________________
દ્વિતીય પરિચ્છેદ ]
.
તથા રાજ્યકાળ,
[ ૨૯
શક સંવતના સ્થાપકના વંશ તરીકે ઓળખાવી કથનનો સાર એ નીકળે છે કે, રાજા અપિલક . શકાય. આ પ્રમાણે બનવા પામ્યું હોય તે કાંઈ સુધીના નવ રાજાઓને૧૮ ભુલ્યા કહેવા જોઈએ અને અયોગ્ય પણ નહીં કહેવાય. આ ગણત્રીથી ઉપરની તે બાદ ૧૦ માં રાજાથી માંડી ૨૮-૩૦ સુધીના ૨૯ની સંખ્યામાંથી પ્રથમના ૧૦ ને આંધ્રપતિ ૧૯ રાજાઓને આંધ્રપતિ કહેવા જોઈએ, અને ગણવા અને શેષ રહેતા ૧૭ અથવા પાછળના ૧૦ને તે બાદ તો તેમને રાજનગરનું મુખ્ય મથક જે શક સંવત સ્થાપકના વંશજો કહેવા. આ પ્રમાણે પૈઠણ હતું તે ત્યજી દઈને તુંગભદ્રા નદીના તટ આંધ્રપતિના બે વિભાગ પાડતી વખતે પણ જે ઉપર વિજયનગર આસપાસના નાના પ્રદેશના એક મુશ્કેલી આંધ્રભુત્ય અને આંધ્રપતિના ભેદ પાડતા નાના જાગીરદાર તરીકે જીવન ગુજારવું પડયું હોવાથી, જણાઈ હતી તે આડી આવી ને ઉભી રહે છે. કેમકે ન તો તેમને આંધ્રપતિ તરીકે ઓળખાવવા. રહે ૧૯મા આંધ્રપતિને રાજ્યકાળ કેટલોક પસાર થઈ કે ન તે તેમને ભારતીય પ્રદેશના મોટા રાજવંશના ગયો હતો ત્યારે જ શક પ્રવર્તાવવાનો પ્રસંગ પ્રાપ્ત રાજવીઓ તરીકેની ગણના કરવી રહે. એટલે તેમના થયો હતો એટલે તેનું નામ પણ બન્ને વિભાગમાં કહેવા પ્રમાણે આખા વંશના ૯ + ૧૯ = ૨૮ નોંધવું પડશે. (૨) બીજી રીત એ કે-(અને જે વધારે અઠ્ઠાવીશ જ રાજા ગણવા જોઈએ. તેમાં પણ પ્રથમના વજનદાર કહી શકાય તેમ છે કેમકે તે સ્થિતિ સિક્કા નવમાંથી ચોથા નંબરવાળે રાજા બે વખત ગાદી ઉપરથી સાબિત થઈ શકે છે, ) આ આંધ્રુવંશની ઉપર આરૂઢ થયેલ હોવાથી તે સંખ્યામાં એકની પડતી અવંતીપતિ મહાક્ષત્રપ રાજા ચપ્પણના વંશ જે વૃદ્ધિ કરી આંધ્રપતિઓની સંખ્યા ૨૮ને સ્થાને ૨૯ની ઈ. સ. ૨૩૬નો આસપાસમાં તે વખતના પૈઠણપતિને પણ ગણી શકાય કે જે પ્રમાણે પુરાણકારોનું હરાવીને દક્ષિણમાં હઠી જવાની પાડેલ ફરજને કહેવું થતું હતું અને જેને ઉકેલ ઉપરમાં ૧૯ આપણે સમયથી ગણવી રહે છે. તે રાજાને આંક નં. ૨૮ થી અન્યથા સૂચવ્યા છે. ૩૦ છે. (જુઓ આગળ ઉપરની નામાવલી). આ ફીટઝરાલ્ડ સાહેબના કથન ઉપરથી એક બીજી ૨૮ માંથી ૧૯ ને બાદ કરીએ તે હું આવશે અને વસ્તુસ્થિતિને ઉકેલ પણ મળી આવે છે કે જે તે રાજા અપિલકને છે. એટલે ફીટઝરાડ સાહેબના રાજપદ્ધતિનું ધોરણ ચાલ્યું આવતું હોવાનું તથા
(૧૭) સિકાના અભ્યાસથી માલુમ પડે છે કે માંડ- એકને વધારે કરીએ તે અપિલકનો આંક ૧૦ માં આવશે. લિક પણું (Semi-dependent)તે ઠેઠ શિકારી વિક્રમા. અને ઉપરના નં. ૪ના રાજવીનું નામ બેને બદલે એક દિત્યના સમય સુધી (ઈ. સ. પૂ. ૫૭) ઘેડે ઘણે અંશે વખત જ ગણાય તે આધત્યાની સંખ્યા ની કહેવાશે, ચાલુ જ રહ્યું છે. તેમાંય આંદ્રવંશી રાજાઓના સિક્કા- પરંતુ આંધસત્યાની સંખ્યા ૭ ની જ હોય તે ૧૯ આમાંથી “ હજૈનનું ચિન્હ” નાબુદ થયું છે એટલે તે આંધપતિ ગણતાં જે રાજાને ચઠણુ વંશીએ હરાવ્યા તેને દરિએ પ્રત્યનું બિરૂદ વિક્રમાદિત્યના સમકાલિન નં. નં. ૨૮ આપણે લેખાવ્યો છે તેને બદલે તેને ૨૬ મે કરો ૧૭ આંધ્રપતિ સુધી ચાલુ હતું એમ કહી શકાય. (બીજી પડશે. અને તે હિસાબે આખીયે ઠરાવેલી વંશાવળીમાં બાજી એમ પણ લાગે છે કે હજૈનનું ચિન્હ તે આ નં. ૭ થી ૨૮ સુધીમાં કઈક બે રાજાને કમી કરવા પડશે. રાજાઓનું મિત્રાચારીદર્શક છે. નહીં કે માંડલિકપણાની સંખ્યા કમી કરવા છતાં સમયનું અંતર તે (નં. ૭ થી સ્થિતિ સૂચવતું.)
૨૮ સુધીનું) કાયમ જ રહેશે. એટલે બે રાજા કમી થતાં (૧૮) આ ગણત્રીએ નવ આંબભ્રત્યા કહેવાય, તે બાકીના રાજ્યકાળના વર્ષમાં ફેરફાર કરવો રહેશે. આ ફેરફાર માંયે નં. ૪ વાળો ભૂપતિ બે વખત ગાદીએ આવ્યો છે. અરિષ્ટાકર્ણ અને નં. ૭ વાળા શાતકરણિની વચ્ચેના ગાળામાં અને તે બે વખતની વચ્ચે એક અન્ય રાજવીનું રાજ્ય દશ જ કરવો રહેશે. તેનું કારણ આગળ ઉપર જણાશે. વર્ષ ચાલ્યું છે. એટલે તે હિસાબે જે આંક સંખ્યામાં () જીઓ ઉ૫રમાં ટી. નં. ૧૪,
