________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
४८०
પ્રવચનસાર
[ भगवान श्रीकुंकुं
शुद्धस्य च श्रामण्यं भणितं शुद्धस्य दर्शनं ज्ञानम्।
शुद्धस्य च निर्वाणं स एव सिद्धो नमस्तस्मै।। २७४।। यत्तावत्सम्यग्दर्शनज्ञानचारित्रयौगपद्यप्रवृत्तैकाग्यलक्षणं साक्षान्मोक्षमार्गभूतं श्रामण्यं तच शुद्धस्यैव। यच्च समस्तभूतभवद्भाविव्यतिरेककरम्बितानन्तवस्त्वन्वयात्मकविश्वसामान्यविशेषप्रत्यक्षप्रतिभासात्मकं दर्शनं ज्ञानं च तत् शुद्धस्यैव। यच्च निःप्रतिघविजृम्भितसहजज्ञानानन्दमुद्रितदिव्यस्वभावं निर्वाणं तत् शुद्धस्यैव। यश्च टङ्कोत्कीर्णपरमानन्दावस्थासुस्थितात्मस्वभावोपलम्भगम्भीरो भगवान् सिद्धः स शुद्ध एव। अलं वाग्विस्तरेण, सर्वमनोरथस्थानस्य मोक्षतत्त्वसाधनतत्त्वस्य शुद्धस्य परस्परमङ्गाङ्गिभावपरिणतभाव्यभावकभावत्वात्प्रत्यस्तमितस्वपरविभागो भावनमस्कारोऽस्तु।। २७४।।
शत्रुमित्रादिसमभावपरिणतिरूपं साक्षात्मोक्षकारणं यच्छ्रामण्यम्। तत्तावत्कस्य। सुद्धस्स य शुद्धस्य च शुद्धोपयोगिन एव। सुद्धस्स दंसणं णाणं त्रैलोक्योदरविवरवर्तित्रिकालविषयसमस्तवस्तुगतानन्तधर्मैकसमयसामान्यविशेषपरिच्छित्तिसमर्थं यद्दर्शनज्ञानद्वयं तच्छुद्धस्यैव। सुद्धस्स य णिव्वाणं अव्याबाधानन्तसुखादिगुणाधारभूतं पराधीनरहितत्वेन स्वायत्तं यन्निर्वाणं तच्छुद्धस्यैव। सो च्चिय सिद्धो यो लौकिकमायाञ्चन
अन्वयार्थ:- [शुद्धस्य च ] शुद्धने (-शुद्धोपयोगाने ) [ श्रामण्यं भणितं ] श्रीमय युं छे, [शुद्धस्य ] शुद्धने [ दर्शनं ज्ञानं ] र्शन भने न पुह्य छ, [शुद्धस्य च ] शुद्धने [ निर्वाणं] निधि होय छे, [ सः एव] ते ४ (-शुद्ध ४) [ सिद्धः ] सिद्ध होय छ; [ तस्मै नमः ] तेने नमः॥२. हो.
ટીકા- પ્રથમ તો, સમ્યગ્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રના યુગપદપણારૂપે પ્રવર્તતી એકાગ્રતા જેનું લક્ષણ છે એવું જે સાક્ષાત્ મોક્ષમાર્ગભૂત શ્રામણ, તે “શુદ્ધ 'ને જ હોય છે; સમસ્ત ભૂત-વર્તમાન-ભાવી વ્યતિરેકો સાથે મિલિત (મિશ્રિત ), અનંત વસ્તુઓના અન્વયાત્મક જે વિશ્વ તેના (૧) સામાન્યના भने (२) विशेषना प्रत्यक्ष प्रतिभासस्प३५४ (१)शन सने (२) न, ते 'शुद्ध'ने४ होय छ; નિર્વિઘ્ન-ખીલેલાં સહજ જ્ઞાનાનંદની મુદ્રાવાળો (–સ્વાભાવિક જ્ઞાન અને આનંદની છાપવાળો) દિવ્ય જેનો સ્વભાવ છે એવું જે નિર્વાણ, તે “શુદ્ધ'ને જ હોય છે; અને ટંકોત્કીર્ણ પરમાનંદ-અવસ્થારૂપે સુસ્થિત આત્મસ્વભાવની ઉપલબ્ધિથી ગંભીર એવા જે ભગવાન સિદ્ધ, તે “શુદ્ધ' જ હોય છે (અર્થાત શુદ્ધોપયોગી જ સિદ્ધ થાય છે). વચનવિસ્તારથી બસ થાઓ; સર્વ મનોરથના સ્થાનભૂત, મોક્ષતત્ત્વના સાધનતત્વરૂપ “શુદ્ધ 'ને, જેમાંથી પરસ્પર અંગ-અંગીપણે પરિણમેલા 'ભાવક-ભાવ્યપણાને લીધે સ્વપરનો વિભાગ અસ્ત થયો છે એવો ભાવનમસ્કાર હો. ૨૭૪..
१. भाव (-भावनमा२. १२ ना२) ते अंग (-संश) छ भने भाव्य (-भावनमस्कार. १२वायोग्य पार्थ) તે અંગી (અંશી) છે, તેથી આ ભાવનમસ્કારમાં ભાવક તેમ જ ભાવ્ય પોતે જ છે (-ભાવક પોતે અને भाव्य ५२ सेम नथी).
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
