________________
*
સર
*
.
૧૦૨ ]
શિલાલેખે
[ એકાદશમ ખંડ તથા તેના નિભાવ માટે ‘પિસાજીપદક' નામે ૩ ગામડું લેખના હાર્દ વિશે આટલી સામાન્ય ચર્ચા કરીને પુલુમાવીએ બક્ષીસ આપ્યાની નોંધ કરી છે.” આટલું હવે તેની ઐતિહાસિક બાજુ તરફ વળીશું. ડે. લખીને ગ્રન્થકર્તાએ રાણીબળશ્રીના પુત્ર શૈતમીપુત્રના રેસને જણાવે છે કે, “The great historical પુત્ર તરીકે વાસિદ્ધિપુત્ર શ્રી પુલુમાવીને જણાવતા કેઠ importance of the inscription consists બતાવ્યો છે. પરંતુ આપણે આગળ ઉપર સાબિત in the information which it gives as કરીશું કે વસિષ્ઠપુત્ર તે ગૌતમીપુત્રનો પુત્ર નથી. પરંતુ to the extent of Gautamiputra's તેના મેટાભાઈનો પુત્ર એટલે ભત્રીજો થાય છે. dominion and the events of his reign= બાકી રાણી બળશ્રીનો પૌત્ર થતા તે વાત તે બરા- તે લેખનું મહાન ઐતિહાસિક મહત્ત્વ, શૈતમીપુત્રના બર જ છે. બીજી હકીકત એ છે કે, જ્યાં ત્યાં સાધુઓ રાજ્યના વિસ્તારને લગતી તથા તેના રાજ્યના અન્ય અને તપસ્વીઓ માટે કઈ ગામડું (ગામડાની પેદાશ) બનાવોને લગતી જે માહિતી તેમાં અપાઈ છે તેને પણ સાથે સાથે બક્ષીસ આપ્યાની જે વાત શિલા- લીધે છે. આ પરત્વે પિતાના વિચાર સંક્ષિપ્તમાં લેખોમાં વિચારપૂર્વક જણાવવામાં આવે છે તે (પ્ર. પૃ. ૩૧, પારિ ૪ર જુઓ) જણાવી દીધા છે કે, સાબિતી આપે છે કે, પ્રાચીન સમયે રાજકર્તાઓ In Queen Bala-Sri's inscription Gauપિતાને ધર્મ પ્રત્યે કેવાં પ્રેમ-કાળજી અને ધગશ tamiputra is styled king of the ધરાવતા હતા (પુ ૨માં સિક્કા પ્રકરણે દર્શાવેલી હકી- following countries –Asika, Asaka, કત સાથે સરખા). તેમ એ પણ સ્પષ્ટ થતું જાય Mulaka, Suratha, Kukura, Aparanta છે કે, પૂર્વકાળે ઋષિમુનીઓ કે આત્મચિન્તનાર્થે Anupa,Vidarba,Akara,Avanti (p. xxxiii); તલસતા અભ્યર્થીજને, વસતીમાં-સંસારમાં રહેલા Gautamiputra is further styled lord મનુષ્યના સંસર્ગમાં નહાતા રહેતા પણું ગિરિશિખર અને of the following mountains:-Vindhya, ગુફાઓ જેવા એકાંત અને નિર્જન સ્થળોમાં જ રહે- aksvat or Rksa Paripatra, Sahyadris, વાનું પસંદ કરતા હતા તથા તેમને નિભાવવા Krishnagiri, Maca, Srīstana, Malaya, માટે બે વસતી કે પ્રજા ઉપર નહીં પણ રાજ્ય Mahendra, Setagiri and Cakora રાણી ઉપર કે રાજક્ત ઉપર જ રહેતો હતે..
બળશ્રોના શિલાલેખમાં નીચે જણાવેલ પ્રદેશના
(૮) દિન ૪૫૩-૪૭૦=૧૭
(૧) શ્રી ભદ્રબાહુ મ. સ. ૧૫૬ થી ૧૭૦ (૨) સ્થૂલિભદ્ર ૧૭૦-૨૧૫=૪૫
.
(૯) સિંહગિરિ ૪૭૦-૫૪૮=૭૮
(૩) આર્ય)મહાગિરિ (૪) (આય) સુહસ્તિ ૨૫-૨૪૫=૩૦
૨૪૫-૨૯૨=૪૭ (સમ્રાટ પ્રિયદર્શિનના ગુરૂ)
(૧૦) વજ ૫૪૮-૫૮૪=ઈ. સ. ૨૧ થી ૫૭=૩૬=
(શકારિ વિક્રમાદિત્ય તથા તેના પછી ત્રણે રાજાના સમકાલિન; જન્મ છે.
સ. પૂ. ૩૧) (૩૩) નીચેને શિલાલેખ નં. ૧૪ જુઓ.
(૩૪) જૈનધર્મના તીર્થકરોના મેક્ષસ્થાને પણ આ કારણથી જ પાર્વતીય પ્રદેશમાં આવ્યાં સમજવાં (જુઓ પુ. ૧ પૃ. ૭૬ ટી. નં. ૧૩ તથા સરખાવો પુ. ૨ માં પ્રિયદર્શિનના ખડક લેખેવાળાં સ્થળ.
(૩૫) કે. આ. રે. પ્ર. પૃ. ૫૦. (૩૬) આ પ્રદેશના તથા પર્વતનાં કેટલાંક નામ ભં.
(૫-૬) (આર્ચ)સુસ્થિ અને (આર્ય)સપ્રતિબદ્ધ
( બને મળી ર૯૨ થી ૩૭૬૮૪ )
(૭) ઈંદ્રદિન ૩૭૬-૪૫૩=૭૭
