________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૨૪)
પ્રવચનસાર
[ भगवान श्रीकुंदपरिणामो द्रव्यकर्मैव , तथात्मा चात्मपरिणामकर्तृत्वाद्रव्यकर्मकर्ताप्युपचारात्।।१२१ ।।
अथ परमार्थादात्मनो द्रव्यकर्माकर्तृत्वमुद्योतयतिपरिणामो सयमादा सा पुण किरिय त्ति होदि जीवमया। किरिया कम्म त्ति मदा तम्हा कम्मस्स ण दु कत्ता।। १२२।।
परिणामः स्वयमात्मा सा पुनः क्रियेति भवति जीवमयी।
क्रिया कर्मेति मता तस्मात्कर्मणो न तु कर्ता।। १२२।। आत्मपरिणामो हि तावत्स्वयमात्मैव, परिणामिनः परिणामस्वरूपकर्तृत्वेन परिणामादनन्यत्वात्। यश्च तस्य तथाविधः परिणामः सा जीवमय्येव क्रिया, सर्वद्रव्याणां परिणाम
कम्मसंजुत्तं कर्मरहितपरमात्मनो विसदृशकर्मसंयुक्तं मिथ्यात्वरागादिविभावपरिणाम। तत्तो सिलिसदि कम्मं तत: परिणामात् श्लिष्यति बनाति। किम्। कर्म। यदि पुनर्निर्मलविवेकज्योति: परिणामेन परिणमति तदा तु कर्म मुञ्चति। तम्हा कम्मं तु परिणामो तस्मात् कर्म तु परिणामः। यस्माद्रागादिपरिणामेन कर्म बध्नाति, तस्माद्रागादिविकल्परूपो भावकर्मस्थानीयः सरागपरिणाम एव कर्मकारणत्वादुपचारेण कर्मेति भण्यते। ततः स्थितं रागादिपरिणामः कर्मबन्धकारणमिति ।। १२१ ।। अथात्मा निश्चयेन स्वकीयपरिणामस्यैव कर्ता, न च द्रव्यकर्मण इति प्रतिपादयति। अथवा द्वितीयपातनिका
છે એવો (આત્માનો તથાવિધ પરિણામ) હોવાથી આત્માનો તથાવિધ પરિણામ ઉપચારથી દ્રવ્યકર્મ જ છે, અને આત્મા પણ પોતાના પરિણામનો કર્તા હોવાથી દ્રવ્યકર્મનો કર્તા પણ ઉપચારથી છે. ૧૨૧. હવે પરમાર્થ આત્માને દ્રવ્યકર્મનું અકર્તાપણું પ્રકાશે છે:
પરિણામ પોતે જીવ છે, ને છે ક્રિયા એ જીવમયી;
કિરિયા ગણી છે કર્મ; તેથી કર્મનો કર્તા નથી. ૧૨૨. अन्वयार्थ:- [परिणामः ] ५२९॥म [ स्वयम् ] पोते. [ आत्मा ] आत्मा छ, [ सा पुनः ] अने. ते [ जीवमयी क्रिया इति भवति] यमयी या छे; [क्रिया] यिाने [कर्म इति मता] र्भ मानवामा पीछ; [ तस्मात् ] भाटे मात्मा [कर्मणः कर्ता तु न ] द्रव्यभनो ता तो नथी.
ટીકા- પ્રથમ તો આત્માનો પરિણામ ખરેખર પોતે આત્મા જ છે, કારણ કે પરિણામી પરિણામના સ્વરૂપનો કરનાર હોવાને લીધે પરિણામથી અનન્ય છે અને જે તેનો (—: તથાવિધ પરિણામ છે તે જીવમયી જ ક્રિયા છે, કારણ કે સર્વ દ્રવ્યોને પરિણામ
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
