Book Title: Mithi Mithi Lage Che Mahavir ni Deshna Part 5
Author(s): Trilokmuni
Publisher: ZZZ Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004928/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainAgama navanIta mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA tattva zAstra-1 [bhagavatI sUtra saMpUrNa sArAMza bIjI AvRtti Jain Education in Agama manISI triloka munijI nelibrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainAgama navanIta mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA ATha bhAgono paricaya pustakamAM zuM che ? kramAMka pustaka nAma (1) | kathAzAstra (ATha Agamo) (2) | upadeza zAstra (traNa Agamo) (3) | AcAra zAstra (cha Agamo) 1. Avazyaka sUtra sahita 2. dazavaikAlika sUtra 3. AcArAMga sUtra (bIjo zruta skaMdha) 4. ThANAMga sUtra 5. samavAyAMga sUtra 6. prazna vyAkaraNa sUtra. gaucarInA vidhi,niyama ane doSa tathAviveka jJAna, tetrIsa bola, tapasvarUpa, dhyAna svarUpa, 1. nizItha sUtra 2. dazAzruta skaMdha sUtra 3. bRhatkalpa sUtra (cAra Agamo) | 4. vyavahAra sUtra. cheda sUtra pariziSTa. (4) cheda zAstra (5) tatvazAstra-1 1. bhagavatI sUtra saMpUrNa, aneka koSTaka, gAMgeya aNagAranA (bhagavatI sUtra) | bhAMgAonuM spaSTIkaraNa ane vidhio. (6) | tatvazAstra-2 (7) tatva zAstra3 (pAMca Agamo) 1. jIvAbhigama sUtra 2. prajJApanA sUtra, guNasthAna, karmagraMtha naMdI sUtra, anuyogadvAra sUtra, aupapAtika sUtra, jaMbUDhIpa prajJapti sUtra, jyotiSagaNa rAja prajJapti sUtra, vaijJAnika vicAraNAo. (8) | pariziSTa 2 1. jJAtA sUtra 2. upAsaka dazA sUtra 3. aMtagaDa dazA sUtra 4. anuttaropapAtika sUtra 5. vipAka sUtra 6. rAjapraznIya sUtra 7.upAMga(nirayAvalikA) sUtra 8. naMdI sUtranI kathAo. 1. uttarAdhyayana sUtra 2. AcArAMga sUtra(prathama zruta skaMdha) 3. sUtrakRtAMga sUtra saMpUrNa, 12 vrata, 14 niyama, mahAvrata svarUpa, samiti gupti, saMjayA niyaMThA, vaMdana vyavahAra, pAsatthAdi, aupadezika saMgraha. carcA-vicAraNAo, aitihAsika saMvAda ane nibaMdha (anubhava arka) Avazyaka sUtra ciMtano. vizeSaH-- nirayAvalikAdi pAMca zAstrane eka gaNatAM ane sUrya-candra prajJapti baMnene eka gaNatAM pAMca ochA thAya, temAM naMdI ane AcArAMga sUtra be pustakomAM che; tethI traNa ja ochA thAya A rIte 32-3 - 29 saMkhyA maLI jAya che. I mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainAgama navanIta 5 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA bhagavatI sUtra sArAMza saMpUrNa anuvAdaka munizrI narezacandrajI ma.sA. 'AnaMda' bhagavatI sUtra sArAMza Agama manISI zrI trilokamunijI ma. sA. 3 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TS vana sapAdaka Agama manISI zrI trilokamunijI prakAzaka : jainAgama navanIta prakAzana samiti, surendranagara | sahasaMpAdaka | (1) pU. gulAbabAI mahAsatIjInA suziSyA-kuMdanabAI ma.sa. (2) pU. prANakuMvarabAI mahAsatIjInA suziSyA-zailAbAI ma.sa. (3) zrI mukuMdabhAI I. pArekha, goMDala (4) zrI maNIbhAI zAha (5) jayavaMtabhAI zAha, sUrata (6) zrI bhAnubena. DrAphaTa/ M.0.: lalitacaMdra maNIlAla zeTha, surendranagara nehala hasamukhabhAI mahetA, rAjakoTa prAptisthAna: patrasaMparka | lalitacaMdra maNIlAla zeTha ArAdhanA bhavana zaMkhezvaranagara, ratanapara, s/10 vaizAlI nagara, posTa : jorAvaranagara - 36302) caMdraprabhu epArTa, grAunDa phalora, jilloH surendranagara(gujarAta) rAjakoTa-360001 prathama AvRtti1500H15-ra-ra00ra bIjI AvRtti 500: 19-8-2004 saMpUrNa seTaH ATha pustakomAM 3ra Agama sArAMza - rUA. 400/sUcanA: koIpaNa phariyAda ke sUcanA phonathI ane maukhika na karavI, patra vyavahAra dvArA rAjakoTa sUcanA karavAnuM khAsa dhyAna rAkhavuM. TAIpaseTIMgaH siddhArtha grAphiksa(nehala mahetA), rAjakoTa. phonaH 24513so phorakalara TAITalaH mIDIyA eksakoma, rAjakoTa. phonaH rara34585 mudrakaH kitAbaghara prinTarI, rAjakoTa. phonaH 2446089 bAIDaraH jaya bAInDIMga enDa pholDIMga varkasa, rAjakoTa. mo. naM. 98241-053 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgamanavanIta Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IST ALL saMpAdakIya [hiMdI AvRttimAMthI] mokSa mArgamAM praveza karavA mATe prathama caraNa che samyakajJAna. samyaka jJAnanI upalabdhi bhavyAtmAone AptavANInA zravaNathI ane adhyayanathI ja prApta thAya che. mATe Agamono svAdhyAya karavo AtmapragatinuM mukhya aMga mAnavAmAM Avela che. AgamomAM tene AtyaMtaratapa svarUpe batAvavAmAM Avela che ane . zramaNa-sAdhakone haMmezA svAdhyAyamAM tallIna rahevA nirdeza karela che- saMjJAyazmi ramo sayA -dazavai. a.8 gA. 4 tIrthakara bhagavAna mahAvIra dvArA upadezAvela ane gaNadhara bhagavanto dvArA : gUMthAyela(sUtrita) jainAgamono svAdhyAya hakIkatamAM bhautikavAda ane pulAnaMdI rUpa Atma aMdhakAranI avasthAne viziSTa AtmaprakAza denAra che. Agama svAdhyAyathI upalabdha samyakajJAna ja AtmAnA samyakdarzana ane samyaka cAritrane paripuSTa karI sudaDha, sabaLa ane sthira banAve che. jenAthI AtmAno vikAsa zIghra carama sImA sudhI pahoMcI jAya che ane te paramAtmapadane prApta karI le che. prastuta sUtra mahAbhyaH- vartamAnamAM upalabdha dhArmika sAhityamAM jenaAgama sarvazreSTha sAhitya che. temAM eka ekathI vadhIne aneka(batrIsa) zreSTha Agama grantha che. te badhAmAM prastuta Agama bhagavatIsUtranuM sthAna vizeSa mahattvapUrNa che. vidvAna samAjamAM jo kayAMya bhagavatI sUtranA pAThanuM pramANa upasthita karavAmAM : Ave to prativAdI para teno vizeSa prabhAva paDe che ane ekavAra to te tarkane choDIne zraddhAthI jhukI jAya che athavA carcA karavAmAM saMkocAI jAya che. mahattvapUrNa hovAnI sAthe sAthe A AgamazAstra bIjA badhAM AgamonI apekSAe vizALakAya paNa che. enuM adhyayana karavuM kaThina paNa che. chatAM ya mahattvazIla ane jijJAsA prerakaviSayovALu hovAthI svAdhyAyakSetramAM A sUtranuM ! adhyayana-adhyApana vizeSa gatimAna che. nAma ane kartA - A pAMcamuM aMga sUtra che. vizALa tattvonuM ane aneka viSayonuM AmAM saMkSipta-vistRta vyAkhyAna( vizleSaNa) karavAmAM Avela che.A kAraNe tenuM maulika nAma vyAkhyAprajJapti sUtra che. e sUtranI mahattAnA kAraNe ja enA nAmanI sAthe bhagavatI zabdano vizeSaNa rUpamAM prayoga thayo che. jema kevivAhapANI, mAvA- vyAkhyA prajJapti bhagavatI A nAmamAMthI saMkSipta nAma pracAramAM AvIne bhagavatI sUtra nAma prasiddha thaI gayuM. A sUtranA racayitA uuuuuuuuuuuuuuuuuuuuu bhagavatI sUtra sArAMza Tin T ITLE In Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadhara prabhu che. gautama Adi dase gaNadharo kevalajJAna, kevala darzana prApta karI mukta thaI gayA hatA. jethI te zrata paraMparA ne sudharmA gaNadhare jALavI rAkhI hatI. mATe vartamAna zruta paraMparA sudharmA gaNadharanA nAme prakhyAti pAmela che. viSayaH- A Agama gadyamaya praznottaranI mukhyatA vALuM zAstra che. emAM varNita , viSaya bahu ja rocaka hovAnI sAthe sAthe kyAMka kyAMka atyanta gaMbhIra paNa che. arthAt A grantharAjamAM dharmakathAo paNa aneka che, to sUkSma gaNitanA viSayathI bharapUra tattvajJAna paNa Theka ThekANe daSTigocara thAya che. prajJApanA sUtranI jema A sUtrano viSaya kevala tattvamaya ja nathI, parantu aneka viSayonA sumeLathI susajjita che. e kAraNe vizALakAya ane gaMbhIra : tattvajJAna mukhya hovA chatAM paNa A AgamanuM adhyayana, adhyApana samAjamAM vizeSa zraddhA bhAve ane utsAhapUrvaka karavAmAM Ave che. parimANa - A AgamasUtrane 36000 praznono saMgraha kahevAya che. vartamAnamAM upalabdha A Agama paNa lipi kAlanA aneka prabhAvothI prabhAvita thavAthI ; kahela saMkhyAne vyavasthita pramANita to karI zakAya nahIM, chatAM paNa anekAneka viSayonuM saMkalana AmAM Aje paNa upalabdha che. jethI ene 36000 praznonA , rUpamAM saharSa svIkArIne mAnya karAya che. A sUtranAvibhAga rUpa adhyayanone zataka saMjJA(nAma)thI kahevAyA che ane prati vibhAga rUpa adhyayanone uddezaka saMjJAthI kahevAyA che. 3ra zataka sudhI zataka ane uddezaka ema be evibhAga che. te pachI zataka, aMtara zataka ane uddezaka ema traNa vibhAga paNa karAyA che. ema saMpUrNa A sUtramAM 41 zataka che ane aMtara zatakanI apekSAe kula 138 zataka che. paMdaramAM zatakamAM uddezaka nathI. zeSa cAlIsa zatakomAM 10, 11, 12, 34, 196Adi uddezaka saMkhyA che. badhA maLIne 1923 uddezaka upalabdha che. A saMpUrNa sUtra paraMparAthI 1pa7para zloka parimANa mAnavAmAM Avela che. vyAvarathI prakAzita bhagavatI sUtra bhAga cAranI prastAvanAmAM upAcArya zrI : devendramunijIe badhA zatakonAM akSaronI gaNatarIthI upalabdha A sUtrane 19320 zloka parimANa hovAnuM batAvela che. sUtranA saMkSipta pAThaH- vizALakAya A mahAna grantharAjamAM saMkSipta pATha paNa pracura mAtrAmAM upalabdha che. arthAt AmAM anya aMga zAstro ane aMga na bAhya zAstromAM varNita pAThono atideza(nirdeza-sUcana) karavAmAM Avela che. arthAt bhalAmaNa apAI che. kyAMka kyAMka to A ja sUtranA pUrvanA zatakomAM Avela varNanonI bhalAmaNa ApavAmAM Avela che. te badhA saMkSipta sthaLonuM saMkalana karIne eka mahattvapUrNa sUcI taiyAra karavAmAM Avela che. je A pustakanI mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgamanavanIta Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 prathama AvRttimAM che. jo te saMkSipta badhA pAThone pUrNa karavAmAM Ave to A vizAlakAya granthanuM rUpa je che tenAthI paNa adhika vizALa banI jAya che. eTalA ! mATe lekhanakAlamAM pUrvAcAryoe eka sUtranA viSayanuM bIjA sUtranA varNanathI sAmya joIne atideza karela che. ema karatAM paNa Agama viSayane pUrNa rUpathI surakSita rAkhavAnuM lakSya paNa rAkhyuM che. vizeSa karIne aupapAtika, rAjapraznIya, jIvAbhigama, prajJApanA, jaMbUdvIpa prajJapti, nirayAvalikA, naMdI ane anuyoga dvArA Adi aMga bAhya AgamonI bhalAmaNa ja adhika che. sAhitya saMskaraNa - A sUtra para navAMgI TIkAkAra zrI abhayadeva sUrijInI prAcIna vyAkhyA upalabdha che. je mULa anuvAda ane vizleSaNanA rUpamAM bahu moTA cAra granthomAM prakAzita thayela che. jenA anuvAdakavivecaka paM. becaradAsajI dozI che. patrAkAramAM A TIkA Agamodaya samiti AdithI prakAzita che. aneka sthaLothI mULa rUpamAM, kayAMkathI sAra rUpamAM, kayAMkathI TippaNa athavA noMdha : (nosa) rUpamAM paNa A sUtra prakAzita che. seThiyA jaina pAramArthika saMsthA : bIkAnerathI agaracaMda bherodAnajI seThiyAe A sUtranA thokaDA rUpe 9 bhAga prakAzita karelA che. je A grantharAjanA tAttvika viSayone samajavAmAM mahAna che upayogI che. A sArAMzalakhavAmAM paNa te pustikAono vizeSa AdhAra levAmAM Avela che. saMskRti rakSakasaMgha dvArA rolAnAthI A sUtranuM vivecana yukta prakAzana sAta bhAgomAM thayuM che. jenAthI svAdhyAyI samAjamAM A sUtranA adhyayana, manana , mATe bahu ja sahayoga rahyo che. jenA anuvAdaka vIraputra zramaNa puMgava zrI : ghevaracandajI ma.sA. che. jemaNe A grantharAjane dIkSA lIdhA pahelA zramaNa zreSThazrI : samarathamalajI ma.sA.nI nizrAmAM pUrNa saMpAdita karela che ane tenI bIjI AvRtti paNa bahAra paDela che. saMpUrNa 3ra AgamonAvivecananuM prakAzana Agama prakAzana samiti bAvarathI thayuM che. jemAM 3ra sUtronuM prakAzana pUrNa thaI cUkela che. te Agama batrIsImAM A sUtra vivecana yukta cAra bhAgomAM prakAzita che. pUjya zrI ghAsIlAlajI ma.sAhebe 32 sUtronI TIkAomAM bhagavatI sUtranI TIkA paNa lakhI che je Aje 13 bhAgomAM ekI sAthe hindI, gujarAtI, saMskRta traNe bhASAmAM upalabdha che. te pahelAM pUjya amolakha RSijI ma.sAhebe kara Agamono anuvAda hiMdI bhASAmAM saMpAdita karela, temAM paNa bhagavatI sUtrano anuvAda prakAzita thayela che. je sthAnakavAsI samAja mATe prAraMbhika prakAzana : hatuM. temAthI anubhava laIne AgaLanA badhA prakAzano prakAzamAM Avela che. bhagavatI sUtra sArAMza Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TLT Interview win in upasaMhAra - prastuta sUtrano sArAMza taiyAra karavAmAM viSayane saMkSipta karavAnI ! sAthe saraLa banAvavAno paNa pUrNa prayatna karela che ane kyAMka Avazyaka lAgavAthI : tattva jijJAsu svAdhyAyIonI suvidhA mATe gaNita viSaya, bhaMga viSaya ane tattvaviSayane paNa saMkSipta athavA vistRtarUpamAM rajU karela che ane cArTa paNa Apela che. pUrNa AzA ane vizvAsa che ke vividha prakAranA buddhizALI svAdhyAyI baMdhu A sArAMza graMthothI bhagavatI AgamanA navanIta (aka)ne prApta karI anupama saMtoSa-tRptino anubhava karaze. vidvAna pAThakone namra nivedana cheke, gaMbhIratattvonI rajUAta karavAmAM amArI bhUla thaI gaI hoya to te bhUlone sudhArIne vAMce ane kAryAlayanuM e bhUlo tarapha dhyAna kheMcavA avazya prayAsa kare jethI teno sadupayoga AgaLanI AvRttimAM thaIzake, te uparAMta jo pAThakano daSTi bhrama athavA Azaya samaja bhrama hoya to tenuM samAdhAna paNa prApta thaI zakaze. gujarAtI AvRtti :- gujarAtanA aneka mumukSu ane jijJAsu prerako anumodakonI bhAvanAne sanmAna ApI te preraka anumodaka munirAjo ! mahAsatIjIo ane zrAvaka-zrAvikAone ja hiMdI sArAMzamAMthI gujarAtI anuvAda karavAnuM sUcana karavAmAM AvatAM, svIkAra karI kAryAnvita karanAra sarva mahAnubhAvone abhinaMdana. gujarAtI anuvAdanA prabala preraka AgamajJa zrI surezamunijIne A bhagavatI sUtra sArAMzanA anuvAda mATe sUcana-nivedana karavAmAM AvyuM. teozrIe sahavartI pU. zrI nareza munijIthI vicAraNA karI svIkRti ApI ane upAdhyAya zrI vinodacandrajI ma.sA.nI nizrAmAM cAturmAsa : kAlamAM apramatta bhAve athAka prayAsathI A vizALakAya bhagavatI sUtranA : anuvAda kAryane pUrNa karyuM sAthe A sUtramAM darzAvela bhAMgAo, koSTako, cArTa ane gaNitanA AMkaDAonA ati kaThinatama kAryane cokasAIpUrvaka zuddha ane suMdara rIte saMpAdita karyA che. aMtaranI lAgaNI sAthe mAtra nirjarA bhAve pratyakSa aparicita (patrAcAramAtrathI paricita) ubhaya munirAjonA anAyAsa upakAra badala agaNita abhinaMdana. aMtamAM samasta pUrva prakAzakono ane sarva prakAranA sahayogIono AbhAra : mAnuM chuM ane prabhuvANIthI kaMIpaNa viparIta lakhAyuM hoya to micchAmidukkaDa p LI urpur Agama manISI tiloka muni mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgamanavanIta Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdakazrI nI kalame pravacana aMjana je saguru kare paMcamakALe zrutabaLa paNa ghaTayuM re... topaNa eha AdhAra... devacaMdrajinamatanuM tattva e re... zruta zuM dharajo pyAra ............... A paMcamakALamAMzrutabaLanuM jora ghaTyuM che. vANI vilAsavaikharI ati niraMkuza banI che. tema chatAM bhavyAtmAo mATe zAstro ja AdhAra rUpa che. sAdhako mATe zAstrarUpI nirmaLa cakSu ati upayogI che. AjanA vANI svAtaMtrya yugamAM jene je phAve te prarUpaNA(zAstra athe) karatA thaI gayA che. dharma ane vidhi niyamo bAbatamAM game tema arthaghaTana karatA thaI gayA che. tyAre AgamavANI satya mArga batAve che. gumarAhone nitaprakAza ApI mULa mArga batAve che. AgamomAM aneka prakAranAvidhi-niSedha pharamAvela che. jemAMdareka prakAranA samAdhAna maLI zake che. te sarva AgamomAM ati agrasthAna-mUrdhanya sthAne gaNavAmAM Avela A mahAmahima bhagavatI sUtrano sAra viziSTa saraLasugama zailIthI saMpAdita karela che temaja emAM aneka tattvonI chaNAvaTa thayelI che. prastuta prakAzanamAM mahArAjazrIe navanIta tAravI TUMkamAM ghaNI vAtotattvo samAvI dIdhA che ciMtanayukta saMzodhana ane TippaNI(noMdha) ati mahattvanI che. samajavAmAM sahAyaka cArTa paNa Apela che. je tattvajijJAsuo mATe khUba upayogI che. prakSipta pATha... saMbaMdha nirdeza Adi paNa A pustakamAM muMjhavaNonuM samAdhAna karI zake tema che. viSaya sUci paddhati bahu suMdara che. A sArAMza tAravavAmAM mahArAjazrIe je jahemata uThAvI che te dAda mAMgI le che. zAstrajJAna pratyenI AgavI sUjha-ruci ane A kAryamAM apramatattA ane jijJAsuonI jijJAsA saMtoSavAnI kaLA kharekhara prazaMsavA yogya che. e kAraNe Agama manISInuM teonuM birUda sArthaka ane yogya che. taTastha ane asAMpradAyikatA yukta ciMtana temaja zAstranI mULa vAtone kahevAnI AgavI paddhati lekhanamAM tarI Ave che. pU. munivaryazrInI zAstrAdhyayananI sAdhanA AjanA kALanAM sAdhakonI jijJAsAne saMtoSavA preraka banI rahe ne teozrI jijJAsuone nita navuM pirasatA rahe evI vinamra vinaMtI. bhagavatI sUtra sArAMza Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - A AgamanA anuvAda karavArUpa sevAnI mane je taka maLI te mATe dhanyatA anubhavuM chuM. anuvAda nimite mane je svAdhyAya-vAMcanano lAbha prApta thayo; navA navA prasaMgo, tathyo, tattvo jANavA maLyA; e mArA mATe khUba upayogI banyA che. A anuvAda lekhana kArya meM mArI bhAvanAthI "svAnta sukhAya karela che. je sUtra adhyayanamAM, lekhanamAM samaya vItyo te sArthaka samaya thayo, jeno mane khUba saMtoSa che. A anuvAdanuM kArya saMpUrNa mArA ekalA hAthe thAya eTale mAruM gajuM paNa nathI. A kAryamAM tattva jijJAsu pU. zrI surezamunino sahayoga sAMpaDela. aneka vakhata sAthe besI e bAbatamAM vicAra-vimarza, sudhArA-vadhArA karela. anuvAda kArya pUrNa karyA pachI temAM rahI gayelI bhUlo viSe paraspara carcA vicAraNAthI parimArjana karela. temaja A lekhanamAM zrImati jayAbena cunIlAla satarA tathA nayanAbena nAnAlAla jhaverIe paNa sahayoga Apela. aMtamAM A paMcamakALamAM kevalajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI ke viziSTajJAnIonI gerahAjarImAM AgamavANI ApaNA mATe kevalI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI ane viziSTajJAnI sarakhI che. satyazAstra ane Agamo bhUlelA, bhaTakelA, pAnthajano mATe bhomiyo che. jagadguruvaraprabhunI vANInuM aMjana jo hRdaya para thaI jAya to hRdayarUpI ApaNA nayana, jeno mahimAmeruthI paNa adhika che evA jagadhaNI-vItarAga jinezvarane joI zake. hRdayanayana AgamavANInA auSadhathI nirmaLa rAkhIe. zAstra vacano para atUTa zraddhA rAkhIe. A suMdara kAryamAM mane nimitta banAvyo, e badala munivaryazrIno RNI chuM. zruta jJAnIone lAkha lAkha vaMdana karI, mArI lekhanIne ahIM virAma ApIza. maMgalamastu... kaccha ATha koTI moTI pakSa sthAnakavAsI jaina saMpradAyanA pa.pU.tapasvI ratna guruvaryazrI dhIrajalAlajI svAmInA ziSya munizrI nareza "AnaMda 10 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgamanavanIta Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka 1 2 4 5 c 7 8 9 tattvazAstra khaMDa-1 : vizeSa viSayonI sUcI viSaya zataka--1 namaskaraNIya ane maMgalapATha karAtuM kArya karAyuM karma pudgala grahaNa, udIraNA, nirjarA AtmAraMbhI-parAraMbhI; Ihabhavika-parabhavika saMvRttanI mukti. akAma nirjarAthI devagati. karma phala avazya, saMsAra saciTTaNa. ziSyanI zraddhA pratipatti rUpa upasaMhAra sarvathI sarva baMdha kAMkSA mohanIya ane dRDha zraddhAnA vAkya. karma nimitta pramAda, svayaMkartA. ekendriyane kAMkSAmoha kema ? zramaNonA kAMkSAmohanIya, 13 kAraNa ane samAdhAna mohanIya karma nimittaka unnati ane avanati karma phalamAM apavAda(chUTa). alamastu. 24 daMDakamAM jIvonA AvAsa, sthiti-sthAna, avagAhanA sthAna, lezyA, dRSTi, jJAna, yoga, upayoga. svayaM karavAthI pApa lAge. kukaDI pahelA athavA IMDA (rohA aNagAra) loka saMsthiti. pANI ane nAvanI jema jIva, pudgalanA saMbaMdha. snehakAya varNana ane bhramita paraMparA. janma-maraNa sarvathI; AhAra ane teno saMkhyAtamo bhAga.pariNamana; vigraha gatimAM jIva saMkhyA; mRtyu samaya devanuM AhAra choDavuM; garbhamAM indriya, zarIra, AhAra, nihAra, pariNamana, mAtA pitAnA aMga, vaikriya ane naraka gamana; vrata pariNAmathI svarga gamana; kyA prakAre prasava. AyubaMdha ekavAra; bAla, paMDita AdinuM AyubaMdha ; mRganA vadha AdithI kriyA-vikalpa; siddha-avIrya. jIva haLavA-bhAre Adi; aguruladhu guruladhu dravya. eka AyuSyano upabhoga, kAlAsyavezi aNagAra ane sthavirazramaNa zramaNonI mUMjhavaNa bharI sthiti. bhagavatI sUtra sArAMza pRSTAMka * 2 2 2 2 2 23 23 24 25 25 26 27 27 28 28 29 29 30 30-31 31 32 33 33 33 33-34 34 34-35 35 3536 36 36 36 36-37 37 38 38-39 39 11 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka 10 1-4 8-9 10 5-6-7| paricAraNA. 1 ja chu 4-5 S 7-10 1-10 12 avratakriyA AdhAkarmI sevanathI saMsAra bhramaNa-anuprekSA prAsuka AhAranuM uttama phaLa; asthira svabhAvI virAdhaka. mithyA mAnyatAo ane satya. viSaya zakara zvAsozvAsa, ekendriya ane vAyune paNa. prANa bhUta Adi avasthA, aNagAranI paNa. baMdhaka aNagAra, piMgalazrAvaka, garbhakAla, vAdaLa, tiryaMca, manuSyano. yonikAla, mAtA-pitA,putra saMkhyA utkRSTa. tAgiyAnagarInA zrAvaka. zramaNopAsakanA guNo zramaNa guNa. kayavalikammA saMyama tapanuM phaLa gautama svAmInA pAtra; pratilekhana. paryupAsanAnuM phaLa- zravaNa Adi. garama pANInuM jharaNuM. camaracacA rAjadhAnI Adi paMcAstikAyanA 25 bola(padravyamAM kAlane choDI) zataka-3 devonI vaikriya zakti tiSyagupta, kurudattaputra aNagAra, IzAnendra H tAmalI tApasa sanatkumArendrano nyAya ane mokSa. asurakumAra : camarendra-utpAta kriyA : maMDitaputra aNagAra pramatta-apramatta saMyatano kAla aNagAranuM rUpa jovuM ane vaikriya banAvavuM mAyI amAyI vikrvaNA vibhaMga jJAnInI bhramaNA lokapAla varNana ane tenA adhikRta adhipati deva zataka--4 izAnendranA lokapAla, rAjadhAnI pRSTAMka 39 40 40 41 42 42 42-44 44-45 45 45-46 46-47 47 47 48 48 48 48 48-49 49-50 50 51 11-52 para 53-55 5 pa 56-57 5-57 57 58-0 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgamanavanIta 03 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka 1 2 3-4 5 S 7 8 9-10 12 3 4 5 zataka--pa sUrya udaya-asta, divasa-rAta, varSa prAraMbha Adi pUrovAta Adi vAyu acitta thayela pudgala konuM zarIra kahevAya ? hajAro Ayu sAthamAM zabda zravaNa, hasavuM, nidrA hariNagamaiSI devanI saphAI, bArIkAI atimuktakumAra(evaMtAmuni) manathI prazna ane uttara, be deva, nosaMyatadeva, devabhASA, carama zarIrInuM jJAna. viSaya cAra pramANa kevalInuM atIndriya jJAna- AyAbedi eka ghaDAthI hajAra ghaDA evaMbhUta karma, anevaMbhUta karma kulakara cakravartI Adi varNana dIrghAyu-alpAyu baMdha khovAyelI, vecAyelI vastuthI kriyA dhanuSa bANathI kriyA, AdhAkarma prarUpaNa ThasAisa naraka kSetra AcArya upAghyAyanI ArAdhanA virAdhanA kaMpamAna-akaMpamAna pudgala pudgala sparzanAdi ane tenI kAyasthiti jIvono AraMbha parigraha, hetu-ahetu sapradeza-apradeza, pudgala, niyamA bhajanA vardhamAna, hAyamAna, avasthita jIva, sovacaya-sAvacaya rAjagRhanagara kone kahe che ? aMdhakAra-prakAza, kAlajJAna, tIrthaMkara-parIkSA(sthaviro dvArA), caMdra varNana zataka vedanA nirjarA; karaNacAra vastra, AtmA, karma tulanA; karma baMdha sthiti ; abAdhAkAla. 50 bolamAM karmabaMdha niyamA bhajanA(15 dvAra) kAlAdezathI sapradeza-apradeza bhaMga. pratyAkhyAna karavA, jANavA ane Ayu. tamaskAya, kRSNarAji, lokAMtika. bhagavatI sUtra sArAMza pRSTAMka 61-62 2 ra 3 3 3 63 63-64 4 64 4 5 k k k k 5 5 5-66 44 6-67 67-68 68-69 06-25 70 71 31 71-72 72-73 73 73-74 74-75 75-79 79 79-81 13 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka pRSTAMka 81 81-82 82-83 83 83 83-84 84 2 3-4-5 viSaya maraNAMtika samughAta be vAra. dhAnya AdinI uMmara 3-5-7 varSa. kAlamAna- zIrSa prahelikA Adi, ArA. naraka deva lokanI nIce cha prakAranA AyuSya baMdha. subhita aNubhita pANI, samudronA nAma. bAMdhato bAMdhe, vaikriyathI varNAdinuM pariNamana. vizuddha lezI, avizuddha lezInuM jJAna. jIvanuM sukha-duHkha jANavuM, jIva jJAna. vedanA, AhAra, parimita jJAna. zaka-7 traNa samaya anAhAraka, alpAhArI, loka saMsthAna. upAzrayamAM sAmAyika, pRthvInI sAthe trasanI ghAta. zramaNadAna phaLa, karma rahitanI gati. IgAla Adi doSa, mAMDalAnA doSa, tyAga svarupa supaccakhANa Adi, dasa paccakakhANa. vanaspati bahu AhArI, uSNa yonika. mUla, skaMdha, phaLa, bIja Adi paraspara saMbaMdha ane AhAra. vedana ane nirjarA, karmanI ane akarmanI. vedanA(sukha-duHkha), alpa, adhika, ekAMta sukha. AyubaMdha anAbhogamAM, prANI anukaMpAthI sukha prApti chaThThA ArAnuM varNana. IryAvahi ane sAMparAyika kriyA,kAmI, bhogI,akAma vedanA; dasa prakAranI naraka vedanA, avratanI kriyA samAna, mahAzilAkaTaka, rathamUsala saMgrAma. kAlodAyI - astikAya. agni saLagAvavA, bujhAvavAmAM pApanI tulanA. tejo vezyAnAM pudgala acitta. zataka-8 prayoga, vizrasA ane mizra pariNata pugala. AzIviSa-karma ane jAtithI, viSanuM sAmarthya. chavstha na jANI-dekhI zakavAnA dasa bola. jJAna-ajJAnavarNana; zAna labdhi. saMkhyAta jIvI vRkSa kApelA avayavanA vacce Atma pradeza. 87 87-88 89 10 89 9091 91 195 3-4 95 | 14 ! mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgamanavanIta | Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTAMka 96-97 8 uddezaka | viSaya sAmAyikamAM dhana ane strIno tyAga keTalo? kema? 49 bhaMga. karmAdAna tyAgI zrAvaka. AjIvikopAsaka. kalpanIya-akalpanIya AhAra devAnuM phaLa. virano AhAra, AlocanA ArAdhanAnAM vikalpa 3,4,5 kriyAo. gRhastha dvArA apAyela bhikSA sAdhunI kayAre thAya? saprayojana ane yatanAnA kAraNe gamanAgamana ArAdhanAmAM. ramA vAti siddhAntanI puSTi. gati prapAta-prayoga gati Adi pratyenIka che. pAMca vyavahAra. IryAvahi baMdha ane bhaMga, saMparAyabaMdha ane bhaMga parISahonuM vizleSaNa ane karma saMbaMdhanI sAthe guNasthAna. lezyA pratighAtanA kAraNathI sUryanuM najIka dUra dekhAvuM vizrasA baMdha AdinA udAharaNa. pAMca zarIranAM deza baMdhasarvabaMdhanI sthiti, aMtara, alpa bahutva. jaghanya Adi ArAdhanAo dravya ane deza pugala bhaMga. karmamAM karmanI bhajanA, niyamA. jIva paNa pudgala ane pudgalI che. zataka-9 1-31 asoccA, socyA kevalI. 3ra | gAMgeya aNagAra pada vikalpa, bhaMga parimANa ane vidhio. gAMgeya aNagAranI zraddhA, samarpaNa ane mukti. bhagavAnanAM mAtA pitA, dIkSA ane mokSa; devAnaMdA, rASabhadatta.bhagavAnanA jamAI jamAlI kumAra, dIkSA-saMvAda. mithyAtva prApti, kilpiSI deva eka manuSya tiryaMcanI sAthe anekanI hiMsA, aNagArathI anaMtanI. zvAsozvAsathI kriyA, pracaMDa vAyunI kriyA. zataka-10 dasa dizAonuM varNana, jIvanA deza Adi. vIci patha, kaSAya bhAva ane kriyA. pachI Alocana karI laIza ItyAdi vicAreto virAdhaka. 99 9-100 100 100 101 101-103 104 104 104-105 105 105 106 107-108 108-109 109-113 114 115 115 115 115-116 116 11-117 bhagavatI sUtra sArAMza 15 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya pRSNaka 117 117 117 118 118 119-121 121-122 122-123 123 124 124-125 126-127 127 uddezaka | deva devI gamana zakti, ullaMghana Adi zakti, ghoDAno khU-khUavAja, prajJApanI bhASA. trAyanTiMsaka deva-pUrvabhava. agramahiSI parivAra. 34 zakendra janma varNana sUryAbhanI jema zataka-11 1-8 utpala varNana; zAluka Adi. zivarAjarSi, vibhaMga jJAna dIkSA, mukti. gaMgAnA kinAre aneka vAnaprastha sanyAsI varNana. loka, aloka; traNa lokamAM jIva Adi. eka AkAza pradezamAM aneka pudgala-nartakInuM daSTAMta. sudarzana zramaNopAsaka, mahAbala pUrvabhava. RSibhadra putra, pudgala parivrAjaka, vibhaMga jJAna, dIkSA, mokSa. zataka-12 zaMkha-puSkalI zrAvaka khAtAM-pItAM pachI pauSadha. jayaMti zramaNopAsikA, 15 prazna, dIkSA, mokSa. pugala skaMdhonA vibhAga ane bhaMga. pugala parAvartananAM sAta prakAra ane vistAra rupI arupI bolano saMgraha. krodha Adino paryAyavAcI zabda rAhu vimAna saMbaMdhI varNana. devanA kAma bhoga sukhanuM varNana upamA dvArA. bhavabhramaNa ane bakarIonA vADAnuM daSTAMta. mAtA pitA Adi vividha saMbaMdha anekavAra athavA anaMtIvAra. devanI tiryaMcabhavamAM pUjA ane pharI mokSa. vAMdarA, deDakA Adi paNa narakamAM utkRSTasthiti pAmI zake. pAMca devonuM varNana-devAdhideva Adi ATha AtmAnuM svarupa ane paraspara saMyoga. pudgala paNa AtmA anAtmA ane bhaMga. zataka-13 1 upajanAra-maranAra ane rahenArA jIvonI saMkhyA ane temAM vezyA Adi 38 bola. upayoga saMbaMdhI gata-Agata. 127-130 13-131 131-133 134-135 135 135 136 137 137 137 137 138-14) 14) 141-142 142 143-145 145 | 16 10 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgamanavanIta | Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka pRSTAMka pa 146 146 146 14-15O 150-151 151 151-153 153 1pa3-154 154-155 89-10 155 155 155 155 15 on a Wu viSaya naraka kSetragata pRthvI Adi jIvonI mahAvedanA Adi. loka, traNelokanAM madhya. paMcAstikAyanAM guNa. astikAyanA potAmAM sparza, pudgalathI sparza bhaMga camaracaMcA AvAsa. udAI rAjA saMyama grahaNa ane mokSa, abhicikumAra virAdhaka. mana, bhASA, zarIra AtmA che athavA anya tenA svarupa maraNanA pAMca prakAra ane 74 bheda AvIci Adi. aNagAranI vaikriya zakti-UDavuM Adi zataka-14 devasthAnathI vaccenA pariNAmamAM AyubaMdha. vigrahagatimAM ekendriyane cAra samaya yakSAveza cAra gatimAM banne prakAranA unmAda, devavRSTinI vidhi; tamaskAya deva zA mATe kare? cAregatimAM ziSTAcAra sanmAna varNana. avagaNanA nahi. jIva ane pudgalanuM pariNamana, zAzvata-azAzvata. 24 daMDakanA jIva agninI vacce kayAre kema? ISTa aniSTa zabda rupa Adi cAre gatimAM. vimAnika indronI paricAraNA pUrvenI vidhi. gautamasvAmInAM manogata saMkalpa jANIne bhagavAna dvArA tulyatAnuM varNana. saMthArAmAM kALa karanAra AsaktithI AhAra. lavasattama deva ane anuttaradevanA mukta hovAnI kalpanA. naraka pIonAM aMtara ane vimAnomAM aMtara. pratyakSa dekhAtAM zAlavRkSa ane umbaravRkSanA bhava aMbaDa zrAvaka. avyAbAdha deva, jItmaka deva karmalezyA = bhAva vezyA, sUryaprakAza = dravyalezyA. nArakI devonAM pudgala saMyoga,deva ane hajAro rupa, bhASA, sUrya vimAnanA ratna, Atapa nAma karma zubha, sUrya zubha. aNagAra sukhane deva sukha ullaMghananI upamA. kevalI ane siddhamAM aMtara 156 156 156 156 157 157 157 158 158 158 158-1pa9 159 10 159 1pa9 bhagavatI sUtra sArAMza Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka pRSTAMka 10-170 17-174 ja che 174 17pa 175 175 175 175 175 176 176 176-178 178 178 178 da che 7-8 9-14) viSaya zataka-15 gauzAlaka varNana, vistRta kathAnaka. kathAnaka para ciMtana, jJAtavya samAdhAna. zataka-16 vAyu utpatti, hiMsA, agni ane kriyA. jarA-zoka; pAMca avagraha. deva-IndranIbhASA, khalA mukhathI bolela sAvadha bhASA. vaidya dvArA nAkanA arza(masA) ne chedana ane kriyA. tapathI karmakSaya ane narakavedanAthI karma kSayanI tulanA, avNa niAya no kharekharuM artha ciMtana. vRddhapuruSa ane cikaNI gAMThavALI lAkaDI Adi daSTAMta. ulUkAtIra nagara, zakendra; gaMgadatta-kArtika zeTha; pUrvabhava. devalokamAM tAttvika carcA-vivAda tamAre pati ! svapna varNana, viziSTa svapna, keTalAka svapna phaLa. caramAMta sthAnomAM jIva Adi, paramANunI svataH gati varasAda jANavA mATe hAtha upara kADhavA, lokAMtathI bahAra hAtha Adi. balIndra-vairocanendra)nA utpAta parvata, rAjadhAnI Adi varNana. dvIpa, dizA, udadhi, svanitakumAra devonuM varNana. zataka-17 koNika rAjAnA udAI ane bhUtAnaMda be hAthI ratna, asurakumArathI AvyA, narakamAM gayA; vRkSa halAvavuM; zarIra banAvavuM ane kriyA saMbaMdha. dabhAva varNana. saMyata-asaMyamajIvo dharma-adharma sthita Adi prakRtiguNathI jIva bhinna-abhina. deva nA dekhAvanArA(adazya) rUpanI vikriyA karI zake. zailezI avasthAmAM gamanAdi, kaMpana prakAra. saMvega Adi 49 bolanuM aMtima phaLa mokSa. pApa ane karma baMdha-dizA, deza pradezAdithI. svakRta vedanA ane svakarma janya; IzAnendra varNana. samavahata-asamavahata; AhAra-utpAta, nAgakumAra Adi. zataka-18 paDhama, apaDhama jIvonuM varNana; cArTa. carama acarama jIvonuM varNana, cArTa. 108 178 178 179 179 179 179 179 180 180 180 180-181 181 4-5 6-17 181-183 183-184 18 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgamanavanItA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSNaka 188 uddezaka viSaya | kArtika zeTha varNana, 1008 nI sAthe dIkSA, zakendra banyA. 184-185 kRSNa lezI pRthvI Adi eka bhavathI mokSa. 185 carama nirjarA pudgala jANe-dekhe, AhAre. 185 mAkadiya putra aNagAranAM prazna ane samAdhAna. 186 jIvanA upabhoga anupabhoga. 186 yugma svarupa ane daMDakamAM yugma saMkhyA; agnikAya. 186-187 alaMkRta-analaMkRta deva suMdara-asuMdara. 187 haLukarmI, mahAkarmI samakarmI. 187 Ayuvedane aMta sudhI eka bhavanuM devonI viparIta vipharvaNA.. 187 pudgalomAM varNAdi vyavahArathI eka ane nizcayathI aneka. 187 kevalIne yakSAveza nahIM, traNa prakAranI upadhi--parigraha. madruka zrAvaka-pratyakSa dekhAvAnA tarkano javAba 188-189 deva puNya kSaya karavAno anupAta. 189 zramaNanA paganI nIce kukaDA, cakalI AdinA baccA. 189-190 anyatIrthI dvArA AkSepAtmaka carcA, gautama svAmIthI. paramANune jovA cAra jJAnathI nahIM; zrutathI jANI zakAya. jANavA-dekhavAno samaya alaga. bhavI dravya nArakI Adi koNa hoya? tenI sthiti. 190 aNagAra vaikriya zaktithI talavAranI dhAra para cAle, 191 agnimAM cAle. vyApya vyApaka nAnI moTI vastu, varNAdi 20 bola pudgala. | 191 somila brAhmaNa, bhagavAna sAthe carcA, 191-192 zrAvakavrata dhAraNa ane ArAdhanA. 192 zataka-19 sAdhAraNa zarIra banAvavuM te jIvone legyA Adi. 192 avagAhanAnI alpabadutva-44 bola. 12-193 pRthvIkAya AdinI vedanA-prahAranAM daSTAMtathI samajAvaTa. 193-194 Azrava, kriyA, vedanA, nirjarAnA 16 bhaMga-daMDakomAM 194 carama nairayika Adi alpakarma, mahAkarma. 194 vyakta avyakta vedanA. 194 -10 jayotiSI vimAna sphaTika ratnonAM, anya devonAM 194 bhavana, nagara, vimAna. 194 jIvanivRtti-pa3; karma nivRtti-148 nivRtti ane karaNa svarUpa ane prakAra. 194-195 194 bhagavatI sUtra sArAMza 19 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka , viSaya pRSTAMka zataka-20 AhAra ane maraNanuM jJAna nahIM, ekendriyAdine. 195 astikAyonAM paryAya nAma. 195 paramANu AdimAM varNa AdinA bhaMga-cArTa. 196 dravya, kSetra Adi paramANuM ane svarUpa. 197 kAla parivartana bharata AdimAM, pAMca mahAvrata, 4 yAma, 197 tIrthakara,jinAMtara,jJAnaviccheda,zAsanakAla,tIrtha,pravacanI. 197 vidyA cAraNa, jaMghA cAraNa muni, caitya prakSipta pATha. 197-198 sopakramI nirupakamI AyuSya varNana; AtmadhAta-upakrama. 198-199 kriti saMcaya-akrati saMcaya, chakka,bArasa,corAsI-sammarjita. 199 zataka-21, 22, 23 vanaspationAM dasa bhedomAM jIvotpati ane anya varNana. 200-202 zataka-24 ra4 daMDakanA gammA varNana ane kAlAdeza cArTa. 202-rara1 zataka-25 yoganuM alpabadutva-28 bolamAM ane 30 bolamAM. 221-223 sthita asthita pudgala grahaNa-dizA saMbaMdha. 223-224 zvAsozvAsa. saMsthAna 6 varNana ane yugma saMbaMdha; cArTa. 224-226 zreNio loka alokamAM; yugma saMbaMdha. rara6 sAta prakAranI zreNiyo. 227 yugma varNana vyomAM, jIvomAM dravyathI, pradezathI yugma jJAna, 228 odhAdeza-vidhAnAdeza. 228 paramANu AdinuM alpabadutva. 228 pudgala yugma ane tenI avagAhanA Adika sArtha-anartha. rara9 sakaMpa niSkapa ane alpabadutva; deza kaMpa, sarva kaMpa. 230-3ra racaka pradeza-cAra dvavyonAM. ra3ra saMkhyA jJAna. zIrSa prahelikA sudhI 46; 232 AgaLa 194 sudhI. nigoda svarUpa. ra3ra nirjhanthanA prakAra, 36 dvAro para varNana; cArTa. 233-247 10 kalponuM spaSTIkaraNa; puruSa jayeSTha kalpa vicAraNA. 233-236 saMyatanAM pAMca prakAra, 36 dvArothI varNana; cArTa 248-rapara prAyazcita, tapa bheda. rapara Ayu, bhava, sthitikSayano artha, vigraha gati samaya. zataka-26 49 bola para baMdhI (karma baMdha) nA bhaMgano vistAra, cArTa. rapa3-257 che ja 8-1ra 252 1-11 | ra0 20 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgamanavanIta Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka 22 ne 23 1-11 viSaya | pRSNaka zataka-27, 28, 29. karma karavuM, samArjana-saMkalpa karavuM, karma vedana. 257 258 zataka-30 cAra samavasaraNa, 47 bolomAM badhI varNana, cArTa, AyubaMdha ra59-261 zataka-31-3ra kSullaka kRtayugama, utpanna ane udvartana(maraNa)thI varNana. zataka-33 (ekendriya zataka) ekendriyanI vezyA, karma, bhavI AdithI avAMtara zataka ane uddezaka-vikalpa. 23 zataka-34 (zreNi zataka). | caramAMtathI caramatamAM utpatti ane varNAdi. 23-24 sAtazreNithI gamanamAM samaya. 264 uMmara ane utpannanI zobhaMgI ane karma baMdhanI mAtrA. 265 lezyA, bhavI, abhavInuM varNana 265 avAMtara zataka uddezaka saMkhyA. ra5 zataka-35 (ekendriya mahAyugma zataka) mahAyugma svarUpa ane saMkhyA jJAna, 2-267 tenA para 33 dvArothI varNana; avAMtara zataka ane uddezaka 27 zataka-36 thI 39 (mahAyugma) traNa vikalendriya ane asaMjJI paMcendriyanA mahAyugma saMbaMdhI ra7 33 dhAronuM varNana; aMtara zataka-uddezaka hisAba. ra7 zataka-40 (mahAyugma) saMjJI paMcendriya, Agata, karma baMdha; &AromAM rANattA- 268-29 vizeSatAo; aMtara zataka ane uddezaka hisAba. zataka-41 (rAzimuzma) cAra prakArano rAzi yugma; sAMtara niraMtara utpati. ra9-270 saMyama asaMyamathI janma maraNa ane jIvana; aMtara zataka ane uddezaka hisAba. upasaMhAra- zataka uddezakonI sUcanA Adi. 270 pariziSTa kaSAyonA bhaMga 27ra-273 vistRta pravezanaka bhaMga. 274301 paramANu AdinA varNa, gaMdha, rasa, sparzanA 30ra-303 bhaMgonuM spaSTIkaraNa bhagavatI sUtra sArAMza 1 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArAMza sAhitya vize goMDala gaccha ziromaNI 5. pU. zrI jayaMtamunijI ma.sA.nuM maMtavya mahAmanISI trilokaRSijI dvArA "sArAMza sAhitya" prakAzita thaI 1 rahyuM che. jemAM kramazaH batrIsa AgamonuM saMpAdana thayuM che. A sAhitya I Agamono sArabhUta che, eTaluM ja nahIM paraMtu keTalAka krAMtibIjonuM vAvetara paNa emAM che. munizrInI vicAradhArA soLaAnA jainAgamane anukULa hovA huM chatAM rUDhivAdanI 'zalya cikitsA'" karanArI che, te nirvivAda satya che. munizrInuM ciMtana ane manana nirbheLa, spaSTa ane saMyamita bhASAmAM I satyanuM nirUpaNa kare che. temane koI prakArano saMpradAya moha ke bIjA koI avarodha mAnya nathI. teo saunuM potapotAnA sthAne sanmAna jALavIne paNa; paraMparAmAM jevaiparya AvyuM che, tenA para "karAro" prahAra kare che ane bhagavAna / mahAvIra svAmInA eka apratibaddha saMta tarIke mahAvIra darzananuM sAMgopAMga / I temaja Agamane AdhAre udghATana kare che; je vAMcatAM AnaMda upajAve che. I joke saMpradAyathI baMdhAyelA ane pAraMparika vicAradhArAmAM jakaDAyelA vyakita ke vyaktisamUhane kadAca na game, virodhAtmaka paNa lAge ane mahAvIra mAM darzanathI A sAhitya nirALuM che, virodhI che, tevuM kahevA mATe te loko lalacAya / I paNa kharA ! je rIte sUryodaya thatA sahaja aMdhArU nAza pAme che, te rIte sAcI I samyagdhArA prakAzita thatA ajJAnarUpa aMdhakArano nAza thavAno ja che. atyAre jaina jagatane pharIthI jAgavAnI taka maLI che. ' I A sAhitya dvArA rUDhivAdathI mukta thavAnA nAme navA vargane svacchaMdI / banAvavAno uddeza jhalakato nathI paraMtu Agama manISI munizrInuM sArAMza | I sAhitya bhagavAna mahAvIra svAmInA traikAlika hitadarzananI sAthe joDIne I rUDhivAdanI sImAothI para thaI vyApaka darzana karAve che. maMgalakAmanA H- mahA manISI trilokaRSijI! Apano A prayAsa saphaLa thAya / tema amo IcchIe chIe. kAraNa ke ApanA ciMtananI dareka paMktimAM krAMtinA bIjo | meM saMcita rahelA che. AgamonI satyatApUrNa RjubharI bhAvanAo para ane Agama I I nirmaLa prarUpaNA upara vidhivAdano je jaMga lAgI rahela che ane durAgrahanA vAdaLo | | chavAI gayA che tenuM nivAraNa karavA mATe ApanuM A sAhityika bhagIratha puruSArtha AgamanA maulika bIjone(gUDha tattvone) avazya navapallavita karaze. ' rara mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vyAkhyA prajJAti sUtra | bhagavatI sUtra sArAMza zataka-1 : uddezaka-1 | Adi maMgala namaskAra maMtra : Namo arihaMtANaM, Namo siddhANaM, Namo AyariyANaM, Namo uvajjhAyANaM, Namo loe savva sAhUrNa / eso paMca NamukkAro, savva paavppnnaasnno| maMgalANaM ca savvesiM,paDhama havai maMgalaM // (1) jaina siddhAMta anusAra AdhyAtma lokanA samasta namaskAra karavA yogyano paMcaparameSThimAM samAveza thAya che. arthAta Atma sAdhanAnA kSetramAM A pAMca parameSThine ja namaskAra yogya mAnyA che. tenA sivAya koI paNa namaskaraNIya sAdhanAkSetromAM mAnavAmAM AvyA nathI. je koIpaNa namaskaraNIyache te sarvano A pAMcamAM samAveza thaI jAya che. mAtA-pitA, zikSaka, vaDIla, svAmI, netA, kuladevatA AdilokavyavahAranA kSetramAM namaskAra yogya che. temane adhyAtmakSetrathI alaga samajavA joIe. zrata devatA, brAhmI lipi, vairoTayA devI athavA lakSmI, sarasvatI, sTrI zrI devI Adine namaskAra uccAraNa; laukika bhAvanAothI aihika icchAnA lakSyathI karAya che. AdhyAtmakSetramAM temanI AvazyakatA nathI. sUtromAM AvA namana lipi kAlanA lekhakonA che, je laukika maMgalonI rucithI lakhAyela che paraMtu koIe sUtramAM prakSipta karela ke racela nathI. ukta pAMca namaskaraNIomAM je guNa che te svataMtra guNa paNa AgamamAM kayAMya namaskAra yogya kahyA nathI. paraMtu guNothI yukta guNavAna ja siddhAMtanI rIte namaskArane yogya che. A paMcaparameSThinamaskAra maMtrathI paNa spaSTa thAya che. kAraNa ke temAM namo nANassa, namo suvarNa ke gamo dhammakSa evA koI padanathI. enAthI alaga AdhyAtma sAdhanA kSetramAM je koI paNa namaskAra paddhatinA rUpamAM uccAraNa karavAmAM Ave che te azuddha che. vAstavamAM guNo ane dharma AdaraNIya, AcaraNIya che. jyAre guNI ke guNavAna AtmA ja vaMdanIya hoya che. (2) tamane vati- koIpaNa kAryano pahelAM prAraMbha karavAmAM Ave che ane bhagavatI sUtraH zataka-1 23 5 . Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtamAM pUrNa karavAmAM Ave che. te kArya apekSAthI pratyeka kSaNe cAlu hoya che ane pUrNanI apekSAe aMtima samayamAM niSpatti thAya che. eka mITara kApaDa banIne taiyAra thayuM te, te rUpamAM aMtimakSaNamAM banyuM. tema chatAM pUrvanI pratyeka kSaNamAM paNa banyuM to che ja. anyathA eka ja kSaNamAM eka mITara kApaDa banIne taiyAra thaI jatuM nathI. A daSTie ema kahevuM yogya che ke koIpaNa karAtuM kArya te samaye kAMIka thayuM arthAt jeTaluM prathama samayamAM karavAmAM AvyuM, teTaluM to te samayamAM thaI ja gayuM tethI karAtuM kArya potAnI pratyeka kSaNamAM thayuM ema kahevuM apekSA ane nayadaSTithI yogya ja che. kAryanI pUrNatAjaupayogI hovAthI nakkI karela kArya pUrNa thatAM ja 'AkAryathayuM evo prayoga karI ane samajavAmAM Ave che; A sthUla daSTi che, vyavahAra daSTi che. sthUladaSTi ane sUkSma saiddhAttika daSTi banene pota-potAnA sthAna sudhI, sImA sudhI ja samajavAnuM dhyAna rAkhavuM joIe. sthUladaSTine sUkSmadaSTithI ane sUkSmane sthUladaSTithI tulanA karavAnI AvazyakatA nathI. evuM karavAthI lokamAM anekavivAda sarjAya che. eTalA mATe je daSTithI jenuM je kathana hoya tene te daSTithI samajavAno ane samanvaya karavAno prayatna karavo joIe. prastuta prakaraNamAM je jyAre jeTalA karma AtmAmAM calAyamAna thaI rahyA che, udIrita thaI rahyA che, vedana thaI rahyA che, kSINa thaI rahyA che tene teTalA aMzamAM calAyamAna thayA, udIrNa thayA, vedAyA ane kSINa thayA, evuM kahI zakAya che. je karmo sthitithI chinna thaI rahyA che, rasathI bhinna thaI rahyA che, pradezothI kSaya hovAnA kAlamAM jalI rahyA che, naSTa thaI rahyA che, AyuSya karmakSaya hovAnI apekSAe marI rahyA che ane saMpUrNa kSayanI apekSAe nirjarita thaI rahyA che, tene chinna thayela yAvata nirjarita thayela, evuM kathana, eka deza kSayanA samaye paNa karI zakAya che. [ nadhi yAvatuM zabdanA prayogano artha e che ke je be zabdonI vacce yAvat prayoga che te be zabdonI vacce aneka zabdo che, tenuM kathana A prakaraNamAM ke A sUtramAM athavA anya AgamamAM vistArathI AvI gayuM che tyAMthI samajI levuM] karmonuM calita thavuM yAvat kSINa thavuM, A kathanamAM samuccaya karmanI apekSA rahela che ane chinna- bhinna AdimAMsthitighAta, rasaghAta, pradezaghAta Adialagaalaga vizeSa apekSAo rahela che. je upara spaSTa karavAmAM Avela che. (3) pahelAM AhAra karAyela athavA grahaNa karela pudgala ane vartamAnamAM grahaNa karAtA pudgalonuM pariNamana thAya che. bhaviSyamAM grahaNa thanArAonuM pahelAM pariNamana thatuM nathI. A prakAre pariNamananI jemaja karmanA caya, upacaya, udIraNa, vedanA ane nirjaraNa paNa samajavuM joIe. tejasa zarIra mATe paNa A ja siddhAMta che ane kAzmaNa zarIra mATe paNa Aja che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) sUkSma ane bAdara arthAt nAnA-moTA vividha prakAranA karma dravya vargaNAnA pudgalonuM ane AhAra dravya vargaNAnAM pudgalonuM bhedana, caya Adi thAya che. uddhavartana, apavartana, saMkramaNa, nidhattikaraNa,nikAcita karaNa aNu ane bAdara karma pudgalomAM thAya che. arthAt karmavargaNAmAM aNu-bAdara vividha pudgala hoya che. (5) baMdha, udaya, udIraNA acalita karmanI thAya che; apavartana saMkramaNa AdipaNa acalita karmanA thAya che; phakta nirjarA ja calita thayela karmanI thAya che. A prakAre covIsa daMDakanI apekSAe paNa ukta saMpUrNa viSaya samajI levAno. AhAra,uzvAsa, sthitiAdinuM varNana prajJApanA sUtranAvibhinna padothI, ahIM paNa covIsa daMDakamAM samajI levuM. (6) svayaM AraMbha(hiMsAdi Azrava) karanAra AtmAraMbhI che, bIjAne AraMbhamAM joDanAra parAraMbhI che ane trIjo bheda ubhayAraMbhIno che. trevIza daMDakanA jIvomAM A traNa bheda maLe che. manuSyamAM A traNa uparAMta anAraMbhIno eka bheda vizeSa maLe che. zubhayogI pramatta saMyata ane badhA apramatta saMyata anAraMbhI hoya che. te sivAyanA badhA saMyata, asaMyata, anAraMbhI hotA nathI. salezI ane traNa zubhalezyAvALA samuccaya jIva ane manuSyamAM AraMbhInA cAre bheda maLI zake che. bAkInA badhA daMDakomAM pota-potAnI lezyAnI apekSAe paNa AraMbhI AditraNa bheda hoya che; paNa anAraMbhI hotA nathI. tejo, padma, zukala lezI vaimAnikamAM paNa AraMbhI AditraNa bhedo hoya che, anAraMbhI nahiM. enuM rahasya e che ke chaThThA(pramatta) guNasthAna sudhInA jIvone pramAdayoganA kAraNe sUkSma hiMsA janya kriyA cAlu ja rahe che. (7) jJAna ane darzana ApUrAbhava sudhI paNa rahI zake che ane parabhavamAM paNa sAthe cAlI zake che. cAritra ane tapa A bhava sudhI ja rahe che. arthAt saMyata avasthAmAM paNa maranAra mRtyu pachI turaMta asayata banI jAya che. saMthArA rUpa AjIvana tapa karanAra paNa maraNa pAmyA pachI turaMta tapa rahita thaI jAya che. (8) asaMvRta aNagAra ane anya asaMvRta AtmAo mukti prApta karatA nathI parantu te sAta athavA ATha karmono prakRti baMdha Adi cAre prakAranA baMdhanI vRddhi karIne saMsAra bhramaNanI vRddhi kare che. - saMvRta aNagAra-Azravane rokanArA susAdhu ja kramazaH karma paraMparAne aTakAvIne ane kSaya karIne mukti prApta kare che. tamAma duHkhono aMta kare che. (9) asayata-avirata jIva paNa devagatimAM jaI zake che. je anicchAthI bhUkhatarasa, DAMsa-macchara, garamI-zaradI, mela, parasevA AdinA kaSTa sahana kare che te vyatara jAtinAM deva banI zake che. te deva devaRddhi sampadA ane devIonA parivAra sahita sukhAnubhava kare che ane utkRSTaeka palyopama sudhIdeva bhavamAM rahI zake che. ochAmAM ochI te tyAMdasa hajAra varSanI uMmara prApta kare che. bhagavatI sUtraH zataka-1 25 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (uddezaka : 2 (1) jIva poteja karma bAMdhe che ane pote ja bhogave che. parantute tyAM sudhI ja karmonA phaLathI alaga rahe che ke jyAM sudhI te karma udayamAM AvatA nathI. AyuSya karma paNa jyAM sudhI udayamAM AvatA nathI tyAM sudhI jIva te bAMdhelA naraka Adi AyuSya saMbaMdhI duHkhothI dUra rahe che. arthAt karma bAMdhyA bAda paNa jIva keTalAka samaya sudhI te karmanA udayathI bacIne rahe che. (ra) prajJApanA pada-17, udezaka-1 ane 2 anusAra lezyA saMbaMdhI saMpUrNa varNana che. arthAt covIsa daMDakanA salezI jIvono AhAra, karma, varNa, vezyA, vedanA, kriyA, AyuSyanI samAnatA-asamAnatA saMbaMdhI varNana ane covIzadaMDakanA jIvonI lezyA ane tenuM alpa bahuvaAdi varNana tyAM prajJApanA sUtramAM che. (3) jIvano saMsAramAM rahevAno kALa cAra prakArano che-1.narakanA rUpamAM rahevAno saMsAra kALa 2. tiryaMca rUpamAM rahevAno saMsAra kALa 3. manuSya rUpamAM rahevAno saMsAra kALa4. devarUpamAM rahevAno saMsAra kALa. alpabadbhutvaH- jIvanA saMsAra kALamAM sarvathI alpakALa manuSya avasthAno che. naraka avasthAno saMsAra kALa tenAthI asaMkhya guNo che. devarUpano kALa tenAthI paNa asaMkhya guNo che ane tenAthI tiryaMca rUpa saMsArakALa anaMta guNo che. (4) A saMsArakALanI anya traNa prakAre vicAraNA karavAmAM AvI che.- 1. zUnyakALa 2. azUnyakALa 3. mizrakALa. azunya kALaH- jeTalA samaya sudhI niraMtarate gatimAM eka paNa jIva anyagatithI Ave nahiM ane te gatithI eka paNa jIvanikaLI (marI)ne anya gatimAM jAya nahiM, jeTalI saMkhyA hoya teTalI ja rahe evA kALane azUnyakALa kahevAya che. zUnya kAla - apekSita koI samayamAM je jIvate gatimAM che. te tamAmanikaLI jAya ane temAMthI eka paNa jIva jyAM sudhI te gatimAM pAcho na Ave, badhA navA jIva ja rahe evA kAlane zUnyakAla kahe che. mizra kAla - apekSita koI samayanA jIvomAMthI eka paNa jIvabAkI rahe athavA navA eka paNa jIva AvI jAya evI mizra avasthA jeTalA paNa samaya sudhI rahe, te mizrakAla che arthAt te kALa azUnyakAlanI paribhASAmAM paNa na Ave ane zUnyakAlanI paribhASAmAM paNa na Ave, paraMtu tenuM svataMtra jamizra svarUpa hoya che. - zUnyakAla tiryaMcagatimAM hoto nathI. kAraNa ke temAM rahelA sarva jIvo anaMta che. te nIkaLIne traNa gatimAM samAyazakatA nathI. bAkInI traNa gatimAM-zUnyakALa hoya che kema ke jIva lAMbAkAla sudhI tiryaMcamAM rahe che to traNa gatiomAM zUnyakALa banI jAya che. azUnya ane mizrakAla cAre gatimAM hoya che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 24 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpa bahutva:- (1) sahuthI alpa azUnyakAla-janmavAno ane maravAno viraha arthAt anya gatithI koI paNa jIvanuM na AvavuM alpa samaya ja rahI zake che. (2) tenAthI mizrakAla anaMtagaNo arthAt uparokta paribhASAvALA mizrakAla anaMta kAlasudhI rahI zake che. (3) tenAthI zUnyakAlaanaMtagaNo arthAapekSita samayanA bhavI jIva to lagabhaga mokSamAM cAlyA jAya ane bAkI rahelA bhavI ane abhavI nigodamAM vanaspatimAM ane tiryaMca rUpamAM anaMtA anaMtakAla(vanaspati kAla) rahI jAya to te utkRSTa zUnyakALa banI zake che. nArakImAM- sarvathI thoDo azUnya kALa(virahakAla pramANe), tethI mizrakALa anaMtagaNo tethI zUnyakALa anaMtagaNo. e ja pramANe manuSya ane devamAM alpabadutva samajI levuM. tiryaMcamAM sahuthI thoDo azUnyakALa, tethI mizrakALa anaMtaguNo che. (zUnyakAla nathI) cAra sthAvaramAM- sahuthI thoDo zUnyakAla tenAthI mizrakAla anaMtagaNo. (azUnyakAla nathI; kAraNa ke upajavA maravAno viraha nathI). traNa vikalaiMdriya ane paMcendriyamAM naraka pramANe alpabadutva che. (5) aMta kriyAnuM varNana, asaMyatI bhava dravya deva Adi 14 bolono devotpAta varNana ane asani Ayu saMbaMdhI varNana prajJApanA pada20 anusAra che. (6) praznanuM samAdhAna meLavyA pachI ziSya guru pratye zraddhA ane vinamratA pragaTa karatAM ema kahevuM joIe ke- he bhagavAna ! je rIte Ape pharamAvyuM te satya che, vAstavika che, mane samajavAmAM AvI gayuM che. udezakaH 3) (1) jIva kakSA mohanIyaeTale kemithyAtvamohanIya sarvathI sarvabaMdha kare che. anya koI vikalpa eka dezano nathI. arthAt jIva sarva Atma, pradezothI ja karma vargaNAnA pudgala grahaNa kare che. sarva Atma pradezo para ja te karmono baMdha thAya che ane grahaNa karela sarva pulono baMdha thAya che. AtmAnA koI eka vibhAgamAM karmabaMdha thato nathI. athavA koIpaNa Atma vibhAga baMdha zUnya raheto nathI. pratipaLa baMdhanArA sarva karma sarva Atma pradezo para baMdhAya che ane te grahaNa karela karma pudgala koI eka kinArAthI baMdhAI jAya evuM paNa nathI. te karma paNa potAnA saMpUrNa rUpathI AtmAnI sAthe baMdhAya che. A ja rIte ATheya karma ane sarvadaMDakanI apekSA saikAlikasiddhAMta samajavo joIe. (2) baMdhanI jema udaya-udIraNA,caya-upacaya,nirjarA Adi paNa sarvathI sarvathAya che. baMdha, caya, upacaya thayela pudgala dIrdhakALa sudhI sattAmAM rahI zake che paraMtu udaya udIraNA,nirjarita thayela pudgalanI alpakALamAM AtmAthI sattA naSTa thAya che. bhagavatI sUtraH zataka-1 | ra0 | Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) vividha kAraNo ane nimittothI jIva jinavANI pratye zaMkAzIla thAya che. saMdehazIla pariNAmonI vRddhinA kAraNe kAMkSA mohanIya rUpa mithyAtva mohanIyane vede che arthAt samyagdaSTa athavA zramaNa paNa aneka rIte zaMkAzIla banI jAya che. tyAre temane te zaMkA nivAraNa mATe prayatna karavo joIe ane saMdeha nivAraNa tatkALa na thaI zake to A ciMtana saMskArothI AtmAne bhAvita karavo joIe ke-- je kAMI tattvajinezvara bhagavaMtoepharamAvyuM che te pUrNa satya che, niHzaMka che, pUrNazraddhA karavA yogya che. Aje mane je tattva samajavAmAM nathI AvyuM te mArI ajJAna karmaprabhAvita dazA che athavA samajavAno ke samajAvavAno kharekhara saMyoga maLyo nathI. bhagavat bhASita je tattva che te ja satya che; zaMkA yogya nathI; AvAciMtanathI AtmAne bhAvita karI, AtmAmAM zraddhAne nizcala karanArA jinAjJAnA ArAdhaka bane che ane zaMkAo thavAthI tenAmAM mUMjhAIne azraddhAnuM zaraNa lenArA jinAjJAnA virAdhaka thAya che. (4) padArthono astitva svabhAva astitvamAM rahe che. temAM nAstitva svabhAva che te paNa potAnA svabhAvamAM rahe che. te banne bhAvone vItarAga sarvajJa bhagavAna te te rUpamAM jANe, mAne ane samaje che ane tevuM ja kathana kare che. vItarAga bhagavAna jevuM jyAM hamaNAM jANe che tevuM ja bIje kayAreya paNa jANe che. arthAt kSetrakALanA parivartanathI temanA jJAnamAM koI paNa parivartana thatuM nathI. kema ke temanuM kevaLajJAna sarvathA aparivartanazIla hoya che. tethI temanuM jJAna ane prarUpaNa-nirUpaNa haMmezA eka sarakhuM ja rahe che. (5) kAMkSA mohanIya(Adi karma)pramAdathI utpanna thAya che, pramAda yogothI (mana, vacana, kAyAthI) utpanna thAya che, yoga vIryathI ane vIrya zarIrathI utpanna thAya che. zarIranuM nirmANa karma saMyukta jIva ja potAnA puruSArthathI kare che. te pramAdanA prakAro A pramANe che. 1. ajJAna dazA, 2. saMzaya 3. mithyA jJAna 4. rAga 5. dveSa 6. matibhrama 7. dharmamAM anAdara buddhi 8. azubha yoga. mithyAtva, avrata, pramAda, kaSAya, yoga A pAMca karma baMdhanA nimitta kAraNa kahevAmAM AvyA che. chatAM ahIM kevala pramAdanI pramukhatAthI karavAmAM Avela kathana apekSAyukta che. kAraNa ke pramAda zabda vizALa arthano samAveza karavAvALo che. arthAt pramAda zabdathI saMsAranI tamAma pravRttionuM grahaNa paNa thaI jAya che. (6) jIva pote ja potAnA utthAna-karma-bala-vIrya-puruSakAra-parAkramathI vede, upazamana kare, saMvaraNa(karmonuM aTakAvavuM) kare che ane garhA paNa svayaM kare che. arthAt karmonI AlocanA ane tenA baMdhathI nivRttirUpa saMvara dhAraNa kare che ane saMcita karelA karmonI nirjarA paNa svayaM potAnA puruSArthathI kare che. karmone udaya prApta na hoya evA karmonI udIraNA karAya che. vedana, udaya prApta mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta www.jadineibrary.org 20 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanuM thAya che. upazamana, udaya prAptanuM nahiM paraMtu sattAmAM rahelA karmonuM thAya che. nirjarA udaya prApta vedAyelA karmonI hoya che. A badhuM pravartana jIvanA potAnA utthAna, karma, baLa, vIryapuruSAkAra parAkramathI ja thAya che. (7) ekendriya paNa kakSA mohanIya karmanuM vadana udayAnusAra kare ja che. paraMtu te anubhava karato nathI. kema ke temane tevI tarka zakti, saMjJA, prajJA, mana ane vacana hotA nathI. chatAM paNa sarva prakAranAM karmonuM vadana to temane thAya ja che. ekendriya saMbaMdhI evA anekatattvazraddhA karavA yogya hoya che. tenAviSayamAM A vAkaya haMmezAM yAda rAkhavuM joIe ke-bhagavada-bhASita tattva satya ja che; zaMkA karavA yogya kiMcita mAtra nathI. AgamamAM A vAkyanuM aneka sthAne AvyuM che. (8) zramaNa nirjhanya paNa koI nimitta saMyoga athavA udayavaza kAMkSA mohanIya (mithyAtva)nuMvedana kare che arthAt koI prasaMgo ane tattvone laIne te paNa saMdehazIla banI jAya che. kyAreka saMdehamAM muMjhAI javAthI kAMkSA mohanIyanuM vadana thAya che. pharI samAdhAna pAmIne athavA zraddhAnA ukta vAkayanuM smaraNa karIne mUMjhavaNathI mukta(svastha) avasthAmAM AvI jAya che. je vadhumAM vadhu mUMjhAto rahe ke mUMjhavaNamAM ja sthira thaI jAya che athavA ukta zraddhA vAkayanuM smaraNa na karI zake to te kAMkSA mohanIyanuM vedana karIne samakitathI bhraSTa banI jAya che. tethI zramaNa nirjhanthone tattvajJAna ciMtavanA karatAM karatAM paNa zraddhAmAM sAvadhAna rahevuM joIe ane ukta amodha zraddhA rakSaka vAkayane mAnasapaTa para haMmezA upasthita rAkhavuM joIe. saMdeha utpattinAM keTalAya nimita kAraNo che. te A pramANe che- aneka prakAre paraMparAe pracalita thatAM (1) jJAnanI vibhinnatAo (ra) darzananI vibhinnatAo (3) AcaraNanI vibhinnatAo (4) liMga-vezabhUSAonI vibhinnatAo (pa) siddhAMtonI vibhinnatAo (6) dharmapravartakonI vibhinnatAo. e ja rIte (7) kalponI (8) mArgonI (9) mata matAMtaronI (10) bhaMgonI (11) nayonI (12) niyamonI ane (13) pramANonI vibhinnatAo. vyavahAramAM vibhinna jIvonI vibhinnatAone ane bhaMgo ke nayonI vibhinnatAone joIne, samajI nahi zakavAthI athavA nirNaya nahIM karI zakavAthI kutUhala, Azcarya ane saMdehazIla thaIne zramaNa nirgastha kAMkSA mohanIyanA zikAra banI zake che. tethI guruoe potAnA ziSyone prathamathI ja vividha bodha dvArA sazakta-majabUta banAvavA joIe. jethI te AvIsthitionAzikArabanI potAnI surakSAne jokhamamAM nAkhanArA na bane. paraMtu jJAnanA amodha zastrathI sadA ajeya banIne potAnA samyatvanI surakSA karavAmAM zaktimAna rahe. bhagavatI sUtraH zataka-1 9 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka ziSya ane sAdhakoe paNa zarUAtathI ja svayaM A prakAre ajeya ane surakSita banavAno prayatna karavo joIe. temaja azraddhA anya pratyeka paristhitimAM zraddhAnA amodha zastra rUpa A vAkayane manamAM taiyAra rAkhavuM joIe ke- bhagavad bhASita tattva satya ja che, temAM zaMkA karavA yogya kAMI ja nathI (udezakaH 4) (1) karmaprakRtinA bheda ane tenA vipAka(phaLa) AdinuM varNana prajJApanA pada-ra3, uddezaka-1 anusAra samajavuM (2) mohanIya karma(mithyAtva mohanIyanI apekSA)nA udayamAM jIva paraloka jAya che, te samaye te paMDitavIryavALo ane bAla paMDitavIryavALo hoto nathI. paraMtu bAla vIryavALo hoya che ane bAlavIryamAM kALa karIne paralokamAM jAya che.. (3) mohanIya karmanA udayathI(saMyamI) jIva patanane prApta kare che, tyAre koI saMyamathI zramaNopAsaka avasthAmAM jAya che. to koI asaMyama avasthAmAM jAya che. (4) mohanIya karmano upazama thavAthI jIva pragati(vikAsa) kare che. tyAre koI zrAvaka avasthAmAM jAya che, to koI saMyama avasthAmAM jAya che. (5) A patana ane pragati jIva pote ja kare che. bIjAnA karavAthI thAya nahiM. (6) mohanIyakarmanA udayathI jIvanI pariNati badalAI jAya che. te jema pahelAM zraddhA-rucithI dharmAcaraNa Adi kare che, tema pachI zraddhA-ruci AcaraNa tenA rahetA nathI. evo ja A moha karmano udaya prabhAva hoya che. (7) karelA karmabhogavyA vinA chuTakAro thato nathI. temAM saiddhAntikavikalpa e che ke- baMdhAyelA badhA karma, pradezathI bhogavavA Avazyaka hoya che ane vipAkathI bhogavavAmAM vikalpa hoya che. arthAt keTalAka karma vipAkodaya vinA ja naSTa thaI jAya che. tenA traNa kAraNa che. (1) te evA ja prakAranA maMda rasathI baMdhAyelA hoya (ra) te karmane anukULa bAhyasaMyoga na maLe (3) viziSTatapa-dhyAnathI nAza pAmI jAya. jema ke-1. carama zarIrI tIrthakara, cakravatI AdinA bhavamAM baMdhAtA aneka karma maMda pariNAmavALA hovAthI pradeza udayathI ja nAza thAya che. 2. narakamAM tIrthakara nAma karma, aNuttara vimAnavAsI devamAM strIvedano saMyoga hoto nathI. 3. bava vodi saMvirya tavA nijharinna karoDo bhavanAsaMcita karelA sAmAnya ane nikAcita karma paNa tapathI kSaya thaI jAya che. (8) sarvajJa sarvadarzI bhagavAna spaSTa jANe che ke amuka jIva potAnA karmakaI kaIrIte bhogavaze.jemake pradezathI athavAvipAkathI, tapaAdithI,abhyapagamikI udIraNAthI (loca AdithI) athavA svAbhAvika udayathI amuka amuka karmone bhogavaza. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 30 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te anusAra jIva potAnA karmanA phaLane bhogavIne ja mukta thaze. (9) jIva, paramANu ane skaMdha A trikAlika sAravata padArtha che. lokamAM teno abhAva thato nathI. (10) jIva sarvajJa sarvadarzI banIne ja siddha thAya che. chaprasthajIva koI siddha thatA nathI. bhale avadhijJAnI hoya, paramAvadhijJAnI hoya, mana:paryavajJAnI athavA cAda pUrvadhara hoya, tAtparya e che ke, chadmasthAvasthAthI (DAyarekaTa) sIdhA koI mukta na thAya parantu paraMparAthI kevalI banI (sarvajJa-sarvadarzI banI) mukta thaI zake che, A saikAlikasiddhAMta che. (11) sarvajJa sarvadarzI kevalI "alamastu' kahevAya che. arthAt jemaNe meLavavA yogya sarvajJAnAdiguNa prApta karI lIdhA che. jemane mATe prApta karavA yogya kAMIpaNa avazeSa nathI rahyuM te paripUrNa jJAnI asamatu saMjJaka che. (uddezakaH 5) (1) 24 daMDakanA AvAsa :- narakAvAsa- sAta narakamAM kramathI A pramANe narakavAsathAyache- (1) trIsa lAkha, (2) paccIsa lAkha, (3) paMdaralAkha, (4) dasa lAkha, (5) traNa lAkha (Da) eka lAkhamAM pAMca ochA (7) sAtamI narakamAM pAMca narakAvAsa che. bhavanapati devonA AvAsaH- dakSiNadizAmAM- 1. asurakumAra- 34 lAkha, 2. nAgakumAra- 44 lAkha, 3. suvarNakumAra- 38 lAkha, 4. vAyukumAra- 50 lAkha, zeSa badhAnA 40-40 lAkha bhavanAvAsa che. - uttaradizAmAM-1. asurakumAra- 30 lAkha, 2. nAgakumAra-40lAkha, 3. suvarNakumAra- 34 lAkha, 4. vAyukumAra- 46 lAkha, zeSa badhAnAM 3-36 lAkha bhavanAvAsa che. pAMcasthAvara,traNavikalendriya,tiryaMca, manuSyanAAvAsa,vyaMtaranAnagarAvAsa, jayotiSInA vimAnAvAsa asaMkhya-asaMkhya che. vaimAnikadevalokamAM - kramathI A pramANe vimAna saMkhyA che- (1) batrIsa lAkha, (2) ayAvIsa lAkha, (3) bAra lAkha, (4) ATha lAkha, (5) cAra lAkha, (6) paccAsa hajAra, (7) cAlIsa hajAra, (8) cha hajAra, (9-10) cAraso, (11-12) traNaso, raiveyakamAM-111,107 ane 100 vimAna che. pAMca anuttara vimAnamAM pAMca vimAna che. (2) sthiti sthAna :- covIse ya daMDakamAM asaMkhya sthiti sthAna che. arthAt naraka ane devamAM 10000 varSa pachI eka samaya adhika, ke be samaya adhika tema ja saMkhyAta-asaMkhyAta samaya adhika tema sarva sthitio hoya che ane utkRSTa 33 bhagavatI sUtraH zataka-1 31 For Private & Personal use only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAgaropamanI sthiti hoya che. manuSya tiryaMcamAM aMtarmuhUrta pachI samayAdhika sarva sthitio samajavI ane utkRSTa pota-potAnI sthiti anusAra jANavI. jaghanya sthitinA nairayika zAzvata maLe che. eka samayAdhikathI laIne saMkhyAta samayAdhika sudhInA nairayika kayAreka hoya che kayAreka nathI hotA arthAt azAzvata che. asaMkhya samayAdhikathI laIne utkRSTa sthiti sudhInA nairayika zAzvata maLe che. sAte naraka, 10 bhavanapati, vyaMtara, jayotiSI, vaimAnika, vikalendriya, paMcendriya, manuSya badhAmAM jaghanya sthiti pachInA saMkhyAta samayAdhika sudhInA sthiti sthAna azAzvata che. pAMca sthAvaramAM jaghanyathI utkRSTa sudhI badhA sthiti sthAna zAzvata che. manuSyamAM sarva jaghanya sthiti sthAna paNa azAzvata che. (3) avagAhanA sthAna :- badhA daMDakomAM asaMkhya avagAhanA sthAna che. jemAM jaghanyathI laIne saMkhyAta pradezAdhika sudhInA avagAhanA sthAna azAzvata che. bAkInA badhA avagAhanA sthAna zAzvata che. pAMca sthAvaramAM sarva avagAhanA sthAna zAzvata che, azAzvata nathI. (4) zarIra H- 24 daMDakamAM jemanA jeTalA zarIra che te badhA zAzvata maLe che. kevaLa manuSyamAM AhA2ka zarIra azAzvata che. (5) saMhanana, saMsthAnaH--jedaMDakamAM jeTalA--jeTalA saMghayaNa, saMsthAna che te badhA zAzvata che. (6) lezyA H-- je daMDakamAM jeTalI lezyA che temAM pRthvI, pANI, vanaspatimAM tejo lezyA azAzvata che; zeSa badhI lezyAo zAzvata che. (7) dRSTi -- je daMDakomAM jeTalI dRSTi che, temAM mizra dRSTi sarvatra(16 daMDakamAM) azAzvata che ane traNa vikalendriyamAM samyagdaSTi azAzvata che. (8) jJAna ajJAna :- je daMDakamAM jeTalA jJAna-ajJAna che temAM vikalendriyamAM be jJAna azAzvata che. bAkInA badhAmAM badhA jJAna ane ajJAna zAzvata che. arthAt manuSyamAM mana:paryavajJAnI Adi pAMce jJAna zAzvata che. = (9) yoga, upayoga :- traNa yoga ane be upayogamAMthI jayAM jeTalA che. te badhA zAzvata che. daMDakomAM zarIra, avagAhanA, lezyA Adi keTalA hoya tenuM varNana jIvAbhigama sUtra prathama pratipatithI jANI levuM. [ noMdha H A zAzvata, azAzvata bolomAM kaSAyanA bhaMga saMbaMdhI tAttvika kathana mATe juo - pariziSTa H 1 uddezaka H 6 (1) sUrya jeTalo sUryodayanA samaye dUra hoya che, astanA samaye paNa eTalo ja dUra hoya che. te jeTalo tApa athavA prakAza udayanA samaye kare che, teTalo ja tApa-prakAza astanA samaye kare che. sUryanA kiraNo te te kSetrane badhI dizAothI sparza karatAM 3ra mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tApitA ane prakAzita kare che. (2) loka alokane ane aloka lokane kinArAo para chae dizAothI sparza kare che. tevI ja rIte dvIpa ane samudra; taDako ane chAyA; vahANa ane pANI; vastra ane chidra Adi A badhAMe eka bIjAnAM kinArAothI cha e dizAomAM sparza karela hoya che. (3) jIvane 18 pApa koI paNa karaNa ane yogathI ane potAnA karavAthI lAge che. pApa karyA vagara athavA bIjAnA karavAthI pApa lAgatA nathI. tema chatAM avratanI kriyAmAM tyAga na hovAthI pApanA anumodananI paraMparA cAlu rahe che. (4) loka-aloka, jIva-ajIva,bhavI abhavI, naraka-pRthvI Adi,dhanodadhiAdi, dvIpa, samudra, parvata, zarIra, karma, vezyA AdimAM koI koIthI pahelAM thayA athavA pAchaLa thayA, pahelAM hatA athavA pAchaLa hatA, evuM kAMI paNa hotuM nathI. A badhA zAzvata = haMmezA rahenArA padArtha che. jema ke kukaDI ane IDA; AmAM koI pahelA ke pachI kahI zakAya nahi. bane anAdi paraMparAthI cAlyA Ave che. bhagavAnanA aMtevAsI ziSyarohA aNagAranA praznottaranA sArarUpa A viSaya che. (5) loka saMsthiti:- ATha prakAranI loka saMsthiti che- 1. AkAzanA AdhAra paravAyu che. 2. vAyunA AdhAra para pANI che. 3. pANInA AdhAra para pRthvI che. 4. pRthvI para traNa-sthAvara jIvo che. 5. ajIva jIva pratiSThita che. (zarIra Adi) . jIva(karmAdhIna) karmavaza che. 7. ajIvano jIvoe saMgraha karI rAkhyo che. 8. jIvano karmoe saMgraha karI rAkhyo che, rokI rAkhyo che. mazakamAM pANI ane havA viziSTa prakAre bharavAmAM Ave tyAre havA para pANI rahI zake che. havA bharelI mazakane pIThamAM bAMdhIne pANI para tarIne pAra pahoMcI zakAya che. A havAnA AdhAre lokasaMsthitine samajAvavA mATe daSTAMta che. ApaNe je pRthvI para chIe tenI nIce dhanodadhi che, tenI nIce dhanavAta che, tenI nIce tanuvAta che ane tenI nIce kevala AkAza che. (6) taLAvamAM bUDela nAva je rIte pANImAM ekameka thaIne rahe che. te rIte jIva ane pudgala ApasamAM eka-meka thaIne lokamAM rahe che. (7) sneha kAya:- sUkSma sneha kAya. varasAdanA divasomAM je sIla-saMdhamaya havA hoya che, tenAthI paNa atyaMta sUkSma eka prakAranI sneha kAya hoya che. je 24 kalAka bAremAsaniraMtarapaDatI rahe che. arthAt lokamAM eka prakAranA atyaMta sUkSma snehila zIta pudgala je pANInA ja sUkSma-sUkSmatara koI paryAya rUpa che; te paDatAM ja rahe che. paraMtu je prakAre osa(jhAkaLa) Adiekatra thaIne pANInA TIpArUpa banI jAya che. te prakAre A sUkSma sneha kAyathI thaI zakatuM nathI; e to potAnI rIte ja tatkAlanAza thaI jAya che. bhagavatI sUtraH zataka-1 33 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUkSma snehakAya apakAyanA jIva maya hoya che ke snehila vAyu maya hoya che athavA acitta hoya che. ityAdi spaSTIkaraNa ahIM sUtramAM karavAmAM Avela nathI. jo sacita apakAyamaya che to paNa atyaMta sUkSama che. carmacakSuthI joI paNa na zakAya ane potAnI rIte zIdhratAthI nIce paDatAMja nAza pAmI jAya che tenuM astitva samApta thaI jAya che. tethI saMyamanA niyamomAM Ano kAMI paNa saMbaMdha thato nathI. acela, nirvastra ane jinakalpI temaja paDimAdhArI sAdhu paNa sUryAsta sudhI vihAra karI zake che. rAtre mala-mUtra tyAga mATe nirvastra ane savastra banne prakAranA sAdhako gamanAgamana karI zake che. temanA kAryomAM ke kalpamAM vastranA abhAvamAM paNa avarodha hovAno koI paNa AgamamAM ullekha nathI. dazAzrutaskaMdha sUtramAM paDimAdhArI zramaNanA varNanathI evA prakArano nirNaya thAya che ke A sUkSma snehakAya sUmapANI svarUpa hoya che. A sUkSma snehakAyane kAraNe koI paraMparAomAM zramaNone rAtre khullA sthAnamAM bahAra javA mATe ane kayAreka kyAreka divase paNa gaucarI AdijavA mATe kAMbaLI oDhIne ja javAno niyama batAvavAmAM Ave che. temaja bIjI paraMparAmAM kAMbaLInA sthAne vastra oDhavAno niyama batAvavAmAM Ave che. A badhA paraMparAnA niyama che. vAstavamAM jainAgama vastra rAkhavAno niyama ekAMte karatA nathI. te to sAdhakane vastra tyAga karIne kramazaH aceta rahevAnI preraNA kare che. A rIte acela-nirvastra rahevAnA preraka zAstramAMthI vastra ke kAMbaLI oDhavAnA ekAMtika niyamo thaI zakatA nathI. chatAM ya vastranA Agrahayukta evA niyamonI paraMparA cAlI rahI che te samIkSA karavA joga jarUra che. A viSayanI vistRta jANakArI carcAvicAraNA mATe juo- gujarAtI sArAMza khaMDa-4 ane 8. tyAM sUtra pramANonI sAthe vizleSaNa karavAmAM Avela che. uddezakaH 0) (1) jIva jyAM paNa janma le che athavA jyAMthI paNa mare che te sarva AtmA pradezothI utpanna thAya che ane mare che. te sthAnanA prAraMbhika grahaNa karavA yogyasarvaavagAhana sthAnane janma samaye grahaNa kare che ane grahaNa karela sthAnane mRtyu samaye choDe che. AhAra paNa jIvapariNamana apekSAe sarva AtmapradezothI kare che. arthAta ojAhAra, romAhAra ane kavalAhArano pariNamana rUpa AhAra sarvAtmanA hoyache. grahaNa karela AhAra pudgalonA ojAhAra, romAhAranI apekSAe saMpUrNa AhAra pariNamana thAya che. kavalAhAranI apekSAe grahaNa karela AhArano saMkhyAtamo bhAga pariNamana thAya che. aneka saMkhyAtA bhAga zarIramAM pariNata na thatAM ema ja mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta| uja Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLa Adi rUpothI nIkaLI jAya che. zarIranA upayogamAM AvanArane ja AgamamAM vAstavika AhAra gaNela che. te sivAya to grahaNa nissaraNa rUpa ja thAya che. nA [TippaNa H- kavalAhAranI apekSAe saMkhyAtamo bhAga pariNamana kahevAthI ja saMgati besI zake che. pratomAM asaMkhyAtamAM bhAga pariNamanano pATha maLe che te azuddha che. kema ke pratidina bALakanA zarIranuM vajana AhAranA saMkhyAtamAM bhAga jeTaluM vadhe che. jethI AhAra paNa saMkhyAtamA bhAge ja pariNamana thAya te spaSTa samajAya che. jo kavalAhArano asaMkhyAtamo bhAga pariNamana thAya ema mAnavAmA Ave to jIvanabhara 10 athavA 20 hajAra divasomAM eka kilo vajana paNa bALakanuM vadhI zake nahi, jo ke te sarvathA asaMgata che ane pratyakSathI paNa viruddha thAya che.] jIva keTalAka(thoDA) Atma pradezothI athavA aDadhA Atma pradezothI janmatA-maratA nathI ane AhAra paNa karatA nathI. (2) 24 daMDakamAM eka-eka jIva kayAreka vigraha gativALo paNa hoya che ane kayAreka avigraha gativALo paNa hoya che. aneka jIvonI apekSAe ekendriyamAM banne avasthAmAM ghaNAM jIvo hoya che. zeSa 19 daMDakamAM vigraha gatimAM jIva haMmezAM nahI maLavAthI traNa bhAMgA(eka azAzvatanA) hoya che. (3) mahardika deva mRtyu samaya nikaTa jANIne manuSya, tiryaMcanAM azucimaya janma, jIvana, AhArane avadhithI joIne ekavAra dhRNA, lajjA ane duHkhathI trAsI jAya che ane AhAra paNa choDI de che. tyAra pachI AhAra karIne marI jAya che ane tiryaMca athavA manuSyamAM utpanna thaI tyAMno AhAra temane karavo ja paDe che. jevuM AyuSya bAMdhyuM hoya tevA sthAnamAM jaIne janma levo ja paDe che. (4) bhAvendriyanI apekSAe garbhamAM saIndriya jIva AvIne janme che ane dravyendriyanI apekSAe anindriya jIva janma le che. tejasa kArmaNanI apekSAe zarIrI AvIne janme che ane zeSa traNa zarIranI apekSAe jIva azarIrI AvIne janme che. garbha saMbaMdhI vicAra :-- garbhamAM AvanAra jIva sarva prathama prAraMbhamAM mAtA pitAnA raja ane vIryathI mizrita pudgalano AhAra kare che pachI mAtA dvArA karela AhArano eka aMza snehanA rUpamAM grahaNa karI tenA AhAra kare che. mAtAnA zarIrathI saMbaMdhita eka rasaharaNI nADI saMtAnanA zarIrane sparzatI rahe che ane saMtAnanA nAbhI sthAnamAM eka rasa haraNI nADI hoya che, je mAtAnA zarIra sAthe sparzelI rahe che. A banne nADio dvArA saMtAnanA zarIramAM AhArano praveza ane pariNamana thAya che tathA caya upacaya thaIne zarIra vRddhi thAya che. A rasa haraNIthI prApta thayela AhAra ojAhAra rUpa che. enuM saMpUrNa pariNamana thAya che. maLa Adi banatA nathI. eTalA mATe garbhagata jIvane maLa, mUtra, bhagavatI sUtraH : zataka-1 35 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kapha, nAkano mela, vamana, pitta Adi vikAra thatA nathI. paraMtu vadhela pudgala paNa hADakA, majjA roma, keza, nakha Adi zarIrAvayava rUpe pariNata thaI jAya che. zarIramAM mAMsa, lohI ane mastaka mAtAnA aMga gaNAyA che ane hADakAM, majjA ane keza, dADhI-mUcha, roma tathA nakhapitAnA aMga mAnavAmAM AvyA che. mAtA pitAthI taiyAra thayela A zarIrAvayava jiMdagIbhara rahe che. samaye samaye kSINa thatAM hovA chatAM paNa aMta sudhI rahe che. garbhagata koI jIvane vizeSa jJAnanAM nimittathI yuddhanAM pariNAmo thaI jAya che. te pariNAmomAM AyuSya pUrNa thaI jatAM kALa karIne te jIva prathama narakamAM jaI zake che. koIka garbhastha jIva zubha adhyavasAyo ane dharma bhAvanAthI otaprota thaIne mRtyu thatAM bIjA devaloka sudhI jaI zake che. mAtA dvArA dharma zravaNa karI zraddhA AcaraNa karavAthI A garbhagata jIva paNa te bhAvanAthI bhAvita thAya che. tene paNa dharmopadeza sAMbhaLavo, zraddhA karavI, tema gaNavAmAM Ave che. vrata pariNAma paNa tenA mAnavAmAM AvyA che. garbhagata jIva paga AgaLa karIne athavA mastakane AgaLa karIne sIdho garbhathI bahAra Ave che tyAre sukhapUrvaka Ave che. parantutiracho(trAMso) AvavAthI te marI jAya athavA kaSTapUrvaka janme che. te jIva zubha nAma karma lAvyo hoya to varNAdi zubha prApta kare che ane azubha nAma karma lAvyo hoya to varNAdi ane svara Adi azubha amanojJa prApta kare che. uddezaka : (1) ekAMta bAla(cAra guNasthAnavALA) manuSya cAre gatinA AyuSyano baMdha kare che. je gatinA AyuSyane ekavAra bAMdhe che pachI ja tyAM jAya che. AyuSya bAMdhyA vinA jIva koI gatimAM jato nathI ane AyuSya bAMdhyA bAda anya koI gatimAM jato nathI. : C ekAMta paMDita manuSya(chaThThA-sAtamA AdiguNasthAnavALA sAdhu) je AyuSya bAMdhatA nathI te mokSagatimAM jAya che ane je AyuSya bAMdhe che te kevala (vaimAnika) deva gatinuM ja AyuSya bAMdhe che. 39 bAla paMDita manuSya(pAMcamAM guNa sthAnavALA zrAvaka) deva AyuSyano baMdha kare che arthAt kevala vaimAnikanA 12 devalokano AyubaMdha kare che. (2)pAMcakriyA- (1) kAyikI (2) adhikaraNikI (3) prAdeSikI (4) paritApanikI (5) prANAtipAtikI.haraNane phasAvavA jALa bichAvanArane traNa kriyA lAge che. mRga phasAI javAthI paritApanikI kriyA sahita cAra kriyA lAge che ane haraNa marI javAthI athavA mArI nAMkhavAthI prANAtipAtikI kriyA sahita pAMca kriyA lAge che. sajIva ghAsane bALavA mATe ekatra karavAthI traNa kriyA, temAM cinagArI mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAMpavAthI cAra kriyA ane ghAsabALavAthI pAMca kriyA lAge che. koI jIvane mAravA mATe bANa choDe to traNa kriyA, bANa tene lAgI jAya to cAra kriyA ane te jIva marI jAya to pAMca kriyA lAge che. koI jIvane mAravAnA saMkalpathI dhanuSanI paNacha(DorI) kheMcI koI vyakti ubho hoya te samaye koI bIjI vyakti AvI talavArano ghA karI tene mArI nAkhe, jenAthI kheMceluM bANa nizAna para lAgI jAya ane te jIva paNa marI jAya, tyAre talavArathI manuSyane mAranArane paNa tenI pAMca kriyA lAge che ane bANathI maranAra jIvano nimittathI dhanuSavALA manuSyane paNa pAMca kriyA lAge che. koI paNa prakAranA nimittathI koI jIva thoDA samaya bAda mare che. arthAtucha mahinAnI aMdara mare to pAMca kriyA lAge che. cha mahinA pachI maravAthI pAMcamI prANAtipAtikI kriyA lAgatI nathI. tenuM maravuM prahAra nimittaka gaNavAmAM nathI AvatuM. A vyavahAra naya apekSAthI kahevAyela che. talavAra barachI AdithI hAthohAtha mAranAra vyakti tIvravairathI spaSTa thAya che ane te kAryanuM phaLa tene zIdhra najIkanA bhaviSyamAM maLe che. (3) zArIrika aneka yogyatAothI ane sAdhanothI samAna be puruSomAM yuddha thavAthI eka vyakti jItI jAya che, eka parAjita thAya che. AmAM vIryAntarAya karmanA udaya anudayanuM mukhya kAraNa hoya che. vIryavAna vizeSa parAkramI vyakti jItI jAya che. ochA parAkramavALA hArI jAya che. (4)vIrya be prakAranA chelabdhivIryaanekaraNavIryaAtmAne zarIravIryanI upalabdhi thavI labdhi vIrya che. te vIryane upayogamAM levuM pravRtta thavuM, e karaNa vIrya che. covIsa daMDakanA jIva labdhi vIryathI savArya hoya che ane karaNa vIryathI savIrya, avIryabane hoya che. manuSya zelezI avasthAmAM labdhi vIryathI savIrya ane karaNa vIryathI avIrya hoya che. siddha bane apekSAthI avIrya hoya che. kema ke temane zarIraja nathI ane banevIryazarIra sApekSa che. AtmA sAmarthyathI te saMpanna hoya che. (uddezakaH 9) (1) aDhAra pApono tyAga karavAthI jIva(karmothI) haLavo thAya che ane sevana karavAthI bhAre thAya che. pApanotyAga karavAthI jIva saMsArane paritta kare che, ghaTADe che ane saMsArane pAra karI mokSamAM cAlyo jAya che. tenAthI viparIta pApanA sevana karanArA jIva saMsAra vadhAre che ane saMsAramAM vAraMvAra bhramaNa kare che. (ra)agurulaghu dravya = AkAza, AkAzAMtara, kArmaNa zarIra, karma, dharmAstikAya, jIva, bhAvalezyAdaSTi, darzana, jJAna, ajJAna, saMjJA, manoyoga, vacana yoga, bane upayoga, traNekALa, sarvaddhA kAla. bhagavatI sUtra: zataka-1 3che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guru laghu dravya - tanuvAta, dhanavAta, pRthvI, dvIpa, samudra, audArika Adi cAra zarIra, dravya lezyA, kAya yoga. ubhaya dravya = keTalAka pudgala dravya aguru laghu hoya che ane keTalAka guru laghu hoya che. eTalA mATe pudgalAstikAya ubhaya svarUpa che. 24 daMDakanA jIva paNa kAryaNa zarIra ane AtmAnI apekSAeagurulaghucheanecAra zarIronI apekSAe guru laghu che. tethI te paNa ubhaya svarUpa che. sarvadravya, sarva pradeza, sarva paryAya Adi A samuccaya bola hovAthI ubhaya svarUpa che. (3) zramaNanigraMthe laghutA, alpecchA, amUrchAbhAva, apratibaddhatA Adi guNone vadhAravA joIe ane koghAdithI rahita thavA yatna karavo joIe. rAga dveSathI mukta jIva ja kAMkSA pradoSa(anya matano Agraha ane Asakti)no nAza thavAthI mukta thaI zake che. te ja carama zarIrI thAya che. eka ja bhavamAM jIva bahu mohavALo hovA chatAM pachI moha mukta, saMvara yukta banI mokSa prApta karI zake che. (4) eka jIva eka samayamAM eka ja AyuSya karmano upabhoga kare che. arthAt vartamAna bhavanuM AyuSya bhogave che, bhUta athavA bhaviSya bhavanuM AyuSya nathI bhogavato. jo koI siddhAMtavALA be AyuSya eka sAthe bhogavavAnuM kahe to tenuM te kathana mithyA samajavuM joIe. abAdhA kALanI apekSAe AgaLanA bhavanuM AyuSya vyatIta thAya che. paraMtu te abAdhA rUpa hovAthI udayamAM gaNavAmAM AvatuM nathI. arthAt te samayavipAkodaya athavA pradezodaya banne prakAranA udayano abhAva hoya che. tethI abAdhAkAla rUpa samayanA pasAra thavAne udaya kahI zakAto nathI. matAMtarathI pradezodaya thAya che, vipAkodaya thato nathI. - (5) aNagAra ane sthavirono saMvAda H- ekavAra trevIsamAM tIrthaMkara bhagavAna pArzvanAthanA paraMparAnA ziSya kAlAsyaveSiputranAmanA aNagAre bhagavAna mahAvIra svAmInA sthavira bhagavaMtonI pAse jaIAkSepAtmaka prazna karyA...tyAre sthaviroe yogya uttara ApyA te saMvAda A pramANe che-- praznaH he sthaviro ! tame sAmAyika ane sAmAyikano artha jANatA nathI, e ja rIte tame paccakkhANa, saMyama, saMvara, viveka, vyutsarga ane tenA artha-paramArtha paNa jANatA nathI ? uttara : ame sAmAyika Adine tathA tenA paramArthane jANIe chIe. prazna : jo jANo cho to kaho sAmAyika Adi zuM che ane teno paramArtha zuM che? uttaraH prazna kartAnI muMjhavaNa nizcaya nayanI apekSAthI che, evuM jANIne sthaviroe uttara Apyo ke AtmA ja sAmAyika Adi che ane AtmA ja eno artha paramArtha che. guNa guNImAM rahe che. A badhA guNa ane teno paramArtha AtmAne ja maLanAra che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 38 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI guNa guNInA abhedarUpa nizcaya nayathI AtmAne ja sAmAyika kahevAmAM Avela che. prazna : jyAre A badhA AtmA che to krodha mAna Adi paNa AtmA ja che. tenI garhA(niMdA) kema karo cho ? zA mATe karo cho ? uttaraH saMyamanA mATe, saMyama vRddhinA mATe, AtmaguNanA vikAsa mATe ane avaguNa samApti mATe tenI garlA(niMdA) karIe chIe. prazna H to zuM garha saMyama che ke aga| saMyama che? uttara H pApa kRtyonI niMdA-garha karavI saMyama che. garha badhA doSono nAza kare che. temAM bAla bhAvane jANIne, samajIne teno tyAga thAya che ane saMyamanI puSTi thAya che; AtmA adhikAdhika saMyama bhAvomAM sthira thAya che, sthApita thAya che. tyAra pachI kAlAsyaveSiputra aNagAranI muMjhavaNonuM samAdhAna thaI jatAM ane zraddhAsthira thaI jatAM teNe vaMdana karIne sthavira bhagavaMtonI sAme kRtajJatA pragaTa karI che. eTaluM ja nahi paraMtu potAno mata je cAra mahAvratavALo hato... tene badale pAMca mahAvratarUpa dharmano svIkAra karyo. arthAt bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM ziSyatva svIkArI lIdhuM. te pachI temaNe aneka varSosudhI saMyama pAlana karI ane ArAdhanA karIne saMpUrNa karma kSaya karI mokSa prApta karyo. niSkarSa :- bhagavAna pArzvanAthanA ziSyo bhagavAna mahAvIranA zAsanamAM saMpUrNa rIte jaldI pravezatA na hatA. parantu A prakAre samaya samaya para carcA vArtA karIne keTalAka zramaNo mahAvIranA zAsanamAM pravezatA hatA (bhaLatA hatA). AnuM mukhya eka kAraNa e banyuM hatuM ke gauzAlaka maMkhalIputra paNa bhagavAna mahAvIranA samakAlamAM ja dharma praNetA banyo hato ane potAne covIsamA tIrthaMkara tarIke jAhera karato hato. devanI madadathI ane nimittajJAna camatkAra prayogathI adhikAMza prajAne potAnAM cakkaramAM phasAvato hato. A kAraNe dvidhAmAM paDelA bhagavAna pArzvanAthanA keTalAka zramaNa zAsanamAM bhaLatA na hatA ane keTalAka hiMmata karI prazno dvArA cakAsaNI karatA hatA. te pahelAM teo vaMdana paNa karatA na hatA. teo cokkasa cakAsaNI pachIjavIranAzAsanamAM bhaLatA.temachatAMseMkaDo sAdhuoto gauzAlakanAM cakkaramAM AvI gayA hatA ane tenuM ziSyatva paNa svIkArI lIdhuM hatuM. cothA ArA ane satayuganA samayamAM paNa AvI na banavA jevI ghaTanAo banI jatI. (6) avratanI kriyA arthAt apratyAkhyAna-pratyayA kriyA badhAM avirata jIvone samAna ja lAge che. pachI bhalene vartamAnamAM koI zeTha hoya, athavA rAjA, bhikhArI, nAnA-moTA koI paNa kema na hoya. jevuM paNa che te vartamAnamAM che. tenuM vartamAna pravRttiothI baMdha tadanusAra hoI zake che. paraMtu parokSathI saMbaMdhita avrata kriyAnA AgamanamAM vartamAna avasthAno prabhAva paDato nathI. bhagavatI sUtraH zataka-1 39 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo te koI paNa jIva vratI banI jAya, dezavirati athavA sarvavirati svIkAra kare to tenI avratanI kriyA para prabhAva paDe che. arthAt tenuM astitva avarodhAI jAya che. parantu vartamAne je avratI jIva che te bhale hAthI hoya athavA kIDI temane to avrata kriyA samAna ja hoya che. (7) je sAdhu irAdApUrvaka jANI joIne AdhAkarmI(potAnA nimitte banelA) AhArAdinuM sevana kare che te karmonI(prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza badhI apekSAthI) abhivRddhi kare che, te karmone majabUta kare che; AyuSya karma to jIvanamAM eka ja vAra baMdhAya che; temAM ghaTa-vadha kAMI na thAya; tethI upara kahela vRddhi sAta karmonI apekSAe jANavI. temAM paNa azAtAvedanIyano vizeSa vizeSatara baMdha thAya che. AprakAre AdhAkarmI AhAranuM sevana karIne zAtA icchanArane paNa AzAtA yogya karmono ja adhikAdhika saMgraha vadhI jAya che. koI sUtramAM AdhAkarmI AhArAdi sevanathI karma baMdha thavAnA vikalpa paNa batAvyA che. te anAbhoga athavA saparisthitika(apavAda kAraNe) AdinI apekSAe che ane sAdhu mATe ekAMta bhASA prayoganA niSedha mATe che. kema ke koIpaNa jIva koI pravRtti karatAM kevA karma baMdha kare e tenA vyaktigata pariNAmo para nirbhara che, jene chadmastha mAnava jANI zakato nathI, samajI zakato nathI, tethI te jIve karmabaMdha karyo athavA karmono baMdha nathI karyo' Avo nirNaya(nyAya) devAno adhikAra vyaktigata koIchadmasthane nathI. paraMtu siddhAnta rUpa kahI zakAya che. ukta prAsaMgika sUtramAM paNa karmabaMdha saMbaMdhInuM kathana siddhAMta rUpamAM ja karavAmAM Avela che. eno Azaya e che ke je sAdhu gADha(khAsa) paristhiti vinA pramAdavaza ke lAparavAhI vaza saMyamanA zithila mAnasathI AvI pravRtti kare che, tenI AlocanA prAyazcita karato nathI. teno khedAnubhava karato nathI, te evA pariNAmovALA prastuta sUtrokta baMdha kare che ane saMsArabhramaNanI vRddhi kare che. (8) prAsuka eSaNIya ane zAstrokta sarva prakAranA doSothI rahita pUrNa zuddha AhArAdi grahaNa karanAra, bhogavanAra, zramaNa, uparokata karmono baMdha karato nathI, paraMtu vizeSa rUpathI karma kSaya kare che ane zIghra ja saMsAra bhramaNane ghaTADI siddha avasthAne prApta kare che. enuM kAraNa e che ke zuddha gaveSaNA karanArA aNagAra Atma sAkSIthI saMyama dharmanuM atikramaNa karatA nathI. cha kAyanA jIvonI paNa pUrNa rUpathI rakSA kare che. te jIvonI pUrNa dayA pALe che. paraMtu AdhAkarmI sevana karanArA to te jIvonI rakSA athavA anukaMpA tarapha upekSA seve che. (9) asthira svabhAvavALA AtmA ja A prakAre saMyamabhAvathI asaMyama-bhAvamAM badalAya che. arthAt gaveSaNAthI agaveSaNA bhAvamAM badalAI jAya che. asthira mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 40 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banela AtmA ja vratono bhaMga kare che; saMyama maryAdAno bhaMga kare che. tethI mokSArthI sAdhake potAnA AtmAne sthira pariNAmI banAvavo joIe. kema ke bAla ane paMDita thanArA jIva to zAzvata hoya che. paraMtu bAlatva ane paMDitatva e azAzvata che. arthAt sthira pariNAmothI paMDitapaNuM sthira rahI zake che ane asthira pariNAmothI te bAlatvamAM parivartita thaI zake che. tethI AtmasAdhake saMyamanA niyamonuM sthira pariNAmI thaIne pAlana karavuM joIe. AdhAkarmI Adi doSonuM sevana na karavuM joIe. tyAre ja tenuM paMDitatva kAyama rahI zake che. (uddezakaH 10) (1) anya tIrthika mAnyatAo - (1) thaI rahelIne ane thatI kriyAne thaI, ema na kahevuM (2) be paramANuno paraspara saMbaMdhathato nathI, kema ke temAM snigdhatA hotI nathI. parantutraNa paramANumAM saMbaMdha thAya che. (3) traNa pradezathI skaMdhanA doDha-doDha paramANurUpa beTukaDA thaI jAya che. (4) pAMca paramANu ekatra thaIne duHkharUpa thAya che. te duHkha zAzvata rahe che. (5) pahelA ane pachI bhASA hoya che; bolavA samaye abhASA hoya che. (6) eja prakAre kriyA paNa pahelAM-pachI duHkhakara hoya che. karatA samaye nahIM te paNa karyA vinA duHkha kara hoya che, karavAthI nahIM. (7) karyA vinA, sparyAvinA ja jIvaduHkha vedanA vede che. (8) sAMparAyika ane IryApathI banne kriyA eka sAthe lAge che. AbadhI mithyA(khoTI) mAnyatAo che. satyathI viparIta che. sAcI mAnyatA ema che ke- (1) cAlatuM hoya tene cAlyuM kahevuM. (ra) be paramANumAM snigdhatA hoya che, baMdha paNa hoya che. (3) doDha paramANu kayAreya hotA nathI. (4) koI paNa duHkha zAzvata nathI, koI paNa skaMdhanA dukha, sukhanA svabhAva parivartita thatA rahe che. (5)bolavA samaye ja bhASA bhASArUpa kahevAya che. (6) kriyA karavA samaye lAge che. karyAvinA lAgatI nathI. (7) karelA karmano phaLa sparza karIne jIvavedanA vede che. (8) sAMparAyika kriyA jyAre jyAM sudhI lAge che, tyAM sudhI IryApathikI kriyA lAgatI nathI. dasa guNa sthAna sudhI sAMparAyika kriyA che. AgaLa 11 thI 13 guNa sthAnamAM IryAvahi kriyA che. tethI ekI sAthe banne kriyA lAgatI nathI. (2) covIsa daMDakanuM utpatti saMbaMdhI virahakALa prajJApanA pada mAM kahevAmAM Avela che te pramANe sArAMza khaMDa-dathI jANavuM. che zataka 1/10 saMpUrNa che bhagavatI sUtraH zataka-1 1 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka-2 : uddezaka-1 (1) jevI rIte beIndriya AdizvAsozvAsa le che. tevI ja rIte ekendriya paNa anaMta pradezI varNa, gaMdha, rasa, sparzavAna pudgalono zvAsozvAsa le che ane choDe che. vAyukAya paNa zvAsozvAsa le che. acitta vAyu zvAsozvAsa vargaNA rUpa alaga hoya che. teno zvAsozvAsa laI zakAya che. vAyukAya jIva vAyukAyarUpe lAkho bhavaniraMtara karI zake che. arthAta asaMkhya bhavaniraMtara thaI jAya che. parabhavamAM javA samaye tejasa kArpaNa zarIra sAthe rahe che, audArika ke vaikriya zarIra rahetA nathI. (ra) acita bhojI banela aNagAra jo bhava prapaMcathI mukta na thAya to te paNa saMsAramAM janma maraNa kare che. tyAM prANa bhUta jIva athavA sattva kAMI paNa hoI zake che, kahI zakAya che- 1. prANa-zvAsozvAsa levAthI 2. bhUta- zAzvata hovAthI 3. jIva- AyuSya karmathI jIve che mATe 4. sattva- azubha-zubha karmonI sattAthI pa. vidhu vijJa- rasAdine jANavAthI dAvedaka- sukha-duHkha vedanAthI. bhavaprapaMcane samApta karanArA aNagAra prANa, bhUta Adi kahevAtA nathI. te siddha, buddha, mukta, pAragata, aMtakRta ane sarvaduHkhothI rahita kahevAya che. (3) skaMdhaka aNagAra :- zrAvastI nagarImAM gardabhAla nAmanA parivrAjakanA ziSya aMdhaka parivrAjaka rahetA hatA. je brAhmaNa parivrAjaka matamAM niSNAta hatA. vedomAM pAraMgata hatA. te nagarImAM zramaNa bhagavAna mahAvIranA(zrAvaka) bhakta piMgalanirjhantha" paNa rahetA hatA. (4) piMgala zrAvaka - ekavAra "piMgala' zrAvake aMdhakanI pAse jaI nIcenA prazno pUchayAprazna-(1) loka sAMta che ke anaMta? (2) jIva sAMta che ke anaMta? (3) siddhi sAMta che ke anaMta? (4) siddha sAMta che ke anaMta? (5) kayA prakAranAM maraNathI mRtyu pAmatAMjIva saMsAra vadhAre che ke ghaTADe che? A prakAranA prazno sAMbhaLIne skaMdhaka parivrAjaka koI paNa cokkasa javAba ApI zakayA nahIM. piMgale pharI pharI e praznonuM punarAvartana karI uttara devA mATe Agraha karyo. paraMtu aMdhaka saMdehazIla banIne mauna rahyA.piMgala tyAMthI cAlyA gayA. bhagavAna mahAvIra svAmI grAmAnugrAmavicaratAM kRtaMgalA nagarImAM padhAryA jenagarI zrAvastI nagarInI najIkamAM ja hatI. aMdhakane paNa jANa thaI. teNe AgaLa batAvelA praznonA samAdhAna bhagavAna pAsethI prApta karavAno vicAra karyo ane paripUrNa vezabhUSA sAthe potAnA sthAnethI cAlI nIkaLyA. aMdhaka bhagavAnanI sevAmAM - aMdhaka saMnyAsI pahelA gautama svAmInA mitra mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 42 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahacArI hatA. bhagavAne, gautama svAmIne jaNAvatAM kahyuM - Aje tamane tamArA jUnA mitra maLavAnA che. gautama svAmInA pUchavAthI bhagavAne tenuM nAma ane AgamananuM kAraNa jaNAvyuM. bhagavAnane prazna pUchatAM gautama svAmIe kahyuM-prabhu! te mitra aMdhaka ApanI pAse dIkSA grahaNa karaze? bhagavAne svIkRtirUpa uttara Apyo. eTalAmAM ja skaMdhaka parivrAjakane sAmethI AvatAM gautama svAmIe joyA. gautamasvAmI ubhA thaI sAme gayA ane madhuravacanothI svAgata karIne kahyuM ke tame amaka prasaMga mATe upasthita thayA cho? tyAra pachI aMdhakanI Azcaryamaya jijJAsAnuM samAdhAna karatAM gautama svAmIe kahyuM-mArA dharmaguru dharmAcArya jJAnI che. teozrIeja ApanA mananI vAta mane kahI che. A sAMbhaLI audhakabhagavAnanAM jJAna pratye zradvAnvita thayA. tedivasomAM bhagavAna nityabhojanacaryAmAMhatA.kAMIpaNa tapazcaryAcAlatI na hatI. tethI bhagavAnanuM zarIra vizeSa suMdara ane suzobhita dekhAtuM hatuM. skaMdhaka, bhagavAnanI zarIrasaMpadA joIne parama AnaMda pAmyA. bhagavAnane teNe bhaktipUrvaka traNa vAra AvartanapUrvaka vaMdana namaskAra karI ane paryupAsanA karavAnA hetuthI tyAM besI gayA. praznonAM samAdhAna - zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe potAnI rIte aMdhakane saMbodhana karIne tenA prazno rajU karI samAdhAna A pramANe karyuM- dravyathI ane kSetrathI loka sAMta che. kAla ane bhAvathI anaMta che. e prakAre jIva paNa dravya ane kSetrathI sAMta che; kAla ane bhAvathI anaMta che. e ja prakAre siddha ane siddhinuM samajavuM arthAt dravyathI enI saMkhyA che, kSetrathI avagAhanA kSetra sImita che, kAlathI A cAre zAzvata che ane bhAvathI enA guNo Adi paNa zAzvata che. tethI uttara anekAMtika vacanamaya A prakAre thAya che ke, "A sAMta paNa che ane anaMta paNa che." bAlamaraNathI maratA jIvo saMsAravRddhi kare che ane paMDitamaraNathI maratA jIvo saMsAra ghaTADe che. audhaka parivrAjakathI aMdhaka aNagAra - aMdhaka prabhAvita to pahelethI ja hatA. tIrthakara bhagavAna dvArA sAkSAta samAdhAna sAMbhaLIne temanA hRdayanuM parivartana thaI gayuM ane temaNe bhagavAnanI pAse zramaNadIkSA svIkArI, saMyamavidhinuM jJAna prApta karI; tapa, saMyamathI AtmAne bhAvita karavA lAgyA. skaMdhaka aNagAre agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. tyArabAda temaNe AjJApUrvaka bhikSunI bAra paDimAnI ArAdhanA karI temaNe guNaratna saMvatsara tapavidhine pUrNa karI ane anya vividha mA khamaNaparyantanI tapasyAonI ArAdhanA karI; bAra varSanAM saMyama paryAyamAM zarIrane sUkavIne hADapiMjara banAvI nAkhyuM, jyAre zarIrathI pratyeka kArya karavAmAM takalIpha thavA lAgI tyAre dharma-jAgaraNa karatAM bhagavatI sUtraH zataka-ra 43 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhanA-saMthAro svIkAravAno nirNaya karyo ane bhagavAnanI AjJA laI sazakta zramaNonI sahAyatAthI dhIme-dhIme vipula parvata para jaIne AjIvana anazana grahaNa karyuM. eka mAsa sudhI temano pAdapopa gamana saMthAro cAlyo. AyuSya pUrNa thatAM divaMgata thayA. sevAmAM rahelA sazakta zramaNoe temanA parinirvANano kAyotsarga karI temanA zarIrane tyAM ja vosirAvI avazeSa upakaraNone laI, bhagavAnanI sevAmAM pahoMcI, vaMdana namaskAra karI, skaMdhaka aNagAranA saphaLa saMthArAnA ane kALadharmanA samAcAra ApI, temanA bAkInA upakaraNa samarpita karyA. skaMdhakanI gatiH-gautamasvAmIe prazna pUchatAM bhagavAne pharamAvyuM ke mArA aMtevAsI guNa saMpanna aMdhaka aNagAra saMyamanI ArAdhanA karIne bAramAM devalokamAM gayA che. tyAMthI bAvIza sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI mahAvidehakSetramAM janma laIne yathA samaya saMyama grahaNa karI saMpUrNa karmono kSaya karaze ane aMte siddha, buddha, mukta thaze. bAlamaraNa, paMDita maraNa, bhikSu paDiyA, guNa ratna, saMvatsara tapa AdinuM varNana judA judA zAstromAM che. TippaNaH aMdhaka sanyAsIne prazna pUchanAra "piMgala" zrAvaka hatA ke zramaNa? A prazna ubho thAya che. kema ke sUtramAM nircantha ane zrAvaka bane zabda upalabdha che. sUtramAM piMgala mATe " parivasaI" kriyAno prayoga karela che, je zramaNopAsaka gRhastha ane parivrAjako mATe prayoga karavAmAM Ave che. nigraMtha zramaNa mATe evI kriyAno prayoga yogya gaNAto nathI. zramaNa mATe sAmApuIma kumAre samosa athavA verAI bera pUpipattA, evo prayoga thAya che. tethI ahIM nizabda saMdehAspada che, kayAreka lipi kAlamAM vadhI gayo haze, nirgastha zabdano asvIkAra karavAthI koI prazna ubho thato nathI. tatva tu vA (uddezakaH 2-4) (1) samudyAta saMbaMdhI varNana prajJApanA pada36mAMchetevarNana ahIM lagabhaga saMpUrNa samajI levuM. (2) naraka pRthvI piMDa AdivarNana mATe jIvAbhigama sUtra trIjI pratipattino prathama uddezaka saMpUrNa ahIM samajI levo. (3) indriyo saMbaMdhI varNana mATe prajJApanA pada 15no prathama uddezaka ahIM saMpUrNa samajI levo. uddezakaH 5) (1) deva gatimAM devonI paricAraNA vividha prakAranI hoya che. svAbhAvika rUpathI potAnI devIonI sAthe paricAraNA kare che. vizeSa rUpamAM potAnI devIo dvArA vaikriya kRta hajAro devIonI sAthe paricAraNA kare che. ja mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kayAreka vikRta buddhivALA deva anya devonI devIo sAthe paNa paricAraNA kare che ane nidAna kRta koI deva svayaM ja devIonI vikurvaNA karIne te rUponI sAthe paricAraNA kare che. A badhA prakAranI paricAraNA karanArA deva kevaLa eka ja puruSavedanuM vedana kare che. eka samayamAM eka jIvane be vedano udaya eka sAthe thato nathI. tethI svayaM devI rUpa banavuM viDaMbanA saMyoga mAtra hoya che. te deva paricAraNA karavAmAM eka puruSa vedano ja anubhava kare che. strIvedano anubhava karatA nathI. kema ke te deva puruSa vedanI upazAMtine mATe ja devInuM rUpa banAve che. [noMdha :- ahIM mULa pAThamAM lipi doSa, kAladoSa AdithI pATha vikRta thayo hoya tema jaNAya che. no zabda chUTI javAthI saMyama ArAdhanA karIne deva banavAvALAne paNa anya devonI devIo sAthe paricAraNA karavAno artha thAya che. te ayogya che. tethI 'no' zabda sAthe pATha samajavo joIe. ukta sArAMza te ja pAThanI apekSAe lakhyo che. anyatIrthika anya tamAma prakAranI paricAraNAno niSedha karI potAnAM dvArA vikurvita devInA sAthe vALI kevala eka prakAranI paricAraNAnuM kahe che ane eka samayamAM be vedanuM vedana eka vyaktine thAya ema kahe che. temanuM A kahevuMmithyA ane bhramapUrNa che. vibhaMga jJAnanA nimitte AvA keTalAya bhrama pracalita thaI jAya che. jinAnumata satya kathana upara batAvavAmAM Avela che. tenuM vizeSa spaSTIkaraNa jANavA mATe byAvarathI prakAzita ke guruprANa phAunDezana rAjakoTathI prakAzita dazAzruta skaMdha sUtramAM dazamI dazAmAM 9 nidAnanuM vivecana joI levuM. garbha viSayaH- (2) vAdaLAnA rUpamAM apakAyanA jIvonuM rahevuM jaghanya eka samaya utkRSTa cha mahinA sudhI hoI zake che ane tene udakagarbha kALa kahevAya che. (3) tiryaMcano garbhakALa jaghanya aMta muhUrta che, utkRSTa ATha varSano che. manuSyano garbhakALa jaghanya ataMmuhUrtano che, utkRSTa 12 varSano che. arthAt aMtamuhUrta pachI garbhamAM rahelA jIvanuM AyuSya pUrNa thaI jAya che ane koI ATha athavA 12 varSa sudhI paNa garbhamAM jIvita rahI zake che. (4) ekajIvagarbhamAM marIne garbhamAMjanmato evA garbhanI kAyasthitinI apekSAe utkRSTa 24 varSa sudhI eka ja garbha sthAnamAM jIva rahI zake che. te jIva garbhamAM jyAre bIjo janma dhAraNa kare tyAre karanAra pharI navuM zarIra banAve che. te mRta zarIra to yena kena prakAre vizIrNa thaI jAya che, gaLI jAya che. athavA kADhI nAMkhavAmAM Ave che. (5) manuSya ane tiryaMcanI paricAraNA pachI yoni sthAna utkRSTa 12 muhUrta sudhI jIvane utpanna thavA yogya banI rahe che. arthAt yonimAM mizrita banela zukra-lohI (zoNita) utkRSTa 12 muhUrta sudhI te rUpamAM surakSita rahI zake che. jaghanya madhyamanI bhagavatI sUtraH : zataka-ra 45 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apekSAe hInAdhika koI paNa samaya yathAyogya hoI zake che. ekAMte 12 muhUrta nahIM samajavA; te to utkRSTa kALa kahevAmAM Avela che. tAtparya A che ke koI strIne aMtarmuhUrtamAM ja te pudgala zarIra rUpamAM pariNata thaI zake che, koIne muhUrta, be muhUrta, traNa muhUrta Adi paNa rahI zake che. vadhAre koI strIne rahe to 12 muhUrta rahI zake che. A 12 muhUrta kahevAno Azaya utkRSTanI apekSA che tema samajavo joIe. (6) eka jIva eka bhavamAM jaghanya eka, be, traNa utkRSTa aneka so vyaktiono putra hoI zake che. arthAt tenA aneka so pitA hoI zake che. (7) eka jIvane eka bhavamAM utkRSTa aneka lAkha(lAkho) jIva putra rUpamAM janma laI zake che arthAta te lAkho jIvono pitA hoI zake che. (8) maithuna sevana paNa eka prakArano mahAna asaMyama che. je AtmAnA vikAra bhAva rUpa viDambanA mAtra che. tenAthI aneka pramAda ane doSonI utpattinI paraMparA vadhe che. A kAraNe A maithuna sevanane pApo tathA adharmano mULa tathA doSono bhaMDAra dazavaikAlika sUtramAM kahevamAM Avelache.yathA-mUlameya-mahammamsa, mahAvosa samuhsayaM (9) tugiyApurI(nagarI)nA zramaNopAsaka :- taMgiyA nAmanI nagarImAM aneka Adarza zramaNopAsaka rahetA hatA. eka vakhata tyAM pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanavartI sthavirazramaNa pAMcaso zramaNa parivAra sAthe padhAryA. te zrAvako sAthe maLIne paryupAsanA karavA gayA. darzana-vaMdana karI dharmopadezasAMbhaLyo, prazno pUchI, samAdhAna prApta karI, vinayabhakti karIne cAlyA gayA. keTalAka samaya bAda te nagarImAM bhagavAna mahAvIra svAmInuM padArpaNa thayuM. tyAM gautama svAmI pAraNArthe gocarI mATe nIkaLyA. loko pAsethI te nagaramAM carcA sAMbhaLavA maLI ke ahIM pArzvanAtha bhagavAnanA sthavirone amuka zrAvakoe evuM pUchyuM ane tenuM samAdhAna zramaNoe ApyuM. gautama svAmIe je kaMI sAMbhaLyuM te bhagavAnanI sevAmAM AvI nivedana karI ane pUchyuM ke AvA uttara sthavira ApI zake che? ane e uttara temanA sAcA che? bhagavAne te ghaTanAkrama ane uttaronuM satya hovAnuM kathana karyuM. (10) zramaNopAsakano paricaya guNa varNanaH- te zramaNopAsakaRddhi sampanna, dedipyamAna(yazasvI) hatA. bahudhana ane svarNa-rajatathI sampanna hatA. saMpattinA AdAna-pradAnanA vyavasAyavALA hatA. pracura bhojana temanA gharamAM avazeSa rahetuM hatuM. dAsa dAsI nokara pazu ghanathI paNa saMyukta hatA. jIva ajIva padArthonA jJAtA puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, kriyA, adhikaraNa, baMdha, mokSanA jJAnamAM ane tenA vivekamAM kuzaLa hatA. devonI sahAyanI icchA karavAvALA na hatA. yakSa, rAkSasa AdithI paNa DaravAvALA na hatA. arthAt e 46 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devo mahAna upadrava karIne paNa temane dharmathI calAyamAna karI zakatA na hatA. te nircanja pravacanamAM zaMkA, kAMkSA,vitigicchA AdithI rahita hatA. te nigraMtha pravacanamAM labdhArtha, grahitArtha, pRcchitArtha, abhigatArtha ane vinizcayArtha hatA. arthAt jinamatanA tattvone pUrNa rUpathI samajayA hatA. temanA aMtaramAM(rageragamAM) hADahADamAM dharmaraMga dharmaprema-anurAga bharelahato. te evo anubhava karatA hatA ke, "A nirjhanya pravacana ja arthabhUta che, paramArtha rU5 che. zeSa tamAma nirarthaka che. tenAthI AtmAnuM manuSyabhava prApta karavAnuM koI prayojana siddha thanAra nathI." temanA gharanAM mukhya praveza dvAraaMdarathI baMdha rahetA nahatA. athavA to teo gocarInA samaye dvAra khullA rAkhatA hatA. te zramaNopAsaka prayojanavinA rAjAnA aMtaHpuramAM yA anya gharomAM praveza karatA nahatA. arthAt te brahmacarya ane zIlamAM pUrNa maryAdita cokkasa hatA. athavA sarvatra jemano pUrNa vizvAsa jAmelo hato. teoe ghaNAM vrata, niyama, tyAga, pratyAkhyAna grahaNa karelA hatA. AThama, caudasa, amAvAsyA, pUnamanA paripUrNa(Azrava tyAganI pramukhatAthI) pauSadha karatA hatA. zramaNa nircanthone prAsuka eSaNIya kalpanIya AhAra pANI, vastra, pAtra, makAna, zadhyA, auSadha, bheSaja Adi pratilAbhita karatA hatA. pote paNa tapasyAo dvArA AtmAne bhAvita karatA hatA. (11) zramaNanA guNonuM varNana anya sUtromAM karavAmAM Avela che. te mATe juo- aupapAkisUtra. bhagavAnanA zramaNo paNa kutrikApaNa eTaledevAdhiSThita dukAnanA samAna guNonA bhaMDAra jevA hoya che. (12) bhagavAnanA athavA zramaNonA darzana karavA mATe zrAvako page paNa jatA hatA ane vAhanathI paNa jatA hatA. snAna AdinityakriyA karIne paNa jatA ane vinA karyo paNa jatA hatA. ekalA paNa jatAM ane samUhamAM ekatrita thaIne paNa jatA hatA. ahInA varNanamAM taMgiyApurInA zrAvako page cAlIne gayA hatA. snAnavidhi kriyA pUrNa karIne samUha sAthe gayA hatA. snAnakriyA pUrNa vidhinA saMkSipta pAThane mATe bhalAmaNa ApatA sUtramAM kRtavalikarmA' zabdano prayoga karela che. jeno artha chebIjI paNa snAna saMbaMdhI badhI karavA yogya vidhio pUrNa karI." paraMtu paraMparAmAM teno artha bIjI ja rIte karavAmAM Ave che te yogya jaNAto nathI. te viSayamAM jijJAsuoe saMvAdamaya varNana mATe gujarAtI sArAMza khaMDa 8mAM jovuM joIe. (13) muni darzananA prasaMga sAthe pAMca abhigama(Avazyakavidhi)nuM pAlana karavuM zrAvakonuM pramukha kartavya hoya che. tuMgiyApurInAM zrAvakoe tene barAbara pAlana karyuM pAMca abhigamanA bIjA abhigamamAM artha bhramanA kAraNe lipi doSa AdithI 4 prakSipta thaI gayela che. je anupayukta che. vijJAI rabbA viDasaLiyA pATha bhagavatI sUtraH zataka-ra | 40] Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ucita che. teno artha che- munidarzana samaye acita pagarakhA zastra Adino tyAga karavo Avazyaka che. (14) saMyamanuM phaLa anAzrava che ane tapanuM phaLa pUrvasaMcita karmakSaya che. (15) bAkInAM(avazeSa rahelAM) karmonAM kAraNe ja jIva pUrva tapathI ane sarAga saMyamathI devalokamAM jAya che. karma avazeSa na rahe to tapa saMyamathI muktinI prApti thAya che. (16) gautama svAmIe pAraNA mATe javAnA samaye mukhavastrikAnuM paDilehaNa karyuM aneka pAtronuM, vastronuM paDilehaNa-pramArjanakarI bhagavAnanI AjJA laIne gocarI gayA. AhAra-pANI Adi saMpUrNa sAmagrI eka ja vAra potAne mATe laI AvyA bhagavAnane batAvI yogya sthAne besI pAraNuM karyuM. (17) parphapAsanAnuM phaLa-zramaNonI sevAmAM pahoMcI vaMdana namaskAra karI thoDo samaya besavAthI dharmazravaNano prathama lAbha maLe che. jenAthI kramazaH 2. jJAna 3. vijJAna 4. prakhyAkhyAna 5. saMyama. anAzrava7. tapa8.nirjarA9.akriyA 10. siddhi-mukti phaLanI prApti thAya che. (18) rAjagRhanagaranI bahArabhAragiri parvatanI najIkamahAtapopataraprabhava nAmanuM eka jharaNuM che. je 500dhanuSa lAMbu pahoLuM che. aneka vRkSa tenI AsapAsa suzobhita che. temAM uSNa yonika jIva ane pudgala AvIne utpanna thatA rahe che ane nIkaLatA rahe che. tethI garamapANI vahetuM rahe che. anyatIrthika tene ja hRda(kuMDa) kahe che ane aneka yojana lAMbo pahoLo kahe che. (uddezaka : 6-7) (1) prajJApanA sUtra pada 11 mAM varNavela saMpUrNa bhASA varNana ahIM jANavuM. (ra) prajJApanA pada2 mAM varNavela devonAM sthAna saMbaMdhI varNana ahIM jANavuM ane jIvAbhigama pratipatti-3mAMthI vimAno saMbaMdhI varNana ahIM jANI levuM. uddezakaH 8) (1) camarendranI sudharmA sabhA :- meru parvatathI dakSiNamAM asaMkhya dvIpa sama pachI aruNodayasamudra che. temAMkinArAthI 4ralAkhayojana aMdara pANImAMtigiccha kuTa nAmanA camarendrano utpAta parvata che. tenAthI dakSiNa dizAmAM 6, papa, 3pa 50,000(cha abaja,pacAvana karoDa,pAMtrIsa lAkha, paccAsa hajAra) yojana samudramAM gayA pachI camarendranI camacaMcA rAjadhAnImAM javAno mArga che. te mArgathe 40,000(cAlIsa hajAra) yojanA nIce javAthI camaracaMcA rAjadhAnI Ave che temAM camarendranI sudharmA sabhA che. 48 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta For private & Personal use only www.jalnelibrary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra) rAjadhAnI - eka lAkha yojana lAMbI-pahoLI jaMbudvIpa pramANa rAjadhAnI che. 150 yojana UMcA, 50 yojana pahoLA koTa che. be hajAra dvAra che, je ra50 yojana UMcA 125 yojana pahoLA che. upakArikAlayana(rAja bhavana kSetre) 16hajAra yojana lAMbo pahoLo che. tenuM aMdara-bahAranuM varNanavijayadevanI rAjadhAnInA samAna che. A saMpUrNa janmAbhiSeka sudhInuM varNana vijayadeva(jIvA sUtra) athavA sUryAbhadeva (aupa sUtra)thI jANavuM. (3) utpAta parvataH- UMcAI 17ra1 yojana, mUlamAM pahoLAI 10rara yojana, madhyamAM 424 yojana, upara 7ra3 yojana che. parikSepa paridhi sarvatra triguNI sAdhika che. sarvaratnamaya A parvata che. te padmavara vedikA ane vanakhaMDathI gherAyela che. zikhara upara madhyamAM prASAdAvataSaka(mahelo che. je rapa0 yojana UMco 125 yojana pahoLo che. temAM cabUtarA para saparivAra amarendrane besavA mATe siMhAsana ane bhadrAsana che. nIcA lokathI tirthI lokamAM AvavA samaye camarendra Adi A parvata para vizrAMti kare che, bhramaNa caMkramaNa kare che ane vimAna saMkoca Adikare che. uddezakaH 9-10 samaya kSetranuM varNana jIvAbhigama sUtranA samAna che. (1) paMcAstikAyaH-dharmAstikAya ane adharmAstikAyadravyathI ekaekadravya che, kSetrathI loka pramANa che, kAlathI anAdi anaMta che, bhAvathI varNAdithI rahita arUpI ajIva che. AkAzAstikAya paNa A prakAre che. paraMtu kSetrathI lokAloka pramANa che. jIvAstikAya dravyathI anaMta dravya che, zeSa dharmAstikAyanA samAna che paraMtu ajIva nathI. pudgalAstikAyajIvanAM samAna che parantu varNAdi che, rUpI ajIva che. (1) paMcAstikAyanA guNo A pramANe che - (1)dharmAstikAya- calaNa sahAya guNa (ra) adharmAstikAya- sthira sahAya guNa (3) AkAzAstikAya- avagAha (jagyA devAno) guNa, (4) jIvAstikAya- upayoga guNa (5) pudgalAstikAyagrahaNa-dhAraNa guNa. (ra) saMpUrNa skaMdha dharmAstikAya Adi kahevAya che. kAMI paNa alpa hoya tene dharmAstikAya Adino deza kahevAya che. (3) utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra-parAkramavALA jIva potAnA AtmabhAvane, jIvatva bhAvane batAve che, pragaTa kare che. jIvanA matijJAna Adi 1ra upayogonA anaMta paryava(paryAya) che tenAthI paNa jIva potAnA jIvatva bhAvane prakaTa kare che, prakAzita kare che, batAve che. (4) AkAzanA be vibhAga che- lokAkAza ane alokAkAza. lokAkAzamAM jIvA bhagavatI sUtraH zataka-ra, | |49) 49 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajIva Adi cha dravya rahe che. alokAkAzamAM A kAMI paNa hotuM nathI. kevala aguru laghu guNa saMyukta AkAza ja hoya che. (5) nIcA lokamAM dharmAstikAya Adi lokanA ardhA bhAgathI adhika che. UMcA lokamAM A ardhA bhAgathI ochA che. tirdhvalokamAM asaMkhyAtamo bhAga mAtra che. narakapRthvI, dvIpa, samudra, devaloka, dhanodadhi AdimAM dharmAstikAya Adi asaMkhyAtamo bhAga mAtra che. sAta narakanA pratyeka AkAzAMtaramAM saMkhyAtamo bhAga che. || zataka ra/10 saMpUrNa // zataka-3 : uddezaka-1 (1) devonI vaikriya zaktiH- camarendravaikriya dvArA jaMbudrIpa jeTalA kSetrane kumAra kumArikAothI ThasoThasa bharI zake che ane sAmarthyanI apekSAe asaMkhya dvIpa bharavAnIkSamatA hoya che. paraMtu tevuM karavAmAM AvatuM nathI. A prakAre badhAbhavanapati vyaMtara jyotiSInA indronI vaikriya zakti che. vizeSatA e che ke palyopamanI sthitivALAne saMkhyAtA dvIpa samudra bharavAnI kSamatA hoya che ane sAgaropamanI sthitivALAone asaMkhyAtA dvIpa samudra bharavAnI kSamatA hoya che. balIndra mATe sAdhika jaMbudrIpa kahevA. vaimAnikamAM pahelA devalokamAM indranA be jaMbudvIpa, bIjAdevalokamAM sAdhika bejaMbudvIpa, trIjAdevalokamAM cAra jaMbUDhIpa, cothA devalokamAM sAdhikacArajaMbUdIpa, pAMcamAmAM ATha jaMbudrIpa, chaThThAmAM sAdhika ATha, sAtamAmAM 16 jaMbudrIpa ane AThamAmAM sAdhika soLa jaMbudrIpa, navamA-dasamA devalokamAM indranA 32 jaMbudrIpa aneagiyAramA anebAramAM devalokamAM indranA sAdhika 3ra jaMbudrIpa bharI zakavAnuM kahevuM joIe. sAmAnika ane trAyaviMzaka devonI vaikriya zakti indranA samAna ja jANavI agramahiSI ane lokapAlanuM sAmarthya saMkhyAtA dvIpa samudranuM ja kahevuM bharavAnI zakti be jaMbudrIpa pramANa samajavI. lokapAla badhAM indronA cAra cAra ja hoya che. trAyatriMsaka badhAM indronAM tetrIsa tetrIsa ja hoya che. H- sAmAnika deva :- camarendranA-64000, balIndranA-60000, navani- kAyonA-6000, zakendranA-84000, IzAnendranA-80000, trIjA devalokamAM-72000, cothAmAM 70000, pAMcamAmAM 60000, chaThThAmAM-- 50000, sAtamAmAM-40000, AThamAmAM-30000, navamA-dasamAmAM-20 hajAra, agiyAramA-bAramAmAM-10000, mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta H 50 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agramahiSI -camarendranI-5,belIndranI-5, navanikAyanI--,zakendranI-8, IzAnendranI-8. AtmarakSaka - sAmAnikathI cAragaNA AtmarakSaka hoya che. (2) agramahiSIone paNa 1000 sAmAnikadevIo hoya che. mahattarikAdevIo ane pariSadA paNa hoya che. (3)bhagavAna dvArA prApta uparokta viSayanA uttarane bIjAgaNadhara agni-bhUtithI sAMbhaLI trIjA gaNadhara vAyubhUtine zraddhA nahIM thavAthI teo bhagavAnane pharIthI pUchIne pachI zraddhA kare che ane bIjA gaNadharanA kathanane svIkAra na karavA rUpa AzAtanAnI kSamAyAcanA kare che. (4) vyaMtara ane jyotiSI devomAM lokapAla ane trAyaTiMzaka hotA nathI. temanA cAra hajAra sAmAnika deva hoya che. cAra-cAra agramahiSI hoya che. (5) bhagavAna mahAvIra svAmInA aMtevAsI ziSya tiSyaka aNagAra zakrendranA sAmAnika deva banyA. tenI cAra agramahiSI, 4 hajAra sAmAnika deva che. vaikriya zakti indranA samAna che. tiSyaka aNagAre chaThanA pAraNe chaTha karatAM 8 varSa saMyama paryAyanuM pAlana karyuM. eka mAsa sudhI teno saMthAro cAlyo. (6) bhagavAna mahAvIra svAmInA aMtevAsI ziSya gurudatta putra aNagAra IzAnendranA sAmAnika deva banyA. cha mahinAnI saMyama paryAyamAM aTTamanA pAraNe adamanI tapasyA ane pAraNAmAM AyaMbila karyo. paMdara divasanA saMthArAmAM kAla karI ArAdhaka thayA. (7) IzAnendranuM varNana :- ekavAra rAjagRhI nagarImAM IzAnendra bhagavAnanA darzana karavA AvyA ane sUryAbhadevanI jema potAnI Rddhi ane nATyavidhi batAvI cAlyA gayA. gautama svAmInA pUchavAthI bhagavAne tenA pUrvajanmanuM varNana A prakAre karyuM A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM tApralipti nAmanI nagarImAM tAmalI nAmano moryaputra gAthApati rahetA hatA. ekavAra tene vicAra Avyo ke pUrvanA pUNyodayathI badhA sArA saMyoga prApta thayA che. hAla mArAmAM zakti che tyAM sudhI dharmAcAraNa karI levuM joIe. te pramANe teNe svajana saMbaMdhIone bhojana karAvIne moTA putrane kuTuMba bhAra suprata karI prANAmA nAmanI tApasI pravrajyA aMgIkAra karI. chaThanA pAraNe chaTha tapa karavAno abhigraha karyo. pAraNAmAM prApta thayela bhojanane te ekavIsa vakhata dhoIne AhAra karatA hatA. AtApanA letA ane rAjA, raMka, pazu, pakSI, deva, mAnava je koI dekhAya tene praNAma karatA. aMtamAM zarIra kRza-zuSka thaI jatAM pAdapopagamana saMthAro karyo. balIcaMcArAjadhAnImAM te samaye indrano viraha(abhAva) hato. tethI tyAMnA bhagavatI sUtraH zataka-3 | | pa1 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-devI tenI pAse pahoMcI potAnA svAmI indra banavA mATe niyANuM karavAnuM nivedana karavA lAgyA. tAmalI tApase tenA nivedana(Agraha) para koI dhyAna na ApyuM. teo potAnA saMthArA(vrata)mAM lIna rahRA. te deva-devIo cAlyA gayA. AyuSya samApta thavAthI 50 hajAra varSanI prANAmAM pravrajyA pUrNa karI be mahinAno saMthAro pUrNa karI, te tAmalI tApasa IzAnendradeva banyA che. balIcaMcA rAjadhAnInA devone jyAre A khabara paDI tyAre teo atyaMta gusse thaI ane tyAM maryalokamAM AvIne tenA mRta zarIrane doraDAthI bAMdhI karIne mukhamAM ghUMkI karI nagaramAM pheravI ane mahA apamAna karIne, niMdA karI. A ghaTanAnI potAnAdevo dvArA IzAnendrane jANa thaI. pracaMDa krodhamAMbalIcaMcA rAjadhAnIne tejalezyAthI prabhAvita karI. tethI te rAjadhAnI baLavA lAgI tyAMnA deva-devI gabharAIbhAga-doDa karatAM parezAna thaI gayA. aMte teoe tyAMrahI hAtha joDI upara mukha karI anunaya vinaya karatAM IzAnendranI kSamA mAMgI. IzAnendra potAnI vezyA kheMcI lIdhI. tyArathI te asurakumAradeva-devIo IzAnendrano Adara satkAra ane AjJA-pAlana karavA lAgyA, dveSa bhAvano tyAga karyo. IzAnendra sAdhika be sAgaropamanI sthiti pUrNa karIne mahAvidehakSetrathI mukti prApta karaze. (8) zakrendranAvimAnothI IzAnendranAvimAnakAMIka UMcAI para che. arthAtubannenI samatala bhUmi eka hovA chatAM paNa temanA bhUmikSetra kAMIka UMcA che. jema sIdhI hatheLImAM paNa UMcI ane samAna bane avasthA dekhAya che. (9) zakrendra IzAnendra Apasa-ApasamAM nAnA-moTA mitranI jema ziSTAcAramAM rahe che. zakendra nAnA ane IzAnendra moTA. teo sAmAsAmAM maLI zake che, eka bIjAne joI paNa zake che, vArtAlApa paNa kare che. koI prayojanane kAraNe eka-bIjA pAse jaIne saMbodhanapUrvaka vAtacIta paNa kare che. 'dakSiNArdhalokAdhipati zakrendradevendradevarAja!" "uttaralokAdhipati IzAnendra devendradevarAja!' A temanA saMbodhana nAma hoya che. banneno parasparamAM kyAreka vivAda paNa thaI jAya che. tyAre zake trIjA devalokanA indra sanaskumArendrane yAda kare, manathI ja bolAve, tyAre zIghratAthI te Ave che ane te je koI paNa nirNaya Ape che tene bane svIkAra karI le che. (10) sanaskumAra devendra bhavI, samyagudaSTi paritta saMsArI, sulabhabodhi, eka bhavAvatArI che. mahAvidehakSetramAM janma laIne saMyama tapa dvArA mukti prApta karaze. hAla sanaskumArendranI sthiti sAta sAgaropamanI che. te sAdhu-sAdhvI zrAvaka zrAvikAonA paramabhakta, paramahitaiSI che. para mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - uddezaka : 2 - - (1) ekavAra camarendrabhagavAna mahAvIra svAmInA darzana karavA rAjagRhImAM AvyA. upadeza sAMbhaLI nATayavidhinuM pradarzana karI cAlyA gayA. (2) asurakumAra devonuM sAmarthya nIce sAtamI naraka sudhI javAnuM che. parantu trIjI naraka sudhI jAya che. pUrvamitra athavA pUrvazatrunarakamAM hoya tene sukhaduHkhadevA mATe jAya che. A kathana IndranI apekSAe che. tirachA asaMkhya dvIpa samudra sudhI javAnI kSamatA che. paraMtu naMdIzvaradvIpa paryanta jAya che. A gamana traNa dizAonI apekSAe che. dakSiNamAM asaMkhya dvIpa samudra temano mArga kSetra ja che te dizAmAM teo tIrthakara janma Adi para jebUdvIpa sudhI jAya che. upara prathama devaloka sudhI gayA hatA ane jAya che. sAmarthyabAramAM devaloka sudhI che. pahelA devalokanI sAthe temanuM bhava pratyayika jAti(janma) vera hoya che. te zakendranA Atma rakSaka devone trAsa ApatA rahe che. tyAMthI nAnA-moTA sAmAnya ratnanI corI karI laI jAya che. jyAre zakrendrane khabara paDe che tyAre te devone zArIrika kaSTa Ape che. pahelA devalokathI devIone paNa tyAM lAvI zake che ane tyAM laI gayA bAda temanI icchA thavAthI temanI sAthe paricAraNA paNa karI zake che. paraMtu balAtkAra karI zakatA nathI. tyAM prathama devalokamAM temanI sAthe paricAraNA karI zakatA nathI. (3) asura kumAradeva prathamadevalokamAM upadrava karavA jAya che te paNa loka Azcarya bhUta eTale lokamAM eka na thavA joga ghaTanA(moTuM Azcarya) kahevAya che. asurendra arihaMta athavA arihaMta bhagavAnanA zramaNanI nizrA AlaMbana laIne ja jaI zake che ane badhA deva jatA nathI. koIka mahaddhika deva ja kayAreka jAya che. (4) vartamAnamAM je camarendraasurendra che te bhagavAna mahAvIranI nizrA laIne eka vakhata pahelA devalokamAM zakrendranI pAse gayA che. (5) camarendrano pUrvabhava Adi - bebhela nAmanA sannivezamAM pUraNa nAmanA gAthApati rahetA hatA. te Rddhi sampanna zeTha hatA. tAmalInI jema tene paNa dharmArAdhananA vicAra AvyA. te pramANe teNe dAnAmA nAmanI tApasI pravrajyA potAnI meLe aMgIkAra karI.chaTha-chaThanI niraMtara tapasyA ane AtApanA karavA lAgyA. bhikSAnA mATe kASTa pAtranA cAra khaMDa banAvI rAkhyA hatA. temAMthI traNa khaMDamAM je bhikSA AvatI te dAna karI detA ane eka khaMDa potAnA mATe rAkhatA hatA. temAM rahelI bhikSAthI te pAraNA karatA hatA. cAra khaMDavALA caumukhI kASTa pAtranA eka khaMDanI bhikSA pathikone, bIjA bhagavatI sUtra: zataka-3 pa3 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDanI bhikSA kUtarA Adipazu pakSIone, trIjA khaMDanI bhikSA maccha, kaccha, jalajastuone te tApasa ApI detA hatA. varSo sudhI A prakAranuM tapa karatAM temanuM zarIra kuza-zuSka jevuM thaI gayuM. sanniveSanI bahAra AgneyakoNamAM (dakSiNapUrvamAM) jaIne adhunivartana(10vAsa pramANa) kSetra sApha karI ane pAdapopagamana saMthAro svIkAra karyo. - A prakAre 12 varSanI tApasa paryAya ane eka mAsanA saMthArAnuM pUrNapAlana karIne te camarendra devendra thayA. tyAM utpanna thatAM ja svAbhAvika avadhijJAnano upayoga lAgavAthI potAnA mAthA upara UMce prathamadevalokamAM zakrasiMhAsana para zakrendrane dekhatAM tene ghaNuM ja kharAba lAgyuM. potAnAM sAmAnika devone bolAvIne pUchayuM- A koNa che? temaNe mahartika zakrendrano paricaya Apyo. paricaya sAMbhaLI tenA iSpaSathI krodhanI pracaMDatA vadhI gaI ane pote tyAM jaI, zakrane apamAnita karI, tenI zobhAne naSTa karavA mATe taiyAra thayo. avadhijJAnathI koI mahAtmAne zaraNa mATe dekhavA lAgyo. teNe bhagavAna mahAvIra svAmIne joyA. te samaye bhagavAna chadmastha kALamAM saMsamArapura nagaranA azoka vanakhaMDa nAmanA bagIcAmAMazokavRkSanI nIce pRthvIzilApaTTaparaaThThamatapanI tapasyAthI eka rAtrinI 1ramI bhikSu paDimA grahaNa karI dhyAnamAM lIna hatA. camarendra bhagavAnanuM zaraNa laIne javAno nizcaya karyo. potAnA zAstrAgAramAMthI paridha nAmanuM zastra laIne ekalo ja potAnA utpAta parvata para jaIne, vikuvaNA karIne bhagavAnanI samIpa AvyovaMdanA,namaskAra karyAane hebhagavAnA ApanuM zaraNa ho" huM IndranI AzAtanA karavA tenI zobhA bhraSTa karavA icchuM chuM. ema kahIne tyAMthI dUra jaIne vikarALa bhayAnaka eka lAkhayojanano rAkSasI rUpanI vidurvaNA karI ane uchaLatI-kUdato, siMhanAda karato, garjanA karato, jyotiSI vimAnone dUra haTAvato. tirthAlokathI bahAra nIkaLyo. pachI UMcAlokamAM asaMkhya yojana kSetra pAra karIne prathama devalokanI sudharmA sabhAnI pAse pahoMcI gayo. eka pagapAvaravedikAmAM (pALImAM) ane eka paga sudharmAsabhAmAM rAkhI paridharanathI indrakIlane pratADita karatAM (mAratA) zakendrane apazabdothI saMbodhita karIne kahevA lAgyoke-Aje huM tane mArIza ane tamArI apsarAone mArA vazamAM karI laIza. zakrendrane amanojJa na sAMbhaLI zakAya evA kaThora zabdo sAMbhaLIne gusso Avyo ane te bolyo-he asurarAja ! Aje tAruM zubha nathI,khera nathI, sukha nathI, Ama kahIne siMhAsana para beThA-beThA ja potAnuM vaja(zastra) uThAvI ane hajAro agni jvAlAone choDato. jAkalyamAna, agnithI paNa ati adhika tApatejavALA, mahAbhayAvaha, bhayaMkara evA te vajane camarendranA vadhane mATe phekyuM. te vajane sAme AvatuM joIne ja camarendra gabharAI gayo ane UMdhuM mAthuM | pa4 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta| 4 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kirIne(nIce mAthuM upara paga karIne) tIvra gatithI doDI ane bhagavAnanA be paganI vacce bharAI gayo. zakrendra upayoga lagAvIne jANyuM ke- te camarendra bhagavAna mahAvIranuM zaraNa laIne Avyo che. A jANI zakrendrane bahu aphasosa thayo ke "are akRtya thaI gayuM ane tarata potAnA zastrane pakaDavA mATe tenI pAchaLa cAlI nIkaLyA. bhagavAnanA mAthAthI cAra aMgulI dUra rahetAM ja te zastrane zakrenDe pakaDI lIdhuM ane bhagavAnane hakIkata kahIne kSamA mAMgI. tyArabAda dUra jaIne bhUmiAsphAlana karI camarendrane saMbodhana karIne kahyuMhe camara! Aje huM tane choDuM chuM. jA, AjathI tuM mukta che. zramaNa mahAvIranA pratApathI choDuM chuM; mArAthI tuM nirbhaya che, ema kahIne zakrendra potAnAM sthAne cAlyA gayA. camarendra paNa tyAMthI nikaLI bhagavAnane vaMdana karI potAnA sthAne gayo. potAnA devone saMpUrNa hakIkata kahI saMbhaLAvI ane pharI mahAna RddhinI sAthe bhagavAnanAdarzana karavA mATe Avyo. vaMdanA namaskAra karI kRtajJatA pragaTa karI kSamA mAMgI ane vAraMvAra kIrtana karatAM nATaka batAvIne cAlyo gayo. camarendra tyAM eka sAgaropamanI sthiti pUrNa thatAM mahAvideha kSetrathI mukti prApta karaze. vizeSa jJAtavya :- indrAdi mahaddhika devono janmAbhiSeka vidhi sahita karavAmAM ujavavAmAM Ave che, je sUryAbha devanA varNanamAM rAjaprazrIya sUtramAM kahevAmAM Avela che. paraMtu amarendraasurarAjano janmAbhiSeka yathAsamaye thaIna zakayo.deva dUSya vastra DhAMkelI zayyAmAM janma letAM ja devadUSya vastra haTAvI, uThatAM ja te paridha zastra laIne ekalAja cAlyA gayA hatA. pachI kyAre janmAbhiSeka thayo te varNana zAstramAM nathI. (9) nIcI dizAmAM camarendranI gati teja hoya che, tenAthI zakrendranI maMda hoya che ane tenAthI zakrendranA zastravajanI gati maMda hoya che. A kAraNe vajacamarendrane mArgamAM na lAgatAM ane bhagavAnane vaja lAgatAM pahelAM ja zakrendra tyAM pahoMcI gayA temaja A kAraNe ja zakrendra camarendrane mArgamAM pakaDI na zakyo. camarendrane jeTalo nIce AvavAmAM eka samaya lAge, teTalo AvavAmAM zakendrane be samaya ane vajane traNa samaya lAge. upara javAnI apekSAe zakrendrane ekasamaya, vajane be samaya ane camarendrane traNa samaya lAge che. potAnI apekSAe amarendra ane zakendranI tichalokamAM madhyamagati hoya che. upara, nIce jaghanya utkRSTa gati hoya che. (7) ekabIjAnI zakti sAmarthyane jovA, jANavA keajamAvavA mATe anaMtakAlathI kayAreka camarendra upara kendranI pAse jAya che. chUpI rIte (corIthI) javAvALA deva kayAreka-kayAreka jatA haze. tenI gaNanA accherAmAM thatI nathI ane ahIM paNa kahevAmAM AvyuM nathI. bhagavatI sUtraH zataka-3 papa Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 3 (1) kriyA pahelA hoya che. tanimittaka(te nimittanI) vedanA pachI hoya che. (2) zramaNa nirjhanyone paNa pramAda ane yoga nimittaka kriyAo hoya che. (3) jIva jyAM sudhI hare phare che, spaMdana Adi kriyA kare che, anyAnya bhAvomAM pariNamana kare che, tyAM sudhI mukta thato nathI. kema ke te kriyAo jyAM sudhI che tyAM sudhI Azrava che, baMdha che. jyAre samApta thaI jAya, tyAre akriya banelate jIva mukta thaI zake che. agnithI baLatAM ghAsanI jema ane garama tavA para nAza thayelA pANInA TIpAnI jema tenA saMcita karmanAza thaI jAya che. je prakAre kANAMvALI nAva pANImAM DUbelI rahe che. te chidrone baMdha karI devAmAM Ave to ane pANI nAvamAMthI bahAra kADhI nAkhavAmAM Ave tema-tema nAva upara Ave che ane saMpUrNa pANI nIkaLI jatAM nAva pANIthI pUrNa upara AvI jAya che. tevI ja rIte kriyA ane karmathI rahita banelajIva paNa urdhvasiddhaavasthAmAM pahoMcI jAya che. samiti guptivALA zramaNa upayogapUrvaka saMyamajIvananI ArAdhanA karatAM kramazaH akriya banI jAya che. (4) A uddezakamAM maMDita putra aNagAra(gaNadhara)nA praznono saMgraha che. (5) pramatta saMyata ekajIvano kAla jaghanya eka samaya utkRSTa dezonakoDa pUrvahoya che. aneka jIvonI apekSAe te jIva sadAkAla zAzvata che. apramatta sayata eka jIvano kAla jaghanya aMtarmuhUrtautkRSTadezona kroDapUrva aneka jIvanI apekSAe ATha guNasthAno(7 thI 14) nI apekSAe ane temAM guNasthAnanI mukhyatAe zAzvata che. saMyama prAptinA prAraMbhamAM apramatta saMyama ja prApta hoya che. tethI teno jaghanya kALa paNa eka samaya na thatAM aMtarmuhUrta ja hoya che. (6) lavaNasamudranA pANInA ghaTavA-vadhavAsaMbaMdhI varNanajIvAbhigamasUtra (sArAMza khaMDa-6) mAM che. uddezakaH 4-5 (1) bhAvitAtmA aNagAraH- deva dvArA karela be athavA be thI adhika rUpane athavA vRkSanA bIja phaLa Adibe padArthamAMthI ekane athavA bIjA ne joI zake che athavAbannene paNa joIzake, ArIte cAra bhAMgAbanI jAya che. teonA avadhijJAna, matijJAna, AdinI vicitratAthI A prakAre saMbhava hoya che. (2) vAyukAya:- kevala ekataraphanI patAkAnuMrUpa javaikriyathI banI zake che. anya rUpa banAvatA nathI aneka yojano sudhI jaI zake che. te potAnI RddhithI jAya che. pas mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta' Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjAnI RddhithI nahi. te vaikriyanA rUpo paDI gayelI ke uThelI (UbhI rahelI) dhvajAnI jema paNa hoya zake che. (3) bAdalaH- strI, puruSa, vAhana Adi vividha rUpomAM pariNamana thaIne bIjAnA prayogathI aneka yojano jaI zake che. ADA-avaLA kayAMya paNa jaI zake che. (4) utpanna thavA ane maravA AdimAM je vezyAnuM kathana che te paNa lezyA dravyone laIne ja kathana che. (5) bhAvitAtmAaNagAra paNavividha rUpabanAvI zake che-gRhasthanuM, sanyAsInuM, pazu-pakSInuM ane anya paNa rUpa banAvI zake che. temaja dUra paNa jaI zake che. tevA aneka rUpa banAvI zake che. kSamatA eka jaMbudvIpa bharavAnI hoya che paraMtu karatA nathI. (6) pramAdI aNagAra vidurvaNA kare che. vipharvaNA karavAvALAne Agama zabdomAM mAyI kahevAya che. amAthI vimurvaNA nathI karatA. vidurvaNA karIne AlocanA prAyazcitta karanArA paNa pharI amAthI kahevAya che. AlocanA prAyazcitta nahIM karanArA mAthI ja kahevAya che ane virAdhaka hoya che. khUba khAvuM, khUba kADhavuM, khUba pariNamana karI zarIrane puSTa karavuM A badhAM mAyI pramAdInA kartavya che. jethI vidurvaNA Adi pramAda pravRttio paNa te mAyI ja kare che. amAthI alparukSa khAIne kevala zarIranirvAha tthA saMyama pAlana kare che. tenuM zarIra paNa apuSTa hoya che. vikriyA Adi tene nathI hotI. (7) bahAranA pudgala laIne javimurvaNA karIne rUpa banAvI zakAya che. bahAranAM pudgala lIdhA vinA vaikriya rUpa koI paNa banAvI zakatuM nathI; bhale te deva hoya athavA zramaNa. (8) vikarvita rUpa "rUpa ja kahevAze. mULa vyakti je che te ja kahevAze eTale ke azvanuMrUpa karanAra aNagAra azva nathI, aNagAra che. (9) je aNagAra vikrvaNA karIne AlocanA prAyazcitta nathI karatA te Abhiyogikadeva thAya che. je AlocanA prAyazcitta karI le che te AbhiyogikasivAyadeva thAya che. te ArAdhaka hoya che. uddezaka : 6 (1) jemithyAdaSTi jIvavaikriya sampanna ane avadhi sampanna (vibhaMga jJAnavALA) che, te Icchita vaikriya karI zake che. ane vibhaMgathI jANI paNa zake che. paraMtu ayathArtha jANe che; ulaTuM-sulaTuM jANe che. vaikriya karelAne "A svAbhAvika che." evuM jANe che, svAbhAvikane vaikriya karela jANe che. je jue che te na jANatAM tene bIjo jANI mAnI le che. jema ke-"rAjagRhI jue ane vArANasI che evuM mAnIne nUtana nagaravikRrvita kare ane jANe ke A paNa koI vAstavikanagara dekhAI rahyuM che mAruM banAveluM dekhAtuM bhagavatI sUtra: zataka-3 pa7 | - Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. jyAre samyagdaSTi upara kahela badhI sthitione yathArtharUpamAM jANe, dekhe ane samaje che. tene evo khoTo bhrama thato nathI. uddezaka : 7 lokapAla : zakrendranA cAra lokapAla che. - 1. soma, 2. yama, 3. varuNa, 4. vaizramaNa, cAreyanA cAra vimAna che.- 1. saMdhyAprabha, 2. varaziSTa, 3. svayaMjavala, 4. valya, A cAre vimAna zakrendranA saudharmAvalaMsakavimAnathI asaMkhya yojana dUra kramazaH 1. pUrva, 2. dakSiNa, 3. pazcima, 4. uttaramAM che. sADA bAra lAkha yojanavistAravALA A vimAna che. vimAnanuM varNana saudharmAvalaMsaka vimAnanI jema che. tenI rAjadhAnI tenA vimAnanI sIdhamAM(samAMtare) nIce tichalokamAM che. je jaMbudvIpa pramANa che. koTa vagere zakrendranI rAjadhAnIthI ardhA che. upakArikAlayana (rAjabhavana) soLa hajAra yojana vistAramAM che. temAM cAra prAsAdonI hAramALA che. zeSa varNana nathI arthAt upapAta sabhA AdityAMnathI.vaimAnikadevapotAnA devalokamAMja utpanna thAya che. soma lokapAla:- potAnA vimAna vAsI deva ane vidhutakumAra, agnikumAra, vAyukumAra jAtinA bhavanapati deva devI, candra sUrya Adi sarva jyotiSI deva-devI soma lokapAlane AdhIna hoya che. meru parvatathI dakSiNa vibhAgamAM grahonI aneka prakAranI sthitio abhra vikAra, garjanA, vijaLI, ulkApAta, gaMdharvanagara, saMdhyA, digdAha, yakSodIpta, dhUara(dhummasa), mahikA, raja ughAta, candragrahaNa, sUryagrahaNa, jalakuMDAdi, praticandra-sUrya, indradhanuSa, tamAma prakAranI havA, grAmadAha, Adi prANakSaya, dhanakSaya, kulakSaya Adi soma lokapAlanI jANakArImAM hoya che. aMgAraka(maMgala), vikolika, lohitAkSa, zanizcara,candra, sUrya, zukra, budha, bRhaspati, rAhu AvasomalokapAlanA putra sthAnIya mAnavAmAM AvyA che. soma lokapAlanI sthiti 13-palyopamanI che. ane putra sthAnIya devonI ekapalyopamanI sthiti che. yama lokapAla - potAnA vimAna vAsI deva, pretakAyika vyaMtaradeva, asurakumAra jAtinA bhavanapatinA deva-devI, paramAdhAmI deva, kandarSika, Abhiyogika deva, yama lokapAlanI AdhInatAmAM hoya che. meruthI dakSiNavibhAgamAM nAnA-moTA thavAvALA kaMkAsa, yuddha, saMgrAmavividha roga, yakSa bhUta AdinA upadrava, mahAmArI Adi ane tenAthI thanArA kulakSaya, grAmakSaya, dhanakSaya Adiyama lokapAlanI jANakArIthI thAya che. pa8 |mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMdara paramAdhAmI deva tenA putra sthAnIya mAnavAmAM AvyA che ane yama lokapAlanI sthiti soma lokapAlanI samAna che. varuNa lokapAlaH- potAnA vimAnavAsI deva, nAgakumAra udadhikumAra, sanitakumAra jAtinA deva-devI, varuNa lokapAlane AdhIna hoya che. methI dakSiNamAM ativRSTi, anAvRSTi, suvRSTi, kuvRSTi, jharaNA, taLAva Adi ane tenAthI thanAra janakSaya, dhanakSaya Adi varuNa lokapAlanI jANakArImAM hoya che. karkoTaka, kardamaka, aMjana, zaMkha, pAlaka, punDa, palAza, moda, jaya, dadhimukhaacaMpala, kAtarikaAtenA putra sthAnIyadevamAnavAmAM AvyA che. varuNa lokapAlanI sthiti dezona(kaMIka ochI) be palyopamanI che, tenA putra sthAnIya devonI eka palyopamanI sthiti che. vaizramaNa lokapAlaH-potAnAM vimAnavAsIdeva, suvarNakumAra, dvIpakumAra, dizAkumAra, jAtinA deva-devI, vANavyaMtara deva-devI Adi A vaizramaNa lokapAlane AdhIna hoya che. meruthI dakSiNamAM sonuM cAMdI Adi aneka prakAranI khANo, dATelA-rAkhelA dhana,mAlika rahitadhana, dhanavRSTi somaiyAAdinIvRSTipuSpAdinIvRSTi. gaMdhamAlA cUrNa Adi sugaMdhI padArthanI vRSTi, vastra, bhojana(pAtra) ane kSIra sukALa-duSkALa, subhikSa-rbhikSa, sastAI(moMdhavArI) ane smazAna, parvata, guphA, bhavana AdimAM rAkhela dhana, maNi ratna ItyAdi A vaizramaNa lokapAlanI jANakArImAM hoya che. pUrNabhadra, maNibhadra, zAlIbhadra, sumanabhadra, cakra, rakSa, pUrNarakSa, sadvAna, sarvajaza, sarvakAma, samRddhi, amodha asaMga, A temanAM putra sthAnIyadeva mAnavAmAM AvyA che. vaizramaNa lokapAlanI sthiti be palyopamanI hoya che. tenA putra sthAnIya devonI sthiti eka palyopamanI hoya che. uddezaka : 8 - -- adhipati deva - asurakumAra Adi 10 bhavanapatimAM ane vaimAnikanAM 10 sthAnomAM pAMca-pAMca adhipati deva che. arthAt bhavanapatimAM dakSiNa ane uttaranA be-Indra ane tenA cAra-cAra lokapAla ema 10-10 adhipati deva che. vaimAnikamAM dasa IndronAMdasasthAna che. temAM ekaIndraane cAralokapAla ema pAMca-pAMca adhipati deva che. lokapAlonA nAma vaimAnikamAM eka sarakhA che- soma, yama, varuNa ane vaizramaNa, asurakumAra Adi dasenA lokapAlonAM nAma alaga alaga che. paraMtu uttara dakSiNamAM nAma sarakhA che- bhagavatI sUtraH zataka-3 pa9 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asurakumAranA lokapAla- soma, yama, varuNa, vaizramaNa. nAgakumAranA-- kAlapAla, kolapAla, zailapAla, zaMkhapAla. suvarNakumAranA- citra, vicitra, citrapakSa, vicitrapakSa. vidyutakumAranA- prabha, suprabha, prabhakAMta, suprabhakAMta. agnikumAranA- tejasa, tejasiMha, tejakAMta, tejaprabha. dvIpakumAranA- rUpa, rUpAMza, rUpakAMta, ane rUpaprabha. udadhikumAranA- jala, jalaru, jalakAya, jalaprabha. dizAkumAranA- tvarita gati, kSipragati, siMhagati, siMhavikramagati. pavanakumAranA-- kAla, mahAkAla, aMjana, ariSTa. stanitakumAranAM - Avarta, vyAvarta naMdikAvarta, mahAnaMdikAvarta. pizAca bhUta Adi vyaMtara devonA uttara ane dakSiNavartI be-be Indra ja adhipati deva hoya che. jyotiSImAM badhA dvIpa samudronA jyotiSionA candra ane sUrya A be-be adhipati deva hoya che. dareka candra sUryanA potAnA parivAra svataMtra hoya che. vyaMtara jyotiSImAM lokapAla hotA nathI. uddezaka : 9-10 (1) jIvAbhigama sUtranI trIjI pratipattinA trIjA jyotiSI uddezakanuM pUruM varNana ahIM jANavuM. (2) badhA indronI bAhyaApyaMtara pariSadanuM varNana paNa jIvAbhigama sUtranI trIjI pratipatti anusAra ahIM paNa jANavuM. || zataka 3/10 saMpUrNa // zataka 4: uddezaka - 1 thI 8 zakrendranI jema IzAnendranA cAra lokapAla che. tenA trIjA cothA lokapAlanA kramamAM pheraphAra che. A lokapAlonAM vimAna IzAnAvataMsaka vimAnathI asaMkhya yojana dUra kramazaH pUrva, dakSiNa, pazcima, uttaramAM che. vimAna, rAjadhAnI, AdhIna deva, kAryakSetra, putra sthAnIya deva Adi varNana zakrendranA varNana samAna che. zakrendranuM varNana merunI dakSiNa dizAnI apekSA rAkhe che. IzAnendranuM varNana merunI uttara dizAvartI badhA viSayonI apekSA rAkhe che; A vizeSatA samajavI arthAt uttara dakSiNa kSetranA bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI badhA ja deva barAbara be bhAgamAM vibhAjita che. ahIM cAra uddezakamAM cAra lokapAlanuM varNana che ane cAra uddezakamAM temanI rAjadhAnInuM varNana che. GO mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 9-10 (1) prajJApanA sUtranuM sataramuM lezyApada che. tenA trIjA ane cothA uddezakanuM varNana ahIM jANavuM. || zataka 4/10 saMpUrNa // zataka-5 H uddezaka-1 1. jaMbudrIpamAM sUrya IzAna khuNAmAM udaya thaIne agnikhuNAmAM asta thAya che. 2. agnikhuNAmAM udaya thaIne naiRtyakhuNAmAM asta thAya che. 3. naiRtyakhuNAmAM udaya thaIne vAyavyakhuNAmAM asta thAya che. 4. vAyavyakhuNAmAM udaya thaIne IzAnakhuNAmAM asta thAya che. jayAM sUrya pahelAnAM kSetranI apekSAe asta thAya che, tyAM AgaLanAM kSetranI apekSAe udaya thAya che. cAre ya khuNAmAM kula maLIne eka sUrya pahelAnAM kSetronI apekSAe cAra vAra asta thAya che ane AgaLanA kSetronI apekSAe te cAre khuNAmAM kula maLIne cAra vAra udaya thAya che. A pahelAM pachInAM kSetronI apekSAe udaya asta kahevAya che. paraMtu hakIkatamAM sUrya to hamezAM udaya pAmelo ja hoya che. (2) jyAre jaMbudrIpanAM pUrva-pazcima bhAgamAM divasa hoya che, tyAre uttara-dakSiNa bhAgamAM rAtri hoya che ane jyAre uttara-dakSiNa dizAmAM divasa hoya che tyAre pUrva-pazcima dizAmAM rAtri hoya che. jyAre eka bhAgamAM aDhAra muhUrtano divasa ane 12 muhUrtanI rAtri hoya che. tyAre anya bhAgomAM rAtri divasa eTalA ja hoya che. rAtri ane divasanAM parimANano yoga 30 muhUrta hoya che. jyAre-jyAre aDhAra muhUrta divasano samaya ghaTe che, tyAre tyAre 12 muhUrta rAtrinA samayamAM vRddhi thAya che. arthAt jyAre 17 muhUrtano divasa hoya tyAre 13 muhUrtanI rAtri hoya che. jyAre 16 muhUrtano divasa hoya tyAre 14 muhUrtanI rAtri hoya che. aMtamAM jyAre 12 muhUrtano divasa hoya tyAre 18 muhUrtanI rAtri hoya che. uttara-dakSiNa vibhAgamAM divasa athavA rAta sAthe-sAthe hoya cheane pUrva-pazcimavibhAgamAMdivasa-rAta sAthe hoya che. bevibhAgomAM divasa ane bevibhAgomAM rAtri evo krama cAlato rahe che. eka sUrya dvArA eka maMDalanuM bhramaNa pUrNa karavAmAM cAre vibhAgomAM eka-eka vAra sUryodaya ane sUryAsta thAya che. (3) pUrva-pazcima vibhAgamAM jyAre varSano prAraMbha(prathama samaya) thAya che. tenA anaMtara samayamAM uttara-dakSiNa vibhAgamAM varSano prAraMbha(prathama samaya) thAya che. pUrva-pazcimamAM sAthe ja thAya che. arthAt pUrva-pazcima vibhAganAM aMtima kinAre bhagavatI | sUtraH zataka-4/5 1 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAre varSano prAraMbha thAya che, tyAre tenA anaMtara samayamAM uttara-dakSiNavibhAganA prAthamika kinAre varSano prAraMbha thAya che evuM samajavuM joIe. varSanA prAraMbha Adi saMbaMdhI varNananI samAna varSAvAsa, grISmakAla, hemaMtakAlanA prathama samaya samajI levo joIe. evI ja rIte prathama samayanI samAna ja AvalikA, divasa, pakSa, mAsa, Rtu, Adi sAgaropama sudhI samajavuM. (4) pUrva-pazcima vibhAgamAM utsarpiNI hotI nathI. (5) uparokta jaMbudrIpanI samAna ja lavaNa samudranA cAra vibhAgonuM varNana samajI levuM joIe. ahIM paNa pUrva-pazcima vibhAgamAM utsarpiNI avarsarpiNI hotA nathI. vizeSatA e che ke ahIM meru parvata na kahetAM dizAonAM vibhAganuM varNana karavAmAM Ave che. na (6) dhAtakI khaMDa dvIpanuM kathana jaMbUddIpanA samAna ane kAlodadhi samudranuM kathana lavaNa samudranA samAna che. dhAtakI khaMDanA samAna AvyaMtara puSkara dvIpanuM kathana che. uddezaka H ra (1) purovAta = paravAyu, snigdhatA yukta vAyu. pathya vAyu = vanaspati vagere mATe pathyakArI vAyu. manda vAyu - dhIre dhIre vAto vAyu. mahA vAyu = pracaMDa tophAnI vAyu. AvI cAre ya prakAranI havA badhI dizAmAM, vidizAmAM dvIpamAM samudramAM cAlI zake che paraMtu eka sAthe eka samayamAM be virodhI dizAomAM cAlI zakatI nathI. A sarve vAyukAya svAbhAvika paNa hoI zake che. vAyukAyanA uttara vaikriyathI paNa hoI zake che ane devakRta(vAyukumAra Adi kRta) paNa hoya che lavaNasamudramAM cAlatI havA velAthI bAdhita thaI jAya che. ane tenAthI AgaLa nahIM vadhatAM tyAM ja aTakI jAya che. bhale pachI te maMda vAyu hoya ke pracaMDa vAyu hoya. lavaNa samudranI vacce je 16 hajAra yojana UMcA pANI uThelA che, tene velA kahevAmAM Ave che. (2) koIpaNa sacitta, sajIva vastu svataH acita thaI jAya to te pUrva kAya jIvanuM zarIra kahevAmAM Ave che. agnithI paritApita-pariNata thaIne acita-nirjIva banavAvALA padArtha agnikAyanA tyakta zarIra kahevAmAM Ave che. pUrvabhAvanI vivakSAmAM(apekSAmAM) mULa jIvanI kAyA(yoni) kahI zakAya che. yathA-- koI paNa "lIlA pAMdaDA" vanaspatikAya che te svAbhAvika sukAI jAya athavA tene pIsIne caTaNI banAvI devAya to te vanaspatikAyanuM tyakta zarIra che. paraMtu agni upara ukALIne acita banAvI devAya to te agnikAyanuM tyakta zarIra che. pUrva bhAvanI apekSAthI vanaspati zarIra kahevAya che. evI ja rIte mIThuM(namaka) vagere padArtha samajIlevA.khANamAMthI nIkaLatA padArtholokhaMDa vagere temaja trasajIvonA avayavo kara mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hADakAM vagere agni pariNata hoya te agni zarIra kahevAmAM Ave che. rAkha kolasA vagere paNa AvI ja rIte samajavA. uddezaka H 3-4 (1) eka jIvanAM hajAro AyuSya eka sAthe bAMdhelA hotA nathI. parabhavano Ayu jIva A bhavamAM bAMdhe che. te AyubaMdha yogya AcaraNa paNa Aja bhavamAM kare che. eka sAthe eka samayamAM be AyuSya bhogavI zakAtA nathI. (2) chadmastha manuSya sImAmAM rahela spaSTa zabdone sAMbhaLe; aspaSTa zabdone sAMbhaLatA nathI. sarvajJAnI sarvadarzI hovAthI kevalI sImAvartI ane sImA bahAra rahetA badhA zabdone jANe jue che. (3) chadmastha manuSya moha karmanA udayathI hase che, utsuka thAya che. paraMtu kevalI bhagavAnane moha nahIM hovAthI hasatA nathI. hasavAvALA jIvo sAta yA ATha karmono baMdha kare che. bahuvacananI apekSA jIva temaja ekendriyamAM eka bhaMga thAya che ane bAkImAM traNa bhaMga thAya che. (4) AvI rIte chadmastha nidrA vagere kare che. kevalI bhagavAnane darzana mohanIya karma na hovAthI nidrA karatA nathI. nidrAmAM paNa 7 yA 8 karma no baMdha cAle che. (5) zakrendranA dUta sthAnIya hariNagameSIdeva strInI yonithI garbhanuM saMharaNa karI zakecheane anya strInAM garbhamAM rAkhI zakeche. A garbhane kADhavAnuM kAryayonImArgathI kare che. chatAM paNa nakha athavA romakUpothI te garbhane evI kuzaLatAthI bahAra kADhI zake che ke te garbhanAM jIvane kaSTa vedana karavuM paDatuM nathI. (6) atimukataka kumAra zramaNe varasAdanA pANImAM pAtrane tarAvI hatI ane mArI nAva tare, mArI nAva tare no anubhava bAlasvabhAvathI karyo hato. navadIkSitanI AvI paristhiti na thAya e javAbadArI pUrva dIkSita temaja sthavira zramaNonI hoya che. bhagavAna A ghaTanA para sthavira zramaNone sUcana kare che ke kumAra zramaNane sAvadhAnIpUrvaka, rucipUrvaka zikSita karo ane tenI sAra saMbhALa glAni rahita bhAvo sAthe karo paraMtu avahelanA niMdA na karo. A kumAra zramaNa A bhavamAM ja mokSagAmI che. [ vizeSa varNana mATe juo--aMtagaDa sUtra. sArAMza khaMDa-1] (7) ekavAra be devo bhagavAnanI sevAmAM AvyA. manathI vaMdana namaskAra karyA. manathI ja prazna pUchayA ane bhagavAne paNa manathI ja uttara ApyA. devo saMtuSTa thayA; vaMdana-namaskAra karI yathAsthAne besIne paryupAsanA karavA lAgyA. gautama svAmIne jijJAsA thaI ke A devo kayA devalokamAMthI AvyA ? gautama svAmI UbhA thaIne bhagavAnanI pAse jaIne vaMdana karIne pUchavA mATe bhagavatI sUtraH zataka-5 93 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ icchatA hatA. tyAM svayaM bhagavAne ja spaSTIkaraNa karyuM ke he gautama! tamane je jijJAsA thaI che. tenuM samAdhAna A deva pote ja karaze. gautama svAmI pharIthI bhagavAnane vaMdana namaskAra karIne devonI nikaTa javA mATe tatpara thayA. tyAre potAnI tarapha AvatA gautama svAmIne joIne devo svayaM prasanna vadane gautama svAmInI najIka gayA ane vaMdana-namaskAra karIne kahyuM- "ame AThamAM sahastrAra nAmanA devalokanA deva chIe. ame manathI ja vaMdana-namaskAra karIne prazna pUchayo ane tenuM samAdhAna paNa manathI ja pAmyA ane paryApAsanA karI rahyA chIe. amAro prazna hato ke bhagavAnanA zAsanamAM bhagavAnanA jIvanakALamAM keTalA zramaNa mokSe jaze? uttara malyo ke 700 (sAtaso) zramaNa A bhavamAM mokSe jaze." (8) badhA devo asaMyata ja hoya che. saMyata ke saMyatAsaMmata hotA nathI. paraMtu vacana vivekanI daSTithI teone vyaktigata asaMyata nahIM kahetAM nosaMyata kahevAya che. asaMyata kahevuMniSpharavacana che. (9) devonI bhASAardhamAgadhI che. A bhASAmAM ja teo svAbhAvika rIte vArtAlApa vagere kare che. ardhamAgadhI zabdae rUDha nAma che eno ardhA magadha dezanI bhASA, ema artha na karAya. (10) A jIva carama zarIrI che, A bhavamAM mokSe jaze,evuM to kevalI ja jANI zake che, chadmastha svataH jANI zakatA nathI. Agama Adi pramANothI athavA anaMtara paraMpara sarvajJo pAsethI sAMbhaLIne jANI zake che. (11) pramANa cAra che. 1. pratyakSa ra. anumAna 3. upamA 4. Agama. AnA vizeSa varNana mATe juo- anuyoga dvArA sUtra sArAMza khaMDa-7. (12) carama nirjarA pudgalone arthAt kevalInA mukta thavAnA samayanA nirjarita karma pudgalone kevalI jANe che, jue che. chastha jANatA nathI. (13) kevalInA je spaSTa pragaTa mana vacana prayoga hoya che, tene samyagdaSTi deva upayogavaMta thaIne jANI zake che. (14) anuttara vimAnanA deva potAnA sthAna parathI ja kevalajJAnI bhagavAna sAthe AlApa-salApa karI zake che, prazna pUchIne uttara meLavI zake che. teone manodravya vargaNA labdhi hoya che, jenAMthI teo kevalajJAnI bhagavAna dvArA manathI apAyelA uttarane tyAMja rahIne jANI zake che. (15) anuttara devonAM mohakarma bahu ja upazAMta hoya che. tethI teo "upazAMta mohA' kahevAya che. (16) gAyArdi = sImAthI ke indriyathI. kevalI bhagavAnanuM jJAna indriyajanyapaNa hotuM nathI ane sImita paNa hotuM nathI, paraMtu nirAvaraNa, indriyAtIta, sImAtIta hoya che. tethI teo sImita ane sImAtIta sarvane kevalajJAnathI jANe che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanItA vaja Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) kevalIne paNa zarIranI pravRtti svavaza ke sthirayogavALI hoya tema jarUrI nathI. arthAt je AkAza pradeza upara hAtha rAkhyo che, ke zarIrathI beThA che ke ubhA che te tyAMthI haTAvIne pharIthI te ja sarve ya AkAza pradeza upara hAtha mUkavo ke zarIrathI besavuM ke UbhA rahevuM e saMbhava nathI hotuM. (18) utkArikA bheda labdhithI sampanna 14 pUrvadhArI eka ghaTa thI hajAra ghaTa banAvI zake che. evI ja rIte eka-eka vastrathI, caTTAI thI, rathathI, chatrathI, daMDathI hajAra-hajAra vastra vagere kADhI zake che. uddezaka : 5 (1) jIvonAM je karmono sthitighAta, rasaghAta vagere thaI jAya che te anevaMbhUta karma vedAya che ane je karmono sthitighAta vagere nathI hoto te evaMbhUta(bAMdhelA jevA ja) vedAya che. (2) kulakara, cakravatI vagerenuM varNana samavAyAMga sUtramAM che juo, sArAMza khaMDa-3. uddezaka H 6 (1) sAdhuo mATe AraMbha-samAraMbha karIne ane jUTha-kapaTa karIne akalpanIya AhAra-pANI ApavAthI alpa AyuSya prApta thAya che. (2) hiMsA karyA vagara, khoTuM bolyA vagara, zuddha nirdoSa AhAra-pANI zramaNa nigranthane ApavAthI dIrghAyunI prApti thAya che. temaja teonI vaMdanA bhakti paryupAsanA karI manojJa prItikAraka AhAra-pANI ApavAthI zubha dIrghAyunI prApti thAya che. (3) AnAthI viparIta hiMsA, jUThanuM sevana karIne zramaNonI avahelanA, niMdA, apamAna vagere kare temaja amanojJa, aprItikAraka AhAra-pANI Ape to azubha dIrghAyu nI prApti thAya che. (4) khovAI gayelI vastunI zodha karanAra vyakti(gRhastha)ne AraMbhikI vagere cAra kriyAo lAge che. zeSa mithyAtva kriyA vikalpathI(bhajanAthI) lAge che. khovAyelI vastu maLI javAthI badhI kriyAo sUkSmarUpe lAge che. vecANa karelI vastu vepArI pAse ja paDI rahe to tene cAra kriyAo lAge che. mithyAdarzana pratyayikI kriyA vikalpathI lAge che. kretA eTale kharIdanArane sUkSmarUpe kriyAo lAge che. vecANa karelI vastu kharIdanAra laI jAya to tene cAra kriyA lAge che. mithyAtvanI kriyAmAM vikalpa che. vecanArane sUkSmarUpathI kriyAo lAgeche. jokiMmata na ApI hoya to e dhana thI kharIdanArane cAra kriyAo lAge che. mithyAtvanI bhagavatI sUtraH zataka-5 pa Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhajanA ane vikretAne sUkSmarUpa kriyAo lAge che. kiMmata maLI gayA pachI vikretAne te dhana nimitte cAra kriyAo lAge che. mithyAtvanI kriyA sarvatra vikalpathI lAge che. vastuthI have teno koI saMbaMdha nathI raheto jo kretA ke vikretA samyagdaSTi hoya to tene mithyAtvanI kriyA lAgatI nathI. mATe sarvatra vikalpathI ema kahyuM che. (5) agni baLe che tyAre mahAkriyA lAge che ane jyAre bujhAya che tyAre alpaalpa kriyA lAge che ane jyAre sAva bujhAI jAya che tyAre kriyA lAgatI nathI. (6) dhanuSa, bANa vagere sAdhano je jIvonAM zarIramAMthI bane che teone hiMsakanA jeTalI ja(saMkhyAnI apekSA) pAMca kriyA lAge che. jyAre bANa potAnA bhArathI svayaM nIce paDe che tyAre kevaLa bANanA pUrvajIvone pAMca kriyA ane bAkInA badhAne ane hiMsakane paNa cAra kriyA lAge che. (7) cAra-pAMcaso yojana pramANa manuSyaloka kyAMya paNa ThasAThasa bharelo nathI. paraMtu eka sthAna para narakakSetra 400-500 yojana sudhI nairayikothI ThasoThasa bharelo che. (8) AdhAkarma Adi doSamAM koI pApa nathI evuM vicArIne kebolIne athavA tevA AhAranuM sevana karIne tenI AlocanA prAyazcitta nahIM karavAthI te sAdhakanI virAdhanA thAya che. AlocanA prAyazcitta karI levAthI tenI ArAdhanA thaI zake che. (9) AcAryaane upAdhyAya gaNa pratyenAM potAnAM kartavyonuM yathArtha rIte pAlana karavAthI A bhavamAM ke bIjAbhavamAM athavA trIjA bhavamAM mukti prApta kare che. je bIjA uparajUThA AkSepo kare che te tevA ja karmonuM upArjana kare che. arthAt pharIthI tenA upara paNa jUThA AkSepo AvavAnI sthiti bane che. bhale pachI koI AcArya hoya ke sAmAnya sAdhu hoya athavA zrAvaka hoya, te badhAne tevuMja bhogavavuM paDe che. uddezaka : 7 (1) kaMpamAna(asthirasvabhAvI) akaMpamAna(sthirasvabhAvI) pudgalanAdabhAMgA che. yathA-1.saMpUrNa kaMpamAna, ra. saMpUrNa akaMpamAna, 3. eka deza kaMpamAna, ekadeza akapamAna, 4. eka deza kaMpamAna, aneka deza akapamAna, 5. aneka dezakaMpamAna, eka deza akapamAna, 6. aneka deza kaMpamAna, aneka deza akapamAna. pahelo, bIjo bhAMgo paramANu Adi badhAmAM hoI zake che. trIjo bhAMgo DhipradezI skaMdha AdimAM hoI zake che. cotho, pAMcamo bhAMgo traNa pradezI AdimAM hoIzakeche. chaThTho bhAMgo cAra pradezI AdimAM hoya che. ochA pradezI audhomAM prApta thanArA bhAMgA vadhAre pradezavALA skaMdhomAM thaI zake che. tethI pAMca pradezathI anaMta mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanItA ka For Private & Personal use only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradeza sudhI kaMpamAna saMbaMdhI cha bhAMgA thAya che. kaMpamAnano artha che avagAhita AkAza pradezanuM parivartita thavuM. saMpUrNa pudgala skaMdhanA avagAhanA sthAnanuM paNa parivartana thaI zake che ane kayAreka eka deza avagAhanA badale ane eka deza avagAhanA na badale, evuM paNa thaI zake che. anaMta pradeza skaMdha paNa phakta eka, be athavA traNa, cAra AkAza pradezane avagAhana karIne rahI zake che. (ra) paramANuthI laIne asaMkhya pradezane talavAra Adi zastrathI chedana bhedana thaI zake nahiM. anaMta pradezanuM thaI zake che. A prakAre agnimAM baLavuM pANImAM bhIMjAvuM AdiasaMkhya pradezanuM thatuM nathI. anaMta pradeza skaMdha paNa sUkSma ane bAdara ema be prakAranA che. sUkSma anaMta pradeza skaMdhanuM varNana asaMkhya pradezanA samAna che. tethI uparokata anaMta pradezamAM bAdara skaMdha ja grahaNa karavAmAM Avela che. (3) paramANu, traNa pradezI, pAMca pradezI, sAta pradezI AdimAM ardhA vibhAga thato nathI. paraMtu AmAM madhya hoya che. be pradezI, cAra pradezI AdinA ardhA vibhAga thAya che. parantu temAM madhya hoto nathI. saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta pradezamAM samadhya ane sArdha banne prakAranA skaMdha hoya che. (4) pugala sparzanAH- eka paramANu bIjA paramANune ane te ja rIte anaMta pradezane paNa sparza karI zake che. te ja prakAre DhipradezI Adi paNa badhA pudgalone sparza karI zake che. deza sparza ane sarva sparzanI apekSAe 9 bhAMgA thAya che. 1. dezathI deza, ra. dezathI aneka deza, 3.dezathI sarva, 4. aneka dezathI deza, pa. aneka dezathI aneka deza, 6. aneka dezathI sarva, 7. sarvathI deza, 8. sarvathI aneka deza, 9. sarvathI sarva.paramANumAM-7mo,8mo9mo.ddhipradezamAM-kamo, mo.9mo, pahelo, bIjo, trIjo. traNa pradezI AdimAM 9 eTale sarveya bhAMgA thAya che. jema ke- 1. paramANu paramANuthI mA bhAMgAthI sparza kare che. 2. paramANu kripradezathI 7mAanemA bhAMgAthI sparza kare che. 3. paramANu traNa pradezathI 7mAM,8mA ane9mAbhAMgAthI sparza kare che. 4. dvipradezI paramANuthI trIjA ane9mA bhAMgAthI sparza kare che. 5. dvipradezI ddhipradezathI 1,3,7,9mA bhAMgAthI sparza kare che. 6. kripradezI traNa pradezathI 1,2,3,7,8,9mA bhAMgAthI sparza kare che. 7. traNa pradezI paramANuthI 3,6,9mA bhAMgAthI sparza kare che. 8. traNa pradeza kripradezathI 1,3,4,67,9mA bhAMgAthI sparza kare che. 9. traNa pradezI traNa pradezathI badhA(nava) bhAMgAthI sparza kare che. cAra pradezathI anaMta pradeza sudhInuM kathana traNa pradezanI jema che. paramANu-sarva ja hoya che. dvi pradeza- deza ane sarva hoya che, aneka deza bhagavatI sUtraH zataka-pa kao Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI hotA. traNa pradezI Adi deza, sarva ane aneka deza traNe hoya che. eTalA mATe paramANamAM utkRSTa traNa bhAMgA sarvanA hoya che. DhipradezamAM utkRSTacha bhAMgA hoya che. jemAM traNa dezanA ane traNa sarvanA. (5) paramANunI kAyasthiti- jaghanya eka samaya utkRSTa asaMkhyakAla. aMtara- jaghanya eka samaya utkRSTa asaMkhyakAlanuM hoya che. dvi pradezI AdinI kAyasthitijaghanya ekasamayautkRSTa asaMkhyakAla.aMtara-jaghanya ekasamayautkRSTa anaMtakAla. (Da) eka pradezAvagADha(eka AkAza pradeza para rahenArA pudgala) svasthAna para sakapamAnanI kAyasthiti jaghanya eka samaya utkRSTa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga. akapamAna (sthira)nI kAyasthiti jaghanya eka samaya utkRSTa asaMkhya kAla. ekapradezAvagaDhanI samAna jaasaMkhyapradezAvagADha sudhI che.jesakaMpanI kAyasthiti che, te ja akaMpanuM aMtara che ane je akaMpanI kAyasthiti che, te ja sakaMpanuM aMtara che. (7) eka guNa kALA varNathI anaMtaguNa kALA varNa sudhInI kAyasthiti jaghanya eka samaya utkRSTa asaMkhyakAla. e ja rIte varNAdi 20 bola samajavA. kAyasthitinI samAna ja enuM aMtara che. (8) sUrma pariNata pudgala ane bAdara pariNata pudgalanI kAyasthiti ane aMtara jaghanya eka samaya utkRSTa asaMkhyakAla che. (9) zabda pariNata yugalanI kAyasthiti jaghanya eka samaya utkRSTa AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga. azabda pariNatanI jaghanya eka samaya utkRSTa asaMkhyakAla. ekanI kAyasthiti ja bIjAnuM aMtara che. (10) sarvathI alpa kAyasthiti kSetra pugalanI, tethI avagAhana pradeza sthAnamAM sthita pudgalanI utkRSTa kAyasthiti asaMkhya guNI, tenAthI paramANu Adi dravya rUpamAM sthita pudgalanI utkRSTa kAyasthiti asaMkhya guNI, tenAthI eka guNa varNAdinI utkRSTa kAyasthiti asaMkhyaguNI che. (11) covIza daMDakonA parigraha - nArakIno parigraha- zarIra, karma ane sacitta, acitta mizra dravya. devono parigraha- zarIra, karma, bhavana, deva, devI, manuSya manuSyANI, tiryaMca, tiryaMcANI, Asana,zayana, bhaMDopakaraNa ane anya sacitta, acita ane mizradravya.ekendriyano parigraha-zarIra,karma ane sacitta, acitta anemizradravya.vikasendriyano parigrahazarIra, karma, sacitta, acitta, mizra dravya ane bAhya bhaMDopakaraNa, sthAna Adi. tiryaMca paMcendriyano parigraha- pANInA sthAna,taLAva, nadI Adi sthaLa saMbaMdhI sthAna, grAmAdi, parvata, Adi, vana,upavana Adi ghara-makAna,dukAna Adi, khADA, khAI, koTa Adi, traNa rastA, cArarastA Adi, vAhana, vartana Adi, deva, devI, manuSya, manuSyANI, tiryaMca, tiryaMcANI, Asana, zayana bhaMDopakaraNa, zarIra, karma, mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 68 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acitta, sacitta mizradravya tiryaMcanA samAna ja manuSyono parigraha che. parantadhana, saMpati, suvarNa cAMdI Adi khAdha, sAmagrI vyApAra, kArakhAnA Adi sarve vizeSa ane spaSTa rUpathI che. covIzadaMDakanA jIvacha kAyanA AraMbhathI yukta che. koI avratanI apekSAe che. koI sAkSAt cha kAyanI hiMsA karavAnI apekSAe AraMbhI kahevAya che. (12) keTalAka(samyagudRSTi) chadmastha hetune ane hetu dvArA padArthone samaje che ane keTalAka(mithyAdaSTi) chadmastha hetune ane hetu dvArA padArthone samajatA nathI. kevalI ahetu rUpa kevalajJAnane ane kevalajJAna dvArA padArthone jANe che. anumAna Adi hetunI temane AvazyakatA hotI nathI. uddezakaH 8 (1) sapradeza-apradeza - dravyanI apekSAe paramANu apradeza che, zeSa sapradeza che. kSetranI apekSAe eka pradezAvagADha pudgala apradeza che. kAlanI apekSAe eka samayanI sthitinA pudgala apradeza che. zeSa sapradeza che. bhAvanI apekSAe eka guNa kALA yAvatuM eka guNa rukSa apradeza che, zeSa sapradeza che. sapradeza apradeza paraspara niyamA bhajanA: dravyathI | kSetrathI | kAlathI | bhAvathI 1 dravya apradeza | apradeza | apradeza bhajanA (sapradeza yA apradeza) 2. kSetra apradeza apradeza bhajanA bhajanA (sapradeza yA apradezo) kAlaapradeza apradeza bhajanA bhAva apradeza bhajanA bhajanA sva-apradeza para-bhajanA dravya saMpradeza | sapradeza bhajanA bhajanA kSetra sapradeza | sapradeza sapradeza bhajanA kAlasapradeza sapradeza bhajanA bhAvasapradeza bhajanA bhajanA sva-sapradeza para-bhajanA bhajanA bhajanA bhajanA bhajanA bhajanA. |_ bhajanA 1 | bhajanA. | bhajanA bhajanA bhajanA bhagavatI sUtra: zataka-pa. 69 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alpa bahutvaH 1. sarvathI thoDA bhAva apradeza 2. kAlaapradeza-asaMkhyaguNA 3 dravya apradeza asaMkhya guNA 4. kSetra apradeza asaMkhyaguNA 5. kSetra sapradeza asaMkhyaguNA 6. dravya pradeza vizeSAdhika 7. kAla sapradeza vizeSAdhika 8. bhAva sapradeza vizeSAdhika. A varNanamAM nirgunzI putra aNagAre nAradaputra aNagArane prazna pUchI samajAvyuM hatuM. (2) vardhamAna hAyamAnaH- covIzadaMDakanA jIvahAyamAna eTale ghaTe che, vardhamAna eTale vadhe paNa che ane avasthita paNa rahe che. siddha vadhe che ane avasthita rahe che. samuccaya jIva avasthita ja rahe che. covIzadaMDakamAMvardhamAna ane hAyamAnanI sthiti jaghanya ekasamaya utkRSTa AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga. siddhomAMjaghanya ekasamaya utkRSTa AThasamaya. avasthAna kAla samuccaya jIvamAM sarvaddhA(sarvakAla). siddhomAM jaghanya eka samaya utkRSTa cha mahInA. zeSa badhAmAM potAnA virahakAlathI bamaNIkAla che. virahakAla prajJApanA sUtranA chaThThA padamAM batAvela che. sArAMza khaMDa-damAM juo. ekendriyamAM vardhamAna hAyamAna ane avasthita traNe kAla utkRSTa AvalikAno asaMkhyAtamo bhAga che. (3) sovIya-sAvacaya - tenA cAra vikalpa che- 1. sovacaya 2. sAvacaya 3. sovIya sAvacaya 4.niruvIya-niravacaya. 1.soracaya = phakta Ave, janma, 2. sAvacaya = phakta jAya, mare. 3. soracaya sAvacaya = Ave paNa, jAya paNa = janma paNa, mare paNa.4.nivacayaniravacaya na Ave, na jAya = na janma, na mare. samuccaya jIvamAM cotho bhAMgo che.siddhomAM pahelo ane cotho bebhAMgA che. ekendriyamAM trIjo bhAMgo. zeSa badhAmAM cAre bhAMgA hoya che. samuccaya jIvamAM cothA bhAMgAnI sthiti sarvaddhA(sarvakAla) che. ekendriyamAM trIjA bhAMgAnI sthiti sarvakAla che. siddhomAM prathama bhAMgAnI utkRSTa sthiti ATha samaya che. cothA bhAMgAnI 6 mahinA che. zeSa badhA daMDakomAM pahelA, bIjA, trIjA bhAMgAnI sthiti jaghanya eka samaye utkRSTa AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAganI hoya. cothA bhAMgAnI utkRSTa sthiti viraha kAlanA samAna che. athavA uparokta mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 00 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthAna kAlathI ardhI che. jaghanya sthiti sarvatra eka samayanI che. uddezaka : 9 (1) rAjagRha nAmanA nagaramAM rahela badhA jIva ajIva athavA badhA citta acitta mizra dravya maLIne rAjagRhanagara kahevAya che. (2) zubha pudgalothI ane zubha pudgalonAM pariNamanathI divasamAM prakAza thAya che ane azubha pudgalonAM pariNamanathI rAtrimAM aMdhakAra thAya che. (3) nArakI ekendriya, beIndriya, teIndriyane azubha pudgala pariNamanano saMyoga hovAthI aMdhakAra thAya che. caurendriya, paMcendriya, manuSyanAM banne prakAranAM pudgala pariNamana saMyoga hovAthI aMdhakAra prakAza banne hoya che. devone zubha pudgala pariNamana saMyoga hovAthI kevala prakAza ja hoya che. (4) samaya AvalikA muhurta AdinuM jJAna manuSyane ja hoya che. manuSyakSetramAM ja kAla jJAna che. zeSa badhA daMDakomAM kAla vartana che. parantu kAla mApanuM jJAna nathI. devone paNa muhUrta, divasa, mahinA, varSa Adi vyatIta thavAnuM jJAna nathI. kAla vyatIta avazya thAya che. tiryaMcone rAta-divasanI jANakArI to hoya che. parantu muhUrta, samaya,mahInA, varSa utsarpiNI avasarpiNI AdinA hisAbanuM jJAna temane paNa hotuM nathI. (5) tIrthaMkara parIkSAH- ekavAra pArzvanAtha bhagavAnanA zAsananA sthavira zramaNa, bhagavAna mahAvIra svAmI pAse AvI yathAsthAne ubhA rahI bhagavAnane pUchavA lAgyA ke bhaMte ! A asaMkhya lokamAM anaMta rAta-divasa vyatIta thayA ane vyatIta thaze ? bhagavAne he Aryo ! saMbodhanapUrvaka pArzvanAtha bhagavAnano nirdeza karatAM loka saMsthAnanuMvarNana karyuM. temAM anaMta jIva ane ajIva rahela che. asaMkhya pradezAtmaka loka hovAthI apekSAe lokanuM asaMkhya vizeSaNa che. anaMta jIva ajIva dravyo para kALa varte che. jethI traNe kALamAM anaMta rAta-divasa vyatIta thatAM kahevAya che. A kAraNe asaMkhya lokamAM anaMta rAtrio vyatIta thaI kahevAya che. jIvo ane ajIvothI A loka oLakhAya che. eTalA mATe loka evuM nAma che. alokamAM jIva ajIva hotA nathI. tethI te aloka kahevAya che. judI rIte pUchAyelA praznano sIdho ane sarala uttara pAmIne sthaviroe bhagavatI sUtraH zataka-5 1 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAnane sarvajJa sarvadarzI tIrthakara rUpe oLakhIne svIkAra karyo. vaMdana- namaskAra karI kSamA mAMgIne ziSyatva svIkAryuM. caturyAma dharmathI paMca mahAvrata dharma aMgIkAra karyo ane covIsamA bhagavAnanAM zAsanamAM vicaravA lAgyA. temAMthI keTalAka sthavira zramaNo te ja bhavamAM mokSagAmI thayA ane keTalAka devalokamAM gayA. (6) loka nIce vistRta, vaccamAM sAMkaLo upara vizALa che. nIce patyeka saMsthAna, madhyamAM uttama vajAkAra ane upara mRdaMganA AkAre che. (7) devaloka cAra prakAranA che ane tenA rapa bheda che- (1) bhavanapati-10, (ra) vyaMtara-8, (3) jyotiSI-pAMca, (4) vaimAnika-be bheda che. (kalpapapana, kalpAtIta) uddezaka : 10 prathama uddezakanA sUrya saMbaMdhI varNananI jema ahIM candra saMbaMdhI varNana che, je yathAyogya samajI levAnuM. che zataka pa/10 saMpUrNa che zataka-6 : uddezaka-1 (1) jyAre kaSTa upasarga AdithI mahAvedanA thAya che, to nirjarA paNa mahAna thAya che. mahAvedanA athavA alpavedanAmAM zreSTha te ja che, jyAM prazasta nirjarA thatI hoya. nArakImAMmahAvedanAanusAranirjarA thAya che, parastutezramaNanirgasthanInirjarAthI alpa ja thAya che. kema ke nArakInA karma gADha ane cIkaNA hoya che. jyAre zramaNa nirjhanyanA karma zithila hoya che. eraNa para jora-jorathI ghA mAratA temAthI pudgala ochA nIkaLe che. te ja rIte nArakInI karmanirjarA che. agnimAM ghAsa ane agnithI tapta tavA para pANInuM TIpuM paDI javA para jaldIthI nAza pAme che. te ja prakAre zramaNa nirgasthanAM karmo tapa ane upasarga AdinA sahana karavAthI jaldI nAza pAme che. (2) mana, vacana, kAyA ane karmaA cAra karaNa che. A cAre azubha karaNothI nArakI jIva azAtA vedanA vede che. deva zubha karaNothI zAtA vedanA vede che ane tiryaMca, manuSya zubha,azubha karaNothI banne vedanA vede che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - (3) vedanA nirjarAthI cAra bhAMgA jIvomAM hoya che- 1. keTalAka mahAvedanA mahAnirjarAvALo hoya che. jema ke paDimAdhArI aNagAra. 2. keTalAka jIva mahAvedanA alpa nirjarAvALA hoya che. jema ke- nairayika. 3. keTalAka jIva alpavedanA mahAnirjarAvALA hoya che. jemake-zelezI pratipanna (14mAM guNa sthAnavALA) 4. keTalAka jIva alpa vedanA alpa nirjarAvALA hoya che. jema ke- anuttara deva. uddezaka : 2 prajJApanA sUtranA 28mAM padanA prathama uddezakanI jema ahIM AhAra saMbaMdhI varNana jANavuM. juo sArAMza khaMDa-5. uddezaka : 3 (1) mahAna kriyA, mahAna AzravavALAnA karmono saMgraha niraMtara thato rahe che. alpakriyA alpa AzravavALAnA karmo niraMtara kSINa thatA rahe che. jema nUtana vastra upayogamAM letAM dhIre dhIre masotAnA rUpamAM pheravAI jAya che ane gaMdA vastra kSAra AdimAM bhIMjAvAthI ane pANImAM dhovAthI dhIre dhIre melanIkaLI jatAM svacchathaI jAya che. tevI ja rIte karmono saMgraha ane kSaya thAya che. vastra AdipadArthono pudgalopacaya ane apacaya prayogasA(prayatnathI) ane visasA(svAbhAvika) banne prakAranAM thAya che. jIvanA karmono upacaya apacaya eka prayogasA ja thAya che, visasA thato nathI. vastrano pugalopacaya sAdi sAMta hoya che. jIvano karmabaMdha traNa prakArano che- 1. anAdi anaMta-abhavIno paraMparAthI, ra. anAdi sAMta- bhavano paraMparAthI, 3. sAdi sAta IriyAvahi baMdha athavA pratyeka karmanI apekSAe sAdi sAta baMdha thAya che. paraMparAnI apekSAe be bhAMgA thAya che. sAdi anaMtano bhAMgo karmabaMdhamAM hoto nathI. vastra sAdi sAMta hoya che. jIva paNa gati, daMDaka AdinI apekSAe sAdi sAMta che. siddha sAdi anaMta che. bhavasiddhika labdhinI apekSAe anAdi sAMta che ane abhavasiddhika saMsArInI apekSAe anAdi anaMta che. (ra) AThe karmonIbaMdha, sthiti, abAdhA kAlaprajJApanA pada23mAM kahevAmAM Avela che. juo sArAMza khaMDa- (3) abAdhA kAlanA samaya sudhI karmonI niSeka racanA(karmonI sthiti sAthe karma bhagavatI sUtraH zataka-6 | | | 73] Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradezonI racanA) paNa thatI nathI arthAt tyAM pradezabaMdha paNa thato nathI paraMtu sthitibaMdha mAtra thAya che. 50 bolamAM karma baMdhanI bhajanA niyamA : kramAMka 1-3 4 5 6-7 8 _| | | | @__ 10 11 12 15 16 17 18 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 4 50 bola traNa vedamAM avedI saMyata asaMyata-saMyatA saMyata nosaMyata samyagdaSTa mithyAdaSTi mizrardaSTi saMjJI asaMzI nosaMzI bhavI abhavI nobhavI traNa darzana kevala darzana paryApta aparyApta noparyApta bhASaka abhASaka paritta aparitta noparitta bhajanA AyuSyanI 7karmanI 8 karma AyuSya 8 karma AyuSya 7karma AyuSya vedanIya 8 karma AyuSya 7karma vedanIya 8 karma AyuSya 7 karma 8 karma 8 karma AyuSya niyamA 7karma nahIM 7 karma 7karma 7 karma vedanIya 7karma -- 7 karma vedanIya = 7karma vedanIya -- 7karma abaMdha nahIM AyuSya 8 karma AyuSya 7 karma 8 karma ---- 7karma 8 karma 8 karma mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kamAMka | pahoTa cAra jJAna 7 karma traNa ajJAna 41 8kame 42-43 8 karma 44 AhAraka 45 7 karma AyuSya 46 AyuSya 47 48 50 bola | bhajanA | niyama | abaMdha | 30-33| karma | vedanIya 34 kevala jJAna vedanIya 35-37, AyuSya | 7 karma 38-40) traNa yoga 7 karma vedanIya ayogI upayoga be 7 karma vedanIya anAhAraka sUkSma 7 karma bAdara | 8karma | -- | no sUkSma 8karma 49-50 carama-acarama ahIM 15 &AronA 50 bola para8karma baMdhanI niyamA, bhajanA ane abaMdha kahevAmAM Avela che. 24 daMDakamAM 50mAMthI jeTalA jeTalA bola hoya temAM niyamo bhajanA upara kahela prakArathI samajI levAnuM. pahelI nArakImAM 34, zeSa narakamAM 33, bhavanapati, vyaMtaramA=35, jyotiSI ane be devalokamAM 34, trIjA devalokathI raiveyaka sudhI=33, anuttara devomAM ra5, pAMca sthAvaramAM ra3, asatnI manuSyamAM rara, beindriya, indriyamAM = 27, caurendriya, asani tiryaMca paMcendriyamAM 16. saMjJI tiryaMcamAM = 36 saMgI manuSyamAM = 43jIvomAM = 50, siddhamAM = 16. A paMdara dvAronAM alpa bahuta prajJApanA sUtra pada 3nA anusAra jANavuM. juo sArAMza khaMDa-6 uddezakaH 4 (1) kAlAdezathI sapradezI apradezI: 24 daMDakomAM prathama samayavartI jIva kAlanI apekSAe apradezI kahevAya che. bAkI badhAM samayavartI sapradezI hoya che. daMDakamAM paNa je bolano prathama samaya hoya to te apradeza che. bhagavatI sUtraH zataka-6 == pa Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - siddha eka vacanamAM badhA daMDakamAM badhA bola sapradezI apradezI bannemAMthI eka hoya che arthAt koI saMpradezI ane koI apradezI hoya che. bahuvacanamAMekendriyamAM abhaMga hoya che; zeSa daMDakamAM traNa bhaMga ane azAzvata bolamAM 6 bhaMga hoya che. bahuvacananI apekSA sapradeza apradeza kAlAdezanA bhaMga:kramAMka bola daMDaka bhaMga samuccaya sapradezI niyamA samuccaya 19daMDakasiddha 3 bhaMga samuccaya ekendriya(pAMca daMDakamAM) 1bhaMga AhAraka 19daMDaka 3 bhaMga AhAraka jIva ekendriya 1bhaMga anAhAraka 19daMDaka bhaMga anAhAraka jIva ekendriya 1bhaMga anAhAraka 3 bhaMga 4-5 bhavI abhivI prathama bolanA samAna nobhavI jIva,siddha ubhaMga sanI jIva-16daMDaka 3 bhaMga asanI jIva ekendriya 1bhaMga asannI nArakIdevatA manuSya dabaMga asannI zeSa tiryaMca 3 bhaMga nosannI jIva,siddha ubhaMga 10. salezI prathama bola samAna 11-13 kRSNAdi 3lezyA jIva ekendriya 1bhaMga kRSNAdi 3 lezyA 17 daMDaka 3 bhaMga 14 tejo vezyA pRthvI,pANI,vanaspati bhaMga tejo vezyA zeSamAM 3bhaMga 15-16 | padma, zukala lezyA jIva,3 daMDaka 3 bhaMga 17 | alezI jIva, siddha 3 bhaMga manuSya bhaMga alezI mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27-28 29 30 31-32 33-3 37-39 40 bola samyagdaSTa samyagdaSTa mithyAdaSTi mithyAdaSTi mizrardaSTi saMyata asaMyata asaMyata saMyatAsaMyata nosaMyata sakaSAyI sakaSAyI krodhI krodhI krodhI mAna, mAyA mAna, mAyA mAna, mAyA lobha lobha lobha akaSAyI sajJAnI, 2jJAna sajJAnI, ra jJAna zeSa traNa jJAna ajJAnI, be ajJAna ajJAnI, be ajJAna vibhaMga jJAna bhagavatI sUtraH zataka-6 daMDaka vikalendriya zeSa badhAmAM jIva, ekendriya 19 daMDaka jIva, 16 daMDaka jIva, manuSya jIva, ekendriya 19 daMDaka jIva, 2 daMDaka jIva, siddha ekendriya jIva, 19 daMDaka jIva ekendriya devamAM zeSamAM jIva, ekendriya deva, naraka zeSamAM jIva, ekendriya narakamAM zeSamAM jIva,manuSya,siddha vikalendriya zeSamAM badhAmAM ekendriya zeSamAM badhAmAM bhaMga bhaMga 3bhaMga 1bhaMga 3bhaMga bhaMga 3bhaMga 1 bhaMga 3bhaMga 3bhaMga 3bhaMga 1bhaMga 3bhaMga 1bhaMga bhaMga 3bhaMga 1bhaMga 6 bhaMga 3bhaMga 1 bhaMga 6 bhaMga 3bhaMga 3bhaMga durbhAga 3bhaMga 3bhaMga 1bhaMga 3bhaMga 3bhaMga toto Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka 41 42 43-44 45 4-47 48 49 50-51 para 53 54-55 pa 57-58 59 so-3 4 5 $$-fe 78 bola sajogI kAyayoga kAyayoga mana,vacanayoga ayogI ayogI be upayoga be upayoga savedaka napuMsaka veda napuMsaka veda strI,puruSaveda avedaka sazarIrI bezarIra bezarIra AhArakazarIra tejasa kArmaNa azarIra 4 paryApti 4 paryApti bhASA, mana paryApti AhAra aparyApti traNa aparyApti traNa aparyApti traNa aparyApti bhASA mana aparyApti bhASA mana aparyApti daMDaka prathama bolanI jema ekandriya zeSamAM badhAmAM jIva,siddha manuSyamAM jIva ekendriya 19 daMDaka siddha sakaSAyInA samAna che. ekendriya zeSamAM badhAmAM jIva,manuSya,siddha prathama bolanIjema jIva ekendriya badhAmAM jIva manuSya prathama bolanIjema jIva siddha jIva ekendriya zeSamAM jIva 16 daMDaka aNAhArakanI jema jIva ekendriya naraka, deva, manuSya zeSamAM naraka, deva, manuSya zeSamAM bhaMga = 1bhaMga 3bhaMga 3bhaMga 3bhaMga bhaMga 1bhaMga 3bhaMga = 1bhaMga 3bhaMga 3bhaMga 3bhaMga = 1bhaMga 3bhaMga bhaMga 3bhaMga 1 bhaMga 3bhaMga 3bhaMga 1=3 1bhaMga bhaMga 3bhaMga bhaMga 3bhaMga mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - = - - nodhaH- je bolamAM jeTalA daMDaka hoya teTalAja samajavA. (eka bhaMga) abhaMga= sapradezI ghaNAM, apradezI paNa ghaNAM.traNa bhaMga = 1.badhA sapradeza ra. sapradezI aneka apradezI eka 3. sapradezI aneka apradezI aneka. chabhaMga=1. badhAMsapradeza ra.badhA apradezI 3. sapradezI eka apradezI eka 4. sapradezI eka apradezI aneka 5. sapradezI aneka apradezI eka 6, sapradezI aneka apradezI aneka jo bola svayaMazAzvata hoyato bhaMga thAya che. je bolamAM sapradezI zAzvata hoya ane apradezI azAzvata hoya to temAM 3 bhaMga thAya che.je bolamAM be zAzvata hoya to temAM abhaMga (eka bhaMga) hoya che. (2) badhAM paMcendriya pratyAkhyAna apratyAkhyAnane jANI zake che. tiryaMca paMcendriya pratyAkhyAnA pratyAkhyAnI deza pratyAkhyAnI hoI zake che. manuSya deza pratyAkhyAnI ane sarvapratyAkhyAnI bannejathaIzakeche. 24 daMDakamAM apratyAkhyAnI tohoya ja che. 23 daMDaka apratyAkhyAna nivartita AyuSyavALA che.vaimAnika deva pratyAkhyAna Adi traNethI niSpAdita AyuSyavALA hoya che. | uddezaka : 5 tamaskAya -asaMkhyAtamoaruNodayasamudra che. temAMAvyaMtaravedikAthI42000 yojanA samudramAM jatAM tyAM lavaNa zikhAnI jema eka samabhitti rUpa tamaskAya uThela che. je saMkhyAta yojananI jADI che. aruNodaya samudra cUDI AkAre che, jethI te tamaskAya paNa valayAkAramAM uThela che. 17ra1 yojana sIdhI UMce gaI che. tyArabAda tirachI vistata thatI UMce gaI che. pAMcamAM devalokanAM trIjAriSTaprattara sudhI che. A saMpUrNa samaskAya uMdhA rAkhelA mATInA ghaDAnI jema che. tene ja phakaphaDa paMjara AkAra kahevAya che. pANInAM aneka pariNAma hoya che- puMara, osa, bAdala, lavaNazikhA Adi. te ja rIte A samaskAya paNa pANInuM eka vizeSa pariNAma che. je lavaNa zikhAnI samAna zAzvata (sadA rahenAra) che. lavaNa zikhAno to 16000 yojanA pachI aMta che. parantu tamaskAyano aMta pAMcamAM devaloke che. tamaskAya 17ra1 yojana sudhI saMkhyAta yojana jADI che, AgaLa asaMkhya yojananI jADAImAM che. emAM aMdhakAra dhUarathI paNa ati pragADha hoya che arthAt A aMdhakArasamUharUpa che. tethI tenuM nAma paNajalanI pramukhatAthI nathaIne aMdhakArathI "tamaskAya" kahevAmAM Avela che. je rIte lavaNazikhA lavaNa samudrano vibhAga che, te ja rIte A samaskAya paNa aruNodaya samudranA vibhAga rUpa ja che. tamaskAyamAMthI thaIne devone mArga pAra karavA mATe javuM AvavuM Avazyaka thaI jAya che tyAre tene pAra kare che. te deva paNa temAMthI bhayabhIta saMbhrAta thaIne zIdhra nIkaLe che. koI deva emAM vAdaLa, vijaLI, garjanA, varSA paNa karI zake che. emAM bhagavatI sUtraH zataka-6 9 | Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyotiSI devA hotA nathI, kinArA para hoI zake che. temanI kAMIka prabhA emAM jaI zake che. paraMtu te niprabha thaI jAya che. emA bAdara pRthvIkAya ane agnikAyahotI nathI. mATe devakRta vijaLI aceta hoya che. aSkAya, vAyukAya vanaspatikAya ane trasakAyanA jIva emAM hoI zake che. saMsAranAM tamAma jIvatamaskAyamAM utpanna thaI cUkyA che. tamaskAya nA guNa niSpanna 13nAma che.yathA- (1)tama (2)tamaskAya (3) aMdhakAra (4) mahAaMdhakAra (5) lokaaMdhakAra (6) loka tamizra (7) devaaMdhakAra (8) deva tamizra (9) deva araNya (10) devabRha (11) deva parigha (12) deva pratikSobha (13) aSNodaka samudra. kRSNa rAjIH- pAMcamAM devalokanAM riSTa prataramAM ATha kRSNa rAjIo che. te nakkara pRthvI zilAmaya che. cAre dizAomAM cAra kRSNa rAjIo che. te cAreyanI bahAra cAra dizAomAM gherela cAra kRSNa rAjIo bIjI che. arthAt eka-eka dizAmAM be-be(eka pachI eka) che. aMdara cAre samacatuSkoNa Ayata che. bahAranI be uttaradakSiNamAM trikoNa che ane pUrva pazcimamAM SaTkoNa che. A AThekRSNa rAjIo saMkhyAtAyojananI pahoLI ane asaMkhyayojananI lAMbI rekhA' jevI AkAravALI che. ekadizAnI AtyaMtara kRSNarAjI AgaLanI dizAnI bAhA kRSNarAjIne sparza kare che. arthAt dakSiNanI AtyaMtara kRSNarAjI pazcimanI bAhane; pazcimanI AtyaMtara, uttaranI bAAne; uttaranI AtyaMtara, pUrvanI bAhyane ane pUrvanI AtyaMtara, dakSiNanI bAhya kRSNarAjIne sparza kare che. A ATheyanA gherAnI madhyanuM kSetra A kRSNarAjIonuM gaNavAmAM Ave che. te vaccenA kSetranI apekSAe devakRta vAdaLA, garjanA ane vijaLI AdinuM kathana karavAmAM Avela che. A kRSNarAjIo pRthvIkAyanAM kALA pudgalamaya che. mATe AThe ghora kALA varNanI che. tenI vaccenuM kSetra kRSNa AbhAvALuM DarAmaNuM hoya che. emAM paNa badhA jIva utpanna thaI cUkyA che; sUkSma pAMca sthAvarapaNe ane bAdara pRthvIpaNe utpanna thayA che. AThenAM vaccenAM medAna rUpa kSetranI apekSAe vAyupaNe utpanna thayA che. lokAMtika :- ATha kRSNa rAjIonA kinAre laMbAInA madhyamAM ATha lokAMtika devonA vimAna che. AThenA gherAnI vacce je medAna che tenI madhyamAM eka vimAna che. ema lokAMtika devonA kula9vimAna che- (1) arpI (ra) arcimAlI (3) vairocana (4) prazaMkara (5) candrAbha (6) sUryAbha (7) zukrAbha (8) supratiSThAbha (9) riSabha. paheluM vimAna izAnakhUNAmAM, bIju pUrvamAM ema kramazaH ATha dizAomAM ATha vimAna che. emAM kramazaH ATha lokAMtika deva che. -(1)IzAna khuNAvALA acivimAnamAM (1) sArasvatadevache ane pachI kramazaH(2) Aditya(3) vahni (4) varuNa (5) gardatoya (6) tuSita (7) avyAbAdha (8) maruta (Agreya) ane vacce mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 20 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navamA vimAnamAM riSTa deva che. pahelA bIjA lokAMtikanAM sAta mukhya deva, 700 parivAranA deva che. trIjA-cothA lokAMtikanA cauda mukhya deva, 14 hajAra parivAranA deva che. pAMcamAM chaThThAnAM sAta mukhya deva, 7000 parivAranA deva che. sAtamA, AThamA, navamA lokAMtikanA nava mukhya deva, 900 parivAranA deva che. lokAMtika vimAna vAyu pratiSThita che arthAt vAyunA AdhAra para rahela che. lokAMtika devonI uMmara ATha sAgaropama kahevAyela che. A vimAnothI lokAMta asaMkhya yojana dUra che. uddezaka H 6 (1) covIza daMDakamAM keTalAka jIva mRtyu samaye mAraNAMtika samuddAta kare che, keTalAka samuddAta karatA nathI. samuddAta karanArA bIjIvAra te sthAnamAM pahoMcyA pachI AhArAdi kare che. samuddAta na karanArA pahelI vakhate te sthAna para pahoMcI ane AhArAdi kare che. pAMca sthAvara chae dizAmAM utkRSTa lokAMta sudhI jAya che. jaghanya aMgulanAM asaMkhyAtamAM bhAga sudhI jAya che. eka pradezI zreNI choDIne arthAt lokAMta sudhI eka sIdhI paMktithI jAya che, vacce Atma pradezonI pahoLAImAM vadhaghaTa thatI nathI. tAtparya e che ke eka sarakhI pahoLAInI zreNIthI chae dizAomAM lokAMta sudhI ekendriya jIvo jAya che. uddezaka : (1) cokhA, ghauM, java, juvAra Adi dhAnya koI sthAnamAM vAsaNamAM surakSita baMdha karI rAkhela hoya, tenI uMmara jaghanya aMtarmuhUrtanI hoya che, utkRSTa traNa varSanI hoya che.tyArabAda te dhAnyanI saceta yoni nAza thaIjAya che. te badhA aceta thaI jAya che.caNA, masura, tala, maga, aDada, kulattha AdinI pAMca varSanI utkRSTa uMmara hoya che. aLasI, kusaMba, saNa, sarasava, mUlaga Adi bIjonI utkRSTa uMmara sAta varSanI hoya che. (2) svastha vyaktinA 3773 zvAsocchavAsanuM eka muhUrta hoya che. saMkhyAta AvalikAno eka zvAsozvAsa hoya che. zeSa saMkhyAta kAlanI gaNanA ane saMkhyAtA, asaMkhyAtA kAlanI upamA gaNanA anuyoga dvAra sUtranA samAna samajavI, juo sArAMza khaMDa-7. saMkhyAtAnI gaNanA zIrSa prahelikA sudhI che. jemAM 194 aMkanI saMkhyA hoya che. jema ke-75,82,63,25,30,73,01, 02,41,15,79,73,56, 99,75,69, 64,06,21,89,66,84,80,80, 18,32,96. A 54 AMkaDA bhagavatI sUtraH zataka-6 81 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - para 140 mIMDA che. dasa kroDAkoDa palyopamano eka sAgaropama thAya che. 10 kroDAkroDa sAgaropamano eka utsarpiNI ane eka avasarpiNIkAla thAya che. baMne maLIne 20 kroDAkroDa sAgaropamano eka kAlacakra thAya che. utsarpiNI ane avasarpiNImAM cha-cha ArA hoya che. tenuM vistRta varNana jebUDhIpaprajJaptisUtramAM che. uddezaka : 8 (1) nAgakumArAdi bIjInaraka sudhI jAya, teo vacce vAdaLa, vijaLI, garjanA kare che. asurakumAra trIjI naraka sudhI ane vaimAnika deva sAtamI naraka sudhI jAya che. narakamAM agnikAya ane sUrya AdinathI, acita uSNa pudgala ane uSmA hoya che. pahelA bIjAdevaloka sudhI asurakumAra ane vaimAnikadevakRta vAdaLa Adi thaI zake che, AgaLa phaktavaimAnikakRta ja hoya che.devalokamAM agnikAyahotI nathI paraMtu acitta prakAzamAna pudgala hoya che. jyAM sudhI tamaskAya che athavA je devalokanI nIce ghanodadhi che tyAM pRthvI, agnino niSedha che ane tamaskAya tathA ghanodadhinA abhAvamAM aSkAya, vanaspatikAyano paNa niSedha che. A ja rIte kRSNa rAjIomAM ane pAMcamA devalokathI upara ghanodadhi ane jalasthAnone choDIne aplAyavanaspatikAyano paNaniSedha che. (ra) cha prakAranAM AyubaMdha che. tenuM nidhatta hovuM viziSTa baMdhane kahevAya che. te AyuSyanI sAthe paNa hoya che ane gotranI sAthe paNa hoya che. e rIte kula ATha prakAra thAya che. lipi doSa Adi koI kAraNathI 1ra paNa kahevAyA che. nidhattanikAcita = 2, A be svataMtra ane be AyuSyanI sAthe = ema 4 thayA; A cAre gotranI sAthe = 8 prakAra thayA. jema ke- (1) nidhatta nAma, (ra) nidhatta nAma Ayu, nidhatta nAma gotra, nidhattanAma Ayu gotra. e cAra nidhittanA thayA. temaja cAra nikAcitanA jANavA. (3) lavaNa samudranuM pANI UMce uThelA (Unnata) pANIvALu che. kSubdha pANIvALuM paNa che. bAkI badhAM samudra samatala pANIvALA che ane azubhita pANIvALA che. vizeSa - ahIM aruNodaka samudranA tamaskAyane unnata UMce uThela pANI rUpamAM gaNavAmAM Avela nathI. mATe te tamaskAya lavaNa samudranA pANInA samAna na thaIne pragADha dhUaranA samAna che; ema samajavuM joIe. (4) lokamAM jeTalA zubha nAma, varNa, gaMdha Adi che, eTalA nAmanA dvIpa samudra che. 1 udezaka : 9 (1) karmabaMdhanuM varNana prajJApanA pada-24 anusAra jANavuM. juosArAMza-khaMDa-5. (2) vaikriya zaktithI deva bahAranA pudgala grahaNa karIne teone eka rUpamAM aneka 82 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S -- rUpamAM, eka ke aneka gaMdha, rasa, sparzamAM pariNamana karI zake che. eka varNAdine bIjA varNAdimAM athavA virodhI sparza AdimAM pariNamita karI zake che. (3) avizuddha lezI devavirbhAgajJAnI deva. asammohata anupayogavaMta. vizuddhalezI devaupayogavaMta hoya to devadevIne jANe jue. kAMIka upayogavaMta ane kAMIka anupayogavaMta AvI avasthA hoya to paNa avadhijJAnI jANI le che. virbhAgajJAnI sAcArUpamAM jANatA nathI. uddezaka : 10. (1) jIvanAM sukha-duHkhane koI kADhIne batAvI zaktA nathI. je rIte nAkamAM gayela gaMdhanA pugalone koIkADhIne batAvI zakatA nathI. (2) jIva ane cetanA parasparamAM niyamita hoya che. jIva ane prANamAM parasparamAM bhajanA che. siddhomAM dravya prANa nathI. nairayika AdinuM jIva thavuM niyama che. jIvanuM nairayika Adi thavuM bhajanA che. bhavasiddhikamAMnairayika hovAnI bhajanAane nairayikamAM bhavasiddhikahovAnI bhajanA che. (3) nairayika ekAtedumbarUpa vedanA vede che. deva ekAMte sukharUpa vedanA vede che. tiryaMcamanuSya vimAtrAthI bane vedanA vede che. (4) badhA jIva AtmAvagADha pudgalono AhAra kare che, anaMtarAvagADha ane paraMparAvagADha pudgalono nathI karatA. apekSAthI avagADhamAM anaMtarAvagADhano AhAra kare che. (5) kevalIne aparimita jJAna hoya che ane te IndriyothI nathI paNa kevalajJAnathI parimita aparimita sarva padArthone jANe che. ne zataka /10 saMpUrNa che zataka-7 : uddezaka-1 (1) parabhavamAM janAra jIva traNa samaya sudhI AhAraka athavA anAhAraka hoya che. tyArabAda AhAraka hoya che. arthAt ekendriyamAMtraNa samaya ane zeSadaMDakamAM be samaya AhAraka athavA anAhAraka hoya che. trasamAM trIjA samayathI badhAM AhAraka hoya che. (ra) AhArakanA pahelA samaye jIva sarva alpAhArI hoya che ane mRtyunA carama samaye paNa jIva sarva alpAhArI hoya che. (3) traNa sakorA(koDiyA) (1) uMdhu (ra) sIdhu (3) uMdhu rAkhavAthI je AkAra hoya che te lokano sthUlarUpathI AkAra che. (4) zramaNa birAjita upAzrayamAM sAmAyikanI sAdhanAmAM joDAyela zrAvakane airyApathikI kriyA hotI nathI paraMtu sAMparAyikakriyA hoya che. kema ke kaSAya pUrNataH bhagavatI sUtraH zataka-7 | | 83 | Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSINa hotA nathI tyAM sudhI sAMparAyikI kriyA lAge che. akaSAyI thayA pachI ja airyApathikI kriyA lAge che. (5) zrAvakane hiMsAno tyAga saMkalpa sAtheno ja hoya che. jethI saMkalpa vinA pRthvI khodatAM vanaspati athavA trasanI hiMsA thaI jAya to teno vanaspati athavA trasanI hiMsA saMbaMdhI tyAga bhaMga hoto nathI. (8) zramaNa nirjhanthane dAna devAthI temanA saMyamamAM samAdhi thAya che ane samAdhi- kArakane paNa te samAdhinI prApti thAya che. teo potAnA jIvananA AdhArarUpa padArthano tyAga kare che, duSkara kArya kare che ane durlabha lAbha prApta kare che. aMtamAM bodhi prApta karI mukta thaI jAya che. (7) karmarahita jIvanI paNa gati thAya che-(1)nisaMgatAthI, (2)baMdhana chedanathI, (3) niraMdhaNathI, (4) pUrvaprayogathI. enA daSTAMta- (1) salepa tuMbA ane pANI saMyoga, (2) aneka prakAranI kaLIo, (3) dhumADAnI gati, (4) dhanuSathI chUTelabANa. (8) sakarmaka jIva ja karmono sparza, grahaNa, udIraNA, udayanirjarA kare che. akarmaka jIvane A kAMI paNa hotuM nathI. (9) upayoga vinA gamanAgamana, grahaNa-nikSepa Adi kriyA karanArA zramaNa sAMparAyika kriyAthI spaSTa hoya che. kemake tene kaSAyano abhAva nathI ane te jinAjJAnusAra paNa karatA nathI. (10) eSaNIya AhAra prApta karI temAM je aNagAraAsakti bhAva rAkhIne khAya che, to te "aMgAra" doSa che; te AhAranI halanA niMdA kare athavA mahAna aprIti kare, krodhathI klata thAya to dhUma' doSa che; svAdavRddhinA uddezathI koIpaNa padArthanuM mizraNa kare to "saMyojanA' doSa che, evuM na kare to nirdoSa AhAra kahevAya che. (11) prathama praharamAM grahaNa karela AhArAdi cothA praharamAM karavA kAlAtikrAMta doSache.begAu(koza) uparAMta laI jaIne AhArAdikaravA mAgaMtikrAMta doSache. rAtrimAM grahaNa karIne divasanA AhAra kare athavA divasanA grahaNa karI rAtrie AhAra kare tokSetrAtikAMta doSa che. maryAdAthI adhikaAhAra kare to pramANAtikrAMta doSa che. (1ra) sAvadha pravRttiono pUrNa tyAgI, saMskAra zRMgArathI rahita, zramaNa nirgastha acita ane trasa jIva rahita, 42 doSa rahita AhAra kare, pote AraMbha kare-karAve nahi, saMkalpa kare nahi, nimaMtrita, kharIdela, udiSTa AhAra grahaNa na kare, navakoTi zuddha AhAra saMyama yAtrAnA nirvAhanA mATe kare, suDa-suDa, cavacava eTale khAvA-pIvAnI koI avAja na karatAM, nIce na veratAM, alpamAtrAmAM paNa svAdana letA AhAra kare, mAMDalAnA pAMca doSa na lagADe, jaldI-jaldI athavA atyaMta dhIre-dhIre AhAra na kare, vivekayukta samapariNAmothI AhAra kare to te zastrAtIta eTale nirvadha AhAra karyo kahevAya che. 84 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - uddezaka : ra. (1) jeNe jIva-ajIva, tra-sthAvara prANIone sarakhI rIte jANI lIdhA che, tenA paccakhANa supaccakhANa che ane potAne pratyAkhyAnI kahevuM paNa tenuM satya hoya che. te ja paMDita ane saMvRta hoya che. (2) pAMca mahAvrata, pAMca aNuvrata, rAtri bhojana tyAga A mULa guNa paccakhANa che. anya tapa abhigrahaniyama Adi ane svAdhyAyAdi, zrAvakanAdizivata Adi, mAraNAMtika saMkhanA, A badhAM uttaraguNa paccakhANa che. (3) dasa paccakakhANa - (1) sakAraNa samayathI pahelAM karavA (2)samaya vItyA bAda karavA (3) niraMtara karavA (4) niyata samaye karavA (5) samaye AgArano upayoga karavo (6) AgAra sevana na karavuM (7) dattI parimANa karavuM (8) saMpUrNa AhAratyAga karavo (9) saMketa paccakhANa-gaMThI, muThThI AdipaccakkANa karavA (10) porasI Adi addhA(kAlamaryAdAvALA) paccakhANa karavA radaMDakanA jIva apaccakakhANI hoya che. tiryaMca paMcendriya deza pratyAkhyAnI hoya che. manuSya sarva pratyAkhyAnI ane dezapratyAkhyAnI banne hoI zake che. emAM paNa mUla guNa pratyAkhyAnI alpa hoya che ane uttaraguNa pratyAkhyAnI adhika hoya che. (4) jIva dravyathI zAzvata che. bhAvathI(paryAyathI) azAzvata che. uddezakaH 3-5 (1) varSARtumAM vanaspatijIva bahu AhArI hoya che. ziyALA ane unALAmAM kramazaH alpAhArI hoya che. garamImAM keTalIka vanaspatio navapallavita thAya che ane phUle-phaLe che. te samaye tyAM uSNayonika jIva adhika utpanna thAya che. (ra) mULa kaMda temaja bIja AdimAM mUlano, kaMdano temaja bIjano jIva rahe che. chatAM paNa mULano jIva pRthvIthI saMlagna hoya che. kaMdano jIva mULathI saMlagna hoya che ane kramazaHbIjano jIvaphaLanAjIvathI pratibaddhahoya che. tethI AhAragrahaNa paraMparAthI thato rahe che. (3) vedana karmanuM thAya che. nirjarA akarmanI thAya che, kema ke vedana pachI karmasthiti samApta thaI jAya che. eTalA mATe tene akarma kahevAya che. vedanano samaya pahelA hoya che te(pachI) anaMtara samayamAM nirjarA thAya che. (4) cAre gati zAzvata che. eka jIvanI apekSAe athavA paryAyanI apekSAe azAzvata che. badhA jIvonI apekSAe ane dravyanI apekSAe zAzvata che. (5)jIvAbhigamasUtranI trIjI pratipattinAbIjAtiryaMca uddezakanI ahIMbhalAmaNa che ane prajJApanAnAM saMyatapadanI bhalAmaNa che. jenA mATe juo sArAMza khaMDa-6. bhagavatI sUtraH zataka 85 - Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 6 (1) jIva A bhavamAM rahetA parabhavanuM AyuSya nathI vedato. parabhavamAM jatAM mArgamAM parabhavanuM AyuSya vede che. narakamAM janArA jIvane ahIM mahAvedanA ke alpa vedanA paNa hoI zake che; mArgamAM paNa banne hoI zake che. narakamAM pahoMcyA pachI mahA azAtA vedanA hoya che. kyAreka sukharUpa vedanA paNa hoya che. devalokamAM janArA tyAM pahoMcyA pachI ekAMta sukharUpa vedanAvALA hoya che. kyAreka duHkharUpa vedanAvALA koya che. tiryaca, manuSyamAM janArAne tyAM pahoMcI vimAtrAthI sukha-duHkharUpa vedanA hoya che. (2) jIvone jANatAM AyuSya karmano baMdha thato nathI.arthAt mAruMAyuSyakarmabaMdhAI gayuM athavA baMdhAI rahyuM che, evI jANa thatI nathI. (3) hiMsA, asatya AdipAponuM sevana karavAthI jIvaduHkharUpa karmano baMdha kare che. hiMsA Adino tyAga karavAthI sukharUpa karmono baMdha thAya che. prANIone duHkha devAthI, paritApa pahoMcADavAthI duHkha maLe che ane tenI anukaMpA karavAthI, rakSA karavAthI, duHkhanadevAthI sukha maLe che. (4) chaThTho AroH duSama-duSamAkAla - A pAMcamA ArA pachI chaThTho Aro Avaze. te kALa manuSya pazu pakSIonA mATe duHkhakAraka-hAhAkAra zabdathI vyApta haze. A ArAnAM prAraMbhamAM dhULasahita bhayaMkara AMdhI Avaze, pachI saMvartaka havA cAlaze, arasavirasa, agni, vijaLIvALo varasAda thaze. jIva-jaMtu, vanaspati, manuSya, pazu, pakSI, parvata, nagara, nadI, badhAM naSTa bhraSTa thaI jaze. phakta gaMgAsiMdhu nadI,vaitADhaya parvata raheze. tevaitADhaya parvatamAMguphArUpamAM 7rabila baMnnenadIonAM kinAre che. temAM keTalAka manuSya tiryaMca raheze. banne nadIono jala pradeza rathanA paiDA jeTalo haze ane rathanI dharI pramANa pANI UMDu haze. jemAM bahu maccha-kaccha haze. te samaye manuSya dIna-hIna kALAne kurUpa haze. utkRSTa eka hAthanuM zarIra pramANa haze. ane vadhAremAM vadhAre 20varSanI umara haze. te samaye varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMdhayaNa, iThANa badhAM azubhahaze. te manuSya bahu rogI, krodhI, mAnI, mAyAvI, lobhI haze. savAre ne sAMje bilamAMthI bahAra nIkaLaze ane maccha-kacchane pakaDIne jamInamAM dATI deze. savAre dATelAne(sUryanAM tApathI garama thayelaretImAMthI) sAMjanA kADhIne khAze ane sAMjanA dATelAne savAranA kADhIne khAze. sUrya bahu tapaze ane candramAM atyaMta zItala haze. jenAthI dATelA maccha-kaccha Adi pAkI jaze. te samaye agni nahIM hoya. vrata paccakhANa rahita te manuSya mAMsAhArI saMkilaSTa pariNAmI haze ane marIne prAyaH naraka tiryaMca gatimAM jaze. A Aro ra1 hajAra varSano haze. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta 80 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - manuSyano vadhyo-ghaTayo AhAra, hADakA, mAMsa, carmaAdipazu-pakSI khAIne raheze te paNa prAyaH marIne naraka tiryaMcamAM jaze. uddezaka : 7 (1) saMvRta aNagAra-pratyeka pravRttio cAlavA-besavA AdiyatanAthI karanArA aNagAra ane pUrNa rIte bhagavAnanI AjJA anusAra saMyama ArAdhanA karanArA aNagAra krodha, mAna, mAyA, lobhanoviccheda kare che, tene IryApathikI kriyA lAge che, sAMparAyikI kriyA lAgatI nathI. (ra) kAma = vikArabhAva, bhoga = viSaya, kAmabhoga = viSayavikAra A pracalita artha che. AgamamAM kAna ane AMkhanA viSaya zabda ane rUpane kAma kahela che. nAka, jIbha ane zarIranA viSayarUpa gaMdha, rasa ane sparzane bhoga kahela che. kAmathI kevala IcchA-mananI tRpti thAya che. bhogathI zarIranI paNa tRpti thAya che. kAma-bhoganA padArtha sacitta acitta banne prakAranA hoya che. paraMtu kAma-bhoga jIvone ja hoya che. ajIvone nathI hotA. caurendriya paMcendriyakAmI-bhogIbahoya che. ekendriya, beindriya, te Indriya kevala bhogI ja hoya che. jethI kAmI-bhogI badhAthI alpa che, no kAmI nobhogI anaMtaguNA che, tenAthI bhogI anaMtaguNA che. (3) zakti hovA chatAe kAma-bhogano tyAga karavAthI mahAnirjarA thAya che athavA karmono aMta Ave che. jethI jIvadevalokamAM athavA mokSamAM jAya che. (4) asanI jIva IcchA ane jJAnanA abhAvamAM vedanA vede che ane icchA ane jJAna hovA chatAM paNa sAdhanonI prAptina thavAthI anicchApUrvaka akAma vedanAvede che. icchita sukha bhogavI zaktA nathI. udezaka : 8 (1) kIDI ane hAthIno AtmA samAna hoya che. vizeSa jANakArI mATe juo- rAjaprazrIya sUtra sArAMza khaMDa-1, (ra) karela pApakarma badhAM jIvo mATe duHkhada che. teno kSaya thavAthI ja duHkhano aMta ane sukhanI prApti thAya che. (3) narakamAM dasa prakAranI vedanA hoya che. 1. ThaMDI 2. garamI3. bhUkha4.tarasa 5. cara6. parAdhInatA 7. jvara(tAva) 8. dAhabaLatarA) 9. bhaya 10. zoka. (4) hAthI ane kaMthavAne avatanI kriyA samAna lAge che. udezaka : 9 (1) mahAzilA kaMTaka rathamUsala saMgrAma - koNika ane ceDA rAjAnA yuddhanuM varNana upAMga sUtranA nirayAvalikA vargamAM che. sArAMza khaMDa-1mAM juo. bhagavatI sUtraH zataka = - Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koNika rAjAnA 10 bhAI yuddhamAM mRtyu pAmyA, tyAre koNike potAnA pUrva bhavanA be mitra je vartamAnamAM camarendra ane zakrendra che, amatapanI ArAdhanA karI tenuM smaraNa karyuM. banne devendra upasthita thayA. akrama mATe yuddha traNa divasa sthagita rAkhavAmAM AvyuM. tyArabAda zakrendranI sahAyatAthI mahAzilAkaMTaka saMgrAma thayo. jemAM koNikanA sainika ghAsa, patra, kASTha, kAMkarA kAMIpaNapheMke tenAthI ceDArAjAnI senA mahAzilA paDavAno anubhava karatI hatI. ceDArAjAnA bANakoNikane na lAge eTalA mATe zakrendra pote vajramaya kavacathI rakSA karI rahelo hato. A yuddhamAM 84 lAkha no janasaMhAra thayo. ceDArAjAno parAjaya thayo. bIjA divase pharI yuddha thayuM tenuM nAma rathamUsala saMgrAma hatuM. temAM eka ratha, ghoDA ane sArathi vagarano arthAt yAMtrika ratha cAlato hato. jenI AgaLa eka mUsala pharatuM hatuM, te ja janasaMhAra karatuM hatuM. A yuddhamAM camarendra ane zakrendra bannenI upasthiti rahI arthAt bannenImadada rahI.AmAM paNa ceDArAjAno parAjaya thayo. A yuddhamAM96lAkhano janasaMhAra thayo. banne yuddhamAM kula eka karoDa eMsI lAkhano janasaMhAra thayo. yuddhamAM marI gayelA tamAma jIva prAyaH naraka tiryaMcamAM gayA. eka jIva devagatimAM ane eka manuSyagatimAM utpanna thayo. dasa hajAra jIva eka sAthe eka mAchalInI kukSimAM utpanna thayA. camarendra koNikano tApasa paryAyano sAthI hato ane zakrendra pUrvabhavano mitra hato. eTalA mATe madada karI. bhavittavyatA(honAhAra)nuM paNa evI ja rIte nirmANa thayela. traNe bhagavAna mahAvIranAM bhakta hatA ane pratipakSI, ceDA Adi aneka rAjA paNa bhagavAna mahAvIra svAmInAM vratadhArI zramaNopAsaka hatA. yuddhamAM maranArA devagati pAme che A kivadaMti satya nathI, prAyaH durgatigAmI ja thAya che. koIka jIva devagatimAM jAya che. A saMgrAmamAM varuNa nAganatuA zrAvaka paNa AvyA hatA. te niraMtara bele-bele(chaThanA pAraNe chaTha) pAraNA karatA hatA. te divase teNe chaThane badale akramanA paccakkhANa karyA hatA. yuddhamAM tene kapALamAM bANa lAgela, mRtyu samaya najIka jANIne ratha pheravI ane ekAMtamAM jaIne AjIvana saMthAro grahaNa karI bANa kADhyuM, bANa nIkaLavAthI sakhta vedanAnI sAthe AyuSya pUrNa thayuM. te devalokamAM utpanna thayA. tenA A paMDitamaraNathI devoe phUlonI vRSTi Adi karI ane divya gIta dhvani karyo. A joIne ghaNAM loko evuM kahevA lAgyA ke yuddhamAM maranArAnI sadgati thAya che. AvuM kathana lokamAM pracalita thaI jAya che. zramaNopAsaka varuNanAganatuA pahelA devalokamAM cAra palyopamanI AyuSyavALA deva banyA che. tyAMthI eka manuSyano bhava karIne mahAvidehakSetrathI mokSamAM jaze. A zramaNopAsakano eka mitra paNa yuddhamAM Avyo hato. dharma tattvane teNe sArI rIte samajavA kyAre ya prayatna karela nahIM. yuddhamAM bANa lAgavAthI te paNa ekAMtamAM gayo ane mitra zramaNopAsakanA dharma kriyAnI zraddhA karatAM teNe saMkSiptamAM paccakkhANa karyA ke mArA mitra zrAvake je paccakkhANa karyA te huM paNa dhAraNa karuM chuM. A prakAranI zraddhA saraLatAnAM AcaraNathI te marIne manuSya gatimAM utpanna thayo. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 98 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSaH- koNikarAjAno vijaya thayA bAdahAra, hAthI ane vihallakumAra tathA ceDArAjA ane temanA rAjya saMbaMdhI varNana sUtramAM nathI. te varNana kathA graMthamAM che. vihallakumAranuM varNana anuttaropapAtika sUtramAM che tazsAra te dIkSA laIne anuttara vimAnamAM gayA che. uddezaka : 10 - - (1) kAlodAInI pravrajyA - rAjagRhI nagarImAM guNazIla udyAnanI najIkamAM anyatIrthikonA Azrama hatA. tyAM kAlodAyI Adi aneka saMnyAsI rahetA hatA. ekavAra teomAM parasparamAM carcA cAlI ke jJAtaputra zramaNa bhagavAna mahAvIra paMcAstikAya batAve che. jemAM cAra arUpI ane eka rUpI kahe che. cAra ajIva ane eka jIva che, ema kahe che. A emanuM kahevuM kayA AdhAre mAnI zakAya? jogAnujoga gautamasvAmI pAraNA prasaMge gaucarI mATe e tarapha nIkaLyA. mArgamAM cAlatAM gautamasvAmInI najIka AvIne temaNe potAnAM prazna pUchayAM. gautamasvAmIe kahyuM ke- ame astibhAvane ja atibhAva kahIe chIe. nAstibhAvane ja nAstibhAva kahIe chIe. enAthI viparIta ame kahetA nathI. mATe Apa ApanAM jJAnathI vicAra karo. kAlodAyI nAmanA sanyAsI, skaMdhaka sanyAsInI jema ja pote bhagavAnanI pAse AvyA. prabhue svayaM temanI zaMkAne rajU karI samAdhAna karyuM. temAM rUpI, arUpI, jIva, ajIva, astikAyonuM spaSTIkaraNa karyuM. - tyArabAda teNe pratiprazna pUchyA. bhagavAne uttaramAM kahyuM ke dharmAstikAya AdicAra para koI besavA, sUvA, AdinI kriyA karI zakatA nathI. kevala pudgalAstikAya para A badhI kriyAo karI zakAya che, kema ke te rUpI che. hiMsArU5 pApakarmajIvane jIvathI thAya che, ajIvathI nahIM. kAlodAyI bodha pAmatA tyAMja (prabhu pAse) saMyama svIkArI agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. bAkI saMyama ArAdhanAnuM varNana kAlasyavesika putra aNagAranAM samAna che. pApakarma karavA samaye sukhakara lAge che. pariNAmamAM duHkhakara ane azubharUpa hoya che. dharmAcaraNa karavuMkaSTapradahoya che. paraMtu tenuM pariNAma suMdara ane sukhada hoya che. agni bALavAthI pRthvIkAya Adi pAMcano adhika AraMbha thAya che. agnikAyanoalpa AraMbha thAya che. agnikAyane bujhAvavAthI agnikAyanoadhika AraMbha thAya che ane zeSakAyano alpa AraMbha thAya che. tejolezyAthI chUTela pudgala aceta hoya che ane te prakAzita paNa hoya che. || zataka cha/10 saMpUrNa | bhigavatI sUtra: zataka | | 89 | 89 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka-8 : uddezaka-1 traNa prakAranA pudgala hoya che- (1) prayoga pariNata-jIvanA prayatnathI pariNamanane prApta (2) mizra pariNata-bhUtakAlIna jIvano prayoga paNa hoya ane anya pariNamana paNa hoya jema ke mRta klevara Adi (3) vizrasA pariNamana jIvano prayoga na hoya paraMtu svAbhAvika pudgala pariNamana thAya. prayoga pariNataH- (1) jIvanA jeTalA paNa bheda prabheda hoya che. eTalA prayoga pariNata pudgala hoya che. (2) te badhA bhedonAM paryApta aparyApta (3) te bhedavALA jIvonAMzarIra (4) te jIvonI Indriyo (5) zarIronI Indriyo (6) jIvonA bhedomAM varNAdi 25 bola (7) jIvonA zarIromAM varNAdi rapa bola (8) jIvonI indriyomAM varNAdi 25 bola (9) zarIronI indriyomAM varNAdi rapa bola. A badhAmAM paNa prayoga pariNata pudgala che. mizra pariNata - jIva dvArA choDelA pudgala jyAM sudhI pUrNa vizrasA pariNAmane prApta na thAya, tyAM sudhI mizra pariNata che. mATe jeTalA prakAra prayoga pariNatanA che, teTalAja mizra pariNatanA che. vizrasA pariNata - jIvanA prayoga vinA svAbhAvika pariNata skaMdha vizrasA pariNata kahevAya che. varSAdinA bhedathI tenArapabheda che ane vistRta bheda pa30 che. paMdara yoga ane tenA saMrabha, samAraMbha, asaraMbha, asamAraMbha amAraMbhanI apekSAe paNa prayoga pariNata ane mizra pariNatanA bheda thAya che. be dravya, traNa dravya, cAra dravyanA pariNAmanI vivakSA(carcA)mAM asaMyogI dvisaMyogI Adi bhaMga bane che. cArathI anaMta dravyo sudhInA saMyogI bhaMga paNa yathAvidhi samajI levA. sarvathI alpa prayoga pariNata pudgala, tenAthI mizra pariNata pudgala anaMta guNA, tenAthI vizrasA pariNata pudgala anaMta guNA. uddezaka : 2 (1) AzIviSabe prakAranA che. (1) jAtiAzIviSa ane (ra) karmaAzIviSa jAti AzIviSanAM 4 prakAra che. (1) vIMchI (2) deDaku (3) sarpa (4) manuSya A viSa temanI dADha(dAMto)mAM hoya che. karma AzIviSa - manuSya tiryaMca paMcendriyanA paryAyamAMlabdhinI apekSAe hoya che. A labdhivALA AThamA devaloka sudhI jaI zake che, jethI AThamA devaloka sudhInA aparyAptamAM karma AzIviSa thaI zake che. anya devomAM, nArakImAM ane paMcendriya sivAya trasa sthAvara tiryaMcamAM karma AzIviSa hotuM nathI . | 90 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta - - - Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIMchInA viSanuM sAmarthya ardha bharata pramANa che, deDakAnuM pUrNa bharata pramANe che, sarpanuM jaMbudrIpa pramANa ane manuSyanuM aDhIdvIpa pramANa viSa hoya che. arthAt ATalA vizAla pudgala skaMdhane prabhAvita karavAnuM utkRSTatama sAmarthya hoya che. (2) chadmastha vyakti daza sthAnone pUrNarUpe jANI joI zake nahIM. jema ke- (1) dharmAstikAya (2) adharmAstikAya (3) AkAzAstikAya (4) zarIra rahita jIva (pa) paramANu (6) zabda (7) gaMdha (8) vAyu (9) A kevalI banaze (10) A mukta thaze. A dazeyane kevalI bhagavAna pUrNarUpe joI-jANI zake che. jJAna ajJAna varNana H jJAna labdhiH-- pAMca jJAna, traNa ajJAnanuM varNana naMdIsUtra anusAra che. jenA mATe juo-- sArAMza khaMDa-7. vibhaMgajJAna vibhinna AkAravALA hoya che. jema ke grAma, nagara, vRkSa, parvata, kSetra, stUpa, hAthI, ghoDA, manuSya, baLada, pazu, pakSI, devatA, vAMdarA Adi koI paNa AkAranA hoI zake che. te koI paNa kSetra, ghara,gharano aMza, anya vastuno aMza mAtra hoI zake che. jIvomAM 2,3,4 ane eka jJAna hoI zake che ane be athavA traNa ajJAna hoIzake che. jaghanya mati zruta jJAna yA matizruta ajJAna be avazya hoya che. adhi mana:paryava ane vibhagajJAna vikalpathI hoya che. tyAre 3 athavA 4 jJAna ane 3 ajJAna hoya che. ane jyAre kevalajJAna hoya che tyAre anya 4 jJAna rahetA nathI. mATe eka jJAna ja hoya che. pAMca jJAna ane pAMca ajJAnanI kAyasthiti, aMtara ane alpabahutvanuM varNana jIvAbhigamasUtra sArAMza khaMDa-dra mAM che. - paryavanI apekSA alpa bahutva :- (1) badhAthI alpa manaHparyavajJAnanAM (2) avadhijJAnanAM anaMtaguNA (3) zrutajJAnanA anaMtaguNA (4) matijJAnanAM anaMtaguNA (5) kevala jJAnanAM anaMtaguNA. (1) badhAthI alpa paryava vibhaMgajJAnanAM (2) zrutaajJAnanAM anaMtaguNA (3) matiajJAnanAM anaMtaguNA (1) jIvadvAra :- pahelI narakanA nArakI tathA bhavanapati ane vyaMtara devomAMthI koIne be ajJAna ane koIne traNa ajJAna hoya che. mATe traNa ajJAnanI bhajanA ane traNa jJAnanI niyamA. bAkI nArakI devatAmAM 3 jJAna, 3 ajJAnanI niyamA. pAMca anuttara vimAnamAM ajJAna nathI, mATe traNa jJAnanI niyamA. pAMca sthAvaramAM 2 ajJAnanI niyamA. traNa vikalendriyamAM 2 jJAna 2 ajJAnanI niyamA, tiryaMca paMcendriyamAM 3jJAna 3 ajJAnanI bhajanA. manuSyamAM pa jJAna 3 ajJAnanI bhajanA. 1 bhagavatI sUtraH : zataka-8 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aEAnuM 1-2 4 | | | - 6 (2) vATe vahetA - ekagatithI bIjIgatimAM jatAMmArgagAmI jIvane vATe vahetA kahevAya che. vATe vahetA narakagati, devagatimAM 3 ajJAnanI bhajanA. 3 jJAnanI niyamA. tiryaMcamAM jJAna 2 ajJAnanI niyamA, manuSyamAM 3 jJAnanI bhajanA, 2 ajJAnanI niyamA. A prakAre nIcenA dvAromAM paNa jJAnanI bhajanA-niyamA hoya che. (1) indriyajAti) (2) kAyA (3) sUmabAdara (4) paryApti (5) bhavastha (6) bhavI (7) sanI-asanI (8) yoga (9) lezyA (10) kaSAya (11) veda (1ra) AhAra (13) upayoga (14) labdhi. 1rara bolomAM jJAna ajJAnanI niyamA bhajanA:bola bhajanA niyamA zAna ! aRAnA jJAna saindriya paMcendriya | 4 | 3 ekendriyamAM vikasendriyamAM anindriyamAM sakAya trasakAyamAM 10-14 pRthvIkAya Adi pAMcamAM akAyamAM sUmamAM bAdaramAM nosUma, 19 paryAptamAM aparyAptamAM bhavasthamAM bhavImAM abhavamAM | - | 3 sannImAM | | 4 | 3 | asanImAM | - ! - | 2 | 2 ra6 | nosanImAM - 1 1 | - ||||||| | | 15 ||||||| bh 16 17 18 h 20 h 21 h h 22. 23 24 25 h h |||| 92 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta, Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27-30 31 32-33 34-38 39 40-44 45 46-49 50 51 para 53-54 5558 59 60-1 dara 3-64 pa SS 67-68 69 | 70 71 72-73 74 bola sayogI, traNayogamAM ayogimAM salezI zuklalezImAM pAMca lezyAmAM alezImAM sakaSAyI cAra kaSAyImAM akaSAyImAM savedI traNavedamAM avedImAM AhArakamAM aNAhArakamAM banne upayogamAM cArajJAnamAM kevalajJAnamAM be ajJAnamAM vibhaMga jJAnamAM cakSu acakSudarzanamAM avadhi darzanamAM kevala darzanamAM mati zrutajJAnanA abhAvamAM avadhijJAnanA abhAvamAM mana:paryavajJAnanA abhAvamAM kevalajJAnanA abhAvamAM matizruta ajJAnanA abhAvamAM vibhaMgajJAnanA abhAvamAM bhagavatI sUtraH zataka-8 jJAna pa - 5 4 4 5 4 5 5 bhajanA |||p - 4 4 - - 4 4 4 5 5 ajJAna 3 3 3 33 - 3 3 1 3 " " 3 Aque 3 ' 3 3 3 y jJAna 1 1 | | || || || || || || | | | | | | || || || jI / / / ' niyamA 1 -- 1 1 / ajJAna / - 3 1 / / / ra 93 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 bh | 76 79 8O ||| h h h h bh|bh | | 21 82 83 84 85-88 89-92 bola bhajanA | niyamA | jJAna | ajJAna jJAna 1 ajJAna samuccaya darzanamAM samuccaya darzananA abhAvamAM samyagudarzanamAM samyagradarzananA abhAvamAM mizradarzanamAM mithyAdarzananA abhAvamAM mithyAdarzanamAM mizradarzananA abhAvamAM samuccaya cAritramAM | cAritranA abhAvamAM sAmAyika Adi cAramAM | 4 sAmAyika AdicAranA abhAvamAM yathAkhyAtamAM yathAkhyAtanA abhAvamAM dAnAdi pAMca labdhimAM dAnAdi pAMca labdhinA abhAvamAM bAlavIryamAM bAlavIryanA abhAvamAM bAlapaMDitavIryamAM bAlapaMDitavIryanA abhAvamAM paMDitavIryamAM paMDitavIryanA abhAvamAM | saindriya sparzendriyamAM ! 4 94 | | | | | 95-99 100-104 1/5 106 107 108 | | | | | 109 110 111-112 h bh | bh mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - [. 115 I 2+1 - - 113-114 saindriya, sparzendriyanA abhAvamAM rasendriyamAM 116 rasendriyanA abhAvamAM 117-119 traNa indriyamAM traNa indriyamAM | 4 | 3 | - 120-1rara traNa indriyanA abhAvamAM | - | 2 vizeSaH- (1) jJAna-kevalajJAna, (ra) jJAna=mati, zrata, (3) jJAna=mati, zruta,avadhi, (4) jJAna avadhi, mana:paryava athavA kevalajJAna A traNamAMthI koI ekanA sivAya zeSa cAra, (5) jJAna=pAMce, ra ajJAna=mati, zrata, 3ajJAna traNe. | uddezakaH 3-4 (1) tADavRkSa, nAriyeLavRkSa Adi saMkhyAta jIvI hoya che. eka bIjavALA lImaDA, AMbA, jAbu Adi ane bahu bIjavALA vaDa, pIpaLA, uMbara Adi vRkSa asaMkhya jIvI hoya che. baTATA, mULA Adi anaMta jIvI che. ahIM vRkSane saMkhyAta jIvI Adi, te tenI koI avasthA athavA phaLanI apekSA samajavuM. anyathA kuMpaLa avasthAmAM phaLonI maMjarI Adi kAcI avasthAmAM asaMkhya jIvI paNa hoI zake che ane anaMtakAyanA lakSaNonI avasthAmAM anaMtajIva paNa hovAno saMbhava hoya che. vistRta varNana prajJApanA sUtra pada pahelAmAM che. juo sArAMza khaMDa-6. (2) manuSya athavA pazu Adi koI paNa prANInA zarIranAM koI avayava kapAIne dUra paDI jAya to paNa keTalAka samaya sudhI banne vibhAgonI vacce Atmapradeza saMlagna rahe che te vaccenA pradezomAM zastra, agni athavA koInA cAlavAthI bAdhA-pIDA thatI nathI ane te AtmapradezatUTatA paNa nathI.(3) AThapRthvI AdinA carama acaramasaMbaMdhI varNana prajJApanA pada10nA samAna che. juo sArAMza khaMDa(4) kriyA saMbaMdhI varNana prajJApanA pada rara samAna che. juo sArAMza khaMDa-6. uddezaka : 5 (1) sAmAyika karatAM zramaNopAsakane dhana, strI, parivAra ane gharanAM upakaraNono tyAgahoya che. temanA evA pariNAma hoya che ke A padArtha, strI, dhana Adi mArA nathI.evA pariNAmothI te sAmAyikanA samayasudhI tallIna rahe che. paraMtu AjIvana tyAganahovAthI tenuM pUrNamamatvata padArthothI chUTatuMnathI. saMbaMdha tUTato nathI, jethI te padArthono koI anya vyakti svAmI banI na zake. jo koI tenAdhanane core athavA tenI strIne potAnI banAve ane te sAmAyika bAda te vastuonI zodha kare ke = = bhagavatI sUtraH zataka-8 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meLavavAno prayatna kare to te potAnI vastuone mATe ja prayatna karanAra kahevAze. (2) hiMsA Adino tyAga traNa karaNa, traNa yogathI thAya che. traNa karaNa - 1. karavuM 2. karAvavuM 3. anumodavuM. traNayoga- 1. mana ra. vacana 3. kAyA emAMthI koI paNa karaNa athavA koIpaNa yogathI pratyAkhyAna thAya che. ochAmAM ochA eka karaNa ane eka yogathI thAya che. vadhAremAM vadhAre traNa karaNa ane traNa yogathI thAya che. zramaNopAsakanA aNuvratomAM hiMsAdino tyAga karaNa ane yoganA A 49 bhaMgothI karavAmAM Ave che. te bhaMga saMkhyA A prakAre che be saMyogI [eka karaNa+eka yoga] traNa saMyogI [1+2 ane 2+1] cAra saMyogI [2+2, 1+3, 3+1] pAMca saMyogI [2+3, 3+2] cha saMyogI [3+3] = 96 = = (5) 1 kula 49 bhaMga be saMyogI 9 bhaMga [1+1] :- (1) karavuM nahIM manathI (2) karavuM nahIM vacanathI (3) karavuM nahIM kAyAthI (4) karAvavuM nahi manathI (pa) karAvavuM nahi vacanathI(6) karAvavuM nahIM kAyAthI (7) anumodana karavuM nahIM manathI (8) anumodana karavuM nahIM vacanathI (9) anumodana karavuM nahIM kAyAthI. = = traNa saMyogI 18 bhaMga [1+2 ane 2+1] :- (1) karavuM nahIM manathI vacanathI, (2) karavuM nahIM manathI kAyAthI, (3) karavuM nahIM vacanathI kAyAthI, (4) karAvavuM nahIMmanathI vacanathI, (5) karAvavuM nahIM manathI kAyAthI, (6) karAvavuM nahIMvacanathI kAyAthI, (7) anumodana karavuM nahIM manathI vacanathI,(8) anumodana karavuM nahIM manathI kAyAthI, (9) anumodana karavuM nahIM vacanathI kAyAthI. 9 bhaMga 18 bhaMga 15 bhaMga bhaMga bhaMga (1) karavuM nahIM karAvavuM nahIM manathI, (2) karavuM nahIM karAvavuM nahIM vacanathI, (3) karavuM nahIM karAvavuM nahIM kAyAthI, (4) karavuM nahIM anumodana karavuM nahIM manathI, (5) karavuM nahIM anumodana karavuM nahIM vacanathI, (6) karavuM nahIM anumodana karavuM nahIM kAyAthI, (7) karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM manathI, (8) karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM vacanathI, (9) karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM kAyAthI. cAra saMyogInA 15 bhaMga [2+2, 1+3, 3+1]:- (1) karavuM nahIM karAvavuM nahIM manathI vacanathI, (ra) karavuM nahIM karAvavuM nahIM manathI kAyAthI, (3) karavuM nahIM karAvavuM nahIM vacanathI kAyAthI (4) karavuM nahIM anumodana karavuM nahIM manathI vacanathI, (5) karavuM nahIM anumodana karavuM nahIM manathI kAyAthI, (6) karavuM nahIM anumodana karavuM nahIM vacanathI kAyAthI (7) karAvavu nahIM anumodana karavuM nahIM manathI vacanathI, (8) karAvavu nahIM anumodana karavuM nahIM manathI kAyAthI, (9) mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM vacanathI kAyAthI. (1) karavuM nahIM manathI vacanathI kAyAthI, (ra) karAvavuM nahIM manathI vacanathI kAyAthI, (3) anumodana karavuM nahIM manathI vacanathI kAyAthI. (1) karavuM nahIM karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM manathI, (2) karavuM nahIM karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIMvacanathI, (3) karavuM nahIM karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM kAyAthI. pAMca saMyogI bhaMga [+3 ane 3+2]:- (1) karavuM nahIM karAvavuM nahIM manathI vacanathI kAyAthI, (ra) karavuM nahIM anumodana karavuM nahIM manathI vanathI kAyAthI, (3) karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM manathI vacanathI kAyAthI. (1) karavuM nahIM karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM, manathI vacanathI, (2) karavuM nahIM karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM, manathI kAyAthI, (3) karavuM nahIM karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM, vacanathI kAyAthI. cha saMyogI 1bhaMga [33]H- (1) karavuM nahIM karAvavuM nahIM anumodana karavuM nahIM manathI vacanathI kAyAthI. (3) zramaNopAsakavratadhAraNa karatAM pUrvekarelA pApanI niMdA kare che. tenAthI nivRtta thAya che. ane bhaviSya mATe te pApanA pratyAkhyAna kare che. (4) gozAlakanAM 12 pramukha zrAvaka:- (1) tAla, (ra) tAla pralaMba, (3) udvidha, (4) saMvadhi, (5)avadhi, (6) udaya, (7)nAmodaya, (8) narmodaya, (9) anupAlaka, (10) zaMkhapAlaka, (11) ayapula, (12) kAtara. A zrAvako AjIvikopAsaka kahevAya che. (1) umbara phaLa, (ra) vaDanA phaLa, (3) bora, (4) zahatta, (5) pIpaLAnA phaLa A pAMca phaLa khAtA nathI. DuMgaLI, lasaNa, kaMdamULanA tyAgI hoya che. baLadone napuMsaka banAvatA nathI ane nAka vIMdhatA nathI paraMtu ema ja rAkhe che ane traNa prANIonI hiMsA rahita vyApArathI AjIvikA kare che. (5) zramaNopAsakone paNa 15 karmAdAnanA vyApAra potAne karavuM bIjAthI karAvavuM athavA anumodana karavuM kalpatuM nathI. | uddezakaH 6 - - - (1) zramaNanigraMthanekalpanIya AhArAdidevAthI nirjarA thAya che.ll1 akalpanIya AhArAdi devAthI nirjarAnI sAthe alpa pApa baMdha paNa thAya che. ra asaMyata avirata koI paNa liMgadhArIne devAthI pApa baMdha thAya che; nirjarA thatI nathI..3/ A traNa prakAranA dAnamAM puNya baMdha to sarvatra thAya ja che. kema ke bhAvanAmAM udAratA ane anukaMpA hoya che. dAna lenArAne sukha pahoMce che. adhyavasAya zubha hoya che. sUtramAM pApa ane nirjarAnI apekSA hovAthI ekAMta nirjarA athavA ekAMta pApa bhagavatI sUtraH zataka-8 97 | 9o Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdano prayoga karyo che. puNya niSedhano Azaya tyAM nathI ema samajavuM. (2) bhikSA mATe janArazramaNane dAtA koI zramaNatapasvI sthaviranA nAmathI vyaktigata khAdya padArtha Ape to te zramaNa sudhI pahoMcADavuM Avazyaka hoya che. kadAca te zramaNa na maLe to tekhAdya padArthakhAvo athavA bIjAne Apavona kalpa. yogya sthaDilabhUmimAM paraThavI devo joIe. e prakAre pAtra Adi upakaraNanAM mATe paNa samajI levuM. (3) zramaNa kyAMya paNa koIakRtyasthAnanuM doSanuM sevana kare ane tenI AlocanA pratikramaNa karavAno daDha saMkalpa kare temaja AlocanA sAMbhaLanArAnI pAse pahoMcavAno saMkalpa paNa kare, paraMtu koIpaNa prakAranI aMtarAyanA kAraNe AlocanA na karI zake, to paNa te ArAdhakathAya che. arthAta koInuM paNa AyuSya pUrNa thaI jAya athavA vAcA baMdhathaIjAyatopaNasaMkalpa,tatparatA ane prayatnaprAraMbhavagerethItene AlocanAnu phaLa maLe che. je rIte agnimAM nAkhela taMtu baLI gayo ane raMgamAM nAkhelataMturaMgAI gayo kahevAya che. e prakAre te ArAdhaka kahevAya che. (4) dArika zarIravALAthI badhA jIvone 3 athavA 4 athavA pakriyA lAge che; vaikriya zarIravALAthI 3 athavA 4 kriyA lAge che, pAMcamI prANAtipAtikI kriyA lAgatI nathI. samuccaya jIva ane manuSya kadAca(kyAreka) akriya paNa hoya che. AhAraka taijasa kArmaNa zarIranI apekSA kriyA vaikriya zarIranI samAna che. arthAta traNa athavA cAra kriyA lAge che, pAMcamI kriyA lAgatI nathI. udezakaH 0 (1) gRhastha dvArA apAtI bhikSA pAtramAM paDatA pahelAM paNa sAdhunI hoya che. "ApatA-apAIgaI AsiddhAMtathI e spaSTa che. mATe vacce ja koI laIle to te sAdhunI ja lIdhI gaNAya che, gRhasthanI nahIM. pRthvI Adipara prayojana hovAthI ja zramaNa yatanApUrvaka cAle che jethI te virAdhaka hotA nathI. ayatanAthI athavA niprayojana cAlanArAvirAdhaka ane asaMyata kahevAya che. rAjagRhI tarapha janArAne paNa rAjagRha gayA kahevAmAM Ave che. "nathI gayo ema mAnavAthI kyAre paNa nahI pahoMce. gati prapAta-prayoga gati Adi varNana prajJApanA sUtranA 16mAM prayoga padamAM che. tenA mATe juo sArAMza khaMDa-. | uddezaka : 8 (1)pratyenIka virodhI keTalAya prakAranAM hoya che- (1)AcArya,upAdhyAya, sthavira AdinI apekSAe gurupratyenIka hoya che. (2) A loka paralokanI apekSAe gati pratyenIka hoya che. (3) kula, gaNa, saMghanI apekSAe samUha pratyenIka hoya che. (4) tapasvI, glAna, navadIkSitanI apekSAe anukaMpA pratyenIka hoya che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta 98 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) sUtra arthanI apekSAe zruta-pratyenIka hoya che. (6) jJAna darzana cAritranI apekSAe bhAva pratyenIka hoya che. (2) Agama, zruta Adi pAMca vyavahAra yathAkramathI rAgadveSa rahita thaIne karavAmAM Ave tyAre ArAdhanA thAya che. vizeSa varNana mATe juo vyavahAra sUtra sArAMzakhaMDa-2. (3) IryAvahi baMdha :-- guNasthAna 11,12,13mAM IrSyAvahi baMdha hoya che. A sAdi saparyavasita(be samayanuM) hoya che. manuSya manuSyANI bAMdhe che, te paNa avedI bAMdhe che, sarvedI nahIM. pUrvavedanI apekSA traNe liMgavALA bAMdhe che. = IryAhi baMdhanA prathama samayavartI arthAt 11,12mA guNasthAnavALA azAzvata che. azAzvata hovAthI manuSya manuSyANInA asaMyogI cAra ane dvi saMyogI cAra, kula ATha bhaMga hoya che. pUrvabhAvanI apekSAe pacchAkaDa traNa vedathI asaMyogI 6, dvisaMyogI 12, traNa saMyogI 8 ema kula 26 bhaMga thAya che. traNakALanI apekSA karIne traNa saMyogI baMdhanA ATha bhaMga bane che. jemAM sAta bhaMga Iyyahi baMdhamAM grahaNAkarSanI apekSAe eka bhavamAM prApta thaI zake che. paraMtu chaThTho bhaMga prApta thato nathI. bhAvAkarSanI apekSAe AThe ya bhaMga prApta thaI zake che. te bhaMga A prakAre che. (1) bAMdhyo, bAMdhe, bAMdhaze (2) bAMdhyo, bAMdhe, bAMdhaze nahIM (3) bAMdhyo nahIM, bAMdhe, bAMdhaze (4) bAMdhyo, bAMdhe nahIM, bAMdhaze nahIM (5) bAMdhyo nahIM, bAMdhe bAMdhaze (6) bAMdhyo nahIM, bAMdhe, bAMdhaze nahIM (7) bAMdhyo nahIM, bAMdhe nahIM, bAMdhaze (8) bAMdhyo nahIM, bAMdhe nahIM, bAMdhaze nahIM bhAvAkarSanI apekSA A ATha bhaMga, pUrvabhava, vartamAna bhava ane mokSa athavA AgAmI bhavanI apekSA ghaTita karI levA. IrSyAvaha baMdha paNa sarvathI sarva baMdha hoya che. dezathI nathI hotA. sUtraH / : zataka-8 = = = = = = teramA guNasthAnanA dvicarama samaya sudhI. teramA guNasthAnanA carama samayamAM. agyAramA guNasthAnathI paDI gayelamAM. 14mA guNasthAnamAM. - (4) saMparAya baMdha :- badhA sAMsArika jIvo bAMdhe che. prathama guNasthAnathI dasamA guNasthAna sudhI bAMdhe che. A baMdha cAre ya gatimAM badhA bolomAM zAzvata che. traNa vedomAM paNa zAzvata che. avedImAM A baMdha thAya che. te avedInA bola navamA dasamA guNasthAnanI apekSAe azAzvata che. mATe pUrvakAlIna traNavedanI apekSA pacchAkaDanA 26 bhaMga thAya che. te bhaMga IryAhibaMdhanAM samAna ja che. sAMparAyika baMdha (1) anAdi anaMta (ra) anAdi sAMta (3) sAdi sAMta hoya che. sAdi anaMta hotA nathI. traNa kAlanA traNa saMyogI bhaMga cAra hoya che te A prakAre che- bhagavatI 11mA 12mA guNasthAnanA prAraMbhamAM. zUnya che. bhavAkarSanI apekSA hoya che. dasamA guNasthAnanA carama samayamAM. abhavImAM. GG Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) bAMdhyo, bAMdhe, bAMdhaze (2) bAMdhyo, bAMdhe, bAMdhaze nahIM (3) bAMdhyo, bAMdhe nahIM, bAMdhaze (4) bAMdhyo, bAMdhe nahIM, bAMdhaze nahIM = kSapaka zreNInI apekSA. A baMdha paNa sarvathI sarva hoya che. deza baMdha nathI hotA. (5) parISaha :- parISaha rara che. teno vistAra sArAMza khaMDa-ra mAM juo. A parISaha cAra karmanA udayathI thAya che. te A prakAre che. jJAnAvaraNIya karmathI prajJA parISaha(mati-zrutanA AvaraNa karmanI apekSA) ajJAna parISaha. (bAkI traNanA AvaraNakarmanI apekSA) vedanIya karmathI (1) bhUkha, (2) tarasa, (3) garamI, (4) TADha, (5) DAMsa-macchara, (6) caryA, (7) zayyA, (8) vadha, (9) roga, (10) tRNa sparza, (11) jalla-mela, A badhA parISaho azAtAvedanIyanI apekSAe che. mohanIya karmathI (1) acela, (2) ararita, (3) strI, (4) niSadyA, (5) Akroza, (6) yAcanA, (7) satkAra, puraskAra (8) darzana pariSaha(A darzana mohanIyathI). prathamanA sAta parISaha cAritra mohanIyanI apekSAe che. abhavInI apekSA. bhavInI apekSA. upazama zreNInI apekSA. = acela-jugupsAmohanIyathI,arati-aratimohathI,strI-vedamohathI,niSadhAbhaya mohathI, Akroza-mAna athavA zokathI, yAcanA ane satkAra puraskAramAnamohanA udayathI athavA kSayopazamathI, aMtarAya karmathI alAbha parISaha. 100 pahelAthI sAtamA guNasthAna sudhI 22 parISaha. AThamAmAM 21, navamAmAM 18, dasamAthI bAramA sudhI 14, teramA caudamAmAM 11 parISaha che. AmAMthI chadmasthone zIta-uSNa parISaha eka sAthe thatA nathI ane caryA-niSadhA parISaha eka sAthe thatA nathI. jethI eka sAthe be--be parISaha ochA thAya che. vItarAga guNasthAnomAM zIta-uSNa ane caryA-zayyA parISaha eka sAthe thatA nathI. chadmastha manuSya caryA ane zayyA banne parISaha saMkalpa vikalponI apekSAe eka sAthe vedI zake che. vItarAga A bannemAMthI eka sAthe eka ja vede che. kema ke temane saMkalpa vikalpa hotA nathI. sAta karma baMdhaka ane ATha karma baMdhakane 22 parISaha hoya che. pavadha baMdhaka, ekavidha baMdhaka chadmasthane 14 parISaha che. ekavidha baMdhaka kevaLInA 11 parISaha che. abaMdhakanA 14mA guNasthAnamAM paNa 11 parISaha che. (6) lezyA(teja)nA pratighAta thavAthI savAra-sAMja sUrya dUra hovA chatAM paNa najIka dekhAya che. madhyAhnamAM najIka hovA chatAM paNa abhitApanA kAraNe dUra dekhAya che. UMcAInI apekSA to haMmezA samAna ja dUra hoya che. jyotiSI saMbaMdhI varNana jIvAbhigama sUtranA samAna che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 9 (1) vizrasA baMdha - anAdivizrasA baMdha dharmAstikAya Adi che. sAdi vizrasA baMdhanA traNa prakAra paDe che- (1) paramANu Adi pudgalono baMdha baMdhana pratyayika' vizrasA baMdha che. (2) goLa, anAja Adi padArthono koI vAsaNamAM je piMDa hoya che te " bhAjana pratyayika baMdha hoya che. (3) vAdaLonA baMdha pariNAma pratyayika vizrasAbaMdha che. sthiti-baMdhana pratyayikanI sthiti jaghanya eka samaya utkRSTa asaMkhyakALanI hoya che. bhAjana pratyayikanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa saMkhyAtA kALanI hoya che. pariNAma pratyayikanI sthiti jaghanya eka samayanI utkRSTa mahinAnI hoya che. (ra) prayoga baMdhaH- jIvanA ATha rucaka pradezomAM traNa traNano baMdha anAdi anaMta che. siddhono sAdi anaMta baMdha badhA Atmapradezono che. sAdi sAMta prayoga baMdhanA cAra prakAra che-(1) ghAsa lAkaDI AdinA bhArA bAMdhavA aliyAvaNa baMdha che. (ra) mATI cUnA lAkha AdinuM zleSaNAbaMdha. koI cIjano Dhagalo karavo uccaya baMdha, kuvA, vAvaDI makAna Adi baMdhAvavA samuccaya baMdha, ratha, ghoDA Adi banAvavAdeza saMhanana baMdha ane dUdha pANInuM eka thavuMsarva saMhanana baMdha ema cAra prakAranA A bIjA aliyAvaNa prayoga baMdha che. (3) samudyAtagata bahAra nIkaLela Atma pradezonA taijasa kArmaNanAM baMdha zarIra baMdha che. (4) pAMca prakAranA zarIranA je baMdha hoya che. te zarIra prayoga baMdha che. (3) dezabaMdha sarvabaMdha:- pAMca zarIranAM prathama samayavartI baMdha sarvabaMdha kahevAya che. bAkI badhA samayano baMdha dezabaMdha kahevAya che. vaikriya athavA AhAraka labdhivALA jyAre zarIra banAve che, tyAre paNa prathama samayamAM sarvabaMdha hoya che. jIva jyAM utpanna thAya che, tyAM prathama samaya je AhAra le che, te sarvabaMdha che. bAkI pUrA jIvanamAM vaikriya AdilabdhiprayoganA prathama samayane choDIne dezabaMdha hoya che. vATe vahetA athavA be samayanI aNAhAraka avasthAmAM traNa zarIranI apekSA dezabaMdha sarvabaMdha banne nathI hotA. bhagavatI sUtraH zataka-8 101 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ audArika zarIranA dezabaMdha sarvabaMdhanI sthiti - sarvabaMdhanI sthiti niyamaH eka samayanI ja hoya che. dezabaMdhanI sthiti A prakAre che- jIva jaghanya utkRSTa 1-3. jIva, tiryaMca, manuSya | eka samaya | ekasamaya ocho upalA 4-5.ekendriya, vAyu | ekasamaya | eka samaya ocho potAnuM Ayu -12. cArasthAvara,vikasendriya traNa samaya nyUna- | eka samaya nyUna potAnuM Ayu. kSullaka bhava aMtara :- samuccaya jIvanAM sarvabaMdhanuM aMtara jaghanya eka kSullaka(nAnA) bhavamAM traNa samaya ochA, utkRSTa 33 sAgaramAM eka samaya adhika(vATe vahetAnA be samaya joDAI javAthI). samuccayajIvanAdezabaMdhanA aMtara jaghanya eka samaya utkRSTa 33sAgarathI traNa samaya adhika(vaikriya zarIra ane vATe vahetAnI apekSA). zeSa agiyAra bola(10 daMDaka ane samuccaya ekendriya)mAM rUkAya ane parakAyanI apekSA ema be prakAranA aMtara hoya che. svakAya aMtara - sarvabaMdhanuM aMtara 11 bolomAM jaghanya- kSullaka bhavamAM traNa samaya ochuM. utkRSTa-potAnI sthitithI eka samaya adhika. dezabaMdhanuM aMtara 4 bolamAM ekendriya, vAyu, tiryaMca, manuSyamAM jaghanya eka samaya utkRSTa aMtarmuhUrta bAkI 7 bolamAM jaghanya eka samaya utkRSTa traNa samaya. parakAya atara:- agiyAra bolamAM sarvabaMdhanuM jaghanya aMtara traNa samaya ochuMbe kSullakabhava che. dezabaMdhanuM jaghanya eka samaya adhika eka kSullakabhava che. utkRSTa banne baMdhanA-ekendriyamAM 2000 sAgara sAdhika. vanaspatimAM pRthvIkAya ane bAkI navamAM vanaspatikAya che. vaikiya zarIranA dezabaMdha sarvabaMdhaH- samuccaya jIva, naraka, deva, vAyu, tiryaMca paMcendriya ane manuSya A damAM hoya che. sthiti sarvabaMdhane sarvatra eka samaya hoya che. samuccaya jIvamAM be samaya paNa hoya che. deza baMdhanI sthiti A prakAre che.jIva jaghanya utkRSTa samuccaya jIva eka samaya | 33 sAgara eka samaya ocho tiryaMca, vAyu, manuSya eka samaya antarmuhUrta nArakIdeva 10000 varSa 33 sAgara eka samaya ocho traNa samaya ochA 102 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaikriya zarIranA deza baMdha sarvabaMdhanuM aMtara - jaghanya | utkRSTa uddha samuccayajIva eka samaya vanaspatikAla(anaMtakALa) vAyu svakAya aMtarmuhUrta asaMkhyakAla(paLano asaMkhyAMza) vAyu parakAyamAM aMtarmuhUrta vanaspatikAla tiryaMca manuSya svakAmamAM aMtarmuhUrta anekakaroDapUrva tiryaMca manuSya parakAyamAM aMtarmuhUrta vanaspatikAla sarvabaMdhanArakIdevatA aMtarmuhUrta vanaspatikAla sAdhikaeka bhava 9mAM devalokathI raiveyaka aneka varSa vanaspatikAla sAdhikaeka bhava cAra anuttara vimAna aneka varSa saMkhyAtA sAgara sAdhikaeka bhava dezabaMdha nArakIdeva aMtarmuhUrta vanaspatikAla mAM devalokathI raiveyaka ! aneka varSa vanaspatikAla cAra anuttara vimAna | aneka varSa saMkhyAtA sAgara. vizeSa:- audArika daMDakomAM ane samuccayajIvamAM dezabaMdha sarvabaMdhanA aMtara samAna che. eTalA mATe alaga alaga batAvyA nathI. AhArakazarIradezabaMdha sarvabaMdhaH-sthiti sarvabaMdhanI ekasamaya ane dezabaMdhanI aMtarmuhUrta che.aMtarabannenuM jaghanya aMtarmuhUrtautkRSTadezonaardhapula parAvartana. tejasa kArmaNa zarIra anAdithI badhA daMDakamAM che. sarvabaMdha nathI. kevaladezabaMdha che. ATha bolanA saMyogathI zarIra baMdhaH- (1) dravya(pudgala) (2) vIrya(grahaNa karavuM) (3) saMyoga(mananA pariNAma) (4) yoga(kAyAnI pravRti) (5) karma (zubhAzubha) (6) AyuSya(lAMbu) (7) bhava(dArikanAM, tiryaMca manuSyanA ityAdi) (8) kAla-ArAnAM samaya anusAra zarIranI avagAhanA. vaikriya ane AhAraka zarIramAM navamo bola labdhino che. alpa bahutvaH- sarvabaMdhaka alpa hoya che, dezabaMdhakatenAthI asaMkhyaguNA hoyache. AhAraka zarIramAM sakhyAta guNA hoya che. audArikamAM abaMdhakathI dezabaMdhaka asaMkhyaguNA che, vaikriya AhArakabaMdhakathI abaMdhaka anaMtaguNA che. tejasakArpaNamAM abaMdhakathI baMdhaka anaMta guNA che. bhagavatI sUtraH zataka-8 103 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pAMca zarIra baMdhaka abaMdhakanuM alpabahutva :- (1) sarvathI ochA AhArakanA sarvabaMdhaka (2) enA dezabaMdhaka saMkhyAta guNA (3) vaikriya sarvabaMdhaka asaMkhyaguNA (4) enA dezabaMdhaka asaMkhyaguNA (5) tejasa kAryaNanA abaMdhaka anaMtaguNA (6) audArikanA sarvabaMdhaka anaMtaguNA (7) enA abaMdhaka vizeSAdhika (8) enA dezabaMdhaka asaMkhyaguNA (9) tejasa kArmaNanAM dezabaMdhakavizeSAdhika (10) vaikriyanA abaMdhaka vizeSAdhika (11) AhArakanAM abaMdhaka vizeSAdhika uddezaka : 10 (1) je zruta sampanna hoya AcAra saMpanna na hoya te dezavirAdhaka che. zruta saMpanna na hoya, AcAra saMpanna hoya te deza ArAdhaka che. bannethI saMpanna te sarva ArAdhaka che ane bannethI rahita te sarvavirAdhaka kahevAya che. (2) jJAna ArAdhanA jaghanya madhyama utkRSTa traNa prakAranI hoya che. eja rIte darzana ane cAritra ArAdhanA paNa traNa-traNa prakAranI che. ArAdhanAmAM ArAdhanA ane bhava - bhava 315 bhava 243bhava 1/2 bhava 315 bhava 2/3bhava 1/2 bhava 315 bhava jaghanya jJAnArAdhanA madhyama jJAnArAdhanA utkRSTa jJAnArAdhanA jaghanyadarzanArAdhanA madhyama darzanArAdhanA utkRSTa darzanArAdhanA jaghanya cAritrArAdhanA madhyama cAritrArAdhanA 104 anya ArAdhanA be-be (ma+3) 2/3bhava utkRSTa cAritrArAdhanA 1/2 bhavamAM mokSa traNa-u. vizeSa :- A badhI ArAdhanAvALA manuSya ane vaimAnikadevanA bhava kare che. utkRSTa cAritrArAdhanAvALA anuttaradeva ane manuSyanA bhava kare che. traNa-traNa (3) pudgala pariNAma varNAdi 25 prakAranA che. (4) lokAkAza ane eka jIvanA Atmapradeza samAna hoya che. (5) pudgalanA dravya ane dezathI ATha bhAMgA thAya che.--1. dravya 2. dravya deza 3. aneka dravya 4. aneka deza 5. dravya eka deza eka . dravya eka deza aneka 7. aneka mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma dravya ekadeza8dravya aneka dezaanekaparamANumAM be-pahelA bIjA.DhipradezamAM pa (kramathI). traNa pradezamAM sAta bhaMga AThamo choDIne cAra pradezathI dasa pradezI sudhI ane saMkhyAta asaMkhyAta ane anaMta pradezamAM ATha ja bhaMga thAya che. (6) karmaprakRtiomAM anaMta paramANu pudgala lAgelA hoya che. pratyeka Atma pradeza para anaMta anaMta karmavargaNA AvRta hoya che. covIse daMDakamAMAThekarma AvRta hoya che. manuSyamAM 8,7 athavA 4 karma AvRta hoya che. karmamAM karmanI bhajanA niyamo: bhajanA niyamA jJAnAvaraNIyamAM | mohanIya darzanAvaraNIya mohanIya aMtarAya | mohanIya mohanIya vedanIyAdicAra vizeSa - bhajanA niyamomAM meLavIne kula sAtakarma hoya che. eka karma pRcchAno ocho thaI jAya che. (7) jIva pugalone grahaNa karela hovAthI pugalI che. jIva dravyanI apekSA pudgala" paNa jIvano paryAyavAcI zabda che. che zataka 8/10 saMpUrNa | zataka-9H udezaka-1-30 , (1) jaMbudvIpanuM saMpUrNa varNana jaMbudvIpa prajJapti anusAra che. (2) jyotiSionuM(caMdra AdinuM) varNana jIvAbhigama sUtra anusAra che. (3) aMtaradvIponuM varNana jIvAbhigama sUtra anusAra che. pahelA uddezakamAM jaMbudvIpa prajJaptinA da(cha) (adhyAya)no atideza karyo che. bIjA uddezakamAM sUrya-caMdraAdinA varNana mATe sAtamA vakSaskArano atideza nathI Apyo paraMtu jIvAbhigama sUtrano atideza karyo che. trIjAthI trIsamAM uddezaka sudhI ra8(aThyAvIsa) uddezomAM28dakSiNadizAnAM aMtaradvIpo nA varNana hetu jIvAbhigama sUtrano atideza karyo che. bhagavatI sUtraH zataka-9 | 105 105 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - uddezakaH 31 (1) asoccA kevalIH- (1) dharmano bodha-jJAnAvaraNIya karmanAkSayopazamathI (2) dharmanI zraddhA- darzana mohanA kSayopazamathI (3)dIkSA-cAritra-moha ane vIryaMtarAyanA kSayopazamathI (4) brahmacarya vAsa-cAritramoha ane vIryAtarAyanA kSayopazamathI (5) saMyama jatanA-cAritramoha ane vIryAta-rAyanA kSayopazamathI (6) saMvara- cAritramoha ane vIryaMtarAyanA kSayopazamathI (7) thI (10) cAra jJAna-jJAnAvaraNIyanA kSayopazamathI (11) kevalajJAna-jJAnAvaraNIyanA kSayathI. kevala jJAna prApti - niraMtara chaTha, chaThanA pAraNA kare, baMne hAtha UMcA karIne sUryanI sAme AtApanA le, svabhAvathI bhadra hoya, vinIta hoya, ene adhyavasAyo thI, jJAnAvaraNIyanA kSayopazama thI vibhaMga jJAna utpanna thAya che. te jIvaAdine jANe che, jue che. pAkhaMDI ane AraMbhI, parigrahI, saMkilaSTa jIvone paNa jue che; vizuddha jIvone paNa jue che. jenAthI samakita prApta kare che. virbhAgajJAna avadhijJAnamAM pariName che. pachI yogyakramathI cAra dhAtakarmono kSaya karIne kevalajJAna kevaladarzana prApta kare che. avadhijJAna prApta thavAnA samaye 3-zubhalezyA, 3-jJAna, traNe yoga banne upayoga hoya che. saMhanana prathama, saMsthAna-6, avagAhanA 500 dhanuSya utkRSTa, vedapuruSa ane puruSa napuMsaka, saMjavalanano coka, prazasta adhyavasAya. teo kevalI banIne anya liMga mAMthI svaliMga dhAraNa karyA pahelA upadeza (pravacana) detA nathI. vyaktigata praznano javAba ane bodha ApI zake che. dIkSA nathI ApatA paraMtu nirdeza karI zake che. A kevalI traNe lokamAM hoI zake che. vRta vaitADhaya, somanasavana, paMDakavana, pAtAla kaLaza AdimAM hoI zake che. A kevalI eka samayamAM vadhAremAM vadhAre dasa hoI zake che. A badhuM varNana anya liMgavALA asocyA kevaLInI apekSA e che. soccA kevalI - asoccAnI samAna varNana che. vizeSa A svaliMga nI apekSA e kathana che. aThThamanA niraMtara tapathI AtmAne bhAvita kare che. avadhijJAna prApta thAya che. vadhAremAM vadhAre asaMkhya lokakhaMDa joI zakavA jeTaluM hoya che. | svaliMgI hovAthI lAMbA samayanI apekSAlezyA-kahI che. utkRSTajJAna-4 hoya che ane yoga-upayoga vagere asoccA samAna hoya che. lAMbA kALanI apekSA savedI-avedI bane kahe che. strI, puruSa ane puruSa napuMsaka hoI zake che. saMjavalana kaSAya4-3-2 athavA hoI zake che. akaSAyI paNa hoI zake che. prazasta adhyavasAyothI kevalajJAna utpanna thAya che. te kevalI upadeza paNa Ape che. dIkSA paNa Ape che. kema ke svaliMgI ja che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 10 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka samayamAM te vadhAremAM vadhAre 108 hoIzake che. arthAta 108 kevalI eka sAthe banI zake che. 108 eka sAthe mokSa jaI zake che. gAMgeya aNagAra : naraka pravezanaka H sarvajJa prabhu mahAvIra svAmI vicaraNa karatAM ekadA vANijya grAma nAmanA nagaramAM padhAryA. koIdivasa vyAkhyAnoparAMta pArzvanAtha bhagavAnanA paraMparAnuvartI zramaNa gAMgeya aNagAra prabhu mahAvIra pAse te dhutipalAsa udyAnamAM AvyA. emane covIsamAM tIrthaMkaranA zAsana mAM bhaLavAnuM hatuM. paraMtu te samaye gozAlaka ane mahAvIra A baMne tIrthaMkara rUpe bahucarcita hatA. mATe 'sAco tIrthaMkara koNa che' e vAtano nirNaya karavAnA hetuthI vaMdana namaskAra rUpa ziSTAcAra paNa karyA vinA te prazna pUchavA lAgyo. tenA pahelA praznano uttara hato-- jIva sAMtara niraMtara baMne rIte utpanna thAya che. temano bIjo prazna ema hato ke eka, be ke traNa saMkhyAmAM jIva narakamAM utpanna thAya to tenA keTalA bhaMga thAya ? A rIte temaNe eka pachI eka karatAM asaMkhya jIva utpanna thAya to tenA keTalA bhaMga thAya, evA prazno parIkSaNa mATe UbhA karyA. sarvajJa prabhue tenA zAMtithI ane te ja samaye javAba ApyA, te A pramANe che-- uddezaka H 32 eka jIva- narakamAM jAya to sAta bhaMga hoI zake che. pahelImAM jAya ke bIjImAM jAya yAvat sAtamImAM jAya * be jIva- narakamAM jAya to 28 bhaMgahoIzakeche. asaMyogI sAta bhaMgaupara pramANe arthAt baMne pahelImAM, baMne bIjImAM athavA baMne sAtamImAM. be saMyogI 21 bhaMga H- eka pahelImAM eka bIjImAM, ema yAvat eka pahelImAM eka sAtamImAM, A 6(cha) bhaMga pahelI naraka kAyama rAkhavAthI bane. pachI pahelIne choDIne bIjIne kAyama rAkhavAthI pAMca, trIjIne kAyama rAkhavAthI cAra, cothIne kAyama rAkhavAthI traNa, pAMcamIne kAyama rAkhavAthI be ane chaThThI-sAtamI thI eka bhaMga. ema kula 6+5+4+3+2+1 = 21 bhaMga thAya che. traNa jIva- narakamAM jAya to 84 bhaMga hoI zake che. asaMyogI sAta, dvisaMyogI 42. (eka jIva vadhavAthI 21+21 thayA) traNa saMyogI 35 bhaMga H- eka pahelImAM eka bIjImAM eka trIjImAM, ema eka pahelImAM eka bIjImAM yAvat eka sAtamImAM, A pAMca bhaMga pahelI-bIjI ne kAyama rAkhavAthI bane che. evI rIte pahelI-trIjIne kAyama rAkhavAthI 4(cAra), pahelI-cothI ne kAyama rAkhavAthI 3(traNa), pahelI-pAMcamIne kAyama rAkhavAthI 2(be) ane pahelI-chaThThI-sAtamI thI eka bhaMgabanyA. ema kula 5+4+3+2+1 = 15 bhaMga pahelI ne kAyama rAkhavAthI banyA. pahelIne choDIne bIjIne kAyama bhagavatI sUtraH zataka-9 Jain Education international For Fivate & Personal Use Only 100 www.jainrenbrary.org Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhavAthI 4+3+2+1=10bhaMgabane che. bIjIne choDInetrIjIne kAyama rAkhavAthI 3+2+1= 6bhaMga bane. cothIne kAyama rAkhavAthI ra+1=3bhaMga bane ane pAMcamI chaThThI sAtamI narakathI 1bhaMga thAya che. ema kula 15+ 10++3+1 = 3pa bhaMga thAya che. A prakArathI be saMyogI ane traNa saMyogInA bhaMga banAvIne batAvyA che. A vidhIthI AgaLa bhaMga samajI levA joIe. vistRta ane vividha bhaMgavidhio tathA sUtragata saMpUrNabhaMgonA spaSTIkaraNa mATe juo pariziSTa-2] (1) chaThThA zatakanA cothA uddezakane "zabda uddezaka saMjJAthI kahI ahIM kevalajJAnanA viSayanI bhalAmaNa ApI che. lokasvarUpa mATe zataka-panI bhalAmaNa ApI che. (2) nairayika vagere svataH(poteja) janme che, mare che. bhagavAna paNa sarvajJa hovAthI pote ja jANatA-jotA hoya che; parataH(bIjA vaDe) athavA sAMbhaLIne nahIM. paraMtu teo vagara sAMbhaLIne paNa saMpUrNa parimita-aparimita vastu tattvane jANe che. (3) A uparanA badhA praznottaro dvArA ane AgaLa pariziSTa-ramAM darzAvela bhaMga jALonA samAdhAna dvArA gAMgeya aNagAre(pArzvanAtha tIrthakaranA zAsanavartI zramaNe) bhagavAna mahAvIrane sarvajJa hovAno vizvAsa karyo; pachI zraddhA-bhaktinI sAthe vaMdana namaskAra karI bhagavAna pAse pAMca mahAvrata dharma svIkAra karyo. (4) A rIte avizvAsa ane parIkSaNanuM kAraNa e banI gayuM ke gozAlaka paNa e samaye 24mo tIrthakara manAto hato. eNe paNa devasahayogathI bAhya dekhAva tIrthakara samAna banAvyo hato ane nimitta jJAnathI bhUta-bhaviSyanI vAto paNa kaheto hato. (5) parIkSA karavAnI icchA dharAvanAra sAdhaka koIne koI prakAre mArga kADhI jale che. tattvajJAna saMbaMdhI praznonA uttara, nimittajJAna ane devasahAyathI nathI ApI zakAtA tyAM to potAnA jJAnathI hAjarajavAbadevAno hoya che. sAcA sarvazane AvA uttara ApavAmAM jarA paNa gaDamathala thatI nathI ane nakalI sarvajJa banelAo AvA bhaMga jALamAM aTakyA vinA turata javAbadevAmAM samartha hotA nathI. gAMgeya aNagAre te ja bhavamAM mokSa meLavIne badhA jaduHkhono aMta karyo. uddezakaH 33 bhagavAna mahAvIranA mAtA-pitA - rANI trizalA ane rAjA siddhArtha bhagavAna mahAvIranA prasiddha mAtA-pitA hatA. paraMtu dasamAMdevalokathI AvIne bhagavAna pahelA devAnaMdAbrAhmaNInA garbhamAM 83divasa rahyA hatA. A apekSAeRSabhadatta brAhmaNa ane devAnaMdA brAhmaNI paNa bhagavAnanA mAtA-pitA hatA. ekavAra vihAra karatAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI brAhmaNa kuMDagrAma nAmanA nagaramAM padhAryA. RSabhadatta ane devAnaMdA paNa darzana karavA mATe samavasaraNamAM AvyA hatA. 100 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta - - - Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAnaMdA brAhmaNI bhagavAna mahAvIra svAmIne animeSa dRSTithI jovA lAgyA. jotAM-jotAM ja enA badhA aMga-pratyaMgavikasita thaIgayA.khIlI uThayA ane stanomAM dUdha bharAI gayuM. kaMcukI vagere vastra ane hAthanA AbhUSaNa taMga thaI gayAM. gautamasvAmIeAbadhupratyakSa joyuM ane bhagavAnane enuM kAraNa pUchyuM. javAbamAM bhagavAne pUrvanI vAta karIne potAnI mAtA hovAno paricaya Apyo. tyArapachI Avela badhA lokone bhagavAne upadeza Apyo. RSabhadatta ane devAnaMdA upadeza sAMbhaLIne virakta thaI gayA, tyAM ja dIkSita thaI gayAM. temaNe baMnee ghaNAM varSa saMyama pAlana karyuM. agiyAra aMga zAstranuM adhyayana karyuM ane eka mahInAno saMthAro karIne eja bhavamAM saMpUrNa karmakSaya karI badhA duHkhono aMta ANyo. RSabhadatta pahelAM brAhmaNa matanA veda vageremAM pAraMgata hatA, pachI pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanamAM jIva ajIvanA jJAtA zramaNopAsaka banyA hatA ane jIvananA aMtima varSomAM saMyama paNa dhAraNa karI te ja bhavamAM mukta thaI gayA. bhagavAnanA jamAI: jamAlI : bhagavAna mahAvIrasvAmInI eka putrI hatI jenuM nAma priyadarzanA hatuM. enA patinuM nAma "jamAlI' hatuM. jamAlInuM ATha zreSTha kanyAonI sAthe pANigrahaNa(lagna) thayuM hatuM. apAra dhana-vaibhavanA svAmI hatA. mAnuSika sukha ane kAma bhogamAM ja te manuSyabhavano samaya vyatIta karI rahyo hato. vairAgya prApti -ekavakhata zramaNa bhagavAna mahAvIranuMtyAM padArpaNa thayuM. udyAna tarapha lokonA aneka samUha(ToLAM) javA lAgyA. lokonA kolAhalano avAja jamAlI sudhI paNa pahoMcyo, lokonA ekadizAmAM javAnuM kAraNa jANyuM ane te paNa bhagavAnanI sevAmAM ratha dvArA pahoMcyo, samavasaraNanI najIka ratha rokIne nIce utaryo. phUla, pANI vagere saceta vastuno tyAga karyo (alagakaryA) Ayudha-zastra aneupAnaha(joDAM) vagere aceta padArthono paNa tyAga karyo. (kADhIne rAkhI dIdhA) | mukha para eka paTavALuM vastra rAkhyuM. A prakAre saceta-acetano vivekarAkhI parama pavitra ane ekAgra citta thaI mastaka para aMjalI rAkhIne bhagavAnanI najIka pahoMcyo. traNa vakhata Avartana sAthe vaMdanA karI samavasaraNamAM besI gayo. bhagavAnejamAlI sahita upasthitavizALa pariSadane dharmaupadeza Apyo.jamAlI upadeza sAMbhaLIne AnaMdita thaI gayo. tene zraddhA rucI jAgI ane saMyama levA mATe taiyAra thaIgayo. bhagavAna pAse potAnI manobhAvanA vyakta karI. ghare pahoMcIne mAtA-pitAnI sAme potAnI bhAvanA vyakta karI. dIkSAnA bhAva sAMbhaLIne mohamayI mAtA potAne saMbhALI na zakI, mUchita thaIne paDI gaI. thoDI vAramAM dAsIoe karelI paricaryAthI svastha thaIne uThI ane AMkhamAM AsuM sAthe raDatI-paDatI putrane samajAvavA lAgI. bhagavatI sUtraH zataka-9 109 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAtA ane putrano sarasa saMvAda H mAtA :- he putra ! tuM mane iSTa, kAMta, vallabha, AdhArabhUta, vizvAsapAtra, ratnatulya, jIvanano AnaMdadAyaka eka ja putra che. he putra ! eka kSaNa mATe paNa ame tAro viyoga sahana nathI karI zakatA. AthI jayAM sudhI ame jIvIta chIe tyAM sudhI tuM gharamAM ja rahI ane kuLa-vaMzanI vRddhi kara ane jyAre ame kALadharma pAmIe, tArI vRddhAvasthA AvI jAya tyAre tuM bhale dIkSA le je. jamAlIH--hemAtApitA! A manuSya jIvana janma, jarA, maraNa, roga, vyAdhi vagere aneka zArIrikamAnasikaduHkhonI atyaMta vedanAothI pIDita che, adhRva, anitya che, saMdhyAkALa nA raMgo samAna che, pANInA parapoTA samAna che, kuzAgra para(ghAsapara) rahela jhAkaLabiMdu samAna che svapna darzana samAna ane vIjaLInA camakArA samAna caMcaLa che; saDavuM, paDavuM, gaLavuM ane naSTa thavAno eno svabhAva che. eka divasa ene avazya choDavuM paDaze. to he mAtA-pitA! ApaNAmAMthI pahelAM koNa jaze ane pachI koNa jaze ? AnirNaya koNa karI zake che? AthI he mAtA-pitA! tame mane AjJA Apo. ApanI AjJA maLavAthI huM zramaNa bhagavAna-mahAvIrasvAmInI pAse saMyama aMgIkAra karavA mAgu chu. (icchu chuM.) mAtA-pitA :- he putra ! tAruM zarIra badhA lakSaNo, guNothI saMpanna che, roga rahita, zakti saMpanna che, nirupakRta che. AthI jyAM sudhI rUpa, saubhAgya ane yauvana AdiguNa che tyAM sudhI tuM enAthI sukhano anubhava kara. amArA mRtyu thayA bAda kuLa ane vaMzanI vRddhi karIne pachI dIkSA le je. = jamAlI H - he mAtA-pitA ! suMdara dekhAvavALuM A zarIra duHkhonuM bhAjana, seMkaDo rogonuM ghara che; mATInA vAsaNa samAna (kAcanA vAsaNa samAna) durbaLa che; azucino bhaMDAra che. sadAya enI saMbhALa rAkhavI paDe che. to paNa e jIrNa ghara samAna che, anizcita samayamAM eka divasa choDavu ja paDaze. he mAtA-pitA! ApaNAmAMthI koNa pahelA jaze athavA pachI jaze enI khabara nathI. AthI ApanI AjJA maLavAthI huM dIkSA levA icchuM chuM. mAtA-pitA :- he putra ! tArI A tarUNa avasthAvALI yogya guNavALI, rUpavALI, samAna umara vALI, vinayavALI, vicakSaNa, madhurabhASI, mitabhASI, manane anukULa, priya, uttama, sarvAMga suMdara ATha patnIo che ane tArA tarapha pUro anurAga rAkhavAvALI che. yauvana vayamAM atyAre tuM enI sAthe sukha bhogava. yuvAnaavasthA DhaLavA para viSayavAsanAthI mukta thaIne, bhogaicchAnuM kutuhala samApta thavA para ane amArA mRtyu pachI dIkSA leje. jamAlI H-- he mAtA-pitA ! A kAmabhoga nizcita azucino bhaMDAra, durgandhathI bharelA che; udvega utpanna karavAvALA che; bIbhatsa thoDo samaya rahevAvALA, tuccha kalimala(gaMdakI) rUpa che. te zArIrika mAnasika duHkho dvArA sAdhya che, ajJAnI athavA sAmAnya puruSo dvArA sevita che. 110 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmabhoga uttama puruSo dvArA tajavA yogya(tyAjya) che, pariNAme duHkhadAyI che; kaThinatAthI chUTavAvALA che ane mokSa mArganI gatimAM vinarUpa che. te zalya, jhera ane kAMTAnI upamAvALA che, anarthonI khANa che ane mahAna pramAda, moha ane karmabaMdhamAM vadhAro karanArA che. he mAtA-pitA! pahelAM athavA pachI koNa jaze e khabara nathI. AthI tame mane AjJA Apo huM bhagavAnanI pAse saMyama levA mAMgu chuM. mAtA-pitA:- he putra! A ApaNAM dAdA-paradAdAoe kamAyeluM apAra dhana che, sAta peDhI sudhI khAI-pI ane dAna ApatAM paNa khalAsa nathI thavAnuM. eTalA mATe he putra! maLela A dhana-saMpatino tuM lAbha lemanuSyabhavano AnaMda laI pachI dIkSA leje. jamAlI - he mAtA-pitA! A sonuM, cAMdI, hIrA, jhaverAta vagere dhana, cora, agni, rAjA, mRtyune AdhIna-parAdhIna che. AnA keTalA bhAgIdAra che. A lakSmI caMcaLa, adhuva, anitya, azAzvata che. eno ekakSaNano paNa bharoso nathI. na AyuSyano koI bharoso che. AthI he mAtA-pitA! huM tamArI rajA maLavAthI dIkSA levA icchuM chuM. [mAtA-pitAnIdhana, vaibhava, bhogaAkarSaNaane mohamayI zakti saphaLa na thatAM, have pachI dIkSAnI bhayAnakatA dvArA putranA vicArone parivartita karavAno prayatna karavA lAgyA mAtA-pitA - he putra!Anirjhanya pravacana satya che.yAvatubaMdhAdukhono aMta karavAmAM samartha che. parantuhe putra! A dIkSA(saMyama jIvana) talavAranI tIkSNa dhAra para cAlavAthI paNa atyaMta duSkara che; loDhAnA caNA cAvavAthI paNa kaThina che; retInAM koLIyAnI jema nirasa che; nadI pravAhanI sAme cAlIne pAra karavA samAna zramadAyaka che ane hAtha vaDe samudra pAra karavA samAna kaThina che. mahAzilAne mAthA para upADI rAkhavA samAna che. avizrAma gatithI aneka hajAra guNA niyamonA bhArane dhAraNa karavAthI duSkara che. dIkSA aMgIkAra karyA pachI jIvananA keTalAMka jarUrI kArya paNa karavAnuM (nAna,maMjana,mRgAra) kalpatuM nathI; phaLa, phUla, lIlI vanaspati, kAcu pANI, agni vagere sevana karavAnuM kalpatuM nathI; bhukha, tarasa, zardI, garamI, cora, zvApadazikArI) sarpa, DAMsa, macchara vagerenA kaSTa upasarga sahana karavA paDe che. roga AvavA para upacAra na karavo, jamIna para sUvuM, pagapALA vihAra, loca, AjIvana brahmacaryapAlana, ghare-ghare bhikSA mATe pharavuM, strIone jovAchatAMyuvAna uMmaramAM navavADa zuddha brahmacarya pAlana karavuM he putra! atyaMta duSkara che. he putra! tAruM A sukomaLa zarIra dIkSAnA kaSTo mATe jarApaNa yogya nathI. AthI he putra! tuM gharamAM rahe ane sukha bhogava. jayAM sudhI ame jIvita chIe tyAM sudhI tAro ekakSaNa paNa viyoga nathI joI zaktA. amArA mRtyu pachI tuM zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse dIkSA leje. jamAlI - he mAtA-pitA! je kAyara puruSa hoya che. jenI daihika lAlasA maTI nathI, je A laukika sukhamAM Asakta che tenA mATe dIkSAnI upara kahela duSkaratA che arthAt ene bhagavatI sUtraH zataka-9 111 111 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyama pAlana karavuM kaThinahoI zake che. paraMtu je Alaukika sukhonI AzAthI mukta-virakta thaI gayA che, dhIra, vIra, deDha nizcayavALA puruSa hoya che, enA mATe saMyamanI muzkelI jarApaNa bAdhaka nathI. paraMtu AnaMdadAyaka hoya che. AthI he mAtA-pitA ! saMpUrNa duHkho ane bhava paraMparAnuM unmelana karanArA, sukhamaya saMyama grahaNa karavAnI Apa mane AjJA Apo. saMyamanI AjJA - koIpaNa prakAre mAtA-pitA jamAlIkumAranI vairAgyabhAvanAne rokI zakyA nahIM, aMte kamane svIkRti ApavI paDI. pachI teno dIkSA mahotsava ujavyo. jamAlInI abhilASA pramANe kutrikApaNamAMthI be lAkha sonaiyAnAM rajoharaNa pAtra maMgAvyAM hajAmane bolAvyo, hajAme moM para mukhavastra bAMdhIne jamAlInA vALa kApyA, coTInA lagabhaga cAra AMgaLa kSetra pramANe vALa rAkhI badhA vALonuM khura muMDana karyuM. ene paNa eka lAkha sonaiyA ApyA. e vALane svaccha vastramAM laIne dhoIne mAtAe ratnakaraMDakamAM rAkhI potAnA ozikAnI pAse rAkhI dIdhA. pachI jamAlIne uttarAbhimukhabesADIne mAtA-pitAe maMgaLakaLazothI snAnavidhi karAvI; vastra, mALA, AbhUSaNo thI susajjita karyA. hajAra puruSa upADe tevI pAlakhI maMgAvI emAM jamAlIkumAra pUrvAbhimukha siMhAsana para besI gayA. enI jamaNI tarapha mAtA-pitA paNa besI gayA. pachI apUrva vaibhavanI sAthe ane aneka maMgaLonI sAthe vizALa jana samudAya sAthe, ghoDA, hAthI, ratha vagere sAthe e dIkSA mahotsavano varaghoDo rAjamArgo parathI AgaLa vadhyo. gharomAMthI seMkaDohajAro strI-puruSo e varaghoDAne ane dIkSArthI jamAlIkumArane jovA lAgyA. kSatriyakuMDa grAma nagarathI e varaghoDo brAhmaNakuMDa grAma nagaranI tarapha jaI rahyo hato. rastAmAM utsAhI loko vividha jaya jayakAra karatA, maMgala avAja karatA jaI rahyA hatA. emAM mukhya nArA A pramANe hatA. dIkSArthInA nArA - he naMda (AnaMdadAyaka--AnaMda icchuka) !tamArI dharma dvArA jaya ho! he naMda! tapathI tamArI jaya ho! he naMda. tamAruM kalyANa ho! he naMda! tame akhaMDita jJAna-darzana, cAritranA svAmI bano! he naMda! tame indriya jayI bano. he naMda! tame badhA viknone pAra karo! he naMda! ApaparISaharUpI senA para vijaya meLavo. he naMda! tame rAga-dveSarUpI mallo para vijaya prApta karo. he naMda! uttama zukala dhyAna dvArA karmarUpI zatruonuM mardana karo. he dhIra! traNa loka rUpa vizva-maMDapamAM uttama ArAdhanA rUpa vijaya patAkA pharakAvo. he dhIra! apramatta thaI saMyamamAM vicaraNa karo. he vIra ! nirmaLa vizaddha anuttara kevalajJAna prApta karo. he vIra! tamArA dharmamArgamAM koI prakAranuM vighna naho. he mahAbhAga! tame paramapadarUpa mokSa prApta karo. dIkSArthI bhagavAnanA samavasaraNamAM :- varaghoDo bhagavAnanA samavasaraNa sthaLanI najIka pahoMcI gayo. jamAlIkumAre chatra, cAmara, zibIkAno tyAga karyo. page cAlIne mAtA-pitAnI sAthe bhagavAnanI sAme pahoMcyA. mAtA-pitAebhagavAnanevaMdananamaskAra 112 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAgama navanItA Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIne nivedana karyuM, hemaMte! A jamAlIkumAra amAro ekano eka putra che te amane ISTa, kAMta, vallabha che. e jaLa kamaLanI jema bhogothI virakta banI gayo che. ene ame tamane ziSyarUpI bhikSA ApIe chIe, tame svIkAra karo. tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIra eno svIkAra kare che ane jamAlIkumArane nirdeza karatAM kahe che ke he devAnupriya!tamane sukha thAya tema karo. tyAre jamAlIkumAre IzAna khUNAmAM nizcita jagyA)mAM jaIne pote ja vastraAbhUSaNautAryA.mAtAe ene zuddhavastramAM grahaNa karyAane AMsu sAratA jamAlIkumArane aMtima zikSA vacana kahyA ke he putra! tuM sArI rIte saMyama pAlana karaje. tapamAM parAkramI banaje ane jarApaNa pramAdana karaje. A pramANe zikSA vacana kahetAM mAtA-pitA bhagavAnane vaMdana-namaskAra karIne cAlyA gayA. 500 puruSo sAthe dIkSA grahaNa :- jamAlIkumAra cAra AMgaLanI coTInA vALano paMcamukTi lonca karI bhagavAnanI sAme pahoMcyA. jamAlInI sAthe ja 500 bIjA puruSo dIkSA levA mATe taiyAra thaI gayA hatA. prabhue 500 puruSonI sAthe jamAlIkumArane dIkSita karyA. tenuM vistRta varNana ahIM nathI. - dIkSA laIne jamAlI aNagAre saMyama vidhiono jJAna ane abhyAsa karyo, tapa-saMyamamAM AtmAne bhAvita karyo yAvat 11aMgazAstronuM adhyayana karyuM. svataMtra vicaraNa :- koI samaye jamAlI aNagAre svataMtra vicaraNa mATe bhagavAnane nivedana karyuM. bhagavAne evI sparzanA jANIne ene svIkRti na ApI ane mauna rAkhyuM. 500 ziSyo sahita emaNe bhagavAnane vaMdana karIne tyAMthI vihAra karyo. vihAra karatAM teo zrAvasti nagarImAM pahoMcyA. AhAranI aniyamitatAthI ane arasAhAra, virasAhArathI, rukSa, prAMta, kAlAtikrAMta, pramANAtikAMta ane zItaLa AhArathI emanA zarIramAM vipula roga utpanna thayo, pragADha dussaha vedanA thavA lAgI. enuM zarIra pitta javara ane dAhathI AkrAMta thaI gayuM. mithyAtvaudaya -vedanAthI pIDita banelA jamAlI aNagArezramaNone saMthAro(pathArI) karavAnuM kahyuM. pathArI karavAmAM thoDo samaya lAgyo. emane ubhA rahevAnuM asahya thaI gayuM hatuM. jaldIthI emaNe teone pUchI lIdhuM ke he devAnupriye pathArI pAtharI lIdhI ke pAtharo cho? zramaNoe uttara Apyo ke atyAre pathArI pAtharI nathI, pAtharI rahyA chIe. kaSTanI asahyatAne kAraNe evAkyo paraenuM UMdhuM ciMtanacAlavA lAgyuM.mithyAtvakarmadalIkono udaya thayo ane A pramANe vicAravA lAgyA ke zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIno siddhAMta che ke "cAlatAM-cAlatAM cAlyA, karatAM-karatAM karyuM', A siddhAMta mithyA che. A huM pratyakSa anubhava karuM chuM. A prakAranA manogata bhAva emaNe zramaNonI sAme rAkhyA. keTalAka zramaNoe emanI A vAta para zraddhA karI ane keTalAke zraddhA nakarI, pratikAra karyo. paraMtu mithyAtva udayanA prabhAvathI jamAlIne e daDha nizcaya thaI gayo ke bhagavAnano siddhAMta mithyA che. tyAre keTalAka zramaNa jyAM caMpAnagarImAM bhagavAna birAjamAna hatAM bhagavatI sUtraH zataka-9 | |113] Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM vihAra karI gayA. avinaya :- thoDA divasomAM jamAlI paNa svastha thaI gayA. te paNa vihAra karatAM caMpAnagarImAM bhagavAnanI samakSa pahoMcyA ane ubhA rahIne kahevA lAgyA ke bhaMte ! ApanA keTalAka ziSyavasthA vicaraNa karIne Ave che. paraMtu huM kevalI banIne Avyo chuM. gautama svAmIe eka ja prazna pUchIne ene nirutara ane cUpa karI dIdhA. pachI bhagavAne jamAlIne kahyuM ke he jamAlI! mArA anya chadmastha aNagAra A praznano uttara mArI jema ja ApI zake che. paraMtu e potAne tArI jema kevalI nathI kahI zaktA. pachI bhagavAne e praznano uttara spaSTa karyo ke loka zAzvata che. kemake te sadA hato che ane raheze. loka azAzvata che, kema ke e utsarpiNI, avasarpiNI vagere rUpa paryAyomAM badalato rahe che. A jIva zAzvata che, kema ke sadA hato, che ane raheze. temaja A jIva azAzvata che, kema kenAraka vagere paryAyomAM badalAto rahyo che. bhagavAnathI aLagAva ane mithyA prarupaNAH- jamAlI nirutara thaI gayA ane zraddhA pragaTa na karatAM mithyAtva udayanA prabhAve tyAMthI nIkaLI gayA, aneka asat prarupaNA karatAM vicaravA lAgyA.A rItemithyAtvanA abhini-vezathI potAne ane bIjAne bhrAMta karatAM tapa-saMyamanuM pAlana karavA lAgyA. prathama guNasthAnavartI hovA chatAM aneka varSo(10-15 varSa) saMyamanuM pAlana karyuM. 15 divasanA saMthArA bAda kALadharma pAmIne chaThThA devalokamAM kilviSikadevarUpamAM utpanna thayA. jamAlI kilpiSIka deva - jamAlIne kALa dharma pAmyA jANIne gautama svAmIe enI gati-sthiti, bhava-bhramaNa saMbaMdhI prazna karyo. javAbamAM bhagavAne jaNAvyuM ke jamAlI devalokano bhava pUro karIne 4-5 manuSya, tiryaMca, naraka, devanA bhava karaze. pachI badhA karmano kSaya karIne mokSe jaze. kilviSiko nA bhava bhramaNa - kilviSika deva traNa prakAranA hoya che ane enA traNa sthAna che. (1) prathama dvitIya devalokanI nIcalI prataramAM traNa palyopamanA AyuSyavALA (2) trIjA-cothAdevalokanI nIcalI prataramAM traNa sAgaropamanA AyuSyavALA (3)chaThThA devalokamAM 13 sAgaranA AyuSyavALA. - A kilviSiko ochAmAM ochA 4-5 naraka, tiryaMca, manuSya, devanA bhava kare che ane utkRSTa anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che. kAraNa ke je kuLa gaNa saMghanA virodhI SI hoya che, AcArya, upAdhyAya, AdinA apayaza, avarNavAda, apakIrti karavAvALA hoya che; aneka asatya arthonI prarUpaNA kare che; kadAgrahamAM pote bhramita hoya che ane bIjAne bhramita kare che, sAthe niraMtara tapa saMyamanI vidhionuM utkRSTapAlana kare che. aMtima samaya sudhI potAnI mithyAvAditAnI AlocanA-prAyazcitta zuddhikaraNa nathI karatAM, te jIva A kilviSikadevasthAnone prApta kare che. dazavaikAlika sUtra adhya. para anusAra tapa saMyamanA cora evA virAdhaka zramaNa paNa mithyAtva pAmI kilviSikamAM jAya che. aupapAtika sUtra AdimAM paNa AnuM varNana che. 114 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta, Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezakaH 34 (1) koI eka manuSya pazu athavA trasa jIvane mAranArA vyakti anya paNa aneka jIvonI hiMsA karanArA hoya che. (2) koI zramaNanI hiMsA karanArA enI hiMsAnI sAthe anya anaMta jIvonA paNa nAzaka hoya che. enuM kAraNa e che ke muni anaMta jIvonA rakSako, virata che. marIne e avirata thaI jAya che athavA anaMta jIvonA rakSakanI hiMsA karavAnI apekSAe ene anaMta jIvonA hiMsaka ane anaMta jIvonA vairathI spaSTa hovAnuM kahevAyuM che. (3) pAMca sthAvara zvAsozvAsamAM pAMca sthAvarane grahaNa karI zake che. enAthI ene traNa, cAra athavA pAMca kriyA lAge che. (4) vAyuthI athavA pracaMDa vAyuthI jo vRkSa athavA vRkSanA mULa halAvAya che athavA pADI devAya che to vAyukAyane traNa, cAra athavA pAMca kriyA lAge che. te zataka 9/34 saMpUrNa che zataka-10H uddezaka-1 (1) dasa dizAo:| dasa dizA | nAma | dizA-vidizA svarupa indrA dizA. be-be pradezI vRddhi pUrva-dakSiNa Agneya koNa vidizA eka pradezIsarvatra dakSiNa yamAM | dikSa be-be pradezI vRddhi dakSiNa-pazcima | naiRtya koNa | vidizA eka pradezI sarvatra pazcima vANI dizA be-be pradezI vRddhi pazcima-uttara vAyavya koNa | vidizA eka pradeza sarvatra uttara saumyA(saumA) dizA be-be pradezI vRddhi uttara-pUrva | IzAna koNa vidizA eka pradezI sarvatra urdhvadizA | vimalAdizA dio | dizA cAra pradezI sarvatra adhodizA | tamAdizA | dizA cAra pradeza sarvatra (ra) cAre dizAo mULamAM be pradeza pahoLI che. pachI AgaLa pratyeka pradezamAM be-be pradeza vadhAro thato gayo che. arthAt banne bAju eka-eka pradeza jeTalI vadhatI gaIche. vidizAo ane urdhva, adho dizA sarvatra samAna che. pUrva bhagavatI sUtraH zataka-10 115 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) dizAono udgama merunA madhyathI thAya che. tyAM cAra upara, cAra nIce ema ATha rucaka pradezothI daze dizAo zaru thAya che. dizAo gADInA "odhANa' AkAranI hoya che. vidizAo muktAvalInA AkAranI che. UMcI-nIcI dizA cAra pradezI hovAthI rucakAkAra che. (4) dizAonI vizALatA hovAthI enAmAM jIva ane jIvanAdeza athavA pradezano samAveza thaI jAya che. AthI niyamataH jIva, jIvadeza, jIva pradeza hoya che. ekendriya AdipaMcendriya sudhInA badhA jIva prApta hoya che. ajIvamAM traNa astikAyanAdeza ane pradeza ema hoya che ane addhAkAla hoya che ane pudagalAstikAyanA cAra bheda che. kula 6+ 1 = 7 + 4 = 11 bheda ajIvanA hoya che. (5) vidizAo eka pradezI hovAthI enAmAM pUrNa jIva nathI hotA, deza athavA pradeza hoya che. ekendriya jIvaniyamataH hoya che. zeSa jIva kayAreka hoya che. kayAreka nathI hotA. jIvadezamAM traNa bhaMga hoya che. jethI-jIvanA deza, ekajIvanA aneka deza ane aneka jIvanA aneka deza. pradezamAM be bhaMga hoya che. kema ke eka pradeza rUpa pahelo bhaMga nathI hoto aneka pradeza hoya che. ajIvanA 7 + 4 = 11 bhedadizAnI samAna ja hoya che. (6) UMcI dizAmAM vidizAnI samAna jIva-ajIvanA bhedabhaMgahoya che. kema ke cAra pradezIhoya che. nIcI dizA paNaUMcI dizAnI samAna che. paraMtutyAMaddhAkAla(sUryano prakAza) nathI. (7) prajJApanA padaranA avagAhanA saMsthAnA saMbaMdhI saMpUrNavarNana ahIM samajavuM. uddezaka : ra. (1) kaSAya bhAvamAM vartamAna aNagAra dizAonA, rUponA avalokana karatAM sAparAyikakriyAvALA hoya che ane akaSAya bhAvamAM rahyA jIva IriyAvahi kriyAvALA hoya che. ahIMyA kaSAyabhAva mATe "vIcipatha" zabdano prayoga karyo che. (2) traNa yonI saMbaMdhI varNana prajJApanA sUtra pada9nI samAna samajavuM. traNa vedanA saMbaMdhI varNana 35 mAM pada samAna che. bhikSu paDimAnuM saMpUrNa varNana dazAzruta skaMdha sUtranI samAna che. (3) bhikSu koIpaNa akRtya sthAnanI AlocanA pratikramaNa karyA vagara ke pachI carama samayamAM badhI AlocanA karI laIza. atyAre nathI karato, ema vicArIne AlocanA karyA vagara vacce ja kALa karI jAya to ArAdhanA thatI nathI. koI bhikSu ema vicAre ke zrAvaka gRhastha jIvananA keTalAMya avrata sevana 116 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatA paNa devalokamAM jAya che to huM vyaMtara vagere deva avasthA to avazya prApta karIza. AvA saMkalpothI nAnA moTA doSanI AlocanA pratikramaNa na kare ane A saMkalpanI paNa AlocanA ane pratikramaNa na kare to te ArAdhaka hotA nathI. A rIte uparokta sarvevirAdhaka hoya che. uparanA koI paNa sAdhakane AlocanA pratikramaNano avasara prApta thaI jAya to te ArAdhaka thaI zake che. uddezakaH 3 (1) deva-devI potAnA cAra-pAMca AvAsa sudhI svAbhAvika zarIranI gatithI jaI zake che. enAthI vadhAre javA mATe uttara vaikriya karavuM paDe che. (2) deva-devI potAnA alpaaika deva devInI vaccethI arthAt emanuM ullaMghana karatA jaI zake che; samAna athavA adhika RddhivALA deva-devInuM ullaMghanae karI zakatA nathI, paraMtu kadAca te pramAdamAM hoya athavA chalathI(dago karavo) ullaMghana karI zake che. (3) ghoDo jyAre doDe che. tyAre enA hRdaya ane yakRtanI vacce 'kaDakaDa' nAmano vAyu utpanna thAya che. jenAthI eno ' khu-khu' evo avAja Ave che. (4) have ame besazuM, sUIzuM, ubhA rahIzuM vagere vyavahAra bhASA prajJApanI bhASA hoya che, te satya ke asatya hotI nathI. anya paNa AmaMtraNI, jAyaNI, pucchaNI bhASA paNa prajJApanI bhASA hoya che, te satya-asatya hotI nathI. uddezaka : 4 (1) camarendranA trAyaviMzaka(maMtrI athavA purohita sthAnIya) deva zAzvata hoya che. eka cyavatAM bIjA utpanna thaI jAya che. kAkaMdI nAmanI nagarImAM 33 mitra zeTha(gAthApati) rahetA hatA. te pahelAM zuddha AcArI zramaNopAsaka hatA. pachI zithila AcArI banI gayA. aMtamAM AlocanA zuddhi karyA vagara Ayu samApta thaI javAthI te sarve asurendra camarendra nA trAyaviMzaka deva banyA hatA. vartamAnamAM A ja tetrIsa kAkaMdInA zrAvaka devarUpamAM trAyaviMzaka che. AvAja 33 thatA rahe che. viccheda nathI paDato. zyAmahastiaNagAranA gautamasvAmIne pUchela ane pachI gautama-svAmIe bhagavAnane pUchela praznano A sArAMza che. balIndranA 33 trAyatriMzaka deva bibhelanagaramAM zramaNopAsaka hatA ane bAdamAM zithila AcArI thaI javA para A asurakumAra devamAM utpanna thayA che. A rIte 10 bhavana pationA trAyazriMsaka deva che. bhagavatI sUtraH zataka-10 117 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - deva 5 6OOO. zakendranA paNa trAyanTiMzaka deva che. te palAzakanAmanA nagaramAM zuddha zramaNa upAsaka paryAyanuM pAlana karI ArAdhaka thaI deva thayA che. IzAnendranA trAyannizaka caMpAnagarInA 33 zrAvaka hatA. ArAdhaka thaIne deva banyA. A baMne ArAdhakoe eka mahinAno saMthAro karI kALa karyo hato. bhavanapatinA trAyannizakoe 15 divasano saMthAro karI kALa karyo hato. uddezaka : 5 agramahiSI parivAra: agra mahiSI parivAra vikuvarNArUpa truTis 1-camarendra | 5 | 8000 | 8000 40,000 2-balIndra 8000 8000 40,000 3-navanikAyanA indra - $OOO. 36,000 4-badhAnA lokapAla | 4-4 1000 1000 4,000 pa-vyaMtarendra 4-4 1000 1000 4,000 -jayotiSendra 4-4 4000 4000 16,000 7-graha 4-4 4000 4000 | 16,000 8-zakendra 16000 16,000 / 1,28,000 9-IzAnendra | 8 16,000 16,000 | 1,28,000 / 10-baMnenAlokapAla 4 | 1000 1000 | 4,000 sUtramAM badhAnI agramahiSInA nAma kahela che. ekaekaagramahiSInA parivAranIdevIojeTalI hoya che eTalI saMkhyAmAM te potAnAM rUponIvikurvaNAindranI sAthe paricAraNA hetu kare che. indranI paricAraNA yogya utkRSTa devIonA rUpone truTita zabdathI kahevAyela che. truTitano artha che - eka TukaDI, eka samUha. potAnI sudharmA sabhAmAM koI paNa deva maithuna sevana karatA nathI. uddezaka 6, 7-34 zakendranA janma vagerenuM saMpUrNa varNana sUryAbhadevanA varNana samAna che. juo rAjaprazrIya sUtra sArAMza khaMDa-1. zakendra3ra lAkhavimAnonA svAmI hoya che. uttara dizAnA 28 aMtara dvIponuM varNana jIvAbhigama sUtranI samAna che. 118 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka-11 : uddezaka-1 A uddezakanuM nAma "utpala uddezaka siddhAMtamAM prasiddha che. AmAM utpala kamala vanaspatinA bhAva saMbaMdhI varNana 31 dvArothI karAyela che. enI samAna AgaLa ATha uddezaka sudhI varNana che. utpala patra vagere pratyeka vanaspatimAM pahelA eka jIva utpanna thAya che. pachI enI nizrAmAM aneka jIva utpanna thatA rahe che. ahIM 31 dvAronA varNananI sAthe eka vacana, bahuvacananI apekSA koI dvAromAM bhaMga paNa kahevAyela che. enI vidhi e che ke pUchAyela bolomAM eka bola prApta thAya to enA ekavacana ane bahuvacananA ebe bhaMgahoya che. be bola prApta thAya to ane asaMyogI 4, dvi saMyogI 4, ema 8 bhaMga hoya che. traNa bola prApta thAya to 26bhaMga (6+ 12+8) hoya che ane 4 bola prApta thAya to 80 bhaMga (8 +24+3+16) hoya che. A 8--80 bhaMgonI bhaMga banAvavAnI vidhi prajJApanA sUtra pada 16, sArAMza khaMDa naM. 6mAM batAvAI che. utpalanA dvAra varNana - Agati traNa gatithI (1narakagati choDIne) utpAta, eka samayamAM 1-2-3utkRSTa asaMkhyAtA upaje. parimANa asaMkhya utsarpiNI, avasarpiNI nA samaya tulya asaMkhyAtA hoya che. avagAhanA. utkRSTa 1000yojana sAdhika hoya che. baMdha sAta karmonA baMdha hoya che. abaMdha nathI hotA. bhaMga -2 ane AyukarmanA baMdha-abaMdha baMne hoya che. maMga-8 zAtA-azAtA baMne vedanA hoya che. bhaMga-8 ATha karmono udaya thAya che. anudaya nahIM. bhaMgara-2 udIraNA dakarmonA udIraka hoya che. anudIraka nahIM. bhaMgara-2, Ayuane vedanIyakarmanA udIraka anudIrakabaMne hoya che. lezyA kRSNa AdicAralezyA hoya che.bhaMga-80 daSTi eka mithyAdaSTi, bhaMga-2 jJAna ajJAnI che, jJAnI nahIM. bhaMga-2 yoga kAya yogI che. bhaMga-2 upayoga bane. bhaMga-8 varNAdi 20bola pAme. bhaMga-2-2, zarIranI apekSA. che che - 2 ja 1 vedanA udaya 1 8 8 2 bhagavatI sUtraH zataka-11 ] 119 119 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 LOC8 2 2 2 8 2 8 8 16 17 18 19 20 21 22 23 24 27 25 indriya 2 2 3 5 3 3 26 kAsthiti kAlA deza 28 29 30 31 3ra ucchavAsa 33 hAra virata kriyA baMdhaka saMjJA kaSAya veda veda--baMdhaka sannI 120 AhAra sthiti samuddAta maraNa gati traNa bola pAme, (1) ucchavAsaka (2) nizvAsaka (3) nouzvAsaka nonizvAsaka. bhaga 26 hoya che. AhAraka anAhAraka baMne. bhaMga-8 avirata hoya che. bhaMga-2 sakriyA hoya che, akriyA nahIM. bhaMga--ra sapta vidha baMdhaka ane aSTa vidha baMdhaka bane. bhaMga-8 cAra hoya che. bhaMga-80 cAra hoya che. bhaMga-80 eka napuMsaka. bhaMga-2 traNe veda baMdhaka, bhaMga-26 kevaLa asanni che. bhaMga-2 saindriya che, anindriya nathI. bhaMga-ra utkRSTa asaMkhya kALa. cAra sthAvaranI sAthe utkRSTa asaMkhyabhava, asaMkhyakALa. vanaspatinI sAthe utkRSTa anaMta bhava, anaMta kALa. vikalendriyanI sAthe utkRSTa saMkhyAtA bhava, saMkhyAtAkALa. tiryaMca paMcendriya ane manuSyanI sAthe utkRSTa 8 bhava, cAra karoDa pUrva cAlIsa hajAra varSa. 288 prakAranA 6 dizAthI. jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa dasa hajAra varSa. traNa kramazaH. bhaMga-26 uddezaka H 2-8 2, sAluka 3, palAsa 4, kuMbhIka 5, nAlika 6, padma 7, karNikA 8, nalina-kamala. A vanaspationA varNana pratyeka uddezakamAM che. AmAM prAyaH varNana samAna che. thoDoka taphAvata che te A pramANe che. samavahata asamavahata bane. bhaMga-8 tiryaMca, manuSya be gatimAM jAya. sarvajIvabadhA jIva utpala kamalanA badhA vibhAgomAM aneka athavA anaMta vAra utpanna pUrva che. (1) avagAhanA- sAlukamAM aneka dhanuSa, palAsamAM aneka koza. zeSamAM 1000 yojana sAdhika. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) sthiti- bhika, nAsikamAM aneka varSa, zeSa mAM 10,000 varSa. (3) lezyA- kuMbhika, nAlikA, palAsamAM traNa, zeSa badhAmAM cAra. - A AThamAM keTalAka to vividha prakAranA kamala che. palAsa kuMbhika vagere paNa evI ja koI vanaspatio hovI joIe. palAsathI prasiddha DhAMka vanaspati artha karAya to 10,000 varSanI uMmara hovAnuM vicAraNIya hoya che. AthI prAsaMgika vividha kamala vizeSa ja samajavuM joIe. uddezaka : 9 zivarAjarSi :(1) hastinApuramAM 'ziva' nAmanA rAjA rAjaya karatA hatA. te zreSTha rAjAnA yogya guNothI sampanna hatA. enI dhArINI nAmanI rANI tathA zivabhadrakumAra nAmano putra hato. yogya samaye rAjakumAra rAjaya kAryanI dekharekha karavA lAgyo. eka vakhata rAjAne rAtrimAM vicAra utpanna thayo ke mane dhana sampati ane rAjaya saMbaMdhI badhI anukULatA prApta thaI che. A badhI vRddhi pUrvanA puNyathI ja prApta thaI che. have samaya thatAM A badhAno tyAga karIne mAre putrane rAjya soMpIne sanyAsa grahaNa karI levo joIe. utpanna thayelAe vicArone zivarAjAe draDha karyA ane te anusAra putrano rAjayAbhiSeka karyo. zivarAjarSinI tApasIdIkSA -enA pachI yogyatithi muhUrta joIne mitra, jJAtIjana vagerene bhojana karAvIne sanmAnita karIne ebadhAnI ane putranI AjJA-svIkRti laI tApasa AzramamAM jaIne temaNe dizA prokSikatApasI pravrajayA aMgIkAra karI. teo gaMgA nadIne kinAre potAnI jhuMpaDI banAvIne rahevA lAgyA. emaNe dIkSA laIne chaThane pAraNe chaTha karavAno prAraMbha karyo. te AtApanA bhUmimAM jaIne AtApanA letA hatA. pAraNAnA divase AtApanA bhUmimAMthI utarIne valkala vastra paherIne potAnI jhuMpaDImAM AvyA. vAMsanI chAbaDI ane kAvaDa laIne pUrva dizAmAM gayA pUrvadizAnI pUjA karIne soma lokapAlane A prakAre kahyuM- he pUrvadizAnA svAmI soma mahArAjA! dharma sAdhanamAM pravRtta mAruM zIvarAjarSinuM rakSaNa karo ane pUrva dizAmAM rahela kaMdamULa, chAla, patra, puSpa, phala, bIja, lIlI vanaspati levAnI AjJA Apo. evuM kahI ane pachI pUrva dizAthI IcchIta sAmagrIthI chAbaDI bharIne jhuMpaDImAM AvyA. pachI gaMgA nadImAM jaIsnAnaAdikarIne AvyA. pachI havananI pUrNataiiyArI karIne madhu vRta cokhAthI homa karyo. vaizvadeva ane atithi pUjana karIne pachI AhAra karyo. pachI bIjo chaThasvIkAra karyo. bhagavatI sUtraH zataka-11 | | |121 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakAre kramazaH pAraNAmAM dakSiNa, pazcima, uttara dizAnuM pUjana karI e dizAnA lokapAlanI AjJA prApta karI, bAkI vidhiprathama pAraNAnI samAna karatAM, Ama tapa sAdhanA karatAM-karatAM te bhadra ane vinIta prakRtivALA zivarAjarSine virbhAgajJAna utpanna thayuM. jenAthI te sAta dIpa samudra jovA lAgyA. vibhaga jJAnI zivarAjarSi - te AtApanA bhUmithI jhuMpaDImAM AvyA. tyAMthI tApasa AzramamAM AvyA ane tyAMthI hastinApura nagaramAM gayA ane sarva ThekANe pracAra karavA lAgyA ke mane atizaya jJAna-darzana utpanna thayA che. sAta dvIpa samudra che. eTalA ja loka che. enAthI AgaLa kAInathI. vAta nagaramAM vyApta thaIlokonI carcAno viSaya banI gayA. keTalAka zraddhA karavA lAgyA, keTalAka saMdeha karavA lAgyA. vicaraNa karatAM zramaNa bhagavAna mahAvIra hastinApuramAM padhAryA. gautama svAmI pAraNAmAM gaucarI levA gayA. lokonI carcA gautama svAmI sudhI paNa pahoMcI. gautamasvAmIe bhagavAnane nivedana karI lokono prazna vyakta karyo. upasthita pariSadanI samakSa ja bhagavAne spaSTIkaraNa karyuM ke sAta dvIpa samudra jovA sudhInI vAta sAcI che. paraMtu enI sAthe eNe je prarupaNa karavAnuM zarU karyuM che ke ATalo ja loka che, AgaLa nathI; te emanuM kathana mithyA che ane enuM jJAnapaNa apUrNa che. vAstavamAM dvIpa samudra asaMkhya che. pariSadanA cAlyA javAthI nagaramAM beraMgI vAto thavA lAgI. zivarAjarSi sudhI paNa sArI vArtA pahoMcI gaI. te zaMkita, kAMkSita thayo,vicArAdhIna banyo ane emanuM vibhaMga jJAna samApta thaI gayuM. tyAre eNe evo vicAra karyo ke zramaNa bhagavAna mahAvIranI samIpa jaIne paryupAsanA karavI mArA mATe A bhava, parabhavamAM kalyANakArI thaze; evo vicAra karI te tApasa AzramamAM AvyA, yogya upakaraNa vezabhUSA grahaNa karI bhagavAnanI sevAmAM pahoMcyo. zivarAjarSinI zramaNa dIkSA ane muktiH - traNa vakhata Avartana karI vaMdanA, namaskAra karI bhagavAnanI sevAmAM besI gayA. bhagavAne zivarAjarSi pramukha anya paNa upasthita pariSadane upadeza Apyo. zivarAjarSine bhagavAnanI vANI atyaMta rucikara lAgI ane tyAM jina pravajyA aMgIkAra karavA mATe tatpara thayo. aMdhaka aNagAranI samAna enuM saMyama grahaNa saMbaMdhI varNana samajavAnuM. IzAna khUNAmAM jaIne bhaMDopakaraNa rAkhI, paMca muSThi loca karI ane bhagavAnanI sAme pahoMcIne vaMdana karyA. tyAra pachI bhagavAne ene vidhipUrvakadIkSA pATha bhaNAvyo. zivarAjarSi zramaNa nirgastha banI gayA. 11 aMgonuM adhyayana karyuM. aMtamAM e ja bhavamAM badhA karmakSaya karI mukta thayA. (2) gaMgA kinAre rahenArA anya vAnaprastha sanyAsI - agnihotrI, potika (vastradhArI) kautrika, yAjJika, zraddhALu, khapparadhArI, huMDikAdhArI, phala-bhojI, mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanItA 12 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ umarjaka, nimajjaka, samrakSAlaka, urdhvamaMDuka, adhokuMDaka, dakSiNamUlaka, uttarakUlaka, zaMkhadhamaka, kUladhamaka, mRgalabdhaka,hastI tApasa, jalAbhiSeka, karyA vagara bhojanana karanArA, vAyumAM rahenArA, pANImAM rahenArA, valkala dhArI, jalabhakSI, vAyubhakSI, zevAlabhalI, mUlAhArI, kaMdAhArI, patrAkArI, chAlakhAnArA, puSpAhArI bIjAhArI, ApoApa ja paDelA phaLa AdikhAnArA phalAhArI, uMcA daMDa rAkhanArA, vRkSavAsI, maMDalavAsI, vanavAsI, bilavAsI, dizA prokSI AtApanA levAvALA, paMcAgni tApa lenArA vagere ane bIjA paNa aupapAtika sUtra varNita sanyAsI gaMgA kinAre rahetA hatA. vAnaprastha AzramamAM vividha sAdhanAo ane vividha vezabhUSA aneupakaraNa hoya che. e potAnI mAnyatA anusAra vividha tapasyAo kare che. samabhAvaupazAMtinI upalabdhi paNa keTalAya sAdhaka kare che. aMtima samayamAM saMlekhanA saMthArA paNa kare che, je mahinA, be mahinA paNa cAle che ane pAdapopagamana maraNa paNa svIkAra kare che. jIvAdinuM sAcuM jJAna ane AcaraNa nahovA chatAM paNa prakRtinI zAMti, samAdhi ane tapasyAnA baLathI e devagatimAM to jAya che, paraMtu adhikAra bhavanapati vyaMtara Adi sAmAnya deva thAya che. gautama, skaMdhaka, zivarAjarSi, jevA keTalAya bhadrika pariNAma punaH vItarAga prabhunI pAse zramaNa pravajyA svIkAra karIne sAdhanA karatA ArAdhaka gatine paNa prApta kare che. uddezaka : 10 (1) loka aloka - loka-aloka, adholoka, tichaloka, urdhvaloka, A pAMcanuM varNana A pramANe che. loka- supratiSThaka saMsthAna arthAt traNa sarAvalA kramaza: ulTA, sIdhA, ulTA uparA upara rAkhyA hoya evo AkAra che. AmAM jIva che; ajIva che; dharmAstikAya adharmAstikAya ane enA pradeza che; AkAzAstikAyano deza che; kAla che ane pudgalanA cAra bheda che. nIcA loka - trapAkAra(tipAhInA AkAravALo) che. emAM jIva che. sAta bheda arUpI ajIvanA che. cAra rUpI ajIvanA che. sAta narakapiMDarUpa sAta vibhAga che. tirthAloka - A jhAlaranA AkAravALo che. asaMkhyavibhAgarUpe AmAM asaMkhya dvIpa samudra che. jIva che. ajIvanA 7+ 4 = 11 bheda che. urdhvaloka - A urdhva(ubhA) mRdaMga no AkAravALo che. 15 vibhAga che. = 12 devaloka, raiveyaka, aNutara vimAna, siddhazilA jIva che. bAdara agni nathI. ajIvamAMthI kALa nathI. bAkI nIcA lokasamAna che. aloka:- jhusira golakanA AkAravALo che. teno koIvibhAga nathI. te arUpI, ajIva-deza ane ajIva pradeza rUpa che. - bhagavatI sUtraH zataka-11 13 - - Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe lokanA eka AkAza pradezamAM jIvanA deza-pradeza hoya che. ajIvanA dharmAstikAya adharmAstikAyanAdeza-pradeza ane kAla ema pAMca bheda hoya che. urdhva lokamAM kAla hoto nathI. lokamAM varNAdi 20bola hoya che. anaMta jIva dravya, anaMta ajIva dravya hoya che. alokamAM hotA nathI. karoDo(lAkha karoDa) mAIlanI gatithI paNa koIdeva meru parvatathI cAle to paNa lAkho karoDo varSomAM lokano kinAro AvI zakato nathI, eTalo vizALa loka che. aloka lokathI paNa anaMta gaNo vizALa che. jevI rIte eka nartakIne jovA mATe hajAro lokonI daSTi paDe che e daSTi nartakIne athavA ApasamAM koIne bAdhApIDA karI zakatI nathI; evI ja rIte lokanA eka AkAza pradeza para vividha jIva ane ajIva rahI zake che ane emAM koIne koIthI bAdhAnathI pahoMcatI, kema ke te sUkSma hoya che. athavA audArika zarIra rahita vATe vahetAjIva vagere hoya che. arupI ajIva paNa tyAM hoya che. rupI ajIva sUkSma pariNAma pariNata paNa hoya che. A apekSAothI eka AkAza pradeza para A badhA eka sAthe rahI zakatA hoya che. udezaka : 11 sudarzana zramaNopAsaka vANijya grAma nAmanA nagaramAM jIvAjIvanA jJAtA, guNasaMpanna, sudarzana zramaNopAsaka rahetA hatA. eka vakhata bhagavAna mahAvIra svAmI nagarInI bahAra butipalAsakabagIcAmAM padhAryA. sudarzana zrAvakavizAla janasamUhanI sAthe cAlatAM bhagavAnanA darzana karavA gayA. temaNe pAMca abhigama sAthe darzana vaMdana karyA. pachI bhagavAne Avela samasta pariSadane dharma upadeza Apyo. upadeza pUrNa thayA pachI pariSadanA cAlyA javA bAda sudarzana zramaNopAsake bhagavAnane vaMdana-namaskAra karI kAla(samaya) saMbaMdhI prazna pUchayo. kAlaH- kAla cAra prakAranA hoya che. (1) pramANamAla (2) yathAyuSka nivRtti kAla (3) maraNakAla (4) addhAkAla. (1) pramANamAla - 1ra muhUrtathI laIne 18 muhUrtanI rAtrI hoya che. eTalo ja divasa hoya che. traNa muhUrtanI poSIthI laIne sADAcAra muhUrtanI poSI hoya che. moTo divasa ane moTI poraSI aSADhamAM hoya che. nAno divasa ane nAnI poSI poSa mahInAmAM hoya che. 1/1rara muhUrta pramANa poSI kramazaH ghaTe che ane vadhe che. Aso ane caitramAM divasa-rAta 15-15 muhUrta(eka samAna) ja hoya che. te samaye 3 poNA cAra muhUrtanI porabI hoya che. A badhA pramANakAla che. | 124 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) yathAyuSka nivRtti kAla - cAre gatimAM je uMmara maLI che e kAlanuM vyatIta hovuM yathAyuSka nivRtti kAla che. (3) maraNakAla- AyuSya pUrNa thavA para je zarIra ane jIvane alaga thavA rUpI mRtyu thAya che te maraNakAla che. (4) addhAkAla- samayathI laIne AvalikA, muhUrta yAvat sAgaropamarUpa je kAla vibhAjana che te addhA kAla che. palyopama sAgaropama thI AyuSyanI sthitionAM mApa hoya che. palyopama sAgaropama rupakALa kevI rIte kSaya thAyache, vyatIta thAya che? A praznanA uttaramAM sudarzana zrAvakane bhagavAne enA pUrva bhavanuM varNana saMbhaLAvyuM. pUrva bhavaH mahAbala caritra:-hastinApura nagaramAM bala" nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. eka vakhata enI rANI prabhAvatIe svamukhamAM siMha pravezanuM svapna joyuM. jenA phaLa svarUpe yogya samaye eNe eka puNyazALI bALakane janma Apyo. rAjAe putrano janma mahotsava manAvyo. trIjA divase bALakane sUryadarzana karAvyA. chaThThA divase jAgaraNa ane agiyAramA divase azuci nivRttikaraNa karAvyuM, bAramA divase utsava bhojananI sAthe bAlakanuM nAmakaraNa karyuM. mahAbalakumAra nAma rAkhyuM. sukhapUrvaka eno bAlyakALa vyatIta thayo. sAdhika ATha varSano thavAthI ene kalAcAryanI pAse adhyayana arthe mokalavAmAM Avyo. yuvAna avasthAmAMATha kanyAonI sAthe enuM pANigrahaNa karAvyuM. pitAevividha prakAranI sAmagrI 8-8nI saMkhyAmAM ene prItidAnarUpamAMApI.A prakAre temahAbalakumAramAnuSika sukha bhogavatAM kAlavyatIta karavA lAgyo. eka samaye vimalanAtha arihaMtanA prapautra ziSya dharmaghoSa aNagAra hastinApura nagaranI bahAraudyAnamAM padhAryA. jamAlIkumAranI samAna ahIMmahAbalanuM saMpUrNavarNana jANavuM yathA-dharmazravaNa, AjJA prAptisaMvAdaane dIkSA grahaNa. teNe caudapUrvonuM adhyayana karyuM, judA-judA tapa anuSThAna karatAM-karatAM 12 varSanI dIkSA paryAyanuM pAlana karyuM. eka mahInAnA saMthArAthI AyuSya pUrNa karI mahAbala muni pAMcamAM devalokamAM dasa sAgaropamanI sthitie utpanna thayA. tyAM daza sAgaropamanI uMmara pUrNa karI che sudarzana! te ahIM vANijya grAmamAM janma lIdho yAvat sthavira bhagavaMtonI pAse dharmano bodha prApta karI zramaNopAsaka banyo cho. A prakAre anya jIvonI paNa palyopama sAgaropamanI uMmara samApta thAya che. bhagavAna dvArA praznanA samAdhAnamAM potAnA ja pUrvabhavanuM ghaTanAcakra sAMbhaLIne ciMtana, manana karatAM ene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. enI zraddhA, vairAgyasaMgamAM ati vRddhi thaI. AnaMda azruothI tenA netra bharAI gayA ane tyAM ja saMyama svIkAra karyo. sudarzana zramaNopAsakathI sudarzana zramaNa banI gayA.caudapUrvanuM adhyayana karyuM. bAra varSa sudhI dIkSA paryAyanuM pAlana karI badhA karmono kSaya karyo ane siddha, buddha, mukta thaI gayA. A prakaraNamAM rANInA mahelanuM, zayyAnuM, siMha svapna, rAjAnI pAse jaI ane bhagavatI sUtraH zataka-11 _| 1rapa, 1ra Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAnuM, rAtri pasAra karavAnuM, svapna pAThakonuM, putra janma mahotsavanuM, khuzakhabara ApavAvALI dAsIonuM sanmAnanuM, kramazaH vayavRddhinu, prItidAnanI pAMcaso prakAranI vastuonuM, vistRta varNana mULa pAThamAM darzAvyuM che. jijJAsu pAThaka prastuta mULasUtrano abhyAsa kare. dIkSA vagerenuMvistRta varNana ahIM nathI karyuM. enA mATejamAlInA prakaraNano nirdeza karyo che, jyAM vistArathI varNana che. uddezaka : 12 RRSibhadraputra :- AbhikA nAmanI nagarImAM RRSibhadra pramukha aneka zramaNa upAsaka hatA. eka vakhata kayAMka thoDA zrAvaka ekaThA thaI vArtAlApa karatA hatA. prasaMgopAta tyAM devanI uMmara saMbaMdhI vArtA cAlI. tyAre RRSibhadra zrAvake batAvyuM ke jaghanya dasa hajAra varSathI 1-1 samaya vRddhi thatAM thatAM utkRSTa 33 sAgaropama sudhInI uMmara devonI hoya che. keTalAyane AnA para zraddhA na thaI. thoDA samaya pachI vicaraNa karatAM karatAM zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI AlaMbhikA nagarI padhAryA. ukta zramaNopAsaka ane nagarInA anya loko bhagavAnanI sevAmAM pahoMcyA. upadeza sAMbhaLIne pariSada visarjita thaI gaI. vaMdana namaskAra karIne te zramaNopAsakoe devanI sthitino prazna pUrva hakIkata sAthe pUchyo. bhagavAne samAdhAna karyuM ke RRSibhadranuM kathana satya che. he Aryo ! huM paNa AvuM ja kathana karuM chuM.tyAre ezramaNopAsakoe zraddhA rAkhI ane RRSibhadranI samIpa jaInevaMdana-namaskAra arthAt praNAma abhivAdana karIne potAnI bhUlanIvinayapUrvaka kSamAyAcanA karI. pachI e zrAvakoe potAnI jIjJAsAonuM samAdhAna karyuM ane prabhune vaMdana-namaskAra karI ane cAlyA gayA. zrAvakonA gayA pachI gautamasvAmInA prazna karavA para bhagavAne pharamAvyuM ke RRSibhadra putra dIkSA grahaNa nahIM kare paraMtu aneka varSa zrAvaka paryAyanuM pAlana karI eka mahinAnosaMthAro karI, kALakarI pahelA devalokamAM utpanna thaze. tyAM aruNAbhavimAnamAM cAra palyopamanI uMmara pUrNa karI mahAvideha kSetrathI mokSa prApta karaze. [vizeSaH- koInI satya vAtano svIkAra na karavo, azradghA karavI ke tene khoTuM kahevuM e paNa tenI AzAtanA ja kahevAya che. A ja kAraNathI gautamasvAmI paNa pharIthI AnaMda zrAvaka pAse khamAvavA gayA hatA. evI ja rIte ahIM paNa RSibhadra zramaNopAsakane bIjA zrAvakoe khamAvyA. AvI saraLatA ladhutAnI rIta zAstramAM sAdhu zrAvaka bannene mATe ghaNI jagyAe varNavAyela che. AvA varNanothI atyAranA sAdhakone zikSA laIne enuM AcaraNa karavuM joIe.] pudgala parivrAjaka : AbhikAnagarInA'zaMkhavana'nAmanA udyAnanI sAme 'pudgala'nAmano parivrAjaka raheto hato. tene cAre vedanuM sAMgopAMga jJAna hatuM ane brAhmaNamatanA siddhAMtomAM pAraMgata hato. te chaTha chaThanA pAraNA karI ane AtApanA leto hato. prakRttibhadra vinIta ane samabhAvomAM pariNamana karatAM tene vibhaMga nAmanuM jJAna utpanna thayuM. jenAthI te pAMcamAM mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta : 126 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devaloka sudhI devone ane emanI uMmara paNa jovA lAgyo. jenAthI e mAnavA lAgyo ke ATalo ja loka che. enA pachI deva paNa nathI ane devonI uMmara paNa nathI. arthAt utkRSTa dasa sAgaropamanI uMmaranA devahoI zake che. enA pachI koI sthiti hotI nathI. zivarAjarSinI jema pudgala parivrAjake paNa nagarImAM potAnA jJAnano ane maMtavyano pracAra karyo. lokomAM carcAno viSaya banyo. saMyogavaza bhagavAna AlaMbhikA nagarImAM padhAryA. gotama svAmIe gocarI daramiyAna cAlu vAta sAMbhaLI bhagavAnane nivedana karyuM. bhagavAne pariSadanI sAme ja spaSTIkaraNa karyuM. bhagavAnanA vAya paNa nagarImAM pracArita thayAke- "anuttara vimAna sudhI deva che, devaloka che, uMmara paNadevomAM 33 sAgaropama sudhI che." vagere. loko pAsethI A vArtA pudgala parivrAjaka sudhI paNa pahoMcI. te zaMkita kAMkSita thaIne bhramita thaI gayo. enuM paNa vilaMga jJAna cAlyuM gayuM. zivarAjarSinI jema te paNa bhagavAnanI paryupAsanA karavA gayo. upadeza sAMbhaLyo, saMyama lIdho, e bhavamAM badhA karmo kSaya karI siddha gatine prApta karI. devalokomAM rupI dravya ane varNAdi bola hoya che. A kAraNe vibhaMga jJAnano viSaya thaI jAya che. vizeSa:- chaTha-chaThanA pAraNA karatAM ane AtApanA letAM vividha labdhio prApta thAya che. vibhaMga jJAna paNa parokSa jJAna hovAthI eno paNa labdhiomAM samAveza thAya che. vAnaprastha AzramanA tApasa kaMdamUla vagerene svayaM pakAvIne khAya che ane sanyAsAzramanA parivrAjaka bhikSAthI AjIvIkA kare che. zivarAjarSie tApasI dIkSA dhAraNa karI hatI ane pudgala parivrAjake saMnyAsI dIkSA grahaNa karI hatI. che zataka 11/1ra saMpUrNa zataka-1raH uddezaka-1 zaMkha-puSkalI zramaNopAsaka - zrAvastI nagarImAM zaMkha pramukha ghaNAM badhA zramaNopAsaka rahetA hatA. zaMkha zrAvakanI utpalA nAmanI patnI hatI. te paNa jIvAjIvanI jANakAra yogya guNothI yukta zramaNopAsikA hatI. puSkalI nAmanA zramaNopAsaka paNa e ja nagarImAM rahetA hatA. ekavakhata tyAM zramaNabhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. zrAvastI nagarIthI aneka janasamUha bhagavAnanA darzana, sevA mATe koSTaka udyAnanI tarapha cAlyA. zaMkha puSkalI pramukha zrAvaka paNa vizALa samUhanI sAthe paga pALA gayA. bhagavAnanI sevAmAM pariSada ekaThI thaI. bhagavAne dharma upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne sabhA visarjita thaI. bhagavatI sUtraH zataka-1ra 1ra Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakakhI pauSadhaH-zaMkhapramukhazrAvakoevaMdana-namaskAra karI praznapUchayA,samAdhAna grahaNa karI ane vaMdana-namaskAra karI ghare javA mATe ravAnA thayA. mArgamAM zaMkha zramaNopAsake kahyuM ke Aja paSmI che. ApaNe badhA khAI-pIne sAmUhika pauSadha karIe, anya zrAvakoe emanuM kathana svIkAryuM sthAna ane bhojana taiyAra karavAnI javAbadArI mATe nirNaya levAyo. badhA potAnA ghera jaI AvyA ane eka sthAna para ekaThA thayA. pauSadhavrata (dayAvrata) lIdhuM. bhojanano samaya najIka AvavA lAgyo paraMtu zaMkhazramaNopAsakaAvyA nahatA. enuM kAraNa ethayuM ke pauSadhano nirNaya karI badhA zrAvakapota potAnA gharanI dizAmAM cAlyA. ghare pahoMcatA pahelAM ja zaMkhajInA vicAra parivartita thaI gayA. temane upavAsa yukta pauSadha karavAno vicAra daDha thaI gayo. ghera AvI utpanA patnIne pUchIne pauSadhazALAmAM upavAsa sAthe pauSadha aMgIkAra karyo. zrAvaka-zrAvikAnA vaMdana vyavahAra - zrAvakoe zaMkhajIne bolAvavA javAno nirNaya karyo. tyAre puSkalI zrAvaka zaMkhajInA ghare gayA. utpalA zramaNopAsikAe puSkalI zrAvakane gharamAM AvatAM joI ane AsanathI uThI sAta-ATha kadama sAme jaI ane vaMdana-namaskAra karyA, AvavAnuM kAraNa puchayuM. puSkalI zrAvake kahyuM ke zaMkha zramaNopAsaka kyAM che? pauSadhazALA tarapha saMketa karatAM utpalAe batAvyuM ke emaNe pauSadha karyo che. puSkalI zrAvaka pauSadhazALAmAM AvyA. IriyAvatinuM pratikramaNa karyuM pachI cAlavA mATe nivedana karyuM. khAtAM-pItAM pauSadha - zaMkha zramaNopAsake spaSTIkaraNa karyuM ke meM upavAsa sAthe pauSadha grahaNa karI lIdho che. tame have tamArI IcchA anusAra khAtAM-pItAM pauSadha karo. puSkalI zramaNopAsaka pAchA AvI gayA ane kahyuM ke zaMkhajI nahIM Ave. pachI e zrAvakoe khAtAM-pItAM pauSadha karyo. zrAvakomAM vyaMgavyavahAra ane prabhu dvArA saMbodhana -bIjAdivase badhA zrAvaka bhagavAnanA samavasaraNamAM pahoMcyA. zaMkhajI pauSadhanA pAraNA karyA vagara ja vastra badalIne bhagavAnanA darzana karavA gayA. pariSada ekaThI thaI. dharma upadeza thayo. sabhAvisarjita thaI.bIjAzramaNopAsakazaMkhajInI pAse pahoMcIne emaneupAlaMbha devA lAgyA ke tame ja prastAva rAkhyo (Adeza Apyo, ane pachI pote ja upavAsa sAthe pauSadha karI lIdho. A rIte upAlaMbhaLaMgavacano thavA lAgyA. tyAre bhagavAne zrAvakone saMbodhana karyuM ane kahyuM- he Aryo! A prakAre zaMkha zramaNopAsakanI tame hIlanA(avahelanA) na karo. zaMkha zramaNopAsake suMdara dharma AcaraNa ane dharma jAgaraNA karI che. te daDhadharma, priyadharmI zramaNopAsaka che. kaSAyanuM phaLa - pachI zramaNopAsaka zaMkhanA praznano uttaradetAM bhagavAna mahAvIre pharamAvyuM ke krodha, mAna vagerethI vazIbhUta thaIne jIva sAta karmanI prakRti, sthiti, 128 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhAga, pradeza(AbadhAM)nI vRddhi kare che, azAtA vedanIyano vAraMvAra baMdha kare che ane caturgatika saMsAramAM paribhramaNa kare che. zaMkha zramaNopAsakanI gati - pachI e zramaNopAsakoe zaMkha zramaNopAsakane vaMdana-namaskAra karIne thayela AzAtanAnI vinayapUrvaka kSamAyAcanA karI. tyAra pachI pota-potAnA ghare gayA. gautamasvAmIe zaMkha zramaNopAsakanA dIkSA levA saMbaMdhI prazna karyo. uttaramAM bhagavAne kahyuM ke te dIkSA leze nahIM. zramaNopAsaka paryAyathI devalokamAM jAze ane tyAMthI mahAvidehamAM janma laI, saMyama tapanI ArAdhanA karI badhA duHkhono aMta karaze. zaMkhapuSkalIjInA pauSadha paraciMtana sAraH- prastuta prakaraNamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI ane gautama gaNadharanI jANakArImAM emanA zAsanamAM samasta zramaNopAsakomAM pramukha zaMkha puSkalIjInA paSmI parva dina mATe pauSadhanuM varNana che. A bhagavatI sUtra paNa samasta upalabdha AgamomAM mahattvapUrNa zraddhAkendranuM Agama che ane gaNadharo dvArA racita che. ahIMvarNita zrAvakoe mahInAmAMbeAThama, becaudasa,amAvasyA, pUrNimA ema pratipUrNa pauSadha karavAnA vrata dhAraNa karyA hatA. pakabIparva amAvAsane pUnamanA ja hoya che ane vartamAna praNAlIthI caudazanI paNa hoya che. tethI zramaNopAsakonA pratipUrNa pauSadhano ja te divasa hato. e divase bhagavAnanuM pravacana sAMbhaLIne ghare jatAM samaye mArgamAM zaMkhazramaNopAsakekhAtAM pItAM(AhAra yukta upavAsa vinA) pauSadha karavAno prastAva rAkhyo ane jeno puSkalI Adi zrAvakoe svIkAra karyo. tyAre eka jagyAe ekaThA thaIne tyAM bhojana karIne pauSadha karavAno nirNaya lIdho hato. te sthAna saMbhavataH puSkalIjInI pauSadhazALAnuM rAkhyuM. kema ke bhojana samaya sudhI zaMkhajInA na AvavA para puSkalIjI svayaM pauSadha vratamAM temane bolAvavA gayA. puSkalIjI jyAre zaMkhajIne bolAvavA enI pauSadhazALAmAM gayA tyAre emaNe pahelA IriyAvahino kAyotsarga karyo, pachI vAta karI. AnAthI emanuM pauSadhamAM javAnuM spaSTa thAya che. pachI puSkalIjInA pAchA AvavA bAda badhAe AhAra karyo. AthI e phalitArthanikaLe che ke(1) zrAvakanA 11 mAM vratamAM upavAsa vinA paNa pauSadha karI zakAya che. (2) Avo pauSadha paNa pratipUrNa pauSadha kahevAya che.(sAvadha tyAganI apekSA) (3) pauSadha paccakakhANa pachI AhAra karI zakAya che. (4) pauSadha paccakhANabAdaAvazyakatA hovA parayatanApUrvaka eka jagyAethI bIjI jagyAe gamanAgamana karI zakAya che. enA mATe pahelAthI maryAdA karavAnI AvazyakatA hotI nathI. (5) vyAkhyAna sAMbhaLIne pachI pota-potAnA ghare jaI Avazyaka nirdeza karI pharI eka jagyAe bhagavatI sUtraH zataka-1ra | |12| 1ra9 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekatrita thavAmAM eka praharathI vadhAre samaya paNa lAgI zake che. (6) khAtAM-pItAM sAmuhika pauSadhanI vAta nahota to te zrAvaka te divase pampI hovAne kAraNe ghare jaIne pauSadhato karavAnA jahatA, paraMtu kevo pauSadha karatA ane kyAre karatAe nirNayane samaya sudhI levAyo na hato. tethI ghare jaIne koI khAtAM-pItAM pauSadha karatA, koI upavAsa sAthe paNa karatA ane koI ghera jaIne tarata ja pauSadha karatA, koI thoDA samaya pachI paNa karatA. tethI pratipUrNa pauSadha vratadhArI zrAvako mATe paNa ATha praharanA samayano athavA cauvIhAra tyAgano(cAreya AhAra na karavAno) Agraha na hato. A badhA phalitArthomAM svayaM bhagavatI sUtra, pratipUrNa pauSadha vratadhArI pramukha zrAvaka ane bhagavAna mahAvIra svAmI sAkSIrUpa ane pramANarUpa che. Avo cokhkho pATha hovA chatA vyaktigata ke paraMparAonA AgrahamAM koI dvArA A sUtra phalitArthono asvIkAra karavo kharekhara nAsamaja anedurAgraha che. anekAMtikavyavahAra vRttivALAone A jina zAsanamAM anAgamika ekAMta Agraha na karavA joIe. uddezaka : 2 jayaMtI zramaNopAsikA:- kauzAmbI nAmanI nagarImAM udAyana rAjA rAjaya karatA hatA. enI mAtA mRgAvatI ceDA rAjAnI putrI hatI ane enI phoI jayaMtI zramaNopAsikA hatI.te bhagavAnanA sAdhuonI prathama zayyAtarI-makAna ApanArI hatI. udAyana rAjAnA pitA zatAnIka ane dAdA sahasAnIka hatA. mRgAvatI paNa guNa saMpanna zramaNopAsikA hatI. eka vakhata bhagavAna mahAvIra svAmI vicaraNa karatAM karatAM kauzAmbI nagarImAM padhAryA. udAyana rAjA, koNika rAjAnI jema bhagavAnanA darzana karavA gayA. mRgAvatI ane jayaMti zramaNopAsikA paNa sAthe darzana karavA gaI. bhagavAne udAyana,mRgAvatI ane jayaMtipramukhaupasthita AkhI pariSadane dharmopadeza Apyo. pariSadavisarjita thaI. udAyana rAjA ane mRgAvatI devI paNa cAlyA gayA. paMdara praznottara :- jayaMti zramaNopAsikAe vaMdana-namaskAra karI bhagavAnane aneka prazna karyA. te praznonA uttara A pramANe che1-4. aDhAra pAponA sevanathI jIva bhAre hoya che, saMsAravadhAre che, karmonI sthiti vadhAre che ane saMsAra sAgaramAM paribhramaNa kare che. aDhAra pAponA tyAga karavAthI jIva halako thAya che, saMsAra ghaTe che. karmonI sthiti ghaTADe che ane saMsAra sAgarathI tare che. 5. bhavI jIva svabhAvathI anAdithI hoya che arthAtu navA pariNamana thaIne koI bhavI nathI banatA. -7. badhA bhavasiddhika jIvasiddha thAya che. svabhAvanI apekSAe ja A kathana che. tethI bhavasiddhika jIvothI A saMsAra kayAreya khAlI nahIM thAya. enuM kAraNa e che 130 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke e jIvonI saMkhyA khUba ja vizALa che. yathA AkAzanI eka zreNImAM anaMta pradeza che. ene koI kADhe to te eka zreNI paNa kayAre ya khAlI thaI zakatI nathI to AkAzanI anaMta zreNIonI khAlI thavAnI vAta ja thaI zakatI nathI, e ja rIte nigodamAM anaMtAnaMta jIva che. temAMthI eka nigoda jeTalA bhavI jIva paNa kayAre khAlI nahI thAya to A Akho saMsAra bhavI jIvothI khAlI thavAno prazna ja thato nathI. arthAt A saMsAra ane jIvonuM mokSa javuM e banne Aja sudhI anAdithI cAle che ane cAlatA raheze. je rIte bhaviSyakALa paNa anAdithI cAlyo Ave che ane anaMta kAla sudhI cAlu raheze te ja rIte jIva paNa siddha thatA raheze ane saMsAra paNa cAlato raheze. 8-10. jIva sutA paNa sArA ane jAgatA paNa sArA. je dhamma jIvo che te jAgatAM sArA che, kema ke te dharmanI vRddhi karaze. je pApI jIvo che te sUtelA sArA che, kema ke pApa kRtya ochuM thaze. A prakAre jIvanabaLA paNa sArA ane balavAna paNa sArA. ALasu paNa sArA ane udyamI paNa sArA. 11-15. pAMca IndriyonA zabda, rupa, gaMdha, rasa, sparza Adi viSayomAM Asakta rahenArA jIva sAta karmonI prakRti, sthiti, anubhAga ane pradezonI vRddhi kare che; azAtA vedanIyano vAraMvAra baMdha kare che ane caturgatika saMsAramAM paribhramaNa kare che. AyuSya karma to jIvanamAM ekavAra baMdhAya che. ataH sAta karma kahevAyA che. jayaMtI zramaNopAsikAe saMyama grahaNa karyo ane saMpUrNa karmono aMta karIne eja bhavamAM siddha thaI. vizeSa -- jayaMtI zramaNopAsikAnA pati ane putronuM kathana nathI. dIkSA paNa eNe samavasaraNamAM eja samaye laI lIdhI hatI. mATe te saMpanna ane svataMtra jIvanavALI zrAvikA hatI ane enuM makAna sadA sAdhu-sAdhvIone rahevAnA upayogamAM AvatuM hatuM. eTalA mATe tenA paricaya varNanamAM zramaNone makAna devAvALI prathama zayyAtarI kahI che. uddezaka : 3-4 naraka pRthvIonuM varNana jIvAbhigama sUtranI samAna che. // 3 // dvipradezInA be vibhAga hoI zake che = paramANu + paramANu (1+1) =1 vikalpa. traNa pradezInA be ane traNa vibhAga hoI zake che = paramANu + be pradezI (1 + 2 ), traNe ya paramANu (1+1+ 1) bhaMga 2. cAra pradezInA be, traNa ke cAra vibhAga hoI zake che. = 1+ 3, 2+2, 1+1+ 2, 1+1+1+ 1 = bhaMga 4. pAMca pradezInA 2-3-45 vibhAga ane dra bhaMga hoya che. = 1+4, 2+3, 1+1+ 3, 1+2+2, 1+1+1+2, 1+1+1+1+1. bhagavatI sUtraH zataka-12 131 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chapradezanA ra-3-4-5- vibhAga ane 10maMgahoya che. 1+5, ra+ 4,3+3, 1+1+4, 1+2+3, ra+2+2, 1+1+1+3, 1+1+2+2, 1+1+ 1+1+2, 1+1+1+1+1+1. A prakAre jeTalA pradezI hoya che tenAthI vibhAga ekaocho samajavo ane bhaMgasaMkhyA paNa upara kahelavidhithI samajI levI. bhaMgasaMkhyA A prakAre che. sAta pradezI = 14 bhaMga.ATha pradezI = 21 bhaMga. navapradezI = 28bhaMga.dasa pradezI = 39 bhaMga. saMkhyAta pradezanA:- dvi saMyogI 11, traNa saMyogI 21, cAra saMyogI 31, pAMca saMyogI 41,saMyogI pa1, sAta saMyogI che, AThasaMyogI 71, navasaMyogI 81, dasa saMyogI 91, saMkhyAta saMyogInA eka bhaMga. kula = 460 bhaMga. asaMkhyAta pradezanA- dvisaMyogI 12, traNa saMyogIra3,cAra saMyogI 34, pAMca saMyogI 45, cha saMyogI pada sAta saMyogI 9, ATha saMyogI 78, nava saMyogI 89, daza saMyogI 100, saMkhyAta saMyogI 1ra, asaMkhyAta saMyogInA eka = kula 517 bhaMga. anaMta pradezanA:- dvi saMyogI 13, traNa saMyogI 13, traNa saMyogI 25, cAra saMyogI 37, pAMca saMyogI 49, cha saMyogI 1, sAta saMyogI 73, ATha saMyogI 85,navasaMyogI97,dasa saMyogI 109, sakhyAta saMyogI 13, asaMkhyAta saMyogI 13, anaMta saMyogI nA eka = kula bhaMga pa76 bhaMga. jo ke saMkhyAta pradezanA saMkhyAtA, asaMkhyAta pradezane asaMkhyAtA ane anaMta pradezanA anaMta bhAga hoI zake che. paraMtu te kathana paddhatimAM saMbhava nathI. tethI AgamamAM eka apekSita kathana paddhati kAyama rAkhIne kramazaH ukta 4so, pa17, 576 bhaMga ja kahyA che. gAMgeya aNagAranA praznottara rUpa pravezanaka bhaMgamAM paNa AvI ja paddhati svIkArI che. apekSita paddhatithI ahIM A prakAre bhaMga bane che. saMkhyAta pradezanA bhaMganI rIta : | dvi saMyogI 1+saMkhyAta, ra+saMkhyAta, 3+sa, 4 , 5+sa, da+sa, 7 +sa, 8+saM. 9+sa, 10+sa, sa, +sa, =11 bhaMga traNa saMyogI-1+1+sa, 1+2+sa,1+3+sa,1+4+sa,1+5 +sa,1+ +saM.1+7+saM1+8+sa,1+9+sa,1+10+sa, 1+saM+ sa, 2+ saM+sa,3+ saM+sa,4+ saM+saMpa+ saM+, 6+ saM+nuM +saM+nuM 8+ saM+se 9+ saM+sa,10+saM+nuM saM+saM+saM= 21bhaMga. AvidhithI saMkhyA asaMkhyAta anaMta pradeza nAda saMyogI sudhInA bhaMga banAvavA joIe. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 13ra Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAta pradezamAM saMkhyAta saMyogI 12 bhaMga - saMkhyA paramANu + eka asaMkhya pradeza, saMkhyAtA DhipradezI + eka asaMkhya pradezI, A prakAra traNa pradezI Adi saMkhyAta khaMDa thaze ane eka asaMkhya pradeza no. yathA-4 pradeza saM. + 1 asa, pa pradeza saM. + 1 asaM, pradeza saM. + 1 asa, 7 pradeza saM.+1asa, 8 pradeza saM.+ 1 asaM, 9 pradezI saM. + 1 asa, 10 pradeza saM. + 1 asaM, saMkhyAtA pradezI saMkhyAta + 1 asa., saMkhyAtA asaMkhyAta pradezanA khaMDa(saMkhyAta asaM.) A 1ra bhaMga thayA. anaMta pradezanA 13-13 bhaMgaH- (1) saMkhyAtA paramANu + eka anaMta pradezI thAvat (10) saMkhyAtA dasa pradeza + eka anaMta pradeza (11) saMkhyAtA saMkhyAta pradezI+eka anaMta pradezI (12) saMkhyAtA asaMkhyAta pradezI+eka anaMta pradezI (13) saMkhyAtA ja anaMta pradezI A prakAre asaMkhyanI sAthe paNa A ja 13 bhaMga bane che. eka bhaMga:- saMkhyAta pradezI asaMkhyAta pradeza ane anaMta pradezanA je aMtima eka-eka bhaMga kahyA che, emAM badhA paramANu thaI jAya che arthAt saMkhyA paramANu, asaMkhyAta paramANu ane anaMta paramANu thAya che. vizeSa noMdha - ra-2-5, 2-2-6, 1--ra-pa A traNa bhaMgamULa pAThamAMnathI enuM kAraNa kAMIpaNa tyAM spaSTa nathI karyuM. vyAkhyAmAM paNa koI vicAraNA ApI nathI. paraMtu mULamAM nathI eTalA mATe "zUnya" che. evuM kathana karI dIdhuM che. vAstavamAM ahIM zUnya hovAno koI prasaMga ja nathI. tethI evuM kahevuM asaMgata pratita thAya che. kema ke jyAre ATha pradezanA traNa khaMDa ra-ra-4 thaI zake che. to nava pradezamAM ra-ra-pa Ama traNa khaMDa hovAmAM koI aDacaNa kema hoya? A rIte dasa pradezanA traNa khaMDa 2-2-6 ane cAra khaMDa 1-ra-ra-pa A prakAre pagalanA vibhAjana hovAmAM paNa koI saiddhAMtika bAdhA AvatI nathI kema ke siddhAMtamAM ra-2-3, 1-2-3, 2-2-4, 3-3-3-3-3-4 A badhA bhaMga banAvyA che. tyAre uparanA traNa bhaMgono niSedha kevI rIte karI zakAya ane enA niSedhanuM koI kAraNa paNa nathI. tethI niSkarSae che ke uparanA traNa bhaMgaje mULa pAThamAMnathI e kayAreka paNa lipi pramAdathI chUTI gayA che. evuM svIkArI levuM joIe. evuM mAnavAthI nava pradezI 28+ 1= ra9bhaMga thaze ane dasa pradeza nA 39 + 2 = 41 bhaMga thaze. evuM mAnavuM yogya ane saMgata pratIta thAya che. bhaMgone akAraNa zUnya kahI devuM eno hetune samajAvI zakavo e ja siddha kare che ke lipidoSathI A traNa bhaMga mULapAThamAM kayAreka paNa chUTI gayA che. bhagavatI sUtraH zataka-1ra 133 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pudgala parivartana(parAvartana) - (1) eka utsarpiNI eka avasarpiNI maLIne eka kALacakra thAya che. evA anaMta kALacakrathI eka pudgala parAvartana kALa hoya che. e anaMta kALa cakranA mApa sAta prakArathI hoya che. jenA kAraNe pudgala parAvartana paNa sAta prakAranA kahevAyA che. te pramANe che-1. audArika pudgalara. vaikriya3. taijasa4. kArpaNa 5. mana 6. vacana 7. zvAsozvAsa pudgala parAvartana. (ra) A sAta vargaNArUpamAM parivartita thayela lokanA saMpUrNa(badhA) pudgala eka jIva dvArA e ja rUpamAM grahaNa karAya emAM jeTalo samaya lAge te eno pudgala parAvartana kAla hoya che. badhAthI nAno pudagala parAvartana kAla "kArpaNa" no che. kema ke pratyeka bhavamAM prati samayamAM kArmaNanA pudgala grahaNa karAya che. enAthI taijasa pudgala parAvartana moTo hoya che. tenA pudgalonuM grahaNa ochuM thAya che. enAthI audArika pudgala parAvartana moTo hoya che. kAraNa ke be gatimAM te hotA nathI, dasa daMDakamAM ja hoya che. enAthI zvAsozvAsa pugala parAvartana moTA hoya che. kema ke aparyApta maranArA keTalAya jIva zvAsozvAsa nathI letA ane devomAM bahu ja alpa zvAsozvAsa hoya che. ataH audArika pudgala parAvartanathI zvAsozvAsa pudgala parAvartana thavAmAM samaya vadhAre lAge che. AnAthI mana pugala parAvartana, vacana pula parAvartana, vaikiya pula parAvartana kramazaH adhikAdhika samayamAM niSpanna thAya che. A prakAre badhAthI nAnuM kArpaNa pudgala parAvartana che ane badhAthI moTuM vaikriya pudgala parAvartana thAya che. (3) saMkhyAnI apekSAe vaikriya pudgala parAvartana alpa hoya che ane kramazaH vacana, mana, zvAsozvAsa, audArika, taijasa ane kArmaNa pudgala parAvartana anaMta guNA adhika che. (4) cauvIsa daMDakanA eka eka jIve bhUtakALamAM sAte ya pugala parAvartana anaMta karyA che. bhaviSyamAM koI to nahI kare ane karaze to 1-2-3 utkRSTa anaMta (puriya) karaze. (5) cauvIsa daMDakanA eka eka jIve pratyeka daMDakamAM A sAte pugala parAvartana anaMta karyA che ane bhaviSyamAM koI to nahI kare ane koI karaze to eguttariya (1-2-3nAkramathI);vizeSae che ke nArakIdevatAmAM pratyekadaMDakanAjIvedArika pudgala parAvartana bhUtakALamAM paNa karyA nathI ane bhaviSyamAM paNa karaze nahIM. e ja rIte pAMca sthAvaramAM vacana pudgala, 8daMDaka(pAMca sthAvara traNa vikasendriya)mAM mana pudgala ane 7 daMDaka(cAra sthAvara ane traNa vikasendriya)mAM vaikriya pudgala parAvartana karyA nathI, karaze nahIM. (7) cauvIsa daMDakanA aneka jIvoe ra4 daMDakamAM sAteya pula parAvartana anaMta mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 134 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyA che ane anaMta karaze. vizeSa e che ke 14 daMDakamAM audArika, padaMDakamAM vacana, 7 daMDakamAM vaikriya ane 8 daMDakamAM mana pudgala parAvartana jIvoe karyA nathI ane karaze nahIM. (8) asaMkhya sUmi samayanI eka AvalikA thAya che. yAvat 84 lAkha zIrSa prahelikAMganI eka zIrSa pahelikA. enAthI AgaLa palyamAM vAlAgra bharavAnI upamAthI kAla (kALa)nuM mApa hoya che. te che palyopama sAgaropama. vistRta varNana mATe juo anuyogadvAra sUtra, sArAMza khaMDa naM.-. dasa kroDAkoDa palyopamano eka sAgaropama hoya che. evA cAra kroDAkoDa sAgaropamano avasarpiNIno pahelo Aro, traNa kroDAkoDa sAgaropamano bIjo Aro ane be kroDAkroDa sAgaropamano trIjo Aro hoya che. cotho pAMcamo chaTho AromaLIne eka kroDAkoDa sAgaranAhoya che. A prakAredasakroDAkoDa sAgaropamanI eka avasarpiNI ane dasakroDAkoDa sAgaropamanI eka utsarpiNI hoya che. (9) jIvonA saMsAra bhramaNanA kALa, kAyasthiti Adivaikriya pudgala pArvatananI apekSA samajavA joIe. anya pudgala parAvartana kevaLa zeya mAtra hoya che. uddezaka : 5 rUpI arUpI:(1) caupharasI rUpI:- 18 pApa, 8 karma, kArmaNa zarIra, mana, vacana yoga, sUkSma pudgala skaMdha= 30 bolamAM varNAdi 16bola hoya che. (2) aThapharasI rUpI - dravyalezyA, 4 zarIra, kAyayoga, bAdara skaMdha, dhanavAya, tanuvAya, dhanodadhi = 15 bolamAM varNAdi 20bola hoya che. (3) arUpI padArtha:- 18 pApa tyAga, 1ra upayoga, bhAvalezyA, 5 dravya, 4 buddhi, 4 avagraha vagere, 3 daSTi, pa jIvanI zakti utthAnAdi, 4 saMjJA = A 1 bola arupI che. enAmAM varNAdi 20mAMthI ekapaNa nathI hotA. emAMaguruladhu A eka guNa hoya che. (4) krodhanA paryAyavAcI dasa zabda - krodha, kopa, roSa, doSa,akSamA, saMjvalana, kalaha, cAMDikaya, bhaMDaNa, vivAda. (5) mAnanA paryAyavAcI 12 zabda - mAna, mada, darpa, staMbha, garva(ghamaMDa), AtmotkarSa, paraparivAda, utkarSa, apakarSa, unnata, unnAma,durnAma. () mAyAnA paryAyavAcI 15 zabda - mAyA, upadhi, nikRti, valaya, gahana, nUma, kalaMka, kurupa,jihmatA,kilveiSa, AdaraNatA, gRhanatA, vaMcAtA, pratikuMcanatA, sAtiyoga(sAdi). bhagavatI sUtra: zataka-1ra 135 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) lobhanA paryAyavAcI 16 zabdaH-lobha, IcchA, mUcha, kAMkSA, gRddhi, tRSNA, lajjA, bhidayA, AzaMsanA, prArthanA, lAlapanatA, kAmAzA, bhogAzA, jIvitAzA, maraNAzA, naMdirAga. A badhA zabdo ekArthaka che. apekSAthI enA svataMtra artha paNa nIkaLe che. enI jANakArI mATe bAvara athavA sailAnAthI prakAzita vivecana yukta bhagavatI sUtranuM avalokana karavuM joIe. (8) badhA dravyomAM- (1) koIvarNAdi20bolavALA che. (ra) keTalAka varNAdi 16 bolavALA che. (3) keTalAka varNAdi 5 bolavALA che. (1-1-1-2) (4) koI varNAdi rahita arUpI dravya che. traNe kALa apI che. (9) karmothI jIvavibhinna rUpo dhAraNa kare che arthAt karmothI ja jIva jagata vividha rUpone prApta thAya che; karmavinA A vividharUpo hotA nathI. udezaka : 6- - -- - - - - rAhunA vimAna pAMca raMganA hoya che- (1) kALo- kAjaLa sarakho. (2) nIlo- kAcA tumbA sarakho. (3) lAla- majIThanI samAna. (4) pILo-haLadara samAna. (5) sapheda rAkhanA DhagalA samAna. rAhunA A paryAyavAcI nAma che- (1) zrRMgAraka (ra) jaTilaka (3) kSatraka (4) khara (5) dardara (6) makara (7) matsya (8) kacchapa (9) kRSNasarpa. - rAhunuM vimAna gamanAgamana karatAM caMdrane AvRta kare che to lokamAM caMdragrahaNa kahevAya che. jyAre eka kinArAthI AvRta karatAM nIkaLe che tyAre candranA kukSi bheda kahevAya che. AvRta karIne jyAre pAchA pharIne anAvRta kare che tyAre lokamAM candranuM vamana karyuM kahevAya che. jyAre upara nIce badhI taraphathI AvRta karI de che tyAre caMdra grasita kahevAya che. vAstavamAM A badhuM AcchAdana mAtra che. grasita karavuM nahiM. rAhuvimAna be prakAranA che- (1) nityarAhu (2) parvarAhu.nitya rAhu roja caMdrano paMdaramo bhAga AvRta kare che ane pachI kramazaH paMdaramo bhAga anAvaritA (prakaTa) kare che. parva rAhu kyAreka jaghanya cha mahInAthI caMdrane Avarita kare che ane kayAreka 42 mahInAMthI candrane Avarita kare che, te sUryane jaghanya 6 mahInAthI AvRta kare che, utkRSTa 48varSathI DhAMke che, tyAre ja caMdragrahaNa ane sUryagrahaNa thAya che. nitya rAhuthI kRSNapakSa (vada) zukala pakSa (suda)nI tithio bane che. saumya hovAthI caMdrane zazI kahevAya che. rAtri-divasarUpa kALanI AdikartAeTale prAraMbhika hovAthI sUryane Aditya kahevAya che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 16 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra) navavivAhita svastha puruSa soLa varSa pachI paradezathI Avyo hoya; te manojJa AvAsa zayyA saMyoga ane bhojana pAna vagerene prApta karI manojJa anurakta yuvAna patnInI sAthe mAruSika pAMca Indriya janya viSayonuM sevana karatAM vedopazamana kALamAM jevA sAtA sukhano anubhava kare che, enAthI anaMta guNA viziSTatara vyaMtaronA kAmasukha hoya che. enAthI navanikAyanA anaMta guNA, enAthI asurakumAronA anaMta guNo ane enAthI caMdra-sUryanA anaMta guNAviziSTatara kAmabhoga janya sukha anubhava hoya che. (3) lokanA saMpUrNa AkAza pradezo para pratyeka jIve janma maraNa karyA che, koI paNa pradeza khAlI rAkhyA nathI. ahIM 100 bakarI rAkhavAnA vADAmAM 1000 bakarI bharavAnuM ane enAthI vADAnA maLa-mUtrathI sparzita thavAnuM dRSTAMta samajavuM. e vADAno koI pradeza asparzita rahI zake che. paraMtu jIve lokano koI pradeza janmamaraNathI khAlI rAkhyo nathI. kema ke anAdi kALathI saMsAra ane jIva baMnee che. pAMca sthAvara rUpamAM sarvatra janma-maraNa saMbhava che. zeSa je kSetramAM je daMDakanA jIvonA janma maraNanI yogyatA che ane jyAM e rUpamAM anaMta saMbhava che enuM ja kathana samajavuMjoIe. yathA-narakamAM manuSyarUpamAMnahIMhoyatoanuttaravimAnamAM deva-devI rUpamAM paNa anaMta bhava nahIM hoya. vagere vivekapUrvaka samajI levuM joIe. A jIva badhA jIvonA mAtA-pitA Adi saMbaMdhI rUpamAM paNa anekavAra athavA anaMtavAra janmI cUkyo che ane badhA jIva enA mAtA-pitA vagere banI cUkyA che. A prakAre zatru-mitra vagere ane dAsa-nokara vagerenA rUpamAM anekavAra athavA anaMtavAra samajI levuM joIe. uddezakaH 8 (1) koIpaNa mahardika deva hAthI(sarpanA) rUpamAM, maNInA rUpamAM, vRkSanA rUpamAM utpanna thaI zake che. tyAM tiryaMcanA bhavamAM paNa te arcita-pUjita thaIzake che. tyAMthI manuSya banIne siddha-buddha thaI zake che. (2) vAMdarA, kukaDA, deDakA paNa marIne narakamAM utkRSTa sthitimAM utpanna thaI zake che. A prakAre siMha, vyAdhra (vAgha), kAgaDo, giddha, bIlADI, mora, Adi, paNa narakamAM utpanna thaI zake che. tyAMthI nikaLIne saMsAra bhramaNa karI zake che. athavA manuSya banIne mokSamAM paNa jaI zake che. bhagavatI sUtraH zataka-12 130 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - --- - uddezaka : 9 pAMca deva - (1) bhavya dravya deva- manuSya ane tiryaMca avasthAmAM rahela jeNe devanuM AyuSya bAMdhela che tene "bhavya dravyadeva" kahevAya che. (2) nara deva- cha khaMDanA adhipati, 64 hajAra mukuTabaMdha rAjAonA svAmI, 9 nidhAna, 14 ratna vagere Rddhi saMpanna cakravartI "naradeva" manuSyandra hoya che. (3) dharma deva- pAMca mahAvrata, samiti guptivaMta, 18 pApanA tyAgI, zramaNanirjhantha "dharmadeva" kahevAya che. (4) devAdhideva- sarvajJa, sarvadarzI, tIrthakara bhagavAna devAdhideva kahevAya che. (5) bhAvadeva- devagatinuM AyuSya bhogavanArA cAre jAtinA deva "bhAvadeva" kahevAya che. krama deva Ayu avagAhanA Agati gati aMtara jaghanya jaghanya jaghanya utkRSTa utkRSTa utkRSTa 1 | bhavya dravya deva aMtarmuhUrta aMgula nA | 284 | 198 10,000 traNa pala. asaM. varSa ane 1000 aMta muhUtI yojana anaMta kALa 2 | naradeva | 700 varSa | 7 dhanuSa | 82 , 14 | 1 sAgara 84 lAkha | 500dhanuSa sAdhika addhapudgala dharmadeva aMtarmuhUrta | anekahAthI | ra7pa | 70 aneka pala dezona 500 sAdhikA koDapUrva dhanuSa addha pudgala | 4 | devAdhideva 7ra varSa 7hAtha 38 | mokSa 84 lAkha 500 dhanuSa bhAvadeva 10,000 1hAtha 111 | 46 ! aMtamuhUta varSa/33 hAtha anaMtakAla sAgara noMdha - utkRSTa = vadhumAM vadhu, mahattama. jaghanya = ochAmAM ocho, laghutama = ochI. 138 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta 3 | baTeTA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) bhavyadravya deva :- bhavyadravya devamAM yugaliyAnI apekSA traNa palyopamanI uMmara hoya che, jalacaranI apekSAe 1000 yojana avagAhanA hoya che. Agata= sarvArtha siddha ane yugaliyA (86+1-87) AtimAM nathI. tethI 371-87-284 hoya che. kema ke yugaliyA devagatimAM jAya che paraMtu manuSya ke tiryaMca gatimAM AvatA nathI. sarvArtha siddha deva pharIthI deva banatA nathI, mokSamAM ja jAya che. gata = gatimAM 99 devanA paryApta ane aparyApta che. aMtaramAM devanI jaghanya ochAmAM ochI uMmara 10,000 varSa ane AgaLa nA bhavamAM devAyu bAdhavAthI pahelAno samaya aMtarmuhUrta levAyo che. utkRSTa vadhumAM vadhu vanaspatikAla jeTaluM aMtara hoya che. (2) naradeva H- prathama ane aMtima cakravartInI apekSAe avagAhanA Ayu jaghanya, utkRSTa che. eka pahelI naraka ane 87jAtanA devatAthI AvIne jIva cakravartI banI zake che; 15 paramAdhAmI ane traNa kilviSI choDayA che. naradeva = cakravartI narakamAM ja jAya che. dIkSA lIdhA pachI te cakravartI rahetA nathI, dharmadeva thaI jAya che. pahelI narakanI utkRSTa uMmara ane cakra ratna utpanna thayA pahelAnI manuSyanI uMmara e baMne maLIne jaghanya aMtara hoya che. (3) dharmadeva H- dIkSA laIne aMta muhUrtamAM paNa koI kALa karI zake che. pAMcamAM ArAnA aMtamAM aneka(be) hAthanI agavAhanAvALA sAdhu hoI zake che. chaThThI-sAtamI naraka, teu--vAyu ane yugaliyA(2+8+86=96)mAMthI AvIne dharmadeva banatA nathI. dharmadeva vaimAnikamAM ja jAya che. tyAM aneka palyopama (be paLa)nI ochAmAM ochI uMmara prApta kare che. AthI aneka paLa sAdhika jaghanya aMtara hoya che. sAdhika= manuSya bhavamAM dIkSA lIdhA pahelAnI uMmaranI apekSAe che. (4) devAdhideva H-prathama ane aMtima tIrthaMkaranI apekSAedevAdhidevanI jaghanya utkRSTa avagAhanA ane sthiti kahevAI che. traNa naraka ane pAMtrIsa vaimAnikamAMthI AvanArA tIrthaMkara banI zake che. (5) bhAvadeva :- bhAvadevamAM 101 manuSya, 5 sannI tiryaMca, 5 asannI, tiryaMca A111 Ave che. ane 15 karma bhUmi, 5 sannI tiryaMca ane pRthvI, pANI, vanaspati A 23 nA paryApta, aparyApta 46mAM jAya che. devamarIne aMtarmuhUrtatiryaMca paMcendriyamAM rahIne pharIthI deva thaI zake che. eTalA mATe jaghanya aMtara aMtarmuhUrtanuM kahevAyuM che. - kAsthiti H- dharmadevamAM jaghanya kAyasthiti eka samaya che. bAkI badhAnI jaghanya utkRSTa kAryasthati bhavasthiti samAna che. alpa bahutva H- badhAthI alpa naradeva hoya che. je utkRSTa 370 hoI zake che. enAthI devAdhideva saMkhyAtaguNA, je utkRSTa 1830 hoya che. enAthI dharmadeva saMkhyAtaguNA, bhavyadravyadeva asaMkhyaguNA, bhAvadeva asaMkhya guNA. saMkhyAonuM spaSTI karaNa H- 284 = 179 nI laTa(101 samurcchima manuSya + 30 akarma bhUmi manuSya + 48 tiryaMca) 7naraka, 98 deva A bhavya dravya devanI Agati che. 275-171 nI laTa(tiryaMca 40, teuvAyunA ATha bheda ochA che.) 99 deva pa naraka. A dharmadevanI Agati che. bhagavatI sUtraH zataka-12 139 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370=20cakravartI jaghanya hoya che. enI pAchaLa 11-11janmelA hoya che. A kula 204 11+20 = 240 thAya. utkRSTa 150 cakravartI hoI zake che. arthAt 130 vadhe. 240+137+37) A utkRSTanara devacakravartInI saMkhyA che. 183) = 20 tIrthakara jaghanya hoya che. enI pAchaLa 83-83janmyA hoya che. A kula ra0 483+20=1680thayA. utkRSTatIrthakara 170hoIzakeche. arthAt 150vadhyA. 1680+= 150 = 1830A utkRSTadevAdhidevanI saMkhyA che. - -- | uddezaka : 10 || (1) AtmAnA vividha guNadharmo - guNonI apekSAe ATha prakAra kahyA che. (1) dravya AtmA(asaMkhya pradezAtmaka Atma dravya) (2) kaSAya AtmA (3) yoga AtmA (4) upayoga AtmA (5) jJAna AtmA (6) darzana AtmA (7) cAritra AtmA (8) vIrya AtmA(bAlavIrya, paMDita vIrya, bAlapaMDita vIya) (ra) paraspara ATha AtmAH | AtmA | niyamA | bhajanA | alpa bahutva 1 dravya AtmA | ra-upayoga,darzana | pa-kaSAya,yoga | vizeSadhika jJAna, cAritra, vIrya 2T kaSAya AtmA | pa-dravya,yoga, jJAna,cAritra 3anaMta guNA upayoga, darzana, vIrya. |3| yoga AtmA | pa-dravya, kaSAya | 2-jJAnacAritra 4 vizeSAdhika upayoga,darzana,vIrya 4| upayogaAtmA radarzana dravya | pa-upara pramANe | vizeSAdhika jJAna-AtmA ) 3-upayoga, darzana, 4-kaSAya, yoga | 2-anaMtaguNA dravya cAritra, vIrya | darzana AtmA | ra-upayoga, dravya | pa-upara pramANe | i-vizeSAdhika 7| cAritra AtmA | pa-kaSAya,yoga | 2-kaSAya,yoga | choDIne vIryaAtmA | 3-dravya upayoga, | 4-kaSAya,yoga | pa-vizeSAdhika jJAna,cAritra (3) vizeSajJAtavyasiddhomAMcAraAtmA che. dravya, jJAna, darzana, upayoga.mithyASTimAM mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta| 1 alpa darzana 140 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane ajJAnImAMjJAna ane cAritrAtmAnathI,zeSa AtmA che. samyagdaSTi ane zrAvakamAM sAta AtmA che, cAritrAtmA nathI. AThe AtmAmAM AThe AtmA hoI zake che. bhajanAthI hoya athavA niyamAthI, koImAM koIno niSedha nathI.arthAt AAThaAtmAmAM koIpaNa parasparavirodhI athavA pratipakSI nathI. AtmAmAM jJAna ajJAna bhajanAthI hoya che. paraMtu jJAna ajJAna svayaM to Atma svarupaja che. arthAta emAM AtmA, niyamA hoya che. 24 daMDakanA AtmAmAM jJAna ajJAna jayAM je hoya te rIte samajI levA. darzana ane AtmAmAM paraspara niyamo saMbaMdha che. (4) ratnaprabhA pRthvI, devaloka, siddha zilA vagere... potAnA svarUpanI apekSA AtmA' para svarupanI apekSA noAtmA ane banenI vivakSAmAM avaktavya (AtmAnoAtmA) che. A rIte badhAmAM traNa vikalpa che. (5) paramANamAM uparokata traNe vikalpa che. DhipradezI ane traNa pradezI vageremAM alaga alaga pradezomAM alaga vivekSA hovAthI eka ke aneka AtmA, anAtmA vagere hovAthI dvisaMyogI, traNa saMyogI vagere bhaMga hoya che. jema ke pudgala | asaMyogI | dvi saMyogI | traNa saMyogI paramANu | 3 | X | X | 3. - dvipradezI | 3 | 3 | x | traNa pradeza | 3 | 9 | 1 | 13 | cAra pradeza | 3 | 1ra | 4 | 19 pAMca pradezI 3 | 12 | 7 | 22 cha pradeza bhaMgonuM spaSTIkaraNa:paramANu - (1) AtmA (2) no AtmA (3) avakatavya. DhipradezI :- asaMyogI traNa bhaMga (1) AtmA (ra) no AtmA (3) avaktavya dvisaMyogI traNa bhaMga (4) AtmA no AtmA (5) AtmA avaktavya (6) no AtmA avakatavya. traNa pradezI - asaMyogI ubhaMga.dvisaMyogI nava bhaMga- (1) AtmA, noAtmA (ra) AtmA, noAtmA aneka (3) AtmA aneka, noAtmA (4) AtmA, avaktavya, (5) AtmA eka, avaktavya aneka (6) AtmA aneka, avaktavya eka (7) no AtmA, avaktavya (8)noAtmA, avaktavya aneka (9)noAtmA bhagavatI sUtraH zataka-1ra 141 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka, avaktavya eka. traNa saMyogI- (1) AtmA, noAtmA, avaktavya. kula=13 bhaMga. cAra pradezI - asaMyogI 3 bhaMga. dvi saMyogI- (1) AtmA, noAtmA (2) AtmA, noAtmA aneka (3) AtmA aneka, noAtamA (4) AtmA aneka, noAtmA aneka (pathI 8) AtmA, avaktavyanI zobhaMgI (9thI 12)noAtmA, avaktavyanI zobhaMgI. traNa saMyogI- (1) AtmA, noAtmA, avaktavya (2) AtmA noAtmA, avaktavya aneka (3) AtmA, noAtmA aneka, avaktavya (4) AtmA aneka, noAtmA avaktavya kula = 19 bhaMga. pAMca pradezIH- asaMyogI ubhaMga. dvisaMyogI-12 bhaMga.traNa saMyogI- sAta bhaMga(1) AtmA no AtmA avaktavya (2) AtmA, noAtmA, avaktavya aneka (3) AtmA noAtmA aneka avaktavya (4) AtmA, noAtmA aneka, avaktavya aneka (5) AtmA aneka, noAtmA, avaktavya (6) AtmA aneka, noAtmA, avaktavya aneka (7) AtmA aneka, noAtmA aneka, avaktavya. kula =rara bhaMga. cha: pradeza -rarabhaMga pUrvanI jema kahevA. ra3mobhaMga = AtmA aneka, noAtmA aneka, avaktavya aneka. AgaLa sAta pradezathI anaMtapradeza sudhI A ja rasabhaMga che. traNa bolathI ra6bhaMga thaI zake che. paraMtu ahIM paramANu skaMdha AdinA bahuvacananI apekSA nathI mATe bahuvacananA asaMyogI traNa bhaMga banAvyA nathI. che zataka 12/10 saMpUrNa che. zataka-13 : uddezaka-1 | (1) saMkhyAta yojana vistAravALA narakAvAsomAM utkRSTa saMkhyAta jIva utpanna thAya che, utkRSTa saMkhyAta jIva mare che ane jaghanyasaMkhyAta jIvatyAMzAzvata hoya che. asaMkhya yojana vistAravALA narakAvAsomAM utkRSTa asaMkhyAta utpanna thAya che, utkRSTa asaMkhyajIva mare che ane jaghanya utkRSTa zAzvata asaMkhya jIva tyAM rahe che. A prakAre sAta naraka, bhavanapati, vyaMtara, jayotiSI ane AThamAM devaloka sudhI samajavuM. AgaLanAdevalokomAM saMkhyAtA yojanAnA vistAravALAvimAnomAM ane asaMkhyAtA yojanAnA vistAravALAvimAnomAM utkRSTa saMkhyAtA ja janme ane mare utkRSTapaNaasaMkhya nahIM kahevAnAtyAM rahevAnI apekSAe saMkhyAtayojanavALa mAM saMkhyAta ane asaMkhya yojanavALAmAM asaMkhya jIva hoya che. AjanmavA ane maravA ane rahenArAjIvomAMnimna38bolonI vicAraNA 14ra mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. janma karAya che. vezyA-1, pakSa-2, saMjJA-4, sannI-ra, bhavI-2, jJAna-3ajJAna-3, darzana-3, veda-3, kaSAya-4, Indriya noindriya-6, yoga-3, upayoga-238. khulAsA-vivaraNa samaya pahelI naraka 28 cakSudarzana, be-veda, 5 Indriya, 2 yoga A 10 ochA thayA. bIjIthI chaThThI | 27 | 28 mAMeka asannI ochA thayA. sAtamInaraka | 27mAM 3 jJAna ochA thayA. bhavanapati vyaMtara 28mAM be vedavadhyA, eka vedaocho thayo. jayotiSI be devaloka | 29mAM eka asanniocho thAya. trIjA devalokathI raiveyaka sudhI | 28 mAM eka strI veda ocho thAya. pAMca anuttara vimAna 27mAM kRSNa pakSI, abhavI, 3ajJAna A pAMca ochA thayA. mRtyu khulAsA-vivaraNa samaya 1thI 3naraka 28 asatri, vibhaMga, cakSu, paIndriya, yoga = 10 nahIM. 4thI naraka avadhi jJAna, avadhidarzana A be nathI thayA (28 mAMthI) 7mI naraka | mati, zruta jJAna Abe nahIM (26mAMthI) bhavanapati Adi virbhAgajJAna, avadhijJAna, avadhidarzana, 5 Indriya, rayoga, cakSudarzana kula 11 nahIM. be devaloka 27mAMavadhijJAna, avadhidarzana vadhyA. 3thI raiveyaka sudhI 28 uparavat (trIjI narakavatu) paanuttaradeva kRSNapakSI, abhavI, ajJAna. A cAra nathI. (28mAMthI cAra ochA thayA) nadhi mRtyu samaya = te bhavanA samApta thavA para AgaLanA bhavano prathama samaya. bhigavatI sUtra: zataka-13 | 143] C 143 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSaH avadhijJAna, avadhi darzanavALA utkRSTa saMkhyAtA janme che mare che. asaMkhya nahIM. [noMdha H saMjJA eTale 4 saMjJA che. sannI eTale manavALA, asannI eTale mana rahita jIva. mana sahita ane mana rahita mATe saMjJI-asaMjJIe azuddha zabdaprayoga thAya che. A ja rIte bhavI eTale bhavano aMta karanArA, bhavya eTale suMdara ke atisuMdara; abhavya eTale asuMdara. A kAraNe bhavI-abhavI mATe bhavya-abhavya e azuddha zabdaprayoga thAya che.] saMpUrNa bhavamAM 38 bolonI niyamA bhajanA -- jIva niyamA pahelI naraka 2thI 7naraka bhavanapati, vyaMtara jayotiSI be devaloka trIjA devalokathI traiveyaka pAMca aNuttara deva 4 vizeSa :-- krodha, mAna, mAyA, lobha, noindriya, asanni A kula chaH bhajanAnA bola che. enI kayAMka bhajanA hoya che athavA nathI hotI athavA niyamA hoya che. traNa veda, asanni, 3ajJAna, kuSNapakSI, abhavI A kula9 nahIM hovAvALA bolache.AmAMthI koIbolanI kayAMka niyamAM kayAMka bhajanA paNa hoya che. zeSa 24 bola naraka devamAM sarvatra niyamA hoya che. dasa bola H- (1) anaMtarotpannaka AyuSyano prathama samaya (2) anaMtarAvagADha-- kSetramAM pahoMcavAno prathamasamaya (3) anaMtarAhAraka-AhAra levAno prathama samaya (4) anaMtara paryApta-paryApta hovAno prathama samaya (5) paraMparotpannaka (6) paraMparAvagADha (7) paraMparAkAraka (8) paraMpara paryApta (9) carama (10) acarama. 31 31 3ra 3ra 31 bhajanA 5 4 5 4 4 nahIM ra 3 1 2 3 8 AmAM cAra bola prAraMbhika 1-2-3 samayanA che. bAkI 4 bola lAMbA kALanA che. carama- te sthAnamAM kayAreya pAchA na AvanArA(mokSagAmI)che.acarama te sthAnamAM punaH AvanArA. anaMtaranA cAre bola nArakI devatAmAM azAzvata che. mATe bhajanAthI maLe. paraMparanA cAre bola zAzvata che. te niyamAthI maLe. carama sarvatra niyamAthI maLe. acarama sarvArthasiddhamAM na maLe. zeSa sarvatra niyamA maLe. A tattva vicAraNAmAM nArakI ane devatAnA janma samaya mRtyu samaya ane pUrA bhavamAM 38 bola ane 10 bolanI vicAraNA che. sAthe ja utkRSTa saMkhyAtA athavA asaMkhyAtA janme, mare yA prApta thAya, tenI paNa vicAraNA che. jeno sAra e che ke (1) saMkhyAtA yojana vistAravALA sthAnomAM (2) navamAM devalokathI upara ane avadhijJAna, adhi darzanamAM upajavA maravAnI utkRSTa saMkhyA saMkhyAtA che. zeSamAM utkRSTa asaMkhyAtA 144 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. saMpUrNa bhavamAM upalabdha thavAnI apekSAe saMkhyAta yojanavALA sthAnomAM jaghanya utkRSTa saMkhyAtA hoya che ane asaMkhyAta yojanavALA sthAnomAM jaghanya utkRSTa asaMkhyAtAja hoya che, ochA hotA nathI. narakadevamAM eka sthAnamAM eka ja lezyAnizcita hoya che. tethI 38 bolamAM chaH lezyAnagaNatA ekajalezyAgaNI che. vizeSa - tiryaMca manuSyanI apekSAe ahIM vicAraNA karI nathI. (3) daSTi -prathama narakathI chaThThI naraka sudhI janma ane maraNanI apekSAe daSTi be che, mizra daSTi nathI. sAtamI narakamAM eka mithyA daSTi ja che. purA bhavamAM upalabdha thavAnI apekSAe sAte narakamAM be daSTi niyamA maLe che. mizra daSTivALA bhajanAthI maLe che. devomAM paNa raiveyaka sudhI prathama narakanI samAna daSTi che. anuttara vimAnanA janma, maraNa ane pUrA bhavamAM eka samyagudRSTi ja hoya che. bAkI baMne daSTi nathI hotI. (4) koIpaNalezyAvALomanuSyatiryaMcamRtyusamayanAaMtamuhUrtamAMlezyA parivartana thaIne pachI e jalezyAvALA naraka devamAM jaI zake che. pachI tyAM pUrA jIvana bhara eka dravya lezyA ja rahe che. | uddezaka : ra. upayoganI gatAgata : janma ane maraNanA ukta bolomAM pa jJAna, 3ajJAna, 4darzananuM varNana che. enA AdhArathI ane anya varNananA AdhArethI 12upayoganI Agati-gati A prakAre bane che. jIva Agati gati aMka bane 1thI 3naraka 8(3+3+2) 7(3+2+2) 4 thI 6naraka 8(3+3+2) pa(ra+2+1) 85 7mI naraka pa(3+2) 3(21) 53 bhavanapati Adi 3 8(3+3+2) pa(2+2+1) vaimAnika raiveyaka 8(3+3+2) 7(3+2+2) anuttaradeva pa(ujJAna radarzana) 5(32) 55 pAMca sthAvara 3(ajJAna 1darzana) 3(2+1) 33 vikasendriya pa(2+2+1) 3(21) tiryaMca paMcendriya pa(2+2+1) (3-3-2) 58 manuSya 7(3+2+2) 8(3+3+2) 78 - nA 85 87 53 bhagavatI sUtra: zataka-13 145 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - uddezaka : 3-4 (1) prajJApanA sUtranuM 34 muM paricAraNA para joI levuM. (2) pahelI narakathI bIjI narakamAM nairayika AkIrNa ochA che. tyAM vistAravALA avakAzavALA narakAvAsa che. tyAM nArakI mahAkarma, mahAkriyA, mahAvedanAvALA che. alpa Rddhi alpaddhativALA che. A rIte AgaLa-AgaLanI narakamAM samajI levuM joIe. nArakI jIva aniSTa amanojJa pRthvI, pANI, agni, havA, vanaspatinA sparzano anubhava kare che. AgaLa-AgaLanI narakanA pRthvIpiMDa pahoLAImAMochA ane vistAramAM vadhArene vadhAre che. naraka ke pRthvIkAya vagerenA jIva paNa mahAkarma mahAkriyA mahAvedanAvALA che. naraka saMbaMdhI vistRta varNana jIvAbhigama sUtramAM che. sArAMza khaMDa-mAM juo. (3) madhya :- lokanuM madhya sthAne pahelI narakanA AkAzAMtaramAM asaMkhyAtamAM bhAga gayA pachI Ave che. nIcAlokanuM madhyasthAna cothI narakanA AkAzamAM-taramAM che. je aDadhuM najIka che.tichalokanuM madhyasthAna meru parvatanI madhyasamabhUmi para be kSullakapratironA cAracAra pradeza maLIne 8rucaka pradeza che. te tirachA lokanA madhya sthAnarUpa che. tyAMthI ja10dizAonikaLe che. arthAt te cakapradezojadizAonuM kendra sthAna che ane tirachA lokanuM madhyasthAna paNa che. uMcA lokanuM madhyasthAna pAMcamAM deva lokanAriSTa nAmanA prastara(pAthaDA)mAM che. tyAM Urdhva loka madhya che. tyAMsudhI tamaskAya paNa che. te UMcA lokanA madhyasthAna sudhI gaI che. dasa dizAonuM varNana pahelA thaI gayela che. (4) paMcAstikAyanA guNa:- (1) jIvonA gamanAgamana, bhASA, unmeSa, yoga, pravRti vagere cala bhAva che. te dharmAstikAya dvArA hoya che. (2) jIvonuMsthita rahevuM, besavuM, sUvuM mananuMekAgrahovuM vagere jeTalA paNa sthirabhAvache te adharmAstikAyanA AdhArathI che. (3) AkAzAstikAyano guNa jagyAdevAno che. eka AkAzapradezamAM eka paramANu rahI zake che. enAmAM 100 athavA 1000 paramANu AvI jAya topaNa samAviSTa thaI jAya che. eka sAthe aneka pudgalavargaNAo AkAzamAM rahe che. eka ja AkAza kSetramAM anaMta siddha bhagavAnanA Atmapradeza rahI zake che. (4) jIvAstikAyanAM jJAna darzanano upayoga hovo e guNa che. cetanA paNa enuM lakSaNa che. (5) pudgalAstikAyamAM "grahaNa" guNa che. enAthI 5 zarIra, 5 Indriya, 3 yoga, zvAsozvAsa vagere vibhinnarupamAM pudgala grahaNa thatA rahetA hoya che. (5) astikAya sparza - dharmAstikAyano eka pradeza je loka madhyamAM che te anya dharmAstikAyanA pradezono sparza kare che. lokAMtamAM che te 3, 4 athavA pano sparza mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 146 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare. loka madhyamAM adharmAstikAyanA 7 pradezono, AkAzAstikAyanA 7 pradezono sparza kare che. jIvAstikAyanA anaMta pradezano ane pulAstikAyanA paNa anaMta pradezano sparza kare che. kAladravyathI kayAMka spaSTa che kayAMka nahIM. jayAM che tyAM anaMta kALathI spaSTa che. alokAkAzamAM koI astikAya nathI. kevala AkAza che. te koInAthI paNa spaSTa nathI. lokanA kinArA para badhA astikAya AkAzanA 7 pradeza ja sparza kare che. 3-4 vagere nahIM. kema ke loka-aloka banemAM AkAza to che ja. be pradeza skaMdha jaghanya 6 (lokanA kinAre) utkRSTa 12 (lokanI vacce) pradezano sparza kare che. - traNa pradeza skaMdha jaghanya ATha utkRSTa 17 pradezano sparza kare che. cAra pradezI jaghanya 10utkRSTarara pradezono sparza kare che. pratyeka AgaLanA pradeza skaMdhamAM pUrva skaMdhanI apekSAe jaghanya sparzamAM pradeza adhika karavA joIe. utkRSTa sparzamAM 5 bola vadhAravA joIe. pradeza saMkhyA | jaghanya sparza | utkRSTa sparza pAMca pradeza cha pradeza sAta pradeza ATha pradezI nava pradeza dasa pradezI jeTalA pradeza skaMdha che. enAthI be gaNA thI be vadhAre karavAthI jaghanya sparza nIkaLe che. pAMca gaNAthI be vadhAre karavAthI utkRSTa sparza nIkaLe che. Aja niyama saMkhyAta asaMkhyAta anaMta pradeza sudhI samajavo. A astikAyonA pradezI paraspara samajavAmAM e dhyAna rAkhavuM ke- (1) lokAMtamAM jaghanya sparza haze. vaccamAM utkRSTa sparza thaze. (2) alokamAM AkAza mAtra che. (3) kALa aDhIdviIpamAM ja che. (4) jIva pudgala ane kAla jyAM che tyAM jaghanya paNa anaMta pradeza che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, jIva, pudgala, saMpUrNa lokamAM che. bhagavatI sUtraH zataka-13 - 147 | 27 hara 37 42. 47 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpUrNa dharmAstikAya ke adharmAstikAya, AkAzAstikAyanA asaMkhya pradeza sparza kare che. bAkI traNanA anaMta pradeza sparza kare che. svayaMno sparza na kahevo. A rIte anya pAMcanA samajI levA. (6) astikAya avagADha :- pahelAM sparzanuM kathana kahyuM che. have avagADhanuM eTale avagAhananuM varNana karavAmAM Ave che. (1) svayaMnu svayaMmAM agavAhana na kahevuM. (2) dharmAstikAya vageremAM eka eka pradeza avagADha kahevA. (3) bAkI traNamAM anaMta avagADha kahevA. pudgala- jeTalA pradezI skaMdha che, utkRSTa eTalA pradeza avagADha kahevA ane tene jaghanya eka pradeza avagADha kahevA. saMpUrNa dharmAstikAyamAM- adharmAstikAyanA asaMkhya, AkAzAstikAyanA asaMkhya pradeza avagADha che. zeSa traNa astikAyanA anaMta pradeza avagADha che. svayaMne avagADha na kahevA. A prakAre chaye(saMpUrNa) astikAyonuM kathana karavuM. astikAyanA pradezanA paraspara sparza : astikAya dharmAstikAya adharmAstikAya jala. u. janma. u. dharmA.no pradeza 3 4 adharmA.no pradeza 4 3 0/1 AkAza.no pradeza /1 jIvA.no pradeza 4 kALano pradeza paramANu be pradezI traNa pradezI jI S 142 |9| jI 4 S . 7 7 7 7 pudgala skaMdhonA astikAya pradezothI sparzaH dharmA.+adharmA. jaghanya 6x 7 utkRSTa 7 12 17 ) AkAzAne jIvAsti. kALa stikAya |pudgalA. - 7 7 S 7 7 12 17 anaMta anaMta 0/anaMta anaMta anaMta 0/anaMta 0/anaMta 0/anaMta 0/anaMta anaMta AkAza-| jIvAsti kALa stikAya |pudgalA. anaMta 0/anaMta anaMta 0/anaMta anaMta 0/anaMta mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ra. 32 1 cAra pradezI 1) - rara rara | anaMta | ofanaMta pAMca pradezI 1ra | 27 | 27 | anaMta | OanaMta chaH pradezI 14 rUra anaMta o/anaMta sAta pradezI 16 37. anaMta o/anaMta ATha pradeza 42 anaMta /anaMta nava pradezI ra0 | 47 | 47 anaMta OanaMta dasa pradezI rara para anaMta OanaMta asaMkhya pradezI asaM.42+2 asaM5+2 asaM.x5+2 o/anaMta 18 astikAya skaMdhanA astikAya pradezothI sparza ane avagADha - jIvAstikAya AditraNa anaMta dharmAstikAya | AkAzAstikAya | adharmAstikAya dharmAstikAya skaMdha asaMkhya pradeza asaMkhya pradeza adharmAstikAyaskaMdha asaMkhya pradeza asaMkhya pradeza AkAzAstikAyaskaMdha asaMkhya pradeza anaMta pradeza jIvAstikAyaskaMdha asaMkhya pradeza asaMkhya pradeza pudgalAstikAyaskaMdha | asaMkhya pradeza asaMkhya pradeza kALa asaMkhya pradeza | asaMkhya pradeza anaMta anaMta - - anaMta anaMta anaMta astikAya pradeza paraspara avagADha: kALa dharmAsti-adharmA- AkAzA- jIvAti kAya |tikAya| tikAyapagalAti dharmAstikAya pradeza anaMta adharmAstikAya pradeza anaMta AkAzAstikAya pradeza o/1 OanaMta jIvAstikAya pradeza anaMta pudgalAstikAya pradeza anaMta kALa dravyanA pradeza anaMta S anaMta (anaMta OanaMta 0/anaMta o/anaMta anaMta bhagavatI sUtraH zataka-13 149 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa 1 pugala skaMdha astikAyothI avagADha - dharmAti Adi traNa jIvAstikAya pudgalAstikAya jaghanya utkRSTa paramANu anaMta O/ anaMta be pradezI anaMta 0/ anaMta traNa pradezI anaMta 0/anaMta cAra pradezI anaMta O} anaMta pAMca pradeza anaMta Oii anaMta cha pradezI anaMta anaMta sAta pradezI anaMta O| anaMta ATha pradezI 0/anaMta nava pradezI anaMta anati | dasa pradeza | 1 | 10 anaMta O/anaMta asaMkhya pradezI asaMkhya anaMta o/anaMta anaMta pradezI | - 1 | asaMkhya | anaMta Oii anaMta | (7) pAMca sthAvara - eka AkAza pradeza para asaMkhya pRthvIkAya Adi avagADha che ane vanaspatikAya anaMta avagADha che. (8) dharmAstikAyaAdiparakoIjIvabesI athavA sUI nathI zakato. kema ke arupI che. enAmAM anaMta jIva rahetA hoya che. prakAza aMdhakArarUpI che. enA para paNa koIbesI athavA sUInathI zaktA. besavuM-sUvuM vagere kevala sthUla pudgalapara thaIzakeche. (9) lokamAM sarvajaghanya pahoLAItichalokamAM kSullaka prataramAM che. madhyam pahoLAI pAMcamAM devalokamAM che, utkRSTa pahoLAI sAtamI narakanA AkAzAMtara mAM che. kSetranI apekSA tirthAloka badhAthI nAno che. uloka asaMkhyaguNo che. enAthI IadholokavizeSAdhika che. anaMta 1 uddezaka : 5-6 (1) AhAranuM varNana prajJApanA sUtranA AhAra padanA pahelA uddezakanI samAna che. (2) aruNodaya samudramAM rahela camacaMcA rAjadhAnImAM javAnA mArgathI 53550000 yojana dakSiNa pazcimamAM avagAhana karavA para camaracaMcA 1pa0 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmano AvAsa che. 84000 yojana lAMbo, pahoLo, goLa che. ahIM asurakumAra deva pharavA Ave che, bese che arthAta bagIcAnI jema eno upayoga kare che. udAyana rAjA H siMdhu ane sovIra vagere soLa dezanA adhipati udAyana rAjA vItabhaya nAmanA nagaramAM rahetA hatA. enuM rAjyakSetra atyaMta vizALa hatuM. 33 nagara ane khANo enA rAjyamAM hatI. makAsena pramukha 10 mukuTabaMdha rAjA ane anya ghaNA badhA rAjA vagere para paNa enuM Adhipatya hatuM. ATalo rAjya saMbaMdha hovA chatAM paNa te bhagavAna mahAvIra svAmInA parama bhakta ane vratadhArI jIvAjIva Adi tattvonA jJAtA(jANakAra) zramaNopAsaka paNa hatA. abhIcikumAra udAyana rAjAne prabhAvatI nAmanI rANI hatI. je sukomaLa ane strInA lakSaNo--guNothI paripUrNa hatI. e prabhAvatI rANIno Atmaja abhIcikumAra nAmano rAjakumAra hato. udAyanarAjAno te eka ja putra hato. bAlyakALa eno paNa puro thaI gayo hato. rAjyakAryamAM dekharekha karavA lAgyo hato. -: udAyanarAjAnA kezikumAra nAmanA eka bhANeja hatA. te emanI pAse ja rahetA hatA. te paNa guNa saMpanna ane rAjya kArya karavAne yogya hatA. eka divasa pauSadhazALAmAM pauSadha laIne dharma jAgaraNa karatA udAyana-rAjAne e saMkalpa thayo ke zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmI je kSetramAM vicaraNa kare che ane dharmapremI sajjano emanI sevA-darzana vagereno lAbha laI rahyA che, tene dhanya che. jo vicaraNa karatAM bhagavAna ahIMyA vItabhayanagaramAM padhAre to huM paNa yathAyogya sevA paryaMpAsanA karuM. udAyanane vairAgya :- bhagavAna e samaye caMpAnagarImAM vicaraNa karI rahyA hatA. zramaNopAsaka udAyananI manobhAvanA jANIne vItabhaya nagaranI dizAmAM vihAra karyo. vicaraNa karatAM karatAM bhagavAna nagaranI bahAra mRgavana bagIcAmAM padhAryA. nAgarikajano darzana karavA javA lAgyA. rAjA paNa potAnI samRddhi sahita darzana karavA gayA, vaMdanA karIne paryupAsanA karatAM karatAM bhagavAnanI sevAmAM besI gayA. rAjA sahita samasta pariSadane bhagavAne dharmopadeza Apyo. upadeza sabhAMLIne rAjA atyaMta harSita thayA.nirpranthapravacana (bhagavAnanA vacano)nI hArdika prazaMsA karatA eNe nivedana karyu- he bhaMte ! huM putrane rAjya soMpIne ApanI pAse dIkSA levA Icchu chuM. bhagavAne potAnA(ahAsuda revAnuppiyA) zabdomAM ene svIkRti ApI. bhANejane rAjya H- nagarImAM jatA samaye rAjAnA vicAromAM parivartana thayuM ke mAro putra abhicikumAra mane atyaMta priyavallabha che. e rAjya meLavIne emAM Asakta banaze to durgatino bhAgIdAra banaze. AthI rAjya mAre mArA bhANeja kezIkumArane ApavuM joIe. rAjAno navo vicAra nirNita rahyo ane rAjya kezIkumArane ApI dIdhuM. abhicikumAra atyaMta namra, vinIta, guNa saMpanna kumAra hatA. amanojJa vyavahAra hovA chatAM paNa te bhagavatI sUtraH : zataka-13 151 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMIpaNa nabolI zakyo. pachI yogya samaye udAyanarAjAedIkSA aMgIkAra karI. mahotsava vagere vistRta varNana jamAlInA varNana samAna che. kezirAjA ane prabhAvatI rANI vageree dIkSAnI AjJA ApI. udAyanarAjAe saMyama tapanuM yogya vidhie pAlana karyuM. aMtamAM saMpUrNa karmakSaya karI samasta dukhono aMta karI dIdho. abhIcikumAranuM caMpAmAM javAnuMH- abhicikumArane koI samaya rAtrimAMciMtana karatAM rAjya saMbaMdhI Tita dhaTanAnI smRti thaI. mAnasika vedanA vadhI ane pitA udAyanarAjA mATe atyaMta aprItikAraka vicAra utpanna thayo ke huM udAyanano putra ane prabhAvatIno Atmaja chuM. mane choDIne bhANejane rAjya ApyuM. A mArI sAthe atyaMta anucita kartavya karyuM. vagere saMkalpothI enuM mana tyAMthI rAjya choDIne anyatra cAlyA javA mATe thaI gayuM ane pitA udAyananA mATe vairabhAva prabaLa thaI gayo. saMpUrNa taiyArI karIne potAnA parivAra ane dhana sAmagrI sahIta te grAmAnugrAma thatA caMpAnagarImAM rAjA koNikanI pAse pahoMcI gayA ane sukhapUrvaka rahevA lAgyA. abhIci zramaNopAsaka - saMyogavaza tyAM ene dhArmika saMyoga paNa maLyo. kemake koNika rAjA paNa bhagavAnanA paramabhakta hatA.anukramathI abhIcikumAra paNavratadhArI jIvAjIva vagere tattvonA jJAtA zramaNopAsaka banI gayA. paraMtu udAyanarAjA prati je vairabhAvano saMkalpa hato tenuM parimArjana na karyuM. -- virAdhaka gati :- zrAvakavratonA pUrNa zuddha-pAlana karatA aMtima samayamAM eNe saMthAro grahaNa karyo. 15 divasa covihAro saMthAro paNa cAlyo. bAhyavidhi AlocanA zuddhi Adi paNa karI. paraMtu aMtaramanamAM pitAnA kartavya prati je khaTako hatovairabhAvanA kaNa hatA enuM zuddhikaraNa e samaye paNa na karyuM. A kAraNe vrata pAlana ane vrata zuddhi badhu niSphaLa gayuM. asurakAyanA AtApa jAtinA devasthAnanuM AyubaMdha thayo ane virAdhaka thaIneasurakumAra jAtimAM devarupamAM utpanna thayA. virAdhaka kema ? :- aMtara manamAM duHkha ane khaTaka mAtrathI virAdhaka thayA. paraMtu hiMsA anubaMdhI koI saMkalpa, raudradhyAna athavA niMdA, kadAgraha na hatA. A kAraNa saMsAra vRddhi ane naraka, tiryaMca vagere gatimAM na gayA paraMtu zrAvakavrata vagerenA AcaraNa prakRti bhadratA, vinItatA vagere kAraNothI deva banyA. bhAvonI pUrNa zuddhi pavitratA na hovAthI te dharmanA virAdhaka banyA. tyAMthI AyuSya pUrNa karI te mahAvideha kSetramAM janma leze. tyAM saMyama aMgIkAra karI saMpUrNa karmono kSaya karI siddha thaze. = zikSA - (1) rAjA hoya athavA dIkSArthI hoya, kevaLa ekapakSIyaciMtanathI nirNaya na levo joIe; enA pratipakSI bIjA pAsAno vicAra avazya karavo joIe. sAthe AvA gaMbhIra viSayomAM koI sAthe salAha vicAraNA paNa avazya karavI joIe. kAraNake hita IcchavA chatAM paNa koInuM ahita thavAno prasaMga na bane. (2) bIjAnI game tevI bhUla ane vyavahAra hoya paraMtu hArdika zuddhipUrvaka mApha karIne zAMta pavitra banI javuM joIe. nahIMtara ApaNI badhI sAdhanAo niSphaLa thaIne virAdhakapaNuM 152 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avazya prApta thAya che. sAmevALAnuMkAMIpaNanukasAnanathI thatuMeTalA mATebAhyavyavahAramAM saMthAro, kSamApanA ane vrata pAlana hovA chatAM paNa bhAvonI zAMti samAdhi ane pavitratA nirmaLatAhovI ArAdhanAmATenuM parama Avazyaka aMgasamajavuMjoIe.jIvananA saMkalpita bhAvone aMtima samaye paNa yAda rAkhIne kADhavA ane mAnasika zuddhi karavAnuM kyAre paNa nahIM bhUlavuM joIe ane upekSA paNa karavI joIe nahIM. keTalAya sAdhu athavA zrAvaka daivasika, pAkSika, sAMvatsarika, kSamApanA vyavahArathI to karI ja le che. paraMtu keTakeTalA prati emane manaduHkha, khaTako, niMdA, tiraskArano bhAva, melIdaSTi, azuddhavyavahAra, elarjI, ciDa vagere bharelA hoya che. te badhI ayogya avasthAo, sthitio che. enAthI sAdhanAnA prANa naSTa thAya che. AvI sthitimAM taponiSTa ane kriyAniSTapaNuM niSphaLa jAya che. abhIcikumAranA A kathAnakathI sAdhakone sadA pratisamaya bhAvazuddhi ane vicAronI pavitratA mATe jAgRta rahevAnI kALajI rAkhavI joIe. tyAre sAdhanAono sAco jIvaMta AnaMda prApta thaI zake che. uddezaka : (1) mana ane bhASAnA pudgala grahaNa karIne e samaye choDI devAya che vadhAre samaya enuM AtmAnI sAthe astitva nathI rahetuM. tethI mana ane bhASAne AtmAthI bhinna kahevAyela che. kAyA AtmAnI sAthe lAMbo samaya sudhI rahe che. kAyAno sparza ane chedananuM jJAna ane anubhava AtmAne hoya che. paraMtu enA vinAzamAM AtmAno vinAza nathI thato. A kAraNe kAyAne AtmA ane AtmAthI bhinna baMne manAya che. mana ane bhASA rUpI che, acita che. mana ane bhASAnA prayoganA samaye ja mana ane bhASA che. pahelA-pachI mana ke bhASA nathI ane e ja samaye enuM bhedana hoya che, pahelA athavA pachI nahIM. A baMne jIvonA ja hoya che, ajIvonA nahIM. kArpaNa kAyA ati sUkSma hovAthI, kAyA arUpI, rUpI baMne kahevAya che. saceta-aceta baMne kAyAnA prakAra che. jIvita ane mRta zarIranI apekSAe jIvonI paNa kAyA che. ajIvone paNa potAnA astitva avagAhanA rupa kAyA che. pahelAM ane pachI paNa kAyA che tathA pahelAM ane pachI paNa enuM bhedana thAya che. A prakAre mana-vacananI apekSA kAyAnuM svarUpa kaMIka alaga ja batAvyuM che. mana ane vacananA satya Adi cAra-cAra bheda che ane kAyAnA sAta bheda che. (2) maraNa-- maraNanA pAMca prakAra kahevAyA che. yathA- 1. AvIci maraNa- prati samaya je Ayu karma kSaya thaI rahyuMhoya che tenI apekSAe AvIci maraNa thaI rahyuMche. 2-3. avadha maraNa ane AtyaMtika maraNa-- je narakAyu vagerenA pudgalo bhagavatI sUtraH zataka-13 153 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atyAre bhogavAI rahyA che te punaH bhaviSyamAM kyAreya nahI bhogavAya. arthAt jIva mokSamAM cAlyo jAya, te AyuSya pudgalonI apekSAe jIvanuM AtyaMtikamaraNa che. je AyuSya karmanA pudgala atyAre bhogavI lIdhA che, pachI kyAre ya grahaNa karI, baMdha ke udaya thAya to enI apekSAe kAMIka thoDA samayane mATe maraNa thayuM mAnI levAya. tethI tene avadhi(thoDA kALane mATe) maraNa kahevAyuM che. 4. bAla maraNa- tenA 12 prakAranA che (1) valaya maraNa--gaLuM dabAvIne ke maroDIne maravuM. (2) vazArtA maraNa- virahavyathAthI pIDita thaIne maravuM(mastaka pachADIne, chAtI phUTIne, aMgopAMga para IjA pahoMcADIne maravuM.) (3) aMtaHzalya maraNa-tIra, bhAlA vagere thI vIMdhAIne maravuM. (4) tadbhavamaraNa-pharIthI vartamAna bhava prApta karavA mATe maravuM (kAzI karavata levuM vagere) (5) parvata AdithI nIce paDIne maravuM. (s) vRkSa AdithI kudIne maravuM. (7) pANImAM DUbIne maravuM. (8) agnimAM baLIne maravuM. (9) jhera khAIne maravuM. (10) talavAra vagere zastrathI kapAIne maravuM. (11) phAMsI khAIne maravuM. (12) pazupakSI dvArA zarIra bhakSaNa karAvIne maravuM. A rIte koIpaNa prakAre kaSAyonA vazIbhUta thaIne maravuM, te bAla maraNa che. 5. paMDita maraNa-- pAdapopagamana ane bhakta pratyAkhyAna A be prakAranuM paMDita maraNa che. A baMne nIhArima anIhArima be prakAranA hoya che ane saparikarmaaparikarma = = maravA pachI agni saMskAra kriyA karavI ane na karavI baMne saMbhava che. saMthArAnA kAlamAM zarIranI parikarma(cAlavuM, aMgopAMga halAvavA vagere) kriyA karavI, na karavI bhakta pratyAkhyAna paMDita maraNamAM saMbhava che. paraMtu padapopagamana paMDita maraNa to parikarma rahita ja hoya che. AvIci maraNa nA dravya, kSetra, kALa, bhAva, bhavanI apekSA 5 bheda che. ane 4 gatinI apekSA enA 20-20bhedahoya che. A prakAre prathamanA traNamaraNanA A 20-20 bheda che. bAlamaraNa nA 12 bheda che ane paMDitamaraNanA be bheda kahyA che. kula 20+20+20+12+ 2 = 74 bheda ahIM maraNanA batAvyA che. uddezaka H 8-10 (1) karma prakRtinuM varNana prajJApanA pada 23 uddezaka be nI anusAra jANavuM joIe. (2) bhAvitAtmA aNagAra vaikriya labdhi saMpanna hoya to te vividha Icchita rUpa banAvI zake che. enuM varNana trIjA zatakanA pAMcamA uddezakamAM che. jeno Azaya e che ke te manuSya pazu-pakSInA rUpa banAvavA ane AkAzamAM gamana vagere kriyAo karI zake che. sonA-cAMdI ratna dhAtu vagere vikriyA karI zake che. ene laIne AkAzamAM cAlI zake che. pakSIonI jema uDI zake che, rahI zake che. pazuonI jema kUdI zake che, doDI zake che. A badhA vaikriya zaktinA astitvanI apekSAe kathana che. AvI 154 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikriyAo mAyAvI, pramAdI sAdhu kare che. apramAdI gaMbhIra sAdhu nathI karatA. (3) chApasthika samudyAtanuM varNana prajJApanA pada 36nI anusAra jANavuM joIe. che zataka 13/10 saMpUrNa | zataka-14 : uddezaka-1 (1) AyubaMdhanA parimANonI apekSAe eka devasthAnanI sImAnuM ullaMghana thaI jAya ane bIjAdevasthAna yogya pariNAma sudhI na pahoMce evaccenA pariNAmamAM aTakI jAya ane tyAM AyubaMdha karI kALa kare to jIva kyA sthAnanA AyubaMdha kare che ane kyAM jAya che? A praznanA uttaramAM batAvyuM che ke te sthira thayela pariNAma jyAM vadhAre nikaTa hoya tyAMnuM AyubaMdha ane gati hoya che. yathA-koIvyakti mArgamAM cAlI rahela che. eka ArAmanA sthAnathI 50 phUTa AgaLa vadhI gayo ane bIjuM ArAmanuM sthAna 500 phUTa dUra che. e samaye mUzaLadhAra varasAda zarU thaI jAya to te vyakti najIkanA sthAna para pahoMcIne potAnI surakSA karI leze. AvI ja rIte eAtmAnA pariNAmone yogya je najIkanuM sthAna hoya che, e sthAnanuM AyubaMdha ane gati hoya che. (ra) ekendriyane vigrahagati(vATe vahetA) mAM cAra samaya lAge che. bAkI badhAne traNa samaya lAge che. (3) vATe vahetAavasthAnAjIvane anaMtara-paraMparaanutpannaka paNa kahevAyA che. sthAna para utpanna prathama samayavartI jIvaanaMtarotpannakache. bAkI badhA ja paramparAtpannaka che. (4) janmanA aMtarmuhUrta bAda ja AyubaMdha thAya che. pahelA nahIM. (5) duHkhapUrvaka utpanna thanArA khedotpannaka jIva kahevAya che. uddezakaH ra (1) yakSAveza unmAdanuM chUTavuM eTaluM muzkela nathI hotuM ke jeTalI muzkelIthI mohano unmAda chUTe che. cAra gati ra4 daMDakamAM baMne prakAranA unmAda hoya che. nArakIne deva dvArA paNa azubha pudgala prakSepathI yakSAveza unmAda hoya che ane devomAM paNa bIjA viziSTa zakti (Rddhi)sampanna devo dvArA AvI prakriyA hoya che. (ra) tIrthakara bhagavAnanA janma, nirvANa vagere samaye devavRSTi kare che. zakrendrane varSA karavI hoya to te AtyaMtara pariSadanAdevane bolAve che. pachI te deva Abhiyogika devone bolAve che ane AbhiyogikadevavarSA karanArA devone bolAve che. A prakAre ja tamaskAya karavI hoya to Abhiyogika devatamaskAya karanArA devone bolAve che. ratikrIDAne mATe, potAnA saMrakSaNanA mATe, saMtAvA mATe, virodhI devavagerene bhramita, vismita karavA mATe deva tamaskAya utpanna kare che. bhagavatI sUtra: zataka-14 upapa Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 3 (1) samadaSTi deva aNagAranI avagaNanA karIne vaccethI jatA nathI, teo vaMdana namaskAra kare che ane paryapAsanA kare che. mithyAdaSTideva avagaNanA karI zake che. (2) narayikomAM parasparamAM vinaya satkAra sanmAna hAtha joDavA, praNAma karavA Asana ApavA vagere ziSTAcAra hotA nathI deva, manuSyamAM hoya che. tiryaMcamAM Asana-dAna sivAya aneka ziSTAcAra hoya che arthAt pazuomAM sAme javuM, pahoMcADavuM uDavuM vagere paNa hoya che. uddezakaH 4 (1) pudgala eka varNAdithI anekamAM, aneka varNAdithI eka varNAdimAM, rukSathI snigdhamAM, A prakAre parivartana pariNamana thatuM rahe che. jIvanA paNa kyAreka sukha, kyAreka duHkha A prakAre karmodayathI vividha parivartana thatAM rahetA hoya che. paramANu vagere dravyanI apekSAe zAzvata che, varNAdinI apekSAe azAzvata che. dravyanI apekSA te acarama hoya che. kSetra kAla bhAvanI apekSA carama acarama bane hoya che. uddezaka : 5 (1) nArakI ane pAMca sthAvara vigrahagativALA jIva agnikAyanI vaccethI nikaLa che paraMtu baLatA nathI ane avigraha gativALA nathI nikaLatA. traNa vikasendriya vigraha gativALA ane avigraha gativALA baMne agnikAyamAM jAya che. vigraha gativALA baLatA nathI ane avigrahagativALA baLe che. tiryaMcamanuSyadevavigraha gativALA agnimAM jAya che ane baLatA nathI. avigraha gativALA Rddhi(labdhi) saMpanna jAya che te nathI baLatA. je Rddhi saMpanna nathI te koI jAya che, koIjatA nathI .je jAya che te baLe che. (2) nairayikone zabda, rUpa, gaMdha, rasa, sparza, gati, sthiti, lAvaNya, yaza, kIrti ane utthAna karma baLa vIrya puruSAkAra parAkrama A dasa aniSTa maLe che, devone ISTa maLe che. manuSya, tiryaMcamAM ISTa, aniSTa bane hoya che. zabda, rUpa, gaMdha ane rasa e cAra ekendriyamAM nathI hotA. tethI enAmAM 6 hoya che, beIndriyamAM 7 hoya che. teIndriyamAM 8 hoya che. caurandriyamAM hoya che. uddezaka : 6 (1) zakrendra IzAnendra viSaya bhoganI IcchA thavA para devalokamAM ja eka nUtana bhavana(vimAna) zadhyA(pathArI) vagere vipharvaNA kare che ane sanakumArendra vagere mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 15s Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uparanAdevalokanA IndrazadhyAnI vikrvaNA karatA nathI. paraMtu siMhAsananI vikrvaNA kare che. kema ke ene kAya paricAraNA hotI nathI, sparza paricAraNA vagere hoya che. uddezaka : 0 (1) ekavAra gautamasvAmInAmanogatasaMkalpone jANIne zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe vyAkhyAna pachI pariSadanuM visarjana thayA bAda A prakAre kahyuM ke he gautama! tuM ane huM AjathI nahIM, lAMbA samayathI janma janmAMtarathI paricita ane sAthI chIe. arthAtu A bhavathI pahelAM devalokamAM asaMkhya varSa sAthe hatA. enA pUrve manuSya bhavamAM paNa ApaNo sAtha hato ane A bhava pachI AgaLa paNa ApaNe baMne mokSa sthAnamAM eka sarakhA tulya Atma svarUpamAM sAthe rahezuM. AnAthI gautamasvAmIne kevalajJAna na hovAnI adheryatAmAM bahu ja zAMti ane AzvAsana maLyuM ke mane A bhavamAM kevalajJAna ane muktinI prApti avazya thaze. (2) bhagavAna ane gautamanI A vArtA athavA tattvajJAnane anuttara vimAnanA deva potAnI avadhijJAnanI manovargaNA labdhi dvArA jANe che-jue che. (3) tulyatA:- cha prakAranI tulyatA kahevAya che. (1) dravya (ra) kSetra (3) kALa (4) bhAva (5) bhava (9) saMsthAna. 1.paramANu-paramANu, dipradezI- dipradezI thAvat anaMtapradeza-anaMtapradezI parasparamAM tulya hoya che. eka zuddha AtmA bIjA zuddha AtmAnI sAthe tulya thAya che. A dravya tulyatA che. 2. AvI rIte avagAhanAnI apekSA kSetra tulyatA hoya che. 3. sthitinI apekSAe kALa tulyatA hoya che. 4. pudgalanA varNAdinI apekSAe ane jIvanA guNonI apekSAe bhAva tulyatA hoya che. 5. narakAdi daMDakonA bhavanI apekSAe bhava tulyatA hoya che. 6. parimaMDala vagere AkRtinI apekSAe saMsthAna tulyatA hoya che. (4) saMthArAmAM AhArAdinA tyAgamAM kALa karanArI vyakti devagati vageremAM pahoMcatA ja pahelA viziSTa AsaktithI. tIvratAthI AhAra grahaNa kare che. pachI kramazaH tIvratAmAM, AsaktimAM ghaTADo thaI jAya che. (5) anuttaravimAnamAM keTalAkadevalavasattama saMjJaka(nAmavALA) hoya che. saMjJAno Azaya e che ke pahelAnA manuSya bhavamAM jo enI uMmara 7 lava pramANa vadhAre hota to te saMpUrNa avazeSa karmakSaya karIne eja bhavamAM mokSa cAlyA jAta. 77 lavanuM eka muhUrta hoya che. eka lava eka miniTathI nAno hoya che ane seMkaDathI moTo hoya che. anuttara vimAnanA samasta deva eTalA alpakarmI hoya che ke jo te pUrvabhavamAM eka chaThanI tapasyA vadhu karI le, eTalI uMmara vadhu hoya to te e ja bhavamAM badhA karmono kSaya karI zake.tyAM anuttara devonA zabda, rUpa vagere badhA lokathI uttama, zreSTha, zreSThatama hoya che. enAthI adhika UMcA kyAM ya paNa zabdAdi viSaya hotA nathI. arthAt enA paudgalika sukha-saMsAranA samasta jIvonA sukhathI anuttara hoya che. bhagavatI sUtraH zataka-14 | |150 | 15e Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalA mATe te anuttara deva kahevAya che. uddezaka : 8 (1) sAte naraka pRthvI ane vimAno vacce asaMkhya yojanAnuM aMtara che. ratnaprabhA pRthvI ane jyotiSInuM aMtara 780yojananuM che. siddhazilA ane anuttaravimAnanuM aMtara 1ra yojanAnuM che. siddhazilAthI alokanuM aMtara ubheMghAMgulanA eka yojana pramANa che.(lIyA noyo = laghu yojana;) (2) rAjagRhI nagaramAM bhagavAna ane gautamasvAmInI sAme rahela zAla- vRkSanA saMbaMdhamAM gautama svAmInA pUchavA para bhagavAnane kahyuM ke A zAlavRkSano jIva ahIMthI marIne A nagarImAM pharIthI zAlavRkSa rUpamAM janma leze. tyAM te loko dvArA pUjita sanmAnita thaze, devAdhiSThita thaze. pachI tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laIne siddha thaI jaze. A zAlavRkSanI zAkhAnA mukhya jIva marInevidhAcala parvatanI taLeTImAM mAhezvarInagaramAM zAlavRkSanA rUpamAM utpanna thaze. tyAM te vaMdita, pUjita ane devAdhiSThita thaze. enA pachI mahAvideha kSetramAM janma laI mokSa jaze. A uMbaravRkSanI zAkhAno jIva pATaliputranagaramAM pATalI vRkSanA rUpamAM utpanna thaze. bAkInuM varNana upara pramANe samajavuM. (ra) ambaDa zrAvakanuM varNana aupapAtika sUtra sArAMza khaMDa-7thI jANavuM. (3) avyAbAdha deva :- A deva potAnI daivika zakti dvArA koI vyaktinI AMkhonI palaka para 3ra prakAranA nATakadekhADI zake che. evuM karatAM paNa te vyaktine jarApaNa bAdhA parezAnI thavA detA nathI. A sAtamA lokAMtikadeva che. (4) zahendra devendra - potAnI zaktithI koIpaNa vyaktinA mAthAnuM chedana karI, cUrNa cUrNa karI kamaMDalamAM nAkhI de ane pachI e ja samaye cUrNa joDI de. A badhuM eTalI badhI jhaDapa ane cIvaTanI sAthe kare che ke e puruSane jarApaNa takalIpha thavA detA nathI, daivika zaktithI svalpa duHkha paNa upara kahela kAryamAM thatuM nathI. (5) bhakadeva - A deva kriIDAmAM ane maithuna sevana pravRttimAM Asakta rahetA hoya che. A ticcha lokanA vaitADhaya parvato para rahe che. jenA para saMtuSTa thaI jAya tene dhana mAla vagerethI bharapUra karI de che ane jenA para ruSTa thaI jAya ene keTalAka prakAranI hAni pahoMcADe che. A eka prakAranAvyatara jAtinAdeva che. 15 karmabhUminA kSetromAM ane devaku, uttara kurukSetranA kaMcanagiri parvato para citra-vicitra, yamaka nAmanA parvato para rahe che. enI eka palyopamanI uMmara hoya che. A devonA manuSya lokanA AhAra, pANI, phala vagere para adhikAra hoya che. enAmAM hAni-vRddhi karI zake che. enA dasa nAmathI ja enA kAryaspaSTa thAya che. jema ke (1) annajuMbhaka (2) pAnajuMbhaka (3) vastrajbhaka (4) layana (makAna) juMbhaka (5) zayana jaibhaka (6) 158 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSpazRMbhaka (7) laz2abhaka (8) phala puSpa'bhaka (9) vidyAjuMbhaka (10) avyakta athavA adhipatizrRMbhaka- sAmAnya rUpathI badhA padArtho para Adhipatya rAkhavAvALA avyakta zRMbhaka hoya che. uddezaka H 9 (1) bhAvitAtmA aNagAra karma lezyAne arthAt bhAvalezyAne jANI zakatA nathI paraMtu bhAva lezyAvALA sazarIrI jIvane jANe jue che. (2) sUrya, caMdranA vimAnathI je prakAza nikaLe che, te rUpI dravya lezyA ke pudgalo thI nIkaLe che arthAt pRthvIkAyika jIvonA zarIrathI prakAza nikaLe che. (3) nArakI jIvone aniSTa ane duHkhakara pudgalono saMyoga hoya che. paraMtu devone ISTa ane sukhakArI pudgala saMyoga hoya che. (4) mahardika deva hajAro rUpa banAvI, e badhA dvArA ekI sAthe bhASA bolI zake che. te bhASA eka ja hoya che, hajAra hotI nathI. (5) sUryavimAnanA pRthvIkAyika jIvone AtApa nAmanI puNya prakRtino udaya thAya che. sUrya jyotiSI devonA Indra paNa che. AthI sUryane ane sUryanA arthane zubha mAnela che. (6) aNagAra sukha H- (1) eka mahino saMyama pAlana karanArA aNagAra vyaMtara devonA sukhanuM ullaMghana karI jAya che. A kramathI be mahinAthI bAra mahinA sudhI samajavuM joIe. eka mahIno = vyaMtara, be mahInA = navanikAya, traNa mahinA asura- kumAra, cAra mahInA= graha nakSatra tArA, pAMca mahInA-sUryacaMdra,chamahInA pahelA bIjA devaloka, sAta mahInA = trIjo, cotho devaloka, ATha mahInA pAMcamo chaTho devaloka. nava mahInA = sAtamo, AThamo. devaloka, dasa mahInA=9thI 12 devaloka, agiyAra mahInA = nava praiveyaka, bAra mahInA saMyama pAlana karanArA aNagAra aNuttara vimAnanA devonA sukhanuM ullaMghana karI zake che. saMyamamAM bhAvita AtmAnA Atmika AnaMdano A eka apekSita madhyama kakSAno mAnadaMDa batAvyo che. kema ke keTalAka jIvo aMtarmuhUrtamAM mukti prApta karI le che. uddezaka : 10 (1) kevalI ane siddha bhagavAna jJAnamAM badhI apekSAthI samAna hoya che. kevalI bole che arthAt te jJAnanuM kathana karI zake che. paraMtu siddhabhagavAna utthAna karma bala vIrya vagereno abhAva hovAthI vacana prayoga karatA nathI. A prakAre kevalI uThavuM, besavuM, cAlavuM vagere zArIrika ceSTAo karI zake che. siddha bhagavAna zarIranA abhAvathI A kriyAo karI zakatA nathI. || zataka 14/10 saMpUrNa 5 = bhagavatI sUtraH zataka-14 = 159 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ THE HINDI 'zataka-1pa ) gIzAvavAmAM A bharata kSetramAM zaravaNa nAmanuM sanniveza-nagara hatuM. e sannivezamAM gobahula brAhmaNa raheto hato. je veda vagereno jANakAra hato. ene eka bahu ja moTI gozAlA hatI. ekavAra maMkhali nAmano makha bhikSAcara potAnI bhadrA patnI sAthe cAlatAM cAlatAM e zaravaNa nagarImAM Avyo te citraka(phoTo-tasvIra) hAthamAM rAkhIne bhikSA mAMgato hato. cAturmAsa rahevAne mATe eNe zodha karyA pachI paNa koI jagyA na maLI. to eNe gobahula brAhmaNanI gozAlAmAM ja cArtumAsa karyuM. enI bhadrA patnI garbhavatI hatI. tyAM ja eNe bALakane janma dIdho bAramA divase enuM artha saMpanna nAma rAkhyuM 'gozAlaka- gozAlAmAM janma lenAra). yuvAna avasthAmAM te gauzAlaka paNa pitAnI jema tasvIra hAthamAM laIne AjIvikA karavA lAgyo. bhagavAna mahAvIra - e kALamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe mAtA-pitAnA digaMvata thayA pachI potAnI garbhagata pratijJA pUrNa thavAthI ekalA pote ja dIkSA aMgIkAra karI, vicaraNa karatA pahelA cAturmAsa asthika grAmamAM karyuM. e varSe bhagavAne niraMtara 15-15 upavAsanI tapasyA karavAno saMkalpa karyo hato. bIjA varSe bhagavAne mahinAmahinAnA upavAsanI tapasyA zarU karI ane bIjuM comAsuM rAjagRhI nagarImAM nAlaMdA pADAnI bahAra taMtuvAyazALAnA eka rUmamAM karyuM. gozAlaka ane bhagavAnano saMyoga-saMyogavazamakhaliputra gozAlaka paNapharatAM pharatAM enagarImAM e pADAmAM pahoMcI gayo. kyAMya paNa rahevAnuM sthAna na maLatAM te paNa eja taMtuvAya zALAmAM AvIne koI rUmamAM rahI gayo. bhagavAnanuM prathama mAsakhamaNa pUruM thayuM. pAraNAM mATe rAjagRhI nagarImAM gayA. gocarImAM bhramaNa karatAM emaNe vijaya zeThanA gharamAM praveza karyo,vijaya zeThe bhagavAnane AvatAM joyA, uThIne sAme gayA ane Adara-satkAra vinaya vaMdananI sAthe bhagavAnane bhojanagRhamAM laI gayA ane zuddha bhAvothI pAraNA karAvyA. traNe yogothI zuddha nirdoSa supAtra dAna daIne harSita thayo. e samaya e pariNAmomAM eNe devAyuno baMdha karyo ane saMsAra parita karyo. enA gharamAM pAMca divya vRSTi thaI, jemAM dhananA(sonaiyAMnA) DhagalA thaI gayA. devaduMdubhI vAgI. nagaramAM vAta phelAI gaI. gozAlaka paNa sAMbhaLIne tatkAla tyAM jovA Avyo. eNe sArI rIte te dazya AkhothI joyuM ane bhagavAnane paNa pAraNA karIne enA gharamAMthI nIkaLatAM joyA.gozAlaka atyaMta prasanna ane AnaMdita thayo. bhagavAnane vaMdana-namaskAra karIne bolyo ke huM AjathI Apano ziSya chuM, Apa mArA dharmAcArya cho. bhagavAne eno svIkAra karyo, nagaramAMthI cAlatAM potAnAsthAna para AvIne mAsakhamaNa zarU karI dIdhu 160 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAnamAM lIna banI gayA. bIjA mAsakhamaNanA pAraNA AnaMda zeThanA ghare thayA. trIjA pAraNA sunaMda zeThanA ghare karyA. cothuM pAraNuM comAsu samApta thavA para tyAMthI vihAra karIne kollAka sannivezamAM bahula brAhmaNanA ghare karyuM. badhAM pAraNAnAM sthAna para paMcadivya vRSTi thaI. ziSyatva grahaNa:- gozAlake bhagavAnane tyAMna joyA tethI nagarImAM bahu ja zodhyA paNa kyAMya patto na lAgyo. tyAre eNe taMtuvAyazAlAmAM AvIne kapaDAM, caMpala vagere brAhmaNone ApIne dADhI-mUMcha sahita mastakanuMmaMDana karAvyuM, pUrNa nirvastra thaIne bhagavAnanI zodhamAM nIkaLyo ane sIdho kolAka sannivezamAM pahoMcyo. tyAM eNe lokonA mukhe bhagavAnanA pAraNA para paMcadivyavRSTinI vArtA sAMbhaLI. te samajI gayo ke bhagavAna ahIM ja che, zodhatAM zodhatAM te e nagarInI bahAra mArgamAM jatAM bhagavAnanI pAse pahoMcI gayo. teNe punaH vinaya vaMdana karIne bhagavAnane nivedana karyuM ke huM Apano ziSya chuM, Apa mArA dharmAcAryo. atyaMta Agraha laganI ane nagna joI bhagavAne ene ziSya rUpamAM svIkAra karI lIdho. baMne sAthe sAthe vicaraNa karatAM samaya vItavA lAgyo. talano choDa -ekavakhata thoDoka varasAdathayAbAda sAthe vihAra karatAM te siddhArtha grAmathI kurmagrAma jaI rahyA hatA. mArgamAM phUlothI yukta eka talano choDa joI gozAlake pUchyuM ke he bhagavan!A choDanAAsAta phUlanA jIvamarIne kyA jAze? bhagavAne uttara Apyoke A choDanI eka phaLImAM sAtatala rUpamAM utpanna thaze. gozAlakane Auttara rucikara na lAgyo ane ene asatya karavAnI baddhi utpanna thaI. te kapaTa pUrvaka bhagavAnathI pAchaLa rahI gayo ane choDane jaDa ane mATIthI ukhADIne pheMkI dIdho ane jaldI cAlIne bhagavAnanI sAthe thaI gayo. thoDIvAramAM ja mUzaLadhAra varSA thaI mATImAM te choDa pharIthI jAmI gayo ane te sAta phUlanA jIva marIne eka phaLImAM sAta talanA rUpamAM utpanna thaI gayA. vaizyAyana tapasvI -bhagavAna kUrmagrAmanI bahAra pahoMcyA tyAM vaizyAyanavALa tapasvI chaThane pAraNe chaTha karatAM rahetA hatA. enA mastakamAM ghaNI jUo paDI gaI hatI. te tApanA kAraNe ahIM-tahIM paDatI to tetapasvI pharI tene mastaka para nAkhI deto hato. gozAlakane te joIne kUtuhalautpanna thayuM. bhagavAnathI najara cUkAvIne te enI pAse pahoMcyo ane vAraMvAra ema kahIne ciDAvavA lAgyo ke tuM sAdhu chokajUnuM ghara cho vAraMvAra kahetA te tapasvInI zAMtibhaMga thaI. eNe gozAlaka para tejovezyA pheMkI. e vezyA gozAlakanI pAse pahoMcatA pahelAM ja bhagavAne zIta legyAthI ene pratihata karI dIdhI. tyAre tapasvIe tejalezyAne pAchI kheMcI lIdhI ane eNe bhagavAnane joI lIdhA ane kahyuM ke huM jANI gayo A Apano prabhAva che. Ape jamArIlezyAne pratihata karI che. pachI gozAlake bhagavAnane pUchyuM ke bhagavaAjuonuM gharaApane zuM kahI rahyo che? tyAre bhagavAne tejalezyAnI vAta spaSTa karI ke gozAlaka tArI anukaMpA mATe meM zIta lezyAthI enI tejolezyAne pratihata karI. jenAthI tane kaMI nukasAna na thayuM, nahIMtara hamaNAM rAkhano Dhagalo thaI jAta. gozAlaka sAMbhaLIne bhayabhIta bhagavatI sUtraH zataka-15 161 Jain Education international For Private Personaruse Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thayo.vaMdana namaskAra karI eNe bhagavAnane pUchyuM ke AtejolezyA kevI rIte prApta thAya che. bhagavAne tene chaTha-chaThanAM pAraNA karIne AtApanA levI Adi saMpUrNa vidhi batAvI. gozAlakanuM pRththakaraNa - thoDo samaya kUrma grAmamAM rahIne bhagavAna ane gozAlake pharIthI siddhArthagrAmanItaraphavihAra karyo. mArgamAM tetalanA choDanuM sthAna AvyuM.gozAlake bhagavAnane pUrvanI vAta yAda karAvIne kahyuM ke tame je kahyuM hatuM te to mithyA thaI gayuM. ahIM talano choDa ja nathI.uttaradetAM bhagavAne spaSTa karyuMkehe gozAlaka! te mArA kathana parazraddhA na rAkhatAM pAchaLa rahIne tene ukhADIne pheMkI dIdho hato. A sArI ghaTanA saMbhaLAvI ane thoDe ja dUra ubhela talanA choDano nirdeza karatAM batAvyuM ke A te ja choDa che. AnI amaka phaLImAM te ja sAta phUlanA jIva marIne talanA rUpamAM utpanna thayA che. gozAlake phaLI toDIne tala gaNIne joyA. bhagavAnanuM kathana satya hatuM. gozAlaka atyaMta zaramiMdo thayo ane tyAMthI bhagavAnane choDIne cAlyo gayo. tejolabdhi sAdhanA ane prabhAva:-eNe sarvaprathama cha mahinAmAM tejalezyAnI sAdhanA karI. pachI enI pAse bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAnA cha dizAcara zramaNa AvIne maLI gayA. jene kAMIka pUrvanuM jJAna paNa avazeSa hatuM. emaNe pUrvomAMthI aSTAMga nimitta jJAna vagerenuM nirmuhaNa karyuM, gozAlakanuM ziSyatva svIkAra karI lIdhuM. have gozAlaka potAne 24mAM tIrthakara kaheto vicaraNa karavA lAgyo. potAno bhakta samudAya, zramaNa samudAya vagere paNa teNe vistRta karI lIdho.nimitta jJAna vagerenuM baLa tenI pAse hatuM. enAthI te lokone prabhAvita karavA lAgyo. keTalAka pArzvanAtha bhagavAnanA zramaNa paNa tenA cakkaramAM AvI gayA ane ene ja 24mAM tIrthakara samajIne ziSyatva svIkAravA lAgyA. zrAvatinagarImAM gozAlaka ane bhagavAna bhagavAna mahAvIra svAmI paNachavastha kAla pUrNa karI, kevalajJAna, kevaladarzana utpanna thavAthI dharmopadezadevA lAgyA ane gautama Adi hajAro ziSyo sahita vicaraNa karatAM-karatAM ekavAra zrAvasti nagarImAM padhAryA ane koSTaka nAmanA udhAnamAM samosaryA. gozAlaka paNa vicaraNa karatAM bhagavAnathI pahelAM ja zrAvastInagarImAM AvI gayo hato. tyAM para hAlAhalA nAmanI kuMbhAraNa rahetI hatI. je Rddhi saMpanna hatI. te gozAlakanI ananya zraddhAvAna upAsikA hatI. tyAM gozAlaka potAnA AjIvika saMghanI sAthe enI dukAnamAM rahyo ane potAne 24mAM tIrthakara kahetA pracAra karavA lAgyo. sabhAmAM gozAlakano jIvana paricaya:-zrAvastinagarImAM gozAlakanAkathananI carcA phelAvA lAgI. gautama svAmI bhagavAnanI AjJA laIne pAraNAne mATe nagarImAM gayA. emaNe paNa AcarcA sAMbhaLI. bagIcAmAM AvIne bhagavAnane nivedana karyuM ane jijJAsA pragaTa karI ke bhagavAna A gozAlaka koNa che ane enuM jIvanavRttAMta zuM che? tyAMnAgarika jananI pariSada paNa beThI hatI. bhagavAne gautama svAmInuM samAdhAna karatAM gozAlakanA janmathI laIne tyAM zrAvastImAM pahoMcavA sudhIno sAro jIvana vRtAMta saMbhaLAvI dIdho. gozAlakanI saMpUrNa vArtA sAMbhaLIne pariSadavisarjita thaI.nagaramAM vAto cAlavA lAgI. 12 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gozAlaka sudhI paNa vAta pahoMcatA vAra na lAgI. ene potAnI vArtA prakaTa thavAthI gusso Avavo svAbhAvika che. te AtApanA bhUmithI utarIne potAnA sthAna para AvIne besI gayo. gozAlaka ane AnaMda zramaNa :-- bhagavAnanI AjJA laIne AnaMda nAmano sthavira zramaNa chaThanA pAraNe nagarImAM gocarIne mATe gayo. bhramaNa karatAM te gozAlakanA sthAnanI najIkathI jaI rahyo hato. gozAlake AnaMda zramaNane potAnI pAse bolAvyo ane kahyuM ke AnaMda ! tuM mArI pAsethI eka dRSTAMta sAMbhaLa gozAlake potAnuM kathana zarU karyuM. vyApArInuM dRSTAMta :- koI eka samaye keTalAka vyApArI dhana kamAvA mATe yAtrA karavA nIkaLyA. mArgamAM bhayaMkara jaMgala AvyuM Aju-bAju koI gAma na hatuM. emanI pAsenuM pANI pUruM thaI gayuM. pANInI zodha karatAM-karatAM emaNe eka valbhIka(bAMbI) joI. jene cAra suMdara zIkhara lAgela hatA. paraspara vicAra karI ne te tyAM rokAyA ane eka zIkharane pANInI AzAthI toDyuM, IcchAnusAra ene suMdara madhura pANI prApta thayuM. badhAe tarasa chIpAvI ane potAnI pAsenA jaLa kuMbhomAM chalochala pANI bharI lIdhuM. paraspara vicAra vArtA thaI ane bIjuM zIkhara sonAnI IcchAthI toDyuM, emAM paNa emane Icchita pracura sonuM prApta thayuM. potAnI pAse rahelA gADAomAM IcchA pramANe sonuM bharI lIdhuM. pachI ratnonI AzAthI trIjuM zIkhara toDyuM. emAM paNa emane saphaLatA maLI. Icchita ratnonI rAzi paNa pota-potAnA gADAmAM bharI lIdhI. lobha saMjJA aneka gaNI vadhI, cothuM zikhara toDavAnI vicAraNA cAlI. tyAre eka anubhavI hitaprekSI vyApArIe niSedha karyo ke ApaNane Icchita sAmagrI maLI cUkI che ane have cothA zikharane na toDavuM joIe. saMbhava che ke Ane toDavAthI koI ApattinuM kAraNa banI zake. e anubhavI vyaktie Agraha karyo paraMtu bahumatInI AgaLa enuM kAMI na cAlyuM cothuM zikhara toDyuM. emAMthI daSTi viSa sarpa nIkaLyo.valbhIkanI upara caDIne sUryanI tarapha joyuM ane pachI vyApArI varga tarapha animeSa dRSTithI joyuM ane teone enA badhA upakaraNa sAthe saLagAvIne bhasma karI dIdhA. jeNe cothuM zikhara toDavAnI manAI karI hatI enA para anukaMpA karIne e nAgarAja deve eno sAmAna, saMpatti sahita ene enA nagaramAM pahoMcADI dIdho. gozAlaka dvArA dhamakI :- he AnaMda ! A rIte tArA dharmAcArye bahu ja khyAti, Adara sanmAna prApta karI lIdhA che. have jo mArA viSayamAM kAMIpaNa kaheze to e sarparAjanI samAna huM paNa mArA tapa tejathI badhAne saLagAvIne bhasma karI daIza ane he AnaMda ! jo tuM mAro saMdeza pahoMcADIne manAI karI daIza to huM paNa e hita salAha denArA vaNikanI samAna tArI rakSA karI daIza. AthI jA, tArA dharmAcAryane mArI A vAta karI deje. AnaMda zramaNe AvIne badhI vArtA bhagavAnanI samakSa nivedana karI ane pUchyuM ke he bhagavan ! zuM gozAlakanI pAse eTalI zakti che. bhagavAne uttaramAM spaSTIkaraNa karyuM ke gozAlaka evuM karavAmAM samartha che. paraMtu tIrthaMkara bhagavaMto para enI zakti cAlI zakatI nathI. kevala paritApa pahoMcADI zake che. he AnaMda ! gozAlakathI anaMta gaNI zakti zramaNa nigraMtho ane sthavironI pAse che. paraMtu te kSamA--zramaNa hoya che. e AvuM AcaraNa nathI bhagavatI sUtraH zataka-15 163 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karatA. enAthI paNa anaMta gaNI zakti tIrthakaronI pAse hoya che. paraMtu te paNa kSamAdhArI hoya che. AvuM hiMsaka AcaraNa te karatA nathI. AthI he AnaMda! tuM gautama Adi badhA zramaNone sUcanA ApIde ke koIpaNanigraMtha gozAlakathI jarApaNa dhArmika carcAnakare. kema ke te hamaNAM virodha bhAvamAM caDhelo che. gozAlakanuM bhagavAnanI sAme vaktavya - AnaMda zramaNe anya zramaNone sUcanA ane saMpUrNa mAhitI batAvI dIdhI. gozAlakathI na rahevAyuM, eno krodha ugra thato gayo ane te potAnA saMghanI sAthe atyaMta gusse thato tyAM pahoMcI gayo. bhagavAnanI sAme ubho rahI bhagavAnane kahevA lAgyo ke AyuSyamanuM kAzyapa!mArA mATe tame sArI vAto karo cho. are vAha! ThIka vAto karo cho ke A mArA ziSya gozAlakamakhalI putra che. paraMtu tamane atyAra sudhI khabara ja nathI ke Apano ziSya gozAlaka kyArano marI cUkyo che. huM to anyachuM. tala ane phUlanA jIvonI samAna choDAyelA zarIrane grahaNa karatAM karatAM meM e gozAlakanA zarIrane paDeluM joyuM to emAM praveza karI dIdho che.A mAro sAtamo zarIrAMtara praveza(pauTTa parihAra) che. huM to koDinya gautrIya udAyI chuM. huM gozAlaka nathI, gozAlakanA sthira majabUta sahanazIlazarIra joIne meMAmAM A sAtamo praveza karyo che. AthI huMudAyI chuM, gozAlaka nathI, soLa varSa mane A zarIramAM tapa sAdhanA karatAM thaI gayA. 133 varSanI mArI uMmara che. emAM meM A sAtamuM(paTTiparihAra) zarIra parivartana karyuM. eTalA mATe Ape samajyA vagaraThIka kahevAnuM zarU karI dIdhuM ke A gozAlakache ane mArA ziSyache.A rIte vyaMga bharyA zabdomAM gozAlaka manamAnI bolato ja gayo. bhagavAna dvArA gozAlakane saMbodhana - enA thobhavA para zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe gozAlakane A prakAre kahyuM--he gozAlaka! jema koI cora parAbhava pAmIne kyAM ya chupAvAnA avasara na hoya ane Una, zaNa, kapAsa, tRNa vagerethI potAne DhAMkIne evuM samaje che ke huMchupAI gayo chuM. A rIte te potAne gupta mAne athavA chUpAyela mAne e rIteNe gozAlaka! tuM paNa teja gozAlaka hovA chatAM paNa potAne anya batAvI rahyo che. tuM AvuMnakara hegozAlaka!tane AvuM karavuM yogya nathI. tuM te ja che. tArI prakRti paNa teja che. tuM anya nathI. gozAlakano anargalapralApa - gozAlakazramaNabhagavAna mahAvIra svAmInA uparanA vacana ane dRSTAMta sAMbhaLIne atyaMta kopIta thayo ane bhagavAnano aneka prakAranA anucita AkrozapUrNazabdothI tiraskAra karavA lAgyo, aneka prakAranA vacanothI apamAna karavA lAgyo, bhatrenA karavA lAgyo. Abadho anargala pralApa karIne teNe bhagavAnane kahyuM ke Aja tuM marI gayo che, naSTa thaIgayo che, bhraSTa thaI gayo che. have tuM jIvIta nahIM rahI zake ane have mArA dvArA tane sukha thavAnuM nathI. sarvAnubhUti aNagAraH- sarvAnubhUti aNagArathI potAnA dharmAcAryanI A avahelanA sahanana thaI zakI.tegozAlakanI najIka jaIne A prakAra kahevA lAgyo-hegozAlakAje manuSya zramaNa brAhmaNanI pAse eka paNa dhArmika vacana sAMbhaLIne avadhAraNa kare che, te 14 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eno upakAra mAne che, Adara-satkAra ane vinaya-bhakti bhAva rAkhe che. to tAruM to kahevuM ja zu?bhagavAne to tane zIkSA ApI, dIkSA ApI, ziSya banAvyo, bahuzruta banAvyo tema chatAM tuM bhagavAnanI sAthe viparIta banIne AvuM anAryapaNuM karI rahyo che, tuccha vyavahAra, asabhyavacana ane tiraskAra karatAM anarmala bhASaNa karI rahyo che. he gozAlaka! tane AvuM karavuM yogya nathI. kema ke tuM teja mekhalIputra gozAlaka che. bIjo koI nahIM. gozAlakane AzikSA vacana paNavizeSa bhaDakAvavAvALuM banyuM. eNe eka ja vAramAM potAnI tejo vezyAthI ene tyAMja saLagAvIne bhasma karI dIdho. sarvAnubhUti aNagAranA vyavahAra ane bhASaNa sarvathA ucita ane maryAdAmaya hatA. enA bhAva paNa pUrNa zuddhahatA. te aNagAra acAnaka kALa karIne paNa ArAdhaka thayo ane AThamA svargamAM 18sAgaropamanI sthitie devarUpamAM utpanna thayo. tyAMthI mahAvidehakSetramAM janmadhAraNa karIne mokSamAM jAze. sunakSatra aNagAraH- sarvAnubhUti aNagArane bhasma karIne gozAlaka pharIthI bhagavAna mahAvIra svAmIne AkrozabharyAanargalazabdomAM pUrvavatubakavA lAgyo. sunakSatra nAmano aNagAra paNa bhagavAnanI AvI avahelanA sahana na karI zakyo ane gozAlakane eNe sarvAnubhUtinI samAna ja pharIthI zIkSA vacana kahA ane satyavAta spaSTa karI ke tuM te ja gozAlaka che, anya nahIM. A vacanone sAMbhaLIne gozAlaka atyaMta kopita thayo ane tejolezyAthI ene paNa paritApita karyo. paritApita sunakSatra aNagAra bhagavAnanI pAse pahoMcyo vaMdana namaskAra karI teNe pharIthI mahAvratAropaNa ane saMthAro dhAraNa karyo, badhAnI kSamAyAcanA karI samAdhipUrvaka prANa tyAga karyA. te muni paNa ArAdhaka thaIne 1ramAM devalokamAM rara sAgaropamanI sthitie devarUpamAM utpanna thayo. tyAnuM AyuSya pUrNa karIne ekabhava mahAvidehakSetramAM karIne mokSa prApta karaze. bhagavAna paratejolezyAno prahAra -have gozAlakapharIthI bhagavAnane Akroza vacano dvArA apamAnita karavA lAgyo, tiraskAra ane bhatrenA karatAM eNe pUrvokta bakavAsanA vacano pharI sAMbhaLAvyA. tyAre zikSAvacana kahetAM bhagavAne paNa gozAlakanAte vyavahArane ayogya batAvyo arthAtu bhagavAne paNa ema kahyuM ke gozAlaka! meM tane zikSita karyo, dIkSita karyo, bahuzruta karyo ane mArI sAthe ja viparIta banyo? tuMevo vyavahAra kare che e tane yogya nathI. kema ketuMtejagozAlakache, anya nathI. (kevaLavyarthanIvAto ghaDIne chUpavA mAge che) gozAlakano gusso pracaMDathaIne zikhara sudhI pahoMcI gayo. teNe sAta-ATha kadama pAchaLa cAlIne taijasa samudyAta karIne saMpUrNazaktinI sAthe bhagavAnanI uparatejolezyAnovAra karI dIdho. A tejolezyAno vAra eTalo samartha hato ke eka ja kSaNamAM 16dezone jalAvIne bhasma karI de. paraMtutIrthakara bhagavAna paraenuM jora nacAlyuM. kSati pahoMcADavAmAM asamarthathaIne teHjozakti pradakSiNA lagAvI AkAzamAM uchaLI gaI ane paDatAM-paDatAM gozAlakanA zarIramAM praveza karIne ene paritApita karavA lAgI. jenAthI gozAlakanA zarIramAM baLatarA thavA lAgI. bhagavatI sUtraH zataka-15 - 15 165 - - - Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraspara bhaviSyavANI -gozAlakanI zaktino vAra khAlI gayo. to paNa te A prakAre kahevA lAgyo ke he AyuSyamanuM kAzyapa!tame atyAre bhale jIvIta bacI gayA cho. kiMtucha mahinAmAM ja pitta jvara ane dAhapIDAthI chadmastha avasthAmAM ja marI jazo. pratyuttaramAM bhagavAne spaSTa karyuM ke... huM to haju paNa soLa varSa sudhI tIrthakara rUpe vicaraNa karIza, he gozAlaka ! tuM svayaM ja potAnI tejaleyAthI paritApita thaIne sAta divasamAM chadmastha paNAmAM ja marI jaIza" A vArtAlApanI zrAvastI nagarImAM carcA thavA lAgI ke koSTaka udyAnamAM be tIrthaMkara paraspara ekabIjAne kahe che ke tuM chamahInAmAM marI jaIza" "tuM sAta divasamAM marI jaIza." ema kahe che. gozAlakano parAjaya -bhagavAne zramaNone saMbodhita karatAM kahyuM-havegozAlakanisteja thaI cUkyo che. enI tejo zakti samApta thaI cUkI che. have enI sAthe dhArmika carcA praznottara sAraNA vAraNA preraNA vagere karI zako cho ane ene nirasta karI zako cho. zramaNoe bhagavAnanI AjJA meLavI bhagavAnane vaMdana namaskAra karIne ema ja karyuM. badhA prakArathI gozAlaka niruttara ja rahyo ane pracaMDa gusso karIne paNa zramaNone jarApaNa bAdhA, pIDA pahoMcADavA mATe samarthana thaI zakyo.evuMjoIne keTalAya AjIvika sthavira zramaNa gozAlakane choDIne bhagavAnanI sevAmAM vaMdana namaskAra karIne tyAM rahI gayA. gozAlakanI durdazA - gozAlaka je prayojanathI Avyo hato te siddha na thaI zakyuM. te hArI gayo, zaramiMdo thaIne nizvAsa nAkhIne pastAvA lAgyo ke hA hA! aho huM mAryo gayo. A prakAre jevI karaNI tevI bharaNInI ukti pramANe te zArIrika mAnasika pracaMDa vedanAthI svataH duHkhI thayo ane koSTaka udyAnathI nIkaLIne avazeSa saMghanI sAthe potAnA AvAsa sthAnamAM pahoMcyo. eTaluM thayA pachI paNa eNe mithyAmatino tyAga na karyo, keTalA ya DhoMga ane asatya kalpanAo, prarupaNAno tyAga na karyo. paraMtu te DhoMga ane pravRtionA doSone DhAMkavAno prayatna karyo. te divasabhara (1) kerI cUsato, dArU pIto (2) vAraMvAra gAto, (3) vAraMvAra nAcato (4) vAraMvAra hAlAhalI kaMbhAraNane praNAma karato hato. dAha zAMti mATe mATI mizrita zItaLa jaLathI niraMtara zarIranuM siMcana karato hato. potAnI A durdazAne paNa guNanA rUpamAM batAvIne te prarUpaNA karato ke A badhuM carama kRtya che. AvA kula AThacarama kahevAya che. jemAM eNe cAra potAnA uparanA kRtya joDI dIdhA ane anya vAto joDIne tukko lagAvI dIdho. potAnA pApane DhAMkavAnA prayatnamAM buddhinA durupayogathI keTalI behudI(tarkahIna) vAto eNe banAvI. ATha carama, 4 pAnaka, 4 apAnaka vagere. AThamA caramamAM ene cothA apAnakamAM pote tIrthakara rUpamAM mokSamAM jaze ema batAvyuM. ayapulaH- "ayaMpula' nAmanA AjIvikopAsaka gozAlakane sarvajJa, sarvadarzI mAnato hato. kAMI jijJAsA laIne te gozAlakanI sevAmAM darzana vaMdana karavA mATe Avyo.dUrathI ja gozAlakanI pravRtio(hAthamAM kerI nAca, gAna, vAraMvAra hAtha joDavA vagere) ane enI durdazAne joIne lajjita thayo, udAsa thayo. arthAt azraddhAbhAva utpanna thavA lAgyo ane 10 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta For Private & Personal use only www.janorary.org Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te AgaLa na vadhI zakyo. vaMdana namaskAranI vAta ja na rahI. pAchaLa khasavA lAgyo. ayapuNyavIronI pAse jaIne vaMdanA karI. sthavaroeenAmananI jIjJAsA jANI lIdhI ane prakaTa karatAM kahyuM ke tane Avo vicAra utpanna thayo ane eTalA mATe tuM Avyo che. ayaMpula khuza thayo ane saharSa svIkAra karyo. pachI sthaviroe ATha carama, cAra pAnaka, apAnaka vigere vAta karatA batAvyuM ke AvuM karatAM tamArA dharmAcArya have mokSa jAze. tuM enI pAse jA, te tArA praznanA samAdhAna svataH ja karI deze. A rIte viroe pharIthI ene sthira karyo. ayapula gozAlakanI pAse gayo. sthaviroe saMketa karIne kerI enA hAthathI choDAvI lIdhI. gozAlake paNa acaMpula upAsakane enAmanogata praznane batAvIne samAdhAna karyuM, sAthe ja khoTuM bolIne khulAso karyo ke mArA hAthamAM AmraphaLa na hatuM mAtra chAla ja hatI. A prakAre acaMpulanI zraddhAne potAnA prati surakSita karI. vaMdanA namaskAra karIne acaMpula cAlyo gayo. maraNa mahotsava nirdeza - potAnuM mRtyu najIka jANIne mithyAbhiniveSamAM lIna e gozAlake potAnA saMghanA sthavira zramaNone kahyuM ke mArA Adara-satkAra ADaMbara sahita nirvANa mahotsava karajo. nagaramAM udghoSaNA karajo ke carama tIrthakara siddha thayA che. gozAlakane samyakatva prApti - sAtamI rAtrinA zubha adhyavasAya saMyogothI ene samyakatvanI prApti thaI.jenAthI enuM ciMtana sIdhuM cAlavA lAgyuM ke vAstavamAMgozAlaka ja chuM. zramaNono ghAtaka chuM, gundrohI chuM, tIrthakara bhagavAnanI AzAtanA karavAvALo chuM ane aneka khoTA vAkjhAlo, taka, dalIlo, kalpanAothI potAne ane bIjAne bhramita karavAvALo chuM.have svayaMnI tejo vezyAthI tapta thaIne dAha javarathI sAtamI rAtrimAM Aja chidmastha avasthAmAM ja marI jaIza. vAstavamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI ja aMtima tIrthakara che, meM to mAtra DhoMga ja karyo ane khoTo prapaMca karyo che. gozAlakanI sabhyatvathI devagati :- A prakAranA vicAra AvavA para eNe pharIthI virone potAnI pAse bolAvyA ane satyane pragaTa karatAM eNe pratijJA levaDAvIne Adeza Apyo ke tame mArA DAbA pagamAM pujanI rassI bAMdhI moDhA para traNavAra yUkIne ghaseDatA zrAvastI nagarInA vividha sthAno, mArgomAM ghoSaNA karajo ke A gozAlaka ja hato, tIrthakara na hato. eNe jo prapaMca karyo hato. vAstavamAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI ja aMtima tIrthakara che. A prakAre mahAna asatkAra pUrvaka mArA zarIranuM niSkAsana karajo. evuM kahIne te kALadharma pAmyo. zubha pariNAmomAM marIne te paNa 1ramAM devalokamAM utpanna thayo. daMbha pUrvaka pratijJA pAlanaH-pratijJAnuM pAlana karavA mATe ane pratiSThA paNa kAyama rahe eTalA mATe gozAlakanA viroe kuMbhAra zALAmAM ja zrAvastI nagarI citrita karI ane tenA cauTA(cAra rastA bhegA thatA hoya) vagere sthAnomAM maMdamaMda avAjathI ghoSaNA karI dIdhI. A badhuM kRtyadaravAjA baMdha rAkhI ane karyuM. tyArabAdadaravAjo kholIne mahAna Rddhi bhagavatI sUtraH zataka-15 | |160 | 17 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satkAra sanmAnanI sAthe nirvANa mahotsava karyo. bhagavAna ne rogAMkaH- zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe yathA samaya tyAMthI vihAra karyo,vicaraNa karatAM meMDhika grAma' nAmanA nagaramAM padhAryA. pUrva ghaTanA ne cha mahInA pUrA thavAnI taiyArI hatI. bhagavAnanA zarIramAM mahAna pIDAkArI dAhakArakapittajvara utpanna thayo. arthAt bhagavAnanuM zarIra mahAna rogAtaka thI AkrAMta thaI gayuM. e roganA kAraNe lohI-parunAM jhADA paNa thavA lAgyA. A sthitine joIne lokomAM carcA thavA lAgI ke zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI gozAlakanA tapa-tejathI AkrAMta thaIne dAhapita javara thI have chadmastha ja kALa karI jaze. siMha aNagAranuM rudana - bagIcAmAM eka tarapha bhagavAnanA aMtevAsI, bhadra, vinIta, siMha, nAmanA aNagAra Atma dhyAna sAdhanA karI rahyA hatA ane AtApanA laI rahyA hatA. emanA kAnomAM lokaapavAdanA uparokta zabda paDyA. siMha aNagArane saMkalpa-vikalpa thavA lAgyo ke bhagavAnanA zarIramAM pracaMDa vedanA utpanna thaI che ane te chagha ja kALa karI jaze vagere. AvI mAnasika mahAna vyathAthI te pIDita thayo, AtApanA bhUmIthI bahAra AvyA ane e tarapha jaIne potAnA duHkhanA atirekamAM atyaMta rudana karavA lAgyA. bhagavAne zramaNone mokalIne siMha aNagArane potAnI pAse bolAvyo ane samajAvyuM ke AvuM ArtadhyAna karavAnuM yogya nathI. huM hajI 151/ra (sADA paMdara) varSa vicaraNa karIza. tuMrevatI zeThANInA ghare jA ane eNe mArA mATe je kolhApAka banAvyo che te lAvato nahIM. paraMtu potAnA ghoDAnA upacAra mATe pahelAthI (keTalAka divasa pahelA) bijorApAka banAvyo hato, jemAM thoDoka bacelo paDyo che, te laI Ava. revatInuM supAtradAna ane roganivAraNa -bhagavAnanI AjJAthavA parasiMhaaNagAra revatI zeThANI nA ghare gayA.zeThANIe Adara-satkAranI sAthe AvavAnuM kAraNa pUchyuM(kema ke te samaye bhikSAno samaya nahato). siMha aNagAre potAnuM prayojana kahyuM ke bhagavAnanA mATe jo kolhApAka banAvyo te to nahIM joIe. paraMtu bijorApAka joIe. revatIe potAnI gupta vAta jANavAno hetu pUchyo. siMha aNagAre bhagavAnanA jJAnano paricaya Apyo. pachI eNe bhaktipUrvaka bIjorApAka vahorAvyo. bhAvonI dAnanI ane pAtranI Ama trikaraNa zuddhithI e revatI zeThANIe devAyuno baMdha karyo ane saMsAra paritta karyo. tyAM paNa pAMca divya prakaTa thayA. siMha aNagAra bhagavAnanI sevAmAM pahoMcyo ane te bijorApAkabhagavAnanA karakamalamAMarpita karyo. bhagavAne amucchabhAvathIeAhAranA pudgalone zarIrarUpI koThAmAM nAkhyA. e AhAranuM pariNamana thavAthI bhagavAnano roga tarata ja zAMta thayo. zarIra svastha thavA lAgyuM. thoDA samayamAM ja bhagavAna ArogyavAna ane zarIrathI baLa saMpanna thaI gayA. caturvidha saMghamAM prasannatAnI lahera phelAI gaI. tyAM sudhI ke aneka deva-devI paNa khuza thayAkezramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI svastha thaI gayA che. pachI bhagavAna pUrvavat dharmopadeza detA grAmanugrAma vicaraNa karavA lAgyA. gozAlakano bIjo bhava rAjAvimalavAhanaH-gozAlakano jIvadevalokanuMAyusamApta 168 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thavA para A ja bhAratamAM viMdhyagiriparvatanI najIka puMDa dezamAM zata dvArA nagarImAM janma leze. guNothI ane rUpathI saMpanna thaze. yogya samaye enA mAtA-pitAeno rAjyAbhiSeka karaze. te mahAna baLavAna rAjA thaze. yazasvI thaze. be deva enI sevAmAM raheze. enA traNa nAma haze. (1)janmanAma-padya (2) pUrNabhadraanemaNibhadravedevasevaka hovAthI-devasena (3) "vimala' nAmanA hastiratnanA upabhoga karanAra hovAthI vimala vAhana" enuM trIjuM. nAma haze. ATalo puNyazALI hovA chatAM paNa te zramaNa-nigraMthono mahAnavirodhI thaze. temanI sAthe te anAryatA pUrNa vyavahAra karaze, jemake haMsI karaze. bharjanA karaze, kaSTadeze, bAMdhaze, mAraze, chedana-bhedana karaze, upadrava karaze, upakaraNa chInavI leze, apaharaNa karI leze, nagarathI athavA dezathI kADhI mUkaze. A rIte vibhinna abhadra vyavahAra samaya samaya para karato raheze. AvuM karavA para ekavAra nagaranA pratiSThita loka sAmuhika rupathI nivedana karaze ke he rAjan! AvuM na karo kema ke AvuM karavuM kyAreka ApanA ane amArA mATe jokhamakAraka pIDAkArI banI zake che. AthI Apa AvA durAcaraNa baMdha karo, rAjA mana vagara mithyAbhAvathI enivedanane svIkAra karI leze. sumaMgala aNagAra - ekavAra sumaMgala nAmanA aNagAra je traNa jJAna ane vipula tejalabdhinAdhArakahazentyAM padhArazeanebagIcAnI pAseAtApanAbhUmimAMAtApanA leze. te vimalanAtha tIrthakaranA prapautra ziSyahaze. vimalavAhana rAjA ratha caMkramaNa hetu e bagIcAnI pAsethI nikaLaze.munine AtApanAletA joIne svabhAvikajakodhathI prajavalita thaze. rathanA AgaLanA bhAgathI Takkara lagAvIne dhyAnamAM ubhelA munine nIce pADI deze. muni uThIne avadhijJAnamAM upayoga lagAvIne joze ane eno bhUtakALa jANI-joIane kaheze ke tuM zramaNonI ghAta karavAvALo mekhalI putra gozAlaka hato. e samaye e aNagAro ane zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI samarthahovA chatAM paNa tArA anyAyane sahana karyo. kAMI paNa pratikAra na karyo, paNa huM sahana karanAro nathI. tane eka kSaNamAM ja sArathI ghoDA sahita bhasma karI daIza. AvuM kahevA para te vimala vAhana rAjA trIjIvAra rathanI Takkara lagAvIne pharI sumaMgala aNagArane pADI deze. tyAre te aNagAra taijasa samudyAta dvArA e rAjAne bhasma karI deze. tyAra pachI te muni varSo sudhI saMyama pAlana karI AlocanA pratikramaNa zuddhinI sAthe eka mahInAnA saMthArAthI sarvArtha siddha vimAnamAM deva rUpamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAvidehamAM janma laIne mokSa jAze. gozAlakanA narakAdi bhava bhramaNa - vimalavAhana rAjA (gozAlakano jIva) tejo lezyAnA prahArathI marIne sAtamI narakamAM utpanna thaze. ane pazcAnupUrvI kramathI eka-eka narakamAM be-be bhava karaze, aMtamAM pahelI narakathI nIkaLIne tiryaMca paMcendriyanI vividha yoniyomAM janma maraNa karaze. pachI kramazaH corendriya, teIndriya, beIndriyanI yonimAMbhava bhramaNa karIne ekendriyomAM bhava bhramaNa karaze.vimala vAhananA bhava pachI kyAMka zastrathI, kyAMka dAhathI pIDita thaI marato rahaze. ekendriyathI nikaLIne vezyAono bhava karaze. bhagavatI sUtraH zataka-15 169 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pachI brAhmaNa putra thaIne dAvAgninI jvAlAmAM maraze. agnikumAra devarUpamAM utpanna thaze. tyAMthI nikaLIne manuSyano bhava karaze. jemAM saMyama dhAraNa karaze. aneka bhavo (10 bhavo) sudhI dravya saMyama kriyAnI virAdhanA karaze. bhAvathI saMyamane sparza paNa nahIM kare ane kramazaH nava asura kumAra(agnikumAra ne choDIne) nA ane eka jyotiSIno bhava karaze. enA pachI sAta bhavamAM saMyamanI ArAdhanA karaze. ane kramazaH pahelA, trIjA, pAMcamA, sAtamA, navamA, agyAramA devaloka ane sarvArtha siddha vimAnamAM utpanna thaze. pachI mahAvidehakSetramAM AThamI vAra saMyamanI ArAdhanA karI kevalajJAna kevala darzana prApta karaze. gozAlakanI mukti :- kevalajJAnathI potAnA bhavone jANaze ane potAnA ziSyone saMbodhana karIne kaheze ke huM pUrvabhavamAM evo zramaNaghAtaka gurudrohI hato jenA phaLa svarUpe AvA vividha janma-maraNa rUpa saMsAra bhramaNanA phaLane prApta karyuM che. A vRtAMta sAMbhaLIne te zramaNo bhayabhIta thaze ane potAnI AlocanA zuddhinI sAthe sAvadhAnI pUrvaka saMyamanI ArAdhanA karavA lAgaze. gozAlakano jIva kevalI paryAyamAM vicaraNa karIne aMtamAM Ayu samApti veLA jANIne bhakta pratyAkhyAna paMDita maraNa svIkAraze bAkI karmono kSaya karI siddha budgha mukta thaze. zikSA ane jJAtavya : (1) nimnastarIya vyaktimAM paNa apAra manobala ane buddhibaLa hoI zake che. eka bhikSAcaranA putra gozAlake trilokInAtha bhagavAna mahAvIranA virodhI banIne Takkara lIdhI hatI. (2) pUrNa asatyavAdI hovA chatAM paNa gozAlakanI kaThoratA duSTatA adhikatama kakSAnI hatI. AnaMdane bolAvIne sadaSTAMta samajAvyuM. bhagavAnanI sAme AvIne paNa behada adhamatA dekhADI. zakti viphala javA chatAM paNa evuM kahI gayo ke cha mahInAmAM marI jazo. (3) DhoMgI vyakti keTalA kapaTa prapaMca siddhAMta kalpanAo ghaDI zake che. e gozAlakanA jIvanathI jANavA maLI zake che. eNe potAne chupAvavA mATe keTalA zarI2 praveza, nAma, varSa vagerenI kalpanAo joDI AThacarama pAnakaapAnakakalpita ghaDyA ane lokone AkarSita karavA mATe keTalAya juThANA phelAvyA, chatAM jIvanamAM lagabhaga sarvatra ene saphaLatA maLI. zramaNa bhagavAnanA jyAM 2-3lAkha upAsaka hatAto gozAlakanetIrthaMkara mAnIneupAsanA karanArAnI saMkhyA 11 lAkha thaI cUkI hatI. topaNa pApano ghaDo eka divasa avazya phuTavAvALo hoya che. jyAre enuM pApa carama sImAe pahoMcI gayuM, be zramaNonI hatyAnA pApathI bhArI banI gayo, tyAre svayaMnI lezyAthI ja marI gayo ane aMtamAM hArI gayo, niSphaLa thaI gayo. (4) gozAlaka ane enA sthavironI pAse nimittajJAna sivAya koInA mananI vAta jANavAnI adbhuta zakti paNa hatI. tethI ayaMpula zrAvakane rAtre utpanna thayela praznane svataH jANI lIdho. aMtima uMmara sudhI paNa gozAlaka AtApanA ane tapasyAmAM saMlagna raheto hato. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 100 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtApanA bhUmithI utarIne te kuMbhArazALAmAMAvyo hato tyAre AnaMdazramaNanebolAvIne dRSTAMta saMbhaLAvyuM. (5) bhagavAna prati pUrNa bhakti ane arpaNatAnI sAthe ja gozAlake ziSyatva svIkAra karyuM hatuM. paraMtu te 4-5 varSa sudhI paNa ene pUruM nibhAvI na zakyo. kema ke mULamAM te eka ayogya ane avinIta tathA urdUDa prakRtino vyakti hato. A kAraNe vihArakALamAM vaizyAyana tapasvInI cheDa-chADa jevA keTalAya prasaMga enA jIvanamAM banyA hatA. (6) ene dIkSita karavAmAM bhagavAnano koI svArtha na hato. eno Agraha ane sparzanA (bhAvI) jANIne eno svIkAra karyo. kevalajJAna bAda gautama svamInA pUchavA para paNa enI je carcA calAvAI, emA paNa tevI ja sparzanA ane gozAlakanA aneka zramaNa zrAvakonA zuddha dharmamAM AvavuM vagere aneka kAraNa rahyA haze. vAstavamAM sarvajJa prabhutrikALa jJAtA hoya che. te jJAna anusAra ja yathocita AcaraNa ane bhASaNa kare che. (7) gozAlakanA anargala, hiMsaka, krUra vyavahAra para paNa bhagavAna ane enA zramaNonuM je kaMI paNa varNana che, emAM teonI bhASA, vyavahAra ane bhAvonuM avalokana karavAthI A spaSTa jJAta thAya che ke teo pUrNa saMyamita hatA. kyAMya paNa gozAlaka prati asabhya vartana, vacana, tiraskAra athavA khoTA mAnasanI gaMdha paNa na hatI. eka utkRSTa darjAno virodhI ane niraparAdha zramaNonI hatyA karanArAnI sAthe paNa chatI zaktie atyaMta zAMtipUrNa teono vyavahAra hato. je mahAna zAMtino eka Adarza che. gozAlakathI paNa viziSTa zaktizALI ane labdhidhArI zramaNa tyAM hatA. paraMtu jarApaNa Aveza, roSanuM vAtAvaraNa bhagavAnanI taraphathI thayuM na hatuM. be zramaNa gozAlakanI sAme AvyA tema chatAM enA vyavahAramAM Aveza ke AveganuM nAmonizAna na hatuM, kevaLa zikSA ApatuM saMbodhana hatuM. enA maraNa prasaMgane pratyakSa AMkhonI sAme jovA chatAM paNa koIe Aveza pUrNavyavahAra, dhamakI, badalo levo vagere kAMIpaNa na karyuM. A che jinavANInA ArAdhakonI kSamatA, zAMtino adbhuta saMdeza. A saMdeza ApaNA jIvanamAM utarI jAya ane enAthI sAcI zAMti utpanna thaze, tyAre ApaNe jinavANI prApta karyAnuM sAcA arthamAM saphaLa thaze. gozAlake aneka apazabda, anargala bakavAsa, krodhAMdha thaIne kahyA. emAthI koIno paNa javAba sarvAnubhUti athavA sunakSatra aNagAre athavA bhagavAne Apyo nathI. arthAt enI barAbarI koIe na karI. paraMtu mAtra sImita zabdomAM ucita zikSA ane satya kathana ja kahyuM. (8) gozAlakanA varNanamAM 18 bhavomAM saMyama grahaNanuM varNana che. paraMtu bhagavatI sUtra zataka 25 mAM batAvyuM che ke koI paNa niyaMThA ATha bhavathI vadhAre prApta nathI hotA, sAmAyika AdicAritra paNa ATha bhavathI vadhAre bhavamAM nathI thaI zakyuM. tethI abhavInA saMyama kriyArAdhanathI navagaiveyakamAM anaMtavAra javAnI samAna ja A pUrvanA dasa bhava samajI levA joIe ane tyArapachInA ATha bhava saMyama sahita avasthAnA samajavA bhagavatI sUtraH zataka-15 11 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joIe. sUtramAM dravya kriyAnI apekSA ja 'virAdhita zrAmaNya' kahyuM che, ema mAnavuM joIe. (9) nRsaMza pravRtiothI yukta jIvana hovA chatAM paNa gozAlakanuM jIvana mahAtapasvI jIvana hatuM ane aMtima samayamAM samyaktva yukta zuddha pariNAma AvI gayuM hatuM. jenA kAraNe tene anaMtara devabhava ane paraMpara manuSya bhavamAM puNyanoupabhoga prApta thayo ane thaze. enA pachInA bhavomAM sarve pApa karmonuM sAmrAjya cAlaze. (10) gozAlakanA mokSa jAvAnA aMtima bhavanA varNanane aupapAtika sUtramAM varNita 'daDhapratijJa kumAra' nI bhalAmaNa(sUcanA) che. paraMtu pratiyomAM bhalAmaNa detAM-detAM AgaLa ene ja daDha pratijJa nAmathI kahI dIdhela che. A lipi doSamAtra che. Avo lipidoSa anya sUtramAM paNa thayo che. (11) tIrthaMkara bhagavAna kevalajJAna bAda paNa zramaNonA pAtramAM khAtA nathI paraMtu teo dvArA maMgAvIne hAthamAM ja AhAra karatA hatA. (12) bhagavAnanA auSadha grahaNano pATha lipikALamAM koIpaNa durbuddhivALA mANasa dvArA vikRta karAyo che. temAM kurkaTamAMsa, kabUtaramAMsa AvA arthavALA zabdone saMyojita karAyA che. AvA bhramapUrNa arthavALA zabdone gaNadhara racita mAnavuM eka vyApaka bhrama che ane gaMbhIra bhUla che. bhale keTalAya vanaspati paraka artha karAya paraMtu zabda ane bhASAnA kovida(niSNAta) gaNadharo dvArA AvA bhramamUlaka zabdonuM guMthana zAstramAM mAnavuM e ja ayogya che. madhyakALamAM AvA aneka sUtra prakSepa AdinA prahAra dharma ane AgamoM para thayA che. enAmAMja karela A paNa eka vikRti che. AnuM saMzodhana na karavuM, mAno 'lakIranA phakIra banavuM" nI uktine caritArtha karavA samAna ja che. jaina Agama saMpAdako, saMzodhako, anveSakoe A tarapha avazya dhyAna ApavuM joIe.vizeSa jijJAsA hetuAgama sArAMzakhaMDa-8mAM aitihAsika saMvAda ane nibaMdhonuM adhyayana karavuM joIe. (13) cothA ArAmAM arthAt satayugamAM tIrthaMkaronI upasthitimAM AvI ghaTanAo hovA para paNa dharmaniSTa loko potAnI zraddhA TakAvI rAkhe che. dharmathI vicalita thatA nathI. to Aja paMcama kALamAM jJAnIonI anupasthitimAM koI ghaTanAne joIne ApaNe koInI pAchaLa potAnI zraddhA, AcaraNa, tyAga tapa vagere jarA paNa na choDavA joIe ane ji rtavya vimUDha paNa na thavuM joIe. A saMsAra che, AnAmAM koIkeTalIya honArata thatI ja rahe che. temAM ApaNe paDatAM nahIM, paraMtu caDatAM ja zIkhavuM joIe. (14) sogaMda, zapatha devAnI vyavahArika prathA paNa prAcIna kALathI cAlI AvI rahI che. gozAlake paNa mRtyu samaye potAnA ziSyone sogaMda daIne Adeza Apyo hato. jenuM emaNe daMbhanI sAthe pAlana karyuM hatuM, sAcA rUpamAM pAlana nahotuM karyuM. (15) gozAlakanA nimittajJAna, mananI vAtane jANIne batAvavAnI kSamatAthI ane ADaMbaranA mAdhyame ja eno ziSya parivAra vadhato gayo hato. tyAM sudhI ke 23 mAM tIrthaMkaranA zAsananA aneka sAdhu paNa ene 24 mAM tIrthaMkara ja samajIne enA zAsanamAM 102 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaLI gayA hatA. (16) saMkSipta sArAMzanuM lakSya hovAthI aneka vistRta varNano ApyA nathI. enA mATe sUtravarNanathI jANavuM joIe.jema ke-8 carama, pAnaka, apAnaka gozAlaka nA zarIra parivartana ane vividha prarupaNA vagere. (17)gozAlaka bhagavAna nI pAse chadmasthakALanA bIjA comAsAmAM Avyo hato ane kyAM sudhI rahyo e varNana ahIM sUtramAM nathI. anyatra dIkSAnA chaThThA varSa sudhI sAthe rahyAnuM kathana maLe che. (18) gautama svAmInA pUchavA para bhagavAne gozAlakanA bhUta, bhaviSya aMge varNana batAvyuM hatuM ane vartamAna dhaTanA ne to upasthita zramaNoe pratyakSa joI hatI. bhUtakALanA chadmastha kALanI ghaTanAnuM varNana karatAM bhagavAne aneka jagyAe ahaM zabdanA prayogathI kathana karyuM che. vaizyAyana tapasvInI tejo lezyAthI gozAlaka ne bacAvavAnA varNanamAM paNa bhagavAne gautamasvAmIne spaSTa kahyuM hatuM ke he gautama ! tyAre 'meM" gozAlaka maMkhalI putranI anukaMpA mATe zIta lezyAthI tejo lezyAnuM pratihanana karyuM ane AgaLanA varNanamAM gozAlakanA pUchavA para ene paNa A zabdo mAM kahyuM hatu ke tyAre he gozAlaka! 'meM' tArA pratyenI anukaMpAne kAraNe vaizyAyana bALa tapasvInI tejolezyAne vaccethI pratihata karI, rokI dIdhI, Ama AvuM kathana paNa bhagavAne kevalI avasthAmAM be vakhata karyu. paraMtu kyAMya ema nathI kahyuM ke "meM gozAlakane chadmasthatAnI bhUlathI mohavaza bacAvyo'. AthI anukaMpA saMbaMdhI vizeSa vivaraNa mATe sArAMza khaMDa-8mAM jovuM joIe. (19) bhagavAna ane gozAlakanI vacce thayela keTalAya vyavahArothI tarkazIla mAnasamAM keTalAya mUMjhavaNa bharyApraznaubhA thAya che ke- (1) cAra jJAna saMpannabhagavAne ene potAnI sAthe rAkhyo ja zA mATe? (2) tala saMbaMdhI praznonA uttara ja kema dIdhA ? jenAthI virAdhanA thaI. (3) svataH potAnA ja kartavyathI te gozAlaka vaizyAyana bALa tapasvInI tejolezyAthI marI rahyo hato, ene bhagavAne zIta lezyAthI zA mATe bacAvyo? sunakSatra ane sarvAnubhUti aNagArane prabhue bacAvyo nathI to temAM bhagavAnane kayo doSa lAgyo ? uttara- kAMIpaNa doSa na lAgyo. temaja gozAlakane na bacAvata topaNa bhagavAnane koI doSa lAgato nahIM. tene bacAvavAthI to te jIvita rahyo ane pote ja 24mo tIrthaMkara hovAnuM kahI, keTalAya lokone bhramita karyA, mahA pApa karyA. jema sumaMgala aNagAra vimalavAhanane bhasma karaze ja ane aNuttara vimAnamAM jAze, tevI rIte ja bhagavAnanA koI labdhidhArI zramaNa gozAlakane pahelAM ja kAMIpaNa zikSA ApI zakatA hatA. to samavasaraNamAM Avo prasaMga banatuM ja nahIM. aneka Indra vagere paNa gozAlakanA avaLA pracArane rokI na zakyA, evuM kema thayuM ? kema ke badhA Indra samyagdaSTi che, dRDhadharmI priyadharmI che. eka bhava karIne mokSamAM janArA che; vagere vagere prazno thAya che. te aneka praznonuM samAdhAna A che ke bhagavAna ane gozAlakano koI evo ja saMyoga nibaddha hato. viziSTa jJAnionA AcaraNa viSaye chadmasthoe saMkalpa-vikalpa karavA ja na joIe. kemake te zAzvata jJAnI bhavitavyatAne joI le che, bhUta-bhaviSyane bhagavatI sUtraH zataka-15 963 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANIne tene anurUpa AcaraNa kare che. tethI sumaMgala aNagAre paNa pahelAMjJAnathI e joyu ke A rAjA Avo durvyavahAra kema karI rahyo che. enuM bhUta-bhaviSya zuM che? A ja rIte bhagavAne evaMtAne dIkSA ApI, bhale ne teNe kAcA pANImAM pAtrI tarAvI. jamAlIne dIkSA to ApI dIdhI, paraMtu vicaraNanI AjJA mAMgavA para mauna dhAraNa karyuM. bhagavAne jJAnamAM pharasanA joIne ja te prakAranI pravRtio karI hatI.chadmasthonA tarkanI ahI gati hotI nathI. AthI AvA-AvA vividha prazno ApaNA anadhikAra gata che. nizcaya jJAnIonA pratyeka vyavahAra jJAnasApekSa hoya che ane ApaNA chadmasthonA vyavahAra buddhi sApekSa hoya che temaja sUtra sApekSa paNa hoya che. A bhinnatA jANIne jJAnionA jJAna sApekSa AcaraNa sabaMdhI uparanA praznonAathavA AvA anya paNa ghaNA praznonA samAdhAna svataH karI levA joIe. (20) bhagavAna pArzvanAtha nA viziSTa ziSyone ahIM dizAcara zabdathI saMbodhyA che. te pUrvenAjJAtA hatA. emaNe jIvanamAM dizAnI pramukhatAthI koI viziSTatapa, dhyAna athavA vihAracaryAnuM AcaraNa karyuM haze. jenAthI te dizAcaranA nAmathI vikhyAta thayA. emanA AgamanathI gozAlakanI zaktimAM vizeSa abhivRddhi thaI. evo sUtra varNanathI AbhASa thAya che. A rIte teo koI viziSTa camatkArI jJAnI ane labdhi saMpanna zramaNahatA. artha karanArA keTalAya vidvAna emane bhagavAna mahAvIranA zithilAcArI pArzvastha zramaNa kahI de che. emanuM A kathana anupayukta ane asaMgata che. (ra1) makhamatanA bhikSAcara loko paNa cAturmAsamAM bhramaNa karatA nathI ane bhikSAcara hovA chatAM sapatnI bhramaNa karatA hatA tathA citraphalaka dekhADIne bhikSA prApta karatA hatA. che zataka 15 saMpUrNa che zataka-16: uddezaka-1 (1) eraNa para hathoDAno mAra paDavo vagere evI koIpaNa pravRti karavAthI acitta vAyu utpanna thAya che. enAthI sacitta vAyunI hiMsA thAya che. tyArapachI acitta vAyu paNa sacita thaI jAya che. pachI te jIva bIjA acitta vAyunA sparza thavAthI mare che. (2) agni paNa vAyu vagara baLato nathI. agninA jIvonI uMmara traNa divasa rAtanI hoya che. pachI tyAM bIjA agninA ane vAyunA jIva utpanna thatA rahe che. tyAre agni lAMbA samaya sudhI baLato rahe che. (3) bhaThThImAM tapelA lokhaMDane Ama tema karavA ke pakaDavAmAM luhArane tathA kAma AvanAra badhA sAdhanone ane bhaThThInA jIvone pAMca kriyA lAge che. eraNa para mukIne kUTatI vakhate luhAra zALA sahita badhA upayogI sAdhanonA jIvone ane luhArane pAMca kriyA lAge che. (4) jIva adhikaraNI che ane Indriya vigere adhikaraNothI kadAcita abhedanI mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 14 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ najare adhikaraNa paNa che sAdhikaraNa che. niradhikaraNI nathI. AtmAdhikaraNI vagere traNe che. covIsa daMDakanA jIva paNa aviratinI apekSAe sAdhikaraNa vagere che. 5 zarIra, Indriya,3yoga A adhikaraNI che. je daMDakamA je hoya te enAnivartanamA adhikaraNI hoya che. ( uddezaka : ra ) (1) "jarA"zArIrika duHkha,pIDAM zoka" eTale mAnasika duHkha.A kAraNe ekendriya, vikasendriya mAM jarA che. zoka nathI. zeSa daMDakamAM baMnne che. (ra) zramaNo nA pAMca prakAranA avagraha hoya che. (1) devendranA (ra) rAjAnA (3) gAthApatinA (4) zayyAtaranA (5) sAdharmika zramaNonA A pAMca prakAranAavagraha jANIne prathama devalokanA Indra zakendra bhagavAnanA badhA zramaNo mATe potAnA AdhipatyanA dakSiNalokamAM arthAt bharatakSetramAM vicaraNa karavAnI tathA kalpanIya padArtho grahaNa karavAnI AjJA ApI. pachI vaMdana namaskAra karIne jatA rahyA. (3) deva ane Indra satya vagere cAre ya bhASA bole che. sAvadha nirvadya banne bhASA bole che. (4) zakendra athavA anya koI paNa vyakti jo vastrathI moM DhAMkyA vinA bole to enI e bhASA "sAvadha bhASA" kahevAI che. (5) zakendrabhavI che ane eka bhavAvatArI che. () karma caitanyakRta hoya che. eTale karmothI thatA sukha duHkha paNa caitanyakRta ja che. ( uddezaka : 3) (1) karmaprakRti vagerenuM varNana prajJApanA padara3thI ra7 sudhI che, tyAMthI jANI levuM. (2) abhigrahadhArI AtApanAlenArA, ubhA rahelA bhikSukane koIvaidya suvaDAvIne nAsikAmAMthI arza, masAne kApato kApavAsaMbaMdhI kriyAvaidhane lAge che. muninephakta dharma dhyAnamAM aMtarAya thAya che. vaidyanI zubha bhAvanA hovAthI zubhakriyA lAge che. ( uddezaka : 4) (1) nIrasa, aMta prAMta amanojJa AhAra karanArA zramaNa jeTalA karmono kSaya kare che; tyAM nairayika so varSamAM eTalA karma apAra duHkha sAthe bhogave to paNa kSaya karI zaktA nathI. (2) Ai pitAya eTale amanojJa AhAra, vAsI AhAra, evo artha samajavo joIe. aupapatika sUtra vagerethI paNa A ja artha parilakSita thAya che.bhramathI Azabdano anya artha karavAmAM Ave che. te anubhavaciMtanathI upayogI samajAto nathI. (3) vRddha puruSa dvArA cikaNI, kaThaNa lAkaDI kApavAnA dagaMtathI samajavuM joIe ke nairayika eTalA karmono kSaya karI zaktA nathI kAraNa ke enA karmacikaNA pragADha hoya bhagavatI sUtraH zataka-16 1 | 105 15 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jema juvAna puruSa tIkSNa kuhADIthI tarata ja lAkaDIne toDI phoDI zake che, tema tapasvI zramaNa paNa karmone tarata ja naSTa karI de che. ( uddezaka : 5) (1) eka samayanI vAta che. kendra, bhagavAnanA darzana karavA utsukAtIra nAmanA nagaramAM AvyA; kaMIka prazna karyA ane utAvaLamAM cAlyA gayA, zAMtithI beThA nahIM. enuM kAraNa gautama svAmInA pUchavA para bhagavAne batAvyuM ke sAtamAMdevalokamAMthI gaMgadatta deva ahIM AvavA nIkaLyA che, enA divya teja, Rddhi dhutine kendra joI nahIM zakavAthI ane sahana nahIM karI zakavAthI, utAvaLathI cAlyA gayA che. joI nahIM zakavAnuM kAraNa vyAkhyAkAre e batAvyuM che ke pUrva bhavamAM banne zeTha hatAkArtika zeTha ane gaMgadatta zeTha. tyAM bannemAM paraspara mAtsarya bhAva rahetA hatA. pUrvanA mAtsarya bhAvane kAraNe zakendrane gaMgadattanI potAnAthI vadhAre saddhi vagere sahana thaInahIM ane jaldIthI cAlyo gayo. (ra) Indra vagere devonuM manuSya lokamAM (1) Avavu (2) pAchA javuM (3) bhASA bolavI (4) unmeSa nimeSa karavuM (5) aMgopAMgane vadhaghaTa karavA (6) ubhA thavuM besavuM ane sUvuM (7) vaikriya karavuM (8) paricAraNA karavI vagere kriyAo bahAranA pugalonA grahaNathI karI zake che arthAt anya pugala grahaNa karI ne ja ukta kriyAo devo dvArA karI zakAya che. (3) devalokamAMdevone parasparatAttvika carcAo paNa thaI jAya che. sAtamAdevalokamAM ekamithyA daSTideva ane gaMgadatta(samyagRSTi deva)nI paraspara carcA thaI. enA phaLasvarUpejaegaMgadattadeva bhagavAnanA darzana karavA ullakAtIranagaramAAvyohato. (4) vaitamA vati nA siddhAMta anusAra pariNamana thanArA pudgala pariNata' kahevAya che. AviSaya para e. banne devonI carcA hatI. gaMgadattano uttara sAco hato. gaMgadatta deve bhagavAnano upadeza sAMbhaLyo; tyAra pachI huM bhavI chu ke abhavI chuM? vagere prazna pUchyA. samAdhAna meLavIne khuza thayo. batrIsa prakAranA nATakabatAvIne cAlyo gayo. (5) gaMgadatta deva pUrvabhavamA hastinApuramAM gaMgadatta nAmano zeTha hato. zramaNopAsaka banyo hato. pachI munisuvrata bhagavAnanI pAse dIkSA lIdhI. agIyAra aMgonu adhyayana karyuM. eka mahinAno saMthAro karI tyAMthI sAtamAM devalokamAM utpanna thayA. sattara sAgaropamanI deva sthiti pUrI karI mahAvideha kSetrathI mukti pAmaze. uddezakaH 6) (1)niMdrAmAM athavA jAgRta avasthAmAM svapna AvatuM nathI. ardhajAgRta avasthAmAM svapna Ave che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta) 106 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra) nidrA karavI dravya niMdrA che. avirati bhAva te bhAva niMdrA che. bhAva niMdrAnI apekSAe rara daMDakanA jIva supta kahyA che. tiryaMca supta ane sukha-jAgRta ema be prakAranA che, jyAre manuSya sukha,jAgRta ane sukha-jAgRta ema traNa prakAranA che. (3) sAdhuo paNa svapna jue che. satyasvapna paNa jue che ane asatyasvapna paNa jue che. sAcA bhAva sAdhutAmAM satya svapna Ave che ane nathI paNa AvatA. asatya svapna jovAvALA asaMvRta kahevAya che. arthAt eno vizeSa Azrava cAlu rahe che. ekAMta asaMyamI na samajavuM. (4) svapna 42 prakAranA kahyo che ane mahAsvapna 30 prakAranA kahyA che. 30 mahAsvapnamAMthI koIpaNa 14 svapna tIrthakara, cakravatInA garbhamAM AvavAthI enI mAtA jue che. vAsudevanI mAtA sAta, baladevanI mAtA cAra svapna jue che. mAMDalika rAjAnI mAtA eka mahAsvapna jue che. e mAtAo svapna joIne jAgI jAya che. pharI pAchI sUtI nathI. dharma jAgaraNa kare che. (5) bhagavAna mahAvIra svAmIne daza svapna pachI kevalajJAna utpanna thayuM hatuM. beThA beThA bhagavAnane mAtra aMtarmuhUrta uMgha AvI hatI. e samaye ardhaniMdrAvasthAmAM A svapna joyA hatA. kAraNa kechadmastha kALamAM bhagavAne zayanAsana karyuM nahotuM. dasa svapna ane pariNAma : (1) pizAcane parAjita karyo= mohakarmakSaya. (2) saphedanara koyala zukla dhyAna. (3) vicitra pAMkhavALo nara koyala = dvAdazAMgInI prarupaNA (4) svarNa ratnamaya mAlA draya = dvividha dharma prarupaNA. (5) zveta gAyono samUha = caturvidha saMghanI racanA. (6) mahApadma sarovara = cAra jAtinA devonI prarupaNA. (7) mahAsAgara hAthathI taryA = saMsAra sAgarathI taryA. (8) sUrya = kevalajJAna prApti. (9) meruparvatane AMtaraDAthI viMTaLAyelo = saMpUrNa lokamAyazakItiphelAya. (10) merucUlikA para sihAsana upara beThA = pariSadamA upadeza Apyo. (Da) svapna phaLavijJAna:- (1) sUtelI vyakti hAthI, ghoDA athavA baLada samUhane joI enA para caDhe, caDhIne potAne beThelo jue, pachI jAgI jAya, to te e ja bhavamAM mokSe jAyache. (je sUto rahe che te A phaLa pAmato nathI. ema badhA svapnomA samajI levuM joIe.) (2)je vyakti svapnamAM mahAsamudramAM pUrvathI pazcima sudhI phelAyelI rassIne joI potAnA hAthamAM vITe che.(3) lokAMtane pUrva pazcima aDelI rassIne kApe (4) kALA yA sapheda sUtaranA guMcavAyelA gucchAne ukele. "meM ukelI Apyo". ema mAne (5) sonA cAMdI vaja ane ratna rAzine jue. (6) ghAsa, kacarAnA DhagalAne jue ane vikherI nAkhe. (7) sarastaMbha, vIraNastaMbha, vaMzastaMbha, ballitaMbhane joIne ukheDIne pheMkI de. (8) kSIrakuMbha, dhRtakuMbha,darvikuMbhane jue ane upADe (9) phUlovALA pA sarovaramAM utare (10) mahAsAgarane jue ane ene tarIne pAra kare. (11) ratnonuM bhavana jue ane emAM praveza kare (12) ratnonuM bhagavatI sUtra: zataka-16 | | |100 | Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimAna jue ane emAM caDhI jAya. A prakAranA svapnavALA potAne jue, mAne ane jAgI jAya, uThI jAya, e vyakti e ja bhavamAM mokSe jAya che. tela, madirA carabInA ghaDA(kuMbha) jue ane phoDI nAMkhe tathA lokhaMDa, tAMbu, kathIra zIzAnA DhagalAne jue ane enA para caDhe. A be svapna jovAvALA eka devano ane eka manuSyano bhava karIne mokSa jAya che. (7) koI sugaMdhI padArtha paDayo hoya ane pavana Ave to sugaMdhI padArtha cAlato nathI. paraMtu gaMdhanA pudgala tyAMthI gati kare che, phelAya che. uddezaka H 7-8 (1) prajJApanA sUtrano upayoga pada ane pazyatA padane saMpUrNa ahIM samajavuM. (2) lokonA dizAonA caramAMtamAM jIva, ajIva, jIva deza, pradeza, ajIva deza, pradeza rahelA che. evI rIte sAta naraka pRthvI piMDonA caramAMtamAM ane devalokanA caramAMtamAM paNa jIva ajIva rahelA che. ekendriya vagerenI apekSAe pAMca sthAvara to svasthAna rUpe rahelA che ane trasa jIva vATe vahetA ane maraNa samuddAtanI apekSAe hoya che. aniMdriya jIva kevalI samuddAtanI apekSAe hoya che. naraka pRthvInA caramAMtamAM temaja devalokanA caramAMtamAM paNa yathAyogya saMbhavita jIva ajIva, enA deza, pradeza samajI levA joIe. kAla dravya caramAMtomAM nathI. (3) paramANu pudgala eka samayamAM lokanA pUrvI caramAMtathI pazcimI caramAMta sudhI svataH cAlyA jAya che. evI rIte badhI dizAmA samajavuM. (4) varasAdanI jANakArI mATe koI hAthane khullA AkAzamAM kADhIne jue to pAMca kriyA lAge che. (5) koI mahardika deva paNa lokAMtamAM besIne alokamAM hAtha paga vagere kADhI zaktA nathI. kAraNake alokamAM dharmAstikAya vagere nathI. tyAM jIva ane pudgalanI gati hotI nathI. uddezaka : 9-14 (1) vairocana balIndranI balicacA rAjadhAnI uttara dizAmA che. bAkI samudramAM dUra utpAta parvata, rAjadhAnIno vistAra, sabhA vagere varNana asurakumAra camarendranA varNana samAna che. [ juo-- zataka 2 uddeza 8] (2) avadhijJAnanu varNana prajJApanA temaja naMdI sUtramAM juo. (3) dvIpakumAra deva badhA samAna AhAra vALA vagere hotA nathI. A varNana pahelA zatakanA bIjA uddezakanI samAna che. emAM cAra lezyAo hoya che. tejolezyAvALA alpa hoya che. tethI kApotalezI, asaMkhya guNA, enAthI nIlalezI vizeSAdhika, mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 178 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enAthI kRSNalezI vizeSAdhika hoya che. kRSNalezI alpardhika hoya che. pachI kramazaH tejAlezI mahardika hoya che. udadhikumAra, dizAkumAra, stanitakumAranuM varNana paNa A mujaba che. || zataka 16/14 saMpUrNa // zataka-1 : uddezaka-1 (1) koNika rAjAnA be mukhya hAthI hatA. (1) udAI hastIratna. (ra) bhUtAnaMda hastIratna. banne asurakumAra devothI AvIne janmyA hatA. have maraNa pAmIne prathama narakamAM jaze. tyAMthI mahAvidehamAM eka bhava karI mukti pAmaze. A javAba gautama svAmI dvArA rAjagRhImAM bhagavAnane pUchavAthI maLyo hato. (2) koI vyakti vRkSane halAve, pADe, to ene pAMca kriyA lAge che. hAlavAvALA tADa vRkSanI zAkhA, phaLa vigerenA jIvone paNa pAMca kriyA lAge che. toDyA pachI jyAre phaLa yA vRkSa potAnA bhArathI nIce paDe che to puruSane cAra kriyA lAge che. vRkSa vigerenA jIvone pAMca kriyA lAge che. (3) jIvane audArika zarIra vigere banAvatI vakhate tathA eno prayoga karatI vakhate 3, 4, yA pa kriyA lAge che. (4) bhAva dga che. yathA- (1) auyika (2) aupamika (3) kSAyika (4) kSayopazamika (5) pAriNAmika (6) sannipAtika(mizra).enuM vizeSa varNana anuyogadvAra sUtramAM ane gujarAtI sArAMza khaMDa-7mAM juo. uddezaka : ra (1) saMyata, virata jIva dharmamAM rahelo che. asaMyata, avirata jIva adharmamAM rahelo che arthAt te dharma adharmane svIkAra karIne rahenAro che. samuccaya jIva ane manuSyamAM traNe bheda che. tiryaMcamAM be bheda che. zeSa daMDakamA eka adharma ja che. (2) asaMyata jIva bAla kahevAya che. saMyata jIva paMDita kahevAya che ane saMyatAsaMyata jIva bAla paMDita kahevAya che. 24 daMDakamAM dharma adharmanI samAna jANavu. (3) aDhAra pApamAM, pApanI viratimAM, cAra buddhimAM, avagrahAdi matijJAnamAM, cAra gatimAM, ATha karmamAM, lezyA, darzana, jJAna-ajJAna, zarIra yoga, upayogamAM rahelo jIva ane jIvAtmA eka che. alaga nathI. anyatIrthika(sAMkhya matAva- laMbI) prakRti(pravRti) ane jIvAtmAne ekAMta alaga mAne che. jaina siddhAMta kacit bheda svIkAra kare che paraMtu AtyaMtika bheda mAnato nathI. (4) devatA rUpI(dekhAtA) rUponI vikriyA karI zake che. teo arUpI rUpa banAvI zakatA nathI. paraMtu sAmAnya manuSyone na dekhAya evuM rUpa banAvI zake che. vAstavamAM to te paNa rUpI ja hoya che. jIva pahelA rUpI che, pachI kevalI banI arUpI bane che. bhagavatI sUtraH zataka-10 19 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu koI arUpI siddha banI pAcho rUpI saMsArI banato nathI. uddezakaH 3) (1) zailezI avasthAmAM rahelA aNagAra kaMpana, spaMdana, gamanAdikaratA nathI paraMtu para prayoganI apekSA zarIranuM gamanAdithaI zake che. arthAt koIdhakko mAre pADI de, kyAMka pheMkI de, pANImAM vahAvI de, vagere prasaMgathI zarIra gatimAna thAya che. A kaMpana, spaMdana vagere pAMca prakAranA che. dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhava. A pAMce cAra gatinI apekSA cAra cAra prakAranA che. sAmAnya gatimAna thavAne kaMpana kahevAya che ane vizeSa kaMpanane calana kahevAya che. calananA mukhya traNa prakAra ane tera bheda che. 5 zarIra calana, pa Indriya calana 3yoga calana. A rUpomAM pudgalone pariNamana karavu, te jIvonIcalanA che. (ra) saMvegAdi 49 bolonA aMtima phaLane mokSa kahevAya che. arthAt A badhA guNa mokSa sAdhanAmAM sahAyaka ane gati ApanArA che. sAdhake sAdhanA kALamAM A guNonI vRddhi ane saMrakSaNa karatA rahevuM joIe. te guNo A pramANe che- (1) saMvega, vairAgya bhAva (2) nirveda, tyAga bhAva (3) guru vigerenI sevA (4) sva AlocanA (5) svaniMdA (6) svagartA (7) kSamApanA bhAva (8) sukhazAtAanusukatA = utAvaLa rahitatA = zAMta bhAvathI pravartana (9)upazAMtatAnasukha zAtAmAM zArIrika pravRtiomAM zAMti thAya che) upazAMtatAmAM mAnasika pravartanamAM zAMti ane gaMbhIratA hoya che. (10) bhAva apratibaddhatA = anAsakti bhAva (11)pApanI pUrNa nivRtti = akriya (12) vivikta zayyA sevana. (13 thI 17) pAMca IndriyasaMvara (18thI ra3) yoga, zarIra, kaSAya, saMbhoga, upadhi ane bhaktanA pratyAkhyAna (24) kSamA (rapa) vItarAgabhAva (rathI 28) bhAvonI, karaNanI ane yoganI satyatA. (ra9 thI 31) mana, vacana kAyAnA samyak avadhAraNa(vazamAM rAkhavuM) (3ra thI 44) krodhAdi 13 pApono tyAga (45 thI 47) jJAna, darzana, caritrathI saMpanna thavuM. (48) rogAdinI vedanA sahiSNutA (49) mAraNatika kaSTa upasargamAM sahiSNutA. uddezaka : 4-5) (1) prANAtipAta vagere pAMca pApathI spaSTa thavAthI jIva karma baMdha kare che. zeSa varNana pahelA zatakanA chaThThA udeza sarakho che. arthAta keTalIka dizAthI karma grahaNa vagere thAya che. (2) je samayamAM (3) je kSetramAM ane (4) je pradezamAM jIva prANAtipAta vagere kare che, tyAM spaSTa karmonA baMdha kare che. (2) karmonA udayathI utpannaduHkha, svakRta duHkha che. enuM ja jIvavedana kare che. paraMtu parakRta duHkhanuM karmanuM) vedana thatuM nathI. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta, 180 WWW.jainelibrary.org Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vedanA (para nimitta janya duHkha) paNa anyakRta nahIM paraMtu svakRta karma janma ja hoya che. e zAtA azAtA banne prakAranI hoya che. (3) IzAnendranI sudharmA sabhAnuM varNana zakendranI sudharmA sabhAnI samAna che. dazamA zatakano chaThTho uddezaka juo. sthiti sAdhika be sAgaropamanI hoya che. uddezaka : 6-10 (1) samavahata maranArA jIvano pahelA AhAra ane pachI utpAta thAya che. asamavahata maranArA jIvane pahelA utpAta ane pachI AhAra thAya che. kAraNake eka sAthe Atma pradeza pahoMce chetyArapachI ja AhAra thAya che. A rIte pRthvIkAyika jIvono ratnaprabhA vagerethI siddhazilA sudhI AhAra ane utpatti jANavA joIe. (2) evI ja rIte apkAya, vAyukAya, jIvono adholokathI urdhvaloka ane urdhva lokathI adholoka sudhI utpAda ane AhAra jANavo joIe (3) ekendriyanA sama viSama AhAra zarIra vigerenuM varNana pahelA zatakanA bIjA uddezaka sarakhu che. nAgakumAra, suvarNakumAra, vidyutakumAra, vAyukumAra ane agnikumAra; A pAMceno samaAhAra vigere saMbaMdhI varNana soLamA zatakanA agIyAramA uddezakamAM Avela dvIpakumAranA varNana samAna jANavuM. || zataka 10/17 saMpUrNa // zataka-18 : uddezaka-1 (1) je bhAva anAdithI thAya che ene apama kahevAya che. je bhAva jyAM pahelIvAra thAya che te bhAva te sthAnanI apekSA padama kahevAya che. je bhAva je koI jIvomAM pahelI vakhata ane koI jIvamAM bIjI trIjIthI mAMDI aneka vakhata paNa thAya che. enesiya pama siya apama kahevAya che arthAt ubhaya bhAvavALA kahevAya che. (2) je bhAva je sthAnamAM have jIva pAcho AvavAno nathI, ene 'carama' kahevAya che. je bhAva jyAM haMmezA rahevAno che athavA pharI thavAno che, ene 'acarama' kahevAya che. je bhAva je koI jIvamAM carama che, koI jIvamAM acarama che te bhAva te sthAnanI apekSAesiya varama siya attarama. arthAt ubhaya bhAvavALA kahevAya che. 14 dvrAronA 93 bolanA 24 daMDaka samuccaya jIva ane siddhonI apekSA paDhama apaDhama, carama acaramanuM varNana karavAmAM AvyuM che. te dvAra A prakAre che- bhagavatI sUtraH zataka-18 181 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAra bheda saMkhyA 0 0 - 0 jIve. AhAraka bhavI sannI lezyA daSTi saMyata bhedavivaraNa 24 daMDaka, jIva, siddha AhAraka,anAhAraka bhavI, abhavI, nobhavI sannI, asatrI, nosannI salezI, ilezyA, alezI samyagu,mithyA, mizra saMyata, asaMyata, saMyatAsaMyata, nosaMyata sakaSAyI, 4 kaSAya, akaSAyI pajJAna, 3ajJAna, saNANI, arANI sayogI, yoga, ayogI sAkAra, anAkAra savedI, 3 veda, avedI pazarIra, azarIrI paparyApti, paaparyApti kaSAya 2 & 4 = 8 0 0 1 0 a oneme Onawa w w w jJAna yoga upayoga zarIra paryApti AgaLa apAtA cArTa saMbaMdhI sUcanAoH- (1) 'badhA' evA zabdajyAM che. eno artha chejeTalAdaMDaka samucyajIvaje paNa tyAMmaLete samajavA. (ra) "bebolaathavA traNa bola" = jIva siddha ane manuSyamAMthI be athavA traNa samajavA. (3)"25 bola athavA 24+1" = samuccaya jIva,24daMDaka A prakAre 19+1vagere paNa daMDaka+jIvasamajI levA. (4)"nosannI."=nosannI, no asatrI, e pramANe nobhavI, no saMvata.vagere samajI levA. (5) 4 ajJAna, pakaSAya vigeremAM samuccaya ajJAnI, saSAyI vigere bhegA che, ema samajavuM. cauda dvAramAM prathama aprathama - dvAranuM prathama bhAva | aprathama bhAva | prathama aprathama bhAva bola | jIva | bola | jIva | bola | jIvana siddha jIva24 daMDaka AhAraka | 24-1 | anAhAraka siddha | anAhAraka | 24 | anAhAraka| samuccayajIva | 18ra 182 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 4 | no samAve prathama bhAva aprathama bhAva ] prathama aprathama bhAva bola | jIva | bola | jIva ! bola | jIva 3 | no bhavIsiddha bhavI | 24-1 abhavI | 24-1 | no sannI0. 3 bola sannI | 16-1 | - | asatrI | 22-1 sannI | - alezI | 3bola salezI ! badhA lezI 6 | samyagudaSTi siddha | mithyAdaSTi | 24 - 1 | samyagadaSTi, 19-1 - 1 - | mizradaSTi | 16-1 | 7 | no saMyata0| rabola ! asaMyata ! 24 - 1 | saMyata 2bola _ | jIva siddha! - | - | saMyatAsaMyata| 3bola | 8 | akaSAya | siddha | pakaSAya | 24 -1 | akaSAyI ! bola kevaLajJAna | 3bola | ajJAna | 24-1 | sajJAnI badhA 10 ajogI | 3bola sayogI | badhA 4 jJAna 3yoga | 11 upayoga be siddha | upayoga be| 24 bola upayoga be jIva avedI siddha savedI | badhA | avedI | bola 3 veda | 4 zarIra. H 13) azarIrI | rabola | sazarIrI | badhA AhAraka 2bola zarIra paparyApti badhA paaparyApti cauda dvAramAM carama acarama - carama acarama | ubhaya(carama-acarama) bola | jIva | bola | jIva | bola | jIva jIvasiddha 24 daMDaka - | anAhAraka | jIvasiddha AhAraka | 25 bola anAhAraka! 24 bola | bhagavatI sUtra: zataka-18 183 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 3 6 4 no sannI 5 alezI S . 9 10 11 12 13 14 bola bhavI 184 carama ayogI 1 ' jIva kevaLajJAnI manuSya jIva - manuSya manuSya -- manuSya - ww / acarama bola abhavI nobhavI nosannI alezI samyagdaSTi | no saMyata jIva siddha ava 25bola jIva siddha 2 bola | sannI asannI 2 bola lezyA sAta jIva siddha ubhaya(carama--acarama) akaSAya jIvasiddha jJAnI jIvasiddha kevaLajJAnI | rakhola bola bhavI azarIrI siddha pakaSAya akaSAyI sajJAnI 4jJAna 4 ajJAna ayogI 2bola 4yoga 2upayoga | 2bola | 2upayoga avedI 2bola 4 veda avedI zarIra pa paryApti 5 aparyApti samyagdaSTi mithyAdaSTi mizradaSTi saMyata Adi3 jIva 24 bola uddezaka : ra : kArtika zeTha hastinApuramAM kArtika nAmanA zeTha rahetA hatA. jeRddhi saMpanna hatA. te 1008 vepArIonA pramukha hatA. emaNe vIsamA tIrthaMkara bhagavAna munisuvrata svAmInI pAse zrAvaka vrata svIkAra karyA hatA. te jIvAjIvanA jANakAra tema ja zramaNopAsakanA guNothI saMpanna hatA. temanA aneka varSa zramaNopAsaka paryAyamAM pasAra thaI gayA. badhA badhA bola 19 daMDaka 25 bola badhA badhA badhA manuSya 19 daMDaka 19 - 1 badhA badhA 24 bola badhA manuSya badhA badhA bola mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta : Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavAravicaraNa karatA bhagavAna munisuvrata svAmI hastinApuramAM padhAryA. nagaranA loko tathA kArtika zeTha bhagavAnanI sevAmAM hAjara thayA. pariSada bhegI thaI, bhagavAne vairAgyamaya pratibodha Apyo. kArtika zeTha vairAgI thaI gayA, dIkSA levAnI prabaLa bhAvanA jAgRta thaI. temaNe bhagavAnanI samakSa potAnA vicAra rajU karyA. svIkRti maLavAthI ghare jaIne potAne AdhIna vepArIone bolAvyA ane potAnI IcchA emanI sAme rAkhI. 1008 vepArIoe paNa kArtika zeTha sAthe dIkSA levAno nirNaya jAhera karyo. badhAe pota potAnA putrone kAryabhAra soMpyo ane dIkSAnI taiyArI karI. kArtika zeTha sAthe mahotsavapUrvaka badhA(1009) vairAgI AtmAo eka ja samaye bhagavAnanA samavasaraNamAM pahoMcyA. potAnI vairAgya bhAvanAnA be zabda kArtika zeThe sabhA sahita bhagavAnanI samakSa rajU karyA. pachI veza parivartana karIne pharI sabhAmAM AvyA. bhagavAna munisuvrata svAmIe badhAne eka sAthe dIkSA pATha bhaNAvyo. emane zikSA dIkSA ApI, mahAvrata, samiti, gupti samAcArInuM jJAna ApyuM. A prakAre te badhA zreSThI sAdhu banI gayA. sthavironI pAse emaNe zAstrono abhyAsa karyo. saue tapa saMyamathI potAnA AtmAne bhAvita karyo. kArtika munie sAmAyika vagere14 pUrvono abhyAsa karyo. 12 varSa dIkSAparyAyanuM pAlana karI eka mahinAnA saMthArAthI AyuSya pUru karyuM ane pahelA devalokamAM IndrarUpe utpanna thayA. bAkInA sAdhuo paNa saMyamArAdhanA karIne e ja pahelA devalokamAM utpanna thayA. gaMgadatta zeTha kArtika zeThanA pUrvavartI hastInApuranA zeTha hatA. emaNe kArtika zeThanA pramukha vepArI banyA pachI munisuvrata svAmInI pAse dIkSA aMgIkAra karI hatI ane ArAdhanA karIne sAtamA devalokamAM utpanna thayA hatA. vepArI jIvanamAM gaMgadatta zeThathI kArtikazeTha AgaLa rahyA haze. enA kAraNe zakrendranI gaMgadatta devathI samakSa maLavAnI asahyatA zataka 16 nA pAMcamA uddezakamAM batAvI che. arthAt gaMgadatta deva samavasaraNamAM AvI rahyA che tema zakendrane khabara paDI ke tarata ja pAchA jatA rahyA, bhagavAnanI sevAmAM rokAyA nahIM. A varNanamAM Azrita sAthI vepArIonA eka sAthe dIkSA levAno Adarza upasthita karAvAyo che. teoe vAstavamAM kharo sAtha nibhAvyo hato. tethI teo devalokamAM paNa sAthe ja rahyA. uddezaka H 3 (1) kRSNa, nIla, kApota lezyAvALA pRthvI,pANI, vanaspatinA jIva manuSya bhava karIne mukta thaI zake che. aNagAranA carama nirjarA pudgala atyaMta sUkSma hoya che. te sarva lokamAM phelAya che. tene jANavA, jovA, AhAra karavA saMbaMdhI varNana prajJApanA pada 15 thI jANavuM. bhagavatI sUcaH : zataka-18 185 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) prayogabaMdha ane vizrasAbaMdhane dravyabaMdha kahevAya che ane ATha karmanI 148 (120) prakRtinA baMdhane bhAvabaMdha kahevAya che. prayogabaMdha zithila ane gADha be rItanA che. vizrasAbaMdha Adi ane anAdi be prakAranA che. bhAvabaMdha paNa mULa prakRti ane uttara prakRti ema be prakAranA che. (3) bhUtakALamAM jIve karma baMdha karyo, vartamAnamAM kare che. bhaviSyamAM karaze. emAM dareka vakhate vibhinnatA hoya che arthAt aMtara hoya che. kAraNake gati pariNamana badhAmAM aMtara AvatuM rahe che. pApakriyA karavAmAM paNa dravya bhAvamAM aMtara thAya che ane baMdhamAM paNa aMtara thAya che. (24 daMDakamAM samajI levu.) (4) nirjarita thayela pudgala AdhAra rUpa hotA nathI, enA para besavuM vagere koI karI zakatA nathI. teo sUkSma pariNAmamAM pariNata thaI jAya che. A mArkediya putra nAmanA aNagAra dvArA pUchAyelA praznonA utaronA bhAva che. noMdha :- pramAdavaza mULa pAThamAM vacce vacce 'goyamA' lagAvI dIdhu che. A lipi doSa che. ene sudhAravo nahIM e saMpAdakonI bhUla che. A saMpUrNa uddezaka mArkediya putra aNagAranA praznono che. eTale bhagavAna dvArA kahevAyelA javAbonA saMbodhanamAM "mAdiyaputtA" evuM ja sarvatra hovuM joIe. uddezaka : 4 (1) aDhAra pApa, pAMca sthAvara ane bAdara kalevara A jIvanA upabhogamAM Ave che. aDhAra pApa virati, traNa arUpI astikAya, paramANu, azarIrI, jIva ane zailezI avasthAnA aNagAra e koInA upabhogamAM AvatA nathI. (2) cAra kaSAya saMbaMdhI varNana prajJApanA pada 14nA anusAra samajavuM joIe. (3) yugma(jummA) :- (1) cArano bhAga ApavAthI je rAzimA kaMI paNa bAkI rahe nahIM te mRtayugma(kaDajumma) rAzi kahevAya che. (2) cArano bhAga ApavAthI je rAzimA traNa bAkI rahe te teoga(trayoja-teuga) rAzi kahevAya che. (3,4). A prakAre be athavA eka avazeSa(bAkI) rahevAvALI rAzi anukrame dAvara jumma (dvApara yugma) ane kalyoja(kalioga) rAzi kahevAya che. nArakI, devatA, paMcendriya, tiryaMca ane manuSya jaghanya padanI apekSAe kaDajummarAzi hoya che. utkRSTa padanI apekSAe teogarAzihoya che,vikalendriya, cAra sthAvara, jaghanya pade kaDajummarAzihoyacheane utkRSTa padamAdvApara yugma(dAvara jumma) rAzi hoya che. madhyama padamAM, badhAmAM cAreya bhaMga hoya che. vanaspati ane siddhamAM jaghanya ane utkRSTa pada (saMkhyA rUpa) hotA nathI. mAtra madhyama pada hoya che. kAraNake vanaspatimAM anaMta kALa sudhI ochA thatA ja raheze. ane siddhamAM vadhatA ja raheze. eTale madhyama pada ja hoya che. emA cAreya jummA hoI zake che. 186 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta : Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strIonI saMkhyA jaghanya ane utkRSTa padamAM kaDajumma hoya che. madhyamAM cAreya hoI zake che. devI tiryaMcANI ane manuSyANImAM paNa ema ja jANavu. jaghanya uMmaravALA(varA) agnikAyanA jIvanI utkRSTa jeTalI saMkhyA hoya, eTalI ja utkRSTa uMmaravALA(parA) agnikAyanA jIvonI utkRSTa saMkhyA hoya che. uddezaka H 5 (1) jevI rIte manuSya alaMkArothI sajja thavAthI suMdara dekhAya che, tevI rIte deva paNa alaMkArothI sajja thavAthI suMdara dekhAya che. vastra vigerethI asajja manuSya suMdara ke manojJa dekhAto nathI tevI rIte ja deva paNa asuMdara dekhAya che. (2) badhA daMDakomAM samyaktvamAM utpanna thanArA athavA samyagdaSTa jIva alpakarmI, haLukarmI hoya che; mithyAdaSTi mahAkarmI, bhArekarmI hoya che. samyagdaSTino navo baMdha paNa atya5 ja hoya che. ekendriya, vikalendriya jIvone enI apekSAthI lagabhaga samakarmI kahyA che. (3) maraNanA carama samayamAM paNa jIva e bhavanA AyuSyane bhogave che. AgaLanA bhavanA AyuSyanI sAme hoya che paNa ene bhogavato nathI. (4) samyagdaSTi jIvonI Icchita vikurvaNA thAya che. mithyAdaSTionI saMkalpathI viparIta vidhurvaNA paNa thaI jAya che. uddezaka : 6 (1) pratyeka pudgala skaMdhamAM vyavahArika nayathI varNAdi eka eka hoya che. nizcaya nayathI vadi 20 bola hoya che. jema ke-- vyavahAra nayathI goLa pILo, sugaMdhI, mITho vagere hoya che. paraMtu nizcayanayathI emA 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa, 8 sparza hoya che. A pramANe jovA ane anubhavamAM AvanArI badhI vastuomAM vyavahAra nayathI athavA mukhyatAthI 1 - 1 ane nizcaya nayathI badhA varNAdi che. ema samajavuM joIe. jema ke- haLadara pILI che, kAgaDo kALo che, zaMkha sapheda che. lImaDo kaDavo che. mayUrakaMTha lIlo che vagere. rAkha vyavahArathI rukSa che, topaNa emA ATha sparzache. (2) eka paramANumAM eka dvi pradezImAM eka traNa pradezImAM - eka cAra pradezImAM - 1+1+1+ra = 5 utkRSTa 2+2+2+4= 10 utkRSTa3+2+3+4=12 utkRSTa 4+2+4+4=14 eka pAMca pradezImAM - utkRSTa 5 +2+5+4=16 A prakAre asaMkhya pradezI sudhI 16 varNAdi hoya che. pradezImAM paNa 16 varNAdi hoya che. bAdara anaMta pradezImAM 20 varSAdi hoya che. = -- bhagavatI sUtraH zataka-18 varNAdi hoya che. varNAdi hoya che. varNAdi hoya che. varNAdi hoya che. varNAdi hoya che. sUkSma pariNata anaMta 187 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (uddezaka : ) (1) kevaLI yakSAviSTa hotA nathI. (2) upadhinA traNa prakAra -(1) karmopadhi (ra) zarIropadhi (3) bAhyopakaraNa upadhi. ekendriya ane nArakIne be upadhi che. bAhopakaraNa nathI. bAkI badhA daMDakamA traNe upadhi che. sacitta acittamizranI apekSAe badhAmAM traNe upadhi che. nArakImAM sacita = zarIra, acita = utpati sthAna ane mizra = zvAsocchavAsa vagere che. (3) upadhinI jema parigrahamAM paNa A ja traNa-traNa bheda samajavA. (4) praNidhAna = sthira yoga. supraNidhAna anedupraNidhAna ema be bheda che. bannenA pharI mana, vacana, kAyA ema traNa bheda che. je daMDakamAM jeTalA yoga che, eTalA praNidhAna samajI levA. (5) madruka zrAvaka:- rAjagRhI nagarInI bahAra guNazIla udyAnamAM bhagavAna mahAvIra svAmI birAjamAna hatA. "maTukI zrAvaka darzana karavA mATe gharethI page cAlIne ja nIkaLyA. vacce anya tIrthikonA nivAsa sthAna AzramanI pAsethI jaI rahyA hatA, tyAre keTalAka saMnyAsI emanI pAse AvyA ane pUchavA lAgyA ke tamArA bhagavAna paMcAstikAya batAve che? tame ene jANo juo cho to amane paNa batAvo ke teo kyAM che? ame paNa joIe. pratyakSa jovAnuM tarka ane samAdhAna - makke kahyuM - keTalIka vastuonA kAryathI ja enuM astitva jANI ane joI zakAya che. badhI vastuo pratyakSa joI zakAtI nathI. anyatIrthika saMnyAsI AkSepapUrvaka kahevA lAgyA ke are ! tame paNa kevA zrAvaka cho ke jANatA nathI, jotA nathI to paNa mAno cho? madruka zrAvake javAbamAM aneka prazna ubhA karI dIdhA. pavana vAya che ane tame juo cho? sugaMdha AvI rahI che. ene juo cho? (mArA zabda sAMbhaLI rahyA cho ene juo cho?) araNIkASTramAM agni che ene juo cho? samudranI pelI pAra paNa jamIna che, ene juo cho? devaloka paNa che. ene juo cho? badhA praznonA javAbanizcita che ke "joI zaktA nathI". makke emane samajAvyuM ke he AyuSyamAn! evu karazo to pRthvInA keTalAya padArthono abhAva thaI jaze arthAt e badhAno niSedha karavo paDaze. eTale keTalIka vastuone huM, tame athavA chadmastha manuSya joI zaktA nathI. to paNa enA guNa, dharma, kAryathI te padArthanA astitvano svIkAra karavo joIe. e pramANe anyatIrthikonA AkSepanuM samAdhAna karI emane niruttara karyA ane bhagavAnanI sevAmAM pahoMcyA, vaMdana namaskAra karI paryApAsanA karavA lAgyA. siddhAMtanuM jJAna Avazyaka - bhagavAne pariSadanI samakSa enA sAcA javAba ApavAnI prazaMsA karI ane kahyuM ke je jANyA vagara, ajJAnavaza, khoTu prarUpaNa 188 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere kare che teo kevalajJAnI ane dharmanI AzAtanA kare che. bhAvArtha eche ke zramaNa hoya ke zramaNopAsaka, emaNe yathAsamaye potAnA dharmasiddhAMtonuM jJAna temaja eno artha, paramArtha, hetu, prazna, uttara sahita prApta karavA joIe. potAne maLelA samayano sadupayoga karI zAstrAbhyAsamAM avazya samaya Apavo joIe. zAstrAbhyAsa nahIM vadhAranArA potAnA dharmanI sthiratAnA pUrNa rakSaka paNa thaI zakatA nathI ane samaya samaya para siddhAMta viparIta prarUpaNa ciMtana karanArA paNa banI zake che. uttarAdhyayana sUtranA 29mA adhyayananA 19mA praznanA uttaramAM paNa A ja bhAva batAvyo che ane prastuta prakaraNamAM bhagavAne manukanI prazaMsA pachI A bhAva pragaTa karyo che. madruka zrAvakanuM bhaviSya H- gautama svAmInA pUchavAthI bhagavAne kahyuM ke A mahuka zrAvaka, zrAvakaparyAyanI ArAdhanA karI prathama devalokanA aruNAbha vimAnamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAvidehakSetramAM eka bhava karI mukta thaze. (6) koI vyakti hajAra rUpa banAvI yuddha kare che to paNa e badhA rUpomAM eka ja jIva hoya che ane enI vacce Atma pradeza paNa saMbaMdhita hoya che. (7) asuro ane devonA yuddha thAya to vaimAnika deva je paNa taNakhalA, pAna, lAkaDIne sparza kare te badhA zastra rUpamAM pariNata thaI jAya che. paraMtu asurakumArone to zastronI vikrvaNA karavI paDe che. (8) mahardika deva koIpaNa dvIpa samudranI tarata ja parikramA lagAvIne AvI zake che. jaMbudrIpathI rucakavaradvIpa sudhI ema jANavu. AgaLanA dvIpa samudromAM jaI zake che ane AvI zake che. paraMtu prayojanAbhAva hovAthI parikramA lagAvatA nathI. (9) deva puNya kSayano anupAta H-- jeTalA puNyAMzane vyaMtara deva 100 varSamAM kSaya kare che, navanikAyanA deva-200 varSamAM, asurakumA2-300 varSamAM graha nakSatra tArA vigere jyotiSI-400 varSamAM, sUrya caMdra 500 varSamAM, pahelA bIjA devalokanAdeva-1000varSamAM, trIjAcothA devalokanA deva2000varSamAM, pAMcamA chaThThA devalokanA deva 3000 varSamAM, sAtamA AThamA devalokanA deva 4000 varSamAM, navathI bAramA devalokamAM 5000 varSamAM, pahelA traiveyakatrikanA deva lAkha varSamAM, bIjA traiveyaka trikanA deva be lAkha varSamAM, trIjA traiveyaka trikanA deva traNa lAkha varSamAM, cAra anutara vimAnanA deva cAra lAkha varSamAM ane sarvArtha siddhanA deva pAMca lAkha varSamAM eTalA puNyAMza kSaya kare che. uddezaka H 8 (1) akaSAyI chadmastha zramaNa upayogapUrvaka cAlatA hoya to paNa kyAreka kUkaDAnA nAnA baccA, batakanA nAnA baccA, jevA nAnA baccA acAnaka uDIne, kUdIne paga nIce AvI zake che. emA emanI bhUla nathI hotI. paraMtu e baccA ja pote acAnaka 189 bhagavatI sUtraH zataka-18 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI jAya che. kevaLInA evA anAyAsa prasaMga hotA nathI. e kaSAya rahita zramaNane IriyAvahi kriyA ja lAge che. sAMparAyika kriyA lAgatI nathI. (2) je paNa zramaNa joIne vizeSa dhyAnapUrvaka gamanAgamana kare che te saMyata, virata ane paMDita che ane je koI zramaNa athavA anyatIrthika joyA vagara ke barAbara dhyAna rAkhyA vagara gamanAgamana vigere kriyA kare che te asaMyata vigere ane bAla hoya che. rAjagRhI nagarImAM zramaNonA rahevAnA bagIcAnI pAse ja anyatIrthikono Azrama Avelo hato. eTale te anyatIrthika raste cAlatA zramaNa, zramaNopAsaka sAthe paNa carcA karI letA hatA ane kyAreka bagIcAmAM AvIne paNa praznottara athavA AkSepAtmaka carcA karI letA hatA. prastuta viSaya naM.2. bagIcAmAM AvI gautama svAmInI sAthe AkSepAtmaka carcA no sAra che. ahI paNa bhagavAne gautama svAmInI prazaMsA karI. sAtamA uddezakamAM madbhuka sAthenI carcA paNa A nagarInI che. (3) paramANuvigerene paramAvadhijJAnI,valI jANI joIzakeche. sAmAnya avadhijJAnI vigere anaMta pradezIne jANI joI zake che. matijJAnI, zrutajJAnI paramANu vigere badhAne jANI zake che paraMtu joI zaktA nathI, bAdara skaMdhone joI zake che. jANavuM ane jovuM eka samayamAM thatuM nathI. kevaLInA anaMtara samayamAM thAya che. bAkInA badhA jIvo anaMtara aMtarmuhUrtathI jue che. uddezaka : 9 (1) je jIve jyAMno AyuSya baMdha karI lIdho hoya tyAre te eno bhavI dravya kahevAya che. A rIte bhavI dravya nArakI paNa hoya che. yAvat bhavI dravya vaimAnika paNa hoya che. bhavI dravya nArakI vigere koNa hoya ane tenI uMmara keTalI hoya che te cArTathI jANo. nAma bhavI dravya sthiti bhavI dravya nArakI bhavI dravya deva bhavI dravya, pRthvI pANI vanaspati bhavI dravya, teu vAyu vikalendriya bhavI dravya tiryaMca paMce bhavI dravya manuSya 190 sannI, asannI tiryaMca ane sannI manuSya sannI, asannI tiryaMca ane sannI manuSya 23daMDaka 10daMDaka 24daMDaka 22daMDaka jaghanya aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta utkRSTa karoDa pUrva 3palya sAdhika be sAgara karoDa pUrva 33sAgara 33 sAgara mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddezaka : 10 (1) bhAvitAtmA aNagAra vaikriya labdhinA sAmarthyathI talavAranI dhAra para cAle, agnimAMthI nIkaLe; puSkaLa saMvartaka meghamAMthI pasAra thAya to bhIMjAya nahIM; gaMgA nadInA puramAM sAme cAle to paNa koI prakAranI bAdhA na Ave. (2) nAnI vastu moTI vastuthI vyApta (sparzita) hoya che. eTale paramANu vigere vAyukAyathI vyApta hoya che. mazakanI cotarapha vAyu hoya che. eTale te paNa vAyuthI vyApta hoya che. (3) naraka ane devalokamAM tathA enI bahAra arthAt lokamAM sarvatra varNAdi 20 bolavALA pudgala bharelA che. = (4) somila brAhmaNa :- vANijyagrAma nAmanA nagaramAM somila nAmano brAhmaNa raheto hato. te cAra veda vigere brAhmaNa matanA siddhAMtomAM niSNAta hato. enA ziSyo paNa hatA. te dhanika hato. sukhapUrvaka kuTuMbanuM svAmitva nirvAha karI rahyo hato. ekavAra eNe jANyuM ke bhagavAna mahAvIrasvAmI nagaranI bahAra dhRtipalAsa bagIcAmAM padhAryA che. tyAre ene manamAM ne manamAM evo vicAra Avyo ke huM paNa jAvuM ane keTalAka prazna pUchuM. jo teo mArA praznanA uttara ApI zake to huM emane vaMdanA, namaskAra karIne paryupAsanA karIza. jo uttara nahIM ApI zake to huM emane prazno dvArA niruttara karIza. ema vicArI te bagIcAmAM pahoMcyo ane praznono prAraMbha karyo. somila H- he bhaMte ! ApanI yAtrA, yApanIya, avyAbAdha (bAdhArahita) ane prAsuka (kalpanIya) vihAra che ? bhagavAna-- he somila ! tapa, saMyama, niyama, svAdhyAya, dhyAna vagere yoga, yatanA pravRtti amArI yAtrA (saMyamayAtrA) che. pAMca Indriya ane kaSAyane vivekapUrvaka svavaza niyaMtraNamAM rAkhavuM e amAro yApanIya che.vAta, pita, kaphajanyazArIrika rogaAtaMkamArA upazAMtache.A mArA avyAbAdha (sukha) che. ArAma, udyAna, sabhA, paraba, devasthAna vagere strI, pazu, paMDaka rahita zayyA saMstAraka grahaNa karI rahevuM A amArA prAsuka vihAra che. -- somila :- 'sarisava' bhakSya che ke abhakSya ?bhagavAna- somila ! sarisava bhakSya paNa che, abhakSya paNa che. brAhmaNa matamAM sarisava be prakAranA kahyA che- (1) mitra sarisava(sarakhA) (2) dhAnya sarisava (sarasava). sAthe janmayA, sAthe ramyA ane sAthe moTA thayA te sarakhA mitrarUpa 'sarisava' abhakSya hoya che. dhAnya sarisava (sarasava) acita hoya, eSaNA niyamothI yukta hoya, yAcita hoya ane prApta hoya to zramaNa nigraMthane bhakSya =khAvA yogya che. paraMtu je sacita hoya, aneSaNIya hoya, ayAcita athavA aprApta hoya te sarisava dhAna (sarasava) abhakSya = zramaNa nigranthane khAvA mATe ayogya che. bhagavatI sUtraH : zataka 18 191 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ somila H- 'mAsa' bhakSya che yA abhakSya ?bhagavAna- brAhmaNa matamAM 'mAsa' be prakAranA kahyA che. emAthI zrAvaNa vigere aSADha sudhInA mAsa abhakSya che. sonA cAMdInA mApa karavAnuM mAsa abhakSya che. dhAnya mAsa(aDada) acitta eSaNIya, yAcita, pradatta hoya to zramaNone bhakSya che ane sacitta, aneSaNIya, ayAcita, aprApta hoya to abhakSya che. somila H-- 'kulatthA' abhakSya che yA bhakSya ? bhagavAna-- brAhmaNa mate 'kulatthA' be prakAranA kahyA che. emAMthI kulavAna strI 'kulatthA' che. te abhakSya che. dhAnya kulatthA agara acitta, eSaNIya, yAcita ane pradatta, hoya to zramaNone bhakSya che anyathA abhakSya hoya che. viveka pUrNa yathArtha uttara sAMbhaLI somila namI paDyo. bodha prApta karI eNe bAra zrAvaka vrata svIkAra karyA, aneka varSa vratArAdhana karI, sadgati prApta karI eka bhavAvatArI banyA. mahAvidehathI mokSe jaze. noMdha :- somilanA prazna jijJAsA mATe nahIM paraMtu parIkSA mUlaka hatA. - || zataka 18/10 saMpUrNa // zataka-19 : uddezaka-1-3 (1) lezyA varNana prajJApanAnA sattaramAM adhyAyanA cothA uddezaka vigerenI samAna jANavA. garbhagata jIvanI lezyA varNana paNa emAMthI jANavuM. (2) keTalIka vanaspatinA jIva ja sAdhAraNa zarIra banAve che. te paNa anaMta jIva maLIne ja banAve che. asaMkhya athavA 4, 5 maLIne banatA nathI. bAkI 23daMDakanA jIva ane pratyeka zarIra vanaspatinA jIva potapotAnA vyaktigata zarIra banAveche. e jIvonI lezyA, dRSTi, jJAna, yoga upayoga, AhAra, samudaghAta, gati, Agati, sthiti vagerenuM varNana jIvAbhigama sUtra prathama pratipatti anusAra che. juo sArAMza khaMDa-6. (3) avagAhanA 44 bolanI :- ekendriyanA saMpUrNa jIvanA bheda 22 kahevAyA che. (prajJApanA sUtranA pahelA padamAM) emanI jaghanya avagAhanA ane utkRSTa avagAhanA ema be vikalpa karavAthI 44 bola thAya che. te 44 avagAhanAonuM alpabahutva A pramANe che. (1) aparyApta sUkSma nigodanI jaghanya avagAhanA badhAthI nAnI. (2) aparyApta sUkSma vAyukAyanI jaghanya avagAhanA = asaMkhyaguNa che. aparyApta sUkSma agnikAyanI jaghanya avagAhanA= asaMkhyaguNa che. aparyApta sUkSma akAyanI jaghanya avagAhanA = - asaMkhyaguNa che. (5) aparyApta sUkSma pRthvIkAyanI jaghanya avagAhanA = asaMkhyaguNa che. 192 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta : Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) aparyApta bAdaravAyukAyanI jaghanya avagAhanA = asaMkhyaguNa che. (7) aparyApta bAdara agnikAyanI jaghanya avagAhanA = asaMkhyaguNa che. (8) aparyApta bAdara apUkAyanI jaghanya avagAhanA = asaMkhya guNa che. (9) aparyApta bAdara pRthvIkAyanI jaghanya avagAhanA = asaMkhyaguNa che. (10-11) aparyApta pratyeka zarIrI vanaspatinI jaghanya avagAhanA ane aparyApta bAdara nigodanI jaghanya avagAhanA= ApasamAM sarakhI che ane asaMkhyaguNa che. (12) paryApta sUkSma nigodanI jaghanya avagAhanA = asaMkhyaguNa che. (13) aparyApta sUma nigodanI utkRSTa avagAhanA = vizeSAdhika (14) paryApta sUkSma nigodanI utkRSTa avagAhanA=vizeSAdhika (15) paryApta sUkSma vAyukAya jaghanya avagAhanA = asaMkhyaguNa che. (16) aparyApta sUkSma vAyukAya utkRSTa avagAhanA= vizeSAdhika (17) paryApta sUkama vAyukAyautkRSTa avagAhanA =vizeSAdhika (18) paryAptasUma agnikAya jaghanya avagAhanA= asaMkhyaguNa che. A pramANe 18, 19, 20sUmaagnikAyanA;21,22,23sUkSma aplAyanA; 24, 25, 26 sUkSma pRthvIkAyanA; ra7, 28, 29 bAdara apakAyanA; 30, 31, 3ra bAdara agnikAyanA; 33, 34, 35 bAdara apakAyanA; 36, 37, 38 bAdara pRthvIkAyanA 39, 40, 41 bAdara nigodanA jIvonI avagAhanA che. 42, 43, 44 pratyeka zarIrI bAdaravanaspatikAyanA traNa bola asaMkhyaguNa kahevA. badhAthI vadhAre avagAhanA pratyeka zarIrI bAdara vanaspatinA paryAptanI utkRSTa avagAhanA 1000 yojana sAdhika che. badhAthI nAnI sUkSma nigodanA aparyAptanI jaghanya avagAhanA che. bAkI badhA bolonI kramazaH kiMIka adhika avagAhanA che. pratyeka zarIrI vanaspati ane bAdaranigodanAaparyAptanI jaghanya avagAhanA ekasarakhI che. samuccaya bolamAM- pRthvIthI pANI sUkSma che. pANIthI agni, agnithI vAyu, vAyuthI vanaspati sUkSama che. samuccaya bolamAM - vAyuthI agni moTo che. agnithI pANI, pANIthI pRthvI ane pRthvIthI vanaspati moTI che. cArasthAvaranI jaghanya, utkRSTabadhI avagAhanAo aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI che. arthAt uparanA 43 bolomAM avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI ja che. kevaLa 44mA bolamAM utkRSTa eka hajAra yojana sAdhika che. (4) uparanA 44 bolomAM bAdara pRthvIkAyano navamo naMbara che. arthAt ATha vAra asaMkhya guNA kare eTalI avagAhanA che. to paNa cakravartInI yuvAna svastha dAsI vajaya zilA ane zilApatraka(loDhA)thI lAkhanA goLA jeTalI pRthvIkAyane 21 vakhata pIseto keTalAka jIva mare che ane keTalAkamaratA nathI, keTalAka saMgharSane prApta bhagavatI sUtraH zataka-19 193 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che, keTalAkane saMgharSa nathI thato, keTalAkane sparza mAtra paNa thato nathI. e pramANe keTalAka pIsAI jAya che, keTalAka pIsAI jatA nathI. evI nAnI pRthvIkAyanI avagAhanA hoya che. (5) koI yuvAna, svastha puruSa, vRddha, azakta puruSanA mAthA para jora jorathI prahAra kare ane jevI vedanA ane thAya enAthI paNa kharAba vedanA pRthvIkAya jIvone sparza mAtrathI thAya che. e pramANe badhA ekendriya jIvone sparza mAtrathI vedanA thAya ema samajI levuM. ( udezaka : 4) (1)Azrava,kriyA,vedanA nirjarA AcAreyanAmahAane alpavizeSaNalAgavAthI 16bhaMga bane che. pahelo bhaMga mahAzrava, mahAkriyA, mahAvedanA, mahAnirjarAthI bane che. bIjo bhaMga- mahAzrava, mahAkriyA, mahAvedanA, alpa nirjarAthI bane che. ema kramazaHbhaMgavidhithI 16mobhaMga-alpAzrava, alpakriyA,alpavedanA,alpanirjarAthI bane che. A soLa bhaMgamAthI nArakImAM kevaLa eka bIjo bhaMga ja hoya che. bAkInA bhaMga tyAM maLatA nathI.devomAM cotho bhaMga-alpa vedanA, alpanirjarAvALo ja hoya che. audArikanA daza daMDakomAM 16bhaMga maLI zake che. uddezaka : 5 (1) caramanairayika = alpAyuvALA,paramaaurayika= adhikaAyuSyavALA. nArakImAM vadhAre uMmaravALA bhAre karmI hoya che ane devatAmAM vadhAre uMmaravALAhaLukarmI hoya che ane ochI uMmaravALA bhAre karmI hoya che. te tarata manuSyatiryaMcamAM janArA hoya che, eTale bhAre karmI kahevAya che. audArikanA 10 daMDakanaraka sarakhA jANavA. (2) vyakta vedanA. avyakta vedanAnuM varNana prajJApanA sUtrathI jANavu. sannInI nidA vedanA hoya che. asannInI anidA(avyakta) vedanA hoya che. (uddezakaH 6-1) (1) dvIpa samudronuM varNana jIvAbhigama sUtrathI jANavuM. (2) jyotiSI devonAvimAna sarvasphaTika ratnamaya che. bAkInA traNa jAtinA devonA bhavana, vimAna, nagara, sarvaratnamaya che. zAzvata che. emAM jIva pugalono potAnI meLa(svataH) caya ane upacaya thato rahe che. (3) jIvanivRtti = jIva dvArA utpAdita bhAva anekavidha che. je jIvanA bhedarUpathI mULa ekendriya vagere pAMca ane utkRSTa pa3 bheda che. karmarUpathI nivRtti mULa8, uttara 148yAvatu asaMkhya prakAranI hoya che. 24 daMDakamAM yathAyogya jANavuM zarIra 5, Indriyapa, bhASA 4, mana 4, kaSAya, varNAdi 20, saMsthAna, saMjJA4, vezyA,daSTi3, jJAna ajJAna8, yogasa, upayogara, A mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 194 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badhA jIva nivRtti 24 daMDakamAM yathAyogya jANavuM. (4) karaNaH- dravyAdinI apekSAe karaNanA 5 prakAra che. dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavakaraNa. karaNa kriyAno prAraMbha. nivRtti = niSpatti. - zarIra 5, Indriya 5, bhASA 4, mana 4, kaSAya 4, samuddhAta 7, saMjJA 4, lezyA 6, daSTi 3, veda 3, hiMsA pa(ekendriya vigerenI), rapa varNAdi. A karaNa kahevAya che. AkaraNomAM paulikasaMyoganIniyamo ane nivRttimAM jIvasaMyoganI niyamA hoya che. pugala saMyoganI bhajanA thAya che. arthAt keTalAkamAM hoya che, keTalAkamAM hotI nathI. covIsa daMDakamAM karaNa yathAyogya kahevA joIe. jIva ane karmanA bhedasivAyanivRti 74 kahI che. karaNa 77 kahyA che. (5) vyaMtara devonA sarakhA AhAra vigere varNana 16mA zatakanA lIpa kumAranA sarakhA jANavA. te zataka 19/10 saMpUrNa che | zataka-ra0: uddezaka-1-4|| (1) ekendriyAdi AhAra karatI vakhate rasa, sparzavigere pratisaMvedana kare che. paraMtu emane e jJAna hotuM nathI ke ame AhAra karI rahyA chIe ke sArA narasA rasa vigerenuM sevana karI rahyA chIe. paMcendriyamAM keTalAkane A saMjJA, prajJAna, vacana hoya che ane keTalAkane hotuM nathI. (ra) jemanI hiMsA karavAmAM Ave che, e jIvo marI jatA hovA chatAM e jJAna hotu nathI ke ame marI jaIe chIe. sannI paMcendriyamAM keTalAkane hoya che ane keTalAkane hotuM nathI. (3) dharmAstikAyanA paryAyanAmaHdharma, dharmAstikAya, prANAtipAtAdiviramaNa, krodhAdi viramaNa yAvatuM mithyAdarzana viramaNa, IryAsamiti Adi, gupti Adi, bIjA paNa A prakAranA nAma che. (4) adharmAstikAyanA paryAya nAma:- adharma vagere dharmanA pratipakSI. (5) AkAzAstikAya paryAya nAma - AkAza, gagana, nabha, sama,viSama, khaha, vihAyasa, vIci,vivara, aMbara, aMbarasa chidra, zuSira, mArga,vimukha, arda, AdhAra, vyoma, bhAjana, aMtarikSa, zyAma, avakAzAMtara, agama, sphaTika (svaccha) anaMta. () jIvAstikAyanA paryAya nAma:- jIva, prANa, bhUta, satva,vijJa, cetA, jetA, AtmA, raMgaNa (rAgayukta), hiMDuka, pudgala, mAnava, kartA, vikartA, jagata, jaMtu, yoni, svayaMbhU, zarIrI, nAyaka, aMtarAtmA. (7) pudgalAstikAyanA paryAya nAma:- pudgala, paramANu-pudgala,ddhipradezI bhagavatI sUtraH zataka-20 |195) - - - - - - - - - - - 15 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 thAvat anaMta pradeza, ItyAdi. A badhA abhivacana che. paryAya nAma che. (8) pApa, pApatyAga, buddhi, jJAna, daSTi, upayoga, saMjJA, zarIra, yogavigere. A badhA AtmAnA pariNamana hoya che. AtmA sivAya bIje kyAMya emanu pariNamana hotu nathI. (9) Indriya upacaya vigere prajJApanA pada 15 thI jANavA. uddezaka : 5 (1) paramANumAM be sparza cAra prakAre hoya che- (1)zIta-rUkSa. (ra) zIta-snigdha (3) uSNa-rUkSa (4) uSNa- snigdha, kripradezamAM be athavA traNa athavA cAra sparza hoI zake che. sUkSma anaMta pradezI audha sudhI cAra sparza A prakAranA hoya che. bAkI varNAdinu varNana zataka 18, uddezakadamAM karyu che. bhaMga saMkhyA A prakAre che. varNanA | gadhanA rasanA | sparzanA kula bhaMga | bhaMga bhaMga | bhaMga bhaMga paramANu dvi pradezI traNa pradezI cAra pradezI pAMca pradeza cha pradeza sAta pradezI ATha pradezI 504 nava pradezI pa14 daza pradezI saMkhyAta pradezI pa16 asaMkhyAta pradeza 516 sUkSma anaMta pradezI 36 516 bAdara anaMta pradezI 1296 1776 470 noMdhaH- bhaMgonuM spaSTIkaraNa pAchaLa pariziSTa-3mAM juo. 1pa 42 45 45 12) co co 141 141 3ra4 18s 186 414 216 474 231 236 ra 9 237 516 237 237 237 237 237 237 237 14 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanItA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ra) eka paramANu dravya paramANuM che. eka AkAza pradeza kSetra paramANu che. eka samaya kALa paramANu che ane eka guNa kALo vigere "bhAva paramANu che. paramANunA chedana, bhedana, dahana, grahaNa hotA nathI. sarakhA avayava nahIM hovAthI ardhA thatA nathI. viSama avayava nahIM hovAthI madhya nathI hotA. avayava nahIM hovAthI apradeza kahevAya che. vibhAga na hovAthI avibhAga kahevAya che. (uddezakaH 6-8) (1) AhAra tathA utpati saMbaMdhI varNana zataka 17, uddezo damAM karyu che. (ra) jIva prayoga baMdha, enA anaMtara baMdha, enA paraMpara baMdha ema traNa prakAranA baMdha badhA jIvomAM, badhI saMbhavita avasthAmAM hoya che. (3) bharata airavatamAM ja utsarpiNI avasarpiNI kAla che. akarmabhUmimAM nathI. mahAvideha kSetramAM avasthita kALa che. (4) parita, paravatamAM pahelA ane aMtima tIrthaMkara paMcamahAvrata rUpadharmitathA sapratikramaNa dharmanuM prarupaNa kare che. bAkI rara tIrthakara ane mahAvideha kSetranA tIrthakara cAturyAma dharmanuM prarupaNa kare che. (5) bharata airavatamAM 24 tIrthakara kramazaH hoya che. emAM ra3 jinAMtara hoya che. vartamAna covIsInA ekathI ATha tathA soLathI trevIsamAnA zAsanamAM kAlika zrutanoviccheda thayo nathI, vacalA navathI paMdaramA tIrthaMkaranA zAsanamAM arthAt sAta jinAMtaramAM kAlika zrutano viccheda thayo che. daSTivAdanovicchedatobalAtIrthaMkaranA zAsanamAM thAya che.covIsamAM tIrthakaranA zAsanamAM daSTivAdanA pUrvagata sUtra 1000 varSa sudhI cAlaze. (rahyA hatA, bAkI 23 tIrthakaronA saMkhyAta athavA asaMkhyAta kALa sudhI pUrvazruta cAlyo hato. (6) covIsamA tIrthakaranuM vartamAna zAsanakula 21hajAra varSa cAlaze. utsarpiNInA covIsamAM tIrthakaranu zAsana eka lAkha pUrvamAM 1000 varSa ochA sudhI cAlaze. (7) arihaMta tIrthakara che. caturvidha saMgha tIrtha che. tIrthaMkara pravacanI che. dvAdazAMga (zAstra) pravacana che. A dharmanI avagAhanA karanArA saMpUrNa karma nAza karI mukta thAya che. athavA karma thoDA rahe to devalokamAM jAya che. ( uddezaka : 9) (1)vidyAcAraNa muni - pUrvagata zratanA abhyAsI tapolibdhi saMpannaaNagArane chaTha chaThanA niraMtara tapa karavAthI vidyAcaraNa nAmanI labdhi utpanna thAya che. traNa capaTI vagADe eTalA samayamAM koI deva jambudvIpanI traNa parikramA karI le eTalI tIvra gati vidyAcaraNanI hoya che. A labdhivALA aNagAra pahelI bhagavatI sUtraH zataka-20 | |190 1la Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uDAnamAM mAnuSottara parvata para jaIne rokAya che. bIjI uDAnamAM naMdIzvara dvIpamAM jAya che. AvatI vakhate eka uDAnamAM AvI jAya che. UMce javuM hoya to pahelI uDAnamAM merunA naMdana vanamAM, bIjI uDAnamAM merunA paMDaka vanamAM jAya che. AvatI vakhate eka uDAnamAM AvI jAya che. eTalI utkRSTagativiSaya che. pachI AgamanAgamananI AlocanA pratikramaNa kare to ArAdhaka thAya che, AlocanA pratikramaNa karyA vagara kALa karI jAya to ArAdhaka thatA nathI. (2) jeghAcAraNa muni - tapolibdhi saMpanna pUrvadhArIne aThThama aThThamanA niraMtara tapa karavAthI jaMdhAcaraNa labdhi utpanna thAya che. vidyAcaraNathI AnI gati sAta gaNI vadhAre hoya che. teo pahelI uDAnamAM rucakavara dvIpamAM pahoMcI jAya che. pAchA AvatI vakhate bIjI uDAnamAM naMdIzvara dvIpamAM rokAya che. trIjI uDAnamAM potAnA sthAne pahoMcI jAya che. UMce javuM hoya to pahelI uDAnamAM paMDaga vanamAM jAya che. pAchA AvatI vakhate bIjI uDAnamAM naMdanavanamAM ane trIjI uDAnamAM potAnA sthAne AvI jAya che. eTalI utkRSTagativiSaya che. labdhino upayoga karavAnI AlocanA pratikramaNa kare to ja ArAdhaka thAya che. A labdhidhArI munirAja dvIpa samudra parvata vigerenA AgamamAM Avela varNana anusAra sthAnone jovAnA hetuthI A labdhino prayoga kare che. athavA potAnI jijJAsAonuM samAdhAna karavA ke tIrthakaronA darzana karavAnA hetuthI paNa labdhivALA munirAja A labdhino prayoga kare che. nodhaH- lipikALamAM manaHkalpita prakSeponI paripATInI aMtargata bhagavatI sUtrano pATha paNa aMtarabhavita thAya che. zramaNa, nirgastha athavA zrAvakanA varNanavALA AcAra zAstromAM kayAMya paNa caityavaMdanano ullekha nathI. to paNa ahIM mAnuSottara vagere parvato paramunirAjanI sAthecaityavaMdanano pAThaprakSipta karI devAmA Avyo che. jyAre jIvAbhigama sUtramAM mAnuSottara parvatanuM pUruM varNana che. tyAM koI mUrti batAvI nathI. to paNa A pAThamAM prakSepa karavAnI mativALAoemAnuSotara parvatavigere badhI jagyAecaityavaMdanano pATha rAkhI dIdho che. caitya vaMdanano pATha athavA caitya zabda athavA namotthaNano pATha vigere prakSepa anya AgamomAM paNa karyo che. jema ke rAjaprazrIya sUtra, vyavahAra sUtra, jJAtA sUtra, upAsaka dazA vigere. A viSayamAM vizeSa jANakArI te sUtromAM tathA gujarAtI sArAMza khaMDa-8mAM juo. sAra e che ke zAzvatA sthAnomAM koIpaNa maranArA azAzvata vyaktinI mUrti hoI zake nahIM. mATe mRtyu pAmI mokSa janArA mahApuruSonI mUrti zAzvatA sthAnomAM hotI nathI, to pachI bIjI koIpaNa darzanIya tasvIrane vaMdana karavAnuM munione prayojana hotuM nathI. mATe AvA pATho maulika na samajAya. (uddezaka : 10) (1) je jIvonA AyuSya vyavahArathI asamaya(akALa)mAM ja samApta thaI zake che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 198 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sopakramI AyuSya kahevAya che ane je pUrNa samaya para ja samApta thAya che te nirupakramI AyuSya kahevAya che. bIjA zabdomAM sopakramI AyuSya vaccamAM tUTI zake che. nirupakramI AyuSya vaccamAM tUTatu nathI. nArakI, devatA yugaliyA manuSya ane 3 uttama puruSa (tIrthakara, cakravatI vigere) tathA carama zarIrI jIvonuM nirupakramI AyuSya hoya che. bAkI badhAnA sopakramInirupakramI baMne AyuSya hoya che. sopakamI uMmara bAkI rahe pachI kyAre ya paNa tUTI zake che. (2) AyuSyane svayaMghaTADavuM AtmaghAta karavuM "Atmopakrama' che. bIjA dvArA mAryA javuM paropakrama che. ane trIjo bheda nirupakrama' che. daza audArika daMDakomAM traNe upakrama che. nArakI devatAmAM nirupakrama che. covIsa daMDakamAM utpanna thavAnI apekSA(Agata nI apekSA) traNe upakrama che. maraNanI apekSA(gatanI apekSA) 14 daMDakamA nirupakrama che ane daza daMDakamAM traNe ya che. (3) janma maraNa jIvonI AtmaRddhi, Atmakarma, AtmaprayogathI thAya che. para Rddhi, parakarma paraprayogathI nahIM. (4) katisaMcaya = saMkhyAtA, akatisaMcaya = asaMkhyAtA. avaktavya saMcaya = eka, pAMca sthAvaramAM utpanna thavAnI apekSAe eka akatisaMcaya che. bAkI badhAmAM traNa prakAra hoya che. siddhomAM be prakAra che, atisaMcaya nathI. pAMca sthAvara sivAyanuM alpabadutva hoya che. badhAthI ochuM avaktavya, enAthI katisaMcayasaMkhyAta guNA, enAthI akatisaMcayaasaMkhyAta guNA,siddhomAM kati saMcaya alpa che, enAthI avaktavya saMkhyAta guNA. (5) eka, be, traNa, cAra, pAMca saMkhyA no chakkI che. cha saMkhyA chakka che. sAtathI agiyAra chakka ane no chakka che. 12, 18 vigere saMkhyA aneka chakka che 13, 14 vigere tathA 19, 20vigere aneka chakka, tathA no chakka che. A pAMca bhaMga che. pAMca sthAvaramAM cothA, pAMcamA banne bhaMgothI jIva utpanna thAya che. bAkI daMDakomAM pAMceya bhaMgathI jIva utpanna thAya che. siddhomAM paNa pAMceya bhaMgathI utpanna thAya che. alpabadutva:- bhaMganA kramathI ja sarveya saMkhyAta guNA thAya che. siddhomAM ulTA kramathI saMkhyAta guNA kahevA.chakkanI samAna bArasanA pAMcabhaMga hoya che. emAM paNa utpatti tathA alpabahatvate ja pramANe hoya che. kevaLa chakanA sthAne "bArasa" kahevu. saMkhyA 1ranA pahelAnI, pachInI ane 1rathI be gaNI, traNagaNI vigere samajavu. utpanna thavAnI apekSA chakka sammajita tathA bArasa sammarSita'. evA zabdono prayoga mULa pAThamAM karyo che. e pramANe "caurAsI sammarjita" paNa kahyA che. enA bhaMga vigerenuM varNana chakkasammarjitanA samAna che. paraMtu siddhamAMcaurAsI sammarjitanA pAMcabhaMgomAMthI AraMbhanA traNa bhaMga hoya che. cotho, pAMcamo bhaMga nathI hoto. che zataka 20/10 saMpUrNa che bhagavatI sUtra: zataka-20 _| | 199| Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka : 21 = pahelo vargaH- cokhA, ghauM, java, juvAra vigere dhAnyanA daza vibhAga che. (1) mULa (2) kaMda (3) skaMdha (4) tvacA(chAla) (5) zAkhA (6) pravAla (7) patra (8) puSpa (9) phaLa (10) bIja. A daze vibhAgomAM jIva AvIne utpanna thAya che. A daza vibhAganA jIvonA (1) utpatti saMkhyA (2) Agati (3) apahAra samaya (4) avagAhanA (5) baMdha (6) vedana (7) udIraNA (8) lezyA (9) dRSTi (10) kAyasthiti (11) bhavAdeza, kAlAdeza (12) sarva jIva utpanna vigere dvAronuM varNana agiyAramA zatakanA pahelA uddezakanA samAna jANavuM. keTalIka vizeSatA nIce mujaba che- (1) avagAhanA-- jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamo bhAga, utkRSTa aneka dhanuSa. (2) sthiti--jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aneka varSa (3 varSa). (3) kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhya kALa (4) Agati- mULa kaMda vigere sAta vibhAgomAM deva AvatA nathI. phUla, phaLa bIjamAM deva Ave che. enI apekSA lezyA 4 ane bhaMga 80 hoya che. (5) phUla, phaLa, bIjanI avagAhanA-jaghanya aMgulano asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa aneka aMgulanI hoya che. A pahelA varganA kaMda, mULa, skaMdha vigerenA 10 uddezA hoya che. sAta uddezAnA varNana sarakhA che. phaLa, phUla, bIjanA varNanamAM Agati ane avagAhanAmAM uparyukta aMtara che. - bIjo varga :- caNA, masUra, tala, maga, aDada, kulattha vigerenuM varNana pahelA varganA sarakhuM che. sthiti utkRSTa aneka varSanI che. emA pAMca varSa jANavA. trIjo varga :-- aLasI, kusaMbha, kodrava, kaMgu, saNa, sarasava vigerenuM tathA bIjonI jAti, enu varNana paNa pahelA varganA sarakhu che. sthiti sAta varSanI che. cotho varga :- vAMsa veNu, daMDa, kalkAvaMza, cAruvaMza, vigerenuM varNana pahelA varga sarakhu che. paraMtu emA daze vibhAgamAM deva utpanna thatA nathI. AgatimAM aMtara che. tathA lezyA paNa traNa ja kahevI. jethI lezyAnA bhaMga 26 ja thaze. pAMcamo varga :- IkSu vIraNa, IkkaDa, bhamAsa, sUMTha, timira sataporaga, ane nala vigerenuM varNana vAMsa vigere cothA varga sarakhu che. paraMtu enA skaMdhamAM deva AvIne utpanna thAya che. bAkI 9 vibhAgomAM deva AvatA nathI. devonI apekSA ja lezyA 4 ane 80 bhaMga paNa kahevA. chaThTho varga :-- darbha, kotiya, parvaka, paudinA, arjuna, bhusa, eraMDa, kurukuMda, madhuratRNa vagerenuM varNana trIjA vaMza varga sarakhu che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 200 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtamo varga - adhyAroha(eka vRkSamAM bIju vRkSa)- vatthala, mArgAraka, cillI, pAlakazAka, maMDukI, sarSapa, AMbila zAkavigerenuM varNana vAMsanA varga sarakhu jANavuM. AThamo varga :- tulasI, cUyaNA, jIrA, damaNA, mayA IndIvara, zatapuSpI, vigerenuM varNana vAMsanA varga sarakhu che. vizeSa - 1, 2, 3 vargamAM chellA traNa uddezomAM deva utpanna thavAnuM kathana che. pAMcamA vargamAM skaMdhanA trIjA uddezAmAM deva utpanna thavAnuM kathana che. bAkI varga tathA uddezAmAM deva utpanna thavAnuM kathana nathI. sthiti badhAnI 8410 = 80uddezAmAM "aneka varSa che. cokhA vigerenI traNa varSa vigere sthiti pahelAM A sUtramAM kahevAI che. je ahIM para kahevAyela aneka varSathI abAdhita che. che zataka ra1 saMpUrNa che. zataka : rara pahelo varga - tAla, tamAla, keLA, tetali, takkalI, devadAru, kevaDA, guMda, hiMga, laviMga, supArI, khajUra, nAriyeLa, vagerenuM varNana zAlivargasarakhu che. paraMtu nIcenI vizeSatAo che. (1) mULa vagere pAMca vibhAgamAM deva utpanna thatA nathI. eTale vezyA traNa che. (ra) pravAla vagere pAMca vibhAgamAM devautpanna thAya che. eTale lezyA cAra che. (3) sthiti-mULa vagere pAMcanI jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa 10000varSa che. (4) bAkI pAMcanI sthiti jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa aneka varSanI che. (5) avagAhanA utkRSTa- mULa ane kaMdanI aneka dhanuSa, tvacA zAkhAnA aneka kozache. pravAla ane patranA aneka dhanuSache. phUlanA anekahAtha, phaLa, bIjanI aneka aMgulanI che. jaghanya ane madhyamavividha prakAranI avagAhanA thaIzakeche. bIjo varga - lImaDo, AMbo, jAMbu, pIlu, sela, sallakI, palAza, karaMja, putrajIvaka, arIThA, haraDA, baheDA, cArolI, nAgakezara, zrIparNI, azoka vigerenuM varNana paNa pahelA tAla varga sarakhuM che. trIjo varga :- asthika, hiMduka bora, kapittha, ambADaga, bijorA, AMbalA, phaNasa, dADama, papala, uMbara, vaDa, nyagrodha, naMdIvRkSa, pIpara, satara, saptaparNa, lodra, dhava, maMdana, kuTaja, kadaMba vagerenuM varNana paNa tADavRkSa sarakhuM che. cotho varga - rIMgaNA, pAMDagaMja, aMkolavagerenuvarNana vAMsanA vargasarakhu che. pAMcamovarga - zriyaka, siriyaka, navanAlika, koraMTaka,baMdhujIvaka, maNojA, nalinI, kuMda vagerenuM varNana zAli varga sarakhuM che. chaThTho varga - pUsaphalikA, tumbI, trapuSI(kAkaDI) elavAluMkI vagere valliyonuM bhagavatI sUtraH zataka-ra1/rarara3 1 ra01 | 201 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varNana tADavargasarakhu che. paraMtu sthiti utkRSTa aneka varSa ja che. phaLanI avagAhanA utkRSTa aneka dhanuSyanI che. chavarganA % uddezA A zatakamAM che. || zataka para saMpUrNa zataka : ra3 pahelo varga:- baTAkA, mULA, Adu, haLadara kSIra virAlI madhuzruMgI, sarpasugaMdhA, chinnaruhA, bIjahA,vigerenuM varNana vaMzavargasarakhu che. vizeSatA nIce pramANe che. (1) parimANa- eka samayamAM eka, be, traNa utkRSTa anaMtA jIva utpanna thAya che. (ra) sthiti- anaMta jIva utpanna thanArAnI jaghanya utkRSTa aMtarmuhUrta che. zeSanI vAMsa sarakhI che. bIjo varga - lohI, nI, thI, azvakarNa, siMhakarNa, sikaMDhI, musuMThI vigere baTAkAnA varga sarakhu che. "avagAhanA tADa varga" sarakhI che. trIjo varga - Aya, kAya, kuTuNA, saphA, sajjA, chatrAvigere bIjA vargasarakhA che. cotho varga:-pAThA, mRgavAlaMkI, madhura rasA, rAjavallI, parA, moDharI, daMtI, caMDI vigerenuM varNana baTAkAnA varga sarakhu che. avagAhanA vallI varga sarakhI che. pAMcamo varga -mASaparNa, mugaparNI, jIvaka, kAkolI, kSIra kAkolI, kRmirAzi, bhadramustA vagerenuM varNana baTAkAnA varga sarakhu che. kula pAMca varganA 50 uddezA A zatakamAM che. emAM kyAMya paNa deva utpanna thatA nathI. eTale traNa vezyA ja thAya che. zataka 23 saMpUrNa zatakaH ra4 [gamA varNana]] ghara - covIsadaMDakajIvo gharanA rUpamAM che. enA 44 sthAna che. yathA-rara daMDakanA 22, 7 nArakInA 7, vaimAnikanA 15 = 1radevalokanA 12, navagreveyaka, 4 aNuttara vimAna ane sarvArtha siddhanA eka eka sthAna. A rIte be daMDakanA 7 + 1pa = rara sthAna che. 22daMDakanArara ane beThaMDakanArara meLavI rara+rara = 44 sthAna ghara thAya che. 24 daMDakanA ja A44 ghara kahevAya che. jIvaH- 4ra gharanA 4ra jIva che. manuSya ane tiryaMcanA gharamAM 3, 3jIva che. sannI, asatrI ane yugaliyA eTale kula 42+ = 48jIva che. Agati - pratyeka gharamAM 48jIvomAMthI jeTalA jIvonI Agati thAya che. eno yoga karavAthI 3ra1 thAya che. A 3ra1 no khulAzo cArTamAM juo. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 202 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 , AgatanA 321 sthAna :ghara | jIva | Agata saMkhyA vivaraNa pahelI naraka 3 x 1 = 3 sannI tiryaca,asannI tiryaMca, sannI manuSya bAkI naraka 2 x 6=12 sannI tiryaMca manuSya daza 5410 = 50 sannI asannI tiryaca, sannI bhavanapati manuSya ane be yugaliyA vyaMtara 5 x = 5 sannI asannI tiryaMca, sannI manuSya ane be yugaliyA jyotiSI 4 x 1 = 4 uparanA pAMcamAM asannI tiryaMca ochA thayA 2 | 1-2devaloka 4 x 2 = 8 uparanA pAMcamAM asannI tiryaMca ochA thayA 6 | 3-8devaloka | 246=12 sannI tiryaMca manuSya zeSa devatA 1 X 7 = 7 manuSya pRthvI pANI 264 3= 78 bhavanapati vigere14devatA,1radArika vanaspati tela vAyu 12 x 2=24 12audArika vikasendriya | 1243= 36 12audArika tiryaMca 3941= 39 devatA (uparanA) ane beyugaliyA ochA 48 jIvamAM manuSya 4341= 43 tela, vAyu, sAtamI naraka, beyugaliyA A pa ochA 48 jIvamAM 44 ghara sthAnanI Agata = 321 gammA - pratyeka AgatinA bolanAviSayamAM prakAra-gamaka-apekSAe pRcchA thAya che. A 9gamaka(prakAra) sthitinI apekSAe hoya che. AvanArA jIvanI samuccaya, jaghanya ane utkRSTa sthiti tathA utpanna thavAnA sthAna = gharamAM prApta thavAvALI samuccaya, jaghanya, ane utkRSTa sthitinI apekSAthI 9gamaka bane che. te A prakAre che.(1) odhika(samuccaya) audhika (4) jaghanya audhika (7) utkRSTa audhika (2) audhika jaghanya (5) jaghanya jaghanya 8) utkRSTajaghanya (3) audhika utkRSTa (6) jaghanya utkRSTa (9) utkRSTa utkRSTa. 3ra1 AgatimAM pratyeka nAgamakahovAthI 3ra1 49= 2889gamakathAya bhagavatI sUtraH zataka-ra4 | ra03] ra03 h h h | Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che.Agamakane jagammA kahe che. jeno artha che-vastu, tattvane pUchavAnI, samajavAnI paddhati. enuM tAtparya e che ke eka eka AgatinA bolamAMsthitinI apekSA 9-9 prazno dvArA enA viSayamAM Rddhi jANavI ane samajavI. zUnya gammA - sarvatra jaghanya utkRSTasthiti hoyato 2889 gammA bane che. paraMtu kyAMka to ekajasthiti che ane kyAMka eka sthiti ja prApta thatI hoya che to tyAM e AgatinA sthAnathI gammA banatA nathI. te A pramANe che(1) asannI manuSyanI sthiti kevaLa aMtarmuhUrta ja che. eTale traNa gammA (sthiti saMbaMdhI traNa prazno ja thAya che. ochA thayA. audArikanA daza gharomAM asannI manuSya jAya che. e badhI jagyAe - ochA thavAthI 10x6= 60gammA zUnya che. arthAt A prazna banatA nathI. (2) sarvArthasiddhamAM 33 sAgaranI eka ja sthiti che. te deva kevaLa manuSyamAM ja jAya che ane kevaLa manuSya ja emA Ave che. eTale A be AgatA sthAnamAM- gammA ochA thavAthI 12 gammA zUnya che. (3) tiryaMca yugaliyA ane manuSya yugaliyA A be jIva jyotiSI ane pahelA bIjA devalokamAM jAya che. tyAre jaghanya sthitinA yugaliyA tyAM eka ja sthitimAM utpanna thAya che. jenAthI eka cotho gamo ja bane che. paraMtu pAMcamo chaThTho gamyo banato nathI. eTale yugaliyAsthAna xgammA = 24342=1ra gammAzUnya che. uparanA traNe maLIne 60 + 12 + 1ra = 84 gammA zUnya che. ene tUTelA gammA paNa kahe che. 2889-84 =2805 vAstavika, sAcA gamA = praznauttara,vikalpa thAya che. je 44 gharamAM 48jIvonA 3ra1 Agati sthAnomAM 9-9gammA karavAthI tathA uparanA 84 ochA karavAthI 280pa thAya che. traddhi:- A ra805 gammA athavA prazna vivakSAmAMthI pratyeka upara 20 dvAronu varNana che. A 20 dvAranA saMpUrNavarNanane Rddhi kahevAya che. te dvAra A pramANe che(1) upapAta (ra) parimANa (3) saMvanana (4) avagAhanA (5) saMsthAna (6) lezyA (7) daSTi (8) jJAna-ajJAna (9) yoga (10) upayoga (11) saMjJA (12) kaSAya (13) Indriya (14) samudyAta (15) vedanA (16) veda (17) Ayu (18) adhyavasAya (19) anubaMdha (20) kAyasaMvedha. samaddhi (sthira addhi) - A vIsa dvAromAM ATha dvAra evA che jenuM varNana sarakhu rahyu che. arthAt 48 jIva 3ra1 mAMthI koIpaNa Agati sthAnamAMthI jAya athavA9gammAmAMthI koIpaNa gammAmAMthI jAya to paNa AThavAronu varNana sthira rahe che. te A pramANe che 204 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanAma sahanana saMsthAna saMzA kaSAya IndriyavedanA veda upayoga 14 2,34 my| my | my | my | bh 5. bh bh nArakI nahIM | haMDaka | 4 | 4 | 5 | devatA nahIM samacorasa 4 | 4 2 | 2 13 | devatA | nahIM samacorasa 4 | 4 | 5 | 2 | 1 | 2 pa | sthAvara | sevA huMDaka | 4 | 4 | 1 | 2. 3 | vikasendriya | sevA huMDaka | 4 | 1 |asannI manuSya sevArta! huMDaka | 4 | 4 | 5 | 2 asatrI tiryaMca sevA | huMDaka 4 | 4 | sannI tiryaMca | 6 | 1 | sannI manuSya | 6 | 6 | 4 | 4 | 5 | 2 | 3 2 | beyugaliyA | 1 | 1 | 4 | 4 | 5 | 2 | 2 | 2 48 vizeSa :- (1) ahIM bhavanapatithI bIjA devaloka sudhI 14 devatA kahyA che. bAkI trIjA devalokathI sarvArthasiddha sudhI 13devatA hoya che. (2) pahelI bIjInarakamAM janArAtiryaMca manuSyamAM saMhanana. e pramANe trIjImAM = 5,cothImAM4, pAMcamImAM = 3, chaThThImAM 2, sAtamImAMka 1, cothAdevaloka sudhI janArAmAM = sahanana, pAMcamA, chaThThAmAM= 5, sAtamA AThamAmAM = 4, navathI bAra sudhI = 3, raiveyakamAM = 2, anuttaramAM 1, saMhananavALA jAya che. 2805 gammAmAM ATha kAronI A upara kahelI sthira Rddhi che. vibhinna parivartanIya baddhiH bAkI 1ra dvAromAMthI koI AgatanA sthAnamAM ane koI gammAmAM, keTalAka dvAromAM samAnatA rahe che keTalAkamAM aMtara paDe che, bhinnatA rahe che. arthAt 12 kAromAM sarvatra bhinnatA ja rahe evu samajavunahIM. koIAgata sthAna tathA gammAmAM rakAro (bolo)mA aMtara paDe che. koI Agata sthAna tathA gammAmAM 3,4,5,6,7, 8, 9 bolomAM aMtara paDe che. e bAra dvArA A che. (1) upapAta prApta karavAnI sthiti (ra) parimANa = utpanna thavA vALAnI saMkhyA (3) avagAhanA (4) vezyA (5) daSTi (6) jJAna-ajJAna (7) yoga (8)samuddAta (9) Ayu (10)adhyavasAya (11) anubaMdha (12) kAya saMvedhanA be prakAra- bhavAdeza ane kAlAdeza. A 12 dvAromAM thanAruM aMtara = pharka = vizeSatAo = parivartana = (nANatA) A prakAre che. (1) upapAta :- utpati sthAnamAM prApta karavAvALI sthitine ahIM upapAta kahevAya che. pahelA, cothA ane sAtamA gammAthI javAvALA utpati sthAnanI bhagavatI sUtra: zataka-ra4 ra05 - Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanyathI utkRSTa sudhInI badhI sthitio prApta kare che. bIjA, pAMcamA ane AThamA gammAthI javAvALA utpati sthAnanI yogya jaghanya sthiti prApta kare che. trIjA, chaThThA ane navamA gammAthI javAvALA utpati sthAnanI utkRSTa sthiti prApta kare che. paraMtu tiryaMca manuSyanA yugaliyA, jyotiSI ane pahelA bIjA devalokamAM utpanna thAya to cothA, pAMcamA, chaThThA traNe gammAmAM tyAMnI jaghanya sthiti ja prApta kare che. paraMtu uparokta kathana(niyama) anusAra cothA gammAmAM badhI sthitio ane chaThThAmAM utkRSTa sthiti prApta karatA nathI. A kAraNathI A243x2-12 gammA thatA nathI. A tUTelA gammAnI gaNatrImAM che. (2) parimANa : :- (1) sAtamI nArakImAM trIjA ane navamA gammAmAM AvanArA sannI tiryaMya utkRSTa saMkhyAtA hoya che. (2) sannI manuSya sarvatra utkRSTa saMkhyAtA ja utpanna thAya che. (3) yugaliyA manuSya yugaliyA tiryaMca paNa devomAM ja jAya che ane te utkRSTa saMkhyAtA ja utpanna thAya che. (4) sannI manuSyamAM utpanna thanArA nArakI devatA utkRSTa saMkhyAtA ja utpanna thAya che. (5) bAkI badhA be Indriya, teIndriya, caurendriya, paMcendriya tiryaMca manuSya nArakI daivatAM jyAM paNajeTalA gammAthI utpanna thAya che te utkRSTa asaMkhyAtA utpanna thAya che. uparanA badhAmAM jaghanya 1, 2, 3vigere saMkhyAthI utpanna thaI zake che. (6) pRthvI vigere cAra sthAvaramA pAMca sthAvara utpanna thAya to pahelA, bIjA, cothA, pAMcamA gammAthI niraMtara asaMkhya ja utpanna thAya che. bAkI pAMca gammAmAM jaghanya 1, 2, 3 utkRSTa asaMkhya utpanna thAya che. (7) vanaspatimAM cAra sthAvara utpanna thAya to ukta cAra gammAthI prati samaya anaMta utpanna thAya che. bAkI pAMca gammAmA jaghanya1, 2, 3 utkRSTa asaMkhya utpanna thAya che. (3) avagAhanAH- (1) nArakI devatA jyAM paNa jeTalA paNa gammAthI utpanna thAya che. emanI jaghanya utkRSTa avagAhanA sarvatra eka sarakhI hoya che. emanI te avagAhanA prajJApanA sUtra, jIvAbhigama sUtramAM kahevAI gaI che. (2)pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, sannI asannI tiryaMca tathA sannI asannI manuSya, audArikanA daza sthAnomAM utpanna thAya che. to cothA pAMcamA, chaThThA traNa jaghanya gammAmAM avagAhanA jaghanya utkRSTa aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAganI thAya che. bAkI gammAmAM emanI jIvAbhigama sUtra kathita jaghanya utkRSTa badhI avagAhanA hoya che. paraMtu sannI manuSyanA sAtamA, AThamA, navamA gammAmAM sarvatra avagAhanA jaghanya utkRSTa 500 dhanuSa hoya che. ane trIjA gammAthI manuSya tathA tiryaMcamAM jAya to avagAhanA jaghanya aneka aMgula ane utkRSTa 500 dhanuSa hoya che. (3) asannI tiryaMca marIne nArakI devatAmAM jyAM paNa, jeTalA paNa gammAthI utpanna thAya chesarvatra emanI avagAhanA jaghanya utkRSTajIvAbhigama kathitajahoyache.koIpharka(aMtara) hoto nathI. (4) sannI tiryaMca marIne nArakI devamAM utpanna thAya che. to enA cothA, pAMcamA, chaThThA 206 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gammAmAM avagAhanA jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamo bhAga utkRSTa aneka dhanuSanI hoya che. bAkI 6 gammAmAM enA Agamokta jaghanya utkRSTabadhI avagAhanAo hoya che. (5) sannI, manuSya, bhavanapati, vyaMtara, jyotiSI pahelA bIjA devaloka ane pahelI narakamAM utpanna thAya che. to cothA, pAMcamA, chaThThA gammAmAM avagAhanA jaghanya utkRSTa aneka aMgulanI hoya che. bAkI naraka devonA 19 sthAnomAM jAya to A traNa jaghanyanA gammAmAM avagAhanA jaghanya utkRSTa aneka hAthanI hoya che. sAtamA, AThamA, navamAM gammAthI jAya to avagAhanA jaghanya utkRSTa 500 dhanuSa hoya che. bAkI traNa (1,2,3) gammAthI jAya to ukta banne avagAhanAonA madhyanI badhI avagAhanAo thAya che. enAthI atirikta ochI yA vadhu avagAhanA thatI nathI. (6) yugaliyA tiryaMca cothA, pAMcamA chaThThA gammAthI bhavanapati, vyaMtaramA jAya che. to avagAhanA jaghanya anekadhanuSa utkRSTahajAra dhanuSa thAya che. jyotiSImAM cothAgamAthI (pAMcamo chaThTho gamyo zUnya che.) jAya to avagAhanA jaghanya aneka dhanuSa, utkRSTa 1800 dhanuSa hoya che. pahelA, bIjA devalokamAM cothA gamAthI (pAMcamo chaThTho gamo zUnya che) jAya to avagAhanA jaghanya aneka dhanuSa, utkRSTa kramazaH2 koza anerakoza sAdhikahoya che. (zeSa) bAkI gammAmAM avagAhanA jaghanya aneka dhanuSa utkRSTa kozahoya che. (7) manuSya yugaliyA cothA, pAMcamA, chaThThA gammAthI bhavanapati vyaMtaramAM jAya to avagAhanA jaghanya utkRSTa 500 dhanuSa sAdhika hoya che. jyotiSImAM cothA gammAthI (pAMcamo chaThTho gamo zUnya che.) jAya to avagAhanA jaghanya utkRSTa900 dhanuSa sAdhika hoya che. pahelA bIjA devalokamAM cothA gammAthI (pAMcamo chaThTho gamo zUnya che) jAya to avagAhanA jaghanya utkRSTa kramazaH eka koza ane eka koza sAdhika hoya che. sAtamA, AThama, navamA gammAthI jAya to avagAhanA sarvatra jaghanya utkRSTa 3 kozanI hoya che. bAkIpahelA bIjA be gamAthI jAya to avagAhanA sarvatra jaghanya pa00 dhanuSa sAdhika utkRSTa 3 kozanI hoya che. trIjA gammAthI bhavanapati ane pahelA bIjA devalokamAM jAya to jaghanya utkRSTa 3koza hoya che. vyaMtaramA jAya to jaghanya eka koza utkRSTa 3kozahoya che. jyotiSImAM jAya to jaghanya eka koza sAdhika utkRSTa kozahoya che. (4) vezyA:- (1) nArakI devatA jyAM paNa jeTalA paNa gammAthI jAya, emanI sarvatra jIvAbhigama kathita lezyA ja thAya che. koI bhinnatA thatI nathI. (ra) pRthvI, pANI, vanaspati audArikanA daza sthAnamAM cothA, pAMcamA, chaThThA gammAthI utpanna thAya to lezyA traNa hoya che. bAkI dagammAthI utpanna thAya to lezyA ja hoya che. teuM, vAyu traNa vikelendriya asatrI tiryaMca manuSya jyAM paNa jeTalA paNa gammAthI utpanna hoya to lezyA traNa hoya che. (3) sannI tiryacacothA, pAMcamA chaThThAgamAthI nArakImAM jAyatotraNalezyA, bhavanapatithI bIjA devaloka sudhI jAya to 4 leDyA tathA trIjA, cothA, pAMcamA devalokamAM jAya to pa lezyA hoya che. bAkI 6 gammAthI jAya to lezyA hoya che. chaThThA, sAtamA, AThamA bhagavatI sUtraH zataka-ra4 20 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devalokamAM jAya to badhA gammAmAM 6 lezyA hoya che. audArikanA daza daMDakomA jAya to cothA pAMcamA, chaThThA gammAmAM sarvatra traNa lezyA hoya che. bAkI C/ gammAmAM glezyA hoya che. (4) sannI manuSya nArakI, devatAmAM jeTalA gammAthI jAya to sarvatra lezyA <= hoya che. audArikanA daza sthAnomAM jAya to cothA, pAMcamA, chaThThA gammAmAM traNa lezyA hoya che. bAkI 6 gammAmAM 6 lezyA hoya che. (5) manuSya tiryaMca banne yugaliyA bhavanapati vyaMtara, jyotiSI pahelA bIjA devalokamAM jAya tyAM sarvatra 4 lezyA hoya che. (5) dRSTi :- (1) badhI naraka tathA nava caiveyaka sudhI deva jyAM paNa jeTalA paNa gammAthI jAya che emA sarvatra daSTi traNa hoya che. aNuttara vimAnanA devomA traNe gammAmAM (cha gammA zUnya che) eka dRSTi ja hoya che. (2) pAMca sthAvara, asannI manuSya jyAM, jeTalA gammAthI jAya che, emAM eka dRSTi ja hoya che. traNa vikalendriya, asannI tiryaMca paMcendriya audArikanA daza sthAnamAM jAya to cothA, pAMcamA, chaThThA gammAmAM eka daSTi hoya che, bAkI 6 gammAmAM be daSTi hoya che. asannI tiryaMca nArakI, devamAM jAya che. badhA gammAmAM eka mithyA daSTi ja hoya che. (3) sannI tiryaMca nArakI, devamAM (AThamA devaloka sudhI) jAya che. to cothA pAMcamA chaThThA gammAthI nArakI sahita jyotiSI sudhI janArAmAM eka daSTi hoya che. enA AgaLanA devomAM janArAmAM be daSTi hoya che. bAkI 6 gammAmAM sarvatra 3 daSTi hoya che. audArikanA daza sthAnomAM jAya to cothA, pAMcamA, chaThThA gammAmAM eka daSTi, bAkI 6 gammAmAM traNa dRSTi hoya che. (4) sannI manuSya nArakI devatAmAM jyAM paNa jeTalA paNa gammAthI jAya che, sarvatra traNa daSTi hoya che. audArikanA daza sthAnomAM jAya to cothA, pAMcamA, chaThThA gammAmAM eka dRSTi, bAkI 6 gammAmAM 3 dRSTi hoya che. (5) banneprakAranA yugaliyA bhavanapati vyaMtara jyotiSImAM jAya che. emAM badhA gammAmAM eka mithyAdaSTi hoya che. pahelA bIjA devalokamAM jAya che emAM be daSTi hoya che. (6) jJAnaH- (1) nArakI devatA jyAM paNa jeTalA paNa gammAthI jAya che, jJAna 3ajJAna hoya che. aNuttara vimAnamA kevaLa 3 jJAna hoya che. (2) pAMca sthAvara asannI manuSya jyAM paNa jeTalA paNa gammAthI jAya che ra ajJAna hoya che. traNa vikalendriya, asannI tiryaMca paMcendriya audArikanA daza sthAnomAM jAya to cothA, pAMcamA, chaThThA gammAmAM 2 ajJAna hoya che. bAkI 6 gammAmAM ra jJAna, 2 ajJAna hoya che. asannI tiryaMca paMcendriya nArakI, devatAmAM jAya che. badhA gammAmAM 2 ajJAna hoya che. (3) sannI tiryaMca naraka devamAM jyotiSI sudhI jAya che. to cothA, pAMcamA, chaThThA gammAmA 3 ajJAna hoya che. bAkI 6 gammAmAM 3 jJAna, 3 ajJAna hoya che. pahelA devalokathI AThamA devaloka sudhI jAya che. to badhA gammAmAM 3 jJAna, 3 ajJAna hoya che. audArikanA daza 208 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gharomAM jAya to cothA, pAMcamA, chaThThA gammAmAM ra ajJAna, bAkI gammAmAM 3 jJAna, 3 ajJAna hoya che. (4) sannI manuSya pahelI naraka bhavanapatithI bIjA devaloka sudhI jAya che. to cothA, pAMcamA, chaThThA gamAthI 3 jJAna, 3 ajJAna hoya che. bAkI gammAthI 4 jJAna, 3 ajJAna hoya che. AgaLanA devalokamAM jAya to badhA gammAmAM 4 jJAna, 3 ajJAna hoya che. audArikanA daza gharomAM jAya to cothA, pAMcamA, chaThThA gammAmAM ajJAna hoya che. bAkI gammAmAM 4 jJAna, 3 ajJAna hoya che. (pa) banne prakAranA yugaliyA devomAM jyotiSI sudhI jAya to badhA gammAmAM ajJAna hoya che. pahelA bIjA devalokamAM jAya to badhA gammAmAM jJAna, ajJAna hoya che. (7) yoga - (1) nArakIdevatA jyAM paNa jAya sarvatra 3yogahoya che. (2) pAMca sthAvara asannI manuSya jyAM paNa jAya sarvatra 1 yoga hoya che. traNa vikasendriya, asatrItiryaMca paMcendriya audArikanA 10sthAnamAM jAya to cothA, pAMcamA,chaThThA gammAmAM 1yoga, bAkI gammAmA rayoga hoya che. asannI tiryaMca, naraka, devamAM jAya to sarvatra 2 yoga hoya che. (3) sannI tiryaca, sannI manuSya audArikanA daza sthAnamAM jAya to cothA pAMcamA chaThThA gammAmAM 1 yoga, bAkI gammAmAM traNa yoga hoya che. sannI tiryaMca ane sannI manuSya, naraka, devamAM jyAM paNa jAya badhA gammAthI 3 yoga hoya che. banne yugaliyAmAM sarvatra 3 yoga hoya che. (8) samudaghAtaH- (1) nArakI devatA jyAM paNa jeTalA paNa gammAthI jAya to samadaghAta nArakImAM 4, devatAmAM hoya che. navaraiveyaka tathA aNuttara devomAM 3hoya che. (2) vAyukAya jyAM jyAM jAya cothA pAMcamA chaThThA gammAmAM samudyAta 3hoya che. bAkI 6 gammAmAM samudyAta 4 hoya che. cAra sthAvara traNa vikasendriya asannI tiryaca, asatrI manuSya, jyAM paNa jAya badhA gammAmAM samuddAta hoya che. (3) sannI tiryaMca jyAM paNa jAyacothA, pAMcamA chaThThA gammAmAM samudyAta hoya che. bAkI gammAmAM samudyAta pahoya che. (4) sannI manuSya audArikanA daza sthAnomAM jAya to cothA pAMcamA chaThThA gammAmAM samudyAta hoya che. zeSagammAmAMthI jAyato samudyAta bhavanapatithI bIjAdevaloka sudhI tathA pahelI narakamAM jAya to ukta traNa gammAmAM pa samudyAta hoya che. bAkI 6 gammAmAM samudyAta hoya che. naraka ane bAkInAM devalokamAM jAya to badhA gamAmAM samudyAta hoya che. banne yugaliyA jyAM paNa jAya emAM samudyAta 3 ja hoya che. (9) AyuH- (1) je paNa jIva jyAM paNa jAya che to 1, 2, 3 gammAmAM sUtrokta potAnuM jaghanya, utkRSTamadhyamasarvaAyuSya hoya che. 4, 5, gammAmAM potAnuM jaghanya Ayuhoya che. arthAta naraka, devamAM 10000 varSa vagere ane tiryaMcamAM aMtarmuhUrta hoya che. paraMtu manuSyamAM audArikanA daza sthAnomAM jAya to aMtarmuhUrta hoya che. vaikriyanA 15 sthAnomAM bhagavatI sUtra: zataka-ra4 209 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAya to aneka mahinAnuM Ayuhoya che, bAkI naraka ane uparanA devatA(19sthAno)mAM jAya to Ayu aneka varSathAya che. 7,8,9gammAmAM badhAnuM potAnuM sUtrokta utkRSTa Ayu hoya che. manuSya trIjA gammAthI manuSya tiryaMcamAM jAya to Ayu jaghanya aneka mAsa (mahinA), utkRSTa karoDa pUrva hoya che. (2) banne prakAranA yugaliyA bhavanapati vyaMtaramAM jAya to pahelA bIjA be gammAmAM potAnuM sUtrokta badhuM Ayu hoya che. trIjA gammAthI bhavanapatimAM jAya to 3palyopama, vyaMtaramAM jAya to jaghanya 1 patyopama, utkRSTa 3 palyopama Ayu hoya che. 4, 5, 6 gammAmAM karoDapUrvAdhika Ayuhoya che. (navanikAyamAM jAya to trIjA gammAmAM jaghanya dezona be palyopama utkRSTa 3palyopama ane 4-5-gammAmAM karoDa pUrvAdhika Ayu hoya che) 7,8,9gammAmAM sarveyanuM 3 palyopamanuM Ayu hoya che. (3) banne prakAranA yugaliyA jyotiSamAM jAya to 1, 2 gammAmAM jaghanya palayopamano AThamo bhAgautkRSTa3palyopamanuM Ayu hoya che. trIjA gammAmAM jaghanya eka palyopama sAdhika utkRSTa 3palyopamanuM Ayu hoya che. cothA gammamAM (pAMcamo, chaThTho gamo zUnya che) palyopamano AThamo bhAga Ayu hoya che. 7-8-9 gammAmAM 3 palyopamanuM Ayu hoya che. (4) banne prakAranA yugaliyA pahelA, bIjA devalokamAM jAya to 1, 2 gammAmAM kramazaH jaghanya eka palyopama ane eka palyopama sAdhika Ayu hoya che. utkRSTa 3 palyopama hoya che. trIjA gammAthI jAya to palyopamanuM Ayu hoya che. cothA gappA(pAMcamo cho gamo zUnya che)thI jAya to bannemAM kramazaH eka palyopama ane eka palyopama sAdhika Ayu hoya che. 7, 8, 9 gammAthI jAya to 3palyopamanuM Ayu hoya che. (10) anubaMdha - AyuSya anusAra ja sarvatra anubaMdha hoya che. arthAt (1) gati (2) jAti (3) avagAhanA (4) sthiti (5) anubhAga (6) pradeza A bolanA anubaMdha AyunI sAthe tadanurUpa hoya che. (11) adhyavasAya:- (1)nArakIdevatA jyAM paNa jAya sarvatrazubha azubhabeadhyavasAya hoya che. (2) pAMca sthAvara traNa vikasendriya asannI sannItiryaMca ane sannI manuSya audArikanAdaza sthAnomAM jAya cothA pAMcamA chaThThA gammAmAM adhyavasAya eka azubha hoya che. bAkI 6 gammAmAM banne adhyavasAya hoya che. (3) sannI tiryaca4, 5, gammAthI nArakamAM jAya to azubha ane devatAmAM jAya to zubha adhyavasAya hoya che. bAkI gammAmAM bane adhyavasAya hoya che. (4) asatrI manuSya audArikanA daza sthAnomAM jAya to traNa gammA (bAkInA 6 gammA zUnya che)mAM azubha adhyavasAya hoya che. sannI manuSya nArakI devatAmAM jAya to sarvatra be adhyavasAya hoya che.. (5) banne yugaliyA devomAM jAya che. sarvatra adhyavasAya banne hoya che. ra10 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) kAya saMvedha--bhavAdeza H- (1) 6 nArakI, 20 devatA (AThamA devaloka sudhI) A 26 jIva manuSya tiryaMcamAM jAya to badhA gammAmAM jaghanya 2 bhava, utkRSTa 8 bhava kare. sAtamI nArakInA jIvatiryaMcamAM jAya to 7, 8, 9 gammAthI jaghanya 2 bhava, utkRSTa 4 bhava kare. bAkI 6 gammAmAM jaghanya 2 bhava, utkRSTa dra bhava kare. (2) 9 thI 12 devaloka ane traiveyakanA deva manuSyamAM jAya to badhA gammAthI jaghanya 2, utkRSTa dra bhava kare. cAra aNuttara vimAnanA deva manuSyamAM jAya to badhA gammAthI jaghanya2, utkRSTa 4 bhava kare. sarvArthasiddhanA deva manuSyamAM jAya to pahelA, bIjA, trIjA gammA (bAkInA 6 gammA zUnya che)thI 2 bhava kare. 14 devatA, pRthvI, pANI vanaspatimAM jAya to badhA gammAthI jaghanya utkRSTa 2 bhava kare. (3) pRthvI vigere cAra sthAvara, pAMca sthAvaramAM jAya ane vanaspati cAra sthAvaramAM jAya to pahelA, bIjA, cothA, pAMcamA gammAthI jaghanya 2 bhava utkRSTa asaMkhya bhava kare. bAkI pAMca gammAmAM jaghanya 2, utkRSTa 8 bhava kare. vanaspati, vanaspatimAM jAya to ukta (uparanA) cAra gammAthI jaghanya ra, utkRSTa anaMta bhava kare. bAkI pAMca gammAmAM jaghanya 2, utkRSTa 8 bhava kare. (4) pAMca sthAvara, traNavikalendriyamAM jAya ane traNa vikalendriya audArikanA ATha sthAna (pAMca sthAvara traNavikalendriya) mAM jAya to pahelA bIjA, cothA, pAMcamA gammAmAM jaghanya be bhava utkRSTa saMkhyAtA bhava kare. bAkI pa gammAmAM jaghanya be bhava, utkRSTa 8 bhava kare. (5) pAMca sthAvara, traNa vikalendriya, ATha jIva manuSya tiryaMcanA gharamAM jAya to sannI manuSya, sannI tiryaMca ane asannI tiryaMca A traNa jIva, pAMca sthAvara, traNa vikalendriyamAM jAya to badhA gammAmAM jaghanya 2 bhava, utkRSTa 8 bhava kare. teu, vAyunA jIva manuSyamAM AvatA nathI. (6) asannI manuSya audArikanA daza sthAnamAM jAya to pahelA, bIjA, trIjA gammA (6 gammA zUnya che)mAM jaghanya 2 bhava, utkRSTa 8 bhava kare. (7) asannI tiryaMca, sannI tiryaMca, sannI manuSya audArikanA be ghara (manuSya tiryaMca)mAM jAya to trIjA, navamA gammAthI jaghanya utkRSTa be bhava kare. bAkI 7 gammAmAM jaghanya 2 bhava, utkRSTa 8 bhava kare. (8) asannI tiryaMca 11 devatA 1 narakamAM jAya. jaghanya utkRSTa be bhava kare. (9) sannI tiryaMca sannI manuSya 6 naraka 20devatAmAM jAya to jaghanya 2, utkRSTa 8 bhava kare. manuSya sAtamI narakamAM jAya to badhA gammAmAM 2 bhava kare. sannI tiryaMca sAtamI narakamAM jAya to trIjA, chaThThA navamA gammAthI jaghanya 3, utkRSTa 5 bhava kare. bAkI cha (6) gammAmAM jaghanya 3, utkRSTa 7 bhava kare. sannI manuSya cAra devaloka ane traiveyakamAM jAya to badhA gammAmAM jaghanya 3, utkRSTa 7 bhava kare. 4 aNuttara vimAnamAM jAya to badhA gammAmAM bhagavatI sUtraH zataka-24 211 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya 3, utkRSTa pa bhava kare. sarvArthasiddha vimAnamAM jAya to 1, 4, 7 traNa gamAthI (bAkInA gamyA nathI) jaghanya utkRSTa 3bhava kare. (10) banneyugaliyA 14 devatAmAM jeTalA gammAthI jAya to jaghanya utkRSTa bhava ja kare. noMdhaH- kulabhavanA sthAnadaza prakAranA hoya cheH2bhava, 3,4,5, 6, 7, 8bhava, saMkhyAta bhava, asaMkhyAta bhava, anaMta bhava athavA bIjI rIte 10 prakAra-2bhava, 3bhava, 2-4, 2-6, 2-8bhava, 3-5, 3-7, ra-saMkhyAta, ra-asaMkhyAta, ra-anaMtabhava. (12) kAyA savedha-kAlAdeza - (1) 3ra1 Agati sthAnonA badhA gammAnA kAlAdeza alaga alaga hoya che. pratyeka gammAnA jaghanya kAlAdeza be bhavanI jaghanyasthiti-Ayu joDavAthI thAya che. ane utkRSTa kAlAdeza e gammAnA jeTalA utkRSTa bhava che emanI utkRSTasthiti Ayu joDavAthI thAya che. (2) bebhava hoya to eka Ayu AgatA sthAnanuM ane eka Ayu utpati sthAnanuM joDavAmAM Ave che.8bhava hoya to 4-4 guNa Ayu bannenA joDavAmAM Ave che. jyAre 3, 5, 7bhava hoya tora,3,4 bhava AgatAsthAnanAane 1, 2, 3bhava utpati sthAnanA joDavAmAM Ave che. jyAre 4 athavA dabhava hoya to bannenA ra-athavA 3-3 bhava joDavAmAM Ave che. saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta bhava hoya tyAM baMnenA saMkhyAta asaMkhyAta ane anaMta bhava joDavAmAM Ave che. (3) jaghanyakAlAdezamAM e gammAnuM ochAmAM ochuMAyukahevAmAM Ave che. ane utkRSTa kAlAdezamAM e gammAnuM vadhumAM vadhu Ayu kahevAmAM Ave che. pratyeka gammAmAM be zabda hoya che. pahelA zabda anusAra AgatA sthAnanuM Ayu kahevAmA Ave che. ane bIjA zabda anusAra utpatti sthAnanuM Ayu kahevAmAM Ave che. te A pramANe che sthitivivaraNa audhikaaudhikA Agata ane utpatti sthAnanI badhI jaghanya utkRSTa Ayu 2| audhika jaghanya AgatA sthAnanI badhI umra ane utpatti sthAnanI jaghanya umra ! | 3 | audhika utkRSTa AgatA sthAnanI badhI umra ane utpatti sthAnanI utkRSTa umra | jaghanya audhika ) AgatA sthAnanI jaghanya umra ane utpatti sthAnanI badhI ugra jaghanya jaghanya AgatA sthAnanI jaghanya umra ane utpatti sthAnanI jaghanya umra | jaghanya utkRSTa | AgatA sthAnanI jaghanya umra ane utpatti sthAnanI utkRSTa udma | T7 | utkRSTa audhika AgatA sthAnanI utkRSTa umra ane utpatti sthAnanI badhI umra | 8 | utkRSTa jaghanya | AgatA sthAnanI utkRSTa umra ane utpatti sthAnanI jaghanya umra | | 9 | utkRSTa utkRSTa | Agata sthAnanI utkRSTa umra ane utpatti sthAnanI utkRSTa ugra gamAM ra1ra mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | ja | | | kAlAdezanA ra1 udAharaNa (1) asannI tiryaMca pahelI nArakImAM- [ra bhava. kramAMka | gammA nAma | jaghanya kAlAdeza | utkRSTa kAlAdeza audhika audhika aMtarmuhUrta- 10000 varSa | karoDa pUrva + palyopamano asaMkhyAtamo bhAga. audhika jaghanya | aMtarmuhUrta + 10000 varSa | karoDa pUrva- 10000 varSa. | | audhika utkRSTa aMtarmuhUrta-palyano | karoDapUrva-palyano asaM. bhAga asaM. bhAga. || jaghanya audhika aMtarmuhUrta-10000 varSa | aMtarmuhUrta- palyano asaM. bhAga. | 5 | jaghanya jaghanya | aMtarmuhUrta-10000 varSa | aMtarmuhUrta- 10000 varSa.! 6 | jaghanya utkRSTa | aMtarmuhUrta-patyano | aMtarmuhUrta-patyano asaM. bhAga asaM. bhAga. 7 | utkRSTa audhika | karoDapUrva-10000 varSa. | karoDa pUrva-palyano asaM. bhAga. 8 | utkRSTa utkRSTa | karoDa pUrva-palyano | karoDa pUrva-palyano asaM. asaM. bhAga bhAga (ra) sannI tiryaMca pahelI narakamAM - [ra bhava.8 bhava) | 1 | audhika audhika aMtarmuhUrta- 10000 varSa | 4 karoDa pUrva-4 sAgara | audhika jaghanya aMtarmuhUrta- 10000 varSa | 4 karoDa pUrva-40000 varSa 3 | audhika utkRSTa | aMtarmuhUrta-sAgara | 4 karoDa pUrva-4 sAgara | 4 | jaghanya audhika | aMtarmuhUrta- 10000 varSa | 4 aMtarmuhUrta-4 sAgara 5 | jaghanya jaghanya aMtarmuhUrta 10000 varSa | 4 aMtarmuhUrta-40000 varSa. jaghanya utkRSTa | aMtarmuhUrta-1 sAgara | 4 aMtarmuhUrta - 4 sAgara utkRSTa aughika| karoDa pUrva-10000 varSa 4 karoDa pUrva-4 sAgara 8 | utkRSTa jaghanya | karoDa pUrva-10000 varSa | 4 karoDa pUrva-40000 varSa | 9 | utkRSTa utkRSTa | karoDa pUrva-1 sAgara | 4 karoDa pUrva-4 sAgara bhagavatI sUtraH zataka-ra4 | ra13 | Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) sannI manuSya pahelI narakamAM - [ra bhava 8 bhava T1 | odhika audhikA aneka mAsa - 10000 varSa | 4 karoDa pUrva-4 sAgara | audhika jaghanya aneka mAsa - 10000 varSa | 4 karoDa pUrva-40000 varSa 3. audhika utkRSTa | aneka mAsa - 1 sAgara | 4 karoDa pUrva-4 sAgara jaghanya audhika] aneka mAsa - 10000 varSa | 4 aneka mAsa - 4 sAgara | 5 | jaghanya jaghanya | aneka mAsa - 10000varSa | 4 aneka mAsa - 40000 varSa jaghanya utkRSTa | aneka mAsa - 1 sAgara | 4 aneka mAsa - 4 sAgara 7 | utkRSTa audhika | karoDa pUrva- 10000 varSa | 4 karoDa pUrva-4 sAgara 8] utkRSTa jaghanya | karoDa pUrva- 10000 varSa | 4 karoDa pUrva-40000 varSa | 9 | utkRSTa utkRSTa | karoDapUrva-1 sAgara | 4 karoDa pUrva -4 sAgara (4) sannI tiryaMca sAtamI narakamAM [3 bhava 7 bhava ane 3 bhava 5 bhava | 1 | audika aughika| 2 aMtarmuhUrta- rara sAgara | 4 karoDa pUrva- 6 sAgara 2 | audhika jaghanya | 2 aMtarmuhUrta- rara sAgara | 4 karoDa pUrva- 6 sAgara audhika utkRSTa | ra aMtarmuhUrta- 33 sAgara | 3 karoDa pUrva- 6 sAgara | jaghanya audhikA raaMtarmuhUrta- rara sAgara 4 aMtarmuhUrta- sAgara | 5 | jaghanya jaghanya | ra aMtarmuhUrta- rara sAgara | 4 aMtarmuhUrta - dasAgara | | | jaghanya utkRSTa | 2 aMtarmuhUrta - 33 sAgara | 3 aMtarmuhUrta- 6 sAgara | 7 | utkRSTa audhika | 2karoDa pUrva- rara sAgara 4 karoDa pUrva- 66 sAgara | 8 | utkRSTa jaghanya | 2karoDa pUrva- rara sAgara | 4 karoDa pUrva- 6 sAgara | 9 | utkRSTa utkRSTa | 2 karoDa pUrva- 33 sAgara | 3 karoDa pUrva- 6 sAgara noTaH- 33 sAgaranI sthitinA utkRSTa 2bhava ja thaI zake che. traNa bhava rara sAgarathI thAya che. (5) manuSya sAtamI narakamAM [ra bhava | 1 | audika audhika | aneka varSa-rara sAgara | karoDa pUrva- 33 sAgara | | 2 | audhika jaghanya aneka varSa-rara sAgara karoDa pUrva-rara sAgara 3 | audhika utkRSTa | aneka varSa - 33 sAgara karoDa pUrva - 33 sAgara jaghanya audhika | aneka varSa - rara sAgara aneka varSa- 33 sAgara | 5 | jaghanya jaghanya ! aneka varSa-rara sAgara aneka varSa - rara sAgara I ! jaghanya utkRSTa | aneka varSa - 33 sAgara | aneka varSa - 33 sAgara | 7 | utkRSTa audhika | karoDa pUrva- 22 sAgara karoDa pUrva- 33 sAgara ra14 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta For Private & Personal use only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] utkRSTa jaghanya | karoDa pUrva- rara sAgara | karoDa pUrva- rara sAgara 9| utkRSTa utkRSTa | karoDa pUrva - 33 sAgara karoDa pUrva- 33 sAgara () bhavanapati deva pRthvI pAnI, vanaspatimAM - [ra bhava] 1 | aughikaaughika 10000 varSa - aMtarmuhUrta | sAgara sAdhika-2000 varSa | 2 | audhika jaghanya | 10000 varSa - aMtarmuhUrta | 1 sAgara sAdhika- aMtarmuhUrta 3 | audhika utkRSTa |10000 varSa - 22000 varSa 1 sAgara sAdhika rara000 varSa | 4 | jaghanya audhika | 10000 varSa- aMtarmuhUrta | 10000 varSa 20000 varSa pa . jaghanya jaghanya | 10000 varSa - aMtarmuhUrta | 10000 varSa aMtarmuhUrta | jaghanya utkRSTa | 10000 varSa 2000 varSa | 10000 varSa - rara000 varSa 7 | utkRSTa odhika | 1 sAgara sAdhika -aMtarmuhUrta 1 sAgara sAdhika- 22000 varSa 8 | utkRSTa jaghanya | 1 sAgara sAdhika- atarmuhUrta | 1 sAgara sAdhika- aMtarmuhUrta | utkRSTa utkRSTa | sAgara sAdhika-2000 1 sAgara sAdhika varSa ra2000 varSa. (7) bAramo devaloka manuSyamAM - [2 bhava, bhava] 1 | audhika audhika 21 sAgara - aneka varSa | sAgara - 3 karoDa pUrva audhika jaghanya | 21 sAgara - aneka varSa | sAgara - 3 aneka varSa audhika utkRSTa 21 sAgara - karoDa pUrva sAgara - 3 karoDa pUrva jaghanya audhika | 21 sAgara - aneka varSa 3 sAgara - 3 karoDa pUrva jaghanya jaghanya | 21 sAgara - aneka varSa 3 sAgara - 3 aneka varSa jaghanya utkRSTa | 21 sAgara - karoDa pUrva 3 sAgara - 3 karoDa pUrva 7 | utkRSTa audhika | rara sAgara - aneka varSa da sAgara - 3 karoDa pUrva | utkRSTa jaghanya | rara sAgara - aneka varSa | da sAgara - 3 aneka varSa |9| utkRSTa utkRSTa rara sAgara - karoDa pUrva | i sAgara - 3 karoDa pUrva bhagavatI sUtraH zataka-ra4 215 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja | i (8) manuSya cAra aNuttara vimAnamAM - (3 bhava, 5 bhava) audhika audhika 2 aneka varSa - 31 sAgara 3 karoDa pUrva- sAgara audhika jaghanya 2 aneka varSa - 31 sAgara 3 karoDa pUrva- dara sAgara audhika utkRSTa ra aneka varSa-33 sAgara 3 karoDa pUrva- 6 sAgara jaghanya audhika. 2 aneka varSa-31 sAgara 3 aneka varSa - dasAgara jaghanya jaghanya | ra aneka varSa - 31 sAgara 3 aneka varSa - Dara sAgara | jaghanya utkRSTa | 2 aneka varSa - 33 sAgara 3 aneka varSa - sAgara | utkRSTa audhika| 2 karoDa pUrva- 31 sAgara 3 karoDa pUrva - dasAgara | utkRSTa jaghanya 2 karoDa pUrva - 31 sAgara | 3 karoDa pUrva - ra sAgara | 9 | utkRSTa utkRSTa | 2 karoDa pUrva - 33 sAgara | 3 karoDa pUrva - dhrusAgara (9) svartha siddha deva manuSyamAM - [ra bhava) 1] audhika audhikA 33 sAgara - aneka varSa 33 sAgara - karoDa pUrva | 2 | audhika jaghanya 33 sAgara - aneka varSa | 33 sAgara - aneka varSa | 3 | audhika utkRSTa 33 sAgara - karoDa pUrva | 33 sAgara - karoDa pUrva (10) manuSya svartha siddhamAM - [3 bhava | 1 | audhika audhika ra aneka varSa - 33 sAgara | 2karoDa pUrva - 33 sAgara |4| jaghanya audhika | ra aneka varSa - 33 sAgara 2 aneka varSa - 33 sAgara | 7 | utkRSTa audhika 2 karoDa pUrva- 33 sAgara | 2 karoDa pUrva- 33 sAgara | (11) pRthvIkAya, vanaspatikAyamAM - [ra bhava, asaMkhyabhava tathA 2 bhava8bhava 1 | audhika audhika aMtamuhuta-aMtarmuhUrta | asaMkhyakALa-asaMkhyakALa | 2 | audhika jaghanya aMtamuhUta - aMtarmuhUrta | asaMkhyakALa-asaMkhyakALa audhika utkRSTa aMtamuhUta - 10000 varSa ! 88000 varSa-40000 varSa jaghanya audhika | aMtamuhUta - aMtarmuhUrta | asaMkhyakALa-asaMkhyakALa jaghanya jaghanya aMtamuhUta - aMtarmuhUrta | asaMkhyakALa-asaMkhyakALa | | jaghanya utkRSTa | aMtamuhUta-10000 varSa | 4 aMtarmuhUrta-40000 varSa | | utkRSTa audhika) rara000 varSa - aMtarmuhUrta | 88000 varSa-40000 varSa ! |8| utkRSTa jaghanya 22000 varSa - aMtarmuhUrta | 88000 varSa-4 aMtarmuhUrta | | | utkRSTa utkRSTa rara000 varSa - 10000 varSa 88000 varSa-40000 varSa | ra16 16 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12)vanaspati vanaspatimAM - (ra bhava anaMta bhava tathA 2 bhava 8 bhava) 1 | audika aughika) aMtamuhUta - aMtarmuhUrta | anaMtakALa - anaMtakALa | audhika jaghanya | | aMtamuhUta - aMtarmuhUrta anaMtakALa - anaMtakALa | 3 | odhikaunTa | aMtama-10000 varSa | 80000varSa80000varSa 4. jaghanya audhika aMtamuhUta - aMtarmuhUrta anaMtakALa - anaMtakALa 5 | jaghanya jaghanya | aMtamuhUta - aMtarmuhUrta | anaMtakALa - anaMtakALa da| jaghanya utkRSTa | aMtamuhUta - 10000 varSa | 4 aMtarmuhUrta-40000 varSa 7 utkRSTa audhika | 10000 varSa - aMtarmuhUrta | 40000 varSa - 40000 varSa) 8| utkRSTa jaghanya | 10000 varSa - aMtarmuhUrta | 40000 varSa-4 aMtarmuhUrta |9| utkRSTa utkRSTa 10000 varSa- 10000 varSa 40000 varSa- 40000 varSa (13) beIndriya teukAyamAM - [ra bhava sakhyAtA bhava tathA 2 bhavabhava 1| audika audhika | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | saMkhyAtAkALa - saMkhyAtAkALa | 2 | audhika jaghanya | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | saMkhyAtAkALa - saMkhyAnAkALa audhika utkRSTa | aMtarmuhUrta- traNa ahorAtra 48 varSa - 12 ahorAtra 4 | jaghanya audhika aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta saMkhyAtAkALa - saMkhyAnAkALa 5 | jaghanya jaghanya | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | saMkhyAnAkALa - saMkhyAtAkALa 6 | jaghanya utkRSTa | aMtarmuhUrta - 3 ahorAtra | 4 aMtarmuhUrta - 12 ahorAtra 7 | utkRSTa audhika | 12 varSa-aMtarmuhUrta | 48 varSa - 12 ahorAtra 8| utkRSTa jaghanya | 12 varSa - aMtarmuhUrta | 48 varSa4 aMtarmuhUrta 9| utkRSTa utkRSTa | 12 varSa - 3 ahorAtra | 48 varSa 12 ahorAtra (14) tiryaMca paMcendriya apakAyamI - (2 bhava 8 bhava) | 1 | audhika audhika | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | 4 karoDa pUrva - 28000 varSa. | 2| audhika jaghanya | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | 4 karoDa pUrva-4 aMtarmuhUrta 3| audhika utkRSTa | aMtarmuhUrta - 7000 varSa | 4 karoDa pUrva-28000 varSa 4 | jaghanya audhika | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | 4 aMtarmuhUrta - 28000 varSa 5 | jaghanya jaghanya | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | 4 aMtarmuhUrta -4 aMtarmuhUrta 6 ! jaghanya utkRSTa | aMtarmuhUrta - 7000 varSa | 4 aMtarmuhUrta - 28000 varSa 7 | utkRSTa audhika | karoDa pUrva - aMtarmuhUrta | 4 karoDa pUrva - 28000 varSa bhagavatI sUtraH zataka-24 o Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ U | 8] utkRSTa jaghanya karoDa pUrva - aMtarmuhUrta | 4 karoDa pUrva-4 aMtarmuhUrta 9| utkRSTa utkRSTa | karoDa pUrva - 7000 varSa | 4 karoDa pUrva- 28000 varSa (15) manuSya vAyukAyamAM - [ra bhava | 1 | audhika-aughikI aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | karoDa pUrva - 3000 varSa 2 | audhika-jaghanya aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta | karoDa pUrva-aMtarmuhUrta | 3 | audhika-utkRSTa aMtarmuhUrta-3000 varSa | karoDa pUrva-3000 varSa 4 | jaghanya-audhika aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta-3000 varSa pa| jaghanya-jaghanya aMtarmuhUrtaaMtarmuhUrta aMtarmuhUrta-aMtarmuhUrta 6 | jaghanya-utkRSTa aMtarmuhUrta-3000 varSa aMtarmuhUrta-3000 varSa | 7 | utkRSTa-audhika karoDa pUrva-aMtarmuhUrta karoDa pUrva-3000 varSa [8] utkRSTa-jaghanya karoDa pUrva-aMtarmuhUrta karoDa pUrvaaMtarmuhUrta 9utkRSTa-utkRSTa karoDa pUrva-2000 varSa 1 karoDa pUrva-3000 varSa (1) asannI manuSya caurakriyAmAM - [2bhava 8bhava 1 | audhika audhika aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | 4 aMtarmuhUrta - 24 mahinA | | 2 | audhika jaghanya aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta | 4 aMtarmuhUrta -4 aMtarmuhUrta | 3 | audhika utkRSTa aMtarmuhUrta- 6 mahinA | 4 aMtarmuhUrta - 24 mahinA ! noTaH- traNa gammA ja hoya che. cha gammA hotA nathI. kAraNa ke asannI manuSyanI Ayu jaghanya utkRSTa eka ja hoya che. (17) sannI tiryaMca tiryaMcanA gharamAM - (rabhava8 bhava tathA 2 bhava) 1 | audhika audhika aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta 4 karoDa pUrva - 3 karoDa pUrva 3 palya | | 2 | audhika jaghanya | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta 4 karoDa pUrva-4 aMtarmuhUrta 3 | audhika utkRSTa | aMtarmuhUrta - 3 palya | karoDa pUrva-3 palya 4 | jaghanya audhika | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrtana 4 aMtarmuhUrta - 4 karoDa pUrva | 5 | jaghanya jaghanya | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta, 4 aMtarmuhUrta-4 aMtarmuhUrta jaghanya utkRSTa | aMtarmuhUrta - karoDa pUrva 4 aMtarmuhUrta - karoDa pUrva 7 | utkRSTa audhika | karoDa pUrva - aMtarmuhUrta 4 karoDa pUrva - 3 karoDa pUrvaka palya | 8 | utkRSTa jaghanya | karoDa pUrva - aMtarmuhUrtI 4 karoDa pUrva-4 aMtarmuhUrta | | utkRSTa utkRSTa | karoDa pUrva -3 pala | 1 karoDa pUrva- 3palya 18 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (18) sannI manuSya gharamAM - [2 bhava 8 bhava tathA 2 bhava] = aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta 1 aughika aughika 2 aughika jaghanya | aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta 3 | aughika utkRSTa | aneka mAsa - 3 palya 4 jaghanya audhika aMtarmuhUrta - aMtarmuhUrta jaghanya jaghanya | aMtarmuhUta - aMtarmuhUrta aMtarmuhUrta - karoDa pUrva 5 S jaghanya utkRSTa | utkRSTa aughika 7 8 utkRSTa jaghanya karoDa pUrva - aMtarmuhUrta karoDa pUrva - aMtarmuhUrta karoDa pUrva - 3 palya jyotiSImAM - [2 bhava] 9 | utkRSTa utkRSTa (19) yugaliyA manuSya 1/8 palya - 1/8 palya 1/8 palya -1/8 palya 1 palya 1 lAkha varSa 1 palya 1 lAkha varSa 1/8 palya - 18 palya 3 palya - 18 palya 3 palya - 1/8 palya 1 | aughika aughika | 2 | aughika jaghanya 3 auvika utkRSTa 4 7 | utkRSTa aughika 8 | utkRSTa jaghanya 9 | utkRSTa utkRSTa jaghanya aughika | (20) yugaliyA tiryaMca vyaMtaramAM - (2 bhava) 1 aughika aughika karoDa pUrva sAdhika - 10000 varSa 2 | aughika jaghanya 3 | aughika utkRSTa 4 jaghanya aughika 5 jaghanya jaghanya 3palya - 1 palya 1 lAkha varSa karoDa pUrva sAdhika - 10000 varSa 1 palya - 1 palya karoDa pUrva sAdhika - 10000 varSa karoDa pUrva sAdhika - 10000 varSa bhagavatI sUtraH zataka-ra4 4 karoDa pUrva - 3 karoDa pUrva 3 palya 4 karoDa pUrva - 4 aMtarmuhUrta 1 karoDa pUrva - 3 palya 4 aMtarmuhUrta - 4 karoDa pUrva 4 aMtarmuhUrta - 4 aMtarmuhUrta 4 aMtarmuhUrta - 4 karoDa pUrva 4 karoDa pUrva - 3 karoDa pUrva 3 palya 4 karoDa pUrva - 4 aMtarmuhUrta 1 karoDa pUrva - 3 palya 3 palya - 1 palya 1 lAkha varSa 3 palya - 1/8 palya 3 palya - 1 palya 1 lAkha varSa. ' 1/8 palya - 1/8 palya 3 palya - 1 palya 1 lAkha varSa 3 palya - 1/8 palya 3 palya 1 palya 1 lAkha varSa 3 palya - 1 palya 3 palya - 10000 varSa 3 palya - 1 palya - karoDa pUrva sAdhika - karoDa pUrva sAdhika karoDa pUrvaka - = 10000 varSa 19 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 palya - 1 palya - - da| jaghanya utkRSTa | karoDa pUrva sAdhika - karoDa pUrva sAdhika - karoDa pUrva sAdhika karoDa pUrva sAdhika | 7 | utkRSTa audhika |3 palya - 10000 varSa 3 palya - 1 palya | 8 | utkRSTa jaghanya 3i palya - 10000 varSa 3 palya - 10000 varSa |9| utkRSTa utkRSTa | 3palya - 1 palya | 3 palya - 1 palya (21) yugaliyA tiryaMca pahelA devalokamAM - (2 bhava) audhika auvika 1 palya - 1 palya 3 palya - 3 palya audhika jaghanya | 1 palya - 1 palya 3 palya - 1 palya audhika utkRSTa 3 palya - 3pa0 3 palya - 3 palya jaghanya audhika 1 palya - 1 palya 1 palya - 1 palya utkRSTa audhika 3palya - 1 palya 3 palya - 3 palyA utkRSTa jaghanya 3 5 - 1 palya | 9 | utkRSTa utkRSTa | 3 palya - 3 palya 3 palya - 3 palya vizeSa :(1) A kula 21kAlAdezanA udAharaNa ApyA che. evA kula 3ra1 (Agata sthAno) nA kAlAdezanA cArTa bane che. je A uparokta 21 nA AdhArathI tathA anubhavathI banAvI zakAya che. keTalAka Avazyaka ane vizeSa sthAnone cUMTIne ahIM udAharaNa rUpe ApavAmAM AvyA che. jene samajavAthI anya 800 cArTa banAvavA bahu ja saraLa thaI zake che. 3ra1 AgatA sthAnanA vivaraNanuM cArTa pahelA zarUAtamAM ja ApI dIdhuM che. (2) upapAta, sthiti, bhavAdeza ane gammAnuM svarUpa A cAreyane barAbara dhyAnamAM rAkhavAthI kAlAdeza samajamAM AvI jAya che. (3) sAmAnya rIte to upara batAvela prAraMbhika ghara, jIva, gammA tathA 1ra tAro para batAvelI parivartanIya Rddhine pahelAM samajI levI Avazyaka che. (4) lezyA avagAhanA vagerenuM samuccaya varNana sArAMza khaMDa-DajIvAbhigama sUtra sArAMzamAM jovuM. (5) thokaDAnI pracalita bhASAmAM pratyeka mAsa, pratyeka varSa, ema pratyeka zabdano prayoga karavAmAM Ave che. jo ke eka azuddha prayoga paraMparA che. azuddha paraMparAnuM anusaraNa athavA pAlana na karatAM ahIM "aneka zabdano prayoga karavAmAM Avyo rara0 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A viSayanI vizeSa vicAraNA sArAMza khaMDa-mAM pariziSTa rUpe pramANa sahita tathA tarka sahita ApavAmAM AvI che. prastuta prakaraNamAM tathA anya sArAMza khaMDomAM paNa 'pratyeka' zabdano prayoga na karatAM 'aneka' zabdano prayoga karavAnuM ja (pUre pUruM) barAbara dhyAna rAkhyuM che. (9) prastuta prakaraNanA thokaDA(stoka-prakaraNomAM)mAM 'NANattA' zabdano prayoga karavAmAM Avyo che ane enA nAmathI Akho prakaraNa viSayane samajavAnI suvidhA mATe banAvyo che. paraMtu ahIM sArAMzamAM potAnI apekSA, suvidhA tathA saraLatA mATe evu paNa anusaraNa karyuM nathI. to paNa Avazyaka viSayane bhinna rIte arthAt sthira Rddhi ane parivartanIya(vibhinna) RddhinA mAdhayamathI samajAvavAno prayatna karavAmAM Avyo che. jIvanA 14 bhedamAM yoganuM alpabahutva :jIvanA bheda krama yoga 1 2 3 4 5 $ 7 8 2 * * * 13 || zataka ra4 saMpUrNa // zataka-25 : uddezaka-1 sUkSma ekendriya aparyAptanA sUkSma ekendriya paryAptanA bAdara ekendriya aparyAptanA bAdara ekendriya paryAptanA bhagavatI beindriya aparyAptanA beindriya paryAptanA teindriya aparyAptanA teIndriya paryAptanA caurendriya aparyAptanA corendriya paryAptanA asannI paMcendriya aparyAptanA asannI paMcendriya paryAptanA sannI paMcendriya aparyAptanA sUtraH : zataka rapa jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga alpa bahutva 1 alpa 8 asaMkhyA guNA 2 asaMkhyA guNA 9 asaMkhyA guNA 3 asaMkhyA guNA 14 asaMkhyA guNA 4 asaMkhyA guNA 15 asaMkhyA guNA 5 asaMkhyA guNA 16 asaMkhyA guNA 6 asaMkhyA guNA 17 asaMkhyA guNA 7 asaMkhyA guNA 221 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma 14 15 16 17 18 19 20 1 22 23 24 pa cha jIvanA bheda sannI paMcendriya paryAptanA sUkSma ekendriya aparyAptanA sUkSma ekendriya paryAptanA bAdara ekendriya aparyAptanA bAdara ekendriya paryAptanA asannI paMcendriya aparyAptanA asannI paMcendriya paryAptanA 27 sannI paMcendriya aparyAptanA 28 sannI paMcendriya paryAptanA paMdara yogonI alpabahutva : 1 satya mananA 2 3 4 5 7 8 9 10 11 beindriya aparyAptanA beindriya paryAptanA teindriya aparyAptanA teindriya paryAptanA caurendriya aparyAptanA caurendriya paryAptanA asatyamananA mizra mananA vyavahAra mananA satya vacananA asatya vacananA mizra vacananA vyavahAra vacananA audArika kAya yoganA audArika mizra kAya yoganA vaikriya kAya yoganA rarara yoga jaghanya yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga alpa bahutva 18 asaMkhyA guNA 10 asaMkhya guNA 12 asaMkhya guNA 11 asaMkhya guNA 13 asaMkhya guNA 19 asaMkhya guNA 24 asaMkhya guNA 20 asaMkhya guNA 25 asaMkhya guNA 21 asaMkhya guNA 26 asaMkhya guNA 22 asaMkhya guNA 27 asaMkhya guNA 23 asaMkhya guNA 28 asaMkhya guNA 12asaMkhyA guNA 12 asaMkhyA guNA 12 asaMkhyA guNA 10 asaMkhyA guNA 12 asaMkhyA guNA 12 asaMkhyA guNA 12 asaMkhyA guNA 12 asaMkhyA guNA 4 asaMkhyA guNA 2 asaMkhyA guNA 5 asaMkhyA guNA mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta :: Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 13 21212 vaikriya mizra kAya yoganA AhAraka kAya yoganA 14 AhAraka mizra kAya yoganA kArmaNa kAya yoganA 15 16 17 18 19 20 1 ra 23 24 pa ra 27 28 29 satya mananA asatya mananA mizra mananA vyavahAra manano satya vacananA asatya vacananA mizra vacananA vyavahAra vacananA audArika kAya yoganA audArika mizra kAya yoganA vaikriya kAya yoganA jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga jaghanya yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga utkRSTa yoga vaikriya mizra kAya yoganA AhA2ka kAyanA yoga AhAraka mizra kAyanA yoga 30 kArpaNa kAya yoga 6 asaMkhyaguNA nodha - eka sarakhA naMbaravALA (9.12.14) pota potAnA naMbaravALAthI paraspara sarakhA che. vizeSaH- sAmarthya vizeSathI A yoga alpAdhika thAya che. jIvomAM aparyAptAnA sAmarthya ochA hoya che. paryAptAnA vadhAre hoya che. yogomAM mana, vacananA yoga sAmarthya vizALa hoya che. kAyAnA yoga sAmarthya ocho hoya che. mana vacana kAyAnA vepAra-pravRtine yoga kahe che. e yoganI hInAdhika sAmarthya zaktinuM ahIM alpa bahutva karavAmAM AvyuM che. pahelA samayotpanna jIvonA paNa AhAraka anAhArakanI apekSA tathA Rju, vakra gatinI apekSA yoga cauThANa vaDiyA aMtara thaI zake che ane sarakhA paNa thaI zake che. dIrdha sthitivALAnA paNa yoga sarakhA athavA cauThANa vaDiyA thaI zakeche. uddezaka : ra 3 asaMkhyA guNA 11 asaMkhyA guNA 7 asaMkhyA guNA 1 sauthI ochA 14 asaMkhyaguNA 14 asaMkhyaguNA 14 asaMkhyaguNA 14 asaMkhyaguNA 14 asaMkhyaguNA 14 asaMkhyaguNA 14 asaMkhyaguNA 14 asaMkhyaguNA 14 asaMkhyaguNA 9 asaMkhyaguNA 14 asaMkhyaguNA 9 asaMkhyaguNA 13 asaMkhyaguNA 8 asaMkhyaguNA (1) anaMta jIva dravya che. anaMta ajIva dravya che. jIvane ajIva kAma Ave che. tathA rupI pudgala dravyone jIva grahaNa karIne zarIra, indriya ane yoga rUpe pariNata kare che. bhagavatI sUtraH zataka-25 rara3 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika, vaikriya, AhAraka zarIra hetu sthita ane asthita banne prakAranA pudgala grahaNa karI zakAya che. taijasa, kArmaNa zarIra ane mana yoga hetu sthita pudgala ja grahaNa karI zakAya che. bAkI pAMca indriya ane vacana kAyA yoga hetu sthita, asthita banne prakAranA pudgala grahaNa karI zakAya che. (3) audArika taijasa, kArmaNa--zarIra, kAya--yoga, sparzendriya A pAMca bola ekendriyane hoya che. eTale dizAnI apekSA rU. 4. 5. 6. dizAthI enA pudgala grahaNa niHsaraNa hoya che. bAkI ATha bolamAM niyamA dizAthI pudgalonuM grahaNa hoya che.zvAsocchavAsa hetu pudgala grahaNa vigere varNana, audArika zarIranA sarakhA che. uddezaka H 3 saMsthAna 6 :- (1) parimaMDala = baMgaDIno AkAra (2) vRtta = pUrNa caMdrano AkAra (3)tryasra-zIMgoDAno AkAra (4) caturasa- bAjoThano AkAra (5) Ayata-lAkaDAnA pATiyAno AkAra (6) aniestha = mizrita AkAra = 2, 3 saMsthAnonA yoga. parimaMDaLamAM vadhu pradeza lAge che. eTale te lokamAM alpa che. vrata, caturasa, vyasa, AyatamAM kramazaH ochA ochA pudgala pradeza lAge che ane enI saMkhyA lokamAM kramazaH vadhune vadhu che. anithaMstha-mizra hovAthI badhAthI vadhAre che. ane enA pradezonA yoga paNa badhAthI(adhika)vadhAre hoya che. anithaeNsthanA dravyathI parimaMDalanA pradeza asaMkhyaguNA hoya che. bAkI krama ukta prakArathI ja dravya ane pradezonA hoyache. badhA ja parasparamAM saMkhyAtaguNA che. paraMtu aniyaMstha asaMkhyAtaguNA che. Ama to svataMtra gaNatrImAM badhA anaMta anaMta hoya che. pratyeka pRthvI athavA vimAna vigeremAM paNa A badhA anaMta anaMta hoya che. saMsthAna yugma H-parimaMDala vigere pratyeka saMsthAna svayaMnI(potAnI) apekSA arthAt vidhAnAdezathI eka dravya hovAthI kalyoja yugma che. bahuvacanamAM paNa badhA potAnI vyaktigata apekSAthI aneka kalyoja yugma che ane oghAdezathI eTale samuccayanI apekSAthI arthAt badhAnI sammilita gaNatrInI apekSAthI kayAreka kRtayugma paNa hoI zake che. kayAreka teoga yugma, kayAreka dAvara yugma ane kayAreka kalyoja yugma paNa thaI zake che. kAraNa ke pudgala ochA vadhu thatA rahe che. eTale emanI saMkhyA parivartita thatI rahe che. jethI kayAre paNa, koI paNa yugma saMkhyAmAM te thaI zake che. A siddhAMta parimaMDala vagere pAMca saMsthAnamAM dravyanI apekSA eka sarakhA che. pradezanI apekSAmAM pratyeka saMsthAnanA pradezonI gaNatrIthI enA yugma kahI zakAya che. pratyeka saMsthAnanI pradeza saMkhyA enA bheda karIne batAvI che. te A pramANe che. rara4 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nuM nAma 6. saMsthAnonI pradeza saMkhyA:saMsthAnI saMsthAnabheda | pradezabheda pradeza saMkhyA | avagAhanA ja. | u. | ja. | vRtta pratara vRtta oja pradeza | 5 | anaMta | asaMkhya vRtta pratara vRtta yuma pradeza | nara | anaMta 12 asaMkhya ghana vRtta oja pradeza | 7 anaMta asaMkhya | vRtta | ghana vRtta | yugma pradeza | 3ra | anaMta | 3ra | asaMkhya caMsa pratara caeNsa oja pradeza | 3 anaMta | 3 asaMkhya | caMsa | pratara caMsa | yugma pradeza | 6 | anaMta | 6 asaMkhya | caMsa | ghana caMsa | oja pradeza | 35 | anaMta | 35 | asaMkhya | caMsa | ghana yaMsa | yuma pradeza | 4 | anaMta | 4 | asaMkhya | caturaMsa | pratara caturaMsa | oja pradeza | 9 | anaMta | 9 | asaMkhya | caturaMsa | pratara caturaMsa | yugma pradeza | 4 | anaMta | 4 | asaMkhya | caturasa | ghana caturaMsa | oja pradezI | 20 | anaMta | ra7 | asaMkhya | caturaMsa | ghana caturaMsa | yugya pradeza | 8 | anaMta | 8 | asaMkhya | Ayata | zreNI Ayata | oja pradeza | 3 | anaMta | 3 | asaMkhya | Ayata | zreNI Ayata | yugma pradezI | 2 | anaMta | 2 | asaMkhya | Ayata | pratara Ayata | oja pradezI | 15 | anaMta 15 | asaMkhya | Ayata | pratara Ayata | yugma pradezI | 6 | anaMta | 6 | asaMkhya | Ayata | ghana Ayata | oja pradeza | 5 | aMnata | 4pa | asaMkhya Ayata | ghana Ayata | yugma pradezI | 12 | aMnata | 12 | asaMkhya ! parimaMDala pratara parimaMDala yugya pradeza | 20 | aMnata | 20 | asaMkhya parimaMDala ghana parimaMDala yugma pradezI | 40 | aMnata | 40 | asaMkhya vizeSa - (1) oja = pradezonI ekI saMkhyA (ekAvazeSa saMkhyA) hoya ene ja pradezI kahevAya che. (2) yuma=pradezonI bekI saMkhyA hoya arthAt beno pUrobhAga nIkaLI jAya evI saMkhyAne yuma pradezI kahe che. (3) parimaMDala saMsthAnamAM ja pradeza(ekI saMkhyAvALA) hotA nathI. kAraNa ke badhA yugma pradeza bekI saMkhyAvALA ja hoya che. (4) kayAMka oja pradezI saMsthAnanA pradeza vadhAre che. kayAMka yugma pradezanA, enuM kAraNa e che ke e saMsthAnamAM kyAMka oja saMkhyAno saMyoga pachIthI maLe che. kayAMka yugma saMkhyAno saMyoga pachIthI maLe che. arthAtu e saMkhyAthI ochI saMkhyAmAM paNa e saMsthAna to bane che, paNa oja athavA yugma saMkhyA tyAM hotI nathI. bhagavatI sUtraH zataka-rapa ra05 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanA :- avagAhanA pradezonI saMkhyA cArTamAM batAvI che. e saMkhyAthI jANI zakAya che ke avagAhanA pradeza kRtayugma che athavA kayA yuma che. 12, 20, 40, 3ra, 4, 8 saMkhyAvALA kRtayugma avagAhanAvALA che. 3, 7, 35, 27, 15 saMkhyAvALA tega yuma avagAhanAvALA che. 6 ranI saMkhyAvALA dAvara yuma avagAhanAvALA che. 5, 9, 4pa saMkhyAvALA kalyoja yugma avagAhanAvALA che. oghAdezanI apekSA badhA saMsthAnavALA AkhA lokamAM vyApta che ane lokanA AkAza pradeza kRta yugma che. eTale oghAdeza (samuccayanI apekSA) kRta yuma pradezAvagADha che ane vidhAnAdeza(vyaktigata apekSA)thI upara kahelA cArTamAM kahelI saMkhyAthI samajavu. sthiti varNAdi - badhA saMsthAnomAM sthiti koI paNa hoI zake che. varNAdi paNa ekaguNayAvatuanaMta guNa paNa hoI zake che. eTale vyaktigata apekSAcAreyamAMthI koI paNa eka yugma hoI(thaI zake che ane samuccayanI apekSA cAreya paNa yugmanI sthitivALA ane varNAdivALA saMsthAna hoI zake che. zreNio - AkAzanI zreNio anaMta che. e eka pradezI pahoLI tathA anaMta pradezI lAMbI lokAloka pramANe saMlagna hoya che. apekSAthI enA lokAkAzanI zreNio ane AlokAkAzanI zreNio ema be bheda mAnavAmAM Ave che. lokaasaMkhyapradezalAMbo, pahoLo ane uMco nIco che. eTale A apekSAthI te zreNio asaMkhya pradeza che ane lokamAM te zreNio paNa asaMkhya che, anaMta nathI. lokamAM cAre dizAomAM trAMsA khUNA paNa che. jemAM pAMcamAM devalokanI pAse. A kAraNa ane A bhedathI-apekSAthI lokamAM keTalIka saMkhyAta pradezI zreNIo hoya che. bAkI badhI asaMkhya pradezI hoya che. alokamAM paNa A kAraNe saMkhyAta asaMkhyAta pradezI keTalIka zreNio lokanI bahAra nikaTamAM hoya che. enA sivAya badhI anaMtapradezI zreNio hoya che. loka upara nIce samatala che. cAreya dizAomAM vRddhi hovAnA kAraNe viSama che. eviSamatAnA kAraNe ja asaMkhya pradezI lAMbA pahoLA lokamAM saMkhyAta pradezI zreNio bane che ane e ja kAraNathI anaMta pradeza alokamAM asaMkhyAta ane saMkhyAta pradezI zreNio bane che. te uparathI nIcenI tarapha bane che. lokanI badhI zreNio sAdi zAMta che. arthAt banne dizAomAM eno aMta che. alokamAM lokane kAraNe sAdi anaMta che ane lokasivAyanA sthAna vALI anAdi anaMta che. zreNI yugma: - samuccaya zreNio, lokanI zreNio ane alokanI zreNio kRta yugma che. enA pradeza sammacayamAM kRyuma che. lokamAM pUrva pazcima- kRtayugma athavA dAvarayugma che. upara nIce kRtayugma che. alokamAM pUrva-pazcimanI apekSA cAreya yugma pradeza hoI zake che. upara nIcenI apekSA traNa yugma hoI zake che. kalyoja yugma nathI. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanItA Taka Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNIonA prakAra - zreNio sAta prakAranI hoya che. (1) sIdhI (ra) eka vaLAMkavALI (3) be vaLAMkavALI (4) eka tarapha trasa nADInI bahAra janArI (5) banne tarapha trasa nADInI bahAra janArI (6) cakravAla (7) ardha cakravAla, A jIva ane pudgalanI gatinI apekSA kahevAya che. svataH zreNio to badhI sIdhI ja che. jIva prAraMbhanI pAMcagati zreNImAMthI gamana kare che ane pudgala sAthe zreNi gatimAMthI gamana kare che. A prakAre jIva ane ajIva anuzreNImAMthI ja gamana kare che. A zreNio sivAya vizreNimAMthI gati karatA nathI. jevI rIte vAyuyAnanA javAno mArga AkAzamAM nizcita hoya che, e ja mArgothI te jAya che ane Ave che. tevI rIte jIva pudgalanA gamananA mArga rUpa A zreNI gatio hoya che. amArga rupa vizreNi gatio hotI nathI.dvAdazAMga gaNipiTakanuM varNana nadI sUtrathI tathA alpabadutva prajJApanA sUtranA trIjA padathI jANavuM. uddezakaH 4) covIsadaMDakasiddhavigerenA kRtayugmasaMbaMdhI varNana zataka18,uddezakanI samAna jANavuM. SaDadravya yuma -traNa astikAyadravya eka eka hovAthI kalyoja yugama che. bAkI traNa dravya anaMta hovAthI jIva ane kAla kRtayugma che. pudgalAstikAya anizcita saMkhyA hovAthI cAreyayugmasaMkhyA thaI zake che. pradezanI apekSA chadravya kRtayugma che. arthAt pudgalanA paNa kula pradeza nizcita che. chadravyanI avagAhanA paNa kRtayugma AkAza pradeza che. jemAM AkAzAstikAyanA avagAhana pradeza anaMta che. bAkI badhAnA avagAhana pradeza asaMkhya che. jIva yuma -eka jIva eka kalyojayugma che. aneka jIva svataMtraapekSAthI aneka kalyojayumUche ane saMmilitaapekSAthI badhA jIvonA yoganI apekSAthI kRtayugma saMkhyA che. A svataMtra ane saMmilita apekSA mATe zAstramAM oghAdeza ane vidhAnAdeza zabda prayojAyela che. dravyaH- covIsadaMDakanA eka jIva paNa A rIte jANavA. aneka jIvamAMghAdezathI cAreyamAMthI koIpaNa ekayuma thaI zake che. vidhAnAdezathI aneka kalyojayugma che. pradeza - pradezanI apekSA jIvato nakkI kRtayugma pradezavALA ja che. emanA zarIra cAreyamAMthI koI paNa yugma pradezavALA thaI zake che. A rIte ra4 daMDakamAM jANavuM. siddha pradezathI kRtayugma che. aneka jIva paNa pradezanI apekSA kRtayugma ja che. zarIranI apekSA oghAdezathI (sammilita apekSAthI) cAreyamAMthI koI eka yugma hoya che. vidhAnAdezathI(pratyekanI alaga alaga apekSAthI) cAreya hoya che. A rIte ra4 daMDakanA jANavA.anekasiddha paNa pradezanI apekSA kRtayuggaja che. zarIra che ja nahIM. bhagavatI sUtraH zataka-rapa | | rara0 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanaH--jIvanA Atmapradezato kRtayugmache. paraMtu zarIra anusAra avagAhana kare che. eTale eka jIvanA avagAhana pradeza kRtayugma vigere koI paNa yugma thaI zake che. bahuvacanamAM oghAdezathI kaDajumma pradeza avagAhana (loka pramANa) che ane vibhAgAdezathI koImAM kaMI, koImAM kaMI ema cAreya yugma thaI zake che. 19 daMDakamAM bahuvacananA oghAvezamAM kayAreka koI, kayAreka koI ema cAreyamAMthI koI eka hoya che. pAMca sthAvara ane siddha jIva(samuccaya) nA sarakhA che. kAraNa ke samasta pAMca sthAvaronA avagAhana saMpUrNa loka pramANa hovAthI kRtayugma che ane siddha kSetra 45 lAkha yojana lAMbuM, pahoLuM, goLa ane 333 dhanuSya 3ra aMzula jADuM che. te paNa kRtayugma(kaDajummA) AkAza pradezavALA che. sthiti :- eka jIva, aneka jIva, oghAveza, vidhAnAdezathI mRtayugma samayanI sthitivALA che. nairayika vigere 24 daMDakanA eka jIva cAreyamAMthI eka yugmanI sthitivALA hoya che. anekanI apekSA oghAdezathI koI paNa eka sthitivALA yugma hoya che ane vibhAgAdezathI cAreya hoya che. varNAdiH--jIvato arupI che.zarIranI apekSA varNAdisamajavAM.eTale cAreyamAMthI koI eka yugma kALA vigere varNanA hoya che. ema ja 24 daMDakanuM samajavuM. siddhamAM varNAdi hotA nathI. aneka jIvamAM oghAdezathI cAreyamAMthI eka yugma kALA guNa varNAdinA hoya che. vibhAgAdezathI cAreya yugma hoya che. evI rIte ja 24 daMDakamAM zarIranI apekSA samajavuM, jIvanI apekSA varNAdi hotA nathI. mati jJAnAdi : mati jJAnavigerenA anaMta paryava che. e paryavanI apekSA yugmanuM kathana che. eka jIvanI apekSA cAreya yugmamAMthI eka yugma thAya che ane aneka jIvamAM oghAdezathI cAreyamAMthI eka yugma thAya che. vibhAgAdezathI cAreya ja thAya che. evI rIte jemAM je jJAna che te samajavA. jIva, manuSya tathA sidhdha traNemAM kevaLa jJAna, kevaLa darzananA paryava kRtayugma ja hoya che. traNa ajJAna tathA traNa darzana mati jJAna sarakhA samajavA. saskrepa akaMpa jIva : prathama samayavartI siddha badhA sakaMpa hoya che. saMsArI jIva azailezI deza kaMpa sarva kaMpa, banne hoya che. aprathama samayavartI sidgha tathA zailezI aNagAra akaMpa hoya che. 24 daMDakanA jIva vigraha gatimAM sarva sakaMpa tathA anya samayamAM deza sakaMpa hoya che. paramANu vagerenuM alpabahutvaH- (1) anaMta pradezI dravya thoDA hoya che. paramANu enAthI anaMtaguNa hoya che, enAthI saMkhyAta pradezI saMkhyAtaguNA ane asaMkhyAta pradezI asaMkhyaguNA hoya che. A ja krama pradezonA alpabahutvano hoya che. daza pradezIthI nava pradezI vadhAre hoya che. enAthI 8.7.6.5.4.3.2. pradezI kramazaH vadhAre vadhAre thAya che. be pradezIthI paramANu vadhAre hoya che. A krama dravyonI 228 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apekSA che. pradezamAM enAthI viparIta krama che. paramANu alpa che tathA daza pradezI skaMdhanA pradeza sarvAdhika che. (ra) eka pradezAvagADha pudgala ochA thAya che. enAthI saMkhyAta pradezAvagADha pudgala saMkhyAta guNA ane enAthI asaMkhyAta pradezAvagADha pudgala asaMkhya guNA hoya che. A ja krama pradezamAM jANavo. daza pradezAvagADha pudgalathI eka pradezAvagADha pudgala sudhI kramazaH vizeSAdhika hoya che. pradezamAM enAthI viparIta krama samajavA. A pramANesthitinuM saMpUrNa alpa bahu jANavuM. (3) varNa, gaMdha rasanA eka guNa vagerenuM alpa bahutva paramANuthI anaMta pradezI sudhInuM alpa bahutva sarakhu jANavuM. (4) karkaza sparza 1 thI 10 guNa sudhI 10 bola kramazaH vizeSAdhika che. AgaLa anaMtaguNa sudhI kramazaH vadhAre vadhAre che. avagAhanAnA bolanI jema che paraMtu anaMta guNanA bola vadhAre che. tathA eka guNa karkazathI saMkhyAta guNa karkaza pudgala pradezathI asaMkhyaguNA kahevA. saMkhyAtaguNa karkaza pudgalothI enA pradeza saMkhyAta guNa ja kahevA. karkazanI samAna mRdu guru ladhu sparza paNa jANavA. bAkI cAra sparza varNanA sarakhA hoya che. pugala yugma - eka paramANu vigere eka kalyoja yugma che ane aneka paramANu vigere vibhAgAdezathI aneka kalyoja yugma che. aneka paramANu vigere ghAdezathI cAreyamAMthI koI eka yugma hoya che. pradezanI apekSA paramANa, pAMca pradeza, navapradezI kalyoja yugma che. 2, 6, 10 pradezI (dvApara) dAvarayugma che. 3, 7, pradezI teoga (trayoja) yugmache. 4,8, pradeza kRtayugma che. AgaLa saMkhyAta pradezI vigeremAM cAreya yugmamAMthI koI eka yumahoya che. paramANuvigere daza pradeza sudhI bahuvacanamAMvibhAgA-dezathI A pramANe ja jANavuM. oghAdezathI anaMta pradeza sudhI koI paNa eka yugma thAya che. vibhAgAdezathI saMkhyAta pradeza vigeremAM cAreya yugma hoya che. avagAhanAH-potAnI pradeza saMkhyAthI avagAhana saMkhyA ochI thaI zake che. vadhu thaI zakatI nathI. eTale paramANumAM kalyoja,ddhipradezamAMDhAparavaDhu, traNa pradezamAM trayojavaThu, cAra pradezamAM kRta yugma vadhyuM, pachI asaMkhya pradezAvagADha sudhI cAre yugma thAya che. arthAt ekavacananI pRcchAmAM koI eka hoya che. bahuvacananI pRcchAmAM oghAdezathI koI eka hoya che. vibhAgAdezathI cAre ya hoya che. traNa pradezamAM traNa ke traNamAMthI eka, be pradezamAM bane ke bannemAMthI eka yugma hoya che. sthiti -paramANuthI anaMta pradeza sudhI ekavacanamAM cAre yugmamAMthI koI paNa yugmanI sthiti hoI zake che. bahuvacanamAM oghAdezamAM koI eka yugmanI sthiti bhagavatI sUtraH zataka-rapa | rara9| Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che ane vibhAgAdezathI cAre yugmanI sthitivALA paramANu vagere hoya che. varNAdi - sthitinI samAna ja varNAdinA 16 bola samajavA. paraMtu paramANu vigere jemAM je varNAdihoya enI apekSA jANavI.karkazAdisparza anaMta pradezamAM ja hoya che. karkaza sparza paryava paNa eka vacanamAM cAreyamAMthI eka yumavALA hoya che. bahuvacanamAM oghAdezathI cAreya yugmamAMthI ekayumahoyache.vibhAgAdezathI cAreya thAya che. sAH - paramANu 3,5,7,9 pradezI sAddha nathI. anaA che. 2,4,68,10 pradezI sAddha che. AgaLa saMkhyAta pradezI vagere bannemAMthI eka che, sAddha athavA anaddha. sakapa-niSkapa -paramANuthI anaMta pradeza sudhI badhA sakaMpa,niSkapa banehoya che. badhAnI sakaMpanI sthiti jaghanya eka samaya, utkRSTa asaMkhyakALanI hoya che. bahuvacananI apekSA paramANu vigere badhAnA sakaMpa niSkapanI sthiti sarvaddhA kALanI hoya che. sakapa niSkapanuM aMtara :- svasthAna ane parasthAna ema be prakAranA sakaMpa niSkapanI apekSA aMtara hoya che. svasthAnano artha che paramANu paramANumAM rahIne ane parasthAnano artha cheDhipradezIvigeremAM rahIne svasthAnanI apekSA paramANunA sapanI sthiti ja niSkapano aMtara kALa che ane niSkapanI sthiti ja sakaMpano aMtara kALa che. parasthAnanI apekSA sakaMpa niSkapa bannenA jaghanya aMtara eka samaya,utkRSTa asaMkhyakALano che. arthAt paramANu utkRSTaasaMkhyakALa pachI punaH paramANu bane ja che. DhipradezI vigere badhAnA svasthAna, parasthAnanA aMtara kALa uparanA pramANe ja samajavA. emAM parasthAnanA utkRSTa aMtara anaMta kALa thAya che. arthAt te punaH DhipradezI vigere bane enI vacce anaMta kALa vItI zake che. bahuvacananI apekSA paramANu vigere koInA paNa sva para koI paNa aMtara hotu nathI. badhA skaMdha haMmezA sakapaniSkapa zAzvata maLe che. alpa bahatva - paramANuthI asaMkhya pradeza sudhI sakapa alpa hoya che. niSkapa asaMkhya guNa hoya che. anaMta pradezamAM niSkapa alpa hoya che. sakaMpa anaMtaguNA hoya che. jema ke- (1) anaMta pradeza skaMdha niSkapa alpa hoya che. (2) enAthI te ja sakaMpa anaMta guNA (3) paramANu sakaMpa anaMta guNA (4) saMkhyAta pradeza sakaMpa asaMkhya guNA (5) asaMkhyAta pradeza sakaMpa asaMkhya guNA (6) paramANu niSkapa asaMkhya guNA. (7) saMkhyAta pradezI niSkapa saMkhyAta guNA (8) asaMkhyAta pradezI niSkapa asaMkhya guNA. pradezanI apekSA paNa A krama che. paramANune apradeza kahevA tathA saMkhyAta pradezanA niSkapa asaMkhyAta guNA kahevA. | ra30 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAgama navanIta 30 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a50 alpa dravya-pradezanuM sammilita alpabadutva :- (1) anaMta pradezI aMdha niSkapa badhAthI alpa(thoDA) che. (2) enA pradeza anaMta guNA (3) te ja sakaMpa dravya anaMta guNA (4) enA pradeza anaMta guNA (5) paramANu sakaMpa anaMta guNA. (6) saMkhyAta pradezI sakapa asaMkhya guNA. (7) te ja pradezathI saMkhyAta guNA. (8) asaMkhyAta pradeza dravya sakaMpa asaMkhya guNA. (9) enA pradeza asaMkhya guNA. (10) paramANu niSkapa asaMkhya guNA (11) saMkhyAta pradeza dravya niSkapa asaMkhya guNA. (12) enA pradeza saMkhyAta guNA. (13) asaMkhyAta pradeza dravya niSkapa asaMkhya guNA. (14) enA ja pradeza asaMkhya guNA. deza sarva sakapa - paramANu badhA sakaMpa hoya che. kripradezI vigere deza ane sarva bane sakaMpa hoya che. bahuvacanamAM paNa ema ja samajavuM. ddhipradezI vigerenA deza ane sarva kaMpanI kAyasthiti jaghanya ekasamayautkRSTa AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAganI hoya che. bAkI kAyasthiti paramANu vigerenI sakaMpa niSkapanI sarakhI che. bahuvacanamAMdeza, sarvenI kAryasthiti sarvaddhA kALanI hoya che.aMtara tathA alpabadutva sakapa niSkapanI samAna che. jenuM koSTaka A pramANe chepugala | kAyasthiti | svasthAna parasthAna utkRSTa aMtara | aMtara sarva sakaMpa AvalikAnA asaMkhyAta kALa asaMkhyAta kALa paramANu sarva kapa ! AvalikAnA | asaMkhyAta kALI anaMta kALa 1 alpa DhipradezAdi deza sakaMpa | AvalikAnA | asaMkhyakALa | anaMta kALa [ asaMkhya guNA kripradezAdi asaMkhya kALa | AvalikAnA | asaMkhya kALa asakhya guNA paramANu niSkapa | asaMkhya kALa | AvalikAnA asaMkhya kALa | 3 asaMkhyaguNA | dvipradezAdi noMdha:- (1) DhipradezanI jema ja anaMta pradeza sudhI che. (ra) jaghanya badhAnI kAyasthiti ane aMtara eka samayanA ja hoya che. (3) AvalikAke = eno matalaba (artha) AvalikAnA asaMkhyAtamo bhAga samajavo. (4) alpa bahutvamAM DhipradezathI asaMkhya pradeza sudhI samAna che. anaMta pradezamAM (1) sarva sakaMpa alpa che. (ra) niSkapa anaMta guNA che. (3) deza sakaMpa anaMta guNA che. sammilita 20bola pudgalanI alpabadutvaH-paramANunA sakaMpa, akaMpa ema bhagavatI sUtraH zataka-rapa 31 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be prakAra che. saMkhyAta pradezInA sarva sakaMpa, deza sakaMpa ane niSkapa e traNa ane enA pradezanA traNa, ema cha prakAra che. AvI rIte ja 6-6 bheda asaMkhya ane anaMta pradezInA che. (1 thI 6) anaMta pradezInA che. enA dravyanA bolonI anaMtara ja tenA pradeza anaMta guNA che. (7) asaMkhyAta pradezI sarva sakaMpa anaMta guNA (8) emanA pradeza asaMkhyaguNA (9) saMkhyAta pradezI sarva sakaMpa anaMta guNA (10) emanA pradeza saMkhyAta guNA (11) paramANu sarva sakaMpa asaMkhya guNA (12) saMkhyAta pradezI deza sakaMpa asaMkhya guNA (13) emanA pradeza saMkhyAta guNA (14) asaMkhyAta pradezI deza sakaMpa asaMkhyaguNA (15) emanA pradeza asaMkhya guNA (16) paramANu niSkapa asaMkhya guNA (17) saMkhyAta pradezI niSkapa saMkhyAta guNA (18) emanA pradeza saMkhyAta guNA (19) asaMkhyAta pradezI niSkapa asaMkhya guNA. (20) emanA pradeza asaMkhya guNA. rucaka pradeza H- dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya tathA jIvonA ATha ATha madhya(rucaka) pradeza hoya che, je ATha AkAza pradeza avagAhana kare che, paraMtu jIvanA saMkoca, vistAra thatA rahe che. A kAraNe kayAreka eka bevigere AkAza pradeza para paNa ATha madhya pradeza rahe che ane kayAreka ATha AkAza pradeza para paNa rahe che. paraMtu svabhAva anusAra sAta pradeza para rahetA nathI. uddezaka H 5 (1) paryava(pajjavA) saMbaMdhI varNana prajJApanA pada 5 nI samAna che. (2) samayathI laIne pudgala parAvartana sudhInA kALanuM svarUpa anuyogadvArasUtrasArAMzakhaMDa-7nI samAna che. asaMkhya samayonI AvalikA yAvat sAgaropama hoya che. pudgala parAvartanamAM anaMta samaya hoya che. saMkhyAta varSomAM AvalikA vigere saMkhyAta hoya che. palyopamavigere asaMkhyAta varSomAM asaMkhya AvalikA vigere hoya che. pudgala parAvartanamAM anaMta hoya che. samayathI mAMDIne zIrSa prahelikA sudhI 46 bheda che. 194 aMka hoya che. ahIM sudhI gaNanA saMkhyA che, AgaLa upamA saMkhyA che. bhUtakALa, bhaviSyakALa anaMta hovAthI barAbara hoya che. paraMtu, vartamAnano eka samaya alaga hoya che. ene bhaviSya kALamAM bhegA karavAthI bhaviSyakALa samayAdhika kahevAya che. sarvadrA kALa bhUtakALathI be gaNo(bamaNo) sAdhika hoya che. nigoda :-nigoda zarIra anenigodanA jIva ema be prakAra che. punaH sUkSmanigoda ane bAdara nigoda ema be bheda che. sUkSma cakSu grAhya hotA nathI. ane bAdaranA asaMkhya zarIra maLavAthI cakSu grAhya thAya che. enu vizeSa varNana sthiti vigere jIvAbhigama sUtra sArAMza khaMDa-6 mAM jovuM. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta ra3ra Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dra bhAvanuM varNana zataka 17, uddezaka prathamanI samAna che tathA vizeSa vivaraNa mATe anuyoga dvAra sUtra sArAMza khaMDa-7 mAM jovuM. uddezaka-6 : cha niyaThA nigraMtha varNana :- paMca mahAvratadhArI zramaNone nigrantha kahe che. emane 6 prakAranA kahevAyA che. (1) pulAka (2) bakuza (3) pratisevanA (4) kaSAya kuzIla (5) nirprantha (6) snAtaka. A nA svarUpa 36 dvArathI spaSTa karyA che. te dvAra A pramANe. che. pahelo prajJApanA dvAra :- A dvAramAM A cha nI paribhASA tathA avAMtara bheda samajAvyA che. mULa bheda nirpranthanA pAMca ja kahyA che. paNa kuzIlanA pratisevanA kuzIla ane kaSAyakuzIla mukhya be bheda karavAmAM AvyA che ane AgaLa 35 dvAronuM varNana A 6 bhedo para karavAmAM Avyu che. eTale nirpranthanA 6 bheda ja kahevAya che ane 6 bhedo para saMpUrNa varNana karavAmAM Ave che. A cha nirpranthonI paribhASA vagerene vistArathI samajavA mATe sArAMza khaMDa-ra pariziSTamAM juo. bIjo veda dvAra :- strI, puruSa, napusaMka ema traNa bheda che. napusaMkanA strI napusaMka ane puruSa, napusaMka ema be bheda che. A bheda emanI yoni, liMga, stana vagere aMgopAMganI apekSA hoya che. A banne bheda svabhAvika janmathI hoya che. kRta napuMsaka athavA vikRti prApta napusaMka vigere to maulika rupathI lagabhaga puruSa ja hoya che. A napusaMkomAM kevaLa strI napusaMkamAM eka paNa niyaMTho hoto nathI. puruSa napusaMkamAM koI koI niyaMThA hoya che. te cArTamAM jovuM. pulAka nirpranthamAM strI veda hotA nathI. kAraNa ke emane pUrvajJAna hotuM nathI ane pUrva jJAna sivAya te labdhi prApta thatI nathI. trIjo rAga dvAra H- sarAga, vItarAga ema be bheda che. vItarAganA upazAMta ane kSINa ema be bheda che. cotho kalpa dvAra H kalponA pAMca prakAra che- (1) sthita kalpa H- A kalpamAM 10 kalponuM pUrNa rUpathI niyamita pAlana karavAmAM Ave che. (2) asthita kalpa H- A kalpamAM 4 kalponuM pUrNarUpathI pAlana karavAmAM Ave che. 6 kalponuM vaikalpika pAlana thAya che. arthAt koI kalpanI kaMIka alaga vyavasthA hoya che ane koI kalpanuM pAlana aicchika nirNaya para hoya che. (3) sthavira kalpa :- A kalpamAM saMyamanA badhA nAnA--moTA niyama upaniyamonAutsarga rUpathI(sAmAnyarIte) pUrNa pAlana karavAmAM Ave che ane vizeSa paristhitimAM gItArtha bahuzrutanI svIkRtithI apavAda sevana karavAmAM Ave che. arthAta sakAraNa saMyama maryAdAthI bAhyaAcaraNa karIne enuM AgamamAM kahyA mujaba bhagavatI sUtraH zataka-25 233 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAyazcitta levAmAM Ave che. tathA paristhiti samApta thavAthI pharI zuddha saMyamanuM pAlana karavAmAM Ave che. evA utsarga ane apavAdanA vaikalpika AcaraNa vALA A kalpa(avasthA) sthavira kalpa kahevAya che. A kalpamAM gItArtha bahuzratanI AjJAthI zarIra tathA upadhinA parikarma paNa karI zakAya che. (4) jina kalpa:- jinano artha thAya che rAga dveSanA vijetA vItarAga. tethI je kalpamAM zarIra tarapha pUrNa vItarAgatAnI jema AcaraNa hoya che. te jina kalpa kahevAya che. A kalpamAM saMyamanA niyama upaniyamomAM koI prakAranA apavAda sevana karavAmAM AvatA nathI. enA sivAya A kalpamAM zarIra tathA upakaraNonuM koI paNa prakAranuM parikarma paNa karI na zakAya. arthAt nirdoSa auSadha, upacAra kapaDA dhovA, sIvavA, vigere karavAmAM AvatA nathI. roga AvI jAya, pagamAM kAMTo lAgI jAya, zarIranA koI bhAgamAM vAgI jAya, lohI nIkaLe, to paNa koI upacAra karavAmAM Avato nathI. AvI zArIrikavItarAgatA jemAM dhAraNa karavAmAM Ave che tene jina kalpa kahevAya che. (5) kalpAtItaH- je zAstrAjJAo, maryAdAo, pratibaMdhothI alaga thaI jAya che, mukta thaI jAya che. potAnA ja jJAna ane vivekathI AcaraNa karavuM e jemano dharma thaI jAya che, evA pUrNa yogyatA saMpanna sAdhakonA AcAra "kalpAtIta' (arthAt upara kahelA cAreya kalpothI mukta) kahevAya che. tIrthakara bhagavAna tathA upazAMta vitarAga; kSINa vItarAga (11,12,13,14mAM guNa sthAnavALA) vigere kalpAtIta hoya che. tIrthakara bhagavAna sivAya chAmastha moha karma yukta koI paNa sAdhaka kalpAtIta hotA nathI. sthita kalpavALAnA daza kalpa A pramANe che(1) acala kalpa:- maryAdita sImita tathA saphedavastra rAkhavA tathA pAtra vigere anya upakaraNa paNa maryAdita rAkhavA. arthAt je upakaraNanI gaNanA ane mApa je paNa sUtromAM batAvyA che enuM pAlana karavuM ane jenuM mApa sUtromAM spaSTa nathI, emanuM bahuzruto dvArA nirdiSTa maryAdAnusAra pAlana karavuMe 'acalakalpa' che. (2) audezika :- samuccaya sAdhu samUha mATe banAvela AhAra, makAna vagere dezika hoya che. vyaktigata nimittavALI vastu adhAkarma hoya che. je kalpamAM dezikano tyAga karavo pratyeka sAdhaka mATe Avazyaka hoya che. te "audezika kalpa che. (3) rAjapiMDaH-mugaTabaMdha anya rAjAodvArA abhiSikta hoya evA rAjAonA gharano AhAra rAjapiMDa kahevAya che. tathA emanA bIjA paNa aneka prakAranA rAjapiMDanizItha sUtravigeremAM batAvyA che. ene grahaNa karavA nahi. A rAjapiMDa nAmanuM trIju kalpa che. (4) zayyAtarapiMDa -jenA makAnamAM sAdhu sAdhvI rahe che, te zayyAtara kahevAya che. enA gharanA AhAra, vastra vigere zayyAtara piMDa kahevAya che. emane grahaNa nahi karavA te "zayyAtara piMDa kalpa che. (5) mAsa kalpa - sAdhu eka gAmavigeremAM ra9divasathI vadhu na rahe ane sAdhvI mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 34 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 divasathI vadhu na rahe ene "mAsa kalpa'kahe che. () caumAsa kalpaH- aSADhI pUnamathI kArataka pUnama sudhI Agamokta kAraNa sivAyavihAra na karavo, eka ja jagyAe sthiratApUrvaka rahevuM e "caumAsa kalpa" che. (7) vrata kalpa :- pAMca mahAvrata tathA chaThThA rAtri bhojana vratanuM pAlana karavuM athavA cAturyAma dharmanu pAlana karavuM, e "vrata kalpa" che. (8) pratikramaNa :- savAra sAMja banne vakhata niyamita pratikramaNa karavuM, e pratikramaNa kalpa' che. (9) kRti karma :- dIkSA paryAyathI vaDIlane pratikramaNa vagere samayasara vaMdanA vyavahAra karavo, "kRti karma kalpa" che. (10) puruSa jyeSTha kalpa - koI paNa sAdhu, koI paNa sAdhvI mATe moTA hoya che arthAt vaMdanIya ja hoya che. eTale nAnA moTA badhA sAdhu mahArAja sAdhvIjIo mATe moTA ja mAnavAmAM Ave che ane te anusAra ja yathAsamaya vinaya vaMdana vyavahAra karavAmAM Ave che. temaja sAdhu koI paNa hoya te sAdhvIne vyavahAra vaMdana karatA nathI. A puruSa jyeSTha' nAmanu dazamuM kalpa che. A 10kalpa pahelA ane chellA tIrthakaranA zAsanamAMpAlanakaravA Avazyaka che. arthAt te zramaNone A kahelA daza niyama pUrNa rUpathI lAgu paDe che. bAkI rara madhyama tIrthakaronA zAsanamAM kalpa vaikalpika hoya che. enI vyavasthA A pramANe che - (1) acalakalpa-svamatinirNayaanusAravastra-pAtraochAvadhu mAtrAmAM ochA vadhu mUlyavALA, jevA paNa samaya para maLe ane levA Icche to laI zake che. raMgInavastra kahevAnI paraMparAbarAbara nathI. (2) audezika-aneka sAdhusamuhanA uddezyathI banelo AhAra vyaktigata koI sAdhu levA Icche to te laI zake che. agara enA mATe ja vyaktigata koIe banAvyo hoya to te AdhAkarmI laI zakatA nathI. (3) rAjapiMDa- IcchAnusAra amuka prasaMge laI zake che. (4) mAsa kalpa- Avazyaka lAge to ra9 divasathI vadhAre paNa IcchAnusAra rahI zake che. (5) caumAsa kalpa- Avazyaka lAge to bhAdaravA suda 5 nA pahelA vihAra karI zake che. pAMcamanA divasathI kArataka suda 15 sudhI vihAra karavAno nahi, eTalA niyamanuM pAlana kare che. (6) pratikramaNa- Avazyaka lAge to savAra sAMja pratikramaNa karavuM ane Avazyaka na lAge to na karavuM. paraMtu pAkhI caumAsI saMvatsarInA divase sAMjanuM pratikramaNa avazya karavuM. A prakAranI vyavasthAvALA A 6 vaikalpika kalpa che. madhyama tIrthakaranA samayanA sAdhuonA A prakAre vaikalpika "asthita kalpa' kahevAya che. pahelA ane chellA tIrthakaranA sAdhuone A dazekalponuM pAlana Avazyaka hovute sthita kalpa kahevAya che. bhagavatI sUtraH zataka-25 235 For Private & Personal use only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asthita kalpavALAnA cAra Avazyaka karaNIya kalpa A pramANe che (1) zayyAtarapiMDa- makAna mAlikanA AhAra vagere padArtho levA nahiM, (2) vrata-mahAvrata cAturyAmatathA anyavrataniyamasamiti, guptivigerenuM Avazyaka rUpathI pAlana karavuM. (3) kRti karma-dIkSA paryAyanA kramathI vaMdana vinaya vyavahAra karavo Avazyaka hoya che. (4) puruSa jayeSTha- sAdhvIo mATe badhA sAdhuone jyeSTha pUjanIya mAnI vinaya, vaMdana vyavahAra karavo Avazyaka kalpa hoya che. spaSTIkaraNa -AArya saMskRtino anAdiniyama che. bhAratIya dharmasiddhAMtomAM kayAMya paNa sAdhvIo sAdhuo mATe vaMdanIya kahevAI nathI. eTale A bhAratIya saMskRtino laukika vyavahAra che. A kAraNe A niyamane madhyama tIrthakaronA zAsanamAM paNa vaikalpikana batAvI AvazyakIya niyamomAM batAvyuM che. eTale puruSa jyeSThano vyavahAra karavAno anAdi dharma siddhAMta ja laukika vyavahArane anurUpa che. evu ja sarvajJoe yogya joyuM che. A siddhAMtathI loka vyavahAra tathA vyavasthA suMdara DhaMgathI cAlI Ave che. A Agamika siddhAMtano matalaba e nathI ke sAdhvI saMghano Adara thato nathI. sAdhunirjhantha gRhasthonI koI paNa prakAranI sevA karI zakatA nathI. paraMtu sAdhvInI AvazyakIya sthitimAM teo dareka sevA mATe tatpara rahe che. te sevA-gocarI lAvavI, saMrakSaNa karavuM, uThAvIne anyatra pahoMcADI devuM, kayAMya paDatAM, gabaDatAM, gabharAtI vakhate sahAro Apavo. athavA pANImAM taNAtA hoya to tarIne kADhI levA, vigere vibhinna sUtromAM aneka prakAranI sevA kahevAI che. A aneka kAryonI zAstramAM AjJA che. tathA bhAva vaMdana namaskAramAM sAdhu paNa badhA sAdhvIone vaMdana namaskAra kare che. puruSa jyeSTha kalpa mAtra laukika vyavahAra mATe ja tIrthakaro dvArA banAvAyo che. enI avahelanA, avajJA karavI zraddhALu, buddhimAno mATe yogya nathI. vyavahAranI jagyAe vyavahAra che ane nizcaya(bhAva) nI jagyAe nizcaya(bhAva) che. A puruSa jyeSTha kalpane samajavAno sAra che. Arya saMskRtimAM lagna thayA pachI puruSane ghera strI Ave che. paraMtu strInA ghera puruSa Avato nathI. A vyavahAra paNa puruSa jyeSTha kalpane puSTa karavAvALo nivaDe che. A daze kalpane ahIM sthita kalpamAM samAveza karyA che. pAMcamo cAritrakAraH- cAritra pAMca che, tenuM svarUpa A pramANe che(1) sAmAyika cAritra - A cAritra pahelA ane chellA tIrthakaranA zAsanamAM alpa kAlIna hoya che. jaghanya sAta divasanuM utkRSTa cha mahinAnuM hoya che. arthAt eTalA samayamAM A cAritrane punaH mahAvratAropaNa karIne chedopasthApanIya cAritramAM parivartita karI devAmAM Ave che. A kAraNe AbetIrthakaronA zAsanavartI sAdhuonuM sAmAyika cAritra itvarika(thoDA samayanuM) kahevAya che. bAkI madhyama tIrthakaronA zAsanavartIizramaNonA temaja tIrthakaronA ane svayaMbuddhavigerenA grahaNa karelA sAmAyika cAritra AjIvana hoya che. A prakAre sAmAyika cAritranA be bheda hoyache. Ivarika sAmAyika cAritra aneyAvaskathita (AjIvana) sAmAyikacAritra. 236 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) chedopasthApanIya cAritra :~ pahelA pratyAkhyAna kRta je sAmAyika cAritra che, enuM chedana karIne pharI mahAvratAropaNa(mahAvratamAM sthApita) karavAmAM Ave che. A upasthApana karavuM kahevAya che. A navA upasthApita karAyelA cAritrane ja chedopasthApanIya cAritra kahe che. A be prakAranA hoya che. (1) navadIkSitane 7 divasa pachI athavA 6 mahinA sudhImAM saiddhAntika vaidhAnika rUpathI ApavAmAM AvelA A cAritra 'niraticAra chedopasthApanIya cAritra' kahevAya che. (2) koI prakAranA bhArI doSa lAgavAthI jyAre pUrva cAritranu pUrNa cheda rUpa prAyazcitta Ave che, tyAre e sAdhakano pahelo dIkSA paryAya saMpUrNa chedana karIne pharI mahAvratAropaNa karavAmAM Ave che. te sAticAra chedopasthApanIya cAritra kahevAya che. pahelo saiddhAntika arthAt zAsananA niyamathI hoya che ane bIjo doSa sevanathI thAya che. sAmAyika ane chaMdopasthApanIya cAritramAM viziSTa vyavahArika maryAdAonuM tathA kalponuM aMtara hoya che. chedopasthApanIyamAM 10 kalpa Avazyaka hoya che. eTale te sthita kalpavALA kahevAya che. sAmAyikamAM meM kalpa vaikalpika hoya che. eTale te asthita kalpavALA kahevAya che. enA sivAya banne cAritronA saMyama sthAna, paryava, gati, guNasthAna vigere keTalIka samAnatAo hoya che. eTale ArAdhanA, bhAva cAritra ane gatinI apekSA bannenuM sthAna samAna ja che. (3) parihAra vizuddha cAritra :- A eka prakAranI viziSTa tapa sAdhanAnA kalpavALA cAritra che. mULamAM A chedopasthApanIya cAritravALA ja hoya che. AvI sAdhanA mATe pahelA ane chellAtIrthaMkaronA zAsanamAM zramaNo mATeviziSTa vyavasthA hoya che. sAmuhika saMdhamAM vividha vakra jaDa sAdhu paNa hoya che. tethI A sAdhanAnI alaga vyavasthA hoya che. anya tIrthaMkaronA zAsanamAM AvA tapa ane sAdhanAo samUhamAM rahIne ja karI zakAya che. eTale A viziSTa tapa sAdhanAnA parihAra vizuddha cAritra pahelA ane chellA tIrthaMkaronA zAsanamAM ja thAya che. vidhi :- A sAdhanA mATe 9(nava) sAdhaka eka sAthe AjJA laIalaga vihAra kare che. emAM sauthI pahelA cAra sAdhaka tapa kare che, cAra emanI Avazyaka sevA paricaryA kare che ane eka sAdhaka gaNanI pramukhatAno svIkAra kare che. enA pachI sevA karanAra cAreya sAdhaka tapa kare che. tapa karavAvALA sevA kare che. enA pachI jyAre gaNa pramukha sAdhaka tapa kare che, tyAre sAta sAdhaka sevA vigere kare che ane eka sAdhaka pramukhatA svIkAra kare che. pramukha sAdhaka (vyakti) javAbadArI tathA vyavahAra ane dharmapracAranA kartavyonuM, AcaraNonuM pAlana kare che. bAkI badhA potAnI mauna, dhyAna, sAdhanA, svAdhyAya, sevA, tapa vageremAM saMlagna rahe che. tapa karavAvALA niyamita samaya Agama nirdiSTa tapa avazya kare che. temAM kaMI ochuM karatA nathI. paNa emAM vadhAre tapa karI zake che. tapasvI unALAmAM upavAsa, chaTha, ama kare che. ziyALAmAM chaTha, aThThama, 230 bhagavatI sUtraH zataka-25 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra sAthe upavAsa kare che. comAsAmAM aTTama, cAra ke pAMca sAthe upavAsa kare che. pAraNAmAM AyaMbila kare che. A tapa niraMtara cAle che. arthAt eka AyaMbila pachI pharIthI tapasyA cAlu rahe che. dareka cha mahinA pachI sAdhakono krama badalAto rahe che. 18 mahinAmAM badhAno krama AvI jAya che. 18 mahinA pachI A tapasvI sAdhaka potAnI A sAdhanAne visarjita karI guru sevAmAM AvI zake che ane AgaLa vadhAravA Icche to te ja kramamAM-6mahinA badalIne karI zake che. A pramANe A cAritra ochAmAM ochA 18 mahinA mATe dhAraNa karI zakAya che. utkRSTa AmAM jIvanabhara paNa rahI zakAya che. AmAMthI koI sAdhaka vaccamAM AyuSya pUruM karI zake che ane viziSTa prasaMga vaza koI sAdhaka vaccamAM AvIne sammilita paNa thaI zake che. A sAdhanA pUrvadhArI zramaNa ja kare che. daza pUrvathI ochA jJAnavALA tathA 9mAM pUrvanI trIjI AcAra vastuthI uparI jJAnavALA dhAraNa kare che. enAthI ochA jJAnavALAne AjJA apAtI nathI. tathA vadhAre jJAnavALAne evI gaccha muktinI koIpaNa prakAranI sAdhanAonI AvazyakatA ja rahetI nathI. A tapane ochAmAM ochA 20 varSanI dIkSA paryAyavALA ja dhAraNa karI zake che. anya anekaviSayonuM varNana AgaLasAtamAM uddezakamAM 36dhArothI karavAmAM Avaze. tyAM A cAritra saMbaMdhI ghaNA tattvonI jANakArI che. (4) sUkSma saMparAya cAritra:- upara kahyA mujaba koIpaNa cAritronuM pAlana karatAM karatAM jyAre moha karmanI 27 prakRtino kSaya athavA upazama thaI jAya che, kevaLa sUkSma saMjavalana lobhano udaya mAtra bAkI rahe che, evI sAdhakanI avasthAne sUkSma saMparAya cAritra" kahevAya che. A cAritramAM dazamuM guNasthAna hoya che. bIjuM varNana AgaLa sAtamAM udezakamAM 36 dvArothI batAvyuM che. (5) yathAkhyAta cAritra - sUkama saparAya cAritrathI AgaLa nIkaLI sAdhaka A cAritramAM praveza kare che. arthAt avazeSa saMjvalana lobha moha karmano saMpUrNa upazama athavA kSaya karyA pachI yathAkhyAta cAritranI prApti thAya che. enA be vibhAga che. (1) upazAMta moha yathAkhyAta. (2) kSINa moha yathAkhyAta. upazAMta moha yathAkhyAta asthAI hoya che. aMtarmuhUrta pachI samApta thaI jAya che. tyAre sAdhaka pharI sUkSma saMparAya cAritramAM pahoMcI jAya che. kSINa moha yathAkhyAtavALA AgaLavadhI aMtarmuhUrtamAM jabAkInA traNa ghAtI karmono kSaya karI kevalajJAna,kevaLa darzana prApta kare che. upazAMta moha yathAkhyAtamAM eka agiyAramuM guNasthAna che ane kSINa moha yathAkhyAta cAritramAM 12, 13, 14, traNa guNasthAna che ane A pramANe kula 4 guNasthAna che. jemAM be chagha0 guNa sthAna che ane be kevaLI guNasthAna che. teramAM cadamAM guNasthAnamAM cAra aghAti karma rahe che. (1) vedanIya (2) Ayu (3) nAma (4) gotra.jJAnavaraNIya, darzanAvaraNIya ane AMtarAya A traNa ghAtI karma 1ra mAM guNasthAnanA aMtima samayamAM pUrNa rUpathI kSaya thAya che ane avazeSa cAra ra38 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghAtikarma caudamA guNasthAnanA aMtima samaye pUrNa rUpeNa kSaya thAya che. tyAre yathAkhyAta cAritra vALA siddha gatine prApta kare che. tyAM yathAkhyAta cAritra paNa rahetuM nathI, kAraNa ke cAritra manuSya bhavika ja che. chaThThuM pratisevanA dvAra :- saMyamanA mULa guNa-pAMca mahAvrata tathA chaThA rAtri bhojana tyAgavrata che. uttara guNamAM svAdhyAya tapa tathAniyamopaniyamache. A mULa guNa ane uttara guNamAM doSa lagADavo, enI maryAdAono bhaMga karavo, pratisevanA = viparIta AcaraNa kahevAya che. A pramANe pratisevanAnA be prakAra che. (1) mULa guNa pratisevanA, (2) uttara guNa pratisevanA. koIpaNa maryAdAno bhaMga karavo nahi, doSa lagAvavo nahi, te apratisevanA kahevAya che. evA sAdhaka athavA emanA niyaMThA ke cAritra 'apratisevI' kahevAya che. sAtamuM jJAna dvAra :- 5 jJAna, 3 ajJAna ema ATha prakAra che. tathA zruta jJAnanI apekSA pravacana mAtAnuM jJAna zramaNane hovuM Avazyaka hoya che. utkRSTamAM 11 aMga, 9 pUrva, 10 pUrva athavA 14 pUrvanuM jJAna hoya che. AThamuM tIrtha dvAra H- koI tIrthaMkaranuM zAsana viccheda thaI jAya athavA utsarpiNI, avasarpiNInA pahelA tIrthaMkaranuM zAsana zarU na thAya te pahelA je koI pote ja saMyama aMgIkAra kare te atIrthamAM kahevAya che. tIrthanI sthApanA pachI tathA tIrtha viccheda thAya te pahelAtIrthaMkaranA zAsanamAMja je dIkSita thAya che te tIrthamAM kahevAya che. A pramANe A dvAramAM be prakAra che. (1) tIrthamAM (2) atIrthamAM. koInirprantha athavA saMyata tIrthamAM hoya che, koI atIrthamAM hoya che ane koI bannemAM hoya che. navamuM liMga dvAra H- enA traNa prakAra che- (1) svaliMga- jinamatanI vezabhUSA (2) anyaliMga = anyamatanI vezabhUSA (3) gRhasthaliMga - gRhasthanI vezabhUSA. A dravyanI apekSAe traNa bheda che. emanuM nigrantha ane saMyatamAM hovAnuM ke na hovAnuM kathana A dvAramAM karavAmAM AvyuM che. bhAva liMganA traNa bheda thaI zake che paraMtu ahIM prastuta prakaraNamAM sarvatra bhAvathI svaliMga ja hoya che. eTale cArTamAM traNa dravya liMga ane eka bhAva liMganI apekSAe kathana karyuM che. dazamuM zarIra dvAra :- audArika vigere pAMca zarIra che. = agiyAramuM kSetra dvAra H- enA be prakAra che. (1) karma bhUmi. (2) akarma bhUmi. A kSetra varNana janmanI apekSA ane saMharaNanI apekSA ema be prakArathI karAya che. arthAt nigrantha athavA saMyata janmanI apekSA kayA kSetramAM maLe che ane saMharaNanI apekSA kayA kSetramAM maLe che, e A dvAramAM batAvyuM che. bAramuM kALa dvAra H- enA traNa prakAra che. (1) utsarpiNI (2) avasarpiNI (3) no utsarpiNI no avasarpiNI. enA pharI kramazaH -dra. ane cAra bheda che. arthAt utsarpiNInA 6 ArA che. avasarpiNInA paNa 6 ArA che. no utsarpiNI no bhagavatI sUtraH zataka-25 239 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasarpiNInA 4 prakAra che- (1) pahelA ArAnA prAraMbhanA samAna kALa. (ra) bIjA ArAnA prAraMbhanA samAna kALa (3) trIjA ArAnA prAraMbhanA samAna kALa (4) cothA ArAnA prAraMbhanA samAna kALa. tathA evA ja bhAva jayAM hoya te cAra prakAranA kSetra kramazaH A che- (1) deva ku-uttara kuru (2) harivAsa-ramyaguvAsa. (3) hemavata heraNyavat (4) mahAvideha kSetra. A kSetramAM janma, sadbhAva(hovuM) ane saMharaNa ema traNa apekSAthI nirgastha athavA saMyatanuM varNana karavAmAM Ave che. terame gati dvAra :- A dvAramAM 3 vibhAga che- (1) kyAM jAya? badhA niyaMThA vaimAnikamAM ja jAya. (2) keTalI sthiti meLave?2 palya (athavA aneka palya) thI laIne 33 sAgara sudhI yathAyogya sthiti prApta thAya che. (3) keTalI padavI meLave? Indra, sAmAnika, trAyanTiMzaka lokapAla ane ahamendra A pAMca padavI che. emAMthI ArAdhakane jayathAyogya padavI prApta thAya che. virAdhanA karanArane A padavI prApta thatI nathI. nirjhanthanI gatinI pRcchA hovA chatAM paNa ArAdhanA virAdhanAnA vikalpanikaTatama bhUta athavA bhaviSya kALanI apekSAthI samajavuM arthAt niyama pramANe pratisevI kahevAyelA niyaMThA aMtima samayamAM zuddhi karI le to eniyaMThAmAM ArAdhanAno vikalpa samajavo ane apratisevI nirjhantha aMtima samaye koI pratisevanA avasthAmAM AvI jAya to te, e apratisevI niyaMThAnA virAdhanAnuM vikalpa gaNAze. A ArAdhanAvirAdhanAnAvikalpa padavI prAptinA praznanA uttaramAM che. mULa pRcchAmAM nirgastha ane enI gati ja che. je kevaLa vaimAnikanI ja che. eTale ArAdhanA virAdhanAnA vikalpavALA paNa nircantha to che ja. emane nirjhantha avasthAthI bahAravALA samajavA nahIM kAraNa ke traNa gati ane traNa devonA spaSTa niSedha sutramAM pahelAMthI ja karavAmAM AvyA che. eTale virAdhanAnA vikalpamAM padavI vinAnI avasthA paNa vaimAnika devonI ja samajavI. bhavanapati vigere A gati dvAranA aviSaya bhUta che. eTale emane samajavA nahIM. kAraNa ke gati dvAranI pRcchAmAM mULabhUta bhavanapati vigereno spaSTa niSedha karI devAmAM Avyo che. caudamuM saMyamasthAna dvAraH- saMyamanI zuddhi tathA adhyavasAyonI bhinnatAothI saMyama sthAnonI tAratamyatA thAya che. enA aneka sthAna bane che. te saMyamanA vibhinna sthAna ja "saMyama sthAna" kahevAya che. kula saMyama sthAna asaMkhya hoya che. kaSAya rahita avasthA thaI gayA pachI saMyama sthAna sthira thaI jAya che. arthAta akaSAyavALAonuM eka ja saMyama sthAna hoya che. eTale nirjhantha ane snAtakanA saMyama sthAna eka ja hoya che. bAkI cAranA asaMkhya saMyama sthAna hoya che. e asaMkhyamAM paNa hInAdhikatA hoya che. jene cauThaNa vaDiyA kahevAya che. paMdaramuM saMnikarSa(paryava) dvAraH- saMyamanA paryavane nikarSa kahevAya che. saMyama pariNAmonA vibhAgo, sthAnone saMyama sthAna kahevAya che ane saMyama dhananuM, saMyama guNonuM, saMyama bhAvonuM je saMcaya AtmAmAM thAya che, te saMyamanA paryava kahevAya che. | ra40 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt saMyamanA upalabdha AtmavikAsane arthAt Atma guNonI upalabdhi ane enA saMcayane ja paryava kahevAya che. evA saMyama paryava anaMta hoya che. emAM paNa pratyekaniyaMThAnA jaghanya ane utkRSTa paryava hoya che. e anaMtamAM paNa anaMta guNa aMtara hInAdhikatA thaI zake che. ene "chaThThANa vaDiyA" kahevAya che. chaThThANa vaDiyA vagereno artha prajJApanA pada-5, sArAMza khaMDa-damAM batAvyo che. alpabadutva-kaSAyakuzIlanAane pulAkanA jaghanyaparyavabadhAthI alpa hoya che. (navI dIkSAnA samaye) baMnenA jaghanya ApasamAM tulya hoya che. enAthI pulAkanA utkRSTa paryava anaMta guNA, enAthI bakuza-pratisevanAnA jaghanya paryava anaMta guNA. enAthI bakuzanA utkRSTa paryava anaMta guNA. enAthI pratisevanAnA utkRSTa paryava anaMta guNA. enAthI kaSAya kuzIlanA utkRSTa paryava anaMta guNA. enAthI nirgastha ane snAtakanA ajaghanya anutkRSTa(eka sarakhA) paryava anaMta guNA che. pahelAnAcAraniyaMThAnA paryavasvayaMnI apekSA ane parasparanI apekSAe chaThThANa vaDiyA hoya che. chellA be niyaMThAnA paryava parasparamAM sarakhA hoya che ane cAreyathI anaMta guNA hoya che. soLamuM yogadvAra:- enA be prakAra che. (1) sayogI ane (2) ayogI sayogImAM traNa yoga hoya che. ayogamAM eka paNa yoga hoto nathI. sataramuM upayoga dvAra - sAkAra ane anAkAra be upayoga che. aDhAramuM kaSAya dvAra - cAra kaSAya ane akaSAyI. ogaNIsamuM lezyA dvAra:-salezI, ilezyA ane alezI. vIsamuM pariNAma dvAra :- pariNAmanA traNa prakAra che- vardhamAna(vadhatA), hAyamAna(hIna thatAM), avasthita(sthira). A traNenI jaghanya utkRSTasthiti hoya che. pAMcaniyaMThAmAMjaghanyasthiti traNenI ekasamayanI hoya che. hAyamAnavardhamAnanI utkRSTasthiti aMtamuhUtanI hoya che ane avasthitanI cAra niyaMThAmAM utkRSTa sAta samayanI hoya che. nirjhanthamAMaMtarmuhUrtanI hoya che. snAtakamAM vardhamAna pariNAmanI jaghanya utkRSTa aMtarmuhUrtanI ane avasthita pariNAmanI jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa dezona koDa pUrvanI sthiti hoya che. ra1.rara. 23. mAM dvAra - (1) baMdha (ra) udaya (3) udIraNA ATha karmonI apekSA hoya che. covIsamuM upasaMpadAdhAra - pratyekanigraMbhya potAnI nirjhantha avasthAne choDe to kaI kaI avasthAne prApta kare che. te prApta karavAnA ATha sthAna kahevAyA che. (1) asaMyama(ra) saMyamasaMyama(3 thI 7) pAMca niyaMThA (8) siddhi. cha niyaMThAmAMthI bhagavatI sUtra: zataka-rapa | | ra41 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ potAno eka niyaMTho gaNyo nathI. kAraNa ke ene to choDavAnI pRcchAno ja javAba che. A prakAre A dvAramAM niyaMThAnI ApasamAM gati batAvI che. A niyaMThAvALA eka bIjAmAM Ava jA kare che. snAtaka kevaLasiddhagatimAM ja jAya che. bAkI pAMceya niyaMThA kALadharma pAmavAthI asaMyamamAM ja jAya che. ApasamAM anaMtara kyAM jAya che, te A pramANe che-(1) pulAka-kaSAyakuzIlamAM. (ra) bakuza ane pratisevanA-kaSAya kuzIla, saMyamAM saMyama, asaMyamamAM ane bakuza pratisevanA banne parasparamAM. (3) kaSAya kuzIla-snAtaka ane siddhane choDI badhAmAM jAya. nirgundha-kaSAya kuzIla ane snAtakamAM jAya. snAtaka-siddhamAM jAya. pacIsamuM saMjJA dvAra - cAra saMjJA ane no saMjJopayukata A pAMca prakAra che. chavvIsamuM AhAra tAra - AhAraka, aNAhAraka ema be prakAra che. sattAvIsamuM bhava dvAra - utkRSTa keTalA bhavomAM A niyaMThA AvI zake che. cArTa juo. aThThAvIsamuMnuM AkarSa dvAra :- eka bhava ane aneka bhavomAM keTalI vAra A niyaMThA prApta thaI zake che? cArTa juo. ogaNatrIsamuM kAla dvAra :- nirgasthanI jaghanya utkRSTa sthiti. eka jIvanI apekSA ane aneka jIvanI apekSA. trIsamuM aMtara dvAra - A be prakArathI che- eka jIvanI apekSA ane aneka jIvanI apekSA. ekatrIsamuM samughAta - sAta samudyAta che. batrIsamuM kSetra dvAraH-lokano kayo bhAga avagAhana karAya che. pAMcanirjhanthonA zarIra lokanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahe che. kevalInuM zarIra samudyAta AzrayI saMpUrNalokamAMathavA lokanA aneka asaMkhyabhAgamAMathavA asaMkhyAtamA bhAgamAM hoya che. tetrIsamuM sparzanA tAra - kSetranI samAna sparzanA hoya che. kaMIka vizeSAdhika pradeza hoya che. cotrIsamuM bhAva dvAra - upazama, kSayopazama, kSayika A traNa bhAvomAMthI koI eka bhAvathI niyaMThA thAya che. pAMtrIsamuM pariNAma tAra:- jaghanya utkRSTa keTalI saMkhyAmAM nirjhantha thAya che? emAM paNa be prakAra che. (1) navA keTalA eka sAthe bane che? ane (2) junA banelA tathA navA kula maLIne keTalA hoya che? ra4ra mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta For Private & Personal use only www.jaimembrary.org Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIsamuM alpabahutva dvAra :- cha niyaMThAmAMthI konAmAM nigraMtha ochA ane konAmAM vadhAre che ? chaH niyaMThAnA 36 dvArano cArTa : sUcanA :cArTamAM koI nirdeza samajamAM na Ave to dhAronuM varNana je upara ApavAmAM Avyu che ene dhyAnathI vAMcIne samajavAno prayatna karavo joIe. tathA cArTa pachInI TippaNI(noMdha)vAMcIne samajavAno prayatna karavo. dvAra pulAka bakuza 1 prajJApanA bheda 1 2 veda 3rAga 4 kalpa 7 jJAna ra 5 cAritra > pratisevanA'' 7 zruta 5-0 3 8 tIrtha 9liMga dravyabhAva 10 zarIra 11 kSetra janma 11 saMharaNa 12 kALa 12 ava-- sarpiNI pratisevanA kAya nirgunha kuzIla jJAnAdi 5 | AbhogAdi jJAnAdi 5 jJAnAdi pa 5 3 1 (karmabhUmi) nahIM 3 -: 2 3 3 sarAgI sarAgI sarAgI 3 4 4 2 2 2 2 1 2 3 3 3 4 9 pUrvamAM 10 pUrva 10 pUrva 14 pUrva nyUna/pUrNa tIrthamAM 31 janma/sadabhAva 12 utsarpiNI/ | 2-304/ janma/sadabhAva 3-4 bhagavatI sUtraH zataka-25 tIrthamAM 31 4 1 tIrthamAM 31 3+avedI sarAgI 5 4 apratisevI 4 1 2 2 ra 3 3 3 3-4 ArA 3-4-5 3-4-5 3-4-5 3-4-5 bannemAM 31 5 1 = paDhama vigere pa avedI avedI vItarAgI | vItarAgI 3 3 1 1 4 14 pUrva bannemAM 31 Ataka 3 1 5 guNa = 1 zruta vyatirikata bannemAM 31 3 1 2 2 3 3 3-4 3-4 3-4-5 | 3-4-5 ra43 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra pulAka nirjhanya snAtaka | 12 saMharaNa | 4 | 1ra no utsava | 1(mahA janma/saMharaNa || videha) / bakutha pratisevanA kaSAya kuzIla sarvatra | = | 1/4 pavibhAga | - X 13 gati mokSa 13sthiti 1 thI 8 1 thI 12 vaimAnika | pa aNuttara devaloka ! devaloka badhA ! deva 2 palya 2 palya | 2palya | ra palya | 33 sAgara) 18 sAgara ) rara sAgara rara sAgara 33 sAgara, 4 asaMkhya sAdi anaMta x 13 padavI 14 saMyama sthAna 2 asaM. | 3 = 1 alpa 1 alpa anaMta chaThThANa0] anaMtamo 14 alpa bahutvaguNA 15 paryava 15 julAka paryAvavaDiyA 15 bakuza pratisevanA paryava anaMtamo chANa bhAga bhAga vaDiyA anaMta chANa anaMtamo bhAga guNa 15 kaSAya chaThThANa anaMtamo | anaMtamo bhAga. phizIla bhAga sarakhA sarakhA 15 nirjhanya snAtaka anaMta guNa $TI II 15 h alpabahutva| 7 anaMta guNA ( 3 ) 3/ayogI | | h h 16 yoga 17 upayoga 18 kaSAya 19 zyA 20 pariNAma w che | |4| 4,3,2,1 | akaSAyI 1 | 1/alezI bh bh ra44 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - nA dvAra | pulAka | bakuza snAtaka pratisevanA kaSAya nirganya T kuzIla 20 vardhamAna sthiti aMtamuhUta ra0 hAyamAna sthiti 1 samaya aMtamuhUta 1 samaya aMtamuhUta 1 samaya 7 samaya 20 avasthita sthita 1 samaya | aMtamuhUta aMtamuhUta ja. dezona karoDa pUrva -u. 1/abaMdha | 7 | -8 | 7-8 | 7-8- 21 karma baMdha rara udaya (vedana) 23 udIraNA 24 uvasaMpadA (gata) saMyama vigeremAM 25 saMjJA 7,8,6 7,8,6 | 7,8,6,51 5,2 rAanudIraNa mokSa no saMjJopayukta no saMjJo payukta AhAraka bane | V8 1/3 1/mokSa 2 AhAra ra7 bhava ja u 28 AkarSa 1bhavamAM aneka ra/5 bhavamAM aMta, rasthiti 1 jIva 1/3 18 | 13. 1/aneka vakhata sau vakhata ra/aneka vakhata hajAra aMtarmuhUrta | 1 samaya, dezona karoDa pUrva 1 samaya | zAsvata aMtarmuhUrta ja. aMtarmu u. ardha pudgala aMtarmuhUrta 1 samaya dezonA karoDa 1 samaya aMtarmuhUrta aneka jIva zAsvata 30 aMtara jIva bhagavatI sUtraH zataka-ra5 ra45 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra aneka jIva 31 samuddAta 3ra kSetra (avagAhana) 33 sparzanA 34 bhAva 35 parimANa navA 35 navA junA pulAka ja. eka samaya u. saMkhya varSa 3 kramazaH asaMkhyAza loka asaMkhyaza loka sAdhika kSayopazama bhAva o/1/ aneka sau 0/aneka hajAra 13 2 saMkhya guNA bakuza pratisevanA x 5 = aneka sau karoDa X 4 = 5 - kapAya kuzIla v= X S ioe aneka hajAra aneka hajAra karoDa S= nirgunha ja. 1 samaya u.dra mAsa X = 2 bhAva 0/1/ 162 0/1/ aneka sau. 1 alpa snAtaka * 1 sarva loka |Adi asa loka sarva loka Adi asaMkhyAza loka yika bhAva 0/1/ 108 36 alpa bahutva sUcana : noMdha :- (1) pulAka vigerenA 5-5. prakAra mATe sArAMza khaMDa-2 juo. (2) pulAkamAM sthita, asthita ane sthavira A traNa kalpa che. nirprantha snAtakamAMsthita, asthita ane kalpAtIta A traNa kalpa che. jyAM cAra che, tyAM kalpAtIta nathI. (3) jayAM barAbara (-)nuM cinha che tyAM eno artha che ke, enA pUrvavartI niyaMThAnI samAna che. jema ke pratisevanA dvAramAM nirpranthamAM barAbaranuM cinha che to te kaSAya kuzIlanA sarakhuM apratisevI jANavuM. A pramANe sarvatra badhA cArTamAM ema ja samajavuM. (4) cAritra dvAramAM je paNa saMkhyA che te cAritra kramazaH jANavu. (pa) pulAkanuM jaghanya zrutajJAna 9 mAM pUrvanI trIjI AcAra vastu(trIjo adhyAya) ra46 aneka karoDa 3 saMkhya guNA mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta :: Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. arthAt 8 pUrvonuM jJAna saMpUrNa ane 9 mAM pUrvanuM adhyayana cAlatuM hoya ene pulAka labdhi thaI zake che. utkRSTa pUrNa 9 pUrvanA jJAnavALA pulAka labdhi prayoga karI zake che. navapUrvathI vadhu jJAnavALA pulAka labdhiprayoga karatA nathI. jo kare to pUrvathI vadhArenuM jJAna ghaTIne 9pUrvamAM AvI jAya che. (6) bakuza vigeremAM jaghanya zruta-aSTa pravacanamAtAnuM che. cArTamAM kevaLa utkRSTa ja ApyuM che. (7) pulAkanuM saMharaNa thatuM nathI. enuM tAtparyae che ke akarmabhUmi athavA anya akarmaka ArAnA sthAna para pulAka labdhi saMpanna sAdhunuM saMharaNa karI rAkhI de to paNa tyAM labdhi prayogano prasaMga Avato nathI. A apekSAe saMharaNano niSedha samajavo. paraMtu koIpulAka labdhi saMpanna aNagArane bharatakSetranA ekakSetrathI bIjA kSetramAM koIdevasaharaNa karIne mUke to tyAM Avazyaka thavA parate aNagAra pulAka labdhino prayoga karI zake che. niSedha karavAno Azaya labdhi prayoga mATenA ayogya bharata sivAyanA anya kSetra tathA ArAo che. tenI apekSAe ja saMharaNa AzrI samajavuM joIe. () saharaNanI apekSA "sarvatra" kahevAno Azaya che- chae ArA ane cAre pavibhAgamAM maLe. (9)no utsarpiNIno artha, noutsarpiNIno avasarpiNI = mahAvidehakSetra ane akarma bhUminA traNe pavibhAga. (10) chaThThANa vaDiyAno artha prajJApanA pada pa mAM Apyo che. paMdaramA paryava dvAranA cArTamAM niyaMThAnI, 6 niyaMThAthI paryAyanI sarakhAmaNI alaga alaga batAvI che. 'dvAra' nI kolamamAM kahelA pulAkavigere cha e kolamamAM kahelA pulAkavigerethI - evusamajavu (11) paMdaramAM dvAramAM paryavanuM alpabadutva kahyuM che. tyAM 1/ra no matalaba jaghanya paryava/utkRSTaparyava che. arthAt pulAkanA jaghanya sauthI alpa che ane utkRSTa bIjA naMbaramAM anaMtaguNA che. 1/6 no matalaba che kaSAya kuzIlanA jaghanya paryava sauthI alpa che tathA pulAkanA jaghanya sarakhA che ane utkRSTa paryavanA alpa bahutvamAM chaThThA naMbare che ane anaMta guNa to jAte samajI levA. A pramANe 34 ane 3/5 no matalaba paNa samajavo.je1-1athavA 3-3athavA-bevakhata aMka ApavAmAM AvyA che, eno matalaba che ke te ApasamAM sarakhA che. enA alpa bahuvano naMbara ekasarakho che. (12) udIraNAmAMkarma AyunathI. karmanavedanIyanathI.pakarma =mohanIya nathI.2karma= nAma ane gautrakarma, (13) pariNAmakAramAM)/1/aneka sau = AmAM zUnyano matalaba che ke kayAreka eniyaMThAmAM ekapaNa hotA nathI. ekano matalabajaghanya 1-2-3, aneka sauno matalabautkRSTa eTalA thaI zake che. navA no matalaba pratipadyamAna= e niyaMThAmAM navA praveza karavAvALA. navA junAno bhagavatI sUtraH zataka-rapa _| | rajhao | raja Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matalaba = pUrva pratipanna arthAt kula keTalA thAya che. navA junAmAM jyAM zUnya nathI te eTalA ja haMmezA zAsvata maLe che. uddezaka : pAMca saMyatanA 36 dvArano cArTa :- dvAra sAmAyika 1 prajJApanA 2 veda 3rAga 4 kalpa 5 niyaMThA 6 pratisevanA 7 zAna zrutabhaNe 8 tIrtha 9 liMga 10 zarIra 11 kSetra(janma) saMharaNa 12 kALa avasarpiNI janma/ sAva utsarpiNI janma/sadbhAva saMharaNa no utsarpiNI janma/saMharaNa ra48 2 prakAra 3/avedI sarAgI 5 4 3 4 14 pUrva 3-4-5 ArA chedopasthApa nIya 2prakAra 2-3-4/ 3.4 sarvatra 1/4 3/avedI = 3 4 3 4 bannemAM 3/1 5 15 10 karmabhUmi karmabhUmi sarvatra sarvatra 3 2 3-4-5 == tIrthamAM 31 5 sarvatra x/4 parihAra vizuddha 2 prakAra 2(strI nahIM) 3 1 1 4 dezona daza pUrva tIrthamAM 11 3 10 karmabhUmi x ra 3-4/ 3-4-5 X x sUkSma saMparAya 2 prakAra avedI 3 1 1 4 14 pUrva bannemAM 31 3 15 karmabhUmi sarvatra 3 sarvatra 1/4 yathAkhyAta 222 prakAra avedI vItarAgI 3 2 1 5 14 pUrva bannemAM 31 3 15 karmabhUmi sarvatra 3 sarvatra 1/4 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 13 gati | sAmAyika , chedopasthApa- parihAra | sUma | yathAkhyAta | nIya vizuddha saMparAya vimAnika 8mAM aNuttara aNuttara devaloka vimAna vimAna sudhI 2 palya, 2 palya 33 sAgara 33 sAgara 33 sAgara 18 sAgara badhA sthiti padavI 1 1 alpa anaMtamobhAga anaMtamobhAga anaMtamo bhAga 14 saMyama sthAna | asaMkhya alpa bahutva 4 asaMkhya guNA 15 paryAva anaMta 15 sAmAyika chaThThANavaDiyA chedopasthA- chaThThANavaDiyA panIya parihAra- chaThThANavaDiyA vizuddha sukSmasaMparAya | anaMtaguNA yathAkhyAta anaMtaguNA alpabadutva 1/4 16 yoga 17 upayoga 18 kaSAya 4/3/ra 19 vezyA chaThThANavaDiyAanaMtamobhAga sarakhA | 7 anaMtaguNA 3ayogI 1/4 pa/s ! akaSAyI 1/alezI 20 pariNAma aMtamuhUta vardhamAnasthiti hAyamAnasthiti avasthitasthiti 1 samaya aMtamuta 1 samaya aMtamuhUta 1 samaya 7 samaya dezona karoDa pUrva.u. aMtamuhUta ja. 1/abaMdha [21 karma baMdha | 7-8 | 7-8 | 7-8 |_ bhagavatI sUtraH zataka-rapA | | ra49, ra49 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAra 22 udaya 23udIraNA 24 uvasaMpadAgata 25 saMjJA 26 AhAra 27 bhava jauM. 28 AkarSa 1 bhavamAM 28 aneka bhavamAM 29 sthiti ekanI 29 sthiti anekonI 30 aMtara eka jIva aneka jIva 31 samuddhAta 32 kSetra (ava gAyana 33 kSetra sparzanA 34 bhAva 35 parimANa navA 35 navA junA 36 alpabahutva 250 sAmAyika chedopasthApa parihAra nIya vizuddha 8 9-6-9 2 5 1 1/3 1/3 8 9-6-9 4 5 1(AhA2ka) 1/8 1/aneka so 2/aneka hajAra 1 samaya/ dezona-- karoDapUrva zAsvata ja.aMtarmu u.ardha pud /nahIM. kramazaH asaMkhyAMza loka asaMkhyAza sAdhika kSayopazama O/1/ aneka hajAra karoDa 5 8 7-8-6 5 5 1 18 1/120 22960 250 varSa 1/2 kro. kro. sAgara =/63000 varSa sAdhika ja-18kro.kro. sAgara--u. 4 = = = 27 0/1/aneka so karoDa 7 4 =(29 varSa ochA {84000 varSa sAdhika 18 krokro. sAgara 3 0/1/ aneka hajAra aneka so. sUkSma saMparAya 0/1/aneka hajAra 2 saMkhyAta guNA 8 5 1/3 1/4 1 samaya/ 142 varSa 58 varSa ochA aMtarmuhUrta be.kro.pUrva 4 3 nosaMjJopayukta nosaMjJopayukta 1 banne 1/3 1/2 229 1 samaya/ aMtarmuhUrta =/4.1 samaya u-6 mAsa X 0/1/162 yathAkhyAta 0/1/ aneka so 1 alpa 74 pa/ra/x 25 1 samaryA dezona karoDapUrva zAsvata ={x 1 sarva loka Adi sarva loka vigere upazama-yika aneka karoDa 3 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ noMdha :- (1) tapa karavA vALA ane karelA ema be bheda parihAra vizuddhinA che. saMkilaSyamAna ane vizuddhayamAna(paDatA-caDhatA) ema be bheda sUkSma saMparAyanA che. yathAkhyAtanA traNa prakAre be--be bheda che--(1) upazAMta moha, kSINa moha (2) chadmastha, kevaLI (3) sayogI, ayogI. (2)chedopasthApanIyaane parihAravizuddhacAritramAM asthitakalpa ane kalpAtIta be nahIM hovAthI traNa kalpa che. sUkSma saMparAya ane yathAkhyAtamAM sthita, asthita ane kalpAtIta A traNa kalpa hoya che. (3) sAmAyika chedopasthApanIyamAM - mULa guNa ane uttara guNa pratisevanA e be ane trIjo apratisevanA e traNa bheda che. zeSa traNa cAritramAM apratisevI eka ja vikalpa che. (4) sAmAyika cAritra eka bhavamAM seMkaDo vAra AvI zake che. paraMtu chedopasthApanIyamAM evuM hotuM nathI. te to utkRSTa 120 vAra ja AvI zake che. jemAM paNa parihAra vizuddhathI aneka vAra Avavu, sAmAyikathI Avavu ane asaMyamamAM jaI Avavu vigere no samAveza che. ATha bhavanI apekSA utkRSTa 960 vAra Ave che. (5) ogaNatrIsa (29) varSanI uMmara pahelAM parihAra vizuddha cAritra grahaNa karI zakAtu nathI. tIrthaMkaranA zAsananI apekSA chedopasthApanIyanA 250 varSa jaghanya kALa che ane utkRSTa zAsana cAlavAnI apekSA ardhA kroDAkroDa sAgaropama che. parihAra vizuddha cAritranA be pATa paraMparAnI apekSA jaghanya 142 varSa thAya che. utkRSTa be karoDa pUrva 58 varSa ochA thAya che. (6) eka jIvanI apekSA aMtara (jaghanya ane utkRSTa) pAMceya cAritranA sarakhA che. aneka jIvanI apekSA be cAritra zAzvata che. sUkSma saMparAyamAM utkRSTa 6 mahinA sudhI koI thatA nathI. chedopasthApanIya-21000 nA traNa ArA (chaThTho, pahelo, bIjo) sudhI thaze nahi. parihAra vizuddha jaghanya 21000 varSanA cAra ArAnA 84000varSa (5,6,1,2ArA) sudhI thatA nathI. utkRSTa yugaliyA kALanA ArA sudhI thatA nathI. jethI (2+3+4+4+3+2=) 18 kroDAkroDa sAgara kALa thaI jAya che. (7) chedopasthApanIyamAM pUrva pratipanna (navA junA) kayAreka thAya che. kayAreka thatA nathI. bharata, airAvatamAM ja thAya che. mahAvidehamAM hotA nathI. bharatamAM paNa koI ArAmAM thAya, koI ArAmAM thatA nathI. jyAre thAya che tyAre jaghanya 1.2.3. utkRSTa bhagavatI sUtraH zataka-25 ra51 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka so karoDa thaI zake che. ahIM mULa pAThamAM lipi doSathI athavA koI kAraNathI jaghanya utkRSTa anekaso karoDa hovAnuM kahyuM che. jo ke pAThaazuddha che. kAraNa ke jayAre paNa thatA nathI tyAre navA eka sAthe utkRSTa aneka so ja utpanna thaI zake che. tyAre pahelA ja samayamAM aneka sothI, aneka so karoDa kevI rIte thaI zake? eTale nakkI jate pAThaazuddha che. A sUtra pramANathI ja spaSTa che. eTale jaghanya 1.ra.3aneka so vigere mAnavuM ja upayukta che. (8)pulAkanirgastha snAtakatathA parihAravizuddhasUmasaparAyayathAkhyAtacAritra, A avasarpiNInA pAMcamAM ArAmAM janma levAvALAne prApta thavAno spaSTa niSedha karyo che. paraMtu utsarpiNInA bIjA ArAmAM janma lenArAne A pulAka vigere badhA thaI zake che. A banne "dukhamI" ArAnI vizeSatA che. (9) bAkI TippaNa, (noMdha) sUcanAo pUrvaniyaMThAnA cArTa anusAra samajI levA. saMjayA nicaMThA prakaraNa samApta che sUcanAH- (1) prAyazcittanA prakAra, AlocanAnA prakAra pratisevanAnA prakAra, AlocanA prAyazcitta kartA tathA prAyazcittadAtAnI yogyatA vigere varNana nizItha sUtra sArAMza khaMDa-4nA pariziSTamAM juo. (2) tapanA bheda prabheda ane svarUpa tathA dhyAna saMbaMdhI vistRta vicAraNA aupapAtika sUtra sArAMza khaMDa-7mAM juo. (uddezakaH 8-12) (1) jIva potAnA adhyavasAya ane yoganI sammizraNa avasthAthI parabhavano AyuSyabaMdha kare che. Ayu(AyuSya karmanA dalika) bhava(bhava nimitaka avagAhanAdi bola) ane sthiti(AyuSya karmanI sthiti) nA kSaya thavAthI jIvanuM parabhavane mATe gamana thAya che. te gati zIdhragAmI hoya che. jIva potAnI Rddhi karma ane prayogathI ja parabhavamAM jAya che. A pramANe jIvanI jema ra4 daMDaka, bhavI, abhavI, samadaSTinuM kathana paNa samajavuM. utkRSTa vigraha gati ekendriyanI cAra samaya, zeSa daMDakanI traNa samayanI thAya che. A gati kUdanAra puruSanI gatinA sarakhIplavakagati rUpa hoya che. arthAt eka sthAnathI uThI ane sIdhA tarata ja bIjA sthAna para pahoMce, A plavaka gati che. che zataka rapa/1ra saMpUrNa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta rApara Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40bolanI baMdhI adhikAra H : A zatakamAM agiyAra uddezaka che ane agiyAra ja dvAra che. jenA 47 bola hoya che. karma baMdha ane abaMdha saMbaMdhI cAra bhaMga hoya che. samuccaya karma (pApa karma) ane ATha karma ema 9 gamaka che. samuccaya jIva ane 24 daMDaka ema 25 sthAnonI apekSA saMpUrNa varNana karyuM che. agiyAra dvAra tathA 47 bola :- jIva-1, lezyA-8, pakSa-ra, dRSTi-3, ajJAna-4, jJAna-6, saMjJA-5, veda--pa, kaSAya-6, yoga-5, upayoga--2 A kula-47 bola che. kyAM keTalA kayA bola :- nArakImAM jIva bhavanapati vyaMtaramAM jayotiSI ane be devaloka trIjAthI traiveyaka sudhI pAMca aNuttara vimAna pRthvI, pANI, vanaspati baMdhI zataka-26 teu vAyu traNa vikalendriya tiryaMca paMcendriya bhagavatI sUtraH zataka-ra6 bola 35 37 34 33 26 27 ka 31 40 vivaraNa cAra lezyA, 2 jJAna, no saMjJA, 3 veda, akaSAya, ayoga A 12 ochA thayA eka lezyA ane eka veda vadhyA 37 mAM traNa lezyA ochI 34 mAM eka veda ochuM kRSNa pakSa, 2 dRSTi, 4 ajJAna ochA 33 mAM jIva, pa lezyA, 2 pakSa, 1 dRSTi 3 ajJAna, 4 saMjJA, 2 veda, 5 kaSAya, 2 yoga, 2 upayoga = 27 27 mAM tejo lezyA ochI manuSya 47 baMdha, abaMdhanA cAra bhaMga H (1) bAMdhyu hatuM. bAMdhe che. bAMdhaze. (bAMdhyA, bAMdhe, bAMdhasI.) (2) bAMdhyu hatuM. bAMdhe che. bAMdhaze nahIM. (bAMdhyA, bAMdhe, nahIM bAMdhasI) (3) bAMdhyu hatuM, bAMdhatA nathI, bAMdhaze. (bAMdhyA, nahIM bAMdhe, bAMdhasI) samadaSTi, 3 jJAna, 1 vacana yoga 26 mAM vadhyA. alezI. avedI, akaSAyI, ayogI, no saMjJA, 2 jJAna, A 7 ochA badhA 253 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (4) bAMdhyuM hatuM, bAMdhatA nathI, bAMdhaze nahIM. (bAMdhyA, nahIM bAMdhe, nahIM bAMdhasI.) karmomAM baMdhInA cAra bhaMgonA astitva: karma | pahelo bhaMga | bIjo bhaMga | trIjo bhaMga | cotho bhaMga | | 1 pApa karma moha | abhavI vigere kSepaka zreNInA | upazama zreNI | 12-13-14 karmamAM nI apekSA | mAM guNa sudhI | guNasthAnamAM 2 jJAnavaraNIya 10mA guNa | carama samayamAM agiyAramA ! 12-13-14 vigere pa mAM nA dvi carama guNasthAnamAM | guNasthAnamAM. samaya sudhI 3 vedanIya karma teramAM guNa che. teramAM guNa 14 mAM guNa dvi carama nA carama sthAnamAM samaya sudhI | samayamAM 4 AyuSya karma abhavI vigerenI AgalA | acarama zarIrI carama zarIrI nI apekSA | bhavamAM ra3 AyuSya sudhI athavA mokSa gAmI | manuSyAya bAMdhelA jIvamAM 47 bolo para daMDakanA mAdhyamathI baMdhInA bhaMga - | karma | jIva | bola bhaMga | moha karma | jIva manuSya 20 (jIva, salezI, zuklakezI, (pApa kama) zukla pakSI, samyagdaSTi, 5 jJAna, no saMjJA, avedI, sakaSAyI, lobha, 4 yoga, 2 upayoga= 20) moha karma 3 (alezI, kevalI, ayogI) mAM 1 (cotho) (pApa kama) moha karma 1 (akaSAyI) mAM ra(34) (pApa kama) moha karma 23 (bAkI bola badhA) mAM 2.(1.2) (pApa kamI | moha karma | ra3 daMDaka | yathAyogya (jemAM jeTalA bola hoya emAM) | 2.(1.2) (pApa karma) pAMca karma | jIva manuSya 18 (sakaSAyI ane lobha ochA 20)mAM | 4 pAMca karma 3 (alezI, kevaLI ayogI) mAM 1(4) rapa4 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karma pAMca karma 1 (akaSAyI) mAM pAMca karma 25 (bAkI badhA) pAMca karma 23daMDaka yathA yogya bolomAM. vedanIya karma jIva manuSya 12 (jIva, salezI, zuklalezI, zuklapakSI, samadaSTi, sanANI, kevalajJAnI, no saMjJA, avedI, akaSAyI, be upayoga, A 12)mAM. 2 (alezI, ayogI) mAM 33 bola. (bAkI badhA) mAM yathA yogya bolomAM Ayu karma Ayu bhagavatI jIva 23daMDaka jIva 1 kRSNapakSamAM 3 mizra dRSTi, avedI, akaSAyImAM 3 alezI, kevalI, ayogImAM 2 manaH paryava, no saMjJAmAM 38 (bAkI badhA) mAM naraka devamAM 2 (kRSNa lezI, kRSNa pakSI) mAM 1 (mizradaSTi) mAM bAkI bolomAM yathA yogya badhAmAM sarvArtha siddha pRthvI, pANI, 1 tejo lezyAmAM vana 1 kRSNa pakSamAM 25 (bAkI badhA) mAM yathA yogya (badhA) mAM teu vAyu vikalendriya | 4 (samadaSTi 3 jJAna) mAM 27 (bAkI badhA) 1 kRSNa pakSI 1 mizra daSTi tiryaMca paMcendriya sUtraH bola : zataka-rapha bhaga 2 (3.4) 2 (1.2) 2. (1.2) 3.(1.2.4) 1(cautho) 2 (1.2) 2 (1.2) 2 (1.3) 2 (3.4) 1 (4) 3 (1.3.4) 4 bhaMga 2 (1.3) 2 (3.4) 4 bhaMga. 3 (2.3.4) 1 (3) 2 (1.3) 4 bhaMga 2 (1.3) 1 (3) 2 (1.3) 2 (1.3) 2 (3,4) pa Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , , , , , jIva bola bhaga pa (samadaSTi 4 jJAna) 3 (1.3.4) 33 (bAkI badhA) mAM 4 bhaMga manuSya | 3 (alezI kevalI, ayogI) mAM 1 (4) 3 (mizradaSTi, avedI, akaSAyI) mAM 2 (3.4) 7 (samadaSTi, 5 jJAna, no saMjJA) mAM 3 (1.3.4) 1 (kRSNa pakSa) mAM 2 (1.3) 33 (bAkI bola) mAM 4 bhaMga anaMtarotpannaka vigere cAramAM bolaH bola vivaraNa nArakImAM | 3ra | (mizra daSTi, 2yoga ochA- 35 mAM) bhavanapati aMtara 34 ] 37 mAM traNa ochA jayotiSI 2 deva 31 | 34 mAM traNa ochA 3 thI raivayaka 30 33 mAM traNa ochA 5 aNuttara deva. ra6 mAM be yoga ochA pAMca sthAvara ra726 pUrvavat traNa vikasendriya 31 mA vacana yoga ochA tiryaMca paMcendriya 35 | 40 mAM mizra daSTi, vibhaMga, avadhi, ra yoga A paMca ochA manuSya 3 (alezI, kevalI, ayogI) 3 (mizradaSTi, | avedI, akaSAyI) 2 (mana:paryava no saMjJA) 2 yoga, 1vibhaMga, A 11 ochA thayA 47mAM anaMtarotpannaka vageremAM baMdhInA bhaMga: 7 karma | 24 daMDaka yathA yogya badhA bolomAM 2 (1.2) Aya karma | 23 daMDaka yathA yogya badhA bolomAM manuSya 1 kRSNa pakSamAM 35 bAkI badhAmAM 2 (3-4) A rIte anaMtarotpannaka, anaMtarAvagADha, anaMtarAhAraka ane anaMtara T 5 , 24 30 36 1 (3) rapa6 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta, Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paryAptanA cAra uddezaka pUrNa thAya che. paramparotpannaka vigerenA cAra uddezaka, pahelA uddezaka sarakhA che. dazamA carama uddezakanuM varNana paNa e ja pramANe che. agiyAramAM acarama uddezakamAM- alezI, kevalI, ayogI, A traNa bola nathI. 44bola ja che. baMdhInA bhaMga traNa ja che. cotho bhaMga nathI, kAraNa ke mokSa na janAra ja hoya che. eTale sarvArtha siddhanI pRcchA paNa nathI. uddezaka 2 thI 11 sudhImAM samuccaya jIvanI pRcchA nathI. agiyAra uddezakanAM nAma: (1) samuccaya- audhika. (ra) anaMtara utpannaka = prathama samayotpanna, (3) paraMparA utpannaka = bahu samayavartI (4) anaMtarAvagADha = prathama samayasthAna prApta (5) paraMparAvagADha (6) anaMtarAhAraka = pahelA samayanA AhAraka (7) paraMparAhAraka (8) anaMtara paryAptaka= prathamasamayanA paryAtmaka (9) paraMparaparyAptaka (10) carama-ejabhAvamAMmokSa janAraathavAe avasthA bhavamAMpunaHna AvanAra (11) acarama-abhavI, acarama zarIrI tathA A bhavamAM punaH AvanAra. TippaNa-1(janmanapuMsakanI mukti) -anaMtarotpannakavigerecAreya janmanA prathamasamayavartIvigere hoya che. eTale Ayukarmano baMdha karatA nathI.ane karmanA baMdha avazya kare che. manuSyamAM kRSNapakSa sivAya badhA jIva eja bhavamAM mokSa jaI zake che. kAraNa ke emAMAyubaMdhamAM cotho bhaMga kahyo che. anaMtarotpannaka manuSyamAM vedatraNeya kahyA che. eTale janma samayanA traNa vedavALA e AkhA jabhavamAM Ayu bAMdhe nahIM. ane mokSa jAya tyAre cotho bhaMga thAya che. eTale traNe veda eja bhavamAM mokSa jaI zake che. AnAthI jajanmanapuMsakanuMmokSa javuMsiddha thAya che. che zataka ra6 saMpUrNa | zataka : ra0 chavIsamAM zatakamAM karma baMdha' saMbaMdhI je varNana 11 uddezakomAM karyuM che te ja varNana ahIMyA paNa karma karavAnI apekSA samajavu. ahIM baMdha sivAya saMkramaNa vigere karaNa samajavA. agiyAra uddezaka paNa e ja pramANe samajavA. zataka ra0 saMpUrNa zataka : 28 (1) badhA jIvoe pApakarmanA samArjana, saMkalana, bhUtakALamAMtiryaMcagatimAM bhagavatI sUtraH zataka-ra6/ra0ra8/ra9 rapa0 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - - -- - karyA. (ra) athavA tiryaMca manuSyamAM (3)tiryaMca narakamAM (4) tiryaMca devamAM karyA hatA. (5) tiryaMca narakamanuSya (6) tiryaMca narakadevamAM. (7) tiryaMca manuSyadevamAM karyAhatA. athavA (8) tiryaMcanarakadeva manuSyamAM karyA hatA.A judA-judAjIvomAM kula-8bhaMga ja thaI zake che. uparokta ra6mAM zatakamAM kahela 11 dvAranA 47 bolomAMthI jayAM je bola maLI zake emAM samArjinanA ATha bhaMga kahevA, pachI jJAnAvaraNIya Adi ATha karmonA samArjananI apekSA paNa ATha bhaMga kahevA, pachI anaMtarotpannaka vigere agiyAra uddezAmAM paNa je bola hoya emAM ATha ATha bhaMga kahevA. nodhaH- ahIM prathama bhaMgathI evA jIvonI siddhi thAya che ke jeo bhUtakALamAM anAdithI Aja sudhI tiryaMca gatimAM ja che. enAthI avyavahAra zazino svIkAra thAya che. che zataka 28 saMpUrNa che. zataka : ra9 jIva pApa karmavedanano prAraMbha ane vedananI samApti sAthe paNa kare che ane alaga alaga paNa enA cAra bhaMga bane che. ahIM karma vedananI pRcchA bhava sApekSa che. eTale je (1) sAthe janme, sAthe mare te e bhavanA karmavedana sAthe prAraMbha kare che ane sAthe ja samApta kare che. (ra) je sAthe janme ane alaga alaga mare to te prAraMbha sAthe kare paraMtu samApti alaga alaga samayamAM kare. (3) jo alaga samayamAM janme ane sAthe mare to te e bhavamAM karma vedanA prAraMbha alaga alaga samayamAM kare ane samApti sAthe kare. (4) jo alaga samayamAM janme ane alaga samayamAM mare to te e bhava saMbaMdhI sarve(badhA) karmavedana alaga alaga prAraMbha kare ane alaga alaga ja samApta kare. A pramANe 11 dvAra, 47 bola, 8 karma, 24 daMDaka saMbaMdhI upara kahelA varNanamAM A cAreya bhaMga kahevA. pachI anaMtarotpannaka vigere cAra udezAmAM be bhaMga ja kahevA. paraMparAtpannakavigere bAkI badhA (6) uddezakamAM cAra bhaMga kahevA. anaMtarotpannakavigeremAM badhA jIva sAthe ja janme che. alaga samayamAM janmavAno vikalpa tyAM hoto nathI. eTale cAra bhaMga na banatA be bhaMga ja bane che. che zataka ra9 saMpUrNa che rapa8 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samavasaraNa adhikAra H samavasaraNathI ahIM "vAda" siddhAMta ane vAdI kahevAya che. A vAdI cAra prakAranA hoya che. (1) kriyA vAdI, (2) akriyA vAdI (3) ajJAnavAdI (4)vinaya vAdI. e cAre ya ahIM samavasaraNa saMjJAthI varNita che. kayAMka A cAra vAdionA bheda ekAMtavAdI rUpamAM kahIne badhAne mithyAdaSTi gaNyA che. tyAM A cArene 33 bheda (180+84+67+32) mAne che. paraMtu prastuta prakaraNamAM kriyA vAdIthI samyagdaSTi tathA jJAna kriyAnA sumeLavALA, syAdvAdamaya samyag siddhAMtanuM grahaNa karyu che. bAkI traNe ekAMtavAdI mithyAdaSTirUpamAM svIkAra karyA che. emAM (1) akriyAvAdI jJAna mAtrathI kalyANa thavuM mAne che ane kriyAno niSedha kare che. (2) ajJAnavAdI- jJAnanuM khaMDana kare che ane ajJAna ane zUnyatAthI mukti mAne che. (3) vinaya vAdI- kevala vinayathI ja mukti mAne che. jJAna, kriyA baMneno niSedha kare che. je koIne paNa jue, je koI paNa maLe ene praNAma kare. eTale kevaLa namratA, vinayathI ja kalyANa thaI jaze. jJAna kriyAnI mahenata karavI te vyartha mAne che. pUrvamAM kahelA 11dvAronA 47bolomAM A cAreya samavasaraNomAMthI keTalA samavasaraNa maLe che? kayA bolamAM kayA samavasaraNamAM, kayA daMDakamAM keTalI gatinA Ayu baMdha thAya che? kayo bola bhavI athavA abhavI che; vigere viSayonA varNana A prakaraNamAM karyA che. samuccaya jIvanA samavasaraNa vagere : : 47 bola kRSNa pakSI, mithyAdaSTi, cAra ajJAna mizrardaSTi samyagdaSTa, cAra jJAna traNa azubha lezyA traNa zubha lezyA zataka 30 bhagavatI : zataka-30 sUtraH samavasaraNa 3 2 ajJAna vinaya 1 kriyA 4 4 4 gatinA abaMdha AyubaMdha 2 deva, manuSyanA kriyAvAdI-manuSya/abaMdha 3 samavasaraNa-4 gatinA kriyA vAdI--deva, manuSyanA 3, samavasaraNa-3 gatinA 259 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naraka | mana: paryava jJAna no saMjJopayukta | 1 | vaimAnika devanA avedI, akaSAyI, ayogI abaMdha alezI, kevalI bAkI rara bola kriyA vAdI - 2 gatinA ( 3 samavasaraNa-4 gatinA 24 daMDakamAM samavasaraNa vigere : daMDaka | 47 bola samavasaraNa AyubaMdha naraka kaSNa pakSI vi. bola | 3 | 2 (manuSya tiryaMcanA) naraka | mizra daSTi | 2 abaMdha naraka samyagdaSTi 4 jJAna | 1 manuSyanA bAkI 23 bola kriyAvAdI-manuSyanA 3 samavasaraNa-banenA devaraiveyaka sudhI | kRSNa pakSI vigere bola | manuSya tiryaMcanA mizradaSTi abaMdha samyagdaSTi 4 jJAna manuSyanA bAkI ra3 bola kriyAvAdI-manuSyanA 3 samavasaraNa baMnenA navamA devalokathI AgaLa kevaLa manuSyAyunA aNuttara deva 26 bola | manuSyAyu traNa sthAvara tejo vezyA | ra akriyA | abaMdha ajJAna traNa sthAvara bAkI 26 bola 2 akriyA | manuSya tirya. ajJAna teu vAyu. rabola 2 akriyA | 1 tiryacca Ayu ajJAna vikalendriya samyagudRSTi 3 jJAna 1 | abaMdha vikasendriya | 27 bola (bAkI) | 2 uparavat bane tiryaMca paMcendriya kRSNapakSI vigere da. 3 | 4 (cAre Ayu) 260 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96) [tiryaMca paMcendriya tiryaMca paMcendriya tiryaMca paMcendriya. 47 bola samavasaraNa AyubaMdha mizradaSTi 2 ajJAna abaMdha | vinaya samyagdaSTi 4 jJAna | 1 vimAnika devonA traNa lezyA kRSNAdi kriyAvAdI - abaMdha ( 3 samavasaraNa-4 gatinA traNa zubha lezyA kriyAvAdI-vaimAnikanA 3 samavasaraNa-3 gatinA (zeSa bola) rara kriyAvAdI-vaimAnikanA 3 samavasaraNa-4 gatinA | 18 bola tiryaMca paMcendriya samAna.... | tiryaMca paMcendriya | | tiryaMca paMcendriya manuSya manuSya manuSya manuSya mana:paryava jJAna, 1 * vaimAnikanA no saMjJA avedI vigere 5 | abaMdha bAkI rara bola kriyAvAdI vaimAnikanA 3 samavasaraNa-4 gatinA | noTa - kriyAvAdI samavasaraNa ane mizradaSTi ekAMta bhavI hoya che. bAkI badhA bola bhavI, abhavI banne hoya che. evuM sarvatra pUrAzatakamAM samajavuM. (2) traNa samavasaraNa jyA kahyA che tyAM eka kriyAvAdI samavasaraNa nathI. anaMtarotpanaka vigere cAra uddezaka - ra6 mAM zatakanI samAna 47 bolamAMthI maLa vAvALA bola kahevA e badhA bolomAM samavasaraNa uparokata cArTa anusAra jANavA, arthAtu cArTamAM kahelA bolomAM mana, vacana, yoga ane mizradaSTi jyAM paNa che te kADhI nAkhavA ane bAkI badhA bola cArTa anusAra jANavA. AyunA badhA bolomAM abaMdha kahevA. kAraNa ke A anaMtarotpanaka vigere Ayu bAMdhatA nathI. paraMparAtpanaka vigere bAkI uddezaka paNa prathamauddezakanA samAna che. arthAt cArTanI samAna 24 daMDakamAM kahevA. bola choDavA vigere 26 mAM zatakanI samAna dhyAna rAkhavuM arthAtu pAchalA daze uddezakamAM samuccaya jIvana kahetA 24 daMDakaja kahevA.acarama uddezakamAMalezI, kevalI, ayogI ema traNa bola kahevA nahIM ane sarvArthasiddhanI pRcchA karavI nahIM vigere. || zataka 30 sapUrNa che bhagavatI sUtraH zataka-30 | | | ra01] ra01 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - -- - - zataka : 31-3ra = kSullaka thayuma :(1) jummA, yumanA svarUpa zataka 18, uddezaka 4mAM tathA zataka ra5, uddezaka 3mAM batAvyuM che. tyAM audhikayumanuM kathana che. ahIM emane ja kSullakayugma kahyA che. AgaLa zatakarUpathI 40 sudhImAM mahAyugma kahyA che. zataka18, uddezaka4nA varNana samAna4,8,12,1dasakhyAta, asaMkhyAta, anaMtanI saMkhyAmRtayuma che. 3,7,11,15 thAvatuM anaMtanI saMkhyA tega = trayojayugma che. 2,6,10,14 yAvatuM anaMtanI saMkhyA dvAparayugma che. 1,5,9,13yAvatu anaMtanI saMkhyA kalyojayuma che. (2) nArakamAM A cAre kSullaka yugmanA jIva utpanna thAya to jaghanya ukta (upara kahelI) saMkhyA anusAra ane utkRSTa asaMkhya utpanna thAya che. kyAMthI AvIne utpanna thavAnA javAbamAM prajJApanA pada 6nA anusAra Agati sthAna kahevA. utpanna thanAra jIva zataka rapa, uddezaka 8 anusAra plavakanA jema AvIne utpanna thAya che. tathA adhyavasAya yoga nimita, svakarmasvaRddhivigere paNa samajavA. (3) A pramANe A samuccaya uddezaka hoya che. pachI nArakImAM maLanAra traNa lekSAmAM utpatinI cAre yugma saMkhyA Agati sthAnanA AdhAre kahevI. je narakamAM je vezyA hoya che te kahevI. A cAra uddezaka samuccaya jIvathI thayA. e ja rIte pramANerapakSa, 2bhavI, radaSTiA thI cAra-cAra uddezaka thAya che. kulara8uddezakathayA. (4) ekatrIsamAM zatakamAM utpanna thanAranI apekSAe saMpUrNa varNana chete ja saMpUrNa varNana 3ramAM zatakamAM uvaNa-maraNanI apekSAe che. prajJApanA sUtranA chaThThA padamAM kahevAyela. gati(gato anusAra uvaTaNanA sthAnone kahevA. vizeSa - sAtamI nArakInI Agati ane gatimAM daSTi eka ja(mithyAdaSTi) kahevI. kAraNa ke tyAM samyagadaSTi upajatA maratA nathI. (5) A banne zatakomAM narakanI apekSA e ja kathana karyuM che. bAkI daMDaka mATe bhalAmaNa pATha rahyA haze. je lipi pramAdathI chUTI gayA saMbhava lAge che. eTale narakanA sarakhA bAkI ra3daMDakanA kathana paNa samajavA. jenI uddezaka saMkhyA A pramANe haze- bhavanapati vyaMtaramAM 11854 7= 385 42= 770.jyotiSImAMrax 7=14x2=28.vaimAnikamAM4x7 28 42=paDa.traNa sthAvaramAM 34547=105 trala 34447 = 84 = 189, tela vAyumAMra444 7 = pa64 2 = 112, traNa vikasendriyamAM 3444 7 = 8442 = 168tiryaMcamAM 74 7 = 4942=98, manuSyamAM = 98 kula = pa+ 770+ ra8 + 5 + 189+ 112 + 168+98+98 = 1575 uddezA thayA. (7) pAMca sthAvaramAMdaSTiekahovAthI enA43 ochA thaze. traNa vikasendriyamAM, rakara mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Fur Private & Personal use only Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatamAM daSTi eka che. jenAthI 1ra ochA thayA. Ama kula papa ochA thavAthI 1575-55 = 1parauddezA bane zatakanA maLIne 24 daMDakanA thAya che. che zataka 31-3ra saMpUrNa che. (zataka-33: ekendriya) (1) A zatakanAM 1ra avAMtara zataka che. jema ke- samuccaya ekendriya ane traNa lezyA. (ahIM tejo vezyAne gaNI nathI) A cAra zataka thayA. bIjA4 bhavanA, 4 abhavInA ema kula 1ra zataka thayA. (2) chavIsamAM zataka anusAra AmAM paNa 11-11 uddezA thAya che. paraMtu abhavInA 4 zatakamAM carama, acaramauddezA nahIM hovAthI AThauddezA ochA thAya che. arthAt 12 x 11= 13ra -8= 124, uddezA A zatakamAM thAya che. (3) ekendriyanA kula bheda 20 che. - pAMca sthAvaranA sUkSma bAdara paryApta ane aparyApta. A 4-4 bheda karavAthI 5 x 4 = 20 thayA. A vIsa bhedamAM AThe karmanI sattA che. 7 athavA8karmanA baMdha thAya che. (4) ATha karma, 4 IndriyanA AvaraNa ane be vedanA AvaraNa ema kula 14 bola(kama) nA vedana batAvyA che. (5) A pramANe ekendriyanA 20 bhedamAM8karmanI sattA, 78 karmanA baMdha, 14 bola (kama)nAvedanAnuM varNana thayuM. A prathama audhikauddezo.thayo. bAkI paraMparAtpannaka vigerenA 6 uddezA kahevA. anaMtarotpannaka vigerenA cAra uddezakamAM ekendriyanA bheda 10 ane karmabaMdha 7 nA kahevA, bAkI varNana audhika uddezA samAna che. (6) 12 zatakanAcAra cAra uddezAmAM (12 44 = 48mAM) 10-10jIvanA bheda che. ane bAkI 76 uddezomAM 20-20 jIvanA bheda che. eTale jIvanA bhedanI apekSA 1ra4 uddezAmAM ra000 AlApaka hoya che. jema-48410+76x20 = 480+ 15ra0 = 2000. che zataka 33 saMpUrNa (zataka-34 : zreNI adhikAra) > (1) A zatakamAM paNa upara kahelA kramathI 1ra avAMtara zataka ane 1ra4 uddeza che. pRthvI vigere pAMca sthAvaranA 20bhedanA jIva ratna prabhA pRthvInA ekapUrvI caramAMtathI bIjA pazcimI caramatamAM 20bhedomAM utpanna thAya che. A 20X20 = 400 AlApaka hoya che. (ra) pUrvI caramAMtathI pazcima, uttara, pUrva ane dakSiNa ema 4 vikalpa hoya che. A bhagavatI sUtraH zataka-31/32/33/34 263 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra dizAothI 16 vikalpa thAya che. (3) ratna prabhA pRthvInI jema ja sAte ya pRthvInA caramAMtothI 20 jIvonA 20 jIvomAM javAno vikalpa hoya che. (4) vIsa bhedomAM bAdara teukAyanA paryApta aparyApta e be bheda aDhI dvIpamAM ja hoya che. eTale A jIvo saMbaMdhI javA AvavAnA badhA AlApaka aDhI dvIpathI kahevA. arthAt pUrva pazcimanA caramAMtathI caramAMtanA 18 bheda ja kahevA. (5) jIvonA gamanAgamana zreNIyo (AkAza mArga) thI thAya che. te zreNIyo sAta prakAranI che. (1) Rju AyatA--vagara vaLAMkanI sIdhI zreNI (2) eka vaLAMkavALI (3) be vaLAMkavALI (4) eka tarapha sthAvara nALavALI (5) banne tarapha sthAvara nALavALI (6) cakravAla (7) ardhacakravAla. chellI banne gati kevaLa pudgalanI ja thAya che. cakravAla gati jIvanI thatI nathI. (1) prathama Rju zreNIthI jIva ane pudgala eka samayamAM gati kare che. (2) eka vaLAMkavALImAM vigraha gatithI janAra jIvane be samaya lAge che. (3) be moDa vALImAM traNa samaya lAge che. (4) eka tarapha sthAvara nALamAM javAthI 1-2-3 samaya lAge che. (5) be tarapha sthAvara nALamAM janArane 3 athavA 4 samaya lAge che. arthAt sthAvara nALamAM sama dizAmAM 3 samaya ane viSama dizAmAM 4 samaya lAge che. (6) pUrvathI pazcimamAM 1,2,3 samaya, pUrvathI pUrvamAM 1.2.3 samaya ane pUrvathI uttara athavA dakSiNamAM 2.3 samaya vigraha gatimAM lAge che. manuSya lokathI ratna prabhA pRthvImAM jIvane javA AvavAmAM 1,2,3 samaya lAge che. (7) pahelI naraka pRthvI piMDa nI jema bIjI pRthvInuM varNana che paraMtu ahIM manuSya kSetrathI saMbaMdhita vigraha gatimAM 2,3,4 samaya lAge che. upara nIcetirachA vidizA viSama zreNImAM 2,3,4 samaya lAgecheane dizA sama zreNImAM 12,3 samaya lAge che. (8) trasa nALathI trasa nALamAM 1.2.3 samaya lAge che. sthAvara nALathI trasanALamAM 1.2.3samaya lAge che. sthAvara nALathI sthAvara nALamAM 1.2.3 samaya lAge che. paraMtu viSama zreNImAM athavA vidizAmAM athavA vidizA viSama upara nIce tirachAmAM 2.3 samaya athavA ra.3.4 samaya athavA 3.4 samaya lAge che. (9) nIce sthAvara nALathI trasa nALamAM thaI bIjI tarapha upara sthAvara nALamAM javAmAM sama zreNIthI sama zreNI hoya to traNa samaya ane eka tarapha viSama vidiza hoyato ochAmAM ochA cAra samaya lAgeche.sthAvaranALamAM ekatarapha vidizAno moDa levAya che. banne tarapha vaLAMka levAnI AvazyakatA hotI nathI. eTale lokamAM sthAvara trasa nALamAM kayAMthI paNa jIvane kayAM paNa javu hoya to 4 samayamAM potAnA janma sthAna para jIva pahoMcI zake che. pAMca zreNIonI gatimAM lokamAM jIva ane pudgalane utkRSTa 4 samayaja pahoMcavAmAM lAgeche. AthI vadhAre moDajIvaajIvanI gatimAM banatA nathI.tyAre ja AkhAyalokamAM vyApta thanAra bhASA pudgala, acita ra4 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtkaMdhane ane kevaLI samudyAtamAM Atma pradezone 4 samaya ja lAge che. (10) pAMca samayanI vigraha gatinI kalpanA paNa agara koI jIva mATe kare to te siddhAMta sApekSa nathI. mana kalpita tathA bhrama pUrNa che. kAraNa ke traNa samayamAM to saMpUrNa Atma pradeza paNa AkhA lokamAM vyApta thaI jAya che. kevaLa nagaNya sthAna, khuNA, lokata niSphaTa avazeSa rahe che. je cothA samayamAM pUrNa karAya che. eTale 5 samayanI kalpanA to asatkalpanA ja che. (11) cakravAla ke ardhacakravAla gatithI paNa pudgala gantavya sthAnamAM jaI zake che. - sAta pRthvInI jema jalokanAcaramAMtathI caramAMta paNa kahevA.emA 1.2.3.4 athavA ra.34 athavA 3.4 samayanI vigraha gati thAya che. (12) A 20jIvanA sva sthAna prajJApanA pada2 nA anusAra jANavA. (13) AjIvonA AikarmonI sattA, 7athavATakarmanA baMdha, 14 bola (kama)no udaya, teMtrIsamA zatakasamAna che.enI Agati-gati prajJApanA padanI anusAra che. emAM samudyAta 3 tathA bAdara vAyunA paryAptamAM 4 che. (14) umra tathA utpannanI caubhaMgI :- (1) sarakhI umaravALA ane sAthe utpanna. (ra) sarakhI umaravALA viSama utpanna. (3) viSama umaravALA sAthe utpanna. (4) viSama umara ane viSama utpanna, A cIbhaMgI che. pahelA bhaMgavALA sarakhI sthitivALA hoya che ane samAna tthA vizeSAdhika karma baMdha kare che. bIjAbhaMgavALA sarakhI sthitivALA hoya che. paraMtu karmabaMdhavimAtrAmAMvizeSAdhika kare che. trIjA bhaMgavALA asamAna uMmaravALA hoya che. paraMtu sAthamAM utpanna thayelA hovAthI samAna tathA vizeSAdhika karmabaMdha kare che. cothA bhaMgavALA asamAna uMmaravALA hoya che ane vimAtrAthI vizeSAdhika karmabaMdha kare che. (15) anattarotpanavigere cAre uddezAnuM varNana paNa upara kahyA pramANe vidhithI jANavuM. paraMtu emA bheda10ja kahevA ra0nahIM. 7karmanAbaMdha ja kahevAATha kahevA nahIM. samudyAta traNa ja thAya che cAra nahIM. caubhaMgInA paNa be bhaMga ja thAya che. pahelo bIjo. kAraNa ke anantarotpanna kahelA badhA sAthamAM ja utpanna thAya che. eka dizAthI bIjI dizAmAM utpanna thavAnA vikalpo saMbaMdhI varNana ahIM kahevuM nahIM. kAraNa ke e maratA nathI. paramparotpannaka banyA pachI mare che. (1) paraMparAtpannaka AdiH uddezAmAM audhikanI jema ja saMpUrNa varNana jANavuM. (17) lezyA bhavI abhavanAvikalpathI kula 1ra avAMtara zataka ane enA 11-11 tathA 999uddezA 33mAM zatakanI jema ja thAya che. viSaya varNana prastuta prakaraNanA uddezA anusAra jANavA. | zataka 34 saMpUrNa bhagavatI sUtraH zataka-34 25 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (zataka-rUpaH ekendriya mahAyugma) yume4hoya che. emane zataka31mAMzullakayugmakahyA che. ahIMmahAyugmonA varNana che. e 16 hoya che. eka eka yumane cAre yugmonA saMyogI bhaMga karavAthI 4 x 4 = 16 bhaMga thAya che. e 16 bhaMga rUpa yumonA nAma A pramANe che-(1) katayugmakatayugma = 16 3ra. 48.64vigere (2) kRtayugmavyoja = 193pa vigere (3) kRtayugma dvApara = 18. 34 vigere (4) kUtayugma kalyoja = 17. 33 vigere. (5) vyoja kRtayugma= 1ra. 28.44.60vigere (6) yojavyoja = 15. 31.47. 3vigere (7) vyAja dvApara = 14.30.46 ravigere (8) vyAja kalyoja = 13. ra9. 45. 1 vigere (9) dvApara katayuma = 8, 24.40, pavigere (10) dvApara yoja 11.27.43, 59 vigere (11) dvApara dvApara = 10. 26. 42. 58 vigere (12) dvApara kalyoja = 9.25.41.57vigere. (13) kalyoja kRtayugma = 4.20. 36 para vigere (14) kalyoja vyAja = 7. 23. 39. papa vigere (15) kalyo dvApara = 6. rara. 38.54vigere. (16) kalyoja kalyoja = 5. 21. 37.53 vagere. ekendriyajIvaA soLeya mahAyugmarUpa bhaMgothI AvIne utpanna thAya che. jenuM 33 dvArothI varNana karAyuM che. (1) upapAta(Agati) (2) parimANa (3) apahAra saMkhyA (4) avagAhanA (5) ATha karma baMdha. (6) vedanA (7) udaya (8) udIraNA (9) lezyA (10) daSTi (11) jJAna (12) yoga (13) upayoga (14) varNa (15) uzvAsa (16) AhAraka (17) virati (18) kriyA (19) baMdhaka (20) saMjJA (ra1) kaSAya (rara) veda (23) veda baMdha (24) sannI (rapa) indriya (ra6) anubudha = yumonI sthiti. jaghanya eka samaya utkRSTa anaMtakAla (27) kAyasaMvedha (28) AhAra = 288 prakAranA (ra9) sthiti (30) samudyAta (31) maraNa (be prakAra) (3ra) cyavana = gati (33) u5pAta = sarva jIva utpanna. udIraNA = 8,7, karmanI. Ayuane vedanIyanI bhajanA, traNeya vedano baMdha kare che. varNAdi- zarIranI apekSA 20 tthA 16, avirata che. sakriyA che. bAkI badhA dvAronA varNana utpalauddezakavigerethI jANavuM. samuccaya ekendriyanuM varNana hovAthI kAyavedha kahevAya nahIM. 16mahAyumo para A 33-33 dvAra samajavA. A audhika uddezo pUro thayo. bAkI daza uddezA bIjI ja rIte che. te A pramANe che. (2) paDhama = prathama samayotpanna (3) apaDhama = bAkI samayavALA (4) carama samayavALA (5) acarama samayavALA (6) paDhama paDhama (7) paDhama apaDhama (8) paDhama carama (9) paDhama acarama (10) carama carama (11) carama acarama A dvi saMyogI nAmavALA uddezAmAM pahelo zabda vivakSita yugma banavAnA samayano sUcaka che. bIjo zabda utpattinA samayano sUcaka che. "paDhama'nA bIjA uddezomAM 10 bola(dvAra)mAM vizeSatA hoya che- (1) mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta, raka Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanA jaghanya (2) Ayu abaMdha (3) Ayu anudIraka, athavA 7nA udIraka che. (4) no uzvAsa nizvAsavALA che. (5) saptavidha baMdhaka ja che. (6) AyuSya jaghanya (7) anubaMdha AyunA samAna. (8) samuddAta be hoya che. vedanIya kaSAya (9) maraNa nahIM. (10) cyavana-gati nathI. trIjA ane pAMcamA uddezA pahelA uddezA samAna che. bAkI badhA uddezA bIjA uddezA samAna che. cothA, AThamAM, dazamAM uddezAmAM deva utpanna thatA nathI ane lezyA traNa thAya che. enu kAraNa e che ke pahelo, trIjo ane pAMcamo uddezaka lagabhaga saMpUrNa bhava rUpa che. bAkI uddezaka eka-eka samayanI sthitivALA che. tenA be vibhAga che. pahelA samayavALA tathA carama samayavALA, carama samayavALA traNa che. cothA, AThamA, dazamA A eka samayanI apekSAvALA tathA carama che. eTale devone AvavAno niSedha che. arthAt ahIM tejolezyA na rahevAthI devatva bhAvane paNa gauNa karyo che. tathA tejo lezyA ane devatva banneno niSedha karyo che. bAkI pAMca uddezaka prathama samayavartI eka samayavALA che. je devathI tatkALa AvelA hoI zake. tethI temAM deva ane tejo lezyAne gauNa karyA nathI. A eka mahAyugmanI apekSA varNana thayu. A ja rIte 16 mahAyugmanI apekSAe varNana jANavuM. te pahelA aMtarazatakanA 11 uddezaka thayA. lezyA, bhavIthI 12 aMtara zataka tathA 132 uddezA pUrvavat jANavA. || zataka 35 saMpUrNa 5 zataka-36/39: vikalendriya mahAyugma ekendriya mahAyugma zatakanA 12 aMtara zataka ane 132 uddezAnI jema ja beindriya, teindriya, caurendriya, asannI, paMcendriyanA A cAra zatakonA 12-12 aMtara zataka ane 132-132 uddezaka che. avagAhanA lezyA, dRSTi, jJAna, yoga, apahAra saMkhyA sthiti, AhAra, samuddAta beindriya vageremAM jeTalI jeTalI hoya che. eTalI eTalI samajavI. bIjA uddezAmAM vacanayoga vizeSa rUpe ocho thaze. bAkI varNana ekendriyanI jema ja che. tathA 10 nANatte (pharka) che. cothA, AThamA, dazamA uddezakamAM samyagadRSTi ane jJAna kahevA nahIM. bhavI abhavInA aMtara zatakamAM sarvajIva utpanna thaIcUkyA che, A bolanuM kathana karavuM nahIM. evuM 35 thI 39 sudhInA badhA zatakomAM dhyAna rAkhavu. vikalendriyomAM saMciTThaNA--saMkhyAtakALa che ane asanImAM aneka karoDa pUrva che. || zataka 36-39 saMpUrNa // bhagavatI sUtraH zataka-35 thI 39 26 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zataka-40 : saMjJI mahAyugma A zatakamAM 21 aMtara zataka che. kAraNa ke sannI paMcendriyamAM lezyA che. eTale samuccaya jIvanA 7, bhavInA 7 abhavInA 7 ema 21 zatakanA 11-11 uddezA hovAthI 231 uddezA che. 16 mahAyugma ane enA eka eka utpAtanI apekSA 33-33 dAronuM varNana pUrvavat jANavuM. te dvAra 35 mAM zatakamAM kahyA che. A sannI zatakamAM 12 mA guNasthAna sudhI badhA sannI paMcendriya tiryaMcca manuSya vigereno samAveza che. eTale keTalAka nimna dhAronuM varNana A pramANeche--Agati = badhA jIva sthAnothI karma baMdha = 7nI bhajanA vedanIyanI niyamA (12 guNasthAna ja che, eTale). karmaudaya-7nIniyamA mohanIyanI bhajanA. udIraNA--dra karmanI bhajanA. nAma, gautranI niyamA. jJAnaH -4 jJAna, 3 ajJAna. virati traNe che. kriyA--sakriya ja che. baMdhaka-sapta vidha aSTavidha, chaH vidha(SaD vidha) ane eka vidha baMdhaka paNa che. abaMdhaka nathI. saMjJA-5, kaSAya 5 (akaSAyI) A pramANe avedI sahita 4 veda che. vedanA baMdhaka, abaMdhaka banne che. saindriya che. anindriya nathI. yoga 3che. ayogI nathI. anubaMdha aneka so sAgara sAdhika che. kAyasaMvedha--samuccaya paMcendriya hovAthI kAyasaMvedha thatA nathI. eka daMDaka hoya to kAyasaMvedha hoya che. samuddAta 6, gati-sarvatra. bIjAuddezAmAM17bolomAM taphAvata(NANatA) thAya che.jema ke--(1) avagAhanA-jaghanya hoya che. (2) Ayuno abaMdha, 7 no baMdha. (3) vedanA- banne. (4) udaya AThe karmano. (5) udIraNA AyunI nahIM. vedanIyanI bhajanA. bAkI ; niyamA. (6) dRSTi-2, (7) yoga-1, (8) no uzvAsa nizvAsaka che. (9) avirata ja hoya che. (10) saptavidha baMdhaka ja che. (11) saMjJA-4 (12) kaSAya-4. (13) veda-3. (14) anubaMdha 1 samaya ja. (15) sthiti 1 samaya. (16) samuddAta 2. (17) traNa vedanA baMdhaka che. abaMdhaka nathI. (18) maraNa nathI. (19) gati paNa nathI. pahelA, trIjA, pAMcamAM, uddezA eka samAna che. bAkI ATha uddezA eka samAna che. arthAt cothA, AThamAM, dazamAmAM paNa koI aMtara nathI. eka yugmanI jema ja 16 yugma kahevA. paraMtu parimANa dvAramAM pota potAnI rAzinAbhinna parimANa kahevA. A pahelo aMtara zataka pUro thayo. kRSNa lezI aMtara zatakanA pahelA uddezAmAM 12 dvAramAM pharka(aMtara) hoya che. jema (1) baMdha. (2) vaidaka (3) udaya (4) udIraNA (5) laizyA (6) baMdhaka (7) saMjJA (8) kaSAya (9) veda baMdhaka A 9 dvAra beindriyanI jema ja che. (10) avedI nahIM traNa veda. (11.12) anubaMdha sthiti--eka samaya ane 33 sAgara. bAkI dvAra sannInA prathama aMtara zataka jevu che. A bIjA aMtara zatakano pahelo uddezo thayo. bIjA uddezAmAM-13dvAramAM taphAvata (NANatA) hoya che. te prathama zatakanA bIjA uddezA sarakhA che. e dhAronA nAma (1) avagAhanA (2) baMdha (3) udIraNA (4) dRSTi (5) yoga (6) zvAsa (7) virati. (8) baMdhaka. (9) sthiti. (10) anubaMdha (11) samuddAta (12) maraNa (13) gati. bAkI varNana pahelA aMtara zataka jevuM che. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 208 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kRSNalezyAnI jema nIlalezyAno zataka che. paraMtu enI sthiti anubaMdha jaghanya ekasamaya utkRSTa 10sAgara sAdhikache.ahIMsAdhikasthitimAM palyopamanAasaMkhyAtamo bhAga adhika che ane anubaMdhamAM aMtarmuhUrtaenAthI paNa adhika che. je emAM ja samAviSTa che. kApotalezyAzatakamAM sthiti anubaMdha jaghanya eka samaya utkRSTa traNa sAgara sAdhika che. sAdhikano artha uparavat che. tejovezyAnAzatakamAM sthiti anubaMdha jaghanya eka samaya che. utkRSTa 2 sAgara sAdhika che. bAkI varNana kRSNa lezyAnA samAna che. paraMtu emAM no saMzopayukta paNa hoya che. sAdhikano artha uparavat che. paghalezyAnA zatakamAM anubaMdha utkRSTa daza sAgara aMtarmuhUrta sAdhika che. sthiti utkRSTa 10 sAgaranI ja hoya che. zukalezyAno zataka pahelA zatakanA samAna ja kahevoparaMtu zuklalazyAnuM kathana karavu.sthiti utkRSTa 33 sAgaranI anubaMdha33 sAgara aMtamuhUta sAdhika kahevuM. A pramANe sAta bhavanA zataka che. paraMtu sarva jIva utpanna thavAno dvArA kahevo nahIM. abhavInA 9 dvAramA pharka che. - (1) Agati-aNuttara vimAna nahIM. (2) daSTi 1 (3) jJAna nahIM ajJAna 3che. (4) avirata che. (5) sthiti samaya ane 33 sAgara (6) samudyAta-5 (7) anubaMdha-1 samaya ane aneka so sAgara sAdhika (8) lezyA 6 (9) gati-attaravimAnamAM nahIM. sarvajIva utpanna thavAnA dvAra na kahevA. bhavI abhavInA lezyA zatakomAM sthiti audhikanI (kalezyAonA) bIjAthI sAtamAM aMtara zatakanI jema kahevuM. A 21 aMtara zatakanA 231 uddezA pUrNa thayA. | zataka 40 saMpUrNa (zataka-41 : rAzi yugma A zatakamAM aMtara zataka ane 11-11 uddezA nathI. paraMtu kevaLa uddezA ja che. (1) samuccaya (2) bhavI (3) abhavI (4) samadaSTi (5) mithyAdaSTi (6) kRSNa pakSI (7) zukala pakSI-emAM lezyAhovAthI 7uddezA che. eTale 7x7=49uddezathayA.ene cAra rAzi yugmathI guNA karavAthI 4984 = 196uddezA thAya che. cAra rAzi yugma A pramANe che- (1) kRtayugma (2) cora (3) lApara (4) kalyoja. sAmAnya yugmanA sarakhA ja A rAzi yugma che ane enI saMkhyA paNa sAmAnya yugma sarakhI ja che. rAziyugma,kRtayugmanairayikanI Agati-pUrvavat (prajJApanAvatu) che.ekasamayamAM 4, 8, 12 utpanna thAya che. sAMtara, niraMtara ane utpanna thAya che. sAMtaramAM jaghanya eka samaya utkRSTa asaMkhya samayanuM aMtara hoya che. niraMtara jaghanya 2 samaya utkRSTa asaMkhya samaya sudhI utpanna thAya che. eka samayamAM koIpaNa eka yugma ja thAya che. bIjo yugma sAthe thato nathI. plavakanI gatithI tathA Atma RddhithI utpanna thAya che. A Atma asaMyamathI utpanna thAya che ane asaMyamathI ja jIve che. alezI tathA sakriya ja thAya che. eTale siddha thatA nathI. A pramANe trevIsa daMDaka jANavA. vanaspatimAM 4,8 e pramANe anaMta utpanna thAya che. bAkI badhAmAM asaMkhya utpanna thAya che. bhagavatI sUtraH zataka-40/41 9 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyamAM utkRSTa saMkhyAtA athavA asaMkhyAtA utpanna thAya che. Atma asaMyamathI utpanna thAya che. paraMtu Atma asaMyama ane Atma saMyama bannethI jIve che. A pramANe salezI, alezI ane sakriya, akriya banne thAya che. akriya niyamA siddha bane che. bAkI bhajanAthI siddha thAya che. vaimAnika deva Atma saMyamathI paNa utpanna thAya che. asaMyamathI paNa utpanna thAya che. A pahelo uddezo pUrNa thayo. bIjo, trIjo, cotho uddezo jyoja, dvApara, kalyoja yugmanA rAzi yugma che. utpAta saMkhyAmAM aMtara che. bAkI varNana 24 daMDakanA pahelA uddezA sarakhA che. lezyA daSTi vagere jyAM jeTalI hoya eTalI e daMDakamAM pRcchA karavI. jethI daMDaka ane jIvanA bola ochA vadhu thaze. paraMtu pratyeka lezyAnA udezA 4-4 hoya che ane cAra samuccaya uddezA che. ema kula 6 x 4 + 4 = 28 uddezA thayA. bhavInA paNa 28 uddezA A pramANe che. abhavImAM manuSya ane narakanuM kathana sarakhu che. kevaLa utkRSTa saMkhyAtA asaMkhyAtAno pharka che. samyagdaSTinuM kathana pahelA uddezA sarakhu che. ra8 uddezA bhavInA sarakhA che. mithyA dRSTinuM varNana abhavInI samAna 28 uddezAmAM che. kRSNa pakSanA 28 uddezA abhavI sarakhA che. zukla pakSInA bhavI sarakhA 28 uddezA che. A kula 28 4 7 = 196 uddezA pUrNa thayA. || zataka : 41 saMpUrNa // vizeSa :- zataka 31 thI 41 sudhI yugma, zreNI, mahAyugma ane rAzi yugmanA kathananI sAthe aneka dvArothI viSayonu varNana karyu che. tattva viSaya emAM vadhAre pahelA Avela che. navA tattva paNa che. paraMtu pahelAnA zatakonI apekSA agiyAra zatakamAM bahu ja ochA che. vizeSa paddhatithI, yugma vigerenA avalaMbanathI, prAyaH pahelA Avela viSayono ja bodha karAvyo che. eTale emAM vizeSa paddhati, zataka uddezAno hisAba, yugma mahAyugma vigerenI gaNatrI, dhyAna rAkhIne samajavA yogya che. ene samajavAthI kaMIka navA tattva sahaja prApta thaI zake che. te A zatakonI vizeSatA che. 3ra zataka pachI 33 thI 39 zataka sudhInA 7 zatakamAM aMtara zataka 12-12che. 40 mAM zatakamAM 21 aMtara zataka che. 41 mAM zatakamAM aMtara zataka nathI. A pramANe A 3ra + (12x7)84+21+1=138 kula zataka che. 41mULa zataka che. uddezakonI saMkhyA 10. 12. 34. 11 vigere che. badhA maLI 1925 kahevAyA che. paraMtu upalabdha 1923 ja thAya che. be saMkhyAno lipi pramAda athavA kALa doSathI athavA samaja bhramathI aMtara thayuM che. gozAlaka varNananuM zataka paMdaramuM eka divasamAM vAMcavuM joIe. bAkI rahI jAya to bIjA divase AyaMbila karIne vAMcavuM joIe ane to paNa bAkI rahI jAya to trIje divase AyaMbila karIne vAMcavu joIe. bhagavatI 200 sUtra sArAMza saMpUrNa mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I saujanya dAtAone AbhAra saha dhanyavAda 1. zrI zaradabhAI jamanAdAsa mahetA, rAjakoTa 2. sva. prabhAbena mohanalAla mahetA (gurukulavALA) porabaMdara 3. zrImatI bhAvanAbena vasaMtalAla turakhIyA, rAjakoTa 4. zrI lAlajI kuMvarajI sAvalA (tuMbaDI), DoMbIvalI 5. sva. raMjanabena caMdrakAMta dozI (kuMdaNIvALA) rAjakoTa 6. zrImatI jyotsanAbena prakAzabhAI vorA, rAjakoTa 7. zrI navala sAhitya prakAzana cerITebala TrasTa, surendranagara 8. zrImatI madhubena rajanIkAMta kAmadAra, rAjakoTa(taraMga epA.) | 9. zrI narendrabhAI zAMtilAla kAmadAra, lAtura 10. zrImatI kInItAbena dIlIpakumAra gAMdhI, rAjakoTa 11. zrI naMdAcArya sAhitya samiti, badanAvara 12. zrI praphulabhAI trIbhovanadAsa zAha, rAjakoTa 13. zrI manaharalAla choTAlAla mahetA, rAjakoTa. 14. zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMgha, malADa (vesTa) 15. zrI AcArya OMkArasUri ArAdhanA bhavana, surata 16. zrI harIlAla maMgaLajI mahetA, muMbaI 17. DaoN. bharatabhAI cImanalAla mahetA, rAjakoTa 18. dhIrendra premajIbhAI saMgoI, mATuMgA 19. zrI caMdubhAI vorA, mombAsA 20. Do. sudhAbena bhUdarajI hapANI, rAjakoTa(8 seTa) 21. zrI zAMtilAla choTAlAla zAha (sAyelAvALA) amadAvAda rara. zrI vallabhajI TokarazI mAmaNIyA, muMbaI 23. zrI maNIlAla dhanajI nIsara, thANA jaina zramaNonI gocarI ane zrAvakAcAra - prakAzita thaI gayela che. (pokeTa sAIjhamAM) mUlya: rU. pa/100 ane tethI vadhAre mATe mUlyaH rUA. 3/ bhagavatI sUtraH saujanya dAtA ra01 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-1 : zataka-1 : uddezaka-5 H (1) sthiti sthAna :- - covIsa daMDakamAM asaMkhya sthiti sthAna che. arthAt naraka ane devamAM 10000 varSa pachI eka samaya adhika, ke be samaya adhika tema saMkhyAta- asaMkhyAta samaya adhika tema sarva sthitio hoya che ane utkRSTa 33 sAgaropama hoya che. manuSya tiryaMcamAM aMtarmuhUrta pachI samayAdhika sarva sthitio samajavI ane utkRSTa pota-potAnI sthiti anusAra jANavI. jaghanya sthitinA nairayika zAzvata maLe che. eka samayAdhikathI laIne saMkhyAta samayAdhika sudhInA nairayika kayAreka hoya che kayAreka nathI hotA arthAt azAzvata che. asaMkhya samayAdhikathI laIne utkRSTa sthiti sudhInA nairayika zAzvata maLe che. [cAra kaSAya krodhI, mAnI AdinI apekSAe zAzvata sthiti sthAnamAM eka krodha kaSAya zAzvata ane traNa kaSAya azAzvata hovAthI ra7 bhAMgA thAya che. ane azAzvata sthiti sthAnamAM cAre kaSAya azAzvata hovAthI 80 bhAMgA bane che. sAte naraka, 10 bhavanapati, vyaMtara, jayotiSI, vaimAnika, vikalendriya, paMcendriya, manuSya badhAmAM jaghanya sthiti pachInA saMkhyAta samayAdhika sudhInA sthiti sthAna azAzvata che. [cAra kaSAyonA bhAMgA nArakInI jema devatAmAM che paraMtu bhAMgA kathana krodhanA sthAne lobhanI pramukhatA che. audArika daMDakomAM azAzvata sthiti sthAnomAM 80 bhAMgA ane zeSa badhA sthiti sthAnomAM abhaMga (eka ja bhaMga) hoya che.] kaSAyonA bhaMga pAMca sthAvaramAM jaghanyathI utkRSTa sudhI badhA sthiti sthAna zAzvata che. [tethI tamAma sthiti sthAnamAM cAra kaSAyonI apekSAe abhaMga(eka ja bhaMga) hoya che.] manuSyamAM sarva jaghanya sthiti sthAna paNa azAzvata che. [tethI temAM paNa 80 bhAMgA thAya che. (2) avagAhanA sthAna :- badhA daMDakomAM asaMkhya avagAhanA sthAna che. jemAM jaghanyathI laIne saMkhyAta pradezAdhika sudhInA avagAhanA sthAna azAzvata che. bAkInA badhA avagAhanA sthAna zAzvata che. pAMca sthAvaramAM sarva avagAhanA sthAna zAzvata che, azAzvata nathI. [nArakI devatAmAM azAzvata avagAhanA sthAnomAM cAra kaSAyanAM 80 bhAMgA ane zAzvata avagAhanA sthAnomAM 27 bhAMgA thAya che. pAMca sthAvaramAM badhA zAzvata avagAhanA sthAtomAM abhaMga che. zeSa audArika daMDakomAM azAzvata avagAhanA sthAnomAM 80 bhAMgA che ane zAzvata sthAnomAM abhaMga che.] mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta 202 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3) zarIra :- 24 daMDakamAM jemanA jeTalA zarIra che te badhA zAzvata maLe che. kevaLa manuSyamAM AhAraka zarIra azAzvata che. nArakI devatAnA pratyeka zarIramAM kaSAyanA 27 bhAMgA hoya che. audArika diMDakomAM pratyeka zarIramAM abhaMga (ekabhaMga) ja thAya che. manuSyanA AhAraka zarIramAM 80 bhAMgA thAya che.) (4) saMhanana, saMsthAna :- je daMDakamAM jeTalA-jeTalA saMghayaNa, saMsthAna che te badhA zAzvata che. tethI nArakI devatAmAM kaSAyanI apekSAe ra7 bhAMgA zeSabadhAmAM abhaMga thAya che.) (5) vezyA - je daMDakamAM jeTalI vezyA che temAM pRthvI-pANI, vanaspatimAM tejo lezyA azAzvata che. zeSa badhI lezyAo zAzvata che. pRthvI-pANI, vanaspatinI azAzvata legyAmAM 80 bhAMgA kaSAyonA che. tenA sivAya vaikriya daMDakomAM 27 ane audArika daMDakomAM abhaMga (eka bhAMgo) che.] () daSTiH - je daMDakomAM jeTalI daSTi che, temAM mizra daSTi sarvatra (1daMDakamAM) azAzvata che ane traNa vikasendriyamAM samyagudaSTi azAzvata che. [azAzvatomAM 80 bhAMgA thAya che. zeSa vaikriya daMDakamAM cAra kaSAyonA ra7 bhAMgA thAya che ane audArika daMDakomAM abhaMga thAya che.] (7) jJAna ajJAna :- je daMDakamAM jeTalA jJAna-ajJAna che temAM vikasendriyamAM be jJAna azAzvata che. bAkInA badhAmAM badhA jJAna ane ajJAna zAzvata che. arthAt manuSyamAM manaH- paryavajJAnI Adi pAMce jJAna zAzvata che. azAzvata jJAnamAM 80 bhAMgA; bAkInAmAM pahelAnI jema ra7 bhAMgA ane abhaMga che.) (8) yoga, upayoga - traNa yoga ane be upayogamAMthI jayAM jeTalA che. te badhA zAzvata che. tethI vaikriya daMDakomAM cAra kaSAyanAM ra7 bhAMgA ane audArika daMDakomAM "abhaMga" che.] daMDakomAM zarIra, avagAhanA, vezyA Adi keTalA hoya tenuM varNana jIvAbhigama sUtra prathama pratipatithI jANI levuM. [noMdhaH A zAzvata, azAzvata bolomAM kaSAyanAM bhaMga saMbaMdhI tAtvika kathana mATe juo pariziSTa-1] (aa pariziSTa-1 saMpUrNa , bhagavatI sUtraH pariziSTa-1 ra03 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-ra : gAMgeya aNagAranA bhAMgA sAta nArakInA saMpUrNa bhaMga: jIva | asaMyogI be | traNa | cAra | pAMca | cha | sAta | kula saMkhyA | bhaMga saMyogI/saMyogI yogI/saMyogI/saMyogI/saMyogI bhaMga | bhaMga | bhaMga | bhaMga | bhaMga | bhaMga | bhaMga 1 | 7 | ka | * | * * 1 21 * | 3 | 7 | 42 | 35 | * * 84 21) | 3. 105 35. * 84 210 1716 140 | 21 462 105 | 350 350 105 | 7 | * 924 126 | parapa | 700 315 42 | 1 147 | 735] 1rara5 735 147 3003 | 168 | 980] 196o| 1470 392 | 28 | 5005 | 10 | 7 | 189] 1202940| ra646| 882 | 84 | 8008 | saMkhyAta | 7 | ra31 | 735] 1085 861 | 357| 1 | 3337 [asaMkhyAta 7 | ra5ra | 805] 1190 945 392 | 7 | 358 | utkRSTa | 1 | 6 | 15 | 20 | 15 | ka | 1 | ja | pada-vikalpaH- jIva saMkhyAnA bhaMgone vikalpa' kahe che. A vikalpa jIva saMkhyA vadhavAthI vadhatA jAya che. ane sAta naraka vagere sthAnonA je bhaMga bane che te sthira rahe che. ene pada kahe che. sthira padasaMkhyAne asthira vikalpa saMkhyA vaDe guNavAthI bhaMga saMkhyA AvI jAya che. jema ke sAta ane ATha jIvanI sAta narakamAM vikalpa, pada ane bhaMga saMkhyA A prakAra che. sAta jIvanA bhaMga - ATha jIvanA bhaMga - vikalpa | pada | bhaMga | vikalpa | pada | bhaMga 14| 7 14 7 64 21 | = 1ra 74 21 ==147 154 3pa = parapa ra1jha 35 = 73pa . ra4 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 35 | vikalpa ! pada | bhaMga | vikalpa | pada | bhaMga = 70 | 3pa 35 = 1rara5 15 21 | = 315 35 21 | =73pa 64| 7 | = 42 214 7 | =147. 14 1 {. 74 1 64=127 ]=1716bhaMga 127127 =3003bhaMga A baMne tAlikAmAM padasaMkhyA sthira che. ane vikalpa saMkhyA sAta jIvanI apekSA e ATha jIvamAM vadhAre che. pada ane vikalpa kADhavAnI rIta tathA bhaMga jANavAnI rIta cArTathI samajo. saMkhyAta jIvamAM eka bola ja saMkhyAno vadhArAya che. vAraMvAra saMkhyA vadhArAtI nathI. eTalA mATe traNa-saMyogI vageremAM 10 jIvonI apekSAe AmA vikalpa ane bhaMga bane ochA bane che. AvI rIte asaMkhyAtamAM paNa samajavuM. emAM 1ra bola hoya che. ane saMkhyAtamAM 11 bola hoya che. utkRSTa jIva pravezanakamAM bhaMga bahu ochA bane che. kemake emAM pahelI naraka nathI choDAtI ane eka--be saMkhyA nahIM kahevAnI paraMtu phakta asaMkhyaasaMkhya ja kahevAya che. eTalA mATe asaMyogI vagere badhA bhaMga ochA bane che. cArTamAM juo. sAta nArakInA sAta pravezanakathI bhaMga kahevAyA che. A ja rIte tiryaMcanA ekendriyAdi pAMca pravezanakathI bhaMga jANavA joIe. manuSyanA saMjJI asaMjJI be pravezanakathI ane devonA bhavanapati vagere cAra pravezanakathI bhaMga jANavA joIe. 12 devalokanI apekSA 12 pravezanakanA bhaMga paNa cArTamAM samajAvyA che. tiryaMca pravezanakanA bhaMga - [pa jIva 5 pravezanaka] || vikalpa | pada | bhaMga | asaMyogI 14 5 =5 be saMyogI 410 traNa saMyogI 6410 =0 =4) bhagavatI sUtraH pariziSTa-ra ra0pa For Private & Personal use only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikalpa | pada | bhaMga cAra saMyogI 44 5 =R0 pAMca saMyogI 14 1 kula bhaMga 126 tiryaMcanA saMpUrNa bhaMga:jIvasaMkhyA asaMyogI | be traNa | cAra | pAMca | kula bhaMga saMyogI saMyogI saMyogI saMyogI | * | 4 | 4 | 15 35 70 126 210 100 | 5 | 10 | X | 4 | ja _| 20 | 10 | 30 | 30 | 5 | X 40 | O | 20 | 1 | 50 100 pa0 5 0 150 15 70 210 175 35 5 | 80 | 280 | 280 | 70 | 90 360. 420 126 saMkhyAta 110 210 1papa 1 41 asaMkhyAta ra30 | 170 | 45 utkRSTa | 1 | 4 | 6 | 4 | 1 manuSyanA saMpUrNa bhaMgaH - jIva | asaMyogI be saMyogI 330 495 715 1001 10 para1 12) pa7 Is |s | 0 |- | huM | 3 | 2 | 2 | 4 | ra06 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana asaMyogI | be saMyogI 1 2 6 11 12 0 10 | saMkhyAta | 2 | 11 asaMkhyAta utkRSTa utkRSTa nA bhaMgonuM jJAna : pravezanaka hoya tyAM = 1 bhaMga pravezanaka hoya tyAM = bhaMga pravezanaka hoya tyAM = 4 bhaMga pravezanaka hoya tyAM = 8bhaMga pravezanaka hoya tyAM = 16 bhaMga pravezanaka hoya tyAM = 3ra bhaMga pravezanaka hoya tyAM = 64 bhaMga A rIte AgaLa bamaNA karavA joIe. 0 cha ja 2 1 ( pada kADhavAnI rIta :be sthAnanA pada - traNa sthAnanA padaH 1 X 2 = 2-1 = 2 2 41 = ra - 2 = 1 (2) - 1 = 3 1 43 = 3 + 1 = 3 3 4 2 = 6+ 2 = 3 3 4 1 = 3+ 3 = 1 (ra) 3- 1 = 7 bhagavatI sUtraH pariziSTa-ra | ra00 | Roo Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra sthAnanA padaH pAMca sthAnanA pada H 1 x 4 = 4 + 1 = 4 4 x 3 = 12 -2 = 612 sthAnanA pada : 6 x 2 = 12 + 3 = 4 4 x 1 - 4 - 4 = 1 (2)4 - 1 = 15 1 x 5 = 5 + 1 = 5 5 x 420+2=10 10 x 3 = 30 + 3 = 10 10 x 2 = 20 + 4 = 5 5 x 1=5 5 = 1 (2)5 - 1 = 31 che sthAnanA 56 H 208 1 x = 30 - 2 -15 x 5 15 x 4 = 60 + 3 = 200 20 x 3 = 60 + 4 = 5/ 15 x 2 30 + 5 = 6 sAta sthAnanA 54 6 = $ + 1 = 6 x 1 14 7 = C (2)" - 1 - 63 - = 1 7 +1 = 7 7 x 6 = 42 - 2 = 21 21 4 5 = 105 : 3-35 35 x 4 = 140 - 4 = 35 35 x 3 = 105 : 5 = 21 21 x 2 = 42 + 6 =7 7 x 1 = 7 + 7 = 1 (2)o - 1 = 1 x 12 = 12 - 1 - 12 132 1 2 s : 12 x 11 66 x 10 = $$O + 3 = 220 220 x 9 = 1980 4 = 495 495 x 8 = 3960 - 5 = 792 - 792 x 7 = 5544 - 6 = 495 924 x 6 = 5544 7 = 792 792 x 5 = 3960 - 8 = 924 495 x 4 = 1980 9 = 220 220 x 3 = 660 - 10 = $; 66 x 2 = 132 - 11 - 12 = 12 x 1 = 12 - 12 -1 4095 A vidhithI 8 9 -10 - 11 6 + 6 = 1 vagere sthAno nA pada kADhI zakAya che. = noMdha : : 127 * mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : = jainAgama navanIta Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikalpa kADhavAnI rIta : jIva saMkhyA vikalpa 1 jIva : 1 x 1 = 1 - 1 - 1 asaMyogI 2 jIva : 1 x 1 = 1 + 1 = 1 asaMyogI 1x1-1- 1= 1 be saMyogI (2)1 2 OM jIva : 1 x 1 = 1 + 1 = 1 asaMyogI 142 = 2 + 1 = 2 be saMyogI 2 x 1 = 2 + 1 = 1 traNa saMyogI (2) 4 4 jIva: 1 x 1 = 1 + 1 = 1 asaMyogI 1 x 3 = 3 + 1 = 3 be saMyogI 3x2 = $ + 2 = 3 traNa saMyogI 3 x 1 = 3 + 3 = 1 cAra saMyogI (2)ae 8 51:141=131= = 1 asaMyogI 1 x 4 = 4 + 1 = 4 be saMyogI 4 x 3 = 12 + 2 = 6 traNa saMyogI 6 x 2 = 12 + 3 = 4 cAra saMyogI 4 x 1 = 4 + 4 = 1 pAMca saMyogI (2)4 16 6 jIva H 1x1=1+1 = = 1 asaMyogI 1 x 5 = 5 + 1 = 5 be saMyogI 5 x 4 = 20 + 2 = 10 traNa saMyogI 10 x 3 = 30 + 3 = 10 cAra saMyogI 10 x 2 = 20 + 4 = 5 pAMca saMyogI 5 x 1 = 5 + 5 = 1 7 saMyogI (2)1 32 7 jIva : 1 x 1 = 1 - 1 = 1 asaMyogI 1 x 6 = $ + 1 = ; be saMyogI 6 x 5 = 30 + 2 = 15 traNa saMyogI 15 x 4 = 60 + 3 = 20 cAra saMyogI 20 x 3 = $0 + 4 = 15 pAMca saMyogI bhagavatI sUtraH pariziSTa-2 15 x 2 = 30 + 5 = 6 chaH saMyogI C x 1 = $ + 6 = 1 sAta saMyogI (ra)Y 4 8 jIva H 141 - 1 - 1 = 1 asaMyogI 1 x 7 = 7 * 1 = 7 be saMyogI 7 x 6 = 42 + 2 = 21 traNa saMyogI 21 x 5 = 105 + 3 = 35 cAra saMyogI 35 x 4 = 140 + 4 = 35 pAMca saMyogI - 35 x 3 = 105 + 5 = 21 chaH saMyogI 214 2=42 + 6 = 7 sAta saMyogI 7 x 1= 7 + 7 = 1 ATha saMyogI (2) 128 9 jIvaH1x1-1 + 1 = 1 asaMyogI 148 = 8 - 1= 8 be saMyogI 8 x 7 = 56 + 2 = 28 traNa saMyogI 28 4 6 = 168 + 3 = 56 cArasaMyogI 5 x 5 = 280 + 4 = 70 pAMca saMyogI 70 x 4 = 280 + 5 = 56 chaH saMyogI 56 x 3 = 168 + 6 = 28 sAta saMyogI 28 x 2 = 56 + 7 = 8 ATha saMyogI 8 x 1 = 8 + 8 = 1 nava saMyogI (2) 256 10 jIva H 1x1-1-1 = 1 asaMyogI 1 X 9 = 9 + 1 = 9 be saMyogI 9 x 8 = 72 + 2 = 3s traNa saMyogI 36 x 7 = 252 + 3 = 84 cAra saMyogI 84 x 6 = 504 + 4 = 126 pAMca saMyogI 126 4 5 = 630 + 5 = 126 7H saMyogI 126 x 4 = 504 + 6 = 84 sAta saMyogI 84 x 3 = 252 + 7 = 36 ATha saMyogI 36 x 2 = 72 + 8 = 9 nava saMyogI 9 x 1 = 9 + 9 - 1 daza saMyogI (2)9 512 209 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) sAta narakanA bhaMga meLavavAnI vidhi (1 jIva thI 10 jIva sudhI): 1 1 1 1 4 S 9 10 10 21 45 55 20 pa 15 20 35 126 210 495 715 5 126 para 42 1287 2002 3003 5005 84 | 210 462| 924|1716 | 3003 5005 8008 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3 3 S 4 200 7 |ra S 7 28 10 ||||s 1 8 3 120 330 992 840 210 462 | 924 1716 1 ===||||$ 7 rIta :- pahelI paMktinI bIjI--trIjI Adi saMkhyAne bIjI paMktinI kramazaH pahelI--bIjI Adi saMkhyA vaDe joDavAthI bIjI paMktinI bIjI--trIjI Adi saMkhyA nIkaLe che. (2) sAta narakamAM 10 jIva sudhInA bhaMga kADhavA 7 1= 1 17= 9x8 = 2849= 84410= 210x11= 462412= 924413 171414 3003415 = *|| 1 jIva 2 jIva 52= 3 jIva 2523= 4 jIva 8404= 5 jIva 2310 * 5 = 6 jIva 5544 6= 7 jIva 12012 + 7 = 8 jIva 24024 8= 9 jIva 4504569 = 10 jIva 5005x16 = 80080 - 10= rIta :- sAta naraka pravezanakanA bhaMga kADhavA hoya to sarvaprathama 1 ne 7thI guNAkAra karAya che. pachI eka jIvano bhaMga kADhavo hoya to eka no bhAgAkAra karAya che. enA pachI eka jIvanI bhaMga saMkhyAne AgaLanA aMka 8 thI guNAkAra karI 2 thI bhAgAkAra karavAthI be jIvano bhaMga nIkaLe che. AvI rIte AgaLa- AgaLanI saMkhyAthI guNAkAra karI jIva saMkhyAthI bhAgavAthI eTalA jIvonA bhaMga nIkaLI jAya che. 7 bhaMga 28 bhaMga 84 bhaMga 210 maMga 462 bhaMga 924 bhaMga 1716 bhaMga 3003 bhaMga 5005 bhaMga 8008 bhaMga mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 - 7 - 7 21 pada traNa saMyogI 1-2- 3 1 - 2 - 4 sAta narakanA padonuM spaSTIkaraNa - [noMdhaH ahI badhA aMka pahelI-bIjI Adi nArakanA che.] asaMyogI pahelImAM badhA bIjImAM badhA trIjImAM badhA cothImAM badhA pAMcamImAM badhA chaThThImAM badhA sAtamImAM badhA 7 bhaMga be saMyogI 0 ? pahelI-bIjI pahelI-trIjI pahelI cothI pahelI-pAMcamI pahelI-chaThThI pahelI-sAtamI 1-2-6 1 - 2- 7 1 - 3-4 1-3-5 1-3- 6 1- 3- 7 1-4-5 - 4 - 6 1-4 - 7 1- 5 - 6 1 - 5 - 7 1 - 6 - 7 2-3- 4 2-3-5 2-3-6 2 - 3 - 7 h ja h = = h = ? h h . h ! h = h = 3- 6 2-4 - 6 2- 4 - 7 2 - 5 - 6 2- 5 - 7 2- 6 - 7 3- 4 - 5 3-4 - 6 3-4 - 7 3- 5 - 6 3- 5 - 7 3- 7 h ra h cha 4 - 7 5 - 6 bhagavatI sUtraH pariziSTa-ra ra81 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. * = 3- - 7 - 5 - 6 4 - 5 - 7 - 7 5-6- 7 3pa - pada cAra saMyogI dha 2- 4 - 5 - 7 2- 4 - 6 - 7 2- 5 - 6 - 7 - 4 - 5 - 6 -4-5- 3-4 - 6 - 7 3- 5 - 6 - 7 4 - 5 - 6 - 7 35 pada pAMca saMyogI ra1 pada che 0 cha 0 ja 0 na 0 ja h 0 8 h 1-2- 3-4 -2- 3 - 5 1- 2- 3 - 6 1-2- 3 - 7 1- 2- 4 - 5 1 - 2 - 4 - 6 1 - 2- 4 - 7 1 - 2 - 5 - 6 1-2- 5 - 7 1- 2- - 7 1-3-4 - 5 - 4 - 6 -4- 7 - 3-5 - 6 1 - 3-5 - 7 1-3-6- 7 1-4 - 5 - 6 1-4 - 5 - 7 1-4- - 7 1- 5 - 6 - 7 2-3-4-5 2- 3-4- 6 2-3-4 - 7 2 - 3 - 5 - 6 2- 3- 5 - 7 2 - 3 - 6 - 7 2- 4 - 5 - 6 1-2--4-5 1-2- 3 - 4 - 6 -4 - 7 1-2-3- 5 - 6 1- 2-3- 5 - 7 1-2-3- 6 - 7 - 5 - 6 - 5 - 7 - 6- 7 - - 7 1-3-4 - 5 - 6 1-3-4 - 5 - 7 1-3-4 - 6 -- 7 1-3- 5-6-7 1 - 4 - 5 - 6 - 7 2-3 - 4 - 5 - 6 2-3 - 4 - 5 - 7 - 3-4 - 6 - 7 2-3-5 - 6 - 7 2- 4 - 5 - 6 - 7 3-4 - 5 - 6 - 7 21 pada cha 28ra mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha saMyogI 7-pada - m 1 - 5 - 4 1- 6 - 3 1- 7 - - 1 h 0 0 | che ! 0 m 0 h m 0 m - 2-3-4 - 5 - 6 1 - 2 - 3-4 -5 - 7 1 - 2 - 3-4 - 6 - 7 1-2-3-5 - 6 - 7 1-2- 4 - 5 - 6 - 7 1-3- 4 - 5 - 6 - 7 2- 3 - 4 - 5 - 6 - 7 7- pada sAta saMyogI eka-padaH kula-127 pada 10 jIvanA 7 saMyogI sudhI vikalponu spaSTIkaraNa - noMdhaH ahI badhA aMka jIva saMkhyAnA che.] be saMyogI - 9 - 2 - 6 2-3- 1 - 4 - 4 2-5 - 3 2-6-2 2- 7 - 1 3- 1 - 6 3- 2- 5 3- 3-4 3-4 - 3 3-5 - 2 3- 6 - 1 na ]% 0 b h bh 1 - 9 ja 3 - 7 >> R S S 4 - 2-4 4 - 3-3 4 - 4 - 2 4 -5 - 1 5-1-4 5-2- 3 5-32 5 - 4 - 1 6-1-3 6-2-2 - 3 - 1 7- 1- 2 7 -2-1 8- 1 - 1 cAra saMyogI-84 hm S h ja traNa saMyogI - 36 h my 1-1-8 -2- 7 1-3-da - 4 - 5 1-1-1 - 7 bhagavatI sUtra: pariziSTa-ra ra83 283 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-1-2- 6 1-1-3-5 1-1-4-4 1-1- 5 - 3 1-1- 6 - 2 1-1- 7 - 1 A bIjA aMkane 1 rAkhIne - 7 2 rAkhIne - 6 3 rAkhIne - 5 4 rAkhIne -4 pa rAkhIne - 3 da rAkhIne - 2 7 rAkhIne - 1 A trIjA aMkane 1 rAkhIne - 6 vikalpa 2 rAkhIne - 5 3 rAkhIne - 4 4 rAkhIne - 3 pa rAkhIne - 2 6 rAkhIne - 1 21 vi. A bIjA aMkane 1 rAkhIne - 21 2 rAkhIne - 15 3 rAkhIne - 10 4 rAkhIne - 6 5 rAkhIne - 3 6 rAkhIne - 1 pa6 vi. A pahelA aMkane 1 rAkhIne - pas 2 rAkhIne - 35 3 rAkhIne 4 rAkhIne - 10 5 rAkhIne - 4 6 rAkhIne - 1 28 A pahelA aMkane 1 rAkhIne - 28 2 rAkhIne - 21 3 rAkhIne - 15 4 rAkhIne - 10 5 rAkhIne - 6 6 rAkhIne - 3 7 rAkhIne - 1 84 pAMca saMyogI - 1raH bhaMga 126 1-1-1-1 - 6 1-1-1-ra-pa 1 - 1 - 1 -3-4 1-1-14 - 3 1- 1- 1-5- 2 1-1-1-6- 1 chaH saMyogI - 126 1-1-1-1-1-5 / 1-1-1-1-2-4 || 1-1-1-1-3-3 / 1-1-1-1-4-2 | 1-1-1-1-5-1 284 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A cothA aMkane 1 rAkhIne pAMca cAra jIvothI laI utkRSTa jIvo sudhInA bhaMga vikalpa, pachI cothA aMkane 2-3-4-5 karavAthI 4-3-2-1 vikalpa thAya, A pramANe trIjA aMkane eka rAkhavAthI 5+4+3+2+1 = 15 bhaMga thayA. pachI trIjA aMkane 2-3-4-5 karavAthI 10-6-3-1 vikalpa thayA. A pramANe bIjA aMkane eka rAkhavAthI A 15+10+6+3+1 = 35 vikalpa thayA, pachI bIjA aMkane 2-3-4-5 karavAthI 20-10- 4-1 vikalpa thayA. A pramANe pahelA aMkane eka rAkhavAthI A 35+20+10+4+1 = 70 vikalpa thayA. pachI pahelA aMkane 2-3-4-5 karavAthI 35+15-5-1 vikalpa thayA. A pramANe A kula 70+35+15+5+1 = 126 vikalpa thayo. sAta saMyogI - 84 - 1- 1 - 1 - 1 - 1 - 1 - 4/ - - 2 - 3/ 1-1-1 - 1 - 1 1- 1 - 1 - 1 - 1 - 3 - 2/ 1-1-1 - 1 - 1 ~ 4 - 1/ - A pAMcamA padane eka rAavAthI 4 vikalpa pachI pAMcamA padane 4 sudhI badalavAthI kula 4+3+2+1= 10 vikalpa cothA padane eka rahevAthI bane. pachI ene 2-3-4 karavAthI 10 + $ + 3 + 1 = 20 vikalpa bane. A trIjApadanA eka rahevAthI banyA. pachI ene 4 sudhI badalavAthI kula 20+10+4+135 vikalpa banyA, pachI bIjA padanA parivartanathI kula 35+15+5+1-56 vikalpa banyA, pachI pahelA padanu parivartana karavAthI kula 56+21+6+1-84 vikalpa banyA. [noMdha- A ja rIte 9-8-7-6 vagere jIvonA vikalpa thAya che.] bhagavatI sUtraH pariziSTa-2 noMdha - traNa jIva sudhInA bhaMga - zarUAtamAM ja batAvI dIdhA che. 4 - jIva 210 bhaMga - asaMyogI - 7 dvisaMyogI - 63 bhaMga 1 jIva 3 jIvathI 6 bhaMga 2 jIva 2 jIvathI 6 bhaMga 3 jIva 1 jIvathI 6 bhaMga - A pahelI narakathI - 18 bhaMga (sx3) bIjI narakathI - 15 bhaMga (543) trIjI narakathI - 12 bhaMga (443) cothI narakathI - 9 bhaMga (3x3) pAMcamI narakathI - 6 bhaMga (2x3) chaThThI narakathI - 3 bhaMga (143) OM bhaMga traNa saMyogI 105 bhaMga 1 - 1 - 2 jIvathI 5 bhaMga 1 - 2 - 1 jIvathI 5 bhaMga - 1 - 1 jIvathI 5 bhaMga 1 - 2 narakane sthira rAkhatA 15 bhaMga 2 1 - 3 narakane sthira rAkhatA 12 bhaMga - 1 - 4 narakane sthira rAkhatA 9 bhaMga 1 - 5 narakane sthira rAkhatA 6 bhaMga 1 - 6 narakane sthira rAkhatA 3 bhaMga prathamane sthira rAkhatA = 45 bhaMga bIjIne sthira rAkhatA = 30 bhaMga trIjI ne sthira rAkhatA = 18 bhaMga cothIne sthira rAkhatA = 9 bhaMga pAMcamIne sthira rAkhatA - 3 bhaMga 105 bhaMga 85 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra saMyogI 35 bhaMga 1-1-1-1 = 4 bhaMga 1-2-3narakathI = 4 bhaMga 1-2- 4 narakathI = 3 bhaMga 1- 2-5 narakathI = 2 bhaMga 1- 2- narakathI = 1 bhaMga 1- 2 narakane sthira rAkhavAthI 10 bhaMga 1-3 narakane sthira rAkhavAthI dabaMga 1-4 narakane sthira rAkhavAthI 3 bhaMga 1-5 narakane sthira rAkhavAthI 1 bhaMga pahelI narakane sthira rAkhavAthI 20 bhaMga bIjI narakane sthira rAkhavAthI 10 bhaMga trIjI narakane sthira rAkhavAthI 4 bhaMga cothI narakane sthira rAkhavAthI bhaMga 35 bhaMga 5 - jIva-42 bhaMga asaMyogI bhaMga - 7 dvi saMyogI bhaga 84: 1 jIva 4 jIvathI bhaMga 2 jIva 3jIvathI bhaMga 3jIva ra jIvathI bhaMga 4jIvana jIvathI dabaMga A pahelI narakathI 24 bhaMga bIjI narakathI 20 bhaMga trIjI narakathI 16 bhaMga cothI narakathI 12 bhaMga pAMcamI narakathI 8 bhaMga chaThThI narakathI 4 bhaMga 84 bhaMga traNa saMyogI - 210 bhaMga 1-1- 3 thI-5 bhaMga 1-2- 2 thI-5 bhaMga 1-3-1 thI - 5 bhaMga 2-1-2thI - 5 bhaMga 2-2-1 thI - 5 bhaMga 3- 3-1 thI - 5 bhaMga 1 - 2 naraka sthira rAkhatA - 30 bhaMga 1- 3 naraka sthira rAkhatA - 24 bhaMga 1-4 naraka sthira rAkhatA - 18 bhaMga 1 - 5 naraka sthira rAkhatA - 12 bhaMga 1- naraka sthira rAkhatA - da bhaMga pahelI naraka rAkhatAM - 90 bhaMga bIjI naraka rAkhatAM - 0 bhaMga trIjI naraka rAkhatAM - 36 bhaMga cothI naraka rAkhatAM - 18 bhaMga pAMcamI naraka rAkhatAM - 6bhaMga 210 bhaMga cAra saMyogI 140 bhaMga 1-1-1- 2 thI -4 bhaMga 1- 1 - 2-1 thI - 4 bhaMga 1-2-1- 1 thI -4 bhaMga 2-1-1-1thI - 4 bhaMga 1-2-3naraka rAkhatA 16bhaMga 1 - 2 -4 naraka rAkhatA 12 bhaMga 1-2- 5 naraka rAkhatAM 8 bhaMga 1 - 2 - naraka rAkhatAM 4 bhaMga 1-2naraka rAkhatAM 40 bhaMga 1-3naraka rAkhatAM 24 bhaMga 1-4naraka rAkhatAM 12 bhaMga 1-pa naraka rAkhatAM 4 bhaMga 1 naraka rAkhatAM 80 bhaMga 2 naraka rAkhatAM 40 bhaMga 3naraka rAkhatAM 16bhaMga 4 naraka rAkhatAM 4 bhaMga 140 bhaga pAMca saMyogI 21 bhaMga 1-1-1-1-1- 3 bhaMga 1-2-3-4 narakathI - 3 bhaMga ra86 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta, Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-2-3-5 naraka thI 1-2 - 3 - 6 naraka thI 1-2 - 3 naraka thI 1 - 2 - 4 naraka thI 1 - 2 - 5 - naraka thI 1 - 2 naka thI 1 - 3 1 - 4 1 2 3 dvisaMyogI 105 bhaMga naraka thI naraka thI naraka thI naraka thI naraka thI -- - 3bhaMga 1 bhaMga - 10 bhaMga - 4 bhaMga -1 bhaMga 15 bhaMga 5 bhaMga 1 bhaMga 21 bhaMga - - 6 - jIva - 924 bhaMga - 2 bhaMga 1 bhaMga bhaMga asaMyogI 7bhaMga 1 - 5 jIvathI - 6 bhaMga 1 - 4 jIvathI - 6 bhaMga 3 - 3 jIvathI - 6 bhaMga 4- 2 jIvathI - 6 bhaMga 5- - 1 jIvathI - 6 bhaMga pahelI naraka thI - 30 bhaMga bIjI naraka thI 25 bhaMga trIjI naraka thI - 20 bhaMga cothI naraka thI - 15 bhaMga pAMcamI naraka thI - 10 bhaMga chaThThI naraka thI - 5 bhaMga 105 bhaMga traNa saMyogI - 350 bhaMga - 1 - 1 - 4 jIvathI - 5 bhaMga 1 - 2 - 3 jIvathI - 5 bhaMga 1 - 3 - 2 jIvathI - 5 bhaMga 1 - 4 - 1 jIvathI - 5 bhaMga 2 - 1 - 3 jIvathI - 5 bhaMga bhagavatI sUtra : pariziSTa-2 2 - 2 - 2 jIvathI - 5 bhaMga 2 - 3 - 1 jIvathI - 5 bhaMga 3-1 * 2 jIvathI - 5 bhaMga 3 - 2 - 1 jIvathI - 5 bhaMga - 4 - 1 - 1 1 - 2 naraka thI - 1 - 3 naraka thI 1 - 4 naraka thI - 1 - 5 naraka thI - - jIvathI - 5 bhaMga 50 bhaMga -- 40 bhaMga 30 bhaMga 20bhaMga - 1 - 6 naraka thI - 10 bhaMga pahelI naraka thI - 150 bhaMga bIjI naraka thI - 100 bhaMga trIjI naraka thI - 60 bhaMga cothI naraka thI - 30 bhaMga pAMcamI naraka zI - 10 bhaMga 350 bhaMga cAra saMyogI - 350 bhaMga 1 - 1 - 1 - 3 jIvathI 4 bhaMga 1 - 1 - 2 - 2 jIvathI 4 bhaMga 1- 1 - 3 - 1 jIvathI 4 bhaMga 1 - 2 - 1 - 2 jIvathI 4 bhaMga 1 ~ 2 - 2 - 1 jIvathI 4 bhaMga 1 - 3 - 1 - 1 jIvathI 4 bhaMga 2 - 1 - 1 - 2 jIvathI 4 bhaMga 2 - 1 - 2 - 1 jIvathI 4 bhaMga 2 - 2 - 1 - 1 jIvathI 4 bhaMga 3 - 1 - 1 - 1 jIvathI 4 bhaMga 1 - 2 - 3 naraka thI = 40 bhaMga 1 - 2 - 4 naraka thI = 30 bhaMga 1 - 2 - 5 naraka thI = 20 bhaMga 1 - 2 - 6 naraka thI = 10 bhaMga 1 - 2 naraka thI = 100 bhaMga 1 - 3 naraka thI = 60 bhaMga = 1 - 4 naraka thI = 30 bhaMga 287 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 - 5 naraka thI = 10 maMga pahelI naraka thI = 200 bhaMga bIjI naraka thI = 100 bhaMga trIjI naraka thI = 40 maMga cothI naraka thI = 10bhaMga 208 pAMca saMyogI -- 105 bhaMga 350 bhaMga. 1- 1 - 1 - 1 - 2 thI 3 bhaMga 1 - 1 - 1 -2 1 thI 3 bhaMgatraNa saMyogI pa25 bhaMga H- 1-1-2-1 1 thI 3 bhaMga 1-2-1-1- 1 thI 3 bhaMga 2-1-1 - 1- 1 thI 3 bhaMga 1 - 2 - 3 - 4 narakathI 15 bhaMga 1 - 2 - 3 - 2 narakathI 10 bhaMga - 1 - 2 - 3 - 6 narakathI 5 bhaMga 1 - 2 - 3 narakathI 30 bhaMga 1 - 2 - 4 narakathI 15 bhaMga 1 - 2 - 5 narakathI 5 bhaMga 1 - 2 narakathI 50 bhaMga 1 - 3 narakathI 20 bhaMga 1 - 4 narakathI 5 bhaMga pahelI narakathI 75 bhaMga bIjI narakathI 25 bhaMga trIjI narakathI 5 bhaMga 6 saMyogI bhava - 7 bhaMga kula =105 bhaMga asaMyogI 7 bhaMga : tisaMyogI 126 bhaMga : 7 jIva - 1716 bhaMga 1 - 6 jIvathI - 6 bhaMga 2 - 5 jIvathI - 6 bhaMga 3 - 4 jIvathI - 6 bhaMga - 4 - 3 jIvathI - 6 bhaMga 5 ~ 2 jIvathI - 6 bhaMga 6 - 1 jIvathI - 6 bhaMga pahelI narakathI - 36 bhaMga bIjI narakathI - 30 bhaMga trIjI narakathI - 24 bhaMga cothI narakathI - 18 bhaMga pAMcamI narakathI - 12 bhaMga chaThThI narakathI - 6 bhaMga kula - 126 bhaMga 1 - 1 - 5 jIvathI - 5 bhaMga 1 - 2 - 4 jIvathI - 5 bhaMga 1 - 3 - 3 jIvathI - 5 bhaMga 1 - 4 - 2 jIvathI - 5 bhaMga 1 - 5 - 1 jIvathI - 5 bhaMga 2 - 1 - 4 jIvathI - 5 bhaMga 2 - 2 - 3 jIvathI - 5 bhaMga 2 - 3 - 2 jIvathI - 5 bhaMga 2 - 4 - 1 jIvathI - 5 bhaMga 3 - 1 - 3 jIvathI ~ 5 bhaMga 3 - 2 - 2 jIvathI - 5 bhaMga 3 - 3 - 1 jIvathI -5 bhaMga - 4 - 1 - 2 jIvathI - 5 bhaMga 5-1- - 1 jIvathI - 5 bhaMga 1 - 2 naraka sthira rAkhatAM 75 bhaMga 1 - 3 naraka sthira rAkhatAM 60 bhaMga 1 - 4 naraka sthira rAkhatAM 45 bhaMga 1 - 5 naraka sthira rAkhatAM 30 bhaMga 1 - 6 naraka sthira rAkhatAM 15 bhaMga pahelI narakathI 225 bhaMga bIjI narakathI 150 bhaMga trIjI narakathI 90 bhaMga cothI narakathI 45 bhaMga pAMcamI narakathI 15 bhaMga parapa bhaMga mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ h 0 h 0 h 0 h 0 h 0 h 0 h 0 h 0 h h 0 h fy h hm 0 bh 0 m 0 bh hm my 0 s - bh cAra saMyogI - 700 bhaMga pasaMyogI 315 bhaMga 1-1-1-4 jIvathI - 4 bhaMga 1-1-1-1- 3 jIvathI 3 bhaMga 1-1-ra- 3 jIvathI - 4 bhaMga 1 - 1 - 1 - 2 - 2 jIvathI 3 bhaMga 1-1-3- rajIvathI - 4 bhaMga 1-1-1-3- 1 jIvathI 3 bhaMga 1-1-4 - 1 jIvathI - 4 bhaMga 1-1-2-12 jIvathI 3 bhaMga 1-2-1- 3 jIvathI - 4 bhaMga 1-1-2-2-1 jIvathI 3 bhaMga 1-2-2-2 jIvathI -4 bhaMga 1-1-3-1- 1 jIvathI 3 bhaMga 1-2-3-1 jIvathI -4 bhaMga 1-2-1-1- 2 jIvathI 3 bhaMga 1-3-1-2 jIvathI - 4 bhaMga 1-2-1-2-1 jIvathI 3 bhaMga 1-3-2-1 jIvathI -4 bhaMga 1-2-2- 1 - 1 jIvathI 3 bhaMga 1 - 4 - 1 - 1 jIvathI - 4 bhaMga 1- 3-1-1-1 jIvathI 3 bhaMga 2-1-1- 3jIvathI - 4 bhaMga 2-1-1-1-2 jIvathI 3 bhaMga 2-1-ra-ra jIvathI -4 bhaMga 2-1-1-2-1 jIvathI 3 bhaMga -1-3- 1 jIvathI -4 bhaMga 2-1-2-1-1 jIvathI 3 bhaMga 2-2-1-rajIvathI -4 bhaMga 2-2-1-1-1 jIvathI 3 bhaMga 2-2-2-1 jIvathI - 4 bhaMga - 3-1-1-1-1 jIvathI 3 bhaMga 2- 3-1-1 jIvathI - 4 bhaMga 1-2-3-4 narakasthira rAkhatAM 45 bhaMga 3-1-1- 2 jIvathI - 4 bhaMga 1-2-3-5 naraka sthira rAkhatAM 30 bhaMga 3-1-2-1 jIvathI -4 bhaMga 1-2-3-naraka sthira rAkhatAM 15 bhaMga 3-2-1- 1 jIvathI - 4 bhaMga 1 - 2-3narakathI 90 bhaMga 4-1-1- 1 jIvathI - 4 bhaMga 1-2- 4 narakathI 45 bhaMga 1-2-3 naraka sthira rAkhatAM 80 bhaMga 1--panarakathI 15 bhaMga 1-2-4 naraka sthira rAkhatAM 0 bhaMga 1-2narakathI 150 bhaMga 1-2-5 naraka sthira rAkhatAM 40 bhaMga 1-3 narakathI 60 bhaMga 1 - 2- naraka sthira rAkhatAM 20 bhaMga 1-4 narakathI 15 bhaMga 1- 2 narakathI - 200 bhaMga pahelI narakathI rarapa bhaMga 1 - 3narakathI - 120 bhaMga bIjI narakathI 7pa bhaMga 1-4 narakathI - 60 bhaMga trIjI narakathI 15 bhaMga 1- 5 narakathI - 20 bhaMga 315 bhaMga pahelI narakathI -400 bhaMga saMyogI 42 bhaMga bIjI narakathI - 200 bhaMga trajI narakathI -80 bhaMga 1-1-1-1-1- 2 jIvathI ra bhaMga cothI narakathI - 20 bhaMga 1-1-1-1-2- 1 jIvathI 2 bhaMga 1-1-1-2- 1 - 1 jIvathI 2 bhaMga kula - 700 bhaMga 1-1-2-11- 1 jIvathI 2 bhaMga hm my bh my bhagavatI sUtraH pariziSTa-2 ra89 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 1 - 1 - 1 - 1 jI. Tii ra bhaga | 1-3-4 jIvathI 5 bhaMga 2-1-1-1-1-1jIvathI 2 bhaMga 1-4-3 jIvathI 5 bhaMga 1-ra-3-4-5 narakathI 1ra bhaMga 1-5-2jIvathI 5 bhaMga 1-2- 3 - 4 - 6narakathI bhaMga 1-4-1 jIvathI 5 bhaMga 1 - 2-3-4 narakathI 18 bhaMga 2-1-5 jIvathI 5 bhaMga 1-2- 3 - 5 narakathI dda bhaMga 2-2-4 jIvathI 5 bhaMga 1-ra- 3narakathI 24 bhaMga 2-3-3jIvathI pa bhaMga 1- 2-4 narakathI 6 bhaMga ra-4-2 jIvathI 5 bhaMga 1- 2 narakathI 30 bhaMga 2-5-1 jIvathI 5 bhaMga 1-3narakathI bhaMga 3-1-4 jIvathI 5 bhaMga pahelI narakathI 36 bhaMga 3-2-3 jIvathI 5 bhaMga bIjI narakathI dabaMga 3-3-2 jIvathI 5 bhaMga 42 bhaMga 3-4-1 jIvathI 5 bhaMga 7 - saMyogI - 1 bhaMga 4-1-3 jIvathI 5 bhaMga 4-ra-rajIvathI 5 bhaMga 8 jIva 3003 bhaMga 4-3-1 jIvathI palaMga asaMyogI -7 bhaMga 5-1-2 jIvathI 5 bhaMga dvisaMyogI -147 bhaMga 5-2-1 jIvathI 5 bhaMga 1-7 jIvathI dabaMga 6-1-1 jIvathI 5 bhaMga 2-6jIvathI dabaMga 1-2naraka thI 105 bhaMga 3-5 jIvathI 6 bhaMga 1-3naraka thI 84bhaMga 4-4 jIvathI dabaMga 1-4 narakathI 3 bhaMga pa-3 jIvathI dabaMga 1-5 naraka thI 42 bhaMga 6-2 jIvathI 6 bhaMga 1- naraka thI 21 bhaMga 7-1 jIvathI bhaMga pahelI narakathI 315 bhaMga pahelI narakathI 42 bhaMga bIjI narakathI 210 bhaMga bIjI narakathI 3pa bhaMga triIjI narakathI 12bhaMga trIjI narakathI 28 bhaMga cothI narakathI 3 bhaMga cothI narakathI 21 bhaMga pAMcamI narakathI 21 bhaMga pAMcamI narakathI 14 bhaMga 735 bhaMga chaThThI narakathI 7 bhaMga cAra saMyogI-1225 bhaMga 147 bhaMga 3 saMyogI-735 bhaMga 1-1-1-5 jIvathI 4 bhaMga 1-1-ra-4 jIvathI 4 bhaMga 1-1-da jIvathI 5 bhaMga 1-1-3-3 jIvathI 4 bhaMga 1-2-5 jIvathI 5 bhaMga ra90 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAgama navanIta Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1-1-4-2 jIvathI 4 bhaMga 1-1-5-1 jIvathI 4 bhaMga 1-2-1-4 jIvathI 4 bhaMga 1-2-2-3 jIvathI 4 bhaMga 1-ra--rajIvathI 4 bhaMga 1-2-4-1 jIvathI 4 bhaMga 1-3-1-3jIvathI 4 bhaMga 1-3-2-2 jIvathI 4 bhaMga 1-3-3-1 jIvathI 4 bhaMga 1-4-1-rajIvathI 4 bhaMga 1-4-2-1 jIvathI 4 bhaMga 1-5-1-1 2 2-1-1-4 jIvathI 4 bhaMga 2-1-2-3 jIvathI 4 bhaMga 2-1-3-2 jIvathI 4 bhaMga 2-1-4-1 jIvathI 4 bhaMga 2-2-1-3 jIvathI 4 bhaMga 2-2-2-2jIvathI 4 bhaMga 2-2-3-1 jIvathI 4 bhaMga 2-3-1-rajIvathI 4 bhaMga 2-3-2-1 2 2-4-1-1 jIvathI 4 bhaMga 3-1-1-3jIvathI 4 bhaMga 3-1-ra-2 jIvathI 4 bhaMga 3-1-3-1 jIvathI 4 bhaMga 3-2-1-2 jIvathI 4 bhaMga 3-2-2-1 jIvathI 4 bhaMga 3-3-1-1 jIvathI 4 bhaMga 4-1-1-2 jIvathI 4 bhaMga 4-1-ra-1 jIvathI 4 bhaMga 4-2-1-1 jIvathI 4 bhaMga 5-1-1-1 jIvathI 4 bhaMga 1-2-3narakathI 140 bhaMga 1-2-4 narakathI 105 bhaMga 1-ra-pa narakathI 70 bhaMga 1-ra-narakathI 35 bhaMga 1-2 narakathI 3pa0 bhaMga 1-3narakathI 210 bhaMga 1-4 narakathI 150 bhaMga 1-5 narakathI 35 bhaMga pahelI narakathI 700 bhaMga bIjI narakathI 3pa0 bhaMga trIjI narakathI 140 bhaMga cothI narakathI 35 bhaMga kula 1225 bhaMga pAMca saMyogI-735 bhaMga 1-1-1-1-4 jIvathI 3 bhaMga 1-1-1-ra-3jIvathI 3 bhaMga 1-1-1-3-2 jIvathI 3 bhaMga 1-1-1-4-1 jIvathI 3 bhaMga 1-1-ra-1-3jIvathI 3 bhaMga 1-1-ra-ra-2 jIvathI 3 bhaMga 1-1-2-3-1 jIvathI 3 bhaMga 1-1-3-1-2jIvathI 3 bhaMga 1-1-3-2-1 jIvathI 3 bhaMga 1-1-4-1-1 jIvathI 3 bhaMga 1-2-1-1-3 jIvathI 3 bhaMga 1-2-1-2-2 jIvathI 3 bhaMga 1-2-1-3-1 jIvathI 3 bhaMga 1-2-2-1-2 jIvathI 3 bhaMga 1-2-2-2-1 jIvathI 3 bhaMga 1-ra-3-1- 1 jIvathI 3 bhaMga 1-3-1-1-2 jIvathI 3 bhaMga 1-3-1-2-1 jIvathI 3 bhaMga 1-3-2-1-1 jIvathI 3 bhaMga 1-4-1-1-1 jIvathI 3 bhaMga 2-1-1-1-3 jIvathI 3 bhaMga 2-1-1-2-2 jIvathI 3 bhaMga 2-1-1-3-1 jIvathI 3 bhaMga bhagavatI sUtra: pariziSTa-ra 21 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2-1-2-1-2 jIvathI 3 bhaMga 1-1-3-1-1-1 2-1-ra-ra-1 jIvathI 3 bhaMga 1-2-1-1-1-2 2-1-3-1-1 jIvathI 3 bhaMga 1-2-1-1-2-1 2-2-1-12jIvathI 3 bhaMga 1-2-1-2-1-1 2-2-1-2-1 jIvathI 3 bhaMga 1-2-2-1-1-1 2-2-2-1-1 jIvathI 3 bhaMga 1-3-1-1-1-1 2-3-1-1-1 jIvathI 3 bhaMga 2-1-1-1-1-2 3-1-1-1-2 jIvathI 3 bhaMga 2-1-1-1-2-1 3-1-1-ra-1 jIvathI 3 bhaMga 2-1-1-2-1-1 3-1-2-1-1 jIvathI 3 bhaMga 2-1-2-1-1-1 3-2-1-1-1 jIvathI 3 bhaMga 2-2-1-1-1-1 4-1-1-1-1 jIvathI 3 bhaMga 3-1-1-1-1-1 1-2-3-4 narakathI 150 bhaMga sAtamI choDatAM = 21 bhaMga. ema sAteya 1-2-3-5 narakathI 70 bhaMga naraka choDatAM ra14 7 = 147 bhaMga 1-ra-3-narakathI 3pa bhaMga 1-ra-3narakathI 210 bhaMga sAta saMyogI -7 bhaMga 1-ra-4 narakathI 150 bhaMga i jIva-2005 bhaMga 1-ra-pa narakathI 3pa bhaMga 1-2 narakathI 350 bhaMga asayogI 7 bhaMga 1-3narakathI 150 bhaMgadvisaMyogI -168 bhaMga 1-4 narakathI 35 bhaMga vi 4 pada. pahelI narakathI parapa bhaMga pahelI narakathI 846 = 48 bIjI narakathI 175 bhaMga bIjI narakathI 84 pa = 40 trIjI narakathI 3pa bhaMga trIjI narakathI 844 = 3ra 73pa bhaMga cothI narakathI 84 3 = 24 chaH saMyogI 147 bhaMga pAMcamI narakathI 8 42 = 16 1-1-1-1-1-3 chaThThI narakathI 841= 8 1-1-1-1-ra-2 kula 8x21= 168 bhaMga 1-1-1-2-2-1 traNa saMyogI 980 bhaMga 1-1-1-2-1-2 1-1-1-2-2-1 vijha 5. 1-1-2-3-1-1 1-2 narakathI 2845 = 140 1-1-ra-1-1-ra 1-3narakathI 2844 = 112 1-1-2-1-ra-1 1-4narakathI 28 43 = 84 1-12-2-1-1 ra92 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA nAgama navanIta, Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-pa narakathI 2842 = pa6 1-3narakathI 7044 = 280 1-narakathI 2841= 28 1-4 narakathI 70 x 1= 70 pahelI narakathI 28415=420 pahelI narakathI 70415 = 1050 bIjI narakathI 28410= 280 bIjI narakathI 70 4 5 = 3pa0 trIjI narakathI 284 6=168 trIjI narakathI 70 x 1= 70 cothI narakathI 284 3= 84 kula 7043 = 1479 bhaMga pAMcamI narakathI 28 41= 28 saMyogI 392 bhaMga kula28435= 680 bhaMga 1-1-1-1-1-4 thI 4-1-1-1-1-1 cAra saMyogI-1960 bhaMga sadhI pada bhaMga, ema eka-eka naraka choDatAM vi 45 pada vi. x 7 pada = 392 bhaMga 1-23narakathI pa644 = rara4 7 saMyogI 28 bhaMga 1-2-4 narakathI pa64 3= 168 1-1-1-1-1-1-3thI 1-ra-pa narakathI pa64 2 = 112 1-ra-narakathI pa641 = pas 3-1-1-1-1-1-1 sudhI 1-2 narakathI pa64 10= paso 28 vi. 41 pada = 28 bhaMga 1-3 narakathI pa64 = 336 10 jIva-8008 bhaMga 1-4 narakathI pa64 3 = 168 asaMyogI 7 bhaMga 1-pa narakathI pa64 1= 56 dvisaMyogI-189 bhaMga pahelI narakathI pa64 20 = 1120 bhaMga pahelI naraka thI = 98 6 = 54 bIjI narakathI pa64 10 = pa0 bhaMga trIjI narakathI pa644 = rara4bhaMga bIjI narakathI = 945= 45 cothI narakathI pa64 1 = 56 bhaMga trIjI narakathI = 944 = 36 cothI narakathI = 94 3 = 27 kula pa64 3pa- 1960 bhaMga pAMcamI narakathI = 94 2 = 18 5-saMyogI 1470 bhaga chaThThI narakathI = 941= 9 1-1-1-1-pathI 5-1-1-1-1sudhI 70 189 bhaMga vi.4 5. - traNa saMyogI 1ra0 bhaMga 1-ra-3-4 narakathI 70 x 3 = 210 vi 45 1-2-3-5 narakathI 70 x 2 = 140 1-2 narakathI 364 5 = 180 1-ra-3-narakathI 70 4 1= 70 1-3narakathI 3644 = 144 1-2-3 narakathI 70 x 6= 420 1-4 narakathI 36 4 3 = 108 1-ra4 narakathI 7043= 210 1-pa narakathI 364 2 = 7ra 1-ra-pa narakathI 70 x 1= 70 1-6narakathI 36 41 = 36 1-ra narakathI 70 x 10 = 700 pahelI narakathI 36815 = 540 bhagavatI sUtraH pariziSTa-ra ra93 Jail'education international -Formaterersufraroserom Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjI narakathI 36 x 10 = 360 trIjI narakathI 12641 = 126 trIjI narakathI 364 6= 21 kula 126x21 = 246 bhaMga cothI narakathI 3683 = 108 chaH saMyogI 882 pAMcamI narakathI 3641 = 36 1-1-1-1-1-5 thI 5-1-1-1-1-1 kula 364 3pa = 120 bhaMga sadhI 1ra6 bhaMga pachI eka eka naraka choDatAM cAra saMyogI -2940 bhaMga 1268 7 = 88ra bhaMga 1-1-1-7 thI 7-1-1-1 sudhI 84 vi. sAta saMyogI -84 vi 45 * 1-1-1-1-1-1-4 thI 4-1-1-1-1- 1-2-3narakathI 84 44 = 3361-1 sudhI = 84 bhaMga 1-ra-4 narakathI 844 3 = rapara saMkhyAta-jIva 1-ra-pa narakathI 84 42 = 168 1-ra-narakathI 8441= 84 sUicanA:- ahIM saM. = saMkhyAta jIva che.. 1-ra narakathI 84 x 10 = 840 padax vikalpa = bhaMga 1-3narakathI 844 6 = 504 asaMyogI 7 41 = 7 1-4narakathI 84 x 3 = 2para dvisaMyogI 21411 = 231 1-pa narakathI 84 41= 84 traNa saMyogI 35 421 = 73pa pahelI naraka thI 84 x 20 = 1680 cAra saMyogI 3pa431 = 1085 bIjI narakathI 84 x 10 = 840 pAMca saMyogI 21841 = 81 trIjI narakathI 84 44 = 336 cha saMyogI 74 51 = 357 cothI narakathI 8441= 84 sAta saMyogI 14 61 = 1 kula 84x7pa =2940 bhaMga kula 1274 217 = 3337 pAMca saMyogI -246 bhaMga vikalpanI rIta 1-1-1-1-6thI-1-1-1-1 sudhI = 1raka be saMyogI - 11 vikalpa 1-2-3-4 narakathI 1243 = 378 1 jIva ane saMkhyAta jIva 1-2-3-5 narakathI 126x2 = rapara 1-2-3-narakathI 1ra641 = 126 2 jIva ane saMkhyAta jIva 1-2-3 narakathI 12 x 6= 7pa6 3 jIva ane saMkhyAta jIva 1-ra-4 narakathI 1243= 378 4 jIva ane saMkhyAta jIva 1-ra-pa narakathI 12441= 126 5 jIva ane saMkhyAta jIva 1-ra narakathI 12H410 = 1ra0 1-3narakathI 1ra44 = 504 6 jIva ane saMkhyAta jIva 1-4 narakathI 12641=126 7 jIva ane saMkhyAta jIva pahelI narakathI 126 415 = 1890. 8 jIva ane saMkhyAta jIva bIjI narakathI 12x5 = 30 294 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta, Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja 9 jIva ane saMkhyAta jIva 10. jIva ane saMkhyAta jIva 11. saMkhyAta jIva ane saMkhyAta jIva 11 vikalpa traNa saMyogI - 21 vikalpa 1-1 - saM. jIva 1-ra- saM. jIva 1-3- saM. jIva 1-4 - saM. jIva 1-5- saM. jIva 1-6 - saMjIva 1-0 - saM. jIva 1-8- saM. jIva 1-9- saM. jIva 1-10- saM. saM 1-10 - saM. jIva 1- saM. saM 2- saM. saM 3 - saM. saM 4- saM. saM cAra saMyogI vikalpa 31 pAMca saMyogI vikalpa 41 chaH saMyogI vikalpa 51 sAta saMyogI vikalpa 1 asaMkhyAta jIva noMdha - ahIM saM.= saMkhyAta jIva = asaM asaMkhyAtA jIva pada. * vi. = bhaMga asaMyogI 741 = 7. dvisaMyogI 1412 = 2para traNa saMyogI 35 4 23 = 805 cAra saMyogI 35 x 34 = 1190 pAMca saMyogI 21445 = 945 chaH saMyogI, 7 4 pa6 = 392 sAta saMyogI 14 67 = 67 127 4 238= 358 vikalpanI rIta dvisaMyogI -12 1 jIva ane asaM. jIva 2jIva ane asaM. jIva 3 jIva ane asaM. jIva 4 jIva ane asaM. jIva pa jIva ane asaM. jIva jIva ane asaM. jIva 7 jIva ane asaM. jIva 8jIva ane asaM. jIva 9jIva ane asaM. jIva 10 jIva ane asaM. jIva saM. jIva ane asaM. jIva asaM. jIva ane asaM. jIva 12 vikalpa 7- saM. saM - saM. saM 9 - saM. saM 10 - saM. saM saM-saM-sa A 21 vikalpa thayA A rIte 10-10 vadhAratAM bhagavatI sUtraH pariziSTa-ra ] | ra95 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNa saMyogI -23 1-1- asa. 1-2-asaM. 1-3 - asa. 1-4 - asa. 1-5 - asa. 1-6 - asa. 1-7 - asa. 108 - asa. 1-9 - asa. 1-10 - asa. 1- saM. - asaM. 1- asaM.- asaM. 2-asa.-asaM. 3- asaM.- asa. 4-asaM.- asaM. 5- asaM.- asaM. 6- asaM.- asa. 7- asaM.- asaM. 8-asaM.- asa. 9-asaM.- asa. 10 asaM.- asa. saM.- asaM.- asa. asaM.- asaM.- asaM 23 vikalpa A rIte 11-11 vadhAratAM cAra saMyogI vikalpa-34 pAMca saMyogI vikalpa-45 chaH saMyogI vikalpa-56 sAta saMyogI vikalpa-67 utkRSTa jIva (1) AmAM jIva saMkhyA vadhaghaTa na karatAM asaMkhya asaMkhya ja kahevAya. AthI vikalpa nahIM kevala pada thI ja bhaMga bane che. 26 (2) pahelI naraka na choDatAM pada banAvavuM asaMyogI bhaMga eka badhA pahelI narakamAM dvisaMyogI dra bhaMga naraka 1-2 1-3 1-4 1-5 1-6 1-7 jIva asaM. asaM. asa. asaM. asaM. asaM. asa. a. asa. asaM. asaM. asaM. traNa saMyogI 15 bhaMga naraka jIva 12-3 asaM. asaM. 1-2-4 asa. asaM. 1-2-5 asaM. asaM. 1-2-6 asa. asaM. 1-2-7 asaM. asaM. 13-4 asa. asaM. 1-3-5 1-3-6 1-3-9 1-4-5 1-4-6 9-8-9 9-4-9 1-5-7 1-6-7 naraka asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asa. asaM. 4 saMyogI 20 bhaMga jIva asaM. asaM. asa.asa. asaM. asaM. asaM. asaM. 1-2-3-4 1-2-3-5 1-2-3-6 1-2-3-7 asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-2-45 asaM. asaM. 1-ra-4- asaM. asaM. 12-4-7 asaM. asaM. 1-2-5-6 asaM. asaM. 1-2-5-7 asaM. asaM. 1-2-6-7 asaM. asaM. 1-3-4-5 asaM. asaM. 1-3-4-6 asaM. asaM. 1-3-4-7 asaM. asaM. 1-3-5-6 asaM. asaM. 1-3-5-7 asaM. asaM. 1-3- 7 asaM. asaM. 1-4-5-6 asaM. asaM. 1-4-5-7 asaM. asaM. 1-4-6-7 asaM. asaM. 1-5-6-7 asaM. asaM. 5 saMyogI 15 bhaMga 1-2-3-4-5 asaM. asaM. 1-2-3-41-ra-3-4-7 1-2-3-5-6 1-2-3-5-7 1-2-3-6- 1-2-4-5-6 1-2-4-5-7 1-2-4-6-7 1-2-5-6-7 1-3-4-5-6 1-3-4-5-7 1-3-4-4-7 1-3-5--7 1-4-5-6-7 saMyogI -6 7 saMyogI -1 kula ja bhaMga asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. asaM.asaM. asaM.asaM. asaM. asaM. asaM. asaM. AgamamanISI zrI trilokamunijI ma. sA. dIkSAnA ADatrIsa cAturmAsaH- (1) pAlI (ra) indora (3) pAlI (4) gaDhasivAnA (5) jayapura (6) pAlI (7) khIcana (8) maMdasaura (9) nAthadvArA (10) jodhapura (11) bAlotarA (1ra) rAyapura (ema.pI.) (13) Agara (14) jodhapura (15) mahAmaMdira (16) jodhapura (17) bAvara (18) bAlotarA (19) jodhapura (20) amadAvAda (ra1) Abu parvata (rara) sirohI (ra3) Abu parvata (24) masUdA (rapa) kheDabrahmA (rada) Abu parvata (ra7) madanagaMja (28) mANasA (ra9) prAgapara(kaccha) (30) surendranagara (31-35) royala pArka, rAjakoTa. (3-38) ArAdhanA bhavana, vaizAlInagara, rAjakoTa. kulaH cAra madhyapradezamAM tera gujarAtamAM, ekavIsa rAjasthAnamAM vartamAnamAM - ArAdhanA bhavana, vaizAlInagara..... sapTembara 2004 bhagavatI sUtraH pariziSTa-ra 29o Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) 12 devaloka mAM eka thI 10 jIva javAnA bhaMga H 1 1 1 1 1 1 1 1 1 3 4 5 S 7 8 9 10 S 10 15 21 28 3 45 55 20 35 5 84 120 15 20 35 70 126 210 330 495 715 5 126 252 42 792 1287 2002 84 210 42 924 1716 3003 5005 120 330 792 1716 3432 435 11440 165 495 1287 3003|435 12870 24310 55 220 715 20025005 114400 24310 4820 $$ 286 1001 3003 8008|19448 43758 92378 78 34 1365 43680123766 31824275582 167eso | 2 | h mm 1 1 q | q 1 1 1 sy 1 2 jI| v 5 S 7 8 |4|| ja 208 11 10 15 21 28 36 45 12, 780 364, 135 4368 1237| 31824 75582 167960 352716 rIta-pahelI ubhI lAInamAM 12 ane uparanI pahelI ADI lAInamAM 10 eka (1) nA AMkaDA lakhavA. pachI pahelI lITInA bIjA-trIjA vagere AMkane vArApharatI bIjIlAInanA pahelA--bIjA vagere AMkane joDIne (saravALo karIne) bIjI lAInanAM AgaLa-AgaLamAM AMka lakhavA. 12 devalokamAM 1 thI 10 jIva sudhInA bhaMga kADhavA 1x12 12 1= 124 13= 1562 78 414 1092 - 3= 364 x 15= 5404= 1305 x 1= 21840 1= 438 x 17= 74256 = 12376 x 18= 222768 : = 31824 x 19= 75582 x 20 167960 421 1-jIva 2-jIva 3jIva 4-jIva 5-jIva -jIva 7-jIva 8-jIva b---2 10-jIva 604656+8= 1511408= 3527160 10= 12 bhaMga 78 bhaMga 364 bhaMga 135 bhaMga 438 bhaMga 12 376 bhaMga 31824 bhaMga 75582 bhaMga 167960 bhaMga 352716 bhaMga mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 devalokamAM 10 jIva jAya tenA bhaMga | vikalpa x pada = bhaMga | 1 12 = 1ra 9 x 6 = pa94 36 4 220 = 7920 84 x 495 = 4158) 124 x 792 = 99792 126 X 924 = 116424 84 x 72 = 528 36 4 495 = 17820 9 x rara0 = 1980 1 x cha = 6 kula = 3para016 (ra) 12 devaloka nA pada saMkhyA parIkSaNa nI rIta: (2)1ra-ra4ra4ra4ra4ra4ra4ra4ra4ra4ra4ra4ra4096-1=4095 (3) 1ra devalokanA bhaMga saMkhyA parIkSaNa nI rIta: 10 jIvanA 2 2 3 2 2 4 axx138248141641718419420421 9xPxHxXxxxsxgxcxex96xqt 13 4 2 x 174 2 x 19 x 21 264 174 38 4 21 = 3pa36 442 x 798 39784 3094xx = 3para016bhaMga bane bhagavatI sUtraH pariziSTa-ra | | | ra99 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIta : -ma jIvanI jeTalI saMkhyA hoya enAthI AgaLanI saMkhyAnA 11 aMka upara lakhavAnA ane 1 thI 11 sudhInA aMka nIce lakhavAnA. pachI ene krauMsa dvArA bhAgavAnA. jeTalA sthAna hoya enAthI eka nyUna saMkhyA upara ane nIce lakhavAmAM Ave che. jema ke 12 davaloka nA bhaMga kADhavAnA hoya to 11 aMka uparanI sucanA anusAra lakhavAnA ane 7 narakanA bhaMga kADhavA hoya to 6 aMka upara nIce uparokta rIta pramANe rAkhavAnA hoya che. cAra jAtInA devanAM pravezanaka bhaMga :-- jIva saMkhyA asaMyogI dvisaMyogI 1 ra 3 4 5 S 7 8 300 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 x S 12 18 24 30 3 42 48 54 $9 7ra traNa saMyogI * X 4 12 24 40 cAra saMyogI x x x 1 4 10 20 35 5 84 31 34 kula maMga 4 SO 84 9 112 10 144 saMkhya 84 asaMkhya 92 utkRSTa 1 3 3 1 8 saMkhyAta, asaMkhyAta ane utkRSTa nA bhaMga samajavA mATe cArTa juo. eka thI dasa saMkhyA nA bhaMgo vikalpa ane pada ne guNavAthI thAya che. eka thI dasa saMkhyA sudhInA pada ane vikalpa jANavA mATe cArTamAM jovuM joIe. 9 | $ 35 pa 84 120 15 20 286 185 202 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta : Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pada parIkSaNanI rItaH- jeTalA pravezanakanA pada kADhavA hoya eTalI vAra be nA guNA karI guNana phaLamAMthI eka dhaTADavAthI pada saMkhyA AvI jAya che. jemake nArakInA 7 pravezanaka hoya to (2)7 arthAt 2x2x2x2x2x2x2= 128-1=127 pada temaja tiryaMcanA pAMca pravezanaka hoya to be kvAyara pAMca = (2)5 arthAt ra4ra4ra4ra 8ra3ra-131, pada vikalpa parIkSaNanI rItaH- badhA vikalponA joDa A pramANe hoya che. 1 jIva = 1 vikalpa, 2jIva = 2vikalpa, 3jIva = 4 vikalpa, 4 jIva = 8 vikalpa, 5 jIva = 16 vikalpa, da jIva = 3ra vikalpa, 7 jIva = 64 vikalpa, 8 jIva = 128 vikalpa, 9 jIva = 25 vikalpa, 10 jIva = 512 vikalpa. bhaMga parikSaNanI rIta - 10 jIvanA bhaMga jovA hoya sAta narakamAM to 11 thI 16 sudhInI saMkhyA upara lakhIne ane eka thI 6 sudhInI saMkhyA nIce lakhIne enI bhinna gaNita karavI yathA (1) 11 4 2 x 13 4 14 x 15 416 114 1347 48 = 8008 bhaMga 1 4444444586 10 jIva 5 tiryaMca pravezaka nA bhaMgaH 11 4 12 x 13 4 14 11 - 9 = 11 4 13 x 7 = 1001 bhaMga 144 344 noMdhaH- jeTalA pravezanaka hoya tenAthI eka ochI saMkhyA lakhavI joIe. jethI sAta pravezanaka hoya to cha saMkhyA upara ane cha saMkhyA nIce lakhAya. jo pAMca pravezanaka hoya to 4 saMkhyA upara ane 4 saMkhyA nIce lakhAya. alpa bahatva - nArakInA sAta pravezanakanI, nirvacanA pAMca pravezanakanI, manuSyanA be pravezanakanI, devanA cAra pravezanakanI ane pachI cAre gatinA pravezanakanI ema pAMce alpa bahutva prajJApanA pada trIjA anusAra jANavA. vizeSa e che ke pravezanakahovAthI beIndriyathI ekendriya vizeSAdhika ane devathI tiryaMca pravezanaka asaMkhya guNA che. pravezanaka bhaMga prakaraNa saMpUrNa 'mA pariziSTa-ra saMpUrNa mAM bhagavatI sUtraH pariziSTa-ra | |301, 301 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-3 : 'paramANu AdinA varNa, gaMdha, rasa, sparzanA bhaMgonuM spaSTIkaraNa varNanA bhaMga - paramANu- pAMceya varNanA paramANu hoI zake che. jethI asaMyogI varNa(ekaeka varNanA) pAMca bhaMga. DhipradezI - asaMyogI [eka eka varNanA 5 bhaMga pUrNa skaMdha kALo athavA nIlo Adi. dvisaMyogI varNanA 10 bhaMga. (1) kALo, nIlo (ra) kALo, lAla (3) kALo, pILo (4) kALo, sapheda (5) nIlo, lAla (6) nIlo, pILo (7) nIlo sapheda (8) lAla, pILo (9) lAla, sapheda (10) pILo sapheda. traNa pradezI- asaMyogI varNanA 5. dvisaMyogI varNanA - 30 bhaMga (1) kALo eka nIlo eka (2) kALo eka nIlo aneka (3) kALo aneka nIlo eka, ema ja DhipradezamAM kahelA dase bhaMganAM traNa traNa bhaMga karavA. 1043 = 30. traNa saMyogI varNanA 10 bhaMga - (1) kALo, nIlo, lAla (2) kALo nIlo, pILo (3) kALo, nIlo, sapheda (4) kALo, lAla, pILo (5) kALo, lAla, sapheda (6) kALo, pILo, sapheda (7) nIlo, lAla, pILo (2) nIlo, lAla sapheda (9) nIlo, pILo, sapheda (10) lAla, pILo, sapheda. cAra pradezI asaMyogI varNanA 5 bhaMga. dvisaMyogI varNanA 40 bhaMga- (1) kALo eka nIlo eka (2) kALo eka nIlo aneka (3) kALo aneka nIlo eka (4) kALo aneka nIlo aneka ema ja DhipradezamAM kaheladasa bhaMganI eka vacana bahuvacanathI caubhaMgI karavI. 1084=40traNa saMyogI varNanA 40 bhaMga. traNa pradezanA kahela 10 bhaMganA cAra-cAra bhaMga karavA jema ke- (1) kALo, nIlo, lAla (2) kALo, nIlo, lAla aneka (3) kALo, nIlo aneka, lAla (4) kALo aneka, nIlo, lAla 1044 =40cAra saMyogI varNanA- (1) kALo, nIlo, lAla, pILo () kALo, nIlo, lAla, sapheda (3) kALo, nIlo, pIlo, sapheda (4)kALo, lAla, pILo, sapheda (5) nIlo, lAla, pILo, sapheda. pAMca pradezI- asaMyogI varNanA 5 bhaMga. dvisaMyogI varNanA 40 bhaMga - cAra pradezanI jema. traNa saMyogIvarNanA 70 bhaMga-traNa pradezamAM kahela dasabhaMganA pratyekanA 7-7 bhaMga karavA jemake- (1) kALo eka, nIlo eka, lAla eka (2) kALo eka, nIlo eka, lAla aneka (3) kALo eka, nIlo aneka, lAla eka (4) kALo eka, nIlo aneka, lAla enaka (5) kALo aneka, nIlo eka, lAla eka (6) kALo aneka, nIlo eka, lAlA aneka (7) kALo aneka, nIlo aneka, lAla eka 1047 = 70. cAra saMyogI varNanA- rapa bhaMga. (1) kALo, nIlo, lAla, pILo (2) kALo, nIlo, lAla pILo aneka (3) kALo, nIlo, lAla aneka, pILo (4) kALo, nIlo mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta 302 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aneka, lAla pILo (5) kALo aneka, nIlo, lAla, pILo. cAra pradezImAM kahela pa bhaMganA jema pratyekanA pAMca bhaMga. paxpa 25. pAMca saMyogI varNano-1 bhaMga. e prakAre cha pradezI AdinA bhaMga samajavA. gaMdhanA bhaMga- asaMyogI - 2 bhaMga, dvisaMyogI -4 bhaMga, kula 6 bhaMga utkRSTa. rasanA bhaMga varNanA bhaMgonI samAna che. sparzanA bhaMga paramANu- (1) zIta rukSa (2) zIta snigdha (3) uSNa rukSa (4) uSNa snigdha, A be sparzanA 4 bhaMga. dvipradezI- be sparzanA 4 bhaMga paramANu jema. traNa sparzanA 4 bhaMga (1) sarvazIta + deza rUkSa deza snigdha (2) sarvauSNa + deza rukSa, deza snigdha (3) sarvarukSa + dezazIta deza uSNa (4) sarva snigdha + deza zIta, deza uSNa. cAra saMyogI sparzano - 1 bhaMga(1) deza zIta, deza uSNa + deza rukSa, deza snigdha == traNa pradezI-- be sparzanA cAra bhaMga. traNa sparzanA 12 bhaMga. dvipradezInA cAra bhaMgamAM pratyekanA traNa traNa bhaMga jema - (1) sarva zIta + deza rukSa, deza snigdha (2)sarva zIta deza rukSa, aneka deza snigdha (3) sarva zIta + aneka deza rukSa, deza snigdha. barAbara 344 = 12. = cAra sparzanA 9 bhaMga. - (1) deza zIta, deza uSNa + deza rukSa, deza snigdha (2) deza zIta, deza uSNa + deza rukSa, aneka deza snigdha (3) deza zIta, deza uSNa + aneka deza rukSa, deza snigdha. e ja rIte (4-6) aneka deza zIta uSNathI traNa bhaMga eja rIte (7-9) deza zIta aneka deza uSNathI traNa bhaMga. cAra pradezI- be sparzanA cAra bhaMga. traNa sparzanA 16 bhaMga. eka anekathI cAra caubhaMgI karavI. e ja rIte cAra sparzanA 16 bhaMga. eka anekathI cAra - caubhaMgI karavI. kula - 4 + 16 + 16 = 36 bhaMga. || pariziSTa-3 saMpUrNa // bhagavatI jainAgama navanIta - 5 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA / / tattva zAstra khaMDa-1 bhagavatI sUtra saMpUrNa // : pariziSTa-3 sUtraH 303 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAgane navanItA no praznotarI sarjaka Agamana manISI zrI tilokamunijI janI 8 19-1ra1947 dIla0 8 19-5- 19o dIkSAguru - zramaNa zreSTha pUjya zrI samarthamalajI ma.sA., nizrAguru - pUjyazrI campAlAlajI ma.sA. (prathamaziSya), Agama jJAnavikAsa sAMnidhya - pUjyazrI prakAzacaMdrajI ma.sA., lekhana saMpAdana kalA vikAsa sAMnidhya - pUjyazrI kanveyAlAlajI ma.sA. 'kamala', navajJAna gaccha pramukhatA vahana - zrI gautamamunijI Adi saMta gaNanI, vartamAna nizrA - zramaNa saMghIya AcAryazrI zivamunijI ma.sA., bAra varSe adhyApana prAvadhAnamAM saphaLa sahayogI - (1) tattvaciMtaka saphaLa vakatA munizrI prakAzacandrajI ma.sA. (ajarAmara saMgha) (2) vANIbhUSaNa pUjyazrI girIzacaMdrajI ma.sA. (goMDala mAM, saMpradAya), gujarAtI bhASAmAM guruprANa Agama batrIsInA saMpAdana sahayogarUpa anupama lAbha pradAtA - bhAvayoginI sthavirA pU. zrI lIlamabAI ma.sa.. Agama sevAH- cAreya cheda sUtronuM hindI vivecana lekhana (Agama prakAzana samiti, vyAvarathI prakAzita). 3ra AgamonuM sArAMza lekhana. caraNAnuyoga, dravyAnuyoganA 5- khaMDomAM saMpAdana sahayoga. guNasthAna svarUpa, dhyAna svarUpa, 14niyama, 12vratanuM saraLa samajaNa sAthe lekhana saMpAdana. vartamAna sevA :- gujarAta jaina sthAnakavAsI samudAyonAM saMta satIjIne AgamajJAna pradAna. 3ra AgamanA gujarAtI vivecana prakAzanamAM saMpAdana sahayoga. 3ra AgamonA praznottara lekhana, saMpAdana (hindI). Agama sArAMza gujarAtI bhASAMtaramAM saMpAdana sahayoga ane Agama praznottaranuM gujarAtI saMpAdana., ke munizrI prakAzacandrajI For Private & 16 www amelibrary.org