________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૪૦૨
પ્રવચનસાર
[ भगवान श्री.मुकुंद
भवति वा न भवति बन्धो मृते जीवेऽथ कायचेष्टायाम्। बन्धो ध्रुवमुपधेरिति श्रमणास्त्यक्तवन्तः सर्वम्।। २१९ ।।
यथा हि कायव्यापारपूर्वकस्य परप्राणव्यपरोपस्याशुद्धोपयोगसद्भावासद्भावाभ्यामनैकान्तिकबन्धत्वेन छेदत्वमनैकान्तिकमिष्टं, न खलु तथोपधेः, तस्य सर्वथा तदविनाभावित्वप्रसिद्ध्यदैकान्तिकाशुद्धोपयोगसद्भावस्यैकान्तिकबन्धत्वेन छेदत्वमैकान्तिकमेव। अत एव भगवन्तोऽर्हन्तः परमाः श्रमणाः स्वयमेव प्रागेव सर्वमेवोपधिं प्रतिषिद्धवन्तः। अत एव चापरैरप्यन्तरगच्छेदवत्तदनान्तरीयकत्वात्प्रागेव सर्व एवोपधिः प्रतिषेध्यः।। २१९ ।।
अथ बहिरङ्गजीवघाते बन्धो भवति न भवति वा, परिग्रहे सति नियमेन भवतीति प्रतिपादयति-हवदि व ण हवदि बंधो भवति वा न भवति बन्धः। कस्मिन्सति। मदम्हि जीवे मृते सत्यन्यजीवे। अध अहो। कस्यां सत्याम्। कायचेट्टम्हि कायचेष्टायाम्। तर्हि कथं बन्धो भवति। बंधो धुवमुवधीदो बन्धो भवति ध्रुवं निश्चितम्। कस्मात्। उपधेः परिग्रहात्सकाशात्। इदि इति हेतोः समणा छड्डिया सव्वं श्रमणा महाश्रमणाः सर्वज्ञाः पूर्वं दीक्षाकाले शुद्धबुद्धकस्वभावं निजात्मानमेव परिग्रहं कृत्वा, शेषं समस्तं बाह्याभ्यन्तरपरिग्रहं छर्दितवन्तस्त्यक्तवन्तः। एवं ज्ञात्वा शेषतपोधनैरपि निजपरमात्मपरिग्रहं स्वीकारं कृत्वा, शेष: सर्वोऽपि परिग्रहो मनोवचनकायैः कृतकारितानुमतैश्च त्यजनीय इति।
अन्वयार्थ:- [अथ ] ४३ (७५५ विषे सेम छ ३), [कायचेष्टायाम् ] यथेष्टापूर्व [ जीवे मृते] ®५ भरत। [बन्धः ] बंध [ भवति] थाय छ [वा] अथवा [ न भवति] नथी थतो; [ उपधे:] (५९) ७५पिथी-परिग्रहथी [ध्रुवम् बन्धः ] नझी ६ थाय छ; [इति] तथा [ श्रमणाः ] श्रम (सईतयोमे) [ सर्वं] सर्व परिग्रहने [त्यक्तवन्तः] छोऽयो छ.
ટીકાઃ- જેમ કાયવ્યાપારપૂર્વક પરપ્રાણવ્યપરોપ અશુદ્ધોપયોગના સદ્ભાવ અને અસદ્ભાવ વડે અર્નકાંતિક બંધરૂપ હોવાથી તેને (કાયવ્યાપારપૂર્વક પરપ્રાણવ્યપરોપને) છેદપણું 'અનેકાંતિક માનવામાં આવ્યું છે, તેમ ઉપધિનું-પરિગ્રહનું નથી; પરિગ્રહ સર્વથા અશુદ્ધોપયોગ વિના હોતો નથી એવું જે પરિગ્રહનું સર્વથા અશુદ્ધોપયોગ સાથે અવિનાભાવીપણું તેનાથી પ્રસિદ્ધ થતા એકાંતિક અશુદ્ધોપયોગના સદ્ભાવને લીધે પરિગ્રહ તો એકાંતિક બંધરૂપ છે, માટે તેને (-પરિગ્રહને ) છેદપણું એકાંતિક જ છે. તેથી જ ભગવંત અહંતોએ-પરમ શ્રમણોએ-પોતે જ પ્રથમ જ બધાય પરિગ્રહને છોડ્યો છે; અને તેથીજ બીજાઓએ પણ, અંતરંગ છેદની માફક, પ્રથમ જ બધોય પરિગ્રહું છોડવાયોગ્ય છે, કારણ કે તે ( परिग्रह) अंतरं। छह विना होतो नथी..
૧. અનૈકાંતિક = અનિશ્ચિત; નિયમરૂપ ન હોય એવું એકાંતિક ન હોય એવું. २. मेति = निश्चित; नियम३५; अवश्य होना२.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
