________________
૨૭૮ ]
અન્ય વિશેષ માહિતી
[ એકાદશમ ખંડ
ગુંચવણભરી સ્થિતિ હોવાનું પ કલ્પી શકાય છે. આ મૈતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રીને પિતા જાણ; અથવા આપણે ચત્રપણું અને તેના પુત્ર ગૌતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી શાતકરણિ જે નિયમ કર્યો છે કે ગતમીપુત્રનો પિતા વાસિદ્ધિવિશે પિતાનું મંતવ્ય દર્શાવતાં ઈ. સ. ૧૮૮૩ ના પુત્ર સામાન્ય રીતે હોય છે, તે આધારે એમ કહી ઈન્ડીયન એન્ટીકરી પુ. ૧૨, પૃ. ૨૭૨માં મરહુમ શકાશે કે ચતુર પણ વાસિધ્ધિપુત્ર શાલિવાહન તે પિતા, પ્રાચ્યવિદ્યાવિશારદ ડો. ભગવાનલાલજી કહે છે કે અને ગૌતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી શાતકરણિ તે પુત્ર; અથવા
Yagna Shree Satkarni, the princely બીજી રીતે ગોઠવીને બેલીએ તો આ ચતુર૫ણને આંક scion or Chaturpana born of the જ્યારે આપણે ને. ૨૫ નો ઠરાવ્યો છે ત્યારે ગૈાતમીGautamiqueen=ચતુરપણુ (રાજા) ની ગૌતમી પુત્ર યજ્ઞશ્રીને આંક ૨૬ મે કહેવો પડશે. વળી ટોલેમી (ગોત્રી) રાણીના પેટે જન્મેલ કુંવર યજ્ઞશ્રી શાત- (Ptolemy) નામના પ્રાચીન ભૂગોળવેત્તાએ પિતાના કરણિ”; એટલે તેમનું કહેવું એમ થાય છે કે, ચતુષણ- સમસમી તરીકે એ પુલુમાવી અને ચક્કણનો ઉલ્લેખ ચત્રપણે રાજાને ગૌતમીગોત્રી રાણી હતી, અને કર્યો છે. તેણે આપેલ વૃત્તાંત ઉપરથી ડો. મ્યુલરે તેણીનો જે પુત્ર તે જ ગૌતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી શાતકરણિ આ પુલુમાવીને જ ચત્રપણું હોવાનું અને ચણ્ડણના હતો. એટલે કે ચત્રપણ પિતા અને યજ્ઞશ્રી તેને સમકાલીન તરીકે ગણવાનું મુનાસિબ ધારતાં જણાવ્યું છે પુત્ર; આમાંના ચત્રપણુ શબ્દ ઉપર ડે. ખુલ્હરે કે “Under the circumstances the synટીકા કરતાં ( જુઓ તે જ પૃષ્ઠ ફૂટનોટ નં. ૧ ) chronism, Pulumavi and Chasthana. orelloj B, “Bhagwanlal's translation were contemporary rulers, which I am Chaturpana does not seem to me prepared to admit, cannot be made acceptable. It is very probable that the basis of chronology=92gfald the word “Chaurchindho or Chaur- નિહાળતાં, પુલુમાવી અને ચ9ણને સમકાલીન ગણvindho” which Hemchandra in his વ્યા છે તે હકીકત મારે કબૂલ છે, પરંતુ તે ઉપરથી Deshikosha mentions as a synonym
તેને સમયની તારવણી ઉભી કરી શકાય નહીં.”
toll of Salahana denotes the same person= મતલબ કે પોતે ટેલેમીના વાકય ઉપર ભરોસે રાખીને ડે. ભગવાનલાલનો અનુવાદ ચતુર પણ મને માન્ય નથી. પુલુમાવીને અને ચકણુને સમકાલિન લેખવા તૈયાર તે શબ્દ ચૌરચિધો અથવા ચારવિંધો વિશેષપણે હોવાનું છે પરંતુ તે બન્નેને સમય (એટલે ચકણને ઈ. સ. સંભવિત લાગે છે, જેને હેમચંદ્ર પોતાના દેશીકાષમાં ૧૫૦ આસપાસમાં થયેલ વિદ્વાનો માને છે તે) શાલહાણનું બીજું નામ હોવાનું જણાવ્યું છે તે જ આ તેમને સ્વીકાર્ય નથી; કેમકે તેમણે તો આવાજ નામવ્યક્તિ લાગે છે.” એટલે કે ૫. ભગવાનલાલજીએ જે ધારી અન્ય ભૂપતિને લિપિના અભ્યાસથી ચ9ણના શબ્દનો ઉકેલ ચતુર્પણ કર્યો છે તે ડૉ. ખુલ્લરના સમય કરતાં જુદા જ સમયે થયાનું ઠરાવ્યું છે મતે ચોરચિધે કે ચૈરવિંધે છે. શ્રી હેમચંદ્ર પિતાના (જુઓ પંચમ પરિચ્છેદે લેખ નં. ૪, ૫, ઈ) એટલે શબ્દકેષમાં શાલાહણ (શાલિવાહન જોઈએ) તરીકે સ્વાભાવિક છે કે તે પુલુમાવીના સમકાલિન તરીકે
જે પુરૂષને દર્શાવ્યો છે તે જ આ પુરૂષ હોવાનું તેઓ ચટ્ટણ ન જ આવી શકે. અને તેટલા માટે જ તેમણે માને છે. તાત્પર્ય એ થયો કે શાલિવાહન ને ચાર- ટોલેમીનું અડધુ કથન વાજબી ઠરાવ્યું છે જ્યારે અડધું ચિ તરીકે શ્રીહેમચંદ્ર સંબો છે તે જ આ વિશ્વાસપાત્ર નથી ગયું. પરંતુ આપણે સંગાનુસાર
(૫) આ સ્થિતિ પંચમ પરિચ્છેદે લેખ નં ૪ ના વર્ણન ધારી લેવાયો છે. ઉપરથી જણાઈ આવશે કે એકને બદલે બીજો કેવી રીતે (૬) જુએ છે. એ. પુ. ૧૨ (સને ૧૮૮૩) પૃ. ૨૭૪.
