Book Title: Siddhachakra Varsh 03 - Pakshik From 1934 to 1935
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
,
,
,
,
,
,
૩૧૭
શ્રી સિદ્ધચક્ર એપ્રિલ, તથા ૧૮મી મે - ૧૯૩૫ શ્રી ઉપાધ્યાયપદની આરાધનાની રીતિ અધિકારમાં ભણનારને અંગે પણ સ્થાનાદિક ચોથા ઉપાધ્યાયપદની આરાધના મહારાજ
આપવાથી ઉપાધ્યાયપદનું આરાધન ગમ્યું હોય. તે શ્રીપાળ કેવી રીતે કરે છે તે શાસ્ત્રકાર જણાવે છે.
સ્વાભાવિક છે. વળી ઉપાધ્યાયપદના શબ્દાર્થમાં
ભણાવવાનો અર્થ આવતો હોવાથી ભણનાર અને ठाणासणवसणाई पढंतपाढंतयाण पूरंतो ।
ભણાવનાર બંનેને સ્થાનાદિક આપવાથી જ दुविहभत्तिं कुणंतो अवझायाराहणं कुणइ ॥११७३ । ઉપાધ્યાયપદની આરાધના થાય એમ જે શાસ્ત્રકાર
જણાવે છે તે સર્વથા યોગ્ય જ છે. ઉપાધ્યાય તે મહારાજા શ્રીપાળ આગમોને ભણનારા અને ભણાવનારાઓને સ્થાન (ઉપાશ્રય), આસન
મહારાજને વાચના, પૃચ્છનાદિરૂપી સ્વાધ્યાય બારે
અંગનો કરવાનો હોય છે, અને વાચના પૃચ્છનાદિ (સંથારીઓ વગેરે) અથવા ભોજન અને કપડાં
સ્વાધ્યાય તો ભણાનારના સભાવે બની શકે, વિગેરે વસ્ત્રને પૂરતા તથા દ્રવ્ય અને ભાવ બંને
માટે ભણનારની ભક્તિ દ્વારા ઉપાધ્યાયપદની પ્રકારની ભક્તિ કરતા ઉપાધ્યાયપદનું આરાધન
આરાધના જણાવેલી છે. એ વાત પણ ધ્યાનમાં કરતા હતા.
રાખવાની છે કે અનશન અને વસ્ત્રાદિકની પ્રાપ્તિ આચાર્ય ઉપાધ્યાયની એકતા.
થયા છતાં પણ ઉપાશ્રય જો અસ્વાધ્યાય રહિત ન વાચકવર્ગને સારી રીતે માલમ હશે કે હોય કે સ્વાધ્યાયમાં વ્યાઘાત કરનારા લોકોથી આગમોના નિર્યુક્તિ આદિ અર્થોના અધ્યયનનું હણાયેલો હોય તો તેમાં સ્વાધ્યાય કરી કે કરાવી કામ આચાર્ય ભગવંતોનું છે, અને સકલ આગમોના શકતો નથી. અન્ન અને વસ્ત્રાદિકના દાનને મૂળ સૂત્રોનું અધ્યયન કરાવવાનું કામ ઉપાધ્યાય દેવાવાળા સ્થાને સ્થાન મળે અને તે ગરીબો પણ મહારાજાઓનું છે. જો કે સુત્રકાર મહારાજા સ્થાનાંગ દઈ શકે, પણ પૂર્વે જણાવેલા ગુણવાળા સ્થાનને આદિની અંદર આચાર્ય અને ઉપાધ્યાયપદનું દેનારા ઘણા ઓછા જ ભાગ્યશાળીઓ હોય, માટે અમેદપણું સૂચવવા દ્વારા એક વ્યક્તિમાં પણ તે શાસ્ત્રકારે પહેલાં સ્થાનપદ ઉપાશ્રયના દાનને માટે બે પદોનો સંભવ સૂચિત કરે છે, પણ તે ઘણો ઓછા જણાવ્યું છે. માગે હોઈ, ઘણા ભાગે તે બંને પદને ધારવાવાળા આરાધના માટે અશન વસ્ત્રાદિકનું દાન બંને મહાપુરુષો જુદા હોય છે.
જો કે સ્થાન (ઉપાશ્રય) અનુકૂળ મળ્યા ઉપાધ્યાયજીનું આરાધન સ્થાનદાનથી કેમ? છતાં પણ ભણનાર અને ભણાવનાર બંનેને અશન
- તેમાં પણ ગચ્છના સાધુઓનું પાલનપોષણનું અને વસ્ત્રાદિકની જરૂરીયાત ઓછી રહેતી નથી કે મુખ્ય કામ ઉપાધ્યાય મહારાજનું જ હોય છે, તેને મટી જતી નથી, માટે તે ભણનાર અને અનુસરીને તો ઘણી જગા પર શાસ્ત્રોમાં આચાર્ય ભણાવનારને અશન તથા વસ્ત્રાદિક આપવાં તે ભગવંતાન ગણ એટલે ગરછની તતિ એટલે પણ ઉપાધ્યાયપદની આરાધના રૂપે જ જણાવ્યાં ચિંતાથી મુક્ત ગણવામાં આવે છે, એટલું જ નહિ છે. વળી, માર્ગના પરિશ્રમથી થાકેલા અને ગ્લાન પણ તે ગણતપ્તિથી મુક્તપણે આચાર્યનો ગુણ એવા બે પ્રકારના સાધુઓને છોડીને બાકીના બધા ગણાય છે. એ ઉપરથી ગણની ચિંતાનો ભાર સાધુઓને અશન અને વસ્ત્રાદિનું દાન દેવામાં જે ઉપાધ્યાયજી ઉપર હોય અને તેથી જ તેમના ફળ થાય તેના કરતાં આગમ એટલે શાસ્ત્રોને
ગ્રહણ કરનારા એટલે મણનારાઓને જે અશન,
