Book Title: Pravachana sara
Author(s): Kundkundacharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust

View full book text
Previous | Next

Page 503
________________ Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates ४६८ પ્રવચનસાર [ भगवानश्रीjj६अथ कारणवैपरीत्यफलवैपरीत्ये दर्शयतिछदुमत्थविहिदवत्थुसु वदणियमज्झयणझाणदाणरदो। ण लहदि अपुणब्भावं भावं सादप्पगं लहदि।। २५६ ।। छद्मस्थविहितवस्तुषु व्रतनियमाध्ययनध्यानदानरतः। न लभते अपुनर्भावं भावं सातात्मकं लभते।। २५६ ।। शुभोपयोगस्य सर्वज्ञव्यवस्थापितवस्तुषु प्रणिहितस्य पुण्योपचयपूर्वकोऽपुनर्भावोपलम्भः किल फलं; तत्तु कारणवैपरीत्याद्विपर्यय एव। तत्र छद्मस्थव्यवस्थापितवस्तूनि कारणवैपरीत्यं; तेषु व्रतनियमाध्ययनध्यानदानरतत्वप्रणिहितस्य शुभोपयोगस्यापुनर्भावशून्यकेवलपुण्यापसदप्राप्तिः फलवैपरीत्यं; तत्सुदेवमनुजत्वम्।। २५६ ।। अत्रार्थे दृष्टान्तमाह-णाणाभूमिगदाणिह बीजाणिव सस्सकालम्हि नानाभूमिगतानीह बीजानि इव सस्यकाले धान्यनिष्पत्तिकाल इति। अयमत्रार्थ:-यथा जघन्यमध्यमोत्कृष्टभूमिविशेषेण तान्येव बीजानि भिन्नभिन्नफलं प्रयच्छन्ति, तथा स एव बीजस्थानीयशुभोपयोगो भूमिस्थानीयपात्र-भूतवस्तुविशेषेण भिन्नभिन्नफलं ददाति। तेन किं सिद्धम्। यदा पूर्वसूत्रकथितन्यायेन सम्यक्त्वपूर्वकः शुभोपयोगो भवति तदा मुख्यवृत्त्या पुण्यबन्धो भवति, परंपरया निर्वाणं च। नो चेत्पुण्यबन्धमात्रमेव।। २५५ ।। अथ कारणवैपरीत्यात्फलमपि विपरीतं भवतीति तमेवार्थं द्रढयति–ण लहदि न लभते। स कः कर्ता। હવે કારણની વિપરીતતા અને ફળની વિપરીતતા દર્શાવે છે: છદ્મસ્થ-અભિહિત ધ્યાનદાને વ્રતનિયમપઠનાદિકે રત જીવ મોક્ષ લહે નહીં, બસ ભાવ શાતાત્મક લહે. ૨૫૬. अन्वयार्थ:- [छद्मस्थविहितवस्तुषु] ४ ५ छभस्थविहित वस्तुमाने विषे (७५स्थेशानी हुई। गुरुघाहिने विषे) [ व्रतनियमाध्ययनध्यानदानरतः] प्रत-नियम-अध्ययनध्यान-नमा २त. होय ते ५ [अपुनर्भावं] मोक्षने [न लभते] मतो नथी, [ सातात्मकं भावं] शतात्म भावने [ लभते] पामे छे. ટીકાઃ- સર્વજ્ઞસ્થાપિત વસ્તુઓમાં જોડેલા શુભોપયોગનું ફળ પુણ્યસંચયપૂર્વક મોક્ષની પ્રાપ્તિ છે. તે ફળ, કારણની વિપરીતતા થવાથી વિપરીત જ થાય છે. ત્યાં, છદ્મસ્થસ્થાપિત વસ્તુઓ તે કારણવિપરીતતા છે; તેમાં વ્રત-નિયમ-અધ્યયન-ધ્યાન-દાનરતપણે જોડેલા શુભોપયોગનું ફળ જે મોક્ષશૂન્ય કેવળ *પુણ્યાપસદની પ્રાપ્તિ તે ફળવિપરીતતા છે; તે ફળ સુદેવમનુષ્યપણું છે. ર૫૬. * पुण्या५स६ = पुष्य-५स६; अधम पुण्यः ईत पुश्य. Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com

Loading...

Page Navigation
1 ... 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548