________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
પ્રવચનસાર
૨૦૨
[ भगवान श्रीअथ सत्ताद्रव्ययोरनर्थान्तरत्वे युक्तिमुपन्यस्यति
ण हवदि जदि सद्दव्वं असद्धुव्वं हवदि तं कहं दव्वं । हवदि पुणो अण्णं वा तम्हा दव्वं सयं सत्ता।। १०५।।
न भवति यदि सद्रव्यमसद्धृवं भवति तत्कथं द्रव्यम्।
भवति पुनरन्यद्वा तस्माद्रव्यं स्वयं सत्ता।। १०५ ।। यदि हि द्रव्यं स्वरूपत एव सन्न स्यात्तदा द्वितयी गतिः असता भवति , सत्तातः पृथग्वा भवति। तत्रासद्भवद्धौव्यस्यासंभवादात्मानमधारयव्यमेवास्तं गच्छेत;
विभावगुणान्तरं परिणमति, पुद्गलद्रव्यं वा पूर्वोक्तशुक्लवर्णादिगुणं त्यक्त्वा रक्तादिगुणान्तरं परिणमति, हरितगुणं त्यक्त्वा पाण्डुरगुणान्तरमाम्रफलमिवेति भावार्थः।। १०४।। एवं स्वभाव-विभावरूपा द्रव्यपर्याया गुणपर्यायाश्च नयविभागेन द्रव्यलक्षणं भवन्ति इति कथनमुख्यतया गाथाद्वयेन चतुर्थस्थलं गतम्।
હવે સત્તા અને દ્રવ્ય અર્થાતરો (ભિન્ન પદાર્થો, અન્ય પદાર્થો) નહિ હોવા વિષે યુક્તિ રજા २छ:
જો દ્રવ્ય હોય ન સત્, ઠરે જ અસત્, બને કયમ દ્રવ્ય એ ? વા ભિન્ન ઠરતું સત્વથી! તેથી સ્વયં તે સત્ત્વ છે. ૧૦૫
अन्वयार्थ:- [ यदि ] at. [ द्रव्यं ] द्रव्य [ सत् न भवति ] (स्व३५थी ४ ) सत न होय तो(१) [ध्रुवं असत् भवति] नी त असत. होय; [ तत् कथं द्रव्यं] ४ असत. होय ते द्रव्य उभ हो श? [ पुनः वा] अथवा (ो असत न होय) तो (२) [अन्यत् भवति] ते सत्ताथी अन्य (४९) होय ! (ते. ५९म बने ? ) [तस्मात् ] भाटे [ द्रव्यं स्वयं ] द्रब्य पोते. ४ [ सत्ता] सत्ता छ.
ટીકાઃ- જો દ્રવ્ય સ્વરૂપથી જ સત ન હોય, તો બીજી ગતિ એ થાય કે-(૧) તે અસત होय, अथवा (२) साथी पृथ६ छोय. त्यां, (१)ो असत छोय तो, प्रौप्यन असंभवने सीधे पोते नहि 25तुं थई, द्रव्य ४ अस्त थाय; मने (२)
१. सत् = यात २. मसत = नहि यात मे ૩. અસ્ત = નષ્ટ [ જે અસત્ હોય તેનું ટકવું-યાત રહેવું કેવું? માટે દ્રવ્યને અસત્ માનતાં, દ્રવ્યના
અભાવનો પ્રસંગ આવે અર્થાત્ દ્રવ્ય જ સિદ્ધ ન થાય.]
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
