________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
કહાનજૈનશાસ્ત્રમાળા ]
યતત્ત્વ-પ્રજ્ઞાપન
૨૩૭
ध्रौव्यस्यान्यत्वासंभवात्संभवविलयस्वरूपे संभवतः। ततो देवादिपर्याये संभवति मनुष्यादिपर्याये विलीयमाने चान्यः संभवोऽन्यो विलय इति कृत्वा संभवविलयवन्तौ देवाविमनुष्यादिपर्यायौ संभाव्यते। ततः प्रतिक्षणं पर्यायैर्जीवोऽनवस्थितः।। ११९ ।।
अथ जीवस्यानवस्थितत्वहेतुमुद्योतयति
तम्हा दु णत्थि कोई सहावसमवट्ठिदो त्ति संसारे। संसारो पुण किरिया संसरमाणस्स दव्वस्स।। १२०।।
तस्मात्तु नास्ति कश्चित स्वभावसमवस्थित इति संसारे। संसार: पुनः क्रिया संसरतो द्रव्यस्य।।१२० ।।
मनुष्यपर्यायदेवपर्यायाधारभूतसंसारिजीवद्रव्यवद्वा। क्षणभङ्गसमुद्भवे हेतुः कथ्यते। संभवविलय त्ति ते णाणा संभवविलयौ द्वाविति तौ नाना भिन्नौ यतः कारणात्ततः पर्यायार्थिकनयेन भङ्गोत्पादो। तथा हि-य एव पूर्वोक्तमोक्षपर्यायस्योत्पादो मोक्षमार्गपर्यायस्य विनाशस्तावेव भिन्नो न च तदाधारभूतपरमात्मद्रव्यमिति। ततो ज्ञायते द्रव्यार्थिनयेन नित्यत्वेऽपि पर्यायरूपेण विनाशोऽस्तीति।। ११९ ।। अथ विनश्वरत्वे कारणमुपन्यस्यति, अथवा प्रथमस्थलेऽधिकारसूत्रेण मनुष्यादिपर्यायाणां कर्मजनितत्वेन यद्विनश्वरत्वं सूचितं तदेव गाथात्रयेण विशेषेण व्याख्यातमिदानीं तस्योपसंहारमाहतम्हा दु णत्थि
અન્ય વિલય છે” એમ કહેવામાં આવતાં, તે બન્નેના આધારભૂત ધ્રૌવ્યનું અન્યત્વ અસંભવિત હોવાથી ઉદ્દભવનું ને વિલયનું સ્વરૂપ પ્રગટ થાય છે; તેથી દેવાદિપર્યાય ઉત્પન્ન થતાં ને મનુષ્યાદિપર્યાય નષ્ટ થતાં, “અન્ય ઉદ્દભવ છે અને અન્ય વિલય છે' એમ ગણવાથી (અર્થાત એવી અપેક્ષા લેવાથી) ઉદ્ભવ અને વિલયવાળા દેવાદિપર્યાય અને મનુષ્યાદિપર્યાય પ્રગટ થાય છે (–ખ્યાલમાં આવે છે). માટે પ્રતિક્ષણ પર્યાયોથી જીવ અનવસ્થિત છે. ૧૧૯.
હવે જીવના અનવસ્થિતપણાનો હેતુ પ્રકાશે છે:
તેથી સ્વભાવે સ્થિર એવું ન કોઈ છે સંસારમાં;
સંસાર તો સંસરણ કરતા દ્રવ્ય કેરી છે ક્રિયા. ૧૨૦. अन्वयार्थ:- [तस्मात् तु] तेथी [ संसारे] संसारमा [ स्वभावसमवस्थितः इति] स्वभावथा अवस्थित मेQ [कश्चित् न अस्ति] ओ नथी (अर्थात संसारमा छनो स्वभाव उवण मे३५ २९यानो नथी ); [ संसारः पुनः ] संसार. तो [ संसरत:] * संस२९ ३२ता [ द्रव्यस्य] द्रव्यनी [क्रिया ] [या छे.
* संस२९॥ ३२j = गोण या ७२j; ५४ाया 5२.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
