________________
અષ્ટમ પરિચ્છેદ ] શ્રીકૃષ્ણની ઓળખ અને ઉમર
[ ૧૫૭ કે કેમ તે વિશે અનિશ્ચિતતા માલમ પડતી હતી. એટલે છે. એટલે સ્વભાવિકરીતે જ એ અનુમાન કરી શકાય સઘળી પરિસ્થિતિને વિચાર કરીને તેણે પિતાના કે તે રાજા, અત્યારે જેનું વર્ણન કરી રહ્યા છીએ ઓરમાન ભાઈ શ્રીકૃષ્ણ જે અત્યારે જીવંત હતા, તે જ, શ્રીકૃષ્ણ હોવો જોઈએ. પરંતુ તે સિક્કામાં તેમજ બચપણમાં મગધના દરબારને અને પાછળથી અપાયેલા અન્ય વર્ણનને જ્યારે વિચાર કરીએ છીએ વડીલબંધુ રાજા શ્રીમુખના અને ભત્રીજા યજ્ઞશ્રીના હાથ ત્યારે તરત તે અનુમાનથી આઘા ખસી જવું પડે છે. તળે આંધદરબારને અનુભવ લઈ જે અત્યારે મોટી તેમાં હાથી છે અને તે પણ સવળી બાજુએ જ છે, ઉમરે પહોંચી ગયો હતો, તેના તરફ તેની મદદ મેળવવા એટલે તરત જ આપણી નજર સમક્ષ સમ્રાટ પ્રિયદર્શિન મીટ માંડી. કમાર કૃષ્ણ (ભલે વૃદ્ધ થવા આવ્યો હતો તરવરતે દેખાય છે, જેનો સમય તો આ શ્રીકૃષ્ણના પણ ગાદીપતિ ન હોવાથી રાજકુટુંબના માણસને કુમાર સમય કરતાં હજુ ઘણો પાછળ છે. તેમ સિક્કામાં ચિત્ર કહીને જ સંબોધાય છે)ને તે એક બાજુ ઓરમાન કરવાની પદ્ધતિ તરફ નજર ખેંચીએ છીએ તે તેને ભાઈ ને બીજી બાજુ ભત્રીજાનો પુત્ર, એમ બન્ને બાજુ સ્વતંત્ર રાજા ને લેખતાં પ્રિયદર્શિનને તાબેને લેખો સગાં હોવાથી, પ્રથમ તે તટસ્થ રહેવાની ઈચ્છા થઈ પડે છે. આ પ્રમાણેની બે સ્થિતિને વિચાર કરતાં આવે તે દેખીતું છે; પરંતુ જ્યાં સ્વાર્થની ગણના આપણું ધ્યાન સમ્રાટ પ્રિયદર્શિને કેતરાવેલ ધૌલીઆવીને ઉભી રહે ત્યાં તો ભાઈની તરફ ઊભા રહેવાનું જાગૌડામાં વર્ણવેલી પેલી પરિસ્થિતિ તરફ તરતમાં જાય , મન થાય જ, કેમકે તેમ કરતાં પોતે એક બાજી એક છે. તેમાં સ્પષ્ટ જણાવેલ છે કે તેણે આંધ્રપતિને હરાવી, ઉગતા મહાસામ્રાજ્યનો સ્વામી બને છે તથા બીજી અંતરનો તે સગે થતું હોવાથી બે વખત જતો કર્યો બાજુ, બીજા મહાસામ્રાજ્યના રાજકર્તાની મૈત્રી અને હતો. એટલે કહપના થઈ કે શું તે લેખમાં વર્ણવેલ પ્રીતિ સંપાદન કરી શકે છે. એક કાંકરે બે પક્ષી આંધ્રપતિ તે આ જ વ્યક્તિ હશે કે? પરંતુ પૃ. ૩૮ મારવાને-એક દાવે બે સોગઠી મારવાન–અવસર માંની નામાવળી તપાસતાં તરત તે ભેદ કાઢી નાંખવો મળત હેવાથી, ગેરઇન્સાફ થતો હોવા છતાં, ભાઈના પડ્યો. પ્રિયદર્શિનનો સમકાલિન શ્રીકૃષ્ણ તે ગૌતમીપુત્ર પક્ષે અંતે જોડાવા કબૂલ થશે. આમે વસંતશ્રી અને છે, જ્યારે અત્ર જેનું વર્ણન ચાલે છે તે કૃષ્ણ તે વાસિષરાણી નાગનિકા મહાનંદના ખંડિયા જેવા તે હતા જ, પુત્ર છે. મતલબ કે કૃષ્ણનામના બન્ને રાજવીએ ભિન્ન તેમાં રાજકીય પરિસ્થિતિ જ્યારે બધી સમજાણી ભિન્ન વ્યક્તિઓ કરી: જેથી આ વાસિકપત્રકૃષ્ણ ત્યારે પોતે સર્વ રીતે અસહાય છે એમ તેણીને લાગ્યું. સમયની ગણત્રીએ પ્રથમ થયેલ-હેવાથી તેને શ્રીકૃષ્ણ તેણીએ પોતે જ આંધ્રપતિની ગાદી ખાલી કરી કૃષ્ણને પહેલો અને પ્રિયદર્શિનના સમકાલિનપણે થયેલ માર્ગ મોકળો કરી આપે. એટલે કેવા સંજોગોમાં શ્રીકૃષ્ણને બીજા કૃષ્ણ તરીકે ઓળખાવો રહે છે. કુમારકૃષ્ણ આંધ્રપતિ બન્યો હતો તથા પેલે નાના- રાજા શ્રીકૃષ્ણ પહેલો આશરે મ. સ. ૭૩માં ધાટનો શિલાલેખ રાણી નાગનિકાના હાથે જ્યારે જમ્યો હોવાનું (પૃ. ૧૩૯) જણાવાયું છે. તેમજ મ. સ. લખાયો ત્યારે તેમાં પોતાના હૃદયની હાયવરાળ ૧૪૫માં ગાદીએ આવ્યા. અને મ. સ. ૧૫૫માં ઠાલવીને, પોતાના કાકાસસરા માટે ઘણુજનક શબ્દો મરણ પામ્યાનું (પૃ. ૩૯) સાબિત થાય છે એટલે તે કેમ વાપરવા પડયા હતા ઈત્યાદિ હકીકત, કેટલે અંશે હિસાબે લગભગ ૭૨ વર્ષની ઉંમરે રાજા બન્યાનું અને વ્યાજબી છે તે સર્વે બાબતનો વાચકને પૂરેપૂરો ખ્યાલ ૮૨ વર્ષની ઉંમરે તે મરણ પામ્યાનું ગણવું પડશે. તેની આવી જશે. આ પ્રમાણે રાજા કૃષ્ણના સ્વભાવની રાણી કે પુત્ર પરિવાર વિશે કેઈ જાતની માહિતી મળતી ઓળખ થઈ. હવે બીજી રીતની ઓળખ આપીએ. નથી એટલે તે વિશે મૌન જ સેવવું પડે છે. - પુ. ૨, પૃ. ૧૧૨ ઉપર સિક્કો નં. ૬૩, કઈક મગધપતિ મહાનંદના પક્ષમાં રાજા શ્રીકૃષ્ણ ભળી શ્રીકૃષ્ણ સાતકરણિને છે. તેનું પ્રાપ્તિસ્થાન ચંદાછલ્લે ગયાનું ઉપરના પારિગ્રાફ જઈ ગયા છીએ. ભળતા
