Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAtmAnanda-grantharatnamAlA - catustriMzaM ratnam ( 34 ) mahopAdhyAya zrIjinamaNDana gaNiviracitaH kumArapAlaprabandhaH / nyAyAmbhonidhizrImadvijayAnandariziSyapravartaka zrImatkAntivijaya munipuGgavaziSyamunizrIcaturavijaya saMzodhitaH / |mbhonidhizrImadvijayAnandasUripraziSya zrImadhaMsavijaya munipuGgava ziSyamunizrI dolatavijayopadiSTaahilapura pattanavAstavya zrImAlijJAtIyazreSThi- nathucandra-tanuja - lallucandra-dravyasAhAyyena prakAzayitrI - bhAvanagarasthA-zrIjaina AtmAnandasabhA | idaM pustakaM mumbayyAM vallabhadAsa - tribhuvanadAsa gAMdhI sekreTarI jaina AtmAnandasabhA bhAvanagara ityanena nirNayasAgaramudraNAlaye kolabhATavIdhyAM 23, tame gRhe rAmacandra yesU zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam / saMvat. 2441 AtmasaMvat 19. vikramasaMvat. 1971.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Printed by Ramchandra Yesu Shedge, at the Nirnaya-sagar Press, 23, Kolbhat Lane, Bombay. Published by Vallabhadas Tribhuvandas Gandhi, Secretary, Jaina Atmananda Sabha, Bhavanagar.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham // // kumArapAlaprabandhaprastAvanA // - -- iha khalvanAdijinendrazAsane jainadharmasamArAdhanasamupArjitaprabalapuNyaprAptaihikasukhasantatisaMbhArabhAsurAH sadAcaraNopacIyamAnakundendudhavalakIrtikaumudIdhavalitAkhiladigvalayAH pracaNDabhujabalAkampitanikhilabhuvanAdbhutasubhaTavRndAH pratipannapAramezvarIpaJcavratIpratipAlanapracaNDaparAkramaparAjitaparIsahacamUcakrAH surAsurakRtAtighorAsahyopasargavAtairapi suparvaparvatavatsthirasthAmAno dRDhadharmANo guNabhUrayo bhUrayo mahAtmAno'bhUvan , teSAM jagajanamanoraJjakAnyanekAni cArucaritrANi pUrvamaharSibhI racitAni parIvRttyante, paraM pratisamayahIyamAnabuddhibalazarIrasAmarthyAdivaibhave karAlakalikAlakavalIkRtasaMkhyAtItasatpuruSe'sminnavasarpiNikAle'pi jinazAsanavizAlavihAyastalavibhAsanabhAskarAH dharmakarmaNi dRDhanizcayAH sUrizekharA jAvaDabhAvaDAbhUvimalamantrIzvarapramukhAH zraddhAlavazcAneke saMjAtAH santIti viditamasti, tathA'pi pUrvottamapurupAnandakAmadevAdyAcaritazrAddhadharmAdapyatizAyisamyaktvamUladvAdazavrataparipAlanadRDhanizcayasya saMprAptasamagragUjarAvanyavanipAlaprabhutvasya niraticAracArucAritrAcArAcaraNacaNazrImaddevacandrAcAryavineyAvataMsakalikAlasarvajJazrImadhemacandrAcAryasUripaGgavapratibodhitasya paranArIsahodaraparamArhatarAjarSivicAracaturamukhasaMprAptabirudagarISThasya zrIkumArapAladevasya tathA zrImahemacandrAcAryasyApi sadbhUtaguNotkIrtanotpannanirupamabhaktibharasamullasitamAnasairmahopAdhyAyazrIjinamaNDanagaNibhiH 1 zrIhe JainEducation For Private Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 1 // macandrAcAryaviracita- prAkRtasaMskRtadvyAzraya- 2 zrIkumArapAla bhUpAlasamanantarasaMjAtazrI ajayapAlamantriyazaH pAlakRta - mohaparAjayanATaka- 3 zrIsomaprabhAcAryaviracita- kumArapAlapratibodha ( hemakumAracaritra ) - 4 zrIprabhAcandrAcAryaviracitaprabhAvaka caritra - 5 zrImerutuGgAcAryakRta-prabandhacintAmaNi - 6 zrIsomatilakasUrikRta- kumArapAlacaritra - 7 zrIrAjazekharasUrikRta - caturviMzatiprabandha-8 zrIjayasiMhasUrikRta- kumArapAlamahAkAvya - 9 saMvat 1475 mitavarSalikhitakartRnAmarahitakumArapAlaprabandha - 10 zrIcAritrasundaragaNikRta - kumArapAla caritrAdibhya ekIkRtyAvacchinna gurupAramparyeNAgataM zrutvA ca vizeSArthinAM hitahetave siddharAjajayasiMhAdyanekasatpuruSasadbhUtavRttAntopavardhitaH kumArapAlaprabandhanAmA'yaM grantho viracita iti saMbhAvyate / prabandhasyAsya nirmANakAlastu prabandhAvasAnagatasya - "prabandho yojitaH zrImatkumAranRpaterayam / gadyapadyairnavaiH kaizcit, kaizcit prAktananirmitaiH // 1 // zrI somasundara guroH, ziSyeNa yathAzrutAnusAreNa / zrIjinamaNDanagaNinA, dvyaGkamanu 1492 pramitavatsare ruciraH // 2 // iti padyadvayasya nirvarNanena vaikramIye dvinavatyuttaracaturdazazatapramitavatsare'sya nirmANakAlaH sphuTamevAvagamyate / asya prabandhasya praNetAraH kadA'bhUvan ? ityAdiviSayanirNayastu mudritazrAddhaguNavivaraNaprastAvanAto'vagantavyaH / asmin prabandhe prabandhakAraizcApotkaTavaMza mauktikavanarAjajanmAraNyaparibhramaNarAjyaprAptinavIna rAjadhAninivezAdikaraNam, caulukyavaMzIyamUlarAjotpatticAmuNDavallabhasenadurlabharAjabhImadeva karNarAjaprabhRtInAM vRttAntAdyupadarzanam, siddharAja - prastAvanA. // 1 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ ** *REENERASS janmarAjyaprAptimAlavIyarAjavigrahAdinirUpaNam, zrIhemacandrAcAryajanmadIkSAgrahaNavidyAbhyAsasUripadaprAptividyAsiddhisiddharAjasamAgamadharmopadezanavInavyAkaraNakaraNakumArapAlasamAgamodayanamantrisaMbandhakumArapAlasaMrakSaNadezATanasiddharAjamaraNakumArapAlarAjyaprAptirAjyavyavasthAkaraNazAkambharIzaparAjayakaraNacandrAvatIzarAjyotthApanAdisvarUpam , zrIsomezvaranavInaprAsAdakaraNaniyamadhAraNatadyAtrApratiSThArthaprayANakaraNahemAcAryAgamanasomezvarasAkSAtkaraNatattvanirNayapattanAgamanAdisvarUpam , zrIhemacandrAcAryadharmopadezazravaNakumArapAladharmaprAptidevabodhisaMnyAsyAgamanendrajAlopadarzanasvAjJAvartijanapadAmAripaTahodghoSaNadevatopasargakRpAsundarIpANigrahaNazrAddhadvAdazavratAGgIkArarudatIvittaparihArajIrNoddhAranavInaprAsAdanirmApaNatIrthayAtrAdisukRtanirUpaNam , udayanamantrisaurASTragamanatIrthayAtrAbhigrahagrahaNaraNaraGgasvargagamanAdyupadarzanam , vAgbhaTAyade-- vavihitAtyadbhutasukRtAdivarNanam, kumArapAlaprAcyabhavapRcchAtannirNayakaraNAdyanekasukRtodbhAvanam, zrImadhemacandrAcAryasugatigamanakumArapAlavairAgyAjayapAladuSTaceSTitakumArapAlasvargamanAdisvarUpanirUpaNam , ityAdikA viSayA asmin prabandheH suprapaJcaM prapaJcitAH santi / nyAyAmbhonidhizrImadvijayAnandasUrIzvarapraziSyazrImadhasavijayamunipuGgavaziSyamunizrIdolatavijayopadiSTazrImadaNahillapurapattananivAsinA jinapatimataparamazraddhAsaMzuddhamAnamAnasena vihitAnekasukRtopacIyamAnAmandapuNyaprAgbhAreNa zrImA-| lijJAtIyaveSThi-nathucandra-Atmaja-lallucandreNa svakIyazreyonimittaM paropakRtaye cAsya prabandhasya mudraNopayogi paripUrNadravyasAhAyyaM dattaM tatpazaMsAham / Jain Education Intema For Private Personel Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. kumArapAla asya saMzodhanasaye pustakAnAM paJcakaM samAsAditam / tatra dve pustake pravartakazrImatkAntivijayamunipuGgavasatke / eka suratanagarasthasImandharajinaprAsAdagatapustakabhANDAgArasaMbandhi / ekaM prajJAnAMsazrImadvIravijayamunisatkam / ekaM shriimdnn|| 2 // hillapurapattanasthatapagacchIyapustakabhANDAgarasatkam / __ etatpustakapaJcakAdhAreNa saMzodhanakarmaNi sAhAyyamupalabhamAno'haM pustakasamarpaNodArANAmamISAM mahAzayAnAM mahatIM parodipakRti smRtigocaratAM nayAmi / etatpustakapaJcakAdhAraNa mahatA prayAsena saMzodhite'pyatra prabandhe'smadRSTidoSeNAkSarayojakadoSeNa vA yatra vcnaashuddhiH| kRtA jAtA vA bhavettatra saMzodhanIyaM karuNAvaruNAlayairvipazcidapazcimairiti prArthayate nyAyAmbhonidhizrImadvijayAnandasUriziSyacandragraMGkelAbde, vaizAkhasitapratipadi guruvaare| / pravartakazrIkAntivijayavineyaparamANuH caturavijayena pattananagare prastAvanA dRbdhA // 1 // caturavijayo muniH| KURSAIRAA***** * Jain Education Interational For Private & Personel Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham // // nyAyAmbhonidhizrImadvijayAnandasUrIzvaracaraNakamalebhyo namaH // mahopAdhyAyazrIjinamaNDanagaNikRtaH kumaarpaalprbndhH| ACCUSAUTE OM namaH zrImahAvIrajinendrAya parAtmane / parabrahmasvarUpAya jagadAnandadAyine // 1 // sArvAH sarve'pi kurvantu karasthAH sukhasaMpadaH / svanAmasthApanAdravyabhAvaiH pAvitaviSTapAH // 2 // jIyAtsa zrIguruH sUryaH sadA'bhyudayabhAsuraH / yasya vAcaHprabhAH zazvadvizvabhAsanalAlasAH // 3 // sumanaHsumanobhRGgI saMgItaguNavaibhavA / sarasvatI jaganmAtA punIyAnme sarasvatIm // 4 // bhUvAsavA babhUvAMso bhUyAMso'pi prbhaavkaaH| zrAvakAH zreNikAdyAH zrIjinAjJApAlakAH param // 5 // jagadatyadbhutAmArikArakatvAdikaiguNaiH / kumArakSmApateH ko'pi tulAM prApa na bhUpatiH // 6 // yugmam // uktaM ca" AjJAvartiSu maNDaleSu vipuleSvaSTAdazasvAdarA-dabdAnyeva caturdaza prasRmarI mAri nivAyauMjasA / kIrtistambhanibhA~zcaturdazazatIsaMkhyAn vihArAstathA, kRtvA nirmitavAn kumAranRpatijaino nijainovyayam" // 1 // KARALISASI Jain Education Intematon For Private Personel Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 1 // tathA "samucchindan mAriM samitinipuNaH prAstakunayaH, kSamApAlaH zreyAnahitaviSayagrAmavijayI / vihArairbhUbhUSAmakRta kRtabahvarthanicaya - zciraM hemAcAryaprabhuratha kumAro narapatiH // 1 // " tatazcaulukya vaMzaika mauktikasya mahaujasaH / zrIhemacandrasUrIndrapadapadmopasevinaH // 7 // jinakalparasAvezolAsalAsitacetasaH / kRpaikaprANanAthasya perArhataziromaNeH // 8 // rAjJaH kumArapAlasya svarasajJApupUSayA / saMbandhayojanApUrva prabandhaM vacmi kiMcana // 9 // tribhirvizeSakam // tatra vaMzAH SaTUtriMzat 36, evam - ikSvAkuvaMza 1 sUryavaMza 2 soma 3 yAdava 4 paramAra 5 cAhamAna 6 caulukya 7 chindaka 8 silAra 9 saindhava 10 cApotkaTa 11 pratIhAra 12 canduka 13 rATa 14 kUrpaTa 15 zaka 16 karaTa 17 pAla 18 karaMka 19 vAula 20 candela 21 uhillaputra 22 paulika 23 maurika 24 maMkuyANaka 25 dhAnyapAlaka 26 rAjapAlaka 27 amaGga 28 nikumbha 29 dadhilakSa 30 turudaliyaka 31 hUNa 32 hariyaDa 33 naTa 34 mApa 35 poSara 36 nAmAnaH / teSu caulukyavaMze SaTUtriMzalakSagrAmAbhirAme kanyakubjadeze kalyANakaTakapure zrIbhUyaDarAjA rAjyaM karoti / tena rAjJA svaputryA mahaNaladevyA gurjaradharitrI kaJjukapade dattA / itazca gUrjaratraikadeze vaDhiyAradeze paJcAsaragrAme bahiSpradeze zrI| zIlasUrayaH zakunAvalokanArtha prAptAH / vanagahanamadhye vRkSazAkhAnivaddhajholikaM bAlakamekaM dRSTvA samIpasthAM tanmAtaramUcuH / 1 "paramArhatarAjarSeH" ityapi / 2 "sarvajIvAnukampinaH" ityapi // prabandhaH / 112 11
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ KARACHCCASEARS bhadre ! kA'si tvam ? / tayoktam, ahaM rAjapatnI kanyakubjIyazrIbhUyaDarAjabhayena cApotkaTakulakamalabandhorasya putrasya gopanArthamatra sthitA'smi / tataH zrIsUribhiraparAhve'pi tadvRkSacchAyAmanamitAmAlokya ko'pyayaM mahAnarezvaro bhAvIti tatsvarUpaM zrAddhAnAmAvedya pracchannamAnAyya tasya rakSA kAritA / sa ca bAlakaH zrIgurudattavanarAjanAmA'STavArSiko rAjacihnaH krIDannaparabAlakAsahyatejAH samabhUt / yataH "pIUNa pANiyaM sara-varaMmi piDhi na diti sihiddiNbhaa| hohI jANa kalAvo, payai cia sAhae tANa // 1 // " tataH zrAddhairmAtuH samarpitaH san sa cauramAtulena saha dhATyAdau paribhramannanyadA kAkaragrAme dhanigRhe khAtraM datvA praviSTo dadhibhANDe kare patite bhukto'hamati sarva hitvA gtH| prAtastatputryA zrIdevyA gorase hastAGgalicihnAni ghRta-| bhRtAni dRSTvA ko'pyayaM mahApuruSo bhAgyavAniti taM bAndhavatvena pratipadya taM dRSTvA bhokSyAmIti kRtapratijJayA tatsvarUpamAkarNya rAtrau samAgato vanarAjo guptavRttyA bhojanavastrAdinA satkRto mama rAjyAbhiSekakAle tvayaiva bhaginyA tilakaH kAryaH, iti pratijJAya gtH| anyadA vanarAjena kvApi vane jAmbAko vaNig ruddhaH zarapaJcakamadhyAt zaradvayaM bhUmau muJcan pRSTaH kAraNaM prAha, yUyaM trayo janAH zarAstu paJca tena dvAbhyAmadhikAbhyAM kiM prayojanamiti prokta ko'pyayaM sattvazAlIzvaraH pumAn mama rAjyakAle mahAmAtyo bhAvIti mukto jAmbAkaH kRtapraNAmaH kimapi zambalAdikaM datvA gataH / ekadA gUrjaratrApaJcakulaM SaNmAsairudrAhitasurASTramaNDalaM caturviMzati 24 lakSahaimanANakAn catuHzata 400 jAtyaturaGgamAn lAtvA vyAghuTyamAnaM pathi vanarAjena hatvA sarva jagRhe / tato varSa yAvat kAluMbhAravane sthitiM kRtvA kanyakujarAjyasthitirutthA-15 ACCAKACCURACCORDCAS For Private & Personel Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravandhaH / kumArapAla pitA / tato navInapuranivezAya bhUmi vilokayatA vanarAjenANahilo nAma gopaH prAptaH, tena yatra zazakena zvA trAsitasta sthAnaM drshitm| tatastannAmnA'NahilapuraM pattanaM sklvaastuvidyaavicaarpurHsrpraakaarprtoliiprikhaapraasaadvihaarhrmyhsti||2|| zAlAturaGgamazAlAbhANDAgArakoSThAgArAyudhazAlArAjasabhA'laMkArasabhAsnAnagRhabhUmigRhadharmazAlAdAnazAlAsatrAgArapAnIyazAlAnATyagRhakrIDanagRhazAntigRhazalyazAlAcandrazAlAdibhirvizAlaM sthApitam / tataH paJcAzadvarSavayaso vanarAjasya rAjyAbhiSekaH zrIpattane saMvat 802 varSe zrIzIlaguNasUribhijainamantrai rAjyasthApanA kRtA / tadA purA pratipannabhaginyA tilakazcakre, tasyA mahAprasAdaH / jAmbAkaH sarvarAjakAryakSamo mahAmAtyaH samabhUt / zrIgurUpadezena rAjA vanarAjaH puNyavAn kRtajJaH paJcAsaragrAme zrIpArzvanAthapratimAlaGkRtaM nijArAdhakamUrtiyutaM prAsAdamacIkarat / gUrjarANAmidaM rAjyaM vanarAjAtprabhRtyapi / sthApitaM jainamantraistu tadveSI naiva nandati // 1 // iti loke prasiddhirabhUt / tataH SaSTi 60 varSa vanarAjarAjyam 1, paJcatriMzadvarSa 35 tatputrayogarAjarAjyam 2, paJcaviMzativarSa 25 kSemarAjarAjyam 3, ekonatriMzadvarSa 29 bhUyaDarAjarAjyam 4, paJcaviMzativarSa 25 vairasiMharAjyam 5, paJcadaza-18 varSa 15 ratnAdityarAjyam 6, saptavarSe 7 sAmantasiMharAjyam 7, evaM cApotkaTakule sapta raajaano'bhuuvn|evN vaSANi 196 / / hai tato dauhitrasantAne caulukyakule rAjyaM gatam / kathaM gatam ? tathA cAha-kanyakubjIyacaulukyazrIbhUyaDarAjasya sutaH karNAdityaH, tatputrazcandrAdityaH, tatsutaH somAdityaH, tatputro bhuvanAdityaH, tasya rAja-bIja-daNDaka-nAmAnastrayaH putraaH| 18 teSu prathamo rAjakumAraH Jain Educaton International For Private & Personel Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIsai vivahacariyaM, jANijai suyaNadujaNaviseso / appANaM ca kalijjai, hiMDijai teNa puhavIe // 1 // iti vicArya dezAntareSu paribhraman devapattane somanAthayAtrAM kRtavAn / tatra ca svame tvayA pattane gatvA sAmantasiMhabhaginIlIlAdevIpANigrahaH kAryaH, iti somanAthavacasA zrIpattane smaayaatH| sAmantasiMhanRpaM vAhakelI kurvantaM dRSTvA'zvaghAte rAjJA datte rAjakumAro'navasaradattena kazAghAtena pIDito hAheti zabdamakarot / rAjJA kAraNaM pRSTo'vadat , deva ! | azve kRtazobhanagatau kazAghAto mama marmAbhighAtaH sNjaatH| tato rAjJA tsyaarpito'shvH| tena cAvazikSAkuzalena darzitaM vAhakelI kautukam / jAtastayoH sadRzo yogH| yataH "azvaH zastraM zAstra, vANI vINA narazca nArI ca / puruSavizeSa prAptAH, bhavantyayogyAzca yogyAzca // 1 // " tataH sAmantasiMhena nRpeNAcArAdibhirmahatkulamAkalayya____ "abhayaMtANa vi najai, mAhappaM supurisANa carieNaM / kiM bulaMti maNIo, jAu sahassehiM ghippaMti // 1 // " iti saMcintya rAjakumArasya mahatAgraheNa lIlAdevInAmnI svabhaginI dade / anyadA kAlAntare sA''pannasattvA jaataa| tasyA akANDamaraNe sacivairudaraM vidArya karSitamapatyam / mUlanakSatre jAtatvAnmUlarAjo'yamiti nAma kRtam / loke'yo. nisaMbhavatvena ca camatkArakArI / tajanmato rAjyAdivRddhiM dRSTvA madamattena sAmantasiMhena sa rAjye'bhiSicyate, gatamadena te cotthApyate / tadAdicApotkaTAnAM dAnamupahAsAya jAtaM loke / 'yaduta cAuDAnIdAti' / ekadA madamattena sthApito rAjye mUlarAjaH / tena ca vikalo'yaM mAtulaH, iti vinAzito gRhItaM svayameva rAjyam / 998 varSe jaatoraajyaabhissekH| -STOCCASSROOMSAMACANCY Jan Education Intematonal For Private 3 Personal Use Only www.ainelibrary.org
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla sa cAtulabalaparAkramaH pratApAkrAntasakalasImAlabhUpAlaH svabalena lApAkaM nRpaM jitavAn / tatsvarUpaM ythaa-prmaarvNshe| prabandhaH / kIrtirAjasutA kAmalatA / zaizave sakhIbhiH saha ramamANA'ndhakAre prAsAdastambhAntaritaM phUlahaDAbhidhaM pazupAlaM vRttvaa(taa)| tataH katipayaivarSeH pradhAnavarebhyo dIyamAnA pativratA vratapAlanAya tamevopathame / tayoH putro lASAkaH / sa ca kacchAdhipaH sarvato'pyajeyaH / ekAdazakRtvastrAsitamUlarAjasainyaH / ekadA kapilakoTe sthito mUlarAjena ruddho dvandvayuddhaM kurvANastasyAjeyatAM dinatrayeNa vimRzya turye dine nijakuladaivatamanusmRtya tato'vatIrNadaivatakalayA lApAko nijaghne / tasyAjau bhUpa-18 titasya vAtacalite zmazruNi padaM spRzana mUlarAjastajananyA pativratAtIvrataniSThayA lUtArogeNa bhavadazyA vinazyantu, iti zaptaH / mUlarAjaH paJcapaJcAzadvarSANi rAjyaM kRtvA ekadA sAndhyanIrAjanAnantaraM tAmbUle kRmidarzanAdgajAdidAnaM datvA saMnyAsapUrva dakSiNacaraNAGguSThe vahnimocanaM kRtvA'STAdazapraharaiH paralokamagAt / tato varSatrayodazaM 13 cAmuNDarAjarAjyam / SaNmAsAna 6 vallabharAjarAjyam / ekAdaza varSANi 11 SaNmAsAn 6 durlabharAjarAjyam / sa svaputraM zrIbhImaM rAjye nyasya svayaM vairAgyavAn tIrthayAtrAM kurvan mAlavake gtH| zrImuJjena chatrAdikaM muzca yuddhaM vA kuru, ityukto dharmAntarAyaM matvA prazamavAn kApaTikaveSeNa yAtrAM kRtvA paralokamasAdhayat / tatsvarUpaM bhImena jJAtam / tataH prabhRti raajdvyvirodhH| bhImasya vRddhA rAjJI vakuladevI tasyAH putraH kSemarAjaH; dvitIyA udayamatI tasyAH sutaH karNadevaH / tau parasparaM prItibhAjau yathA rAmalakSmaNau / anyadA karNamAtrA toSitena bhImena laghorapi karNasya rAjyaM pratipannam / dvicatvAriMzadvarSANi rAjyaM kRtvA bhIme divaM gate sati // 3 // 26 in Education intentana For Private & Personel Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ saundaryavaryagAmbhIrya-prajJAbuddhiguNottame / rAjakSame kSemarAje koM, rAjyaM na vAJchati // 1 // rAma iva kSemarAjaH, smRtvA bhASAM pitustataH / karNa mahoparodhena, svayaM rAjye nyavIvizat // 2 // atha bhogI karNaH, iti loke khyAtasya tasyaikA rAjJI mayaNalladevI, tasyA evaM svarUpam / yathA-karNATadeze jayakezI rAjA, tasya sutA mayaNalladevI kurUpA |saa cAnyadA pituH pArzvasthA sadasi somezvarayAtrikaiH somanAthayAtrAsvarUpe kathyamAne pUrvabhavamasmArSIt / yadahaM pUrvabhave brAhmaNI dvAdazamAsopavAsAn kRtvA pratyekaM dvAdazavastUni tadudyApane datvA somanAthayAtrAkRte vajantI bAhuloDanagaraM prAptA / tatra tatkaraM dAtumakSamA'grato gantumalabhamAnA cAhamAgAmibhave'sya karasya mocayitrI bhUyAsamiti kRtanidAnA vipadya rAjJaH sutA jaataa| tadanu jAtismaraNavatI bAhuloDakaramocanAya gUrjarezvara zrIkarNa varaM kAmayamAnA pituH svarUpaM niveditavatI / jayakezirAjJA zrIkarNAya dattA / sa ca tasyAH kurUpatAM nizamya tasyAM mandAdaro'bhUt / janakenApi etajjJAtvA svasutAyAstasminneva nirbandhaparatAM ca vijJAya tAmeva svayaMvarAmekakoTisvarNadvisahasrajAtyaturaGgamabahupradhAnAdiprauDhasAmayyA pattane prAhiNojayakezinRpaH / atha guptavRttyA zrIkarNastasyAstAdRkkurUpatAM svayaM vibhAvya tatpariNayane nirAdaro'jani / tatastayA sAkSAdikkanyAbhiriva mUrtimatIbhiraSTAbhiH sakhIbhiH saha nRpataye khahatyApradAnAya rAjadvArAgre'gnipravezamahaH praarbdhH| atha zrIkaNamAtrA zrIudayamatIrAjhyA tAsAM vipadaM draSTumakSamayA tAbhiH saha prANatyAgasaMkalpazcakre / yataH "svApadi tathA mahAnto, na yAnti khedaM yathA parApatsu / acalA nijopahatiSu, prakampate bhUH paravyasane // 1 // " ACCCCCCCORDAR in Educat internet
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 4 // iti mAtuH kadAgrahAdevAnicchunApi zrIkarNena sA prinninye|mhaajnkRtmaatulkrnniiyaa pariNIya parityaktA dRgmAtreNApi na saMbhAvayati / anyadA gItagAyanamAtaGgayAH sarUpAyA rAjJo'bhilASe sati mAtaGgIrUpaM kArayitvA saiva mayaNalladevyamAtyaiH zrImuJjAlAdibhiH sadRzavayorUpaveSayuktA pressitaa| tataH pazcAttApesadbhAve prokte rAjA hRssttH| tatkukSisaMbhavo jayasiMhadevaH putro jaatH| sa trivArSikaH san rAjasiMhAsanaM svayamalaMcakre / rAjJA pRSTainaimittikairmahAmuhUrtamadhuneti kathite jayasiMhadevasya rAjyAbhiSekaH kRtH|| | pAlayatyanyadA rAjyaM jayasiMhe narezvare / cacAla devayAtrAyAM karNaH karNa ivaaprH||1|| zrIdevapattanAdayaMga gvyuutaiH| saptabhiH sthitH| prAsAdaM somanAthasya dRSTvA'bhigrahamagrahIt // 2 // yathA pApakSayaM hAraM candrAdityAkhyakuNDale / zrItilakamaGgadaM ca paridhAya smaahitH||3|| yadA somezvaraM devaM pUjayiSyAmi bhktitH| bhokSye tadA'zanaM pAnaM tAmbUlamapi nAnyathA // 4 // snAtvA prabhAse zrIkarNo yadA'yAcata bhUSaNam / kozAdhyakSastadA smAha nAdiSTaM svAmibhistataH // 5 // AbharaNaM pattane'sthAdviSaNNazca tato nRpH| tadA madanapAlAkhyo maNDalIko'bravIditi // 6 // mA viSIda mahArAja ! mantrasiddhidharA ytH| mayA santi sahAnItAH shriidhneshvrsuuryH||7|| tato'bhyarthanayA rAjJastairaNahillapattanAt / AkRSTimantreNAkRSyAbharaNaM tatsamarpitam // 8 // saMpUrNAbhigraho rAjA prAha sUrivaraM prati / yuSmAbhirjIvitaM dattaM mamAbhigrahapUraNAt // 9 // gRhANa tadidaM rAjyamityuktaH sUrirabravIt / rakSa jIvavadhaM rAjan ! navarAtradvaye'pi hi // 10 // tatheti kRtvA saMsAdhya surASTrAmaNDalaM nRpH| cakAra vAmanasthalyAM sajjanaM daNDanAyakam // 11 // tato madanapAlena vijJaptaH karNa tato nRpH| tadA madanapAlAkhyo kozAdhyakSastadA smAha nAdiSTa vA pAnaM tAmbUlamapi mantrasiddhidharA yataH / ma ||8||snniidhneshvrsuuryH ||nnddliiko'brviiditi gAdiSTa svAmibhistataH malamapi For Private & Personel Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAGAR bhUpatiH / sArdha dhanezvarAcArArUDho raivatAcalam // 12 // zrInemibhavana jIrNa vIkSya kASThamayaM ttH| sajjano guruNAR'diSTo jIrNoddhArakRte kRtI // 13 // sajano'pi svagurubhiH zrIbhadrezvarasUribhiH / caturvidhena saDena sArddha rAjAnamanvagAt // 14 // yataH"jiNabhavaNAI je uddharaMti bhattIe sddiapddiaaii| te uddharaMti appaM, bhImAo bhavasamuddAo // 1 // " athavA"appA uddhariu ccia, uddhario tehiM taha ya niavNso| anne a bhaviasattA, aNumoaMtA ya jiNabhavaNaM // 1 // mANikyahemaratnAdyaiH, prAsAdAna kArayanti ye / teSAM puNyaikamUtIMnAM, ko veda phalamuttamam ? // 2 // kASThAdInAM jinAvAse, yAvantaH paramANavaH / tAvanti varSalakSANi, tatkartA svargabhAga bhavet // 3 // " yuktamidamupadezakathanaM sAdhUnAm / yataH"rAyAamaccasiThThIkuTuMbie vAvi desaNaM kaauN| jiNNe ya jiNAyayaNe, jiNakappI vAvi kAravai // 1 // " tathA"navInajinagehasya, vidhAne yatphalaM bhavet / tasmAdaSTaguNaM puNyaM, jIrNoddhAreNa jAyate // 1 // " jIrNoddhArAya vijJaptaH sajanena nRpastataH / surASTrodbhAhitaM datvA'NahillapuramAyayau // 15 // atha bhadrezvarasUriH sajanena sahASTamam / tapaH kRtvA'mbikAdevImAhvAnayadadInadhIH // 16 ||prtykssiibhuuy sA'pyUce yuvAbhyAM kimahaM smRtaa|
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH sUrirAha nemicaityamuddhariSyati sjjnH||17|| tadenamanujAnIhi pASANakhanimAdiza / ambA'pyUce bhavatvetadalpAyuH sajjanaH punaH // 18 // daNDAdhipaH prAha kAryastIrthoddhAro vizeSataH / paralokapasthitAnAM pAtheyaM dharma eva yat // 19 // dIpemlAyati tailapUraNavidhistoyaM dume zuSyati, prAvAro himasaMgame jalagRhaM grISmajvarojAgare / nirvAtaM kavacaM zaravyatikare rogodbhave bheSajaM, dharmo mRtyumahAbhaye sati satAM saMsevituM yujyate // 1 // ___ ambA'nujJAM tato labdhvA pASANasya khaniM ca saH / zrInemicaityaM SaNmAsyAM kalazAntamakArayat // 20 // jyeSThasya sitapaJcamyAM ziro. so'tha sjjnH| ambAdevIvacaH smRtvA jAtapaJcatvanizcayaH // 21 // Adizya parazurAmaM svaputraM dhvajaropaNe / bhadrezvaraguroH pArzva saMstAravratamagrahIt // 22 // dinASTakaM pAlayitvA'nazanaM sajjano muniH| divaM jagAma putro'sya dhvajAropaM vyadhApayat // 23 // | anAvasare zrIkarNarAjo dvayo rAjJo katrAvasthAnaM yuktamiti, AzApallInivAsinaM prabalabhujabalazAlinaM lakSabhi| layutamAzAkaM bhillaM jitvA karNAvatIM purI vidhAyakonatriMza 29 varSANi rAjyaM kRtvA paJcatvamagAt / atrAntare parazurAmeNAcinti / rAjA jayasiMhanAmA daNDaM sodhayiSyati tadA kiM bhAvIti vicintya tadvAmanasthalInivAsivyavahAriNAmagre kathitam / tairapi taddaNDadAnaM pratipannam / ___ atha paJcatvamApanne karNadeve mahIpatau / zrImAn jayasiMhadevaH svayaM rAjyamapAlayat // 24 // tataH samudramaryAdA mahI tena vazIkRtA / siddho barbarakazcAsya siddharAjastato'bhavat // 25 // // 5 // Jan Education a l For Private Personal Use Only www.ainelibrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ athaikadA jayasiMhadevo vijayayAtrAM kurvan raivatAcalAsannAM vAmanasthalI prApa / tatra parazurAmamAkArya daNDamayAcata / daNDAdhipenoktam , raivatAcale'bhayasthAne sthApito'sti / tato viprairliGgAkAro'yaM giririti niSiddho'pi zrIkarNadevagamanaM zrutvA raivate gtH| gajendrapadakuNDe snAtvA zrInemi pUjayitvA dharmazAlAyAmupavizya prAsAdaramyatAmAlokyoce, dhanyau mAtApitarau tasya yenedaM kAritam / atrAvasare parazurAma uvAca, rAjan ! pRthivyAM zrIkarNadevamayaNaladevyau dhanye, yayoH sUnurbhavAn / zrIkarNavihAro'yaM matpitrA kArito vrsstryodaahitvyyen| evaM yadi prAsAdecchA tadA praasaadH| athavA dravyecchA tadA dravyaM vyavahArigRhe sthApitamasti / tannizamya pramudito rAjA bhavyaM sajanena kRtaM, yadatra kRtyaM bhavati tatsarva kArayetyAdizya dvAdazagrAmAna devapUjAyai datvA zatruJjayaM jagAma / AkRSTakha viniSiddho rAtrau samAruroha / zrIyugAdidevaM pUjayitvA stutvA dvAdazagrAmAn devadAye datvA zrIaNahilapattane samAgAt / krameNa mAlavakAdidezeSu nijAjJApaTahaM dApayitvA zrIjayasiMhadevo rAjyaM pAlayati sma / siddhacakravartivirudaM jagatprasiddhaM babhAra / athaikadA zrIpattanapurIyA brAhmaNA aSTaSaSTitIrtheSu yAtrAM kurvanto himAcalaparvate gatAH / tatrauSadhIgrahaNArthaM bhramadbhidRSTo'calanAthahai yogI / natvopaviSTAH pRSTA yoginA, kuto vaH smaagmH| tairuktam , zrIpattananagarAt / tadavasare yogipArzvasthAbhyAM si-3 saddhibuddhibhyAM yogikSullikAbhyAM pRSTam , tatra ko rAjA / brAhmaNairUce, zrIsiddhacakravatI jayasiMhadevo rAjA / siddhacakrava-16 tivirudazravaNamAtrAdeva ruSTe siddhibuddhI asahamAne rAjJaH parIkSArtha gaganAdhvanA kadalIpatrAsane sabhAyAmAyAte / rAjJA saparikareNAbhyutthAya namaskRte, sauvarNAsane upavezya pRSTe, kutaH kena hetunA bhagavatIbhyAmadya mamAnugraho'kAri ? yogi JainEducation international For Private Personal use only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla ta kalAkauzalaM zanaH dAvAse rAjA / kina dine kssiiyte|pmaa nIbhyAmUce, rAjan ! siddhacakravartibirudaM tava zrutaM mahadetadatra jagati tavilokyate, kena kalAmantratantrAsanapavanadhAraNA'- |NimamahimAdyaSTamahAsiddhiprakarSeNa khyApyate'pratihatapracAram , iti parIkSArtha himvto'traagmnmaavyorjaaniihi|raajaa'pi| nirviSeNApi sarpaNa kartavyA mahatI sphaTA / viSaM bhavatu vA mA vA sphaTATopo bhayaMkaraH // 1 // / iti nItivit kalAkauzalaM zanaiH zanairdarzayiSyate bhavatIbhyAM, paraM saMprati uttArake gamyatAM svasthIbhUyatAM ca, iti zItalabahumAnavacobhirAnandya prAhiNot kasmiMzcidAvAse raajaa| kimuttaramatra deyam ? ete yoginyau vikaTe, atra kimapyatizAyi kalAdidarzanaM vinA na chuTyate; virudaM ca yAti, iti cintAturo dine dine kssiiyte| SaNmAsA yattadvacanavinyAsarAjakAryavyagratAdinA'tivAhitAH / nagare'neke kalAvidaH, paraM na sa ko'pi yo yoginIvyAghrImukhe tiSThati / sarvaH ko'pi sukhe sakhA durghaTe na ko'pi / yataH| "saha parijanena vilasati, dhIro gahanAni tarati punarekaH / viSamekena nipItaM, tripurajitA saha surairamRtam // 1 // " __ekadA sAntUsacivena durbalatvakAraNaM pRSTaH shriijysiNhdevH| siddhibuddhisamAgamAdi sarva vRttAntamAha,mannin ! kimatro-IX ttaraM dAtavyam / evaM pattane sarvatra vArtA vistRtA, yaduta rAjA saMkaTe papAta / atra rAjye sarvaH ko'pi niSkalo raajvrgH| atrAvasare haripAlasAkariyAko gavAkSasthaH putrasajanena pRSTaH / tAta ! mahatsaMkaTaM rAjJaH, kathaM nirmeDako bhAvI ? / uktaM haripAlena, evaMvidhAH kuheDakAH karNadevavArake bahavo'pi mayA nirmeMDitAH, paramadhunA'smAkaM rAjakule ko'pi mAnaM na| datte / rAjA'pi naTaviTavezyApriyo vilokayiSyate taTasthaireva kautukaM, ityeSA vArtA gRhaM brajatA sAntUmantriNA zrutA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ gavAkSAdhaH samAyAtena / niveditaM raajnyH| prabhAte vAratrayaM pRthak pRthag aakaaritH| 'dharmadhyAnAntarAyo rAjasevA'iti vijJApitaM rAjJe / rAjA'pi jJAtabahumAnadAnAdivRttAnto mantriNamAkAraNArtha prahitavAn / mantrI sukhAsanAdhirUDho gato haripAlagRham / sabahumAnamAkArito vakti, devapUjAvasare sAMprataM sAdharmikastvamatithIbhUto bAndhava eva / yataH___" atithizcApavAdI ca, dvAvetau mama bAndhavau / atithiH svargasopAna-mapavAdI ca pApahRt // 1 // " ityuktvA devapUjAM kArito bhojitazca, satkRtya sArddha gato rAjJaH samIpe sAkarikaharipAlaH / rAjJoktam , kAkA'dya kalye sarvAvasare nAgamyate / haripAlaH"sukhI na jAnAti parasya duHkhaM, na yauvanasthA gaNayanti dharmam / ApadgatA yauvananirgatAzca, ArtA narA dharmaparA bhvnti||1||" ___ 'vRddhA nArI pativratA' iti nyAyAdadya kAkA kathayasi, anyadA nAmApi na gRhNAsi / rAjA pUrNa hAsena, tathA kuru yathA na yAti me nAmeti / vijJaptaM haripAlena, deva ! dApyatAmarjunacandrahAsalohachurikAmuSTiH / dApitA rAjJA / dinAnyaSTAvadhiH / haripAlena svabuddhyA zarkarAphalakaM candrahAsalohatulyaM kRtam / gajavallayAdyAkArAH prakaTAH / pratikozaH svarNaratnamayaH sAntUmantriNA kaaritH| evaMprapaJcena zarkarAmayIM churikAM kRtvA rAjJe nivedya prabhAte sarvarAjanyasamakSamAkArite yoginyau / adya vAdo yoginIbhiH saha bhAvIti militAH sarve'pi nAgarAH / atra prastAve sAntUharipAlAbhyAM samIpasthitAbhyAM vijJaptam / deva ! siddhacakravartin ! yoginyobahutaraH kAlo gataH, adya kA'pyapUrvA kalA daryatAm , pratikalA ca vilokyatAm , adya kautukaM sabhyAnAM pUryatAm , iti vijJapto rAjA / bho yoginyau ! kathyatAM kA kA kalA For Private & Personel Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla MOREGORRECORRECORDC jJAyate bhavatIbhyAM ko guruH? / tAbhyAmuktam , acalanAtha eva / rAjJA'pyuktaM, mamApi sa eva / evaM vArtAprastAve pratI-18 pravandhaH / hAraH praNamya deva! dvAre kalyANakaTakAdhIzapramADinRpamantriNaH samAyAtAH santIti ko niyogo devasya iti ? / prAha rAjA, zIghramatrAkAraya / pratIhArapravezitA rAjJA dattabahumAnAH pradhAnapuruSAH prAhuH, deva ! pramADinRpeNa poDaza gajAH, dvAdaza ratnAdibhRtapeTAH, anyAnyapi bahuvastUni prAbhRtIkRtAni santi, tAni dinatrayeNAtrAyAsyanti / vayaM devadarzano*tkaNThitAH pUrvamAgatAH / eSA ca candrahAsalohamayI kSurikA devayogyA vairikSayakarI prahitA, ityabhidhAya paTTakUlasaptaviMTanakamadhyAnniSkAzya rAjJaH kare'rpitA / kozAnniSkAzya vilokitA, darzitA sabhyAnAm / sAntUharipAlAbhyAM haste kRtvA vilokitA / yoginIbhyAM dRSTA / rAjA punaH punaH pazyati / aho ! kIdRg lohamayI, na kvApi dRSTaivaMvidhA kSurikA / atrAntare sAntUharipAlAbhyAM proktam , deva ? keyaM rAjalIlA / alaM kSurikAvilokanena / yoginIbhyAM saha kriyatAmAlApaH / darzaya sAtizayaM kalAvizeSam / rAjA, he bhagavatyau, dvisaptati 72 kalAH, gAruDaviSApahArAgnistambhaSaTtriMzadAyudhazramajaloparicalanAdikalAsu kAM kalAM darzayAmi ? / mantriNoktam , deva ! aparAH kalAH sarvadA dRzyante, adya lohabhakSaNakautukaM kriyatAmityukte, Anayatu mahallohasaMkalam / mantrI kimanyena lohena, iyaM kSurikaiva bhakSyatAm / loko hAheti karoti / rAjJA yoginyoH pazyantyobhakSitaM phalakam / yAvatA muSTirAyAtA tAvatA dhRtaH kare mntrinnaa| mucyatAM mucyatAM deva ! dRSTA kalA / etatsAramayaM tIkSNaM phalakaM bhakSitam / zeSaM yoginIbhyAM dIyatAm , vilokyate etayoH kalA / rAjA, AH! ucchiSTaM muSTikaM kathaM dIyate ? / mantrI, dhAtuSu na cchotirlagati / rAjA, tathA'pi vAriNA prakSAlya
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ deyam / mantrI saptakRtvaH prakSAlyArpayati / yoginIbhyAmuktam, he rAjan ! IdRzazaktiyuktastvameva yuktatamameva siddhacakravartivirudaM taveti camatkRte gate svasthAnaM yoginyau / loko'pi vismitaH / rAjJo virudaM sarvatra prasiddhimagAt / athaikadA siddharAjo 'dvAdazo rudraH' iti viditabirudo digvijayaM kurvan mAlavadezarAjadhAnIM dhArAM dvAdazavarSairjagrAha / pratolItrayaM sphoTayitvA yazaHpaTahakuJjareNa lauhImargalAmanvabhaJjayat / yazaHpaTaho mRtvA vyantaro'bhUt / mAlavendro naravarmA jIvan gRhItaH / jayasiMharAjJaH khaDgo dvAdazavarSANi niSpratyAkAro'sthAt / naravarmacarmaghaTitameva pratyAkAraM karomIti pratijJAvazAttasya vitastimAtraM carmAGgisatkamudatItarat / atrAntare pradhAnairvijJaptam rAjan ! 'rAjA avadhya eva' iti nItivacaH, tasmAnmoktumarho'yam / tato muktaH sa kASThapaJjare kSiptaH / naravarmacarmAnyacarmAbhyAM rAjJA nijakRpANe pratyAkAraH kAritaH / tadanu nikhiladezasAdhanAdanantaM dhanaM saMghaTitam / pattanasImAyAM samAyAtaH / tatra sainyanivezaH / sabhAyAM vaidezikena bhaTTena bhaNitam, aho ! siddhanRpateH sabhA madanavarmaNa iva manovismayajananIti / rAjJA pRSTaH ko'sau madanavarmA nRpaH ? / bhaTTaH prAha, deva! pUrvasyAM mahobakaM nAma pattanaM, tatra rAjA zrImadanavarmA prAjJastyAgI bhogI dharmI nayI ca / tasya ca rAjJaH puraM sahasrazo dRSTamapi varNayituM na zaknoti ko'pi / yadi mama vacovizvAso na syAttadA ko'pi viduro mantrI preSyate, sa ca vilokya rAjJe vijJapayati iti zrutvA mantriNaM prAhiNot / saha bhaTTena paNmAsAn yAvadvilokya pazcAdAyAtena mantriNA vijJaptam, zrIsiddhabhUpa ! vayamitaH prahitAstatra vasantotsave prAptAH / tatra ca vasantotsave gIyante vasantAndola kAdirAgairgItAni / bhramanti divyazRGgArA nAryaH / makaradhvajabhrAntikAriNo vilasanti lakSazo yuvAnaH /
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ COM prabandhaH / kumArapAla RCMCARRC kriyante pratirathyaM chaNTanakAni yakSakardamaiH / prAsAde prAsAde saMgItakAni / deve deve mahApUjAH / pratigRhaM sArA bhojnvyaapaaraaH| rAjJaH satrAgAre tu kUrAvasrAvaNAni mutkalAni na mucyante, kiM tu gartAyAM nikSipyante, yadi mucyante tadA saghaNTo hastI nimajati / rAjJo'zvavArAH paritaH puraM bhramanto bITakAni dadate lokAya / kapUracUNadhUlipotsavaH / rAtrI vipaNIn vaNijo na saMvRNvanti, uddhATAn vimuJcanti / prAtarAgatyopavizanti / evaM niitiH| vyavasAyo'pyAcAramAtreNaiva lokAnAM, taM vinA'pi prakArAntarairapi siddhArthatvAt / rAjA tu mayA na dRSTaH / idaM tu zrutam / nArIkuJjaraH sa sabhAyAM kadApi nopavizati, kevalaM hasitalalitAni pratyakSa indra iva tanoti / evaM mantrivacaH zrutvA siddharAjo'mitasainyamahobakaM prati pratasthe / tadAsannakozASTakapradeze tasthau / kSubhito dezaH / sthAnAccalitaM mahobakapattanam / pradhAnamadanavarmA divyodyAnasthaH strIsahasrasamAvRto vijJaptaH, svAmin ! gaurjara: siddharAja upanagaramAyAto'sti, sa kathaM nivrtniiyH| madanavarmaNA smitvA bhaNitam, siddharAjaH so'yaM yo dhArAyAM dvAdazavarSANi vigrahAyAsthAt / kavADI rAjA vAcyaH sa bhavadbhiyadi no bhuvaM jighRkSasi tadA yuddhaM kariSyAmaH, athArthena tRpyasi tadA'tha gRhANeti / tato yadyAcate sa varAkastaddeyaM bhavadbhiH, na vayaM dhane datte truTyAmaH, so'pi jIvatu ciraM vittArtha kRchANi karmANi kurvANo'sti / rAjJo vaco lAtvA mantriNaH sthAnamaguH / tAvatA siddhezena kathApitam , daNDaM dattha / mantribhI rAjavAkyaM dUtamukhena bhANitam , yadyarthamIhase tadA'rtha lAhi, yadi bhUmi tarhi yuddhyAmahe vayam / madanavarmadevAya jJApitaM bhavadAgamanam / tenAsmatprabhuNoktam , kabADIrAjA'rthena tarpaNIyaH / sa siddharAjA tallIlayA vismitaH SaNNavatikoTIH kanakasyAyAcIt / dattAstAH -CACCORMA Join Education International For Private Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradhAnaiH sadyaH / dezaH sukhaM tasthau / pradhAna Nitam , kathaM na pratigacchasi ? / siddhezena bhANitam , mantripurahUtAstaM lIlAnidhiM bhavatprabhuM didRkSe / te'pi madanavarmaNamabhaNan / arthena toSitaH sa klezI rAjA paraM bhaNati, taM rAjendraM draSTumIhe / tato madanena bhaNitam , etu sH| tataH sainyaM tathAsthaM muktvA mitasainyastatrodyAne AyAtaH / yatra mahAprAkArasthe saudhe madanavarmA'sti / prAkArAdvahiryodhalakSAstiSThanti / pratolI yAvadAgatya madhye'cIkathat dvAHsthaiH / AgamyatAM janacatuSkeNa saheti rAjJA jJApitam / AgatastathA siddharAjaH / yAvatpazyati kAJcanatoraNAni sapta dvaaraanni| dadarza rajatamahArajatamayIrvApIH, nAnAdezabhASAveSavicakSaNA nissImasaubhAgyadhAriNIH strIzca, paNavaveNuvINAmRdaGgAdikalAsaktaM samagraparijanam / zuzrAva gItAni / nandanAdhikamudyAnaM, haMsasArasAdIn khagAn, haimAnyupakaraNAni, kadalIdalakomalAni vasanAni, janitAnaGgarAgAnaGgarAgAn , uttuGgapuSpakaraNDAMzca, evaM puraH puraH pazyan agrataH sAkSAdiva madanaM madhure vayasi vartamAnaM, mitaratnamuktAphalAbharaNaM, sarvAGgalakSaNaM kAJcanaprabhaM, madhurasvaraM, tAmarasAkSaM, tuGgaghoNaM, upacitagAtraM, madanavarmANamapazyat / madano'pyabhyetyAzliSya ca hemAsanaM datvA tamabhANIt / siddhendra ! puNyamasmAkamadya, yena tvamatithiH saMpannaH / siddhanRpaH prAha, he rAjan ! AvarjanAvacanamidaM mithyA, yattu mantriNAmagre kavADItyuktaM tatsatyam / madano jahAsa / rAjan ! kena vijJaptametat ? / siddhezaH prAha, tava mntribhiH| ko'bhiprAyo mannindane / madano'pyAha, deva ! kalirayaM, svalpamAyuH, mitA rAjyazrIH, tucchaM balam , tatrApi puNyai rAjyaM labhyate, tadapi cenna bhujyate, rulyate videzeSu tatkathaM na karbATikatvam ? / satyametadityAha siddhezaH, dhanyastvaM yasyetthaM zarmANi, tvayi dRSTe saphalaM jIvitamasmAkam , ciraM rAjyaM bhuva ityu - - - For Private & Personel Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 9 // ktvA tasthau / tato madanenotthAya nijaM devatAvasarakozAdi darzitam / premAdhikyamanyonyaM jAtam / viMzatyadhikazata120 pAtrANi svAGgasevakAni dattAni / tataH siddhezaH pattanamalaJcakAra / viMzatyadhikazata 120 pAtramadhyAdarddha mArge mRtaM mArdavAt zeSaM pattane prApat / ataH proktaM kavibhiH-- " mahobakapurAdhIzA - jitAnmadanavarmaNaH / koTIH paNNavatirhemnAM yastanmAnamivAdade // 1 // yaH kAsAramudAravArilaharIlIlAbhirabhraMlihaM, sAkSAtpArvaNacandramaNDalamiva zrIpattane'cIkarat / tatprAnte ca zivAdrikAntamanilodvellatpatAkAJcalaM, kIrtistambhamatiSThipadyaza iva svaM mUrtatAmAzritam // 2 // bhujaujasA parAjitya duSTaM barbarakaM suram / yaH siddhacakravartIti, nAmAnyanmAnyamAnaze // 3 // siJcanvAtsalyakulyAbhi- chandan raudrAnupadravAn / ArAmika ivArAmaM, sa pAlayati bhUtalam // 4 // " atha zrImAcAryasvarUpaM yathA kauTikagaNe vajrazAkhAyAM candragacche zrIdattasUrayo viharanto vAgaDadezasthavaTapadrapure prApuH / tatra yazobhadranAmA rAjAnako'sti / prakRtyA sadayahRdayaH / sUrayo'pi prAsuke rAjamandirAsanne kvApyupAzraye sthitAH / jJAtasUryAgamo yazobhadrarAjA'nyadA vandanAya gataH / yogyo'yamiti jJAtvA sUribhirUce, iha mUladevakAryaTikalabdharAjyadazakApUrNacandrasvama iva durlabho mAnuSo bhavaH / yathA "vajrAkaraH puNyaralai - navI vA sukRtArjane / kAmadaH kAmaghaTava - durlabho nRbhavo nRNAm // 1 // " pravandhaH / // 9 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatra ca"dhammatthakAmamukkhA, iha purisatthA havaMti purisANaM / tatthavi dhammo sAro, jeNa na dhammaM viNA iyare // 1 // yata:"dharmo'yaM dhanavallabheSu dhanadaH kAmArthinAM kAmadaH, saubhAgyArthiSu tatpradaH kimaparaM putrArthinAM putrdH| rAjyArthivapi rAjyadaH kimathavA nAnAvikalpairnRNAM, taki yanna karoti kiM ca kurute svargApavargAvapi // 1 // dharmasya jananI jIva-dayA mAnyA surairapi / tasmAttadvairiNI hiMsAM, nAdriyeta sudhiinrH||2|| dAnaM tapo devapUjA, zIlaM satyamatho japaH / sarvamapyaphalaM tasya, yo hiMsAM na parityajet // 3 // kaNTakenApi saMviddho deho dUyeta nizcitam / tatkathaM zastrasaMghAtarhanyate hI paro jnH||4||" iti zrutvA yazobhadranRpo he sadguro! satyametat , paraM jIvadayA gRhiNAM satatArambhiNAM kutaH ? tathA'pi niraparAdhatrasajIvavadho mayA vaya'H, iti pratijJAya zrIgurunnatvA svasthAnaM gataH / anyadA sa nRpo varSAkAle kheTitakSetrANi vilokayituM gtH| karmakaraprajvAlitamUlatRNAdipuJjeSu garbhiNI sarpiNI dagdhA dRSTA / pazcAttApaparo dadhyo___ "ahaha imo gharavAso, pariharaNijjo vivekavaMtANaM / bahujIvaviNAsayarA, AraMbhA jattha kIraMti // 1 // pAvAidogaccanibaMdhaNAI, bhogasthiNo jassa kae kunnNti| abhikkhaNaM taMpi asAramaMgaM, rogA vilupaMti dhuNaM va kaDaM // 2 // vimohiyA jeNa jaNAmaNami, hiyAhiyaM kiMpi na ciMtayaMti / taM jovaNaM jhatti jarA karAlA, dabaggijAla va vaNaM dheii||3|| imo gharavAso, paviNo jassa kapa kuNAtayati / taM jovaNaM jhatti For Private Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla 11 20 11 kiccaM akiccaM ca na jaMmi patte, paloyae pIyasuro va jiivo| pahuttaNaM tuTTai taM paNaTThe, punne ghaNe selanaIra va ||4||" ityAdi // tataH zrAvakAmAtyasahita ekAvalIhArabhRt DiNDANakasthita zrIdattagurupArzve gataH / svapApamAlocya hAreNa zrIvIracaityaM kArayitvA vratI jAtaH / dIkSAdina eva pavikRtityAgaM kRtvA ekAntaropavAsakaraNAbhigrahaM lalau / kAlenAdhItasiddhAnto gItArthaH san sUripade sthApitaH zrIgurubhiH / bahuvarSANi pAlitasaMyamaparyAyaH prAnte trayodazakSapaNaiH svargataH / tatpaTTe pradyumnasUriH / tacchiSya zrIguNasenasUriH / tatpaTTe zrIdevacandrasUraya ekadA viharanto dhandhUkapure prApuH / tatra moDhavaMze cAcigazreSThI, pAhinI bhAryA / tayA'nyedyuH svame cintAmaNirdRSTaH paraM gurubhyo dattaH / tadA tatrAgatazrIdevacandraguravaH pRSTAH svapnaphalam / gurubhirUce, putro bhAvI tava cintAmaNitulyaH paraM sa sUrirAT jainazAsanabhAsako bhavitA, gurUNAM ratnadAnAt / iti guruvacaH zrutvA muditA pAhinI taddine garbhaM vabhAra / samaye putrajanma 1145 kArtika pUrNimA rAtrirUpe / tadA vAgazarIrAsI- yoni bhAvyeSa tattvavit / jinavajjinadharmasya, sthApakaH sUrizekharaH // 1 // janmotsavapUrvaM cAGgadeveti nAma dattam / krameNa paJcavArSiko mAtrA moDhavasahikAyAM devavandanAyAgatayA''gataH / bAlacApalyasvabhAvena devanamaskaraNArthamAgatazrIdevacandraguruniSAdyAyAM niSaNNaH / tathA dRSTvA gurubhirUce, pAhinIsuzrAvike ! smarasi svapnavicAraM pUrvakathitaM ?, saMprati saMvAdasaphalam / bAlakAGgalakSaNAni vilokya mAturagre'kathi / yadyayaM kSatriyakule tadA sArvabhaumo narendraH / yadi brAhmaNavaNikkule tadA mahAmAtyaH / ceddIkSAM gRhNAti tadA yugapradhAna iva turye yuge kRtayugamavatArayatIti / sA'pi pAhinI guruvaco'mRtollAsitA sasutA gRhaM gatA / guravo'pi zAlAyAmAgatya zrIsaGghamAkArya pravandhaH / 1180 11
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ gatAzcAcigazreSThigRhe / cAcige grAmAntaraM gate pAhinyA zrIsako gRhAgataH svAgatakaraNAdinA toSitaH / mArgitazcAGgadevaH / / hRSTA pAhinI harSAzrUNi muzcatI svAM ratnagI manyamAnA'pi cintAturA jAtA / ekata etatpitA mithyAdRSTiH, tAdRzo'pi grAme nAsti / ekatastu zrIsaGgho gRhAgataH putraM yAcate / iti kiM kartavyaM mayeti mUDhacittA kSaNamabhUt / tadanu"kalpadrumastasya gRhe'vatIrNa-zcintAmaNistasya kare lulotth| trailokyalakSmIrapi taM vRNIte, gehAGgaNaM yasya punAti sngghH||1||" tathA"urvI guvIM tadanu jaladaH sAgaraH kumbhajanmA, vyomodyotI ravihimakarau tau ca yasyAMhipIThe / sa prauDhazrIjinaparivRDhaH so'pi yasya praNantA, sa zrIsaGghastribhuvanaguruH kasya na syAnna maanyH||1||" ___ iti pratyutpannamatirmAtA zrIsakena samaM zrIgurUn kalpatarUniva gRhAgatAn jJAtvA'vasarajJA svajanAnAmanumati lAtvA nijaM putraM zrIgurubhyo dadau / tataH zrIgurubhiH zrIsaGghasamakSaM he vatsa! tIrthaMkaracakravartigaNadharairAsevitAM surAsuranaranika ranAyakamahanIyAM muktikAntAsaMgamadUtIM dIkSAM tvaM lAsyasi ? iti prokte sa ca kumAraH prAgbhavacAritrAvaraNIyakarmakSayopa6 zamena saMyamazravaNamAtrasaMjAtaparamasaMvegaH sahasA OM ityuvAca / tato mAtrA svajanaizcAnumataM putraM saMyamAnurAgapavitraM lAtvA zrItIrthayAtrAM vidhAya karNAvatI jagmuH zrIguravaH / tatrodayanamantrigRhe tatsutaiH samaM bAladhArakaiH pAlyamAnaH, sakalasaGghalokamAnyaH, saMyamapariNAmadhanyaH, vainayikAdiguNavijJo yAvadAste / tAvatA grAmAntarAdAgatazcAcigaH patnIniveditazrIgurusaGghAgamaputrArpaNAdivRttAntaH putradarzanAvadhisaMnyastasamastAhAraH karNAvatyAM gataH / tatra vanditA guravaH / zrutA dharmade For Private & Personel Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 11 // zanA / sutAnusAreNopalakSya vizvakSaNatayA'bhANi zrIgurubhiH "kulaM pavitraM jananI kRtArthA, vasundharA bhAgyavatI ca tena / abAhyamArge sukhasindhumagnaM, lInaM parabrahmaNi yasya cetaH // 1 // kalaGkaM kurute kazcitkule'tibimale sutaH / dhananAzakaraH kazcidvyasanaiH puNyanAzanaiH // 2 // pitroH saMtApakaH ko'pi, yauvane preyasImukhaH / bAlye'pi mriyate ko'pi syAt ko'pi vikalendriyaH // 3 // sarvAGgasundaraH kiMtu jJAnavAn guNanIradhiH / zrIjinendrapathAdhvanyaH prApyate puNyataH sutaH // 4 // " iti zrIgurumukhAdAkarNya saMjAtapramodaH prasannazvAcigastatra zrIgurupAdAravindanamasyAyai samAyAtenodayanamantriNA dharmavAndhavadhiyA nijagRhe nItvA gurugauraveNa bhojayAJcakre / tadanu cAGgadevaM tadutsaGge nivezya paJcAGgaprasAdapUrvakaM dukUlatrayaM dravyalakSatrayaM copanIya sabhaktidhAmAvarjitazcAcigaH sAnandaM mantriNamavAdIt / mantrin ! kSatriyasya mUlye'zItyadhikaH sahasraH 1080, avamUlye paJcAzadadhikAni saptadaza zatAni 1750, sAmAnyasyApi vaNijo navanavatigajendrAH, etAvatA navanavatirlakSA bhavanti, tvaM tu lakSatrayamarpayan sthUlalakSAyase / ato matsuto'narghyaH, tvadIyA bhaktistvanarghyatamA, tadasya mUlye sA bhaktirastu na tu me dravyeNa prayojanam, asparyametanmama zivanirmAlyamiva datto mayA putro bhavatAm, iti cAcigavacaH zrutvA pramuditamanA mantrI taM parirabhya sAdhu ! sAdhu ! yuktametaditi vadan punastaM pratyuvAca / tvayA'yaM putro mamArpitaH paraM yogimarkaTa iva sarveSAmapi janAnAM namaskAraM kurvan kevalamapamAnapAtraM bhavitA / zrIgurUNAM tu samarpitaH zrIgurupadaM prApya bAlenduriva mahatAM mahanIyo bhavatIti vicAryatAM yathocitam / tataH so bhavadvicAra eva pramANaM, prabandhaH / // 11 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti vadan sakalazrIsaGghasamakSaM ratnakaraNDamiva rakSaNIyam , udumbarapuSpamiva durlabhaM putraM kSamAzramaNapUrvakaM zrIgurUNAM / samarpayAmAsa / zrIgurubhiramANi "dhanadhAnyasya dAtAraH, santi kvacana kecana / putrabhikSApradaH ko'pi, durlabhaH puNyavAn pumAn // 1 // dhanadhAnyAdisaMpatsu, loke sArA ca snttiH| tatrApi putraratnaM tu, tasya dAnaM mahattamam // 2 // svargasthAH pitaro vIkSya, dIkSitaM jinadIkSayA / mokSAbhilASiNaM putraM, tRptAH syuH svargisaMsadi // 3 // " mahAbhArate'pyabhANi___ "tAvaddhamanti saMsAre, pitaraH piNDakAviNaH / yAvatkule vizuddhAtmA, yatI putro na jAyate // 1 // " iti zrutvA pramuditena cAcigenodayanamantriNA ca pravrajyAmahAmahotsavaH kAritaH / somadevamuni ma dattam / zrIvikramAt 1145 zrIhemasUrINAM janma, 1154 dIkSA ca / athAnyadA nAgapure dhanadanAmnaH zreSThino gRhe prathamAlikArtha gataH / tadgRhe rabbAbhojanaM svarNarAziM ca dRSTvA'gragaM vRddhasAdhuM prAha, yathA kasmAdasya gRhe'samaJjasamIdRzaM ? ekataH svrnnraashibhojne hai tu rabA / sa sAdhuriti zrutvovAca, abhAgyavazenAyaM nirdhano jAtaH nidhAnagatamapi svarNamaGgArIbhUtaM rAzIkRtamasti / somadevamuninA proktam , mayA tu suvarNarAzidadRze / gavAkSasthena zreSThinA tannizamya kSullakamAhUyAGgArakarAzau karo dApitaH, tatsarva svarNa jAtam / tatpracchAdakaH kazcidbhyantaraH parabrahmatejo'sahiSNurnaSTaH / tataH saMjAtacamatkAreNa zreSThinA| zrIsaGgrena ca hemacandranAma dApitam / tataH zanaiH zanairjJAnena tapasA vinayAdiguNairvayasA ca vardhamAnaH nijaudAryagAmbhIrya Jan Education Intematon For Private Personel Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla da dhairyavainayikAdiguNagaNairAvarjitazrIgurugacchazrIsaGghalokaH kadAcit zrIgurUnApRcchaya yugAdau lokopakArAya parabrahmamayapa ramapuruSapraNItamAtRkASTAdazalipivinyAsaprakaTanapravINabAhayAdimUrtivilokanAya kAzmIradezaM prati prasthitaH zrIhemacandraH / / // 12 // tataH kiyati mArge'tikrAnte sati mithyAtvatamaHkarAle'smin kalikAle'sya zrIjainazAsanaprabhAvakasya mahApuruSasya bahvadApAyasaMkule pathi mA bhUbhramaNaprayAsaH, iti sA bhagavatI svayaM divyarUpadhAriNI saMmukhInA samAjagAma nizIthe / ajihmaparabrahmavarcasaM padmAsanAsInamadhanimIlitalocanaM samAdhiyogasvAdhInasvAntaM dhyAnAdhirUDhaM zrIhemacandraM dRSTvA provAca "ruddhe prANapracAre vapuSi niyamite saMvRte'kSaprapaJce, netraspande niraste pralayamupagate sarvasaMkalpajAle / bhinne mohAndhakAre prasarati mahasi kvApi vizvapradIpe, dhanyo dhyAnAvalambI kalayati paramAnandasindhau pravezam // 1 // saMkalpamAtrAdapi siddhikAryAH, vAJchanti tenaiva tathApi kiMcit / icchAvinAzena yadasti saukhyaM, ta eva jAnanti guruprasAdAt // 2 // " tathA'pyayaM paramapuruSaH sakalapuruSArthapraNetA'sminniratizaye kAle zrIzAsanasya prabhAvako bhAvIti kRtvA katipayavi-| dyAmantrAn zrIvidyApravAdasaMvAdasundarAn sAmnAyAn pradAya pramuditA bhagavatI bhAratI kRtastutistiro'bhUt / punaH pazcA-1 dAgatAH / ekadA zrIgurUnApRcchayAnyagacchIyadevendrasUrimalayagiribhyAM saha kalAkalApakauzalAdyartha gauDadezaM prati prsthitaaH| khillUragrAme ca trayo janA gatAH / tatra glAno munirvaiyAvRttyAdinA praticaritaH / sa zrIraivatakatIrthe devanamaskaraNakRtArtiryAvadrAmAdhyakSazrAddhebhyaH sukhAsanaM tadvAhakAMzca praguNIkRtya rAtrau suptAstAvat pratyUSe prabuddhAH svaM raivatake For Private Personel Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazyanti / zAsanadevatA pratyakSIbhUya kRtaguNastutirbhAgyavatAM bhavatAmatra sthitAnAM sarva bhAvIti gauDadeze gamanaM niSidhya mahauSadhIranekAn mantrAnnAmaprabhAvAdyAkhyAnapUrvakamAkhyAya svasthAnaM jagAma / ekadA zrIgurubhiH sumuhUrte dIpotsavacatu-18 dezIrAtrau zrIsiddhacakramantraH sAmnAyaH samupadiSTaH / sa ca padminIstrIkRtottarasAdhakatvena sAdhyate, tataH sidhyati, yAcitaM | varaM datte, naanythaa| tato'nyadA kumAragrAme dhautAM zoSaNArtha vistAritAM zATikAM parimalAkarSitabhramarakulasaMkulAmAlokya pRSTo rajakastaiH, kasyA iyaM zATiketi / so'vag , grAmAdhyakSapalyA iyam / tato gatAstasmin grAme / grAmAdhyakSapradattopAzraye sthitAH / sa ca pratyahaM samAyAti, dharmadezanAM zRNoti / teSAM jJAnakriyAvairAgyApramattatvAdiguNAn dRSTvA tathAvidhabhavyatvaparipAkAdguNAnurAgaraJjitasvAntaH pramuditaH prAha, yUyamanicchaparamezvarAH kimapi kArya matsAdhyaM samAdizantu / tataste taM svAntanivedinaM guNAnurAgagambhIravedinaM jJAtvA prAhuH, asmAkaM zrIsiddhacakramantraH sAdhayitumiSTo'sti / sa ca padminIstrIkRtottarasAdhakatvena sidhyati nAnyathA, tena tava yA padminI strI vartate tAM lAtvA tvaM kRSNacaturdazIrAtrau raivatakAcale samAgaccha, asmAkamuttarasAdhakatvaM kuru / vikAradarzane zirazchedastvayaiva vidheyaH / ityAkarNya grAmAdhyakSo vismayasmeramanA manAm vimRzya cintayAJcakAra / ete tAvanmaharSayaH samatRNamaNiloSTakAJcanAH parabrahmasamAdhisAdhakAstarkheteSAmidaM kArya varya samaryAdamanayA striyA cedbhavati tadA tathA'stu, kiM bahuvicAreNeti vicintya tairukte dine taiH samaM sastrIkaH sutarAM nibhIkaH sa zrIraivatAcalamaulimalaJcakAra / te ca trayaH kRtapUrvakRtyAH zrIambikAkRtasAnnidhyAH zubhadhyAnadhIradhiyaH zrIraivatadaivatadRSTau triyAminyAmAhvAnAvaguNThanamudrAkaraNamantranyAsavisarjanAdibhirupacArairgurUktavidhinA| For Private Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla samIpasthapadminIstrIkRtottarasAdhakakriyAH zrIsiddhacakramasAdhayan / tata indrasAmAnikadevo'syAdhiSThAtA zrIvimalezvara-18 prbndhH| nAmA pratyakSIbhUya puSpavRSTiM vidhAya svepsitavaraM vRNutetyuvAca / tataH zrIhemasUriNA rAjapratibodhaH, devendrasUriNA nijAvadAtakaraNAya kAntInagaryAH prAsAda ekarAtrau dhyAnabalena serIsakagrAme samAnIta iti jnprsiddhiH| malayagirisUriNA siddhAntavRttikaraNavara iti trayANAM varaM datvA devaH svasthAnamagAt / pramudito grAmAdhIzaH pratyUSe bahuvittavyayena prabhAvanAM vidhAya trayANAM dhyAnasthairya brahmadAya devakRtaprazaMsAM varapradAnaM ca janeSu prakaTIkRtya nijajAyAM gRhItvA svagrAma jagAma / atha hemacandramunestattaddevatAvarapradAnavidvattAdiguNasaMpadAraJjitazrIgurusaGghasAmmatyena nAgapurIyavyavahAriNA dhanadAkhyena saMvat 1166 varSe mahAmahairAcAryapadaM kAritam / hemavatkAntimattvAccandravadAhlAdakatvAcca hemacandrAcAryAH sarvatra prasiddhAH / anyedyuH zrIsiddharAjo rAjapATyAM brajan zrIhemAcArya dRSTA cintitavAn "dharmaH kiM mUrtimAneSa, kimu sAmyasudhAmbudhiH / munIndro nayanAnandI, dRSTo'yaM pApatApahRt // 1 // " hastinaM niruddhya yAvat kimapi brUte rAjA tAvatsUraya UcuH___"siddharAja! gajarAjamuccakaiH, kAraya prsrmetmgrtH| saMtrasantu haritAM mataGgajA-staiH kimadya bhavataiva bhUbhRtA // 1 // " anayoktyA camatkRto matpArzva samAgamyaM zrImadbhiH sadA, ityabhidhAya jagAma svadhAma raajaa| R // 13 // ___mahInAthA mahAtIrtha, mahauSadhyo munIzvarAH / alpabhAgyavatAM puMsAM, prAyo durlbhdrshnaaH||1|| iti vicintya sUrayo'pi yathA'vasaraM rAjasaMsadi gatvA rAjAnaM raJjayAmAsuH / athAnyadA saMsArasAgaratitIrSaH siddha For Private Personel Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjaH sarvadarzaneSu svastutiparanindApareSu zuddhadharmAdijijJAsayA zrIhemasUrIn papraccha, ko dharmaH saMsArapAradaH ? iti / sUrayo'pi sarvadarzanAvisaMvAdena purANoktaM zaGkhAkhyAnaM vadanti sma / yathA zaGkhapure zaGkhazreSThI / yazomatI bhAryA / kAlena tasyAM niHsneho'parAM striyamUDhavAn / navInapatnIvazIkRto yazomatyAH saMmukhamapi na vilokayati / dUnA yazomatI cintayati -- "phoDI nAmu ju sIyalI visaha ju mahuraM nAma / sau kihi nAma ju bahinaDI e tinnivi khayajAu // 1 // varaM raGkakalatratvaM, varaM vaidhavyavedanA / varaM narakavAso vA mA sapatnIparAbhavaH // 2 // " ekadA kaMcigauDadezAgataM kalAvantaM bahubhaktyA''varjya tatpArzve puruSapazukaraNakSamaM kiMcidauSadhaM gRhItvA bhartre bhojanAntardattavatI / tenauSadhena bhuktamAtreNa zaGkho vRSabho'jani / tadanu jJAtatadvRttAntairlokairnindyamAnA tatpratIkAramajAnAnA svaM duzcaritaM zocayantI kadAcinmadhyaMdine dinezvarakharatarakaranikaraprasaratApyamAnA'pi zAGkhalabhUmiSu taM pativRSaM cArayantI kasyA'pi tarostale vizrAntA nirbharaM vilalApa / daivAttadA vimAnAdhirUDho gauryAnvitaH zivo nabhasA gacchan tadvilApAn zuzrAva | gauryA'pi saMjAtakRpayA pRSTastadduHkhakAraNaM prAha zivaH, bhavajjAtervilasitametat, yanmartyo'pi jAto'navAn / tataH svarUpaM sarva kathitam / gauryA proktam, tadauSadhaM kimapyasti ? yenAyaM punaH puruSo bhavet / atinirbandhe etasyaiva tarozchAyAyAM puMstvanibandhanamauSadhaM nivedya jagAmAgrato mahezaH / tatazca tadIzvaravacanaM zrutvA yazomatyA'pi tadIyAM chAyAM rekhAGkitAM kRtvA tanmadhyavartina auSadhAGkurAnucchedya vRSabhavadane sarvavallItRNAdi kSiptam / ajJAtasvarUpe -
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 14 // NApi tenauSadhAGkareNa sa vRSabho manuSyatAM prApa / hRSTA ca yazomatI lokairvandyamAnA sukhabhAgajAyata / tirodhIyata darbhAdyairyathA divyaM tadauSadham / tathA'muSmin yuge satyo dharmoM dharmAntarairnRpaH // 1 // paraM samagradharmANAM sevanAtkasyacitkvacit / jAyate zuddhadharmAptirdarbhacchannauSadhAptivat // 2 // tadrAjan ! jIvadayAsatyavacanAdyavisaMvAdena sarvadharmArAdhanaM kriyate / iti zrI hemAcAryopadezena sabhAsadaH zrIsiddha nRpo'pi hRSTAH / anyadA rAjJA punaH pRSTAH zrIhemasUrayaH prAhu: " pAtre dAnaM guruSu vinayaH sarvasattvAnukampA, nyAyyA vRttiH parahitavidhAvAdaraH sarvakAlam / kAryo na zrImadaparicayaH saMgatiH satsu samyak, rAjan ! sevyo vizadamatinA saipa sAmAnyadharmaH // 1 // punaH pAtraparIkSAM bhImaH - "mUrkhastapasvI rAjendra !, vidvAMzca vRSalIpatiH / ubhau tau tiSThato dvAre, kasya dAnaM pradIyate // 1 // " yudhiSThiraH prAha " sukhAsevyaM tapo bhIma !, vidyA kaSTadurAsadA / vidvAMsaM pUjayiSyAmi, tapobhiH kiM prayojanam // 1 // " arjunaH " zvAnacarmagatA gaGgA, kSIraM madyaghaTasthitam / apAtre patitA vidyA, kiM karoti yudhiSThira ! // 1 // " dvaipAyanaH prabandhaH / // 14 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ "na vidyayA kevalayA, tapasA cApi pAtratA / yatra vRttamime cobhe, taddhi pAtraM pracakSyate // 1 // " iti mahAbhAratoktasaMvAdena praahuH| anyadA siddhapure rudramahAlayaprAsAde niSpadyamAne AbhUmantriNA ca caturmukhazrIrAjavihArAkhyazrImahAvIraprAsAde kAryamANe pizunapraveze rAjA svymvloknaarthmaayaatH| caturdAreSu pittalamayazrIjinamUrtInAM pAdataleSu navagrahAnmUrtimato dRSTvA papraccha, ko'tra vizeSaH / zrIhemasUribhiH proce, rAjan ! mahezvarasya bhAle candraH, zrIjinendrasya pAdAnte'pi navApi grahA mUrtimanto bhavantIti vishessH| zrIsiddharAjo na manyate / tato vAstuvidyAvidaH pRSTAH / tatra sAmAnyalokAnAM gRhadvAraM paJcazAkha, rAjJaH saptazAkha, rudrAdidevAnAM navazAkha, zrIjinasyaikaviMzatizAkhaM dvAram / anyadevaprAsAde eka eva maNDapaH, aSTottarazataM maNDapA jinaprAsAde / caturdAreSu pratyeka saptaviMzateH saptaviMzataH sadbhAvAt / jinasya chatratrayaM siMhAsanaM padmAsanaM, padAdho nava grhaaH| yaduktam "prAkAramaNDapacchatra-paryaGkAsanapaddhahaiH / nirdoSadRSTimUrtyA ca, devo naiva jinAtparaH // 1 // AdizaktirjinendrANA-mAsane garbhasaMsthitA / sahajA kulajA dhyAne, padmahastA varapradA // 2 // " anyadevAnAM cetkazcitkArayati sUtradhArazca karoti tadA dvayorvighnamutpadyate, nAnyathA, vAstuvidyAsarvajJabhASitatvAt / / etadAkarNya pramuditaH zrIjayasiMhadevaH svayaM zrIrAjavihAre sauvarNakalazAdhiropaNAdikamakArayat / mahAlayo mahAyAtrA mahAsthAnaM mhaasrH| yatkRtaM siddharAjena kriyate tanna kenacit // 1 // athaikadA zrIhemasUrayaH siddhanRpoparodhAtpattane caturmAsI sthitAH / zrIcaturmukhAkhyajinAlaye zrInemicaritraM vyAkhyAna Jain Education international
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAlayanti / tatra ca sudhopamavacastomA-''kRSTamAnasavAsanAH / zuzrUSavaH samAyAnti, tatra drshnino'khilaaH||1|| // 15 // tatra ca pANDavAdhikAre pANDavAnAM pravrajyA zrIzatruJjaye muktigamanAdi zrIprabhubhiH sadasi vyAkhyAtaM zrutvA viprA matsarAdhmAtAH zrIjayasiMhanRpAgre idaM procuH, he rAjan ! ete zvetAmbarAH zUdrA yattanmRSAbhASiNo vyAkhyAparSadi samagradarzanasamakSa pANDavAnAM zrIbhArate zrIkedAragamanazambhUpAsanAdiproktamutthApayanti / evaM cAnaucityAcAraprarUpaNena dharmadve |SiNo rAjJA nivAraNIyA eveti viproktaM zrutvA rAjJoktam , bho viprAH! na hi nRpAH sahasA'mRzyavidhAyinaH syuH / hemasUrayo'pi munIzvarAH sarvasaMgatyAgino na hi prANAnte'pi mRSA vadanti, paraM prAtarAkArya jJAsyate / ___ evaM bhavatviti procuH pravINA brAhmaNA api / AjuhAva tato rAjA hemacandramunIzvaram // 1 // rAjJA samagrasAmantarAjagurupurohitAdipratyakSaM pANDavAnAM muktigamanAdisvarUpaM pRSTam / sUrirapyAha zAstre na ityUce puurvsuuribhiH| himAdigamanaM teSAM mhaabhaartmdhytH||1|| parametannijAnImo ye naH zAstreSu vrnnitaaH| ta eva vyAsazAstre'pi saMkIrtyante'thavA'pare // 2 // rAjAha te'pi bahavaH pUrva jAtAH kathaM mune! / athovAca gurustatra zrUyatAmuttaraM nRp!||3|| bhArate yuddhaM kurvatA gAGgeyena svaparicchadAgre evamuktam, prANamuktau mama tanusaMskArastatra kAryaH, yatra ko'pi prAgdagdho| syAt / tata: in Education Intematon For Private Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhAya nyAyasaMgrAma muktaprANe pitAmahe / vimRzya tadvacaste'GgamutpAvyAsya yayurgirau // 1 // yAvatA tatra zRGge dehasaMskAraM kurvanti tAvatA vyomavANI prAdurabhUdevam / tathAhi___ "atra bhISmazataM dagdhaM, pANDavAnAM zatatrayam / duryodhanasahasraM tu, karNasaMkhyA na vidyate // 1 // " zrIrAjan ! etadbhAratavAkyaM jJAtvA'smAbhiH pANDavAnAM muktirvyAkhyAtA / zatruJjaye nAzikyapure candraprabhaprAsAde c| teSAM mUrtayazca santi / evaM sati ke'pi jainAH pANDavA babhUvuH / etaddhemasUrivacaH zrutvA rAjJA proktam , bho viprAH! vadatAtrottaram / ayaM jainarSiH satyavAdI, bhavantastu mithyAbhimAnAdyattatpalApina eva / tato rAjJA zrIsUrayaH pUjitAH svasthAnamalaGkArSaH / loke mahatI prabhAvanA'bhUt / itthaM svagobhirjayasiMhadeva-saMdehasaMdohatamAMsyapAsyan / ujjambhayan jainamatAmbujanma, zrIhemasUriHzuzubhesa bhAsvAn // 1 // ekadA karNameruprAsAdAdalamAnena rAjJA rAtrau kasyApi dhanino gRhe bahUn dIpAn dRSTvA taddhetuM jijJAsunA prAtarAkArya pRSTaH zreSThI / tvadhe kena hetunA bahavo dIpAH? / tenoktam , deva! mama gRhe caturazItilakSAH svarNasya santi, ekaikalakSasyaikaiko dIpo dIpyate / etadAkarNya rAjJA prajAvatsalatayA agne vishvaasH| yataH| "pAsA 1 vesA 2 aggi 3 jala 4, Thaga 5 Thakkura 6 sonAra 7|e dasa na huI appaNAM, maMkaDa 8 baDUa9 biDAla 10 // 1 // " iti procya SoDazalakSAn svakozAddApayitvA sa dhanI koTIdhvajaH kRtaH / zrIsiddharAjasya draviNasyaikA koTiH dra prativarSa puNyavyaye / yena rAjJA svamAtuH zrImayaNalladevyAH puNyavyaye bAhaloDagrAme yAtrikalokakaro dvAsaptatilakSa For Private & Personel Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / pramito muktaH / yataH___ "akare karakartA ca, gosahasravadhaH kRtH| pravRttakaravicchede, gavAM koTiphalaM bhavet // 1 // " ekadA zrIsiddharAjo mAlavakaM vijitya pattanamAyAtaH, anekaiH kavibhiranekadhA stUyamAnaH zrIprabhubhirapi dharmaprabhAvaka-15 tvAdevamupazloki__ bhUmi kAmagavi! svagomayarasairAsiJca ratnAkarA, muktAH! svastikamAtanudhvamuDupa ! tvaM pUrNakumbhIbhava / dhRtvA kalpatarodalAni saralaidigvAraNAstoraNA-nyAdhatta svakarairvijitya jagatIM nanveti siddhaadhipH||1|| asmin kAvye niSprapaJcaM prapazyamAne'tyadbhutArthacAturIcamatkRto nRpatiH sUri prazaMsan kaizcidasahiSNubhirasmacchAstrAdhyayanabalAdeteSAM vidvattetyabhihite rAjAha, kimidam / zrIhemasUriH, purA zrIvIrajinendrasya puraH zaizave yadvyAkhyAtaM tajainendraM vyAkaraNaM vayamadhIyImahi / nRpatiruvAca, purAtanaM muktvA kamapyAsannaM kartAraM brUta / guruH, yadi siddharAjaH sahAyIbhavati tadA navInaM pazcAGgaM vyAkaraNaM racayAmaH / pratipannaM tdraajnyaa| tadA haimAcAryairuktam , rAjan kAzmIradeze pravarAkhyapure zrIbhAratIkoze AdyavyAkaraNASTakapratayaH santi / tAzca bhAratI prasAdyAtrAnAyya ca samarpaya yena vyAkaraNaM niSpadyate / tadanu rAjJA pradhAnAstatra prahitAstairArAdhitA bhAratI * __ samAdikSattatastuSTA, nijAdhiSThAyakAn girA / mama prasAdavittaH zrI hemacandrasitAmbaraH // 1 // puMrUpA dvitIyA mama mUrtirayaM guruH, ataH pratayaH samarpyatAm / tataH kozAdhikAribhirarpitAH / pratIgRhItvA pradhAnAH // 16 // Jain Education Intematon For Private Personal use only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ pattanaM prAptAH / sarva zAradoktaM rAjJe vijJapayAmAsuH / tadAkarNya camatkAra, dhArayan vasudhAdhipaH / uvAca dhanyo saddezo-'haM ca yatredRzaH kRtI // 1 // vyAkaraNapratayazca zrIsUribhyaH samarpitAH / tathA bahudezebhyo'STAdazavyAkaraNAni samAnIyArpitAni gurubhyaH / tairapi sarvavyAkaraNAnyavagAhya sAraM ca samAdAya varSeNa paJcAGgaM navInaM sapAdalakSamitaM zrIsiddhahemacandrAbhidhAnaM nirmAya zrIrAjavAhyakumbhikumbhe pustakamadhiropya sitAtapavAraNe dhriyamANe cAmaraivIMjyamAnaM nRpasabhAyAM samAnIya samagravidvatsamakSaM vAcayitvA rAjJA kRtapUjopacAraM svasarasvatIkoze sthApitam / atrAntare zrIhemasUremahimAnamasahiSNubhiAhmaNairnRpo vijJaptaH, he siddharAja!vyAkaraNamidaM zuddhAzuddhatvaparIkSAM vinA kRtaM na rAjJaH sarasvatIkoze sthApituM yuktam / zuddhAdiparIkSA tadA syAdyadA kAzmIradeze candrakAntazrIbrAhmImUrteH puraH sthitajalakuNDe kssipyte| kuNDAcca yadyaklinno nirgacchati pustakastadA jJAyate zuddho'yam / iti viprairvipratAritaHsaMzayAkulaH pradhAnAn viduSazca vyAkaraNapustakaM datvA kAzmIradeze prahitavAn / teca tatra gatvA tatratyanRpavidvatsamakSaM sarasvatIkuNDamadhye muktaH ghaTikAdvayam / zrIzAradAnubhAvAt kalikAlasarvajJahemasUripraNItatvena ca paramazuddhimatvAd yathAsthito'klinna eva nirgataH loke mahAvismayazca / tatastatratyanRpasatkRtAH pradhAnAH pazcAdAyayuH / rAjJo'gre jalamadhyapustakaprakSepAdivRttAntaH sarvo'pyakathi / tato rAjJA vismitahRSTahRdayena lekhakazatatrayaM melayitvA varSatrayaM yAvat zrIhemacandravyAkaraNapratayo lekhitAH, aSTAdazadezeSu ca sarvAdhyetRNAM bhaNanabhANanAya prahitAzca / tato rAjAjJayA sarvaH 6 ko'pi paThati pAThayati ca / Join Education International For Private Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pravandhaH / // 17 // bhrAtaH! saMvRNu pANinipralapitaM kAtantrakanthAkathAM, mA kASIH kaTu zAkaTAyanavacaH kSudreNa cAndreNa kim / kaH kaNThAbharaNAdibhirbaTharayatyAtmAnamanyairapi, zrUyante yadi tAvadarthamadhurAH shriisiddhhemoktyH||1|| evaM siddharAja dharmAbhimukhaM kRtvA sarvatra vihArArthino'pi devatAdezavazena zrIhemAcAryAH pattana eva prAyastasthuH / yaduktam "niccaM sahAvau cciya, samaggaloovayArakayacitto / so devayAivutto, viharato vivahadesesu // 1 // gujaravisayaM muttuM, mA kuNasu vihAramannadesesu / kAhisi parovayAraM, jeNittha Thio tumaM guruyaM // 2 // to tIe vayaNeNaM, desaMtaraviharaNAo vinniytto| ciTThai iheva eso, paDibohaMto bhaviyavaggaM // 3 // buhajaNacUDAmaNiNo, bhuvaNapasiddhassa siddharAyassa / saMsayapaesu sabe-su pucchaNijjo imo jAo // 4 // eyassa desaNaM nisuNi-UNaM micchattamohiyamaIvi / jayasiMhanivo jAo, jiNiMdadhammANurattamaNo // 5 // jayasiMhadevavayaNA-u nimmiyaM siddhahemavAgaraNaM / nIsesasaddalakkhaNa-nihANamimiNA muNiMdeNaM // 6 // amaovameyavANI-vilAsameyaM apicchamANassa / Asi khaNapi na tittI, citte jayasiMhadevassa // 7 // " ityAdi // 3 atha kumArapAlasvarUpaM yathAatha dadhisthalIpuryA zrIbhImadevasutakSemarAjastatsuto devaprasAdastadbhUH zrItribhuvanapAlaH / bhAryA kazmIradevI / tasyA garbhe samutpanne evaM dohadaH "AsamudrakSitestrANaM, prANinAmabhayArpaNam / vyasanAnAM niSedhaM ca, sA'kAGkSacchubhagarbhataH // 1 // " // 17 // Jan Education Intematon For Private Personal use only www.janelibrary.org
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ krameNa pUrNe dohade suto jAtaH / kumAra iva tejasvI kSitiM pAlayiSyatIti pitRbhyAM kumArapAla iti nAma kRtam / krameNa zastrazAstrapArINaH / krameNa ca mahIpAlakIrtipAlau sutAvaparau jAtau / sutA premaladevI zrIjayasiMhadevaturaGgamAdhyakSeNa kRSNadevena pariNItA / dvitIyA devaladevI zAkambharIpurIzANorAjena pariNItA / zrIkumArapAlo'pi pitRbhyAM bhopa-15 ladevIM rAjakanyAM vivaahitH| ____ evaM kumArapAlAdiputrairdhAjiSNuvaibhavaH / tribhistribhuvanapAlabhUpastribhuvane'bhavat // 1 // ekadA zrIjayasiMhanRpasevAyai zrIkumArapAlaH pattane gtH| tatra bhUpasadasi siMhAsanopaviSTA rAjJo'gre zrIhemAcAryA dRssttaaH| ete kalAbdhayo rAjJo mAnyA jainA muniishvraaH| eSAM darzanato nUnaM puNyarAziH samullaset // 1 // cetasIti vicityAgAt pauSadhAgAramekadA / guNagoSThyA pravRttAyAM tatrAcAryAn sa pRSTavAn // 2 // guNeSu ko guNaH puMsAmagraNIH saka-18 leSviha / vAcaM vAcaMyamAdhIzastata evaM tamUcivAn // 3 // sattvamekamahaM manye guNeSu nikhileSvapi / paradArasahodaryAvarjitaM sArvabhaumati // 4 // yataH "sattvaM sarvaguNaughamastakamaNiH sattvaM jayazrIpradaM, sattvaM sarvapadArthasiddhividhaye lokottarA kAmadhuk / dvAtriMzadvaralakSaNAdhikamidaM khyAtaM ca sallakSaNaM, sattvaM sattvavati pratiSThitatamA sarvA pumrthsthitiH||1||" yadvA"prayAtu lakSmIzcapalasvabhAvA, guNA vivekapramukhAH prayAntu |praannaashc gacchantu kRtaprayANA,mAyAtu sattvaM tu nRNAM kdaacit||1|| For Private & Personel Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravandhaH / kumArapAlA eko'pi yaH sakalakAryavidhau samarthaH, sattvAdhiko bhavatu kiM bahubhiH prasUtaiH ? / candraH prakAzayati digmukhamaNDalAni, tArAgaNaH samudito'pyasamartha eva // 2 // // 18 // sattasarIraha AyatauM daivAittI riddhi / kaMtaDA sAhasa na chaMDIi jIhaM sAhasa tIhaM siddhi // 3 // vijetavyA laGkA caraNataraNIyo jalanidhi-vipakSaH paulastyo raNabhuvi sahAyAzca kpyH| tathA'pyAjau rAmaH sakalamavadhIdrAkSasakulaM kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 4 // rathasya kaM cakraM bhujagayamitAH sapta turagA, nirAlambo mArgazcaraNavikalaH sArathirapi / raviyatyevAntaM pratidinamapArasya nabhasaH, kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 5 // hastI sthUlatanuH sa cAGkuzavazaH kiM hastimAtro'Gkuzo ?, dIpe prajvalati praNazyati tamaH kiM dIpamAtraM tamaH ? / vajeNAbhihatAH patanti girayaH kiM vajramAtrA nagAH?, tejo yasya virAjate sa balavAn sthUleSu kA pratyayaH? // 6 // manasvibhiH sadA bhAvyaM, sattvodyogaparAyaNaH / duHsAdhyAnyapi kAryANi, yataH sidhyanti sttvtH||7|| yathA'rjunAya laGkAyAM, nItvA sattvAdhikazriye / sattvenAvarjitaH svarNa, kaumAraM hanumAn dadau // 8 // " tathAhihastinApugaraM svastiramyamasti prasiddhibhRt / kurukSetre pavitrAtmA tatra rAjA yudhisstthirH||1|| puNyazlokatayA satyavAcA ca viditodayaH / tenAnyadA rAjasUyAbhidhaH prArabhyatAdhvaraH // 2 // tadA kumAramAnetumarjunaM prhito'rjunH| prasthito rathamAsthAya laGkAM prtyvilmvtH||3||nirvibndhN setubandhamindrasUryAvadAyayau / tAvadrathaH sthirIbhUtaH padamekaM na gacchati // 4 // CARE For Private & Personel Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ yo vAyuvegAdadhikaM calatyaskhalitaH sadA / sa caskhale rathaH kena mAmakIno manasvinA ? // 5 // jijJAsuH skhalane hetu rathAdudatarattataH / agrataH pArzvatazcApi pASANAdyaM vyalokata // 6 // vyAghAtasadRzaM kiMcidyAvadane na pazyati / rathaM ca pritstaavdbhraamaabhraantlocnH||7|| tato rathaM parAvRtya sthitastenAtikomalaH / mRNAlatantuvatsUkSmastantureko niraikSyata // 8 // arjuno vismayasmerazcintayAmAsa cetasi / aho! mama ratho'nena tantunA sthApitaH katham ? // 9 // tatastadenaM ruSTAtmA prAjanena jaghAna sH| nocchinnastena ghAtena sa tnturghnsNhtiH||10|| sa dobhA noTituM lagnastataH hai sodyamamAnasaH / no karAbhyAmapi paraM zakyate khaNDituM yadA // 11 // tadA zastreNa tIkSNena balena dRddhmaahtH| bhagnaM zastraM paraM tantustasthAvacchinna eva sH|| 12 // yugmam // yAvattvAlokate tantormUlamunmUlanaM cikIH / tAvadekaM sphuratpucchamunduraM dRSTavAnasau // 13 // veSTayitvA rathaM tatra pucchAnnirgatatantunA / sthitaM tamindrasUH proce kastvamAkho! mahAbalaH? // 14 // kathaM rathaH svamArgeNa gacchanme skhalitastvayA / svaM rUpaM prakaTIkRtya kathyatAM kAraNAdikam // 15 // kApi nonduramAtreNa skhalyate ksycidrthH| paraM prabhAvo devAderavazyaM saMbhavI hyayam // 16 // yataH "ye majjanti nimajjayanti ca parAste prastarA dustare, vAdhauM vIra! taranti vAnarabhaTAna saMstArayante'pi ca / naite grAvaguNA na vAridhiguNA no vAnarANAM guNAH, zrImaddAzaratheH pratApamahimA so'yaM samujjRmbhate // 1 // " ityarjunavacaH zrutvA mUSakastarakSaNAdapi / tyaktvA tadrUpamakarodrUpaM hanumataH sphuTam // 17 // sa prAha pANDavazreSTha ! zRNu sarvaM yathAsthitam / ahaM pavanaputro'smi rAmadevasya sevakaH // 18 // yadA jahe satI sItA rAvaNena durAtmanA / For Private & Personel Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 19 // RECRUCRACCROCOCCC tadA'yamupalaiH setubandho vyaraci vaanrH|| 19 // sasainyo rAghavo'nena samudramudalavayat / prApya laGkApurI nItaH paula-16 prvndhH| styaH pretasadmani // 20 // laGkAdhipatye saMsthApya vibhiissnnmudaardhiiH| sItAsamanvito rAmaH svAM purI jagmivAn yadA // 21 // tadA'haM rakSako hyatra kRto rAmeNa bhUbhujA / mA gacchanmAnavaH ko'pi pathA'neneti hetunA // 22 // tvadratho'yaM mayA'sthApi tato'rjunayazo'rjuna ! / vRthA prayAsa mA kArkIlaGkAgamanahetave // 23 // ityuktiM mAruteH zrutvA sattvAkhyaH prAha pANDavaH / satyamuktaM mahAbhAga ! tvayA kapikulottama ! // 24 // paraM tathA'pi gantavyaM laGkAyAM svarNahetave / RSINAM dakSiNAdyarthamadhvare tadvilokyate // 25 // tavApi sukRtasyAsya vibhAgo bhavitA kpe!| yataH prApyata puNyAMzaH kRtAnumatikAritaiH // 26 // yataH"kartuH svayaM kArayituH pareNa, tuSTena cittena tthaa'numntuH| sAhAyya kartuzca zubhAzubheSu, tulyaM phalaM tattvavido vdnti||1||" | mahAsattvaiH samArabdhaM kArya kena vihanyate ? / yena kenApyupAyena tatsiddhiM neyameva taiH // 27 // anena vacasA kruddhastadAha pvnaatmjH| aho! pANDavakoTIra! garvaste khrvsNsthitiH|| 28 // zrIrAmo'nena mArgeNa gato nApyaparo nrH| gaccha tvamanyamArgeNa zaknoSi yadi pANDava! // 29 // prAhArjunaH prayAsyAmi tvaM mArgasyAsya rakSakaH / kSetrapo hi nija kSetraM pAti no sakalaM jagat // 30 // tato'rjunena kodaNDaM kuNDalIkRtya mArgaNaiH / setubandho navazcake vajrapadyA vijitvaraH // 31 // pAvanirmAninAM mAnyastaM setuM vIkSya vismitH| pazyAmi dRDhatAmasyetyavocat pANDavaM prati // 32 // vilokayetyanujJAtaH sAkSAdindrabhuvA ttH| saptatAlapramaM rUpaM cakre vakramanAH kpiH|| 33 // setorupari vegena papAtoDDIya en Education tema For Private Personal use only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUrizaH / zilAyAmiva na kvApi tatrAbhUtpraNatirmanAk // 34 // tadbhANakauzalaM vIkSya vIkSApannaH svismyH| sAdhu sAdhu mahAsattvetyavadadvAnarAgraNIH // 35 // tava kArya suvarNena laGkAyAM gamanena vA / ityukte kAJcaneneti pratyuvAca zacIzabhUH // 36 // tato'sau hanumAn samyak sattvenAvarjitaH kSaNAt / arpayAmAsa kaumAraM svarNamAnIya kottishH|| 37 // taTTahItvA puraM prApa svakIyamatha paannddusuuH| tena svarNena sakalaM kratukAryamajAyata // 38 // evaM nissImasattvodyallIlAsaMvalitairguNaiH / siddhiM samIhitArthasya pravilokya vivekibhiH|| 39 // sattvapraguNitA zuddhaguNaddhivardhitodayA / arjunIyA'rjuneneva puruSArthaprasiddhaye // 40 // yugmam // | sattvamapi paranArIsahodarabatasamujjIvitameva lokottmpurussprtisstthaahetuH| kevalasattvamAtraM siMhazarabhAdInAmiva vivekavikalatvena pazupuruSakArAvaham / ataH puruSeNa svAtmanaHpratiSThAdharmajayAdivRddhaye paranArIparAGmukhatvameva sevanIyam / yataH "tAvallokavilocanAmRtarasastAvanmanovallabha-stAvaddharmamahattvasatyavilasatkIrtipratiSThAspadam / tAvadbhUmipatiprasAdabhavanaM tAvacca saubhAgyabhUryAvanno paradArasaMgarasiko loke bhavenmAnavaH // 1 // " tathA"pariharata parAGganAbhiSaGgaM yadi bata !jIvitamasti vallabhaM vA hari hari hariNIdRzo nimittaM daza dazakandharamaulayo luThanti // 1 // tathA ca"laGkA yasya purI trikUTazikhare bhrAtA sa kumbhazravAH, udvelaH parikhAmbudhiH sa jagato jetAGgabhUrindrajit / For Private & Personel Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla // 20 // - anyastrIpu riraMsayA'dbhutamahAvidyAsahasrorjitaH, so'pi prApa gatapratApavibhavo lakezvarastAM dazAm // 1 // svAdhIne'pi kalatre, nIcaH paradAralampaTo bhavati / saMpUrNe'pi taDAge, kAkaH kumbhodakaM pibati // 2 // paradAraiH parakAvya-bahumAnaM svIkRtairvidhatte yH| nindyo'laM kApuruSaH, syAdeSa samastakavihInaH // 3 // " mugdhA api paThanti"je paradAraparammuha te vuccaI narasIha / je pariraMbhaI pararamaNi tAMha phusijjai lIha // 1 // apparaM dhUlihiM melI sayaNaha dIdhara chAra / pagi pagi mAthA DhaMkaNauM jiNi joI paradAra // 2 // " tathA" dve akArye kulIno'tra, prANAnte'pi karoti na / paradravyApahAraM ca, parastrIparirambhaNam // 1 // " . viSNupAce karNayAcA"mA matiH paradAreSu, paradravyeSu mA matiH / parApavAdinI jihvA, mA bhUdeva kadAcana // 1 // mAtRvatparadArAn ye, saMpazyante narottamAH / na te yAnti vizAMzreSTha!, kadAcidyamayAtanAm // 2 // manasA'pi pareSAM yaH, kalatrANi na sevate / sa hi lokadvaye deva-stena vaizya ! dharA dhRtA // 3 // tasmAddhAnvitaistyAjyaM, paradAropasevanam / nayanti paradArAstu, narakAnekaviMzatim // 4 // padmapurANe sItAharaNasamaye'raNyalabdhakuNDalAyupalakSaNapRcchAyAM rAmAgre lakSmaNaH // 20 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ " kuNDale nAbhijAnAmi nAbhijAnAmi kaGkaNe / nUpure tvabhijAnAmi, nityaM pAdAjavandanAt // 1 // __ tathA cAtraivaM purANoktiH, devAnAM rUpadvayam / yathA- "ekaM tu sthAvaraM jJeyaM, dvitIyaM jaGgamaM punaH / sthAvaraM jalarUpeNa, jaGgamaM devatAmayam // 1 // ekadA gaGgA jaGgamarUpeNa svargatA / tadavasare sabhAmadhyagatendraNa kAryavyagreNa pratipattirna kRtA / jAhnavI pazcAdvajantI devaidRSTA, indrAyAkathi / tena pRSThau gatvA pAdayolagitvA sammAnya ca pazcAdAnIya siMhAsane nivezya pRSTA / he mAtaH! kathaM pazcAdgacchasi ? / gaGgA prAha " vadanaM naiva sAnandaM, nAsanaM na ca bhASaNam / na kAryavAdapraSTavyaM tasya pArce gatena kim ? // 1 // vadanaM yasya sAnandamAsanaM caiva bhASaNam / praSTavyaM kAryavAdasya, gamyate tasya saMnidhau // 2 // mANiNi mANavivajiya, kiM kijai amieNa / vari visa pijjai mANasiu~ TraeNpi marijai jenn||3||" iti gaGgoktaM zrutvA surendraH prAha, eSA jagatrayajanajanitahatyAkoTisahasradhAriNI kathamambA zuddhiM yAsyati ? iti cintAtureNa mayA pratipattyAdikaM nAkAri / yataH "brahmastrIbhrUNagomAtR-pitRvandhusutasya ca / ye kurvanti vadhaM pApAH, paradAraratAstathA // 1 // te sarve tava pAnIyasnAnapAnaparAyaNAH / vegAdbhavanti niSpApAH, lokoktiriti vartate // 2 // " indreNokta gaGgA prAha, ahaM viSNupAdodakI viSNupAdarajaHprakSAlanaparA / ato viSNupAdaspRSTaM jalaM pavitrameva bhAvi / Jan Education Internal For Private Personal use only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 21 // indraH, bhrAntA'si maatH!| yena viSNunA'STAdazAkSauhiNyaH saMhAritAH, dvAtriMzallakSaNapuruSaraktavalicchalamutpAvya ghaTo-18 pravandhaH / kaco bhImaputro hataH, sa yuddhavilokazraddhAlurmastakamAtreNa stambhe sthApitaH, yuddhAnte pRcchA, sudarzanena ripuzirachedaM kurvan haridRSTo mayA, ityuttaram / evaM hatyAhatasya hareH pAdadhAvane kathaM zuddhiH? / gaGgA prAha, mahezamUrdhani vAsena nairmalyam / indraH, brahmaNaH paJcamaM ziro gardabhasvareNa yathA tathA bhASamANaM yazcicchede, tatpApazuddhyartha tvaM zirasi dhRtA'si / evaM brahmakamaNDalunivAso'pi na nairmalyahetuH, yaH svasutAM sarasvatI kAmayate tasya saMsargo'pi tyaajyH| yataH "mahatsevA dvAramAhurvimuktestamodvAraM yoSitAM sagisaGgam / mahAntaste samacittAH prazAntA vimanyavaH suhRdaH sAdhavo ye // 1 // " iti / evamindroktaM vicArya gaGgA procuSI / tarhi 'paradAraparadravya' iti / guNagariSThapuruSaratnapAdaprakSAlanayeti / yadAha "prdaarprdrvyaaprdrohpraangmukhH| gaGgA prAha kadA''gatya, mAmayaM pAvayiSyati // 1 // niSpApA'haM bhaviSyAmi tasya pApaM na vidyate / tasmin sarvaguNotkRSTe, matpApaM na lagiSyati // 2 // agninA zuddhyate dhAturnAgniH zyAmalatAM vrajet / tathA surendra ! matpApaM, gmissytyNhiyogtH||3||" ityAdi zrIhemasUripAce zrutvA cetasi camatkRtaH zubhodakasaMparkavazAt zrIgurupArthe paranArIsahodaravrataM gRhItavAn // 21 // kumaarpaalnRpH| tathA "prasarati yathA kIrtirdikSu kSapAkarasodarA'bhyudayajananI yAti sphAtiM yathA gunnpddhtiH| For Private Personel Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalayati parAM vRddhiM dharmaH kukarmahatikSamaH, kuzalajanane nyAyye kArya tathA pathi vartanam // 1 // " evamupadezAmRtaM nipIya yathAsthAnaM jagAma kumArapAlaH / katiciddinAni pattane zrIjayasiMhadeva sevAM vidhAya dadhisthalIM prAptaH sukhena rAjyaM bhunakti // atha zrIsiddharAjasya rAjyaM pAlayataH sataH / bhUyAMso'pi sukhene yurvAsarA iva vatsarAH // 1 // paraM gRhasthadharmadroH phalaM nApatyamApa saH / sazalya iva tenAntarmahatImadhRtiM dadhau // 2 // dadhyau ca me'bhavanmUrdhni paThitaMkaraNI jarA / putraM nAdyApi pazyAmi niSpuNya iva zevadhim // 3 // loke'pi -- " nabho dinezena nayena vikramo, vanaM mRgendreNa nizIthamindunA / pratApalakSmIrbalakAntizAlinA, vinA na putreNa vibhAti naH kulam // 1 // " candanendIvarahArayaSTayo na candrarocapi na cAmRtacchaTAH / sutAGgasaMsparzasukhasya nistulAM kalAmayante khalu SoDazI - mapi // 4 // vinA stambhaM yathA gehaM yathA deho vinAtmanA / taruryathA vinA mUlaM vinA putraM kulaM patet // 5 // ityAdi dhyAtvA vidhipUrvaka harivaMzapurANazravaNAneka devatopayAcitAdimithyopacArAn kRtavAn paraM putraprAptirnAbhavat, bhAgyAdhInatvAt phalaprApteH / tadanu hemAcAryAn sahAkArya zrItIrthayAtrArthaM prasthitaH zrIjayasiMhadevaH / mArge hemAcArya pAdacAriNaM dRSTvA sukhAsanAdhirohArthaM prArthitavAn // gururjagadivAn rAjan ! yatInAM naiva yujyate / parapIDAkaratvena vAhanAdyadhirohaNam // 1 // padbhyAM galadupAnapa -
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa pravandhaH / kumArapAla yAM saMcarante divAba ye / cAritriNasta eva syuna pare yAnayAyinaH // 2 // iti yAnAnAdAnato dUno nRpaH paThitamUrkhA eva bhavanto deharakSito dharmaH ityAdyapi na vindantIti kopaaduktvaas||22|| grato yayau / hemAcAryo'pi nirAdarAvajJAM jJAtvA mArge dinatrayaM rAjJo na militH| turye dine sUrayo ruSTA iti vicintya prasAdanArtha paTakuTI prApa / bahiHsthitena zrIsiddhakSmAbhRtA sUrikSita / kAJjikena samaM bhakSyaM bhuJjAnaH spricchdH||1|| | tato vipravacAMsi yathAtathApralapitAni visaMvAdAspadAni jJAtvA sUrayaH pAdayorlagitvA prasAditAH, mamAgaH kSamyatAM, jaDo'smItyAdi / tataH zrIhemAcAryasahitaH zatruJjaye yAtrAM kRtvA dvAdaza grAmAn devadAye dattvA, tathaiva raivatake hanemijinaM praNanAma / tatra tIrthe asmiMstIrthe nRpeNApi nopaveSTavyamAsane / maJce na zeyaM bhuktau ca na dhaaryaa'ddddunnikaa'grtH||1|| __ prasavo na striyA kAryo mathanIyaM ca no dadhi / pratipAlyA vyavastheyaM dharmAsthAdhAribhirtRbhiH // 2 // iti vyavasthAM kRtvA devapattane somezvaraM natvA koTInAripuraM prApa / tatrAmbAM bhaktyA'bhyarcya sutaprAptyarthaM zrIhemAcAryAH prayuktAH, zrIpUjyairvizeSatapaH kRtvA vilokanIyaM, zrIambA ca praSTavyA, yaduta mama putro bhAvI na vA ? mama ca rAjye ko bhAvI ? iti / tatastribhirupoSaNairambAmArAdhya nirNaya pRSTvA ca rAjJo'gre kathitam apatyaM nAsti te rAjan ! kRtairaupAyikairapi / yastu tvAmanu bhUmIbhuga bhAvI tamavadhAraya // 1 // // 22 // Join Education International For Private Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ karNadevAgrajakSemarAjaputraH pavitradhIH / devaprasAda ityAsIddadhisthalyAM kRtsthitiH||2|| tatputrastribhuvanapAlaH, tasya putrAH kumArapAlamahIpAlakIrtipAlAH / teSu__kumArapAlastvadrAjye bhavitA vishvvishrutH| yaH saMpratirivAvanyAM jaina dharma taniSyati // 3 // iti sUrivacasA vajAhata iva yAtrApavitrAtmA pattanamAjagAma / athAmbAdezasaMvAdacikIrgaNakAnimAn papraccha / te'pi tAtkAlikalagnavalAdamboktAnusAryeva procuH / tadanu kasyApi purodhaso vacasA somanAthamArirAdhayiSuH pAdacAreNa kApotI vRttiM kurvANo gaGgodakakumpakAvAnIya kedAraputravaddevapattanaM gtH| prabhAse snAtvA vyahamupoSito bhogapUjAdibhiH somanAthamatopayat / tataH pratyakSIbhUtaH zambhuH putrArtha praarthitH|| dhyAtvA somezvaro'vocattava nAstyeva snttiH| rAjyAhastu purA'pyasti kumAra sphAravikramaH // 1 // punaH proce nRpo dInastvaM shruto'bhiissttdaaykH| datse na putramapyekaM kIdRk te'bhISTadAtRtA // 2 // tataH putrAptiyogyatA nAsti tavetyuktvA tirohito devH|| evaM gAGgodakainaikabhogaistuSTe mahezvare / iSTaM nApa nRpaH kvApi bhAgyAyattA hi siddhyH||1|| yataH "namasyAmo devAn nanu hatavidheste'pi vazagAH, vidhirvandyaH so'pi pratiniyatakamaikaphaladaH / phalaM karmAyattaM yadi kimamaraiH ? kiM ca vidhinA?, namastatkarmabhyo vidhirapi na yebhyaH prabhavati // 1 // " ityAdi dhyAtvA khedameduraH pattanaM praaptH| tadanu rAjyAhe kumAraM yadi mArayAmi tadA kadAcit somezo rAjyapAla For Private & Personel Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla nAya mama sutaM dadyAditi mithyAkalpanAM manasi vidhAya kumArapAlaM prati vidveSaH / yataH "nAkAraNaruSAM saMkhyA, saMkhyAtAH kAraNakrudhaH / kAraNe'pi na kupyanti, ye te jagati paJcaSAH // 1 // " // 23 // yadvA" mRgamInasajanAnAM, tRNajalasaMtoSavihitavRttInAm / lubdhakadhIvarapizunAH, niSkAraNavairiNo jagati // 1 // " pitrAdIn ghAtayitvA kumAraM ghAtayiSyAmIti dhiyA pracchannaghAtakAn preSayitvA tribhuvanapAlaM ghAtayAmAsa / kumArapAlo'pi piturordhvadehikaM vidhAya ghAtakAraNaM jijJAsuH pattane gatvA rAjavargIyAn rahaH pRSTavAn / kenApyAptena ghAtaheto nivedite niviNNazcintayAmAsa / dhig rAjyaM yatkRte mUDhaivIrabhogINavAhavaH / pitRbhrAtRtanUjAdyA vidhvaMsyante virodhivat // 1 // bhojarAjakAvyasya sasmAra / yathA"mAndhAtA sa mahIpatiH kRtayugAlaGkArabhUto gataH seturyena mahodadhau viracitaH kvAsau dazAsyAntakaH / anye cApi yudhiSThiraprabhRtayo yAvadbhavAn bhUpate ! naikenApi samaM gatA vasumatI manye tvayA yAsyati // 1 // " iti| ripavanti pare kiJcitpratipadyaiva kAraNam / daivavattadvinavAyaM siddharAjo duraashyH||2|| yAvadeSa mAM na ghAtayati tAvatparivAraM kvApi muktvA kAlakSepaM karomIti saMcintya svasRpateH kRSNadevasya pArce gtH| disvAbhiprAyaH prkaashitH| tataH kRSNadevaH prAha MAHASCAMCALCCC SOMERE For Private Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ vidhau vakre sthite mUrdhni manye so'pi mheshvrH| bhikSayAtmabharirjajJe kA kathA'nyasya dehinH||1|| yAvatA vidhiH prasIdati tAvatA dezAntare gamyate veSAntareNa pracchannavRttyA / atratyaM rAjasUtraM tvAM jJApayiSyAmi carairiti vicArya zrIkumArapAlaH svasthAnaM bheje / samAdhinA hRSTacittavRttizca / atha "tyajedekaM kulasyArthe, grAmasyAthai kulaM tyajet / grAmaM janapadasyArthe, AtmArthe pRthivIM tyjet||1||" ___"jIvannaro bhadrazatAni pazyati" iti nItivit kumAro dadhisthalyAdau bhopaladepriyAM bhrAtrAdyaM ca muktvA jaTAdhArIbhUya pracchannaM bhUmau vabhrAma / ekadA rAjasUtrajijJAsayA pattane samAgAt / karNameruprAsAde dvAtriMzadbharaTakamadhye militH| zrIjayasiMhadevena vadhAya sarvatra mRgyamANastadbhaTairupalakSya jJApito rAjJaH / rAjJA bharaTakA bhojanArtha nimntritaaH| madhyAhne | 13/rAjA teSAmanukrameNa pAdau prakSAlayan UddharekhAcchatramatsyAdilakSaNaH kumAraM jJAtvA bhojanAnantaraM ghAtya iti saMcintya dhautapotasamAkarSaNArtha koze gataH / kumAro'pi rAjJo mukhacchAyAkuradRSTyAdinA duSTatvaM jAnan bhojanArtha niSaNNo'rddhabhuktau vAntivyAjAnnirgatya kenApyaskhalita AligakumbhakRgRhe gataH / tena bhANDasaMcayamadhye prakSipya rakSitaH / pRSThAyAtarAjapuruSavilokyamAno na lbdhH| gatA bhttaaH|raatrau tatra kumbhakRtA saha maitrI jaataa| yato yo vyasane upakArI sa mitrm|ythaa " arthena kiM kRpaNahastamupAgatena ?, zAstreNa kiM bahuzaThAcaraNAzritena / rUpeNa kiM guNaparAkramavarjitena ?, mitreNa kiM vyasanakAlamanAgatena ? // 1 // " rAjA'pi dhautapotapradAnAvasare kumAramadRSTvA kopakarAlam senAnyamAdiSTavAn / yathA kumAraM jIvantamatrAnaya, no - For Private & Personel Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 24 // tazcaturdikSu taM vilabAha, bho bhadra ! dRSTo kaNTakArdUyamAno'pi ko'pi sakRpastamiti cettvAM tatpade neSyAmIti / tataH senAnIstaddharaNArtha nirgtH| kumAro'pi rAtrimatikramya prAtarnaSTaH / daivayogAtpRSThau lgnH| pravandhaH / senaanii| rajaHpUrahayehaSitabhaTahakkAdibhistrAsito bhayabhrAntaH kamprakAyo'ye nazyan badarIvaNe tatpatrANyekatra kurvANaM hAlikaM prekSya prAha, bhoH satpuruSa ! rakSa rakSa mAmito bhayAditi / hAliko'pi sakRpastamiti bruvantaM tatra patrarAzau kSipvA kaNTakabharairAcchAditavAn / kumAro'pi taiH kaNTakAgrairdUyamAno'pi nimIlitadRgdvandvo mRtavat sthitaH / tAvatA pRSThau / senAnIH prAptaH san prAha, bho bhadra ! dRSTo yuvA'traiko gacchan ? / so'pi svakarmavyagreNa mayA ko'pi na dRSTa ityAha / tatazcaturdikSu taM vilokya vilokya zrAntAH sainikAH / senAnIrapi kuntAgreNa patrarAziM vilokya pazcAdgatvA rAjJe sarvama-3 kathayat / rAjA'pi yaH kvazcitkumArapravRttimAnetA tasya vAJchitaM dAsyAmIti kathayitvA sarvatra svabhaTAn preSIt / kumAro'pi rAtrau hAlikena karSitaH kaNTakakSatasarvAGgarudhiraklinno jIvanmRta iva hAlikaM prAha rakSitvA mAmitaH kaSTAkiM naivopakRtaM tvayA ? / upakAreSu yanmukhya prANinaH prANarakSaNam // 1 // "kSetraM rakSati caJcA, saudhaM lolatpaTI kaNAn rakSA / dantAttatRNaM prANAn, nareNa kiM nirupakAreNa ? // 1 // zrotraM zrutenaiva na kuNDalena, dAnena pANinaM tu kaGkaNena / vibhAti kAyaH karuNAparANAM, paropakAreNa na candanena // 2 // do purise dharau dharA, ahavA dohiMpi dhAriyA dharaNI / uvayAre jassa maI uvayariyaM jo na phusei // 3 // " jIvadAturbhavato'hamanRNaH syAM na yadyapi / tathA'pyupakariSyAmi samaye tvAM svabandhuvat // 2 // saa||24|| ityuktvA bhImasiMheti saMjJA tasyAvadhArya jaTA bhadrAkRtya dadhisthalI prati prasthitaH / pathi tarucchAyAyAM vizrAnto Join Education International
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUSaka rUpyamudrAM bilAdAkarSantaM dRSTavAn / kiyatIreSa karSayatIti yAvatpazyati tAvataikaviMzatimudrAH karSitAH, tadupari nRtyaM kRtvA''sitvA zayitvA ca mudrAmekAmAdAya bile'vizat / kumAro'pi manasyevaM dhyAtavAn "no bhogo na gRhAdikAryakaraNaM no rAjadeyaM kimapyanyasyApi na satkRtirna sukRtaM sattIrthayAtrAdikam / / yadgRhanti tathA'pi lolupadhiyaH zUcyAnanAdyA dhanaM, tanmanye bhuvanaikamohanamaho! nAsmAtparaM kiMcana // 1 // " __tataH samutthAya zeSA viMzatimudrA gRhiitaaH| unduro'pi bilAnnirgatastA apazyan hRdayasphoTaM mRtH| taM mRtaM dRSTvA kumAraH khinnastacchokazaGkavyAkulamanA acintayat dhaneSu jIvitavyeSu, strISu cAnneSu sarvadA / atRptAH prANinaH sarve, yAtA yAsyanti yAnti ca // 1 // bhavatu tena dhanena sukhena vA, yadapahatya paraM praNipatya vA / ubhayalokahitAzayazAlinAM, vipada eva varaM natu saMpadaH // 2 // 18 tataH puro vrajan kayA'pIbhyaputryA pituhaM brajantyA pathi pAtheyAbhAvAdinatrayakSutkSAmakukSiAtRvAtsalyAtkumAraH zAlikarambena bhojitaH / tadaucityena hRSTaH prAha karacaluapANieNavi, avasaradinneNa mucchio jIyai / pacchA muANa suMdari!, ghaDasayadinneNa kiM teNa? // 1 // jaM avasare na hUaM, dANaM viNao subhAsiyaM vayaNaM / pacchA gayakAleNaM, avasararahieNa kiM teNa? // 2 // pazya zalAkAvasare, tRNAya bhUpaiH prasAryate svakaraH / anavasare guNavAnapi, hRdayAduttAryate haarH||3|| aucityamekamekatra, guNAnAM koTirekataH / viSAyate guNagrAmaH, aucityaparivarjitaH // 4 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 25 // tata umbarAgrAmavAstavyadevasiMhasutAM devazrInAmnIM tAM svopakAriNIM jJAtvA mama rAjyotsave tvayA bhagni ! tilakaH kArya ityudIrya dadhisthalIM gataH / tatra pUrvAgatarADbhaTasaMketena sainyairveSTitAyAM dadhisthalyAM kumAro naMSTvA sajjanakulAlakRte|STikApAkamadhye sthitaH / sajjano'pi tadantike sthitaH sarvata iSTikAvrAtairveSTayati / kumAro nirucchrAso jIvan mRta iva sthitaH / sainyaM sarvatra vilokya pazcAdgatam / rAtrau vosirivipraH pUrvamitraM militaH, sajjanagRhe vosiriM sajjanaM ca prAha kumAraH kecinnAmnA guNaiH kecidbhUyAMsaH santi sajjanAH / dvidhA punastvamevaikaH, sajjano'syadhunA nanu // 1 // adyApi jayasiMhadevaH pratikUladaivavannAnukUlaH, tad bhoH sajjana ! matkuTumbamito'vantIM naya / ahaM tu vosiriNA | dezAntaraM zraye iti mantrayatAM teSAM sajjanapitarau rAtrijAgarodvignau procatuH, re sajjana ! kimayaM tava citrakUTapaTTikAM, re vosire ! tubhyaM lATadezaM ca dAsyati ? yaduta mudhA jAgaryayA rAtriM nayata iti zrutvA kumAraH zakunagranthiM vA cintitavAndAridryameva daurbhAgyaM dehinAM yadadhiSThitaH / jalpannapi jano'nyeSAM bhavatyaririvApriyaH // 1 // guNajJo'pi kRtajJo'pi, kulIno'pi mahAnapi / priyaMvado'pi dakSo'pi, lokaMprINo na nirdhanaH // 2 // tataH sajjanena saha kuTumbamavantIM preSya svayaM veSAntareNa dezAntare'gamat / kvApi grAme prathamadinajAtalaGghano dvitIyadine kSudhito vosiriM prAha, adya bhojanopAyazcintyatAm / dvijo'pyAha, adya jananI bhojanadAtrI / kumAraH, kA jananI ? / vosiriH pratidina mayalalabhye ! bhikSukajanajanani ! sAdhukalpalate ! / nRpanamani ! narakatAraNi!, bhagavati ! bhikSe ! namastubhyam // 1 // prabandhaH / // 25 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityAha / tato vosirinAme gatvA karambhanibhRtaM kumbhaM vastreNAcchAdya pRthag bhikSAM gRhItvA''yAtaH / militvA bhukto|| liekatra maThe suptau / kumAre dviSadbhItyA kUTanidrAM kurvANe vosirirutthAya kumbhataH karambhaM lAtvA bhuGkte sma / caulukyastathA vIkSya dadhyau, viprAH svabhAvato'pi bhukterna tRpyanti, svArthamidamannaM channaM sthApitamabhUt , raGko'yamiti kSaNAntare utthite kumAre prAha vipraH, yadi bubhukSA syAttadA bhujyatAmayaM karambakaH / rAjJA bhASitaH, pUrvamekAkinA kasmAdbhakSitaH ? / vipro'pi, ayaM rAtrAvapihitaH sthita iti dAvyA dadatyA'kathi, mayA laulyAdgRhItaH, mA rAtrau kenApi vinAzita itizaGkayA guptIkRtaH / tvayi supte bhuktvA jJAtvA ca zubhaM tvaM nimantritaH / mama maraNaM varaM bhikSukasya, na tu tava jagadAdhArasyeti dhyAtvA pUrva na darzitaH / rAjApi tadvaco nizamya manasA vyacintayat / aho ! mamopari kIhak sneho'sya, ahaM tu nIcavadanyadeva vicAritavAn / dhim mAM iti svAtmanindAparastaM bhuktvA'gratazcacAla devAdvasuH zravati sattvavatAM na sattvaM, mlAni tanuH samadhigacchati naiva cittaM / / rUpaM jarA kSipati naiva ca tattvabuddhiM, prANAH prayAnti na propkRtiprytnH||1|| iti mArge cintayan stambhatIrthe bahiH prAsAde gataH / tadA hemAcAryA api daivayogAttatrAgaman bahirbhUmau / tatra ca sarpamastake gaGgeTakaM nRtyantaM dRSTvA'smAkaM purA'pi rAjyaM anyaH kazcittaM pazyati na vA ? iti yAvadizaH pazyanti tAvatkumAraM taM pazyantaM dRSTvA vismitAH upalakSitazca kumAraH, sabahumAnaM zAlAyAM nIta AlApitazca pUrvopalakSaNena / mamApi karhicit kiM sukhaM bhAvi na vA ? iti pRSTavAn sUri kumAro'pi / deva SISUSTUSSURESS'S Jain Education i ranlonal For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla // 26 // rekaramAlata pRSTe yAvatA kiMcinnimittAdi smRtvA vilokya ca bhASate sUristAvatA maM0 udayano vandanAyAgato bahuparivAraH / tadA kumArapRSTAH zrIhemAcAryA udayanasvarUpamAhuH| pUrva marudeze zrImAlajJAtIya UdAbhidho vaNik prAvRSi kAle prAjyAjyakrayAya nizIthe vrajan karmakarairekasmAtkedArAdaparasmin pUryamANe'mbhobhiH ke yUyaM ? iti pRSTe taiH, amukasya vayaM kAmukAH ityukte mamApi te kvApi santi ? iti pRSTe punastaiH, karNAvatyAM tavApi santi ityukte zakunagranthi bavA kAlena sakuTumbastatrAgato vAyaDajJAtIyakArite jinaprAsAde devAnnamaskurvannekayA chimpikayA zrAvikayA pRSTaH / sAdharmika ! tvaM kasyAtithiH / tenoktaM, vaideziko'hamiti bhavatyA eveti tadvAkyaM zrutvA saha nItvA kasyApi vaNijo gRhe kAritAnnapAkena bhojayitvA gRhasthAnaM dattam / tatra sthitaH kAlena bhAgyayogAtsaMpannasaMpajjAtaH / tatra navInasaudhaM cikIrSuH khAtAvasare nidhimadhigamya tasyAH striyaH samarpayan niSiddhastayA, nedaM madIyaM kiM tu tava bhAgyodayAnnirgatamiti gRhANa tvameveti / tata udayanazcintitavAn kRtaprayatnAnapi naiti kAzcit , svayaM zayAnAnapi sevate parAn / dvaye'pi nAsti dvitaye'pi vidyate, zriyaH pracAro na vicaargocrH||1|| tataH siddhezena stambhatIrthe mantrI kRtH| karNAvatyAmatItAnAgatavartamAnacaturviMzatijinapratimAmaNDito dvAsaptatijinAlayaH prAsAdaH kAritaH, so'ymudynmntrii| asyAGgajA vAhaDa 1 AmbaDa 2 cAhaDa 3 solA 4 nAmAno bhinnamAtRkA iti gurumukhAt zrutvA'cintayat // 26 // JainEducational For Private Personel Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ - hutIi hu~ti aNahu~tayAvi jaMtIi jati hu~tAvi / jIi samaM nIsesaguNagaNA jayau sA lacchI // 1 // mantrisamakSaM sUrayaHprocuH bhoH kumAra ! guNAdhAra !, navAGkezvaravatsare 1199 / catujhaM mArgazIrSasya, zyAmAyAM ravivAsare // 1 // puSyaRkSe'parAhe cettava rAjyaM na jAyate / nimittAlokasaMnyAsastItaH paramastu nH||2|| . pratijJAyeti sUrIndrastadA taddinapatrakam / likhitvA pradadau tasmai, sacivodayanAya ca // 3 // kumAraH proce, kathametajjJAyate ? / sUribhiruktaM, yattvamatrAyAtaH sahasaivAsmatpaTTe niSadyAvRte upaviSTaH, tena rAjAhasiMhAsanopavezAnUnamayaM rAjyAhe iti jJAtam / tena jJAnena camatkRtaH kumAraH prAha yadyetattvadvacaH satyaM, tvameva kSitipastadA / ahaM tu tvatpadAmbhoja, seviSye rAjahaMsavat // 1 // sUriNoce, asmAkaM rAjyena kiM kArya, paraM rAjan ! tvaM rAjyaM prApya pAramezvarazAsanaprabhAvako bhUyAH zrIAmarAjavat / rAjJApyaGgIkRte sUribhirudayanamantriNaH sarva svarUpaM jJApitam / mantriNA ca sabahumAnaM gRhe nItvA snAnabhojanAcchAdanAdibhiH satkRtaH, kiyanti dinAni sthitazca mantrigRhe / tadA ca jayasiMhadevena jJAtvA sainyaM mAraNAya prahitam / yAvatA bhaTAH sarvatra gaveSayanti tAvajjJAtvA mantrigRhAtsUrizAlAyAmAgAt rakSa rakSeti bruvANaH / sUrayo'pi kAruNyAbdhayo'yaM, zrIjinazAsanaprabhAvako bhAvI rakSitaH iti dhyAtvA / vasatibhUmigRhe kumAraM sthApayitvA pustakagranthibhiri sthagitaM tathA yathA ko'pi na vetti / bhaTA api sarvatra bhramantaH zAlAyAmAyAtAH kasyacitpizunasya vacasA bhavanmaThe kumAro'sti | AAAAAAACANC+ For Private Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAKIR kumArapAla karNyatAmiti vadantaH / sUriH prabandhaH / ___ "prANitrANaM mahatpuNyaM mithyAvAdastvayaM lghuH|" iti dhyAtvA nAstyatra sarvathA kumAra ityAha / bhaTairUce, rAjAjJA kriyatA // 27 // tarhi / sUrirapi, "na brUyAt satyamapriyam " iti jAnana rAjAjJAmapi kRtavAn / bhaTA api sarvatra vilokya pshcaadgtaaH| niSkAzitazcaulukyo bhASitazca, zrutaM bhavatA bhaTabhASitam ? |kumaaro'pi prAha, bhagavan ! bhavadIyA bhaTIyAzca giraH shrutaaH| / dayAmayo bhavaddharmaH zruta evAbhavat purA / anubhUto'dhunA so'yaM mayA majjIvitAvanAt // 1 // ye sukhe'pyupakurvanti te'pi saMprati paJcaSAH / yastu prANavyaye sattvamekaH sattvavadagraNIH // 2 // bhakto'bhavaM purA'pyagre tAvakaibhUribhirguNaiH / krIto jIvitadAnena dAsa evAsmi saMprati // 3 // nimittakathanAtpUrva rAjyadAnaM pratizrutam / idAnIM jIvitamapi tvadartha bhavatAnmama // 4 // PI ityAdi procya mantridApitazambalo rAtrau vaTapadraM prati clitH| tatra ca kSudhAtaH kaTukAkhyavaNigrahaTTe vizopakaika caNakAH krItAH / vaNig draviNArpaNaM vinA na muJcati / ruSTaH kumaarH| khaGgena bhApito vaNig bhaNati, mAGgalye bhavantu caNakA ete taveti yAhi / tataH ___ AjAnulambitamalImasasATakAnAM, mitrAdapi prathamayAcitabhATakAnAm / prANAdapi priyatamaikavarATakAnAM, vajra divaH patatu mUrdhni kirATakAnAm // 1 // M // 27 // ityuktvA jaTAdhArI bhRgukacche gataH / tatraikaH zAkunikaH pRSTaH kadA mama zubhaM bhAvIti / tena prAtarbahirgatvA | zakunamArgaNaM kRtam / tatra- ... .... . . CRECAR Jain Education
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadaiva paripuSTAGgI zyAmA ca svIkRtAzanA / munisuvratanAthasya prAsAdamadhitasthuSI // 1 // zubhaceSTAkarA durgA''malasAre svaradvayam / svaratrayaM ca kalaze daNDe svaracatuSTayam // 2 // hRSTaH zAkunikaH prAha siddhiste vAJchitAdhikA / bhaviSyati vizeSeNa jinbhktiprbhaavtH|| 3 // tataH kollApure gatvA dAnabhogAdisadguNam / sarvArthasiddhiyogIndraM sevitvA tamatoSayat // 4 // uvAca yogI mantrI sta ekaH saamraajydaaykH| svecchayA dhanadAtA'nya AdyaH sopadravaH punaH // 5 // sattvasAraH kumAro'tha mantra jagrAha rAjyadam / uktena tena vidhinA pUrvasevAM vyadhatta saH // 6 // tataH kRSNacaturdazyAM / gatvA pitRvane nizi / zavasya vakSasi nyasya vahnikuNDaM svayaM punH||7|| upavizya tasya kaTyAM yAvaddhomaM dadAti sH| karAlamUrtiH pratyakSastAvatkSetrAdhipo'vadat // 8 // mAmanabhyarcya re dhRSTa ! kimArabdhaM mumUrSuNA / iti zrutvA'pi niHkSobhaH| so'pi jApaM samApayat // 9 // tadA ca bhUtvA pratyakSA mahAlakSmIravocata / gUrjaratrAdhipatyaM te dhIra ! dattaM mayA'khilam | // 10 // paramadyatanAdinAtpazcavarSAt phalipyati manorathaH // siddhamantraH kumAro'tha natvA taM yogipuGgavam / kalyANakA-1 rake deze kramAkAntIpurI yayau // 11 // kumAraH kautukAttasyA bhraman parisare'nyadA / kabandhamekamadrAkSIt vairiNApAstamastakam // 12 // tatpAbai militastrINAM zuzrAvAnyonyajalpitam / aho ! kacakalApo'sya aho ! zravaNalambatA|3|| // 13 // aho ! ghanatvaM kUrcasya tAmbUle vyasanaM tathA / aho ! viraladantatvaM zrutvetyekA tato jagau // 14 // kathametattatastAzcAvIcan kiM citramatra yat / veNyAgharSo'sti pRSThe'sya skandhe kuNDalayoH kiNe // 15 // AnAbhihadi gauratvaM dRzyate diirghkuurctH| tAmbUlavyasanAccAsyAGgaSThazcarNena crcitH|| 16 // nityaM viraladantAnAM kSityA raktA kaniSThikA / Jan Education Intemanona For Private Personel Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 28 // tat zrutvA'cintayadasau bahuralA vasundharA // 17 // kRtvA snAnaM kumAro'tha sarasyamRtasAgare / tIradevakule gatvA'rdhyamAnaM dadRze ziraH // 18 // tasya pravRttiM pRSTazca kazcana sthaviro'vadat / sarasIha pure rAjamakaradhvajakArite // 19 // padmakozAdvinirgatya zIrSamekaM sakuNDalam / ekena bruDatItyuktvA tannimajjati pratyaham // 20 // tadarthaM paNDitaiH pRSTairlabdhvA mAsacatuSTayam / taM jJAtuM preSitAH viprA videze vRddhasaMnidhau // 21 // yadekasthaviro vetti na tattaruNakoTayaH / yo nRpaM lattayA hanti vRddhavAkyAtsa pUjyate // 22 // taizca gatvA marau deze sthaviraH ko'pyapRcchata / svapitA darzitastena tenApi svapitAmahaH || 23 // saviMzatizatavarSadezIyasya ca sannidhau / viprairapRcchi zIrSasya buDatItyuktikAraNam // 24 // so'pyUce bhojayitvA tAn zunIDimbhacatuSTayam / gRhNItedaM mahAmUlyaM zuddhayatyadhvavyayo yataH // 25 // lobhAdviprA api kaTau | kRtvA tAMzcalanAkSamAn / gantukAmA vRddhamUcuH saMdehaM brUhi no drutam // 26 // saMzayacchinna evAyamityukte tena te'bhyadhuH kathaM sa Uce zAstrajJA apyetadapi vittha na // 27 // yaduktam "zvAna gardabhacANDAlamadyabhANDarajasvalAH / spRSTvA devalakaM caiva sacailasnAnamAcaret // 1 // " zAstre niSiddhaH saMsparzo viprANAM yujyate katham / te'pyUcurbahumUlyAni zvaDimbhAni tvamabhyadhAH // 28 // tato'smAbhigRhItAni lobhAddhi kriyate na kim ? / Uce vRddhastadevedaM vizvaM brUDati lobhataH // 29 // iti te chinnasaMdehAH kumArehAgatAH punaH / paNDitaiH pustakeSveSa likhito'rthaH savistaraH // 30 // rAjJe'darzi nRpo'pyAha satyametacchiro yadi / zrutvainamarthaM na punaH saraso nissariSyati // 31 // tathAkRte tathAjAte caityaM nirmAya bhUbhujA / devasthAne sthApitaM ca zIrSametatprasiddhaye prabandhaH / // 28 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 32 // tat zrutvA vividhaashcrydrshnaajaatvismyH| kiMcitkAlaM kumAro'pi kAntyAM sthitvA punaryayau // 33 / / mallinAthajanapade sthitaH kolambapattane / mahAlakSmyAtha kolambasvAmI svapne nyagadyata // 34 // bhaviSyo gUrjaratrAyAH svAmI yastava pattane / sameSyati jaTAdhArI vidheyA bhaktirasya tu // 35 // nRpamuktaizcaturdikSu puruSaiH purasImani / yathoktalakSaNe-| vIkSya kumAro bhaktipUrvakam // 36 // AhUya nRpateH pArthe samAninye tato nRpaH / abhyutthAya svakIyArDAsane taM ca nyavezayat // 37 // nigadya lakSmyA AdezaM rAjJA rAjye nimntritH| niSidhya kumarastasya pArzve tasthau yathAsukham // 38 // soce tathA'pi te'bhISTaM kumAra ! kiM karomyaham / kumAraH prAha yenAtra jJAyate me samAgamaH // 39 // dazagavyUtivistAre kolambapattanAntare / bhUmimaprApya rAjA'tha saMkocya nijamandiram // 40 // kumArapAlezvarAkhyaH prAsAdastatra kaaritH| kumArapAlanAmAkaM nANakaM ca pravartitam // 41 // tadRSTvA kumAraH pramuditazcintitavAn / aho ! asya paramA prItiH yathA cittaM tathA vAco, yathA vAcastathA kriyA / citte vAci kriyAyAM ca, sAdhUnAmekarUpatA // 1 // vacanaM khalu vaJcanaM hi tat , pratipattirviphalA yadudbhavA / vacanairupacArakomalaiH, phalahInairvada kiM prayojanam ? // 2 // iyamatra satAmalaukikI, mahatI kA'pi kaThoracittatA / upakRtya bhavanti dUrataH, parataH pratyupakArabhIravaH // 3 // tataH kumAro nirgatya pratiSThAnapure'gamat / dvipaJcAzadvIrakUpAdyAzcaryANi vyalokayat // 42 // prAptaH krameNojayinyAM nijasvajanasaMnidhau / bhramaMstatrAnyadA prAptaH kuNDagezvaramandire // 43 // praNamya liGgaM tanmadhye zrIpArtha phaNamaNDitam / an Education Inter For Private Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pravandhaH / // 29 // vIkSya prazastimadhye tu gAthAmekAmavAcayat // 44 // "puNNe vAsasahasse, sayaMmi vrisaannnvnviklie| hohI kumaranariMdo, tuha vikkamarAya ! sAriccho // 1 // " __Atmano nAma sAmyaM ca varSANAM vIkSya pUrNatAm / kumAro'pRcchadgAthArtha kasyApi vRddhasaMnidhau // 45 // so'pyAha pUrvamatrAsIsiddhaseno divaakrH| vikramAdityabhUpasya tenAbhyarthanayA kila // 46 // dvAtriMzadvAtriMzakAbhirvItarAgaH stutsttH| kuNDagezvaraliGgaM tu sphuTitaM tasya mdhytH||47|| AvirAsIddharaNendraH shriipaarshvprtimaadhrH| taM dRSTvA vikramAdityaH saMjAtaH prmaarhtH||48|| gurUpadezatastena kAritaM bhUmimaNDalam / anRNaM nijadAnena tataH saMvatsaro'sya tat // 49 // tenaikadA siddhasenaH pRSTaH kiM ko'pi bhArate / ataH paraM jinabhaktaH sArvabhaumo bhaviSyati // 50 // zrutajJAnena vijJAya gAtheyaM guruNoditA / rAjJA ca lekhitA'traiva tacchrutvA kumaro'vadat // 51 // ArhatAnAmaho ! zaktiraho ! jJAnamaho ! vratam / aho ! paropakAritvaM kimamISAM hitAdbhute // 52 // tataH svajanabhopalladevIvosiribhiH samam / dhRtvA nirjharaveSaM tu ujjayinyA viniryayau // 53 // tato dazapure nagare gtH| tatra bahirudyAne'dhvani militaM nAsAgravinyastalocanaM padmAsanAsInaM kamapi yoginaM nirupamazamamayaM dRSTvA kumAro'cintayat / yathA dhanyAnAM girikandare nivasatAM jyotiH paraM dhyAyatAmAnandAzrujalaM pibanti zakunA niHshngkmngkeshyaaH| anyeSAM tu manorathAparicitaprAsAdavApItaTakrIDAkAnanakelikautukapuSAmAyuH parikSIyate // 1 // ARRC-RAM // 29 // Jain Education Intanhindi For Private Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ SOCIRCARROROSAROS tatastamutsAritadhyAnaM namazcake kumaarH| so'pyavAdItsarvasminnaNimAdipaGkajavane ramye'pi hitvA rati, zuddhAM muktimarAlikA pratidRzaM yo dattavAnAdarAt / cetovRttinirodhalabdhaparamabrahmapramodAmbubhRt , samyak sAmyasarojasaMsthitijuSe haMsAya tasmai nmH||1|| tataH kumAro'pRcchat , yogin ! kiM snAnaM ? kiM dAnaM ? kiM jJAnaM ? kiM dhyAnaM ? ceti / uvAca yogI___ snAnaM manomalatyAgo dAnaM cAbhayadakSiNA / jJAnaM tattvArthasaMbodho dhyAnaM nirviSayaM manaH // 1 // etadAkarNya pramudataH prazaMsAM kurvan katipayairdinazcitrakUTamagamat / tatra zrIzAntinAthaprAsAde rAmacandramuni nanAma / / jAtacitrazcitrakUTamUlotpattiM papraccha / rAmamunirAha, purA raghorvaze citrAGgado rAjA'bhinavaiH phalaiH kenApi yoginA vyAghrayuktena SaNmAsAn sevitaH / rAjJA kAraNaM pRSTaH prAha yogI, dvAtriMzallakSaNadharasya tava sAMnidhyAnmama mantrasiddhirbha-18 |vatu / kAni tAni lakSaNAnIti rAjJA pRSTaH prAha nAbhiH svaraH sattvamiti pratIta, gambhIrametatritayaM narANAm / urolalATaM vadanaM ca puMsAM, vistIrNametatritayaM prasiddham // 1 // vakSo'tha kukSi khanAsikA''sya, kRkATikA ceti ssddunntaani| isvAni catvAryatha liGgapRSThaM, grIvA ca jaGgre svahitapradAni // 2 // netrAntapAdakaratAlvadharoSThajihvA, raktAnyamUni nanu sapta hitapradAni / sUkSmANi pazca dazanAGgaliparvakezAH, sAkaM tvacA kararuhAzca na duHkhitAnAm // 3 // hanulocanabAhunAsikAstanayorantaramatra paJcakam / iti dIrghamidaM tu saukhyadaM,na bhavatyeva nRNAmabhUbhujAm // 4 // triSu vipulo gambhIrastriSveva SaDunnatazcaturhasvaH / saptasu rakto rAjA, paJcasu dIrghazca sUkSmazca // 5 // 5 Jan Education Intemani For Private Personel Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 30 // SASSASSISK kRSNacaturdazyAM rAtrau citranagopari mama mantraH siddhyati, yadi tvamuttarasAdhako bhavasi / tato rAjJA OM ityukte tasmin hai dine rAjAnamanumantryapi tatra jagAma / __nRpo'tha citrazailAgramArUDho vIkSya yoginam / vyAghra ca homasAmagrI tato'jalpat karomi kim // 1 // | atrAntare mantrI nRpamuvAca, deva ! ayaM tvAM hi homitvA svarNapauruSa sisAdhipurlakSyate, tena svayatnaparairbhAvyamiti / atha yoginA vahnikuNDe prajvAlite jApe kRte uktazca rAjA tvaM deva ! pratipannaikavatsala ! / tadasya vahnikuNDasya dehi pradakSiNAtrayam ||1||raajaa sazaGkastaM prAha tvaM yoginnagrato bhava / tato yogI tathAkurvanna chalaM prApa bhUpateH // 2 // atha vyAvRtya sahasA nRpaM yAvajjuhoti sH| tAvanarendramantribhyAM sa evAgnau huto haThAt // 3 // vyAghro'pyanupraviSTastaM saMjAtaH svarNapauruSaH / saMpUjya taM gRhItvA ca rAjA'gAnijamandiram // 4 // yacchan yathecchaM draviNaM khyAti sa prApa sarvataH / tataH svaRddhirakSArthamAdidezeti mantriNam // 5 // yathA citragireH pArzve kUTazailo'sti durgmH| tasyopari mahAdurga kaaryaabhnggurodymH||6|| mantriNA ca tathA''rabdhe yAvaccecIyate divA / tAvatpatati rAtrau ca SaNmAsA iti jjnyire||7|| tathA'pyabhaGgurotsAhaM nRpaM kUTAcalAdhipaH / uvAca mA kRthA durgamatra kartuM na ko'pyalam // 8 // prANAtyaye'pi kartAsmi nRpeNokte suro'bravIt / yadyevaM nizcayastarhi kuru citranagopari // 9 // durgasya nAmamadhye tu deyaM mannAma bhUpate ! / tatra citrAGgadazcakre durga citranagopari // 10 // nagaraM citrakUTAkhyaM devena tadadhiSThitam / koTIdhvajAnAM tanmadhye sahasrANi caturdazaH // 11 // lakSezvarANAM accorg // 30 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogyA ca kAritA talahaTTikA / vApIkUpasaromukhyaM zeSa devena nirmitam // 12 // ... Izvaro'pyuvAca- "citrakUTamidaM bhadre !, pRthivyAmakalocanam / dvitIyalocanasyArthe, tapastapati medinI // 1 // " | ekadA kanyakubjezaH zambhalIzanRpo janaparamparayA svarNapUruSakathAM zrutvA sainyairamitaizcitrakUTaM veSTitavAn / ativiSamatvena grahItuM na zaknoti / tatra sthitasya SoDazavarSANi citrakUToparisthA lokA devA iva bAdhAbhayarahitAH sukhena kAlaM gamayanti sma / zambhalIzena durgasvarUpajijJAsayA carA madhye prahitAH / te ca bhrAmaM bhrAmaM lokasukhitAM vilokya sumatimantrigRhagavAkSA'dhovyavasthitAH zRNvanti sma gavAkSoparisthamantritatsutAsaMvAdam / putrI pitaramAha, he tAta ! ete vANijyakArAH kasmAdatra sthitAH santi ? / mantryAha, naite vANijAH, kiMtu zambhalIzanRpastvajanmanyatrAyAto durga gRhItum / tvaM SoDazavarSA jAtA pariNItA putravatI ca, nRpo'yamatraiva sthito'stIti zrutvA carai rAjJe niveditam / anyedyazcitrAGgadanRpamAnyapAtravarbarikAvezyayA kAvyaM prahitam / yathA "ArohatyacalezvaraM kimu zizuH? potojjhitaH kiM taratyambhodhi? kimu kAtaraH sarabhasaM saMgrAmamAkAmati / zakyeSveva tanoti vastuSu janaH prAyaH svakIyazrama, tadurgagrahaNAgrahapahilatAM tvaM zambhalIza! tyaja // 1 // " rAjA zrutvA khedameduro'bhavat / krameNa dhanairvezyA bheditA / tayA grhnnopaayo'rpitH| ayaM citrAGgadanRpo bhojanAvasare sarvANi pratolIdvArANyuddhAvya bhute / tatra kSaNe cennagaraM gRhyate tadA gRhItuM pAryate, no cetkalpAnte'pi zakreNApi neti yayA putravatI ca, nA, nete vANijAtatsutAsaMvAda For Private & Personel Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 31 // jJApito vezyayA zambhalIzaH / tathA kRtvA durga jagrAha / citrAGgado'pi sasvarNapauruSaH kSIrakUpe jhampAM dadau / rAjJA'nekadhA vilokito'pi na prAptaH svarNanaro devatAdhiSThitatvAt / citrAGgadalakSmIM lAtvA tatputraM varAhaguptaM rAjye nyasya nijapura gataH zambhalIzaH // kumAro rAmacandroktamiti jJAtvA nagopari / gatvA ca sarvato vIkSya digbhAgAnnijagAda ca // 1 // zailAH sarve gaNDazailAnukArA vRddhA grAmAH kSAmadhAmopamAnAH / kulyAtulyAH prauDhasindhupravAhAH saMdRzyante dUrato'trAdhirUDhaiH // 2 // tataH zrIraghuvaMzIya kIrttidhararAjarSiputrasya sukozalamuneH pUrvabhavamAtRvyAghrIkRtopasargasya prAptakevalasya nirvANabhUmiM natvA kanyakubjamagAt / tatra sarvatrAstravaNAni dRSTvA kazcit pRSTaH, kuto'trA''mrA bahavaH ? tenoktam, atra deze Amrakaro na gRhyate tenAmI ghanAH // rAjye'hamapi cUtAnAM karaM mokSye svanIvRti / vicintyeti kumAro'gAt kAzIM nirjharaveSabhRt // 1 // bhrAmyannekena vaNijA vastrAdyaiH satkRtaH kRtI / dvitIye'hni luNyyamAnaM tadgRhaM vIkSya duHkhitaH // 2 // kiMcitpapraccha kimidaM socesdyAputrako vaNik / mRto'sau tadgRhaM tena luNThyate rAjapUruSaiH // 3 // zrutveti cakitaH svAnte vastutattvaM vibhAvayan / yathA kSaNAdasau naSTaH zreSThI sarva tathA bhave // 4 // AkITAdyAvadindraM maraNamasumatAM nizcitaM bAndhavAnAM saMvandhazcaikavRkSoSitabahuvihagavyUhasAGgatyatulyaH / pratyAvRttirmRtasyopalatalanihitapluSTa bIjaprarohamAyA prApyeta zokAttadayamakuzalaiH klezamAtmA | mudhaiva // 5 // kumAro'cintayadasau dhig rAjyaM yadaputriNAm / mlecchAnAmapi sarvasvaM rAjA gRhNAti putravat // 6 // durbhi prabandhaH / // 31 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ****** * kSodayamannasaMgrahaparaH patyurvadhaM bandhukI, dhyAyatyarthapatoSiggadagaNaM kartu kaliM naardH| doSagrAhijanazca pazyati paracchidraM chalaM zAkinI, niSputraM mriyamANamAdhyamavanIpAlo hahA! vAJchati // 7||raajye nAhaM gRhISyAmi svadeze svamaputriNAm / pratijJAyeti kumaro gataH pADaliputrake // 8 // tatra ca navanandakAritasvarNamayaparvatAdisvarUpaM zrutvA'cintayat-yeSAM | vittaiH pratipadamiyaM pUritA bhUtadhAtrI, yairapyetadbhuvanavalayaM nirjitaM lIlayaiva / te'pyetasmin bhavaguruhUde buddastambalIlAM, dhRtvA dhRtvA sapadi vilayaM bhUbhujaH sNpryaataaH||9|| evaM tAvadahaM labheya vibhavaM rakSeyamevaM tatastadvaddhiM gamayeyamevamanizaM bhuJjIyamevaM punH| ityAzArasaruddhamAnasamayaM nAtmAnamutpazyati, krudhytkruurkRtaantdntpttliiyntraantraalsthitm||10|| tadanu rAjagRhaM gtH| tatrasvarbhogabhaGgI 1 nRpatiH krayANakaM 2, suvarNanirmAlyamabhUt sragAdivat 3 / bhUpasya mAne'pyapamAnacintanaM 4 zAlermahAzcaryakaraM catuSTayam // 1 // kRtvA samargha yadi vA mahaya, krayANakaM zreNikanAmadheyam / yathA tathA mAtaridaM gRhANa, pramANamambaiva kimatra pRcchA // 2 // pAdAmbhojarajaHpramArjanamapi mApAlalIlAvatIduSpApAdbhutaratnakambaladalaiyadvallabhAnAmabhUt / nirmAlyaM navahemamaNDanamapi klezAya yasyAvanIpAlAliGganamapyasau vijayate dAnAtsa bhadrAGgajaH // 3 // ityAdizrIzAlibhadradhanyakRtapuNyAdivyavahAriNAM zrImadabhayakumArAdimantriNAM cAnekAvadAtazravaNavismitacetA dadhyaubrahmajJAnavivekino'maladhiyaH kurvantyaho! duSkara, yanmuzcantyupabhogabhAjyapi dhanAnyekAntato nispRhaaH| na prAptAni purA na saMprati nanu prAptau dRDhapratyayAH, vAJchAmAtraparigrahANyapi paraM tyaktuM na zaktA vayam // 1 // *** For Private Personal use only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / A // 32 // avazyaM yAtArazcirataramuSitvA'pi viSayAH, viyoge ko bhedastyajati na jano yatsvayamamUn / vrajantaH svAtantryAdatulaparitApAya manasaH, svayaM tyaktA hyete zamasukhamanantaM vidadhati // 2 // tato vaibhAragirimArUDhaH / tatra zrIvIrasamavasRtizAlibhadrapAdapopagamAnazanazilAtalAdIni nirUpyAnekasthAnAni cintitavAn-.. ... / yaiH suptaM himazailazRGgasubhagaprAsAdagabhAntare, palyaGke paramopadhAnaracite divyAGganAbhiH saha / tairevAtra nirastasarvaviSayairantaHsphurajjyotiSi, kSoNIrandhrazilAnakoTaragatairdhanyairnizA ninyire // 1 // tato lokaprasiddha kAmarUpadeze gataH / kautukAtkAmAkSIdevIbhavane gataH / pUjArthamAgataM nijasahajarUpasaMpadvijitasurAganAgarvasarvasvaM strIvRndaM dezasvabhAvAnmuktamaryAdaM sakalakalAkuzalamAlokyAcintayadasau saMsAra ! tava nistArapadavI na davIyasI / antarA dustarA na syuryadi re mdirekssnnaaH||1|| | aho ! viSayaviSavyAkulatA jagataH / yataH "yAsAM sImantinInAM kurubakatilakAzokamAkandavRkSAH, prApyoccairvikriyante llitbhujltaalinggnaadyairvishessaiH| tAsAM pUrNendugauraM mukhakamalamalaM vIkSya lIlArasADhyaM, ko yogI yastadAnIM kalayati kuzalo mAnasaM nirvikAram // 1 // smaradahanasutIvAnantasaMtApaviddhaM, bhuvanamiti samastaM vIkSya yogiprviiraaH| vigataviSayasaGgAH pratyahaM saMzrayante, prazamajaladhitIraM saMyamArAmaramyam // 2 // " // 32 // Jan Educaton Intematona For Private & Personel Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tato'gAttatra yatrAsti sarparUpeNa bhUpatiH / laukikaM daivikaM cApi yadrAjye na bhayaM bhavet // 1 // tatra kumAraH kasyApi vRddhasya pArve sarparAjahetuM papraccha / so'dhyAha, kumAra ! purA nAgakumAradevasthApitaM nAgendrapattanamidam / atra zrIkAntarAjA'tyantaM zrImAn dAtA bhokA vivekI prajApriyaH, paraM yattatkAraNamAne kopanaH / yataH "nAkAraNaruSAM saMkhyA, saMkhyAtA: kAraNe krudhaH / kAraNe'pi na kupyanti, ye te jagati pnycssaaH||1||" | ekadA kopATopAtsaudhAntabajan stambhAbhighAtamUrchito niSputro mRtvA''rtadhyAnavazAtsaptaphaNAlaGkRtaH sarpo'bhUtsvabhAhaiNDAgAre / sa mantribhirvAraM vAraM bahirmukto'pi svadraviNamohitaH yunaH punastatraivAyAti / rAjyaM ca putraM vinA vairibhirA kAntam / loko mahati saMkaTe purasthApakadevaM sasmAra / samAyAto devaH / sa jAtismaraM nAga saptaphaNamaNDitaM dRSTvA'smadIyakulotpanno'yamiti purA'pyasya purasya svAmI tato'yameva rAjA bhavatu, iti nAgakumArakRtarAjyAbhiSekastatprabhAvAdrAjyaM karoti / devastu sarvatra sausthyaM vidhAya svsthaanmgaat| ityetannizamya kumAreNAcinti aho ! durgatidAtA krodhH| apaneyamudetumicchatA, timiraM roSamayaM dhiyA puraH / avibhidya nizAgataM tamaH, prabhayA nAMzumatA'pyudIyate // 1 // | kumArogAcarmakArabAlacandrArpaNe'nyadA / upAnadartha tenApi sAdaraM pUrvanirmitam // 1 // upAnayugalametad yujyate tava pAdayoH / mUlyenAlaM tava svAmin ! maGgalIke mayA kRtam // 2 // hRSTazca zubhavAkyena zuzrAva kumarastadA / pattane pAdukArAjyaM maraNaM siddhbhuupteH||3|| kumArapAlarAjAnaM zRNoSi pattane yadA / zIghrameyAstadAmantrya mocikaM kumarastataH // 4 // ujjayinyAM sAnucaro gatvA'khaNDaprayANakaiH / kannAlAsiddhapure'gAllAtvA zeSakuTumbakam // 5 // tatra pUrvapratipa SCREGACASCARSACANCEOCK For Private & Personel Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ S prabandhaH / A kumArapAla danamAtulasya dvijanmanaH / gRhe muktvA svakuTumbamekAkI pattane yayau // 6 // tatra zrIkRSNadevena bhagnIkAntena gauravAt / nItvA svasadanaM samyak saccake spricchdH||7|| bhamyA premaladevyA'tha kumAre snApite svayam / tasya snAnajale sasnau durgA kRtavarasvarA // 8 // tadA kumAraH prAha-mama pazyasi cedrAjyaM devi ! jJAnanidhe! tataH / upavizyaiva me mUrdhni svaraM zrutisukhaM kuru // 9 // vacanAnantaraM sA'pi tathaivAdhAdatisphuTam / 'tUM rAju' iti saMrAvaM taccetaHsaudhadIpakam // 10 // zakunaM tattathA prekSya kazcit zAkuniko'bravIt / saptadinyA kumAraitadrAjyaM bhAvi tava dhruvam // 11 // evamastviti tadvAkyamUrIkRtya sa kRtyavit / vidvAMsamiva saccakre taM dravyAdipradAnataH // 12 // iti niHshesssaamntaamaatysbhyaikmtytH|| ubhI rAjasutAvanyau kumAraM taM ca sattamam // 13 // snapitAlaGkRtAn kRtvA divyAzvAnadhiropya ca / amAtyaiH samamAnaiSItkRSNadevo nRpAlayam // 14 // yugmam // __tataH parIkSArtha prathamaH kumAra AnItaH, sacivAnnatvovAca kiM karomIti / tataH prathamameva yaH kiM karomIti pRcchati sa kathaM rAjyakartA ? iti nissiddhH| dvitIyastu zrastavastrAJcalalocano vivRtAGgaH zUnya iva siNhaasnmaashritH|| AvarItuM na zaknoti nijamapyaGgamekakam / AvarItA kathamayaM saptAGgaM rAjyamUrjitam // 1 // iti vicArya so'pi niSiddhaH / tadanu kumArapAlamAdikSan / so'pi kRpANaM pANinA dhunvan vikasanmukhaH skana &AyanyastasaMvyAna arddhasamIraNaM gRhItvA siMhAsanamalazcakAra / atrAvasarapAThakaH ___ "na zrIH kulakramAyAtA, zAsane likhitA na ca / khaGgenAkramya bhuJjIta, vIrabhogyA vasundharA // 1 // " ***** // 33 // Jain Education a l For Private 8 Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ HUSSAUSASRUSSOSASSA tacceSTAsauSThavaM dRSTvA santuSTAH kRSNadevAdayaH / saMvat 1199 varSe mArgazIrSe caturthI zyAmAyAM puNyArke sarvagrahabalopete mInalagne sarve sAmantAH kumAraM rAjye'bhyaSiJcanta / tataH premaladevyAdyA bhaginyo mAGgalyAdikriyotsavaM cakruH / sarve 3 * sAmantamantriNo hastyAdyupAyanAni kRtvA namazcakruH / muktAnAM setikA kSiptA tasya zIrSe saphalyikA saMjAtA, rAjJaH sama-| praizvaryavRddhiM sUcayati sma / zrIkumArapAlabhUpaH paJcAzadvarSadezyaH paTTagajArUDhaH zvetAtapatrapavitrazcAmarairvIjyamAnaH sarvarAjamArge lokAziSo gRhan vividhAtodyanirghopaidigmukhAnyApUrayan rAjAsthAnamaNDapamalaGkRtavAn // ullAsayan suhRtpadmAn , haran dviTUkairavazriyam / AzcaryakAraNaM kasya, sa rAjA na vyajRmbhata // 1 // purajanapadagrAmatrANaM bhaTavajasaMgrahaH, kunayadalanaM nItevRddhistulArthamiti sthitiH| vratiSu samatA caityeSvarcA satAmatigauravaM, prazamanavidhi navye rAjye vyadhAditi sa prabhuH // 2 // atha sa rAjA bhopaladevyai paTTarAjJIpadaM ddau|| kRtopakArAnAkArya, sarvAn sattvahitastataH / kRtajJaH kRtavAn rAjA, pUjAM teSAM yathocitam // 1 // "svAmibhakto mahotsAhaH, kRtajJo dhArmikaH shuciH| akarkazaH kulInazca, zAstrajJaH satyabhASakaH // 1 // vinItaH sthUlalakSazcAvyasano vRddhasevakaH / akSudraH sattvasaMpannaH, prAjJaH shuuro'cirkriyH||2|| pUrva parIkSitaH sarvopadhAsu nijadezajaH / rAjArthasvArthalokArthakArako nispRhaH zamI // 3 // amoghavacanaH kalpaH, pAlitAzeSadarzanaH / pAtraucityena srvtrniyojitpdkrmH||4|| ACCORECASSACROCER For Private Personal use only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 34 // AnvIkSikI trayI vArtA, dnnddniitikRtshrmH| kramAgato vaNikputro, bhavenmantrI na caaprH||5||" iti rAjanItividA rAjJA pUrvopakArakarne zrIudayanAya mahAmAtyapadaM dattam / tatputro vAgbhaTaH sakalarAjakAryavyApAreSu vyaapaaritH| AliganAmA dvitIyo mantrI kRtH| atha sa rAjA paJcAzadvarSavayAH prauDhatayA dezAntaraparibhramaNanaipuNyena ca rAjyazAstiM svayaM kurvan rAjavRddhapUrvapradhAnAnAmarocamAnastaiH saMbhUya vyApAdayituM vyvsitH| sAndhakAragopureSu nyasteSu ghAtakeSu prAktanazubhakarmapreritena kenApyAptena jJApitatadvRttAntastaM pradezaM vihAya dvArAntareNa gRhaM praviSTo'cintayata "vane raNe zatrujalAgnimadhye, mahArNave parvatamastale vA / susaMpramattaM viSamasthitaM vA, rakSanti puNyAni purAkRtAni // 2 // suhRdAmupakArakAraNAviyatAM cApyapakArakAraNAt / prabhuteti janaiH prazasyate, jaTharaM ko na vibharti kevalam ? // 2 // ' iti rAjanIti paribhAvya rAjavRddhapradhAnAn yamapurI prati prAhiNot / tataH sa bhAbukamaNDalezvaraH zAlakasaMbandhAt rAjasthApanAcAryatvAca rAjapATikAyAM sarvAvasare ca prAktanaduravazAM samarmatayA jalpan rAjJoktaH, tvayA'taHparamevaMvidha vacaH sabhAsamakSaM na vAcyaM, vijane tu yadRcchayeti / yataH-.. | "saMpadaM vipadaM cApi, mahAnApnoti netrH| hAni vRddhiM ca labhate, candramA noddumnnddlH||1|| saMtehiM asaMtehiM, parassa kiM jaipiehiM dosehiM / attho jaso na labbhai, so a amitto kao hoi||2|| kasya syAnna skhalitaM, pUrNAH sarve manorathAH kasya / kasyeha sukhaM nityaM, devena na khaNDitaH ko vA // 3 // kammaM mammaM jambha, tinnivi eyAI mA bhaNijjAsu / mammAisu viddho puNa, mArija sayaM marijA vA // 4 // " // 34 // For Private Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ityAdyuparuddho'pyutkaTatayA'vajJAvazAca re re anAtmajJa ! idAnImeSa pAdau tyajasIti bhASamANo martukAma auSadhamiva / tadvacaH pathyamapi na jagrAha na vetti ca vacanAvasaram / yataH "sabhA keyaM ? ko'haM ? ka iha samayaH ? saMprati vacaH, priyaM kiM sarveSAM ? saphalamidamAhozvidaphalam / iti prekSApUrva nigadati na yazcAruvacanaM, pumAneSa prAyo brajati niyataM hAsyapadavIm // 1 // AjJAbhaGgo narendrANAM, mahatAM mAnakhaNDanam / marmavAkyaM ca lokAnAmazastravadha ucyate // 2 // yAcako vaJcako vyAdhiH, paJcatvaM marmabhASakaH / yoginAmapyamI paJca, prAyeNodvegahetavaH // 3 // " nRpastu tadA tadAkArasaMcaraNenApahavaM vidhAyAparasmin dine kRtasaGketaiH svamalaistadaGgabhaGga kArayitvA netrayugalamunRtya | kRSNadevabhAvukaM tadAvA preSIt / yata:. "zAstraM sunizcaladhiyA paribhAvanIyamArAdhito'pi nRpatiH prishngkaaniiyH| AtmIkRtApi yuvatiH parirakSaNIyA, zAstre nRpeca yuktau ca kutaH sthiratvam // 1 // Adau mayaivAyamadIpi nUnaM, tanno dahenmAmavahIlito'pi / iti bhramAdaGguliparvaNApi, spRzyeta no dIpa ivaavniipH||2||" | iti sUktaM smaranto'ntItirItivizAradAH / devendramiva devAstaM caulukyaM paryupAsata // 1 // siddhezadharmaputro'tha bhaTazcArabhaTo balI / caulukyAjJAmavajJAya bheje'! rAjabhUbhujam // 2 // itthaM niSkaNTakaM rAjyaM kRtvA deze smnttH| mUrdhni zeSAmiva nyAsthanijAmAjJAM mhiiptiH||3|| AAR rAjabhUbhujamAlukyaM paryupAsata mAjJAM mahIpa
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAlA tadA rAjJA kRtajJacakravartinA''ligakulAlAya saptazatagrAmamitA citrakUTapaTTikA dattA / te tu nijAnvaye ljjmaanaaprbndhH| // 35 // adyApi sagarA ityucyante / yaizca (yena bhImasiMhena) kaNTakAntarnikSipya rakSitaH, te (tajjAtIyAH) aGgarakSakapade sthaapitaaH| ( tanmadhye mukhyo bhImAsaMhovizvAsAspadam ) vosiribrAhmaNamitrAya lATamaNDalaM, tilakakAriNyai karambakadAyinyai devazriye dhavalakaM, caNakadAtRkaTukAya vaTapadrapuraM dattam / anyeSAmapi pUrvopakAriNAM dattamucitam / yataH "kaevi annassuvagArajAe, kuNaMti je paJcuvayArajuggIna teNa tullo vimalovi caMdo, na ceva bhANU nahi devraayaa||1||" upakAravratasyAsya kathamanyagataM samam / ihaloke'pi yatsadyaH phalatyavikalaiH phlaiH||1|| evaM nijopakartRstAn saccake sakalAnnRpaH / hemAcArya vimucyaikaM dhrmpraaptyntraaytH||2|| atha karNAvatyAH zrIhemAcAryAH zrIkumArasya rAjyAptiM zrutvA udayanamantrikRtapravezotsavAH pattane prApuH / pRSTo mantrI, rAjA'smAkaM smarati na vA? iti / mantriNotaM, neti / tataH kadAcitsUribhirUce, mantrin ! tvaM bhUpaM brUyA rahaH, adya tvayA navyarAjJIgRhe naiva suptavyam , rAtrI sopasargatvAt / kenoktaM ? iti pRccheccettadA'tyAgrahe mannAma vAcyam / tato mantriNA tathokte rAjJA ca tathAkRte nizi vidyutpAtAttasmin gRhe dagdhe rAzyAM ca mRtAyAM camatkRto rAjA jagAda sAdaram / mantrin ! kasyedamanAgataM jJAnaM mahatparopakAritvaM ca / tato rAjJA'tinirbandhe kRte mantriNA shriiguruunnaamaagmnmuuce| // 35 // pramudito nRpastAnAkArayAmAsa / sadasi sUrIn dRSTvA''sanAdutthAya vanditvA prAJjaliruvAca rAjA, bhagavAn ! ahaM nijAsyamapi darzayituM nAlaM tatra bhavatAM, tadA ca stambhatIrthe rakSitaH, bhAvirAjyasamayaciTThaDikA cArpitA, paramahaM prApta , rAtrI sopasargavAtaman gRhe dagdhe rAzyAMvandha kRta mantriNA vIjA, bhagavAn / Ahe. mAte nizi vidyutpAtAcA tato rAjJAtavA prAJjaliruvA Jan Education in For Private Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjyo'pi nAsmArSa yuSmAkam / niSkAraNaprathamopakAriNAM kathaMcanApyahaM nAnRNo bhavAmi / sUribhirUce, kathamitthaM vikatthase tvamAtmAnaM mudhA rAjan ! upakArakSaNo yatte saMprati samAgato'sti / tato rAjA''ha, bhagavan ! pUrvapratizrutamidaM rAjyaM gRhItvA mAmanugRhANa / tataH sUriHprovAca, rAjan ! nissaGgAnAmasmAkaM kiM rAjyena? kRtajJatvena cedbhUpa! tvaM pratyupacikIrasi / AtmanIne tadA jainadharma dhehi nijaM mnH||1|| tato rAjAha bhavaduktaM kariSyehaM sarvameva zanaiH shnaiH| kAmaye'haM paraM saGgaM nidheriva tava prabho! // 2 // ato bhavadbhiriha pratyahaM samAgamyaM prasadyA evamaGgIkRtya yathAprastAvaM ca sabhAyAmAgatya dharmamarmAntarANi suuriraakhyaatvaan|ath "rakSAya vyayacintanaM 1 purajanAn vIkSA 2 surArcA'zane 3 koSAnveSaNa 4 manyanIvRti carapreSo 5 yathecchaM bhramiH6 / hastyazvAdizarAsanAdiracanA 7 jetavyacintA samaM senAnyeti 8 kRtiH krameNa nRpaterghanasya bhAgASTake // 1 // ekAnte paramAptavAkzruti 1 ratiprauDhArthazAstrasmRti 2 stUryadhvAnapurassaraM ca zayanaM 3 nidrA ca bhAgadvaye 4 / 5 / buvA vAdyaravairazeSakaraNadhyAnAni 6 mantrasthiti 7 viprAzIbhiSagAdidarzanamiti 8 syAdAtribhAgASTake // 2 // " iti nItirItyA zrIkumArapAlo rAjyaM pAlayati / athAnyadA zrIkumArabhUpo digvijayaM kurvANaH prAcyAM kurusUrasenakuzAvartapaJcAlavidehadazArNamagadhAdIn dezAn, uttarasyAM kAsmIroDDiyANajAlandharasapAdalakSaparvatAdi yAvadasAdhayat / dakSiNasyAM lATamahArASTratilaGgAdiviSayAn , pazcimAyAM surASTrabrAhmaNavAhakapaJcanadasindhusovIrAdidezAMzca svavazIcake / tatra sindhupazcimataTe padmapurezapadmarathaputrI padminI padmAvatInAmnIM svarUpalAvaNyavayaHsamAnaSoDazavArAGganAsahitAM saptakoTi For Private & Personel Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla di dravyasaptazatasaindhavaturaGgamaparivRtAM zrIkumArapAlasya paranArIsahodarazaraNAgatavajrapaJjaraniHsImasAhasarUpasaundaryAdiguNAn da prbndhH| zrutvA saJjAtadRDhatamAnurAgAM svayaMvarAyAtAM zrIkumAraH pariNItavAn / tathA mUlasthAne mUlarAjanRpeNa saha mahAn yuddhavistaraH / evaM digyAtrAM kRtvA'nekA dravyakoTIrAdAya ekAdazalakSaturagaikAdazazatagajendrapaJcAzatsahasrarathadvAsaptatisAmantASTAdazalakSapadAtirUpasainyaparivAritaH zrIpattanamalaJcakAra / yaduktaM zrIvIracaritre digvijayapramANaM zrIkumArabhUpateH___ "AgaGgamaindrImAvindhya, yAmyAmAsiMdhupazcimAm / AturaSkaM ca kauberI, caulukyaH sAdhayiSyati // 1 // " anyadA rAjasabhAsInaM nRpaM ko'pi vaidezikagandharvo muSito'smIti tAraM bambAravaM kurvANaH kena muSito'si ? iti rAjJA pRSTaH, mama gItakalayA'tulayA sAmIpyamupeyuSA kautukArpitagalasvarNazRGkhalena nazyatA mRgeNeti vijJapayAmAsa / tato rAjJA'cinti nUnamayaM ko'pi vaideziko gItakalAkautukI svAM kalAM darzayitumatrAgata iti / nijo gandharvakalAdhurandharaH sollAbhidhaH samAdiSTastadAnayanAya / so'pi ca tatkAlameva tadavImaTantaM paramotkarSaprAptasphItagItakalayA vyAmULe sakanakazRGalaM mRga nagarAntare rAjasabhAyAmAnIya bhUpateH samarpayAmAta / tatastatkalAtizayena camatkRto bhUpaH prabhUtaM pAritoSikaM dattvA gItakalAyA avadhi papraccha / sollAkaH zuSkadAruNaH pallavaprarohAvadhi vijJaptavAn / tarhi kautukaM darzaSa ityAdiSTo'rjudagirevirahanAmAnaM vRkSamAkSepAdAnAyya tasya zuSkazAkhAkhaNDaM rAjasabhAyAM kumArantikAyAM kRptAlavAlaM // 36 // zuddhamalhArarAgAlapitagItamUrchanAsamUrchitaprollasatpallavaM kRtvA rAjAnaM saparikara toSayAmAsa / dvAdazagrAmAna pAritoSika dattvA cintitavAn , aho ! nAdamahimA mahIyAn / yataH For Private Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ "sukhini sukhaniSeko duHkhitAnAM vinodaH, zravaNahRdayahArI mnmthsyaagrduutH| navanavarasakartA vallabho nAyikAnAM, jayati jagati nAdaH pnycmstuupvedH||1||" tatrAyAtAn zrIhemasUrIn nAdasvarUpAdi pRSTavAMzca / sUrayo'pyAhu: saptasvaramayaM gItaM, te svarAstrividhA mtaaH| sacetanakRtAH ke'pi, ke'pi nishcetnodbhvaaH||1|| svarAzcobhayajAH kecit , mukhyAsteSu ca dehjaaH| yataH"saptasvarastrayo grAmAH, muurchnaashcaikviNshtiH| tAnA ekonapaJcAzadityetatsvaramaNDalam // 1 // SaDjarSabhau ca gAndhAro, madhyamaH paJcamastathA / dhaivatazca niSAdazca, te svarAH sapta naamtH||2|| kaNThorastAlurasanAnAsAzIrSAbhidheSu ca / SaTsu sthAneSu jAtatvAt , SaDjaH syAt prathamaH svaraH // 3 // kaNThAtsaMjAyate paDUjaH, RSabho hRdayodbhavaH / gandhArastvanunAsikyo, madhyamo nAbhisaMbhavaH // 4 // urasaH zirasaH kaNThAtsaJjAtaH paJcamaH svaraH / lalATe dhaivataM vindyAnniSAdaH srvsndhijH||5|| saptasvarANAmutpattiH, zarIre prikiirtitaa|" tathA"saja ravai maUro, kukkaDo risaha saraM / haMso vayai gaMdhAraM, majjhimaM ca gavelakA // 1 // " aha"kusumasaMbhave kAle, koilA paMcamaM saraM / chaThaM ca sArasA koMcA, nesAyaM sattamaM gayA // 1 // For Private & Personel Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 37 // sajjaM tu aggajinbhAe, ureNa risahaM saraM / kaMDuggaeNa gaMdhAraM, majjhajibhAi majjhimaM // 2 // nAsAe paMcamaM bUyA, daMtudveNa ya dhevayaM / muddhANeNa ya nesAyaM, saradvANA viAhiyA // 3 // " sattasarA ajIvanissiyA pannattA / taMjahA-- "sajjaM ravai muaMgo, gomuhI risaha saraM / saMkho nadai gaMdhAraM, majjhimaM puNa jhalarI // 1 // caucalaNapaiDANA, gohiyA paMcamaM saraM / ADaMbaro a dhevayaM, mahAbherI a sattamaM // 2 // " " gItaM nAdAtmakaM vAdyaM, nAdavyaktyA prazasyate / tadvayAnugataM nRtyaM, nAdAdhInamatastrayam // 1 // ye cakriNaH syurnidhayo navaiSu, zaGkhAbhidhAno navamo nidhiryaH / tUryANi nAdyAni sanATakAni sarvANi tatraiva samudbhavanti // 2 // " iti jainamate tUryatrikotpattiH / loke tu harAtsaGgItAdiniSpattiH // sUDAdivandhakramarItividyo, rAgeSu tAleSu mahApragalbhaH / gIte rase cApi vizeSavijJo bhavetsa bhUpAlasabhAvataMsaH // 1 // ityAdi sUripArzve zrutvA muditaH zrIkumArapAlo'nAhatanAdasvarUpaM papraccha / sUrirapyAha yatproktaM brahmaNaH sthAnaM brahmagranthizca yaH smRtaH / tanmadhye saMsthitaH prANaH prANo vahnisamudbhavaH // 1 // vahnimArutasaMyogAnnAdaH saMjAyate hi yaH / so'nAhato bhavennAdo bindubhedakaro dhruvam // 2 // ghaNTAnAdo yathA prAnte prazAmyan madhuro bhavet / anAhato'pi nAdo'tha tathA zAnto vibhAvyatAm // 3 // sa nAdaH sarvadehastho nAsAgre tu vyavasthitaH / pratyakSaH sasarvabhUtAnAM dRzyate naiva lakSyate ||4|| tAvadevendriyANyatra kaSAyAstAvadeva hi / anAhate manonAde yAvallInaM na yoginaH ||5|| prabandhaH / // 37 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogivacazca"narazira tuMbaDaM veNu taNu kuMDaliNIkI taMti / vajai kiMpi aNAhita jogI jhAyati // 1 // " laukike'pi"piNDaM kuNDalinI zaktiH padaM haMsaH prakIrtitaH / rUpaM cittamayaM proktaM, rUpAtItaM nirAmayam // 1 // " : evaMvidhavicAraraJjito rAjA sUrIna sarvakalApArINAn manyamAno rAjyaM pAlayati // tadA zatAnandapure jaladhiveSTite mahAnando rAjA, madanarekhA rAjJI / sA sapatnIraktaM bhUpaM jJAtvA vaidezikAtkArmaNacUrNa labdham / "mantramUlabalAtprItiH, patidroho'bhidhIyate / " iti smarantyA taccUrNa jaladhau kSiptam / vazIbhUto'mbudhidevatA mUrtimAn nizi tayA samaM reme / AdhAnAdrAjA kruddho yAvat pravAsaM datte rAiyAH, tAvadevaH samAgatya prAha__ "vivAhayitvA yaH kanyAM, kulajAM zIlazAlinIm / samadRSTayA na pazyeta, sa pApiSThatamo mtH||1||" iti tvAmavajJAkAriNaM pralayakAlamuktamaryAdayA sAntaHpuraparIvAraM plAvayiSyAmIti bhUpo bhItaH kSAmayati rAjJIm / cUrNAdiprayogo jJApito rAjhyA / putro jAtaH / mallikArjunanAmeti prsiddhH| tasmai rAjyocitAM bhuvaM yAcito'mbudhyadhiSThAyakaH kvacinnavyAM bhuvaM nIramapahRtyAntarIpAn prAduzcakAra / tatra sthAne kauGkaNadezaprasiddhiH / athAnyadA zrIcaulukyacakravatI sarvAvasare sthitaH kauGkaNadezIyasya mallikArjunasya rAjJo mAgadhena rAjapitAmaheti virudmbhidhiiymaanmshRnnot| yathA "jitvA prAga nikhilAnilApativarAn durvAradovIryataH, kRtvA cAtmavazaMvadAnavirataM tAn pautrvtsrvdaa| For Private & Personel Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravandhaH / kumArapAla.5 dhatte rAjapitAmaheti birudaM yo vizvavizvazrutaM, so'yaM rAjati mallikArjunanRpaH kodnnddvidyaarjunH||1|| tadAkarNya sodhmANaM rAjAnamadhigamyAgAdhabuddhinidhirmAgadhaH punrbhydhaat||38|| 5 raverevodayaH zlAghyaH ko'nyeSAmudayagrahaH / na tamAMsi na tejAMsi yasminnabhyudite sati // 1 // iti mAgadhavacanairuddIpito rAjA'vadat / aho ! avijJAtA'haGkArasvarUpo'yaM bhUpaH / yataH__"ahaGkAre sati prauDhe, vadatyevaM guNAvalI / ahaGkAre patiSyAmi, samAyAtA tavAntike // 1 // " tatastadasahiSNutayA svasabhAM nibhAlayan nRpacittavidA matriputreNa zrIAmbaDena kRtaM lalATe karasaMpuTaM dRSTvA camatkRto bhUpatiH sabhAvisarjanAnantaramaJjalibandhasya kAraNamapRcchat / tato matriputro'vadat , deva ! yadasyAM sabhAyAM sa ko'pi subhaTo'sti yo mithyAbhimAnaM nRpAbhAsaM mallikArjunaM jayatIti yuSmadAzayavidA mayA svAmyAdezakSameNAyamaJjalibandhazcake / iti tadvacaH zrutvA rAjA'vadat , aho ! asya cAturyam // udIrito'rthaH pazunA'pi gRhyate, hayAzca nAgAzca vahanti noditaaH| anuktamapyuhyati paNDito janaH, pareGgitajJAnaphalA hi buddhayaH // 1 // tatastadvacaHsamanantarameva nRpastaM prati prayANAya dalanAyakaM kRtvA paJcAGgaprasAdaM dattvA samastasAmantaiH samaM vissrj| sa cAvicchinnaprayANakaiH kauGkaNadezamAsAdya duravAripUrAM kalambiNInAmnI nadImuttIrya parasmin kUle gate sainye taM dasaMgrAmA'sajaM vimRzya mallikArjunaH sarvAbhisAraNa praharan tatsainyaM trAsayAmAsa / atha tena parAjitaH sa senApatiH kRSNa HOSRANGOLCOMCHCHEARC // 38 // Jain Education in For Private Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadanaH kRSNavasanaH kRSNachatrAlaGkRtamauliH kRSNaguDDureSu nivasan zrIpattanabahiSNadeze sthitH| atha vijayadazamIdinerAjapATikAgatena zrIcaulukyabhUbhujA vilokya kasyAsau senAnivezaH? iti pRSTe kazciduvAca, deva ! kauRNAtpratyAvRttasya parAbhUtasyAmbaDasenApateH saMnivezo'yamiti / tadIyalajjayA camatkRto bhUpazcintayati sma / aho ! asya lajjAzIlatvam / atrAntare'vasarapAThakaH papATha lajjAM guNaughajananI jnniimivaaryaamtyntshuddhhRdyaamnuvrtmaanaaH| tejasvinaH sukhamasUnapi saMtyajanti, satyasthitivyasanino na punaH pratijJAm // 1 // tato'sya sapAdalakSamaucitye'dApayat / punaH prasAdalalitayA dRzA''mbaDaM saMbhAvya tadaparairbalavadbhiH sAmantaiH samaM malli-10 18kArjunaM jetuM prAhiNot / tataH katibhiH prayANaiH punastAM nadImAsAdya pravAhabandhe viracite tenaiva pathA sainyamuttArya sAva-18 dhAnavRttyA sammukhamAyAtamallikArjunasainyena sahAsamasamarArambhe jAyamAne hastiskandhAdhirUDhaM vIravRttyA mallikArjunameva hai| rurodha / dvayozciraM khaDgAkhagi dRSTvA mAgadhaH papATha| abhimukhAgatamArgaNadhoraNidhvanitapallavitAmbaragahare / vitaraNe ca raNe ca samudyate, bhavati ko'pi paraM viralaH purH||1|| iti zrutvA varddhitotsAha AmbaDaH subhaTo dantidantamusalasopAnena kumbhasthalamadhiruhya mAdyaduddAmaraNarasaH prathamaM tvaM | prahara iSTaM vA devataM smara ityuccaran dhArAlakaravAlaprahArAt mallikArjunaM bhUpIThe loThayitvA sAmanteSu tannagaraluNTanavyApRteSu kezarikizora iva kariNaM taM lIlayaiva jaghAna / tanmastakaM suvarNena veSTayitvA tasmin deze zrIcaulukyacakrava-131 Jan Education Intematon For Private Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 39 // tinaH samantAdAjJAM dApayitvA trizatIM jAlAn prajvAlya zrIpattanamAjagAma / tataH sabhAniSaNNeSu dvAsaptatisAmanteSu tasya kozamArpayat // zAIM zRGgArakoTyAkhyAM paTaM mANikyanAmakam / pApakSayaGkaraM hAraM muktAzuktiM viSApahAm // 1 // mAn dvAtriMzataM kumbhAn 14 manubhArAn pramANataH / paNmUTakAMstu muktAnAM svarNakoTIzcaturdaza // 2 // viMzaM zataM ca pAtrANAM caturdantaM ca dantinam / zvetaM sedukanAmAnaM dattvA navyaM navagraham // 3 // ityAdyaparamapi tatsatkaM sarva samarpya tacchiraH kamalena svasvAminaH zrIkumArapAlanarezvarasya pAdau pUjayAmAsa / mahAvadAtaprINitena rAjJA zrIAmbaDAya 'rAjapitAmaha' iti birudaM dattam / koTidravyaM sauvarNakalazatrayaM caturviMzatijAtyaturaGgamAMzca / tena ca sauvarNakalazatrayaM vihAya svagRhAdaka sarve bhaTTebhyaH pradattam / atrAntare pizunapravezaH / yataH"akAraNAviSkRtavairadAruNAdasajjanAtkasya bhayaM na jAyate ? / viSaM mahA'heriva yasya durvacaH, suduHsahaM saMnihitaM sadA mukhe|| 1 // jammevi jaM na huaM, na hu hohI jaMva jammalakkhehiM / taM citra jaMpaMti tahA, pisuNA jaha saccasAricchaM // 2 // " tataH prabhAte kiMciddanena rAjJA sevAvasare samAyAtaH praNAmaparyante zrIAmbaDaH proktaH, tvaM mama dAnAdapyadhikamiyatkasmAitse? / yataH - 'sevakena svAmina Adhikyena dAnaM na deyam' iti sevAdharmaH / atrAvasare zrIAmbaDasya mAgadhaH papATha rAjasabhAyAm zayyA zailazilA gRhaM giriguhA vastraM tarUNAM tvacaH, sAraGgAH suhRdo nanu kSitibhRtAM vRttiH phalaiH komalaiH / yeSAM nairjharamambupAnamucitaM ratyaiva vidyAGganA, manye te paramezvarAH zirasi yairbaddho na sevAJjaliH // 1 // prabandhaH / // 39 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECENC __ mantriNA lakSamaucitye dattam / rAjJaH samadhikaH kopH| tato mantriNA proce, rAjan ! tvaM dvAdazagrAmasvAminastribhuvanapAlasya putraH, ahaM tvaSTAdazadezAdhipatyabhujastava putraH, tataH stokamidaM mama dAnam , iti zrutvA rAjA pramuditaH putrapadamadAt, dviguNaM ca prasAdamakarot / atrAntare rAjJo mAgadhaH papATha te gacchanti mahApadaM bhuvi parAbhUtiH samutpadyate, teSAM taiH samalaGkRtaM nijakulaM taireva labdhA kssitiH| teSAM dvAri nadanti vAjinivahAste bhUSitA nityazo, ye dRSTAH paramezvareNa bhavatA ruSTena tuSTena vA // 1 // rAjA sapAdalakSaM pAritoSikamadAt / tataH yaH kauberImAturuSkamaindrImAtridivApagAm / yAmyAmAvandhyamAsindhuM pazcimA yo hyasAdhayat // 1 // aSTAdazadezeSu rAjJa AjJA pravartitA zrIAmbaDena // atha zAkambharIpurvI rAjA'rNorAjaH zrIcaulukyabhaginIdevalladevIpalyA saha sArikrIDAM vitanvAno'ziroveSTazIrSatvAdgamAjarA narA muNDitA iti kRtvA hAsyarasena muNDitAn mArayeti jAyAM prAha / tataH sA kumArabhaginI svadezapakSapAtavazaMvadA he deva ! etaddhAsyaM muktvA'nyaddhAsyaM mayA samaM kArya iti svakAntaM prAha / so'pyevaM niSiddho'pi vAritavAma iva punaH punastadevaM vaco'vocat / tato ruSTA devalladevI / re jaGgaDa ! jAlma ! jihvAM saMbhAlya na vadasi ? / yataH "kkA'mI janA bhavaddezyAH, pInA kopInacIvarAH / vivekavikalAH krUragiro raudrAH pizAcavat // 1 // kva ca te gUrjarAH sphUrjadaGgAH zRGgArasaGgatAH / viviktA madhurAlApAH, bhUmiSThAstridazA iva // 2 // " CRACANCERNEDEOS C ESS For Private & Personel Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 40 // SCAM.CACANCARSA yadi bhAryAtvena matto na bibheSi tadA mAtuH zrIkumArAdrAjarAkSasAdapi re na bhayaM ityAdivadantIM kruddho'rNorAjaH4 pravandhaH / pAdaghAtena tAM jaghAna / yAhi magRhAt, kathaya svabhrAturbhikSAcarasya, iti ca nirbhartsanAvAkyaiH parAbhUtA sA manasvinI yadi te jihvAM duSTAmavaTamArgeNa nAkarSayAmi tadA rAjaputrI mAM mA maMsthA iti pratijJAya svaparivArasainyaiH saha pattane rAjAnaM svabandhumAzIrvAdavacanaistoSayitvA'NoMnRpasvarUpaM svapratijJAM ca kathitavatI / caulukyo'pi tAM bhaginI sAmavAkyarAzvAsya duSTarAjJaH svajihvAphalaM darzayitvA tava pratijJAM pUrayiSyAmIti toSitavAn / svagRhe sA dharmaparA sthApitA sabahumAnam / atha rAjA'rNorAjasthiticaryAdijijJAsuH kaJcana dhUrta mantriNaM zAkambharIpuryA prAhiNot / so'pi tatra gatvA kUTavaNigvRttyA rAjadvAre'TuM kRtvA rAjamukhyaparicArikAparicayaM cakAra / itazcAnAkastasyAM tatra gatAyAM zrIcaulukyanRpaM durdharaM vidan kSubhitaH kulakramAyAtaM vyAghrarAjaM dInAralakSatrayeNa saMtoSya bharaTakaveSadhAriNaM kaGkalohapracchannazastrayutaM zrIkumAraghAtAya preSIt / etacca pUrvopacAritArNorAjaparicArikayA mantriNe niveditaM mantriNA ca vijJaptA rAjJazca, yaduta sAvadhAnairbhAvyaM bharaTakavizvAso na kArya iti / tataH somadine karNameruprAsAde navInaM bharaTakaM pUrva matrijJApitaM ceSTayo-TU palakSya pUrvasaMketitamallaiyAghrarAjaM bandhayitvA pracchannakSurikA prakAzya rAjA prAha, re varAka ! jaGgaDa ! kena prahito'si ? sevakasya svAmiparavazyasya kRtyAkRtyavicAro nAsti, tvaM mA bhaiSIH, mukto'si, tameva haniSyAmIti satkRtya muktaH / tataH // 40 // sasainyaH svabhaginIpratijJApUraNAya sapAdalakSaM prati prsthitH| candrAvatIpuryA Asanne prApa / tatra vikramasiMhasAmanto nira- ntaraM pattane sevArtha yAtAyAtena bhRzaM dUnaH svamantryAdIn melayitvA prAha For Private & Personel Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ asau jaTAdharaH pUrva bhikSitvA nikhilAmilAm / kenApi daivayogena jjnye''smaakmdhiishvrH||1|| kvA'yaM bhikSAcaraH zazvat va vayaM rAjasUnavaH / viDambanaM tato'nena patyAsmAkaM na maNDanam // 2 // tato yadi yuSmAkaM vicAre sameti tadA'sau kimapi chalaM kRtvA ghAtyate iti vikramasiMhenokke matriNaH procuH, svAhAmin ? svAmidrohaH kulInAnAmanucita eva, iha paratra garhitatvAt / yataH"ye svAminaM guruM vA, mitraM vA vaJcayanti vizvastam / aparaM ca nAsti teSAM, nUnaM sukhamubhayaloke'pi // 1 // " tathA"yasmAdbhasmIbhavati mahimA dAvavaDheriva duryena zyAmaM bhavati ca kulaM kajaleneva vastram / yasyodakaH prathayati muneH zApavattApamanta-vairAtsnehAdapi na kRtibhistadvidheyaM vidheyam // 1 // " evaM niSiddho'pi svAtmavairI sa sAmantaH svasaudhamadhye kvA'pi guptaM vahniyatraM nirmApya zrIkumArapAladevasya candrAvatIparisare samAgatasya nimantraNAya gato vikramasiMhaH / rAjJaH pAdayolagitvA bhojanArthamatyAgrahaM kRtavAn / zrIcaulukyo'pi "mAraveSu na vizvasyam" iti nIti jAnan svaparivAraM bhojanArtha prahitavAn , svayaM na gataH / parijano'pi bhukteranantaraM rAjJaH saudharAmaNIyakaM vilokanAyetastato bhraman vahniyantramadhyahUyamAnatattadravyAdigandhaM jighran kaMcidbaddhaM dRSTvA pRSTavAn / tena ca vahviyatrasvarUpaM kathitam / gUrjaralokaH svabhAvato'pi caturaH, tatastacchadma sAmantasiMharacitaM rAjJe vijJaptavAn / rAjA'pi gUDhahRdayastadajJAtamiva darzayan sAmantasiMhaM sArddha nItvA zAkambharyAH samIpavaneSu svasainyaM nivezayA For Private in Education Intern al Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pravandhaH / // 41 // mAsa / padyamekaM dattvA dUtaH prahitaH / sa tatra gatvA kAvyamarpayat / vAcitaM tacca, yathA re re bheka ! galadviveka ! kaTukaM kiM rAraTIpyutkaTo, gatvA kvApi gabhIrakUpakuhare tvaM tiSTha nirjIvavat / so'yaM svamukhaprasRtvaraviSajvAlAkarAlo mahAn , jihvAlastava kAlavatkavalanAkAGkSI yadAjagmivAn // 1 // dUtavAkyaM tadAkarNya kAvyabhAvaM vibhAvya ca / avajJayA hasannarNorAjo vyAharati sma tam // 1 // re dUta ! saMgrAme'hiM prati bhekatvaM tArkSyatvaM vA jJAsyate tvatsvAmina ityuktvA pratikAvyaM dattvA dUtaM visRSTavAn / svayaM vAjilakSatrayeNa, paJcAzadgajaiH, lakSadazapadAtibhiH parivRtaH sNmukhmaayaatH| dUtena kAvyaM rAjJe'rpitam // re re sarpa ! vimuJca darpamasamaM kiM sphAraphutkArato, vizvaM bhISayase kvacitkuru bile sthAnaM ciraM nanditum / no cetprauDhagarutsphurattaramarudbhyAdhUtapRthvIdharastAkSyoM bhakSayituM sameti jhaTiti tvAmeSa vidveSavAn // 1 // __ artha paribhAvya cmtkRtH| athArNorAjaH, kathameSa durjayo jetavyaH ? iti vicintya pUrvameva tatrAgataM cArabhaTaM jayopAyaM pRSTavAn / tenApi vijJaptam, rAjan ! kelhaNAdyAH sAmantAH kumAre viraktAH santi kRpaNatvAkRtajJatvAdibhiH / tato| dravyaM dattvA parAvartyante te tato hAsyanti / tataH prAtarahaM devagajamAruhya siMhanAdena kumAragajaM trAsayiSyAmIti vicArya rAtrau sAmantaparAvarta dravyAdibhiH kRtvA prAtaH saMgrAme jAyamAne sAmantAnudAsInAn dRSTvA he zyAmala ! kimamI udA C sInAH? iti rAjA pRSTavAn / zyAmalo'pi zrIcaulukyarAja ! vairiNA suvarNapradAnAdinA parivartitA ete / artho hi |tribhuvanaparAvartanasamartha ityAha / tarhi tava kA ceSTA ? / zyAmalaH, deva ! ahaM kalahapazcAnanagajo devazcaite trayo'pina parA-1 // 41 // Jain Education Internal
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACACANCERCORRECRAT vartyante eva / tarhi saMmukhIne dRzyamAne ripau gaja preraya / atrAntare cAraNaH prAhakumArapAla ! mana ciMtakarI ciMtiraM kiMpi na hoi / jiNi tuha raja samopiuM ciMtakaresii soi // 1 // anyastuamhe thoDA riu ghaNA iya kAyara ciMtaMti / muddhi nihAluu gayaNayalu ke ujjou karaMti // 2 // dvayorlakSamaucityam / tayoH suzabdaM lAtvA raNabhUmau dvayozciraM yuddhe jAyamAne kazcit papATha dRSTastena zarAna kirannabhimukhaH kSatrakSaye bhArgavo, dRSTastena nizAcarezvaravadhavyagro rghugraamnniiH| dRSTastena jayadrathapramathanonnindraH subhadrApatiISTo yena raNAGgane srbhsshcaulukycuuddaamnniH||1|| tadanu cArabhaTaviracitasiMhanAdena kalahapaJcAnane nivartamAne rAjAha, kathamayaM pazuH pazcAdvalate punaH punaH / zyAmalena siMhanAdasvarUpe nirUpite tatkAlotpannabuddhiH svamuttarIyaM pATayitvA gajakarNI pidhAya raNabhuvi vidhudutkSiptakaraNaM dattvADa rNorAjagajaskandhamArUDhaH kariguDAM chittvA bhUmau pAtayitvA hRdi padaM dattvA re vAcATa ! smarasi vaco mama bhaginyAH ?, hApUrayAmi tasyAH pratijJAM, chinadmi te jihvAmityuvAca / tadA c| kezarikramaNAkrAntamRgavanmRtyusammukhaH / cAhumAnastamUce ca rakSa rakSa zaraNya! mAm // 1 // avasthayA tayA vAcA tayA ca sakRpo nRpaH / hRdayAtpAdamuttArya kathayAmAsa taM prati // 2 // kRpayA tvaM vimukto'si jIvan paramidaM tvayA / avaTau rasanAkRSTicihna dhArya svanIvRti // 3 // iyacciraM bhavaddeze zIrSAcchAdanamambaram / vAmadakSiNato jihvAyugAste'taH paraM For Private & Personel Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 42 // punH||4|| pazcAdapi sphurajihva tattkArya mnnideshtH| yathA bhagnIpratijJAyAH pUrtiH prakhyAyate kSitau // 5 // kulakam // tataH kASThapaJjare kSiptvA dinatraya svasainye sthApitaH / jayAtodyAni nirghoSitAni sarvatra / sAmantAzca lajjitAH kampi-1 tAzca / paraM zrIgUrjarAdhipo gambhIratvAnnopAlabhata tAn / AnAko'pi kRpayA punaH zAkambharIpatiH kRtH| utkhAtapratiropitavratAcAryoM hi shriikumaarpaalH| bheDatakaM saptavAraM bhagnam / pallIkoTTabhUmau ruSArdakamuptam / purA mAlavIyanRpairjaradeze prAsAdAH paatitaaH|paapbhiirunnaa zrIkumAreNa vAgbhaTamantrivacasA tilapIDanapASANayantrANi bhagnAni / zAkambharIzazcintitavAn___ yaducyate janAsyamarddhavairaM vRthaiva tat / idaM hi vairaM saMpUrNamante prANAntakAraNAt // 1 // atha hAsyena kiM kRcchre palyaivaitatkRtaM mama / manye'hamaGganA eva mUlaM vyasanabhUruhaH // 2 // laGkAsamIpe kurumaNDale ca samutkaTodyadbhaTakoTinAzAt / rAmAyaNaM bhAratamapyabhUdyattatra dhruvaM lolageva hetuH // 3 // tataH prazAntAtmA zrIcaulukyasevAmakRta satatam / atha zrIkumAro'pi kRtakRtyaH pazcAdAgacchan candrAvatI prApa // tatra vahnimayaM yantraM sajjayitvaiva pUrvavat / duSTo vikramasiMho'gAdgurjarAdhIzasaMnidhau // 1 // atyarthamarthanAttasya bhuttyartha pArthivaH punaH / taM krUraM jJAtavAn vijJA vidanti hi parAzayam // 2 // mallaistaM bandhayitvA drAg vahniyantravilokanAt / prakAzya tatkRtaM chadma ttsdmaa'jvaalynnRpH|| 3 // uttAryAGgAni sarvANi malairAstaraNojjhite / anasyAropya ca kruddhastaM cAraca patA shaacaalytttH||4|| sa tathA zakaTasthAsnuH paryaTan svapure pathi / khATkAraprasphuranmUrddhA nissImAmanvabhUTyathAm // 5 // mArge bhRzamAkrandatastasyAdhastAttRNAstRtiH kAritA / mahotsavapUrva pattanamAjagAma / tvatpratijJA pUritA iti kRtakRtyAM // 42 // Jain Educaton International For Private & Personel Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ | devaladevIM topayAmAsa / prahitA'pyabhimAnena preyodhAma jagAma na / tapyamAnA tapaH kintu sA tasthau bandhusannidhau // 1 // tataH sarvAvasare taM vikramasiMhamAkArya dvAsaptatisAmantasamakSaM hakkayitvA malaiH sajjIkRtya kArAgAre nikSiptavAn / tadrAjyAdhipaM tasya bhrAtRvyaM yazodhavalanAmAnaM kRtavAMzca / athaivaM niSkaNTakaM rAjyaM kurvan devatAvasare'neka sAmantamantrimahAmantri sArthavAhAdiparivRtaH zrIjayasiMhadevavRddhamantriNaH papraccha, yadahaM zrIsiddha nRpatehIMnaH samAno'dhiko vA ? mantribhirachalaprArthanApUrva siddhanRpateraSTanavatirguNAH, dvau doSau, svAminastu dvau guNau tatsaMkhyA eva doSAH, iti mantrivAkyAdanudopamaye Atmani virAgaM dadhAno yAvacchurikAyAM cakSuH kSipati tAvattadAzayavedibhistairevaM vyajJapi, zrIkumArapAlanarendra ! asmAbhirbahirvRttyA vicAryaivamuktaM, paraM tattvavRttyA tu deva evAdhikaH / rAjA, katham ? mantribhiruktam, siddhanRpateraSTanavatirguNAH saMgrAmA'subhaTatAstrIlampaTatAdoSAbhyAM tirohitAH / kArpaNyAdayo devadoSAstu samarazUratAparanArI sahodaratAguNAbhyAmapahRtAH, iti deva eva sarvaguNaziromaNiH sattvaparastrIvAndhavatAdiguNAdhAra iti mantrivacaH zravaNasaMtoSitAntarAtmA devatAvasaraM kRtavAn / athA'nyadA sarvAvasarasthite zrIcaulukyadeve kenApi viduSA paThitaH zloko bhUpamuddizya / yathA-- " parjanya iva bhUtAnAmAdhAraH pRthivIpatiH / vikale'pi hi parjanye, jIvyate na tu bhUpatau // 1 // " vAkyamidamAkarNya ' rAjJo megha upamyA' iti zrIkumAra bhUpenAbhihite sarvavyAkaraNeSu apaprayoge sarveSvapi sAmAjikeSu nyuJchanAni kurvANeSu mantrikapardI lajjayA'dhomukho jAtaH / rAjA taM tathA jJAtvA pRSTavAn / vijJaptaM tena, deva! 'upamyA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravandhaH / kumArapAla di zabdaH' zabdazAstraviruddhaH, tasmin prayukte zrIdevenAsmAkamadhomukhatvameva yuktam / 'varamarAjakaM bhuvanaM na tu mUryo rAjA' iti pratIpabhUpAlamaNDaleSvapakIrtiH prasarati / ato'sminnarthe 'upamAnaM, aupamyaM, upamA' ityAdyAH zabdAH zuddhAH, iti // 43 // tadvacanapreritena zabdavyutpattihetave paJcAzadvarSadezyena rAjJA zrIprabhupAdAn paryupAsya tatprasAditasiddhasArasvatamantrArAdhanasArasvatacUrNasevanAdibhiH suprasannazrIbhAratIprasAdAdattitrayakAvyapaJcakAdizAstrANi ekena varSeNAvagamya vicAracaturmukhavirudamarjitam / athA'nyadA sapAdalakSIyabhUpateH kazcitsAndhivigrahikaH zrIkumArapAlanRpateH sabhAyAmupeto rAjJA bhavasvAminaH kuzalamiti pRSTaH / sa ca mithyAbhimAnI vizvaM lAtIti vizvalaH, tasya ko vijayasandehaH / rAjJA preritena zrImatA kapardimantriNA 'zvalazvalla Azugatau' iti dhAtorviriva zvalatIti nazyatIti vishvlH| tadanantaraM pradhAnena tannAmadUSaNaM vijJaptaM iti / rAjA 'vigraharAjaH' iti paNDitamukhAnnAma babhAra / parasmin varSe sa eva pradhAnaH zrIkumAra-| pAlanRpateH puro 'vigraharAjaH' iti nAma vijJapayan mantriNA kapardinA vigro vigatanAsikaH, evaMvidhau harAjau rudranArAyaNau kRtau / tadanantaraM sa nRpaH kapardinA nAmakhaNDanabhIruH 'kavibAndhavaH' iti nAma babhAra // evaM sarasvatIlakSmIlIlAdulelitaH svayam / niSkaNTakAM bhuvaM kRtvA, rAjyaM prAjyaM karoti sH||1|| athAnyadA zrIcaulukyaH prAtarAsthAne puruSonnatahaimAsanasamAsInaH dvAsaptatisAmantaSaTtriMzadrAjakulAnekakavivyAsapurohitarAjagurumantripaurajanasevyamAnaH zve- tAtapatrobhayapAzvacAlyamAnacAmarazreNizobhamAnaH svasamIpasthahemAsanasthitazrIhemasUrIna pRssttvaan| he munirAja! sa ko'pi satkRtyaprakAro jagaccamatkArakArI prakAzyatAM, yena yudhiSThiravikramabhojAdivanmamApi nAma kalpAntasthAyi bhavet / yataH // 43 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ "iyatyetasmin vA niravadhicamatkRtyatizaye, varAho rAhurvA prabhavati camatkAraviSayaH / mahImeko magnAM yadayamavahaddhanta! salile, ziraHzeSaH zatrUnnigalati paraH saMtyajati ca // 1 // prarivartini saMsAre, mRtaH ko vA na jAyate / sa jAto yena jAtena, yAti vaMzaH samunnatim // 2 // " tadanu zrIsUrirAha, rAjan! caulukyakulapradIpa! jagati kalpAntasthAyinI kIrtibhyAmeva prakArAbhyAM syAt, nAsnyathA / tathAhi "jagadanRNatAM nItvA samyag dhanairatipuSkalai- vanaviditaM dharmasthAnaM vidhAya ca kiMcana / vizadavadanA AzAH kRtvA yazobhiranazvarai-likhati nijakAmAkhyA sAkSAddho vidhumaNDale // 1 // " .. iti nizamya rAjAha, bhagavan ! jagadanRNIkArabhAgyaM tAdRzadhanAdisAmagrIsAdhyaM zrIgurupAdaprAsAdAyattaM vartate, paraM kimapi dharmasthAnaM bhavadAdiSTaM kArayAmIti vicArAvasare somanAthIyA devapattanavAsino'rcakAH sametya rAjAnaM vyajijJapan / yathA-prAsAdaH somanAthasya jIrNakASThatvato'dhunA / patannastyadhikallolaiH khAtamUlastaTaduvat // 1 // bhavAt svoddhAravaddeva! taduddhAraH kriyeta cet / tadA koze vasetpuNyaM loke kIrtizca zAzvatI // 2 // taduktamurarIkRtya preSya paJcakulaM nijam / caityamAzmaM nRpastatra sUtradhArairamaNDayat // 3 // tadA ca caityazIghraniSpattaye zrIsUriM papraccha / sUrirapi | rAjapratibodhacikIrlabdhAvasaraH prAha, rAjan ! nirvighnazIghraniSpattaye kiMcinmahadvatamAdrIyate, vrataM ca brahmacaryarUpam / athedaM durdharaM tarhi mAMsaniSedhaH sarvapuNyamUlaM kriyate / yadAha en Education Interior For Private Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandha: // 44 // "na vinA jIvaghAtena, mAMsaM bhavati kutracit / jIvaghAtastu na zreyAMstasmAnmAMsaM parityajet // 1 // na bhakSayati yo mAMsaM, na hanyAnna ca ghAtayet / sa mitraM sarvabhUtAnAM, manuH svAyaMbhuvo'bravIt // 2 // " manusmRtau // __ varSe varSe'zvamedhena, yo yajeta zataM smaaH| mAMsAni ca na khAdeta, tayoH puNyaphalaM samam // 1 // " skandapurANe // bhoktA'numantA saMskartA, RyivikryihiNskaaH| upakartA ghAtayitA, hiNskshcaa'ssttdhaa'dhmH||1|| yaH svArtha mAMsapacanaM, kurute pApamohitaH / yAvanti pazuromANi, tAvatsa narakaM brajet // 2 // paraprANaistu ye prANAn, svAn puSNanti hi durdhiyaH / AkalpaM narakAn bhuktvA, te bhujyante'tra taiH punaH // 3 // jAtu mAMsaM na bhoktavyaM, prANaiH kaNThagatairapi / bhoktavyaM tarhi bhoktavyaM, svamAMsaM netarasya ca // 4 // va mAMsa va ziva bhaktiH, va madyaM kva zivArcanam ? / madyamAMsaratAnAM 8 hi, dUre tiSThati shngkrH|| 5 // skandapurANe // | dhanena krAyako hanti, upabhogena khAdakaH / ghAtako vadhavandhAbhyAmityepa trividho vdhH||1|| yathA mAMsaM tathA madyaM, vaikalyAdhugradUSaNam / jJAtvA te varjayet prAjJaH, preyaHzreyaHsamIhayA // 2 // tasmAtsvepsitasiddhyartha, madyaM mAMsaM ca varjaya / ityukto guruNA bhUpastadabhigrahamagrahIt // 3 // nRpo'sau vIrakoTIraH, svrnnkottiirnekshH| karmasthAyA'nizaM preSIt , svArabdhe ko hi nodyamI? // 4 // abdadvayana taccaityaniSpattyA''nandito nRpH| niyamaM taM parityaktuM, sUrIndramanuyuktavAn // 5 // sUrirAha-caitye niSpanne'pi niyamaH zivayAtrAyAM moktuM yuktH| evamaGgIkRte zrIsUriH svasthAnaM prApa / caulukyo'pi sabhAyAM sUriguNagrahaNamakArSIt / tannizamya purodhAH krudhA prajvalitaHprAha, rAjan ! eSa zaThavRttirdevacittavazI. // 44 // Jain Educatan International For Private Personal use only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ CASSACROSALMAN karaNAya tvadiSTaM vakti, paramAtmanAM dharme dviSTavannaiva rajyati, yadyevaM na tadeSo'pi somezaM namasyitumAkArito devena sahAyAtu, paramukto'pi naiSyatyeveti / yuktaM ca laghucetasAmetat / yataH| "sukumAramaho! laghIyasAM, hRdayaM tadgatamapriyaM yataH / sahasaiva samudgirantyamI, jarayantyeva hi tnmniissinnH||1||" ___ tataH prAtaH sabhAyAtAn sUrIn purodhovacaHparIkSArtha somezayAtrAyai prArthitavAn // tatkathaMcit parijJAya, durAtmatvaM purodhsH| caulukyamAhatIkartu, kathayAmAsa sUrirAT // 1 // bubhukSito'pi kiM rAjan !, bhojanAya nimantryate / mahAtmA'pi kimatyartha, yAtrArtha kvacidarthyate // 2 // idamevAsti me kRtyaM, yattIrthaparizIlanam / kSaNo'pi vyathate mAM tadvinA dyUtagatArthavat // 3 // evaM sUrivacasA'mAvAsyAvatAraM maSIliptamiva mukhaM cakAra purohitH|| bhUbhuga jagAda yadyevaM, tadgRhANa sukhAsanam / sUriNoce mamAnena, kiM kArya pAdacAriNaH ? // 4 // gRhastho'pi viviktAtmA, vinA yAnena gacchati / tIrthayAtrAM yatiH kintu, yaH shshvtpaadcaarkH||5|| ApRcchaya tadidAnIM tvAM, stokastokaprayANakRt / natvA zatrujayaM te'haM, saGgasye devpttne||6|| tataH pRSTvA mahInAtha, hemasUristadaiva sH|prtsthe tIrthayAtrArtha, santo hyvitthoktyH||7|| / zrIkumArapAlo'pi mahatA vistareNa yAtrAyai prasthitaH katipayairdinairdevapattanasamIpe samAjagAma / zrIhemasUryAgamamaihata ca vahIMva vAridasya / sarvatra parisare paJcayojanI vilokitAH paraM na dRSTAH sUrayaH kvApi / viprA vadanti sma, samudre patito hemsuuriH| rAjApi cintAmApannaH prAtaH somezanamazcikIH prauDhotsavaiH prasthito yAvatA tAvatA sUrayo'pyAgatya dharmA|ziSA rAjAnamatUtuSan / rAjA'pi, bhagavan ! kutaH saMpratyAgatA ityAha / sUrayo'pi, he zrIcaulukyakulamANikya ! zrIraiva Jain Education Intematonal For Private Personel Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravandhaH / kumArapAla tAcale pratikramya zrIneminAthaM praNamya bhavatpravezotsavaM vijJAyAyAtAH sma ityAhuH / vipramukheSvamAvAsyAvatAraH prasasAra // atiprItyA sahAdAya, tamAcArya mahIpatiH / somanAthaM namaskartu, mahena mahatA'calat // 1 // svakAritaM taM prAsAdaM // 45 // vilokyonmIlatpulako harSollAsapUritaH somezaM namazcakre / jainA jinaM vinA nAnyaM namantIti dvijavyudAhitaH prAha, yadi yuSmAkaM yuktaM syAttadA bhagavan ! vandyatAM zivaH / sUriH rAjan ! kimatra vAcyaM ? ityuktvA'do'vadat bhavabIjAGkarajananAH, rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA, haro jino vA namastasmai // 1 // yatra tatra | samaye yathA tathA, yo'si so'syabhidhayA yayA tayA / vItadoSakaluSaH sa cedbhavAneka eva bhagavan ! namo'stu te // 2 // trailokyaM sakalaM trikAlaviSayaM sAlokamAlokitaM, sAkSAyena yathA svayaM karatale rekhAtrayaM sAGgaliH / rAgadveSabhayAmayA ntakajarAlolatvalobhAdayo, nAlaM yatpadalaGghanAya sa mahAdevo mayA vandyate // 3 // yo vizva vedavedyaM jananajalanirbhaGginaH pAradRzvA, paurvAparyA'viruddhaM vacanamanupamaM niSkalaGkaM yadIyam / taM vande sAdhuvandyaM sakalaguNanidhiM dhvastadopadAdviSaM taM, buddhaM vA varddhamAnaM zatadalanilayaM kezavaM vA zivaM vA // 4 // __ ityAdistutibhiH paramArthataH zrIvItarAgastutimevAkArSuH zrIsUrayaH / rAjA'pi tayA stutyA paramAtmAnuyAyinyA bhRzaM | camatkRtaH pratiSThAsauvarNakalazadaNDadhvajAropaNasvarNarUpyamuktAphalapravAlAditulAkaraNagajaturagagoprabhRtimahAdAnapaJcopacAra-1 pUjAmahotsavadevadAyapradAnAdisakalakRtyAni vidhAya kRtatIrthopavAso devagarbhagRhe zrIsUrInAkArya provAca, he bhagavan ! devaH18 somezaH, maharSirbhavAn, tattvArthI ca mAdRzaH, ityasmiMstIrthe trikayogastriveNIsaMgama ivA'dya jaatH| mitho viruddhasiddhAnta ACCEMANDSAUGARCCAUSA // 45 // Jan Education Intemani For Private Personal use only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAdidarzanairdevagurutattvAni bhinnabhinnatayA procyante sma / tadadya pradveSaM muktvA prasadya samyag devAditattvaM prasAdIkuru, yathA tAnyekatAnatayA''rAdhya svAtmAnaM saMsArAbdhestArayAmIti / kiJca, gurau tvAdRzi labdhe'pi yadi tattvasya saMzayaH tadA sUryodaye vastvanavalokanam , cintAmaNiprAptau dAridyamityuktvA nRpe sthite sUrirapi kiMcidvicAryovAca, rAjan ! zAstrasaMvAdenAlaM, ahaM zivaM pratyakSayAmi tava purH|| dharma vA daivataM vA'pi, yadayaM vakti zaGkaraH / tadupAsti tvayA dhyeyA, mRSA na khalu devgiiH||1|| ahaM mantraM smarannasmi, tvayA ghanasArotkSepaH kAryaH / evaM kRtvA sthitau sUrinRpau devgRhaantH| arddharAtre liGgamadhyAjyotiH, tanmadhye mahezo gaGgAjaTAzazikalAdRtrayAdyupalakSitaH pratyakSIbabhUva // dhyAnaM muktvA'vada|tsUrinupa ! pazya puraH zivam / enaM prasAdya pRSTvA ca, samyak tattvaM vidAMkuru ||1||raajaa'pi zivadarzanAddhRSTo'STAGgaspRTibhUmistaM natvA prAJjaliH praSTavyaM praSTavAn // Izo'pyuvAca-tvaM dhanyastvaM vivekajJazcaulukyanRpa ! saMprati / yasyedRgUdharma jijJAsA, mumukSoriva valgati // 1 // prAyo nRpAH prAptamapi dharma na kurvate raajymdmttaaH| yataH| "nA''caranti sadAcAra, na zRNvanti hitaM vcH| na pazyanti puraH pUjyaM, kSIbA iva mhiidhvaaH||1||" he kumAra ! cettvaM bhuktimuktidaM dharmamicchasi tadA eSa eva sUriH sarvadevAvatAro'jihmabrahmacArI AvAlyAdapi cAritrI sakalasvaparasamayapAradRzvA brahmeva kSmAtale'dhunA jayati // nRpa ! tvametadAdiSTaM, tanvan sveSTamavApsyasi / ityAdizya tiro'dhatta, dhUrjaTiH svapnadRSTavat // 1 // vismero nRpaH sUrimUce, tvameva me'sIzvaro yasya mahezvaro'pi vshyH|| ataHprabhRti me devo, gurustAtaH savitryapi / sahodaro vayasyazca, tvamevaiko'si naaprH||1|| iha lokaH purAdAyi, mahyaM jIvi-18 Jain Education Interation For Private Personel Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 46 // tdaantH| zuddhadharmopadezena, paraloko'dya dIyatAm // 2 // sUrirAha-yadyevaM tarhi madyamAMsAdyabhakSyaniyamaM gRhANa / yato jIvadayA jIvitatvAddharmasya / mAMsabhakSiNaH kuto dayA ? nahi mAMsAdi jIvavadhamantareNeti / tato muditAzayaH puNyAhaM| manyamAno'bhakSyaniyamaM devagurusAkSikaM zivoparyudakaM vimucya jagrAha / krameNa samahotsavaM pattanamalaJcakAra / tadanu some-2 zavANI manasA smaran kadAcidasatiM gatvA kadAcitsadasyAkArya zrIsUrIstatpArthe zuddhadharmarasamapAt / yataH "vinA gurubhyo guNanIradhibhyo, jAnAti dharma na vickssnno'pi| AkarNadIrghojjvalalocano'pi, dIpaM vinA pazyati nAndhakAre // 1 // " athaivaM tatra yAtAyAte jAyamAne guruguNagrAmaM gRhNAne bhUpatau purodhA virodhAdityabhyadhAt, amIna namaskArAhAH, ajitendriyatvAt / katham ? iti rAjJA pRSTe prAha "vizvAmitraparAzaraprabhRtayo ye cAmbupatrAzina-ste'pi strImukhapaGkajaM sulalitaM dRSTvaiva mohaM gtaaH| ___ AhAraM saghRtaM payodadhiyutaM bhuJjanti ye mAnavA-steSAmindriyanigrahaH kathamaho! dambhaH samAlokyatAm // 1 // iti zrutvA sUribhirUce, na caivaMvidhamAhAramAhArayanti munayaH / teSAM tRtIyapauruSyAM gurvanujJayA'ntaprAntarUkSasvalpAhAritvAt , rAgAdyutpattI niSiddhatvAdAhArasya / yataH___"ahava na jimijja roge, mohudaye sayaNamAiuvasagge / pANidayA tavaheuM, aMte taNumoyaNatthaM c||1||" na caikAntenAjitendriyatvakAraNamAhAraH, kintu mohanIyakarmaNaH prakRtirapi tiivrtiivrtrmndmndtraadibhedaa| tathA ca // 46 // For Private Personel Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ "siMho balI dviradazUkaramAMsabhojI, saMvatsareNa ratimeti kilaikavAram / pArApataH kharazilAkaNabhojano'pi, kAmI bhavatyanudinaM vada ko'tra hetuH||1||" iti tanmukhamudrAkAriNi pratyuttare'bhihite pramudito nRpH| punaH kiyadineSu gateSu kenApi matsariNA'bhANi, rAjan ! ete jainAH pratyakSadevaM sUrya na manyante / tatra sUribhiruktam-adhAma dhAmadhAmaiva, vayameva hRdi sthitam / yasyAstavyasane prApte, tyajAmo bhojanodake // 1 // yasyA'ste satyApo'peyA eva, yataH skandapurANAntargatarudrapraNItakapAlamocanastotre____ tvayA sarvamidaM vyAptaM, dhyeyo'si jagatAM rave ! / tvayi cAstamite deva!, Apo rudhiramucyate // 1 // " tvatkaraireva saMspRSTA, Apo yAnti pavitratAm / " iti // yadi nIrasya rudhiratA rAtrau tatra bhojanaM kathaM kriyate ? zuddhikAriNo jalasyaivaMbhAvitvAditi prAmANyAdvayameva sUrya manyAmahe tattvataH / uktaM ca kenA'pi___ "payodapaTalaigchanne, nAznanti ravimaNDale / astaMgate tu bhuJjAnAH, aho ! bhAnoH susevkaaH||1||" he rAjan ! nAyaM sUryaH, kintu sUryavimAnaM maNDalAkAram / yastvetatpatiH sa sUryendraH zrIjinapatipadabhakta eveti jJeyaM tattvadRSTyA / kadAcit kenApyuktam , ete'vaiSNavAH, viSNumantareNa na muktiprAptiriti zrutvA'jJAtaparamArtho nRpaH zrIguruM pRSTavAn / gururapi, he rAjan ! satyamidaM, paraM vaiSNavA jainA maharSaya eva samyagaviSNubhaktikArakatvAt / yato gItAyAmarjunAgre viSNuvAkyam For Private & Personel Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pprvndhH| // 47 // "pRthivyAmapyahaM pArtha ! vAyAvagnau jaleSvaham / vanaspatigatazcAhaM, sarvabhUtagato'pyaham // 1 // yo mAM sarvagataM jJAtvA, na ca hiMsyetkadAcana / tasyAhaM na praNasyAmi, sa ca mAM na praNaMsyati // 2 // " tathA viSNupurANe tRtIyeM'ze saptamAdhyAye parAzaraH prAha "yajJAn yajan yajatyenaM, japatyenaM japannRpa ! | nastathA'nyAn hinastyenaM, sarvabhUto yato hriH||1|| paradAraparadravya-parahiMsAsu yo matim / na karoti pumAn bhUpa!, toSyate tena kezavaH // 2 // yathAtmani ca putre ca, sarvabhUteSu yastathA / hitakAmo haristena, sarvadA toSyate sukham // 3 // yasya rAgAdidoSeNa, na duSTaM nRpa ! mAnasam / vizuddhacetasA viSNustoSyate tena sarvadA // 4 // " tatraiva yamakiGkarasaMvAde yamaH"na calati nijavarNadharmato yaH, samamatirAtmasuhRdvipakSapakSe / na harati na ca hanti kiMciduccaiH, sthiramanasaM tamavehi viSNubhaktam // 1 // vimalamatiramatsaraH prazAntaH, shucicrito'khilsttvmitrbhuutH| priyahitavacano'stamAnamAyo, vasati sadA hRdi tasya vAsudevaH // 2 // sphaTikamaNirazilA'malaH kva, viSNurmanasi nRNAM kva ca mtsraadidossH| na hi tuhinamayUkhazmipuJja, bhavati hutAzanadIptijaH prtaapH||3||" // 47 // Jan Education Intemanona For Private Personal use only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiraNyakazipuM pitaraM prati prahAdaH prAha"urdhyAmastyudakeSu cAstyuDupatAvastyasti coSNadyutau, vahnau dikSu vidikSu vAyunabhasostiyazvatiryakSu ca / astyantarbahirasti satyatapasoHsAreSvasAreSu vA, sarvatrAsti sadAsti kiM bahugirA tvayyasti mayyasti c||thaa ityaadi| evaM tattvavRttyA sarvajIvarakSakA jainamunayo vaiSNavAH, na tu dvijAstadviparItAH / paramArthato viSNuH sa eva, yo janmamaraNAdivyatIto, nityazcidAnandamayo, jJAnAtmanA vyApnotIti viSNuH, iti nirukterjina eva viSNuH, tadbhaktAnAM muktireveti nishcyH| he caulukyarAja ! atrAyaM paramArthaH-jIvo bahirAtmA'ntarAtmaparamAtmabhedena tridhA / svazuddhAtmasaMvittisamutpannavAstavasukhapratipakSabhUtendriyAdisukhAsakto bahirAtmA / athavA heyopAdeyavicAraparasparasApekSanayavibhAgajJAnazraddhAnarahito bahirAtmA / etadviparIto'ntarAtmA / vimalakevalajJAnajJAtalokAlokasvarUpo jJAnAtmanA vyApakatvena viSNuH / parabrahmasaMjJanijazuddhAtmabhAvanAtmakatvena brahmA / anantajJAnAdiguNaizvaryayogata IzvaraH / kSAyikatvena zobhanajJAnavattvena sugtH| raagaadijetRtvaajinH| zivaM nirvANaM prAptaM yeneti zivaH / yataH| "zivaM paramakalyANaM, nirvANaM zAntamakSayam / prAptaM muktipadaM yena, sa zivaH prikiirtitH||1||" ____ evamanantanAmabhirvAcyaH paramAtmA vItarAga eva / laukikaiH sahasranAmamAtrAnuraktahRdayaiH paramArthavimukhairAkhyAyate *vaiSNavAnAM muktiriti hRdayam / yaduktam jina eva mahAdevaH, svayaMbhUH purussottmH| parAtmA sugato'lakSyo, bhUrbhuvaHsvastrayIzvaraH // 1 // traiguNyagocarAH saMjJA Jain Education Manal Ljainelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamArapAla prabandhaH / // 48 // buddhezAnAdiSu sthitAH / yA lokottarasattvotthA, sA sarvApi paraM jine // 2 // rohaNAnerivAdAya, jinendraatprmaatmnH| nAnAbhidhAni ratnAni, vidagdhairvyavahAribhiH // 3 // suvarNabhUSaNAnyAzu, kRtvA svasvamateSvatha / tattaddeveSvAhitAni, kAlAttannAmatAmaguH // 4 // yadvA-amRtAni yathA'bdasya, taDAgAdiSu paattH| tajjanmAni janAH prAhurnAmAnyevaM tthaahtH|| 1 // lokAgramadhirUDhasya, nilInAni harAdiSu / teSAM satkAni gIyante, lokaiH prAyo bhirmukhaiH||2|| kiJca tAnyeva nAmAni, viddhi yogIndravallabham / yAni lokottaraM sattvaM, khyApayanti pramANataH // 3 // api nAmasahasraNa, mUDho hRSTaH svadaivate / badareNApi hi bhavet, zRgAlasya maho mahAn // 4 // athA'nyadA sabhAyAM niSaNNe rAjani ko'pi matsarI prAha, rAjan ! ete jainA vedAnna manyante, ato vedavAhyA na namaskArAhAH / atra kim ? iti rAjJokta sUriH grAha, rAjan ! vedAH karmamArgapravartakAH, vayaM tu naiSkarmamArgayAyinaH, ataH kathaM vedaprAmANyam ? / yaduktamuttaramImAMsAyAm "vedA avedAH, lokA alokAH, yajJA ayajJAH" ityAdi // avidyA paThyate vede, karmamArgapitAmahaH / tatkathaM karmaNo mArga, tvaM tu mAmupadizyasi // 1 // ruciprajApatistotre putravAkyam / kiJcayadi vedeSu jIvadayA'sti tarhi sakalazAstrasaMvAdazuddhAM jIvadayAM kurvANAH kathaM vedabAhyAH 1 / yadAhuH "ahiMsA prathamo dharmaH, sarvazAstreSu vishrutH| yatra jIvadayA nAsti, tatsarvaM parivarjayet // 1 // // 48 // Jain Educaton Intemanona For Private & Personel Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educ zrUyatAM dharmasarvasvaM zrutvA caivA'vadhAryatAm / AtmanaH pratikUlAni pareSAM na samAcaret // 2 // sarve vedAna tatkuryuH sarve yajJAzca bhArata ! / sarve tIrthAbhiSekAzca yatkuryAtprANinAM dayA // 3 // dhruvaM prANivadho yajJe, nAsti yajJastvahiMsakaH / sarvasattveSvahiMsaiva, dayAyajJo yudhiSThira ! // 4 // " atha vedeSu dayA nAsti tarhi na pramANaM vedAH, nAstikadharmazAstravat / "jIvo yatra zivastatra na bhedaH zivajIvayoH / " "na hiMsyAtsarvabhUtAni" iti // na vedairnaiva dAnaizca na tapobhirna cAdhvaraiH / kathaMcitsadgatiM yAnti, puruSAH prANihiMsakAH // 1 // ityAdidharmazAstrANi jAnadbhiH paThadbhizca vedAH sarvajIva hiMsAmAtRpitRgomedhAdiyAgaprarUpakAH yaiH pramANIkriyante, tairnAstikazA* strANi kasmAnnirAkriyante ? // andhe tamasi majjAmaH, pazubhirye yajAmahe / hiMsA nAma bhaveddharmo na bhUto na bhaviSyati // 1 // tathA bhojarAjAgre sarasvatIdattazlokaH sarvadarzanasaMvAdena proktaH / yathA " zrotavyaH saugato dharmaH, kartavyaH punarArhataH / vaidiko vyavahartavyo, dhyAtavyaH paramaH zivaH // 1 // " ityAdi sUrivacAMsi zrutvA dvijAstUSNIM sthitAH / camatkRtazcitte zrIcaulukyaH / pravartitaM mano dayAyAm / atha bhagavan !yajJArthaM pazavaH sRSTAH, svayameva svayaM bhuvA / yajJo'sya bhUtyai sarvasya, tasmAdyajJe vadho'vadhaH // 1 // auSadhyaH pazavo vRkSAstiryaJcaH pakSiNastathA / yajJArthaM nidhanaM prAptAH prApnuvantyucchritaM punaH // 2 // ityAdivadanto dvijA vedoktahiMsAyA dharmasAdhanatvaM prAhuH, tatkatham ? sUriH, rAjan ! naitatsatyam / yataH skandapurA-Ne'STapaJcAzadadhyAye - inelibrary.org
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pravandhaH / M. // 49 // "agnISomIyamiti yA, pazvAlambhanakArikA / sA na pramANaM jJAtRRNAM, bhrAmakA sA satAmiha // 1 // vRkSAMzchitvA pazUna hattvA, kRtvA rudhirakardamam / dagdhvA vahnI tilAjyAdi, citraM svargo'bhilapyate // 2 // tathA zrIbhAgavatapurANe trayoviMzatyadhyAye zukaH-- ye viha vai dAmbhikA dambhayajJeSu pazUn vizasanti tAna muSmina loke vaizase narake patitAn nirayapatayo yAtayitvA / vizasanti, ityAdi // mImAMsAyAm - / "andhe tamasi majjAmaH, pazubhirye yajAmahe / hiMsA nAma bhaveddharmaH, na bhUto na bhaviSyati // 1 // " zrIbhAgavatapurANe ekAdazAdhyAye brAhmaNa uvAca"tathaiva rAjannurugAhamedha-vitAnavidyoruvijRmbhiteSu / na vedavAdeSu hi tattvavAdaH, prAyeNa zuddho'nucakAsti saadhuH||1||"kinyc-4 ___"yajJArtha pazavaH sRSTAH, yadIti vadati smRtiH| tanmAMsamaznataH smArtAH, vArayanti na kiM nRpAn ? // 1 // " yadi yajJArthaM pazavo brahmaNA sRSTAstahi vyAghrAdibhirdevAH kiM na tRpyante ? // ahiMsAsaMbhavo dharmaH, sa hiMsAtaH kathaM bhavet ? / na toyajAni padmAni, jAyante jaatvedsH||1|| tathA ca dharmasamuddeze"AtmavatsarvajIveSu, kuzalavRtticintanam / dharmasyAdhigamopAyaH, zaktitastyAgato'pyayam // 1 // " iti // . zrIbhojarAjAne dhanapAlavAkyam"nAhaM svargaphalopabhogatRSito nAbhyarthitastvaM mayA, santuSTastRNabhakSaNena satataM sAdho ! na yuktaM tava / // 49 // For Private Personal Use Only Jan Educatanimation
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarga yAnti yadi tvayA vinihitA yajJe dhruvaM prANino, yajJaM kiM na karoSi mAtRpitRbhiH putraistathA bAndhavaiH? // 1 // " ityAdi zrIhemasUrivAkyAmRtasiktahRdayaH zrIcaulukyo vedoktamArgasyA'pramANatvamamanyata / itthaM rAjasabhAyAM vividheSu vicAreSu jAyamAneSu rAjA zrIjinadharma satyatayA manyamAnaH sarvadarzanasamakSaM sarvasaMvAdena devagurudharmasvarUpaM papraccha / tatra sarve'pi darzanino yathAjJAtasvasvAgamAcAravicAraM devAdisvarUpaM prAhuH / tatra devatattve nATyATTahAsasaGgItarAgadveSaprasAdajagatsRSTisaMhArapAlanazastra strIparigrahAdisamagrasAMsArikajantujAtasAdhAraNaguNe nirUpyamANe rAjJA pRSTA hemAcAryA UcuH, zrIcaulukyarAja! zRNu // sarvajJo jitarAgAdidoSastrailokya pUjitaH / yathAsthitArthavAdI ca, devo'rhan paramezvaraH // 1 // sarvajJasyaiva devatvaM, nAparasya / yataH___ "yo vizva vedavedyaM jananajalanidherbhaGginaH pAradRzvA, paurvAparyA'viruddhaM vacanamanupamaM niSkalaGka yadIyam / taM vande sAdhuvandhaM sakalaguNanidhiM dhvastadoSadviSaM taM, buddhaM vA varddhamAnaM zatadalanilayaM kezavaM vA zivaM vA // 1 // " rAjan / sarvajJatvamapi sakaladoSarahitatvenaiva sAdhyam / doSAzcASTAdaza saamaanytH| tadyathA"annANa 1 koha 2 maya 3 mA-Na 4 loha 5 mAyA 6 raI a 7 araI a 8 / niddA 9 soa 10 aliyavaya-Na 11 coriA 12 macchara 13 bhayAI 14 // 1 // " pANivaha 15 pema 16 kIDA 17, pasaMgahAsA ya 18 jassa ii dosaa| aTTArasavipaNaThThA, namAmi devAhidevaM taM // 2 // " tathA"rAgo'bhISTeSu sarveSu, dveSo'niSTeSu vastuSu / krodhaH kRtAparAdheSu, mAnaH paraparAbhave // 1 // lobhaH padArthasaMprAptau, mAyA For Private & Personel Use Only w.jainelibrary.org
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 50 // ca paravaJcane / gate mRte tathA zoko, harSazcAgatajAtayoH // 2 // aratirviSayagrAme cAzubhe ca zubhe ratiH / caurAdibhyo bhayaM caiva, kutsA kutsitavastuSu // 3 // vedodayazca saMbhoge, vilIyeta muneryadA / antaHzuddhikaraM sAmyAmRtamujjRmbhate tadA // 4 // " * evaM sati - "muJcadhvaM pakSapAtaM bhavata guNavati snehalA mA svazAstreSvevAzvAsaM dadhIdhvaM vimRzata vizadIkRtya cetaH kSaNArddham / jJAtaM vastAvadAryAH zamadamasamatAsUnRtAdyAguNAlIkAGkSA kandarpadarpAnRtakalikapaTAnyeSa doSaprapaJcaH // 1 // amI guNAzca doSAzca, kaM sAmastyena bhejire / jinaM taditaraM vApi, svayameva vicintyatAm // 2 // pratyakSato na bhagavAn RSabho na viSNurAlokyate na ca haro na hiraNyagarbhaH / teSAM svarUpaguNamAgamasaMprabhAvAjjJAtvA vicArayata ko'tra parApavAdaH // 3 // " rAjan ! bahunoktena kim / ya eva sAMsArikabhAvaviparItavRttiH sa eva devo, nAnyaH / yaduktam "yadeva sarvasaMsArijanturUpavilakSaNam / parIkSyantAM kRtadhiyastadeva devalakSaNam // 1 // krodhalobhabhayAkrAntaM, jagadasmAdvilakSaNaH / na gocaro mRdudhiyAM, vItarAgaH kathaJcana // 2 // " zrI caulukyarAja ! evaM vidhe nirdoSe'pi zrIjinendradeve yatparapravAdA matsariNaH syuH, tatsvazAsanAnurAgeNa parazAsanAbhibhavAbhimAnasya vijRmbhitam / yadAha zrIsiddhasenadivAkaraH "hitayuktamanoratho'pi saMstvayi na prItimupaiti yatpumAn / atibhUmividAradAruNaM, tadidaM mAna kalervijRmbhitam // 1 // " // 50 // iti vItarAgaH sarvajJo devaH // dhyAtavyo'yamupAsyo'yamayaM zaraNamiSyatAm / asyaiva pratipattavyaM zAsanaM cetanAsti cet // 1 // ye strIzastrAkSasUtrAdirAgAdyaGkakalaGkitAH / nigrahAnugrahaparAste devAH syurna muktaye // 2 // prabandhaH /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ // iti devatattvam // tyaktadArAH sadAcArAH, muktabhogA jitendriyaaH| jAyante guravo loke, srvbhuutaa'bhyprdaaH||1|| snAnopabhoga-8 harahitaH, pUjAlaGkAravarjitaH / madyamAMsanivRttazca, guNavAn gururucyate // 2 // athavA dharmajJo dharmakartA ca, dharmamArgapravartakaH / sattvebhyo dharmazAstrArthadezako gururucyate // 1 // avadyamukte pathi yaHpravartate, pravartayatyanyajanaM ca niHspRhH| sa eva sevyaH svahitaiSiNA guruH, svayaM taraMstArayituM kSamaH param // 3 vidalayati kubodhaM bodhayatyAgamArtha, sugatikugatimAgauM puNyapApe vynkti| avagamayati kRtyAkRtyabhedaM guruyoM, bhavajalanidhipotastaM vinA nAsti kazcit // 3 // " "gRNAti tattvamiti guruH" na tu nAmamAtreNa kulakramAyAtaH kasyApi gururasti / sarveSAM prANinAmanAdikAlamekendriyAdicaturazItilakSajIvayoniSu bhramatAM yatra bhave yasya kasyApi prANino'jJAnAndhakArAvRtasya yastattvAtattvavyaktiM darzayati tasya sa eva guNagauravA) guruH, nApare svArthaniSThAH sagRhA guravaH / yaduktam "duSprajJAbalaluptavastunicayA vijJAnazUnyAzayAH, vidyante pratimandiraM nijanijasvArthaikaniSThA nraaH| AnandAmRtasindhusIkaracayanirvApya janmajvaraM, ye muktervadanenduvIkSaNaparAste santi kecidudhAH // 1 // vAGmAtrasArAH paramArthazUnyAH, na durlbhaashcitrkthaamnussyaaH| te durlabhAye jagato hitAya, dharme sthitA dharmamudAharanti // 2 // mugdhazca loko'pi hi yatra mArge,nivezitastatra ratiM kroti|dhuurtsy vAkyaiH parimohitAnAM, cittaM na keSAM bhramatIha loke ? // 3 // " For Private & Personel Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla kiMbahunA pravandhaH / "ajJAnatimirAndhAnAM, jJAnAJjanazalAkayA / cakSurunmIlitaM yena, tasmai zrIgurave nmH||1||" tathA"jIvo'yaM vimalasvabhAvasubhagaH sUryopalasparddhayA, dhatte snggvshaadnekvikRtiiluptaatmruupsthitiH| yadyAmoti raveriveha suguroH satpAdasevAzrayaM, tajjAtorjitatejasaiva kurute karmendhanaM bhasmasAt // 1 // " tathA "mahAvratadharA dhIrAH, bhaikSyamAtropajIvinaH / sAmAyikasthA dharmopadezakA guravo mtaaH||1||" evaM vidhA eva sevyA nApare / yathA"vadho dharmo jalaM tIrtha, gaunamasyA guruhI / agnirdevo dvikaH pAtraM, yeSAM taiH ko'stu sNstvH||1||" // iti gurutattvam // dhamma jaNovi maggai, maggaMtovi a na jANai visesaM / dhammo jiNehiM bhaNio, jattha dayA sabajIvesu // 1 // tinnisayA tesahA, dasaNabheyA parupparaviruddhA / na ya dUsaMti ahiMsaM, taM giNhaha jattha sA sayalA // 2 // dhammo dhammutti jagaMmi ghosae bahuvihehiM rUvehiM / so bhe parikkhiyavo, kaNagaMva tihiM parikkhAhiM // 3 // laTuMti suMdaraMti a, sabo ghosei appaNo paNiyaM / kaieNa ya pittavaM, suMdarasuparikkhiyaM kAuM // 4 // yathA caturbhiH kanaka parIkSyate, nirghrssnncchedntaaptaaddnaiH| tathaiva dharmo viduSA parIkSyate, zrutena zIlena tapodayAguNaiH // 5 // // iti dharmatattvam // // 51 // Jain Education in
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'itthaM samyagavijJAtazuddhadevAditattvo'pi zrIkumArapAlanRpaH kulakamAyAtatvAlokalajjAdinA mithyAtvaM moktuM na samIhate / yataH "kAmarAgasneharAgAvIpatkaranivAraNau / dRSTirAgastu pApIyAn , durucchedaH satAmapi // 1 // " athaikadA zrIhemAcAryA dRSTAntaprakaTanena kadAgrahaduSTatAmAhuH samyaggurUktamavagamya durantamohAnmithyAkadAgrahamihojjhati no pumAn yH| so'nantatApakalitaH kila lohabhAravAhIva hInapadayuga vipadAM padaM syAt // 1 // tadyathA kozalApuryA, catvAraH suhRdo'bhavan / samaduHkhasukhAH prAyaH, paraM nirdhnvRttyH||1|| anyonyaM mantrayitvA |te, dhanopArjanakAmyayA / dezAntare kvacit prApuH, suprApA'yomahAkare // 2 // varSAsu bahumUlyaM syAllohamanyatra nIvRti / iti nizcitya te tatra, lohaM lAtvA puro'calan // 3 // agrato gacchatAM teSAmAgAdrUpyAkaro mahAn / hRSTaH parasparaM procurgRhyate rUpyamatra bhoH!|| 4 // tatra te hi trayo loha, vikrIyAsArabhArakRt / dIpyadrUpyaM gRhItvA ca, caturtha mitramUcire // 5 // mitra! lohamidaM dUrAttyaja durjanasaGgavat / gRhANA'tanulAbhAya, tAraM sajanasaGgavat // 6 // so'pyAha yUyaM vyAmUDhAH, anavasthitacetasaH / yadayovyUDhamiyatIM, bhuvaM tattyajyate katham // 7 // zrutveti tadvacaste'gre, saMprAptAH kanakAkare / vikrIya tatra tadrUpyaM, suvarNa jgRhustryH|| 8 // kadAgrahagRhItastu, vAdito bahuyuktibhiH / caturtho nAmucalloha, tadro-12 hamiva durjnH|| 9 // krameNevaM gatAH sarve, bhAsvaraM ratnamAkaram / parasparaM vadanti sma, te tatra muditaashyaaH||10|| in Education Internal For Private Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 52 // gRhyantAM svecchayA ratnAnyatra muktvA ca kAJcanam / yato hyekamapi prAyo, ratnaM lAbhAya bhUyase // 11 // vikrIya kanakaM te'pi khAniM khanitumAgatAH / tatra rAjJo navAMzAH syurdazAMzaH syAtpunarnRNAm // 12 // evaM vyavasthayA khAniM khanitvA ratnapaJcakam / pratyekaM prApya te prAhurmuditA mitramAdarAt // 13 // idAnImapi ratnAni gRhANa tvaM suhRttama ! | vinaSTaM nAsti te kiMcinmuJca muJca kadAgraham // 14 // ityAdivAdito'pyeSa durAtmA prativakti ca / yUyaM bhoH ! militA dhUlezcalAcalavicetasaH // 15 // evaM navanavaM lAtvA, yuSmAbhistaralIkRtaH / Azrito dveSibhiH svAtmA, vAtAndolitatUlavat // 16 // tasyaitadvacanaM zrutvA, nirvicAraziromaNeH / mUDho'yamiti nizcitya, sthitAstUSNIM trayo'pi te // 17 // RddhyA ca kiM tayA yA hi, svadeze naiva bhujyate / dhyAtveti ratnAnyAdAya svasthAnaM prati te'calan // 18 // turIyo'pi garIyo'yaH poTTilaM kharavatsvayam / samutpATya samaM sarvaistaizcacAla jaDAzayaH // 19 // krameNa sarve saMprApuH, svasthAnaM kSemayogataH / trayANAM tu dhanai ratnodbhavairApUri mandiram // 20 // mahebhyakulakanyAste, pariNIya mahotsavaiH / devA iva sukholAsAllokapUjyAzca jajJire // 21 // anyastu svalpamUlyena, lohaM vikrIya taddrutam / uddhArakadhanaM dattvA lokebhyazchuTitaH param // 22 // gRhAdyabhAvAdekAkI, raGkavatsa paribhraman / aprAptabhojanaH khedameduraH samajAyata // 23 // RddhiM tadIyAM lIlAM ca, saMpazyaMzca pade pade / dhig mAM kadAgrahagrastamityAtmAnaM nininda saH // 24 // yAjyAparaH sa tairmitraiH, kRpayA dattabhojanaH / AjanmaduHkhitAM prApa, pazcAttApaparAyaNaH // 25 // itthaM lohasamaM vicAravikalo mithyAtvapakSa prabandhaH / // 52 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ graha, prANI no vijahAti yaH sa labhate duHkhAnyanekAnyaho ! / jJAtvaivaM nipuNaM vicArya hRdaye nissImasaukhyecchayA, sadralopamitaM sadA bhajata bhoH saddarzanaM sajjanAH ! // 26 // / ityevaMrUpadRSTAntaparamArthaM jJAtvA camatkRtAH zrIcaulukyaH sabhAsadazca / sarve pramuditAH saJjAtadRDhazrIjinadharmAnurAgA babhUvuH / kimasmAbhirataH paraM vidheyam ? iti taiH pRSTAH sUrayaH prAhuH, he rAjan ! prANitrANaprakArairjagadupakRtibhirbhaktibhiH zrIjinAnAM satkArairdhArmikANAM svjnjnmnHpriinnnairdaanmaanaiH| jIrNoddhArairyatibhyo vitaraNavidhinA zAsanodyotanaizca, prAyaH puNyaikabhAjAM bhajati saphalatAM zrIriyaM punnylbhyaa||1|| iti gurUpadezaM nizamya rAjA prAha, bhagavan !nidrA mohamayI jagAma vilayaM sadRSTirunmIlitA, naSTA duSTakapAyakauzikagaNA mAyA yayau yaaminii| pUrvAdripratime vivekihRdaye sajjJAnasUryodayAtkalyANAmbujakoTayo vikasitA jAtaM prabhAtaM ca me // 1 // ataH paraJcaalaM kalaGkAkulitaiH kudaivatairalaM ca tairme kuguruprlmbhnaiH| alaM kudhamairapi jIvahiMsakairalaM kutrkaakulkaahlaagmaiH||2|| sUrayo'pi, he zrIkumArabhUmIndra ! na yuktA lokaheriH, sahasrAkSANAM vivekinAM vicAravAcaspatInAm // yataH kulakrameNa kurvanti, mUDhA dharma kubuddhyH| vipazcito vinizcitya, svacitte ca parIkSayA // 1 // haTho haThe yadvadabhiplutaH syAnnaunAMvivaddhA ca yathA smudre| tathA parapratyayamAtradakSo, lokaH pramAdAmbhasi bamnamIti // 2 // yAvatparapratyayamA n Education Intematon For Private Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravandhaH / kamArapAla buddhirvivartate tAvadapAyamadhye / manaH svamartheSu vighaTTanIyaM, na hyAptavAdA nabhasaH patanti // 3 // Agamena ca yuktyA ca, yo'rthaH samadhigamyate / parIkSya hemavadAhyaH, pakSapAtagraheNa kim // 4 // zrotavye ca kRtau kaNoM, vAga buddhizca vicaa||53 // raNe / yaH zrutaM na vicArata, sa kArya vindate katham ? // 5 // netranirIkSya vipakaNTakasarpakITAn , samyak pathA brajati hatAn parihatya sarvAn / kujJAnakuzrutikudRSTikumArgadoSAn , samyag vicArayata ko'tra parApavAdaH ? // 6 // ityAdi mAhuH // tadanu zrIcaulukyaH sarvadarzanarAjagurupurodhaHprabhRtidvijasamakSaM sauvarNI zrIzAntipratimAM kArayitvA devatAgRhe sthApitavAn , pUjAparazcAbhUt / paramIzvarAdayo'pi kulakramAyAtatvena zuddhadevatvena jinendro'pi ca satataM pUjyate sma rAjJA / / tataH somezvarIM vANI, smaran saMjAtapratyayaH / sUripadAmbujaM bhaktyA, bhajati sma sa haMsavat // 1 // kadAcidvadisatiM gatvA, sadasyAkArya karhicit / zuddhadharmarahasyAni, zRNoti sma nirantaram // 2 // zanaiH zanairmithyAtvaparAGmukho dvijavarge nirAdaro navazrAvakatvaM dadhau / tadanu purodhorAjagurvAdivipraiH zrIhemAcAryamahimAnamasahiSNubhirdevabodhirAcAryaH samAkAryata / atha ko'yaM devabodhiH ? kathamAgataH ? kiM kRtaM tena ? ityucyate| bhRgukSetranivAsI devabodhiH saMnyAsI kvA'pi parvaNi gaGgAyAM snAnArthaM gtH| tatra purA'pi svarNasiddhisiddhasArasvatamantro lokebhyaH svAyurantaM jJAtvA suvarNa dadAno dIpakAcAryaH samAgato'sti / taM vinayena samyak saMtoSya sArasvatamantraM jgraah| tataH pazcAdAgatya narmadAjale AkaNThaM sthitvA mantraM jajApa SaDlakSamitaM, tathA'pi bhAratI nAgAt / ruSTo'kSamAlAM nabhasyakSaipsIt / sA ca mantramAhAtmyAnnirAlambA vyomni sthitA / tAM tathA dRSTvA vismito devabodhiH kiMcidyAvaJcintayati CLAOCRACANCERMER Join Education For Private Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAvadvyomavANI prAha, kiM dhyAyasi mahAmate ! pazcAdvilokayeti / tataH pRSThe SaTU zyAmavaRcIvarA bIbhatsAH strIdRSTavAn / AkAzavANyA proce, he devabodhe ! bhavatA bhavAntare kRtAH paDimA jIvahatyA ekaikalakSajApena tavAtmanaH pRthagbhUtAH / etAsu satsu sapratyayo'pi mantraH kiM kuryAt ? ataH paraM mayA stambhitAmakSamAlAmAdAya lakSamekaM mantrasya japataH zAradA pratyakSA bhAvinI iti vyomavAcotsAhitastathA kRtavAn / bhAratI mantrAkRSTA zIghramevAgatA stutA daNDakastotreNa / "e| |jaya ai jaya" ityAdinA'STabhirevAkSarairvaraM vRNu ityAdizantI "bhuktimuktisarasvatI" ityaSTavaNaistoSitA yathepsitavaraM dadau / / 8 / tadanu devabodhiH pratyakSabhAratIko mahendrajAlAdividyAcUDAmaNimantrAdizAstrairatItAnAgatAdijJAtA, susAdhitapUrakare cakakumbhakavAyusaMcAracaturaH, iDApiGgalAsuSamnAgAndhArIhastinIprabhRtidazamahAnADivAtasantatasaJcAraNacaNaH, caturazItyA-12 hasanakaraNapravaNaH, kAyagataSaTracakraSoDazA''dhArapaJcavyomatrizUnyatrilakSAdivettA, AmatantusUtrabaddhakamalanAlayuktakadalI-18 patrasukhAsanAdhirohI, advijamAtaGgaprArthakagRheSu yathAharUpakaraNena bhojana vidhAtA, zrIjinadharmAnuraktaM nRpaM jJAtvA sarvadvijairAkAritaH zrIpattanaparisare samAyAtaH / indrajAracUDAmaNyAdikalAbhiH samagrarAjalokanAgarAn raJjayan sadA sarveSAM / sevyo'bhUt / yataH "niSkalo'pi vratI mAnyaH, kalAvAMstu vizeSataH / svabhAvataH priya hema, kiM vAcyaM ratnarocitam ? // 1 // guNAH kurvanti dUtatvaM, dUre'pi vasatAM satAm / ketakIgandhamAghrAtuM, svayamAyAnti ssttpdaaH||2||" zrIcaulukyanRpena sAmantalokebhyo jJAtadevabodhyAgamakalAkauzalena manasi camatkRtena draSTamutsukena mahatA mhenaakaaritH|| an For Private & Personel Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla // 54 // MACROSONAKARMA nalinInAlasaddaNDaM, rambhApatramayAsanam / AmatantubhirAbaddhaM, vASpacchedyairivANubhiH // 1 // zizUnAmaSTavarSANAM, skandhanyastaM sukhAsanam / Aruhya parSadaM rAjJo, devabodhiH samAsadat // 2 // yugmam // rAjJA'pyabhyutthAnAdi kRtvA kvA'yaM picaNDalaH ? vedaM kadalIpatrAsanAdi ? iti vismitena namaskRtaH suvarNAsane nivezitazca / so'pi-zaGkaraH zaGkaro brahmA, brahmAnandapradAyakaH / tubhyaM bhUyAdramAsvAmI, ramAsvAmitvado nRp!||1|| ityAzIrvAdaM dattvA''sanamalaGkRtavAn / tadanu tattaducitAdbhutakalAvijJAnA'pUrvapravandhAdivArtAdibhirvismerito rAjA parivArazca / yAmamAtradine rAjA snAtvA zucicIvarAnekAbharaNabhrAjiSNu saptatisAmantazrIudayanavAgbhaTAdimantriparivRto devatAgAraM devatAvasarakaraNAya praaptH| devabodhirapi vayamapyadya rAjJo devapUjAvidhiM vilokayiSyAma ityAdivAdI rAjJA''kAritastatrAgAt / zrIcaulukyo'pi kAJcanapaTTe zaGkarAdidevAn pUrvajakAritAn svakAritazrIzAntisauvarNapratimAM |ca nivezya gandhodakAdinIraiH snAtraM kRtvA paJcopacArASTopacArAdipUjAM nizcalamanAH karoti sma / tadavasare jainapratimAM dRSTvA devabodhiravAdIt , rAjan ! ayuktaM tavaitatpUjanAdi / yataHkA "avedasmRtimUlatvAjinadharmo na sattamaH / ata eva na tattvajJaiH, sUribhiH so'yamiSyate // 1 // " na yuktaM maryAdAmerUNAM svAGgIkRtanirvAhakSamabhujazAlinAM nyAyamudrAtikramarUpaM svakulAcArapariharaNam / yataH "nollaGghanIyAH kuldeshdhrmaaH|" tathA"nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmI samAvizatu gacchatu vA yatheccham / In54 // For Private Personal use only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 10 adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA, nyAyyAtpathaH pravicalanti padaM na dhIrAH // 1 // " tadanu rAjovAca, he devabodhe ! zrauto dharmo mahAnapi hiMsAkaluSitatvenA'sarvajJapraNItatvena ca mama manasi na prati bhAti / jainastu sarvajIvadayAsaMvAda sundaratvena bhRzaM svadate / punardevabodhiH, zrIkumArabhUpa ! yadi na pratyepi tadA mahezvarAdidevAn svapUrvajAMzca pratyakSamUrtimato'trAgatAn svamukhena pRccha, iti nigadya mantrazaktyA tAnAkRSTavAn / tataH - brahmaviSNuharAn mUlarAjAdIn pUrvajAnapi / dRSTvA puraH sphuradrUpAn, rAjA''zcaryamayo'namat // 1 // tataste trayo'pi devA vedodgAreNa sudhAmiva kiranto hastamudasya rAjAnaM prAhuH vidAMkuru narendrA'smAn brahmaviSNumahezvarAn / trayANAM jagatAM sRSTisthitisaMhArakArakAn // 1 // vayameva svabhaktebhyaH kRtakarmAnumAnataH / bhavaM zivaM ca saMcintya dadmahe chadmavarjitAH // 2 // tasmAdbhAnti muktvA devatvenAsmAn zrautaM dharmaM ca muktaye samAcara / asmatpratikRtirevAyaM devavodhiryatIzvaro gurutvena mAnyaH, ityuktvA tirohitA devatrayI / mUlarAjAdayo'pi pUrvajAH sapta, vatsa ! ayaM zrauto mArgaH pUrvajakSuNNo na tyAjyo, manAgapIti kathayitvA yathAsthAnaM jagmuH // tatasteSu prayAteSu, bhUpo mano'dbhutAmbudhau / somezoktaM taduktaM ca, smaran jaDaivA'jani // 1 // tadanu devavodhiM sabhAM ca visRjya rAjA bubhuje / vAgbhaTamantriNA tatkAlameva sarvaM sUriNe niveditam / sUrayospi, he mantrin ! cintA na kAryeti procya prAtarAdau vyAkhyAne samAneyo rAjA tvayetyAhuH / atha rAjA'pi saMzayAssndolitacetAH sAyaM sarvAvasare samAyAtasya vAgbhaTamantriNo'gre rAjJA proktam, devabodheH sadRzaH ko'pi kalAzAlI gururna
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ prbndhH| kumArapAla dRzyate saMprati, paraM zrIhemAcArye nijagurau kalAkauzalamIdRzaM saMbhAvyate na vA? iti papraccha / mantryapi 'nijagurauM' ityu- kyA hRdi hRSTo'bhASiSTa, rAjan ! prAtaH zAlAyAM gatvA devabodhisarvalokasamakSaM pRcchayante zrIguravaH, ityuktvA rAjoktaM zrIsUraye nivedya svAzrayaM bheje / atha prAtaH zrIsUribhittito dUre saptagabdikamAsanamadhyAsya sthitH| ahamahamikayA zrIcaulukyadvAsaptatisAmantarAjagurupurodhodevabodhirAjavArgavyavahAriSu sabhyeSu militeSu paJcApi mArutAnadhyAtmavidyAvazIkRta nADInirodhapavanasthiratAbhyAsazaktyA nirudhya kiMcidAsanAducchusya vyAkhyAtumArebhe / yathA tyAjyA hiMsA narakapadavI nAnRtaM bhASaNIyaM, steyaM heyaM surataviratiH sarvasaGgAnivRttiH / jaino dharmo yadi na rucitaH pApapaGkAvRtebhyaH, sarpirduSTaM kimidamiyatA yatpramehI na bhute // 1 // lakSmInivivekasaGgamamayI zraddhAmayaM mAnasaM, dharmaH zIladayAmayaH sucaritazreNImayaM jIvitam / buddhiH zAstramayI sudhArasamayaM vAgvaibhavojjRmbhitaM, vyApArazca parArthanirmitimayaH puNyaiH paraM prApyate // 2 // ityAdidezanAM sarvasAdhAraNAM rAjAdisabhyAnandadAyinI kurvataH zrIsUreH kazcitpUrvasaGketitaH ziSyo'dharAsanamAkRSat / AkRSTe'pyAsane nirAdhAra eva tiSThan sUrirAjo'skhalitavacanairvyAkhyAM kurvan rAjAdibhirevaM tarkitaH kiM siddhaH ? kimayaM buddhaH ?, kiM virazciH1 kimIzvaraH ? / anyathA kathametAdRk, zaktirasya vyavasyati // 1 // WI devabodharapi rambhAsanamAdhAra AsIt , maunena kAyavAyavaH sujayAH syuH, paraM vyAkhyAM kurvato'sya sthitiratikAtuka kAriNIti lokA aho ! mahadAzcarya na dRSTapUrviNo vayaM kA'pi, lokottarasthitirasau guruzcetyAdivadantazca paramAnandapU. SEARCAMER 55 // For Private Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - ritA Asan / sUriH praharaM sArddha dezanAM vyadhAt / athA''sanaM sUrInadhyAsya rAjAha tirohitA sarvakalAH kalAvatAM, kalAvilAsaistava sUrizekhara ! / tejasvinAM kiM prasaranti dIptayaH?, samantato bhAsvati bhAsvati sphuTam // 1 // sUrayo'pi mama devatAvasaraM pazya rAjan ! ityudIrya zrIcaulukyamapavarakAntarninyuH / tatra purA'pi kAJcanasiMhAsaneSu niviSTAn caturmukhAn aSTamahAprAtihAryAdivirAjitAn zrInAbheyAdyAn caturvizatijinendrAn catuHSaSTisurezvarazreNIsaMvAhyamAnapAdapadmAn culukyAdIn nijAnekaviMzatipUrvajAMzca nAnAralAbharaNabhAsvarAn vizvAtizAyidehadyutidyotitadigmukhAn zrIjinAgre yojitapANIn stutiparAMzca dRSTavAn zrIkumArapAlabhUpAlaH / tatra tathA-1 bhUtAnAM teSAM darzanAtpramodavismayAdvaitakSIranIradhau magna iva kSaNaM samajani bhUjAniH // tatazcaulukyamAdAya, hemasUriH sagau-1 ravam / namaskRtya jinAdhIzAn , teSAmagre niSedivAn ||1||shriijinaa rAjAnaM procuH____ ekastvameva bhUmIndra !, vivekcchekmaansH| yo muktavAnimaM dharma, vadhakAluSyadUSitam ||1||dhrmH sarvadayAmUlaH, eva prAmANyamaznute / tasmAddhAnti parihatya, dayAdharme sthirIbhava // 2 // ayaM guruH sarvadaivatAvatAraH, etaduktaM devAditattvaM samArAdhaya / pUrvajA api prAhuH, vayamadya tvayaiva putriNaH saMjAtAH, yastvaM kApathavarjanena jinadharmapathaM bheje / ataH paramjino devo guruH sAdhurdharmaH srvdyaamyH| etattattvaM parijJAya, gRhItvA ca samAcara // 1 // ityAdi nigadya-gateSu teSu sarveSu, dolAyitamanaHsthitiH / gurUn papraccha rAjendraH, zuddhatattvajighRkSayA // 2 // atrAntare sUriH, rAjan ! indrajAla-18 NAAMKARACHAR Jain Education Intemanona For Private Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pravandhaH / AKADCHCRACKECHOCKCX kalAvalgitamevaitat, na kazcit paramArthaH / devabodheH pArthe ekaivaiSA, mama tu sapta santi, tacchatyA svamavadAvAbhyAM darzitametat / yadi na pratyepi tadA vada vizvamapi samagraM darzayAmi // paraM na kiMcidevaitatkUTanATakapATavAt / satyaM tadeva yaddevaH, somezastvAM tadAdizat // 1 // ___ atrAntare'vasarapAThakaH___"AdhAro yastrilokyA jaladhijaladharArkendavo yanniyojyAH, bhujyante yatprasAdAdasurasuranarAdhIzvaraiH sNpdstaaH| ___AdezyA yasya cintAmaNisurasurabhIkalpavRkSAdayaste, zrImAn jainendradharmaH kizalayatu sa vaH zAzvatI moksslkssmiim||" rAjA sapAdalakSaM pAritoSikamadAt yathaucityamapare'pi pArSadyAH / tadanu rAjA saJjAtadharmadRDhAnurAgaH svaM saudhamalaJcakAra / devabodhirapi jJAtazrIhemAcAryakalAprAgalbhyamahimAtizayo bAhyavRttyA sUriguNagrahaNaM kurvan sarvatra milati / kadAcicchAlAyAmAyAti |raajgurvaadiprerito nRpaM vipralambhayati / rAjA'pi prakAzAndhakArAntarAlasthita iva sUridevabodhibhyAM kRtaH kiyantaM kAlam / athaikadA guruM rAjA jajalpa // prabho ! mithyAtvadhattUrAsvAdabhrAntatayA mayA / leSTurTameva buddha prAgatattvamapi tattvavat // 1 // adhunA tu zrIguruvANIzarkarAsvAdena gatabhramo niHzeSa dhAditattvaM yathAsthitaM jJAtavAn , tatprasAdaM kRtvA jitakalpadrucintAmaNikAmakumbhAdivaibhavaM samyaktvamUlaM zrAvakadharma mayi nivezaya / sUrayo jinadharmaditsayA sanmuhUrta vilokya rAjJe jnyaapitvntH| rAjJA'pi sarvasAkSitvaM zrIdharmapratipattezcikIrSatA'paralokadharmasthirIkaraNArtha jinazAsanamahonnatividhitsunA''kAryante sma nirmalajJAnAdiguNabhUrayaH zrIsUrayaHsarvanagarAdisthAH tIrthakRnnamaskaraNIyatvAdijAgranma // 56 // Jan Education m ana For Private Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ himaughAzrIsaGghAzca / sajjIkAryante sma zrIsaGghasatkArAya ratnasuvarNapaTTakUlAdIni karpUrapUrapUrita sugandhagandhasthAlAni vizAlAni / dApyante sma sarvatrAmAripaTahAH / sicyante sma gandhodakaiH sakalanagaramArgAH / vAdyante sma vividhAtodyaniHsvAnAni sarvatra / evaM ca saMprApte sahane zrIcaulukyabhUvAsavaH kanakapatravAsaH paridhAna mukuTapApakSayaGkara hAracandrAdityAbhidhakuNDalAdyalaGkArasamalaGkRto dvAsaptatisAmantAdisamagranAgarAdiparivRtaH svapaTTagajendrAduttIrya zAlAdvAramAyAtaH, zrImadudayanamavyAdizrIsaMghena muktApravAlAdisthAlavarddhApitaH / dharmasthairyApAdanAya 'itaH samAgamyatAM ' ityAdibahumAnavacanaiH zrIgurubhirdattabahumAnaH pUrvamaNDitadvAsaptati jinarala suvarNAdipratimAbhirAmanandau dattapradakSiNAtrayaH zrIjinavandanapUjanAdisakalazuddhavi. dhipUrvakaM vizvaizvaryamiva samyaktvamUlaM dvAdazavidhaM zrAddhadharma zrIhemAcAryavizrANitaM jagrAha / tadA - dharmalakSmIM puraskRtya, vadhUM vara ivArucat / bhrAmyan samavasaraNaM, pAvakaM parito nRpaH // 1 // caulukye sAdhunikSiptaiH kSodaiH zrIkhaNDajaistataH / akAle'pi tadA lebhe, krIDA vAsantikI janaiH // 2 // zrIsaGkenApyakSatAH kSiptA nRpaM prati / sUrayo'pi pratipannadharmasthirIkaraNAya zikSAmevaM daduH / yathA "kozAdvizvapatervikRSya guruNA prANAvanAdivatasphUrjanmauktikadAmavistRtaguNaM samyaktvasannAyakam / tubhyaM dattamidaM mahIdhava ! vahan hRdyanvahaM jIvavat tvaM saubhAgyabhareNa muktiyukterbhAvI priyaMbhAvukaH // 1 // " api ca "yaddevairapi durlabhaM ca ghaTate yenoccayaH zreyasAM yanmUlaM jinazAsane sukRtinAM yajjIvitaM zAzvata /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 57 // Jain Education tatsamyaktvamavApya pUrvapuruSazrIkAmadevAdivaddIrghAyuH suramAnanIyamahimA zrAddho maharddhirbhava // 2 // " ityAdi // evaM mahotsave pravarttamAne zrIsaGgho harSaprakarSAt, 'dharmAtmA rAjarSizca' ayaM zrIcaulukya iti nAmadvayaM dattavAn / rAjA'pi labdhavizvAdbhutanAmadvayaH zrIsaGghAn ratnasuvarNAbharaNapaTTakUlAdibhiH pUjayAmAsa / samagracaityeSu mahAntamaSTAhikAmahaM kAritavAMzca // vivekinAM puNyavatAM dhuri sthitaH, zrIgUrjarAdhIzvara eSa sattamaH / durantamithyAtvamalaM nirasya yaH, sunirmalAtmA'jani vizvavatsalaH // 1 // ityAdi nRpastutitatparA mahAjanAstadA maGgalopacArAn kurvanti sma sarvatra / jAtazca mithyA vighUkakuleSvamAvAsyAvatAraH, samyagdRSTikulakamaleSu satatasUryodayazca / kiM bahunA - "bhAgyairjAgaritaM satAmavirataM puNyazriyA garjitaM, pApaiH saMkucitaM munIzvaraguNairujjRmbhitaM sarvataH / zrIsaGghAnaghamAna sairvihasitaM caulukyabhUmIvibho, samyaktvaM samupeyuSi tribhuvane jAtaH prabhAtodayaH // 1 // " tasmin prastAve kazcit kaviH "santyanye kavitAvitAnarasikAste bhUrayaH sUrayaH, kSmApastu pratibodhyate yadi paraM zrIhemasUregiMrA / unmIlanti mahAmahAMsyapi pare lakSANi RkSANi vai, no rAkA zazinA vinA bata ! bhavatyujjAgaraH sAgaraH // 1 // " etadaucityadAne lakSam / tadanu zrIkumAro mahezvarAdipratimAH pUrvajakAritAH sarvarAjanyasamakSaM brAhmaNebhyo dattvA catuviMzatizrIjinapratimAH sauvarNIH svasadane hRdaye ca sthApayAmAsa zrIhemasUripAdukAzca // sa tAstrikAlamabhyarcya, karpUra pravandhaH / // 57 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ gayaNAotaraNI, ikucita / dayAM vinA kusumAdibhiH / jajJe vijJezvaraH samyak, sukRtaamodmedurH||1|| evaM zrIjinarAjapUjAzrIguruparyupAstyAdiparaH kadAcit | zrIcaulukyaH zrIhemAcAryadIyamAnaM sarvajIvadayApAlanopadezamevamazRNot // tathAhi___ "kallANakoDijaNaNI, duraMtaduriyArivagganiddalaNI / saMsArajalahitaraNI, ikucciya hoi jIvadayA // 1 // kiM sura-1 giriNo gurUyaM, jalanihiNo kiM ca hunja gaMbhIraM / kiM gayaNAo visAlaM, ko a ahiMsA samo dhammo // 2 // dehinaH sukhamIhante, vinA dharma kutaH sukham / dayAM vinA kuto dharmastatastasyAM rato bhava // 3 // " tathA"dadAtu dAnaM vidadhAtu maunaM, vedAdikaM cA'pi vidaaNkrotu| devAdikaM dhyAyatu santataM vA, na ceddayA niSphalameva srvm||1||" yaduktam"phalamavikalaM jJAnaM dhyAnaM tapAMsi ca saMyamAH, zamadamayamAstAvaddadhuH sadopacitA nRNAm / narakasaraNI hiMsAM tyaktvA jagajanavatsalAM, kalayati janaH samyaga yAvaddayAdayitAM hRdi // 1 // " ahiMsA sarvajIvAnAM, sarvajJaiH paribhASitA / idaM hi mUlaM dharmasya, zeSastasyaiva vistrH||1|| ahiMsAparamo dharmaH, ahiMsaiva paraM tpH| ahiMsaiva paraM dAnamityAhurmunayaH sadA // 2 // kRpAnadImahAtIre, sarve dhrmaastRnnaangkraaH| tasyAM zoSamupetAyAM, kiyannandanti te ciram // 3 // laukikairapi padmapurANAdiSu "na vedaiva dAnaizca, na tapobhina cAdhvaraiH / kathaMcitsadgati yAnti, puruSAH praannihiNskaaH||1||" tathA"AuM dIhamarogamaMgamasamaM rUvaM pagihu~ balaM, sohaggaM tijaguttamaM niruvamo bhogo jaso nimmlo| COMCHACROCHAKOR Jan Education International For Private Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pravandhaH / // 58 // SANSACARALLAMACHARCANCY AesekkaparAyaNo pariyaNo lacchI aviccheiNI, hojjA tassa bhavaMtare kuNai jo jIvANukaMpaM naro // 1 // jo jIvadayaM jIvo, narasurasivasukkhakAraNaM kuNai / so gayapAvo pAvei amarasIhatva kallANaM // 2 // " ranA pucchiyaM, bhayavaM ! ko so amarasIho ? gurU bhaNaiiha bharahe amarapuraM / suggIvo tattha rAyA / tassa kamalA vimalA dunni bhajjA / kayAi kamalAe gabbhapabhAvAo imo dohalo jaao| samaramArijamANajaNadaMsaNicchA, migayAdasaNamaNoraho ya / rannA pUriyA / putto jAo / vaddhAvaNapurva kayaM dohalAnusAreNa samarasIhotti nAma / vimalAevi amAripavattaNadohalasuIo amarasIhotti / dovi jubaNaM pattA / / kAlaMtare mao suggiivraao| to jeTho samarasIho ruddo khuddo niddao raje uvaviThTho, paraM pAraddhigiddho rajakajjAI na ciMtai / amarasIho uNa pANidayAparovayArAiguNajuo payANurAgapUrio kayAi vAhavAhaNatthaM bAhiM niggo| vAhiUNa vAhe taruchAyAe vIsamaMto puriseNaM nijataM chagalaM picchi| chagalako ya niyabhAsAe bubbuuyi| tao ullasaMtakaruNo amarasIhakumaropurisaM bhaNai, kiM nesi chagalagameyaM? / puriso bhaNai, jannammi pasuvaho saggaphalotti tao tattha hNtuNnemi|kumaarobhaai-1 "jai pasuvaheNa saggo, labbhai tA keNa gammae narae ? / na ya hiMsAo annaM, guruyaM pAvaM payaMpaMti // 1 // narayapurasa-1 rilasaraNI, avAyasaMghAyavagghavaNadharaNI / nIsesadukkha jaNaNI, hiMsA jIvANa suhahaNaNI // 2 // jo kuNai parassa duhaM, pAvai so ceva taM aNaMtaguNaM / lanbhaMti aMbayAI, nahi niMbatarumi vaviyaMmi // 3 // " itthaMtare tattha patto muNI divnaannjuo| taM muNivaraM dardu kumaro bhaNai, vivAyameyaM muNI chiMdahI amha / paNamiUNa // 58 // For Private Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ hApuTTho muNI, kiM jIvavahAo saggo labbhai ? to muNI bhaNai, nArayatiriyaduhAI pAvaMti jIvavahAo jIvA / kiM bahuNA ittha eseva chagalago saMsayaM chiMdihIti muNiNA bhaNio chagalago_ "khaDDakhaNAviya saI chagala saI Arovia rukkha / paiMji pavattio janna saiM kiM bubbuyahisu mukkha // 1 // " imaM succA jAyajAisamaraNo Thio tuhikko / vimhieNa kumareNa bhaNiyaM, kimeyaM ? iti, muNI kahayai, ruddasammo nAma eyassa purisassa piyA Asi / eeNa khaNAvithaM imaM talAyaM, pAlIe AroviyA rukkhA, paivarisaM pavattio janno, chagA| hammati / kAleNa ruddasammo mao jaaochaago| imiNA putteNa haNio ettheva janne / puNo chAgo, puNovi ho| evaM paMca | bhavA / chacho puNa imo / saMpayaM akAmanijarAe lahukammo puttadaMsaNeNa saMjAyajAIsaraNo mA mAresi maM, tuha piyA'haM ruddasammo, jai na pattiyasi to daMsemi nihANaM gharamajhe tuha parukkhaM je bhae nikkhittaM atthi / puriseNa nIo gharamajjhe / / daMsiaMnihANaM / khaNie laddhaM / jAyapaccao baMbhaNo jannaM caiUNa sammattamUlaM dhamma paDivanno / chAgo'vi bhattaM paccakkhAya sAhudinnanamukkAro suro jaao| ohiNA jAUNa kumAraM uvayAriNaM sannijjhakArI jaao| amaraseNakumarovi mayA | |jIvadayA kAyabA sabatthetti niyamaM gahiUNa sAhupAse gao saThANaM / egayA chAgasureNa kahiyaM, tuha viruddho samarasIho rajaM muttUNa annattha vacca, puNo avasare raje tumameva rAjA / kumarovi desaMtaraM bharmato kuMDinapuraM patto vimaleNa samaM maMti15 putteNa / tattha bhANunivaI raja pAlai / taMbhi samae tattha pure mahaMtaM asivaM atthi, tassopasamaheuM baMbhaNAivayaNeNa deva-15 yAipuro pasuvaho raNNA kaaraavio| kijai rAyapurisehiM / taM daTTaNa amaraseNakumareNa nisiddhA rAyabhaDA na ThAyaMti, For Private & Personel Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla chAgasuro sumario aago| tabbaleNa thaMbhiyA purisA, vimhao loyANaM jaao| suNiUNeyaM tattha bhANunivo'vi prbndhH| smaago| diho kumro| kao Agamo bhe? kimavaMti pucchio namiuM nariMdai bhaNai, he maharAya ! kimeme haNijjati? na hi pasuvaheNa asivaM, niyattae avi ya vahue bADhaM / loe palIvaNaMpiva, palAlapUlappasaMgeNa // 1 // yataH "hiMsA vighnAya jAyeta, vighnazAntyai kRtA'pi hi / kulAcAradhiyA'pyeSA, kRtA kulavinAzinI // 1 // devopahAravyAjena, yajJavyAjena ye'thavA / nanti jantUna gataghRNAH, ghorAM te yAnti durgatim // 2 // " tao bhANunivo bhaNai, kahaM asivanivattI hohI ? kumaro bhaNai, mahamaMtappabhAveNa / tao ANAviyA kumArI maMDaleza FThaviyA / kappUra kusumAIhiM puuiiaa| avayario devo bhaNai kumArImuheNa // vasai kamali kalahaMsa jima jIvadayA jasu citti / tasu payapakkhAlaNajalii hosii asivanivitti // 1 // etthaMtare bhANurAyA jaMpai, bhadda ! kahaM so nAyabo ? jassa maNe jIvadayA / kumaro bhaNai, parikkhA kijjai / AkA-1 riyA sabe daMsaNiNo / "puro bhamaMtIivi aMgaNAe, sakajjalaM dihijuyaM na vatti // " samassA appiyA / annehiM pUriyA-18 "cakkhaM cahuI thaNamaMDalaMmi, aNukkhaNaM teNa mae na nAyaM / puro bhamaMtIivi aMgaNAe, sakajjalaM diDijuyaM na vtti||1||" Paa iccAi rAgadosakalusiehiM pUriyA, na kovi jIvadayApariNAmalesovi / etthaMtare chAgamoyago sAhU aago| teNAvi G // 59 // pUriyA / jahAFI"aNegatasathAvarajaMturakkhA-vakkhittacittena mae na nAyaM / puro bhamaMtIivi aMgaNAe, sakajjalaM diThijuyaM na vatti // 1 // "! For Private Personel Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ PI kumaro jaMpai, imesiM maNe jiivdyaa| rAyA bhaNai, jiNamuNiM viNA na annattha saccA dayA / aNNe vayaNamitteNeva / vayaMti, na pAlaMti jIvadayaM, tamhA eyassa muNivarassa payapakkhAlaNajaleNa asivanivattI hohI / tahA kae savattha jAyA saMtI / paDibuddho raayaa| sAvao jAo / kumaro kameNa nAyakulasIlAdiguNo niyadhUyaM kaNagavaI pariNAvio rnnaa| zArajaM dinnaM / savattha desamajhe amAripaDaho daavio| amarapurAo AgaehiM purisehiM kahiyaM, samarasIho annAyaparo pAraddhigao pahANehiM paMcattaM niio| tattha rajaM sunnaM / tao iccAi souM cauraMgavalakalio patto amarapure / rAyA | jaao| mahaMto jIvadayAparo mahAraja pAleUNa devo jaao| mukkhaM kameNa gmihii| samarasIho aNaMtadukkhabhAyaNaM bhamihI cAuraMtasaMsAre / tamhA dayAparehiM hoya // jIvadayArahio iha bhavevi nihaNaMgao samarasIho / taM puNa kuNamANo suhasayAI patto amarasIho // 1 // laukikA api-pUrvabhavakaulikatve zUlAmotadrAGgakajIvavadhena bhANDavyarSibhave jayapure caurapravandhena saptadinI zUlikAduHkhaM soDhavAniti / uktaM ca___ "ekayUkAvadhAtyApto, mANDavyaH zUlaropaNaM / nAnAjantukRtA hiMsA, kathaM datte na durgatim ? // 1 // " ityAdihiMsAphalAnyAhuH / atra bahupadezA jnyaatvyaaH|| evaM jIvadayA kumAranRpatedharmasya sajjIvitaM, sarvatra pratipAditeti nipuNaM jJAtvA''tmanA saMprati / kurvan zuddhamanAH svayaM parajanaistAM kArayan bhUtale, bhUyAstvaM jagadekamastakamaNirlokottaraH pauruSaH // 1 // evaM protsAhitaH zrImAna , caulukypRthiviiptiH| dharma dayAmayaM viSvak, pravartayitumaihata // 2 // tato varNacatuSTaye svasyA-181 / Jain Education For Private Personal use only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla nyasya vA hetave yaH ko'pi jIvAn mRgacchAgAdIn hantA sa rAjadrohIti pattane paTahaM dApayitvA jIvadayAM kAritavAn / prbndhH| vyAdhazaunikakaivartakalpapAlAdipaTTakAH paattitaaH| muktAni tadravyANi pApamUlAnIti kRtvA / zaunikAdInAmapi niSpApa vRttyA nirvAhaM kArayan dayAmayatvaM vyadhAt / zaktyA bahumAnAdinA ca sarvatra manuSyAstiryazco'pi galitameva payaH pAya-18 TonIyAH, ityAjJayA jalAzraye jalAzraye muktAH svapuruSAH // ___ "trailokyamakhilaM datvA, yatpuNyaM vedapArage / tataH koTiguNaM puNyaM, vastrapUtena vAriNA // 1 // grAmANAM saptake dagdhe, yatpApaM jAyate kila / tatpApaM jAyate rAjan !, nIrasyAgalite ghaTe // 2 // saMvatsareNa yatpApaM, kaivatasyeha jAyate / ekAhena tadApnoti, apUtajalasaMgrahI // 3 // yaH kuryAtsarvakAryANi, vastrapUtena vAriNA / sa muniH sa mahAsAdhuH, sa yogI | sa mahAvratI // 4 // niyante miSTatoyena, pUtarAH kSArasaMbhavAH / kSAratoyena tu pare, na kuryAtsaMkaraM tataH // 5 // " iti zlokapatrikA hastAH svAptajanAH svadeze svabazAparamahIzadezeSu ca prahitA jIvadayAdinimittam // tathA"patriMzadaGgalAyAma, viMzatyaGgulavistRtam / dRDhaM galanakaM kArya, bhUyo jIvAn vizodhayet // 1 // " sAMkhyazAstre "triMzadaGgulamAnaM tu, viMzatyaGgulamAyatam / tadvastraM dviguNIkRtya, gAlayitvodakaM pibet // 1 // tasmin vastre sthitAn jantUna, sthApayejalamadhyataH / evaM kRtvA pivettoyaM, sa yAti paramAM gatim // 2 // " iti liGgapurANoktavidhinA rAjJo gRhe ekAdazazatahastyekAdazalakSaturaGgA'zItisahasragavAdayo galitajalaM pAyyante sma / rAjAjJayA ca sarvatra sthAne sthAne deze deze pure pure grAme grAme cAmAripaTahA nyAyaghaNTAH zrIcaulukyena rAjasiMha-14 Jan Education Intema For Private Personel Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAre bandhitAH / evaM pravarttamAne jIvarakSAmahotsave zrIkumArapAlanRpaH kiM ko'pi kutrA'pi jantUn hinasti na vA ? iti jJAtuM viSvak pracchanna carAn svacarAn praiSIt / te cAjasraM sarvadezeSu bhramanto hiMsakAn prekSamANAH sapAdalakSadeze kasmiMzcidrAme mahezvaravaNijA veNIvivaraNe bhAryayA ziraHkarSitAM haste muktAM yUkAmekAM vyApAdyamAnAM dRSTavantaH / tatastaizcaraiH sa zreSThI yUkAsahitaH pattane nIto rAjJo'gre / rAjA''ha, re duSTaceSTita ! kimidaM duSkarma kRtam ? ityAha / zreSThI prAha eSA mama mUrddhani mArga kRtvA raktaM pibatItyanyAyakAritvAdvyApAditA / rAjA, re duSTavAdin ! jIvAnAM 6 svasthitirdustyajA iti jAnannapi yathainAM hatavAMstathA mamAjJAkhaNDanAparAdhakArI tvamapi hantavyapaGkau prAptaH / yadi re ! * jantuhatyA pAtakAnna vibheSi tarhi matto'pi na iti sarvanagarasamakSaM hakkitaH / mama rAjye na jIvavadha iti kRtvA gRhasarvasvaM vyayIkRtya yUkAvihAraM kAraya, yathA taM vihAraM dRSTvA'taH paraM na ko'pi jIvavadhamAcarati / evaM nRpAjJayA mahezvarazreSThinA pattane yUkApApaprAyazcitte gRhasarvasvena yUkAvasatiH kAritA // evaM caratsu caulukyacareSu kvApi jantavaH / na gehe'pi vahirnApi, kenApi vinipAtitAH // 1 // tataH savatra vavRdhe, janturAziranekadhA / tIrthe yathA jinendrasya, cAlukyasya tathA bhuvi // 2 // amArikaraNaM tasya varNyate kimataH param / dyUte'pi ko'pi yannoce, mArirityakSaradvayam // 3 // vyAdhAn vIkSya vihAriNaH zizumRgAH svoktyA pitRnUcire, yAmaH sAndralatAntareSviha na cedete haniSyanti naH / te tAn pratyavadan vibhIta kimito vatsAH ! sukhaM tiSThata, zrI caulukyabhiyA nirIkSitumapi prauDhA na yuSmAnamI // 4 // AkalpaM bhagavAnasau vijayatAM zrIhemasUriprabhuryadvAkyairvihitodyame narapatau Wainelibrary.org
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prbndhH| 61 // hiMsAM samucchindati / zaGke zaGkaravallabhA'pi mahiSaprANopasaMgrAhiNI, saMtrAsAkulacittavRttividhurA dhatte tano tAnavam // 5 // kalAkalApaiH stumahe mahendra, zrIhemacandraM numahe na candram / rarakSa dakSaH prathamaH samagrAn , mRgAn / yadanyo mRgamekameva // 6 // tathAdA"taM ca mAMsaM ca surAca vezyA, pApadi caurya paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke, ghorAtidhoraM narakaM nayanti // 1 // tAdrAjyavinAzanaM nalanRpaH prApto'thavA pANDavAH, madyAkRSNanRpazca rAghavapitA pApar3ito dUSitaH / mAMsAcchreNikabhUpatizca narake cauryAdvinaSTA na ke ?, vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrImRto rAvaNaH // 2 // " itthaM hyanathahetutvAd , tAdInyapi bhUpatiH / hiMsAyAH kAraNAnIti, niSidhya nikhile jane // 1 // paTahodghoSaNApUrva mRnmayAni nRrUpANi mapIliptamukhAni saptApi vyasanAni rAsabhamAropya kAhalAdivAdanAdinA caturazIticatuSpathabhramaNayaSTimuSTyAdihananAdyanekaviDambanApUrva pattanAnnijAnyadezAcca niravAsayat / evaM nirapAyAM janturakSA kArayitvA zrIguroragre dharma zRNvan sukhAnandAmRtopazAntapApatApo yAvadAste tAvannavarAtreSu prApteSu devatArcakA Agatya bhUpamevaM vyajijJapan , he zrIcaulukyacandra ! kaNTezvaryAdikuladevatAnAM balipUjArtha saptamyaSTamInavamIdineSu yathAkrama saptATanavazatAjamahiSA dIyantAm , no ceddevatA vighnakAriNyo bhavanti / rAjatadAkarNya kiM kAryamadhunA? iti guruM papraccha / / zrIhemasUriH, rAjan ! devatA jIvAnna ghnanti, mAMsaM ca nAznanti, amRtAhAritvAt teSAmiti jainendraM vacaH pramANameva / paraM kelIkilatvena kAzcidduSTadevatA jIvAn mAryamANAn dRSTvA tuSyanti paramAdhArmikavat / ete devArcakA eva devIpUjA CARRIORSERICA // 61 // ganna manti, mAsaNyo bhavanti / rAjatadAyasamyaSTamInavamarmAdinavAcakA Jain Educational
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ CRICKERECALCCARECRUCI vyAjAdinA mAMsabhakSaNalampaTA jIvAn mArayantIti / devatAbhyo jIvanta evA'jamahiSA dIyante rakSApuruSAzca mucyante, tatra yadi rAtrI devatA gRhNanti tadA tathA'stu, no cettarhi prAtasteSAM vikrayadravyeNa bhogaH kriyate devatAnAmiti guruvaco'mRtairujjIvitakRpAjIvitaH zrIkumArabhUpastathA cakAra / prAtajIMvataH pazUn vilokya hRSTo bhUpaH / hakitA devaarckaaH|| re duSTAH! jJAtA mayA yUyameva mAMsalolupA jIvahiMsAM kArayatha / saMprati yathAvajjJAtazrIjinavacanaH kathaM braahmnnraaksssairbhkssnniiyH?| iyanti dinAni mudhaiva jIvavadhAdipApAni kaaritH| tato'jamahiSadravyairdevInAM karpUrAdimahAbhogaH saptamyAM kaaritH|| evamaSTamyAM navamyAM ca kArayitvA navamIdine kRtopavAsaH zrIjinezvaradhyAnakatAno rAtrau svAvAse yAvatsukhamAste tAvatkaNTezvarI trizUlavyagrahastA''gatya rAjAnamAha, he caulukya! tava kuladevI kaNTezvarI aham / aiSamo'smaddeyaM sarvapUrvajaiH purA dattaM kasmAttvayA nAdAyi !, rAjan ! nolacanIyA kuladevatA kulakramAcArazca prANAnte'pi / iti zrutvA''ha nRpaH, he kuladevate vizvavatsale ! saMprati sajjIvadayAtmakadharmamarmajJo nAhaM jIvAn hanmi / yazcAjJAtadharmatattvaiH pUrvajairmayA ca jIvavadha-| |zcakre purA, sa mamAntarAtmAnaM saMtApayati / yataH "ghAeNa ya ghAyasayaM, maraNasahassaM ca mAraNe vAvi / AleNa ya AlasayaM, pAvai natthittha saMdeho // 1 // vahamAraNaabhakkhA .................................................. ........................................ // 2 // yAvanti pazuromANi, pazugAtreSu bhArata ! / tAvadvarSasahasrANi, pacyante pshughaatkaaH||3|| devopahAravyAjena, yajJavyAjena ye'thavA / nanti jantUn gataghRNAH, ghorAM te yAnti durgatim // 4 // " For Private & Personel Use Only ww.jainelibrary.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 62 // ityAdi zAstradRSTiH kathaM jIvahatyAM kurve ? // tavApi devi ! no yuktaM, jIvahiMsAvidhApanam / devatA hi dayAgRhyAH, zAstre loke ca vizrutAH // 1 // yadi satyatayA'si tvaM mameha kuladevatA / tadA jIvadayAkArye, sAhAyyaM kartumarhasi // 2 // karpUrAdimayo bhogastava cakre mayocitaH / kRmibhakSyANi mAMsAni na te yogyAni sarvathA // 3 // mAMsaM jIvavardhana syAt, na jIvaM hanmi sarvathA / tasmAttvaM matkRtairbhogaiH, santuSTA bhava sAMpratam // 4 // iti vadantaM bhUpaM mUrdhni trizUlena hatvA duSTA tiro'bhUtkaNTezvarI / tena divyaghAtena tatkSaNameva nRpaH sarvAGgINaduSTakuSThAdi rogagrasto'jani // dRSTvA tattAdRzaM kuSThaM, bhUbhug vairAgyamAgamat / saMsAre svazarIre ca, nArhaddharme manAgapi // 1 // svakarma khalu bhoktavyamavazyamiti cintayan / kuladevyAmapi dveSaM na pupoSa mahAmatiH // 2 // yataH "so puDhakayANaM, kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu ya, nimittamittaM paro hoi // 1 // " adhodaya mantriNamA kArya devIvyatikaraM prAha, svadehaM cAdarzayat / taddarzanAdeva vajrAhata iva mantrI hRdi zalyito jajJe / rAjAha, mantrin ! na me kuSThAdi vAghate kintu maddhetukaM jainadharme lAJchanaM navam / yataH paratIrthikA etajjJAtvA vadiSyanti - aho ! jinadharmaphalaM rAjJa ihaiva jAtam / anyo'pi ko'pi yaH svakulakramAgataM dharmaM tyaktvA'paraM dharma kariSyati sa kumArapAla bhUpavatkaSTapAtramatrApi jAyate / brAhmaNA api asmaddevasUryAdi sevayA kuSThAdi sarva vilIyate jainasevayA tu prAduHSyAt ityAdivadanto dharmanindAM vidhAsyanti / tato yAvatko'pi na vetti tAvadrAtrAveva bahirAtmAnaM tRNayiSyAmi vahnau, iti bhUpoktiM zrutvA mantrI prAha, he zrI caulukyAvataMsa ! tvayi jIvati rAjanvatIyaM vasumatI, sarvopA prabandhaH / // 62 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajanIna khalu dharmasAdhanA / na hi tuMbami viNa yastu svAmirakSaiva kAryA / yataH___"jeNa kulaM AyattaM, taM purisaM AyareNa rakkhijjA / na hi tuMbaMmi viNaDe, aragA sAhAragA hu~ti // 1 // " "zarIramAdyaM khalu dharmasAdhanaM / "yasmin sarvajanInapInamahimA dharmaH pratiSThAM gato, yasmiMzcintitavastusiddhisukhadaH so'rthaH samarthaH sthitH| yasmin kAmamahodayau zamarasIkArAbhirAmodayau, so'yaM sarvaguNAlayo vijayate piNDaH karaNDo dhiyAm // 1 // " ataH svAmin ! svAtmarakSAyai pazavo dIyante devIbhyaH, iti mantrivacaH zrutvA niHsattvo vaNig bhaktigrathilo bhaktivacAMsi bhASate ityAdi vadati sma raajaa||shRnnu-bhve bhave bhaveddeho, bhavinAM bhavakAraNam |n punaHsarvavitproktaM, muktikAri kRpAvratam // 1 // athireNa thiro samaleNa nimmalo paravaseNa sAhINo / deheNa jai viDhappai, dhammo tA kiM na pajattaM // 2 // tathA-ArAdhito jino devo, hemasUrigururnataH / nirmitazca dayAdharmo, nyUnamadyApi kiM mama? // 3 // zvAsazcapalavRttiH syAt , jIvitaM ca tadAtmakam / tatkRte'haM kathaM muJce, sthirAM mokSakarI kRpAm // 4 // maraNAtpApI bibheti na puNyavAn / yataH "ahiyaM maraNaM ahiyaM, ca jIviyaM pAvakammakArINaM / tamasaMmi paDaMti mayA, veraM vaTuMti jIvaMtA // 1 // " tatastvarasva, kuru citAM candanaiH, rAtriguptakarmakAmadhuka ityukto mantrI rAjAnaM prAha punaH, rAjan ! ekazaH zrIguravaH pRcchayante, gurvAdezavazaMvadAnAM gurureva pramANaM ityuktvA rAjAnamAzvAsya gataH zrIhemacandrasUripArthe niveditazca sarvo'pi For Private & Personel Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla vytikrH| zrutvA caitat sUriH prAha, mantrin ! kRtaM mRtyuvArtayA'pi, Anaya zIghramuSNodakaM, yena sUrimantreNAbhimanya|| pravandhaH / dadAmi tadAnIte tathaiva kRtvA'rpitaM pyH| mantrI gato nRpapArthe, darzitaM guruprasAdIkRtaM pyH|raajaa'pi mUrta zrIguruprasAdamiva // 63 // manyamAnastatpayaH papau, zarIraM chaNTitam , tena ca pItamAtreNa siddharaseneva rAjJo deho dedIpyamAnakAntimayaH sakalakalyANamayazca jajJe // mahAn harSastato rAjJo, mantriNo'pyajani kSaNAt / vapurvIkSyAdhikajyotiH, pUrvato'pi jlaatttH||1|| vAcAmagocaraH sUreH, prabhAvo jagadadbhutaH / IdRkSamapi yaH kaSTaM, dhanvantaririvAharat // 2 // aho ! guromayi mahatI kRpAhalutA, nissImaH zrIjainamantrANAM mahimA iti parasparamAnandameduravArtAlApairnRpamantriNo rAtrirAkSasI prnnssttaa| jAtaH prAbhA-17 tikotsavaH / zrIcAlukyo'pi hastyArUDho dhRtazvetAtapatraH sarvasAmantAdiparivRtaH zrIgurucaraNAravindavandanArtha samAgAdyAvattAvaddharmazAlAprathamapraveze strIkaruNasvaraM zuzrAva / tatastAmeva rAtrau dRSTAM kaNTezvarI mantrayantritAM ca pazyati / sA'pi devatA-rAjan ! mAM jIvantIM mocaya zrIprabhuprayuktamantrabandhAt / tavAjJA'vadhidezeSu jIvarakSAtalArakatvaM kariSyAmIti rAjAnaM vijJapayantI zrIgurUn prasAdya mocitA / tadanu aSTAdazadezeSu jIvarakSAtalAratAM kurvatI sukhena tiSThati rAjabhavanadvAre / yaduktaM ca"yA pUrva navamImaheSu mahiSaskandhatruTatkIkasatrATrakArairajaniSTa karNakaTukaiH kaNTezvarI nshvrii| I // 63 // sA pIyUSaparAGmukhI rasayati zrIhamasUregurogItaM mArinivAri rAjabhavanadvAri sthitA susthitA // 1 // " ' zAlAntargatvA gurupAdapamaM vAvandha hastayugamAyojyAha bhUmIzvaraH, bhagavan ! jihvayaikayA tvatprabhAvo jagajjIvAtuH
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathaM stotavyaH ? tvatprAcyopakriyA adyApyakRtaniSkrayA jAgrati, adyatanyAH punaH katamo'stu niSkrayaH // sImA sarvopakAreSu yatprANaparirakSaNam / cUleva tasyoparyeSA, yanme saddharmabodhanam // 1 // prakSAlyAkSatazItarazmisudhayA gozIrSagADhadravairlisvAbhyarcya ca sArasaurabhabhara svarNaprasUnaiH sadA / tvatpAdau yadi vA vahImi zirasA tvatkartRko pakriyAprAgbhArAttadapi zrayAmi bhagavannAparNatAM karhicit // 2 // itthaM rAjJo vacaH pathAtikrAntakRtajJatayA prabhurbhRzaM tuSTaH prAha upadezavyapadezena rAjJaH stutim -- " kSudrAH santi sahasrazaH svabharaNavyApAramAtrodyatAH, svArtho yasya parArtha eva sa pumAnekaH satAmagraNIH / duSpUrodarapUraNAya pivati zrotaH patiM vADavo, jImUtastu nidAghasaMbhRtajagatsaMtApavicchittaye // 1 // zUrAH santi sahasrazaH pratipadaM vidyAvido'nekazaH, santi zrIpatayo nirastadhanadAste'pi kSitau bhUrizaH / kintvAkarNya nirIkSya cAnyamanujaM duHkhAditaM yanmanastAdrUpyaM pratipadyate jagati te satpUruSAH paJcapAH // 2 // " rAjan ! asmadvAkyena sarvato'mArikurvatA tvayA kRta eva sarvopakriyANAM niSkrayaH // kaSTe tvamIdRze'pyatra, bhraSTo'rha - cchAsanAnna cet / tavAstAM tarhi paramArhateti virudaM nRpa ! // 1 // evaM zrIgurudattaM paramArhatabirudaM devairapi durlabhaM prApya pramuditaH kRtArthaM manyamAnaH svasaudhamalaJcakAra / jAtaH pAraNotsavaH jJAtazca paratIrthikairdevatAkRtavyatikaraH / hRSTAH sajjanAH, parimlAnA dvijAtayaH / kiM bahunA - mahotsavamayaM saukhyamayaM vizvatrayaM tadA / sarvamAsIdasImodyajjinadharmamahomayam // 1 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 64 // athAnyadA kAzideze vANArasyAM govindacandrAGgajaH zrIjayacandro nRpaH saptazatayojanabhUmIbhuk, anyarAjakaM dAsaprAyaM manyamAnaH, catvAriMzacchatagaja-paSTilakSavAji-triMzallakSapadAti-dvAdazazatapittalamayanisvAnAdiRddhisamRddho, gaGgAyamunAyaSTI vinA kvApi gantuM na zaknotIti paGgurAjeti birudaM vahati / tasya gomatI dAsI SaSTisahasrAzveSu prakSarAM nivezyAbhiSeNayantI paracakraM trAsayati / rAjJaH zrama eva kutH| tatra prAyaH sarveSAmapi varNAnAM mInAzanatayA hiMsA mahIyasIM zrutvA tannivAraNAya eka paTaM puNyapApaphalabhogabhUmisvarganarakasthadevanArakAdivicitracitramanoharaM madhyadezasthasiMhAsanAdhirUDhazrIhemAcAryamUrtitatpuraHsvamUrti vinyAsazriyA sakalavizvavilokanIyaM dvikottisvrnn-dvishsrjaatyturgrtnaadi| ca prAbhRtaM samarpya vANArasyAM mantriNaH prahitAH / sthitAH kiyantaM kAlam / pUrvameva svarNAdipradAnairvazIkRtA rAjavAH / melitAzca taiH shriijycndrraajnyH| kRtopadA yAvatA citrapaTaM vilokayati rAjA tAvatA vijJaptaM sacivaiH, he kAzIza ! iyaM rAjagurumUrtiH, tatpurazcAyamasmadrAjA zrIcaulukyaH, zrIguruNA narakasvargaprAptihetuhiMsAjIvadayAphalabhogabhUminarakAdidarzanena prbodhito'smnnRpH| pratipannazca jIvadayAdharmaH / vAditAH srvtraamaariptthaaH| saMprati na pravartate hiMsA nirvAsitA svadezebhyo mArirjagadvairiNI / sA sAMprataM zrIkAzIzadezaM vyAmuvatyasti / tatastanivAraNAya svagurumUrtihemahayAdiprAbhRtahastA atra prahitAH sma / iti mantrigirA tena ca tAdRzaprAbhRtenAntastopitaH prAha zrIjayacandrarAjA sarvasabhAsamakSam-yuktaM zrIgUrjaro dezo, vivekena bRhsptiH| sarvato dIpyate yasminnIdRgbhUpaH kRpaamyH||1|| kiyAnupAyaH klupto'sti, jIvarakSApravartane / tameva dhanyaM manyeha, puNye yasyolvaNaM mnH||2|| sa svayaM kArayannasti, kRpAM tatprerito'pyaham / na kArayeyaM For Private & Personel Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadyenAM, matimeM tarhi kIdRzI ? // 3 // ityuktvA svadezAdibhya AnAyyaikalakSAzItisahasramitajAlAni, sahasrazazcAnyahiMsropakaraNAni caulukyamantripratyakSaM jvAlitAni 'hiMsA dagdhA' iti paTaho dApitaH svadezAdau / dviguNaM prAbhRtaM dattvA kAzIzavisRSTAH pradhAnAH pattanaM prApya zrIhemAcAryapuraHsthitaM zrIkumArapAlabhUpaM prati prAbhRtadAnapUrva sarva vRttAntaM nive|ditavantaH / tenAdbhutakRtyena toSito gururevamupazlokayati sma rAjAnam "bhUyAMso bharatAdayaH kSitidhavAste dhArmikA jajJire, nAbhUnno bhavitA bhavatyapi na vA caulukya ! tulyastava / bhaktyA kvApi dhiyA kvaciddhanadhanasvarNAdidattyA kvaciddeze svasya parasya ca vyaracayajjIvAvanaM yadbhavAn // 1 // " atrAntare kazcit kaviH"svasti brahmANDabhANDAtpraNayaparigataH padmabhUH pRcchatIdaM, tvAM bho zrIhemasUre! tava vizadayazorAzinA'gre'pi pUrNam / etadbrahmANDabhANDaM punarakhilajagajIvamArInivArAt, prAdurbhUtaM prabhUtaM tadiha kathaya me kutra saMsthApayAmi // 1 // " hRSTena rAjJA lakSaM dattamiti / evaM nRpasya hRdaye vadane gehe pure dezeSu ca sthAnamanAmuvatI karuNAM sapatnImivAsahantI svapitRmohAntikaM yayau maariH| moho'pi bhRzaM vilakSatvAt bahukAlAdarzanAccAlakSayannevamanuyuktavAn / yathA "kA tvaM sundari ! mArirasmi tanayA te tAta ! mohapriyA, kiM dIneva parAbhavena sa kutaH kiM kathyatAM kathyatAm / hemAcAryagirA parAyaguNavAn hRddhahastodarAnmAmuttArya kumArapAlanRpatiH pRthvItalAdAkRSat // 1 // " ityAdi zrutvA ruSTaH prAha mohabhUpaH, vatse ! mA rodIstvaM rodayiSyAmi te vairiNaH / jAnannasmi yadvipratArakahemAcArya CARECRUARY in Education International For Private & Personel Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla-5 vacobhirviraktastvAM svarAjyAnniravAsayat kumaarnRpH| ataH paraM sa ko'pi bhartA kariSyate yastvadAjyamaskhalitaM kariSya-16 prabandha: datItyAzvAsya sthApitA svapArzve mArirmohena // ityuddAmadayAsudhArasabharIvAn samujjIvayaMstajAzIrvacanairiva pratidina // 65 // sarvaddhibhirvarddhayan / hemAcAryazubhopadezavilasattattvaprakAzodayaH, prANitrANaparAyaNaikamukuTazcaulukyacandro'jani // 1 // athAnyadA kRtaprAbhAtikakRtyaH paTTagajAdhirUDhaH zrIrAjarSiH zrIguruvandanArthamAyAtaH zAlAdvAre kAJcana kanI devakanyAmiva lIlAvilAsinI dRSTavAn cintitavAMzceti-nissImanavanavollAsilAvaNyAmRtasAriNI / prINayantI mamAtmAnaM, kasyaiSAta kanyakA'dbhutA // 1 // tato vanditAH shriigurupaadaaH| militeSu sakalasabhyeSu papraccha sUrIna , bhagavan ! dvAri dRSTapUrvA hRtamanmanAH kasyeyaM kanyA ? kiM nAmnI ? / tataH sUrirapi rAjakuJjaraM rAgAtizayollAsinaM jJAtvA tanmanovilobhanAya tasyAH kulazIlAdi prAha, he caulukyacandra ! dattAvadhAnaH zRNu / vimalacittAhUM puraM vinayasAlamaryAdAparikholvaNam / tatrAddharmanAmA nRpaH, yanmahimaivam| "sukulajanmavibhUtiranekadhA, priyasamAgama issttprNpraa|nRpkule gurutA vimalaM yazo, bhavati dharmanarezvarasevayA // 1 // " ___ asau sevyamAnastyAjayatyavastuprativandham , pravartayati sakriyAsu, pAlayatyAtmavatsvAzritamityAdiguNayogAtsurAjeti prasiddhaH / tasyAsti viratiH patnI devendrarapyalabhyadarzanA smgraihikaamutriksaukhypraaptihetuH| tayozca shmdmaadystnuujaaH| athaikadA tayoH putrIjanma / tena khinnamanovRttI vIkSya sutApitAmaho vizvavedI jinaH prAha, sutA jAtA iti kiM khedaM / vahatha ? iyaM sutAdapyadhikA bhavitrI yuvayoH svabhartuzca lokottarapratiSThAprApakatvena / tato hRSTAH sarve / kRto janmo Jan Education Internet For Private Personal Use Only
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tsavaH / kRpAsundarIti nAma dattam / jAtA saMprati yauvanasthA / tAdRgmanomatavarA'prAptervRddhakumArIti loke prasiddhA / atha rAjA prAha bhagavan ! atrAgamanakAraNaM nivedayantu / sUrayaH procuH sAvadhAnaiH zrotavyam, rAjan ! rAjasaccittapure moha nAmA nRpo'pasado rAjyaM bhunakti / sa ca mohacaraTo lIlayA'pi rAjAnaM raGkayati / zakrAdInapi svAjJAkAriNaH karoti / mahato'pi dAsIkurute / pravartayati mahApApakriyAsu / kiM bahunA - traidhe jagati ko'pyasti na devo nApi mAnavaH / yasta dAjJAM vinA sthAtuM zaknoti kSaNamapyaho ! // 1 // tasyA'viratirjAyA jagatrayavalabhadarzanA sukhAsevyA ca / tayoH sutAH kopAdyAH / putrI hiMsAnAnIti / evamanayordharmamohanRpayoranAdisiddho vairibhAvaH kaTakavandhazca pravartate / dvayorapyanizaM yuddhotsavaH / paraM kadAcitkasyacijjayaH, aparasya tu parAjayaH / gatazca bhUyAnanehAH / atrAntare zrI caulukyo yuddhavIratayo sitamanovRttiH proce, bhagavan ! samyagava gamyamAno'yaM prabandhaH prINayati mama sabhyAnAM cAntarAtmAnam / paraM dvayornRpayorekadA sainyAdisvarUpaM zrotumutsukA manovRttiH, tatprasadya prabhavo nivedayantu ityukte rAjJA sUrayaH, he paramArhata ! vicAracaturmukha ! zrIkumArapAla ! sUkSmAbhogena paribhAvanIyametannirUpyamANam / tathAhi -- dharmanarendrasya sadAgamo mantrI / sadAsadbuddhidAnadakSo'parAvartyazcAparairnRpAntaraiH / vivekacandraH senAdhyakSo vipakSakSodadIkSitaH / zubhAdhyavasAyaH paricArakaH / samyaktvayamaniyamAdyAH bhaTAH / kimucyate bahuH, rAjan ! dhIrazAntaH zrIdharmabhUmIndraH / atha mohanRpate kadAgamo mantrI sarvadurbuddhimUlamandiram | ajJAnarAziH senAnIH / mithyAtvaduradhyavasAyA bhaTAH / dhIroddhatazcAyaM mohaH / evaM sati saMprati procchalatprabala duSTeSTavighAtaka kalikAla sahAyikarAlavilasitaiH samajani samujjIvito moharAjaH / pravartitaM sarvatra svAjJaizva
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ prbndhH| kamArapAlAm / parAbhUya nirvAsitaH zrIdharmanRpatiH sprikrH| rAjA-kimagrataH ? / sUriH-bhrAmaM bhrAmaM sarvatra zrAntaH kvApi sthiti- malabhamAnaH sAMprataM zrIgUrjaratrAdharitrIziromaNIyite zrImati pattanamahAsthAne'smadAzramamAzritya manAk svasthIbhavan / 18 samayAkaroti zrIdharmabhUbhum / zrIcaulukya ! tava saurAjyAbhyudayena tu saMjAtavalotsarpaNaH svaM prauDhimAnamAsAdayiSyatyeveti |manyAmahe tvAmeva zaraNAgatavajrapaJjaraM rAjAnam , iti sUrInduvaco'mRtaiH punarnavIbhavan kRpAsundarIprauDhiM zrutvA saMjAtasahasraguNadRDhAnurAgaH kadA mayeyaM pariNetavyA iticintAvazitAtmA gurUnnatvA svabhavanamalaGkRtavAn / tadanu "sA vAci sA ca hRdi sA pathi sA ca dhAmni, sA vyomni sA payasi sA bhuvi sA ca dikssu| svapne'pi sA zazimukhI parivartate me, kiM vA'parairajani tanmayameva vizvam // 1 // " iti paThan kRpAsundarIvirahaparavazo'yaM bhUpa iti jJAtaH zrIudayanAdimantrimaNDalena jJApitazcAyaM vRttAntaH shriigurubhyH| AkAritaH zAlAyAM bhUpAlaH parivArazca maM0 udayanAdiH / kathitaM guruNA, rAjan ! preSyate kazcidAptaH pradhAnapUruSaH zrIdharmanarendrapArzve / mAryate dharmanandinI / satkArya mahAdareNa kvA'pi susthAne nivAsyate mahotsavapUrvamAnIya shriidhrmH| mahAnto hi svapadabhraSTA nimajanti ljjaamhaambudhau| nApi kurvanti mahadbhiH saha saMbandhAdi, yadetaiH kimapi gRhItaM bhAvIti 6/cakitA durjanavaconicayeSu / tata evaMkRte prIto dAsyati kRpAsundarIM bhavate zrIdharmanRpaH / ityAdi svaparivAreNa saha paryAlocya prahito matiprakarSaH pradhAnAptapUruSaH / gato'sau zrIhemAcAryAzramanivAsinaH zrIdharmabhUpasya pArthe / niveditazca kRpaasundriidrshnaadivRttaantH| tadanu mAgitA dharmasutA / jJApitAH zrIcaulukyaguNA evam / yathA For Private & Personel Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ ku0 12 "samyaktvadhArI karuNaikasindhurvandhurjanAnAM paramArhatazca / cAturyagAmbhIryamukhairguNaughairagAdhadeho bhuvanAdhivIraH // 1 // " iti matiprakarSeNokte zrIdharmabhUpaH prAha, satyametad bho matiprakarSa ! kimucyate zrIcaulukyacandrasya lokottaraguNasaMpadabhirAmasya yogyatA / parameSA puruSadveSiNI svabhAvato duSpUrapaNabandhapratijJAtapANigrahA, tena manAg mano dolAyate / | matiprakarSaH, kaH paNavandhaH ? iti zrotumicchAmi / dharmaH iha bharahanivAo jaM na keNAvi cattaM, muyai mayadhaNaM jo taMpi pAvikamUlaM / niyajaNavayasImaM moyae jo ya jUyappamuhavasaNacakkaM so varo majjha hou // 1 // matiprakarSaH, pratijJAtameva zrIhemacandrapAdAmbujasamakSaM nirvIrAdhanamokSaNaM saptavyasananirvAsanaM ca devena iti saMpUrNa eva paNabandhaH // kiJcA'bhakSyamayaM tyaktvA, paranArIparAGmukhaH / svadeze paradeze ca, hiMsAdikamavArayat // 1 // iti zrutvA mudito dharmabhUpaH / niveditaM viratipatnyAH / pRSTAH sadAgamazamAdimahattarAH / zrIdharmAsannasthAbhiretat zrutvA muditA maitrI samatAsakhIbhirjJApitaM kRpAsundaryAH / iti siddhaprAyaM prayojanamiti nizcitya dharmavisRSTaH prAptaH zrIkumAranRpAbhyarNa matiprakarSaH / vijJaptaH samagro'pi puruSadveSapaNabandhAdivyatikaraH / niSpannaprAyamidamityAdyakSarairamRtAyamAnaiH punaH kathyatAM punaH kathyatAmiti ityAdi vadan paramamudambhodhimannaH samajani bhUjAniH / tato mahatA mahena pravezitazca zrIdharmabhUpAlaH saparikaraH svarAjadhAnImaNDape / atha saMprApte zubhalagne nirmalabhAvavAribhiH kRtamaGgalamajjanaH satkIrtticandanAvaliptadeho naikAbhigrahollasadbhUSaNAlaGkRto dAnakaGkaNarociSNudakSiNapANiH saMvegaraGgagajAdhirUDhaH sadAcArachatropazobhitaH zraddhA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 67 // sahodarayA kriyamANalavaNottAraNavidhiH trayodazazatakoTitrata bhaGgasubhagajanya loka parivRtaH zrIdevagurubhaktidezaviratijAninIbhirgIyamAnadhavalamaGgalaH krameNa prAptaH pauSadhAgAradvAratoraNe paJcavidhasvAdhyAyavAdyamAnAtoyadhvanipUre prasarpati vira tizvazvA kRtaproGkhaNAcAraH zamadamAdizAlakadarzita saraNirmAtRgRhamadhyasthitAyAH zIladhavalacIvaradhyAnadvaya kuNDalanavapadIhAratapobhedamudrikAdya laGkRtAyAH kRpAsundaryAH saMvat 1216 mArgazudidvitIyAdine pANiM jagrAha zrIkumArapAlamahIpAlaH zrImadarhaddevatAsamakSam / tataH zrI Agamokta zrAddhaguNapraguNitadvAdazavrata kalazAvaliM vicAracArutoraNAM navatattvanavAGgavedIM kRtvA prabodhAgnimuddIpya bhAvanAsarpistarpitaM zrImAcAryo bhUdevaH savadhUkaM nRpaM pradakSiNayAmAsa " catvAri maMgalaM " iti vedoccArapUrvam // tataH jAmAtre dadivAn dharmaH, pANimocanaparvaNi / saubhAgyArogyadIrghAyurvalasaukhyAnyanekazaH // 1 // evaM mahena saMpUrNe, pANigrahaNamaGgale / praNamitrAMsaM rAjApa, sUrirAjo'nvazAditi // 2 // yA prApe na purA nirIkSitumapi zrIzreNikAdyairnRpaiH, kanyAM tAM pariNAyito'si nRpate ! tvaM dharmabhUmIzituH / asyAM prema mahadvidheyamanizaM khaNDyaM ca naitadvaco, yasmAdetaduruprasaGgavazato bhAvI bhRzaM nirvRtaH // 3 // tataH zrIkumArabhUpaH svasadanaM prApya vidhinA kRpAsundarIdevyAH paTTavandhaM vyadhAt / tAM ca sarvaprakAraiH prItikAriNIM pazyan svAtmAnaM dAravantaM tayaiva mene kRtajJaziromaNiH zrIrAjarSiH / athaikadA priyamatiprItaM premaparavazaM ca jJAtvovAca dharmanandinI, he priyatama ! sthApaya punaH svasthAne me janakam, mohaM jilA pUrayAsmanmanorathAMzca / satAM hi prabandhaH / // 67 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ CALCOMME pratipannaM merucUlAsahodaram / yataH___ "jaM jassa kayaM jaM jassa jaMpiyaM jaM ca jassa paDivannaM / taM pAlaMti taha cciya, pattharareha va suyaNajaNA ||1||"tthaa "prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnabhayato viramanti madhyAH / vighnaiH sahasraguNitaiH pratihanyamAnAH, prArabdhamuttamajanA na parityajanti // 1 // " priyApraNayavANIzravaNaprotsAhitaH zrIcaulukyo yuddhavIratAmAtmanyAvirbhAvayan zrIdharmabhUpena samaM vimRzya prArabdhavAn mohaM pratyabhiSeNanodyogam / AkAritaH sddhyaansenaadhykssH| sajIkAritAntaraGgacaturaGgasenA / bAditA jainezvaravANI-1 saMgrAmabherI / milanti sma sarvato yamaniyamAdibhaTAH / prakSaritAH pavanavegAH zubhAdhyavasAyaturagAH / garjanti sma sthairyadhairyAstikyAnekAnekapAH / prasthitaH zubhavelAyAM vijayayAtrocitaveSabhRd jinAjJAvajrazIrSako navaguptiguptAGgaH sattva-18 khagabrahmAstramUlottaraguNavANapraguNitArjavAvarjitadhanurAdiSaTatriMzatpraharaNadurlakSyaH zrIhecAmAryakRtarakSAvidhiH viMzativItarAgastavAntardhAnakAriguTikArpaNajAtamohajayanizcayaH zrIdharmazamadamavivekAdimahAsubhaTavikaTamUrtijagadajeyamanojayagajA-| dhirUDhaH zrIcaulukyaH prAptaH kA'pi moharAjAsanne prdeshe| nivezitaH skndhaavaarH| preSitazca jJAnadarpaNanAmA duutH|| ajJAnarAzipratIhAreNa nIto'sau moharAjapadi / dRSTo moharAjakuJjaraH / sa caivam "krUrAcAracatuSkapAyacaraNo mithyAtvakAyasthitI raudrAAdhyavasAyalocanadharo miindhvjodytkrH| rAgadveSaradAGkaro bhavavanakoDe parikrIDatAM, keSAM mohamataGgajo na tanute vaidhuryadhurya mnH||1||" RCCC Jain Education international For Private Personel Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 68 // 2x pArzvathe mohanRpamantriNA kadAgamena, bho dUta ! kastvaM ? kena ca prahitaH ? kimarthaM ? cetyukte jJAnadarpaNaH prAha, haMho mohamantrin ! jJAnadarpaNAhvayaH zrIcaulukyacakravartinA'bhyamitrINanRpazreNiziromaNinA prahito'smi / jJApitaM ca zrI caulukyasiMhena, yaduta bho moha ! tvayA'dya duSkalivalAvaSTambhena parAbhUya nirvAsitaH zrIdharmanRpatiH, sa ca nyAyaniSThaH samAzritaH sAMpratamasmadrAjadhAnIm / bahUpakRtazca zrIgurugirA / tuSTena ca zrIdharmabhUbhujA gurUparodhapreritena dattA kRpAsu ndarI nijasutA zrI kumArabhUmIbhuje / jAtaH saMbandhavandhaH / saMprati tu zaraNAgatavajrapaJjara Azritavatsalazca samIhate zvazuraM svarAjye'bhiSektuM kRtajJacUDAmaNiH zrIcaulukyakulaparvataH / saMprApta eva tvAmabhiSeNayituM sasainyazrIdharmasahAyaH zrI caulukyastvatpurAsanne / tasmAttatrAgatya tadAjJAmAlyasurabhitaM kuru svaziraH / tadanu zrutvaitanmohamahArAjo mukhamoTikApUrva prAha re dUta ! vAcATa kimevaM pralapasi ? ko'yaM puMSTiTTibhaH kumArapAlaH ? yadevaM nirvAsitavarAkadharmanRpAdhamaprerito mAM tribhuvanAgaJjeyaparAkramamabhibhavitumabhivAJchati / na khalu sakalatribhuvanAbhogAkramaNAlaGkamaNapratApavaibhavaH zrImohabhUmIpAlaH parola kSairapIdRzairnRpakITakairbhApayitavyaH / re dUtAdhama ! yAhi jJApaya svarAjJe samAgata eva mohaH / jJAnadarpaNaH proce, re moha ! nRpapAza ! kimevaM garjasi ? zRNu - "yastvAM prAk saparigrahaM nihatavAn dhyAnAgnizastratviSA tatpAdAmbujaSaTpado vijayate caulukyacandro nRpaH / yenedaM tatra vallabhaM nijapurAddezAcca nirvAsitaM dyUtAdyaM viTapeTakaM zitimukhaM tatkiM mudhA garjasi ? // 1 // " moharAjaH punarUce, re dUtaH - pravandhaH / // 68 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * asau dharma paraM kena, mukhena prAptavAniha / yo mayA klIvavaccakre, sthAnabhraSTo nijaujasA // 1 // varSIyastvAtpuro jIvanmukto'yaM sAMprataM mayA / kariSyate raNamukhe, nizcitaM prthmaahutiH||2|| yuktaM dharmo'tivRddhatvAjajJe mrnnsNmukhH| paraM parArthaM tvadbhUpaH, kiM mumUrSati mUrkhavat // 3 // hu~ jJAtaM dhamanandanyA, preritastAtasaMpade / mriyate'yaM hahA! yoSidvazyAnAM kiyatI hi dhiiH||4|| ___matkaraNa martavyamebhiriti vidhilipisatyIkaraNAyAyAta evAhaM tvatpRSTa eva / tvamapi svasvAminaM dharma ca raNotsaMge drshyeH| ityAdinirbhasitaH samAyAto jJAnAdarzo nRpapAca~ / moho'pi durdhyAnasenAnyAdivRto mAtsaryAbhedyakavacadhArI duSkRtyapramAdAstraparaMparAbhAsuro nAstikyadvipArUDhaH kuzAstravAditradhvanitrAsitAnekalokaH krodhAdibhaTakoTirakSitaH samAyAtaH zrIcaulukyasenAsanne / nivezitaM sainyam / AhUya protsAhitA rAgakezaripramukhA evaM vadanti sma / tathAhi rAgaH18 aho! jAgrati mayi ko dharmaH! kaH kumArapAlaH? yataH "ahilyAyAM jAraH surapatirabhUdAtmatanayAM, prajAnAtho'yAsIdabhajata gurorinduravalAm / iti prAyaH ko vA na padamapade kAryata mayA, zramo madANAnAM ka iva bhuvanonmAdividhiSu // 1 // " ityukte krodhaH"andhIkaromi bhuvanaM badhirIkaromi, dhIraM sacetanamacetanatAM nayAmi / kRtyaM na pazyati na yena hitaM zRNoti, dhImAnadhItamapi na prati saMdadhAti // 1 // " ******* en Education Inter For Private Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 69 // Jain Education atrAntare lobhadambhAbhimAnAdayo bhujAsphoTATopa kolAhalAkulamilAmaNDalaM kurvANA garjanti sma / zrIcaulukyasiMho'pi jJAnadarpaNAdavagatasamapravairibalaprotsAhottejitAtmA tRNamAtraM mohabhUpaM gaNayan nijasainyaM vinA'pi mohaM jigISuH zrIguruprasAditavajrakavacaM paridhAyAntarddhAnakAriviMzativItarAgastava rUpadivya guTikAzcopayujya sahajAntarddhAnapATavapaTuzrImadAryadharmarAjAmAtyapuNya ketu jJAnadarpaNAdisvalpasahAyaH sainyapracchannavRttyA pratasthe prAptazca kSaNAdeva pratyarthiskandhAvAram / rAjA, bho jJAnadarpaNa ! darzaya mohabhUmIzAzrayam, yena karomi taM hatapratApaM helayA / jJAnadarpaNaH, deva ! purastAdAlokamAtrAdapi kAtaranarakRtajvaramidaM moharAjasaudham / iha pravizyate, tataH praviSTAH sarve'pi / sthitAH pracchannavRttyA / kiyachelaM dRSTo moharAjaH paritaH parivArazca / zrutAstadullApA evam / tathAhi moha : "puMskITaH kila kospi tiSThati sa ca zrImohabhUmIpateH, prApto vairipadaM raNAya hatako niHzaGkamuttiSThate / dordaNDAtrijagadviluNTana kalAzauNDAstadetaccirA hurbuddherasamaJjasaM vyavasitaM daivasya re ! pazyata // 1 // " atra pApatvamAtyaH, he deva ! manuSyamAtramiti mA'vamaMsthA jagadekavIraM zrIcaulukyanRpatiM pazya pazya"avAtaraddharApIThe, janasya sukRtodayAt / bhAvitIrthaGkaraH ko'pi, rUpeNAsya mahIpateH // 1 // " mohaH sakrodham - "vajrAgnideva kSapitAH, yatpratApena bhUbhRtaH / mohaH so'hamaho ! kaSTaM zRNomyariparAkramAn // 1 // " iti vadan kopavazAnmohaH samAdAya khaDgamAsanAdutthAya ca are ! vA'sau durAtmA madvairipoSakaH / atrAntare rAgasUnuH, tAta ! kimidamasthAnaklezavaizasaM mayaiva nanu viddhi siddhamarivadhakAryam / yataH - pravandhaH / // 69 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ "garjadgajendrabhramataH payodavRnde'pi yaH sajjayati kramaM svam / dRggocaraM tasya gatA mRgAreH, kimakSatA yAti kurnggjaatiH||1||" dveSaH-deva! martyamAtratapasvini kathaM mahAn saMbhramaH? kiM na viditamAtmasUnovikramalalitam / yataH"dantAgrapAtairmahato mahIdhrAn , samUlakA kaSati kSitau yaH / kSudrumonmUlanamAtramasya, na pUrayetkelimapi dvipasya // 1 // ityAdinA pareSvapi nivArayatsu moharAjaH proce, kiMbahunAkSudrakSmApatikoTikITapaTalI kuDDAkadorvikramA''dhmAtasvAntamamuM culukyanRpatiM hatvA raNaprAGgaNe / svargastrIgaNagItavikramaguNaH kartA'smi niSkaNTakaM, sAmrAjyaM bhuvanatraye'pi nitamAmekAtapatraM punH||1|| dharmaH-durAtman ! viphalamanoratho bhUyAH, puNyapratihatamamaGgalam / jJAna:-sarvathA zAsanadevatAH kurvantu rakSAM rAjarSeH / rAjA avasaraprAptopasarpaNo'yaM kalitazastraH saMprati mohabhUpaH / apraharaNaM hyazastre kulavrataM khalu caulukyAnAmiti vicintya mukhAdguTikA AkRSya prakaTIbhUya ca jagAda, re re durAtman ! kazmalAcAra ! mohAdhama ! sa eSa gUrjaranarezvaro'haM yamAttazastrastvamanviSyasi / zRNu eSo'haM bhuvanopakArakaraNavyApAravaddhAdaro, hArasphAramarIcisodarayazaskAmo riponigrahAt / so'haM mohamamuM kRtAntanagaraM neSyAmi vaH pazyatAM, re re paJca zarAdayaH ! kRtadayAstrAyadhvamAtmaprabhum // 1 // rAjAnamudAyudhaM dRSTvA palAyitA rAgAdayaH / mohaH sakrodhaM-are re ! manuSyakITa ! cirAdanviSyatA prApto'si | tadeSa na bhaviSyasi / zrIcaulukyaH sAkSepa-apasara re durAtman ! parivAravannazyanna nivAryase, no cedamunA brahmAstreNa CARENCREASONICORRACK For Private & Personel Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / COCOCCCCCCCCESCORCAMER yamAtithI kArya eva / mohaH rAgadveSamanobhavaprabhRtayastiSThantu vA yAntu vA, kiM tainoma na me kvacit paramukhaprekSI jayADambaraH / eko'pyeSa tavAhamAhavatale trailokyajiSNurvyayaM, zastrairnistrapanazyato'pi nizitairneSye vrataprANitam // 1 // caulukyaHastraM zIghramare! vimuzca samare tvaM yAhi cejIvituM, vAJchasyatra tavaiva nazyati jane zastraM na me valgati / no cedetadakAla eva bhavitA saMgrAmasImAGgaNaM, pratyauH pratipakSapakSmaladRzAM netrAmbubhiH paGkilam // 1 // mohaHdRSTaH pUrvamahaM tvayA na kathamapyuccairabhAgyodayAt , tatkiM na prasabhaM zruto'pyarivadhUvaidhavyadIkSAguruH / yenaivaM puragopuraikasuhRdA vakreNa valagannalaM, dhatse suptamRgArijAgaravidhi svaM hantumeva svayam // 1 // are moha ! kimevaMvidhavAgDambaramAtramAtano muJca muJca prathama prahAraM datto'yaM tvaa'vkaashH| apraharatsu praharaNakalAkuzalA na khalu caulukyAH // zRNu kiJca pratijJAM me, jitvA tvAM pradhane'dhunA / dharma cetsthApayedrAjye, tadA'haM vIrakuJjaraH // 1 // tannizamya bhRzaM kruddho, moho vIradhurandharaH / astrANi varSituM lagno, jalAnIva payodharaH ||2||raajaa'pi pratyasvaistAni nirAkRtavAn / evaM raNotsave zrIrAjarSibrahmAstramAdAya yAvanmohaM nipAtayati tAvat taistaiH zastrairamoghaiH svajanadhanavadhUsaGgasAmrAjyamukhyaiH, kuNThIbhUtabhartuH pavimayakavacaM bibhrato yaugmngge| muktvA lajAM raNaM ca dvipa iva sahasA siMhanAdena dainyAdgIrvANaizyamAnaH sadayamayamapakrAntavAn mohraajH||1|| G // 7 // For Private & Personel Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ SANSKRISHABAR sarve saharSa priyaM naH sahasopasRtya jayatu shriiraajrssiH| samyagdRSTidevAH puSpavRSTiM vyadhuH / sarvatra jayajayAravaH / zrIpara-15 mAhato dharmarAjaM praNamyovAca, he zrIdharmabhUmIndra ! tvadanugrahAnnistIrNapratijJo'smi tadalaGkuru svarAjadhAnI nirmalamanovR-I ttimiti vijJaptaH paramAM mudamadhigataH san zrIdharmo'pi svarAjyapadavImAropitaH prAha zrIkumArabhUpam , rAjan ! bhUyaH| kiM te priyaM karomi ? / zrIcaulukyaH nirvIrAdhanamujjhitaM vidalitaM dyUtAdilIlAyitaM, devAnAmapi durlabhA priyatamA prAptA kRpAsundarI / dhvasto moharipuH kRtA jinamayI pRthvI bhavatsaMgamAt , tIrNaH saGgarasAgaraH kimaparaM tatsyAdyadAzAsmahe // 1 // tathA'pIdamastuzrIzvetAmbarahemacandravacasA pAtre mama zrotasI, zrIsarvajJapadAravindayugale bhRGgAyitaM cetasaH / tvatpucyA kRpayA samaM paricayo yogastvayA sarvadA, bhUyAnme bhuvane yazaH zazisakhaM mohAndhakAracchide // 1 // evaM zrIdharmabhUpaM svarAjya nivezya dharmazAlAyAmAgatya vanditAH shriigurupaadaaH| vijJaptaH sarvo'pi mohavijayazrIdharmasthApanAdivRttAntaH / zlAghitazcettham / yathA satpAtraM paricintya dharmanRpatistubhyaM svaputrIM dadau, tadyogAttvamajAyathAstribhuvane zlAghyapriyAsaGgamaH / smRtvA'syopakRtiM nihatya ca ripuM mohAkhyamatyutkaTaM,rAjye'pyenamadhAH kRtajJa ! suciraM caulukya ! nndyaasttH||1|| iti zrIgurudattAzIrvAdamuditamanAH svasaudhamalaGkRtavAn / tadanu svajanakarAjyasthApanavarimohamAritiraskArasatatAtmA Jan Education For Private 3 Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAlajJAkAritAdiguNasaMpattoSitayA pratidinapravarddhamAnapremaprakarSAtizayayA kRpAsundarIdevyA saha nissImasaukhyAmbudhimagno prabandhaH dharmasAmrAjyAdvaitamayaM vizvaM cakAra / athaikadA brahmakaviH kRtakRtrimadevarUpaH kenApyanupalakSyamANaH karagRhItalekhapatraH sabhAyAmAyAtaH / kRtapraNAmaH pRSTo rAjJA, bhoH! kutaH kastvaM samAgataH ? / tenoktam , deva ! devendreNa preSito'smi yuSmadantike lekhasamarpaNAya ityuktvA lekhamarpitavAn / sabhAyAM lekhaH prasphoTya vAcitaH / yathA svastizrImati pattane nRpaguruM zrIhemacandraM mudA, svaHzakraH praNipatya vijJapayati svAmin ! tvayA satkRtam / candrasyAGkamRge yamasya mahiSe yAdassu yAdaHpaterviSNormatsyavarAhakacchapakule jIvAbhayaM tanvatA // 1 // tasya rAjA lakSaM pAritoSikamadAt / zrIsUripArce punarvAcitaH / evaM nAnAvadAtodbhUtayazaH kapUrapUrasurabhitabhuvanAbhogaH kumAranRpatirathaikadA surASTrAdezIyaM samaranAmAnaM nRpaM vigrahItuM zrImadudayanamantriNaM senAnAyakaM kRtvA sakalasAma|ntakaTakabandhena prAhiNodrAjA / sa tu pAdaliptapure varddhamAnaM natvA zrIyugAdidevaM ninaMsuH puraHprayANakAya samagrasAmantAnAdizya svayaM zatruJjaye jagAma / vizuddhazraddhAmahotsavaiH snAtrapUjA''rAtrikAdikaM vidhAya zrIjinAvagrahAdvahiH sthitvA tRtIyanaiSedhikI kRtvA caityavandanAM yAvadvidhatte tAvatpradIpavartimAdAyonduraH kASThamayaprAsAdabile pravizan devAGgA cakai-16 styAjitaH / tadanu mantrI svasamAdhibhaGgakASThaprAsAdApAyasaMbhAvanAdidUno dhyAtavAn // dhigasmAn kSitipApAra-vyApAraikaparAyaNAn / jIrNa caityamidaM ye na, proddharAma kSamA api // 1 // nRpavyApArapApebhyaH, sukRtaM svIkRtaM na yaiH / tAn8 dhUlidhAvakebhyo'pi, manye'dhamatarAnnarAn // 2 // tayA zriyA ca kiM zmApa-pApavyApArajAtayA / kRtArthyate na tIrthAdau, // 71 // in Education Inter na For Private & Personel Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ yA niveshyaadhikaaribhiH||3|| IguccaiH padaM nItaH, zriyA'hamanayA yadi / tadA mamA'pi yukteyaM, tannetuM tIrtharopaNAtA // 4 // iti // tadanu jIrNoddhAraM cikIrSuH zrIdevapAdAnAM purato brahmaikabhaktabhUzayanatAmbUlatyAgAdyabhigrahAn jagrAha / tata: hA uttIrya kRtaprayANaH svaM skandhAvAramupetya tena pratyarthinA samare saMjAyamAne svasainye bhagne svayaM saMgrAmarasiko vairibalaM dArayan ripumahArajarjarito'pi mantrI vANena samaraM nihatya tallakSmI sahAdAya tatsutaM tatra tatpade nivezya pshcaadlitH|maarge vairiprahAravedanAnimIlitekSaNo mUrchitaH papAta / pavanAyupacAraiH prAptasaMjJaH sakaruNaM krandan sAmantaiH pRSTaH svamanasaH zalya-13 catuSTayaM prAha-AmbaDasya daNDanAyakatvam 1, zrIzatruJjaye pASANamayaprAsAdanirmApaNam 2, zrIraivatAcalanavInapadyAnirmApa-16 paNam 3, niryAmakaguruM vinA mRtyuH 4 iti / tataH sAmantAH-AdyatrayaM tavAGgajo bAhaDadevaH kArayiSyati / atrArthe vayaM prtibhuvH| ArAdhanArtha sAdhumAnayAma ityuktvA kamapi vaNThaM sAdhuveSadharaM kRtvA'gre cAnIya samAgatA gurava iti mantriNe kthyaamaasuH|| mantrI-taM gautamamivAnamya, kSamayitvA'khilAGginaH / ninditvA duritaM puNyamagaNyamanumodya ca // 1 // samyaktvaM punarujjvAlya, tddossonmaarjnaajlaiH| bhAvanAbhAvitaH svargamamAtyodayano'gamat // 2 // yataH "jine vasati cetasi tribhuvanaikacintAmaNau, kRte tvanazane vidhau skllokbddhaanyjliH| samastabhavabhAvanApratikRtiM samabhyasya tAM, sa cAntyasamayaH satAM kvacidupaiti puNye'hani // 1 // " vaNThastu aho ! muniveSamahimA, yadahaM bhikSAcaro'pi sarvalokaparAbhavapAtraM jagadvandyena mantriNA vanditaH, tadayaM bhAvato'pi me zaraNamiti nizcitya zrIraivate paSTikSapaNairdevabhUyaM jagAma / te'pi sAmantAH pattane zrIcaulukyAya vairilkssmyaadi| For Private & Personel Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla daprAbhRtIkRtya zrIudayanAmAtyavIravratAdi nivedya rAjJA saha bAhaDAmbaDagRhe gatvA tayoH zokamuttArya procuH|| yuvAM yadi pravandhaH / piturbhaktau, dharmamarmavidAvapi / udbhiyethAM tadA tIrthe, gRhItvA tadabhigrahAn // 1 // RNamanyadapi prAyo, nRNAM duHkhAya // 72 // jAyate / yaddevasya RNaM tattu, mahAduHkhanibandhanam // 2 // stutyAH sutAsta eva syuH, pitaraM mocayanti ye / RNAddevaR-15 NAttAtaM, mocayethAM yuvAM ttH|| 3 // savitaryastamApanne, manAgapi hi tatpadam / anuddharantastanayAH, nindyante shnivjnaiH||4|| iti tadvaco'mRtairullAsitau bAhaDAmbaDAvekaikamabhigrahaM jagRhatuH / zrIvAhaDena nijAparamAtRkAmbaDabandhave / daNDanAyakapadaM dApitam / svayaM rAjAjJAmAdAya raivatake triSaSTilakSadravyavyayena sugamAM navAM padyAmambikAprakSiptA'kSatamArgeNa kArayitvA zrIzatruJjayatalahaTTikAyAmAvAsAn dApayitvA sasainyastasthau / melitA aneke sUtradhArAH / caityoddhAraM zrutvA samAyAtA bahavo vyavahAriNaH svalakSmIvyayena puNyavibhAgalipsayA / tadavasare ca TImANakavAstavyo bhImaH kutapikaH padrammanIvikastatra kaTake ghRtaM vikrIya zuddhavyavahAreNa rUpakAdhika drammamarjayat / rUpakakusumaiH zrInAbheyaM manoraGgeNa pUjayitvA pazcAdAyAtaH kaTakAntaritastato bhraman zrIvAgbhaTamantriNaM paTamaNDapAsanasthamanekakoTIzvaravyavahArizreNIsevyamAnaM dauvArikairI kriyamANo'pi dRSTavAn dadhyau ca-aho! martyatayA taulyamasya me'pi guNaiH punH| dvayorapyantaraM ratnopalayoriva hA! kiyat ||1||shriiyte'yN zriyA'zrAntaM, puruSottamavibhramAt / tadIya'yeva zrIye'hamalakSmyA purussaadhmH||2|| svakIrtisparddhayevA'yaM, mantrI vishvodrmbhriH| ahaM tu hatako nA'smi, svanirvAhe'pi zaktimAna // 3 // mahAnto'pi stuvantyenaM, dAnamAnavazIkRtAH / dAridrayopadravodvignAH, stauti mAM matpriyA'pi na // 4 // etA ACCOLORCAMRURMER CLASARAM Jan Education Internatione For Private Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ dRkSaM mahAtIrthamapyuddhartumayaM kSamaH / na kAyamAnamapyasmi, navIkartumahaM sahaH // 5 // ayameva tato mantrI, manye puNye nida-12 rzanam / IdRg lIlAyitaM yasya, cakravartivijitvaram // 6 // iti dhyAyan bhImo dvAHsthairgalahastito mantriNA dRSTa |AkArya pRSTazca / bhImenApi ghRtavikrayalAbhapUjAdi kathitam / tataH-dhanyastvaM nirdhano'pyevaM, yo jinendramapUjayat / / dharmabandhustvamasi me, tataH sAdharmikatvataH // 1 // iti samagravyavahArisamakSaM stutvA svArddhAsane balAdupavezita|zcintayati, aho ! jinadharmamahimA jinArcanalIlAyitaM yadahaM daridraziromaNirapi mAnitaH / tasmiMzcAvasare sthU lalakSAH sAdharmikA UcuH__ prabhaviSNustvameko'pi, tIrthoddhAre'si dhIsakha ! / bandhUniva tathA'pyasmAn , puNye'smin yoktumarhasi // 1 // pitrAdayo'pi vazyante, kadAcit kvApi dhArmikaH / na tu sAdharmikA dharmasnehapAzaniyantraNAt // 2 // __ tato'smaddhanamapi tIrthe'tra vinyasya kRtArthIkuru ityuktvA kanakotkareSu dIyamAneSu taimantrI teSAM nAmAni lekhayAmAsa vahikAyAm / bhImo'pi dadhyau yadi sapta drammA mamApi tIrthe laganti tadA kRtArtho bhavAmi, paraM stokatvAddAtuM na zaknomi / mantriNA'pi tadiGgitAkAranipuNena vAditaH, bho sAdharmika ! dehi tvamapi yadi ditsA atra tIrthe vibhAgo mahadbhAgyalabhya ityuktaH saptadrammAn dadau / mantriNA caucityacANAkyena tasya nAma sarvebhyanAmopari likhitam / etadRSTvA vyavahAriNo vicchAyavakrA mantriNA proktAH kasmAdevaM kriyate ? anena gRhasarvasvaM dattam , yuSmAbhistu zatAMzamAtramapi na / yadi sarvasvaM dIyate tadA bhavatAM sarvopari nAma syAt , iti mantrivacasA muditA lajitAzca / atha mantriNA dIya Join Education International For Private Personal Use Only .
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH - kumArapAlamAnaM paJcazatadrammapaTTakUlatrayaM koTi kaH kANakapardavyayena gamayatIti niSidhya gRhaM jagAma patnIpizAcyA'vibhyat / tadA ca palyapi priyaMvadA priyavAkyaistaM toSitavatI / kathitaH sarvo'pi vRttAntaH / patnI prAha, bhavya // 73 // kRtaM yattIrthe bhAgo gRhItaH / bhavyAdapi bhavyaM tat yanmantridattaM nAgrAhIti / atha dhenoH sthANunyAsAya bhUtale khanyamAne catuHsahasramitasauvarNaTaGkakakalazo lbdhH| aho! puNyodayo'dya tato'yamapi kalazaH puNye dIyata iti vicintya bhAryAyA anumatyA kalazaM lAtvA mantriNamupasthitaH / tatsvarUpaM nivedya tIrthoddhArAya taM kalazaM DhokayAmAsa / mantrI na gRhNAti parakIyamidaM kathaM gRhyate ? iti jJApanApUrvam / balAdImo datte / evamAgrahe raatrirjaayt| rAtrau kapardiyakSaH prAha, bho bhIma ! yena bhavatA ekarUpakapuSpaiH prathamajino'pUji tenAhaM tuSTo nidhirmayA dttH| tadimaM nirviza svairaM tvam , ityuktvA tirobhUto ykssH| bhImo'pi prAtaretanmantriNe jJApayitvA svarNaratnapuSpaiH prathamadevamabhyaya nidhiM lAtvA gRhAgato mahebhyavatpuNyaparo babhUva / atha sumuharte kASThacaityaM dUrIkRtya hiraNyamayIM vAstumUrti bhUmau vidhinA'dho nyasya kharazilAnyAsAdipUrva varSadvayena pApANacaityaM saMpUrNa samajAyata / va panikAdAtuAtriMzatsvarNajihvAdAnam / yataH "bhavanti bhUribhirbhAgyadharmakarmamanorathAH / phalanti yatpunaste'pi, tatsuvarNasya saurabham // 1 // " evaM harSotsave punardvitIyapuruSeNa deva ! prAsAdo vidIrNaH kenA'pi hetunA ityAha / tasyApi dviguNA va panikA dttaa| pArzvasthaiH kimetat ? iti pRSTe mantrI prAha, asmAsu jIvatsu cedvidIrNastadA bhavyaM jAtaM punarapi vayameva | dvitIyoddhAraM kArayiSyAma iti / yataH // 73 // - Jain Education a l
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ " prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnabhayato viramanti madhyAH / vighnaiH sahasraguNitaiH pratihanyamAnAH, prArabdhamuttamaguNA na parityajanti // 1 // " tataH pRSTAH sUtradhArAH kena hetunA'yaM prAsAdo vidIrNaH ? iti / tairvijJaptam, zrImantrirAja ! sambhramaprAsAde pavanaH | praviSTo na niryAtIti sphuTanahetuH / bhramahIne tu prAsAde kriyamANe kArayituH santAnA'bhAva iti / tato mantrI - santAnaH susthiraH kasya, sa ca bhAvI bhave bhave / sAMprataM dharmasantAnaH, evAstu mama vAstavaH // 1 // kiM ca tIrthasamuddhArakAriNAM bhavavAriNAm / bharatAdimahIpAnAM paGkau nAmAstvanena me // 2 // iti vimRzya nissIma zrIdharmavIreNa mantriNA bhramabhi* tyorantarAlaM zilAtinicitaM vidhAya varSatrayeNa kAritaH zrIjIrNoddhAraH // trilakSai rahitAstisraH, koTyo dravyANi mantriNaH / karmasthAye tu lagnAni vadantyevaM cirantanAH // 1 // yaduktam "lakSatrayI virahitA draviNasya koTIstisro vivicya kila vAgbhaTamantrirAjaH / yasmin yugAdijinamandiramuddadhAra, zrImAnasau vijayatAM giripuNDarIkaH // 1 // " atha pratiSThArthaM zrImAcAryAn sasaGghAnAkArya mahAmahotsavaiH saMvat 1211 varSe zanau sauvarNadaNDakalazadhvajAn pratiSThApya prAsAde nyavezayat / tatra ca devapUjAkRte caturviMzatyArAmAn caturviMzatigrAmAMzca dattvA talahaTTikAyAM ca bAhaDapuraM nivezitavAn / tatra tribhuvanapAlavihAraH zrIpArzvapratimA'laGkRtaH kAritaH / evaM lokottaracaritAvadAtaiH prINitAH zrIhemAcAryA vAgbhaTamantriNamUcuH -
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 74 // Jain Education jagaddharmAdhAraM sagurutaratIrthAdhikaraNastadapyarhanmUlaM sa punaradhunA tatpratinidhiH / tadAvAsazcaityaM saciva ! bhavatoddhRtya tadidaM samaM svenodadhre bhuvanamapi manye'hamakhilam // 1 // evaM sakalazrIsaGghaiH stUyamAnaH sacivasiMhaH pattanaM prAptaH zrIkumArapAlanRpaM tadudArakRtyairAnandayAmAsa || atha vizvavizvaikasubhaTena zrImadAmrabhaTena pituH zreyase zrI bhRgupure zrIzaMkunikAvihAraprAsAdaprArambhe khanyamAne gartApure narmadAsAnnidhyAda kasmAnmilitAyAM bhUmau chAditeSu karmakareSu kRpAparavazatayA''tmAnamevAmandaM nindan sakalatraputrastatra jhampAM dadau / adhaHpAte'pyakSatAGgI nissIma tatsattvodrekaprINitayA kayAciddevatayA strIrUpayA vAditaH / kA tvam ? ityapRcchat, ahamasya kSetrasyAdhiSThAtrI tava sattvaparIkSArthametanmayA kRtam // stutyastvaM vIrakoTIra !, yasyedRk sattvamutkaTam / nocejjane ghane'pyevaM, mRte tvadvatriyeta kaH ? // 1 // ete sarve'pi karmakarA akSatAGgAH santi / asamAdhirnakAryaH / kuru svakAryamityAdyuktvA devI tiro'dhatta / matryapi sakuTumbaH karmakarAzca nirgatAH / tato devInAM bhogaM kArayitvA'STAdazahastoccaH zrIsuvrataprAsAdaH zakunikAmuninyagrodhAdimUrtayazca lepyamayyaH kAritAH // vikramAdvyomanetrArkavarSe 1222 harSAdacIkarat / vIrAgraNIH zakunikAvihAroddhAramambaDaH // 1 // pratiSThArthaM zrIkumArapAlanRpahemAcArya sakalazrIsaGghAnAmAkAraNam / mahAmahaiH zrIsuvratapratiSThA mallikArjunakozIyazrI kumArapAlaprasAditadvAtriMzatsvarNaghaTImita kalaza hai madaNDapaTTakUlamayadhvajAn yathAvidhi pratiSThApya dattavAn prAsAde / harSotkapavezAtprAsAdamUrdhni caTitvA svarNaralotkarAn vavarSa // prabandhabha // 74 // jainelibrary.org
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirIkSitA purA'pyAsIdRSTirjalamayIjanaiH / tadA tu dadRze kSaumasvarNaratnamayI punaH // 1 // TurviSTaSTinaipuNamayAtpANerapi tvatkare, zaktiH kA'pyatizAyinI vijayate yadyAcakAnAM tanau / bhAle tena nivezitAmatidRDhAM dAridrayavarNAvalIM, dAninnAtrabhaTaiSa bhUrivibhavairnirmASTi mUlAdapi // 2 // ityAdi kavijanaistUyamAnaH prAsAdAdavatIrya zrIcaulukyaprerita AmrabhaTamantrI ArAtrikAdi kartumArebhe zrIsuvratapuraH / tatra zrIkumArapAladevo vidhikArakaH, dvAsaptati sAmantAH kanakadaNDacamaradhAriNaH, zrIvAgbhaTAdimantriNaH sarvopaskarasaMpAdinaH, tadArAtrikamuttArya maGgalapradIpe kriyamANe // prathamaM pRthivIbhatra, bhrAtrA sAmantamaNDalaiH / saGghAdhipaistatazrAddhairmAtRbhagnIsutAdibhiH // 1 // zrIkhaNDamizraghusRNairnavAGgArcApuraHsaram / bhAlasthale muhuH klRptabhAgyalabhyavizeSakaH // 2 // kaNThe ca ropitA'nekasmerasUnacatuHsaraH / nirIkSitamukhAmbhojo, nispRhairapi saspRham // 3 // turaGgAn dvArabha TTebhyaH, zeSebhyaH kanakotkarAn / tadabhAve pariskArAnnarpayannijadehataH // 4 // dhRtvA karAbhyAM bhUpena, balAdapi vidhApi tAm / ArAtrikavidhiM cakre, sa dhArmikaziromaNiH // 5 // atrAvasare kazcit kaviH prAha dvAtriMzadrammalakSA bhRgupuravasateH suvratasyArhato'gre, kurvan mAGgalyadIpaM sa suranaravarazreNibhiH stUyamAnaH / yo'dAdarthivrajasya trijagadadhipateH sadguNotkIrtanAyAM sa zrImAnAmmradevo jagati vijayatAM dAnavIrAgrayAyI // 1 // etatpAritoSike lakSam / tatazcaityavandanAM kRtvA gurUMzca natvA sAdharmikavandanApUrvaM nRpatiM satvarArAtrikahetuM papraccha / yathA dyUtakAro dyUtarasAtirekAt ziraHprabhRtIn padArthAn paNIkurute, tathA bhavAnapi ataH paraM arthiprArthitastyAgarasAti
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravandhaH kumArapAla rekAt ziro'pi tebhyo dadAsIti nRpeNAdiSTe sati bhavallokottaracaritreNopahRtahRdayA vismRtA''janmamanuSyastutiniyamAH prabhuzrIhemacandrAcAryAH praahuH| kiM kRtena na yatra tvaM, yatra tvaM kimasau kliH| kalau cedbhavato janma, kalirastu kRtena kim // 1 // __ itthamAghabhaTamanumodya guru kSamApatI yathAgataM tathA jgmtuH| atha tatra gatAnAM prabhUNAM zrImadAmrabhaTasyAkasmikadevI-| doSAtparyantadazAM gatasya pracchannavijJaptikAyAmupAgatAyAM tatkAlameva tasya mahAtmanaH prAsAdazikhare nRtyato mithAdRzAM devInAM doSaH saMjAtaH, ityavadhArya pradoSakAle yazazcandratapodhanena samaM khecaragatyotpatya nimeSamAtrAdalaMkRtabhRgupuraparisarabhuvaH prabhavaH saindhavIM devImanunetuM kRtakAyotsargAH, tayA jihvAkarSaNAdavagaNanAspadaM nIyamAnA udUkhale zAlitandulAn prakSipya yazazcandragaNinA pradIyamAne muzalaprahAre prAk prAsAdaprakampaH, dvitIyaprahAre dIyamAne devImUrtireva svasthAnAdutpatya vajrapANivajraprahArebhyo rakSa rakSoccarantI prabhozcaraNayornipapAta / itthamanavadyavidyAbalAttanmUlAnAM mithyAdRgvyantarAmarINAM doSa nigRhya shriisuvrtpraasaadmaasedivaaNsH|| __ saMsArArNavasetavaH zivapathaprasthAnadIpAGkarAH, vizvAlambanayaSTayaH prmtvyaamohketuudgmaaH| kiM vA'smAkamanomataGgajadRDhAlAnakalIlAjupastrAyantAM nakharazmayazcaraNayoH shriisuvrtsvaaminH||1|| x hA itistutibhiH zrImunisuvratamupAsya zrImadAmrabhaTamullAghasnAnena paTrakRtya ythaagtmguH| zrImadudayanacaitye zakunikAvi-16 hAre rAjJo ghaTIgRhe ca kautaNanRpateH kalazatritayaM nyAsthat zrImAnAmrabhaTo rAjapitAmahaH / athaikadA mArgitA'dattakA'pU-| // 75 // Jain Education
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ |rvapracchAdavastranimittasaMjAtAbhimAnavazAt sapAdalakSaM prati sainyaM sajjIkRtya zrIvAhaDAmbaDAnujanmA zrIcAhaDanAmA mantrI dAnazauNDatayA bhRzaM dUSito'pi bADhamanuziSya zrIkumArapAladevena senApatizcakre / tena prayANadvitrayAnantaramastokamarthilokaM militamAlokya kozAdhyakSAlakSadravye yAcite sati nRpAdezAttasminnadadAne taM kazAprahAreNAhatya kaTakAnniravAsayat / / svayaM yadRcchAdAnaH prINitArthilokazcaturdazazatIsaMkhyAsu karabhISvAropitaiH subhadaiH samaM saMcarana zIghra stokaprayANe rAtrI |vimberAnagaraprAkAramaveSTayat / tasmin pure tasyAM nizi saptazatIkanyAnAM vivAhaH prArabdho'sti, iti kuto'pyadhigamya tadvivAhArtha tasyAM nizi sthitvA prAtaH prAkAraparAvartamakApIt / tatra gRhItAH suvarNakoTyaH sapta, ekAdazasahasrANi vaDavAnAm , prAkAraM gharaTTaicUNIMcakAra, iti saMpattigI vijJaptikA vegavattarairnarairnRpaM prati prAhiNot / svayaM tatra deze zrIcaulukyanRpaterAjJAM dApayitvA'dhikAriNo niyojya vyAdhuTitaH / saptazatI kalAvatAM tantuvAyAnAmAdAya zrIpattanaM pravizya rAjasabhAmadhigamya nRpaM praNanAma / nRpastaducitAlApAvasare tadguNaraJjito'pyevamavAdIt / tava sthUlalakSataiva mahadUSaNaM rakSAmantraH no ceccakSurdoSeNa Urddha eva vidIryase / yaM vyayaM bhavAn kurute tAdRk kartumahamapi na prabhUSNuH / sa cAhaDamantrI iti zrutanRpAdezo nRpaM prati tathyameva samAdiSTaM devena / evaMvidhaM vyayaM kartuM prabhuna prabhavati, yato'haM svAmibalena vyayaM karomi / svAmI tu kasya valena ? ato mayaiveyadravyavyayaH sAdhIyAn kriyate, iti vadan pramuditena rAjJA satkRto rAja|saMsadyanayaMtAM labhyamAno rAjagharaTTabirudaM labdhvA nRpativisRSTaH svaM padaM prapede / tasya kanIyAn bhrAtA svakIyaudAryAvarji-18 tasamastarAjavargaH solAkanAmA sAmantamaNDalIsatrAgAramiti birudaM babhAra // CRECANCIENCECAME 464 For Private & Personel Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla abhiyAvacanamAkatavAsthititAnA malama atha purA siddharAjarAjye pANDitye sparddhamAno vAmarAzinAmA vipraH prabhUNAM pratiSThAniSThAmasahiSNuHyUkAlikSazatAvalIvalavalallolalalatkambalo, dantAnAM malamaNDalIparicayAdurgandharuddhAnanaH / nAsAvaMzanirodhanAgiNagiNatpAThapratiSThAsthitiH, so'yaM hemaDasevaDaH pilapilatkhalliH samAgacchati // 1 // iti tadIyamamandanindAvacanamAkarNya prabhubhirabhihitaM paNDita ! vizeSaNaM pUrvamiti bhavatA nAdhItam / ato'taH paraM| sevaDahemaDa iti abhidheyamiti / kuntapazcAdbhAgena tadAhatya muktaH / zrIkumArapAlarAjye'zastravadha iti tadvRtticchedaH / kAritaH / sa tataH paraM kaNabhikSayA vRttiM kurvANaH prabhupauSadhazAlAyAH purataH sthito'nekabhUpatitapasvibhiradhIyamAnaM zrIyogazAstramAkAzaThatayA'paThadidam AtaGkakAraNamakAraNadAruNAnAM, vakreSu gAligaralaM niragAli yeSAm / teSAM jaTAdharaphaTAdharamaNDalAnAM, zrIyogazAstravacanAmRtamujjihIte // 1 // iti tadvacasA'mRtadhArAsAreNa nirvANapUrvopatApAstasmai dviguNAM vRttiM prasAdIkRtavantaH / athaikadA somezvarapattane kumAravihAre vRhaspatinAmA gaNDaH kAmapyaratiM kurvANaH prabhoraprasAdAaSTapratiSThaH zrImadaNahillapuraM prApya SoDhAvazyaka prauDhiM prApya prabhUna siSeve / kadAciccaturmAsakapAraNake prabhUNAM padayoAdazavandanAdanu caturmAsImAsIttava padayugaM nAtha ! nikaSA, kaSAyapradhvaMsAdvikRtiparihAravratamidam / idAnImudbhidyannijacaraNaniloThitakale !, jalaklinnarannairmunitilaka ! vRttirbhavatu me // 1 // // 76n For Private & Personel Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ | iti vijJapayan tatkAlAgatena rAjJA prasannAn prabhUna vimRzya sa punarapi tatpadadAnapAtrIkRtaH / evamanekadharmanindakaprabodhA jJeyAH / athaikadA hemAcAryaH zrIkumArapAlabhUpaM pratyupadezamAha, yathA devaM zreNikavatprapUjaya guru vandasva govindavaddAnaM zIlatapaHprasaGgasubhagAM cAbhyasya sadbhAvanAm / zreyAMsazca sudarzanazca bhagavAnAdyaH sa cakrI yathA, dharme karmaNi kAmadevavadaho! cetazciraM sthApaya // 1 // tatra capurA rAjagRhe rAjA, zreNikaH shraavkaagrnniiH| sauvarNaiH sadyavairaSTazatairjinamapUjayat // 1 // tAdRksadbhaktiyogena, trirjinArI vitanvatA / tenArji tIrthakRnnAmakarma karmamalApaham // 2 // yaduktam "jiNapUyaNaM tisaMjhaM, kuNamANo sohaei sammattaM / titthayaranAmaguttaM, pAvai seNInariMda va // 1 // " iti zrutvA gurobhUpastrirjinArcAparAyaNaH / pUjAM prAbhAtikI zazvatsvasaudhe'sau vishuddhdhiiH||1|| vidadhAti tathA sAyaM, spssttmssttopcaartH| madhyAhne zrItribhuvanapAlacaitye tu sanmahaiH // 2 // sA caivam-sarvA jinacaityametya nRpatinakotsavADambarairnisvAnasvanagarjadambaramurusnAtraM vidhAyAdarAt / sAmantairvyavahAribhiH parivRtaH sarvopacArArcanaM, kurvANaH prativAsaraM vyaracayajjainendradharmonnatim // 1 // athaikadaivaM jinapUjanodyataH, kRtvAGgapUjAM vividhaiH sumotkraiH| ArAtrikasyAvasare puraHsthito, nyabhAlayadbhUbhRdabAlabhaktiyuk // 2 // sadvarNakollAsavicitrabhaGgibhRt, srvrtupusspaaviniyogyogtH| vizeSazobhAnavagAhinI tathA, pUjAM subhaGgIsubhagIkRtAmapi // 3 // yugmam // tathA prapazyanniti pazyatAMgururvyacintayaccetasi khedmedurH| mayedaminduprabhamatra kAritaM, harSaprakarSAjinacaityamunnatam // 4 // paraM sarvartujaiH puSpairna pUjA Join Education International
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla saMbhavo'bhavat / tena harSaprakarSo'pi, viphalo me hyajAyata // 5 // dhanyAste cakravAdyAH, sarvA jinapUjakAH / yeSAM | pravandhaH hyanekAH sarvartupuSpapUrNAH suvATikAH // 6 // adhanyazekharo nUnamahaM rAjeti nAmabhRt / yasyaikamapi nodyAnaM, sarvartuparimaNDitam // 7 // ahaM nAmnaiva zraddhAluloMke hyAtmabhariH sadA / puSpapUjA'pi no kartu, pAryate yadyadRcchayA // 8 // vinAmAdhyaMdinImarcAmacarcya racanojjvalAm / na kartuM yujyate yuktyA, bhuktimuktiM yiyAsatAm // 9 // moktavyaM jIvitaM hyetadekadA kAryasiddhaye / tattAdRzAhaNAsiddhyai, muktaM tu zlAdhyatAM bhajet // 10 // evaM ca zocanodvIcivAntasvAnto narezvaraH / no vidhatte jinasyAgre, yadArAtrikamaGgalam // 11 // tadekAntikasadbhUtabhaktyA''varjitamAnasA / vyomasaMsthA'vadadevI, zAsanasya nRpaM prati // 12 // mA khidyasva jagatzreSTha !, svacetasi culukyarAT / ko'nyo mAnyo jagatyasti, tvatsamo jgtiiptiH||13|| ya evaM zrIjinendrArcAvizeSarasalAlasaH / tatsiddhyartha nijaprANaprahANamabhivAJchasi // 14 // tadiha guNijanAnAM vyaJjitAnandasaukhyAbhyudayasadayazazvannanda caulukyacandra ! / jitabhava ! tava dIvyannandanodyAnalIlaM, vanamavikalamekaM bhAvi jainaprasAdAt // 15 // ityuditvA jagAma svaM, dhAma zAsanadevatA / rAjA'pi muditaH tRptapUjoDalaGkatavAn gRhAn // 16 // tadanu suvanamAsIdevatAsevitAzaM, samasamayavilAsollAsi sarvartusevyam / ajani dharaNijAnirmAnimAnyazca sarvocitamilitajinA vaibhavo vai kRtaarthH||17|| itthaM vaibhavamadbhutaM jinapaterbhaktiprabhAvodbhavaM, sAkSAdvIkSya savi // 77 // smayAH samabhavaMste devabodhyAdayaH / sarvatraivamavAdiSuzca yaduta zrImajinendraM janAH, devaM sevyatamaM bhajadhvamadhunA svargApavapradam // 18 // tathA coktaM vyAzrayamahAkAvye Jain Educaton infamona For Private & Personel Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ OCOCCCCCCCORDCROCHEMIC "jAva nivo kayapUo, ArattiyamaMgalaM na jA kuNai / tA devaule marubaya pUaM aNusoi lggo||1|| ma. tAva deulamimaM, nimmavi sahalajIviamaNeNa / sabariukusumapUA, no jai jIaM na me sahalaM // 2 // aha bhaNiyaM khe sAsaNadevIe evameva mA jhUra / AvattamANajasa tumameme a kimattamANamaNo // 3 // guNipAvArayapAraya, duhaaDaciMtAvaDesu mA paDasu / hohI tuha ujANaM, sai sabariUhiM kayakusumaM // 4 // " ityaadi| tathA"vaMdaNayaM sAhUNaM, jo samma dei guNasayarayANaM / so pAvai sayalasuha, hari ba kammakkhayaM kuNai // 1 // " purA dvAravatIpuryA, zrIkRSNenArddhacakriNA / zrImAnnemijino'vandi sahAnekamunIzvaraiH // 1 // samyagubhAvAjinamunIn , vandamAnena viSNunA / arjitaM tIrthakRgotraM, samyaktvaM kSAyika tathA // 2 // saptamyAdi caturthyantanarakAyurviyohUjitam / rAjannaivaMphalaM sAdhuvandanaM tvaM dadasva bhoH! // 3 // tadanu zrIprabhoH pAdapadmayorvandanaM vinA / na bhoktavyaM maye*tyevaM, jagrAhAbhigrahaM sudhIH // 4 // evaM dAnazIlatapobhAvanAsu dRSTAntA atra zreyAMsAdayo jJeyAH / tathA kAmadevAdisuzrAvakavat zuddhadharme mano nidhehi / tatra sAdhuzrAddhAzritatvena, dharmo visphUrjati dvidhA / yaM samAsevya bhavikAstarantyeva bhavArNavam // 1 // tatrAdyo dazadhA! kSAntyAjavAdyAvarjitaH paraH / dvAdazavratarUpaH syAdvitIyo'pi zivapradaH // 2 // dvayorapi vishuddhshriismyktvmuulmetyoH| tacca syAdbhavinAM vyaktamavyaktamapi bhedtH||3|| tadeva satyaM nizzaGka, yajjinaiH pratipAditam / tadavyaktaM bhavet | Jan Education Internatione For Private Personel Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 pravandhaH kumArapAla disamyaku, tttvvyktryogtH||4|| vyaktaM punastadeva syAt , yadyanmithyAtvaparikSayAt / jIvAjIvAditattvAnAM, heyopA deyavodhataH // 5 // tiryaganarakayore, hyetatsamyaktvamargalA / devamAnavanirvANasukhAptau pratibhUH punaH // 6 // bhaveddhamA-11 niko'vazya, jantuH smyktvvaasitH| yadi nodvAntasamyaktvo, baddhAyurvApi no purA // 7 // uktaM ca "antarmuhUrtamapi yaH samupAsya jIvaH, samyaktvaratnamamalaM vijahAti sdyH| bambhramyate bhavapathe suciraM na so'pi, tadvibhratazcirataraM kimudiiryaamH||1||" __ aNuvratAni paJcAdau, digaviratyAdikaM trayam / zikSAbratAni catvAri, syAdevaM dvAdazavratI // 8 // dvidhAtridhAdinA hA sthUlahiMsAdeviratiH sadA / ahiMsAdyA bhavet paJcANuvratI gRhamedhinAm ||9||trsaanaaN mantumuktAnAM, hiMsAM saMkalpaka lpitAm / sthAvarANAmapi vyarthI, vrjyetkrunnaaprH||10|| devAtithyAdipUjArtha, vedasmRtyAdivAkyataH / kriyate yo vadhaH so'pi, narakaprAptilagnakaH // 11 // yaduktam "merugirikaNayadANaM, dhannANaM dei koDirAsIo / ikkaM vahei jIvaM, na chuTTae teNa dANeNaM // 1 // " ___ mAturvacanataH piSThakRtakukuTahiMsanAt / rAjA yazodharaH prApa, durantAM duHkhasaMtatim // 12 // tasmAt zreyo'rthinA |hiMsA, tyAcyA vanadavAgnivat / dayiteva dayA kAryA, hRdAnandapradAyinI // 13 // laghIyastvamihAmutra, mUkatvAdi ca tatpha Vi78 // dalam / vilokya pApahetutvAtsthUlA'satyaM tyjetsudhiiH|| 14 ||ekshH kUTasAkSyokteH, saptame narake'tithiH / babhUva vasubhUpA lastadalIkairalaM satAm // 15 // bhave bhave bhavetpuMsAM, dAsatvaM paramandire / paradravyApahArAya, matiryeSAM vijRmbhate // 16 // For Private Personal Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtanAM vividhAmatra, paratra narake gatim |daurbhaagyN ca daridratvaM, labheccauryaparo naraH // 17 // dAnazIlatapobhAvairarjitaM sukRtaM mahat / nikhilaM niSphalaM jJeyaM, paradravyApahAriNAm // 18 // vadhAdapyadhikaM steyaM, tenaiko yadvipadyate / dhane hRte punaH prauDhakSudhaiva sakalaM kulam // 19 // tyaktacauryo rohiNeyo, yadApa surasaMpadam / prANAnte'pi paraM svaM tanna hartavyaM vivekinA // 20 // yaduktam "dve akAyeM kulIno'tra, prANAnte'pi karoti na / paradravyApahAraM ca, parastrIparirambhaNam // 1 // " jagatyakIrtiH svakulakSayaM durgatigAmitAm / abrahmaNaH phalaM pazyan , na pazyet parayoSitam // 21 // svakIyA parakIyA ca, paNyastrI ca kumArikA / evaM bhavetsamagrA'pi, strINAM jaatictussttyii||22||tnmdhye svavadhUreva, sevanIyA vivakinA / zeSAstu svasavitrIvaJcintanIyAH sacetasA // 23 // parastrIsaGgamAkAGkAmAtreNApi sa rAvaNaH / AsIdAsIbhavadvizvazcaturthe narakeDatithiH // 24 // tasmAdgAGgeyavannityaM, brahmacArI bhvedbudhH| tadazaktau svadAreSu, susantuSTazca sarvadA // 25 // parigrahAdhikaH prANI, prAyeNArambhakArakaH / sa ca duHkhakhanijUnaM, tataH kalpyA tadalpatA // 26 // asaMtoSavatAM saukhyaM, trailokye'pi na dehinAm / tRSNopataptamanasAmapamAnaM pade pade // 27 // zrutvA parigrahaklezaM, mammaNasya gati tathA / dharmAnveSI sukhArthI vA, kuryAtsvalpaparigraham // 28 // dazadiggamane yatra, maryAdA kA'pi tanyate / digviratyAkhyayA khyAtaM, tadguNavratamAdimam // 29 // yataH ___ "tattAyagolakappo, pmttjiivo'nnivaariyppsro| savattha kiM na kujjA, pAvaM ttkaarnnaannugo||1||" For Private & Personel Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 79 // lobhAbhibhUto hi tribhuvanamapi manorathairAkramati || saMkhyA vidhIyate yatra, zaktyA bhogopabhogayoH / bhogopabhogamAnaM tatsyAdvitIyaM guNavratam // 30 // sakRtsevocito bhogo, jJeyo'nnakusumAdikaH / muhuH sevocitastUpabhogaH svarNAGganAdikaH // 31 // idaM vrataM bhogya parimANena bhogAyogyavarjanena tu pAlanIyamiti varjanIyAnyAha - dvAviMzatirabhakSyANi, sUtroktAnantakAyikAH / varjyAnyetAni vijJAya, samyag dUre dayAlunA // 32 // Arta raudraM ca durdhyAnaM, hiMsopakaraNArpaNam / pApAcAropadezazca pramAdapariSevaNam // 33 // sarvo'pyanarthadaNDo'yaM, vRthA kalmaSakAraNAt / apAkaraNamasya syAt, tAtIMyakaM guNavratam // 34 // tyaktasAvadyakartavyadurdhyAnasya zarIriNaH / samatA yA muhUrtaM syAt sA saamaayikmucyte| / / 35 / / yadAgamaH "sAvajjajogavirao, tigutto chasu saMjao / uvatto jayamANo, AyA sAmAiyaM hoi // 1 // Ao mAe paradukkha akaraNaM rAgadosamajjhatthaM / nANAitiyaM tassAyaposaNaM bhAvasAmaiyaM // 2 // " digatapramiterahni, nizi yaccAlpanaM punaH / dezAvakAzikaM tatsyAdvataM sukRtakAraNam // 36 // upalakSaNAtpraharAdau yatra tatrArambhaparihArarUpaM deze'vakAzaM gRhNAti / pUrva dignate bahUni yojanAni mutkalAni kRtAni tAni dezAvakAzike tvapasArayati / haviSAdvAzayojanAni dRgviSayo vidyAvatA nyUnIkRto yojanamAtraM sthitaH / yathA vA zarIrasthaM viSamagadabalenAGgulyAM sthApyate / evaM vivekinA yAvatkathikadignatAdine dine'pasArayitavyam / evaM sarvatrateSvapi ye niyamAH sthApitAste punaH 12 punardivArAtrau apasArayitavyAH / yathA // 79 // prbndhH|
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ "puDhavi daga agaNi mAruya vaNassai taha tasesuM pANesu / Arambhamegaso sabaso ya sattIeN vajjejjA // 1 // na bhaNi rAgado se hiMdUsiyaM navi gihatthasaMbaddhaM / bhAsejja dhammasahiyaM, mANaM ca karija sattIe // 2 // naya gihijja adinnaM, kiMcivi asamakkhiyaM ca dinnapi / bhoyaNamahavA vittaM tu egaso sabaso vAvi // 3 // " evaM sarvatrateSvapi // sarvAhArAGgasatkArAbrahmA vyApAravarjanam / catuSpa bhavagadastvauSadhaM pauSadhavratam // 37 // yAvAn prayAti vidhivatpau - padhavratasevane / kAlastAvAn sa cAritraH, iva mAnyo manISiNA // 38 // atithibhyo'zanA''vAsavAsaH patrAdivastunaH / yatpradAnaM tadatithisaMvibhAgavataM bhavet // 39 // prAyaH zuddhaistrividhavidhinA prAsukairepaNIyaiH kalpyaprAyaiH svayamupahitairvastubhiH pAnakAdyaiH / kAle prAptAn sadanamasamazraddhayA sAdhuvargAn, dhanyAH kecitparamavahitA hanta ! sanmAnayanti // 40 // yathA ratnatrayI yoge, mokSo'kSepeNa labhyate / tathA zuddhamanaHpAtravittaprAptAvapi dhruvam // 41 // itthaM vratAnAM dvAdazI, tvayA sevyA zivArthinA / AnandakAmadevAdizrAddhavadbhUmivAsava ! // 43 // eteSvekaikamapi yo dhatte so'nantasaukhyabhAkU / bhajedyastu samagrANi sa nUnaM muktinAyakaH // 43 // samyag nizamya suguroriti zuddhadharmamarmANi karmadalanaikamanA manasvI / sarvatratAdhavidhisAdhanasAvadhAnaH, zraddhAlu maulirabhavadbhuvi bhUmipAlaH // 44 // yaduktam :! "evaM nariMda ! tuha akkhiyAi~ eyAi~ bArasavayAI / rannA bhaNiyaM bhayavaM !, aNuggaho me kao tuma // 1 // paMcamahAbhAro, dhuvaM giriMdu va dubaho tAva / taM je vahati sammaM, te dukkarakArae vaMde // 2 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla RECENCAKAC prabandhaH / // 8 // te vihu salAhaNijjA, na kassa parimiyapariggahAraMbhA / sakkaMti pAliuM je, imAi~ bArasavayAiMpi // 3 // guruNA bhaNiyaM ANaMdakAmadevAiNo purA jAyA / jehiM paripAliyAI, imAI sAvayavayAi~ daDhaM // 4 // iNhiM tu varagihattho, ihatthi nAmeNa chaDDuo seTThI / parimiyapariggaho jo, vihiyapAvaparihAro ( ? ) // 5 // jo ahigayanavatatto, saMtosaparo viveyarayaNanihI / devagurudhammakanjesu dinnaniyabhuyaviDhattadhaNo // 6 // so amha pAyamUle, puciM paDivajiUNa bhAveNa / vArasavayAI eAi~ pAlae niraiyArAI // 7 // rannA bhaNiyaM eso, Asi dhaNaDDotti majjha gorabo / sAhamiutti saMpai, baMdhu va visesao jAo // 8 // bhayavaM ! ahaMpi kAhaM, sAvayadhammassa bArasavihassa / paripAlaNe payattaM, vasuhAsAmittaaNuruvam // 9 // to guruNA vAgariyaM, nariMda ! tumameva puNNavaMto'si / jo erisovi sAvayavayANa paripAlaNa kuNasi // 10 // " atha pratipannasamyaktvamUladvAdazavratasya zrIkumArapAlarAjayathAkramamavadAtAH / tatra prANAtipAtaviramaNavratedharmo jIvadayAtulyo, na kvApi jagatItale / tasmAtsarvaprayatleta, kAryA jIvadayA nRbhiH||1|| ekataH kratavaH sarve, samagravaradakSiNA / ekato bhayabhItasya, prANinaH prANarakSaNam // 2 // sarve vedA na tatkuryuH, sarve yajJAzca bhArata ! / sarve tIrthAbhiSekAca, yatkuryAt prANinAM dayA // 3 // merugirikaNayadANaM, dhannANaM dei koDirAsIo / ikkaM vahei jIvaM, na chuTTae teNa pAvaNaM // 4 // hanmIti janmajanitaM sukRtaM nihanti, zastragrahAtribhavasaMbhavameva dharmam / zastrAbhighAtasamaye zatajanmajAtaM, yatkiMcidasti lavamAtramidaM parAsau // 5 // ityAdisvaparasamayajJena rAjJA C UCIRC Jain Education inarirala For Private & Personel Use Only jainelibrary.org
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ karNATe 1 gUrjare 2 lATe 3, saurASTra 4 kaccha 5 saindhave 6 / uccAyAM 7 caiva bhambheryA 8, mArave 9 mAlave 10 tathA // 1 // kauGkaNe 11 ca tathA rASTre 12, kIre 13 jAlandhare 14 punH| sapAdalakSe 15 mevADe 16, dIpA 17 bhIrAkhyayo 18 rpi||2|| | iti svadezeSvamAripaTaho dApitiH, agalitajalavyApAraniSedhazca / azvalakSapaJcahastisahasrakagodhanAzItisahasroSTrapaJcA zatsahasrANAM galitajalapAnaM kumaragiryAdau / kAzigAjaNyAdicaturdazadezeSu dhanavinayamaicyAdibalena jIvarakSA kaaritaa| hamArItyakSaroccAraNe kSapaNam / navarAtrapazubalyadAnakupitakaNTezvarItrizUlaghAtasaMjAtasarvAGgakuSThAdivedanAyAM mantryudayanavi jJaptadevIbalipradAnaviSaye'numatirapi nAdAyi dayAlunA yena / ekAdazalakSAzvAdiparyANeSu pramArjanArtha prauJchanikAH kAritAH / ekadA paryANapramArjane naDUlasAmantena jahAse aparaiH sAmantaiH parasparaM dRsaMjJayA / jJAte ca rAjJA sapta lohakaTAhIrvANena bhittvA sAGgikayA poDazamaNagoNimutpATya balaM darzayitvA tarjitAH sAmantA bhavatsvevaMvidho'smIti / ekadA kAyotsargasthe nRpe markoTakaH pAde lagnaH pArzvasthaiH pAricArikairutsAryamANo'pi rAjJA tasyA'samAdhisaMbhAvanayA svatvacA saha duuriikRtH| mahezvaragrAmIyavaNijA yUkAvadhe yUkAvasatiH kAritA / ityAdi kimucyate / yataH"kRpaikajIvito dharmaH, sarvazAstraiH pratiSThitaH / iti jJAtvA sa dharmAtmA, tanmayaM kRtavAn jagat // 1 // " __ api ca"zrIkumAradharaNIbhRtaH kathaM, kathyate'tra mahimA prmaatigH| yaH kRpAtratamihAzritaH svayaM, tanmayaM ca nikhilaM jagadvyadhAt // 1 // " evaM dayAM paripAlayataH zrIkumArapAlabhUpaterupazlokanAkAvyaM zrIgurubhiruktaM yathA Jain Education in For Private Personal use only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pravandhaH / svarge na kSitimaNDale na vaDavAvatre na lebhe sthitiM, trailokyaikahitapradA'pi vidhurA dInA dayA yA ciram / caulukyena kumArapAlavibhunA pratyakSamAvAsitA, nirbhIkA nijamAnasaukasi bare kenopamIyeta sH||1|| zaraNAgatatrAteti virudaM dattam // mRSAvAdaviramaNavrateekatrAsatyajaM pApaM, pApaM nizzeSamanyataH / dvayostulAvidhRtayostatrAdyamatiricyate // 1 // azvamedhasahasraM tu, satyaM tu tulayA dhRtam / azvamedhasahasrAddhi, satyameva vizeSyate // 2 // sarvavedAdhigamanaM, srvtiirthaavgaahnm| satyaM ca vadato rAjan !, samaM vA syAnna vA samam // 3 // satyaM brUyAt priyaM brUyAt , na brUyAt satyamapriyam / priyaM ca nAnRtaM brUyAdeSa dharmaHsanAtanaH // 4 // "satyArjave dharmamAhuH" ityAdi jAnAnaH pAruSyapaizUnyAsabhyarAgadveSayuktAtmastutiparanindAdiparihAreNa 'mahuraM niuNaM thovaM' ityAdyAgamAnusAri vaco mayA vAcyamiti pratijJAya "satyavAcA yudhiSThiraH" iti virudaM babhAra / tathA "satyaM mitraiH priyaM strIbhiyaMlIkaM madhuraM dvipA / anukUlaM ca zasyaM ca, vaktavyaM guruNA saha // 1 // " / iti nItipatho'pi yena dharmArthinA na satyApitaH kadAcitkenApyAkAreNa mRSAbhASaNe vizeSatapaH kartavyam // sarvAsatyaparityAgAnmRSTeSTavacanAmRtaiH / jIyAt kumArabhUpAlaH, satyavAcA yudhisstthirH||1|| adattAdAnaparihArarUpe tRtIyavratedurbhikSodayamannasaMgrahaparaH patyurvadhaM bandhukI, dhyAyatyarthapaterbhipaggadagaNotpAtaM kaliM naardH| doSagrAhi janazca pazyati paracchidraM chalaM zAkinI, niSputraM mriyamANamADyamavanIpAlo hahA! vAJchati // 1 // // 81 // Jain Education a l For Private Personal use only M.jainelibrary.org
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ iti zrIcaulukyanRpa ! rAjJastRtIyavratapAlanaM katham ? ityukte sUribhiH rAjA prAha niSputro niyate yo yastasya tasya htaashyaaH| putratAM pratipadyante, nRpAH kaSTaM dhnaashyaaH||1|| tadadyaprabhRti muktameva mayA mRtasarvasvam , bhavatu me tRtIyavratAGgIkAraH saMsAratAraNAyeti pratipadya rAjaparSadi sarvasAmantAdisamakSaM paJcakulamAkArya pRSTvA ca prativarSe dvAsaptatilakSadravyAyapadaM jJAtvA saMtoSapoSitAtmA rudatIvittaM muktavAn , pATitaM ca paTTakapatram / tathA niHzUkaiH zakitaM na yannRpatibhistyaktuM kvacitprAktanaiH, patnyAH kSAra iva kSate patimRtau yasyApahAraH kila / ApAthodhi kumArapAlanRpatirdevo rudatyA dhanaM, bibhrANaH sadayaM prajAsu hRdayaM muJcatyayaM tatsvayam // 1 // iti mRtasvaparihArapaTaho dApito'STAdazadezeSu / athAnyadA sarvAvasarasabhAmupeyuSi zrIcaulukyadeve pratIhAraH prAha-deva! mahAjano dvAre tiSThati devadarzanArthI / rAjA-pravezaya sdyH| tataH pratIhArAhUtAzcatvAro mahattarA Agatya rAjAnaM praNamya labdhAsanA vailakSyopalakSitA upaviSTAH / rAjA-ko heturadya rAjasabhA''game ? kimidaM vailakSyamiti / kiM ko'pi parAbhavo'samAdhiopadravo vA ko'pi ? / tadanu mahAjanAH-kutaH prajAnAM rAjendra !, tvayi zAsati medinIm / parAbhavo'samAdhirvA, jAyate janavatsala ! // 1 // kadAcidandhakAraH syAdvizve bhAsvati bhAsvati / paraM tvadudaye svAmin !, na kiJcidasamaJjasam // 2 // paramatratyo gUrjaranagaravaNigmUrdhanyaH kuberazreSThI devapAda vidito bahusvarNakoTidhvajaH samudre samAgacchan kathAzeSatayA svAmipAdAnAmasevakatAmagAditi tatparicchado niSputra Akrandannasti / tadgRhadravyaM rAjA yadyAtmasAtkurute Jan Education International For Private Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 82 // Jain Education In tadA tasyorddhadehikaM kriyate / kiyattaddhanaM ? iti pRSTe'tipuSkalamityAhuste mahattarAH / tataH kRpApariNIto rAjA svace - | tasi cintitavAnevam AzAbandhAdahaha ! suciraM saJcitaM klezalakSaiH, keyaM nItirnRpatihatakA yanmRtasvaM haranti / krandannArIjaghanavasanakSepapApotkaTAnAmAH kiM teSAM hRdi yadi kRpA nAsti tatkiM trapA'pi // 1 // tato bho mahattarAH ! mayA mRtasvagrahaNaM tRtIyatratapratipattyavasare zrIgurupAdapArzve pratyAkhyAtam, paraM kautukAttasya vyavahAriNo gRhaM gRhasAraM ca vilokayAmaH ityuktvA mahattarAdiparivRtaH sukhAsanAdhirUDhastadgRhamAjagAma rAjakuJjaraH / tadanu sauvarNakalaza paramparAkvaNatkiGkiNIkvANavA cAlitavyomamaNDalakoTidhvajAvalihastizAlA dAnazAlA turagazAlAdivirAjitaM taM kuberagRhaM vilokya vismayasmerahRdayo mahattaradarzitaM sphaTikazilAnirmitaM caityAlayaM gataH / tadramaNIyatAM vilokya prAha nRpaH prabandhaH / paryAyastuhimAcalasya yamakaM pIyUSakuNDasya ca, kSIrAbdherabhidhAntaraM pratikRtiH zItAMzulokasya ca / vIpsA candanakAnanodarabhuvo'bhyAsazca dhArAgRhasyArhaccaityamidaM prapaJcayati naH zaityaM vapuzcetasoH // 1 // tatra caitye marakatamaNimayIM zrInemijinapratimAM namaskRtavAn / rAttasauvarNakalazasthAlArAtri kamaGgalapradIpAdidevapU- 8 // 82 // jopakaraNAdi vilokya kuberapustikAsthaM parigrahaparimANapatraM vAcitavAn / yathA gurupAdakamalamUle, gRhamedhijanocitAnimAnniyamAn / pratipadyate kubero, vairAgyataraGgitasvAntaH // 1 // jainelibrary.org
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ jantUn hanmi na vacmi nAnRtamahaM steyaM na kurve parastrI! yAmi tathA tyajAmi madirAM mAMsaM madhu mrakSaNam / naktaM nAbhi parigrahe mama punaH svarNasya SaTkoTayastArasyASTatulAzatAni ca mahArhANAM maNInAM daza // 2 // kumbhakhArIsahasre dve, pratyekaM snehadhAnyayoH / paJcAyutAni 50000 vAhAnAM, sahasramapi hastinAm // 3 // ayutAni gavAmaSTau, 80000 paJca paJca zatAni ca / halATTasajhanAM yAnapAtrANAmanasAmapi // 4 // pUrvajopArjitA lakSmIriyatyastu gRhe mama / ito nijabhujopAttAM, kariSye paatrsaatpunH||5|| evaM kuberavyavahAriRddhipatravAcanena hutahRdayo rAjA gRhAGgaNe yAvadAgacchati tAvatA kuberamAtA guNazrIHputtakuvera ! guNAyara !, gaosi taM kattha dehi paDivayaNaM / hA vaccha ! piccha lacchI, tae viNA jAi rAyaharaM // 1 // etat zrutvA rAjA cintitavAnevam-narakAntaM bhavedrAjyamityAryadudIryate / tannanaM rudatIvittasamAkarSaNapApmanA // 1 // pRSTavAMzca ke ete striyau ? / mahAjanaH-deva ! kuberamAtA guNadhIreSA, aparA tu kamalazrIstajjAyA / atrAntare-vIkSya tatra kuberasya, jAyAmAkrandakAriNIm / mAtaraM ca hahA vatsa !, va gato'sIti vAdinIm // 1 // tatrAsanne ca siMhAsanAdhirUDhaH prAha-he mAtaH ! kimevaM zokaviklavA'si ? / yataH "AkITAdyAvadindraM maraNamasumatAM nizcitaM vAndhavAnAM, sNbndhshcaikvRkssossitbhuvihgvyuuhsaanggtytulyH| pratyAvRttima'tasyopalatalanihitapluSTabIjaprarohamAyA prApyeta zokAttadayamakuzalaiH klezamAtmA mudhaiva // 1 // " ityupadizya pRSTA, kaH samAyAtaH ? / guNazrIrAha-vAmadevanAmA mitram / AkAritazca sa rAjJA pRSTazca samudragamanAdi Jain Education anal
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla vRttam / vAmadevo'pi natvA vijJapayati sma / deva! zrIcaulukyacandra ! itaH kuberavyavahArI caturyu mahattareSu gRhasAraM nyA-15 prabandhaH / sIkRtya bhRgupurAt paJcapaJcazatamanuSyopetapaJcazatapravahaNaiH prAptaH parakUlam / tatra caturdazakoTisvarNalAbhaH / tataH prtini||83|| vRttAnAM pratikUlavAyunA paJcazatapravahaNAni pAtitAni viSamagirivalayasaGkaTe / pUrvamapi tatra kasyacit paJcazatapravahaNAni / patitAni santi / potAnAmanirgamena bADhaM viSaNNaH saparivAraH kuberasvAmI / atrAntare samAgataH kazcinnauvitto nAvArUDhaH / bhaNitaM ca tena, bho lokAH darzayAmi nirgamopAyam / bhaNitazca kuvereNa, bho bAndhava ! kutaH samAyAtaH? kiM nAma ca? iti / tatastenoktam , astyatrAsanne paJcazRGgo dviipH| tatra satyasAgaro rAjA / tena caikadA mRgayAgatena hatA sagarbhA mRgii| mRgo'pi tanmaraNaM dRSTvA svayaM mRtH| tena vairAgyeNa satyasAgaranRpeNa svadeze'mAripaTaho dApitaH / adya pUrvapreSitakIramukhAyuSmadApadaM jJAtvA'haM nautAso nAviko nirgamopAyadarzanAya prahito'smi rAjJA / kumArabhUpaH-aho ! mahAtmano mahatI kRpA sarvasattvasAdhAraNI / tataH kiM? / vAmadevaH-deva ! kuverasvAminA nirgamopAyaM pRSTaH / prAha| nAvikaH, etasya gireH kaTake dvAramasti / tena pravizya gireH paratra pArthe gamyate / tatra puramudvasamasti / tatra ca jinacaitye gatvA paTahA vAdyante / teSAM mahatA nisvanena girizRGgasuptA rAtrI bhAruNDapakSiNaH samuDDIyante / teSAM pakSavAtena prabahaNAni mArge patiSyantIti / tadanu kuberasvAminA tatra gamanAya pRSTAH sarve janAH, ko'pi na pratipadyate / tato'samasA // 83 // hasI paramakRpAparavazaH kubera eva gtH| nAvikoktamanuSThitaM tatra gatvA / nirgatAni sahasrapravahaNAni bhRgupure ca prAptAni dakSeimeNeti / ato'grataH kuberasvarUpaM nAvagacchAmi / evaM viMzatikoTisvarNASTakoTiraupyasahasratulAmitaratnAdikuberadhanaM. Jain Education For Private Personal Use Only Jainelibrary.org
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ nRpagRhAnupatiSThate, ityukte mahattarainirIhaziromaNiH tadravyaM tRNavadavagaNayyaivaMvidhAsamadayAsAhasadhanI sa puruSottamo jIvajanneva samAgamiSyatIti guNazriyamAzvAsya yAvatA pazcAnnirgacchati tAvatA kubero vimAnAdhirUDhaH sajAyaH samAgAt / / vimAnAdavatIrya mAtuH pAdau praNamya rAjAnaM praNanAma / rAjA sarvo'pi mahAjanaH aho ! mahadAzcarya kuberaH samAyAta iti / vadanti / rAjA ca pRSTavAn / he sAhasadhana ! zUnyapure kimabhUt ? kuberaH-svAmin ! tatra pure ekatra prAsAde kanyA dRSTA pRSTA ca / tayA coktam-atra pAtAlatilakapure pAtAlaketurvidyAdharo rAjA / pAtAlasundarIbhAryA / tayoH sutAM pAtAlacandrikAnAmnI mAM kanyakAM viddhi / sa ca matpitA mAMsalolupatayA kiyatA kAlena mArjArIbhakSitapUrvasaMskRtamAM sAbhAvAdvandhukItyaktabAlamAMsabhakSaNasaMjAtamahAmAMsAzanavyasano rAkSaso'jani / nagaraM sarva bhakSitam / saMprati svAhArAya / bovApi gato'stIti / atrAvasare pAtAlasundarI samAyAtA / pAtAlaketurapi bhAryayA paryavasApya kanyAM pariNAyito'ham / mayA'pi pAtAlaketuH pratibodhitaH / tena vidyAdhareNa vimAnamAropya sabhAryo'hamatrAnIya muktH| sa ca svasthAna praaptH|| iti zrutvA vismitaH zrIcaulukyaH prAha nirmUlyaM gaNitaM nijaM paraparitrANe tRNaM jIvita, pANI kRtya nabhazcarIyamacirAtkalyANinI priinnitaa| prAptaH koNapatAM nRpo vidhivazAddharmAdhvani sthApitaH, svaM dhAmAnusRtaM kubera ! bhavatA kiM kiM kRtaM nAdbhutam ? // 1 // gRhANa ca svalakSmI kuberadatta ! ityabhinandya guruvandanAya jagAma // tatkartavyaM nRpopajJaM, vijJAya janatAmukhAt / uccai-* zcamatkRtazcitte, hemAcAryastamUcivAn // 1 // na yanmuktaM pUrva raghunaghuSanAbhAkabharataprabhRtyurvInAthaiH kRtayugakRtotpattibhi For Private & Personel Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 84 // hArapi / vimuJcan saMtoSAttadapi rudatIvittamadhunA, kumArakSmApAla ! tvamasi mahatAM mastakamaNiH // 2 // aputrANAM dhanaM| gRhNan , putro bhavati pArthivaH / tvaM tu saMtoSato muJcan , satyaM rAjapitAmahaH // 3 // itthaM zrIguruNA narezvarazatairAzAsya4/mAno mudA, nirAbhiranekadhA ca sakalailokaiH sa lokottrH| lakSANAM draviNasya reNuvadiha dvAsaptatiM varjayan,18 pratyabdaM stutibhAjanaM na hi bhavetkasya prshsyaatmnH||4|| caturthavrate paradAragamanavarjanarUpe svadArasaMtoSarUpe ca // yaH svadAreSu santuSTaH, paradAraparAGmukhaH / sa gRhI brahmacAritvAdyatikalpaH prakalpyate // 1 // manasA'pi pareSAM yaH, kalatrANi na sevate / sa hi lokadvaye deva!, tena vai sA dharA dhRtA // 2 // tasmAddharmArthinA tyAjyaM, paradAropasevanam / nayanti paradArAstu, narakAnekaviMzatim // 3 // iti zrutvAdhigataparamArthaH zrIrAjarSirAjanmAGgIkRtaparanArIsahodaravrataH svadArasaMtoSavratI jAtaH / ataH paraM pANigraha-| NaniyamaH / zrIcaulukyanRpeNa dharmazApteH pUrva vahvo'pi rAjakanyAH pariNItAH, paraM dharmapratipattyavasare tAsAM svalpAyuSvAdekaiva bhUpaladevI paTTarAjJI babhUva / tadavasare vivAhaniyamI // jo dei kaNayakoDiM, ahavA kArei kaNayajiNabhavaNaM / tassa na tattiya puNNaM, jattiya baMbhavae dharie // 1 // IN // 84 // ekarAvyuSitasyApi, yA gatirbrahmacAriNaH / na sA RtusahasreNa, kartuM zakyA yudhiSThira ! // 2 // iti svaparasamayajJaH sarvadA brahmacaryAbhilASI varSAsu mAsacatuSTaye tridhA zIlapAlanaM pratipannam / tatra manasA bhaGge| PRECACANCareCho t For Private & Personel Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSapaNam, vacasA''cAmlaM, kAyena vikRtityAgaH / yaduktam -- "ekA bhAryA sadA yasya, tridhA zIlaM ghanAgame / navyapANigrahe niyamazcaturthavratapAlane // 1 // kiyatA kAlena bhopaladevI parAsurajAyata / tadanu dvAsaptatisAmantamantrivargo vijJapayati, zrIcaulukyakulAdhAra ! prajAvatsala ! anugRhyatAM punaH pANigrahamahotsavena svasevakajanaH / rAjA - alamamunA saMsAravRddhyupAyena pANigrahAgraheNa, bhavatu me'taH paraM yAvajjIvaM brahmacarya sarvavratataponiyamAdikriyAkalApasAphalyakAri / yadAgamaH - " jeNa suddhacarieNa vayANi dANANi tavoniyamAINi sucariyANi bhavaMti" iti // sAmantAdayaH - rAjan ! paTTarAjJIM vinA kathaM maGgalopacArA rAjJo jAyante, na hyanyalokavadbhumIdhavA gRhiNyupacArava jitAH zrutA dRSTA vA / rAjA - aho ! rAjanyAH ! zrIgAGgeyaH pitAmaha AjanmA'kRtapANigraha eva sakalamahIpAla maulimaulIyitAjJaH kiM vismRtipathamAnIyate ?, tadbhoH ! samprati mamApi yAvajjIvaM brahmavratoccAramahotsavaH kartumucitaH / ityAdidharmavacoyuktyA paryavasApya sakalasAmantAdilokasamakSaM mahatA mahenAbAlabrahmacArizrIhemAcArya zrImukhena brahmatratamaGgIkRtavAn / tadanu mantribhiH samagrarAjadharmamaGgalopacArArAtrikamaGgalapradIpakaraNAvasare svarNamayIM bhopaladevIM nirmApya sA rAjJaH pArzve sthApyate // ayaM rAjarSirityAhvAM prAptaprauDhiM vitanvataH / ajihmabrahmalInasya, caulukya ! tava kaH samaH 1 // 1 // ityupazlokitaH puNyazloko lokottarairnaraiH / zrIkumAranRpaH zuddha zraddhAlurjayatAcciram // 2 // // paJcamavrate'parimitaparigrahapratyAkhyAna pUrvamicchAparimANapratipattirUpe ka0 15 Jain Educati n International
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla 64-%20% pravandhaH / MOSAMACHAR enaH kena dhanaprasaktamanasA nAsAdi hiMsAtmanA, kastasyArjanarakSaNakSayakRtairnAdAhi duHkhaanlaiH| tatprAgeva vicArya varjaya ciraM vyAmUDha ! vittaspRhAM, yenaikAspadatAM na yAsi viSaye pApasya tApasya ca // 1 // saMsAramUlamArambhAsteSAM hetuH parigrahaH / tasmAdupAsakaH kuryAdalpamalpaM parigraham // 2 // ityAdiguruvacaHzravaNataH pApabhIrutayA yadadhikaM svarNAdi bhavettaddharmasthAne niyamitaparigrahavatA sukhena vyayIkriyata iti matimAn zrIparamAhata evaM kRtavAn parigrahapramANaM pUrva dRSTazrutapUrvamahApuruSaparigrahAnusArataH / yathA-svarNakoTayaH paTa, rUpyakoTayo'STa, mahAhamaNInAM sahasratulA / aparadravyakoTayo'nekA eva-kumbhakhArIsahasra dve, pratyeka snehdhaanyyoH| paJca lakSAzca vAhAnAM, sahasraM coSTrahastinAm // 1 // ayutAni gavAmaSTI, paJca paJcazatAni ca / gRhApaNasabhAyAnapAtrANAmanasAmapi // 2 // ekAdazazatAnIbhAH, rathAH pnycaa'yutprmaaH| hayaikAdazalakSAzca, pattyaSTAdazalakSakAH // 3 // etatsainyamelApakapramANam / sarvaprakAraiH pApavyApAranivRttimicchostasya zrIdharmAtmano'paravastUnAM pramitiH kimucyate ? ye kecana lavaNatilalohagulyAdipApadravyAgamAsteSAM niyama eva // ratnasvarNAdivastUnAM, satyAM vRddhAvanekadhA / svalpaM parigrahaM cakre, dharmAtmA paJcamavrate // 1 // api ca "sarvaH ko'pi parigrahaM bahutaraM hyAzApizAcIhataH, saMpratyatra karoti sauvavibhavAtprAyaH sato'nekadhA / yastu svarNadhanAdi bhUri sadapi projjhAJcakAra svayaM, saMtoSAtsa kathaM kumAranRpatirna syAtpraNamyaH satAm // 1 // " jgccetshcmtkaaripnycaannuvrtdhaarkH| paramArhatabhUmIzazciraM jIyAt kumArarAT // 1 // ACHELORE // 85 Jain Education in I For Private Personal Use Only Jainelibrary.org
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ // SaSThate diyAtrAviratirUpe - carAcarANAM jIvAnAM vimardananivartanAt / taptAyogolakalpasya, sadvrataM gRhiNo'pyadaH // 1 // vivekAdbhuta puruSeNa sarvadA'pi jIvadayAnimittaM diggamananivRttirvidheyA, vizeSatazca varSAsu / yataH - "dayArthaM sarvajIvAnAM, varSAstrekatra saMvaset" purA zrInemijinopadezAt zrIkRSNanRpodvArakAyA bahirnirgamaniyamaM kRtavAn / ityAdi zrIgurUpadezaM saphalatAM nayan zrI caulukyo'pi mayA varSAmAsacatuSTaye zrIpattanapurapratolIbhyaH parato na gantavyamiti niyamaM jagrAha / tathA -- darzanaM sarvacaityAnAM, gurorapi ca vandanam / muktvA pure'pi na prAyo, bhramiSyAmi ghanAgame // 1 // vAcA yudhiSThiraH zrImAn, nijamaGgIkRtaM vratam / na tattatyAja caulukyasiMhaH kArye mahatyapi // 2 // sa tasya niyamaH sarvatra tAdRg paprathe / atha taM tathA'bhigrahaM gUrjarasamRddhiM ca carebhyo jJAtvA gUrjaradezabhaJjanAya garjanezaH zakAnekAnIkadurddharaH prayANamakarot / tadavasare garjanyAgatacarairvijJatam -- zrIcaulukya ! tavAbhigrahaM zrutvA garjanaprabhurdezAdibhaGgaM cikIrSurAgacchannastIti caravijJaptiM zrutvA cintAkrAnto'mAtyasahito vasatimabhyetya gurumabravIt -- carairadya prabho ! proktaM, turaSkAdhipatiH svayam / prasthAya garja - nAdatrAgacchannasti mahAbalI // 1 // sahiSNurapi taM bhaGkumasahiSNurivAsmyaham / varSArAtre gRhAnnaiva, bahiryAmItyabhigrahAt // 2 // yadyahaM saMmukhaM na yAmi tadA dezabhaGge lokapIDA, gamane ca niyamollaGghanam / guruH- zrIcaulukya ! tvadArAdhitadharma eva sahAyI tava, cintA sarvathA'pi na kAryA // ityAzvAsya nRpaM sUriH, padmAsanamadhizritaH / paramaM daivataM kizci
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 86 // dantAtuM pracakrame // 3 // atikrAnte muhUrte'tha, samAyAntaM nabho'dhvanA / palyaGkamekamadrAkSIdivyakSAmAstRtaM nRpaH | // 4 // ambare'sau nirAlambo, vidyAdharavimAnavat / kathametIti vismeraH, sa taM muhuravaikSata // 5 // gaganAttAvaduttIrya, sa palyaGkaH kSaNAdapi / guroH puraH sthirastasthau, suptaikpurussaashritH|| 6 // palyaGkaH ko'yamatrAyaM, kaH pumAniti veha kim ? / iti praznaparaM bhUpaM, babhASe gurupuGgavaH // 7 // tavoparyApatanyo'sti, zakAdhIzo mahAbalI / palyaGkazayitaH so'yaM, mayA nIto'tra sainyataH // 8 // zrutvA tatsaMbhramAdbhUbhRdyAvattanmukhamIkSate / tAvatsuptotthitaH so'pi, zakAdhIzo vimRpTavAn // 9 // va tatsthAnaM ? va tatsainyaM ? kathamihAgamaH ? ko'yaM siMhAsanastho dhyAnI munIndraH ? ko'yaM caitadane samAsIno lIlA'vahelitendro rAjendraH ? ityAdi cintayan kiM dhyAyasi zakeza ! dizaH pazyan ? iti sUrirAha-ekAtapatramaizvarya, svasya dharmasya ca kSitau / kurvato yasya sAhAyyaM, kurvanti tridazA api // 10 // gRhamadhyAccamUmadhyAdapi yo ripubhUpatIn / svazatyA dAsabaddavA, samAnAyayati kSaNAt ||11||so'yN zrIcaulukyasiMho'pararAjakuJjarojjAsI tvAmAyAntamatropari jJAtvA vddhaa''niitvaan| sAmprataM tribhuvanazaraNyaM svahitehayA devairapyanullaGghanIyazaktiM zaraNAgatavajrapaJjaraM zaraNIkuru / tato'dbhutabhayodvegacintAlajjAdivyabhicAricAruceSTito'vyabhicAribhaktiyuktaH saha darpaNa palyakaM tyaktvA garjanezaH sUrIndraM praNamya zrIkumArabhUmIndraM namazcakre Uce ca hastAvAyojya-rAjan ! mayA tavedRg devatAsAhAyyaM nAjJAyi, ataH paraM mayA yAvajjIvaM tvayA saha sandhireva cakre / kumArabhUpaH-he zakAdhIza ! macchauNDIrya dviSantapaM zRNvan kimihAgacchanabhUstvam ? / zakendraH prAha-zrIkumArapAladeva ! samprati tvaM vratasthairyanirjitadhruvaH purAvahirneSyasi iti chalena blino| // 86 // Jan Education International For Private Personal use only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ CARSAAMAALMANCE dezabhaGga cikIrSurAgacchannabhUvaM, paramIdRggurA jAgrati tvaM kathaM chalyase ? // pUrva zruto'pi te vIra !, vikramo vizruto'-18 bhavat / vismariSyatyasau jAtu, na sampratitamaH punH|| 12 // tubhyaM svastyastu, mAM svAzrayaM prati preSaya matsainyA mAM vinA-8 |''kulA bhaviSyantIti / rAjarSiH prAha-yadi svapure SaNmAsImamAriM kArayestarhi muktistava / mamedamevAjJAkaraNaM vAJchitaM |ca, yadbalena chalenApi ca prANitrANakArApaNam / puNyaM tava bhAvi // ito me nAnyathA muktiriti dhyAtvA zakaprabhuH / / caulukyavacanaM mene, baliSThe kA vicAraNA ? // 13 // tataH svasaudhaM taM nItvA, satkRtya ca sahasradhA / atiSThipatryahaM bhUpo, lokajJApanakAmyayA // 14 // jIvarakSAkRte zikSA, dattvAptAMstatsamaM nijAn / Adizya ca zakendraM taM, svasthAnaM prApaya-| nRpH||15|| garjane SaNmAsAM jIvarakSA kArayitvA nRpAptAH zakendravisRSTA bhUrihayAdyaM prAbhRtaM gRhItvA pattanamAgatya shriicaulukymaanndyaamaasuH|| AgacchantaM zakAdhIza, deshbhnggvidhitsyaa| jJAtvA sAbhigraho rAjA, naiti varSAsu saMmukhaH // 16 // rAjJo dharma sthirIkartu, baddhA ninye'tra sUriNA / SaNmAsI jIvarakSAyAH, paNe muktaH kRpAlunA // 17 // satkRtyAnekadhA zAkiprabhu jIvadayAkRte / muzcatastaM ripuM prauDhamaho ! rAjJo vivekitA // 18 // IdRga jagadguruH zaktibhukti muktiprdaaykH| IdRg dRDhavrato rAjA, zrAddhaH kAle kalau kutH||19|| evaM narendraiH sakalairmunIndrarapi stuteradhvani nIyamAnaH / SaSThaM vrataM kaSTazate'pi zuddhamapAlayadbhUmipatiH kumaarH||20|| ||ath bhogopabhogaparimANavatebhojanataH karmatazca dvividhe| tatra bhojanato madyamAMsamadhumrakSaNAdidvAviMzatyabhakSyadvAtriMzadanantakAyAdiniyamo mahati 8 Jan Education Intemani For Private Personel Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ LOCARRAM kumArapAla kaSTa rogAdAvAyanAkAraH / devapUjAvasare devAgrato'DhaukitaphalapuSpapatravastvAhArAdivarjanam / sacittamekaM nAgavallIpatrarU-18 prabandhaH / meonpam / divA'STa bITakAni / rAtrau caturvidhAhArapratyAkhyAnam / varSAsu ghRtakavikRtiH / zAvalasarvazAkaniyamaH / ekabha ktapratyAkhyAnaM ca sarvadA tapaHpAraNottarapAraNe vinA / divA brahmacArI / srvpbrihmscittvikRtivrjkH| sarvaprakAra - gopabhogeSu nispRho'pi rAjadharmAdipAravazyAdeva parimitameva niSpApaM bhogopabhogAdibhuk / zrIcaulukyarAjarSiH kadAcid ghRtapUrabhojanaM kurvANaH kiJcidvicintya kRtAhAraparihAraH pavitrIbhUya zAlAyAM gurUnnatvA papraccha, yadasmAkaM ghRtapUrAhAro yujyate navA? iti / prabhubhirabhidadhe-vaNigabrAhmaNayoyujyate, kRtAbhakSyaniyamasya tu kSatriyasya na,tena pizitAhArasyAnusmaraNaM bhvti| itthameva mamApi, ityuktvA kathaM prabhubhirjAyate ? gurubhiH-sarvajJAgamAdeva jJAnaM samyagityukte saJjAtazrIjinAgamabahumAnasthairya samagrazrIsaGghasamakSaM ghRtapUrA ataH paraM mayA nAhAryA iti niyama lAtvA pUrvabhakSitAbhakSyaprAyazcittaM pratipadya lokAnAM / 8jJApanAya prAyazcittasya dvAtriMzaddantasaMkhyayaikasmin bhiDavandhe dvAtriMzadrAjavihArAn kArayAmAsa // gurorAdezatasteSu, dvau sitau dvau shitidyutii| dvau raktau dvau ca nIlAGgo, SoDaza svrnnrocissH||1|| caturviMzaticaityeSu, nAbheyapramukhAn jinAn / catuSu caturaH sImandharAdInuddhRteSvatha // 2 // rohiNI samavasRti, svaguroH pAdukAdvayIM / azokaDhuM ca vistIrNa, sa vidhApya nyavIvizat // 3 // evaM ghRtapUrAdisarasAhAraniyamI karmataH paJcadazakarmAdAnebhyo'GgAravanazakaTAdirUpebhyaH|| samAgacchadAyapadaniSedhakastatpaTTakAn pATayAmAsa // // 87 // evaM bhogopabhogeSu viraktaH prmaarhtH| nispRhaH pApavitteSu, saptamavratamagrahIt // 1 // dvau ca nIlAhI gamaDabandhe dvAtriMzadvAjavihImAkSatAbhakSyaprAyazcittaM prativamAnasthairya ROSAROSORRECRUSA in duelan Interation For Private & Personel Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aSTamavrate'narthadaNDaviramaNecaturdhA'narthadaNDaH, tadyathA-apadhyAna 1 pApopadeza 2 hiMsrapradAna 3 pramAdAcaraNAni 4, etAni cAcarato mudhA | pApavRddhiriti na sevyAni vivekineti jJAtvA saptavyasananiSedhaM sarvatra kAritavAn / svayaM pramAdakrIDAhAsyopacAradehAtisaMskAravikathAkaraNAdivivarjanaparo jAgraddharmadhyAnAmRtAmbudhimagna evAjani shriikumaarbhuujaaniH|| saptavyasanavitrAsI, durthyAnAviSayasthitiH / rAjarSiratyajatsarvAnarthadaNDamadaNDa kRt // 1 // navamaM sAmAyikavataM sAvadyayogaparivarjanaM niravadyayogAsevanam / tasmin vraterAjJo dviHsAmAyikakaraNaM niyamena kRte ca sAmAyike maunameva zrIgurUn vinA'nyaiH saha |paashcaatyraatrisaamaayike dvAdazaprakAzayogazAstraviMzativItarAgastavaguNanaM vinA nAparakAryakaraNam / sAmAyika pratilekhitavastrapramArjitadezaprauJchanAdizuddhasAmAcArIpUrvakameva na yathA tathA // ito rAgamahAmbhodhirito dveSadavAnalaH / yastayormadhyamaH panthAstatsAmyamiti gIyate // 1 // evaM sAmyasudhAsvAdasuhitAtmA mhiiptiH| sAmAyikaparo jajJe, sNliinkrnnsthitiH||2|| // digvatagRhItadigparimANasya pratidinaM parimANakaraNaM dezAvakAzikavratamtatra zrIparamAhatasya rAtrau svagRhAntare'vasthitiH na bahirgamanam / divA'pi prAyaH zrIjinAlayazAlAgamanaM vinA rAjapATyAdibhramaNaniSedhaH // jantujAtadayollAsI, mitkssetrkRtsthitiH| saMlInAtmA kRpAnAtho, dazamavratamAdadhau // 1 // ekAdazavate AhArazarIrasatkArabrahmacaryaavyApArarUpacaturvidhapauSadhopavAsarUpe an intematon For Private Personal use only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 88 // etasmin pAlite ekAdazavratAni samyak pAlitAni bhavanti / sarvapApAzravanirodhaheturetadvrataM mahAphalaM ceti vibhAvya | rAjJaH parvasu pauSadhagrahaNam / niyamena gRhIte ca pauSadhe kSapaNam / rAtrau zayananiyamaH / gurUNAM vizrAmaNA / apramArjanacaGkramaNoddhAramukha bhASaNAdiniSedhaH / prAyo rAtrau kAyotsargaH / tadazaktau darbhAsanasthaH prANAyAmapraNayI // netradvandve zravaNayugale nAsikA'gre lalATe, vakre nAbhau zirasi hRdaye tAlUni bhrUyugAnte / dhyAnasthAnAnyamalamatibhiH kIrttitAnyatra dehe, teSvekasmin vigataviSayaM cittamAlambanIyam // 1 // iti dhyAnasthAnanivezanizcalacetA ekAsanastha eva tiSThati nRpatiyogIndraH // dehopadhyAdinissaGgavRttiH pauSadhamagrahIt / sarvaparvasu rAjendraH, sadA niyamapUrvakam // 1 // // dvAdazame'tithisaMvibhAgatrate / atithizcAritrI / yataH - "tithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA / atithiM taM vijAnIyAt, zeSamabhyAgataM viduH // 1 // " tasya saMvibhAgo nyAyAgatakalpanIyAnnapAnAdivastUnAM dezakAla zraddhA satkArapUrvakaM dAnam / rAjJAM tu tadasaMbhavi, rAjapiNDasya yatInAM niSiddhatvAt / ityetat zrutvA zrIparamArhataH papraccha zrIgurUn-bhagavan ! mama dvAdazavrataM kathaM bhAvi ? yaduta yatayaH saMsAratArakA madannapAnAdi na gRhISyanti / kiJca - sAhUNa kappaNijjaM JaM navi dinnaM kahiM pi kiJci tahiM / dhIrA jahuttakArI, susAvagA taM na bhuJjanti // 1 // tatkathamahaM suzrAvakaH ? evaM ca sati mayi kRpAmavadhArya madgRhe yatayo'nnAdi gRhNantu / gurubhirUce - zrI caulukya ! na prabandhaH // 88 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ * kalpate nRpapiNDaH prathamacaramajinasAdhUnAm 'rAyapiMDe kimicchie' ityAgamaniSiddhatvAt / paraM narendra ! tava dezaviratA aviratasamyagdRSTayazca dharmopaSTambhena possyaaH| purA'pi prathamacakriNA prathamajinena niSiddhe rAjapiNDe sAdharmikA eva sarvaprakAraiH poSitAH / yaduktam__vatthannapANAsaNakhAimehiM, pupphehiM pattehiM ya sapphalehiM / susAvayANaM karaNijjameaM, kayaM tu jamA bhrhaahivennN||1||" tato dvAdazavate tava sAdharmikavAtsalyamucitam / tato rAjJA svAjJAvadhi zrAddhAnAM karo muktaH prativarSa dvAsaptatilakSadravyamitaH / truTitasAdharmikasya samAgatasya dInArasahasradAne zreSThI AbhaDo niyuktH| zrIgurUNAM kathitaM yaduta sAdha|rmiko bhagno jJApyaH / ekadA varSalekhake vilokite ekA koTirAyAtA / yAvattAM dApayati tAvatA''bhaDenoktam--deva ! dvidhA kozaH, sthAvaro jaGgamazca, vayaM tu jaGgamakozasthAnIyA iti jalpanniSiddhaH, mama niyamabhaGgaH syAditi sarva dattam / evaM bahuvarSANyabhigrahaH / ekadA kazciccAraNa ekavarNAn paJcazataturagAn dRSTvA kaJcana papraccha kasyaite turagAH ? iti / tenoktam-zrIkumArapAlasya zAlAyAM mukhavastrikAM yo'rpayati sArAM karoti tasyaite, dvAdazagrAmAzca rAjJA dattAH, iti zrutvA papATha ruDauM pArasanattha jai ehavauM ejAisii sahasii sevaDa sattha kumaranariMdaha bAhirauM // 1 // ekadA Arohanti sukhAsanAnyapaTavo nAgAn hayAMstajuSastAmbUlAdhupabhuJjate naTaviTAH khAdanti hstyaadyH| prAsAde caTakAdayo'pi nivasantyete na pAtraM stuteH, sa stutyo bhuvane prayacchati kRtI lokAya yaH kAmitam // 1 // **PASAN AHORA Jan Education Intem For Private Personel Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 89 // ROSCOCALCRACCORMANCCOR tatrApyannadAnaM mahate phalAya / yataH"annaM vai prANinAM prANAH, annamojaH sukhauSadhe / tasmAdannasamaM dAnaM, na bhUtaM na bhaviSyati // 1 // dadasvAnnaM dadasvAnnaM, dadasvAnnaM narAdhipa / sadyaH prItikaraM loke, kiM dattenApareNa te // 2 // sdgiitaadbhutruuprmyrmnniikrpuurkstuurikaashriikhnnddaaguruvaajivaarnnmnnisvrnnaadivstuvrjH| yoge yasya sukhAkaroti virahe duHkhAkarotyaGginAM, sadyaH prItikaraM tadannamanaghaM yatnena deyaM budhaiH||3||" yataH "annadAturadhastIrthakaro'pi kurute karam // " tadapi kRpayA dIyamAnaM na pAtrApAtravibhAgamapekSate / dharmopaSTambhabuddhyA tu pAtrAyaiva, tattu tridhA / yadAha"uttamapattaM sAhU, majjhimapattaM tu sAvayA bhnniyaa| avirayasammadiDI, jahannayaM pattamakkhAyaM // 1 // mithyAdRSTisahasreSu, varameko hyaNuvratI / aNuvratisahasreSu, varameko mahAvratI // 2 // mahAvratisahasreSu, varameko hi tAttvikaH / tAttvikena samaM pAtraM, na bhUtaM na bhaviSyati // 3 // " iti zrIgurUpadezolAsitasAdharmikavAtsalyabahvAdaraH zrIkumArapAlaH satrAgAraM kArayAmAsivAn / yaduktam"aha kArAvai rAyA, kaNakoThAgAraghayagharoveyaM / sattAgAraM guruyaM, vibhUsiyaM bhoyaNasahAe // 1 // tassAsanne rannA, kAraviyA viyaDatuMgavarasAlA / jiNadhammahatthisAlA, posahasAlA aivisAlA // 2 // " 18| // 89 // in Eduentan For Private Personel Use Only Pow.jainelibrary.org
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatra zrAddhAH sukhenAsate zerate ca // tattha sirimAlakulanahanisinAho neminAgaaMgaruho / abhayakumAro seTThI, kao ya ahigArio rannA // 3 // itthaMtaraMmi siddhapAleNa siripAlasUeNa kaviNA uttamkSiptvA toyanidhistale maNigaNaM ratnotkaraM rohaNo, revAvRtya suvarNamAtmani dRDhaM baddhvA suvrnnaaclH| kSmAmadhye ca dhanaM nidhAya dhanado bibhyatparebhyaH sthitaH, kiM syAttaiH kRpaNaiH samo'yamakhilArthibhyaH svamartha dadat // 1 // tA juttaM deva ! kayaM, tumae jaM ittha dhammaThANaMmi / abhayakumAro siTThI, eso savesaro vihio||4|| tatra cAnayA rItyA sAdharmikabhaktiHghayakUramuggamaMDagavaMjaNavaDayAikayacamakkAraM / sakkArapuvayaM sAvayANa so bhoyaNaM dei // 5 // vatthAI pasatthAI, kuTuM-17 banitthAraNathamatthaM tu / evaM sattAyAraM, kayaM nariMdeNa jiNadhamme // 6 // / pAraNakadine zrItribhuvanapAlavihAre snAtrAvasaramilitasAdharmikAH sAdhaM bhuJjate / bhojanAvasare sadA'pi ca dInaduHsthitAnAthakSudhArtAdInAM dayAdAnapravartanAya paTahavAdanenAnnapradAnapUrva sarvarAjadvAreSu udghATeSvanivAritapravezanirgameSu satsu | bhuktiH| yadAgamaH| "neva dAraM pihAvei, bhuJjamANo susaavo| aNukaMpA jiNiMdehi, saDDANaM na nivAriyA // 1 // " itthaM vrate dvAdazame vitanvan , samagrasArmikabhaktimuccaiH / sa saMpratIn zrIbharatAdibhUpAn , saMsmArayAmAsa kumArabhUpaH // 1 // Jain Education Interational For Private Personal Use Only
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / dharma dvAdazadhA svayaM suvidhinA zuddhaM samArAdhayan , dAnAdyairaparAnapi sthiratarAn kurvan svadharme janAn / nirjityorjitaduSkaliM khalu jinadhyAnakatAno'karot , zrIcaulukyanarezvaraH kRtayugaizvaryaM sadojjAgaram // 2 // athAnyadA vratAnyeSaM, manaHzuddhyA prapAlayan / gurUn svarUpaM papraccha, saptakSetryA nRpuGgavaH // 1 // gururAha-jainaprAsAdabimbAni, zrImAn jainAgamastathA / saGghazcaturvidhazceti, saptakSetrIM jinA jaguH // 2 // eteSu svadhanaM nyAyopAttaM bhaktyA sadA vapan / anyatrApi yathaucityAn , mahAzrAvaka ucyate // 3 // tatra jinacaityAni kAryamANAni janayanti kArayituH samyaktvazuddhim / teSAM tathAvidhAnAM darzane ca labhante vodhimaneke bhavyajIvA dharmasthairya ca / jindhrmonntiH| mithyAgjanavismayaH / nyAyavizuddhadhanamAtsaryAhaGkatimahatvAkAGkAdimalarahitamano'bhisandhividhinA kAritAni jina-16 caityAni puNyAnubandhipuNyahetutayA pretyatIrthakRdAdipadasaMpade ca jAyante / yaduktam "ramyaM yena jinAlayaM nijabhujopAttena kArApitaM, mokSArtha svadhanena zuddhamanasA puMsA sdaacaarinnaa| vedyaM tena narAmarendramahitaM tIrthezvarANAM padaM, prAptaM janmaphalaM kRtaM jinamataM gotraM samuddyotitam // 1 // " kArayanti jinendrANAM, tRNAvAsAnapIha ye / maNiratnavimAnAni, te labhante'tra viSTape // 1 // mANikyahemaratnAdyaiH, prAsAdAna kArayanti ye / teSAM puNyaikamUrtInAM, ko veda phalamuttamam // 2 // kASThAdInAM jinAvAse, yAvantaH paramANavaH / tAvanti varSalakSANi, tatkartA svargabhAga bhavet // 3 // yAvattiSThati jainendramandiraM dharaNItale / dharmasthitikRtA tAvaDenasaudhavidhAyinA // 4 // Jain Education in
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinabhavananirmApaNavidhirevam-zalyAdirahitabhUmau svayaMsiddhasyopalakASThAdidalasya grahaNena sUtrakArAdibhRtakAnati4 saMdhAnena bhRtyAnAmadhikamUlyavitaraNena SaDjIvanikAyarakSAyatanApUrva jinabhavanavidhApanam / vizeSataH sati vibhave bhara tAdivadratnazilAdibhirvaddhacAmIkarakuTTimasya maNimayastambhasopAnasya ratnamayatoraNazatAlaGkRtasya vizAlazAlAvalAnakasya zAlibhaJjikAbhaGgibhUSitastambhAdipradezasya dahyamAnakarpUrakastUrikA'guruprabhRtidhUpasamucchaladbhUmapaTalajAtajaladazaGkAnRtyatkalakaNThakulakolAhalasya caturvidhAtodyanAndIninAdanAditarodasIkasya devAGgaprabhRtivicitravastrollocakhacitamuktAvacUlAlaGkRtasya vicitracitrIyitasakalalokasya cAmaradhvajacchatrAdyalaGkAravibhUSitasya mUrddhAropitavijayavaijayantInivaddhakiGkiNIraNakAramukharitadigantasya kautukAkSiptasurAsurakinnarInivahAhamahamikAprArabdhasaGgItasya gandharvagItadhvanitiraskRtatumbaramahino nirantaratAlArasahallIsakapramukhaprabandhanAnAbhinayanavyagrakulAGganAcamatkAritabhavyalokasyAbhinIyamAnanATakakoTirasAkSiptarasikajanasya jinabhavanasyottuGgagirizRGgeSu jinAnAM janmadIkSAjJAnanirvANasthAneSu sampratirAjavacca pratipuraM pratigrAmaM pade pade vidhApanam / atha pracurataravibhavaviniyogA'yoge svavittAnusAreNApi jinabhavanaM kArayitavyameva / yataH "paDhama ciya jiNabhavaNaM, niyadabanioyaNeNa kAya / jamhA taM mUlAo, suhakiriyAo pavattaMti // 1 // jiNabimbapaiTAo, susAhujiNadhammadesaNAo ya / kallANagAiaTTAhiyAo niccaM ca pUyAo // 2 // eyaM saMsArodahimajjhanibuDANa tAraNataraI / jaM dasaNassa suddhI, eeNa viNA na saMbhavai // 3 // tesiM annesi ciya, jIvANaM viramaNaM ca paavaao| pANavahAIyAo, saMjAyai tattha parisuddhaM // 4 // " For Private Personel Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pravandhaH asati tu vibhave tRNakuTyAdirUpasyApi / yadAha"yastRNamayImapi kuTI, kuryAddadyAttathaikapuSpamapi / bhaktyA paramagurubhyaH, puNyonmAnaM kutastasya // 1 // kiM punarupacitadRDhaghanazilAsamuddhAtaghaTitajinabhavanam / ye kArayanti zubhamativimAninaste mhaadhnyaaH||2||" kiMbahunA"taM nANaM taM ca vinnANaM, taM kalAsu a kosalaM / sA buddhI porisaM taM ca, devakajeNa jaM vae // 1 // " rAjAdestu vidhApayataH pracuratarabhANDAgAragrAmanagaramaNDalagokulAdipradAnaM jinabhavane / tathA jIrNazIrNAnAM caityAnAM samAracanaM naSTabhraSTAnAM samuddharaNaM ca navInajinabhavanirmANAdapi jIrNoddharaNaM mahate puNyAya / yataH "navInajinagehasya, vidhAne yatphalaM bhavet / tasmAdaSTaguNaM puNyaM, jIrNoddhAreNa jAyate // 1 // jIrNoddhAraH kRto yena, vibhavena sucAruNA / jinAjJA pAlitA tena, klezAkUpArapAradA // 2 // " yataH"rAyA amaca siTThI, koDaMbIevi desaNaM kaauN| jinne puvAyayaNe, jiNakappI vAvi kAravai // 1 // jiNabhavaNAI je uddharanti bhattIe sddiypddiyaaii| te uddharaMti appaM, bhImAo bhavasamuddAo // 2 // appA uddhario cciya, uddhario taya teNa niyvNso| anne ya bhavasattA, aNumoyaMtA ya jiNabhavaNaM // 3 // iha logaMmi sukittI, supurisamaggo ya desio hoi / annesiM bhavANaM, jiNabhavaNaM uddharaMteNa // 4 // kappaduma va ciMtAmaNi va cakki va vAsudeva ba / pUijati jaNeNaM, jinnuddhArassa kttaaro||5|| 564 Jain Education
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA jinabimbasya tAvadviziSTalakSaNalakSitasya prasAdanIyasya vajendranIlAJjanacandrakAntasUryakAntariSTAGkakarketanavidrumasuvarNarUpyacandanopalamRdAdibhiH sAradravyavidhApanam / yadAha "sanmRttikAmalazilAtalarUpyadArusauvarNaratnamaNicandanacArubimbam / kurvanti jainamiha ye svadhanAnurUpaM, te prApnuvanti nRsureSu mahAsukhAni // 1 // 6 yaH kArayettIrthakRtaH pratiSThAM, prApsyatyasau tIrthakRtaH pratiSThAm / yadupyate yadvidhameva bIjamavApyate tattadavasthameva // 2 // " jo kAravei paDimaM, jiNANa jiarAgadosamohANaM / so pAvai annabhave, bhavamahaNaM dhammavararayaNaM // 3 // tathA "pAsAIyA paDimA, lakkhaNajuttA samattalaMkaraNA / jaha palhAei maNaM, taha nijaramo viyANAhi // 1 // " tathA-- "bimbAni zrIjinendrANAM maNiratnaizca hemabhiH / rUpyaiH kASThadRSadbhirvA mRdA vA citrakarmaNA // 1 // ekAGguSThAdisatsaptazatAGguSThamitAni yaH / kArayatyatra bhAvena, sarvapApaiH pramucyate // 2 // merorgururgirinAnyaH, kalpadrona paro dumaH / na dharmo jinabimbAnAM, nirmANAdaparo guruH // 3" dhanAdivyayazaktI paJcazatadhanuHpramANAH pratimAH kAryante / sarvathA'pi dhanAdyaprAptAvekAGgulamapi bimbaM kAritaM muktisukhAyApi // yataH "aGguSThamAnamapi yaH prakaroti bimba, vIrAvasAnavRSabhAdijinezvarANAm / svarge pradhAnavipularddhisukhAni bhuktvA, pazcAdanuttarapadaM samupaiti dhiirH||1||" REACOCCALCOCCAR For Private & Personel Use Only ____
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravandhaH / kumArapAla tathA niSpannasya zrIjinabimbasya zAstroktavidhinA nijavibhavAnumAnena mahotsavaiH zuddhabrahmacAricAritrigurupArthA pratiSThApanam , paJcASTasarvopacArapUjAprakArairabhyarcanam , nityaM yAtrAvidhAnam , yathAprastAvaM viziSTAbharaNabhUSaNam , dmy|| 92 // 1ntyAdivadvicitrapaJcavarNavastraiH paridhApanam / yadAha "gandharmAlyairviniryadva hulaparimalairakSatedhUpadIpainaivedyaiH prAjyabhedaizcarubhirupahitaiH pAkapUtaiH phlaishc| ambhaHsaMpUrNapAtrairiti hi jinapaterarcanAmaSTabhedAM, kurvANA vezmabhAjaH paramapadasukhastomamArAlabhante // 1 // " tathA"vastrairvastravibhUtayaH zucitarAlaGkArato'laGkatiH, puSpaiH pUjyapadaM sugandhitanutA gandhairjine puujite| dIpairjAnamanAvRtaM nirupamAbhogarddhiratnAdibhiH santyetAni kimadbhutaM zivapadaprAptistato dehinAm // 1 // " na tu jinavimbAnAM pUjAdikaraNena kazcidupayogaH, na hi pUjAdibhistAni tRpyanti tuSyanti vA, na cA'tRptA'tuSTAbhyo devatAbhyaH phalaprAptiH, naivam , cintAmaNyAdibhyo'tRptAtuSTebhyo'pi phalaprAptyavirodhAt / yaduktam "aprasannAtkathaM prApyaM, phalametadasaGgatam / cintAmaNyAdayaH kiM na, phalantyapi vicetanAH? // 1 // uvagArA'bhAvamivi, pujANaM pUyagassa uvagAro / maMtAisaraNajalaNAdisevaNe jaha tahehaMpi // 2 // " eSa svakAritAnAM vimbAnAM tAvatpUjAdividhiruktaH / anyakAritAnAmapyakAritAnAM ca zAzvatapratimAnAM yathArha puujnvndnaadividhirnussttheyH| trividhA hi jinapratimAH bhaktikAritAH svayaM pareNa vA caityeSu yAH kAritAH / idAnImapi R // 92 // Jain Education a l For Private Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyAdibhirvidhApyante / maGgalyakAritAyA gRheSu gRhadvArapaTTeSu maGgalAya kAryante / zAzvatyastu akAritA eva, adha-10 stiryagU lokAvasthiteSu jinabhavaneSu pravartante iti / nahi lokatraye'pi tatsthAnamasti yanna pAramezvarIbhiH pratimAbhiH pavitritamiti / jinapratimAnAM ca vItarAgasvarUpAdhyAropeNa pUjAdividhirucita iti / nanu niravadyajinadharmasamAcaraNacaturANAM jinabhavanabimbapUjAdikaraNamanucitaM pratibhAsate, SaDjIvanikAyavirAdhanAhetutvAttasya, bhUmIkhananadalavATakAna-1 yanagartApUraNeSTikAcayanajalaplAvanavanaspatitrasakAyavirAdhanAmantareNa na hi tadbhavati, ucyate-yaH ArambhaparigrahaprasaktaH sa kuTumbaparipAlananimittaM dhanopArjanaM karoti tasya dhanopArjanaM viphalaM mA bhUditi jinabhavanAdau dhanavyaya shreyaanev| yataH "AraMbhapasattANaM, virayAvirayANa esa khalu jutto / saMsArapayaNukaraNo, davathae kUvadihaMto // 1 // " na ca dharmArtha dhanopArjana yuktam / yataH "dharmArtha yasya vittehA, tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAcca paGkasya, dUrAdasparzanaM varam // 1 // " iti // | na ca vApIkUpataDAgAdikhananavadazubhodarkametat , api tu saGghasamAgamadharmadezanAkaraNavratapratipattyAdihetutayA zubhodarkameva brahmendrAdivat / yadAha ___ "zikharopari yatrAmbA'valokanazirastu rnggmnnddpke| zambo balAnake syAsiddhivinAyakaH prtiihaarH||1||" A zrIbrahmendreNa raivatake pUrvAbhimukhaH prAsAdo'kArIti / SaTrakAyavirAdhanA ca yatanAkAriNAmagAriNAM kRpAparavazatvena sUkSmAnapi jantUn rakSayatAmavirAdhanaiva / yadAhuH-- -57075555 For Private & Personel Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla "jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa // 1 // " | yastu nijakuTumbArthamapi nArambhaM karoti pratimApratipannAdistasya mA bhUjinabimbavidhAnamapi / ydaah|| 93 // "dehAinimittaMpi hu, je kAyavahaMmi iha payanti / jinapUyA kAyavahaMmi tesimapavattaNaM moho // 1 // " iti // | tathA jinAgamo hi kuzAstrajanitasaMskAraviSasamucchedamahAmantrAyamANo dharmAdharmakRtyAkRtyagamyAgamyasArAsArAdivivecanahetuH saMtamase dIpa iva samudre dvIpamiva marau kalpataruriva saMsAre durApaH, jinAdayo'pyetatprAmANyAdeva nizcIyante / jinAgamabahumAninAM ca devagurudharmAdayo'pi bahumatA bhavanti / kevalajJAnAdapi jinAgama eva prAmANyenAtiricyate / yataH "oho suovautto, suyanANI jai hu ginhai asuddhaM / taM kevalIvi bhuMjai, apamANasuyaM bhave iharA // 1 // " HI ekamapi jinAgamavacanaM cilAtIputrAdibhavinAM bhavavinAzahetuH saMpannam / yadyapi mithyAgbhya Aturebhya iva pathyAnaM na rocate jinavacanaM tathA'pi tRtIyaM netraM dvitIyo divAkaro nAnyatsvargApavargamArge prakAzanasamarthamiti samyagdRSTibhistadAdareNa zrotavyam / yataH samAsannakalyANabhAgina eva bhAvato bhAvayanti jinavacanam / itareSAM tu karNazUlakAritvenAmRtamapi viSAyate / duSyamAkAlavazAducchinnaprAyamiti matvA bhagavadbhirnAgArjunaskandilAcAryaprabhRtibhiH pustakeSu nyastam / tato jinAgamabahumAninA tatpustakeSu lekhanIyam / vastrAdibhirabhyarcanIyam / yadAha "ye lekhayanti jinazAsanapustakAni, vyAkhyAnayanti ca paThanti ca pAThayanti / // 93 // Jain Education Intematoga For Private Personel Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zRNvanti rakSaNavidhau ca samAdriyante, te martyadevazivazarma narA labhante // 1 // na te narA durgatimAmuvanti, na mUkatAM naiva jaDasvabhAvam / naivAndhatAM buddhivihInatAM ca, ye lekhayantyAgamapustakAni // 2 // lekhayanti narA dhanyAH, ye jinAgamapustakam / te sarva vAGmayaM jJAtvA, siddhiM yAnti na sNshyH||3||" jinAgamapAThakAnAM bhaktipUrvakaM sammAnanaM ca / yataH"paThati pAThayate paThatAmasau, vsnbhojnpustkvstubhiH| pratidinaM kurute ya upagraha, sa iha sarvavideva bhvennrH||1||" likhitAnAM ca pustakAnAM saMvignagItArthebhyo bahumAnapUrvakaM vyAkhyAnArthaM dAnam , vyAkhyAyamAnAnAM ca pratidinaM pUjApUrvakaM zravaNaM ceti jinAgamakSetre dhanavapanam / tathA "yaH saMsAranirAsalAlasamatirmuktyarthamuttiSThate, yaM tIrtha kathayanti pAvanatayA yenAsti nAnyaH smH| yasmai tIrthapatinamasyati satAM yasmAcchubhaM jAyate, sphUrtiryasya parA vasanti ca guNA yasmin sa so'ya'tAm // 1 // " iti caturvidhazrIsaGgha sAdhusAdhvIzrAvakazrAvikArUpe sarvazaktyA svarNaratnAbharaNapaTTakulAnnapAnAdipradAnaiH svadhanavapanamiti / tathA "vratAdidharmaH sarvo'pi, pAlitaH shuddhbhaavtH| svasyaiva bhavapAthodhestArakaH khalu kiirtitH||1|| sptkssetriidhnaaropsNbhvstuvishesstH| svAnyayomuktidaH zazvanmahAzrAddhatvadAyakaH // 2 // " ityAdizrIgurUpadezAmRtarasojIvitaprabhAvanAdharmamanorathasurabhUruhaH svalakSmI kRtArthIcikIrSurmahAzrAvakapadamadhirodaM cai CONOCORROROSALMANORA For Private Personel Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAlatyAdinirmApaNavidhau prAvartata shriiprmaahtbhuupH| tatra pattane zrItribhuvanapAlavihAraH paJcaviMzatihastoccaH sapAdazatAGgala mitazrInemipratimAlaGkRtaH svapitRzreyase dvAsaptatijinAlayasamanvitaH kaaritH| yduktm||94|| "tatto iheva nayare, karAvio kumaravAladeveNa / guruo tihuNavihAro, gayaNataluttaMbhaNakkhaMbho // 1 // kaMcaNamayaAmalasArakalasake UpahAhiM piMjario / jo bhannai saccaM ciya, jaNeNa merutti paasaao||2|| jammi mahappamANA, sabuttamanIlarayaNanimmAyA / mUlapaDimA niveNaM, nivesiyA neminAhassa // 3 // kusumohaacciyA jA, jaNANa kAuM pavittayaM pttaa| gaMgAtaraMgaraMgaMtacaMgimA sahai jauNa va // 4 // vaTTatANa jiNANaM, risahappamuhANa jattha cauvIsA / pittalamayapaDimAo, karAviyA devauliyAsuM // 5 // evamaikkaMtANaM, taha bhAvINaM jiNANa pddimaao| cauvIsA cauvIsA, nivesiyA devauliyAsu // 6 // iyapayaDiyadhayajasaDaMbarAhiM bAbattarIiM jo tuNgo| sappuriso va kalAhiM, alaMkio devakuliyAhiM // 7 // " tathA puronduradravyaM gRhItamabhUttatprAyazcitte unduravasahikA kAritA purA mArge devazriyA karambo dattastannAmnA karambavasahikA'pi / prAktRptapalalAhArapApazuddhaye dvAtriMzatprAsAdAH / ekavedyAM SoDazasaMmukhAH SoDaza prAsAdAH, teSu caturviMzatijinacaturviharamANajinapratimAH, rohiNI 1, samavasaraNam 2, caityaduH3, zrIgurusuvarNapAdukA 4 zca, evaM dvAtriMzat / anyadA jainadharmapratipatteH pUrva sarvato'pi dviyojanI yAvatkhadirabadaryAdidrumavanagahanAdinA durgAhye'jayamerudurge'rNorAjajayArthamekAdaza vArAH zrIkumAranRpastatra jagAma, paraM durgo gRhItuM na sheke| tato'tikhinnena rAjJA mantrivAgbhaTaH pRSTaH, asti ko'pi hArapApA 1, samavasaravadaryAdi Jain Education
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavatAM sapratyayo devaH ? yadupAsanAdinA ripurasau jIyate / tato mantriNA vijJaptam-iha zrIpattane pituH zrIudayanamatriNaH zreyase mayA kAritadevakulikAyAM khattake zreSThichADAkAritaM zrIhemasUripratiSThitaM zrIajitanAtha bimbaM jAgranmahimodayaM samastIti tadvimbapUjAbhogAdinA'vazyaM svAminA vairI jIyeta eva / tato rAjJA taccamatkArAdivilokanAya tatra gatvA tadajitabimbapUjopacArAdi vidhAya vijayayAtrAyai prsthitH| tanmahimAnubhAvAttaM vairiNaM nigRhya jayazriyaM prApya pazcAdAgacchatA rAjJA mArge tAraNadurgo'tiramaNIyo durgAhyazca dRSTaH / tadanu mahotsavaiH pattanamalaJcakre / jinadharma prAptau caikadA zrIguruvandanAyAgatena rAjJA zrIguravaH zrIajitanAthastutiM paThanto dRSTAH / tadA zrIajitabimbaprabhAvaH 8 smRtipathamAyAtaH / hRSTena zrIgurubhyo vijJaptaM tatsvarUpam / gurubhirapi he zrIcaulukyabhUpa ! ayaM tAraNadurgo'nekamunisiddhiprApakatvena zrIzatruJjayatIrthapratikRtirUpa eveti vyAkhyAte zrIkumArabhUpena tatra koTisiddhapUtakoTizilAdimanorame zrItAraNadurge caturviMzatihastocca ekottarazatAGgalazrIajitabimbAlaGkRtaH prAsAdaH kAritaH / yaduktam| "vihAra ucitaH shriimnnkssyysthaanbhaavtH| zatruJjayAparamUrtigirireSa vimRzyatAm // 1 // caturviMzatihastoccapramANaM mandiraM nRpH| vimbaM caikottarazatAGgulaM tasya nyadhApayat // 2 // " stambhatIrthe zrIhemAcAryadIkSAsthAne zrIAligAkhyA vasatiH zrIgurusnehena rAlazrIvIrabimbasauvarNazrIgurupAdukAvirAjitA'kAri / athAnyadA zrIrAjarSiH prAtaH zrIguruvandanArtha mArge gacchan vacaHpathAtigarAmaNIyAtizayavizeSitaM prAsAdaM zrIvAhaDadevena kAryamANaM dRSTvA kautukAttatra prAptaH / pUrvamAgatena zrIvAhaDamantriNA praNAmapUrvaM dattabAhuH sarvatra caityazobhA For Private & Personel Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ CR kumArapAla MC- prvndhH| O SAROKALCHALCCASCALCA |lokottarAM pazyan vismayahRtacitto yAvadAste tAvannepAladezanRpaprAbhRtamekaviMzatyaGgalamitaM candrakAntamaNivimvaM zrIpA vasya tatrAgAt // tadvimbaM candrabimbAbha, pazyato nRptermuhuH| amodiSAtAmucitaM, kumude iva locane // 1 // tAM mUrti svakare kRtvA, bhUpo vAgbhaTamabhyadhAt / dehi mahyamidaM caityaM, yathaitAM sthApayAmyaham // 2 // evaM rAjAnamAlokya prArthanAparaM lokAH prAhuH kvApi jainendradharmasya, mahimA na hi mAtyaho / yadevaM yAcate bhUpo, mantriNaM vinyaanvitH||1|| tadanu hRSTo mantrI mahAprasAdo'yamiti savinayaM vijJapayan zrIkumAravihAro'stvayamiti rAjAjJayA kAritavAn catuvizatijinAlayaM taM prAsAdamaSTApadopamam / yaduktam "kaNayAmalasArapahAhiM piMjare jaMmi merusAricche / rehati keudaMDA, kaNayamayA kapparukkha va // 1 // pAsassa mUlapaDimA, nimmaviyA jattha caMdakaMtimaI / jaNanayaNakuvalaullAsakAriNI caMdamutti va // 2 // annAuvi bahuyAo, caamiiyrrupppittlmiio| loyassa kassa na kuNaMti vimhayaM jattha paDimAo // 3 // " iti // 5 caityazukanAze chidre kRte pUrNendukarasaGgamAdamRtarasaH zravati sma / tena divyauSadhAyamAnena cAkSupatApAdidoSAH zAmyanti sma / yaduktaM kavinA zrIpAlena "stambhaiH kandaliteva kAJcanamayairutkRSTapaTTAMzukollocaiH pallaviteva taiH kusumitevoccuulmuktaaphlaiH| sauvarNaiH phaliteva yatra kalazairAbhAti siktA satI, zrIpArzvasya zarIrakAntilaharI lakSeNa lakSmIlatA // 1 // " REMCALCCORRECACHECK // 95 // Jan Education Intemano For Private 3 Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zya, viSayeSu parAmadeyadaNDena, yA di 11 mA 3 bhambherI eteSu sarvacaityeSu, mahAmahimapUrvakam / hemAcAryaH svahastena, pratiSThA vidhivaDhyadhAt // 1 // arcArthameSAM caityAnAmArAmAn puSpasaMkulAn / AdAyAnapi bhogAya, bhUrizo bhUpatirdadau // 2 // tato'smaddeyadaNDena, yuSmAbhirnijanIvRti / vihArA bahavaH kAryAH, zivazailAgrajA iva // 3 // iti pradhAnairAdezya, viSayeSu pareSvapi / sa tAn vidhApayAmAsa, nRpairaajnyaavshNvdaiH||4|| gurjaro 1 lATa 2 saurASTra 3 bhambherI 4 kaccha 5 saindhavaH 6 / uccA 7 jAlandharaH 8 kAziH 9 sapAdalakSa 4|10 ityapi // 5 // antarvedi 11 maru 12 meMdapATo 13 mAlavaka 14 stathA / AbhIrAkhyo 15 mahArASTra 16 karNATaH 17 kuGkaNo 18'pi ca // 6 // dezeSvaSTAdazasveSu, caulukynRpkaaritaaH| vihArA rejire mUrtAH, svakIrtiprakarA iva // 7 // tribhirvizeSakam // zreyaH pallavayantu vo bhaNitayaH zrIhemasUriprabhoH zrutvA kSitivAsavena vihite nizzeSajIvAvane / pakSacchedabhayaM vihAya kuharAdambhonidhernirgataiH, sthAnasthAnavihAramUrtimiSataH zailairdharA'laGkRtA // 1 // itthaM caturdazazatapramitAn vihArAn , navyAn vicitrazubhavimbavirAjamAnAn / nirmApya poDazasahasramitAMzca jIrNoddhArAn nRpo nijaramA saphalIcakAra // 2 // atha jinAgamasamArAdhanatatpareNa rAjarSiNekaviMzatirjJAnakozAH kArApitAH / triSaSTizalAkApuruSacaritrANi zrotumicchatA ca zrIgurUnabhyarthya navInaM zalAkApuruSacaritraM SaTtriMzatsahasramitaM kArApya suvarNarUpyAdyakSarailekhayitvA svAvAse nItvA rAtrijAgaraNaprAtaHpaTTagajendrAdhirUDhadhRtAnekAtapatrakanakadaNDadvAsaptaticAmaropavIjyamAnAdimahotsavaparamparApUrvaka CONCLOCACACMCANCARNAS Jan Education International For Private Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla pravandhaH / // 96 // 16 CRCLOCALSOCC zAlAyAM nItvA dvAsaptatisAmantAdiyutena zrIgurubhirvyAkhyAyamAnaM sauvarNaratnapaTTadukUlAdipUjAvidhinA zrutaM / ca evamekAdazAGgadvAdazopAGgAdisiddhAntapratirekA sauvarNAdyakSarairlekhitA vAcyamAnA ca zrIgurupArzvezrutA zuddhavidhinA / yogazAstravItarAgastavadvAtriMzatprakazAH sauvarNAkSarA hastapustikAyAM lekhitaaH| pratyahaM maunenaikazo guNanam / sA pustikA devatAvasare pUjyate sma / svagurukartRkA granthA mayA niyamena lekhanIyA ityabhigrahaM jagrAha / saptazatalekhakA likhanti / ekadA prAtargurUn pratyekaM sarvasAdhUMzca vanditvA lekhakazAlAvilokanAya gataH / lekhakAH kAgadapatrANi likhanto dRSTAH / tato gurupArzve pRcchA / gurubhirUce zrIcaulukyadeva ! samprati zrItADapatrANAM truTirasti jJAnakoze, ataH kAgadapatreSu granthalekhanamiti zrutvA lajjito bhuuptiH| aho ! gurUNAM navyagranthakaraNazaktiraskhalitA, mama tu tallekhane'pi na sAmarthya kiM mama zrAddhatvam ? iti dhyAtvA'bhyutthAya kSapaNapratyAkhyAnaM kArayatetyAha, adya kimarthamupavAsaH ? iti gurubhiH pRSTe ataH paraM tadA bhoktavyaM yadA zrItADapatrANi pUritAni bhavanti lekhakAnAmityAha zrInRpatisiMhaH / tato dUre zrItADAH kathaM zIghramAyAnti ? iti gurusAmantAdibhiH sabahumAnaM vAryamANo'pi svayaM kRtopavAsaH // aho ! jinAgame bhaktiraho ! guruSu gauravam / zrIkumAramahIbharturaho ! nissImasAhasam // 1 // ityAdi zrIsaGghana stUyamAnaH svAvAsopavanamAgatya kharatADAn candanakarpUrAdibhirabhyarcya mantrasiddha ivaivamAha-svAtmanIva mate jaine, yadi me sAdaraM manaH / yUyaM vrajata sarvepi, zrItADadumatAM tadA // 1 // kathayitveti gAGgeyamayaM aveyakaM nRpaH / kasyApyekasya tAlasya, skandhadeze nyavIvizat // 2 // tasthau ca saudhamAgatya, dharmadhyAnaparo nRpaH / zrItADadumatAM tAMzca, ninye zAsanadevatA // 3 // prAtarArAmikA rAjJe nive Jain Educh an in
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ ditavantaH / rAjA'pi tAn pAritoSikadAnena samAnandha patrANi pUgazaH samAnAyya gurvagre muktvA vanditAH shriihemsuuripaadaaH|| kimetaditi pRSTaH san , gurave rAT vyajijJapat / taM vRttAntaM camatkArakAraNaM sarvaparSadaH // 1 // hemAcAryastadAkarNya, karNayoramRtopamam / nRpeNa pAripadyaizca sahArAmaM tamAgamat // 2 // etadadRSTAzrutapUrviNo brAhmaNA devabodhyAdayo'nye'pi lokAzca kharatADeSu zrItADatAM dRSTvA vismayAzcaryamayA bbhuuvaaNsH| tadA ca hemAcAryoM jainamatamupazlokayitumidamAha__astyevAtizayo mahAn bhuvanaviddharmasya dharmAntarAdyacchatyA'tra yuge'pi tADataravaH zrItAlatAmAgatAH / zrIkhaNDasya na saurabhaM yadi bhavedanyadrutaH puSkalaM, tadyogena tadA kathaM surabhitAM durgandhayaH praamuyuH||1|| evaM tribhuvane jinadharmasAmrAjyaM vidhAya guravo dharmAvAsamalaJcakruH / rAjarSirapi ekopavAsAvarjitazAsanadevatAkluptamahimAbhyudayavizeSaprathitapratApaprabhAvavaibhavaH svasaudhamAgatya samahotsavaM pAraNaM kRtavAn // tatastadudbhavanaikairvizAlaiH komalaidalaiH / lilikhulekhAgraNyo, granthAn prabhukRtAn sukham // 1 // tathA caturvidhazrIsaddhe'pi pratyahaM pUjAsammAnadAnAdividhI |nissIma eva vibhvvyyH||evN kSetreSu sarveSu, vapan lkssmiimnekdhaa| mahAzrAvakatAM lokottarAmApa nRpottmH||2||athaanydaa___ annadiNami muNiMdo, kumaravihAre kumArapAlassa / cauvihasaMghasameo, cii dhammaM pyaasNto||1|| bahuvihadese hiMto, dhaNavaMto tattha Agao loo| paTTesUyakaNayavibhUsaNehiM kAUNa jiNapUyaM // 2 // kaNayakamalehiM guruNo, calalaNajuyaM acciUNa paNamei / tatto kayaMjaliuDo, naravaiNo kuNai paNivAyaM // 3 // to patthiveNa bhaNiyaM, kimatthamitthA gao imo loo| ekkeNa sAvaeNaM, bhaNiyamiNaM suNa mahArAya ! // 4 // ANCIENCEROSAROSAROSCORENCE For Private Personal use only www.ainelibrary.org
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ G kumArapAla pUrva vIrajinezvare'pi bhagavatyAkhyAti dharma svayaM, prajJAvatyabhaye'pi mantriNi na yAM kartuM kSaNaH shrennikH| prabandhaH / aklezena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSA vyadhAlabdhvA yasya vacaHsudhAM sa paramaH zrIhemacandro guruH||1|| tatpAdAmbujapAMzubhiH prathayituM zuddhiM parAmAtmanastadvavenduvilokanena saphalIkartuM nije locne|| tadvAkyAmRtapAnataH zravaNayorAdhAtumatyutsavaM, bhaktyutkarSakutUhalAkulamanA loko'ymtraagtH||2|| tA naranAha ! kayatthA, amhe amhANa jIviyaM sahalaM / jehiM namio muNiMdo, paJcakkho goyamo va imo ||5||jinndhmme paDivattI, dUsamasamae asaMbhavA tujjha / desaMtarachiehiM, souM dihA ya paccakkhaM // 6 // saMpai vaccissAmo, surahadesaMmi titthanamaNatthaM / annasamayaMmi hohI, maggesu kimerisaM sutthaM // 7 // ityAdi vaidezikazrAddhAnAM tAdRgguruvacanabhaktigarbhavacanAracanAcamatkRtaH pratyahaM mayA sauvarNakamalairgurupAdau pUjanIyAvityabhigrahaM jagrAha / yAtrotsave'pi kRtamahotsAhaH katiciddinAnyatikramyAtha zrIjinazAsanaprabhAvanAvidhAnasAvadhAno bhagavan ! katidhA yAtrA ? iti prapaccha zrIgurUn / guruH prAha-zrIcaulukyadeva ! yAtrAM tridhA praahuH| yathA"aSTAhikAbhidhAmekAM rathayAtrAM tathAparAm / tRtIyAM tIrthayAtrAM cetyAhuryAtrAM tridhA budhAH // 1 // " tatra ca tIrthayAtrA kriyamANA sarvaprakArapuNyaparipoSakAraNam / yataH // 97 // "agraNI zubhakRtyAnAM, tIrthayAtraiva nizcitam / dAnAdidharmaH sarvo'pi, yatra sImAnamaznute // 1 // ArambhANAM nivR-14 ttirdraviNasaphalatA saGghavAtsalyamuccainairmalyaM darzanasya praNayijanahitaM jIrNacaityAdikRtyam / tIrthonnatyaprabhAvo jinavacana Jain Education SRK For Private Personal use only www.ainelibrary.org
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRtistIrthakRtkarmakatvaM siddherAsannabhAvaH suranaravibhutA tIrthayAtrAphalAni // 2 // pUrveSAM dyotito mArgaH, svaputrANAM ca darzitaH / unnatiM zAsanaM nItaM, tIrthayAtrAM prakurvatA // 3 // yAtaH zrIbharataH samaM nijakulairaSTApadaM zreNiko, vaibhAraM girimujjayantamacirAdAmo'pi nantuM jinAn / tatpanthA kriyate sa eSa vidhinA tIrtheSu yAtrAmimAM kurvANairnijavikrameNa puruSaH kairapyazUnyo'dhunA // 4 // yAtrAyAmapi saGkezapadaM bhAgyairavApyate / tIrthakRnnAma karmApi, badhyate yena mAnavaiH // 5 // aindrapadaM cakripadaM, zlAghyaM zlAdhyataraM punaH / saGghAdhipapadaM tAbhyAM navInasukRtArjanAt // 6 // saMsAre'sumatA narAmarabhavAH prAptAH zriyo'nekazaH, kIrtisphUrtimadarjitaM ca zatazaH sAmrAjyamapyUrjitam / svArAjyaM bahudhA sudhAzanacayArAdhyaM samAsAditaM lebhe puNyamayaM kadA'pi na punaH saGghAdhipatyaM punaH // 7 // arhatAmapi mAnyo'yaM, saGghaH pUjyo hi sarvadA / tasyAdhipo bhavedyastu sa hi lokottarasthitiH // 8 // caturvidhena saGkena sahitaH zubhavAsanaH / rathasthadevatAgAra jinavimbamahotsavaiH // 9 // yacchan paJcavidhaM dAnamuddharan dInasaMcayam / pure pure jinAgAre, kurvANo dhvajaropaNam // 10 // zatruJjaye raivate ca vaibhAre'STApadAcale / sammetazikhare devAnarcayan zubhadarzanaH // 11 // sakaleSvatha caikasmin zatruJjayagirIzvare / indrotsavAdikaM kRtyaM kurvan saGghapatirbhavet // 12 // " zrI caulukyabhUpa ! tIryate'nena bhavAmbhodhiriti tIrtham, tacca dvidhA / tathAhi jaGgamaM sthAvaraM caiva tIrthaM dvividhamucyate / jaGgamaM munayaH proktaM, sthAvaraM tanniSevitam // 1 // tatra zrIjinagaNadharAdayaH zrIsaGghazcaturvidhazca jaGgamatIrthatvenArAdhanIyAH / sthAvaratIrthAni tvamUni zrIAdyAGganiryuktau
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 98 // proktAni / yathA "jammAbhi seyanikkhamaNacavaNanANuppayA ya nivANe / diyaloyabhavaNamaMdaranaMdIsarabhomanagaresu // 1 // aTThAvayamujjite, gayaggapayae ya dhammacakke ya / pAsarahAvattanagaM, camaruppAyaM ca vaMdAmi // 2 // " paraM rAjan ! sakalatIrthAvatAraM mahAprabhAvamanAdikAlInaM sarvatIrthayAtrAphaladaM ca zrIzatruJjayatIrthaM samasti / yaduktaM zrIatimuktakevalinA nAradAgre "jaM lahai annatitthe, uggeNa taveNa vaMbhacereNa / taM lahai payatteNaM, sittujjagiriMmi nivasato // 1 // kevalANuSpattI, nivANaM jattha Asi sAhUNaM / puMDariyaM vaMdittA, sadhe te vaMdiyA titthA // 2 // aTThAsamme, pAvA caMpA ya ujjilanage ya / vaMdittA punnaphalaM, sayaguNiyaM taMpi puMDarI // 3 // pUyAkaraNe punnaM, egaguNaM sayaguNaM ca paDimAe / jiNabhavaNeNa sahassaMDaNaMtaguNaM pAlaNe hoi // 4 // vitaM suvannabhUmI, bhUsaNadANeNa annatitthesu / jaM pAvai punnaphalaM, pUyAnhavaNeNa situMje // 5 // jaM kiMcinAmatitthaM, sagge pAyAli tiriyalogaMmi / taM sabameva diDaM, puMDarie vaMdie saMte // 6 // " vidyAprAbhRte zrIzatruJjayasyaikaviMzatinAmAnyevam -- zatruJjayaH 1 puNDarIkaH 2, siddhikSetraM 3 mahAcalaH 4 / surazailo 5 vimalAdriH 6, puNyarAziH 7 zriyaH padam 8 // 1 // parvatendraH 9 subhadra 10 zca dRDhazakti 11 rakarmakaH 12 / muktigehaM 13 mahAtIrthaM 14, zAzvataH sarvakAmadaH 15 ||2|| prabandhaH / // 98 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ CALCUCCESCARSAGARLS puSpadanto 16 mahApadmaH 17, pRthvIpIThaM 18 prabhApadam 19 / pAtAlamUlaH 20 kailAzaH21, kssitimnnddlmnnddnm||3|| zatamaSTottaraM nAmnAmityAdyuktamamuSya hi / mahAkalpe vijAnIyAt , sudharmokte'tizarmadam // 4 // " azIti yojanAnyAye, vistRto'yamare ! punH| dvitIye saptati tAni, tRtIye SaSTimadrirAT // 1 // turye paJcAzataM tAni, | paJcame dvAdazA'pi ca / saptaratnI tathA SaSThe, prabhAvo'sya punarmahAn // 2 // hAniryathA'vasarpiNyAmutsarpiNyAM tthodyH| mAnasyaitasya tIrthasya, mahimno na kadApi hi // 3 // paJcAzataM yojanAni, mUle'sya daza copari / vistAra ucchrayastvaSTI, yugAdIze tapatyabhUt // 4 // anyatIrtheSu yadyAtrAsahasraiH puNyamApyate / tadekayAtrayA puNya, zatruJjayagirau bhavet // 5 // sadravyaM satkule janma, siddhikSetraM samAdhayaH / saGghazcaturvidho loke, sakArAH paJca durlbhaaH||6|| jinA anantA atraiyuH, siddhAzcAtraica vaasv!| anantA munayazcApi, tena tIrthamidaM mahat // 7 // ajJAnAdyatkRtaM pApaM, yauvane vArddhake'pi vaa| tatsarvaM vilayaM yAti, siddhAdreH sparzanAdapi // 8 // anyatrApi kRtaM puNyaM, nRNAM bahuphalaM bhavet / atrAnantaguNaM tacca, bhvetkssetraanubhaavtH||9|| nandIzvare tu yatpuNyaM, dviguNaM kuNDale nge| triguNaM rucake hastidanteSu ca caturguNam // 10 // | etadviguNitaM jambUcaitye yAtrAM vitanvatAm / poDhA tu dhAtakIkhaNDe, tacchAkhijinapUjanAt // 11 // puSkarodarabimbAnAM, dvAviMzadguNasaMmitam / merucUlArhadAyAH, puNyaM zataguNaM bhavet // 12 // sahasraM tu sametAdrI, lksssNkhyaanyjnaadritH| dazalakSamitaM zrImadaivate'STApade ca tat // 13 // zatruJjaye koTiguNaM, svabhAvAtsparzato matam / manovacanakAyAnAM, zuddhyA'nantaguNaM nRNAm // 14 // ekaikasmin pade datte, zatruJjayagiri prati / bhavakoTisahasrebhyaH, pAtakebhyaH pramucyate // 15 // Jan Education International For Private Personal use only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla // 99 // RSihatyAdibhiH pApairbhavakoTikRtairapi / mucyate darzanAdasya, sparzanAtu kimucyate // 16 // namaskArasamo mantraH, zatruayasamo giriH / gajendrapadajaM nIraM, nirdvandvaM bhuvanatraye // 17 // kRtvA pApasahasrANi, hatvA jantuzatAni ca / idaM tIrthaM samAsAdya, tiryaJco'pi divaMgatAH // 18 // spRSTvA zatruJjayaM tIrtha, natvA raivatakAcalam / snAtvA gajapade kuNDe, punarjanma na vidyate // 19 // yo dRSTo duritaM hanti, praNato durgatidvayam / saGghazArhantyapadakRt , sa jIyAddhimalAcalaH // 20 // palyopamasahasraM tu, dhyAnAlakSamabhigrahAt / duSkarma kSIyate mArge, sAgaropamasaMmitam // 21 // zatruJjaye jine dRSTe, durgatidvitayaM kSipet / sAgarANAM sahasraM tu, pUjAsnAtravidhAnataH // 22 // ekabhukto bhUmizAyI, brahmacArI vshendriyH| samyagadarzanasaMyuktaH, SaDAvazyakakArakaH // 23 // trikAlaM devapUjAyAM, raktaH satyaM priyaM vadan / kUTakriyAM kaSAyAMzca, varjayan zamazItalaH // 24 // etattIrthasya yo yAtrAM, karoti kRtipuGgavaH / trailokyagatatIrthAnAM, sa prApnoti na saMzayaH // 25 // ihAsyAmavasarpiNyAM prathamaM prathamasaGghapatinA zrIbharatacakriNA sarvaratnasuvarNamayastrailokyavibhramanAmnA caturazItimaNDapAlaGkRtaH prAsAdaH kAritaH / zrIyugAdIzasya pratimAH suvarNaratnamayyaH krameNAsaMkhyAtA uddhArAH pratimAzcAtra jajJire / asaMkhyAtAH koTAkoTyazca siddhaaH| zrIRSabhasantAne bharatezvararAjye Adityayazo mahAyazo'tivalAdyAstrikhaNDabhoktAraH zrIbharatavatsaddhapatIbhUya saMprAptakevalA bahutarekSvAkurAjakumAraparivRtAH zrIzatruJjaye siddhAH, paJcAzatkoTilakSasAgarANi yAvat sarvArthasiddhayantaritacaturdazalakSAdizreNibhirasaMkhyAtAbhiratra muktiM gatAH / kiM bahunA-anyatra | varSakoTyA yattapodAnadayAdibhiH / prANI badhnAti satkarma, muhUrtAdiha tadruvam // 26 // nAstyataH paramaM tIrtha, zrIcau ||99 // Jain Education alone For Private Personel Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ *EASSISTANCE lukya ! jagatraye / yasyaikavelaM nAmApi, zrutaM pApApahaM bhavet // 27 // ataH saGghapatIbhUya, rAjan ! yAtrA vidhIyate / zatruJjayAditIrtheSu, prabhAvakaziromaNe ! // 28 // rAjJA saGghapatiH kIdRgguNaH syAt ? ityukte zrIhemAcArya:-bhakto mAtA-31 pitRRNAM svajanaparajanAnandadAyI prazAntaH, zraddhAluH zuddhabuddhirgatamadakalahaH zIlavAn dAnavarSI / akSobhyaH siddhigAmI paraguNavibhavotkarSahRSTaH kRpAluH, sabaizvaryAdhikArI bhavati kila naro daivataM mUrtameva // 1 // mithyAtviSu na saMsargastadvAkyeSvapi naadrH| vidheyaH saGghapatinA, sadyAtrAphalamicchatA // 2 // sahodarebhyo'pyadhikAH, draSTavyA yAtrikA jnaaH| sarvatrAmAripaTaho, vAdyaH zaktyA dhanairapi // 3 // sAdhUna sAdharmisahitAn, vastrAnnanamanAdibhiH / pratyahaM pUjayatyeSa, hArdabhaktisamanvitaH // 4 // ityAdizrIprabhUpadezAmRtapallavitazrItIrthayAtrAmanorathaH zrIkumArapAlabhUpAlastadaiva zuddhalanAdi nirNAyya sauvarNajinapratimAlaGkRtasuvarNaratnajaTitapaTTagajakumbhasthalasthApitadevAlayaH prasthAnamakarot sakalacaityASTAhnikotsavAmAripaTahavAdanakArAgAravizodhanasamagrazrIsaGghapUjAdimahAmahotsavaparamparApUrvakam / tadanu dvAsaptatisAmantadevAlayAH tatazcaturviMzatiprAsAdakArakazrIvAgbhaTAdimantriNAM tadanantaramaSTAdazazatavyavahAriNAM devAlayAH shvetaatptrmeghaaddmbrsauvrnnmauktikaadicchtrcaamrshrennishobhitaaH| evaM prasthAnamahotsave jAyamAne carairAgatya niveditam / deva ! DAhaladezAdhipaH karNadevaH prauDhavalAkulitabhUvalayastvAmabhiSeNayan dvitradinairatrAgamiSyati vigrahecchayA // tadAkarNanamAtreNa, bhAle prasvedabindavaH / cintAmbhodherivodbhUtAH, bhUbhujaH projajRmbhire // 1 // vAgbhaTena samaM gatvA, tadaiva gurave rhH|| karNayoH krakacAbhaM tadvijJapyeti nRpo'vadat // 2 // yadi prasthIyate tIrthe pazcAdetya tadA ripuH maddezaM viloDayati / atha: SOORNCHOCOCCASSOCTOR Jan Education For Private Personel Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandha // 10 // tatsaMmukhIbhUya yuddhaM kriyate tadA dvayorapyatibalatvena bhUyAnanehA lagati / tAvantaM ca kAlaM paradezikalokaH kathaM tiSThati, iti cintAsamudre patito'smi / dhiga mAmadhamAgraNyaM yadyAtrAmanoratho bhagnaH // vaNijo'mI varaM saGghapatayaH syuH sukhena ye| na tvahaM saGghapatyAptibhAgyahInaH suparvavat // 1 // iti zrutvA prabhubhirUce-mA viSIda narendra ! tvaM, surendreNeva yattvayA / zreyaskRtyaM samArambhi, bhajyate tanna jAtucit // 1 // svAsthyaM dvAdazabhiryAmai vIti gurubhibhRzam / dhIrito'pi kiM bhAvIti, cintAturaH sabhAsthitaH // 2 // carairAgatya vijJaptaH, deva ! zrIcaulukyabhUpa ! karNadevo divaM gtH| rAjA prAhakatham ? carAH procuH-pattanaM prAtarevAhaM, rotsye nijabalairiti / svAmin ! bhavadripuH karNo, nizi prAsthita satvaram // 1 // hastiskandhAdhirUDhasya, nidrAvidrANacetasaH / nizIthe gacchato mArge, kaNThasthasvarNazRGkhalam // 2 // lagnaM nyagrodhazAkhAgre, kvacidAbaddhapAzavat / adhastAtprasthite nAge, tayollambitavigrahaH // 3 // galarodhena sadyo'pi, ripurApa parAsutAm / tasyorddhadehikaM kRtya, dRSTvA'tra samupAgatAH // 4 // hA hA kimasya saMjAtamiti zokAkulaH kSaNam / tadUce gurave bhuupstjjnyaanaaticmtkRtH||5|| caturbhiH kalApakam // tato mahAmahotsavAn kRtvA yAtrAbherImadApayat / tatra shriisngke| mukhyasaGghapatiH zrIkumArapAladevaH, dvAsaptatisAmantAH, vAgbhaTAdimantriNaH, nRpamAnyo nAgazreSThisuta AbhaDaH, SaDbhApAcakravartI zrIdepAlaH, tatputraH siddhapAlaH kavInAM dAtRRNAM ca dhuryaH, bhANDAgArikaH kapI, pralhAdanapuranivezako rANapralhAdaH, navanavatihemalakSasvAmI zreSThI chADAkaH, rAjadauhitakaH pratApamallaH, aSTAdazazatavyavahAriNaH, zrIhemAcAryAdisUrayaH, anye'pi lokA grAmanagarasthAnanivAsinaH koTimitAH, SaT darzanAni, ekAdazalakSaturaGgamAH, ekAdazazata // 10 // For Private Personal use only www.ainelibrary.org
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ SSSSSSSSS gajAH, aSTAdazalakSapadAtayaH, aneke maargnngnnaaH|| evaM yAtrotsavAdvaite, jAyamAne narezvaraH / sadyAtrAyA vidhi maulaM, papraccha svcchbhaavtH||1||shriijaindhrmdhurysy, gurugurugunnojjvlH| yAtrAzuddhavidhiM rAjJaH, puraH provAca satyavAk ||2||ythaasmyktvdhaarii pathi pAdacArI,sacittavArI vrshiilbhaarii| bhUsvApakArI sukRtI sadaikAhArI vizuddhAM vidadhAti yAtrAm // 1 // gurUditAH SavidadhadvizuddhArI sarvavairIradhurINavRttiH / yAtrArthamitthaM sthiratAstamerunarezvaraH prAsthita tattvavettA // 2 // rAjAnamanupAnatpAdacAriNaM dRSTvA gururAha-nirupAnatpAdacArAttava klezo mahIpate ! / Adriyasva tadazvAdi, dhatsva vopanahI padoH // 1 // tato vyajijJapat kSmApo, dausthya prAga paarvshytH| pAdAbhyAM na kiyaddhAnta, paraM tadvyarthatAM gatam // 2 // ayaM tu tIrthahetutvAtpAdacAro'tisArthakaH / yenAnantabhavabhrAntima prabhraMzate'bhitaH // 3 // evaM yuktyA gurobhaktvA, vAhanagrAhaNAgraham / abhigrahI ca rAjarSistathaiva prAsthitAdhvani // 4 // dRSTvA rAjaguru rAjarAjaM ca pAdacAriNam / tayorbhaktikRte'nye'pi, padbhyAM celurmunIndravat // 5 // bhUyiSThatvena saGgho'yaM, mA sma dUyiSTa vartmani / iti cakre prayANAni, paJcakrozAni so'nvaham // 6 // sthAne sthAne prabhAvanA / jine jine hemachatracAmarAdidAnam / pratiprAsAda svrnnruupymuktaaphlprvaalpttttkuulaadidhvjaaropaaH| sarvatra sarveSAmanivAritabhojanAni / saMmukhAgatAnekanRpavyavahArizrIsadyaparidhApanAni / pratidinaM dvAsaptatisAmantAdizrIsaGghamelanapUrvakasnAtrotsavaH / pratigrAmanagarAdisAdharmikavAtsalyAni bhojnaacchaadnprcchnndrvinnprdaanaadibhiH| pratidinaM bhojanAvasare sIdataH zrAvakalokAn bhojayitvA dayAdAnazreyortha bubhukSitajanabhojanadAnapaTahavAdanam / trikAlajinapUjAsAmAyikapratikramaNaparvapauSadhAdisarvakriyAkalApasatyApanam / yAca For Private & Personel Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 10 // kajanavAJchitasiddhiH / evaM lokottarakaraNIyaparamparAbhiH pathi jagajanamanAMsi vismayazrIjainadharmAbhyudayarasamayAni vidadhAnaH sAvadhAnavRttirdhandhUkapure zrIhemasUrijanmasthAne purAkAritasaptadazahastapramANajholikAvihAre kRtasnAtradhvajAropAdikRtyaH krameNa valabhIpurIparisare prApa // sthApa IrSyAlurityadrI, vidyete tasya gocare / gurustadantare sthitvA, prAtarAvazyaka vyadhAt // 1 // dharmadhyAnaparaM tatra, vIkSya taM sUrizekharam / mahIzaH zreyasIbhaktistaddiridvayamUrddhani // 2 // kArayitvA vihArau dvau, tAvivoccaiH samunnatau / zrImannAbheyavAmeyapratime samatiSThipat // 3 // tataH prasthitaH zrIzatruJjayadRSTau samagrazrIsasameto daNDavatpraNAmaM kRtvA paJcAGgapraNAmamakarot / taddine tatra sthitvA kRtatIrthopavAsaH sArataramau|ktikapravAlasauvarNapuSpAdibhiH zrIzatruJjayaparvataM vardhApya parvatAgre'STamaGgalI kuGkumacandanAdibhiH kRtavAn / anekadhA naivedyaDhaukanAni pUjotsavAn zrIgurUpadezazravaNarAtrijAgaraNAdividhIMzca cake / rAjapatnIzrIbhUpaladevI rAjasutA lIlUpramukhA dvAsaptatisAmantAntaHpurIsahitAH suvarNasthAlasthApitamuktAphalAkSatAJjalibhiH parvataM vardhApayanti sma / evaM nikhilo'pi zrIsaGghaH prAtaH pAtradAnAtithipoSapUrvakapAraNotsavaH / tRtIyadine zrIzatruJjayatalahaTTikAM prAptaH zrIcaulukyabhUpaH / tatra zrIpAdaliptapure svayaM kArite zrIpArzvavihAre sauvarNakalazadaNDadhvajAropavidhisnAnAdikAryANi harSaprakarSAdakRta sukRtijnaavtNsH| prAtaH zrIgurUn dakSiNapArzve sthApayitvA dvAsaptatisAmantazrIvAgbhaTazrImadAmbaDadevAdiparivRtaH zrImakapardimantriNA samarpyamANapUjopahAraH zrIparamArhataH zrIzatruJjaya giripatimArohana mArge prativRkSaM paTTakUlAdiparidhApanaM, pratisthAnaM sauvarNAdipuSpacandanAdipUjopacArAMzca samAracayan zrImarudevAzRGgaM prApa / tatra jaganmAtaramAdiyoginI zrIma // 10 // Jain Education For Private Personel Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ rudevAM zrIzAntijinaM kapardiyakSAdIMzca sarvopacArapUjAdibhirabhyarcya prathamapratolIpraveze mArgaNazreNI paJcavidhadAnaiH prINayan zrIyugAdidevaprAsAdadvAraM sapAdasetikAmitamuktvAphalairvardhApya pradakSiNAvasare mantrIzvaravAgbhaTakAritaprAsAdaramaNIyatAM lokottarAM vilokya prAha pArzvasthaM mantrirAjam // mantrin ! mahIyasAM mAnyastvaM lokottarapauruSaH / yenedaM jagadAdhAramuddabhre tIrthamuttamam // 1 // tvayaiva ratnagarbheyaM, bhUtadhAtrI prakIrtyate / atastvamagraNIbhUtvA, yAtrAsAhAyyamAtanu // 2 // itthaM prazaMsito rAjJA, mantrI namrazirAH purH| rAjJo'bhavadattahasto, vetrivnmaargdrshkH|| 3 // atha pradakSiNAvasare sarasA'pUrvastutikaraNArthamabhyarthitAH zrIhemasUrayaH sakalajanaprasiddhAM 'jaya jantukappa' iti dhanapAlapaJcAzikA peThaH / rAjAdayaH prAhuH-bhagavan ! bhavantaH kalikAlasarvajJAH parakRtastutiM kathaM kathayanti ?, gurubhirUce-rAjan ! zrIkumAradeva ! evaMvidhasadbhUtabhaktigarbhA stutirasmAbhiH kartuM na zakyate / etannirabhimAnazrIguruvAkyAmRtollAsitasvAntA nRpAdayastAmeva stuti bhaNanto rAjAdanItarutale prAptAH zrIgurubhiriti jJApitAH / yathA__yadadhaH samavAsASIMddevo nAbhinarendrasUH / teneyaM vandanIyaiva, tIrthAttIrthamivottamam // 1 // patre phale ca zAkhAyAM, pratyekaM devatAlayaH / tataH pramAdato'pyasyAH, nocchedyaM hi dalAdikam // 2 // yasya pradakSiNAM kartuH, saddezasya shirsysau| kSIraM kSarati tasya syAdAyatiH sukhadAyinI // 3 // suvarNarUpyamuktAbhiH, pUjyate cndnaadibhiH| tato'sau kSarati kSIraM, sarvavighnavinAzakRt // 4 // zAkinIbhUtavetAladuSTajvaraviSAdayaH / etatpUjAprabhAveNa, prayAnti vilayaM kSaNAt // 5 // svayaM nipatitaM zuSkamapyetasya dalAdikam / gRhItaM vighnahRt sarvasukhadaM pUjyate yadi // 6 // yo gRhRto mithaH sakhyamimAM For Private Personal Use Only T
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 102 // kRtvA'tha sAkSiNIm / vizvaizvaryasukhaM tau tu, prApya syAtAM pade pare // 7 // asyAH pazcimadigbhAge, rasakUpI durA-16 prabandhaH / sadA / asti yadsayogena, jAtyasvarNa bhvedyH||8|| kRtASTamatapA devapUjApraNatibhAvabhAk / asyAH prasAdAllabhate, rasaM tamapi kazcana // 9 // etattale yugAdIzapAdukA indrkaaritaaH| upAsitA jagajIvaiH, svargamokSasukhapradAH // 10 // RSabhe puNDarIke ca, rAjAdanyAM ca ye nraaH| pAdukAyAM zAntinAthe, suurimntraabhimntritaiH||11|| aSTottarazatamitaiH, kumbhaiH zuddhAmbusaMbhRtaiH / gandhapuSpAdibhiH snAtraM, kurvanti kRtamaGgalAH // 12 // jayazriyaM sarvakAmAnAnandaM doSanigraham / / pretya ca pravarAn bhogAn , prAmuvantIha te sadA // 13 // ___ ityAdigurUktAnusAreNa rAjAdanIpAdukAmauktikAdivardhApanapUjanotsavapurassaraM pradakSiNAtrayaM dattvA garbhagRhaM prAptaH zrIrAjarSiH / prAptastribhuvanaizvarya iva paramAnandopaniSanniSaNNasvAnta iva nikhilanistuSaparamasukhAsvAdamedurita iva samagrakaraNavyApAramukta iva siddhisaudhAdhirUDhasiddha iva nimeSonmeSAlasastamitalocana iva zrIyugAdidevaM dRSTvA kSaNamekaM jina-13 mukhakamalanyastadRSTihAMzrupUradUritAkhilatApavyApastiSThati sma / tato jagadIza ! tava pUjanaM mayA daridreNa kathaM kriyate ? matpUjAyogyo'pi deva! na bhavasi ca, iti stutivaca uccaran navalakSahemamUlyanistulyairnavabhirmahAratnarnavAGgeSu jinarAja pUjayAmAsa / parvopavAsASTAhnikAmahavividhasnAtrakaviMzatisvarNarUpyAdidhvajapradAnamauktikAtapatracamarasauvarNamuktAphalapra-19 vAlanibhRtasthAlaDhaukanasarvaprakAranisvAnAdidevopakaraNamocanAdiprakArailokottaramahimAdvaitamatanottamAM shriikumaarbhuupaalH| // 12 // cirantanarendrakRtadevadAyacirantanacchatracandrodayanisvAnAdinaikadevapUjopakaraNAdidarzanaiH zrItIrthasyAnAdikAlInatAM lo For Private & Personel Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ kottara mahimonnatiM ca manyamAnazcetasyevamacintayat // dhanyo'haM mAnuSaM janma, sulabdhaM saphalaM mama / yadavApi jinendrANAM zAsanaM vizvapAvanam // 1 // yA babhUvurbatAsUryapazyAH kSoNIzavallabhAH / praticaityaM bhramanti sma, tA adhyarcanakAmyayA // 2 // rAiyo bhopaladevyAdyAH, lIlunRpasutA'pi ca / udyApanAdyaiH satkRtyaiH, svazriyaM tIrthagAM vyadhuH // 3 // mahApUjAvasare cAraNaH prAha "ikaha phulaha mATi dei ju narasurasiva suhai / ehI karai kusATi vapu bholimajiNavarataNI // 1 // " navakRtvaH pAThe navalakSadAnam / mAlodghaTTanasamaye militeSu zrInRpAdisaGghapatiSu mantrI vAgbhaTa indramAlAmUlye lakSaca - tuSkamuvAca / tatra ca rAjA'STau lakSAn, mantrI SoDazalakSIM, rAjA dvAtriMzallakSAn, evaM sparddhayA mAlAmUlye kriyamANe kazcitpracchannadAtA sapAdakoTIM cakAra / tatazcamatkRto nRpaH proce, dIyatAM mAlA, vilokyate mukhakamalaM puNyavataH, iti zrutvA madhumatIvAstavyamantrihAMsAdhArUsuto jagaDazrAddhaH sAmAnyamAtraveSAkAraH prakaTIbabhUva / taM dRSTvA mantriNaM prAha nRpo vismayAkulamanAH, mantrin ! dravyasusthaM kRtvA dIyatAM mAlA / jagaDo'pi rAjavAcAntaH kaSAyitaH sapAdakoTimUlyaM ratnaM dattvA''ha -- zrIparamArhatabhUpa ! idaM tIrthaM sarvasAdhAraNam, atra ca dravyasusthamantareNa na hi ko'pi vakti / tatastadvacasA camatkRto rAjA taM zrAddhaM samAliGgya tvaM mama saGke mukhyaH saGghapatiriti samAnandya mAnaM dattvA mAlAmarpitavAn / tenApi aSTaSaSTitIrthebhyo'pi tIrthabhUtA svamAtA paridhApitA // lakSmIvantaH pare'pyevaM, baddhasparddhAH zubhazriyaH / svayaMvaraNa| mAlAvanmAlAM jagRhurAdarAt // 1 // sarvasvenApi ko mAlAM, na gRhNIyAjjinaukasi / iha loke'pi yatpuNyaiH, sphuredi 0 18
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla A // 10 // ndrapadaM nRNAm // 2 // evaM kRtaa''raatrikmngglodytprdiippuujaadykhilopcaarH| jinaM namaskRtya sa kRtyavettA, prajAguruH prabandhaH / prAJjalirityuvAca // 3 // vyatIyurdivasA deva!, ye tvatsevAM vinA kRtaaH| te vyathante hRdantI, karacyutasuratnavat // 4 // sArvabhaumo'pi mA bhUvaM, tvadarzanaparAGmukhaH / tvadarzanaparaH syAM tu, tvaccaitye vihago'pyaham // 5 // tataH paJcazakrastavairdevAn vanditvA praNidhAnadaNDakapAThAnte prAptastvaM bahubhiH zubhaistrijagatazcUDAmaNidevatA, nirvANapratibhUrasAvapi guruH shriihemcndrprbhuH| kizcAtaH paramasti vastu kimapi svAmin ! yadabhyarthaye, kintu tvadvacanAdaraH pratibhavaM stAdvarddhamAno mama // 1 // iti paThitvA gurUn vavande / gurubhirnRpasya pRSTau haste datte cAraNaH___ "hema tumhArA karamarauM, jahiM accabbhuasiddhi / je caMpaI heThAmuhA, tAhaMUpaharI siddhi // 1 // " navakRtvaH pAThena navalakSIdAnam / tadanu taizcandre likhitaM svanAma vizadaM dhAtrI pavitrIkRtA, te vandyAH kRtino narAH sukRtino vaMzasya te bhUSaNam / te jIvanti jayanti bhUrivibhavAste zreyasa mandiraM, sarvAGgairapi kurvate vidhiparA ye tIrthayAtrAmimAm // 1 // vapuH pavitrIkuru tIrthayAtrayA, cittaM pavitrIkuru dhrmvaanychyaa| vittaM pavitrIkuru pAtradAnataH, kulaM pavitrIkuru sccritraiH||2||3||1 ityAdigurUpadezAmRtasuhitAtmA zrIrAjarSiH svarNamaNikSaumahastituragAdidAnairyAcakajanajAnujIvya samagrazrIsaGghasametaH sarvataH zrIpuNDarIkAcalaM paTTakUlAdibhiH paridhApayan sarvatra caityaparipATI cakAra / tadavasare zrIhemasUribhiH saha vAmaha 103 // hai Jan Education International ForPrivate sPersonal use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ stavilagnasaMcaraNe kapardakaviH prAha zrIcaulukya ! sa dakSiNastava karaH pUrva samAsUtritaprANiprANavighAtapAtakasakhaH zuddho jinendrArcanAt / vAmopyeSa tathaiva pAtakasakhaH zuddhiM kathaM prApnuyAttatspRzyeta kareNa cedyatipateH shriihemcndrprbhoH||1|| kramAduttIrya pAdaliptapure prApa / tatra ca-rAjan ! zatruJjayagirau, raivatAdrirayaM jinaiH / kathitaH paJcamaM zRGga, paJcamajJAnadAyakam // 1 // kailAza ujayantazca, raivataH svarNaparvataH / girinAranandabhadrAvasyAreSviti caabhidhaaH||2|| mahAtIrthamidaM bhUpa!, sarvapApaharaM smRtam / zatruJjayagirerasya, vandane sadRzaM phalam // 3 // ityAdikalpoktAnusAreNa mahimo4 padezotsAhito nRpatirAtmAnaM kRtArtha manyamAnaH zrIraivatezvaraM manasyAdhAya sukhaprayANaiH pathi ca vRkSAnapi sarvaprakArapUjo-5 pacAreNa sanmAnayan kramAdujayantatIrtha prApa // samArohati sUrIndre, narendreNa samaM tadA / sa cakampa girilaGkApatyutpATitazailavat // 4 // tatkampakAraNaM pRSTaH, sUrirAcaSTa taM prati / devAsmin vartate mArge, zilA chatrazilAhvayA // 5 // adhastAdgacchatoH puNyazAlinoryugapadayoH / nipatiSyatyasau mUrtIi, zrutirityasti vRddhbhuuH|| 6 // tata AvayoyugapadatrArohaNaM puNyavatorna yuktam ; kadAcidiyaM patet , ataH prathamaM zrIparamArhataH zrInemi praNamatu; pazcAdahamapi jinaM vandiSye, ityukte nRpatirvinayalopato yAtrAphalaM na syAditi vadan zrIgurUn pUrva prApayati sma, svayaM tu pazcAdArUDhaH zrIraivatam // evaM kRtvA sa sUrIndro, gUrjarendro'pi saGghayuk / kramAtpraNematurnemIzvaraM pratyakSadaivatam // 1 // jinapUjanAGgarAgAdyairbhUyobhiH snAtravistaraiH / saMcinvate sma puNyAni, rAjarSirapare'pi ca // 2 // tatra ca zrIneminaH pratimAM vajramayIM sarvA For Private Personel Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 104 // tizayazAlinI dRSTvA keneyaM mUrtiH kadA ca kAritA ? iti pRSTA rAjJA zrIguravaH prAhurevam-ihaiva bharate'tItacaturviMza prbndhH| tikAyAM tRtIyatIrthakRtsAgarasamaye ujayinyAM naravAhananRpo'bhUt / tatrAnyadA zrIsAgarajinaH samavasRtaH / rAjA vandanAya gtH| dharmopadezazravaNAnantaraM sabhAM vilokayitA kevalipariSadRSTvA pRSTaM ca svAmipArzve-ahaM kadA kevalI bhAvI ? / |svAminoktam-AgAmicaturviMzatikAyAM dvAviMzatitamajinasya nemevArake tvaM kevalI bhAvI iti samyag jJAtvA tasmin | 8 bhave zrIsAgarajinapArve vrataM gRhItvA tapastaptvA mRtvA ca brahmaloke dazasAgarAyurindraH samutpannaH / tatra ca sthitena tenAvadhinA pUrvabhavaM jJAtvA vajramayIM mRttikAmAnIya pUjArtha zrInemibimba kRtam / svarge dazasAgarANi yAvat pUjitam / AyuSprAnte zrInemerutpattisthAne zrIraivatAcale dIkSAjJAnanirvANakalyANikatrayasthAnaM vilokya svargAt zrInemipratimAM gRhItvA zrIraivate vajreNotkIrya bhUmimadhye pUrvAbhimukhaH prAsAdaH kRtH| tatra caitye rUpyamaye garbhagRhatrayaM kRtvA ratnamaNisuvarNamayabimbatrayaM sthApitam / tadane kAJcanabalAnakaM kRtvA vajramRttikAmayaM bimbaM sthApitam / yaduktam "zikharopari yatrAmbAvalokanazirastu raGgamaNDapake / zambo balAnake'sau siddhivinAyakaH pratIhAraH // 1 // " tataH sa indraH svargAcyutvA bahusaMsAraM bhrAntvA zrInemitIrthe pallimahApallideze kSitisArapure naravAhananRpajIvaH puNyasAranAmA nRpo'jani / anyadA tatra pure zrInemirAjagAma / rAjA vandituM yayau / tatra dezanAM zrutvA zrAvakIbabhUva / zrInemipAce pUrvabhavavRttAntaM jJAtvA raivatake gatvA''tmakRtaM tadvimbaM saMpUjya natvA svapure gatvAsutaM rAjye nivezya zrInemipA vrataM jgraah| tapasA kevalaM prApya mokSaM gtH| zrIneme raivatAcale kalyANikatrayaM jAtam / tatazcaityaM lepyamayaM ca vimbaM loke pUjya BREAK zrIneminAdvimva saMpAdaNakatrayaM Join Education Internationa For Private Personel Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnaM jAtam / zrIneminirvANAnnavottaranavazatavarSaiH kAzmIradezAdvalazrAvakaH kalpapramANena raivatagirau zrInemiyAtrAyai samAyAtaH / harSotkarSavazena jalapUrNaiH kalazaiH snAtraM kRtam / jalena bimbaM galitam / ratnazrAvakeNa tIrthavinAzaM dRSTvA mAsadvayamupavAsAH kRtAH / tato'mbikA''dezena kAJcanabalAnakAdvajramayaM bimbaM samAnIya sthApitam / yataH "navavAsasaehiM navuttarehiM rayaNeNa revayagiriMmi / saMThaviyaM maNibimbaM kaMcaNabhavaNAu neUNaM // 1 // zrIbrahmendrakRteyaM, zrInemermUrtiramaragaNapUjyA / viMzatisAgarakoTIH, sa jayati girinAragirirAjaH // 2 // " zrI caulukyabhUpa ! vAmanAvatAre hi vAmanena zrIraivate zrIneminAthAgre balibandhanArthaM tapastepe iti laukikA api prAhuH / yathA" bhavasya pazcime bhAge, vAmanena tapaH kRtam / tenaiva tapasA''kRSTaH, zivaH pratyakSatAM gataH // 1 // padmAsanasamAsInaH, zyAmamUrtirdigambaraH / neminAthazivetyuccairnAma cakre'sya vAmanaH // 2 // kalikAle mahAghore, kalikalmaSanAzanaH / darzanAtsparzanAdeva, koTiyajJaphalapradaH // 3 // ujjayantagirau ramye, mAghe kRSNacaturdazI / tasyAM jAgaraNaM kRtvA, saJjAto nirmalo hariH // 4 // " prabhAsoktametat // evaM zrIraivatamahimAdvaitazravaNasahasraguNotsAhitaH sarvaprakArotsavairAtmAnaM kRtArthayan bahudinAnyasthAt // sa eva jagaDa: prAgvattAdRg mANikyamadbhutam / mAlAkSaNe punardattvA jagrAhendrapadaM sudhIH // 1 // tIrthocitAH kriyAH sarvAH, vidhAya vidhinA nRpaH / vijJaptimatanodevaM, devasyAgre kRtAJjaliH // 2 // tathA prasIda vizveza !, tvadekazaraNe mayi / yathA tvaddhyAnayogena manmanastvanmayaM bhavet // 3 // tato matvA durArohaM, giriM zRGkhalapadyayA / surASTrAdaNDanAthena, zrImAlijJAti
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / nAni, kutastvamA jagaDo jagau-rapi tAgata kArya itya kumArapAla maulinA // 4 // rANazrIAmbadevena, jIrNadurgadigAzritAm / padyAM sukhAvahAM navyAM, zrIcaulukyo vyadIdhapat // 5 // hai tataH katipayaprayANakairdevapattane zrIcandraprabhayAtrAM kRtavAn / tatrApi jagaDa evendramAlAM jagrAha spaadkottimuulymaanni||105|| kyena / tena ca jagaDacaritreNa jagadatizAyinA camatkRtaH zrIkumArabhUpaH samagrasaGghasamakSaM tamabhyadhAt // sapAdakoTimU-5 lyAni, durApANi nRpairapi / etAni trINi ratnAni, kutastvamupalabdhavAn // 6 // labdhavAMzcetkathaM puNyakarmaNyevaM vitIrNavAn / sthAne sthAne hi tadratnaM, tvadvaddatte na kazcana // 7 // tato jagaDo jagau-rAjan ! madhumatIpuryA prAgvATajJAtIyamantrihaMsasya matpituH pUrvajakramAyAtaM ratnapaJcakamAsIt / sa tu matpitA yAtrAM cikIrSurapi tAdRgmahatsamyogAbhAvenAkRtayAtra eva sa prAntasamaye idaM ratnatrayaM zrIzatruJjayaraivatadevapattaneSu kramAdeyaM bhavatA, dvayena ca svanirvAhaH kArya ityuktvA parAsurajAyata / tadvacasA svapituH puNyavyaye ratnatrayeNendramAlA paridadhe mayA / ratnadvayamidaM tu sarvatIrthAdhArazrIsaGghasvAminastava bhavatu / evamahaM zrIsavAtsalyena kRtakRtyo bhavAmItyuktvA rAjJaH padmahaste muktavAn / rAjApi tasya bhaktivinayaudAryAdiguNacamatkRtacittaH zrIsaGghasamakSaM rattadvayaM darzayan prAha-nAhaM zasyo mahIzo'pi, zasyo'yaM vaNigapyalam / yo mANikyamayIM pUjA, tanoti trijgdguroH||1||dhnystvN zrAddhakoTIra !, prathamaH puNyakAriNAm / aindraM padaM | yadevaM tvaM, praaptstiirthtrye'pyho!||2|| ityAdi zlAghayitvA svArddhAsane nivezya suvarNAbharaNapaTTakUlAdibhiH satkRtaH sArddhakoTidvayamitaM dhanaM dApayitvA ratnadvayaM gRhItam // tanmadhyanAyakIkRtya, hArayugmaM vidhApya ca / zatruJjaye raivate ca, pressiitpuujaarthmhtoH||3|| tataH prasthito mahotsavaiH pattanamalaJcakAra / tatra ca // 1055 Jain Education Internate For Private & Personel Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ NCR E ASRASACRECOR paDilaMbhaMte saI, diThThamadiDhe a sAhu sittuMje / koDiguNaM ca adiDhe, diDhe ya aNaMtayaM hoi // 1 // ityAdi smaran zrIsaGgha sauvarNAbharaNapaTTakUlAdipradAnaH satkRtya yAtrikAn visasarja / atha tIrthayAtrApavitrAtmA zrIrAjarSiraSTAhikArathayAtrAmahotsavaM kAritavAn / yathA "do sAsayajattAo, tatthegA hoi cittamAsaMmi / aThThAhiyAu mahimA, bIyA puNa assiNe mAse // 1 // eyAu dovi sAsayajattAo kareMti sabadevAvi / naMdIsaraMmi khayarA, narA ya niyaesu ThANesu // 2 // " uttarAdhyayanasUtravRttau // ___ ityAgamoktamArgasamAcaraNacaNaH zrIkumAravihAre dvAsaptatisAmantAdisakalazrIsaGghasahito vidhisnAtrapUjAvalividhAnAdyanekaprakArairaSTadinI mahotsavairanayat / yaduktam "naccataramaNicakka, visAlabalithAlasaMkulaM rAyA / kuNai kumAravihAre, sAsayaadvAhiyAmahimaM // 1 // naTakammamahavi, diNAI sayameva jiNavaraM NhaviuM / sabovayArapUyAparAyaNo ciTThai nariMdo // 2 // " rathayAtrA'pyevamcittassa aTThamidiNe, cautthapahare mahAvibhUIe / shrismilNtnaayrjnnkymNglljysho||1|| sovannajiNavararaho, nIharai calaMtasuragirisamANo / kaNagorudaMDadhayachattacamararAIhiM dippaMto // 2 // NhaviyavilittakusumohapUIyaM tattha pAsa|jiNapaDimaM / kumaravihAraduvAre, mahAyaNo Thavai riddhIe // 3 // tUraravabhariyabhuvaNe, srbhsnccNtcaarutrunnignne| sAmaMtamaMtisahio, vaccai nivamaMdiraMmi raho // 4 ||raayaa rahatthapaDimaM, paDheMsuyakaNayabhUsaNAIhiM / sayameva aciu~ kAra For Private Personel Use Only
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla : vei vivihAI naTTAI // 5 // tattha gamiUNa rayaNiM, nIhario sIhavArabAhaMmi / ThAi evaM ciya dhayataMDavaMmi paDamaMDavaMmi raho // 6 // tattha pahAe rAyA, rahajiNapaDimAiviraiuM pUyaM / cauvihasaMghasamakkhaM, sayamevArattiyaM kuNai // 7 // tatto nayaraMmi raho, parisakkai kuMjarehiM juttehiM / ThANe ThANe paDamaMDavesu viulesu cito // 8 // // 106 // Jain Education kiJca preman maNDapamulasajapaTaM nRtyadvadhUmaNDalaM, caJcanmazca mudazcaduccakadalIstambhaM sphurattoraNam / vizvag jainarathotsave puramidaM vyAlokituM kautukAllokA netrasahasranirmitikRte cakrurvidheH prArthanAm // 1 // api ca saGgarjadgajarAjasaMsthitamahAsAmantahastolula caJcaccAmaravIjitaH pratipadaM rAjanyarAjinitaH / saMpannArthimanoratho jinaratho ghasrASTakaM sarvato, lIlAsaMcaraNairmahotsavamayaM vizvatrayaM nirmame // 2 // evaM aTThadiNAI, rahajattaM jaNiyajaNacamakkAraM / kuNai jahA kumaranivo, taheva Aso a mAsevi // 9 // jaMpai niyamaMDalie, evaM tubbhevi kuNaha jiNadhammaM / teviya niyanayaresuM, kumaravihAre karAveMti // 10 // viyaraMti viccharaNaM, jiNarahajattaM kuNaMti muNibhattiM / tatto samaggameyaM, jiNadhammamayaM jayaM jAyaM // 11 // itthaM nissImayAtrAtrayatatasukRtollAsipIyUSa pUrairujjIvaM jIvalokaM vidadhadadhipatiH bhUpatInAM samantAt / pApavyApaprakAraiH sakalamakalitastrAsayan durvilAsaM, kAlavyAlasya lIlAM kumaranarapatI rAjyalakSmyA bhunakti // 1 // prbndhH| // 106 //
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ athAnyadA zrIvIracaritre vAcyamAne zrIgurumukhena devAdhidevapratimAsaMbandhaM zrutvA zrIabhayAmAtyapRSTazrIvIrasvamukhoktaM zrIkumArapAlabhUpenANahillapattane vItabhayAdAnIya pUjayiSyate mahotsavapurassaram , ityAdikaM svacaritraM nizamya ca zrIcaulukyo hRdItyacintayat // ahameveha dhanyAnAmasmi dhanyatamaH pumAn / agaNyapuNyalakSmInAmahamevaikamAspadam // 1 // bhaviSyato'pi me yasya, vRttamityabhayAgrataH / surAsuranarAdhyakSa, zrIvIraH svayamUcivAn // 2 // tatastatpratimAprAptivAkyaiH zrIgurubhirvaddhiMtotsAhaH svasAmantAn vItabhayapattane preSya tAM pratimAM pattanAntikamAnayannRpaH // tato guruM puraskRtya, pramodamiva dehinam / tatsaMmukhaM yayau bhUpaH, sarvasaGghasamanvitaH // 3 // prItastadvIkSaNAtsAkSAt , zrIvIraprekSaNAdiva / abhyarcya kusumaimaizcaityavandanamAdadhe // 4 // rathAttAM svayamuttArya, karIndramadhiropya ca / puNyalakSmImivAtmIyAM, madhye saudhaM samAnayat // 5 // antaHkrIDAlayaM caityaM, vidhApya sphATikaM navam / tatra tAM pUjayAmAsa, trisandhyaM bhUmivAsavaH // 6 // tatprabhAveNa tasyarddhiravardhiSTa dine dine / ekAgramanaso nityaM, zrImajjainendrazAsane // 7 // pratimAM tAM namaskartu, puNDarI kAditIrthavat / samApatan parolakSAH, davIyAMso'pi dhArmikAH // 8 // evaM sarvAtmanA jaina, zAsanaM bhAsayannRpaH / jainaidharmamayo jajJe, sa vizezvaramaNDanam // 9 // sA pratimA samprati rAmasainye'stIti lokoktiH // ___ iya hemasUrimuNipuMgavassa suNiUNa desaNaM rAyA / jANiyasamattatatto, jiNadhammaparAyaNo jAo // 1 // to paJcanamu kAraM, sumaraMto jaggae rayaNisese / ciMtai ya dovi hiyae, devagurudhammapaDivattiM // 2 // kAUNa kAyasuddhiM, kusumA-1 | misathottavihihapUyAe / pujjai jiNapaDimAo, paMcahiM daMDehiM vaMdei // 3 // niccaM paccakkhANaM, kuNai jahAsatti sattaguNani For Private & Personel Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 107 // CRORSCORREARRANA lo| sayalajayalacchitilao, tilayAvasaraMmi uvavisai // 4 // karikaMdharAdhirUDho, smttsaamNtmNtipriyrio| vaccai jiNiMdabhavaNaM, vihipuvaM tattha pavisei // 5 // aThThappayArapUyAi pUiDaM vIyarAyapaDimAo / paNamai mahinihiyasiro, thuNai pavittehiM thottehiM // 6 // guruhemacaMdacalaNe, caMdaNakappUrakaNayakamalehiM / saMpUIUNa paNamai, paccakkhANaM 8 payAsei // 7 // gurupurao uvavisiuM, paraloyasuhAvahaM suNai dhammaM / gaMtUNa gihaM viyarai, jaNassa vinnittiyAvasaraM // 8 // vihiyaggakUrathAlo, puNovi gharaceiyAI accei / kayauciyasaMvibhAgo, bhuMjei pavittamAhAraM // 9 // bhuttuttaraM sahAe, viyArae saha buhehiM satthatthaM / atthANImaMDavamaMDaNaMmi siMhAsaNe ThAi // 10 // ahamicaudasivajaM, puNovi bhuMjai diNahame bhAge / kusumAiehiM gharaceiyAI accei saMjhAe // 11 // evaM khu puNNanihiNo, vaccai kAlo sucariehiM // | athaikadA jagadAnRNyakaraNamanoratho'nekadhApi puNyarasAmRtAsvAdenAtRptAtmA zrIcaulukyaH suvarNasiddhaye zrIgurUpadezAt zrIhemasUrigurUn zrIdevacandrAcAryAn zrIsaGghanRpativijJaptikAbhyAmAkAritavAn / tIvrataparAyaNA mahatsaGghakArya vimRzya vidhivihArakrameNa pathikenApyanupalakSyamANAH pauSadhazAlAmAgatAH / rAjA'pi pratyudgamAdisAmagrI kurvan prabhujJApitastatrAyayau / atha dvAdazAvarttavandanopadezabhavanAnantaraM gurubhiH saGghakArye pRSTe sabhAM visRjya javanikAntaritau zrIhemAcAryanRpatI gurupadayornipatya suvarNasiddhiyAcAM cakrAte / mama bAlye vidyamAnasya tAmrakhaNDaM kASThabhAravAhakAdyAcita-12 vallIrasenAbhyaktaM yuSmadAdezAdvahiyogAtsuvarNIvabhUva / tasyA valle ma saMketAdyAdizyatAmiti hemasUriNokte kopATopAt zrIhemasUriM dUrataH prakSipya na yogyo'sIti, agre mudgarasapAyapradattavidyayA tvamajIrNabhAk kathamimAM vidyAM modakAbhAM // 107 // Jain Education
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava mandAgnerdadAmIti niSidhya, nRpaM prati etadbhAgyaM bhavato nAsti, yena jagadAnRNyakAriNI suvarNasiddhividyA tava sikSyati, api ca mArinivAraNajinamaNDitapRthvIkaraNAdibhiH puNyaiH siddhe lokadvaye kimadhikamabhilaSasi ? ityAdizya 3 tadaiva vihAraM kRtavantaH / ekadA hemasUriH mUMkari kisiuM haraDai kAi raDei / jeNa kAraNi hUM ghalliu sadhi hu vaMjaNacchehiM // 1 // | ataH paraM na raTiSyati yuSmAbhiH svanAmAdau nyastatvAt mAtrayA'dhikIkRtatvAcca, ityAdipraznottaraiH pUrvameva prINita6 manasA vyAkhyAnamadhye zrIhemAcAhAheti prokte rAjJA sahAyAtadevabodhinA hastau ghRSTvA na kimapIti proktam / mukte DU vyAkhyAne tu rAjJA pRSTam-bhagavan ! yuvAbhyAM kiM kRtam ? / zrIguravaH prAhuH-rAjan ! devapattane zrIcandraprabhaprAsAde dIpenAkhunA gRhItena candrodayo lagno'smAbhidRSTaH, sa tu hastagharSaNena devabodhinA vidhyaapitH| rAjA camatkRtaH svapaurunirNayamakArayat / tatheti jAte'ho ! niratizayakAle'pi zrIgurUNAM mahAn jJAnAtizaya iti zrIguruzlAghAparaH prAhako'haM pUrvabhave'bhUvaM ?, bhavitA kazca bhAvini ? / siddharAjaH kuto mahyaM, prasahya druhyati sma ca // 1 // kasmAdudayanA mAtyo, yUyaM ca mayi vtslaaH| kathyatAM tathyametanme, jJAtvA jJAnena kenacit // 2 // na hi prAgjanmasaMbandhaM, vinA dakasyApi kutracit / vairaM ca sauhRdayyaM ca, syAtAmAtyantike dhruvam // 3 // uktaM ca "yaM dRSTvA vardhate krodhaH, snehazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa, eSa me puurvvairjH||1|| yaM dRSTvA vardhate snehaH, krodhazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa, eSa me pUrvabAndhavaH // 2 // " Jain Education inter n al For Private & Personel Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla H 108 // Jain Education tato gurubhirUce-- rAjan ! niratizayakAlo'yam, yataH zrIvIranirvANAccatuHSaSTivarSaizcarama kevalI jambUH siddhiM gataH, tena saha dvAdazavastUni truTitAni - "maNaparamohipulAe, AhAragakhavagauvasame kappe / saMjamatiyakevala sijjhaNA ya jaMbuMmi vucchinnA // 1 // " varSasahasreNa sarvaM pUrvagataM zrutaM vyavacchinnam, samprati tvalpaM zrutaM tathA'pi devatAdezena vijJAya kimapi kathayiSyata ityuktvA siddhapure sarasvatItIre'STamaM vidhAya sUrimantrAdyapIThAdhiSThAtrIM tribhuvanasvAminIM devImArAdhya tanmukhena pUrvabhavAdi zrutvA rAjJaH puraH sabhAsamakSamevaM prAhuH / yathA rAjan ! pUrvabhave medapATaparisare jayapure jayakezinRpastatputro naravIraH saptavyasanavAn pitrA niSkAzito medapATaparisare parvatazreNyAM pallIpatirjAtaH / anyadA jayatAkasArthavAhasya mAlavakAdAgacchan sArthaH sarvo'pi luNTitastena / sArthavAhastu pazcAdgatvA mAlavezaM saMtoSya tadarpitasainyamAnIya pallImaveSTayat / tanmahadvalaM jJAtvA naSTo naravIraH / tatpatnI sagarbhA hatA bhUpatito bAlo'pi / palyAM kITamAriH kAritAH / tato mAlavake gatvA rAjJo'gre svarUpe nirUpite rAjJA hatyAdvayaM tava lagnam, ato'draSTavyamukho'sIti niSkAzitaH svadezAt / sa ca sArthavAho jayatAkaH pade pade lokairni ndyamAnaH pazcAttApaparo vairAgyAttApaso bhUtvA tIvraM tapastaptvA mRtvA ca jayasiMhadevo'jani, sa ca hatyAdvayapApAdaputraH / yataH - "pasupakkhimANusaNaM, bAle jo bihu viovae pAvo / so aNavacco jAyai, aha jAyai to vivajjijjA // 1 // " naravIro'pi dezAntaraM gacchan zrIyazobhadrasUrINAM militaH / proktazca gurubhiH - bho kSatriya ! rUpasaubhAgyavAnAkarNaka prabandhaH / // 108 // w.jainelibrary.org
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ESARSSESEARSAREEKRESSESSA pitakodaNDo mRgayApara evaMvidhaM kSAtragotraM prApya kathaM jIvavadhaM kuruSe // kSatriyo'si narAdhIza!, pratisaMhara sAyakam / AtaMtrANAya vaH zastraM, na prahartumanAgasi // 1 // vairiNo'pi hi mucyante,prANAnte tRNadhAraNAt / tRNAhArAH sadaivate, hanyante pazavaH katham // 2 // varamAjanma dAridyaM, varaM dAsyaM paraukasi / na tu prANaharasteyasaMbhavo vibhavo mahAn // 3 // etadAkarNya lajitaH prAha-mahAtman ! "bubhukSitaH kiM na karoti pApam" / tato guruvacasA vyasanAni muktAni / zrAddhaiH zambalAdikaM dattam / sa ca krameNa navalakSatilaGgadezastha ekazilApuryA gataH / tatra oDharavyavahAriNo gRhe bhojanAdi-15 vRttyA sthitaH / zrIyazobhadrasUrayo'pi tatraiva puryAM caturmAsI sthitAH / purA'pi puramadhye gurUpadezenauDharazrAddhena zrIvI-1 racaityaM kAritamasti samagrapuralokaprasiddham / tatra caitye paryuSaNAparvaNi zrImAnoDharaH sakuTumbaH sapradhAnapUjopakaraNaH pUjArthaM gtH| vidhinA snAtrapUjanAdi kRtvA sArddhamAyAtaM naravIraM pAha-gRhANedaM puSpAdi, kuru zrIjinendrapUjAm , phalegrahi vidhehi svajanma jIvitAdi / tato naravIreNAcinti-adRSTapUrvo'yaM paramezvaraH sakalabhuktimuktipradazca kathaM parakIyapuSpAdibhiH pUjyate / tataH svakIyapaJcavarATakakrItaiH puSpairAnandAzruplAvitahak prasannamanovAkkAyaH pAramezvarI pUjAmakarot / tadanu aho ! yadyate bhogabhAjo'pi vyavahAriNo'dya tapaH kurvate, tataH puNyamadyatanaM dinamityahamapi vizeSatapaH karomIti gurumukhenopavAsamakarot / pAraNe zuddhazraddhayA sAdhudAnamadAt / tataH prabhRti jinadharmAbhimukhAtmA prakRtibhadrakaH san mRtvA tvaM tribhuvanapAlanRpabhUrbhUmIpatirjAtaH / oDharastUdayanamantrI / yazobhadrasUrayastu vayam / tvaM punarito nijAyuSmAnte 3 maharddhivyantaradevatvamadhigamya tatazyutvA cAtraiva bharate bhaddilapure zatAnandanRpadhAriNyoH putraH zatabalAhvaH paitRkaM rAjyama-31 ku. 19 in Education
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ pvndhH| kumArapAlA vApya bhAvipadmanAbhajinadharmadezanAM zrutvA prabuddho rAjyalakSmI tyaktvA pravrajyaikAdazamagaNadharo bhUtvA kevalajJAnamAsAdya mokSaM yAsyasi // evaM rAjan ! bhavAdasmAttAtIyIke bhave tava / jinadharmaprabhAveNa, muktizrIbhavitA dhruvam // 1 // iti // 109 // zrIsUrimantrAdhiSThAtrIdevIgirA mayA / kathayAmAsire samyaga, bhavAste bhUtabhAvinaH // 2 // AsannasiddhizravaNAtallAbhAdiva nirvRtH| atha vijJapayAmAsa, praanyjligurjrprbhuH||3|| jJAnaGgile kalAvasmin , sarvajJa iva samprati / atItAnAgataM brUte, kaH pUjyAdaparo nanu // 4 // yathA bhAgavatI bhASA, bhavenna vyabhicAriNI / prAgbhavyapi tathaiveyaM, taddhyAnAtizayAdiva // 5 // paraM kautukamAtreNa, dAsI tAM pracchayAmyaham / AptamekazilAM preSya, yadyAdizati mAM prabhuH // 6 // viziSya pRcchatAmevaM, jalpite guruNA nRpH| praiSIdAptajanaM tatra, kautukI yena naalsH||7||s gatvaikazilAsthAnamoDharAGgajasadmani / | tAM dAsI sthiradevyAkhyAM, pRSTvA tdvttmaaditH|| 8 // dRSTvA zrIvIracaityaM ca, svayamoDharakAritam / Agatya ca mahIbhatre, jagau sarva yathAsthitam // 9 // yugmam // pratIto'tha nRpaH saGghapratyakSaM gurave mudA / birudaM kalikAlazrIsarvajJa iti dattavAn // 10 // zrIsiddharAjena saha vairakAraNaM jJAtvA cintitaM rAjJA manasi, aho ! dAruNaH saMsAraH // ikkamaraNAu bIhasi, aNaMtamaraNe bhavaMmi pAvihisi / jamhA aNegakoDIjIvA viNivAiyA tumae // 1 // thevaduhassavi bIhasi, aNaMtadukkhe bhavaMmi pAvihisi / jamhA aNegajIvA, dukkhe saMtAviyA tumae // 2 // evaM saMveganirvedAliGgitAtmano yAnti vAsarAH puNyabhAsurAH // anyadA sukhasuptasya, bhUpateH kA'pi devatA / hai nizIthe'jani pratyakSA, zyAmAGgA krUrarUpabhRt // 1 // bhUpapRSTA'vadatsA'pi, lUtAdhiSThAtrIdevatA / tvadaGge praviziSyAmi, 109 // Jain Education ! For Private Personel Use Only S ainelibrary.org
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvazApAttavAnvaye ||2||gtaayaamth tasyAM sa, cintArto'bhUnnapaH prge| sUripRSTo'vadatsarva, tamUce sUrirapyatha // 3 // bhAvI bhAvo bhavatyeva, nAnyathA so'marairapi / pUrva kAmaladevyA yat , zapito muulbhuuptiH||4|| yataH "avazyaMbhAvino bhAvAH, bhavanti mahatAmapi / nagnatvaM nIlakaNThasya, mahAhizayanaM hreH||1|| pAtAlamAvizatu yAtu surendralokamArohatu kSitidharAdhipatiM sumerum / mantrauSadhaiH praharaNaizca karotu rakSAM, yadbhAvi tadbhavati nAtra vicArahetuH // 2 // " paraM rAjan ! puNyaM kuru / yataH ___"dIpo hanti tamastoma, raso rogabharaM yathA / sudhAbindurviSAvegaM, dharmaH pApaharastathA // 1 // " rAtrau mahAvyathA'bhUt / pRSTe rAjikAkaNopamaH piTakaH prAdurabhUt / pratIkArairanupazamane zrIguravaH samAyAtAH rAjAnaM duHkhAta dRSTvA prAhuH sRjati tAvadazeSaguNAkaraM, puruSaratnamalaGkaraNaM bhuvaH / tadanu tatkSaNabhaGgi karoti cedahaha ! kaSTamapaNDitatA vidheH // 1 // __ rAjJaH zrIgurudarzane kSaNaM sukhamabhUt / sUrayaH prAhuH duHkhaM duSkRtasaMkSayAya mahatAM kSAnteH padaM vairiNaH, kAyasyAzucitA virAgapadavI sNvegheturjraa| sarvatyAgamahotsavAya maraNaM jAtiH suhRtprItaye, saMpadbhiH paripUritaM jagadidaM sthAnaM vipatteH kutH||1|| ityAdyupadizya mantriNaM pratyAhuH-mantrin ! 'apAyAnAmupAyAH syurbahuratnA vasundharA' / mantrI prAha-bhagavan ! anu REACHEMICCCC Jan Education on For Private Personel Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 110 // svarNa dhAtavaH, anu candanaM kASThAni / tathA'nu pUjyAn klaakovidaaH|| yathA tamo'ntako bhAnuH, sudhA sarvaviSApahA / jagatsaMjIvano meghastathA rAjJo gurubhavAn // 1 // zrIgururabhyadhAt-nAtra mantratatrabhaiSajyaprabhAvaprasaraH, kintu buddhiprakAro'sti yadi rAjyamanyasya kasyApi dIyate tadA rAjJaH kuzalaM syAt , paraM nAyaM dharmaH zrIjinadharmavidAm / yataH "sabo na hiMsiyabo, jaha mahipAlo tahA udypaalo| na ya abhayadANavaiNA, jaNovamANeNa hoyacaM // 1 // " tato'smAkameva rAjyamastu / rAjA karNI pidhAyAbhyadhAt ko nAma kIlikAhetoH, prAsAdocchedamicchati / bhasmane bhasmasAtkuryAt, ko hi candanakAnanam ||1||raajn ! mahA'yuktametat yadi mama zaktirna bhavati / paramzakto hanUmAn yadavandhayatsvayaM, viSNurdadhau yacca zivAsvarUpam / sairandhrikAkAradharazca bhImastathA'hamapyatra katau smrthH2|| CAECRECAUCCALCORDCRACC mama manasIdam / yataH- matrI lakSmIya'yaH klezaH, sAko'pi vidhuro jAtaH / "yA lobhAyo paradrohAdyaH pAtrAdyaH parArthataH / maitrI lakSmIya'yaH klezaH, sA kiM sA kiM sa kiM sa kim // 1 // " tato rAjA zanaiH zanairvyathayA zUnyacitto'bhUt / rAjAnaM tathAbhUtaM vilokya sarvaH ko'pi vidhuro jAtaH / yataH "mahatAmApadaM dRSTvA, ko hi duHkhI na jAyate / kAko'pyandhatvamAyAti, gacchatyastaM divAkare // 1 // " zrIguruH sarvasaMmatena rAjye svayamupaviSTaH / tatkSaNameva rAjJo vyathA sUrizarIre saMkrAntA / guruvyathAM jJAtvA rAjA vajrAhata iva gatasarvasva iva manasi khedamedurazcintayati-svAGgadAhe'pi kurvanti, prakAzaM dIpikAdazAH / lavaNaM dahyate vahnau, // 110 // HainEducation For Private Personal use only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ paradoSopazAntaye // 1 // aho ! uttamAnAM svbhaavH| yataH "caritraM tava pASANa !, zlAghanIyaM satAmapi / dagdhvA yenAgninA''tmAnaM, datto raGgaH parAnane // 1 // chAyAmanyasya kurvanti, svayaM tiSThanti cAtape / phalanti ca parasyArthe, naatmhetormhaadumaaH||2||" gururuvAca-rAjan ! mA cintAM kuru, na me zaktimato'sukham / mUlAcennonmUlayAmyenAM tadA mama vaMzyAnAM syAt / tataH-pakkaM kUSmANDamAnAyya, pravizyAntaH svayaM guruH / tatra nyavIvizalUtAM, tadaivAbhUttadanyathA // 1 // utpAvyAndha pradhau kSiptaM, kazcinnollasate yathA / evaM svasthamabhUtsarva, sUreH zaktiraho ! sphuTA // 22 // tataH punarguro rAjJazca janmotsavaH, sarvatra pure dhavalamaGgalotsavAH, sarvacaityeSvaSTAhikA, anivAritadAnAni, zrIjinarAjazAsanonnatizca sarvatra prasasAra jainadharmamahimA'pi / anyadA| laddhe mANusajamme, ramme nimmalakulAiguNakalie / ghaDiyacaM mokkhakae, nareNa bahubuddhiNA dhaNiyaM ||1||dhmmo attho kAmo, jao na pariNAmasuMdarA ee / kiMpAgapAgakhalaloyasaMgavisabhoyaNasamANA // 2 // jaMmi na saMsArabhayaM, jaMmi na mokkhAbhilAsalesovi / iha dhammo so neo, viNA kao jo jiNANAe // 3 // pAvANubaMdhiNo cciya, mAyAimahallasalladoseNa / etto bhogA bhuyaga va bhIsaNA vasaNasayaheU // 4 // jo puNa khamApahANo, parUvio purisapuMDarIehiM / so dhammo mukkho cciya, jamakkhao tapphalaM mukkho||5|| paccakkhameva attho, kAmo ya aNatthaubhAveNa / dIsaMti 1"paralokopa-" ityapi // Jain Education Intematon
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ kohaNeNaM, vihiNA sii uttaruttarANaM, guNA jiyaMti suhaM . kumArapAla pariNamaMtA, kimahiyamiha bhaanniybmo|| 6 // bhuvaNanbhuyAvi vihavA, bhogAvi huNegahA varavilAsA / maraNaMmi vira- prabandhaH / // 11 // |sabhAvA, na kiJci teNuttamo mukkho // 7 // mokSopAyazcAyam-niccaM tikAlaciivaMdaNeNa sai vivihapUyapuveNa / ceiya kajANaM vihu, vihANamainiuNakaraNeNa // 8 // AyAraparANa bahussuyANa sumuNINa vaMdaNeNaM ca / bahuNA bahumANeNaM, guNIsu taha vacchalatteNaM ||9||dsnnvisohnnennN, vihiNA siddhantasArasavaNeNaM / navanavasuyapaDhaNeNaM, gaNaNeNaM puvapaDhiyassa // 10 // tattANupehaNeNaM, cauhA bhAvaNavibhAvaNeNaM ca / sai uttaruttarANaM, guNANamabhilAsakaraNeNaM // 11 // iya meM guNarayaNapahANA, sakayatthA ettha ceva jammaMmi / sarayasasisarisajasabharabhariyadiyaMtA jiyaMti suhaM // 12 // paraloe puNa kallANamAlikA mAliyA kameNeva / aNurUyacokkhasokkhA, lahaMti mokkhapi khINarayA // 13 // / ityAdidharmadezanAM zrutvA rAjA saMsArAsAratAM vibhAvya mokSakarasikAntaHkaraNaH zrIgurUnnatvA bhagavan ! adya kA tithi ? iti papraccha / zrIguruH sahasA'mAvAsyAdine pUrNimeti prAha / atra devabodhilabdhAvakAzo mithyAg bAhyami tramapyAntaradharmazatrurAha-aho ! kalikAlasarvajJaH zrIhemasUryidadya pUrNimAM kathayati tadA lokAnAM bhAgyena pUrNimaiva tabhaviSyatItyupahAsagarbha tadvacaH zrutvA guruH proce-stymetdbhvdvcH| tenoktam , ko'tra pratyayaH ? zrIgurubhiruktam , aho ! keyaM bhavatazcAturI ? candrodaya eva pratyayaH, iti zrutvA sarve'pi vismayasmerAH parasparamAhuH, kimitthamapi bhavi-17 pyati ? tato rAjA vismitasvAntadevabodhidvAsaptatisAmantAdiparivRto rAjasabhAmAgatya va candrodayo bhaviSyati ? iti parijJAnAya ghaTIyojanagAmikarabhyArUDhAn nijapuruSAn pUrvasyAM dizi prAhiNot / tataH zrIhemAcAryebhyaH pUrvaprada // 111 // Jain Education Interneta For Private Personel Use Only www.againelibrary.org
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ tavarasiddhacakrasuraprayogeNa pUrvavatpUrvasyAM sandhyAsamaye candra udayaM kRtvA nikhilAM rAtriM jyotsnAmayIM vidhAya caturo yAmAn gaganamaNDalamavagAhya sarvalokasamakSaM pratyUSe pazcimAyAM gato'stamagAt / prAtaste'pi pUrvaprahitapuruSAH samAgatya tathaiva procuH / sarveSAM mahAn vismayaH / aho ! zrIgurUNAM kA'pi mahatI zaktiH, aho ! jainAnAM ko'pi mahimA lokottara iti lokoktiH sarvatrAjAyata / atha devabodhestadeva cchalavacanaM smaran zrIgurUn rAjA papraccha / bhagavan ! satsvapi bahudarzaneSu brAhmaNAnAM kasmAjinadharme mahAn vidveSaH ? / guruH - rAjan ! purA yugAdau prathamajinaH paropakArAya vinI - tAsanne purimatAlapure samavasRtaH / bharatacakrI pramudito jinAgamajJApakAya sArddhadvAdazasvarNakoTIprItidAnaM dattvA vividhAhArAdibhRtabahuzakaTAni lAyA saparikaro jinavandanAya gataH - saccittadabamujjaNamaccittamaNujaNaM maNegattaM / igasADiuttarAsaMgamaMjalI sirasi jidiTThe // 1 // ayaM paJcadhA - khagaM chattovANaha, mauDe camare ya paMcamae // 2 // dazavidhAbhigamapUrvakaM pradakSiNAtrayaM dattvA prabhuM praNamya yathAsthAnastho dharmadezanAmiti zuzrAva / yathAsabA kalA dhammakalA jiNAi, sabA kahA dhammakahA jiNAi / savaM balaM dhammabalaM jiNAi, sabaM suhaM muttimuhaM jiNAi // 1 // trijagadIza ! kiM dharmasvarUpam ? iti cakriNokte zrIjinaH zrI dharmapuruSasyAsya, dAnamaudArikaM vapuH / zIlaM vastraM tapastejo, bhAvo jIvastadIzitA // 1 // evaM zrutvA dAnameva dharmarUpamiti vicintya prabhuM natvA sArddhamAnItabhaktAdigrahaNAdyarthaM sAdhUnAM nimantraNAmakarot /
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandha kumArapAlax bhagavAnAha, rAjan ! AdhAkarmikAbhyAhRtarAjapiNDAdidoSadUSitamidaM bhakkAdi sAdhUnAmakalpyamiti zrutvA dUnaM zrIbha-5 ratacakriNaM jJAtvA zakraH svAminaH paarthe||112|| deviMda 1 rAya 2 gihavai 3 sAgari 4 sAhami 5 uggaho ceva / paJcaviho pannatto, avaggaho vIyarAgehiM // 1 // ityevaM paJcavidhAvagrahasvarUpaM pRSTvA prAha, rAjan ! mA viSAdaM kuru, sarvajJazAsane saptakSetrANi zrIjinabhavanabimbAgamaca-TU turvidhazrIsaGgharUpANi santi / tatra ye sAdharmikA gRhArambhaparAGmukhAH saMyamapariNAmabhAjaH saMvegavairAgyAdiguNajuSasteSAM vAtsalyaM kuru, iti surendravacaH zrutvA pUrvAnItavastubhiH sAdharmikabhaktimakarot shriibhrtH| teSAM gRhArambhAdikaM nivArya vRttimakArSIt / gRhasthAcAravicAravAcyaM caturadhyAyanibaddhaM zrAvakaprajJaptigranthaM jinapraNItamarthato dezaviratAste paThanti / 'mA hanamA hana' iti pareSAM kathayanti te 'mAhanA' loke prsiddhimguH| kAlena teSAM vRddhiH| tataH SaSThe SaSThe mAsyAcArAdiparIkSAM kRtvA'yaM jJAnadarzanacAritrAcArazuddha iti kAkinyA ratnena kaNThe rekhAtrayaM kRtam / tataH kAlena parIkSApUrvakaM kanakasUtratraya, krameNa raupyaM jAtam / tataH kAlena navamadazamajinayorantare sakalasAdhuvyucchede sati sarveSAM lokAnAmaparadharmaprakAzakAbhAvAdete guravaH saJjAtAH / krameNAbrahmacAriNaH kaNThe sUtratrayadhAriNazcA'bhUvan / tataH krameNotpannakevale, dazamajine dharma prakAzayati gRhArambhapravRtto'brahmacArI gururna bhavatItyukte teSAM jine jinadharme ca mahAn vidveSo'bhUt / mUDhamatInAM lokAnAmapi dveSamutpAdayanti / tataH kAlena mithyAtvaM gtaaH| yaduktam "samavasaraNabhattauggaha--aMgulijhayasakkasAvayA ahiyA / jaM AvaTTai kAgiNilaMchaNa aNumajaNA atttth||1|| Join Education interande For Private 3 Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ CRICASAROSAGARLOCAASAROK assAvagapaDiseho, chaDhe chaThe ya mAsi aNuogo / kAleNa ya micchattaM, jiNaMtare sAhuvuccheo // 2 // " iti dveSakAraNaM brAhmaNAnAM zrutvA rAjA'cintayat-aho! candramaNDalAdagniH, sudhAkuNDAdviSaM prAdurabhUt / loka nAmabhAgyodayena zrIjinadharmAnmithyAtvamabhUditi / evaM zrIhemasUribhiraneke kutIrthinaH pravAdA rAjasabhAyAM niruttriikRtaaH| zrIsarvajJazAsanasyaikAtapatraM sAmrAjyaM kAritaM, rAjapratibodhazca kRtH| yaduktam__ "santyanye kavitAvitAnarasikAste bhUrayaH sUrayaH, mApastu pratibodhyate yadi paraM shriihemsuuregiraa| unmIlanti mahAmahAMsyapi parolakSANi RkSANi khe, no rAkA zazinA vinA bata! bhavatyujAgaraH sAgaraH // 1 // stumatrisandhyaM prabhuhemasUrerananyatulyAmupadezazaktim / atIndriyajJAnavivarjito'pi, yaH kSoNibhartuLadhitaprabodham // 2 // "131 zrIkumArapAladevena tu dvAsaptatisAmantAH svAjJA graahitaaH| aSTAdazadezeSvamAripaTaho dApitaH / caturdazadezeSu maitrIbalenArthabalena ca jIvarakSA kAritA / catuzcatvAriMzadadhikacaturdazazatanavInajinaprAsAdeSu kalazAdhiropaNaM kAritam / SoDazasahasrajIrNoddhAreSu kalazadhvajAropo'kAri / saptabhiH zrItIrthayAtrAbhirAtmA pavitritaH / prathamayAtrAyAM navalakSasuvarNamUlyanavaratnaiH zrIjinaH puujitH| ekaviMzatizrIjJAnakozalekhanam / dvAsaptatilakSamitadravyapatraM pATitam / aSTanavatilakSamitadravyamaucitye dattam / dvAsaptatilakSamitaH zrAddhakaro muktH| bhagnasAdharmikasya gRhAgatasyaikasahasradInAradAnam / ekasmin varSe koTirlagnA |evN bahuvarSANi yAvat / AjanmaparanArIsahodarazaraNAgatavajrapaJjaravicAracaturmukhaparamAhatarAjarSijIvadAnajImUtavAhanAdIni jagadvismayAvahAni virudAni labdhAni / saptavyasanAni nivAritAni |shriisngghbhktisaadhrmik in Education International
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ GO pravandhaH / // 113 // kumArapAla vAtsalyatrirjinA dvirAvazyakaparvadinapauSadhAdAnazAsanaprabhAvanAdInoddhArasatrAgAraparopakArAdipuNyAnyanekadhA kRtAni // ___ kumArapAlabhUpasya, kimekaM varNyate kSitau / jinendradharmamAsAdya, yo jagattanmayaM vyadhAt // 1 // atrAntare ca niyUMDharAjavyApArI vihitAnekanavInaprAsAdajIrNoddhAraparopakAradInoddhArAdipuNyakRtyau zrIjinazAsanaprabhAvako mantribAhaDadevAmbaDau svarjagmatuH / atra cArthisArthaprArthanAkalpavRkSaM mantryAmbaDadevaM prati kavivAkyam varaM bhaTTairbhAvyaM varamapi ca khiGgairdhanakRte, varaM vezyAcAryaivaramapi mhaakuuttnipunnaiH| divaM yAte daivAdudayanasute dAnajaladhau, na vidvadbhirbhAvyaM kathamapi budhairbhUmivalaye // 1 // | athaivaM kAle kavalitAnekapuruSarale zrIkumArapAlabhUpAlaH zrIhemasUrizca kRtakRtyau mahasA tapasA vayasA ca vRddhau jAto, paraM hemasUriMgacche virodhH| rAmacandraguNacandravRndamekataH, ekato baalcndrH| tasya ca rAjabhrAtRvyAjayapAlena saha maitrii|| | atha vArdhakyamAlokya caulukyapRthivIpatiH / sthitvAnurahasaM rAtrau, guruM pratyevamUcivAn // 1 // satyapi tvAdRze sarvavidyAmbhodhau gurau mama / phalaM gArhasthyadhamasya, nAbhAgyaistanayo'jani // 2 // dine dine jarA caiSA, janayantI kRzA tAm / ojAyate samaM rAjyalakSmIdAnAhacintayA // 3 // dadAmyajayapAlAya, svarAjyaM bhrAtRsUnave / uta pratApamallAya, *dauhitrAya nivedyatAm // 4 // tato vimRzya sUribhirabhANi, rAjan ! bhrAtRvyo na yogyo durAzayatvAtsatsaGgarahitatvA-2 dadharmaniSThatvAdikAraNairna bahurAjavargIyaprajAsaMmataH / bhrAtRvyAttu tvatkAritadharmasthAnakSayaH kiyAnasti / pratApamallaH prjaattuu| priyanyAyadharmaniSThatvAdiguNairyogyaH / yaduktam OGMOCRACSROCRACK 113 // Jain Educationa l www.lainbrary
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ CAMESCORRESS "dharmazIlaH sadA nyAyI, pAtre tyAgI guNAdaraH / prajAnurAgasaMpanno, rAjA rAjyaM karoti sH||1||" / evaM mantre kRte bAlacandreNa svarUpametadajayapAlAya nyavedi / tasya ca tadanu rAmacandrAdiSu zrIcaulukye ca mahAn dveSaH / atrAntare caturazItivarSAyuSaH zrIhemAcAryAH parijJAtanijAvasAnasamayAH samagrazrIsaGgha svakIyagacchaM zrIkumArapAlabhUpaM cAhUya, rAjan ! tavApi SaNmAsIzeSamAyurastIti prajJApanAM kRtvA dazadhA''rAdhanAM vidhAya samAdhiyogasAdhitasvakRtyAH, tadavasare ca-patitvA'tha padAmbhoje, rAjarSiH kSAmaNAkSaNe / bASpAyamAno netrAbhyAM prabhumUce, sagadgadam ||1||iipllmbhN pratibhavaM, straiNarAjyAdikaM khalu / kalpadruriva duSprApastvAdRg bhadraGkaro guruH // 2 // na kevalamabhUstvaM me, bhagavan ! dharmamAtradaH / jIvitavyapradaH kintu, tatastvatto'nRNaH katham // 3 // tvayi svargonmukhe svAmin !, ko'dhunA zikSayiSyati ? / mAmakhaNDatamaM puNyaprakriyAkANDatANDavam // 4 // agAdhe mohapAthodhau, paryante majato mama / niryAmaNAkarAlambaM, tvAM vinA kaH kariSyati // 5 // iti bhUbhRdvilApena, vibhinnahRdayaH prbhuH| netrakUlaMkaSAn bASpAn , saMnirudhya kathaMcana // 6 // utthApya cAtikaSTena, padalagnaM tamAtmanaH / Uce vAcaM zucI saurasaindhavIlaharImiva // 7 // Ajanma rAjan ! nirvyAjabhakte'haM hRdi tAvake / samutkIrNa iva svarga, gato'pi syAM pRthag nahi // 8 // manaHzuddhyA samArAddhajinadharmasya te purH| mokSo'pi nAsti durlambhaH, sadgurustu kimucyate ? // 9 // asmaduktyA'rhataM dharma, prapadya kSitimaNDale / kRtvA ca tasya sAmrAjyaM, nAparNastvamabhUH katham ||10||ityaadivcobhiraashvaasitshriikumaarpaalnRpvidhiiymaannaanotsvrcnH|| niraJjanaM nirAkAraM sahajAnandananditam / nirUpya manasA nityaM, svarUpaM pAramezvaram // 1 // kRtvA tanmayamA ACAREERASACANCS Jain Education Interational For Private & Personel Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAlAdatmAnaM, tyaktvA sarva svataH param / svAtmAvabodhasaMbhUtajyotiSeti vyabhAvayan // 2 // yathA GaaprvndhH| Atman ! devastvameva tribhuvanabhavanodyotidIpastvameva, brahmajyotistvamevAkhilaviSayasamujjIvanAyustvameva / // 114 // 18| kartA bhoktA tvameva brajasi jagati ca sthANurUpastvameva, svasmin jJAtvA svarUpaM kimu tadiha bhirbhaavmaavisskrossi||1|| iti saMcintya caramocchAsasamaye dazamadvAreNa prANotkrAntimakArSaH // saMvat 1145 kArtikapUrNimAnizi janma zrIhe. masUrINAM, saMvat 1154 dIkSA, saMvat 1166 sUripadam , saMvat 1229 svrgH| tadanantaraM prabhorvapuSazcandanAgarukarpUrAdibhiH kRte saMskAre tadbhasma pavitramiti kRtvA rAjJA tilakamiSeNa namazcakre tataH samastasAmantaistadanu nagaralokaizca tatratyamRtsnAyAM gRhyamANAyAM "hemakhaDDa" iti prasiddhA sA pattane'sti // rAjA luThati pAdAgre, jihvAgre ca sarasvatI / zriye'stu zazvat sa zrImAn , hemasUrinavaH zivaH // 1 // kati na vratinaH purA'bhavana, bhvnodbhaavbhaanubhaanvH| abhayAmRtatarpitAGgabhRnna punaH kazcana hemasUrivat // 2 // prANitrANe vyasaninAM, zAntisuvrataneminAm / hemAcAryo'tra cAturye, turyaH kiM turyduryuge||3|| atha rAjA zrIguruviraheNAstokazokAzrujalAvilalocanaH zmazAnanibhA rAjasabhAM manyamAnastatra nAyAti / durgaticihnAnyatAnIti rAjacihnAni na dhArayati / saMsArakArIti rAjavyApAra na karoti / bhogAMzca rogAniva mnyte| laasyhaasyaadi-3||114|| vimukhaH sakalakalAkuzalairanekadhA vinodyamAno'pi na kvApi ratimApa / anyadA sAndhyavidhikRte sandhyAsamayamAvedayituM kenApi viduSA'pAThi AASARAKASS
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhvAntaM dhvastaM samastaM virahavigamanaM cakravAkeSu cakre, saMkocaM mocitaM dAga kila kamalavanaM dhAma luptaM grahANAm / prAptA pUjA janebhyastadanu ca nikhilA yena bhuktA dinazrIH, sampratyastaGgato'sau hatavidhivazataH zocanIyo na bhaanuH||2|| ityAkarNya rAjA zokaM kiMcitstokaM kRtvA zrIgurUNAM guNAn smAraM smAraM suciramidamavAdItzrIsUrIzvarahemacandra ! bhavataH prakSAlyapAdau svayaM, svardhenoH payasA viliSya ca muhuH shriikhnnddsaandrdrvaiH| arcAmo'mbudamauktikaiyadi tadA'pyAnRNyamastu va no, vizvaizvaryadajainadharmavividhAmnAyAptihetUhyam // 1 // zrIhemacandraprabhupAdapadmaM, vande bhavAbdhestaraNaikapotam / lalATapaTTAnnarakAntarAjyAkSarAvalI yena mama vyalopi // 2 // tataH zrIguruvirahAturo rAjA yAvaddauhitraM pratApamalaM rAjye nivezayati tAvatkiMcitkRtarAjavargabhedo'jayapAlo bhrAtRvyaH zrIkumArapAladevasya viSamaviSamadAt / tena vidhuritagAtro rAjA jJAtatatpapazcaH svAM viSApahArazuktikA kozasthAM zIghramAnayateti nijAptapuruSAnAdideza / te ca tAM purA'pyajayapAlagRhItAM jJAtvA tUSNIM sthitaaH| atrAntare vyAkule samastarAjaloke viSApahArazukteranAgamahetuM jJAtvA ko'pi papATha kumaraDa kumaravihAra etA kAMI karAviyA / tAhaM kuNa karisii sAra sIpanaAvaI saiMdhaNI // 1 // ityAkarNya yAvadrAjA vimRzati tAvatko'pyAsannasthaH prAha-- kRtakRtyo'si bhUpAla !, kalikAle'pi bhUtale / Amantrayati tena tvAM, vidhiH svarge yathAvidhi // 1 // dvayorlakSaM lakSaM dattvA ziprAnAgamahetuM jJAtvA ku.20 Jain Education For Private Personal Use Only .
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prvndhH| // 115 // arthibhyaH kanakasya dIpakapizA vizrANitAH koTayo, vAdeSu prativAdinAM pratihatAH zAstrArthagarbhA giraH / utkhAtapratiropitainRpatibhiH sArairiva krIDitaM, kartavyaM kRtamarthanA yadi vidhestatrApi sajjA vayam // 1 // ityudIrya dazadhA''rAdhanAM kRtvAgRhItAnazanovarSatriMzat ,mAsa aSTau,divasAn saptaviMzati,rAjyaM kRtvA kRtaarthiikRtpurussaarthH|| sarvajJaM hRdi saMsmaran gurumapi zrIhemacandraM prabhu, dharma tadgaditaM ca kalmaSamaSIprakSAlanApuSkaram / vyomAgyayama 1230 vatsare viSalahayutsarpimUrchAbharo, mRtvA'vApa kumArapAlanRpatiH sa vyantarAdhIzatAm // 2 // tato loke hAhAkAro mahAnabhUt / sarvatreti giraH prAdurAsan AkarNya prati kAnanaM pazugaNAzcaulukyabhUpavyayaM, krandantaH karuNaM parasaramado vakSyanti niHsaMzayam / yo'bhUnnaH kulavarddhanaH sa sukRtI rAjarSirastaM yayau, yUyaM yAta digantaraM jhaTiti re ! no cenmRtA vyAdhataH // 3 // nAbhUnna bhavitA cAtra, hemasUrisamo guruH / zrImAn kumArapAlazca, jinabhakto mhiiptiH||2|| nRpasya jIvAbhayadAnaDiNDimairmahItale nRtyati kiirtinrtkii|smN manobhistimikekitittiristabhoraNakoDamRgAdidehinAm // 1 // sattvAnukampA na mahIbhujAM syAdityeSa kRpto vitathaH prvaadH| jinendradharma pratipadya yena,zlAghyaHsa keSAM na kumaarpaalH||2|| loko mUDhatayA prajalpatu divaM rAjarSiradhyUpivAn , bemo vijJatayA vayaM punarihevAste cirAyuSkavat / svAnte saccaritainabho'bdhimanubhiH kailAsavahAsikaiH, prAsAdaizca bahiryadeSa sukRtI pratyakSa evekSyate // 3 // Jain Education For Private Personal use only 2Dainelibrary.org
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha prazastiH // prabandho yojitaH zrImatkumAranRpaterayam / gadyapadyairnavaiH kaizcit , kaizcitprAktananirmitaiH // 1 // zrIsomasundaraguroH, ziSyeNa yathAzrutAnusAreNa / zrIjinamaNDanagaNinA, vyaGkamanu 1492 pramitavatsare ruciraH // 2 // iti zrIsosasundasUrIzvaraziSyazrIjinamaNDanopAdhyAyaiH zrIkumArapAlaprabandho yathA dRSTazrutAnusAreNa yojitaH // For Private & Personel Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ HARO TITUTE samApto'yaM kumArapAlapravandhanAmA grnthH|| For Private & Personel Use Only