________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૧૯૦
પ્રવચનસાર
[ भगवान श्रीकुंडु
न खलु सर्गः संहारमन्तरेण , न संहारो वा सर्गमन्तरेण , न सृष्टिसंहारौ स्थितिमन्तरेण, न स्थिति: सर्गसंहारमन्तरेण। य एव हि सर्गः स एव संहारः, य एव संहारः स एव सर्गः, यावेव सर्गसंहारौ सैव स्थितिः, यैव स्थितिस्तावेव सर्गसंहाराविति। तथा हि-य एव कुम्भस्य सर्गः स एव मृत्पिण्डस्य संहारः, भावस्य भावान्तराभावस्वभावेनावभासनात्। य एव च मृत्पिण्डस्य संहार: स एव कुम्भस्य सर्गः, अभावस्य भावान्तरभावस्वभावेनावभासनात्। यौ च कुम्भपिण्डयोः सर्गसंहारौ सैव मृत्तिकायाः स्थितिः, व्यतिरेकमुखे
विवरणमुख्यतया द्वितीयस्थलं गतम्। अथोत्पादव्ययध्रौव्याणां परस्परसापेक्षत्वं दर्शयति- ण भवो भंगविहीणो निर्दोषपरमात्मरुचिरूपसम्यक्त्वपर्यायस्य भव उत्पादः तद्विपरीतमिथ्यात्व-पर्यायस्य भङ्गं विना न भवति। कस्मात्। उपादानकारणाभावात् , मृत्पिण्डभङ्गाभावे घटोत्पाद इव। द्वितीयं च कारणं मिथ्यात्वपर्यायभङ्गस्य सम्यक्त्वपर्यायरूपेण प्रतिभासनात्। तदपि कस्मात्। "भावान्तरस्वभावरूपो भवत्यभाव'' इति वचनात्। घटोत्पादरूपेण मृत्पिण्डभङ्ग इव। यदि पुनर्मिथ्यात्वपर्यायभङ्गस्य सम्यक्त्वोपादानकारणभूतस्याभावेऽपि शुद्धात्मानुभूतिरुचिरूप-सम्यक्त्वस्योत्पादो भवति, तर्युपादानकारणरहितानां खपुष्पादीना
ટીકાઃ- ખરેખર સર્ગ સંહાર વિના હોતો નથી અને સંહાર સર્ગ વિના હોતો નથી; સૃષ્ટિ અને સંહાર સ્થિતિ વિના હોતાં નથી, સ્થિતિ સર્ગ અને સંહાર વિના હોતી નથી.
જે સર્ગ છે તે જ સંહાર છે, જે સંહાર છે તે જ સર્ગ છે; જે સર્ગ ને સંહાર છે તે જ સ્થિતિ છે, જે સ્થિતિ છે તે જ સર્ગ ને સંહાર છે. તે આ પ્રમાણેઃ જે કુંભનો સર્ગ છે તે જ મૃત્તિકાપિંડનો સંહાર છે, કારણ કે ભાવનું ભાવાન્તરના અભાવસ્વભાવે અવભાસન છે (અર્થાત્ ભાવ અન્યભાવના અભાવરૂપ સ્વભાવે પ્રકાશે છે–દેખાય છે). વળી જે કૃત્તિકાપિંડનો સંહાર છે તે જ કુંભનો સર્ગ છે, કારણ કે અભાવનું ભાવાત્તરના ભાવસ્વભાવે અવભાસન છે (અર્થાત્ નાશ અન્યભાવના ઉત્પાદરૂપ સ્વભાવે પ્રકાશે છે). વળી જે કુંભનો સર્ગ અને પિંડનો સંહાર છે તે જ મૃત્તિકાની સ્થિતિ છે, કારણ કે વ્યતિરેકો અન્વયને
* व्यतिरेकमुखेन.......नतिक्रमणात्। से प्रभारी ने पहले नीये प्रभारी 16 से मेम का छ:
व्यतिरेकाणामन्वयानतिक्रमणात्। यैव च मृत्तिकाया: स्थितिस्तावेव कुम्भपिण्डयोः सर्गसंहारौ,
व्यतिरेकमुखेनैवान्वयस्य प्रकाशानात्।गुती मनुवा६ मा सुधारेसा 46 प्रभारी छि. १. सग = 340; उत्पत्ति. २. संहार = व्यय; नाश. 3. सृष्टि = उत्पत्ति. ४. स्थिति = 2 युत; ध्रुव २४ त; धौव्य. ५. मृत्तिपिंड = भाटीनो पिं; भाटीनो पिंडी. ६. व्यतिरे = मे; मेनुंबी३५ नहि होते; 'माते नथी' सेवा धनना निमित्तभूत भिन्न३५५९i.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
