________________
* ]
આંધ્રભૃત્યાના ઇતિહાસ
[ જીમ ખડ
અત્ર માન્ય રહે તેવી નથી ક્રમ જીતેલા રાજા કેટલા વખતસુધી તે સ્થિતિમાં રહેવા પામ્યા હતા તથા એના મુલક જ એમણે તે સામ્રાજ્યમાં યારનાયકાના ત્યા તે હતા તે સર્વ હકીકત મારી તપાસમાં ભેળવી લેવા માંડયા હતા. જેટલી આવી તે કહી બતાવી છે. એકી વખતે જોનારને તે ખ્યાલમાં આવી જાય તે માટે તેને એક કાઢારૂપ ઉતારી બતાવું છું.
આ પ્રમાણે “ આંધ્રભૃત્યુ ” શબ્દ વડે આંધ્રવંશીએમાંથી ક્યા રાજા સમજી શકાય અને તે પ્રત્યેક
સાતમા રાજાથી માંડીને રાજા હાલ સુધી રાજ્યવ્યવસ્થા બહુ અસ્થિર ચાલતી હતી. જોકે શુંગવંશી સમ્રાટાએ, તેમજ નહપાણુ ક્ષહરાટ અવંતિપતિએ, આંધ્રવંશીઓને હરાવી હરાવીને તેાખા પાકરાવી હતી પરંતુ આ સમયે પરાજીત રાજાઓના મુલક, વિજેતા રાજા પોતાના રાજ્યમાં ભેળવી લેતા હાવાથી પરાજીતાને “ મૃત્ય ” શબ્દ લગાંડી શકાય નહીં, એટલે અત્ર દર્શાવેલ સાત રાજ્યના રાજઅમલ સુધી જ માંડળિકપણાની “ભૃત્યા” કહેવડાવવાની પ્રથા સચવાઈ રહી હતી એમ ગણવું રહે છે.
આંક
રાજાનું નામ
કાના માંડળિક
૧
૨ | ગોતમીપુત્ર યજ્ઞશ્રી
3
રાજા શ્રીમુખ વસિષ્ઠપુત્ર શાતકરણિ
૪
વસંત શ્રી વસિષ્ઠપુત્ર (સગીર અવસ્થામાં)
કૃષ્ણ વસિષ્ઠપુત્ર
વસત શ્રી મલ્લિકશ્રી (ઉંમર લાયક થયા ખાદ) રાણી નાગનિકાના પુત્ર
૫ | મઢારીપુત્ર
૬ | uતમીપુત્ર કૃષ્ણ સ્કંધગુપ્ત શાતણિ
વસિષ્ઠપુત્ર શાતકરણ ઉર્ફે પુલુમાવી
રાજ્ય અમલ
૧૩ વર્ષ ઈ. સ. પૂ. ૪૨૭ થી ૪૧૩
૩૦ વર્ષ ૪૧૩ થી ૩૯૦ = ૨૩ વર્ષ | સ્વતંત્ર
સમય
22
૩૦
૧૦ માસ ૩૮૩ થી ૩૮૨ = ૧૦ માસ | મગધપતિ મહાનંદ ઉર્ફે નવમા નંદા
૧૦ વર્ષે ૩૮૨ થી ૩૭૨ = ૧૦ વર્ષી | મગધપતિ નવમા નંદના
૫૪ ૩૭૨ થી ૩૫૭ = ૧૫ ૩૫૦ થી ૪૪ = ૩૪૪ થી ૩૧૮ =
૧૮,,
૧૮
પ,,
૩૯૦ થી ૩૮૩ = ૭ વર્ષ | મગધપતિ મહાનંદના
૧૩
{}
૨૩૬ થી ૨૨૯ =
૫૪
૨૨૯ થી ૨૨૫ =
૧૨
""
૩૧૮ થી ૨૯૯
૨૯૯ થી ૨૮૫ = ૧૪ વર્ષે | સ્વતંત્ર ૨૮૫ થી ૨૮૧ =
૪
Z o | ૐ
""
૨૮૧ થી ૨૩૬ = ૪૫ વર્ષ
૪
22
એક રીતે તદ્દન સ્વતંત્ર જ; બીજી રીતે ખારવેલના
22
""
મૈર્યવંશી ચંદ્રગુપ્તના બિંદુસારના તદ્દન સ્વતંત્રપણે
"
તદ્દન સ્વતંત્ર
સમ્રાટ પ્રિયદર્શિનને
સમ્રાટ પ્રિયદર્શિનને સ્વતંત્રપણે સાર્વભૌમપણે
