Pravachana sara

Author(s): Kundkundacharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust

Page 500

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાળા ]
ચરણાનુયોગસૂચક ચૂલિકા
वैयावृत्त्यनिमित्तं ग्लानगुरुबालवृद्धश्रमणानाम्। लौकिकजनसम्भाषा न निन्दिता वा शुभोपयुता ।। २५३ ।।
समधिगतशुद्धात्मवृत्तीनां ग्लानगुरुबालवृद्धश्रमणानां वैयावृत्त्यनिमित्तमेव शुद्धात्मवृत्तिशून्यजनसम्भाषणं प्रसिद्धं, न पुनरन्यनिमित्तमपि ।। २५३ ।।
अथैवमुक्तस्य शुभोपयोगस्य गौणमुख्यविभागं दर्शयति
૪૬૫
एसा पसत्थभूदा समणाणं वा पुणो घरत्थाणं। चरिया परेत्ति भणिदा ताएव पर लहदि सोक्खं ।। २५४ ।।
ण णिंदिदा शुभोपयोगितपोधनानां न निन्दिता, न निषिद्धा । का कर्मतापन्ना। लोगिगजणसंभासा लौकिकजनैः सह संभाषा वचनप्रवृत्तिः । सुहोवजुदा वा अथवा सापि शुभोपयोगयुक्ता भण्यते । किमर्थं न निषिद्धा। वेज्जावच्चणिमित्तं वैयावृत्त्यनिमित्तम् । केषां वैयावृत्त्यम् । गिलाणगुरुबालवुड्डसमणाणं ग्लानगुरुबालवृद्धश्रमणानाम् । अत्र गुरुशब्देन स्थूलका - यो भण्यते, अथवा पूज्यो वा गुरुरिति । तथाहि--यदा कोऽपि शुभोपयोगयुक्त आचार्यः सरागचारित्रलक्षणशुभोपयोगिनां वीतरागचारित्रलक्षणशुद्धोपयोगिनां वा वैयावृत्त्यं करोति, तदा - काले तद्वैयावृत्त्यनिमित्तं लौककजनैः सह संभाषणं करोति, न शेषकाल इति भावार्थः ।। २५३ ।। एवं गाथापञ्चकेन लौकिकव्याख्यानसंबन्धिप्रथमस्थलं गतम्। अथायं वैयावृत्त्यादिलक्षणशुभो -पयोगस्तपोधनैर्गौणवृत्त्या श्रावकैस्तु मुख्यवृत्त्या कर्तव्य इत्याख्याति - भणिदा भणिता कथिता । का कर्मतापन्ना । चरिया चर्या चारित्रमनुष्ठानम् । किंविशिष्टा । एसा एषा प्रत्यक्षीभूता । पुनश्च किंरूपा । पसत्थभूदा प्रशस्तभूता धर्मानुरागरूपा । केषां संबन्धिनी । समणाणं वा श्रमणानां वा
अन्वयार्थ:- [वा ] वणी [ ग्लानगुरुबालवृद्धश्रमणानाम् ] रोगी, गुरु ( -पूभ्य, वडेरा ), आज भने वृद्ध श्रमशोनी [ वैयावृत्त्यनिमित्तं ] सेवाना (वैयावृत्त्यना) निमित्ते, [ शुभोपयुता ] शुभोपयोगवाणी [ लौकिकजनसम्भाषा ] लौsिs ४नो साथैनी वातयीत [ न निन्दिता ] निंधित नथी.
ટીકા:- શુદ્ધાત્મપરિણતિને પામેલા રોગી, ગુરુ, બાળ અને વૃદ્ધ શ્રમણોની સેવાના નિમિત્તે જ (શુભોપયોગી શ્રમણને ) શુદ્ધાત્મપરિણતિશૂન્ય જનો સાથે વાતચીત પ્રસિદ્ધ છે (-શાસ્ત્રોમાં અનિષિદ્ધ छे), परंतु जीभ निमित्ते पए प्रसिद्ध छे खेम नथी. २५3.
હવે એ રીતે કહેવામાં આવેલા શુભોપયોગનો ગૌણ-મુખ્ય વિભાગ દર્શાવે છે (અર્થાત્ કોને શુભોપયોગ ગૌણ હોય છે અને કોને મુખ્ય હોય છે તે કહે છે):
આ શુભ ચર્યા શ્રમણને, વળી મુખ્ય હોય ગૃહસ્થને; તેના વડે જ ગૃહસ્થ પામે મોક્ષસુખ ઉત્કૃષ્ટને. ૨૫૪.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com