________________
૩૦૨ ] ઉઠેલ ચર્ચાના અને પ્રશ્નના ખુલાસાએ
[ પ્રાચીન (ઇ) તેને રાજ્યકાળ ૪૧ વર્ષને રાજયને કેટલાંયે વરસે ગાદીએ આવ્યા છે. પરંતુ નં. ૨ ને
અંત ૨૮૯ થડાક વર્ષપર્યત અશોકના સમકાલીન તરીકે રહ્યાનું કહી (ઈ) તેનું મરણ ૮૨ વર્ષની ઉંમરે, ૨૭૦ શકાશે. એટલે સ્પષ્ટપણે સિદ્ધ થયું કહેવાશે કે તેઓ (ઉ) તેનો જન્મ (૨૭૦+૮૨)
૩૫ર અશોકના સમસમયી નહોતા જ. તેમજ ખડકલેખને [ અ. હિ. ઈ. ની ચોથી આવૃત્તિમાં મિ. બરજેસ કર્તા પણ અશક નથી જ; પરંતુ તેની ગાદીએ જણાવે છે કે, અશેકે પોતાના જીવનનાં અંતિમ આવનાર અન્ય રાજા હે જોઈએ, તે નામ પ્રિય૧૯ વર્ષો (૨૮૯ થી ૨૭૦) નિવૃત્ત અવસ્થામાં દક્ષિન છે એમ ખુદ શિલાલેખોમાં જ જણાવેલું છે. અને આત્મધ્યાનમાં ગાળ્યાં હતાં ]. ઉપરના બનાવને એટલે અશોક પછી ગાદીએ આવનાર તરીકે પ્રિયદર્શિન અનુક્રમવાર ગોઠવીએ તે
પણ સિદ્ધ થઈ ગયા તેમજ અશોક અને પ્રિયદર્શિન ઈ. સ. પૂ. તેની ઉંમર બંને ભિન્ન છે એમ પણ સિદ્ધ થઈ ગયું કહેવાશે. (૧) અશોકને જન્મ ૩૫૨
૦ અન્ય લેખોથી પણ તે જ હકીકત સાબિત કરી (૨) પ્રાંતિક સૂબાપદે ૩૩૦ સુધી
૨૨ શકાય છે. જેમકે સહસ્ત્રામના લેખમાં ૨૫૦નો આંક (૩) ગાદીપતિ ૩૩૦ થી ૩૨૬ (૪વર્ષ સુધી) ૨૬ લખાયેલ છે. વિદ્વાનોએ તેને અર્થ એમ કર્યો છે કે, (૪) સમ્રાટપદે ૩૨૬ થી ૩૦૨ (૨૪ વર્ષ) ૫૦ અશોકે ૨૫૬ રાત્રી સુધી પૂજા ભક્તિ કરી હતી, (૫) રીજટ તરીકે ૩૦૨ થી ૨૮૯ (૧૩ વર્ષ) ૬૩ પરંતુ તેમાં જે “વિયુથ' શબ્દ લખ્યો છે તેને અર્થ (૬) નિવૃત્તિમાં ૨૮૯ થી ૨૭૦ (૧૯ વર્ષ) ૮૨ “સદગત પામેલ, નિર્વાણુ થયેલ આત્મા” એ થાય (૭) મરણ ૨૭૦
૮૨ છે. તેનો અર્થ પ્રથમ તે વિદ્વાનોએ “સદ્દગત આત્મા - હવે પ્રિયદર્શિનના ખડક લેખ નં. ૧૩ માં જે પછી ૨૫૬ વષે' એમજ કર્યો હતો અને અશોક પાંચ પરદેશી રાજાઓનાં નામ તેણે આપ્યાં છે તેના તથા પ્રિયદર્શિન એક જ છે એ માન્યતાને આધારે સમકાલીન તરીકે અશાક હોઈ શકે કે કેમ તે આપણે તે આંકને બુદ્ધસંવત ૨૫૬મું વર્ષ ઠરાવ્યું હતું કેમકે તપાસી શકીશું. (પ્રો. હુલ્ટઝ ઇ. કે. ઈ. પુ. ૧) અશોક બૈદ્ધધર્મ પાળતા હતા. હવે જે તેને બુ. સં યાદ રાખવાનું છે કે, તેમણે અશોક અને પ્રિયદર્શિનને પરની ગણતરીએ લેખીએ તે ૫૨૦-૨૫૬=૩૬૪
એક જ વ્યક્તિ લેખી છે. તેમાં આપેલ પાંચ રાજાઓનાં આવશે, જ્યારે અશોકને મરણ પામ્યાને પણ છ વર્ષ નામ:-(૧) એટિક, સિરિયાનો રાજા (એન્ટિ- થઈ ગયાં હતાં અને ૫૪૩ની ગણતરી લઈએ તે એકસ પહેલે, ધી એરટર) ઈ. સ. પૂ. ૨૮૦-૨૬૨ ૫૪૩-૨૫૬=૨૮૭ આવશે કે જ્યારે અશકે કયારની
(૨) તુરૂમય, ઇજીપ્તનો રાજા (ટોલેમી ૨ , નિવૃત્તિ પણ લઈ લીધી હતી. આ પ્રમાણે બેમાંથી ફિલાડેલસ) ઈ. સ. પૂ. ૨૮૫-૨૪૭ સુધી એકે રીતે ૨૫૦નો આંક બુદ્ધસંવત સાથે બેસતા ન
(૩) મક-સિરિયાને મેગસ, ઈ. સ. પૂ. થયો. એટલે વિદ્વાને પાછી મુંઝવણમાં પડયા ને તેમણે ૩૦૦-૨૫૦
ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે ૨૫૬ રાત્રીપુજા-ભક્તિમાં (૪) ઍટિકિની–મેસિડોનીયાને એન્ટીગન્સ ગાળી હતી એવો નો અર્થ બેસારી દીધો. પરંતુ ગેટસ; ઈ. સ. પૂ. ૨૭૬-૨૩૯.
ખરી હકીકત એ છે કે આ સર્વ લેખો છેતરાવનાર (૫) અલેક્ઝાંડર-એપાઈરસનો અલેક્ઝાંડરઃ ઈ. રાજા પ્રિયદર્શિન છે. તે જૈનધમ હતા એટલે તે સ. પૂ. ૨૭ર-૨૫૫
મહાવીરનાસંવતને માનતે હતે. તથા સહસ્રામ ગામે હવે આ પાંચે યવનપતિના સમય સાથે લેખમાં ૨૫૬ની સાલ લખવાનો મુદ્દો એ હતો કે, તે અશોકના સમયને સરખાવીશું છે તેમાંના ચાર તે સ્થાને સમ્રાટ અશોક મ. સ. ૨૫૬માં મરણ પામ્યો (૧, ૨, ૪ અને ૫) અશોકે નિવૃત્તિ લીધી તે પછી હતો, એમ પ્રિયદર્શિને જાહેર કર્યું છે. એટલે સિદ્ધ થાય
