________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
४६
પ્રવચનસાર
[ भगवान श्रीकुं
स इदानी कर्ता सन् स्वकपरिणामस्य द्रव्यजातस्य।
आदीयते कदाचिद्विमुच्यते कर्मधूलिभिः।। १८६ ।। सोऽयमात्मा परद्रव्योपादानहानशून्योऽपि साम्प्रतं संसारावस्थायां निमित्तमात्रीकृतपरद्रव्यपरिणामस्य स्वपरिणाममात्रस्य द्रव्यत्वभतत्वात्केलस्य कलयन कर्तत्वं. त
, तदेव तस्य स्वपरिणामं निमित्तमात्रीकृत्योपात्तकर्मपरिणामाभिः पुद्गलधूलीभिर्विशिष्टावगाहरूपेणोपादीयते कदाचिन्मुच्यते च।। १८६ ।।
परभावं न गृह्णाति न मुञ्चति न च करोत्युपादानरूपेण लोहपिण्डो वाग्निं तथायमात्मा न च गृह्णाति न च मुञ्चति न च करोत्युपादानरूपेण पुद्गलकर्माणीति। किं कुर्वन्नपि। पुग्गलमज्झे वट्टण्णवि सव्वकालेसु क्षीरनीरन्यायेन पुद्गलमध्ये वर्तमानोऽपि सर्वकालेषु। अनेन किमुक्तं भवति। यथा सिद्धो भगवान् पुद्गलमध्ये वर्तमानोऽपि परद्रव्यग्रहणमोचनकरणरहितस्तथा शुद्धनिश्चयेन शक्तिरूपेण संसारी जीवोऽपीति भावार्थः।। १८५।। अथ यद्ययमात्मा पुद्गलकर्म न करोति न च मुञ्चति तहिं बन्धः कथं, तर्हि मोक्षोऽपि कथमिति प्रश्ने प्रत्युत्तरं ददाति-स इदाणिं कत्ता सं स इदानी कर्ता सन्। स पूर्वोक्तलक्षण आत्मा, इदानीं कोऽर्थः एवं पूर्वोक्तनयविभागेन, कर्ता सन्। कस्य। सगपरिणामस्स निर्विकारनित्या
अन्वयार्थ:- [ सः] ते [इदानीं] हम (संसारावस्थाम) [ द्रव्यजातस्य ] द्रव्यथा ( अात्मद्रव्यथा ) उत्पन्न यता [ स्वकपरिणामस्य ] (अशुद्ध ) स्वपरि९॥मनो [कर्ता सन् ] [ थतो थो [ कर्मधूलिभिः ] ऽभ२४ 43 [ आदीयते ] अक्षय छे भने [ कदाचित् विमुच्यते ] यत, भुय
ટીકા:- તે આ આત્મા પરદ્રવ્યનાં ગ્રહણત્યાગ વિનાનો હોવા છતાં પણ હમણાં સંસારઅવસ્થામાં, પરદ્રવ્યપરિણામને નિમિત્ત માત્ર કરતા એવા કેવળ સ્વપરિણામમાત્રનું -તે સ્વપરિણામ દ્રવ્યત્વભૂત હોવાથી-કર્તાપણું અનુભવતો થકો, તેના એ જ સ્વપરિણામને નિમિત્તમાત્ર કરીને કર્મપણાને પામતી એવી પુદ્ગલરજ વડે વિશિષ્ટ અવગાહરૂપે ગ્રહાય છે અને કદાચિત્ મુકાય છે.
ભાવાર્થ:- હમણાં સંસારદશામાં જીવ પૌગલિક કર્મપરિણામને નિમિત્ત માત્ર કરીને પોતાના અશુદ્ધ પરિણામનો જ કર્તા થાય છે (કારણ કે તે અશુદ્ધ પરિણામ સ્વદ્રવ્યથી ઉત્પન્ન થાય છે), પદ્રવ્યનો કતો થતો નથી. આમ જીવ પોતાના અશુદ્ધ પરિણામનો કર્તા થતાં, જીવના તે જ અશુદ્ધ પરિણામને નિમિત્ત માત્ર કરીને કર્મરૂપે પરિણમતી પુદગલરજ ખાસ અવગાહરૂપે જીવને *ગ્રહે છે અને કયારેક (સ્થિતિ અનુસાર રહીને અથવા જીવના શુદ્ધ પરિણામને નિમિત્તમાત્ર કરીને) છોડે છે. ૧૮૬.
* કર્મપરિણત યુગલોનું જીવ સાથે ખાસ અવગાહરૂપે રહેવું તેને જ અહીં કર્મપુદગલો વડે જીવનું “ગ્રહાવું'
युं छे.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
