Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૩૯૬
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૬-૬-૩૫ સેવન નિયમિત નથી રહેતી. તેમજ સામગ્રી મળેલી પોતાની કે અન્ય સંબદ્ધ કે અસમ્બદ્ધ વસ્તુઓને વગરના મનુષ્યો આખી જીંદગી સુધી સામગ્રી લીધે મળેલી શક્તિઓનો પણ અનુપયોગ કે દુરુપયોગ વગરના જ રહે છે, એમ પણ નથી. અથાત્ આ જરૂર આત્માને હીન શક્તિવાળો કે વિકૃત શક્તિવાળો જીંદગીમાં થયેલા બળવાને બળવાન જ રહે છે. બનાવ તે કેવળ શ્રદ્ધગમ્ય નહિ પણ સાથે યુકિતથી એમ નથી તેમ નિર્બળો હંમેશાં નિર્બળ જ રહે છે પણ ગમ્ય જ છે. એમ પણ નથી અને જ્યારે એવી રીતે જીવનમાં બળવાન અને નિર્બળપણાનો એકસરખો નિયમ
આ ઉપર્યુક્ત હકીકત વિચારનાર મનુષ્ય રહેતા નથી તો પછી અન્ય જીંદગી માટે નિયમ
સહેજે સમજી શકશે કે મનુષ્યને મળેલી માનવો તો કોઈપણ પ્રકારે સામાન્ય બુદ્ધિથી પણ
શકિતઓનો સદુપયોગ કરનાર જ મનુષ્ય ગમ્ય નથી. અર્થાત્ આ જન્મ કે અન્ય જન્મને
ઉત્તમતાવાળો ગણી શકાય અને જે મનુષ્ય પોતાને માટે બળવાન કે નિર્બળ બનાવનાર સામગ્રી
મળેલી શક્તિનો અનુપયોગ કરે છે, અને તે કરતાં મેળવી આપનાર અન્ય કોઈ અદેશ્ય સામગ્રી પણ જ દુરુપયોગ કરે તે મનુષ્ય ઉત્તમ ન ગણાતાં માનવી જ પડશે. જેમ ઝાડની ઉંચાઈ દેખીને અધમ ગણાય તે સ્વાભાવિક જ છે. હવે જ્યારે જમીનમાં રહેલાં પણ તેનાં મૂળનું સુબદ્ધપણું મનુષ્ય પોતાની શક્તિનો અનુપયોગ કે દુરૂપયોગ વિચારવું જ પડે છે તેમ બળવાન અને નિબળાપણું કરનારો અધમ ગણાય તો પછી જે મનુષ્યોને તે આપનારી બાહ્ય શરીર માતા, પિતા, દેશ સંબંધી શકિતઓ મળી નથી એટલું જ નહિ પણ જેઓને વિગેરેની વિચિત્રતા દેખીને તે તે જીવની અંતર્ગત પોતાના વંશને કે અન્ય સંયોગ અથવા નિર્વાહના સામગ્રીની પણ વિચિત્રતા માનવી જ જોઈએ. એક સાધનોની તેવી સ્થિતિ અને પ્રવૃત્તિને લીધે સારી વાત ધ્યાનમાં રાખવી કે અહીં જણાવવામાં આવતું વચન, મન, આદિ શકિતઓને મેળવવાનાં સબળ અને નિર્બળપણું એકલું શારીરિક ન કરવું સાધનોની ખામી હોય એટલું જ નહિ પણ અન્ય પરંતુ આત્મા, મન, વચન, જાતિ, કુલ, રૂ૫, તે તે શક્તિ મેળવવાવાળા પણ મનુષ્યો જેના ઐશ્વર્ય, લાભ અને વલ્લભતા આદિની અપેક્ષાએ સંયોગે પોતાની શક્તિનો નાશ કે હૃાસ કરવાવાળો સબલ, નિર્બળપણું ગણવું, કેમકે એકલું શારીરિક થાય કે અનુપયોગ અને દુરુપયોગ કરનાર થાય બળ લઈને સબળ નિબળપણે વિચારીએ તે તો તેવી જાતિઓને વગર છૂટકે અધમ ગણવા પાપણ, વૃક્ષ, જાનવર વિગરે શરીરની મજબૂતીવાળા કોઈ પણ સુજ્ઞને તૈયાર થવું પડે. આવી અધમ ઘણા જ છે, પણ મનુષ્યના અન્ય બળને પ્રભાવ ગણવા લાયક જાતિઓમાં પણ કેટલીક જાતિઓ તે વૃક્ષાદિ ઉપમોગ્ય થાય છે અને મનુષ્ય તે જ્યારે જગતના અધમ અને ઉચ્છિષ્ટ પદાર્થો અને સર્વના ઉપભોક્તા બને છે માટે વાસ્તવિક રીતે અધમ કાર્યો દ્વારા જ પોતપોતાના જીવન ગુજારે શારીરિક બળ, અને તેના કરતાં પણ આત્માદિકનાં છે ત્યારે તો તેવી જાતિઓને અસ્પૃશ્ય જાતિ તરીકે બળે વિચારવાની જરૂર છે.
ગણવાની જરૂર પડે છે, જો કે ઉપરનાં કારણોથી જગતમાં ચતું અને શ્રોત્રાદિ આદિ ઈદ્રિયો જેમ અધમ અને અસ્પૃશ્ય જાતિ માનવાની જરૂર પડે પોતાની શક્તિનો ઉપયોગ ન કરે, અથવા ખરાબ છે પણ તેનો અર્થ એ નથી કે તેવી અધમ અને રીતે ઉપયોગ કરે તો તે ઈદ્રિયોની શક્તિના નાશ અસ્પૃશ્ય ગણાતી જાતિ તરફ તિરસ્કાર અને દ્વેષ અથવા વિકૃતતા થઈ જાય છે એ વાત સવ જાણકારોનું વતાવવો. જાણવા તથા માનવામાં નિશ્ચિતપણે છે, તેમ આત્માને
(અપૂર્ણ)
