________________
શિલાલેખે
[ એકાદશમ ખંડ
અમુક વર્ષનો ખાંચો પડે છે. વળી તે બાદ “સ્વામી” છે. ઉપરાંત તેમાંના છેલ્લા દશ વર્ષ (ઈ. સ. ૧૪રથી બિરૂદ ધારી રાજા આવે છે. તેમાં કેટલાકે મહાક્ષત્રપ ૧૫ર સુધી) તેને અવંતિના રાજા તરીકે, અને તે પુદ ૫ણું લીધું છે અને પછી તેમનો વંશ નાબુદ થઈ પૂર્વે ઈ. સ. ૧૩૨થી ૧૪ર સુધીના દશેક વર્ષ જાય છે, તે કિસ્સો યાદ આવે છે. પુ. ૪ માં આ સુધી મથુરાપતિ કુશનવંશી રાજાના મહાક્ષત્રપ તરીકે ચણવેશીઓના વૃત્તાંતમાંપ ઉપરની સ્થિતિ વિશે સત્તાધિકાર હોવાનું પણ સાબિત કરી દીધું છે. વળી એમ ખુલાસો કરવામાં આવ્યો છે કે, તે રાજાઓની ટોલેમી જેવા ગ્રીક ભૂગોળવેત્તાના આધારે છે. રેસને હકમત તે ચાલુ હતી જ પણ તેમના વિજેતા જે જણાવે છે કે Another statement of
સવંશી અવંતિપતિઓ હતા તેમના કાંઈક અર્ધખંડિયા Ptolemey, which would seem to indi2107 ou fulani a $141 Bal MUDA 243401 cate that Pulumāvi and Chastan, the તન્ન નાના સત્તાધારી રાજા હોવા જોઈએ, તે તે grandfather of Rudradaman were conસ્થિતિ અહી સંભવે છે કે કેમ? વળી તે સમયે એક temporaries=ટેલેમીના એક બીજા કથન ઉપરથી પક્ષે ચપ્પણુવંશીઓની હકીકત હતી જે પોતે પરદેશી એમ જણાય છે કે, રૂદ્રદામનને પિતામહ-દાદા ચપ્પણું જેવા હતા અને બીજે પક્ષે ગુપ્તવંશી હિંદીઓ હતા; તથા પુલુમાવી સમસમયી થતા હતા. આ હકીકત પણ તે આ વખતે તે પરિસ્થિતિ જેવું કાંઈ હતું કે કેમ? આપણે ચપ્પણુ સંવતની આદિ જે ઈ. સ. ૧૦૩ થી આવા પ્રશ્નો ઉદભવે છે. તેને જવાબ પણ ઇતિહાસને થતી ઠરાવી છે, તેને સમર્થન આપે છે. આ પ્રમાણે માંથી જ મળી રહે છે. ચપ્પણના નામ સાથે જોડાયેલા સર્વ વાતો જોતાં માલુમ પડે છે કે, જેમ દક્ષિણમાં તેના થકના છેલ્લામાં છેલ્લો આંક (જે કે નિશ્ચય- પુલુમાવીની સત્તા હતી તેમ ઉત્તર હિંદમાં કુશનવંશી પૂર્વક ઉકેલ લાવી શકાયું નથી પરંતુ તેની પાછળ સમ્રાટના, મહાક્ષત્રપ ચમ્હણની અને પછી તેની જ, ગાદિએ આવનાર તેના પાત્ર મહાક્ષત્રપ રાજા - પરંતુ સ્વતંત્ર અવંતિપતિ તરીકેની સત્તા હતી. એટલે ધમનનો) નાનામાં નાનો આંક-પર નો છે; તેને ચક્કણના “સ્વામિ' પદની વપરાશ પર જે બે પ્રસંગે વિચા
ત્યકાળનો અંત સમય કરાવીને અને તે સંવતની વાનો પ્રશ્ન ઉદભળ્યો હતો તે બન્ને સ્થિતિ આ આદિ ઈ. સ. ૭૮ માં થયેલી માનીને, વિદ્વાને એ સમયે વર્તમાન હવાનું સમજાય છે. ચષ્ઠણને સમય ઈ. સ. ૧૩૦ માં ખતમ થતો જ્યારે પરિસ્થિતિ હોવાને આ પ્રમાણે મધમ ગણાવ્યું છે. જ્યારે આપણે (પુ, ૪ જુઓ) તેના નિકાલ આવી ગયો છે ત્યારે તે સમયે રાજકીય શક સંવત ૪૯-૫૦ માં તેનું મૃત્યુ નીપજેલું ગણીને સ્થિતિને ચોક્કસપણે કાંઈ ઉકેલ થઈ શકે તેમ છે કે તથા તેના શકની આદિ ઈ. સ. ૧૦૩માં થયેલ ઠરાવીને કેમ તે હવે જોઈએ. ગતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી-પુલુમાવીને તેને સમય ઈ. સ. ૧૫રમાં પૂરે થયાનું જણાવ્યું સમય ઈ. સ. ૧૭૩ થી ૧૬૧ને આપણે ઠરાવીએ
(૫) પુ. ૪, ૫, ૧૯૨, ટી, નંબર ૧૨. સરખાવો પુ. ૩ (૭) જુએ છે. આ. કે. પ્ર. પૃ. ૩૯. ૫, ૧૯૫થી આગળ; નહપાણુ મહાક્ષત્રપ પણ સ્વામી કહે. (૮) ટોલેમી નામને ભૂગોળશાસ્ત્રી હિંદમાં આવ્યા હતા. વાય છે તે હકીકત.
તેનો સમય ઇ. સ. ૧૩૯ થી ૬૫નો નોંધાયો છે. તે પહેલાને (૬) જ. . . . એ. સે. નવી આવૃત્તિ પુ. ૩, પણ હશે. મતલબ કે તેણે પિતાના સમયની જ નોંધ કરી ૫. ૪૮:- We shall have to place Pulumavi, છે એટલે તેમાં જરા પણ ભૂલ થવા સંભવ નથી. ટોલેમી, who was a contemporary of Chasthana long ચઠણ અને પુલુમાવી ત્રણે સમકાલીન ગણાશે. after A. D. 130=જે પુલુમાવીને ચણુનો સમકાલીન (૯) વિશેષ સમર્થન આપતા પુરાવા તે પુ. ૪ માં ગયા છે તેને સમય ઈ. સ. ૧૩૦ પછી ઘણે દર મૂકવો તેના વૃત્તાતે જ અપાઈ ગયા છે. અને વિશેષ તરીકે પડશે (સરખાવો નીચેની ટી. ૭).
લેખવાનો છે.
