Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૦૯
શ્રી સિદ્ધચક્ર
ફેબ્રુઆરી-૩૫ શકિતના સંચાઓ સંચારવા પડે છે. શ્રી મોક્ષે જવાનો તે જ ભવે નિશ્ચય હતો છતાં પણ જૈનશાસનમાં ત્રિલોકનાથ તીર્થકર ભગવાન છ છ માસ જેવી તીવ્ર તપસ્યા આદરી છે, તો મહાવીર મહારાજાદિક જિનેશ્વરોને અંગે કોઇપણ પછી તેની ભક્તિના ભરમાં નિર્ભર રહેનારા દિવસ કોઇપણ જૈનને લીલાનો પડદો ખડો કરવો ભવ્યાત્માઓ જે તે અનશનાદિક તપસ્યાથી ભડકે પડતો નથી, તેમજ શ્રી જૈનશાસનમાં ગુરુવર્ગ તો ખરેખર એમ કહેવું જ પડે કે તેઓ ભગવાનની તરીકે ગણાતો ભગવાન ગૌતમાદિ સ્થવિરોને અંગે છત્રછાયામાંથી છટકી ગયેલા છે. બીજાઓ જેમ પોતાના ગુરુને અંગે જાદવકુલ
બાહ્ય છ ભેદોમાં અનશનની ઉત્સર્ગતા બાલ, મઠાધિપતિ, વિગેરે ગણી તેમની કરણી તરફ લક્ષ આપવાનું રોકે છે, તેમ અહીં નથી એ
આત્માના સ્વરૂપમાં અપેક્ષાએ અને તેના સ્પષ્ટ જ છે. બીજા દર્શનકારોને અનુસરનારાઓ
શોધનની અપેક્ષાએ અનશન નામની તપસ્યા એકલું લીલાદિને નામે કરણીનો વિચાર કરવાનું
અગ્રપદને ભોગવતી હોય છે, અને તેથી જ રોકે છે એટલું જ નહિ પણ તે પોતાના ઇષ્ટદેવોની
આચાર્ય મહારાજ અભયદેવસૂરીશ્વરજીએ કરણીમાં એટલું બધું અધમપણું આડકતરી રીતિએ
અનશનાદિ છ પ્રકારના બાહ્ય તપમાં અનશન કબૂલ કરે છે કે જેના અનુકરણ કરનારને તેઓ
નામની તપસ્યાને જ શ્રી ઔપપાતિકસૂત્રની ગાંડાની જ લાઇનમાં મેલે છે, અને તેથી જ
વ્યાખ્યામાં મુખ્યપણે સ્વીકારી છે, ત્યાં સ્પષ્ટપણે તેઓમાં સિદ્ધાંત તરીકે એમ બોલાય છે, કે બon
જણાવ્યું છે કે અનશન નામની તપસ્યા નિરંતર ન કહે સો કીજીએ, કરે સો કીજે નાઇ, હરહ્યું
થઈ શકે તો આહારને લેતાં ઉણોદરી કરવી પંચ તમે ફીરે સોઈ વિકલ કદાઈ. અર્થાત્
જોઇએ, એટલે આહારનો રોધ એ મુખ્ય છતાં અન્ય દર્શનકારોએ પોતાના દર્શન પ્રવર્તકની કરણીને અશક્ય લાગે અગર ન બની શકે ત્યારે પણ અનુકરણ કરવા લાયક ગણી જ નથી, અને
લેવાતો આહાર તેની આસકિત કે માત્ર તેઓએ તો માત્ર પોતાના દર્શનપ્રવર્તકની કથનીને અતિક્રાંતવાળો ન છતાં પોતપોતાના આહારના જ આધાર તરીકે લીધેલી છે. કેમકે તે પ્રમાણથી ધૂન પ્રમાણવાળો જ હોવો જોઇએ. ઇનપવોમાં થની અને કરણી ભિન્ન ભિન્ન પોતપોતાના આહારના પ્રમાણની અપેક્ષાએ જ રૂપે મનાયેલી છે. પણ ભગવાન જિનેશ્વરદેવોમાં ન્યૂનતા કરવાની હોવાથી તેનું નામ ઉણા આહાર કથની અને કરણીને એકતા હોવાને લીધે તેમના એમ નહિ રાખતાં ઉણોદરી એમ રાખેલું છે તેવી માટે લીલાના પડદા વિગેરેની પ્રણાલિકા પોષણ ઉણોદરી પણ જેઓ કૂરગડુ સરખા જઠરાગ્નિની પામતી નથી, અને આ અનશનાદિ તપસ્યાને અંગે તીવ્રતાવાળા હોઈ ન કરી શકે અર્થાત અનશન પણ અંતિમ તીર્થંકર શ્રમણ ભગવાન મહાવીર અને ઉદરી બંનેમાં પણ જેઓ અશક્ત હોય મહારાજે છ મહિનાની તપસ્યા કરવાનું વિધાન
તેઓએ વૃત્તિસંક્ષેપ એટલે ભક્ષ્યવસ્તુના સંકોચને માત્ર કથનીમાં જ રાખ્યું હતું એમ નથી, કિન્તુ છ માટે તત્પર રહેવું જોઇએ, અને તેનું જ નામ છ માસ સુધીની અનશનરૂપ તપસ્યા શ્રમણ વૃત્તિ સંક્ષેપ નામનું તપ કહેવાય છે. વળી જેઓ ભગવાન મહાવીર મહારાજે આદરેલી છે. જે
તેવો વૃત્તિ સંક્ષેપ કરવાને માટે કોઇ અંતરાયના શાસનના શહેનશાહ તરીકે ગણાતા ભગવાન્
ઉદયથી કે સંયોગસામગ્રીને લીધે સમર્થ ન થઈ મહાવીર મહારાજે ચાર જ્ઞાનવાળા છતાં અને
શકે તેઓએ ધૃતાદિ વિગઈઓરૂપી રસનો અવશ્ય ત્યાગ કરવો જોઇએ, અને જેઓ પૂર્વ અવસ્થામાં
