Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
४८८
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૪-૮-૧૯૩૫
દુઃખ દૂર ન થાય તો સુખ, દુઃખમાં ડુબી આત્મા દુઃખથી દૂર ન થાય ત્યાં સુધી જાય, દુઃખ એવી ચીજ છે કે સુખ હોય તો પણ સુખવાળો ન ગણાય. ડુબાવી દે છે ઝેર જેમ એવી જબર ચીજ છે કે
ચાલો! આગળ! દુઃખ ગયું, પાપનો પરિહાર બીજા ગુણો દબાવી દે છે, તેમ અહીં દુઃખ એટલી
કરનારો થયો, ત્યારે હવે લાયક થયો, મીતે બધી તાકાતવાળું છે કે સુખના નવાણુંએ સાધન ચિત્રામણ કાઢવું હોય તો ધૂળ દૂર કરવી પડે પછી, ડુબી જાય, આખું શરીર સારું હોય, ચણા જેટલી સાફ થાય ને ત્યારબાદ ચિત્રામણનું કામ હાથ એક ફોલ્લી થઈ, ગુમડું થયું તે શું થાય ? આખો ધરાય, તેવી રીતે આત્મા દુઃખને નિવારવાવાળો ન આત્મા અમાં પરોવાઈ જાય. અરે ! ભાઈ ! ચણા થાય ત્યાં સુધી સુખને ભોગવવાવાળો નથી, પાપને જેટલો જ પાક્યો છે, બીજું તો સારું છે ને ? છતાં નિવાર્યા વગર ધર્મને કરવાવાળો થતો નથી પાપથી શું થાય ? ગુમડાની વેદનાવાળો નવાણું ટકા સુખ,
જ દુઃખ, પાપથી દુઃખજ પાપ સિવાય જગતમાં ને એક જ ટકો દુઃખ વેદે છે ? બીજે કોઈ ઠેકાણે દુઃખ થતું નથી, પાપથી દુઃખ સિવાય બીજી ચીજ અડચણ નથી, છતાં તેટલા દુઃખમાં આત્મા
બનતી નથી. દુઃખ બને તો પાપથી બને' આ બન્ને
પ્રકારનાં અવધારણ કરી પાપનો પરિહાર કરવો ! પરોવાઈ ગયો, અર્થાત્ સુખની પ્રાપ્તિના સાધનો
હવે વિચારો કે પાપના પરિહાર માત્રથી સુખ થઈ મેળવે તેના કરતાં દુઃખને દૂર કરવા માટે તે જીવો
જતું નથી, જો એમ હોય તો આ લાકડાની દાંડી મથે છે માટે પાપાત્ કહ્યું.
પાપ ક્યાં કરે છે ? દુઃખના અભાવરૂપ સુખ નથી, દુઃખને દેનાર પાપ જ છે.
સુખ એ સ્વતંત્ર ચીજ છે, તેની જ માફક ધર્મ એ દુઃખ શાથી થાય ? તેનો નિર્ણય કરો,
સ્વતંત્ર ચીજ છે, પાપના અભાવરૂપ નથી, માટે કોઈને દુઃખ જોઈતું નથી. આટલા માટે તો
ધર્મની વ્યાખ્યા કરવાની જરૂર પડી. કે સુવું
ધર્માત્ અહીં પણ બન્ને પ્રકારનાં અવધારણ જાણવા નિયાયિકના સિદ્ધાંતનો નિગ્રહ કર્યો? ક્યો સિદ્ધાન્ત
ક્યાં ક્યાં ? ધર્મથીજ સુખને ધર્મથી સુખ જ અસ્તુ. તે વિચારો દરેક કાર્યને માટે ઇચ્છા કારણે અર્થાત્ ઇચ્છા સિવાય કોઈ કાર્ય બને જ નહિ આ
સર્વ શાસ્ત્રોએ માન્ય કરેલ ધર્મ સિદ્ધાંત તેઓએ માનેલ હતો છતાં નીતિકારોએ શંકાકાર શંકા કરે કે “આ વાત તે ઘરની કહી દીધું કે સારાં કાર્યો બને તેમાં તો ઇચ્છા છે ને ? એટલે તમે જૈન હોવાથી તમારું જ કહો જોઈએ એ વાત ખરી પણ ખરાબ કાર્યોમાં કઈ છો ને ? ભગવાન હરિભદ્રસૂરિજી તે પ્રત્યુતર ઇચ્છા કારણ ? રોગી થવામાં, મરવામાં, મૂર્ખ
જ ફરમાવે છે તે :- સર્વશાત્રેy સ્થિતિ: જગતના થવામાં કોણે ઇચ્છા કરી હતી ? માટે કાર્ય માત્રને
બધા શાસ્ત્રોમાં આ બે વાત કબૂલ કરવામાં આવી
છે કે પાપથી દુઃખ ને ધર્મથી સુખ. અંગે ઇચ્છા કારણ ન માની શકાય. સુખ એ ઇચ્છા અને પ્રયત્નપૂર્વક આવવાવાળી ચીજ છે,
સુખની પ્રાપ્તિએ ધર્મનું કાર્ય છે, તે પછી જયારે દુઃખ એ અનિચ્છાએ, વગર યને ગળે
ધર્મનું સ્વરૂપ વિચારવું જોઈએ. જેનું ફળ દેખવામાં
આવે તે તરફ મનુષ્ય દોરાય, સુખ એ ધર્મનું ફળ પડવાવાળી ચીજ છે, આથી દુઃખને દૂર કરવાનું
છે, તો પછી ધર્મનું સ્વરૂપ ક્યું ? ધર્મનું સ્વરૂપ મનુષ્યનું પહેલું સાધ્ય રહે છે, દુઃખ દેનાર જણાવવા માટે સર્વ શાસ્ત્રને કબુલ એવો રસ્તો કોણ? પાપ જ છે.
ખોળ્યો ક્યો રસ્તો ?
दानशीलतपोभावभेदात्स तु चतुर्विधः
