________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાળા ]
सातत्त्व-प्रशान
यदि प्रत्यक्षोऽजातः पर्यायः प्रलयितश्च ज्ञानस्य। न भवति वा तत् ज्ञानं दिव्यमिति हि के प्ररूपयन्ति।। ३९ ।।
यदि खल्वसंभावितभावं संभावितभावं च पर्यायजातमप्रतिघविजृम्भिताखण्डितप्रतापप्रभुशक्तितया प्रसभेनैव नितान्तमाक्रम्याक्रमसमर्पितस्वरूपसर्वस्वमात्मानं प्रतिनियतं ज्ञानं न करोति, तदा तस्य कुतस्तनी दिव्यता स्यात्। अतः काष्ठाप्राप्तस्य परिच्छेदस्य सर्वमेतदुपपन्नम्।। ३९।।
पर्यायाश्च गौणवृत्त्येति भावार्थः।। ३८।। अथासद्भूतपर्यायाणां वर्तमानज्ञानप्रत्यक्षत्वं दृढयति-जइ पच्चक्खमजायं पज्जायं पलइयं च णाणस्स ण हवदि वा यदि प्रत्यक्षो न भवति। स कः। अजातपर्यायो भाविपर्यायः। न केवलं भाविपर्यायः प्रलयितश्च वा। कस्य। ज्ञानस्य। तं णाणं दिव्वं ति हि के परूवेंति तद्ज्ञानं दिव्यमिति के प्ररूपयन्ति, न केऽपीति। तथा हि-यदि वर्तमानपर्यायवदतीतानागतपर्यायं ज्ञानं कर्तृ क्रमकरणव्यवधानरहितत्वेन साक्षात्प्रत्यक्षं न करोति, तर्हि तत् ज्ञानं दिव्यं न भवति। वस्तुतस्तु ज्ञानमेव न भवतीति। यथायं केवली परकीयद्रव्यपर्यायान् यद्यपि परिच्छित्तिमात्रेण जानाति, तथापि निश्चयनयेन सहजानन्दैकस्वभावे स्वशुद्धात्मनि तन्मयत्वेन परिच्छित्तिं करोति, तथा निर्मलविवेकिजनोऽपि यद्यपि व्यवहारेण परकीयद्रव्यगुणपर्यायपरिज्ञानं करोति, तथापि निश्चयेन निर्विकारस्वसंवेदनपर्याये विषयत्वात्पर्यायेण परिज्ञानं करोतीति सूत्रतात्पर्यम्।। ३९ ।। अथातीतानागत
सन्वयार्थ:- [ यदि वा ] . [अजातः पर्यायः ] अनुत्पन्न पर्याय [च] तथा [प्रलयितः] नष्ट पर्याय [ ज्ञानस्य ] जानने (पणानने ) [ प्रत्यक्षः न भवति ] प्रत्यक्ष न होय, [ तत् ज्ञानं ] तो तानने [ दिव्यं इति हि] 'दिव्य' [ के प्ररूपयन्ति] ओए। ५३पे ?
ટીકા:- જેમણે ક્યાતી અનુભવી નથી તથા જેમણે ક્યાતી અનુભવી લીધી છે એવા (અનુત્પન્ન અને નષ્ટ) પર્યાયમાત્રને જો જ્ઞાન પોતાની નિર્વિધ્ર ખીલેલી, અખંડિત પ્રતાપવાળી, પ્રભુ शात (-महा सामथ्य) १ २था सत्यत सामान (-५४ाया जान), त पाया पोताना સ્વરૂપસર્વસ્વને અક્રમે અર્પે (-એકી સાથે જ્ઞાનમાં જણાવે) એ રીતે તેમને પોતાના પ્રતિ નિયત ના उरे (-पोतामा निश्चित न रे, प्रत्यक्ष नगे), तो ते आननी हिव्यता शी? माथी (सम धुंडे) પરાકાષ્ઠાને પહોંચેલા જ્ઞાનને આ બધું ઉપપન્ન (યોગ્ય ) છે.
ભાવાર્થ- અનંત મહિમાવંત કેવળજ્ઞાનની એ દિવ્યતા છે કે તે અનંત દ્રવ્યોના સમસ્ત પર્યાયોને (અતીત ને અનાગત પર્યાયોને પણ) સંપૂર્ણપણે એક જ સમયે પ્રત્યક્ષ જાણે છે. ૩૯.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
