________________
[૧૬૦
અષ્ટમ પરિચ્છેદ ].
આંધ્રપતિનું સૈન્યબળ સમયે સમૂળગે કાઢી નંખાયે હતું. પરંતુ જ્યારે મૈર્ય સમ્રાટ હતા અને બીજો નંબર આંધ્રપતિને તેમના સરદાર સેલ્યુકસ ની કેટેગરને ઈ. સ. પૂ. ૭૦૪માં હતા. આ એલચીના નેધાયેલા શબ્દો ઉપર આપણે અશેકવર્ધન સાથે સુલેહ કરી સમાધાન કરવું પડયું ત્યારે જે અન્ય ઉપયોગી ટીકા કરવાની છે તે સ્વતંત્ર રીતે અને તેની રૂઈએ, તે સરદારની પુત્રી અશોકવર્ધન વેરે નીચેના પારિગ્રાફ આપીશું. અત્યારે તે રાજ્ય વિસ્તારને પરણાવી પડી હતી. વળી આ યવન રાણીને પાટલિ- અંગે સૈન્યબળની પરિસ્થિતિ તપાસતા હોવાથી, તે પુત્રમાં અધામું ન લાગે તે સારૂ પિતૃપક્ષ તરફથી એક પ્રશ્નને વળગી રહીને જ આપણે વિચાર દર્શાવીશું. ગ્રીક એલચીની નિમણૂક પણ કરવામાં આવી હતી. પુ. ૨ માં સાબિત કરવામાં આવ્યું છે કે, અશક (પુ. ૨, અશોકનું વૃત્તાંત જુઓ). આ એલચીનું નામ અને પ્રિયદર્શિન અને ભિન્ન ભિન્ન વ્યક્તિઓ છે. મેગેસ્થિનીઝ હતું. આ ગોઠવણને પરિણામે હિંદી એટલું જ નહીં પણ અશોકની પછી તુરત જ પ્રિયદર્શિન લશ્કરમાં તેમજ વસુલાતી ખાતામાં કાંઈક પશ્ચિમની- મગધની ગાદીએ બેઠે છે તથા અશોક દદે થાય છે ગ્રીકની પદ્ધતિનું મિશ્રણ થવા માંડયું હતું. અને અને પ્રિયદર્શિન તેને પાત્ર થાય છે. સમ્રાટ અશોકને સમજાય છે કે, લશ્કરી વિભાગે ચતુષ્ઠયોજનામાંથી સમય ઈ. સ. પૂ. ૩૩૦-૨૮૯૪૧ વર્ષને છે અને રથવાળો અંતિમ વિભાગ કદાચ બંધ કરવામાં આવ્યું પ્રિયદર્શિનને સમય ઈ. સ. પૂ. ૨૮૯ થી ૨૩૫=૫૪ હતો. નિશ્ચિતપણે જે કે ઉચ્ચારી શકીએ તેમ તે વર્ષને છે. આ પ્રિયદર્શિને કલિંગ દેશમાં આવેલા નથી, પરંતુ આ મિ. મેગેસ્થિની પોતાની ડાયરીમાં ધૌલી-જાગૌડાના ખડકલેખમાં કોતરાવ્યું છે કે, પોતાના હિંદીસૈન્ય વિશે ટીકા કરી જે શબ્દો લખી કાઢયા રાયે નવમા વર્ષે (ઇ. સ. પૂ. ૨૮૦)માં તેણે આ છે તેમાં રથ વિશે કાંઈ ઈશારે કરેલ ન હોવાથી આ પ્રદેશ કલિંગપતિ શાતકરણિ પાસેથી જીતી લીધા હતા પ્રમાણેનું અનુમાન કરી જવાય છે. તેમના શબ્દો અને તેને બે વાર લડાઈમાં હરાવ્યા હતા. પરંતુ તે આ પ્રમાણે છે:-“The Andhra territory બન્ને અરસ્પરસ નિકટનાં સગાં થતાં હોવાથી તે સ્થાન included 30 walled towns, besides ઉપર તેમને પુનઃસ્થાપિત કર્યા હતા. શતવહનવંશી–હવે numerous villages and the army con- પછીના એટલે-છઠ્ઠાના વૃત્તાંતે આપણે જોઈ શકીશું કે, sisted of 100,000 infantry, 2000 બે વારની લડાઈમાં પ્રથમ વખતે તેને છઠ્ઠી શાકરણ cavalry and 1000 elephants.........and સાથે અને બીજી વખતે સાતમાં શાતકરણિ સાથે was reputed to possess a military force, લડવું પડયું હતું. વળી પ્રિયદર્શિને દક્ષિણ હિંદમાં હાલના second only to that at the command હૈસુર રાજ્ય આવેલ હસન જીલ્લામાં ચિત્તલદુર્ગ of the king of the Prasi Chandragupta તાલુકે ત્રણ લેખ-(બ્રહ્મગિરિ, સિદ્ધાગિરિ ઈ.) ઉભા Maurya=આંધ્રની સત્તા પ્રદેશમાં અસંખ્ય ગ્રામો કર્યા છે. તેમાં પોતાના રાજ્યકાળના તેત્રીસમા વર્ષનો ઉપરાંત, ગઢાંકિત ૩૦ નગરો પણ હતાં. તેના (૩૨ ને અડધો==રા એટલે ઈ. સ. પૂ. ૨૫૬નો) લકરમાં ૧૦૦,૦૦૦ પદાતિઓ, ૨૦૦૦ ઘોડેસ્વારો ઉલ્લેખ કર્યો છે. આ ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે કે અને ૧૦૦૦ હસ્તિઓ જોડાયેલા હતા..અને ઈ. સ. પૂ. ૨૮૦ થી ૨૫૬ સુધી તે દક્ષિણ હિંદમાં એમ કહેવાતું હતું કે, પૂર્વ પ્રદેશના રાજા ચંદ્રગુપ્ત પ્રિયદર્શિનની આણ વર્તી રહી હતી. પરંતુ તે સમયે મૌર્યની આજ્ઞામાં જે સૈન્ય હતું તેનાથી બીજે નંબરે અકેન્દ્રિત ભાવના પ્રમાણે રાજ્યવ્યવસ્થા થઈ રહી આ (આંધ્રપતિનું) ગણાતું હતું.” મતલબ કહેવાની હતી તેથી, તે તે પ્રદેશના રાજવીને પિતાના ખડિયા એ છે કે, તે વખતે લશ્કરી બળમાં પ્રથમ નંબર (ભૂત્ય) તરીકે પુનઃસ્થાપિત કરી, ચાચે જતી રાજ્ય
(૭) અ. હિં. ઈ. ત્રીજી આવૃત્તિ. ૫. ૨૦૬;
