Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
• • • •
૩૬૮
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧-૬-૩૫ બંને બાજુનો નિયમ
જિનેશ્વર ભગવાનોએ જે કાંઈ કહ્યું છે તે સઘળું જ્યાં છાપ છે ત્યાં સોનું છે અને જ્યાં છાપ
ધર્મ, તત્વ અને શાસ્ત્ર છે. એવો બન્ને બાજુનો
નિયમ અહીં જૈનશાસનમાં લાગુ પડે છે. તેથી જ નથી ત્યાં સોનું નથી એવો બંને બાજુનો નિયમ
આ મહાપ્રતાપી જૈનશાસનમાં કથની અને કરણીનો વ્યવહારને લાગુ પડતો નથી પરંતુ ભગવાન શ્રી
ભેદ પાડવામાં આવ્યો નથી, કથની અને કરણીનો જિનેશ્વરદેવોના કથનને બંને બાજુનો નિયમ લાગુ
મંદ બીજા શાસનમાં ચાલી શકતો હોય પરંતુ પડે છે. જે કાંઇ ભગવાન જિનેશ્વર દેવોએ કહેલું
અહીં આ શાસનમાં એવો ભેદ ચાલી શકતો નથી. છે તે ધર્મ છે, તે તત્વ છે અને તેઓશ્રીએ જે
સર્વજ્ઞ ભગવાનોને આપણે સર્વજ્ઞ ભગવાન તરીકે પ્રરૂપેલું છે તે જ શાસ્ત્ર છે એ એક બાજુએ નિયમ છે એ જ પ્રમાણે બીજી બાજુનો એ પણ નિયમ
જાણીએ છીએ તેઓને એવા જાણીને આપણે છે કે જે જે ધર્મ છે, જે જે તત્વ છે, તે સઘળાં
તેમની વંદના, બહુમાન ઇત્યાદિ કરીએ છીએ
અને તેમના વચનોને પ્રમાણ માનીને તે શબ્દોની ભગવાન શ્રીજિનેશ્વર દેવોએ કહેલાં છે અને જે શારા છે તે તેમણે પ્રરૂપેલાં છે, ભગવાન
પાછળ જીવન ગાળવાનો આપણો પ્રયત્ન હોય છે. શ્રીજિનેશ્વર દેવોએ જે કાંઈ કહ્યું છે તે ધર્મ છે તે
હવે વિચાર કરો કે જેને એક કેન્દ્ર બનાવીને જ તત્વ છે અને તે જ શાસ્ત્ર છે. એ જ પ્રમાણે
આપણે ચાલીએ છીએ તે તીર્થકર ભગવાન સર્વજ્ઞ જે શાસ્ત્ર છે, જે તત્વ છે અને જે ધર્મ છે એ છે અમ આપણે કેવી રીતે જાણવું? શ્રીજિનેશ્વરોએ જ કથેલાં અથવા પ્રરૂપેલાં છે. સર્વજ્ઞને સર્વજ્ઞ તરીકે શી રીતે ઓળખવા? એવા બંને બાજુનો નિયમ અહીં લેવાનો છે. જે શાસ્ત્ર આ બાબતમાં સ્પષ્ટ રીતે ઉત્તર આપે અતીત, અનાગત અને વર્તમાન પદાર્થો ને છે કે જે કોઈપણ પ્રકારના કોઈપણ જીવની હિંસા જણાવનારા વાક્યો છે તે સઘળાં વાક્યો શ્રી
કરતો નથી અને જે કહે છે તેવી જ રીતે વર્તે છે જિનેશ્વર મહારાજાશ્રી એમણે જ કહેલાં છે. તેથી તે સર્વજ્ઞ છે. શ્રી જિનેશ્વર ભગવાનોને ઓળખવા જ અહી અપવાદને સ્થાન રહેવા પામતું નથી. માટે શાસ્ત્ર બે નિયમો રાખ્યા છે. એક નિયમ તો કથની અને કરણી.
એ છે કે જે હિંસા કરતા નથી પરંતુ બીજો નિયમ - જેના ઉપર છાપ છે તે ચોખ્ખું સોનું છે એ તરતજ એ કહેવામાં આવે છે કે જેવું કહે તેવી જ એક બાજુનો જ નિયમ છે તેથી આપણે એમ કહી
રીતે વર્તે ! આ બીજો નિયમ ઘણો ગૂઢ છે અને શકીએ છીએ કે જેના ઉપર છાપ છે તે સોનું છે
તે સમજવા જેવો છે. જેઓ જેનશાસનના અમૃત એ વાત સાચી છે પરંતુ જ્યાં છાપ નથી ત્યાં સોનું
જેવા આગમોના અમૂલ્ય શબ્દોના રહસ્યને જ નથી એવો કાંઇ નિયમ નથી. અહીં આપણા
પામવાનો પ્રયત્ન ન કરતાં માત્ર તેના શાબ્દિક બોલવાને અવકાશ છે. અહીં આપણે દલીલો કરી
અર્થ કરીને જ કામ લેવા માગે છે તેઓ ઘણે ભાગે શકીએ છીએ, આપણી પંડિતાઇ ત્યાં ચાલી શકે
અર્થને સ્થાને અનર્થ ઉત્પન્ન કરી બેસે છે. આમ છે શાસનમાં આપણી પંડિતાઇ ચાલી શકતી નથી
ન થાય તે માટે દરેક વાક્યોનો પૂર્વાપર સંબંધ, કારણ કે શાસનમાં બંને બાજુનો નિયમ લેવામાં
આખા ગ્રંથનો સામાન્ય હેતુ અને કથન કરનારાનું આવ્યો છે. જે ધર્મ છે, જે તત્વ છે અને જે શાસ્ત્ર
જીવન એ બધાને વફાદાર રહીને જ શાસ્ત્રના છે તે શ્રી જિનશ્વરદેવોએ કહ્યું છે અને શ્રીમાન્
સાચા અર્થો કરવાની જરૂર છે. શાસ્ત્ર તીર્થ કરની વ્યાખ્યા આપતાં એક એવો નિયમ બતાવે છેક
