________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૨૬૮
પ્રવચનસાર
[ भगवान श्रीकुंकुं८
संख्येयप्रदेशप्रस्ताररूपत्वादधर्मस्य, सर्वव्याप्यनन्तप्रदेशप्रस्ताररूपत्वादाकाशस्य च प्रदेशवत्त्वम्। कालाणोस्तु द्रव्येण प्रदेशमात्रत्वात्पर्यायेण तु परस्परसंपर्कासंभवादप्रदेशत्वमेवास्ति। ततः कालद्रव्यमप्रदेशं शेषद्रव्याणि प्रदेशवन्ति।। १३५।। अथ क्वामी प्रदेशिनोऽप्रदेशाश्चावस्थिता इति प्रज्ञापयति
लोगालोगेसु णभो धम्माधम्मेहिं आददो लोगो। सेसे पडुच्च कालो जीवा पुण पोग्गला सेसा।। १३६ ।।
लोकालोकयोर्नभो धर्माधर्माभ्यामाततो लोकः। शेषौ प्रतीत्य कालो जीवाः पुनः पुद्गलाः शेषौ।। १३६ ।।
स्कन्धाकारपरिणतपुद्गलानां तु संख्येयासंख्येयानन्तप्रदेशत्वम्। किंतु पुद्गलव्याख्याने प्रदेशशब्देन परमाणवो ग्राह्या, न च क्षेत्रप्रदेशाः। कस्मात्। पुद्गलानामनन्तप्रदेश-क्षेत्रेऽवस्थानाभावादिति। परमाणोर्व्यक्तिरूपेणैकप्रदेशत्वं शक्तिरूपेणोपचारेण बहप्रदेशत्वं च। आकाशस्यानन्ता इति। णत्थि पदेस त्ति कालस्स न सन्ति प्रदेशा इति कालस्य। कस्मात। द्रव्यरूपेणैकप्रदेशत्वात, परस्परबन्धाभावात्पर्यायरूपेणापीति।। १३५ ।। अथ तमेवार्थं द्रढयति
एदाणि पंचदव्वाणि उज्झियकालं तु अत्थिकाय त्ति। भण्णंते काया पुण बहुप्पदेसाण पचयत्तं ।। ११ ।।
સકળલોકવ્યાપી અસંખ્ય પ્રદેશોના પ્રસ્તારરૂપ હોવાથી અધર્મ પ્રદેશવાન છે; અને સર્વવ્યાપી અનંત પ્રદેશોના પ્રસ્તારરૂપ હોવાથી આકાશ પ્રદેશવાન છે. કાળાણુ તો દ્રવ્ય પ્રદેશમાત્ર હોવાથી અને પર્યાય પરસ્પર સંપર્ક નહિ હોવાથી અપ્રદેશી જ છે.
માટે કાળદ્રવ્ય અપ્રદેશી છે અને શેષ દ્રવ્યો પ્રદેશવંત છે. ૧૩પ. હવે પ્રદેશી અને અપ્રદેશી દ્રવ્યો ક્યાં રહેલાં છે તે જણાવે છે:
લોકે અલોકે આભ, લોક અધર્મ-ધર્મથી વ્યાપ્ત છે, છે શેષ-આશ્રિત કાળ, ને જીવ-પુગલો તે શેષ છે. ૧૩૬.
अन्वयार्थ:- [नभः ] मा [लोकालोकयोः] सोलोभ छ, [लोक:] यो [धर्माधर्माभ्याम् आततः] धर्म में अधर्मथा व्यास छ, [शेषौ प्रतीत्य] quai के योनी माश्रय ऽरीने [ काल:] Sण छ, [पुनः ] भने [शेषौ] ते डीन द्रव्यो [जीवाः पुद्गलाः ] यो ने पुतो छ.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
