Book Title: Kasaypahudam Part 04
Author(s): Gundharacharya, Fulchandra Jain Shastri, Kailashchandra Shastri
Publisher: Bharatiya Digambar Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001410/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahitaM ka sA ya pAhu DaM bhAga (aNubhAgavihattI 2) bhAratIya digambara jaina saMgha Jain Education intermane Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhA0 di0 jainasaMghagranthamAlAyAH prathamapuSpasya caturthoM dalaH zrIyativRSabhAcAryaracitacUrNisUtrasamanvitam zrIbhagavad guNadharAcAryapraNItam kasAya pAhuDaM tayozca zrIvIrasenAcAryaviracitA jayadhavalA TIkA [ tRtIyo'dhikAraH dvidivihattI] paM0 phUlacandraH siddhAntazAstrI sampAdaka mahAbandha, sahasampAdaka dhavalA sampAdako paM0 kailAzacandraH siddhAntaratna, siddhAntazAstrI, nyAyAtIrtha pradhAna adhyApaka syAdvAda mahAvidyAlaya kAzI prakAzaka maMtrI sAhitya vibhAga bhA0 di0 jaina saMgha, caurAsI mathurA vi0 saM0 2013] [I0 saM0 1956 vIranirvANAbda 2483 mUlyaM rUpyakadvAdazakam Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhA0di jainasaMgha-granthamAlA isa granthamAlAkA uddezya prAkRta saMskRta Adi meM nibaddha di0 jainAgama, darzana, sAhitya, purANa AdikA yathAsambhava hindI anuvAda sahita prakAzana karanA saJcAlaka bhA0 di0 jainasaMgha granthAGka 1-4 prAptisthAna mainejara bhA0 di0 jaina saMgha caurAsI, mathurA mudraka-kanhaiyAlAla, kailAza presa, bI0 792 hAr3AbAga ( sonArapura ) vaaraannsii| sthApanAnda] prati 800 [vI0ni0 saM0 2468 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sri Dig. Jain Sangha Granthamala NO. 1- IV KASAYA-PAMUDAM IV THIDI VIHATTI BY GUNADHARACHARYA WITH CHURNI SUTRA OF YATIVRASHABHACHARYA AND THE JAYADHAVALA COMMENTARY OF VIRASENACHARYA THERE-UPON EDITED BY Pandit Phulachandra Siddhantashastri, EDITEOR MAHABANDHA JOINT EDITOR DHAVALA, Pandit kailashachandra Siddhantashastri Nyayatirtha, Sidhantaratna, Pradhanadhya pak, Syadvada Digambara Jain Vidyalaya, Banaras. PUBLISHED BY THE SECRETARY PUBLICATION DEPARTMENT. THE ALL-INDIA DIGMBAR JAIN SANGHA CHAURASI MATHURA. VIRA-SAMVAT 248 VIKRAMS. 2013 [ 1956 A. C. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Sri Dig. Jain Sangha Granthamala Foundation year] [-Vira Niravan Samvat 2468 Aim of the Series: Publication of Digambara Jain Siddhanta, Darsana, Purana, Sahitya and other Works in Prakrit, Sanskrit etc. Possibly with Hindi Commentary and Translation. DIRECTOR SRI BHARATAVARSIYA DIGAMBARA JAIN SANCHA NO. 1. VOL. IV. To be had from: THE MANAGER SRI DIG. JAIN SANGHA. CHAURASI, MATHURA, U. P. ( INDIA ) Printed by-Kanhiaya Lal At Tke Kailash Press, B. 7/92 Hara Bagha, Sonarpur Banaras. 800 Copies Price Rs. Twelve only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka kI orase zrI kasAyapAhuDa (jayadhavalAjI) ke cauthe bhAga sthitivibhakti aura pA~caveM bhAga anubhAga vibhaktikA prakAzana eka sAtha ho rahA hai| isakA kAraNa yaha hai ki jisa presameM cauthA bhAga chApaneke lie diyA thA usa presane use chApanemeM AvazyakatAse adhika vilamba kiyA / sAtha hI zurUke pA~ca pharmoko dImaka cATa gii| taba vahA~ se kAma uThAkara dUsare presako diyA gyaa| kintu zurUke pA~ca pharmoMko chApakara dene meM pahale presane punaH anAvazyaka vilamba kiyA / itanemeM tIsare presane pA~cavA~ bhAga chApakara de diyaa| isa taraha ye donoM bhAga eka sAtha prakAzita ho rahe haiN| dIpAvalIke pazcAt chaThA aura sAtavA~ bhAga bhI presameM diye jAneke liye prAyaH taiyAra haiN| ina saba bhAgoMkA prakAzana saMghake vartamAna sabhApati dAnavIra seTha bhAgacanda jI DoMgaragar3hakI orase ho rahA hai| seTha sAhaba tathA unako dharmapatnI seThAnI narvadAbAIjI bahuta hI dharmapremI aura udAra haiN| Apake sAhAyyase yaha kArya zIghra hI nirvighna pUrNa hogA aisI AzA hai| ApakI udAratA aura dharmapremakI sarAhanA karate hue maiM Apako bahuta 2 dhanyavAda detA huuN| ___ isa bhAgake sampAdana AdikA bhAra zrI paM0 phUlacandrajI siddhAntazAstrIne vahana kiyA hai, merA bhI yathAzakya sahayoga rahA hai / maiM paMDitajIko bhI etadartha dhanyavAda detA huuN| ____ apane janmakAlase hI jayadhavalA kAryAlaya kAzIke sva0 bA0 chedIlAlajIke jinamandirake nIceke bhAgameM sthita hai| aura yaha saba sva0 bAbU sAhabake suputra bA0 ganesadAsajI aura supautra bA0 sAligarAmajI tathA bA0 RSabhadAsajIke saujanya aura dharmapremakA paricAyaka hai| ataH maiM Apa sabakA bhI AbhArI huuN| ___ isa bhAgakA bahubhAga 'bambaI prinTiMga presa tathA antake kucha pharme 'kailAza presa' meM chape haiN| donoM ke svAmI tathA karmacArI bhI isa sahayogake lie dhanyavAdake pAtra haiM / / jayadhavalA kAryAlaya __ bhadainI, kAzI dIpAvalI, 2483 kailAzacandra zAstrI maMtrI, sAhitya vibhAga bhA0 di0 jainasaMgha, mathurA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya - paricaya prastuta adhikArakA nAma sthitivibhakti hai / karmakA bandha honepara jitane kAlataka usakA karmarUpase avasthAna rahatA hai use sthiti kahate haiM / sthiti do prakAra kI hotI hai - eka bandhake samaya prApta honevAlI sthiti aura dUsarI saMkramaNa, sthitikANDakaghAta aura adhaH sthitigalanA Adi hokara prApta honevAlI sthiti / kevala bandhase prApta honevAlI sthitikA vicAra mahAbandha meM kiyA hai / mAtra usakA yahA~para vicAra nahIM kiyA gayA hai / yahA~ to bandhake samaya jo sthiti prApta hotI hai usakA bhI vicAra kiyA gayA hai aura bandhake bAda anya kAraNoMse jo sthiti prApta hotI hai yA zeSa rahatI hai usakA bhI vicAra kiyA gayA hai / mohanIya karmakI uttara prakRtiyA~ aTThAIsa haiN| eka bAra ina bhedoMkA Azraya lie binA aura dUsarI bAra ina bhedoMkA Azraya lekara prastuta adhikAra meM vividha anuyogadvAroMkA Azraya lekara sthitikA sAMgopAMga vicAra kiyA gayA hai / ve anuyogadvAra ye haiM- addhAccheda, sarvavibhakti, nosarvavibhakti, utkRSTa vibhakti, anutkRSTavibhakti, jaghanyavibhakti, ajaghanyavibhakti, sAdivibhakti, anAdivibhakti, dhruvavibhakti, adhruvavibhakti, eka jIvakI apekSA svAmitva, kAla, antara, nAnA jIvoMkI apekSA bhaGgavicaya, parimANa, kSetra, sparzana, kAla, antara, sannikarSa bhAva aura alpabahutva / mUlaprakRti sthitivibhakti eka hai, isalie usameM sannikarSa anuyogadvAra sambhava nahIM hai, isalie isa adhikArako uttara prakRtiyoMkI apekSA hI jAnanA cAhie / addhAccheda - addhA zabda sthitike artha meM kAlavAcI hai / tadanusAra addhAcchedakA artha kAlavibhAga hotA hai / yaha jaghanya aura utkRSTa bhedase do prakArakA hai / mohanIya sAmAnyakA utkRSTa sthitibandha sattara htr3Akor3I sAgarapramANa hotA hai yaha vidita hai, isalie mohanIya sAmAnyakA utkRSTa addhAccheda uktapramANa kahA hai| isameM sAta hajAra varSa AbAdhAkAlake bhI sammilita haiM, kyoMki aisA niyama hai ki karmakA bandha hote samaya sthitibandha ke anusAra usakI AbAdhA par3atI hai / yadi antaHkor3Akor3I sAgarake bhItara sthitibandha hotA hai to antarmuhUrta pramANa AbAdhA par3atI hai aura sau kor3Akor3I sAgarapramANa sthitibandha hotA hai to sau varSapramANa AbAdhA par3atI hai| Age isI anupAta se AbAdhAkAla bar3hatA jAtA hai, isalie sattara kor3Akor3I sAgarapramANa sthitibandha ke hone para usakA AbAdhAkAla sAta hajAra varSapramANa batalAyA hai / vizeSa khulAsA isa prakAra hai - kisI bhI karmakA bandha hone para vaha apanI sthiti ke saba samayoM meM vibhAjita ho jAtA hai / mAtra bandha samaya se lekara prArambhake kucha samaya aise hote haiM jinameM karmapubja nahIM prApta hotA / jina samayoM meM karmapuMja nahIM prApta hotA unheM AbAdhA kAla kahate haiM / isa AbAdhAkAlako chor3akara sthitike zeSa samayoM meM uttarottara vizeSa hIna kramase karmapuJja vibhAjita hokara milatA hai / udAharaNArtha mohanIya karmakA saptara kor3Akor3I sAgarapramANa sthitibandha hone para bandha samaya se lekara sAta hajAra varSa taka saba samaya khAlI rahate haiM / usake bAda agale samayase lekara sattara kor3Akor3o sAgara takake kAlake jitane samaya hote haiM, vivakSita mohanIyakarmake utane vibhAga hokara sAta hajAra varSa ke bAda, prathama samayake baTavAre meM jo bhAga AtA hai vaha sabase bar3A hotA hai, usase agale samayake baTavAre meM jo bhAga AtA hai vaha usase kucha hIna hotA hai / isI prakAra sattara kor3Akor3I sAgarake antima samaya taka jAnanA cAhie / yahA~ isanA vizeSa jAnanA cAhie ki yahA~ para mohanIyako jo utkRSTa sthiti sattara kor3Akor3I sAgara kahI hai vaha sattara kor3Akor3I sAgarake antima samayake baTavAre meM prApta honevAle dravyako apekSA se kahI / vastutaH AbAdhAkAla ke bAda jisa samayake baTavAre meM jo dravya AtA hai usakI utanI hI sthiti jAnanI cAhie / sthiti ke anusAra baTavArekA yaha krama sarvatra jAnanA cAhie / isa prakAra mohanIya karmake utkRSTa addhAcchedakA vicAra kiyA / mohanIyakarmakA jadhanya addhAccheda eka samayapramANa hai / yaha kSapaka sUkSmasAmparAyika jIvake antima samaya meM sUkSmalobhakI udayasthiti ke samaya prApta hotA hai / mohanIyako uttara prakRtiyoMkI apekSA mithyAtvakA utkRSTa addhAccheda mohanIya sAmAnyake samAna sattara kor3Akor3I sAgara hai / tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utkRSTa addhAccheda antarmuhUrta kama sattara kor3Akor3I sAgara hai, kyoMki ye donoM bandha prakRtiyA~ na hokara saMkrama prakRtiyA~ haiM, isalie jisa jIvane mithyAtvakA utkRSTa sthitibandha karake usakA kANDakaghAta kiye binA antarmuhUrta kAlake bhItara vedakasamyaktvako prApta kiyA hai usake vedakasamyaktvako prApta karaneke prathama samayameM antarmuhUrta kama mithyAtvake saba niSekoMkA kucha dravya saMkramaNake niyamAnusAra samyaktva aura samyagmithyAtva rUpase saMkramita ho jAtA hai, isalie ina do prakRtiyoMkA utkRSTa addhAncheda antarmuhUrta kama sattara kor3Akor3I sAgarapramANa prApta hotA hai| solaha kaSAyoMkA utkRSTa addhAccheda cAlIsa koDAkor3I sAgarapramANa hai, kyoMki saMjJI paJcendriya paryAta jIvake ina karmoMkA itanA utkRSTa sthitibandha hotA hai / nau nokaSAyoMkA utkRSTa addhAccheda eka Avali kama cAlIsa kor3Akor3I sAgarapramANa hai / yadyapi nau nokaSAya bandha prakRtiyAM haiM para bandhase inakI ukta pramANa utkRSTa sthiti nahIM prApta hotii| kintu yaha utkRSTa addhAccheda saMkramaNase prApta hotA hai / yahAM itanA vizeSa jAnanA cAhie ki jaba solaha kaSAyoMkA utkRSTa sthitibandha hotA hai taba napuMsakaveda, arati, zoka, bhaya aura jugupsAkA niyamase bandha hotA hai / usa samaya strIveda, puruSaveda, hAsya aura ratikA bandha nahIM hotaa| isalie napuMsakaveda Adi pA~ca prakRtiyoMkA utkRSTa addhAccheda solaha kaSAyoM ke utkRSTa sthitibandhake samaya bhI sambhava hai, kyoMki mAna lIjie kisI jIvane solaha kaSAyoMkA utkRSTa sthitibandha prArambha kiyA aura usa samaya vaha napuMsakaveda AdikA bhI bandha kara rahA hai, isalie vaha jIva eka Avali ke bAda solaha kaSAyoMkI utkRSTa sthitiko napuMsakaveda AdimeM saMkramita bhI karane lagegA / ataH solaha kaSAyoMke bandhakAlake bhItara hI napuMsakaveda AdikA utkRSTa addhAccheda bana jAyagA para strIveda AdikA usa samaya to bandha hotA hI nahIM, isalie solaha kaSAyoMkA utkRSTa sthitibandha karAkara aura usase nivRtta hokara strIveda Adi cArakA bandha karAve aura eka Avali kama solaha kaSAyoMkI utkRSTa sthitikA saMkramaNa karAke inakA utkRSTa addhAccheda Avali kama cAlIsa kor3Akor3I sAgarapramANa prApta kre| strIveda Adi cAra prakRtiyoMkI kahIM kahIM puNya prakRtiyoM ke sAtha parigaNanA kI jAtI hai| isakA bIja yahI hai| yaha utkRSTa addhAccheda hai| ina prakRtiyoM ke jaghanya addhAcchedakA vicAra karane para mithyAtva, samyagmithyAtva aura bAraha kaSAya ye svodayase kSaya honevAlI prakRtiyAM nahIM , isalie jaba inakI apanI apanI kSapaNAke antima samayameM do samaya kAlavAlI eka niSekasthiti zeSa rahatI hai taba inakA jaghanya addhAccheda hotA hai / sabhya va aura lobhasaMjvalana inakA to niyamase svodayase hI kSaya hotA hai| tathA strIveda aura napuMsakaveda ye bhI svodayase kSayako prApta ho sakatI haiM, ataH jaba inakI kSapaNAke antima samaya meM eka samaya kAlavAlI eka niSekasthiti zeSa rahatI hai taba inakA jaghanya addhAccheda hotA hai / eka to krodhasaMjvalana, mAnasaMjvalana, mAyAsaMjvalana aura puruSaveda inakA kSapakazreNimeM apanI apanI udayavyucchittike antima samayameM pUrA sattvanAza nahIM hotaa| dUsare vahA~ inake apane apane vedanakAlake antima samayameM navakabandhake niSekoM ke sAtha prathama sthitike niSeka bhI zeSa rahate haiM, isalie inakI jaghanya sthiti apane apane vedanakAlake antima samayameM na kahakara antameM jo nUtana bandha hotA hai usake eka samaya kama do AvalipramANa galA dene para antameM ina karmoM kI jaghanya sthiti kahI hai| jo krodhasaMjvalanakI antarmaharta kama do mahInA, mAnasaMjvalana kI antarmuhUrta kama eka mahInA, mAyAsaMjvalanakI antarmuhUrta kama pandraha dina aura puruSavedakI antarmuhUrta kama ATha varSapramANa hotI hai / yahI inakA jaghanya addhAccheda hai| chaha nokaSAyoMke antima kANDakakI antima phAli saMkhyAta varSapramANa hotI hai, isalie isakA jaghanya addhAccheda saMkhyAta varSapramANa kahA hai| sarva-nosarvavibhakti-sarvasthitivibhaktimeM saba sthitiyA~ aura nosarvasthitivibhaktimeM unase nyUna sthitiyA~ vivakSita haiM / mUla aura uttara prakRtiyoM meM yaha yathAyogya ghaTita kara lenA caahie| utkRSTa-anutkRSTavibhakti-sabase utkRSTasthiti ukRSTa sthitivibhakti hai aura usase nyUna sthiti anutkRSTa sthitivibhakti hai| oSa aura Adezase jahA~ yaha misaprakAra sambhava ho usa prakArase use jAna lenA caahie| Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaghanya-ajaghanyavibhakti-sabase jaghanya sthiti jaghanya sthitivibhakti hai aura usase adhika sthiti ajaghanya sthitivibhakti hai / mUla aura uttara prakRtiyoMmeM isa bIjapadake anusAra ghaTita kara lenA caahie| sAdi-anAdi-dhruva-adhruvavibhakti-sAmAnyase mohanIyakI jaghanya sthiti kSapaka sUkSmasAmparAyika jIvake antima samayameM hotI hai, ataH jaghanya sthitivibhakti sAdi aura adhruva hai| isake pUrva ajaghanya sthitivibhakti hotI hai, isalie vaha anAdi to hai hii| sAtha hI vaha abhavyoM kI apekSA dhruva aura bhavyoMkI apekSA adhruva bhI hai / tathA utkRSTa aura anutkRSTa sthitivibhakti kAdAcitka hotI hai isalie ve sAdi aura adhruva haiN| uttara prakRtiyoMkI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMke viSayameM isIprakAra jAnanA cAhie / arthAt inakI utkRSTa, anutkRSTa aura jaghanya sthitivibhakti sAdi aura adhruva hotI hai / tathA ajaghanya sthitivibhakti sAdi vikalpako chor3akara tIna prakArakI hotI hai / kAraNa spaSTa hai / samyaktva aura samyagmithyAtva ye do prakRtiyA~ hI sAdi haiM, isalie inakI utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya ye cAroM sthitivibhaktiyoM sAdi aura adhruva hotI haiN| aba rahI anantAnubandhIcatuSka so isakI utkRSTa aura anutkRSTa sthitivibhaktiyA~ kAdAcitka honese sAdi aura adhruva haiN| tathA jaghanya sthitivibhakti visaMyojanAke bAda isakI saMyojanA honeke prathama samayameM hI hotI hai, isalie yaha bhI sAdi aura adhruva hai| kintu ajaghanya sthitivibhakti visaMyojanAke pUrva anAdise rahatI hai tathA visaMyojanA ke bAda punaH saMyojanA honepara bhI hotI hai, isalie to vaha anAdi aura sAdi hai| tathA abhavyoMkI apekSA dhruva aura bhavyoMkI apekSA adhruva bhI hai / isaprakAra anantAnubandhIcatuSkakI ajaghanya sthitivibhakti sAdi Adike bhedase cAroM prakArakI hai| yaha ogha prarUpaNA hai| mArgaNAoMmeM apanI apanI vizeSatAko jAnakara yojanA karanI caahie| svAmitva-sAmAnyase mohanIyako utkRSTa sthitikA bandha karanevAlA jIva utkRSTa sthitiSibhaktikA svAmI hai| avAntara prakRtiyoMkI apekSA mithyAtva aura solaha kaSAyoMke viSayameM isI prakAra svAmitva jAnanA cAhie / yadyapi yahA~ para yaha kahA jA sakatA hai ki utkRSTa sthitikA bandha karake dvitIyAdi samayoMmeM anutkRSTa sthitikA bandha karanevAleke utkRSTa sthitikA eka bhI niSeka nahIM galatA, isalie kevala bandhake samaya utkRSTa sthiti na mAnakara anya samayoMmeM bhI utkRSTa sthiti mAnI jAnI cAhie para yaha kahanA ThIka nahIM hai, kyoMki utkRSTa sthiti kAlapradhAna hotI hai aura dvitIyAdi samayoMmeM adhaHsthiti galanAke dvArA eka eka samaya kama hotA jAtA hai, isalie utkRSTa sthitibandhake samaya hI utkRSTa sthitivibhakti mAnI gaI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa sthitivibhaktikA aisA prathama samayavartI vedakasamyagdRSTi jIva svAmI hai jisane mithyAtva guNasthAnameM mithyAtvakI utkRSTa sthitikA bandha kara antarmuharta meM vedakasamyaktva prApta kiyA hai| tathA kaSAyoMkI utkRSTha sthiti bA~dhakara jo eka AvalikAlake bAda use nau nokaSAyoMmeM saMkrAnta kara rahA hai vaha nau nokaSAyoMkI utkRSTa sthitivibhaktikA svAmI hai| sAmAnyasai mohanIyakI jaghanya sthitivibhakti kSapaka sUkSmasAmparAyake antima samayameM hotI hai, isalie vaha isakA svAmI hai| uttaraprakRtiyoMkI apekSA mithyAtvakI kSapaNA karanevAlA jIva usakI kSapaNAke antima samayameM usakI jaghanya sthitivibhaktikA svAmI hai| isI prakAra samyaktva, samyagmidhyAtva, solaha kaSAya aura chaha nokaSAyakI jaghanya sthitivibhakti kA svAmI apanI apanI kSapaNAke antima samayavartI jIvako jAnanA caahie| mAtra samyagmithyAtvakA yaha jaghanya svAmitva apanI udvelanAke antima samayameM bhI bana jAtA hai| tathA tIna vedakI jaghanya sthitivibhaktikA svAmI svodayase kSapakazreNi para car3hA huA antima samayavartI jIva hai| yaha oghase svAmitva kahA hai| mArgaNAoMmeM apanI apanI vizeSatA jAnakara yaha svAmitva ghaTita kara lenA cAhie / jahA~ jina prakRtiyoMkI kSapaNA sambhava ho vahA~ usakA vicAra kara aura jahA~ kSapaNA sambhava na ho vahA~ anya prakArase jaghanya svAmitva ghaTita karanA caahie| tathA utkRSTa svAmitvameM bhI bhapanI apanI vizeSatAko jAnakara vaha le AnA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAla-utkRSTa sthitikA bandha kamase kama eka samaya taka aura adhikase adhika antarmuhUrta kAla taka hotA hai, isalie sAmAnyase mohanIyakI utkRSTa sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla | eka bAra utkRSTa sthitikA bandha hokara punaH utkRSTa sthitikA bandha hone meM kamase kama antarmuhUrta kAla lagatA hai aura yadi koI jIva utkRSTa sthitikA bandha karake ekendriyAdi paryAyoMmeM paribhramaNa karane lage to usake ananta kAla taka utkRSTa sthitikA bandha nahIM hogA, isalie yahAM anutkRSTa sthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla uktapramANa jAnanA caahie| nau nokaSAyoMmeM napuMsakaveda arati, zoka, bhaya aura jugupsAkA bandha solaha kaSAyoMke utkRSTa sthitibandhake sAtha bhI sambhava hai aura isalie inakI utkRSTa sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta bana jAtA hai para zeSa cAra nokaSAyoMkA bandha solaha kaSAyoke utkRSTa sthitivandhake samaya sambhava nahIM hai, isalie inakI utkRSTa sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla eka AvalipramANa hai| tathA ina nau nokaSAyoMkI anutkRSTa sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai, kyoMki krodhAdi kaSAyoMkI eka samayake antarase eka samaya Adi kama anutkRSTa sthitikA bandha kara eka Avalike bAda usakA usI kramase nau nokaSAyoMmeM saMkramaNa karane para inakI anutkRSTa sthitikA jaghanya kAla eka samaya upalabdha hotA hai| tathA utkRSTa kAla solaha kaSAyoMke samAna ananta kAla hai yaha spaSTa hI hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa sthitivibhakti jo mohanoyako utkRSTa sthitikA bandha karanevAlA jIva antarmuhUrtameM vedakasamyaktvako prApta hotA hai usake prathama samayameM hotI hai, isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| tathA jo jIva upazamasamyaktvake sAtha ina donoM prakRtiyoMkI sattA prApta kara antarmuhUrtameM kSAyika samyagdRSTi ho jAtA hai usake inakI anutkRSTa sthitivibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrta dekhA jAtA hai aura jo bIcameM samyagmithyAtvake sAtha do chayAsaTha sAgara kAlataka vedakasamyaktva ke sAtha rahatA hai usake sAdhika do chayAsaTha sAgara kAlataka inakI anutkRSTa sthitivibhakti dekhI jAtI hai, isalie inakI anutkRSTasthitikA jaghanya aura utkRSTa kAla uktapramANa kahA hai| sAmAnyase mohanIyako jaghanya sthiti kSapaka sUkSmasAmparAyake antima samaya meM hotI hai isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / tathA ajaghanya sthitivibhakti abhavyoMkI apekSA anAdi ananta aura bhavyoMkI apekSA anAdi-sAnta hai| uttara prakRtiyoMkI apekSA chaha nokaSAyoMke sivA zeSa saba prakRtiyoMkI jaghanya sthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| mithyAtva bAraha kaSAya aura tIna vedako ajaghanya sthitivibhaktikA kAla anAdi-ananta aura anAdi-sAnta hai, kyoMki inakI jaghanya sthiti kSapaNAke antima samayameM hotI hai, isalie yaha kAla bana jAtA hai| samyaktva aura samyagmidhyAtvakI jaghanya sthiti bhI apanI apanI kSapaNAke antima samayameM hotI hai, isalie inakI ajaghanya sthitikA jaghanya kAla antarmaharta aura utkRSTa kAla sAdhika do chayAsaTha sAgara pramANa hai| kAraNa kA nirdeza pahale kara hI Aye haiN| anantAnubandhI visaMyojanA prakRti hai isalie isakI ajaghanya sthitike anAdi-ananta, anAdi-sAnta aura sAdi-sAnta ye tIna vikalpa bana jAte haiN| unameM sAdi-sAnta ajaghanya sthitikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai, kyoMki saMyonanA hone para punaH antarmuhUrtameM isakI visaMyojanA ho sakatI hai aura utkRSTa kAla kucha kama ardhapudgala parivartanapramANa hai, kyoMki visaMyojanAke bAda saMyojanA hone para itane kAla taka jIva isakI visaMyojanA na kare yaha sambhava hai| chaha nokaSAyoMkI jaghanya sthiti antima sthitikANDakake patanakai samaya hotI hai aura usameM antarmuhUrta kAla lagatA hai, isalie isakA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai| tathA ajaghanya sthiti isake pahale sarvadA banI rahatI hai aura abhavyoMke inakA kabhI abhAva hotA, isalie inakI ajaghanya sthitikA kAla anAdi-ananta aura anAdi-sAnta kahA hai| gati Adi mArgaNAoM meM isI prakAra apanI apanI vizeSatA jAnakara yaha kAla ghaTita kara lenA cAhie / antara-sAmAnya se mohanIyakA eka bAra utkRSTa sthitibandha hokara punaH vaha antamuhUrtake bAda ho sakatA hai aura ekendriyAdi paryAyoMmeM paribhramaNa karatA rahe to anantakAlake antarase hotA hai, isalie isakI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) utkRSTa sthitikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara ananta kAla hai / tathA isako anutkaSTa sthiti kamase kama eka samaya ke antarase aura adhika se adhika antarmuhUrtake antarase hotI hai, kyoMki isakI utkRSTa sthitibandhakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, isalie isakI anutkRSTa sthitikA aghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta kahA hai / uttara prakRtiyoMkI apekSA mithyAtva aura bAraha kaSAyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa sthitikA isI prakAra antara kAla jAnanA cAhie / samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa sthiti antarmuhUrta ke antarase bhI ho sakatI hai aura upArdha pudgala parivartanake antara se bhI ho sakatI hai, isalie inakI utkRSTa sthitikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara upArdhapudgala parivartanapramANa kahA hai| tathA inakI utkRSTa sthitikA kAla eka samaya honese inakI anutkRSTa sthitikA antara eka samaya hotA hai aura jo jIva ardhapudgala parivartana ke prArambha meM aura antameM inakI sattA prApta kara madhyake upArdhapudgalaparivartana kAla taka inakI sattA se rahita hotA hai usake upArdhapudgala parivartanapramANa antara ho sakatA hai, isalie anutkRSTa sthitikA utkRSTa antara uktapramANa kahA hai| anantAnubandhI catuSkakI utkRSTa sthitikA jaghanya aura utkRSTa antara tathA anutkRSTa sthitikA jananya antara eka samaya mithyAtvake samAna ghaTita kara lenA caahie| tathA jo vedakasamyagdRSTa inakI visaMyojanA kara madhya meM samyagmithyAtvako prApta hokara kucha kama do chayAsaTha sAgara kAla taka inake binA rahatA hai usake inakI anutkRSTa sthitikA ukta antara dekhA jAtA hai, isalie inakI anutkRSTa sthitikA kucha kama do chayAsaTha sAgarapramANa utkRSTa antara kahA hai / nau nokaSAyoMkI utkRSTa sthitikA jaghanya aura utkRSTa antara tathA anutkRSTa sthitikA jaghanya antara mithyAtvake samAna hI hai / mAtra inakI anutkRSTa sthitike utkRSTa antara meM bheda hai / bAta yaha hai ki pA~ca nokaSAyoMkA sthitibandha solaha kaSAyoMke utkRSTa sthitibandha ke samaya bhI sambhava hai, isalie inakI anutkRSTa sthitikA utkRSTa antara to antarmuhUrta bana jAtA hai para cAra nokaSAyoMkA bandha solaha kaSAyoMke utkRSTa sthitibandhake samaya sambhava nahIM hai, isalie inakI anutkRSTa sthitikA utkRSTa antara eka Avali prApta hotA hai / jaghanyakI apekSA mohanIya sAmAnya ko jaghanya sthiti kSapakazreNike antima samaya meM prApta hotI hai, isalie isakI jaghanya aura ajaghanya sthitikA antara kAla nahIM hai / isI prakAra mithyAtva bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI jaghanya aura ajaghanya sthitikA samyaktvakI jaghanya sthitikA bhI antara kAla nahIM hai / isakI ajaghanya sthitikA hai / samyagmithyAtvakI jaghanya sthiti udvelanAke samaya aura kSapaNAke samaya jaghanya sthitikA jaghanya antara antarmuhUrta kahA hai, samaya meM samyaktva ke sAtha punaH isakI sattA prApta kara kAla bana jAtA hai / tathA isakA utkRSTa upArdha pudgala parivartana ke prArambha meM isakI sattAse rahita rahatA hai aura upArdha pudgala parivartana ke anta meM punaH isakI sattA prApta kara kSapaNA karatA hai usake isakI jaghanya sthitikA utkRSTa antara upArdhapudgala parivartanapramANa dekhA jAtA hai / isakI ajaghanya sthitikA antara anutkRSTake samAna hai yaha spaSTa hI hai / anantAnubandhI visaMyojanA prakRti hai, isalie isakI jaghanya sthitikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara upArdha pudgalaparivartana pramANa prApta ho jAtA hai isalie vaha ukta pramANa kahA hai| tathA isakI visaMyojanA hokara kama se kama antarmuhUrta kAla taka aura adhika se adhika kucha kama chayAsaTha sAgara kAla taka isakA abhAva rahatA hai, isalie isakI ajaghanya sthitikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama do chayAsaTha sAgarapramANa kahA hai / gati Adi mArgaNAoM meM apane apane svAmitvako jAnakara isI prakAra yaha antarakAla ghaTita kara lenA cAhie / antara kAla nahIM hai| antara anutkRSTa ke samAna hotI hai, isalie isakI kyoMki jo jIva isakI udvelanA karake aura dUsare antarmuhUrta meM isakI kSapaNA karatA hai usake yaha antaraantara upArdhapudgala parivartana pramANa hai, kyoMki jo prApta karake madhya kAla meM isakI sattA bhaMgavicaya- jo utkRSTa sthitivAle hote haiM ve anutkRSTa sthitivAle nahIM hote aura jo anutkRSTa sthitivAle hote haiM ve utkRSTa sthitivAle nahIM hote| isI prakAra jaghanya aura ajaghanya sthitikI apekSA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhI yaha arthapada jAnanA caahie| isa arthapadake anusAra 1 kadAcit saba jIva mohanIyako utkRSTa sthitise rahita haiM; 2 kadAcit bahuta jIva mohanIyako utkRSTa sthitise rahita haiM aura eka jIva utkRSTa sthitivAlA hai, 3 kadAcit bahuta jIva mohanIyako utkRSTa sthitise rahita haiM aura bahuta jIva utkRSTa sthitivAle haiM ye tIna bhaGga hote haiN| anutkRSTa sthitikI apekSA , kadAcit saba jIva mohanIyakI anutkRSTa sthitivAle haiM, 2 kadAcit bahuta jIva mohanIyakI anutkRSTa sthitivAle haiM aura eka jIva anutkRSTa sthitise rahita hai, 3 kadAcit bahuta jIva mohanIya kI anutkRSTa sthitivAle haiM aura bahuta jova anutkRSTa sthitise rahita haiM ye tIna bhaMga hote haiN| uttara 28 prakRtiyoM kI apekSA ye hI bhaGga jAnane caahie| mohanIya sAmAnya kI jaghanya aura ajadhanya sthitikI apekSA bhI jo utkRSTa aura anutkRSTa sthitikI apekSA tIna tIna bhaGga kahe haiM usI prakAra tIna tIna bhaMga jAnane cAhie / 28 uttara prakRtiyoMkI apekSA bhI isI prakAra bhaGga ghaTita kara lene cAhie / tAtparya yaha hai ki jo utkRSTa sthitikI apekSA tIna bhaGga kahe haiM ve sarvatra jaghanya sthitikI apekSA tIna bhaGga jAnane cAhie aura jo anutkRSTa sthitikI apekSA tIna bhaGga kahe haiM ve sarvatra ajaghanya sthitikI apekSA tIna bhaGga jAnane cAhie / gati Adi mArgaNAoM meM bhI apanI apanI vizeSatAko jAnakara ye bhaGga le Ane caahie| bhAgAbhAga-mohanIya sAmAnyakI apekSA utkRSTa sthitivAle jIva anantaveM bhAgapramANa haiM aura anutkRSTa sthitivAle jIva ananta bahubhAgapramANa haiM / isI prakAra mohanIyakI chabbIsa uttara prakRtiyoMkI apekSA bhAgAbhAga jAnanA cAhie / samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA utkRSTa sthitivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM aura anutkRSTa sthitivAle jIva asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| mohanIya sAmAnya aura uttara prakRtiyoMkI apekSA jaghanya aura ajaghanya sthitivAloMkA isI prakAra bhAgAbhAga hai| arthAt jaghanya sthitivAle anantaveM bhAgapramANa haiM aura ajaghanya sthitibAle ananta bahubhAgapramANa haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA jaghanya sthitivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM aura ajaghanya sthitivAle jIva asaMkhyAta bahubhAgapramANa haiN| gati Adi mArgaNAoMmeM apanI apanI saMkhyA Adiko jAnakara yaha bhAgAbhAga ghaTita kara lenA caahie| parimANa -mohanIya sAmAnyakI apekSA utkRSTa sthitivAle jIva asaMkhyAta haiM aura anutkRSTa sthitivAle jIva ananta haiN| isI prakAra chabbIsa uttara prakRtiyoMkI apekSAse yaha parimANa jAnanA cAhie / samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkaSTa aura anatkaSTa sthitivAle jIva asaMkhyAta haiN| mohanIya sAmAnyakI apekSA jaghanya sthitivAle jIva saMkhyAta aura ajaghanya sthitivAle jIva ananta haiN| chabbIsa uttara prakRtiyoMkI apekSA isI prakAra parimANa jAnanA cAhie / samyaktvakI apekSA jaghanya sthitivAle jIva saMkhyAta haiM aura ajaghanya sthitivAle jIva asaMkhyAta haiN| tathA samyagmithyAtvakI jaghanya aura ajaghanya sthitivAle jIva asaMkhyAta haiN| gati Adi mArgaNAoMmeM apane apane parimANako aura svAmitvako jAnakara yaha ghaTita kara lenA caahie| kSetra-mohanIyakI utkRSTa aura jaghanya sthitivAloMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura anutkRSTa va ajaghanya sthitivAloMkA kSetra sarva lokapramANa hai| mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA isI prakAra kSetra jAnanA cAhie / samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA utkRSTa, anutkRSTa, jaghanya aura ajaghanya sthitivAloMkA kSetra loka ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| gati Adi mArgaNAoMmeM apane apane svAmitvako va kSetrako jAnakara yaha ghaTita kara lenA cAhie / sparzana-mohanIya sAmAnyakI apekSA utkRSTa sthitivAloMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, vihArAdikI apekSA atIta sparzana trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa aura mAraNAntika padako apekSA trasanAlIke kucha kama teraha baTe caudaha bhAgapramANa hai / tathA anutkRSTa sthitivAloMkA sarva lokapramANa sparzana hai| uttara prakRtiyoMkI apekSA mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI utkRSTa aura anutkRSTa sthitivAloMkA yahI sparzana hai| itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI utkRSTa sthiti Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAloMkA yaha sparzana trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa hai / tathA anya AcAryoM ke abhiprAyase yaha trasanAlIke kucha kama bAraha baTe caudaha bhAgapramANa hai| kAraNakA nirdeza pRSTha 368 ke vizeSArtha meM kiyA hai| samyaktva aura samyAgmithyAtvako utkRSTa sthiti vedakasamyaktvakI prAptike prathama samayameM sambhava hai aura aise jIvoMkA sparzana trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa hai, isalie yaha sparzana ukta pramANa kahA hai| isa apekSAse vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai yaha spaSTa hI hai| inakI anutkRSTa sthitivAloMkA utkRSTa ke samAna sparzana to bana hI jAtA hai| sAtha hI mAraNAntika aura upapAdakI apekSA sarvaloka pramANa sparzana bhI bana jAtA hai isalie yaha uktapramANa kahA hai| mohanIyakI jaghanya sthiti kSapakazreNimeM prApta hotI hai, isalie isakI jaghanya sthitivAloMkA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sparzana hai aura mohanIya kI sattAvAle jIva sarva lokameM pAye jAte haiM, isalie isakI ajaghanya sthitivAloMkA sarvaloka pramANa sparzana kahA hai| uttara prakRtiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA isI prakAra sparzana ghaTita kara lenA cAhie / samyaktvakI jaghanya sthitivAloMkA sparzana kSetra ke samAna aura ajaghanya sthitivAloMkA sparzana apane anutkRSTake samAna hai yaha spaSTa hI hai / tathA samyagmithyAtvake jaghanya aura ajaghanya sthitivAloMkA sparzana anutkRSTake samAna hai yaha bhI spaSTa hai / anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya sthiti devoMke vihArAdike samaya bhI sambhava hai isalie isavAle jIvoMkA sparzana vartamAnakI apekSA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atItakI apekSA trasanAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAgapramANa kahA hai| isake ajaghanya sthitivAloMkA sparzana sarvalokapramANa hai yaha spaSTa hI hai| gati Adi mArgaNAoMmeM apanI apanI vizeSatAko jAnakara isI prakAra sparzana ghaTita kara lenA caahie| kAla-nAnA jIva mohanIyakI utkRSTa sthitikA eka samaya bandha karake dUsare samayameM na kareM yaha sambhava hai aura adhikase adhika palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka karate raheM yaha bhI sambhava hai, isalie mohanIyakI utkRSTa sthitikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai / tathA isako anutkRSTa sthitikA kAla sarvadA hai yaha spaSTa hI hai| mohanIyako chabbIsa uttaraprakRtiyoMkI apekSA yaha kAla isI prakAra jAnanA caahie| mAtra samyaktva aura samyagmi sthitikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, kyoMki mohanIyakI utkRSTa sthitivAle jIva kamase kama eka samaya taka aura adhikase adhika Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka vedakasamyaktvako prApta hote haiN| tathA inako anutkRSTa sthitivAloMkA kAla sarvadA hai yaha spaSTa hI hai / mohanIyakI jaghanya sthitivAloMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai, kyoMki kSapakazreNikI prAptikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| tathA isakI ajaghanya sthitivAloMkA kAla sarvadA hai / mithyAtva, samyaktva, bAraha kaSAya aura tIna vedavAle jIvoMkA yaha kAla isI prakAra hai| samyagmithyAtva aura anantAnubandhI catuSka ko jaghanya sthitivAloMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| kAraNa spaSTa hai| inakI ajadhanya sthitivAloMkA kAla sarvadA hai| chaha nokaSAyoMkI jaghanya sthitivAloMkA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, kyoMki eka sthitikANDakaghAtameM itanA kAla lagatA hai aura utkRSTa kAla sarvadA hai / gati Adi mArgaNAoM meM apanI-apanI vizeSatA jAnakara yaha kAla ghaTita kara lenA cAhie / antara-mohanIya sAmAnya aura aTThAIsa uttara prakRtiyoMkI apekSA utkRSTa sthitivAloMkA jaghanya antara eka samaya hai, kyoMki eka samaya ke antarase utkRSTa sthitikI prApti sambhava hai aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, kyoMki utkRSTa sthitibandhake bAda usakA punaH bandha hone meM adhikase adhika itanA antarakAla prApta hotA hai| inakI anutkRSTa sthitivAloMkA antarakAla nahIM hai yaha spaSTa hI hai| mohanIyakI jaghanya sthitivAloMkA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| ajaghanya sthitivAloMkA antarakAla nahIM hai| mithyAtva, samyaktva, ATha kaSAya aura chaha nokaSAyoMkI apekSA yaha antarakAla isI prakAra ghaTita kara lenA cAhie / samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI jaghanya sthiti Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 8 ) bAloMkA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta hai, kyoMki samyaktvako prApta honevAloMkA aura samyaktvase midhyAtvameM jAnevAle jIvoMkA utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta hai, isalie yaha utkRSTa antara ukta kAlapramANa kahA hai| tIna saMjvalana aura puruSavedakI jaghanya sthitivAloMkA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara sAdhika eka varSa hai, kyoMki ina prakRtiyoMke udayase itane kAla ke antarase kSapakazreNipara ArohaNa karanA sambhava hai / lobhasaMjvalanakI jaghanya sthitivAloMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai, kyoMki kSapakazreNikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai / strIveda aura napuMsakavedakI jaghanya sthitivAloMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antarasaMkhyAta varSa hai, kyoMki ina vedavAloMkA itane kAlake antarase kSapakazreNi para ArohaNa karanA sambhava hai / ina saba prakRtiyoMkI anaghanya sthitivAloMkA antara kAla nahIM hai yaha spaSTa hI hai / gati Adi mArgaNAoM meM apanI apanI vizeSatA jAnakara yaha antarakAla le AnA cAhie / sannikarSa----mithyAtvakI utkRSTa sthitivAle jIvake samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattA hotI bhI hai aura nahIM bhI hotI / yadi anAdi mithyAdRSTi jIva haiM yA jinhoMne ina donoMkI udvelanA kara dI hai unake sattA nahIM hotI, zeSa jIvoMke hotI hai / jinake sattA hotI hai unakI inakI sthiti niyamase anutkRSTa hotI hai, kyoMki mithyAtvakI utkRSTa sthiti mithyAtva guNasthAna meM hotI hai aura inakI utkRSTa sthiti vedakasamyaktvakI prAsike prathama samaya meM hotI hai, isalie mithyAtvakI utkRSTa sthitivAle jIvake ina donoMkI utkRSTa sthitikA niSedha kiyA hai / inakI anutkRSTa sthiti bhI antarmuhUrta kama apanI utkRSTa sthitise lekara eka sthitiparyanta hotI hai / kAraNa spaSTa hai / itanI vizeSatA hai ki antima jaghanya udvelanAkANDakakI antima phAlimeM jitane niSeka hote haiM utane midhyAtvakI utkRSTa sthiti ke sAtha ina donoM prakRtiyoMkI anutkRSTa sthiti ke sannikarSa vikalpa nahIM hote / mithyAtvakI utkRSTa sthitivAle jIvake solaha kaSAyoMkI utkRSTa sthiti bhI hotI hai aura anutkRSTa sthiti bhI hotI hai yadi mithyAtvakI utkRSTa sthitikA bandha karate samaya solaha kaSAyoM kI utkRSTa sthitikA bandha karatA hai to utkRSTa sthiti hotI hai, anyathA anutkRSTa sthiti hotI hai jo apanI utkRSTa sthitikI apekSA kamase kama eka samaya aura adhika se adhika palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kama hotI hai / strIveda, puruSaveda, hAsya aura ratikI niyamase anutkRSTa sthiti hotI hai, kyoMki usa samaya inakA bandha nahIM hotA jo apanI utkRSTa sthitikI apekSA kamase kama antarmuhUrta kama hotI hai aura isa prakAra uttarottara kama hotI huI inakI anutkRSTa sthiti antaHkor3Akor3I pramANa taka prApta ho sakatI hai| mithyAtvakI utkRSTa sthiti ke samaya zeSa pA~ca nokaSAyoM kI sthiti utkRSTa bhI hotI hai aura anutkRSTa bhI hotI hai / yadi usa samaya solaha kaSAyoMkI utkRSTa sthitikA bandha hokara eka Avali kama usakA pA~ca nokaSAyoM meM saMkramaNa ho rahA hai to utkRSTa sthiti hotI hai, anyathA anutkRSTa sthiti hotI hai jo apanI utkRSTa sthitikI apekSA eka samaya kamase lekara palyakA asaMkhyAtavAM bhAga kama bIsa kor3Akor3I sAgara taka sambhava hai / isa prakAra mithyAtvako utkRSTa sthitiko pradhAna karake sannikarSakA vicAra kiyA / / samyaktvakI utkRSTa sthitivAle ke mithyAtvakI sthiti niyamase anutkRSTa hotI hai jo apanI utkRSTa sthitikI apekSA antarmuhUrta kama hotI hai / usa samaya samyagmithyAtva kI sthiti niyamase utkRSTa hotI hai / kAraNa spaSTa hai / solaha kaSAya aura nau nokaSAyoM kI sthiti niyamase anutkRSTa hotI hai jo apanI utkRSTa sthitikI apekSA antarmuhUrta kamase lekara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kama taka hotI hai / samyagmithyAtvakI utkRSTa sthitiko mukhya karake isI prakAra sannikarSa vikalpa jAnanA caahie| mithyAtvakI utkRSTa sthitiko mukhya karake pahale sannikarSa kaha Aye haiM usI prakAra solaha kaSAyoMkI utkRSTa sthitikI apekSA sannikarSa jAnanA cAhie / strIvedakI utkRSTa sthitivAleke midhyAtvakI sthiti niyamase anutkRSTa hotI hai jo apanI utkRSTa kI apekSA eka samaya kamase lekara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kama taka hotI hai / samyaktva aura samyagmi Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thyAtvako sthiti niyamase anutkRSTa hotI hai jo apanI utkRSTa kI apekSA antarmuhUrta kamase lekara eka sthiti taka hotI hai| mAtra inako antima jaghanya sthitikANDakakI antima phAliko ina sannikarSa vikalpoM meMse kama kara denA caahie| solaha kaSAyoMkI niyamase anutkRSTa sthiti hotI hai jo apanI utkRSTa kI apekSA eka samaya kamase lekara eka Avali kama taka hotI hai| puruSavedakI sthiti niyamase anutkRSTa hotI hai jo antarmuhUrta kamase lekara antaHkor3Akor3I sAgara taka hotI hai| hAsya aura ratiko sthiti utkRSTa bhI hotI hai aura anutkRSTa bhI hotI hai| strIvedake bandhake samaya hAsya aura ratikA bandha hotA hai to utkRSTa hotI hai, anyathA anutkRSTa hotI hai jo apanI utkRSTakI apekSA eka samaya kamase lekara antaHkor3Akor3I sAgara taka hotI hai| arati aura zokakI sthiti utkRSTa bhI hotI hai aura anutkRSTa bhI hotI hai| strIvedake bandhake samaya / inakA bandha hotA hai to utkRSTa hotI hai, anyathA anutkRSTa hotI hai jo apanI utkRSTakI apekSA eka samaya kamase lekara palyakA asaMkhyAtavA~ bhAgakama bIsa kor3Akor3I sAgara taka hotI hai| napuMsakavedakI sthiti niyamase anutkRSTa hotI hai jo eka samaya kamase lekara palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga kama bIsa kor3Akor3I sAgara taka hotI hai / bhaya aura jugupsAkI sthiti niyamase utkRSTa hotI hai / puruSavedakI utkRSTa sthitiko mukhya karake isI prakAra sannikarSa jAnanA cAhie / hAsya aura ratikI utkRSTa sthitiko mukhya karake bhI isI prakAra sannikarSa jAnanA cAhie / mAtra isake strIveda aura puruSavedakI anutkRSTa sthiti apanI utkRSTa sthitikI apekSA eka samaya kama Adi na hokara antarmuhUrta Adi kama hotI hai| kAraNakI jAnakArIke lie pRSTha 473 dekho| napuMsakavedakI utkRSTa sthitivAle jIvake mithyAvakI sthiti utkRSTa bhI hotI hai aura anutkRSTa bhI hotI hai / anutkRSTa sthiti apanI utkRSTakI apekSA eka samaya kamase lekara palyake asaMkhyAtaveM bhAgataka kama hotI hai / samyaktva aura samyAgmathyAvatkI sthiti niyamase anutkRSTa hotI hai, jo antarmuhUrta kamase lekara eka sthiti taka hotI hai / solaha kaSAyoMkI sthiti utkRSTa bhI hotI hai aura anuskRSTa bhI hotI hai| anutkRSTa sthiti eka samaya kamase lekara eka Avali kama taka hotI hai| strIveda aura puruSavedakI sthiti niyamase anutkRSTa hotI hai jo apanI utkRSTakI apekSA antarmuhUrta kamase lekara antaHkor3Akor3I sAgara taka hotI hai / hAsya aura ratikI sthiti utkRSTa bhI hotI hai aura anutkaSTa bhI hotI hai bo apanI utkRSTakI apekSA eka samaya kamase lekara antaHkor3Akor3I sAgara taka hotI hai| arati aura zokakI sthiti utkRSTa bhI hotI hai aura anutkRSTa bhI hotI hai / anutkRSTa sthiti apanI utkRSTakI apekSA eka samaya kamase lekara palyakA asaMkhyAtavA~ bhAgakama bIsa kor3Akor3I sAgara taka hotI hai| bhaya aura jugupsAkI sthiti niyamase utkRSTa hotI hai| isI prakAra arati, zoka, bhaya aura jugupsAkI utkRSTa sthitiko mukhya karake sannikarSa jAnanA cAhie / yahA~ jo vizeSatA hai use 483 pRSThase jAna lenI caahie| ___mithyAtvakI jaghanya sthitivAleke anantAnubandhIcatuSkakA satva nahIM hotA, kyoMki darzanamohanIyakI kSapaNAke samaya mithyAtvakI jaghanya sthiti hotI hai aura anantAnubandhIkI isase pUrva visaMyojanA ho jAtI hai| zeSa karmoM kI sthiti niyamase ajaghanya asaMkhyAtaguNI adhika hotI hai| samyaka vakI jaghanya sthitivAleke mithyAtva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcArakI sattA nahIM hotii| zeSa karmoM kI ajaghanya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai| samyagmithyAtvakI jaghanya sthitivAleke mithyAtva, samyaktva aura anantAnubandhIcArakI sattA hai bhI aura nahIM bhI hai| udvelanAke samayasamyagmithyA vakI jaghanya sthitivAle jIvake samyaktvakI sattA nahIM hai zeSakI hai aura kSapaNAke samaya samyagmithyAtvakI jaghanya sthitivAleke mithyAtva aura anantAnubandhIcArakI sattA nahIM hotI, samyakvakI hotI hai| jaba inakI sattA hotI hai to inakI niyamase ajaghanya asaMkhyAtaguNI hotI hai / ina chaha prakRtiyoMke sivA zeSa prakRtiyoMkI niyamase ajaghanya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai| anantAnubandhI krodhakI jaghanya sthitivAleke mithyAtva Adi saba prakRtiyoMkI niyamase ajaghanya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai| mAtra anantAnubandhI mAna Adi tInakI jaghanya sthiti hotI hai| isI prakAra Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 10 ) anantAnubandhImAna Adi tInakI jaghanya sthiti kI mukhyatAse sannikarSa jAnanA caahie| apratyAkhyAnAvaraNa krodhakI jaghanya sthitivAleke cAra saMjvalana aura nau nokaSAyoMkI niyamase ajaghanya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai / apratyAkhyAnAvaraNa mAna Adi tona aura pratyAkhyAnAvaraNa catuSkakI niyamase jaghanya sthiti hotI hai / isI prakAra ina sAta kaSAyoMkI jaghanya sthitikI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / strIvedako jaghanya sthitivAleke sAta nokaSAya aura tIna saMjvalanoMkI niyamase ajaghanya saMkhyAtaguNI sthiti hotI hai aura lobhasaMjvalanakI ajaghanya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai / napuMsakavedakI jaghanya sthitivAleke isI prakAra sannikarSa jAnanA cAhie / puruSavedakI jaghanya sthitivAle ke tIna saMjvalanoMkI ajaghanya saMkhyAtaguNI sthiti hotI hai aura lobha saMjvalanakI ajaghanya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai / hAsyako jaghanya sthitivAleke tIna saMjvalana aura puruSavedakI ajaghanya saMkhyAtaguNI sthiti hotI hai aura lobhasaMjvalanakI ajaghanya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai / tathA pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya sthiti hotI hai / isI prakAra pA~ca nokaSAyoMkI jaghanya sthitikI mukhyatAse sannikarSa jAnanA cAhie / krodhasaMjvalanakI jaghanya sthitivAleke do saMjvalanakI ajaghanya saMkhyAtaguNI aura lobhasaMjvalanakI anya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai / mAnasaMjvalanakI jaghanya sthitivAleke mAyAsaMjvalanakI ajaghanya saMkhyAtaguNI aura lobhasaMjvalanakI ajaghanya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai / mAyAsaMjvalanakI jaghanya sthitivAle ke lobhasaMjvalanakI ajaghanya asaMkhyAtaguNI sthiti hotI hai| lobhasaMjvalanakI jaghanya sthitivAleke anya prakRtiyA~ nahIM hotIM / bhAva - mUla aura uttara prakRtiyoMkI apekSA sarvatra audayika bhAva hai / alpabahutva - sAmAnyase mohanIyakI utkRSTa sthitivAle jIva thor3e haiM, kyoMki utkRSTa sthitikA bandha saMjJI paJcendriya paryAta mithyAdRSTi jIva karate haiM / inase anutkRSTa sthitivAle anantaguNe hai / kAraNa spaSTa hai / jaghanyakI apekSA mohanIyakI jaghanya sthitivAle sabase thor3e haiM, kyoMki kSapaka sUkSmasAmparAyika jIvake antima samaya meM mohanIyako jaghanya sthiti hotI hai / inase ajaghanya sthitivAle jIva anantaguNe haiM / uttara prakRtiyoM kI apekSA yahAM sthiti alpabahutvakA vicAra kiyA hai jisakA jJAna advAcchedase ho sakatA hai, isalieyaha vaha nahIM diyA jAtA hai / isa prakAra kula teIsa anuyogadvAroMkA Azraya lekara sthitivibhaktikA vicAra karake Age bhujagAra, padanikSepa, vRddhi aura sthitisatkarmasthAna ina adhikAroMkA avalambana lekara vicAra karake sthitivibhakti samApta hotI hai / ina adhikAroMkI vizeSa jAnakArIke lie mUlagranthakA svAdhyAya karanA Avazyaka hai / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya-sUcI bhujagAra Adi arthapada kahane kI pratijJA 1 | anantAnubandhIke avaktavyakA kAla samyaktva aura samyagmithyAtva ke bhujagAra AdikA kAla pada zabdakA artha bhujagAravibhaktikA arthapada alpataravibhaktikA artha pada avasthitavibhaktikA arthapada avaktavyavibhaktikA arthapada uccAraNAke anusAra kAlakA vicAra eka jIvakI apekSA antara mithyAtva zeSa karma uccAraNAke anusAra antara nAnA jIvoMkI apekSA bhaMgavicaya mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAya samyaktva aura samyagmithyAtva uccAraNAke anusAra bhaMgavicaya uccAraNAke anusAra bhAgAbhAga uccAraNAke anusAra parimANa uccAraNAke anusAra kSetra uccAraNAke anusAra sparzana bhujagArake 13 anuyogadvAra samutkIrtanA svAmitva mithyAtva samyaktva aura samyagmithyAtva zeSa karma uccAraNAke anusAra svAmitva samyaktva aura samyagmithyAtvake viSaya meM do uccAraNAoMke matoMkA nirdeza eka jIvakI apekSA kAla mithyAtva bhujagAravibhaktike cAra samaya bhinna-bhinna sthitibandhake kAraNabhUta saMklezapariNAmoMkA 2 3 3-105 4-5 6-14 d 7-9 9-10 10-14 12-23 14-42 14-20 15 16-17 17-18 anantAnubandhIkA avaktavyakAla uccAraNA ke anusAra kAla nAnA jIvoMkI apekSA antara samyaktva aura samyagmithyAtva zeSa karma 20-23 | anantAnubandhIke avaktavyakA antara uccAraNAke anusAra antara uccAraNAke anusAra bhAva sannikarSa vicAra sthitibandhAdhyavasAnasthAnoMke pariNamanakAlakA vicAra solaha kaSAya aura nau nokaSAya solaha kaSAyoMke bhujagArake 19 samayoMkA vicAra nokaSAyoMke bhujagArake 17 samayoMkA vicAra strI veda Adike avasthitakA antarmuhUrta kAla kahA~ kisa prakAra prApta hotA hai isakA vicAra 23-23 alpabahutva nAnA jIvoM kI apekSA kAla samyaktva aura samyagmithyAtva zeSa karma 20-21 21 mithyAtvakI mukhyatA se zeSake viSayameM jAnanekI sUcanA va usakA vyAkhyAna 23-24 24-26 26-42 42-50 42-43 53 43-50 50-55 50-51 51 51-55 55-57 57-59 159-60 60-66 67-73 67-68 68 68-69 69-73 74-82 74-77 77 77 78-82 82-83 83-95 83-84 84-95 95-105 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtva 95-57 sthAnahAniprarUpaNA 137-139 bAraha kaSAya aura nau nokaSAya mithyAtvakI kitanI vRddhiyAM aura kitanI samyaktva aura samyagmithyAtva 94-102 hAniyAM hotI haiM isakA nirdeza 140-141 anantAnubandhI catuSka 102 | zeSa karmokI vRddhiyAM aura hAniyAM 141-151 uccAraNAke anusAra alpabahutva 102-105 | uccAraNAke anusAra samutkIrtanA 151-160 padanikSepake 3 anuyogadvAra 105-117 " , svAmitva 160-163 pratijJA 105 eka jovakI apekSA kAla 164-190 tIna anuyogadvAroM ke nAma 105-106 mithyAtva 164-169 uccAraNAke anusAra samutkIrtanA 106 mahAbandha aura kaSAyaprAbhRtameM utkRSTa 106 matabhedakA nirdeza 165 jaghanya zeSa karma 165 uccAraNAke anusAra svAmitva 107-110 uccAraNAke anusAra kAla 169-190 utkRSTa 107-109 eka jIvakI apekSA antara 191-221 jaghanya 189-110 | mithyAtva 191-194 utkRSTa alpabahutva 110-116 zeSa karma 194 mithyAtva 110-111 uccAraNAke anusAra antara 194-221 samyaktva aura samyagmithyAtvake , bhaMgavicaya 222-223 atirikta zeSa karma bhAgAbhAga 227-228 napuMsakaveda, arati, zoka, bhaya parimANa 228-230 aura jugupsA 111-112 , kSetra 231 samyaktva aura samyagmithyAtva 112-113 232-250 uccAraNAke anusAra utkRSTa , kAla 251-260 alpabahutva 113-116 , antara 260-274 jaghanya alpabahutva 116-117 274 uccAraNAke anusAra jaghanya alpabahutva 274-319 alpabahutva 116-117 mithyAtva 274-288 vRddhike 13 anuyogadvAra 117-319 bAraha kaSAya aura nau nokaSAya 288-289 pratijJA samyaktva aura samyagmithyAtva 117 289-302 vRddhike do bheda aura unakA vicAra 118-139 anantAnubandhIcatuSka 302-303 svasthAnavRddhi 118-120 uccAraNAke anusAra alpabahutva 303-319 parasthAnavRddhi 121 sthitisatkarmasthAna 319-336 svasthAnavRddhikI nirantara vRddhikA sthitisatkarmasthAnoMke do adhikAra 319 kathana 121-134 prarUpaNA 319-329 parasthAnavRddhi 135-137 alpabahutva 329-336 111 , sparzana " bhAva Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kasAyapAhuDassa TThi divi hattI tadiyo atyAhiyAro Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siri-jaivasahAiriyavirahaya-cuNNisuttasamaNNidaM siri-bhagavaMtaguNaharabhaDAraovaiTuM kasA ya pAhuDaM siri-vIraseNAiriyaviraiyA TIkA jayadhavalA tattha uttarapayaDidvidivihattI NAma vidimo atyAhiyAro * je bhujagAra-appadara-avahida-avattavvayA tesimapadaM / 1. kimaTThapadaM NAma ? bhujagAra-appadara-avaTTidAvattavbayANaM sarUvaM taM parUvemi tti bhaNidaM hodi / taM kimaDhe vuccade 1 aNavagayacadusarUvassa bhujagAravisao boho suheNa Na uppajjadi tti taduppAyaNaTu vuccde| . * aba jo bhujagAra, alpatara, avasthita aura avaktavya pada haiM unakA arthapada kahate haiN| 61. zaMkA-yahA~ arthapada se kyA tAtparya hai ? samAdhAna- bhujagAra; alpatara, avasthita aura avaktavyakA jo svarUpa hai use kahate haiM yaha isakA tAtparya hai| zaMkA-bhujagAra AdikA svarUpa kisaliye kahate haiM ? samAdhAna-jinhoMne bhujagAra Adi cAroMkA svarUpa nahIM jAnA hai unheM bhujagAra viSayaka jJAna sukhapUrvaka nahIM utpanna hotA hai, ataH bhujagArAdi viSayaka jJAnake sukhapUrvaka utpanna karAneke liye unake svarUpakA kathana karate haiN| Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [vidivihattI 3 * jattiyAno assi samae hidivihattIo ussakAvide aNaMtaravidite samae appadarAno bahudaravihattio eso bhujagAravihattio / / 2. 'assi' samae asmin vartamAnasamaye 'jattiyAo' yAvantyaH 'dvidivihattIo' sthitivibhaktayaH sthitivikalpAH iti yAvat / 'ussakAvide tAsUtkarSitAsu vaddhitAsu ityrthH| 'aNaMtaravidikate samae anantaravyatikrAnte samaye / appadarAo alpatarAH sthitayo yadi bhavanti / bahudaravihattio sa bahutarasthitivikalpo jIvaH / eso bhujagAravihattio / sa eSa jIvo bhujgaarvibhktiH| aNaMtarAdIdahidIhiMto jadi vaTTamANasamae bahuAo dvidIo baMdhadi to bhujagAravihattio ti bhaNidaM hodi|| * osakkAvide pahudarAmro vihattIro eso appadaravihattio ! ____$ 3. 'bahudarAo vihattIo' anantaravyatikrAnte samaye bahusthitivikalpeSu vyavasthi. teSu 'osakkAvide' vartamAnasamaye sthitikAMDaghAtena adhAsthitigalanena vA apakarSiteSu / eso appadaravihattio eSaH anpataravibhaktikaH / ___* osakkAvide [ ussakAvide vA] tattiyAo ceva vihattIo eso avaThidavihattio / $ 4. osakkAvide ussakAvide vA jadi tattiyAo tattiyAgo ceva hidivaMdhavaseNa * isa samayameM jitanI sthitivibhaktiyAM haiM unake, anantara vyatIta hue samayameM alpatara sthitivibhaktiyoMko utkarSita karake, bAMdhane para vaha bahutaravibhaktivAlA jIva bhujagArasthitivibhaktivAlA hotA hai| 62. 'assiM samae' kA artha 'isa vartamAna samayameM hai| 'jAttiyAo' kA artha 'jitanI' hai| 'hidivihattIo' kA artha sthitivibhaktiyA~ arthAt sthitivikalpa hai| 'ussakkAvide' kA artha 'unake utkarSita karane para arthAt bar3hAne para hai| 'aNaMtaravidikkate samae' kA artha 'anantara vyatIta hue samayameM' hai / 'appadarAo'arthAt 'alpatara sthitiyA~' yadi hotI haiM / to vaha bahudaravihattio' arthAt 'bahuta sthitivikalpavAlA jIva' hai| eso bhujagAravihattio' arthAt yaha bhujagAravibhaktivAlA jIva hai / isakA yaha tAtparya hai ki anantara atIta samayase yadi vartamAna samayameM jIva bahuta sthitiyoMkA bandha karatA hai to vaha bhujagAravibhaktivAlA kahA jAtA hai| __* jo anantara atIta samayameM bahutara sthitivibhaktiyoMmeM rahakara puna: unheM apakarSita karake isa vartamAna samayameM alpatara sthitivibhaktiyoMko prApta hogayA vaha jIva alpatara sthitivibhaktivAlA hotA hai| 63. 'bahudarAo vihattIo' arthAt jo anantara atIta hue samayameM bahuta sthitivikalpoMmeM rahA vaha jaba 'osakkAvide' arthAt isa vartamAna samayameM sthitikANDakaghAta yA adhaHsthitigalanAke dvArA bahuta sthitiyoMko ghaTAkara alpatara sthitivibhakti kara detA hai taba vaha jIva alpatara sthitivibhaktavAlA hotA hai| ___ * apakarSita karane para yA utkarSita karane para yadi utanI hI sthitiyAM raheM to vaha jIva avasthitavibhaktivAlA hotA hai| $4. apakarSita karane para yA utkarSita karane para yadi sthitibandhake kAraNa utanI hI sthiti Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArasamukkittaNA dvidivihattIo hoti to eso avaTThidavihattio NAma / * avihattiyAdo vihattiyAtro eso avattavvavihattio / 64. NissaMtakammio hodaNa jadi sa saMtakammio hodi to avattavva vihattio hodi vddddihonniavtttthaannaannmbhaavaado| tadabhAvo vi puvvaM saMtakammassa abhAvAdo; billasaMtakammamavekkhiya dvidavaDDihANiavaTThANANaM Na teNa viNA saMbhavo hidi; virohAdo / tamhA te avekkhiya avattavvaM siddha; aNNahA avattavvasaddeNa vi tssaavttppsNgaado| * edeNa apdenn| 6. edamaTThapadaM kAUNa uvari bhaNNamANaaNiyogaddArANaM parUvaNaM kassAmo / 67. ettha tAva maMdabuddhijaNANuggahamuccAraNA vuccade / bhujagAre terasa aNiyoga vibhaktiyA~ hotI haiM jitanI ki pichale samayameM thIM to vaha jIva avasthitavibhaktivAlA hotA hai| * jo avibhaktikase punaH vibhaktivAlAhotA hai vaha avaktavyavibhaktivAlA jIva hai| 65. jo niHsattvakarmavAlA hokara yadi punaH satkarmavAlA hotA hai to vaha avaktavyavibhaktivAlA jIva hai, kyoMki isake vRddhi, hAni aura avasthAnakA abhAva hai| vRddhi, hAni aura avasthAnakA abhAva bhI pahale sattAmeM sthita karmoM ke abhAvase hotA hai: kyoMki jo vRddhi, hAni aura avasthAna pahale sattAmeM sthita karmokI apekSAse pAye jAte the unakA sattAmeM sthita karmoM ke binA pAyA jAnA sambhava nahIM hai| anyathA virodha AtA hai| isaliye ukta apekSAse avaktavya vikalpa hai yaha bAta siddha huI, anyathA avaktavya zabdase bhI usake avaktabyapanekA prasaMga prApta hotA hai| arthAt pUrvokta prakArase yadi avaktavya bhaMga na mAnA jAya to use 'avaktavya' isa zabdake dvArA bhI nahIM kaha skeNge| vizeSArtha-yahA~ sthitisattvakI apekSA bhujagAra AdikA vicAra kiyA gayA hai, ataH isake anusAra bhujagAra Adike nimna lakSaNa prApta hote haiM-jisa jIvake anantara atIta samayameM alpa sthiti hai vaha yadi vartamAna samayameM bandha yA saMkramake dvArA usase adhika sthitiko prApta karatA hai to vaha bhujagAra sthitivibhaktivAlA jIva kahA jAtA hai| jisake anantara atIta samayameM adhika sthiti hai vaha yadi sthitighAta yA adhaHsthitigalanA ke dvArA vartamAna samayameM kama sthiti kara letA hai to vaha alpatara sthitivibhaktivAlA jIva kahA jAtA hai| jisa jIvake sthitikI ghaTAbar3hI hote hue bhI bandhake vazase prathamAdi samayoMke samAna dvitIyAdi samayoMmeM sthiti banI rahatI hai vaha jIva avasthita sthitivibhaktivAlA kahA jAtA hai| tathA jo niHsattvakarmavAlA hokara punaH sthitisatkarmako prApta karatA hai vaha avaktavya sthitivibhaktivAlA kahA jAtA hai| prakRta anuyogadvArameM inhIMkI apekSA mohanIyake avAntara bhedoMkI sthitikA vicAra kiyA gayA hai| * isa athaMpadake anusaar| 66. isa arthapadako karake Age kahe jAnevAle anuyogadvAroMkA kathana karate haiN| 67. aba yahA~ mandabuddhi janoMpara anugraha karaneke liye uccAraNAkA kathana karate haiM Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 dArANi NAdavvANi bhavaMti-samukittaNA sAmittaM kAlo aMtaraM gANAjIvehi bhaMgavicao bhAgAmAgaM parimANaM khettaM posaNaM kAlo aMtaraM mAvo appAbahue tti / samukittaNANugameNa duviho Niddeso-ogheNa AdeseNa ya / zrogheNa micchatta-bArasaka0-NavaNoka. atthi bhujgaar-mppdr-avdvidvihttiyaa| sammatta-sammAmi0 aNaMtANu0caukkANamevaM ceva / Navari asthi avattavvaM pi| evaM savvaNeraDya-tirikkha-paMciMdiyatirikkha-paMciMdiyatiri0paja. paMciMdiyatirikkhajoNiNI-maNusatiya-deva0 bhavaNAdi jAva sahassAra0-paMciMdiya-paMciM0paja0-tasa-tasapaja0.paMcamaNa-paMcavaci0 kAyajogi0-orAliya0-veThabdhiya-tiSNivedacattArika0-asaMjada0-cakkhu0-acakkhu0-paMcale0bhavasi0-saNNi-AhAritti / 68. paMciM0tirikkhaapaJjatta0 chavvIsaM payaDINamoghaM / sammatta-sammAmi0 atthi appadaraM ceva / aNaMtANu0cauka0 avvattavvaM Nathi / evaM maNusaapaja0 savvaeiMdiyasavvavigaliMdiya-paMciM0apaja 0-savvapaMcakAya0-tasaapajjatta-orAliyamissa-veubviyami0-kammaiya0madi-suda-vihaMga-micchAdi0 asaNNi-aNAhAri ti / bhujagAra sthitivibhaktimeM teraha anuyogadvAra jJAtavya haiM-samutkIrtanA, svAmitva, kAla, antara, nAnA jIvoMkI apekSA bhaMgavicaya, bhAgAbhAga, parimANa, kSetra, sparzana, kAla, antara, bhAva aura alpabahatva / unameMse samutkIrtanAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai- oghanirdeza aura Adezanirdeza / unameMse oghakI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktiyoMke dhAraka jIva haiN| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakA kathana isI prakAra jAnanA cAhie / itanI vizeSatA hai ki inakA avaktavya bhaMga bhI hai| isI prakAra saba nArakI, sAmAnya tiyaca, paMcendriyatiyaca, paMcendriyatiyacaparyApta, paMcendriyatiyacayonimatI, sAmAnya mamuSya, manuSyaparyApta, manuSyinI, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrArasvargatakake deva, paMcendriya, paMcendriya paryApta, sa, trasa paryApta pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, kAyayogI, audArikakAyayogI, vaikriyikakAyayogI, tInoM vedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, asaMyata, cakSudarzanI, acakSudarzanI, kRSNAdi pA~ca lezyAvAle, bhavya, saMjJI aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAya inakA kSaya ho jAne ke pazcAt punaH inakI utpatti nahIM hotI, ataH inakI sthitimeM oghase bhujagAra alpatara aura avasthita ye tIna vibhaktiyA~ hI banatI haiN| kintu anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA ho jAneke pazcAt punaH utpatti sambhava hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA ho jAnepara bhI unakA sattva punaH prApta ho jAtA hai, ataH ina chaha prakRtiyoMmeM oghase bhujagAra Adi cAroM vibhaktiyA~ bana jAtI haiN| mUla meM jitanI mArgaNAe~ ginAI haiM unameM oghake samAna vyavasthA bana jAtI hai, ataH unakI prarUpaNAko oghake samAna kahA hai| 8. paMcendriya tiryaMca aparyAptakoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA bhaMga oghake samAna hai| kintu samyaktva aura samyagmithyAtvakA alpatara hI hai aura anantAnubandhI catuSkakA avaktavya nahIM hai| isI prakAra manuSya aparyApta, saba ekendriya, saba vikalendriya, paMcendriya aparyApta, saba pA~coM sthAvarakAya, basa aparyApta, audArikamizrakAyayogI, vaikriyikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI, matyajJAnI, zrutAjJAnI, vibhaMgajJAnI, mithyAdRSTi, asaMjJA aura anAhAraka jIvoMke jaannaa| Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] dvidivihattIe uttarapaDibhujagArasamukttiNA 69. ANadAdi jAva uvarimagevaja0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 atthi appa0 jIvA / aNaMtANu0 caukka0 evaM ceva / Navari avattavvaM pi asthi / samatta-sammAmi0 oghaM evaM sukkale0 / aNuddisAdi jAva savvaTTha0 sadhapayaDINaM asthi apa0 jIvA / evamAhAra0-AhAramissa0-avagada0-akasA0-AmiNi-suda0-ohi 0- maNapajja0- saMjadasAmAiya-chedo0-parihAra-suhama0-jahAkkhAda0-saMjadAsaMjada-ohidaMsa0-sammAdi0-khaiya0vedaya0-uvasama0 sAsaNa-sammAmicchAihi tti / abhava0 chabbIsaM payaDINamatthi bhuja0. appa0-avaDhi0 vih| evaM samukttiNANugamo samatto vizeSArtha- paJcendriya tiryaJca labdhyaparyAptakoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvako chor3akara zeSa chabbIsa prakRtiyoMkI prarUpaNAko oghake samAna kahA hai| isakA yaha tAtparya hai ki jisa prakAra oghase mithyAtva AdikI sthitiyoM meM bhujagAra AdikA kathana kiyA hai usIprakAra manuSya aura tiryaJca labdhyaparyAptakoMke jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki inake anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA tathAsaMyojanA nahIM hotI, ataH inake anantAnubandhIcatuSkakA avaktavya bhaMga nahIM paayaajaataa| tathA inake eka mithyAtva guNasthAna hI hotA hai aura mithyAtva guNasthAnameM samyaktva aura samyagmithyAtvameM mithyAtvakA saMkramaNa nahIM hotA, ataH inake samyaktva aura samyagmithyAtvakA eka alpatara bhaMga hI pAyA jAtA hai| isI prakAra mUlameM aura jitanI mArgaNAe~ ginAI haiM unameM bhI saba prakRtiyoMkI yahI vyavasthA jAnanI caahiye| yadyapi unameM kucha aisI mArgaNAe~ haiM jinameM mithyAtva aura sAsAdana ye do guNasthAna hote haiM aura audArikamizra Adi kucha aisI mArgaNAe~ haiM jinameM mithyAtva, sAsAdana aura aviratasamyagdRSTi ye tIna guNasthAna hote haiM to bhI itane mAtrase una mArgaNAoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktike hone meM koI antara nahIM AtA / isakA vizeSa khulAsA svAmitva anuyogadvArameM kiyA hI hai| 9. Anata kalpase lekara uparima praiveyaka takake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara sthitibibhaktike dhAraka jIva haiN| anantAnubandhI catuSkakI apekSA isI prakAra jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki isakA avaktavya bhaMga bhI hai| samyaktva aura samyammithyAtvakA bhaMga oghake samAna hai| isI prakAra zuklalezyAvAle jIvoMke jAnanA cAhie / anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatarasthitivibhaktike dhAraka jIva haiN| isI prakAra AhArakakAyayogI, AhArakamizrakAyogI, apagatavedavAle, akaSAyI, AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, samyagdrASTi, kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMke jAnanA cAhie / abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI bhujagAra, alpatara aura avasthita vibhakti ke dhAraka jIva hai| vizeSArtha-Anatakalpase lekara uparima aveyaka takake devoMke vahA~ utpanna honeke pahale samayameM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI jo sthiti hotI hai vaha uttarottara kamatI hI hotI jAtI hai, bandha yA saMkramase usameM vRddhi nahIM hotI, ataH ina devoMke ukta karmoMkI eka alpatara sthitivibhakti hI hotI hai| kintu anantAnubandhI catuSkakI sthitimeM alpatara aura avaktavya ye do bhaMga hote haiN| bAta yaha hai ki ukta sthAnoMmeM mithyAdRSTi jIva bhI utpanna hote haiM aura jinhoMne Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 * sAmittaM / micchattassa bhujagAra appadara-avahidavihattio ko hodi? $ 10 sugamamedaM pucchAsuttaM / * aNNadaro Neraiyo tirikkho maNusso devo vA / 11. bhuja0 avaDida0 micchAiTisseva / appada0 sammAdihissa micchAdihissa vaa| * avattavyo patthi / 6 12. micchattasaMtakamme NissaMtabhAvamuvagae puNo tassaMtakammassuppattIe abhaavaado| samyaktva prApta kara liyA hai ve mithyAdRSTi bhI ho sakate haiN| aba yadi kisI samyagdRSTi devane anantAnubandhIkI visaMyojanA kI aura vaha kAlAntarameM mithyAdRSTi ho gayA ho to usake anantAnubandhI catuSkakA avaktavya bhaMga prApta ho jAtA hai aura zeSa devoMke anantAnandhI catuSkakA alpatara bhaMga rahatA hai| tathA yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA bhI hotI hai, ataH ina donoM kRtiyoMke oghake samAna bhujagAra Adi cAroM bhaMga bana jAte haiN| isa prakAra zaklalezyAmeM jAnanA cAhiye / tathA anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMke saba prakRtiyoMkI sthitimeM vRddhi nahIM hotI, ataH saba prakRtiyoMkI sthitikA eka alpatara bhaMga hI hai| isI prakAra mUlameM aura jitanI mArgaNAeM ginAI haiM unameM bhI jAnanA cAhiye / jisa jIvane anantAnubandhIkI visaMyojanA kI hai vaha sAsAdanameM bhI jAtA hai aura aise jIvake sAsAdanake prathama samayameM hI anantAnubandhIkA sattva ho jAtA hai para yahA~ sAsAdanaguNasthAnase pUrva avasthAkA vicAra sambhava nahIM hai, ataH sAsAdanameM avaktavya nahIM hotaa| isI kAraNa sAsAdanameM bhI anantAnubandhI catuSkakA eka alpatara bhaMga kahA hai| abhavyoMke chabbIsa prakRtiyoMkA hI sattva hotA hai aura unake una saba prakRtiyoMkI sthitiyoMmeM vRddhi, hrAsa aura avasthAna sambhava hai, ataH unake chabbIsa prakRtiyoMke tIna bhaMga khe| __isa prakAra samutkIrtanAnugama samApta huaa| * svAmitva kahate haiN| mithyAtvakI bhujagAra, alpatara aura avasthita vibhaktikA svAmI kauna hai| 10. yaha pRcchAsUtra sugama hai| * koI bhI nArakI, tithaMca, manuSya aura deva mithyAtvakI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktikA svAmI hai| 611. bhujagAra aura avasthitavibhakti mithyAdRSTi ke hI hotI hai tathA alpataravibhakti samyagdRSTi ke bhI hotI hai aura mithyAdRSTi ke bhI hotI hai| * mithyAtvakA avaktavya bhaMga nahIM hai / 6 12. kyoMki mithyAtvasatkarmake niHsattvabhAvako prApta honepara punaH usakI satkarmarUpase utpatti nahIM hotI hai| vizeSArtha-mithyAtvakA bandha mithyAdRSTi guNasthAnameM hI hotA hai aura bandhake binA mithyAtvakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhakti bana nahIM sakatI, ataH mithyAtvakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhakti mithyAdRSTike hI hotI hai yaha mUlameM kahA hai| tathA jo mithyAdRSTi guNasthAnameM mithyAtvakI utkRSTa sthitikA bandha karake anantara uttarottara kAraNavaza usakI alpatara sthitikA Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArasAmittaM * sammatta-sammAmicchattANaM bhujagAra-appadaravihattio ko hodi ? 13. sugamamedaM pucchAsuttaM / * * aNNadaro Neraiyo tirikkho maNuruso devo vA / 614. tti vattavvaM / bhujagAro sammAdiTThINaM ceva / appadaraM puNa sammAdihissa micchAdihissa vaa| *avahidavihattio ko hodi ? 6 15. sugamabhedaM / * puvvuppaNNAdo samattAdo samayuttaramicchatteNa se kAle sammat paDivaruNo so avhidvihttiyo| 16. taM jaho-sammattasaMtakamma pekkhidNa samayuttaramicchattadvidisaMtakammieNa sammatta gahide taggahaNapaDhamasamae ceva samayuttaramicchattahidisaMtakamme smmtt-smm|micchttsruuvenn saMkate sammatta-sammAmicchattANamavadvidavihattI hodi / kudo 1 carimasamayamicchAiTThissa sammattahidisateNa paDhamasamayasammAiTisammattadvidisaMtassa samANattAdo / bandha karatA hai yA vizuddha pariNAmoMke nimittase jisane mithyAtva kI sthitikA ghAta kiyA hai usa mithyAdRSTike aura samyagdRSTike mithyAtvakI alpatara sthitivibhakti hotI hai| kintu mithyAtvakI avaktavyasthitivibhakti nahIM hotI, kyoMki jisane mithyAtvakA kSaya kara diyA hai usake punaH mithyAtvakI utpatti nahIM hotii| ___* samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura alpatarasthitivibhaktikA svAmI kauna hai ? 6 13. yaha pRcchAsUtra sugama hai| * koI nArakI, tiyaJca, manuSya aura deva samyaktva aura samyagmithyAtvako bhujagAra aura alpatara sthitivibhaktikA svAmI hai| 614. aisA kahanA cAhie / bhujagAra bhaMga samyagdRSTiyoMke hI hotA hai| parantu alpatara bhaMga samyagdRSTike bhI hotA hai aura mithyAdRSTike bhI hotA hai| * avasthita vibhaktikA svAmI kauna hai| 6 15. yaha sUtra sugama hai| * pahale utpanna huI samyaktva prakRtise eka samaya adhika sthitivAle mithyAtvake sAtha vidyamAna koI eka jIva yadi tadanantara samayameM samyaktvako prApta huA hai to vaha avasthitivibhaktikA svAmI hai| $ 16. khulAsA isa prakAra hai-jisa mithyAdRSTi jIvake sattAmeM vidyamAna mithyAtvakI sthiti sattAmeM vidyamAna samyaktvakI sthitise eka samaya adhika hai vaha jIva jaba dUsare samayameM samyaktvako grahaNa karatA hai taba usake samyaktvake grahaNa karaneke prathama samayameM hI mithyAtvakI eka samaya adhika sthiti samyaktva aura samyagmithyAtvarUpase saMkrAnta ho jAtI hai, ataH usake samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthitavibhakti hotI hai| kyoMki mithyAdRSTike antima samayameM Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 carimasamayamicchATThissa sammattaNisegehiMto paDhamasamayasammAhaTTissa sammattaNisegA ega NisegeNabbhahiyA, micchattadayasarUveNa tthibukkasaMkameNa gacchamANasammattaNisegassa sammADipaTamasamae gamaNAbhAvAdo / tado NAvaTThidattaM juJjadi ti 1 Na esa doso, kAlaM pekkhidUna sammattassa avaTThidattuvala bhAdo / taM jahA - micchAhaTThicarimasamae jattiyA sammattadi tattiyA caitra sammATThipaDhamasamae vi, adho egasamae galidakkhaNe caiva micchattAdo sammattammi uvari egasamayavaDidaMsaNAdo / Nisegehi avaTTidattaM jadi icchijadi to vi Na doso, kAlamassidRNa sammatta - micchattANaM samANadvidisaMtakameiNa Nisege paDucca egaNikhegeNA hiya micchatta DDi disaMta kammeNa micchAdiTTiNA samma gahide carimapadamasamayamicchAdiTTisamma|diTThIsu khisegANaM sarisatta valaMbhAdo | $ 17. sammAmicchattassa puNa heTThA uvariM ca egaNise gAhiyamicchAiTTiNA sammata gahide vadattaM hodi, sammADipaDhamasamayammi ege Nisege tthirbukasaMkrameNa gade uvari egaNisegassa vddddisnnaado| suttakAro puNa pahANIkaya kAlo / taM kudo Navvade ? sammattAdo samayuttara micchattareNa sammatta e paDivaNNe sammatta sammAmicchattANamakameNa avaTThidabhoparUvaNAdo | - samyatvakA jo sthitisattva thA, samyagdRSTi ke prathama samaya meM prApta huA samyaktvakA sthitisattva usake samAna hai / zaMkA- mithyAdRSTike antima samaya meM jo samyaktvake niSeka haiM unase samyagdRSTike pahale samayameM prApta hue samyaktvake niSeka eka adhika ho jAte haiM, kyoMki mithyAdRSTike mithyAtva ke udayarUpase stivaka saMkramaNake dvArA prApta honevAlA samyaktvakA niSeka samyagdRSTi ke prathama samaya meM mithyAtva ke udayarUpase nahIM prApta hotA hai / arthAt mithyAdRSTike samyaktvakA niSeka stivuka saMkramaNake dvArA mithyAtvarUpa hotA rahatA hai parantu samyaktvake prApta honepara vaha niSeka mithyAtvarUpa nahIM hotA aura isa prakAra prakRtameM eka niSekakI vRddhi ho jAtI hai, ataH samyaktvaprakRtikA avasthita panA nahIM banatA hai ? samAdhAna - yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki kAlakI apekSA samyaktvakA avasthitapanA bana jAtA hai / usakA khulAsA isa prakAra hai mithyAdRSTike antima samaya meM samyaktvakI jitanI sthiti thI utanI hI samyagdRSTi ke prathama samaya meM rahI, kyoMki nIce eka samayake galaneke samaya meM hI mithyAtva se samyaktva meM Upara eka samayakI vRddhi dekhI jAtI hai / G aba yadi niSekakI apekSA avasthitapanA cAhate ho to bhI doSa nahIM hai, kyoMki kAlakI apekSA jisake samyaktva aura mithyAtvakA sthitisatkarma samAna hai aura niSekoMkI apekSA jisake mithyAtvakA sthitisatkarma eka niSeka adhika hai aise kisI eka mithyAdRSTike samyaktva ke grahaNa karane para mithyAdRSTi antima aura samyadRSTi ke prathama samaya meM donoMke niSekoMkI samAnatA pAI jAtI hai / $ 17. samyagmithyAtvakI apekSA to jisake nIce aura Upara eka niMSeka adhika ho aise mithyAdRSTike samyaktva ke grahaNa karane para avasthitapanA prApta hotA hai, kyoMki samyagdRSTi ke prathama samaya meM eka niSekake stivukasaMkramaNake dvArA cale jAnepara Upara eka niSekakI vRddhi dekho jAtI hai / kintu cUrNisUtrakArane to kAlakI pradhAnatA se kathana kiyA hai / zaMkA - yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -- kyoMki unhoMne samyaktva prakRti se eka samaya adhika sthitivAle mithyAtva ke Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] vidivihattI uttarapayaDibhujagArasAmittaM $ 18. kiM ca jadi Nisegehi ceva sammatta sammAmicchattANamavaTThidattamicchijjadi to aMtarakaraNaM kAUNa micchattapaDhamaDidiM gAliya vidiyaTThidIe dharidadaMsaNatiya hidisaMtakammassa uvasamasammAiTThissa vi avaTThidattaM hodi, tattha daMsaNamohaNisegANaM galaNAbhAvAdo | Na ca jaivasahAirieNa ettha avaTThidabhAvo paruvido / tado jANijaha jahA javasahAhariyo etthuddese pahANIkayakAlo tti / juttIe vi eso ceva attho jujjade, kammakhaMdhANaM kammabhAveNAvadvANassa kammaTThidittAdo / Na ca kammakkhaMdhI TThidI; Da- Didi - aNubhAgAdhArassa dvidittavirohAdo / * avattavvavihattio aNadaro / $ 19. kudo 1 aNNadaragaIe aNNadarakasAeNa aNNadaratasapAoggogAhaNAe aNNadaralessAe NistIkayasammatta sammAmicchatteNa micchAdiTTiNA paDhamasammatte gahide avatavvabhAvavalabhAdo / 6 sAtha samyaktva prApta honepara samyaktva aura samyagmithyAtvakA akramase avasthitapanA kahA hai / isase mAlUma hotA hai ki cUrNisUtra meM kAlakI pradhAnatA se kathana kiyA hai / $ 1 . dUsare yadi niSekoMkI apekSA hI samyaktva aura samyagmithyAtvakA avasthitapanA svIkAra kiyA jAya to antarakaraNa karake aura mithyAtvakI prathama sthitiko galAkara dUsarI sthiti meM jisane dazanamohanIyakI tIna prakRtiyoMkA sthitisatkarma prApta kara liyA hai aise prathamopazamasamyagdRSTike bhI samyaktva aura samyagmithyAtvakA avasthitapanA prApta hotA hai, kyoMki vahA~para darzanamohanIyake niSekoMkA galana nahIM hotA hai / parantu yativRSabha AcAryane yahA~para avasthitapanekA kathana nahIM kiyA hai| isase jAnA jAtA hai ki yativRSabha AcAryane isa uddeza meM kAlakI pradhAnatA se kathana kiyA hai / yukti se bhI yahI artha jur3atA hai, kyoMki karmaskandhoMkA karmarUpase rahanA hI karmasthiti kahI jAtI hai / kevala karmaskandha sthitirUpa nahIM ho sakatA kyoMki prakRti, sthiti aura anubhAgake AdhArako kevala sthiti mAnanemeM virodha AtA hai / * avaktavya vibhaktivAlA koI bhI jIva hotA hai / 16. kyoMki jisane samyaktva aura samyagmithyAtvako niHsattva kara diyA hai aise kisI eka mithyAdRSTi jIvake anyatara gati, anyatara kaSAya, trasa paryAyake yogya anyatara avagAhanA aura anyatara lezyA ke rahate hue prathamopazama samyaktva ke prApta karane para samyaktva aura samyagmithyAtvakA avaktavya bhAva dekhA jAta hai / vizeSArtha - samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA svAmI cAroM gatiyoM kA samyagdRSTi jIva ho sakatA hai, kyoMki ukta donoM prakRtiyoMkI utkRSTa sthitivibhakti saMkramaNase hI prApta hotI hai aura inameM mithyAtvakA saMkramaNa samyagdRSTike hI hotA hai / tathA cAroM gatiyoM ke mithyAdRSTi jIvake ukta donoM prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhakti hI hotI hai. kyoMki mithyAdRSTi ke adhaHsthitigalanA aura sthitighAtake dvArA uttarottara inakI sthitimeM nyUnatA dekhI jAtI hai / kintu jisa samyagdRSTine inakI bhujagAra yA avasthita sthitivibhakti nahIM kI usa samyagdRSTi ke prathama samayameM aura ina donoM prakRtiyoMkI sattAvAle anya samyagdRSTiyoMke dvitIyAdi samayoM meM inakI alpatara sthitivibhakti bana jAtI hai tathA jina mithyAdRSTiyoM ke samyaktvako grahaNa karane ke pahale samaya meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthitise mithyAtvakI sthiti eka samaya adhika hai unake dvitIya samaya meM samyaktvake grahaNa karanepara samyaktva aura samyagmithyAtva kI ava Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 8 evaM sesANaM kammANaM NedavvaM / 20. edeNa suttassa desAmAsiyattaM jaivasahAirieNa jaannaavidN| teNedeNa sUci. datthaparUvaNaTThametthuJcAraNANugamaM kassAmo / 21. sAmittANugameNa duviho Nidda so-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchatta. cArasaka0-NavaNoka0 bhujagAra-avadvidavihattI kassa hodi ? aNNadarassa micchAidvissa / sthita sthitivibhakti hotI hai , kyoMki aise jIvake yadyapi samyaktva 'aura samyagmithyAtvakA eka adhaHniSeka stivukasaMkramaNake dvArA mithyAtvameM saMkramita ho jAtA hai to bhI samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthitise mithyAtvakI sthiti eka samaya adhika hai, ataH samyagdarzanake grahaNa karaneke pahale samayameM mithyAtva dravyake samyaktva aura samyagmithyAtvameM saMkramita honese samyaktva aura samyagmithyAtvakI Upara eka samaya sthiti bar3a jAtI hai, ataH jisa samaya samyagdarzana ko yaha jIva grahaNa karatA hai usa samaya samyaktva aura samyagmithyAtvakI utanI hI sthiti prApta hotI hai jitanI samyaktva grahaNa karaneke pUrva samayameM thI aura isa prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthita sthitivibhakti bana jAtI hai| yahA~ isa viSayameM yaha zaMkA uThAI gaI hai ki isa prakAra pahale aura dUsare samayameM samyaktvakI sthiti samAna bhale hI prApta ho jAo para niSekoMmeM samAnatA nahIM ho sakatI, kintu mithyAtvake antima samayameM samyaktvake jitane niSeka the samyaktva grahaNa karaneke samaya unameM eka niSeka bar3ha jAtA hai, kyoMki mithyAtvake antima samayameM samyaktvakA eka niSeka stivukasaMkramaNake dvArA mithyAtvameM saMkramita ho gayA aura isa prakAra mithyAtva guNasthAnameM hI samyaktvakA eka niSeka kama ho gayA / para dUsare samayameM samyaktvake grahaNa karane para samyaktvakA adhaHstana niSeka mithyAtvameM nahIM saMkramita hotA kintu eka samaya sthiti adhika mithyAtvake dravyake samyaktvameM saMkramita honese samyaktvakA eka niSeka bar3ha jAtA hai, ataH ukta prakArase samyaktvakI avasthita vibhakti nahIM bana sktii| isa zaMkAkA vIrasenasvAmIne jo samAdhAna kiyA hai usakA sAra yaha hai ki isa prakAra yadyapi niSekameM vRddhi ho jAtI hai para sthitimeM vRddhi nahIM hotI, kyoMki mithyAdRSTike antima samayameM samyaktvakI jitanI sthiti thI samyaktvake grahaNa karane para usakI utanI hI sthiti prApta ho gaI, kyoMki mithyAtvake antima samayameM isakI sthitimeM yadyapi eka samaya kama ho gayA to bhI samyaktvako grahaNa karane para Upara eka samaya sthiti meM vRddhi bhI ho gaI. ataH sthiti samAna rahI AI / aura sthiti kAlapradhAna hotI hai niSeka pradhAna nahIM / hA~ yadi niSekoMkI apekSA samyaktvakI sthitimeM avasthitapanA lAnA ho to aise mithyAdRSTi jIvako lo jisake mithyAtva aura samyaktvakI sthiti samAna ho kintu samyaktvake niSekase mithyA tvakA eka niSeka adhika ho / aba yaha jIva jaba samyaktvako grahaNa karatA hai to isake mithyAtva ke antima samayameM samyaktvake jitane niSeka rahate haiM utane hI samyaktvako grahaNa karaneke pahale samayameM bhI dekhe jAte haiM ataH yahA~ niSekoMkI apekSA avasthita vibhaktipanA bana jAtA hai| tathA samyagmithyAtvake niSekoMkI apekSA avasthitavibhaktipanAkA kathana karate samaya samyagmithyAtvake niSekoMse mithyAtvake do niSeka adhika lene cAhiye / zeSa kathana sugama hai| * isI prakAra zeSa karmoM kA jAnanA caahie| $ 20. isa kathanase yativRSabhaAcAryane sUtrakA dezAmarSakapanA jatA diyA, isalie isake dvArA sUcita honevAle arthakA jJAna karAneke liye yahA~ para uccAraNA kA anugama karate haiM 21. svAmitvAnugamakI apekSA nirdeza do prakAra kA hai-oghanirdeza aura Adezanirdeza / unameMse oghakI apekSA mithyAtva bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita vibhakti Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 gA022 . dvidivihattIe uurapayaDibhujagArasAmitta 'appadaravihattI kassa ? aNNadarassa sammoihissa micchAiTisa vA / aNaMtANu0 caukkassa tiNhaM padANamevaM ceva vattavvaM / avatta0 kassa ? aNNa0 paDhamasamayamicchAihissa sAsaNasammAidvissa vA / sammatta-sammAmicchattANaM bhujagAravihattI kassa ? sammatta-sammAmicchattANaM tappAoggajahaNNahidisaMtakammiraNa micchattasta tappAoggukassahidisaMtakammieNa micchAdiTTiNA sammatte gahide tassa paDhamasamayasammAdihissa; sammatta-sammAmicchattANamuvari micchattadvidIe tattha sandhisse udayAvaliyavajAe sNkNtidsnnaado| uvarimasuNNammi kadhaM saMkamo ? Na, tattha vi micchattasaMkatIe virohaabhaavaado| appadara0 kassa ? aNNada0 sammAiTissa micchAiTThissa vA / avadvidaM kassa ? aNNada0 jo samauttaramicchattadvidisaMtakammio sammattaM paDivaNNo tassa / avattavvaM kassa ? aNNadassa jo asaMtakammio sammattaM paDivaNNo tassa / evaM savvaNeraiya-tirikkha-paMciMdiya. tirikkha-paMciMtiri0paja0-paMciMtiri0joNiNi-maNusatiya-deva-mavaNAdi jAva sahassAra0-paMciMdiya-paMciM0paja0-tasa-tasapaja0-paMcamaNa0-paMcavaci0-kAyajogi0 orAli.. veuvi0-tiNNiveda-cattArika0-asaMjada-cakkhu0-pracakkhu0-paMcale0-bhavasi0-saNNiAhAri tti / kisake hotI hai ? kisI bhI mithyAdRSTi jIvake hotI hai| alpataravibhakti kisake hotI hai ? kisI samyagdRSTi yA mithyAdRSTi jIvake hotI hai / anantAnubandhIcatuSkake ukta tIna padoMkA kathana isI prakAra karanA cAhiye / avaktavyavibhakti kisake hotI hai ? kisI eka mithyAdRSTi yA sAsAdanasamyagdRSTike prathama samayameM hotI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagArasthitivibhakti kisake hotI hai ? samyaktva aura samyammithyAtvake tatprAyogya jaghanya sthitisatkarmavAle aura mithyAtvake tatprAyogya utkRSTasthitisatkarmavAle mithyAdRSTi jIvake dvArA samyaktvake grahaNa karane para usake prathama samayameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagArasthitivibhakti hotI hai. kyoMki vahA~ para samyaktva aura samyagmithyAtvameM mithyAtvakI udayAvalise rahita zeSa samasta sthitikA saMkramaNa dekhA jAtA hai| zaMkA-samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya sthiti se Upara zUnyameM mithyAtvakA saMkramaNa kaise hotA hai ? samAdhAna--nahIM, kyoMki vahA~ bhI mithyAtvake saMkramaNa honemeM koI virodha nahIM hai| alpatara sthitivibhakti kisake hotI hai ? kisI eka samyagdRSTi yA mithyAdRSTi jIvake hotI hai| avasthitasthitivibhakti kisake hotI hai ? jo mithyAtvake eka samaya adhika sthiti satkarmake sAtha samyaktvako prApta huA hai aise kisI eka jIvake hotI hai| avaktavyasthitivibhakti kisakehotI hai1 samyaktva aura samyagmithyAtvarUpa satkarmase rahita jo koI eka jIva samyaktvako prApta huA hai usake avaktavyasthitivibhakti hotI hai| isI prakAra saba nArakI, sAmAnya tiryaMca, paMcendriya tiyeca, paMcedriya tiyaca paryApta, paMcendri tiyeca yonimatI, sAmAnya manuSya, manuSya paryApta, manuSyinI, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake deva, paMcendriya, paMceMdriya paryApta, trasa, trasa paryApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, kAyayogI, audArikakAyayogI, vaikriyikakAyayogI, tInoM vedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, asaMyata, cakSudarzanavAle, acakSudarzanavAle, kRSNAdi pA~ca lezyAvAle, bhavya, saMjJI aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 1tA0pratau bhavahidabihattI iti paatthH| 2 bhA0prAtau-saMtakammeNa iti paatthH| Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 $ 22. paMciM0tiri0apaja0 chabbIsaM payaDINaM bhuja0-appa0 avaDhi0 sammattasammAmicchattANamappadaraM0 kassa ? aNNada0 / evaM maNusaapaja0-sambaeiMdiya-savvavigaliMdiya-paMci apaJja0-paMcakAya-tasaapaja-madi0-suda-vihaMga-micchAdi0 asaNNi tti| 623. oNadadi jAva uvarimagevajo tti micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 appadara0 kasta0 1 aNNada0 sammAdihissa micchAidvissa bA / aNaMtANu0cauka. appdr0-avttyaannmoghN| sammatta-sammAmi0 bhuj-app-avttvyaannmoghN| edaM cirANuccAraNamassidaNa bhaNidaM / edIe uccAraNAe puNa sammatta-sammAmicchattANamoghamidi bhaNidaM / teNa avaDhideNa vi hodavvaM, aNNahA oghattANuvavattIdo / Na ca eso lihatANaM doso; samuktitaNAe vi sammatta-sammAmicchattANamoghamidi pruuvidttaado| kathamettha puNa avadvidabhAvo vizeSArtha- yahA~ para uccAraNacAryane anantAnubandhIkI avaktavyasthitivibhakti mithyAdRSTike samAna sAsAdanasamyagdRSTi ke bhI batalAI hai so isakA kAraNa yaha hai ki jisane anaMtAnu bandhIkI visaMyojanA kI hai aisA upazamasamyagdRSTi jIva bhI sAsAdana guNatthAnako prApta hotA hai yaha bAta kasAyapAhuDakAra aura yativRSabha AcAryako iSTa hai, ataH sAsAdana guNasthAnameM anantAnubandhIkA avaktavya pada bana jAtA hai| bAta yaha hai ki saMkramita dravyakA eka Avalitaka apakarSaNa aura udIraNA Adi kAma nahIM hote yaha eka mata hai aura dUsarA mata yaha hai ki anantAnubandhIrUpase saMkramita dravyakA sAsAdanameM usI samaya apakarSaNa aura udIraNA sambhava haiN| guNadhara AcArya aura yativRSabha AcArya isI dUsare matako mAnate haiN| tadanusAra jisane anantAnubandhIkI visaMyojanA kI hai aisA koI upazamasamyagdRSTi jIva sAsAdanameM AtA hai to usake usI samaya pratyAkhyAnAvaraNa Adi dravyakA anantAnubandhIrUpase saMkramita ho jAtA hai| aura saMkramita drabyakI udIraNA bhI ho jAtI hai, ataH sAsAdana guNasthAnameM anantAnubandhIkA avaktavya pada bana jAtA hai| yaha kathana naigama nayakI mukhyatAse hai| zeSa kathana sugama hai| 22. paMcendriya tiryaMca aparyAptakoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI bhujagAra, alpatara aura avasthita vibhaktiyA~ hotI haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpataravibhakti kisake hotI hai ? kisI bhI jIvake hotI hai| isI prakAra manuSya aparyApta, saba ekendriya, saba vikalendriya, paMcedriya aparyApta pA~coM sthAvarakAya, trasa aparyApta, matyajJAnI, zrutAjJAnI, vibhaMgajJAnI, mithyAdRSTi aura asaMjJI jIvoMke jAnanA caahie| 623. Anatakalpase lekara uparima aveyaka takake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara sthitivibhakti kisake hotI hai ? kisI bhI samyagdRSTi aura mithyAdRSTi jIvake hotI hai / anantAnubandhIcatuSkakI alpatara aura avaktavya sthitivibhakti oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra,alpatara aura avaktavya vibhakti oghake samAna hai| yaha kathana purAnI uccAraNAkA Azraya lekara kiyA hai| prakRti ucAraNAmeM to samyaktva aura samyagmithyAtvakA kathana oghake samAna hai aisA kahA hai, isalie samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthitavibhakti bhI honI cAhiye, anyathA samyaktva aura sammagmithyAtvake oghapanA nahIM bana sakatA hai / yadi kahA jAya ki yaha likhanevAloMkA doSa hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki samukIrtanAmeM bhI samyaktva aura samyagmithyAtvakA kathana oghake samAna hai aisA kahA hai| zaMkA-to phira samyaktva aura samyagmithyAtvameM avasthitivibhaktipanA kaise prApta hotA hai Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 gA0 22] hidivihattIe uttarapayaDibhujagArasAmittaM labbhade 1 micchAiTTiNA sammatta-sammAmicchattANi uvvellaMteNa micchattadvidisaMtAdo heTThA kadasammatta-sammAmicchattahidisaMtakammeNa sammattAhieheNa micchAiTicarimavidikhaMDayaM phAledaNa sammattahidisaMtAdo kayasamauttaramicchattahidisaMtakammieNa vedagasammatte gahide sammatta-sammAmicchattANamavahidavihatto hodi, phaannokykaalttaado| NisegANaM pahANatte saMte vedagasammattaM paDivajamANesu samaDhidisaMtakammiesu savvesu avaTThidavihattI hodi sammattassa / sammAmicchattassa puNa Na hodi / teNa doNhaM pi puvuddiTTapadese ceva avaDidabhAvo vattavyo / Na ca vedagasammattAhimuhamicchAiTimmi hidikhaMDayaghAdoNasthi ceve tti paJcavaTThANa juttaM, vedayasammattaM paDivajamANammi vi kahiM pi visohiyavaseNa aNiyameNa dvidikaMDayasiddhoe baahaannuvlNbhaado| kudo evaM Navade ? edamhAdo ceva uccAraNAdo / doNhamuccAraNANaM kadhaM Na viroho ? Na, viroho NAma eynnyviso| do vi uccAraNAo puNa bhiNNaNayaNibaMdhaNAo, tamhA Na viroho ti / evaM sukkalessAe vattavvaM / samAdhAna-samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA karanevAle jisane mithyAtvake sthitasattvase samyaktva aura samyagmithyAtvake sthitisattvako kama kara diyA hai, jo samyagdarzanake sammukha hai aura jisane mithyAtvake antima sthitikANDakakA ghAta karake mithyAtvake sthitisattvako samyaktvake sthitisattvase eka samaya adhika kiyA hai, aise mithyAdRSTi jIvake vedakasamyaktvako grahaNa karanepara samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthita sthitivibhakti hotI hai, kyoMki yahA~para kAlakI pradhAnatA hai| niSekoMkI pradhAnatA honepara vedakasamyaktvako prApta honevAle samAna sthitisatkarmavAle sabhI jIvoM meM samyaktvakI avasthita sthitivibhakti hotI hai| parantu samyagmi yAtvakI nahIM hotI, ataH ina donoMkI abasthitavibhaktikA kathana pUrvokta sthAnameM hI karanA caahiye| yadi kahA jAya ki vedakasamyaktvake abhimukha hue mithyAdRSTi jIvameM sthitikANDakaghAta hotA hI nahIM so aisA nizcaya karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki vedakasamyaktvako prApta honevAle kisI bhI jIva meM vizuddhike anusAra aniyamase sthitikANDakaghAtakI siddhi honemeM koI bAdhA nahIM pAI jAtI hai| zaMkA-yaha bAta kisa pramANase jAnI jAtI hai ? samAdhAna-isI uccAraNAse jAnI jAtI hai| zaMkA-donoM uccAraNAoMmeM paraspara virodha kaise nahIM mAnA jAya ? samAdhAna-nahIM,kyoMki,virodha eka nayako viSaya karatA hai / parantu donoM uccAraNAe~ bhinna bhinna nayake nimittase pravRtta haiM, ataH koI virodha nahIM hai| tAtparya yaha hai ki jaba eka hI dRSTise viruddha do bAteM kahI jAtI hai taba virodha AtA hai| kintu ina donoM uccAraNAoMkA kathana bhinnabhinna dRSTise kiyA gayA hai. ataH koI virodha nahIM aataa| isI prakAra zuklalezyAmeM kahanA caahiye| vizeSArtha-AnatAdikameM samyaktva aura samyagmithyAtvake avasthitake binA tIna pada hote haiM aura avasthita sahata cAra pada hote haiN| isa prakAra yahA~ vIrasena svAmIne do matoMkA ullekha kiyA hai| pahalA mata prAcIna uccAraNAkA hai aura dUsarA mata usa uccAraNAkA hai jisakA vIrasena svAmIne sarvatra upayoga kiyA hai| yahA~ para vIrasena svAmIne pahale matake samarthana yA niSedhameM to kucha bhI nahIM likhA hai| hA~ dUsare matakA unhoMne avazya samarthana kiyA hai| pahale to unhoMne yaha batalAyA hai ki yaha lekhakoMkI bhUla nahIM hai| yadi lekhakoMkI bhUla hotI to eka jagaha Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 24. aMNuhissAdi jAva samvasiddhi ti sabapayaDINamappadaraM kassa 1 aNada0 / evamAhAra0-AhAramissa0 avagada0 akasA0 AbhiNi suda0- ohi0-maNapaja0 saMjada0. samAiya-chedo0-parihAra0-suhama0-jahAkkhAda0-saMjadAsaMjada0-ohidaMsa0-sammAdi0khAya0-vedaya0-uvasama0-sAsaNa-sammAmicchAdihi ti / orAliyamissa0 chabbIsapayaDi tiNhaM padANamoghaM / sammatta-sammAmi0 appada0 oghaM / evaM veuvviyamissa.kammaiya0-aNAhArae ti : abhava0 chabbIsapayaDINaM tiNhaM pdaannmeiNdiybhNgo| evaM sAmitvANugamo smtto| * etto egajIveNa kaalo| 25. sugamamedaM suttaM / * micchattassa bhujagArakammasiyo kevaciraM kAlAdo hodi ? 26. evaM pi sugamaM / * jahaeNeNa egsmo| hotI kintu jaba samutkIrtanAmeM bhI AnatAdimeM samyaktva aura samyagmithyAtvake pada oSake samAna batalAye haiM taba ise lekhakoMkI bhUla nahIM kaha sakate / taba prazna huA ki to yahA~ avasthita pada kaise banatA hai ? isapara vIrasenasvAmIne yaha samAdhAna kiyA hai ki jisane AnatAdikameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanAdvArA mithyAtvase kama sthiti kara lI hai vaha jaba samyaktvake sammukha hotA hai taba mithyAtvake antima sthitikhaNDake patana dvArA yadi samyaktvakI sthitise mithyAtvakI sthiti eka samaya adhika karake vedakasamyaktvako prApta karatA hai to samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthitavibhakti bana jAtI hai| yaha kAlakI pradhAnatAse kathana kiyA hai| para jaba niSekoMkI pradhAnatAse vicAra karate haiM taba sanAna sthitivAloMke samyaktvakI avasthitavibhakti prAta hotI hai| kintu isa prakAra samyagmithyAtvakI avasthitavibhakti nahIM bntii| 24. anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatarasthitivibhakti kisake hotI hai ? kisI bhI jIvake hotI hai| isI prakAra AhArakakAyayogI AhArakamizrakAya. yogI, apagatavedavAle, akaSAyI, abhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHpayayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanavAle, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMke jAnanA caahiye| - audArikamizrakAyayogI jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA tIna padoMkA bhaMga oghake samAna hai| tathA samyaktva aura samyammithyAtvakI alpatara sthitivibhakti oghake samAna hai| isI prakAra vaikriyikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogo aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahiye| abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA tIna padoMkA bhaMga ekendriyoMke samAna hai| isa prakAra svAmitvAnugama samApta huaa| *Age eka jIvakI apekSA kAlAnugamakA adhikAra hai| 6 25. yaha sUtra sugama hai| * mithyAtvake bhujagArasthitisatkarmavAle jIvakA kitanA kAla hai ? $ 26. yaha sUtra bhI sugama hai| . * jaghanya kAla eka samaya hai| Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ga0 22] hidivihattIe uttarapayaDibhujagArasAmittaM 627. kudo 1 micchattadvidIe upari egasamayaM vaDDidNa pabaddha micchattahidibhuja. gArassa egasamayakAluvalaMbhAdo / * ukkasseNa cattAri samayA 4 / 28. taM jahA--addhAkkhapaNa hidibaMdhe vaDDide bhujagArassa ego samayo / saMki. lesakkhaeNa vaDDiNa baddhe vidiyo samayo / eI diyassa viggahaM kAdaNa paMciMdiesuppaNNapaDhamasamae asaNNidvidi baMdhamANassa tadio smbho| sarIraM ghettaNa cautthasamae saNNihidi baMdhamANassa cauttho bhujgaarsmo| 26. kA addhA NAma ? hidibNdhkaalo| kiM tassa pamANaM / jaha0 egasamao, ukta 0 aMtomuhattaM / edisse addhAe khao viNAso addhAkkho NAma / egahidibaMdhakAlo savvesi jIvANaM samANazariNAmo kiNNa hodi ? Na, aMtaraMgakAraNamedeNa sarisattANuva. vttiido| egajIvassa satrakAlamegapamANaddhAe dvidivaMdho kiNNa hodi ?Na, aMtaraMgakAraNesu davvAdisaMbaMdheNa pariyattamANasta egammi cava aMtaraMgakAraNe svykaalmvhaannaamaavaado| 30. ko saMkileso NAma ? koha-mANa mAyA-lohapariNAmaviseso / te kiM savAsiM 6 27. kyoMki mithyAtvakI sthitike Upara eka samaya bar3hAkara bandha karanepara mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA eka samaya kAla pAyA jAtA hai / * utkRSTa kAla cAra samaya hai 4 / 628. usakA khulAsA isa prakAra hai- addhAkSayase sthitibandhake bar3hAnepara bhujagArakA pahalA samaya hotA hai / saMkla zakSayase sthitiko bar3hAkara bandha karane para dUsarA bhujagAra samaya hotA hai| ekendriya paryAyase vigraha karake paMcendriyameM utpanna honeke prathama samayameM asaMjJIkI sthitikA bandha karanevAle jIvake tIsarA bhujagArasamaya hotA hai / zarIra grahaNa karake cauthe samayameM saMjJIkI sthitikA bandha karanevAle jIvake cauthA bhujagAra samaya hotA hai| $26. zaMkA-adA kise kahate haiM ? samAdhAna-sthitibandhake kAlako addhA kahate haiN| zaMkA-usakA pramANa kyA hai ? samAdhAna-jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhurta hai| isa addhAke kSaya arthAt vinAzakA nAma addhAkSaya hai| zaMkA-saba jIvoMke eka sthitibandhakA kAla samAna pariNAmavAlA yoM nahIM hotA hai ? samAdhAna- nahIM, kyoMki antaraMga kAraNameM bheda honese usameM samAnatA nahIM bana sakatI hai| zaMkA-eka jIva ke sarvadA sthitibandha eka samAna kAlavAlA kyoM nahIM hotA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki yaha jIva antaraMga kAraNoMmeM dravyAdikake sambandhase parivartana karatA rahatA hai, ataH usakA eka hI antaraMga kAraNameM sarvadA avasthAna nahIM pAyA jAtA hai| 6 30. zaMkA-saMklaza kise kahate haiM ? samAdhAna .. krodha, mAna, mAyA, aura lobharUpa pariNAmavizeSako saMlaza kahate haiN| . Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 hidINaM baMdhassa savve vi pAoggA ? Na, parimidANaM dvidINaM baMdhassa parimidasaMkilesANaM veva kAraNattAdo / taM jahA-savvajahaNNabaMdho dhuvahidI NAma / tisse hidIe baMdhapAoggANi asaMkhejjalogamettahidibaMdhajjhavasANahANANi chavaDDIe asaMkhe0logamecachaTThANehi saha avadvidANi / samayuttaradhuvadvidIe vi ettiyANi ceva / pari dhuvaTThidipariNAmehito palido0 prasaMkhe0bhAgapaDimAgeNa visesAhiyANi / evaM visesAhiyakameNa dvidANi jAva sarisAgarovamakoDAkoDIe carimasamao tti / puNo dhuvadvidIe asaMkhejjalogajjhavasoNANi palido0 asaMkhe0bhAgamettakhaMDANi kAyavyANi / tANi ca aNNoNNaM visesAhiyANi / evaM savvaDhidianjhavasANANi khaMDedavvANi / saMpahi dhuvahidIe paDhamakhaMDadvidaasaMkhe0logaDidibaMdhajjhavasANaTThANehi dhuvadvidI ceva bajjhadi Na uvrimdvidiio| kudo ? tabbaMdhasattIe tesimbhaavaado| NiruddhahidIe puNa heDimadvidIo Na bajhaMti; savvajahaNNahidibaMdhAdo heTThA bNdhhidiinnmbhaavaado| puNo tatthataNavidiyakhaMDapariNAmehi dhuvahidi samauttaradhuTTidiM ca baMdhadi Na uvrimttttidiipo| puNo tadiyakhaMDapariNAmehi dhuvahidi samauttaraghuvahidi dusamauttaraghuvahidi ca baMdhadi / evaM tisamaya cadusamaya-paMcasamayuttarAdikameNa dhuvahidi baMdhAviya NedavvaM jAva carimapariNAmakhaMDaM ti / puNo carimakhaMDapariNAmehi dhuvaDhidippaDi samayuttarAdikameNa pariNAmakhaMDamettadvidIo vajjhaMti, Na zaMkA-ve saba saMkleza pariNAma kyA saba sthitiyoMke bandhake yogya hote haiM ? samAdhAna -nahIM, kyoMki parimita sthitiyoMke bandhake parimita saMkleza pariNAma hI kAraNa hote haiN| usakA khulAsA isa prakAra hai-sabase jaghanya bandhakA nAma dhruvasthiti hai| usa sthitike bandhake yogya asaMkhyAta lokapramANa sthitibandhAdhyavasAnasthAna hote haiN| jo SaTasthAnapatita vRddhikI apekSA asaMkhyAta lokapramANa chahasthAnoMke sAtha avasthita haiM / eka samaya adhika dhruvasthitibandhake yogya bhI itane hI sthitibandhAdhyavasAnasthAna hote haiM / kintu itanI vizeSatA hai ki ve pariNAma dhruvasthitike pariNAmoMmeM palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgakA bhAga dene para jitanA labdha Ave utane dhruvasthitike pariNAmoMse adhika hote haiN| isa prakAra sattara kor3Akor3I sAgara-pramANa sthitike antima samaya taka ve pariNAma uttarottara vizeSAdhika kramase sthita haiN| punaH dhravasthitike asaMkhyAta lokapramANa pariNAmoMke palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa khaNDa karane cAhiye / jo paraspara vizeSAdhika hai| isI prakAra saba sthitiyoM ke pariNAmasthAnoMke khaNDa karane cAhiye / inameM dhravasthitike pahale khaNDameM sthita asaMkhyAta lokapramANa sthitibandhAdhyavasAnasthAnoMse dhruvasthitikA hI bandha hotA hai agalI sthitiyoMkA nahIM, kyoMki una parimANoMmeM AgekI sthitiyoMke bandhakI zakti nahIM pAI jAtI hai tathA una pariNAmoMke dvArA dhruvasthitise nIcekI sthitiyoMkA bandha nahIM hotA hai, kyoMki sabase jaghanya sthitibandhake nIce bandhasthitiyA~ nahIM pAI jAtI haiN| punaH dhruvasthitisambandhI dUsare khaNDake pariNAmoMse dhruvasthiti aura eka samaya adhika dhruvasthitikA bandha hotA hai, kintu isase AgekI sthitiyoMkA bandha nahIM hotaa| punaH tIsare khaNDake pariNAmoMse dhruvasthiti, eka samaya adhika dhruva sthiti aura do samaya adhika dhruvasthitikA bandha hotA hai| isa prakAra tIna samaya, cAra samaya aura pA~ca samaya Adi adhikake kramase dhruvasthitikA bandha karAte hue antima pariNAmakhaMDa taka le jAnA cAhiye / punaH antima khaNDake pariNAmoMse dhruvasthitise lekara eka samaya adhika Adike kramase pariNAmoMke jitane khaMDa hoM utanI sthitiyoMkA bandha hotA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArasAmittaM uvrimaao| samayuttaradhuvadvidIra paDhamakhaMDapariNAmehi saMkhAe dhuvadvidividiyakhaMDa. samANehi dhuvahidI samayuttaradhuvaTTidI vA bajjhai, Na uvrimaao| vidiyakhaMDapariNAmehi dhuvaTiditadiyakhaMDasamANehi dhuvahidI samayuttaradhuva dvidI dusamayuttaradhuvahidI ca bajjhai, Na uvrimaao| evaM davvaM jAva ducarimakhaMDaM ti| puNo carimakhaMDajhavasANahANahi samayAhiyadhuvaTidippa huDi pariNAmakhaMDabhAgahAramettadvidIo uvarimAo baMdhati Na dhuvahidI, dhuvaTidipariNAmehi carimakhaMDapariNAmANaM sristtaamaavaado| evaM jANidaNa NedavvaM jAva aNukkassukkassaTThidi tti / 31. ukassahidIe paDhamakhaMDapariNAmehi ukkassaTidippaDuDi heTThA pariNAmakhaMDabhAgahAramattadvidIo bajhaMti / vidiyakhaMDapariNAmehi rUvRNapariNAmakhaMDasalAgametadvidIo heTThimAo bajhaMti / tadiyakhaMDapariNAmehi durUvaNapariNAmakhaMDasalAgAmettahidIo heDimAo bajhaMti / evaM gaMtUNukassahidIe carimakhaMDapariNAmehi ukkassadvidI ekkA ceva bajjhai / kudo, takkhaMDapariNAmANaM heTThimakhaMDehi aNukaTTIe amaavaado| jeNegadvidipariNAmA uvari palidovamassa asaMkhe0mAgamettANaM ceva dvidINaM baMdhakAraNaM hoti, teNa addhAkkhaeNa suTTa mahaMto vi dvidivaMdhabhujagAro palidovamassa asaMkhejjadibhAgo ceve tti ghettvyo| 632. saMpahi edesiM vidibaMdhajjhavasANaSaTThANANaM pariNAmakAlo jahaNNeNa egasamayahai, inase aura UparakI sthitiyoMkA nahIM / eka samaya adhika dhruvasthitike pahale khaMDake parimANoMse, jo ki saMkhyAmeM dhruvasthitike dUsare khaMDake samAna hai, dhruvasthitikA yA eka samaya adhika dhruvasthitikA bandha hotA hai UparakI sthitiyoMkA nhiiN| dhruvasthitike tIsare khaNDake samAna dUsare khaNDake pariNAmoMse dhravasthitikA,eka samaya adhika dhruvasthitikA aura do samaya adhika dhruvasthitikA bandha hotA hai, UparakI sthitiyoMkA nahIM / isI prakAra dvicaramakhaNDataka le jAnA caahiye| punaH antima khaNDake adhyavasAnasthAnoMse eka samaya adhika dhruvasthitise lekara pariNAmoMke khaNDa karaneke liye jo bhAgahAra kahA hai tatpramANa UparakI sthitiyoMkA bandha hotA hai dhruvasthitikA nahIM kyoMki dhravasthitike pariNAmoMke sAtha antima khaNDake pariNAmoMkI samAnatA nahIM hai| isI prakAra jAnakara anutkRSTa-utkRSTa sthitike prApta hone taka le jAnA caahiye| arthAt jina pariNAmoMse jina sthiti khaNDoMkA bandha ho usakA vicAra kara kathana karanA caahie| 631. utkRSTa sthitike prathama khaNDake pariNAmoMse utkRSTa sthitise lekarApariNAmakhaNDhoMkebhAgahAra pramANa nIcekI sthitiyA~ baMdhatI haiN| dUsare khaNDa ke pariNAmoMse eka kama pariNAmakhaNDoMkI zalAkApramANa nocekI sthitiyA~ baMdhatI haiN| tIsare khaNDake pariNAmoMse do kama pariNAmakhaNDoMkI zalAkApramANa nIcekI sthitiyA~ baMdhatI haiM isa prakAra jAkara utkRSTa sthitike antima khaNDake pariNAmoMse eka utkRSTa sthiti hI baMdhatI hai, kyoMki antima khaNDake pariNAmoMkI nIceke khaNDoMke sAtha anukRSTi nahIM pAI jAtI hai| cUki eka sthitike pariNAma Upara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitike hI bandhake kAraNa hote haiM, ataH addhAkSayake dvArA khUba bar3hAkara bhI yadi bhujagAra sthitibandha ho to vaha palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa ho bar3A hogA aisA yahA~ grahaNa karanA caahiye| 632. ina sthitibandhAdhyavasAnasthAnoMkA jaghanya pariNAmakAla eka samaya aura utkRSTa 1 mA0pratau sANANaM hANANaM iti pAThaH / maarnamurn Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 metto, ukasseNa aTThasamayameto / kudo ? egapariNAmappaNAdo / egadvidIe sambaDhidivaMdhajjhavasANaTThANesu avaThThANakAlo puNa jahaNNeNa egasamayametto, ukka0 aMtomuhuttaM / puNo visamaya-tisamayAdipAoggehi dvidibaMdhajjhaksANaTThANehi Niruddhagahidi baMdhamANeNa tadvidi. baMdhakAle samatte saMkilesakkhayAbhAvAdo tisse dvidibaMdhajjhavasANahANehi samayuttarAdikameNa palido0 asaMkhe0bhAgamettahidiviyappesu uvari caDidNa baddhesu addhAkkhaeNa ego bhujagArasamao laddho hodi / puNo carimasamae egahidibaMdhapAoggadvidibaMdhajjhavasANahANesu avaTThANakAlo samatto / tassa samattIe saMkilesakkhao NAma / 33. evaMtriheNa saMkilosakkhaeNa uvari samayuttara-dusamayuttarAdikameNa jAva saMkhejasAgarovamamettahidINaM dvidibaMdhajjhavasANaTThANANi samayAviroheNa pariNAmiya' baMdhamANassa saMkilesakkhaeNa bhujagArassa vidiyo smyo| tadira samae kAlaM kAdRNa viggahagadIe paMcidiesuppaNNapaDhamasamae asaNNihidi baMdhamANassa eiMdiyassa tadiyo bhujagArasamayo / cautthasamae sarIraM ghettaNa aMtokoDAkoDidvidi baMdhamANassa cauttho bhujagArasamao / evaM micchattabhujagArassa cattAri ceva samayA / jattha jattha bhujagAro vuccadi tattha tattha ettha parUvidaattho prveyvyo| 23 appadarakammasino kevaciraM kAlAdo hodi ? 34. sugmmedN| ATha samaya pramANa hai, kyoMki yahA~ eka pariNAmakI mukhyatA hai| parantu saba sthitibandhAdhyavasAnasthAnoMmeM eka sthitikA avasthAnakAla jaghanyase eka samaya aura utkRSTarUpase antamuhUrta hotA hai / punaH do samaya aura tIna samaya Adike yogya sthitibandhAdhyavasAnasthAnoMke dvArA vivakSita eka sthitiko bAMdhanevAle jIvake yadyapi usa sthitibandhakA kAla samApta ho jAtA hai to bhI saMklezakA kSaya na honese usa sthitike sthitibandhAdhyavasAnasthAnoMke dvArA eka samaya adhika Adike kramase palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitivikalpoMke Upara jAkara bandha honepara addhAkSayase eka bhujagArasamaya prApta hotA hai| punaH antima samayameM eka sthitibandhake yogya sthitibandhAdhyavasAnasthAnoMmeM rahanekA kAla samApta hotA hai| usakI samAptiko saMklezakSaya kahate haiN| 633. isa prakArake saMklezakSayake dvArA Upara eka samaya adhika aura do samaya adhika Adike kramase saMkhyAta hajAra sAgarapramANa sthitiyoMke sthitibandhAdhyavasAnasthAnoMko yathAvidhi paraNamAkara bandha karanevAle jIvake saMklezakSayase bhujagArakA dUsarAsamaya hotA hai| tIsare samayameM jo ekendriya marakara vigrahagatise paMcendriyoM meM utpanna huA hai vaha vahA~ utpanna honeke pahale samayameM asaMjJIkI sthitikA bandha karatA hai taba isake tIsarA bhujagAra samaya hotA hai| tathA coye samayameM zarIrako grahaNa karake antaHkor3Akor3IpramANa sthitikA bandha karanevAle usa jIvake cauthA bhujagAra samaya hotA hai : isa prakAra mithyAtvasambandhI bhujagArake cAra hI samaya hote haiN| Age jahA~ jahA~ bhujagArakA kathana kiyA jAya vahA~ vahA~ yahA~ para kahe gaye arthakI prarUpaNA karanI cAhiye / mithyAtvake alpatarasthitisatkarmavAle jIvakA kitanA kAla hai ? 6 34. yaha sUtra sugama hai| A. pratau pariNamiya iti pAThaH / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022 hidivihattIe uttarapayaDibhujagArasAmita * jahaNaNeNa egagamatro / $ 35 kudo ? bhujagAramavadvidaM vo karemANeNa egasamayaM saMtassa heTThA odaridga pabaMdhiya vidiyasamae bhujagAre avaTThANe vA kade appadarassa egasamaya uvlNbhaado| * ukkasseNa tevahisAgarovamasadaM sAdireyaM / / 36 taM bahA-- ekko tirikkho maNusso vA micchAiTThI egaM hidi baMdhamANo acchido, tisse dvidIe heTThA baMdhamANeNa savvukkasso tappAoggo aMtomuttametto appadarakAlo gmido| puNo se kAle dvidisaMtakama voledaNa baMdhahidi ti kAlaM jAdUNa tipalidovamiesu uvvnnnno| puNo tattha aMtomuhattAvasese jIvidavvae ti sammattaM ghettaNa paDhamacchAvaDhi bhamiya sammAmicchattaM paDivajjiya puNo vi sammattaM ghettRNa vidiyacchAvaDiM bhamiya avasANe tappAoggapariNAmeNa micchattaM gaMtUNa ekattIsAgarovamaTTidiesu devesu uvavaNNo / puNo kAlaM kAdaNa maNussesuvavajjiya jAva sakkaM tAva aMtomuhuttakAlaM saMtakammassa heTThA baMdhiya puNo saMkilesa pUredaNa bhujagAravihattio jaado| evaM veaMtomuhuttehi tihi palidovamehi ya sAdireyatevaDhisAgarovasadamappadarassa ukassakAlo hodi / * avahidakammasiyo kevaciraM kAlAdo hodi ? 37. sugamamedaM * jahaNaNeNa egsmtro| * jaghanya kAla eka samaya hai| $35. kyoMki bhujagAra yA avasthitako karanevAlA koI eka jIva eka samayake liye satkarmase nIce utarakara sthitikA bandha karake punaH dUsare samayameM yadi bhujagAra yA avasthita vikalpako karatA hai to usake alpatarakA eka samaya kAla prApta hotA hai| * utkRSTa kAla sAdhika ekasau tresaTha sAgara hai / 36. usakA khulAsA isa prakAra hai-koI eka tiyaca yA manuSya mithyAdRSTi jIva eka sthitikA bandha karatA huA vidyamAna hai| punaH usa sthitike nIce bandha karate hue usane usake yogya sarvotkRSTa antamuhUrtapramANa alpatarakA kAla bitAyA / punaH tadanantara kAla meM sthitisatkarmo vyatIta karake bandha karegA isalie marakara vaha tIna palyakI AyuvAle jIvoM meM utpanna huaa| punaH vahA~ para jIvanameM antamuhUrta kAla zeSa rahane para samyaktvako grahaNa karake aura pahale chayAsaTha sAgara kAla taka bhramaNa karake samyagmithyAtvako prApta kiyaa| tathA phira bhI samyaktvako grahaNa karake dUsarI bAra chayAsaTha sAgara kAla taka bhramaNa karake anta meM mithyAtvake yogya pariNAmoMse mithyAtvameM jAkara ekatIsa sAgarapramANa sthitivAle devoMmeM utpanna huaa| punaH marakara manuSyoMmeM utpanna huA aura vahA~ yathAsaMbhava antarmuhUrta kAlataka satkarmake nIce bandha karake punaH saMklezako prApta hokara vaha bhujagArasthitivibhaktivAlA ho gyaa| isa prakAra do antamuhUrta aura tIna palyase adhika eka sau tresaTha sAgara alpatara sthitivibhaktikA utkRSTa kAla prApta hotA hai| * mithyAtvake avasthitasthitivikivAle jIvakA kitanA kAla hai ? 637. yaha sUtra sugama hai| * jaghanya kAla eka sama Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 638. kudo ? bhujagAramappadaraM vA kuNamANeNa egasamayasaMtasamANadvidIe paraddhAe avaDidassa egasamayuvalaMmAdo * ukasseNa aMtomuhuttaM / F39. kudo ? bhujagAramappadaraM vA kAdaNa saMtasamANaDhidivaMdhassa ukasseNa aMtomuhuttamattakAluvalaMbhAdo __ * evaM solasakasAya-NavaNokasAyANaM / 40. jahA micchattassa bhujagAra-appadara-avahidANaM parUvaNA kadA tahA solakaNavaNokasAyANaM bhujagAra-aSpadara-avavidANaM vi parUvaNA kAyayA / etthataNa. visesaparUvaNamuttara suttaM bhaNadi / * gavari bhujagArakammasino ukkasseNa egUNavIsasamayA / 6 41. taM jahA-sattArasasamayAhiyaegAvaliyasesAueNa eiMdieNa aNaMtANubaMdhikocaM mottUNa sesamANAdipaNNArasapayaDIsu parivADIe paNNArasasamayehi addhAkkhaeNa aNNoNNaM pekkhiya vaDiya baddhAsu paNNArasa vi payaDIo bhujagArasaMkamapAoggAo jAdAo / puNo baMdhAvaliyamettakAle adikaMte sattarasasamayamettAuasese puvuttAvaliya. kAlammi paDhamasamayapahuDi paNNArasasamAsu vaNi baddhapaNNArasapayADaTTidi baMdhaparivADIe aNaMtANuvaMdhikoghe saMkamamANassa paNNArasa bhujagArasamayA aNaMtANubaMdhikodhassa 638. kyoMki bhujagAra yA alpatarako karanevAle kisI jIvake dvArA eka samaya taka sattAmeM sthita sthitike samAna sthitikA bandha karane para avasthitakA eka samaya kAla pAyA jAtA hai| * utkRSTa kAla antamuhUrta hai| 636. kyoMki bhujagAra yA alpatara karake sattAmeM sthita sthitike samAna sthitike nirantara ba~dhanekA utkRSTa kAla antarmuhUrta pAyA jAtA hai| * isI prakAra solaha kaSAya aura nau nokaSAyAMkA kAla jAnanA caahiye| 640. jisa prakAra mithyAtvake bhujagAra, alpatara aura avasthita bhaMgoMkA kathana kiyA hai usI prakAra solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke bhujagAra, alpatara aura avasthita vikalpoMkA kathana karanA cAhiye / aba yahA~ para vizeSa kathana karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM --- * itanI vizeSatA hai ki bhujagArasthitivibhaktivAlekA utkRSTa kAla unnIsa samaya hai| 641. usakA khulAsA isa prakAra hai-jisake satraha samaya adhika eka AvalipramANa Ayu zeSa hai aise ekendriyake dvArA anantAnubandhI krodhako chor3akara zeSa mAna Adi pandraha prakRtiyoMke kramase pandraha samayoMmeM addhAkSayase eka dUsareko dekhate hue uttarottara sthitiko bar3hAkara bA~dhane para pandraha hI prakRtiyA~ bhujagArasaMkramake yogya ho gii| punaH bandhAvalipramANa kAlake vyatIta ho jAne para aura usa ekendriyake satraha samayapramANa Ayuke zeSa rahane para pUrvokta Avalike kAlake bhItara prathama samayase lekara pandraha samayoMmeM bar3hAkara bA~dhI huI pandraha prakRtiyoMkI sthitiko jisa kramase bandha huA thA usI kramase anantAnubandhI krodhameM saMkramaNa karanevAle jIvake anantAnubandhI krodhake pandraha bhujagAra samaya prApta hote haiN| punaH solahaveM samayameM addhAkSayase anantAnubandhI krodhako tA. pratau-baMdhikodhaM iti pAThaH Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe uttarapayaDibhujagArasAmittaM bddhaa| puNo solasasamayammi addhAkkhaeNa aNAMtANuvaMdhikogheNa vaDDidga baddhe solasa bhujagArasamayA / puNo sattArasasamae saMkilesakkhaeNa aNaMtANubaMdhikogheNa saha sancesiM kasAyANaM vavidaNa baddhe sattArasa bhujagArasamayA / puNo kAlaM kAdU Na egaviggaheNa saNNIsuppaNNapaDhamasamae asaNNihidi baMdhamANassa aTThArasa bhujagArasamayA / puNo saroraM ghettaNa saNNi hidi baMdhamANassa egUNavIsa bhujgaarsmy| 13 / jahA aNaMtANubaMdhikoSassa ukkasseNa egUNavIsasamayANaM parUvaNA kadA tahA mANAdINaM paNNArasahaM payaDINaM patteyaM patteyaM parivADIe parUvaNA kaaybbaa| 42 NavaNokasAyANaM pi evaM ceva vattavyaM / Navari sattArasasamayAhiyaAvaliyA. vasese Aue AvaliyapaDhamasamayappa huDi kodhAdisolasakasAyANa parivADIe addhAkcaeNa solasasamayamettakAla vaDidUNa badhira puNo sattArasasamae saMkilesakkhaeNa sabArsi ceva solarUpayaDINaM bhujagAraM kAdaNa puNo baMdhAvaliyAdikaMtakasAyaTThidiM NavaNokasAyANavari baMdhaparivADIe saMkamamANassa NokasAyANa sattArasa bhujagArasamayA / puNo egavigaheNa saNNIsuppaNNapaDhamasamara alagNihidi baMdhamANassa aTThArasa bhujagArasamayA / paNo saroragahidapaDhamasamae saNihidi baMdhamANasta egUNavIsa bhujagArasamayA / jahA eiMdidhamassidaNa bhujagArassa egUNavIsasamayANaM parUSaNA kadA tahA vigaliMdiyajIve vi assidaNa kaaybbaa| bar3hAkara bA~dhane para solaha bhujagAra samaya hote haiN| punaH satrahaveM samayameM saMklezakSayase anantAnubandhI krodhake sAtha saba karSAyoMko bar3hAkara bA~dhanepara satraha bhujagArasamaya hote haiN| punaH marakara eka mor3Ake dvArA saMjJiyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM asaMjJiyoMkI sthitiko bA~dhanevAle usa jIvake aThAraha bhujagAra samaya hote haiM / punaH zarIrako grahaNa karake saMjJIke yogya sthitiko bA~dhanevAle usa jIvake unnIsa bhujagAra samaya hote haiM 19 / mUlameM jisa prakAra anantAnubandhI krodhake utkRSTarUpase unnIsa bhujagAra samayoMkA kathana kiyA hai usIprakAra mAnodika pandraha prakRtiyoMke 19 bhujagAra samayoMkA kramase alaga alaga kathana kara lenA cAhiye / / 42. nau nokaSAyoMkA bhI isIprakAra kathana karanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki jisa ekendriya jIvake AyumeM satraha samaya adhika eka AvalipramANa kAla zeSa rahe usake Avalike prathama samayase lekara krodhAdi solaha kaSAyoMkA kramase addhAkSayake dvArA solaha samaya taka sthiti baDhAkara bandha karAve / punaH Avalike satrahaveM samayameM saMklezakSayase sabhI solaha prakRtiyoMkI bhujagAra sthitikA bandha karAve / punaH bandhAvalike vyatIta ho jAne para bandhakramase una kaSAyoMkI sthitiyoMkA nau nokaSAyoMmeM saMkramaNa karAve / isa prakAra saMkramaNa karanevAle jIvake nau nokaSAyoMke satraha bhujagAra samaya prApta hote haiN| punaH eka mor3eke dvArA saMjJiyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM asaMjJiyoMkI sthitiko bA~dhanevAle usa pUrvacara ekendriya jIvake aThAraha bhujagAra samaya hote haiN| punaH zarIra grahaNa karaneke prathama samayameM saMjJIke yogya sthitiko bA~dhanevAle usa jIvake unnIsa bhujagAra samaya hote haiN| yahA~ jisa prakAra ekendriyoMkA Azraya lekara bhujagAra sthitivibhaktike unnIsa samayoMkA kathana kiyA hai usI prakAra vikalendriya jIvoMkA Azraya lekara bhI kathana karanA caahiye| bhA0pratau samvesi kammANaM baTTidUNa iti pATha : / Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe hidivihattI 3 43. isthi-purisa-hassa-radINamavahidakAlo kathamukkaraNa aMtomuhuttametto ? Na, kasAyANamaMtokoDAkoDisAgarovamamehidimavAdvidasarUveNa aMtomuhuttaM kAlaM vaMdhiya baMdhAvaliyAdikaMtakasAyaTidiM puvvuttacaduNhaM payaDINamubari aMtoSuhuttaM saMkAmide itthi-parisahassa-radINamaTTidassa aMtomuhuttamettakAlukalaMmAdo / emo avavidakAlo kattha gahido ? saNNIsu / kudo ? tattha itthi-parisa hassa-radoNaM baMdhagaddhAe bddh'ttvlNbhaado| bArasakasAya vizeSArtha- yahA~ solaha kaSAyoMkI bhujagAra sthitikA utkRSTa kAla 19 samaya batalAyA hai| isake liye do paryAyoMkA grahaNa kiyA hai, kyoMki eka paryAyakI apekSA 19 bhujagAra samaya nahIM prApta hote / aisA niyama hai ki solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA parasparameM saMkramaNa hotA hai| isake liye yaha vyavasthA hai ki jisa samaya jisa prakRtikA bandha hotA hai usameM anya sajAtIya prakRtikA saMkramaNa hotA hai| cUMki yahA~ anantAnubandhI krodhakI bhujagAra sthitike utkRSTa kAlako prApta karanA hai ataH aisA ekendriya yA vikalendriya jIva lo jisakI vartamAna Ayu eka Avali aura satraha samaya zeSa rahI ho usane pandraha samayoMmeM anantAnubandhI krodhako chor3akara zeSa pandraha kaSAyoMkI sthiti uttarottara bar3hA bar3hAkara bA~dhI / pahale samayameM anantAnuvandhI mAnakI sthitiko sattAmeM sthita sthitise bar3hAkara bA~dhA / dUsare samayameM anantAnubandhI mAyAkI sthitikoanantAnubandhI mAnakI sthitise bar3hAkara bA~dhA ityAdi / tadanantara eka Avali kAlake vyatIta ho jAne para usI kramase inakA anantAnubandhI krodhameM saMkramaNa kiyaa| isa prakAra bhujagArake pandraha samaya to ye prApta hue / aba rahe cAra samaya so solahaveM samayameM addhAkSayase usane anantAnubandhI krodhakI sthitiko bar3hAkara baaNdh|| satrahaveM samayameM saMklezakSayase anantAnubandhI krodhake sAtha saba kaSAyoMkI sthitiko bar3hAkara bA~dhA / isa prakAra bhujagArake satraha samaya to ekendriya yA vikalatrayake prApta hue / aba yaha jIva marakara eka vigrahase saMjJI paMcendriyoM meM utpanna huA, isaliye usane vigrahakI avasthAmeM asaMjJIke yogya sthitiko bar3ha kara bA~dhA aura dUsare samayameM zarIra grahaNa kara lenese saMjJI paJcandriyake yogya sthitiko bar3hAkara bA~dhA / isa prakAra bhujagAra ke 19 samaya prApta hue| isIprakAra anantAnubandhI mAna Adike aura nau nokabhAyoMke 16 bhujagAra samaya prApta hote haiN| kintu nau nokaSAyoMke sambandhameM itanI vizeSatA hai ki solaha kaSAyoMkA addhAkSayase uttarottara bar3hAkara bandha karAve / tadanantara satrahaveM samayameM saMklezakSayase sthiti bar3hAkara bandha karAve / punaH eka Ali ho jAnepara inakA nau pAyoMmeM satraha samayake dvArA saMkramaNa kraave| tadanantara isa jIvako saMjJiyoMmeM utpanna karAkara parvokta prakArase do bhujagAra samaya aura prApta kare / isa prakAra nau nokaSAyoMke 16 bhujagAra samaya prApta hote haiN| 643. zaMkA--strIveda, puruSaveda, hAsya aura ratikA avasthita kAla utkRSTa rUpase antamuhUrta kaise prApta hotA hai ? samAdhAna--nahIM, kyoMki jaba koI jIva kaSAyoMkI antaHkor3Akor3I sAgara pramANa sthitiko avasthitarUpase antarmuhUrta kAlataka bA~dhakara punaH bandhAvalike vyatIta hone para usa sthitikA pUrvokta cAra prakRtiyoMmeM antarmuhUrta kAlataka saMkramaNa karatA hai taba usa jIvake strIveda, puruSaveda, hAsya aura ratikI avasthitasthitivibhaktikA antarmuhUrta kAla pAyA jAtA hai / zaMkA--yaha avasthita kAla kahA~ para grahaNa kiyA gayA hai ? smaadhaan--sNjnyiyoNmeN| zaMkA-yaha avasthita kAla saMjJiyoMmeM hI kyoM grahaNa kiyA gayA hai ? Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArasAmittaM 23 NavaNokasAyANamuva samaseDhimhi aMtarakaraNaM kAUNa savvovasame kade avaTThidakAlo aMtomuttametto labbhadi vidiyaTTidIe DidaNisegANamavaTThidAe galaNAbhavAdo so kiNNa di 1 Na, ghaDiyAjalaM va kammakkhaMdhaDidisamaesa paDisamayaM galamAsu kammahidIe mAvavirohAdo / Nisegehi aviTThadattaM jaDavasahAiriyo Necchaditti kudo Navva ? ? sammatta sammAmicchattANamavaTThidassa aMtomRttaM mottUNa ukasTeNa egasamayaparUvaNAdo * aNaMtANubaMdhicaukkassa avattavyaM jaharaNukkasse egasamo / samAdhAna ---- kyoMki vahA~para strIveda, puruSaveda, hAsya aura ratikA bandhakAla bahuta pAyA jAtA hai / zaMkA . upazamazreNI meM antarakaraNa karake sarvopazama kara lenepara bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA avasthitakAla antarmuhUrta pramANa prApta hotA hai, kyoMki vahA~para dvitIya sthitimeM sthita niSeka avasthita rahate haiM unakA galana nahIM hotA hai, ataH isa avasthita kAlakA grahaNa kyoM nahIM kiyA gayA hai ? samAdhAna -- nahIM, kyoMki vahA~para ghaTikAyantrake jalake samAna karmaskandhakI sthiti ke samaya pratyeka samaya meM galate rahate haiM, ataH vahA~para karmasthitikA avasthitapanA mAnanemeM virodha AtA hai / zaMkA- yativRSabha AcAryane niSekoMkI apekSA avasthitapaneko svIkAra nahIM kiyA hai yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -- cU~ki yativRSabha AcAryane samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthitikA utkRSTa avasthitakAla antarmuhUrta na kahakara eka samaya kahA hai| isase mAlUma par3atA hai ki yativRSabha AcAryako niSekoM kI apekSA avasthitakAla iSTa nahIM hai / vizeSArtha -- bAta yaha hai ki jaba koI jIva bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoM kA upazama kara letA hai taba usake ukta prakRtiyoMke saba niSeka antarmuhUrta kAlataka avasthita rahate haiM unameM utkarSaSaNa, Adi kucha bhI nahIM hotA / isapara zaMkAkAra kahatA hai ki avasthita vibhaktikA yaha kAla kyoM nahIM liyA jAtA hai / isakA jo samAdhAna kiyA gayA hai usakA bhAva yaha hai ki yadyapi ukta prakRtiyoMke niSeka antarmuhUrta kAlataka avasthita rahate haiM yaha ThIka hai phira bhI jisa prakAra ghaTikAyantrakA jala eka eka bU~darUpase prati samaya ghaTatA jAtA hai usI prakAra unakI sthiti bhI prati samaya eka eka samaya ghaTatI jAtI hai, kyoMki antarakaraNa karaneke samaya unakI jitanI sthiti rahatI hai antarakaraNa kI samApti ke samaya vaha antarmuhUrta kama ho jAtI hai, ataH upazamazreNimeM avasthita vibhakti nahIM prApta hotI / isapara phira zaMkAkAra kahatA hai ki sthiti bhale hI ghaTatI jAo para niSeka to eka samAna bane rahate haiM, ataH niSekoMkI apekSA yahA~ avasthitavibhakti bana jAyagI / isakA vIrasena svAmIne jo samAdhAna kiyA hai usakA bhAva yaha hai ki yativRSabha AcAryane niSekoMkI apekSA avasthitavibhaktiko nahIM svIkAra kiyA hai| isakA pramANa yaha hai ki yadi unhoMne niSekakI apekSA avasthitapaneko svIkAra kiyA hotA to ve samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthitike utkRSTa avasthitakAlako eka samayapramANa na kahakara antarmuhUrta pramANa kahate, kyoMki eka antarmuhUrta kAlataka unakA bhI upazamabhAva dekhA jAtA hai / * anantAnubandhIcatuSkakI avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 minara ---mirmirror-~ -warniver jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 44. kudo ? aNaMtANu0caukkaM NissaMtIkayasammAiTThiNA micchatte sAsaNasammatte vA paDivaNNe tassa paDhamasamae ceva aNaMtANu0caukassa hidisNtuppttiido| kudo asaMtassa aNaMtANu0caukkaraNa uppattI ? Na, micchattodaraNa kammaiyavaggaNakkhaMghANamaNaMtANu0 ca ukkasarUveNa pariNamaNaM paDi virohAbhAvAdo sAsaNe kudo tesiM saMtuppattI ? sAsaNapariNAmAdo / ko sAsaNapariNAmo ? sammattassa amAvo tacatthesu asaddahaNaM / so keNa jaNido ? annNtaannubNdhiinnmudenn| aNaMtANubaMdhINamudao kudo jAyade / prinnaampccenn| * sammatta-sammAmicchattANaM bhujagAra-avahida-avattavvakammasiyo kevaciraM kAlAdo hodi ? 645. sugarma / * jahaNNukasseNa egsmtro| 46. taM jahA-punvuppaNNasammattasaMtakammamicchAiTiNA sammattasaMtakammassuvari dusamayuttarAdimicchattahidi baMdhiya gahidasammattassa paDhamasamae bhujagAro hodi / samayuttara 644. kyoMki jisa samyagdRSTi jIvane anantAnubandhI catuSkako niHsattva kara diyA hai vaha jaba mithyAtva yA sAsAdanasamyaktvako prApta hotA hai taba mithyAtva yA sAsAdanake prathama samayameM hI anantAnubandhI catuSkakA sthitisattva pAyA jAtA hai| zaMkA--asadrUpa anantAnubandhI catuSkakI mithyAtvameM utpatti kaise ho jAtI hai ? samAdhAna--nahIM, kyoMki mithyAtvake udayase kAmaNavargaNAskandhoMke anantAnubandhI catuSkarUpase pariNamana karane meM koI virodha nahIM AtA hai| zaMkA--sAsAdanameM unakI sattArUpase utpatti kaise ho jAtI hai ? samAdhAna--sAsAdanarUpa pariNAmoMse / zaMkA-sAsAdanarUpa pariNAma kise kahate haiM ? samAdhAna-tattvArthoM meM azraddhAnalakSaNa samyaktvake abhAvako sAsAdana rUpa pariNAma kahate haiN| zaMkA-vaha sAsAdanarUpa pariNAma kisa kAraNase utpanna hotA hai ? samAdhAna-anantAnubandhIcatuSkake udayase hotA hai| zaMkA--anantAnubandhIcatuSkakA udaya kisa kAraNa se hotA hai ? samAdhAna-pariNAmavizeSake kAraNa anantAnubandhIcatuSkakA udaya hotA hai| * samyaktva aura samyAgmithyAtvake bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAze jIvakA kitanA kAla hai ? 645. yaha sUtra sugama hai| * jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| 6 46. usakA khulAsA isa prakAra hai-jisane pahale samyaktvasatkarmako utpanna kara liyA hai aisA koI eka mithyAdRSTi jIva jaba samyaktvasatkarmake Upara do samaya adhika ityAdirUpase mithyAtvakI sthitiko bA~dhakara samyaktvako grahaNa karatA hai taba usake samyaktvake grahaNa karaneke prathama samaya meM samyatvakI bhujagArasthitivibhakti hotI hai| tathA eka samaya adhika Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlo micchattahidi vaMdhiya gahidasammattassa paDhamasamae avaTThidavihattIe kAlo egasamao hodi, vidiyasamae appadaravihattIe smuppttiido| uvasamasammattaddhAe dasaNatiyahidIe NisegANaM vidiyavidIe avaDidANaM galaNAbhAvAdo avavidakAlo aMtomuhuttametto labbhai, so kiNNa gahido ? Na, tinhaM kammANaM kammaDhidisamaesu aNusamayaM galamANesu hidIe avtttthaannvirohaado| Na NisegANaM Didittamasthi, davvassa pajjayabhAvavirohAdo / NissaMtakammieNa micchAiTiNA sammatte gahide egasamayamavattavvaM hodi, puvvamavijjamANasammatta-sammAmicchattahidisaMtANamehi samuppattIdo / tassa kAloegasamao ceva, vidiyasamae appdrsmuppttodo| * appadarakammaMsio kevaciraM kAlAdo hodi ? 647. sugamaM / OM jaharaNeNa aMtomuhattaM / 648. kudo ? NissaMtakammieNa micchAiTiNA paDhamasammattaM ghettUNa paDhamasamae sammatta-sammAmicchattANamavattavvaM kAdaNa vidiyasamae appadaraM kariya sadhajahaNatomithyAtvakI sthitiko bA~dhakara jisane samyaktvako grahaNa kiyA hai usake samyaktvake grahaNa karaneke prathama samayameM samyaktvakI avasthitavibhaktikA kAla eka samaya prApta hotA hai, kyoMki dUsare samayameM alpataravibhakti utpanna ho jAtI hai| zaMkA-upazamasamyaktvake kAlameM tIna darzanamohanIyakI sthitike niSeka dvitIya sthitimeM avasthita rahate haiM, ataH unakA galana nahIM honeke kAraNa avasthitakAla antarmuhUrtapramANa prApta hotA hai, use yahA~ kyoM nahIM grahaNa kiyA ? samAdhAna-nahIM, kyoMki vahA~para tInoM koMkI karmasthitike samayoMke pratyeka samayameM galate rahanepara sthitikA avasthAna mAnanemeM virodha AtA hai| yadi kahA jAya ki niSekoMko sthitipanA prApta ho jAyagA so bho bAta nahIM hai, kyoMki dravyako paryAyarUpa mAnane meM virodha AtA hai / arthAt niSeka dravya haiM aura unakA eka samayataka karmarUpa rahanA Adi paryAya hai / cU~ki dravyase paryAya kathAzcit bhinna hai, ataH paryAyake vicArameM dravyako sthAna nahIM / jisake samyaktvakarmakI sattA nahIM hai mithyAdRSTi jIva jaba samyaktvako grahaNa karatA hai taba usake samyaktvake grahaNa karaneke prathama samayameM eka samayataka avaktavya sthitivibhakti hotI hai, kyoMki pahale avidyamAna samyaktva aura samyagmithyAtvake sthitisattvakI inake utpatti dekhI jAtI hai| isa avaktavya sthitivibhaktikA kAla eka samaya hI hai, kyoMki dUsare samayameM alpatara sthitivibhakti utpanna ho jAtI hai| * samyaktva aura samyagmithyAtvake alpatara sthitivibhaktisatkarmavAle jIvakA kitanA kAla hai ? 6 47. yaha sUtra sugama hai| * jaghanya kAla antarmuhRta hai| 648. kyoMki jisake samyaktva aura samyagmithyAtvakA sattva nahIM hai aisA mithyAdRSTi jIva jaba prathamopazamasamyaktvako grahaNa karatA hai taba usake samyaktvake grahaNa karaneke prathama samayameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI avaktavya sthitivibhakti hotI hai| tathA dUsare samayase alpatara sthitivibhaktiko prArambha karake ati laghu antarmuhUrta kAlake dvArA vaha yadi darzamohanIyakA kSaya kara Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe muhuroNa daMsaNamohaNIe khavide appadarakAlo jaha0 aMtomuhuttaM hodi' / * ukkasseNa ve chAvadvisAgarovamANi sAdireyANi / 6 46, taM jahA -- NissaMtakammiyamicchAdiTTiNA sammatte gahide uvasamasammattaddhA samayUNamettA appadarakAlo hodi / puNo vedgasammataM ghettRNa teNa sammatteNa paDhamakhAvaDiM gamitha puNo sammAmicchataM paDivajjiya tattha aMtomuDuttamacchiya vedagasammatamuvaNamiya teNa sammatteNa vidiSachAvahiM gamiya puNo micchattaM gaMtUNa palido 0 asaMkhe0 bhAgame teNa sabbukassuvveralaNakAleNa sammatta sammAmicchattesu uvvelidesu vechAvaTTisAgarovamANi palido0 asaMkhe0 bhAgeNa sAdireyANi sammatta sammAmicchattANamukkassappadarakAlo | evaM javasahAiriyamuttamassidRNa oghaparUvaNaM kariya saMpahi uccAraNamassiduNa bhujagArakAlaparUvaNaM kassAmI / 50. kAlAnugameNa duviho Nidda so-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchata 0 kevaciraM kAlAdo hodi 1 jaha0 egasamao, ukka 0 cattAri samayA / appadara 0 ke 0 1 jaha0 egasamao, ukka0 tevaTTisAgarovamasadaM sAdireyaM / avaTTi0 kevaci 0 1 jaha0 egasamao, ukka0 aMtomuDutaM / solasaka0-NavaNoka0 bhuja0 jaha0 egasamao, ukka0 eguNavIsa samayA / appadara avaTThidANaM micchattabhaMgo | anaMtANu0caukka0 avattavva0 jahaNNukka0 egasamaya | sammatta sammAmi0 bhuja0 - avaTTi 0 -avattavtra * jahaNNuka0 egao / appada 0 detA hai to usake alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla antarmuhUrta prApta hotA hai / * utkRSTa kAla sAdhika do chyAsaTha sAgara hai / $ 49. usakA khulAsA isa prakAra hai - jisake samyaktva aura samyagmithyAtva karmakA samva nahIM hai aise mithyAdRSTi jIvake samyaktva ke grahaNa karanepara eka samayakrama upazama samyaktvakA kAla alpatarakAla hotA hai / punaH vedakasamyaktvako grahaNa karake aura usa samyaktvake sAtha prathama chayAsaTha sAgara kAla bitAkara tadanantara samyagmithyAtvako prApta hokara aura vahA~ antarmuhUrta kAlataka rahakara punaH vedakasamyaktvako prApta karake aura usake sAtha dvitIya chayAsaTha sAgara kAla bitAkara punaH mithyAtvako prApta karake jaba vaha palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sarvotkRSTa udvelanAkAlake dvArA samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA kara detA hai taba usake samyaktva aura samyagmithyAtvakA palyopamake asaMkhyAtaveM bhAga se adhika do chayAsaTha sAgara pramANa alpatara kAla hotA hai / 50. isa prakAra yativRSabha AcArya ke sUtra ke Azrayase oghakA kathana karake aba uccAraNAke Azrayase bhujagArakAlakA kathana karate haiM - kAlAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai - oghanirdeza aura Adezanirdeza | unameMse oghakI apekSA mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA kitanA kAla hai ? jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla cAra samaya hai / alpatara sthitivibhaktikA kitanA kAla hai ? jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTakAla sAdhika ekasau tresaTha sAgara hai / avasthita sthitivibhakti kA kitanA kAla hai ? jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai / solaha kaSAya aura nau nokaSAyoM kI bhujagArasthitivibhaktikA jaghanyakAla ekasamaya aura utkRSTakAla unnIsa samaya hai / alpatara aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA bhaMga mithyAtva ke samAna hai / anantAnubandhIcatuSkakI avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtva kI bhujagAra, 1 tA0 pratau- muhutto hodi iti pAThaH / [ dvidivihattI 3 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] dvidivihattI uttarapayaDibhujagAra kAlo jaha0 to 0, ukka0 vechAvaTTisAgarovamANi sAdireyANi / evaM tasa-tasavajja0acakkhu0- mavasiddhiyA ti / Navari tasa tasapajja0 samma sammAmi0 appada0 jaha0 aigasamao / 0 51. AdeseNa raiesa micchattassa bhuja0 ke 0 1 jaha0 egasamao, ukka0 tiNNi samayA / taM jahA - asaNNipaMciMdiyassa doviggahaM kADhUNa paNerahaesa uvavaNNassa vidiyasamartha addhAvakharaNa ego bhujagArasamao / tadiyasamae taDidipariNAmehi caiva saNihidi baMghamANassa vidio bhujagArasamao / saMkilesakkhaeNa viNA tadiyasamae kadhaM saNNihidi baMdhadi ? Na, saMkileseNa viNA saNipaMciMdiyajAdimassidRNa dvidibaMdhavaDDIe uvabhAdo | utthasamae saMkilesakkharaNa tadio bhujagArasamao / evaM micchattabhujagArassa tiNNi samayA parUvidA | ahavA addhAkkharaNa saMkilesakkhaeNa ca vaDDiNa baMdhamANassa ve samayA / esa pADho ettha pahANabhAveNa ghettavvo / appadara0 jaha0 egasamao, ukka0 tettIsasAgaro0 desUNANi / avadvida0 oghaM / bArasaka0 NavaNoka0 bhuja0 ja0 egasamao, ukka0 sattArasa samayA / aTThArasasamayametabhujagArakAlo kimettha govalabbhade ? 27 avasthita aura avaktavya sthitivibhaktiyoMkA jaghanya aura utkRSTakAla eka samaya hai / tathA alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla antarmuhUrta aura utkRSTakAla sAdhika ekasau battIsa sAgara hai / isI prakAra sa, sa paryApta, acakSudarzanavAle aura bhavya jIvoMke jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki sa aura sa paryAptakoM meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai / vizeSArthaM - yadyapi oghase samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatarasthitivibhaktikA jaghanya kAla antarmuhUrtase kama prApta nahIM hotA to bhI trasa aura trasaparyApta jIvoMke vaha eka samaya na jAtA hai, kyoMki jisake samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanAmeM eka samaya zeSa raha gavA hai usake sa aura saparyAptakoM meM utpanna honepara vahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitikA jaghanya kAla eka samaya dekhA jAtA hai / 51. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM mithyAtvakI bhujagArasthitivibhaktikA kitanA kAla hai ? jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla tIna samaya hai / utkRSTakAla tIna samaya isa prakAra hai - jo asaMjJI paMcendriya jIva do mor3e lekara nArakiyoM meM utpanna huA hai usake dUsare samayameM addhAkSayase eka bhujagAra samaya hotA hai| tIsare samaya meM sthitike usI pariNAmase hI saMjJIkI sthitiko bA~dhate hue usake dUsarA bhujagAra samaya hotA hai / zaMkA -- saMklezakSayake binA tIsare samayameM vaha jIva saMjJIko sthitiko kaise bA~dhatA hai ? samAdhAna - kyoMki saMklezake binA saMjJI paMcendriya jAtike nimittase usake sthitibandhameM vRddhi pAI jAtI hai / tathA cauthe samaya meM saMklezakSayase usake tIsarA bhujagAra samaya hotA hai / isa prakAra nArakiyoMke mithyAtvakI bhujagArasthitike tIna samayoMkA kathana kiyaa| athavA addhAkSaya aura saMkleza se sthiti bar3hAkara bA~dhanevAle nArakI ke do bhujagAra samaya hote haiM / yaha pATha yahA~para pradhAnarUpase lenA cAhiye / alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama tetIsasAgara hai / avasthita sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai / bAraha kaSAya aura kaSAyI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla satraha samaya hai / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 jayadhavalAsahidoMkasAyapAhuDe [hidivihattI 3 Na, aTThArasamassa bhujagArasamayassa vicaarijjmaannsaannuvlNbhaado| appadara0avavida0 micchttbhNgo| bhaNaMtANu0 cauka0 evaM ceva / Navari avattavva0 oghN| sammatta0-sammAmi0 appada0 jaha0 egasamao, ukka0 tettIsaM saagro0desuunnaanni| sesamoghaM 52. paDhamaDhavi0 evaM ceva / Navari savvesimappada0 jaha0 egasamamo, ukka0 sagaDhido desUNA / vidiyAdi jAva sattami ti micchatta0 bhuja0 ja0 egasa0, ukka. ve samayA / appa0 ja0 egasa0, ukka0 sagasagahidI desUNA / avaDhi0 bhoghaM / bArasaka0 zaMkA-yahA~para aThAraha samayapramANa bhujagArakAla kyoM nahIM prApta hotA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki aThArahavA~ bhujagAra samaya vicAra karanepara banatA nahIM, ataH yahA~ use svIkAra nahIM kiyA hai| - bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA bhaMga mithyAtvake samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakA kathana isI prakAra jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavya sthitivibhakti oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai| zeSa kathana oghake samAna hai| vizeSArtha-sAmAnyase nArakiyoMmeM mithyAtvakI bhujagAra sthitikA utkRSTa kAla tIna yA do samaya ghaTita karake batalAyA hai| sAtha hI yaha sUcanA bhI kI hai ki yahA~ do samayavAlA pATha pradhAna hai| mAlUma hotA hai ki yaha sUcanA bahulatAkI apekSAse kI hai / eka to asaMjJI jIva narakameM kama utpanna hote haiN| usameM bhI pahale narakameM hI utpanna hote haiN| phira bhI sarvatra bhujagAra sthitike tIna samaya prApta honA zakya nahIM hai / hA~ do samaya sAtoM narakoMmeM prApta hote haiN| yahI kAraNa hai ki vIrasena svAmIne do samayavAlI mAnyatAko mukhyatA dii| tathA narakameM vedakasamyaktvakA utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai, ataH isa apekSAse vahA~ mithyAtvakI alpatara sthitikA utkRSTa kAla kula kama tetIsa sAgara prApta hotA hai| isI prakAra anya prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTa kAla jAnanA caahiye| tathA kisI bhI vivakSita kaSAya aura nokaSAyakI bhujagAra sthitike narakameM satraha samaya hI banate haiM, kyoMki saMkramaNakI apekSA pandraha, addhAkSayakI apekSA eka aura saMklezakSayakI apekSA eka isa prakAra eka bhavakI apekSA bhujagAra ke kula satraha samaya hI prApta hote haiN| sAmAnyase jo bhujagArake unnIsa samaya batalAye haiM ve do paryAyoMkI apekSA ghaTita kiye gaye haiM / para yahA~ kevala eka naraka paryAya hI vivakSita hai, ataH satraha samayase adhika nahIM banate / yahI kAraNa hai ki vIrasena svAmIne narakameM bhujagArake aThArahaveM samayakA bhI niSedha kara diyA hai| kintu nau nokaSAyoMke satraha samaya ghaTita karanemeM jo vizeSatA oghaprarUpaNAmeM batalA Aye haiM vaha yahA~ bhI jAna lenI caahiye| 652. pahalI pRthivImeM isI prakAra jAnanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ sabhI prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama apanI sthitipramANa hai| _dUsarI pRthivIse lekara sAtavIM pRthivI takake nArakiyoMmeM mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla do samaya hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| tathA avasthita sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthiti Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] TTidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlo NavaNoka. bhuja0 ja0 egasa0, ukka0 sattArasa smyaa| sesa0 micchattabhaMgo / aNaMtANu0 caukka0 evaM ceka / Navari avatta0 ogha / sammatta-sammAmi0 appa0 ja0 egasa0, ukka0 sagadvidI desUNA / sesa0 aopaM / / .653. tirikkha0 micchatta0 bhuja0 oghaM / appa0 ja0 egasa0, uka0 tiNNi palidovamANi sAdireyANi / avaDhi0 oghaM / bArasaka0-NavaNoka0 aNaMtANu0caukka0 apa0 micchttbhNgo| sesa0 oghaM / sammatta-sammAmi0 appada0 ja0e gasa0, uka0 tiNipali0 desU0 / sesamoghaM / 54. paMciMdiyatiri0-paMci0tirikkhapajja0-paMciMtiri0joNiNIsu micchatta-solavibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla satraha samaya hai| tathA zeSa alpatara aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA bhaMga mithyAtvake samAna hai| anantAnubandhI catuSkakA kathana isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavyasthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai| tathA zeSa sthitivibhaktiyoMkA kAla oghake samAna hai| vizeSArtha--sAmAnyase nArakiyoMke saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTa kAla yadyapi kucha kama tetIsa sAgara batalA Aye haiM para prathamAdi narakoMmeM vaha kucha kama apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hI prApta hotA hai, kyoMki jisa narakakI jitanI utkRSTa sthiti hogI usase kucha kama kAla taka hI usa narakakA nArakI alpatara sthiti ke sAtha raha sakatA hai / tathA sAmAnyase nArakiyoM ke mithyAtvakI bhujagAra sthitikA jo utkRSTa kAla tIna samaya yA do samaya batalAyA hai vaha pahale narakameM to avikala bana jAtA hai| kintu dvitIyAdi narakoMmeM asaMjJI jIva marakara na hotA hai, ataH vahA~ tIna samayavAlA vikalpa nahIM banatA hai| zeSa kathana sagama hai| 653. tiryazcoMmeM mithyAtvakI bhajagAra sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla sAdhika tIna palya hai| tathA avasthita sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| bAhara kaSAya, nau nokapAya aura anantAnubandho catuSkakI alpatara sthitivibhaktikA bhaMga mithyAtvake samAna hai| tathA zeSa sthitivibhaktiyoMkA kAla oSake samAna hai samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama tIna palya hai / tathA zeSa sthitivibhaktiyoMkA kAla oghake samAna hai| vizeSArtha-tiryaMcoMmeM mithyAtvakI bhujagAra sthitikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTa kAla cAra samaya bana jAtA hai, isaliye ise oghake samAna kahA / tathA alpatara sthitikA jo sAdhika tIna palya kahA hai usakA kAraNa yaha hai ki bhogabhamimeM to tiyacoMke mithyAtvakI alpatara sthiti hI hotI hai isaliye alpatara sthitike tIna palya to ye huye tathA isameM pUrva paryAyakA antarmuhUrta aura sammilita kara denA cAhiye / isa prakAra alpatara sthitikA sAdhika tIna palya prApta ho jAtA hai / tathA yahA~ samyaktva aura samyAgmithyAtvakI alpatara sthitikA jo utkRSTa kAla kucha kama tIna palya kahA hai so yaha, jisane uttama bhogabhUmi ke tiyecameM utpanna hokara atizIghra vedakasamyaktvako prApta kara liyA hai aura antataka vedakasamyaktvake sAtha rahA, usakI apekSA kahA hai, kyoMki isake samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthiti uttarottara alpa alpa hotI jAtI hai / zeSa kathana sugama hai| ... 654. paMcendriyatiryaMca, paMcendriyatithaMca paryApta aura paMcendriya tiryaMcayonimatI jIvameM Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kAsayapAhuDe [TThidivihattI 3 saka0-NavaNoka. bhuja0 ja0 egasa0, uka0 tiNNi samayA aTThArasa samayA / sesaM tirikkhoghaM / Navari paMciM0tiri0pajja. itthiveda0 bhujagAra0 jaha* egasa0, ukka0 sattArasa samayA / joNiNi purisa0NavUsa0 muja0 ja0 egasa0, uka0 sacArasa samayA / 655. paMciMtiri0apajja0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 appada0 jaha0 egasamao, ukka. aMtopnu0 / sesaM pNciNtirikkhbhNgo| Navari isthi-purisa0 ja0 eyasa0, ukka0 sacArasa smyaa| sammatta-sammAmi0 appa0 ja0 egasa0, ukka0 aMto. mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla mithyAtvakI apekSA tIna samaya aura zeSakI apekSA aThAraha samaya hai| tathA zeSa kathana sAmAnya tiryacoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki paMcendriya tiryaMca paryAptakoMmeM strIvedakI bhajagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla satraha samaya hai| tathA yonimatI tiyacoMmeM puruSaveda aura napuMsakavedakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla satraha samaya hai| vizeSArtha-jisa prakAra nArakiyoMmeM mithyAtvakI bhujagAra sthitikA utkRSTa kAla tIna samaya ghaTita karake batalA Aye haiM usI prakAra yahA~ ukta tona prakArase tiyacoMke bhI ghaTita kara lenA cAhiye / tathA ukta tIna prakArake tiyacoMmeM solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitikA utkRSTa kAla aThAraha samaya prApta hotA hai| jisakA khulAsA isa prakAra hai ukta tInoM prakArake tiryaMca asaMjJI bhI hote haiM aura saMjJI bhii| aba aisA asaMjJI jIva lo jisakI AyumeM eka Avali aura solaha samaya zeSa hai / taba usane vivakSita kaSAyako chor3akara zeSa pandraha kaSAyoMkI uttarottara bhujagAra sthitikA pandraha samayameM bandha kiyaa| pazcAt eka Avalike bAda jaba AyumeM solaha samaya zeSa rahe taba usane una bhujagAra sthitiyoMkA pandraha samayake dvArA vivakSita kaSAyameM saMkramaNa kiyaa| anantara solahaveM samayameM usane addhAkSayase bhujagAra sthitiko bA~dhA aura satrahaveM samayameM Rjugatise saMjJiyoMmeM utpanna hokara saMjJiyoMke yogya sthitikA bandha kiyaa| pazcAt aThArahaveM samayameM saMklezakSayase bhujagAra sthitiko bA~dhA / isa prakAra yahA~ bhujagAra sthitike kula aThAraha samaya prApta hote haiN| kintu tithaMca paMcendriya paryAptakake strIvedakI aura yonimatI tiyacake puruSaveda aura napuMsakavedakI bhujagAra sthitike satraha samaya hI prApta hote haiM jisakA ullekha mUlameM kiyA hI hai| bAta yaha hai ki jo jisa vedake sAtha utpanna hotA hai usake pUrva paryAyake antima antarmuhUrta meM vaha veda hI baMdhatA hai, ataH yonimatI tiyacameM utpanna honevAle jIvake parva paryAyake antameM puruSa va napuMsaka vedakA baMdha nahIM honese solaha kaSAyoMkA ukta vedoMmeM saMkramaNa bhI nahIM hotA, ataH ukta vedoMke bhujagArake aThAraha samaya ghaTita nahIM hote| isIprakAra paryApta tiyacake strIvedake bhujagArakA kAla aThAraha samaya na rahakara satraha samaya kahA hai| so yaha satraha samaya svasthAnakI apekSA jAnanA caahiye| 655. paMcendriya tiyaca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatarasthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai tathA zeSa sthitivibhaktiyoMkA bhaMga tiyacoMke samAna hai kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla satraha samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| isI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlo mudduttaM / evaM maNusaapajja0 / Navari chanvIsaM payaDINaM bhuja0 ja0 eyasa0, uka0 ve samayA sattArasa smyaa| 56. maNusatie miccha0-solasaka0-NavaNoka. bhuja. ja. eyasa0, uka. vesamayA sattArasa samayA / sesaM pNciN0tirikkhbhNgo| Navari maNusapajja0 vArasaka0NavaNoka0 appa0 jaha0 eyasa0, ukka0 tiNi palido0 sAdireyANi puvakoDitibhAgeNa / 57. devANaM nnaarybhNgo| Navari micchattassa sammatta0-sammAmi0-solasaka0NavaNoka0 appa0 ja0 eyasa0, ukka0 tettIsasAgarovamANi / bhavaNa-vANa evaM ceva / Navari appadara0 sagaTTidI desUNA / jodisiyAdi jAva sahassArotti vidiypuddhvibhNgo| prakAra manuSya aparyAptaka jIvoMke jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki chabbIsa prakRtiyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla mithyAtvakI apekSA do samaya tathA zeSakI apekSA satraha samaya hai| $ 56. sAmAnya, paryApta aura manuSya ina tIna prakArake manuSyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTakAla mithyAtvakI apekSA do samaya tathA zeSakI apekSA satraha samaya hai| tathA zeSa bhaMga paMcendriya tiryaMcoMke samAna hai| itanI vizeSatA hai ki manuSya paryAptakoM meM bAraha kaSAya aura nokaSAyoM kI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla pUrvakoTitribhAgase adhika tIna palya pramANa hai| vizeSArtha-paMcendriya tiryaMca labdhyaparyAptakoMkI Ayu antarmuhUrtase adhika nahIM hotI, isaliye inameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTa kAla antamuhUta kahA / tathA inake strIveda aura puruSavedakI bhujagAra sthitikA utkRSTa kAla aThAraha samaya prApta na hokara satraha samaya hI prAna hotA hai| isakA vizeSa khulAsA jisa prakAra paMcendriya tiyaca Adike kara Aye haiM usI prakAra yahA~ bhI kara lenA cAhiye / zeSa kathana sugama hai| manuSya labdhyaparyAptakoMke yadyapi saba prakRtiyoMkI bhujagAra Adi sthitiyoMkA kAla paMcendriya tiryaMca labdhyaparyAptakoMke samAna hI hotA hai phira bhI chabbIsa prakRtiyoMkI bhujagAra sthitike utkRSTa kAlameM kucha vizeSatA hai| bAta yaha hai ki manuSyoMmeM saMjJI aura asaMjJI ye do bheda nahIM hote, ataH inake mithyAtvakI bhujagAra sthitikA utkRSTakAla do samaya aura solaha kaSAya tathA nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitikA utkRSTakAla satraha samaya hI prAptahotA hai| ukta prakRtiyoMkI bhujagAra sthitike utkRSTa kAlake viSayameM yahI kAraNa sAmAnya, paryAptaka aura yonimatI manuSyoMke jAnanA cAhiye / ina tIna prakArake manuSyoMkA zeSa kathana paMcendriya tiyacoMke samAna hai kintu manuSya paryAptakoMke bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla eka pUrvakoTikA tribhAga adhika tIna palya hai, kyoMki jisa manuSya paryAptakane AgAmI bhavakI Ayuko bA~dhakara tadanantara kSAyika samyagdarzanako prApta kara liyA hai usake manuSya paryAptaka avasthAke rahate hue ukta kAlataka alpatara sthiti dekhI jAtI hai| 657. devoMmeM nArakiyoMke samAna jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSayoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla tetIsa sAgara hai| bhavanavAsI aura vyantara devoMmeM isI prakAra jAnanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~para alpatarasthitivibhaktikA utkRSTakAla kucha kama apanI-apanI sthitipramANa hai| jyotiSiyoMse lekara sahasrArasvargatakake devoMmeM dUsarI pRthivIke Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe hidibihattI 3 Navari sohammAdisu appa0 ja0 egasa0, ukka0 sagaDhidI / ANadAdi jAva uvarimagevajo tti micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 appada0 jahaNNuka dvidii| aNaMtANu0caukka0 appadara0 jaha0 eyasamao, ukka0 sgsgttttidii| avattavvaM0 oghN| sammatta-sammAmi0 appa0 jaha0 eyasa0, ukka. sgsgdvidii| sesa. oghN| aNuddisAdi jAva samvaTThasiddhi ti savvapayaDI0 appa0 jahaNNukka0 jahaNNukkassahido / Navari sammatta0 appadarassa jaha* eyasa0 / aNaMtANu0cauka0 appa0 jaha0 aMtomu0 / samAna jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki saudharmAdika svargo meM alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla apanI sthitipramANa hai| Anata kalpase lekara uparima aveyakatakake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla jaghanya sthitipramANa aura utkRSTakAla utkRSTa sthitipramANa hai / anantAnubandhI catuSkakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitipramANa hai / tathA avaktavya sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTa kAla apanI apanI sthitipramANa hai| zeSa kathana oghake samAna hai / anudizase lekara sarvArthasiddhatakake devoMmeM saba prakRtiyoM kI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya kAla jaghanya sthitipramANa aura utkRSTa kAla utkRSTa sthitipramANa hai kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya hai| tathA anantAnubandhI catuSkakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya kAla antamuhUrta hai| vizeSArtha-sarvArthasiddhike devoMke saba prakRtiyoMkI uttarottara alpatara sthiti hI hotI hai, isaliye sAmAnya devoMke saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla tetIsa sAgara kahA / bhavana trikameM samyagdRSTi jIva nahIM utpanna hote ataH yahA~ saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTa kAla kucha kama apanI apanI utkRSTa sthiti pramANa prApta hotA hai / tathA bArahaveM svargataka saMklezAnusAra sthitimeM ghaTAbar3hI hotI rahatI hai isaliye yahA~ taka saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA jaghanya kAla eka samaya bhI prApta hotA hai / kintu bArahaveM svargake Upara yadyapi saba prakRtiyoMkI sthiti uttarottara alpa hI hotI jAtI hai phira bhI nau graiveyakatakake jIva samyagdRSTi aura mithyAdRSTi donoM prakArake hote haiN| tathA samyagyadRSTise mithyAdRSTi bhI hote haiM aura mithyAdRSTise sam gdRSTi bhii| ataH yahA~ anantAnubandho catuSka, samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthiti alpatara aura avaktavya do prakArakI bana jAtI hai kintu zeSa karmo kI eka alpatara sthiti hI prApta hotI hai| tadanusAra 22 bhalpatara sthitikA jaghanya kAla apanI-apanI jaghanya sthitipramANa aura utkRSTa kAla apanI-apanI utkRSTa sthitipramANa prApta hotA hai| kintu zeSa chaha prakRtiyoMkI alpatara sthitikA jaghanya kALa eka samaya bhI bana jAtA hai, kyoMki jisane anantAnubandhIkI visaMyojanA kI hai aisA koI eka jIva sAsAdanameM jAkara pahale samayameM avaktavya sthitiko prApta huA aura dUsare samayameM alpatarasthitiko prApta karake yadi mara jAtA hai to anantAnubandhIkI alpatara sthitikA jaghanyakAla eka samaya prApta hotA hai| isI prakAra udvelanAkI apekSAukta sthAnoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitikA jaghanya kAla eka samaya bana jAtA hai| tathA anudiza AdimeM bAIsa prakRtiyoMkI alpatara sthitikA jaghanya aura utkRSTa kAla apanI-apanI jaghanya aura utkRSTa sthitipramANa hai yaha to spaSTa hI hai| kintu zeSa chaha prakRtiyoMmeM anantAnubandhI catuSkakI alpatara sthitikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai, kyoMki vahA~ utpanna honeke antarmuhUrta kAlake bhItara jo anantAnubandhIkI visaMyojanA kara detA hai usake anantAnubandhIkI alpatara sthitikA jaghanya kAla antarmuhUrta hI prApta Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlo 33 5 58. eiMdiesu micchatta0 bhuja0 ja0 eyasamao, ukka0 besamayA / appa0 ja0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / avaDhi0 oghaM / solasaka0-NavaNoka0 bhuja0 vidiypuddhvibhNgo| appa ja0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| sammattasammAmi0 appa0 ja0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe bhaago| evaM bAdareiMdiya. suhamaiMdiya-puDhavi0 bAdarapuDhavi0-suhumapuDhavi0-Au0-bAdaraAu0-suhumaAu0 teu0bAdarateu0-suhumateu0-vAu0-cAdaravAu0-suhumavAu0-bAdaravaNapphadipatteya-traNapphadi0Nigoda0-bAdarasuhumANaM / bAdareiMdiyaapajja-suhamaiMdiyapajjattApajjattANaM micchatta-solasaka0-NavaNoka0 bhuja0 avaTTi0 eiNdiybhNgo| appadara0 jaha0 egasa0, uka0 aMtomu0 / sammatta-sammAmi0 appa0 ja0 eyasa0, ukka0 aNtomu0| evaM pNckaayvaadrapjj0-suhumpjjttaapjjttaannN| bAdareiMdiyapajja-vigaliMdiya0-vigaliMdiyapajjattANaM micchatta0 bhuja0 ja0 egasa0, ukka0 besmyaa| appada0 ja0 egasamao, ukka0 saMkhejjANi vAsasahassANi / avaDhi0 oghN| solasaka0-NavaNoka0 bhuja0 ja0 egasa0, ukka0 sattArasa smyaa| appada0-avaDhi0 micchattabhaMgo / [sammatta-sammAhotA hai| tathA samyaktvakI alpatara sthitikA jaghanyakAla eka samaya kRtakRtyavedake samyaktvakI apekSA prApta hotA hai| 58. ekendriyoMmeM mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla do samaya hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla palyopamakA asaMkhyAtavA~ bhAgapramANa hai| avasthita sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA bhaMga dUsarI pRthivIke samAna hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isI prakAra bAdara ekendriya, sUkSma ekendriya, pRthivIkAyika, vAdara pRthivIkAyika, sUkSma pRthivIkAyika, jalakAyika, bAdara jalakAyika, sUkSma jalakAyika, agnikAyika, bAdara agnikAyika, sUkSma agnikAyika, vAyukAyika, bAdara vAyukAyika, sUkSma vAyukAyika, bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra, vanaspatikAyika, bAdara vanaspatikAyika, sUkSma vanaspatikAyika, nigoda, bAdara nigoMda aura sUkSma nigoda jIvoMke jAnanA caahiye| bAdara ekendriya aparyApta, sUkSma ekendriya paryApta aura sUkSma ekendriya aparyApta jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA bhaMga ekendriyoMke samAna hai| tathA alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antamuhUrta hai| isI prakAra pA~coM sthAvarakAya bAdara aparyApta, pA~coM sthAvarakAya sUkSmaparyApta aura pA~coM sthAvarakAya sUkSma aparyApta jIvoMke jAnanA caahie| bAdara ekendriya paryApta, vikalendriya aura vikalendriya paryApta jIvoMmeM mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla do samaya hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla saMkhyAta hajAra varSa hai| tathA avasthita sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai / solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla satraha samaya hai| tathA alpatara aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA bhaMga mithyAtvake samAna hai| samyakatva aura samyagmithyAtvakI 5 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 micchatta0 appa0 micchttbhNgo|] vigaliMdiyaapajjattANamevaM cava / Navari appada0 ja0 egasamao, ukka0 aNtomu0| 56. paMciMdiya-paMciM0pajjattANamoghaM / Navari bhuja. jaha0 egasamao, ukka0 tiNNi aTThArasa smyaa| samma0-sammAmi0 appa0 jaha0 egasamayo' / paMciMdiyaapajja. pNciNtirikkhapjj0bhNgo| alpatara sthitivibhaktikA bhaMga mithyAtvake samAna hai| vikalendriya aparyAptakoMke isIprakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki inameM alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| vizeSArtha-ekendriyoMmeM mithyAtvakI bhujagAra sthitikA utkRSTakAla do samaya addhAkSaya aura saMklezakSayakI apekSAse kahA hai| tathA solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla satraha samaya jo dUsarI pRthivImeM batalA Aye haiM vaha ekendriyoM ke bhI bana jAtA hai, ataeva yahA~ ukta prakRtiyoMkI bhujagAra sthitikA kAla dUsarI pRthivIke samAna kahA hai| ekendriyoMke samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avaktavya va avasthita sthiti nahIM hotI, kyoMki inake ye pada samyagdRSTike pahale samayameM hI sambhava hai| ekendriyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla palyake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai.| ki jo paMcendriya jIva ekendriyoMmeM utpanna hokara nirantara ekendriya hI rahe Ate haiM unheM sattAmeM sthita zitiko ghaTAkara ekendiyake yogya karane meM palyakA asaMkhyAtavAM bhAga pramANa kAla lagatA hai| mulameM bAdara ekendriya Adi aura jitanI mArgaNAe~ ginAI haiM unameM bhI isI prakAra jAnanA cAhiye / kintu bAdara ekendriya aparyApta, sUkSma ekendriya paryApta aura sUkSma ekendriya aparyApta jIvoMkA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, isaliye inameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla antarmuhUrta khaa| isI prakAra pA~coM sthAvarakAya bAdara aparyApta tathA sUkSma paryApta aura sUkSma aparyApta jIvoMke bhI jAnanA cAhiye / bAdara ekendriya paryApta, vikalendriya aura vikalendriya paryApta jIvoMkA utkRSTakAla saMkhyAta hajAra varSa hai isaliye inameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla saMkhyAta hajAra varSe khaa| tathA vikalendriya aparyAptakoMkA utkRSTakAla antamuhUrta hai, ataH inameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla antamahUrtapramANa kahA / zeSa kathana sugama hai| 54. paMcendriya aura paMcendriya paryApta jIvoMke oghake samAna jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki inameM bhujagArakA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla mithyAtvakI apekSA tIna samaya tathA zeSakI apekSA aThAraha samaya hai / tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya hai / paMcendriya aparyAptakoMke paMcendriya tiyeca aparyAptakoMke samAna jAnanA caahie| vizeSArtha _paMcendriya aura paMcendriya paryAptakoMmeM saMjJI aura asaMjJI donoM bheda sammilita haiM. ataH inameM mithyAtvakI bhujagAra sthitikA utkRSTakAla tIna samaya tathA solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI utkRSTa sthitikA utkRSTakAla aThAraha samaya bana jAtA hai| ina tIna aura aThAraha samayoMkA vizeSa khulAsA pahale kiyA hI hai usI prakAra yahA~ bhI jAna lenA caahiye| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitikA jaghanyakAla eka samaya udvelanAkI apekSA prApta hotA hai| isa prakAra yahA~ ukta kathanameM oghase vizeSatA hai / zeSa saba kathana oghake samAna hai| 1 tA. pratau smyo......| paMci-iti pAThaH / Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe uttarapaDibhujagArakAlA 35 60, bAdarapuDhavipajja0-bAdaraAu0pajja0-bAdarate upajjayAdaravAupajja0-bAdaravaNapphadipaceya0pajja0 savapayaDI0 bhuja0-avaDhi0 vidiypuddhvibhNgo| appada0 vigliNdiypjjttbhNgo| 61. tasaapajja0 chabbIsapayaDI0 bhuja0 avaTTi0 oghaM / Navari itthipurisa.. bhuja0 sattArasa samayA / appada0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / sammatta-sammAmi0 appa0 ja0 egasamao, ukka * aNtomu0|| 562. paMcamaNa-paMcavaci0 micchatta solasaka0-NavaNoka0-sammatta-sammAmi0 appada0 jaha0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / sesa0 vidiyapuDhavibhaMgo / evaM veuvviya0 / kAyajogi0 oghbhNgo| Navari savvesimappa0 9ka0 palido0 asNkhe0bhaago| orAliya0 micchatta0 bhuja0 ja0 egasamao, ukka0 ve smyaa| avaDhi0 oghaM / appa. ja0 egasa0, ukka0 vAvIsa vAsasahassANi desUNANi / solasaka0-NavaNoka0 bhuja0 ja0 egasa0, ukka0 sattArasa smyaa| avaTTi0 oghaM / appadara0 sammatta-sammAmicchattANa 60. bAdarapRthivIkAyika paryApta, bAdara jalakAyika paryApta, bAdara agnikAyika paryApta, bAdara vAyukAyika paryApta aura bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra paryApta jIvoMke saba prakRtiyoMkI bhugagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA bhaMga dUsarI pRthivIke samAna hai| tathA alpatara sthitivibhaktikA bhaMga vikalendriya paryAptakoMke samAna hai ? 61. basa aparyAptakoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI bhujagAra aura avasthita sthiti vibhaktiyoMkA bhaMga oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ strIveda aura puruSavedakI bhujagAra sthitivibhaktikA utkRSTakAla satraha samaya hai| tathA alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUta hai| vizeSArtha-saba aparyAptaka napuMsaka hI hote haiM, isaliye trasa aparyAptakoMmeM strIveda aura puruSavedakI bhujagAra sthitikA utkRSTakAla satraha samaya hI prApta hotA hai| tathA aparyAptakoMkA utkRSTa kAla antamahUrta hai, isaliye inameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla antarmuhUrta khaa| zeSa kathana sugama hai| 62. pA~coM manoyogI aura pA~coM vacanayogI jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, nau nokaSAya, samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| tathA zeSa kathana dUsarI pRthivIke samAna hai| isI prakAra vaikriyikakAyayogI jIvoMke jAnanA caahiye| kAyayogiyoMke oghake samAna bhaMga hai| kintu itanI vizaSatA hai ki inake saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA utkRSTakAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| audArikakAyayogiyoMmeM mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla do samaya hai| avasthita sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama bAIsa hajAra varSa hai| solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla satraha samaya hai / avasthitasthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| tathA ina prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA aura , tA. pratau sammatta-sammAmi0 appa0 ja0eNasamo, usa0 aMtomuhurA iti pATho nAsti / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe hidivihattI 3 mappadarassa ca ja0 egasamo, ukka0 bAvIsa vassasahassANi desUNANi / sesamoghaM / orAliyamissa0 micchatta0 bhuja0 ja0 egasa0, ukka0 tiNNi samayA / appada0 egasa0, ukka0 aNtomu0| avaDhi0 ja0 egasa0, ukka aMtomu0 / solasaka0-NavaNoka0 bhuja0 ja0 egasa0, uka0 aTThArasa smyaa| avaDhi0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / appa0 ja0 egasa0, uka0 aNtomu0| sammatta-sammAmi0 appa0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / veuvviyamissa aTThAvIsapayaDINamappa0 ja0 egasa0, ukka0 aNtomu0| sesa0 vidiypuddhvibhNgo| Navari padaviseso jaanniyvvo| AhArakAya0 savvapaya0 appa0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu / AhAramissa0 savvapaya0 appa0 jahaNNukka0 aMtomu0 / evamuvasamasammatta-sammAmicchattANaM / kammaitha0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 bhuja0 ja0 egasamao, uka0 ve smyaa| appa0-avaDhi0 ja0 egasamagro, ukka0 tiNi samayA / sammatta-sammAmi0 appa0 ja0 egasa0 / uka0 tiNi smyaa| evamaNAhAra0 / samyaktva tathA samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama bAIsa hajAra varSa hai| zeSa kathana oghake samAna hai| audArikamizrakAyayogiyoMmeM mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla tIna samaya hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| avasthita sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla aThAraha samaya hai| avasthita sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antamuhUrta hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| vaikriyikamizrakAyayogiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| zeSakA bhaMga dUsarI pRthivIke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki padavizeSa jAnanA caahiye| AhArakakAyayogiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmahUrta hai| AhArakamizrakAyayogiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| isI prakAra upazamasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMke jAnanA cAhie / kArmaNakAyayogiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla do samaya hai| alpatara aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla tIna samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla tIna samaya hai| isI prakAra anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha--pA~coM manoyoga, pA~coM vacanayoga aura vaikriyikakAyayogakA utkRSTakAla antamahUrta hai, ataH inameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla antarmuhUrta khaa| audArikakAyayogakA utkRSTakAla kucha kama bAIsa hajAra varSa hai, ataH isameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla kucha kama bAIsa hajAra varSa khaa| audArikamizrakAyayogakA utkRSTakAla antarmahUrta hai ataH isameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla antarmuhUrta kahA / vaikriyikamizrakAyayogameM bhI isI prakAra samajhanA caahiye| tathA isI prakAra AhArakakAyayoga aura AhArakamizra Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlo 63. vedANuvAdeNa itthi0 micchattassa bhuja0 ja0 egasamo, ukkamseNa tiNNi smyaa| appa0 ja0 egasa0, ukka. paNavaNNa palidovamANi desUNANi / avaDhi0 oSaM / bArasaka0-NavaNoka. bhuja0 ja0 egasa0, ukka0 aTThArasa samayA / Navari purisa0-NaduMsa0 sattArasa smyaa| appa0-avahi0 micchattabhaMgo |annNtaannu0 caukka0 evaM ceva / Navari avattavva0 jahaNNukka0 egasa0 / sammatta-sammAmi0 bhuja avahi 0. avattavva0 zroghaM / appada0 ja0 egasa0, ukka. paNavaNNapalido0 sAdireyANi / purisaveda0 paMciMdiyabhaMgo / Navari itthi-Naqsa. bhuja. uka0 sattArasa smyaa| Nasa0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0-bhuja0-avahi0 aoghN| Navari itthi-purisa0 bhuja0 ukka 0 sattArasa smyaa| appa0 ja0 egasa0, uka0 tettIsasAgarovamANi desUNANi / aNaMtANu0caukka0 avattavvaM oghaM / sammatta-sammAmi0 appa0 ja0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 sAdireyANi / sesa0 oghaM / avagadaveda0 cauvIsapayaDi. appa0 kAyayogameM bhI samajhanA caahiye| itanA vizeSatA hai ki mizrayogoMmeM avaktavya bhaMga nahIM hotaa| tathA AhArakakAyayoga aura AhArakamizrakAyayogameM eka alpatara sthitivibhakti hI hotI hai| upazamasamyaktva aura samyagmithyAtvakA utkRSTakAla bhI antarmuhUrta hai tathA inameM eka alpatara sthitivibhakti hI hotI hai isaliye inameM alpatara sthitike kathanako AhArakadvikake samAna kahA / kArmaNa kAyayogameM addhAkSaya aura saMklezakSayakI apekSA sarvatra bhujagArake do samaya hI prApta hote haiM, isaliye isameM chabbIsa prakRtiyoMkI bhujagAra sthitikA utkRSTakAla do samaya kahA la tIna samaya hai isaliye isameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla tIna samaya khaa| saMsArI jIvoMke anAhAraka avasthA kAmaNakAyayogameM hI hotI hai, ataH isake kathanako kArmaNakAyayogake samAna kahA / zeSa kathana sugama hai| 63. vedamAgaNAke anuvAdase khAvedaya meM mithyAtvakI bhajagAra sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTakAla tIna samaya he / alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama pacavana palya hai| avasthita sthitivibhaktikA kAla aodhaka samAna hai| bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTa kAla aThAraha samaya hai| kintu itanI vizeSatA hai ki inake puruSaveda aura napuMsakavedakI bhujagAra sthitivibhaktikA utkRSTakAla satraha samaya hai / tathA alpatara aura avasthita sthitivibhaktikA bhaMga mithyAtvake samAna hai| anantAnubandhI catuSkakA isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki pravaktavya sthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTakAla eka samaya hai / samyaktva aura samyagmidhyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktiyoMkA kAla oghake samAna hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla sAdhika pacavana palya hai| puruSavedIjIvAke paMcendriyoMke samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki inake strIveda aura napuMsakavedakI bhujagAra sthitivibhaktikA utkRSTakAla satraha samaya hai| napuMsakavodayoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki inake strIveda aura puruSavedakI bhujagAra sthitivibhaktikA utkRSTakAla satraha samaya hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama tetIsa sAgara hai| anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla sAdhika tetIsa Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe ja0 esa 0, ukka0 aMtomu0 / evamakasA0 suhama0 - jahAkkhAdasaMjade tti | 064. cattArika0 micchatta-sammata-sammAmi 0 - solasaka0 - NavaNoka0 bhuja00 samma sammAmi0 aNaMtANu0 caukka0 avattavva0 zrodhaM / appa0 ja0 esa 0, ukka aMtomu0 / O 65. madi0 suda0 micchatta-solasaka0 NavaNoka0 bhuja0 - avahi0 oghaM / appa0 ja0 esa 0, ukka0 ekatIsaM sAgaro 0' sAdireyANi / sammatta sammAmi0 appada0 sAgara hai / zeSa kathana ogha ke samAna hai / apagatavediyoM meM caubIsa prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai / isI prakAra akaSAyI, sUkSma sAMpa rAyikasaMgata aura yathAkhyAtasaMyata jIvoMke jAnanA cAhie / 64. krodhAdi cAroM kaSAyavAle jIvoM meM midhyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA tathA samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai / alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai / vizeSArtha - vedamArgaNA meM nimna bAteM dhyAna dene yogya haiN| pahalI to yaha ki vivakSita veda meM usa vedake atirikta zeSa vedoMkI bhujagAra sthitikA utkRSTakAla satraha samaya hotA hai / dUsarI yaha ki yadyapi strIvedI AdikA utkRSTakAla sau palya pRthaktva Adi hai phira bhI inameM mithyAtva AdikI alpatara sthitikA kAla usa veda ke utkRSTakAla pramANa nahIM hai / inameM se strIvedameM midhyAtva Adi chabbIsa prakRtiyoMkI alpatara sthitikA kAla kucha kama pacavana palya hai, kyoMki yahA~ samyagdarzana kA jo utkRSTakAla hai vahI yahA~ ukta prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla prApta hotA hai / kintu samyaktva aura samyagmithyAtva ke viSaya meM sthiti isase bhinna hai / bAta yaha hai ki inakI alpatara sthitikA utkRSTakAla samyaktva va mithyAtva ke krama se prApta hote rahane se hotA hai aura strIvediyoM meM midhyAdRSTi jIva hI utpanna hotA hai ataH samyaktva aura samyagmithyAtva kI alpatara sthitikA utkRSTakAla sAdhika pacavana palya prApta hotA hai / tathA ogha meM satra prakRtiyoMkI jo bhujagAra Adi sthiti kahI hai vaha adhikatara puruSavedakI pradhAnatA se hI ghaTita hotI hai / paMcendriyoM meM bhI vaha avikala bana jAtI hai, kyoMki puruSavedI paMcendriya hI hote haiM, ataH yahA~ puruSaveda meM bhujagAra sthiti AdikA kAla paMcendriyoM ke samAna kahA / tathA napuMsaka veda meM 26 prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla kucha kama tetIsa sAgara hai, kyoMki yahA~ samyagdarzanakA jo utkRSTakAla hai vahI ukta prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla hai / tathA samyaktva aura samyagmidhyAtvakI alpattara sthitikA utkRSTakAla sAdhika tetIsa sAgara hai / vizeSa khulAsA jisa prakAra strIvediyoM ke kara Aye haiM usI prakAra yahA~ bhI kara lenA cAhiye / zeSa kathana sugama hai | avagatavedameM saba prakRtiyoM kI alpatara sthiti hI hotI hai| tathA isakA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai ataH isameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla antarmuhUrta khaa| isI prakAra akapAyI, sUkSmasAmparAyikasaMyata aura yathAkhyAta saMyata jIvoMke bhI ghaTita kara lenA cAhiye / tathA krodhAdi cAroM kaSAyoMkI alpatara sthiti kA utkRSTakAla antarmuhUrta hai, ataH inameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla antarmuhUrta khaa| zeSa kathana sugama hai / 1 $ 65. matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoM meM midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA kAla odhake samAna hai| tathA alpatara sthitivibhaktikA 1. tA0 pratau sAgaro0 desUNANi iti pAThaH / [ dvidivihattI 3 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22]] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlo jaha0 aMtomu0,' uka0 palido0 asaMkhe bhaago| vihaMga0 micchatta-solasaka0 bhuja0 ja0 egasa0, uka. vidiypuddhvibhNgo| avaDhi0 oghaM / appa0 jaha0 egasa0, uka0 ekkattIsaM sAgaro0 desUNANi / samma0-sammAmi0 appa0 ja0 eyasa0, ukka0 palido0 asaMkhe bhaago| 66. AbhiNi suda0-ohi0 micchatta-solasaka0NavaNoka0 appa0 ja0aMtomu0, ukka0 chAvahisAgarovamANi sAdireyANi / Navari aNaMtANu0 desU0 / sammatta-sammAmi0 appa0 ja0 aMtomu0, ukka0 chAvahisAgaro0 sAdireyANi / bhuja0-avahi0-avatta0 Natthi / maNapaja0 aTThAvIsaM paya0 appa0 jaha0 aMtomu0, ukka0 puvakoDI desUNA / evaM0 saMjada0-sAmAiya0-chedova0 parihAra0-saMjadAsaMjadA tti / Navari sAmAiya0-chedova0 cauvIsapaya0 appa0 jaha0 eymmo| asaMja0 oghbhNgo| Navari appa. sAdireyaM tetIsaM sAgarovamANi / samma0 appa0 jaha0 egsmshro| jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla sAdhika ikatIsa sAgara hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla antarmahUrta aura utkRSTakAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai| vibhaMgajJAniyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAlakA bhaMga dUsarI pRthivIke samAna hai| avasthita sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai / tathA alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kucha kama ikatIsa sAgara hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla palyopamaka asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai| 66. AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI aura avadhijJAnI jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya . aura nau nokaSAyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla antarmuhUrta aura utkRSTakAla sAdhika chayAsaTha sAgara hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIkI apekSA kucha kama chayAsaTha sAgara hai / samyaktva aura samyAgmathyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla antamahUrta aura utkRSTa kAla sAdhika chayAsaTha sAgara hai| yahA~ bhujagAra, avasthita aura avaktavya vibhaktiyA~ nahIM haiN| manaHparyayajJAniyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla antarmuhUrta aura utkRSTakAla kucha kama pUrvakAdi pramANa hai| isI prakAra saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata aura saMyatAsaMyata jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki sa ka sAmAyika saMyata ra chedopasthApanA saMyata jIvoMmeM caubosa prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya hai| asaMyatoMmeM oghaka samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki inameM alpatara sthitivibhaktikA utkRSTakAla sAdhika tetIsa sAgara hai| tathA samyaktvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya hai| vizeSArtha nauveM graiveyakameM mithyAtva AdikI alpatara sthiti hotI hai| aba yadi vahA~ koI mithyAdRSTi jIva utpanna huA to usake Adi aura antameM bhI alpatara sthiti pAI jAtI hai, ataH matyajJAnI aura tAjJAnI jIvoMke mithyAtva Adi chabbIsa prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla sAdhika ikatIsa sAgara khaa| tathA vibhaMgajJAna aparyApta avasthAmeM nahIM pAyA jAtA, isaliye isameM ukta prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla kucha kama ikatIsa sAgara khaa| tathA mithyAdRSTike samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattA palyake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa kAlataka 1. tA0 pratau jaha0 egasa* iti pAThaH / Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe dvidivihattI 3 567. dhakkhu0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 bhuja0-avahi0 aNaMtANu0caukka0' avattavva0 oghaM / appa0 ja0 egasa0, ukka0 tevahisAgarovamasadaM sAdireyaM / sammatta-sammAmi0 bhuja0-avahi-avattavyamoghaM / appa0 ja0 egasa0, ukka0 ve chAvahisAgaro0 sAdireyANi / ohidaMsa0 ohinnaannibhNgo| hI pAI jAtI hai ataH ukta tInoM ajJAnoM meM ina do prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa khaa| AbhinibodhikajJAna Adi samyagjJAnoM meM kevala alpatara sthiti hI pAI jAtI hai| kintu manaHparyayajJAnako chor3akara inakA jaghanyakAla antarmuhUrta aura utkRSTakAla sAdhika chayAsaTha sAgara hai isaliye inameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA jaghanyakAla antarmuhUrta aura utkRSTakAla sAdhika chayAsaTha sAgara khaa| kintu anantAnubandhI catuSka isakA apavAda hai| bAta yaha hai ki vedaka samyaktvake sAtha anantAnubandhIkA sattva kucha kama chayAsaTha sAgara taka hA pAyA jAtA hai isaliye isakI alpatarasthitikA utkRSTakAla kucha kama chayAsaTha sAgara khaa| tathA manaHparyayajJAnakA jaghanyakAla antarmuhUrta aura utkRSTakAla kucha kama pUrvakoTi varSa pramANa hai, ataH isameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA jaghanyakAla antarmuhUrta aura utkRSTakAla kucha kama pUrvakoTi varSa pramANa khaa| manaHparyayajJAnake samAna saMyata Adi mArgaNAoMmeM bhI jAnanA cAhiye, kyoMki inakA jaghanya aura utkRSTakAla manaHparyayajJAnake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki sAmAyika aura chedopasthAnAkA jaghanyakAla eka samaya bhI hai jo ki upazAntamohase cyuta hue jIvake hI sambhava hai, kyoMki aisA jAva eka samaya taka anivRttikaraNa guNasthAnameM rahA aura marakara yadi deva ho jAtA hai to usake sAmAyika aura chedopasthApanA saMyamakA jaghanyakAla eka samaya pAyA jAtA hai| para yahA~ 24 prakRtiyoMkI sattA hI sambhava hai, ata: 24 prakRtiyoMkI alpatara sthitikA jaghanyakAla eka samaya khaa| asaMyata mArgaNAmeM aura saba kAla to oghake samAna bana jAtA hai kintu saba prakRtiyoMkI alpatarasthitikA utkRSTakAla sAdhika tetIsa sAgara tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitikA jaghanyakAla eka samaya prApta hotA hai| bAta yaha hai ki aviratasamyagdRSTikA utkRSTakAla kucha kama eka pUrvakoTi adhika tetIsa sAgara hai, ata: asaMyamameM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA utkRSTakAla ukta pramANa khaa| tathA yahA~ kRtakRtyavedakakI apekSA samyaktvakI alpatara sthitikA jaghanyakAla eka samaya prApta hotA hai| 67. cakSudarzanavAle jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA tathA anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktikA kAla aodhake samAna hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla sAdhika eka sau vesaTha sAgara hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktiyoMkA kAla oghake samAna hai| tathA alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla sAdhika eka sau battIsa sAgara hai| avadhidarzanavAle jIvoMkA bhaMga avadhijJAnI jIvoMke samAna hai| vizeSArtha-cakSudarzanamArgaNAkA kAla yadyapi do hajAra sAgara hai para isameM alpatara sthitikA kAla itanA nahIM prApta hotA, isaliye yaha kahA hai ki cakSudarzanameM 26 prakRtiyoMkI alpatara sthitikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla sAdhika eka sau tresaTha sAgara hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitikA utkRSTakAla sAdhika eka sau battIsa sAgara hai| 1. tA. pratau caukka0 [ oghaM ] bhavattavva0 iti pAThaH / Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlo - 568. kiNha-NIla-kAu0 micchatta0 bhuja0-avahi oghaM / appada0 ja0 egasa0, ukka0 tettIsa-sattArasa-sattasAgarovamANi desUNANi / solasaka0-NavaNoka0 bhuja0avahi0 oghN|. appa0 micchttbhNgo| aNaMtANu0 caukka0 avattavva0 jahaNNukka0 egasa0 / sammatta-sammAmi0 bhuja0-avahi0-avattavvaM oghN| appa0 ja0 egasa0, ukka0 tettIsa-sattArasa-sattasArova0 desUNANi / teu0 sohmmbhNgo| pamma0 sahassArabhaMgo / sukka0 aanndbhNgo| Navari appa0 tettIsaM sAgaro0 sAdireyANi / 66. abhava0 chabbIsa. mdi0bhNgo| sammAiTi. aabhinnibhNgo| khaiyasammA0 ekkavIsapaya0 appada0 ja0 aMtomuhattaM, ukka0 tettIsaM sAgaro0 sAdireyANi / vedaga0 micchatta-sammAmicchatta-aNaMtANu0caukka0 ohi bhaMgo / Navari uka0 chAvahisAgaro0 desUNANi / sammatta bArasaka0-NavaNoka0 appa0 ja0 aMtomu0, ukka0 chAvaTTisAgarovamANi / sAsaNa0 savvapayaDi 0 appa0 ja0 egasa0, ukka0 cha aavliyaao| micchAihi0 mdiannnnaannibhNgo| yaha oghake samAna ghaTita kara lenA caahiye| kintu ina do prakRtiyoMkI alpatara sthitike jaghanya kAlameM kucha vizeSatA hai / bAta yaha hai ki udvelanAkI apekSA inakI alpatara sthitikA jaghanya kAla eka samaya bhI pAyA jAtA hai ataH yahA~ alpatara sthitikA jaghanya kAla eka samaya kahA / zeSa kathana sugama hai| tathA isake Age anya mArgaNAoMmeM jo kAlakA nirdeza kiyA hai usakA anugama pUrva kathanase ho jAtA hai, isaliye pRthak khulAsA nahIM kiyaa| 568. kRSNa, nIla aura kApota lezyAvAle jIvoMmeM mithyAtvakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA kAla odhake samAna hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kramase kucha kama tetIsa, kucha kama satraha aura kucha kama sAta sAgarapramANa hai| solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| tathA alpatara sthitivibhaktikA bhaMga mithyAtvake samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakI avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTakAla eka samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktikA kAla oghake samAna hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla kramase kucha kama tetIsa, kucha kama satraha aura kucha kama sAta sAgara hai / pItalezyAvAle jIvoMke saudharmake samAna bhaMga hai / padmalezyAvAloMke sahastrArake samAna bhaMga hai| aura zuklalezyAvAloMke Anatakalpake samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki zuklalezyAmeM alpatara sthitivibhaktikA utkRSTakAla sAdhika tetIsa sAgara hai| 569. abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkAbhaMga matyajJAniyoM ke samAna hai| samyagdRSTiyoMke AbhinibodhikajJAniyoMke ke samAna bhaMga hai| kSAyikasamyagdRSTiyoMmeM ikkIsa prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla antarmuhUrta aura utkRSTakAla sAdhika tetIsa sAgara hai| vedakasamyagdRSTiyoMmeM mithyAtva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakA bhaMga avadhijJAniyoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki alpatara sthitivibhaktikA utkRSTa kAla kucha kama chayAsaTha sAgara hai| samyaktva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla antarmahUrta aura utkRSTa kAla chayAsaTha sAgara hai| sAsAdanasamyagdRSTiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla chaha AvalI hai| mithyASTiyoMke matyajJAniyoMke samAna bhaMga hai| Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 70. saNi0 pNciNdiybhNgo| evamAhArINaM / Navari saNNi0 miccha0-solasaka0NaNoka0 bhuja0 ukka0 ve sattArasa samayA / asaNNi0 micchatta-sammatta sammAmi0solasaka0 -NavaNoka0 appadara ja0 egasamao, ukka0 palido 0 asaMkhe0 bhAgo | sesa 0 orAliyamassa0 bhaMgo / 42 evaM kAlAnugamo samatto / * aMtaraM / 71. sugamamedaM, ahiyAra saMbhAlaNaphalattAdo / * micchuttassa bhujagAra - zravadvidakammaMsiyassa aMtaraM jahara NeNa egasamao / 1 72. kudo ? bhujagAra avadvidavihattIo egasamayaM kADhUNa vidiyasamae appadaraM after after bhujagAra avahidesu egasamaya me taMtaruvalaMbhAdo / * ukkasseNa tevaTTisAgarovamasadaM sAdireyaM / 1 73. taM jahA - 1 - tirikkhesu maNussesu vA bhujagAra avahidANamAdi kADhUNa puNo tattheva tomuttakAlamappadareNatariya tipalidova miesuppajiya tevaTTisAgarovamasadaM bhamiya maNussesuppajiya aMtomuhutte gade saMkilesa pUreNa bhuja0 - abaTThi 0 kadesu ladvamaMtaraM hodi / $ 70. saMjJI jIvoMke paMcendriyoM ke samAna bhaMga hai / isI prakAra AhAraka jIvoM ke jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki saMjJiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokapAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktikA utkRSTakAla mithyAtvakI apekSA do samaya aura zepakI apekSA satraha samaya hai / asaMjJiyoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, solaha kapAya aura nau nokapAyoM kI alpatara sthitivibhaktikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTakAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / tathA zeSa bhaMga zradArikamizrakAyayogiyoMke samAna hai / isa prakAra kAlAnugama samApta huA / * Age antarAnugamakA adhikAra hai / 71. yaha sUtra sugama hai, kyoMki adhikArakI saMmhAla karanA isakA phala hai / * mithyAtvakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvakA jaghanya antarakAla eka samaya hai / 972. kyoMki jo koI jIva bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMko eka samaya taka karake aura dUsare samaya meM alpatara sthitivibhakti karake yadi tIsare samaya meM punaH bhujagAra aura avasthita vibhaktiyA~ karate haiM to unake bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA kevala eka samaya antara pAyA jAtA hai| * utkRSTa antarakAla sAdhika ekasau tresaTha sAgara hai / 5 03. usakA khulAsA isa prakAra hai- jinhoMne tiryaMca aura manuSyoM meM utpanna hokara bhujagAra aura atisthitivibhaktikA prArambha kiyA / punaH vahIM para antarmuhUrta kAlataka alpatara sthitivibhaktise unheM antarita kiyA / punaH ve tIna palyakI AyuvAle jIvoMmeM utpanna hokara aura ekasau saTha sAgara kAlataka paribhramaNa karake manuSyoMmeM utpanna hue aura vahA~ para unhoMne antarmuhUrta kAla ke bAda saMklezakI pUrti karake bhujagAra aura avasthita vibhaktiyoMko kiyA / isa prakAra bhujagAra aura avasthita vibhaktiyoMkA utkRSTa antara sAdhika eksau tresaTha sAgara prApta hotA hai / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] dvidivihattIe uttarapaya DabhujagAraaMtara * appadarakammaMsiyassa aMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi ? 74. sugamamedaM / * jaharaNeNa egasamagra / 9 75. kudo ? micchattassa appadaraM karemANeNa bhujagAramavaTThidaM vA egasamayaM kANa puNo tadiyasamae appadare kade egasamayamettaM taruvalaMbhAdo / * ukkasseNa aMtomuttaM / 9 76. kudo ? appadaraM kareMteNa bhuja0 - avaTThidANi aMtomuhuttaM kADhUNa appadare kade aMtomuhuttametaM taravalaMbhAdo / * sesANaM pi davvaM / 43 9 77, jahA micchattassa godaM tahA sesapayaDINaM pi NedavvaM / evaM cuNNisutAra sUcidatthassa uccAraNamassidRNa parUvaNaM kassAmo / 78. aMtarANugameNa duviho Niddeso- ogheNa AdeseNa ya / tattha ogheNa micchattabArasaka0 NavaNoka0 bhuja0 - avaTThi0 ja0 esa0 ukka0 tevaTTisAgarovamasadaM sAdireyaM / appadara0 ja0 egasa0, ukka aMtomu0 / anaMtANu0 cauka0 bhuja 0 - avaTThi0 * mithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvakA antarakAla kitanA hai ? 74. yaha sUtra sugama hai / * jaghanya antarakAla eka samaya hai / $ 75. kyoMki mithyAtvakI alpatara sthitivibhaktiko karanevAle jisa jIvane eka samaya ke lie bhujagAra yA avasthita sthitivibhaktiko kiyA punaH tIsare samaya meM yadi vaha apara sthitivibhakti karatA hai to usake alpatara sthitivibhaktikA eka samaya antara pAyA jAtA hai / * utkRSTa antarakAla antarmuhUrta hai / J 76. kyoMki alpatara sthitivibhaktiko karanevAle jisa jIvane antarmuhUrta kAlataka bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMko kiyA / punaH usake antarmuhUrta kAla ke bAda alpatara sthitivibhaktike karanepara midhyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA antarakAla antarmuhUrta prApta hotA hai / * isI prakAra zeSa prakRtiyoMkA bhI antarakAla jAnanA cAhie / 77. jisa prakAra midhyAtvakA antarakAla kahA usI prakAra zeSa prakRtiyoMkA bhI jAnanA cAhie / isa prakAra cUrNisUtra ke kartA yativRSabha AcArya ke dvArA sUcita hue arthakA uccAraNA Azrayase kathana karate haiM $ 78. antarAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai - oghanirdeza aura Adezanirdeza / unameM se kI apekSA midhyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokapAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoM kA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika ekasau tresaTha sAgara hai / alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / anantAtubandhI catuSkakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA bhaMga mithyAtva ke samAna hai / alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama do chyAsaTha sAgara haiM / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 micchattabhaMgo / appa0 ja0 egasa0, uka0 ve chAvadvisAgaro0 desUNANi / avattavca0 ja. aMtomu0, ukka0 addhapoggalapariyaTTU desUNaM / sammatta-sammAmi0 bhuja0-avaDhi0 ja0 aMtomuhuttaM, appadara0 ja0 egasa0, avvattava0 ja0 palido0 asaMkhe0bhAgo / uka. savvesi pi addhapoggalapariyaTTa desUNaM / evamacakkhu0-bhavasiddhiyANaM / avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama ardhapudgalaparivartanapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhajagAra aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta, alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhI sthitivibhaktiyoMkA utkRSTa antara kucha kama ardhapudgalaparivartanapramANa hai| isI prakAra acakSudarzanavAle aura bhavya jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-eka jIvane anantAnubandhIkI visaMyojanA kI, pazcAt vaha kucha kama ekasau battIsa sAgara taka visaMyojanAke sAtha rahA aura anta meM jAkara usane avaktavya sthitivibhaktipUrvaka alpatara sthitiko prApta kiyaa| isa prakAra anantAnubandhIkI alpatara sthitikA utkRSTa antara kucha kama ekasau battIsa sAgara prApta hotA hai| jisane anantAnuvandhIkI visaMyojanA kI hai aisA eka jIva mithyAtvameM gayA aura vahA~ usane avaktavya sthitiko prApta kiyaa| tadanantara dasarI bAra antarmahartake bhItara usane mithyAtvase vedaka samyaktvako prApta karake aura anantAnubandhIkI visaMyojanA karake antarmahUrtameM mithyAtvako prApta kiyA aura isa prakAra dUsarI bAra avaktavyasthitiko prApta kiyaa| isa prakAra avaktavya sthitikA jaghanya antara antarmaharta prApta ho jAtA hai| tathA jisa jIvane ardha pudgalaparivartana kAlake prAraMbhameM aura antameM anantAnubandhIkI visaMyojanA karake mithyAtvako prApta kiyA hai usake avaktavya sthitikA utkRSTa antara kucha kama ardhapudgala parivatana pramANa prApta hotA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avasthita sthiti samyagdarzana grahaNa karaneke pahale samayameM hotI hai / ataH jisane antarmahUtake andara do bAra samyaktvako grahaNa karake bhujagAra yA avasthita sthitiko kiyA hai usake ukta prakRtiyoMkI bhujagAra yA avasthita sthitikA jaghanya antara antamahUrta prApta hotA hai| jo samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitiko kara rahA hai usane eka samaya taka bhujagAra yA avasthita sthitiko kiyA aura punaH alpatara sthitiko karane lagA usake ukta prakRtiyoMkI alpatara sthitikA jaghanya antara eka samaya prApta hotA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanAmeM palyakA asaMkhyAtavAM bhAgapramANa kAla lagatA hai aura avaktavya sthiti udvelanAke binA prApta nahIM hotI ataH samyaktva aura samyagmithyAtvakI avaktavya sthitikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa khaa| jisane ardhapudgala parivartana kAlake prAraMbhameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattA prApta karake yathAsambhava bhujagAra Adi sthitiyoMko kiyA / anantara inakI udvelanA karake kucha kama ardhapudgala parivartana kAla taka 26 prakRtiyoMkI sattAke sAtha rhaa| pazcAt kucha kAlake zeSa raha jAnepara punaH inakI sattAko prApta karake ukta bhujagAra Adi sthitiyoMko kiyA / isa prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra Adi sthitiyoMkA utkRSTa antara kucha kama ardhapudgala parivartana pramANa prApta hotA hai| yahA~ hamane saba prakRtiyoMkI bhujagAra Adi sthitiyoM ke antarakA khulAsA nahIM kiyA hai| jinakA Avazyaka thA unhIMkA kiyA hai| zeSakA mUlase hojAtA hai| isI prakAra mArgaNAoMmeM bhI jahA~ jisake khulAsA karanekI AvazyakatA hogI usIkA kiyA jaaygaa| Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] hidivihattIe uttarapayaDibhujagAraaMtaraM 45 . 79. AdeseNa Neraiesu micchatta0 bArasaka0-NavaNoka0 bhuja0avaTThi ja0 egasamao, ukka0 tettIsasAgarovamANi desUNANi / appa0 ja0 egasa0, ukka0 aNtomu0| aNaMtAgu0caukka0 evaM ceva / Navari appadara0 jaha* egasamao, ukka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / avattavva. ja. aMtomu0, uka0 tettIsasAgaro0 desUNANi / sammattasammAmi0 bhuja0 avaTTi0 ja0 aMtomu0, appa0 ja0 egasa0, avattavva0 ja0 palido0 asaMkhe bhAgo / ukka0 savvesi tettIsaM sAgaro0 desUNANi . evaM savvaNeraiyANaM vattavvaM / Navari sagasagahidI desuunnaa|| 80 tirikkha0 micchatta0-bArasaka0-NavaNoka0 bhuja-avaDhi0 ja0 egasamao, ukka palido0 asNkhe0bhaago| appada0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / aNaMtANu0cauka0 bhuja0-avaDhi0 micchttbhNgo| appa0 ja0 egasa0, ukka0 tiNNi palido0 desUNANi / avattavvaM oghaM / sammatta-sammAmi0 caduNDaM padANamoghabhaMgo / 5 81. paMciMdiyatirikkha-paMciM0tiri0 paja0-paMciM0tiri0joNiNIsu micchattabArasaka0-NavaNoka0 bhuja0 avaDhi0 ja0 egasa0, ukka0 puvvakoDipudhattaM / appa0 oghaM / evamaNaMtANu 0caukkANaM / Navari appa0 ja0 egasa0, uka0 tiNi pali0 desU. 76. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kapAya aura no nokapAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamuhUrta hai| anantAnubandhI catuSkakA isI prakAra jAnanA caahie| itanI vizeSatA hai ki isakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| tathA avaktavya sthiti vibhaktikA jaghanya antara antarmahUrta aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmahUrta, alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhI sthitivibhaktiyoMkA utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| isI prakAra saba nArakiyoMke kahanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki kucha kama tetIsa sAgarake sthAnameM kucha kama apanI apanI sthiti kahanI caahiye| 680. tiyacoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| anantAnubandhI catuSkakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA bhaMga mithyAtvake samAna hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| tathA avaktavya sthitivibhaktikA antara aodhake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvake cAroM padoMkA bhaMga oghake samAna hai| . 81. paMcendriya tiryaMca, paMcendriya tiryaMca paryApta aura paMcendriya tithaMca yonimatI jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara pUrvakoTipRthaktva pramANa hai| alpatara sthitivibhaktikA antara oghake samAna hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jayadhavalAsahideM kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 NANi / avattavva0 ja0 aMtomu0, uka0 tiNNi palido0 puvakoDipudhatteNabbhahiyANi / sammatta-sammAmi0 bhuja0 ja0 aMtomuhuttaM, appa0 ja0 egasa0, avattavva0 ja0 palido0 asaMkhebhAgo / uka0 savvesi pi tiNNi palido0 puvakoDipudhatteNabbhahiyANi / avaDhi0 ja0 aMtomu0, ukka. puvakoDipudhattaM / evaM maNusatiya0 / Navari micchattasolasaka0-NavaNokasAyANaM jamhi putva koDipudhattaM tamhi puvyakoDI desUNA / 5 82. paMciMdiyatirikkhaapajja micchatta0-solasaka0-NavaNoka. bhuja0-appa.. avadvidANaM jaha0 egasamao, ukka0 aNtomu0| sammatta-sammAmi0 appadarassa Natthi aMtaraM / evaM maNusaapajja0-eiMdiya-bAdareiMdiya-suhumeiMdiya-tesiM pajjattApajjatta-savvavigaliMdiyapaMciMdiyaapajja0-paMcakAya0 bAdarasuhumapajjattApajjatta-tasaapajja0-orAlimissa0-veubviyamissa0-vibhaMgaNANi tti / 83 deva0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 bhuja-avaDhi0 ja0 egasa0, uka0 aTThArasasAgaro0 sAdireyANi / appadara0 oghN'| aNaMtANu0caukka0 appadara0 ja0 egasa0, avattavva0 ja0 aMtomu0 / uka0 doNhaM pi ekattIsaM sAgaro0 desUNANi / ki alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara pUrvakoTipRthaktvase adhika tIna palya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta, alpatara sthitivibhatikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhI sthitivibhaktiyoMkA utkRSTa antara pUrvakoTi pRthaktvase adhika tIna palya hai| avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara pUrvakoTi pRthaktva hai| isI prakAra sAmAnya, paryApta aura manuSyanI ina tIna prakArake manuSyoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoM kI jisa sthitivibhaktike rahate hue pUrvakoTi pRthaktva kahA hai vahA~ kucha kama pUrvakoTi antara kahanA cAhiye / 582. paMcendriya tiyeca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra, alpatara aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmaharta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA antara nahIM hai| isI prakAra manuSya aparyApta. ekendriya, bAdara ekendriya, sUkSma ekendriya, tathA bAdara aura sUkSmake paryApta aura aparyApta, saba vikalendriya, paMcendriya aparyApta, pA~coM sthAvarakAya tathA inake bAdara aura sUkSma tathA paryApta aura aparyApta, trasa aparyApta, audArikamizrakAyayogI, vaikriyikamizrakAyayogI aura vibhaMgajJAnI jIvoMke jAnanA caahie| 83. devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika aThAraha sAgara hai| alpatara sthitivibhaktikA antara oghake samAna hai| anantAnubandhI catuSkakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara antamuhUrta hai| tathA 1. tA. pratau ogha / avarAmba0 aNaM-iti pAThaH / Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] hidivihattIe uttarapaDibhujagAraaMtaraM sesaM micchattabhaMgA / sammatta-sammAmi0 bhuja0 ja0 aMtomu0, appada0 ja0 egasa0, avyattavva0 ja0 palido0 asNkhe0bhaago| ukka0 savvesi pi ekattIsaMsAgaro0 desUNANi / avaTTi0 ja0 aMtomu0, ukka0 aTThArasa sAgaro0 sAdireyANi / bhavaNAdi jAva sahassAra0 evaM ceva / Navari sagaDhidI desuunnaa|| 84. ANadAdi jAva uvarimagevajo ti micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 appadarassa patthi aNtrN| sammatta-sammAmi0 bhuja0 ja0 aMtomu0, appa0 ja0 egasa0, avattavya0 ja0 palido0 asaMkhe0bhAgo0 / aNaMtANu0caukA0 appadara0 avattavvANaM ja0 aMtomu0 / ukka0 savyesi pi sagaDhidI desUNA / evaM sukkale0 / 5 85. aNuddisAdi jAva savvaTThasiddhi ti savyapayaDINamappadara0 Natthi aMtaraM / evamAhAra0-AhAramissa0 avagada0 akasA0-AbhiNi-suda0-ohi0-maNapaja0-saMjada0sAmAiya-chedo0.-parihAra0-suhuma0-jahAkkhAda0-saMjadAsaMjada-ohidaMsa0-sammAdi'.. khaiya 0-vedy0-uvsm0-saasnn-smmaamicchaaidvitti| 686. paMciMdiya-paMciM0paja0-tasa-tasapaJja0 micchatta-bArasaka-NavaNoka0 oghN| aNaMtANu0ca ukka0 ogha / Navari avattavva0 ja0 aMtomu0, ukka0 sagaDhidI desUNA / donoMkA hI utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| zeSa sthitivibhaktiyoMkA bhaMga mithyAtvake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanya antara antamuhUrta, alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| avasthita sthitivibhaktikA jayanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara sAdhika aThAraha sAgara hai / bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake devoMke isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki kucha kama apanI apanI sthiti kahanI caahie| 84. Anatakalpapte lekara uparima aveyakatakake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau alpatara sthitivibhaktikA antara nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta,alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa tathA anantAnubandhI catuSkakI alpatara aura avaktavya sthitivibhaktiyoMkA jaghanya antara antarmuhUrta hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kucha kama apanI apanI sthitipramANa hai / isI prakAra zuklalezyAmeM jAnanA caahie| 585. anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA antara nahIM hai / isI prakAra AhArakakAyayogI, AhAraka mizrakAyayogI, apagatavedavAle, akaSAyI, AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI,manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoM ke jAnanA caahie| 686. paMcendriya, paMcendriya paryApta, basa aura saparyApta jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA bhaMga oghake samAna hai| anantAnubandhI catuSkakA bhaMga oghake samAna hai| kintu 1. A0pratau sammAmi0 iti pAThaH / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ TThidivihattI 3 sammatta0 sammAmi0 bhuja0 zravaTThi 0 ja0 aMtomu0, ukka0 sagaTThidI debhrUNA / appadara0 ja0 esa 0, avvattavya0 ja0 palido0 asaMkhe 0bhAgo / ukka0 sagaTThidI deNA / evaM purisa0 cakkhu0saNi tti / 48 $ 87. paMcamaNa0 - paMcavaci 0 micchatta-solasaka0 NavaNoka0 bhuja0 - appadara 0 ava0i ja0 egasamao, ukka aMtomu0 / samma0 sammAmi0 appa0 ja0 egasamao, ukka0 aMtomu0 | sesANaM Natthi aMtaraM / evamorAliya0 veDavvi 0 cattArikasAyANaM / - 88. kAyajogi0 micchatta-solasaka0 NavaNoka0 bhuja0 avaTTi0 ja0 esa 0, uka0 palido 0 asaM0 bhAgo appa0 ja0 esa 0, ukka0 aMtomu0 / aNaMtANu 0cakka0 avatantra 0 Natthi aMtaraM / sammatta sammAmi0 bhuja 0 - avaTTi0 - zravattavva0 Natthi aMtaraM / appadara0 ja0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / kammaiya0 chabvIsaM pyaDINaM bhuja0appadara0 - ava0i jahaNNuka0 egasamao / sesaM Natthi aMtaraM / evamaNAhAra0 / egasa 0, 986. itthi0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 bhuja0 zravaDi 0 ja0 ukka0 paNavaNNa palido0 desUNANi / appadara0 oghaM / Navari aNaMtANu 0 caukka0 appaitanI vizeSatA hai ki vaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai / samyaktva aura samyagmithyAtva kI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoM kA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai / alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara palyo ke asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai / tathA donoMkA utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai / isI prakAra puruSavedI, cakSudarzanavAle aura saMjJI jIvoM ke jAnanA cAhie / 87. pA~coM manoyogI aura pA~coM vacanayogI jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra, alpatara aura avasthita sthitivibhaktiyoM kA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / tathA zeSa sthitivibhaktiyoM kA antara nahIM hai / isI prakAra audArikakAyayogI, vaikriyikakAyayogI aura cAra kaSAyavAle jIvoM ke jAnanA cAhie / SS 88. kAyayogiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokapAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktikA antara nahIM hai / samyaktva ora samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktikA antara nahIM hai / alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / kAmaMNakAyayogiyoM meM chabbIsa prakRtiyoM kI bhujagAra, alpatara aura avasthita sthitivibhaktiyoM kA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / zeSakA antara nahIM hai / isI prakAra anAhArakoMke jAnanA cAhie / S =6. strIvediyoM meM midhyAtva solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoM kA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama pacavana palya hai / altara sthitivibhaktikA antara ogha ke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhI 1. tA-pratau egasa0 / ... aTha-iti pAThaH / Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagAraaMtara 46 dara0 ja0 egasa0, ukka0 paNavaNNa palido0 desUNANi / avattavva0 ja0 aMtomu0, ukka0 sagadvidI desuunnaa| sammatta-sammAmi0 bhuja0-avaDhi0 ja0 aMtomuhuttaM, appadara0 ja0 egasamamo, avatavva0 ja0 palido0 asaMkhe0bhAgo, uka0 savvesi pi sagaTTidI desuunnaa| NavaMsa0 micchatta0 solasaka0-NavaNoka. bhuja0 avaDhi0 ja0 egasamo, uka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi | appadara0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / Navari aNaMtANu0caukka0 appadara0 ja0 egasamao, ukka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / avattavva0 ja0 aMtomu0, ukka0 addhapoggalapariyaTTU desUNaM / sammatta-sammAmi0 oghaM / ebamasaMjada0 / $ 90. madi0suda0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 bhuja0-avaDhi0 ja0 egasa0, ukka0 ekattIsaM sAgaro0 sAdireyANi / appadara0 ogha / sammatta-sammAmi0 appa0 Natthi aMtaraM / evaM micchAdiTThINaM / abhava0 chanvIsaM payaDINamevaM ceva / 61. kiNha0-NIla0-kAu0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka. bhuja-avahi0 ja0 egasa0, ukka0 sagaDhidI desUNA / appadara0 oghN| aNaMtANu0ca ukka0 bhuja0-avahi. ja0 egasa0, appadara ja0 egasa0, avattavva0 ja0 aMtomu0, ukka0 savvesiM sagahidI catuSkakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama pacavana palya hai / avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA jaghanya antara antarmuhUrta, alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| napaMsakavediyoM meM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamahUrta hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama ardhapudgalaparivartanapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga oghake samAna hai| isI prakAra asaMyata jIvoMke jAnanA caahie| 660. matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhajagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika ikatIsa sAgara hai| alpatara sthitivibhaktikA antara oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmidhyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA antara nahIM hai| isI prakAra mithyAdRSTiyoMke jAnanA caahie| abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA isI prakAra jAnanA caahiye| 6 91. kRSNa, nIla aura kApota lezyAmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| alpatara sthitivibhaktikA oghake samAna hai| anantAnubandhI catuSkakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya, alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara antamuhUrta hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kucha kama apanI apanI sthiAtapramANa hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe dvidivihattI 3 desuunnaa| sammatta-sammAmi0 bhuja0-avaDhi0 ja0 aMtomu0, appadara0 ja0 egasa0, avattavya0 ja0 palido0 asaMkhe0bhAgo, ukka. savvesiM sagaDhido desUNA / teu. sohammabhaMgo / pamma0 sahassArabhaMgo / asaNNi0 eiNdiybhNgo| Navari chavvIsapayaDI0 bhuja-avAhi0 jaha0 egasamao, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| AhAri0 oghaM / Navari jamhi ubaDDapoggalapariyaTTa tamhi aMgulassa asNkhe0bhaago| evamaMtarANugamo samatto / * NANAjIvehi bhaMgavicaro $ 62. sugamamedaM; ahiyaarsNbhaalnnphlttaado| * saMtakammiesu payadaM / 663. kudo 1 asaMtakammiesu bhujagArAdipadANamasaMbhavAdo / * savve jIvA micchatta-solakasAya-NavaNokasAyANaM bhujagArahidivihattiyA ca appadarahidivihattiyA ca avahidahidivihattiyA ca / 6 94. edesiM kammANaM bhujagAra-appadara-avaTTidahidivihattiyA savve jIvA te NiyamA asthi ti saMbaMdho kAyayo / * aNaMtANubaMdhINamavattavvaM bhajidavvaM / bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA jaghanya antara antarmuhUrta, alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kucha kama apanI apanI sthitipramANa hai / pItalezyAmeM saudharmake samAna bhaMga hai| padmalezyAmeM sahasrArake samAna bhaMga hai| asaMjJiyoMmeM ekendriyoM ke samAna bhaMga hai| itanI vizeSatA hai ki chabbIsa prakRtiyoMkI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| AhArakoMke oghake samAna hai| itanI vizeSatA hai ki jahA~ upAdhapudgala parivartanapramANa antara kahA hai vahA~ inake aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa antara kahanA cAhiye / isa prakAra antarAnugama samApta huaa| * aba nAnAjIvoMkI apekSA bhaMgavicayAnugamakA adhikAra hai| 62. yaha sUtra sugama hai, kyoMki isakA phala adhikArakI samhAla karanA hai / * satkarmavAle jIvoMkA prakaraNa hai| 663. zaMkA-satkarmavAle jIvoMmeM hI isa adhikArakI pravRtti kyoM hotI hai ? samAdhAna-kyoMki jina jIvoMke mohanIyakarmakI sattA nahIM hai unameM bhujagArAdi padoMkA pAyA jAnA sambhava nahIM hai| ___ * mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagArasthiti vibhaktivAle, alpatarasthitivibhaktivAle aura avasthitasthitivibhaktivAle saba jIva niyamase haiN| SE4. ina pUrvokta karmoMkI bhujagAra, allatara aura avasthita sthitivibhaktivAle jo saba jIva haiM ve niyamase haiM aisA yahA~ sabandha karanA caahiye| * anantAnubandhIcatuSkakA avaktavya pada bhajanIya hai| Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] dvidivihattIe uttarapaDibhujagArabhaMgavicao 6 95. kudo ? visaMjoidaaNaMtANu0 caukka0 sammAiTThINaM NiraMtaraM micchattaguNeNa prinnmnnaabhaavaado| * sammatta-sammAmicchattANaM bhujagAra-avahida-avattavahidivihattiyA bhajidavvA / 666. kudo ? NiraMtaraM sammattaM pddivjmaannjiivaannmbhaavaado| * appadarahidivihattiyA NiyamA asthi / 67. kudo? sammatta-sammAmicchattasaMtakammiyajIvANaM tIdANAgadavaTTamANakAlesu virhaabhaavaado| 98, evaM jaivasahAiriyadesAmAsiyasuttatthaparUvaNaM kAUNa saMpahi jaivasahAiriyasUcidatyamuccAraNAe bhnnissaamo| NANAjIvehi bhaMgavicayANugameNa duviho Nidesooghe0 Adese0 / ogheNa0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 bhuja0-appadara0-avaTThi. 65. kyoMki anantAnubandhI catuSkakI visaMyojanA karanevAle samyagdRSTi jIvoMkA mithyAtva guNake sAtha nirantara pariNAma nahIM pAyA jaataa| * samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIva bhajanIya haiN| 66. kyoMki, nirantara samyaktvako prApta honevAle jIva nahIM pAye jAte haiN| * alpatarasthitivibhaktivAle jIva niyamase haiN| 667. kyoMki, samyaktva aura sabhyagmithyAtvasatkarmavAle jIvoMkA atIta anAgata aura vartamAna ina tInoM kAloMmeM abhAva nahIM hai| vizeSArtha-yahA~para bhujagAra Adi padoMkA Alambana lekara nAnA jIvoMkI apekSA bhaMga. vicayakA vicAra kiyA jA rahA hai / mohanIyake kula bheda 28 haiN| unameM se mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokapAyoMke bhujagAra, alpatara aura avasthita padavAle nAnA jIva nirantara pAye jAte haiM, yaha spaSTa hI hai, kyoM ki yathAsambhava mithyAtva Adi guNasthAnoMmeM inakA nirantara bandha sambhava honese ye bana jAte haiN| kintu anantAnubandhI catuSkake avaktavya padakI yaha sthiti nahIM hai| kAraNa ki jo caubIsa prakRtiyoMkI sattAvAlA jIva mithyAtva aura sAsAdana guNasthAnameM AtA hai usIke yaha pada sambhava hai para aise jIvoMkA nirantara ukta guNasthAnoMko prApta honA sambhava nahIM hai| kadAcit eka bhI jIva ukta guNasthAnoMkA nahIM prApta hotA aura kadAcit eka jIva tathA kadAcita nAnA jIva vAta guNasthAnoMkA prApta hote haiM, isalie anantAnubandhIke avaktavya padavAle bhajanIya kahe haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvake alpatara padavAle jIva to sadA pAe jAta prakRtiyoMkI sattAvAle samyagdRSTi aura midhyAdRSTi jIvoMkAnirantara sadbhAva pAyA jAtA hai aura unake eka mAtra alpatara pada hI hotA hai para ina prakRtiyoMke zeSa pada bhajanIya haiM, kyoMki zeSa pada, jo mithyA. tvase samyaktvako prApta karate haiM, unake hI prathama samayameM sambhava haiM aura aise jIva nirantara nahIM pAye jAte, ataH ina prakRtiyoMke bhuz2agAra, avasthita aura avaktavya padavAle jIva bhajanIya kahe haiN| 68. isa prakAra yativRSabha AcAryake dezAmarSakasUtrake arthakA kathana karake aba yativRSabha AcAryake dvArA sUcita kiye gaye arthakI uccAraNAkA kathana karate haiM-nAnA jIvoMkI apekSA bhaMgavicayAnugamase nirdeza do prakArakA hai-oghanirdeza aura Azcanirdeza / unameMse oghakI apekSA kina Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhu [hidivihattI 3 NiyamA asthi / aNaMtANu0cauka0 bhuja0-appa0-avaTThi0 NiyamA asthi / avattavvaM bhynnijaa| siyA ede ca avattavvavihattio ca, siyA ede ca avattavvavihattiyA ca / sammatta 0-sammAmi0 appadara0 NiyamA atthi / sesapadA bhayaNijjA / evaM tirikkha0kAyajogi0-orAliya0-NavUsa0-cattArika0-asaMjada0-acakkhu0-kieha-NIla-kAu.. bhavasi0-AhAri tti / 699. AdeseNa Neraiesu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 appadara0-avaDhi0 NiyamA asthi / [bhuja0 bhayaNijjA0 / ] siyA ede ca bhujagAravihattio ca, siyA ede ca bhujagAravihattiyA ca / arNatANu0caukka0 appada0 avaDhi0 NiyamA asthi / sesapadA bhynnijaa| sammatta-sammAmi0 oghbhNgo| evaM savvaNeraiya-paMciMdiyatirikkhatiya0-maNusatiya0-deva0-bhavaNAdi jAva sahassAra0-paMciMdiya-paMciM0pajja-tasa-tasapaja0mithyAtva, bAraha kapAya aura nau nAkaSAyoMkA bhujagAra, alpatara aura avasthita sthitivibhaktivAle jIva niyamase haiN| anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAra, alpatara aura avasthita sthitivibhaktivAle jIva niyamase haiN| pravaktavya sthitivibhaktivAle jIva bhajanIya haiN| kadAcit ye bhujagArAdi vibhaktivAle bahuta jIva hote haiM aura avaktavyavibhaktivAlA eka jIva hotA hai| kadAcit ye bhujagArAdivibhaktivAle nAnA jIva hote haiM aura avaktavya vibhaktivAle nAtA jIva hote haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIva niyamase haiN| tathA zeSa padavAle jIva bhajanIya haiN| isI prakAra tiyaca, kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsakavevAle, krodhAdi cAra kaSAyavAle, asaMyata, acakSudarzanavAle, kRSNalezyAvAle, nIlalezyAvAle kapotalezyAvAle, bhavya aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAya ina 22 prakRtiyoMke bhujagAra, alpatara aura avasthita ye tIna pada hote haiM jo sarvadA pAye jAte haiM isaliye inakI apekSA eka dhravabhaMga hI hotA hai| anantAnubandhI catuSkake cAra pada haiM jinameM bhujagAra, alpatara aura avasthita ye tIna pada dhruva haiM aura avaktavyapada adhruva hai| avaktavyapavAlA kadAcit eka jIva hotA hai aura kadAcit naanaa| aba ina do bhaMgoMmeM dhravabhaMga aura milA diyA jAtA hai to anantAnubandhIkI apekSA kula tIna bhaMga prApta hote haiN| samyaktva aura samyagmiththAtvake cAra pada haiN| jinameM bhujagAra, avasthita aura avaktavya ye tIna bhajanIya aura eka alpatara dhruva hai, ataH yahA~ kula 27 bhaMga hote haiM, kyoMki eka aura nAnA jIvoMkI apekSA tIna bhajanIya padoMke 26 bhaMga aura unameM eka dhruva bhaMgake milAnepara kula 27 bhaMga hote haiN| tiyaca Adi mUlameM ginAI gaI kucha aisI mArgaNAeM haiM jinameM yaha ogha prarUpaNA ghaTita ho jAtI hai, ataH unake kathanako oghake samAna kahA hai| 666. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara aura avasthita sthitivibhaktivAle jIva niyamase haiN| inake bhujagAra padavAle jIva bhajanIya haiN| kadAcit ye nAnA jIva haiM aura eka bhujagAra sthitivibhaktivAlA jIva hai| kadAcit ye nAnA jIva haiM aura nAnA bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva haiN| anantAnu bandhIcatuSkakI alpatara aura avasthita sthitivibhaktivAle jIva niyamase haiM tathA zeSa pada bhajanIya haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga oghake samAna hai| isI prakAra saba nArakI, paMcendriya tiryaMca, paMcendriya tiyeca paryApta, paMcendriya titheca yAnimatI, sAmAnya manuSya, manuSya paryApta, manuSyinI, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake deva, paMcendriya, paMcendriya paryApta, trasa, saparyApta pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, vaikriyikakAyayogI, strIveda Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] vittIya uttaraparyADabhujagAra bhaMgavicazro paMcamaNa0 - paMcavaci 0 - veucciya 0 itthi 0 purisa0 cakkhu 0 teu0- pamma0 saNNi tti / $100. paMci0tiri0apaja0 micchatta- solasaka0 NavaNoka0 NArayabhaMgo | Navari anaMtANu avatta0 Natthi / samma0 sammAmi0 appa0 NiyamA atthi / evaM saccatrigaliMdiya-paMciMdiya apajja0 - bAdarapuDha vipajja0 - bAdaraAu0 paja 0 -bAdarate upaja 0 - bAdaravAupaja 0- bAdaravaNaphadipatteya 0 paJja0 tasa apaja 0 - vihaMgaNANi ti / $ 101. maNusa apaja0 chabvIsaM payaDINaM savvapadA bhayaNijA / bhaMgA chavvIsa; dhruvapadAbhAvAdo / sammatta sammAmicchattANamappadaraM bhayaNijjaM / bhaMgA doNNi, dhuvAbhAvAdo / evaM veuvviya missa 0 | I 53 vAle, puruSavedavAle, catudarzanavAle, pItalezyAtrAle, padmalezyAvAle aura saMjJI jovoM ke jAnanA cAhie / vizeSArtha - naraka meM midhyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMke do pada dhruva aura eka pada bhajanIya batalAyA hai, ataH inake dhruva bhaMgake sAtha tIna bhaMga prApta hote haiM / anantAnubandhI catuSkake cAra padoMmeMse alpatara aura avasthita ye do pada dhruva tathA bhujagAra aura avaktavya ye do pada bhajanIya batalAye haiM, isaliye inake nau bhaMga prApta hote haiM / tathA samyaktva aura samyagmithyAtva jisaprakAra oghase 27 bhaMga batalA Aye haiM usI prakAra yahA~ bhI ghaTita kara lenA cAhiye / mUlameM saba nArI Adi aura jitanI mArgaNAeM ginAIM haiM unameM ukta vyavasthA bana jAtI hai / $ 100. paMcendriya tiryaMca aparyAptakoM meM midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoM kI apekSA nArakiyoM ke samAna bhaMga hai / kintu itanI vizeSatA hai ki inameM anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyasthitivibhakti nahIM hai / tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIva niyamase haiM / isI prakAra saba vikalendriya, paMcendriya aparyApta, bAdarapRthivIkAyika paryApta, bAdara jalakAyika paryApta, bAdara agnikAyika paryApta, bAdara vAyukAyika paryApta, bAdara vanaspati kAyika pratyeka zarIra paryApta, trasa aparyApta aura vibhaMgajJAnI jIvoM ke jAnanA cAhie / vizeSArtha - paJcendriya tiryeca labdhyaparyAptaka mithyAdRSTihI hote haiM, unameM anantAnubandhI catuSkakA avaktavya bhaMga nahIM banatA / ataH inake midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAya ina sabake bhujagAra, alpatara aura avasthita ye tIna pada hI hote haiM / inameM se do pada dhruva aura eka bhujagAra pada bhajanIya hai, ataH kula tIna bhaMga prApta hote haiM / yahA~ nArakiyoM ke samAna kahanekA mata yaha hai ki jisaprakAra nArakiyoMke eka bhujagAra pada bhajanIya batalAyA usI prakAra paJcendriya tiya~ca labdhyaparyAptakoM ke bhI jAnanA cAhiye / tathA samyaktva aura samyagmithyAtva kI apekSA inake eka alpatara pada hI pAyA jAtA hai jo dhruva hai, ataH inakI apekSA eka dhruva bhaMga hI prApta hotA hai / saba vikalendriya Adi aura jitanI mArgaNAeM mUlameM ginAI haiM unameM bhI yaha vyavasthA bana jAtI hai, ataH unake kathanako paMcendriya tiryaMca labdhyaparyAptakoMke samAna kahA / 101. manuSya aparyAptakoM meM chabbIsa prakRtiyoMke satra pada bhajanIya haiN| bhaMga chabbIsa hI hote haiM, kyoMki yahA~ dhruvapadakA abhAva hai / samyaktva aura samyagmidhyAtyakA alpatara pada bhajanIya hai| bhaMga do hote haiM, kyoMki dhruvapadakA abhAva hai / isI prakAra vaikriyikamizrakAyayogI jIvoM ke jAnanA caahie| vizeSArtha - labdhyaparyAptaka manuSya yaha sAntara mArgaNA hai / ataH isameM 26 prakRtiyoMke tInoM pada bhajanIya haiM jinake kula bhaMga 26 hote haiM / yahA~ dhruva padakA abhAva honese dhruva bhaMgakA niSedha kiyA hai / yadyapi samyaktva aura samyagmithyAtvakA yahA~ eka alpatara pada hI hai phira bhI sAntara mArgaNA ke kAraNa vaha bhI bhajanIya hai ataH usake eka jIva aura nAnA jIvoMkI apekSA do bhaMga khe| Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe hidivihattI 3 102. ANadAdi jAva uvarimagevajo ti micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 appadara0 NiyamA asthi / arNatANu0caukka0 appadara0 NiyamA asthi / avattavyavihattiyA bhayaNijA / bhaMgA tiNNi / sammatta-sammAmi0 oghaM / evaM sukkale0 / aNudisAdi jAva savvaTTha0 savvapayaDINamappadara0 NiyamA asthi / evamAbhiNi-suda0-ohi-maNapaja0saMjada-sAmAiya-chedo0-parihAra0-saMjadAsaMjada-aohidaMsa0-sammAdi'0-khaiya0-- vedaya0diTTi ti| 103. eiMdiya0 savvapayaDi0 savvapadA NiyamA atthi / evaM bAdarasuhumeiMdiyapaJjattApajatta-[ puDhavi0-bAdarapuDhavi0.] bAdarapuDhavi0apaja0-suhumapuDhavipajattApajatta[Au0-bAdaraAu0 vAdaraAuapaja0-suhumAu0pajjattApajjatta-teu0-bAdarateu0]vAdarateuapaja0-suhumateupajattApajjatta-vAu0-bAdaravAu0] bAdaravAuapaja0-suhumavAupajattA yahA~ bhI dhruva padakA abhAva honese dhrava bhaMgakA niSedha kiyaa| vaikriyikamizrakAyayoga yaha bhI sAntara mArgaNA hai aura isameM labdhyaparyAptaka manuSyoMke samAna saba prakRtiyoMke pada tathA bhaMga bana jAte haiM, ataH inake kathanako labdhyaparyAptaka manuSyoM ke samAna khaa| 102. Anatakalpase lekara uparima grevayaka takake devoM meM mithyAtva, bAhara kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara sthitivibhaktivAle jIva niyamase haiN| anantAnabandhI cataSkakI alpatara sthitivibhaktivAle jIva niyamase haiN| avaktavya sthitivibhaktivAle jIva bhajanIya haiN| bhaMga tIna hote haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakA kathana oghake samAna hai| isI prakAra zukla lezyAvAle jIvoMmeM hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktivAle jIva niyamase haiN| isI prakAra AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanavAle, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi aura vedakasamyagdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-Anatase lekara uparimauveyakatakake devoMke mithyAtva Adi 22 prakRtiyoMkA eka alpatara pada hI batalAyA hai, ataH inakA eka dhruva bhaMga hI hotA hai| anantAnubandhI catuSkake alpatara aura avaktavya ye do pada batalAye haiN| inameM se alpatara pada dhruva hai aura avaktavya pada adhruva hai| ataH eka jIva aura nAnA jIvoMkI apekSA ina avaktavya sambandhI dA adhruva bhaMgoMmeM eka dhruvabhaMgake milA denepara tIna bhaMga prApta hote haiN| AnatAdikameM mithyAtvase samyaktvakI prApti aura samyaktvase mithyAtvakI prApti sambhava hai, ataH yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvake oghake samAna cAroM pada aura unake 27 bhaMga bana jAte haiN| yahI kAraNa hai ki yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvake bhaMgoMko oghake samAna kahA hai| anudiza AdikameM to samyagdRSTi jIva hI hote haiM aura samyagdRSTiyoMka saba prakRtiyoMkA eka alpatara pada hI hotA hai| isIliye anudizAdikameM saba prakRtiyoMkA eka alpatara pada kahA hai| mUlameM AbhinibodhakajJAnI Adi aura jitanI mArgaNAeM ginAI haiM unameM bhI eka alpatara pada hI sambhava hai, ata: unake kathanako anudiza Adike samAna khaa| 6103. ekendriyoMmeM saba prakRtiyoMke saba padavAle jIva niyamase haiN| isI prakAra bAdara aura sUkSma ekendriya aura unake paryApta aura aparyApta, pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika aparyApta, sUkSma pRthivIkAyika, sUkSma pRthivIkAyika paryApta aura aparyApta, jalakAyika, bAdara jalakAyika, bAdara jalakAyika aparyApta, sUkSma jalakAyika tathA unake paryApta aura aparyApta, agnikAyika, bAdara agnikAyika, bAdara agnikAyika aparyApta, sUkSma agnikAyika tathA unake paryApta aura aparyApta, vAyukAyika, bAdara vAyukAyika, bAdara vAyukAyika aparyApta, sUkSma vAyukAyika tathA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] vittIya uttarapayaDibhujagAra bhAgAbhAgo paJjata- - [vaNaSphadi0 - bAdaravaNaphadi0-] bAdaravaNaSpha dipatteya 0 paJja 00 - [suhumavaNaphadi pajjattApajjatta 0 - ] bAdaraNigoda 0 - suhumaNigodapajjattApajjatta orAliyami0 kammaiya0madi0su0 - abhavasi 0-micchAdi0 asaNNi-aNAhAri ti / gavari kammaiya- aNAhAri0 samma0 sammAmi 0 appada0 bhayaNi0 / zrAhAra0 - AhArami0 savvapayaDINamappadaraM bhayaNijaM / evamavagada 0 - akasA0-suhuma 0 - jahAkkhAda 0 - uvasama0 sasANa0 sammAmi0 diTTi ti / evaM NANAjIvehi bhaMgavicao samatto / de0 / zragheNa micchatta $ 104. bhAgAbhAga zugameNa duviho Niddeso- oghe0 bArasaka0 NavaNoka0 bhuja0 savvajI0 kevaDiyo bhAgo ? asaMkhe0 bhAgo / appada 0 kevaDio bhAgo ? asaMkhejA bhaagaa| aba TThi0 savvajI0 ke0 1 saMkhe 0 bhAgo / evamaNaMtANu0 caukka0 / Navari zravattavya anaMtimabhAgo / sammatta sammA mi0 appadara0 savvajI 0 unake paryApta aura aparyApta, vanaspatikAyika, bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra, bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra aparyApta, sUkSmavanaspati va unake paryApta aura aparyApta bAdara nigoda aura unake paryApta aura aparyApta sUkSma nigoda aura unake paryApta aura aparyApta, audArika mizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI, matyajJAnI, zrutAjJAnI, abhavya, midhyAdRSTi, asaMjJI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki kArmaNakAyayogI aura anAhAraka jIvoM meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIva bhajanIya | AhArakakAyayogI aura AhArakamizra kAyayogiyoM meM saba prakRtiyoM kA alpatara pada bhajanIya hai / isI prakAra apagatavedI, akaSAyI, sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoM ke jAnanA cAhie / vizeSArtha -- ekendriyoMke 28 prakRtiyoM meM se jisake jitane pada sambhava haiM una padavAle jIva sarvadA rahate haiM ataH yahA~ eka dhruva bhaMga hI hotA hai| isI bAta ke dyotana karaneke liye 'saba prakRtiyoMke saba pada niyamase haiM yaha kahA hai / isI prakAra mUlameM ginAI gaI bAdara ekendriya Adi mArgaNAoM meM eka dhruva pada hI prApta hotA hai ataH unake kathanako ekendriyoMke samAna kahA / kintu kArya kAyayoga aura anAhAraka mArgaNA meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattAvAle jIva kadAcit pAye jAte haiM aura kadAcit nahIM pAye jAte haiM, isaliye inameM ukta prakRtiyoMkA alpatara pada bhajanIya hai jisase eka jIva aura nAnA jIvoMkI apekSA do bhaMga prApta hote haiM / AhArakakAyayoga aura AhArakamizrakAyayogameM saba prakRtiyoMkA eka alpatara pada hI hotA hai phira bhI yaha sAntara mArgaNA hai isaliye isameM alpatara padako bhajanIya kahA / yahA~ bhI do bhaMga hote haiM / mUlameM apagataveda Adi aura jitanI mArgaNAeM ginAI haiM unameM saba prakRtiyoM ke alpatara padavIlA kadAcit eka jIva aura kadAcit nAnA jIva hote haiM ataH unake kathanako AhAraka kAyayogiyoM ke samAna kahA / isa prakAra nAnAjIvoM kI apekSA bhaMgavicaya samApta huA / o 104. bhAgAbhAgAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-- ogha nirdeza aura Adezanirdeza | unameMse oghakI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokAyoMkI bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAga haiM ? asaMkhyAtaveM bhAga haiM / alpatara sthitivibhaktivAle jIva kitane bhAga haiM ? asaMkhyAta bahubhAga haiM / avasthita sthitivibhaktivAle jIva saba jIvoM ke kitane bhAga haiM ? saMkhyAtaveM bhAga haiN| isI prakAra anantAnubandhI catuSkakI apekSA jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavya sthitivibhaktivAle jIva anantaveM bhAga haiM / samyaktva aura Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 keva0 1 asaMkhejA bhAgA / sesa0 asaMkhe bhaago| evaM tirikkha-kAyajogi-orAliya0NavUpa0-cattArika0 asaMjada0-acakkhu0-tiNNile0-bhavasi0-pAhAri tti / 105. AdeseNa Neraiesu evaM ceva / Navari aNaMtANu0 caukka0 avattavvamasaMkhe0. bhaago| evaM sattasu puDhavIsu paMciMdiyatirikkhatiya0-deva0-bhavaNAdi jAva sahassAra0. paMcidiya-paMciM0pajja-tasa-tasapajja0-paMcamaNa0-paMcavaci0-veuvi0-itthi0-purisa0cakkhu0-teu0-pamma0-saNNi tti / $106. paMciMdiyatirikkhaapajja0 chavvIsaM payaDINamevaM ceva / Navari aNaMtANu0caukka0 avattavva0 nntthi| sammatta-sammAmicchattANaM Natthi bhAgAbhAgaM; egappadarapadattAdo / evaM maNusaapajja-savvaeiMdiya-savvavigaliMdiya-savvapaMcakAya-tasaapaja0. orAliyamissa0-veuvi0missa-kammaiya-madi-suda0-vihaMga0-micchAdihi-asaNNiaNAhAri tti| 107. maNusa0 NiraoghaM / maNusapanja-maNusiNI0 evaM ceva / Navari jamhi asaMkhe0bhAgo tamhi saMkhe0bhAgo kaayvvo| 108. ANadAdi jAva uvarimagevajo tti aNaMtANu0caukka0 appa0 savvajI. ke0 ? asaMkhejA bhaagaa| avattavya. asNkhe0bhaago| sammatta-sammAmi0 oghaM / samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAga haiM ? asaMkhyAta bahubhAga haiN| tathA zeSa padavAle asaMkhyAtaveM bhAga haiN| isI prakAra tiyaMca, kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsakavadavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, asaMyata, acakSudarzanavAle, kRSNAdi tIna lezyAvAle, bhavya aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 8 105. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM isI prakAra jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktivAle asaMkhyAtaveM bhAga haiN| isI prakAra sAtoM pRthiviyoMke nArakI, paMcendriya tiryaMca, paMcendriya tiyeca paryApta, paMcendriya tiyeca yonimatI, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake deva, paMcendriya, paMcendriya paryApta, trasa, basa paryApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, vaikriyikakAyayogI, strIvedavAle, puruSavedavAle, cakSudarzanavAle pItalezyAvAle. padmalezyAvAle, aura saMjJI jIvoMke jAnanA caahie| 6106. paMcendriyatithecaaparyAptakoMmeM chabbIsa prakRtiyoM kI apekSA isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki inake anantAnubandhI catuSkakA avaktavyapada nahIM hai / tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhAgAbhAga nahIM hai, kyoMki yahA~ ina donoM prakRtiyoMkA eka alpatarapada hai| isI prakAra manuSya aparyApta, saba ekendriya, saba vikalendriya, paMcendriya aparyApta, saba pA~coM sthAvara kAya trasa aparyApta, audArikamizrakAyayogI vaikriyikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI, matyajJAnI, zrutAjJAnI, vibhaMgajJAnI, mithyA dRSTi, asaMjJI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 6 107. sAmAnya manuSyoM meM sAmAnya nArakiyoMke samAna jAnanA cAhie / manuSya paryApta aura manuSyaniyoMmeM isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki jahA~ asaMkhyAtavA~ bhAga kahA hai vahA~ saMkhyAtavA~ bhAga kara lenA caahiye| 6 103. Anata kalpase lekara uparima graiveyaka takake devoMmeM anantAnubandhIcatuSkakI alpatara sthitivibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAga haiM ? asaMkhyAta bahubhAga haiN| tathA avaktavya Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 dvidivihattIe uttarapayaDibhujagAraparimANaM sesapayaDi0 Natthi bhaagaabhaagN| evaM sukkale0 / aNudisAdi jAva savvaTTha0 savapayaDI0 Natthi bhaagaabhaagN| evamAhAra-mAhAramissa0-avagada0-prakasA0-AbhiNi.. suda0-zrohi0-maNapaja0-saMjada0 sAmAiya-0chedo0-parihAra 0-suhuma0-jahAkkhAda0-saMjadAsaMjada0-ohidaMsa0-sammAdiDhi0- khaiya--vedaya0-uvasama-sAsANa0-sammAmicchAdiTTi tti / abhava0 chavvIsapayaDi0 mdibhNgo|| evaM bhAgAbhAgANugamo samatto / 106. parimANANugameNa duviho Ni0-ogheNa AdeseNa / ogheNa micchattabArasaka0-NavaNoka tiNNi padA0 kettiyA ? annNtaa| aNaMtANu0caukka0 evaM ceva / Navari avattavya. asNkhejaa| sammatta-sammAmi0 savvapadA kettiyA? asaMkhejA / evaM tirikkha-kAyajogi-orAli0-Naqsa0-cattArika0-asaMjada0-acakkhu0-tiNNile0bhavasi0AhAri ti / ___ 110. AdeseNa Neraiesu savvapayaDINaM savvapadA kettiyA ? asNkhejaa| evaM savaNeraiya0 savvapaMciMdiyatirikkha-maNusaapaja0-deva0-bhavaNAdi jAva sahassAra0-paMciMdiya-paMciM0paja-tasa-tasapajja0-paMcamaNa-paMcavaci0-veuvviya0-itthi0-purisa0-cakkhu0. teu0-pamma0-saNNi tti / maNusa0 aNaMtANu0caukka0 avattavva0 ketti ? sNkhejjaa| sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAga haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakA kathana oghake samAna hai| yahA~ zeSa prakRtiyoMkI apekSA bhAgAbhAga nahIM hai| isI prakAra zuklalezyAvAle jIvoMmeM jAnanA caahie| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM saba prakRtiyoMkI apekSA bhAgAbhAga nahIM hai / isI prakAra AhArakakAyayogI, AhArakamizrakAyayogI, apagatavedI, akaSAyI, AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA bhaMga matyajJAniyoMke samAna hai| isa prakAra bhAgAbhAgAnugama samApta huaa| 6106. ogha aura AdezakI apekSA parimANAnugama do prakArakA hai| unameMse oghakI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA tIna padavAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| anantAnubandhI catuSkakI apekSA isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavya sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvake saba padavAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiM / isI prakAra tiryaMca, kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsakavedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, asaMyata, acakSadarzanavAle, kRSNAdi tIna lezyAvAle, bhavya aura pAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 6 110. zrAdezakI apekSA nArakiyoMmeM saba prakRtiyoM ke saba padavAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| isI prakAra saba nArakI, saba paMcendriyatiryaJca, manuSya aparyApta, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrArasvargatakake deva, paMcendriya, paMcendriyaparyApta , trasa, saparyApta, pAMcoM manoyogo, pAMcoM vacanayogI, vaikriyikakAyayogI, strIvedavAle, puruSavedavAle, cakSudarzanavAle, pItalezyAvAle, padma lezyAvAle aura saMjJI jIvoMke jAnanA caahie| manuSyoM meM anantAnubandhIcatuSkakI avaktavya Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUsa jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 sammatta-sammAmi0 bhuja0-avaTThi0-avattavva0 ketti ? sNkhejjaa| sesapayaDINaM savvapadA0 aNaMtANu0 bhuja0-appa0-avaDhi0 samma0-sammAmi0 appa0 ke0 ? asaMkhejjA / $ 111. maNusapajja0-maNusiNI0 savvapayaDI0 savvapadA0 ke0 ? saMkhejjA / evaM sabaDha0-AhAra-AhAramissa0-avagada0 akasA0- maNapajja0-saMjada0 - sAmAiya-chedo0. parihAra0-suhuma0-jahAkkhAdasaMjade ti| 6 112. ANadAdi jAva uparimagevajjo ti savyapayaDINaM savapadA0 ke0 ? asaMkhejjA / evaM sukale0 / aNudisAdi jAva avarAida tti savvapayaDi. appadara0 ke* ? asNkhejjaa| evamAbhiNi suda0-ohi0-saMjadAsaMjada0-ohidaMsa0-sammAdi0khaiya0-vedaya0-uvasama0-sAsaNa-sampAmicchAdiTTi tti / 113. eiMdirAsu micchatta0-solasaka0-NavaNoka0 savvapadA0 ke0 ? annNtaa| sammatta-sammAmi0 appadara0 ke0 1 asNkhejjaa| evaM savvaeiMdiya-vaNaphadi0-bAdarasuhamapajjattApajjatta-Nigoda0- bAdara-suhama-pajjattApajjatta - orAliyamissa - kammaiyamadi-suda0-micchAdi0-asaNNi-aNAhAri tti / vigaliMdiyANaM pNciNdiytirikkhapjjttbhNgo| evaM paMciM0apajja0-cattArikAya-tasa apajja0-veubviyamissa-vihaMgasthitivibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| tathA she| prakRtiyoM ke saba padavAle anantAnubandhIcatuSkakI bhujagAra, alpatara aura avasthitavibhaktivAle tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| 6 111. manuSyaparyApta aura manuSyaniyoMmeM saba prakRtiyoMke saba padavAle jIva kitane haiM ? saMkhyAta haiN| isIprakAra sarvArthasiddhike deva, AhArakakAyayogI, aAhArakamizrakAyayogI, apagatavedavAle, akaSAyavAle, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAra. vizuddhisaMyata, sUkSmasAMparAyikasaMyata aura yathAkhyAtasaMyata jIvoMke jAnanA caahie| 112. Anatakalpase lekara uparimauveyakatakake devoMmeM saba prakRtiyoMke saba padavAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| isI prakAra zuklalezyAvAle jIvoMmeM jAnanA caahie| anudizase lekara aparAjitatakake devoMmeM sa / prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhakti vAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| isIprakAra AbhinibodhikajJAnI, zratajJAnI, avadhijJAnI, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| 6113. ekendriyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke saba padavAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| isI prakAra saba ekendriya, vanaspatikAyika, unake bAdara aura sUkSma tathA paryApta aura aparyApta, nigoda, unake bAdara aura sUkSma tathA paryApta aura aparyApta, audArikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI, matyajJAnI, tAjJAnI, mithyAdRSTi, asaMjJI aura anAhAraka jIvoMke jaannaa| vikalendriyoM ke paMcendriyatiryaJca aparyAptakoMke samAna bhaMga hai| isIprakAra paMcendriya aparyApta. pRthivI Adi cAra sthAvarakAya, traya aparyApta, baikriyikamizrakAyayogI aura vibhaMgajJAnI jIvoM ke Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArakhettaM NANi tti / abhava0 chavvIsapayaDi0 mdibhNgo| evaM parimANANugamo smtto| $ 114. khettANugameNa duviho Nideso-ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchatta. bArasaka0-NavaNoka0 tiNNipadA kevaDi khette ? sbloge| aNaMtANu0 caukka0 evaM ceva / Navari avatta0 logassa asaMkhe bhaage| sammatta0-sammAmi0 savvapadA0 loga0 asNkhe0bhaage| evaM tirikkha0-kAyajogi0-orAliya0-Naqsa0-cattArika0-asaMjada0. acakkhu0-tiNNile0-bhavasi0AhAri ti / 115. AdeseNa Neraiesu savvapayaDI0savvapadA ke01 loga0 asaMkhe bhaage| evaM savvaNeraiya-savvapaMciMdiyatirikkha0-savvamaNusa0-savvadeva0-vigaliMdiya-savvapaMciMdiyabAdarapuDhavipajja0 bAdarabhAupajja0 bAdarateupajja0-bAdaravAupajja0-bAdaravaNapphadipatteyapajja0-savvatasa0-paMcamaNa0-paMcavaci.-veuvviya0-veu-missa0- AhAra-AhAramissa0itthi0-purisa0-vihaMga-AbhiNi suda0-ohi0-maNapajja0 -saMjada0-sAmAiya-chedo0parihAra0-suhama0-jahAkkhAda0-saMjadAsaMjada0-cakkhu0-ohidaMsa0-tiNNile-sammAdiDhi0khaiya0-vedaya-uvasama-sAsANa 0 sammAmi0-saNNi ti| Navari bAdaravAupajjatta. sammatta-sammAmi0 appadaravajjaM loga0 sNkhe0bhaage| jAnanA caahie| abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA matyajJAniyoM ke samAna bhaMga hai| isa prakAra parimANAnugama samApta huaa| 6114. kSetrAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-o ghanirdeza aura aadeshnirdesh| unameM se oghakI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMke tIna padavAle jIva kitane kSetrameM rahate haiM ? saba lokameM rahate haiN| anantAnubandhIcatuSkakI apekSA isIprakAra jaannaa| kintu itanI vizeSatA hai ki pravaktavya sthitivibhaktivAle jIva lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrameM rahate haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvake saba padavAle jIva kitane kSetrameM rahate haiM ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrameM rahate haiN| isI prakAra sAmAnya tiryaMca, kAyayogI, audArikakAyayogI, napusakavedavAle, krodhAdicAroM kaSAyavAle, asaMyata, acakSudarzanavAle, kRSNAdi tIna lezyAvAle, bhavya aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 6115. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM saba prakRtiyoMke saba padavAle jIva kitane kSetrameM rahate haiM ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrameM rahate haiN| isI prakAra saba nArakI, saba paMcendriyatithaMca, saba manuSya, saba deva, saba vikalendriya, saba paMcendriya, bAdara pRthivIkAyikaparyApta, bAdara jalakAyika paryApta, bAdara agnikAyikaparyApta, bAdara vAyukAyikaparyApta, bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra paryApta, saba trasa, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, vaikriyikakAyayogI, vaikriyakamizrakAyayogI, AhArakakAyayogI, AhArakamizrakAyayogI, strIvedavAle, puruSavedavAle, vibhaMgajJAnI, AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, saMyatAsaMyata, cakSudarzanavAle, avadhidarzanavAle. pIta Adi tIna lazyAvAle, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi samyagmithyAdRSTi aura saMjJI jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki bAdaravAyukAyikaparyAptaka jIvoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMko chor3akara zeSa padavAle jIva lokake saMkhyAtaveM bhAga kSetrameM rahate haiN| Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 s 116. eidie micchatta-solasaka0 NavaNoka0 bhuja0 - avaTThi appadara0 oghaM / sammatta sammAmi0 appadara0 oghaM / evaM bAdara-suhumeiM diya-pajjattApajjatta-puDhavi0 - bAdarapuDhavi apajja0 - suhuma puDha vi-pajjattApajjatta Au0- bAdaraAuapajja0 suhuma AupajjattApajjatta 0 - teu0 - bAdarateu0 apajja0 muhumate upajjatA pajjata vAu0- bAdaravAuapajja0 - suhumavAupajjattApajjatta- bAdaravaNaSphadipa tteya sarIrapajja0 vaNaSkadi 0 Nigoda0 - bAdara suhuma pajjattA pajjata' orA liya missa 0 kammaiya0 madi0 suda0 -micchAdi 0 asaNNi0 AhAri ti / $ 118. agada0 savvapayaDi0 appa0 loga0 asaMkhe 0 bhAge / evamakasA0 / abhavasi 0 chavvIsapayaDINaM madi0 bhaMgo | evaM khettANugamo samatto / 118. posaNAgameNa duviho Niddeso- ogheNa AdeseNa ya / tattha ogheNa 60 - $ 116. ekendriyoMmeM midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nAkaSAyoMkI bhujagAra, avasthita aura alpataru sthitivibhaktivAle jIvoMkA kSetra ogha ke samAna hai / tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA kSetra ogha ke samAna hai| isI prakAra bAdara aura sUkSma ekendriya aura unake paryApta tathA aparyApta, pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika aparyApta, sUkSma pRthivIkAyika aura unake paryApta aura aparyApta, jalakAyika, bAdara jalakAyika, bAdara jalakAyika aparyApta, sUkSma jalakAyika aura unake paryApta aura aparyApta, agnikAyika, bAdara abhikAyika, bAdara agnikAyika aparyApta, sUkSma agnikAyika aura unake paryApta aura aparyApta, vAyukAyika, bAdara vAyukAyika, bAdara vAyukAyika aparyApta, sUkSma vAyukAyika aura unake paryApta aura aparyApta, bAdara vanaspati pratyekazarIra, bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra aparyApta, vanaspatikAyika tathA unake bAdara aura sUkSma tathA paryApta aura aparyApta, nigoda, tathA unake bAdara aura sUkSma tathA paryApta aura aparyApta, zradArika mizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI, matyajJAnI, zrutAjJAnI, mithyAdRSTi, asaMjJI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA cAhiye / 117. apagatavediyoM meM saba prakRtiyoM kI alpatara sthitivibhaktivAle jIva lokake saMkhyAtaveM bhAga kSetrameM rahate haiM / isI prakAra akaSAyI jIvoMke jAnanA cAhie / abhavyoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA matyajJAniyoMke samAna bhaMga hai / vizeSArtha - ogha se mithyAtva solaha kaSAya aura nau nokapAyoMkI bhujagAra, avasthita aura alpatara sthitivAle jIva ananta haiM aura ye saba lokameM pAye jAte haiM, ataH inakA kSetra saba loka kahA / tathA anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivAle aura samyaktva tathA samyagmithyAtva ke saba padavAle jIva zrasaMkhyAta hote hue bhI svalpa haiM, ataH inakA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA / yaha vyavasthA tiryaMcagati Adi mUlameM ginAI huI mArgaNAoM meM bana jAtI hai, ataH inake kathanako ogha ke samAna kahA / Adezase jisa mArgaNAvAle aura usake avAntara bhedoMkA jitanA kSetra hai usameM 26 prakRtiyoMke sambhava padavAloMkA utanA kSetra kahA / kintu samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA sarvatra sambhava padavAloMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai / isI prakAra anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivAle jIvoMkA kSetra sarvatra lokake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai / isa prakAra kSetrAnugama samApta huA / $ 118. sparzanAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai - oghanirdeza aura Adezanirdeza | Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] TThidivihattIe uttarapayaDibhujagAraposaNaM 61 O micchatta- bArasaka0 NavaNoka0 tinhaM padANaM vihattiehi kevaDiyaM khettaM po sidaM ? savvalogo / aNaMtANu 0 cauka0 evaM caiva / Navari avattavva0 loga0 asaMkhe 0 bhAgo aha codasabhAgA vA dekhaNA / sammatta0 sammAmi0 appadara0 ke0 khe0 po0 ? loga asaMkhe0 bhAgo posido aTTha coddasa * dekhaNA savvalogo vA / sesavihattiehi keva0 ? loga0 zrasaMkhe0 bhAgo aTTha codasa0 desUNA / evaM kAyajogi0- cattArikasA0 - asaMjada0zracakkhu 0 bhavasi 0 - AhAriti / 0 $ 119. AdeseNa Neraiesu micchatta 0 - bArasaka0 NavaNoka0 tinhaM padANaM vihatti 0 loga0 asaMkhe0 bhAgo cha codasa deNA / aNaMtANu0 caukka0 evaM caiva / Navari unameM se kI apekSA midhyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokapAyoMke tIna padavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? saba lokakA sparza kiyA hai / anantAnubandhI catuSkakI apekSA isI prakAra jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasa nAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasa nAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAga aura saba loka kSetrakA sparza kiyA hai| tathA zeSa vibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasa nAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / isI prakAra kAyayogI, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, asaMyata, acakSudarzanI, bhavya aura AhAraka jIvoM ke jAnanA cAhiye / vizeSArtha - ogha se mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra, avasthita aura atara sthitivAle jIva ananta haiM aura ye saba lokameM pAye jAte haiM ataH inakA sparza saba loka kahA / anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivAle jIvoMkA vartamAna sparza lokake asaMkhyAtaveM bhAga hai, kyoMki vartamAna kAla meM jinhoMne anantAnubandhIkI visaMyojanA kI hai aise jIva samyaktva se cyuta hokara mithyAtva meM jAnevAle bahuta hI thor3e haiM / tathA atIta kAlIna sparza sa nAlIke kucha kama ATha baTe caudaha bhAga hai, kyoMki yadyapi Upara nauveM graiveyaka takake aura nIce sAtaveM naraka takake jIva anantAnubandhIkI avaktavya sthitiko karate hue pAye jAte haiM / parantu unakA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAga hI hai / kintu isa pada yukta devoMkA vihAravat svasthAna trasa nAlIke AThavaTe caudaha bhAga hai ataH inakA atIta kAlIna sparza trasa nAlIke kucha kama AThabaTe caudaha bhAga pramANa kahA / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivAloMkA sparza tIna prakAra se batalAyA hai / inameM se lokakA asaMkhyAtavA~ bhAgapramANa sparza vartamAna kAla kI apekSA batalAyA hai | kucha kama AThavaTA caudaha bhAga pramANa sparza vihAra Adi padoMkI apekSAse batalAyA hai / aura saba loka sparza mAraNAntika tathA upapAda padakI apekSA batalAyA hai / tathA zeSa padoMkI apekSA jo lokake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa sparza batalAyA hai vaha vartamAna kAlakI pradhAnatA se batalAyA hai aura kucha kama AThavaTA caudaha rAju pramANa sparza atIta kAlakI apekSA batalAyA hai / yahA~ kucha aura mArgaNAeM ginAI haiM jinakA sparza ogha ke samAna prApta hotA hai, ataH unake kathanako ogha ke samAna kahA / jaise kAyayogI Adi / SS 116. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM midhyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoM ke tIna padavAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama chaha bhAga Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 avattavva0 khettbhNgo| sammatta0-sammAmi0 appadara0 loga0 asaMkhe bhAgo cha codasa0 desuunnaa| sesa0 loga0 asNkhe0bhaago| paDhamAe khettbhNgo| vidiyAdi jAva sattami ti Nirayogho / Navari sagaposaNaM kAyavvaM / tirikkha0 oghaM / Navari aTTha coddasa bhAgA tti Nasthi / evamorAliya0-Nasa0-tiNNilessA tti / 120. paMciMdiyatirikkha-paMcitiri0pajja-paMciMtiri0joNiNI0 micchatta0solasaka0-NavaNoka0 savvapadANaM vi0 ke0 khe0 po0 1 loga0 asaMkhe bhAgo sabalogo vaa| Navari aNaMtANu0caukka0 avattavva0 itthi0-purisa0 bhuja0 avaDhi0 khettbhNgo| samma0-sammAmi0 appadara0 micchattabhaMgo / sesa. khettbhNgo| evaM maNusatiya0 / paMciMdiyatirikkha0 apajja0 micchatta0-solasaka0-NavaNoka0 tiNNipadA0 pramANa kSetrakA spaza kiyA hai / anantAnubandhI catuSkakI apekSA isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavyakA bhaMga kSetrake samAna hai / samyaktva aura sambagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasa nAlIke caudaha bhAgoMmase kucha kama chahabhAga pramANa kSetrakA sparza kiyA hai / tathA zeSa sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparza kiyA hai / pahalI pRthivI meM sparzakA bhaMga kSetrake samAna hai| dUsarIse lekara sAtavIM taka sAmAnya nArakiyoMke samAna sparza hai| kintu itanI vizeSatA hai ki apanA apanA sparza kahanA caahiye| tiyaMcoMmeM oSake samAna sparza hai| kintu itanI vizeSatA hai ki AThabaTe caudaha bhAga yaha vikalpa nahIM hai| isI prakAra audArikakAyayogI, napuMsakavedI aura kRSNAdi tIna lezyAvAle jIvoMke jAnanA cAhiye / ... vizeSArtha-sAmAnyase nArakiyoMkA sparza lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura kucha kama chahabaTe caudaha rAju pramANa batalAyA hai| vaha yahA~ saba prakRtiyoMke saba padoMkI apekSA bana jAtA hai| kintu isake do apavAda haiN| eka to anantAnubandhI catuSkake avaktavya padakI apekSA yaha sparza nahIM prApta hotA, kyoMki aise jIva mAraNAntika samuddhAta yA upapAda padase rahita hote haiN| isaliye unake lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI sparza pAyA jAtA hai| dUsare samyaktva aura samyagmithyAtvake alpatara padako chor3akara zeSa padoMkI apekSA bhI lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sparza prApta hotA hai| kAraNa vahI hai jo anantAnubandhIke avaktavya bhaMgake sambandhameM batalAyA hai| prathamAdi narakoMmeM bhI isIprakAra apane apane sparzako jAnakara kathanakara lenA cAhiye / yadyapi tiyaMcoMmeM saba prakRtiyoMke saba padoMkI apekSA oghake samAna sparza bana jAtA hai kintu yahA~ kucha kama AThabaTe caudaha rAju sparza nahIM prApta hotA, kyoMki yaha sparza devoMkI pradhAnatAse batalAyA hai parantu tiryaJcoMmeM deva sammilita nahIM haiM / audArikakAyayoga Adi mArgaNAoM meM bhI isI prakAra ghaTita kara lenA caahiye| 6120. paMcendriyatithaMca, paMcendriyatithaMca paryApta aura paMcendriyatiryaMca yonimatI jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke saba pavibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba loka kSetrakA sparza kiyA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktivAloMkA tathA strIveda aura puruSavedakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMkA bhaMga kSetrake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivAloMkA bhaMga mithyAtvake samAna hai aura zeSakA bhaMga kSetrake samAna hai| isI prakAra sAmAnya, payopta aura manuyinI ina tIna prakArake manuSyoMke jAnanA cAhiye / paMcendriya Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] dvidivihattIe uttarapaDibhujagAraposaNaM 63 samma0 - sammAmi0 appadara0 paMciMdiyatirikkhabhaMgo | evaM maNumaapaja0 savva vigaliMdiya-paMciMdiyaapajja0 - bAdara puDha vipaJjata- bAdaraAupajja0 - bAdara te upajja0 bAdaravAupajja[ bAdarava0- ] tasa apajattA tti / Navari bAdaravA upaja chavvIsapayaDi0 tiSNipadA0 lo0 saMkhe0 bhAgo / ittha0 - purisa0 bhuja0 - avaTThi0 vajraM savvalogo vA / micchatta- solasaka0 NavaNoka0 savvapadANaM vi0 loga0 asaMkhe0desUNA / Navari aNaMtANu0 caukka0 avattavva 0 itthi0 - purisa0 asaMkhe0 bhAgo aTThacodasa0 desUNA / samma0 sammAmi0 bhuja0 tiryaMca aparyAptakoM meM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke tIna padavAle jIvoMkA aura samyaktva tathA samyagmithyAtvakI alpatarasthitivibhaktivAle jIvoM kA bhaMga paMcendriyatiyeMcoM ke samAna hai / isI prakAra manuSya aparyApta, saba vikalendriya, paMcendriya aparyApta, bAdara pRthivI kAyikaparyApta, bAdara jalakAyika paryApta, bAdara agnikAyika paryApta, bAdara vAyukAyika paryApta, bAdara vanaspatikAyika pratekazarIra aura trasa aparyApta jIvoM ke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki bAdara vAyukAyika paryAptakoMmeM chabbIsa prakRtiyoM ke tIna padavAle jIvoMne lokake saMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparza kiyA hai / tathA strIveda aura puruSavedakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktike vinA zeSa sthitivibhaktivAle jIvoMne saba lokakA sparza kiyA hai / $ 121. deva0 bhAgo aDaNava co60 bhuja 0 - avaTTi0 loga0 wwwww. vizeSArtha - sAmAnya nArakiyoM meM saba prakRtiyoMke saba padoMke sparzake liye jo yukti de Aye haiM vahIM tiryaJcatrika meM bhI lAgU hotI hai / kintu yahA~ bhI kucha apavAda haiM / do apavAda to vahI haiM jo narakagatimeM batalA Aye haiM / tathA eka tIsarA apavAda strIveda aura puruSavedakI bhujagA aura avasthita sthitike sparzakA hai| bAta yaha hai ki yadyapi ukta tIna prakArake tiryaMcoMkA saba loka sparza batalAyA hai para yaha unhIM ke prApta hotA hai jo ekendriyoM meM se Akara inameM utpanna hote haiM yA jo ekendriyoMmeM mAraNAntika samuddhAta karate haiM / parantu aise jIvoMke strIveda aura puruSavedakI bhujagAra aura avasthita sthiti nahIM pAI jAtI, ataH yahA~ inakA sparza kSetra ke samAna batalAyA hai / manuSyatrimeM bhI isIprakAra vizeSatAoMko jAnakara sparzakA kathana karanA cAhiye | paMcendriyatiya~ca labdhyaparyAptakoM meM mithyAtva Adike tIna padoMkI apekSA tathA samyaktva aura samyagmithyAtva ke alpatara padakI apekSA sparza paMcendriyatiryaMcoM ke samAna prApta hotA hai, ataH inake kathanako paMcendriyatiryaMcoM ke samAna batalAyA / manuSya aparyApta Adi kucha aura mArgaNAeM haiM jinameM yaha vyavasthA bana jAtI hai, ataH inake kathanako paMcendriyatiryaMca labdhyaparyAptakoMke samAna batalAyA hai / kintu bAda vAyukAyikaparyApta jIva isake apavAda haiN| bAta yaha hai ki bAdara vAyukAyika paryAptakoMkA sparza lokake saMkhyAtaveM bhAgapramANa batalAyA hai, ataH inameM chabbIsa prakRtiyoMke tIna padavAloMkA sparza lokake saMkhyAtaveM bhAgapramANa bana jAtA hai / yahA~ jo strIveda aura puruSavedakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktivAloMke saba loka sparzakA niSedha kiyA hai so isakA kAraNa prAyaH vahI hai jo pahale batalA Aye haiM / 121. devoM meM midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoM ke saba padavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga tathA trasa nAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha aura kucha kama nau bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne tathA strIveda aura puruSavedakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne loka asaMkhyAtaveM bhA / aura trasa nAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAgapramANa kSatrakA sparza kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtva kI bhujagAra, avasthita aura avaktavya Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 avaDhi0-avattavva0 loga0 asaMkhe0mAMgo aTTha codasa0 desuunnaa| appadara0 loga0 asaMkhe0bhAgo aTTha-Nava coddasa0 desUNA / evaM sohamma0 / bhavaNa0-vANa-jodisi0 evaM ceva / Navari achuTTa-aTTha-Nava codasa0 desuunnaa| saNakkumArAdi jAva sahassAra0 savvapayaDi0 savvapadavi0 loga0 asaMkhe bhAgo aTTha codda0 desuunnaa| ANadAdi jAva accude tti savvapaya0 savvapadavi0 loga0 asaMkhe0bhAgo cha codasa0 desUNA / evaM suk0| uvari khettbhNgo| evamAhAra0-AhAramissa0-avaga0-akasA0-maNapaja.. saMjada0-sAmAiya chedo0-parihAra0-suhuma0-jahAkkhAda0-abhavasiddhiyA ti / 122, eiMdiesu micchatta-solasaka0-NavaNoka0 tiNhaM padANamoghaM / sammatta.. sammAmi0 appadara0 paMcidiyatirikkha apjjttbhNgo| evaM cattArikAya-bAdaraapaja0savvesiM suhumapajatApajjatta-bAdaravaNapphadipatteya0apajja0-vaNapphadi-Nigoda0-orAliyamissa0-kammaiya0-madi0-suda0-micchAiTThi-asaNNi0-aNAhAri tti / sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveMbhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trara ke caudaha bhAgoMmeMse kuchakama ATha aura kucha kama nau bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| isIprakAra saudharma aura aizAna svargake devoMke jAnanA cAhiye / bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMke isIprakAra jAnanA / kintu itanI vizeSatA hai ki unhoMne trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kuchakana sAr3hetIna, kuchakama ATha aura kuchakama nau bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| sanatkumArase lekara sahasrAra svargatakake devoMmeM saba prakRtiyoMke saba padavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeM se kuchakama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / Anatase lekara acyuta kalpatakake devoMmeM saba prakRtiyoMke saba padavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura vasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kuchakama chaha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| isIprakAra zuklalezyAvAle jIvoMke jAnanA caahie| Upara nau graiveyaka AdimeM sparza kSetrake samAna hai| isIprakAra AhArakakAyayogI, AhArakamizrakAyayogI, apagatavedI, akaSAyI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata aura abhavya jIvoMke jAnanA caahiye| vizeSArtha pUrvameM narakagati AdimeM sparzakA jo vivecana kiyA hai use dhyAnameM rakhate hue devoMmeM aura unake avAntara bhedoMmeM yadi saba prakRtiyoMke yathAsambhava padoMkI apekSA sparzakA vicAra kiyA jAtA hai to kisa apekSA kahA~ kitanA sparza batalAyA hai yaha bAta sahaja hI samajhameM AjAtI hai| isIliye yahA~ alaga-alaga khulAsA nahIM kiyA hai| tathA 'evaM' kaha kara jo AhArakakAya. yoga AdimeM sparzakA nirdeza kiyA hai usakA yahI abhiprAya hai ki jisaprakAra nau graiveyaka AdimeM sparza kSetrake samAna hai usI prakAra ina mAgaMNAoM meM bhI jAnanA caahiye| 6 122. ekendriyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke tIna padavAle jIvoMkA sparza oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA sparza paMcendriyatithaMca aparyAptakoMke samAna hai| isIprakAra pRthivIkAyika Adi cAra sthAvarakAya inake bAdara tathA bAdara aparyApta, sabhI sUkSma tathA inake paryApta aura aparyApta, bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra aura unake aparyApta, vanaspatikAyika, nigoda, audArikamizrakAyayogI, kArmaNa kAyayogI, matyajJAnI, zrutAjJAnI, mithyAdRSTi, asaMjJI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahiye| Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] hidivihattIe uttarapaDibhujagAraphosa 65. O 9123. paMciMdiya - paMci 0 pajja0 - tasa tasapajja * micchatta- bArasaka00 - NavaNoka0 tiNNipada0 vi0 loga0 asaMkhe0bhAgo aTTha codasa0 desUNA savvalogo vA / Navari itthi0 - purisa0 bhuja0 - avaDi0 aTTha bArasa cohasa0 dekhaNA / aNaMtANu0 cauka0 evaM ceva / Navari avattavya0 oghaM / sammatta - sammAmi0 oghaM / evaM paMcamaNa0 - paMcavaci0itthi0 - purisa0 - cakkhu 0-saNNi tti | Navari itthi0 - purisavedamaggaNAsu itthi0 - purisa0 bhuja 0 - avaTTi0 aTTha cohasa0 desUNA / $124. veuvtriya0 micchatta bArasaka0 NavaNoka0 tiNipada0 loga0 asaMkhe0 vizeSArtha - ekendriyoM meM mithyAtva Adi 26 prakRtiyoMke tIna padavAloMke sparzako oke samAna saba loka batalAnekA kAraNa yaha hai ki ye jIva saba lokameM pAye jAte haiM / tathA samyaktva aura samyagmithyAtva alpatara sthitivAloMka sparzako paMcendriyatiryaMca aparyAptakoMke samAna batalAnekA kAraNa yaha hai ki jisaprakAra paMcendriyatiryaMca aparyAptakoMmeM ina prakRtiyoMkI alpatara sthitivAloM kA vartamAna kAlIna sparzaM lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atItakAlIna sparza saba loka pAyA jAtA hai usI prakAra ekendriyoM meM bhI bana jAtA hai / isIprakAra cAroM sthAvara kAya Adi mArgaNAoM meM sparzakA vivecana kara lenA cAhiye / $ 123. paMcendriya, paMcendriyaparyApta, trasa aura saparyApta jIvoM meM midhyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokapAyoMke tIna padavibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAga aura saba lokapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI bhujagAra, aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha aura kucha kama bAraha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / anantAnubandhI catuSkakI apekSA isIprakAra jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoM kA sparza oghake samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA sparza oke samAna hai / isI prakAra pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, strIvedavAle, puruSavedavAle, cakSudarzanavAle aura saMjJI jIvoMke jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki strI aura puruSaveda mAgeNAoM meM strI aura puruSavedakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / - vizeSArtha - paMcendriya Adi cAra mArgaNAoMmeM aura sparza to sugama hai / kintu strIveda aura puruSavedaka bhajagAra aura avasthita sthitivibhaktivAloMkA sparza jo kuchakama AThabaTe caudaha rAju batalAyA hai vaha vihAra AdikI apekSA batalAyA hai / tathA kuchakama bArahabaTe caudaha rAjusparza mAraNAntika aura upapAda padakI apekSA batalAyA hai| yahA~ ina donoM prakRtiyoMke ukta padoMkI apekSA isase adhika sparza nahIM prApta hotA / isI prakAra pA~ca manoyogI Adi mArgaNAoM meM bhI ghaTita kara lenA cAhiye / kintu strIveda aura puruSaveda mArgaNAoM meM jo strIveda aura puruSavedakI bhujagAra aura alpatara sthitivAloMkA sparza kuchakama AThavaTe caudaha rAju batalAyA hai so isakA kAraNa yaha hai ki ye jIva adhikatara deva hote haiM jo tIsare narakataka nIce aura acyuta kalpataka Upara vihAra karate hue pAye jAte haiM / isake Upara yadyapi puruSavedI jIva haiM para ve bihAra nahIM karate ataH unakA sparza lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI hai isaliye usase isa sparzameM koI vizeSatA nahIM AtI / $ 124. vaikriyikakAyayogiyoM meM midhyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokapAyoMke tIna padavAle 6 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI bhAgo aTTha teraha codasabhAgA vA dekhaNA / Navari itthi0-purisa0 bhuja0-avaDhi0 aTThabArasa codasa0 desuunnaa| aNaMtANu0caukka0 evaM ceva / Navari avattavva0 oghaM / sammatta-sammAmi0 appadara0 micchttbhNgo| sesa0 oghaM / veuvviyamissa0 khettbhNgo| .6125. vihaMga0 micchatta0-solasaka0-NavaNoka0 tiNNipadA sammatta-sammAmi0 appadara0 pNciNdiybhNgo| AbhiNi-sud0-ohi0 savapayaDi0 appadara0 loga0 asaMkhe bhAgo aTTa codda0 desuunnaa| evamohidaMsa0-sammAdi0-khaiya0-vedaya0-uvasama0sammAmicchAdi itti / saMjadAsaMjada0 savapayaDi0 appadara0 loga0 asaMkhe0bhAgo cha codasa bhAgA vA desuunnaa| teu0 sohammabhaMgo / pamma0 shssaarbhNgo| sAsaNa. savvapayaDi0 appadara0 loga0 asaMkhe0bhAgo aTTa bArasa codasa0 desUNA / evaM posaNANugamo smtto| jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura brasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kuchakama ATha aura kuchakama teraha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne sanAlIke caudaha bhAgomeMse kuchakama ATha aura kuchakama bAraha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| anantAnubandhI catuSkakI apekSA isI prakAra jAnanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavya sthitibhaktivAle jIvoMkA bhaMga oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkAbhaMga mithyAtvake samAna hai| tathA zeSa kathana oghake samAna hai| vaikriyikamizrakAyayogiyoMmeM kSetrake samAna bhaMga hai| vizeSArtha_anyatra vaikriyikakAyayogiyoMkA sparza jo tIna prakArakA batalAyA hai vahI yahA~ mithyAtva Adike tIna padoMkI apekSA prApta hotA hai jo mUla meM batalAyA hI hai| kintu inameM strIveda aura puruSavedakI bhajagAra aura alpatara sthitivAloMkA vahI sparza prApta hotA hai jo paMcandriya jIvoMke pahale batalA pAe haiM isaliye yahA~ isakA tatpramANa kathana kiyaa| vaikriyikakAyayogiyoMmeM anantAnubandhI catuSkakA sparza isI prakAra hai| yaha jo kahA hai so isakA yaha tAtparya hai ki jisa prakAra inameM mithyAtva Adike sambhava padoMkA sparza batalAyA hai usIprakAra anantAnubandhI catuSkake avaktavya padako chor3akara zeSa padoMkA sparza jAnanA cAhiye / zeSa kathana sugama hai / 6 125. vibhaMgajJAniyoM meM mithyAtva solaha kaSAya aura nau nokapAyoMke tIna pada aura samyaktva tathA samyagmithyAtvakI alpatarasthitikA bhaMga paMcendriyoMke samAna hai| AbhinibodhikajJAnI, zratajJAnI aura avadhijJAnI jIvoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| isI prakAra avadhidarzanI, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| saMyatAsaMyatoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasa nAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama chaha bhAga pramANa kSetrakA sparza kiyA hai| pItalezyAkA bhaMga saudharmake samAna aura padmalezyAkA bhaMga sahasrAra kalpake samAna hai| sAsAdanasamyagdRSTiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura kucha kama bAraha bhAga pramANa kSetrakA sparza kiyA hai / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] vittIe uttarapayaDibhujagArakAlA * NANAjIvehi kAlo / $ 126. sugamamedaM / * sammatta sammAmicchattANaM bhujagAra avadvida-avattabbadvidivihattiyA haciraM kAlAdo hoMti ? $ 127. edaM pi sugamaM / * jahaNNeNa egasamazro / $ 128. kudo ? sammatta sammAmicchattANaM bhujagAra - zravadi avattavvANi egasamayaM kAraNa vidiyasamae savvesiM jIvANamappadarassa gamavalaMbhAdo / * ukkasseNa AvaliyA saMkhejjadibhAgo / $ 126. kudo ? sagasagaMtarakAle adikaMte bhujagAra avaTThida avatavvANi kuNamAgANaM NiraMtara mAvali0 asaMkhe0 bhAgamettakAlamavadvidAvattavya-bhujagArANamuvalaMbhAdo / * appadaraTThidivihattiyA kevaciraM kAlAdo hoMti ? $ 130, sugamaM / * savvaddhA / vizeSArtha -- yahA~ vibhaMgajJAnI Adi jitanI mArgeNAoM meM apane apane sambhava padoMkI apekSA sparzana batalAyA hai vaha una una mArgaNAoM ke sparzanako jAna kara ghaTita kara lenA cAhie / koI vizeSatA na honese usakA hamane alagase spaSTIkaraNa nahIM kiyA hai / isaprakAra sparzanAnugama samApta huA / 67 * aba nAnAjIvakI apekSA kAlAnugamakA adhikAra hai / $ 126. yaha sUtra sugama hai / * samyaktva aura samyagmithyAtva kI bhujagAra, avasthita aura avaktavyasthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? $ 127. yaha sUtra bhI sugama hai / * jaghanya kAla eka samaya hai / $ 128. kyoMki samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra avasthita aura avaktavya sthitivibhaktiyoM ko eka samaya taka karake dUsare samaya meM una saba jIvoMkA alpattara sthitivibhaktimeM gamana pAyA jAtA hai / * utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / $ 126. kyoMki apane apane antarakAlake vyatIta ho jAne para bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktiyoM ko karanevAle jIvoMke nirantara Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka avasthita, avaktavya aura bhujagAra pada pAye jAte haiM / * alpatarasthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? $ 130. yaha sUtra sugama hai / * saba kAla hai / Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 131. kudo ? NANAjIvappaNAe sammatta-sammAmicchattANamappadarahidivihattiyANaM tisu bi kAlesu virhaabhaavaado| * sesANaM kammANaM vihattiyA savvai savvaddhA / $ 132. kudo, aNaMtarAsIsu bhujagAra-avaDida-appadarANaM virahAbhAvAdo / *Navari arNatANubaMdhINamavattavvahidivihattiyANaM jahaNaNeNa egsmtro| $ 133. kudo, avattavvaM kunnmaannjiivaannmaannNtiyaabhaavaado| Na sammattaappadaravihattiehi viyahicAro;sammattappadarasseva aNaMtANubaMdhINamavattavvassa sagapAoggaguNaddhAesamvasamae asNbhvaado| 6131. kyoMki nAnA jIvoMkI apekSAse samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktiko karanevAle jIvoMkA tInoM hI kAloMmeM viraha nahIM hotaa| * zeSa karmoMkI saba sthitivibhaktivAle jIva sarvadA pAye jAte haiN| 132 kyoMki zeSa karmoMkI bhujagAra, avasthita aura alpatara sthitivibhaktiyoM ko karanevAlI jIvarAzi ananta hai, ataH unakA kabhI viraha nahIM hotaa| * kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIkI avaktavyasthitivibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya hai| 6133. kyoMki avaktavya sthitivibhaktiko karanevAle jIvoMkA pramANa ananta nahIM hai| yadi kahA jAya ki isa taraha to samyaktvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMke sAtha vyabhicAra ho jAyagA, kyoMki inakA pramANa bhI ananta nahIM hai ataH inakA bhI viraha pAyA so bAta nahIM hai, kyoMki jisa prakAra samyaktvakI alpatara sthitivibhaktike yogya saba kAla hai usa prakAra anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktike yogya saba kAla nahIM hai ataH anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMkA sarvadA pAyA jAnA sambhava nahIM hai / vizeSArtha-yahA~ yaha batalAyA hai ki cU~ ki anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktivAlAMkA pramANa ananta nahIM hai ataH unakA nAnA jIvoMkI apekSA jaghanya kAla eka samaya bana jAtA hai| isa para yaha zaMkA kI gaI hai ki samyaktvakI alpatara sthitivAloMkA bhI pramANa ananta nahIM hai parantu unakA kAla sarvadA batAyA hai ataH usa kathanake sAtha isakA vyabhicAra prApta hotA hai / tAtparya yaha hai ki samyaktvakI alpatara sthitivAle jIva bhI asaMkhyAta haiM aura anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivAle jIva bhI asaMkhyAta haiM / ataH anantAnubandhI catuSkakI pravaktavya sthitivAle jIva ananta nahIM honese inakA jaghanya kAla yadi eka samaya mAnA jAtA hai to 'ananta nahIM honese yaha hetu vyabhicarita ho jAtA hai, kyoMki samyaktvakI alpatara sthitivAle jo ki anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivAloMke vipakSa haiM unameM bhI yaha hetu calA jAtA hai| vIrasena svAmI ne isa zaMkAkA jo samAdhAna kiyA hai usakA bhAva yaha hai ki yadyapi ye donoM vibhaktivAle jIva asaMkhyAta hai phira bhI samyaktvakI alpatara sthitivAloMkA sarvadA jAtA hai, kyoMki samyaktvakI alpatara sthitikA eka jIvakI apekSA jA jaghanya kAla aura utkRSTa kAla sAdhika eka sau battIsa sAgara batalAyA hai use dekhate hue usakA sarvadA pAyA jAnA sambhava hai| parantu yaha bAta anantAnubandhIkI avaktavyasthitikI nahIM hai kyoMki eka jIvakI apekSA kAla bana Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlA 66 * ukkasseNa AvaliyAe asNkhejdibhaago| 134. kAraNaM sugamaM / evaM jaivasahAiriyadesAmAsiyasuttasthaparUvaNaM kAdUNa saMpahi teNa sUcidaatthassuccAraNamassidUNa kssaamo| * 135. kAlANugameNa duviho Nideso-ogheNa Adese0 / tattha ogheNa micchattabArasaka0-NavaNoka0 bhuja-appadara0-avaDi. kevaciraM ? smbddhaa| aNaMtANu0 evaM ceva / Navari avattavya. kevaciraM ? jaha* egasamo, ukka0 Avali0 asaMkhe0bhAgo / sammatta-sammAmi0 appadara0 kevaciraM0 1 svvddhaa| sesapadavi0 kevaciraM ? jaha aigasa0, ukka. Avali0 asNkhe0bhaago| evaM tirikkha0-kAyajogi0-orAliya0. Nasa0-cattArika0-asaMjada0-acakkhu0-tiNNile0 bhavasi0-AhAri tti / 136. AdeseNa Neraiesumicchatta-bArasaka0-NavaNoka0 appada0-avaDhi0 keva0 ? sannaddhA / bhuja0 ja0 egasa0, ukka0 zrAvali. asNkhe0bhaago| aNaMtANu0caukka0 appadara0-avaTTi0 micchttbhNgo| bhuja0-avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hI batalAyA hai| aba yadi nAnA jIva eka sAtha anantAnubandhIkI avaktavya sthiti ko prApta hoM aura dUsare samayameM anya jIva isa padako na prApta hoM to isakA jaghanya kAla eka samaya bhI bana jAtA hai| yahI kAraNa hai ki anantAnubandhIkI avaktavya sthitivAloMkA pramANa asaMkhyAta hote hue bhI nAnA jIvoMkI apekSA bhI isakA jaghanya kAla eka samaya batalAyA hai| * utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 6 134. kAraNa sugama hai| isa prakAra yativRSabha AcAryake dezAmarSaka sUtrake arthakA kathana karake aba usake dvArA sUcita honevAle arthakA uccAraNAke Azrayase kathana karate haiN| $ 135. kAlAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai--oghanirdeza aura Adeza nirdeza / unameMse oghakI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra, alpatara aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? saba kAla hai| anantAnubandhI catuSkakI apekSA isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai? jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bha hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? saba kAla hai| zeSa padasthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isI prakAra tiryaJca, kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsakavedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, asaMyata, acakSudarzanavAle, kRSNAdi tIna lezyAvAle, bhavya aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 6136. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kavAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? sava kAla hai| bhujagAra sthitivibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| anantAnubandhI catuSkakI alpatara aura avasthitasthitivibhaktivAle jIvoMkA bhaMga mithyAtvake samAna hai| bhujagAra aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAsvakI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 bhaago| sabhmatta-sammAmi0 oghaM / evaM savvaNiraya-paMciMdiyatirikkha-paMciM0tiri0. pajja0-paMciM0tiri0joNiNI-deva0-bhavaNAdi jAva sahassAra-paMciMdiya-paMci0paja0-tasa-tasapaJja0-paMcamaNa0-paMcavaci0-veuvviya0-itthi0-purisa0-cakkhu-teu0-pamma0-saNNi tti / 137. paMciM tiri0apaja0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 tiNhaM padANaM NeraiyANaM bhaMgo / sammatta0-sammAmi0 appadara0 keva0 1 savvaddhA / evaM viyaliMdiya-pajattApaJjatta. paMciM0apaja0 bAdarapuDhavipajjabAdaraAupajja0-bAdarateupajja0 - bAdaravAupajja0 bAdaravaNaSphadipatteya'pajja0-tasaapajja-vihaMgaNANi tti / apekSA oghake samAna bhaMga hai| isI prakAra saba nArakI, paMcendriya tiryaJca, pacendriya tiryazca paryApta, paMcendriya tiryaJca yonimatI, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake deva, paMcendriya, paMcendriya paryApta, trasa, trasa paryApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, vaikriyikakAyayogI, strIvedavAle, puruSavevAle, cakSudarzanI, pItalezyAvAle, padmalezyAvAle aura saMjJI jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-nArakiyoMke eka jIva kI apekSA mithyAtva Adi 22 prakRtiyoMkI alpatara aura avasthita sthitivibhaktiyoMkA jo kAla batalA Aye haiM use dekhate hue yahA~ nAnA jIvoM kI apekSA unakA sarvadA kAla prApta hotA hai ataH yahA~ unakA sarvadA kAla batalAyA hai| kintu bhujagAra sthitikI yaha bAta nahIM hai| nAnA jIvoMkI apekSA bhI yadi isake upakrama kAlakA vicAra kiyA jAtA hai to usakA jaghanya pramANa eka samaya aura utkRSTa pramANa prAvalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hotA hai isaliye yahA~ isakA jaghanya aura utkRSTa kAla ukta pramANa khaa| isI prakAra anantAnubandhI catuSkake padoMkA bhI yathAyogya vicAra kara lenA caahiye| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivAle jIva narakameM bhI sarvadA pAye jAte haiN| aba rahe zeSa pavAle jIva so unakA upakrama kAlake anusAra pAyA jAnA sambhava hai| oghameM bhI yahI bAta hai| ataH samya. kva aura samyagmithyAtvake saba padoMke kAlako oghake samAna btlaayaa| Age jo aura mArgaNAeM ginAI haiM unameM yaha vyavasthA bana jAtI hai, ataH unake kathanako sAmAnya nArakiyoMke samAna btlaayaa| 6137. paMcendriya tiryaJca aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokapAyoMke tIna padavAle jIvoMkA bhaMga nArakiyoMke samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai? saba kAla hai| isI prakAra vikalendriya aura unake paryApta aura aparyApta, paJcendriya aparyApta, bAdara pRthivIkAyika paryApta, bAdara jalakAyika paryApta, bAdara agnikAyika paryApta, bAdara vAyukAyika paryApta, bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra paryApta, trasa aparyApta aura vibhaMgajJAnI jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-paMcendriya tithaMca aparyAptakoMmeM mithyAtva Adi 26 prakRtiyoMke alpatara Adi tIna padoMkA kAla nArakiyoMke samAna bana jAtA hai isaliye yahA~ inake kathanako nArakiyoMke samAna batalAyA hai / yahA~ anantAnubandhIkI avaktavya sthiti nahIM hotI yaha spaSTa hI hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI eka alpatara sthiti hI hotI hai| sAtha hI yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattAvAle jIva niyamase pAye jAte haiM, isaliye isakA kAla sarvadA batalAyA hai| Age jo aura mArgaNAe~ ginAI haiM unameM bhI yaha vyavasthA bana jAtI hai ata: unake kAlako paMcendriya tithaMca aparyAptakoMke samAna batalAyA hai / 1 tA. pratau 'apajja.' iti pAThaH / Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlo 138, maNusa0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 riybhNgo| aNaMtANu0caukka evaM ceva / Navari avatta0 keva0 1 jaha0 egasa0, ukka0 saMkhejjA smyaa| sammatta0. sammAmi0 appadara0 keva0 ? savvaddhA / bhujagAra-avadvida-avattavyANaM keva0 ? jaha0 egasa0, uka0 saMkhe0 samayA / evaM maNusapajjatta-maNusiNINaM / Navari jammi Avali. asaMkhe0bhAgo tammi saMkhejjA samayA / maNusa apajja0 micchatta-solasakasAya-NavaNoka0 bhuja0-appada0-avaDi0 sammatta-sammAmi0 appa0 ke0 ? ja0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhAgo / Navari bhuja0 Avali0 asNkhe0bhaago| 136. ANadAdi jAva uvarimagevajjo tti micchatta-solasaka0-NavaNoka0 appadara0 savvaddhA / aNaMtANu0 caukka0 avatta0 ogha / sammatta-sammAmi0 bhujagAra0 avaDhi0. avattavva0 ja0 egasamao, ukka0 Avali. asNkhe0bhaago| appadara0 savvaddhA / evaM sukale0 / aNuddisAdi jAva savvaTTa0 aThThAvIsaMpaya0 appada0 svvddhaa| evamAbhiNi.. 6138. sAmAnya manuSyoMmeM mithyA tva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA bhaMga nArakiyoMke samAna hai| anantAnubandhI catuSkakI apekSA isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? saba kAla hai / bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyA samaya hai| isI prakAra manuSya paryApta aura manuSyaniyoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki jahA~ AvalIkA asaMkhyAtavA~ bhAga kAla hai vahA~ saMkhyAta samaya kAla kahanA caahiye| manuSya aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagAra, alpatara aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMkA tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| kintu itanI vizeSatA hai ki bhujagAra sthitivibhaktivAle jIvoMkA utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| vizeSArtha-manuSyoMmeM anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivAle jIva saMkhyAta hI ataH inameM ukta vibhaktivAloMkA utkRSTa kAla saMkhyAta samaya batalAyA hai| yahI bAta samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivAloMke sambandhameM jAna lenA caahiye| manuSya paryApta aura manuSyanI to saMkhyAta hI hote haiM, ataH mUlameM sAmAnya manuSyoMmeM jina sthitivibhaktivAloMkA AvalI ke asaMkhyAtaveM bhAga kAla batalAyA hai vahA~ bhI inake saMgkhyAta samaya kAla jAnanA cAhiye / labhyaparyAtaka manuSyoMkA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai ata: yahA~ saba prakRtiyoMke sambhava padokA utkRSTa kAla ukta pramANa batalAyA / kintu bhujagAra sthitikA upakrama kAla hI AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, ataH isakI apekSA utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAga pramANa btlaayaa| $ 136. Anata kalpase lekara uparima gaveyakatakake devoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alAtara sthitivibhaktiyAle jIvoMkA saba kAla hai| kintu anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMkA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA kAla sarvadA kahA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 dhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 suda0 - ohi 0. 0-- maNa pajja0 - saMjada 0 - sAmAiya - chedo 0 - parihAra 0 - saMjadAsaMjada 0 - ohidaMsa 0sammAdi0 khaiya0 - vedadya 0 diTThi tti / - 140. iMdi micchatta solasaka0 NavaNoka0 savvapadANamoghaM / sammatta0sammAmi0 appada0 keva0 1 savvaddhA / evaM bAdareiM diya- suhumeiMdiyapajjattApajjatta- bAdarapuDhaviapajja0 - suhuma puDha vipajjattApajjata - bAdaraAuapajja0 - suhumaAupajjattApajjattacAdarateuapajja0- suhumate upajjattApajjata - bAdaravAuapajja0 - suhumavAupajjattApajjattavaphAdi- Nigoda- bAdarasuhumapajjattApajjatta - bAdaravaNaSpha dipatteyasarIraapajja0 - orAliya missa 0 ma di0 suda0 - micchAdi0 asaNi tti / hai / isI prakAra zuklalezyAvAle jIvoM ke jAnanA caahie| anudizane lekara sarvArthasiddhitaka ke devoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA kAla sarvadA hai / isI prakAra ani bhibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanA saMyata, parihAravizuddhisaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi aura vedakasamyagdRSTi jIvoMke jAnanA cAhie / vizeSArtha - AnatAdikameM midhyAtva Adi 26 prakRtiyoMkI alpatara sthiti hI hotI hai| ataH vahA~ isakA sarvadA kAla bana jAtA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIkI vaktavya sthiti bhI hotI hai so upakrama kAlake anusAra isakA yahA~ bhI ogha ke samAna kAla batalAyA hai| aba rahIM samyaktva aura samyagmithyAtva prakRtiyA~ so inake yahA~ cAroM pada bana jAte haiM / unameM se tIna padoMkA to upakrama kAla ke anusAra jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAga pramANa batalAyA hai / aura alpatara sthitivAloMkA sarvadA sadbhAva pAyA jAtA hai isaliye isakA sarvadA kAla batalAyA hai / zuklalezyA meM yaha vyavasthA bana jAtI hai, ataH usameM saba prakRtiyoM ke sambhava padoMke kAlako pUrvokta pramANa kahA hai| anudizAdimeM to saba prakRtiyoM kI eka alpatara sthiti hI hotI hai, parantu vahA~ saba prakRtiyoMkA sarvadA sadbhAva pAyA jAtA hai isaliye vahA~ alpatara sthitikA sarvadA kAla batalAyA hai / AbhinibodhikajJAnI Adi jo aura mArgaNAe~ ginAI haiM unameM bhI isI prakAra batalAnekA kAraNa yaha hai ki unameM bhI anudizAdikake samAna vyavasthA prApta hotI hai / $ 140. ekendriyoM meM midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke saba padoMkA bhaMga oghake samAna hai | samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatarasthitivibhaktivAle jIvoMkA kitanA kAla hai ? saba kAla hai / isI prakAra bAdara ekendriya, sUkSma ekendriya aura ina donoMke paryApta aura aparyApta, bAdara pRthivIkAyika aparyApta, sUkSma pRthivIkAyika aura inake paryApta aura aparyApta, bAdara jalakAyika aparyApta, sUkSma jalakAyika aura inake paryApta aura aparyApta, bAdara agnikAyika apati, sUkSmAyika aura inake paryApta aura aparyApta, bAdara vAyukAyika aparyApta, sUkSma vAyukAyika aura inake paryApta aura aparyApta, vanaspati, nigoda tathA ina donoMke bAdara aura sUkSma tathA paryApta aura aparyApta, bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra aparyApta, audArikamizrakAyayogI, matyajJAnI, zratAjJAnI, midhyAdRSTi aura asaMjJI jIvoMke jAnanA cAhie / vizeSArtha -- ogha meM mithyAtva Adi 26 prakRtiyoM ke bhujagAra, alpatara aura avasthita padoMkA jo kAla kahA hai vaha ekendriyoMkI mukhyatAse hI batalAyA hai ataH yahA~ ukta prakRtiyoM ke ukta padoM ke kAlako ogha ke samAna kahA / tathA ekendriyoM meM samyaktva aura samyagmithyAtvakA eka alpatara Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] TThidivihattIe uttarapayaDibhujagArakAlo $ 141. AhAra0 savvapayaDI0 appada0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evamavagada.. akasA0-suhuma0-jahAkkhAde tti / AhAramissa0 savapayaDI0 appada0 jahaNNuka0 aMtomu0 / veuvviyamissa0 maNusaapajjattabhaMgo / abhava chavvIsapayaDI0 madi0bhaMgo / $ 142. uvasama0 savvapayaDo0 appada0 ja0 aMtomu0, ukka0 palido0 asaMkhe0. bhAgo / evaM sammAmicchAidvissa vi / sAsaNa0 savvapayaDI0 appada0 ja0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / kammaiya0-aNAhAri0 oraaliymiss0-bhNgo| Navari sammatta-sammAmi0 appada0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| ____ evaM kAlANugamo smtto| pada hI hotA hai aura yahA~ unakA sadA sadbhAva pAyA jAtA hai ataH yahA~ alpatara padakA sarvadA kAla kahA hai| Age bAdara ekendriya Adi jo bahuta sI mArgaNAe~ ginAI haiM unameM yaha vyavasthA bana jAtI hai, ataH unake kAlako ekendriyoMke samAna kahA hai| 6141. AhArakakAyayogiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatarasthitivibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isI prakAra apagatavedI, akaSAyI, sUkSmasAMparAyikasaMyata aura yathAkhyAtasaMyata jIvoMke jAnanA caahie| AhArakamizrakAyayogiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpanara sthitivibhaktivAle jIvoMkA jaghanya aura utkRSTakAla antarmuhUrta hai| vaikriyikaminakAyayogiyoMmeM manuSya aparyAptakoMke samAna bhaMga hai| abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA matyajJAniyoMke samAna bhaMga hai| vizeSArtha-AhArakakAyayogakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| tathA isameM saba prakRtiyoMkA eka alpatara pada hI hotA hai| yahI kAraNa hai ki yahA~ saba prakRtiyoMke alpatara padakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmaharta batalAyA hai| isI prakAra apagataveda Adi mArgaNAoMmeM bhI samajhanA caahiye| kintu AhArakamizrakA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hI hai, ataH yahA~ saba prakRtiyoMke alpatara padakA jaghanya aura utkRSTa kAla antamuhUrta batalAyA hai| vaikriyikamizrakAyayogakA nAnA jIvoMkI apekSA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtadhe bhAgapramANa hai / labdhyaparyAptaka manuSyoMkA bhI itanA hI kAla hai ataH vaikriyikamizrakAyayogakA bhaMga labdhyaparyAptaka manuSyoMke samAna batalAyA hai| abhavya matyajJAnI hI hote haiM, ataH inakA bhaMga matyajJAniyoMke samAna batalAyA hai / 6142. upazamasamyagdRSTiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / isI prakAra samyagmithyAdRSTi ke bhI jAnanA caahie| sAsAdanasamyagdRSTiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTakAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| kArmaNakAyayogI aura anAhArakoMmeM audArikamizrakAyayogiyoMke samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| vizeSArtha-upazama samyagdRSTiyoMkA nAnA jIvoMkI apekSA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAta bhAgapramANa hai ataH yahA~ saba prakRtiyoMkI alpatara sthitikA kAla ukta pramANa batalAyA hai| isI prakAra samyagmidhyAdRSTiyoMke bhI jAnanA caahiye| kintu sAsAdana Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe * aMtaraM / $ 143. sugamaM, ahiyAra saMbhAlaNaphalatAdo / * sammatta-sammAmicchrattANaM bhujagAra avattavvadvidivihattiyaMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi ? S 144. edaM pi sugamaM / * jaharaNeNa egasamatro / 145. kudo ? sammata-sammAmicchattANaM bhujagAramavattavvaM ca kADhUNa sammattaM paDivajjamANajIvANaM jaha0 egasamaya me taMtaruvalaMbhAdo / * ukkasseNa cauvIsamahoratte sAdirege / $ 146. sAmaNNeNa sammattaggahaNaMtara kAlo caDavIsaM ahorattameto tti pRvvaM paruvido / saMpahi avattavvabhAveNa sammattaggahaNaMtarakAlo vi tattio ceve tti kathamedaM jujjade ?Na esa samyagdRSTiyoM kA jaghanya kAla eka samaya hai, ataH yahA~ jaghanya kAla eka samaya batalAyA hai / utkRSTa kAla pUrvavat hai / kArmaNakAyayoga aura anAhAraka jIvoMkA sarvadA kAla hai| yahI bAta audArikamizrakI hai, ataH yahA~ saba prakRtiyoMke sambhava padakA kAla audArikamitra ke samAna bana jAtA hai / kintu samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitivAloMke kAla meM vizeSatA hai| bAta yaha hai ki eka jIvakI apekSA kArmaNakAyayoga aura anAhAraka avasthAkA utkRSTa kAla tIna samayase adhika nahIM hai aura samyaktva tathA samyAmidhyAtvakI sattAvAle jIva asaMkhyAta hote hue bhI svalpa haiM / aba yadi upakrama kAlakI apekSA vicAra kiyA jAtA hai to yahA~ Avalike asaMkhyAtaveM bhAgase adhika kAla nahIM prApta hotA / ataH yahA~ ukta donoM prakRtiyoMkI alpatara sthitivAloMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa batalAyA hai / isa prakAra kAlAnugama samApta huA / * aba antarAnugama kA adhikAra hai / 6 143. yaha sUtra sugama hai, kyoMki isakA phala adhikArakA samhAlanAmAtra hai / * samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavya sthitivibhaktikA antarakAla kitanA hai ? $ 144. yaha sUtra bhI sugama hai| * jaghanya antarakAla eka samaya hai / [ hidivihattI 3 145. kyoMki samyaktva aura samyagmithyAtvake bhujagAra aura avaktavya ke sAtha samyaktvako prApta honevAle jIvoMkA jaghanya antarakAla eka samayamAtra pAyA jAtA hai / vizeSArtha - samyagdarzana ke prApta honeke prathama samaya meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavya sthiti hotI hai / aba yadi prathama aura tIsare samaya meM bahuta se jIva ukta padoM ke sAtha samyagdarzanako prApta hue aura dUsare samaya meM nahIM hue to ukta padoMkA jaghanya antara kAla eka samaya prApta ho jAtA hai| yaha ukta sUtrakA bhAva hai / * utkRSTa antarakAla sAdhika caubIsa dina rAta hai / SS 146. zaMkA - pahale sAmAnya se samyaktva ke grahaNakA antarakAla caubIsa dina rAta kahA aba samyaktva aura samyagmithyAtva kI avaktavyasthitivibhaktike sAtha samyaktva grahaNakA antara Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] hidivihattIe uttarapayaDibhujagAraaMtaraM doso; sAdireyacauvIsaahorattamettarassa bhujagAra-avattavvavidivihattINaM parUvaNAdo / * avaDhidahidivihattiyaMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi ? 147. sugmN| * jaharaNeNa egsmtro| $ 148. edaM pi sugm| * ukkasseNa aMgulassa asNkhejdibhaago| $ 146. kudo ? sammattadvidIdo samayuttaramicchattahidisaMtakammaM mottaNa sesahidisaMtakammehi saMkhe0sAgarovamasahassamettehi sammattaM paDivajjamANANaM aMgulassa asaMkhe0bhAgamettarassa saMbhavaM paDi virohaabhaavaado| saMkhejjasAgarovamasahassamettamukkassaMtaramidi abhaNiya aMgulassa asaMkhe0bhAgamettamidi kimahUM vuccade ? Na, puNo puNo dusamauttarAdidvidIsu TThAidUNa sammattaM paDivajjamANANaM jIvANaM bahuamaMtaramuvalabbhadi tti aMgulassa asNkhe0bhaagmetttruvesaado'| ekekisse dvidIe asaMkhe logametadvidibaMdhajjhavasANaTThANANi asthi / tesu aMtariya asaMkhe0logamettaMtarapamANaparUvaNA kiNNa korade ? Na, TThidiaMtare kAla bhI utanA hI kahA jA rahA hai so yaha kaise bana sakatA hai ? samAdhAna-yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki yahA~ bhujagAra aura avaktavya sthitivibhaktiyoMkA antarakAla kevala caubIsa dinarAta na kahakara sAdhika caubIsa dina rAta kahA hai| * avasthita sthitivibhaktikA antarakAla kitanA hai ? $ 147. yaha sUtra sugama hai| * jaghanya antarakAla eka samaya hai| 6148. yaha sUtra bhI sugama hai / tAtparya yaha hai ki yaha pada bhI samyagdarzanako grahaNa karaneke prathama samayameM ho sakatA hai| aba yadi nAnA jIvoMne isa padake sAtha pahale aura tIsare samayameM samyagdarzanako prApta kiyA aura dUsare samayameM nahIM kiyA to isakA jaghanya antara eka samaya prApta ho jAtA hai| * utkRSTa antarakAla aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 6146. kyoMki samyaktvakI sthitise mithyAtvake eka samaya adhika sthitisatkarmako chor3akara saMkhyAta hajAra sAgara pramANa zeSa sthitisatkarmake dvArA samyaktvako prApta honevAle jIvoMke aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgamAtra antarake honemeM koI virodha nahIM AtA hai| zaMkA-utkRSTa antara saMkhyAta hajAra sAgarapramANa hai aisA na kahakara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aisA kisaliye kahA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki samyaktvakI sthitise mithyAtvakI do samaya adhika Adi sthitiyoMke dvArA punaH punaH samyaktvako prApta honevAle jIvoMke bahuta antara pAyA jAtA hai, isaliye aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa antara kahA hai| zaMkA-eka eka sthitike asaMkhyAta lokapramANa sthitibandhAdhyavasAyasthAna hote haiM / ataH una sabakA antara karAne para antarakA pramANa asaMkhyAta loka prApta hotA hai isaliye yahA~ asaMkhyAta loka pramANa antarakAlakI prarUpaNA kyoM nahIM kI? 1 tA0pratau'ruvalaMbhAdo' iti pAThaH / Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 parUvijamANe payadahidi mottaNa aNNavidIhi sammattaM paDivajjamANANaM tttthidiaNtruvlNmaado| pariNAmaMtare' puNa parUvijjamANe asaMkhejjalogamettamaMtaraM hodi, pariNAmANamasaMkhejjalogapamANattavalaMbhAdo / Na ca dvidiviyappA asaMkhe0logamettA atthi, jeNa tadaMtaramasaMkhejjalogamettaM hojja / kiM ca, Na pariNAmabhedeNa NiyameNa dvidibaMdhabhedo; asaMkhe0. logamecaTThidivaMdhajjhavasANaTThANehi ekisse ceva dvidIe bNdhuvlNbhaado| tado dvidibaMdhaujhavasANaTThApesu aMtarAvide vi aMtaramaMgulassa asaMkhe0bhAgamettaM ceva hodi tti / samAdhAna nahIM, kyoMki sthitike antarakA kathana karanepara prakRta sthitiko chor3akara anya sthitiyoMke dvArA samyaktvako prApta honevAle jIvoMke sthitikA antara prApta hotA hai| kintu pariNAmoMke antarakI apekSA kathana karanepara asaMkhyAta lokapramANa antara hotA hai, kyoMki pariNAma asaMkhyAla lokapramANa pAye jAte haiN| parantu sthitivikalpa asaMkhyAta lokapramANa nahIM haiM, jisase sthityantara asaMkhyAta lokapramANa hove / dUsarI bAta yaha hai ki pariNAmabhedase niyamataH sthitibandhameM bheda nahIM hotA hai, kyoMki asaMkhyAta lokapramANa sthitibandhAdhyavasAyapramANa sthAnoMke dvArA eka hI sthitikA bandha pAyA jAtA hai| ataH sthitibandhAdhyavasAyasthAnoMkA antara karAne para bhI sthityantara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI hotA hai| yahI kAraNa hai ki yahA~ asaMkhyAta lokapramANa antarakAlakI prarUpaNA nahIM kii| vizeSArtha- yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara kAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa batalAyA hai| so inameMse jaghanya antarakAla eka samaya to spaSTa hI hai| aba rahI utkRSTa antarakAlakI bAta so isakA khulAsA karate hue vIrasena svAmIne svayaM do zaMkAe~ uThAI haiN| pahalI zaMkA to yaha hai ki jaba sthitike kula vikalpa saMkhyAta hajAra sAgara pramANa haiM taba utkRSTa antarakAla saMkhyAta hajAra sAgara pramANa honA caahiye| bAta yaha hai ki jo samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthitise mithyAtvakI eka samaya adhika sthitivAlA jIva samyagdarzanako prApta hotA hai usake samyagdarzanako prApta honeke prathama samayameM ukta donoM prakRtiyoMkI avasthita sthitivibhakti hotI hai| yadi isase adhika sthitivAlA jIva samyagdarzanako prApta hotA hai to usake avasthita sthitivibhakti nahIM hotii| aba yadi samyaktva aura samyagmithyAtvakI eka bAra avasthita sthitike bAda jIva samyaktva aura samyagmidhyAtvakI sthitise mithyAtvakI do samaya Adi adhika sthitike sAtha nirantara samyagdarzanako prApta hote raheM to sthitike jitane vikalpa haiM utanI bAra aisA ho sakatA hai tadanantara avazya hI samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthita sthiti prApta ho jaaygii| ataeva avasthita sthitikA utkRSTa antarakAla saMkhyAta hajAra sAgarase adhika nahIM prApta honA caahiye| yaha pahalI zaMkA hai jisakA vIrasenasvAmIne jo samAdhAna kiyA hai usakA bhAva yaha hai ki jo samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattAvAle jIva mithyAtvase samyaktvako prApta hote haiM unameM do samaya adhika Adi sthitiyoMke sAtha samyaktvako jIva punaH punaH prApta hote rahate haiM isaliye avasthita sthitikA antara kAla saMkhyAta hajAra sAgara pramANa prApta na hokara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hotA hai| dUsarI zaMkAkA bhAva yaha hai ki eka eka sthitike sthitibandhAdhyaksAyasthAna asaMkhyAta lokapramANa hote haiN| tathA kula sthitivikalpa saMkhyAta hajAra sAgara pramANa hote haiN| aba yadi saba sthitiyoMke bandhake yogya sthitibandhAdhyavasAya 1 A.pratau-maMtareNa' iti pAThaH / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] dvidivihattIe uttarapaDibhujagAraaMtaraM * appadarahidivihattiyaMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi ? 6150. sugama / * patthi aMtaraM / $ 151. kudo? sammatta-sammAmicchattasaMtakammiyANaM appadaravAvadANaM virahAbhAvAdo / * sesANaM kammANaM savvesiM padANaM' Natthi aMtaraM / $ 152. aNaMtesu eiMdiesu bhujagAra-appadara-avahidANaM savvakAlaM sNbhvaado| * NavariaNaMtANubaMdhINaM avattavahidivihattiyaMtaraM jahaNaNeNa egsmo| $ 153. kudo, aNaMtANubaMdhivisaMjoidasammAiTThINaM micchattaM gadapaDhamasamae sNbhvaado| * ukkasseNa cauvIsamahoratte saadirege| $ 154. kudo ? sammattaM paDivajjamANANamaMtareNa micchattaM paDivajjamANANamaMtarassa smaannttaado| evaM jaivasahamuhaviNiggayadesAmAsiyacuNNisuttatthaparUvaNaM kAdaNa saMpahi sthAnoMkA antara karAyA jAtA hai to vaha asaMkhyAtalokapramANa prApta hotA hai isaliye yahA~ avasthita sthitikA utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa na kahakara asaMkhyAta lokapramANa kahanA caahiye| isa zaMkAkA vIrasena svAmIne do prakArase uttara diyA hai| pahale uttarakA bhAva yaha hai ki yahA~ pariNAmoMkA antara nahIM dikhAnA hai kintu sthitiyoMkA antara dikhAnA hai| dUsarI bAta yaha hai ki pariNAmoMmeM bheda honese karmasthitimeM bheda honekA koI niyama nahIM hai, kyoMki asaMkhyAtalokapramANa pariNAmoMke dvArA eka hI sthitibaMdha pAyA jAtA hai| * alpatara sthitivibhaktikA antarakAla kitanA hai ? $ 150. yaha sUtra sugama hai| * alpatara sthitivibhaktikA antarakAla nahIM hai| $ 151. kyoMki alpatara sthitivibhaktiko prApta samyaktva aura samyagmithyAtvasatkarmavAle jIvoMkA viraha nahIM pAyA jAtA hai| * isI prakAra zeSa karmoM ke saba padoMkA antarakAla nahIM hai| 6 152. kyoMki ananta ekendriyoMmeM zeSa sabhI karmoMkI bhujagAra, alpatara aura avasthita sthitivibhaktiyA~ sadA pAI jAtI haiN| * kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhiyoMkI avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antarakAla eka samaya hai| 6 153. kyoMki jina samyagdRSTiyoMne anantAnubandhI catuSkakI visaMyojanA kara dI hai unake mithyAtvako prApta honeke prathama samayameM hI avaktavya sthitivibhakti pAI jAtI hai| isaliye isakA jaghanya antarakAla eka samaya bana jAtA hai| * utkRSTa antarakAla sAdhika caubIsa dina rAta hai| 6154. kyoMki samyaksvako prApta honevAle jIvoMke antarakAlake sAtha mithyAtvako prApta honevAle jIvoMkA antarakAla samAna hai| isa prakAra yativRSabha AcAyeke mukhase nikale hue dezAmarSaka cUrNisUtroM ke arthakA kathana karake aba usake dvArA sUcita honevAle arthakA kathana karaneke liye 1 A.pratau 'sadhvesi kammANaM padANaM' iti pAThaH / Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 teNa sUcidatthaparUvaNadvamuccAraNANugamaM kssaamo|) $ 155. aMtarANugameNa duviho-Nideso ogheNa AdeseNa ya / ogheNa micchattabArasaka0 NavaNoka0 tiNNi padANaM Natthi aMtaraM / aNaMtANu0caukka0 evaM ceva / Navari avattavva0 jaha0 egasamao, uka0 cauvIsa ahoratte saadirege| sammatta-sammAmi0 appadara0 Natthi aMtaraM / bhuja0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsa ahoratte sAdirege / evamavatavvassa vi vattavvaM; visesaabhaavaado| avaDhi0 ja0 egasamao, ukka0 asNkhe0logaa| kudo ? TThidibaMdhajjhavasANahANesu asaMkhe0logamettesu aMtarAvide tduvlNbhaado| cuNNisutteNa edassa viroho kiNNa hodi ? hodi ceva, kiM tu jANiya jahA aviroho hodi tahA vattavvaM / evaM tirikkha0 kAyajogi0-orAli0-NavUsa0-cattArika0-asaMjada0-acakkhu0. tiNNile0-bhavasi0-AhAri ti|| uccAraNAkA anugama karate haiM $ 155. antarAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai.-oghanirdeza aura Adezanirdeza / unameMse oghakI apekSA mithyAtva, bArahakaSAya aura nau nokaSAyoMke tIna padoMkA antarakAla nahIM hai / anantAnubandhI catuSkakA isIprakAra jaannaa| kintu itanI vizeSatA hai ki avaktavya sthitivibhaktikA jaghanya antarakAla ekasamaya aura utkRSTa antarakAla sAdhika caubIsa dinarAta hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara sthitikA antarakAla nahIM hai / bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla sAdhika caubIsa dinarAta hai| isI prakAra avaktavyasthitivibhaktikA bhI kahanA caahiye| kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai| avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla asaMkhyAtalokapramANa hai| zaMkA-samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthita sthitivibhaktikA utkRSTa antarakAla asaMkhyAtalokapramANa kyoM hai ? samAdhAna--kyoMki asaMkhyAta lokapramANa sthitibandhAdhyavasAyasthAnoMkA antara karAnepara vaha antarakAla prApta hotA hai| zaMkA-isa kathanakA cUrNisUtra ke sAtha virodha kyoM nahIM hotA hai| samAdhAna-virodha to hotA hI hai kintu jAnakara jisa prakAra avirodha ho usa prakAra kathana karanA caahiye| ___isIprakAra tiryaMca, kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsakavedI, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, asaMyata, acakSudarzanavAle, kRSNAdi tIna lezyAvAle, bhavya aura AhAraka jIvoMke jaannaa| vizeSArtha-- yadyapi cUrNisUtrakArane samyagmithyAtva aura samyaktvakI avasthita sthitivibhaktikA utkRSTa antarakAla aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa batalAyA hai parantu yahA~ uccAraNAke abhiprAyAnusAra vaha antarakAla asaMkhyAta lokapramANa batalAyA gayA hai| so yadyapi ina donoM kathanoMmeM virodha to hai phira bhI aisA mAlUma hotA hai ki cUrNisUtrakAra sthitivikalpoMke antarakA mUla kAraNa sthitibandhake kAraNabhUta pariNAmoMko nahIM svIkAra karake ukta kathana karate haiM aura uccAraNAcArya sthitibandhake vikalpoMke antarakA kAraNa pariNAmoMko svIkAra karake ukta kathana karate haiN| yahI kAraNa hai ki yahA~ ina donoM prarUpaNAoMmeM matabheda dikhalAI detA hai| yadi yaha niSkarSa ThIka hai to ise vivakSAbheda kahA jA sakatA hai / vIrasena svAmIne isa matabhedakA ullekha kara jo Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivattIya uttarapayaDibhujagAraaMtaraM $ 156. AdeseNa ya raiesu micchatta- solasaka0-NavaNoka0 bhuja0 ja0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / sesa0 oghaM / evaM savvaNeraiya-paMciMdiyatirikkha tiya-maNussatiya-deva0 bhavaNAdi jAva sahassAra 0 - paMciMdiya-paMciM 0 pajja0 -tasa-tasapajja0 - paMcamaNa0 - paMcavaci0veubviya0-itthi0-purisa0 - cakkhu 0 - te u0 pamma0 -saNi tti / paMcidiyatirikkhaapaJja0 micchatta- solasaka0 - NavaNoka0 tiNNi padA NiraoghaM / samma0 sammAmi0 appa0 oghaM / evaM savvavigaliMdiya-paMciM 0 apajja0 - bAdarapuDha vipajja0- bAdaraAupajja0 -bAdarateupajja0bAdaravAupajja0 - bAdaravaNaphadipatteya0 pajja0 tasaapaja0 - vihaMgaNANi tti / maNusa apaja0 micchatta-solasaka.-NavaNoka0 tiSNipadA0 sammatta sammAmi0 appada 0 ja 0 esa 0, ukka0 palido0 asaMkhe0 bhAgo / evaM veubviyamissa0 / Navari ukassaMtaraM bArasa muhuttA | isameM sAmaMjasya biThAnekI sUcanA kI hai usakA rahasya yahI pratIta hotA hai / isa prakAra ina donoM matabhedoM kA vAstavika kAraNa kyA honA cAhie isakA vicAra kiyA / $ 156. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoM kI bhujagAra sthitivibhaktikA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla antarmuhUrta hai / zeSa kathana ogha ke samAna hai| isI prakAra saba nArakI, paMcendriya tiryaMcatrika, manuSyatrika, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake deva, paMcendriya, paMcendriya paryApta, trasa, trasaparyApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, vaikriyikakAyayogI, strIvedavAle, puruSavedavAle, catudarzanI, pItalezyAvAle, padmalezyAvAle aura saMjJI jIvoMke jAnanA / paMcendriya tiryaMca aparyAptakoM meM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke tIna padoMkA bhaMga sAmAnya nArakiyoMke samAna hai / tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatarasthitivibhaktikA bhaMga ogha ke samAna hai / isI prakAra saba vikale - ndriya, paMcendriya aparyApta, bAdara pRthivIkAyika paryApta, bAdara jalakAyika paryApta, bAdara agnikAyika paryApta, bAdara vAyukAyika paryApta, bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra paryApta, trasaaparyApta aura vibhaMgajJAnI jIvoMke jAnanA / manuSya aparyAptakoM meM midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke tIna padoMko tathA samyaktva aura samyagmidhyAtvakI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isI prakAra vaikriyikamizrakAyayogI jIvoMke jAnanA / kintu itanI vizeSatA hai ki inake utkRSTa antara bAraha muhUrta hai / vizeSArtha -- nArakiyoM meM mithyAtva Adi 26 prakRtiyoMkI bhujagAra sthiti vibhaktike antara meM hI vizeSatA hai zeSa saba kathana ogha ke samAna hai / vizeSatAkA ullekha oghameM kiyA hI hai / kucha aura mArgaNAe~ haiM jinameM yaha prarUpaNA bana jAtI hai, ataH unake kathanako sAmAnya nArakiyoM ke samAna batalAyA hai / jaise prathamAdi narakake nArakI aadi| paMcendriya tiryaMca labdhyaparyAptakoM meM samyaktva aura samyagmithyAtvakA eka alpatara pada hI hotA hai / parantu yahA~ ye donoM prakRtiyA~ nirantara pAI jAtI haiM ataH yahA~ ina donoM prakRtiyoMke alpatara padakA antarakAla nahIM pAyA jAtA / ose bhI yahI bAta prApta hotI hai ataH isa kathanako ogha ke samAna batalAyA hai / zeSa kathana sAmAnya nArakiyoM ke samAna hai yaha spaSTa hI hai / saba vikalendriya Adi kucha aura mArgaNAe~ haiM jinameM yaha prarUpaNA bana jAtI hai ataH unake kathanako paMcendriyatiryaMca labdhyaparyAptakoMke samAna batalAyA hai / manuSya labdhyaparyApta yaha sAntara mArgaNA hai / isakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / isaliye yahA~ saba prakRtiyoMke apane apane sambhava padoMkA jaghanya aura utkRSTa antarakAla uktapramANa batalAyA hai / isI prakAra vaikriyikamizrakAyayoga meM 76 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 6157. ANadAdi jAva uvarimagevajo ti aNaMtANu0caukka0 avattavva0 sammatta0sammAmi0 bhuja0 appadara0-avadvida0-avattavva0 ogha / sesapayaDi. appadara0 Natthi aMtaraM / evaM sukka0 / aNuddisAdi jAva savvaTTha0 savvapaya0 appadara0 Natthi aMtaraM / evamAbhiNi-suda0-ohi0 maNapaJja0-saMjada0-sAmAiya-chedo0-parihAra0-saMjadAsaMjada0. ohidaMsa0-sammAdi0-khaiya0 vedaya dihi tti / $ 158. eiMdiesu savvapayaDI0 savvapadANaM Natthi aMtaraM / evaM bAdarasuhumeiMdiyapajatApajatta-bAdarapuDhaviapajja0- suhumapuDhavipajjattApajjatta-bAdaraAuapajja-suhumAu pajjattApajjatta-bAdarateuapajja0-suhumateupajjattApajjatta - bAdaravAuapajja0-suhumavAupajjattApajjatta-bAdaravaNaphadi0 suhumavaNapphadi-bAdaraNigoda0-suhumaNigodapajjattApajjattabAdaravaNapphadipattayaapajja-orAliyamissa0madi0-suda0-micchAdi0 asaNNi tti / jAnanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki vaikriyikamizrakAyayogakA utkRSTa antarakAla bAraha muhUrta hai isaliye yahA~ saba,padoMkA utkRSTa antarakAla bAraha muhUrta batalAyA hai| 157. Anata kalpase lekara uparima aveyakatakake devoMmeM anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhakti tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra, alpatara, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktikA antara oghake samAna hai| tathA zeSa prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA antara nahIM hai| isI prakAra zuklalezyAvAle jIvoMke jaannaa| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA antara nahIM hai| isI prakAra AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanA- saMyata, parihAravizuddhisaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi aura vedakasamyagdRSTi jIvoMke jaannaa| vizeSArtha-Anatase lekara uparima praiveyakatakake devoMmeM anantAnubandhI catuSkake alpatara aura avaktavya ye do pada, samyaktva aura samyagmithyAtvake cAroM pada tathA zeSa prakRtiyoMkA eka alpatara pada hI prApta hotA hai| yahA~ saba prakRtiyoMkA alpatara pada to sadA pAyA jAtA hai isaliye isakA antarakAla nahIM btlaayaa| aba rahe pUrvokta zeSa pada so inakA oghake samAna antarakAla yahA~ bhI bana jAtA hai| kAraNa spaSTa hai / zuklalezyAmeM bhI yaha vyavasthA prApta hotI hai isaliye isake kathanako AnatAdikake samAna batalAyA hai| anudizAdikameM samyagdRSTi jIva hI hote haiM, ataH unake saba prakRtiyoMkA nirantara eka alpatara pada hI hotA hai isaliye isakA antarakAla nahIM khaa| Age AminibodhikajJAnI Adi aura jitanI mArgaNAe~ ginAI haiM unameM bhI eka alpatara pada hI hotA hai, ataH unakA kathana anudiza Adike samAna jAnane kI sUcanA kI hai| 6 158. ekendriyoMmeM saba prakRtiyoMke saba padoMkA antarakAla nahIM hai| isIprakAra bAdara ekendriya nathA inake paryApta aura aparyApta, sUkSma ekendriya tathA inake paryApta aura aparyApta, bAdara pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika aparyApta, sUkSma pRthivIkAyika tathA unake paryApta aura aparyApta, bAdara jalakAyika tathA unake aparyApta, sUkSma jalakAyika tathA unake paryApta aura aparyApta, bAdara agnikAyika tathA unake aparyApta, sUkSma agnikAyika tathA unake paryApta aura aparyApta, bAdara vAyukAyika tathA unake aparyApta, sUkSma vAyukAyika tathA unake paryApta aura aparyApta, bAdara vanaspati kAyika, sUkSma vanaspati kAyika, bAdara nigoda aura sUkSma nigoda tathA ina sabake paryApta aura Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 81 gA0 22] vidivihattIe uttarapayaDibhujagAraaMtaraM $ 156. AhAra-AhAramissa0 savvapayaDI0 appadara0 jaha0 egasamao, ukka0 vAsapudhattaM / evamakasA0-jahAkkhAdasaMjade ti / kammaiya0 orAliyamissabhaMgo / Navari sammatta0-sammAmi0 appada0 ja0 egasamao, uka0 aMtomu0 / evamaNAhArINaM / 160. avagada0 micchatta-sammatta sammAmi0-aTTaka0 appa0 ja0 egasa0, ukka0 vAsapudhattaM / evamaTTaNokasAyANaM / purisa0-cadusaMja. appada0 ja0 egasa0, uka0 chammAsA / suhuma0 lobhasaMja0 avagadavedabhaMgo / daMsaNatiya ekArasaka0-NavaNoka0 aksaaybhNgo| abhavasi chavvIsa payaDINaM mdi0bhNgo|| aparyApta, bAdara vanaspati kAyika pratyekazarIra aura unake aparyApta, audArikamizrakAyayogI, matyajJAnI, zrutAjJAnI, mithyAdRSTi aura asaMjJI jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-ekendriyoMkA pramANa ananta hai isaliye unameM mithyAtva Adi prakRtiyoMke yathAmbhava padoMkA antarakAla nahIM prApta hotaa| yadyapi samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattAvAle jIva asaMkhyAta hI haiM phira bhI inakA yahA~ eka alpatara pada hI hai ataH isakA bhI antara kAla nahIM prApta hotaa| bAdara ekendriya Adi mUlameM aura jitanI mArgaNAe~ ginAI haiM unameM bhI yahI vyavasthA prApta hotI hai| 156. AhArakakAyayogI aura AhArakamizrakAyayogI jIvoMmeM saba prakRtiyoMke alpatarapadakA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara varSapRthaktva hai| isI prakAra akaSAyI aura yathAkhyAtasaMyata jIvoMke jAnanA caahie| kArmaNakAyayogI jIvoMmeM audArikamizrakAyayogI jIvoMke samAna bhaGga hai| itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvake alpatara padakA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| isI prakAra anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-AhArakakAyayoga aura AhArakamizrakAyayogakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara varSapRthaktva hai| tathA ina yogoMmeM saba prakRtiyoMkA eka alpatara pada hI hotA hai| isaliye ina donoM yogoMmeM saba prakRtiyoMke alpatara padakA jaghanya aura utkRSTa antarakAla ukta pramANa kahA hai| akaSAyI aura yathAkhyAtasaMyata jIvoMke saba prakRtiyoMkA alpatara pada upazama zreNimeM hI prApta hotA hai aura upazama zreNikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla uktapramANa hai ataH ina donoM mArgaNAoMmeM saba prakRtiyoM ke alpatara padakA antarakAla pUrvokta pramANa batalAyA hai| kArmaNakAyayogameM audArikamizrakAyayogase jo vizeSatA hai vaha samyaktva aura samyagmithyAtva prakRtiyoMke sambandhameM hai| bAta yaha hai ki kArmaNakAyayogakA pratyeka jIvakI apekSA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla tIna samaya hai| aba yadi nAnA jIvoMkI apekSA bhI vicAra kiyA jAtA hai to isameM samyaktva aura samyagmithyAtvakA antarakAla prApta ho jAtA hai jo audArikamizrakAyayogameM nahIM prApta hotaa| yahI kAraNa hai ki yahA~ jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla antarmuhUrta batalAyA hai| anAhAraka avasthA kArmaNakAyayogakI avinAbhAvinI hai isaliye inakA kathana bhI kArmaNakAyayogiyoMke samAna batalAyA hai| 6160. apagatavedI jIvoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura ATha kaSAyake alpatarapadakA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara varSapRthaktva hai| isI prakAra ATha nokaSAyoMke alpatara padakA antara kAla jAnanA caahie| puruSaveda aura cAra saMjvalanake alpatara padakA jaghanya antara eka samaya hai aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| sUkSmasAmparAyasaMyata jIvoMmeM lobhasaMjvalanakA bhaGga apagatavedI jIvoMke samAna hai| tIna darzanamohanIya, gyAraha kaSAya aura nau Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 6161. uvasama0 savvapayaDI0 appadara0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsa ahoratte saadirege| sAsaNa-sammAmi0 savvapayaDi. appa0 ja0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| evamaMtarANugamo smtto| 162. bhAvANugameNa duviho Niddeso-oghe0 Adese0 / ogheNa' savvapayaDisavvapadANaM ko bhAvo ? odaio bhaavo| Na uvasaMtakasAyaappadareNa viyahicAro, tattha vi . .. nokaSAyakA bhaGga akaSAyI jIvoMke samAna hai| abhavya jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA bhaGga matyajJAnI jIvoMke samAna hai| vizeSArtha-avagatavedameM mithyAtva, samyagmithyAtva, samyaktva aura ATha kaSAyoMkI alpatara sthitivibhaktikA antarakAla upazama zreNimeM hI prApta hotA hai / tathA upazamazreNikA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla varSapRthaktva hai| isaliye avagatavedameM ukta prakRtiyoMkA jaghanya aura utkRSTa antarakAla uktapramANa batalAyA hai| ATha nokaSAyoMkA antarakAla kSapakazreNimeM bhI bana jAtA hai para yaha yathAsambhava napuMkaveda aura strIvedakI apekSA kSapakazreNi para car3ha hue apagatavedI jIvoMke hI prApta hotA hai| para kSapakaNikI apekSA aise apagatavediyoMkA vahI antarakAla hai jo upazamazreNikA pUrvameM batalAyA hai| isaliye ATha nokaSAyoM ke alpatara padakA jaghanya aura utkRSTa antarakAla uktapramANa kahA hai| aba rahA puruSaveda aura cAra saMjvalanoMkA alpatarapada so yaha puruSavedase apagatavedI hue jIvoMke bhI hotA hai| tathA kSapakaNikI apekSA aise jIvoMkA utkRSTa antarakAla chaha mahInAse adhika nahIM hai| ataH ukta prakRtiyoM ke alpatara padakA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla chaha mahInA batalAyA hai| sUkSmasamparAya saMyamameM lobha saMjvalanakA sattva kSapakazreNimeM bhI hai, ataH isakA antarakAla apagatavediyoM ke samAna btlaayaa| kintu zeSa prakRtiyoMkA sattva upazamazreNimeM hI hotA hai, isaliye inakA antarakAla akaSAthiyoMke samAna batalAyA hai| 6161. upazamasamyagdRSTiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina rAta hai| sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmidhyAdRSTiyoMmeM saba prakRtiyoMkI alpatara sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai| vizeSArtha-upazama samyaktvakA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla caubIsa dina rAta hai, isaliye inameM saba prakRtiyoMke alpatara padakA jaghanya antarakAla eka samaya aura uskRSTa antarakAla sAdhika caubIsa dina rAta batalAyA hai / sAsAdana samyaktvakA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa batalAyA hai| yahI kAraNa hai ki isameM saba prakRtiyoMke alpatara padakA jaghanya aura utkRSTa antarakAla uktapramANa kahA hai| ___ isa prakAra antarAnugama samApta huaa| 6 162. bhAvAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghanirdeza aura aadeshnirdesh| oghase saba prakRtiyoMke saba padoMkA kauna bhAva hai ? audAyika bhAva hai| yadi kahA jAya ki isa 1 tA0pratau 'ogheNa' iti pATho nAsti / Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 gA0 22 ] dvidivattIe uttarapayaDibhujagArasaSNiyAso ANAvaraNAdInamudayadasaNAdo / jeNa viNA jaMNa hodi taM tasse ti vavahAradaMsaNAdo / evaM davvaM jAva aNAhArae ti / evaMbhAvANugamo samatto / * sariNayAso | 163. sugamamedaM ahiyAra saMbhAlaNaheuttAdo' / * micchattassa jo bhujagArakammaMsiyo so sammattassa siyA appadarakammasi siyA kammasi / S 164. jadi sammattassa saMtakammamatthi to micchattabhujagArakammaM siyammi sammatassa NiyamA apadaraTThidivihattI hodi; paDhamasamayasammAdihiM mottaNaNNattha bhujagAraavaTThida-avattatvvANaM sammattagoyarANamabhAvAdo / jadi akrammaMsio to Natthi saNNiyAso, saMteNa asaMtassa saNNiyAsa virohAdo / * evaM sammAmicchattassa vi / taraha upazAntakaSAya jIvake alpatarapadake sAtha vyabhicAra ho jAyagA, kyoMki vahA~ para upazama bhAva pAyA jAtA hai, so bhI bAta nahIM hai, kyoMki vahA~ para bhI jJAnAvaraNAdi karmoMkA udaya dekhA jAtA hai / tathA jo jisake binA na ho vaha usakA hai aisA vyavahAra bhI dekhA jAtA hai / isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA cAhiye / vizeSArtha---upazAntakaSAya guNasthAna meM mohanIyakA upazama honese isa apekSAse upazama bhAva hai, phira bhI vahA~ mohanIyake alpatara padakA audayika bhAva kahA gayA hai / yadyapi vIrasena svAmI ne yahA~ anya jJAnAvaraNAdi karmoMke udayako svIkAra kara alpatara padake audayika bhAvakA samarthana kiyA hai phira bhI mohanIyakA udaya na honese mohanIyake avAntara bhedoMke alpatara padakA audayika bhAva kaise banegA yaha vicAraNIya hai / mAlUma par3atA hai ki anyatra sarvatra mohanIyakA udaya dekhakara yahA~ bhI usakA upacAra kiyA gayA hai| kAraNakA nirdeza vIrasena svAmIne svayaM kiyA hai / isa prakAra bhAvAnugama samApta huA / * aba sannikarSAnugamakA adhikAra hai / $ 163. yaha sUtra sugama hai; kyoMki isakA phala adhikArakI samhAla karanAmAtra hai / * jo mithyAtvakI bhujagAra sthitisatkarmavAlA hai vaha kadAcit samyaktvakI alpatarasthitisatkarmavAlA hai aura kadAcit samyaktvasatkarma se rahita hai / $ 164. yadi samyaktvakarmakA astitva hai to mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktike hone para samyaktvakI niyamase alpatara sthitivibhakti hotI hai; kyoMki samyagdRSTi ke prathama samayako chor3akara anyatra samyaktva prakRtike bhujagAra avasthita aura avaktavya pada nahIM hote haiM / yadi samyaktva satkarma se rahita hai to sannikarSa nahIM hotA, kyoMki satke sAtha asatkA sannikarSa mAnanemeM virodha AtA hai| * isI prakAra samyagmithyAtvakA bhI sannikaSa jAnanA cAhie / 1 tA0 A0 pratyoH - saMbhAlaThThahe uttAdo iti pAThaH / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAya pAhuDe [ dvidivihattI 3 $ 165, jahA sammatteNa saNNiyAso kado, tahA sammAmicchatteNa vi kAyavvo; visesAbhAvAdo / 84 * sesANaM aidavvo / $ 166. sesANaM kammANaM saNNiyAso jANidUNa Nedavvo' / taM jahA - micchattassa jo bhujagAravihattio so solasa kasAya-NavaNokasAyANaM siyA bhujagAravihattio siyA appadaravihattio siyA avaTThidavihattio / evaM micchattaavaTThidassa vi vatavvaM / micchatta0 appadarassa jo vihattio tassa sammattaTThidisaMtakammaM siyA asthi siyA Natthi / jadi atthi to siyA appadaravihattio siyA bhujagAravihattio siyA avadivittio siyA avattavvavihattio / evaM sammAmicchattassa vi saNayAso kAvvo / bArasaka sAya-NavaNokasAyANaM siyA bhujagAravihattio siyA appadaravi0 siyA avadivi0 / evamarNatANubaMdhicaukkANaM / Navari siyA avattavyavihattio siyA avihatio vi / $ 165. jisa prakAra samyaktvake sAtha sannikarSa kiyA usI prakAra samyagmithyAtva ke sAtha bhI karanA cAhiye, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai / * zeSa karmokA sannikarSa yathAyogya jAnanA cAhiye / $ 166. zeSa karmoMkA sannikarSa jAnakara kathana karanA caahiye| isakA khulAsA isa prakAra haijo mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktivAlA hai vaha solaha kaSAya aura nau nokapAyoMkI kadAcit bhujagAra sthitivibhaktivAlA hai, kadAcit bhalpatara sthitivibhaktivAlA hai aura kadAcit avasthita sthitivibhaktivAlA hai / isI prakAra midhyAtva kI avasthita sthitivibhaktikI apekSA bhI kathana karanA cAhiye | jo mithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAlA hai usake samyaktva sthitisatkarma kadAcit kadAcit nahIM hai / yadi hai to vaha midhyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAlA jIva samyaktvakI kadAcit alpatara sthitivibhaktivAlA hai, kadAcit bhujagAra sthitivibhaktivAlA hai kadAcit avasthita sthitivibhaktivAlA hai aura kadAcit avaktavya sthitivibhaktivAlA hai / isI prakAra samyagmithyAtvakA bhI sannikarSa kahanA cAhiye / bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI kadAcit bhujagArasthitivibhaktivAlA hai, kadAcit alpatara sthitivibhaktivAlA hai aura kadAcit avasthita sthitivibhaktivAlA hai / isI prakAra anantAnubandhI catuSkakA sannikarSaM jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki vaha isa apekSA kadAcit avaktavya sthitivibhaktivAlA hai aura kadAcit anantAnubandhacatuSkase rahita hai / 1 vizeSArtha - sannikarSasaMyogakA nAma hai / prakRtameM yaha vicAra kiyA hai ki kisa prakRtikI kisa sthiti rahate hue tadanya prakRtikI kauna-sI sthiti ho sakatI hai| pahale mithyAtvako mukhya mAnakara usakI bhujagAra Adi sthitiyoMke sAtha anya prakRtiyoMkI bhujagAra Adi sthitiyoMkA saMyoga batalAyA gayA hai| yathA - mithyAtvakI bhujagAra sthiti meM samyaktva aura samyagmithyAtvakA sattva hai bhI aura nahIM bhI hai| mithyAtvakI bhujagAra sthiti mithyAtva guNasthAna meM hotI hai / aba 1 tA0 pratau sUtramidaM nopanibaddham / 2 tA0 pratau sesANaM kammANaM saNNiyAso jANidUNa Nedavvo ityayaM TIkAMzaH sUtratvenopanibaddhaH / Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapaDibhujagArasaNNiyAso 167. sammattassa jo bhujagAravihattio so * micchatta-solasakasAya-NavaNokasAyANaM NiyamA appdrvihttio| sammAmicchattassa NiyamA bhujagAravihattio / evaM jisa mithyAdRSTine samyaktva aura samyagmithyAtvI udvelanA kara dI hai usake mithyAtvakI bhujagAra sthitike rahate hue ina donoMkA sattva nahIM hotaa| aura jisane udvelanA nahIM kI hai usake sattva hotA hai| kintu mithyAtva guNasthAnameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI eka alpatara sthiti hI hotI hai, kyoMki ina donoM prakRtiyoMkI zeSa sthitiyA~ samyaktvako prApta karaneke prathama samayameM hI hotI haiM / isaliye siddha huA ki mithyAtvakI bhujagAra sthitike samaya samyaktva aura samyagmithyAtvakA yadi sattva hai to eka alpatara sthiti hotI hai| ava rahe solaha kaSAya aura nau nokaSAya so mithyAtvakI bhujagAra sthitike samaya inakI bhujagAra,alpatara aura avasthita ye tInoM sthitiyA~ sambhava haiM kyoMki kisI eka karmakA jitanA sthitibandha hotA hai tadanya karmakA AbAdhAkANDakake bhItara nyUnAdhika rUpase bandha hotA rahatA hai| isaliye mithyAtvakI bhujagAra sthitike samaya solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke bhujagAra, alpatara aura avasthita ye tInoM pada sambhava haiN| isa prakAra mithyAtvakI bhujagAra sthitikI apekSA sannikarSakA vicAra kiyaa| mithyAtvakI avasthita sthitiko mukhya mAnakara bhI sannikarSa pahaleke samAna hI prApta hotA hai isaliye usakA alagase nirdeza nahIM karate haiM / aba rahI mithyAtvakI alpatara sthitiko mukhya mAnakara vicAra karanekI bAta so isake rahate hue samyaktva aura samyagmithyAtvakA astitva hai aura nahIM bhI hai| jisane udvelanA kara dI hai usake nahIM hai zeSake hai / para aise jIvake mithyAtvakI alpatara sthitike rahate hue samyaktva aura samyagmithyAtvakI alpatara bhujagAra avasthita aura avaktavya ye cAroM sthitiyA~ sambhava haiN| inameM se bhujagAra avasthita aura avaktavya to samyaktvako prApta honeke prathama samayameM hI hote haiN| alpatara pada samyagdRSTi yA mithyAdRSTa kisIke bhI hotA hai| bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMke bhujagAra, alpatara aura avasthita ye tInoM pada hote haiM, kyoMki mithyAtvakI alpatara sthitike samaya ukta prakRtiyoMke tIna pada hone meM koI bAdhA nahIM aatii| tathA anantAnubanyI catuSka hai bhI aura nahIM bhI hai| jisane visaMyojanA kara dI hai usake nahIM hai zeSake hai| yadi hai to isake bhujagAra prAdi cAroM pada sambhava haiM / kAraNa spaSTa hai / ukta vizeSatAoMkA jJApaka koSThaka mithyAtva samyaktva va samyagmithyAtva bhujagAra ( meM ) | avasthita (meM) | alpatara ( meM ) nahIM bhI haiN| / nahIM bhI haiM nahIM bhI haiM yadi haiM yadi haiM to alpa- | yadi haiM to alpa to cAroM pada tara pada tara pada bhujagAra, altara | bhujagAra, alpatara | nahIM hai yadi hai va avasthita va avasthita ___ to cAroM pada anantAnubandhI 12 kaSAya aura ha kaSAya bhujagAra, alpatara | bhujagAra, alpatara | bhujagAra, alpatara / va avasthita I va avasthita / va avasthita 6167. jo samyaktvakI bhujagAra sthitivibhaktivAlA hai vaha mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase alpatarasthitivibhaktivAlA hai| tathA samyagmithyAtvakI niyamase bhujagAra Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 sammattassa avaDida-avattavvANaM pi saNNiyAso kaayvyo| Navari sammattassa jo abAhidavihattio so sammAmicchattassa vi NiyamA avdvidvihttio| jo sammattassa abattavvavihattio so sammAmicchattassa siyA bhujagAravihattio siyA avttvyvihttio| sammattassa jo appadaravihattio so micchatta-solasaka0 NavaNokasAyANaM siyA bhuja0 siyA appada0 siyA avaTTi vihttio| aNaMtANu0 caukka0 avattavvassa siyA vihattio / sammAmi0 Niya. appadaravihattio / Navari micchatta-sammAmi0 -aNaMtANu04 siyA avihattio vi / evaM sammAmicchattassa' vi saNNiyAso kaayvyo| Navari sammAmi0 jo appadarasaMtakammio so sammattassa siyA saMtakammio / sammAmicchattassa jo avattavyavihattio so sammattassa NiyamA avttvyvihttio| sthitivibhaktivAlA hai| isI prakAra samyaktvake avasthita aura avaktavya padoMkA bhI sannikarpa karanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki jo samyaktvakI avasthitasthitivibhaktivAlA hai vaha samyagmithyAtvakI bhI niyamase avasthitasthitivibhaktivAlA hai| tathA jo samyaktvakI avaktavya sthitivibhaktivAlA hai vaha samyagmithyAtvakI kadAcit bhujagAra sthitivibhaktivAlA hai aura kadAcit avaktavya sthitivibhaktivAlA hai| tathA jo samyaktvakI alpatara sthitivibhaktivAlA hai vaha mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI kadAcit bhujagAra sthiAtavibhaktivAlA hai, kadAcita alpatarasthitivibhaktivAlA hai aura kadAcit avasthita sthitivibhaktivAlA hai| tathA anantAnubandhI catuSkakI kadAcit avaktavyasthitivibhaktivAlA bhI hai aura samyagmithyAtvakI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki vaha jIva kadAcit mithyAtva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhI catuSkake satkamase rahita bhI hai| isI prakAra samyagmithyAtvakI apekSA bhI sannikarSa karanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki jo sambagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAlA hai vaha kadAcit samyaktvasatkarmavAlA hai aura kadAcit usase rahita hai| tathA jo samyagmithyAtvakI avaktavya sthitivibhaktivAlA hai vaha niyamase samyaktvakI avaktavya sthitivibhaktivAlA hai| vizeSArtha-aba samyaktvake bhujagAra Adi padoMko mukhya mAnakara saMyogakA vicAra karate hai / samvaktvaka bhujagAra, avasthita aura avaktavyapada samyaktvako prApta honeke prathama samayameM hote haiN| kintu isa samaya mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA eka alpatara pada hI hotA hai kyoMki vizuddhike kAraNa ukta prakRtiyoMkI uttarottara alpa sthiti hAtI jAtI hai / ataH siddha huA ki samyaktvake ukta tIna padoMmeM mithyAtva solaha kaSAya aura nau no kaSAyoMkA eka alpatara pada hotA hai| aba rahI samyagmithyAtva prakRti so isakA vahI pada hotA hai jo samyaktvakA hotA hai| arthAt samyaktvake bhujagArameM samyagmithyAtvakA bhujagAra pada hotA hai / samyaktvake avasthita padameM samyagmithyAtvakA avasthitapada hotA hai aura samyaktvake avaktavya padameM samyagmithyAtvakA avaktavya pada hotA hai| kintu isakA eka apavAda hai| bAta yaha hai ki samyaktvakI udvelanA ho jAnepara bhI samyagmithyAtvakA sattva banA rahatA hai| aba yadi aise jIvane samyaktvako prApta kiyA to usake samyaktvaka avaktavya padameM samyagmithyAtvakA bhujagAra pada bhI bana jAtA hai| isaliye siddha hA ki samyaktvake avaktavya padameM samyagmithyAtvake avaktavya aura bhujagAra ye do pada hote haiN| aba 1 tA0 pratI sammattasammA- miccha ssa iti pAThaH / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe uttarapayaDibhujagArasaNiyAso rahI samyaktvake alpatara padako mukhya mAnakara sannikarSake vicAra karanekI bAta so aisI avasthAmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMke saba pada sambhava haiM kAraNa spaSTa hai| kintu samyagmithyAtvakA eka alpatara pada hI hotA hai / tathA jisane anantAnubandhIkI visaMyojanA aura mithyAtva tathA samyagmithyAtvakI kSapaNA kara lI hai usake samyaktvakA alpatarapadake rahate hue ukta prakRtiyoMkA abhAva bhI hotA hai, kyoMki samyaktvakI kSapaNA sabake anta meM hotI hai, isaliye samyaktvake rahate hue bhI inakA abhAva ho jAtA hai / isa prakAra samyaktvako mukhya mAnakara sannikarSakA vicAra kiyaa| aba yadi samyagmithyAtvako mukhya mAnakara sannikakA vicAra kiyA jAtA hai to yahI sthiti prApta hotI hai| kintu kucha vizeSatA hai| bAta yaha hai ki samyaktvakI udvelanA pahale ho jAtI hai aura samyagmithyAtvakI udvelanA usake bAda hotI hai| tathA aise samayameM donoM prakRtiyoMkI alpatara sthiti hI hotI hai / ataH samyagmithyAtvakI alpatara sthiti ke samaya samyaktvakI sattA hotI bhI hai aura nahIM bhIhotI hai| yadi sattA hotI hai to alpatara sthiti hI pAI jAtI hai| tathA jisane samyagmithyAtvakI udvelanA kara lI hai usake samyaktva kI udvelanA pahale ho jAtI hai, ataH samyagmithyAtvakI avaktavya sthitimeM samyaktvakI niyamase avaktavya sthiti hotI hai| aba samyaktvako mukhya mAnakara ukta vizeSatAoMkA jJApaka koTaka dete haiM samyaktva bhujagAra avasthita pravaktavya alpatara bhujagAra yA samyagmithyAtva nahIM hai, yadi hai bhujagAra avasthita avaktavya to alpatara nahIM hai yadi hai to mithyAtva alpatara alpatara alpatara bhujagAra, alpara aura avasthita nahIM hai, yadi hai to anantAnubandhI alpatara alpatara alpatara cAroM pada 12 kaSAya aura alpatara bhujagAra, alpatara alpatara alpatara 6 nokaSAya ___ aura avasthita aba samyagmithyAtvako mukhya mAnakara ukta vizeSatAoMkA jJApaka koSTaka dete haiM samyagmithyAtva bhujagAra avasthita avaktavya alpatara samyaktva bhujagAra avasthita avaktavya mithyAtva alpatara alpatara alpatara nahIM hai yadi hai to alpatara nahIM hai yadi hai to tInI pada nahIM hai, yadi hai to ___ cAroM pada anantAnubandhI alpatara alpatara alpatara 12 kaSAya aura 6 nokaSAya alpatara alpatA alpatara tInoM pada -- - - Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 168. aNaMtANukodha0 jo bhujagAravihattio so micchatta-paNNArasaka0 NavaNokasAyANaM siyA bhujagAravihattio siyA appadaravihattio siyA abddhidvihttio| samatta-sammAmicchattAgi siyA asthi siyA Nasthi / jadi atthi NiyamA appdrvihttio| evamavadvidassa vi vattavyaM / aNaMtANu0kodha0 avattavyassa jo vihattio so micchattabArasaka0-NavaNokasAyANaM NiyamA appdrvihttio| tiNhaM kasAyANaM NiyamA' avattavyavihattio / sammatta-sammAmicchattANaM NiyamA appdrvihttio| aNaMtANu0kodha0 jo appadaravihattio so micchatta-paNNArasaka0-NavaNokasAyANaM siyA bhuja0 appadara0 avddidvihttio| samma0-sammAmi0 siyA viha0 siyA aviha0 / jai vihattio siyA bhuja0 appada0 siyA avaDhi0 siyA avttvyvihttio| evamaNaMtANu0mANa mAyA-lohANaM / evaM bArasaka0 nnvnnoksaayaannN| Navari edesimappa0 viha0 miccha0-aNaMtANu 4 avihattio vi| aNaMtANu04 avattavva0 micchattaNeca NedavvaM / evaM ca khavagovasamaM seDhivivakkhamakAdaNa vuttN| tadhivakkhAe puNa aNNo vi viseso atthi so jANiya nnedvyo| 6168. anantAnubandhI krodhakI jo bhujagAra sthitivibhaktivAlA hai vaha mithyAtva, pandraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI kadAcit bhujagArasthitivibhaktivAlA hai, kadAcit alpatara sthitivibhaktivAlA hai aura kadAcit avasthita sthitivibhaktivAlA hai| isake samyaktva aura samyagmithyAtva kadAcita haiM aura kadAcit nahIM haiN| yadi haiM to vaha unakI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| isI prakAra avasthita sthitivibhaktikI apekSA bhI kathana karanA caahiye| anantAnubandhI krodhakI jo avaktavyasthitivibhaktivAlA hai vaha mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| anantAnubandhI mAna Adi tIna kaSAyoMkI niyamase avaktavya sthitivibhaktivAlA hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| jo anantAnubandhI krodhakI alpatara sthitivibhaktivAlA hai vaha mithyAtva, pandraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI kadAcit bhujagAra, alpatara aura avasthita sthitivibhaktivAlA hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI kadAcit sthitivibhaktivAlA hai aura kadAcit nahIM hai| yadi hai to kadAcit bhujagAra sthitivibhaktivAlA, kadAcit alpatara sthitivibhaktivAlA, kadAcit avasthita sthitivibhaktivAlA aura kadAcit zravaktavya sthitivibhaktivAlA hai| isI prakAra anantAnubandhI mAna, mAyA aura lobhakI apekSA jAnanA cAhi prakAra bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki inakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvake mithyAtva aura anantAnubandhI catuSka kI avibhakti bhI hotI hai aura inake anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktikA bhaMga mithyAtvake samAna jAnanA caahiye| isa prakAra kSapaka aura upazamazreNIkI vivakSA na karake yaha kathana kiyA hai| unakI vivakSA karane para to aura bhI vizeSatA hai so jAnakara kahanA caahiye| vizeSArtha--pahale mithyAtva Adi prakRtiyoMko mukhya mAnakara sannikarSakA vicAra kiyaa| isI prakAra apanI apanI vizeSatAko jAnakara anantAnubandhI Adi prakRtiyoMko mukhya mAnakara 1 tA. pratau -yANaM pi NiyamA iti pAThaH / For Private & Personal Use Olly Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe uttarapayaDibhujagArasaNiyAso 166. Ade0 Neraiya0 evaM ceva / Navari sammAmi0 appa0 viha0 miccha. Niya0 asthi / evaM pddhmaae| vidiyAdi jAva sattamA tti evaM ceva / Navari samma appa0 miccha0-sammAmi0 Niya0 asthi / bArasaka0-NavaNoka0 appa0 miccha0 Niya0 atthi / tirikkha0-paMciMtirikkhatiya-devA bhavaNAdi jAva sahassAra tti nnaarymNgo| Navari joNiNi-bhavaNa-vANa0veMtara-jodisiyANaM vidiypuddhvibhNgo| maNusatiyasannikarSako ghaTita kara lenA cAhiye jo mUlameM batalAyA hI hai| yahA~ kevala una vizeSatAoMkA jJApaka koSThaka diyA jAtA hai ___ aba anantAnuvandhI kaSAyako mukhya mAnakara sannikarSakA koSTaka dete haiManantAnubandhI bhujagAra avasthita alpatara avaktavya krodha anantAnubandhI / bhujagAra, avasthita alpatara avaktavya mAnaAdi alpatara aura ava. bhuja0 aura alpa. bhuja0 aura ava0 12 kaSAya nau noka. bhuja0 alpa0 / bhuja0 alpa0 bhuja0 alpa aura alpatara aura mithyAtva aura ava0 / aura ava0 avasthita nahIM haiM yadi haiN| nahIM haiM yadi haiM nahIM haiM yadi haiM to samyaktvasamyagmi. alpatara - to alpatara to avasthita bhuja0 alpa0 ava0 aba 12 kaSAya aura hanokaSAyoMko mukhya mAnakara sannikarSakA koSThaka dete haiM-- 12 kaSAya aura nokaSAya bhujagAra alpatara avasthita | nahIM hai yadi hai to anantAnubandhI bhuja0 alpa0 ava0 bhuja0 alpa ava0 bhuja0 alpa0 ava0 pravaktavya mithyAtva nahIM hai yadi hai to bhuja0 alA. ava0 bhuja0 alpa0 ava0 bhuja0 alpa0 ava0 0 samyaktva, samya- nahIM haiM yadi haiM to nahIM haiM yadi haiM to nahIM haiM yadi haiM to mmithyAtva alpatarabhuja0 alpa0 ava0 alpatara 6166. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvake mithyAtva niyamase hai| isI prakAra pahalI pRthivImeM jAnanA caahie| dUsarIse lekara sAtavIM pRthivI taka bhI isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktvakI alpatara sthitivibhaktivAle jIvake mithyAtva aura samyagmithyAtva niyamase haiN| bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara sthitivibhaktivAle jIvake mithyAtva niyamase hai| tiryaMca, paMcendriya tiyacatrika, sAmAnya deva aura bhavanavAsiyoMse lekara sahastrAra svarga takake devoMke Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 paMciMdiya-paMciM0paja-tasa-tasapaja0-paMcamaNa-paMcavaci0-kAyajogi-orAliya0-uviya-tiNNiveda0-cattArika0-asaMjada0-cakkhu0-acakkhu0-paMcale0-bhavasi0-saNNi.. AhAri ti mUloghabhaMgo / Navari veuvviya kiNhaNIla-kAu0 paDhamapuDhavibhaMgo / veuvi0kiNha-NIla0 samma0-sammAmi0 vidiypuddhvibhNgo|| 6 170. paMciMtirikkhaapajattANaM jonninnibhNgo| Navari sammatta-sammAmicchanArakiyoMke samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki tiryaMcayoninI, bhavanavAsI, vyantara aura jyotiSI devoMke dUsarI pRthivIke samAna bhaMga hai| manuSyatrika, paMcendriya, paMcendriya paryApta, trasa, basa paryApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, kAyayogI, audArika kAyayogI, vaikriyikakAyayogI, tInoM vedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, asaMyata, cakSudarzanavAle, acakSudarzanavAle, kRSNAdi pA~ca lezyAvAle, bhavya, saMjJI aura AhAraka jIvoMke mUloghake samAna bhaMga hai / kintu itanI vizeSatA hai ki vaikriyikakAyayogI, kRSNalezyAvAle, nIlalezyAvAle aura kApotalezyAvAle jIvoMke pahalI pRthivIke samAna bhaMga hai / isameM bhI vaikriyikakAyayogI, kRSNalezyAvAle aura nIlalezyAvAle jIvoMke samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga dUsarI pRthivIke samAna hai| vizeSArtha-pahale jo ogha prarUpaNA batalAI hai vaha nArakiyoMmeM ghaTa jAtI hai| kintu eka vizeSatA hai vaha yaha ki oghase samyagmidhyAtvakI alpatara sthitimeM mithyAtva hai aura nahIM hai yaha batalAyA hai vaha vyavasthA yahA~ lAgU nahIM hotI; kyoMki kSAyikasamyagdarzanakI prAptike samaya ogha prarUpaNAmeM ukta vyavasthA ghaTa jAtI hai para nArakI jIvoMke kSAyikasamyagdarzanakI utpatti sambhava nhiiN| narakameM yA to kSAyikasamyagdarzana honeke bAda jIva utpanna ho sakatA hai yA kRtakRtyavedaka samyagdRSTi jIva utpanna ho sakatA hai| ataH narakameM samyagmithyAtvakI alpatara sthitimeM mithyAtva niyamase hai| tathA isake bhujagAra, alpatara aura avasthita ye tInoM pada bhI sambhava haiN| yaha ogha prarUpaNA pahale narakakI apekSAse batalAI hai; kyoMki yaha vizeSatA vahIM ghaTita hotI hai| dvitIyAdi narakoMmeM do apavAdoMko chor3akara aura saba pUrvokta kathana bana jAtA hai| bAta yaha hai ki dvitIya Adi narakoMmeM kRtakRtyavedakasamyamhASTa utpanna nahIM hotA, ataH vahA~ samyaktvakI alpatara sthitike samaya mithyAtva aura samyagmithyAtva niyamase haiN| usameM bhI isa avasthAmeM mithyAtvake bhujagAra Adi tInoM pada sambhava haiM aura samyagmithyAtvakA eka alpatara pada hI hotA hai| tathA ukta narakoMmeM kSAyikasamyagdRSTi nahIM utpanna hotaa| ataH vahA~ bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI alpatara sthitike samaya mithyAtva niyamase hai| tathA isake tInoM pada bhI sambhava haiN| Age mUlameM sAmAnya tiryazca Adi kucha aisI mArgaNAe~ batalAI haiM jinameM sannikarSakI prarUpaNA sAmAnya nArakiyoM ke samAna ghaTita hotI hai| kintu tiyaMJcayonimatI Adi kucha aisA mArgaNAe~ haiM jinameM samyagdRSTi jIva nahIM utpanna hote haiM / ata: unameM dUsare nArakiyoM ke samAna sannikarSa prApta hotA hai| ataH inake kathanako sAmAnya nArakI yA dUsare narakake nArakiyoM ke samAna jAnanA caahiye| tathA manuSyatrika Adi kucha aisI bhI mArgaNAeM haiM jinameM ogha prarUpaNA avikala ghaTita ho jAtI hai, ataH unake kathanako oghake samAna jAnanA caahiye| to bhI cAra mArgaNAoMmeM kucha vizeSatA hai| bAta yaha hai ki kApotalezyA kRtakRtyavedaka samyagdRSTike bhI prApta hotI hai isaliye isameM pahalI pRthivIke samAna kathana bana jAtA hai aura vaikriyikakAyayoga, kRSNa tathA nIla lezyAmeM kRtakRtyavedaka samyaktvakI prApti nahIM hotI, isaliye inameM samyaktva aura samyagmithyAtvakA kathana dUsarI pRthivIke samAna prApta hotA hai| 6170. paMcendriya tithaMca aparyAptaka jIvoMke tiryazcayoninIke samAna bhaMga hai| kintu Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe uttarapayaDibhujagArasaNNiyAsoM 61 tANaM bhujagAra0-avaDhi0-avattavva0 Natthi / appadaramekaM caiva asthi / aNaMtANu0caukka0 avattavvaM nntthi| evaM maNusaapaja0-savveiMdiya-savvavigaliMdiya-paMciM0apaja0-savvapaMcakAya-tasaapaja0-orAlimissa-veuvviyamissa-kammaiya0 madi0-suda0-vihaMga0. micchAdi0-asaNNi0-aNAhAri tti / Navari orAliyamissa-veuvviyamissa0 kammaiya0-aNAhArIsu viseso jANiyavyo / 6171. ANadAdi jAva Navagevajo tti micchattassa jo appadaravihattio so bArasakasAya-NavaNokasAyANaM NiyamA appdrvihttio| aNaMtANu0caukka0 siyA asthi siyA Natthi / jadi asthi siyA appadaravihattio siyA avttvvvihttio| sammattasammAmicchattANi siyA atthi siyA Natthi / jadi asthi siyA bhujagAra0 siyA appadara0 siyA avattavya0 [siyA avavida] vihattio / evaM baarsksaayaannvnnoksaayaannN| miccha0samma0 sammAmi0-aNaMtANu0 caukka0 siyA asthi / itanI vizeSatA hai ki inake samyaktva aura samyagmithyAtvake bhujagAra, avasthita aura avaktavya ye tIna pada nahIM haiN| kevala eka alpatara pada haiN| tathA anantAnubandhI catuSkakA pravaktavya pada nahIM hai| isI prakAra manuSya aparyAptaka, saba ekendriya, saba vikalendriya, paMcendriya aparyAptaka, saba pA~coM sthAvarakAya, trasa aparyApta, audArikamizrakAyayogI, vaikriyikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI, matyajJAnI, tAjJAnI, vibhaMgajJAnI, mithyASTi, asaMjJI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA / kintu itanI vizeSatA hai ki audArikamizrakAyayogI, vaikriyikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI aura anAhAraka jIvoMmeM vizeSa jAnanA caahiye| vizeSArtha-paJcendriyatiryazca aparyAptakoMke samyagdarzanakI prApti nahIM hotI isaliye inake samyaktva aura samyagmithyAtvake bhujagAra, avasthita aura avaktavya ye tIna pada sambhava nahIM kintu eka alpatara pada hI hotA hai| aura isIliye inake anantAnuvandhIkA avaktavyapada nahIM hotaa| zeSa kathana yonimatI tiryazcoMke samAna hai yaha spaSTa hI hai / manuSya labdhaparyAptaka Adi kucha aura mArgaNAe~ haiM jinameM yaha avasthA bana jAtI hai, ataH inake kathana ko paJcendriyatiyazca labdhyaparyAptakoM ke samAna batalAyA hai| kintu audArikamizrakAyayoga, vaikriyikamizrakAyayoga, kArmaNakAyayoga aura anAhAraka avasthAmeM vizeSake jAnanekI sUcanA kI hai so isakA itanA hI matalaba hai ki ina mArgaNAoMmeM kRtakRtyavedakasamyagdRSTi jIva bhI utpanna hote haiM, ataH inameM pahalI pRthivIke samAna bhaMga bana jAtA hai| 6171. Anatase lekara nau graiveyakatakake devoMmeM jo mithyAtvakI alpatarasthitivibhaktivAlA hai vaha bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| isake anantAnubandhI catuSka kadAcit haiM aura kadAcit nahIM haiN| yadi haiM to usakI apekSA yaha kadAcit alpataravibhaktivAlA aura kadAcit avaktavyasthitibhaktivAlA hotA hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtva kadAcit haiM aura kadAcit nahIM haiN| yadi haiM to inakI apekSA kadAcit bhujagAra sthitivibhaktivAlA, kadAcit alpatara sthitivibhaktivAlA kadAcit avaktavya aura kadAcit avasthita sthitivibhaktivAlA hotA hai| isI prakAra bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSAmeM sannikarSa jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki isake mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhA catuSka kadAcit haiN| Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ dvidivihatI 3 $ 172. sammattassa jo appadaraDidivihattiyo so micchatta bArasakasAya-NavaNokasAyANaM NiyamA appadaraTThidivihattio / gavari micchattaM siyA asthi / anaMtANu0cakka0 siyA atthi / jadi atthi siyA appadaravihattio siyA avattavyavihattio / sammAmicchattassa siyA vihattiyo / jadi vihattio NiyamA appadara vihattio / sammattabhujagArassa jo vittio micchatta-solasaka0 NavaNoka0 appadara0 NiyamA vihattio / sammAmicchattassa bhujagArassa NiyamA vihattio / evamavattavyassa vi saNNiyAso kAyavvo / Navari sammAmicchattassa siyA bhujagAravihattio siyA avattavyavihattio / sammAmicchattassa sammattabhaMgo | Navari sammattaM siyA atthi / appadaravihattiyammitti vattavvaM / sammAmicchattassa avattavyavihattio sammattassa NiyamA avattavyavihattio / $ 173. anaMtANu kodha0 appa 0 jo vihattio so micchatta-paNNA rasa kasAya-NavaNokasAyANamappada 0 NiyamA vihattio / sammatta sammAmicchattANi siyA atthi / jadi asthi siyA ja0 viha0 siyA appa 0 vihattio siyA avattavyavihattio' [siyA avaTThidavihatio] aNaMtANu0 kodha 0 jo avattavyavihattio so micchatta-vArasaka0 NavaNoka0 NiyamA 62 O $ 172. samyaktvakI jo alpatarasthitivibhaktivAlA hai vaha midhyAtva, bAraha kaSAya aura kaSAyoMkI niyama se alpatara sthitivibhaktivAlA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki kadAcit mithyAtva hai / anantAnubandhI catuSka kadAcit hai / yadi hai to usakI apekSA yaha jIva kadAcit alpatara sthitivibhaktivAlA aura kadAcit avaktavya sthitivibhaktivAlA hai / samyagmithyAtva kadAcit hai yadi hai to usakI apekSA niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai / jo samyaktvakI bhujagAra sthitivibhaktivAlA hai vaha mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai / samyagmidhyAtvakI niyama se bhujagAra sthitivibhaktivAlA hai| isI prakAra avaktavyapadakA bhI sannikarSa karanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki yaha kadAcit samyagmithyAtva kI bhujagAra sthitivibhaktivAlA hai aura kadAcit avaktavyasthitivibhaktivAlA hai / samyagmithyAtvakA bhaMga samyaktva ke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki samyagmithyAtvakI alpatara vibhaktivAle ke samyaktva kadAcit hai aisA kahanA cAhiye aura jo samyagmithyAtvakI avaktavya vibhaktivAlA hai vaha samyaktvakI niyamase avaktavya vibhaktivAlA hai / $ 173. jo anantAnubandhI krodhakI alpatara sthitivibhaktivAlA hai vaha mithyAtva, pandraha kaSAya bhaura nau nokaSAyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai / samyaktva aura samyagmidhyAtva kadAcit haiM / yadi haiM to inakI apekSA yaha jIva kadAcit bhujagAra sthitivibhaktivAlA, kadAcit alpatara sthitivibhaktivAlA aura kadAcit avaktavya aura kadAcit avasthita sthitivibhaktivAlA hai / jo anantAnubandhI krodhakI avaktavya sthitivibhaktivAlA jIva hai vaha mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyama se alpatara sthitivibhaktivAlA hotA / anantAnubandhI mAna Adi tIna kaSAyoMkI niyamase avaktavya sthitivibhaktivAlA hotA hai / samyaktva aura samya 1. tA* pratau siyA bhavattambavihatio iti vRttakoSThAntargataH pAThaH / * Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] dvidivihattIe uttarapaDibhujagArasaNNiyAso appadaravihattio / tiNhaM kasAyANaM NiyamA abttvyvihttio| sammatta-sammAmicchattANaM NiyamA appadaravihattio / evaM tiNhaM kasAyANaM / evaM sukka0 / 6174. aNudisAdi jAva sabaDhe timicchattassa jo appadaravihattio so sesasattAvIsapayaDINaM NiyamA appa0viha0 / Navari aNatANu0 avihattio vi / sammattassa jo appadaravihattio tassa micchatta-sammAmi0-aNaMtANu0-caukka0 siyA asthi / jadi atthi NiyamA tesimappadaravihattio / bArasaka0 NavaNokasAyANaM NiyamA appadaravihattio / sammAmi0 jo appadaravihattio tassa micchattabhaMgo / evmnnNtaannu0cukkss| Navari ekammi Niruddhe sesatiyaM NiyamA asthi / apaccakkhANakodha0 jo appadaravihattio tassa micchatta-sammatta-sammAmi0-aNaMtANu0caukka0 siyA asthi / jadi asthi NiyamA app0vihttio| ekArasaka0-NavaNokasAyANaM NiyamA app0vihttio| evamekArasaka0-NavaNokasAyANaM / AhAra-AhAramissa0-AmiNi-suda0-ohi0. maNapaja0-saMjada0-sAmAiya-chedo0-parihAra0-saMjadAsaMjada0-ohidaMsa0-sammAdihi-vedaya0 diTThINamaNudisabhaMgo / Navari viseso jANiya vattavyo / 175. avagadavedesu jo micchattassa appadaravihattio so sammatta0-sammAmi0. bArasaka0-NavaNoka0 NiyamA appada vihttio| evaM sammatta-sammAmicchattANaM / gmithyAtvakI niyamase alpatarasthitivibhaktivAlA hotA hai| isI prakAra anantAnubandhI mAna Adi tIna kaSAyoMkI apekSA kahanA cAhiye / isI prakAra zuklalezyAvAle jIvoMke jAnanA caahie| 6 174. anurizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM jo mithyAtvakI alpatarasthitivibhaktivAlAhai vaha zeSa sattAIsa prakRtiyoMkI niyamase alpatarasthitivibhaktivAlA hotA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki isake anantAnubandhIcatuSkakA abhAva bhI hotA hai| samyaktvakI jo alpatara sthitivibhaktivAlA hai usake mithyAtva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSka kadAcit hai| yadi haiM to unakI apekSA niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| tathA bAraha kaSAya aura nau nokapAyoMkI apekSA niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| jo samyagmithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAlA hai usake mithyAtvake samAna bhaMga hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki eka prakRtike rahate hue zeSa tIna niyamase haiN| apratyAkhyAnAvaraNa krodhakI jo alpatara sthitivibhaktivAlA hai usake mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuka kadAcit haiN| yadi haiM to unakI apekSA niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| tathA gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA niyamase alpatarasthitivibhaktivAlA hai| isI prakAra gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA jAnanA caahie| AhArakakAyayogI, AhArakamizrakAyayogI, AbhinibodhikajJAnI, zratajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, samyagdRSTi aura vedakasamyagdRSTi jIvoMke anudizake samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki vizeSa jAnakara kahanA caahiye| 175. apagatavediyoMmeM jo mithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAlA hai vaha samyaktva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| isI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 apaccakkhANakoha0 jo appa0vihattio tassa micchatta0-sammatta0-sammAmi0 siyA asthi / jadi asthi NiyamA app0vihttio| ekkArasaka0-NavaNokasAyANaM NiyamA app0vihttio| evamekkArasaka0-NavaNokasAyANaM / Navari cadusaMjala0-sattaNoka0 saNNiyAsaviseso jANiyavyo / akasA0-suhuma0-jahAkkhAda0 avagada0bhaMgo / 176. khaiyasammAdiTThI jo apaJcakkhANakodha0 appa0vihattio so ekArasaka0-NavaNoka. nniymaaapp0vihttio| evamekkArasaka0-NavaNokasAyANaM / [Navari viseso jaanniyvvo|] uvasama0 micchattassa jo appadaravihattio so sammatta-sammAmi0bArasaka0-NavaNoka0 NiyamA appada vihttio| aNaMtANu0caukka0 siyA asthi / jadi asthi NiyamA app0vihttio| evaM sammatta-sammAmicchattANaM / aNaMtANu0kodha0 jo appa. vihattio so sesasattAvIsaM payaDI0 NiyamA app0vihttio| evamaNaMtANu0mANa-mAyA. lohANaM / apacakkhANa kodha0 appa0 jo vihattio so miccha0 samma0-sammAmi0. ekArasaka0-NavaNoka0 appa0 NiyamA vihttio| aNaMtANu0caukka0 siyA asthi / jadi atthi NiyamA app0vihttio| evmekaarsk0-nnvnnoksaayaannN| evaM sammAmi0 / sAsaNa. jo micchattassa appadaravihattio so sesasattAvIsapayaDINaM prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA jAnanA caahie| apratyAkhyAnAvaraNa krodhakI jo alpatara sthitivibhaktivAlA hai usake mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtva kadAcit haiN| yadi haiM to unakI apekSA niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| tathA gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| isI prakAra gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki cAra saMjvalana aura sAta nokaSA yoMkA sannikarSavizeSa jAnanA caahiye| akaSAyI, sUkSmasAMparAyikasaMyata aura yathAkhyAtasaMyatoMke avagatavediyoMke samAna bhaMga hai| 6176. kSAyikasamyagdRSTiyoMmeM jo apratyAkhyAnAvaraNa krodhakI alpatara sthitivibhaktivAlA hai vaha gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| isI prakAra gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA jAnanA cAhie / parantu cAra saMjvalana aura sAta nokaSAyoMkA sannikarSa vizeSa jAnanA caahiye| upazamasamyagdRSTiyoMmeM jo mithyAtvakI alpatara sthitivibhaktivAlA hai vaha samyaktva, samyAgmathyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| anantAnubandhIcatuSka kadAcit haiN| yadi haiM to unakI apekSA niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai / isIprakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA jAnanA caahie| anantAnubandhI krodhakI jo alpatara sthitivibhaktivAlA hai vaha zeSa sattAIsa prakRtiyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| isIprakAra anantAnubandhI mAna, mAyA aura lobhakI apekSA jAnanA caahie| apratyAkhyAnAvaraNa krodhakI jo alpatara sthitivibhaktivAlA hai vaha mithyAtva, samyaktva, samyagmi thyAtva, gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai| anantAnubandhI catuSka kadAcit haiM aura kadAcit nahIM haiN| yadi haiM to inakI apekSA niyamase alpatarasthitivibhaktivAlA hai| isIprakAra gyAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA jAnanA caahie| isIprakAra samyagmithyAdRSTi jIvoMke jAnanA cAhie / sAsAdanasamyagdRSTi jIvoMmeM jo mithyAtvakI alpatara Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hidivihattIe uttarayariappA bahuaM 65 NiyamA apa0 vihattio / evaM sesasattAvIsaM payaDINaM pudha putra saNNiyAso kAyavvo / abhava0 chavvIsaM paya0 asaNi0 bhaMgo / evaM saNiyAsANugamo samatto / * apabahutraM / 177. sugamamedaM / * micchuttassa savvatthovA bhujagAradvidivihantiyA / 178. kudo ? addhAsaMkilesakkhaeNa' dusamayasaMcidattAdo / eiMdiehiMto vigalasagalidieppajiya bhujagAraM kuNamANajIvA atthi, kiM tu te appahANA; jagapadarassa asaMkhejjadibhAgapamANattAdo / * avadvidadvidivihattiyA asaMkhejjaguNA / 179. ko guNagAro 1 aMtomuhuttaM saMkhejjAvattiyamettaM / kudo ? egaTThidibaMdha kAlassa ukkasseNa aMtomuhuttapamANattAdo / egaTThidibaMdhassa ukkassakAlo bahuo Na saMbhavaditti saMkhejjasamayametto dvidibaMdhakAlo gheppadi ttiNa vottu juttaM; mUlaggasamAsaM kAduNa addhiya DidibaMdhamajjhimaddhAe gahidAe visaMkhejjAvaliyamettassa avadiTThidibaMdha kAlassuvalaMbhAdo / ettha avaTTidajIva pamANANayaNaM vuccade / taM jahA - ekkammi samae jadi aNaMto jIvarAsI sthitivibhaktivAlA hai vaha zeSa sattAIsa prakRtiyoMkI niyamase alpatara sthitivibhaktivAlA hai / isIprakAra zeSa sattAIsa prakRtiyoM kI apekSA alaga alaga sannikarSa karanA cAhiye | abhavyoM meM chabbIsa prakRtiyoM kA bhaMga asaMjJiyoMke samAna hai / isaprakAra sannikarSAnugama samApta huA / * aba alpabahutvAnugamakA adhikAra hai / $ 177. yaha sUtra sugama hai / * mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiM / $ 178. kyoMki addhAkSaya aura saMklezakSaya ke kevala do samayoM meM jitane jIvoMkA saJcaya hotA hai utane hI mithyAtvakI bhujagAra sthitivibhaktivAle yahA~para grahaNa kiye haiM / yadyapi ekendriyoM meM se vikalendriya aura sakalendriyoM meM utpanna hokara bhujagAra sthitivibhaktiko karane vAle jIva hote haiM parantu ve yahA~para apradhAna haiM, kyoMki ve jagapratara ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hote haiM / * avasthita sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / SS 176. guNakArakA pramANa kyA hai ? saMkhyAta Avali pramANa antarmuhUrta guNakArakA pramANa hai, kyoMki eka sthitibandhakA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / yadi kahA jAya ki eka sthitibandhakA utkRSTa kAla bahuta saMbhava nahIM hai, ataH saMkhyAta samayamAtra sthitibandhakAla lenA cAhiye so bhI kahanA yukta nahIM hai, kyoMki sthitibandhake mUla aura agrakAlako jor3akara aura AdhA karake sthitibandhake madhyama kAlake grahaNa karane para bhI avasthita sthitibandhakAla saMkhyAta AvalipramANa prApta hotA hai / aba yahA~ avasthita jIvoMkA pramANa lAnekI vidhi kahate haiM / vaha isa prakAra hai 1 tA0 pratau addhAsaMkilesakkhaya iti pAThaH / 2 tA0 A0 pratyoH bahuANaM iti pAThaH / Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 egasamayasaMcidabhujagArametto labmadi to avaTThidakAlammi kettiyaM labhAmo ti pamANeNicchAguNidaphale ovaDide avadvidavihattiyarAsI hodi, teNeso bhujagAravihattiehito asaMkhe gunno| * appadarahidivihattiyA sNkhejgunnaa| 180. kudo ? avadvidahidibaMdhakAlAdo appadarahidibaMdhakAlassa sNkhejjgunnttaado| kiM kAraNaM ? egadvidIe pAoggahidibaMdhajhavasANaTThANesu ceva avadvidadvidivihattiyA pariNamaMti, aNNahA dvidivaMdhassa avaDhidattavirohAdo / appadaravihattiyA puNa tatto heDimasavvahidINaM hidivaMdhajjhavasANaTThANesu pariNamaMti teNa te tatto saMkhejjaguNA / jadi avadvidavihattiyANamegadvidIe dvidibaMdhajjhavasANaTTANANi ceva visao to hedvimaasaMkhejjadvidINaM dvidibaMdhajjhavasANaTThANesu pariNamaMtA appadaravihattiyA tatto asaMkhejjagaNA kiNNa hoMti ? Na, saMkhejjavAramappadaraM kAdaNa simvdvidtttthidibNdhkrnnaado| saMte saMbhave asaMkhejjavAramappadarahidisaMtakammaM kiNNa kuNadi ? sAhAviyAdo / Na ca sahAvo paDiboyaNAjoggo andhvtthaavttiido| jettio egahidibaMdhakAlo savvukkasso asthi tatto eka samayameM yadi eka samaya dvArA saMcita huI bhujagAra sthitibandharUpa ananta jIvarAzi prApta hotI hai to avasthita kAlameM kitanI prApta hogI isaprakAra icchArAzise phalarAziko guNita karake aura usameM pramANarAzikA bhAga denepara avasthita sthitivibhaktivAlI jIvarAzi prApta hotI hai| ataH yaha rAzi bhujagAra sthitivibhaktivAlI jIvarAzise asaMkhyAtaguNI hai yaha siddha huaa| * alpatara sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtagaNe haiN| 6180. kyoMki abasthitasthitibandhake kAlase alpatara sthitibandhakA kAla saMkhyAtaguNA hai| isakA kyA kAraNa hai / Age ise batAte haiM-eka sthitike yogya sthitibandhAdhyavasAna sthAnoMmeM hI avasthita sthitivibhaktivAle jIva pariNamana karate rahate haiM, anyathA sthitibandhake avasthita hone meM virodha AtA hai| parantu alpatara sthitivibhaktivAle jIva usase nIcekI sabhI sthitiyoMke yogya sthitibandhAdhyavasAnasthAnoMmeM pariNamana karate rahate haiM ataH alpatara sthitivibhaktivAle jIva avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMse saMkhyAtaguNe hote haiN| zaMkA-yadi avasthita sthitivibhaktivAle jIva eka sthitike yogya sthitibandhAdhyavasAna sthAnameM hI rahate haiM to nIcekI asaMkhyAta sthitiyoMke yogya sthitibandhAdhyavasAna sthAnoMmeM pariNamana karanevAle alpatara sthitivibhaktivAle jIva avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMse asaMkhyAtaguNe kyoM nahIM hote haiM ? samAdhAna-nahIM, kyoMki jIva saMkhyAtavAra alpatara bandhako karake eka bAra avasthita sthitibandhako karatA hai, ataH avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMse alpatara sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe nahIM hote haiN| zaMkA-saMbhava hote hue jIva asaMkhyAtabAra alpatara sthitisatkarmako kyoM nahIM karatA hai ? samAdhAna-aisA svabhAva hai / aura svabhAva dUsareke dvArA pratibodha karaneke yogya nahIM hotA, anyathA avyavasthA prApta hotI hai| Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe untarayaTiappAbahuaM saMkhejjaguNaM kAlaM dvidisaMtAdo heTThA bhujagAra-appadara-avavidasarUveNa dvidIo baMdhamANo adhaTThidigalaNAe saMtakammassa appadaraM kAdaNa puNo tassa avadvidaM karedi ti bhaNidaM hodi| kAle saMkhejjaguNe saMte jIvA vi saMkhejjaguNA ceva; avaTThida-appadarabhAvaM samayaM paDi paDivajjamANajIvANaM smaannttaado| appadarAvaTThidANi savvakAlamatthi ti arNataH kAlasaMcao kiNNa gheppade 1 Na, appadaramavadvidaM ca paDivaNNegajIvo jAva aNappidapadaM Na gacchadi tAvadiyamettakAlammi ceva sNcyssuvlNbhaado| Na ca egajIvo ukasseNa aMtomuhutaM mottaNa aNaMtakAlamappadaramavAdvidaM vA kuNamANo atthi; egaDidipariNAmANamANaMtiyappasaMgAdo / egahidIe DidibaMdhajjhavasANaTThANametto avaDidADhadibaMdhakAlo kiNNa hodi ? Na, egassa jIvassa egahidIe dvidivaMdhajjhavasANahANesu pariNamaNakAlo jahaNNeNa egasamayametto, ukkasseNa aMtomuttametto ceve tti prmguruuvesaado| * evaM pArasakasAya-NavaNokasAyANaM / 6 181. jahA micchattassa appAbahuaM parUvidaM tahA bArasakasAya-NavaNokasAyANaM parUvedavvaM visesAbhAvAdo / * sammatta sammAmicchattANaM savvatthovA avahidahidivihattiyA / eka sthitikA jitanA sarvotkRSTa bandhakAla hai usase saMkhyAtaguNe kAlataka sthitisattvase nIce bhujagAra, alpatara aura avasthitarUpase sthitiyoMkA bandha karatA huA yaha jIva adhaHsthiti. galanAke dvArA satkarmako alpatara karake punaH use avasthita karatA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| jaba ki kAla saMkhyAtaguNA hai to jIva bhI saMkhyAtaguNe hI hote haiM, kyoMki avasthita aura alpatara bhAvako pratyeka samayameM prApta honevAle jIva samAna hai| zaMkA-alpatara aura avasthitavibhaktiyA~ sarvadA pAI jAtI haiM, ataH yahA~ anantakAlameM honevAlA saMcaya kyoM nahIM liyA jAtA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki alpatara aura avasthitapadako prApta huA eka jIva jabataka avivakSita padako nahIM prApta hotA hai utane kAla meM honevAle saMcayakA hI yahA~ mahaNa kiyA hai| aura eka jIva utkRSTarUpase antarmuhUrta kAlako chor3akara anantakAla taka alpatara aura avasthitapadako karatA huA nahIM pAyA jAtA, anyathA eka sthitike pariNAma ananta ho jaayNge| zaMkA-eka sthitike yogya sthitibandhAdhyavasAyasthAnoMkA jitanA pramANa hai avasthita sthitibandhakAla utanA kyoM nahIM hotA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki eka jIvake eka sthitike yogya sthitibandhAdhyavasAyasthAnoMmeM pariNamana karanekA jaghanyakAla eka samayamAtra aura utkRSTakAla antarmuhUrtapramANa hai, aisA paramagurukA upadeza hai| * isI prakAra bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoM kA alpabahutva jAnanA caahie| 6181. jisa prakAra mithyAtvakA alpabahutva kahA hai usI prakAra bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA kahanA cAhiye, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai| * samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthita sthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiN| Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 ..$ 182. kudo, samauttaramicchattahidisaMtakammeNeva sammattaM paDivajjamANANamavaTThidadvidivihattisaMbhavAdo / sammattahidisaMtAdo samayuttaramicchattahidisaMtakammeNa sammattaM paDivajjamANA suTTa thovA / taM kudo Navvade 1 sammatta-sammAmicchattabhujagAra-avattavva hidivihattiyANamukkassaMtaraM cauvIsa ahoratte sAdirege tti parUviya tesimavaTTiyassa aMgalassa asNkhejjdibhaagmettNtrpruuvnnaado| * bhujagArahidivihattiyA asNkhejjgunnaa| 183. ko gaNagAro ? AvaliyAe asNkhe0bhaago| kudo, sammattagadvidIe NiruddhAe tatto samayuttaramicchattadvidisaMtakammeNeva sammattaM paDivajjamANANamavadvidahidivihattI hodi / dusamayuttarAdisesAsesahidiviyappehi sammattaM paDivajjamANANaM bhujagAro ceva hodi / evaM savvasammattadvidIo assidRNa bhujagAra-avahidANaM visayaparUvaNAe kIramANAe bhujagAravisao ceva bhuo| kiM ca micchattadhuvahidIdo heTThA dusayayUNAdisammattahidisaMtakammeNa sammattaM paDivajjamANANaM bhujagAravihattI ceva / teNa avaDidavihattiehiMto bhujagAravihattiyA asNkhejjgunnaa| * avattavvahidivihattiyA asaMkhejjaguNA / $ 184. kudo ? sammatta-sammAmicchattANaM saMtakammehi saha sammattaM paDivajamANa 8 182. kyoMki mithyAtvakI eka samaya adhika sthitisatkarmake sAtha samyagdarzanako prApta honevAle jIvoMke hI samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthita sthitivibhakti saMbhava hai| - zaMkA-samyaktvakI sthitisattvase mithyAtvakI eka samaya adhika sthitisatkarmake sAtha samyagdarzanako prApta honevAle jIva sabase thor3e haiM yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-samyaktva aura samyagmithyAtvakI bhujagAra aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMkA utkRSTa antarakAla sAdhika caubIsa dinarAta hai yaha kahakara unhIM donoM prakRtiyoMkI avasthita sthitivibhaktikA antarakAla aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai isase jAnA jAtA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthita sthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiN| * bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtagaNe haiN| 6183. guNakAra kyA hai ? AvalikA asaMkhyAtavA~ bhAga guNakAra hai; kyoMki samyaktvakI eka sthitike rahate hue usase mithyAtvakI eka samaya adhika sthitisatkarmake sAtha hI samyagdarzanako prApta honevAle jIvoMke avasthita sthitivibhakti hotI hai| tathA do samaya adhika Adi zeSa samparNa sthitivikalpoMke sAtha samyagdarzanako prApta honevAle jIvoMke bhujagAra sthitivibhakti hI hotI hai / isa prakAra samyaktvakI saba sthitiyoMke Azrayase bhujagAra aura avasthita sthitivibhaktiyoMke viSayakI prarUpaNA karane para bhujagArakA viSaya hI bahuta prApta hotA hai / dUsare mithyAtvakI dhvasthitike nIce samyaktvakI do samaya kama Adi sthitisatkarmake sAtha samyagdarzanako prApta honevAle jIvoMke bhujagAra sthitivibhakti hI hotI hai| ataH avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMse bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| ., 8 avaktavya sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| 6184 kyoMki samyaktva aura samyagmithyAtva satkarmake sAtha samyagdarzanako prApta honevAle Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvidivihattIe uttarapayaDi appA bahu haha gA0 22 ] micchAdiTThIhiMto NissaMtakammiyamicchAdiTThINaM sammattaM paDivajamANANamasaMkheJjaguNattAdo / sammatta - sammAmicchattANaM dvidisaMtakamme aNuvvellide kimahaM bahuA jIvA sammattaM Na paDivaaMti ? Na, ubvellaNakiriyAe pAradvAe taM kiriyaM chaMDiya visohiM gaMtUNa adhApamattAdikiriyaMtarANaM gacchamANajIvANaM bahuANamasaMbhavAdo / jeNe kisse kiriyAe 'khallI villasaMjogeNa kiriyaMtaraM hodi teNa sammatta - sammAmicchattasaMtakammeNa sammattaM paDivajamANehiMto ubvellidasammatta- sammAmicchattasaMtakammiyA sammattaM paDivajamANA asaMkhejaguNA hoMti / bhujagAraM kuNamANarAsI palidovamassa asaMkhejjadibhAgame takAlasaMcido avattavvaM kuNamANarAsI puNa addhapoggalapariyaTTasaMcido teNa bhujagAravihattiehiMtoavattavyavihattiyA asaMkhejjaguNA tti vA vattavvaM / sammatta sammAmicchattasaMtapacchAyadajIvA uvaDDapoggalapariyaTTasaMcidA anaMtA asthi tti kudo Navvade ? mahAbaMdha mmi vRttapaya DibaMdhappAbadduAdo / taM jahA - "chahaM kammANaM savvatthovA dhuvabaMdhayA / sAdiyabaMdhayA anaMtaguNA / abaMdhayA aNaMtaguNA / aNAdiyabaMdhayA aNaMtaguNA / adbhuvabaMdhayA visesAhiyA tti edeNa sutteNa uvasaMtacarANa micchAdiTThINamaNaMtaguNattaM Navvade / sammattacarANaM puNa midhyAdRSTi jIvoMse samyagdarzanako prApta honevAle samyaktva aura samyagmithyAtva karma se rahita mithyAdRSTi jIva asaMkhyAtaguNe haiM / zaMkA-samyaktva aura sAmyagmithyAtvake sthitisatkarmakI udva elanA kiye binA bahuta jIva samyaktvako kyoM nahIM prApta hote haiM ? samAdhAna nahIM, kyoMki udva elanArUpa kriyA ke prArambha ho jAne para usa kriyAko chor3akara aura vizuddhiko prApta hokara adhaHpravRttAdi rUpa dUsarI kriyAoM ko prApta honevAle bahuta jIvoMkA honA saMbhava hai| cUMki jaise khalvATa puruSake zirapara belakA giranA kadAcit sambhava hai usI taraha eka kriyA ke rahate hue dUsarI kriyA kacit hI hotI hai, ataH samyaktva aura samyagmithyAtva satkarmake sAtha samyagdarzanako prApta honevAle jIvoM se samyaktva aura samyagmithyAtva satkarmakI udva elanA kara samyaktvako prApta honevAle jIva asaMkhyAtaguNe hote haiM / athavA bhujagAra sthitivibhaktiko karanevAlI jIvarAzikA saMcayakAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai parantu avaktavya sthitivibhaktiko karanevAlI jIvarAzikA saMcaya kAla ardhapud galaparivartanapramANa hai, isaliye bhujagAra sthitivibhaktivAle jIvoMse avaktavyasthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe hote haiM aisA kahanA cAhiye / zaMkA-samyaktva aura samyagmithyAtva kI udva elanA karake jo jIva ardhapudgala parivartana kAlake bhItara saMcita hote haiM ve ananta haiM yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna - mahAbandha meM kahe gaye prakRtibandha sambandhI alpavahutvase jAnA jAtA hai / jo isa prakAra hai-chaha karmoM ke dhruvabandhavAle jIva sabase thor3e haiM / inase sAdibandhavAle jIva anantaguNe haiM / inase abandhaka jIva anantaguNe haiM / inase anAdibandhavAle jIva anantaguNe haiM / inase adhruvabandhavAle jIva vizeSa adhika haiM / isa sUtrase jinhoMne pahale upazamasamyaktva prApta kiyA aise midhyAdRSTi 1 tA0 pratau khallavilla iti pAThaH / Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 micchAdiTThINaM dhuvabaMdhaehito aNaMtaguNattaM juttIdo Navvade / taM jahA-vAsapudhattamaMtariya jadi saMkhejjA uvasaMtacarA micchattaM paDivajamANA labhaMti to ubaDDapoggalapariyabhaMtare kesie labhAmo tti pamANeNicchAguNidaphale ovaTTide sAdiyabaMdhayANaM rAsI hodi / saMkhejAvaliyAo aMtariya jadi palido0 asaMkhe0bhAgamettA sammAdidviNo micchattaM paDivajamANA labbhaMti to uvaDDapoggalapariyaTTammi kiM labhAmo tti pamANeNicchAguNidaphale ovaTTide sammattacaramicchAdidvirAsI hodi / eso pubillarAsIdo asaMkhejaguNo; asNkhejgunnphlttaado| eso ca rAsI savvakAlamavadvido; cadugadiNigodarAsiM va aayaannusaarivyttaado| NAsiddho diTuMto; aTTattarachassadajIvesu cadugadiNigodehito NivvANaM gadesu NicaNigodehito cadugadiNigodesu ettiyA ceva jIvA aTThasamayAhiyachammAsaMtareNa pavissaMti ti prmguruuvdesaado| jadi Na pavissaMti to ko doso ? cadugadiNigodANamAyavajiyANaM savvayANaM khao hoja; asNkhejlogmettpogglpriyttttpmaannttaado| te tattiyamettA tti kudo Navvade ? juttiido| taM jahA-ekamhi samae jadi asaMkhejalogamettA patteyasarIrA cadugadiNigodasarUveNa pavisamANA labbhaMti, to jIva anantaguNe hote haiM yaha jAnA jAtA hai| parantu jinhoMne pahale samyaktvako prApta kiyA aise mithyAdRSTi jIva dhruvabandhaka jIvoMse anantaguNe haiM yaha bAta yuktise jAnI jAtI hai| jo yukti isa prakAra hai-varSapRthaktvake antarAlase yadi saMkhyAta upazAntacara jIva mithyAtvako prApta hote hue pAye jAte haiM to upAdhapudgalaparivartana kAlake bhItara kitane jIva prApta hote haiM isa prakAra icchArAzise phalarAziko guNita karake jo labdha bhAve usameM pramANarAzikA bhAga dene para sAdibandhaka jIvarAzi prApta hotI hai| tathA saMkhyAta prAvaliyoMke antarAlase yadi palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa samyagdRSTi jIva mithyAtvako prApta hote hue pAye jAte haiM to upArdhapudgalaparivartana kAlake bhItara kitane prApta hoMge isa prakAra icchArAzise phalarAziko guNita karake jo labdha Ave usameM pramANarAzikA bhAga denepara samyaktvacara mithyAdRSTi jIvarAzi prApta hotI hai / yaha jIvarAzi pUrvokta jIvarAzise asaMkhyAtaguNI hai; kyoMki isakA guNanaphala pUrvoktarAzise asaMkhyAtaguNA hai| yaha jIvarAzi sarvadA avasthita hai, kyoMki jisa prakAra caturgati nigoda jIvarAzikA Ayake anusAra vyaya hotA hai usI prakAra isa rAzikA bhI Ayake anusAra hI vyaya hotA hai| yadi kahA jAya ki dRSTAnta prasiddha hai so bhI bAta nahIM hai kyoMki caturgatinigodase nikalakara chahasau ATha jIvoMke mokSako cale jAnepara nityanigodase utane hI jIva chaha mahInA aura ATha samayake antarase caturgati nigodameM praveza karate haiM aisA parama gurukA upadeza hai| zaMkA-yadi nityanigodase utane jIva caturgatinigodameM praveza na kareM to kyA doSa hai ? samAdhAna yadi utane jIva praveza na kareM to Ayarahita aura vyayasahita honeke kAraNa caturgatinigoda jIvoMkA kSaya ho jAyagA, kyoMki asaMkhyAta loka pramANa pudgalaparivartanake jitane samaya haiM utanA caturgati nigoda jIvoMkA pramANa hai / zaMkA-catugaMtinigoda jIva itane haiM yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-yuktise jAnA jAtA hai| vaha isa prakAra hai-eka samayameM yadi asaMkhyAta lokapramANa pratyekazarIra jIva caturgatinigodarUpase praveza karate hue pAye jAte haiM to DhAI pudgala Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe uttarapayaDiappAbahuaM 101 aDDAijapoggalapariyajhesu kiM labhAmo tti pamANeNovaTTiya phaleNa guNide asaMkhejalogamettapoggalapariyaTTapamANA cadugadiNigodajIvA hoti / ede ca adIdakAlAdo aNaMtaguNahINA; tatthANaMtapoggalapariyaTThavalaMbhAdo / 185. taM jahA-adIdakAle eyajIvassa savvatthovA bhAvapariyaTTavArA / bhavapariyadRNavArA aNaMtaguNA / kAlapariyadRvArA aNaMtaguNA / khettapariyaTTavArA annNtgunnaa| poggalapariyahavArA annNtgunnaa| edasa sAhaNaTThamappAbaDugaM vuccade / taM jahA-savvatthovo poggalapariyaTTakAlo / khettapariyaTTakAlo aNaMtaguNo / kAlapariyaTTakAlo aNaMtaguNo / bhavapariyaTTakAlo annNtgunno| movapariyaTTakAlo aNaMtaguNo tti / tado siddho diluto / edehi aNaMtasammattacaramicchAdiTThIhito palidovamassa asaMkhejadimAgamettA bhujagAraM kuNamANehiMto asaMkhejaguNA avattavvaM kareMti ti siddhaM / * appadarahidivihattiyA asNkhejgunnaa| 186. ko guNagAro ? AvaliyAe asNkhejdibhaago| keNa kAraNeNa ? ujvellamANamicchAdiTThIhi saha sayalavedaguvasamasAsaNasammAmicchAdiTThINaM ghnnaado| aNaMtovaDDapoggalapariyaTTasaMcidarAsIdo avattavvaM kuNamANA appadaravihattiehito parivartanoMmeM kitane prApta hoMge ? isa prakAra icchArAziko pramANarAzise bhAjita karake jo landha Ave usameM phalarAzise guNita karane para asaMkhyAta loka pudgala parivartanapramANa caturgatinigoda jIva prApta hote haiN| ye jIva atIta kAlase anantaguNe hIna haiM, kyoMki atIta kAlameM ananta pudgala parivartana prApta hote haiN| 6185. khulAsA isa prakAra hai-atIta kAlameM eka jIvake bhAva parivartanavAra sabase thor3e hue haiN| inase bhavaparivartanavAra anantaguNe hue haiN| inase kAla parivartanavAra anantaguNe hue haiN| inase kSetraparivartanavAra anantaguNe hue haiN| inase pudgala parivartanavAra anantaguNe hue haiM / aba isakI siddhike liye alpabahutvako kahate haiN| jo isa prakAra hai-pudgalaparivartanakA kAla sabase thor3A hai| isase kSetra parivartanakA kAla anantaguNA hai| isase kAla parivartanakA kAla anantaguNA hai| isase bhava parivartanakA kAla anantaguNA he| isase bhAvaparivartanakA kAla anantaguNA hai, isaliye dRSTAntakI siddhi hotI hai| isa samyaktvacara ananta mithyAdRSTi jIvarAzise palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa jIva aura bhujagAra sthiti vibhaktiko karanevAle jIvoMse asaMkhyAtaguNe jIva avaktavyasthitivibhaktiko karate haiM yaha siddha huaa| * alpatarasthitivibhakti karanevAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / 6 186. zaMkA-guNakArakA pramANa kyA hai ? samAdhAna-pAvalIkA asaMkhyAtavAM bhAga guNakAra kA pramANa hai| zaMkA-isakA kyA kAraNa hai ? samAdhAna-kyoMki yahA~ para udvelanA karanevAle mithyAdRSTi jIvoMke sAtha sabhI vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMkA grahaNa kiyA hai| Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI3 asaMkhejaguNA aNaMtaguNA vA kiNNa hoMti ? Na, aayaannusaarivynniymaado| * aNaMtANubaMdhINaM savvatthovA avattavvahidivihattiyA / 187. kudo, palidovamassa asNkhejbhaagpmaannttaado| * bhujagArahidivihattiyA aNaMtaguNA / 188. sadhajIvarAsIe asaMkhejadimAgamettajIvANaM bhujagAraM kunnmaannaannmuvlNbhaado| - * avahidahidivihattiyA asaMkhejaguNA / 6 186. kudo? bhujagArahidivihattiyasaMcayaNimittadosamaehito avadvidahidivihattijIvasaMcayaNimittaMtomuhuttakAlassa asaMkhejaguNattAdo / * appadarahidivihattiyA saMkhejjaguNA / $ 160. kudo ? avaTThidahidibaMdhakAlaM pekkhidUNa appadarahidisaMtakAlassa saMkhejaguNattAdo / evaM cuNNisuttatthaM parUviya maMdamehAvijaNANuggahaTTamuccAraNANugamaM kssaamo| 6161. appAbahuaM duvihaM-ogheNa AdeseNa ya / tattha ogheNa micchatta-bArasaka.. NavaNoka0 savvatthovA muja0 / avaTTi0 asaMkhe0guNA / appa0 saMkhe0guNA / aNatANu0. zaMkA-upAdhe pudgalaparivartanake dvArA saMcita huI ananta rAzimeMse avaktavya sthitivibhaktiko karanevAle jIva alpatara sthitivibhaktivAle jIvoMse asaMkhyAtaguNe yA anantaguNe kyoM nahIM hote haiM ? samAdhAna-nahIM, kyoMki Ayake anusAra vyayakA niyama hai| * anantAnubandhIkI avaktavyasthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiN| 6 187. kyoMki ye palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| * bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| 18. kyoMki saba jIva rAzike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa jIva bhujagAra sthitivibhaktiko karate hue pAye jAte haiN| * avasthitasthitibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| $ 186. kyoMki bhujagAra sthitivibhaktivAle jIvoMke saMcayakA nimitta do samaya hai aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMke saMcayakA nimitta antarmuhUrta kAla hai jo ki do samayase asaMkhyAtaguNA hai, ataH bhujagAra sthitivibhaktivAle jIvoMse avasthita sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe hai| - * alpatarasthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| 6 160. kyoMki avasthita sthitibandhake kAlako dekhate hue alpatara sthitisattvakA kAla usase saMkhyAtaguNA hai / isa prakAra cUrNisUtroMke arthakA kathana karake aba mandabuddhi janoMke anugrahake liye uccAraNAkA anugama karate haiM 6 191. ogha aura Adezake bhedase alpabahutva do prakArakA hai| unameM se ogha kI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagArasthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiN| inase avasthita sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase alpatara sthitivibhaktivAle jIva Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] TThidivihattIe uttarapayaDiappA bahuaM 103 cakka0 savvatthovA avattavva0 / bhuja0 anaMtaguNA / sesa0 micchattabhaMgo / sammatasammAmi0 savvatthovA avattavyaTThidivihattiyA / kudo, sammatta sammAmicchattasaMtakammiyamicchAdiTThINamasaMkhejadibhAgo sammatta sammAmicchattasaMtakammeNa saha sammattaM paDivaamANarAsI hodi / tassa vi asaMkhejjadibhAgo sammatta sammAmicchattANi uvvelliya uvaDDapoggalapariya bhamadi / edeNa kameNa uvaDapoggalapariyadRbhaMtare saMcidaNaMtajIvarAsIdo jeNa saMcayANusAreNa vao hodi teNa avattavyaTThidivihattiyA thovA / Na ca cuNNisutteNa saha viroho; pRdhabhUdAiriyauvadesamavalaMciya avaDDANAdo | avaDi0 asaMkhejaguNA / bhuja0 asaMkhejjaguNA / appa 0 asaMkhejaguNA / evaM tirikkha0 kAyajogi0- orAli 0- buMsa0cattArika 0 - asaMjada 0 - acakkhu 0 - tiNile0 - bhavasi 0 - AhAriti / O $ 192. AdeseNa Neraiesa evaM caiva / Navari aNaMtANu savvatthovA avattavva 0 / ja0 asaMkhe0 guNA / evaM savvaNeraiya- paMcidiyatirikkhatiya 0 -deva-bhavaNAdi jAva sahassAra 0 paMciMdiya 0 - paMci 0 paJja0 tasa-tasapaja0 - paMcamaNa 0 - paMcavaci 0 ve ubvi 0 - itthi 0purisa 0 cakkha0 teu0- pamma0 saNi ti / $ 193. paMci0tirikkhaapaja0 micchatta- solasaka0 NavaNokasAya0 NirayabhaMgo / saMkhyAtaguNe haiM / anantAnubandhI catuSkakI avaktavya sthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiM / ise bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva anantaguNe haiN| zeSa bhaMga mithyAtva ke samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtva kI apekSA avaktavya sthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiM; kyoMki samyaktva aura samyagmithyAtva satkarma vAle midhyAdRSTiyoM ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa jIvarAzi samyaktva aura samyagmidhyAtva satkarmake sAtha samyaktva ko prApta hotI hai / tathA isake bhI asaMkhyAtaveM bhAgapramANa jIvarAzi samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA karake upArdhapudgala parivartanakAla taka ghUmatI hai / isa kramase upArdhapudgala parivartana kAlake bhItara saMcita huI ananta jIvarAzimeM se cU~ki saMcayake anusAra vyaya hotA hai, isaliye avaktavya sthitivibhaktivAle jIva thor3e haiM / isa kathanekA cUrNisUtra ke sAtha virodha bhI nahIM AtA hai, kyoMki yaha kathana pRthagbhUta AcAryake upadezakA avalamba lekara avasthita hai / inase avasthita sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase alpatara sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / isI prakAra sAmAnya tiryaMca, kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsakavedI, krodhAdi cAra kaSAyavAle, asaMyata, acakSu darzanavAle, kRSNAdi tIna lezyAvAle, bhavya aura AhAraka jIvoMke jAnanA cAhie / * $ 192. AdezakI apekSA nArakiyoM meM isI prakAra arthAt ogha ke samAna hI jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhI catuSkakI apekSA avaktavya sthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiM / inase bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / isI prakAra saba nArakI, paMcendriya tiryaMcatrika, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svarga takake deva, paMcendriya, paMcendriyaparyApta, trasa, trasaparyApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, vaikriyikakAyayogI, strIvedI, puruSavedI, catudarzanavAle, pItalezyAvAle, padmalezyAvAle aura saMjJI jIvoM ke jAnanA caahie| - 163. paMcendriyatiryeca aparyAptakoM meM midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyakA bhaMga Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 mavari aNaMtANu0caukka0 avattavvaM gasthi / sammatta-sammAmi0 appAbahuaM Natthi; egpdttaado| evaM maNusaapaja0-savvaeiMdiya-savvavigaliMdiya-paMciMdiyaapaja0-savvapaMcakAya0-tasaapaja0-orAliyamissa0-veu0missa-kammaiya0-tiNNiaNNANa-micchA. diSTi-asaNNi0 aNAhAri ti / 6164. maNusa0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0-sammatta-sammAmi0 oghaM / Navari sammatta-sammAmicchatta0 avatta0 thovA / avaDhi0 saMkhe gunnaa| bhuja0 saMkhe0guNA / appadara. asaMkhe0guNA / athavA samma0-sammAmi0 avaDhi0 thovaa| bhuja0 saMkhe0 gunnaa| avattavva0 saMkhe0guNA / appada0 asaMkhe0 guNA / aNaMtANu0caukka0 nniroghbhNgo| maNusapaja0-maNusiNIsu evaM ceva / Navari jammi asaMkhejaguNaM tammi saMkhejaguNaM kAyavvaM / 6 195. ANadAdi jAva uvarimagevajjo tti aNaMtANu0caukka0 savvatthovA ava. ttavva0 / appadara0 asaMkhejjaguNA / sammatta0 sammAmi0 oghaM / cuNNisutte ANadAdisu sammatta-sammAmicchattANaM avavida vihattI Natthi / ettha puNa uccAraNAe atthi / edaM nArakiyoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki inake anantAnubandhI catuSkakA avaktavyapada nahIM hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakA alpabahutva nahIM hai, kyoMki yahA~ ina do prakRtiyoMkA eka alpatarapada hI pAyA jAtA hai / isI prakAra manuSya aparyApta, saba ekendriya, saba vikajendriya, paMcendriya aparyApta, saba pAMcoM sthAvarakAya, trasa aparyApta, audArika mizrakAyayogI, vaikriyikamiznakAyayogI, kArmaNakAyayogI, tInoM ajJAnI, mithyAdRSTi, asaMjJI aura anAhArakoMke jAnanA caahie| 6164. manuSyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya, nau nokaSAya, samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA avaktavya sthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiN| inase avasthita sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase alpatara sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| athavA samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA avasthitasthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiM / inase bhujagAra sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase avaktavya sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase alpatara sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| anantAnubandhI catuSkakA bhaMga sAmAnya nArakiyoMke samAna hai| manuSya paryApta aura manuSyaniyoM meM isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki jahA~ asaMkhyAtaguNA hai vahA~ saMkhyAtaguNA kahanA cAhiye / 6195 prAnatakalpase lekara uparima praiveyaka takake devoMmeM anantAnubandhI catuSkakI apekSA avaktavya sthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiN| inase alpatara sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga oghake samAna hai| cUrNisUtrake anusAra AnatAdikameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthisthitivibhakti nahIM hai| parantu yahA~ uccAraNAmeM hai| so jAnakara isakI saMgati biThA lenA cAhiye / yahAM zeSa prakRtiyoMkA alpavahusva nahIM hai, Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 gA022] padaNikkheko jANidUNa ghaDAvedavvaM / sesapayaDINaM Natthi appAbahuaM; eyapadattAdo / evaM sukle| aNuddisAdi jAva savvaTTha0 savvapayaDi0 appAbahuaM Natthi; egpdttaado| evamAhAra0AhAramissa0-avagada0-akasA0-AbhiNi-suda0-ohi0maNapajja0-saMjada0-sAmAiyachedo0-parihAra-suhuma0 jahAkkhAda-saMjadAsaMjada0-ohidaMsa0-sammAdi0-khaiya0-vedaya0. uvasama0-sAsaNa-sammAmicchAdiSTi ti / abhava0 chabbIsaM payaDINaM mdi0bhNgo| evamappAbahugANugame samatte bhujagArANugamo smtto| padaNikkhevo * etto pdnnikkhevo| 6166. sugamamedaM; bhujagAraviseso padaNikkhevo etto ahikao daDavvo tti ahiyaarsNbhaalnnphlttaado| kathaM bhujagAraviseso padaNikkhevo ti NAsaMkaNijjaM; tattha parUvidANaM ceva bhujagArAdipadANaM vaDDi-hANi-avaThThANasaNaM kAdUga jahaNNukassaviseseNa visesidUNettha pruuvnnaado| * padaNikkheve parUvaNA sAmittamappAbahuaM / $ 167. edaM suttaM padaNikkhevatthAhiyArapamANeNa saha taNNAmANi parUvedi / eltha kyoMki unakA eka pada hai| isI prakAra zuklalezyAmeM jAnanA caahie| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM saba prakRtiyoMkA alpabahutva nahIM hai, kyoMki eka pada hai| isI prakAra AhArakakAyayogI, AhArakamizrakAyayogI, apagatavedI,akaSAyI,AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanasaMyata, parihAravizuddhasaMyata, sUkSmasamparAyasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmidhyAdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA bhaGga matyajJAnI jIvoMke samAna hai| isa prakAra alpavahutvake samApta hone para bhujagArAnugama samApta huaa| padanikSepa * yahA~se padanikSepAnugamakA adhikAra hai| 6166. yaha sUtra sugama hai| bhujagAra vizeSako padanikSepa kahate haiN| jisakA yahA~se adhikAra hai| isa prakAra adhikArakI samhAla karanA isa sUtrakA phala hai| zaMkA-bhujagAravizeSakA nAma padanikSepa kaise hai ? samAdhAna-aisI AzaMkA nahIM karanI cAhiye, kyoMki bhujagAra anuyogadvArameM kahe gaye bhujagAra Adi padoMkI hI vRddhi, hAni aura avasthAnarUpa saMjJA karake tathA unheM jaghanya aura utkRSTa vizeSaNase vizeSita karake unakA yahA~ kathana kiyA gayA hai| * padanikSepameM prarUpaNA, svAmitva alpabahutva ye tIna anuyogadvAra hote haiN| $ 167. yaha sUtra padanikSepake adhikAroMkI saMkhyAke sAtha unake nAmoMkA kathana karatA hai| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 parUvaNA-sAmittANaM vivaraNaM Na lihidaM; sugmttaado| . 198. saMpahi uccAraNamassidUNaM tesiM vivaraNaM kassAmo-padaNikkheve tastha imANi tiNi ajiMogaddArANi-samukttiNA sAmittamappAbahuaM cedi / tattha samu. kittaNA duvihA-jaha* uka0 / uka0 pydN| duviho Nideso-oghe0 Adese0 / ogheNa savvapayaDINamathi ukka0 vaDDI hANI avahANaM ca / evaM cadusu gadIsu / Navari paMciMdiyatirikkhaapaja0-maNusa apaja0 sammatta-sammAmi0 asthi uka0 haannii| ANadAdi jAva uvarimagevajo tti chavvIsapayaDINamatthi uka0 haannii| samma0-sammAmi0 asthi uka0 vaDDI hANI / avaThThANaM Natthi / aNudisAdi jAva savvaDhe ti aTThAvIsapaya0 asthi uka0 hANI / evaM NedavbaM jAva aNAhArae tti / evaM jahaNNaM piNedavvaM / cUrNisUtra meM prarUpaNA aura svAmitvakA vizeSa vyAkhyAna nibaddha nahIM kiyA hai, kyoMki unakA vyAkhyAna sugama hai| 198. aba uccAraNAkA Azraya lekara unakA vyAkhyAna karate haiM-padanikSepameM ye tIna anuyogadvAra haiM-samutkIrtanA, svAmitva aura alpvhusv| unameMse samutkIrtanA do prakArakI hai-jaghanya aura utkRSTa / unameM se utkRSTakA prakaraNa hai| usakI apekSA nirdeza do prakArakA haiogha aura aadesh| unameMse oghakI apekSA saba prakRtiyoMkI utkRSTa vRddhi, hAni aura avasthAna hai| isI prakAra cAroM gatiyoMmeM jaannaa| kintu itanI vizeSatA hai ki paMcendriya tithaMca aparyApta aura manuSya aparyApta jIvoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni hai| Anatakalpase lekara uparima praiveyaka takake devoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa hAni hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa vRddhi aura hAni hai| avasthAna nahIM hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa hAni hai / isI prakAra anAhAraka mArgaNA taka kathana karanA cAhiye / isI prakAra jaghanya vRddhi Adiko bhI jAnanA caahiye| . vizeSArtha-yahA~ bhujagAra vizeSako padanikSepa kahA hai / isakA yaha tAtparya hai ki pahale jo bhujagAra, alpatara aura avasthita pada batalAye haiM unakI kramase vRddhi, hAni aura avasthita saMjJA karake aura unameM jaghanya aura utkRSTa bheda karake kathana karanA padanikSepa kahalAtA hai| yahA~ padase vRddhi Adi rUpa padoMkA grahaNa kiyA hai aura unakA jaghanya tathA utkRSTarUpase nikSepa karanA padanikSepa kahalAtA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| isa adhikArakI yativRSabha AcAryane kevala tIna adhikAroM dvArA kathana karanekI sUcanA kI hai| ve tIna adhikAra prarUpaNA, svAmitva aura alpabahutva haiN| isake kAlAdi aura adhikAra kyoM nahIM sthApita kiye gaye isa praznakA uttara denA kaThina hai| bahuta sambhava hai paramparAse ina tIna adhikAroM dvArA hI isa anuyogadvArakA varNana kiyA jAtA rahA ho / SaTkhaNDAgamameM bhI isa adhikArakA ukta tIna anuyogadvAroMke dvArA varNana kiyA gayA hai| yativRSabhAcAryane yahA~ nAmanirdeza to tInoMkA kiyA hai parantu varNana kevala alpabahutvakA hI kiyA hai| phira bhI uccAraNAmeM ina sabakA varNana hai| vIrasena svAmIne usake anusAra una anuyogadvAroMkA khulAsA kiyA hai| prarUpaNA anuyogadvArakA khunAsA karate hue jo yaha batalAyA hai ki oghase saba prakAMtayoMkI utkRSTa vRddhi, utkRSTa hAni aura utkRSTa avasthAna hai so isakA yaha bhAva hai ki jisa karmakI utkRSTa sthitike prApta honeke pUrva samayameM jitanI jaghanya sthiti sambhava ho, usake rahate hue bhI tadanantara samayameM saMkleza Adi apane apane kAraNoM ke anusAra vaha jIva usa karmakI utkRSTa sthitiko Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padaNikkheve sAmitta - $ 166. sAmittaM duvihaM-jahaNNamukkassaM c| ukkassae payadaM / duviho Niddeso-opeNa AdeseNa ca / tattha ogheNa micchatta-solasaka0 ukka0 vaDDI kassa ? aNNadarassa jo cauTThANiyajavamajjhassa uvarimaMtomuhattaM aMtokoDAkoDiDidiM baMdhamANo acchido, puNNAe dvidibaMdhagaddhAe ukassasaMkilesaM gado tado ukkassahidI pabaddhA tassa ukka0 vaDDI / tasseva se kAle ukkassamavaTThANaM / uka. hANI kassa? aNNada0 ukassadvidisaMtakammammi ukassa. dvidikhaMDayaM pADhaMtassa ukka0 hANI / NavaNoka0 uka0 vaDDI kassa0 ? aNNada0 tappA oggajahaNNaDhidisaMtakammieNa ukassakasAyadvidIe paDicchidAe tassa uka0 vddddii| tasseva se kAle ukka0 avaTThANaM / ukka0 hANI kassa ? aNNada0 ukka0 dvidisaMtakammammi jeNa ukkarasahidikaMDa o pAdido tassa uka0 haannii| sammatta-sammAmi0 ukka0 vaDDI maram prApta ho sakatA hai| udAharaNArtha mithyAsvakI antaHkor3Akor3I sAgarakI sthitivAlA jIva bhI saMklezake kAraNa tadanantara samayameM sattara kor3Akor3I sAgara pramANa utkRSTa sthitiko prApta ho sakatA hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI sAgarapRthaktva sthitivAlA jIva bhI tadanantara samayameM antarmuhUrtakama saMttara kor3Akor3I sAgara pramANa sthitiko prApta ho sakatA hai| isI prakAra yathAyogya anya karmoMkI utkRSTa vRddhi jAnanA cAhiye / yaha utkRSTa vRddhi huii| isake bAda jo avasthAna hotA hai use vRddhisambandhI utkRSTa avasthAna kahate haiN| isI prakAra utkRSTa kANDakaghAtakA vicAra karake utkRSTa hAni aura hAnisambandhI utkRSTa avasthAna jAna lenA cAhiye / ye utkRSTa vRddhi Adi tInoM pada cAroM gatiyoMke jIvoMke sambhava haiN| kintu paMcendriya tiryazca aparyApta aura manuSyaaparyApta jIvoMke samyaktva aura samyagmithyAtvakI ukta padoM meM se eka utkRSTa hAni hI hotI hai| pAnatAdikameM 26 prakRtiyoMkA eka alpatara pada hai isaliye 26 prakRtiyoMko kevala utkRSTa hAni hotI hai| kintu samyaktva aura samyagmithyAtvake bhujagAra aura alpatara pada sambhava haiM ataH ina do prakRtiyoMke utkRSTa avasthAnake vinA do pada hote haiM / anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMke 28 prakRtiyoMkA eka alpatara pada hI sambhava hai isaliye eka utkRSTa hAni hotI hai / isIprakAra jahA~ bhujagAra Adi jitane pada batalAye hoM unakA vicAra karake anya mArgaNAoMmeM bhI ye utkRSTa vRddhi Adi pada jAna lenA caahiye| isaprakAra prarUpaNA anuyogadvArakA kathana samApta huaa| 16. svAmitva do prakArakA hai-jaghanya aura utkRSTa / unameM se utkRSTakA prakaraNa hai| usakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-mogha aura Adeza / unameM se oghakI apekSA mithyAtva aura solaha kaSAyoMkI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? jo koI eka jIva catuHsthAnika yavamadhyake Upara antarmuhUrta kAla taka antaHkoDAkoDI sAgarapramANa sthitiko bA~dhatA huA avasthita hai| puna: sthitibandhakAlake pUrNa honepara utkRSTa saMklezako prApta huA aura tadanantara utkRSTa sthitikA bandha kiyA usake utkRSTa vRddhi hotI hai| tathA usake tadanantara samayameM utkRSTa avasthAna hotA hai| utkaSTa hAni kisake hotI hai ? jisane uskRSTha sthitisatkarmake rahate hue utkRSTa sthitikhaNDakA ghAta kiyA hai usake utkRSTa hAni hotI hai| nau nokaSAyoMkI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? nau nokaSAyoMkI tatyAyogya jaghanya sthitisatkarmavAle jisa jIvane kaSAyakI utkRSTa sthitiko nau nokaSAyarUpase svIkAra kiyA hai usake utkRSTa vRddhi hotI hai| tathA usI jIvake tadanantara samayameM uskRSTa bhavasthAna hotA hai| utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jisa jIvane utkRSTa sthitisatkarmake rahate hue utkRSTa sthitikANDakakA ghAta kiyA hai usake utkRSTa hAni hotI hai| samyaktva. aura samyagmithyAtvakI utkRSTa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 kassa0 1 aNNadarassa vedagasammattapAoggajahaNNaDhidisaMtakammiyamicchAdiTTiNA micchattukassahidi baMdhidaNa hidighAdamakAUNa aMtomuhutteNa sammatte paDivaNNe tassa paDhamasamayavedagasammAdihissa ukka0 vaDDI / uka0 hANI kassa0 1 aNNada0 ukkassahidisaMtakammammi ukassadvidikaMDage hade tassa ukassahANI / ukka0 avaTThANaM kassa0 1 aNNada0 jo sammattahidisaMtAdo samayuttaramicchattahidisaMtakammio teNa samatte paDivaNNe tassa paDhamasamayasammAdidvissa ukkassamavaTThANaM / evaM cadusu gadIsu / Navari paMciMtiri0 apaja.. maNusaapaja0 chanvIsapayaDINamukka0 vaDDI kassa0 1 aNNada0 tappAoggajahaNNahidisaMtakammieNa tappAoggaukassadvidIe pabaddhAe tassa ukkassiyA vaDDI / tasseva se kAle ukassamavaTThANaM / ukka0 hANI kassa0 ? aNNadarassa maNusso maNussiNI paMciMdiyatirikkhajoNio vA ukassahidi ghAdayamANo apajattaesu uvavaNNo teNa ukkatsaTidikaMDae hade tassa uka0 haannii| sammatta0-sammAmi0 uka0 hANI kassa ? aNNada0 maNusso maNussiNI paMciMtiri0joNiNIo vA sammatta0-sammAmi0 ukkassadvidikaMDayaM ghAdayamANo apajattaesuvavaNNo teNa ukkassadvidikaMDae hade tassa ukka0 hANI / 200. ANadAdi jAva uvarimagevajo tti chavvIsaM payaDINamukka0hANI kassa ? aNNada0 paDhamasammattAhimuheNa paDhamaTTidikhaMDae hade tassa uka0 haannii| sammattasammAmi0 uka0 vaDDI kassa ? aNNada0 jo vedagasammattappAoggasammattajahaNNadvidi vRddhi kisake hotI hai ? vedakasamyaktvake yogya jaghanya sthitisatkarmavAle jisa mithyAdRSTi jIvane mithyAtvakI utkRSTa sthitikA bandha karake aura sthitighAta na karake antarmuhUrtakAlameM samyaktvako prApta kiyA usa vedakasamyagdRSTike prathama samayameM utkRSTa vRddhi hotI hai| utkRSTa hAni kisake hotI hai ? utkRSTa sthiti satkarmake rahate hue jisa jIvane uskRSTa sthitikANDakakA ghAta kiyA usake utkRSTa hAni hotI hai / utkRSTa avasthAna kisake hotA hai ? samyaktvake sthitisatkarmase mithyAtvakI eka samaya adhika sthitisatkarmavAlA jo jIva samyaktvako prApta hotA hai usa samyagdRSTike prathama samayameM utkRSTa avasthAna hotA hai| isI prakAra cAroM gatiyoM meM jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki paMcendriya tiyazca aparyApta aura manuSya aparyApta jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMko utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? tatprAyogya jaghanya sthitisatkarmavAle jisa jIvane tatprAyogya utkRSTa sthitikA bagdha kiyA usake utkRSTa vRddhi hotI hai| tathA usIke tadanantara samayameM utkRSTa avasthAna hotA hai| uskRSTa hAni kisake hotI hai ? jo manuSya, manuSyanI yA paMcendriya tiryaMca yonivAlA jIva utkRSTa sthiti. kA ghAta karatA humA aparyAptakoMmeM utpanna huA aura vahA~ usane utkRSTa sthitikANDakakA ghAta kiyA usake utkRSTa hAni hotI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? jo manuSya, manuSyanI yA paMcendriya tiyaca yonivAlA jIva samyaktva aura samyagmithyAsvakA ghAta karatA huA aparyAptakoMmeM utpanna huA aura vahA~ usane utkRSTa sthitikANDakakA ghAta kiyA usake utkRSTa hAni hotI hai| 6200. Anatakalpase lekara uparima aveyakatakake devoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? prathama samyaktvake abhimukha jisa jIvane prathama sthitikANDakakA ghAta kara diyA hai usake utkRSTa hAni hotI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa vRddhi kisake hotI hai ? Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 gA0 22] padaNikkheve sAmittaM saMtakammio micchattassa tappAoggukassahidisaMtakammio vedagasammattaM paDivaNNo tassa uka0 vddddii| uvasamasammattaM carimaphAlIe saha paDivajaMtammi ukkassiyA vaDDI kiNNa diJjade ? Na; tiNNi vi karaNANi kAdUNa uvasamasammattaM paDivajamANassa DidikaMDayapAdeNa ghAdiya daharIkayahidimmi ukkassahidIe abhaavaado| ukka0 hANI kassa ? aNNada0 aNaMtANu0caukaM visaMjoeMteNa paDhame dvidikaMDae hade tassa uka. haannii| 201. aNudisAdi jAva savvaTTha tti aTThAvIsapayaDI0 uka0 hANI kassa ? aNNada0 aNaMtANu0cauka0 visaMjoeMteNa paDhamaTTidikhaMDae hade tassa ukkassiyA hANI / evaM jANidRNa NedavvaM jAva aNAhArae tti / 6202. jahaNNae payadaM / duviho Niddeso--oghe0 Adese0 / ogheNa chavvIsaM payaDINaM jaha0 vaDDI kassa ? aNNada0 samayaNukkassahidi baMdhiya jeNukassadvidI' pabaddhA tassa jaha0 vaDDI / ja0 hANI kassa ? aNNada0 ukkassahidi baMdhamANeNa jeNa samayUNukassaTTidI pabaddhA tassa jaha0 haannii| egadarastha avaTThANaM / sammatta-sammAmi0 baha0 vaDDI kassa ? aNNada0 jo puvvuppaNNAdo sammattAdo micchattassa dusamayuttarahidi vedakasamyaktvake yogya samyaktvakI jaghanya sthiti satkarmavAlA aura mithyAtvakI tatprAyogya utkRSTa sthitisatkarmavAlA jo jIva vedakasamyaktvako prApta huA usake utkRSTa vRddhi hotI hai| zaMkA-jo samyaktva prakRtikI antima phAlike sAtha upazamasamyaktvako prApta hotA hai use utkRSTa vRddhikA svAmI kyoM nahIM batalAyA ? samAdhAna-nahIM, kyoMki tInoM hI karaNoMko karake upazama samyaktvako prApta honevAle jisa jIvane sthitikANDakaghAtake dvArA dIrgha sthitikA ghAta karake use hrasva kara diyA hai usake utkRSTa sthiti nahIM pAI jAtI hai| ___ utkRSTa hAni kisake hotI hai ? anantAnubandhIkI visaMyojanA karanevAle jisa jIvane prathama sthitikANDakakA ghAta kara diyA hai usake utkRSTa hAni hotI hai| 6201. anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI utkRSTa hAni kisake hotI hai ? anantAnubandhI catuSkakI visaMyojanA karanevAle jisa jIvane prathama sthitikANDakakA ghAta kara diyA hai usake utkRSTa hAni hotI hai| isI prakAra jAnakara anAhAraka mArgaNAtaka le jAnA caahiye| 6202. aba jaghanya svAmitvakA prakaraNa hai-usakI apekSA nirdeza do prakArakA haiogha aura aadesh| unameM se oghakI apekSA chabbIsa prakRtiyoMkI jaghanya vRddhi kisake hotI hai ? eka samaya kama utkRSTa sthitiko bA~dhakara jisane utkRSTa sthitikA bandha kiyA hai usake jaghanya vRddhi hotI hai| jaghanya hAni kisake hotI hai ? utkRSTa sthitiko bA~dhanevAle jisa jIvane eka samaya kama utkRSTa sthitikA bandha kiyA usake jaghanya hAni hotI hai / tathA kisI eka jagaha avasthAna hotA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya vRddhi kisake hotI hai ? jo pahale prApta samyaktvakI sthiti se mithyAtvakI do samaya adhika sthitiko bA~dhakara samyaktvako prApta huA usake jaghanya vRddhi 1 tA. A. pratyoH baMdhiya jo aNukkassahidI iti pAThaH / Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe * [ dvidivihatI 3 baMdhiya sammattaM paDivaNNo tassa jaha0 vaDDI / jaha0 hANI kassa 1 aNNada0 galamANaaTThadissa / aTThAssa ukassabhaMgo / evaM cadusu gadIsu / Navari paMciM0 tiri0 apaja0 maNusa apajattarasu sammatta0 sammAmi 0 jaha0 hANI kassa 1 aNNada0 galamANa adha dvidissa | 6 203. ANadAdi jAva NavagevajA tti chanvIsaM payaDINaM jahaNiyA hANI kassa 1. aNNada * galamANaadhaTThidissa / sammatta0 - sammAmi0 jaha0 vaDDI kassa ? aNNada0 jo micchattaM gaMtUNa egamuvvellaNakaMDayamucvelleNa puNo sammattaM paDivaNNo tassa par3hamasamayasammAiTThissa sammatta - sammAmicchattANaM jaha0 vaDDI / jaha0 hANI kassa 1 galamANaadha Dissi | aNuddisAdi jAva savvaDe ti aTThAvIsapayaDINaM jaha0 hANI kassa ? aSNada * galamANaadhaTThidissa / evaM jANidUNa NedavvaM jAva aNAhArae ti / * appA bahue payadaM / 9 204 saMpahi pattAvasaramappAbahuaM parUvemitti bhaNidaM hodi / * micchuttassa savvatthovA ukkassiyA hANI / 205. kudo ? jattiyametadvidIo ukasseNa vaDDidUNa baMdhadi / puNo kaMDayaghAdeNa ukasseNa ghAdayamANassa tattiyamettaTThidINaM ghAdaNasattIe abhAvAdo / taM kudo Navvade 1 hotI hai / jaghanya hAni kisake hotI hai ? jisake prati samaya adhaHsthiti gala rahI hai aise kisI jIvake jaghanya hAni hotI hai / jaghanya avasthAnakA bhaMga utkRSTa ke samAna hai| isI prakAra cAroM gatiyoM meM jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki paMcendriya tiryaJca aparyApta aura manuSya aparyApta jIvoM meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI jadhanya hAni kisake hotI hai ? jisake adhaH sthiti g2ala rahI hai usake jaghanya hAni hotI hai / $ 203. anatakalpase lekara nau graiveyakatakake devoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI jaghanya hAni kisake hotI hai ? jisake prati samaya adhaHsthiti gala rahI hai usake jaghanya hAni hotI hai / samyaktva aura samyagmithyAtva kI jaghanya vRddhi kisake hotI hai ? jo mithyAtvako prApta hokara aura eka udvelanAkANDakakI udva elanA karake punaH samyaktvako prApta huA hai usa samyagdRSTi ke prathama samaya meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya vRddhi hotI hai / jaghanya hAni kisake hotI hai ? jo prati samaya adhaHsthitiko galA rahA hai usake jaghanya hAni hotI hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoM meM aTThAIsa prakRtiyoM kI jaghanya hAni kisake hotI hai ? jisake prati samaya adhaHsthiti gala rahI hai usake jaghanya hAni hotI hai| isI prakAra jAnakara anAhAraka mArgaNAtaka kathana karanA cAhiye / * aba alpabahutvakA prakaraNa hai / 204. aba avasara prApta alpabahutvAnugamakA kathana karate haiM yaha ukta kathanakA tAtparya haiM / * midhyAtvakI utkRSTa hAni sabase thor3I hai| 6 205. kyoMki yaha jIva jitanI sthitiko utkRSTarUpa se bar3hAkara bA~dhatA hai, kANDakaghAta ke dvArA utkRSTa rUpase ghAta karate hue usa jIvake utanI sthiti ke ghAta karane kI zakti nahIM pAI jAtI haiN| tAtparya yaha hai ki eka bAra meM jitanI sthiti bar3hAkara bAMdhatA hai utanI sthitikA eka bAra meM ghAta nahIM hotA / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padaNikveve appAbahuve 111 edamhAdo ceva appaabhugaado| _. * ukassiyA vaDDI avahANaM ca sarisA visesAhiyA / / .6 206. kettiyamettaNa ? ukkassiyAe vaDDIe ukassahANiM sohiya suddhasesasaMkhejasAgarovamahidimetteNa / vaDDiavaThThANANaM kathaM sarisattaM ? 'puvvavidIo pekkhidUNa jehi dvidivisesehi dvidIe baDDI hodi tesiM dvidivisesANaM vaDDi tti snnaa| jehi hidivisesehi vaDdUiNa hAidUNa vA avaciTThadi tesiM vaDDida-hAidadvidivisesANamavadvANamidi jaNa saNNA teNa vaDDi-avaTThANANaM sarisattaM Na virujjhade / / * evaM savvakammANaM sammatta-sammAmicchattavajjANaM / 207. jahA micchattassa appAbahuaM parUvidaM tahA sammatta-sammAmicchattavajANaM savvakammANamappAbahuaM parUvedavvaM visesaabhaavaado| jAsu payaDIsu viseso asthi tassa visesassa parUvaNamuttarasuttaM 'bhnndi| . * Navari NavaMsayaveda-aradi--soga-bhaya-duguMchANamukkassiyA vaDDI avaThANaM thovaa| 6 208. kudo, palido0 asaMkhe bhaagennbbhhiybiissaagrovmkoddaakoddipmaannttaado| zaMkA-yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-isI alpabahutvase jAnA jAtA hai| * utkRSTa vRddhi aura avasthAna ye donoM samAna hote hue vizeSa adhika haiN| 206. kitane adhika haiM ? utkRSTa vRddhi meMse utkRSTa hAniko ghaTAkara jo saMkhyAta sAgara sthiti zeSa rahatI hai tatpramANa adhika haiN| zaMkA-vRddhi aura avasthAna samAna kaise ho sakate haiM ? samAdhAna-pahalekI sthitiyoMko dekhate hue jisa sthiti vizeSakI apekSA sthiti kI vRddhi ho una sthitivizeSoMkI cUki vRddhi yaha saMjJA hai| tathA jina sthiti vizeSoMkI apekSA bar3hakara yA ghaTa kara sthiti sthita rahatI hai una bar3hI huI yA ghaTAI huI sthitiyoMkI cUMki avasthAna yaha saMjJA hai isaliye vRddhi aura avasthAnake samAna honemeM koI virodha nahIM AtA hai| .... * isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvako chor3akara saba karmokA alpabahutva jAnanA caahie| 6207. jisaprakAra mithyAtvake alpabahutvakA kathana kiyA usI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvako chor3akara zeSa saba karmoM ke alpabahutvakA kathana karanA cAhiye, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai| tathA jina prakRtiyoMmeM vizeSatA hai unakI vizeSatAke kathana karane ke liye mAgeke sUtrako kahate haiM.. * kintu itanI vizeSatA hai ki napuMsakaveda, arati, zoka, bhaya, aura jugupsAkI utkRSTa vRddhi aura avasthAna thor3A hai| 6 208. kyoMki inakI vRddhi aura avasthAnakA pramANa palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgase , A. pratau pudha hidIbho iti pAThaH / 2 A, pratau bhaNidaM iti pAThaH / Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jayadhavalAsahidekasAyapAhuDe [hidivihattI 3 taM jahA-kasAesu ukassadvidi baMdhamANesu NaqsayavedaaradisogabhayaduguMchoNaM NiyameSa baMdho hodi| hoMto vi edAsi payaDoNaM dvidibaMdho ukasseNa vIsaMsAgarovamakoDAkoDimetto hodi / jahaNNeNa samayaNAbAhAkaMDa eNaNavIsaMsAgarovamakoDAkoDimetto; ettha ukkassava DDi-avaTThANehiM ahiyaarttaado| egAvAhAkaMDaeNUNavIsaMsAgarovamakoDAkoDi mettahidi paMca NokasAyA baMdhAvedavvA / evaM baMdhiya puNo baMdhAvaliyAdikaMtakasAyadvidIe paMcaNokasAesu saMkaMtAe palidovamassa asaMkhe0bhAgeNabmahiyavIsaMsAgarovamakoDAkoDimettA vaDDI abaDhANaM ca hodi teNesA thovA / * ukkassiyA hANI visesAhiyA / / 6209. kudo ? heTThA aMtokoDAkoDiM mottUNa uvarima-kiMcUNacAlIsasAgarovamakoDAkoDimetahidINaM kaMDayaghAdeNa ghaavlNbhaado| kettiyametteNa visesAhiyA ? aMto. koDAkoDIe UNavIsaMsAgarovamakoDAkoDimetteNa / itthipurisahassaradINamesa kamo patthi; ukkassaTThidibaMdhakAle tAsi bNdhaamaavaado| paDihaggaddhAe aMtokoDAkoDimettahidi baMdhamANacaduNokasAyANamuvari baMdhAvaliyAdikaMtakasAyukkassahidIe sNkNtisNbhvaado| * sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovamukkassamavahANaM / 210. kudo ? egsmyttaado| adhika bIsa kor3Akor3I sAgara hai| khulAsA isa prakAra hai-kaSAyoMkI utkRSTa sthitikA bandha hote hue napuMsakaveda, arati, zoka, bhaya aura jagupsAkA niyamase bandha hotA hai| bandha hotA huA bhI ina prakatiyoMkA utkRSTa sthitibandha vIsa kor3Akor3I sAgara pramANa hotA hai aura jaghanya sthiti vandha eka samayakama eka AvAdhAkANDakase nyUna bIsa kor3Akor3I sAgarapramANa hotA hai| prakRtameM utkRSTa vRddhi aura avasthAnakA adhikAra hai ataH pAMca nokaSAyoMkA sthitibandha eka bAdhAkANDaka kama bIsa kor3Akor3I sAgara pramANa karAnA cAhiye / isa prakAra bandha karAke punaH bandhAvalise rahita kaSAyakI sthitike pA~ca nokaSAyoMmeM saMkrAnta karAne para cUki palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgase adhika bIsa kor3Akor3I sAgara pramANa vRddhi aura avasthAna hotA hai isaliye yaha thor3I hai| * utkaSTa hAni vizeSa adhika hai| 6209. kyoMki nIce antaHkor3AkIr3I pramANa sthitiko chor3akara kucha kama cAlIsa kor3A. kor3I pramANa uparima sthitiyoMkA kANDakaghAtake dvArA ghAta pAyA jAtA hai| zaMkA-kitanI adhika hai ? samAdhAna-antaHkor3Akor3I kama bIsa kor3Akor3I sAgara adhika hai| kintu strIveda, puruSaveda, hAsya aura ratikA yaha krama nahIM hai, kyoMki uskRSTa sthiti bandhake samaya ina prakRtiyoMkA bandha nahIM hotA hai| ataH pratibhagnakAlake bhItara antaHkor3Akor3I pramANa sthitiko lekara baMdhanevAlI cAra nokaSAyoMke Upara bandhAvalise rahita kaSAyakI utkRSTa sthitikA saMkramaNa dekhA jAtA hai| * samyaktva aura samyagmithyAtvakA utkRSTa avasthAna sabase thor3A hai| 6210. kyoMki usakA pramANa eka samaya hai| Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] padaNikkheve appA bahuaM * ukkassiyA hANI asaMkhejjaguNA / $ 211 kudo 1 aMtokoDAkoDIe UNasattarisAgarovamakoDAko DipamANattAdo / * ukkassiyA vaDDI visesAhiyA / $ 212. sAgarovameNa sAgarovamapudhatteNa vA UNasattarisAgarovamakoDA koDipamANattAdo | sAgarovameNa sAgarovamapRdhatteNa vA UNattassa kiM kAraNaM 1 buccade -- eiMdiesa ThAidUNa' jeNa sammatta - sammAmicchattANi uvvellidANi so tesiM sAgarovamamettaTThi disaMte sese vedagasammattapAoggo jadi tasakAie acchidUNa ubvelladi to sAgarovamapudhatte sammatta sammAmicchattaTThi disaMte sese vedagapAoggo hodi teNettieNa UNasattarisAgakaDakaDadI ukavaDDI hodi / ettha puNa egasAgarovameNUNuka sadI vvA; ukkasavaDDIe ahiyArAdo / $ 213. saMpahi cuNNisuttamassidRNa appAcahuaparUvaNaM kariya visesAvagamaNaTThamettha uccAraNANugamaM kassAmo / appA bahuaM duvihaM -- jahaNNamukkastaM ca / ukkassae payadaM / duviho Ni0 - oghe0 Adese0 / tattha ogheNa chavvIsaM payaDINaM savvatthovA ukkassiyA hANI / baDDI avANaM ca visesAhiyA / edassa Airiyassa ahippAraNa kasArasu ukassaTThirdi baMdhamANe paMcaNokasAyANamukkassaTThidibaMdhaNiyamo Natthi hANIdo vaDDI visesAhiyA 113 * utkRSTa hAni asaMkhyAtaguNI hai / 211. kyoMki isakA pramANa antaHkor3Akor3I sAgara kama sattara kor3Akor3I sAgara hai / * utkRSTa vRddhi vizeSa adhika hai / sAgara hai / 212. kyoMki isakA pramANa eka sAgara yA sAgarapRthaktva kama sattara kor3Akor3I zaMkA- -- sattara kor3Ikor3I sAgarameMse jo eka sAgara yA sAgarapRthaktva kama kiyA hai so isakA kyA kAraNa hai ? samAdhAna - jisane ekendriyoMmeM rahakara samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA kI hai vaha unakI eka sAgara pramANa sthitike rahate hue vedakasamyaktvake yogya hotA hai| aura yadi trasakAyikoM meM rahakara lenA kI hai to vaha samyaktva aura samyagmidhyAtvakI sAgara pRthaktva pramANa sthiti ke rahane para vedakasamyaktvake yogya hotA hai, ataH itanI sthiti kama sattara kor3Akor3I sAgara pramANa utkRSTa vRddhi hotI hai / parantu yahA~ para eka sAgara kama utkRSTa sthiti lenI cAhiye, kyoMki yahA~ utkRSTa vRddhikA adhikAra hai / 6 213. isa prakAra cUrNisUtra ke Azraya se alpabahutvakA kathana karake aba usakA vizeSa jJAna karAne ke liye yahA~ para uccAraNAkA anugama karate haiM / alpabahutva do prakArakA hai - jaghanya aura utkRSTa / unameM se utkRSTa kA prakaraNa hai / usakI apekSA nirdeza do prakArakA hai - oghanirdeza aura Adezanirdeza / unameM se oghakI apekSA chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa hAni sabase thor3I hai / utkRSTa vRddhi aura avasthAna vizeSa adhika haiN| uccAraNAcArya ke abhiprAyAnusAra kaSAyoMkI utkRSTa sthiti ba~dhate samaya pA~ca nokaSAyoMkI utkRSTi sthitike bandhakA niyama nahIM hai / anyathA pA~ca - nokaSAyoM ke 1 A0 pratau hAidUNa iti pAThaH / 15 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ dvidividdattI 3 0 ti paMcaNokasAyANamappA bahuaNNahANutravattI do / sammata - sammAmicchatta0 savvatthovA | uka0 avaTThANaM / ukka * hANI asaMkhe 0 guNA / ukka0 vaDDI visesa | 0 | evaM cadusu gadIsu / navari paMcidiyatirikkhaapajJja0 maNussaapaJja0 chanvIsaM payaDINaM savvatthovA ukka0 vaDDI avaTThANaM ca / ukka0 hANI saMkhe0 guNA / sammatta sammAmi0 Natthi appA bahuaM; egapadatAdo / evaM savvavigaliMdiya-paMcidiyaapaja 0 -tasa apaja0 - asaNNi tti / $ 214. ANadAdi jAva uvarimagevajA tti chavvIsaM payaDINamappAbahuaM Natthi; egapadattAdo / sammatta0 - sammAmi0 savvatthovA ukka0 hANI / ukka0 vaDDI saMkhejaguNA / aNuddisAdi jAva savvaTTe tti Natthi appA bahugaM; egapadattAdo / 9 215. iMdiyANuvAdeNa eiMdiesa chabbIsaM payaDINaM savvatthovA vaDDI avaTThANaM ca | hANI asaMkhe0 guNA / eiMdiyANaM satthANavaDDi-avaTThANavivakkhAe edamappA bahuaM parUvidaM / paratthANavivakkhAe puNa NavaNokasAsu viseso atthi so jANiyacco / so attho jahAsaMbhavamaNNattha vi jojeyavvo / sammatta sammAmi0 Natthi appA bahuaM / evaM savveiMdiya savvapaMcakAyANaM / $ 216. paMciMdiya-paMciM 0pajattaesu muuloghbhNgo| evaM tasa tasapaja 00 paMcamaNa0paMcavaci0 - kAyajogi 0 - orAliya0 - ve uvtriya 0 - tiNNiveda 0 - cattArikasAya - asaMjada0 alpabahutva hAnise vRddhi vizeSa adhika hai yaha nahIM bana sakatA hai / samyaktva aura samyagmidhyAtvakA utkRSTa avasthAna sabase thor3A hai| isase utkRSTa hAni zrasaMkhyAtaguNI hai| isase utkRSTa vRddhi vizeSa adhika hai / isI prakAra cAroM gatiyoM meM jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki paMcendriya tiryaca aparyApta aura manuSya aparyAptakoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa vRddhi aura avasthiti sabase thor3I hai| isase utkRSTa hAni saMkhyAtaguNI hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakA alpabahutva nahIM hai, kyoMki yahA~ usakA eka alpatara pada hI pAyA jAtA hai / isI prakAra saba vikalendriya, paMcendriya aparyApta, trasa aparyApta aura asaMjJI jIvoMke jAnanA cAhie / SS 214. Anatakalpase lekara uparima graiveyakataka ke devoM meM chabbIsa prakRtiyoMkA alpabahutva nahIM hai, kyoMki yahA~ para ina prakRtiyoMkA eka alpatara pada hI pAyA jAtA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI utkRSTa hAni sabase thor3I hai / isase utkRSTa vRddhi saMkhyAtaguNI hai| anudizase lekara sarvArthasiddhi taka ke devoMmeM alpabahutva nahIM hai, kyoMki yahA~para sabhI prakRtiyoMkA eka alpatara pada hI pAyA jAtA hai / 6 215. indriyamArgaNA ke anuvAda se ekendriyoMmeM chabbIsa prakRtiyoM kI vRddhi aura avasthAna sabase thor3A hai| isase hAni asaMkhyAtaguNI hai / ekendriyoMkI svasthAna vRddhi aura avasthAnakI vivakSAse yaha alpabahutva kahA hai / parasthAnakI vivakSAse to nau nokaSAyoM ke alpabahutva meM vizeSatA hai jo jAnanA cAhiye / isa artha kI yathAsambhava anyatra bhI yojanA karanI cAhiye / yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakA alpabahutva nahIM hai / isI prakAra saba ekendriya aura saba pA~coM sthAvara kAya jIboMke jAnanA cAhie / * $ 216. paMcendriya aura paMcendriya paryApta jIvoMmeM mUloghake samAna bhaMga hai / isI prakAra trasa, trasaparyApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, kAyayogI, audArikakAyayogI, vaikriyikakAyayogI, tInoM vedavAle, cAroM kaSAyavAle, asaMyata, cakSudarzanavAle, acatudarzanavAle, kRSNAdi pA~ca Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] padaNikkheve appAbahuaM 115 cakkhu-acakkhu0-paMcale0-bhavasi0-saNNi-AhAri ti / 217. orAliyamissa0 savvatthovA chanvIsaM payaDINaM ukka0 vaDDI avaThThANaM ca / uka0 hANI saMkhe0 gunnaa| sammatta-sammAmi0 Natthi appaabhugN| evaM veuvviyamissa0-kammaiya0-aNAhAri tti / AhAra-AhAramissa0 aTThAvIsapayaDINaM Nasthi appAbahugaM; egappadarapadattAdo / evamavagada0-akasA0-AbhiNi-suda0-ohi0 maNapajja0saMjada0-samAiya-chedo0-parihAra0 suhuma0-jahAkkhAda0-saMjadAsaMjada0-ohidaMsa0-sukale0sammAdi0-vedagasammAdi0-uvasama-sAsaNa-sammAmicchAdihi tti / Navari AmiNi. suda0-ohi0-saMjada0-sAmAiya-chedo0-saMjadAsaMjada-ohidaMsa0-sukkale0 sammAdi0vedagasammAdiTThIsu sammatta-sammAmi0 savvatthovamavaTThANaM / hANI asaMkheguNA / vaDDI visesAhiyA tti kiNNa vuccare ? Na, appidamaggaNAe sammatta-sammAmicchattANaM vaDDi. avaTThANAbhAvAdo / Navari sukalessiesu tesiM savvatthovA ukassamavaTThANaM / hANI asaMkhe0. guNA / vaDDI visesA0 / 218. madi-sudaaNNA0 chavvIsapayaDINaM mUloghabhaMgo / sammatta-sammAmi0 Natthi appAbahugaM / evaM vihaMga-micchAdihi ti / abhaviya0 chabbIsaM payaDINaM mUloghaM / khaiya. lezyAvAle, bhavya, saMjJI aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 6217. audArikamizrakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI utkRSTa vRddhi aura avasthAna sabase thor3A hai| isase utkRSTa hAni saMkhyAtaguNI hai| yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakA alpabahutva nahIM hai| isI prakAra vaikriyikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA cAhie / AhArakakAyayogI aura AhAkaramizrakAyayogI jIvoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkA alpabahutva nahIM hai, kyoMki yahA~ inakA eka alpatara pada hai / isI prakAra apagatavedI, aSAyI, bhAbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanA saMyata, parihAravizuddhi saMyata, sUkSmasAMparAyikasayata, yathAkhyAtasaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, zuklalezyAvAle, samyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samya gmidhyAdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| zaMkA-AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, zuklalezyAvAle, samyagdRSTi aura vedakasamyagdRSTi jIvoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakA avasthAna sabase thor3A hai| isase hAni asaMkhyAtaguNI hai tathA isase vRddhi vizeSa adhika hai aisA kyoM nahIM kahA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki vivakSita mArgaNAoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI vRddhi aura avasthAnakA abhAva hai| kintu itanI vizeSatA hai ki zuklalezyAvAle jIvoM meM ukta do prakRtiyoMkA utkRSTa avasthAna sabase thor3A hai| isase hAni asaMkhyAtaguNI hai tathA isase vRddhi vizeSa adhika hai| 6218. matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA alpabahusva mUloSake samAna hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakA alpabahutva nahIM hai| isI prakAra vibhaMgajJAnI aura miyAdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA alpabahusva mUloghake Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 ekkavIsapayaDINaM Natthi appAbahuaM / evamukkassappAbahugANugamo samatto / ... * jahariNayA vaDrI jahariNayA hANI jahaNaNamavahANaM ca sarisANi / __$219. kudo, egsmyttaado| teNa kAraNeNa Natthi appaabhuaN| saMpahi evaM cuNNisuttaM desAmAsiyaM teNedeNa sUcidatthANugamaNadvamuccAraNaM bhnnissaamo| $ 220. jahaNNae payadaM / duviho Niddeso-ogheNa AdeseNa / oghe0 aTThAvIsaM payaDINaM jahaNiyA vaDDI hANI avaTThANaM ca tiNNi vi sarisANi / evaM savvaNiraya0tirikkha0-paMciMtirikkha0-paMciMtiri0paja0-paMciMtiri0joNiNi-maNusa-maNusapaja0. maNusiNI-deva-bhavaNAdi jAva sahassAra0-paMciMdiya-paMciM0paja0-tasa-tasapajja0-paMcamaNa.. paMcavaci0-kAyajogi0-orAli0-veubdhiya-tiNNive0-cattArikasAya-asaMjada0cakkhu0-acakkhu0-paMvale0-bhavasi0-saNNi-AhAri tti / paMciM0tiri0apaja evaM ceva / Navari sammatta-sammAmi0 Natthi appAbahugaM; jhnnnnhaannimettttaado| evaM maNusaapaja0. savvaeiMdiya-savvavigaliMdiya-paMciM0 apaja0-savvapaMcakAya-tasaapaja0-orAliyamissa.. veuvviyami0-kammaiya-tiNNiaNNANa-micchAdi-asaNNi-aNAhAri tti / $221. ANadAdi jAva uvarimagevajo tti chavvIsaM payaDINaM Natthi appAbahugaM; egpdttaado| sammatta0-sammAmi0 savvatthovA jaha0 haannii| jaha0 vaDDI asaMkhe0. samAna hai / kSAyika samyagdRSTiyoM meM ikkIsa prakRtiyoMkA alpabahutva nahIM hai| isa prakAra utkRSTa alpabahutvAnugama samApta huaa| * jaghanya vRddhi, jaghanya hAni aura jaghanya avasthAna samAna haiN| 6216. kyoMki inakA pramANa eka samaya hai| isaliye inameM paraspara alpabahutva nahIM hai| yaha cUrNisUtra dezAmarSaka hai, isaliye isase sUcita honevAle arthakA anusaraNa karaneke liye ava uccAraNakA kathana karate haiM 6220. jaghanya alpabahutvakA prakaraNa hai| usakI apekSA nirdeza do prakArakA haiopanirdeza aura aadeshnirdesh| unameM se oghakI apekSA aTThAIsa prakRtiyoMkI jaghanya vRddhi, hAni aura avasthAna ye tInoM hI samAna haiN| isI prakAra saba nArakI, tiryaMca, paMcendriya tiryazca, paMcendriya tiryazca paryApta, paMcendriya tiryazca yonimatI, manuSya, manuSya paryApta, manuSyanI, deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahastrAra kalpatakake deva, paMcendriya, paMcendriyaparyApta, trasa, trasaparyApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, kAyayogI audArikakAyayogI, vaikriyikakAyayogI, tInoM vedavAle, cAroM kaSAyavAle, asaMyata, cakSudarzanavAle, acakSudarzanavAle, kRSNAdi pA~ca lezyAvAle, bhavya, saMjJI aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| paMcendriya tiryazca aparyApta jIvoMmeM isI prakAra jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki inameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA alpabahutva nahIM hai, kyoMki inakI yahA~ jaghanya hAni mAtra pAI jAtI hai| isI prakAra manuSya aparyApta, saba ekendriya, saba vikalendriya, paMcendriya aparyApta, saba pA~coM sthAvarakAya, trasa aparyApta, audArikamizrakAyayogI, vaikriyikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI, tInoM ajJAnI, mithyAdRSTi, asaMjJI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 6221. Anatakalpase lekara uparima graiveyakatakake devoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA alpabahutva nahIM hai; kyoMki inakA yahA~ eka pada pAyA jAtA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI jaghanya hAni Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNA 167 guNA / kudo, tppaaogguvvellnnkNddymetttaado| evaM sukalessiesu / Navari tiri0. maNussesu sukkalessiesu sammatta-sammAmicchattANaM jahaNNamavaTThANaM pi sNbhvdi| $ 222. aNudisAdi jAva sabaTTasiddhi tti aTThAvIsapayaDINaM Nasthi appAbahugaM / evamAhAra0-AhAramissa0-avagada0-akasA0 AbhiNi0-suda0-ohi0maNapaja0-saMjada'. sAmAiya-chedo0-parihAra0-suhuma0-jahAkkhAda0-saMjadAsaMjada0-ohidaMsa0-sammAdi0. khaiya0-vedaya0-uvasama0-sAsaNa-sammAmi0dihi ti| abhaviya0 chavvIsaM payaDINaM jahaNNavaDi-hANi-avaTThANANaM Natthi appAbahugaM; samANattAdo / evamappAbahue samatte padaNikkhevANugamo smtto| vaDDo * etto vddddii| 6 223. etto padaNikkhevAdo uvari vaDDhei bhaNAmi tti bhaNidaM hodi / kA vaDDI NAma ? padaNikkhevaviseso vaDDI / taM jahA-padaNikkheve ukka0 vaDDI uddha0 hANI ukkassamavaTThANaM ca paravidaM tANi ca vaDi-hANi-avaTThANANi egasarUvANi Na hoMti, aNegasarUvANi tti jaNa jANAvedi teNa padaNikkhevaviseso vaDDi ti ghettavyaM / sabase thor3I hai| isase jaghanya vRddhi asaMkhyAtaguNI hai, kyoMki usakA pramANa tatprAyogya udvatanakANDakamAtra hai| isI prakAra zuklalezyAvAle jIvoMme jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki tiryaJca aura manuSya zuklalezyAvAle jIvoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakA jaghanya avasthAna bhI sambhava hai| 6 222. anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkA alpabahutva nahIM hai / isI prakAra AhArakakAyayogI, AhArakamizrakAyayogI, apagatavedavAle, akaSAyI, Abhini bodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI. samyagdRSTi. kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMke jAnanA / abhavyoMmeM chabbIsa prakRtitiyoMkI jaghanya vRddhi, hAni aura avasthAna nahIM honese alpabahutva nahIM hai, kyoMki ye tInoM samAna haiN| isa prakAra alpabahutvake samApta honepara padanikSepAnugama samApta huaa| vRddhi * aba yahAM se vRddhi kA kathana karate haiM / 223. isake arthAta padanikSepake anantara aba vRddhikA kathana karate haiN| yaha isa sUtrakA tAtparya hai| zaMkA-vRddhi kise kahate haiM ? samAdhAna--padanikSepavizeSako vRddhi kahate haiN| khulAsA isa prakAra hai-padanikSepameM utkRSTa vRddhi, utkRSTa hAni aura utkRSTa avasthAnakA kathana kiyaa| kintu ve vRddhi, hAni aura avasthAna ekarUpa na hokara anekarUpa haiM yaha bAta ba~ki isase jAnI jAtI hai, ataH padanikSepa vizeSako vRddhi kahate haiM aisA yahA~ grahaNa karanA caahie| 1 tA* pratau maNapaja. [ saMjadA ] saMjada A0 pratau maNapaja0 saMjadAsaMjada0 iti pAThaH / Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 224. ettha DDihANINamatthaparUvaNAe kIramANAe tattha tAva tAsiM sarUvaM buccade | tattha vaDDI duvidhA -- satthANavaDDI paratthANavaDDI cedi / tattha egajIva samAsa massidNa hidIgaMjA vaDDIsA saTTANavaDDI NAma / taM jahA- caduNhameiM diyANamappappaNo jahaNNabaMdhassuvari samayuttarAdikrameNa jAva tesiM ceva ukkassabaMdho tti tAva NiraMtaraM baMdhamANANamasaMkheadibhAgavaDDI caiva hodi / kudo ? palidovamassa asaMkhejjadibhAgamettANaM ceva vIcArANANaM tatthuvalaMbhAdo / heTThA odaridUNa baMdhamANANaM pi ekkA ceva asaMkhejabhAgahANI hodi / beiM diyateiM diya- cauriMdiya asaNapaMciMdiya-pajattA pattANamaDaNNaM pi jIvasamAsANamapaSpaNo jahaNNabaMdha pahuDi samayuttarAdikameNa jAva tesimukkassabaMdho tti tAva baMdhamANA - masaMkhejabhAgavaDDI saMkhejabhAgavaDDhi tti edAo do caiva vaDDIo hoMti; edesu aDasu jIvasamAse palido 0 saMkhe 0 bhAgame tavIcAra | NuvalaMbhAdo / puNo ukassabaMdhAdo samayUNAdikameNa heTThA osaridUNa baMdhamANANamasaMkheja bhAgahANI saMkhejjabhAgahANI ca hodi / saNNipaMciMdiyapaJjattApajattANaM donhaM pi jIvasamAsANamappappaNo jahaNNabaMdhappahuDi jAva sakassabaMdhoti tAva samayuttarAdikameNa baMdhamANANamasaMkhejabhAgavaDDI saMkheja bhAgavaDDI guNavattAo tiNNi baDDIo hoMti / puNo heTThA osaridUNa baMdhamANANamasaMkhejabhAgahANI saMkhejabhAgahANI saMkhejaguNahANi tti edAo tiNNi hANIo hoMti / vari saSNipaMcidiyapajattaesa kesiM ci kammANamasaMkhejjaguNavaDDI asaMkhejaguNahANI ca hodi / 118 $ 224. yahA~para vRddhi aura hAni kI arthaprarUpaNA karanepara pahale unakA svarUpa kahate haiM / ina donoMmeMse vRddhi do prakArakI hai - svasthAnavRddhi aura parasthAnavRddhi / unameM se eka jIvasamAsa ke Azraya se sthitiyoMkI jo vRddhi hotI hai vaha svasthAna vRddhi hai / yathA - cAra ekendriyoMke apane apane jaghanya bandhake Upara eka samaya adhika Adike krama se lekara jabataka unhIM kA utkRSTabandha hotA hai tabataka nirantara bandhavAle una karmoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi hI hotI hai, kyoMki vahA~para palya ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa vacArasthAna pAye jAte haiM / tathA utkRSTasthiti se nIce utarakara baMdhavAle karmoM kI bhI eka asaMkhyAta - bhAgahAni hI hotI hai / doindriya, trIndriya, caturindriya aura asaMjJIpaMcendriya paryApta aura inake aparyApta ina AThoM hI jIvasamAsoMke bhI apane apane jaghanyabandhase lekara eka samaya adhika Adike kramase utkRSTabandha taka baMdhanevAle karmoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgavRddhi ye donoM hI vRddhiyAM hotI haiM; kyoMki ina ATha jIvasamAsoMmeM palya ke saMkhyAtaveM bhAgapramANa vIcArasthAna pAye jAte haiM / punaH utkRSTabandha se eka samaya kama Adi kramase nIce utarakara baMdhanevAle karmoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAta bhAgahAni hotI hai / saMjJI paMcendriya paryApta aura aparyApta ina donoM jIvasamAsoMke apane apane jaghanyabandhase lekara apane apane utkRSTabandha taka eka samaya adhika Adi ke kramase baMdhanevAle karmoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, saMkhyAta bhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhi ye tIna vRddhiyAM hotI haiM / punaH nIce utarakara baMdhanevAle karmoM kI asaMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni ye tIna hAniyAM hotI haiM / kintu itanI vizeSatA hai ki saMjJIpaMcendriya paryAptakoM meM kinhIM karmoMkI asaMkhyAtaguNavRddhi aura asaMkhyAtaguNahAni hotI hai / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] DiparUpaNA 116 vizeSArtha -- jIvasamAsa caudaha haiM / isameM se pratyekameM jo apanI apanI jaghanya sthiti lekara apanI apanI utkRSTa sthiti taka vRddhi hotI hai use svasthAnavRddhi kahate haiM / aura apanI apanI utkRSTa sthiti se lekara jo apanI apanI jaghanya sthiti taka hAni hotI hai use svasthAna hAni kahate haiM / isI prakAra nIceke jIvasamAsako Upara ke jIvasamAsameM utpanna karAne para jo sthiti meM vRddhi hotI hai use parasthAnavRddhi kahate haiM aura Uparake jIvasamAsako nIce ke jIvasamAsameM utpanna karAne para jo sthitimeM hAni hotI hai use parasthAna hAni kahate haiN| inameM se pahale kisa jIvasamAsa meM kitanI svasthAnavRddhi aura svasthAna hAni sambhava hai isakA vicAra karate haiN| mohanIyake 28 bheda haiN| una sabakI apekSA eka sAtha jJAna karanA sambhava nahIM isaliye pahale midhyAtvakI apekSA vicAra karate haiN| para kahA~ kauna-sI hAni aura vRddhi hotI hai isakA jJAna honA taba sambhava hai jaba hama pratyeka jIvasamAsameM jaghanya aura utkRSTa sthitiko jAna leM / ataH pahale pratyeka jIvasamAsameM jaghanya aura utkRSTa sthitikA vicAra kiyA jAtA hai - sAmAnyataH yaha niyama hai ki ekendriyake eka sAgarapramANa, dvIndriyake paccIsa sAgara pramANa, trIndriyake pacAsa sAgarapramANa, cauindriyake sau sAgarapramANa aura asaMjJI paMcendriyake eka hajAra sAgarapramANa utkRSTa sthitibandha hotA hai / tathA ekendriyake apanI utkRSTa sthiti meM se palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga kama kara dene para aura zeSake apanI apanI utkRSTa sthitimeMse palyakA saMkhyAtavA~ bhAga kama kara dene para jo sthiti zeSa rahatI hai vaha apanA apanA jaghanya sthitibandha hai / ekendriyake cAra bheda haiN| tathA jaghanya aura utkRSTa sthitikI apekSA unake ATha bheda ho jAte haiN| aba pratyekakI jaghanya aura utkRSTa sthiti lAneke liye unakI nimna prakAra se sthApanA karo / 1 2 3 4 5 6 7 8 bA. pa. u. sU. pa. u. bA. a. u. sU. a. u. sU. a. ja. bA. a. ja. sU. pa. ja. bA. pa. ja. 4 28 1 2 14 68 196 Azaya yaha hai ki ekendriyakI utkRSTa sthiti se lekara jaghanya sthiti taka madhyake jitane vikalpa haiM usake 343 khaNDa kro| bAdara paryAptakake sthiti ke ye saba khaNDa pAye jAte haiM / sUkSma paryApta ke utkRSTa sthitikI taraphake 166 aura jaghanya sthitikI taraphake 68 khaNDa chUTa jAte haiM / bAdara aparyAptakake utkRSTa sthitikI taraphake 224 aura jaghanya sthitikI taraphake 112 khaNDa chUTa jAte haiM / tathA sUkSma aparyAptakake utkRSTa sthitikI taraphake 228 aura jaghanya sthitikI taraphake 114 khaNDa chUTa jAte haiM / dvandriyake do bheda haiM / tathA jaghanya aura utkRSTa sthitikI apekSA usake cAra bheda ho jAte haiM / aba pratyekakI jaghanya aura utkRSTa sthiti prApta karaneke liye unakI nimna prakAra se sthApanA karo-- 1 dvI0 pa0 u0 2 dvI0 a0 u0 3 dvI0 a0 ja0 4 1 2 Azaya yaha hai ki dvIndriyakI utkRSTa sthiti se lekara jaghanya sthiti taka kula sthiti ke jitane vikalpa haiM unake sAta khaNDa karo / dvIndriyaparyAptaka ke ye saba khaNDa sambhava haiN| para dvIndriya utkRSTa sthitikI orake cAra khaNDa aura jaghanya sthitikI orake do khaNDa chUTa jAte aparyApta haiM / trIndriya Adike dvIndriyake samAna hI vivecana karanA cAhiye / 4 dvI0 pa0 ja0 isase spaSTa hai ki ekendriyoMke saba bhedoM meM apane apane jaghanya sthitibandhase apanA apanA utkRSTa sthitibandha palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika hai aura dvIndriyAdike apane apane jaghanya Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 sthitibandhase apanA apanA utkRSTa sthitibandha palyakA saMkhyAtavA~ bhAga adhika hai / itane vivecana ke bAda kahA~ kaunasI hAni aura vRddhi hotI hai isakA vicAra karate haiM ekendriya sambandhI cAra jIvasamAsoM meM se pratyekake jaba apane jaghanya sthitibandhase utkRSTa sthitibandha palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika hai yA utkRSTa sthitibandhase jaghanya sthitibandha palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga hIna hai to yahA~ vRddhi meM asaMkhyAta bhAgavRddhi aura hAnimeM asaMkhyAta bhAgaddAni hI sambhava haiM; kyoMki yahA~ jaghanya sthiti meM eka eka samaya sthiti ke bar3hAne para yA utkRSTa sthiti meM se eka eka samaya sthiti ke ghaTAne para asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAni hI hotI hai / para ina jIvasamAsoMke kula sthiti vikalpa bhI apanI apanI sthiti ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM, ataH jaghanyase utkRSTa yA utkRSTase jaghanya sthitibandhake hone para bhI kramase asaMkhyAta bhAgavRddhi aura asaMkhyAta bhAgahAni hI hotI haiN| isa prakAra ekendriyake vRddhimeM asaMkhyAta bhAgavRddhi aura hAnimeM asaMkhyAta bhAgahAni hI sambhava haiM / tathA dvIndriyAdikake apane apane jaghanya sthitibandhase apanA apanA utkRSTa sthitibandha patyakA saMkhyAtavA~ bhAga adhika hai| tathA utkRSTa sthitibandha se jaghanya sthitibandha palyakA saMkhyAtavA~ bhAga hIna hai, ataH yahA~ vRddhi meM asaMkhyAta bhAgavRddhi aura saMkhyAta bhAgavRddhi ye do vRddhiyA~ sambhava haiM aura hAnimeM asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAni ye do hAniyA~ sambhava haiN| apanI apanI sthitike asaMkhyAtaveM bhAgavRddhi hone taka asaMkhyAta bhAgavRddhi aura hAni hone taka asaMkhyAta bhAgahAni hotI hai / tathA jaba apanI apanI sthiti ke saMkhyAtaveM bhAgakI vRddhi yA hAni hone lagatI hai taba saMkhyAta bhAgavRddhi yA saMkhyAta bhAgahAni hotI hai| yahA~ taka ekendriyAdi jIvasamAsoM meM kahA~ kitanI vRddhi aura hAni hotI haiM isakA vicAra kiyA / aba saMjJI paMcendriyake vicAra karate haiM / sAmAnyataH saMjJI paMcendriyoMke midhyAtvakI utkRSTa sthiti sattara kor3Akor3I sAgara prApta hotI hai aura jaghanya sthitibandha eka antarmuhUrta hotA hai / para yaha jaghanya sthitibandha kSapakazreNI meM hI hotA hai / vaise yadi ekendriyAdika jIva saMjJiyoMmeM utpanna hote haiM to vigrahagatimeM asaMjJI paMcendriyake yogya sthitibandha hotA hai aura zarIra grahaNa karaneke bAda saMjJIke yogya kamase kama antaHkor3Akor3I sAgara sthitikA bandha hotA hai| tathA yadi saMjJI paMcendriya saMjJiyoM meM utpanna hotA hai to usake kamase kama antaHkor3Akor3I sAgarapramANa sthitibandha niyamase hotA hai / aba inake uttara bhedoM meM jaghanya aura utkRSTa sthiti prApta karane ke liye unakI nimna prakAra se sthApanA karosaMjJI pa0 ja0 saMjJI a0 ja0 saMjJI a0 u0 saMjJI pa0 u0 Azaya yaha hai ki saMjJI paryAptakI jaghanya sthiti antaHko kor3I sAgara se saMjJI aparyAptakakI jaghanya sthiti saMkhyAtaguNI adhika hai / isI prakAra uttarottara Age Age bhI jAnanA cAhiye / isase itanA spaSTa ho jAtA hai ki yahA~ apane apane jaghanya sthitibandhase apanA apanA utkRSTa sthitibandha saMkhyAtaguNA adhika hai aura apane apane utkRSTa sthitibandha se apanA apanA jaghanya sthitibandha saMkhyAtaguNA hIna hai isaliye yahA~ pratyeka bhedameM asaMkhyAta bhAgavRddhi, saMkhya / tabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhi ye tIna vRddhiyA~ tathA asaMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAta guNAni ye tIna hAniyA~ bana jAtI haiN| inakA vizeSa khulAsA mUlameM kiyA hI hai tathA hama bhI Age likhe anusAra khulAsA karanevAle haiM ataH yahA~ vizeSa nahIM likhA gayA hai| tathA saMjJIparyAptoM meM se kisI kisI jIva ke kisI kisI karmakI asaMkhyAta guNavRddhi aura asaMkhyAtaguNahAni bhI hotI hai / jaise jaba kisI jIvake samyaktva yA samyagmithyAtvakI sthiti palyake asakhyAtaveM bhAga ke bhItara zeSa raha jAtI hai aura taba vaha jIva upazamasamyaktvako prApta hotA hai to usake samyaktvako grahaNa karaneke prathama samaya meM samyaktva yA samyagmithyAtva kI asaMkhyAtaguNavRddhi hotI hai / isIprakAra anivRttikaraNa meM dUrAvakRSTikI prathamasthiti kAMDakaghAtakI antima phAlike patana 120 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] DiparUvaNA $ 225. saMpahi paratthANavaDDI uccade || kA paratthANavaDDI ? eiMdiyAdiheDimajIvasamAsAo uvarimajIvasamAsAsu utpAide jA hidINaM vaDDI sA paratthANavaDDI NAma / $ 226. saMpadi satthANavaDDIe tAva NiraMtaravaDDiparUvaNaM kassAmo / taM jahAsaNipaMciMdiyapajatto micchattassa savvaja haNNiya maMtokoDAko DimetaTThidiM baMdhamANo acchido teNa samayuttarajahaNNaTThidIe pabaddhAe asaMkhejabhAgabaDDI hodi / puNo tisse ko bhAgo ? dhuvaTThI | dusamayuttarAdiTThidIe patraddhAe vi asaMkhejabhAgavaDDI caiva hodi / tisse ko paDibhAgo ! puvvabhAgahArassa dubhAgo | tisamayuttarajahaNNaTThidIe pabaddhAe' vi asaMkhejabhAgavaDDI caiva hodi; tisse bhAgahAro puvvabhAgahArassa tibhAgo / tassa ko paDibhAgo! vaDhivANi / evaM cattAri paMca-cha-sattaTThAdikameNa vaDhAvedavvaM jAva dhuvaTThidIe uvari ghuTThiI palidovamasalAgametadvidIo vaDidAo ti / tAsu vaDDidAsu vi asaMkhejabhAgavaDDI ceva hodi; takkAle dhuvaTThidibhAgahArassa palidovamapamANattAdo / puNo taduvari egasamayaM vaDDadUNa baMdhamANasta vi asaMkheja bhAgavaDDI caiva hodi / kudo, tattha hone para asaMkhyAtaguNahAni hotI hai| kyoMki dUrApakRSTi saMjJAvAlI sthiti ke prathama sthitikAMDa kase lekara Upara kI saba sthitikAMDakoMkI ghAtakara zeSa rahI huI saba sthiti asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hotI hai / isa prakAra saMjJIparyAptakake cAra vRddhiyA~ aura cAra hAniyA~ hotI haiM tathA saMjJI aparyAptaka ke tIna vRddhiyA~ aura tIna hAniyA~ hotI haiM yaha nizcita hotA hai / 1 SS 225. aba parasthAnavRddhikA kathana karate haiN| zaMkA- parasthAnavRddhi kise kahate haiM ? 121 samAdhAna -- ekendriyAdika nIceke jIvasamAsoMko Uparake jIvasamAsoMmeM utpanna karAnepara jo sthitiyoMkI vRddhi hotI hai use parasthAnavRddhi kahate haiM / 6 226. aba pahale svasthAnavRddhisaMbandhI nirantaravRddhikA kathana karate haiM jo isa prakAra haijo saMjJI paMcendriya paryApta jIva mithyAtvakI sabase jaghanya antaHkor3Akor3I sAgarapramANa sthitiko bAMdhakara avasthita hai punaH usake eka samaya adhika jaghanya sthitikA bandha honepara asaMkhyAta bhAgavRddhi hotI hai| isakA kyA pratibhAga hai ? dhruvasthiti / dosamaya adhika Adi sthitikA bandha honepara bhI asaMkhyAta bhAgavRddhi hI hotI hai| isakA kyA pratibhAga hai ? pUrva bhAgahAra arthAt dhruvasthitikA dUsarA bhAga pratibhAga hai| tIna samaya adhika jaghanyasthitikA bandha honepara bhI asaMkhyAta bhAgavRddhi hI hotI hai / isakA bhAgahAra pUrva bhAgahArakA tIsarA bhAga hai / isa tIsare bhAgako prApta karane ke liye kyA pratibhAga hai ? vRddhike aGka isakA pratibhAga hai / isI prakAra cAra, pA~ca, chaha, sAta aura ATha Adi ke krama se dhruvasthitike Upara eka dhruvasthitimeM palyoMkI jitanI zalAkAe~ hoM utanI sthitikI vRddhi honetaka dhruvasthitiko bar3hAte jAnA cAhiye / itanI sthitiyoMke bar3ha jAnepara bhI asaMkhyAta bhAgavRddhi hI hotI hai; kyoMki usa samaya dhruvasthitikA bhAgahAra eka palya hai / punaH isake Upara eka samaya bar3hAkara bA~dhanevAle jIvake bhI asaMkhyAta bhAgavRddhi hI hotI hai, kyoMki yahA~para dhruva 9 1 tA0 pratau paDhibaDhAe iti pAThaH / 16 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 dhuvahidIe kiNcuunnplidovmmettbhaaghaarttaado| evaM samayuttaradusamayuttarAdikameNa vaDDhAvedavvaM jAva duguNapalidovamasalAgAo vaDvidAo tti / tattha vi asaMkhejabhAgavaDDI ceva hodi / kudo, dhuvadvidIe palidovamassa dubhAgamettabhAgahArattAdo / evaM gaMtUNa palidovamasalAgamettapaDhamavaggamUlANi vaDDidUNa baMdhamANassa vi asaMkhejabhAgavaDDI ceva hodi; tattha dhuvadvidIe plidovmpddhmvggmuulbhaaghaarttaado| evaM dhuvahidimAgahAro kameNa vidiyavaggamUlaM tadiyavaggamUlaM cautthavaggamUlaM ca hodaNa paMcamavaggamUlAdikameNa jahaNNaparittAsaMkheja ptto| tAdhe vi asaMkhejabhAgavaDDI ceva / puNo evaM baDDidUNacchidadvidIe uvarimegasamayaM kaDDidaNa baMdhamANassa chedabhAgahAro hodi / eso chedabhAgahAro kettiyametamaddhANaM gaMtUNa phidi tti vutte vuccde| jahaNNaparittAsaMkhejeNa dhuvahidi khaMDiya puNo tattha egakhaMDe ukkassasaMkhejeNa khaMDide tattha jattiyAgi rUvANi rUvUNANi tattiyANi rUvANi jAva vaDdiNa baMdhadi tAva chedabhAgahAro hodi| saMpuNNesu vaDidesu chedabhAgahAro phiTTadi; dhuvadvidIe ukkassasaMkhejamettabhAgahArassa jaadttaado| - $ 227. saMpahi chedabhAgahAge asaMkhejasaMkhejabhAgavaDDIsu kattha Nivadadi ? Na tAva asaMkhejabhAgavaDDIe; jahaNNaparittAsaMkhejAdo hehimasaMkhAe asNkhejttaabhaavaado| bhAve vA jahaNNaparittAsaMkhejassa jahaNNavisesaNaM phiTTadi ; tatto heTTA vi asaMkhejassa sNbhvaado| Na saMkhejabhAgavaDDIe; ukassasaMkhejAdo uvarimasaMkhAe sNkhejttvirohaado| avirohe vA sthitikA bhAgahAra kucha kama palya hai| isI prakAra eka samaya adhika, do samaya adhika Adi kramase eka dhruvasthitike palyoMse dUnI zalAkAoMkI vRddhi hone taka sthitiko bar3hAte jAnA cAhiye / yahA~ para asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai; kyoMki yahA~para dhravasthitikA bhAgahAra palyakA dvitIya bhAga hai| isI prakAra Age jAkara palyopamakI jitanI zalAkAeM haiM utane prathama vargamUlapramANa sthitiko bar3hAkara bAMdhanevAle jIvake bhI asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai| kyoMki vahA~para dhravasthitikA bhAgahAra palyopamakA prathama vargamUla hai| isa prakAra dhravasthitikA bhAgahAra kramase dvitIya vargamUla, tRtIya vargamala aura caturtha vargamala hotA hA pAMcavA~ vargamala Adi kramase jaghanya parItAsaMkhyAtako prApta hotA hai| vahA~ para bhI asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai / punaH isa prakAra bar3hAkara sthita huI sthitike Upara eka samaya bar3hAkara bA~dhanevAle jIvake chedabhAgahAra hotA hai| yaha chedabhAgahAra kitane sthAna jAkara samApta hotA hai aisA pUchanepara kahate haiM-jaghanya parItAsaMkhyAtakA dhravasthitimeM bhAga denepara jo eka bhAga prApta ho use utkRSTa saMkhyAtase bhAjita karanepara vahA~ jitanI saMkhyA prApta ho eka kama utane aMkapramANa sthitiko bar3hAkara bAMdhane taka chedabhAgahAra hotA hai aura saMpUrNa aMkapramANa bar3hAkara sthitiko bAMdhanepara chedabhAgahAra samApta hotA hai; kyoMki yahA~ dhravasthitikA utkRSTa bhAgahAra utkRSTa saMkhyAta pramANa ho jAtA hai| 6227. aba chedabhAgahArakA asaMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgavRddhi ina donoMmeM se kisameM samAveza hotA hai ? asaMkhyAta bhAgavRddhi meM to hotA nahIM, kyoMki jaghanya parItAsaMkhyAtase nIce kI saMkhyA asaMkhyAta nahIM ho sktii| yadi vaha asaMkhyAta mAna lI jAya to jaghanyaparItAsaMkhyAtakA asaMkhyAta yaha vizeSaNa naSTa hotA hai, kyoMki usake nIce bhI asaMkhyAtakI saMbhAvanA mAna lI gii| tathA saMkhyAtabhAgavRddhimeM bhI usakA samAveza nahIM hotA, kyoMki utkRSTa saMkhyAtase Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNA 123 ukssasaMkhejassa ukassavisesaNaM phiTTadi; tatto uvariM pi saMkhejassa saMbhavuvalaMbhAdo ti avattavvavaDDIe Nivadadi / kadhamavattavvadA ? saMkhejjAsaMkhajjasaMkhAhiMto pudhabhUdattAdo / saMkhajjAsaMkhejjANaMtehiMto jadi pudhabhUdA to saMkhA ceva Na hodi / adha hodi to avvAvI tivihasaMkhAvavahAro ti ? Na tAva saMkhajjAsaMkhejjANaMtehiMto pudhabhUdA saMkhA NatthiH tiNhaM saMkhANaM viccAlesu aNaMtaviyappasaMkhAe uvalaMbhAdo / Na saMkhAsaNNA avyAviNI, davvATThiya. gae avalaMbijjamANe tesiM savvesi pi aNaMtaMsANaM egarUvammi paviTThANaM bhedobhAveNa asaMkhejjANatesu ceva pavesAdo / ettha puNa NaigamaNae avilaMbijjamANe saMkhejjAsaMkhejjAgaMtAvattavvabheeNa cauvvihA saMkhA hodi| kudo davvaTThiyapajjavaTThiyaNayavisayamavalaMbiya NaigamaNayasamuppattIdo / saMpahi ukkassasaMkheje bhAgahAre jAde saMkhejabhAgavaDDIe AdI jaadaa| 6228. etto pahuDi chedabhAgahAro samabhAgahAro ca hodNuvari gacchadi jAva dhuvadvidibhAgahAro egarUvaM jAdo tti / puNo takAle saMkhejaguNavaDDI hodi; dhuvaTThIdIe uvari dhuvaTThIdIe ceva baMdheNa vddddidsnnaado| etto pahuDi jAva ukassadvidiM vaDidUNa UparakI saMkhyAko saMkhyAta mAnane meM virodha AtA hai / yadi use saMkhyAta mAna liyA jAya to utkRSTa saMkhyAtakA utkRSTa yaha vizeSaNa naSTa hotA hai; kyoMki usake Upara bhI saMkhyAtakI saMbhAvanA hai| ataH chedabhAgahArakA avaktavya vRddhimeM samAveza hotA hai| zaMkA-yaha saMkhyA avaktavya kaise hai ? samAdhAna-saMkhyAta aura asaMkhyAtase pRthagbhUta honeke kAraNa yaha saMkhyA avaktavya hai| zaMkA-saMkhyAta, asaMkhyAta aura anantase yadi yaha saMkhyA pRthagbhUta hai to vaha saMkhyA hI nahIM hai / aura yadi vaha saMkhyA hai to tIna prakArakA saMkhyAvyavahAra avyApI hojAtA hai / samAdhAna-saMkhyAta, asaMkhyAta aura anantase pRthagbhUta saMkhyA nahIM hai yaha bAta nahIM hai, kyoMki tIna prakArakI saMkhyAke antarAlameM ananta vikalpavAlI saMkhyA pAI jAtI hai| para isase saMkhyA yaha saMjJA avyApta bhI nahIM hotI hai, kyoMki dravyArthikanayakA avalambana karanepara ve sabhI ananta aMza ekameM praviSTa haiM ataH bheda nahIM honese unakA asaMkhyAta aura anantameM hI samAveza ho jAtA hai| parantu yahA~ para naigamanayakA avalamba lene para saMkhyAta, asaMkhyAta, ananta aura avaktavyake bhedase saMkhyA cAra prakArakI hai kyoMki dravyArthika aura paryAyArthika nayake viSayakA avalamba lekara naigamanaya utpanna huA hai / isa prakAra utkRSTa saMkhyAta bhAgahAra ho jAne para saMkhyAtabhAgavRddhikA prArambha huaa| 6228. yahA~se lekara chedabhAgahAra aura samabhAgahAra hokara Age tabataka jAtA hai jabataka dhruva sthitikA bhAgahAra ekarUpako prApta hotA hai / arthAt dhruvasthitike Upara dhruvasthitikI vRddhi hone taka ukta bhAgahArakI pravRtti hotI hai / punaH usa samaya saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai, kyoMki yahA~ dhruva sthatike Upara dhruvasthitikI hI bandharUpase vRddhi dekhI jAtI hai| isase Age sthitimeM uttarottara vRddhi karate Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 baMdhadi tAva saMkhejaguNavaDDI ceva hodi / asaMkhejaguNavaDDI micchattassa kiNNa hodi ? Na, dhuvaTThIdIe palidovamassa asaMkhejadibhAgapamANattappasaMgAdo / Na ca dhuvadvidI tattiyamettA atthi; tisse aNtokoddaakoddisaagrovmpmaannttaado| esAdhuvahidI asaMkhejasvehi guNidamettA baMdheNa kiNNa vaDDhadi ? Na, ukkassahidIe asaMkhejasAgarovamapamANattappasaMgAdo / Na ca evaM thovdesaamaavaado| hue utkRSTa sthitike bandha taka saMkhyAtaguNavRddhi hI hotI hai| zaMkA-mithyAtvakI asaMkhyAta guNavRddhi kyoM nahIM hotI hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki mithyAtvakI asaMkhyAtaguNavRddhi mAnane para dhruvasthiti palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hotI hai / parantu dhruvasthiti itanI to hai nahIM, kyoMki vaha anta:kor3Akor3I sAgarapramANa hai| zaMkA-isa dhruvasthitimeM bandharUpase asaMkhyAtaguNI vRddhi kyoM nahIM hotI hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki isaprakAra vRddhi mAnane para utkRSTa sthiti asaMkhyAta sAgarapramANa ho jaaygii| parantu aisA hai nahIM, kyoMki isa prakArakA upadeza nahIM pAyA jAtA hai| vizeSArtha- yahA~ yaha batalAyA hai ki dhruvasthitike Upara eka samaya, do samaya Adi sthitiyoMke bar3hane para kahA~ taka asaMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai, kahA~ se saMkhyAtabhAgavRddhikA prArambha hotA hai aura kahA~ se saMkhyAtaguNavRddhi cAlU hotI hai| jabataka sthiti vivakSita sthitike asaMkhyAtaveM bhAga pramANa taka bar3hatI hai taba taka asaMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai| isake Age saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai jo vivakSita sthitike dUne honeke pUrvataka hotI hai| tathA jaba vivakSita sthiti dUnI yA isase adhika bar3hatI hai taba saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| vizeSa khulAsA isa prakAra hai aisA jIva lo jisane pahale samaya meM dhruvasthitikA bandha kiyA thaa| kintu dUsare samayameM usane dhravasthitise eka samaya adhika dhruvasthitikA bandha kiyA no pichale samayake bandhase yaha bandha asaMkhyAtaveM bhAga adhika huaa| ataH yahA~ asaMkhyAtabhAgavRddhi huii| yahA~ bhAgahArakA pramANa dhruvasthiti hai; kyoMki dhruvasthitikA dhruvasthitimeM bhAga denepara eka prApta hotA hai| aba eka aisA jIva lo jisane pichale samayameM dhruvasthitikA bandha kiyA aura agale samayameM do samaya adhika dhruvasthitikA bandha kiyA to pichale samayake bandhase yaha bandha bhI asaMkhyAtaveM bhAga adhika huA, kyoMki do yaha dhruvasthitike asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai, ataH yahA~ asaMkhyAtabhAgavRddhi huii| yahA~ doke prApta karaneke liye bhAgahArakA pramANa dhruvasthitikA AdhA ho jAtA hai| aba eka aisA jIva lo jisane pichale samayameM dhravasthitikA bandha kiyA aura agale samayameM tIna samaya adhika dhruvasthitikA bandha kiyA to pichale samayake bandhase yaha bandha bhI asaMkhyAtaveM bhAga adhika huzrA; kyoMki tIna yaha saMkhyA bhI dhruvasthitike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| ataH yahA~ bhI asaMkhyAta. bhAgavRddhi huii| yahA~ vRddhirUpa aMka tInake prApta karaneke liye bhAgahArakA pramANa dhruvasthitikA tIsarA bhAga ho jAtA hai| isI prakAra pichale samayameM dhruvasthitikA tathA agale samayameM cAra, pA~ca samaya Adi adhika dhruvasthitikA bandha karAne para bhI asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai, kyoMki yahA~ Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUbaNA 125 bhAgahArakA pramANa dhruvasthitikA cauthA bhAga, pA~cavA~ bhAga Adi prApta hotA hai| aba mAna lo eka jIva aisA hai jisane pichale samayameM dhruvasthitikA bandha kiyA aura agale samayameM dhravasthitimeM jitane palya hoM utane samaya adhika dhravasthitikA bandha kiyA taba bhI asaMkhyAta bhAgavaddhi hI prApta hotI hai| kyoMki yahA~ bhAgahArakA pramANa palya hai| isI prakAra uttarottara pichale samayameM ba~dhanevAlI dhruvasthitise agale samayameM baMdhanevAlI sthitimeM eka eka samaya bar3hAte jAo aura unakA bhAgahAra prApta karate jaao| aisA karate karate bhAgahArakA pramANa jaghanya parItAsaMkhyAta prApta hogaa| arthAt pichale samayameM kisIne dhruvasthitikA bandha kiyA aura agale samayameM itanI adhika sthitikA bandha kiyA jo, dhruvasthitimeM jaghanya parItAsaMkhyAtakA bhAga denepara jitanA labdha prApta ho, utanI adhika hai to bhI asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai| isa prakAra yahA~ taka asaMkhyAtabhAgavRddhikA krama cAlU rahA / aba isake Age bhAgahArameM yadi eka aura kama ho jAya to saMkhyAtabhAgavRddhi prApta hove / kintu pUrvokta bar3hI huI sthitimeM eka samaya Adi sthitike bar3hanese bhAgahArameM ekakI kamI na hokara vaha baToMmeM prApta hotA hai| kintu isakI parItAsaMkhyAta aura utkRSTa saMkhyAta inameMse kisImeM bhI gaNanA nahIM kI jA sakatI hai, kyoMki utkRSTa saMkhyAtameM ekake milAne para jaghanya parItAsaMkhyAta hotA hai, yA jaghanya parItAsaMkhyAtameMse ekake ghaTAne para utkRSTa saMkhyAta hotA hai aisA niyama hai| kintu yahA~ para jaghanya parItAsaMkhyAtameMse pUrA eka na ghaTakara uttarottara ekake aMzoMkI kamI hotI gaI hai ataH ise avaktavyabhAgavRddhi kahate haiN| kintu isakA yaha matalaba nahIM ki yaha nagaNanA saMkhyAke bAhara hai| yadi dravyadRSTise vicAra kiyA jAtA hai to ve saba aMza utkRSTa saMkhyAtake Upara prApta honevAle ekake haiM ataH unakA antarbhAva jaghanya parItAsaMkhyAtameM ho jAtA hai| aura yadi paryAyadRSTise vicAra kiyA jAtA hai to ve saba aMza ekase kathaJcit bhinna haiM isaliye unakA jaghanya parItAsaMkhyAtameM antarbhAva nahIM hotaa| jaba antarbhAva ho jAtA hai taba to unakA bhedarUpase vicAra nahIM kiyA jAtA hai| aura jaba antarbhAva nahIM hotA taba unakI avaktavya saMjJA rahatI hai| prakRtameM vRddhikA vicAra calA hai ataH usakI avaktavyavRddhi yaha saMjJA ho jAtI hai| dhruvasthitimeM jaghanya parItAsaMkhyAtakA bhAga denese jo prApta ho usameM utkRSTa saMkhyAtakA bhAga do aura jo prApta ho usameM se eka kama kara do aisA karanese jitane vikalpa prApta hote haiM utane vikalpa hone taka avaktavya bhAgavRddhikA krama cAlU rahatA hai| arthAt pUrvokta bar3hI huI sthitimeM sthitike itane samaya bar3ha jAne taka avaktavyabhAgavRddhi hotI hai| yahA~ sarvatra pichale samayameM dhravasthitikA bandha karAnA cAhiye aura agale samayameM eka eka samaya adhika sthitikA bandha karAnA cAhiye ; kyoMki jaisA ki pahale batalA Aye haiM tadanusAra dhruvasthitikI apekSA hI yahA~ asaMkhyAtabhAgavRddhi AdikA vicAra kiyA jA rahA hai| isa kramase sthitimeM eka eka samayake bar3hAne para jaba chedabhAgahAra samApta ho AtA hai taba saMkhyAta bhAgavRddhi prApta hotI hai| aura jaba saMkhyAtabhAgavRddhi samApta ho jAtI hai taba saMkhyAtaguNavRddhi prApta hotI hai| saMkhyAtaguNavRddhikA pahalA vikalpa prApta hone para dhruvasthiti dUnI ho jAtI hai / arthAt pahale samayameM jaba koI dhruvasthitikA bandha karatA hai aura agale samayameM usase dUnI sthitikA bandha karatA hai to yaha jaghanya saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai, kyoMki pahale samayameM ba~dhI huI sthitise agale samayameM badhanevAlI sthiti dunI ho jAtI hai| isa prakAra aba Age sattara kor3Akor3I sAgara sthitike prApta hone taka saMkhyAtaguNavRddhi hI hotI jAtI hai| itane vicArase itanA nizcita hotA hai ki dhruvasthitiko mAdhyama mAnakara asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhi ye tIna vRddhiyA~ hI prApta hotI haiN| aba isa viSayako udAharaNa dekara spaSTa kiyA jAtA hai-nIce udAharaNameM jahA~...'isa prakAra cinha haiM vahA~ madhyake vikalpa chor3a diye haiM aisA samajhanA caahiye| Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 S 229. athavA palidovamaM dhuvaTThidiM ca do edUNa' gaNiya satyammi aNiuNasissasaMbohaNaGkaM palidovamassa saMkheja mAgavaDDIe jAdA dhuvaTTidIe saMkheja bhAgavaDDI hodi mAnalo - dhruvasthiti palya 1152 144 utkRSTa sthiti utkRSTa saMkhyAta 5 pahale samaya meM bA~dhI huI sthiti 1152 1152 1152 1152 1152 1152 1152 1152 1152 1952 1152 1152 1152 1152 1152 1152 ... 11520 agale samaya meM bA~dhI huI sthiti 1153 1954 1155 1160 1248 ... 1280 1281 1282 1283 .... 1265 1266 1267 1344 1728 2304 3456 prathama vargamUla 12 bhAgahAra dhruvasthiti dhru0 sthi0 kA AdhA tIsarA bhA0 55 .... 144, palya 12, palyakA pra. va. mU. .... 6, ja0 parItA saM0 843 utkR0 saMkhyAta 939 145 6 2 parItA saMkhyAta 6 2 guNakAra "" 33 vRddhi asaMkhyAta bhA0 pR0 55 95 33 :: "" avaktavya bhA0 vR0 33 33 404 57 saMkhyAta bhA0 vR0 "" 33 " 1152 11520 10 9 226. athavA palya aura dhruvasthiti ina donoMko lekara zAstra meM anipuNa ziSyoM ke sambodhana karaneke liye palyakI saMkhyAtabhAgavRddhi ke honepara dhruvasthitikI saMkhyAtabhAgavRddhi hotI 1. tA. pratau DhoeDUNa iti pAThaH / saMkhyA0 gu0 vR0 22 " Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 gA0 22]] vaDiparUvaNA tti NiyamaNirAkaraNaduvAreNa puNaruttadosamajoedUNa puNaravi satthANavaDDiparUvaNaM kssaamo| taM jahA-palidovamaM haviya puNo tassa heTThA mAgahAro tti saMkappiya aNNammi palidovame Thavide palidovamaM pekkhiya laddharUve vaDDhAvide asaMkhejabhAgavaDDI hodi / puNo dhuvadvidi tti saMkhejapalidovamANi Thaviya tesiM heTThA bhAgahAro tti saMkappiya dhuvahidIe ThavidAe dhuvahidi paDucca asaMkhejabhAgavaDDIe AdI hodi / dusamayuttarahidi baMdhamANANaM pi asaMkhejabhAgavaDDI ceva hodi; palidovamassa palidovamadubhAgamAgahArattAdo / evaM tiNNicattAri-paMcaAdisarUveNa vaDDamANesu dhuvahidIe abhaMtare palidovamasalAgamettasamaema baMdheNa vaDvidesu palidovamaM dhuvAdvidiM ca pekkhidaNa asaMkhejabhAgavaDDI ceva hodi: palidovamassa dhuvadvidipalidovamasalAgovaTTida'palidovamabhAgahArattAdo dhuvaTThidIe palidovama. bhaaghaarttaado| evaM rUvuttarAdikameNa vaDiruvANi gacchamANANi AvaliyaMpAviya puNo kameNa padarAvaliyaM pAviya puNo jadhAkameNa palidovamapaDhamavaggamUlaM pattANi tAdhe vi palidovamaM dhuvaTTidiM ca pekkhidaNa asaMkhejabhAgavaDDI cevaH palidovamassa palidovamapaDhamavaggamUlabhAgahArattAdo dhuvAdvidIe dhuvaDhidipalidovamasalAgaguNidapalidovamapaDhamavaggamUla. bhAgahArattAdo / evaM gaMtUNa jahaNNaparittAsaMkhejamAdi kAdaNa jAva palidovamapaDhamavaggamUlaM ti edesimasaMkhejjANaM vaggANamaNNoNNabbhAse kade jattiyA samayA tattiyamettaM dhuvaTThidIe uvari vaDDidaNa baMdhamANassa vi palidovamaM dhuvahidi ca pekkhidga asaMkhejabhAgavaDDI hai isa niyamake nirAkaraNa dvArA punarukta doSako nahIM ginate hue dUsarI bAra bhI svasthAnavRddhikA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai-palyako sthApita karake punaH usake nIce bhAgahArarUpase eka dUsare palyake sthApita kara dene para palyako dekhate hue labdha ekake bar3hAne para asaMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai| punaH yaha dhravasthiti hai aisA jAnakara saMkhyAta palyoMkI sthApanA karake aura usake nIce yaha bhAgahAra hai aisA saMkalpa karake dhravasthitike sthApita karane para dhruvasthitiko dekhate hue labdha ekake bar3hAne para asaMkhyAtabhAgavRddhikA prArambha hotA hai| do samaya adhika sthitiko bA~dhanevAle jIvoMke bhI asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai, kyoMki yahA~ para palyopamakA bhAgahAra palyopamakA dvitIya bhAga hai / isI prakAra palyopamameM tIna, cAra pA~ca Adike bar3hAne para tathA dhruvasthitimeM jitane palya hoM utane samayoMke bandharUpase dhravasthitimeM bar3hAnepara palya aura dhruvasthitiko dekhate hue asaMkhyAtabhAgavaddhi hI hotI hai kyoMki dhravasthitimeM jitane palya haiM unakA bhAga palyameM denepara jo labdha Ave utanA yahA~ palyakA bhAgahAra hotA hai aura dhravasthitikA bhAgahAra eka palya hotA hai| isa prakAra eka adhika Adike kramase vRddhike aMka Age jAkara eka AvalIpramANa ho jAte haiN| punaHpratarAvalipramANa ho jAte haiN| punaH yathAkramase palyopamake prathama vargamUlako prApta hote haiN| taba usa samaya bhI palyopama aura dhravasthitiko dekhate hue asaMkhyAtabhAgavaddhi hI hotI hai kyoMki yahA~ palyakA bhAgahAra palyakA prathamavargamUla hai aura dhruvasthitikA bhAgahAra dhruvasthitimeM jitane palya hoM unase palyake prathama vargamUlako guNita karanepara jo labdha Ave utanA hai / isa prakAra vRddhi karate hue jaghanya parItAsaMkhyAtase lekara palyake prathamavargamUla taka ina asaMkhyAta vA~kA paraspara guNA karanepara jitane samaya prApta hoM utane samaya dhruvasthitike Upara bar3hAkara bA~dhanevAle jIvake bhI palya aura dhruvasthitiko dekhate hue asaMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai; kyoMki yahA~ palyakA bhAgahAra jaghanya parItA 1. bhA-pratau vahida iti pAThaH / - Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 hodi; palidovamassa jahaNNaparittAsaMkhejabhAgahArattAdo dhuvadvidIe dhuvhidiplidovmslaaggunnidjhnnnnprittaasNkhejbhaaghaarttaado| edisse vidIe uvari egasamayaM vaDDidUNa baMdhamANANaM palidovamaM dhuvahidi ca pekhidUNa chedabhAgahAro hodi / taM jahA-jahaNNa. parittAsaMkhenaM viraledaNa palidovamaM samakhaMDaM kAdaNa diNNe ekekassa rUvassa vaDDipamANaM paavdi| saMpahi edisse uvari egasamayaM vaDivaNa baMdhamANassa bhAgahAramicchAmo tti egarUvadharidaM viraledUNa egarUvadharidameva samakhaMDaM kAdUNa diNNe ekekassa rUvassa egegarUvaparimANaM pAvadi / puNo ettha egarUvadharidaM ghettaNa uvarimaviralaNAe egegarUvadharidammi dRvide icchidavaDDipamANaM hodi egarUvaparihANI ca labbhadi / evaM hodi tti kAdRNa heTTimaviralaNaM svAhiyaM gaMtUNa jadi egarUvaparihANo labbhadi to jahaNNaparittAsaMkheJjaviralaNAe kevaDiyarUvaparihANiM labhAmo tti pamANeNa phalaguNidicchAe ovaTTidAe jaM laddhaM taM jahaNNaparittAsaMkhejammi sarisacchedaM kAdUNa sohide sesamukkassasaMkhejamettarUvANi egarUvassa asaMkhejA bhAgA ca palidovamassa dhuvadvidIe uvari vaDirUvANaM bhAgahAro hodi / eso palidovamassa chedabhAgahAro / saMpahi dhuvaTTidichedabhAgahAraparUvaNA vi evaM ceva kAyavvA / Navari palidovamachedabhAgahArammi jjhIyamANaegarUvaMsAdo dhuvadvidichedabhAgahArammi jjhIyamANaaMso saMkhejaguNo' hodi; palidovamabhAgahArassa aMsa saMkhyAta hai aura dhruvasthitikA bhAgahAra eka dhravasthitimeM jitane palya hoM unase jaghanya parItAsaMkhyAtako guNita karane para jitanA labdha Ave utanA hai| punaH isa sthitike Upara eka samaya bar3hAkara bandha karanevAle jIvoMke palya aura dhru vasthitiko dekhate hue chedabhAgahAra hotA hai / jo isa prakAra hai-jaghanya parItAsaMkhyAtakA viralana karake aura usa para palyako samAna khaNDa karake deyarUpase de dene para eka eka rUpake prati vRddhikA pramANa prApta hotA hai| aba pUrvokta baDhI haI sthitike Upara eka samaya bar3hAkara bAMdhanevAlekA bhAgahAra lAnA iSTa hai isaliye eka rUpake Upara rakhI gaI saMkhyAkA viralana karake aura eka rUpake Upara rakhI gaI saMkhyAko hI samAna khaNDa karake deyarUpase de dene para eka ekake prati eka eka prApta hotA hai| punaH yahA~ eka rUpake Upara rakhI gaI saMkhyAko lekara uparima viralanameM eka rUpake Upara rakhI gaI saMkhyAmeM milA dene para icchita vRddhikA pramANa prApta hotA hai aura eka rUpakI hAni prApta hotI hai| aisA hotA hai aisA samajhakara adhastana viralanameM eka adhika jAne para yadi ekarUpakI hAni prApta hotI hai to jaghanya parItAsaMkhyAtarUpa viralanameM kitane rUpoMkI hAni prApta hogI isa prakAra trairAzika karake phalarAzise icchArAziko guNita karake aura usameM pramANa rAzikA bhAga dene para jo labdha Ave use jaghanya parItAsaMkhyAtameMse usake samAna cheda karake ghaTA dene para jo zeSa rahe vaha utkRSTa saMkhyAtapramANa aura eka rUpakA asaMkhyAta bahubhAga hotA hai jo ki palyapramANa dhruvasthitike Upara bar3hI huI saMkhyAkA bhAgahAra hotA hai| yaha palyakA cheda bhAgahAra hai| dhruvasthitike chedabhAgahArakA kathana bhI isI prakAra karanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki palyake chedabhAgahArameM kSINa honevAle eka rUpake aMzoMse dhravasthitike chedabhAgahArameM kSINa honevAle aMza saMkhyAtaguNe hote haiM, kyoMki palyake bhAgahArake jo bhA. pratau asaMkhejaguNo iti pAThaH / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNA 126 bhAgahArAdo dhuvaTThidibhAgahArassa jo aMso tanbhAgahArassa saMkhejaguNahINattuvalaMmAdo / evaM samayaM paDi chedabhAgahAre hodaNa gacchamANe dhuvaDhidibhAgahArammi eMgarUve parihINe dhuvadvidIe samabhAgahAro hodi / takAle palidovamassa puNa chedabhAgahAro ceva; palidovamabhAgahArammi jjhIyamANaaMsAdodhuvaTThidibhAgahArammi jhIyamANaaMsassa sNkhejgunnttaado| puNo samayuttaraM vaDDidUNa baMdhamANANaM vaDDIe ANijamANAe palidovamadhuvahidIe' chedabhAgahAro hodi| ___ 230. evaM chedasamabhAgahAresu dhuvaTThidIe hodUNa gacchamANesu dhuvaTThidibhAgahArammi jAva dhuvaTTidipalidovamasalAgamettarUvANaM rUvUNANaM parihANI hodi tAva palido. vamassa chedamAgahAro ceva / saMpuNNesu parihINesu palidovamassa dhuvaTThidIe ca samabhAgahAro hodi / takAle palidovamaM pekkhidNa saMkhejabhAgavaDDhI, palidovamamukkassasaMkhejeNakhaMDiNegakhaMDassa dhuvadvidIe uvari bddddidttaado| dhuvahidi pekkhi dUNa puNa asaMkhejja. bhAgavaDDI; dhuvahidIe uksssNkhejgunniddhuvttttidiplidovmslaagbhaaghaarttaado| tado jammi padese palidovamaM pekhidNa saMkhejabhAgavaDDI hodi tamhi ceva padese dhuvahidi pekkhidUNa saMkhejabhAgavaDDI hodi tti Niyamo Natthi tti ghettavvaM / evamuvari pi samauttarAdikameNa vaDDhAvedavvaM / Navari savvattha dhuvaTTidibhAgahArammi dhuvaTThidipalidovamasalAgabhettarUvesu parihINesu palidovamabhAgahArammi egarUvaM parihAyadi tti ghettavvaM / aMzakA bhAgahAra hai usase dhruvasthitike bhAgahArakA jo aMza hai usakA bhAgahAra saMkhyAtaguNA hIna pAyA jAtA hai| isa prakAra eka eka samayake prati chedabhAgahAra hotA huA taba taka calA jAtA hai jaba jAkara dhruvasthitike bhAgahArameM eka rUpakI hAni hokara dhra vasthitikA samabhAgahAra prApta hotA hai| parantu usa samaya palyakA chedabhAgahAra hI hotA hai; kyoMki palyake bhAgahArameM kSINa honevAle aMzase dhra vasthitike bhAgahArameM kSINa honevAlA aMza saMkhyAtaguNA hotA hai / punaH eka samaya sthitiko bar3hAkara bA~dhanevAle jIvoMkI vRddhike lAne para palya aura dhra vasthitikA chedabhAgahAra hotA hai| 6230. isa prakAra dhruvasthitike chedabhAgahAra aura samabhAgahAra hote hue cale jAnepara jaba jAkara dhravasthitike bhAgahArameM dhruvasthitike jitane palya hoM unameMse eka kama rUpoMkI hAni hotI hai sabataka palyopamakA chedabhAgahAra hI hotA hai / tathA pUre rUpoMkI hAni hone para dhru vasthiti aura palyopamakA samabhAgahAra hotA hai| usa samaya palyopamako dekhate hue saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai; kyoMki yahA~ palyopamake utkRSTa saMkhyAtapramANa khaNDa karake unameMse eka khaNDa pramANa saMkhyAkI dhruvasthitike Upara vRddhi huI hai| parantu dhruvasthitiko dekhate hue asaMkhyAtabhAgavRddhi hai; kyoMki yahA~ dhruvasthitikA bhAgahAra dhravasthitimeM jitane palyoMkA pramANa ho unase utkRSTa saMkhyAtako guNita karanepara jo labdha Ave utanA hai| ataH jisa sthAnapara palyopamako dekhate hue saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai usI sthAnapara dhravasthitiko dekhate hue saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai aisA niyama nahIM hai aisA grahaNa karanA caahiye| isI prakAra Upara bhI eka samaya adhika Adi kramase sthitiko bar3hAnA caahiye| kinta itanI vizeSatA hai ki sarvatra dhra vasthitike bhAgahArameM eka dhru vasthitimeM jitane palya hoM utane rUpoMke kama honepara palyopamake bhAgahArameM eka rUpakI hAni hotI hai aisA grahaNa karanA caahiye| 1 bhA. pratau -hidINaM iti pAThaH / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 6231. jattha palidovamabhAgahAro jahaNNaparittAsaMkhejassa addhametto hodi tattha vi dhuvaDhidivavibhAgahAro asaMkhejo hodi; dhuvadvidipalidovamasalAgANamaddheNa guNida. jahaNNaparittAsaMkhejapamANattAdo / palidovamassa bhAgahAre jahaNNaparittAsaMkhejassa tibhAgamette jAde vi dhuvahidIe vaDDirUvANaM bhAgahAro asaMkhenaM ceva; dhuva dvidipalidovamasalA. gANaM tibhAgeNa guNidajahaNNaparittAsaMkhejapamANattAdo / palidovamavaDirUvabhAgahAre jahaNNaparittAsaMkhejassa cadubbhAgamette jAde vi dhuvaTTidIe kaDDirUvANaM bhAgahAro asaMkhejaM ceva; dhuvaTidipalidovamasalAgANaM cadubmAgeNa guNidajahaNNaparittAsaMkhejapamANattAdo / dhuvaDhidipalidovamasalAgAhi khaMDidajahaNNaparittAsaMkhejje vaDvirUvAgamaNaM paDi palidovamassa bhAgahAre jAde vi dhuvadvidibhAgahAro asaMkheja ceva; jhnnnnprittaasNkhejpmaannttaado| saMpahi ettiyamaddhANaM jAva pAvedi tAva dhuvaTThidi pekkhidUNa asaMkhejabhAgavaDDI palidovarma pekkhidUNa puNa asaMkhejamAgavaDDI saMkhejabhAgavaDDI ca jaadaa| puNo evaM vaDDidaNacchidadvidIe uvari egasamayaM vaDidaNa baMdhamANANaM palidovamadhuvadvidINaM chedabhAgahAro hodi / evaM chedabhAgahAro hodaNa gacchamANo jAva dhuvadvidIe samabhAgahAro Na hodi tAva dhuvahidi pekkhidaNa asaMkhejabhAgavaDDI ceva hodi| palidovamaM pekkhiNa puNa saMkhejabhAgavaDDI davvaTTiyaNayAlaMbaNAdo / paJjavaTThiyaNae puNa avalaMbijamANe dhuvaTidibhAgahArassa avattavva pramANa 6231. tathA jahA~para palyopamakA bhAgahAra jaghanya parItAsaMkhyAtase AdhA hotA hai vahA~para bhI dhravasthitikI vRddhikA bhAgahAra asaMkhyAta hotA hai. kyoMki yahA~ dhra vasthitike eka dhra vasthitimeM jitane palya hoM unake Adhese jaghanya parItAsaMkhyAtako guNita karanepara jo labdha Ave utanA hai / palyopamakA bhAgahAra jaghanya parItAsaMkhyAtakA tIsarA bhAga honepara bhI dhru vasthitike bar3he hue rUpoMkA bhAgahAra asaMkhyAta hI hotA hai, kyoMki eka dhru vasthitimeM jitane palya hoM unake tIsare bhAgase jaghanya parItAsaMkhyAtako guNita karanepara jo labdha Ave utanA yahA~ dhra vasthitike Upara bar3he hue rUpoMkA bhAgahAra hai| palmopamake Upara bar3he hue rUpoMkA bhAgahAra jaghanya parItAsaMkhyAtakA cauthA bhAga honepara bhI dhravasthitimeM bar3he hue rUpoMkA bhAgahAra asaMkhyAta hI hai, kyoMki eka dhruvasthitimeM palyoMkA jitanA pramANa ho usake cauthe bhAgase jaghanya parItAsaMkhyAtako guNita karanepara jo labdha Ave utanA yahA~ dhruvasthitimeM bar3he hue rUpoMkA bhAgahAra hai| tathA bar3he hue rUpoMkIbhI apekSA palyakA bhAgahAra eka dhruvasthitimeM jitanI palyazalAkA hoM unase jaghanya parItAsaMkhyAtake khaNDita kara denepara jitanA labdha Ave utanA ho jAnepara bhI dhruvasthitikA bhAgahAra asaMkhyAta hI hotA hai; kyoMki yahA~para dhruvasthitikA bhAgahAra jaghanya parItAsaMkhyAta prApta hotA hai| isaprakAra itane sthAna jabataka prApta hote haiM tabataka dhruvasthitiko dekhate hue asaMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai| parantu palyopamako dekhate hue asaMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai aura saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai| punaH isa prakAra bar3hAkara sthita huI sthitike Upara eka samaya bar3hAkara bAMdhanevAle jIvoMke palyopama aura dhruvasthitikA chedabhAgahAra hotA hai| isaprakAra chedabhAgahAra hokara jAtA huA jabataka dhruvasthitikA sama bhAgahAra nahIM hotA hai tabataka dhruvasthitiko dekhate hue asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai| parantu palyopamako dekhate hue saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai, para yaha asaMkhyAtabhAgavRddhi dravyArthikanayakI apekSAse jAnanA cAhiye / parantu paryAyAthikanayakA avalamba karanepara dhruvasthitike bhAgahArakI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0.22 ] DA . 131 baDDI hodi / tattha aMsaM mottUNa aMsINamabhAvAdo / saMpahi kedaraM gaMtUNa dhuvaTTidIe samabhAgahAro hodi / uvarimaviralaNAe egarUvadharidamukkassa saMkhejeNa khaMDedUNa tattha egakhaMDa rUvaNaM jAva vaDDadi tAva chedabhAgahAro saMpuNNe' vaDide samabhAgahAro / tAve dhruva Didi pekkhidUNa saMkheja bhAgavaDDIe AdI jAdA / kudo, dhuvaTThidivaDDibhAgahAro ukkassasaMkhe pattoti / $ 232. evaM puNo vi uvari chedasarUveNa bhAgahAro gacchamANo jahaNNaparittAsaMkhejassa addhametto dhuvaTThidibhAgahAro jAdo tAghe palidovamassa bhAgahAro duguNidadhuvaDidipalidovamasalA govaTTidajahaNNaparittAsaMkheja meto hodi / dhuvaTThidibhAgahAre jahaNNaparittAsaMkhejjassa tibhAge saMte tiguNapalidovamasalAgAhi khaMDidajahaNNaparittAsaMkheaM palidovamassa bhAgahAro hodi / dhuvaTThidibhAgahAre jahaNNaparittAsaMkheassa cadubbhAge saMte cadugguNaghuvaTThidipalidovamasalAgovaTTidajahaNNaparittAsaMkheaM palidovamabhAgahAro hodi / dhuvaTThidilidovamasalAgAhi khaMDidajahaNNaparittAsaMkhene dhuvaDidibhAgahAre saMte palidovamassa dhuvaTThidipalidovamasalAgANaM vaggeNa khaMDidajahaNNaparittAsaMkhejjabhAgahAro hodi / evaM bhAgahAro hIyamANo jAdhe palidovamassa dorUbameto jAdo tAghe duguNadhuvaTThidipalidovamasalAgAo dhuvaTThidibhAgahAro hodi / jAdhe palidovamabhAgahAro egarUvaM jAdo, tAdhe dhuvaTThidilidovamasalAgAo dhuvaTThidibhAgahAro hodi / saMpahi palidovama avaktavyavRddhi hotI hai; kyoMki vahA~para aMzako chor3akara aMzIkA abhAva hai / aba kitanIdUra jAkara dhruvasthitikA samabhAgahAra prApta hotA hai ise batalAte haiM- uparima viralanameM eka rUpake prati jo saMkhyA prApta hai use utkRSTa saMkhyAtase khaNDita karake jo eka khaNDa labdha Ave eka kama usakI jabataka vRddhi ho tabataka chedabhAgahAra hotA hai aura pUrekI vRddhi honepara samabhAgahAra hotA hai / usa samaya dhruvasthitiko dekhate hue saMkhyAtabhAgavRddhikI Adi huI; kyoMki yahA~para dhruvasthitike vRddhirUpoM kA bhAgahAra utkRSTa saMkhyAtako prApta huA / 9 232. isa prakAra phira bhI Upara cheda aura samAnarUpase bhAgahAra jAtA huA jaba dhruvasthitikA bhAgahAra jaghanya parItAsaMkhyAtakA AdhA hotA hai taba palyopamakA bhAgahAra eka dhruvasthitimeM jitanI palyazalAkAeM hoM unake dUnepramANase jaghanya parItAsaMkhyAtako bhAjita karanepara jo labdha utanA hotA hai| dhruvasthitike bhAgahAra ke jaghanya parItA saMkhyAtake tIsare bhAgapramANa honepara eka dhruvasthitikI tigunI palyazalAkA oMse jaghanya parItAsaMkhyAtako bhAjita karake jo labdha Ave utanA palyopamakA bhAgahAra hotA hai / dhruvasthitike bhAgahAra ke jaghanya parItAsaMkhyAtake cauthe bhAgapramANa honepara dhruvasthitikI caugunI palyazalAkAoMse bhAjita jaghanya parItAsaMkhyAtakA jitanA pramANa ho utanA palyopamA bhAgahAra hotA hai / dhruvasthitikA bhAgahAra dhruvasthitikI palyopama zalAkAoM se bhAjita jaghanya parItAsaMkhyAtapramANa honepara palyopamakA bhAgahAra dhruvasthitikI palyazalAkAoM ke vargase jaghanya parItAsaMkhyAtako bhAjita karanepara jitanA labdha Ave utanA hotA hai / isa prakAra ghaTatA huA palyopamakA bhAgahAra jahA~para do aMka pramANa hotA hai vahA~para dhruvasthitikA bhAgahAra dhruvasthitikI dugunI palyazalAkApramANa hotA hai / tathA jahA~ para palyoMpamakA bhAgahAra eka aMka pramANa hotA hai vahA~para dhruvasthitikA bhAgahAra dhruvasthitikI palyazalAkApramANa hotA hai / 1 tA* pratau saMpuSNo iti pAThaH / 2 A0 pratau chedasamarUveNa iti pAThaH / Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 bhAgahAre gaTTe dhuvaTThidibhAgahAro samayRNAdikameNa jhIyamANo jAghe dhuvaDidipa lidovamasalAgANamaddhametto jAdau tAdhe palidovamassa guNagAro tiNNi rUvANi hoti / jAdhe dhuvaTThidibhAgahAro tappalidovamasalAgANaM tibhAgametto jAdo tAdhe palidovamaguNagAro cattAri ruvANi / jAdhe dhuvaTThidibhAgahAro tappalidovamasalAgANaM cadubbhAgametto jAdo tA palidovamaguNagAro paMcarUvANi / evaM gaMtUNa jAdhe dhuvaTThidibhAgahAro doruvANi tAdhe palidovamaguNagAro dhuvaTThidipalidovamasalAgANamaddhaM rUvAhiyaM hodi / jAdhe dhuvaTThadibhAgahAro egarUvaM jAdo tAdhe palidovamaguNagAro rUvAhiyAo dhuvaTThidipalidovamasalAgAo / takAle dhuvaTThidIe saMkhejaguNavaDDIe AdI jAdA / etto uvari saMkhejaguNabaDDI caiva hoNa savvattha gacchadi jAva sattarisAgarovamakoDAkoDINaM carimasamao ti / evaM micchattassa tinhaM vaDDINaM satthANeNa atthaparUvaNA kadA | 1 Age palyopamake bhAgahArake naSTa ho jAnepara dhruvasthitikA bhAgahAra eka samayakrama Adi kramase naSTa hotA huA jahA~ vaha dhruvasthitikI palyazalAkAoM kA AdhA bhAgapramANa hotA hai vahA~ palyopamakA guNakAra tInaaMka pramANa hotA hai / jahA~para dhruvasthitikA bhAgahAra dhruvasthitikI palyazalAkA oMkA tIsarA bhAgapramANa hotA hai vahA~para palyakA guNakAra cAra akapramANa hotA hai / jahA~para dhruvasthitikA bhAgaddAra dhruvasthitikI palyazalAkAoM kA cauthAbhAgapramANa hotA hai vahA~para palyakA guNakAra pA~ca pramANa hotA hai / isaprakAra jAkara jisa samaya dhruvasthitikA bhAgahAra do aMkapramANa hotA hai usa samaya palyopamakA guNakAra dhruvasthitikI palyazalAkAoM ke ardhabhAgapramANase rUpAdhika hotA hai / rthAta dhruvasthiti meM jitane palyopamoMkI saMkhyA ho usa saMkhyAko AdhA karake usameM eka jor3a dene se rUpAdhika palyazalAkAoM ke ardhabhAga pramANa AtA hai| tathA jisa samaya dhruvasthitikA bhAgahAra eka aMka pramANa ho jAtA hai usa samaya palyopamakA guNakAra dhruvasthitikI rUpAdhika palyazalAkApramANa ho jAtA hai / yahA~ se dhruvasthitikI saMkhyAtaguNavRddhikA prArambha hotA hai / yahA~ se Upara sattara kor3Akor3I sAgarakA antima samaya prApta hone taka sarvatra saMkhyAtaguNavRddhi hI hokara jAtI hai / isa prakAra mithyAtvakI tIna vRddhiyoMkI svasthAnakI apekSA arthaprarUpaNA kI / vizeSArtha -- saMjJI paMcendriya jIva pahale samaya meM dhruvasthitikA bandha karake yadi agale samaya meM bar3hI huI kisI bhI sthitikA bandha karatA hai to usake vahA~ asaMkhyAta bhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAta guNavRddhi inameM se koI eka vRddhi hI sambhava hai yaha bAta pahale batalAI jA cukI hai / ava yahaoN para palya aura dhruvasthiti ina donoMko rakhakara yadi uttarottara samAna vRddhi kI jAtI hai arthAt aba paltha meM eka aMkakI vRddhi karate haiM taba dhruvasthitimeM bhI eka aMkakI vRddhi hotI hai, jaba palya do aMkakI vRddhi karate haiM taba dhruvasthitimeM bhI do aMkakI vRddhi hotI hai aura jaba palyameM tIna Adi aMkoMkI vRddhi karate haiM taba dhruvasthitimeM bhI utane hI sthitivikalpoM kI vRddhi hotI hai to kahA~ kaunasI vRddhi hotI hai isakA vicAra kiyA gayA hai / yaha to sunizcita hai ki dhruvasthiti payase saMkhyAtaguNI hotI hai, kyoMki antaHkor3A kor3I sAgarapramANa dhruvasthitimeM saMkhyAta palya prApta hote haiM, ataH palyake eka AdikI vRddhi hone para bhAgahArakA jitanA pramANa hotA hai dhruvasthitimeM utanI vRddhi hone para bhAgahArakA pramANa usase saMkhyAtaguNA hotA hai / jaise palya meM ekakI vRddhi karane para vRddhi ke bhAgahArakA pramANa palya hai; kyoMki palyameM palyakA bhAga denese eka prApta hotA hai / aba yadi dhruvasthitimeM ekakI vRddhikI jAtI hai to vahA~ vRddhi ke bhAgahArakA pramANa dhruvasthiti prApta hotA hai jA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNA pUrvokta bhAgahArase saMkhyAtaguNA hai| yahA~ saMkhyAtase dhruvasthitimeM jitane palya hoM utane saMkhyAta lenA caahiye| isa vyavasthAke anusAra donoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi eka sAtha samApta na hokara palyakI asaMkhyAtabhAgavRddhi pahale samApta ho jAtI hai aura dhruvasthitikI asaMkhyAtabhAgavRddhi usase saMkhyAta sthAna Age jAkara samApta hotI hai, kyoMki palyameM vRddhikA saMkhyAtarUpa bhAgahAra saMkhyAta sthAna pahale prApta ho jAtA hai aura dhruvasthitimeM vRddhikA saMkhyAtarUpa bhAgahAra saMkhyAta sthAna Age jAkara prApta hotA hai| isI prakAra palyameM saMkhyAta sthAna pahale saMkhyAtaguNavRddhikA prArambha ho jAtA hai kintu dhvasthitimeM saMkhyAta sthAna Age jAkara saMkhyAtaguNavRddhikA prArambha hotA hai| aba Age isI viSayako spaSTa rUpase samajhaneke liye udAharaNa prastuta karate haiM palyakI apekSA palyakA pramANa 144, ja0 asaMkhyAta 9, u0 saMkhyAta 8. kramAMka palya bar3he hue sthAna bhAgahAra 145 palya 146 palyakA AdhA vRddhi | asaM0 bhA060 144 144 152 18 hase 11 144 156 13 se 15 16 144 144 144 144 ... 144 6, parItAsaM0 8 chedabhAgahAra pravaktavyabhAgavRddhi 8 u0 saMkhyAta | saMkhyAtabhAgavRddhi 162 116 . 175 m saMkhyAtabhAgavRddhi 162 4 n . 0 . . . . . 4 144 208 128 144 272 144 288 guNakAra saMkhyAtaguNavRddhi 144 ... 288 544 432 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 dhruvasthitikI apekSA dhruvasthitikA pramANa 1152 dhruvasthiti 8 palya = 1152 33 kramAMka 1 8 9 se 11 13 se 15 16 17 18 16 31 48 64 128 144 ... 288 ... ... ,, www. 1152 ... 1152 1152 1152 "" 1152 1952 1152 1152 1152 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe 1152 bar3hI huI sthiti 1153 1154 1160 1164 ... 196 1966 1170 1171 1183 1200 1216 1280 1266 1440 bhAgaddAra dhruvasthiti dhruvasthitikAAdhA 144 96 72 671 64 6011 3756 24 18 e C 4 [ dvidivihattI 3 vRddhi a0 bhA0 vR0 33 "" 139 ... - " "" "" "3 = = = = ... ... saMkhyAta bhAgavRddhi 1152 1152 2304 2 guNakAra saMkhyAta guNavRddhi ina donoM saMdRSTiyoM ke dekhanese vidita hotA hai ki jahA~ palya meM 144 aMkakI vRddhi honepara saMkhyAtaguNavRddhi prArambha ho jAtI hai vahA~ dhruvasthiti meM 144 aMkakI vRddhi honepara saMkhyAtabhAgavRddhikA hI prArambha hotA hai| kAraNa yaha hai ki palyakA pramANa alpa hai aura dhruvasthitikA pramANa palyake pramANase saMkhyAtaguNA hai, isalie jitane sthAna Age jAkara palyakA pramANa dUnA hotA hai, dhruvasthitiko dUnA karaneke lie usase adhika sthAna Age jAnA par3atA hai / isI prakAra arthasaMdRSTimeM bhI jAnanA cAhie / "" Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] afgparUpaNA 135 $ 233. saMpahi tasseva micchattassa paratthANeNa tiSNaM vaDDINamatthaparUvaNaM kassAmo / taM jahA - eiMdieNa paMcidiyasaMtakammaM ghAdiya bIiMdiyAdINaM tappA oggajahaNNabaMdhassa TThA emaeNaNaM kADhUNa puNo bIiMdiyAdisu uppajiya egasamayaM vaDDiNa baddhe asaMkhejabhAvaDDI hodi; vaDidegasamayassa NiruddhadvidIe asaMkhejadibhAttAdo / puNo tameva paMcididi bIiMdiyAditappA oggajahaNNaDidibaMdhAdo visamayaNaM ghAdiya bIiMdiyAdisu uppaNNapaDhamasamavi asaMkhejabhAgavaDDI ceva hodi / kudo ? UNIkadadosamayANaM ceva baMgheNa vaDidattAdo | evaM tisamayAdikameNa UNiya NedavvaM jAva paMcidiyasaMtakammaM bIIdiyAdINaM tappA oggajahaNNabaMdhAdo palidovamassa asaMkhejjadibhAgeNa jahA UNaM hodi tahA ghAdiya veiMdiyAdisuppaNNassa vi asaMkhejjabhAgavaDDI ceva hodi / saMpahi etto uvari samayurAdikameNa UNiya NedavvaM jAva asaMkhejjabhAgavaDDIe ducarimaviyappo ti / $ 234. saMpahi carimaviyappaM vattaislAmo | bIiMdiyANaM tappA oggajahaNaTThidibaMdhaM jahaNa parittA saMkhejjeNa khaMDiya tatthegakhaMDeNUNaM beiMdiyAdINaM tappAoggajahaNNa DidibaMgheNa jahA sarisaM hodi tahA paMciMdiyaTThidisaMtakammaM ghAdiya beiMdiyAdisu uppaNNapaDhamasamae asaMkhejjabhAgavaDDI hodi / esA asaMkhejjabhAgavaDDI savvapacchimA; etto uvari saMkhejja - bhAgavaDDIe visayattAdo / evaM beiMdiyAdINaM pi paMcidiyaTThidiM ghAdayamANANaM sagasaga SS 233. aba parasthAnakI apekSA usI midhyAtvakI tIna vRddhiyoMkI arthaprarUpaNA karate haiM / jo isa prakAra hai - jisa ekendriyane paMcendriya satkarmako ghAtakara dvIndriyAdike yogya jaghanya bandhake nIce sthitiko eka samaya kama kiyA punaH usake dvIndriyAdika meM utpanna hokara eka samaya bar3hAkara sthiti ke bA~dhane para asaMkhyAta bhAgavRddhi hotI hai; kyoMki vahA~ para jo eka samayakI vRddhi huI hai vaha niruddha arthAt sattA meM sthita pUrva sthitike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / punaH kisI eka ekendriya jIvane usI paMcendriyakI sthitiko dvIndriyAdike yogya jaghanya sthitibandhase do samaya kama karake usakA ghAta kiyA aura dvIndriyAdikameM utpanna huA to usake utpanna honeke prathama samayameM bhI asaMkhyAta bhAgavRddhi hI hotI hai; kyoMki kama kiye gaye do samayoMkI hI yahA~ bandhake dvArA vRddhi huI hai / isI prakAra tIna samaya Adike kramase kama karake le jAnA cAhiye / kahA~ taka le jAnA cAhiye Age isIko batalAte haiM- koI ekendriya jIva paMcendriyake yogya satkarmako dvIndriya ke yogya jaghanya sthitibandhase palyopamakA asaMkhyAtavA~ bhAga jisa prakAra kama ho usa prakAra ghAta karake dvIndriyAdikameM utpanna huA to usake bhI asaMkhyAta bhAgavRddhi hI hotI hai / aba isake Upara asaMkhyAta bhAgavRddhikA dvicaramavikalpa prApta hone taka eka samaya adhika Adike kramase kama karake le jAnA cAhiye | 234. aba antima vikalpako batalAte haiM- dvIndriyoMke tatprAyogya jaghanya sthitibandha meM jaghanya parItA saMkhyAtakA bhAga de, bhAga dene para jo eka bhAga prApta ho usase nyUna dvIndriyoMke tatprAyogya jaghanya sthitibandhake samAna ghAta dvArA paMcendriyoMke sthitisatkarmako koI ekendriya prApta karake yadi dvIndriyoM meM utpanna ho to usake prathama samaya meM asaMkhyAta bhAgavRddhi hotI hai / yaha sabase antima asaMkhyAtabhAgavRddhi hai; kyoMki isake Upara / saMkhyAta bhAgavRddhi hotI hai / isI prakAra paMcendriyoM kI sthitikA ghAta karanevAle dvIndriyAdikake bhI, unheM apane apane uparima jIvoM meM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 uvarimajIvesuppAdiya asaMkhejjabhAgavaDDI vattavvA / ____$235. saMpahi saMkhejjabhAgavaDDI paratthANeNa vuccade |tN jahA-eiMdiyo paMciMdiyasaMtakammaM ghAdayamANo beiMdiyAdINaM tappAoggajahaNNabaMdhassa heTThA palidovamassa saMkhejjadibhAgamettaM dhAdiya beiMdiyAdisu uvavaNNo tassa paDhamasamae saMkhejjabhAgavaDDI hodi; tappAoggajahaNNahidibaMdhe ukkassasaMkhejjeNa khaMDide tattha egakhaMDamettasamayANaM vaDDidaMsa. nnaado| puvadhAdidasaMtakammassa heTThA egasamayaM ghAdiya beiMdiyAdisuppajjiya tattiyaM ceva vaDidaNa baddha saMkhejjabhAgavaDDI ceva hodi / evaM visamayUNa-tisamayaNAdikameNa NedavvaM jAva beiMdiyAditappAoggajahaNNahidibaMdhAdo heTThA rUvRNatadaddhametteNa paMciMdiyaTTidiM ghAdiya beiMdiyAdisuppaNNapaDhamasamae tappAoggajahaNNahidi baMdhamANassa saMkhejjabhAgavaDDI ceva hodi / tappAoggajahaNNahidibaMdhassa saMpuNNamaddhaM jAva pAvedi tAva saNNipaMciMdiyaTThidisaMtakammaM kiNNa dhAdidaM ? Na, sagalamaddhamattaM dhAdiya beiMdiyAdisuppajjiya vaDDidaNa baMdhamANassa saMkhejjaguNavaDDIe samuppattIdo / evaM beiMdiyAdINaM pi vattavvaM / / 6236. saMpahi saMkhejjaguNavaDDI uccde| taM jahA-eiMdio paMciMdiyasaMtakamma ghAdayamANo beiMdiyAdisuppajjiya bajjhamANajahaNNahidibaMdhAdo heTThA sagalamaddhamattaM dhAdiya puNo beiMdiyAdisuppaNNapaDhamasamae savvajahaNNahidi baMdhamANassa saMkhejjaguNavaDDI hodi / utpanna karAke asaMkhyAtabhAgavRddhi kahanI cAhiye / 6235. aba parasthAnakI apekSA saMkhyAtabhAgavRddhiko batalAte haiN| jo isa prakAra haipaMcendriyasatkarmakA ghAta karanevAlA jo koI eka ekendriya jIva dvIndriyAdikake yogya jaghanya bandhake nIce palyopamake saMkhyAtaveM bhAgakA ghAta karake dvIndriyAdikameM utpanna huA usake utpanna honeke prathama samayameM saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai, kyoMki dvIndriyAdikake yogya jaghanya sthitibandhameM utkRSTa saMkhyAtakA bhAga denepara jitane khaNDa prApta hoM unameM se eka khaNDapramANa samayoMkI vahA~ vRddhi dekhI jAtI hai / tathA pahale ghAte hue satkarmake nIce eka samayakA ghAta karake aura dvIndriyAdikameM utpanna hokara jo jIva utanI sthitikI hI vRddhi karake bandha karatA hai usake saMkhyAta bhAgavRddhi hI hotI hai| isIprakAra do samaya kama, tIna samayakama Adi kramase le jAnA caahiye| yaha krama, dvIndriyAdikake yogya jaghanya sthitibandhase nIce ekakama unakI jaghanya AdhI sthiti prApta hone taka calatA hai| isaprakAra paMcendriyakI sthitikA ghAta karake jo ekendriya dvIndriyAdikameM utpanna huA usake utpanna honeke prathama samayameM dvIndriyAdikake yogya jaghanya sthitikA bandha karate hue saMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai| zaMkA-dvIndriyAdike yogya jaghanya sthitibandhake sampUrNa AdhA prApta honetaka saMjJI paMcendriyake sthiti satkamakA ghAta kyoM nahIM karAyA ? samAdhAna--nahIM, kyoMki pUrI AdhI sthitikA ghAta karake jo ekendriya dvIndriyAdikameM utpanna hokara bar3hA kara sthiti bA~dhatA hai usake saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| isI prakAra dvIndriyAdikake bhI kahanA caahiye| 236. aba saMkhyAtaguNavRddhikA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai-koI ekendriya paMcendriya satkarmakA ghAta kara rahA hai aura aisA karate hue usane dvIndriyAdikameM utpanna hokara jitanA jaghanya sthitikA bandha hotA hai usase nIce pUrI AdhI sthitikA ghAta kiyA punaH usane dvIndriyA Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUSaNA 137 puNo egasamayaM heTThA osariya ghAdedUNa uppaNNassa vi saMkhejjaguNavaDDI ceva hodi / puNo edeNa kameNa osaridRNa savvajahaNNaeiMdiyaTThidisaMtakammeNa beiMdiyAdisuppajjiya tappA. oggajahaNNadvidiM baMdhamANassa saMkhejjaguNavaDI ceva hodi / evaM beiMdiyAdINaM pi saMkhejjaguNavaDDiparUvaNA kaayvyaa| 6237. saMpahi DhANahANiparUvaNA kIrade / taM jahA-jahA vaDDI tahA hANI / Navari appaNo ukkassadvidIe asaMkhejjadibhAgo jAva jhIyadi tAva asaMkhejjabhAgahANI ...................................................................... dikameM utpanna hokara prathama samayameM sabase jaghanya sthitikA bandha kiyA taba usake saMkhyAtagRNavRddhi hotI hai| punaH eka samaya nIce utara kara ghAta karake dvIndriyAdikameM utpanna honevAle jIvake bhI saMkhyAtaguNavRddhi hI hotI hai / punaH isI kramase nIce utara kara jisake sabase jaghanya ekendriya sthiti satkarma hai vaha yadi dvIndriyAdikameM utpanna hokara unake yogya jaghanya sthitikA bandha karatA hai to usake saMkhyAtaguNavRddhi hI hotI hai| isI prakAra dvIndriyAdikake bhI saMkhyAtaguNavRddhikA kathana karanA caahiye| vizeSArtha--nIceke jIvasamAsako Uparake jIvasamAsameM utpanna karAke jo sthitimeM vRddhi prApta hotI hai use parasthAnavRddhi kahate haiN| jaise ekendriyako dvIndriyAdimeM, dvIndriyako trIndriyAdikameM, trIndriyako caturindriyAdikameM, caturindriyako asaMjJI Adi meM aura asaMjJIko saMjJImeM utpanna karAnese parasthAnavRddhi prApta hotI hai| inameMse pahale ekendriyako dvIndriyameM utpanna karAke yaha vRddhi prApta kI gaI hai| vaise to ekendriyake mithyAtvakA utkRSTa sthitibandha eka sAgarase adhika nahIM hotaa| aba yadi aisA ekendriya jIva hai jisake apane sthitibandhase adhika sattva nahIM hai to usako dvIndriyameM utpanna karAne para kevala saMkhyAtaguNavRddhi hI prApta hotI hai, kyoki ekendriyakI utkRSTa sthitise dvIndriyakI jaghanya sthiti bhI kucha kama paccIsa gunI hai| kintu jo UparakI paryAyase cyuta hokara ekendriya hotA hai usake apane sthitivandhase adhika sthitisattva bhI pAyA jAtA hai| yaha sthitisattva kisI kisI ekendriyake antarmuhUrta kama sattara kor3Akor3I sAgara bhI prApta hotA hai| kintu yahA~ aisA sthitisattva grahaNa karanA hai jisase ekendriyake dvIndriyameM utpanna honepara asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhi bana jaave| jisa ekendriyake dvIndriyakI jaghanya sthitise eka samaya kama do samaya kama Adi palyake asaMkhyAtaveM bhAgakama taka sthitisattva hotA hai usake dvIndriyameM utpanna hone para asaMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai. kyoMki yahA~ parva sthitise asaMkhyAtaveM bhAga pramANa sthitikI hI vRddhi dekhI jAtI hai| vIrasena svAmIne asaMkhyAta bhAgavRddhikA antima vikalpa batalAte hue likhA hai ki dvIndriyakI jaghanya sthitimeM parItAsaMkhyAtakA bhAga do, bhAga dene para jo eka bhAga Ave utanA dvIndriyakI jaghanya sthitimeM se kama kara do| basa jisa ekendriyake paMcendriyakI sthitikA ghAta karate hue itanI sthiti zeSa raha jAya use dvIndriyameM utpanna karAne para asaMkhyAtabhAgavRddhikA antima vikalpa prApta hotA hai| ekendriyake dvIndriyameM utpanna hone para usake asaMkhyAtabhAgavRddhi kaise prApta hotI hai isakA yahA~ taka vicAra kiyaa| pance. ndriyakI sthitikA ghAta karanevAle jo dvIndriyAdika trIndriyAdikameM utpanna hote haiM unake bhI parvokta prakArase asaMkhyAtabhAgavRddhi ghaTita kara lenI caahiye| Age parasthAnakI apekSA saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA kathana sugama hai ataH use mUlase hI jAna lenA caahiye| 237 aba sthAnahAnikA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai-jisa prakAra vRddhi hotI hai usI prakAra hAni hotI hai| kintu itanI vizeSatA hai ki apanI utkRSTa sthitikA asaMkhyAtavA~ bhAga jaba taka Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 hodi / tado saMkhejjabhAgahANI hodUNa gacchadi jAva tisse dvidIe rUvUNamaddhaM jhINaM ti / to sagale arddha ghAdide saMkhejjaguNahANI hodi / eto saMkhejjaguNahANI ceva hotRRNa gacchadi jAva tathyAoggadhuvaTThi disaMtakamme tti / sammattaM vettUNa puNa kiriyAvirahido hoNa jAva acchadi tAva asaMkhejjabhAgahANI ceva hodi / anaMtANubaMdhidhisaMjoyaNAe DidikhaMDaesa padamANesu saMkhejjabhAgahANI aNNattha asaMkhejjabhAgahANI / daMsaNamohakkhavayassa apuvvakaraNapaDhamasamayappa huDiM jAva palidovamaTThi disaMtakamme tti tAva dvidikaMDayANaM carimaphAlIsa padamaNiyA susaMkhejjabhAgahANI hodi; tammi addhANe TThidikhaMDayassa palido - vamasaMkhejjadibhAgapamANattAdo / aNNattha asaMkhejjabhAgahANI ceva || adhaTThidigalaNAe saMsArAvasthA puNa dvidikhaMDayassa niyamo Natthi kattha vi palidovamassa asaMkhejjadibhAgAyAmANaM, katthava palidovamassa saMkhejjadibhAgAyAmANaM kattha vi saMkhejjasAgaro - mAyAmANaM DidikhaMDayANaM saMsArAvatthAe uvalaMbhAdo / palidovamaTThidisaMtakamma pahuDi jAva dUrAva kiTTI ceTThadi tAva TThidikaMDayacarimaphAlIe paDamANAe saMkhejjaguNahANI ho / aNNattha asaMkhejjabhAgahANI adhaDidigalaNAe / kA dUrAvakiTTI 1 jattha ghAdidasesaTThidisaMtakammassa saMkhejjesu bhAgesu ghAdidesu avasesaDidI palidovamassa asaMkhejjadibhAgametA hodi sATThidI dUrAvakiTTI NAma / sA ca eyaviyappa; savve simaNiyaTTINa megasamae vaTTamANANaM pariNAmesu samANesu saMtesu TThidikhaMDayANamasa mANattaMvirohAdo / kSINa hotA hai taba taka asaMkhyAtabhAgahAni hotI hai / usake bAda saMkhyAtabhAgahAni hokara taba taka jAtI hai| jaba taka usa sthitikI eka kama AdhI sthiti kSINa hotI hai / tadanantara pUrI AdhI sthiti kSINa hone para saMkhyAtaguNahAni hotI hai / tathA yahA~ se tatprAyogya dhruvasthiti satkarma prApta hone taka saMkhyAta guNahAni hI hokara jAtI hai / samyaktvakI apekSA to jabataka jIva kriyAse rahita hokara rahatA hai| tabataka asaMkhyAtabhAgahAni hI hotI hai / anantAnubandhIkI visaMyojanA ke samaya sthitikANDakoM ke patana hone para saMkhyAtabhAgahAni hotI hai / tathA anyatra asaMkhyAta bhAgahAni hotI hai | darzanamohanI kI kSapaNA karanevAle jIvake apUrvakaraNake prathama samaya se lekara jabataka palyopama pramANa sthitisatkarma rahatA hai tabataka sthitikANDakoMkI antima phAliyoMkA patana hote samaya saMkhyAta bhAgahAni hotI hai, kyoMki usa sthAnameM sthitikANDaka palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa hotA hai / tathA anyantra asaMkhyAtabhAgahAni hI hotI hai / adhaHsthitigalanAke samaya saMsArAvasthA meM to sthitikANDakaghAtakA niyama nahIM hai; kyoMki saMsArAvasthA meM kahIM para palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa AyAmavAle, kahIM para palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa AyAmavAle, tathA kahIM para saMkhyAta sAgarapramANa AyAma vAle sthitikANDakoMkI upalabdhi hotI hai / palyopamapramANa sthitisatkarma se lekara jaba taka dUrApakRSTi prApta hotI hai tabataka sthitikANDakakI antima phAlike patana hone para saMkhyAtaguNahAni hotI hai / anyatra adhaH sthitigalanA meM asaMkhyAta bhAgahAni hotI hai / zaMkA -- dUrAva kRSTi kise kahate haiM ? samAdhAna -- jahA~ para ghAta karake zeSa rahe sthitisatkarmake saMkhyAta bahubhAga ke ghAta hone para avazeSa sthiti palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa raha jAtI hai vaha sthiti dUrApakRSTi kahalAtI hai aura vaha eka vikalpavAlI hotI hai; kyoMki eka samaya meM vidyamAna sabhI anivRttikaraNaguNasthAnavAle jIvoMke pariNAmoMke samAna rahate hue sthitikANDakoMko asamAna mAnanemeM virodha AtA hai / Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] vaDavaNa 136 238. puNo edisse dUrAva kiTTIe paDhamaDidikhaMDa yacarimaphAlIe paDamANAe asaMkhejjaguNahANI hodi / kudo, dUrAva kiTTIsaNidaTThidIe paDhamaDidikaMDaya pahuDi uvarimasavvaDidikaMDayANaM ghAdidasesa se sahidIe asaMkhejjabhAgapamANattAdo / sambaDidikaMDayANaM puNa samayUNukIraNaddhAsu asaMkhejjabhAgahANI ceva adhaTThidigalaNAra / evaM davvaM jAva micchattassa samayUNAvaliyamettaTThidisaMtakammaM ceTTidaM ti / tado asaMkhejjabhAgahANI hoNa gacchadi jAvukkassasaMkhejjamettaTThidisaMtakammaM sesaM ti / tado saMkhejjabhAgahANI hodUNa gacchadi jAva micchattassa tisamayakoladoDidipamANaM sesaM ti / puNo egAe dvidIe sammattasvari thivukkasaMkameNa saMkaMtAe saMkhejjaguNahANI hodi Nisege paDucca / kAlaM pahucca puNa saMkhejjabhAgahANI ceva / evaM micchattassa satyANaparatthANehi vaDDihANiparUvaNA kadA / evaM solasakasAya-NavaNokasAyANaM vaDDihANiparUvaNA kAyavvA / 6238. punaH isa dUrApakRSTikI prathama sthitikANDakakI antima phAlike patana hone para asaMkhyAtaguNahAni hotI hai; kyoMki dUrApakRSTi saMjJAvAlI sthiti ke prathama sthitikANDa se lekara Upara kI saba sthitikANDakoM kI ghAtakara zeSa rahI huI saba sthiti asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hotI hai / saba sthitikANDakoMkI to eka samaya kama utkIraNAkAloMmeM adhaH sthitigalanAke dvArA asaMkhyAta bhAgahAni hI hotI hai / jabataka mithyAtvasambandhI eka samayakama AvalimAtra sthitisatkarma zeSa rahe tabataka isI prakAra le jAnA cAhiye / tadanantara utkRSTa saMkhyAta pramANa sthitisatkarma zeSa rahane taka asaMkhyAtabhAgahAni hokara jAtI hai / tadanantara mithyAtva kI tIna samaya kAlavAlI do sthitiyoMke zeSa rahane taka saMkhyAta bhAgahAni hokara jAtI hai / punaH eka sthitike stivukasaMkramaNake dvArA samyaktvake Upara saMkrAnta honepara niSekoM kI apekSA saMkhyAtaguNahAni hotI hai / kAlakI apekSA to saMkhyAta bhAgahAni hI hotI hai| isa prakAra mithyAtvakI vRddhi aura hAnikI svasthAna aura parasthAnakI apekSA prarUpaNA kii| isI prakAra solaha kaSAya aura nau nokaSAyakI vRddhi aura hAnikA kathana karanA cAhiye / vizeSArtha - - vRddhikA vicAra karate samaya jisa prakAra yaha batalA Aye haiM ki kisa jIva - samAsameM kisa sthiti se kitanI sthiti bar3hane para kauna sI vRddhi prApta hotI hai / usI prakAra hAnimeM bhI samajhanA cAhiye / kintu yahA~ vilomakrama se vicAra karanA cAhiye / arthAt utkRSTa sthiti se asaMkhyAtaveM bhAga ke kama hone taka asaMkhyAta bhAgahAni hotI hai| isake bAda saMkhyAta bhAgahAni hotI hai jo eka kama AdhI sthiti prApta hone taka hotI hai / aura isake bAda tatprAyogya dhruvasthiti ke prApta hone taka saMkhyAtaguNahAni hotI hai / pahale jisa prakAra sarvatra dhruvasthitikI apekSA vRddhiyoMkA vicAra kara Aye haiM isI prakAra yahA~ para utkRSTa sthitikI apekSA hI hAniyoMkA vicAra kiyA hai, yahA~ itanA vizeSa samajhanA cAhiye / yaha to hAniviSayaka sAmAnya kathana huA / kintu samyagdRSTi jIvake hAnike kathanameM kucha vizeSatA hai| bAta yaha hai ki samyagdRSTi jIvakI do avasthAe~ hotI haiM eka kriyArahita aura dUsarI kriyAsahita / sarvatra kriyArahita avasthAmeM to asaMkhyAta bhAgahAni hI hotI hai, kyoMki vahA~ adhaH sthitigalanAke dvArA eka eka niSekakA hI galana hotA hai / kintu kriyAsahita avasthA meM yadi anantAnubandhIkI visaMyojanA ho rahI hai to sthitikANDakoM kI antima phAlike patana ke samaya saMkhyAta bhAgahAni hotI hai, kyoMki usa samaya palyake saMkhyAtaveM bhAgapramANa sthiti kA patana hotA hai / anyatra asaMkhyAta bhAgahAni hI hotI hai / aura yadi darzanamohanIyakI Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAya pAhuDe [ dvidivihattI 3 * micchattassa atthi asaMkhejjabhAgavaDDI hANI, saMkhejja bhAgavaDDI hANI, saMkhejjaguNabaDDI hANI, asaMkhejjaguNahANI avadvANaM / 6 236. edAsi vaDDINaM hANINaM ca jahA paDhamasuttammi desAmAsiyateNa sUcidahANimmi vaDDihANINaM satthANaparatthANasarUveNa parUvaNa / kadA tahA ettha vi kAyavvA; visesAbhAvAdo / tibva-tivvayara-tibbatamehi dvidibaMdha jjhavasANaGkANehi TThidIe asaMkhejjabhAgavaDDI saMkhejjabhAgavaDDI saMkhejjaguNavaDDI ca hoditi vade / 'DidiaNubhAge kasAyAdo kuNadi' tti suttAdo / TThidikhaMDayANaM puNa Natthi saMbhavo; NikAraNattAdotti ? Na, visohI TThidikhaMDayaghAdasaMbhavAdo / kA visohI NAma ? jesu jIvapariNAmesu 140 kSapaNA kara rahA hai to apUrvakaraNa se lekara pratyeka sthitikANDakakI antima phAlike patana ke samaya saMkhyAtabhAgahAni hotI hai jA palyapramANa sthiti ke zeSa rahane taka cAlU rahatI hai kintu jaba sthiti eka palya raha jAtI hai taba sthitikANDakakI antima phAlike patana ke samaya saMkhyAtaguNahAni hotI hai; kyoMki yahA~ kANDa kakA pramANa saMkhyAta bahubhAga hai / tathA dUrApakRSTi saMjJAvalI sthitike zeSa rahane para prathama sthitikANDakakI antima phAlike patana ke samaya asaMkhyAtaguNahAni hotI hai; kyoMki yahA~ asaMkhyAtaguNI sthitikA ghAta ho jAtA hai / isI prakAra Age bhI eka samaya kama zrAvali - pramANa sthiti zeSa rahane taka jAnanA cAhiye / kintu isake Age utkRSTa saMkhyAtapramANa sthitike zeSa rahane taka asaMkhyAtabhAgahAni hotI hai, kyoMki yahA~ adhaH sthitigalana ke dvArA eka eka niSekakA hI prati samaya galana hotA hai| isake Age saMkhyAta bhAgahAni hotI hai / yadyapi yahA~ bhI eka eka niSekakA hI galana hotA hai para yaha eka eka niSeka vidyamAna sthiti ke saMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, ataH yahA~ saMkhyAtabhAgahAni bana jAtI hai / kintu yaha krama jinakI sthiti tIna samaya hai aise do niSekoM zeSa rahane taka hI cAlU rahatA hai / para do niSekoMke zeSa rahane para unameM se eka niSekake stika saMkramaNake dvArA anya prakRtimeM saMkrAnta ho jAne para saMkhyAtaguNahAni prApta hotI hai; kyoMki tadanantara samaya meM do samaya kAlapramANa sthitivAlA eka niSeka pAyA jAtA hai| phira bhI yaha saMkhyAtaguNahAni niSekoM kI apekSAse kahI hai| kAlakI apekSA se nahIM; kyoMki kAlakI apekSAse to vahA~ bhI saMkhyA bhAgahAni hI hai; kyoMki tIna samayakI sthitivAle dvitIya niSekake do samayakI sthitivAle bace hue antima niSekameM saMkrAnta hone para saMkhyA bhAgahAni hI prApta hotI hai / yahA~ itanA vizeSa jAnanA cAhiye ki saMsAra avasthA meM kaba kitanI hAni hotI hai aisA koI niyama nahIM hai / * midhyAtvakI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAta bhAgavRddhi, saMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi, saMkhyAtaguNahAni asaMkhyAtaguNahAni aura abasthAna hotA hai / 236. jisa prakAra pahale sUtra meM dezAmarSakarUpase sUcita huI hAnimeM vRddhi aura hAnikA svasthAna aura parathAnarUpase kathana kiyA usI prakAra yahAM bhI ina vRddhi aura hAniyoMkA kathana karanA cAhiye; kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai / zaMkA tIvra, tIvravara aura tIvratama sthitibandhAdhyavasAyasthAnoMse sthitikI asaMkhyAta - bhAgavRddhi, saMkhyAta bhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai aisA jAnA jAtA hai; kyoMki sthiti aura anubhAga kaSAyase hotA hai aisA sUtravacana hai / parantu sthitikANDakoM ke honekI saMbhAvanA nahIM; kyoMki unake honekA koI kAraNa nahIM pAyA jAtA hai ? samAdhAna -- nahIM, kyoMki vizuddhise sthitikANDakakA ghAta honA saMbhava hai / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] 141 samupapaNe kasAyANaM hANI hodi, thira-suha-suhaga-sAda- sussurAdINaM suhapayaDINaM baMdho ca te pariNAmA visohI NAma / tAhiMto dvidikhaMDayANaM ghAdo / kimavadvANaM ? puvvillaDidisaMtasamANadiNaM baMdhaNamavANaM NAma / * evaM savvakammANaM / $ 240. jahA micchattassa tivihA vaDDI cauvvihA hANI avaTThANaM ca hodi tahA savvesi pi kammANaM / Navari aNaMtANubaMdhicaukkassa asaMkhejjaguNahANI visaMjoeMtamhi gehidavvA / bArasakasAya-NavaNokasAyANaM asaMkhejjaguNahANI cArittamohakkhavaNAe 1 gehidavtrA / $ 241, saMpati sammattassa asaMkhejjabhAgavaDDI uccade / taM jahA - vedagapAoggaMtokoDA koDimetadvidIe uvari dusamayuttaramicchattaTThidiM baMdhiya paDihaggeNa sammatte gahide asaMkhejjabhAgavaDDI hodi, micchattammi vaDidadonhaM hiMdINaM gahidasammattapaDhamasamae sammatta- sammAmicchattesu saMkaMtattAdo / imaM paDhamavAraNiruddhaTTidIdo tisamayuttara - cadusamayutarAdikameNa micchattaTThidiM vaDDAviya sammattaM geNhAviya sammatta sammAmicchattANamasaMkhejjabhAvaDDI pavedavvA / tattha aMtima viyappo buccade -- NiruddhasammattaTThidiM jahaNNaparittA zaMkA -- vizuddhi kise kahate haiM / samAdhAna -- jIvoMke jina pariNAmoM ke hone para kaSAyoMkI hAni hotI hai aura sthira, zubha, subhaga, sAtA aura susvara Adi zubha prakRtiyoM kA bandha hotA hai una pariNAmoM kA nAma vizuddhi hai / ina pariNAmoMse sthitikANDakoM kA ghAta hotA hai / zaMkA- avasthAna kise kahate haiM ? samAdhAna -- pahalekA jo sthitisattva hai usake samAna sthitiyoMkA bandha honA avasthAna kahA jAtA hai / * isI prakAra saba karmoke jAnanA cAhiye / 240. jisa prakAra mithyAtvakI tIna prakArakI vRddhi, cAra prakArakI hAni aura avasthAna hotA hai usI prakAra sabhI karmoM ke jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhI catuSkI asaMkhyAtaguNahAni visaMyojanA ke samaya hI grahaNa karanI cAhiye / tathA bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoM kI saMkhyAtaguNahAni cAritramohanIyakI kSapaNA ke samaya grahaNa karanI cAhiye / 241. aba samyaktvakI asaMkhyAta bhAgavaddhikA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai - vedaka samyaktvake yogya antaHkor3Akor3IpramANa sthitike Upara do samaya adhika midhyAtvakI sthitiko bA~dhakara pratibhagna hokara samyaktvake grahaNa karane para asaMkhyAta bhAgavRddhi hotI hai; kyoMki midhyAtvameM bar3hI huI do sthitiyoM kA samyaktva ke grahaNa honeke prathama samaya meM samyaktva aura samyagmithyAtvameM saMka hotA hai| isa prakAra prathamabAra vivakSita sthiti se tIna samaya adhika aura cAra samaya adhika Adi kramase midhyAtvakI sthitiko bar3hAkara aura samyaktvako grahaNa karAke samyaktva aura samyagmithyAtva kI asaMkhyAta bhAgavRddhikA kathana karanA caahiye| unameM aba antima vikalpako kahate haiM - vivakSita samyakva kI sthitiko jaghanya parItAsaMkhyAtase khaNDita karake jo khaNDa prApta hoM unameM se eka khaNDa Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI . saMkhejjeNa khaMDiya tattha egakhaMDamettahidIhi micchattaTThidIo baMdheNa vaDDAviya sammattaM ghettUNAvadvidamicchattahidIsu sammatta-sammAmicchattesu saMkaMtAsu apacchimA asNkhejjbhaagvddddii| ____ 242. saMpahi paDhamavAraNiruddhavedagapAoggasammattasaMtakammassuvari samayuttarasaMtakammiyamicchAdiddhiM ghettaNa asaMkhejjabhAgavaDviparUvaNaM kssaamo| edamhAdo Niruddha hidIdo micchattahidi dusamayuttaraM baMdhiya sammatte gahide asaMkhejjabhAgavaDDI hodi / evaM tisamayu. tarAdikameNa palidovamassa asaMkhejjadimAgamettadvidIo micchattammi vaDDAviya asaMkhajjabhAgavaDDiparUvaNA kAyavvA / evaM visamayuttara-tisamayuttara-cadusamayuttarAdikameNabbhahiyahidisaMtakammANaM NiraMbhaNaM kAUNa NedavvaM jAva tappAoggaaMtomuhuttaNUNasattarisAgarovamakoDAkoDi ti| evaM NIde egegasammattasaMtakammadvidIe uvari palidovamassa saMkhejjadimAgamettA asaMkhajjabhAgavaDiviyappA laddhA hoti / evamettiyA ceva asaMkhajjabhAgavaDiviyappA labbhaMti tti NAvahAraNaM kAyavvaM; kattha vi ega-do-tiNNi-saMkhajja-asaMkhajjaaMtohumuttAdiviyappANamuvalaMbhAdo / evamasaMkhejjabhAgavaDDiparUvaNA kdaa| 6243. saMpahi saMkhejjabhAgavaDviparUvaNA kIrade / ego vedagapAoggasammattasaMtakammio micchAdiTThI tatto uvari tappAoggajahaNhaM palidovamassa saMkhejjadibhAgamattamicchattaTThidiM vaDDidNa baMdhiya sammatte gahide saMkhejjabhAgavaDDI hodi| puNo saMpahi pramANa sthitiyoMke dvArA mithyAtvakI sthitiyoMko bandhake dvArA bar3hAkara aura samyaktvako grahaNa karake bar3hI huI mithyAvakI sthitiyoMke samyaktva aura samyagmithyAtvameM saMkrAnta hone para utkRSTa asaMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai| 242. aba prathamabAra vivakSita vedakasamyaktvake yogya samyaktvasatkarmake Upara eka samaya adhika satkarmavAle mithyAdRSTiko grahaNa karake asaMkhyAtabhAgavRddhikA kathana karate haiM-isa vivakSita sthitise mithyAtvakI do samaya adhika sthitiko bA~dhakara samyaktvake grahaNa karane para asaMkhyAtabhAgavaddhi hotI hai| isI prakAra tIna samaya adhika Adi kramase palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitiyoMko mithyAtva meM bar3hAkara asaMkhyAtabhAgavaddhikA kathana karanA caahiye| isa prakAra tatprAyogya antarmuhUrtakama sattara kor3Akor3I sAgarapramANa sthiti prApta hone taka do samaya adhika, tIna samaya adhika aura cAra samaya adhika Adi kramase sthitisatkarmoMko grahaNa karake kathana karanA cAhiye / isa prakAra kathana karane para samyaktva satkarmakI eka eka sthiti ke Upara palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa asaMkhyAtabhAgavRddhike vikalpa prApta hote haiN| isa prakAra itane hI asaMkhyAtabhAgavRddhike vikalpa prApta hote haiM aisA nizcaya nahIM karanA cAhiye, kyoMki kahIM para eka, do, tIna, saMkhyAta, asaMkhyAta aura antarmuhUrta Adi vikalpa pAye jAte haiM / isa prakAra asaMkhyAtabhAgavRddhikA kathana kiyaa| .. 6243. aba saMkhyAtabhAgavRddhikA kathana karate haiM-vedakasamyaktvake yogya kisI eka samyaktvasatkarmavAle mithyAdRSTi jIvane usake Upara palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa tatprAyogya mithyAtvakI jaghanya sthitiko bar3hAkara bA~dhA punaH usake samyaktvake grahaNa karane para saMkhyAtabhAgavaddhi hotI hai / punaH isa samaya vivakSita samyaktvake sthiti satkarmake Upara bar3hI huI mithyAtvakI sthiti Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] vaDiparUvaNA NiruddhasammattahidisaMtakammassuvari vaDDidamicchattahidi samayuttara-dusamayuttarAdikameNa vaDDAviya sammattaM ghettUNa sammatta-sammAmicchattANa saMkhejjamAgavaDDi kAUNa NedavvaM jAva appidasammattahidIe saMkhejjabhAgavaDDiviyappANaM ducarimaviyappo tti / saMpahi carimaviyappo vuccade-appidasammattadvidIe uvari tattiyamettaM samayUNaM baMdheNa micchatte vaDDAviya paDi. haggeNa micchAiTTiNA sammatte gahide appidahidIe apacchimo saMkhejjabhAgavaDDiviyappo hodi / puNo paDhamavAraNiruddhasammattasaMtakammarasuvari samayuttarasaMtakammieNa micchAdihiNA tappAoggajahaNiyaM palidovamassa saMkhajjadibhAgamettahidi vaDDidUNa baMdhiya paDihaggeNa sammatte gahide saMkhejjabhAgavaDDI hodi| puNo saMpahiyasammattasaMtakammaTThidimavaTThidaM kAdaNa micchattahidiM putvavaDDidahidIdo samayuttaraM vaDDAviya sambhatte gahide vidio saMkhejabhAgavaDDiviyappo hodi / evaM jANidaNa NedavvaM jAva edisse vi NiruddhahidIe saMkhajjabhAgavaDviviyappA savve samattA tti / evamaNeNa vihANeNa paDhamavAraNiruddhasammattadvidi dusamayuttarAdikameNabmahiyaM kAdUNa NedavvaM jAva palidovamassa saMkhejjadimAgeNaNasattarisAgarovamakoDAkoDi ti / evaM NIde egegasammattasaMtakammaTThidIe uvari kattha vi saMkhajjasAgarovamamettA, kattha vi saMkhejjapalidovamamettA, kattha vi asaMkhejjavassa. mettA, kattha vi saMkhejjavassamettA, kattha vi aMtomuhuttamettA, kattha vi saMkhejjasamayametA saMkhejjabhAgavaDDi viyappA laddhA hoti / Navari aggahidimhi palidovamassa saMkhejjabhAga. mettahidivisesehi ekko vi saMkhejjabhAgavaDDiviyappo Na lddho|| ko eka samaya adhika do samaya adhika Adi kramase bar3hAkara aura samyaktvakA grahaNa karAka samyaktva aura samyagmithyAtvakI saMkhyAtabhAgavRddhi karate hue samyaktvakI vivakSita sthitike saMkhyAtabhAgavRddhisambandhI vikalpoMmeMse dvicaramavikalpake prApta hone taka le jAnA caahiye| aba antima vikalpako batalAte haiM-samyaktvakI vivakSita sthitike Upara bandhake dvArA mithyAtvakI eka samaya kama utanI hI sthiti aura bar3hAkara koI eka mithyAdRSTi jIva pratibhagna hokara samyaktvako grahaNa karale to usake vivakSita sthitikA saMkhyAtabhAgavRddhisambandhI utkRSTa vikalpa hotA hai| puna: pahalIbAra vivakSita samyaktvasatkamake Upara eka samaya adhika satkarmavAle mithyAdRSTi jIvane tatprAyogya palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa jaghanya sthitiko bar3hAkara bA~dhA aura pratibhanna hokara samyaktvako grahaNa kiyA to usake saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai| punaH isa samaya jo samyaktva satkarmakI sthiti kahI hai use avasthita karake aura mithyAtvakI sthitiko pahale bar3hI huI sthitise eka samaya aura bar3hAkara jo jIva samyaktvako grahaNa karatA hai usake saMkhyAtabhAgavRddhikA dUsarA bheda hotA hai| isa prakAra isa vivakSita sthitike bhI saMkhyAtabhAgavRddhisambandhI saba bhedoMke samApta hone taka isI prakAra jAnakara kathana karanA cAhiye / isa prakAra isa vidhike anusAra pahalIbAra vivakSita samyaktvakI sthitiko do samaya adhika Adi kramase adhika karake palyopamake saMkhyAtaveM bhAgase kama sattara kor3Akor3I sAgara prApta hone taka kathana karanA caahiye| isa prakAra kathana karane para samyaktvasatkarmakI eka eka sthitike Upara kahIM para saMkhyAtasAgara pramANa, kahIM para saMkhyAta palyapramANa, kahIM para asaMkhyAta varSapramANa, kahIM para saMkhyAta varSapramANa, kahIM para antarmuhUrtapramANa aura kahIM para saMkhyAta samaya pramANa saMkhyAtabhAgavRddhike bheda prApta hote haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki agra sthitimeM palyopamake saMkhyAtavebhAgapramANa sthitivizeSoMkI apekSA saMkhyAtabhAgavRddhikA eka bhI vikalpa prApta nahIM hotA hai| Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 $ 244. saMpahi saMkhejjaguNavaDDI buccade / taM jahA - palidovamassa saMkhejjadibhAgamettasammattaDidisaMtakammiyamicchAdiTTiNA uvasamasammatte gahide saMkhejjaguNavaDDI hodi / etto samayuttarAdikameNa sammatta sammAmicchattahidIo parivADIe vaDDAviya sammatte visaMkhejjaguNavaDIo ceva hoMti / evaM NedavvaM jAva sAgarovamaM sAgarovamapRdhattaM vA pattaM ti / kudo ? uvasamasammattapAoggANaM hidINamettiyANaM ceva sNbhvaado| etto samayuttarasammatta hidisaMtakammiyamicchAdihiNA vedgasammatte gahide saMkhejjaguNavaDDI hodi / evaM gaMtUNa micchattadhuvadIe addhamettasammattaTThidisaMtakammeNa dhuvaTTidimettamicchattaTThidIe vedgasammatte gahide saMkhejjaguNavaDDI hodi / evaM micchattadhuvaTThidIe NirudvAe ettio veva saMkhejjaguNavaDDivisayo / puNo paDhamavAraNiruddhasammattaDidisaMtaM dhuvaM kAraNa puvvuttamicchattaTThidisaMtakammaM samayuttarAdikameNa vaDDAviya vedavvaM jAva sattarisAgarovamakoDAkoDimettamicchattaTThidiM baMdhiya paDihaggo hodNa vedagasammattaM gahidasamae sammatta - sammAmicchattANaM saMkhejjaguNavaDDi kAdRNa TThido tti / puNo puvvilasammattaTThidIdo samayuttarasammattaTThidiNiraMbhaNaM kADhUNa puvvaM va saMkheJjaguNavaDDiviyappA apariseptA vattavvA / evaM dusamayuttara- tismyuttr| dikameNa sammataTThidisataM baDAviya NedavvaM jAva sammattadviditaM dhuvaTTidi pattaM ti / tAghe micchattadhuvaTThidIdo duguNamicchattaTThidisaMtakammieNa vedagasammatte 144 $ 244. aba saMkhyAtaguNavRddhikA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai - samyaktvakI palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitisatkarmavAle mithyAdRSTi jIvake dvArA upazamasamyaktvake grahaNa karane para saMkhyAta guNavRddhi hotI hai / isake Age eka samaya adhika Adi kramase samyaktva aura samyaforecast sthitiyoMko uttarottara bar3hAkara samyaktvake grahaNa karane para bhI saMkhyAtaguNavRddhiyA~ hI hotI haiM / samyaktvakI eka sAgara yA eka sAgarapRthaktva pramANa sthiti ke prApta hone taka isI prakAra kathana karanA cAhiye, kyoMki upazamasamyaktvake yogya itanI sthitiyA~ hI sambhava haiN| isake Age samyaktvakI eka samaya adhika sthiti satkarmavAle midhyAdRSTi jIvake dvArA vedakasamyaktvake grahaNa karane para saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai / isa prakAra uttarottara eka eka samaya pramANa sthitike bar3hAne para mithyAtvakI dhruvasthiti se samyaktvakI AdhI sthiti satkarmavAle jIvake dvArA mithyAtvakI dhruvasthitipramANa sthiti ke sAtha vedaka samyaktvake grahaNa karane para saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai / isa prakAra mithyAtvakI dhruvasthitike rahate hue saMkhyAtaguNavRddhiviSayaka bheda itane hI hote haiM / punaH pahalIbAra grahaNa kiye gaye samyaktvake sthitisattvako dhruva karake aura pUrvokta midhyAtvake sthitisatkarmako eka samaya adhika Adi kramase bar3hAkara vahA~ taka le jAnA cAhiye / jahA~ taka sattara kor3Akor3I sAgarapramANa mithyAtvakI sthitiko bA~dhakara aura pratibhama hokara vedakasamyaktvake grahaNa karane ke prathama samaya meM samyaktva aura samyagmithyAtva kI saMkhyAtaguNavRddhi karake yaha jIva sthita ho / punaH pahalekI samyaktvakI sthiti se eka samaya adhika samyaktvakI sthitiko grahaNa karake pahale ke samAna saMkhyA vRddhi saba vikalpa kahanA cAhiye / isa prakAra do samaya adhika, tIna samaya adhika Adi kramase samyaktvake sthitisattvako bar3hAkara samyaktvakA sthitisattva dhruvasthitiko prApta hone taka lejAnA cAhiye / usa samaya mithyAtvakI dhravasthiti se midhyAtvake dUne sthitisatkarmavAle jIvake Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] vaDiparUvaNAe samukittaNA 145 gahide saMkhejaguNavaDDI hodi / puNo imaM micchattadhuvahidimettasammattadvidi dhuvaM kAdUNa duguNamicchattadhuvaTThidiM samayuttarAdikameNa vaDDAviya NedavvaM jAva aMtomuhuttaNasattarisAgarovamakoDAkoDimettamicchattaTTidisaMtakamma tti / puNo samayuttaramicchattadhuvaTThidimettasammattadvidIe uvari dusamayAhiyadhuvahidimettaM vaDDiya vedagasammatte gahide saMkhejaguNavaDDI hodi / evamappappaNo NiruddhaDhidisaMtakammassuvari duguNa-duguNakameNa micchattahidi baMdhAviya vedagasammatte gahide duguNavaDDI hodi / evaM NedavvaM jAva aMtomuhuttUNasacarisAgarovamakoDAkoDi tti / evaM NIde micchattadhuvadvidIe uvari samayuttarAdikameNa jAva sattarisAgarovamakoDAkoDINamaddhamettadvidIo ti tAva edAhi hidIhi sNkhejgunnvddddiviyppaalddhaa| puNo uparimatadaddhamettahidIhi Na laddhA / sammatta'sammAmicchattANamasaMkhejaguNahANI daMsaNamohaNIyakkhavaNAe jahA micchattassa dUrAvakiTTidvidisaMtakamme sese asaMkheJjaguNahANI parUvidA tahA parUveyavvA; visesaabhaavaado| $245. saMpahi asaMkhejabhAgahANo vuccade / taM jahA--sammattaM ghettaNa jAva kiriyAe viNA vechAvaTTisAgarovamANi bhavadi tAva aghaTTidigalaNAe asaMkhejamAgahANI hodi / dasaNamohakkhavaNAe vi savvadvidikaMDayANaM carimaphAlINaM padaNasamayaM mosaNa aNNattha aghaTTidigalaNAe asaMkhejabhAgahANI ceva / athavA evamasaMkhejA bhAgahANI vattavvA / taM jahA--aMtomuhuttaNasattarisAgarovamakoDAkoDimettasammattahidisaMtakammiyadvArA vedakasamyaktvake grahaNa karane para saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| puna: mithyAtvakI dhvasthiti pramANa samyaktvakI isa sthitiko dhrava karake mithyAtvakI dUnI dhruvasthitiko eka samaya adhika Adi kramase bar3hAkara mithyAtvakI antarmuhUrtakama sattara kor3Akor3I sAgarapramANa sthitisatkarma prApta hone taka le jAnA caahiye| punaH mithyAtvakI eka samaya adhika dhravasthitipramANa samyaktvakI sthitike Upara do samaya adhika dhravasthitipramANa sthitiko bar3hAkara vedakasamyaktvake grahaNa karane para saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai / isa prakAra apane apane vivakSita hue sthitisatkarmake Upara dune dune kramase mithyAtvako sthitikA bandha karAke vedakasamyaktvake grahaNa karane para dugunI vRddhi hotI hai| isa prakAra antarmuhUrtakama sattara koDAkor3I sAgara taka le jAnA cAhiye / isa prakAra le jAne para mithyAtvakI dhravasthitike Upara eka samaya adhika Adi kramase sattara kor3Akor3I sAgarakI AdhI sthitike prApta hone taka ina sthitiyoM ke dvArA saMkhyAtaguNavRddhike bheda prApta hote haiN| punaH samyaktvakI AdhI UparakI sthitiyoM ke dvArA saMkhyAtaguNavRddhike bheda nahIM prApta hote haiN| jisa prakAra darzanamohanIyakI kSapaNAmeM mithyAtvakI dUrApakRSTi sthitisatkake zeSa rahane para asaMkhyAtaguNahAnikA kathana kiyA usa prakAra samyaktva aura samyagmithyAkI asaMkhyAtaguNahAnikA kathana karanA cAhiye, kyoMki usase isameM koI vizeSatA nahIM hai| 6245. aba asaMkhyAtabhAgahAnikA kathana karate haiM-samyaktvako grahaNa karake jaba taka kriyAke binA ekasau battIsa sAgara kAla hotA hai tavataka adhaHsthitigalanAke dvArA asaMkhyAta bhAgahAni hotI hai| darzanamohanIyakI kSapaNAke samaya bhI saba sthitikANDakoMkI antima phAliyoMke patana samayako chor3akara anyatra adhaHsthitigalanAke dvArA asaMkhyAtabhAgahAni hI hotI hai| athavA isa prakAra asaMkhyAtabhAgahAnikA kathana karanA caahiye| jo isa prakAra hai-samyaktvakI antarmuhUrtakama sattarakor3Akor3I sAgarapramANa sthitisatkarmavAle mithyAdRSTi jIvake palyopamake .. . tA. pratau- mettahidihINaladdhasammatta-iti pAThaH / Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 micchAiDiNA palidovamassa asaMkhejabhAgamettadvidikhaMDayaghAdeNa viNA adhaDhidigalaNAe sammattahidIe galidAe asaMkhejabhAgahANI jiraMtaraM jAva dhuvahidi ti labbhadi / kudo ? NANAjIve assidaNa dhuvadvidIe UNasattarisAgarovamakoDAkoDimettahidINaM adhahidIe glnnuvlNbhaado| dhuvadvidIdo uvarimasavvasammattadvidINaM NANAjIvuvvellaNamassidaNa asaM. kheabhAgahANI kiNNa labbhade ? suTTa labbhadi / ko bhaNadi Na labbhadi tti / kiMtu micchattadhuvAdvidIdo uri sammattahidimuvvellamANassa palidovamassa asaMkhejadibhAgametto ceva hidikhaMDao padadi ti Niyamo Natthi / kudo? visohIe palidovamassa saMkhejabhAgamettANaM saMkheJjapalidovamamettANaM kattha vi saMkhejasAgarovamamettANaM ca dvidikaMDayANaM padaNasaMbhavAdo / savvesimunvellaNakaMDayANaM pamANaM palidovamassa asaMkhejabhAgamettaM ceve ti AiriyavayaNeNa kadhaM Na viroho ? Natthi viroho; palidovamassa saMkhejabhAgahidikaMDayappahuDi uvari savvAdvidikhaMDayANamuvellaNapariNAmaNa viNA visohikaarnnttaado| Na ca visohIe padamANahidikaMDayANamuvvellaNapariNAmo kAraNaM hodi; avvvtthaavttiido| 6246. sammattassa ujvellaNAe pAraddhAe puNo sammattammi padamANaDhikaMDayapamANaM palidovamassa asaMkhejabhAgamettaM ceve tti ke vi AiriyA bhaNaMti, taNNa ghaDade, visohIe dvidikhaMDayaghAdeNa micchattassa saMkhejaguNahANIe saMtIe bhicchattahidisaMtakammAdo sammattaasaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitikANDakaghAtake binA adhaHsthitigalanAse samyaktvakI sthitike galita hone para dhruvasthitike prApta hone taka nirantara asaMkhyAtabhAgahAni hotI hai, kyoMki nAnA jIvoMkI apekSA dhruvasthitise nyUna sattara kor3Akor3I pramANa sthitiyoMkI adhaHsthitigalanA pAI jAtI hai| zaMkA-dhavasthitise UparakI samyaktvakI saba sthitiyoMkI nAnA jIvoMkI apekSA udvelanA. kA Azraya lekara asaMkhyAtabhAgahAni kyoM nahIM prApta hotI hai ? samAdhAna-acchI tarahase prApta hotI hai| kauna kahatA hai ki nahIM prApta hotI hai| kintu mithyAtvakI dhruvasthitike Upara samyaktvakI sthitikI udvelanA karanevAle jIvake palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitikANDakakA hI patana hotA hai aisA koI niyama nahIM hai, kyoMki vizuddhi ke kAraNa kahIM para palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa, kahIM para saMkhyAta palyapramANa aura kahIM para saMkhyAta sAgarapramANa sthitikANDakoMkA patana sambhava hai| zaMkA-'sabhI udghalanAkANDakoMkA pramANa palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgamAtra hI hai| prAcAryoke isa vacanake sAtha uparyukta kathanakA virodha kyoM nahIM prApta hotA hai ? samAdhAna-koI virodha nahIM hai, kyoMki palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitikANDakase lekara Uparake saba sthitikANDaka udvalanArUpa pariNAmoMse na hokara vizuddhinimittaka hote haiN| yadi kahA jAya ki vizuddhike dvArA patanako prApta honevAle sthitikANDakoMkA udvalanApariNAma kAraNa hotA hai, so bhI bAta nahIM hai, kyoMki aisA mAnane meM avyavasthAkI Apatti AtI hai| 6246. samyaktvakI udghalanAke prArambha hone para to samyaktvake patanako prApta honevAle sthitikANDakoMkA pramANa palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgamAtra hI hotA hai aisA kitane hI prAcArya kahate haiM parantu unakA yaha kahanA nahIM banatA hai; kyoMki aisA mAnane para vizuddhise sthitikANDakaghAta ....... Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe samukkittaNA 147 hidisaMtakammassa sNkhejgunnttppsNgaado| Na ca evamuvellaNasaMkameNa micchattassuvari sammatte NiraMtaraM saMkamamANe sammattadvidIdo micchattadvidIe saMkhejaguNahINattavirohAdo / tamhA micchattassa DidikhaMDae padaMte sammatta-sammAmicchattANaM ghAdidasesamicchattahidIdo uvarimaTThidINaM NiyamA ghAdo hodi tti ghettavvaM / evaM saMte sammatta-sammAmicchattANamega. Nise gametto vi dvidikhaMDao hodi tti vutte hodu NAma Na ko vi ettha viroho| ___247. uvvellaNAe sammatta-sammAmicchattesu micchattadhuvaTThidipamANaM pattesu vi eso ceva kamo; vigaliMdiyavisohIhi ghAdiJjamANamicchatsadvidikhaMDayANaM palidovamassa sNkheabhaagaayaamaannmuvlNbhaado| eiMdiesu puNa uvvellamANasseva visujjhamANassa vi palidovamassa asaMkhejadibhAgametto dvidikhaMDao hodi / eiMdiesu vigaliMdiesu ca saMkhejaguNahANI vi suNijadi, sA kudo labbhade ? Na, saNNipaMciMdieNa ADhattadvidikhaMDae eiMdiyavigaliMdiesu NiyadamANe tduvlNbhaado| evameiMdie saMkhejamAgahANI vi paratthANAdo sAheyavvA / tamhA aMtomuhuttaNasattarimAdi kAdaNa jAva savvajahaNNacarimuvellaNakaMDayaM ti tAva NiraMtaramasaMkhejabhAgahANIe viyappA labbhaMti tti ghettavvaM / ke dvArA mithyAtvakI saMkhyAtaguNahAnike hote hue mithyAtvake sthitisatkarmase samyaktvake sthitisatkarmako saMkhyAtaguNe honekA prasaMga prApta hotA hai| parantu aisA hai nahIM, kyoMki udvalanA saMkramake dvArA mithyAtvake Upara samyaktvakA nirantara saMkramaNa hone para samyaktvakI sthitise mithyAtvakI sthitiko saMkhyAtaguNA hIna mAnane meM virodha AtA hai / ataH mithyAtvake sthitikANDakake patana hone para ghAta karaneke bAda zeSa rahI mithyAtvakI sthitise samyaktva aura samyagmithyAtvakI UparakI sthitiyoMkA niyamase ghAta hai aisA grahaNa karanA caahie| aisA hone para samyaktva aura samyamithyAtvakA eka niSekapramANa bhI sthitikANDaka hotA hai aisA kahane para AcAryakA kahanA hai ki rahA Ao isameM koI virodha nahIM hai| 6247. udgha lanAke dvArA samyaktva aura samyagmithyAtvake mithyAtvakI dhruvasthitipramANa prApta hone para bhI yahI krama hotA hai, kyoMki vikalendriyoMkI vizuddhike dvArA ghAtako prApta honevAle mithyAtvake sthitikANDakoMkA AyAma palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa pAyA jAtA hai| parantu ekendriyoM meM udgha lanA karanevAleke samAna vizuddhi ko prApta honevAle jIvake bhI palyopamake asaMkhyAsaveM bhAgapramANa sthitikANDaka hotA hai| zaMkA-ekendriyoM aura vikalendriyoMmeM saMkhyAtaguNahAni bhI sunI jAtI hai, vaha kaise prApta hotI hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki jisa saMjJI paMcendriyane sthitikANDakakA Arambha kiyA usake ekendriya aura vikalendriyoMmeM utpanna hone para ekendriya aura vikalendriyoMke saMkhyAtaguNahAni pAI jAtI hai| isI prakAra ekendriyameM parasthAnakI apekSA saMkhyAtabhAgahAni bhI sAdhanA caahiye| ataH antarmuhUrtakama sattara kor3Akor3I sAgarase lekara sabase jaghanya antima udvalanAkANDakataka nirantara asaMkhyAtabhAgahAnike vikalpa prApta hote haiM aisA grahaNa karanA caahiye| 6 vizeSArtha-vaise to sarvatra samyaktva prakRtikI uttarottara hAni hI hotI hai kintu vedaka samyaktva yA upazamasamyaktvako prApta honevAle jIvake usakI vRddhi bhI dekhI jAtI hai / yahA~ pahale Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 248. saMpahi saMkhebhAgahANI vuccade / taM jahA - aMto muhuttUNasattarisAgarovamakoDAkoDINaM saMkhejjabhAgamete savvajahaNNaDidikhaMDae hade saMkhejjabhAgahANI hodi / evaM samayurAdikameNa dvidikhaMDae NivadamANe saMkhejabhAgahANI ceva hodi / evaM davvaM jAva aMtImuDuttaNasa tarisa garovamakoDAkoDINaM samayuNaddhametadvidIo ekasarAheNa ghAdidAo ti / evaM samayAhiyaaMto muhuttUNasattarisAgarovama koDAko DiDidi pi NimidUNa saMkhejabhAgahANiparUvaNA kAyavvA / evaM hemisavvadvidINaM samayAviroheNa NirUMbhaNaM kADhUNa saMkhejjabhAgahANiparUvaNA kAyantrA / daMsaNamohakkhavaNAe vi apuvvakaraNapaDhamasamaya pahuDi jAna palidovamaTThi disaMtakammaM ceTThadi tAva etyaMtare padamANa dvidikaMDayANaM carimaphAlIsu NivadamANAsu savvattha saMkhejjabhAgahANI hodi; ettha NivadamANadvidikaMDao palidovamassa saMkhejjadibhAgametto ceveti niyamAdo / $ 246. saMpahi saMkhejaguNahANI vuccade / taM jahA - daMsaNamohakkhavaNAe palido 148 vRddhikA vicAra kramaprApta hai samyaktvakI sthiti meM cAra vRddhiyA~ hotI haiM, asaMkhyAtavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAta guNavRddhi aura asaMkhyAtaguNavRddhi / yaha niyama hai ki jisake samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthiti kamase kama pRthaktva sAgarase eka yA do samaya Adi adhika hotI hai vaha jIva yadi samyaktvako prApta hotA hai to niyamase vedakasamyaktvako hI prApta hotA hai / sAtha hI yaha bhI niyama hai ki aise jIvake mithyAtvakI sthiti niyamase antaHkor3Akor3I sAgara hotI hai / pahale hameM asaMkhyAta bhAgavRddhikA vicAra karanA hai / kintu samyaktva aura samyagmithyAtva ke antaHkor3Akor3I sAgarase nIce uparyukta saba sthitivikalpoM meM asaMkhyAta bhAgavRddhi sambhava nahIM / hA~ midhyAtvakI dhruvasthitike nIce palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitivikalpoM meM asaMkhyAta - bhAgavRddhi ho sakatI hai, kyoMki yadi koI jIva midhyAtvakI isa sthiti ke sAtha vedakasamyaktvako prApta hotA hai aura usa samaya samyaktvakI sthiti eka samayase lekara palya ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kama hai to asaMkhyAta bhAgavRddhi hI hogI / SS 248. aba saMkhyAtabhAgahAnikA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai - antarmuhUrta kama sattara kor3Akor3I sAgarapramANa sthitiyoMke saMkhyAtaveM bhAgapramANa sabase jaghanya sthitikANDaka ghAta hone para saMkhyAta bhAgahAni hotI hai / isI prakAra eka samaya adhika Adi kramase sthitikANDakake ghAta hone para saMkhyAtabhAgahAni hI hotI hai| isI prakAra antarmuhUrtakama sattara kor3Akor3I sAgarakI eka samaya kama ardhapramANa sthitiyoM kA eka sAtha ghAta prApta honetaka kathana karanA cAhiye / isI prakAra eka samaya adhika antarmuhUrtakama sattara kor3Akor3I sAgara pramANa sthitike rahate hue bhI saMkhyAta bhAgahAnikA kathana karanA cAhiye / isI prakAra nIcekI saba sthitiyoMko yathApramANa grahaNa karake saMkhyAtabhAgahAnikA kathana karanA cAhiye | darzanamohanIya kI kSapaNAke samaya bhI apUrvakaraNa ke prathama samaya se lekara palyapramANa sthitisatkarmake rahane taka isa antarAla meM patanako prApta honevAle sthitikANDakoMkI antima phAliyoMkA patana hone para sarvatra saMkhyAtabhAgahAni hotI hai; kyoMki yahA~ para jina sthitikANDakoMkA patana hotA hai unakA pramANa palya ke saMkhyAtaveM bhAgamAtra hI hai aisA niyama hai / 6 246. aba saMkhyAtaguNahAniko kahate haiM / jo isa prakAra hai - darzanamohanIya kI kSapaNA meM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 gA022] vaDiparUvaNAe samukkittaNA vamahidisaMtakammappahuDi jAva dUrAvakiTTihidisaMtakammaM cedi tAva ettha aMtare padamANadvidikhaMDayANaM carimaphAlIsu NivadamANAsu savvattha saMkhejaguNahANI hodi|sNsaaraavtthaae visohIe dvidikhaMDae ghAdijamANe samayAviroheNa savvattha saMkhejaguNahAgI sammatta-sammAmicchattANaM vattavvA / 250. saMpahi asaMkhejjaguNahANI vuccade / taM jahA-dasaNamohakkhavaNAe dAvakiTTi. hidisaMtakamme ceTThide tatto uvari jANi hidikaMDayANi padaMti tesiM savvesi pi carimaphAlosu NivadamANAsu asaMkhejjaguNahANI ceva hodi / kudo 1 sAhAviyAdo / savvukkassacarimuvve. laNacarimaphAlIe NivadidAe vi asaMkhejjaguNahANI hodi| puNo aNNegeNa jIveNa imAe savvukkassacarimuvvellaNaphAliyAe samayUNAe pAdidAe asaMkhejjaguNahANI hodi / evaM dusamayUNa-tisamayaNAdikameNa NedavvaM jAva sabajahaNNuvvellaNacarimaphAliM pAdiya asaMkhejjaguNahANi kAdaNa dvido tti| evaM kade samaya'NasavvajahaNNuvvellaNacarimaphAliM savvukkassauvvellaNacarimaphAliyAe sohide suddhasesammi palido0 asaMkhe0bhAgammi jattiyA samayA tattiyamettA asaMkhejjaguNahANiviyappA umvellaNAe laddhA hoti / 6251 saMpahi avaDhidassa parUvaNA kIrade / taM jahA-vedagapAoggaaMtokoDAkoDisAgarovamaTThidisaMtakammassuvari samayuttaraM micchattahidi baMdhidaNa sammatte gahide avadvidaM hodi / puNo puvvuttadvidIdo samayuttarasammattahidisaMtakammiyasammAdihiNA micchattaM gaMtUNa palyapramANa sthitisatkarmase lekara dUrApakRSTi sthitisatkarmataka isa antarAla meM patanako prApta honevAle sthitikANDa koMkI antima phAliyoMke patana hone para sarvatra saMkhyAtaguNahAni hotI hai / tathA saMsArAvasthAmeM vizuddhike dvArA sthitikANDakakA ghAta karane para yathAagama sarvatra samyaktva aura sammagmithyAtvakI saMkhyAtaguNahAni kahanI cAhiye / 150. aba asaMkhyAtaguNahAnikA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai-darzanamohanIyakI kSapaNAmeM dUrApakRSTipramANa sthitisatkarmake zeSa rahane para isake Age Upara jitane sthitikANDakoMkA patana hotA hai una sabakI antima phAliyoMkA patana hote samaya asaMkhyAtaguNahAni hI hotI hai| kyoMki aisA svabhAva hai| sabase utkRSTa antima udvalanAkANDakakI antima phAlike patanake samaya bhI asaMkhyAtaguNahAni hotI hai| punaH kisI eka anya jIvake dvArA sabase utkRSTa antima ura lanAkANDakakI eka samaya kama antima phAlikA patana karanepara asaMkhyAtaguNahAni hotI hai| isa prakAra do samaya kama tIna samaya kama Adi kramase lekara sabase jaghanya udvelanAkANDakakI antima phAlike patana hone taka kathana karanA cAhiye, kyoMki inake patanameM bhI asaMkhyAtaguNahAni hotI hai / isa prakAra karane para eka samaya kama sabase jaghanya udvelanAkI antima phAliko sabase utkRSTa udvalanAkI antima phAlimeM se ghaTAne para zeSa rahe palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgameM jitane samaya hoM udvelanAmeM asaMkhyAtaguNahAnike utane vikalpa prApta hote haiN| 6251. aba avasthitakA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai-vedakasamyaktvake yogya antaHkor3Akor3I sAgara sthitisatkarmake Upara eka samaya adhika mithyAtvakI sthitiko bA~dhakara samyaktvake grahaNa karane para avasthita hotA hai| punaH pUrvokta sthitise samyaktvakI eka samaya adhika sthitisatkarmavAle samyagdRSTike dvArA mithyAtvameM jAkara aura mithyAtvakI eka samaya adhika Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI micchattahidi samayuttaraM baMdhiya sammatte gahide avaTThidaM hodi / evaM jANidUNa NedavvaM jAva aMtomuhuttaNasattarisAgarovamakoDAkoDi tti / / ___* Navari aNaMtANubaMdhINamavattavvaM sammattasammAmichattANamasaMkhejaguNavaDDI avattavvaM ca asthi / * 252. aNaMtANubaMdhicaukkaM visaMjoidasammAdiTThiNA micchatte gahide avattavvaM hodi, puvvamavijamANaDhidisaMtasamuppattIdo / avattavvasaddeNa bhaNNamANassa kadhamavattavvattaM ? Na, vaDDi hANi-avaTThANANamabhAveNa bhujagAra-appadara-avaDhidasaddehi Na vuccadi tti avattavvatta. bhuvgmaado| 6253 saMpahi sammattassa asaMkhejaguNavaDDI vuccde| taM jaha-savvajahaNNaDhidicarimuvvellaNakaMDayasaMtakammiyamicchAiTiNA uvasamasammatte gahide asaMkhejaguNavaDDI hodi / puNo edassa carimuvvelaNakaMDayassuvari samayuttarAdikameNa je dvidA palidovamassa asaMkhejamAgamettA carimaphAliviyappA tehi saha paDhamasammattaM gaNhamANANaM tattiyA ceva asaMkhejaguNavaDDiviyappA / evamuvari pi asaMkhejaguNavaDDiviyappA vattavvA / tattha savvapacchimaviyappo vuccde| taM jahA-savajahaNNamicchattahidi jahaNNaparittAsaMkhejeNa khaMDiya tattha egakhaMDamettasammattahidisaMtakammieNa micchAdi TThiNA savvajahaNNamicchattasthitiko bA~dhakara samyaktvake grahaNa karane para avasthita hotA hai| isI prakAra antamuhUrtakama sattara kor3Akor3I sAgara sthiti taka jAnakara kathana karanA cAhiye / * kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIkA avyaktavya pada hotA hai / tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtagaNavRddhi aura avyaktavyasthitivibhakti hotI hai| 6252. jisa samyagdRSTine anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA kI hai usake mithyAtvake grahaNa karane para avaktavyasthitivibhakti hotI hai, kyoMki samyagdRSTike anantAnubandhIkA sthitisattva avidyamAna thA vaha aba yahA~ para utpanna ho gyaa| zaMkA-jo avaktavya zabdake dvArA kahA jA rahA hai vaha avaktavya kaise ho sakatA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki vRddhi, hAni aura avasthAna na pAye jAneke kAraNa ise bhujagAra alpatara aura avasthita zabdoMke dvArA nahIM kaha sakate, ataH isameM avaktavyabhAva svIkAra kiyA gayA hai| 6253. aba samyakvakI asaMkhyAtaguNavRddhikA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai-sabase jaghanya antima udvalanAkANDaka sthitisatkarmavAle mithyAdRSTike dvArA upazamasamyaktvake grahaNa karane para asaMkhyAtaguNavRddhi hotI hai / punaH isa antima udvalanA kANDakake Upara eka samaya adhika Adi kramase palyopamake asaMkhyAta bahubhAga jo antima phAlike bheda avasthita haiM unake sAtha prathamopazamasamyaktvako grahaNa karanevAle jIvoMke utane hI asaMkhyAtaguNavRddhike bheda hote haiN| isI prakAra Upara bhI asaMkhyAtaguNavRddhike bheda kahanA caahiye| unameMse sabase antima bheda kahate haiM / jo isa prakAra hai-mithyAtvakI sabase jaghanya sthitiko jaghanya parItAsaMkhyAtase khaNDita karake jo eka khaNDa prApta ho utanI jisake samyaktvakI sthiti hai aura jisake mithyAtvakI sabase jaghanya sthiti Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 gA0 22] vaDiparUvaNAe samukttiNA TThidisaMtakammieNa paDhamasammatte gahide etthataNacarimaasaMkhejaguNavaDDI hodi / evamuvasamasammattapAoggamicchattadvidINaM pAdekaM NiruMbhaNaM kAdUNa parUvide asaMkhejaguNavaDDiviyappA laddhA hoti / sammatta-sammAmicchattaNissaMtakammieNa sAdiyamicchAiTThiNA aNAdiyamicchAiTTiNA vA paDhamasasammatte gahide avatavvaM hodi| kudo, puvvamavijamANahidi. sNtusspttiido| $ 254. evaM cuNNisuttamassidUNa samukttiNaparUvaNaM kariya saMpahi uccAraNamassiduNa bhaNissAmo / vaDDivihattIe tattha imANi terasa aNiyogaddArANi-samukkittaNAdi jAva appAbahue tti / samukttiNAe payadaM / duviho Nideso-odhe0 Adese0 / ogheNa micchattabArasaka0-NavaNokasAyANaM atthi tiNNivaDi-cattArihANi-avaDidANi / evamaNaMtANu0caukka0 / Navari avattavvaM pi asthi / sammatta-sammAmi0 cattArikhaDDi-cattAri hANi avadvida-avattavyANi asthi / evaM maNusatiya-paMciMdiya-paMci0paja0 tasa-tasapaja0. paMcamaNa0-paMcavaci0-kAyajogi0-orAli0-tiNNiveda-cattArika0-cakkhu0-acakkhu0. bhavasi0-saNNi-AhAri tti / 6254. AdeseNa Neraiesu micchatta-bArasaka0 NavaNo0 atthi tiNNivaDDI tiNNihANi avaTThANaM ca / asaMkhe guNahANI Nasthi; daMsaNacarittamohANaM khvnnaabhaavaado| sammatta-sammAmicchattANamatthi cattAri vaDDI cattAri hANI avaDhi avattabvaM ca / aNaM sattAmeM hai aise mithyAdRSTi jIvake prathama samyaktvake grahaNa karane para isa sthAna sambandhI antima asaMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| isI prakAra upazamasamyaktvake yogya mithyAtvakI sthitiyoMko alaga alaga grahaNa karake prarUpaNa karane para asaMkhyAtaguNavRddhike bheda prApta hote haiN| jisane samyaktva yA samyagmithyAtvasthitisatkarmako niHsattva kara diyA hai aise sAdi mithyAdRSTi jIvake dvArA yA anAdi mithyAdRSTi jIvake dvArA prathama samyaktvake grahaNa karane para avaktavya bhaMga hotA hai| kyoMki pahale inakI sattA nahIM thI kintu aba ho gaI hai| 6254. isa prakAra cUrNisUtrake Azrayase samutkIrtanAkA kathana karake aba uccAraNAke Azrayase samutkIrtanAkA kathana karate haiM-vRddhivibhaktimeM samutkIrtanAse lekara alpabahutva taka teraha anuyogadvAra hote haiN| unameMse samutkIrtanAkA prakaraNa hai| usakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghanirdeza aura Adezanirdeza / unameMse oghakI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI tIna vRddhiyA~ cAra hAniyA~ aura avasthAnapada hote haiN| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkake jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki isakA pravaktavya bhaMga bhI hotA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~, cAra hAniyA~ avasthAna aura avaktavya hote haiM / isI prakAra manuSyatrika paMcendriya, paMcendriyaparyApta, trasa, saparyApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, kAyayogI, audArikakAyayogI, tInoM vedavAle, cAroM kaSAyavAle, cakSudazanavAle, acakSudarzanavAle, bhavya, saMjJI aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahiye| 6254. AdezAnardezakI apekSA nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI tIna vRddhiyA~, tIna hAniyA~ aura avasthAna haiN| asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai kyoMki vahA~ darzanamohanIya aura cAritramohanIyakI kSapaNA nahIM hotii| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~, cAra Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI3 tANu0carakaH asthi tiNNivaDDI cattArihANI avaTThi0 avattavvaM ca / evaM savvaNeraiya-tirikkha0-paMciMdiyatirikkha0-paMciMtiri0pajja0-paMciM0tiri0joNiNi-deva.. bhavaNAdi jAva sahassAra0-veunvi0kAyajogi-tiNNilessiyA ti| paMciMdiyatirikkhaapajja. chavvIsapayaDINamasthi tiNNivaDDI tiNNihANI avaDANaM ca / samma0sammAmi0 atthi cattArihANI / evaM maNusaapajja0-paMciM0apajja-tasaapajjatte tti / 6 255. ANadAdi jAva uvarimagevajje tti micchatta0-bArasaka0 NavaNoka0 asthi asNkhejjbhaaghaanniisNkhejjbhaaghaannii| sammatta0-sammAmi0 atthi cattArivaDDI cattArihANI avattavvaM c| avaTThANaM Natthi, sammattahidIdo samayuttaramicchattahidisaMtakammeNa sammattaggahaNAbhAvAdo / aNaMtANu0caukka0 atthi cattArihANo avattavvaM ca / aNuddisAdi jAva sabaTTasiddhi tti micchatta sammAmi0-bArasakasA0-NavaNoka0 asthi asaMkhejabhAga hAniyA~, avasthAna aura avaktavya haiN| anantAnubandhI catuSkakI tIna vRddhiyA~, cAra hAniyA~, avasthAna aura avaktavya haiN| isI prakAra saba nArakI, tiryaMca, paMcendriya tiryaMca, paMcendriya tiryaMca paryApta, paMcendriya tithaMca yonimatI, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake deva, vaikriyakakAyayogI, aura tIna lezyAvAle jIvoMke jAnanA caahie| paMcendriya tiryaMca aparyAptakoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhiyA~, tIna hAniyA~ aura avasthAna haiN| tathA samyaktva aura samya. gmithyAtvakI cAra hAniyA~ haiM / isI prakAra manuSya aparyApta, paMcendriya aparyApta aura trasa aparyApta jIvoMke jAnanA caahiye| - vizeSArtha-oghase mithyAtva Adi prakRtiyoMkI jitanI vRddhiyA~, hAniyA~ va avasthAna Adi batalAye haiM ve saba sAmAnya manuSya Adi mUlameM kahI gaI mArgaNAoMmeM sambhava haiM, ata: unake kathanako oghake samAna kahA hai, kyoMki ukta mArgaNAoMmeM darzanamohanIya aura cAritramohanIyakI kSapaNA sambhava hai| kintu sAmAnya nArakI Adi kucha aisI mAgaNAe~ haiM jinameM anantAnubandhIkI visaMyojanA aura samyaktva tathA samyagmithyAtvakI udalanA pAI jAnese ina chaha prakRtiyoMkA kathana oghake samAna bana jAtA hai kintu zeSa bAIsa prakRtiyoMkI eka asaMkhyAtaguNahAni nahIM pAI jAtI, kyoMki ukta mArgaNAoMmeM darzanamohanIya aura cAritramohanIyakI kSapaNA nahIM hotii| paMcendriya tithaMca labdhyaparyAptaka Adi kucha aisI mArgaNAe~ haiM jinameM samyaktvakI prApti nahIM hotI; ataH inameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI eka bhI vRddhi aura avasthAna nahIM hotA kintu udvalanAkI pradhAnatAse cAroM hAniyA~ bana jAtI haiN| tathA anantAnubandhIkI visaMyojanA aura darzanamohanIya tathA cAritramohanIyakI kSapaNA nahIM hotI isaliye yahA~ zeSa 26 prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni bhI nahIM hotii| kintu zeSa hAni, vRddhi aura avasthAna bana jAte haiN| 6225. Anatakalpase lekara uparima aveyakatakake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAni hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~, cAra hAniyA~ aura avaktavya haiN| avasthAna nahIM hai, kyoMki yahA~ para samyaktvakI sthitise eka samaya adhika mithyAtvakI sthiti satkarmavAlA jIva samyaktvako grahaNa nahIM karatA hai| anantAnubandhI catuSkakI cAra hAniyA~ aura avaktavya haiN| anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vahiparUvaNAe samukttiNA 153 hANI saMkhenjamAgahANI / sammatta0 atthi asaMkhejamAgahANI saMkhejabhAgahANI saMkhenjaguNahANI ca / aNaMtANu0caukka0 asthi cattAri haannii| - 6256. iMdiyANuvAdeNa eiMdiya-bAdarasuhamapaJjattApajattANaM micchatta-solasaka.. NavaNoka0 asthi asNkhejbhaagvddddii| sesabaDDIo Natthi / kudo ? AvaliyAe asNkhejdibhaagmetaavaahtttthaannpmaannnnnnhaannuvvttiido| asaMkhejabhAgahANI saMkhejabhAgahANI saMkhejaguNahANi tti atthi tiNi haanniio| saMkhejabhAgahANi-saMkhejaguNahANINaM kathaM saMbhavo ? Na esa doso; saMkhejjabhAgahANi-saMkhejaguNahANIo kuNamANasaNNipaMciMdiesu asamattahidikaMDayaukIraNaddhesu eiMdiesu paviTThasu tAsi doNhaM hANINaM tatthuvalaMbhAdo / aura saMkhyAtabhAgahAni haiN| samyaktvakI asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni hai / tathA anantAnubandhIcatuSkakI cAra hAniyA~ haiM / vizeSArtha-AnatAdikameM sthitisattvase hIna sthitikA hI bandha hotA hai isaliye yahA~ mithyAtva Adi 22 prakRtiyoMkI vRddhi to sambhava hI nahIM hA~ hAni avazya hotI hai phira bhI yahA~ mithyAtva AdikI jaghanya aura utkRSTa sthiti antaHkor3Akor3I sAgarase adhika nahIM hotI, isaliye ukta 22 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAni ye hI do hAniyA~ sambhava haiN| inameM se asaMkhyAtabhAgahAni to adhaHsthitigalanAkI apekSA prApta hotI hai aura saMkhyAtabhAgahAni kvacit sthitikANDakaghAtakI apekSA prApta hotI hai| aba rahIM chaha prkRtiyaaN| so yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvalanA, samyaktvakI prApti aura anantAnubandhIkI visaMyojanA ye saba kucha sambhava haiM ataH yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAroM vRddhiyA~, cAroM hAniyA~, avaktavya tathA anantAnubandhIkI cAroM hAniyA~ aura avaktavya bana jAte haiN| kintu avasthAna kisIkA nahIM banatA, kyoMki jo ba~dhanevAlI 26 prakRtiyA~ haiM unakA bandha to sthitisattvase uttarottara kama hI hotA hai, ataH inakA avasthAna nahIM banatA aura jo samyaktva aura samyagmithyAtva prakRtiyA~ haiM so inakA avasthAna taba bane jaba samyaktva yA samyagyithyAtvakI sthitise mithyAtvakI eka samaya adhika sthitivAlA jIva samyaktvako grahaNa kare para yahA~ aisA sambhava nhiiN| parantu yativRSabhAcArya ke matase avasthAna sambhava hai| AnatAdikameM mithyAtva Adi 22 prakRtiyoMkI do hAniyoMkA jisa prakAra kathana kiyA usI prakAra anudizAdikameM bhI karanA caahiye| kintu yahA~ saba jIva samyagdRSTi hI hote haiM ataH samyagmithyAtvakI bhI yahA~ hAniyA~ hI prApta hotI haiM jo mithyAtvake samAna jAnanA caahiye| aba rahIM zeSa pA~ca prakRtiyA~ so yahA~ kRtakRtyavedakasamyagdRSTi bhI utpanna hote haiM aura anantAnubandhIkI visaMyojanA bhI hotI hai, ataH samyaktvakI asaMkhyAtaguNahAnike sivA zeSa tIna hAniyA~ aura anantAnubandhIkI cAroM hAniyA~ bana jAtI haiN| 6256. indriyamArgaNAke anuvAdase ekendriya tathA unake bAdara aura sUkSma tathA paryApta aura aparyAptakoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi hai| zeSa vRddhiyA~ nahIM haiM, kyoMki Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa AvAdhAsthAnakA pramANa anyathA bana nahIM sakatA hai / hAniyoMmeM asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni ye tIna hAniyA~ haiN| zaMkA-yahA~ saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni kaise sambhava hai ? samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki jo saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAniko kara rahe haiM tathA jinhoMne sthitikANDakaghAtake utkIraNakAlako samApta nahIM kiyA hai aise paMcendriyoM ke 20 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 jeNa tatio dvidikaMDao aNubhAgakkhaMDao vA pAdedumADhato teNa eiMdiesa vi gadassa tassa NicchaNa padedavvamidi kudovagammade ? paramagurUvaesAdo / eiMdiesa puNa Didi - kaMdayAyAmo palido0 asaMkhejjabhAgame to ceva / edaM kudo Navvade ? eiMdiyANaM palido0 asaMkhejabhAgame tavIcAraDDANaparUvaNAdo / saSNipaMciMdiyapacchAyadaeiMdio chabvIsahaM kammANamaMtomuDuttaNasaNNisaMbaMdhi ukassa Di disaMta kammio saMkhejjabhAgahANi-saMkhejaguNahANIo kaNa karedi 1 Na, eiMdiesu saMkhejabhAgahANi saMkheja guNahANINaM kAraNabhUdaviso bhAvAda / taM kudo Navvade ? tattha saMkheja bhAgavaDDi-saMkhejaguNavaDDINaM kAraNa bhUdasaMkilesANamabhAvAdo | saMkilesAbhAvo visohIe amAvassa kathaM gamao ! Na, savvattha paDiogIsu ekassAbhAve avarassa vi abhAvuvalaMbhAdo DidihadasamuppattiyakAlassa palido 0 asaMkhejjabhAgapamANattaNNahANuvavattIdo vA saMkhejjabhAgahANi saMkhejjaguNahANINaM tathAbhAvo made | tIhi vi payArehi TThidikhaMDae ghAdide eso kAlo labbhadi tti ekendriyoM meM utpanna hone para vahA~ ye donoM hAniyA~ bana jAtI haiM / zaMkA- jisane utane sthitikANDaka aura anubhAgakANDakA patana karaneke liye Arambha kiyA hai usa jIva ekendriyoM meM bhI cale jAne para usa sthitikANDaka aura anubhAgakANDakakA patana honA hI cAhiye yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna - parama guruke upadezase jAnA jAtA hai / parantu ekendriyoMmeM svasthAnakI apekSA sthitikANDakakA AyAma kevala palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / zaMkA- yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -- kyoMki ekendriyoMke vIcArasthAna palyake asaMkhyAtaveM bhAgamAtra kahe haiM, isase jAnA jAtA hai ki ekendriyoM meM sthitikANDakakA AyAma palya ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / zaMkA- -- jo saMjJI paMcendriya paryAyase Akara ekendriya huA hai aura jisake chabbIsa karmo kA antarmuhUrtakama saMjJIsambandhI utkRSTa sthitisatkarma hai vaha saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAniko kyoM nahIM karatA hai ? - samAdhAna -- nahIM, kyoMki ekendriyoMmeM saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikI kAraNabhUta vizuddhiyoM kA abhAva hai / zaMkA- yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? - samAdhAna -- kyoMki vahA~ para saMkhyAta bhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhi ke kAraNabhUta saMklezakA abhAva hai / zaMkA-saMklezakA abhAva vizuddhi ke abhAvakA gamaka kaise ho sakatA hai ? samAdhAna -- nahIM, kyoMki sarvatra pratiyogiyoMmeM ekakA abhAva hone para dUsarekA bhI abhAva pAyA jAtA hai| athavA sthitihatasamutpattika kAla palya ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa anyathA bana nahIM sakatA hai, isase jAnA jAtA hai ki ekendriyoM meM saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA abhAva hai / tInoM hI prakAroM se sthitikANDakakA ghAta karane para yaha kAla prApta hotA hai aisI AzaMkA nahIM kara nI 1 tA* pratau taM kudo Nantrade saMkilesAbhAvo iti pAThaH / Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] pirUvaNAe samuttiNA saMkaNijjaM egabhavadIe asaMkhejjabhAgahANikaMDayavArehiMto saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANikaMDa vArANaM saMkhejjadibhAgattAdo / edaM kudo Navvade 1 egabhavaTThidIe savvatthovA saMkhejjaguNahANikaMDayavArA, saMkhejjabhAgahANikaMDayavArA saMkhejjaguNA, asaMkhejjabhAgahANikaMDavArA saMkhejjaguNA ti appAbadduAdo Navvade / edamappA bahuama siddhamidi Na vattavvaM; uvari bhaNNamANajIva appAca hueNa siddhattAdo / 9 257, palidovamassa saMkhejjadibhAgamettegaTThi dikaMDayassa jadi saMkhejjAvaliyametto kiMDa ukIraNakAlo labbhadi to saMkhejjapalidovamANaM kiM labhAmo tti pamANeNa phalaguNidicchAe oTTidAe saMkhejjAvaliyametto dvidihadasamuppattiyakAlo hodi / Na ca ettio kAlo icchijjadi padarAvaliyAe uvarimasaMkhAe palidovamAdo heTTimAe tappAoggAe' palidovamassa asaMkhejjadimAgattanbhuvagamAdo | asaMkhejjabhAgahANikaMDao Na pahANo, palidovamassa asaMkhejjadibhAgeNa kAleNa asaMkhejjabhAgakaMDaeNa jA hidI hammadi tisse saMkhejjabhAgahANikaMDaeNa egasamae ghAduvalaMbhAdo / tamhA eiMdio asaMkhejjabhAgahANi caiva kuNadi tti ghettavvaM / edamatthapadaM savvaeiMdiesu vattavvaM / 1 I $ 258. edesiM payaDINamavaDDANaM pi asthi, eiMdiesa samaTThidibaMdhasaMbhavAdo | sammatta sammAmicchattANamatthi cattAri hANIo / saMkhejjabhAgahANi saMkhejjaguNahANINaM cAhiye, kyoMki eka bhavasthiti meM asaMkhyAta bhAgahAnike jitane kANDakabAra hote haiM unase saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni kANDakoM ke bAra saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM / zaMkA- yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -- eka bhavasthiti meM saMkhyAtaguNahAni kANDakabAra sabase thor3e haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikANDakabAra saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAta bhAgahAnikANDakabAra saMkhyAtaguNe haiM, isa alpabahutva se jAnA jAtA hai / yaha alpabahutva asiddha hai yaha kahanA ThIka nahIM hai, kyoMki Age kahe jAnevAle jIva alpabahutvase yaha siddha hai / 6 257. palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa eka sthitikANDakakA yadi saMkhyAta AvalipramANa sthitikANDaka - utkIraNAkAla prApta hotA hai to saMkhyAta palyoMkA kitanA utkIraNAkAla prApta hogA isa prakAra trairAzika dvArA phalarAzise icchArAziko guNita karake jo labdha Ave usameM pramANarAzikA bhAga dene para saMkhyAtAvalipramANa sthitihatasamutpattika kAla prApta hotA hai / parantu prakRta meM itanA kAla iSTa nahIM hai, kyoMki yahA~ pratarAvalise Upara kI saMkhyA aura palyake nIcekI tatprAyogya saMkhyAko palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga svIkAra kiyA hai| yadi kahA jAya ki yahA~ asaMkhyAta bhAgahAnikANDaka pradhAna nahIM hai, so bhI bAta nahIM hai, kyoMki palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake dvArA asaMkhyAtabhAgakANDakarUpase jo sthiti ghAtI jAtI hai usakA saMkhyAtabhAgahAnikANDakake dvArA eka samaya meM ghAta pAyA jAtA hai| isaliye ekendriya asaMkhyAta bhAgahAniko hI karatA hai aisA grahaNa karanA cAhiye | yaha arthapada saba ekendriyoMmeM kahanA cAhiye / 155 258. ekendriyoM meM ina uparyukta prakRtiyoMkA avasthAna bhI hai, kyoMki ekendriyoM meM samAna sthitikA bandha sambhava hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyA~ haiM / yahA~ saMkhyAta bhAga 1. taH pratau palidoSamANANaM iti pAThaH / 2 tA0 pratau tappA oggAdo iti pAThaH / Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI puvvaM va atthaparUvaNA kaayvaa| Navari uvvellaNAe vi udayAvaliyAe ukssasaMkhejjamettaNisegesu sesesu saMkhejjabhAgahANI labbhadi / tisamayakAladoNisegesu sesetu saMkhejjabhAgahANI hodUNa puNo saMkhejjaguNahANI hodi; se kAle dusamayakAlegaNiseguvalaMbhAdo / evaM savvapaMcakAyANaM / $259. savvavigaliMdiesu micchatta-solasaka0 NavaNoka0 atthi asaMkhejjabhAgavaDDI saMkhejjabhAgavaDDI ca; palido0 saMkhejjabhAgamettavIcArahANANaM ttthuvlNbhaado| eiMdiyANaM vigaliMdiesuppaNNANaM paDhamasamae saMkhejjaguNavaDDI kiNNa labbhadi ? Na, viyaliMdiyaTThidiM pekkhidNa viyaliMdiyahidivaDDIe sNkhjjgunnttaannuvlNbhaado| paratthANavivakkhAe NokasAyANamettha saMkhajjaguNavaDDIe' vi labbhadi sA ettha Na vivakkhiyA / / 260. asaMkhejjabhAgahANI saMkhejjabhAgahANI saMkhajjaguNahANi ti asthi tiNNi haanniio| satthANe do ceva hANIo hoti / saMkhajjaguNahANI puNa saNNipaMcidiesu pAraddhahidikaMDayaukIraNaddhAe abhaMtare ceva vigalidiesuppaNNesu labbhadi / edesi kammANamavaTThANaM pi atthi| smmtt-smmaamicchttaannmeiNdiybhNgo| evmsnnnniinnN| Navari saMkhejjaguNavaDDI vi atthi; eiMdiyANaM vigalidiesuppaNNANaM taduvalaMbhAdo / hAni aura saMkhyAtaguNahAnikI arthaprarUpaNA pahaleka samAna karanI cAhiye / kintu itanA vizeSatA hai ki udvalanAke samaya bhI udayAvalimeM utkRSTa saMkhyAta niSekoMke zeSa rahane para saMkhyAtabhAgahAni prApta hotI hai| tathA tIna samaya kAla sthitivAle do niSekoMke zeSa rahane taka saMkhyAtabhAgahAni hokara punaH saMkhyAtaguNahAni hotI hai| kyoMki tadanantara samayameM do samaya kAlapramANa sthitivAlA eka niSeka pAyA jAtA hai / isa prakAra saba pA~coM sthAvarakAyika jIvoMke jAnanA caahie| 6256. sava vikalendriyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgavRddhi hai; kyoMki vahA~ para palyopamake saMkhyAtaveM bhAgapramANa vIcArasthAna pAye jAte haiN| zaMkA jo ekendriya vikalendriyoMmeM utpanna hote haiM unake utpanna honeke prathama samayameM saMkhyAtaguNavRddhi kyoM nahIM pAI jAtI hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki vikalendriyoMkI sthitiko dekhate hue ekendriyoMse vikalendriyoMmeM utpanna hone para vikalendriyoMkI sthitimeM jo vRddhi hotI hai usameM saMkhyAtaguNApanA nahIM pAyA jAtA hai| parasthAnakI vivakSAse nokaSAyoMkI yahA~ para saMkhyAtaguNavRddhi bhI prApta hotI hai para usakI yahA~ vivakSA nahIM hai| 260. hAniyoMmeM asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni ye tIna hAniyA~ hotI haiN| parantu svasthAnameM do hI hAniyA~ hotI haiN| saMkhyAtaguNahAni to, jo saMjJI paMcendiya prArambha kiye gaye sthitikANDaka utkIraNAkAlake bhItara hI vikalendriyoMmeM utpanna hue haiM unake hI, pAI jAtI hai| ina upayukta kauMkA avasthAna bhI hai| tathA samyaktva aura sabhyagmithyAtvakA bhaMga ekendriyoM ke samAna hai| isI prakAra asaMjJiyoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki inake saMkhyAtaguNavRddhi bhI hai; kyoMki jo ekendriya vikalendriyoMmeM utpanna hote haiM unake vaha pAI jAtI hai| 1 tA. pratau saMkhejje var3I [e] iti pAThaH / 2 tA0pratau guNavaTThI asthi iti pAThaH : Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] faNA samuttiNA 157 $ 261. orAliyamassakAyajogINaM paMciMdiyati rikkha apajjattabhaMgo / evaM veuvviyamissa 0 - kammaiya0 - aNAhAri ti / saNNIsu viggahagadIpa uppaNNaviyaliMdiyANaM va saNI viggahagadI uppaNNasaNNINaM pi vidiyaviggahe saMkhejjaguNavaDDI Natthi ttiNa vattanvaM kammaiya-joge mahAbaMdha mmi paThidasaMkhejjaguNavaDDIe visayAbhAveNa abhAvAbattIdo vizeSAtha - ekendriyoM meM jaghanya sthitibandha se utkRSTa sthitibandha palyake zrasaMkhyAtaveM bhAgase adhika nahIM hotA, isaliye inameM midhyAtva Adi 26 prakRtiyoMkI eka asaMkhyAta bhAgavRddhi hI hotI hai / yahI kAraNa hai ki yahA~ anya vRddhiyoM kA niSedha kiyA / kintu hAniyA~ tIna hotI haiM / yahA~ asaMkhyAta - bhAgahAnikA pAyA jAnA to sambhava hai para saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA pAyA jAnA kaise sambhava hai ? isakA vIrasena svAmIne yaha samAdhAna kiyA hai ki jo saMjJI paMcendriya jIva ukta prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni kara rahe haiM ve sthitikANDakake utkIraNa kAla ke bhItara marakara yadi ekendriyoM meM utpanna ho jA~ya taba bhI unakI usa sthitikANDakake ghAta hone taka vaha kriyA cAlU rahatI hai, ataH ekendriyoMmeM bhI ukta prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAbana jAtI hai / kintu svayaM ekendriya jIva saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA prArambha nahIM karate, kyoMki unake inake yogya vizuddhi nahIM pAI jaatii| cU~ki inake saMkhyAta bhAga vRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhi ke kAraNabhUta saMkleza pariNAma nahIM pAye jAte haiM isaliye mAlUma hotA hai ki inake saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnike kAraNabhUta vizuddhirUpa pariNAma bhI nahIM pAye jAte haiM / dUsare inake sthitihatasamutpattika kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa batalAyA hai isase bhI mAlUma hotA hai ki inake saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni nahIM hotI / anya indriyavAle jIvoM kI sthitikA ghAta karake ekendriyake yogya sthitike utpanna karanemeM jitanA kAla lagatA hai vaha ekendriyakA sthitihatasamutpattika kAla kahA jAtA hai / kadAcit yaha kahA jAya ki asaMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni ina tInoM prakAroMse sthiti hatasamutpattika kAla ukta pramANa prApta ho jAyagA so bhI bAta nahIM hai, kyoMki eka bhavasthiti meM jitane asaMkhyAta bhAgahAni kANDakabAra hote haiM usameM saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni kANDakabAra unake saMkhyAtaveM bhAgapramANa hote haiM / phala yaha hotA hai ki yadi saMkhyAta bhAgahAnike dvArA saMkhyAta palya pramANa sthitikA ghAta kiyA jAtA hai to usameM kula saMkhyAta AvalipramANa kAla lagatA hai aba ki yaha kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgarUpase vivakSita nahIM hai / kintu palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga kAla pratarAvali se UparakA kAla kahalAtA hai ataH siddha huA ki ekendriya jIva svayaM saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA prArambha nahIM karate haiM / ekendriyoMke ukta prakRtiyoMkA avasthAna bhI hotA hai, kyoMki pUrva samaya ke sthitisattvake samAna inake dUsare samaya meM sthitibandha dekhA jAtA hai / aba rahIM samyaktva aura samyagmithyAtva prakRtiyA~, so inakI yahA~ cAroM hAniyA~ pAI jAtI haiM / inake kAraNakA khulAsA mUla meM kiyA hI hai / pA~coM sthAvarakAyika jIvoMke bhI isI prakAra samajhanA cAhiye | vikalendriya aura asaMjJIke kisa karmakI kitanI hAni aura vRddhi hotI haiM isakA khulAsA bhI mUlase ho jAtA hai, ataH yahA~ usakA nirdeza nahIM kiyA hai / 261. dArika mizrakAyayogiyoM ke paMcendriya tiryaMca aparyAptakoM ke samAna bhaMga hai / isI prakAra vaikriyika/mazrakAyayogI, kArmaNakA yayogI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| jisa prakAra vikalendriyake vigrahagati se saMjJiyoM meM utpanna hone para saMkhyAtaguNavRddhi sambhava hai usa prakAra jo saMjJI vigrahagati se sajJiyoM meM utpanna hue haiM unake dUsare vigraha meM saMkhyAtaguNavRddhi nahIM hotI hai aisA nahIM Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 farrenate jo baMdho so TTidisaMtAdo heTThA ceve tti NAsaMkaNijjaM, baddhaNirayAuANaM pacchA tivvavisohI hidighAdaM kADhUNa apajjattaTThidibaMdhAdo saMkhejjaguNahANI kayaTThidINaM Niraesudhvajjiya vidiyaviggahe apajjattajogukkassakasAyaM gayANamukkassaTThidibaMdhassa jahaNaviditAdo saMkhejjaguNattaM paDi virohAbhAvAdo / AhAra-AhAramissa0 micchattasammata-sammA mi0 solasaka0 NavaNoka0 atthi asaMkhejjabhAgahANI | jahAkkhAda0 - sAsaNa0 diTThi tti / evamakasA0 9 262. avagad0 micchatta0 sammatta sammAmicchatta0 asthi asaMkhejjabhAgahANI saMkhejjabhAgahANI ca / evamaTTakasAyANaM itthi - NavuMsayavedANaM ca / aMtarakaraNe kade uvasamaseDhimma mohaNIyassa TThidighAdo Natthi / ettha etthuccAraNAe puNa asthi' tti bhaNidaM taM jANiya vattavvaM / sattaNokasAya-cadusaMjalaNANamatthi asaMkhejjabhAgahANI saMkhejjabhAgahANI saMkhejjaguNahANI ca / kahanA cAhiye, kyoMki aisA mAnane para mahAbandhameM jo kArmaNa kAyayogameM saMkhyAtaguNavRddhi kahI hai usakA phira koI viSaya na rahanese prabhAva ho jAyagA / yadi kahA jAya ki vigrahagati meM jo bandha hotA hai vaha sthitisattvase nIce hI hotA hai so aisI AzaMkA bhI nahIM karanI cAhiye, kyoMki jinhoMne pahale narakAyukA bandha kiyA hai aura pIchese jinhoMne tIvra vizuddhike kAraNa sthitighAta karake apanI karmasthitiko aparyAptakoMke sthitibandha se saMkhyAtaguNA hIna kara diyA hai aura jo narakameM utpanna hokara dUsare vigrahameM aparyApta yogake rahate hue utkRSTa kaSAyako prApta ho gaye haiM unake usa samaya utkRSTa sthitibandha jaghanya sthitisattva se saMkhyAtaguNA hotA hai isameM koI virodha nahIM hai| AhArakakAyayogI aura AhArakamizrakAya yogI jIvoMmeM mithyAtva samyaktva, samyagmi dhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAta bhAgahAni hai / isI prakAra akaSAyI, yathAkhyAtasaMyata aura sAsAdanasamyagdRSTi jIvoM ke jAnanA cahie / SS 262. avagatavediyoM meM mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAni hai / isI prakAra ATha kaSAya, strIveda aura napuMsakavedakI jAnanA cAhie / antarakaraNa karane para upazamazreNI meM mohanIyakA sthitighAta nahIM hotA / parantu yahA~ isa uccAraNA meM to hai aisA kahA hai so usakA samajha kara kathana karanA chie| sAta nokaSAya aura cAra saMjvalanoMkI asaMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni hai vizeSArtha -- aisA niyama hai ki darzanamohanIyakA upazama ho jAne para bhI apavartana aura saMkramaNa hotA rahatA hai ataH apagatavedI jIvake tIna darzanamohanIyakI sthitikI asaMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyA bhAgahAni bana jAtI haiN| madhyakI ATha kaSAyoMkI to kSarakazreNike savedabhAga meM hI kSapaNA ho jAtI hai kintu upazamazreNimeM inakI avedabhAga meM upazamanA hotI hai isaliye apagatavedI inakI sthitikI bhI asaMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAta bhAgahAni ye do hAniyA~ bana jAnI cAhiye | kintu isa viSaya meM do mata haiM / cUrNisUtrakArakA to yaha mata hai ki upazamazreNimeM antarakaraNa ho jAne para mohanIyakA sthitikANDakaghAta nahIM hotaa| vIrasena svAmIne isakA yaha kAraNa batalAyA hai ki yadi upazamazreNimeM antarakaraNake bAda mohanIyakA sthitikANDakaghAta mAna liyA jAya to upazamanAke kramAnusAra napuMsakavedase strIveda AdikI uttarottara saMkhyAtaguNI hIna sthiti 1 tA0 pratau etthuccAraNAe asthi iti pAThaH / Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] vaDiparUvaNAe samukkittaNA 6263. madiaNNANi-sudaaNNANi-vibhaMgaNANIsu micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asthi timivaDDI tiNNihANI avaTThANaM ca / aNaMtANu0caukka0 avattavvaM gatthi, puvvillasamae annnnaannaabhaavaado| sammatta-sammAmi0 asthi cattAri haanniio| evaM micchaaitttthii| 6264. AmiNi-suda0-ohi0 micchatta0-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhejja. bhAgahANI saMkhejjabhAgahANI saMkhejjaguNahANI asaMkhejjaguNahANi tti asthi cattAri haanniio| sammatta0-sammAmi0 asthi cattAri hANIo / cattArivaDDi-avattavbAvaTThANANi Nasthi: pucillasamae tiNhaM nnaannaannmbhaavaado| evaM maNapajja0.saMjada 0-sAmAiyachedo0-ohidaMsa0 sukaleTha-sammAdihi tti / Navari sukkale0 samma0-sammAmi0 cattArivaDDi-avaTThA0-avattavva0 aNaMtANu0caukka0 avattavvaM ca asthi / ___6265. parihAra0 micchatta-sammatta-sammAmicchattANatANubaMdhicaukkANaM asthi ho jAyagI jo iSTa nahIM hai, kyoMki upazama ho jAne para sabakI samAna sthiti hotI hai aisA niyama hai| ataH cUrNisUtrakArake matAnusAra apagatavedIke ATha kaSAyoMkI saMkhyAtabhAgahAni na hokara eka asaMkhyAtabhAgahAni hI prApta hotI hai| kintu yahA~ inakI do hAniyA~ batalAI haiM isase mAlUma hotA hai ki uccAraNAcArya antakaraNake bAda bhI mohanIyakA sthitikANDakaghAta mAnate haiN| napuMsakaveda aura strIvedake viSayameM bhI isI prakAra samajhanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ina donoMkI ukta do hAniyA~ kSapaka apagatavedIke bhI bana jAtI haiN| yahA~ anantAnubandhI to hai hI nahIM ataH usakA to vicAra hI nahIM hai| aba zeSa rahIM sAta nokaSAya aura cAra saMjvalana ye gyAraha prakRtiyA~ so inameM asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni ye tIna hAniyA~ bana jAtI haiM / yaha kathana kSapakazreNikI mukhyatAse kiyA hai / uccAraNAcAryake matase upazamazreNimeM apagatavedIke inakI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAni ye do hAniyA~ hI prApta hotI haiN| kintu cUrNisUtrakArake matase eka asaMkhyAtabhAgahAni hI prApta hotI hai| 6263. matyajJAnI, zrutAjJAnI aura vibhaMgajJAniyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI tIna vRddhiyA~, tIna hAniyA~ aura avasthAna hai| anantAnubandhIcatuSkakA avaktavyabhaMga nahIM hai, kyoMki pUrva samayameM ajJAnakA abhAva hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyA~ haiM / isI prakAra mithyAdRSTiyoMke jAnanA caahie| 6264. zrAbhinibodhikajJAnI, zratajJAnI aura avadhijJAnI jIvomeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAni ye cAra hAniyA~ haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyA~ hai| cAra vRddhiyA~, avaktavya aura avasthAna nahIM haiM, kyoMki pUrva samayameM tIna jJAnoMkA abhAva hai| isI prakAra manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, avadhidarzanavAle, zuklalezyAvAle aura samyagdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki zuklalezyAvAle jIvoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~, avasthAna aura avaktavya tathA anantAnubandhI catuSkakA avaktavya haiN| $ 265. parihAravizuddhisaMyatoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhI Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -60 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 cattAri hANI / bArasaka0-NavaNoka0 atthi asaMkhejjamAgahANI saMkhejjabhAgahANI ca / evaM saMjadAsaMjada0 / asaMjada0 micchatta0 atthi tiNNi vaDDI cattAri hANIo avaTThANaM ca / sammatta-sammAmi0-aNaMtANu0caukka0 muuloghN| bArasaka0-NavaNoka0 atthi tiNi vaDDI tiNNi hANI avaThThANaM ca / evaM teu0-pamma0 / suhumasaMpa0 micchattasammatta-sammAmi0 atthi asaMkhejjabhAgahANI saMkhejjabhANI / bArasaka0-NavaNoka0 asthi asaMkhejjabhAgahANI / Navari lobhasaMjala0 saMkhajjabhAgahANI saMkhaguNahANI ca asthi / 266. abhavi0 chavvIsaM payaDINamatthi tiNi vaDDI tiNi hANI avaTThANaM ca / vedagasammAiTTI0 AmiNiyohiyabhaMgo / Navari bArasaka0 NavaNoka0 asaMkhejjaguNahANI Nathi / khaiya0 ekavIsapayaDINamatthi asaMkhejjabhAgahANI saMkhejjabhAgahANI saMkhejjaguNahANI asaMkhejjaguNahANI ca / uvasama0 aTThAvIsapayaDINamasthi asaMkhejjabhAgahANI saMkhejjaguNahANI / aNaMtANu0 dohANIo c| sammAmi0 asthi aTThAvIsapayaDINamasaMkhejjabhAgahANI saMkhejjabhAgahANI saMkhejjaguNahANI ca / evaM samukittaNA samattA / 6267. sAmittANugameNa duviho Niddeso-oghe0 Adese0 / ogheNa chavvIsaM payaDINaM tiNNi vaDDI avaThThANaM ca kassa ? aNNadarassa micchAdihissa / tiNi hANI kassa ? aNNada0 sammAiDissa micchAiTissa vA / asaMkhejjaguNahANI kassa ? aNNada0 sammA wwwwwwwmarria catuSkakI cAra hAniyA~ haiN| bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAni hai| isI prakAra saMyatAsaMyatoMke jAnanA cAhie / asaMyatoMmeM mithyAtvakI tIna vRddhiyA~, cAra hAniyA~ aura avasthAna haiN| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhI catuSkakA bhaMga malodhake samAna hai| bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI tIna vRddhiyA~ tIna hAniyA~ aura avasthAna haiN| isI prakAra pIta aura padmalezyAvAle jIvoMke jAnanA caahie| sUkSmasAMparAyikasaMyatoMmeM mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAni hai| tathA bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni hai| kintu itanI vizeSatA hai ki lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni hai| 6266. abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhiyA~, tIna hAniyA~ aura avasthAna haiN| vedakasamyagdRSTiyoMkA bhaMga abhinibodhikajJAniyoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| kSAyikasamyagdRSTiyoMmeM ikkIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta. bhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAni hai| upazamasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAni hai| tathA anantAnubandhIcatuSkakI zeSa do hAniyA~ haiN| samyagmithyAdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni haiN| __ isa prakAra samutkIrtanAnugama samApta huaa| 6267. svAmitvAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghanirdeza aura aadeshnirdesh| unameMse oghakI apekSA chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhiyA~ aura avasthAna kisake hote haiM ? kisI eka mithyAdRSTike hote haiN| tIna hAniyA~ kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] DiparUvaNAe sAmittaM 161 1 issa / vari aNatANu 0 cauka * avattavvaM kassa ? micchAiTThissa paDhamasamaya saMjuttassa / sammatta sammAmicchattANaM cattAri vaDDI avaTThANamavattavvaM ca kassa ? aNNada0 paDhamasamayasammAiTThassa / cattAri hANI0 kassa 1 aNNada0 sammAiTThissa micchAiTThissa vA / evaM maNusa tiya- paMcidiya - paMciM 0 pajja0 - tasa-tasapajja0 - pa 0 - paMcamaNa0 - paMcavaci 0 - kAyajogiorAli0 - tiNNiveda- cattArika 0 cakkhu 0 - acakkhu 0 - bhavasi 0 saNNi AhAriti / O $ 268. AdeseNa poraiesu micchatta- bArasaka0 NavaNoka0 oghaM / Navari asaMkhejja - guNahANI Natthi / sammatta - sammAmicchattANamoghaM / Navari asaMkhejjaguNahANI micchAisa caiva / anaMtANu 0 caukka0 savvapadANamoghaM / evaM savvaNeraiya-tirikkha-paMciMdiyatirikkha- paMciM0 tiri0pajja0 - paMciM0 tiri0 joNiNi deva0 bhavaNAdi jAva sahassAra0 1 dRSTi hotI haiN| asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? anyatara samyagdRSTike hotI hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakA avaktavya kisake hotA hai ? jo samyagdRSTi mithyAtva meM jAkara anantAnubandhIse saMyukta hotA hai usa midhyAdRSTi ke prathama samaya meM hotA hai / samyaktva aura samyagmithyAtva kI cAra vRddhiyA~, avasthAna aura avaktavya kisake hote haiM ? anyatara samyagdRSTi ke prathama samaya meM hote haiM / cAra hAniyA~ kisake hotI haiM ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI haiN| isI prakAra manuSyatrika, paMcendriya, paMcendriyaparyApta, trasa trasaparyApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, kAyayogI, audArikakAyayogI, tInoM vedavAle, cAroM kaSAyavAle, catudarzanavAle, acakSudarzanavAle, bhavya, saMjJI aura AhArakoM ke jAnanA cAhie / vizeSArtha - svAmitva anuyogadvAra meM vRddhi aura hAni AdikA kauna svAmI hai isakA vicAra kiyA hai / yaha to sunizcita hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvako chor3akara samyagdRSTike zeSa prakRtiyoM kI sthiti meM vRddhi nahIM hotI / usameM bhI samyaktva aura samyagmithyAtvakI vRddhi samyadRSTi prathama samaya meM hI hotI hai / ataH yaha nizcita huA ki 26 prakRtiyoMkI tIna vRddhiyA~ aura avasthAna mithyAdRSTike hI hote haiM / kintu hAniyA~ samyagdRSTi aura midhyAdRSTi donoMke sambhava haiM / usameM bhI asaMkhyAtaguNahAni darzanamohanIya aura cAritramohanIyake kSapaNA meM hI hotI hai, ataH nizcita huA ki tIna hAniyA~ samyagdRSTi aura midhyAdRSTi donoMke hotI haiM / kintu saMkhyAtaguNahAni samyagdRSTike hI hotI hai / anantAnubandhIcatuSkakA avaktavya bhI hotA hai / jisane anantAnubandhIkI visaMyojanA kara dI hai vaha jaba nIce jAtA hai tabhI anantAnubandhIkA avaktavya hotA hai / yahI kAraNa hai ki jo mithyAtva ke prathama samaya meM anantAnubandhIse saMyukta hotA hai usake anantAnubandhIkA avaktavya btlaayaa| aba rahI samyaktva aura samyagmithyAtvaprakRti so jaisA ki pahale batalAye haiM ki inakI vRddhiyA~ samyagdRSTi ke prathama samaya meM hI sambhava haiM tadanusAra cAra vRddhiyA~ avasthAna aura avaktavya to samyagdRSTike prathama samaya meM hI hote haiN| hA~ cAroM hAniyA~ mithyAdRSTi aura samyagdRSTi donoMke hotI haiM I 6268. AdezakI apekSA nArakiyoM meM midhyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA kathana zodha ke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakA kathana odhake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni midhyAdRSTike hI hotI hai / tathA anantAnubandhIcatuSkake saba padoMkA bhaMga ogha ke samAna hai / isI prakAra saba nArakI, tiryaMca, paMcendriya tiryaMca, paMcendriya tiryeca paryApta, pacendriya tiryaMca yonimatI, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake deva, vaikriyika kAyayogI, asaMyata aura 21 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI3. veunviyakAyajogi-asaMjada-paMcalessA ti| Navari asaMjada-teu-pamma0 miccha0 asaMkhejjaguNahANI oghN| 6269. paMciM0tiri0apajja. aTThAvIsaM payaDINaM savvapadA kassa ? aNNada0 / evaM maNusaapajja0-savvaeiMdiya-savvavigaliMdiya-paMciMdiya apajja0-savvapaMcakAya-tasaapajja0-tiNNiaNNANa-abhavasi0 micchAdi0 asaNNi ti / Navari abhava0 chavvIsaM payaDiAlAvo kaaybvo| 6 270. ANadAdi jAvaNavagevajjotti micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhajjabhAgahANI saMkhejjamAgahANI kassa ? aNNada0 sammAiTThissa micchAihissa vA / aNaM. tANu0cauka0 evaM ceva / Navari saMkhejjaguNahANI asaMkhejjaguNahANI ca kassa 1 sammAiTissa / avattavvamoghaM / sammatta-sammAmicchattANaM cattAri vaDDI avattavvaM kassa ? aNNada0 paDhamasamayasammAidvissa / tiNNi hANI kassa ? sammAidvissa micchAidvissa vA / asaMkhejjaguNahANI kassa ? aNNada0 micchAihissa / Navari sammAmicchattassa saMkhejjaguNahANI micchAidvissa ceva / 6 271. aNudisAdi jAva savvaTThasiddhi tti aTThAvIsaM payaDINaM savvapadA kassa ? sammAiTissa / evamAhAra0-AhAramissa0-avagada0-akasA0-AbhiNi-suda0-ohi.. maNapajja0-saMjada0-sAmAiya-chedo0-parihAra0-suhumasAMparAya-jahAkkhAda-saMjadAsaMjada0 marwarimaanmar. pA~ca lezyavAle jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMyata, pItalezyAvAle aura padmalezyAvAle jIvoMmeM mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAni oghake samAna hai| 6266. paMcendriya tithaMca aparyAptakoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba pada kisake hote haiM ? anyatarake hote haiN| isI prakAra manuSya aparyApta, saba ekendriya, saba vikalendriya, paMcendriya aparyApta, saba pA~coM kAya, trasa aparyApta, tInoM ajJAnI, abhavya, mithyAdRSTi aura asaMjJI jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA AlApa kahanA cAhiye / 6270. Anata kalpase lekara nau aveyakatakake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAni kisake hotI haiM ? anyatara samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI haiN| anantAnubandhI catuSkakA kathana isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI haiM ? samyagdRSTike hotI haiN| pravaktavyakA bhaMga oghake samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~ aura avaktavya kisake hote haiM ? anyatara samyagdRSTike prathama samayameM hote haiN| tIna hAniyA~ kisake hotI haiM ? samyagdRSTi yA mithyAdRSTike hotI haiN| asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? anyatara mithyAdRSTike hotI hai| kintu itanI vizeSatA hai ki samyagmithyAtvakI saMkhyAtaguNahAni mithyAdRSTike hI hotI hai| 6271, anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba pada kisake hote haiM ? samyagdRSTike hote haiN| isI prakAra AhArakakAyayogI, AhArakamizrakAyayogI, apagatavedI, akaSAyI, AbhinibodhikajJAnI,zrutajJAnI, avadhijJAnI,manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, saMyatAsaMyata, Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] vaDiparUvaNAe sAmitta 163 ohidaMsa0-sammAdi0-khaiya0-vedaya0-uvasamasammAdihi ti| Navari appappaNo paya0 padaviseso jaanniyvyo| 6 272. orAliyamissa0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 tiNNivaDDI avaThThANaM ca kassa ? aNNa0 micchAidvissa / asaMkhejjabhAgahANI' kassa ? aNNada0 sammAihissa micchAidvissa vaa| saMkhejjamAgahANI saMkhejjaguNahANI ca kassa ? aNNada0 micchAihissa / sammatta-sammAmicchattANaM cattAri hANIo kassa ? aNNada0 micchAiDissa / gavari sammattassa asaMkhejjaguNahANivajjAo tiNNi hANIo sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI ca sammAdidvissa vi hoti / evaM veuvviyamissa-kammaiya-aNAhAri tti / 6273. sukale0 asaMkhejjabhAgahANi-saMkhejjamAgahANi-saMkhejjaguNahANIo micchatta-solasaka0-NavaNoka0 visayAo kassa ? aNNada0 micchAdihissa sammAdihissa vA / asaMkhejjaguNahANI kassa ? sammAidvista / aNaMtANu0caukka0 avattavba0 ogha / sammatta-sammAmicchattANaM cattAri vaDDI avaTThANaM avattavvaM ca kassI pddhmsmysmmaaidviss| casAri hANIo kassa ? micchAihissa sammAihissa vaa| sAsaNa0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANI kassa ? aNNada0 / sammAmi0 aTThAvIsapayaDINaM tiNNi hANIo kassa ? sammAmicchAidvissa / evaM sAmicANugamo smtto| avadhidarzanavAle, samyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi aura upazamasamyagdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki apanI apanI prakRtiyoMke padavizeSa jAnanA caahie| 272. audArikamizrakAyayogiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI tIna vRddhiyA~ aura avasthAna kisake haiM ? anyatara mithyASTike haiN| asaMkhyAtabhAgahAni kisake hai ? anyatara samyagdRSTi yA mithyASTike hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni kisake haiM ? anyatara mithyASTike haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyA~ kisake haiM ? anyatara mithyAdRSTike haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktvakI asaMkhyAtaguNahAniko chor3akara zeSa tIna hAniyA~ tathA samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni samyagdRSTike bhI hotI hai| isI prakAra vaikriyikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 6273. zuklalezyAvAloMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyaviSayaka asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni kisake hotI haiM ? anyatara mithyAdRSTi yA samyagdRSTike hotI haiN| asaMkhyAtaguNahAni kisake hotI hai ? samyagdRSTike hotI hai| anantAnubandhI catuSkakA avaktavyabhaMga oghake samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~, avasthAna aura pravaktavya kisake hote haiM ? samyagdRSTike prathama samayameM hote haiN| cAra hAniyA~ kisake hotI haiM ? mithyAdRSTi yA samyagdRSTike hotI haiN| sAsAdanasamyagdRSTiyoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni kisake hotI hai ? anyatarake hotI hai| samyagmithyAdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI tIna hAniyA~ kisake hotI haiM ? samyagmithyAdRSTike hotI haiN| isa prakAra svAmitvAnugama samApta huaa| 1 tA. pratau asaMkhejaguNahANI iti pAThaH / Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 ___ * egajIveNa kaalo| $ 274. egajIvasaMbaMdhikAlo cucadi tti bhaNidaM hodi / * micchattassa tivihAe vaDDIe jaharaNeNa egsmo| 6 275. taM jahA-addhAkkhaeNa saMkilesakkhaeNa vA appaNo saMtakammassuvari egasamayaM vaDDidaNa baMdhiya vidiyasamae appadare avaTThANe vA kade asaMkhejjabhAgavaDDi. saMkhejjabhAgavaDDi-saMkhejjaguNavaDDINaM kAlo' jahaNNeNa egasamao hodi / . * ukkasseNa be samayA / 6 276. taM jahA-eiMdio egahidi baMdhamANo acchido, tado tisse vidoe addhAkkhaeNa egasamayamasaMkhejjabhAgavabiMdhaM kAdaNa puNo vidiyasamae saMkilesakkhaeNa asaMkhejjabhAgavaDDibaMdhaM kAdUNa tadiyasamae appadare avaDide vA kade asaMkhejjabhAgavaDDIe ukkasseNa ve samayA laddhA hoti / jadhA eiMdiyamassidUNa addhAsaMkilesakkhaeNa asaMkhejjabhAgavaDDIe visamayaparUvaNA kadA tadhA beiMdiya-teiMdiya-caduriMdiya-asaNNipaMciMdiya-saNNipaMciMdie vi assidRNa satthANe ceva vesamayaparUvaNA kAyabbA; addhAkkhaeNeva saMkilesakkhaeNa vi asaMkhejjabhAgavaDDIe sNbhvaado| veiMdio saMkilesakkhaeNa egasamayaM saMkhejjabhAgavaDDibaMdhaM kAdaNa puNo aNaMtarasamae kAlaM kAdaNa teiMdiesuppajjiya paDhamasamae tappAoggajahaNNahidibaMdhao jaado| tAdhe saMkhejjabhAgavaDDIe vidio samao labbhadi; * aba eka jIvakI apekSA kAlakA kathana karate haiN| 274. aba eka jIvasambandhI kAlakA kathana karate hai yaha isa sUtrake kahanekA tAtparya hai| * mithyAtvakI tIna vRddhiyoMkA jaghanya kAla eka samaya hai| 6275. jo isa prakAra hai-jisane addhAkSaya yA saMklezakSayase apane satkarmake Upara eka samaya taka sthitiko bar3hAkara bA~dhA aura dUsare samayameM alpatara yA avasthAna kiyA usake asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hotA hai| * utkRSTa kAla do samaya hai| 6276. jo isa prakAra hai-jo ekendriya eka sthitiko bA~dhatA huA vidyamAna hai tadanantara jisane usa sthitikA addhAkSayase eka samaya taka asaMkhyAtabhAgavRddhirUpa bandha kiyA puna: dUsare samayameM saMklezakSayase asaMkhyAtabhAgavRddhirUpa bandha karake tIsare samayameM alpatara yA avasthita bandha kiyA usake asaMkhyAtabhAgavRddhikA utkRSTa kAla do samaya prApta hotA hai| jisa prakAra ekendriyakI apekSA addhAkSaya aura saMklezakSayase asaMkhyAtabhAgavRddhike do samayoMkA kathana kiyA usI prakAra dvIndriya, trIndriya, caturindriya, asaMjJI paMcendriya aura saMjJI paMcendriyakI apekSA bhI svasthAnameM hI do samayoMkA kathana karanA cAhiye, kyoMki vahA~ para addhAkSayake samAna saMklezakSayase bhI asaMkhyAtabhAgavRddhi sambhava hai| koI dvIndriya saMklezakSayase eka samaya taka saMkhyAtabhAgavRddhi rUpa bandha karake punaH anantara samayameM marakara trIndriyoMmeM utpanna hokara prathama samayameM tasprAyogya jaghanya sthitikA bandha karanevAlA ho gyaa| usa samaya saMkhyAtabhAgavRddhikA dUsarA . bhA. pratau kAle iti pAThaH / Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUpaNAe kAlo 165 bIiMdiyaDhidisaMtAdo tIiMdiesuppaNNapaDhamaTThidisaMtassa desuunndugunnttuvlNbhaado| beiMdiyaapajjattayassa ukkassaTThidibaMdhAdo teiMdiyaapajjattayassa ukkassahidibaMdho duguNo hodi tassa jahaNNaDhidibaMdhAdo vi edassa jahaNNAdvidibaMdho duguNo hodi / teNa kAraNeNa bIiMdiyaukassaTThidibaMdhaM pekkhidaNa tIiMdiyaapajjattayassa jahaNNa TThidibaMdho saMkhejjabhAga. mhio| bIiMdiyaapajjattayassa jahaNNaDhidisaMtAdo palido0 saMkhejjabhAgabbhahiya. sagukkassahidisaMtaM pekkhidNa bIiMdiyaapajjattajahaNNahidisaMtAdo saMkhe0palidovamehi anbhahiyateiMdiyajahaNNahidibaMdho saMkhejjabhAgabbhahio tti bhaNidaM hodi / beiMdiesu satthANe ceva saMkhejjabhAgavaDDIe besamayA kiNNa labbhaMti ? Na esa doso, addhAkkhaeNa asaMkhejjabhAgavaDDibaMdhaM mottaNa sesvddddhibNdhaannmbhaavaado| saMkilesakkhaeNa saMkhejjabhAgavaDDIe satthANe ceva vesamayA kiNNa labhaMti ? Na, egasamae saMkilesakkhae jAde puNo aMtomuhutteNa viNA saMkhejjabhAgavaDbiMdhapAoggasaMkilesANaM gmnnaasNbhvaado| 6277, adhavA teiMdieNa satthANe ceva saMkilesakkhaeNa egasamayaM kadasaMkhejabhAgavaDDiDidibaMdheNa vidiyasamae kAlaM kAdaNa cauridiesuppAMjaya paDhamasamae jahaNNahidibaMdhe pabaddha saMkhejabhAgavaDDIe ve samayA labbhaMti / mahAbaMdhammi vigaliMdiesu satthANe ceva saMkilesakkharaNa saMkhejabhAgavaDibaMdhassa ve samayA parUvidA, tabbaleNa kasAyapAhuDassa Na paDivohaNA kAuM juttA; taMtaMtareNa bhiNNapurisakaraNa taMtaMtarassa pddiboynnaannuvvttiido| samaya prApta hotA hai; kyoMki dvIndriyake sthitisattvase trIndriyoMmeM utpanna hone para jo prathama sthitisattva hotA hai vaha kucha kama dUnA pAyA jAtA hai| dvIndriya aparyAptakake utkRSTa sthitibandhase trIndriya aparyAptakake utkRSTa sthitibandha dUnA hotA hai| tathA usake jaghanya sthitibandhase bhI. isake jaghanya sthitibandha dUnA hotA hai isaliye dvIndriyake utkRSTa sthitibandhakI apekSA trIndriya aparyAptakake jaghanya sthitibandha saMkhyAtaveM bhAga adhika hotA hai| dvIndriya aparyAptakake jaghanya sthitisattvase palyopamake saMkhyAtaveM bhAga adhika apane utkRSTa sthitisattvakI apekSA dvIndriya aparyAptakake jaghanya sthitisattvase saMkhyAta palya adhika trIndriyakA jaghanya sthitibandha saMkhyAtaveM bhAga adhika hotA hai yaha ukta kathanakA tAtparya hai| zaMkA-dvIndriyoMmeM svasthAnameM hI saMkhyAtabhAgavRddhike do samaya kyoM nahIM prApta hote haiM ? samAdhAna-yaha koI doSa nahIM hai,kyoMki addhAkSayase asaMkhyAtabhAgavRddhi rUpabandhako chor3akara zeSa vRddhirUpa bandhoMkA abhAva hai| zaMkA-saMklezakSayase svasthAnameM hI saMkhyAtabhAgavRddhike do samaya kyoM nahIM prApta hote haiM ? samAdhAna-nahIM, kyoMki eka samayameM saMklezakSaya ho jAne para punaH antarmuhUrta kAlake binA saMkhyAtabhAgavRddhirUpa bandhake yogya saMklezakI prApti honA sambhava nahIM hai| .... 6277. athavA jisa trIndriyane svasthAnameM hI saMklezakSayase eka samayataka saMkhyAtabhAgavRddhirUpa sthitibandhako kiyA hai usake dUsare samayameM marakara aura caturindriyoM meM utpanna hokara prathama samayameM jaghanya sthitibandhake karane para saMkhyAtabhAgavRddhike do samaya prApta hote haiN| mahAbandhameM vikalendriyoMmeM svasthAnameM hI saMklezakSayase saMkhyAtabhAgavRddhirUpa bandhake do samaya kahe haiN| usake . balase kaSAyapAhuDako samajhanA ThIka nahIM hai kyoMki bhinna puruSake dvArA kiye gaye granthAntarase granthAntarakA zAna nahIM ho sakatA hai| Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 ___ 278. saNNimicchAiTThiNA tappAoggaaMtokoDAkoDiTThidisaMtAdo saMkilesaM pUredaNa saMkhejaguNavaDDIe egasamayaM vaDidaNa baMdhiya vidiyasamae avavidabaMdhe appadarabaMdhe vA kade saMkhejaguNavaDDIe egasamao labbhadi, satthANe ve samayA Na labbhaMti ceva; aMtomuhucataraM mottaNa saMkhejaguNavaDDipAoggapariNAmANaM NiraMtaraM dosu samaesu gmnnaabhaavaado| teNettha vi paratthANaM ceva assidUNa visamayANaM parUvaNA kAyavvA / taM jahA-eiMdio kAlaM kADhUNa egaviggaheNa saNNipaMciMdiesu uvavaNNo tassa paDhamasamae saMkhejaguNavaDDI hodi; tatthAsaNNipaMciMdiyaTThidibaMdhassa sNbhvaado| vidiyasamae sarIraM ghettUNa saMkhejaguNavahiM karedi; tattha aNtokoddaakoddisaagrovm'metthidibNdhuvlNbhaado| * asaMkhejjabhAgahANIe jaharaNeNa egasamayo / 6 279. taM jahA-samadvidi baMdhamANeNa puNo saMtakammassa heTThA egasamayamosaridaNa baMdhiya tado uvarimasamae saMtasamANe pabaddhe asaMkhejabhAgahANIe jahaNNeNa egasamao hodi| ___ * ukkasseNa tevahisAgarovamasada sAdireyaM / / 280. taM jahA-ego vaDDIe avaTThANe vA acchido puNo savvukkassamaMtomuhattakAlamappadaravihattio hodUNacchiya vedagasammattaM pddivnnnno| puNo vechAvahisAgarovamANi bhamiya tado ekkattIsasAgarovamiesu upajiya micchattaM gaMtUNa devAuamaNupAliya kAlaM 6278. kisI saMjJI mithyAdRSTine tadyogya antaHkor3Akor3I sAgarapramANa sthitisattvase saMklezako pUrAkara eka samayataka saMkhyAtaguNavRddhirUpase sthitiko bar3hAkara bandha kiyA punaH dusare samayameM avasthitabandha yA alpatarabandhake karane para saMkhyAtaguNavRddhikA eka samaya prApta hotA hai| svasthAnameM do samaya prApta hote hI nahIM, kyoMki antarmuhUrta antarake binA nirantara do samaya taka saMkhyAtaguNavRddhike yogya pariNAmoMkI prApti nahIM hotI hai, ataH yahA~ para bhI parasthAnakI apekSAse hI do samayoMkA kathana karanA caahiye| jo isa prakAra hai-eka ekendriya marakara eka vigrahase saMjI paMcendriyoM meM utpanna hazrA usake prathama samayameM saMkhyAtagaNavRddhi hotI hai| kyoMki vahA~ para asaMjJI paMcendriyakA sthitibandha sambhava hai| tathA dUsare samayameM zarIrako grahaNa karake saMkhyAtaguNavRddhiko karatA hai; kyoMki vahA~ para antaHkor3Akor3I sAgara pramANa sthitibandha pAyA jAtA hai| * mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla aika samaya hai| 6276. jo isa prakAra hai-samAna sthitiko bA~dhanevAle kisI jIvane satkarmase eka samaya kama bandha kiyA tadanantara agale samayameM satkarmake samAna bandha kiyA to usake asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hotA hai| * utkRSTa kAla sAdhika eka sau tresaTha sAgara hai| 280. jo isa prakAra hai-koI eka jIva vRddhi yA avasthAnameM sthita hai punaH vaha sabase utkRSTa antarmuhUrta kAla taka alpatara vibhaktivAlA hokara rahA aura vedakasamyaktvako prApta huaa| punaH eka sau battIsa sAgara taka paribhramaNa karake tadanantara ikatIsa sAgarapramANa AyuvAle devoMmeM utpanna hokara aura mithyAtvako prApta hokara usake sAtha devAyukA upabhoga karake marA aura pUrva . tA. pratau koDAkoDi ti sAgarobama iti pAThaH / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDDiparUvaNAe kAlo 167 kAdaNa punvakoDAuamaNussesuppajiya maNussAuammi aMtomuhutte gade saMkilesaM pUredUNa bhujagAraDhidibaMdhaM gdo| tamhA tevaDhisAgarovamasadaM aMtomuhutteNa sAdireyamasaMkhejabhAgahANIe ukassakAlo hodi / tipalidovamiesu uppAiya tevahisAgarovamasadaM tIhi palidovamehi sAdireyaM kiNNa gahidaM ? appadarassa kAlo ukkassao hodi ettio NAsaMkhejabhAgahANIe; tiNNi palidovamANi deSaNANi asaMkhejabhAgahANIe gamiya puNo aMtomuhuttAvasese Aue paDhamasammattamuppAeMteNa saMkhejabhAgahANIe kadAe asaMkhejabhAgahANIe pakaMtAe vinnaasppsNgaado| 281. tevadvisAgarovamasadamaMtomuhutteNa sAdireyamidi jaM vuttaM taM thorucaeNavuttamidi taNNa ghettavvaM / puNo kathaM gheppadi tti vutte vuccade-bhogabhUmoe vedayapAoggadIhuvvellaNakAlamattAue sese paDhamasammattaM ghettUNa puNo aMtomuhutteNa micchattaM gaMtUNa appadareNa palidovamassa asaMkhejabhAgamettakAlaM gamiya puNo avasANe vedagasammattaM ghettaNa devesupanjiya puvvaM va tevahisAgarovamasadaM bhamiya bhujagAre kade palidovamassa asaMkhejamAgeNamahiyatevahisAgarovamasadamasaMkhejabhAgahANIe uksskaalo| * saMkhejabhAgahANIe jahaeNeNa egsmo| koTikI AyuvAle manuSyoMmeM utpanna huA aura vahA~ manuSyAyumeMse antarmuhUrta kAlake vyatIta hone para saMklezako prApta hokara bhujagArasthitikA bandha kiyA, ataH asaMkhyAtabhAgahAnikA antarmuhUrta adhika eka sau tresaTha sAgara utkRSTa kAla hotA hai| zaMkA-tIna palya pramANa AyuvAle jIvoMmeM utpanna karAke asaMkhyAtabhAgahonikA utkRSTa kAla tIna palya adhika eka sau tresaTha sAgara kyoM nahIM grahaNa kiyA hai ? samAdhAna-yaha ThIka hai ki isa prakAra alpatara sthiti vibhaktikA itanA utkRSTa kAla prApta hotA hai / para isase asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla nahIM prApta ho sakatA hai, kyoMki kucha kama tIna palya asaMkhyAtabhAgahAnike sAtha vyatIta karake punaH Ayuke antarmahUrta pramANa zeSa rahane para prathama samyaktvako utpanna karanevAleke saMkhyAtabhAgahAni hone lagatI hai ataH prArambha kI gaI asaMkhyAtabhAgahAnikA vinAza prApta hotA hai| 6281. dUsare saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla jo antamahUrta adhika eka sau tresaTha sAgara kahA hai vaha sthUla rUpase kahA hai ataH usakA prahaNa nahIM karanA caahiye| zaMkA-to phira kaunase kAlakA kisa prakAra grahaNa karanA cAhiye ? samAdhAna-bhogabhUmimeM vedakake yogya dIrgha udvalanA kAlapramANa Ayuke zeSa rahane para prathama samyaktvako grahaNa karake punaH antarmuhUrta kAlake dvArA mithyAtvako prApta hokara alpatara sthitivibhaktike sAtha palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlako vyatIta kara ke punaH antameM vedakasamyaktvako grahaNa karake aura devoMmeM utpanna hokara pahaleke samAna eka sau tresaTha sAgara kAla taka paribhramaNa karake bhujagArasthitivibhaktike karane para asaMkhyAtabhAgahAnikA palyopamakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika eka sau tresaTha sAgara utkRSTa kAla prApta hotA hai| * mithyAtvakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai| Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihttii| 282. taM jahA-daMsaNamohakkhavaNAe aNNastha vA palidoSamassa saMkhejamAgametta. dvidi kaMDae dhAdide saMkhejabhAgahANIe jahaNNeNa egasamao hodi / ___ * ukkaraseNa jahaeNamasaMkhejayaM tirUvUNayamettie samae / 6283. taM jahA-dasaNamohakkhavaNAe micchattassa carima DidikaMDae hade udayA. valiyAe ukassasaMkhejamettaNisegaTTidIsu sesAsu saMkhejabhAgahANIe AdI hodi / tatto pahuDi tAva saMkhejabhAgahANI hodi jAva udayAvaliyAe do NisegadvidIo tisamayakAlAo dvidAo ti teNa jahaNNaparittAsaMkhejayammi tirUvUNammi jattiyA samayA tattiyametto saMkhejamAgahANIe ukassakAlo tti bhaNidaM / . * saMkhejjaguNahANi-asaMkhejaguNahANINaM jahaeNukkasleNa egsmo| $ 284. taM jahA-daMsaNamohakkhavaNAe palidovamaTThidisaMtakammappahuDi jAva dUrAvakiTTivido cedi tAva etyaMtare padamANadvidikhaMDaesu padaMtesu saMkhejaguNahANI hodi / tisse vi kAlo egasamao ceva, carimaphAliM mottaNa aNNattha saMkhejaguNahANIe abhAvAdo / saMsArAvasthAeM vi saMkhejaguNahANIe egasamao ceva hodi, sattarisAgarovamakoDAkoDINaM saMkhejesu bhAgesu ghAdidesu ghAdijamANesu tassa dvidikhaMDayassa carimaphAlIe ceva saMkhejaguNahANIe uvlNbhaado| dUrAvakiTTiTTidiSpahuDi jAva carimaTThidikhaMDayacarimaphAli ti etyaMtare dvidikhaMDaesu padamANesu asaMkhejaguNahANI hodi / edisse vi kAlo egasamao; dvidikhaMDayANaM carimaphAlIsu ceva asNkhejgunnhiinnttvlNbhaado| ___6282, jo isa prakAra hai-darzanamohanIyakI kSapaNAmeM yA anyatra palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitikANDakake ghAta karane para saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hotA hai| * utkRSTa kAla tIna kama jaghanya parItAsaMkhyAtake jitane samaya hoM utanA hai| 6283. jo isa prakAra hai-darzanamohanIyakI kSapaNAmeM mithyAtvake antima sthitikANDakakA ghAta karane para udayAvalimeM niSekasthitiyoMke utkRSTa saMkhyAta pramANa zeSa rahanepara saMkhyAta bhAgahAnikA prArambha hotA hai| yahA~se lekara tIna samayakAla sthitivAle do niSekoMke zeSa rahanetaka saMkhyAtabhAgahAni hotI hai| ataH tIna kama jaghanyaparItAsaMkhyAtameM jitane samaya hoM utanA saMkhyAta bhAgahAnikA utkRSTa kAla hai aisA kahA hai| (r) mithyAtvakI saMkhyAguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa. kAla eka samaya hai| 6284. jo isa prakAra hai-darzanamohanIyakI kSapaNAmeM palyapramANa sthitisatkamase lekara dUrApakRSTipramANa sthitike zeSa rahane taka isa antarAlameM prApta honevAle sthitikANDakoMke patana hone para saMkhyAtaguNahAni hotI hai, usakA bhI kAla eka samaya hI hai, kyoMki antima phAliko chor3akara anyatra saMkhyAtaguNahAni nahIM hotI hai / saMsAra avasthAmeM bhI saMkhyAtaguNahAnikA kAla eka samaya hI prApta hotA hai, kyoMki sattarakor3Akor3IsAgarapramANa sthitiyoMke saMkhyAta bahubhAgake ghAta hote hue ghAta honevAle kANDakoMmeM usa sthitikANDakakI antima phAlimeM hI saMkhyAtaguNahAni pAI jAtI hai| tathA durApakRSTi sthitise lekara antima sthitikANDakakI antima phAlitaka isa bIca sthitikANDakake patanameM asaMkhyAtaguNahAni hotI hai| isakA bhI kAla eka samaya hai, kyoMki sthiti. kANDakoMkI antima phAlimeM hI asaMkhyAtaguNahAni pAI jAtI hai| Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 gA0 22] vaDiparUvaNAe kAlo * avahidahidivihattiyA kevaciraM kAlAdo hoti / .. 6285. sugmmedN| * jahaNaNeNa egasamayo / $ 286. bhujagAramappadaraM vA kuNaMteNa eyasamayamavadvidaM kAdaNa vidiyasamae bhujagAre appadare vA kade jahaNNeNa avaDhidassa egsmo| __ * ukasseNa aNtomuhttN| $ 287. taM jahA-vaDDhei hANiM vA kAUNa avaTThANammi paDiya aMtomuhuttaM tattha ThAidUNa bhujagAre appadare vA kade avaDidassa aMtomuhuttametto ukkassakAlo hodi / * sesANaM pi kammANamedeNa vIjapadeNa NedavvaM / / $ 288. edeNa vayaNeNa suttassa desAmAsiyattaM jeNa jANAvidaM teNa cauhaM gaINaM uttucAraNAbaleNa elAiriyapasAega ya sesakammANaM parUvaNA kIrade / kAlANugameNa duviho Niddeso-oghe0 Adese0 / oghe0 micchatta0 tiNNi vaDDi0 jaha0 egasamao, uka0 ve smyaa| asaMkhejabhAgahANI. jaha0 egasamao, ukka0 tevahisAgarovamasadaM sAdireyaM / saMkhejabhAgahANI0 jaha0 eyasamao, ukka0 ukkassasaMkhejaM durUvUNayaM / saMkhejaguNahANI0 asaMkhejaguNahANI0 jahaNNukka0 egsmo| avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evaM terasaka0 / Navari asaMkhejabhAgavaDDIe jaha0 egasamao, ukka0 sattArasa * mithyAtvakI avasthita sthitivibhaktikA kitanA kAla hai ? 6285. yaha sUtra sugama hai| * jaghanya kAla eka samaya hai| 6286. bhujagAra yA alpatarako karanevAle kisI jIvake eka samayataka avasthita karake dUsare samayameM bhujagAra yA alpatarake karanepara avasthitasthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya prApta hotA hai| * utkRSTa kAla antarmahata hai| 6287. jo isa prakAra hai-vRddhi yA hAniko karake aura avasthitameM par3akara tathA antarmuhUtakAlataka vahA~ rahakara bhujagAra yA alpatarake karanepara avasthitakA utkRSTa kAla antarmuhUrta prApta hotA hai| * zeSa karmokI bhI vRddhi AdikA kAla isI bIjapadake anusAra jAna lenA cAhiye / 6288. isa vacanase cUMki sUtrakA dezAmarSakapanA jatA diyA, ataH uccAraNAke balase aura elAcAryake prasAdase cAroM gatiyoMmeM zeSa karmoMkI prarUpaNA karate haiM-kAlAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghanirdeza aura aadeshnirdesh| unameMse oghakI apekSA mithyAtvakI tIna vRddhiyoMkA jaghanya kAla eka samaya hai tathA utkRSTa kAla do samaya hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka * samaya aura utkRSTa kAla sAdhika eka sau tresaTha sAgara hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka * samaya aura utkRSTa kAla do kama utkRSTa saMkhyAta pramANa hai| saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNa* hAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| avAsthatakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isI prakAra teraha kaSAyoMkA jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAta 22 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI smyaa| aNaMtANu0cauka0 avatavva. jahaNNuka egasa / tiNNisaMjalaNa NavaNo. kasAyANaM evaM ceva / Navari saMkhejabhAgahANI0 jahaNNuka0 egasa0: sagasagahidIe saMkhejjebhAge dhAdide saMkhejamAgahANIe uvlNbhaado| durUvUNukassasaMkhejamettakAlo edAsi payaDINaM saMkhejamAgahANIe kiNNa laddho ? Na, aMtarakaraNe kade paDhamahidIe viNA vidiyadvidIe ca dvidANa' carimakaMDayacarimaphAlIe padidAe saMtIe udayAvaliyAe samayUNAvaliyamettahidINaM sesakasAyANaM aNuvalaMbhAdo / 6289. itthi-purisavedANaM saMkhejamAgavaDDikAlo jahaNNukkasseNa egsmo| ve samayA Na labbhaMti / kudo ? beiMdiyANaM tIiMdiesu teiMdiyANaM cauridiesu uppajamANANamappaNo Auacarimasamae NavaMsayavedaM mottUNa aNNavedANaM bNdhaamaavaado| kudo, jammi jAdIe uppajadi tajAdipaDibaddhavedasseva muMjamANAuassa carimaaMtomuhuttammi nnirNtrbNdhsNbhvaado| teNa itthipurisavedANaM sagasagaDhidisaMtakammAdo saMkhejabhAgabbhahiyaM kasAyaTTidi baMdhAviya baMdhAvaliyAdikaMtaM bajjhamANitthi-purisavedesu saMkAmidesu saMkhejabhAgavaDDIe egasamaoceva lbbhdi| sammatta-sammAmicchattANaM cattArivADDi-dohANi-avavidaavattavvANaM jahaNNuka0 egsmo| asaMkhejabhAgahANIe jaha0 egasamao / taM jahAsamayAhiyajahaNNaparittAsaMkhejamecasesAe sammatta-sammAmi0paDhamahidIe carimuvvellaNabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla satraha samaya hai| anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyasthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| tIna saMjvalana aura nau nokaSAyoMkA isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai, kyoMki apanI apanI sthitike saMkhyAtaveM bhAgakA ghAta hone para saMkhyAtabhAgahAni pAI jAtI hai| zaMkA-ina prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAnikA do kama utkRSTa saMkhyAtapramANa kAla kyoM nahIM prApta hotA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki antarakaraNa karane para prathama sthiti ke binA dUsarI sthitimeM sthita karmoM ke antimakANDakakI antima phAlike patana hote hue zeSa kaSAyoMke samAna ina karmokI udayAvalimeM eka samaya kama AvalipramANa sthitiyA~ nahIM pAI jAtI haiN| 286. strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| do samaya kAla nahIM prApta hotA hai, kyoMki jo dvIndriya trIndriyoMmeM aura trIndriya caturindriyoMmeM utpanna hote haiM unake apanI Ayuke antima samayameM napuMsakavedako chor3akara anya vedakA bandha nahIM hotA hai, kyoMki jo jIva jisa jAtimeM utpanna hotA hai usake usa jAtise sambandha rakhanevAle vedakA hI bhujyamAna Ayuke antima antarmuhurtameM nirantara bandha sambhava hai| isaliye strIveda aura puruSavedakI apane apane sthitisatkarmase saMkhyAtaveM bhAga adhika kaSAyakI sthitikA bandha karAke bandhA. balike bAda baMdhanevAle strIveda aura puruSavedameM usake saMkrAnta honepara saMkhyAtabhAgavRddhikA eka samaya hI prApta hotA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, do hAni, avasthita aura pravaktavyakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai| jo isa prakAra hai-samyaktva aura samyagmithyAtvakI prathama sthitikI eka samaya adhika jaghanya . mA. pratI ceTTidANaM iti paatthH| Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe kAlo kaMDayacarimaphAlIe uvvellidAe egasamayamasaMkhejabhAgahANI hodi; tatthANaMtarasamae saMkhejabhAgahANIe paarNbhdNsnnaado| ukka0 vechAvahisAgarovamANi sAdireyANi / saMkhejabhAgahANIe micchttbhNgo| evaM tasa-tasapaja0-Naqsayaveda-acakkhu-bhavasiddhi0AhAri tti / Navari NavUsayavedesu asaMkhejabhAgahANIe jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 dekhaNANi / sammatta-sammAmi0 asaMkhejabhAgahANI0 tettIsaM sAgaro0 sAdireyANi / lobhasaMjala0 saMkheJabhAgahANI0 jahaNNuka0 egasa0 / AhArIsu saMkhejaguNavaDDIe jahaNNuka0 eysmo| parItAsaMkhyAtapramANa sthitike zeSa rahanepara antima udvelanAkANDakakI antima phAlikI udvalanAmeM eka samaya taka asaMkhyAtabhAgahAni hotI hai, kyoMki vahA~ anantara samayameM saMkhyAtabhAgahAnikA prArambha dekhA jAtA hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla sAdhika eka sau battIsa sAgara hai| tathA saMkhyAtabhAgahAnikA bhaMga mithyAtvake samAna hai| isa prakAra trasa, saparyApta, napuMsakavedI, acakSudarzanavAle, bhavya aura AhAraka jIvoM ke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki napuMsakavediyoMmeM asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai| samyaktva aura samyagyithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla sAdhika tetIsa sAgara hai| lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| tathA AhArakoMmeM saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| vizeSArtha--pahale bhujagAra vibhaktimeM jo bhujagAra aura alpatarakA kAla batalAyA hai vaha yahA~ ghaTita nahIM hotA, kyoMki vahA~ vRddhi aura hAniyoMke avAntara bheda na karake vaha kAla kahA hai aura yahA~ avAntara bhedoMkI apekSAse kAla kahA hai, ataH donoMke kAloMmeM pharaka par3a jAtA hai| aba yahA~ jisakA khulAsA svayaM vIrasena svAmIne kiyA hai use chor3akara zeSakA khulAsA karate haiN| solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi kA utkRSTa kAla satraha samaya hai, kyoMki bhujagAravibhaktimeM solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhujagArasthitikA utkRSTa kAla jo 19 samaya batalAyA hai usameMse zraddhAkSayase prApta honevAle bhujagArake satraha samaya le lenA cAhiye, kyoMki addhAkSayase asaMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai / yadyapi sAmAnyase saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla do samaya kama utkRSTa saMkhyAtapramANa batalAyA hai para krodhAdi tIna saMjvalana aura nau nokaSAyoMmeM yaha kAla ghaTita nahIM hotA, kyoMki inakI prathama sthitikA dvitIya sthitike rahate hue hI abhAva ho jAtA hai| saMkhyAtabhAgavRddhi kA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do samaya hai| jo isa prakAra hai-kisI dvIndriya yA trIndriya jIvane saMklezakSayase eka samaya taka saMkhyAtabhAgavRddhi rUpa bandha karake punaH anantara samayameM mara kara ekendriya adhikavAle jIvoM arthAt teindriya yA cauindriyoMmeM utpanna hokara prathama samayameM tatprAyogya jaghanya sthitikA bandha kiyA usa jIvake saMkhyAtabhAgavRddhikA utkRSTa kAla do samaya pAyA jAtA hai| parantu puruSaveda aura strIvedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA utkRSTa kAla eka hI samaya kahA hai / usakA kAraNa yaha hai ki jo dvIndriyase teindriyameM aura teindriyase caturindriyameM utpanna hote haiM unake apanI Ayuke antima antarmuhUrtameM napuMsakavedake atirikta anya vedakA bandha nahIM hotA, kyoMki teindriya yA caturindriya jIva jinameM vaha utpanna hoMge niyamase napuMsaka bedI hAte haiM aura sAmAnya niyama yaha hai ki jo jAva jisa jAtimeM utpanna hotA hai usaka usa jAtise sambandha rakhanevAle vedakA hI bhujyamAna Ayuke antima antamuhUrtameM nirantara bandha sambhava Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 260. AdeseNa Neraiesu micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhelamAgavaDDiavaDhi0 oghN| asaMkhejabhAgahANI. jaha0 egasamao, ukka0 tettIsaM sAgaro0 desU. NANi / do vaDDI do hANI0 jahaNNuka0 egasa0 / Navari aNaMtANu0caukka0 saMkhenjabhAgahANi-asaMkhejaguNahANi-avattavvANamoghaM / smmtt-smmaamicchttaannmoghmNgo| Navari asaMkhejabhAgahANI0 jaha* egasamao, ukka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / evaM savvaporaiyANaM / Navari sagaDhidI desUNA / hai| isaliye strIveda yA puruSavedakA jitanA sthitisattva hai usase saMkhyAtaveM bhAga adhika sthiti vAle kaSAyakA bandha karAkara bandhAvalIke pazcAt khIveda yA puruSavedameM saMkrAnta hone para ukta donoM vedoMkI saMkhyAtabhAgavRddhikA kAla eka samaya hI prApta hotA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAroM vRddhiyA~, avasthita aura avaktavya ye samyagdRSTike prathama samayameM hI hote haiM, ataH inakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA / tathA inakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai, kyoMki jaba antima udvelanAkANDakakI antima phAlikI udvelanA ho jAne para inakI prathama sthiti eka samaya adhika jaghanya parItAsaMkhyAta pramANa zeSa rahatI hai taba inakI asaMkhyAtabhAgahAni eka samaya taka dekhI jAtI hai / inakI utkRSTa hAnikA utkRSTa kAla sAdhika eka sau battIsa sAgara hai so mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnike utkRSTa kAlakA khulAsA jisa prakAra pahale kiyA hai usI prakAra yahA~ bhI samajha lenA caahiye| zeSa kathana sugama hai / yaha ogha prarUpaNA mUlameM ginAI gaI trasa Adi kucha anya mArgaNAoMmeM bhI avikala bana jAtI hai, ataH unake kathanako aodhake samAna kahA hai| kintu napuMsakavedameM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla narakameM hI sambhava hai, ataH yahA~ asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla oghake samAna na jAnakara kucha kama tetIsa sAgara jAnanA caahiye| isase napuMsakoMke samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla bhI kucha kama tetIsa sAgara prApta hotA hai ataH usakA nivAraNa karaneke liye inakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla sAdhika tetIsa sAgara kahA hai| napuMsakavedakI udayavyucchitti nauMve guNasthAnameM hI ho jAtI hai aura nauve guNasthAnameM lobha saMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla nahIM prApta hotA, vaha to dasaveM guNasthAnameM prApta hotA hai / isake pahale to antima phAlike patanake samaya saMkhyAtabhAgahAnikA eka hI samaya prApta hotA hai, ataH napuMsakoMke lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hI samajhanA caahiye| tathA yadyapi saMkhyAtaguNavRddhikA utkRSTa kAla do samaya batalAyA hai so eka samaya saMklezakSayase prApta hotA hai aura dUsarA samaya ekendriyake dvIndriyAdikameM aura dvIndriyAdikake paMcendriyoMmeM utpanna hone para prApta hotA hai| para isa dUsare samayameM jIva anAhAraka rahatA hai| isaliye AhArakoMke saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya samajhanA caahiye| 6260 AdezakI apekSA nArakiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA kAla oghake samAna hai / asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai / do vRddhi aura do hAniyoM kA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnuvandhIcatuSkakI saMkhyAtabhAgahAni, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai| isI prakAra saba nArakiyoMke jAnanA caahie| kintu . Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] vaDavaNIe kAlo 173 21. tirikvesa chanvIsaM payaDINaM tiNNivaDDI avaTThidamoghaM / asaMkhejabhAMgahANI 0 0 jaha0 esa 0, ukka0 tiSNi palido0 sAdireyANi / dohANI0 jahaNNuka0 egasa0 / Navari aNaMtANu0 cauka0 saMkhejabhAgahANI0 asaMkhejjaguNahANI0 avattavva0 oghaM / sammata - sammAmicchattANaM savvapadA0 oghaM / Navari asaMkhejabhAgahANI 0 jaha0 egasa 0, ukka0 tiSNi pali0 desUNANi / evaM paMciMdiyatirikkhatiyassa vattavvaM / Navari chavvIsaM payaDINaM saMkhejabhAgavaDDI0 saMkhejaguNavaDDI0 jahaNNuka0 egasamao / Navari hassa saat vizeSatA hai ki kucha kama apanI apanI sthiti kahanI cAhie / vizeSArtha -- ogha se mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do samaya kahA hai / tathA avasthitavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai / narakameM bhI yaha kAla isI prakAra bana jAtA hai, ataH inake kAlako pradhake samAna kahA hai / ukta prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya ogha ke samAna yahA~ bhI ghaTita kara lenA cAhiye / tathA utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara hai, kyoMki jo naraka meM utpanna hokara antarmuhUrta meM samyagdRSTi ho jAtA hai aura narakase nikalane ke antarmuhUrta kAla pahale taka samyagdRSTi banA rahatA hai usake kucha kama tetIsa sAgara kAla taka asaMkhyAta bhAgaddAni dekhI jAtI hai| tathA ukta prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni, saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai, kyoMki yahA~ saMkhyAta bhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhi saMklezakSayase hI hotI hai ataH ina donoMkA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hI prApta hotA hai / tathA ukta do hAniyA~ sthitikANDakakI antima phAlike patanake samaya hI hotI haiM isaliye inakA bhI jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya prApta hotA hai / kintu anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtabhAgahAnike kAlameM kucha vizeSatA hai / bAta yaha hai ki nArakI jIva bhI anantAnubandhIkI visaMyojanA karate haiM / aura visaMyojanA meM saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla do samaya kama utkRSTa saMkhyAtapramANa prApta hotA hai jo ki narakameM bhI sambhava hai ataH naraka meM anantAnubandhIkI saMkhyAta bhAgahAnikA kAla oke samAna kahA hai / tathA narakameM anantAnubandhakI asaMkhyAta guNahAni aura avaktavyavibhakti bhI hotI haiM / phira bhI inake kAlameM oghase koI vizeSatA nahIM hai, ataH inake kAlako bhI oghake samAna kahA hai| aba zeSa rahIM do prakRtiyA~ so inakI asaMkhyAta bhAgahAnike utkRSTa kAlako chor3akara zeSa saba kathana ogha ke samAna bana jAtA hai / kintu asaMkhyAta bhAgahAnikA utkRSTa kAla kucha kama tetIsa sAgara prApta hotA hai| isakA khulAsA pahale ke samAna hai / prathamAdi narakoM meM bhI isI prakAra jAnanA cAhiye, kintu asaMkhyAta bhAgahAnikA utkRSTa kAla sarvatra kucha kama apanI apanI utkRSTa sthitipramANa hai / 1 $ 21. ticoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhiyoM aura avasthitakA kAla oghake samAna hai / asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla sAdhika tIna palya hai / do hAniyoM kA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhI catuSkakI saMkhyAtabhAgahAni, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA kAla oghake samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtva ke saba pada ogha ke samAna haiM / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla kucha kama tIna palya hai / isI prakAra paMcendriya ticatrika ke kahanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki inake chabbIsa prakRtiyoMkI saMkhyAta bhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / isameM itanI vizeSatA aura hai "2 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI radi-aradi-soga-isthi-purisa-NavaMsayaveda0 saMkhejaguNavaDDI0 jaha* egasamao, ukka0 ke smyaa| ___6 292. paMciMdiyatirikkha-maNussaapajjattANaM chaThavIsaM payaDINaM pNciNdiytirikkhbhNgo| Navari asaMkhejabhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomuhuttaM / Navari aNaMtANu0ca ukka0 asaMkhejaguNahANI avattavvaM ca Natthi / saMkhejabhAgahANI. jahaNNukka0 eyasa0 / sammattasammAmicchattANamasaMkhejamAgahANI. jaha0 eyasamao, ukka0 aMtomuhuttaM / tiNNi hANI0 oghN| ki hAsya, rati, arati, zoka, strIveda, puruSaveda aura napuMsakavedakI saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do samaya hai| vizeSArtha-tiryaMcoMmeM 26 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla jo sAdhika tIna palya kahA hai isakA kAraNa yaha hai ki bhogabhUmimeM yadi prathamopazama samyaktvako nahIM prApta karatA hai to ukta prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni hotI rahatI hai| isaliye tIna palya to ye hue| tathA isameM pUrva paryAyakA antamuhUrtakAla aura milA denA cAhiye isa prakAra tiryazcagatimeM ukta prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA sAdhika tIna palya kAla prApta ho jAtA hai| tathA yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla kucha kama tIna palya hai| kAraNa yaha hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI dIrghakAlIna asaMkhyAtabhAgahAni samyagdRSTi ke hI bana sakatI hai| mithyASTike to inakA antarmuhUrtake bAda sthitikANDakaghAta hone lagatA hai| para vedakasamyagdRSTi jIva mara kara tiyacoMmeM nahIM utpanna hotA aura yahA~ kRtakRtyavedakakI vivakSA nahIM hai / ataH jo jIva uttama bhogabhUmimeM tithaMca huA aura kucha kAlake bAda vedakasamyaktvako prApta karake jIvana bhara usake sAtha rahA usake samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla kucha kama tIna palya pAyA jAtA hai| pazcendriya tiryazcatrikake hAsya, rati, arati, zoka, strIveda, puruSaveda aura napuMsakaveda kI saMkhyAtaguNavRddhikA utkRSTa kAla do samaya batalAyA hai so isakA kAraNa yaha hai ki jisana bhavake pahale samayameM parasthAnakI apekSA saMkhyAtaguNavRddhi kI hai aura dUsare samayameM saMklezakSayase saMkhyAtaguNavRddhi kI hai vaha eka Avalike bAda kaSAyakI ukta sthitikA ina prakRtiyoM meM do samaya taka saMkramaNa karatA hai ataH ukta prakRtiyoMmeM saMkhyAtaguNavRddhikA utkRSTa kAla do samaya prApta hotA hai| 6292. paMcendriya tiryaMca aparyApta aura manuSya aparyApta jIvoMke chabbIsa prakRtiyoMkA bhaMga paMcendriya tiyaMcake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| kintu isameM bhI itanI vizeSatA hai ki inake anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura pravaktavya nahIM haiN| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSThakAla eka samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| tathA tIna hAniyoMkA kAla oSake samAna hai| vizeSArtha-paMcendriya tiryaMca labdhyaparyApta aura manuSya labdhyaparyAptakA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, isaliye inake saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla antarmuhUrta khaa| ina jIvoMke anantAnubandhIkI visaMyojanA nahIM hotI, isaliye inake anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAta guNahAni aura avaktavya sthitikA niSedha kiyaa| tathA isakI saMkhyAtabhAgahAnakA jaghanya aura uskRSTa kAla eka samaya kahA / Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUSaNAe kAlo 175 ____293. maNusatiya0 paMciMdiyatirikkhamaMgo / Navari micchatta-bArasaka0-bavaNoka0 saMkhejabhAgahANI0 asaMkhejamuNahANI0 oghaM / $ 264. devANaM nneriybhNgo| Navari sabvesimasaMkhejabhAgahANI0 jaha* eyapta0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 saMpuNNANi / evaM bhavaNAdi jAva sahassAra tti / Navari sghidii| ANadAdi jAva gavagevaja ti micchatta-vArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejabhAgahANI0 jaha. aMtomu0, ukka. sgdvidii| saMkhajabhAgahANI0 jahaNNukka0 egsmo| sammattasammAmi0 oghN| Navari asaMkhejabhAgahANI. jaha0 eyasamao, uka0 sghidii| avaDidaM Natthi / aNaMtANu0caukka0 asaMkhejamAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 sgdvidii| tiNNihANI avattavvaM oghaM / aNuddisAdi jAva savvaTThasiddhi ti micchatta0sammAmi0-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhajabhAgahANI0 jaha* aMtomuhuttaM, ukka0 sagahidI / saMkhaJjamAgahANI. jahaNNuka0 eyasa0 / sammatta0 asaMkhajabhAgahANI. jaha0 emasa0, ukka. sgdvidii| saMkhejabhAgahANI. saMkhejaguNahANI0 oghaM / aNaMtANu0caukka. asaMkhejabhAgahANI jaha0 AvaliyA jahaNNaparittAsaMkhejaNUNA, ukka0 sagadvidI / tiNNi hANI0 oghN| 6263. manuSyatrikameM paMcendriyatithaMcake samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI saMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA kAla oghake samAna hai| 264. devoMmeM nArakiyoMke samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki sabhI prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla pUrA tetIsa sAgara hai / isI prakAra bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra kalpa taka jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatAhai ki apanI-apanI sthiti kahanI caahie|aantse lekara nau praiveyaka takake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla apanI-apanI sthitipramANa hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA kAla oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla apanI sthitipramANa hai| yahA~ avasthita pada nahIM hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla apanI sthitipramANa hai / tathA tIna hAni aura pravaktavyakA kAla oghake samAna hai| anudizase lekara sarvArthasiddhi takake devoMmeM mithyAtva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla apanI sthitipramANa hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| samyaktvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla apanI sthitipramANa hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA kAla oghake samAna hai| anantAnubandhI catuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla jaghanya parItAsaMkhyAta kama eka AvalipramANa hai aura utkRSTa kAla apanI sthitipramANa hai / tathA tIna hAniyoMkA kAla oghake samAna hai| vizeSArtha-devoMmeM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla tetIsa sAgara hai so yaha devoMke utkRSTa kAlakI apekSAse jAnanA caahie| AnatAdikase lekara mithyAtva Adi 22 prakRtiyoMkI alpataravibhakti hI hotI hai| kintu yadi yahA~ sthitikANDakaghAta hotA hai to asaMkhyAta Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 ... 295. iMdiyANuvAdeNa eiMdiesu micchatta-solasaka0-NavaNoka asaMkhejamAgavaDDI0 jaha* egasamao, ukka0 ve sattArasa smyaa| avaDida0 jaha* eyasamao, uka0 aMtomuhuH / asaMkhejabhAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhejdibhaago| saMkhejabhAgahANI0 saMkhejaguNahANI0 jahaNNukka0 egasa0 / sammatta0 sammAmi0 asaMkhejabhAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhejdibhaago| saMkhejabhAgahANI. jaha. egasa0, ukka0 ukkassa0 saMkhejaM durUvUNaM / saMkhajaguNahANI0 asaMkhejaguNahANI0 jahaNNu0 egsmo| evaM vAdareiMdiya-suhumeiM diya-puDhavi0-bAdarapuDhavi0-suhumapuDhavi0-Au0bAdaraAu0-suhumaAu0-teu0-bAdarateu0-suhumateu0-vAu0-cAdaravAu0-suhumavAu0vaNapphadi0-bAdaravaNapphadi0-suhumavaNapphadi0-Nigoda0 -bAdaraNigoda0-muhumaNigoda0. bAdaravaNapphadipatteyasarIrA ti / 6296. bAdareiMdiyapajjattANameiMdiyabhaMgo / Navari aTThAvIsapayaDINamasaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasamao, uka0 saMkhejjANi vAsasahassANi / evaM bAdarapuDhavipajja.. bhAgahAnikA kAla antarmuhUrta prApta hotA hai| anyathA pUrI paryAya bhara asaMkhyAtabhAgahAni hotI rahatI hai| yahI kAraNa hai ki AnatAdikameM ukta bAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuharta aura utkRSTa kAla apanI-apanI utkRSTa sthitipramANa kahA hai| kintu nau anudiza AdimeM samyagdRSTi jIva hI hote haiM, ataH vahA~ samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAta. bhAgahAni hI sambhava haiM jinakA kAla ukta pramANa prApta hotA hai| tathA nau anudiza AdimeM anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla jaghanya parItAsaMkhyAtase kama eka Avali hai, kyoMki visaMyojanAmeM antima kANDakakI antima phAlike patanake bAda jaba eka zrAvali sthiti zeSa raha jAtI hai taba jaghanya parItAsaMkhyAta pramANa sthitike zeSa rahane taka asaMkhyAtabhAgahAni hI hotI hai aura isake bAda saMkhyAtabhAgahAni hone lagatI hai| zeSa kathana sugama hai| 6265. indriyamArgaNAke anuvAdase ekendriyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa vAla mithyAtvakA do samaya aura zeSakA satraha samaya hai| avasthitakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtave bhAgapramANa hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do kama utkRSTa saMkhyAtapramANa hai| saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| isI prakAra bAdara ekendriya, sUkSma ekendriya, pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika, sUkSma pRthivIkAyika, jalakAyika, bAdara jalakAyika, sUkSma jalakAyika, agnikAyika, bAdara agnikAyika, sUkSma agnikAyika, vAyukAyika, bAdara vAyukAyika, sUkSma vAyukAyika, vanaspatikAyika, bAdara vanaspatikAyika, sUkSma vanaspatikAyika, nigoda, bAdara nigoda, sUkSma nigoda aura bAdara vanaspati pratyekazarIra jIvoMke jAnanA caahiye| 6266. bAdara ekendriya paryAtakoMke ekendriyoMke samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDDiparUvaNAe kAlo bAdaraAupajja0-bAdarateupajja0-mAdaravAu0pajja-bAdaravaNaphadipajja-bAdaravaNapphadipatteya0pajjatte tti / bAdareiMdiyaapajjattANaM baadreiNdiypjjttbhNgo| Navari aTThAvIsapayaDINamasaMkhejjabhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomuhuH / evaM suhumeiMdiyapajja.. suhumeiMdiyaapajja0 bAdarapuDhaviapajja. suhumapuDhavipajja0-suhumapuDhaviapajja bAdaraAu. apajja0-suhuma Aupajja-suhumaAuapajja0-bAdarateuapajja0-suhumateupajja0 suhumateu. apajja0-bAdaravAu apajja0-suhumavAupajja0-muhumavAuapajja0-bAdaravaNapphadiapajjasuhumavaNapphadipajja0-suhumavaNapphadiapajja0-bAdaraNigodapajjatta-apajjatta-suhumaNimoda pajjatta-suhamaNigodaapajjatta-bAdaravaNapphadipatteyasarIraapajjatte ti|| 267. beiMdiya beiMdiyapajja-teiMdiya-teiMdiyapajja0-cauridiya cauridiyapajja. micchatta. asaMkhejjamAgavaDDI0 jaha0 egasamao, uka0 ve smyaa| saMkhejjabhAgavaDDI0 jahaNNukka0 egs0| asaMkhejjabhAgahANI. jaha0 egasamao, ukka0 aMtomuhu0 / saMkhejjANi vAsasahassANi kiNNa labbhaMti ? Na, saNNiDhidisaMtakammiyaviyaliMdiyassa vi saMkhejjabhAgahANikaMDae' pAdide puNo aMtomuhutteNa NiyameNa saMkhejjabhAgahANikaMDayassa pdnnuvesaado| hajAra varSa hai| isI prakAra bAdara pRthivIkAyika paryApta, bAdara jalakAyikaparyApta, bAdara agnikAyikaparyApta, bAdara vAyukAyikaparyApta, bAdara vanaspatikAyikaparyApta aura bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra paryApta jIvoMke jAnanA caahie| bAdara ekendriya aparyAptakoMke bAdara ekendriya aparyAptakoMke samAna bhaGga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / isI prakAra sUkSma ekendriya paryApta, sUkSma ekendriya aparyApta, bAdara pRthivIkAyika aparyApta, sUkSma pRthivIkAyika paryApta, sUkSma pRthivIkAyika aparyApta, bAdara jalakAyika aparyApta, sUkSma jalakAyika paryApta, sUkSma jalakAyika aparyApta, vAdara agnikAyika aparyApta, sUkSma agnikAyika paryApta, sUkSma agnikAyika aparyApta, bAdara vAyukAyika aparyApta, sUkSma vAyukAyika paryApta, sUkSma vAyukAyika aparyApta, bAdara vanaspatikAyika aparyApta, sUkSma vanaspatikAyika paryApta, sUkSma vanaspatikAyika aparyApta, bAdara nigoda paryApta, bAdara nigoda aparyApta, sUkSma nigoda paryApta, sUkSma nigoda aparyApta aura bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIraaparyApta jIvoMke jAnanA caahie| 6297. dvIndriya, dvIndriya paryApta, trIndriya, trIndriya paryApta, caturindriya aura caturindriya paryApta jIvoMke mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do samaya hai| saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| zaMkA-asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla saMkhyAta hajAra varSa kyoM nahIM prApta hotA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki saMjJIkI sthitisatkarmavAle vikalendriyake bhI saMkhyAtabhAgahAnikANDakakA patana hone para punaH antarmuhUrtakAlake dvArA niyamase saMkhyAtabhAgahAnikANDakake patanakA upadeza pAyA jAtA hai| 1 tA. A. pratyoH asaMkhejjabhAgahANikaMDae iti pAThaH / 23 / Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI3 298. saMkhejjabhAgahANI0 saMkhejjaguNahANI0 jahaNNuka0 egasa0 / avaDhi0 ogha / solasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjabhAgavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka0 sattArasa smyaa| saMkhajjabhAgavaDDI0 jahaNNuka0 eyasa0 / avaDhi0 oghaM / asaMkhajjabhAgahANi-saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANINaM micchttbhNgo| sammatta-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 eyasa0, ukka0 saMkhejjANi vAsasahassANi / saMkhejjabhAgahANI0 jaha0 eyasa0, uka0 ukkassasaMkhejjaM durUvaNaM / saMkhejjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANI0 jahaNNuka0 eys0| evaM beiMdiyaapajja-teiMdiyaapajja0 cauridiyaapajjattANaM / Navari sammatta-sammAmicchattANamasaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 eyasa0, ukka0 aMtomu0 / rrrrrrrrrrnmmmmmmmmmmmmmmeromrunmarrronm 6268. saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| avasthitakA kAla oghake samAna hai| solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla satraha samaya hai / saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / avasthitakA kAla oghake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA bhaMga mithyAtvake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla saMkhyAta hajAra varSa hai| saMkhyAgabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do kama utkRSTa saMkhyAtapramANa hai| tathA saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| isI prakAra dvIndriya aparyApta, trIndriya aparyApta aura caturindriya aparyApta jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki inake samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| vizeSArtha dvIndriyAdika uparyukta mArgaNAoMkA utkRSTa kAla saMkhyAta hajAra varSa hai, isaliye inameM mithyAtva Adi 26 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla saMkhyAta hajAra varSa prApta honA cAhiye thaa| para yahA~ yaha kAla antarmuhUrta batalAyA hai| vIrasena svAmIne isakA eka samAdhAna kiyA hai| ve likhate haiM ki jina vikalendriyoMke saMjJIke yogya sthiti satkarma hai unake saMkhyAtabhAgahAnipramANa kANDakake patanake bAda antarmuhUrtake bhItara niyamase saMkhyAtabhAgahAnipramANa kANDakake patanakA upadeza AgamameM pAyA jAtA hai| isase mAlUma hotA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| para isa samAdhAnake bAda bhI eka prazna khar3A hI rahatA hai| ki jina vikalendriyoMke saMjJIke yogya sthitisatkarma nahIM hai unake asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla saMkhyAta hajAra varSa kyoM nahIM kahA / yadyapi isakA santoSakAraka samAdhAna karanA to kaThina hai phira bhI cU~ki yahA~ asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla antarmuhUrta batalAyA hai aura vikalendriya jIva saMkhyAtabhAgahAnikA prArambha kara sakate haiM aisA niyama hai| isase mAlUma hotA hai ki jina vikalendriyoM ke saMjJIke yogya sthitisatkarma na bhI ho ve bhI antarmuhUrtameM saMkhyAtabhAgahAni karate haiM, ataH asaMkhyAta. bhAgahAnikA utkRSTa kAla antarmuhUrta prApta hotA hai| kintu ina mArgaNAoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla saMkhyAta hajAra varSa hI hai| tathA ina dvIndriyAdika aparyAptakoMkA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, ataH inameM asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA / zeSa kathana sugama hai| Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 gA022] vaDiparUvaNAe kAlo F269. paMciMdiya-paMciMdiyapajjattANamoghaM / Navari saMkhejjabhAga-guNavaDDIe jahaNNu0 egsmo| ve samayA Nasthi, kiMtu hassa-radi-aradi-sogitthi-purisa-NaqsayavedANaM saMkhejjaguNavaDDIe uka0 ve smyaa| paMciMdiyaapajja0-tasaapajja. paMciMdiyatirikkhaapajjattabhaMgo / Navari tasaapajja0 micchatta-solasaka0-bhaya-duguMcha0 dovaDDI0 oghaM / 300. jogANuvAdeNa paMcamaNa-paMcavacijogIsu micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjabhAgavaDDhi0-avaDi. oghN| saMkhejjabhAgavaDDi-saMkhejjaguNavaDDi0 jahaNNukka0 egasa0 / asaMkhejnajAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomuhu0 / sNkhejjmaaghaannisNkhejjgunnhaanni-asNkhejjgunnhaanniinnmoghN| smmtt-smmaamicchttaannmoghN| Navari asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 eyasa0, uka0 aNtomu0|| 6301. kAyajogi-orAliyakAyajogIsumicchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhejabhAgavaDDi-saMkhejabhAgavaDDi-saMkhejaguNavaDDi-avaDhi0 oghN| Navari orAliyakAya. jogIsu saMkhejabhAgavaDDi saMkhejaguNavaDDINaM ve samayA Natthi, egasamao ceva / asaMkhejabhAgahANI0 jaha0 eyasa0, uka0 palido0 asNkhjdibhaago| Navari orAliyakAya. jogIsu vAvIsavAsasahassANi desUNANi / saMkhajabhAgahANi-saMkhajaguNahANi-asaMkhaJjaguNahANINamaNaMtANu0cauka0 avattavvassa ca oghaM / sammatta0 sammAmi0 savvapadANa 269. paMcendriya aura paMcendriya paryApta jIvoMke oghake samAna jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikAjaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| do samaya nahIM hai| kintu hAsya, rati, arati, zoka, strIveda, puruSaveda aura napuMsakavedakI saMkhyAtaguNavRddhikA utkRSTa kAla do samaya hai| paMcendriya aparyApta aura trasa aparyApta jIvoMke paMcendriya tiyaca aparyAptakoMke samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki trasa aparyAptakoMke mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI do vRddhiyoMkA kAla aodhake samAna hai|| 6300. yogamArgaNAke anuvAdase pA~coM manoyogI aura pA~coM vacanayogiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA kAla oghake samAna hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| asaMkhyAta. bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA kathana oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| 6301. kAyayogI aura audArikakAyayogIjIvoMmeM mithyAtva,solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi aura avasthitakA kAla oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki audArikakAyayogiyoMmeM saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA kAla do samaya nahIM hai kintu eka samaya hI hai / asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| kintu itanI vizeSatA hai ki audArikakAyayogiyoMmeM kucha kama bAIsa hajAra varSe hai / saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA tathA anantAnubandhIcatuSkake avaktavyakA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvake saba padoMkA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI! moghaM / Navari asaMkhejabhAgahANI 0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhakha dibhAgo / orAliya0 jogIsa bAvIsavAsa sahassANi deNANi / orAliyamissa0 chavvIsaM payaDINaM tiNNiva DDi-tiSNihANi avadvANANaM paMcidiyatirikkha apjttbhNgo| Navari itthi - purisavedavajANaM savvakammANaM saMkhejabhAgavaDDIe jaha0 egasa 0, ukka0 ve samayA / sammattasammAmi0 caduNhaM hANINaM paMcidiyatirikkha apajattabhaMgo / 9302. veuvviyakAya0 chavvIsaM payaDINaM tiNNivaDDi-tiSNihANi avadvANANaM vidiyapuDha vibhaMgo | Navari asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasa 0, ukka0 aMtomuhu0 / aNatANu 0 caukka0 asaMkhejjaguNahANI avattanvaM oghaM / sammatta sammAmi0 savvapadANamoghaM / Navari asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomuhu0 | vevviyamissa0 orAliya missa 0 bhaMgo | Navari chavvIsaM payaDINaM saMkhejjabhAgavaDDIe sattaNokasAyANaM saMkhajjaguNavaDDI ca ve samayA Natthi / sammatta 0 - sammAmi0 caduNhaM hANINamorAliyamissa0 bhaMgo | O 9 303. kammaiya0 chanvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgavaDDi-avaTThANANaM jaha0 egasa0, ukka0 vesamayA / vevaDDi-dohANINaM ja0 uka0 esa0 / asaMkhejjabhAgahANI 0 ja0 egasamao, ukka0 ve samayA / sammatta 0 - sammAmi0 caduSNaM hANINamoghaM / Navari asaM kathana ke samAna hai / kintu itanA vizeSatA hai ki asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / audArikakAyayogiyoM meM kucha kama bAIsa hajAra varSa hai| audArika mizra kAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthAnakA bhaMga paMcendriya tiryaMca aparyApta koMke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedase rahita zeSa saba karmoMkI saMkhyAtavRddhikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkA bhaMga paMcendriya tiryaMca aparyAptakoM ke samAna hai / 9302. vaikriyikakAyayogiyoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthAnakA bhaMga dUsarI pRthivIke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / anantAnubandhI catuSkakI asaMkhyAta - guNahAni aura vaktavyakA kAla ogha ke samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtva ke saba padoMkA kathana ogha ke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / vaikriyikamizrakAyayogiyoMkA bhaMga audArikamizra kAyayogiyoM ke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki chabbIsa prakRtiyoMkI saMkhyAta bhAgavRddhikA aura sAta nokaSAyoM kI saMkhyAtaguNavRddhikA kAla do samaya nahIM hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkA bhaMga audArikamizrakAyayogiyoM ke samAna hai / SS 303. kArmaNakAyayogiyoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura avasthAnakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do samaya hai / do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkA kAla oghake samAna hai / kintu itanI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDDiparUvaNAe kAlo 181 khejjabhAgahANi-saMkhejjabhAgahANINaM jaha0 egasamao, ukka0 ve samayA / evamaNAhArINaM / AhAra0 aTThAvIsapayaDINamasaMkhejjabhAgahANo0 ja0 egasa0, uka0 aMtomu0 / AhAramissa0 asaMkhejjabhAgahANI. jahaNNukka0 aNtomu0| / 6304. vedANuvAdeNa ithi0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjabhAgavaDDi. avaDhi0 oghaM / saMkhejjabhAgavaDDi-saMkhejjaguNavaDDINaM paDhamapuDhavibhaMgo / Navari hassa-radiaradi soga-itthi-purisa-NaqsayavedANaM saMkhejjaguNavaDDIe ukva0 ve samayA / asaMkhejjamAgahANIe ja0 egasamao, ukka. paNavaNNapalido0 desUNANi / saMkhejjamAgahANi-saMkhejjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANINamoghaM / Navari lomasaMja0 saMkhejjamAgahANIe jahaNNukka0 vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do samaya hai| isI prakAra anAhArakoMke jAnanA caahie| AhArakakAyayogiyoMmeM aTThAIsa tiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmahate hai| AhArakamizrakAyayogiyoMmeM asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| vizeSArtha--pA~coM manoyoga aura pA~coM vacanayogoMkA utkRSTa kAla antamuhUrta hai, ataH inameM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA / audArikakAyayogiyoMmeM saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhike utkRSTa kAla jo do samayoMkA niSedha kiyA so isakA kAraNa yaha hai ki yaha utkRSTa kAla aparyApta avasthAmeM prApta hotA hai para audArikakAyayoga paryApta avasthAmeM hotA hai| ekendriyoMke eka kAyayoga hI hotA hai aura unake asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa batalA Aye haiM, ataH kAyayogameM bhI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla ukta pramANa kahA hai| kintu audArikakAyayogakA utkRSTa kAla kucha kama bAIsa hajAra varSa hai, ataH isameM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla ukta pramANa kahA hai| audArikamizrakAyayogameM jo khAveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhike utkRSTa kAla do samayakA niSedha kiyA so isakA kAraNa oghake samAna yahA~ bhI samajhanA cAhiye / arthAt saMkhyAtabhAgavRddhikA do samaya kAla jo doindriya teindriyoMmeM aura teindriya cauindriyoMmeM utpanna hote haiM unake prApta hotA hai para vahA~ bhavake antameM strIveda aura puruSavedakA bandha sambhava nahIM, ataH vahA~ bIveda aura puruSa. vedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA utkRSTa kAla do samaya sambhava nahIM hai| vaikriyikakAyayogakA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai ataH isameM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai| chabbIsa prakRtiyoM kI saMkhyAtabhAgavRddhikA aura sAta nokaSAyoMkI saMkhyAtaguNavRddhikA utkRSTa kAla do samaya audArikamizrakAyayogameM hI banatA hai ataH isakA vaikriyikamizrakAyayogameM niSedha kiyA hai| 6304. vedamArgaNAke anuvAdase strIvediyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA kAla oghake samAna hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA kAla pahalI pRthivIke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki hAsya, rati, arati, zoka, khIveda, puruSaveda aura napuMsakavedakI saMkhyAtaguNavRddhikA utkRSTa kAla do samaya hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla kucha kama pacavana palya hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA kAla oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki loga saMghalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anantAnubandhI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 jayadharvalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 egasamao / aNaMtANu0 avattavya0 oghaM / sammatta-sammAmi0 cattorivaDDi-tiNNihANiavaTThANa-avattavyANamoghaM / asaMkhejjabhAgahANI. ja. egasamao, uka. paNavaNNa palidovamANi palido0 asaMkhejjadibhAgeNa sAdireyANi / purisaveda0 aTThAvIsaM payaDINaM savvapadANamoghaM / Navari chavvIsaM payaDINaM saMkhejjabhAgavaDDI0 micchatta-solasaka0-bhayaduguchANaM saMkhejjaguNavaDDIe ca jahaNNuka0 egasa0 / lobhasaMjala. saMkhejjaguNahANIe itthibhaMgo / avagada0 micchatta0-pammatta-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANIe jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / saMkhejjabhAgahANI0 jahaNNuka0 egasa0 / evamaTTakasAyANaM / sattaNokasAyANamasaMkhejjabhAgahANI. ja. egasa0, uka. aMtomu0 / saMkhajjamAgahANisaMkhejjaguNahANI0 jahaNNuka0 egasa0 / evaM caduNDaM saMjalaNANaM / Navari lobhasaMja. saMkhejjabhAgahANI0 oghaM / itthi-NavaMsayavedANamaTThakasAyabhaMgo / catuSkara avaktavyakA kAla aodhake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, tIna hAni, avasthAna aura avaktavyakA kAla oghake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyopamakA asaMkhyAvavA~ bhAga adhika pacavana palya hai| puruSavediyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba padoMkA kAla oSake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki chabbIsa prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgavRddhikA aura mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| lobhasaMjvalanakI saMkhyAtaguNahAnikA bhaMga strIvediyoM ke samAna hai| apagatavediyoMmeM mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta- . bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| isI prakAra ATha kaSAyoMkA jAnanA caahie| sAta nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| isI prakAra cAroM saMjvalanoMkA jAna cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki lobha saMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA kAla oghake samAna hai| strIveda aura napuMsakavedakA bhaMga ATha kaSAyoMke samAna hai| vizeSArtha hAsyAdi sAta prakRtiyoMkI saMkhyAtaguNavRddhike utkRSTa kAla do samayakA kAraNa pahale batalA Aye haiM usI prakAra strIvediyoMke bhI samajhanA cAhiye / yadyapi strIvedIkA utkRSTa kAla sau palya pRthaktva hai tathApi inake 26 prakRtiyoMkI nirantara asaMkhyAtabhAgahAni samyaktva dazAmeM hI sambhava hai aura strIvedameM samyaktvakA utkRSTa kAla kucha kama pacavana palya hai, ataH yahA~ 26 prakRtiyoM kI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla ukta pramANa kahA hai / lobha saMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla dasaveM guNasthAnameM prApta hotA hai| anyatra to eka samaya hI banatA hai| para dasavemeM strIveda nahIM hotA, ataH strIvedameM lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| jo strIvedI palyake asaMkhyAta bhAga kAlase samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni kara rahA hai vaha yadi isa kAlake bhItara pacavana palyakI AyuvAlI deviyoMmeM utpanna ho jAya aura vahA~ vedakasamyaktvako prApta karake jIvana bhara usake sAtha rahe to usake bhI samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni sambhava hai, ataH inakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika pacavana palya kahA hai / chabbIsa prakRtiyoM kI saMkhyAtabhAgavRddhikA utkRSTa kAla do samaya tathA mithyAtva, solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAkI saMkhyAta. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe kAlo 6305. kasAyANuvAdeNa caduNNaM kasAyANamoghaM / Navari aTThAvIsaM payaDINamasaMkhe0. bhAgahANIe jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 kodha-mANa-mAyakasAIsu lobhasaMjalaNassa saMkhe0bhAgahANIe jahaNNuka0 egasa0 / akasA0 cauvIsapayaDINamasaMkhejjabhAgahANIe jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evaM jahAkkhAda0 / ___306. NANANuvAdeNa madi-sudaaNNANIsu chabbIsaM payaDINaM tiNNivaDDi-avaTThANANamoghaM / asaMkhejjabhAgahANIe jaha0 egasamao, ukka ekattIsaM sAgaro0 sAdireyANi / saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANINaM jahaNNuka0 eMgasa0 / sammatta-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANIe jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhejjdibhaago| tiNhaM hANINa guNavRddhikA utkRSTa kAla do samaya napuMsakavedameM hI banatA hai, ataH puruSavedameM inakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| apagatavedakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, ataH isameM darzanamohanIyakI tIna prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai| apagatavedameM darzanamohanIyakI tIna prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAni sthitikANDakakI antima kAlike patanake samaya hotI hai, ataH isakA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| apagatavedameM ATha kaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAta. bhAgahAni hotI haiM so inakA kAla pUrvokta pramANa hai| isI prakAra strIveda aura napuMsakavedake sambandha meM samajhanA caahiye| aba rahIM sAta nokaSAya aura cAra saMjvalana so inakI tIna hAniyA~ hotI haiM / so inake jaghanya aura utkRSTa kAlakA khulAsA sugama hai| 6305. kaSAyamArgaNAke anuvAdase cAroM kaSAyavAloMkA kAla oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| krodha, mAna aura mAyAkaSAyavAle jIvoMmeM lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| kaSAyarahita jIvoMmeM caubIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isI prakAra yathAkhyAtasaMyata jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-cAroM kaSAyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, isaliye inameM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai| svayaM asaMkhyAtabhAgahAnikA bhI jaghanya kAla eka samaya hai, isaliye bhI yahA~ asaMkhyAtabhAgahAnikA eka samaya kAla bana jAtA hai| lobhakI saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla dasaveMmeM hotA hai anyatra to eka hI samaya prApta hotA hai aura dasaveMmeM krodha, mAna aura mAyAkA udaya nahIM hai ataH ina tInoM kaSAyoMmeM lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai| akaSAyI aura yathAkhyAtasaMyatoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, ataH inameM 24 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta kahA hai| 6306. jJAnamArgaNAke anuvAdase matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi aura avasthAnakA kAla odhake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla sAdhika ikatIsa sAgara hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tIna jhaniyoMkA Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihttii| moghaM / evaM vihaMgaNANo0 / Navari chaThavIsaM payaDINamasaMkhejjamAgahANI. jaha0 egasamao, ukka0 ekattIsa sAgaro0 desUNANi / saMkhejjabhAgavaDDi-saMkhejjaguNavaDDINaM jahaNNuka. egs0| $ 307. AbhiNi0-suda0 chavvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 aMtomu0, ukka0 chAvadvisAgaro0 sAdireyANi aMtomuhutteNa / Navari micchatta0 aNaMtANu0caukka.. aTThaka. jaha. AvaliyA jahaNNaparittAsaMkhejjeNUNA / edamatthapadamuvari vi jahAsaMbhavaM jojeyavvaM / athavA edaM pi aMtomuttameve tti savvattha NedavvaM / saMkhajjamAgahANi-saMkhejjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANINamoghaM / sammatta-sammAmi0 tiNhaM hANINamoghaM / sammatta. asaMkhejjabhAgahANIe jaha0 aMtomu0, sammAmi0 AvaliyA parittAsaMkhejjeNUNA / ukka0 dohaM pi chAvahisAgaro0 sAdireyANi / evamohiNANa / maNapajjava0 aTThAvIsapayaDoNamasaMkhejjabhAgahANI0 jaha. aMtomu0 / athavA chabbIsa pyddiinnmeysmo| ukka0 puvakoDI desUNA / saMkhajjabhAgahANi-saMkhajjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANINaM kAla oghake samAna hai| isI prakAra vibhaMgajJAniyoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla kucha kama ikatIsa sAgara hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| vizeSArtha-nauMve praiveyakakA utkRSTa kAla 31 sAgara hai aura vahA~ mithyAdRSTi jIva bhI hote haiM ataH kumatijJAna aura kuzrutajJAnameM asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla sAdhika ikatIsa sAgara khaa| yahA~ sAdhikase pichale bhavakA kucha kAla liyA hai| kintu vibhaGgajJAna aparyApta avasthAmeM nahIM hotA ataH isameM asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla kucha kama ikatIsa sAgara kahA / tathA tInoM ajJAnoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai yaha spaSTa hI hai, kyoMki mithyAdRSTike isase adhika kAla taka inakI sattA nahIM rhtii| 6307. AbhinibodhikajJAnI aura zrutajJAnI jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla antarmuhUrta adhika chayAsaTha sAgara hai| kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtva, anantAnubandhI catuSka aura ATha kaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla jaghanya parItAsaMkhyAta kama eka AvalipramANa hai| yaha arthapada yathAsambhava Age bhI lagA lenA caahiye| athavA yaha bhI antarmuhUrta hI hai isa prakAra sarvatra kathana karanA caahiye| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna hAniyoM kA kAla oghake samAna hai| samyaktvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuhUrta hai / samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla parItAsaMkhyAta kama eka AvalipramANa hai| donoMkI apekSA utkRSTa kAla sAdhika chayAsaTha sAgara hai| isI prakAra avadhijJAniyoMke jAnanA cAhie / manaHparyayajJAniyoM meM aTThAisa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla antamuhUrta hai| athavA chabbIsa prakRtiyoMkA jaghanya kAla eka samaya hai aura utkRSTa kAla kucha kama eka pUrvakoTi hai / saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNa 1 tA. pratau ghaDavIsa iti pAThaH / Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vahiparUvaNAe kAlo 185 jahaNNukka0 egasamayo / evaM saMjadANaM / Navari maNapajjavaNANI0 saMjadesu ca NavaNoka0tisaMjalaNavadirittapayaDINaM saMkhejjabhAgahANIe oghaM / sAmAiya-chedo0 evaM ceva / Navari lobhasaMjala. khejjabhAgahANI0 jahaNNuka0 egsmo| 308. parihAra0 aTThAvIsapayaDINamasaMkhejjamAgahANI0 jaha0 aMtomu0, ukka0 puvakoDI desuunnaa| micchatta-sammatta-sammAmi0-aNaMtANu0 caukka0 tiNhaM hANINamoghaM / hAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| isI prakAra saMyatoMke jaannaa| kintu itanI vize. SatA hai ki manaHparyayajJAnI aura saMyatoMmeM nau nokaSAya aura tIna saMjvalanoMse rahita zeSa prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAnikA kAla oghake samAna hai| sAmAyikasaMyata aura chedopasthApanAsaMyata jIvoMke isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / vizeSArtha-AbhinibodhikajJAna aura zrutajJAnakA jaghanya kAla anrmuhUrta aura utkRSTa kAla sAdhika chayAsaTha sAgara hai isaliye inameM 26 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla sAdhika chayAsaTha sAgara kahA hai| kintu mithyAtva, anantAnubandhI cAra aura ATha kaSAya inake antima kANDakakI antima phAlike patana hone para jaba eka A lapramANa sthiti zeSa raha jAtI hai taba jaghanya parItAsaMkhyAta kama eka prAva la kAla taka inakI asaMkhyAtabhAgahAni hI hotI hai ataH inakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuhUrta na kahakara ukta pramANa kahanA caahiye| anyatra jina jina mArgaNAoM meM yaha kAla sambhava ho vahA~ bhI isI prakAra kathana karanA caahiye| vaise sAmAnyarUpase dekhA jAya to yaha kAla bhI antarmuhUrtameM gabhita hai isaliye ise antarmuhUrta kahanemeM bhI koI Apatti nahIM hai / yahA~ isI prakAra samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla tathA samyaktvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA kevaja utkRSTa kAla ghaTita kara lenA cAhiye / kintu samyaktvakI asaMkhyAtabhAgahAnike jaghanya kAlameM kucha vizeSatA hai| bAta yaha hai ki kRtakRtyavedakasamyaktvake bAda jIvake antarmuhUrta kAla taka samyaktvakI asaMkhyAtabhAgahAni hI hotI hai, isaliye isakA jaghanya kAla antarmuhUrta kahA hai| isI prakAra avadhijJAnameM jAnanA cAhiye / manaHparyayajJAnakA jaghanya kAla antarmuhUte aura utkRSTa kAla kucha kama pUrvakoTivarSapramANa hai, ataH isameM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla ukta pramANa kahA hai| yahA~ para prakArAntarase manaHparyayajJAnameM 24 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya bhI batalAyA he sA yaha jisa jIvake anya hAnike bAda eka samaya taka asakhyAtabhAgahAni huI aura dUsare samayameM mara gayA usakI apekSAse jAnanA caahiye| isI prakAra saMyatoMke jAnanA caahiye| yahA~ para manAparyayajJAna aura saMyatoMke nau nokaSAya aura tIna saMjvalanoMko chor3akara zeSa prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAnikA kAla oghake samAna kahA hai so isakA itanA hI matalaba hai ki inakA yahA~ jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do samaya kama utkRSTa saMkhyAtapramANa hai, kyoMki manaHparyayajJAnI aura saMyatoMke darzanamoha aura cArimohakI kSapaNA hotI hai| tIna saMjvalana aura nau nokaSAyoMkI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya va utkRSTa kAla eka samaya hI hai| sAmayika aura chedopasthApanAmeM bhI isA prakAra jAnanA caahiye| kintu ye donoM saMyama nauveM guNasthAna taka hI hote haiM, ataH inameM lobhakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hI prApta hotA hai| 6308, parihAravizuddhisaMyatoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla kucha kama pUrvakoTi hai| mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura 24 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ hidivihantI 3 0 bArasaka0 NavaNoka0 saMkhejjabhAgahANI0 jahaSNuka 0 egasamao / suhumasAMparAya 0 cavIsapayaDINamasaMkhejjabhAgahANI 0 0 jaha0 egasamao, ukka0 aMtomuhuttaM / daMsaNatiyalobhasaMjalaNANaM saMkhejjabhAgahANI * jahaNNuka0 esa0 / Navari lobhasaMja0 jaha0 egasa 0, ukka 0 ukkassasaMkhejjaM durUvUNaM / lobhasaMja0 saMkhejjaguNahANI 0 jahaNNukka * egasa0 / saMjadAsaMjada0 parihArasaMjadabhaMgo / asaMjada0 chanvIsaM payaDINaM tiNNivaDDiavaTThANANamoghaM / asaMkhejjabhAgahANI 0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 sAdireyANi / saMkhejjaguNahANI0 zraghaM / ekavIsapayaDINaM saMkhejjabhAgahANI0 jahaNNuka0 egasa0 / micchatta0 - anaMtANu0 saMkhejja bhAgahANi - asaMkhejjaguNahANI 0 sammAmi0 saccapadANamaNaMtANu avattavvassa ca oghaM / Navari samma0 sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI 0 ukka0 tettIsaM sAgarovamANi sAdireyANi / sammatta0 I anantAnubandhacatuSkakI tIna hAniyoMkA kAla ogha ke samAna hai / bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoM kI saMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / sUkSmasAM parAyikasaMyatoM meM caubIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAni kA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai / tIna darzanamohanIya aura lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / kintu itanI vizeSatA hai ki lobhasaMjvalanakI apekSA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla do kama utkRSTa saMkhyA pramANa hai / tathA lobhasaMjvalana kI saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / saMyatAsaMyatoM kA bhaMga parihAravizuddhisaMyatoM ke samAna hai / asaMyatoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi aura avasthAnakA kAla ogha ke samAna hai| asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla sAdhika tetIsa sAgara hai| saMkhyAtaguNahAnikA kAla ogha ke samAna hai / ikkIsa prakRtiyoM kI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / mithyAtva aura anantAnubandhacatuSkakI saMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAta guNaddAnikA kAla tathA samyaktva aura samyammadhyAtva ke saba padoMkA kAla tathA anantAnubandhIcatuSkakI avaktavyasthitivibhaktikA kAla oghane samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA utkRSTa kAla sAdhika tetIsa sAgara hai / vizeSArtha - parihAravizuddhisaMyamakA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla kucha kama eka pUrva koTivaSapramANa hai isaliye isameM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla antahUrta aura utkRSTa kAla kucha kama pUrvakoTivarSa pramANa kahA hai| sUkSma samparAyasaMyamakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, isaliye isameM 24 prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla ukta pramANa kahA hai| sarvArthasiddhi meM tetIsa sAgarataka chabbIsa prakRtiyoM kI aura samyaktva va samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAni sambhava hai aura yaha jIva jaba anya paryAya meM AtA hai taba bhI kucha kAlataka yaha pAI jAtI hai, ataH asaMyatoM ke asaMkhyAta bhAgahAnikA utkRSTa kAla sAdhika tAsa sAgara kahA hai / asaMyatoMke cAritramohanIyakI kSapaNA sambhava nahIM, isaliye inake 21 prakRtiyoMkI saMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya kahA hai; kyoMki inameM se kucha prakRtiyoM kI saMkhyAtabhAgahAnikA adhika kAla cAritramohanIyakI kSapaNAmeM hI sambhava hai| zeSa kathana sugama hai / Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDDiparUvaNAe kAlA 187 __$306, daMpaNANuvAdeNa cakkhudasaNIsu oghaM / Navari saMkhejjabhAgavaDDI0 ve samayA Natthi / ohidaMsaNI0 ohinnaannibhNgo| $310. kiNha-NIla-kAulessAsu chavvIsaM payaDINaM tiNNiva Ti-avaTThANANapoghaM / asaMkhejjamAgahANI0jaha0egasa0,ukka0tettIsa sattArasa satta sAgaro0desUNANi / saMkhejjabhAgahANi saMkhejjaguNahANI0 jahaNNuka0 egasa0 / Navari aNaMtANu0caukka0 sNkhejjbhaaghaanni-asNkhejjgunnhaanni-avttvyaannmoghN| sammatta0sammAmi0 cattArivADDi-avaTThANANamoghaM / asaMkhejamAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 tettIsa sattArasa satta sAgaro0 desUNANi / saMkhejjabhAgahANi-saMkhejaguNahANi-asaMkhejjaguNahANi-avattavvANi oghaM / 311. teu-pammalessA0 tiNNivaDDi-avaTThANANaM sohmmbhNgo| aTThAvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANIe jaha0 egasamao, ukka0 teulessAe aDDAijasAgarovamANi pammalessAe aTThArasa sAgaro0 sAdireyANi / micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 saMkhejabhAgahANi-saMkhejaguNahANI. jahaNNuka0 egasa0 / Navari micchatta0 saMkhejabhAgahANIe asaMkhejaguNahANIe ca ogha / aNaMtANu0caukka0 saMkhejabhAgahANi-saMkhejjaguNahANiasaMkhejjaguNahANi-avattavANamoghaM / sammatta0-sammAmi0 cattArivADDi-tiNNihANi 6306 darzanamAgaMNAke anuvAdase cakSudarzanavAle jIvoMmeM oghake samAna jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgavRddhikA do samaya kAla nahIM hai / avadhidarzanavAle jIvoMkA bhaMga avadhijJAniyoMke samAna hai| vizeSArtha--jo teindriya jIva cauindriyoM meM utpanna hote haiM unameM saMkhyAtabhAgavRddhikA do samaya taka honA sambhava hai / para svasthAnakI apekSA vaha eka samaya taka hI hotI hai, isaliye cakSu. darzanavAle jIvoMmeM saMkhyAtabhAgavRddhike do samayoMkA niSedha kiyA hai / zeSa kathana sugama hai| 6310 kRSNa, nIla aura kApotalezyAvAle jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi aura avasthAnakA kAla oghake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla kucha kama tetIsa, kuchakama satraha aura kuchakama sAta sAgara hai / saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhI catuSkakI saMkhyAtabhAgahAni, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi aura avasthAnakA kAla oghake samAna hai| asaMkhyAta. bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla kramase kuchakama tetIsa, kuchakama satraha aura kucha kama sAta sAgara hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA kAla oghake samAna hai| 311 pIta aura padmalezyAvAle jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi aura avasthAnakA bhaMga saudharma svargake samAna hai| aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla pItalezyAmeM DhAI sAgara tathA padmalezyAmeM sAdhika aThAraha sAgara hai| mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtvakI saMkhyAtabhAgahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA kAla oghake samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktabyakA kAla oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 jayadhavalAsa hide kasAya pAhuDe [ dvidivihattI 3 a - attavvANamoghaM / sukkale chabvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANI 0 jaha0 egasamao, ukka0 tettIsaM sAgaro 0 sAdireyANi / tiSNihANI0 oghaM / sammatta sammA mi0 cattArikhaDDi- cattArihANi avattantra - avadvANANi oghaM / Navari asaMkhejja mAgahANI0 ukka0 tettIsa sAgaro0 sAdireyANi / $ 312. bhaviyANuvAdeNa abhava0 chabbIsaM payaDINaM tiNNivaDDi-dohANi-avaDDANANamoghaM / Navari saMkhejjabhAgahANI * jahaNNukka0 esa0 / asaMkhejjabhAgahANI 0 jaha0 egasa 0, ukka0 ekattIsa sAgaro0 sAdireyANi / $ 313. sammattANuvAdeNa sammAdi0 AbhiNi0maMgo / vedaga0 micchatta-sammattasammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI 0 jaha0 aMtomu0, ukka0 chAvaTTisAgaro0 desUNANi / 0 cAra vRddhi, tIna hAni, avasthita aura avaktavyakA kAla oghake samAna hai / zuklalezyAvAle jIvoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgaddAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla sAdhika tIsa sAgara hai| tIna hAniyoMkA kAla ogha ke samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, cAra hAni, avaktavya aura avasthitakA kAla ogha ke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAta bhAgahAnikA utkRSTa kAla sAdhika tetIsa sAgara hai / vizeSArtha - yadyapi kRSNa, nIla aura kApota lezyAoMkA utkRSTa kAla kramazaH sAdhika tetIsa sAgara, sAdhika satraha sAgara aura sAdhika sAta sAgara hai tathApi inameM samyagdRSTiyoM ke hI 26 prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAni nirantara bana sakatI hai / aba yadi samyagdarzanakI apekSA se ina lezyAoM meM kAlakA vicAra karate haiM to vaha kramase kucha kama tetIsa sAgara, kucha kama satraha sAgara aura kucha kama sAta sAgara prApta hotA hai, isaliye inameM ukta prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA ukta pramANa kAla kahA hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA utkRSTa kAla jAnanA cAhiye / pItalezyAkA utkRSTa kAla DhAI sAgara aura padmalezyAkA sAdhika aThAraha sAgara hai, isaliye inameM 28 prakRtiyoM kI asaMkhyAta bhAgahAnikA utkRSTa kAla ukta pramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai / zuklalezyAkA utkRSTa kAla sAdhika tetIsa sAgara hai, isaliye isameM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA utkRSTa kAla sAdhika tetIsa sAgara kahA hai / zeSa kathana sugama hai / 6 312 bhavya mArgaMNAke anuvAda se abhavyoM meM chabbIsa prakRtiyoM kI tIna vRddhi, do hAni aura avasthAnakA kAla ogha ke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyA bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla. eka samaya hai / asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla sAdhika ikatIsa sAgara hai / vizeSArtha -- midhyAdRSTi jIvake adhika kAla taka jAtI hai / aba yadi koI midhyAdRSTi jIva nauveM graiveyaka meM bhI kucha kAla taka usake asaMkhyAta bhAgahAni sambhava hai| bhAgahAnikA utkRSTa kAla sAdhika ikatIsa sAgara kahA hai / zeSa kathana sugama hai / asaMkhyAta bhAgahAni nauveM graiveyaka meM pAI utpanna hotA hai to pUrva paryAya meM anta meM yahI kAraNa hai ki abhavyoM ke asaMkhyAta - SS 313 samyaktvamArgaNA ke anuvAda se samyagdRSTiyoM kA bhaMga AbhinibodhikajJAniyoM ke samAna hai / vedakasamyagdRSTiyoM meM midhyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya antarmuhUrta aura utkRSTa kAla kuchakama chayAsaTha sAgara hai / saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe kAlo 16 saMkhejjamAgahANi-saMkhejjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANI0 oghN| evamaNaMtANu0caukassa / bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjabhAgahANI. jaha* aMtomu0, ukka0 chAvaTThisAgarovamANi dekhaNANi / saMkhajjabhAgahANi-saMkhajjaguNahANI0 jahaNNukka. egasa0 / khaiya0 ekavIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANI. jaha* aMtomu0, ukka0 tettIsaM sAgaro. sAdireyANi / tiNNihANI0 oghaM / uvasamasammAiTThI0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANI0 jahaNNukka0 aMtomu0 / saMkhajjabhAgahANI0 jahaNNukka0 egasa0 / aNaMtANu0ca ukka0 saMkhenja guNahANi-asaMkhejjaguNahANi-saMkhejabhAgahANINamoghaM / sAsaNa. aTThAvIsapayaDINamasaMkhajjabhAgahANA. jaha0 egasa0, ukka0 cha AvaliyAmo smuunnaao| sammAmi0 aTThAvIsapayaDINamasaMkhajjabhAgahANI0 ja0 egasa0, uka0 aMtomahattaM / saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANI0 jahaNNukka0 egsmo| micchAiTThI. chabbIsaM payaDINaM tiNNivADDi-avaTThANANamoghaM / asaMkhejjabhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 ekattIsa sAgaro0 sAdireyANi / saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANI0 jahaNNukka0 egasa0 / sammatta-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI0 ja0 egasamo, ukka0 pajido0 asNkhejjdimaago| saMkhejjabhAgahANi-saMkhajjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANI0 oghaM / aura asaMkhyAtaguNahAnikA kAla oghake samAna hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA cAhie / bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antamuharta aura utkRSTa kAla kucha kama chayAsaTha sAgara hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| kSAyikasamyagdRSTiyoMmeM ikkIsa prakRtiyoM kI asaMkhyAtabhAgahAnakA jaghanya kAla antamuhUrta aura utkRSTa kAla sAdhika tetIsa sAgara hai| tIna hAniyoMkA kAla oghake samAna hai| upazamasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla antamuhUrta hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| anantAnubandhIcatuSkako saMkhyAtaguNahAni, asaMkhyAtaguNahAni aura saMkhyAtabhAgahAnikA kAla Aghaka samAna hai| sAsAdanasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla eka samaya kama chahAvalI hai| samyagmithyASTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkA asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antamuhate hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| mithyASTiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi aura avasthAnakA kAla oghake samAna hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla sAdhika ikatIsa sAgara hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA kAla oSake samAna hai| vizeSArtha-vedakasamyaktvakA jaghanya kAla antamuhUrta aura utkRSTa kAla kucha kama chayAsaTha sAgara hai, ataH inameM asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla ukta pramANa kahA hai / kSAyikasamyaktvakA kAla tA sAdi-ananta hai para saMsAra avasthAkI apekSA jaghanya kAla antamuhUrta aura utkRSTa kAla sAdhika tetIsa sAgara hai| ataH isameM asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 ____314. saNiyANu0 saNNINamoghaM / Navari saMkhejjabhAgavaDDIe saMkhejjaguNavaDDIe ca Natthi ve smyaa| sattaNokamAyaNaM saMkhajjaguNavaDDIe asthi ve smyaa| asaNNIsu chaba saM payaDINamasaMkhajjabhAgavaDDi-sakhajjabhAgavaDDi-avaTThANANi ogha / saMkhejjaguNavaDDI0 jahaNNukka0 egasa0 / saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANI. jahaNNukka0 egasa0 / asaMkhejjabhAgahANI0 ja0 egasa0, ukka. palidA0 asNkhejjdibhaago| sammatta0-sammAmi0 asaMkhajjamAgahANI. jaha0 egasa0, uka0 palido0 asaMkhajjadimAgo / tiNNihANI0 oghaM / AhArANuvAdeNa AhArIsu oSaM / Navari saMkhejjaguNavaDDIe ve samayA Nasthi / sattaNokasAyANamasthi / evaM kAlANugamo samatto / ukta pramANa kahA hai| upazamasamyaktvakA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai ataH isameM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa kAla antamuhUrta kahA hai| yahA~ anantAna kI visaMyojanA hAtI hai isa apekSAse isameM anantAnubandhIkI saba hAniyA~ batalAI haiN| yadyapi sAsAdanakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla chaha Avali hai to bhI svasthAnakI apekSA yahA~ asakhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla eka samaya kama chaha Avali prApta hotA hai adhika nahIM / samyAgmathyAtvakA yadyapi jaghanya aura utkRSTa kAla antamuhUrta hai tathApi asakhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya yahA~ prApta ho sakatA hai, ataH yahA~ asaMkhyAta. bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antamuhUta kahA hai| mithyA dRSTiyoM ke asaMkhyAtabhAgahAnakA utkRSTa kAla sAdhika ikatIsa sAgara abhavyoMke samAna ghaTita kara lenA caahiye| kintu samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI hai / kAraNa spaSTa hai| 314 saMjJAmAgaNAke anuvAdase saMjJiyoMke ogha ke samAna kAla hai| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA do samaya kAla nahIM hai| sAta nokaSAyoMkI saMkhyAtaguNavRddhikA dA samaya kAla hai| asaMjJiyA meM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthAnakA kAla oghake samAna hai| saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA javanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa sAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA tIna hAniyoM kA kAla oghake samAna hai| AhAramArgaNAke anuvAdase AhArakoMmeM oghake samAna kAla hai| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtaguNavRddhikA do samaya kAla nahIM hai tathA sAta nokaSAyoMkI saMkhyAtaguNavRddhikA do samaya kAla hai| vizeSArtha-saMkhyAtabhAgavRddhikA utkRSTa kAla do samaya asaMjJiyoMke hI prApta hotA hai aura saMkhyAtaguNavRddhikA utkRSTa kAla do samaya jA ekendriya va vikalatraya jIva saMjhiyoM meM utpanna hotA hai usaka hotA he ataH saM.jJayoMka isakA niSedha kiyA hai| hA~ sAta nokaSAyoMkI sakhyAtaguNavRddhikA do samaya kAla saMjJiyoMke bhI bana jAtA hai| isakA vizeSa khulAsa. pahaleke samAna yahA~ bhI kara lenA cAhiye / ekendriyoMma asaMkhyAtabhAgahAnikANDakaghAtakA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAga Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe aMtaraM * egajIveNa aNtrN| 6315. sugamamedaM / * micchattassa asaMkheja bhAgavaDi-avahANahidivihattiyaMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi ? $ 316. sugmmedN| * jahaNaNeNa egasamayaM / 317. taM jahA-asaMkhejjabhAgavaDDimaTThANaM ca pudha pRdha kuNamANadojIvehi vidiyasamae appidapadaviruddhapadammi aMtariya tadiyasamae appidapadeNeva pariNadehi egasamayamaMtaraM hodi tti maNeNAvahAriya egasamao tti maNidaM / / ___ * ukkasseNa tevahisAgarovamasadaM tIhi palidovamehi sAdireyaM / ____6318. kudo ? asaMkhejjabhAgahANi-saMkhejjabhAgahANINamukkassakAlehi aMtariya appidapadeNa pariNadANaM tduvlNbhaado|| * saMkhejabhAgavaDDi-hANi-saMkhejaguNavaDDi-hANihidivihattiyaMtaraM jaha gaNeNa egasamo hANI0 aMtomuhuttaM / pramANa hai, ataH asaMjJiyoMmeM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla ukta pramANa kahA hai| saMkhyAtaguNavRddhike do samaya kevala AhAraka avasthAmeM nahIM prApta hote, isaliye inakA AhAra kake niSedha kiyA hai| to bhI jaisA ki pahale ghaTita karake batalA Aye haiM tadanusAra sAta nokaSAyoMkI saMkhyAtaguNavRddhikA utkRSTa kAla do samaya AhArakoMke bhI bana jAtA hai| isa prakAra kAlAnugama samApta huaa| * aba eka jIvakI apekSA antarAnugamakA adhikAra hai| 6 315 yaha sUtra sugama hai| * mithyAtvakI asaMkhyAtamAgavRddhi aura avasthAnasthitivibhaktikA antara kAla kitanA hai ? 6 316 yaha sUtra sugama hai| * jaghanya antarakAla eka samaya hai| 6317 jo isaprakAra hai-asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthAnako alaga-alaga karanevAle do jIva dusare samayameM vivakSita padoMse viruddha padadvArA antara karake tIsare samayameM punaH vivakSita padoMse hI pariNata hogaye to eka samaya antara hotA hai aisA manameM nizcaya karake ukta donoM padoMkA jaghanya antara eka samaya hai aisA kahA hai / * utkRSTa antarakAla tIna palya adhika ekasau vesaTha sAgara hai| 6318 kyoMki asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAnike utkRSTa kAlakI apekSA antara karaka vivakSita padoMse pariNata hue jIvoM ke ukta antara kAla pAyA jAtA hai| * mithyAtvakI saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnisthitivibhaktiyoM meM se vRddhiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura hAniyoMkA jaghanya antara antarmuhUte hai| Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ dvidivihantI 3 - $ 316, taM jahA - beiMdio satyANe caiva saMkhejjabhAgaDDimegamamayaM kADhUNa puNo vidiyasamae avadibaMdhaM kariya tadiyasamae teIdie suppajjiya saMkhejjabhAgavaDDIe kada e laddhamaMtaraM hodi / saMpahi saMkhejjaguNavaDDIe jahaNNamaMtaraM vRccade / taM jahA - eIdieNa do vigga kADhUNa saNNI suppaNNeNa paDhamaviggahe saMkhejjaguNavaDDi kariya vidiyaviggahe avadi kariya tadiyasamae sarIraM ghettRNa saMkhejjaguNavaDDIe kadAe laddhamegasamayamaMtaraM / saMkhejjabhAgahANI uccade / taM jahA- palidovamaTThi disaMtaka massuvarimaducarimaTThi dikaMDayaca rimaphAliyAe padidAe saMkhejja mAgahANI hodi / tado asaMkhejjabhAgahANIe aMtomuddattasaMtariya carimakaMDayacarimaphAlIe padidAe saMkhejjabhAgahANIe jahaNNamaMtara maMto muhuttametaM hodi / saMkhejjaguNahANIe bucade / taM jahA - dUrAva kiTTiDidisaMtakamma stuvarimaducarimadvidikaMDaya carimaphAliyAe saMkhejjaguNahANIe Adi kADhUNa puNo aMtomuhuttakAlamasaMkhejjabhAgahANIe aMtariya carimaTThidikaMDaya carimaphAlIe padidAe saMkhejjaguNahANIe jahaNeNa aMtamuttamaM tara hodi / --- 162 * ukkasseNa asaMkhejjA poggalapariyaTTA / 9320. kudo ? saNipaMcidiesa doNhaM vaDDi-hANINamAdiM kAdRNa puNo eiMdiesa AvaliyAe asaMkhejjadimAgamettapoggalapariyaTTANi bhayiya tado saNipaMcidie suppajjiya dovaDDi-hANIsu kadAsu caduNhaM pi asaMkhejjapoggalapariyaTTamettaM laddhamaMtaraM hodi / edIe $ 36 jo isaprakAra hai - koI dvIndriya svasthAnameM hI eka samayataka saMkhyAtabhAgavRddhiko karake, punaH dUsare samayameM avasthinabandhako karake tIsare samaya meM trIndriyoM meM utpanna huA taba usake saMkhyAta bhAgavRddhi ke karane para saMkhyAta bhAgavRddhikA eka samaya jaghanya antara prApta hotA hai / aba saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara kahate haiM / jo isaprakAra hai - jo ekendriya do vigraha karake saMjJiyoMmeM utpanna huA hai vaha prathama vigraha meM saMkhyAtaguNavRddhiko karake dUsare vigrahameM avasthita sthitivibhaktiko karake tathA tIsare samaya meM zarIra ko grahaNa karake saMkhyAtaguNavRddhiko karatA hai taba usake saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara eka samaya prApta hotA hai / aba saMkhyAtabhAgaddAnikA jaghanya antara kahate haiM / isa prakAra hai- patyapramANa sthiti satkarmakI upasmi dvicaramasthitakANDakakI antima phAlike patanake samaya saMkhyAta bhAgahAni hotI hai / tadanantara eka antarmuhUrtataka asaMkhyAtabhAgahAnike dvArA antara karake antima kANDa kI antima phAlike patana honepara saMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta prApta hotA hai / aba saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara kahate haiM / jo isa prakAra hai - dUrApakRSTi sthitisatkarma kI uparima ( arthAt dUrApakRSTi sthiti satkarma se pUrvaM ) dvirasthitikANDa kI antima phAlike patana ke samaya saMkhyAtaguNahAniko karake punaH antarmuhUrta kAla taka asaMkhyAtabhAgahAnise antara dekara antima sthitikANDakakI antima phAlike patana honepara saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta hotA hai / * utkRSTa antarakAla asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa hai / 9 320 kyoMki jina jIvoMne saMjJA pacendriyoM meM rahakara ukta do vRddhi aura do hAniyoMkA prArambha kiyA punaH ve Avalike asaMkhyAtaveM bhAga ke jitane samaya hoM utane pudgala parivartanakAla taka ekendriyoMmeM paribhramaNa karake tadanantara saMjJI paMcendriyoMmeM utpanna hue aura vahA~ punaH do vRddhi aura Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDDiparUvaNAe aMta 163 aMtaraparUvaNAe jANijjadi jahA saNNiTThidisaMtakammiyaeiMdio vi palido0 saMkhejjadibhAgamettaM saMkhejjapalidovamamettaM vA' dvidikaMDayaMNa geNhadi tti / * asaMkhejaguNahANihidivihattiyaMtaraM jahaNNukkasseNa aMtomuhuttaM / $ 321. kudo ? dUgavakiTTiDidisaMtakammassa ducarimaphAlIe padidAe asaMkhejaguNahANIe Adi kAdaNa asaMkhejabhAgahANIe savvajahaNNamaMtomuttamaMtariya puNo carimakaMDayacarimaphAlIe padidAe jahaNNamaMtaraM hodi / dUrAvakiTTidvidIe paDhamadvidikaMDayacarimaphAlIe padidAe asaMkhejaguNahANIe Adi kAdaNa puNo asaMkhejabhAgahANIe savvukkassukoraNaddhamattAe aMtariya vidiyaTTidikaMDayacarimaphAlIe padidAe laddhamukkassamaMtaraM / * asaMkhejjabhAgahANidvidivihattiyaMtaraM jahaNaNeNa egsmtro| 6322. kudo ? asaMkhejabhAgahANi kareMteNa egasamayamasaMkhejabhAgavaDhei kAdaNa puNo vidiyasamae asaMkhejabhAgahANIe kadAe egasamaya aNtruvlNbhaado| do hAniyoMko kiyaa| isaprakAra ukta cAra vRddhi hAniyoMkA asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa utkRSTa antara prApta hotA hai / isa antaraprarUpaNAse jAnA jAtA hai ki saMjJIkI sthitisatkarmavAlA ekendriya jIva bhI palyake saMkhyAtaveM bhAgapramANa yA saMkhyAta palyapramANa sthitikANDakako grahaNa nahIM karatA hai| vizeSArtha-ekendriyoMkA utkRSTa kAla asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa batalAyA hai aura yahA~ do vRddhi aura do hAniyoMkA utkRSTa antara kAla bhI ukta pramANa batalAyA hai jo antara kAja ekendriyoMmeM hI prApta hotA hai| aba yadi ekendriya jIva saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA prArambha karate hote to do hAniyoMkA utkRSTa antara kAla asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa na kaha kara kucha kama kahanA cAhiye thaa| para aisA na karake yahA~ ukta do vRddhi aura do hAniyoMkA utkRSTa antara kAla pUrA asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa batalAyA hai isase pratIta hotA hai ki ekendriya jIva saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA prArambha nahIM karate haiN| * mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnisthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara kAla antarmuhUrta hai| 6321 kyoMki dUrApakRSTi sthitisatkarmakI dvicaramaphAlike patana hote samaya asaMkhyAtaguNahAni hotI hai| anantara sabase jaghanya antarmuhUrta kAlataka asaMkhyAtabhAgahAnike dvArA antara karake punaH antima kANDakakI antima phAlike patanake samaya asaMkhyAtaguNahAni hotI hai| isa prakAra asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta prApta huaa| dUrApakRSTi sthitike prathama sthiti. kANDakakI antima kAlike patana hote samaya asaMkhyAtaguNahAnikA prArambha kiyaa| punaH sarvotkRSTa utkIraNa kAla taka asaMkhyAtabhAgahAnike dvArA antara karake dUsare sthitikANDakakI antima phAlike patanake samaya asaMkhyAtaguNahAni kii| isa prakAra asaMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antara prApta huaa| ** mithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnisthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya hai| 6322 kyoMki asaMkhyAtabhAgahAniko karanevAle jIvane eka samaya taka asaMkhyAtabhAgavRddhiko karake punaH dUsare samayameM asaMkhyAtabhAgahAniko kiyA taba asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya prApta hotA hai| , tA. pratau ca iti pAThaH / 25 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164. jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 * ukkasseNa aMtomuhuttaM / $ 323. kudo ? asaMkhejabhAgahANIe acchidajIveNa avaTThidabaMdhaM gaMtUNa savvukkassamaMtomuhuttaddhamacchideNa asaMkhejabhAgahANIe kadAe ukssmNtruvlNbhaado| * sesANaM kammANamedeNa bIjapadeNa aNumaggidavvaM / / 6324. edeNa desAmAsiyattamedassa jANAvidaM teNettha uccAraNaM bhaNissAmo / aMtarANugameNa duviho Niddeso-oghe0 Adese0 / tattha ogheNa micchatta-bArasaka0NavaNoka0 asaMkhejabhAgavaDDi-avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 tevaDhisAgarovamasadaM tIhi palidovamehi sAdireyaM / asaMkhejabhAgahANI. jaha0 egasamao, ukka0 aMtomuhuH / dovaDDI0 jaha0 egasa0 / dohANI0 jaha0 aMtomuhu0 / ukka0 caduNhaM pi annNtkaalmsNkhejpogglpriyttttN| asaMkhejaguNahANI0 jahaNNukka0 aMtomuhu0 / Navari itthi-purisavedANaM saMkhejabhAgavaDiaMtaramegasamao Na hodi, kiM tu aMtomuhuttaM / kudo ? teiMdiesuppajamANaveiMdiyassa itthi-purisavedANaM bNdhaabhaavaado| aMtomuhuraMtaralahaNakamo vuccai / taM jahA-beiMdio teiMdiesuppaNNapaDhamasamae kasAyaTidisaMtakammeNa saMkhejabhAgavaDDIe Adi kANa puNo aMtomuhutteNa saMkilesaM pUredaNa saMkhejabhAgavaDDIe dvidibaMdheNa kadAe laddhamaMtomuttamettamaMtaraM saMkhejabhAgavaDDIe / aNaMtANu0caukka0 evaM ceva / Navari asaMkheja * utkRSTa antarakAla antarmuhUrta hai| 6323 kyoMki asaMkhyAtabhAgahAnimeM sthita jo jIva avasthitabandhako prApta hokara aura sarvotkRSTa antarmuhUrta kAla taka vahA~ rahakara anantara asaMkhyAtabhAgahAniko karatA hai usake asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara antarmuhUrta pAyA jAtA hai| * zeSa karmAkI asaMkhyAtabhAgavRddhi AdikA antarakAla isa bIja padake anusAra vicArakara jAnanA cAhiye / 6324 isa vacanake dvArA isakA dezAmarSakapanA jatA diyA, ataH yahA~ uccAraNAkA kathana karate haiM-antarAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghanirdeza aura Adezanirdeza / unameMse oghakI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara tIna palya adhika ekasau tresaTha sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla antamuMhate hai| do vRddhiyoMkA jaghanya antarakAla eka samaya, do hAniyoMkA jaghanya antarakAla antarmuhUrta aura cAroMkA utkRSTa antara ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa hai| asakhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla antarmuhUrta hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya nahIM hai, kintu antarmuhUrta hai, kyoMki jo dvIndriya trIndriyoMmeM utpanna hote haiM unake strIveda aura puruSavedakA bandha nahIM hotaa| aba antarmuhUrta antarakI prAptikA krama kahate haiN| jo isa prakAra hai-kaSAyakI sthitisatkarmavAlA jo dvIndriya jIva trIndriyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM saMkhyAtabhAgavRddhikA prArambha karatA hai punaH antamuhUrta kAlameM saMkzako prApta karake sthitibandhake dvArA saMkhyAtabhAgavRddhiko karatA hai usake saMkhyAtabhAgavRddhikA antarmuhUrta antara prApta hotA hai| anantAnubandhIcatuSkakI apekSA bhI isI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe aMtaraM 165 bhAgahANIe jaha0 egasa0, ukka0 vechAvadvisAgaro0 desUNANi / asaMkhejaguNahANiavattavvANamaMtaraM jaha* aMtomuhu0, uka. ubaDDapoggalapariyaDheM / sammatta-sammAmi0 tiNNivaDDi-tiNNihANi-avavidANamaMtaraM jaha0 aMtomuhu0 / asaMkhejamAgahANI0 jaha0 egsmo| asaMkhejaguNavaDDi-avattavvANamaMtaraM jaha0 palido0 asNkhejdimaago| uka0 savvesimuvaDDapoggalapariyaDheM / prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama ekasau battIsa sAgara hai| asaMkhyAtaguNahANi aura avaktavya kA jaghanya antara antamuhUta aura utkRSTa antara kuchakama ardhapudgalaparivatenapramANa hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthAnakA jaghanya antara antamuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya, asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa tathA sabhIkA utkRSTa antara kuchakama ardhapudgalaparivartanapramANa hai| vizeSArtha-yativRSabha AcAryane apane cUrNisUtroM meM oghase mithyAtvakI tIna vRddhi, cAra hAni aura avasthita sthitivibhaktikA jaghanya aura utkRSTa antara kAla batalAyA hai / tathA vIrasena svAmIne apanI TIkAmeM vaha antara kAla kaise prApta hotA hai isakA vistRta vivecana kiyA hai| kintu zeSa karmoM kI vRddhi, hAni aura avasthita sthitivibhaktiyoMke antarakAlakA yativRSabha AcAryane pRthaka-pRthak ullekha na karake kevala itanA hI kahA hai ki 'isa bIjapadase zeSa karmoM kI vRddhi AdikA antarakAla jAna lenA cAhiye / isa prakAra hama dekhate haiM ki yativRSabha AcAyake cUNisUtroMmeM hameM mithyAtva kI vRddhi Adike antarakA hI ullekha milatA hai zeSa karmoMkI vRddhi Adika antarakA nhiiN| tathApi isakI pUrti uccAraNAse ho jAtI hai| uccAraNAmeM saba karmoM kI vRddhi Adike antarakA pRthak pRthak nirdeza kiyA hai jo mUla meM nibaddha hai hii| usameMse jina karmoMko vRddhi AdikA antara mithyAtvakI vRddhi Adike antarase vizeSatA rakhate haiM unakA yahA~ khulAsA kiyA jAtA hai-- strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhi kA jaghanya antara eka samaya na prApta hokara antamuhUrta prApta hotA hai| isakA vIrasena svAmIne jo khulAsA kiyA hai usakA bhAva yaha hai ki jo doindriya Adi jIva mara kara tIna indriya Adi hote haiM ve apanI paryAyake antameM antarmuhUrta kAlataka strAveda aura puruSavedakA bandha nahIM karate / isaliye aisA jIva lo jo doindriya paryAyase teindriya paryAyameM utpanna huA ho aura jisake khAveda aura puruSavedakI sthiti kaSAyakI sthitike samAna ho / aba usane utpanna honeke pahale samayamai saMkhyAtabhAgavRddhirUpase strIveda yA puruSavedakA bandha kiyaa| punaH antamuhUrta kAla ke bAda dUsarI bAra isI prakAra vandha kiyA to isa prakAra strIveda aura puruSavedakI sthitikI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara antamuhUrta prApta ho jAtA hai| anantAnubandhAcatuSkakA aura saba kathana to mithyAtvake samAna hai| kintu asaMkhyAtabhAgahAni aura asakhyAtaguNahAnike utkRSTa antara kAla meM vizeSatA hai / bAta yaha hai ki jisane anantAnubandhIkI visaMyojanA kI hai usake punaH anantAnubandhIkA sattva sambhava hai aura anantAnubandhIkA sattva honepara asaMkhyAtabhAgahAni niyamase hotI hai| kintu isakA punaH sattva prApta karane meM sabase adhika kAla kucha kama ekasau battAsa sAgara lagatA hai, ataH anantAnubandhIkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara kAla kucha kama ekasau battIsa sAgara kahA hai| tathA asaMkhyAtaguNahAni anantAnubandhIkI visaMyojanAke samaya prApta hotI hai| isameM asaMkhyAtaguNahAnakA jaghanya antarakAla to pUrvavat hai| kintu utkRSTa antarakAla kucha kama ardhapudgalaparivartanapramANa hai, kyoMki ardhapudgalapAravatanake prArambha meM aura antameM jisane Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 6325. AdeseNa Neraiesu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejabhAgavaDDiavavida0 jaha0 egsmo| dovaDDi-dohANINaM jaha0 aMtomuhuH / ukka0 savvesi pi' tettIsaM sAgaro0 desUNANi / asaMkhejabhAgahANI0 oghaM / sammatta-sammAmi tiNNivaDDi. dohANi-avaTThidANaM jaha0 aMtomuhattaM / asaMkhejabhAgahANI0 jaha0 egasamao / asaMkhejaguNavaDDi-asaMkhejaguNahANi-avattavya. jaha0 palido0 asaMkhejadimAgo, uka0 samvesi pi tettIsaM sAgaro0 desUNANi / aNaMtANu0 caukka0 asaMkhejabhAgavati-asaMkhejamAgahANi-avaDida0 jaha0 egs0| do vaDDi-tiNNihANi-avattavva0 jaha0 aMtomu0, anantAnubandhIkI visaMyojanA kI hai usake usakI asaMkhyAtaguNahAnikA ukta pramANa antarakAla prApta hotA hai| tathA anantAnubandhIkI avaktavyasthitivibhakti bhI hotI hai jisakA jaghanya aura utkRSTa antarakAlA asaMkhyAtaguNahAnike samAna prApta hotA hai / aba rahIM samyaktva aura samyagmithyAtva ye do prakRtiyA~ so inakI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthitakA jaghanya antara antarmuhUrta hai| khulAsA isa prakAra hai-vRddhi samyaktva prAptike prathama samamameM hotI hai| aba jisa vRddhikA antara prApta karanA ho antarmuhUrtake andara do bAra samyaktva prApta karAke donoM bAra samyaktva prApta honeke prathama samayameM usI vRddhiko prApta karAo isa prakAra tIna vRddhiyoMkA jaghanya antara antarmuharta prApta hojAtA hai| isI prakAra avasthitavibhaktikA jaghanya antara prApta karanA caahiye| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAni ye tIna hAniyA~ apane yogya sthitikANDa kakIantima phAlike patanake samaya hotI haiN| kintu eka kANDakake patanake bAda dUsare kANDakake patanameM antarmuhUrta kAla lagatA hai, ataH inakA bhI jaghanya antara antamuhUrta prApta ho jAtA hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| bAta yaha hai ki ye do vibhaktiyA~ prathamopazama samyaktvake prApta honeke prathama samayameM sambhava haiN| kintu eka bAra prathamopazama samyaktvako prApta karake punaH dUsarI bAra usake prApta karane meM kamase kama palyakA asaMkhyAtavAM bhAga kAla lagatA hai, ataH inakA jaghanya antara palyakA asaMkhyAtavAM bhAgapramANa prApta hotA hai| yaha to huA saba vibhaktiyoMkA jaghanya antara / aba yadi ina saba vibhaktiyoM ke utkRSTa antarakA vicAra karate haiM to vaha kuchakama ardhapudgalapari. vartanapramANa prApta hotA hai, kyoMki jisane samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattA prApta karake . unakI udva lanA kara dI hai vaha kucha kama ardhapudgalaparivartana kAla taka unake binA raha sakatA hai / 6325 AdezakI apekSA nArakiyoM meM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya tathA do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara antarmuhUrta aura sabhIkA utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA antara oghaka samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi, do hAni aura avasthAnakA jaghanya antara antarmuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura sabhIkA utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya tathA do 1 ta. pratau pi iti pATho nAsti / Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe aMtaraM 167 ukka0 samvesi pi tettIsaM sAgaro0 desUNANi / evaM sattasu puDhavIsu / Navari saga-sagahidI desUNA / 6326 tirikkhesu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejabhAgavaDi-avaTTi jaha0 egasamao, ukka0 palido0 asaMkheja0bhAgo / dovaDvi-tiNNihANI0 oghaM / sammatta0 wwwarrammmmmmmmmmmm vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara antamuhUta hai aura sabhIkA utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| isI prakAra sAtoM pRthiviyoMmeM jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki kucha-kama apanI apanI sthiti kahanI caahie| vizeSArtha-narakameM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya hai, kyoMki jisane ukta prakRtiyoMke asaMkhyAtabhAgavRddhi yA avasthita padako kiyA hai vaha dUsare samayameM anya padako karake punaH tIsare samaya meM yadi ina padoMko karatA hai to inakA jaghanya antara eka samaya prApta ho jAtA hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara antarmuhUrta hai, kyoMki saMkhyAtabhAgavRddhi yA saMkhyAtaguNavRddhike yogya pariNAmoMke eka bAra honeke bAda punaH unakI prApti antarmuhUrtase pahale sambhava nhiiN| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antamuhUrta hai, kyoMki inake yogya eka sthitikANDakake patanake bAda dUsare kANDakake patanameM antarmuhUta kAla lagatA hai| tathA ina saba sthitivibhaktiyoMkA utkRSTa antara kAla kucha kama tetIsa sAgara hai, kyoMki samyagdRSTi nArakIke kucha kama tetIsa sAgara taka eka asaMkhyAtabhAgahAnikA pAyA jAnA sambhava hai, jisase inakA antarakAla ukta pramANa prApta hotA hai| kinta ukta prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya zrI utkRSTa antara antarmuhUrta oghake samAna narakameM bhI bana jAtA hai, ataH isake antarako oghake samAna kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvake saba padoMke jaghanya antarakA khulAsA jisa prakAra oghaprarUpaNAmeM kiyA hai usI prakAra yahA~ bhI kara lenA caahiye| kevala asaMkhyAtaguNahAnike jaghanya antarake kAla meM pharaka hai| bAta yaha hai ki narakameM ina karmoMkI asaMkhyAtaguNahAni udvalanAmeM prApta hotI hai| aba yadi dUsarI bAra asaMkhyAtaguNahAni prApta karanA ho to ina prakRtiyoMkI sattA prApta karAke punaH udvalanA karAnA hogI jisameM kama se kama palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga kAla lagatA hai, ataH narakameM asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antarakAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hotA hai / tathA utkRSTa antara jo kucha kama tetIsa sAgara batalAyA hai usake do kAraNa haiM-eka to yaha ki jisa vedaka samyagdRSTi nArakIke kucha kama tetIsa sAgara kAla taka asaMkhyAtabhAgahAni hI hotI rahatI hai usake utane samaya taka anya koI sthitivibhakti nahIM hotI aura dUsarA yaha ki narakameM jAkara jisane udvalanA kara dI hai aura antameM punaH unako prApta kara liyA hai usake madhyake kAla meM koI bhI sthiti vibhakti nahIM hotii| kintu apane apane padake antarakAlako lAte samaya prArambhameM aura antameM usa padakI prApti karAnI caahiye| hamane yahA~ sthUla rUpase hI nirdeza kiyA hai| tathA isI prakAra anantAnubandhIke saba padoMkA bhI jaghanya aura utkRSTa antara kAla vicAra kara ghaTita kara lenA caahiye| sAtoM narakoMmeM bhI isI prakAra samajhanA cAhiye, kintu saba prakRtiyoMke saba padoMkA jo utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara kahA hai usake sthAna meM kucha kama apanI apanI utkRSTa sthiti kahanI caahiye| yahA~ itanA nirdeza kara denA Avazyaka hai ki Age anya mArgaNAoMmeM saba padoMke antarakA khulAsA na karake jina padoMke antarameM vizeSatA hogI unhIMkA khulAsA kreNge| 6326 tiyaMcoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTha antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| do Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 sammAmi0, savvapadANamoghaM / Navari asaMkhejaguNahANI0 jaha0 palido0 asaMkhejadibhAgo / uka0 uvaDDapoggalapariyaDheM / aNaMtANu0 cauka0 asaMkhejabhAgavaDDi-avaDhi0 jaha0 egasa0, uka0 palido0 asNkhejdimaago| asaMkhejamANahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 tiNNi palido0 desUNANi / sesapadA oghaM / / 327. paMciMdiyatirikkhatiyammi micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejabhAgavaDDi-avaTThi* jaha0 egsmo| saMkhejabhAgavaDDi-saMkhejaguNavaDDi-sakhejaguNahANINaM jaha0 aMtomu0, ukka0 savvesi pi puvakoDipudhattaM / asaMkhejabhAgahANI0 jaha0 egasa0, uka. aMtomu0 / saMkhejabhAgahANI0 jaha0 aMtomu0, ukka0 tiNNi palido0 sAdireyANi / vRddhi aura tIna hAniyoMkA antara oghake samAna hai| samyaktva aura sammagmithyAtvake saba padoMkA antara oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura utkRSTa antara kuchakama ardhapudgalaparivartana pramANa hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tIna palya hai| zeSa pada oghake samAna hai| vizeSArthaM-ticaMcoM me mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, ataH yahA~ ukta prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi va avasthitakA utkRSTa antarakAla ukta pramANa prApta hotA hai / yadyapi tIna palyakI AyuvAle tiryaMca meM tIna palya taka asaMkhyAtabhAgahAni hotI hai parantu aise jIvake tiryaMcagatimeM dubArA asaMkhyAtabhAgavRddhi va avasthAna nahIM hotA, ataH yaha kAla na grahaNa kara ekendriyoMkI apekSA palyakA asaMkhyAtavA~ bhAgahI grahaNa karanA caahie| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| jisakA khulAsA nArakiyoMke samAna yahA~ bhI kara lenA cAhiye / tathA utkRSTa antarakAla kucha kama ardhapudgalaparivartanapramANa hai| bAta yaha hai ki tiyeca paryAya meM nirantara rahanekA utkRSTa kAla asaMkhyAtapudgalaparivartana hai| kintu jisane samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattA prApta kara lI hai vaha saMsArameM ardhapudgalaparivartanase adhika kAla taka nahIM rhtaa| aba aisA tiyeca lo jisane prArambhameM ukta prakRtiyoMkI udgha lanA karate hue asaMkhyAta. guNahAni kI / punaH vaha kucha kama ardhapudgalaparivartana kAla taka saMsArameM ghUmatA rahA aura kucha kAlake zeSa raha jAne para usane upazamasamyaktvapUrvaka punaH samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattA prApta kI tathA mithyAtva meM jAkara udvalanA dvArA dUsarI bAra asaMkhyAtaguNahAni kI isa prakAra ukta do prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antarakAla kucha kama ardhapudgala parivartanapramANa prApta ho jAtA hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antarakAla kucha kama tIna palyapramANa hai so yaha tithaMcoMmeM anantAnubandhIkI visaMyojanAke utkRSTa kAlakI apekSAse kahA hai| zeSa kathana sugama hai| 6327. paMcendriya, paMcendriyaparyApta aura yonimatI ina tIna prakArake tiryaMcoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya tathA saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta hai tathA sabhIkA utkRSTa antara pUrvakoTipRthaktva hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe aMtaraM 166 evamaNaMtANu0caukka0 / Navari asaMkhejabhAgahANI0 tirikkhoghaM / saMkhejaguNahANI0 jaha0 aMtomu0, ukka0 tiNi palido0 sAdireyANi / asaMkhejaguNahANi-avattavya. jaha0 aMtomu0, ukka0 tiNNi palidovamANi puvakoDipudhatteNa sAdireyANi / sammattasammAmi0 tiNNivaDDi0-dohANI. jaha* aMtAmu0 / asaMkhejabhAgahANI0 jaha0 egs0| asaMkhejaguNavaDDi-asaMkhejaguNahANi-avattavva0 jaha0 palido0 asaMkhejadibhAgo / ukka0 savvesiM tiNNi palido0 puvakoDipudhatteNa sAdireyANi / avaTTi* jaha0 aMtomu0, ukka0 puvakoDipudhattaM / 328, paMciMdiyatiri0apaja0maNusaapaja0 chanvIsaM payaDINamasaMkhejabhAgavaDDi. / sAdhika tIna palya hai / isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kintu itnii| vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA antara sAmAnya tiyacoMke samAna hai saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara sAdhika tIna palya hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara pUrvakoTipRthaktva adhika tIna palya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara antarmuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara pUrvakoTipRthaktva adhika tIna palya hai| avasthitakA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara pUrvakoTipRthaktva hai| vizeSArtha-tIna prakArake tiryaMcoMkA utkRSTa kAla pUrvakoTipRthaktva adhika tIna palya hai / aba yahA~ mithyAtva, vAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, avasthita, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antarakAla prApta karanA hai| kintu ukta tiryaMcoMkA jo utkRSTa kAla hai vaha ina padoMkA utkRSTa antarakAla nahIM ho sakatA, kyoMki uttama bhogabhUmimeM ye pada sambhava nahIM haiM aura saMjJiyoMmeM pRthaktvapUrvakoTi taka nirantara asaMkhyAtabhAgahAni honA bhI sambhava nahIM hai, kyoMki itane kAla vaha nirantara samyagdRSTi nahIM raha skte| parantu asaMjJiyoMmeM saMjJIkI sthiti ghAtakI apekSAse asaMkhyAtabhAgahAni va saMkhyAtabhAgahAni pRthaktvapUrvakoTi kAla taka sambhava hai aura usake bAda saMjJiyoMmeM utpanna hokara uktapada bhI sambhava haiM, ataH uttama bhogabhUmi aura saMjJIke kAlake kama kara dene para jo pUrvakoTipRthaktva asaMjJIkA utkRSTa kAla zeSa rahatA hai vaha ina padoMkA utkRSTa antarakAla prApta hotA hai| tathA ukta prakRtiyoM kI saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antarakAla sAdhika tIna palya hai, kyoMki saMkhyAtabhAgahAni bhogabhUmimeM bhI sambhava hai, ataH ukta prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antarakAla sAdhika tIna palya kahA hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antarakAla sAdhika tIna palya prApta hotA hai| tathA anantAnubandhIkI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA utkRSTa antarakAla vakoTipRthaktva adhika tIna palya hai jo ukta tIna prakArake tiryaMcoMke apane apane kAlake prArambhameM aura anta meM hI anantAnubandhIkI visaMyojanA karAnese prApta hotA hai| aise jIva madhyake kAla meM mithyAdRSTi rahate haiN| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvake avasthita padako chor3akara zeSa saba padoMke utkRSTa antarakAlako apane apane padakA vicAra karake ghaTita kara lenA caahiye| kintu bhogabhUmimeM avasthita pada sambhava nahIM hai, ataH usakA utkRSTa antarakAla pUrvakoTipRthaktva prApta hotA hai| zeSa kathana sugama hai| 6 32 . paMcendriya tiryaMca aparyApta aura manuSya aparyAptakoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 asaMkhejabhAgahANi-avaTTi jaha0 egasa0, ukka * aMtomuhuH / dovaDDi dohANINaM jahaNNamukkassaM ca aNtomuhu0| sammatta-sammAmi0 asaMkhejabhAgahANI0 jahaNNukka0 egsmo| tiNNihANI0 Natthi aMtaraM / / 6329. maNusatiya0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 pNciNtirikkhmNgo| Navari jamhi puvva koDipudhattaM tamhi puvakoDI desuunnaa| asaMkhejjaguNahANI. jahaNNuka0 aNtomu0| sammatta-sammAmi0 pNciNtirikkhbhNgo| Navari asaMkhejaguNahANI. jaha. aMtomuhu0, ukka0 taM ceva / aNaMtANu0 caukka0 pNci0tiri0bhNgo| Navari jamhi puva. koDipudhattaM tamhi puvvakoDI desUNA / asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| tathA tIna hAniyoMkA antara nahIM hai| vizeSArtha-paMcendriya tithaMca labdhyaparyAptaka aura manuSya labdhyaparyAptaka jIvoMmeM 26 prakRtiyoMkA yadi avivakSita pada eka samayake liye hotA hai to asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita padakA jaghanya antara eka samaya prApta hotA hai aura yadi avivakSita pada antarmuhUrta taka hotA hai to inakA utkRSTa antara antarmuhUrta prApta hotA hai| tathA zeSa do vRddhi aura do hAniyoMmeMse pratyeka vRddhi yA hAni antarmuhUrtake pahale prApta nahIM hotI aura ukta mArgaNAoMkA utkRSTa kAla antarmuhUrta hai, isaliye inameM ukta padoMkA jaghanya aura utkRSTa antara antamuhUrta prApta hotA hai| aba rahIM samyaktva aura samyagmithyAtva ye do prakRtiyA~ so inakI inameM cAra hAniyA~ hotI haiN| inameMse saMkhyAtabhAgahAni Adi padoMkA to yahA~ antara sambhava nahIM hai, kyoMki inakA yahA~ do bAra prApta honA sambhava nahIM hai| hA~ java asaMkhyAtabhAgahAni inameMse kisI eka padake dvArA eka samayake liye antarita ho jAtI hai taba usakA avazya jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya prApta hotA hai / $ 329. sAmAnya, manuSyaparyApta aura manuSyanI ina tIna prakArake manuSyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA bhaMga paMcendriya tiryaMcoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki jahA~ pUrvakoTipRthaktva kahA hai vahA~ kucha kama pUrvakoTi kahanA cAhiye / asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga paMcendriya tiryaMcoMke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara vahI hai| anantAnubandhIcatuSkakA bhaMga paMcendriya tiryaMcoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki jahA~ pUvakoTipRthaktva kahA hai vahA~ kucha kama pUrvakoTi jAnanA caahie| vizeSArtha-paMcendriya tiryaMcoMke 26 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, avasthita, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antara kAla pUrvakoTi pRthaktvapramANa batalAyA hai so yahA~ tIna prakArake manuSyoMke yaha antara kucha kama pUrvakoTi pramANa jAnanA cAhiye / ukta padoMkA utkRSTa antara vahA~ para hI sambhava hai jahA~ para utane kAla taka asaMkhyAtabhAgahAni nirantara hotI rhe| manuSyoM meM to samyaktva avasthA aisI hai jahA~ para ukta padoMkI niraMtara asaMkhyAta. bhAgahAni hotI rahatI hai aura yaha kAla karmabhUmike manuSyoMmeM kucha kama pUrvakoTi pramANa hai, ataH ukta padoMkA antara kucha kama pUrvakoTi kahA hai| bhogabhUmija manuSyoM meM asaMkhyAtabhAgavRddhi Adi ukta pada sambhava nahIM hai, ataH tIna palya antara nahIM khaa| tiryaMcoMmeM asaMjJI bhI hote haiM jinakA utkRSTa Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] . vaDiparUvaNAe aMtaraM 201 6330. devagadIe devesu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejabhAgavaDDi-avaDhi0 jaha0 egsmo| saMkhejabhAgavaDDi saMkhejaguNavaDDi-saMkhejaguNahANI. jaha0 aMtomu0 / uka0 samvesi pi aTThArasa sAgaro0 sAdireyANi / asaMkhejamAgahANI. jaha0 egasamao, ukka0 aMtomuhu0 / saMkhejamAgahANI0 jaha0 aMtomuhu0, ukka0 ekattIsaM sAgaro0 desUNANi / evamaNaMtANu0caukka0 / Navari asaMkhejabhAgahANI. jaha0 egasa0 / tiNNihANi-avattavvaM jaha0 aMtomu0 / ukka0 samvesi pi ekattIsasAgaro0' desUNANi / sammatta-sammAmi0 tiNNivaDDi-dohANI0 jaha* aNtiimuhu0| asaMkhejamAgahANI0 jaha0 egasa0 / asaMkhejaguNavADa-asaMkhejaguNahANi avattaba0 jaha0 palidova0 asNkhejdimaago| uka0 savva0 ekattIsa sAgaro0 desUNANi / avaDhi0 jaha0 aMtomuhu0, uka0 kAla pRthaktvakoTipUrva hai, ataH jo saMjJI tithaMca apane yogya utkRSTa sthitisattvake sAtha asaMjJiyoMmeM utpanna hokara vahA~ para pUrvakoTipRthaktva kAla taka asaMkhyAta va saMkhyAtabhAgahAni dvArA utkRSTa sthiti. ko ghaTAtA rahA usake ukta padoMkA utkaSTa antara pRthaktvaparvakATi hotA hai| manuSyoM meM asaMjJI nahIM hote, ataH manuSyoMmeM pUrvakoTipRthaktva antara saMbhava nahIM hai| tathA manuSyoMke ina prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni bhI hotI hai so isake jaghanya aura utkRSTa antarakA khulAsA jisa prakAra oghameM kiyA hai usI prakAra yahA~ bhI kara lenA cAhiye / yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvakA aura saba kathana to paMcendriyatiyaMcoMke samAna hai, kintu asaMkhyAtaguNahAnike jaghanya antarakAlameM kucha vizeSatA hai / bAta yaha hai ki ukta tInoM prakArake manuSya darzanamohanIyakI kSapaNA bhI karate haiM, ataH inake samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta prApta ho jAtA hai| tathA isakA utkRSTa antara vahI hai jo tiryaMcoMke batalAyA hai| isakA khulAsA pahale kiyA hI hai| isI prakAra anantAnubandhIkA bhI saba kathana yahA~ paMcendriyatiyacoMke samAna hai| kintu vizeSatA itanI hai ki paMcendriyatiyacoMke jo anantAnubandhIkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, avasthita, saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA utkRSTa antarakAla pUrvakoTipRthaktva batalAyA hai vaha yahA~ kucha kama pUrvakoTi hotA hai| 6330. devagatimeM devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAga. ddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya tathA saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta hai / tathA sabhIkA utkRSTa antara sAdhika aThAraha sAgara hai / asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara antamuhUrta aura savakA utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara antarmuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM. bhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai| avasthitakA jaghanya mA0 pratau jaha0 egs.| asaMkhejaguNavaDI asaMkhejaguNahANI avattavvaM jaha* aMtomu0 / uka. ekattIsasAgaro. iti paatthH| 26 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 aTThArama sAgaro0 sAdireyANi / evaM bhavaNAdi jAva sahassAro ti / gavari sagasagu. kassahidI vattavvA / 6331. ANadAdi jAva uvarimagevajo tti micchatta-bArasaka0*NavaNoka0 asaMkhejabhAgahANI0 jahaNNuka0 egasa0 / saMkhejabhAgahANI0 jaha0 aMtomuhu0, ukka0 sagadvidI desuunnaa| sammatta-sammAmi0 asaMkhejabhAgavADDi-saMkhejamAgahANI0 jaha0 aMtomuhu0 / asaMkhejjamAgahANI0 jaha0 egs| tiNNivaDDi-dohANi-avattava0 jaha0 palido. asNkhejjdibhaago| ukka0 samvesi pi sagadvidI desUNA / aNaMtANu0cauka0 asaMkhejja. bhAgahANI0 jaha0 egama / tiNNihANi-avattavva0 jaha0 aMtomuhuH / uka0 savvesiM pi sagaDhidI desUNA / aNudisAdi jAva savvaTThasiddhi ti micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjabhAgahANI0 jahaNNuka0 egasa0 / saMkhejjabhAgahANI jahaNNuka0 aMtomuhuH / evaM sammAmi0 / sammatta evaM ceva / Navari saMkhejjaguNahANIe Natthi aMtaraM / aNaMtANu0. caukka0 asaMkhejjabhAgahANI. jahaNNuka 0 egasa0 / tiNNihANI. jahaNNuka0 aNtomu0| antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara sAdhika aThAraha sAgara hai| isI prakAra bhavanavAsiyoM se lekara sahasrAra kalpataka jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki apanI apanI utkRSTa sthiti kahanI caahiye| 331. Anatakalpase lekara uparima |veyaka takake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antarakAla eka samaya hai| saMkhyAta. bhAgahAnikA jaghanya antarakAla antarmuhUrta aura utkRSTa antarakAla kucha kama apanI sthitipramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA tIna vRddhi, do hAni aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara antarmuhUrta hai aura sabhIkA utkRSTa antara kucha kama apanI sthitipramANa hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhurta hai / isI prakAra samyagmithyAtvakI apekSA jAnanA cAhie / samyaktvakI apekSA bhI isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai tathA tIna hAniyoMka jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| - vizeSAtha-devoMmeM 26 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, saMkhyAtaguNahAni aura avasthita ye pada bArahaveM kalpataka hI hote haiM, ataH inakA utkRSTa antarakAla sAdhika aThAraha sAgara kahA hai| tathA inakI saMkhyAtabhAgahAni nauveM aveyaka taka hotI hai, isaliye isakA utkRSTa antarakAla kucha kama 31 sAgara kahA hai| yahA~ anantAnubandhIkI visaMyojanA bhI hotI hai, ataH anantAnubandhIkI asaMkhyAtabhAgahAni Adi cAra hAni aura avaktavyakA utkRSTa antara. kAla kucha kama ikatIsa sAgara prApta hotA hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvake avasthitapadako chor3akara zeSa saba padoMkA utkRSTa antarakAla kucha kama ikatIsa sAgara ghaTita kara lenA Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] saNAe aMtaraM 203 $ 332. iMdiyANuvAdeNa eiMdiesa asaMkhejjabhAgavaDDi-avaTThi 0 jaha0 esa 0, ukka0 aMtomuhu0 / evamasaMkhejjabhAgahANIe vi vattavvaM / saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANINaM Natthi aMtaraM; paMcidiesa ADhattaTThidikaMDaesa eiMdiesa padamANesu saMkhejjabhAgahANi saMkhejjaguNahANINaM tatthuvalaMbhAdo / micchata - solasaka0 - NavaNokasAyANamesA parUvaNA / sammatta sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANo0 jahaNNuka0 esa0 / asaMkhejjaguNahANI0 Natthi aMtaraM / saMkhejjabhAgahANi saMkhejjaguNahANINaM jahaNNukka0 palido 0 asaMkhejjadibhAgo | kudo 1 paMcidieNa AraddhadvidikaMDaeNa eiMdiesa ghAdiya saMkhejjabhAgahANi saMkhejjaguNahANINamAdiM' kADhUNa asaMkhejjabhAgahANIe aMtariya jaDaNNadI hubvellaNakAlehi sammatta sammAmicchattANi uvvelliya ukassasaMkhejjame taNisegesu sesesu saMkhajjabhAgahANIe laddhamaMtaraM / dosu Nisegesu egaNisege galide saMkhejjaguNahANIe laddhamaMtaraM jeNa tado palido0 asaMkhejjadibhAgamettamaMtaraM siddhaM / evaM bAdareiMdiya - suhume iMdiya- puDhavi0bAdarapuDhavi sumaDhavi0 Au0- bAdaraAu0- suDuma Au0 teu0 - bAdarateu0- suDumate u0 cAhiye | kintu avasthita pada bArahaveM svarga taka hI pAyA jAtA hai, ataH usakA utkRSTa antarakAla sAdhika aThAraha sAgara kahA hai / zeSa kathana sugama hai / bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra taka yaha gha prarUpaNA bana jAtI hai, ataH unake kathanako sAmAnya devoMke samAna samajhanA cAhiye / kintu utkRSTa antarakAla jahA~ sAdhika aThAraha sAgara yA kucha kama ikatIsa sAgara kahA hai vahA~ kucha kama apanI apanI utkRSTa sthitipramANa kahanA caahiye| isI prakAra Ageke kalpoMmeM bhI yathAyogya vahA~kI vizeSatAoM ko dhyAna meM rakhakara antarakAla ghaTita kara lenA cAhiye | 9 332. indriyamArgaNA ke anuvAda se ekendriyoMmeM asaMkhyAta bhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / isI prakAra asaMkhyAta bhAgahAnikA antara bhI kahanA cAhiye / saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai, kyoMki jinhoMne sthitikANDakoMkA Arambha kara diyA hai aise jo paMcendriya ekendriyoM meM utpanna hote haiM unake hI saMkhyA bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni pAI jAtI haiM / yaha prarUpaNA midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoM kI apekSA kI hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / asaMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai / saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, kyoMki paMcendriya ke dvArA Arambha kiye gaye sthitikANDakakA ekendriyameM Akara ghAta kiyA aura isa prakAra saMkhyAtabhAgahAni tathA saMkhyAtaguNahAnikA prArambha kiyA anantara asaMkhyAta bhAgahAnike dvArA antara karake jaghanya aura utkRSTa udvelanAkAlake dvArA samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA karate hue jaba unake niSeka utkRSTa saMkhyAtapramANa zeSa raha jAya~ taba punaH saMkhyAtabhAgahAni hotI hai aura isa prakAra cU~ki saMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara prApta hotA hai| tathA antameM zeSa rahe do niSekoM meM se eka niSekake galita honepara cauMki saMkhyAtaguNahAnikA antara prApta hotA hai, ataH donoMkA antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai yaha siddha huA / isI prakAra bAdara ekendriya, sUkSma ekendriya, pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika, sUkSma pRthivIkAyika, jalakAyika, bAdara jalakAyika, sUkSma jalakAyika, agnikAyika, bAdara amikAyika, sUkSma abhikAyika, vAyukAyika, 1 bhA0 pratau saMkhejabhAgahANINamAdi iti pAThaH / Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 vAu 0 - bAdaravAu0 - suhumavAu 0 - vaNapphadi - bAdaravaNaphadi 0 - suhumavaNaphadi0 - NigodabAdaraNigoda- sumaNigoda-bAdaravaNaSpha dipatte yasarIza tti / 9 333. bAdaraeiMdiyapajjataesu micchatta-solasaka0-NavaNoka 0 asaMkhajjabhAgavaDDiasaMkhejjabhAgahANi-avaTThida0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomuhu0 | saMkhejjabhAgahANisaMkhejjaguNahANINaM Natthi aMtaraM / sammatta sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI 0 jahaNNuka 0 egasa0 | saMkhejjabhAgahANi saMkhejjaguNahANi asaMkhejjaguNahANINaM Natthi aMtaraM; saMkhejja - vastasahassame tapajjattaTThidIdo ubvellaNakAlassa bahuttAdo | evaM bAdareiMdiya apajja0suDumeiMdiya paJjattApaJjatta - cAdara puDha viapaja0 - suhuma puDha vipaJjattApajjatta - vAdagAuapA0suhuma AupajjattApajjatta - bAdarate uapajja0 - muhamate upajjattApajjata - bAdaravAuapajja0suhumavAupajjattApajjatta- bAdaravaNapphadiapajja0 suhumavaNappha dipajjattApaJjata- bAdaraNigodaapajja 0. -suhumaNigodapajjattApajjatta - bAdaravaNapphadipatteyasarIraapajja0 vAdarapuDhavipajja0 bAdaraA upajja0 - bAdara te upajja0 - bAdaravAupajja0 - bAdaravaNaphadipajja0 - bAdaraNigodapajja0 - bAdaravaNapphadipattayasarIrapajjatte tti / savvavigaliMdiyANamasaMkhejjabhAgavaDDiasaMkhejjabhAgahANi-avaTThidANaM jaha0 egasamao, ukka0 aMtomuhu0 | saMkhejjabhAgavaDDisaMkhejjabhAgahANINaM jahaNNuka0 aMtomuhu0 / saMkhejjaguNahANIe Natthi aMtaraM / chabbIsapaDINamesA parUvaNA / sammatta sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI0 jahaNNukka0 esa0 / bAdara vAyukAyika, sUkSma vAyukAyika, vanaspatikAyika, bAdara vanaspatikAyika, sUkSma vanaspatikAyika, nigoda, bAdara nigoda, sUkSma nigoda aura bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra jIvoMke jAnanA cAhie / 9333. bAdara ekendriya paryAptakoM meM midhyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI zrasaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| saMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai, kyoMki paryAptakakI saMkhyAta hajAra varSapramANa sthiti se udvelanAkA kAla bahuta hai / isI prakAra bAdara ekendriya aparyApta, sUkSma ekendriya paryApta aura aparyApta, bAdara pRthivIkAyika aparyApta, sUkSma pRthivIkAyika paryApta aura arpApta, bAdara jayakAyika aparyApta, sUkSma jalakAyika paryApta aura aparyApta, bAdara agnikAyika aparyApta, sUkSma agnikAyika paryApta aura aparyApta, bAdara vAyukAyika aparyApta, sUkSma vAyukAyika paryApta aura aparyApta, bAdara vanaspatikAyika aparyApta, sUkSma vanaspatikAyika paryApta aura aparyApta, bAdarzanagoda aparyApta, sUkSmanigoda paryApta aura aparyApta, bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra aparyApta, bAdara pRthivIkAyika paryApta, bAdara jalakAyika paryApta, vAdara abhikAyika paryApta, bAdara vAyukAyika paryApta, bAdara vanaspatikAyika paryApta, bAdara nigoda paryApta aura bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra paryApta jIvoMke jAnanA caahie| saba vikalendriyoM meM asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthAnakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / saMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai / yaha prarUpaNA chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA se kI hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara 0. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe aMtaraM 205 saMkhejjamAgahANi-saMkhejjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANINaM Natthi aMtaraM / 6334. paMciMdiya-paMciM0pajjattaesu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjamAgavaDDi-avaDhi0 jaha0 egasamao, ukka0 tevadvisAgarovamamadaM aMtomuhuttabbhahiyatIhi palidovamehi sAdireyaM / asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasa0, uka0 aMtomuhu0 / saMkhejjaguNavADDi-saMkhejjaguNahANINaM jaha0 aMtomuhu0, uka0 tevaddhisAgarovamasadaM dohi aMtomuhuttehi abmahiyatIhi palidovamehi sAdireyaM / saMkhejjabhAgavaDDi-saMkhejjabhAgahANINamevaM ceva / Navari saMkhejjabhAgahANIe palido0 asaMkhejjabhAgeNabbhahiyatevaTTisAgarovamasadaM / asaMkhejjaguNahANIe jahaNNuka0 aMtomuhuH / evamaNaMtANu0cauka0 / Navari asaMkhejjabhAgahANIe jaha0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgaro0 desUNANi / asaMkhejjaguNahANi-avattavvANaM jaha0 aMtomuhuttaM, ukka0 sAgarovamasahassaM puvakoDipudhatteNabbhahiyaM sAgarovamasadapudhattaM / sammatta-sammAmi0 tiNNivaDDi-tiNNihANi0-avaDhi0 jaha0 aMtomuhu0' / asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egs0| asaMkhejjaguNavaDDi-avattavyaM jaha0 palido0 asNkhjjdibhaago| uka0 samvesi pi sAgarovamasahassaM puvvakoDipudhattaNamahiyaM sAgarovamasadapudhattaM desUrNa / evaM tasakAiya-tasakAyapajjattANaM / Navari saga-sagukassahidI vattavvA / saMkhejjabhAgavaDDi-saMkhajjaguNavaDDINaM jahaNNaMtarassa oghaparUvaNA eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai| 6334. paMcendriya aura paMcendriyaparyAptakoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta aura tIna palya adhika ekasau tresaTha sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara dA antamuhUta aura tIna palya adhika ekasau tresaThasAgara hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikA antara isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika ekasau tresaTha sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antamuhUrta hai| isI prakAra anantAnubandhI catuSkakI apekSAse jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama ekasau battIsa sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAni aura pravaktavyakA jaghanya antara antamuhUrta aura utkRSTa antara kramazaH pUrvakoTipRthaktva adhika hajAra sAgara aura sau sAgarapRthaktva hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi, tInahAni aura avasthitakAjaghanya antara antamuhUte, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kramazaH kucha kama pUrvakATipRthaktvase adhika ekahajAra sAgara aura kucha kama sau sAgarapRthaktva hai| isI prakAra trasakAyika aura sakAyikaparyApta jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki apanI-apanI utkRSTa sthiti kahanI caahiye| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhike jaghanya antarakI zrodhake samAna prarUpaNA karanA caahiye| paMcendriyaaparyApta aura trasaaparyApta jIvoMke paMcendriyatiyeca 1 tA. pratau bhavahi0 aMtomu0 iti pAThaH / Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 kAyavvA / paMciMdiyaapajja-tasaapajjattANaM paMciM0tirikkhaapajjattabhaMgo / Navari tasaapajja0 dovaDDI0 jaha0 egasamao / $ 335. jogANuvAdeNa paMcamaNa-paMcavaci0 asaMkhejjabhAgavaDDi0 asaMkhejjabhAgahANi-avaDidANaM jaha0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / saMkhejjabhAgavaDDi-saMkhejjamAgahANi aparyAptakoMke samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki usa aparyAptakoMke do vRddhiyoMkA jaghanya antara eka samaya hai| vizeSArtha-yahA~ oghase yadyapi mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAta. bhAgavRddhi aura avasthita padakA utkRSTa antarakAla tIna palya adhika ekasau tresaTha sAgara batalAyA hai para yaha samAnya nirdeza hai| vizeSanirdezakI apekSA to isameM eka antamuhUrta kAla aura mijAnA cAhiye, kyoMki uparima graMvaya se cyuta hokara koTipUrva AyuvAle manuSyAmeM utpanna honevAle jIvake eka antarmuhUrta kAlataka asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitapada nahIM hotA, isaliye yahA~ paMcendriya aura paryAptakoMke ukta prakRtiyoke ukta do padoMkA utkRSTa antarakAla antarmuhUte aura tIna palya adhika ekasau tresaTha sAgara kahA hai| isI prakAra saMkhyAtaguNavRddhi aura sakhyAtaguNa. hAnikA utkRSTa antara jA do antamuhUrta aura tIna palya adhika ekasau tresaTha sAgara kahA hai vahA~ bhI tIna palya adhika ekasau tresaTha sAgara kAlake prArambha aura antameM prApta honevAlA antarakA eka-eka antamuhUtaM kAla aura bar3hA lenA cAhiye, kyoMki bhogabhUmimeM utpanna honevAle jIvake kamase kama eka antamuhUrta kAla pahalese sakhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAni nahIM hotI aura nauveM veyakase cyuta hue jIvake bhI kamase kama eka antamuhUrta kAlataka ye pada nahIM hote| saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara kAla jo palyake asaMkhyAtaveMbhAga adhika ekasau tresaTha sAgara batalAyA hai sA isa antarakA kAraNa asakhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla jAnanA cAhiye jisakA vistArase vivecana kAla prarUpaNAmeM kiyA hI hai| anantAnubandhIkI visaMyojanAke vAda punaH usake saMyakta hone meM sabase adhika kAla kucha kama ekasau battIsa sAgara lagatA hai. ataH yahA~ anantAnabandhIkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antarakAla ukta pramANa batalAyA hai| paMcendriya aura paMcendriya paryAptakoMkA utkRSTa kAla kramazaH pUrvakoTipRthaktva adhika eka hajAra sAgara aura sau sAgarapRthaktva hai| aba yadi ina jIvoMne apane apana kAla ke prArambhameM aura antameM anantAnubandhIkI visaMyojanAkI aura visaMyojanAke bAda yathAyogya usase saMyukta hue to inake anantAnubandhIkI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA utkRSTa antarakAla ukta pramANa prApta hotA hai| samyaktva aura samyagmidhyAtvake saba padoMkA utkRSTa antarakAla apanI apanA vizeSatAkA vicAra karake isI prakAra ghaTita kara lenA cAhiye / paJcendriya aura paMcendriyaparyAptakoMke samAna trasakAyika aura trasakAyika paryAptakoMke kathana karanA caahiye| kintu jahA~ jahA~ paMcendriya aura paMcendriyaparyAptakoMke utkRSTa sthiti kahI ho vahA~ vahA~ trasakAyika aura trasakAyikaparyAptakoMkI utkRSTa sthiti lenI caahiye| tathA trasoMmeM vikalatraya jIva bhI sammilita haiM, ataH inake saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara oghake samAna bana jAtA hai| basa aparyAptakoMke do vRddhiyoMke jaghanya antara eka samaya batalAnekA bhI yahI kAraNa hai| zeSa kathana sugama hai| 6335. yogamArgaNAke anuvAdase pA~coM manoyogI aura pA~coM vacanayogI jIvoMmeM asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamuharta hai| tathA saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi saMkhyAtaguNahAni aura Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vahiparUvaNAe aMtaraM 207 saMkhejjaguNavaDDi-saMkhejjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANINaM Natthi aNtrN| esA parUvaNA chanvIsapayaDINaM daTTavvA / aNaMtANu0 ca rakka0 avattavva0 Natthi aMtaraM / kudo ? aNaMnANubaMdhivisaMjoidasammAhaTThI saMjuto hodNa jahaNNamicchattaddhamacchiya puNo sammattaM ghettaNa savvajahaNNeNa kAleNa aNaMtANu0 visaMjoiya puNo jAva saMjutto hodi tAva egajogassa avtttthaannaabhaavaado| sammatta-sammAmi0 asaMkhajjabhAgahANIe jaha0 egasamao, ukka0 aMtomuhu0 / cattAriyaDDi tiNNihAhi0-avaTTi0-avattavANaM Nasthi aMtaraM / 336. kAyajogi0 micchatta-bArasaka0NavaNoka. asaMkhejjabhAgavaDi-avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 parido0 asaMkhejjadimAgo / saMkhejjabhAgavaDDi-saMkhejjaguNavaDDINaM jaha0 egasa0 / itthi-purisa0 saMkhajjabhAgavaDDIe jaha0 aMtomuhuH / saMkhejjabhAgahANisaMkhejjaguNahANaNaM jaha0 aMtomuhuH / ukka0 samvesi pi asaMkhejjA poggalapariyaTTA / asaMkhejjabhAgahANIe jaha0 egasa0, ukka0 aMtomuhuH / asaMkhejjaguNahANIe Natthi aMtaraM / evamaNaMtANu0caukassa / Navari avattavva0 Natthi aNtrN| sammatta-sammAmi0 cattArivaDDi-avaDhi0-avattavANaM Natthi aNtrN| asaMkhejjabhAgahANI. jaha. egasa., ukka0 aMtomuhuH / kudo ? carimaphAliM pAdiya asaMkhejjabhAgahANIe kAyajogeNa aMtaraM kAdaNa NissaMtakammio hodaNa aNiyaTTikaraNaddhAe abhaMtare aMtomuhuttamettamaMtariya kAyajogaducarimasamae sammattaM ghettaNa avattavveNaMtariya carimasamae asaMkhejjabhAgahANIe asaMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai| yaha prarUpaNA chabbIsaprakRtiyoMkI jAnanI caahie|anntaanubndhii catuSkake avaktavyakA antara nahIM hai, kyoMki anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karanevAlA samyagdRSTi jIva mithyAtvameM jAkara aura anantAnubandhIse saMyukta hokara tathA sabase jaghanya kAla taka mithyAtvameM raha kara punaH samyaktvako grahaNa karake aura sabase jaghanya kAlake dvArA anantAnubandhIkI visaMyojanA karake punaH mithyAtvameM jAkara jabataka anantAnubandhIse saMyukta hotA hai tabataka eka yogakA avasthAna nahIM rahatA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| cAra vRddhi, tIna hAni, avasthita aura avaktavyakA antara nahIM hai| 6336. kAyayogiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtagaNavRddhikA jaghanya antara eka samaya tathA strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara antarmuhUrta tathA sabakI saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara ra antamuharta hai aura sabhIkA utkRSTa antara asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / tathA asaMkhyAtagaNahAnikA antara nahIM hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kinta itanI vizeSatA hai ki avaktavyakA antara nahIM hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyakA antara nahIM hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai, kyoMki antima phAlikA patana karake aura kAyayogake sAtha asaMkhyAtabhAgahAnikA antara karake punaH niHsattvakarmavAlA hokara anivRttikaraNake kAlake bhItara antarmuhUrta pramANa antarake bAda kAyayogake dvicaramasamayameM samyaktvako grahaNa karake aura avaktavya Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI kadAe aNtomuhttmetttruvlNbhaado| doNhaM hANINaM jaha* aMtomuhu0, ukka0 palido0 asNkhejjdibhaago| asaMkhejjaguNahANIe Natthi aNtrN| 6337. orAliyakAya0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjabhogavaTi. avaTTi0-asaMkhejjamAgahANI. jaha0 egasa0, ukka. aMtomuhu0 / doNNivaDi-tiNNihANINaM Natthi aMtaraM / aNaMtANu0caukka0 avattavva0 Natthi aMtaraM / sammatta-sammAmi0 cattArivADDi0-avaDhi0-avattavvANaM Natthi aNtrN| asaMkhejjabhAgahANI. jaha* egasa0, ukka0 aMtomuhuH / tiNhaM hANINaM Nasthi aNtrN| orAliyamissa0 chanvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgaDDi-amaMkhejjabhAgahANi-avaDidANaM jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / dovaDDidohANINaM jahaNNukka0 aMtomuhuH / Navari itthi-purisavedavajjANaM saMkhejjamAgavaDDI0 jaha0 eyasa0 / hassa-radi-aradi-soga-itthi-purisa-NavaMsayaveda0 saMkhejjaguNavaDDIe jhnnnnmNtrmegsmo| sammatta-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI. jahaNNuka0 egasamao / saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANI0 jahaNNukka0 aMtomuhuH / athavA Natthi aMtaraM / asaMkhejjaguNahANI0 Natthi aMtaraM / / $ 338. veuvikAya0 chabbIsaM payaDINamasaMkheabhAgavaDDi-avavida asaMkhejabhAgahANINaM jaha0 egasa0, uka0 aNtomuhutvN| dovaDDi-dohANINaM aNaMtANucaukka0 asaMkhejaguNahANIe avattavvaM Nasthi aNtrN| sammatta-sammAmi0 cattArivADDi-avaDhi0-avattavvANaM Nasthi sthitivibhaktikA antara karake antima samayameM asaMkhyAtabhAgahAnike karanepara asaMkhyAtabhAgahAnikA antarmuhUrtapramANa utkRSTa antara pAyA jAtA hai| do hAniyoMkA jaghanya antara antamuhUrta aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveMbhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai| 6337. audArikakAyayogI jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, avasthita aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| do vRddhi aura tIna hAniyoMkA antara nahIM hai| anantAnubandhIcatuSkake avaktabyakA antara nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyakA antara nahIM hai / asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara anta muhUrta hai| tathA tIna hAniyoMkA antara nahIM hai| audArikamizrakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya aura utkRSTa antara antamuhUrta hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedake vinA zeSa prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai| hAsya, rati, arati, zoka, strIveda, puruSaveda aura napuMsakavedakI saMkhyAtaguNavRddhi kA jaghanya antara eka samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAga. hAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antamuhUte hai / athavA antara nahIM hai / asaMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai / 338. vaikriyikakAyayogiyoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, avasthita aura asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamahata hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA tathA anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA antara nahIM hai| Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe aMtaraM 206 aNtrN| asaMkhajabhAgahANI0 jaha* eyasa0, ukka0 aMtomu0 / tihaM hANINaM Natthi aNtrN| veuci0missa0 orAliyamissa bhaMgo / Navari chabbIsaMpayaDINaM saMkhejabhAgavaDDIe sattaNoka0 saMkhejjaguNavaDDIe ca jahaNNamaMtaramegasamao Natthi / kiMtu aMtomuhuttaM / kammaiya0 aTThAvIsaM payaDi0 savvapadANaMNatthi aNtrN| evamaNAhArINaM / AhAra0 AhAramissa0 savvAsi payaDINaM asaMkhejabhAgahANIe Natthi aNtrN| evamakasA0 jahAkkhAda0 sAsaNa dihi ti / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyakA antara nahIM hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa atara antarmuhUrta hai| tIna hAniyoMkA antara nahIM hai| vaikriyikamizrakAyayogiyoMkA bhaMga audArikamizrakAyayogiyoMke samAna hai| kitu itanI vizeSatA hai ki chabbIsa prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgavRddhikA tathA sAta nokaSAyoMkI saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara eka samaya nahIM hai kintu antarmuhUrta hai| kArmaNakAyayogiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba padoMkA antara nahIM hai| isI prakAra anAhArakoMke jAnanA caahie| AhArakakAyayogI aura AhArakamizrakAyayogiyoMmeM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| isI prakAra akaSAyI, yathAkhyAtasaMyata aura sAsAdanasamyagdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-cAroM manoyoga aura cAroM vacanayogoMmeM 26 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni, asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthita padoMkA antarakAla to bana jAtA hai, kyoMki ye pada kamase kama eka samayake antarase bhI hote haiM, isaliye yahA~ inakA jaghanya antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla antamuhUrta khaa| kintu zeSa padoMkA antarakAla nahIM banatA, kyoMki ukta manoyogoMke kAlase zeSa padoMke antarakAlakA pramANa adhika hai| yahA~ anantAnubandhIkI avaktavyavRddhikA antarakAla kyoM nahIM banatA isakA kAraNa mUlameM batalAyA hI hai| ukta yogavAloMmeMse koI eka yogavAlA jova samyaktva yA samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni kara rahA hai| aba dUsare samayameM samyaktvako prApta karake usane anya padoM dvArA asaMkhyAtabhAgahAniko antarita kara diyA aura tIsare samayameM vaha punaH asaMkhyAtabhAgahAniko prApta ho gayA to asaMkhyAtabhAgahAnikA antara eka samaya prApta hotA hai| tathA koI eka aisA jIva hai jo ukta yogoMmeMse vivakSita ke bhItara samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA karatA hai tathA antarmahartameM hI samyaktvako prApta karake punaH inakI sattAko prApta hokara dUsare samayase asaMkhyAtabhAgahAni karane lagatA hai to usake asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antarakAla antarmuhUrta prApta hotA hai| yahA~ samyaktva aura samyagmithyAtvake zeSa padoMkA antarakAla nahIM banatA, kyoMki ukta yogoMke kAlase zeSa padoMkA jaghanya antarakAla bhI bar3A hai| asaMkhyAtabhAgahAnikANDakaghAtakA utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, ataeva kAyayogameM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthita padakA utkRSTa antarakAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA / kAyayoga kA utkRSTa kAla asaMkhyAta pudgalaparivartana hai, isaliye isameM ukta prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antarakAla ukta pramANa bana jAtA hai| koI eka kAyayogI jIva hai jo samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA kara rahA hai| prArambhameM aura antameM usane inakI saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni kI to inakA utkRSTa antarakAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hotA hai / yahA~ prArambhameM sthitikANDakaghAtase saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni prApta karanA cAhiye / aura antameM jaba jaghanya parItAsaMkhyAta pramANa sthiti zeSa raha jAtI hai taba saMkhyAtabhAgahAni hotI hai| tathA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 6 336. vedANuvAdeNa itthivedesu micchatta-sonasaka0-NavaNoka0 asaMkhejabhAgavaDDiasaMkhejabhAgahANi-avaDhi0 ja0 egasamao / saMkhejabhAgavaDDi-saMkhejabhAgahANi-saMkhejaguNa. hANINaM jaha. aMtomu0, ukka0 samvesi pi paNavaNNapalidovamANa desUNANi / Navari aNaMtANu0ca ukkavajANamasaMkhejabhAgahANI. aMtomuhattaM / saMkhejaguNavaDvoe sNkhejbhaagvddibhNgo| Navari sattaNokasAyANaM saMkhaJjaguNavaDDIe jhnnnnNtrmegsmo| asaMkhejaguNahANIe jahaNNuka0 aMtomu0 / aNaMtANu0cauka0 asaMkhejaguNahANi-avattavya0 ja0 .................................. do niSekoMke zeSa raha jAnepara saMkhyAtaguNahAni hotI hai| audArikamizrakAyayogameM 26 prakRtiyoMmeMse strIveda aura puruSavedake binA jo zeSa prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya batalAyA hai vaha, jo labdhyaparyAptaka do indriya svasthAnameM saMkhyAtabhAgavRddhi karatA hai aura dUsare samayameM avasthitavibhaktiko karake tIsare samayameM audArikamizrayogake sAtha teindriyoMmeM utpanna hokara saMkhyAtabhAgavRddhiko karatA hai, usake prApta hotA hai| isI prakAra labdhyaparyAptaka teindriyako cauindriyameM utpanna karAke bhI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya prApta kiyA jA sakatA hai| tathA hAsya, rati, arati, zoka, strIveda, puruSaveda aura napuMsakavedakI saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara jo eka samaya batalAyA hai vaha isa prakAra prApta hotA hai-jisake solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI sattvasthiti ekedriyake yogya hai aisA koI eka ekendriya jIva saMjJiyoMmeM utpanna huaa| isake abhI hAsyAdikameMse vivakSita prakRtikA bandha nahIM ho rahA hai| aba zarIragrahaNa karaneke kucha kAla bAda audArikamizrakAyayogake rahate hue usane jisakA antarakAla prApta karanA ho usakI pahale samayameM bandha dvArA saMkhyAtaguNavRddhi kI, dUsare samayameM avasthitavibhakti kI aura tIsare samayameM saMklezakSayase saMkhyAtaguNavRddhi kI to isa prakAra ukta prakRtiyoMmeM saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara eka samaya prApta ho jAtA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara kAla antarmuhUrta batalAyA hai| isa prakAra hai-antarakAla jo antamuhUrta batalAyA hai vaha sthitikANDaka ghAtakI apekSAse batalAyA hai| para audArikamizrakAyayogameM isa prakArakI sthiti adhikatara prApta nahIM hotI, ataH inakA niSedha kiyaa| audArikamizrakAyayogameM jo doindriya tIna indriyoMmeM aura tIna indriya cAra indriyoMmeM utpanna hote haiM unake saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya prApta hotA hai| tathA jo ekendriya yA vikalendriya saMjJiyoMmeM utpanna hote haiM unake sAta nokaSAyoMkI saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara eka samaya prApta hotA hai para vaikriyikamizrakAyayogiyoMmeM isaprakAra jIvoMkA utpAda nahI hotA, ataH yahA~ ukta padoMkA jaghanya antara eka samaya nahIM khaa| zeSa kathana sugama hai| $339. vedamArgaNAke anuvAdase strIvediyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAyaaura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya tathA saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kuchakama pacavana palya hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkake binA zeSa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara antamuhUrta hai / tathA saMkhyAtaguNavRddhikA bhaMga saMkhyAtabhAgavRddhike samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki sAta nokaSAyoMkI saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antamuhUrta hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara antarmuhUrta Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22) vaDiparUvaNAe aMtara 211 aMtomu0, ukka0 palidovamasadapudhattaM / sammatta-sammAmi0 tiNNivaDDi-avaTThANANaM jaha0 aMtomu0 / asaMkhejabhAgahANI0 jaha0 egsmo| asaMkhejaguNavaDDi-avattavvANaM jaha0 palido0 asNkhejdibhaago| asaMkhejaguNahANIe jaha0 aMtomu0, uka0 samvesi pi palido. vamasadapudhattaM desUNaM / saMkhejabhAgahANi-saMkhejaguNahANINaM jaha0 aMtomu0, ukka0 palidovamasadapudhattaM desUNaM / kudo ? purisavedo NavaMsayavedo vA sammatta-sammAmicchattANi ujvellamANo acchido itthivedesu uppaNNavidiyasamae saMkhajabhAgahANi-saMkhajaguNahANIo kAUNa tadiyasamae NissaMtattaNeNa saMkhejaguNahANIe ca aMtariya palidovamasadapudhattaM saMteNa viNA acchidNa avasANe sammattaM ghettUNa saMkhenjabhAgahANi-saMkhejaguNahANIsu kayAsu plidovmsdpudhttNtrssuvlNbhaado| 6340. purisavedesu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjamAgavaDDi-avaTThi. jaha0 egasamao, ukka0 tevadvisAgarovamasadaM tIhi palidovamehi sAdireyaM / asaMkhejjaaura utkRSTa antara sau palyapRthaktva pramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi aura avasthAnakA jaghanya antara antamuhUte, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya, asaMkhyAtagaNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa tathA asaMkhyAta hAnikA jaghanya antara antarmuhUrta hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kuchakama sau palyapRthaktva hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kuchakama sau palyapRthaktva hai, kyoMki eka puruSavedI yA napuMsakavedI jIva samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA kara rahA hai punaH usane strIvediyoMmeM utpanna honeke dUsare samayameM saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAniko karake tIsare samayameM ukta karmoMko niHsattva karake saMkhyAtaguNahAnikA antara kiyaa| punaH sau palyapRthaktvataka samyaktva aura samyagmithyAtvake sattvake binA rahakara antameM usake samyaktvako grahaNa karake saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnike karanepara sau palyapRthaktva pramANa utkRSTa antara prApta hotA hai| vizeSArtha-strIvedameM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla kucha kama pacavana palya batalA Aye haiM ataH yahA~ ukta prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, avasthita, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antara kucha kama pacavana palya kahA / yahA~ anantAnubandhIkI visaMyojanA karake usake abhAvakA bhI utkRSTa kAla kucha kama pacavana palya prApta hotA hai, ataH anantAnubandhIkI asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara kAla bhI ukta pramANa khaa| tathA strIvedakA utkRSTa kAla sau palyapRthaktva hai| aba yadi kisI jIvane prArambhameM aura antameM anantAnubandhIkI visaMyojanA kI aura tadanantara vaha antarmuhUrta kAlake bhItara mithyAtvako prApta huA to anantAnubandhIkI asaMkhyAtaguNahAni aura kavyakA utkRSTa antara kAla sau palyapRthaktvapramANa prApta hotA hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvake saba padoMkA yathAsambhava utkRSTa antarakAla ghaTita karanA caahiye| isI prakAra puruSavedameM bhI saba prakRtiyoMke yathAsambhava saba padoMke antarakAlakA vicAra kara lenA caahiye| AgekI mArgaNAoMmeM bhI isI prakAra kAla Adiko vicAra kara antarakAla ghaTita kara lenA caahie| 6340. puruSavediyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya atara eka samaya aura utkRSTa antara tIna palya adhika ekasau tresaTha sAgara , Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ranuaARArr. ... 212 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe . [hidivihattI 3 bhAgahANi0 jaha0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / dovaDDi-dohANoNaM jaha0 aMtomu0 / Navari sattaNokasAyANaM saMkhejjaguNavaDDIe jahaNNaMtaramegasamao, ukka0 savvesi pi tevahisAgarovamasadaM tIhi palidovamehi sAdireyaM / Navari saMkhejjabhAgahANIe tevadvisAgarovamasadaM palido0 asaMkhe0bhAgeNa sAdireyaM / asaMkheguNahANI0 jahaNNukka0 aMtomu0 / evamaNaMtANu / Navari asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 vechAvahisAgaro. desUNANi | asaMkhejjaguNahANi-avattavva. jaha0 aMtomu0, ukka0 sAgarovamasadapudhattaM desUNaM / sammatta-sammAmi0 tiNNivaDDi-tiNNihANi-avaDhi0 ja0 aMtomu0 / asaMkhenjabhAgahANI0 jaha0 eyasa0 / asaMkhejjaguNavaDDi-avattavba0 ja0 palido0 asNkhejjdibhaago| ukka0 savvesi pi sAgarovamasadapudhattaM desUrNa / / 341. Naqsayavedesu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhajjabhAgavaDDi-avaTTi. jaha0 egasa0, uka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasa0, uka0 aNtomu0| dovaDDi-dohANI0 ja0 egasa0 aNtomu0| Navari ilthi-purisa0 saMkhajjabhAgavaDDI0 aNtomu0| uka0 savvesi pi aNaMtakAlamasaMkhajjapoggalapariyaDheM / asaMkhejjaguNahANI. jahaNNukka0 aMtomu0 / evamaNaMtANu0 cauka0 / Navari asaMkhejjabhAgahANI0 ja0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 dekhnnaanni| asNkhejjgunnhaanni-avhai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara atarmuhUrta hai| kintu itanI vizeSatA hai ki sAta nokaSAyoMkI saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara tIna palya adhika ekasau tresaTha sAgara hai| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika ekasau tresaTha sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAni kA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSAse jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama ekasau battIsa sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama sau sAgarapRthaktva hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthitakA jaghanya antara antamuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kucha kama sau sAgara pRthaktva hai| $341. napuMsakavediyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamuhUrta hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura antarmuhUrta hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara antamuhUrta hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara ananta kAla hai jo asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSAse jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara antarmuhUrta aura Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 'vaDDiparUvaNAe aMtara 213 tavva0 ja0 aMtomu0, ukka0 addhapoggalapariyaTTa desUNaM / sammatta-sammAmi0 tiNNivaDDi. tiNNihANi-avaSTi0 ja0 aNtomu0| asaMkhejjamAgahANI0 ja0 egasa0 / asaMkhejjaguNavaDi-avattavva0 ja0 palido0 asNkhejjdibhaago| uka0 samvesimuvaDDapoggalapariyaDheM / $342. avagada0 cauvIsapayaDINamasaMkhejjabhAgahANIe jahaNNukka0 egasa0 / daMsaNatiya-aTThakasAya-itthi-NavaMsayavedANaM saMkhejjabhAgahANIe jahaNNukka0 aMtomuhuH / sesANaM payaDINamasaMkhejjamAgahANi-saMkhejjaguNahANINaM jahaNNukka0 aMtomuhuttaM / / 6343. kasAyANuvAdeNa kodhakasAIsu micchatta-solasaka0-NavaNoka. asaMkhajjabhAgavADDi-asaMkhajjabhAgahANi-avaDhi0 jaha0 egasa0, uka0 aMtomu0 / saMkhajjabhAgavaDDi. saMkhejjaguNavaDDI0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomuhu0 / Navari itthi-purisa0 saMkhejjabhAgabaDDIe jahaNNaMtaraM aNtomuhu0| saMkhajjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANINaM jahaNNuka0 aMtomuhuttaM / egakasAyudayakAlo dovaDDi-tiNNihANINamaMtarAdo bahuo ti kudo Nayade ? kodhakasAyodaeNa khavagaseTiM caDhAviya tadudayakAlabbhaMtare sNkhjjshssdvidikNddypruuvykkhvnnsuttaado| aNaMtANu0 avattavya. Natthi aNtrN| sammatta-sammAmi0 cattArivADDi-avaDhi0-avattavva0 Natthi aNtrN| asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka. aMtomuhu0 / saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANI. jahaNNukka0 utkRSTa antara kucha kama ardhapudgalaparivartanapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthitakA jaghanya antara antarmuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai tathA sabhIkA utkRSTa antara upAdhapudgalaparivartanapramANa hai| 6342. apagatavediyoMmeM caubIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| tIna darzanamohanIya, ATha kaSAya, strIveda aura napuMsakavedakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| zeSa prakRtiyoMkI saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai|| 343. kaSAyamArgaNAke anuvAdase krodhakaSAyavAle jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara antarmuhUrta hai| tathA saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| zaMkA-eka kaSAyakA udayakAla do vRddhi aura tIna hAniyoMke antarase adhika hai yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? * samAdhAna-krodhakaSAyake udayase kSapakazreNI para car3hAkara usake udayakAlake bhItara saMkhyAta hajAra sthitikANDakoMkI kSapaNAke prarUpaNa karanevAle sUtrase jAnA jAtA hai| anantAnubandhIcatuSkake avaktavyakA antara nahIM hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyakA antara nahIM hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAta Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe (dvidivihattI 3 aMtomuhuH / evaM mANa-mAyA-lomANaM pi vattavvaM / __ 344. NANANuvAdeNa madiaNNANi-sudaaNNA0 micchatta0-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjabhAgavaDDi-avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka. ekattIsasAgaro0 sAdireyANi / saMkhajjabhAgavaDi-saMkhajjaguNavaDDI0 jaha0 egs0| Navari itthi-purisa0 saMkhajjabhAgavaDDho0 jaha0 aNtomu0| saMkhejjabhAgahANi-saMkhejaguNahANI0 ja0 aMtomu0, ukka. samvesi pi asaMkhejapoggalapariyaTTA / asaMkhejabhAgahANI. jaha0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / sammatta-sammAmi0 asaMkhejabhAgahANI. jahaNNuka0 egasa0 / saMkhejabhAgahANikasaMkhejaguNahANI. jaha0 aMtomu0, ukka0 doNhaM pi palido0 asNvejdimaago| asaMkhejaguNahANI0 Nasthi aMtaraM / [evaM micchAdiTThINaM / vihaMgaNANI0 micchatta-solasaka0-Nava. Noka. asaMkhejabhAgavaTi-asaMkhejabhAgahANi-avaTTi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / saMgvejamAgaDDi saMkhejaguNavaDDi-dohANINaM jahaNNukka0 aNtomu0| sammatta-sammAmi0 asaMkhejabhAgahANI0 jahaNNukka0 egasa0 / saMkhejamAgahANi saMkhejaguNahANI0 ja0 aMtomu0, ukka palido0 asNkhejdibhaago| asaMkhejaguNahANo Nasthi aMtaraM / 6345. AbhiNi-suda0 ohi micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejabhAgahANI0 jahaNNukka0 egasa0 / saMkhejabhAgahANi-saMkhejaguNahANI0 jaha0 aMtomu0, ukka0 guNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| isI prakAra mAna, mAyA aura lobha kaSAyavAle jIvoMke bhI jAnanA caahie| 6344. jJAnamArgaNAke anuvAdase matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika ikatIsa sAgara hai / saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura purupavedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara antarmuhUrta hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara asaMkhyAtapudgalaparivartana hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura donoMkA utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai| isI prakAra mithyAdRSTi jIvoMke jAnanA caahiye| vibhaMgajJAniyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamuha saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya aura utkRSTa antara antamuhate hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / asaMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai| 6345. AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI aura avadhijJAniyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| saMkhyAta Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe aMtaraM 215 chAvahisAgaro0 desUNANi / Navari bArasaka0-NavaNoka0 saMkhejabhAgahANIe NavaNaudi. sAgaro0 sAdireyANi / asaMkhejaguNahANIe jahaNNukka0 aNtomu0| evamaNaMtANu0cauka0 / Navari saMkhejamAgahANi-saMkhejaguNahANINaM micchttbhNgo| sammatta-sammAmi0 asaMkhejabhAgahANI. jahaNNukka0 egasa0 / saMkhejabhAgahANi-saMkhejaguNahANI. jaha0 aMtomu0, uka0 chAvaTTisAgaro0 desUNANi / asaMkhajjaguNahANo0 jahaNNuka0 aMtomu0 / evamohidasaNa-sammAdiTThANaM / / 6346. maNapajja0 micchatta-bArasaka-NavaNoka0 asaMkhejjabhAgahANI. jahaNNuka0 egasa0 / saMkhejjamAgahANi-saMkhajjaguNahANI0 ja0 aMtomu0, ukka0 puSakoDI desuunnaa| Navari edAsi payaDINaM saMkhejjaguNahANIe ukka0 aNtomuhu| asaMkhejjaguNahANIe sNkhjjgunnhaannibhNgo| aNaMtANa caukka0 asaMkhejabhAgahANA. jahaNNuka0 esa0 / saMkhejabhAgahANi-saMkhejaguNahANi-asaMkhejjaguNahANINaM jahaNNukka0 aMtomu0 / sammattasammAmi0 micchttbhNgo| 6347. saMjamANuvAdeNa saMjada-sAmAiya-chedo0saMjadANaM mnnpjvbhNgo| Navari aNaMtANu0 caukka0 saMkhejabhAgahANIe ukkassaMtaraM putva koDI desUNA / kudo! paDhamasammatteNa saMjamaM paDivajano muhattabhaMtare eyaMtANubaDDIe savvakammANaM saMkhejabhAgaha NiM bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama chayAsaTha sAgara hai| kintu itanI vizeSatA hai ki bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI saMkhyAtabhAgahAnikA sAdhika ninyAnave sAgara hai / asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA bhaMga mithyAtvake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama chayAsaTha sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antamuhUte hai| isI prakAra avadhidarzanavAle aura samyagdRSTi jIvoMke jAnanA cAhie / 6346. manaHparyayajJAniyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama eka pUrvakoTi hai| kintu itanI vizeSatA hai ki ina prakRtiyoMkI saMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antara antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAnikA bhaMga saMkhyAtaguNahAnike samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya / saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga mithyAtvake samAna hai| 347. saMyama mArgaNAke anuvAdase saMyata, sAmAyikasaMyata aura chedopasthApanAsaMyata jIvoMkA bhaMga manaHparyayajJAniyoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara kucha kama eka pUrvakoTi hai, kyoMki prathamopazama samyaktvake sAtha saMyamako prApta honevAle jIvake eka muhUrtakAlake bhItara ekAntAnuvRddhike dvArA saba karmoMkI saMkhyAta Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 kAdaNa puNo aMtomuhuttAvasese Aue aNaMtANu0 visaMjoeMtassa savvakammANaM saMkhejabhAgahANIe uvlNbhaado| NedaM maNapajavaNANI labmadi; uvasamasammattaddhAe uvasamaseDhi. vajAe mnnpjvnnaannaannuppttiido| 6 348. parihArasuddhi0 micchatta-sammatta-sammAmi0-aNaMtANu0 caukANaM maNapaja0 go| bArasaka0 NavaNoka0 evaM ceva / Navari saMkhejaguNahANi-asaMkhejaguNahoNIo Nasthi / suhumasAMparAya0 vIsaM payaDINamasaMkhejabhAgahANI0 Nasthi aMtaraM / daMsaNatiya-lobhasaMjala. asaMkhejabhAgahANI. jahaNNuka0 egasa0 / saMkhejjabhAgahANI0 jahaNNuka0 aMtomu0 / lobhasaMjala0 saMkhejaguNahANI0 evaM ceva / saMjadAsaMjada0 saMjadabhaMgo / Navari bArasaka0 NavaNoka0 saMkhejaguNahANi-asaMkhejaguNahANIo Natthi / 6346. asaMjada0 micchatta0-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejamAgavaDi-avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 tetIsaM sAgaro0 desUNANi / saMkhejabhAgavaDDi-saMkhejaguNavaDDidohANINamoghaM / micchatta0 asaMkhe guNahANI. jahaNNuka0 aMtomu0 / saMkhejaguNahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / aNaMtANu0caukka0 micchttbhNgo| Navari asaMkhejabhAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsaM sAgaro0 desUNANi / avattavvamoghaM / sammatta0-sammAmi0 oghbhNgo| bhAgahAni karake punaH Ayuke antarmuhUrta zeSa rahane para anantAnubandhIkI visaMyojanA karate huye saba karmoMkI saMkhyAtabhAgahAni pAI jAtI hai| kintu isa antarako manaHparyayajJAnI nahIM prApta karatA hai, kyoMki upazamazreNIko chor3akara upazamasamyaktvake kAlameM manaHparyayajJAnakI utpatti nahIM hotI hai| 6348. parihAravizuddhisaMyatoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhI catuSkakA bhaMga manaHparyayajJAniyoMke samAna hai| bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA isI prakAra jAnanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAni nahIM haiN| sUkSmasAMparAyikasaMyatoMmeM bIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| tIna darzanamohanIya aura lobhasaMjvalanakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antamuhUrta hai| lobhasaMjvalanakI saMkhyAtaguNahAnikA antara isI prakAra hai| saMyatAsaMyatoMkA bhaMga saMyatoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAni nahIM haiN| 6349. asaMyatoMmeM mithyAtva, bArahakaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtaguNavRddhi aura do hAniyoMkA antara oghake samAna hai| mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| anantAnubandhIcatuSkakA bhaMga mithyAtvake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa sAgara hai| avaktavyakA antara oghake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga oghake samAna hai| Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA022] vaDiparUvaNAe aMtaraM 217 $ 350. daMsaNANuvAdeNa cakkhu. tspjjttbhNgo| Navari saMkhejamAgavaDDIe jaha0 egasapao Nasthi / acakkhudaMsaNINamoghaM / lessANuvAdeNa kiNhaNIla-kAu0 asaMkhejabhAgaDDi-avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsa-sattArasa sattasAgaro0 desUNANi / asaMkhejjabhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / dovaDDi-dohANINaM jahaNNamoghaM, ukka0 tettIsa-sattArasa-sattasAgaro0 desUNANi / esA parUvaNA micchatta-bArasaka0NavaNokamAyANaM / evamaNaMtANu0 caukka0 / Navari asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasa0, ukka0 tettIsa sattArasa-sattamAgaro0 desUNANi / asaMkhejjaguNahoNi-avattavva0 jaha. aMta mu0, ukka0 tettIsa-sattArasa-sattasAgaro0 desaNANi / sammatta-sammAmi0 tiNNivaDidohANi-avaTTi0 jaha0 aMtomu0 / asaMkhejjaguNavaDi-asaMkhejjaguNahANi-avattavvANaM jaha0 palido0 asaMkhejadimAgo / asaMkhejabhAgahANI0 jaha0 egama0, uka0 samvesi pi sagahidI desuunnaa| 6 351. teu-pammalessA0 micchatta0-cArasaka-NavaNoka0 asaMkhejjabhAgavaDiavaDhi0 jaha0 egasa0 / dovaDDi-dohANI. jaha0 aMtomu0, ukka0 savvesi pi ve-aTTarasa sAgarovamANi sAdireyANi / asaMkhejjabhAgahANI. jaha0 egasa0, ukka0 aMtAmu0 / 6350. darzanamArgaNAke anuvAdase cakSudarzanavAle jIvoMkA bhaMga trasaparyAptakoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya nahIM hai| acakSurAnavAle jIvoMke oghake samAna jAnanA caahie| lezyAmArgaNAke anuvAdase kRSNa, nIla aura kApota lezyAvAle jIvoMmeM asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kramase kucha kama tetIsa, kucha kama satraha aura kucha kama sAtasAgara bhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamahata hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara oghake samAna hai aura utkRSTa antara kucha kama tetIsa, kucha kama satraha aura kucha kama sAtasAgara hai| yaha prarUpaNA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoM kI apekSAse kI hai| isI prakAra anantAnubandhI catuSkakI apekSA jaannaa| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kramase kucha kama tetIsa, kucha kama satraha aura kucha kama sAtasAgara hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antarAantarmuhUrta aura utkRSTa antara kramase kucha kama tetIsa, kucha kama satraha aura kucha kama sAtasAgara hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi, do hAni aura avasthitakA jaghanya antara antarmuhUrta, asaMkhyAtaguNavRddhi, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveMbhAgapramANa tathA asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai aura sabhIkA utkRSTa antara kucha kama apanI apanI sthitipramANa hai| 6351. pIta aura padmalezyAvAle jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kapAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara antamuhUrta tathA sabhIkA utkRSTa antara sAdhika do sAgara aura sAdhika aThAraha sAgara hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamuhUte hai| mithyAtvakI 28 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ dvidivihantI 3 micchatta0 asaMkhejjaguNahANI * jahaNNukka * aMtomu0 / aNaMtANu0 caukka0 savvapadANaM micchattabhaMgo / vari asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 esa0 / asaMkhejjaguNahANiavattavva0 jaha0 aMtomu0, ukka0 tinhaM pi ve - aTThArasasAgaro0 ' sAdireyANi / sammatta0 sammAmi0 tiNNivaDDi-avaDi0 tiSNihANI0 jaha0 aMtomu0 / asaMkhejja - guNavaDDi-avattacva0 jaha0 palido 0 asaMkhejjadibhAgo! asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasa0 / ukka0 savvesi pi be-aTThArasasAgaro0 sAdireyANi / 0 9 352. sukkale0 micchatta bArasaka0 NavaNoka0 asaMkhejjabhAgahANI0 jahaNNuka * egasa0 | saMkhejjabhAgahANI0 jaha0 aMtomu0, ukka0 ekatIsaM sAgarovamANi desUNANi / saMkhejjaguNahANi - asaMkhejjaguNahANI * jahaNNukka * aNatANu0 caukka0 aMto0 / asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 esa0 / tiSNihANi0 - avattavva0 jaha0 aMtomu0, ukka0 savvesimekattIsa sAgaro0 desUNANi / sammatta sammA mi0 tiNNiva DDi- tiNNihANI0 jaha0 aMtomu0 / asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 esa0 / asaMkhejjaguNavaDDiavattavva0 jaha0 palido0 asaMkhejjadibhAgo / ukka0 savvesi pi ekattI sasAgaro0 desANi / Navari viSNaM hANINaM sAdireyANi / avaTThi0 Natthi aMtaraM / $ 353. bhaviyANu0 bhavasi0 oghabhaMgo / amavasi0 chabbIsaM payaDINamasaMkhejja asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / anantAnubandhIcatuSkake saba padoMkA bhaMga mithyAtvake samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara antarmuhUrta tathA tInoMkA utkRSTa antara sAdhika do aura sAdhika aThAraha sAgara hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi, avasthita aura tIna hAniyoMkA jaghanya antara antarmuhUrta hai / asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya hai / tathA sabhIkA utkRSTa antara sAdhika do aura sAdhika aThAraha sAgara hai / 9 352. zuklalezyAvAle jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta tathA utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai / saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara antarmuhUrta tathA sabhIkA utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi aura tIna hAniyoMkA jaghanya antara antarmuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura sabhIkA utkRSTa antara kucha kama ikatIsa sAgara hai / kintu itanI vizeSatA hai ki tIna hAniyoMkA sAdhika ikatIsa sAgara utkRSTa antara hai / avasthitakA antara nahIM hai / $ 353. bhavyamArgaNAke anuvAdase bhavyoM meM oghake samAna bhaMga hai / abhavya jIvoM meM chabbI 1 tA0 pratau ve santa bhaTThArasasAgaro0 iti pAThaH / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] DipaNA aMtara 219 bhAgavaDDi-avaTThi 0 ja0 egasa0, ukka0 ekatIsa sAgaro0 sAdireyANi / asaMkhejjabhAgahANI 0 ja 0 esa 0, ukka0 aMtomu0 / dovaDDINaM ja0 egasamao / itthi - purisa0 saMkhejja bhAgavaDDIe ja0 aMtomu0 / dohaM hANINaM ja0 aMtomu0 / ukka0 caduNhaM pi asaMkhejjapoggalapariyaTTA / 0 $ 354. sammattANu0 vedagasammA0 micchatta 0- sammatta 00 - sammAmi0 - aNaMtANu0cakka0 asaMkhejjabhAgahANI0 jahaNNuka0 esa0 / saMkhejjabhAgahANI 0 ja0 aMtonu0, ukka 0 chAvaTTisAgaro0 dekhaNANi / evaM saMkhejjaguNahANIe vattacvaM / asaMkhejjaguNahANIe jahaNNuka * aMtomu0 / bArasaka0 NavaNoka0 asaMkhejjabhAgahANI0 jahaNNuka* egasa0 | saMkhejjabhAgahANI0 jaha0 aMtomu0, ukka0 chAvaTTisAgaro0 desUNANi / saMkhejjaguNahANI * jahaNNuka * aMtomu0 / khaiyasammAhaTThI0 ekavIsapayaDINamasaMkhejjabhAgahANI * jahaNNuka * egasa0 | saMkhejjabhAgahANI0 jaha0 aMtomuddattaM uka0 tettIsaM sAgaro 0 sAdireyANi / saMkhejjaguNahANi - asaMkhejjaguNahANINaM jahaNNuka 0 aMtomu0 uvasamasammAhaTThI0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgaddANI 0 jahaNNuka0 esa0 / saMkhejjabhAgahANI0 aNaMtANu04 saMkhejjaguNahANi - asaMkhejjaguNahANI * jahaNNukka 0 aMtomu0 / sammAmi 0 aTThAvIsa payaDINamasaMkhejjabhAgahANI 0 jahaNNukka0 esa0 / saMkhejjabhAgahANi 0 saMkhejjaguNahANI * jahaNNukka0 aMtomu0 / 0 prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika ikatIsa sAgara hai / asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / do vRddhiyoMkA jaghanya antara eka samaya tathA strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara antarmuhUrta hai / do hAniyoMkA jaghanya antara antarmuhUrta hai / tathA cAroMkA utkRSTa antara asaMkhyAta pudgala parivartana hai / $ 354. samyaktvamArgaNAke anuvAdase vedakasamyagdRSTiyoM meM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama chayAsaTha sAgara hai / isI prakAra saMkhyAtaguNahAnikA antara kahanA cAhiye / asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kucha kama chayAsaTha sAgara hai / saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / kSAyikasamyagdRSTiyoM meM ikkIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara sAdhika tetIsa sAgara hai / saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| upazamasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAdikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / saMkhyAtabhAgahAnikA tathA anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAta guNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / samyagmithyAdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai / saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAta guNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 ___6 355. saNNiyANu0 saNNIsu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhejjabhAgavaDiavaDhi0 jaha0 egasa0 / saMkhejjabhAgavaDi-saMkhejjaguNavaDDI0 jaha0 aNtomu0| Navari isthi-pUrisa0 Nama0-hassa-radi-aradi-soga0 saMkhejjaguNavaDDIe jaha0 egasa 0 / saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANINaM jaha0 aMtomu0, ukka0 savvesiM tevadvisAgarovamasadaM tIhipalidovamehi sAdireyaM / Navari saMkhejjamAgahANIe palido0 asaMkhejjadibhAgeNa sAdireyaM / asaMkhejjaguNahANIe jahaNNuka0 aMtomu0 / asaMkhejjamAgahANIe jaha0 egasamao, ukka0 aMta mu0| evmnnNtaannu0cukk0| Navari asaMkhejjabhAgahANI0 uka. vechAvaTTi sAgaro0 desaNANi / asaMkhejjaguNahANi-avattavva0 ja0 aMtomu0, ukka0 sAgarovamasadapudhattaM desuunnN| sammatta-sammAmi0 tiNNivaDDi-tiNNihANi-avadvidANaM ja. aMtomu0 / asaMkhejjabhAgahANI0 ja0 egasa0 / asaMkhajjaguNavaDi-avattavvANaM jaha palido0 asaMkhejjadibhAgo / ukka0 savvesi pi sAgarovamasadapudhattaM desUNaM / __ 356. asaNNi0 micchatta-solasaka0-NavaNoka. asaMkhejjabhAgavaDi-avaDhi0 ja0 egasa0, uka0 palido0 asNkhejjdibhaago| saMkhajjabhAgavaDDI0 ja0 egasa0 / itthi-purisa0 aMtomu0 / saMkhajjabhAgahANI0 ja0 aMtomuhutaM / ukka0 doNhaM pi aNaMtakAlamasaMkhajjA pogglpriyttttaa| saMkhejjaguNavaDDI0 ja0 khuddAbhavaggahaNaM samayUNaM, ukka0 6 355. saMjJImArgaNAke anuvAdase saMjJiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya tathA saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara antarmuhUrta hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda, puruSaveda, napuMsakaveda, hAsya, rati, arati, aura zokakI saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara tIna palya adhika ekasau tresaTha sAgara hai| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga adhika ekasau tresaTha sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| isIprakAraanantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa antara kuchakama ekasau battIsa sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara kuchakama sau sAgara pRthaktva hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthitakA jaghanya antara antarmuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya tathA asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveMbhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara kuchakama sau sAgara pRthaktva hai| 356. asaMjJiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyakA asaMkhyAtavAM bhAga hai| saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai| para strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara antarmuhUrta hai| saMkhyAtabhAgahAnikAjaghanya antara antarmuhUrta hai tathA donoMkA utkRSTa antara anantakAla hai jo asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa hai| saMkhyAtaguNavRddhikA jaghanya antara Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ HINI gA0 22 ] vaDiparUvaNAe aMtaraM 221 aNaMtakAlamasaMkhejA po0pariyaTTA / saMkhejaguNahANIe Natthi aMtaraM / asaMkhejjamAgahANI0 ja0 egasa0, u0 aNtomu0| sammatta0-sammAmi0 asaMkhajjabhAgahANIe jahaNNukka0 egs0| saMkhajjamogahANI. jaha0 aMtomu0, uka0 palido0 asNkhejjdibhaago| saMkhajjaguNahANI0 jahaNNukka0 palido0 asaMkhejjadibhAgo / asaMkhejjaguNahANI0 Nasthi aMtaraM / 6357. AhArANu0 AhArIsu micchatta bArasaka0NavaNoka0 asaMkhajjabhAgava DDiavaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 tevadvisAgarovamasadaM tIhi palidovamehi sAdireyaM / saMkhejjaguNavaDDi-saMkhejjaguNahANi-saMkhejjabhAgahANI0 ja0 aMtomuhattaM / saMkhejjabhAgavaDDI0 ja0 egasa0 / isthi-purisa0 aMtomu0, ukka0 samvesimaMgulasta asNkhejjdibhaago| asaMkhejjabhAgahANI0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhejjaguNahANI0 jahaNNuka0 aMtomu0 / evamaNaMtANu0caukka0 / Navari asaMkhejjabhAgahANI0 ja0 egasa0, ukka0 vechAvadvisAgaro0 desUNANi / asaMkhejjaguNahANi avattavva0 ja0 aMtomu0, ukka0 aMgulassa asNkhejjdimaago| sammatta0-sammAmi0 tiNNivaDDi-tiNNihANi-avaDhi0 jaha* aMtomu0 | asaMkhejjabhAgahANI0 jaha0 egasa / asaMkhejjaguNavaDDi-avattavya. jaha0 palido0 asaMkhaMjadimAgo / ukka0 savvesimaMgulassa asNkhejjdimaago| evamaMtarANugamo smtto| eka samaya kama kSullaka bhavagrahaNa hai tathA utkRSTa antara anantakAla hai jo asaMkhyAta pudgalaparivartanapramANa hai| saMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara eka samaya hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara antamuhUrta aura utkRSTa antara palya ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / asaMkhyAtaguNahAnikA antara nahIM haiN| 6357. AhArakamArgaNAke anuvAdase AhArakoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura palya adhika ekasau tresaThasAgara hai| saMkhyAtaguNavRddhi, saMkhyAtaguNahAni aura saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara antarmuhUrta, saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara eka samaya hai para strIveda aura puruSaveda kI saMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya antara antarmuhUrta hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara kucha kama ekasau battIsa sAgara hai| asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara antarmuhUrta aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthitakA jaghanya antara antarmuhUrta, asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura asaMkhyAtaguNavRddhi aura avaktavyakA jaghanya antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA sabhIkA utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isa prakAra antarAnugama samApta huaa| Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattau3 358. NANAjIvehi bhaMgavicayANugameNa duviho Niddeso-ogheNa AdeseNa / oSeNa chabbIsaM payaDINamasaMkhajjabhAgavaDDi-hANi-avaDidANi NiyamA asthi / kudo ? aNaMtesu eiMdiesu uvlbbhmaannttaado| sesapadA bhayaNijjA / kudo ? tasesu sNbhvaado| bhaMgA vattavvA / sammatta-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI NiyamA asthi / sesapadA bhynnijjaa| bhaMgA vattavvA / evaM tirikkha-kAyajogi-orAliyakAyajogi-NaqsayavedacattArikasAya-madi-sudaaNNANi-asaMjada0-acakkhudaMsa0-kiNha-NIla-kAu0-bhavasi0micchAdihi-AhAri ti| 356. AdeseNa Neraiesu chabbIsaM payaDoNaM asaMkhejjabhAgahANI avadvidaM NiyamA asthi / sesapadA bhynnijjaa| sammatta0 sammAmi0 oghaM / evaM savvaNiraya-savvapaMciMdiya 6. 358. nAnA jIvoMkI apekSA bhaMgavicayAnugamase vicAra karane para nirdeza do prakArakA hai-oghanirdeza aura aadeshnirdesh| unameMse oghakI apekSA chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita niyamase haiM, kyoMki ye pada ananta ekendriyoMmeM pAye jAte haiN| zeSa pada bhajanIya haiM, kyoMki zeSa pada trasoMmeM saMbhava haiN| bhaMga kahane caahiye| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni niyamase hai| zeSa pada bhajanIya haiN| bhaMga kahane cAhiye / isI prakAra sAmAnya tiryaca, kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsakavedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, matyajJAnI, zrutAjJAnI, asaMyata, acakSudarzanavAle, kRSNalezyAvAle, nIlalezyAvAle, kApotalezyAvAle, bhavya, mithyAdRSTi aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-mohanIyakI 28 prakRtiyA~ haiN| inameMse 22 prakRtiyoMke ATha pada haiM jinameM tIna dhrava aura pA~ca bhajanIya haiM / mUlameM dhruvapada ginAye hI haiN| isase bhajanIya padoMkA jJAna apane Apa ho jAtA hai| pA~ca bhajanIya padoMke eka jIva aura nAnA jIvoMkI apekSA kula bhaMga 242 hote haiN| inameM eka dhruva bhaMgake milA denepara 22 meMse pratyeka prakRtike kula bhaMga 243 hote haiM / anantAnubandhI catuSkake nau pada haiN| inameM tIna dhruva aura chaha bhajanIya haiN| chaha bhajanIya padoMke eka jIva aura nAnA jIvoMkI apekSA kula bhaMga 728 hote haiN| inameM eka dhruva bhaMgake milA denepara anantAnubandhI catuSkameMse pratyeka prakRtike kula bhaMga 729 hote haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvake kula dasa pada haiN| inameM eka dhruva aura nau bhajanIya haiN| nau bhajanIya padoMke eka jIva aura nAnA jIvoMkI apekSA kula bhaMga 19682 hote haiM aura inameM eka dhruva bhaMgake milA denepara saba bhaMga 19683 hote haiN| tiyaJca Adi aura jitanI mArgaNAe~ ginAI haiM unameM bhI isI prakAra samajha lenA cAhiye / isakA yaha matalaba hai ki ina mArgaNAoMmeM 26 prakRtiyoMke tIna dhruva pada haiM aura zeSa bhajanIya pada haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakA eka dhruva pada hai aura zeSa bhajanIya / aba kisa mArgaNAmeM kisa prakRtike kula kitane pada haiM isakA vicAra karake alaga alaga bhaMga le AnA cAhiye / bhaMga lAnekA tarIkA yaha hai ki jahA~ jitane bhajanIya pada hoM utanI jagaha tIna rakha kara paraspara guNA karanese kula bhaMga Ate haiN| inameMse eka kama kara dene para bhajanIya padoMke bhaMga hote haiM / aura bhajanIya padoMke bhaMgoMmeM eka milA denepara kula bhaMga hote haiN| 6359. Adezase nArakiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitapada niyamase haiN| zeSa pada bhajanIya haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga oghake samAna hai| www.jajnelibrary.org Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vahiparUvaNAe bhaMgavico 223 tirikkha-maNusa-maNusapajja0-maNusiNI-deva-bhavaNAdi jAya sahassAra0-paMciMdiyapaMciM0pajja-tasa-tasapajja-0paMcamaNa-paMcavaci0-veunviyakAya 0-itthi-purisa-vihaMgaNANi0-cakkhudaMsa0-teu-pamma0-saNi tti / maNusaapajja. savvapayaDINaM savvapadANi bhayANajjANi / 360. ANadAdi jAva uvarimagevajja0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka. asaMkhejja. bhAgahANI NiyamA asthi / saMkhejjabhAgahANI bhayaNijjA / siyA ede ca saMkhejjabhAgahANivihattiyo ca / siyA ede ca saMkhejjabhAgahANivihattiyA ca / dhuvapadeNa saha tiNNi bhNgaa| sammatta0-sammAmi0-aNaMtANu0caukkANamasaMkhajjamAgahANI NiyamA asthi / sesapadA bhynnijjaa| aNuddisAdi jAva savvaTThasiddhi tti micchatta-bArasaka0 NavaNoka. ANadabhaMgo / sammAmi0 micchttbhNgo| sammatta-aNaMtANu0cauka0 asaMkhejjabhAgahANI NiyamA asthi / sesapadA bhynnijjaa| isI prakAra saba nArakI saba paMcendriya tiryaMca, sAmAnya manuSya, manuSya paryApta, manuSyinI, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake deva, paMcendriya, paMcendriyaparyApta, trasa, saparyApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, vaikriyikakAyayogI, strIvedavAle, puruSavedavAle, vibhaMga cakSudarzanavAle, pItalezyAvAle, padmalezyAvAle aura saMjJI jIvoMke jAnanA caahie| manuSya aparyAptakoMmeM saba prakRtiyoMke saba pada bhajanIya haiN| vizeSArtha-nArakiyoMmeM 22 prakRtiyoMke sAta pada haiN| jinameM do dhruva aura pA~ca bhajanIya haiN| kula bhaMga 243 hote haiN| anantAnubandhIcatuSkake nau pada haiN| jinameM do dhruva aura sAta bhajanIya haiM / kula bhaMga 2187 hote haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvake dasa pada haiN| jinameM eka dhruva aura nau bhajanIya haiN| kulabhaMga 19683 hote haiN| mUlameM saba nArako Adi aura jitanI mArgaNAe~ ginAI haiM unameM bhI isI prakAra jAnanA caahiye| isakA yaha matalaba hai ki ina mAgaNAoMmeM 26 prakRtiyoMke do pada dhruva haiM aura zeSa bhajanIya haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakA eka pada dhruva aura zeSa bhajanIya haiN| tadanusAra jisa mArgaNAmeM jisa prakRtike jitane pada hoM unakA vicAra karake bhaMga le Ane caahiye| labdhyaparyAptaka manuSyoMke 26 prakRtiyoMke sAta pada haiM para ve saba bhajanIya haiM, ataH inake kula bhaMga 2186 hote haiM / tathA samyaktva aura samyagmithyAtvake cAra pada haiM / ye bhI saba bhajanIya haiM, ataH inake kula bhaMga 80 hote haiN| 6360. Anatakalpase lekara uparima aveyakatakake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni niyamase hai| saMkhyAtabhAgahAni bhajanIya hai| kadAcit asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva hote haiM aura saMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktivAlA eka jIva hotA hai| kadAcit asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva hote haiM aura saMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktivAle nAnA jIva hote haiN| inameM dhruvapadake milA denepara tIna bhaMga hote haiN| samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAni niyamase hai, zeSa pada bhajanIya haiN| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA bhaMga Anatakalpake samAna hai / samyagmithyAtvakA bhaMga mithyAtvake samAna hai| samyaktva aura anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtabhAgahAni niyamase hai, zeSa pada bhajanIya haiN| vizeSArtha-Anatase lekara uparima aveyaka takake jIvoMke 22 prakRtiyoMke tIna bhaMga to Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 6361 iMdiyANuvAdeNa eiMdiesu chabbIsaM payaDINaM asaMkhejjamAgavaDDi hANi-avaDida0 NiyamA asthi / saMkhejjabhAgahANi'-saMkhejjaguNahANI bhayaNijjA, tasehi ADhatahidikaMDayANameiMdiesu padamANANaM tsraasipddimaagttaado| sammatta-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI NiyamA asthi / sesatiNNihANIo bhynnijjaao| evaM bAdareiMdiya-bAdareiMdiyapajjattApajjatta-suhumehaMdiya-suhumeiMdiyapajjattApajjatta-puDhavi0 - bAdarapuDhavi0 - vAdarapuDhavi0pajjattApajjata-suhamapuDhAva-sudumapuDhavipajjattApajjatta-Au-bAdaraAu0 - bAdara AupajjattApajjata-suhumAu0-suhumAupajjattApajjatta-teu0-cAdarateu0-bAdarateupajjattApajjatta-suhumateu0-suhumateupajattApajjatta-vAu0 bAdaravAu0-bAdaravAupajjattApajjatta. suhamavAu0-suhamavA upajjattApajjatta-vaNapphadi0-bAdaravaNapphadi0-bAdaravaNapphadipajattA pajjatta-suhumavaNapphadi0-suhumavaNaphadipajjattApajjatta-Nigoda - bAdaraNigoda - bAdara NigodapajjattApajjatta-suhamaNigoda-suhumaNigodapajjacApajjatta-bAdaravaNapphadipateya0vAdaravaNapphadipatteyasarIrapajjattApajjattA ti / Navari cattArikAya-bAdarapajjata-bAdara mUlameM batalAye hI haiN| aba rahIM zeSa chaha prakRtiyA~ inameMse anantAnubandhI catuSkake pA~ca pada hote haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvake nau pada hote haiN| ina donoM sthAnoMmeM eka dhruva aura zeSa bhajanIya pada haiN| bhaMga kramase 81 aura 6561 hote haiN| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMke 23 prakRtiyoMke tIna bhaMga haiM jo AnatAdikake samAna hai| zeSa rahIM pA~ca prakRtiyA~ so inameMse anantAnubandhI catuSkake cAra pada aura samyaktvake tIna pada hote haiN| inameMse eka dhruvapada aura zeSa bhajanIya pada haiM / bhaMga kramazaH 27 aura 9 hote haiN| $361 indriyamArgaNAke anuvAdase ekendriyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita pada niyamase haiM tathA saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni bhajanIya haiM, kyoMki jo trasaparyAyameM sthitikANDakaghAtakA Arambha karake ekendriyoMmeM utpanna hue haiM unakA pramANa sarAzike pratibhAgase rahatA hai| ataH ukta do padoMko ekendriyoM meM bhajanIya kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni niyamase hai, zeSa tIna hAniyA~ bhajanIya haiN| isI prakAra bAdara ekandriya, bAdara ekendriya paryApta aura aparyApta, sUkSma ekendriya, sUkSma ekendriya paryApta aura aparyApta, pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika paryApta aura aparyApta, sUkSma pRthivIkAyika, sUkSma pRthivIkAyika paryApta aura aparyApta, jalakAyika, bAdara jalakAyika, bAdara jalakAyikaparyApta aura aparyApta, sUkSmajalakAyika, sUkSma jalakAyika paryApta aura aparyApta, agnikAyika, bAdara agnikAyika, bAdara agnikAyika paryApta aura aparyApta, sUkSma agnikAyika, sUkSma agnikAyika paryApta aura aparyApta, vAyukAyika, bAdara vAyukAyika, bAdara vAyukAyika paryApta aura aparyApta, sUkSma vAyukAyika, sUkSma vAyukAyika paryApta aura aparyApta, vanaspatikAyika, bAdara vanaspatikAyika, bAdara vanaspatikAyika paryApta aura aparyApta, sUkSma vanaspatikAyika, sUkSma vanaspatikAyika paryApta aura aparyApta, nigoda, bAdara nigoda, bAdara nigodaparyApta aura aparyApta, sUkSmanigoda, sUkSma nigoda paryApta aura aparyApta, bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra, bAdaravanaspatikAyika pratyeka zarIra paryApta aura aparyApta jIboMke jaannaa| 1 tA. pratau asthi / asaMkhejjabhAgahANI iti pAThaH / Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe bhaMgavicao 225 vaNapphadipatteyapajja0 asaMkhejjabhAgavaDDI0 bhynnijjaa| 6362. bIiMdiya0 asaMkhejjabhAgahANI avaThThANaM NiyamA asthi / asaMkhejjabhAgavaDDI saMkhejjabhAgavaDDI saMkhejjabhAgahANI saMkhejjaguNahANI bhaya NijjA / evaM sabavigaliMdiyANaM / paMciM0apajja0-tasaapajja0 pNciNdiytirikkhapjjttbhNgo|| 6363. jogANuvAdeNa orAli0mima0 chavvIsapayaDINaM asaMkhejjabhAgavaDDi. hANI avaTThANaM NiyamA asthi / saMkhejjabhAgavaDDi-hANI saMkhejjaguNavaDDi-hANI bhynnijjaa| sammatta0-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI NiyamA asthi / sesapadA bhayaNijjA / veundhiyamissa0 savvapayaDINaM sadhapadANi bhayaNijjANi / evamAhAra0. AhAramissa0 avagada0 akasA0-suhumasAMparAya0-jahAkkhAda0-uvasamasammatta-sAsANa.. sammAmicchAdihi tti / Navari jattha jattiyANi padANi NAdavvANi / kammaiya0 orA kintu itanI vizeSatA hai ki cAra sthAvarakAya bAdara paryApta aura bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra paryApta jIvoMke asaMkhyAtabhAgavRddhi bhajanIya hai| 362. dvIndriyoMmeM asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthAna niyamase hai| asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni bhajanIya haiN| isI prakAra saba vikalendriya jIvoMke jAnanA caahie| paMcendriya aparyApta aura basa aparyApta jIvoMmeM paMcendriya tiryaMca aparyAptakoMke samAna bhaMga hai| vizeSArtha-ekendriyoMmeM 26 prakRtiyoMke pA~ca pada hote haiN| inameMse tIna dhruva aura do bhajanIya haiN| kula bhaMga nau hote haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvake cAra pada hote haiN| jinameM eka dhruva aura tIna bhajanIya pada haiN| kula bhaMga 27 hote haiM / yaha vyavasthA ekendriyoMke avAntara bhedoMmeM aura pAMcoM sthAvarakAyoMmeM bhI bana jAtI hai| kintu isakA eka apavAda hai| bAta yaha hai ki cAroM sthAvarakAya paryAptaka aura bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra paryAptaka ina pA~coMmeM 26 prakRtiyoMkA asaMkhyAtabhAgavRddhi pada bhI bhajanIya hai| isa prakAra yahA~ bhajanIya pada tIna ho jAte haiM, ataH kula 27 bhaMga prApta hote haiM / vikalendriyoMmeM 26 prakRtiyoMke chaha pada hote haiN| jinameM do dhruva aura cAra bhajanIya haiN| kula bhaMga 81 hote haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakA kathana ekendriyoMke samAna hai| ataH ekendriyoMke ina do prakRtiyoMkI apekSA jo 27 bhaMga pahale batalAye haiM ve hI yahA~ bhI samajJanA caahiye| 363. yoga mAgaNAke anuvAdase audArikamizrakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthAna niyamase haiN| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAni bhajanIya haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni niyamase hai| zeSa pada bhajanIya haiN| vaikriyikamizrakAyayogiyoMmeM saba prakRtiyoMke saba pada bhajanIya haiN| isI prakAra AhArakakAyayogI, AhArakamizrakAyayogI, apagatavedI, akaSAyI, sUkSmasAMparAyikasaMyata, yathAkhyAtasaMyata, upazamasamyagdRSTi, sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki jahA~ jitane pada ho unake anusAra jAnanA / kArmaNakAyogiyoMkA bhaMga audArikamizrakAyayogiyoMke samAna hai| kintu itanI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 liyamissabhaMgo / Navari sammatta-sammAmicchatta0 savvapadA bhayaNijjA / evamaNAhAri0 / ___364. NANANuvAdeNa AbhiNi savvapayaDINamasaMkhejjabhAgahANI NiyamA asthi / sesasavvapadA bhayaNijjA / evaM suda0-ohi0-maNapajja0-saMjada0-sAmAiya-chedo0. parihAra0-saMjadAsaMjada0-ohidaMsa0-sukkale0-sammAdihi-vedaga0-khaiya dihi tti / asaNNi0 chabbIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgavaDDi-hANI avaTThANaM NiyamA asthi saMkhejjabhAgaDDihANI saMkhejjaguNavavi-hANo bhynnijjaa| sammatta-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANI NiyamA asthi / tiNNihANI bhynnijjaa| evamabhavasiddhiya0 / Navari sammatta-sammAmi0 patthi / evaM NANAjIvehi bhaMgavicayANugamo smtto| vizeSatA hai ki samyaktva aura samyagmithyAtvake saba pada bhajanIya haiN| isI prakAra anAhArakoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-audArikamizrakAyayogameM 26 prakRtiyoMke sAta pada hote haiN| jinameM tIna dhruva aura cAra bhajanIya haiN| kula bhaMga 81 hote haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvake cAra pada hote haiN| jinameM eka dhruva aura tIna bhajanIya haiN| kula bhaMga 27 hote haiN| vaikriyikamizrakAyayoga yaha sAntara mArgaNA hai, isaliye isameM saba pada bhajanIya haiN| yahA~ 26 prakRtiyoMke sAta pada hote haiM, ataH inake kula bhaMga 2186 hote haiN|' samyaktva aura samyagmithyAtvake cAra pada hote haiM, ataH inake kula bhaMga 80 hote haiN| 'vaikriyikamizrakAyayogake samAna AhArakakAyayoga Adi mArgaNAoMmeM bhI kathana karanA cAhiye / ' isakA yaha abhiprAya hai ki ina mArgaNAoMmeMse jisameM jitane pada haiM ve saba bhajanIya haiN| yahA~ bhaMga bhI tadanusAra jAnanA caahiye| kArmaNakAyayogameM 26 prakRtiyoMke sAta pada haiN| jinameM tIna dhrava aura cAra bhajanIya haiN| kula bhaMga 81 hote haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvake cAra pada haiM jo saba bhajanIya haiN| kula bhaMga 80 hote haiM / saMsArameM kArmaNakAyayoga aura anAhArakaavasthAkA sahacara sambandha hai, ataH anAhArakoMkA kathana kArmaNakAyayogake samAna hai| 6364. jJAnamArgaNAke anuvAdase AbhinibodhikajJAniyoMmeM saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni niyamase hai| zeSa saba pada bhajanIya haiN| isI prakAra zrutajJAnI, avadhijJAnI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata, saMyatAsaMyata, avadhidarzanI, zuklalezyAvAle, samyagdaSTi, vedakasamyagdRSTi aura kSAyikasamyagdRSTi jIvoMke jAnanA cAhie / asaMjJiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi,asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthAna niyamase hai| saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAni bhajanIya haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni niyamase hai| tIna hAniyAM bhajanIya haiN| isIprakAra ke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki inake samyaktva samyagmithyAtva nahIM haiN| vizepArtha--AbhibodhikajJAnameM saba prakRtiyoMke cAra pada hote haiM jinameM eka dhruva aura tIna bhajanIya haiM / kula bhaMga 27 hote haiN| isI prakAra zrutajJAna Adi mArgaNAoMmeM bhI jAnanA cAhiye / kintu pada vizeSoMko jAnakara kathana karanA caahiye| asaMjJiyoMke 26 prakRtiyoMke sAta pada haiN| jinameM tIna dhrava aura cAra bhajanIya haiN| kula bhaMga 81 hote haiN| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvake cAra paMda haiM jinameM eka dhruva aura tIna bhajanIya haiM / kula bhaMga 27 hote haiN| abhavyoMke samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattA nahIM hai| zeSa 26 prakRtiyoMkA kathana asaMjJiyoMke samAna hai| isa prakAra nAnA jIvoMkI apekSA bhaMgavicayAnugama samApta huaa| . Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22] vaDiparUNAe bhAgAbhAgo 227 $ 365. bhAgAbhAgANugameNa duviho Nideso-ogheNa AdeseNa / ogheNa chabbIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgavaDDivihattiyA savvajIvANaM kevaDio bhAgo ? asNkhejjdibhaago| avahi0 saMkhenjadimAgo / asaMkhejabhAgahANi0 saMkhejjA bhAgA / sesapada viha0 aNaMtima bhaago| sammatta0-sammAmi0 asaMkhejjabhAgahANi0 savvajI0 keva0 bhAgo ? asaMkhejA bhAgA / sesapadavi0 asaMkhejjadibhAgo / evaM tirikkha eiMdiya-bAdareiMdiya0-bAdareiMdiyapajjattApajatta suhumeiMdiya-suhumeiMdiyapajjattApajatta-vaNapphadi0-bAdaravaNapphadi-suhumavaNapphadi paJjattApajjatta-Nigoda-bAdaraNigoda-suhamaNigodapajjattApajatta-kAyajogi0-orAli. orAli missa0-kammaiyaNaduMsa0-cattArikasAya0-madi-sudaaNNANi-asaMjada0acakkhu0 kiNha-NIla-kAu0-bhavasi0-abhavasi0-micchAdi0 asaNNi- AhAri-aNAhAri tti / Navari abhava0 sammatta0-sammAmi0 nntthi| $ 366. AdeseNa Neraiya0 chabbIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANivi0 saMkhejA bhaagaa| avadvidavi0 saMkhejadibhAgo / sesapadavi0 asaMkhejadibhAgo / sammatta-sammAmi0 oghaM / evaM savvaNerahaya-savvapaMciMtirikkha-maNusa-maNusaapaja0-deva-bhavaNAdi jAva sahassAra-savvavigaliMdiya-paMciMdiya - paMciM0pajja0-paMciM0 apajja0-savvacattArikAyabAdaravaNapphadipattayasarIrapajjattApajjatta--tasa-tasapajja-tasaapajja0-paMcamaNa0-paMcavaci0. 6 365. bhAgAbhAgAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghanirdeza aura Adezanirdeza / unameMse oghakI apekSA 26 prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi sthitivibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAga haiN| asaMkhyAtaveM bhAga haiN| avasthita sthitivibhaktavAle jIva saMkhyAtaveM bhAga haiN| asaMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtabahubhAga haiN| tathA zeSa pada sthitivibhaktivAle jIva ananta-bhAga haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAta bhAgahAni sthitivibhaktivAle jIva saba jIvoMke kitane bhAga haiM ? asaMkhyAta bahubhAga haiM / zeSa pada sthitivibhakti vAle jIva asaMkhyAtaveM bhAga haiN| isI prakAra tiyeca, ekendriya, bAdara ekendriya, bAdara ekendriya paryApta aura aparyApta, sUkSma ekendriya, sUkSma ekendriya paryApta aura aparyApta, vanaspatikAyika, bAdara vanaspatikAyika, sUkSmavanaspatikAyika paryApta aura aparyApta, nigoda, bAdaranigoda, bAdara nigoda paryApta aura aparyApta, sUkSma nigoda, sUkSma nigoda paryApta aura aparyApta, kAyayogI, audArikakAyayogo, audArikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI, napuMsakavedavAle, krodhAdi cAroM kapAyavAle, matyajJAnI, zrutAjJAnI, asaMyata, acakSudarzanI, kRSNalezyAvAle, nIlalezyA vAle kApota lezyAvAle, bhavya, abhavya, mithyASTi, asaMjJI, AhAraka aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki abhavyoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtva nahIM hai| 366. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA asaMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAga haiN| avasthita sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAga haiN| zeSa pada sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhAga haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakA kathana oghake samAna hai| isI prakAra saba nArakI saba paMcendriya tiyaca, manuSya, manuSya aparyApta, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra svargatakake deva, saba vikalendriya, paMcendriya, paMcendriya paryApta, paMcendriya aparyApta, saba cAra sthAvarakAya, bAdaravanaspatikAyika pratyeka zarIra paryApta aura aparyApta, basa, basa paryApta, basa aparyApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, vaikriyika Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 veumciya0-veubviyamissa0 - itthi0-purisa - vihaMga- cakkhu0- teu0-pamma0saNNi ti| 367. maNusapajja0- maNusiNI0-savvaTTha0deva. aTThAvIsaM payaDI0 asaMkhejjabhAgahANivi0 saMkhejjA bhaagaa| sesapadavi0 sNkhejjdibhaago| evamavagada0-maNapajja.. saMjada0-sAmAiya-chedo0-parihAra 0-muhumasAMparAyasaMjade tti / ANadAdi jAva avarAida tti aTThAvIsaM payaDI0 asaMkhejjabhAgahANi keva0 ? asaMkhajjA bhaagaa| sesapadavi0 asaMkhejadibhAgo / evamAbhiNi-suda0-ohi0-saMjadAsaMjada0-ohidaMsa0-sukale0-sammA. di0-vedaga-uvasama0-khAya0 sammAmicchAdihi tti / AhAra-AhAramissa0 Natthi bhaagaabhaarg| evamakasA0 jahAkkhAda0-sAsaNasammAdihi tti / evaM bhAgAbhAgANugamo smtto| 368. parimANANugameNa duviho Niddeso-oghe0 Adese0 / ogheNa chabbIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgavaDDi-hANi-avaDidavi0 ketti ? aNaMtA / sesapada0vi0 asNkhejaa| Nari micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhajjaguNahANivi0 saMkhejjA / sammatta-sammAmi0 savvapadavi0 asNkhejjaa| evaM kAyajogIsu orAli0-Naqsayaveda0 cattArika0-acakkhudaMsa0-bhavasi0-AhAri ti / kAyayogI, vaikriyikamizrakAyayogI, strIvedavAle, puruSavedavAle, vibhaMgajJAnavAle, cakSudarzanavAle, pItalezyAvAle, padmalezyAvAle aura saMjJo jIvoMke jAnanA caahie| 6367. manuSya paryApta, manuSyanI aura sarvArthasiddhike devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI apekSA asaMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta bahubhAga haiN| tathA zeSa pada sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaveM bhAga haiN| isI prakAra apagatavedavAle, manaHparyayajJAnavAle, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata aura sUkSmasAMparAyikasaMyata jIvoMke jAnanA caahie| Anatakalpase lekara aparAjita takaka devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI apekSA asaMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta bahubhAga haiN| tathA zeSa pada sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaveM bhaaghaiN| isI prakAra AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI, avadhijJAnI,saMyatAsaMyata, avadhidarzanavAle, zuklalezyAvAle, samyagdRSTi, vedakasamyagdRSTi, upazamasamyagdRSTi, kSAyikasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTiyoMke jAnanA cAhie / AhArakakAyayogI aura AhArakamizrakAyayogiyoMmeM bhAgAbhAga nahIM hai / isI prakAra akaSAyI, yathAkhyAtasaMyata aura sAsAdanasamyagdRSTiyoMke jAnanA caahie| isa prakAra bhAgAbhAgAnugama samApta huaa| 6368. parimANAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghanirdeza aura Adezanirdeza / unameMse oghakI apekSA chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita sthitivibhaktivAle jIva kitane haiM ? ananta haiN| tathA zeSa pada sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI saba pada sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta hai| isI prakAra kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsakavedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, acakSudarzanavAle bhavya aura AhAraka jIvoMke jAnanA cAhie / Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2022] vaDDiparUvaNAe parimANaM / 229 $ 369. AdeseNa Neraiesu aTThAvIsaM payaDINaM savapadavi0 asaMkhejjA / evaM savvaNeraiya-savvapaMciMdiyatirikkha-maNusaapajja0-deva0-bhavaNAdi jAva Navagevajja0. savvavigaliMdiya-paMci0 apajja-savvacattArikAya-bAdaravaNaphadipatteya0sarIrapajjattApajjattatasaapajja0-veubdhiya0-veu0missa0-vihaMgaNANi tti / ___370. tirikkhesu savvapayaDINaM sabapadavi0 oghaM / evaM savvaeiMdiya-savvavaNaphadi0 savvaNigoda0-orAli0missa-kammaiya-madi-suda aNNANa-asaMjada0-kiNha-NIla-kAu0micchAdi0-asaNNi-aNAhAri tti / $371. maNussesu chabbIsaM payaDINaM savvapadavi0 asNkhejaa| Navari asaMkhe0guNahANi0 aNaMtANu0caukka0 avattavva0vihattiyA ca sNkhejjaa| sammatta-sammAmi0 cattArivADDi-avadvida-avattavyavi0 sNkhejjaa| cattArihANi0 ketiyA ? asaMkhejjA / maNusapajja0-maNusiNI0-savvaTTha0devANaM aTThAvIsapayaDINaM savvapadA sNkhjjaa| aNuddisAdi jAva avarAidaM ti aTThAvIsapayaDINaM savvapadA asNkhejjaa| Navari sammatta0 saMkhe0 guNahANivi0 sNkhejjaa| $372. paMciMdiya-paMciM0pajja. aTThAvIsaM payaDINaM savvapadavi0 ke0 1 asNkhejjaa| Navari vAvIsaM payaDINamasaMkhejaguNahANivi0 saMkhejjA / evaM tasa-tasapajja0-paMcamaNa.. 6369. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI saba pada sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| isI prakAra saba nArakI saba paMcendriya tiyaca, manuSya aparyApta, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara nau graiveyakatakake deva, saba vikalendriya, paMcendriya aparyApta, saba pRthivI Adi cAra sthAvarakAya, bAdara vanaspatikAyika pratyeka zarIra paryApta aura aparyApta, basa aparyApta, vaiktiyikakAyayogI, vaikriyikamizrakAyayogI aura vibhaMgajJAnI jIvoMke jAnanA cAhie / 6370. tiryaMcoMmeM saba prakRtiyoMkI saba pada sthitivibhaktivAle jIva oghake samAna haiN| isI prakAra saba ekendriya, saba vanaspatikAyika, saba nigoda, audArikamizrakAyayogI, kArmaNakAyayogI, matyajJAnI, zrutAjJAnI, asaMyata, kRSNalezyAvAle, nIlalezyAvAle, kApotalezyAvAle, mithyAdRSTi, asaMjJI aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| 6371. manuSyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI saba pada sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle aura anantAnubandhI catuSkakI avaktavyasthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta haiN| cAra hAni sthitivibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| manuSyaparyApta, manuSyanI aura sarvArthasiddhike devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI saba pada sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta haiN| anudizase lekara aparAjitatakake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI saba pada sthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktvakI saMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta haiN| 6372. paMcendriya aura paMcedriya paryAptakoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI saba pada sthitivibhaktivAle jIva kitane haiM ? asaMkhyAta haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki bAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 paMcavaci0-isthi-purisa0-cakkhu0-saNNi tti / AhAra0-AhAramissa0 sagasavvapayaDI0 asaMkhejabhAgahANivi0 saMkhejjA / evamakasA0 jahAkkhAdasaMjade ti / avagada0 sagasavvapayaDI0 savvapadavi0 saMkhejjA / evaM maNapajjava0-saMjada0-sAmAiya-chedo0-parihArasuhamasAMparAyasaMjade tti / " 373. AmiNi-suda0-ohi0 aTThAvIsaM payaDI0 savapadavi0 asaMkhejjA / Navari cauvIsaM payaDINaM asaMkhejaguNahANi vi0 sNkhejjaa| evamohidaMsa0 sammAdiTTi tti / saMjadAsaMjada0 aTThAvIsaM payaDINaM savvapadavi0 asNkhejjaa| Navari daMsaNatiya0 saMkhejaguNahANi0 asaMkhejaguNahANivi0 saMkhejjA / evaM vedaga0 / Navari savvapaya0 saMkhejjaguNahANi. asNkhejjaa| sukale0 savvapayaDINaM savyapadavi0 asNkhejjaa| Navari vAvIsaM payaDINamasaMkhejaguNahANivi0 sNkhejaa| teu-pamma0 aTThAvIsaM payaDINaM savvapadavi0 asNkhejaa| Navari micchatta0 asaMkhejaguNahANivi0 sNkhejaa| khaiya0 ekavIsapaya0 asaMkhejamAgahA0 asNkhejaa| sesapadavi0 sNkhejaa| uvasamasammAdihi0. sAsaNa0 sammAmi0 sagapadavi0 asNkhejaa| abhava0 chabbIsaM payaDINamoghabhaMgo / Navari asaMkhejaguNahANI Natthi / evaM parimANANugamo smtto| guNahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta ha / isI prakAra trasa, trasa paryApta, pA~coM manoyogI, pA~coM vacanayogI, strIvedavAle, puruSavedavAle, cakSudarzanavAle aura saMjJI jIvoMka jAnanA caahie| AhArakakAyayogI aura AhArakamizrakAyayogI jIvoMmeM apanI saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta haiN| isI prakAra akaSAyI aura yathAkhyAtasaMyata jIvoMke jAnanA cAhie / apagatavediyoMmeM apanI saba prakRtiyoMkI saba padasthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta haiN| isI prakAra manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata aura sUkSmasAMparAyikasaMyata jIvoMke jAnanA caahie| 6 373. AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI aura avadhijJAnI jIvoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI saba padasthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki caubIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta haiN| isI prakAra avadhidarzanavAle aura samyagdRSTiyoMke jAnanA caahie| saMyatAsaMyatoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI saba padasthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta hai| kintu itanI vizeSatA hai ki tIna darzanamohanIyakI saMkhyAtaguNa asaMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta haiN| isI prakAra vedakasamyagdRSTiyoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki saba padoMkI saMkhyAtaguNahAnisthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| zuklalezyAvAloMmeM saba prakRtiyoMkI saba padasthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki bAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta haiN| pIta aura padmalezyAvAloMmeM aTThAIsa prakRtiyoMka saba padasthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle jIva saMkhyAta hai| kSAyikasamyagdRSTiyoMmeM ikkIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnisthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| tathA zeSa pada sthiti vibhaktivAle jIva saMkhyAta haiN| upazamasamyagdRSTi , sAsAdanasamyagdRSTi aura samyagmithyAdRSTi jIvoMmeM apane padasthitivibhaktivAle jIva asaMkhyAta haiN| abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkA bhaMga oghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai / isa prakAra parimANAnugama samApta huaa| Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] vaDDaparUvaNAttaM 231 9 374, khettANugameNa duviho Niso - oghe0 Adese0 / ogheNa chabbIsaM payamasaMkhejabhAgavaDDi- hANi-avaTThidANi ke0 khette ? savvaloge / sesapadavi0 loga0 asaMkhejjadibhAge / sammatta0 sammAmi0 savvapadavi 0 loga * asaMkhejadibhAge / evaM tirikkhasacce iMdiya puDha vi0 - bAdarapuDhavi0 - bAdarapuDhaviapaja0 Au0- bAdaraAu0- bAdaraAuapaja 0teu0- bAdarateu0- bAdarate uapaja 0 - vAu 0 - bAdaravAu0- bAdaravAuapaja 0 savvavaNappha di 0. samvaNigoda - kAya jogi-orAliya-orAliyamissa-kammaiya0 NavuMsa 0 cattArikasAya-madisudaaNNANa 0. asaMjada 0 - acakkhu 0 kiNha NIla - kAu0- bhavasiddhi 0 - abhavasi 0.micchAdi0asaNi0 - AhAra- aNAhAri ti / Navari abhava0 samma0 - sammAmi0 Natthi / sesamAsu aTThAvIsa payaDINaM savvapadavi0 logassa asaMkhejamAge / Navari chavvIsaM paya0 asaMkhejjabhAgavaDDi-hANi-avaTThidavi0 bAdaravA ukAiyapajattA logassa saMkhejadibhAge / evaM khettANugamo samatto / $ 374. kSetrAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai ogha aura Adeza | oghakI apekSA chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitakA kSetra kitanA hai ? saba loka hai / tathA zeSa padasthitivibhaktiyoMkA kSetra lokakA asaMkhyAtavAM bhAga hai / samyaktva aura samyagmithyAtva ke saba padasthitivibhaktiyoM kA kSetra lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai / isI prakAra tiryaMca, saba ekendriya, pRthivIkAyika, bAdarapRthivIkAyika, bAdarapRthivIkAyika aparyApta, jalakAyika, bAdarajalakAyika, bAdarajalakAyika aparyApta, agnikAyika, bAdara agnikAyika, bAdaraagnikAyika aparyApta, vAyukAyika, bAdaravAyukAyika, bAdaravAyukAyika aparyApta, saba vanaspati, saba nigoda, kAyayogI, audArikakAyayogI, audArikamizrakAyayogI, kArmaNakA yogI, napuMsakavedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, matyajJAnI, zrutAjJAnI, asaMyata, acakSudarzanavAle, kRSNalezyAvAle, nIlalezyAvAle, kApotalezyAvAle, bhavya, abhavya, mithyAdRSTi, asaMjJI, ahAraka aura anAhAraka jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki abhaMvyoMmeM samyaktva aura samyagmithyAtva nahIM haiN| zeSa mArgaNAoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba padasthitivibhaktivAle jIvoMkA kSetra lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai / kintu itanI vizeSatA hai ki chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitasthitivibhaktivAle bAdaravAkAyika paryApta jIvoMkA kSetra lokakA saMkhyAtavA~ bhAga hai / vizeSArtha - oghase chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitapadavAle jIvoMkA pramANa ananta hai aura ve saba lokameM pAye jAte haiM, kyoMki ina padoMko ekendriyAdika saba jIva prApta hote haiM ataH inakA kSetra saba loka kahA / kintu zeSa padavAle jIva svalpa haiM ataH unakA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA / samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattAvAle jIva bhI thor3e hote haiM ataH inakA saba padoMkI apekSA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetra kahA / tiryaMca Adi aura jitanI mArgaNAoMkA saba loka kSetra hai unameM yaha ogha prarUpaNA bana jAtI hai ataH unake kathanako oghake samAna kahA / kintu jinamArgaNAoMkA kSetra. saba loka nahIM hai kintu lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai unameM saba padoMkA kSetra lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA / hA~ vAyukAyika paryApta jIvoMkA kSetra lokake saMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / aura inameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitapadavAle jIva bahutAyata se pAye jAte haiM isaliye paryApta vAyukAyikoM meM ina padavAloMkA kSetra lokake saMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA / isa prakAra kSetrAnugama samApta huA / Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 375. posaNANu0 duviho Nideso-oghe0 Ade0 / ogheNa chabbIsaM payaDINaM asaMkhejabhAgavaDDi-hANi-avaTThi0 keva0 khettaM po0 ? savvalogo / dovaDDi0-dohANivi. keva0 po0? loga0 asaMkhejadibhAgo aTThaco0 desUNA sabalogo vA / asaMkhejaguNahANivi0 khettbhNgo| Navari aNaMtANu0 caukka0 asaMkhe guNahANi-avattavva0 aTThacodda0 desUNA / itthi-purisa0 dovaDDi0 loga0 asaMkhejadibhAgo aTTha-bArahacodasabhAgA vA desuunnaa| eiMdiesu vigaliMdiyapaMciMdiesu kadovavAdesu saMkhe0 guNavaDDivihattiyANaM vigaliMdiyasaMtAdo saMkhejjabhAgahINahidisaMtakammiyaeiMdiesu vigalidiesuppaNNesu khe0bhAgavaDDivihattiyANaM ca savvalogo kiNNa labbhade ? Na, ettha uvavAdapadavivakkhAbhAvAdo / sammatta-sammAmicchattANaM cattArivADDi-avaDhida-avattava0 ke0 kha0 po0 1 lo. asaMkhe0bhAgo aTThacodda0 desUNA / cattArihANi0 ke0 khe0 po0 1 lo0 asaM0bhAgo aTThacodda0 desUNA sabalogo vaa| evaM kAyajogi0-orAliya0-Nasa0 cattArika0-asaM. jada0-acakkhu0-bhavasi0-AhAri ti / Navari orAliyakAyajogIsu chabbosaM payaDINaM dovaDDi-dohANINaM loga0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / aNaMtANu0caukka0 6 375. sparzanAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghase aura aadeshse| oghakI apekSA chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? saba lokakA sparzana kiyA hai| do vRddhi aura do hAni sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai| lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| tathA trasavAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga kSetrakA aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai| asaMkhyAtaguNahAnisthitivibhaktivAloMkA sparzana kSetrake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavya sthitivibhakti kA sparzana trasa nAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga hai| tathA strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyoMkA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura basa nAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura bAraha bhAga hai| zaMkA-ekendriyoMke vikalendriya aura paMcendriyoMmeM utpanna hone para saMkhyAtaguNavRddhisthitivibhaktivAloMkA aura vikalendriyoMke sattvase saMkhyAtabhAgahAni sthitisatkarmavAle ekendriyoMke vikalendriyoM meM utpanna hone para saMkhyAgabhAgavRddhisthitivibhaktivAle jIvoMkA sparzana saba loka kyoM nahIM prApta hotA hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki yahA~ upapAdapadakI vivakSA nahIM hai| ___ samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi,avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasa nAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai / cAra hAni sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai? lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasa nAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga a kSetrakA sparzana kiyA hai| isI prakAra kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsakavedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, asaMyata,acakSudarzanI,bhavya aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki audArikakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI do vRddhi aura do hAniyoMkA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura saba loka hai| tathA anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahoni bi loka Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 gA0 22] vaDDiparUvaNAe phosaNaM asaMkhe0guNahANi-avattavyANaM itthi-purisa0 dovaDDINaM ca loga0 asNkhe0bhaago| sammatta-sammAmi0 cattArivaDi-avaTTi avattavya0 loga0 asaM bhaago| cattArihANi. lo0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / orAliyammi0 vuttaviseso ceva NavaMsayavede / Navari ithi purisa0 dovaDDhINaM logassa asaMkhe0bhAgo chacodasabhAgA vA desUNA / asaMjadesu ekkavIsapayaDINamasakhe0guNahANI Natthi / ettio ceva viseso| aura avaktavyakA tathA strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyoMkA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyakA spazena lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai| tathA cAra hAniyoMkA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura saba loka hai| audArikakAyayogameM jo vizeSatA kahI hai vaha napaMsakavedameM jAnanA caahie| kinta itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyoMkA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura prasa nAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama chaha bhAga hai| asaMyatoMmeM ikkIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai / basa itanI vizeSatA hai| vizeSArtha .. chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita pada ekendriya Adi sabhI jIvoMke sambhava haiM, isalie inakA sarvalokapramANa sparzana kahA hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAni svasthAnakI apekSA dvIndriya Adikake tathA saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAni svasthAnakI apekSA saMjJI paJcendriyake sambhava haiM aura inakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai, isalie isa apekSAse yaha ukta pramANa kahA hai| tathA saMjJI paJcendriyake svasthAna vihAra Adike samaya bhI ye vRddhiyA~ aura hAniyA~ sambhava haiM, isalie isa apekSAse yaha sparzana kucha kama ATha baTe caudaha rAju pramANa kahA hai| tathA jo ekendriya Adi dvIndriya AdikameM utpanna hote haiM unake parasthAnakI apekSA ye vRddhiyA~ aura hAniyA~ sambhava haiM aura aise jIvoMkA sparzana sarvalokapramANa hai, isalie isa apekSAse inakA sarvalokapramANa sparzana kahA hai| ina prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAnikA sparzana kSetrake samAna hai yaha spaSTa hI hai| mAtra yahA~ ukta prakRtiyoMmeMse kucha prakRtiyoMke sambandhameM kucha vizeSatA hai| yathA-anantAnubandhI cataSkako asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapada devoMke bhI vihArAdike samaya sambhava haiM, isalie inake ina do padoMkI apekSA sparzana kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhi jina jIvoMke hotI haiunakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa honese yaha ukta pramANa kahA hai| devoMke vihArAdi padakI apekSA yaha kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa honese ukta pramANa kahA hai| tathA nIce chaha aura Upara chaha isa prakAra kucha kama bAraha baTe caudaha rAju pramANa prApta honese yaha ukta pramANa kahA hai| yahA~ upapAdapadakI vivakSA hone para ina vRddhiyoMkA saba lokapramANa sparzana bana sakatA hai para usakI vivakSA nahIM honese nahIM kahA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~, avasthita aura avaktavyapada jo mithyAdRSTi samyagdRSTi hote haiM unake sambhava haiM aura isa apekSAse vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa prApta honese yaha ukta pramANa kahA hai| tathA inakI cAra hAniyA~ sabake sambhava haiM. isalie inakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa. vihArAdikI apekSA kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura mAraNAntika va upapAdapadakI apekSA sarvalokapramANa kahA hai| yahA~ mUlameM kAyayogI Adi anya jitanI mArgaNAeM ginAI haiM unameM yaha oghanarUpaNA avikala bana jAtI hai, isalie unake kathanako oghake samAna kahA hai| mAtra audArikakAyayoga nArakiyoM aura devoMke Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 jayadhabalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 376. AdeseNa rahaesu chabbIsaM payaDINaM tiNNivaDDi-tiNNihANi-avaDida0 ke0 1 lo asaMkhe0bhAgo chacodda0 desuunnaa| sammatta-sammAmi0 cattArihANi loga0 asaMkhe0bhAgo chacodasa0 desuunnaa| cattArivADDi-avaDhi0-avatta va. aNaMtANu0caukka0 asaMkhe0guNahANi-avattava0 ke0 1 loga0 asaMkhe0bhAgo / vidiyAdi jAva sattamitti evaM ceva / Navari appaNo rajjU'NAyavvA / paDhamapu0vi0 khettbhNgo| nahIM hotA, isalie isameM chabbIsa prakRtiyoMkI do vRddhiyoM aura do hAniyoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura saba lokapramANa kahA hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapadakA tathA strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~. avasthita aura avaktavyapadakA sparzana bhI lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| tathA cAra hAniyoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura saba loka pramANa kahA hai| yahA~ audArikakAyayogameM jo vizeSatA kahI hai vaha napuMsakavedameM avikala bana jAtI hai| yadyapi napuMsakaveda nArakiyoMke hotA hai para usase ukta vizeSatAmeM koI antara nahIM par3atA hai| hA~ strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyoMke sparzanameM antara A jAtA hai, kyoMki jo nArakI tiryaJcoM aura manuSyoMmeM mAraNAntika samudghAta karate haiM unake bhI strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyA~ sambhava haiM, ataH napuMsakoMmeM ina do vedoMkI do vRddhiyoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura kucha kama chaha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| ikkIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni cAritramohakI kSapaNAke samaya hotI hai. isalie yahA~ asaMyatoMmeM isakA niSedha kiyA hai| 6376. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama chaha bhAga pramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAnisthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura prasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama chaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| cAra vRddhi, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne tathA anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| dUsarIse lekara sAtavIM pRthivItaka isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki apane apane rAju jAnanA caahie| tathA pahalI pRthivImeM sparzana kSetrake samAna hai| vizeSa:rtha---sAmAnyase nArakiyoMke sparzanako dhyAnameM rakhakara yahA~ chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhiyA~, tIna hAniyA~ aura avasthitapadakA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura kucha kama chaha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkA ukta sparzana ghaTita kara lenA caahie| para inakI cAra vRddhiyA~, avasthita aura avaktavyapada tathA anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapada mAraNAntika samudbhAta aura upapAdapadake samaya sambhava na honese yaha sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| dvitIyAdi pRthiviyoMmeM yaha sparzana isI prakAra ghaTita kara lenA caahie| mAtra kucha kama chaha baTe caudaha rAjupramANa sparzanake sthAnameM apanA apanA sparzana kahanA caahie| pahalI pRthivImeM sparzana kSetrake samAna hai yaha spaSTa hI hai| , tA. pratau appaNA rajjU iti pAThaH / Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] vaDDiparUvaNAe phosaNaM 235 $ 377, tirikkhesu chabbIsaM payaDINaM asaMkhe 0 bhAgavaDDi- hANi avaTTi0 oghaM / dovaDDi- dohANi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / Navari aNaMtANu0 caukka0 asaMkhe0 guNahANi-avattavva0 itthi purisa0 dovaDDi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo / sammattasammAmi0 cattArihANi0 lo0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / sesapadANaM khettabhaMgo / paMci0tirikkhatiyammi chabbIsaM payaDINaM savvapadANaM lo0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / Navari aNaMtANu 0 caukka0 asaMkhe0 guNahANi avatavva 0 itthi - purisa0 tiSNi vaDDi-avaTThi' lo0 asaMkhe0 bhAgo / sammatta sammAmi0 tirikkhoghaM / paMci0tiri0 apajja0 - maNusa apajja0 aTThAvIsaM payaDINaM savvapadavi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / Navari itthi - purisa0 tiNNivaDDi-avaTTi0 lo0 asaMkhe0 bhAgo / evaM paMci 0 apajja0 - tasa apajjattANaM / maNusatiyammi chabbIsaM payaDINaM savvapadavi paMciMdiyatirikkhabhaMgo | Navari asaMkhe0 guNahANi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo / sammatasammAmi0 paMciM0 tirikkhabhaMgo / $377. tiryaMcoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitakA bhaMga oghake samAna hai / do vRddhi aura do hAni sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne tathA strIveda aura puruSavedakI do vRddhi sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAnisthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai| zeSa padoMkA bhaMga kSetrake samAna hai / tIna prakArake paMcendriya tiryaMcoMmeM chabbIsa prakRtiyoMke saba padoMkA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura saba loka hai | kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA sparzana tathA strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhi aura avasthitakA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA sparzana sAmAnya tiryaMcoM ke samAna hai / paMcendriya tiryaMca aparyApta aura manuSya aparyAptakoM meM aTThAIsa prakRtiyoMke saba pada sthitivibhaktivAloMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba lokakA sparzana kiyA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhi aura avasthitasthitivibhaktikA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai / isI prakAra paMcendriya aparyApta aura trasa aparyApta jIvoMke jAnanA caahie| tIna prakArake manuSyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMke saba padoMkA bhaMga paMcendriya tiryaMcoMke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAnikA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga paMcendriya tiryaMcoMke samAna hai / vizeSArtha - tiryaJcoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitapada saba ekendriyAdi jIvoMke sambhava honese inakA sparzana oghake samAna saba lokapramANa kahA hai / ina prakRtiyoMkI do vRddhiyA~ aura do hAniyA~ aise jIvoMke hI sambhava haiM jinakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana saba lokapramANa hotA hai, ataH yaha uktapramANa kahA hai| mAtra anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapadakA tathA 1 A. pratau0 tiSNivaDDi-tiSNihANi bhava0i iti vATha:: 0 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 O 9 378 devesu micchatta - bArasaka0 sattaNoka0 savvapadavi0 lo0 asaMkhe0 bhAgo aTTha-Navaco60 desUNA | aNaMtANu0 caukka0 asaMkhe0 guNahANi-3 - avattavva 0 itthi purisa tiNNivaDDi-avaTThi0 sammatta - sammAmicchattANaM cattArivaDDhi avaDi0 - avatta 0 lo0 asaMkhe0 bhAgo aco60 dekhaNA | sesapadavi0 aTTha-Navaco60 desUNA / evaM bhavaNAdi jA sahassAra ti / Navari sagaposaNaM vattavvaM / ANadAdi jAva accuda ti aTThAvIsaM paDaNaM savvapadavi0 loga0 asaMkhe 0 bhAgo chacodasa0 dekhaNA / uvari khettabhaMgo | 236 strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyoM kA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai yaha spaSTa hI hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyA~ una saba jIvoMke sambhava haiM jo ina prakRtiyoMkI sattA ke sAtha ekendriyAdimeM utpanna hote haiM / yataH inakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana saba lokapramANa hai, ataH yaha sparzana ukta pramANa kahA hai| yahA~ ina do prakRtiyoMke zeSa padoMkI apekSA sparzana kSetrake samAna hai yaha spaSTa hI hai / paJcendriya tiryaJcatrika chabbIsa prakRtiyoMke sambhava saba padoMkA svAmitva oghake samAna honese unakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura saba lokapramANa kahA hai| mAtra anantAnubandhIcatuSka, strIveda aura puruSaveda isake apavAda haiM, isalie ina prakRtiyoMke jina padoMke sparzanameM vizeSatA hai use alaga se spaSTa kiyA hai / inameM samyaktva aura samyagmithyAtvake saba padoMkA sparzana sAmAnya tiryaJcoM ke samAna prApta honese vaha unake samAna kahA hai / paJcendriya tiryaJca aparyApta aura manuSya aparyAptakoMmeM strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhi aura avasthitapadake sparzana meM hI vizeSatA hai / zeSa sparzana ina donoM mArgaNAoMke sparzanake samAna hI hai / isI prakAra paMcendriya aparyApta aura sa aparyApta jIvoMmeM jAnanA cAhie / ekendriya AdimeM mAraNAntika samudghAta karanevAle ina jIvoMke yA jo ekendriya Adi jIva mara kara inameM utpanna hote haiM unake strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhiyA~ aura avasthita pada nahIM hote, isalie inameM ina prakRtiyoMke ukta padoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| manuSyatrika meM aura saba sparzana to paMcendriya tiryaJcoM ke samAna bana jAtA hai / mAtra inameM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI bhI asaMkhyAtaguNahAni sambhava hai, isalie inameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta guNahAnikA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai / $ 378. devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura sAta nokaSAyoMke saba pada sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha aura kucha kama bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA, strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhi aura avasthitakA tathA samyaktva aura samyagmithyAtva kI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyakA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAga hai / tathA zeSa padoMkA sparzana trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura kucha kama nau bhAga hai| isI prakAra bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra kalpa taka jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki apanA apanA sparzana kahanA caahie| Anata kalpase lekara acyuta kalpa takake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba pada sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama chaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / isake Upara sparzanakA bhaMga kSetrake samAna hai / vizeSAtha - devoMmeM anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapada, strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhiyA~ aura avasthitapada tathA samyaktva aura samyagmithyAtva kI Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDDiparUvaNAe phosaNaM 237 6379 iMdiyANu0 samveiMdiyANaM chabbIsaM payaDINamasaMkhe0 bhAgavaDDi-hANiavaTTi 0 ke0 khettaM posidaM ? savvalogo / dohANi logassa asaMkhe0bhAgo savvalogo vaa| sammatta-sammAmi0 cattArihANi lo0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / evaM puDhavi0-bAdarapuDhavi bAdarapuDhaviapajja0-suhumapuDhavi0-suhumapuDhavipajjattApajjatta-Au0bAdaraAu0-bAdaraAuapajja0-suhamAu0-suhumaAupajjattApajjatta-teu0-bAdarateu0. bAdarateuapajja0-suhumateu0-suhumateupajjattApajjatta-vAu-bAdaravAu0-bAdaravAuapajja. suhumavAu0-suhumavAupajjattApajjatta-savvavaNapphadi-savvaNigodA tti / $380 savvavigaliMdiyANaM chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgavaDDi-hANi-saMkhe0bhAga cAra vRddhiyA~, avasthita aura avaktavya pada yathAsambhava mAraNAntika samudghAtake samaya aura ekendriyoM meM mAraNAntika samudghAtake samaya nahIM hote, ataH inakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura kucha kama ATha baTe caudaha rAjapramANa kahA hai| tathA zeSa sparza sAmAnya devoMke sparzanake samAna kahA hai| bhevanavAsI AdimeM sAmAnya devoMke samAna sparzana ghaTita ho jAtA hai, isalie vaha unake samAna kahA hai| mAtra jisakA jo sparzana ho vaha lenA caahie| Age AnatAdikameM unake sparzanako dhyAnameM rakhakara sparzana kahA hai, kyoMki vahA~ jina prakRtiyoMke jo pada sambhava haiM unakA ukta pramANa sparzana prApta honemeM koI bAdhA nahIM aatii| 6379 iMndriyamArgaNAke anuvAdase saba ekendriyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitasthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? saba lokakA sparzana kiyA hai| do hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba lokakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba lokakA sparzana kiyA hai| isI prakAra pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika aparyApta, sUkSma pRthivIkAyika, sUkSma pRthivIkAyika paryApta aura aparyApta, jalakAyika, bAdara jalakAyika,bAdara jalakAyika apayopta, sUkSma jalakAyika, sUkSma jalakAyika paryApta aura aparyApta, agnikAyika, bAdara agnikAyika, bAdara agnikAyika aparyApta, sUkSma agnikAyika, sUkSma agnikAyika paryApta aura aparyApta, vAyukAyika,bAdara vAyukAyika,bAdara vAyukAyika aparyApta, sUkSma vAyukAyika, sUkSma vAyukAyika paryApta aura aparyApta, saba vanaspatikAyika aura saba nigoda jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-ekendriyoM meM sabake chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita pada sambhava haiM, isalie inakI apekSA saba loka pramANa sparzana kahA hai| do hAniyA~ aise ekendriyoMke hI sambhava haiM jo saMjJI paJcendriyoMmeM ina hAniyoMke yogya sthitikANDakoMko prArambha kara aura marakara ekendriyoMmeM utpanna hote haiM / yataH aise jIvoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana saba lokapramANa hai, ataH ina padoMkI apekSA ukta pramANa sparzana kahA hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura saba lokapramANa ghaTita kara lenA caahie| yahA~ pRthivIkAyika Adi anya jitanI mArgaNAeM ginAI haiM unameM yaha vyavasthA bana jAtI hai, ataH unakI prarUpaNA ekendriyoMke samAna kahI hai| 6380 saba vikalendriyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni, Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 DDa - hANi saMkhe 0 guNahANi - aTThi 0 loga asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / Navari itthi - purisa0 dovaDDhi - avaDi0 loga0 asaMkhe 0 bhAgo / sammatta sammAmi0 caduSNaM hANINamoghaM / 9 381. paMcidiya paMciM 0 paja0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 savvapadavi0 loga 0 asaMkhe0 bhAgo aTThacodda sabhAgA vA desUNA savvalogo vA / asaMkhe0 guNahANi0 khettabhaMgo / vari aNaMtANu 0 asaMkhe 0guNahANi avattavva0 aTThacoddasa0 desUNA / itthi - purisa0 tiNNivaDDi avaTTi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aTTha-bArahaco60 desUNA / sammatta sammAmi0 cattArivaDDi-avaTThi 0 - avattavva0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aTThacoddasa0 debhrUNA / cacAri - hANi 0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aTThacoda0 desUNA savvalogo vA / evaM tasa-tasapaJja 0paMcamaNa0 paMcavaci 0 cakkhudaMsa0-saNNi tti / saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura avasthita sthitivibhaktivAloMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba lokakA sparzana kiyA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI do vRddhi aura avasthitakA sparzana lokakA asaMkhyAtavAM bhAga hai / tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkA sparzana oghake samAna hai / vizeSArtha - vikalendriyoMkA jo sparzana hai vaha inameM chabbIsa prakRtiyoMkI do vRddhi, tIna hAni aura avasthAna pada meM bhI sambhava hai, isalie yaha ukta pramANa kahA hai| mAtra strIveda aura puruSavedakI do vRddhi aura avasthAna padake samaya napuMsakavediyoM meM mAraNAntika samuddhAta sambhava nahIM hai tathA vikalatrayoMmeM upapAdapada bhI sambhava nahIM hai, isalie inakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| inameM samyaktva aura samyagmithyAtva ke cAra padoM kI apekSA sparzana oghake samAna hai yaha spaSTa hI hai / 9 381 paMcendriya aura paMcendriya paryApta jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyAMke saba padasthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAga aura saba loka pramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / tathA asaMkhyAtaguNahAnikA bhaMga kSetrake samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAta guNahAni aura avaktavyakA sparzana trsanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAgapramANa hai / tathA strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhi aura avasthitakA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha aura kucha kama bAraha bhAga hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyasthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura nAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai / tathA cAra hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasanAlIke caudaha bhAgoMmeM se kucha kama ATha bhAga aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai| isI prakAra trasa trasaparyApta, pAMcoM manoyogI, pA~coM vacanayogI, cakSudarzanavAle aura saMjJI jIvoMke jAnanA cAhie / vizeSArtha - paMcendriyadvikakA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa, kuchakama AThaba caudaha rAjupramANa aura saba loka pramANa hai / vaha yahA~ chabbIsa prakRtiyoMke saba padoMkA sambhava honese ukta pramANa kahA hai| anantAnubandhIcatuSkake sivA ina prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni kSapaNA ke samaya hotI hai isalie isa apekSA sparzana kSetrake samAna kahA hai yaha spaSTa hI hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapada vihArAdike samaya bhI sambhava haiM, Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDDaparUvaNAe phosaNaM 236 0 6 382. bAdarapuDhavipaJja * aTThAvIsaM payaDINaM sagapadavi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo savvalogo vA / Navari itthi - purisa0 asaMkhe 0 bhAgavaDDi-avaTThi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo / evaM vAdaraAu0 u0 - vAu0- bAdaravaNapphadipatteyapaJjattANaM / Navari bAdaravAu0 paJja0 loga0 saMkhe0 bhAgo' savvalogo vA / itthi purisa0 asaMkhe 0 bhAgavaDDi-avaTThida viha0 loga0 saMkhe0 bhAgo' / isalie inakI apekSA sparzana kuchakama AThabaTe caudaha rAjupramANa kahA hai| strIveda aura puruSaveda kI tIna vRddhiyA~ aura avasthitapada svasthAnake samaya, vihArAdike samaya tathA devoM aura nArakiyoM ke tiryoM aura manuSyo meM mAraNAntika samudghAtake samaya bhI sambhava haiM, isalie ina prakRtiyoM ke ukta padoMkI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura kucha kama bAraha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAravRddhiyA~, avasthita aura avaktavyapada svasthAnameM aura vihArAdike samaya hI sambhava haiM, isalie ina do prakRtiyoMke ukta padoMkI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| ina do prakRtiyoMkI cAra hAniyoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, kucha kama ATha vaTe caudaha rAjupramANa aura saba lokapramANa hai yaha spaSTa hI hai, kyoMki ye cAroM hAniyA~ udvelanA meM bhI sambhava honese uktapramANa sparzana bana jAtA hai / yahA~ trasa Adi anya jitanI mArgaNAaiM ginAI haiM unameM yaha vyavasthA bana jAtI hai, isalie unake kathanako paMcendriyadvikake samAna kahA hai / 9 382 bAdara pRthivIkAyika paryAptakoM meM aTThAIsa prakRtiyoMke saba pada sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI asaMkhyAtabhAgavRddhi aura avasthitakA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai| isI prakAra bAdara jalakAyika paryApta, bAdara agnikAyika paryApta, bAdara vAyukAyika paryApta aura bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra paryApta jIvoMke jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki bAdara vAyukAyika paryApta jIvoMne lokakA saMkhyAtavA~ bhAga aura saba lokakA sparzana kiyA hai tathA strIveda aura puruSavedakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura avasthitasthitivibhaktivAloMne lokake saMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai / vizeSArtha - bAdara pRthivIkAyika paryApta jIvoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura saba lokapramANa hai / ataH yahA~ aTThAIsa prakRtiyoMke jo pada sambhava haiM unakA yaha sparzana bana jAtA hai, isalie vaha uktapramANa kahA hai| mAtra strIveda aura puruSavedakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura avasthitapada isake apavAda haiN| bAta yaha hai ki jo ukta jIva napuMsakoMmeM mAraNAntika samuddhAta karate haiM unake ye pada nahIM hote, isalie ina do prakRtiyoMke ukta do padoMkI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| yahA~ anya jitanI mArgaNAaiM ginAI haiM unameM yaha vyavasthA bana jAtI hai isalie unameM bAdara pRthivIkAyika paryApta jIvoMke samAna sparzana kahA hai / mAtra bAda vAyukAyika paryApta jIvoMkA sparzana lokake saMkhyAtaveM bhAgapramANa aura saba lokapramANa honese inameM saba prakRtiyoMke sambhava padoMkI apekSA yaha sparzana jAnanA cAhie / kintu strIveda aura puruSavedakI asaMkhyAta bhAgavRddhi aura avasthitapadakI apekSA yaha sparzana lokake saMkhyAtaveM bhAgapramANa hI jAnanA caahie| kAraNa spaSTa hI hai / 1 tA0 pratau asaMkhe0 bhAgo iti pAThaH / 2 tA0 pratau asaMkhe0 bhAgo iti pAThaH / Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe / dvidivihattI 3 . 6383, orAliyamissa0 chabbIsaM payaDINaM asaMkha0bhAgavaDDi-hANi-avaDhi0 ke0 1 sblogo| dovaDi-dohANi0 keva0 1 loga0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vaa| itthi-purisa0 dovaDDhi0 lo0 asNkhe0bhaago| sammatta-sammAmi0 caduNDaM hANINamoghaM / $38". veuvviya0 chabbIsaM payaDINaM asaMkhe0 bhAgavaDDi-hANi0-dovaDDi-dohANiavaDhi0 lo0 asaMkhejadimAgo adu-terahacodda0 bhAgA vA dekhUNA / Navari itthi-purisa0 tiNNivaDDi-avaDhi0 loga0 asaMkhe0bhAgo aTTha-bArahacodda0 desUNA / aNaMtANu0 caukka0 asaMkhe0guNahANi0-avattavva0 sammatta-sammAmi0 cattArivaDDi-avaTTi0 avattavvaM ca aTThacodasa0 desuunnaa| sammatta-sammAmi0 sesapadANaM loga. asaM0bhAgo aTTha-teraha0 desuunnaa| veuvviyamissa0 aTThAvIsaM payaDINaM savapadavi0 loga0 asNkhe0bhaago| 6383 audArikamizrakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitasthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? saba lokakA sparzana kiyA hai| do vRddhi aura do hAnivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai| para strIveda aura paruSaveda kI do vRddhiyoMkA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkA sparzana oghake samAna hai| vizeSArtha --- audArikamizrayogI jIva saba lokameM pAye jAte haiM, isalie inameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitapadakA sparzana saba lokapramANa kahA hai| inameM do vRddhi aura do hAniyoMkA vartamAna sparzana to lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI hai. parantu atIta sparzana saba lokapramANa bana jAtA hai. isalie yaha lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura saba lokapramANa kahA hai| mAtra strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyA~ na to ekendriyoMmeM sambhava haiM aura na napuMsakoMmeM mAraNAntika samuddhAta karanevAloMmeM sambhava haiM. anyatra yathAyogya hotI haiM. ataH ina do prakRtiyoMke ukta padoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| zeSa kathana spaSTa hI hai| $384. vaikriyikakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi. asaMkhyAtabhAgahAni, do vRddhi, do hAni aura avasthitasthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasa nAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura kucha kama teraha bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhi aura avasthitakA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura sanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura kucha kama bAraha bhAga hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyakA sparzana trasa nAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga hai tathA samyaktva aura samyagmithyAtvake zeSa padoMkA sparzana lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura trasa nAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura kucha kama teraha bhAga hai| vaikriyikamizrakAyayogiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke saba pada sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha-vaikriyikakAyogiyoMmeM strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhiyA~ aura avasthitapada svasthAnameM, vihArAdike samaya tathA nArakiyoM aura devoMke tiryazcoM aura manuSyoMmeM mAraNAntika Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDDiparUvaNAe posaNaM / 241 ___ 385. kammaiya0 chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgavaDDi-hANi-avaTThi. keva0 ? svvlogo| dovaDDi-dohANi keva0 ? lo0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / Navari itthi-purisa0 dovaDDi0 loga0asaMkhe0bhAgo bArahacoddasa0 desUNA / sammatta-sammAmi0 oghaM / Navari padaviseso NAyavyo / evamaNAhArINaM / / ___ 386. AhAra-AhAramissa0 savvapayaDINaM savvapadavi0 loga0 asaMkhe bhaago| evamavagada0-akasA0-maNapaja0-saMjada0-sAmAiya-chedo0-parihAra0 suhumasAMpa0-jahAkkhAdasaMjade ti| . wwwvirwww.simirmiremeritambarrerime marpariwari.... samudghAtake samaya sambhava honese ina prakRtiyoMke ukta padoMkI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura kucha kama bAraha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapada tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~, avasthita aura avaktavyapada mAraNAntika samudghAta Adike samaya sambhava nahIM haiM, isalie inakA sparzana kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| saba prakRtiyoMke zeSa padoMkA sparzana vaikriyikakAyayogake samAna hI hai| vaikriyikamizrakAyayogakA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie isameM saba prakRtiyoMke saba padoMkA sparzana ukta pramANa kahA hai| 6385 kArmaNakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? saba loka kSetrakA sparza kiyA hai| do vRddhi aura do hAnivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura saba lokapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyoMkA sparza lokakA asaMkhyAtavA~ bhAgapramANa aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama bAraha bhAgapramANa hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakA sparza oghake samAna hai| kintu pada vizeSa jAnanA cAhiye / isI prakAra anAhArakoMke jAnanA caahie| vizeSArtha kArmaNakAyayogakA sparzana saba lokapramANa hai, isalie isameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita padakA sparzana uktapramANa kahA hai| ina prakRtiyoMkI do vRddhi aura do hAnimeMse yathAsambhava dvIndriyAdika jIvoMke vRddhiyA~ aura kANDakaghAtake sAtha saMjJiyoMke ekendriyAdikameM utpanna honepara hAniyA~ hotI haiN| aise jIvoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana saba lokapramANa hone se yaha uktapramANa kahA hai| mAtra strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyA~ jo strIvedI aura puruSavediyoMmeM utpanna hote haiM unhIMke yathAsambhava hotI haiM, ataH inakA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura kucha kama bAraha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai / zeSa kathana spaSTa hI hai| 6386 AhArakakAyayogI aura AhArakamizrakAyayogiyoMmeM saba prakRtiyoMke saba padasthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| isI prakAra apagatavedI, akaSAyI, manaHparyayajJAnI, saMyata, sAmAyikasaMyata, chedopasthApanAsaMyata, parihAravizuddhisaMyata,sUkSmasAMparAyikasaMyata aura yathAkhyAtasaMyata jIvoMke jAnanA caahie| 31 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 387. ithiveda0 chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgavati hANi. [ saMkhejabhAgavaDDihANi-] saMkhe guNavaDDi-hANi-avaDhi0 loga0 asaMkhe0bhAgo aTThacodasa0 deraNA savvalogo vA / Navari itthi-purisa0 tiNNivaDDi-avaDhi0 loga0 asaMkhe0bhAgo aDa. codda0bhAgA vA desUNA / savvakammANamasaMkhe guNahANi lo0 asNkhe0maago| aNaMtANu0cauka0 asaMkhe0guNahANi-avattavya. lo0 asaMkhe0bhAgo ahacodda0 desUNA / sammatta-sammAmi0 cacArivADDi-avaDhi0-avattavya. keva0 1 lo0 asaMkhe0mAgo aTTacodda0 desuunnaa| cattArihANi loga. asaMkhe0bhAgo aTThacodda0 savalogo vA / purisavede itthivedbhNgo| vizeSArtha-AhArakakAyayogI aura AhArakamizrakAyayogI jIvoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, isalie inameM saba prakRtiyoMke saba padoMkA sparzana uktapramANa kahA hai| yahA~ apagatavedI Adi anya jitanI mArgaNAeM ginAI haiM unameM isIprakAra sparzana ghaTita hotA hai, isalie unake kathanako AhArakakAyayogIdvikake samAna jAnanekI sUcanA kI hai| 6387 strIvediyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi, saMkhyAtaguNahAni aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga aura saba loka kSetrakA sparza kiyA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhi aura avasthitakA sparza lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kacha kama ATha bhAga hai / tathA saba karmokI asaMkhyAtaguNahAnikA sparza lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapadakA sparza lokakA asaMkhyAtavA~ bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga hai| samyaktva aura samyagmithyAtvako cAravRddhi, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlI ke caudaha bhedoMmeMse kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| cAra hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAgapramANa aura saba lokapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| puruSavediyoMmeM strIvediyoMke samAna bhaMga hai| vizeSArtha-strIvediyoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura saba lokapramANa hai| ina saba sparzanoMke samaya chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhiyA~, tIna hAniyA~ aura avasthitapada sambhava haiM, isalie yaha sparzana uktapramANa kahA hai| mAtra strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhiyA~ aura avasthita padakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa hai| yahA~ upapAda padakI vivakSA nahIM honese anya sparzana nahIM kahA hai| anantAnubandhIcatuSkake sivA pUrvokta bAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni unakI kSapaNAke samaya hotI hai, isalie isakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| tathA anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavya pada kI apekSA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, kyoMki cAroM gatike saMjJI paJcendriya samyagdRSTi jIva isakI visaMyojanA karate haiM aura aise Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUNAe posaNaM 6388.madi-sudaaNNANI0 chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgavaDDi-hANi-avaTThi0 keva. po0 ? savvalogo / dovaDDi-dohANi keva0 po0 1 lo0 asaMkhe0bhAgo aTThacodasa0 savvalogo vA / Navari itthi-purisa0 dovaDDhi0 loga0 asaMkhe0bhAgo aTTha-bArahacodda0 desuunnaa| sammatta-sammAmi0 cattArihANi loga0 asaMkhe0mAgo aTThacodasa0 svvlogovaa| 6 389. vihaMgaNANI0 chabbIsaM payaDINaM tiNNivaDDi-tiNNihANi-avaDhi0 loga0 asaMkhe0bhAgo aTTaco60 savvalogo vaa| Navari itthi-purisa0 tiNNivaDDi-avaTTi jIvoMne atIta kAlameM kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa kSetrakA sparzana kiyA hai, isalie yaha ukta pramANa kahA hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavya pada samyagdRSTi hote samaya hote haiM, ataH inakI apekSA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| tathA ina donoM prakRtiyoMkI cAra hAniyA~ ekendriyAdi sabake sambhava haiM, isalie inakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura saba lokapramANa kahA hai| puruSavediyoMmeM strIvediyoMke samAna sparzana bana jAtA hai, ataH unakA bhaGga strIvediyoMke samAna jAnanekI sUcanA kI hai| 6388 matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? saba loka kSetrakA sparza kiya hai / do vRddhi aura do hAnivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga aura saba loka kSetrakA sparza kiyA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI do vRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura kucha kama bAraha bhAga kSetrakA sparza kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga aura saba loka kSetrakA sparza kiyA hai| vizoSArtha- matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMkA saba lokapramANa sparzana honese inameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitapadakI apekSA sparzana saba lokapramANa kahA hai / tathA inakI do vRddhiyoM aura do hAniyoMkA prArambha kramase dvIndriyAdi aura saMjJI paJcendriya karate haiM aura aise jIvoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, vihArAdiko apekSA kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura mAraNAntika va upapAda padakI apekSA saba loka pramANa honese yaha sparzana ukta pramANa kahA hai| do hAniyA~ ekendriyoM meM bhI sambhava haiM, isalie bhI saba loka pramANa sparzana bana jAtA hai / nArakiyoMke tiryazcoM aura manuSyoM meM mAraNAntika samudghAta aura upapAdapadake samaya tathA devoMke svasthAna vihArAdike samaya strIveda aura puruSavedakA bandha sambhava hai aura inakA yaha sammilita sparzana kucha kama bArahabaTe caudaha rAju pramANa hai, ataH strIveda aura puruSavedakA do vRddhiyoMkA sparzana kucha kama bAraha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| zeSa kathana sugama hai, kyoMki usakA pahale aneka bAra spaSTIkaraNa kara Aye haiN| 389. vibhaMgajJAniyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthitasthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [TThidivihattI 3 loga0 asaMkhe0bhAgo aTTha-bArahacodasa0 desuunnaa| sammatta-sammAmi0 cattArihANika loga0 asaMkhe0bhAgo aTTacodda0 savvalogo vaa| 390 AbhiNi suda-ohi0 chabbIsaM payaDINaM asaMkhe0mAgahANi-saMkhe0bhAgahANi-saMkheguNahANi0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aDhacodda0 desUNA / asaMkhe guNahA0 loga0 asNkhe0bhaago| Navari aNaMtANu0 caukka0 asaMkhe0guNahANi. aTTacoddasabhAgA desUNA / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi-saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNahANi loga0 asaMkhe0bhAgo aTTacodda0 desuunnaa| asaMkheguNahANi loga0 asNkhe0maago| evamohidaMsa0-sukkale0 sammAdihi tti / Navari sukkale0 codasa0 desuunnaa| sammattasammAmi0 avavida0 khettbhNgo| cattArivADi-avattava. aNaMtANu0cauka0 avattavva0 loga0 asaMkhe0bhAgo chacodasabhAgA vA desUNA / aamanaanamnamasan wwaminwrrrr bhAga aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhi aura avasthitavibhaktivAloMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura kucha kama bAraha bhAga kSetrakA sparza kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga aura saba loka kSetrakA sparza kiyA hai| vizeSArtha-vibhaGgajJAnI jIva vartamAnameM saba lokameM nahIM pAye jAte, kyoMki saMjJI paJcendriyoMmeM hI kucha ke yaha jJAna hotA hai, isalie inameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitapadakI apekSA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana kucha kama AThabaTe caudaha rAju aura saba lokapramANa kahA hai| zeSa saba vicAra matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMke samAna kara lenA caahie| mAtra yahA~ saba lokapramANa sparzana mAraNAntika samudghAtake samaya kahanA caahie| . 6390. AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI aura avadhijJAnI jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga kSetrakA sparza kiyA hai| asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparza kiyA hai| kintu vizeSatA yaha hai ki anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAnivAloMkA sparza trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga kSetrakA sparza kiyA hai| asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| isI prakAra avadhidarzanavAle, zuklalezyAvAle aura samyagdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki zuklalezyAvAloMne trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama chaha bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI avasthitasthitivibhaktikA bhaMga kSetrake samAna hai| cAra vRddhi aura avaktavya sthitivibhaktivAloMne tathA anantAnubandhIcatuSkakI avaktavya sthitivibhaktivAloMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama chaha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| . Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 vaDDiparUvaNAe posaNaM 245 6391. saMjadAsaMjada0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANivi0 loga0 asaM0bhAgo chacodasa0 desUNA / saMkhe0bhAgahANi loga0 asNkhe0maago| micchatta-sammattasammAmi0-aNaMtANu0caukka0 saMkhe guNahANi-asaMkhe0guNahANi0 loga0 asaMkhe0bhAgo / 6 392 kiNNa-NIla-kAu0 chabbIsaMpayaDINamasaMkhe0bhAgavaDi-hANi avadhi ke ? savvalogo / dovavi-dohANivi0 keva0 1 lo0 asaMkhe0bhAgo savvalogo vA / aNaMtAgu0 cauka0 asaMkheguNahANi-avattavya. lo0 asNkhe0bhaago| isthi-purisa0 dovar3i. loga0 asaMkhe0bhAgo ve-cattAri-chacodasabhAgA vA desUNA / samsatta-sammAmi0 cattAri vizeSArtha-AbhinibodhikajJAnI Adi tIna jJAniyoMmeM anantAnubandhIcatuSkake sivA saba prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni kSapaNAke samaya hotI hai, isalie isakI apekSA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sparzana kahA hai| zeSa saba sparzana ina mArgaNAoMke sparzanake samAna ghaTita honese vaha uktapramANa kahA hai| yahA~ avadhidarzanI, zuklalezyAvAle aura samyagdRSTi ye tIna mArgaNAaiM ginAI haiM unameM yaha prarUpaNA avikala ghaTita ho jAtI hai, isalie unake kathanako AbhinibodhikajJAnI Adike samAna kahA hai| mAtra zuklalezyAkA atIta sparzana kucha kama chaha baTe caudaha rAju pramANa honese isameM kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa sparzanake sthAnameM yaha sparzana jAnanA caahie| sAtha hI zuklalezyAmeM anantAnubandhIcatuSka, samyaktva aura samyagmithyAtvake jo atirikta pada hote haiM jo ki pUrvokta mArgaNAoMmeM sambhava nahIM unakA mUlameM kahe anusAra sparzana alagase ghaTita kara lenA caahie| koI vaktavya na honese yahA~ hamane usakA alagase spaSTIkaraNa nahIM kiyA hai| 6391. saMyatAsaMyatoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama chaha bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| saMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha-saMyatAsaMyatoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana kucha kama chaha baTe caudaha rAjupramANa hai| aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikI apekSA yaha sparzana bana jAtA hai, ataH yaha uktapramANa kahA hai| para ina prakRtiyoMkI yathAsambhava zeSa hAniyoMkI apekSA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI sparzana prApta hotA hai, ataH yaha uktapramANa kahA hai| kAraNa spaSTa hai| 6392. kRSNa, nIla aura kApota lezyAvAloMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita sthitivibhaktivAloMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? saba lokakA sparzana kiyA hai| do vRddhi aura do hAni sthitivibhaktivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| strIveda aura puruSavedakI do vRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 Da- ava 0 - avattavva0 loga0 asaMkhe0 bhAgo / cattArihANi0 loga0 asaMkhe 0 bhAgo savvalogo vA / $ 363. teu0 chabbIsaM payaDINamasaMkhe0 bhAgavaDDi-hANi saMkhe 0 bhAgavaDDi- hANisaMkhejjaguNavaDDi-hANi avaTThi 0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aTTha-Navacodasa0 desUNA / Navari itthi - purisa0 tiSNivaDDi-avaTThi 0 loga0 asaMkhe0 bhAgo aTThacodasabhAgA vA dekhaNA / anaMtANu 0 caukka0 asaMkhe0 guNahANi avattavdha0 loga0 asaMkhe 0 bhAgo aTThacodasa 0 desUNA | micchatta0 asaMkhe 0 guNahANivi0 logassa asaMkhe0 bhAgo / sammatta sammAmi0 tathA trasanAlIke caudaha bhAgoMmeM se kramase kucha kama do, kucha kama cAra aura kucha kama chaha bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai / tathA cAra hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai / vizeSArtha - kRSNAdi tIna lezyAoMkA vartamAna sparzana sarvalokapramANa hai / yahA~ chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitapadakI apekSA yaha sparzana bana jAtA hai, ataH yaha ukta pramANa kahA hai| mAtra ina prakRtiyoMkI do vRddhiyoM aura do hAniyoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hokara bhI atIta sparzana saba lokapramANa hai, isalie yaha ukta pramANa kahA hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapada saMjJI paJcendriyoMke hI hote haiM aura ye pada mAraNAntika samuddhAta Adike samaya nahIM hote, ataH inakI apekSA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sparzana kahA hai / strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyA~ dvIndriyAdikake hI hotI haiM jinakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai tathA strIvedI aura puruSavediyoM meM kRSNAdi lezyAvAloMkA mAraNAntika samuddhAta dvArA sparzana kucha kama chaha baTe caudaha rAju, kucha kama cAra baTe caudaha rAju aura kucha kama do baTe caudaha rAjupramANa hai, ataH yaha sparzana uktapramANa kahA hai| ina lezyAoM meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhiyA~, avasthita aura avaktavyapada samyaktvake samaya hote haiM aura aise jIvoMkA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, ataH yaha uktapramANa kahA hai| tathA inakI cAroM hAniyA~ kisIke bhI sambhava haiM, isalie inakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura saba lokapramANa kahA hai| $ 393 pItalezyAvAloMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAta bhAgavRddhi, saMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi, saMkhyAtaguNahAni aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha aura kucha kama nau bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSaveda kI tIna vRddhi aura avasthita sthitivibhaktivAloMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke caudaha bhAgoMmeM se kucha kama ATha bhAga pramANa kSetrakA sparza kiyA hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavya sthitivibhaktivAloMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlI ke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai / mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparza kiyA hai / Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] . vaDDiparUvaNAe posaNaM 247 cattArikhaDDi-avaDhi0-avattavya0 loga0 asaMkhe0bhAgo aTThacoddasa desU0 / cattArihANi. loga0 asaMkhe0 bhAgo ahaNavacodasa0 desU0 / evaM pamma0 / NavariNavacodasabhAgA Nasthi / 6364. abhavasiddhi0 chabbIsaM payaDINaM asaMkha0mAgavaDDi-hANi0-avaDhi0 sblogo| dovaDDi-dohANi keva0 1 loga0 asaMkhe0bhAgo aDhacodasa0 savvalogo vA / itthi-purasa0 dovaDDi0 loga0 asaMkha0mAgo aha-bAraha0 codasabhAgA vA desUNA / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavya sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga pramANa kSetrakA marza kiyA hai| tathA cAra hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura sanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura kucha kama nau bhAga pramANa kSetrakA sparza kiyA hai| isI prakAra padmalezyAvAle jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki inake trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama nau bhAgapramANa sparza nahIM hai| vizeSArtha-pItalezyAkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, vihArAdikI apekSA kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura mAraNAntika samuddhAtakI apekSA kucha kama nau baTe caudaha rAjupramANa hai| yahA~ chabbIsa prakRtiyoMkI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthitapadakI apekSA yaha sparzana bana jAtA hai, ataH yaha uktapramANa kahA hai| mAtra strIveda aura puruSavedakI tIna vRddhi aura avasthitapadakI apekSA kucha kama nau baTe caudaha rAjapramANa sparzana nahIM banatA, kyoMki ekendriyoMmeM mAraNAntika samudbhAta karanevAle ina jIvoMke ina do prakRtiyoMkA bandha na honese vahA~ inakI tIna vRddhiyA~ aura avasthAna sambhava nahIM, isalie ina do prakRtiyoMke ukta padoMkI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhogapramANa aura kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa kahA hai| isIprakAra anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyapadakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa ghaTita kara lenA cAhie / mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAni kSapaNAke samaya hI hotI hai, isalie yahA~ isakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyapadakI apekSA sparzana jo mUlameM kahA hai usakA spaSTIkaraNa anantAnubandhIkI asaMkhyAtaguNahAnike sparzanake samAna kara lenA cAhie, kyoMki donoMkA sparzana eka samAna hai| ina do prakRtiyoMkI cAra hAniyA~ ekendriyoMmeM mAraNAntika samuddhAtake samaya bhI hotI haiM, isalie inakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura saba lokapramANa kahA hai| padmalezyAmeM kucha kama nau baTe caudaha rAjupramANa sparzana nahIM hai, kyoMki ve ekendriyoM meM mAraNAntika samudghAta nahIM karate / zeSa saba kathana pItalezyAke samAna hai| 6 394. abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita sthitivibhaktivAle jIvoMne saba lokakA sparza kiyA hai| do vRddhi aura do hAnivAle jIvoMne kitane kSetrakA sparza kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlI ke caudaha bhAgoMmeM se kucha kama ATha bhAgapramANa aura sarvaloka kSetrakA sparza kiyA hai| strIveda aura puruSavedakI do vRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlI ke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra48 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 6395. vedagasammAdiTThIsu aTThAvIsapayaDINamasaMkhe0bhAgahANi-saMkha0mAgahANisaMkhenguNahANi loga0 asaMkhe0bhAgo aTTa codda0 desUNA / micchatta-sammatta-sammAmi0 asaMkhe0 guNahANi0 loga0 asNkhe0bhaago| aNaMtANu0 caukka0 asaMkhe guNahANi. loga0 asaMkha0mAgo aDacoddasa0 desUNA / 6 396. khaiyasammAiTThI0 ekavIsapayaDINamasaMkhejjabhAgahANi loga0 asaMkhe0bhAgo aTTacoda0 desuunnaa| saMkhejjabhAgahANi-saMkhejjaguNahANi asaMkhejjaguNahANika loga0 asNkhejjdibhaago| ATha aura kucha kama bAraha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| vizeSArtha-abhavyoMkA vartamAna sparzana sarva loka hai, ataH inameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitapadakI apekSA sparzana sarva lokapramANa kahA hai| inakI do vRddhi aura do hAnivAle jIvoMne vartamAnameM lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, vihArAdikI apekSA kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura anya prakArase sarva lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai, isalie yaha sparzana ukta pramANa kahA hai| 6 395 vedakasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnivAloMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparza kiyA hai| anantAnuvandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAnivAloMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoM meM se kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparza kiyA hai| vizeSArtha-vedakasamyagdRSTiyoMkA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura vihArAdikI apekSA kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa sparzana hai| inameM aTThAIsa prakRtiyoMkI tIna hAniyoMkI apekSA aura anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAnikI apekSA yaha sparzana bana jAtA hai, ataH yaha ukta pramANa kahA hai| para inameM mithyAtva, samyagmithyAtva aura samyaktvakI asaMkhyAtaguNahAni kSapaNAke samaya hotI hai, ataH isakI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| 6396 kSAyikasamyagdRSTiyoM meM ikkIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrako sparzana kiyA hai| vizeSArtha--kSAyikasamyaktvakA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura vihArAdikI apekSA kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa hai| inameM ikkIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikI apekSA yaha sparzana bana jAtA hai, ataH vaha ukta pramANa kahA hai| inameM ina prakRtiyoM kI zeSa hAniyA~ kSapaNAke samaya hotI haiM, ataH unakI apekSA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sparzana kahA hai| Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 gA0 22] vaDDiparUvaNAe posaNaM ____397. uvasamasammA0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANi-saMkhejjabhAgahANi. aNaMtANu0 caukka0 saMkhejjaguNahANi-asaMkhejjaguNahANi loga0 asaMkhejjadibhAgo aTThacoddasa0 desUNA / sammAmi0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANi-saMkhejjamAgahANisaMkhejjaguNahANi0 loga0 asaMkhejjadibhAgo aTTacodda0 deSaNA / F398. sAsaNasammAiTThI. aTThAvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANi0 loga0 asaMkhejjadibhAgo aTTha-bArahacodda0 desUNA / 366. micchAiTThI. chabbIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgavaDDi-hANi0-avaDhi0 savvalogo / 'dovaDDi-dohANi0 keva0 1 loga0 asaMkhejjadimAgo aTThacoddasa0 desUNA savvalogo vA / Navari itthi-purisa0 dovaDDhi0 loga0 asaMkhejjadimAgo aTTha-bArahacodda0 $ 397. upazamasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne tathA anantAnabandhIcataSkakI saMkhyAtagaNahAni aura asaMkhyAtagaNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| samyagmithyAdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha- upazamasamyagdRSTiyoMmeM vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura vihArAdikI apekSA kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa hai| inameM aTThAIsa prakRtiyoMke yathAsambhava padoMkI apekSA yaha sparzana bana jAtA hai, ataH vaha ukta pramANa kahA hai| isI prakAra samyagmithyAdRSTiyoMmeM sparzana ghaTita kara lenA cAhie / 398. sAsAdanasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIvoMne saMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha aura kucha kama bAraha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha-sAsAdanasamyaktvameM aTThAIsa prakRtiyoMkI eka asaMkhyAtabhAgahAni hotI hai aura vaha sAsAdanasamyagdRSTiyoMkI saba avasthAoMmeM sambhava hai, ataH yahA~ isa padakI apekSA lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura kucha kama bAraha baTe caudaha rAjupramANa sparzana kahA hai| 6399. mithyAdRSTiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi; asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita sthitivibhaktivAloMne saba lokakA sparzana kiyA hai| do vRddhi aura do hAnivAloMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? lokake asaMkhyAtaveM bhAga, jasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga aura saba lokapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI do vRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse . kucha kama ATha aura kucha kama bAraha bhAgapramANa kSetrakA sparzana kiyA hai / samyaktva aura samyagmi 1 tA.pA.pratyoH savvalogA vA / dovaDiTa iti paatthH| Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 desUNA / sammatta-sammAmi0 cattArihANi0 loga0 asaMkhejjadibhAgo aTTacodda0 desUNA savvalogo vaa| ___$ 400. asaNNi0 chabbIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgavaDDi-hANi-avaDhi0 keva0 ? savvalogo / dohANi' saMkhejjamAgavaDDi-saMkhejjaguNavaDDi0 loga0 asaMkhejjadibhAgo savva. logo vA / Navari itthi-purisa0 dovaDDhi0 loga0 asaMkhejjadibhAgo / sammatta-sammAmi0 catvArihANi loga0 asaMkhejjadibhAgo savvalogo vaa| ___ evaM posaNANugamo smtto| thyAtvakI cAra hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga, trasanAlIke caudaha bhAgoMmeMse kucha kama ATha bhAga aura saba loka kSetrakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha-mithyAdRSTiyoMkA vartamAna sparzana sarva lokapramANa hai / inameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitapadake samaya yaha sparzana sambhava honese yaha ukta pramANa kahA hai| kintu ina prakRtiyoMkI do vRddhi aura do hAniyoMkI apekSA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, vihArAdikI apekSA kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura anya apekSAse sarva lokapramANa prApta honese vaha ukta pramANa kahA hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkI apekSA sparzana ghaTita kara lenA cAhie / mAtra strIveda aura puruSavedakI do vRddhiyoMkI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa, kucha kama ATha baTe caudaha rAjupramANa aura kucha kama bAraha baTe caudaha rAjupramANa jAnanA caahie| spaSTIkaraNa pahale kara Aye haiN| $ 400. asaMjJiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita sthitivibhaktivAloMne kitane kSetrakA sparzana kiyA hai ? saba lokakA sparzana kiyA hai| do hAni, saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba lokakA sparzana kiyA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki strIveda aura puruSavedakI do vRddhivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga kSetrakA sparzana kiyA hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAnivAle jIvoMne lokake asaMkhyAtaveM bhAga aura saba lokakA sparzana kiyA hai| vizeSArtha-asaMjJiyoMkA vartamAna sparzana sarva lokapramANa hai| inameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita padake samaya yaha sparzana sambhava hai, ataH vaha uktapramANa kahA hai| kintu inakI do hAni aura do vRddhiyoMkI apekSA vartamAna sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa aura atIta sparzana saba lokapramANa prApta honese vaha uktapramANa kahA hai| isI prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkI apekSA vaha sparzana ghaTita kara lenA caahie| inameM strIveda aura puruSavedakI do hAniyoMkI apekSA sparzana lokake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai yaha spaSTa hI hai| isa prakAra sparzanAnugama samApta huaa| 1 zrA. pratau savvalogo / dovaDDI dohANI iti pAThaH / Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe kAlo 251 401 kAlAgugameNa duviho Nideso-oghe0 Adese 0 / ogheNa chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgavaDvi-asaMkhe0 bhAgahANi-avaDhi0 kevaciraM kAlAdo hoti ? savvaddhA / kudo ? eiMdiyarAsissa aanntiyaado| dovADDi-dohANi0 arNatANu0caukka0 asaMkhe0guNahANi-avanavvaM ca ja0 egasamao, ukka0 Avali. asaMkhe0 bhAgo / sesakammANamasaMkhe0guNahANi0 ja0 egasamao, uka0 saMkhe0 smyaa| sammatta-sammAmicchattANamasaMkhe0bhAgahANi svvddhaa| sesapadavi0 ja0 ekasa0, ukka0 Avali. asNkhe0bhaago| evaM kaayjogi-oraali0-nns0-cttaarik0-ackkhu0-bhvsi0aahaaritti| 402. AdeseNa Neraiesu chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANi-avaDhi0 sammatta. sammAmicchattANamasaMkhe0bhAgahANi ca svvddhaa| sesapadavi0 jaha0 egasamao, ukka0 6401. kAlAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghase aura Adezase / oghakI apekSA chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitasthitivibhaktikA kitanA kAla hai ? saba kAla hai. kyoMki ekendriya jIvarAzi ananta hai| do vRddhi, do hAni aura anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| zeSa karmoMkI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| tathA zeSa padavibhaktiyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isI prakAra kAyayogI, audArikakAyayogI, napuMsaka vedavAle, krodhAdi cAroM kaSAyavAle, acakSudarzanavAle, bhavya aura AhAraka jIvoMke jAnanA caahie| vizeSArtha-oghase chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitapadakA kAla sarvadA kyoM kahA hai isakA spaSTIkaraNa svayaM vIrasenAcAryane kiyA hai| inakI do vRddhi aura do hAni tathA anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya hai, kyoM eka samayake lie ye hokara dvitIya samayameM na hoM yaha sambhava hai| utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai, kyoMki nirantara nAnA jIva ina vRddhiyoM aura hAniyoMko yadi prApta hoM to itane kAla taka hI prApta ho sakate haiN| zeSa karmokI asaMkhyAtaguNahAni kSapaNAke samaya prApta hotI hai, ataH isakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya kahA hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI sattA sadA hai aura usakI sadA asaMkhyAtabhAgahAni hotI rahatI hai isalie usakA kAla sarvadA kahA hai| tathA isake zeSa pada kamase kama eka samaya taka aura adhikase adhika AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla taka hote haiM, ataH unakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kahA hai| kAyayogI Adi mArgaNAoMmeM yaha kAla bana jAtA hai| 6402. AdezakI apekSA nArakiyoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahani aura avasthitakA kAla tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| tathA zeSa pada vibhaktiyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla AvalIke asaMkhyAtaveM Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe Avali0 [ dvidivihattI 3 asaMkhe 0 bhAgo / evaM savvaNeraiya- savvapaMciMdiyatirikkha 0 -deva-bhavaNAdi jAva sahassAra 0 - paMciMdiya apajja0 tasa apajja0 - veDavviya0 jogi ti / tirikkhe oghaM / vari micchatta bArasaka0 NavaNoka0 asaMkhe0 guNahANI Natthi / 9403. maNussesu chabbIsaM payaDINaM paMciMdiyatirikkhabhaMgo / Navari asaMkhe0 guNahANI * aNaMtANu 0 caukka0 avattavva 0 jaha0 / egasamao, ukka0 saMkhejA samayA / sammattasammAmicchattANaM cattArivaDDi-avaDi0 avattavvaM ca ja0 egasamao, ukka0 saMkhe0 samayA / cattArihANivi0 oghaM / evaM maNusapajatta - maNusiNINaM / gavari jamhi zravaliyAe asaMkhe0 bhAgo tamhi saMkhe0 samayA / kiMtu micchatta-sammatta - sammAmi0 - terasaka 0 saMkhe0 bhAgahANi0 ja0 egasamao, ukka0 bhAvali0 asaMkhe 0 bhAgo / maNusa apaja0 chabbIsaM paDINamasaMkhe 0 bhAgahANi avadvi0 sammatta sammAmi 0 asaMkhe 0 bhAgahANi0 ja0 egasamao, ukka0 palido0 asaMkhe 0 bhAgo / sesapadavi0 jaha0 egasamao, ukka0 Avali0 asaMkhe 0 bhAgo / S404. ANadAdi jAva Navagevajja0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhe 0 bhAgahANi 0 savvaddhA / sesapadavi0 ja0 eyasamao, ukka0 Avali0 asaMkhe 0 bhAgo / aNuddisAdi jAva avarAida ti eso ceva bhNgo| Navari sammatta * saMkhe0 guNahANi0 jaha0 egasa 0, ukka 0 bhAgapramANa hai / isI prakAra saba nArakI saba paMcendriya tiryaMca, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra kalpatakake deva, paMcendriya aparyApta, trasa aparyApta aura vaikriyikakAyayogI jIvoMke jAnanA caahie| tiryaMcoMmeM saba padoMkA kAla oghake samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki inameM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai / 9403. manuSyoM meM chabbIsa prakRtiyoM kA bhaMga paMcendriya tiryaMcoMke samAna hai / kintu itanI vizeSatA hai ki inameM asaMkhyAtaguNahAnikA aura anaMtAnubandhIcatuSkakI avaktavyavibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / tathA cAra hAnisthitivibhaktiyoMkA kAla ogha ke samAna hai / isI prakAra manuSya paryApta aura manuSyaniyoMmeM jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki jahA~ AvalI ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAla kahA hai vahA~ saMkhyAta samaya kAla kahanA cAhie / kintu mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura teraha kaSAyoMkI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / manuSya aparyAptakoM meM chabbIsa prakRtiyoM kI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / tathA zeSa pada sthitivibhaktiyoM kA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / $ 404. Anatakalpase lekara naugraiveyaka takake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnika kAla sarvadA hai / tathA zeSa padasthitivibhaktiyoM kA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / anudizase lekara aparAjita takake devoMmeM yahI bhaMga hai / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUvaNAe kAlo 253 saMkhejjA smyaa| evaM savaDhe / Navari saMkhejA smyaa| sammatta-aNaMtANu04 saMkhe0bhAgahANivi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| 6405. iMdiyANuvAdeNa savvaeIdiyANamasaMkhe0 bhAgavaDDi0-hANi-avaDhi0 chabbIsaM payaDINaM svvddhaa| saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNahANINaM jaha0 egasa0, ukka0 Avali. asaMkhe0-bhAgo / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANivi0 svvddhaa| sesapadavi0 ja0 egasamao, uka0 Avali. asNkhe0bhaago| evaM puDhavi0-cAdarapuDhavi0-cAdarapuDhaviapajja0-suhumapuDhavi-suhumapuDhavipajjattApajjatta-Au0-bAdara-Au0-cAdarabhAuapajja.. suTumaAu0-suhumAupajjattApajjatta-teu0-cAdarateu0-bAdarateuapajja0-suhumateu0suhumateupajattApajatta-vAu0- bAdaravAu0- bAdaravAuapaja.- suhumavAu0-sukumavAupajattApajatta-savvavaNapphadi0-savvaNigodA tti / vAdarapuDhaviAdipajjattANamevaM ceva / Navari chabbIsaM payaDINamasaMkhe bhogavaDDi0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| 6406. savvavigalidiesu chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhogahANi-avaDhi0 savvaddhA / asaMkhe0 bhAgavADDi-saMkhe0bhAgavaDDi-saMkhe0bhAgahANi-saMkhe guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 kintu itanI vizeSatA hai ki samyaktvakI saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / isI prakAra sarvArthasiddhimeM jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai yahAM saMkhyAta samaya kAla hai / tathA samyaktva aura anantAnubandhI catuSkakI saMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 405. indriya mArgaNAke anuvAdase saba ekendriyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAni sthitivibhaktikA kAla sarvadA hai| tathA zeSa padasthitivibhaktiyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / isI prakAra pRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika, bAdara puthivIkAyika aparyApta, sakSma prathivIkAyika, sakSama prathivIkAyika paryApta aura aparyApta, jalakAyika, bAdara jalakAyika, bAdara jalakAyika aparyApta, sUkSma jalakAyika,sUkSma jalakAyika paryApta aura aparyAta, agnikAyika, bAdara agnikAyika, bAdara agnikAyika aparyApta sUkSma agnikAyika, sUkSma agnikAyika paryApta aura aparyApta, vAyukAyika, bAdara vAyukAyika, bAdara vAyukAyika aparyApta, sUkSma vAyukAyika, sUkSma vAyukAyika paryApta aura aparyApta, saba vanaspati aura saba nigoda jIvoMke jAnanA cAhie / bAdara pRthivI Adi paryApta jIvoMke isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki inameM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla avalike asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai| 6406. saba vikalendriyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai| asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAta guNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 Avali0 asaMkha0mAgo / sammatta-sammAmi0asaMkhe0bhAgahANi savvaddhA / sesahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| 407. paMciMdiya-paMciM0paja. chabbIsaM payaDINamasaMkhejabhAgahANi-avaTThi. savvaddhA / tiNNivADDi-dohANi0 ja egasa0, uka0 Avali. asNkhe0bhaago| asaMkhe0 guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 saMkhejA smyaa| aNaMtANu0 caukka0 asaMkhe0guNahANiavattavba0 ja0 egasa0, ukka0 Avali. asaMkhe0bhAgo / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0 bhAgahANi savvaddhA cattArivADDi-tiNNihANi-avaDhi0-avattavva0 ja0 eyasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| evaM tasa-tasapaja0-paMcamaNa-paMcavaci0-itthi0-purisa0cakkhu0-saNNi tti / 6408. orAliyamissa0 chabbIsaMpayaDINaM asaMkhe0bhAgavaDDi-hANi-avaTi. savvaddhA / dovaDDi-dohANi0 ja0 egasa0, uka0 Avali. asaMkhe0bhAgo / sammattasammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi svvddhaa| tiNNihANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali. asNkhe0bhaago| 406. veuvviyamissa. chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANi-avaDhi0 ja0 egasa0, ukka. palido0 asaMkhe bhaago| tiNNivaDDi-dohANi0 ja0 egasa0, uka. Avali. asaMkhe0bhAgo / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0mAgahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| tathA zeSa hAniyoMkA jaghanya kAla eka samayaM aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| $ 407. paMcendriya aura paMcendriyaparyAptakoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai| tIna vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| anantAnubandhIcataSkakI asaMkhyAtagaNahAni aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| cAra vRddhi, tIna hAni, avasthita aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isI prakAra trasa, trasaparyApta, pAMcoM manoyogI, pAMcoM vacanayogI, strIvevAle, puruSavedavAle, cakSudarzanI aura saMjJI jIvoMke jAnanA caahie| 408. audArikamizrakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| tathA tIna hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 6409.vaikriyikamizrakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tIna vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vaDiparUNAe kAlo 255 palido0 asNkhe0bhaago| tiNNihANi0 ja0 egasa0, ukka0 mAvali. asNkhe0bhaago| $ 410. kammaiya0 chabbIsaM payaDINamasaMkha0mAgavaDDi-hANi-avaDhi0 satraddhA / dovaDDi-dohANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali. asaMkhe0 maago| sammatta-sammAmi0 cattArihANi0 ja0 egasa0, uka0 Avali0 asNkhe0bhaago| evmnnaahaariinnN| 411. AhAra0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANi. ja. egasa0, ukka0 aMtomu0 / AhArami0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhejjabhAgahANI0 jahaNNukka0 aMtopu0 / 6412. avagadaveda0 ca vIsaM payaDoNamasaMkhe0bhAgahANi0 jaha0 eyasa0, ukka0 aMtomu0 / saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0 guNahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 saMkhejA samayA / Navari daMsaNatiya-aTThaka0-itthi0-NavUsa0 saMkheja guNahANI Natthi / lobhasaMjala. saMkhe0mAgahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali. asNkhe0bhaago| akasA0 cauvIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evaM jahAkkhAda0 / 6413. madi0-suda0 asaMkhe0bhAgavaDi-hANi-avadvidaM ca chabbIsaM payaDINaM svvddhaa| dovaDDi-dohANi0 jaha* egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhaago| sammattasammAmi0 asaMkha0mAgahANi savvaddhA / sesahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali. kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| tathA tIna hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 6410 karmaNakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai| tathA do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isI prakAra anAhArakoMke jAnanA caahie| 6 411 AhArakakAyayogiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| AhArakamizrakAyayogiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni kA jaghanya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| $ 412 apagatavediyoMmeM caubIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| kintu itanI vizeSatA hai ki tIna darzanamohanIya, ATha kaSAya, strIveda aura napuMsakavedakI saMkhyAtaguNahAni nahIM hai| lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| akaSAyI jIvoMmeM caubIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| isI prakAra yathAkhyAtasaMyata jIvoM ke jAnanA caahie| 6413 matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai| do vRddhi aura do hAniyoM kA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| tathA zeSa hAniyoMkA jaghanya kAla Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256. jayadhavalA sahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 asaMkhe0 bhAgo / vihaMgaNANI 0 chabbIsaM payaDINamasaMkhe 0 bhAgahANi - avadvi0 samvaddhA / tiNNivaDDi- dohANi 0 jaha0 esa 0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhAgo / sammattasammAmi0 asaMkhe0 bhAgahANi0 savvaddhA / sesahANi0 ja0 esa 0, ukka0 Avali0 asaM0 bhAgo / 0 S 414. AbhiNi0 - suda0 - ohi0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhe 0 bhAgahANi savvaddhA / saMkhe0 bhAgahANi - saMkhe0 guNahANi0 ja0 esa 0, ukka0 Avali0 asaM0 bhAgo / atANu 0 caukka0 asaMkhe0 guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhAgo / sekammANamasaMkhe * guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 saMkhejjA samayA / evamohidaMsa0sammAdiTThiti / maNapajjava0 aTThAvIsaM payaDINaM asaMkhejabhAgahANi0 savvaddhA / saMkhe0 bhAgahANi - saMkheja guNahANi asaMkhe 0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 saMkhe 0 samayA / Navari micchatta-sammatta - sammAmi 0 - terasakasAyANaM saMkhe 0 bhAgahANi 0 jaha0 esa 0, ukka 0 Avali0 asaMkhe 0 bhAgo / evaM saMjada0 - sAmAiya - chedo 0 saMjade tti / Navari sAmAiyachedo0 lobhasaMjala0 saMkhe0 bhAgahA 0 jaha0 esa 0, ukka0 saMkhejA samayA / 0 0 415. parihAra * aTThAvIsaM payaDINamasaMkhe 0 bhAgahANi savvaddhA / saMkhe0 bhAgahANi 0 jaha0 esa 0, ukka0 saMkhe0 samayA / Navari micchatta-sammatta-sammAmi0 - anaMtANu0 eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / vibhaMgajJAniyoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai / tIna vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai / tathA zeSa hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / $ 414. AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI aura avadhijJAnI jIvoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahanikA kAla adA hai / saMkhyAtabhAgahAni, aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla bhAvalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / zeSa karmoMkI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / isI prakAra avadhidarzanavAle aura samyagdRSTi jIvoMke jAnanA cAhie / mana:paryayajJAniyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai / saMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura teraha kaSAyoMkI saMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / isI prakAra saMyata, sAmAyikasaMyata aura chedopasthApanAsaMyata jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki sAmAyikasaMyata aura chedopasthApanAsaMyata jIvoM meM lobha saMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / $ 415. parihAravizuddhisaMyatoM meM aTThAIsa prakRtiyoM kI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai / saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / kintu Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe vaDDhIe kAlo 257 caukka0 saMkhe0bhAgahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| micchattasammatta-sammAmi0-aNaMtANu0 caukka0 saMkhe guNahANi-asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0 uka0 saMkhe0 smyaa| $ 416. suhumasAMparAya0 cauvIsaMpayaDINa masaMkhe0bhAgahANi0 ja0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / daMsaNatiya0 saMkhe0bhAgahANi0 jaha0 eyasa0, uka0 saMkhe0 smyaa| lobhasaMjala0 saMkhe0bhAgahA0-saMkhe guNahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 saMkhejA smyaa| Navari saMkhe0bhAgahANIe ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| 417. saMjadAsaMjada0 aTThAvIsaMpayaDINamasaMkhe bhAgahANivi0 savvaddhA / saMkhe0bhAgahANivi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe bhaago| micchatta-sammattasammAmi0 saMkhe0guNahANi-asaMkhe0guNahANi0 jaha0 egasa0, uka0 saMkhejA smyaa| aNaMtANu0 caukka0 saMkhe0guNahANi-asaMkhe guNahANi0 jaha0 egasa0, uka0 Avali0 asNkhe0bhaago| 6418. asaMjada0 chabbIsaMpayaDINamasaMkhe0bhAgavaDDi-hANi-avavida0 svvddhaa| dovaDDi-dohANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| aNaMtANu0cauka0 asaMkhe0guNahANi-avattavva0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe bhAgo / micchatta0 asaMkheguNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 saMkhejA smyaa| sammatta-sammAmi0 asaMkhe0itanI vizeSatA hai ki mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai| mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva aura anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAta guNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| 6416. sUkSmasAMparAyika saMyatoMmeM caubIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanyakAla eka samaya aura utkRSTa kAla antarmuhUrta hai| tIna darzanamohanIyakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| lobhasaMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtabhAgahAnikA utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 6417. saMyatAsaMyatoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNAhAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 418 asaMyatoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| anantAnandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe bhAgahANi 0 savvaddhA / tiNihANi cattArivaDDhi - avaDi0 - avattavva0 ja0 ukka0 Avali0 asaMkhe 0 bhAgo / [ dvidivihattI 3 egasa 0, $ 419. kiNhaNIla-kAu 0 chabbIsaM payaDINamasaMkhe0 bhAgavaDDi- hANi-avaTThi 0 savvaddhA / dovaDDi-dohANi 0 ja0 esa 0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhAgo / anaMtANu 0caka0 asaMkhe 0 guNahANi avattavva0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe 0 bhAgo / sammatta - sammAmi0 savvapadavi0 oghaM / sammatta $ 420. teu-pamma0 chabbIsaMpayaDINama saMkhe 0 bhAgahANi-avaDi0 sammAmicchattANamasaMkhe 0 bhAgahANi 0 0 ca savvaddhA / tiNNivaDDi-dohANi0 jaha0 esa 0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhAgo / anaMtANu 0 cara ka0 asaMkhe0 guNahANi avattavva0 jaha0 egasa 0, ukka0 Avali0 asaMkhe 0 bhAgo / micchatta0 asaMkhe0 guNahANi0 ja0 esa 0, ukka0 saMkhejA samayA / sammatta sammAmi0 cattAviDDi-tiSNihANi avaTThi 0 - avattavva0 ja0 esa 0, ukka0 Avali0 asaMkhe0 bhAgo / 9421. suka0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhe0 bhAgahANivi0 savvaddhA / saMkhe0 bhAgahANisaMkhe0 guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe 0 bhAgo / asaMkhe0 guNahANi 0 jaha0 esa 0, ukka0 saMkhe0 0 samayA / Navari anaMtAzu0 caukka0 asaMkhe0 guNahANisamyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA kAla sarvadA hai| tIna hAni, cAra vRddhi, avasthita aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / 419. kRSNa, nIla aura kApotalezyAvAloMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai / do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / anantAnubandhI catuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / samyaktva aura samyagmithyAtvake saba padavAloMkA kAla ogha ke samAna hai / 420. pIta aura padmalezyAvAle jIvoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitakA kAla tathA samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikAkA la sarvadA hai / tIna vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / mithyAtva kI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, tIna hAni, avasthita aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / 9421. zuklalezyAvAloM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA kAla sarvadA hai / saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai / kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAni Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vidivihattIe vaDDhIe kAlo 259 avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| sammatta-sammAmi0 cattArivaDDi-dohANi-avaDhi0-avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 Avali. asNkhe0bhaago| 422. abhavasi0 chabbIsaMpayaDINamasaMkhe0bhAgavaDvi-hANi0-avaDhi0 savvaddhA / dovaDDi-hANi0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| 423. vedaga0 aTThAvIsapayaDINamasaMkhe0bhAgahANi. savvaddhA / saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe bhaago| micchattasammatta-sammAmi0 asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 saMkhe0 samayA / aNaMtANu0caukka0 asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asaMkhe0bhAgo / 6424. khaiya0 ekavIsaMpayaDINamasaMkhe0bhAgahANi0 svvddhaa| saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNahANi-asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 saMkhe0 samayA / Navari ahakasAya-lobhasaMjalaNANaM saMkhejabhAgahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| 425. uvasama0 asaMkhejabhAgahANi0 ahAvIsaMpayaDINaM jaha0 aMtomu0, uka0 palido0 asNkhe0bhaago| saMkhe0bhAgahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| aNaMtANu0caukka0 saMkhe guNahANi-asaMkhe guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali. asNkhe0bhaago| aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra vRddhi, do hAni, avasthita aura avaktavyakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| $ 422. abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgabRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 423 vedakasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA kAla sarvadA hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta gaNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| anantAnabandhI catuSkakI asaM yAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 6424. kSAyikasamyagdRSTiyoMmeM ikkIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAMgahAnikA kAla sarvadA hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla saMkhyAta samaya hai| kintu itanI vizeSatA hai ki ATha kaSAya aura lobha saMjvalanakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 425. upazamasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla antarmuhUrta aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 426. sAsaNa. aTThAvIsaMpayaDINamasaMkhe0bhAgahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asNkhe0bhaago| sammAmi0 aTThAvIsaMpayaDINaM asaMkhe0bhAgahA0 ja0 egasa0, ukka0 palido0 asN0bhaago| saMkhe0bhAgahANi-saMkhe guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 Avali0 asNkhe0bhaago| micchAiTThI0 "chavvIsaMpaya0 asaMkhe0bhAgavabhi-hANi-avahi0 savvaddhA / dovaDDi-dohANi0 jaha0 egasa0, ukka0 Avali0 asN0bhaago| sammattasammAmi0 eiNdiybhNgo| asaNNi0 micchaaitttthibhNgo|| evaM kAlANugamo smtto| 6427. aMtarANugameNa duviho Nideso-oghe0 Adese0 / ogheNa micchatta0bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe bhAgavaDDi-hANi-avaTTi. Natthi aMtaraM / dovaDDi-dohANika ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 chammAsA / evamaNaMtANu0caukka0 / Navari asaMkhe guNahANi-avattavva jaha0 egasa0, ukka0 cauvIsamahottare saadirege| sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / cattArivaDi-tiNNihANi-avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| avavida0 jaha0 egasa0, uka0 aMgulassa asNkhe0bhaago| evamacakkhu0-bhavasi0-AhAri tti / asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| $ 426. sAsAdanasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaM yAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| samyagmithyAdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| mithyAdRSTiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA kAla sarvadA hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga ekendriyoMke samAna hai| asaMjJiyoMkA bhaMga mithyAdRSTiyoMke samAna hai| isa prakAra kAlAnugama samApta huA $ 427. antarAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai-oghase aura Adezase / oghakI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| do vRddhi aura do hAniyoM kA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina rAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina rAta hai| avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isI prakAra acakSudarzanavAle, bhavya aura AhAraka jIvoMke jAnanA cAhie / Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe vaDDhIe aMtaraM 261 428. AdeseNa Neraiesu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANiavahi0 Natthi aMtaraM / sesapadavi0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evamarNatANu0caukka0 / Navari asaMkhe guNahANi-avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte sAdirege / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi0 aMtaraM / cattArivaDDi-tiNNi hANi-avattavva0 jaha0 egasamao, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMgula0 asNkhe0bhaago| evaM savvaNeraiya-paMciM0tirikkhatiya0deva-bhavaNAdi jAva sahassAra tti / 429. tirikkhesu aTThAvIsaMpayaDINaM savvapadavi0 oghaM / paMciM0tiri0 apajja0 aTThAvIsaMpayaDINaM jANi padANi asthi tesiM padANaM nneriybhNgo| evaM paMciMdiyaapaja0-tasaapajjattANaM / / 430. maNusatiNNi0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANiavaDhi0 Natthi aMtaraM / sesapadavi0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe guNahANika ja0 egasa0, ukka0 chmmaasaa| Navari maNusiNIsu vAsapudhattaM / aNaMtANu0caukka0 sammatta0-sammAmicchattANaM nniroghN| maNusaapajja0 aTThAvIsaMpayaDINaM savvapadavi0 jaha0 egasa0, ukka0 palido0 asaMkhe0bhAgo / 6428. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| zeSa padavibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSAse jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta hai| samyakatva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina-rAta hai| avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isI prakAra saba nArakI, tIna prakArake paMcendriya tiryazca, sAmAnya deva, bhavanavAsiyoMse lekara sahasrAra kalpatakake devoMke jAnanA caahie| 6429. tiryaMcoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI saba padasthitivibhaktiyoMkA antara oghake samAna hai| paMcendriya tiryaca aparyAptakoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMke jo pada haiM una padoMkA bhaMga nArakiyoMke samAna hai| isI prakAra paMcendriya aparyApta aura trasaaparyApta jIvoMke jAnanA cAhie / $ 430. tIna prakArake manuSyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| zeSa padavibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki manuSyaniyoMmeM varSapRthyaktva antara hai| anantAnubandhIcatuSka, samyaktva aura samyagmithyAtvako apekSA sAmAnya nArakiyoMke samAna jAnanA caahie| manuSya aparyAptakoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI saba padavibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 431. ANadAdi jAva Navagevaja0 chabbIsaMpayaDINamasaMkhe0bhAgahANi. Natthi aMtaraM / saMkhe0bhAgahANi0 jaha0 egasasao, ukka0 satta rAdidiyANi sAdireyANi / saMkhe0bhAgahANIe sAdireyasattarAdiMdiyANi aMtaramidi jaM bhaNidaM taNNa ghaDade, ANadAdisu kiriyAvirahidassa hidikhNddyghaadaabhaavaado| Na cANatANubaMdhivisaMjoyaNAe sammattagahaNakiriyAe ca sattarAdidiyamettamaMtaramatthi, tattha cauvIsa-1 ahorattamettaaMtaraparUvaNAdo tti ? Na esa doso, sukkalessiyamicchAiTThIsu visohimAvariya hidikaMDayaghAdaM kuNamANesu saMkhe0bhAgahANIe sttraadidiymettruvlNbhaado| saMkhejaguNahANimANadAdidevA kiNNa kuNaMti ? Na, tArisavisiTThavisohIe tatthAbhAvAdo / taM pi kudo Navvade ? edamhAdo ceva uccaarnnuvdesaado| aNaMtANu0caukka0 saMkheguNahANi-asaMkhe guNahANi-avattavva0 jaha0 egasa0, ukka0 cauvIsamahorattANi sAdireyANi / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / cattArivADditiNNihANi-avattavva0 jaha egasa0, uka0 cauvIsamahorattANi sAdireyANi / aNudisAdi jAva savvaTThasiddhi tti ahAvIsapaya0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / 6 431. Anata kalpase lekara nau graiveyekatakake devoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI asaMlyAta bhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika sAta rAta-dina hai| zaMkA-saMkhyAtabhAgahAnikA jo sAdhika sAta dinarAta antara kahA hai vaha nahIM banatA hai, kyoMki Anata AdikameM kriyArahita jIvake sthitikANDakaghAta nahIM hotA hai| yadi kahA jAya ki anantAnubandhIkI visaMyojanA aura samyaktvake grahaNa karane rUpa kriyAmeM sAta dinarAta antara hotA hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki isa viSayameM caubIsa dinarAta pramANa antara kahA hai| samAdhAna-yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki vizuddhiko pUrA kara sthitikANDakaghAta karanevAle zuklalezyAvAle mithyAdRSTiyoMmeM saMkhyAtabhAgahAnikA sAta dinarAta antara pAyA jAtA hai| zaMkA--Anata Adi kalpoMke deva saMkhyAtaguNahAniko kyoM nahIM karate haiM ? samAdhAna nahIM, kyoMki usa prakArakI viziSTa vizuddhi vahA~ para nahIM hai| zaMkA--yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-uccAraNAke isI upadezase jAnA jAtA hai| anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAni, asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina rAta hai| samyaktva aura samyamithyAtvako asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| anudizase lekara sarvArthasiddhitakake devoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA 1. tA0 pratI -masthi cauvIsa iti pAThaH / Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe vaDDhIe aMtaraM 263 saMkhe bhAgahANi0 sammattassa saMkhe0guNahANi* aNaMtANu0 caukka0 saMkhe0guNahANiasaMkhe guNahANINamaMtaraM jaha0 egasa0, ukka0 vAsapudhattaM / savvaTThasiddhimmi palido0 sNkhe0bhaago| 6432. iMdiyANuvAdeNa eiMdiesu micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgavaDDi-hANi-avahi0 Natthi aMtaraM / saMkhejabhAgahANi-saMkhejaguNahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / saMkha0bhAgahA0saMkhe0guNahA0-asaMkheguNahANINaM ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahorattANi sAdireyANi / eiMdiyANamasaMkhe0bhAgavaDDi-hANi-avaThThANANi tiNNi ceva hoti / tattha kathaM saMkhe0bhAgahANi-saMkheguNahANINaM saMbhavo ? kiM ca uvvellaNakaMDayANamAyAmo suTTa' mahaMto vi palido0 asaMkhe0bhAgametto ceva / taM kudo Navvade ? uvvelaNakAlassa palido0 asNkh0bhaagpmaanntnnnnhaannuvvttiido| evaM saMte kadhaM saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNahANINaM saMbhavo tti ? Na, sammatta-sammAmicchattesu uvvalli desu udayAvaliyabhaMtare pavisiya saMkhejahidisesesu tAsiM doNhaM hANINameiMdiesu uvlNbhaado| aTThAvIsasaMtakammiesu jIvesu saNNipaMciMdiesu sammatta-sammAmicchattANi uvvellamANesu visohi antara nahIM hai| saMkhyAtabhAMgahAnikA, samyaktvakI saMkhyAtaguNahAnikA tathA anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara varSapRthaktva hai| sarvArthasiddhi meM palyake saMkhyAtaveM bhAgapramANa antara hai| 432 indriyamArgaNAke anuvAdase ekendriyoMmeM mithyAtva, solaha kaSoya, aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa amtara sAdhika caubIsa dinarAta hai| zaMkA-ekendriyoMke asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthita ye tInoM hI pada hote haiM, ataH vahA~ saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni kaise saMbhava haiM ? dUsare udvelanAkANDakakA AyAma bahuta hI bar3A huA to palyopamake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hI hotA hai / yadi kahA jAya ki yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai to isa pratizaMkAkA uttara yaha hai ki ekendriyoMmeM udvelanAkAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa anyathA bana nahIM sakatA hai isase jAnA jAtA hai ki udvelanAkANDakakA AyAma palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura aisA rahate hue saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAni kaise bana sakatI haiM ? samAdhAna nahIM, kyoMki samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA karate samaya unake udayAvalike bhItara praveza karake saMkhyAta sthitiyoMke zeSa rahane para ukta donoM hAniyA~ ekendriyoMmeM pAI jAtI haiN| tathA aTThAIsa prakRtisatkarmavAle jo saMjJI paMcendriya jIva samyaktva aura 1. tA. pratau -mAyAme suTu iti pAThaH / Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 jayadhavalA sahide kasAya pAhuDe [ dvidivihattI 3 mAvUriya sagasagaTThidINaM saMkhe 0 bhAgaM saMkheje bhAge ca dvidikaMDayasarUveNa ghettUNa eiMdiesuvavaNNesu sammatta sammAmicchattANaM donhaM hANINamuvalaMbhAdo ca / jadi ettha do hANIo labbhaMti to ' sesakammANaM va aMtomuhutta' mettamaMtaraM kiSNa uccade ? Na, sammattasammAmicchattaTThidisaMtakammiyANaM jIvANaM gahida dvidikaMDayANa meiM die su uvavajamANANaM bahuANamabhAvAdo / taM kudo Navvade ? oghammi sammatta sammAmi0 saMkhe0 bhAgahANisaMkhe0 guNahANINaM cauvIsamahorattametaM taraparUvaNaNNahANuvavattIdo / evaM savvae iMdiyapuDhavi cAdarapuDha vi0 - bAdarapuDha vipaJjattApaJjatta-suhuma puDhavi0 suhumapuDhavipajattApajata Au0bAdaraAu0- bAdaraAu paJjattApaJjatta - suhumaAu0 - suhumaAupajattApaJjata-teu0- bAdarateu0- bAdarateu paJjattApajatta - suhumateu 0 -suhumate upajattApajatta - vAu 0 - bAdaravAu 0 -bAdaravAu paJjattApajatta-suhumavAu0- suhumavAupajattApaJjatta - savvavaNaphadi - savvaNigodA ti / Navari bAdarapuDhavipajja0 - bAdaraAupaja 0 - bAdarate upaja 0 - bAdaravAupaja 0 - bAdaravaNapphadi samyagmithyAtvakI udvelanA karate hue vizuddhiko pUrA karake apanI apanI sthitike saMkhyAtaveM bhAga aura saMkhyAta bahubhAgako sthitikANDakarUpase grahaNa karake ekendriyoM meM utpanna hue haiM unake ekendriya paryAya meM samyaktva aura samyagmithyAtvakI ukta donoM hAniyA~ pAI jAtI haiM / zaMkA- yadi yahA~ do hAniyA~ pAI jAtI haiM to zeSa karmoM ke samAna antarmuhUrtapramANa antara kyoM nahIM kahA ? samAdhAna -- nahIM, kyoMki samyaktva aura samyagmithyAtvasthitisatkarmavAle saMjJI jIva sthitikANDakoM ko grahaNa karake ekendriyoMmeM utpanna hote hue bahuta nahIM pAye jAte haiM / zaMkA- yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -- oghameM jo samyaktva aura samyagmithyAtva kI saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA caubIsa dinarAta pramANaM antara kahA hai vaha anyathA bana nahIM sakatA, isase jAnA jAtA hai ki sthitikANDakoMkA ghAta karate hue saMjJI paMcendriya jIva ekendriyoMmeM bahuta nahIM utpanna hote haiM / isI prakAra saba ekendriya, pRthivokAyika, bAdarapRthivIkAyika, bAdara pRthivIkAyika paryApta aura aparyApta, sUkSma pRthivIkAyika, sUkSma pRthivIkAyika paryApta aura aparyApta, jalakAyika, bAdara jalakAyika, bAdara jalakAyika paryApta aura aparyApta, sUkSma jalakAyika, sUkSma jalakAyika yApta aura aparyApta, agnikAyika, bAdara agnikAyika, bAdara agnikAyika paryApta aura aparyApta, sUkSma agnikAyika, sUkSma agnikAyika paryApta aura aparyApta, vAyukAyika, bAdara vAyukAyika, bAdara vAyukAyika paryAta aura aparyApta, sUkSma vAyukAyika, sUkSma vAyukAyika paryApta aura aparyApta, saba vanaspatikAyika aura saba nigoda jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki bAdara pRthivIkAyikaparyApta, bAdara jalakAyika paryApta, bAdara agnikAyika paryApta, bAdara vAyukAyika paryApta aura bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra paryApta jIvoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhikA jaghanya 1. tA0 pratau do hANIo labbhadi to iti pAThaH / 2. tA0 pratau va (ca ) aMtomuhutta - iti pAThaH / 3. tA0 pratau caDavIsaracaMtaramettaparUvaNA - iti pAThaH / Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 gA0 22] dvidivihattIe vaDDhIe aMtaraM patteyasarIrapajjattANamasaMkhejabhAgavaDDi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / $ 433. vigaliMdiesu micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANiavaDhi0 Natthi aMtaraM / asaMkhe0bhAgavaDDi-saMkhe bhAgavaDDi-saMkhe0bhAgahANi-saMkhe guNahANINaM jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANika Natthi aMtara / tiNhaM hANINaM jaha0 eyasa0, ukka0 cauvIsamahoratte sAdirege / __$ 434. paMciMdiya-paMciM0paja. micchatta0-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANi-avaDhi Natthi aMtaraM / tiNNivaDi. doNhaM hANINaM jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 chammAsA / evamaNaMtANu0caukka0 / Navari asaMkhe0guNahANi-avattavva0 jaha0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte sAdirege / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / cattArivaDDi-tiNNihANiavattavva0 jaha0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| avaDhi0 ja0 egasa0, uka0 aMgulassa asaMkhe0bhAgo / evaM tasa-tasapaJjattANaM / 435. jogANuvAdeNa paMcamaNa0-paMcavaci0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANi-avaDhi0 Natthi aMtaraM / asaMkhejabhAgavaDi-saMkhe bhAgavaDDi-saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNavaDDi-saMkhe0guNahANi0 ja0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0 antarakAla eka samaya aura utkRSTa antarakAla antarmuhUrta hai| $ 433. vikalendriyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai / asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| tIna hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| 6434. paMcendriya aura paMcendriya paryApta jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai / tIna vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina rAta hai| samyakatva aura samyagmithyAtvakI asaM yAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| isIprakAra trasa aura trasaparyApta jIvoMke jAnanA caahie| . 6435. yogamArgaNAke anuvAdase pAMcoM manoyogI aura pAMcoM vacanayogI jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| asaMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / asaMkhyAta 34 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 guNahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 chmmaasaa| evamaNaMtANu0caukka0 / Navari asaMkhe0guNahANi-avattavva0 jaha0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| sammattasammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi Natthi aMtaraM / cattArivADdi-tiNNihANi-avattavva0 ja0 egasamao, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| avaDhi0 ja0 egasa0, ukka0 aMgula0 asN0bhaago| evaM kAyajogi-orAliyakAyajogINaM / Navari asaMkhe0bhAgavaDDIe Natthi aNtrN| 436. orAliyamissa0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgavaDDihANi-avahi0 Nadhi aMtaraM / saMkhe bhAgavaDDi-hANi-saMkhe0guNavaDDi-hANi0 ja0 egasa0, uka0 aMtomu0 / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / tiNNihANi. jaha0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| 6437. veuviya0 micchatta0-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANi-avahi0 Natthi aMtaraM / sesapadavi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / evamaNaMtANu0caukka0 / gavari asaMkhe0guNahANi-avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| sammatta0 sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / cattArivADdi-tiNNihANiavattavvaM jaha0 egasamao, ukka0 cauvIsamahoratte 'saadirege| avaDhi0 jaha0 guNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| isIprakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtavaM bhAgapramANa hai| isIprakAra kAyayogI aura audArikakAyayogI jIvoMke jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtabhAgavRddhikA antara nahIM hai| 6436. audArikamizrakAyayogiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgabRddhi, saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi, aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| tIna hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| 437. vaikriyikakAyayogiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| zeSa padavibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| isIprakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka 1 A. taprau egasamao cauvIsamahoratte iti pAThaH / Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 gA0 22] dvidivihattIe vaDDhIe aMtaraM egasa0, ukka0 aMgula0 asaMkhe bhaago| ___438. veuvviyamissa0 micchatta0-solasaka0-NavaNoka0 tiNNivaDDi-tiNNihANi-avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 bArasa muhuttaa| sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 ja0 egasa0, ukka0 bArasa muhuttaa| tiNNihANi0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| 439. kammaiya0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgavaDDi-hANiavaTTi0 Natthi aMtaraM / saMkhe0bhAgavaDDi-hANi-saMkhejaguNavaDDi-hANi0 jaha0 egasa0, ukka0 aNtomu0| sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNahANi-asaMkhe0guNahANi0 jaha0 egasamao, uka0 cauvIsamahoratte sAdirege / evamaNAhArINaM pi vattavvaM / 440. AhAra0-AhAramissa0 ahAvIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANi0 jaha. egasa0, ukka0 vAsapudhattaM / evamakasA0-jahAkkhAda0 / Navari caubIsaM payaDoNaM ti vattavvaM / 6441. vedANu0 itthi0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANiavahi0 Natthi aMtaraM / tiNNivaDDi-dohANi0 ja0 egasamao, ukka0 aMtosu0 / samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai|| 6438. vaikriyikamizrakAyayogiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara bAraha muhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara bAraha muhUrta hai / tIna hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| 439. kArmaNakAyayogiyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikA tathA saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAMtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai / isIprakAra anAhArakoMkI apekSA kahanA caahie| 6440. AhArakakAyayogI aura AhArakamizrakAyayogiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara varSapRthaktva hai| isI prakAra akaSAyI aura yathAkhyAtasaMyatoMke jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki inake caubIsa prakRtiyoMkI apekSA antara kahanA caahie| 6441. vedamArgaNAke anuvAdase strIvediyoM meM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| tIna vRddhi aurodI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 jayadhavalAsAhide kasAyapAhuDe [ TThidivitta 3 asaMkhe 0guNahANi 0 jaha0 esa 0, ukka0 vAsapudhattaM / evamaNaMtANu 0 caukka0 / Navari asaMkhe0 guNahANi-avattavva0 oghaM / sammatta sammAmi0 asaMkhe 0 bhAgahANi 0 Natthi aMtaraM / cattArivaDDi-tiSNihANi - avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsa mahoratte sAdirege | avaDi0 ja0 egasa0, ukka0 aMgulassa asaMkhe 0 bhAgo / evaM NavuMsa0 / vari asaMkhe0 bhAgakaDDIe vi Natthi aMtaraM / 9 442. purisa0 micchatta- bArasaka0 NavaNoka0 asaMkhe 0 bhAgahANi-avaTThi0 Natthi aMtaraM / tiNNivaDDi-dohANi0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 | asaMkhe0 guNahA0 jaha0 egaMsa 0, ukka0 vAsaM sAdireyaM / Navari micchatta0 chammAsA / evamaNaMtANu 0 caukka0 / vara asaMkhe0 guNahANi - avattavva0 ja0 esa 0, uka0 cauvIsamahoratte sAdirege sammatta sammAmi0 oghabhaMgo / 6 443. avagada 0 1 micchatta - sammatta - sammAmicchatta-adrukasAya- itthi - NavuMsa0 asaMkhe0 bhAgahANi-saMkhe0 bhAgahANi0 ja0 esa 0, ukka0 vAsapudhattaM / sattaNokasAyacadusaMjalaNANamasaMkhe 0 bhAgahANi saMkhe0 bhAgahANi saMkhe0 guNahANi0 ja0 esa 0, ukka0 chammAsA / Navari sattaNokasAyANaM vAsapudhataM / S 444. kasAyANu0 kodhaka0 micchatta- bArasaka0 NavaNoka0 asaMkhe0 bhAgavaDDihAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara varSa pRthaktva hai / isIprakAra anantAnubandhI catuSkakI apekSA jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA antara oghake samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAta bhAgahAnikA antara nahIM hai / cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai / avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / isIprakAra napuMsakavedIkI apekSAse jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAta bhAgavRddhikA bhI antara nahIM hai / $ 442. puruSavediyoM meM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| tIna vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai / asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika eka varSa hai / kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtvakA ukRSTa antara chaha mahInA hai / isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga odhake samAna hai / $ 443. apagatavediyoMmeM mithyAtva, samyakatva, samyagmithyAtva, ATha kaSAya, strIveda aura napuMsakavedakI asaMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara varSapRthaktva hai / sAta nokaSAya aura cAra saMjvalanoMkI asaMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai / kintu itanI vizeSatA hai ki sAta nokaSAyoMkI apekSA utkRSTa antara varSapRthaktva hai / $ 444. kaSAyamAgaNAke anuvAdase krodhakaSAyavAloM meM mithyAtva bAraha kaSAya aura Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe vaDDhIe aMtaraM 269 hANi-avaTTi 0 Natthi aMtaraM / dovaDDi-dohANi0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe guNahANi0 ja0 egasasao, ukka0 vAsaM sAdireyaM / Navari micchatta0 chmmaasaa| evamaNaMtANu0 caukka0 / gavari asaMkhe0guNahANi-avattavva0 jaha0 egasa0, uka0 cauvIsamahoratte sAdirege / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / cattArivADDi-tiNNihANi-avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte sAdirege / avaTTi0 ja0 egasa0, ukka0 aMgula0 asaMkheja bhaago| evaM mANa-mAyA-lobhANaM / Navari lobhaka0 asaMkhe0guNahANIe chammAsA / $ 445. NANANuvAdeNa madi0-suda0 micchatta0-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgavaDDi-hANi-avaDhi0 Natthi aMtaraM / dovaDDi-dohANi0 ja0 egasamao, ukka0 aMtomu0 / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / tiNNihANi0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsa ahorace saadirege| vihaMgaNANI0 micchatta0sokasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANi-avaDhi0 Natthi aMtaraM / sesapadavi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / tiNNihANi0 ja0 egasamao, ukka0 cauvIsa ahoratte saadirege| . 446. AbhiNi-suda0-ohi0 chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANi0 Natthi nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai / do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika eka varSa hai| kintu itanI vizeSatA hai ki mithyAtvakI apekSA utkRSTa antara chaha mahInA hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveMbhAgapramANa hai| isI prakAra mAna, mAyA aura lobha kaSAyavAloMke jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki lobhakaSAyakI asaMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antara chaha mahInA hai| .6445. jJAnamArgaNAke anuvAdase matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| tIna hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| vibhaMgajJAniyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| zeSa pada vibhaktiyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai / tIna hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| $ 446. AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI aura avadhijJAniyoM meM chabbIsa prakRtiyoMkI Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 aMtaraM / saMkhe0bhAgahANi-saMkhe guNahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| asaMkhe0guNahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 chammAsA / Navari aNaMtANu0caukka0 asaMkhe guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsa ahoratte saadirege| sammattasammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Nathi aMtaraM / saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 cauvosamahoratte saadirege| asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 chammAsA / evamohidaMsaNa-sammAihi tti / 447. maNapajavaNANI0 aThThAvIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / saMkhe0bhAgahANi0 ja0 egasamao, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| saMkhe guNahANi-asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 vAsapudhattaM / Navari aNaMtANu0caukka0 saMkhe0guNahANi-asaMkhenguNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte sAdirege / Navari daMsaNatiyassa chmmaasaa| evaM saMjada-samAiya-chedo0saMjade tti / Navari cauvIsaM payaDINaM saMkhe guNahANi0-asaMkhe0guNahANi0 ukka0 chammAsA / 448. parihAra0 aThThAvIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / saMkhe0 bhAgahANi0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsa ahoratte sAdirege / aNaMtANu0cauka0 saMkhe0guNahANi-asaMkhe0guNahANi0 jaha0 egasa0, uka0 cauvIsa ahoratte sAdirege / asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai / asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| isI prakAra avadhidarzanavAle aura samyagdRSTi jIvoMke jAnanA caahie| 447. manaHparyayajJAniyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai / saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara varSapRthaktva hai| kintu itanI vizeSatA hai ki anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura ukRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| kintu itanI vizeSatA hai ki tIna darzanamohanIyakI apekSA chaha mahInA utkRSTa antara hai| isI prakAra saMyata, sAmAyikasaMyata aura chedopasthApanAsaMyata jIvoMke jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki caubIsa prakRtiyoMkI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA utkRSTa antara chaha mahInA hai| 448. parihAravizuddhisaMyatoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe vaDDhoe aMtara 271 micchatta-sammatta-sammAmi0 saMkhe0guNahANi-asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 chmmaasaa| 449. suhumasAMparAiya0 tevIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgahANi0 daMsaNatiyassa saMkhe0bhAgahANi0 ja0 egasa0, ukka0 vAsapudhattaM / lobhasaMjala0 asaMkhe0bhAgahANisaMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNahANi0 jahaM0 egasa0, ukka0 chammAsA / / $450. saMjadAsaMjada0 micchatta-sammatta-sammAmicchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANi Natthi aMtaraM / saMkhe0bhAgahANi0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsa- . mahoratte saadirege| micchatta-sammatta-sammAmi0 saMkhe guNahANi-asaMkhe0guNahANika jaha0 egasa0, uka0 chammAsA / aNaMtANu0caukka0 ksaaybhNgo| Navari saMkhe0guNahANi-asaMkhe0guNahANi0 jaha0 egasamao, uka0 cauvIsamahoratte saadirege| 6451. asaMjada0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asakhe0bhAgavaDDi-hANiavaDhi Natthi aMtaraM / dovaDdi-dohANi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMtomuhuttaM / micchatta0 asaMkhe guNahANi0 ja0 egasa0, uka0 chmmaasaa| evamaNaMtANu0 caukka0 / Navari asaMkhe0guNahANi-avattava0 jaha0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| sammattasammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aNtrN| cattArivADdi-tiNNihANi-avattavva0 antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| $ 449. sUkSmasAMparAyika saMyatoMmeM teIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura tIna darzanamohanIyakI saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara varSapRthaktva hai / lobhasaMjvalanako asaMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| 450. saMyatasaMyatoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| anantAnubandhIcatuSkakA bhaMga kaSAyake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| 6451. asaMyatoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamuhUrta hai| mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSAse jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte sAdirege / avaDhi0 jaha0 egasa0, ukka0 aMgula. asNkhe0bhaago| 452. daMsaNANuvAdeNa cakkhudaMsaNINaM paMciMdiyabhaMgo / lessANuvAdeNa kiNha0NIla-kAu0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe bhAgavaDDi-hANi-avaDhi0 Natthi aMtaraM / dovaDDi-dohANi0 ja0 egasa0, ukka aNtomuH| evamaNaMtANu0caukka0 / Navari asaMkhe0guNahANi-avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte sAdirege / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhANahANi0 Natthi aNtrN| cattArivaDDi-tiNNihANiavattavva0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsa ahoratta saadirege| avahi0 ja0 egasa0, ukka0 aMgulassa asNkh0bhaago| 453. teu0-pamma0micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANi-avaDhi0Natthi aMtaraM / tiNNivaDDi-dohANi0 ja0 egasa0, uka0 aMtomuhutta / micchatta0 asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 chammAsA / evamaNaMtANu0caukka0 / Navari asaMkhe0guNahANi-avattavva0 ja0 egasa0, uka0 cavIsamahoratte sAdirege / sammatta-sammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 nntthiaNtrN| cattArivaDDi-tiNNihANi-avattavva0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte sAdirege / avahi0 ja0 ega0, ukka0 aMgulassa jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 6452. darzanamArgaNAke anuvAdase cakSudarzanavAloMkA bhaMga paMcendriyoMke samAna hai| lezyAmArgaNAke anuvAdase kRSNa, nIla aura kApota lezyAvAloMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antamuhUta hai / isI prakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| avasthitakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 6453. pIta aura padmalezyAvAle jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| tIna vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| isI prakAra anantAnubandhIcatukako apekSA jAnanA caahie| kintu asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| avasthitakA jaghanya antara eka sayaya aura Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe vaDDhoe aMtara 273 asaMkhe0 bhaago| 6454. suka0le0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / saMkhe0bhAgahANi-saMkhe guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 aMtomu0 / asaMkhe0guNahANi0 jaha0 egasa0, ukka0 chammAsA / evamaNaMtANu0caukka0 / Navari asaMkhe0guNahANi-avattavva0 jaha0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| sammattasammAmi0 asaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / cattArivaDDi-tiNNihANi-avattavva0 ja0 egasa0, uka0 cauvIsamahoratte sAdirege / avaTTida0 oghabhaMgo / 455. bhaviyANuvAdeNa abhavasiddhiya0 micchatta-solasaka0-NavaNoka0 asaMkhe0bhAgavaDDi-hANi[avahi] Natthi aMtaraM / dovaDDi-dohANi0 ja0 egasa0, u0 aMtomu0 / 456. sammattANuvAdeNa vedaga0 micchatta-sammatta-sammAmi0-solasaka0NavaNoka0 asaMkhe bhAgahANi0 Natthi aNtrN| saMkhe0bhAgahANi-saMkhe guNahANi. ja0 egasa0, ukka0 cauvosamahoratte sAdirege / micchatta-sammatta-sammAmi0 asaMkhe0guNahANi0 ja0 egasa0, uka0 chammAsA / aNaMtANu0caukka0 asaMkha0guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahoratte saadirege| 457. khaiya0 ekavIsapayaDINamasaMkhe0bhAgahANi0 Natthi aMtaraM / saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0guNahANi-asaMkheguNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 chammAsA / uvasama0 utkRSTa antara aMgulake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| 6454 zuklalezyAvAloMmeM midhyAtva, bAraha kaSAya, aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| isIprakAra anantAnubandhIcatuSkakI apekSA jAnanA cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| cAra vRddhi, tIna hAni aura avaktavyakA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dina rAta hai / tathA avasthitakA antara oghake samAna hai| 6455. bhavyamArgaNAke anuvAdase abhavyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgavRddhi, asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai| do vRddhi aura do hAniyoMkA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara antarmuhUrta hai| 6456. samyaktvamArgaNAke anuvAdase vedakasamyagdRSTiyoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokakaSAyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai / mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai| anantAnubandhIcatuSkakI asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai| 457. kSAyikasamyagdRSTiyoMmeM ikkIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAnikA antara nahIM hai| saMkhyAtabhAgahAni, saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka 35 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 aTThAvIsaM payaDINamasaMkhe 0 bhAgahANi saMkhe0 bhAgahANi0 anaMtANu0 caukka0 saMkhe0guNahANa - asaMkhe0 guNahANi0 ja0 egasa0, ukka0 cauvIsamahorate sAdirege / sAsaNa0 aTThAvIsaM payaDINamasaMkheja bhAgahANi0 ja0 egasa0, ukka 0 palido0 asaMkhe 0 bhAgo / sammAmi0 asaMkhe0 bhAgahANi saMkhe0 bhAgahANi saMkhe0 guNahANi0 ja0 esa 0, uka0 palido 0 asaM0 bhAgo / micchAiTThI0 micchatta- solasaka0 NavaNoka0 tiNNivaDDi-tiSNihANi - aTTidANamoghaM / sammatta - sammAmi0 caduNhaM hANINamoghaM / 1 9 458. saNiyANu saNNi0 cakkhudaMsaNibhaMgo | asaNNi0 micchatta-solasaka0NavaNoka0 asaMkhe 0 bhAgavaDDi-hANi-avaDi0 Natthi aMtaraM / saMkhe 0 bhAgavaDDi- hANisaMkhe0 guNavaDDi- hANi0 oghaM / sammatta sammAmi0 caduNhaM hANINamoghaM / evamaMtarANugamo samatto S 459. bhAvo - savvattha odaio bhAvo / evaM jAva0 / 0 * appAbahu SS 460. sugamamedaM, ahiyArasaMbhAlaNaphalattAdo | * micchattassa savvatthovA asaMkhejjaguNahANikammasiyA / samaya aura utkRSTa antara chaha mahInA hai / upazamasamyagdRSTiyoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAta bhAgahAnikA tathA anantAnubandhIcatuSkakI saMkhyAtaguNahAni aura asaMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta hai / sAsAdanasamyagdRSTiyoM meM aTThAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAta bhAgahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / samyagmithyAdRSTiyoM meM asaMkhyAta - bhAgahAni, saMkhyAta bhAgahAni aura saMkhyAtaguNahAnikA jaghanya antara eka samaya aura utkRSTa antara palya ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / mithyAdRSTiyoM meM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthita kA antara oghake samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkA antara oghake samAna hai / $ 458. saMjJI mArgaNAke anuvAda se saMjJiyoMmeM cakSudarzanavAloMke samAna bhaMga hai / asaMjJiyoM meM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMko asaMkhyAta bhAgavRddhi, asaMkhyAta bhAgahAni aura avasthitakA antara nahIM hai / saMkhyAtabhAgavRddhi, saMkhyAta bhAgahAni, saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikA antara oghake samAna hai / samyaktva aura samyagmithyAtvakI cAra hAniyoMkA antara ogha ke samAna hai / isaprakAra antarAnugama samApta huA / 9 459. bhAva sarvatra audayika hai / isa prakAra anAhAraka mArgaNA taka jAnanA cAhie / isa prakAra bhAvAnugama samApta huA / * aba alpabahutvAnugamakA adhikAra hai / 6460. yaha sUtra sugama hai, kyoMki isakA phala kevala adhikArakI samhAla karanA hai / * mithyAtvakI asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiM / Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 275 ___ 461. kudo ? daMsaNamohakkhavagANaM saMkhejattAdo / Nemo heyU asiddho, maNusapajjattarAsiM mottaNa aNattha tkkhvnnaabhaavaado| Na ca maNusapajattarAsI savyo pi dasaNamohaNIyaM khavedi, achuttarachassadamettajIvANaM ceva takkhavaNuvalaMbhAdo / Na ca te savve egasamayamasaMkhe0guNahANiM kareMti, aThuttarasayajIvANaM ceva egasamae asaMkhe0guNahANiM kunnNtaannmuvlNbhaado| aNiyaTTikaraNaddhAe saMkhe0sahassamettANi asaMkhe0guNahANiTTidikaMDayANi / tesu kaMDaesu egasamayammi' vaTTamANaNANAjIve ghettUNa asaMkhe0guNahANidvidivihattiyA jIvA savvatthovA tti bhnnidaa| saMkhejaguNahANikammaMsiyA asNkhejgunnaa| 6462. kudo ?, saNNipajattApajattANaM jagapadarassa asaMkhe0bhAgamettANamasaMkhe0bhAgattAdo / tesiM ko paDibhAgo? aMtomuhutaM / chassamayAhiyaasaMkhe0 bhAgahANiavaTThidANamaddhAo tti vuttaM hodi / saMkhejjabhAgahANikammaMsiyA saMkhejjaguNA / 6463. kudo ? tivyavisohie pariNadajIvehiMto majjhimavisohIe pariNadajIvANaM sNkhejgunnttaado| kA visohI NAma ? dvidikhaMDayaghAdahedujIvapariNAmA visohI NAma / tAsiM kiM pamANaM ? asaMkhe0logamettAo jahaNNavisohippahuDi $ 461. kyoMki darzanamohanAyakI kSapaNA karanevAle jIva saMkhyAta haiN| yaha hetu asiddha nahIM hai, kyoMki manuSya paryAptarAziko chor3akara anyatra mithyAtvakA kSaya nahIM hotA hai| usameM bhI sabhI manuSyaparyAptarAzi darzanamohanIyakA kSaya nahIM karatI hai, kyoMki chaha sau ATha jIva hI usakA kSaya karate hue pAye jAte haiN| usameM bhI ve saba jIva eka samayameM asaMkhyAtaguNahAni nahIM karate haiM, kyoMki eka samayameM adhikase adhika eka sau ATha jIva hI asaMkhyAtaguNahAni karate hue pAye jAte haiN| anivRttikaraNake kAlameM saMkhyAta hajAra asaMkhyAtaguNahAni sthitikANDaka hote haiN| una kANDakoMmeM eka samayameM vidyamAna nAnA jIvoMkI apekSA asaMkhyAtaguNahAni sthitivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiM yaha ukta sUtrakA abhiprAya hai| * saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| 6 462. kyoMki ye jIva jagapratarake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa saMjJI paryApta aura aparyAptakoM ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| yaha pramANa lAneke lie pratibhAga kyA hai ? antarmuhUrtakAla pratibhAga hai| asaMkhyAtabhAgahAni aura avasthitake kAlameM chaha samaya milA dene para yaha kAla hotA hai yaha isakA tAtparya hai| * saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| 6 463. kyoMki tIvra vizuddhise pariNata hue jIvoMkI apekSA madhyama vizuddhise pariNata hue jIva saMkhyAtaguNe hote haiN| zaMkA-vizuddhi kise kahate haiM ? samAdhAna--sthitikANDakake ghAtake kAraNabhUta jIvoMke pariNAmoMko vizuddhi kahate haiN| zaMkA-ina vizuddhiyoMkA pramANa kitanA hai ? 1. tA0pratau tesimudaesu egasamayammi iti pAThaH / 2. A0pratau chamAsAhiyaasaMkhe0 iti pAThaH / Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 jayadhavalAsAhide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 samayAviroheNa chavaDDimuvagayAo' kajabhedeNa cubbhedsmuvgyaao| kANi tANi cattAri kajAiM? adhadvidigalaNA asaMkhe0bhAgahANIe dvidikhaMDayaghAdo saMkhe0bhAgahANIe hidikhaMDayaghAdo saMkhejaguNahANIe dvidikhaMDayaghAdo cedi / tattha egabhavammi saMkheja guNahANihedupariNAmesu pariNamaNavArA egajIvassa thovA / saMkhe0bhAgahANiheduvisohiTThANesu pariNamaNavArA saMkhe-guNA, saMkhejaguNahANiheduvisohihANehiMto saMkhe0bhAgahANiheduvisohiTThANANaM saMkhe0guNattAdo thovajatteNa pAvijamANattAdo vA / asaMkhe0bhAgahANIe hidikhaMDayaghAdaNavArA sNkhegunnaa| kAraNaM puvvaM va vattavyaM / adhahidigAlaNavArA asaMkhe0guNA, sagahidisaMtAdo hetttthimdvidivNdhheduprinnaamaannmsNkhe0gunnttaado| teNa saMkhejaguNahANivihattiehiMto saMkhejjabhAgahANivihattiyA saMkhe0 guNA tti siddhaM / saMkhe0guNahANiM saNNipaMciMdiyA ceva kuNaMti / saMkhejabhAgahANiM puNa saNNipaMciMdiyA asaNNipaMciMdiyA cauriMdiya-tIiMdiya-bIiMdiyA ca kuNaMti / teNa saMkhejaguNahANivihattie hito saMkhejjabhAgahANi vihattiehiM asaMkhejaguNehi hodavvamidi ? Na, paMciMdiehiMto tasarAsIe asNkhejgunnttaabhaavaado| saNNipaMciMdiyANaM saMkhejaguNahANivihatti samAdhAna-inakA pramANa asaMkhyAta loka hai| jo jaghanya vizuddhise lekara yathAjhAstra chaha vRddhiyoMko prApta hotI huI kAryabhedase cAra prakArakI haiN| zaMkA--ye cAra kArya kaunase haiM ? samAdhAna-adhaHsthitigalanA, asaMkhyAtabhAgahAnike dvArA sthitikANDakaghAta, saMkhyAtabhAgahAnike dvArA sthitikANDakaghAta aura saMkhyAtaguNahAnike dvArA sthitikANDakaghAta ye cAra kArya haiN| inameM eka bhavameM eka jIvake saMkhyAtaguNahAnike kAraNabhUta pariNAmoMmeM pariNamana karaneke bAra sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnike kAraNabhUta vizuddhisthAnoMmeM pariNamana karaneke bAra saMkhyAtaguNe haiM, kyoMki saMkhyAtaguNahAnike kAraNabhUta vizuddhisthAnoMse saMkhyAtabhAgahAnike kAraNabhUta vizuddhisthAna saMkhyAtaguNe hote haiN| athavA saMkhyAtabhAgahAnike kAraNabhUta vizuddhisthAna alpa yatnase prApta hote haiM, isaliye saMkhyAtaguNahAnike kAraNabhUta bizuddhisthAnoMse ye saMkhyAtaguNe hote haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnike dvArA honevAle sthitikANDakaghAtake bAra saMkhyAtaguNe haiN| yahA~ bhI kAraNa pahaleke samAna kahanA cAhiye / inase adhaHsthitigalanAke bAra' asaMkhyAtaguNe haiM, kyoMki apane sthitisattvase adhastana sthitibandhake kAraNabhUta pariNAma asaMkhyAtaguNe hote haiN| isaliye saMkhyAtaguNahAnivibhaktivAle jIvoMse saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe hote hai yaha siddha huaa| zaMkA-saMkhyAtaguNahAniko saMjJI paJcendriya hI karate haiN| parantu saMkhyAtabhAgahAniko saMjI paMcendriya, asaMjJI paMcendriya, cauindrI, tIndriya aura doindriya jIva karate haiM, ataH saMkhyAtaguNahAnivibhaktivAle jIvoMse saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe hone cAhiye ? samAdhAna nahIM, kyoMki paMcendriya jIvoMse trasajIvarAzi asaMkhyAtaguNI nahIM hai| saMjJI paMcendriyoMmeM saMkhyAtaguNahAnisthitivibhaktibAle jIvoMse vahIM para saMkhyAtabhAga1 tA0pratau chavaDimuvagayAdo o iti paatthH| Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA0 22] dvidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 277 ehiMto tattheva saMkhejabhANahANivihattiyA sNkhe0gunnaa| asaNNipaMciMdiesu saMkhe0bhAgahANivihattiyA saMkhe0guNA / saNNipaMciMdiehito asaMkhe guNesu asaNNipaMciMdiesu satthANe saMkhe guNahANivivajie su saMkhe0bhAgahANivihattiehi asaMkheguNehi hodavvaM / Na ca saNNIhiMto asaNNINamasaMkhejaguNattamasiddhaM / savvatthovA snnnninnqsyvedgbbhovkkNtiyaa| saNNipurisavedagabbhovakkaMtiyA sNkhejjgunnaa| saNNiitthivedagabbhovakkaMtiyA saMkhe0guNA / saNNiNaqsayavedasammucchimapajjattA saMkhe0guNA / saNNiNaqsayavedasammucchimaapajjattA asaMkhe0guNA / saNNiitthi-purisavedagambhovakkaMtiyA asaMkhe0vassAuA do vi tullA asaMkhe0guNA / asaNiNaqsayavedagambhovakkatiyA saMkha0guNA / asaNNipurisavedagabbhovakkaMtiyA saMkhe guNA / asaNNiitthivedagambhovakkaMtiyA sNkhe0gunnaa| asaNNiNaqsayavedasammucchimapajjattA sNkhegunnaa| asaNNiNaqsayavedasammucchimaapajjattA asaMkhejaguNA tti edamhAdo khuddAbaMdhasuttAdo asaMkhenguNattasiddhoe ? Na esa doso, jadi vi saNNipaMciMdiehiMto asaNNipaMciMdiyA asaMkhe0guNA hoMti to vi saMkhejabhAgahANi vihattiyA saMkhejjaguNA ceva, tivvavisohIe jIvANaM tattha bhuaannmbhaavaado| bahuA Nasthi ti kudo Navvade ? saMkhe0guNahANihAnisthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMjJI paMcendriyoMmeM saMkhyAtabhAgahAnisthitivibhaktivAle jIva saM yAtaguNe haiN| zaMkA-cU~ki saMjJI paMcendriyoMse asaMkhyAtaguNe asaMjJI paMcendriya jIva svasthAnameM saMkhyAtaguNahAnise rahita haiM ataH unameM sakhyAtabhAgahAnisthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtabhAgahAnisthitivibhaktivAle saMjJI jIvoMse asaMkhyAtaguNe hone cAhiye ? yadi kahA jAya ki sajJiyoMse asaMjJI asakhyAtaguNe haiM yaha bAta asiddha hai so bhI bAta nahIM hai, kyoMki garbhase utpanna hue napusakavedI sajJI jIva sabase thor3e haiN| garbhase utpanna hue puruSavedI saMjJI jIva saM yAtaguNe haiM / garbhase utpanna hue strIvedI sabhI jIva sakhyAtaguNe haiN| napuMsakavedI saMjJI sammUrchana paryApta jIva saMkhyAtaguNe haiN| napuMsakavedI samUrcchana aparyApta saMjJI jIva asakhyAtaguNe haiN| garbhase utpanna hue strIvedI aura puruSavedI asakhyAtavarSakI AyuvAle donoM hI samAna hote hue asaMkhyAtaguNe haiN| garbhase utpanna hue napuMsakavedI asajJI jIva sakhyAtaguNe haiN| garbhase utpanna hue puruSavedI asajJI jIva sakhyAtaguNe haiN| garbhase utpanna hue strIvedI asajJI jIva saMkhyAtaguNe haiN| asaMjJI napusakavevAle saMmmUrchana paryApta jIva saMkhyAtaguNe haiN| asajJI napuMsakavedavAle samUchana aparyApta jIva asaMkhyAtaguNe haiN| isa prakAra khuddAbandhake isa sUtrase sajJiyoMse asajJI jIva asaMkhyAtaguNe haiM yaha bAta siddha ho jAtI hai ? samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki yadyapi sajJI paMcendriyoMse asajJI paMcendriya jIva asakhyAtaguNe hote haiM to bhI sakhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe hI hote hote haiN| kyoMki vahA~ para bahuta jIvoMke tIvra vizuddhi nahIM pAI jAtI hai| zaMkA-ve bahuta nahIM haiM yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-saMkhyAtaguNahAnivibhaktivAloMse saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 vihattiehito saMkhe0bhAgahANivihattiyA saMkhejaguNA tti cuNNasuttAdo Navvade / cauridiesu saMkhe bhAgahANivi0 visesaahiyaa| tIiMdie su saMkhe bhAgahANivi0 vise0 / vIiMdiesu saMkhe0bhAgahANi vi0, visesAhiyakameNa rAsINamavahANAdo / tado saMkhe0guNahANivihattiehito saMkhe0bhAgahANi vihattiyANaM siddha saMkhejaguNattaM / * saMkhejaguNavaDikammaMsiyA asaMkhejaguNA / ___464. edassa suttassa attho buccade / taM jahA-saMkhejaguNavaDDI saNNipaMciMdiesu ceva hodi Na aNNattha, sNkhejgunnvddikaarnnprinnaamaannmnnnntyaabhaavaado| taM pi kudo ? saabhaaviyaado| te ca tatthataNa saMkhe0guNavaDDivihattiyA jIvA saMkhe guNahANivihattiehi sarisA / taM kudo Navvade ? vidiyAdipuDhavIsu sohammAdikappesu ca saMkhejaguNavaDDi-saMkhe guNahANikammaMsiyA do vi sarisA ti uccAraNavayaNAdo Navvade / evaM saMte saMkhe0guNahANivihattie pekkhidUNa saMkhe0guNa-saMkhe0bhAgahANivihattie hito saMkhejaguNavaDDivihattiyANamasaMkhe0guNattaM Na ghaDadi tti Na paccavaDeyaM, eiMdiehito sakhyAtaguNe haiM isa cUrNisUtrase jAnA jAtA hai| caturindriyoMmeM sakhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva vizeSa adhika haiN| teindriyoMmeM saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva vizeSa adhika haiN| doindriyoMmeM salyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva vizeSa adhika haiM, kyoMki ye rAziyA~ uttarottara vizeSa adhika kramase avasthita haiN| ataH sakhyAtaguNahAnisthitivibhaktivAloMse sakhyAtabhAgahAnisthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM yaha bAta siddha huii| * saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| . 6464. aba isa sUtrakA artha kahate haiN| jo isa prakAra hai-satyAtaguNavRddhi sajJI paMcendriyoM meM hI hotI hai anyatra nahIM hotI, kyoMki anyatra sakhyAtaguNavRddhike kAraNabhUta pariNAma nahIM pAye jAte / zaMkA-aisA kyoM hotA hai ? samAdhAna-svabhAva se hotA hai| aura ve sakhyAtaguNavRddhisthitivibhaktivAle jIva vahIMke sakhyAtaguNahAnisthitivibhaktivAle jIvoMke samAna hote haiN| zaMkA-yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna--dUsarI Adi pRthiviyoMmeM aura saudharmAdi kalpoMmeM saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAni karmavAle donoM prakArake jIva samAna haiM, isa prakArake uccAraNAvacanase jAnA jAtA hai| _zaMkA-aisA rahate hue saMkhyAtaguNahAnivibhaktivAle jIvoMko dekhate hue saMkhyAtaguNahAni aura saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIvoMse saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM yaha bAta nahIM banatI hai ? samAdhAna--aisA nizcaya nahIM karanA cAhie, kyoMki jo ekendriyoMmeMse vikalendriya Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 279 vigaliMdiya-saNNi-asaNNipaMciMdiyapajjattApajattesuppajamANANaM vigaliMdiehito saNNi-asaNNipaMciMdiyapajjattApajjattaesuppajjamANANaM ca saMkhejaguNavaDDei kuNaMtANaM saMkhejabhAgahANivihattiehito asNkhe0gunnaannmuvlNbhaado| tesimuppajamANANaM saMkhejabhAgahANivihattiehiMto asaMkhejaguNattaM kudo Navvade ? edamhAdo ceva jivshaairiymuhkmlvinniggycunnnnisuttaado| suttamaNNahA kiNNa hodi ? Na, rAga-dosa-mohAbhAveNa pamANattamuvagayajaivasahavayaNassa asaccatta virohaado| juttIdo vA Navvade / taM jahAbIiMdiyAditasarAsimekahaM kariya tiNhaM vaDDINaM tiNhaM hANINamavahANassa ya addhAsamAseNa bhAge hide saMkhe0bhAgahANivihattiyA hoMti, egasamayasaMcayattAdo / saMkha0guNahANivihattiyA vi egasamayasaMcidA ceva hodRNa saMkhe bhAgahANivihattiehiMto saMkhejaguNahINA jAdA, saNNipaMciMdiesuceva saMkhe0guNahANIe sNbhvaado| tattha bi saMkhe0bhAgahANiM saMkhejavAraM kAdUNa puNo egavAraM savvasaNNipaMciMdiyajIvANaM saMkhe0guNahANiM kuNamANANamuvalaMbhAdo c| saMkhejabhAgahANivihattiyA puNa tatto saMkhe guNA hoMti, savvatasarAsIsu saMbhavAdo saMkhejabhAgahANipAoggapariNAmesu bahuvAraM pariNadabhAvuvalaMbhAdo ca / saMpahi tasarAsimAvaliyAe asaMkhe0bhAgeNa saguvakkamaNakAleNa khaMDide aura sajJo va asajJI paMcendriya paryApta aura aparyApta jIvoM meM utpanna hote haiM aura jo vikalendriyoMmeMse saMjJI aura asaMjJI paMcendriya paryApta aura aparyAptakoMmeM utpanna hote haiM jo ki saMkhyAtaguNavRddhiko karate haiM ve saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAloMse asaMkhyAtaguNe pAye jAte haiN| zaMkA-ye utpanna honevAle jIva saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIvoMse asaMkhyAtaguNe hote haiM, yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-yativRSabha AcAryake mukhakamalase nikale hue isI cUrNisUtrase jAnA jAtA hai| zaMkA-sUtra anyathA kyoM nahIM hotA hai ? samAdhAna nahIM, kyoMki rAga, dveSa aura mohase rahita honeke kAraNa yativRSabha AcArya pramANabhUta haiM, ataH unake vacanako asatya mAnanemeM virodha AtA hai| ___ athavA, saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM yaha bAta yuktise jAnI jAtI hai| jo isa prakAra hai-dvIndriyAdika trasarAziko ekatra karake usameM tIna vRddhi. tIna hAni aura avasthAnake kAloMke jor3akA bhAga dene para saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva hote haiM, kyoMki inakA saMcaya eka samayameM hotA hai| saMkhyAtaguNahAnivibhaktivAle jIva bhI eka samayadvArA hI saMcita hote haiM, phira bhI ve saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNe hIna hote haiM, kyoMki saMkhyAtaguNahAni saMjJI paMcendriyoMmeM hI saMbhava hai| aura vahAMpara bhI saba saMjJI paMcendriya jIva saMkhyAtabhAgahAniko saMkhyAta bAra karake punaH eka bAra saMkhyAtaguNahAniko karate haiN| saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva to isase saMkhyAtaguNe hote haiM, kyoMki saba trasa rAziyoMmeM saMkhyAtabhAgahAni saMbhava hai aura saMkhyAtabhAgahAnike yogya pariNAma bahutabAra hote hue pAye jAte haiN| aba trasarAziko Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa apane upakramaNakAlake dvArA khaNDita karanepara saMkhyAtaguNavRddhi * For Private &Personal Use Only Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalAsa hide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 * 0guNavaDDi vihattiyA asaMkhe0 guNA hoMti / ko guNagAro ? saMkhejabhAgahANivihattiyANamaMtomuhutta bhAgahAre saMkhejjaguNavaDDivihattiyANaM bhAgahAreNa AvaliyAe asaMkhe 0bhAgeNa bhAge hide jaM laddhaM so guNagAro / tasaTThidiM samANiya eiMdiesa upajamANatasakAiyA tasa sissa asaMkhe0 bhAgamettA / tesiM bhAgahAro palido 0 asaMkhe 0 bhAgo | taM jahA - aMtomuhuttakAlabbhaMtare jadi AvaliyAe asaMkhe0 bhAgametto uvakamaNakAlo bhadi to sadie kiM labhAmo tti pamANeNa phalaguNidicchAe ovaTTidAe palidovamassa asaMkhe0 bhAgametto uvakamaNakAlo labbhadi / puNo ettiyametta uvakamaNakAlamhi jadi tasarAsissa saMcao labbhadi to egasamayammi kiM labhAmo tti taso - vakamaNakAleNa tasarAsimhi ovaTTide eiMdihiMto tasakAiesu uppajamANarAsI hodi, Ayamsa vayAnusArittAdo / hedU NAyamasiddho, tasarAsIe NimmUlakkhayAbhAveNa tassa siddho / de saMkhejaguNavaDDivihattiyA saMkhe0 guNahANi vihattie hiMto asaMkhejaguNahINA, tabbhAgahAraM pekkhiya asaMkhejaguNa bhAgahArattAdo / teNa saMkhe0 bhAgahANivihattirhito saMkhejaguNa vaDDhivihatti yANamasaMkhe0 guNattaM Na ghaDadi tti 1 Na, evaM saMte vigaliMdiyarAsINaM paMciMdiyaapajattarAsoe paMciMdiyasaMkhejavassAuapajattarAsIe vibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe hote haiM / zaMkA- guNakAra kyA hai ? samAdhAna --saMkhyAta bhAgahAnivibhaktivAloMke antarmuhUrtapramANa bhAgahAra meM saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAloMke Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa bhAgahArakA bhAga dene para jo labdha Ave vaha guNakAra hai / trasoMkI sthitiko samApta karake ekendriyoM meM utpanna honevAle sakAyika jIva sarAzike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM aura unakA bhAgahAra palyake asaMkhyAtaveM bhAga pramANa hai / jo isa prakAra hai- antarmuhUrta kAlake bhItara, yadi Avalike asaMkhyAtaveM bhAga pramANa upakramaNa kAla prAta hotA hai to saba trasasthitikAla meM kitanA upakramaNakAla prApta hogA / isa prakAra phalaguNita icchArAziko pramANa rAzise bhAjita karane para palya kA asaMkhyAtavAM bhAga upakramaNakAla prApta hotA hai / punaH itane upakramaNa kAlameM yadi trasa rAzikA saMcaya prApta hotA hai to eka samaya meM kitanA prApta hogA, isa prakAra sarAzike upakramaNa kAla se sarAzike bhAjita karane para ekendriyoM meM se trasakAyikoM meM utpanna honevAlI rAzi prApta hotI hai, kyoMki Aya vyayake anusAra hotI hai / yaha hetu asiddha nahIM hai, kyoMki sarAzikA samUla nAza nahIM hotA / ataH usakI siddhi ho jAtI hai / zaMkA- ye saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNahAnivibhaktavAle jIvoMse asaMkhyAta guNe hIna hote haiM, kyoMki saMkhyAtaguNavRddhivAloMke bhAgahArako dekhate hue saMkhyAtaguNahAni vibhaktivAloMkA bhAgahAra asaMkhyAtaguNA bar3A hai / ataH saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAloM se saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe hote haiM. yaha bAta nahIM banatI hai ? samAdhAna -- nahIM, kyoMki aisA mAnanane para - vikalendriya jIvarAzi, paMcendriya aparyApta jIvarAzi aura paMcendriya saMkhyAta varSa AyuvAlI paryApta jIvarAzikA pramANa jagapratara meM palyake 280 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe vaDDhoe appAbahua 281 ca jagapadaraM palido0 asaMkhe 0 bhAgame tapadaraM gulehi khaMDidaegakhaMDapamANa tappa saMgAdo / tamhA tappA oggasaMkhejjAvaliyame ttakAlabbhaMtaruvakamaNa kAlasaMcideNa tasarAsiNA hodavvaM, aNNA tesiM padaraMgulassa asaMkhe0 bhAgeNa saMkhe0 bhAgeNa saMkhejapadaraMgulehi ya khaMDidajagapadarapamANattavirohAdo / tasaviyaliMdiya-paMciMdiya vidIo samArNetajIvANaM pauramasaMbhavAdo ca, AyANusArI vao tti kaTTu tasakAiehiMto eiMdiesu AgacchaMtA jagapadaramAvaliyAe asaMkhe0 bhAgamettapadaraM gulehi khaMDideyakhaMDamettA hoMti / puNo ediehiMto tattiyamettA ceva tasesuppajjaMti teNa saMkhejabhAgahANi vihatti ehiMto saMkhe0 guNavaDivihattiyANamasaMkheaguNacaM ghaDadi ti ghettavyaM / * saMkhejjabhAgavaDDikammaMsiyA saMkhejjaguNA | $ 465 satthANe saMkhe0 bhAgahANi vihattie hiMto saMkhe0 bhAgavaDDivihattiyA sarisA / kudo 1 saMkhejabhAgahANiNi mittavisohI hiMto saMkhe0 bhAgavaDDiNimitta saMkilesANaM sarisattAdo | evaM saMte saMkhejjabhAgahANi vihattie hiMto asaMkhe0 guNa-saMkhe0 guNavaDDivihattIe pekkhidUNa kathaM saMkhejabhAgavaDDivihattiyANaM saMkhe0 guNattaM ghaDade ? Na esa doso, saMkileseNa viNA jAdiviseseNa vaDDidasaMkhejjabhAgavaDDhivihattIe pekkhidRNa saMkheja asaMkhyAtaveM bhAgapramANa pratarAMguloM kA bhAga denepara jo bhAga Ave utanA prApta hotA hai / isalie tatprAyogya saMkhyAta AvalikAlaniSpanna upakramaNa kAlake dvArA saMcita trasarAzi honI cAhie / anyathA unakA pramANa jagapratara meM pratarAMgulake asaMkhyAtaveM bhAga, pratarAMgulake saMkhyAtaveM bhAga aura saMkhyAta pratarAMgulakA bhAga dene para jitanA prApta ho utanA honemeM virodha AtA hai / aura trasa, vikalendriya aura paMcendriyoM kI sthitiko samApta karanevAle pracura jIvoMkA pAyA jAnA saMbhava nahIM hai | ataH Ayake anusAra vyaya hotA hai aisA samajha kara trasakAyikoM meM se ekendriyoMmeM AnevAle jIvoMkA pramANa jagapratara meM Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa pratarAMguloMkA bhAga dene para jo eka bhAga prApta hogA utanA hotA hai / punaH ekendriyoMmeMse utane hI jIva trasoMmeM utpanna hote haiM, ataH saMkhyAtabhAgahAnisthitivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhisthitivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe bana jAte haiM, aisA grahaNa karanA cAhie / * saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / SS 565. svasthAnameM saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAloMke saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIva samAna haiM, kyoMki saMkhyAtabhAgahAnikI nimittabhUta vizuddhise saMkhyAtabhAgavRddhike nimittabhUta saMkleza pariNAma samAna haiM / zaMkA- aisA rahate hue saMkhyAta bhAgahAnivibhaktivAloMse asaMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIvoMko dekhate hue saMkhyAta bhAgahAnivibhaktivAle jIvoMse saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe kaise bana sakate haiM / samAdhAna - yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki saMklezake binA jAtivizeSase vRddhiko prApta hue saMkhyAta bhAgavRddhivibhaktivAle jIvoMko dekhate hue unake saMkhyAtaguNe hone meM koI virodha 1. tA0 pratau vihatiyANa saMkhejjaguNata, zrA0 pratau vihattieNa saMkhejjaguNattaM iti pAThaH / 36 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 guNa paDi virohaabhaavaado| evaM pi saMkhejabhAgavaDDivihattie hiMto saMkhe0guNa vaDDivihattiyA saMkhe0guNA / kudo ? egajAdIdo viNiggayajIvANaMjAdivaseNa saMcidajIvapaDibhAgeNa vihaMjidUNa gamaNuvalaMbhAdo / taMjahA-bIiMdiehito viNiggaMtUNa saNNipaMciMdiesu upajamANA savvatthovA / asaNNipaMciMdiesu uppaJjamANA asaMkhejjaguNA / cauridiesu uppajamANA visesAhiyA / tIiMdiesu uppajasANA vise0| eiMdiesu uppajamANA asaMkhejjaguNA / evaM tIiMdiya-cauridiya-asaNNipaMciMdiya-saNNipaMciMdiya-eiMdiyANaM ca vattavvaM / tattha vIiMdiyANaM tIiMdie uppaNNANaM saMkhe bhAgavaDDI ceva, paNuvIsasAgarovamaTTidIe saha tIiMdiesu uppaNNANaM pi apajjattakAle pNcaassaagrovmmetthidivNdhaabhaavaado| Na ca jahaNNahidIe saha tIiMdiesuppaNNabIiMdiyANaM pi saMkhejaguNavaDDI atthi, palidovamassa saMkhe bhAgeNUNapaNuvIsasAgarovamehiMto tIiMdiesu vaDidapaNuvIsasAgarovamANaM palido0saMkhebhAgeNUNANaM desuunnttuvlNbhaado| tamhA tIiMdiesuppaNNavIiMdiyANaM saMkhe bhAgavaDDI ceva / cauridiesu asaNNipaMciMdiesu saNNipaMciMdiesu ca uppaNNabIiMdiyANaM saMkhe0guNavaDDI ceva / tIiMdiyANaM cauridiesuppaNNANaM saMkhe bhAgavaDDI asaNNipaMciMdiesu saNNipaMciMdiesu ca uppaNNANaM saMkhe0guNavaDDI / asaNNipaMciMdiyANaM saNNIsuppaNNANaM nahIM AtA hai| - zaMkA--aisA rahate hue bhI saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe hote haiM, kyoMki jAtivazase saMcita jIvarAzirUpa pratibhAgase vibhakta karanepara jitanA pramANa Ave utane jIva eka jAti se nikalakara dUsarI jAtimeM jAte hue pAye jAte haiM / khulAsA isa prakAra hai-dvIndriyoMmeMse nikalakara saMjJo paMcendriyoMmeM utpanna honevAle jIva sabase thor3e haiN| asaMjJI paMcendriyoMmeM utpanna honevAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| cauindriyoMmeM utpanna honevAle jIva vizeSa adhika haiN| tInaindriyoMmeM utpanna honevAle jIva vizeSa adhika haiN| ekendriyoMmeM utpanna honevAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| isI prakAra tInaindriya, cauindriya, asaMhI paMcendriya, saMjJI paMcendriya aura ekendriya jIvoMkA kathana karanA caahiye| unameM jo dvIndriya jIva tInaindriyoM meM utpanna hote haiM unake saMkhyotabhAgavRddhi hI pAI jAtI hai, kyoMki paccIsa sAgara sthitike sAtha tInaindriyoMmeM utpanna honevAle jIvoMke bhI aparyAptakAlameM pacAsa sAgara sthitibandha nahIM hotaa| aura jo dvIndriya jIva jaghanya sthitike sAtha tIna indriyoMmeM utpanna hote haiM unake bhI saMkhyAtaguNavRddhi nahIM hotI hai, kyoMki palyake saMkhyAtaveM bhAgakama paccIsa sAgarase tIna indriyoMmeM bar3hAI gaI palyake saMkhyAtaveM bhAgakama paccIsa sAgara sthiti saMkhyAtaguNI na hokara kucha kama saMkhyAtaguNI hotI hai| isaliye jo dvIndriya trIndriyoMmeM utpanna hote haiM unake saMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai / tathA jo dvIndriyajIva cauindriya, asaMjJI paMcendriya aura saMjJI paMcendriyoMmeM utpanna hote haiM unake saMkhyAtaguNavRddhi hI hotI hai / tathA jo tInaindriya jIva cauindriyoMmeM utpanna hote haiM unake saMkhyAtabhAgavRddhi aura jo asaMjJI paMcendriya aura saMjJI pazcendriyoMmeM utpanna hote haiM unake saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| tathA jo asaMjJI paMcendriya jIva saMjJI paJcendriyoMmeM utpanna hote haiM unake saMkhyAtaguNavRddhi hotI hai| isa prakAra 1. tA0 pUtau pekkhidUNa [ kathaM ] saMkheja guNattaM iti pAThaH / Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] TThidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 283 saMkhe0guNavaDDI hodi / evaM hodi tti kAdUNa saMkhe0bhAgavaDDivihattiehito saMkhe guNavaDDivihattiyA saMkhe0guNA tti ? Naesa doso, bIiMdiya-toiMdiya-cauriMdiya-paMciMdie hito NippiDidUNa tasakAiesu saMcaraMtajIve pekkhidRNa eiMdiesu pvitttthjiivaannmsNkhe0gunnttaado| Na ca eiMdie hito AgaMtUNa NippididapaDibhAgeNa saga-sagajAdIsu uppajamANajIvANaM majjhe saMkhejabhAvaDDivihattiehito saMkhe0guNavaDDivihattiyANaM bahuttamatthi, saMkhe0bhAgavaDDivisayahidIhi saha NippidamANaeiMdie pekkhidUNa saMkhe0 guNavaDDivisayahidIhi saha NippidamANaeiMdiyANaM saMkhejaguNahINattAdo / bIiMdiyANaM saMkhe0bhAgavaDDivisao desuunnpnnuviissaagrovmaannmddhmetthidiio| tAo ceva egasAgarovameNa UNAo saMkhe guNavaDDivisao / tIiMdiyANaM saMkhe0bhAgavaDDivisao desuunnpNcaassaagrovmaannmddhmettdvidiio| tAo ceva egasAgarovameNNAo tesiM saMkhe gunnvddddiviso| cauriMdiyANaM sNkhejbhaagvddddiviso| desUNasAgarovamasadassa addhmetthidiio| tAo ceva egasAgarovameNUNAo tesiM sNkhejgunnvddddiviso| asaNNipaMciMdiyANaM saMkhejabhAgavaDDivisao desUNasAgarovamasahassassa addhamettadvidIo / tAo ceva egasAgarovameNUNAo tesiM saMkhe gunnvddddiviso| saNNipaMciMdayANaM saMkhejabhAgavaDivisao aMtokoDAkoDisArovamANamaddhamettahidIo / tAo ceva egasAgarovameNUNAo tesiM saMkheja guNavaDDivisao / evaM vuttakameNa vRddhiyA~ hotI haiM aisA samajhakara saMkhyAtabhAgavRddhivAle jIvoMse saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe hone cAhiye ? . samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki dvIndriya, trIndriya, caturindriya aura paMcendriyoMmeMse nikalakara trasakAyikoMmeM saMcAra karanevAle jIvoMko dekhate hue ekendriyoMmeM praveza karanevAle jIva asaMkhyAtaguNe hote haiN| aura ekendriyoMmeMse Akara prApta hue pratibhAgake anusAra apanIapanI jAtiyoM meM utpanna honevAle jIvoMmeM saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva bahuta nahIM haiM, kyoMki saMkhyAtabhAgavRddhikI viSayabhUta sthitiyoMke sAtha nikalanevAle ekendriyoMko dekhate hue saMkhyAtaguNavRddhi kI viSayabhUta sthitiyoMke sAtha nikalanevAle ekendriya jIva saMkhyAtaguNe hIna hote haiN| zaMkA-dvIndriyoMke saMkhyAtabhAgavRddhi kI viSayabhUta kucha kama paJcIsa sAgarakI AdhI sthitiyA~ haiM unake ve hI eka sAgara kama saMkhyAtaguNavRddhikI viSaya haiN| tIna indiyoMke saMkhyAtabhAgavRddhikI viSaya kucha kama pacAsa sAgara kI Adho sthitiyA~ haiN| ve hI eka sAgara kama hokara unake saMkhyAtaguNavRddhi kI viSaya hotI haiN| cauindriyoMke saMkhyAtabhAgabRddhikI viSaya kucha kama sau sAgarakI AdhI sthitiyA~ haiN| ve hI eka sAgara kama hokara unake saMkhyAtaguNavRddhiko viSaya haiN| asaMjJI paMcendriyoMke saMkhyAtabhAgavRddhikI viSaya kucha kama eka hajAra sAgarakI AdhI sthitiyA~ haiN| ve hI eka sAgara kama hokara unake saMkhyAtaguNavRddhikI viSaya haiM / saMjJI paMcendriyoMke saMkhyAtabhAgavRddhikI viSaya antaHkor3Akor3I sAgarakI AdhI sthitiyA~ haiN| 1. A0 pratau -NUNAzro saMkhejja- iti pAThaH / Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 saMkhejaguNavaDDivisayAdo saMkhe bhAgavaDDivisae visesAhie saMte kathaM saMkhejaguNavaDDivihattiehiMto saMkhe0bhAgavaDDivihattiyANaM saMkhejaguNattaM ghaDade ? Na ca jAdiM paDi viNiggayajIvapaDibhAgeNa paveso patthi tti vottuM juttaM, bIiMdiyAdirAsINaM kseisAhiyattaM phiTTidaNa aNNAvatthAvattIdo' ? eso vi Na doso, jadi vi saMkhejaguNavaDDivisayAdo saMkhejabhAgavaDDivisao visesAhio ceva to vi saMkhejaguNavaDDivihattiehito saMkhejabhAgavaDDivihattiyA saMkhejaguNA, saMkheja bhAgavaDDivisayaM pavissamANajIhito saMkhejaguNavaDDivisayaM pavissamANajIvANaM saMkhejaguNahINattAdo / saMkhejabhAgavaDDivisayAdo ceva bahuA jIvA pallaTTidUNa sagasagajAdiM pavisaMti tti kudo Navvade ? edamhAdo ceva jaivasahamuhaviNiggayaappAbahuasuttAdo / asaMkhe0poggalapariyaTTasaMcidA vi-ti-cadupaMciMdiyajIvA eiMdiesu pAdekkamaNaMtA asthi saMkhe0guNavaDDipAoggA / saMkhejabhAgavaDDipAoggA puNa asaMkhejA ceva, palido0 asaMkhe0bhAgamettakAleNa sNcidttaado| teNa saMkhejabhAgavaDivihattiehiMtosaMkhejaguNavavivihattiehi asaMkhejaguNehi hodavvamidi? Na, AyANusArivayassa NAyattAdo / Na vivarIyakappaNA juJjade, avvvtthaavttiido| ve hI eka sAgara kama hokara unake saMkhyAtaguNavRddhikI viSaya haiM / isa prakAra ukta kramase saMkhyAtaguNavRddhike viSayase saMkhyAtabhAgabRddhikA viSaya vizeSa adhika rahate hue saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe kaise bana sakate haiM ? aura jAtikI apekSA nikalanevAle jIvoMke pratibhAgake anusAra praveza nahIM hai aisA kahanA yukta nahIM hai, kyoMki aisA mAnane para dvIndriyAdika rAziyoMkI vizeSa adhikatA naSTa hokara anya avasthA prApta hotI hai ? samAdhAna--yaha bhI doSa nahIM hai, kyoMki yadyapi saMkhyAtaguNavRddhike viSayase saMkhyAtabhAgavRddhikA viSaya vizeSa adhika hI hai to bhI saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe hote haiM, kyoMki saMkhyAtabhAgavRddhike viSayameM praveza karanevAle jIvoMse saMkhyAtaguNavRddhike viSayameM praveza karanevAle jIva saMkhyAta guNe hIna hote haiN| zaMkA-saMkhyAtabhAgavRddhike viSayase hI lauTakara bahuta jIva apanI apanI jAtimeM praveza karate haiM yaha bAta kisa pramANase jAnI jAtI hai ? samAdhAna-yativRSabha AcAryake mukha se nikale hue isI alpabahutva sUtrase jAnI jAtI hai| zaMkA--asaMkhyAta pudgalaparivartanoMke dvArA saMcita hue dvIndriya, trIndriya, caturindriya aura paMcendriya jIva ekendriyoMmeM pratyeka ananta haiM jo ki saMkhyAtaguNavRddhike yogya haiN| para saMkhyAtabhAgavRddhike yogya asaMkhyAta hI jIva haiM, kyoMki ye palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake dvArA saMcita hue haiN| ataH saMrayAtabhAgavRddhivAloMse saMkhyAtaguNavRddhi vibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe hone cAhiye ? samAdhAna nahIM, kyoMki Ayake anusAra vyaya hotA hai aisA nyAya hai| aura 1. tApratI aNavatthAvattIdo iti pAThaH / Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 285 6566. veiMdiyANaM teiMdiesu uppaNNANaM saMkhejabhAgavaDDI Na hodi kiMtu saMkhejaguNavaDDI ceva hodi, eiMdiyasaMjuttaM baMdhamANANaM ceva bIiMdiyANaM paNuvIsasAgarovamamettukkassahidibaMdhadasaNAdo / taM kudo Navvade ? sNkilesppaabhuavynnaado| taM jahAsavvatthovo' saNNipaMciMdiyapajjattaNAmakammasaMjutto bNdhsNkileso| asaNNipaMciMdiyapajattaNAmakammasaMjutto baMdhasaMkile so annNtgunno| cauriMdiyapajjattaNAmakammasaMjutto baMdhasaMkileso annNtgunno| tei diyapajjattaNAmakammasaMjutto baMdhasaMkileso annNtgunno| beiMdiyapajattaNAmakammasaMjutto baMdhasaMkileso aNaMtaguNo / bAdareiMdiyapajjattaNAmakamma--. saMjutto baMdhasaMkileso annNtgunno| suhumeiMdiyaSajattaNAmakammasaMjuttabaMdhassa saMkileso aNaMtaguNo / saNNipaMciMdiyaapajjattaNAmakammasaMjuttabaMdhassa saMkileso annNtgunno| asaNNipaMciMdiyaapajattaNAmakammasaMjuttabaMdhassa* saMkileso annNtgunno| cauridiyaapajattaNAmakammasaMjuttabaMdhassa saMkileso annNtgunno| teiMdiyaapajjattaNAmakammasaMjuttabaMdhassa saMkileso annNtgunno| beiMdiyaapajattaNAmakammasaMjuttavaMdhassa saMkileso annNtgunno| bAdareiMdiyaapajattaNAmakammasaMjuttabaMdhassa saMkileso aNaMtaguNo / suhumeiMdiyaapajattaNAmakammasaMjuttabaMdhassa saMkileso aNaMtaguNo ti| teNa kAraNeNa beiMdiyapajjattayassa beiMdiyapajattasaMjuttaM baMdhamANassa sagaukassaTidibaMdhAdo palido0 viparIta kalpanA yukta nahIM hai, kyoMki viparIta kalpanA karane para avyavasthA prApta hotI hai| 6566. doindriya jIva tIna indriya jIvoMmeM utpanna hote haiM unake saMkhyAtabhAgavRddhi nahIM hotii| kintu saMkhyAtaguNavRddhi hI hotI hai, kyoMki ekendriya nAmakarmakA baMdha karanevAle dvIndriya jIvoMke hI paccIsa sAgara pramANa utkRSTa sthiti kA bandha dekhA jAtA hai| yadi kahA jAya ki yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai to usakA uttara yaha hai ki yaha saMkleza viSayaka alpabahutvase jAnA jAtA hai / jo isaprakAra hai--saMjJI paMcendriya paryApta nAmakarma saMyukta bandhakA kAraNa saMkleza sabase thor3A hai| asaMjJI paMcendriya paryApta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| cauindriya paryApta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| tInaindriya paryApta nAmaka karmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| doindriya paryApta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| bAdara ekendriya paryApta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| sUkSma ekendriya paryApta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| saMjJI paMcendriya aparyApta nAmakamasaMyukta vandhakA kAraNa saMkleza guNA hai| asaMjJIpaMcendriya apayopta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantagaNA hai| cauiindriya aparyApta nAmakarma saMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| tIna indriya aparyApta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| doindriya aparyApta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| bAdara ekendriya aparyApta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| sUkSma ekendriya aparyApta nAmakarmasaMyukta bandhakA kAraNa saMkleza anantaguNA hai| isalie doindriya paryAptasaMyukta bandha karanevAle doindriya paryApta jIvakI sthiti apane utkRSTa 1. A0pratau samvatthovA iti pAThaH / 2. tA0pratau asaNNipaMciMdiyaNAmakammasaMjuttabaMdhassa iti pAThaH / anana Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 asaMkhe0bhAgeNa saMkhejjadibhAgeNa vA uunno| beiMdiyapajattassa teiMdiyapajattasaMjuttaM baMdhamANassa vi sagaukkassadvidivaMdhAdo palido0 asaMkhe0bhAgeNa saMkhe0bhAgeNa vA uunno| evaM teiMdiyapajjattassa vi cauridiyapajjattasaMjuttaM baMdhamANassa UNataM vattavvaM / saMpahi edehi vehi viyappehi beIdiyaukassaTThidimUrNa kAUNa puNo tei diesuppaNNapaDhamasamae saMkhe0guNavaDDI ceva hodi, palido0 asaMkhe0bhAgeNa . saMkhe0bhAgeNa vA UNabeiMdiyapaNuvIsasAgarovamahidibaMdhAdo palido0 asaMkhe0bhAgeNa (saMkhe bhAgeNa vA UNateiMdiyapaNNArasasAgarovamaTThidivaMdhassa duguNattuvalaMbhAdo tti ke vi AiriyA bhaNaMti, taNNa ghaDade / taM jahA-Na tAva beiMdiyANaM teiMdiesuppaNNapaDhamasamae palido0 asaMkhe0bhAgeNUNo' paNNArasasAgarovamamettahidiva dho hodi, pajattukkassahidibaMdhAdo apajattukkassadvidivadhassa asaMkhe0bhAgahINattasamANattavirohAdo saNNipaMciMdiyaapajattANaM saNNipaMciMdiyapajattANamukkassadvidivadhAdo saMkhe0guNahINasagukkassaTThidibaMdhassa uvalaMbhAdo c| iMdiyavIcArahANehiMto duguNavIcArahANehi UNapaNNArasasAgarovamamettahidibaMdho vi Na tattha hodi jeNa duguNattaM hoja, sagasagapaattANamukkassavIcArahANANaM saMkhejehi bhAgehi UNassa apjjttukkssdvidibNdhssuvlNbhaado| kathamedaM Navvade ? saNNipaMciMdiesu tahovalaMbhAdo veyaNAe vIcAraTTANANamappAbahugAdo c| tado bIiMdiyANaM sthitibandhase palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga yA saMkhyAtavAM bhAga kama hotI hai| tInaindriya paryAptasaMyukta bandha karanevAle doindriya paryApta jIvakI bhI apane utkRSTa sthitibandhase palyake asaMkhyAtaveM bhAga yA saMkhyAtaveM bhAga kama sthiti hotI hai| isI prakAra cauindriyaparyAptasaMyukta bandha karanevAle tIna indriya paryApta jIvakI bhI Una sthiti kahanI caahiye| isa prakAra ina do vikalpoMse doindriyoMkI utkRSTa sthitiko kama karake punaH tInaindriya jIvoMmeM utpanna honeke pahale samayameM saMkhyAtaguNavRddhi hI hotI hai,kyoMki doindriyoMke palyake asaMkhyAtaveM bhAga yA saMkhyAtaveM bhAga kama paccIsa sAgara sthitibandhase teindriyoMke palyake asaMkhyAtaveM yA saMkhyAtaveM bhAga kama pacAsasAgara sthitibandha dUnA pAyA jAtA hai aisA kitane hI AcArya kahate haiN| para unakA aisA kahanA ghaTita nahIM hotaa| jisakA vivaraNa isa prakAra hai-doindriyoMke tIna indriyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga kama pacAsasAgarapramANa sthitibandha nahIM hotA, kyoMki paryAptake utkRSTa sthitibandhase aparyAptakA utkRSTa sthitibandha asaMkhyAtavA~ bhAga kama yA samAna hotA hai isameM virodha hai| tathA saMjJI paMcendriyaparyAptakoMke utkRSTa sthitibandhase saMjJI paMcendriya aparyAptakoMkA utkRSTa sthitibandha saMkhyAtaguNA hIna pAyA jAtA hai| tathA doindriyoMke vIcArasthAnoMse dugune vIcArasthAna kama pacAsa sAgarapramANa sthitibandha bhI vahA~ nahIM hotA jisase dUnI sthiti hove, kyoMki apane apane paryAptakoMke utkRSTa vIcArasthAnoMke saMkhyAtabahubhAga kama aparyAptakoMkA utkRSTa sthitibandha pAyA jAtA hai| zaMkA-yaha kisa pramANa se jAnA jAtA hai ? samAdhAna--kyoMki saMjJI paMcendriyoM meM usa prakAra pAyA jAtA hai| tathA vedanAanuyogadvArameM Aye hue vI cArasthAnoMke alpabahutvase jAnA jAtA hai| 1. A0 pratau asaMkhe0 bhAgeNa NA iti pAThaH / Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] TThidivihattIe vaDDhIe appAbahua 287 tIiMdiesu uppaNNANaM paDhamasamae saMkhe0bhAgavaDDI ceva Na saMkhe0guNavaDDi tti siddhaM / kiM ca beiMdiyapajjatto suhameiMdiyapajjattasaMjuttaM baMdhamANo veiMdiyaukassahidi baMdhidaNa paDihaggo hodUNa teiMdiyasaMjuttamaMtomuhuttaM baMdhiya puNo kAlaM kADhUNa teiMdiesuppaNNapaDhamasamae vi saMkhe0bhAgavaDDI hodi tti saMkhe0guNavaDDI ceva hodi tti eyaMtaggAhamosAriya NiyameNa saMkhejabhAgavaDDI ceva hodi tti ghettavvaM / asaMkhejabhAgavaDikammaMsiyA aNaMtaguNA / 6567. kudo ? tasarAsIe asaMkhe0bhAgametta-saMkhejabhAgavaDDivihattIe pekkhidUNa savvajIvarAsIe asaMkhe bhAgamettaasaMkhe0bhAgavaDDivihattiyANamaNaMtaguNattaM paDi virohaabhaavaado| asaMkhe0bhAgavaDDivihattiyA savvajIvarAsIe asaMkhe0bhAgo tti kudo Navvade ? dusmysNcidttaado| * avahidakammaMsiyA asaMkhejaguNA / 568. kudo aMtomuhuttasaMcidattAdo / eI diyarAsIe saMkhejadibhAgattAdo vA / saMkhe0bhAgataM kudo Navvade ? eI diyANaM vaDDi-hANi-avaDidaddhANaM samAsaM kAdRNa aMtomuhuttamettaavaDhidaddhAe ovaTTiya laddhasaMkhe0rUvehi savvajIvarAsimhi ovaTTidAe avahida ataH jo doindriya tInaindriyoMmeM utpanna hote haiM unake prathama samayameM saMkhyAtabhAgavRddhi ho hotI hai saMkhyAtaguNavRddhi nahIM hotI yaha siddha huaa| dUsare jo doindriya paryApta jIva sUkSma ekendriya paryAptasaMyukta bandha karatA huA doindriyoMkI utkRSTa sthitiko bAMdhakara aura pratibhagna hokara antamuhUrta taka tInaindriyasaMyukta bandha karake punaH marakara teindriyoMmeM utpanna hotA hai usake utpanna honeke prathama samayameM bhI saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai / ataH saM yAtaguNavRddhi hI hotI hai aise ekAnta Agrahako chor3akara niyamase saMkhyAtabhAgavRddhi hotI hai aisA grahaNa karanA caahiye| OM asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva anantaguNe haiN| 6567. kyoMki trasarAzike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIvoMko dekhate hue saba jIvarAzike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIvoMke anantaguNe honemeM koI virodha nahIM AtA hai| zaMkA--asaMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIva saba jIvarAzike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa haiM yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-do samaya dvArA saMcita honese jAnA jAtA hai| OM avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| 6568. kyoMki inakA saMcayakAla antarmuhurta hai| yA ye ekendriyajIvarAzike saMkhyAtaveM bhAgapramANa haiN| zaMkA-ye ekendriyarAzike saM yAtaveM bhAga haiM yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-ekendriyoMke vRddhi, hAni aura avasthitakAloMkA jor3a karake aura usameM antarmuhUrtapramANa avasthitakAlakA bhAga dekara jo saMkhyAta aGka labdha AveM unakA saba jIva Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI vihattiyANaM pmaannuppttiido|| * asaMkhejabhAgahANikammaMsiyA saMkhejaguNa / $ 569. kudo ? hidisaMtasamANabaMdhagaddhAdo hidisaMtAdo heTTimaTTidibaMdhagaddhAe saMkhejaguNattAdo / taM kudo Navvade ? edamhAdo ceva appaabhugaado| OM evaM bArasakasAya-NavaNokasAyANaM / 6 570 jahA micchattassa baDDi-hANi-avahANANamappAbahuaparUvaNA kadA tahA bArasakasAya-NavaNokasAyANaM kAyavvA / Navari vigalidiesuppajamANaei diyANaM carimaaMtomuhuttakAlammi itthi-purisavedANaM Natthi baMdho, Naqsayavedo ceva bajjhadi, vigaliMdiesu nnqsyvedvdirittvedaannmudyaabhaavaado| teNeiMdiyANaM vigaliMdiesuppaNNapaDhamasamae saMkhe0guNavaDDI itthi-purisavedANaM hodi| vigaliMdiesuppaNNapaDhamasamae vajjhamANitthiveda-purisavedahidibadhAdo saMkhejjabhAgahINahi disaMteNuppaNNANaM saMkhe0bhAgavaDDI vi hodi / vigaliMdiyANaM puNa vigaliMdiesuppaNNANamitthi-purisavedANaM saMkhe0 bhAgavaDDI ceva, saMkheguNavaDDI Natthi / kAraNaM jANidaNa vattavyaM / eidiyahidisaMtakammeNa eIdiehito AgaMtUNa vigaliMdiesuppanjiya aMtomuhuttakAlaM 'NaqsayavadaM ceva rAzimeM bhAga dene para avasthitavibhaktivAloMkA pramANa prApta hotA hai| OM asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| 6569. kyoMki sthitisattvake samAna bandhakAlase sthitisattvake nIcekI sthitibandhakA kAla saMkhyAtaguNA pAyA jAtA hai| zaMkA-yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-isI alpabahutvasUtrase jAnA jAtA hai| * isI prakAra bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA prarUpaNA karanI cAhiye / 6570. jisa prakAra mithyAtvakI vRddhi, hAni aura avasthitake alpabahutvakI prarUpaNA kI usI prakAra bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA karanI cAhie / kintu itanI vizeSatA hai ki vikalendriyoMmeM utpanna honevAle ekendriyoMke antima antarmuhUrtakAlameM strIveda aura puruSavedakA bandha nahIM hotA eka napuMsakavedakA hI bandha hotA hai, kyoMki vikalendriyoMmeM napuMsakavedake atirikta vedakA udaya nahIM pAyA jaataa| isaliye jo ekendriya vikalendriyoMmeM utpanna hote haiM samayameM strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtagaNavRddhi hotI hai| tathA vikalendriyoMmeM utpanna honeke prathama samayameM baMdhanevAle strIveda aura puruSavedake sthitibandhase saMkhyAtabhAgahIna sthitisattvake sAtha utpanna honevAle jIvoMke saM yAtabhAgavRddhi bhI hotI hai| parantu jo vikalendiya jIva vikalendriyoMmeM utpanna hote haiM unake strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtabhAgavRddhi hI hotI hai| saMkhyAtaguNavRddhi nahIM hotI / kAraNakA jAnakara kathana karanA caahiye| _ zaMkA--jo jIva ekendriyake sthitistkrmke|saath| ekendriyoM meM se Akara aura vikalendriyoMmeM utpanna hokara antarmuhUrta kAla taka napuMsakavedakA hI bandha karatA hai usake pratibhagna Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe vaDDhoe appAbahua 289 baMdhiya paDihaggapaDhamasamae vi itthi-purisavedANaM saMkheja guNavaDDI satthANe kiNNa vuccade ? Na, eiMdiyahidisaMtaM pekkhidUNa jAdasaMkhe0guNavaDDIe satthANavaDDittavirohAdo / (r) sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA asNkhejgunnhaannikmmNsiyaa| 571. kudo ? carimuvellaNakaMDayacarimaphAliM ghAdiya samaUNudayAvaliyAe pavesidahidi saMtakammANamasaMkhe gunnhaannidNsnnaado| carimuvvellaNakaMDayassa carimaphAlI vi egaviyappA Na hodi kiMtu asaMkhejaviyappA / taM jahA-savvajahaNNuvvellaNakaMDayammi ego crimphaaliviyppo| samayuttarauvvelaNakaMDayammi vidio carimaphAliviyappo / evaM visamayuttarAdikameNa NedavvaM jAva ukassaphAli tti / uvvellaNakaMDayajahaNNaphAlIdo u kassaphAlI asaMkheguNA / asaMkhe0guNattaM kudo Navvade ? suttaaviruddhaairiyvynnaado| edAo carimaphAlIo palido0 asaMkhe bhAgamettAo pAdiya dvidasavvajIve ghettUNa asaMkheguNahANivihattiyA savvatthovA tti bhaNidaM / ekamhi samae phAliTThANamettA asaMkhe guNahANikammaMsiyA kiM labbhaMti Aho Na labbhaMti tti vutte Natthi ettha amhANa visiTThovaeso kiMtu ekakamhi phAlihANe eko vA do vA ukkasseNa asaMkhejA vA jIvA honeke prathama samayameM bhI svasthAnameM strIveda aura puruSavedakI saMkhyAtaguNavRddhi kyoM nahIM kahI ? samAdhAna-nahIM, kyoMki yahA~ ekendriyoMke sthitisattvako dekhate hue jo saMkhyAta guNavRddhi huI use svasthAnavRddhi mAnane meM virodha AtA hai| ___* samyaktva aura samyagmithyAtvake asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| 6571. kyoMki antima udvelanAkANDakakI antima phAlikA ghAta karake jinhoMne eka samayakama udayAvalimeM sthitisatkarmoko praveza karAyA hai unake asaMkhyAtaguNahAni dekhI jAtI hai| antima udvelanAkANDakakI antima phAli bhI eka prakArakI nahIM hotI kintu asaMkhyAta prakArakI hotI hai| khulAsA isa prakAra hai-sabase jaghanya udvelanAkANDakameM antima phAlikA eka vikalpa hotA hai| eka samaya adhika udvelanAkANDakameM antima phAlikA dUsarA vikalpa hotA hai| isI prakAra do samaya adhika Adi kramase utkRSTa phAlI taka le jAnA caahiye| udvelanAkANDakakI jaghanya phAlise utkRSTa phAli asaMkhyAtaguNI hai| zaMkA-asaMkhyAtaguNI hai yaha kisa pramANase jAtA hai ? samAdhAna-sUtrake aviruddha AcAryavacanase jAnA jAtA hai| palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa ina antima phAliyoMko girA kara sthita hue saba jIvoMkI apekSA asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAle jIva sabase thor3e haiM aisA kahA / eka samayameM jitane phAlisthAna haiM utane asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva kyA prApta hote haiM yA nahIM prApta hote haiM aisA pUchane para AcArya vIrasena kahate haiM ki isa viSayameM hameM viziSTa upadeza prApta nahIM haiM / kintu eka eka phAlitthAnameM eka yA do aura utkRSTa rUpase asaMkhyAta jIva hote haiM 1. tA A0 pratyoH padesidachidi iti pAThaH / Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ hidivihattI 3 hoMti tti amhANa Nicchayo, savvattha AvaliyAe asaMkhe 0 bhAgame ttaguNa gAraparUvaNAdo / * avadikammaMsiyA asaMkhejjaguNA / 572. kudo, sammattaTThidisaMtaM pekkhidUNa samayuttaramicchattaTThidisaMtakammiyamicchAdviNA vedagasammatte gahide sammattassa avaTThidaTThi disaMtakammasamuppattIdo / caramaphAliharaNametaviyappesu diasaMkhejaguNahANi kammaM sie hiMto kathamegavipadiavadikammaM siyANa masaMkhe 0 guNa taM 1 Na esa doso, phAliTThANehiMto avadvidaviyappANamasaMkhe0 guNattuvalaMbhAdo / taM jahA -- vedagapAoggamicchAiDDiNA sammatta - sammAmicchattANi uvvellamANeNa visohIe micchattassa savvu kassa kaMDaya ghAdaM kareMteNa micchatteNa saha sammatta - sammAmicchattANaM vidikhaMDayaghAdaM kADhUNa tinhaM kammANaM TThidisaMtakamme sarisattamuvagae vedagasammate paDivaNNe paDhamo avaTTidaviyappo / puvvadvidisaMtAdo samayuttarasammattaTThidisaMtakammeNa kAlado micchattahidisamANeNa Nisege paDucca micchattaNisegehiMto rUvUNeNa kAkatAlIyaNAeNa hidikhaMDayaghAdasamuppaNNeNa saha vedAgasamma gahide vidiyo avadvidaviyappo / edamhAdo samayuttarasammattahi disaMtakammeNa kAlado micchattahi disamANeNa NisegehiMto rUvUNeNa khallavillasaMjogo va TThidikhaMDayavAdasamupaNeNa vedagasammatte gahide tadio avadvidaviyappo / evaM NedavvaM jAva aMtoaisA hamArA nizcaya hai, kyoMki sarvatra Ayalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa guNakAra kahA hai / * avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / 6572. kyoMki samyaktvake sthitisattvako dekhate hue eka samaya adhika mithyAtvakI sthitisatkarmavAle mithyAdRSTi jIvake dvArA vedakasamyaktvake grahaNa karane para samyaktvake avasthitasthitisatkarmakI utpatti hotI hai / zaMkA -- antima phAlisthAnapramANa vikalpoMmeM sthita asaMkhyAta guNahAnikarma vAle jIvoMse eka vikalpameM sthita avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe kaise ho sakate haiM ? samAdhAna - yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki phAlisthAnoMse avasthita vikalpa asaMkhyAtaguNa pAye jAte haiN| khulAsA isa prakAra hai- samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA karanevAlA aura vizuddhike balase mithyAtvake sabase utkRSTa kANDakaghAtako karanevAlA koI vedaka samyaktvake yogya mithyAdRSTi jIva mithyAtvake sAtha samyaktva aura samyagmithyAtva ke sthitikANDakaghAtako karake jaba tIna karmoM ke sthitisatkarmako samAna karake vedakasamyakatvako prApta hotA hai taba usake pahalA avasthita vikalpa hotA hai / pUrva sthitisattvase jisake samyaktvakA sthitisatkarma eka samaya adhika hai, kAlakI apekSA jisake samyakatvakI sthiti mithyAtvakI sthiti ke samAna hai aura niSekoM kI apekSA jisake samyaktvake niSeka mithyAtvake niSekoM se eka kama haiM usake kAkatAlIya nyAyAnusAra sthitikANDakaghAta ke sAtha vedakasamyaktvake grahaNa karane para dUsarA avasthitavikalpa hotA hai / samyaktvake isa sthitisattvase jisake samyaktvakA sthitisatkarma eka samaya adhika hai, kAlakI apekSA jisake samyaktvakI sthiti mithyAtva ke samAna hai aura niSekoMkI apekSA jisake samyaktvake niSeka mithyAtvake niSekoMse eka kama haiM Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM muhattaNasattarisAgarokmakoDAkoDimettasammattahidi ti / jeNevamavahidassa saMkhejjasAgarovamamettaviyappA palidovamassa asaMkhe0bhAgamettaasaMkhejaguNahANiviyappehito asaMkhejaguNA teNa tattha hidaavahidakammaMsiyA vi jIvA tatto asaMkhejaguNA tti siddhaM / jadi vi saMkhejasAgarovamamettA avahidakammaMsiyahidiviyappA labhaMti to vi Na tesu savvesu hidiviyappesu vaTTamANaddhAe avaDidavihattiyA jIvA saMbhavaMti, tesiM palido0 asNkhe0bhaagmettpmaannttaado| tado asaMkhejaguNahANivihattiyaM va avaTThidavihattiyA jIvA vaTTamANaddhAe palido0 asaMkhe0bhAgamettahidIsu ceva saMbhavaMti ti avahidabihattiyANamasaMkhejaguNahANivihattiehito asaMkhe0guNattaM Na Navvadi tti ? Na esa doso, palido0 asaMkha0bhAgattaNeNa jadi vi dohi vi viha ttiehi vaTTamANaddhAe paDiggahidahidINaM sarisattamatthi to vi visese avalaMbijamANe Na tesiM paDigahidaM hidiviyappANaM sarisattaM, thovavisae bahuvisae ca avahidajIvANaM sristtvirohaado| athavA micchattadvidIe samANasammattahidisaMtakammiyA micchAdiTThiNo bahuvAraM hoti, visohIe micchattahidikaMDae padamANe sammatta-sammAmicchattadvidINaM pi micchattahidikaMDayassa aMtopavihANaM ghAduvalaMbhAdo / Na ceso uvalaMbho asiddho, akkhavaNAe micchattahidisaMtAdo 'sammattausake khalvATake belake saMyogake samAna sthitikANDakaghAtake sAtha vedakasamyaktvake grahaNa karane para tIsarA avasthitavikalpa hotA hai / isa prakAra antarmuhUrtakama sattara kor3Akor3I sAgarapramANa sthitike prApta hone taka le jAnA caahiye| cUMki avasthitake isa prakAra saMkhyAta sAgarapramANa vikalpa asaMkhyAtaguNahAnike palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa vikalpoMse asaMkhyAtagaNe hote haiM, isaliye vahA~ sthita avasthitakarmavAle jIva bhI asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIvoMse asaMkhyAtaguNe hote haiM yaha siddha huaa| zaMkA-yadyapi avasthitakarmavAloMke saMkhyAta sAgarapramANa sthitivikalpa prApta hote haiM to bhI vartamAna samayameM una saba sthitivikalpoMmeM avasthita sthitivibhaktivAle jIva saMbhava nahIM haiM, kyoMki vedakasamyagdRSTi jIva palyake asaMkhyAtaveM bhAgaptamANa hote haiN| ataH vartamAna samayameM asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAloMke samAna avasthitavibhaktivAle jIva palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitiyoMmeM hI saMbhava hai, ataH avasthitavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAloMse asaMkhyAtaguNe hote haiM yaha bAta nahIM jAnI jAtI hai ? .. samAdhAna-yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki palyake asaMkhyAtaveM bhAgasAmAnyakI apekSA yadyapi donoM hI vibhaktivAle jIvoMke vartamAnakAlameM grahaNa kI gaI sthitiyoMkI samAnatA hai to bhI vizeSakA avalamba karanepara una grahaNa kI gaI sthitivikalpoMkI samAnatA nahIM hai, kyoMki stoka viSaya aura bahuta viSayameM avasthita jIvoMko samAna mAnanemeM virodha AtA hai| athavA, mithyAtvakI sthitike samAna samyaktvakI sthitisatkarmavAle mithyAdRSTi jIva bahuta bAra hote hai, kyoMki vizuddhike balase mithyAtvake . sthitikANDakake patana honepara mithyAtvake sthitikANDakake antaHpraviSTa samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthitiyoMkA bhI ghAta pAyA jAtA hai| aura isaprakArakI upalabdhi asiddha bhI nahIM hai, kyoMki aisA nahIM mAnane para kSapaNAse rahita avasthAmeM mithyAtvake sthitisattvase samyaktva aura samyagmithyAtvakA sthitisattva Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jayadhavalA sahide kasAya pAhuDe [ dvidivihatta sammAmicchattANaM hidisaMtassa bahuppasaMgAdo' / Na ca evaM sammata sammAmicchattesu micchAdiTThiguNaTThANe micchattassuvari samahidIe saMkamamANesu vi sarisattavirohAdo / tado micchAdiTThammi micchattaTThidikaMDae NivadamANe NiyamA sammatta sammAmicchattANaM piTThadikaMDayamaNiyadAyAmaM padadi / sammatta - sammAmicchattANaM TThidikaMDae NivadamANe micchattaGkidikaMDayaghAdo bhayaNijo tti ghettavvaM / teNa micchattukassaTThidisaMtakammiyamicchAdidviNA vedagasammatte paDivaNNe daMsaNatiyassa sarisaM TThidisaMtakammaM hodi / puNo DidikhaMDayaghAdeNa viNA tappA oggasammattaddhaM gamiya micchattaM gaMtUNa DidikaMDayaghAdeNa viNA aMtomuhuttakAlamacchamANo jadi sammattaM paDivaJjadi to sammattassa avaTThidakammaMsiyo ceva hodi, sammattaNisegehiMto micchattaNisegANaM rUvAhiyatvabhAdo / visohIe micchattaTThidiM ghAdedUNa vedagasammattaM paDivaJjamANo vi sammata-sammAmicchattANamavahidakammaM sio ceva hodi, micchatte ghAdijjamANe ghAdidasammatta sammAmicchattaTThidittAdo / evaM savvattha sammattaM paDivajamANassa avadikammaM siyattaM parUvedavvaM jA uvvellaNAe Na pAraMbho hodi / uvvellaNAraNa pAraMbhe saMte vi jAva paDhamuvvellaNakaMDayaM Na padadi tAva tattha vedagasammattaM paDivajamANo vi avadikammaM sio caiva hodi, vaDDIe kAraNAbhAvAdo / uvvellaNakaMDae puNa padide avaTTidaka maMsiyattassa Na pAoggo, tattha vedagasammattaM paDivajamANassa asaMkhejabhAgavadaMsaNAdo / puNo aMtomuhuttakAlena micchatassa bhujagArabaMdhaM kADhUNa visohimuvaNamiya bahuta prApta hotA hai / parantu aisA hai nahIM, kyoMki aisA mAnanepara mithyAdRSTi guNasthAna meM samyaktva aura samyagmithyAtva ke mithyAtvameM samAna sthitirUpase saMkramaNa honepara bhI samAnatAmeM virodha AtA hai / isalie mithyAdRSTi guNasthAna meM mithyAtvake sthitikANDakoMke patana honepara samyaktva aura samyagmithyAtva ke aniyata AyAmavAle sthitikANDakoMkA patana niyamase hotA hai / tathA samyaktva aura samyagmithyAtva ke sthitikANDaka ke patana honepara mithyAtvakA sthitikANDakaghAta bhajanIya hai, aisA grahaNa karanA cAhie / ataH mithyAtvakI utkRSTa sthitisatkarma vAle mithyAdRSTi jIvake dvArA vedakasamyaktvake grahaNa karanepara tIna darzanamohanIyakA sthitisatkarma samAna hotA hai / punaH sthitikANDakaghAta ke binA tatprAyogya samyaktvake kAlako gamAkara aura mithyAtva meM jAkara sthitikANDakaghAta ke binA antarmuhUrtakAlataka rahakara yadi samyaktvako prApta hotA hai to vaha samyaktvakA avasthitakarmavAlA hI hotA hai, kyoMki yahA~para samyaktvake niSekoM se mithyAtvake niSeka eka adhika pAye jAte haiM / tathA vizuddhi ke balase mithyAtva kI sthitikA ghAta karake vedakasamyaktvako prApta honevAlA jIva bhI samyaktva aura samyagmithyAtva ke avasthitakarmavAlA hI hotA hai, kyoMki mithyAtvakA ghAta karane para samyaktva aura samyagmithyAtvakI sthitikA ghAta hotA hI hai / isaprakAra sarvatra udvelanA ke prArambha honetaka samyaktvako prApta honevAle jIvake avasthitakarmapanekA kathana karanA cAhiye / udvelanAke prArambha honepara bhI jaba taka prathama udvelanAkANDakakA patana nahIM hotA hai tabataka vahA~ vedakasamyaktvako prApta honevAlA jIva bhI avasthitakarmavAlA hI hotA hai, kyoMki yahA~ vRddhikA koI kAraNa nahIM hai / parantu udvelanAkANDakake patana ho jAnepara jIva avasthitakarmapaneke yogya nahIM rahatA hai, kyoMki vahA~ vedakasamyaktvako prApta honevAle jIvake asaMkhyAta bhAgavRddhi 292 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 293 sammatta-sammAmicchattehi saha micchattassa dvidighAdaM kAdUNa vedagasammattaM paDivajamANo avahidakammaMsio hodi| evaM NedavvaM jAva aNNegamuvelaNakaMDayaM Na padadi tti / puNo tammi padide asaMkhe0bhAgavaDDIe visao hodi jAba aMtomuttakAlaM / puNo vi micchattassa bhujagAraM kAdUNa visohimuvaNamiya tisu hANIsu aNNadarahANIe DidikaMDayaghAde kade avaDidapAoggo hodi / evaM NedavvaM jAva dhuvahidi tti / aMtomuhutteNAvassaM dvidikhaMDayaghAdo hodi :tti kudo Navvade ? egjiivNtrsuttaado| evamego jIvo aMtomuhuttamaMtomuhuttamaMtariya NiyameNa avaTTidapAoggo hodi jAva aMtomuhuttakAlaM / evaM savvaaTThAvIsasaMtakammiyamicchAiTThINaM vattavyaM / asaMkhejaguNahANoe puNa palidovamassa asaMkhe0bhAgamettaM kAlaM gaMtUNa egavAraM ceva pAoggo hodi / evaM jeNego jIvo bahuvAramavahidakammaMsiyapAoggo hodi jeNa ca bahuA tappAoggajIvA teNa asaMkhe0guNahANikammaMsie hiMto avahidakammaMsiyA asaMkhejaguNA / * asaMkhejabhAgavaDikammaMsiyA asNkhejgunnaa| $ 573. kudo ? avahidavihattipAoggaegegadvidIe uvari plido0asNkhe0bhaagmettdvidiinnmsNkhe0bhaagvddvipaaoggaannmuvlNbhaado| kattha vi palidovamassa asaMkhe0bhAgamettANuvalaMmAdo kA / taM jahA-avaTThidassa egaM hidisaMtakammamassidaNa ego ceva dekhI jAtI hai| punaH antarmuhUrta kAlake dvArA mithyAtvakA bhujagArabandha karake aura vizuddhiko prApta hokara samyaktva aura samyagmithyAtvake sAtha mithyAtvakA sthitighAta karake vedakasamyakvako prApta honevAlA jIva avasthitakarmavAlA hotA hai| isaprakAra eka dUsare udvelanAkANDakake patana hone taka kathana karanA cAhiye / punaH usakA patana honepara antarmuhUrta kAlataka asaMkhyAtabhAgavRddhikA viSaya hotA hai| punarapi mithyAtvakA bhujagArabandha karake aura vizuddhiko prApta hokara tIna hAniyoMmeMse kisI eka hAnike dvArA sthitikANDakaghAtake karanepara avasthitavibhaktike yogya hotA hai| isaprakAra dhruvasthitike prApta honetaka kathana karanA caahiye| zaMkA-antarmuhUrtakAlake dvArA sthitighAta avazya hotA hai yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna--eka jIvake antarakA pratipAdana karanevAle sUtrase jAnA jAtA hai| isa prakAra eka jIva antarmuhUrta antarmuhUrta kAlakA antara dekara antarmuhUrtakAla taka niyamase avasthitasthiti vibhaktike yogya hotA hai| isI prakAra aTThAIsa satkarmavAle sabhI mithyAdRSTi jIvoMke kahanA cAhiye / parantu asaMkhyAtaguNahAnike yogya to palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake jAne para eka bAra hotA hai| isa prakAra cUMki eka jIva bahuta bAra avasthitakarmake yogya hotA hai aura cU~ki tatprAyogya jIva bahuta haiM, ataH asaMkhyAtaguNahAnikarmavAloMse avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| 8 asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| 6573. kyoMki avasthitasthitivibhaktike yogya eka eka sthitike Upara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitiyAM asaMkhyAta bhAgavRddhike yogya pAI jAtI haiN| athavA kahIM para palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa nahIM bhI pAI jAtI haiN| khulAsA isaprakAra hai-avasthitake Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 viyappo lbbhdi| sammattadhuvaTThidIe uvariM samayuttaramicchattahidisaMtakammieNa vedagasammatte gahide sammattassa avdvidvihttidNsnnaado| puNo edaM dhuvahidimassidRNa aNNo avaDidaviyappo Na labbhadi / puvvadvidIdo samayuttaraM micchattahidi baMdhidUNa sammatte gahide paDhamo asaMkheJabhAgavaDDiviyappo hodi / dusamayuttaraM baMdhidUNa sammatte gahide vidio asaMkhebhAgavaDDiviyappo / tisamayuttaraM baMdhidaNa sammatte gahide tadio asNkhe0bhaagvddddiviyppo| evaM cadusamayutarAdikameNa asaMkhe0bhAgavaDDiviyappA vattavvA jAva Niruddha hidiM jahaNNaparittAsaMkhejjeNa khaMDide tattha egakhaMDamettA hidiviyappA vaDDidA ti / evaM paDhamaavahidavihattipAoggahidimassidaNa asaMkhe0 bhAgavaDipAoggadidINaM. parUvaNA kdaa| evaM saMkhejasAgarovamamettaavavidapAoggadvidIo assidaNa pudha asaMkhe0bhAgavaDDipAoggadvidINaM parUvaNA kAyavvA / jamhA avaTTidavihattivisayAdo asaMkhe0bhAgavaDDivisao asaMkhe guNo tamhA avaTThidavihattiehito asaMkhe0bhAgavaDDivihattiyA asaMkhejaguNA / * asaMkhejaguNavaDikammaMsiyA asaMkhejaguNA / 6574. kudo palido asNkhe0bhaagmettkaalsNcidttaado| taM jahA-micchattadhuvahidisaMtakamme jahaNNaparittAsaMkhenjeNa bhAge hide tattha bhAgaladdhahidisaMtakammamAdiM kAdaNa samaUNAdikameNa heTThA odAredavvaM jAva savvajahaNNAyAmacarimuvvellaNaeka sthitisatkarmakA Azraya lekara eka sthitivikalpa prApta hotA hai, kyoMki samyaktvakI dhruvasthitike Upara eka samaya adhika mithyAtvakI sthitisatkarmavAle jIvake vedakasamyaktvake grahaNa karane para samyaktvakI avasthitavibhakti dekhI jAtI hai| punaH isa dhruvasthitikA Azraya lekara anya avasthitavikalpa nahIM prApta hotA hai| tathA pUrvasthitise eka samaya adhika mithyAtvakI sthitiko bAMdha kara samyaktvake grahaNa karane para asaMkhyAtabhAgavRddhikA pahalA vikalpa hotA hai| do samaya adhika bAMdhakara samyaktvake grahaNa karane para asaMkhyAtabhAgavRddhikA dUsarA vikalpa hotA hai| tIna samaya adhika bAMdhakara samyaktvake grahaNa karane para asaMkhyAtabhAgavRddhikA tIsarA vikalpa hotA hai| isaprakAra vivakSita sthitiko jaghanya paritAsaMkhyAtase khaNDita karane para jo eka khaNDapramANa sthitivikalpa Ate haiM utane vikalpoMkI vRddhi hone taka cAra samaya adhika Adike kramase asaMkhyAtabhAgavRddhike vikalpa kahane cAhiye / isa prakAra prathama avasthitaviktike yogya sthitikA Azraya lekara asaMkhyAtabhAgavRddhike yogya sthitiyoMkA kathana kiyaa| isIprakAra saMkhyAta sAgarapramANa avasthitavibhaktiyoMke yogya sthitiyoMkA Azraya lekara alaga alaga asaMkhyAtabhAgavRddhiyoMke yogya sthitiyoMkA kathana karanA caahiye| cUMki avasthitavibhaktike viSayase asaMkhyAtabhAgabRddhikA viSaya asaMkhyAtaguNA hai, isaliye avasthitavibhaktivAloMse asaMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| * asaMkhyAtaguNavRddhivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| 6574. kyoMki unakA saMcaya palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake dvArA hotA hai| khulAsA isa prakAra hai-mithyAtvakI dhruvasthitisatkarmameM jaghanya parItAsaMkhyAtakA bhAga dene para jo eka bhAgapramANa sthitisatkarma labdha Ave usase lekara eka samaya kama Adi kramase Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] dvidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 295 kaMDayacarimaphAli tti / edisse dvidIe jo uvvellaNakAlo so palido0 asaMkhe0bhAgametto / pali0 asaMkhe 0 bhAgamettubvellaNakaMDayassa jadi aMtomuhuttamettA ukkIraNaddhA labbhadi to asaMkhe0 guNavaDDipAoggapalido0 saMkhe0 bhAgametadvidoNaM kiM labhAmotta pamANeNa phalaguNi dicchAe obadvidAe palido0 asaMkhe 0 bhAgamettuvvellaNakAluvalaMbhAdo / deNa kAleNa saMcidajIvA vi palido0 asaMkhebhAgamettA hoMti / cauvIsamahorattANi aMtariya jadi asaMkhe0 guNavaDDipAoggaDidINamabbhaMtare pavisamANe jIvA palido 0 asaMkhe 0 bhAgamettA labbhaMti to puvvutta uvevllaNakAlassaMto kettie labhAmo ti pamANeNa phalaguNidicchAe oTTidAe palido0 asaMkhe0 bhAgamettajIvANamuvalaMbhAdo | asaMkhe0bhAgavaDapAogajIvA puNa aMtomuhutta saMcidA micchattadhuva hi disamANasammattadhuvaTTidIdo uvarimasammattadvidIrNa micchattaTThi dIdo asaMkhe 0 bhAgahINANamaMtomuhuttamettakAluvalaMbhAdo / taM pi kudo Navvade ? asaMkhe0 bhAgahANiDidisaMtakamme avadiTThadisaMtakamme ca aMtomuhuttamacchiya puNo micchAiTThiNo jIvA saMkhe0 bhAgavaDDi saMkhe0 guNavaDDi ca NiyameNa kuNati ti cuNNisuttovaesAdo / asaMkhe 0 bhAgavaDDikAleNa vi saMcidajIvA palido0 asaMkhe0bhAgamettA hoMti / cauvIsaahoratta mette pavesaMtare saMte aMtomuhutta kAlabbhaMta re sabase jaghanya AyAmavAle antima udvelanAkANDakakI antima phAlitaka utAra kara jAnA cAhiye / isa sthitikA jo udvelanAkAla hai vaha palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa udvelanAkANDakakA yadi antarmuhUrtapramANa utkIraNAkAla prApta hotA hai to asaMkhyAtaguNavRddhi ke yogya palyake saMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitiyoMke kitane utkIraNAkAla prApta hoMge, isa prakAra phalarAziko icchArAzise guNita karake use pramANarAzise bhAjita karane para palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa udvelanAkAla prApta hotA hai / tathA isa kAlake dvArA saMcita hue jIva bhI palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hote haiN| caubIsa dina rAtakA antara dekara yadi asaMkhyAtaguNavRddhi ke yogya sthitiyoMke bhItara praveza karanepara jIva palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa prApta hote haiM to pUrvokta udvelanAkAlake bhItara kitane prApta hoMge isa prakAra phalarAzise icchArAziko guNita karake aura use pramANarAzise bhAjita karanepara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa jIva prApta hote haiM / parantu asaMkhyAta bhAgavRddhi ke yogya jIva antarmuhUrta kAlake dvArA saMcita hote haiM, kyoMki mithyAtvakI dhruvasthitike samAna samyatvakI dhruvasthitise uparima samyaktvakI sthitiyoMkA jo ki mithyAtva kI sthiti se asaMkhyAtaveM bhAgahIna haiM, kAla antarmuhUrtapramANa pAyA jAtA hai / zaMkA - yaha kisa pramANa se jAnA jAtA hai ? samAdhAna--asaMkhyAtabhAgahAnisthitisatkarma aura avasthitasthitasatkarma meM antarmuhUrta kALataka rahakara punaH mithyAdRSTi jIva niyamase saMkhyAta bhAgavRddhi aura saMkhyAtaguNavRddhiko karate haiM isa prakAra cUrNisUtra ke upadeza se jAnA jAtA hai / asaMkhyAta bhAgavRddhi ke kAlake dvArA bhI saMcita hue jIva palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hote haiM / pravezake antarakAla ke caubIsa dinarAta pramANa rahate hue antarmuhUrta kAlake bhItara palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa jIvoM kA saMcaya nahIM Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ dvidivihattI 3 saMcao Natthi tti NAsaMkaNijaM, savvatthukkassaMtarassa saMbhavAbhAveNa avali0 asaMkhe 0bhAgamettaMtareNa vi saMcayassuvalaMbhAdo | Na ca cauvIsaahorattametto ceva aMtarakAlo ti Niyamo atthi, egasamayamAdi kADhUNa eguttagvaDDIe gaMtRRNa ukasseNa sAdiregacauvIsa ahorattamettaMtarassa parUvidattAdo | jamhA asaMkhe 0 bhAgavaDDhi vihattiyA aMtomuhurA kAlasaMcidA tamhA palido0 asaMkhe 0 bhAgame takAlasaMcida asaMkhe0 guNavaDDivihattiyA asaMkhe0 0 guNA ttisiddhaM / * saMkhejjaguNavaDikammaMsiyA asaMkhejjaguNA / $ 575. kudo ? palido 0 saMkhe0 bhAgeNUNasaMkhe 0 sAgarovamametta dhuvaTThidIe uvellaNakAlasaMcidattAdo taM jahA -- dhuvaTThidIe hehimaasaMkhe0 bhAgo asaMkhe0 guNaDivisao uvarimo bhAgo savvo vi saMkheja guNavaDDhivisao, saMkhe0sAgarovamameAdhuvaTThidiM baMdhidUNa dhuva hidIe abbhaMtarahidasammatta saMtakammieNa sammatte gahide saMkhe0 gunnvddddhidNsnnaado| edesiM saMkhejjasAgarovamANamuvvellaNakAlo palido0 asaMkhe0 bhAgametto / palido 0 asaMkhe 0bhAgAyA meguvvellaNakaMDayassa jadi aMtomuhuttamettA ukkIraNaddhA labbhadi to saMkhe0 sAgarovamANaM kiM labhAmo tti pamANeNa phalaguNidicchAe ovaTTidAe palido0 asaMkhe0 bhaagmettubvellnnkaaluvlNbhaado| eso kAlo asaMkhe0 guNavaDiuvyeNa kAlAdo saMkherguNo / edaghi kAle saMcidajIvA asaMkhe 0 guNavaDDhikAlasaMcidajIvehiMto saMkhejahotA hai yadi koI aisI AzaMkA kare to usakI aisI AzaMkA karanA ThIka nahIM hai, kyoMki sarvatra utkRSTa antara saMbhava nahIM hone se Avali ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa antarake dvArA bhI palya ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa jIvoMkA saMcaya pAyA jAtA hai / aura caubIsa dinarAta pramANa antara kAla hotA hai aisA niyama nahIM hai, kyoMki eka samayase lekara uttarottara eka-eka samaya bar3hAte hue utkRSTa antara sAdhika caubIsa dinarAta kahA hai / cUMki asaMkhyAta bhAgavRddhi vibhaktivAle jIva antarmuhUrta kAlake dvArA saMcita hote haiM, isaliye palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake dvArA saMcita hue asaMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe hote haiM yaha siddha huA / * saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / $ 575. kyoMki inakA saMcaya palyake saMkhyAtaveM bhAga kama saMkhyAta sAgarapramANa dhruvasthitike unakA dvArA hotA hai / khulAsA isa prakAra hai- dhruvasthitike nIcekA asaMkhyAtavAM bhAga asaMkhyAta guNavRddhikA viSaya hai / tathA saba uparima bhAga bhI saMkhyAtaguNavRddhikA viSaya hai, kyoMki saMkhyAta sAgarapramANa dhruvasthitiko bAMdhakara dhruvasthitike bhItara sthita hue samyaktva satkarmavAle jIvake samyaktvake grahaNa karanepara saMkhyAtaguNavRddhi dekhI jAtI hai| ina saMkhyAta sAgaroMkA udvelana kAla palke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai tathA palyake asaMkhyAtaveM bhAga AyAmavAle eka udvelanAkANDakakA yadi antarmuhUrtapramANa utkIraNAkAla prApta hotA hai to saMkhyAtasAgarakA kitanA utkIraNAkAla prApta hogA isa prakAra phalarAzise icchArAziko guNita karake aura usameM pramANarAzikA bhAga dene para palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa udvelanAkAla prApta hotA hai / zaMkA- yaha kAla asaMkhyAtaguNavRddhi ke udvelanAkAlase saMkhyAtaguNA hai / aura isa Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22 ] dvidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 297 guNA / asaMkhejjaguNavaDDipAo gaDidiudhvella NakAlasaMcidajIvehiMto saMkhe0 guNavaDDipAoggaDDi diubvellaNakAlasaMcidajovesu saMkhejaguNesu saMtesu kathamasaMkheaguNavaDDi vittahiMto saMkhe guNavaDDhivihattiyANamasaMkheJjaguNattaM ? Na esa doso, asaMkhejjaguNavaDDipAoggadvidiM dhareNa dvidajIvesu sammattaM paDivajamANehiMto saMkheaguNavaDDipAoggaDidiM dhareNa sammattaM paDivajamANANamasaMkheJjaguNattAdo / taM pi kudo ? sammattaM ghetUNa micchataM paDivajjiya bahuaM kAlaM micchatteNacchidehiMto sammattaM geNhamANA suTTu thobA, paNadvasaMsakArattAdo / avare bahuA, aviNaTTasaMsakArattAdo / edaM kudo gavvade ? edamhAdo caiva suttAdo / jahA kammaNiJjarAmokkheNa AsaNNA kammaparamANU aviNahasaM sakArattAdo kammapoggalapariyadRbbhaMtare lahu~ kammabhAveNa pariNamaMti tahA sammattAdo micchattaM gadajIvA vi thovamicchattaddhAe acchiduNa sammattaM paDivajamANA bahuA ti ghettavvaM / athavA saNNipaMciMdiyamicchAiTTiNo micchattaM dhuvaTThidIdo ucariM ThavidasammattaTThidisaMtakammiyA ettha pahANA, tesiM ceva bahulaM sammattaggahaNasaMbhavAdo / micchattadhuvaTTidIdo uvarimaTThidIsu aTThAvIsasaMta kammiyamicchAdihINamacchaNakAlo kAlameM saMcita hue jIva asaMkhyAtaguNavRddhike kAla dvArA saMcita hue jIvoMse saMkhyAtaguNe haiM / isa prakAra asaMkhyAtaguNavRddhike yogya sthitike udvelanAkAlameM saMcita hue jIvoMse saMkhyAtaguNavRddhi ke yogya sthitike udvelanAkAlameM saMcita hue jIva saMkhyAtaguNe rahate hue asaMkhyAta - guNavRddhivibhaktivAloM se saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe kaise ho sakate haiM ? samAdhAna - yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki asaMkhyAtaguNavRddhike yogya sthiti meM rahanevAle jIvoM meM se samyaktvako prApta honevAle jovoMse saMkhyAtaguNavRddhi ke yogya sthitiko prApta karake samyaktvako prApta honevAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / zaMkA- yaha bhI kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-----samyaktvako grahaNa karake jo jIva mithyAtvako prApta hue haiM ve yadi bahuta kAla taka mithyAtva meM rahate haiM to unameMse samyaktvako grahaNa karanevAle jIva bahuta thor3e hote haiM, kyoMki unakA saMskAra naSTa ho gayA hai / para dUsare arthAt mithyAtvameM jAkara punaH atizIghra samyaktvako prApta honevAle jIva bahuta hote haiM, kyoMki unakA saMskAra naSTa nahIM huA hai / zaMkA- yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -- isI sUtra se jAnA jAtA hai| jisa prakAra karmanirjarAke dvArA mukta hokara samIpavartI karma paramANu avinaSTa saMskArabAle honese karmapudgala parivartanake bhItara atizIghra karmarUpase pariNata hote haiM usI prakAra samyaktvase mithyAtva meM gaye hue jIva bhI thor3e kAla taka mithyAtvameM rahakara samyaktvako prApta hote hue bahuta hote haiM aisA yahA~ grahaNa karanA cAhiye / athavA mithyAtvakI dhruvasthitise jinakI samyaktvakI sthiti adhika hai aise saMjJI paMcendriya mithyAdRSTi jIva yahA~ pradhAna haiM, kyoMki unhIMkA prAyaH kara samyaktvakA grahaNa karanA saMbhava hai / mithyAtvakI dhruvasthitise uparima sthitiyoMmeM aTThAIsa satkarmavAle mithyA 38 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 palido0 asNkhe0bhaagmetto| tattha egegajIvassa saMkhejaguNavahIe baMdhavArA asaMkhejA / aMtomuttammi jadi ego saMkhejaguNavahivAro labbhadi to palido0 asaMkhe0bhAgamettakAlammi kiM labhAmo tti pamANeNa phalaguNidicchAe ovaTTidAe asNkhejvaaruvlNbhaado| asaMkhe0guNavaDIe puNa savve jIvA egavAraM ceva pAoggA hoMti teNa asaMkhejaguNavaDhivihattiehito saMkhejaguNavaDivihattiyA asaMkhejaguNA / 8 saMkhejabhAgavaDikammaMsiyA sNkhejgunn| 6576. aTThAvIsasaMtakammiyamicchAiTThIsu saMkhejavAraM saMkhejabhAgavaDhi kAdUNa saI micchttsNkhejgunnvhikrnnaado| saMkhejaguNavarhi bahubAraM kiNNa kuNaMti ? Na, tivvasaMkileseNa pauraM pariNamaNasattIe abhaavaado| sammattahidisaMtAdo saMkhejaguNamicchattaTThidisaMtakammiehito saMkhejabhAgabbhahiyamicchattahidisaMtakammiyA jeNa saMkhejaguNA teNa saMkhejaguNavahisaMtakammiehito saMkhejabhAgavahrisaMtakammiyA saMkhejaguNA tti siddhaM / micchattadhuvaTThidisamANasammattahidisaMtAdo heTTimaTThidIhi saha sammattaM geNhamANesu saMkhe bhAgavaDhivihattiehito saMkhejaguNavaDhivihattiyA bahuA, asaMkhejaguNavaDipAoggahidINaM bahuttAdo saMkhejabhAgavaDipAoggahidIsu egajIvassacchaNakAlaM pekkhidUNa saMkhejaguNavahipAoggahidIsu acchaNakAlassa bahuttAdo vaa| teNa saMkhejadRSTiyoMke rahanekA kAla palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai aura vahA~ eka eka jIvake saMkhyAtaguNavRddhike bandhavAra asaMkhyAta haiN| isa prakAra yadi antarmuhUrtakAlameM eka saMkhyAtaguNavRddhi bAra prApta hotA hai to palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa kAlake bhItara kitane bandhavAra hoMge isa prakAra phalarAzise icchArAziko guNita karake aura usameM pramANarAzikA bhAga dene para asaMkhyAtabAra prApta hote haiN| parantu saba jIva asaMkhyAtaguNavRddhike yogya eka bAra hI hote haiM, isaliye asaMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe hote haiN| * saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| 6576. kyoMki aTThAIsa satkarmavAle mithyAdRSTi jIva saMkhyAta bAra saMkhyAtabhAgavRddhiko karake eka bAra mithyAtvakI saMkhyAtaguNavRddhiko karate haiN| zaMkA-saMkhyAtaguNavRddhiko bahuta bAra kyoM nahIM karate haiM ? samAdhAna-nahIM, kyoMki tIvra saMklezake kAraNa pracuramAtrAmeM pariNamana karanekI zaktikA abhAva hai| samyaktvake sthitisattvase saMkhyAtaguNe mithyAtvake sthitisatkarmavAle jIvoMkI apekSA saMkhyAtabhAga adhika mithyAtvake sthitisatkarmavAle jIva cU~ki saMkhyAtaguNe haiM, ataH saMkhyAtaguNavRddhisatkarmavAle jIvoMse saMkhyAtabhAgavRddhisatkarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM yaha siddha huaa| zaMkA-mithyAtvakI dhruvasthitike samAna samyaktvake sthitisattvase nIcekI sthitiyoMke sAtha samyaktvako grahaNa karanevAle jIvoMmeM saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva bahuta haiM, kyoMki asaMkhyAtaguNavRddhike yogya sthitiyA~ bahuta haiM athavA saMkhyAbhAgavRddhike yogya sthitiyoMmeM eka jIvake rahaneke kAlako dekhate hue saMkhyAtaguNavRddhi ke yogya Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] TThidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 299 bhAgavahivihattiehito saMkhe0guNavahivihattiehi saMkhe0guNehi hodavvamidi 1 Na, saNNINaM micchattadhuvaTTidIdo heDimasammattadvidisaMtakammeNa sammattaM paDivajamANehito uvarimahidisaMtakammeNa sammattaM paDivajamANANamasaMkhe gunnttaado| ke vi AiriyA evaM bhaNaMti jahA micchattadhuvahidisamANasammattahidisaMtAdo uvarimaTTidisaMtakamme hi sammattaM paDivajamANesu . saMkhejaguNavadvivihattiehiMto saMkhejabhAgavaDivihatiyA saMkhejaguNA hoMtu NAma kiMtu te appahANA, aNtomuhuttsNcidttaado| dhuvaTTidIdo heTThimaTTidIsu saMkhejabhAgavaDivihattiyA pahANA, palido0 asaMkhe0bhAgasaMcidattAdo micchatteNa cirakAlamavahidattAdo ca / edehiMto saMkhejaguNavaDhivihattiyA saMkhe0guNA, puvillANamuvvellaNakAlAdo edesimuvvelaNakAlassa saMkhe0guNattAdo micchatteNa bahukAlamavadvidattAdo ca / eso attho jaivasahAirieNa hidisaMkame parUvido doNhaM vkkhaannaannmtthittjaannaavnnddN| OM saMkhejaguNahANikammaMsiyA saMkhejaguNA / 6 577. kudo? sammattassa saMkhejaguNahANikadAsesajIvANaM gaNahAdo / taM jahA-jehi sammattassa guNahANo kadA tesiM saMkhe0bhAgamettA jIvA vedagasammattaM ghettaNa sammattahidIe saMkhejaguNavayi saMkhe0bhAgavahiM ca kuNaMti, savvesiM sammattaggahaNasthitiyoMmeM rahanekA kAla bahuta hai| ataH saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe hone cAhiye ? / samAdhAna nahIM, kyoMki saMjJiyoMkI mithyAtva sambandhI dhruvasthitise adhastana samyaktvasthitisatkarmake sAtha samyaktvako prApta honevAle jIvoMse uparima sthitisatkarmake sAtha samyaktva ko prApta honevAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / kitane hI AcArya isa prakAra kahate haiM ki mithyAtvakI dhruvasthitike samAna samyaktvake sthitisattvase uparima sthitisatkarmake sAtha samyaktvako prApta honevAle jIvoMmeM saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIba saMkhyAtaguNe hoveM kintu ve apradhAna haiM, kyoMki unake saMcita honekA kAla antarmuhUrta hai| hA~ dhruvasthitise adhastanasthitiyoMmeM saMkhyAtabhAgavRddhi vibhaktivAle jIva pradhAna haiM, kyoMki unake saMcita honekA kAla palyakA asaMkhyAtavA~ bhAga hai aura mithyAtvake sAtha ye cirakAla taka avasthita rahate haiN| tathA inse| saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM, kyoMki pUrvake jIvoMke udvelanAkAlase inakA udvelanAkAla saMkhyAtaguNA hai aura ye mithyAtvake sAtha bahuta kAla taka avasthita rahate haiN| donoM vyAkhyAnoMke astitvakA jJAna karAneke liye yaha artha yativRSabha AcAyane sthitisaMkramameM kahA hai| OM saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| 6577. kyoMki jinhoMne samyaktvakI saMkhyAtaguNahAni kI hai aise saba jIvoMkA yahA~ prahaNa kiyA hai| khulAsA isa prakAra hai-jinhoMne samyaktvako gugahAni kI hai unake saMkhyAtaveMbhAgapramANa jIva vedakasamyaktvako grahaNa karake samyaktvakI sthitikI saMkhyAtaguNavRddhi yA Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 saMbhavAbhAvAdo / edaM kudo Navvade ? edamhAdo ceva appaabhugaado| teNa saMkhejabhAgavaDDivihattiehito saMkhenaguNahANivihattiyA saMkhejaguNA tti ghettavyaM / * saMkhejabhAgahANikammaMsiyA saMkhejaguNA / 6 578. kudo, saMkhejavAraM saMkhe0bhAgahANi kAdUNa siNsNkhejgunnhaannikrnnaado| * avattavvakammasiyA asaMkhejaguNA / $ 579. kudo ? egasamaeNa micchattaM paDivajamANarAsissa asNkhejbhaagttaado| jadi sammattAdo micchattaM gaMtUNa tattha thovakAlamavahidA pauraM sammattaM geNhaMti to avattavyavihattiehi saMkhejabhAgavaDivihattiehiMto thovehi hodavvaM ? Na ca evaM, saMkhejabhAgavaDivihattiehito avattavyavihattiyA asaMkhejaguNA tti suttamhi uvaittAdo tti ? Na esa doso, jesiM jIvANaM sammattassa dvidisaMtakammamatthi te assidaNa tahA parUvidattAdo / te assidUNa parUvidamidi kudo Navvade ? asaMkhejaguNavaDhivihattiehito saMkhejaguNavaDivihattiyA asaMkhejaguNA ti suttAdo nnvvde| aNNahA saMkhejaguNA hoja asaMkhejaguNavaDDipAoggahidIhiMto saMkhejaguNavaDipAoggahidINaM saMkhejaguNattAdo saMkhyAtabhAgavRddhiko karate haiM, kyoMki sabakA samyaktvakA grahaNa karanA saMbhava nahIM hai / zaMkA--yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-isI alpabahutvase jAnA jAtA hai| isalie saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNahAnivibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM aisA grahaNa karanA cAhiye / * saMkhyAtabhAgahAnikamavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| $ 578. kyoMki saMkhyAta bAra saMkhyAtabhAgahAniko karake jIva eka bAra saMkhyAtaguNahAniko karatA hai| * avaktavyakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| ___6579. kyoMki eka samayameM mithyAtvako prApta honevAlI jIvarAzike vaha asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai| zaMkA-yadi samyaktvase mithyAtvameM jAkara aura vahA~ stoka kAla taka avasthita rahakara pracura jIva samyakvako grahaNa karate haiM to avaktavyavibhakti vAle jIva saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIvoMse thor3e hone cAhiye / parantu aisA hai nahIM, kyoMki saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAloMse avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM aisA sUtrameM upadeza diyA hai ? / samAdhAna-yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki jina jIvoMke samyaktvakA sthitisatkarma hai unakI apekSA usa prakAra kathana kiyA hai| zaMkA-unakI apekSA kathana kiyA hai yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-asaMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM isa sUtrase jAnA jAtA hai| anyathA saMkhyAtaguNe hote, kyoMki asaMkhyAtaguNavRddhike yogya sthitiyoMse saMkhyAtaguNavRddhike yogya sthitiyA~ saMkhyAtaguNI haiM aura unameM saMcita Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 301 tattha saMcidajIvANaM pi teNa sarUveNa avahANAdo ca / egasamayamhi je micchattamuvagayA sammAdihiNo tesimasaMkhejadibhAgo ceva vedagasammattaM paDivajadi / tesiM pi asaMkhe0bhAgo asaMkhe0guNavaDIe uvasamasammattaM pddivjdi| sesA asaMkhejabhAgA sammattasammAmicchattANi uvvelliya NissaMtakammiyA hoMti tti eso bhaavttho| evaM kathaM Navvade ? paMcahi payArehi sammattaM paDivajamANajIvehito avattavyavihattiyA asaMkhejaguNA ti suttAdo nnvvde| Na ca avattavyavihattiesu aNAdiyamicchAdiTThINaM pahANattaM, tesimttttttrsyprimaannttaado| edaM kudo Navvade ? NicaNigodehiMto caugaiNigodesu pavisaMtANamaNAdiyamicchAdiTThINaM sammattaM paDivajamANANaM caugaiNigodehito sijjhamANANaM ca pamANamukkasseNa aTTattarasadamidi paramagurUvadesAdo nnvvde| teNa sAdiyamicchAdidviNo tattha pahANA tti siddhaM / te ca egasamaeNa micchattaM gacchamANajIvehiMto visesahINA, AyANusArivayAbhAve sAdiyamicchAdihINaM vocchedppsNgaado| avattavvaM kuNamANajIvANaM kAlo jahaNNeNa egasamao, ukka0 AvaliyAe asNkhejdibhaagmetto| edaM pamANaM Avali0 asaMkhe0bhAgamettasavvovakkamaNakaMDayANaM jahaNNeNa egasamayamukkasseNa aMtomuhuttaMtarANaM paravidaM, evaM sNcidttaado| avattavvavihattiyA asaMkhejaguNA tti kiNNa vuccade ? Na sammattaM paDivajamANANaM savvesi pi edassa hue jIvoMkA bhI avasthAna usI rUpa hai| 6581. eka samayameM jo samyagdRSTi jIva mithyAtvako prAta hue haiM unakA asaMkhyAtavAM bhAga hI vedakasamyaktvako prApta hotA hai| tathA unakA bhI asaMkhyAtavA~ bhAga asaMkhyAta vaddhike sAtha upazamasamyaktvako prApta hotA hai| tathA zeSa apsaMkhyAta bahabhAga jIva samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanA karake niHsattvakarmavAle hote haiM / yaha isakA bhAvArtha hai| zaMkA-yaha kaise jAnA jAtA hai ? samAdhAna--pAMca prakArase samyaktvako prApta honevAle jIvoMse avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM isa sUtrase jAnA jAtA hai| aura avaktavyavibhaktivAle jIvoMmeM anAdi mithyAdRSTiyoMkI pradhAnatA nahIM hai, kyoMki unakA pramANa eka sau ATha hai| zaMkA-yaha kisa pramANa se jAnA jAtA hai ? samAdhAna nityanigodase caturgatinigodameM praveza karanevAle jIvoMkA, samyaktvako prApta honevAle anAdi mithyAdRSTi jIvoMkA aura caturgatinigodase siddha honevAle jIvoMkA utkRSTa pramANa eka sau ATha hai isa prakAra parama guruke upadezase jAnA jAtA hai, isaliye sAdimithyAdRSTi jIva vahAM pradhAna haiM yaha siddha huA aura ve eka samayameM mithyAtvako prApta honevAle jIvoMse vizeSa hIna haiM, kyoMki Ayake anusAra vyaya nahIM mAnanepara sAdi mithyAdRSTiyoMke viccheda kA prasaMga prApta hotA hai| avaktavyako karanevAle jIvoMkA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / yaha pramANa Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sarvopakramaNa kANDakoMke jaghanya eka samaya aura utkRSTa antarmuhUrtapramANa antaroMkA kahA hai, kyoMki isI prakAra unakA saMcaya hotA hai| zaMkA--avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM, aisA kyoM nahIM kahA ? bhAga asaMkhyAtaguNa Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ hidivihantI 3 kAlassa sAhAraNattAdo / edaM kudo Navvade ? tiSNivaDDi-tiSNihANi - avaTThANANaM kAlo jaha0 egasamao, ukka0 AvaliyAe asaMkhe 0 bhAgame to ti mahAbaMdhasutroNa bhaNidatta do / Na ta Avali0 asaMkhe0 bhAgametteNa avattavvassa saMcao asthi, jahaNNukasseNa egasamayasaMcidattAdo / * asaMkhejjabhAgahANikammaMsiyA asaMkhejjaguNA / 6 580. kudo, sagaasaMkhe 0 bhAgeNUNasammatta sammAmicchattasaMtakammiyANaM savvesi pi gahaNAdo / * tArabaMdhaNaM savvatthovA avattavvakammaMsiyA / $ 581. kudo ? anaMtANubaMdhicaukkaM visaMjoiya micchattaM paDivajamANajIvANaM gahaNAdo / * saMkheJjaguNahANikammaMsiyA saMkhejjaguNA / $ 582. kudo ? saMkhejjasamayasaMcidattAdo / avattavyavihattiyA egasamayasaMcidA e samaya saMcidaasaMkhe0 guNahANikammaMssiyA sarisA / daMsaNamohaNIyaM khavemANasaMkhejjajIvehi Uttassa avivakkhAe asaMkhejjaguNahANiTThidikaMDayANaM padaNavArA jeNa saMkhejjasahassamettA teNa tattha saMcidajIvA vi saMkhe0 guNA tti siddhaM / egasamaeNa samAdhAna- nahIM, kyoMki samyaktva ko prApta honevAle sabhI ke yaha kAla sAdhAraNa hai / zaMkA - yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -tIna vRddhi, tIna hAni aura avasthAnakA jaghanya kAla eka samaya aura utkRSTa kAla Avalike asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai isa prakAra mahAbandhake sUtra meM kahA hai, isase jAnA jAtA hai / aura Avalike asaMkhyAtaveM bhAga kAlake dvArA avaktavyavibhaktivAloMkA saMcaya nahIM hotA, kyoMki unake saMcita honekA jaghanya aura utkRSTa kAla eka samaya hai / * asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / 580. kyoMki jitane samyaktva aura samyagmithyAtvasatkarmavAle jIva haiM unameM se asaMkhyAtaveM bhAgapramANa jIvoMko kama karake zeSa sabhI samyaktva aura samyagmithyAtva satkarmavAle jIvoMkA grahaNa kiyA hai / anantAnubandhIke avaktavyakarmavAle jIva sabase thor3e haiM / 6581. kyoMki yahAM anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karake mithyAtvako prApta honevAle jIvoMkA grahaNa kiyA hai / asaMkhyAtaguNahAnikarma vAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / 582. kyoMki unake saMcita honekA kAla saMkhyAta samaya hai / avaktavyavibhaktivAle jIva eka samayake dvArA saMcita hote haiM jo eka samaya meM saMcita hue asaMkhyAtaguNahAnivAloMke samAna haiM / darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAle saMkhyAta jIvoMse rahitapanekI vivakSA na karanepara cUMki asaMkhyAtaguNahAnisthitikANDakoMke patana hone ke bAra saMkhyAta hajAra haiM, isaliye vahAM saMcita hue jIva bhI saMkhyAtaguNe haiM yaha siddha huA / isakA yaha bhAvArtha hai ki eka samaya meM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe vaDDhoe appAbahuaM 303 jattiyA jIvA aNatANubaMdhicaukkavisaMjoyaNamADhaveMti tattiyA ceva egasamayammi asaMkhejaguNahANimavattavvaM ca kuNaMti tti eso bhAvattho / * sesANi padANi micchattabhaMgo / 9583. sesANaM padANamappAbahuaM jahA micchattassa parUvidaM tahA parUvedavvaM / taM jahA - asaMkheja guNahANivihattiyANamuvari saMkhe0 guNahANikammaM siyA asaMkhejaguNA, jagapadarassa asaMkhe 0 bhAgapamANattAdo / saMkhejabhAgahANikammaM siyA saMkhe0 guNA / saMjaguNavaDaka maMsiyA asaMkhe0 guNA / saMkhe0 bhAgavaDDikammaM siyA saMkhe0 guNA / asaMkhe0 bhAgavahnikammaM siyA guNA | adivihattikammaMsiyA asaMkhe 0 guNA / asaMkhe0 bhAgahANikammaMsiyA saMkhe0 guNA / evaM cuNNisuttatthaparUvaNaM kAUNa saMpahi uccAraNA buccade | $ 584. appAbahugANugameNa duviho Niddeso- ogheNa AdeseNa ya / tattha ogheNa micchatta- bArasaka0-NavaNoka0 savvatthovA asaMkhe 0 guNahANikammaMsiyA / saMkhe0guNahANika maMsiyA asaMkheJjaguNA / saMkhe0 bhAgahANika0 saMkhe0 guNA / saMkhe0 guNavaDDika0 asaMkhe0 guNA / saMkhe 0 bhAgava Dika0 saMkhe0 guNA / asaMkhe0 bhAgavaDDika0 anaMtaguNA / avadika 0 asaMkhe0 guNA / asaMkhe 0 bhAgahANika 0 saMkhe0 guNA / atANu 0 caukkassa savvatthovA avattavvakammaMsiyA / asaMkhe0 guNahANika0 saMkhe0 guNA / sesaM jitane jIva anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanAkA prAraMbha karate haiM utane hI jIva eka samaya saMkhyAtaguNahAni aura avaktavyako karate haiM / * zeSa pada mithyAtva ke samAna haiM / $ 583. zeSa padoMkA alpabahutva jisa prakAra mithyAtva kA kahA hai usa prakAra kahanA cAhiye / jo isa prakAra hai- asaMkhyAtaguNahAnivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM, kyoMki unakA pramANa jagapratara ke asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hai / inase saMkhyAta bhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAta bhAgavRddhi karmavAle jIva anantaguNe haiM / inase avasthitavibhaktikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / isa prakAra cUrNisUtroM ke arthakA kathana karake aba uccAraNA kA kathana karate haiN| SS 584. alpabahutvAnugamakI apekSA nirdeza do prakArakA hai - ogha aura Adeza / unameMse oghakI apekSA mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoM ke asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikarma vAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAta bhAgavRddhikarmavAle jIva anantaguNe haiM / inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarma vAle jIva saMkhyAtaguNe hai / anantAnubandhIcatuSkakI apekSA avaktavyakarmavAle jIva sabase thor3e haiM / inase asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| zeSa bhaMga mithyAtvake 1 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 micchttbhNgo| sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA asNkhe0gunnhaannikmmNsiyaa| avaTTidaka0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDika0 asNkhe0gunnaa| asaMkhe0guNavaDika0 asaMkhe0guNA / saMkhe0guNavaDika0 asaMkhe0guNA / saMkhe0bhAgavaDika0 saMkhe0guNA / saMkhe0guNahANika0 saMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahANika0 sNkhe0gunnaa| avattavvakammaMsiyA asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 asaMkhe0guNA / guNagAro puNa savvapadANaM pi Avali0 asNkhe0bhaago| 6585. AdeseNa Neraiesu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 savvatthovA saMkhe0guNahANikammasiyA / saMkhe0guNavaDika0 visesAhiyA / saMkhe0bhAgavahi-saMkhe0bhAgahANikammaMsiyA do vi sarisA saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDikammaMsiyA asaMkhe0guNA / avaTThidaka0 asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 saMkhejaguNA / sammatta-sammAmicchattANamoghaM / aNaMtANu0caukka0 savvatthovA avttvvkmmNsiyaa| asaMkhelguNahANika0 saMkhejaguNA / saMkhe0guNahANika0 asaMkhe0guNA / saMkhe0guNavaDika0 visesAhiyA / sesaM micchattabhaMgo / evaM paDhamAe / vidiyAdi jAva sattami tti evaM ceva / Navari saMkhe0guNavahi-saMkhe guNahANikammaMsiyA do vi sarisA / $ 586. tirikkhesu oghaM / Navari vAvIsapayaDINamasaMkhe0guNahANI Natthi / samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAtraguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiM / avasthitakarmavAle jIva asaM yAtaguNe haiM / asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| asaMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMra yAtaguNe haiN| saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| avaktavyakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / parantu sabhI padoMkA guNakAra Avalike asaMtyAtaveM bhAgapramANa hai| 6585. AdezakI apekSA nArakiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva vizeSa adhika haiM / inase saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAni karmavAle jIva ye donoM samAna hote hue bhI saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA oghake samAna bhaMga hai / tathA anantAnubandhIcatuSkako apekSA avaktavyakarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva vizeSa adhika haiN| zeSa bhaMga mithyAtvake samAna hai| isa prakAra pahalI pRthivImeM jAnanA caahiye| dUsarIse lekara sAtavIM pRthivI taka isI prakAra jAnanA caahie| kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAni karmavAle ye donoM hI prakArake jIva samAna haiN| 6586. tiryaJcoMmeM oghake samAna bhaMga hai| kintu itanI vizeSatA hai ki inameM bAIsa prakRtiyoMkI asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai / paMcendriya tiryaJcatrikakA bhaMga nArakiyoMke samAna hai| Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vidivihattIe vaDDhIe appAbahuraM 305 paMciMdiyatirikkhatiyassa NeraiyabhaMgo / eiMdiehito paMciMdiyatirikkhatiyammi uppajiya saMkhe guNavaDhi saMkhe0bhAgavaddhiM ca kuNamANA jIvA kiM gheppaMti Aho Na gheppaMti ? jadi Na gheppaMti to vidiyAdipuDhaviNeraiesu va saMkhe guNavaDikammaMsiyA saMkhe0guNahANikammaMsiehi sarisA hoti / aha gheppaMti, saMkhe0bhAgahANikammaMsiehito saMkhe0guNavaDikammaMsiyA oghe iva asaMkhejaguNA hoja / Na ca maggaNaviNAsabhaeNa Na uppAijaMti, jeraiesu vi tahA pasaMgAdo tti / ettha parihAro uccade, Na tAva Na gheppaMti tti annbbhuvgmaado| Na ca saMkhe guNahANivihattie hito saMkhe0bhAgahANivihattiehiMto ca saMkhe guNavahivihattiyANamasaMkhejaguNattaM, satthANe saMkheguNahANiM kuNamANajIvANamasaMkhe0bhAgamettANaM saMkhe0bhAgamettANaM vA eIdiehiMto paMciMdiyatirikkhatiyammi uppttiido| teNa kAraNeNa paMciMtiri0tiyammi saMkhenguNahANivihattiehito saMkhe guNavahivihattiyA visesAhiyA jAdA / jadi evaM to oghammi kathaM saMkhe0bhAgahANivihattie hiMto saMkheguNavaDDivihattiyANamasaMkheguNattaM ? Na, eIdiehiMto vigaliMdiesuppanjiya saMkhejaguNavahiM kuNamANajIve paDucca tattha asaMkhe0guNattaM paDi virohaabhaavaado| saMkhe bhAgahANi vihattiehitosaMkhe bhAgavaDDivihattiyANaM tirikkhesu kadhaM sarisattaM? kathaM ca zaMkA-ekendriyoMmeMse paMcendriya tiryazcatrikameM utpanna hokara saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtabhAgavRddhiko karanevAle jIva yahA~ kyA grahaNa kiye haiM yA nahIM grahaNa kiye haiM ? yadi grahaNa nahIM kiye haiM to dvitIyAdi pRthiviyoMke nArakiyoMke samAna yahA~ bhI saMkhyAtagaNavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIvoMke samAna prApta hote haiN| yadi grahaNa kiye haiM to saMkhyAtabhAgahAnikarmavAloMse saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva oghake samAna asaMkhyAtaguNe ho jaayNge| aura mArgaNAke vinAzake bhayase nahIM utpanna karAte haiM so bhI bAta nahIM hai, kyoMki nArakiyoMmeM bhI usa prakArakA prasaGga prApta hotA hai| samAdhAna--Age isa zaMkAkA samAdhAna karate hue AcArya kahate haiM ki nahIM grahaNa karate haiM yaha pakSa iSTa nahIM hai, kyoMki ise svIkAra nahIM kiyA hai| aura saMkhyAtaguNahAni vibhaktivAloMse tathA saMkhyAtabhAgahA navibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM nahIM, kyoMki svasthAnameM saMkhyAtaguNahAniko karanevAle jIvoMke asaMkhyAtaveM bhAgamAtra yA saMkhyAtaveM bhAgamAtra jIva ekendriyoMmeMse paMcendriya tiryaJcatrikameM utpanna hote haiM. isaliye paMcendriya tiryazcatrikameM saMkhyAtaguNahAnivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva vizeSa adhika hue| ___ zaMkA-yadi aisA hai to oghameM saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAloMse saMkhyAtaguNavRddhivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe kaise hote haiM ? / samAdhAna nahIM, kyoMki ekendriyoMmeMse vikalendriyoMmeM utpanna hokara saMkhyAtaguNavRddhiko karanevAle jIvoMkI apekSA vahA~ asaMkhyAtaguNe honemeM koI virodha nahIM hai| zaMkA-saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAloMse saMkhyAtabhAgavRddhivibhaktivAle jIvoMkI paMcendriya tiryazcoMmeM samAnatA kaise hai ? Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 / jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 Na sarisattaM ? eiMdiya-vigalidie hiMto paMciMdiyaapajattajahaNNahidibaMdhAdo saMkhe0- . bhAgeNUNaTThidisaMteNa paMciMdiesuppaNNesu saMkileseNa viNA jAibaleNeva saMkhe0bhAgavaDDidaMsaNAdo Na sarisattaM / Na, vigaliMdiehiMto saMkhe0bhAgahANihidikaMDayamADhaviya paMciMdiesuppaNNasaMkhe0bhAgahANihidivihattiyANaM puvvillasaMkhe bhAgavahihidivihattiehiMto sristtaado| edamatthapadamaNNattha vi vattavvaM / : 587. paMciMdiyatirikkha-maNussaapaja0 micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 nneriybhNgo| aNaMtANu0cauka0 nneriymicchttbhNgo| sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA asNkhe0gunnhaannisNtkmmiyaa| saMkheguNahANisaMtaka0 asNkhe0gunnaa| saMkhe0bhAgahANisaMtaka0 asaMkhe0guNA / cuNNisutte saMkhejaguNA tti bhaNidaM, majjhimavisohivaseNa padamANattAdo / uccAraNAe puNa asaMkhejaguNattaM vuttaM / sammatta-sammAmicchattANi micchattAdikammehi sarisANi Na hoti, bhinnnnjaadittaado| teNa edesiM doNhaM kammANaM saMkhejaguNahANivihattiehiMto saMkhe0bhAgahANivihattiyA asaMkhe0guNA hoti ti uccAraNAirieNa ladhuvaeso) asaMkhejabhAgahANika0 asaMkhe guNA / evaM paMciMdiyaapajattANaM / 6588. maNussesu bAvIsaM payaDINaM savvatthovA asaMkhe0guNahANika0 / pratizaMkA-samAnatA kyoM nahIM hai ? zaMkAkAra--paMcendriya aparyAptakoMke jaghanya sthitibandhase saMkhyAtaveM bhAgakama sthitisattvake sAtha jo ekendriya aura vikalendriya jIva paMcendriyoM meM utpanna hote haiM unake saMkleza ke binA kevala jAtike balase saMkhyAtabhAgavRddhi dekhI jAtI hai, ataH samAnatA nahIM hai ? samAdhAna-nahIM, kyoMki vikalendriyoMmeM saMkhyAtabhAgahAni sthitikANDakako Arambha karake paMcendriyoMmeM utpanna honevAle saMkhyAtabhAgahAnisthitivibhaktivAle jIva pUrvokta saMkhyAtabhAgavRddhisthitivibhaktivAle jIvoMke samAna hote haiN| yaha arthapada anyatra bhI kahanA caahiye| 6587. paMcendriyatiryaJca aparyApta aura manuSya aparyApta jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA bhaMga nArakiyoMke samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakA bhaMga nArakiyoMke mithyAtvake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnisatkarmavAle jIva sabase thor3e haiM / inase saMkhyAtaguNahAnisatkarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnisatkargavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| cUrNisUtra meM inheM saMkhyAtaguNA kahA hai, kyoMki madhyama vizuddhike kAraNa unakA patana ho jAtA hai| parantu uccAraNAmeM asakhyAtagaNA kahA hai / samyaktva aura samyagmithyAtva mithyAtva Adi karmoM ke samAna nahIM hote, kyoMki inakI bhinna jAti hai, ataH ina donoM karmoMkI saMkhyAtaguNahAnivibhaktivAloMse saMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe hote haiM, uccAraNAse isa prakAra upadeza prApta huaa| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / isI prakAra paMcendriyaaparyApta jIvoMke jAnanA caahiye| 6588. manuSyoMmeM bAIsa prakRtiyoMkI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe vaDDhoe appAbahua 307 saMkhe0guNahANika0 asNkhe0gunnaa| saMkhe0guNavaDika0 visesaahiyaa| saMkhe0bhAgavaDisaMkhe0bhAgahANika0 do vi sarisA saMkhe gunnaa| asaMkhe bhAgavaDhika0 asaMkhe0guNA / avadvi0 asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 sNkhejgunnaa| aNaMtANu0caukka0 nneriybhNgo| sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA avaDhi0 / asaMkhe0bhAgavavi0 sNkhegunnaa| asaMkhe0guNavaDi0 sNkhe0gunnaa| saMkheguNavaDi0 saMkhe guNA / saMkhe0bhAgavaDhi0 saMkhe0guNA / avattavva0 saMkhe gunnaa| asaMkhe guNahANi. asNkhe0gunnaa| saMkhe0guNahANi0 asNkhe0gunnaa| saMkhe0bhAgahANika asaMkhe0guNA, jaivasahuvaeseNa saMkhejaguNA / asaMkhe0bhAgahANi0 asaMkhejaguNA / evaM maNusapajatta-maNusiNINaM / Navari jattha asaMkhe guNaM tattha saMkhenguNaM kAyavvaM / 589. devANaM NeraiyabhaMgo / evaM bhavaNavAsiya-vANaveMtaradevANaM / joisiyAdi jAva sahassArakappo tti vidiyapuDhavibhaMgo / ANadAdi jAva NavagevajA tti bAvIsaM payaDINaM savvatthovA saMkhe0bhAgahANikammaMsiyA / asaMkhe0bhAgahANikammaMsiyA asaMkheguNA / sammattassa savvatthovA asNkhengunnhaannik0| saMkhe guNahANika0 visesAhiyA / asaMkhe0bhAgavaDhikammaMsiyA asaMkhe guNA / asaMkhe0guNavahika0 asaMkhe0guNA / thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhi karmavAle jIva vizeSa adhika haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle ye donoM paraspara samAna hote hue bhI saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyatAbhAgavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| anantAnubandhIcatuSkakA bhaMga nArakiyoMke samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA avasthitavibhaktivAle jIva sabase thor3e haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase avaktavyavibhaktivAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / para yativRSabha AcAyake upadezAnusAra saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnivibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| isI prakAra manuSyaparyApta aura manuSyaniyoMmeM jAnanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki jahA~ para asaMkhyAtaguNA hai vahA~ para saMkhyAtaguNA karanA caahiye| 589. devoMkA bhaMga nArakiyoMke samAna hai| isI prakAra bhavanavAsI aura vyantara devoMmeM jAnanA cAhiye / tathA jyotiSiyoMse lekara sahasrAra kalpatakake devoMmeM dUsarI pRthivIke samAna bhaMga hai / Anata kalpase lekara nauveyakatakake devoMmeM bAIsa prakRtiyoMkI apekSA saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| samyaktvako apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva vizeSa adhika haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAta Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 saMkhe0guNavaDDika0 asaMkhe0guNA / saMkhe0bhAgavaDDika0 saMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahANika0 asNkhe0gunnaa| avattavva0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahA0ka0 asaMkhe0guNA / evaM sammAmicchattassa vi vattavvaM / Navari asaMkheguNahANi-saMkhe0guNahANika0 be vi sarisA kaayvvaa| aNaMtANu0 cauka0 savvatthovA avttvv0| asaMkhe0guNahANi0 saMkheguNA / saMkheguNahANi0 saMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahANika sNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANi0 asaMkhe gunnaa| aNuddisAdi jAva avarAido tti micchatta-bArasaka0-NavaNoka. aanndbhNgo| sammAmi0 micchattabhaMgo / sammatta0 savvatthovA saMkheguNahANi / saMkhe0bhAgahANi0 asaMkhe guNA / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe guNA / aNaMtANu0caukka0 aanndbhNgo| Navari avattavvaM Natthi / evaM savva? / Navari saMkhe0guNaM kAyavvaM / / 6 590. iMdiyANuvAdeNa eiMdiesu micchatta-solasaka0-NavaNoka0 savvatthovA saMkhe gunnhaannikmmNsiyaa|sNkhe0bhaaghaannik0 saMkhe gunnaa| asaMkhe0bhAgavaDDika0 aNaMtaguNA / avaTTidaka0 asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 saMkhejaguNA / sammattasammAmicchattANaM savvatthovA asaMkheguNahANika0 / saMkhe guNahANika. asaMkhe0 guNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase avaktavyavibhaktivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| isI prakAra samyagmithyAtvakA bhI kathana karanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki asaMkhyAtaguNahAni aura saMkhyAtagaNahAnikarmavAle ina donoMko bhI samAna karanA caahiye| anantAnubandhI catuSkakI apekSA avaktavyavibhaktivAle jIva sabase thor3e haiN| inase asaMkhyAtaguNahAnivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtaguNahAnivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnivAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| anudizase lekara aparAjita takake devoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkA bhaMga Anata kalpake samAna hai| samyagmithyAtvakA bhaMga mithyAtvake samAna hai| samyaktvakI apekSA saMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnivAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / anantAnubandhIcatuSkakA bhaMga Anata kalpake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki vahA~ avaktavya pada nahIM hai| isI prakAra sarvArthasiddhimeM jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki sarvArthasiddhimeM sarvatra saMkhyAtaguNA karanA caahiye| 6590. indriyamArgaNAke anuvAdase ekendriyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva anantaguNe haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmabAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiM / inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAta Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] TThidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 3.9 gunnaa| saMkhe0bhAgahANika0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahA0ka0 asaMkhe0guNA / evaM vAdara-suhumeiMdiyapajjattApajattANaM / vigaliMdiesu micchatta-solasaka0-NavaNoka. savvatthovA saMkhe gunnhaannikmmNsiyaa| saMkhe0bhAgavaDDi-hANikammaMsiyA do vi sarisA saMkhe guNA / asaMkhejabhAgavaDhika0 asaMkheguNA / avaDhi0 asaMkhe guNA / asaMkhe0bhAgahANi0 sNkhe0gunnaa| sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA asaMkhe0guNahANika0 / saMkhe0guNahANika0 asNkhe0gunnaa| saMkhe0bhAgahANika0 asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 asNkhe0gunnaa| 591. paMciMdiya-paMciM0pajjattaesu micchatta-bArasaka0-NavaNokasAyANaM savvatthovA asNkhe0gunnhaannik0| saMkhe guNahANika0 asaMkhe0 gunnaa| saMkhe0guNavaDDika0 vise0| saMkhe0bhAgavaDDi0 saMkhe0bhAgahANika0 do vi tullA saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavahika0 asNkhe0gunnaa| avahidahidivihattiyakammaMsiyA asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 sNkhe0gnnaa| aNaMtANu0baMdhINaM savvatthovA avattavvakammaMsiyA / asaMkhe guNahANika0 saMkhe0 guNA / sesapadANi micchttbhNgo| sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA asaMkhe guNahANika0 / avahidaka0 asaMkhe0 gnnaa| asaMkhe0bhAgavaDDika0 asaMkhe0guNA / asaMkheguNavaDDika0 asaMkhe0guNA / bhAgahAnikarmavAle java asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / isIprakAra bAdara aura.sUkSma ekendriya paryApta aura aparyApta jIvoMmeM jAnanA cAhiye / vikaLendriyoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle ye donoM samAna hote hue bhI saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe hai| inase avasthitakamavAle jIva asaMkhyAtaguNe hai| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| 591. paMcendriya aura paMcendriya paryAptakoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhikamevAle jIva vizeSa adhika haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle ye donoM tulya hote hue bhI saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhi karmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase avasthita sthitivibhaktikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / anantAnubandhIcatuSkakI apekSA avaktavyakarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| zeSa padoMkA bhaMga mithyAtvake samAna hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 saMkhe0guNavaDDika0 asNkhe0gunnaa| saMkhe bhAgavaDDika0 saMkhe gunnaa| saMkhe guNahANikammaMsiyA sNkhe0gunnaa| saMkhe0bhAgahANika0 asNkhe0gunnaa| jaivasahAiriyauvaeseNa saMkhe0guNA / avattabvakammaMsiyA asaMkhe gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 asNkhe0gunnaa| 6592. kAyANuvAdeNa savvacaukkAesu micchatta-solasaka0-NavaNokasAya0 savvatthovA saMkhe0guNahANika0 / saMkhe0bhAgahANika0 saMkheguNA / asaMkhe0 bhAgavaDDika0 asaMkhe gunnaa| avaTThidaka0 asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 sNkhegunnaa| sammatta-sammAmicchattANaM eiNdiybhNgo| evaM baadrvnnpphdi0ptteysriiraannN| svvvnnpphdi-svvnnigodaannmeiNdiybhNgo| tasakAiya-tasakA0pajjattaesu paMciMdiyabhaMgo / tasaapajattaesu pNciNdiyapjttbhNgo| ___593. jogANubAdeNa paMcamaNa-paMcavacijogIsu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0savvatthovA asNkhe0gunnhaannikmmNsiyaa| uvari vidiypuddhvibhNgo| athavA savvatthovA asaMkhegaNahANika0 / saMkhe guNavaDDika0 asNkhe0gunnaa| saMkhe0guNahANika0 visesAhiyA khavagaseDhIe saMkhe0guNahANiM kuNamANajIvehi / saMkhe0bhAgavaDika0 sNkhegunnaa| saMkhe0bhAgahANika0 visesA0 khavagaseDhIe saMkhe0bhAga asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| para yativRSabha AcAryake upadezase saMkhyAtaguNe haiM / inase avaktavyakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| . 6592. kAyamArgaNAke anuvAdase pRthivI Adi cAra kAyavAloMke saba bhedoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA saMkhyAtagaNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asaMra yAtaguNe haiM / inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtagaNe haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga ekendriyoMke samAna hai| isI prakAra bAdara vanaspatikAyika pratyekazarIra jIvoMke jAnanA caahiye| saba vanaspatikAyika aura saba nigoda jIvoMkA bhaMga ekendriyoMke samAna hai| trasakAyika aura trasakAyikaparyApta jIvoMkA bhaMga paMcendriyoMke samAna hai / tathA trasaaparyAptakoMkA bhaMga paMcendriya aparyAptakoMke samAna hai| 6593. yogamArgaNAke anuvAdase pAMcoM manoyogI aura pAMcoM vacanayogI jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmabAle jIva sabase thor3e haiN| isake Age dUsarI pRthivIke samAna bhaMga hai| athavA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva kSapakazreNImeM mAtra saMkhyAtaguNahAniko karanevAle jIvoMkI apekSA vizeSa adhika haiM / inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM 311 hANiM kuNamANajIvehi / asaMkhe0bhAgavaDDika0 asaMkhe0guNA / avaTThidaka0 asaMkhe0 guNA / asaMkhe0bhAgahA0 saMkhe0guNA / aNaMtANubaMdhINaM savvatthovA avttvvkmmNsiyaa| asaMkhe guNahANika0 saMkhe0guNA / saMkhe0guNahANi-saMkhe guNavaDDika0 do vi sarisA asaMkhe0guNA / visaMjoyaNAe saMkhe guNahANikaMDayajIvehi hANI visesAhiyA tti kiNNa bhaNidA ? Na, vidiyAdipuDhaviNeraiesu visesaahiyttppsNgaado| Na ca evamuccAraNAe, tattha tAsiM sristtpruuvnnaado| tatthAhippAo jANiya vattavyo / saMkhe0bhAgahANi-saMkhe0bhAgavaDDikammaMsiyA do vi sarisA sNkhe0gunnaa| uvari micchttbhNgo| sammatta-sammAmicchattANaM muulodhbhNgo| ___ 594. kAyajogIsu savvakammasavvapadANaM muuloghbhNgo| orAlikAyajogIsu mnnjogibhNgo| Navari chabbIsaM payaDINamasaMkhe0bhAgavaDhi0 aNaMtaguNA / orAliyamissakAyajogIsu savvatthovA saMkhe0guNahANika0 / saMkhe0bhAgahANika0 saMkhe0guNA / saMkhe0guNavaDika0 asaMkhe0guNA / saMkhe0bhAgavaDika0 saMkha0guNA / asaMkha0bhAgavaDika0 aNaMtaguNA / avahi0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANi0 saMkha0guNA / edamappAbahuaM kSapakazreNImeM mAtra saMkhyAtabhAgahAniko karanevAle jIvoMkI apekSA vizeSa adhika haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| anantAnubandhI catuSkakI apekSA avaktavyakarmavAle jIva sabase thor3e haiM / inase asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikarmavAle ye donoM samAna hote hue bhI asaMkhyAtaguNe haiN| zaMkA-visaMyojanAmeM saMkhyAtaguNahAnikANDakavAle jIvoMkI apekSA hAni vizeSa adhika hai yaha kyoM nahIM kahA ? samAdhAna nahIM, kyoMki aisA kathana karanese dUsarI Adi pRthiviyoMke nArakiyoMmeM vizeSAdhikapanekA prasaMga prApta hotA hai| aura aisA uccAraNAmeM hai nahIM, kyoMki vahAM unakI samAnatAkA kathana kiyA hai / ataH abhiprAya samajhakara yahAM kathana karanA cAhiye / inase saMkhyAtabhAgahAni aura saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle ye donoM samAna hote hue bhI saMkhyAtagaNe haiN| Upara mithyAtvake samAna bhaMga hai| tathA samyaktva aura samyagmithyAtva kA bhaMga mUloghake samAna hai| ___594. kAyayogiyoMmeM saba karmoM ke saba padoMkA bhaMga mUloghake samAna hai / audArikakAyayogiyoMkA bhaMga manoyogI jIvoMke samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki inameM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva anantaguNe haiM / audArikamizrakAyayogiyoMmeM saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva anantaguNe haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / yaha alpabahutva Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 chabbIsaM payaDINaM daTThavvaM / sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA asaMkhe0guNahANika0 / saMkhe guNahANika0 asaMkhe0guNA [ saMkhe0bhAgahANika0 uccAraNAe ahippAraNa asaMkhe0guNA jaivasahagurUvaeseNa saMkhejaguNA) asaMkhe0bhAgahANika0 asaMkhe0guNA / 595. vauvviyakAyajogIsu micchatta-cArasaka0-NavaNoka0 savvatthovA saMkhe0gaNahANi-saMkhegaNavaDikammaMsiyA do vi sarisA / saMkhe0bhAgavaDi-saMkhe0bhAgahANika do vi sarisA saMkheguNA / asaMkhe0bhAgavaDDhi0 asNkhe0gunnaa| avahi0 asNkhe0gnnaa| asaMkhe bhAgahANi0 sNkhegunnaa| sammatta-sammAmicchattANaM muulodhbhNgo| aNaMtANubaMdhoNaM savvatthovA avattavva0 / asaMkhegaNahANi0 sNkhe0gnnaa| saMkhe0guNavahi0 saMkheguNahANi do vi asaMkhe0guNA / uvari micchttbhNgo|| 596. veuvviyamissa0 chavvIsaM payaDINaM savvatthovA saMkhenguNahANi / saMkhe0guNavaDDi visesaahiyaa| saMkhe0bhAgavaDDhi0-saMkhe bhAgahANi0 do vi sarisA saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavaDDi0 asaMkhe0guNA / avaDhi0 asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANi0 saMkhe0guNA / sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA asaMkheguNahANika0 / saMkhe0guNahANika0 asNkhe0gunnaa| saMkhe bhAgahANika0 asaMkhe0guNA saMkhe0guNA vA / chabbIsa prakRtiyoMkA jAnanA caahie| samyavatva aura samyagnithyAtvakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva uccAraNAke abhiprAyAnusAra asaMkhyAtaguNe haiN| para yativRSabhaguruke upadezAnusAra saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| 6565. vaikriyikakAyayogiyoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA saMkhyAtaguNahAni aura saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle ye donoM samAna hote hue bhI sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle ye donoM samAna hote hue bhI saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga mUloghake samAna hai| anantAnubandhIcatuSkakI apekSA avaktavyakarmavAle jIva sabase thor3e haiM / inase asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva ye donoM samAna hote hue bhI asaMkhyAtaguNe haiN| Upara mithyAtvake samAna bhaMga hai| 6596. vaikriyikamizrakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA saMkhyAtagaNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva vizeSa adhika haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle ye donoM samAna hote hue bhI saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe vaDDhoe appAbahuaM 313 asaMkhe bhAgahANika0 asaMkhe guNA / . 597. kammaiya0jogIsu chabbIsaM payaDINaM savvatthovA saMkhe0guNahANika0 / saMkhe0bhAgahANika0 saMkheguNA / saMkhe0guNavaDi0 asaMkhe gunnaa| saMkha0bhAgavahi0 sNkhegunnaa| asaMkhe0bhAgavaDhi0 aNaMtagaNA / avaDhi0 asNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahA0 saMkhe guNA / sammatta-sammAmicchattANamorAliyamissa bhaMgo / evamaNAhArINaM / 6598. AhAra-AhAramissa0 aTThAvIsaM payaDINaM Natthi appAbahuaM, egapadattAdo / evamakasAya-jahAkkhAda0-sAsaNANaM / 6599. vedANuvAdeNa itthi-purisavedaesu micchatta-solasaka0-NavaNoka0sammatta-sammAmicchattANaM pNciNdiybhNgo| NauMsaya0 aThThAvIsaM payaDINaM mUloghabhaMgo / avagadavedaesu micchatta-sammatta-sammAmi0-ahakasAya0-itthi-NaqsayavedANaM savvatthovA sNkhe0bhaaghaannikmmNsiyaa| asaMkhe bhAgahANika0 sNkhe0gunnaa| evaM sattaNokasAyatisaMjalaNANaM / Navari saMkhe0gaNahANI jANiya vattavvA / lobhasaMjalaNassa savvatthovA sNkhengunnhaanni| saMkhe0bhAgahANi0 sNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANi0 saMkhe0guNA / kasAyANuvAdeNa caduNhaM kasAyANaM muulodhbhNgo|| 600. NANANuvAdeNa madiaNNANi-sudaaNNANIsu micchatta-solasaka0haiM yA saMkhyAtagaNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIvaasaMkh yAtagaNe haiN| 6597. kArmaNakAyayogiyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhi karmavAle jIva asaMkhyAtagaNe haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtagaNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva anantaguNe haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga audArikamizrakAyayogiyoMke samAna hai| isI prakAra anAhAraka jIvoMmeM jAnanA caahie| 6598. AhArakakAyayogI aura AhArakamizrakAyayogiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI apekSA alpabahutva nahIM hai, kyoMki yahAM asaMkhyAtabhAgahAnirUpa kevala eka pada hai| isI prakAra akaSAyI, yathAkhyAtasaMyata aura sAsAdanasamyagdRSTiyoMmeM jAnanA caahiye| 6599. vedamArgaNAke anuvAdase strIvedI aura puruSavedI jIvoMmeM mithyAtva, solaha kaSAya, nau nokaSAya, samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga paMcendriyoMke samAna hai| napuMsakavediyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkA bhaMga mUloghake samAna hai| apagatavedavAle jIvoMmeM mithyAtva, samyaktva, samyagmithyAtva, ATha kaSAya, strIveda aura napuMsakavedakI apekSA saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / isI prakAra sAta nokaSAya aura tIna saMjvalanoMkI apekSA jAnanA cAhiye / kintu itanI vizeSatA hai ki saMkhyAtaguNahAnikA kathana jAnakara karanA caahiye| lobhasaMjvalanakI apekSA saMkhyAtaguNahAnivAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| kaSAyamArgaNAke anuvAdase cAroM kaSAyoMkA bhaMga mUloghake samAna hai| 600. jJAnamArgaNAke anuvAdase matyajJAnI aura zrutAjJAnI jIvoMmeM mithyAtva, .solaha Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 NavaNoka0 savvatthovA saMkhe0guNahANika0 / saMkhe bhAgahANikammaMsiyA saMkhe0guNA / saMkheguNavaDDika0 asNkhe0gunnaa| saMkhe bhAgavaDDika0 saMkhe gunnaa| asakhe0bhAgavaDDika0 aNaMtaguNA / avaDhi0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANi0 saMkheguNA / sammatta-sammAmi0 savvatthovA asNkhe0gunnhaanni| saMkhe guNahANika0 asaMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahANika0 asaMkhe0guNA saMkhe guNA vA / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / evaM micchAdi0-asaNNINaM / vihaMgaNANIsu chabbIsaM payaDINaM savvatthovA saMkhe guNavaDDi-hANikammaMsiyA srisaa| saMkhe0bhAgavaDDi-hANika0 sarisA saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgavahi0 asaMkhe0guNA / avaTTi0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANi 0 saMkhe0guNA / sammatta-sammAmi0 madiaNNANibhaMgo / 601. AbhiNi-suda-ohiNANIsu micchatta-bArasaka0-NavaNoka0 savvatthovA asaMkhe gunnhaannik0| saMkhe guNahANika0 asaMkheguNA / saMkhe0bhAgahANikammaMsiyA sNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 asaMkhe0guNA / aNaMtANubaMdhINaM savvatthovA asaMkhe0guNahANika0 / saMkhe0guNahANika0 visaMjoyaNarAsIe pahANatte saMkhejaguNA / mahallahidIe saha sammattaM ghettUNa saMkhe0guNahANi karemANakaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva anantaguNe haiM / inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe yA saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| isI prakAra mithyAdRSTi aura asaMjJiyoMmeM jAnanA cAhiye / vibhaMgajJAniyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva samAna hote hue bhI sabase thor3e haiM / inase saMkhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva samAna hote hue bhI saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva asakhyAtaguNe haiM / inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga matyajJAniyoMke samAna hai| 6 601. AbhinibodhikajJAnI, zrutajJAnI aura avadhijJAnI jIvoMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikamavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase sakhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asakhyAtaguNe haiN| anantAnubandhiyoMkI apekSA asakhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva visaMyojanA jovarAzikI pradhAnatA rahate hue saMkhyAtagaNe haiN| para bar3I sthitike sAtha samyaktvako grahaNa karake saMkhyAtaguNahAniko karanevAlo jIvarAziko pradhAnatA rahate hue Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 gA0 22] dvidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM rAsIe pahANatte saMte saMkhe guNA asaMkhe0guNA vA, doNhamegadaraNiNNayAbhAvAdo / saMkhe0bhAgahANika0 saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANika0 asaMkhe0guNA / sammattasammAmi0 savvatthovA asaMkhe guNahANika0 / saMkhejaguNahANika0 asaMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahANika0 sNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahANika0 asaMkhejaguNA / evamohidaMsa0sammAdiTThINaM / maNapajjavaNANIsu aTThAvIsaM payaDINaM savvatthovA asaMkhe0guNahANi / saMkhe0guNahANi0 saMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahA0 saMkhe guNA / asaMkhe0bhAgahA0 saMkhe0guNA / evaM saMjada-sAmAiya-chedo0saMjadANaM / 6602. saMjamANuvAdeNa parihAra0 dasaNatiya0-aNaMtANu0caukka0 savvatthovA asaMkhe guNahANika / saMkhe0guNahANika0 saMkhejaguNA / saMkhe0bhAgahA0 saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANika0 sNkhe0gunnaa| ekavIsapayaDINaM savvatthovA saMkhe0bhAgahANi / asaMkhe0bhAgahA0 saMkhe0guNA / suhumasAMparAiya0 lobhasaMjala0 savvatthovA saMkhe0guNahANi / saMkhe0bhAgahANika0 saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahA0 saMkheguNA / sesapayaDINaM Natthi appaabhuaN| Navari daMsaNatiyassa savvatthovA saMkhe0bhAgahANi / asaMkhe0bhAgahA0 saMkhe guNA / saMjadAsaMjada0 desaNatiyassa savvatthovA asaMkhe0guNahANikammaMsiyA / saMkhyAtaguNe haiM yA asaMkhyAtaguNe haiM, kyoMki donoMmeMse kisI ekakA nirNaya nahIM kiyA jA sktaa| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtagaNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAtagaNahAnikarmavAla jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtagaNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe hai| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| isase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe hai| isI prakAra avadhidarzanavAle aura samyagdRSTi jIvoMke jAnanA cAhiye / manaHparyayajJAniyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe hai| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe hai| isI prakAra saMyata sAmAyikasaMyata aura chedopasthApanAsayata jIvoMke jAnanA caahiye|| 602. sayama mArgaNAke anuvAdase parihAravizuddhisayatoMmeM tIna darzanamohanIya aura anantAnubandhIcatuSkakI apekSA asakhyAtagaNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e hai| inase sakhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sakhyAtagaNe haiM / inase sakhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe hai| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva sakhyAtaguNe hai| ikkIsa prakRtiyoMkI apekSA sakhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase asakhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe hai / sUkSmasAMparAyikasaMyatoMmeM lobhasaMjvalanakI apekSA saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiM / inase sakhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva satyAtaguNe haiM / inase asakhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe hai| yahA~ zeSa prakRtiyoMkA alpabahutva nahIM hai| kintu itanI vizeSatA hai ki tIna darzanamohanIyakI apekSA sakhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva sabase thor3e hai| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva sakhyAtaguNe hai| sayatAsayatoMmeM tIna darzanamohanIyakI apekSA asakhyAtaguNahAnikarmavAle jIva Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 ___ jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 saMkhe0guNahANika0 saMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahA0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahA0 asaMkhe0guNA / aNaMtANu0cauka0 savvatthovA asaMkhe0guNahANi / saMkheguNahA0 saMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahANi0 saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / ekkavIsapayaDINaM savvatthovA saMkhe bhAgahANi / asaMkhe0bhAgahANi0 asaMkhejaguNA / asaMjadesu daMsaNatiya-aNaMtANuvaMdhicaukkANaM muuloghbhNgo| ekavIsapayaDINaM pi mUloghabhaMgo ceva / Navari asaMkhejaguNahANo Nasthi / / 6603. daMsaNANuvAdeNa cakkhudaMsaNIsu ahAvIsaM payaDINaM tasapajattabhaMgo / acakkhudaMsaNINaM muulodhbhNgo| 6604. lessANuvAdeNa kiNha-NIla-kAulessiya0 aThThAvIsaM payaDINaM mUloghabhaMgo / Navari vAvIsaM payaDINamasaMkhejaguNahANI Natthi / teu-pammalessiya0 micchatta0 savvatthovA asaMkhe0guNahANi / saMkheguNavaDi0-saMkhe0guNahANi0 do vi sarisA asaMkhe guNA / saMkhe0bhAgavavi-hANi0 do vi sarisA saMkhenguNA / asaMkhe0bhAgavaDhi0 asaMkheguNA / avaDhi0 asaMkheguNA / asaMkhe0bhAgahANi0 saMkhe guNA / evamekavIsapayaDINaM / Navari asaMkhe0guNahANI Natthi / aNaMtANubaMdhINaM savvatthovA sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe hai / inase sakhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asakhyAtagaNe hai / inase asakhyAtabhAgahAnikama vAle jIva asaMkhyAtaguNe hai| anantAnubandhIcatuSkakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarma vAle jIva sabase thor3e hai| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNa hai| inase sakhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe hai / ikkIsa prakRtiyoMkI apekSA saMkhyAtabhAgahAnikarmavAla jIva sabase thor3e hai| inase asakhyAtabhAgahAnikarmavAla jIva asaMkhyAtaguNe hai / asayatoMmeM tIna darzanamohanIya aura anantAnubandhIcatuSkakA bhaMga oghake samAna hai| ikkIsa prakRtiyoMkA bhI bhaMga mUloghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ asakhyAtaguNahAni nahIM hai| 6603. darzanamArgaNAke anuvAdase cakSudarzanavAloMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkA bhaMga trasaparyAptakoMke samAna hai| tathA acakSudarzanavAloMkA bhaMga mUloghake samAna hai| 6604. lezyAmArgaNAke anuvAdase kRSNa, nIla aura kApotale zyAvAle jIvoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkA bhaMga mUloghake samAna hai| kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ bAIsa prakRtiyoMkI asakhyAtaguNahAni nahIM hai| pIta aura padmala zyAvAloMmeM mithyAtvakI apekSA asakhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase sakhyAtaguNavRddhi aura sakhyAtaguNahAnikarmavAle ye donoM samAna hote huye bhI asakhyAtaguNe hai / inase sakhyAtabhAgavRddhi aura saMkhyAtabhAgahAnikarmavAla ye donoM samAna hote hue bhI saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikama vAla jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNa haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| isI prakAra ikkIsa prakRtiyoMkI apekSA jAnanA caahiye| kintu itanI vizeSatA hai ki yahA~ asaMkhyAtaguNahAni nahIM hai| anantAnubandhIcatuSkakI apekSA avaktavyakarmavAle jIva sabase thor3e Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe vaDDhIe appAbahuaM avattavva0 / asaMkhe guNahA0 sNkhe0gunnaa| saMkhe0guNavaDi-hANi0 asaMkhe0guNA / uvari micchattabhaMgo / sammatta-sammAmi0 muuloghbhNgo| sukkalessAe micchatta-bArasaka0NavaNoka0 savvatthovA asaMkhe0guNahANi / saMkhe guNahANi. asaMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahANi0 saMkhe guNA / asaMkhe0bhAgahA0 asaMkhe0guNA / aNaMtANubaMdhINaM savvatthovA avattavya0 / asaMkhe0guNahANi0 saMkhe0guNA / saMkhe0guNahANi. saMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahANi0 saMkhejaguNA / asaMkhe bhAgahA0 asNkhe0gunnaa| sammatta0 savvatthovA avavida0 / asaMkhe guNahANika0 asNkhegnnaa| saMkha0guNahANika0 visesAhiyA / asaMkhe0bhAgavaDDi0 asaMkhe0guNA / asaMkhe guNavaDDi0 asaMkhe0guNA / saMkheguNavaDhi0 asNkhegunnaa| saMkhe0bhAgavaDDi0 sNkhejgunnaa| saMkhejabhAgahANi asaMkheguNA / avattavva0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahA0 asNkhe0gunnaa| evaM sammAmicchattassa vi| 6605. bhaviyANuvAdeNa bhavasiddhiya0 muuloghbhNgo| abhavasi0 chabbIsaM payaDINaM savvatthovA saMkhe0guNahANika0 / saMkhe0bhAgahANika0 saMkhe0guNA / saMkhe0guNavahika0 asNkhe0gunnaa| saMkhe0bhAgavaDDika0 saMkheguNA / asaMkhe bhAgavaDika0 haiN| inase asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhi aura saMkhyAtaguNahAnikarmavAle ye donoM samAna hote hue bhI asaMkhyAtaguNe haiN| Upara mithyAtvake samAna bhaMga hai| samyaktva aura samyagmithyAtvakA bhaMga mUloghake samAna hai| zuklalezyAvAloMmeM mithyAtva, bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| anantAnubandhIcatuSkakI apekSA avaktavyakarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| samyaktvakI apekSA avasthitakarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva vizeSa adhika haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhi karmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase avaktavyakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| isI prakAra samyagmithyAtvakA bhI kathana karanA cAhiye / 6605. bhavyamArgaNAke anuvAdase bhavyoMkA bhaMga mUloSake samAna hai| abhavyoMmeM chabbIsa prakRtiyoMkI apekSA saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtaguNavRddhikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgavRddhikarmavAle Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 aNaMtaguNA / avavida0 asaMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahA0 sNkhe0gunnaa| 6606. sammattANuvAdeNa vedagasammAiTTIsu micchatta-sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA asaMkhe0guNahANika0 / saMkhe0guNahANika0 asaMkhe guNA / vedagasammattaM ghettUNa aMtomuhuttabhaMtare saMkhejaguNahANiM kunnmaannasNkhe0jiivgghnnaado| saMkhe0bhAgahANi0 saMkhejaguNA / aNaMtANu0baMdhicaukaM visaMjoemANesu saMkhe0bhAgahANiM kuNamANajIvA asaMkhe0guNA kiNNa hoMti ? Na, tesiM pamANavisayauvaesAbhAveNa tdgghnnaado| asaMkhe0bhAgahANi0 asaMkhe0guNA / ekavIsaM payaDINaM savvatthovA sNkhejgunnhaannikmmNsiyaa| saMkhe0bhAgahANika0 saMkheguNA / asaMkhe0bhAgahANi0 asaMkhe guNA / aNaMtANubaMdhINaM savvatthovA asaMkhe0guNahANi / saMkhe guNahANi0 saMkhe0guNA asaMkhe0guNA vaa| saMkhe0bhAgahANi0 sNkhejgunnaa| asaMkhe0bhAgahANi. asaMkhe0guNA / khaiyasammAdiTTIsu ekavIsapayaDINaM savvatthovA asaMkheguNahANi / saMkhe0guNahANika sNkhe-gunnaa| saMkhe0bhAgahANi0 sNkhe0gunnaa| asaMkhe0bhAgahA0 asaMkheguNA / uvasamasammAdihIsu aTThAvIsaM payaDINaM savvatthovA sNkhe0bhaaghaannikmmNsiyaa| jIva anantaguNe haiN| inase avasthitakarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| 6606. samyaktvamArgaNAke anuvAdase vedakasamyagdRSTiyoMmeM mithyAtva, samyaktva aura samyagmithyAtvakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNa haiM, kyoMki yahA~ vedakasamyaktvako grahaNa karake antarmuhUrtake bhItara saMkhyAtaguNahAniko karanevAle asaMkhyAta jIvoMkA grahaNa kiyA hai| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| zaMkA-anantAnubandhIcatuSkakI visaMyojanA karanevAle jIvoM meM sakhyAtabhAgahAniko karanevAle jIva asakhyAtaguNe hote haiM aisA kyoM nahIM grahaNa kiyA ? samAdhAna-nahIM, kyoMki unakA kitanA pramANa hai isa prakArakA koI upadeza nahIM pAyA jAtA, ataH unakA grahaNa nahIM kiyaa| ___ inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| ikkIsa prakRtiyoMkI apekSA saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| anantAnubandhIcatuSkakI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM yA asaMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| kSAyikasamyagdRSTiyoMmeM ikkIsa prakRtiyoMkI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / upazamasamyagdRSTiyoMmeM aTThAIsa prakRtiyoMkI apekSA. saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 hodi| gA0 22] hidivihattIe TThidisaMtakammaTThANaparUvaNA asaMkhe0bhAgahA0 asNkhe0gunnaa| athavA aNaMtANubaMdhINaM savvatthovA asaMkheguNahANi / saMkhe guNahANika0 saMkhe0guNA / saMkhe0bhAgahANi0 saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANika asaMkhe0guNA / sammAmi0 savvatthovA saMkhe0guNahANikammaMsi0 / saMkhe0bhAgahANika saMkhe0guNA / asaMkhe0bhAgahANi0 asaMkhe0guNA / esA parUvaNA aTThAvosaM payaDINaM / saNNiyANuvAdeNa saNNINaM purisvedbhNgo| AhArINaM mUloghaM / evamappAbahuaM samattaM / __ hidisaMtakammadvANANaM parUvaNA appAbahuaM ca / 6607. dvidisaMtakammaTThANANaM parUvaNaM tesiM ceva appAbahuraM ca bhaNANi tti paijAsuttamedaM / samukttiNA kiNNa uttA ? Na, tisse edesu ceva aMtabbhAvAdo sAmarthyalabhyatvAdvA / * pruuvnnaa| .6608. dosu ahiyAresu appAbahuaM mottUNa parUvaNaM bhaNissAmo tti vuttaM * micchattassa hidisaMtakammaTThANANi ukkassiya dvidimAdi kAdUNa jAva eiMdiyapAoggakamma jahaNNayaM tAva NiraMtArANi atthi / asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| athavA, anantAnubandhIkI apekSA asaMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiM / inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiN| samyagmithyAdRSTiyoMmeM saMkhyAtaguNahAnikarmavAle jIva sabase thor3e haiN| inase saMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva saMkhyAtaguNe haiN| inase asaMkhyAtabhAgahAnikarmavAle jIva asaMkhyAtaguNe haiM / yaha prarUpaNA aTThAIsa prakRtiyoMkI jAnanI cAhiye / saMjJImArgaNAke anuvAdase saMjJiyoMkA bhaMga puruSavedake samAna hai / AhArakoMkA bhaMga mUloghake samAna hai| isa prakAra alpabahutvAnugama samApta huaa| OM aba sthitisatkarmasthAnoMkI prarUpaNA aura alpabahutva inakA adhikAra hai| 6607. aba sthitisatkarma sthAnoMkI prarUpaNAkA aura unhIMke alpabahutvakA kathana karate haiM, isa prakAra yaha pratijJAsUtra hai| zaMkA-samutkIrtanAkA kathana kyoM nahIM kiyA ? samAdhAna nahIM, kyoMki usakA inhIM do adhikAroMmeM antarbhAva ho jAtA hai yA vaha sAmarthyagamya hai, isaliye usakA alagase kathana nahIM kiyaa| * pahale prarUpaNAkA adhikAra hai| 6608. do adhikAroMmeM alpabahutvako chor3akara pahale prarUpaNAkA kathana karate haiM yaha isa sUtrakA tAtparya hai| * mithyAtvake sthitisatkarma utkRSTa sthitise lekara ekendriyake yogya jaghanya sthitisatkarma taka nirantara hai| Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [dvidivihattI 3 6609. edamsa suttassa parUvaNaM kasmAmo / taM jahA-micchattasse tti vayaNeNa sesapayaDipaDiseho kado / dvidisaMtakammaTThANANi tti vayaNeNa payaDi-padesANubhAgasaMtakammaTThANANaM paDiseho kdo| ukkassiyaM dvidimAdi kAdUNe tti bhaNide sattarisAgarovamakoDAkoDimettahidisaMtakammamAdi kAdaNe tti bhaNidaM hodi / sattarisAgarovamakoDAkoDimettadvidIo micchattassukkassahidibaMdho / kadhaM tassa baMdhapaDhamasamae vaTTamANassa hidisaMtavavaeso ? Na esa doso, atthittavisiTThahidIe dvidisate ti ghnnaado| teNa micchattassa sattavAsasahassamAvAhaM kAUNa sattarisAgarovamakoDAkoDI baMdhamANassa tamegaM ThANaM / samayUNaM baMdhamANassa vidiyahANaM / evaM visamayUNamAdi kAdUNa ukkassamAbAhaM dhuvaM kAdUNa odAredavvaM jAva samayUNAvAhAkaMDayametadvidIo odiNNAo tti / puNo saMpuNNAbAhAkaMDayametadvidIo osaridUNa baMdhamANo ukkassAvAhaM samayUNaM kAdUNa kammakkhaMdhe NisiMcadi tamaNNaM hANaM / edeNa kameNa jANidRNa odAredavvaM jAva dhuvaTThidisaNNidaaMtokoDAkoDi tti / edANi baMdhamAsidUNa NiraMtaraM dvidisaMtakammaTTANANi laddhANi / Navari egegAbAdhAsamae jhIyamANe uvari palidovamassa asaMkhejadibhAgapamANamegegAvAdhAkaMDayametadvidIo jhIyaMti / tassa ko paDibhAgo ? ukkassAbAhAsattavAsasahassANaM samae sagaliMdiyasattarisAgarovamakoDAkoDIo $ 609. aba isa sUtrakA kathana karate haiN| jo isa prakAra hai-sUtrameM 'micchattassa' isa vacanake dvArA dUsarI prakRtiyoMkA niSedha kiyA hai| 'hidisaMtakammaTThANANi' isa vacanake dvArA prakRti, pradeza aura anubhAgasatkarmasthAnoMkA niSedha kiyA hai| 'ukkassiyaM TThidimAdi kAdUNa' aisA kahane para usakA tAtparya 'sattara kor3Akor3IsAgarasthitisatkarmase lekara' yaha hai| zaMkA-cU~ki mithyAtvakA utkRSTa sthitibandha sattara kor3Akor3IsAgara sthitipramANa hotA hai, ataH bandhake prathama samayameM use sthitisattva yaha saMjJA kaise prApta hotI hai ? samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki astitvayukta sthitikA sthitisattvarUpase grahaNa kiyA hai| ataH mithyAtvakI sAta hajAra varSapramANa AbAdhA karake sattara koDAkor3IsAgarapramANa bA~dhanevAle jIvake vaha pahalA sthAna hotA hai| tathA eka samaya kama bAMdhanevAle jIvake dUsarA sthAna hotA hai| isa prakAra do samaya kamase lekara tathA utkRSTa AbAdhAko dhruva karake eka samaya kama AbAdhAkANDakapramANa sthitiyoMke kama hone taka ghaTAte jAnA cAhiye / punaH saMpUrNa AbAdhAkANDakapramANa sthitiyoMko ghaTAkara bA~dhanevAlA jIva utkRSTa AbAdhAmeM eka samaya kama karake kama skandhoMkA baTavArA karatA hai| yaha anya sthAna hotA hai| isI kramase jAnakara dhruvasthiti saMjJAvAlI antaHkor3Akor3IsAgarapramANa sthitike prApta hone taka ghaTAte jAnA cAhiye / bandhakI apekSA ye nirantara sthitisatkama sthAna prApta hue| kintu itanI vizeSatA hai ki AbAdhAke eka eka samayake kSINa honepara UparakI palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa eka eka AbAdhakANDakapramANa sthitiyoMkA kSaya hotA hai| isakA arthAt palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa AbAghAkANDakakA pratibhAga kyA hai ? utkRSTa AbAdhAke sAta hajAra varSoM ke samayoMmeM sakalendriyoMkI sattara kor3Akor3IsAgarapramANa Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vidivihattIe dvidisaMtakammaTThANaparUvaNA 321 samakhaMDaM kAdUNa diNNe tattha egakhaMDamASAhAkaMDayamidi bhaNidaM hodi / ettha egamAvAhAkaMDayasamayaNaM jAva jhIyadi tAva egA ceva AvAhA hodi| saMpuNNe jhINe AvAhA samayUNA hodi / NisegaTTido puNa ubhayastha samANA / 610, AvAhAe samayUNAe jAdAe tammi ceva samae NisegahidI vi puvvaNisaigahidiM pekkhidaNa samayUNA hodi tti ke vi bhaNaMti, taNNa ghaDade,) egasamayammi doNhaM dvidINaM adhahidIe glnnppsNgaado| teNedaM mottUNa evaM ghettavvaM ukassAvAdhaM dhuvaM kAdUNa baMdhamANo egasamaeNa egAbAhAkaMDayametadvidIo osaki dUNa jadi baMdhadi to ukkassAbAhAcarimasamayammi paDhamaNisegaM NisiMcidUNa uvari NiraMtaraM kammaNisegaM karedi / doNNi odariya baMdhamANo ukassAbAdhAducarimasamayappahuDi kammakkhaMdhe NisiMcadi / evaM gaMtUNa egavAreNa ukssahidIdo osaridUNa aMtokoDAkoDidvidi baMdhamANo aMtomuhuttamAvAdhaM mottUNa kammaNisegaM karedi tti / saMpahi dhuvahidIdo heTThimaaMtokoDAkoDimettaTThANaviyappesu NiraMtaramuppAijamANesu jahA saNNikAsammi sammatta-sammAmicchattANaM hadasamuppattiyakaMDayamassidUNa NiraMtaraM hANaparUvaNA kadA tathA ettha vi micchattassa NiraMtarahANaparUvaNaM kAdaNa odAredavvaM jAva sAgarovamamettahidI cedvidA tti / puNo edisse heTA eiMdiyahidi baMdhamassidUNa samayUNa-dusamayUNAdikameNa baMdhAviya odAredavvaM jAva sthitiyoMke samAna khaNDa karake deyarUpase dene para vahA~ eka khaNDapramANa AbAdhAkANDaka prApta hotA hai yaha isakA tAtparya hai| yahA~ eka samaya kama AbAdhAkANDakapramANa sthitiyoMke kSINa hone taka eka hI AbAdhA hotI hai| tathA eka AbAdhAkANDakake pUre kSINa hone para AbAdhA eka samaya kama hotI hai| parantu niSekasthiti donoM jagaha samAna rahatI hai| 6610. yahA~ kitane hI AcArya aisA kathana karate haiM ki AbAdhAke eka samaya kama ho jAne para usI samayameM niSekasthiti bhI pahalekI niSeka sthitiko apekSA eka samaya kama hotI hai| para unakA aisA kahanA ghaTita nahIM hotA, kyoMki aisA mAnane meM do sthitiyoMkI adhaHsthitigalanAkA prasaGga prApta hotA hai| ataH isa arthako chor3akara isa prakAra grahaNa karanA cAhiye ki utkRSTa AbAdhAko dhruva karake bA~dhanevAlA jIva yadi eka samayake dvArA eka AbAdhAkANDakapramANa sthitiyoMko ghaTAkara bA~dhatA hai to utkRSTa AbAdhAke antima samayameM prathama niSekako dekara Upara karmaniSakoMkA nirantara baTavArA karatA hai| tathA do AbAdhAkANDaka pramANa sthitiyoMko ghaTAkara bA~dhanevAlA jIva utkRSTa AbAdhAke dvicarama samayase lekara karmaskandhoMkA baTavArA karatA hai| isa prakAra jAkara eka sAtha utkRSTa sthitise utarakara antaHkoDAkoDI sAgarapramANa sthitikA bandha karanevAlA jIva antamuharta AbAdhA chor3akara zeSa sthitipramANa karmaniSeka karatA hai| aba dhruvasthitise nIce antaHkor3Akor3I sAgarapramANa sthAnavikalpoMke nirantara utpanna karane para jisa prakAra sannikarSAnugamameM samyaktva aura samyagmithyAtvakI hatasamutpattikakANDakakA Azraya lekara nirantara sthAnaprarUpaNA kI hai usI prakAra yahA~ bhI mithyAtvake nirantara sthAnoMkI prarUpaNA karake eka sAgarapramANa sthitike zeSa rahane taka sthiti ghaTAte jAnA cAhie / punaH isa sthitike nIce ekendriyake sthitibandhakA Azraya lekara eka samaya kama, do samaya kama Adi kramase ba~dhAkara palyake asaMkhyAtaveM bhAga kama eka 40 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 palido0 asaMkhe0bhAgeNUNaegasAgarovamaM tti / evameiMdiyapAoggakammaM jahaNNayaM jAva pAvadi tAva NiraMtarANi hANANi uppAidANi jeNa teNedesimatthittaM siddhaM / saMpahi daMsaNamohakkhavaNAe labbhamANaTThANaparUvaNamuttarasuttaM bhaNadi / * aNNANi puNa daMsaNamohakakhavayassa aNiyaTripavihassa jamhi dvidisaMtakammameiMdiyakammassa hehrado jAda tatto pAe aMtamuhuttamettANi . dvidisaMtakammahANANi labbhaMti / / ____ 611. edANi palido0 asaMkhe bhAgeNUNegasAgarovamaparihINasattarisAgarovamakoDAkoDimettaTThANANi mottUNa aNNANi vi hANANi labbhaMti / 'avi'saddo katthuvaladdho ? Na, 'puNa'sadassa 'avi'saddaDhe vaTTamANassa suttatthassuvalaMbhAdo / tANi kassa labbhaMti ti pucchide daMsaNamohakkhavayasse tti bhaNidaM / aNiyaTTipaviTThasse ti Ni so apuvvaadipddisehphlo| jamhi DidisaMtakammameidiyaTTidisaMtakammassa heDhado jAdaM ti jidda so punnruttdvaannpddisehphlo| aNiyaTTikaraNabhaMtare sAgarovamamettadvidisaMtakamme daMsaNamohaNIyassa sese takkhavao palido0 saMkhe0bhAgamettadvidikaMDayamAgAedi / taM puNa eidiyavIcArahANehiMto asaMkhejaguNaM, tesiM palido0 asaMkhe0bhAgattAdo / tassa vidikaMDayassa jAva ducarimaphAlI padadi tAva puNaruttahANANi sAgarapramANa sthitike prApta hone taka sthiti ghaTAte jAnA caahiye| cU~ki isa prakAra ekendriyake yogya jaghanya karmake prApta hone taka nirantara sthAna utpanna kiye ataH inakA astitva siddha hotA hai| aba darzanamohanIyakI kSapaNAmeM prApa honevAle sthAnoMkI prarUpaNA karaneke liye AgekA sUtra kahate haiM darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAle anivRttikaraNako prApta hue jIvake, jahA~ sthitisatkarma ekendriyake yogya karmase nIce ho jAtA hai vahA~se lekara antarmuhUrtapramANa anya sthitisatkarma prApta hote haiN| 6611. palyakA asaMkhyAtavAM bhAgakama eka sAgara hIna sattara kor3Akor3I sAgarapramANa sthAnoMko chor3akara ye anya bhI sthAna prApta hote haiN| zaMkA-yahA~ 'api' zabda kahA~ se prApta huA ? samAdhAna nahIM, kyoMki sUtra meM 'api' zabdake arthameM 'puNa' zabda vidyamAna hai, ataH usake sAtha sUtrakA artha ghaTita ho jAtA hai| ye sthAna kisake prApta hote haiM aisA pUchanepara 'darzanamohakI kSapaNA karanevAle jIvake prApta hote haiM aisA khaa| sUtrameM 'aNiyaTTipaviTThassa' isa prakArake nirdezakA phala apUrvakaraNa Adi zeSakA niSedha karanA hai| 'jamhi TThidisaMtakammameiMdiyaTThidisaMtakammarasa heDhado jAdaM' isa prakArake nirdezakA phala punarukta sthAnoMke niSedhake liye kiyA hai| anivRttikaraNake bhItara darzanamohanIyake eka sAgarapramANa sthitisatkarmake zeSa rahane para usakI kSapaNA karanevAlA jIva palyake saMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitikANDaka karatA hai| parantu vaha sthitikANDaka ekendriyoMke vIcArasthAnoMse asaMkhyAtaguNA hotA hai, kyoMki ekendriyoMke vIcArasthAna palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa hote haiM / usa sthitikANDakakI dvicarama phAlike patana hone taka punarukta - Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe dvidisaMtakammaTThANaparUvaNA 323 tti tesiM paDiseho edeNa parUvado tti bhAvattho / tAe padidAe eI diesu laTThANehiMto asaMkhe guNamaMtariya apuNaruttaTThANamuppajadi tatto pAe aMtomuhuttamettANi hidisaMtakammahANANi labhaMti, aghaTTidigalaNaM mottUNa aNNattha taduvalaMbhAbhAvAdo / jatto pAe eiMdiyahidisaMtakammassa hehrado jAdaM tatto pAe jAva egA TThidI dusamayakAlA jAdA ti tAva phAliTThANehi viNA adhaDhidigalaNAe sAMtaraNiraMtarahANANi aMtomuhutta mettANi labbhaMti ti bhaNidaM hodi / * sammatta-sammAmicchattANaM hidisaMtakammaTThANANi sattarisAgarovama. koDAkoDIao aMtomuhutta jAo / $ 612. sammatta-sammamicchattANaM tti Nidde so sesakammapaDisehaphalo / edAsiM doNhaM payaDINaM hidisaMtakammaTThANANi ketiyANi tti bhaNide aMtomuhuttaNAo sattarisAgarovamakoDAkoDoo tti bhaNidaM / saMpuNNAo kiNNa hoMti ? Na, aMtomuhuttUNukassadvidIe viNA uvarimaTThidiviyappehi sammattANahaNAbhAvAdo / micchattaNiruMbhaNaM kAdUNa saNNiyAsammi jadhA sammatta-sammAmicchattANaM aMtomuhuttUNasattarisAgarovamakoDAkoDimettahidihANANaM parUvaNA kadA tadhA ettha vi kAyavvA, visesaabhaavaado| kevaleNa aMtomuhutteNeva UNAo Na hoti tti jANAvaNaTThamuttarasuttaM bhaNadisthAna hote haiM, ataH 'jamhi DhidisaMta ' ityAdi padake dvArA unakA niSedha kiyA yaha isakA bhAvArtha hai| usa dvicaramaphAlike patana ho jAne para ekendriyoMmeM prApta honevAle sthAnoMse asaMkhyAtaguNA antara dekara apunarukta sthAna prApta hotA hai| vahA~ se lekara antarmuhUrtapramANa sthitisatkarma prApta hote haiM, kyoMki adhaHsthitigalanAko chor3akara anyatra unakI prApti nahIM hotI hai| isakA tAtparya yaha hai ki jahA~se ekendriyasthitisatkarmake nIce sthAna ho gaye vahA~se lekara do samaya kAlapramANa eka sthitike prApta hone taka phAlisthAnoMke binA adhaHsthitigalanArUpase sAntara-nirantara antarmuhUrtapramANa sthAna prApta hote haiN| * samyaktva aura samyagmithyAtvake sthitisatkarmasthAna antarmuhUrtakama sattara koDAkor3IsAgarapramANa hote haiM / $ 612. sUtrameM 'sammatta-sammAmicchattANaM' isa prakArake nirdezakA phala zeSa karmoMkA niSedha karanA hai| ina donoM prakRtiyoMke sthitisatkarma kitane haiM aisA kahane para antarmuhUrtakama sattara kor3Akor3IsAgara pramANa haiM aisA kahA hai| zaMkA-pUre sattara koDAkor3IsAgarapramANa kyoM nahIM hote ? samAdhAna nahIM, kyoMki antarmuhUrtakama utkRSTa sthitiko chor3akara Uparake sthitivikalpoMke sAtha samyaktvakA grahaNa nahIM hotaa| mithyAtvako rokakara sannikarSAnugamameM jisa prakAra samyaktva aura samyagmithyAtvake antarmuhUrtakama sattara koDAkor3IsAgarapramANa sthitisthAnoMkA kathana kiyA usI prakAra yahA~ bhI karanA cAhiye, kyoMki donoM kathanoMmeM paraspara koI vizeSatA nahIM hai| kevala antarmuhUrta hI kama nahIM hote haiM isa bAtakA jJAna karAneke liye AgekA sUtra kahate haiM Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe / [hidivihattI 3 OM apacchimeNa uvvellaNakaMDaeNa ca UNAzro ettiyANi hANANi / 6613. apacchimeNuvbellaNahidikaMDaeNUNattaM kimahaM vuccade ? Na, carimuvvellaNakaMDayacarimaphAlImettahidINamakkameNa padaMtANaM tthaannviyppaannuvlNbhaado| jadi evaM, to savvuvvellaNakhaMDayANaM carimaphAlIo akkameNa padidAo tti savvattha sAMtaraTThANuppattI pAvade ? Na ca evaM, palidovamassa asaMkhe0bhAgamettaTThANappasaMgAdo ? Na esa doso, DidikhaMDayAyAmANaM NiyamAbhAveNa uvvellaNapAraMbhaTThANamsa NiyamAbhAveNavisohivaseNa padamANANaM dvidikhaMDayAyAmANaM NiyamAbhAveNa ca NANAjIve assidUNa sesakaMDaesu nnirNtrttaannuvlNbhaado| Na ca carimaphAlIe NiraMtarakameNa labbhaMti, savvajIvANaM savvajahaNNacarimaphAlIe egpmaannttaado| ettiyANi hANANi sammattasammAmicchattANaM hoti tti ghettavvaM / * jahA micchattassa tahA sesANaM kammANaM / 6 614. solasakasAya-NavaNokasAyANaM micchattasseva hrANaparUvaNA kAyavvA, visesaabhaavaado| saMpahi evaM vihANeNuppaNNahidisaMtakammaTThANANaM thovabahutta sAhaNapaduppAyaNamuttarasuttaM bhaNadi (r) abhavasiddhiyapAogge jesiM kammaMsANamaggahidisaMtakammaM tullaM 8 ve sthAna antima udvelanAkANDakase kama haiM / itane sthAna hote haiN| 6613. zaMkA-yahA~ antima udvelanA sthitikANDakase kama kisaliye kahA ? samAdhAna nahIM, kyoMki antima udvelanAkANDakakI antima phAlipramANa sthitiyoMkA yugapat patana hotA hai, isaliye vahA~ sthAnavikalpa nahIM prApta hote / / zaMkA-yadi esA hai to saba udvelanAkANDakoMkI antima phAliyoMkA akramase patana hotA hai, ataH sarvatra sAntara sthAnoMkI utpatti prApta hotI hai| parantu aisA hai nahIM, kyoMki aisA mAnane para palyake asaMkhyAtaveM bhAgapramANa sthAnoMkA prasaMga prApta hotA hai| samAdhAna--yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki sthitikANDakoMke AyAmoMkA niyama na honese, udvelanAke prArambhake sthAnakA niyama na honese aura vizuddhike vazase patanako prApta honevAle sthitikANDakAyAmoMkA niyama na honese nAnA jIvoMkI apekSA zeSa kANDakoMmeM nirantara sthAna pAye jAte haiN| parantu antima phAlike sthAna nirantara kramase nahIM prApta hote, kyoMki saba jIvoMke sabase jaghanya antima phAlikA pramANa samAna hai| ataH itane sthAna samyaktva aura samyagmithyAtvake hote haiM aisA grahaNa karanA caahiye| * jisa prakAra mithyAtvake sthitisatkarmasthAna kahe usI prakAra zeSa karmo ke kahane caahiye| 6614. solaha kaSAya aura nau nokaSAyoMkI mithyAtvake samAna sthAnaprarUpaNA karanI cAhie, kyoMki usameM isase koI vizeSatA nahIM hai| aba isa prakArase utpanna hue sthiti, satkarmasthAnoMke alpabahutvakI siddhikA pratipAdana karaneke lie AgekA sUtra kahate haiM * abhavyoMke yogya jina karmoM kA utkRSTa sthitisatkarma samAna hotA huA Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 gA0 22] dvidivihattIe dvidisaMtakammaTThANaparUvaNA jahaNNagaM dvidisaMtakammaM thovaM tesi kammaMsANaM hANANi bahuANi / 615. abhavasiddhiyapAogge tti bhaNide micchAdihipAogge tti ghettavvaM / kadhaM micchAdihissa abhavvavavaeso ? Na, ukkassadvidiaNubhAgabaMdhe paDucca samANataNeNa abhavvavavaesaM paDi virohaabhaavaado| jesiM kammANamukkassaTThidisaMtakammaM sarisaM hoNa jahaNNahidisaMtakammaM sarisaM Na hodi kiMtu thovaM tesiM kammaMsANaM hANANi bahuANi, heDA bahuANaM hANANamuvalaMbhAdo / jesiM puNa kammaMsANaM dvidIo uvari bahuAo heTThA jahaNNahidI jadi vi thovA samA vA hodi to vi tesiM hANANi bahuANi hoti, helovari laddhahANehi abbhahiyattAdo / edassudAharaNaM buccade / taM jahA--ego eiMdio kasAyahidi sAgarovamacattArisattabhAgamettaM palido0 asaMkhe0bhAgeNUNaM baMdhamANo acchido taM baMdhAvaliyAdIdaM teNa NavaNokasAyANamuvari saMkAmide kasAya-NokasAyANaM hidisaMtakammahANANi sarisANi hoti / puNo baMdhagaddhAbhedeNa sattaNokasAyaTThidibaMdhahANANaM bahuttaM vattaissAmo / taM jahA-eiMdiesu kasAyANaM jahaNNahidisaMtakamme saMte purisavede hassa-radINaM tassamae jugavaM baMdhapAraMbho kaayvvo| pAraddhapaDhamasamayappahuDi hassa-radibaMdhagaddhAe saMkhe0bhAge adikkate purisavedabaMdhagaddhA thakkadi / tatthakkANaMtarasamae itthivedabaMdhagaddhApAraMbho kaayvvo| evaM pArabhiya puNo itthiveda-hassa-radIo baMdhamANo jaghanya sthitisatkarma alpa hotA hai una karmoM ke sthAna bahuta hote haiN| 615. sUtra meM 'abhavasiddhipAogge' aisA kahanepara usakA artha mithyAdRSTike yogya aisA lenA caahie| zaMkA-mithyAdRSTiko abhavya kahanA kaise banatA hai ? samAdhAna nahIM kyoMki utkRSTa sthiti aura utkRSTa anubhAgakI apekSA samAnatA honese mithyAdRSTiko abhavya kahane meM koI virodha nahIM AtA hai| jina karmoMkA utkRSTa sthitisatkarma samAna hotA huA jaghanya sthitisatkarma samAna nahIM hotA hai kintu thor3A hotA hai una karmoM ke sthAna bahuta hote haiM, kyoMki nIce bahuta sthAna pAye jAte haiN| para jina karmoMkI sthitiyA~ Upara bahuta hotI haiM aura nIce jaghanya sthiti yadyapi stoka yA samAna hotI hai to bhI unake sthAna bahuta hote haiN| kyoMki nIce aura Upara prApta hue sthAnoMkI apekSA ve adhika ho jAte haiN| aba isakA udAharaNa kahate haiN| jo isaprakAra hai-koI ekendriya jIva kaSAyakI sthitiko eka sAgarake sAta bhAgoMmeMse palyakA asaMkhyAtavA~ bhAgakama cAra bhAgapramANa bA~dhakara sthita hai| usake bandhAvalise rahita usa sthitike nau nokaSAyoMke Upara saMkrAnta karanepara kaSAya aura nokaSAyoMke sthitisatkarma samAna hote haiN| aba bandhakAlake bhedase sAta nokaSAyoMke sthitibandhasthAnoMke bahutvako batalAte haiN| jo isaprakAra hai-ekendriyoMmeM kaSAyoMkI jaghanya sthitisatkarmake rahate hue puruSaveda aura hAsya ratike bandhakA prArambha usI samaya eka sAtha karanA caahie| punaH prArambha kiye gaye pahale samayase lekara hAsya aura ratike bandhakAlake saMkhyAtaveM bhAgake vyatIta ho jAnepara puruSavedakA bandhakAla samApta hotA hai| punaH puruSavedake bandhakAlake samApta honeke anantara samayameM strIvedake bandhakAlakA prArambha karanA cAhiye / isaprakAra prArambha karake punaH strIveda aura hAsya-ratikA bandha karatA huA vaha jIva pUrvakAlase Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 puvilladdhANAdo saMkhe0guNamaddhANaM gacchadi / evaM gaMtUNa puNo itthivedabaMdho thakkadi / tatthakkANaMtarasamae NaqsayavedabaMdhassa paarNbho| tado NaqsayavedeNa saha hassa-radIo puvvAgadaMtomuhuttAdo saMkhejaguNamaMtomuhuttaM baMdhadi / tado hassa-radINaM pi baMdhagaddhA thkkdi| puNo aradi-sogANaM baMdhapAraMbho hodi / evaM hodUNa NavaMsayavedeNa saha aradi-soge baMdhamANo heTThimaaddhANAdo saMkhe0guNamaddhANamuvari gaMtUNa doNhaM pi baMdhagaddhAo jugavaM samappaMti / teNa savvatthovA purisa0baMdhagaddhA 2 / itthi0baMdhagaddhA saMkhe0guNA 8 / hassa-radibaMdhagaddhA saMkheguNA 32 / aradi-sogabaMdhagaddhA saMkhe0guNA 128 / Nasa0baMdhagaddhA visesAhiyA 150 / kettiyametteNa ? hassa-radibaMdhagaddhAe saMkhejAbhAgametteNa / evaM jeNa kAraNeNa sattaNokasAyaTThidibaMdhagaddhAo visarisatteNa dvidAo teNedAsiM hidivaMdhaTTANANi sarisANi Na hoti tti ghettavvaM / * imANi aeNANi appAbahuassa sAhaNANi kAyavvANi / 6616. puvvamekeNa payAreNa appAbahuasAhaNaM kAUNa saMpahi aNNeNa payAreNa tassa sAhaNANi bhaNAmi tti sissasaMbohaNA edeNa kadA / 8 taM jahA-savvatthovA carittamohaNIyakkhavayassa anniyttttiddhaa| 617. uvari bhaNNamANaaddhAhiMto esA carittamohaNIyakkhavayassa saMkhyAtaguNe kAlataka bandha karatA jAtA hai| isaprakAra jAkara punaH strIvedakA bandha samApta hotA hai| punaH strIvedake bandhake samApta honeke anantara samayameM napuMsakavedake bandhakA prArambha karatA hai| tadanantara napuMsakavedake sAtha hAsya aura ratiko pahalese Aye hue antarmuhUrtase saMkhyAtaguNe antarmuhUrtakAlataka bAMdhatA hai| tadanantara hAsya aura ratikA bhI bandhakAla samApta hotA hai| punaH arati aura zokakA bandha prArambha hokara napuMsakavedake sAtha arati aura zokakA bandha karatA huA nIceke kAlase saMkhyAtaguNA kAla Upara jAkara donoMke hI bandhakAloMko eka sAtha samApta karatA hai| ataH puruSavedakA bandhakAla sabase thor3A 2 hai| strIvedakA bandhakAla saMkhyAtaguNA 244%3D8 hai| hAsya aura ratikA bandhakAla saMkhyAtaguNA 844=32 hai| arati aura zokakA bandhakAla saMkhyAtaguNA 3244% 128 hai| napuMsakavedakA bandhakAla vizeSa adhika 128+ 22=150 hai| vizeSakA pramANa kyA hai| hAsya aura ratike bandhakAlakA saMkhyAta bahabhAga vizeSakA pramANa hai 132-(2+8)(32 - 10)=22 / isa prakAra cU~ki sAta nokaSAyoMke sthitibandhakAla visadRzarUpase sthita haiM isalie inake sthitibandhasthAna samAna nahIM hote haiM aisA yahA~ grahaNa karanA caahiye| 8 aba alpabahutvake sAdhanake ye anya prakAra karane caahie| 3616. pahale eka prakArase alpabahusvakI siddhi kI hai aba anya prakArase usakI siddhikA kathana karate haiM / isa prakAra isa sUtrake dvArA ziSyako saMbodhana kiyA hai| aba unhIM anya prakAroMko batalAte haiM-cAritramohakI kSapaNA karanevAle jIvake anivRttikAla sabase thor3A hai| 6617. Age kahanevAle kAloMse yaha cAritramohanIyakI kSapaNA karanevAle jIvake ani Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] vidivihattIe dvidisaMtakammaTThANaparUvaNA 327 aNiyaTTikaraNaddhA thovA tti daTThavvA / * apuvvakaraNaddhA saMkheja guNA / 6 618. cArittamohaNIyakkhavayasse tti puvvasuttAdo aNuvaTTade, teNa cArittamohaNIyakkhavayassa apuvvakaraNaddhA tasseva aNiyaTTikaraNaddhAdo saMkhejaguNA tti suttattho vattavyo / puvvillaaNiyaTTisaddho kiNNa karaNaparo kado ? Na, etthataNakaraNasahassa sIhAvaloyaNeNa ttthaavtttthaannaado| * cArittamohaNIyauvasAmayassa aNiyaTTiddhA saMkheja guNA / 6619. cArittamohakkhavayassa vudAsahaM cArittamohauvasAmayasse tti Niddeso kao / guNagArapamANaM savvattha tappAoggANi saMkhejarUvANi / sesaM sugamaM / 8 apuvvakaraNaddhA saMkhejaguNA / 620. cAritta mohauvasAmayasse tti puvvasuttAdo aNuvaTTade / teNa cArittamohauvasAmayassa apavvakaraNaddhA tasseva aNiyaTTikaraNaddhAdo saMkhe0guNA ti suttattho vattavyo / evaM vArasaka0-NavaNokasAyANaM khavagaseDhimassidRNa labbhamANaTThANANaM sAhaNaM parUviya saMpahi daMsaNamohaNIyatiyassa takkhavaNAe labbhamANahidisaMtaTThANANaM sAhaNaTThavRttikaraNakA kAla thor3A hai aisA yahA~ jAnanA cAhiye / 3 isase apUrvakaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai| 6618. 'cAritramohanIyakI kSapaNA karanevAle jIvake' isa padakI pUrva sUtrase anuvRtti hotI hai / ataH cAritramohanIyakI kSapaNA karanevAle jIvake apUrvakaraNako kAla usIke anivRttikaraNake kAlase saMkhyAtaguNA hai, isa prakAra sUtrakA artha kahanA caahiye| zaMkA-pUrva sUtrameM anivRtti zabdake Age karaNa zabda kyoM nahIM jodd'aa| samAdhAna-nahIM, kyoMki isa sUtrameM vidyamAna karaNa zabda siMhAvalokana nyAyase pUrvasUtrameM rahatA hai| (r) isase cAritramohanIyakI upazamanA karanevAle jovake anivRttikaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai| 6619. pUrvasUtra se anuvRttiko prApta honevAle 'cAritramohakkhavayassa' isake nirAkaraNa karaneke liye 'cArittamohauvasAmayassa' isa padakA nirdeza kiyA / guNakArakA pramANa sarvatra unake yogya saMkhyAta aGka jAnanA cAhiye / zeSa kathana sugama hai| 8 isase apUrvakaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai / 6 620. isa sUtra meM 'cArittamohauvasAmayassa' isa padakI pUrva sUtra se anuvRtti hotI hai| ataH cAritramohakI upazamanA karanevAle jIvake apUrvakaraNakA kAla usIke anivRttikaraNake kAlase saMkhyAtaguNA hai aisA sUtrakA artha karanA cAhiye / isa prakAra kSapakazreNikI apekSA bAraha kaSAya aura nau nokaSAyoMke prApta honevAle sthAnoMkI siddhikA kathana karake tIna darzanamohanIyako apekSA unakI kSapaNAmeM prApta honevAle sthitisattvasthAnoMkI siddhike liye Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 muttarasuttaM bhaNadi 8 dasaNamohaNIyakkhavayassa aNiyaTTiaddhA saMkhejaguNA / 6621. cArittamohauvasAmayassa apavvakaraNaddhAdo daMsaNamohakkhavayassa aNiyaTTiaddhA sNkhegunnaa| ko guNagAro ? tappAoggasaMkhejarUvANi / kudo, saabhaaviyaado| 8 apuvakaraNaddhA saMkhejaguNA / 6 622. daMsaNamohakkhavayasse ti puvasuttAdo annuvttttde| teNa daMsaNamohakkhavayassa aNiyaTTiaddhAdo tasseva apuvvakaraNaddhA saMkhejaguNA tti vattavvaM / saMpahi aNaMtANubaMdhicaukkassa hidibaMdhaTThANANaM sAhaNaparUvaNahamuttarasuttaM bhaNadi * aNaMtANubaMdhINaM visaMjoeMtassa aNiyaTizraddhA sNkhejgunnaa| 623. ettha karaNasaddo puvvuttarasuttehiMto aNuvaTTAvedavvo, aNNahA abhiheyavisayabohANuppattIe / sesaM sugamaM / * apuvakaraNaddhA skhejgunnaa| 6624. aNaMtANubaMdhoNaM visaMjoeMtasse tti aNuvaTTade / teNa tassa aNiyaTTiaddhAdo tasseva apuvvakaraNaddhA saMkhejaguNA tti vattavvaM / jadi vi apuvvahidisaMtavANANaM AgekA sUtra kahate haiM __ darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAle jIvake anivRttikaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai| ___621. cAritramohakI upazamanA karanevAle jIvake apUrvakaraNake kAlase darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAle jIvake anivRttikaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai| guNakArakA pramANa kyA hai ? usake yogya saMkhyAta aGka guNakArakA pramANa hai, kyoMki aisA svabhAva hai| isase apUrvakaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai| 6622. isa sUtrameM 'daMsaNamohakkhavayassa' isa padakI pUrva sUtrase anuvRtti hotI hai| ataH darzanamohanIyakI kSapaNA karanevAle jIvake anivRttikaraNake kAlase usIke apUrvakaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai aisA kahanA cAhiye / aba anantAnubandhIcatuSkake sthitibandhasthAnoMkI siddhikA kathana karaneke AgekA satra kahate haiN| * isase anantAnubandhIkI visaMyojanA karanevAle jIvake anivRttikaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai| 6623. yahA~ para karaNa zabdako anuvRtti pahaleke aura Ageke sUtrase kara lenI cAhiye, anyathA abhipreta arthakA jJAna na ho skegaa| zeSa kathana sugama hai| OM isase apUrvakaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai| 6 624. isa satrameM 'aNaMtANubaMdhoNaM visaMjoeMtassa' isa padakI anuvRtti hotI hai, ataH anantAnubandhicatuSkakI visaMyojanA karanevAle jIvake anivRttikaraNake kAlase usIke apUrva karaNakA kAla saMkhyAtaguNA hai aisA artha yahA~ kahanA cAhiye / yadyapi Ageke do sUtra apUrva Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe hidisaMtakammaTThANaparUvaNA 329 uvarimavepadANi karaNaM Na hoti to vi addhAmAhappajANAvaNa parUvedi uvarimasuttaM * dasaNamohaNIyauvasAmayassa aNiyaTTipraddhA sa khejgnnaa| 6625. aNAdio sAdio vA micchAdihI paDhamasammattaM paDivajamANo daMsaNamohaNIyauvasAmao tti bhaNNadi, uvasamaseDhisamAruhaNahaM daMsaNatiyamuvasAtavedagasammAhI saMjado vaa| tassa mohaNIyauvasAmayassa jA aNiyaTTikaraNaddhA saMkhe0guNA / ko guNagAro ? saMkhejarUvANi / * apuvvakaraNaddhA sa khejjaguNA / 6626. dasaNamohaNIyauvasAmayasse tti aNuvaTTade teNa tassa aNiyaTTiaddhAdo tasseva apuvvakaraNaddhA saMkhejaguNA tti siddhaM / evamappAbahuasAhaNeNa saha parUvaNA smttaa| * eto hidistkmmhaannaannmppaabhuaN| 6627. etto parUvaNAdo uvari puvvaM parUvidahidisaMtakammahANANaM thovabahutaM bhaNissAmo ti AiriyapaijAvayaNameyaM / Na cedaM NipphalaM, mNdbuddhivinneyjnnaannugghhttaado| (r) savvatthovA bhaTTaNhaM kasAyANaM hidisa takammAhANANi / sthitisattvasthAnoMke kAraNa nahIM hote to bhI addhAke mAhAtmyakA jAna karAneke liye bhAgekA satra kahate haiN| ___isase darzanamohanIyakI upazamanA karanevAle jIvake anivRttikaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai| 6 625. anAdi mithyAdRSTi yA sAdi mithyAdRSTi jIva prathama samyaktvako prApta hotA huA darzanamohanIyakA upazAmaka kahA jAtA hai| yA upazamazreNI para ArohaNa karane ke liye tIna darzanamohanIyakI upazamanA karanevAlA vedakasamyagdRSTi saMyata jIva darzanamohanIyakA upazAmaka kahA jAtA hai| mohanIyakI upazamanA karanevAle usa jIvake jo anivRttikaraNakA kAla hai vaha saMkhyAtaguNA hai| guNAkArakA pramANa kyA hai ? saMkhyAta aGka guNakArakA pramANa hai| * isase apUrvakaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai| 6626. yahA~ 'daMsaNamohaNIyauvasAmayassa' isa padakI anuvRtti hotI hai| ataH isa darzanamohanIyakI upazAmanA karanevAle jIvake avRittikaraNake kAlase isIke aparvakaraNakA kAla saMkhyAtaguNA hai yaha siddha huaa| isa prakAra alpabahutvakI siddhi ke sAtha prarUpaNAnugama samApta huaa| . * aba prarUpaNAke Age sthitisatkarmasthAnoMke alpabahutvakA adhikAra hai| 6627. yahA~se arthAt prarUpaNAnugamake bAda pahale kahe gaye sthitisatkarmasthAnoMke alpabahutvako kaheMge isaprakAra yaha yativRSabha AcAryakA pratijJAvacana hai| aura yaha niSphaLa nahIM hai, kyoMki isakA phala mandabuddhi ziSyoMkA anugraha karanA hai| * ATha kaSAyoMke sthitisatkarmasthAna sabase thor3e haiN|... 42 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 jayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [hidivihattI 3 6628. cattAlIsasAgarovamakoDAkoDIsu eiMdiyavIcArahANaparihINasAgarovamacattArisattabhAge avaNiya rUve pakkhitte abhavvasiddhiyapAoggANi aTThakasAyahANANi hoti / puNo khabagaseDhiM caDiya aNiyaTTiaddhAe cArittamohaNIyassa egasAgarovamacadusattabhAgamette dvidisaMtakamme sese palido0 saMkhe0bhAgamettaM dvidikaMDayamAgAedi / tamhi pAdide sesahidisaMtakammamapuNaruttahANaM hodi, palido0 saMkhe0 bhAgeNUNegasAgarovamacadusattabhAgapamANattAdo / etto ppahuDi aDhakasAyANamapuNaruttANi ceva dvidisaMtakammaTThANANi uppaaMti jAva egA hidI dusamayakAlapamANA cevidA ti / edANi khavagaseDhIe laddhaaMtomuhuttamettahidisaMtakammaTThANANi pugvillahANesu chuhedavvANi / evaM saMchuddhe jeNaTTakasAyANaM savvaDhidisaMtakammaTThANANi hoMti teNedANi uvari bhaNNamANaTThANehiMto thovANi tti / (r) itthi-NavusayavedANaM hidisaMtakammaTThANANi tullANi visesAhiyANi / 629. kudo ? aTTakasAehi laddhehi sesahidisaMtakammaTThANANi labhrUNa puNo aTThakasAyakkhINapadesAdo uvari jAvitthivedakkhINapadeso ti tAvedammi addhANe aMtomuhuttappamANe jattiyamettA samayA atthi tattiyametadvidisaMtakammaTThANehi ahiyattAdo / itthivedAdo hehA NaDaNavusayavedassa hidisaMtakammaTThANANaM kathamitthivedaDidisaMtakammaTThANehi samANattaM ? Na, NavaMsayavedodaeNa khavagaseDhiM caDidajIvANaM 628. cAlIsa kor3Akor3I sAgarameMse ekendriyake vIcArasthAnoMse rahita eka sAgarake sAta bhAgoMmeMse cAra bhAga ghaTAkara jo zeSa rahe unameM eka milA dene para abhavyoMke yogya ATha kaSAyasthAna hote haiN| punaH kSapakazreNipara car3hA huA jIva anivRttikaraNake kAlameM cAritramohanIyake eka sAgarake sAta bhAgoMmeMse cAra bhAgapramANa sthitisatkarma zeSa rahane para palyake saMkhyAtaveM bhAgapramANa sthitikANDakako prApta karatA hai / usake patana karane para zeSa sthitisatkarmasambandhI apunarukta sthAna hotA hai kyoMki usakA pramANa eka sAgarake palyakA saMkhyAtavA~ bhAga kama cAra bhAga hai| yahA~se lekara do samaya kAlapramANa eka sthitike prApta hone taka ATha kaSAyoMke apunarukta hI sthitisattvasthAna utpanna hote haiN| kSapakazreNimeM prApta hue ye antarmuhUrtapramANa sthitisatkarmasthAna pUrva sthAnoM meM milA denA caahie| isa prakAra inake milA dene para cU~ki ATha kaSAyoMke saba sthitisatkarmasthAna hote haiM ataH ye Age kahe jAnevAle sthAnoMse thor3e haiN| . OM inase strIveda aura napuMsakavedake sthitisatkarmasthAna barAbara hote hue bhI vizeSa adhika hai| ___$ 629. kyoMki ATha kaSAyoMkI apekSA jo saba sthitisatkarmasthAna prApta hue ve ATha kaSAyoMke kSINa honeke sthAnase lekara strIvedake kSINa honeke sthAna taka antarmuhUrtapramANa isa adhvAnameM jitane samaya prApta hote haiM utane sthitisatkarmasthAnoMse adhika hote haiN| zaMkA-napuMsakavedakA nAza strIvedake pahale ho jAtA hai, ataH napuMsakavedake satkarmasthAna bIvedake satkarmasthAnoMke samAna kaise hote haiM ? Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] dvidivihattIe dvidisaMta kammaTThANaparUvaNA buMsayavedassa itthavedaviNadRhANe viNAsuvalaMbhAdo / eiMdiesu NavuMsayavedapaDivakkhabaMdhagaddhAdo itthavedapaDivakkhabaMdhagaddhA saMkhejaguNA tti / NavuMsayavedasaMtakammaTThANehiMto itthi vedasaMtakammaTThANANaM visesAhiyattaM kiNNa jAyade Na, paDivakkhabaMdhagaddhAo assiduNa laddhaDDANAmettha vivakkhAbhAvAdo / taM kudo gavvade ? dohaM pi vedANaM TThANANitullANi ti suttaNiddesAdo / tesiM vivakkhA ettha kiSNa kadA 1 apuvvakaraNANiyaTTiddhANaM mAhappajANAvaNaDu / * chaNNokasAyANaM dvidisaMtakammahApANi visesAhiyANi / 9630. kudo, itthi - NavaMsayavedakkhavidadvANAdo uvari aMtomuhuttaM gaMtUNa chaNNokasAyANaM khavaNuvalaMbhAdo / bhaya-durguchaTTANehi caduNokasAyaTThANANaM kathaM sarisattaM 1 Na, paDivakkhabaMdhagaddhAhiMto lahANANaM vivakkhAe abhAvAdo / * purisavedassa dviditakammadvANANi visesAhiyANi / $ 331. kudo chaSNokasAyANaM khINuddesAdo samayU NadoAvaliyamettadbhANaM 331 samAdhAna -- nahIM, kyoMki jo jIva napuMsakavedake udayase kSapakazreNi para car3hate haiM unake napuMsaka vedakA nAza strIvedake nAza honeke sthAna meM prApta hotA hai / - zaMkA -- ekendriyoM meM napuMsakavedake pratipakSa bandhakAlase strIvedakA pratipakSa bandhakAla saMkhyAtaguNA hai, ataH napuMsakavedake satkarmasthAnoMse strIvedake satkarmasthAna vizeSa adhika kyoM nahIM hote haiM / samAdhAna- nahIM, kyoMki pratipakSa bandhakAlake Azrayase prApta hue sthAnoMkI yahA~ vivakSA nahIM hai / zaMkA- yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna -- sUtra meM donoM hI vedoMke sthAna tulya haiM aisA nirdeza kiyA hai, isase jAnA jAtA hai ki yahA~ pratipakSa bandhakAlakI apekSA prApta honevAle sthAnoMkI vivakSA nahIM hai / zaMkA-unakI yahA~ para vivakSA kyoM nahIM ko ? samAdhAna --- apUrvakaraNa aura anivRttikaraNa ke mAhAtmyakA jJAna karAneke lie yahA~ unakI vivakSA nahIM kI / * inase chaha nokaSAyoMke sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiM / SS 630. kyoMki strIveda aura napuMsaka vedake kSaya hone ke sthAnase Age antarmuhUrta jAkara chaha nokaSAyoM kA kSaya pAyA jAtA hai| zaMkA- cAra nokaSAyoMke sthAna bhaya aura jugupsAke sthAnoMke samAna kaise haiM ? samAdhAna nahIM, kyoMki pratipakSa bandhakAloMkI apekSA prApta honevAle sthAnoMkI yahA~ vivakSA nahIM hai / * inase puruSavedake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiM / SS 631. kyoMki jahA~ chaha nokaSAyoM kA kSaya hotA hai vahA~se lekara eka samayakrama do Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 jaya valA sahide kasAya pAhuDe [ dvidivihattI 3 gaMtUna NillevidattAdo / vidiyaTThidIe DidapurisavedaDidIe NisegANaM Na malaNamatthi teNa chaSNosAyaTThANehiMto purisavedadvANANaM sarisattaM kiSNa buccade 1 Na, NisegANamettha pahANattAbhAvAdo | pahANatte vA vidiyaTThidIe diudayavajidasavvapayaDINaM dvANANi sarisANi hoja / Na ca evaM, tahovaesAbhAvAdo / * kodhasaMjalaNadvidisaMtakammadvANANi visesAhiyANi / 9 632. kettiyametteNa 1 dusamayUNadoAvaliyAhi parihINaassakaSNakaraNakiTTIkaraNa-kodhatiSNikiDIvedayakAlamettahidisaMtakammahANehi / Navari Nava kabaMdhamassiyUNa uvari vi dusamayuNadoAvaliyamettasaMtadvANANi kohasaMjalaNassa labbhaMti ti saMpuSNatiSNiaddhAmetta saMtakammaTThANehiM visesAhiyattamettha daTThavvaM / * mANasaMjaNassa hidisaMtakammANApi visesAhiyANi / $ 633. kettiyametteNa ? mANasaMjalaNatiSNikiTTIvedayakAlametteNa / * mAyAsaMjalaNassa TThidisaMtakammATTaNANi visesAhiyANi / $ 634. kettiyametteNa ? mAyAsaMjalaNassa tinhaM kiTTINaM vedayakAlametteNa / * lobhasaMjalaNassa dvidisaMtakammahANANi visesAhiyANi / AvalipramANa sthAna jAkara puruSavedakA kSaya hotA hai| zaMkA--dvitIya sthitimeM sthita puruSavedakI sthitike niSekoMkA galana nahIM hotA hai, ataH puruSavedake sthAna chaha nokaSAyoMke samAna kyoM nahIM kahe jAte haiM ? samAdhAna-- nahIM, kyoMki yahA~ niSakoM kI pradhAnatA nahIM hai| yadi pradhAnatA mAna lI jAya to dvitIya sthiti meM sthiti udaya rahita saba prakRtiyoMke sthAna samAna ho jAya~ge, parantu aisA hai nahIM, kyoMki isa prakArakA upadeza nahIM pAyA jAtA hai| * inase krodhasaMjvalanake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiM / SS 632. zaMkA -- kitane adhika haiM ? samAdhAna -- azvakarNakaraNakAla, kRSTikaraNakAla aura krodhakI tIna kRSTiyoM kA vedakakAla inameM se kamase kama do samaya kama do AvalipramANa kAlake ghaTA denepara jitanA zeSa rahe utane sthitisatkarmasthAna adhika haiM / kintu itanI vizeSatA hai ki krodhasaMjvalana ke navakabandhakI apekSA Age bhI do samaya kama do AvalipramANa sattvasthAna prApta hote haiM ataH yahA~ pUre tIna sthAna pramANa sattvasthAna vizeSa adhika jAnane cAhiye / * inase mAna saMjvalana ke sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiM / 9 633. zaMkA- kitane adhika haiM ? samAdhAna ---- mAnasaMjvalanakI tIna kRSTiyoM ke vedanakA jitanA kAla hai utane adhika haiM / * inase mAyAsaMjvalanake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiM / $ 634. zaMkA- kitane adhika haiM ? samAdhAna -- mAyAsaMjvalanakI tIna kRSTiyoMkA jitanA vedanakAla hai utane adhika haiM / * inase lobhasaMjvalanake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiM / Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe dvidisaMtakammaTThANaparUvaNA 333 6635. ke. metteNa 1 koghodaeNa khavagaseDhiM caDidassa dusamayUNadoAvaliyaparihINalobhavedagaddhAmetteNa / * aNaMtANupaMdhINaM caduNhaM hidisaMtakammaTThANANi visesAhiyANi / 6636. kudo, aDhakasAyappahuDi jAva lobhasaMjalaNaM ti tAva edesiM kammANaM khavaNakAlAdo aNaMtANubaMdhivisaMjoyaNakAlassa sNkhejgunnttaado| saMkhejaguNattaM kudo Navvade ? hidisaMtakammaTThANANaM thovabahutajANAvaNaTaM pruuvidaddhppaabhuasuttaado| * micchattassa hidisatakammaThANANi visesAhiyANi / ___6637. kudo ? kiMcUNasAgarovamacattArisattabhAgehi UNacattAlIsasAgarovamakoDAkoDimettaaNaMtANubaMdhicaukkaDhidisaMtakammaTThANANamuvari sAgarovamatiNNisattabhAgehi UNatIsaMsAgarovamakoDAkoDImettahidisaMtakammahANehi ahiyttvlNbhaado| * sammattassa hidisatakammaTThANANi visesAhiyANi / 638. ke. metteNa ? eiMdiyANaM micchattajahaNNahidIe daMsaNamohakkhavaNAe laddhamicchatta jahaNNahidisaMtakammaTThANehi UNAe aMtomuhuttabbhahiyasammattacarimuvvellaNajahaNNaphAliM micchatte khavide sammatteNa laTThANehi parihINamavaNide jattiyA samayA $ 635. zaMkA-kitane adhika haiM ? samAdhAna--krodhake udayase kSapaka zreNIpara car3he hue jIvake do samaya kama Avali hIna lobhavedakAlapramANa adhika haiN| * inase anantAnubandhIcatuSkake sthitisatkarma sthAna vizeSa adhika haiN| $ 636. kyoMki ATha kaSAyoMse lekara lobhasaMjvalanataka ina karmoMke kSapaNAkAlase anantAnubandhIkA visaMyojanAkAla saMkhyAtaguNA hai| zaMkA-vaha saMkhyAtaguNA hai yaha kisa pramANase jAnA jAtA hai ? samAdhAna-sthitisatkarmasthAnoMke alpabahutvake jJAna karAne ke liye kahe gaye kAla sambandhI alpabahutva viSayaka sUtrase jAnA jAtA hai| inase mithyAtvake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiN| 6637. kyoMki eka sAgarake sAta bhAgoMmeMse kucha kama cAra bhAga kama cAlIsa koDAkor3I sAgarapramANa anantAnubandhI catuSkake sthitisatkarmasthAnoMke Upara eka sAgarake sAta bhAgoMmeMse tIna bhAga kama tIsa kor3Akor3I sAgarapramANa sthitisatkarma adhika pAye jAte haiN| OM inase samyaktvake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiN| 6638. zaMkA-kitane adhika haiM ? samAdhAna-darzanamohakI kSapaNAke samaya jo mithyAtvake sthitisatkarmasthAna prApta hote haiM unheM ekendriyoM sambandhI mithyAtvakI jaghanya sthitimeMse kama karake jo zeSa bace unameMse mithyAtvake kSaya honepara samyaktvake sAtha prApta honevAle sthAnoMse hIna antarmuhUrta adhika samyaktvakI antima udvelanA phAliko kama karake jitane samaya zeSa raheM utane sthitisatkarmasthAna hote haiN| Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayadhavalAsahide kasAyapAhuDe [ hidivihatI 3 tattiyametadvidisaMta kammaTThANehi / micchattacarimaphAlIdo sammattassuvvellaNAe jA carimaphAlI sA kiM sarisA visesAhiyA saMkhejaguNA asaMkhe0 guNA vA ? (asaMkheaguNA ti ttha elAiriyavacchayassa Nicchao / kudo 1 micchattacarimaphAlIdo asaMkhe0guNaaNaMtANuvaMdhivisaMjoyaNAcarimaphAlIdo vi sammatta-sammAmicchattANamuvvella NAcarimaphAlIe asaMkhe0 guNattassa DidisaMkamappA bahuattasiddhAda * sammAmicchattassa hidisa takammaTThANANi visesAhiyANi / 9 639. kettiyametteNa ? sAdireyasammAmicchattacarimuvvella NaphAlIe UNasammattacarimuvvella phAlimetteNa / saMpahi dvidisaMtakamme bhaNNamANe vidiyAe puDhavIe sammattacarimuvvellaNakaMDayAdo sammAmicchattacarimuvvellaNakaMDayaM visesAhiyamidi bhaNidaM / tado puvvAvara viroheNa dUsiyANaM Na donhaM pi suttaTThamidi 1 Na esa doso, ihattAdo / kiMtu javasahAirieNa uvaladdhA ve uvaesA / sammattacarimaphAlIdo sammAmicchattacarimaphAlI asaMkhe0 guNahoNA tti ego uvaeso / avarego sammAmiccha tacarimaphAlI tatto visesAhiyA ti / ettha edesiM donhaM pi uvaesANaM NicchayaM kAumasamattheNa jaivasahAirieNa ego ettha vilihido avarego TThidisaMkame / teNede ve vi uvadesA thappaM kADhUNa vattavvAtti / 334 zaMkA - samyaktvakI udvelanAko jo antima phAli hai vaha midhyAtvakI antima phAlike kyA samAna hai yA vizeSa adhika hai yA saMkhyAtaguNI hai yA asaMkhyAtaguNI hai ? samAdhAna -- asaMkhyAtaguNI hai, isa prakAra isa viSaya meM elAcArya ke ziSya hamArA nizcaya hai, kyoMki mithyAtvakI antima phAlise anantAnubandhI visaMyojanAkI antima phAli asaMkhyAtaguNI hai / tathA usase bhI samyaktva aura samyagmithyAtvakI udvelanAkI antima phAli asaMkhyAtaguNI hai yaha bAta sthitisatkarmake alpabahutva viSayaka sUtra se siddha hai / * inase samyagmithyAtva ke sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiM / 9639. zaMkA -- kitane adhika haiM / samAdhAna-sAdhika samyagmithyAtvakI antima udvelanAphAlimeMse samyaktvakI antima udvelana phAliko ghaTA denepara jitanA zeSa rahe tatpramANa sthitisatkarmasthAna adhika haiM / zaMkA- sthitisatkarmakA kathana karate samaya dUsarI pRthivImeM samyaktvake antima udvelanAkANDakase samyagmithyAtvakA antima udvelanAkANDaka vizeSa adhika hai aisA kahA hai, ataH pUrvAparavirodhase dUSita honeke kAraNa donoMkA hI sUtratva nahIM banatA ?. samAdhAna - yaha koI doSa nahIM hai, kyoMki yaha bAta hameM iSTa hai / kintu yativRSabha AcAryako do upadeza prApta hue / samyaktvakI antima phAlise samyagmithyAtvakI antima phAli asaMkhyAtaguNI hIna hai yaha pahalA upadeza hai / tathA samyagmithyAtvakI antima phAli usase vizeSa adhika hai yaha dUsarA upadeza hai / yahA~ ina donoM hI upadezoMkA nizcaya karanemeM asamartha yativRSabha AcAryane eka upadeza yahA~ likhA aura eka upadeza sthitisaMkrama meM likhA, ataH ina donoM hI upadezoMko sthagita karake kathana karanA cAhie / Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gA0 22] hidivihattIe DidisaMtakammaTThANaparUvaNA 335 6640. saMpahi paDivakkhabaMdhagaddhAo assidUNa abbhavasiddhiyapAoggaTThANANamappAbahuaM vattaissAmo / taM jahA-savvatthovANi solasakasAya-bhaya-duguMchANaM hidisaMbakammaTThANANi / kettiyamettANi ? rUvUNeIdiyajahaNNahidIe parihINacattAlIsa sAgarovamakoDAkoDImettANi / tesiM pamANaM saMdiDIe bArahottarapaMcasadamidi ghettavvaM 512 / NaqsayavedahidisaMtakammaTThANANi visesAhiyANi / kettiyametteNa ? itthi-purisavedabaMdhagaddhAmetteNa 522 / aradi-sogaDidisaMtakammaTThA0 vise0 / ke0metto viseso 1 itthipurisavedabaMdhagaddhAhi UNahassa-radibaMdhagaddhAmetto 544 / hassa-radINaM hidisaMtakammahA0 visesA0 640 / ke0metteNa ? hassa-radibaMdhagaddhAe UNaaradi-sogabaMdhagaddhAmetteNa / itthivedasaMtakammahANANi visesAhiyANi 664 / kettiyametteNa ? aradi-sogabaMdhagaddhAe UNapurisa-NaqsayavedabaMdhagaddhAmetteNa / purisa vedasaMtakammahANANi visesAhiyANi 670 / kettiyametteNa ? purisa vedabaMdhagaddhAe UNaityivedabaMdhagaddhAmetteNa / baMdhagaddhAo khavaNaddhAo ca assidaNa hANANamappAbahuaparUvaNA kima Na kIrade ? Na, NokasAyabaMdhagaddhANaM khavaNaddhANaM ca aNtrvisyavgmaabhaavaado| 6 640. aba pratipakSabhUta bandhakAloMkI apekSA abhavyoMke yogya sthAnoMke alpabahutvakA kathana karate haiM / jo isa prakAra hai-solaha kaSAya, bhaya aura jugupsAke sthitisatkarmasthAna sabase thor3e haiN| ve kitane haiM ? ekendriyakI eka kama jaghanya sthitise hIna cAlIsa kor3Akor3I sAgara pramANa haiN| unakA pramANa aMkasaMdRSTikI apekSA pA~ca sau bAraha 512 lenA caahie| inase napuMsakavedake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiN| kitane adhika haiM ? strIveda aura puruSavedake bandhakAlapramANa adhika haiN| aMkasaMdRSTise unakA pramANa 522 hotA hai| inase arati aura zokake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiN| kitane vizeSa adhika haiM ? hAsya aura ratike bandhakAlameMse strIveda aura puruSavedake bandhakAlako ghaTA denepara jitanA zeSa rahe tatpramANa vizeSa adhika haiM / aMkasaMdRSTikI apekSA inakA pramANa 544 hotA hai| inase hAsya aura ratike sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiN| aMkasaMdRSTikI apekSA inakA pramANa 640 hotA hai / ve kitane adhika haiM ? arati aura zokake bandhakAlameMse hAsya aura ratike bandhakAlako ghaTA denepara jitanA zeSa rahe tatpramANa vizeSa adhika haiN| inase strIvedake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiM / aMkasaMdRSTikI apekSA inakA pramANa 664 hotA hai| ve kitane adhika haiM ? puruSaveda aura napuMsakavedake bandhakAlameM se arati aura zokake bandhakAlake ghaTA denepara jitanA zeSa rahe utane adhika haiM / inase puruSavedake sthitisatkarmasthAna vizeSa adhika haiN| aMkasaMdRSTiko apekSA inakA pramANa 670 hotA hai| kitane adhika haiM ? strIvedake bandhakAlameMse puruSavedakA bandhakAla ghaTA denepara jitanA zeSa rahe tatpramANa vizeSa adhika haiN| zaMkA--bandhaphAla aura kSapaNAkAlakI apekSA satkarmasthAnoMke alpabahutvakA kathana kisaliye nahIM kiyA ? samAdhAna nahIM, kyoMki nokaSAyaviSayaka bandhakAla aura kSapaNAkAlake antarakA jJAna nahIM honese nahIM kiyaa| Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padhavalAsahide kasAyapAhuDe [vidivihattI 3 edamappAbahuaM savvamaggaNAsu jANiNa jojeyaccha / evaM 'taha hidIe' tijaM padaM tassa atthaparUvaNA kdaa| evaM kadAe hidivihattI smttaa| hidivihattI smttaa| isa alpabahutvakI saba mArgaNAoMmeM jAnakara yojanA karanI caahie| isa prakAra gothA 22 meM jo 'taha hidIe' pada AyA hai usako arthaprarUpaNA kii| isa prakAra karane para sthitivibhakti samApta hotI hai| sthitivibhakti samApta / Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 1 hidivihattica piNasuttANi pustaka 3 ) hidivihattI duvihA-mUlapayaDiTThidivihattI ceva uttarapayaDiTThidivihattI ceva / 'tattha aTThapadaM / egA hiMdI hidivihttii| aNegAo hidIo hidivihattI / 'tattha aNiyogaddArANi / savvavihattI NosavvavihattI ukssavihattI aNukassavihattI jahaNNavihattI ajahaNNavihattI sAdiyavihattI aNAdiyavihattI dhuvavihattI addhavavihattI eyajIveNa sAmittaM kAlo aMtaraM NANAjIvehi bhaMgavicao parimANaM khetaM posaNaM kAlo aMtaraM saNNiyAso appAbahuaM ca bhujagAro padaNikkhevo vaDDI ca / edANi ceva uttarapayaDiTThidivihattIe kAdavvANi / ___ "uttrpyddihidivihttimnnumggissaamo| taM jhaa| tattha aTThapadaM / eyA hidI hidivihattI aNeyAo hidIo hidivihttii| edeNa ahapadeNa / pamANANugamo | micchattassa ukkassahidivihattI sattarisAgarovamakoDAkoDIo pddivunnnnaao| evaM sammatta-sammAmicchattANaM / Navari aNtomuhuttnnaao| 'solasaNhaM kasAyANamukkassahidivihattI cattAlIsasAgarovamakoDAkoDIo pddivunnnnaao| evaM NavaNokasAyaNaM / Navari aavliuunnaao| "evaM savvAsu gadosu nneyvyo| ___ 11etto jahaNNayaM / "micchatta-sammAmicchatta-bArasakasAyANaM jahaNNadvidivihattI egA hidI dusmykaalhidiyaa| sammatta-lohasaMjalaNa-itthi-NasayavedANaM jahaNNahidivihattI egA hidI egasamayakAlahidiyA / 14kohasaMjalaNassa jahaNNahidivihattI vemAsA aMtomuhUttaNA / 1"mANasaMjalaNassa jahaNNahidivihattI mAso aMtomuhuttaNo / mAyAsaMjalaNassa jahaNNahidivihattI addhamAso aMtomuhuttUNo / purisavedassa jahaNNadvidivihattI ahavassANi aMtomuhuttUNANi / 17chaNNokasAyANaM jahaNNahidivihattI saMkhejANi vassANi / 'gadIsu aNumaggidavvaM / ) (1) pR0 2 / (2) pR0 5 / (3) pR07| (4) pR0 8 / (5) pR0 161 / (6) pR0 163 / (7) pR0 164 / (8) pR0 165 / (1) pR0 167 / (10) pR0 166 / (11) pR0 202 / (12) pR0 203 / (13) pR0 205 / (14) pR. 207 / (15) pR0 208 / (16) pR0 206 / (17) pR0 210 / (18) pR0 211 / Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTTANi eyajIveNa sAmittaM / micchattassa ukkassaTThidivihattI kassa ? ukassadvidi bNdhmaannss| evaM solasakasAyANaM / sammatta-sammAmicchattANamukkassadvidivihattI kassa ? micchattassa ukkassahidi baMdhidUNa aMtomuhuttaddhaM paDibhaggo jo dvidighAdamakAdUNa savvalahu sammattaM paDivaNNo tassa paDhamasamayavedayasammAdihissa / NavaNokasAyANamukkassadvidivihattI kassa ? kasAyANamukkassahidi baMdhidUNa AvaliyAdIdassa / __ "etto jahaNNayaM / micchattassa jahaNNahidivihattI kassa ? maNusassa vA maNusiNIe vA khavijamANayamAvaliyaM pavihaM jAdhe dusamayakAlahidigaM sesaM tAdhe / sammattassa jahaNNahidivihattI kassa ? carimasamayaakkhINadaMsaNamohaNIyassa / sammAmicchattassa jahaNNahi divihattI kassa / sammAmicchattaM khavijamANaM vA uvvellijamANaM vA jassa dusamayakAlaDidiyaM sesaM tassa / 'aNaMtANubaMdhINaM jahaNNahidivihattI kassa ? aNaMtANubaMdho jeNa visaMjoidaM AvaliyaM paviDhaM dusamayakAlahidigaM sesaM tassa / 'aDhaNNaM kasAyANaMjahaNNahidivihattI kassa ? akasAyakkhavayassa dusamayakAlaTThidiyassa tassa / 1 kodhasaMjalaNassa jahaNNahidivihattI kassa ? khavayassa carimasamayaaNillevide kohasaMjalaNe / 11evaM mANa-mAyAsaMjalaNANaM / 12lohasaMjalaNassa jahaNNahidivihattI kassa ? khavayassa carimasamayasakasAyassa / itthivedassa jahaNNahidivihattI kassa ? carimasamayaitthivedodayakhavayassa / purisavedassa jahaNNahidivihattI kassa ? purisavedakhavayassa carimasamayaaNillevidapurisavedassa / 14 Naqsayavedassa jahaNNadvidivihattI kassa ? carimasamayaNaqsayavedodayakkhavayassa / chaNNokasAyANaM jahaNNahidivihattI kassa ? khavayassa carime hidikhaMDae vaTTamANassa / / 1"NirayagaIe poraiesu sammattassa jahaNNahidivihattI kassa ? carimasamayaakkhINadaMsaNamohaNIyassa / 16sammAmicchattassa jahaNNahidivihattI kassa? carimasamayauvvellamANassa / 17aNaMtANubaMdhINaM jahaNNahidivihattI kassa ? jassa visaMjoide dusamayakAlahidiyaM sesaM tassa / sesaM 'jahA udIraNAe tahA kAyavvaM / evaM sesAsu gadIsu aNumaggidavvaM / [kAlo / ] 20micchattassa ukkassaTThidisaMtakammio kevicaraM kAlAdo hodi ? jahaNNaNa egsmo| ukkasseNa aMtomuhuttaM / evaM solasakasAyANaM / raNaduMsayavedaaradi-soga-bhaya-duguMchANamevaM ceva / rasammatta-sammAmicchattANamukkassadvidivihattio (1) pR0 226 / (2) pR0 230 / (3) pR0 231 / (4) pR0 233 / (5) pR0 241 / (6) pR0 243 / (7) pR0 244 / (8) pR0 245 / (6) pR0 248 / (10) pR0 249 / (11) pR0 250 / (12) pR0 251 / (13) pR0 252 / (14) pR0 253 / (15) pR0 254 / (16) pR0 255 / (17) pR0 256 / (18) pR0 258 / (19) pR0 266 / (20) pR0 267 / (21) pR0 268 / (22) pR0 266 / (23) pR0 270 / Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTTANi kevicaraM kAlAdo hodi| jahaNNukasseNa egsmo| itthiveda-purisaveda-hassa-radINamukkassaTThidivihattio kevaciraM kAlAdo hodi ! 'jahaNNeNa egsmo| ukkasseNa AvaliyA / ra evaM savvAsu gadIsu / jhnnnnhidisNtkmmiykaalo| micchatta-sammatta-sammAmicchatta-solasakasAyativedANaM jahaNNukkasseNa egsmo| 'chaNNokasAyANaM jahaNNahidisaMtakammiyakAlo jahaNNukkasseNa aMtomuhuttaM / ___aNtrN| micchatta-solasakasAyANamukkassahidisaMtakammigaM aMtaraM jahaNNeNa aMtomuhuttaM / ukkassamasaMkhejA poggalapariyaTTA / evaM NavaNokasAyANaM / Navari jahaNNeNa egsmo| * sammatta-sammAmicchattANamukkassANamukkassa dvidisaMtakammiyaMtaraM jahaNNeNa aMtomuhuttaM ukkassa muvaDhapoggalapariyaE / ____eto jahaNNayaMtaraM / ' micchatta-sammatta-bArasakasAya-NavaNokasAyANaM jahaNNahidivihattiyassa patthi aMtaraM / sammAmicchatta-aNaMtANubaMdhINaM jahaNNahidivihattiyassa aMtaraM jahaNNeNa aMtomuhuttaM / ''ukkasseNa uvaDDapoggalapariyaTTa / __ NANAjIvehi bhaMgavicao / tattha aTTapadaM / taM jahA-jo ukkassiyAe hidIe vihattio so aNukassiyAe hidIe Na hodi vihttio| 12joaNukkassiyAe dvidIe vihattio so ukkassiyAe hidIe Na hodi vihttio| jassa mohaNIyapayaDI atthi tammi payadaM / akamme vavahAro Natthi / edeNa aTThapadeNa micchattassa savve jIvA ukkassiyAe dvidIe siyA avihttiyaa| siyA avihattiyA ca vihattio ca / siyA avihattiyA ca vihattiyA ca / 3 / aNukassiyAe hidIe siyA savve jIvA vihattiyA / siyA vihattiyA ca avittio ca / 14siyA vihattiyA ca avihattiyA ca / evaM sesANaM pi payaDINaM kaayvvo| 1jahaNNae bhaMgavicae pydN| '6taM ceva aTThapadaM / edeNa ahapadeNa micchattassa savve jIvA jahaNiyAe dvidIe siyA avihttiyaa| siyA avihattiyA ca vihatio ca / siyA avihattiyA ca vihattiyA ca / 17ajahaNiyAe dvidIe siyA savve jIvA vihattiyA / siyA vihattiyA ca avihattio ca / siyA vihattiyA ca avihattiyA ca / evaM tiNNi bhNgaa| evaM sesANaM payaDINaM kaayvvo| 1jadhA ukkassahidibaMdhe NANAjIvehi kAlo tadhA ukassa DidisaMtakammeNa (1) pR0 271 / (2) pR0272 / (3) pR0 290 / (4) 0 261 / (5) pR0 316 / (6) pR0 317 / (7) pR0 318 / (8) pR0 330 / (1) pR0 333 / (10) pR0 332 / (1) pR0 355 / (12) pR0 346 / (13) pR0 347 / (14) pR0 318 / (15) pR0 346 / (16) pR0 350 / (17) pR0 351 / (18) pR0 387 / Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTTANi kAyabvo / Navari sammatta-sammAmicchattANamukkassa TThidI jahaNNaNa egasamao / ukkasseNa AvaliyAe asNkhejdibhaago| 'jahaNNae payadaM / micchatta-sammatta-bArasakasAya-tivedANaM jahaNNahidivihattiehi NANAjIvehi kAlo kevddio| jahaNNeNa egsmo| ukkasseNa saMkhejA samayA / sammAmicchatta-aNaMtANubaMdhINaM caukkassa jahaNNahidivihattiehi NANAjIvehi kAlo kevddio| jahaNNeNa egasamao / ukkasseNa AvaliyAe asNkhejdibhaago| 'chaNNokasAyANaM jahaNNahidivihattiehi NANAjIvehi kAlo kevddio| jahaNNukkasseNa aMtomuhuttaM / "NANAjIvehi aMtaraM / savvapayaDINamukkassaTThidivihatti yANamaMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi ? jahaNNeNa egsmo| 'ukkasseNa aMgulassa asNkhejdibhaago| etto jahaNNayaMtaraM / micchatta-sammatta-aTThakasAya-chaNNokasAyANaM jahaNNahidivihattiaMtaraM jahaNNeNa egsmo| 'ukkasseNa chammAsA / sammAmicchatta-arNatANubaMdhINaM jahaNNadvidivihatti aMtaraM jahaNNeNa egasamao / ukkasseNa cauvIsamahoratte saadirege| 'tiNDaM saMjalaNa-purisavedANaM jahaNNadvidivihattiaMtaraM jahaNNeNa egsmo| ukkasseNa vassaM sAdireyaM / 1deglobhasaMjalaNassa jahaNNahidivihattiaMtaraM jahaNNeNa egasamao / ukkasseNa chammAsA / itthi-NaqsayavedANaM jahaNNahidivihattiaMtaraM jahaNNeNa egasamao ukkasseNa saMkheANi vassANi / 11NirayagaIe sammAmicchatta-aNaMtANubaMdhINaM jahaNNahidivihattiaMtaraM jahaNNeNa egsmo| u kassaM cauvIsamahoratte sAdirege / sesANi jahA udIraNA tahA NedavvANi / saNNiyAso micchattassa ukkassiyAe dvidIe jo vihattio so sammattasammAmicchattANaM siyA kammaMsio siyA akmmNsio| 13jadi kammaMsio NiyamA aNukkassA / ukkassAdo aNukkassA aMtomuhuttaNamAdi kAdaNa jAva egA hidi tti / 14Navari carimuvvellaNakaMDayacarimaphAlIe UNA / "solasakasAyANaM kimukkassA aNukassA ? ukassA vA aNukkassA vA / 16ukkassAdo aNukkassA samayaNamAdiM kAdaNa palidovamassa asaMkhejadibhAgeNUNA ti / 'itthi-purisaveda-hassa-radINaM NiyamA annukkssaa| "ukkassAdo aNukkassAaMtomuhuttaNamAdi kAdaNa jAva aMtokoDAkoDi tti / (1) pR0 388 / (2) pR0 364 / (3) pR0 359 / (4) pR0 366 / (5) pR0 406 / (6) pR0 407 / (7) pR0 410 / (8) pR0 411 / (6) pR0 412 / (10) pR0 413 / (11) pR0 415 / (12) pR0 425 / (13) pR0 426 / (14) pR0 431 / (15) pR0 447 / (16) pR0 448 / (17) pR0 446 / (18) pR0 450 / Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTTANi 'NavaMsayaveda-aradi-soga-bhaya-duguMchANaM dvidivihattI kimukkassA kimaNukkassA ? ukkassA vA aNukassA vA / ukkassAdo aNukkassA samaUNamAdi kAdUNa jAva vIsasAgarovamakoDAkoDIo palidovamassa asaMkhejadibhAgeNa UNAo ti| sammattassa ukka ssahidivihattiyassa miccha ttassa hidivihattI kimukkassA kimaNukkassA / NiyamAaNukassA / ukassAdo aNukkassA aMtomuhuttUNA / Natthi aNNo viyppo| "sammAmicchattahidivihattI kimukkassA kimaNukkassA / NiyamA ukkassA / "solasakasAyaNavaNokamAyANaM hidivihattI kimukkassA aNukkassA ? NiyamA annukkssaa| ukkassAdo aNukkassA aMtomuhuttaNamAdi kAdUNa jAva palidovamassa asaMkhejadibhAgeNUNA ti| evaM sammAmicchattassa vi| jahA micchattassa tahA solasakasAyANaM / itthivedassa Ukassahidivihattiyassa micchattassa hidivihattI kimukkassA aNukkassA ? NiyamA annukkssaa| ukassAdo aNukkassA samuyUgamAdi kAdUNa jAva palidovamassa asaMkhejjadibhAgeNUNA ti / sammattasammAmicchattANaM vidivihattI kimukkassA annkssaa| NiyamA aNakkassA / ukassAdo aNukkassA aMtomuhuttaNamAdi kAdRNa jAva egA hidi tti / Navari carimuvvellaNakaMDaya carimaphAloe UNA tti / 1deg solasakasAyANaM hidivihattI kimukkassA aNukassA ? NiyamA annukkssaa| ukassAdo aNakassA samaUNamAdiM kAdaNa jAva avaliyUNA ti| ''purisavedasta hidivihattI kimukkassA aNakassA ? NiyamA annukkssaa| ukkassAdo aNukkassA aMtomuhuttUNamAdi kAdUNa jAva aMtokoDAkoDi tti / rahassa-radINaM hidivihattI kimukkassA aNukassA ? ukkassA vA aNukkassA vA / ukkassAdo aNukkassA samayUNamAdi kAdUNa jAva aMtokoDAkoDi ti / aradisogANaM hidivihattI kimukkassA aNukkassA ? ukkassA vA aNukkassA vA / ukkassAdo aNukkassA samayaNamAdi kAdaNa jAva vIsasAgarovamakoDAkoDIo palidovamassa asaMkhejadibhAgeNa NAo tti / evaM Naqsayavedassa / Navari NiyamA aNakassA |16bhydugucchaannN dvidivihattI kimukkassA aNakassA ? NiyamA ukkssaa| jahA itthivedeNa tahA sesehi kammehi / Navari viseso jANiyavyo / "Naqsayavedassa ukkassahidivihattiyassa micchattassa hidivihattI kimukkassA aNukkassA ? ukkassA vA aNukkassA vaa| ukassAdo aNukkassA samayUNamAdi kAdRNa jAva palidovamassa asaMkhejadi HTHHTHHHHH (1) pR0 452(2) pR 453 / ( 3 ) pR0 455 / ( 4 ) pR0 456 / (5) pR0 457 / (6) pR0 458 / ( 7 ) pR0 459 / (8) pR0 461 / (6 ) pR0 462 / (10) pR0 465 / (11) pR0 466 / (12) pR0 467 / (13) pR0 468 / (14) pR0 470 / (15) pR0 471 / (16) pR0 472 / (7) pR0 473 / ( 18) pR0 476 / Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTTANi bhAgeNa UNA ti / 'sammatta-sammAmicchattANaM dvidivihattI kimukkassA aNukkassA ? NiyamA aNukkassA 1 / ukkassAdo aNukkassA aMtomuhuttUNamAdi kAdUNa jAva egA hidi tti / Navari carimuvvellaNakaMDayacarimaphAlIe uunnaa| solasakasAyANaM hidivihattI kimukkassA aNakassA ? ukassA vA aNukkassA vA / ukkassAdo aNukassA samayUNamAdi kAdUNa jAva AvaliUNA ti / itthi-purisavedANaM hidivihattI kimukkassA aNukkassA ? NiyamA aNukkassA / ukkassAdo aNukassA aMtomuhuttUNamAdi kAdUNa jAva aMtokoDAkoDi tti / hassa-radINaM dvidivihattI kimukassA aNakkassA ? ukkassA vA aNukassA vA / ukassAdo aNukassA samaUNamAdi kAdUNa jAva aMtokoDAkoDi tti / aradi-sogANaM hidivihattI kimukkassA aNukkassA ? ukassA vA aNukkassA vA / ukkassAdo aNukkassA samaUNamAdi kAdaNa jAva vIsaM sAgarovamakoDAkoDIo palidovamassa asaMkhejadibhAgeNa uunnaao| bhaya-duguMchANaM dvidivihattI kimukkassA aNukkassA ? NiyamA ukkassA / evamaradi-soga-bhayaduguMchANaM pi / Navari viseso jaanniyvyo| ___'jhnnnnhidisnnnniyaaso| micchattajahaNNahidisaMttakammiyassa aNaMtANubaMdhINaM Natthi / sesANaM kammANaM dvidivihattI kiM jahaNNA ajahaNNA ? NiyamA ajahaNNA / jahaNNAdo ajahaNNA asaMkhejaguNabbhahiyA / 'micchatteNa Nodo sesehi vi annumggiyvvo| ___1 [appAvahuaM / ] savvatthovA NavaNokasAyANamukkassahidivihattI / ' 'solasakasAyANamukkassahidivihattI visesa hiyaa| sammAmicchattassa ukssadvidivihattI visesAhiyA / sammattassa ukassa dvidivihattI visesaahiyaa| micchattassa ukkassaTidivihattI visesaahiyaa| NirayagadIe savvatthovA itthived-purisvedaannmukksshidivihttii| sesANaM NokasAyANamukkassa hidivihattI visesAhiyA / usolasaNhaM kasAyANamukkassadvidivihattI visesaahiyaa| sammAmicchattassa ukkassadvidivihattI visesAhiyA / sammattassa ukkassa hidivihattI visesAhiyA / micchattassa ukkassa hidivihattI visesAhiyA / sesAsu gadIsu nnedvyo| (1) pR0 477 / (2) pR0 478 / (3) pR0 479 / (4) pR0 480 / (5) pR0 481 (6) pR0 482 / (7) pR0 483 / (8) pR0 464 / (6) pR0 495 / (10) pR0 524 / (11) pR0 525 / (12) pR0 526 / (13) pR0 527 / Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTTANi (pustaka 4 'je bhujagAra-appadara-avahida-avattavvayA tesimahapadaM / 'jattiyAo assiM samae dvidivihattIo ussakAvide aNaMtaravidikkate samae appadarAo bahudaravihattio eso bhujagAravihattio / osakkAvide bahudarAo vihattIo eso appdrvihttio| osakAvide [ussakAvide vA] tattiyAo ceva vihattio eso avahidavihattio / 'avihattiyAdo vihattiyAo eso avttvvvihttio| edeNa advapadeNa / "sAmittaM / micchattassa bhujagAra-appadara-avahidavihattio ko hodi ? aNNadaro Neraiyo tirikkho maNusso devo vaa| avattavvao Natthi / "sammattasammAmicchattANaM bhujagAra-appadaravihattio ko hodi ? aNNadaro meraiyo tirikkho maNusso devo vA / avaDidavihattio ko hodi ? puvvuppaNNAdo samattAdo samayuttaramicchatteNa se kAle sammattaM paDivaNNo so avaDidavihattio / 'avattavvavihattio annnndro| evaM sesANaM kammANaM NedavvaM / 'egajIveNa kaalo| micchattassa bhujagArakammaMsio kevaciraM kAlAdo hodi| jahaNNeNa egsmo| ukkasseNa cattAri samayA 4 / 1 appadarakammaMsio kevaciraM kAlAdo hodi / ''jahaNNaNa egsmo| ukkasseNa tevahisAgarovamasadaM sAdireyaM / avahidakammaMsiokevaciraM kAlAdohodi ? jahaNNeNa egsmo| ukkasseNa aMtomuhuttaM / evaM solasakasAya-NavaNokasAyANaM / Navari bhujagArakammaMsio ukkasseNa eguunnviissmyaa| 'aNaMtANubaMdhicaukkassa avattavvaM jahaNNukkasseNa egasamao / sammatta-sammAmiccha tANaM bhujagAra-avavida-avatta vvakammaMsio kevaciraM kAlAdo hodi ? jahaNNukkasseNa egsmo| "appadarakammaMsio kevaciraM kAlAdo hodi ? jahaNNeNa aMtomuhuttaM / 16 u kasseNa vechAvahisAgarovamANi sAdireyANi / aMtaraM / micchattassa bhujagAra-avahidakammaMsiyassa aMtaraM jahaNNeNa egasamao / ukkasseNa tevahisAgarovamasadaM sAdiseyaM / 'appadarakammaMsiyassa aMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi 1 ja haNNeNa egasamao / ukkasseNa aMtomuhuttaM / sesANaM pi NedavvaM / __NANAjIvehi bhNgvico| saMtakammie su payadaM / savve jIvA micchattasolasa kasAya-NavaNokasAyANaM bhujagArahidivihattiyA ca appadaradvidivihattiyA ca avadvidadvidivihattiyA ca / aNaMtANubaMdhINamavattavvaM bhajidavvaM / degsammatta-sammAmicchattANaM . (1) pR0 1 / (2) pR0 2 / (3) pR0 3 / (4) pR0 6 / (5) pR07| (6) pR0 1 / (7) pR0 10 / (8) pR0 14 / (1) pR0 15 / (10) pR0 18 / (11) pR0 19 / (12) pR0 20 / (13) pR0 23 / (14) pR0 24 / (15) pR0 25 / (16) pR0 26 / (17) pR0 42 / (18) pR0 43 / (19) pR0 50 / (20) pR0 5 / / Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTTANi bhujagAra-avaTThida-avattavvavidivihattiyA bhajidavvA / appadarahidivihattiyA NiyamA atthi| - 'NANAjIvehi kAlo / sammatta-sammAmicchattANaM bhujagAra-avaDida-avattavvahidivihattiyA kevaciraM kAlAdo hoti ? jahaNNeNa egsmo| ukkassesa AvaliyAe asNkhenyjdibhaago| appadarahidivihattiyA kevaciraM kAlAdo hoti ? savvaddhA / 'sesANaM kammANaM vihattiyA savve savvaddhA / Navari aNaMtANabaMdhINamavattavvaDhidivihattiyANaM jahaNNaNa egsmo| ukkasseNa AvaliyAe asNkhejdibhaago|| 'aNtrN| sammatta-sammAmicchattANaM bhujagAra-abaDhidahidivihattiyaMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi ? jahaNNeNa egsmo| ukkasseNa cauvIsamahoratte saadirege| avadvidahidivihattiyaMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi ? jahaNNaNa egsmo| ukkasseNa aMgulassa asNkhejdibhaago| 'appadarahidivihattiyaMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi ? Natthi aMtaraM / sesANaM kammANaM savvesiM padANaM Natthi aMtaraM / Navari aNaMtANubaMdhINaM avattavvadvidivihattiyaMtaraM jahaNNeNa egsmo| ukkasseNa cauvIsamahottare saadirege| ___snnnniyaaso| micchattassa jo bhujagArakammaMsio so sammattassa siyA appadarakammaMsio siyA ammaMsio / evaM sammAmicchattassa vi / 'sesANaM nnedvyo| appAbahuaM / micchattassa savvatthovA bhujagArahidivihattiyA / avahidahidivihattiyA asaMkhejaguNA / ' appadarahidivihattiyA saMkhejaguNA / ''evaM bArasakasAya-NavaNokasAyANaM / sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA avddidhidivihttiyaa| "bhujagArahidivihattiyA asaMkhejaguNA / avattavvahidivihattiyA asaMkhenaguNA / 'appadarahidivihattiyA asaMkhejaguNA / aNaMtANubaMdhINaM savvatthovA avattavvahidivihattiyA / bhujagArahidivihattiyA aNaMtaguNA / avahidahidivihattiyA asaMkhejaguNA / appadarahidivihattiyA saMkhejaguNA / 1"etto padaNikkhevo / padaNikkheve parUvaNA sAmittamappAbahuaM a / 16appAbahue payadaM / micchattassa savvatthovA ukkassiyA hANI / 17ukkassiyA vahI avahANaM ca sarisA visesaahiyaa| evaM sabakammANaM sammatta-sammAmicchattavajjANaM / Navari NabuMsaya--veda--aradi--soga-bhaya-duguMchANamukkasyiA vaDDI avaTThANaM thovA / 1"ukkassiyA hANI visesAhiyA / sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovamukkassamavaTThANaM / ukassiyA (1) pR0 67 / (2) pR0 68 / (3) pR0 66 / (4) pR0 74 / (5) pR0 75 / (6) pR0 77 / (7) pR0 83 / (8) pR0 84 / (1) pR0 15 / (10) pR0 16 / (1) pR0 17 // (12) pR0 68 / (13) pR0 101 / (14) 102 / (15) 105 / (16) pR0 110 / (17) pR0 111 / (10) pR0 112 / (16) pR0 113 / Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTTANi hANI asNkhejgunnaa| ukkassiyA vaDDI visesAhiyA / 'jahaNiyA vahI jahaNiyA hANI jahaNNayamavaTThANaM ca sarisANi / / raetto vhii| micchattassa asthi asaMkhejabhAgavaDhI hANI saMkhejabhAgavaDI hANI saMkhejaguNavaDDI hANI asaMkhejaguNahANI avahANaM / evaM savvakammANaM / "Navari apaMtANubaMdhINamavattavvaM sammatta-sammAmicchattANamasaMkhejaguNavaDDI avattanvaM ca asthi / / egajIveNa kaalo| micchattassa tivihAe vahIe jahaNNeNa egasamao / ukasseNa ve smyaa| asaMkhejabhAgahANIe jahaNNeNa egsmo| ukkasseNa tevahisAgarovamasadaM sAdireyaM / 'saMkheabhAgahANIe jahaNNeNa egsmo| 'ukkasseNa jahaNNamasaMkhejayaM tirUvUNayametie sme| saMkhejaguNahANi-asaMkhejaguNahANINaM jahaNNukkasseNa egsmo| 10avadvidahidivihattiyA kevaciraM kAlAdo hoti / jahaNNeNa egasamao / ukkasseNa aMtosuhRttaM / sesANaM pi kammANamedeNa vIjapadeNa NedavvaM / 1egajIveNa aMtaraM / micchattassa asaMkhejabhAgavaDDi-avaTThANahidivihattiyaMtaraM kevaciraM kAlAdo hodi / jahaNNeNa egasamayaM / ukkasseNa tevahisAgarovamasadaM tIhipalidovamehi sAdireyaM / saMkheabhAgavaDDi-hANi-saMkhejaguNavaDDi-hANihidivihattiyaMtaraM jahaNNeNa egasamao hANI. aMtomuhuttaM / 'ukkasseNa asaMkhejA pogglpriyttttaa| 'asaMkhejaguNahANihidivihattiyaMtaraM jahaNNukkasseNa aMtomuhuttaM / asaMkhejabhAgahANihidivihattiyaMtaraM jahaNNeNa egsmo| ukasseNa aMtomuhuttaM / sesANaM kammANamedeNa cIjapadeNa aNumaggidavvaM / 1"appAbahuaM / micchattassa savvatthovA asaMkhejaguNahANikammaMsiyA / saMkhejaguNahANikammaMsiyA asNkhejgunnaa| saMkhejabhAgahANikammaMsiyA saMkhejaguNA / 17saMkhejaguNavaDDikammaMsiyA asNkhejgunnaa| "saMkhejabhAgavaDDikammaMsiyA saMkhejaguNA / ''asaMkhejabhAgavaDDikammaMsiyA aNaMtaguNA / avahidakammaMsiyA asaMkhejaguNA / 2degasaMkhejabhAgahANikammaMsiyA sNkhejgunnaa| evaM bArasakasAya-NavaNokasAyANaM / "sammatta-sammAmicchattANaM savvatthovA asNkhejgunnhaannikmmNsiyaa| avavidakammaMsiyA asaMkhejaNuNA / asaMkhejabhAgavaDDikammaMsiyA asaMkhejaguNA / asaMkhejaguNavaDDikammaMsiyA asNkhejgunnaa| 2"saMkhejaguNavaDDikammaMsiyA asaMkhejaguNA / "saMkhejabhAgavaDikammaMsiyA saMkhejaguNA / 27saMkhejaguNahANikammaMsiyA saMkhejaguNA / (.) 10 116 / (2) pR0 117 / (3) pR0 140 / ( 4 ) pR0 141 / (5) pR0 150 / (6) pR0 164 / (7) pR0 166 / (8) pR0 167 / (1) pR0 168 / (10) pR0 166 / (11) pR0 161 / (12) pR0 162 / 13) pR0 163 / (14) pR0 164 / (15) pR0 274 / (16) pR0 275 / (17) pR0 278 / (18) pR0 281 / (16) pR0 287 / (20) pR0 288 / (21) pR0 286 / ( 22) pR. 260 / (23) pR0 263 / (24) pR0 26 / (25) pR0 266 / (26) pR0 298 / (27) pR0 266 / Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiTTANi saMkhejabhAgahANikammaMsiyA saMkhejaguNA / avattavvakammaMsiyA asaMkhejaguNA / 'asaMkhejabhAgahANikammaMsiyA asaMkhejaguNA / aNaMtANubaMdhINaM savvatthovA avttvvkmmNsiyaa| asaMkhejaguNahANikammaMsiyA saMkhejaguNA / sesANi padANi micchttbhNgo| hidisaMtakammaTTANANaM parUvaNA appAbahuaM ca / pruuvnnaa| micchattassa dvidisaMtakammaTThANANi ukkassiyaM hidimAdi kAdUNa jAva eiMdiyapAoggakarma jahaNNayaM tAva NiraMtarANi atthi| "aNNANi puNa daMsaNamohakkhavayassa aNiyaTTipavihassa jamhi DidisaMtakammeiMdiyakammassa heDhado jAdaM tatto pAe aMtomuhuttamettANi hidisaMtakammahANANi labbhaMti / 'sammatta-sammAmicchattANaM dvidisaMtakammahANANi sattarisAgarovamakoDAkoDIo aNtomuhuttnnaao| apacchimeNa uvvellaNakaMDaeNa ca UNAo ettiyANi hANANi / jahA micchattassa tahA sesANaM kammANaM / abhavasiddhiyapAogge jesiM kammaMsANamaggahidisaMtakammaM tullaM jahaNNagaM hidisaMtakammaM thovaM tesiM kammaMsANaM hANANi bahuANi / "imANi aNNANi appAbahuassa sAhaNANi kAyavvANi / taM jahA-savvatthovA cArittamohaNIyakkhavayassa aNiyaSTiaddhA / ' apuvvakaraNaddhA saMkhejaguNA / cArittamohaNIyauvasAmayassa aNiyaTTiaddhA saMkhejaguNA / apuvvakaraNaddhA saMkhejaguNA / dasaNamohaNIyakkhavayassa aNiyaTTiaddhA saMkhejaguNA / apuvvakaraNaddhA saMkhejaguNA / aNaMtANubaMdhINaM visaMjoeMtassa aNiyaTTi addhA saMkhejaguNA / apuvvakaraNaddhA sNkhejgunnaa| 12dasaNamohaNIyauvasAmayassa aNiyaTTiaddhA saMkhejaguNA / apuvvakaraNaddhA saMkhejaguNA / ___ etto hidisaMtakammaTThANANamappAbahuaM / savvatthovA aNhaM kasAyANaM DidisaMtakammahANANi / 'itthi-NavaMsayavedANaM DidisaMtakammaTThANANi tullANi visesAhiyANi / chaNNokasAyANaM hidisaMtakammahANANi visesAhiyANi / purisavedassa hidisaMtakammahANANi visesAhiyANi / '"kodhasaMjalaNassa hi disaMtakammaTThANANi visesAhiyANi / mANasaMjalaNassa hidisaMtakammaTTANANi visesAhiyANi / mAyAsaMjalaNassa hidisaMtakammahANANi visesAhiyANi / lobhasaMjalaNassa dvidisaMtakammaTThANANi visesAhiyANi / 'aNaMtANubaMdhINaM caduNhaM hidisaMtakammaDANANi visesAhiyANi / micchattassa TThi disaMtakammahANANi visesAhiyANi / sammattassa DidisaMtakammaTThANANi visesAhiMyANi / 17sammAmicchattassa hidisaMtakammaTThANANi visesAhiyANi / evaM taha DidIe tti jaM padaM tassa atthaparUvaNA kdaa| (.) pR. 300 / (2) pR0 302 / (3) pR0 303 / (4) pR0 319 / (5) pR. 322 / (6) pR0 323 / (7) pR0 324 / (8) pR0 325 / (1) pR0 326 / (10) pR. 327 / (11) pR0 328 / (12) pR0 326 / ( 13)pR. 330 / (14) pR0 331 / (15) pR0 332 / (16) pR0 333 / (7) pR0 334 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a 320, 368, 474 510 u uccAraNAcArya 211, 213 234, 258, 272 291, 292, 348 351, 389, 407 525, 535 e elAcArya pa paramaguru a AcArya ( sAmAnya ) u u anya pATha uccAraNA 199, 211, 319, 320, 332, 485, 495, 500, 532, 533 / 169 301 ka kaSAyaprAbhRta 380 uccAraNA 10, 12, 13, 26, 43, 51, 69, 78, 102, 104, 106, 113 116, 151, 158, 169 194, 262, 303 306, 311 165 ca parisiTTANi 2 aitihAsika nAmasUcI pustaka 3 ciraMtana AcArya ciraMtana vyAkhyAnAcArya 532 ya yativRSabha AcArya ) 125, bhaTTAraka ) 191, 199, 211, 229 y, ma pustaka 4 ya yativRSabhAcArya 9, 10, yativRSabha 23, 26, 234, 241, 258 291, 348, 389 396, 407, 415 453, 495,525 ca 534 3 granthanAmollekha pustaka 3 ca cUrNisUtra 193, 258, 272, 292, 319, 320 332, 398, 407, 415485, 495, 525 / mahAbandhasUtra | 195, 474, bandhasUtra mUla uccAraNA 67, 366 480 51,69,77,279, 284, 299, 307 pustaka 4 cirauccAraNA cUrNisUtra yativRSabhAcArya sUtra 12 } 26 43, 77, 78, 102, 103, 104, 113, 116, 151,279, da do uccAraNA pa pATha 295, 303, 306 13 27 va vappadeva la la vRttisUtrakarttA vyAkhyAnAcArya ma 11 va vappadeva likhita uccAraNA 398 292 213, 261, 535 ) lihaMta ( uccAraNA) 12 likhita uccAraNA 396, 415 va vedanA sa sunta 398 mahAbandhasUtra ? 96, 157, mahAbandha 165, 302 286 147 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 parisiTTANi 4 cUrNisUtragatazabdasUcI pustaka 3 ukkassahidi 229, 231, 233, 388 ukkassaTidibaMdha 387 ukkassaTThidivihatti 194, 197, 229, 231, 233, 270, 524, 525, 526, 527 ukkassaTidivihattiya 406, 455, 459, 476 ukkassaTThidisaMta 387 ukkassaTThidisaMtakammi 267, 316 ukkassaTidisaMtakammiyaMtara 318 ukkassavihatti 7 ukkassiya 345, 346, 425 uttarapayaDihidivihatti 2, a akamma 346 avihattiya 346, 347, akammaMsia 425 348, 350, 351 ajahaNNa 494 asaMkheja 317 ajahaNNavihatti asaMkhejaguNabbhahiya 494 ajahaNiya 351 asaMkhejadibhAga388,395, aTTha 248 407,488,453, aTThakasAya 248, 410 457,459, 470, aha pada 5, 191, 345, 476, 481 346 ahoratta 411, 415 ahavassa A Adi 426, 448, 450, aNAdiyavihatti 453, 457, 459, aNiyogaddAra 461, 465, 466, aNukkassa 426, 447, 468, 470, 476, 448, 449, 450, 477,478, 479, 452,453,455, 480, 481 456, 457, 459, AvaliUNa 197, 478 461, 465, 466, Avaliya 241, 245 467, 468, 479, 271, 388, 395 471, 472, 476, AvaliyAdIda 233 477, 478,479, AvaliyaNa 480, 481,482, ithi 413, 448,478 aNukassavihatti 7. itthiveda 205, 251, aNukkassiya 345, 346 270, 459, 472, 347 aNega | u ukkassa 268, 271, aNeya . 317, 318, 332, 161, 350 395,407,411, aNaMtANubaMdhi 245, 256, 412, 413, 415, 331, 395, 411, 426, 447, 448, 415, 464 450, 452, 453, aNNa 455 455, 456, 457, addhamAsa 209 459, 461, 465, addha vavihatti 466, 467, 468, appAbahua 8,524 470, 472, 476, aradi 269,452, 470, 477, 478, 479, 481, 482 480, 481, 482, udIraNA 256, 415 uvaDapoggalapariyaTTa 318, ujvellijamANa 244 UNa 431, 448,453, 457 462, 470, 476 477, 481 e egasamaya 267, 270, 271, 290, 291, 317, 388, 394, 406, 410, 411, 412, 413, 415, egasamayakAlahidiya 205 eyajIva 7,229 aM0 aMgula 407 aMtara 7, 8,316,331, 406 Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parinihAgi . aMtokoDAkoDi 450, carimasamayauvvellamANa Ta hidi 5, 161, 203, 466, 468 255 205, 345, 346, aMtomuhutta :68, 291, carimasamayaNaqsayavedodaya 347, 350, 351, 316, 318, 331, kkhavaya 253 425, 426,461 carimasamayasakasAya 251 chidikhaMDaa 253 aMtomuhuttUNa 195, 207, carimuvvellaNakaMDayacarima- TidighAda 231 208,209, 231, phAli 431, 462, chidivihatti 2, 5, 161, 426, 450, 455, | o 452, 455, 456, 457,461,466, | cha chaNNokasAya 210,253, 457, 456, 461, 477, 479 261, 366, 410 465, 466,467, ka kamma 472, 495 chammAsa 411, 413 470, 472, 476, kammaMsibha 425, 426 ja jahaNNa 267,271, 316, 477, 480, 481, kasAya 127, 233, 248, 317, 318, 331, 482, 465 527 388, 394, 365, kAla 7, 8, 967, 270, Na NavaNokasAya 197, 233, 406,410, 411, 387, 394, 395, 317, 457, 525, . 412,413, 415, 396, 406 Navari 165, 167, 317, jahaNiya 350 kevacira 406 388, 431, 462, jahaNNukassa 270, 266, kevaDiya394,395,396 471, 473, 477, . 366 koSasaMjalaNa 249 483 jahaNNahi divihatti 203, kohasaMjalaNa 207, 249 NabuMsayaveda 205, 253, kha khavaya 249, 251, 253 205, 207, 208, 266, 413, 452, khavijamANa 244 . 206, 210, 141, 471, 476 khavijamANaya 241 243, 245, 248, NANAjIva 7,345, 387, 246, 251, 252, 253, 254, 255, - 364, 395, 366, ga gadi 199, 211, 258, 406 256, 331, _ 272, 527 NiyamA 426, 446,455, ca caukka 395 jahaNNaTridivihattiaMtara 456, 457,461, cauvIsa 411,415 410, 411, 412, . 465,466, 471, cattAlosasAgarovamakoDA 413, 415 472, 477,478, . koDi 167 jahaNNahidivihattiya 364 / 482, 464 carima 253 365, 366, Nirayamai 254, 415 carimasamayaakkhINadasaNajahaNNahidisaNNiyAsa 464 Nirayagadi 526 mohaNIya 243, 255 jahaNNahidisaMtakammiakAla Neraia 254 . cArisamayaaNislevida249 260, 261 NokasAya 596 1. carimasamayaapilleSida jahaNaya 20 , 241, posavvaSihasi 7 purisaveda 253 ..346, 364 ta tiveda 260, 314 carimasamayahatthivedodaya mahaNNayaMtara 330, 410 / da duguMchA 266,452, 472 khavaya 251 jIva 346, 347,350 482 kheta 8 Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parisiNi micchat 194, 203, 2.9,231, 241, 267,290, 316, 350,394,410, 425, 455,459, 476, 495, 526 micchattajahaNNahidisaMta kambhiya 494 mUlapayaDihidivihatti 2 mohaNIyapayaDi 346 vaTTamANa 253 vaDi 8 vavahAra 346 bassa 210, 412,4:3 viyappa 455 visesa 473, 483 visesAhiya 525, 526, 527 visaMjoida 256 visaMyojida 245 vIsasAgarovamakoDAkoDi sammAmicchatta 195, 203, 231,244, 255, 290, 318,331, 388,395,411, 415, 425,456, 458,461,467, 525 savva 199, 272, 346, 347, 350,351, savvatyova 524, 526 savvapayaDi 406 dusamayakAlahidiga 241, 245 dusamayakAlahidiya 03, - 244, 248, 256 dha dhuvavihatti 7 pa paDibhagga 231 paDivaNNa 164, 167 paDhamasamayavedayasammAdihi 231 padaNikkheva 8 pamANANugama 194 payaDi 348, 351 payada 346,394 / parimANa 8 palidovama 448, 453, 457,459, 470, 476, 481 paviDa 241 purisaveda 209, 252, 270,412, 449, 466, 478, 526 purisabedakhavaya 252 poggalapariyaTTa 317 va baMdhamANa 229 bArasakasAya 203, 394 bha bhaya 269, 452, 472, 482 bhujagAra 8 bhaMgavicaa8, 345, 349 maNusiNi 241 maNussa 241 mANa-mAyAsaMjalaNa 250 mANasaMjalaNa 208 mAyAsaMjalaNa 209 mAsa 207, 208 savvalahu 231 savvavihatti 7 sAgarovamakoDAkoDi 481 sAdiyavihatti 7 sAdirega 411, 412, sAmitta 8, 425 siyA 348, 351, ___ 425 sesa 241, 244, 245, 256, 258,348, ra radi 270, 449, 467, 48. la lobhasaMjalaNa 205, 413 lohasaMcalaNa 251 saNNiyAsa 8,425 sattarisAgarovamakoDAkoDi 194 samaya 365 samaUNa 465, 480, 481 samayUNa 448,453,459, 468, 470,476, 478 sammatta 165, 205,231, 243, 255,260, 318,388, 364, | ha 410,425,455, 461,467,525, 57 472,494, 495, 526, 527 soga 269, 453, 470, 481, 483 solasakasAya 230, 268, 290, 346,447, 457,459,465, ' 477, 525 saMkhejja 210, 395,413 hassa 270, 446, 267, 480 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aha 324 a akammaMsia aggaDidisaMtakamma 324 329 ahapada aNiyaTTiaddhA326, 327, 328 aNiyaTTipaviTTha 322 aNaMtaguNa 102, 287 aNaMtaravidikkata 2 aNaMtANubaMdhi 50,68, 77, 102, 150, 302, 328, 333 aNaMtANubaMdhicaukka 23 aNNa 322, 326 aNNadara 6,7,9 apacchima . 324 apuvakaraNaddhA 327,328, 329 appadara 1,2,3 appadarakammaMsia 18,25, ___ 43, 83 appadarahidivihattiya 50, 51, 67, 96, 102, 173 appadarahidivihattiyaMtara 77 appadaravihattiya 7 appAbahua 95, 105, 110, 274, 319, 326, 329 abhavasiddhiyapAogga 324 aradi 111 avaTThANa 111,112, 140 avaThThANaTidivihantiyaMtara191 avaTThida 1, 24, 51, 67 avaTTidakammaMsia 19, 42 avaTTidakammaMsiyara 87,290 avaTTidahidivihattiya 50, 95, 97, 102, 169 / parisiTTANi pustaka 4 avadvidavihattia 6, 7 // asaMkhejabhAgahANihidiavattavya 1, 23,50, 150 vihattiyaMtara 193 avattavva ahoratta 74, 77 avattavdhakammaMsia 24 A Adi 319 avattavvakammaMsiya 300, Avaliya 67, 68 302 i itthi 33. avattavvavidivihattiya 51, / u ukkassa 15, 19, 20, 67, 68, 77, 98, 102 26, 42, 43, avattavvavidivihattiyaMtara 74 67,69, 74, 75 77, 112, 164, avattavyavihattia 3, 9 166, 168, 169 avihattiya 191, 162, 194 asaMkheja ukkassiya 110, 111, asaMkhejaya 168 110, 113, 319 asaMkhejaguNa95,98,101, ujvellaNakaMDaa 224 102. 113, 275 ussakAvida 678, 287, 290 UNa 293, 294, 296 / e eiMdiyakamma 322 300, 302 eiMdiyapAoggakamma 319 asaMkhejaguNavaDi 150 egajIva 14, 164, 191 asaMkhejaguNavaTTikammaMsiya egasamaa 14, 19, 23, 24, 42,43, 67 asaMkhejaguNahANi 140, 74, 75, 164, 168 166, 167, 168, asaMkhejaguNahANikammaMsiya 169, 191, 193 274, 289, 302 egUNavIsasamaya 20 asaMkhejaguNahANihidi o. osakkAvida vihattiyaMtara 193 / aM aMgula 75 asaMkhejadibhAga 67, 68, aMtara 42, 43,74, 77, 191 asaMkhejabhAgavaDDhi 140, aMtomuhutta 20, 65, 43, 169, 191 asaMkhejabhAgavaTTikammaMsiya aMtomuhuttUNa 323 287 aMtomuhuttametta 322 asaMkhejabhAgahANi 166 kamma 9, 68, 194,324 asaMkhejabhAgahANikammaMsiya kammaMsa . 324, 325 288, 302 / kasAya 329 Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTANi ___ kAla 7, 14, 18, 19, | NiraMtara mANasaMcalaNa 332 24, 25, 43, 67, NeraDya mAyAsaMbalaNa 332 74, 75, 77, ta tirikkha 6, 7 micchata 6, 14, 4 , 50, 164, 169, 191 tirUvUNa 168 83, 95, 110, kevacira 14, 18, 19, tulla 324, 330 140, 164, 74, 24, 25, 43, tevadrisAgarovamasada 11, 319, 324, 333 67, 74, 75, 77 42, 166, 191 micchattabhaMga 302 166, 161 tha thova 111, 325 la lobhasaMjalaNa 332 koSasaMjalaNa 332 da duguMchA 111 vaDDi 111, 113, 117, ca cArittamohaNIyauvasAmaya deva 6,7 140, 164 327 daMsaNamohakkhavaya 322 visesAhiya 111, 112, cAritamohaNIyakkhavaya326 daMsaNamohaNIyauvasAmaya . 113, 330, 331 cha chaNNokasAya 329 332, 333, 334 ma jahaNNa 14, 1625, daMsaNamohaNIyakkhavaya 328 * visaMjoeMta 328 - 42, 43, 67,68, paDivaNNa 7 vihatti 2 74, 75, 77, pada.77, 110 vittiya 3, 68 164, 166, 167 padaNiskheva 105 vechAvaTTisAgarovama 6 sa saNNiyAsa 83 padaya 50, 110 168 sattarisAgarovamakoDAkoDi jahaNNaga parUvaNA 105, 319 325 323 jahaNNaya palidovama 191 samaya 2,15, 164, jahaNNukkassa 23, 24, purisaveda 331 168 168, 193 puvvuppaNNa 7 samayuttaramicchatta 7 nIva. poggalapariyaTTa 162 sammatta 7, 24, 51, 67, 324, 325 bahua 325 74, 83, 97, dvidi bahudara 2 112, 150, 289 dvidivihatti bahudaravihatti 2 323, 333 dvidivihattiyaMtara 191 bArasakasAya 97, 288 sammatta-sammAmicchattavaja dvidisaMtakamma 322, 325 bIjapada 166, 194 TThidisaMtakammaTThANa3 19, bha bhaya 111 sammAmicchatta 7, 24, 51 322, 323, 329, bhajidavva 51 67,74,83, 97 330, 331, 332 bhujagAra 1,6,7,42, 112, 150, 289 333, 334 ___51, 67, 74 / 323, 334 Na Navari 20, 68,77, bhujagArakammaMsia 14, 0, sarisa 111 111, 150 savva 50, 68,77 NavaNokasAya 20, 50, bhujagAravidivihattiya 50, sabakamma 111, 141 97, 288 95, 98, 102 savvatthovA 95, 97, 102, Navusayaveda 111, 331 bhujagAravihattiya 2 110,112, 274 NANAjIva 50, 67 bhaMgavicakSa 50 286, 302, 326, NiyamA 51 | ma maNussa 6, 7 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savva ddhA sAdirega sAdireya sAmitta sAhaNa 326 siyA 83 sesa 9, 42, 68, 77, 84, 196, 194, 302, 324 soga 111 67, 68 77 19, 26, 42 116, 191 6, 105 a aNiogaddAra aAccheda 7 219 A AvAhAkaMDaa 449 u ukkassaDidi 267, 291 ukkassa Didi addhaccheda 291 uttarapayaDi uttarapayaDiTThidi 4, 192 ja jahaNNaDidiaddhAccheda 267 192 a aTThapada addhA addhAkkhaa alpataravibhakti 1 15 15 2 111 avaTThANa avadvidavihattia 3 avattavyavihantia 3 parisiTTANi 20, 50 solasa kasAya saMjaguNa 96, 102, 275, 281, 288, 298, 299, 300, 302, 327, 328, 329 140, 191 saMkheja guNavaDhi saMkheja guNavaDDikam maMsiya 278, 296 saMjaguNahANi 168 jayadhavalAgatavizeSazabdasUcI pustaka 3 Ta 193 dvANa hidi 192, 204, 248 dvidivihatti 5, 6, 191, 192 495 231 193 4 Na NIda pa paDibhagga padaNikkheva paDada pustaka 4 kha khallavillasaMjoga chachedabhAgahAra Ta vidiaNubhAga dha dhuvadvidi pa paratthANava bha bhujagAravibhaktika va vaDDhi 111, visohi 99 122 240 124 121 2 117 275 saMjaguNahANikamma' siya saMkheja bhAgava saMkhejjabhAgavaDDikammaMsiya 281, 298 saMkheja bhAgahANi 168 saMkheja bhAgaddANikammaMsiya purisaveda ma mUlapayaDiDidi va 17 275, 200 ha hANi 111, 112, 113, 191 va visesapaJcaya visaMjoeMta vihatti 275 140, 191 sa saThANavaDDi samabhAgahAra sAsaNapariNAma saMkilesa saMkilesakkhaa saMkhA 253 3, 6 193 448 246 5 118 123 24 15 18 123 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ attiebaty.org