Pravachana sara

Author(s): Kundkundacharya, Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust

Page 504

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૪૬૯
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાળા ] ચરણાનુયોગસૂચક ચૂલિકા
अथ कारणवैपरीत्यफलवैपरीत्ये एव व्याख्यातिअविदिदपरमत्थेसु य विसयकसायाधिगेसु पुरिसेसु। जुटुं कदं व दत्तं फलदि कुदेवेसु मणुवेसु।। २५७ ।।
अविदितपरमार्थेषु च विषयकषायाधिकेषु पुरुषेषु।
जुष्टं कृतं वा दत्तं फलति कुदेवेषु मनुजेषु ।। २५७ ।। __यानि हि छद्मस्थव्यवस्थापितवस्तूनि कारणवैपरीत्यं; ते खलु शुद्धात्मपरिज्ञानशून्यतयानवाप्तशुद्धात्मवृत्तितया चाविदितपरमार्था विषयकषायाधिकाः पुरुषाः। तेषु शुभोपयोगात्मकानां जुष्टोपकृतदत्तानां या केवलपुण्यापसदप्राप्तिः फलवैपरीत्यं; तत्कुदेवमनुजत्वम्।।२५७।।
वदणियमज्झयणझाणदाणरदो व्रतनियमाध्ययनध्यानदानरतः। केषु विषये यानि व्रतादीनि। छदमत्थविहिदवत्थस छद्मस्थविहितवस्तुष अल्पज्ञानिपुरुषव्यवस्थापितपात्रभूतवस्तुष । पुरुषः कं न लभते। अपुणब्भावं अपुनर्भवशब्दवाच्यं मोक्षम्। तर्हि किं लभते। भावं सादप्पगं लहदि भावं सातात्मकं लभते। भावशब्देन सुदेवमनुष्यत्वपर्यायो ग्राह्यः। स च कथंभूतः। सातात्मक: सद्वेद्योदयरूप इति। तथाहि-ये केचन निश्चयव्यवहारमोक्षमार्गं न जानन्ति, पुण्यमेव मुक्तिकारणं भणन्ति, ते छद्मस्थशब्देन गृह्यन्ते, न च गणधरदेवादयः। तै: छद्मस्थैरज्ञानिभि: शुद्धात्मोपदेशशून्यैर्ये दीक्षितास्तानि छद्मस्थविहितवस्तूनि भण्यन्ते। तत्पात्रसंसर्गेण यव्रतनियमाध्ययनदानादिकं करोति तदपि शुद्धात्मभावनानुकूलं न भवति, ततः कारणान्मोक्षं न लभते। सुदेवमनुष्यत्वं लभत इत्यर्थः ।। २५६ ।। अथ सम्यक्त्वव्रतरहितपात्रेषु भक्तानां कुदेवमनुजत्वं भवतीति प्रतिपादयति-फलदि फलति।
હવે (આ ગાથામાં પણ) કારણવિપરીતતા અને ફળવિપરીતતા જ સમજાવે છેઃ
પરમાર્થથી અનભિજ્ઞ, વિષયકષાયઅધિક જનો પરે
७५७१२-सेवा-हान सर्व हेवमनु४५४ो इणे. २५७. सन्वयार्थ :- अविदितपरमार्थेषु ] भए ५२भार्थने यो नथी [च] भने [विषयकषायाधिकेषु ] ४ो विषयपाये अघि छ [ पुरुषेषु] सेवा पुरुषो प्रत्येनी [ जुष्टं कृतं वा दत्तं] सेवा, 3५।२. हान [ कुदेवेषु मनुजेषु ] मुद्दे५५९ो मने मनुष्य५९[ फलति] इणे .
ટીકાઃ- જે છદ્મસ્થસ્થાપિત વસ્તુઓ તે કારણવિપરીતતા છે; તે (વિપરીત કારણો) ખરેખર (૧) શુદ્ધાત્માના જ્ઞાનથી શૂન્યપણાને લીધે “પરમાર્થના અજાણ” અને (૨) શુદ્ધાત્મપરિણતિને નહિ પ્રાપ્ત કરી હોવાને લીધે ‘વિષયકષાયે અધિક” એવા પુરુષો છે. તેમના પ્રત્યે શુભોપયોગાત્મક જીવોનેસેવા, ઉપકાર કે દાન કરનારા જીવોને-જે કેવળ પુણ્યાપસદની પ્રાપ્તિ તે ફળવિપરીતતા છે; તે (ફળ) मुद्दे५-मनुष्य५j छ. २५७.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com