Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વચનામૃતજી શબ્દરત્નકોશ
Jain Education Internation
કૃપાળુદેવ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર
૭૨
33 3
વચનામૃતજી
થી સાવ ની
For vele sit ersonal
તજી શબ્દ
શબ્દરન
www.iainelibrary.org
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરમકૃપાળુદેવે મુમુક્ષુ જીવોના કલ્યાણાર્થે જે બે ચિત્રપટજી પડાવવાની કૃપા કરી તે પવિત્ર ભૂમિ શ્રી વઢવાણ કૅમ્પ (હાલ સુરેન્દ્રનગર)માં શ્રી સુધાબહેનનો જન્મ. તેમના બાપુજી મોરબી સ્ટેટના ફર્સ્ટ ક્લાસ મેજિસ્ટ્રેટ અને આઝાદી બાદ ઇન્કમટેક્ષ ઑફિસર. બદલી થતાં શ્રી ગિરનાર તીર્થની નજીક નિવાસ. શિક્ષણની શરૂઆત શ્રી સૂરતની ‘જીવનભારતી’ શાળામાં. પછીનાં ૫ વર્ષ નિર્વાણભૂમિ શ્રી રાજકોટ તીર્થમાં. નિર્વાણભુવન (નર્મદા મેન્શન) માં બાપુજીના મામાશ્રી રહેતા એટલે ત્યાં જતાં ત્યારે ‘બહુ પુણ્ય કેરા’ ગાતાં, ‘અપૂર્વ અવસર’ સાંભળતાં. પણ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વિષે કંઇ ખબર નહોતી ! સમાધિમંદિરની નજીક જયરાજ પ્લોટની જૈનશાળામાં સામાયિક, પ્રતિક્રમણ મુખપાઠ અને પર્યુષણમાં પણ ભણાવતાં. ૭ શ્રેણીની પરીક્ષામાં સૌરાષ્ટ્રભરમાં ૨જા નંબરે સફળ.
મોરબી તીર્થમાં સ્નાતક સુધીનું શિક્ષણ. ૧ વર્ષમાં ૨ ધોરણ ભણતાં ૧૪મે વર્ષે મેટ્રિક પણ Underage ને લીધે કૉલેજમાં પ્રવેશ ન મળતાં, રહ્યાં ઘેર ને ભણ્યાં ઢેર ! રોટરી ક્લબ તરફથી ૫ હજાર વિદ્યાર્થીમાં 'The Best Student" માટે નીતિશ લાહેરી શિલ્ડ એનાયત. ભક્તામર આદિ અનેક સ્તોત્રો, તત્ત્વાર્થ સૂત્ર, કર્મગ્રંથો, થોકડા, દશવૈકાલિક-ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રનું વાચન અને કંઠસ્થ. કૃપાળુદેવે ૧૨ અવધાન કરેલા તે સ્થાનકવાસી જૈન ઉપાશ્રયનાં પવિત્ર સ્થળે અને પ્લોટની પૌષધશાળામાં અધ્યયનનો અણમોલ લ્હાવ લીધો તે ગોડલ-લીંબડી સંપ્રદાયનાં સાધ્વીજી પાસે.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
હોય કે ના પ્રજ્ઞા બાદ
ઉ
કિIDT
RIER
T
સાદ
s
રોવરામ પાલિકા તેલ
E
w
- EN
we'
:
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર
વચનામૃતજી B othકોશ
Gx.
વરણMBE
કાર,
T
સહકારી
સ્ત્રોમ ( જિ. Fiાકી: Nયા ચક પર ઉગત
વરસડી asa La .
.
ક
રકાર
TET ;
CASTRO આર.
:
-
FE 3,
s
E
Kir
પાકના
|
માવતદ
પ્રકાશક શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર જ્ઞાનમંદિર
બાંધણી
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વચનામૃતજી શબ્દરત્નકોશ Shreemad Rajchandra Vachnamrutji ShabdaRatnaKosh સંપાદિકા: શ્રી સુધાબહેન શેઠ Shree SUDHABEN SHETH પૃષ્ઠ સંખ્યા અંદાજિત ૭૦૦ પ્રથમ આવૃત્તિ પ્રત ૧૦,૦૦૦ પ્રકાશન તારીખઃ કૃપાળુદેવ નિર્વાણદિન
તા.૮-૪-૨૦૦૭
ખાસ નોંધ : પુસ્તક લેવા આવનારે અગાઉથી સમય નક્કી કરી આવવું જરૂરી છે.
પ્રકાશક અને પ્રાપ્તિસ્થાન : શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આશ્રમ કુમારશાળા પાસે બાંધણી ૩૮૮ ૪૧૦ ગુજરાત ફોન: ૦૨૬૯૭-૨૪૭૭૧૩ શ્રી નિરંજનભાઈ શેઠ શ્રી સુધાબહેન શેઠ ૧૦ મે માળે, સિલ્વર શાઈન પંચાયત ચોક સામે યુનિવર્સિટી રોડ રાજકોટ ૩૬૦ ૦૦૫ ફોન : ૦૨૮૧-૩૨૯૦૮૩૨/32. ફેક્સ : ૦૨૮૧-૨૫૭૩૨૬૨
(માત્ર)
ટાઇપસેટીંગ ઃ અક્ષર ફોટોટાઇપોગ્રાફી મુદ્રક સુપર પ્રિન્ટર્સ, રાજકોટ, મૂલ્ય: wwજી. ઈwજી. જી. ઈwજી. રવાનગી $ પડતર કિંમત $ $ પ્રભાવનામૂલ્ય { $વાસ્તવિક મૂલ્ય: $ $વ્યાવહારિક મૂલ્ય છે
ખર્ચ કે રૂ.રપ $ $ રૂા.૧૦ $ $ આત્મપરિણમન$ $ યથાશક્તિ અલગ આવ્યું છેછેલ્લે છેલ્લે
શ્રુતભક્તિ
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
આ પ્રસ્તાવના
|| શ્રી ‘સહજ’ ને નમોનમઃ |
વર્ષો જૂની રાહનો આજે અંત આવે છે અને આપ સહુના કરકમળમાં “શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર શબ્દરત્નકોશ” અર્પતાં આનંદ અનુભવું છું. સાથે સાથે ધારણા કરતાં ચારેક માસ વિલંબ થયો છે તે બદલ ક્ષમાયાચના પણ કરું છું. જો કે, આવા ભગીરથ જ્ઞાનયજ્ઞમાં સ્વાભાવિક છે એ ય ખરું.
આમ તો, ઈ.સ.૧૯૮૩માં અમેરિકા છોડીને શ્રી અગાસ આશ્રમના સતત ૧૪ વર્ષના નિવાસ દરમ્યાન, ઈ.સ.૧૯૮૮ માં આ શબ્દાર્થ લખવાનો પ્રારંભ કરેલો. લગભગ એ જ વર્ષે ૨૫૦૦ શબ્દના અર્થ લખાઈ ગયેલા. આમ શબ્દકોશનો શુભારંભ તો શુભસ્થળે જ થયો. પછી જાણે કંઈ જાણતાં જ નથી! કોઈ કોઈ પાસે એ નોટબૂક ખરી, ફરી પણ આગળ લખવાની વાત ન સરી, વીસરી જ ગઈ કે શું?
આખરે ઈ.સ. ૨૦૦૬ (ગત સાલ)ના કૃપાળુદેવના નિર્વાણદિને પ્રસ્તુત શબ્દકોશ, શબ્દાર્થકોશ, શબ્દસંદર્ભકોશ કે શબ્દરત્નકોશ પૂર્ણ કરવા કૃતનિશ્ચયી બનીને કામ હાથ ધર્યું. ૧૦ માસ સુધી સતત-અવિરત-અનવરત રોજના ૧૬ કલાક કે વધુ અભણ જ્ઞાનોપયોગ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વચનામૃત જેવાં સત્કૃત-પરમકૃત ખાતે જ પ્રવર્યો છે અને આ ૧૫હજાર શબ્દના અર્થનું, સંસ્કૃત વ્યુત્પત્તિનું, સંદર્ભનું, તિથિમાંથી તારીખના રૂપાંતરનું, પ્રેસ કૉપી, મુફ રીડીંગ અને પ્રસ્તાવના ઈત્યાદિ સઘળી જવાબદારી અદા થઈ શકી તે શ્રી સદ્ગુરુદેવશ્રી જ બલિહારી છે. એની નિષ્કારણ કરુણાથી બધું નિર્વિદને પાર પડી રહ્યું છે. આ જીવની કોઈ હોંશિયારી-બહાદુરી-ગુંજાઇશ નથી એટલું અવશ્ય માનવા વિનંતિ.
કોશ પરિચય આપતાં પહેલાં આભારની લાગણી વ્યક્ત કરું, રખે ભુલાઈ જાય ! આ જ્ઞાનયજ્ઞ જેવા સુકૃતના સહભાગી સર્વદાતાઓ-દાત્રીઓને દિલી મુબારકબાદી છે અને અંતરનાં અભિનંદન છે. શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી સંલગ્ન સંસ્થાઓની પણ એટલી જ ઋણી છું જેમણે મારામાં નિષ્ઠા રાખીને શીઘ્રમેવ પત્ર, ફોન, ફેક્સથી શુભેચ્છા અને અર્થસૌજન્યથી અનુમોદના કરેલ છે.
આ ગ્રંથ લખાય અને છપાય એ દરમ્યાન જે જે આત્માઓ દિવંગત થઈ ગયા તેમની નોંધ દિલગીરી સાથે લેવાઈ જાય છે. પ્રેમથી યોગદાન આપીને જતા રહ્યા, ન વાંચવા રોકાયા, ન આભાર ઝીલવા ઊભા રહ્યા! શ્રદ્ધા, ભાવ ને નિષ્ઠા અચૂક સાથે લઈ ગયા. જ્યાં છે ત્યાં શાંતિ મળે એ પ્રાર્થના.
ઘરની વાત પણ કહી દઉં? માવિત્રની વાત કરું તો, મારી પાસેથી ક્યારે ય કોઈ અપેક્ષા રાખી જ નથી. બધે આવાં ભગીરથ કાર્ય માટે સદાયે શુભાશિષ વરસાવી છે, શુભેચ્છા પાઠવી છે અને પ્રોત્સાહન આપેલ છે. સમગ્ર સ્વજનસમાજનો યે ઋણ સ્વીકાર છે, કોઈ શુભાશુભ પ્રસંગમાં અમારી ક્યારેય હાજરી ન હોવા છતાં તેમનો એટલો જ સદ્ભાવ ને સ્વીકાર છે એ તેમની ઉદારતાને વંદના છે. બાકી મારા જેવા અલગારી સાથે રહેવું પૂ.શ્રી નિરંજનભાઈ, ચિ.શ્રેણિક અને હવે ચિ.પાયલને વસમું તો પડતું જ હશે ને? કે બધું સમું જ હોય? ઘરનાંનો સૌથી વધુ આભાર માનવો મુનાસિબ.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ “શદરત્નકોશ વિષે – ૨ વચનામૃતમાં એક-એક લીટી વાંચતા જતાં અઘરા લાગતા શબ્દો તારવ્યા છે. ૨ ૧ લી કૉલમ શબ્દની છે, ૨ જી અર્થની છે. અર્થની પહેલાં જે સંસ્કૃત શબ્દ આવે છે તે શબ્દની વ્યુત્પત્તિ છે.
શબ્દના મૂળમાં ક્યો શબ્દ, ક્રિયાપદ કે પ્રત્યય છે તે સૂચવે છે. “તોડફોડ’ કહો છો તે. અર્થમાં પર્યાય શબ્દ એટલે સમાન અર્થી શબ્દ પણ મૂક્યા છે. જુદા જ અર્થ થતા હોય તે પણ લખ્યા છે.
સામાન્ય રીતે, વધુ બંધબેસતો અર્થ ૧લો રાખ્યો છે. છે વચનામૃતમાં તિથિ-મિતિ મળે છે, તારીખ નહીં. અમુક જગાએ તિથિ-વાર પણ નથી. વચનામૃતમાં જ્યાં
તિથિ, વાર, સંવત લખ્યા છે ત્યાં પૂરી ચોકસાઈ-ગણતરીથી તેની તારીખ, માસ, સાલ આપવાનો પણ
પ્રયત્ન કર્યો છે. અનેકાનેક મુમુક્ષુઓની વર્ષોની ખ્વાહિશ પૂરી કર્યાનો સંતોષ છે. જ દે. એટલે દેશ્ય શબ્દ, દેશી ભાષાનો શબ્દ. દેશ્ય ભાષા પ્રાકૃત ભાષાના એક વિશેષ ભાગ રૂપે છે અને
અનાદિ કાળથી પ્રાકૃત રૂપે પ્રવૃત્ત થયેલી હોવાથી તેનું નામ દેશ્ય પ્રાકૃત કે દેશી પ્રાકૃત. છે જે તે સંદર્ભગ્રંથ, પુસ્તક, આગમ, કાવ્ય, કૃતિ, કર્તા વિષે ટૂંકમાં પણ વિગત આપી છે. છે જે પંક્તિ, ઉક્તિ, અવતરણ જ્યાંથી લેવાયું હોય તે સંદર્ભગ્રંથો વિષે પણ નાનો ઉલ્લેખ છે. જ વચનામૃતજીના પરિશિષ્ટમાં નથી છપાયા પણ મારા વાંચવામાં આવ્યા હોય તેવા સંદર્ભ પણ મૂક્યા છે. છે જે સંદર્ભ મૂક્યા છે તે બધાં શાસ્ત્ર-પુસ્તક પર જરૂર નજર ફેરવી છે. ઝટપટ વાંચીને જ પાને ચઢાવ્યું છે.
અનુક્રમણિકા આ કોશનાં છેલ્લા પાને રાખી છે. શરૂઆતમાં શોધશો નહીં. છે ગુજરાતી ક્કકામાં ક્ષ, જ્ઞ, છેલ્લે આવે તેમ જ ગોઠવ્યું છે.
ઘણા કોશમાં કે પછી ક્ષ, ખ, ગ અને જ પછી જ્ઞ, ઝ, ટ હોય છે. જ કક્કા-બારાક્ષરી ભૂલી જનારાં માટે આ ગ્રંથનો બૂકમાર્ક ઉપયોગી થશે. કક્કો કોઈ ભૂલી જાય? ભૂલી જાય.
આગળ ભણતાં જાય તેમ પાછલું ભુલાતું જાય. પણ પાયો છે એટલે રાખવો-નાખવો પડે.
મોક્ષમાળાની રચનાતારીખ-તિથિ અનુમાનથી લખેલાં છે, વિચારશોજી. જ જૈન પારિભાષિક શબ્દો ઉપરાંત વેદાંતની પરિભાષાના શબ્દો પણ આવરી લેવાયા છે. છે ટૂંકમાં, અઘરા શબ્દો તો લીધા જ છે, સાથે સાથે આબાલવૃદ્ધને ઉપયોગી થાય એટલે સીધા સાદા શબ્દો પણ
લીધા છે. શિષ્ટ ગુજરાતી લખાતું-બોલાતું ન હોવાથી જ્યાં જે ન સમજાય તેવું લાગે તે બધું જ સમાવવાનો આયાસ કર્યો છે. ઇંગ્લીશ મીડીયમવાળાને ઓછી તકલીફ પડે એટલે થોડું સરળ બનાવવા યત્નશીલ રહી
છું છતાં ધારણા મુજબ સુગમ ન લાગે તે બનવા જોગ છે. જ આ કોશ VCD-DVD રૂપે પણ ઉપલબ્ધ થઇ શકશે. છે ખાસ અગત્યની વાત કે જે કંઈ રકમ વધી હશે તે આવા શબ્દકોશનાં કે એનાં જેવાં અન્ય પ્રકાશનમાં અર્થાત્
જ્ઞાનખાતામાં સદુપયોગી થશે. આપ સહુએ ભાવભેર લમીનાં યોગદાન દ્વારા જ્ઞાનાવરણીય કર્મ પાતળાં પાડીને જ્ઞાનધન ઉપામ્યું છે એ માટે આપની શ્રુતભક્તિને શત શત વંદન.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
આવો આ કોશ લખાઈ ગયો હોય, આપ સહુના સલૂણા સહકારભર્યું આર્થિક ઉત્તરદાયિત્વ હોય, પરંતુ નીચેના ભાઇઓ કાંઈ કરે નહીં તો? અક્ષર ફોટોટાઇપોગ્રાફીવાળા ભાઇશ્રી ભાવિનભાઇની ધીરજ અને દોડાદોડી, ટાઇપસેટર શ્રી પ્રફુલ્લભાઈની ચીવટ અને મહેનત, ચિત્રપટજી માટે શ્રી હિતેષભાઈ અને છેલ્લે સુપર પ્રિન્ટર્સવાળા ભાઇશ્રી વિક્રમભાઇના સુંદર સહકાર બદલ અંતઃકરણપૂર્વક આભાર માનું છું. આ બધા ભાઈઓ પ્રકાશિત ન કરત તો આ કોશ આપને હસ્તગત કેવી રીતે થાત?
બાકી તો, આ હૂંડાવસર્પિણી કાળમાં બીજા મહાવીર ઃ પરમકૃપાળુદેવ શ્રીમ રાજચંદ્રજીનું માહાસ્યવેદયું છે તે કેવી રીતે શબ્દસ્થ કરું? તેમનો એક એક શબ્દ અણમોલ રત્ન છે. શતાવધાનસિદ્ધિ જે તેમને સહજસ્વભાવસિદ્ધ હતી પણ ૧૯ વર્ષની ભરયુવાનીમાં કેવી ફગાવી દીધી? કેવો ત્યાગ? આ સત્યની નિરંતર અસર તળે જીવું છું. સમજીને શમાવાનો માર્ગ છે, એ સમજવાનો પુરુષાર્થ સફળ થાઓ.
પરમકૃપાળુદેવના અંતરના મર્મ સમજાવતા પરમોપકારી પરમ પૂજ્ય પ્રભુશ્રીજી અને પરમ પૂજ્ય બ્રહ્મચારીજીને પણ અગણિત નમસ્કાર છે. જેમના સત્સંગ વિના સુધા આ સુધા ન હોત તે બાળ બ્રહ્મચારી પ.પૂ.ડૉ. શ્રી શાન્તિભાઈ પટેલને પણ પ્રણામ. સપુરુષોના અંતરઆશયનાં રહસ્યોદ્દઘાટન તો આ બધાં કરી શકે, હું પામર શું કરી શકું?”
આ કોશ પ્રકાશન કરવાનું શ્રેય અને સાહસ જેમણે કર્યું છે તે શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આશ્રમ, બાંધણીના મુખ્ય પદાધિકારી ભાઇશ્રી ધર્મેશભાઈ પટેલને હાર્દિક ધન્યવાદ સાથે બધા પદાધિકારીનો પણ આભાર માનું છું. બા.બ્ર.પરમ પૂજ્ય શ્રી મગનભાઈ (બાપા) પટેલની શીળી આશિષ મમ મસ્તકે જ છે. તેમને પણ વંદન.
છેક છેલ્લે, ક્યાંયે દાતા નામાવલિમાં ભૂલ રહી ગઈ હોય તે તો ક્ષમ્ય ન હોવા છતાં ક્ષમ્ય લેખશોજી. અર્થલેખનમાં ઉપયોગ ચૂકાયો હોય તો તે બદલ સર્વશદેવની, કૃપાળુદેવની, તારકત્રિપુટીની અને આપ સહુ સુજનોની ખરા અંતઃકરણથી ક્ષમાપના લઉં છું. ગૃહસ્થી નિભાવતાં ઘરમાં જે સ્વચ્છતા, વ્યવસ્થા ને ચોકસાઈનો આગ્રહ છે તેના કરતાં અનેકગણી કાળજી રાખી હોવા છતાં ક્યાંયે ક્ષતિ લાગે કે શિષ્ટ સાહિત્યની શિસ્તભંગ લાગે તો એકલે હાથે ઝઝૂમ્યાં છે એટલું લક્ષમાં રાખી સંતવ્ય ગણવા નમ્ર વિનંતિ.
ભાષા અને વાણીનો પણ એક અધ્યાસ છે અને એ ખ્યાલમાં છે. સાચો તો પુરુષ પ્રત્યેનો અર્થાતુ પરમકૃપાળુદેવ પ્રત્યેનો ભાવ. આ કોશમાં ક્યાંક પણ અર્થ વાંચીને-સમજીને તેમના પ્રત્યે ઓર ભાવ, અહોભાવ કે શ્રદ્ધાની શુદ્ધિ ને પ્રેમની વૃદ્ધિ થશે, ફલત ભાવભાસન થશે, સમાધિ થશે તો કૃતાર્થતા માનીશ. આ કોશ કોષ બની રહો. આપણે સહુ એ મજાનો ખજાનો માણીને મોક્ષ પામીએ એ જ મંગળ મનોકામના.
| સહજાત્મસ્વરૂપ પરમ ગુરુ..
સુધા
રાજકોટ તીર્થ તા.૧-૩-૨૦૦૭
સવિનય જયપ્રભુ
સાથે...
લાઉઝ
વિશ્વમાં
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૭૭૭ ૯૯
બે બોલ
ॐ
તત્ સત્
‘શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર’ વચનામૃત એ પરમકૃપાળુદેવની કૃપાપ્રસાદી છે. તેના ઉપર ઘણા ગ્રંથો લખાયેલા છે. દેશપરદેશમાં વસતા જિજ્ઞાસુ મુમુક્ષુઓને તે સમજવામાં એક મુશ્કેલી હતી. સરળ સાદી ભાષામાં તેના શબ્દોના અર્થ સુલભ નહોતા. શબ્દકોશનું કામ પણ કોણ ઉપાડે ? ઝીણવટ, ચોકસાઇ, સાદગી, સરળતા અને સચ્ચાઇપૂર્વક પૂ.શ્રી સુધાબહેને તે ભગીરથ કાર્ય વર્ષાધિક સમય આપી આ ગ્રંથ આપ્યો તે ઘેર બેઠાં ગંગા જેવો ઉપકારક છે. આયુષ્યના તપોવનની આ પવિત્ર પ્રસાદી છે. પરમકૃપાળુદેવ પ્રત્યેના અનહદ પ્રેમનો આ પરિશ્રમ-પરિપાક છે. વિશાળ વાચકવૃંદને આનંદદાયક નીવડો.
સત્પુરુષોનું યોગબળ જગતનું કલ્યાણ કરો.
రంకి
હરિઃ
શાન્તિ
(બ્રા.બ્ર.પ.પૂ.ડૉ. શ્રી શાંતિભાઇ પટેલ)
શિકાગો U.S.A.
ઊઊઊઊ િ
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
coopean O
બે બોલ
OS
તત્ સત્ શુક્લ અંતઃકરણ વિના મારાં કથનને કોણ દાદ આપશે?”
શ્રી તારકત્રિપુટીના બોધથી જેનાં અંતઃકરણ શુક્લ બન્યાં છે તે પરમકૃપાળુદેવના આ પ્રશ્ન દ્રવે, સપુરુષોનાં વચનઅમીથી ભક્તિભાવથી પ્રતિસાદ પણ દે. તો બીજી બાજુ, “સપુરુષના એકેક શબ્દમાં અનંત આગમ રહ્યાં છે, એ વાત કેમ હશે? એ કથને શ્રી સત્યુરુષના શબ્દ શબ્દ સ્કૂરતી બ્રાહ્મી લીલા શબ્દબ્રહ્મ કંડારવાની કે ઝીલવાની વૃત્તિ રહે-અનન્ય શરણા પરાભક્તિથી ઉત્તરોત્તર સોપાને. ૧૫થી ૧૭ કલાકના ઝંખના નયનોને જ્ઞાન-દર્શનોપયોગ શુક્લતા સમર્પે.
આવી અલૌકિકતા અત્ર લૌકિક સ્વાગે સાકારસાક્ષરા થઈ છે, અને તે છે “શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વચન સુધા કોષ સ્વરૂપે. કોષ્ટબુદ્ધિનાં સરવરે ચંચુપાત કરતાં સૂર્યનાં રમ્યકિરણથી કાચનો કટકો ધન્યતા અનુભવે તેમ આ બાલિશ આત્મા આનંદ ઉજમે છે.
૭૭ થ
OLOff
હરિ ૐ
3) >
શિકાગો
શાનિ
U.S.A.
છે
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રકાશકનું નિવેદન
| શ્રીમદ્ રાજપ્રભુને નમસ્કાર// II શ્રી લઘુરાજજીને નમસ્કાર | શ્રી બ્રહ્મદેવને નમસ્કાર!
જય પ્રભુ. મારા અને મુમુક્ષુઓના પરમ પુણ્યોદય તે આપણને આજે મળે છે, “શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વચનામૃત શબ્દરનકોશ”. આ સંસ્થા તરફથી પ્રકાશન કરતાં અત્યંત આનંદ અનુભવું છું.
એટલી ખબર છે કે, ઈ.સ.૧૯૮૩ માં આત્મકલ્યાણ માટે કેલિફોર્નિયા, USA છોડીને એક યુગલ ૪ વર્ષના શ્રેણિકને લઈને શ્રી અગાસ આશ્રમમાં આરાધના કરવા આવ્યું. પ.પૂ.બ્રહ્મચારીજીનાં સાન્નિધ્યમાં ૧૨ વર્ષ રહેલા, કૃપાળુદેવ પર પહેલું Ph.D કરનાર, USAની યુનિવર્સિટીઝમાં પણ પાશ્ચાત્ય તત્ત્વજ્ઞાનીઓ કરતાં કૃપાળુદેવ શું વિશેષ કહે છે, સમજાવે છે તે તેમનાં જ વચનથી અને ઈંગ્લીશમાં પણ સચોટપણે સમજાવનાર બાળ બ્રહ્મચારી પરમ પૂજ્ય ડૉ. શ્રી શાન્તિભાઇનો એવો તે કેવો સત્સંગ હશે કે આ “કપલ' નામે શ્રી સુધાબહેન અને શ્રી નિરંજનભાઈ શેઠ ત્યાંની સુખસાહ્યબી છોડીને અમેરિકાથી સીધા અગાસ આશ્રમમાં સ્થાયી થઈ શક્યાં અને વળી લગાતાર ૧૪ વર્ષ સુધી?
૧૮ વર્ષ જૂની વાત છે ને હું યે લગભગ એવડો જ હોઇશ. ફેબ્રુઆરી ૧૯૮૯ ની વાત કરું છું. આ મંદિરની પ્રતિષ્ઠા પૂજ્ય સુધાબહેનના વરદ હસ્તે થઈ છે. આજીવન બ્રહ્મચર્યદીક્ષા હોવાને કારણે કે વિરક્ત હોય એટલે પણ કદી ઘરના બહારના પ્રસંગમાં નહીં જનારાં આ બન્નેએ પૂરા પ દિવસની પ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે તો પ્રાણ પાથરી દીધા હતા. માત્ર ૩૧ દિવસમાં 200 પાનાંનો બાંધણી પ્રતિષ્ઠા સ્મારક ગ્રંથ' પ્રકાશિત કરી શક્યાં હતાં. વાંચન-લેખન-પ્રકાશન બધું જ આવી ગયું. ફોન નહીં, વાહન નહીં, એમ સાધન ટાંચા છતાં. ૧૯૯૬ માં શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર જ્ઞાનમંદિર, શિકાગોમાં પણ તેમણે પ્રતિષ્ઠા કરેલી. અમેરિકાનાં વિવિધ રાજ્યોમાં અને શ્રી રાજકોટ તીર્થમાં થયેલા તેમના પર્યુષણ સ્વાધ્યાયોથી તો આપ સુપરિચિત છો.
આ સિવાય પણ “શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર નિર્વાણશતાબ્દી સ્મરણિકા તથા “સહજ વીરત્વ” ભાગ ૧ અને ભાગ ૨ જેવા શ્રેષ્ઠ પુસ્તકોનું લેખન, સંપાદન અને પ્રકાશન કરેલ છે. આ કોશ વિષે તો શ્રી સુધાબહેન લખે એ જ બરોબર છે.
મંદિરજીમાં ત્રણે સપુરુષોનાં પ્રતિમાજી છે, ચિત્રપટજી છે, સ્વાધ્યાયમંડ છે, ધ્યાનકક્ષ છે. પાદુકાજીયુક્ત ૨ દહેરી છે, દહેરાસરજી નિર્માણાધીન છે, ભોજનશાળા છે, ૪૦ જેટલી એટેડ ટોઇલેટબાથરૂમની રૂમ પણ છે. આપની યથાશક્તિ સેવા કરવાનો લાભ આપવા જરૂર પધારશોજી.
પરમ પૂજ્ય બ્રહ્મચારીજી રચિત “પ્રજ્ઞાવબોધ'નાં ૧૦૮ પુષ્પોની વિવિધ સ્વરકારો પાસે આછાં સંગીત સાથે ગવરાવીને સુંદર CDs પણ શ્રી સુધાબહેને મુમુક્ષુજનોના સહકારથી બનાવરાવી છે. ટૂંક સમયમાં અહીંથી પણ ઉપલબ્ધ થઈ શકશે.
અંતમાં, પૂજ્ય શ્રી સુધાબહેનનો આ Dictionary માટે ખૂબ ખૂબ આભાર માનીને વંદન કરું છું. કોશ સહુને કલ્યાણરૂપ હો એ શુભેચ્છા. બાંધણી
ધર્મેશ પટેલ માર્ચ ૨૦૦૭
મેનેજીંગ ટ્રસ્ટી
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૧
૧
૨
” ર્ છ U
૪
E
८
૧૦
૧૧
E L 2 2 2 2 2
૧૨
૧૩
૧૪
૧૫
૧૬
૧૭
૧૮
***
ક્રમાંક ૧
પ્રથમ
શતક
પ્રસંગ
રંગ ભરવા
કોડે
કામના
ધર્મદ
મર્મ
ભર્મ
હરવા
અન્યથા
કામ ના
ભાખું મોક્ષસુબોધ
श्री
કશું
કામના તત્ત્વવિચાર
સત્ત્વ
વચનામૃત શબ્દ રત્ન કોશ
પ્રથમ શતક
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં
પ્રથિ । પહેલું
શત+ । સો (૧૦૦)નો સમુદાય, એક જ સરખી સો વસ્તુનો સંગ્રહ; સો કે સોની આસપાસની શ્લોક સંખ્યા ધરાવતી કૃતિ શાર્દૂલવિક્રીડિત ૧૯ અક્ષરનો ગણમેળ છંદ, વાઘ-ચિત્તાની રમત જેવો वृत्त વૃત્ત । છંદ
ગ્રંથારંભ
પ્ર+આ+રમ્ । પુસ્તક-ગ્રંથની શરૂઆત, ધર્મશાસ્ત્રની શરૂઆત
પ્ર+સફ્ । અવસર; પ્રસ્તાવ, સંબંધ, ઘટના; પ્રકરણ; સંગ-સહવાસ રણ્ । આનંદમય કરવા, જમાવટ કરવા
હોંશથી, અંતરની ઉમેદથી, ઉલ્લાસિત ભાવે
"राजचन्द्रप्रभवे
નમોનમઃ
મ્। ઇચ્છા, શુભેચ્છા, ભાવના
ધૃ+વા । સંસારમાં પડતા આત્માને ધરી રાખે તે ધર્મ આપનાર મૃ+મનિન્ । રહસ્ય, તાત્પર્ય, ભેદ, ગુપ્ત વાત; તત્ત્વ બ્રમ્ । ભ્રાન્તિ, ભ્રમ
:: ૧ ::
હૈં। દૂર કરવા
અન્ય+થાત્ । એ સિવાય; નહીં તો, નહીંતર; બીજી રીતે
કામ નથી, ઇચ્છા નથી, પ્રયોજન નથી
માન્ । બોલું, નિરૂપણ-વર્ણન કરું; ભવિષ્ય કહું
આ નામનું પદ્યશતક રચવાની શરૂઆત કરી, ૨૦ કડી રચી, સામાન્ય જનને અઘરું લાગશે એમ ગણી કૃપાળુદેવે અપૂર્ણ રાખ્યું લાગે છે. જમ્ । કહું
મ્। ધર્મ, અર્થ, કામ, મોક્ષમાં ત્રીજો પુરુષાર્થ (પત્રાંક ૯૭,પૃ.૨૦૭) તત્+ત્વ । વિ+વર્। અસલ,મૂળ કે વાસ્તવિક રૂપનો વિચાર,આત્મવિચાર અસ્, સત્ । અસ્તિત્વ; સાર; બળ; સદ્ગુણ; પ્રાણીમાત્ર
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઃઃ ૨ ::
ઃઃ × »
૨૪
Su ૢ છું.
૩૦
૩૧
૩૨
૩૩
૩૪
૩૫
૩૬
૩૭
૩૮
૩૯
૪૦
૪૧
૪૨
૪૩
જો કે બે 5 × ૧ :
પૃ.૨
૪૭
૫૦
૫૧
પર
૫૩
૫૪
૫૫
પદ
૫૭
સુખદા પ્રેરો
કામના
છપ્પય
નાભિ
નંદન
નાથ વિશ્વવંદન
વિજ્ઞાની
વૃંદ
કરણ
ખંડન
સુખદાની
આદ્યંત
ખંત
અરિહંત
તંતહારક
મરણહરણ
તારણતરણ
વિશ્વોદ્ધારણ
અઘ
હરે
ઋષભદેવ
પરમેશપદ
રાયચંદ
દોહરા
જળહળ
જ્યોતિ
કેવળ
કૃપાનિધાન
પુનિત
તુજ
ભયભંજન
નિત્ય
નિરંજન
ગંજન
સુખ આપનાર, સુખ દેનાર; સ્વર્ગની અપ્સરા પ્ર+ર્।પ્રેરણા કરો, પ્રોત્સાહન-ગતિ-આજ્ઞા-આદેશ આપો કામરહિતતા, નિષ્કામતા, વીતરાગતા
વર્ । છપ્પો, ચાર ચરણ રોળાનાં, બે ચરણ ઉલાલાનાં હોય તેવો છંદ નહ્ । ૧૪મા કુલકર નાભિ રાજા તે ઋષભદેવ પ્રભુના પિતા; ઘર; દૂંટી; કેન્દ્ર ન ્ । પુત્ર, આનંદ આપે તે; નાભિનંદન એટલે ભગવાન ઋષભદેવ નાય્ । સ્વામી, માલિક
વિશ્+વર્। સમગ્ર સૃષ્ટિ, ૧૪ રાજલોક, ૩ ભુવનનાં વંદન વિ+જ્ઞા। પરમાત્મતત્ત્વના વિશેષ જ્ઞાની, વાસ્તવ જ્ઞાની; કેવળજ્ઞાની જાળ, ઢોંગ, સકંજો, કારસ્તાન, ફેલ-ફિતૂર, કાવતરું
. । કારણ, સાધન, કર્મ
રઘુપ્। તોડવું, તોડી પાડવું, રદિયો આપવો
સુવ્+વા । સુખને જ રહેવાનું પાત્ર; અનંત સુખ દેનારા; સુખની સખી આવિ+અંત । આદિથી અંત સુધી, પહેલેથી છેલ્લે સુધી,
ક્ષાન્તિ । ઉત્સાહ; ચીવટ, કાળજી
ૠ+હન્। અંતરંગ શત્રુને હણનાર
તન્+હૈં । વાદવિવાદ દૂર કરનાર; ભવસંતતિ-પરંપરાનો અંત કરનાર
મૃ+હૈં । મરણને ઉપાડી જનાર-દૂર કરનાર-હરનાર
ત્ । તારનાર અને તરનાર; ઉદ્ધાર કરનાર અને પાર થનાર વિશ્+૩+ધુ । વિશ્વનો ઉદ્ધાર
અમ્+થ । પાપ, કુકર્મ હૈં। દૂર કરે
ઋક્-વૃ+મા+વિક્। આ અવસર્પિણી કાળના પ્રથમ તીર્થંકર પરમ+શ।પરમાત્મપદ, પરમેશ્વર પુદ; પરમેશ્વરના ચરણકમળ પરમકૃપાળુદેવનું નામ, રાજચંદ્ર
પ્રભુપ્રાર્થના
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં
દુહો, એક છંદ, ૧૩+૧૧ માત્રાના બે અર્ધવાળો અર્ધસમ માત્રામેળ છંદ પ્રકાશમાન, ચળકતું
ધ્રુત્ । જ્યોત, પ્રકાશ, ચંદ્ર-સૂર્ય-તારા વગેરે; આત્મા, ચૈતન્ય છે, વે+વત્ । શુદ્ધ; સંપૂર્ણ, પરિપૂર્ણ; અનંત; અનન્ય પ્+નિ+ધૉ । દયાના ભંડાર, અનુકંપાના આધાર પૂ।પવિત્ર
તારો, તારી, તારું
મી+ભન્ન । ભય ભાંગનાર, ટાળનાર, રોકનાર
નિ+ત્યમ્ । હંમેશા, સદા, અવિનાશી, ધ્રુવ
નિર્+અન્નન । (કર્મરૂપી) અંજન વિનાના, કર્મરહિત, નિર્દોષ, નિષ્કલંક નસ્ । ચૂરેચૂરો, નાશ, પરાજય
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
U) 0
-
• )
5 •
= •
• 1
) *
* 5
* 0
) 0
છે -
9
૭૩ ૭૪
:: ૩:: ગંજ T ઢગલો, ખાણ દાણાપીઠ, ગાંજા નામની વનસ્પતિ, ગૌશાળા ગુમાન અભિમાન અભિનંદન મ+વન્દ્રા સ્તુતિ અભિવંદના સન્માનપૂર્વક નમસ્કાર ધર્મધરણ છું . ધર્મને ધરનાર-આચરનાર સન્માન
સત્+મન ! આદર વિદનહરણ. તિ+હ+દા બાધા-અંતરાયને દૂર કરનાર પાવનકરણ પૂ++ I પવિત્ર કરનાર ભદ્રભરણ મર્પૃ કલ્યાણ-કુશળતાથી ભરપૂર કરનાર; સજ્જનોને પોષનાર ભીતિહરણ બી+ઠ્ઠા ભય હરનાર સુધાઝરણ સુધે(ધા)+ ા અમૃત વહેવડાવનાર, અમૃત ઝર્યા કરે તેવા શુભવાન ગુમ+વાન I કલ્યાણવંત
લેશહરણ વિ7+ફ્ટ / રાગ-દ્વેષ દૂર કરનાર ચિંતાચૂરણ વિન[+વુ ચિંતાનો ચૂરો-ભૂકો કરી નાખનાર અમાન
+માં 1 માનરહિત-નિર્માન; શરણ, શાંતિ;
ભગવાનનાં ૧૦૦૮ વિશેષણ પૈકી એક અજર
+91 જરા-વૃદ્ધાવસ્થા ઘડપણ રહિત અમર
+મૃ. મરતો નથી તે (આત્મા); દેવ અણજન્મ +નના અજન્મ-પુનર્જન્મ જેને નથી તે સિદ્ધ પરમાત્મા અપવર્ગ મુક્ત, મોષિત, મોક્ષે ગયેલા અકળ ગતિ +++ કળી-ઓળખી ન શકાય તેવી દશા અનુમાન અનુ+મ, fમ / અટકળ, ધારણા; ભાવના, વિચાર; પરિણામ અકળ ગતિ અનુમાન પંચમ ગતિને પ્રાપ્ત સિદ્ધાત્માની પ્રતિકૃતિ-છાયા નિરાકાર નિ+માIR | આકાર વિનાના નિર્લેપ નિમંતિ, લેપાયા વિનાના નિર્મળ નિ[+મનું મળ (રાગ-દ્વેષ-અજ્ઞાન) વિનાના, પવિત્ર નીતિનિધાન ની+નિ+ધા | નીતિના નિધિ-ભંડાર; નીતિના આધાર નિર્મોહક
નિમ્મુ / મોહ વિનાના નારાયણા નારા+ઝાન વિષ્ણુ; વાસુદેવ; શ્રીકૃષ્ણ પરમાત્મા; સંન્યાસી;
નરના સાથી જેની જંઘાથી ઉર્વશીની ઉત્પત્તિ સચરાચર ચર-અચર સહિત, ચર એટલે ગતિશીલ-ચેતન, અચર એટલે સ્થિર-જડ,
સમસ્ત સૃષ્ટિ, અખિલ બ્રહ્માંડ સ્વયંભૂ સુ++નુ+મૂ | પોતાની મેળે જ ઉત્પન્ન થયેલા, ઇશ્વર, ભગવાન
પ્ર+ધૂ પરમાત્મા, પરમેશ્વર, ઇશ્વર, ભગવાન સાન
સમ્+જ્ઞા | ભાન, બુદ્ધિ, સમજણ, અક્કલ; ઇશારો, સંજ્ઞા સૃષ્ટિનાથ કૃ+નાથુ વિશ્વ-દુનિયા-જગતના-સંસારના સ્વામી-માલિક, સર્જનહાર સર્વેશ્વરા જડ-ચેતનાત્મક સમગ્ર સૃષ્ટિના સ્વામી, પરમેશ્વર
૭૮
૮૦
૮૧
૮૨
u
જ
ટે
6
5
પ્રભુ
5
0
૯૧
For Private & Personal use only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪ ::
.
J
છે
J
જ
S
રે
સંકટ સકળ નૌતમ નિદાન વિકળ અચળ આધિ
S
જે
S
છે
S
૧
૯૯
વ્યાધિ
ઉપાધિ કિંકર કિંકર મતિ શંકર શિશુ મુક્તિ જુક્તિ પ્રીતિ નમ્રતા ભલી આર્ય પ્રજા ઔદાર્યતા સંપ
સમ્++ દુઃખ સ+નું બધું, સઘળું 1 નવે+તમાં નવું, નવીન, નૂતન નિદ્રા મૂળ કારણ નક્કી, ચોક્કસ નિયાણું વિ+7 | ચંચળ, ત્રુટિત; કળાહીન
+વત્ સ્થિર, ચળે નહીં તેવી, નિશ્ચલ; પર્વત માધી માનસિક રોગ-પીડા વિ+આ+ધી I શારીરિક રોગ-પીડા ૩૫+૩+ધા અચાનક આવતી આધિ-વ્યાધિ સિવાયની તકલીફ, મુશ્કેલી વિ+ દાસ, ચાકર, પામર, શું કરું-શું કરવાનું છે પૂછનાર
9 કાંકરો-રી, પથ્થર; તણખલું, ભૂસું મન / બુદ્ધિ સમ્+ા કલ્યાણ-મંગળ કરનારા; મહાદેવ-શિવજી; શંકરાચાર્યજી શિ+ 1 બાળ, બાળક; ૮ વર્ષથી નીચેનું મુન્દ્રા મોક્ષ, સ્વતંત્રતા, આઝાદી, છુટકારો, છૂટકો યુન, યુ િ યુક્તિ, ગોઠવણ, યોજના પ્રી પ્રેમ, હેત; રુચિ, ભાવ; અનુકંપા, અનુગ્રહ નમ્ર વિનય, નરમાશ ભદ્રા સારી, રૂડી, ભલું કરે તેવી ત્રદ પ્ર+ઉત્તમ, પ્રતિષ્ઠિત પ્રજા ૩ર / ઉદારતા, કુલીનતા સંપર્ા મેળ, એકતા, ઐક્ય દે. સંપા શાંતિ, નિરાંત વિના, વગર, રહિત
પૂ આંદોલન, પૂજારો, કંપારો, કંપન ટા આપ, આપો - આળસ, પ્રમાદ પ્રમ્ | ભ્રમ, ભ્રાંતિ, વહેમ, અજ્ઞાન ભરત ક્ષેત્ર, ભારત દેશ પૃથ્વી, જગત રાનના રાજની, રાયચંદભાઇની, કૃપાળુદેવની મહીં+ભગવાન; મોટો રાજા, સમ્રાટ ધર્મ વિષે
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં આઠ આઠ અક્ષરે વિરામવાળો ૩૧ અક્ષરનો મનહર છંદ દિવસનો કરનાર, સૂર્ય, સૂરજ રો+રૂના દિવસ, તિથિ, તારીખ; મિતિ; સૂર્યોદયથી સૂર્યાસ્ત સુધીનો સમય; સૂર્યોદયથી સૂર્યોદય, ૨૪ કલાક
૧૦૨ ૧૦૩ ૧૦૪ ૧૦૫ ૧૦૬ ૧૦૭ ૧૦૮ ૧૦૯ ૧૧૦ ૧૧૧ ૧૧૨ ૧૧૩ ૧૧૪ ૧૧૫ ૧૧૬ ૧૧૭ ૧૧૮ ૧૧૯ ૧૨૦ ૧૨૧ ૧૨૨ ૧૨૩ પૃ.૩ ૧૨૪ ૧૨૫ ૧૨૬
જંપ
વણ
કંપ
એદીપણું ભ્રમણા ભારત અવની રાયની મહારાજ
કવિત દિનકર દિન
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૭
૧૨૮,
શશી
૧૨૯ ૧૩) ૧૩૧ ૧૩ર ૧૩૩ ૧૩૪ ૧૩૫ ૧૩૬ ૧૩૭ ૧૩૮ ૧૩૯
૧૪૦
૧૪૧ ૧૪૨ ૧૪૩ ૧૪૪ ૧૪૫
:: ૫ :: દીન
તા ગરીબ, નિર્ધન; નિસ્તેજ, ઉદાસ
શશ+નિચંદ્ર, ચંદ્રમાં શર્વરી પૃરાત્રિ, રાત સુહાય છે
સુમ શોભે છે, સોહાય છે, સોહે છે પ્રતિપાળ પ્રતિ+પાત્ પ્રતિપાલક, રક્ષક, ભરણપોષણ કરનાર પુર
પુ, પુન્ / નગર, શહેર પેખો ખેલ જુઓ સુરસ અલૌકિક આનંદ, ઉત્તમ રસ, શ્રેષ્ઠ શાંતરસ કવિતા કાવ્ય, પદબંધ સલિલ સત્ / પાણી, જળ વિહીન વિ+હા વિનાની, વગરની સરિતા
નૃ નદી ભત્તર 5, મત્તા સ્વામી, ભરથાર, પોષણ કરનાર, પતિ; પ્રભુ; નાયક ભામિની મામ્ ! સ્ત્રી, યુવાન રૂપાળી સ્ત્રી ભળાય છે.
મલ્લુ દેખાય છે; સંભાળ રખાય છે
વર્ા બોલે, કહે રાયચંદ વીર રાયચંદભાઇ, વીર રાયચંદ, રાયચંદ મહાવીર
ખરાબ કામ કરનાર કળાય છે ન્ દેખાય-સમજાય-પરખાય-પ્રતીત થાય છે ક્રમાંક ૨ પુપમાળા
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં વ્યતિક્રમી ગઇ વિ+તિ+É વીતી ગઈ, ઉલ્લંઘાઈ-ઓળંગાઈ ગઈ પ્રભાત
+માં સવાર, પરોઢ ભાવનિદ્રા મિથ્યાત્વ, રાગદ્વેષાદિ પરિણામ નિદ્રા નિર્ા ઊંઘ, એવી સ્થિતિ જેમાં આંખ-સંજ્ઞાવાહક નાડી બંધ-શરીર શિથિલ પશ્ચાત્તાપ પશ+તાપ પછીથી થતું દુઃખ, પસ્તાવો વિસ્મૃત કરો વિકૃભૂલી જાઓ સફળજન્ય સ+d+નના સફળતા આપે-જન્મે તેવો શરમાં શરમ-લજ્જા રાખ, પ્રતિષ્ઠા જાળવ, ઇજ્જત આબરૂ સાચવ અઘટિત પ ઘટિત-યોગ્ય નહીં તેવું કૃત્યો
#ા કાર્યો, કામ, આચરણ સંસાર સમાગમે સ+ગ+મ્ અહંતા-મમતાત્મક વ્યવહારના સંગમાં પ્રહાર
પ્ર+ઠ્ઠ પહોર, ૩ કલાક, દિવસનો ૮મો ભાગ, સાડા સાત ઘડી ત્વચા
વૈ૬ ચામડી વનિતા વિના સ્ત્રી, નારી, મહિલા, પ્રેમિકા શા
કોટ્ટમ્' કયા, કેવા, કેવાં; પ્રશ્નાર્થ સર્વનામ પ્રમાણથી પ્ર+મ પુરાવા-સાબિતી-ધોરણથી; પ્રમાણભૂતતાથી-સત્યથી ચિત્રવિચિત્રતા વાવિન્ા વિચિત્રતા, વિલક્ષણતા, આશ્ચર્યજનકતા, રંગબેરંગીપણું
કુકર્મી
૫.૩
૧૪૬ ૧૪૭
૧૪૮
વાત
૧૪૯ ૧૫૦ ૧૫૧ ૧૫૨ ૧૫૩ ૧૫૪ ૧૫૫ ૧૫૬ ૧૫૭ ૧૫૮ ૧પ૯ ૧૬૦ ૧૬૧ ૧૬૨
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬ ::
૧૬૩ પૃ.૪
૧૬૪
૧૬૫
૧૬૬
૧૬૭
૧૬૮
૧૬૯
૧૭૦
૧૭૧
૧૭૨
૧૭૩
૧૭૪
૧૭૫
૧૭૬
૧૭૭
૧૭૮
૧૭૯
૧૮૦
૧૮૧
૧૮૨
૧૮૩
૧૮૪
૧૮૫
૧૮૬
૧૮૭
૧૮૮
૧૮૯
૧૯૦
૧૯૧
૧૯૨
૧૯૩
૧૯૪
૧૯૫
૧૯૬
પ્રયોજન
પ્ર+યુત્ । હેતુ, કારણ; જરૂર; મતલબ
કિંવા
+િવા । વા, અથવા, અથવા તો, કે, યા, યા તો
જીવિતવ્ય રહિત નીવ્ । જીવન-પ્રાણ-આયુષ્ય રહિત; આજીવિકા વિનાના ગજા ઉપરાંત TS । શક્તિ, ગજું-ગુંજાશ-ગુંજાયશ બહાર; ૨૪ ઇંચનો ૧ ગજ સત્પુરુષો
મૂળ તત્ત્વમાં
પ્રવર્તન
પક્ષપાત
તાત્પર્ય
રાહથી
સંસારમળ
સદાચાર
સેવજે
પરતંત્ર
વિસ્મરણ
રમણીય
દુષ્કૃત
સ્મર
સ+પુરુ+શી । સત્ન પ્રાપ્ત પુરુષો; તીર્થંકરો, ઉત્તમ જ્ઞાનચેતનાના સ્વામીઓ મૂત+ત ્+ત્ત્વ ! મૂળ કારણમાં, પાયામાં, મંડાણમાં પ્ર+વૃત્ ।પ્રવૃત્તિ, આચરણ, પ્રેરણા, કાર્યની શરૂઆત-સંચાલન પ+પા। એકબાજુ તરફેણ, અનુરાગ; બાજુ; વંશ; પખવાડિયું તત્પર । આશય, અભિપ્રાય, નિષ્કર્ષ, મતલબ, ભાવાર્થ, સાર રસ્તા-પંથ-માર્ગ-રીત-ચાલથી
કસાઇ
ઉદ્યમ
બ્રહ્મચર્ય
વેશ્યા
સમ્+સૃ+મત ! સંસારનો મળ, સંસાર રૂપી મેલ
(અસ્) સત્+આ+વર્। સારું આચરણ, સદાચરણ, શિષ્ટ પુરુષોનો આચાર સેન્ । સેવન કરજે, ભજજે, ખૂબ સંગ કરજે, ઉપયોગમાં લેજે
પૃ+તન્ । પરાધીન, પરાશ્રિત, પરવશ, બીજાને આશ્રયે રહેનાર
વિ+Æ । વિસ્મૃતિ, યાદ ન રહેવું, ભૂલી જવું ર+અનીયમ્ । સુંદર, મનોહર
ુસ્+ । અશુભ, પાપકાર્ય
સ્મ સ્મરણ કર, યાદ કર
તન્-ત ્+પર । તૈયાર, તલ્લીન સમ્+Ç । યાદ કરી જા
ર+જા ગરીબ, રાંક
વિ। શરીર, દેહ, તન; પુદ્ગલનો સમુદાય
તત્પર
સંભારી જા
ટૂંક
કાયા
પુદ્ગલ
પુત્+ગત્ । પરમાણુ, પૂરણ-ગલન (મળવું-વિખરાવું) જેનો સ્વભાવ છે સાડા ત્રણ હાથ સવા પાંચ ફૂટ, કોણીથી વચલી આંગળીના ટેરવા સુધી ૧૮ ઇંચ=એક હાથ ભૂ+મિ । જમીન, પૃથ્વી; દેશ, પ્રદેશ; સ્થાન, સ્થળ, જગ્યા
ભૂમિ
ફિકર
ચિંતા, કાળજી
પ્રમાદ
વ્યભિચાર
નિર્દેશ
ચંડાલ
પ્ર+મર્ । આળસ, અસાવધાની, ગફલત, બેપરવાઇ
વિ+જ્ઞમિ+ વર્। કદાચાર, બદચાલ, પરસ્ત્રી-પરપુરુષનો આડો વ્યવહાર નિર્વમ્, વ+જ્ઞ નિઃસંતાન, જેના વંશમાં કોઇ ન રહ્યું હોય તેવું વર્દ્ધમતાન્। અત્યંત નીચ-નિર્દય જ્ઞાતિ-મનુષ્ય જેની ઉત્પત્તિ શૂદ્ર માતા અને બ્રાહ્મણ પિતાથી; ઘાતકી, પાપી, જલ્લાદ પશુને મારીને-કતલ કરીને તેનું માંસ વેંચવાનો ધંધો કરનાર, ખાટકી ક ્+યમ્ । યત્ન, મહેનત, ઉદ્યોગ
બ્રહ્મન્+ પર્ । ઇન્દ્રિયનો નિગ્રહ, વીર્યરક્ષા, ૮ પ્રકારે મૈથુનનો ત્યાગ વેશેન આવરતિ । ગણિકા, વારાંગના, ગાવા-બજાવવા-નાચવાનો ધંધો કરીને પુરુષોને આકર્ષતી સ્ત્રી
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૭ ૧૯૮
૧૯૯ ૨Q ૨૦૧
૨૦૨ ૨૦૩ ૨૦૪
કણ
#ા અનાજનો દાણો કાળને ઘેર +ના | +અન્ ! નથતિ ગાયુ. સમયને ઘેર; કાળદેવતા, મૃત્યુ પરૂણો પ્રાપુ, પ્રભૂવા પરોણો, મહેમાન, અતિથિ, પાહુણા રળવાનું રજૂ કમાવાનું ધાન્યાદિકમાં ધાન+યમ્ | અન્ન, અનાજ વગેરેમાં મોત
મૃત્યુ, મરણ કિપણ
{ 1 કંજૂસ, લોભી અમલમસ્ત સત્તા-અધિકાર-વહીવટ-હકૂમતમાં લીન-મગ્ન-ડૂબેલો નેપોલિયન બોનાપાર્ટ ફ્રાન્સનો મહાન સમ્રાટ, યુરોપને ધ્રુજાવનાર (ઇ.સ.૧૭૬૯-૧૮૨૧)
પણ છેલ્લે સેન્ટ હેલિનાના તોફાની પહાડી દ્વીપ પર ૬ વર્ષ કેદ ભોગવી એકલો
મરણને શરણ થયો (તે બન્ને સ્થિતિ) વિવેકથી વિ+વિજૂ સાચું-ખોટું, હિત-અહિત જાણી છૂટા પાડવાની બુદ્ધિ અઘોર
ધોર / અતિ ભયંકર-ભયાનક
૨૦૫
૨૦૬ ૨૦૭ પૃ.૫ ૨૦૮ ૨૦૯ ૨૧૦ ૨૧૧ ૨૧૨ ૨૧૩ ૨૧૪ ૨૧૫ ૨૧૬ ૨૧૭ ૨૧૮ ૨૧૯ ૨૨૦ ૨૨૧ રરર રર૩
ભિક્ષાચરી fપક્ષ+આ+વદ્ ગૌચરી; સેવા-ચાકરી, કર્તવ્યધર્મ; ભિક્ષાવૃત્તિ દુર્ભાગ્યશાલી કુર્મના કમભાગી, બદકિસ્મત, કમનસીબ, દુર્ભાગી અન્યનું મ+ય: બીજાનું, કોઈનું બૂરું
ખરાબ, બૂરી દશા અનાચાર મ+મા+વત્ દુરાચરણ, અપ્રશસ્ત આચાર, શાસ્ત્રોક્ત વિરુદ્ધ આચરણ કટાક્ષદૃષ્ટિ +35ક્ષ વક્ર દૃષ્ટિ, આક્ષેપભરી નજર, ક્રોધ સહિત નજર અનુચર નોકર, સેવક, પાછળ ચાલનારો, અનુયાયી, દાસ અધિરાજ રાજાનો રાજા, મહારાજા, સમ્રાટ; સ્વામી, શેઠ, માલિક આત્મા નિમકહલાલી કૃતજ્ઞતા, ઉપકારની કદર દુરાચારી. દુ+ વાર | ખરાબ આચરણવાળો, દુર્જન, દુષ્ટ આચરણ કરનાર આજીવિકા ના+ગુજરાન, ભરણપોષણ, જીવનનિર્વાહ ધર્મકરણી ધર્મ ધર્મઆચરણ, ધર્મકાર્ય આહાર બા+હું ખોરાક, ખાનપાન, ખાવું-પીવું તે, ભોજન વિહાર વિ+૨ ક્રીડા આનંદ-પ્રમોદ; જૈન મુનિ પગે ચાલીને પ્રવાસ કરે તે નિહાર નિ+ઠ્ઠા મળ-મૂત્ર ત્યાગની ક્રિયા; હિમ, ઝાકળ પ્રક્રિયા પ્ર+ા પદ્ધતિ, રીત, ક્રિયા, કાર્યપ્રણાલી દ્રવ્ય ઉપાર્જન ટૂં+3+ગ પૈસો-ધન કમાઇ-પ્રાપ્તિ અન્યાય સંપન્ન +ચા+++પર્ા ન્યાય વિરુદ્ધ-દોષ-દુષ્કર્મ-પાપ વડે પ્રાપ્ત-મેળવેલું શૌચક્રિયા યુક્ત શુરિ મળત્યાગ વગેરે પ્રાતઃક્રિયા કરીને સમુદાય સમ્+૩ મ્ ા સમૂહ, ઝુંડ, ટોળું જુલમી જુલમગાર, અત્યાચાર-બળાત્કાર કરનાર, કેર વર્તાવનાર
[+foનિ વિષયી, વિષયવાસનાવાળા, કામુક, રસિક અનાડી અજ્ઞાની મૂર્ખ, ગમાર, જક્કી
૨૨૪
૨૨૫
૨૨૬
રર૭ ૨૨૮ રર૯ ર૩૦
કામી
For Private & Personal use only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૮ ::
૨૩૧
૨૩૨ ર૩૩ ૨૩૪
૩૫
વિદ્યાસંપત્તિમાં વત્ / જ્ઞાન-વિજ્ઞાન મેળવવામાં ગ્રાહ્ય
શ્રદ્ ! ગ્રહણ કરવા યોગ્ય જંજાળ જમની જાળ, કુટુંબ-કબીલાની ઉપાધિમય જમાવટ-લફરાં ગૌણતાએ ગુખ અ-મુખ્યતાએ, પેટા પ્રકારે, ગૌણ રીતે; ગુણની દૃષ્ટિએ દોરંગી મનસ્વી, ચંચળ, સમયે સમયે જુદો જુદો પ્રકાર ધારણ કરતું શૌચ
ગુવા સ્વચ્છ, નિર્મળ, પવિત્ર; સ્પષ્ટ, સાફ, ચોખું મિતાહારી મ | માપસર-પ્રમાણસર આહાર કરનારો અકબર દિલ્હીનો નામાંકિત મોગલ બાદશાહ, હિંદુ-મુસ્લિમને સરખા ગણનાર,
હિંદુઓ પરનો યાત્રાવેરો માફ કરનાર, (વિ.સં.૧૬૧૨-૧૬૬૦)
૨૩૬
૨૩૭ ૨૩૮
પૃ.૬ ૨૩૯ ૨૪૦ ૨૪૧ ૨૪૨ ૨૪૩ ૨૪૪ ૨૪૫ ૨૪૬ ૨૪૭ ૨૪૮ ૨૪૯ ૨૫૦ ૨૫૧
૨પર
દુર્ઘટ દુર્ધા મુશ્કેલ, મુશ્કેલીથી બને-ઘટે તેવું, અશક્ય, દુઃસંભવ નિર્મૂળ નિમૂના મૂળ-આધાર વિનાનું મહારંભી મહીં+ગ+રમ્ | અત્યંત-મોટી હિંસા કરનાર બહોળી વૃદ્ ા ઘણી બધી, પુષ્કળ, વિપુલ પ્રમાણમાં વખત
સમય વિપળ પળનો ૬૦ મો ભાગ, અઢી વિપળની એક સેકન્ડ વિરાગ વૈરાગ્ય, વિરક્તિ જંજાળમોહિની સંસારની ઉપાધિ આવ્યંતરમોહિની રાગ-દ્વેષ; વાસના નવરાશ ફુરસદ, નવરાઈ ગમ્મત અમૂ, મુખ્ય વિનોદ, મઝા સુયોજક કૃત્ય [+પુના સત્કાર્ય, સન્માર્ગમાં-આત્મ ઉપયોગમાં જોડાવાનું કાર્ય દોરાવું ટો હાથ પકડી સાથે ચાલવું, માર્ગદર્શન પ્રમાણે ચાલવું વિલંબ વિ+નવ્ ા ઢીલ, સુસ્તી મંગળદાયક iાં નાતા સુખને લાવે-આપે તે મંગળ; મામ્ IIનયતિ “મ' કારને (માન-મદ
મોહ-મત્સર-મળ) ગાળે તે મંગળ; મંયેતે નેના જેના વડે કલ્યાણ થાય તે
મંગળ, શુભ-સુખ-કલ્યાણને આપનારી-દેનારી લૂણ ખાય છે ત્તવમાં મીઠું-નિમક-અન્ન જમે છે, આજીવિકા મળે છે
શમ્ નિવૃત્તિ, નવરાશ, ફુરસદ સાયંકાળ
સંધ્યાકાળ, સાંજ બાધ ન અણાય વિરોધ, અડચણ, દોષ ન આવે વિચક્ષણતા વિ+વક્ષા દીર્ઘદૃષ્ટિ, શાણપણ, ચોક્કસપણું, પારદર્શિતા, ચતુરાઈ આરોગ્યતા મ+જ્ઞા અનુરોગ, રોગનો અભાવ, સ્વાથ્ય, તંદુરસ્તી (આત્માની) મહત્તા મહત્ વિશાલતા, ગુરુતા, શ્રેષ્ઠતાનું મહત્ત્વ, મહાનતા (આત્માની) પવિત્રતા પૂ શુદ્ધિ, નિર્મળતા, શુચિતા, પાપરહિતતા (આત્માની) ફરજ કર્તવ્ય, જવાબદારી (આત્મા પ્રત્યેની) કરજ દેવું, ઋણ
૨૫૩
શાંતિ
૨૫૪ ૨૫૫ ૨૫૬ ૨૫૭ ૨૫૮ ૨૫૯ ૨૬૦ ૨૬૧ ૨૬૨ ૨૬૩
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૬૪ ૨૬૫ ર૬૬ ૨૬૭ ર૬૮
ગણિતભાવ શિક્ષા નિરભિમાની 0 –
કથા
ર૬૯
સવૃત્તિ વિદુર
T[ | ગણતરી-ત્રી, સરવાળા-બાદબાકી-ગુણાકાર-ભાગાકારની દૃષ્ટિ શિક્ષુ શિક્ષણ, બોધ, શીખ; સજા નિરૂમમાની | અભિમાન વિનાનો, ગર્વરહિત કિંઇ પણ, કિંચિત્ પણ
દ્ ધર્મસંબંધી વાત, વૃત્તાંત સવૃત્ / સદ્વર્તન, સારી વૃત્તિ વિદ્ મહાભારતમાં ધૃતરાષ્ટ્ર અને પાંડુના નાના ભાઇ, પાંડવોના કાકા, ઉત્તમ નીતિ વચનો આપનાર ઉત્તમ પુરુષ, વિદ્વાન, ધીર, કુશળ સ્વમ્ | સૂઇ શકાય, ઊંઘી શકાય સુવધ | સોનાનો, સોના જેવો, ઉત્તમ, ધ્યાનમાં લેવા જેવો ધન્ય, કૃતાર્થ, કરવાનું કામ કરી લીધું તે
૨૭૦
૨૭૧ ૨૭૨ ૨૭૩
સુવાય સોનેરી કૃતકૃત્ય
૫.૦
ર૭૪
૨૭૫
૨૭૬
૨૭૭ ૨૭૮
૨૮૦
૨૮૧
૨૮૨
તમાકુ તમુનિના કેફી છોડનાં સૂકવેલાં પાંદડાં જેની પતરી વ્યસન તરીકે ખાવામાં
ને બીડી, સિગારેટ, હોકા પીવામાં વપરાય છે વ્યસન વિ+{ ખરાબલત, કુટેવ, નિર્બળતા, અધઃપાત, પાપાચારની આદતક લીનતા;
અસ્ત થવાની ક્રિયાનું મુખ્ય અને અવશ્ય ત્યાગવા યોગ્ય આ ૭ વ્યસનો જુગાર, માંસ, મદિરા, મોટી ચોરી, વેશ્યાગમન, શિકાર, પરસ્ત્રી-પરપુરુષ ગમનઃ આ
૭ વ્યસનત્યાગની કૃપાળુદેવની આજ્ઞા છે પૂર્ણ કર પૂરું કરી નાખ, સમાપ્ત કર સઘળાનો બધાંનો
–(૦) ગુરુરેખા, વિરામ રેખા, હવે મીંડું જ વાળવું, વ્યસનનો એકડો ન કરવો વાસ્તવિક વસ્, વસ્તુ ખરેખર, હકીકતમાં, અસલી, યથાર્થ, પારમાર્થિક વિરલા વિ+રા બહુ જ ઓછા, દુર્લભ નાહિમ્મત હિંમત વિનાનો, કાયર સચ્ચિદાનંદ સ+વ+માનન્દ્રા અસ્તિત્વ, ચેતન અને આનંદ રૂપ આત્મા, પરબ્રહ્મ સુગંધી સુવાસ, સુગંધ, ફોરમ, મહેક માનનીય માના પૂજ્ય, સમ્માનનીય, માન આપવા યોગ્ય, માન્ય કરવા જેવો પ્રતિભાવ પ્રમ્, પ્રતિ+માત્ર વિરુદ્ધ, બીજા, સામાં ભાવ મચી રહ્યું છે મુન્જામી પડ્યું છે, જોસ-શમાં આવી ગયું છે; દૂષિત થઈ રહ્યું છે કટાક્ષદૃષ્ટિની રેખા નજર ન કરવા જેવું, આડી-વાંકી નજરે જોવાનો આંકો-લીટી નિરુપાધિમય નિ+૩++ધી ભ્રમ, ઉત્પાત, ઉપદ્રવ, બાધક તત્ત્વ વિનાનું નિરુપયોગી નિ+૩પ+યુના ઉપયોગમાં કામમાં ન આવે તેવી લક્ષિત નÉ લક્ષ કરેલો, ધ્યાનમાં ઉજવાળી હોય ફક્તવત્ત અજવાળી-પ્રકાશિત કરી હોય, મેલ વિનાની-સાફ કરી હોય મર્યાદાલોપનથી મા +નુ+ા વિવેક-શિષ્ટતા-સભ્યતા-લાજ-શરમ-અદબના ભંગથી પાપભીરુ પI++ની+$T પાપનો ભય-ડર રાખનાર, પાપથી ભયભીત, પાપથી બીવે પ્રજ્ઞા
પ્ર+જ્ઞા બુદ્ધિ, જ્ઞાન, પ્રતિભા, વિવેક
૨૮૩ ૨૮૪ ૨૮૫
૨૮૬
૨૮૭
૨૮૮
૨૮૯ ર૯૦ ૨૯૧ ૨૯૨ ૨૯૩
૨૯૪
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧
::
૨૯૫ ૨૯૬ ૨૯૭ ૨૯૮ ર૯૯ ૩OO ૩૦૧ ૩૦૨ પૃ.૮ ૩૩ ૩૦૪
દરકાર મર્યાદા પ્રશંસી પ્રશસ્ત મોહ બાઇ કીર્તન અર્ચા સશીલવાન
પરવા, તમાં, કાળજી; આદર લાજ, શરમ પ્ર+શં વખાણી છે, તારીફ કરી છે પ્ર+શં{ વખણાયેલો, શાસ્ત્રોક્ત, શ્રેષ્ઠ, શુભ વા સ્ત્રીના નામ પાછળ લગાડાતો માનસૂચક શબ્દ; સાસુજી; નોકરડી
ત્ કીર્તિનું વર્ણન, યશોગાન; ગાયન-સંગીત સાથે પ્રભુગુણ વર્ણન ગાપૂજા, અર્ચના, સંમાન, સન્માન, સન્માન, સ્વાગત ચારિત્ર્યવંત, સદાચારી
૩૦૫ ૩૦૬ ૩૦૭ ૩૦૮ ૩૦૯
ટાળવા ક્રમાનુક્રમ ક્રમાંક ૩ હરિગીત મૂલ્યવંતી મલકતી કંઠકાંતિ આભૂષણ ઓપતા જન નવ મણિમય મુગટ
૩૧૦
૩૧૧ ૩૧૨ ૩૧૩ ૩૧૪ ૩૧૫ ૩૧૬ ૩૧૭ ૩૧૮ ૩૧૯
કિર્ણ
દૂર કરવા, નિવારવા ક્રમને અનુસરીને, ક્રમબદ્ધ, ક્રમવાર, ક્રમેક્રમે; હારબંધ કાળ કોઈને નહીં મૂકે નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં દરિઝતિ | ૨૮ માત્રાનો એક માત્રામેળ છંદ મૂત કિંમતી, કીમતી, બહુ ભારે-મોંઘી મા શોભતી; મંદ મંદ હસતી; મોગરાનાં પુષ્પ જેવી ગળાની શોભા ઘરેણું, અલંકાર મોબૂ ચળકતા, શોભતા નના જીવધારી, પ્રાણધારી, મનુષ્યો, લોકો ન, નહીં, નથી મળુ જવાહર-ઝવેરાત, બહુમૂલ્ય રત્ન, કિંમતી પથ્થરવાળો મુદા માથે મૂકવાનો રાજાનો તાજ કાન Sા કાનનું જૂના જમાનાનું ઘરેણું
! સોનું, સુવર્ણ, હેમ ટા હાથના ઘરેણાં, કાંડાના ઘરેણાં
હાથમાં પત્તા ઘડીના ૬૦ મો ભાગ-૨૪ સેકન્ડમાં; ક્ષણમાં રાજા મૂ+તના ભોંયતળિયે, ભોયે, ભોં ભેગા, પૃથ્વીની સપાટી પર; જગત મંગળ-શુભ વીંટી ના જડેલું, સજ્જડ બેસાડેલું માણેક-કિંમતી લાલ રત્ન પરિ+ધા પહેરતા પ્રÉવ પહોંચા-હાથના કાંડાનું ઘરેણું વેદના બેથી વધારે આંટાવાળી વાળાની વીંટી, આંગળીના વેઢા પર પહેરવાનો જાડો કરવો
૩૨૦
કુંડળ કાંચન કડાં કરમાં પળમાં પૃથ્વીપતિ ભૂતળ માંગલિક મુદ્રા જડિત માણિક્ય
૩ર૧ ૩૨૨ ૩૨૩ ૩૨૪ ૩૨૫ ૩૨૬ ૩૨૭ ૩૨૮
પે'રતા
પોંચી
વેઢ
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨૯
૩૩૦
૩૩૧
૩૩૨
૩૩૩
૩૩૪
૩૩૫
૩૩૬
૩૩૭
૩૩૮
૩૩૯
૩૪૦
૩૪૧
૩૪૨
૩૪૩
૩૪૪
૩૪૫
૩૪૬
૩૪૭
૩૪૮
૩૪૯
૩૫૦
૩૫૧
પૃ.૯
૩૫૨
૩૫૩
૩૫૪
૩૫૫
૩૫૬
૩૫૭
૩૫૮
૩૫૯
૩૬૦
૩૬૧
૩૬૨
૩૬૩
૩૬૪
ફાંકડા
પરે
કાતરા
સાંકડીમાં
સોઇને
છો
ચડે
નીપજ્યા
બ્રહ્માંડ
ભૂપ
ચક્રી
અવળા
સવળા
પાસા
ભાગિયા
ખટપટો
તરવાર
ટેકધારી
પૂર્ણતા
પેખિયા
કેશરી
ભડવીર
રોઇને
ક્રમાંક ૪
સાહ્યબી
મદ
ખમા ખમા
ખુદ
એશ
અંકોર
દોલત
દોર
પ્રૌઢતા
દક્ષ
દાસ
ધામ
સદ્ધર્મ
પા। દેખાવડા, છેલછબીલા, વરણાગી, બેફિકરા, ખુશમિજાજી પર । પર, ઉપર
મૂછના બન્ને છેડાના લાંબા આંટીવાળા વાળ, થોભિયા
સંજ્ડ । સંકટમાં, દુઃખમાં, સંકડાશમાં, મુશ્કેલીમાં; લગોલગ શોધિ । સગવડ, સુવિધા, અનુકૂળતા, ગોઠવણને
છ, છો ને, ભલે ને, ભલે; કે; ‘હોવું’નું વર્તમાનકાળ ૨જો પુરુષ બ.વ. Are પણ્ । ક્રોધે, અત્યંત બળ વડે, ઉગ્ર થઇને, કર્મઠ થઇને, પરાક્રમથી
નિષ્પદ્ય । નીવડ્યા, પેદા થયા
ઇંડા આકારનું સમગ્ર વિશ્વ-સૃષ્ટિ
P+પ। । જમીનની રક્ષા કરે તે રાજા
ચક્રવર્તી, સમ્રાટ, ચક્રરત્ન જે રાજાને ત્યાં ઉત્પન્ન થાય છે તે
ઊંધા, વિપરીત, ઊલટા; પ્રતિકૂળ
સીધા, સમા, સુલટા, સરખા, અનુકૂળ
પાશ । ચોપાટ રમવામાં વપરાતા અંક પાડેલા ચોરસ-લંબચોરસ ટુકડા
ભાગી ગયા, ભાગ્યા
પંચાતો, કડાકૂટો
તરં વારયતિ । સામા પક્ષનાં બળને વારનારું હથિયાર, તલવાર, ખગ પ્રતિજ્ઞા-પણ રાખનારા
સંપૂર્ણ
પ્રેક્ષ્ । જણાતા હતા, દેખાયા
સિંહ, કેસરી
શૂરવીર, બહાદુર
વ્ । રડીને, રુદન કરીને, દુઃખ ગાઇને
ધર્મ વિષે
ઃઃ ૧૧ ::
વૅસ્ । હોશિયાર, કુશળ
વાક્ । નોકર, ચાકર, સેવક
સાહેબી, જાહોજલાલી, વૈભવ, શેઠાઇ
અભિમાન, ગર્વ, કેફ, નશો
પડ્યો બોલ ઝીલાતો હોય, થોભો, ‘કુશળ રહો-ઘણી ખમ્મા હો’ નો ઉદ્ગાર પોતે, જાતે; શુદ્ધ, અસલ
મોજમઝા, સુખચેન
અક્રુર । અંકુર, ફણગો, મૂળ, બીજ
પૈસા, પૂંજી, મિલકત
વો+રા । સત્તા, અધિકાર
પ્ર+વદ્ । પીઢતા, ગંભીરતા, પુખ્તતા, નિપુણતા, પરિપક્વતા, અનુભવ
નિવાસસ્થાન, રહેઠાણ, ઘર સ+ધર્મ । સાચો ધર્મ
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૬૫
૩૬૬ ૩૬૭ ૩૬૮ ૩૬૯ ૩૭) ૩૭૧ ૩૭૨
૩૭૩
૩૭૪
૩૭૫
૩૭૬ ૩૭૭ ૩૭૮
૩૭૯
૩૮૦ ૩૮૧ ૩૮૨ ૩૮૩ ૩૮૪ ૩૮૫ ૩૮૬ ૩૮૭
બેએ જ અત્યંત નજીવી કિંમતનું, ઇ.સ.૧૮૬૨ સુધીનાં ચલણ પ્રમાણે રૂપિયાનો બદામનું ૧૬૦૦ મો ભાગ અને દોકડાનો ૧૬ મો ભાગ મોડવાને માં મૂકવાને, મરડવાને, દૂર કરવા, તોડી નાખવા ફેલપણું પાખંડ, જૂઠાણું, અપરાધ, દંભ જાળફંદ જન્મ-મરણની જાળનું બંધન, માયા
હૃદયા હેતથી, હેતપૂર્વક પ્રીતિ-સ્નેહ-વહાલ-કપા-ભાવથી કુમતિ
+મના મિથ્યા મતિ-બુદ્ધિ સુમતિ સુમન્ ! સન્મતિ, સદ્દબુદ્ધિ માણવાને માનયતા ભોગવવા, અનુભવવા જગદીશ નાત+શ ! જગતનો નાથ, પરમેશ્વર, પરમાત્મા અજન્મતા +નન+ન્ના ફરી જન્મ લેવો ન પડે તેવી સિદ્ધ દશા ભલી ભાતથી મદ્રમા રૂડી રીતે, ભલું થાય તે રીતે; સુપ્રભાતથી અલૌકિક + નો I લૌકિક કે દુન્યવી નહીં તે, દિવ્ય, અદ્ભુત, અસાધારણ અનુપમ
+૩+HI ઉપમા ન આપી શકાય તેવું, સર્વોત્કૃષ્ટ, બેજોડ ધારણા ધૃ ધારણ કરવાની ક્રિયા-ભાવ; દઢ નિશ્ચય; યોગનાં ૮ અંગમાં ૬ઠું,
બુદ્ધિના ૮ ગુણમાં ૫ મો; મતિજ્ઞાનનો ૪થો ભેદ ચતુરો વ+ડરર્યું હોંશિયાર, ડાહ્યા, શાણા, નિપુણ, પટુ : ખાંત
ક્ષમ્ | ક્ષતિ ખેત-ઉત્સાહ-ઉમંગ-હોંશ,ધીરજ-ક્ષમા-સહનશક્તિ ચોંપે
ઉત્સાહ, ચાનક; ઉતાવળ, ઝડપ, ચપળતા; સંભાળ, ખંત ચાહી વ€ા ઈચ્છી ચિંતામણિ વિા ચિંતવેલું-ચિંતિત જેનાથી પ્રાપ્ત થાય તેવું રત્ન પારસમણિ જેના સ્પર્શથી લોટું સોનું બને તે મણિ કલ્પતરું. કલ્પિત-ઇચ્છિત વસ્તુ આપે તેવું ઝાડ, કલ્પવૃક્ષ સુધાનો સાગર અમૃતનો દરિયો-સમુદ્ર; અમૃતસાગર કૃપાળુદેવ પોતે (પત્રાંક ૬૮૦) ક્ષેમ
fક્ષા શાંતિ-રક્ષા-પ્રસન્નતા-કલ્યાણ ઉમંગ
૩+મશ્ના ડેન્મના ઉત્સાહ-હોંશ-આનંદ
નિયમ; નિશાન; આશય વિલખો વિન્નક્ષકા ગભરાઓ, વલખાં મારો, વલવલાટ કરો, તલસો; નિસ્તેજ હો વે'મ
શક, શંકા, સંશય, સંદેહ, ભ્રમ, બ્રાન્તિ, ભ્રમણા ક્રમાંક ૫ બોધવચના
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં લુબ્ધ
તુમા આસક્ત, રાગી આત્મશ્લાઘા માત્મન+સ્નાર્થે પોતાનાં વખાણ-સ્તુતિ પોતે જ કરે, આપવડાઈ ચિંતવવી વિન્ત વિચાર કરવો, મનન કરવું ત્વરા
વIઝડપ, જલ્દી, શીધ્ર. રોગયુક્ત ર+પુન્ના મોહિત, આસક્ત
અનિત્યભાવ +નિત્યમ્ | અનિત્યતા, ક્ષણિકતા, ક્ષણભંગુરતા નિંદા નિદ્ ા વગોવણી, બદગોઇ
૩૮૮
નેમ
૩૮૯ ૩૯૦ ૩૯૧ પૃ.૧૦ ૩૯૨ ૩૯૩ ૩૯૪ ૩૯૫ ૩૯૬ ૩૯૭ ૩૯૮
Jain Education Interational
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૩ ::
૩૯૯ ૪OO ૪૦૧ ૪૦૨ ૪૦૩ ૪૦૪ ૪૦૫ ૪૦૬
૪૦૭
४०८
૪૦૯
૪૧૦ ૪૧૧ ૪૧૨ ૪૧૩
૪૧૪
૪૧૫
૪૧૬
દ્રષબુદ્ધિ દિ+વધુ વેર, ઇર્ષ્યા, તિરસ્કારની લાગણી-મતિ મતમતાંતર મન+બાર / મતોની ભિન્નતા પંથ
પમ્ પથ, માર્ગ, ધર્મનો સંપ્રદાય વિસર્જન વિં+નૃના છોડી દેવો, ત્યાગ, પરિત્યાગ, બરખાસ્ત ત્રિપદ fa+પ ા ત્રણ પગલાં, ચિહ્ન, વિષયઃ જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર; ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રૌવ્ય વેદનીય કર્મ વિદ્ ા કર્મના મુખ્ય ૮ પ્રકાર પૈકી એક વીસરી જવું વિસ્મરી ભૂલી જવું અનાદિનું અન+દ્રિા જેની આદિ-શરૂઆત નથી એવું ઉદય
ક્રૂા પહેલાં બાંધેલાં કર્મોનાં સમય પાક્ય ફળ ભોગવવાં તે પૂર્વકર્મસ્વરૂપ પહેલાં કરેલાં કર્મની પ્રકૃતિ-આકૃતિ-પ્રકાર મૂંઝાવું નહીં મુદ્ મુંઝાવું-ગભરાવું-અકળાવું નહીં “અવેદ' પદ અવે ! દશમા ગુણસ્થાનકથી સિદ્ધ સુધીનું પદ “અવેદ' પદ નિશ્ચયનું આત્મા વેદતો નથી-ભોગવતો નથી, વેદના દેહને છે પુરુષવેદ સ્ત્રીને ભોગવવાની ઇચ્છા, નોકષાય ચારિત્ર મોહનીય કર્મ ભિન્ન ભિન્ન કરી એક એક અંગ દુર્ગધમય છે, અશુચિની ખાણ છે, રોગનો ઢગલો છે જ્ઞાનદશાથી નિહાળવું નિમિત્ | તેમ ધારીને જોવું, ઓળખવું આગ્રહ રા+પ્રત્ / હઠ, જીદ, અભિનિવેશ તજવી
ચન છોડવી, ત્યાગવી આગ્રહ “સ” દશા પકડ સહિત આત્મદશા; સમ્યક્ દશા; “તે પરમાત્મદશા;
સ: તે, અદમ્ હું, ‘સૌરમ્' તે હું છું દશા, તે પરમ તત્ત્વ હું છું એ સ્થિતિ ગ્રહવી
પ્ર૬ ગ્રહણ કરવી બાહ્ય ઉપયોગ દ+૩૫પુના પરમાં ઉપયોગ મમત્વ મમત્વ | મારાપણું, મમતા બંધ
વન્ધા બંધન, પકડ, કેદ; કર્મ સાથે બંધાવું; નવતત્ત્વમાં એક ઉપરાંઠા ૩૫+{+થા વિમુખ, અળગા, પરાડમુખ, ઉપરામ, વિરક્ત, નિવૃત્ત સંકલ્પ સમ+ા કંઇપણ પ્રવૃત્તિ કરવાનો નિર્ધારિત અધ્યવસાય, ઇરાદો, ઠરાવ, ધારણા વિકલ્પ I કંઈ પણ પ્રવૃત્તિ કરવાનો અપૂર્ણ, અનિર્ધારિત સંદેહાત્મક અધ્યવસાય;
કલ્પના; બે કે વધુ વસ્તુમાંથી એક લેવાની છૂટ રસાદિક આહાર મદ્યપાન, મિષ્ટાન્ન, પકવાન વગેરે ભારે-ગરિષ્ઠ-ભોજન; પ્રણીત-સ્વાદિષ્ટ
ચલિત રસ-વાસી-બગડી ગયેલાં ખાનપાન અબંધપણે કર્મ ન બંધાય તેમ છે તેની તેને સોંપો અવળી ખોટી-ઊંધી, પરિણતિ=વ્યાપાર-વૃદ્ધિ (અહીં સંસાર) માટે ભેગો કરી (અવળી પરિણતિ) રાખેલો જથ્થો (ક) છે તેને આપી દો. અનાદિ કાળથી જીવ અને કર્મ લડી
મરે છે અર્થાતુ અવળી પરિણતિ થાય છે તેને દૂર કરવા જે જેનું છે તે તેને સુપ્રત કરવું. હું તો જ્ઞાન જ છું, જ્ઞાન જ મારો સ્વભાવ છે, મારા જ્ઞાનને અને રાગને એકપણું નથી પણ ભિન્નપણું છે, અવળી પરિણતિ તે મારી નથી, બહાર થયા કરે છે, હું તેનાથી જુદો જ્ઞાયક સ્વરૂપ છું, મારા અવલંબને જ મારી મુક્તિ છે
૪૧૭ ૪૧૮ ૪૧૯ ૪૨)
૪ર૧
૪૨૨ ૪૨૩
૪૨૪
૪૨૫ ૪૨૬
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૪ ::
૪૨૭ સમદૃષ્ટિ સમ+ડ્રા સમભાવ, સામ્યભાવ ૪૨૮ ગજસુકુમાર ગ+સુમરા હાથીના તાળવા જેવું સુકો : શરીર તેથી ગજસુકુમાર નામ,
શ્રીકૃષ્ણના સૌથી નાના ભાઇ, વાંચો મોક્ષમાળા પાઠ ૪૩ ૪૨૯ ચરિત્ર વર્ | જીવનકથા, જીવનગાથા, જીવનવૃત્તાંત; આચરણ, સ્વભાવ ૪૩૦
સમ્યજ્ઞાન સી+જ્ઞાના મિથ્યાત્વ ગયા પછીનું જ્ઞાન, આત્મજ્ઞાન ૪૩૧ સ્વાભાવિક સ્વિમવ+રૂ અનાયાસે, સહેજે, કુદરતી રીતે ૪૩૨ ભૂમિકા ભૂમિા સ્થાન, જગ્યા, જમીન; અભિનય; દશા, કક્ષા, પાયરી ૪૩૩ હાનિવૃદ્ધિ હા+વૃધ ા ઘટવધ, ગેરલાભ-લાભ, ઓછું-વધારે ૪૩૪
ખેદખિન્ન વિદ્ ા ઉદાસ, નારાજ, નાખુશ ૪૩૫ કાયોત્સર્ગ ય+૩ કાઉસગ્ગ, કાયાની પ્રવૃત્તિનો ત્યાગ, દેહભાવનો ત્યાગ,
છ આવશ્યકમાં એક, શરીરની મમતા છોડી આત્મસંમુખ થવું ४३६ અહોરાત્રિ અનુ+રત્ર દિવસ-રાત, અહોનિશ, અહર્નિશ, બે સૂર્યોદય વચ્ચેનો સમય ૪૩૭ નીકર નહીંતર, નહીં તો, નકર; છેવટ પૃ.૧૧ ૪૩૮ ચૂકવું નહીં દે. વુન્ના ભૂલવું નહીં, કસૂર ન કરવી ૪૩૯ અમરદશા +મૃ+વંશા કદી મરે નહીં તેવી સ્થિતિ ૪૪૦ ચળવિચળ વ7+વિ+વત્ | ચળાચળ, ચલિત, અસ્થિર, વિક્ષિપ્ત, ડગમગ ૪૪૧ એકાકી વિચાર +વિનમ્ એકલાપણાંનો, એકત્વ ભાવનાનો, નિરાધારતાનો વિચાર ૪૪૨ અંતરંગ બન્ત અંદર, અંતરમાં, મનમાં ૪૪૩ શંકા
શÉ શક; ભય, ડર; સંદેહ, અનિશ્ચય; સમ્યફદર્શનનો ૧લો અતિચાર ૪૪૪ કિંખા
Iક્ષા કામના, ઇચ્છા, અભિલાષા ૪૪૫ વિતિગિચ્છા વિ+વિત્સિા , શંકા, સંદેહ જુગુપ્સા, નિંદા સૂગ; સમ્યકત્વનો ૧ અતિચાર ૪૪૬ સોબત સંગ, સાથ ૪૪૭ દ્રવ્યગુણ પૈસાના ફાયદા, આર્થિક લાભ ૪૪૮ ખટદ્રવ્ય પટું છ દ્રવ્યઃ ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય,
પગલાસ્તિકાય, જીવાસ્તિકાય અને કાળ ૪૯ ગુણપર્યાય દ્રવ્યના સર્વ ભાગમાં અને તેની અવસ્થામાં રહે તે ગુણ;
ગુણનું વિશેષ કાર્ય કે પરિણમન, વસ્તુની પલટાતી અવસ્થા તે પર્યાય અત્યંતર મિત્રને મ+મન્તર / અંદરના, ભીતરના, ખાનગી મિત્રને માંહ્યલાને, અંતરાત્માને ૫૧ તાકીદથી ઉતાવળથી, ચેતવણીથી, ફરમાનથી ૪૫૨
આત્માની સ્ત્રી તરૂપ તે જ માત્મન+ચૈા આત્મઅનુભૂતિ, આત્મપરિણતિ; મુક્તિસુંદરી
અત્યંતર મહારાજા મિ+અન્તર્ / મોહરાજા, અંદર રહેલો રાજા ૫૪ અહંકાર ૩૬+ હું કાર, હું પણું, અભિમાન ૪૫૫ કર્માદિક કર્મ વગેરે
પરિગ્રહ પરિ+પ્રા ચારે તરફથી ગ્રસે-ગ્રહે છે તે ૫૭ સિદ્ધ સિંધુ સર્વ કર્મથી મુક્ત થયેલ શુદ્ધાત્મા, સિદ્ધ પરમાત્મા
૪૫૮ ધ્યાવો Ø ધ્યાવન કરો, ધ્યાન ધરો
૫૦
૪૩
૫૬
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૫ ::
૪૫૯ ૪૬૦ ૪૬૧ ૪૬૨
૪૬૩
૪૬૪
૪૬૫ ૪૬૬ ૪૬૭ ૪૬૮ ૪૬૯ ૪ )
પ્રત્યક્ષ પ્રતિક્ષા આંખ-આત્મા સામે, સ્પષ્ટ, સીધેસીધો બાહ્ય કુટુંબ વંદ+ટુન્ એક પિતાનો પરિવાર, સ્ત્રી-સંતાન વગેરે અત્યંતર કુટુંબ મિ+અન્તર+હુન્ મિથ્યાત્વ, ચાર કષાય, નવ નોકષાય વગેરે અનુરક્ત બન+રમ્ | અનુરાગી, પ્રેમાસક્ત વસ્તુ ધર્મ
વર્ષુ આત્મધર્મ, પદાર્થધર્મ એકને રૂ+નું પહેલો અંક, ૧ એક; જેના જેવો બીજો નથી તે બેજોડને;
પ્રધાન; સત્ય; આત્માને વિલાપ વિ+R વિલખીને-મોટેથી રડવાની ક્રિયા તુલ્ય
તુનું જેવી, સરખી, બરાબર, સમાન, સંદેશ આભરણ ની+મૃઘરેણું ભરણપોષણની ક્રિયા દ્રવ્યભાર ટૂં+મૃા પૈસાનો ભાર-વજન
ભારકર્મ (ભાવ) પૃ++પૂ એવા ભાવને કારણે થતો કર્મનો ભાર-ભારણ વિષમપણું વિ+સમા સમ-સમભાવ-સમદૃષ્ટિ ન હોવી તે; અસમાનતા; વક્રતા;
અવ્યવસ્થિતતા; વિકટતા; વિપરીતતાનું પ્રતિકૂળતા અત્યંતર દયા મ+અન્તર / સ્વરૂપ દયા, નિશ્ચય દયા, આત્માની દયા, અંદરની દયા
ચેતનરહિત
૪૭૧ પૃ.૧૨ ૪૭ર ૪૭૩ ४७४ ૪૭પ
કાઇ
વિકાર
૪૭૬ ૪૭૭ ४७८ ૪
સમાગમ ચાહના નકામો આર્ત
४८०
રોદ્ર
જીવ વિનાનું, ચૈતન્ય-ચેતન વિનાનું, જડ #ાન્ ! લાકડું વત્ / જયણા, જતન, કાળજી, ઉપયોગ, જીવની હિંસા ન થાય તેમ પ્રવર્તવું વિ+ા બગાડ, ખરાબી; મનનો પરિવર્તનાત્મક ગુણ; વિષયવાસના; વિભાવ; ફેરફાર સમ+ની+નું મિલન,મેળાપ, ઓળખાણ પ્રીતિ, આસક્તિ, આકાંક્ષા, અપેક્ષા કામ વિનાનો માત્ર આર્તધ્યાન, અશુભ ધ્યાન; પર પદાર્થને વિષે ઇચ્છાની પ્રવૃત્તિ અને પર પદાર્થના વિયોગની ચિંતા (પત્રાંક પ૫૧) અશુભ-દુષ્ટ આશયવાળું ધ્યાન, નરક ગતિનું કારણ હિંસા-અસત્ય-ચોરી-પરિગ્રહમાં બહુ આનંદ માનવો ચાર ધ્યાનમાં શુભ ધ્યાન (વાંચો મોક્ષમાળા શિક્ષાપાઠ ૭૪-૭૫-૭૬) પરિ+સત્તા સુધી; વ્યાસ; બાજુમાં, કિનારો, સીમા સમાપ્તિ, અવસાન || છાની, ગોપવવા-છુપાવવા જેવી, ખાનગી ક્ષા માફી, દોષની કબૂલાત, ક્ષમાયાચના, ક્ષમાપન, ખમતખામણા #d+હના ઉપકાર પર અપકાર કરવો તે, નિમકહરામ, લૂણહરામ નિઝન+ધું પોતાનો, સ્વકીય, આત્માનો, યથાર્થ, નિશ્ચયપૂર્વક ધર્મ ન્નક્ષા નિશાન, ઉદ્દેશ, ધ્યાન મળ્યું સતત વિચારવું, વિચારને વલોવવું, મથવું; મહેનત, ગડમથલ વિ+ મહાવીર ભગવાન, બીજા મહાવીર પરમકૃપાળુદેવ પોતે
૪૮૧ ૪૮૨ ४८ ४८४ ૪૮૫ ૪૮૬ ४८७ ४८८ ૪૮૯
ધર્મધ્યાન પર્યત ગુપ્ત ક્ષમાપના કિતનતા નિજધર્મ લક્ષ મથન વીર
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૬ ::
૪૦
૪૯૧ ૪૯૨
સંશય કેવલીગમ્ય કરણી
દો.
૪૯૩ ૪૯૪
૪૯૫.
૪૯૬ ૪૭ ૪૯૮ ૪૯૯
ઉપશમ ભાવ સહજથી સમસ્ત અવગુણ ગુણસ્થ બંધાયેલાને સ્વસ્થાનકે બાર ભાવના
સમ્+શી I શંકા, સંદેહ; ભય, દહેશત; દ્વિધા, અનિશ્ચયાત્મક જ્ઞાન વતિને પામ્ | કેવળજ્ઞાની પ્રભુ જ જાણે, કેવળી જાણે તે જ ખરું
આચરણ; ક્રિયા, ધાર્મિક અનુષ્ઠાન ઢા | આપો, ઘો; એ; આજ્ઞા ૩૫+શમ્ | ઇન્દ્રિયો પર સંયમ; કર્મના શાંત થવાથી થતો ભાવ સાથે; સ્વાભાવિકતાથી, સ્વાભાવિક-કુદરતી રીતે સમ્+કમ્ | બધા, સઘળા, તમામ; સમગ્ર સમુદાય દુર્ગુણ, ખરાબ ગુણ; દોષ; અપકાર; ગેરલાભ ગુણિયલ-સગુણી, ઉપકારી; ધર્મ-મૂળ લક્ષણ-ઉપયોગમાં આત્માને પોતાને ઘેર, આત્મામાં અનિત્ય, અશરણ, સંસાર, એકત્વ, અન્યત્વ, અશુચિ, આમ્રવ, સંવર, નિર્જરા, લોક, બોધિદુર્લભ અને ધર્મદુર્લભ એ વૈરાગ્યની બાર ભાવના મૂ | ભાવન-વિચાર-ચિંતવન કરો
પOO
૫૦૧
પ૦૨
ભાવો
પૃ.૧૩ ૫૦૩ પ૦૪
પ૦૬ ૫૦૭ ૫૦૮
૫O૮
૫૧૦ ૫૧૧ ૫૧૨ ૫૧૩ ૫૧૪ પ૧૫ ૫૧૬ ૫૧૭ પ૧૮ પ૧૯ પર0 પર૧
વાટેથી વાં રસ્તેથી; બાગ-વાટિકા-ઉદ્યાનથી; કમરથી નિમોહપણે ન+મુદ્દા મોહરહિતતાથી, મૂચ્છ-આસક્તિ વિના પરભાવથી વિભાવથી, રાગાદિક ભાવથી વિરક્ત વિ+રશ્ન વૈરાગી, ઉદાસીન, રાગ-આસક્તિ વિનાનું થા
સ્થા થવા માંડ, થજે, બન સમ
સમ્ | સમતા, સમભાવ દમ
ટ્રમ્ | ઇન્દ્રિયોનું દમન ખમ
ક્ષમ્ ક્ષમા, ખમવું, ખમી ખૂંદવું; સહનશીલતા સ્વરાજ પદવી આત્માને આઝાદ-મુક્ત કરતાં જે પદવી અપાય તે, સિદ્ધ પદ સ્વતપ આત્મા સ્વરૂપમાં તપવા રૂપ આત્મા, કષાયો તપાવવા-ઘટાડવા રૂપ આત્મા રહેણી રહેવા-જીવવાની રીત, વર્તન, રીતભાત સ્વદ્રવ્ય આત્મદ્રવ્ય; જીવ, આત્મા; પોતાનો આત્મા અન્ય દ્રવ્ય પર દ્રવ્ય; આત્મા સિવાયનાં બધાં દ્રવ્ય; પુદ્ગલાસ્તિકાય (મુખ્યત્વે) ભિન્ન ભિન્ન મિત્ જુદું જુદું, અલગ અલગ, ભેદ પાડીને ૨ક્ષક
રક્ષા રખેવાળ, ચોકીદાર, રક્ષણ કરનાર વ્યાપક વિ+આ| | સર્વ તરફ વ્યાપીને-ફેલાઈને રહેનાર ધારક
ધૃ ધારણ કરનાર, સ્થિર થનાર; ગ્રહણ-સ્મરણ કરનાર; પકડનાર
રમ્ રમનાર, પ્રેમી, પતિ, રમણ કરનાર ગ્રાહક પ્રદું પકડનાર, પ્રાપ્ત કરનાર, જાણનાર; પહેરનાર; સ્વીકારનાર; ઘરાક,
ખપી, ગરજુ, અર્થી ટાઢ.
ઠંડીની અસર, શીતળતા છેદન fછત્ છેદાઈ જવું, અંગ-અવયવ કપાઈ જવા, કાણું પડવું, વીંધાઈ જવું
૨મક
પ૨૨
પ૨૩
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
પર૪ પર૫
ભેદન ઇત્યાદિક
પર૬
પર૭
પ૨૮ પ૨૯
તિર્યંચ પરિષદ ઋદ્ધિ ફૂટ
પ૩૦
પ૩૧ પ૩ર
ધીરનાર વ્યાજ
:: ૧૭:: ઉમા ભેદાઈ જવું તિતિક્ષા એ પ્રમાણે, પછીનાં, વગેરે ઇત્યાદિ, એ પ્રમાણે, વગેરે પશુ-પંખી-પ્રાણી-જંતુ-વનસ્પતિ-નિગોદ:દેવ-મનુષ્ય-નારકસિવાયના જીવો રિ+સ€ મુશ્કેલી, બાધા, અંતરાય, ઉપસર્ગ, પીડા, વેદના 22ધુ વૃદ્ધિ, સમૃદ્ધિ, પૂર્ણતા વૃા માયાકપટ, માથાકૂટ, કડાકૂટ, કૂડકપટ, અટપટું, ઠગાઇ, જૂઠ, લમણાઝીક; પીડા પહોંચાડવી : ધીરવું વ્યાજે પૈસા આપનાર, શરાફ, ભરોસે સોપનાર અમુક મુદત માટે અમુક નાણાં અનામત મૂકવા બદલ રાખનાર તરફથી મળતો આર્થિક લાભ આર્થિક-નાણાંકીય કરજ, ઋણ વિભાવ-પરભાવને લીધે થતું કર્મનું કરજ, ઋણ ઉપયોગ ત્યાં ધર્મ છે. આ નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં આ અવસર્પિણી કાળના છેલ્લા ૨૪મા તીર્થંકરદેવ મહાવીર સ્વામી છે+પટ્ટ, પૃષ્ટા સર્વોપરી, અંતનો, છેડાનો, પરિણામનો ત+ત્વ+જ્ઞા I તત્ત્વ સંબંધી જ્ઞાન, તત્ત્વવિદ્યા, ફિલસૂફી, દર્શનશાસ્ત્ર, વસ્તુના યથાર્થપણાનો બોધ કરનારું શાસ્ત્ર કે વિજ્ઞાન; આત્મજ્ઞાન ૩ પ્રયોજનની, ઉપયોગની; પદાર્થની, વસ્તુની, આત્માની; ધનની, આર્થિક
પ૩૩
પ૩૪
દ્રવ્યદેવું ભાવદેવું ક્રમાંક ૬ મહાવીરદેવ છેવટનો તત્ત્વજ્ઞાન
પ૩પ ૫૩૬ પ૩૭
અર્થની
પ૩૮ પૃ.૧૪ ૫૩૯
૫૪) પ૪૧ પ૪૨ ૫૪૩ ૫૪૪ પ૪૫ પ૪૬
આર્યજીવન ઋગવું ઉત્તમ સંસ્કારી જીવન ક્રમાંક નિત્યસ્મૃતિ
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં મહાકામ મોટું, મહત્ત્વનું કાર્ય, સત્ ધર્મનો ઉદ્ધાર; આત્મકલ્યાણ અનુપ્રેક્ષણ અનુ+B+ક્ષ વારંવાર ભાવવું; આત્મામાં પરિણામ પામે તે જોવું સમાધિસ્થ થા સ+મા+ધ+થા સમાધિમાં રહી જા, ઊંડા ધ્યાનમાં પડ્યો રહે દૃઢ યોગી દ્રા સ્થિર, નિશ્ચિત, અટળ, અચળ, ઠોસ લેપાઈશ નહીં તિમ્ | રાગાદિ ભાવોમાં ચીકાશ-સ્નેહ-સ્નિગ્ધતાથી-ખરડાઇશ નહીં યથાર્થ યથા+૩૫ર્થ 1 વાસ્તવિક, ખરું, જેમ છે તેમ, આત્માને ઓળંગ્યા વિના કાર્યસિદ્ધિ કાર્યની સફળતા, આત્મસિદ્ધિ ક્રમાંક ૮ સહજ પ્રકૃતિ
નબર ૧૮૮૩ પહેલાં સહજ પ્રકૃતિ સહજ સ્વભાવ, સ્વાભાવિક ધર્મ-ગુણ, સ્વાભાવિક સ્વભાવ કલ્પના વસ્તૃ મનના તરંગ, ધારણા, ખ્યાલ, નવું ઉપજાવી કાઢવાની શક્તિ ક્ષમા
ક્ષમ્ ખમવું, ખમાવવું, ક્ષમાવવું, દરગુજર કરવું, માફી મોક્ષ
મોક્ષ મુક્તિ, જન્મ-મરણનાં બંધનમાંથી મુક્તિ-છુટકારો, સ્વતંત્રતા ભવ્ય પૂ વિદ્યમાન; રૂડો, શુભ, ઉત્કૃષ્ટ; શાંતસત્ય, વિશાળ, પ્રભાવશાળી;
ભવિષ્યમાં થવા જેવો વસવું વત્ રહેવું, નિવાસ કરવો
પ૪૭
૫૪૮ ૫૪૯
પપર
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮ ::
પપ૩ પપ૪. પપપ ૫૫૬ પપ૭ પપ૮ પપ૯ પ૬૦ પ૬૧ ૫૬૨ ૫૬૩ પ૬૪ ૫૬૫
ભૂષણ મૂહૂ શોભા, સજાવટ, શણગાર; આભૂષણ, ઘરેણું સજ્જનતા સત્+નનું સુજનતા, ખાનદાની ખરા સ્નેહી રવ7+fસ્ત સાચા-શુદ્ધ-અસલ પ્રેમી-પ્રિયજન-મિત્ર (આત્મા)
તુ+ઝન દુષ્ટ માણસ ખરાબ માણસ ધર્મકર્મ પૃ+ા ધર્મકાર્ય, ધર્મપ્રવૃત્તિ વૃત્તિ
વૃત વિચાર, વ્યાપાર, વલણ, વર્તન નીતિ ની ચાલચલગત, શીલ, સંબંધ, આચારપદ્ધતિ, સદાચરણ બાંધા
વિશ્વના બંધારણ, માળખું, કાઠું જિતેન્દ્રિય નિ+ઠુદ્ધ ઇન્દ્રિયોને જીતનાર, ઇન્દ્રિયો પર કાબૂ-સંયમ રાખનાર વિદ્યાવિલાસ વિ+વિ+નન્ વિદ્યા-જ્ઞાનની મોજ, ક્રીડા, ઝળકાટ શાસ્ત્રાધ્યયન TH+ન+ધ+દુહા ધર્મશાસ્ત્ર ભણવાં. શીખવાં, અભ્યાસ કરવો વિદેહી દશા વિ+વિદ્દ દેહથી પર, દેહથી અતીત સ્થિતિ-અવસ્થા સબળ પાપ શના શ+ના કાબરચીતરા-રંગબેરંગી-બળવાન, ચારિત્રને દૂષિત
બનાવનાર ૨૧ સબલ દોષ શ્રી સમવાયાંગ સૂત્રમાં કહ્યા છે તે – હસ્તકર્મ, મૈથુન, રાત્રિભોજન, દોષ સહિત લીધેલો આહાર વાપરે, રાજપિંડ ભોગવે, સાધુ નિમિત્તે ખરીદેલો-ઉધાર લીધેલો-આંચકી લીધેલો-ધણીની રજા વિના લીધેલો, સન્મુખ આવીને લીધેલો એમ પ દોષયુક્ત આહાર ભોગવે, વારંવાર પચ્ચકખાણ લઈને ભાંગે, વગર પ્રયોજને ૬ માસમાં સંપ્રદાય બદલે, મહિનામાં ત્રણ નદી ઉતરે, મહિનામાં ત્રણ માયાનાં સ્થાન ભોગવે, મકાનમાં ઉતરવાની આજ્ઞા આપનારના ઘરનો આહાર ભોગવે, જાણી જોઈને હિંસા કરે, અસત્ય બોલે, ચોરી કરે, સચેત પૃથ્વી પર બેસે, સચેત રજથી ભરેલા પાટ-પાટલા ભોગવે, સચેત જીવજંતુવાળી જમીન-પાટલા પર બેસે, મૂળ-કંદ-સ્કંધ-શાખા-પ્રતિશાખાત્વચા-પાન-ફલ-ફૂલ-બીજ એ ૧૦ પ્રકારની કાચી વનસ્પતિ ભોગવે, વર્ષમાં ૧૦વખત નદી ઉતરે, વર્ષમાં ૧૦વખત માયાનાં સ્થાન ભોગવે, સચેત વસ્તુથી
હાથ-વાસણ ખરડાયેલા હોય તેની પાસેથી આહાર લે. ફાવવું મા સફળ થવું, લાગ ખાવો; અનુકૂળ આવવું ક્રમાંક ૯ પ્રશ્નોત્તર :
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં આદરવા યોગ્ય મા+ા આદર, સન્માન, પ્રતિષ્ઠા, માન, ધ્યાન, અનુરાગ કરવા યોગ્ય
શિ૩૬ જલ્દી, તરત, તુરંત, અવિલંબ નિગ્રહ નિદ્ નિરોધ, અવરોધ, રોકવા; નાશ; ચિકિત્સા મોક્ષત મોક્ષ+Z+૩ મોક્ષ રૂપી વૃક્ષ બીજ
વિ+ગના વિઠ્ઠના બી, બિયા, વીર્ય, ઉપાદાન કારણ અકાર્ય
+ ન કરવા યોગ્ય કામ અંત:કરણ સન્તા | હૃદય, મન, જીવ, આત્મા; આંતરિક ઇન્દ્રિય કટાક્ષ
અક્ષ તીરછી નજર આક્ષેપ હાવભાવ, ચેષ્ટા, પ્રેમ-સંકેતભરી દૃષ્ટિ ગહન
Tદ્ ા સઘન, અગમ્ય, ઊંડું, ગહરાઈ, સમજવામાં કઠિન
પ૬૬ પૃ.૧૫ પ૬૭ ૫૬૮
શીઘ
પ૬૯ ૫૭૦
૫૭૧ ૫૭૨ ૫૭૩ ૫૭૪ પ૭૫
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ૭૬
પુરુષચરિત્ર
૫૭૭ પ૭૮
પ
પ૮૦
પ૮૧
શ્વેત શિયળવ્રત અનર્થ અવસર શલ્ય પેઠે પૂજનિક વીતરાગ દેવ સુસાધુ ક્રમાંક ૧૦
૫૮૨
: ૧૯ : પુરૂષ / પુરું+શી | મરદ, નર; પતિ; મેરુ પર્વત; પારો; પરમાત્માનીઆત્માની ચર્યા; અપરિણામી-અકર્તા-અસંગ આત્માનું આચરણ fશ્વ સફેદ, ઉજ્જવળ, ઊજળું, ધવલ, શંખ, શુક્લ શીઘુ+વ્રતા શીલ, સતીત્વ, સ્ત્રીની પવિત્રતાનું વ્રત; બ્રહ્મચર્ય વ્રત
+નુકસાન, ઉપદ્રવ; અપ્રયોજન અવ+વૃ મોકો, સમય, તર્ક, અવકાશ, ફુરસદ શત્ શૂળ, કાંટો; તીર, બાણ, બરછી, ભાલો, ખીલી પોટિક્યા જેમ, માફક, રીતે, પેઠ, પેઠમ પૂના પૂજવા યોગ્ય, પૂજા કરવા યોગ્ય રાગ-દ્વેષ વગેરે ૧૮ દોષરહિત દેવ, સર્વજ્ઞ, કેવલી, અરિહંત, પરમાત્મા સુ+સાથું ઉત્તમ સાધુ, મુનિ દ્વાદશાનુપ્રેક્ષા
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં ઢા દિ+ર I બે વત્તા દશ એટલે બાર મનુ++રૂંક્ષા અનુસરણ થાય છે કે કેમ તે જોવું, ભાવના મૂT ભાવભીની, દશાથી પોષાયેલી, ભાવથી વિચારેલી, ઘટનાથી સિદ્ધ વિઝા | ઘેરાયેલ, ચારે બાજુ ફેલાયેલ, પ્રાપ્ત
૫૮૩ ૫૮૪ ૫૮૫
દ્વાદશ
અનુપ્રેક્ષા ભાવભાવિત વ્યાપ્ત
પ૮૬ ૫૮૭ ૫૮૮ ૫૮૯ પૃ.૧૬ ૫૯૦ ૫૯૧ પ૯૨
પાવન સમ્યકત્વ બાર અંગ
૫૯૩ પ૯૪ પ૯૫
૫૯૬
પ૯૭ ૫૯૮ ૫૯૯ ૬O ૬૦૧
જોતજોતામાં બિંદુ ઝાકળના પુંજ વિણસી જાય વિલયમાન રિદ્ધિ સંપદા ક્ષણભંગુર ઈદ્રિયજનિત ઈન્દ્રધનુષ્ય
કમળવન, કમળના પુષ્પનું વન સગ્ન સમ્યફ શુદ્ધ દર્શન, સમકિત આગમ (શાસ્ત્ર) રૂપી પુરુષનાં ૧૨ અંગ – શ્રી આચારાંગ, સૂયગડાંગ, ઠાણાંગ, સમવાયાંગ, ભગવતી, જ્ઞાતાધર્મકથા, ઉપાસકદશાંગ, અન્નકૃતદશાંગ, અનુત્તરૌપપાતિક, પ્રશ્નવ્યાકરણ, વિપાક સૂત્ર અને દૃષ્ટિવાદ સૂત્ર ક્ષણમાં, પલકમાં, પળભરમાં, જ્યોત જોતા જોતામાં વિન્ા ટીપું; શૂન્ય; બિંદી, બુંદ
ઓસ, ઠાર, વલ, તુષારના ઢગલા વિ+નવણસી જાય, બગડી જાય, નાશ પામે, વીખરાઈ જાય વિ+તી ઓગળતા, પીગળતા, મૃત્યુ પામતા જતા, નાશ પામતા 28 સમૃદ્ધિ, ઋદ્ધિ, આબાદી સમ્પલ્ ા સંપત્તિ, સંપત ક્ષણ ક્ષણમાં નાશ પામે તેવું, ક્ષણિક, નાશવંત રૂદ્રરૂય+નન્ ! કોઇપણ ઇન્દ્રિયથી જન્મતું, પેદા થતું રૂદ્ધનુન | મેઘધનુષ્ય, વરસાદ પછી આકાશમાં સૂર્યની સામેની દિશામાં કોઇવાર અર્ધવર્તુલ કે ધનુષ્ય આકારે દેખાય છે તે ૭રંગઃ જા ની વા બી પી ના રાઃ જાંબલી, નીલો, વાદળી, લીલો, પીળો, નારંગી અને રાતો, VIBGYOR:Violet, Indigo, Blue, Green, Yellow, Orange, Red દિવસ-રાતને જોડનારા વચગાળાના ટૂંકા સમયની-સાયંકાળની-સાંજની આકાશની લાલિમા, રક્તવર્ણ, લાલાશ પડતો રંગ
૦૨
w
૬૦૩
સંધ્યાકાળની લાલી
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨0::
૦૪ ૬૦૫ ૬૬
૦૭ ૬૦૮ ૬૦૯ ૬૧૦ ૬૧૧
૬૧૨
૬૧૩ ૬૧૪ ૬૧૫ ૬૧૬ ૬૧૭ ૬૧૮ ૬૧૯ ૬૨૦ ૬૨૧ ૬૨૨ ૬૨૩ ૬૨૪ ૬૨૫
જહાજ મોટું વહાણ નાના
7+નાન્ા વિવિધ, તરેહતરેહના, અનેક પ્રકારના પ્રતિ
પ્રવ્રૂતિ તરફ, પ્રત્યે, વિરુદ્ધ, સામે રાગી
રન્ન આસક્ત, પ્રેમી, હર્ષિત ભસ્મ
મ+નના રાખ, ખાક વિષ્ટા મળ, ચરક, લીંડી કૃમિકલેવરરૂપ +વર કૃમિ તરીકે કળી-ઓળખી શકાય તેવા શરીર રૂપે પરમાણુ પરમ+અણુ નાનામાં નાનો અણુ, પદાર્થનું સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ સ્વરૂપ જેનું આગળ
વિભાજન ન થઇ શકે શરદકાળ શરદ ઋતુ, વર્ષની છ ઋતુ પૈકી એક, સપ્ટે.રર થી નવે.૨૨ તારીખ સુધી,
આસો અને કારતક માસ વીખરાઈ જશે વિ+ન્દ્રા છૂટાં પડી જશે, વેરાઈ જશે હાટ
ટ્ટ : દુકાન હવેલી મોટું ને સુંદર બાંધણીવાળું મકાન કપટ
+પટા છળ, પ્રપંચ, ધોખા, બનાવટી વ્યવહાર છળ
છત છેતરપિંડી, બહાનું, ખોટો વેશ ઠગો છો
I ધૂતો છો, ભોળવીને છેતરો છો જોરાવર જોરવાળું, બળવાન વિખૂટો વિશુ જુદો, સાથમાંથી છૂટો પડી ગયેલો અલ્પ
અનૂપા થોડું; વિનાશી; દુર્લભ અનંત
અન+ઝના અંત-છેડો જ ન આવે એવાં-એટલાં સ્વામીપણાનું 4+fીના માલિકીનું પરિહાર પરિ+હૃાત્યાગ ગ્રીષ્મ ઋતુ
ઉનાળો, વર્ષની ૬ ઋતુ પૈકી ૧, મે ૨૨ થી જુલાઈ ૨૨ તારીખ સુધી, જેઠ અને
અષાઢ માસ, ગરમીની મોસમ વટેમાર્ગ વર્તમ | મુસાફર, પથિક વિશ્રામ વિ+શ્રમ્ | વિસામો, આરામ, વિરામ, રોકાવાનું સ્થળ મતલબના સ્વાર્થના હેતુ-આશયવાળા સંકેત
સમૂ+તિ ઇશારો, નિશાની, સંજ્ઞા, અંગચેષ્ટા ઐશ્વર્ય
શું ઈશ્વરપણું, સ્વામીપણું, સાહ્યબી, મોટાઈ, પ્રભુત્વ, વિભાવ મધ્યાહ્નની છાયા મ +ગઠ્ઠા ખરા બપોરનો પડછાયો; છાંયડો
૬૨૬ ૬૨૭ ૬૨૮ ૬૨૯ ૬૩) ૬૩૧ પૃ.૧૦ ૬૩૨ ૬૩૩ ૬૩૪ ૬૩૫ ૬૩૬
હેમંત વસંત જર્જરિત દગ્ધ કરવાને દાવાનિ
વર્ષની છ ઋતુ પૈકી એક, માગશર-પોષ માસ વર્ષની છ ઋતુમાં એક, ચૈત્ર-વૈશાખ, ઋતુરાજ; જો કે વસંતપંચમી મહામાં છે ગર્ન જીર્ણ; જરા-વૃદ્ધાવસ્થા; ઘસાઈ ગયેલું, જૂનો કરતું
૬ | બાળવાને દિવ, દાવાનળ, વનમાં એની મેળે સળગતો અગ્નિ
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૧ ::
૬૩૭ ૬૩૮ ૬૩૯
પુષ્પો (મોર) ધૂમસની વૃષ્ટિ
હરણી
૬૪૦
૬૪૧ ૬૪૨ ૬૪૩ ૬૪૪ ૬૪પ ૬૪૬ ૬૪૭ ६४८ ૬૪૯ ૬૫૦ ૬૫૧ ૬૫૨ ૬૫૩ ૬૫૪ ૬૫૫ ૬૫૬ ૬૫૭ ૬૫૮
મુસ્કુરા આંબા-આંબલીનાં ફૂલ-મંજરી દેઘૂમરી | ધૂમ+ની+વૃ૬ ધુમ્મસનો વરસાદ, ઝાકળની વર્ષા હરણની માદા, મૃગલી, હરિણી વાઘ જ્ઞા+ની+ષ્ટ્રના જ્ઞાનરૂપી આંખ-નયન-ચક્ષુ બરફ, સખત ઠાર ધ સ્તન, થાન જાંઘ-સાથળનું બળ, પગનું જોર-શક્તિ, શારીરિક શક્તિ સંદેશો પહોંચાડનારી કે બે પાત્રોનો મેળાપ કરાવી આપનારી સ્ત્રી, દૂતિકા ખરાબ, અપ, અશુભ, ભૂંડું રમ્ | રાજી થઈ, રાગી થઇ, ફસાઈ ઊર્ધ્વ, મધ્ય(તિરછો), અધોલોક, સ્વર્ગ-મૃત્યુ-પાતાળલોક નિન+રૂદ્રા તીર્થકર, જિનેશ, જિનપતિ, જિનમાં ઈન્દ્ર નિ+અન્તર / સતત, અટક્યા વિના, હંમેશા નવા લાલિત્ય, સૌંદર્ય, મનોહરતા, મીઠડાપણું
વ્યાધ્ર જ્ઞાનનેત્ર હિમ ધાઇ જંઘાબળ દૂતી માઠું રાચી ત્રણ લોક જિનેન્દ્ર નિરંતર લાવણ્ય પ્યારા ઇંદ્રજાળ ભૂષિત શધ્યા કામભોગ શીતલ ઉષ્ણ ઉપચાર પુષ્ટ ભક્ષ અભક્ષ નિગોદ
પ્રિય, હાલાં
૬૫૯
૬૬૦ ૬૬૧ ૬૬૨ ૬૬૩
જાદુ, નજરબંધી, હાથચાલાકી, ન હોય છતાં દેખાય એવો ભ્રમ કરાવે મૂષ શૃંગારિત, શણગારેલું, સજ્જ, શોભતા શી | પથારી, સૂવાનું આસન, બિછાનું, બિસ્તર, પલંગ, સેજ વિષયભોગ, ૫ ઇન્દ્રિયના વિષયોમાં આનંદ લેવો
શતા શીતળતા, ઠંડક, ટાઢક, ઠંડું; શિયાળો
ગરમી, ગરમાવો, ઉષ્મા, ઊનું ૩૫+વર્l ઉપાય, સારવાર, સેવાચાકરી, ઔષધ-દવા પુ૬ પોષાયેલું, જાડું મક્ષ ખાવા યોગ્ય, ભક્ષ્ય
+પક્ષ ન ખાવા યોગ્ય નો+તા નિયત નાં (ધૂમ૫) આશ્રયં વાતિ એક શરીરમાં અનંતા જીવ હોય તે અનંતકાય, સાધારણ વનસ્પતિકાય, કંદમૂળના જીવ; મનુષ્ય-તિર્યંચ શરીરમાં રહેતા જીવ, ૧૪ રાજલોકમાં ઠાંસી ઠાંસીને રહેલા જીવો સૃY | સાપ, નાગ, પંચેન્દ્રિય પ્રાણી
મૃ અસમાધિમરણ; અપમૃત્યુ નિ+વિ ખાતરીપૂર્વક, વિશ્વાસપૂર્વક, ચોક્કસ, દૃઢ નિર્ણયથી
૬૬૪ -
૬૬૫
સર્પ કુમરણ નિશ્ચયપૂર્વક
M
m
m
પૃ.૧૮ ૬૬૭ ૬૬૮ ૬૬૯ ૬૭)
ફિશ વાંછના પરાધીન
શું પાતળું, દૂબળું; નિર્ધન વાચ્છી ઇચ્છા, ચાહના, અભિલાષા પર+અધીના બીજાને અધીન-વશ, પરતંત્ર, પરવશ નિદ્ નિંદા કરવા યોગ્ય
નિંદ્ય
For Private & Personal use only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૨ ::
કુલીન
ધીર
શૂર પંડિત કુરૂપ કાયર દાની
દુર્ગતિ
૬૭૧ ૬૭૨ ૬૭૩ ૬૭૪ ૬૭પ ૬૭૬ ૬૭૭ ૬૭૮ ૬૭૯ ૬૮૦ ૬૮૧ ૬૮૨ ૬૮૩ ૬૮૪ ૬૮૫ ૬૮૬ ૬૮૭ ૬૮૮
દરિદ્રી જલતરંગવત્ છાંડી સંચય મૂછ ઉપાર્જન છેટે મેલી રખવાલપણું પહાણા પ્રત્યક્ષ ઘોર આરંભ સંગ્રામ સમુદ્ર રાન ભીલ બુભુક્ષિત અચેત ધન્ય
++ન્ા ખાનદાન, ઊંચા કુળનું, કુળવાન ધી+ ધર્યયુક્ત, શાંત, ગંભીર, ઠરેલ, ધૈર્યવાન; નિશ્ચયી શૂન્ શૂરવીર; બહાદુર, પરાક્રમી પડ્ડી+તન્ વિદ્વાન, સાક્ષર; શાસ્ત્રમાં નિષ્ણાત; સતુ-અસતુના વિવેકવાન ૩+[ કદરૂપા, અસુંદર, બદસૂરત #ાતર / ડરપોક, બાયલો, નાહિંમત હૃાા દાતા, દાનવીર, દાન આપનાર, ઉદાર તુમ્ અધોગતિ, અશુભ ગતિ
રિદ્રતા ગરીબ, નિર્ધન ઝનૂ+તૃ+વા પાણીની લહેર-મોજાં જેવી છ છોડી, ત્યજી સ+વા ભેગી કરે છે, જમા કરે છે, ઢગલો કરે છે મુઠ્ઠું 1 મુદ્દા મોહ-મૂઢતા; બેશુદ્ધિ ૩૫+ પ્રાપ્તિ, કમાઇ-ણી દૂર, આઘે, વેગળે દે મેન્ત મૂકી રાખી, રહેવા દઈ, મૂકી ર+પાનું રક્ષણ, ચોકી, રખેવાળી, રક્ષા બદલ મહેનતાણું પાષા પથ્થરા, પાણા પ્રતિ+અક્ષા આંખ-નજર સામે હન, યુ+મા+રમ્ ભયંકર-પ્રચંડ-ઉઝ-ભયાનક હિંસા સામ્ યુદ્ધ, લડાઈ, જંગ સમ+૩+રા દરિયો, સાગર સરથા જંગલ, ઉજ્જડ પ્રદેશ fમષ્ઠા જંગલી પ્રજાનો મનુષ્ય, પહાડોમાં રહેતી આદિમ જાતિનો પુરુષ મુન્ના ડુમુક્ષા / ભૂખ્યો; ભોગની ઇચ્છાવાળો આ+વિ+ચેતનવિહોણા, ઉપયોગ વિનાના, જડ (જેવા) ધનુષત્ ધન્યવાદ, શાબાશી, પ્રશંસા, વાહ વાહ
૬૮૯
૬૯૦
૬૯૧ ૬૯૨ ૬૯૩ ૬૯૪ ૬૯૫ ૬૯૬ ૬૯૭ પૃ.૧૯ ૬૯૮ ૬૯૯
OO ૭૦૧
ટીપાં આત્મહિતરૂપ વિનાશિક પૌત્ર
બિંદુઓ માત્મન+ધા | આત્માના કલ્યાણનાં વિનમ્ વિનાશી, બરબાદ, ક્ષણભંગુર; સ્થાનાંતર કરનારા પુત્રઃ ત્રાયતે પુનતિ પત્રાવીના પુત્રનો પુત્ર, દીકરાનો દીકરો; પુત્ર વિષે અશરણ અપેક્ષા નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં નઃ અપત્યમ્ દનુના ગર્ભથી ઉત્પન્ન થયેલા કશ્યપના પુત્ર, રાક્ષસ, અસુર હલકી કોટિના દેવ રૂા ઐશ્વર્યવાન, વિભૂતિવાળા, શ્રેષ્ઠ, દેવોના રાજા યમ્ ! મૃત્યુનો દેવ, દક્ષિણ દિશાના લોકપાલનું નામ
૭૦ર
દાનવ
૭૦૩ ૭૪
યમરાજા
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૦૫
૭૦૬
૭૦૭
૭૦૮
૭૦૯
૭૧૦
૭૧૧
૭૧૨
૭૧૩
૭૧૪
૭૧૫
૭૧૬
૭૧૭
૭૧૮
૭૧૯
૭૨૦
૭૨૧
૭૨૨
૭૨૩
૭૨૪
૭૨૫
૭૨૬
૭૨૭
૭૨૮
૭૨૯
૭૩૦
૭૩૧
૭૩૨
પૃ.૨૦
૭૩૩
૭૩૪
૭૩૫
૭૩૬
૭૩૭
ફાંસી
આશરો
ક્ષુધા
તૃષા
ઉપદ્રવ
ઉજ્જડ
પ્રલય
ઔષધ
મંત્ર
યંત્ર
તંત્ર
અક્ષય
મૂઢ લોક
શોચ
પ્રબળ
તણખલું
શસ્ત્ર
લાભાંતરાય
ક્ષયોપશમ
જમની દાઢની વચ્ચે કાળનો કોળિયો, ગમે તે સમયે મરણ
બાપડું
ઉદીરણા
યત્ને
નિધિરત્ન
કલંક
અપવાદ
પરમાર્થ
સાક્ષી
ઇલાજ
પાતાલ
જલચરાદિક
પાશ । ફાંસો દઇ મારી નાખવાની શિક્ષા-યુક્તિ; મોત, મૃત્યુ, મરણ આ+fત્ર । છત્રછાયા, આશ્રય, આધાર, સહારો, શરણ
જળ
પહાડ
ક્ષુક્ । ભૂખ
તૃણ્ । તરસ, પ્યાસ; ઉત્કટ અભિલાષા, ઉત્સુકતા
૩૫+૬ । આપત્તિ, ઉત્પાત, ઉપસર્ગ, કનડગત, ગરબડ, પજવણી, બખેડા અન્નટ । ઊજડ, વેરાન
પ્ર+ત્તૌ। વિનાશ, કલ્પને અંતે જગતનો વિનાશ; પ્રણવ, કાર ઓધિ-ત્રણ્ । ઓસડ, દવા, જડીબુટ્ટી
મન્ત્। મંત્રણા, સલાહ; ગુપ્ત વાત; એવો શબ્દ કે શબ્દસમૂહ જેના દ્વારા દેવ-દેવીની કે આત્માની સિદ્ધિ મળે; જાપ કરવાના અક્ષર-શબ્દ યન્ત્। કવચ, તાંત્રિક આકૃતિ-અક્ષરવાળું પતરું-કાગળ; સંચો; તાવીજ; જાદુ તન્ । એવાં શાસ્ત્ર જેમાં મંત્રો-પ્રયોગો-ક્રિયાઓ પર વધુ ભાર હોય; પ્રબંધ, વ્યવસ્થા, ગોઠવણ, આયોજન
અ+fક્ષ । ક્ષીણ ન થાય; અખૂટ; અવિનાશી; કલ્પના અંત સુધી રહે તેવો મુદ્ । મૂર્ખ, અજ્ઞાની, મોહવશ, વિવેકરહિત લોકો-દુનિયા શુદ્ ાફિકર, પસ્તાવો, શોક
:: ૨૩::
વાળ । બિચારું, ગરીબ, રાંકડી
૩+ફ્ર્। પ્રેરણા, આંદોલન; કાળ પાક્યા પહેલાં કર્મનાં ફળ તપાદિ કારણે ઉદયમાં આવે તે
પ્ર+વત્ । અત્યંત બળવાન
તૃળ તરણું, ઘાસની સળી, ખડ
1
શસ્+ષ્ટ્રન્ । મારવાનું હથિયાર, ઓજાર
તમ્+અંતરાય । અંતરાય કર્મનો પ્રકાર (દાન-લાભ-ભોગ-ઉપભોગ-વીર્ય) ક્ષિ+3q+શમ્ । અમુક કર્મપ્રકૃતિનો નાશ અને અમુક ઉદયમાં ન આવવી તે યત્ । પ્રયત્ને, પ્રયાસે, પ્રયત્નથી, ઉપાયથી, કોશિશથી ચક્રવર્તીના નવ નિધાનમાં છેલ્લું રત્ન; નવેનવ નિધિ
ત્ । ડાઘ, કાળો ડાઘ, અપયશ, અપકીર્તિ, લાંછન, બદનામી અપ+વર્ । નિંદા, અપકીર્તિ, કલંક, આળ
સર્વોત્કૃષ્ટ સત્ય, વાસ્તવિકતા, નિશ્ચય, પરમ તત્ત્વ
સાક્ષિન્ । સ+અક્ષિ । નજરે જોનાર, જાણનાર, ગવાહી, શાખ
ઉપાય, ઉપચાર
પૃથ્વીનું બહું ઊંડું તળ; પૃથ્વીની નીચે આવેલા ૭ લોકમાં છેલ્લો નાગલોક જળચર વગેરે, પાણીમાં રહેનારા જીવો-મગર, માછલાં વગેરે
નર્। પાણી
ડુંગર, પર્વત
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૪ ::
૩૮ ૭૩૯ ૭૪૦ ૭૪૧ ૭૪૨ ૭૪૩ ૭૪૪ ૭૪૫ ૭૪૬ ७४७ ७४८ ૭૪૯ ૭પ૦ ૭૫૧ ૭૫૨ ૭૫૩ ૭૫૪ ૭૫૫ ૭૫૬ ૭પ૭ ૭૫૮ ૭૫૯ ૭૬૦ ૭૬૧
ગઢ. કિલ્લો, પર્વત પરનો કોટ સામંત રાજાનો જાગીર ધરાવતો ગરાસિયો, અમલદાર ઉદ્યોત ઘુત્ પ્રકાશ; ખદ્યોત, આગિયો વૈક્રિયિક રિદ્ધિ વિનાનાં મોટાં શરીર વિક્રવાની-ધારણ કરવાની શક્તિ, લબ્ધિ સર્વત્ર સર્વ સ્થળે અને સર્વ સમયે; બધી જગ્યાએ અને કોઇપણ સમયે પાયદળ પાત પગે ચાલીને લડતું લશ્કર-સૈન્ય કોટ કિલ્લાની દિવાલ, શત્રુ ન ભેદી શકે એવી વ્યુહરચના સામ, દામ, દંડ, ભેદ સમજાવટ, પૈસો, શિક્ષા (સજા), કૂટનીતિઃ રાજનીતિના ૪ ઉપાય નિર્જરા નિ+9 નિર્જરી જવું, ખરી જવું, ખરી પડવું દારિત્ર્ય
દ્રા ગરીબાઈ, ગરીબી પરમ પૈર્ય પરમ ધીરજ, હિંમત, સ્વસ્થતા ઘાતક હન I હણનાર, નાશ કરનાર, હત્યારા, હાનિકર કષાયની મંદતા [+મય ક્રોધ-માન-માયા-લોભની મંદતા, ધીમાશ, ઓછા થવાપણું ઊપજવું ૩+૫ જન્મવું, પેદા થવું; નીપજવું, નીવડવું બાહ્ય નિમિત્તો બાહ્ય કારણો, યોગો, ઉદ્દેશો, હેતુઓ છેડો
છેઃ સીમા, અંત સમર્થ સ+ગથુ શક્તિશાળી, બળવાન, સક્ષમ, નિષ્ણાત પંચમકાળમાં પાંચમા આરામાં, આ અવસર્પિણી કાળના પમો વિભાગ; કળિકાળમાં સમ્યકજ્ઞાન સમ્મદર્શન સાથેનું શાસ્ત્રજ્ઞાન; શુદ્ધાત્માનું જ્ઞાન સમ્યક્દર્શન સમકિત, સમ્યકત્વ, આત્મસ્વરૂપની નિશ્ચય પ્રતીતિ સમ્યફચારિત્ર વ્રત-સમિતિ વગેરેનું પાલન; નિજ સ્વરૂપમાં સ્થિતિ સમ્યક્તપ-સંયમ સમ્યક્દર્શન સહિત તપ, સ્વરૂપનું પ્રતપન, સર્વ ભાવથી વિરામ આરાધના મા+{É પૂજા, સેવા; મોક્ષમાર્ગનું સેવન, વીતરાગ વચનનું પાલન ઉત્તમ ક્ષમાદિક ઉત્તમ ક્ષમા-માર્દવ-આર્જવ-સત્ય-શૌચ-સંયમ-તપ-ત્યાગ-આકિંચ -બ્રહ્મચર્ય
દશ ધર્મ એમ ૧૦ પ્રકારે ધર્મ, ધર્મનાં ૧૦ લક્ષણો સ્વાધીને સુખ આત્માનું સુખ , પરલોક મૃત્યુ પછી દેવલોક, નરક, પાતાળ જ્યાં જન્મવાનું થાય ત્યાં સ્વર્ગલોક દેવો-દેવીઓ જ્યાં વસે છે તે દેવલોક, ઊર્ધ્વલોક ઉજ્જવળતા ૩૪શ્વત્ પ્રકાશ; ચમક સુંદરતા, મનોહરતા દર્શાવનારી | બતાવનારી, દેખાડનારી સંસાર અનુપ્રેક્ષા
નર્વેમ્બર ૧૮૮૩ પહેલાં મિથ્યાત્વ મિથું મિથ્યાદર્શન, જૂઠું-અસત્ય-નિરર્થક-વિપરીત દર્શન પ્રરૂપણ કરેલા કહેલા, બોધેલા, પ્રરૂપેલા, વર્ણવેલા સત્યાર્થ ધર્મને સાચા આત્મધર્મને ચારે ગતિ મનુષ્ય, તિર્યંચ, દેવ અને નરક એ ૪ ગતિ
ત્રસ નામકર્મના ઉદયથી એક જગાએથી બીજી જગાએ જઈ શકે તેવા જીવો સ્થાવર સ્થિર નામકર્મના ઉદયથી એક જગ્યાથી બીજી જગ્યાએ ન જઈ શકે તેવા જીવો
૭૬૨ ૭૬૩ ૭૬૪ ૭૬૫
પૃ.૨૧
૭૬૭ ૭૬૮ ૭૬૯ ૭૭૦ ૭૭૧ ૭૭૨
ત્રસ
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૭૩
૭૭૪
૭૭૫
૭૭૬
৩৩৩
૭૭૮
૭૭૯
७८०
૭૮૧
૭૮૨
૭૮૩
૭૮૪
૭૮૫
૭૮૬
૭૮૭
૭૮૮
૭૮૯
૭૯૦
૭૯૧
૭૯૨
૭૯૩
૭૯૪
૭૯૫
૭૯૬
૭૯૭
૭૯૮
૭૯૯
८००
અનંતાનંત
વ્યતીત
પરિવર્તન
જાતિનાં
પ્રકારનાં; કુળનાં; એકેન્દ્રિયથી પંચેન્દ્રિય સુધીનાં; દેહનાં
ત્રણસેં તેંતાલીસ આ લોક ૧૪ રજ્જુ (રાજ-રાજુ) પ્રમાણ ઊંચો છે. નીચેના તળિયાના ભાગમાં ઘનરજ્જુ પ્રમાણ ૭ રજ્જુ પહોળો છે. અનુક્રમે ઓછો થતાં થતાં ૭ રજ્જુ ઉપર જતાં ૧ રજ્જુ પહોળો છે. ત્યારપછી પુનઃ પહોળો થતાં ।। રજ્જુ ઉપર જતાં ૫ રજ્જુ પહોળો થાય છે. પુનઃ ઘટતાં ૩ રજ્જુ અને અંતમાં ૧ રજ્જુ રહે છે. ઘનાકારના માપથી લોક ૩૪૩ ઘનરજ્જુ પ્રમાણ છે. સંપૂર્ણ લોકના વિષમ સ્થાનને સમ કરવાથી ૭ રજ્જુ લાંબો x ૭ રજ્જુ પહોળો X ૭ રજ્જુ ઊંચો = ૩૪૩ ઘનર; રજ્જુ=અસંખ્યાત યોજન સ્થાન, જમીનનો ટુકડો
પ્રદેશ ઉત્સર્પિણી કાલ + ૧૦ કોડાકોડી સાગરોપમનો ચઢતો કાળ, ૬ આરા અવસર્પિણી કાલ સવ+P[ । ૧૦ ક્રોડાકોડી સાગરોપમનો ઉતરતો કાળ, ૬ આરા કાલનો નાનામાં નાનો ભાગ; આંખના એક પલકારો = અસંખ્યાત સમય P । મર્યો, મરેલો
સમય
મૂઓ
પર્યાય
જઘન્ય
ઉત્કૃષ્ટ
અનુદિશ
અનુત્તર વિમાન
ઉત્પાદ
સ્થિતિબંધ
સ્થાન
અનંત અનંત, અનંતના ૯ પ્રકારમાં સૌથી વધુ
વિ+અતિ+ર્ । વીતી ગયો, વીતેલો
પરાવર્તન, પુદ્ગલ પરાવર્તન એક કાળ વિશેષ જેમાં લોકનાં સર્વ પુદ્ગલો સમાઇ જાય તે; વારંવાર શરીરનું ઉદ્ધર્તન કરવું; ગુણાકાર રૂપે સામગ્રીની વૃદ્ધિ; ફેરફાર
કદાચિત્
પૃથ્વીકાય
જળકાય
અગ્નિકાય
પવનકાય
પરિ+હૈં । અવસ્થા, દશા
ઓછામાં ઓછું
વધુમાં વધુ
દિગંબર આમ્નાયે ઊર્ધ્વલોકમાં ૯ ત્રૈવેયકની ઉપર ૯ વિમાન છે, જ્યાં સમ્યદૃષ્ટિ જ જન્મ લે છે અને ઉત્કૃષ્ટ ૨ ભવમાં મોક્ષે જાય છે. સર્વોત્કૃષ્ટ દેવોનાં વિમાન;વિજય,વૈજયંત,જયંત,અપરાજિત,સર્વાર્થસિદ્ધ ૐ+પર । જન્મ, ઉત્પત્તિ
કર્મની સમયમર્યાદા
સ્થા । જગા, ઠેકાણું
કષાયાવ્યવસાય સ્થાન
:: ૨૫::
કષાયના અંશો કે જે કર્મોની સ્થિતિમાં કારણ છે
બંધાધ્યવસાય સ્થાન જીવની રાગબુદ્ધિ કે જે બંધનું કારણ છે અનંત આકાશની લાંબી લીટી
જગતશ્રેણી
યોગભાવ
યુ+ભૂ । યોગનો ભાવ, યોગ થાય તેવો ભાવ
અવલંબનરહિત અવ+ત્ત્તવ્ । આલંબન, આધાર, ટેકારહિત
કદાચ, શાયદ; ક્યારેક
પૃથ્વી જ જેની કાયા છે તેવા જીવ
પાણી જ જેની કાયા છે તેવા જીવ અગ્નિ જ જેની કાયા છે તેવા જીવ વાયુ જ જેની કાયા છે તેવા જીવ
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૦૧ ૮૦ર
૮૦૩ ૮૦૪ ૮પ ૮૦૬ ૮૦૭ COC και ૮૧૦ ૮૧૧
પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય વનસ્પતિ-લીલોતરીમાં એક એક જીવ રહેલો છે તે સાધારણ વનસ્પતિકાય સોયના અગ્ર ભાગ જેટલી જગામાં અનંત જીવો રહેલા છે તે
વનસ્પતિ, કંદમૂળ જિલ્લા
હૈ. ઉનના જીભ, રસના, સ્વાદની ઇન્દ્રિય, બોલવાની ઇન્દ્રિય નાસિકા નાનું નાક, નાસા, શ્વાસ લેવાની-સુંઘવાની ઇન્દ્રિય, ધ્રાણેન્દ્રિય દીર્ઘકાળ ટૂં+ડ્રયા લાંબો સમય ત્રીદ્રિય faફેન્દ્ર ત્રણ ઇન્દ્રિય (કાયા-જીભ-નાક)વાળા, તે ઇન્દ્રિય જીવ ચતુરિંદ્રિય વતુ:+ક્રિયા ચાર ઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય જીવ (કાયા-જીભ-નાક-આંખ) વિકલત્રય ઓછી-અપૂર્ણ ઇન્દ્રિયવાળા, બે-ત્રણ-ચાર ઇન્દ્રિયવાળા ૩ પ્રકારના જીવ ઊછળી ઊછળી ૩ર્શત્ ઊંચે જઈ જઈ, કૂદી કૂદીને, છલાંગ મારીને, ફેંકાઇને અસંખ્યાત કાલ સા ગણતરી ન થઈ શકે તેટલો સમય, સંખ્યાતીત કાળ રેંટના ઘડાની પેઠે મરઘટ્ટા વાવ-કૂવામાંથી ઘડાની ફરતી હાર (ઘટમાળ) દ્વારા પાણી કાઢવાની
સમગ્ર યોજના અને સાધન, રોંટ સંતાપ સ[+TY ક્લેશ, દુઃખ, ઉદ્વેગ; પરિતાપ, પજવણી પરિભ્રમણ પરિ+પ્રમ્ | ગોળ ભ્રમણ, ફરવું-ટહેલવું
છે , આંધણ
આધણ; રાંધવા માટે પહેલેથી તપવા મૂકેલું પાણી
આધાણ. siધા ચોડવાઈ જાય ચંદ્રા ચડી જાય, રંધાઈ જાય તપ્તાયમાન તI તપેલા, સળગતા, બળતા મચ્છ
મીન મત્સ્ય, માછલી પ્લેચ્છ સ્તેચ્છુ I જંગલી, પહાડી, અનાર્ય જાતિ; પાપી-દુષ્ટ મનુષ્ય; અપશબ્દ
૮૧૨ ૮૧૩ ૮૧૪ ૮૧૫
૮૧૬
૮૧૭ ૮૧૮ પૃ.૨૨ ૮૧૯ ૮૨૦ ૮૨૧
૮૨૨ ૮૨૩ ૮૨૪ ૮૨૫
૮૨૬ ૮૨૭ ૮૨૮ ૮૨૯ ૮૩) ૮૩૧ ૮૩૨ ૮૩૩ ૮૩૪
શિકારી અજગર બિલા કોપ આતાપ ભાવપ્રાણ સંયુક્ત પરમાગમ સપ્ત વજય છજેલ ઊંટ વજાગ્નિ દડી લોટતાં વીંછી
ખોરાક, કસરત કે શોખ માટે પશુ-પંખીને મારનાર, પારધી અન+ITY / બકરું ગળી જાય તેવડું મોટા સાપ જેવું એ વર્ગનું પ્રાણી ખાણ; પાણીનો ખાડો ખાબોચિયું; ગુફા; રાફડો
ક્રોધ, રોષ, રીસ, ગુસ્સો +ત| આતપ, તાપ-તડકો, મા+તાપ ચારે બાજુથી તાપ, આતાપના ભાવો વડે જીવાય તે, જ્ઞાન-દર્શન-સુખ-સત્તા સયુન્ સાથે જોડાયેલું, ભેગું જિનાગમ, ઉત્તમ આગમ સપ્તના સાત, ૭ દધીચિ ઋષિના હાડકામાંથી બનેલાં ઈન્દ્રાયુધ વજ જેવી કઠણ ખીલીવાળી છજું કાઢેલ, છાપરાનાં રૂપમાં ઢાંકેલ ૩ણા રણમાં ખૂબ ખપનું ઊંચું પશુ વીજળી રૂપી આગ, ઇન્દ્રનાં વજ જેટલો પ્રચંડ વિનાશક અગ્નિ નાનો દડો સુર્ા નુા આળોટતાં, ગબડતાં, લેટતાં, ગુલાંટ ખાતાં વૃશ્ચિમ્ પૂંછડીમાં ઝેરી આરવાળું કરચલાના દેખાવનું આઠપગું ઝેરી જંતુ
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૭ :;
૮૩પ
૮૩૬
કૃતાર્થ
પંચમ પગ્ન પાંચમી, પમી સદૃશતા સ+ 1 સમાન, સરખું ક્રમાંક ૧૧ મુનિ સમાગમ
નવેબર ૧૮૮૩ પહેલાં સફળ, કૃતકૃત્ય, કાર્ય સફળ થઈ ચૂક્યું હોય તેવો અબઘડીએ હમણાં જ, આ ક્ષણે જ, આ ઘડીએ, અત્યારે અગાઉ ગ્રામુક્કા પહેલાં, પૂર્વે સત્ત્વગુણી સ+વ+જુન સદ્ગણવાળો; તત્ત્વવાળો; સાત્ત્વિક અસ્તિત્વગુણનો પરણે તેને જ ગાઉં વખત પ્રમાણે વર્તન કરું; ચડતીવાળાનાં વખાણ કરું આસ્થા મા+સ્થા શ્રદ્ધા, આદર-માન, યકીન, વિશ્વાસ ધૂર્તપણું ધૂર+ધુર્વ માયા, છળ, કપટ, વંચકતા, દગો, ધોખો, ધૂતારાપણું, ઠગાઈ છીટ
સૂગ, અણગમો, છીત, ચીડ, તિરસ્કાર, છત્
૮૩૭ ૮૩૮ ૮૩૯ ૮૪૦ ૮૪૧ ૮૪૨ ૮૪૩ ૮૪૪ પૃ.૨૩ ૮૪૫ ૮૪૬ ૮૪૭ ८४८ ८४८ ૮૫૦ ૮૫૧ ૮૫૨ ૮૫૩ ૮૫૪ ૮૫૫ ૮૫૬ ૮૫૭ ૮૫૮
ચોટ્યો ચોટ્યો, વળગ્યો લેમેલ લેવું અને મૂકવું, માંડવું અને છાંડવું, માંડ-વાળ; ગભરામણ રુચ્યું રુદ્ ગમ્યું, પસંદ પડ્યું પાખંડી જાળ ઢોંગ, દંભની જાળ નાસ્તિક ન+{ ધર્મ, કર્મ, કર્મફળ, પરલોક, પુનર્જન્મ નથી એવી માન્યતાવાળો સંસારી શૃંગાર સંસારી શણગાર, સંસારી વિલાસ ઠરાવ્યું ગણાવ્યું, લેખાવ્યું, નક્કી કર્યું, તોડ-નિશ્ચય પર આવ્યો કરેલું 9 જરી ગયેલું, જૂનું-જીર્ણ થયેલું, ઘસાઈ ગયેલું, પાંખું-છૂટું થઈ ગયેલું પાલવ્યું પરમ્ ા પોસાયું, પરવડ્યું, ગોડ્યું રાંકડી રૈયત ગરીબ પ્રજા
જુલમ, ગજબ રિબાવવામાં રિ| I કનડવામાં, કનડગત કરવામાં, ખૂબ દુઃખ આપવામાં
ન્યૂનતા કચાશ, ઓછપ,ખામી મેરુથી પણ fમ+ I સૌથી ઊંચો શ્રેષ્ઠ સોનાનો પર્વત જેની આસપાસ બધા ગ્રહ ફરે છે,
સવાયો સંપાદ્રા એક અને પા, ૧, સવાઈ, સવા ગણો, મેરુ કરતાં પણ ચડિયાતો ચંડાળ મતિ દુષ્ટ બુદ્ધિ, શૂદ્ર બુદ્ધિ, પાપબુદ્ધિ, નીચબુદ્ધિ કૌતુક કુતૂહલ, ટીખળ
સમ+અક્ષ પ્રત્યક્ષ, રૂબરૂ, નજર સામે
નિ+વિદ્ નમ્રતાથી રજૂ કરવું, અહેવાલ ઉજ્જયિની નગરી આજના મધ્ય પ્રદેશ (MP)માં આવેલું ઉજ્જૈન, વિક્રમ રાજાની નગરી અધિપતિ
ધ+પ રાજા, સ્વામી, શાસક, માલિક દળ
વત્ / લશ્કર, સૈન્ય હરણ હરિન 1 મૃગ, હરણિયું, ચિંકારું ધાતાં
ધાન્ દોડતાં અશ્વ ઘોડો
૮૫૯
સમક્ષ નિવેદન
DO mmmmmm m 2 x W
૮૬૬ ૮૬૭ ૮૬૮
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૨૮::
૮૬૯
૮૭)
પેસતું
૮૭૧ ૮૭૨ ૮૭૩ ८७४ ૮૭પ ૮૭૬ ૮૭૭ ८७८ ૮૭૯ ૮૮૦ ૮૮૧ ૮૮૨
૮૮૩
૮૮૪
ઘાડી
૮૮૫ ८८६ ૮૮૭ ८८८ ८८८ ૮૦ ૮૯૧ ૮૯૨
જાન ખાએશ ખ્વાહિશ, ઇચ્છા નજદીક નજીક તદબીર યુક્તિ, તજવીજ, વ્યવસ્થા
પ્ર+વિષ્ણુ પ્રવેશતું, દાખલ થતું કમાન કામઠું, ધનુષ કમાન ઉપર બાણ ચડાવી છોડી મૂકવું બાણ મારવું, તીર છોડવું લેશ માત્ર નિશુI હેજ પણ, જરા ય છાંટો ટીપું, અંશ ઢીમર
ધીવર I માછીમાર, ખારવો કાળજું હૃદય, મન, કલેજું ક્િરાવેશ ઘાતકી જુસ્સો, ભયંકર ગુસ્સો તાકીને મારેલું તીર નિશાન લઈને છોડેલું-ફેંકેલું બાણ વ્યર્થ
વિ+૩મર્થ નકામું, નિષ્ફળ પાની પાષા પગના તળિયાનો એડી તરફનો ભાગ બેવડો બમણો, બે ગણો ઝાડી નટા, ફાડા ઝાડ, વેલા, ઘાસ વગેરનો ભરાવો, જંગલ
નહિ ! ઘાટા મધ્ય ભાગમાં વચ્ચે, વચ્ચોવચ, વચલા ભાગમાં ઠોકર ખાઈને ચાલવા-દોડવામાં પગનું કોઇ વસ્તુ સાથે ટિચાઈને-ભટકાઇને લથડ્યો ગોથું ખાધું ભેળો
સાથે, ભેગો ભડકી ગયો ચોંકી ગયો, ઓચિંતો ડરી ગયો પાગડા ઉપર ઘોડા પર સવારી કરતાં બેઉ બાજુ જેમાં પગનો ફણો રાખવામાં આવે છે તે
લોખંડનું પગું, તેની ઉપર ભોંયથી જમીનથી, ભૂમિથી વેત વિસ્તિ હાથના અંગૂઠાના ટેરવાથી ટચલી આંગળીના ટેરવા સુધીનું
લાંબામાં લાંબું અંતર મ્યાન
મિયાન, ધારવાળા હથિયારનું ઘર, ઘરું તકતકતી
ચળકતી નીસરી પડી નિ+કૃ બહાર નીકળી પડી ગળાકડી ગળાની લગોલગ, નજીક કાજે
#ાર્ય | માટે, વાસ્તે, સારુ, કાજ અંગેઅંગ પ્રત્યેક અંગ થરથર ધ્રૂજવાં તર+ધૂ 1 કંપવું, ચામડીના સ્તરે સ્તરે (પડે પડે) પૂજવું, સખત પૂજવું ધબકવું ધબકારા કરવા, ધડકવું ધ્રાસકો હૈયામાં પડતી ફાળ, ઓચિંતો અનુભવાતો ત્રાસ, ભય
૮૯૩ C୪
૮૫ ૮૯૬ ૮૯૭ ૮૯૮ ૮૯૯ ૯OO ૯૦૧ ૯૦૨ ૯૦૩
For Private & Personal use only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૯::
૯૦૪
ગૂંથાયો
પ્રમ્ મશગૂલ બન્યો, મગ્ન બન્યો
પૃ. ૨૪
૯૦૫
૯૦૬
વેઠ.
૯૮૭ ૯૦૮ ૯૦૯ ૯૧૦ ૯૧૧ ૯૧૨ ૯૧૩ ૯૧૪ ૯૧૫ ૯૧૬
નાગી
૯૧૭
૯૧૮ ૯૧૯ ૯૨૦ ૯૨૧ ૯૨૨ ૯૨૩ ૯૨૪ ૯૨૫ ૯૨૬ ૯૨૭
નિરર્થક નિ+31ર્થક | ફોકટ ક્રોધ નકામું, વ્યર્થ, ફોગટ
વિષ્ટિ વગર દામનું વૈતરું, ફરજિયાત વૈતરું, ભાર-પીડા-ઉપાધિ આઘો વિકરાળ વિ+રાત ક્રૂર, ઘાતકી, ખૂબ ભયંકર દીઠો
ટૂલ્સ જોયો શિયાળાની શીત ના કારતકથી મહા માસ સુધી ૪ મહિનાની ઠંડીની ઋતુ ખસકીને લપસીને, ખીસકીને
નાના ખુલ્લી, ઉઘાડી પોણા ભાગની પાવોના આખામાં પા ભાગની ઓછી, ૭૫ ટકા, ૩/૪ ત્રણ ચતુર્થાશ જબરજસ્ત જબરદસ્ત, જોરાવર, જબરું પહેરો પ્રરિનું તપાસ, ચોકી, જાપતો વિપરીત ગતિ ઊંધી દશા, અવળી સ્થિતિ, ઊલટી ગતિ છાજે
છે ! શોભે; નભે, ટકે; લાયક કર્તવ્ય
I કરેલાં કામ, કર્મ ભોગવ મુન્ ! વેદ, સહન કર દમ્યાં છે
ટ્રમ્ | દમન કર્યા છે, દબાવ્યાં છે, દુઃખ દીધાં છે, પડ્યાં છે કચાશ
કમી, ઓછપ, ઊણપ ફાવે તેમ પૂર્વ ગોઠે તેમ, લાગ ખવાય તેમ, અનુકૂળ આવે એમ, મનમાની કો
•ષ્ટિ દુઃખો, સંતાપ; શ્રમ, મહેનત હાય!
અફસોસ, દુઃખ, ત્રાસનો ઉગાર વિટમ્બના વિડન્ડ્રા વિશ્વના મુશ્કેલી, દુઃખ, સંતાપ માંગલિક શુભ, કલ્યાણ, હિત, મંગલમય માળવા દેશ હિંદુસ્તાનના મુખ્ય ૧૮ દેશ પૈકી ૧ જેનું પાટનગર ઉજ્જયિની, ઉજ્જૈન.
રાજસ્થાન-ગુજરાતની પૂર્વ સીમાના મધ્ય પ્રદેશનો પ્રાચીન ફળદ્રુપ ભાગ આખું અક્ષત | અખંડ, અભંગ અઢળક વિપુલ, પુષ્કળ, બેસુમાર પદકમળ ચરણકમળ કિંકરનો કિંકર વિ+ા “શું કરું, હવે શું કરું પૂછનાર દાસનો દાસ, સેવકનો સેવક તરંગમાં રૃ. વિકલ્પમાં, કલ્પનામાં ઝોકાં ખાતો ડોલાં ખાતો કથન
ઘુ સિદ્ધાંત, વિવેચન, વિધાન મનન
મનું ચિંતન અભયદાન સલામતી બક્ષવી તે, ઉત્તમ દાન સર્વોત્કૃષ્ટ સર્વ+૩+સર્વોત્તમ, સન્નત, સર્વશ્રેષ્ઠ
૯૨૮
૯૨૯ ૯૩૦ ૯૩૧ ૯૩૨ ૯૩૩ ૯૩૪ ૯૩૫ ૯૩૬ ૯૩૭ ૯૩૮
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૦ :: ૯૩૯ ૯૪૦ ૯૪૧ ૯૪૨ ૯૪૩ ૯૪૪ પૃ.૨૫ ૯૪૫ ૯૪૬ ૯૪૭ ૯૪૮
એક્ટ એક પણ, એકે ય હાડોહાડ હાડેહાડે, શરીરના એક એક હાડકા સુધી પ્રાણીભૂતને પ્રાણીમાત્રને, જીવમાત્રને ચસકે પકડમાંથી ખસે, છટકે મોતના પંજામાં મરણની સમીપે, મૃત્યુદેવના હાથમાં ચાહી ચાહીને જાણીબૂજીને, ઇરાદાપૂર્વક, પોતાની મેળે
૯૪૯ ૯૫૦
૯૫૧ ૯૫૨ ૯૫૩ ૯૫૪ ૯૫૫ ૯૫૬ ૯૫૭
સૂક્ષ્મ બુદ્ધિએ સૂત્ તીક્ષ્ણ બુદ્ધિથી; બારીકાઇથી; આત્મબુદ્ધિ વડે હરકોઇ પ્રકારે દરેક પ્રકારે, ગમે તે પ્રકારે જૂનાધિક ઓછું-અધિક, ઓછુંવતું તપેશ્વરી તે રાજેશ્વરી અને આગલા ભવનાં તપ (પુણ્ય)થી રાજા બને અને રાજેશ્વરી તે નરકેશ્વરી રાજા બનીને પાપ આચરે તેથી નરકે જાય રહી રહીને પાછળથી, મોડે મોડે, છેવટે,થોડી થોડી વારે પેટાં પાડ્યાં છે મોટી વસ્તુની અંદર સમાતા ભાગ-અંશ છે; ગૌણતાએ છે, પેટાપ્રકારે છે; તપના
૧૨ ભેદ ઉપરાંત ૩ ગુપ્તિ પણ સમાય છે (વધારાનો સળ પાડીને ચોપડે વિગત
લખાય તેમ) વિકારો વિ+ઙ્ગા ફેરફારો, પરિવર્તનો, વાસનાઓ, બગાડ, તબદિલી, પરિણામ લય
સૌ નાશ, ગરક, ગરકાવ સુખપ્રદ સુરq+V+ા સુખ આપનારો, સુખનું દાન-ભેટ આપનાર ભાવ
મૂ | અસ્તિત્વ; સ્વભાવ ક્યાં ઓછો છે? કમ નથી, ઓછો નથી; વિશેષ છે, ખાસ છે બ્રહ્મચર્ય બ્રહ્મન+વત્ / મૈથુનત્યાગ; આત્મરમણતા; ઇન્દ્રિયનો નિગ્રહ અગ્રેસર શ્ર+સર / નેતા, આગળ પડતો
હું બાળી નાખવાથી, દહવાથી દુઃસાધ્ય વિષય ટુ+સાધુ મુશ્કેલીથી સાધી શકાય તેવો વિષય અતિશયોક્તિ અયુક્તિ, વધારીને બોલવું જોડું યુગ્મ, જોડ, જોડી ટૂંક નજરમાં અલ્પ મતિમાં, નાની-ટૂંકી નજરે છાનું છત્ર 1 ગુપ્ત, છૂછ્યું શૃંગાર કૃત્ર શણગાર, સંયોગ શણગાર અને વિયોગ શણગાર લુબ્બાઇ જવું તુમ લોભાઈ જવું, આકર્ષાઈ જવું, ખેંચાઈ જવું ઉદરભરણ પેટ ભરવા, પોષવા તરખડ. faષા ભાંજઘડ, પ્રપંચ, ખટપટ કપટ વેત કપટ એટલે વસ્ત્ર, વેતરવું એટલે કાપવું. ચોક્કસ ઘાટ-માપ-આકાર મુજબ
દરજી વસ્ત્ર વેતરે તેમ ખાસ યોજના સહ અનેકવિધ યુક્તિઓ કરવી સોળ પંચ્યાં બાસી સોળ પંચા એંસી, ૧૬ x ૫=૦૦ ના બદલે વ્યાસી, ૮૨ કહેતાં ૨ ને બે મૂક્યા છૂટના આંકડાની છેતરામણી અને વળી ૨ વધારાના મૂક્યા એટલે ૮૪ થાય પ્રપંચો
છળકપટ, કાવાદાવા, માયા
૯૫૮
દહન
૯૫૯ ૯૬૦ ૯૬૧ ૯૬૨ ૯૬૩ ૯૬૪ ૯૬૫ ૯૬૬ ૯૬૭ ૯૬૮
૯૦
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૨૬ ૯૭૧
૯૭૨
૯૭૩
૯૭૪
૯૭૫
૯૭૬
૯૭૭
૯૭૮
૯૭૯
૯૮૦
૯૮૧
૯૮૨
૯૮૩
૯૮૪
૯૮૫
૯૮૬
૯૮૭
८८८
૯૮૯
૯૯૦
૯૯૧
૯૯૨
૯૯૩
૯૯૪
૯૯૫
૯૯૬
૯૯૭
૯૯૮
૯૯૯
૧૦૦૦
૧૦૦૧
૧૦૦૨
સત્ દેવ, સાચા દેવ, શ્રેષ્ઠ દેવ, સર્વજ્ઞદેવની ભક્તિ વિ+રાન્।વિરાજમાન, શોભાયમાન, બેઠેલા, બિરાજતા શિરસ્ । માથેથી, ઉપરથી સંશયવાળું, શંકાત્મક
સ્વતઃ
આપોઆપ, બીજાની મદદ વિના તટસ્થ રીતે
ન્યાયમતે
ડૂબકાં માર્યા કરે ડબૂકિયાં મારતા હોય, ગોથાં ખાતા હોય
ચપટી
પસલી
જાર
આશ્રય
શ્રેયસ્કર
સુદેવભક્તિ બિરાજમાન
શિરથી
સંશયાત્મક
ફર્મ
તીર્થંકર
વિમલ
વર્ધમાને
વંશ
આદિ તીર્થંકર
ત્રિદંડી
વર્તમાન ચોવીસી
ભરતેશ્વરજી
સૂચવ્યું
પરાક્રમ
પ્રફુલ્લિત
અહંપદ
દાદા
આધ
છ ખંડ
ઇક્ષ્વાકુ કુળ
વિપટ । હાથની પાંચ આંગળી ભેળી કરી તેમાં સમાય એટલું માપ પ્રકૃતિ । એક આચમનનું જળ રહે એવો હાથના પહોંચાનો આકાર યવાળાર । જુવાર, એક અનાજ
આ+fત્ર । આશરો, શરણ
પાલવે તેમ
સ્વાર્થ ગબડાવ્યો. સ્વાર્થ રેડવ્યો, નિભાવ્યો
નડે છે.
નટ્ । પીડે છે, હરકત કરે છે
વિ+મત્ । મળરહિત, નિર્મળ, પવિત્ર
વૃધ્। ગર્ભમાં પધાર્યા ત્યારથી સુખ-સંપત્તિ વધતી જતી હોવાથી જન્મનું નામ ‘વર્ધમાન’; મહાવીર સ્વામીએ
:: ૩૧ ::
શ્રેય+ । કલ્યાણકારી, હિતકર
ૐ । જેથી આત્માને આવરણ થાય, કે તેવી ક્રિયા
તૃ+થ+ । સાધુ-સાધ્વી-શ્રાવક-શ્રાવિકા ચતુર્વિધ તીર્થને સ્થાપનાર જિન, ભરત-ઐરાવત ક્ષેત્રમાં ૨૪ જ થાય, મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં ૨૦ જ હોય. પલ્લવ । આશરે, શરણે; પાલવ પકડીને, છેડો પકડીને
વમ્, વે+શ । કુળ, ખાનદાન, સંતતિ, ઓલાદ; વાંસ
ઋષભદેવ; આદિનાથ ભગવાન, આ અવસર્પિણી કાળના ૧લા તીર્થંકર ત્રિપ્ડ । મન-વચન-કાયાના એમ ૩ દંડ (લાકડી) ધારણ કરનાર સંન્યાસી આ અવસર્પિણી કાળના ભરત ક્ષેત્રના શ્રી ઋષભદેવથી માંડીને
શ્રી મહાવીર સ્વામી સુધીના ૨૪ તીર્થંકર ઋષભદેવ ભગવાનના સુપુત્ર ભરતજી, ભરત ચક્રવર્તી સૂર્। સૂચના કરી, જણાવ્યું, ધ્યાન પર લાવ્યા
પર+મ્ । બહાદુરી, શૂરાતન; સામર્થ્ય, પ્રયત્ન પ્ર+ખુર્ । ખીલેલું, આનંદિત, હર્ષિત
અહમ્+પર્ । હું પદ, અભિમાન, અહંકાર
પિતાના પિતા, વડવો; ગુંડો, જબરદસ્તી કરનારો (દાદો)
આ+વા । પ્રારંભના; મૂળ, અસલ; પહેલા, પ્રથમ
ચક્રવર્તીનું શાસન જેના પર હોય તે ૬ ખંડ
સૂર્યવંશ; જિનાગમ પ્રમાણે દેવોએ ઋષભ પ્રભુને ઇક્ષુદંડ (શેરડીનો સાંઠો) આપ્યો ત્યારથી નામ પડ્યું તે ઇક્ષ્વાકુ વંશ; ઉત્તમ વંશ
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી+ઝન | સર્વોત્તમ, સર્વોત્કૃષ્ટ, અત્યંત પ્રસન્ન 7+ફુન્ન ઇચ્છવા યોગ્ય, અશુભ, નઠારા, હલકા, નીચ મૂ સંસાર; જન્મ
:: ૩૨ :: ૧૦૩ ૧OO૪ ૧૦૦૫ પૃ.૨૦ ૧૦૦૬ ૧૦૦૭ ૧૦૦૮ ૧૦૦૯ ૧૦૧૦. ૧૦૧૧ ૧૦૧૨ ૧૦૧૩ ૧૦૧૪ ૧૦૧૫ ૧૦૧૬ ૧૦૧૭ ૧૦૧૮
ભોંયમાં ભંડારે પૂH+મારા દાટી દે, છાની રાખે, પ્રગટ ન કરે તારણહાર – ભવસાગર તરાવનાર, ઉદ્ધારનાર, પાર ઉતારનાર ભપકો ભભકાવત ભભકો, રોફ, આડંબર કરત-જમાવત સત્યાળુ
સત્+આલુ સત્યવાન, પુરુષ નિર્વિકારી નિ+વિ વિકાર વિનાના, નિર્વિકાર સમ્યગ્દષ્ટિ ભલી દૃષ્ટિ, વિવેકદૃષ્ટિ; સમ્યગ્દર્શન અપક્ષપાતે પક્ષપાત વિના, કોઈ એક પક્ષની તરફેણ કર્યા વિના સારાસારે સાચું-સારું અને ખોટું-ખરાબ પ્રયોજનભૂત અને અપ્રયોજનભૂત તાશ આબેહૂબ, તેના જેવું જ સૂઝે
દેખાય, સમજાય, ગમ પડે, અક્કલ પહોંચે મુનીશ્વરો મુન+રૂ[ શ્રેષ્ઠ મુનિઓ, મુનદ્રો તલભાર તિતા તલ સમાય તેટલો કે તલના દાણાના વજન જેટલું, હેજ પણ જવભાર થવા ઘઉં-જવ જેટલા વજનનો, અકબરના વખતમાં સોનું જોખવાનું એકમ,
આઠ સરસવના દાણા જેટલું, જરાક જ મીનમેખ ફેરફાર, શંકા, વાંધો, ઓછુંવતું, વધારો-ઘટાડો કરવાપણું અસરબંધ અસરકારક, સચોટ ઉભયપક્ષે બન્ને પક્ષે પ્રત્યક્ષમાં દેખીતી રીતે, આંખ સામે, દેખીતું સુમન કામના મનની ઇચ્છા, મનોકામના, શુભ મનોરથ ચાંદી ગુહ્ય ભાગમાં નાનાં ચાંદાં પડી જાય તેવો ચેપી રોગ, ટાંકી પ્રમેહ પ્ર+fમદ્ / પુરુષની જનનેન્દ્રિયનો ચેપી રોગ જેમાં લોહી-પરુ નીકળ્યા કરે
ક્ષી ફેફસાં કે શરીરનાં બીજાં અંગ સૂકાઈને સડી જવાનો રોગ દુરાચરણો ++આ+વમ્ ખરાબ આચરણ, દુષ્ટ આચરણ; વ્યભિચાર વળગે વિ+ન[I લાગે, લપેટે, બાઝે, ચોંટે દુઃખપ્રદ ૩:૩++ા દુઃખદાયક, દુઃખદ, દુઃખ આપનાર પુનિત પૂ! પવિત્ર, નિર્મળ, શુદ્ધ, સાફ ઊનું
૬. ગરમ દુરાત્મા દુ+માત્મા દુષ્ટાત્મા, પાજી, પાપી, બદમાશ, હલકી કોટિના જીવ અણગળ
+ા ગાળ્યા વિનાનું વાળા રોગ કે જેમાં ચામડી પર ફોલ્લો થઈ એમાંથી નીકળતું તાર-વાળ જેવું જંતુ કોગળિયાં ઝાડા અને ઊલટીનો રોગ, કૉલેરા મુક્તિમતમાં મોક્ષમાર્ગમાં
ઍ જે દોરામાં મોતી, મણકા વગેરે પરોવ્યાં હોય તે, તેવી માળા સર
૧૦૧૯ ૧૦૨૦ ૧૦૨૧. ૧૦૨૨ ૧૦૨૩ ૧૦૨૪ ૧૦૨૫ ૧૦૨૬ ૧૦૨૭ ૧૦૨૮ ૧૦૨૯ ૧૦૩) ૧૦૩૧ ૧૦૩૨ ૧૦૩૩ ૧૦૩૪ ૧૦૩૫ ૧૦૩૬ ૧૦૩૭
ક્ષય
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૩ :: નવસરી માળા ગળામાં પહેરાતી નવ સેરની-સાંકળીની માળા અંતઃકરણ રૂપી કોટ મન્ત+કરH+ા મન રૂપી ડગલો; આત્મા રૂપી કિલ્લાની દિવાલ ભોક્તા પુના મો$ ભોગી, ભોગવનાર, ઉપભોક્તા પાસું પાર્શ્વ બાજુ, પડખું, તરફ નવકાર સ્તોત્ર નવસ્મરણની પહેલાં ૩ૐ નમો અરિહંતાણંથી શરૂ થતું વજપંજર સ્તોત્ર નમો અરિહંતાણં નમસૂરિન અરિહંત-અંતરંગ શત્રુને જીતનાર ભગવંતને નમસ્કાર હો રાફડા રા સાપનું દર-ધર; કીડી, ઊધઈ વગેરેનું પોચી માટીના ઢગલાવાળું દર
૧૦૩૮ ૧૩૯ ૧૦૪૦ ૧૦૪૧ ૧૦૪૨ ૧૦૪૩ ૧૦૪૪ પૃ.૨૮ ૧૦૪૫ ૧૦૪૬ ૧૦૪૭ ૧૦૪૮ ૧૦૪૯ ૧૦૫૦ ૧૦૫૧ ૧૦૫૨ ૧૦૫૩ ૧૦૫૪ ૧૦૫૫ ૧૦૫૬ ૧૦પ૭ ૧૦૫૮ ૧૦પ૯ ૧૦૬૦ ૧૦૬૧ ૧૦૬૨ ૧૦૬૩ ૧૦૬૪ ૧૦૬૫ ૧૦૬૬ ૧૦૬૭
શો
કાળધર્મ પામવો મરણ પામવું પીગળતું ગયું ઓગળતું ગયું, દયાથી ઢીલું-પોચું-નરમ થતું ગયું હદ!
અંત, છેડો; મર્યાદા, સીમા સુમનોવૃત્તિ સુમન+વૃત્તિ શુભ મનોવલણ, શ્રેષ્ઠ મનોવર્તન, કોમળતા, કુણાશ જૈનાસ્તિક fનન+ગાથા. જૈન ધર્મ પર શ્રદ્ધાવાળો, જિનોક્ત માર્ગ પર આસ્થાવાળો ખેસવ્યું ખસેડ્યું
મધતાત્ ધાતુ ! નીચે, હેઠ શૃંગાર તિલક શ્રેષ્ઠ શણગાર, શિરોમણિ સામાં
સંપુર્વ સામેના બાગ
બગીચો, ઉદ્યાન, વાટિકા મણિધર મણિ+ધું સાપ, નાગ (માથે મણિ હોવાનું મનાય છે) ટિંગ
છક, દંગ, આશ્ચર્યચકિત, આશ્ચર્યમૂઢ
દ્રશ | શું, આશ્ચર્યકારક સર્વનામ છટકી ચૂક્યો એકદમ છૂટી ગયો, ખસી ગયો, સટકી ગયો
| I હરખ, આનંદ, ખુશી, પ્રસન્નતા મોદ
મુદ્દા આનંદ
વૃ+ અન્તી સમાચાર,ખબર; ઘટનાનું વિવરણ, ઇતિહાસ; કથા; હકીકત નિજ
પોતાનું વરણવ્યું વ વર્ણવ્યું, વર્ણન કર્યું જારી થશે ચાલુ થશે ખંડ
રૂપા ભાગ ખચીત
ચોક્કસ સુખદા સુq+ઠ્ઠા ! સુખ આપનારી-દેનારી (મોક્ષમાળા); સ્વર્ગની અપ્સરા ક્રમાંક ૧૨ ૐ નમઃ સચ્ચિદાનંદાય નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં પરમાત્માને પરમાત્મના પરમાત્માને સંસ્કૃતમાં ૪થી વિભક્તિનું રૂપ નમસ્કાર પહેલાં
વપરાય. જેમ કે, મહાવીરાય નમ: પાનુદેવાય નમ: સરવે નમ:' સજ્જનતા સત્+નન+– સૌજન્ય; પુરુષતા; માનવતા, માણસાઈ ત્રણ ભુવન ત્રણ લોક; સ્વર્ગ-પૃથ્વી ને પાતાળ; ઊર્ધ્વ-મધ્ય ને અધોલોક, ત્રિભુવન તિલક શોભા, ટીલું, કપાળમાં કરાતું ચંદન, કેસર, કંકુ વગેરેનું સુશોભક ટપકું
વૃત્તાંત
૧૦૬૮
૧૦૬૯ ૧૦) ૧૦૭૧
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
જનેતા પરમ કેવળ
સન્ જન્મ આપનારી, માતા પરમ્ | શ્રેષ્ઠ, ઉત્કૃષ્ટ, અંતિમ વેવ્ ા +વનું એકમાત્ર, અનન્ય, શુદ્ધ
:: ૩૪ :: ૧૦૭ર ૧૦૭૩ ૧૦૭૪ પૃ.૨૯ ૧૦૭૫ ૧૦૭૬ ૧૦૭૭ ૧૦૭૮ ૧૦૭૯ ૧૦૮૦ ૧૦૮૧ ૧૦૮૨ ૧૦૮૩ ૧૮૮૪ ૧૦૮૫ ૧૦૮૬
નિત્યતારૂપ
નિત્યા શાશ્વત રૂપ, અવિનાશી રૂપ સમજુ
સમ+qધુ સમજણા, શાણા, ખરા ખોટાની તુલના કરનાર ભોમિયા જાણકાર, વાટ બતાવનાર, પથદર્શક, માર્ગદર્શક લક્ષ્મી ત્ન+મુા ધનની દેવી, ધનદોલત, વિષ્ણુપત્ની, સમૃદ્ધિ, સંપત્તિ સ્તુતિપાત્ર તુ પ્રશંસા કરવા યોગ્ય, સ્તવવા લાયક સબળ
બળવાન
મૂત પાયો, મૂળ કારણ પરભવ બીજો અવતાર સડક
રસ્તો પ્યારા પ્રિય, વ્હાલા, પ્રેમાળ, સ્નેહાળ પ્રદર્શિત પ્ર+શું બતાવેલું વૃંદશતર્સ તુલસીદાસજી રચિત સોએક શ્લોકનો ગ્રંથ; છંદ વૈદ્યરાજ રચિત ગ્રંથ;
મોગલ બાદશાહ ઔરંગઝેબના દરબારી કવિ વૃંદ રચિત “સતસઈ અથવા
વૃંદવિનોદ', વિ.સં.૧૭૬૧ ને કારતક સુદ ૭, સોમે ઢાકામાં રચી. ભાવાર્થ તાત્પર્ય, મતલબ વધીને વિધા અણીદાર વસ્તુથી કાણું પાડીને, આરપાર છેદીને, સોંસરું ઘણે ભાગે મોટા ભાગનું ખરેખરી વ7 | વાસ્તવિક, તદ્દન સાચી કિસોટી
{ | પરીક્ષા, માપદંડ; સોના-ચાંદીની કસોટી કરવાનો પથ્થર શંકરાચાર્યજી કેવલ અદ્વૈત સિદ્ધાંતના પુરસ્કારક મધ્યકાલીન મહાન આચાર્ય શ્લોક
સ્નો સ્તુતિ, પ્રશંસા પદ્ય, લોકોકિત, કહેવત; અનુષ્ટ છંદમાં પદ્ય જન્મારાના આખી જિંદગીના-ભવના, જન્મથી મરણ સુધીના સહવાસ સોબત, સાથે વસવું તે સંસારવિષવૃક્ષચ સંસાર રૂપી વિષનાં ઝાડનાં
૧૦૮૭ ૧૦૮૮ ૧૦૮૯ ૧/૯૦ ૧૦૯૧ ૧૮૯૨ ૧૦૯૩ ૧૯૪ ૧/૯૫ ૧૦૯૬ ૧૯૭ ૧)૯૮ ૧)૯૯ ૧૧OO ૧૧૦૧ ૧૧૦૨ ૧૧૦૩ ૧૧૦૪
फले
ફળ (દ્વિવચન) અમૃતોપને અમૃત જેવાં
વ્યામૃતરસાસ્વાઃ કાવ્યરૂપી અમૃતના રસનો સ્વાદ आलापः વાતચીત નૈઃ સદ સજ્જનો સાથે
ની સદાચાર, ચાલચલગત, પદ્ધતિ બંધારણ પાયો, માળખું
નીતિ
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
નામી
: ૩પ :: ક્રમાંક ૧૩ શ્રી શાંતિનાથ ભગવાન ઈ.સ.૧૮૮૩ નવેંબર પહેલાં ૧૧૫ શાંતિનાથ ભગવાન આ અવસર્પિણી કાળના ૧૬મા તીર્થંકર ૧૧૦૬ સ્તુતિ
તુ સ્તુતિ, સ્તવન, ગુણગ્રામ, પ્રશંસા ૧૧૦૭ પરિપૂર્ણ સંપૂર્ણ, ચારે બાજુથી પૂર્ણ, પૂરેપૂરું; કેવળજ્ઞાન ૧૧૦૮ બોધિત્વ વૃધા બોધ, સમ્યક્દર્શન, બોધબીજ ૧૧/૯ નીરાગી નિ+ા રાગરહિત, વિતરાગી ૧૧૧) ઉપમા ૩૫+માં I સરખામણી, તુલના; એક અર્થાલંકાર જેમાં બે વસ્તુમાં ભેદ હોવા
છતાં સમાનતા બતાવાય છે ૧૧૧૧
નમ્ | પ્રખ્યાત; નમાવી શિર નામી=મથાળે-ટોચમાં જે નામ છે તેને ૧૧૧૨ શાંતતા શ+ત્વ શાંતપણું ૧૧૧૩ બિરાજ્યા વિ+રાન્ બેઠા, પધાર્યા, શોભ્યા, શોભી રહ્યા પૃ.૩૦ ક્રમાંક ૧૪ છત્રપ્રબંધસ્થ પ્રેમપ્રાર્થના
તા.૩-૧૧-૧૮૮૪ ૧૧૧૪ છત્ર
છે છત્રી ૧૧૧૫ પ્રબંધ
પ્ર+ન્મ પદ્યમયી રચના કે લઘુકાવ્ય જેમાં આછીપાતળી કથા હોય;
વ્યવસ્થા; બંધન; ગાંઠ; અવિચ્છિન્ન ક્રમ, સીલસીલાબંધ ૧૧૧૬ છત્રપ્રબંધસ્થ છત્રપ્રવધૂ+સ્થા છત્રીમાં પદ્યરચના રૂપે રહેલી ૧૧૧૭ જેતપુર મોરબીથી ૨૫-૩૦ કિ.મી. દૂરનું ગામ, રંગપર-બેલા-ઘાટીલા લાઇનમાં ૧૧૧૮ કાર્તિક સુદ ૧૫, પરમકૃપાળુદેવની ૧૭મી શુભ-પવિત્ર જન્મકલ્યાણક મિતિ,
૧૯૪૧ વિ.સં.૧૯૪૧માં પોતાના જન્મદિને (લખેલો આ પત્ર, ચિત્રકાવ્ય) ૧૧૧૯ પ્રેમ-પ્રાર્થના પ્રેમભરી પ્રાર્થના ૧૧૨૦ અંતર્ગત અન્ત+મ્ | અંદર સમાયેલો; પોતાનો ૧૧૨૧, ભુજંગી છંદ ભુજંગપ્રયાત, ૪ ય ગણથી બનતો ૧૨ અક્ષરનો એક છંદ ૧૧૨૨ અરિહંત ર+ના અંતરંગ શત્રુમિથ્યાત્વ, ક્રોધ-માન-માયા-લોભ; કામ-ક્રોધ
લોભ-મોહ-મદ-મત્સર જીતનારા; સંસારરથનાં ૨ પૈડાં-રાગ, દ્વેષને જીતનારા ૧૧૨૩ આનંદકારી મા+ન્યૂ+ આનંદ કરાવનાર, આનંદ ઉપજાવનાર ૧૧૨૪ અપારી +પામ્ / અપરંપાર, અસીમ, અનહદ, પારાવારી, પાર વિનાના, પુષ્કળ,
બેસુમાર; વિષય પ્રત્યેના વૈરાગ્યને પરિણામે ઉદ્દભવતો સંતોષ તે પાર જેને
અતિશય છે તે અત્યંત તટસ્થ; સામે પાર લઈ જનાર ૧૧૨૫ રી
રા ચૂવું, ટપકવું, વહેવું ૧૧૨૬
- વિનંતિ વિનમ્ | પ્રાર્થના, નમ્રતા, વિનય, વિનતિ, ઝુકાવ ૧૧૨૭ વણિકે વાણિયાએ, ૮૪ જ્ઞાતિમાં વાણિજ્ય-વ્યાપાર કરતી વૈશ્ય જ્ઞાતિની વ્યક્તિએ ૧૧૨૮ વડી.
વા મોટી, ગુરુ, ઉત્કૃષ્ટ ૧૧૨૯ વંદના વર્ા અર્ચના, પૂજના; તારીફ, પ્રશંસાનમસ્કાર, પ્રણામ ૧૧૩) દુઃખહારી ૩ઃg+હૈ દુઃખનું હરણ કરનારી, દુઃખ દૂર કરનારી ૧૧૩૧ કર્તા
રૃ કરનાર, રચનાર, બનાવનાર ૧૧૩ર ઉપજાતિ છંદ ઉપેન્દ્રવજ તથા વંશસ્થ-ઈદ્રવંશા ચરણોનાં સંમિશ્રણથી થતો છંદ ૧૧૩૩ વવાણિયાવાસી મોરબીથી ૩૫ કિ.મી. દૂર આવેલા નાનકડા ગામ વવાણિયાના નિવાસી
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬ ::
૧૧૩૪ ૧૧૩૫ ૧૧૩૬ ૧૧૩૭ ૧૧૩૮ ૧૧૩૯ ૧૧૪) ૧૧૪૧ ૧૧૪૨ ૧૧૪૩ ૧૧૪૪ ૧૧૪૫ ૧૧૪૬ ૧૧૪૭ ૧૧૪૮ ૧૧૪૯ ૧૧૫૦ ૧૧૫૧
૫.૩૧
જ્ઞાતિ
જ્ઞા નાત, જાત; પિતૃવંશ, ગોત્ર હિત
ધા કલ્યાણ, આત્માને આત્મામાં ધારણ કરે-કરાવે-સ્થિર રાખે તે કાંતિ ઉમ્ સૌન્દર્ય, મનોહરતા, અલંકારશાસ્ત્રમાં પ્રેમથી અધિક સુંદરતા સુબોધ સારો બોધ, સબોધ; સહજમાં સમજાય તેવો બોધ દાખ્યો ઢક્ષ દેખાડ્યો, બતાવ્યો, ધ્યાન પર લાવ્યો રવજી તનુજે રવજીભાઈના પુત્રે એટલે કે પરમકૃપાળુદેવે પોતે રમૂજે વિનોદ, ગમ્મત, મન ખુશ થાય તેવી બાબતથી પ્રયોજન પ્રમાણિકા પ્ર+ધુમ્ | + ઉદ્દેશ-હેતુની પ્રત્યક્ષ સાબિતી રિઝાવવા 2ધુ ખુશ કરવા કિસૂર
દોષ, ખામી, અપૂર્ણતા
નથી ચિત્તથી વિદ્ મનન, વચન, નિર્ધાર કરીને, મનથી; ઓળખીને ચતુરભુજ ચારે બાજુ ચત્રભુજભાઇ (જે બનેવીને લખ્યું છે તેમનું નામ) દૃષ્ટિદોષ જોવામાં દોષ, ભૂલ હસ્તદોષ હાથનો (છત્રી દોરવામાં) દોષ, ભૂલ મનદોષ મનનો દોષ, મન દૂષિત થાય તેવું દૃષ્ટિગોચર ટૂ+ોવર દેખાય, નજરે ચઢે, દૃષ્ટિમાં આવે
હૃ+3+મ્ | હું, હસ્તી, હયાતી, હોવાપણું, અસ્તિત્વ ધરાવું છું, ૐ : ક્રમાંક ૧૫ દોહરા
નવેંબર ૧૮૮૩ પહેલાં વ:+ષિા કોઇ, ગમે તે
વિદ્ જાણે; ભોગવે (શાતા-અશાતા) રોય
સત્ રડીને, રોઇને પલાય પર+3+ર્યું જાય, પલાયન થાય, ભાગી જાય, નાસી જાય વીતરાગ વાણી જિનવાણી, સર્વજ્ઞની વાણી અવર
અવ+ બીજો, ઇતર, અન્ય; હીન, કનિષ્ઠ, ઊતરતો; અંતિમ વચનામૃત ++મૃા વચન રૂપી અમૃત; “શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર' ગ્રંથ શાંતરસ શમ્ | સાહિત્યના ૯ રસમાં મુખ્ય અને શ્રેષ્ઠ રસ; આનંદ
(શૃંગાર, હાસ્ય, કરુણ, વીર, રૌદ્ર, ભયાનક, અદ્ભુત, બીભત્સ અને શાંત) ભવરોગ ભવ-સંસાર રૂપી રોગ પ્રતિકૂળ પ્રતિ+નૃત્ન અનુકૂળ નહીં તેવું, વિરુદ્ધ, ઊલટું, વિપરીત, અપ્રિય, અશુભ જરા
ગૃ! વૃદ્ધાવસ્થા, ઘડપણ મૃત્યુ પૃ મરણ, મોત, અવસાન, દેહત્યાગ, દેહવિલય હતું
દિ+તુન ! કારણ, ઉદ્દેશ્ય, સાધન
દિ ઇર્ષ્યા, રોષ, વેર અણહેતુ +હેતુ તુચ્છ, તિરસ્કાર કરવા યોગ્ય કારણ
હિં | શરીર, કાયા પરિગ્રહ પરિ+પ્રા ચારે બાજુથી ગ્રહી લે-પકડી લે છે. અંતરંગ પરિગ્રહ મિથ્યાત્વ
કષાય વગેરે; બાહ્ય પરિગ્રહઃ ધન, ધાન્ય, ધાતુ, ક્ષેત્ર, દાસ, વાસણ વગેરે
કોય
વેદ
૧૧૫૨ ૧૧૫૩ ૧૧૫૪ ૧૧૫૫ ૧૧પ૬ ૧૧૫૭ ૧૧૫૮ ૧૧પ૯
૧૧૬૦ ૧૧૬૧ ૧૧૬૨ ૧૧૬૩ ૧૧૬૪ ૧૧૬૫ ૧૧૬૬ ૧૧૬૭ ૧૧૬૮
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૭ ::
તુચ્છ
પૃ.૩૨ ૧૧૬૯ ૧૧૭૦. ૧૧૭૧ ૧૧૭૨ ૧૧૭૩ ૧૧૭૪ ૧૧૭૫ ૧૧૭૬ ૧૧૭૭ ૧i૭૮ ૧૧૭૯ ૧૧૮૦ ૧૧૮૧ ૧૧૮૨ ૧૧૮૩ ૧૧૮૪ ૧૧૮૫ ૧૧૮૬ ૧૧૮૭ ૧૧૮૮ ૧૧૮૯ ૧૧૯૦ ૧૧૯૧ ૧૧૯૨ ૧૧૯૩ ૧૧૯૪ ૧૧૯૫ ૧૧૯૬ ૧૧૯૭ ૧૧૯૮ ૧૧૯૯ ૧૨)
ક્રમાંક ૧૬ ભાવનાબોધિ તા.૯-૧૧-૧૮૮૩ થી તા.૯-૧૧-૧૮૮૪ દરમ્યાન ભાવનાબોધ વૈરાગ્યની ૧૨ ભાવનાનો, આત્મભાવનાનો બોધ ઉપોદઘાત ૩૫+૩ઢુંઢના પ્રસ્તાવના; આરંભ ખરું રત્ન+૩ન્ ા વતુ ! સાચું, યથાર્થ, શુદ્ધ, પાકું
તુમ્ ક્ષુદ્ર, હલકા, ક્ષુલ્લક, અસાર; નજીવું, માલ વગરનું; અતિ અલ્પ સ્વત:વેગ આપોઆપ, બીજાની સહાય વિના; ઝડપ-ગતિ ઝંપલાવ્યું ક્ષેત્ સાહસ કરવું, યાહોમ કરીને કૂદી પડવું માયિક HTયા દુન્યવી, લૌકિક, માયામય, જે નથી તે માયા, માયાવી સિદ્ધતા સિંધુ સફળતા, સાબિતી પ્રમાણ પ્ર+માં સાબિતી, જ્ઞાન, પુરાવો, સત્ય, ધોરણ કેવળ
સાવ સુલભ સુ+તમ્ ા સહેલાઇથી મળે તેમ-તેવું નિઃસંશય નિ+સંશયા સંશય વિનાનું, શંકારહિત જંતુ
ગના જીવડું મદોન્મત્ત મદ્ર+સત્+મદ્ ા અભિમાન-મદ વડે ઉન્મત્ત-ગાંડા, પાગલ, મદમસ્ત ઉદ્યોગ ત્યુન પરિશ્રમ, કામ, મહેનત, અધ્યવસાય; ધંધો, રોજગાર વિભ્રમ વિ+પ્રમ્ | ભ્રાંતિ, વહેમ, અજ્ઞાન, ભ્રમણા, મોહદશા આરોપ ના+સેન્ આરોપણ; આક્ષેપ, તહોમત; સ્થાપિત કરેલું, માનેલું અતિ અવલોકન અવ+નોક્T અતિશય નિરીક્ષણ વૃથા ફોગટ, નકામો, મિથ્યા, નિષ્ફળ અનારોપ નૂ++ આરોપ ન કરવો, માનેલું મિથ્યા ગણવું, સ્થાપિત ન કરવો અદ્ભુત અલૌકિક નામનું નામમાત્ર, કહેવા પૂરતું, નામ પૂરતું
અથવા, કે અનુરક્તતા ૩મનુ+રજ્ઞ અનુરાગ, આસક્તિ, પ્રેમાસક્તિ; વફાદારી વિરાજિત વિ+રમ્ | શોભિત રાજેશ્વર રીઝન, રીના+ફૅશ્વર | રાજાનો રાજા પ્રસાદી પ્ર+સદ્ ગુરુએ પ્રસન્ન થઈ આપેલી ચીજ, કૃપા નિર્મળતા, પ્રસન્નતા યોગમાં યુન્ના ચિત્તવૃત્તિનિરોધમાં પરમાનંદ શ્રેષ્ઠ-ઉત્કૃષ્ટ આનંદ મનોવીરતા મનની વીરતા પામર કંગાલ, રાંક, તુચ્છ, સાંકડા મનના ભર્તુહરિ એક મહાન યોગી; ઉજ્જયિની નગરીના ઇ.સ.પૂર્વે ૫૬-૫૭ ના રાજા ભરથરી
રાણી પિંગળા; વિક્રમ રાજાના મોટાભાઇ; નીતિશતક, વૈરાગ્યશતક, શૃંગારશતક અને વિજ્ઞાનશતકના કર્તા
વા
પૃ.૩૩ ૧૨૦૧
૩ન
કુળ, વંશ
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________
:; ૩૮::
પતન, ખામી
च्युति वित्त नृपाल
ધન
રાજા દીનતા
दैन्य
रिपु
શત્રુ
કાળ
૧૨૦૨ ૧૨૦૩ ૧૨/૪ ૧૨૦૫ ૧૨/૬ ૧૨૦૭ ૧૨૦૮ ૧૨૦૯ ૧૨૧૦ ૧૨૧૧ ૧૨૧૨ ૧૨૧૩ ૧૨૧૪ ૧૨૧૫
૧૨૧૬ ૧૨૧૭ ૧૨૧૮ ૧૨૧૯ ૧૨૨૦ ૧૨૨૧ ૧૨૨૨ ૧૨૨૩ ૧૨૨૪ ૧૨૨૫ ૧૨૨૬ ૧૨૨૭ ૧૨૨૮ ૧૨૨૯ ૧૨૩૦ ૧૨૩૧
तरुण्या સ્ત્રીને कृतांत भुवि પૃથ્વી ઉપર नृणां મનુષ્યોમાં (શ્રી ભર્તુહરિજી રચિત વૈરાગ્યશતક, શ્લોક ૩૪) ખળનો વ્રત દુષ્ટનો, દુર્જનનો દોહન કુન્ ! સાર, ઘોલન, ટૂંક કથન તત્ત્વવેત્તા તત્ત્વ વિદ્ તત્ત્વને જાણનારા પ્રદૃશ્ય કરી પ્ર+કૂT 1 વિશેષ દેખાડી, દર્શાવી, બતાવી સાહિત્ય સાધન, સામગ્રી; વામય; પ્રજાના વિચાર, જ્ઞાન,ભાવના વગેરેની ભાષામાં
સંગ્રહાયેલ મૂડી ઠાઠ
દેo થટ્ટ | ભપકો, શોભા કંગાલિયત અત્યંત ગરીબી, દીનપણું મોહિનીરૂપ મોહ પમાડનારી સ્ત્રી રૂપે લેખાય છે તેવું ગણાય છે ભયાવિત બી+મનુ+ા ભયવાળી, ભય પ્રત્યે લઇ જનાર, ભય ભરેલો તિરસ્કાર તિર+ા ધિક્કાર, અનાદર,તુચ્છકાર યથોચિત યથાવત યથાયોગ્ય યોગીંદ્ર યોનિદ્રા યોગીઓમાં ઉત્તમ, યોગીરાજ સૃષ્ટિના નિર્માણસમયથી સૃષ્ટિની રચના થઈ ત્યારથી, અનાદિ કાળથી કનિષ્ઠ
અલ્પ+ફૂ87 | ઓછા સારા, ઊતરતા; ઉંમરમાં સૌથી નાના આર્ય દેશ ત્રા ઉત્તમ દેશ જ્યાં આત્માદિ તત્ત્વોની વિચારણા, ઉન્નતિ થઇ શકે હરેક
હર એક, દરેક અગાધ અTIધુ અતિ ઊંડા, ગંભીર, અસીમ, અથાક, અપાર, દુર્બોધ વ્યાસ
વિ+{ મહાભારત-પુરાણોના કર્તા, પરાશરપુત્ર અને કૃષ્ણદ્વૈપાયન વિસ્તાર વાલ્મીકિ વન્સી+ગા રામાયણના રચયિતા ઋષિ શંકર,
[+ા શંકરાચાર્યજી, દક્ષિણ ભારતના મલબાર પ્રાંતમાં કાલટી ગામમાં શક સંવત ૬૧૦વૈશાખ સુદ ૫ એ જન્મ, અદ્વૈત મતના પ્રવર્તક, પ્રખર પ્રતિભાવંત,
અત્યંત વૈરાગી, ૩૨ વર્ષનું આયુષ્ય, કેદારમાં દેહત્યાગ ગૌતમ
ન્યાયદર્શનના પ્રણેતા ગૌતમ ઋષિ પતંજલિ યોગદર્શનના પ્રણેતા પતંજલિ ઋષિ કપિલ
સાંખ્યદર્શનના પ્રણેતા કપિલ ઋષિ યુવરાજ શુદ્ધોદન બૌદ્ધ દર્શનના પ્રણેતા ગૌતમ બુદ્ધ, રાજા શુદ્ધોદનના પુત્ર
૧૨૩૨ ૧૨૩૩ ૧૨૩૪ ૧૨૩પ
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૩૬ એકાંત ૧૨૩૭ મધુરી મોહિની આણતાં
૧૨૩૮
૧૨૩૯
નિવૃત્ત
૧૨૪૦
૧૨૪૧
૧૨૪૨
૧૨૪૩
પૃ.૩૪
૧૨૪૪
૧૨૪૫
૧૨૪૬
સ્વાચરણ
કંચનવર્ણી
અઢળક
પુષ્કળ, વિપુલ, અતિશય
સામ્રાજ્યલક્ષ્મી એક સમ્રાટની સત્તા નીચે અનેક રાષ્ટ્રોની સંપત્તિ, અનેક રાજ્યલક્ષ્મી
જ્ઞાનદર્શનયોગપરાયણ જ્ઞાન-દર્શન ઉપયોગમાં લીન-એકાગ્ર
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર
કપિલ કેવળી
૧૨૪૭
૧૨૪૮
૧૨૪૯
૧૨૫૦
૧૨૫૧
૧૨૫૨
किं
૧૨૫૩
हुज्ज
૧૨૫૪ कम्मं
૧૨૫૫
૧૨૫૬
૧૨૫૭
૧૨૫૮
૧૨૫૯
૧૨૬૦
૧૨૬૧
૧૨૬૨
૧૨૬૩
૧૨૬૪
૧૨૬૫
૧૨૬૬
મુખકમળથી
असासयंमि
संसारंमि
दुखखपउराए
ૐ, જ+ગન્ત । એકાકી, એક જ વસ્તુનો લક્ષ કરનાર, અલગ મીઠી મમતા
+ની । કરતાં, લાવતાં
।
નિ+વૃત્ । થાકો,પાછા ફરો, નિવર્તો
સ્વ+આ+વર્। પોતાનાં આચરણ ઝાØ+વખ્। સોનેરી
जेणाहं
दुई
न गच्छिज्जा
મહદ્
સ્ફુરણા
મહાયોગ
તિમિરપટ
શોકાધિ
જિનાગમનાં ૪ મૂળ સૂત્રમાં ૨ જું, મહાવીર સ્વામીની અંતિમ દેશના, ૩૬ અધ્યયન, કુલ ૧૭૨૦ ગાથા
કૌશાંબીના કપિલ નામના બ્રાહ્મણને વિદ્યાભ્યાસ, લગ્ન, જંજાળ અને તૃષ્ણાનાં મનોમંથનના અંતે કેવળજ્ઞાન; વાંચો શિક્ષાપાઠ ૪૬-૪૭-૪૮
મુખેથી, શ્રીમુખેથી
અધ્રુવ, અચોક્કસ, અનિત્ય
અશાશ્વત
સંસારમાં
પ્રચુર-અનેક પ્રકારનાં દુઃખ
ઃઃ ૩૯ ::
શું
કરું
કરણી
જેથી હું, જેના વડે હું
દુર્ગતિ
ન જઉં, ન જાઉં
મહત્ । મ+ગતિ । મહાન, મોટું; બળવાન, પ્રખ્યાત તત્ત્વજ્ઞાનપ્રસાદીભૂત આત્મજ્ઞાન વડે પ્રસાદિત થયેલાં-કૃપાયુક્ત સ્તુતિપાત્ર
મેધાવી
સ્તુ । વખાણવા લાયક, પ્રશસ્ય, સરાહનીય, બિરદાવવા યોગ્ય મેક્ । બુદ્ધિમાન, પ્રજ્ઞાવંત, તીવ્ર યાદશક્તિવાળા
ર્। પ્રેરણા, પ્રકટીકરણ, સ્ફૂર્તિ, સૂઝ, જાગ્રતિ મહત્+યુત્ । યોગનો એક પ્રકાર; કુલ સરવાળો તિમ્ । અંધકાર; આંધળાપણું; કાળું; અંધકારનું આવરણ શો+સધ્ધિ । શોક-દુઃખ રૂપી સાગર-દરિયો તત્ત્વજ્ઞાનચંદ્રની સોળે કળા ચંદ્રની સોળ કળાની જેમ તત્ત્વજ્ઞાન રૂપી ધર્મની ૧૬ કળા — (૧) અક્ષરનો અનંતમો ભાગ ખુલ્લો તે (૨) યથાપ્રવૃત્તિકરણ (૩) અપૂર્વકરણ (ગ્રંથિભેદ) કરે તે (૪) અનિવૃત્તિકરણ (મિથ્યાત્વ પરિહાર) (૫) સમ્યક્ત્વપ્રાપ્તિ (૬) દેશવિરતિપણું (૭) સર્વવિરતિપણું (૮) ધર્મધ્યાનની એકાગ્રતા (૯) ક્ષપક
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૦ ::
૧૨૬૭ ૧૨૬૮ ૧૨૬૯ ૧૨૭૦ ૧૨૭૧ ૧૨૭ર ૧૨૭૩ ૧૨૭૪ ૧૨૭૫ ૧૨૭૬ ૧૨૭૭ ૧૨૭૮
૧૨૭૯
શ્રેણી ચઢે (૧૦) અવેદી-શુકલધ્યાનની ધારા (૧૧) સર્વથા લોભક્ષય (૧૨) ઘનઘાતી કર્મક્ષય (૧૩) કેવળજ્ઞાન પ્રગટે (૧૪) યોગનિરોધ (૧૫) સર્વથા
કર્મક્ષય-અયોગી (૧૬) સિદ્ધપદ પ્રાપ્તિ મહબૂત પ્રયોજનભૂત જગતહિનૈષિણી જગકલ્યાણકર, જગતહિતસ્વીની, જગતહિતેશ્વરની પદવી પર્વા પદ, ઉપાધિ, દરજ્જો, ઇલકાબ, ખિતાબ, સ્થાન; માર્ગ શમ
શમ્ ! કષાયનું ઉપશમન, શાંત થવું ધૃતિ
પૃ. સ્થિરતા; ધીરજ, ધૈર્યગ્રહણ; ધારણા અપ્રભુત્વ
++ મૂ+ત્વ લઘુત્વ, લઘુતા, નમ્રતા અનુરાગ અનુ+હન્ગ I પ્રીતિ, આસક્તિ અણરાગ +રા દ્રષ; રાગનો અભાવ, ખટરાગ, કજીયો ચરણ
કવિતાની કડી, તૂક; પગ સજો
સદ્ગા થી તૈયાર થાઓ, રાખો, થી શોભો પરઠો
પાર્થ | પરા સ્થાપિત કરો, ઠરાવ કરો, કરાર કરો, કરો ઉદ્દેશે ૩+વિજૂ I હેતુએ, કારણે, પ્રયોજન, ધ્યેયે; વર્ણન; ઉદાહરણ; ખોજ; સ્થાન; સમતુલ્ય સમાન, સરખા સિધ્ધાર્થ રાજાનો પુત્ર મહાવીર સ્વામી પ્રથમ પદવીનો ધણી ૧લી પદવી તીર્થકરની, ૯ ઉત્તમ પદવી : તીર્થકર, ચક્રવર્તી, વાસુદેવ,
બળદેવ, માંડલિક, કેવળી, સાધુ, શ્રાવક અને સમકિતીની સર્વાશે બધી રીતે, સર્વ અંશે, બધા ભાગે ધન્યવાદો શાબાશી, મુબારકબાદી, અભિનંદન; આભાર, ઉપકાર નિવેડો નિ+વૃતા ફેંસલો, સિદ્ધિ, છેવટ પ્રયોજન પ્રયુન્ ! હેતુ, કારણ, ઉદ્દેશ પરિણામ પરિ+નમ્ | ફળ સૂત્રકૃતાંગ દ્વાદશાંગીમાં રજું અંગ-આગમ શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્ર દ્વિતીયાંગ દ+તી+3jT બીજું અંગ તે સૂત્રકૃતાંગ આગમ શ્રુતસ્કંધ વિભાગ જેમાં થોડાં અધ્યયન હોય નિબ્બાટ્ટા ! નિર્વાણ-મુક્તિ શ્રેષ્ઠ, પ્રધાન છે (શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્ર શ્રુ.૧, અ.૬, ગા.૨૪) जह
યથા જેમ, જે રીતે દી જવું सव्वधम्मा સર્વ ધર્મમાં વિજ્ઞાની વિ+જ્ઞા વિશેષ જ્ઞાન-વીતરાગ વિજ્ઞાન-કેવળજ્ઞાન જેને હોય તે, કેવળજ્ઞાની વિવેચન વિ+વિન્ા સ્પષ્ટીકરણ, મીમાંસા, નિર્ણય, અનુસંધાન
૧૨૮૦ ૧૨૮૧ ૧૨૮૨
૧૨૮૩ ૧૨૮૪ ૧૨૮૫ ૧ ૨૮૬ ૧૨૮૭ ૧૨૮૮ ૧૨૮૯ ૧૨૯૦ ૧૨૯૧ ૧૨૯૨ ૧૨૯૩ ૧૨૯૪
૫.૩૫
૧૨૯૫ વિનાવિવાદે ૧૨૯૬ રુધિર ૧૨૯૭ નિદાન ૧૨૯૮ સર્વજ્ઞ
વિ+વત્ મતભેદ વિના, ચર્ચા વિના
ધુ લોહી, રક્ત, કેસર, ગેરુ; મંગળ ગ્રહ નિ+ા | મૂળ કારણ; પરિણામ, અંત, આખરે, અવશ્ય, નિયાણું વૃ+વ+જ્ઞા | બધું, સંપૂર્ણ, સમગ્ર જાણનાર, કેવળજ્ઞાની
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૯૯
૧૩૦૦
૧૩૦૧
૧૩૦૨
૧૩૦૩
૧૩૦૪
૧૩૦૫
૧૩૦૬
૧૩૦૭
૧૩૦૮
૧૩૦૯
૧૩૧૦
૧૩૧૧
૧૩૧૨
૧૩૧૩
પૃ.૩૬
૧૩૧૪
૧૩૧૫
૧૩૧૬
૧૩૧૭
૧૩૧૮
૧૩૧૯
૧૩૨૦
૧૩૨૧
નિદિધ્યાસન માનવી
આત્મહિતૈષી
પર્યટન
કીધા
જંજીર
મોક્ષમયી
મળમૂત્ર
ન્યારો
અશ્િચ
આસવ
સંવર
નિર્જરા
ચૌદ રાજલોક
દર્શનાંતર્ગત
વિદ્યુત
પ્રભુતા
પતંગ
પુરંદરી ચાપ
અનંગ રંગ
ઓલવાઇ જવું અધિકાર
૧૩૨૨
૧૩૨૩
૧૩૨૪
૧૩૨૫
૧૩૨૬
૧૩૨૭
૧૩૨૮ કરુણાર્ક
૧૩૨૯
ગૃહપતિ
૧૩૩૦
મિષ્ટાન્ન
૧૩૩૧
તળે
હિલોળો
ચપળ
દૃષ્ટાંત
લડિયાં ખાતો
આજીજી
નિ+ ધ્યે+સન્ । વારંવાર યાદ કરવું, વારંવાર ધ્યાનમાં લેવું, એકતાન મન્ । મનુનાં સંતાન માનવ, મનન કરવાની શક્તિ જેને છે તે મનુષ્ય આત્મ+ધા+વ્ । આત્માના હિતેચ્છુ, આત્મહિતસ્વી પરિ+અટ્। પરિભ્રમણ, પ્રવાસ, યાત્રા
કાલાવાલા
ઃ। કર્યા બેડી, બંધન
મોક્ષ્ । મોક્ષસ્વરૂપ વિષ્ટા-પેશાબ
જુદો, અલગ, ભિન્ન, નિરાળો, અળગો 7+શુક્। અપવિત્ર, અસ્વચ્છ
ચાર દિવસની ચટકી
આ+સું । કર્મોનું આવવું
સમ્+વૃ । કર્મ આવવાનાં દ્વારને બંધ કરવાં, કર્મ આવતાં રોકવાં નિ+રૢ । કર્મોનું જરી જવું, ખરી જવું, આત્માથી અંશે અંશે છૂટા પડવું ૧૪ ૨જ્જુ પ્રમાણ લંબાઇવાળા લોકનો નીચેનો ભાગ ૭ રજ્જુ, પહોળો, મધ્ય ભાગ ૧ રજ્જુ, ઉપર ૫ રજ્જુ અને અંતમાં ૧ રજ્જુ પ્રમાણ વિસ્તારવાળો જેમાં અધો-મધ્ય-ઊર્ધ્વલોક છે; સમસ્ત સૃષ્ટિ, અખિલ બ્રહ્માંડ, ત્રિભુવન, ત્રિલોક (પ્રથમ) દર્શનમાં, પ્રકરણમાં, ચિત્રમાં સમાયેલો
વીજળી
અધિકાર, સત્તા, મોટાઇ
પતંગ જેવો કાચો રંગ ઇન્દ્રધનુષ, મેઘધનુષ્ય કામભોગના રંગ
૩૬ । બુઝાઇ જવું
સત્તા, જે અધિકરાય-આશ્રય કરાય તે; પ્રસ્તાવવિશેષ
પત્ના । વર્। ચાર દિવસની ચાંદની; વરસવું; મોહિની; તેજરેખા; સુખાંશ, સુખના બહુ જ થોડા દિવસ
હિોલ । ઉછાળો
વપત । ચંચળ
ઉદાહરણ, દાખલો ગોથાં, અડબડિયાં ખાતો
:: ૪૧ ::
કાલાવાલા
આજીજી, કરગરવું
+ડન+અદ્ । કરુણાથી ભીંજાયેલી-ભીની, કોમળ હૃદય ગૃહસ્થ, વિદ્યાર્થીઓ-છાત્રો પર દેખરેખ રાખનારો અધિકારી મીઠાઇ, ગળી-મીઠી-પૌષ્ટિક વાનગી; પકવાન્ન, પકવાન તત્ત । તળિયે, નીચે
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨ ::
૧૩૩૨
૧૩૩૩
૧૩૩૪ સ્વધામ
૧૩૩૫
૧૩૩૬
૧૩૩૭
૧૩૩૮
૧૩૩૯
૧૩૪૦
૧૩૪૧
૧૩૪૨
૧૩૪૩
૧૩૪૪
૧૩૪૫
પૃ.૩૭
૧૩૪૬
૧૩૪૭
૧૩૪૮
૧૩૪૯
૧૩૫૦
૧૩૫૧
૧૩૫૨
૧૩૫૩
૧૩૫૪
૧૩૫૫
૧૩૫૬
૧૩૫૭
૧૩૫૮
૧૩૫૯
૧૩૬૦
૧૩૬૧
૧૩૬૨
૧૩૬૩
૧૩૬૪
૧૩૬૫
૧૩૬૬
વૃદ્ધતાને પામેલો જૂનો થયેલો, જીર્ણ
મલિન
મન્ । મેલી, મેલવાળી
પોતાનાં શરીર રૂપી દેવસ્થાનમાં; પેટમાં
આંખો મિચાઇ ગઇ આંખ બંધ થઇ ગઇ, ઊંઘ આવી ગઇ ખમ્મા, ખમ્મા કરનારા રાજસેવકો
છડીદારો
પાદચંપન
પગચંપી, પગ દબાવવા
મહાલય
મહેલ
પવન ઢોળે
રોમાંચ ઉલ્લસવાં
મુશળધાર
સઘન
ગાજવીજ
સત્વર
વૃંદ
જાળી ગોખવાળાં વસ્ત્ર ફાટેલાં કપડાં સુખાડંબર
કશું યે
ગ્લાનિ
પ્રમાણશિક્ષા
સત્યત્વ
સુશર્ણ
આરાધ્ય
બાંહ્ય સ્થાશે
ભવાટવી ભ્રમણ અવદર્શન
મગધ દેશ
શ્રેણિક રાજા
અશ્વક્રીડા
મંડિકુક્ષ મનોહારિણી
તરુકુંજ
વલ્લિકાઓ
પવન નાખે
રુંવાડાં ઊભાં થઇ જવાં, રોમાંચિત-હર્ષિત થઇ જવું સાંબેલાની ધાર જેવો, ધોધમાર, જાડી ધારમાં જોરદાર નક્કર, ગાઢ, ભરચક, જોરદાર
ગર્ન+વિન્ । વાદળાંની ગર્જના અને વીજળી સ+ત્વ॥ ત્વરા સહિત, ઝડપથી
વૃ+વન્। ટોળું, સમૂહ, સમુદાય; સો કરોડ
ઘટાટોપ
છવાઇ રહેવું
ઝરણાં
સુખનો ડોળ, ઠાઠ, દબદબો
કંઇ જ, કાંઇ જ, કંઇ પણ
સૈ+નિ । શોક, ખેદ, દુઃખ, થાક, ઘૃણા, નિર્બળતા
બોધપાઠ
સત્+યા । સાચ
સુ+શરણ । ઉત્તમ શરણ
આ+રાધ્ । આરાધ
વાદુ+સાત્ । હાથ મળશે, મદદ મળશે; હાથ ઝાલશે, હાથ પકડશે
ભવ પરિભ્રમણ, સંસારવનમાં ફરવું-ભટકવું
અવ+વૃક્ । દુર્દર્શન, દુર્દશા
આજનું બિહાર તે જૂનો મગધ કે કીકટ દેશ, જેની રાજધાની રાજગિર, રાજગૃહ કે ગિરિવ્રજ, જ્યાં ૫ પહાડ છે; બીજી રાજધાની પાટલિપુત્ર – પટણા મગધ દેશના રાજા, મહાવીર સ્વામીના અનુયાયી, ૧લા ભાવિ તીર્થંકર ઘોડા ખેલવવા
એ નામનું વન, ઉદ્યાન
મ+હૈં। મન હરી લેનારી, મન લોભાવનારી, સુંદર
લતામંડપ
વેલીઓ
ઘાટી, ગાઢ
દે છબ્લિગ્ન । ઢંકાઇ, ઘેરાઇ, ફેલાઇ
ર્ફે
ઝરણ, વહેળો, ઝરો, નિર્ઝર; જમીન-પહાડમાંથી પાણીનું નીકળવું
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૩ ::
પૃ.૩૮ ૧૩૬૭ ૧૩૬૮ ૧૩૬૯ ૧૩૭) ૧૩૭૧ ૧૩૭ર ૧૩૭૩ ૧૩૭૪ ૧૩૭૫ ૧૩૭૬ ૧૩૭૭
૧૩૭૮ ૧૩૯ ૧૩૮૦ ૧૩૮૧ ૧૩૮૨ ૧૩૮૩ ૧૩૮૪ ૧૩૮૫ ૧૩૮૬ ૧૩૮૭ ૧૩૮૮ ૧૩૮૯ ૧૩૯૦ ૧૩૯૧ ૧૩૯૨ ૧૩૯૩ ૧૩૯૪
નંદનવન ના ઇન્દ્રનું ઉપવન-બગીચો, સ્વર્ગીય બાગ તરુ તળે
તૃતલ્ ા વૃક્ષ નીચે સુકુમાર સુકોમળ અતુલ્ય ૩૫+ સુના તોલ વગરનું, માપ વિનાનું, ઘણું જ વર્ણ
વળું રૂપ-રંગ, સૌંદર્ય સૌમ્યતા સોમ | ચંદ્ર જેવી શાંતતા, શીતળતા, પ્રસન્નતા વિસ્મયકારક વિ+સ્મિા નવાઇ-આશ્ચર્યકારક સંયતિ સમ્+યમ્ | સંયમી, મુનિ, સાધુ અસંગતિપણું અસંગતા, અસંબંધતા, અનનુરક્તતા મુદિત પુત્ આનંદિત પ્રદક્ષિણા દઈને પ્ર+ક્ષિણમ્ | પરિક્રમા કરીને, વસ્તુ-વ્યક્તિને જમણી બાજુ રાખીને તેની
આસપાસ ફરીને બે હાથની અંજલિ બે હાથ જોડીને તરુણ
તૃ નવયુવક વય
વચમ્ | ઉંમર; અવસ્થા, યુવાની; પક્ષી, વચન, વ્રત, નિયમ મુનિત્વ મુન્ ! મુનિપણું, સાધુપણું અનુગ્રહ અનુ+પ્રદ્ કૃપા, મહેરબાની યોગક્ષેમ જે વસ્તુ ન હોય તે મેળવવી અને જે વસ્તુ મળી હોય તેનું રક્ષણ કરવું સુહંનું સુત્ મિત્ર, સિદ્ધ પુરુષ, ગુરુ-શિષ્ય કે સમકક્ષ વિચારક ભયત્રાણ ની+ત્રા | ભયથી રક્ષણ-બચાવ નાથ
નથુ . સ્વામી, માલિક, ધણી, પતિ, પ્રભુ અબુધ +qધ અણસમજુ; અજ્ઞાની, મૂર્ખ, બોધ વિનાના અનાથ નિરાધાર, નધણિયાતું; દળદર ધનાઢચ ધન++Àી ધનસંપન્ન, ધનવાન, ધનિક, ધનવિપુલ, અમીર
+જ્ઞા અજ્ઞાની, મૂર્ખ વંધ્યા
વાંઝણી સ્ત્રી, જે સ્ત્રીને પુરુષનો યોગ થવા છતાં સંતાનપ્રાપ્તિ ન થાય આકુળ મા+| ગભરાયેલું, બેચેન, બહાવરું, અસ્વસ્થ, ક્ષુબ્ધ, વ્યગ્ર, વિહળ યતિમુખપ્રતિથી યમ્ ! મુનિનાં મુખે, મુનિનાં મુખેથી, જતિના મોંએથી નગર ન+ર ! જ્યાં કર ભરવાનો નથી તે શહેર, નગરી
ન+{ જ્યાં પર્વત જેવડા પ્રાસાદ-મહેલ-ઘર તથા અનેક જાતિ-ધંધાવાળા વસતા
હોય તેવું સમૃદ્ધ શહેર ગ્રામ
ગામ, ગામડું અંતઃપુર
રાણીઓનો આવાસ, રાણીવાસ ચતુષ્પાદ તુ:+પાદુ ચારપગાં પશુ-પ્રાણી રૂડી રીતે સારી રીતે, ભલી રીતે પાંચ પ્રકારની સંપત્તિ ધન, ધાન્ય, પશુ, (પત્ની) પુત્ર, દીર્ધાયુષ્ય-આ શ્રી ૫, શ્રી ૧૧, સવા
અજ્ઞ
૧૩૯૫ ૧૩૯૬ ૧૩૯૭ ૧૩૯૮ ૧૩૯૯
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪ ::
૧૪) ૧૪૦૧
૧૪૦૨
૧૪૦૩ ૧૪૦૪ ૧૪૦પ ૧૪૬ ૧૪૦૭ ૧૪૦૮
જાજ્વલ્યમાન રખે હે ભગવનું મૃષા ઉપપત્તિ અવ્યગ્ર સાવધાન અંગીકૃત કૌશામ્બી
ગત્ પ્રકાશતું, ઝગમગતું, દેદીપ્યમાન કદાચ માવત્ ૭મી વિભક્તિનું રૂપ, ભગવાનને સંબોધન પૃથું ! અસત્ય, જૂઠું, જૂઠ ૩૫+૬ યુક્તિ, પ્રાપ્તિ, સિદ્ધિ, પ્રતિપાદન, અંત; પુરાવો; ઉપાય
+વિ+ અવ્યાકુળ, સ્વસ્થ, વ્યથિત નહીં તેવા સ+ અવધાન જાગ્રત, સાવચેત
કું ! અંગરૂપ, અંગનું થયેલું, અંગીકાર વત્સ દેશની રાજધાની, પ્રયાગ નગરથી દક્ષિણ-પશ્ચિમ દિશામાં ૩૦ માઈલ દૂર કોસમ નામના સ્થાન પર હતી, ઉત્તર પ્રદેશમાં અલાહાબાદ પાસે fમદ્ તફાવત; વિભાગ; રહસ્ય; ફૂટ પાડવી; ઝઘડા કરાવવાની રાજનીતિ વત્ / બળતરાવાળો, સળગી જવાય એવો તાવ ભયાનક, તીવ્ર, સખત, કઠોર, નિર્દય, તુમુલ દુઃખથી પીડિત
ભેદ દાહજ્વર દારુણ, શોકાર્ત
૧૪૯ ૧૪૧૦ ૧૪૧૧ ૧૪૧૨ પૃ.૩૯ ૧૪૧૩ ૧૪૧૪ ૧૪૧૫ ૧૪૧૬ ૧૪૧૭ ૧૪૧૮ ૧૪૧૯ ૧૪૨૦ ૧૪૨૧ ૧૪૨૨ ૧૪૨૩ ૧૪૨૪ ૧૪૨૫ ૧૪૨૬ ૧૪૨૭ ૧૪૨૮ ૧૪૨૯ ૧૪૩૦ ૧૪૩૧ ૧૪૩૨ ૧૪૩૩ ૧૪૩૪
નિપુણ અનન્ય મંત્રમૂળી સુજ્ઞ દરદ ઉદર જ્યેષ્ઠા કનિષ્ઠા ભગિની સિંચતાં અંઘોલણ ચૂવા ચંદન વિલેપન અળગી ટાળવો પરિશ્રમ ઉપશમ્યો વેળા પુનઃ પુનઃ અસહ્ય ખેદ
નિ+પુણ્ ચતુર, અનુભવી, યોગ્ય, સંપૂર્ણ, કુશળ મ+અન્ય એકાત્મક, અજોડ, એકમાત્ર, એકનિષ્ઠ જડીબુટ્ટી સુ+જ્ઞા સારું જ્ઞાન ધરાવનાર, શાણા, સમજુ, બુદ્ધિશાળી રોગ, પીડા, તકલીફ, માનસિક સંતાપ પેટ; ગર્ભાશય થાય{ સૌથી મોટી બહેન
નું સૌથી નાની બહેન મ+ના બહેન સિગ્ન છાંટતાં, રેડતાં, સીંચતાં ઝાડને પાણી પાતાં; લાદતાં
હાવા માટે વપરાતું સુગંધી દ્રવ્ય સુગંધી પદાર્થ, વિવિધ ગંધદ્રવ્યોના મિશ્રણવાળું સુગંધી દ્રવ્ય વેન્દ્ર સુગંધપ્રધાન લાકડું, સંદલ, સુખડનો લેપ-લાકડી-વૃક્ષ; તિલક વિ+તિમ્ ચોપડવું, લગાવવું, લેપ કરવો
+દૂર, વેગળી, જુદી ટહૂ ! દૂર કરવો, નિવારવો પરિ+શ્રમ્ | મહેનત, થાક ૩૫+શમ્ | શાંત થયો વેત્ ા વખતે, સમયે; અવસરે; રોગ ફરી ફરી H+સદ્દા સહન ન થાય તેવી વિદ્ શોક, સંતાપ, દિલગીરી, થાક
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૩૫
૧૪૩૬
૧૪૩૭
૧૪૩૮
૧૪૩૯
૧૪૪૦
૧૪૪૧
૧૪૪૨
૧૪૪૩
૧૪૪૪
૧૪૪૫
૧૪૪૬
૧૪૪૭
૧૪૪૮
૧૪૪૯
૧૪૫૦
૧૪૫૧
૧૪૫૨
૧૪૫૩
૧૪૫૪
૧૪૫૫
૧૪૫૬
૧૪૫૭
૧૪૫૮
૧૪૫૯
૧૪૬૦
૧૪૬૧
૧૪૬૨
૧૪૬૩
પૃ.૪૦
૧૪૬૪
૧૪૬૫
૧૪૬૬
૧૪૬૭
૧૪૬૮
૧૪૬૯
૧૪૭૦
ખંતી
દંતી
નિરારંભી
પ્રવ્રજ્યા
શયન કરવું અતિક્રમી
માત
તાત
બંધવ
નિગ્રહ
પરાત્મા
વૈતરણી
શાહ્મલિ વૃક્ષ કામધેનુ
યુગ
ભલી રીતે
વાંચ્છું છું
અપરાધ
ક્ષમાવું છું
સ્તવીને
આરંભોપાધિથી રહિત હિંસા અને પરિગ્રહ વિનાનું
અણગારત્વ
ક્ષમ્ । ક્ષમાવંતી
રમ્ । દમનયુક્તા, દમનવંતી, ઇન્દ્રિયોનું દમન કરતી નિર્+આ+રમ્ । આરંભ-હિંસા વગરની
ખરે !
તત્સંબંધી
પ્ર+ન્। દીક્ષા, સંન્યાસ
શી । સૂવું, સૂઇ જવું, ઊંઘવું
અતિ+મ્ । પસાર થઇ ગઇ
કિંચિત્
સુશીલ
અન્ય
એકત્વ
નય
માન્ । માતૃ । મા, માતા, બા
તાન્ । બાપ, પિતા, બાપુજી; પોતાનાથી નાના-મોટા મુરબ્બી (માનાર્થે) વન્ધુ । ભાઇ, બાંધવ
નિ+પ્રદ્। નિયંત્રણ, નિયમન, નિરોધ, અંકુશ
7+R । ઘર વિનાનું, મુનિ-સાધુ-અણગારપણું પર+આત્મન્ । બીજાના આત્માનો, પરમ-શ્રેષ્ઠ આત્માનો નરકની અતિ દુઃખદાયી નદી; મુંબઇમાં પણ છે ! નરકનું અતિ દુઃખદાયક ઝાડ, શીમળાનું વૃક્ષ
મનોકામના પૂરી કરનારી કલ્પિત ગાય; વસિષ્ઠની નંદિની ગાય યુગલ, યુગ્મ, જોડકું; જમાનો; સત્ત્રેતા-દ્વાપર-કળિયુગ; ૫ વર્ષ રૂડી રીતે, ભલું થાય તેમ, અચ્છી-શુદ્ધ, નિર્મળ, પવિત્ર રીતે વાસ્ । ઇચ્છું છું અપ+રાધ્ । દોષ, પાપ
ક્ષમ્ । ખમાવું છું
સ્તુ ।પ્રશંસા કરીને
રાજપુરુષ કેસરી સિંહ સમાન રાજા; ઉત્તમ રાજા
રોમરાયના વિકસિત મૂળ સહિત રોમાંચિતરોમરાય સાથે, રોમરોમ ઉલ્લાસ સાથે પોતાનાં સ્થાને, ઘરે, મહેલમાં
સ્વસ્થાનકે
ભવ્યો
ભવિષ્યમાં મોક્ષે જાય તેવા જીવો, મોક્ષની યોગ્યતાવાળા જીવો
મહા નિગ્રંથ
મહાશ્રુત
વીતક ચરિત્ર
:: ૪૫ ::
મહામુનિ
બહુશ્રુત, શાસ્ત્રોના મહાન અભ્યાસી
વૃત્ । વિ+ર્ફે । વીતેલું-અનુભવેલું-વર્ણન, વૃત્તાંત, સંકટકથા
સાચે, ખરેખાત; (નક્કી) ખચીત
તત્+સમ્+વ ્ । તે સંબંધી, તે વિષે કંઇક, થોડોક
શ્રેષ્ઠ આચરણ, સદાચરણ
બીજા દ્વારા, બીજા વડે, બીજાથી એકપણાને, આત્મત્વને
વસ્તુના એક અંશને ગ્રહણ કરનાર જ્ઞાન, દૃષ્ટિબિંદુ
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૬ ::
૧૪૭૧
ગોતે
૧૪૭૨ જાયા
૧૪૭૩
૧૪૭૪ શક્રેન્દ્ર
૧૪૭૫ મિથિલા
૧૪૭૬
રાજેશ્વર
૧૪૭૭
પિછાનવામાં
૧૪૭૮
વિપ્ર
૧૪૭૯
વ્યાખ્યાન
૧૪૮૦
કોલાહલ
૧૪૮૧
૧૪૮૨
૧૪૮૩
૧૪૮૪
૧૪૮૫
પૃ.૪૧
૧૪૮૬
૧૪૮૭
૧૪૮૮
૧૪૮૯
૧૪૯૦
નમિ રાજર્ષિ
ઉદ્વેગ
દીક્ષા
ભોળો
પત્ર
આક્રંદ
કિલ્લો
પોળ
કોઠા
કમાડ
ભોગળ
૧૪૯૧
૧૪૯૨
૧૪૯૩ પ્રે
૧૪૯૪
૧૪૯૫
૧૪૯૬
૧૪૯૭
૧૪૯૮
ચાપ
૧૪૯૯
બાણ
૧૫૦૦ ભેદીશ
૧૫૦૧
૧૫૦૨
૧૫૦૩
૧૫૦૪
૧૫૦૫
શતદ્દી
ખાઇ
ગઢ
ધનુષ્ય
પણછ
સાહવાની
લૌકિક સંગ્રામ ભાવસંગ્રામ
શિખરબંધ
આવાસ
ગવાક્ષ
દે ગુત્ત । શોધે, ખોળે
સ્ત્રી, પત્ની
મિથિલા નગરીના નમિ રાજા, ક્ષત્રિય ઋષિ, ૪ પ્રત્યેક બુદ્ધમાં ૧ ઇન્દ્ર, સૌધર્મ નામે ૧લા દેવલોકના ઇન્દ્ર
મમ્।વિદેહ દેશની રાજધાની, બિહારના દરભંગા જિલ્લાનું જનકપુર રાન્+શ । રાજાધિરાજ
વિશ્ર્વાન । ઓળખવામાં
વન્ । બ્રાહ્મણ; શુભકર્તા; મેધાવી
વિ+આ+રહ્યા । ભાષણ, પ્રવચન, વિસ્તારથી પ્રતિપાદન
જોતા+આ+હત્। શોરબકોર, ઘોઘાટ, કોલો-સુવ્વરોને ત્રાસ થાય તેવો અવાજ ૩+વિન્ । વ્યાકુળતા, ચિંતા, દુઃખ
દ્રૌસ્ । સંસારત્યાગ, સર્વસંગપરિત્યાગ, સંયમ, ચારિત્ર, પ્રવ્રજ્યા
મોત । ભદ્રિક, સાલસ, કપટ ન આવડે તેવો
પાંદડાં; કાગળ
આ+વ્ । રુદન, રડવું
કોટ, દુર્ગ
પ્રતોની દરવાજો, શેરી કિલ્લાનો બુરજ
પાટ । બારણું
મુનાńતા । ભૂંગળ, આગળો, આગળીયો, બારણું ખુલી ન જાય તે માટે વપરાતો લાંબો આડો ઠંડો, ગજ
શત+હન્ । એકસાથે સો માણસને મારી નાખી શકે તેવું જૂના જમાનાનું શસ્ત્ર જ્ઞાતિષ્ઠા । ખાણ, ઊંડો ખાડો; કોટને ફરતી ખાડી
પ્ર+ર્। પ્રેરાયેલા
દે કિલ્લો; પર્વત પરનો કોટ
ધનુમ્ । કામઠું
પ્રત્યેવા । ધનુષની દોરી
સાધ્ । ઝાલવાની, પકડવાની, ગ્રહણ કરવાની, વશમાં રાખવાની ચક્। ધનુષ્ય, ઇંદ્રધનુષ્ય, કમાન, વર્તુલખંડ
વણ્ । તીર; કાદમ્બરી ગ્રંથના રચયિતા પ્રસિદ્ધ કવિ બાણભટ્ટ મિત્ । તોડીશ, છેદ પાડીશ, આરપાર વીંધીશ આ લોકની લડાઇ, જંગ, યુદ્ધ, બાહ્ય-દુન્યવી જંગ ભૂ+સદ્ધાન્ । ભાવો સાથેની લડાઇ, ભાવયુદ્ધ શી, શિઘ્રા+ર । શિખરવાળાં ઊંચા આ+વત્ ।નિવાસસ્થાન, ઘર, ઓરડા ગો+અક્ષિ । ઝરૂખો, રવેશ, છઠ્ઠું
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૦૬
અશાશ્વત
૧૫૦૭ મહાલય
૧૫૦૮ માર્ગનાં ઘર ૧૫૦૯ ક્ષત્રિય શિરોમણિ
૧૫૧૦ તસ્કર
૧૫૧૧ મિથ્યા
૧૫૧૨
૧૫૧૩
૧૫૧૪
૧૫૧૫
૧૫૧૬
૧૫૧૭
૧૫૧૮
૧૫૧૯
૧૫૨૦
પૃ.૪૨ ૧૫૨૭
અવશ્ય
નરાધિપ
લાખ
સુભટ
સંઘાત
૧૫૨૧
સુવર્ણ
૧૫૨૨ મનોજ્ઞ
૧૫૨૩
૧૫૨૪
૧૫૨૫
૧૫૨૬
બહિર્યુદ્ધ
દોહ્યલાં
મનોયોગ
યજ્ઞ
પૌષધ વ્રત
ઠીક
સભ્યશ્રુતધર્મ ચારિત્રધર્મ
મુક્તાફળ ૧૫૨૮ મેરુ પર્વત
૧૫૨૯
છતા
૧૫૩૦
અછતા
૧૫૩૧
૧૫૩૨
૧૫૩૩
૧૫૩૪
૧૫૩૫
૧૫૩૬
૧૫૩૭
૧૫૩૮
૧૫૩૯
સંકલ્પવિકલ્પ
હણાઇશ
શલ્ય
કોઇ કાળે
ચળનાર
અભિરુચિ
દીપક
વૈક્રિય રાજર્ષીશ્વર
અનિત્ય
મહત્+ઞા+તી । મહેલ; પવિત્ર ધામ; મંદિર
મ॥। સંસારભ્રમણપથ-મળદ્વારનાં ઘર; રસ્તા-રૂઢિ-મત-સંપ્રદાયનાં ઘર ક્ષત્રિયોમાં શ્રેષ્ઠ, ચૂડામણિ, મુખ્ય, નાયક ત ્+। ચોર, છેતરનાર માણસ; એક શાક
મિક્ । ફોગટ, અસત્ય, અવાસ્તવિક
અવશ્યમ્ । જરૂર
રાજા
લક્ષ, સો હજાર બહાદુર લડવૈયો
સાથે, સંગાથે; સમૂહ, જથ્થો; ભેગા થવું; એક જ પદાર્થના અણુઓનું
પરસ્પર આકર્ષણ
બહારનું યુદ્ધ-લડાઇ
દુ:ā+જ્ઞ । અઘરાં, મુશ્કેલ; દુઃખ, સંકટ
મનનો યોગ, મનનું જોડાણ, મન
યન્ । અગ્નિકુંડમાં વૈદિક વિધિથી હવિનો હોમ; જપ-ભજન-કીર્તનનો કરાતો જ્ઞાનસમારંભ
સારો વાન; સોનું
:: ૪૭::
મ+જ્ઞ । મનને ગમે તેવા, મનપસંદ, સુંદર
પુખ્+ા । શ્રાવકનાં ૧૨ વ્રતમાં ૧૧ મું, આત્મસ્થિરતા માટે પોષણનું વ્રત સ્થિત । સારું, યોગ્ય, બરોબર; વારુ, ભલે; સાધારણ સમ્યક્દર્શન-જ્ઞાનરૂપી ધર્મ સમ્યક્ચારિત્ર રૂપી ધર્મ
મોતી
૧ લાખ યોજન ઊંચો શ્રેષ્ઠ પર્વત જેની આસપાસ ગ્રહો વગેરે ફરે છે તે, અસ્તિત્વ ધરાવતા
અન્-અસ્તિત્વવાળા, ન હોય તેવા, અસત્, હયાત નહીં તેવા, ગુપ્ત, અણછતા સમ્+પ્। વિ+પ્। તર્કવિતર્ક, ગડમથલ હૅન્ । મરીશ, નાશ પામીશ
ગત્ । શૂળ, કાંટો કોઇપણ સમયે
પણ્ । ચલિત થનાર, ડગનાર, ખસનાર, પતિત થનાર અમિ+રુન્ । પ્રીતિ, ઘણી રુચિ, શોખ, કોડ ટીપ્ । દીવો
વિ+જ઼।વિકુર્વણા કરવી, શરીર બદલવું, રૂપ લેવું મોટા રાજર્ષિ, રાજર્ષિઓમાં મોટા
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૮ ::
નિર્મમત્વ મારાપણા રહિત, મમતા વિના પરવરીશ જઈશ, પહોંચીશ
28 મુનિ, તપસ્વી; મંત્રદૃષ્ટા ઋદ્ધિધારી; ૭ની સંખ્યા પાદાંબુજ પાવવુ+ ા ચરણ રૂપી કમળ મુકુટ
મÉ૩ટન્ મુગટ, રાજાનો તાજ વાટે
વર્ માર્ગે, રસ્તે તાવવામાં ત| ચકાસવામાં, કસવામાં, ખૂબ તપાવવામાં ન્યૂનતા કરી છે બાકી રાખ્યું છે, કચાશ રાખી છે, ઊણપ રાખી છે લલુતા નન્ના લોલુપતા, લાલચ પુરંદર પુર+ા ઇન્દ્ર; શિવ; અગ્નિ; ચોર ચાતુર્ય
ચતુરાઇ, હોશિયારી, શાણપણ નિરીક્ષણ નિર+રૃક્ષ | અવલોકન વહન
વત્ | વહેવું; ઉપાડ; વાહન ઉત્તર
૩૪તૃ ! જવાબ સમુદાય સ[+૩ત્ર મ્ ટોળા, સંઘ, સમૂહ પ્રજ્વલિત
પ્ર+શ્વત્ / સળગેલું, સળગતું, પ્રદીપ્ત; ચમકતું
૧૫૪૦ ૧૫૪૧ ૧૫૪૨ ૧૫૪૩ ૧૫૪૪ ૧૫૪૫ ૧૫૪૬ ૧પ૪૭ ૧૫૪૮ ૧૫૪૯ ૧૫૪૦ ૧૫૫૧ ૧પપર ૧પપ૩ ૧૫૫૪ ૧૫૫૫ પૃ.૪૩ ૧પપ૬ ૧પપ૭ ૧૫૫૮ ૧પપ૯ ૧પ૬૦ ૧પ૬૧ ૧પ૬ ૨ ૧પ૬૩ ૧પ૬૪ ૧પ૬૫ ૧પ૬૬ ૧પ૬૭ ૧પ૬૮ ૧૫૬૯ ૧પ૭O ૧પ૭૧ ૧પ૭૨ ૧૫૭૩ ૧પ૭૪ ૧૫૭૫
સહસ્ર હજાર વંશવેદના આંકડાની, ઝેરી કાંટાની-અણીની પીડા પ્રવીણ હોશિયાર ચોબાજુ ચારે બાજુ મહાકુશળ મહા હોશિયાર, ખૂબ ચતુર મલયગિરિ ચંદન દક્ષિણ ભારતના મલય નામના પર્વત પરનું ચંદન, પીળું ચંદન-વૃક્ષ મનોરમા મન+રમ્ સુંદર સ્ત્રીઓ કંકણ
[+[ ! બંગડી, વલય કને
* / પાસે, નજીક ખળભળાટ કોલાહલ, શોરબકોર, ખખડવાનો અવાજ મિથિલેશ fifથની+શા મિથિલાપતિ, મિથિલા નગરીના રાજા, નમિ રાજર્ષિ ખમી શક્યા ક્ષ સહન કરી શક્યા એકેકું
| એકેક મંગળ દાખલ શુકન પૂરતું, સૌભાગ્ય ગણીને પરિત્યાગી પરિત્યજ્ઞા કાઢી નાખી, છોડી દઈને માથું ફેરવી નાખે એવો ગુસ્સો આવે એવો પૂર્વજાતિની સ્મૃતિ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન, પૂર્વભવનું સ્મરણ વાજિંત્ર વાદ્ય | વાજું, વાદ્ય; વા-ઘા કે ઘસરકાથી ધ્વનિ નીકળે તેવું સાધન ધ્વનિ
ધ્વનું સ્વર પ્રકર્મો પ્ર+{ પ્રગટ્યો, વિસ્તર્યો, ખેંચાયો, પ્રસર્યો
For Private & Personal use only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૫૭૬
૧૫૭૭
૧૫૭૮
૧૫૭૯
શ્રીમાન ચર્ચવામાં
પૃ.૪૪
૧૫૮૦
૧૫૮૧
૧૫૮૨
૧૫૮૩
૧૫૮૪
૧૫૮૫
૧૫૮૬
૧૫૮૭
૧૫૮૮
૧૫૮૯
૧૫૯૦
૧૫૯૧
૧૫૯૨
૧૫૯૩
૧૫૯૪
૧૫૯૫
૧૫૯૬
૧૫૯૭
૧૫૯૮ ચંચળા
૧૬૦૪ ૧૬૦૫
૧૬૦૬
૧૬૦૭
૧૬૦૮
બૂડ્યો
શ્રોતી
ભ્રાત
ભૃત
ગોત્ર
સાત
ધરા
અજ્ઞાત્વ
રાજરાજેશ્વર
ભરત
ટાંકીએ
અશ્વશાળા
રમણીય
તેજી
ગજશાળા
હસ્તિઓ
સુકુમારિકા
૧૫૯૯ પ્રાશન
૧૬૦
૧૬૦૧
૧૬૦૨
૧૬૦૩
મુગ્ધા
સહસ્રગમે
ધનિધિ
ષટ્સ ભોજન નિર્મિત
વારાંગના
નાટકચેટક
શત્રુવટ
નિમંત્રણા
વનોપવન
કુળદીપક
લાખોગમે
શ્રી, શ્રીમત્ । શ્રીયુત, આદરસૂચક શબ્દ, પ્રખ્યાત, ધનવાન; શોભાવાન ચન્દ્। ઘસવામાં, લગાવવામાં વુક્ । બોધ પામ્યો
શ્રુ। સ્વીકારી, સાંભળી
બ્રાન્ । ભ્રાતૃ । સગો-સહોદર ભાઇ
P । નોકર, સેવક; જેનું ભરણપોષણ કરવામાં આવે તે રામ્। પિતૃવંશ; કુળ, નામ, સંજ્ઞા
જ્ઞા । જ્ઞાતિ, ન્યાત
ધૃ । પૃથ્વી
3+જ્ઞૌ । અજ્ઞાનપણું, વગર જાણ્યે, અજાણતાં રાજાધિરાજ, સમ્રાટોનો યે સમ્રાટ, (ભરતેશ્વર) ચક્રવર્તી
શ્રી ઋષભદેવ સ્વામીના ૧૦૦ પુત્રમાં સૌથી મોટા પુત્ર ભરતજી
ટંગ્। અવતરણ આપવું; કોતરવું; ખણવું; ટાંકા ભરવા, સાંધવું ઘોડાનો તબેલો
રમ્ । મનોહર, રમ્ય, સુંદર
તિગ્। તેજીલા, સ્ફુર્તિવાળા, તેજ સ્વભાવના હાથીશાળા, હાથીઓને રહેવાની જગ્યા હસ્તિન્ । હાથીઓ
કોમળ કુમારિકા, સુંદર કુંવારી કન્યા
મુદ્ । મોહ પામેલી; અણસમજુ; સાલસ; નિષ્પાપ; સુંદર, મોહક
સ+હૈ+5+ગમ્ । હજારો
ધન્+નિ+ધા । ભંડાર, ધનભંડાર
વત્ । ચપલા, ચંચળ, વીજળી
પ્ર+અશ્ । ખાવું
ગળ્યો, કડવો, તીખો, તૂરો, ખાટો ને ખારો – આ ૬ ૨સનો આહાર નિર્+મા । નિર્માણ થતાં, બનાવાતાં
વૃ+ઞ ના । ગણિકા, વેશ્યા
:: ૪૯ ::
હાસ્યવિનોદ; મોટેભાગે ગદ્યમાં-વચ્ચે ક્યાંક પઘમાં-સંગીતમાં હૂબહૂ નિરૂપાયેલો જીવનનો અભિનય થઇ શકે તેવો સંવાદાત્મક લેખન પ્રકાર, દૃશ્યકાવ્ય; ચેટક કહેતાં ગમ્મત પડે તેમ ચાળા પાડવા, રમૂજ કરાવવી, નજરબંધી-જાદુના ખેલ કરવા
++વટ્। શત્રુભાવ, દુશ્મની
નિ+મન્ત્ર । નોતરું આપવું, ઇજન
।
વન+૩પવન । અરણ્ય, જંગલ, વાડી, બગીચો
7+રીપ્ । કુળદીવડા, કુળ અજવાળે એવા
Gક્ષ+ગમ્ । લાખો-લાખ સૂઝવાળા; લાખ (સો હજારની સંખ્યા) બાજુ
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૦ ::
૧૬૦૯
૧૬૧૦
૧૬૧૧
૧૬૧૨
૧૬૧૩
૧૬૧૪
૧૬૧૫
૧૬૧૬
૧૬૧૭
૧૬૧૮
૧૬૧૯
૧૬૨૦
૧૬૨૧
૧૬૨૨
૧૬૨૩
૧૬૨૪
૧૬૨૫
પૃ.૪૫
૧૬૨૬
૧૬૨૭
૧૬૨૮
૧૬૨૯
૧૬૩૦
૧૬૩૧
૧૬૩૨
૧૬૩૩
૧૬૩૪
૧૬૩૫
૧૬૩૬
૧૬૩૭
૧૬૩૮
૧૬૩૯
૧૬૪૦
૧૬૪૧
૧૬૪૨
સજ્જ થઈ
ખમા ખમા
કંચનફૂલ મૌક્તિકના થાળ કુંકુમવર્ણા
પાદપંકજ
તલસી રહેવું
આયુધશાળા
મહા યશોમાન
દળ
પુરપાટણ આદર્શભુવન
દ્વાર
સિંહાસન
ધૂપ
ધૂમ્ર
ધમધમી
સ્વર
ત્રિવિધ
લહરી
અપૂર્વતા ભણી
સેરવી
અડવી
મૂળોત્તર
અશોભ્ય
ગદિત
ટીપીને
મુદ્રિકા
વિપરીત
મનાતી
દીપ્ત
ગુપ્તતા
માંસ
સન્ । તૈયાર થઇ, તત્પર રહી
ક્ષમ્ । એવા ઉદ્ગાર
ાન્ । સોનાનાં ફૂલ
મુત્તા+સ્થાત્ । મોતી રાખ્યાં હોય તેવી મોટી થાળી મૈં। કંકુવાળા, કંકુ જેવા રંગના, લાલીવાળા
પા+પં+ન ! ચરણકમળ
તત્ત્વમ્ । તલસવું, તલસાટ હોવો, ઝંખવું
આ+ન્યુ+શાતા । શસ્ત્રાગાર, હથિયાર રાખવાનો ખંડ. ૩ પ્રકારનાં હથિયાર– પ્રહરણ-તલવાર, હસ્તમુક્ત-ચક્ર, ભાલા, યંત્રમુક્ત-બંદૂક, તીર, તોપ મહાન યશસ્વી
રત્ન । સૈન્ય; પાંદડું; ફૂલની પાંખડી; જાડાઇ-ઘનતા
પુરી+પત્તન । ગામ, શહેર
આ+વૃ+ભૂ । અરીસાભુવન
મૈં । બારણું
સિંહની આકૃતિવાળું રાજાનું, આચાર્યનું કે દેવનું ઊંચું આસન ધૂપ્ । સળગાવેલો સુગંધિત પદાર્થ જેમાંથી ધૂમાડો નીકળે, દશાંગ વગેરે ધૂમ્। ધુમાડો, ધુમાડાના રંગનું
ધમ્ । કંપતા, ધ્રૂજતા; ગરમાવો આપતા, બહુ ગરમ થતા
સ્વર્। સૂર, અવાજ, ધ્વનિ
ત્રિ। ત્રણ પ્રકારે, ત્રણ રીતે
+હૈં । લહેર, સુરખી, તરંગ, મોજું, લીલાલહેર પહેલા કદી નથી થયું તેવું
તરફ, બાજુ
સ્ । સરકાવી, ધીમે રહીને ખસેડી
જ્જુ । શોભા વગરની, શણગાર વિનાની; સૂની, ખાલી, ઉજ્જડ મૂત+૩ત્તર । મુખ્ય-ગૌણ, પહેલાં-પછીના, પાયાના-બાકીના ઞ+શોમ્ । શોભે નહીં તેવી, ન શોભતી, અશોભનીય
વ્ । ગદ્ગદ્ થયેલું, હર્ષ-શોક-પ્રેમના અતિરેકથી ગળું ભરાઇ આવેલું ટિપ્। ઘડીને આકાર બનાવીને, કઠણ વસ્તુથી ઠોકીને-થાબડી મારીને મુર્ । વીંટી; સિક્કો, નામ-છાપ-મુદ્રા સહિત
વિરુદ્ધ, વિરોધી, ઊંધો, ઊલટો
મન્ ।ગણાતી, લેખાતી, સ્વીકારાતી, માન્ય કરવામાં આવતી વીર્ । પ્રકાશિત
ગુપ્ । ગૂઢતા, છાનું, સંતાડવું
મ+સ । શરીરની ૭ ધાતુમાં એક, હાડકાં-ચામડીની વચ્ચેનો સુંવાળો
લચીલો પદાર્થ; મારા સમાન
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૧ ::
હાડ માળો
૧૬૪૩ ૧૬૪ ૧૬૪૫ ૧૬૪૬ ૧૯૪૭ ૧૬૪૮ ૧૬૪૯ ૧૬પ૦ ૧૬૫૧ ૧૬પ૨ ૧૬૫૩ પૃ.૪૬ ૧૬૫૪ ૧૬૫૫ ૧૬૫૬ ૧૬૫૭ ૧૬૫૮ ૧૬૫૯
પરપુગલ રમણીકતા વિયોગ પરવરશે ચીજ પદાર્થ ઉપભોગ ભોગ્ય
g! હાડકાં માતા નાનું-મોટું મકાન, પંખીનું ઘર વાક્યને અંતે પ્રશ્નાર્થસૂચક, ને? બીજાં પરમાણુ રમ્, રમM I સુંદરતા, રમ્યતા વિપુલ્ ા વિરહ, છૂટા પડવું, જુદા થવું રિત્રમ્ | ચાલી નીકળશે, જશે, સિધાવશે વસ્તુ પગથે ચીજ-વસ્તુ, તત્ત્વ ૩૫+"ના ભોગવટો, અનુભવ, માણવું, મજા લેવી ભોગવવા લાયક; ધન, મિલકત
૧૯૬૦ ૧૬૬૧ ૧૬૬૨ ૧૬૬૩ ૧૬૬૪ ૧૬૬૫ ૧૬૬૬ ૧૬૬૭ ૧૬૬૮ ૧૬૬૯ ૧૬૭) ૧૬૭૧ ૧૬૭૨
કલત્ર
નગ્નત્રના પત્ની, ઘરવાળી; શાહી; કમર; ગઢ પુણ્ય પુત્ સત્કર્મ સારા કાર્યનું ફળ સહિયારી સદા૨ | ભાગીદારી, ભેગું, ભાગિયા ભાગવાળી અહિતૈષી અન+ધ+રૂ| અહિતેચ્છુ, અહિતસ્વી; હિતશત્રુ રૌદ્ર
ન્દ્ર ! ભયંકર, ઉગ્ર; રુદ્રની જેમ, રુદ્ર વિષે, ક્રોધ ત્રેસઠ ત્રિષ્ટિ+ન્નીમ્ સ્તુતિ, શ્લાઘા-વખાણ કરવા યોગ્ય આત્માઓ; શલાકા પુરુષો ૨૪ તીર્થકર, ૧૨ ચક્રવર્તી, ૯ બળદેવ, ૯ વાસુદેવ, ૯ પ્રતિવાસુદેવ મળી ૬૩ ખોઇ બેસું ગુમાવી દઉં, ખોવાઈ નાખું, હારી જઉં અયુક્ત
યુના અયોગ્ય અમદા
પ્ર+મા સ્ત્રી શુક્લ ધ્યાન શુન્ન+à પવિત્ર, શુભ, શ્રેષ્ઠ ધ્યાન અશેષ
+ષા બાકી નહીં; તમામ, પૂરેપૂરાં ભસ્મીભૂત મમ્ ખાખ, રાખ, ભસ્મ ભેગા-ભસ્મરૂપ પંચમુષ્ટિ પૐ+મુન્ પાંચ મુઠ્ઠી (પાંચ ઇન્દ્રિયના દમનરૂપ) કેશલોચન સુવા વાળનો લોચ, હાથેથી વાળ ચૂંટવા-તોડવા શાસનદેવી શાસૂ+વિત્ા ચક્રેશ્વરી દેવી, દરેક તીર્થકરના શાસનદેવ-દેવી જુદા જુદા હોય સંતસાજ સત્સગ્ન સંતને શોભે તેવું વસ્ત્ર, શણગાર, સામગ્રી વિરાગી વિ+રા સંસાર પ્રત્યે રાગ નથી તેવા સર્વદર્શી સર્વ+! સઘળું જોનાર ચોવીશ દંડક ક્ા મુખ્ય-મહત્ત્વના-વારંવાર ઉપયોગમાં આવતા આગમના સૂત્રપાઠ.
અનંત શક્તિવંત આત્મા જેમાં કર્મવગેરેથી દંડાઈને અનેક પ્રકારની વિષમસ્થિતિ ભોગવે તેઃ ૧નરક, ૧૦અસુરકુમારદેવો, ૧પૃથ્વીકાય, ૧ જલકાય, ૧ અગ્નિકાય, ૧ વાયુકાય, ૧ વનસ્પતિકાય, ૧ તિર્યચ, ૧ બેઈન્દ્રિય, ૧ તે ઇન્દ્રિય, ૧ ચઉરિન્દ્રિય,
૧ મનુષ્ય, ૧ વ્યંતર દેવ, ૧ જ્યોતિર્દેવ, ૧ વૈમાનિક દેવઃ કુલ ૨૪ દંડક પ્રિયાપ્રિય પ્રિય અને અપ્રિય, વ્હાલું અને વેરી, પસંદ-નાપસંદ, રતિ-અરતિ
૧૬૭૩
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૨ ::
૧૬૭૪
૧૬૭૫
૧૬૭૬
૧૬૭૭
૧૬૭૮
૧૬૭૯
૧૬૮૦
૧૬૮૧
૧૬૮૨
૧૬૮૩
૧૬૮૪
૧૬૮૫
પૃ.૪૦
૧૬૮૬
૧૬૯૦
૧૬૯૧
૧૬૯૨
૧૬૯૩
૧૬૯૪
૧૬૯૫
૧૬૯૬
૧૬૯૭
૧૬૯૮
૧૬૯૯
૧૭૦૦
૧૭૦૧
૧૭૦૨
૧૭૦૩
૧૭૦૪
૧૭૦૫
મહત્, મહા+આયુર્ । (આ+ફન્+૩સ્) દીર્ઘ આયુષ્યવાળો અન્++રમ્+7] ૧૪ રત્નો ધરાવનાર ચક્રવર્તી, ૭ એકેન્દ્રિય રત્ન યુક્તતા ધરાવનાર અને ૭ પંચેન્દ્રિય રત્ન જેની પાસે છે તે ઔદાસીન્યતા
નવિધિ
સપેકંચુકવત્
મહાયુ અનેક રત્નની
અચળતા
આત્મસિદ્ધિ
સોમા
રાજસમાજને
તેહ
રંજન કરો
યથા
૧૬૮૭ કાયા
૧૬૮૮
સાર્થક
૧૬૮૯
ચૈતન્ય
ગીતિ વૃત્ત
સનત્કુમાર
સુધર્મસભા
ખેળ
મર્દન
પંચિયું
સ્નાનમંજન
જરા
માથું ધુણાવ્યું
અભિલાષી
પ્રમાણભૂત
ભલે
ચકિત
૩+ઞાન્ । ઉદાસીનતા, સમભાવ; વૈરાગ્ય, શાંતતા; મધ્યસ્થતા ચક્રવર્તીના નવ ભંડાર-કોશ-ખજાના ઃ કાલ, મહાકાલ, પાંડુ, માણવક, શંખ, નૈસર્પ, પદ્મ, પિંગલ, રત્ન; કેવળજ્ઞાન થયે નવ નિધાન પ્રગટે તે જુદા સાપની કાંચળીની જેમ, સાપ દર વર્ષે પોતાની જૂની ચામડી-કાંચળીને સહેલાઇથી ઉતારી નાખે તેમ
સ્થિરતા, અડગતા
આત્માની સિદ્ધિ, આત્માનુભવ; કૃપાળુદેવ રચિત ૧૪૨ ગાથાનું શાસ્ત્ર સો પુત્રમાં ૯૯ પછીના ૧૦૦મા; જન્મે સૌથી મોટા સમસ્ત સમૂહને
તે, જૂની ગુજરાતીમાં વપરાતું
ર+ ૢ । આનંદ કરાવો, ખુશી પમાડો, આનંદિત કરો ચ+થાત્ । જેમ, જેવી જોઇએ તેવી
આર્યા છંદના પ્રથમ અર્ધ જેવાં બન્ને અર્ધવાળો માત્રામેળ છંદ, ગીતિકાથી જુદો જ ચિ, જાય । શરીર, દેહ, તન, વપુ; સમુદાય, સંઘ; સ્વભાવ; ચિહ્ન
સ+અર્થ । સફળ, કૃતાર્થ
વિક્ । આત્મા; પરમાત્મા, ચેતન, ચેતનતા, ચેતના, સમજ, જ્ઞાન બળ, પરાક્રમ; ચૈતન્ય મહાપ્રભુ
આ અવસર્પિણી કાળના ૧૨ ચક્રવર્તીમાં ૪થા ચક્રવર્તી
સૌધર્મ નામના પ્રથમ દેવલોકના અધિપતિ શકેન્દ્રની સભા
ત્ । માટી, પીઠી, લેપ; ધૂળના ઢગલા
મૃદ્ । ચોળવું; મર્દન કરવું; લપેડવું; મસળવું
ટૂંકું ધોતિયું, ન્હાવા જતાં કે પૂજામાં પહેરાતું કેસરી-પીળા રંગનું ધોતિયું સ્ના+મૃત્ । ચોળીને-ઘસીને સ્નાન કરવું
જરાક, સ્હેજે
← । આનંદમાં માથું હલાવવું; તિરસ્કાર, નકારમાં માથું હલાવવું અમિ+તમ્ । આતુર, આકાંક્ષિત
સાબિત
ઠીક, સારું, અસ્તુ, વારુ
વર્। છક, આશ્ચર્ય પામેલા, ભયભીત, શંકિત
સભાસદો
સા+સદ્ । સભ્યો
વધાવાઇ રહ્યો છે વૃધ્ । હર્ષભેર આવકાર મળી રહ્યો છે, કંકુ-ચોખા-ફૂલથી વધામણાં અવધિજ્ઞાનાનુસારે અવધિજ્ઞાન મુજબ, પ્રમાણે; અવધિજ્ઞાનને અનુસરીને
ભૂમિઆકાશનો ફેર જમીન-આસમાન, ધરતી-આકાશ જેટલું અંતર, ફરક, તફાવત
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩ ::
તાંબૂલ
નાગરવેલનું પાન, પાનબીડું ચૂત યૂ કરીને મોંમાંથી લાળ બહાર કાઢો
૧૭૦૬ ૧૭૦૭ પૃ.૪૮ ૧૭૦૮ ૧૭૦૯ ૧૭૧૦ ૧૭૧૧ ૧૭૧૨ ૧૭૧૩ ૧૭૧૪ ૧૭૧૫ ૧૭૧૬ ૧૭૧૭. ૧૭૧૮ ૧૭૧૯ ૧૭૨૦
મદ મેળવણ
૧૭૨૧
૧૭૨૨ ૧૭૨૩ ૧૭૨૪ ૧૭૨૫
તત્કાળ તે સમયે, તરત જ, તે જ વખતે મક્ષિકા
માખી પરધામ
પરલોક ઠરી
સ્થા, સ્થિર ગણાઇ, લેખાઇ, નિશ્ચિત થઈ, નિર્ણત થઈ મા અભિમાન
મિત્ ા મિશ્રણ પ્રપંચ માયા, કપટ, દગો, ધોખો; ભ્રમ મોહમાન મોહ અને માન, કાયા મારી છે તે મોહ અને સારી છે તે માન મહોન્મત્ત મહા ઉન્મત્ત, ભારે ગાંડો-છાકટો-ગર્વિષ્ઠ સમર્થતા સમુ+ઝર્થી I શક્તિ, સામર્થ્ય, બળ, તાકાત છો રહ્યો ભલે રહ્યો લબ્ધિ તમ્ | તપબળે કે અમુક કર્મક્ષયે આત્મામાં પ્રગટતી વિશિષ્ટ શક્તિ
ધૂત યૂ કરી મોંમાંથી ફેંકાતી કે મોમાં ઝરતી લાળ
આંગળી ખરડી
ક્ષ / લેપ કર્યો, લગાડી, લગાવી, ચોપડી દીધી પ્રકાશ્ય પ્ર++ામ્ પ્રગટ કર્યું ધન્યવાદ ગાઇ અભિનંદન, શાબાશી; ઉપકાર, આભાર કહીને રક્તપિત્ત લોહીવાળી રસી ઝર્યા કરે તેવો એક કોઢનો રોગ, નાક-મોંમાંથી લોહી કે
લોહીમિશ્રિત કાંઇ પડે તેવો રોગ ગગતા Tલ્ ા કોહવાઈ જતા, પાણીપોચા થઇ જતા વણસી જવાનો વિ+ન[ બગડી જવાનો, વિનાશ થવાનો રોમે
સંવાડે, રુંવાટીમાં કરોડ સો લાખ, એકડા પર ૭ મીંડાં કરોડો રોગનો ૫ કરોડ, ૬૮ લાખ, ૯૮ હજાર ને ૫૮૪ રોગનો, ૩.૫ કરોડ રોમરાજી
અને એકેક રોમરાયમાં ૧.૭પ રોગ એટલે ઉપરની સંખ્યામાં રોગો ભંડાર મg, માટુ+ત્રઢ કોઠાર, ખજાનો; પેટી; માલગોદામ પરુ
પરિપૂય પાચ
કફ સંખાયું નહીં શ૩૬ શરમાયું નહીં, સહન ન થયું પામર પામન+ા મૂર્ખઅધમ-નીચ-હીન-દુષ્ટ; ગરીબ-રાંક; તુચ્છ-ભૂદ્ર સર્વદેહોત્તમ બધા દેહ-શરીરમાં શ્રેષ્ઠ નામમાત્ર નામ પૂરતું, કહેવા પૂરતું
૩૬+થના હોઠ, અધર અધીશ્વર ધર્ટુન્ અધિકારી, માલિક
૧૭૨૬ ૧૭૨૭ ૧૭૨૮ ૧૭૨૯ ૧૭૩૦
ગ્લેમ
૧૭૩૧ ૧૭૩૨ ૧૭૩૩ ૧૭૩૪ ૧૭૩૫ ૧૭૩૬ ૧૭૩૭. ૧૭૩૮ ૧૭૩૯
ઓષ્ઠ
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૪::
૧૭૪) ૧૭૪૧ ૧૭૪૨ ૧૭૪૩ પૃ.૪૯ ૧૭૪૪ ૧૭૪૫ ૧૭૪૬ ૧૭૪૭ ૧૭૪૮ ૧૭૪૯ ૧૭૫૦ ૧૭૫૧ ૧૭૫૨ ૧૭૫૩ ૧૭૫૪ ૧૭૫૫ ૧૭પ૬ ૧૭૫૭ ૧૭૫૮ ૧૭૫૯ ૧૭૬૦ ૧૭૬૧ ૧૭૬ ૨ ૧૭૬૩ ૧૭૬૪ ૧૭૬૫ ૧૭૬૬ ૧૭૬૭ ૧૭૬૮ ૧૭૬૯ ૧૭૭) ૧૭૭૧ ૧૭૭૨ ૧૭૭૩ ૧૭૭૪
વાનર
વાંદરો, કપિ દ્વિપાદરૂપે બે પગવાળા
સ્મૃતિમાન થવું મૃ યાદગાર રહેવું, યાદ રાખતા જવું, યાદ રાખતા રહેવું અશુચિમય અપવિત્ર પદાર્થોવાળો નિવૃત્તિબોધ ષષ્ઠચિત્ર છઠું ચિત્ર નારાચ છંદ અઢાર અક્ષરનો એક ગણમેળ છંદ નિવૃત્તિબોધ | નિવૃત્તિનો બોધ, સંસારની ઉપાધિમાંથી દૂર થવાનો ઉપદેશ સૌખ્ય સુરઉં+ગમ્ I સુખ, સુખત્વ, સુખપણું; આરોગ્ય; આનંદ વિચિત્રતા વિલક્ષણતા, નવાઈ ન્યાય-નેત્ર ન્યાયરૂપી આંખ નિહાળ નિ+માન્ ! ધારી ધારીને જો અભાવ અરુચિ, અણગમો, ખામી, ગેરહાજરી નિવૃત્તિ શીઘ્રમેવ શિક્ / મહાવૈરાગ્ય જલ્દીથી, સત્વર, તુરંત, અવિલંબ મૃગાપુત્ર બળભદ્ર રાજા અને મૃગારાણીના પુત્ર ઉદ્યાન ૩થા બગીચા, ઉપવન, આનંદવાટિકા, બાગ; બહિર્ગમન; પ્રયોજન પ્રિયંવદા પ્રિયંવદ્ મીઠું-પ્રેમભર્યું બોલનારી સ્ત્રી પટરાણી. પટ્ટા મુખ્ય રાણી બળશ્રી મૃગાપુત્રનું નામ જનક જનેતા કના પિતા માતા વલ્લભ વ7+૩૫ર્ા વ્હાલો, પ્રિય પ્રેમી પતિ, પ્રધાન, પ્રમુખ, સર્વોપરી દમીશ્વર
+શું ! યતિમાં મુખ્ય, સાધુ-મુનિમાં મુખ્ય યતિ
ચમ્ | જૈન સાધુ, સંન્યાસી, જિતેન્દ્રિય; ધ્યાનમાં સ્થિર થઇ શ્રેણિ માંડનાર પ્રાસાદ પ્ર+સત્ા મહેલ, વિશાળ ભવન, મંદિર પ્રાણપ્રિયા પ્રાણથી યે પ્યારી, પ્રાણ કરતાં યે વહાલી દોગંદક દેવતા ઘણી ક્રીડા કરનાર દેવો, દેવોનો એક પ્રકાર ની પેરે ની પેઠે, ની જેમ
પ્ર+મુદ્દા આનંદ ચંદ્રકાંત મણિ વર્++F+મમ્ | ચંદ્રપ્રકાશમાં ઓગળવા લાગે તેવો મણિ, રત્ન પટશાળ પટ્ટ+શાતા પટાંગણ, દીવાનખાનું, દીવાનખંડ જડિત
ના જડેલો, મઢેલો ગોખ ગવાક્ષ ઝરુખો, છજું શોભનિક શુભ શુભ, કલ્યાણકારી, માંગલિક ઉજ્જવળ મોહપટ મુકપટ્ટા મોહનું આવરણ અણરાચતા બન+રમ્ ! અમગ્ન, નાખુશ, અપ્રસન્ન, અણગમતા નિવર્તવાને નિ+વ પાછા ફરવાને માટે
પ્રમોદ
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૫ ::
કોઢ
૧૭૭૫ પંચ મહાવ્રત પાંચ મહાવ્રત: અહિંસા, સત્ય, અચૌર્ય, બ્રહ્મચર્ય અને અપરિગ્રહ વ્રત;
સાધુ-સાધ્વીએ જીવનભર પાળવાનાં એટલે મોટાં વ્રત ૧૭૭૬
અનુજ્ઞા અનુ+જ્ઞા | આજ્ઞા, સંમતિ, પરવાનગી પૃ.૫૦ ૧૭૭૭ કિપાકવૃક્ષનાં ફળ +પીવા દેખાવે અતિ સુંદર પણ ખાતાં ઝેરરૂપ બની જાય તેવાં ફળ ૧૭૭૮ વિપાક વિ+પર્ પરિપાક, ફળ, પરિણામ; કઠણાઈ; સ્વાદ ૧૭૭૯ ભાજન માન્ ! પાત્ર-વાસણ; આધાર; પ્રતિનિધિત્વ ૧૭૮૦ રતિ
રમ્ | પસંદ, પ્રેમ, પ્રીતિ, આસક્તિ ૧૭૮૧ બુબુદ પરપોટો ૧૭૮૨
કુBI સફેદ ડાઘવાળો ચામડીનો રોગ, રક્તપિત્તવાળો રોગ ૧૭૮૩ જ્વર
સ્ / તાવ; માનસિક વ્યથા ૧૭૮૪ અવશ્યમેવ અવશ્વે+પવા નક્કી જ, ખચીત જ ૧૭૮૫ મહાપ્રવાસ મહત્ પ્ર+વન્ લાંબી યાત્રા ૧૭૮૬ અનાચરણ અનું+આ+વત્ / આચરણ નહીં પણ અનાચાર-દુરાચાર-અધર્મ ૧૭૮૭ પ્રાણાતિપાતવિરતિ વ્રત પ્રા[+તિપાત+વ+રતિ+વૃ જીવહિંસા ન કરવાનું (અહિંસા) વ્રત ૧૭૮૮ ભાખવું મામ્ બોલવું, કહેવું ૧૭૮૯ દુિષ્કર કુ+I મુશ્કેલ, કઠિન, પીડાદાયી ૧૭૯૦ અવધારણ વધું નિશ્ચય ૧૭૯૧ દાંત શોધના વંત+શુધ્ધ દાંત સાફ-સ્વચ્છ કરવા ૧૭૯૨ અદત્ત ૩+ા નહીં દીધેલું, નહીં આપેલું
વૃના છોડવું, ત્યાગવું ૧૭૯૪ નિરવદ્ય નિ+મવા પાપદોષરહિત, નિષ્પાપ ૧૭૯૫ દોષરહિત ભિક્ષા દુ+હું ૪૨-૪૬-૯૬-૧૦૬ દોષ વિનાની ગૌચરી નીચે પ્રમાણે છે:
શ્રી આચારાંગ, સૂયગડાંગ, નિશીથ સૂત્ર, મૂલાચારના આધારે –
૧૬ ઉદ્ગમ દોષઃ દાન દેવાના ઉત્સાહ-ભાવમાં થતા દોષ : आहाकम्म
અંધ: મુનિ માટે ખાસ બનાવતાં છકાય જીવની હિંસાથી થતો દોષ उदेसियं
શિકા મુનિ માટે એમ નિમિત્તપૂર્વક બનેલો આહાર લેવો पतिकम्म
પૂર્તિ થતી રસોઇમાં સાધુ માટે થોડું વધારે બનાવેલો આહાર લેવો मिश्रदोष
સૂઝતો-અસૂઝતો કે પ્રાસુક-અમાસુક આહાર ભેગો કરી નાખે તે ठवणाकम्म
થાપિતા આ તો મુનિને જ આપીશ એમ નક્કી કરી રાખે તે __ पाहुडिय कम्म પ્રવર્તિત કાલે ગોચરી માટે પધારશે તો મહેમાનોને પણ કાલે જમાડીશ તે,
કાળ-સમયમાં વધઘટ કહીને વહોરાવી દેવું તે પ્રાવર્તિત पाउर
પાદુક્ષરેથા અંધારામાં દીવા, ટોર્ચથી પ્રકાશ કરીને આપે તે कीदेय
ક્રિયા સાધુ માટે ખરીદીને (વંચાતું લઈને) આપે તે ૯. પામિલ્વે-છે પ્રાકૃષ્ણ : ઉધાર, કરજ, ઋણ કરીને આપે તે ૧૦. પરિયન્ટે
પરિવર્તવા સાધુ માટે વસ્તુ અદલબદલ કરીને આપે તે ૧૧. આમદદે
મહતા મારા અન્ય સ્થાનથી, પરદેશથી કે, રસ્તામાં સામું લાવીને આપે તે
૧૯૩
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________
* ૫૬ ::
૧૨.મિત્તે માલોદક
૧૩.
૧૪. મસ્જીિને
૧૫. શકું ૧૬. અન્નોરે
૧૭. ધાડું-ધારી-ધાત્રી ૧૮. ટુ-વ્રુતી ૧૯. નિમિત્તે
૨૦. આનીવ
૨૧. ખિવો
૨૨. તિશિષ્ઠે તે િછે ૨૩. હોદે
૨૪. માને
૨૫. મારૂં
૨૬. લોદ્દે
૨૭. પુત્ત્રપુચ્છા મંથને-સંશુવિ ૨૮. વિખ્ખા
૨૯. મંત્તે
३०. चुन्ने ૩૧. નોને
૩૨. મૂતમે
૩૩.ક્ષત્િ ૩૪. મહિને ૩૫. ‘નિશ્ર્વિત્તે ૩૬. હિન્દુ
૩૭. મિસી ૩૮. અનિદ્
३८. संववहरणिए ४०. दायगो
૪૧. નિત્ત ૪૨. છંત્િ ૪૩. સંખોવા
મિત્તે । માટી, લાખ, કેમિકલથી સીલ-બંધ બરણી-કૅનને ખોલીને આપે તે માતારોઢે । મેડા, માળ, નિસરણી ઉપરથી મુશ્કેલીથી ઉતારીને આપે તે નિર્બળને ડરાવીને, છીનવીને કે દબાણ કરીને સબળ આપે તે અનીશાર્થ । માલિક કે ભાગીદારની ઇચ્છા વિના આપે તે સાધુને આવતા જોઇ-જાણી લોટમાં લોટ, દાળમાં દાળ વધુ ભેળવી દે તે ૧૬ ઉત્પાદ દોષ :
બાળકોને ધાવમાતાની જેમ રમાડીને આહાર લે, બ્રહ્મચર્ય દૂષિત થાય તે ગ્રામાંતરે-બીજા ગામમાં કે ગૃહાંતરે-બીજા ઘરમાં સંદેશો પહોંચાડીને લે તે ભૂત-ભવિષ્યનાં ફળ, સામુદ્રિક શાસ્ત્ર, જ્યોતિષવિદ્યાનાં નિમિત્તે લે તે જાતિ-કુળની સગાઇ-ઓળખાણ કાઢીને લે તે
વનીપજ । ભિક્ષુકની જેમ દીનતા કરીને લે તે
ચિકિત્સા કરીને, દવા-ઉપચાર વગેરે બતાવીને લે તે
જોધેન । ક્રોધ કરીને લે તે
માનેન । માન વડે લે તે
માયા । માયા વડે-કપટ કરીને લે તે
તોમેન । લોભ વડે-લાલચે લે તે
સંસ્તુતિ । દાન લેતાં પહેલાં-પછી દાતાનાં વખાણ-સ્તુતિ કરે તે વિદ્યા । વિદ્યાના પ્રભાવથી રૂપ બદલીને લે તે
મન્ત્રળ । સાપ-વીંછીનું ઝેર ઉતારવાના, વ્યંતર દૂર કરવાના, મંત્ર કરીને લે ધૂળ । ચૂર્ણ-મિશ્રણ કરવાનું શીખવીને, શરીરશોભા માટે બનાવવાનું કહીને લે લેપ-વશીકરણ, ઇન્દ્રજાળ વગેરે તમાશા બતાવીને લે તે
મૂળ કર્મ- ગર્ભધારણ
૧૦ અશન દોષ : સાધુ અને ગૃહસ્થ બન્ને મળીને કરે શંતિ । આધાકર્મી આદિ દોષની શંકા પડવા છતાં આહાર લે તે પ્રક્ષિત । સચેત પાણીથી હાથ કે વાળ સ્હેજ પણ ભીંજાયેલા હોય તે નિક્ષિપ્ત । સચેત પૃથ્વી, પાણી કે કીડીનાં દર પર મૂકેલો અચેત આહાર લે તે પિહિત । સચેત વસ્તુની નીચે અચેત વસ્તુ રાખી હોય તે લે
કે
મિશ્રિત । સચેત અચેત વસ્તુ ભેગી કરી હોય તે
અપરિગત । આહાર અચેત થયા પહેલાં લે, બે ઘડી પહેલાં લે, પૂરા જીવ ચવ્યા પહેલાં લે
સંવ્યવહરળ । વસ્તુને આપવા વસ્ત્ર-પાત્રને જોરથી ખેંચીને લે વાય । અતિ વૃદ્ધ, અપંગ, નાનું બાળક, નપુંસક, બિમાર, ખસનો દર્દી, સ્તનપાન કરાવતી માતા, સાત મહિના પછીની ગર્ભિણી સ્ત્રીના હાથથી લે નિત । તરતનું લીંપેલ હોય કે ગેરુથી રંગેલા પાત્રમાંથી વહોરાવે તે લે ઢોળાયેલું કે વેરેલું વ્હોરાવે અને વ્હોરે
સંયોઝન । ગોચરીમાં દૂધ છે માટે સાકર લાવો એમ સ્વાદ માટે સંયોગ કરે તે; ગરમ ભાતમાં ઠંડું પાણી મિશ્ર કરીને વાપરે તે
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________
४४. पमाण ૪૫. પાન ४६. धुम्म
४७. कारणे
४८. उग्घाड कवाड ૪૯. મંડી પડયા ૫૦. વનિપાદુડિયા, ૫૧. વિડું પર. હવા પાદુડિયા
પ૩. પરિયા
:: ૫૭ :: પ્રમાણ પ્રમાણથી અધિક લાવવું કે ખાવું તે ઉIR સ્વાદિષ્ટ આહારની પ્રશંસા કરતાં કોલસા જેવો કાળો દોષ લાગે ધુઝા બેસ્વાદ આહારની નિંદા કરે તો સંખ્યામાં ધુમાડાનો દોષ લાગે શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં દર્શાવેલા દોષ : સાધુ ૬ કારણે આહાર લેઃ સુધાવેદનીય (ભૂખનું) ઉપશમન કરવા, ગુરુ આદિની વૈયાવચ્ચ-વિનય-સેવા કરવા, ઈર્ષા સમિતિનું પાલન કરવા, સંયમનો નિર્વાહ કરવા, પ્રાણીની રક્ષા કરવા, અને ધર્મધ્યાન કરવા. સાધુ ૬ કારણથી આહાર છોડે-ન લે તે : રોગ થયે, ઉપસર્ગ આવ્ય, બ્રહ્મચર્યમાં દઢ રહેવા, જીવરક્ષા કરવા, તપ કરવા અને અનશન કરવા. શ્રી આવશ્યક સૂત્રમાં દર્શાવેલા દોષઃ માંડલાના ૫ દોષ ગૃહસ્થોના દરવાજા, દ્વાર, કમાડ ઉઘડાવીને લે દેવદેવીને ચડાવવાનો નૈવેદ્ય વગેરે લે, ગાય-કૂતરા માટે ઉતારેલ રોટલી લે બલિ-બાકુળા ઉછાળવા કરેલ આહાર લે અદ્રષ્ટ ભીંત-કપડાને અંતરે રહેલી ન દેખાતી વસ્તુ લે સાધુ માટે સ્થાપના કરી રાખેલી વસ્તુ લે શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રમાં દશર્વિલા દોષ : પહેલાં નીરસ આહાર પૂરતો આવી ગયો હોય, પછી સરસ આહાર માટે નિમંત્રણા થતાં રસલોલુપતાથી અને નીરસ આહાર પરઠવી દે રાનાર્થ બ્રાહ્મણ વગેરેને દાન આપવાનો આહાર લે પુથાર્થ પુણ્ય પ્રાપ્તિ માટે બનાવેલો આહાર લે તે શ્રમર્થ | શ્રમણ, જોગી, બાવાને માટે બનાવેલો આહાર લે દાનશાળા, સદાવ્રતનો આહાર લે નિત્યાં હંમેશા એક ઘેરથી જ લે પાતરા જેની આજ્ઞા લઇ મકાનમાં ઉતરે તેનાં ઘરનો આહાર લે રાજ્ઞiડા રાજાનાં ઘરેથી બલિષ્ઠ, કામોત્તેજક આહાર-ઔષધિ લે કારણ વિના મનોજ્ઞ ચીજ લાવે કે ખાય સાધુને આવતા જાણી સચિત્ત ચીજો (માટી, પાણી, અગ્નિ, વનસ્પતિ) આઘીપાછી કરી હોય ત્યાંથી લે ખાવું થોડું ને નાખી દેવું ઝાઝું એવું લે, તરબૂચ-સીતાફળ વગેરે વેશ્યા, ભીલ, ચંડાલ આદિ નીચ કુળનો આહાર લે તો ગૃહસ્થ મનાઈ કરી હોય તેવાં ઘરનો આહાર લે તો વહોરાવ્યા પહેલાં-પછી સચેત પાણીથી હાથ ધોનારને ત્યાંથી આહાર લે પ્રતીતિકર વ્યભિચારિણી કે જ્ઞાતિબહાર મૂકેલા દુરાચારીને ત્યાંથી આહાર લે તો શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં દર્શાવેલા દોષ : સામુદાયિક ૧૨ કુળની ગોચરી ન કરે પણ સ્વજાતિની જ ભિક્ષા લે તો જ્ઞાતિ વગેરેની પંગત જમવા બેઠી હોય તેને ઓળંગીને લે તો
પ૪. વાઇg પપ. પુug પ૬. સમg પ૭. વમઠ્ઠા ૫૮. નિયા ૫૯. સેન્નાંતર ६०. रायपिंड ૬૧. મિજી ૬૨. સંપટ્ટ
૬૩. મMમયm ६४. परहडी ૬૫. મામ ६६. पुव्वकम्म पच्छाकम्म ૬૭. વિયતા
૬૮. સયા પિંડ ૬૯. પરીવાડી
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________
ilirs i t[if i નું કે
:: ૫૮::
શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્રમાં દર્શાવેલા દોષ : ૭૦. પણ મને
મહેમાનો માટે બનાવેલો આહાર તેઓ જમે તે પહેલાં લે તો ૭૧. માંસ
જળચર, સ્થળચર, ખેચર વગેરે જીવોનું માંસ લે તો મહાદોષ ૭૨. સંઘવી
સર્વ જાતિને-ગામને જમાડવા ભોજન કર્યું હોય તે લે તો ૭૩.
દ્વાર પર ઊભેલા ભિખારીને ઓળંગીને લે તો ७४. सागारवयंगा ગૃહસ્થનું કંઈ કામ કરી આપવાનું વચન આપીને લે તો
શ્રી આચારાંગ સૂત્રમાં દર્શાવેલા દોષઃ ૭૫. તાકૃદંત નિતિમાં સૂર્યોદય પહેલાં કે સૂર્યાસ્ત પછી લે ७६. आणाइक्वंत નાજ્ઞાતિમા આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન કરીને લે અથવા ભોગવે-વાપરે,
૧લા પહોરનું ૪થા પહોરમાં વાપરે ૭૭. મફત મતિમાં માર્ગની મર્યાદા (૨ ગાઉ-૪ માઇલ) થી દૂર લઈ જઈ વાપરે ७८. आउप
જે આમંત્રણ આપે તેના ઘરનું લે ૭૯. વારમાં અટવી-જંગલને ઓળંગીને આવનાર માટે બનાવેલ આહાર લે તો ૮૦. સુમવલમત્ત દુષ્કાળ પીડિતો માટે બનાવેલું લે તો ૮૧. નિનામત્ત સત્તાનમત્ત રોગી કે વૃદ્ધને માટે બનાવેલું લે તો ૮૨. વાનિયામ અતિવૃષ્ટિ પ્રસંગે ગરીબો માટે બનાવેલું હોય તે લે તે ८३. स्यदोष
રોપા ખુલ્લું રાખવાથી સચેત રજ ચડી ગઈ હોય તે લે તો ૮૪. રતિષ જેના વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ બદલી-બગડી ગયા હોય તેવી વસ્તુ લે તો
શ્રી પ્રજ્ઞવ્યાકરણ સૂત્રમાં દર્શાવેલા દોષ : ૮૫. યાદી
સ્વયંગ્રહી ગૃહસ્થના ઘરમાંથી આજ્ઞા વિના પોતાના હાથે ઉઠાવીને લે તો ८६. बाहिंच
ઘર બહાર ઊભા રાખી અંદરથી લાવીને આપે તે લે તો ૮૭. નોરંa
દાતાના ગુણાનુવાદ કરીને લે ८८. बालठ्ठा
બાળક માટે બનાવેલું તેના ખાધા પહેલાં લે તો
શ્રી નિશીથ સૂત્રમાં દર્શાવેલા દોષ : ८९. गुम्विणीठा ગર્ભવતી માટે બનાવેલું તેના ખાધા પહેલાં લે તો ૦. જિત
કોઈ દાતા છે? એમ પોકારીને લે ૯૧. સલિમ
અટવીમત્તા જંગલ-પર્વતના નાકા પરની દાનશાળામાંથી લાવે તો ૯૨. ગતિમત્ત
તિથિભવતા ગૃહસ્થ ભિક્ષા કરીને લાવ્યો હોય તેની પાસેથી લે તો ૯૩. પાસામત્ત આચારભ્રષ્ટ પણ સાધુનો વેશ લઈ આજીવિકા કરતો હોય તેની પાસેથી લે ૯૪. રુપાંછમ
અયોગ્ય, એઠું, દુગંછા, જુગુપ્સા આવે એવું લે તો ૫. સાગરીય વિદ્યા ગૃહસ્થની સહાયથી આહાર પાણી આદિ પ્રાપ્ત કરે તો
શ્રી નિશીથ સૂત્ર, બૃહત્કલ્પ સૂત્રમાં દશર્વિલા દોષ : C. परियांसय ભિક્ષુકને આપવા માટે ઘણા વખતથી સંઘરેલું સાધુને આપે અને લે ૧૭૯૬ વૃતાદિક પદાર્થ ઘી વગેરે વસ્તુ ૧૭૯૭ વાસી વા, વાસિત રાત્રે રાખી મૂકેલું, ઘણા દિવસનું જૂનું, આગલા દિવસનું ૧૭૯૮ ચારિત્ર વત્ સંયમ, દીક્ષા, સર્વસંગપરિત્યાગ, સંસારત્યાગ
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________
વધ
: ૫૯ :: ૧૭૯૯ ડાંસ મચ્છર વંશ | એક જાતના મચ્છર, કરડતું જંતુ ૧૮O આક્રોશ ના+બૂમ, ઘાંટા પાડીને બોલવું-રડવું, પુકાર, ધિક્કાર; શપથ, સોગંદ ૧૮૦૧ ઉપાશ્રય ૩૫+આ+શ્રિા સાધુ-સાધ્વીને રહેવાનું સ્થળ; શ્રાવક-શ્રાવિકાને પૌષધવ્રત
વખતે રહેવાનું સ્થળ; સામાયિક-પ્રતિક્રમણ-વ્યાખ્યાનનું સ્થળ ૧૮૦૨ તૃણ
તૃ તરણું, તણખલું ૧૮૦૩
ન હત્યા, ખૂન, કતલ, ઘાત, ફાંસી ૧૮૦૪ બંધ
વધૂ બંધન (દોરડાનું, સીંદરીનું), કેદ ૧૮૦૫ ભિક્ષાચરી fમક્ષ+ર્ / યાચના, ગૌચરી ૧૮૬ યાચના યાજૂ માગવું ૧૮૦૭ વિકટ વિ+ મુશ્કેલ, વસમું, અઘરું, કઠિન, દુર્ગમ, ભયંકર, કુરૂપ, બદશકલ પૃ.૫૧ ૧૮૦૮ અધીર, ધીર અને વીર ન હોય તેવા, કાયર; ઉતાવળા-ચંચળ-બેસબ્ર ૧૮૯ વિસામો વિમ્ વિશ્રામ, આરામ ૧૮૧૦ આકાશગંગા આકાશમાં અસંખ્ય તારાઓના પ્રકાશનો લાંબો સફેદ ચળકતો પટ-લિસોટો ૧૮૧૧ સામે પૂરે વિરુદ્ધ દિશામાં ૧૮૧૨ પ્રતિસ્રોત પ્રતિ+પુ પ્રવાહની સામે-સામા પ્રવાહ ૧૮૧૩ ભુજા
મુન I હાથ, બાહુ ૧૮૧૪ વેળુનો કવળ વલુI+વત્ રેતીનો કોળિયો ૧૮૧૫ ખગધારા રવાન+તલવારની ધાર ૧૮૧૬ એકાંત દૃષ્ટિ ડું+નું+TI એક જ વસ્તુનો લક્ષ રાખીને, નિશ્ચિત ૧૮૧૭ ઇર્યાસમિતિ સમૂઠ્ઠા જીવરક્ષા માટે ચાર હાથ આગળ જમીન જોઇને જ્ઞાનીની આજ્ઞા
અનુસાર ચાલવું, ૫ સમિતિમાં ૧ લી સમિતિ ૧૮૧૮ એકાંતિક ચાલવું રૂ+ન+નન્તા અનન્ય, શ્રેષ્ઠ રીતે; એક જ લક્ષ રાખીને, નિરપવાદ ચાલવું ૧૮૧૯ અગ્નિની શિખા નહેરૂનિશી+વા અગ્નિની ઝાળ ૧૮૨૦ સંઘયણ સ+સંદનના શરીરના હાડકાંનું બંધારણ, શરીરની શક્તિ ૧૮૨૧ ત્રાજવું તુના જોખવા-તોલવા માટે બે છાબડા-પલ્લાંવાળું સાધન, તરાજૂ, તુલા ૧૮૨૨ તોળવો તુન્ જોખવો, તોલવો, વજન કરવો ૧૮૨૩ નિશ્ચળપણાથી નિર્વત્ અટળતાથી, સ્થિરતાથી ૧૮૨૪ સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર સ્વયં+પૂ+રમ્ તિરછાલોકના અસંખ્યાત દ્વીપ અને સમુદ્રોમાં સૌથી મોટો
છેલ્લો સમુદ્ર, એક એકને ફરતા અસંખ્યાત દ્વીપ અને અસંખ્યાત સમુદ્ર છે, બધાનો વિસ્તાર એક એકથી બમણો છે, છેલ્લા અરધા રાજ જેટલો પહોળો,
તિરછાલોકનો અરધો ભાગ રોકતો જેનાથી માત્ર ૧૨ યોજન દૂર અલોક છે ૧૮૨૫ ઉપશમવંત કષાયનું શમન કર્યું હોય તેવા, શાંત ૧૮૨૬ ઉપશમરૂપી ઉપશમભાવ રૂ૫, શાંત ભાવરૂપ ૧૮૨૭ ભુક્તભોગી ભોગ ભોગવીને, ભોગનો ભોક્તા થઈને ૧૮૨૮ વૈક્રિય કરેલા વિ+ા વિદુર્વેલા, રૂપ બનાવીને કરેલા ૧૮૨૯ ધૂવારંવાર ધૂમ્ આવેશ કે ગુસ્સાથી બેબાકળું, ધૂંઆપૂંઆ, ધૂંવાધૂંવાં
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૦ ::
પરે
૧૮૩) અયુગ્ર ગતિ+૩ ઘણા ભયાનક, જલદ, બિહામણા ૧૮૩૧ મરુ દેશ રાજસ્થાન, મારવાડ ૧૮૩૨ પરમાધામી પરમ+મધfમના પરમ અધમ દેવો, હલકા-નીચ કોટિના દેવો, ૧૫ પ્રકારઃ
આમ્ર, આમ્રરસ, શામ, સબળ, રુદ્ર, વૈરુદ્ર, કાલ, મહાકાલ, અસિપત્ર, ધનુષ્ય,
કુંભ, વાલુક, વૈતરણી, ખરસ્વર, મહાઘોષ ૧૮૩૩ શાખા
શાહૂT ડાળી ૧૮૩૪ કરવત રપત્ર લાકડાં પહેરવાનું એક ઓજાર ૧૮૩૫ કિંટક
કાંટા ૧૮૩૬ પાશ દોરડા; બંધન; ફાંસો ૧૮૩૭ કોલુ
છુક્કા શેરડી પીલવાનો સંચો ૧૮૩૮ શેલડી શેરડી, જેમાંથી ગોળ-ખાંડ બને છે તે સાંઠા આકારની વનસ્પતિ ૧૮૩૯ શ્વાન
fશ્વ, શ્વના કૂતરા, પાળી શકાય તેવું શિયાળને મળતું પ્રાણી ૧૮૪૦ સામ નામાં સામ નામના ૩જા પરમાધામી દેવ પૃ.૫૨ ૧૮૪૧
જેમ ૧૮૪૨ ભાલા
મા એક હથિયાર, છેડે અણીદાર લોખંડના ફણાવાળી લાંબી ડાંગ કે લાકડીઓ ૧૮૪૩ પ્રચંડીઓ કદાવર-રૌદ્ર-ભયંકર દાનવો; બળવાન; તીવ્ર ગુસ્સાવાળા; બહુ પ્રતાપી ૧૮૪૪ વિખંડ ટુકડેટુકડા ૧૮૪૫ કિીધો
છુ કર્યો ૧૮૪૬ ખંડનું પૃથ્વી પરના ૫ ખંડ (એશિયા, અમેરિકા, આફ્રિકા, યુરોપ, ઓસ્ટ્રેલિયા)
સિવાયના વિભાગનું ૧૮૪૭ વિષમ વિ+સમાં દારુણ, ખાડાટેકરાવાળું, પ્રતિકૂળ, ભયંકર ૧૮૪૮ મણા રહી નથી ખામી, ઊણપ બાકી નથી ૧૮૪૯ રોઝ જંગલમાં ખેતરમાં ફરતું ઘોડા જેવું પ્રાણી ૧૮૫૦ પરાણે
પ્રાગૈા કમને, અનિચ્છાએ ૧૮૫૧ જોતયોં નુદ્દા જોડ્યો, પ્રેય ૧૮૫૨ મહિષ મ+ટિષર્ પાડો, નર ભેંસ ૧૮૫૩ ભડથું બળીને ખાખ ૧૮૫૪
ધ્વડિશ્ન / કાગડો, મહાકાગ; ઢંક નામનું પક્ષી જે ભયાનક અવાજ કરે ૧૮૫૫ ચૂંથાઈ આમતેમ અસ્તવ્યસ્ત કરીને ચોળાઇ જતાં ૧૮૫૬ વલવલાટ વેદના, વ્યથા ૧૮૫૭ છરપલાની ધાર છરીની ધાર, છરી જેવાં મોજાંવાળું, જીભ કાપી નાખે તેવું ૧૮૫૮ અસિપત્રવન નરકનું એક વન જ્યાં પાંદડાં પડે તો અંગ છેદાઈ જાય ૧૮૫૯ મુગર લાકડાની ગદા, ડાંગ, ધોકો, હથોડો, મગદળ ૧૮૬૦ ત્રિશૂલ ત્રણ ફણાવાળો એક જાતનો ભાલો, શિવજીનું શસ્ત્ર ૧૮૬૧ મુશળ નાનું સાંબેલું, દસ્તો ૧૮૬૨ ગદા નીચે ગોળ ગઠ્ઠાવાળું અને હાથાવાળું લોખંડનું એક હથિયાર
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૮૬૩
૧૮૬૪
૧૮૬૫
૧૮૬૬
૧૮૬૭
૧૮૬૮
૧૮૬૯
૧૮૭૦
૧૮૭૧
૧૮૭૨
૧૮૭૩
૧૮૭૪
૧૮૭૫
૧૮૭૬
૧૮૭૭
૧૮૭૮
૧૮૭૯
૧૮૮૦
૧૮૮૧
૧૮૮૨
પૃ.૫૩
૧૮૮૩
૧૮૮૪
૧૮૮૫
ગાત્ર
પાળીએ કરી
કાતરણીએ કરી
ખંડોખંડ
તીછો
ચરરર
પાશ
સીચાણા રૂપે
ફરશી
૧૮૮૯
૧૮૯૦
૧૮૯૧
૧૮૯૨
૧૮૯૩
૧૮૯૪
૧૮૯૫
ફૂટીને
લોહકાર
કળકળતો
વૈદક
અટવી
સાતદશભેદે
દ્વાદશ પ્રકૃતિ
મૃગચર્યા
ગહનવને
અપ્રતિબદ્ધ
સાવધ
ગોચરી
મઘની વલ્લભતા મદિરા પ્રત્યેની વહાલપ, દારૂની પ્રિયતા
મેષાનુમેષ મિક્ । આંખ પલકારો મારે-ખોલ-બંધ થાય તેટલો સમય વૈદું, રોગના નિદાન-ચિકિત્સા વગેરે
જંગલ
૧૮૮૬
૧૮૮૭
૧૮૮૮ एवं
રાહાર હીલે નહીં
पुत्ता
जहासुहं
કંચુક
વસ્ત્રને ધૂણી
રજ
પ્રપંચ
પંચ સમિતિ
અવયવ
કોરેથી, ધારથી
કાતરથી કાપે તેમ, કાતરથી કાપી
એક-એક ભાગમાં, ભાગ-વિભાગમાં, કટકે કટકા, ટુકડે ટુકડા
તિæ । આડો, વાંકો, ત્રાંસો
કપડું ફાટે-ફાડે ને અવાજ આવે તેમ
જાળ, બંધન
બાજ, શકરા પક્ષી રૂપે
કુહાડી જેવું તીક્ષ્ણ હથિયાર
ત્ । ખાંડીને, મારીને, ઠોકીને; કુટિલ થઇને
લુહાર
ઉકળતો
મૈં
સત્તર (સાત+દશ) પ્રકારે બાર (દ્વિ+દશ)
મૃ+વર્। હરણ રહે તેમ
દ્ । ભયંકર વનમાં, કોઇ પ્રવેશી ન શકે તેવા અગમ્ય-સઘન વનમાં
અ+પ્રતિ+વન્ત્। મુક્ત, રુકાવટ વિનાનું, બાધા-બંધન વગરનું સાવર્જ્ય । પાપદોષ, વર્લ્ડવા-તજવા-છોડવા યોગ્ય
ઃઃ ૬૧ ::
ગો+ વર્। ગૃહસ્થને ઘેર આહાર લેવા જવાની સાધુ-સાધ્વીની વિધિ, ભિક્ષાચરી, ગાય જેમ હલકા-ભારે-સારા-નરસા ઘાસનો ભેદ કર્યા વિના અને ખવરાવનારની સામે જોયા વિના ચરે તેમ વહોરવું
વુ+આ+હૈં । ખરાબ આહાર
હલાવે નહીં; હરખાવે નહીં; ડોળે નહીં; નિંદે નહીં
એમ, એ પ્રમાણે
પુત્ર । હે પુત્ર !
યથાસુવું । જેમ સુખ ઉપજે તેમ
કાંચળી; કમખો; બખ્તર વ+ધૂ । કપડાંને ખંખેરી, ઝાપટી રત્નમ્ । ધૂળ; પુષ્પરજ, મકરંદ
પ્ર+પદ્મ । સંસાર; વિસ્તાર
પાંચ સમિતિ - ઇર્યા, ભાષા, એષણા, આદાન નિક્ષેપણ, પારિષ્ઠાપનિકા; ઉપયોગપૂર્વક, સમ્યક્ષણે યત્નાપૂર્વક દરેક ક્રિયામાં પ્રવર્તવું તે સમિતિ
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨ ::
૧૮૯૬ ૧૮૯૭ ૧૮૯૮ ૧૮૯૯
૧૯)
૧૯૦૧ ૧૯૦૨ ૧૯૦૩ ૧૯૦૪, ૧૯૦૫
૧૯૦૬ ૧૯૦૭ ૧૯૦૮ ૧૯૦૯
ત્રિગુસ્યાનુગત ત્રિ+T[+નુ+17મ્ મન-વચન-કાયાથી આત્માનું ગોપન-રક્ષણ કરવાને યોગ્ય બાહ્યાવ્યંતરે બાહ્ય અને આંતરિક રીતે સર્વાત્મભૂત સર્વ જીવો ત્રિગારવ ત્રિૌરવ બાળક ગારમાં પેસી જાય કે હાથી ગારા-કાદવમાં ખેંચી જાય
તેમ ત્રણ ગારવ-ગૃદ્ધિ-લોભ ઋદ્ધિનો, રસનો અને શાતાનો (સુખનો) તનદંડ તન | કાયા-શરીરનો દંડ વિમુક્ત વિ+મુન્ મુક્ત, છૂટા માયાશલ્ય મ++ાન્તા માયા-કપટ રૂપી શૂળ-કાંટો નિદાનશલ્ય નિદ્રા+શત્ ધર્મ કરીને આવતા ભવ માટે ભૌતિક સુખની યાચના મિથ્યાત્વશલ્ય મિથુ+ગત્ મિથ્યાદૃષ્ટિ રૂપી શૂળ-કાંટો
૭ મોટા ભય - દ્રવ્યથી આ લોકનો, પરલોકનો, આદાનનો, અકસ્માતનો, આજીવિકાનો, અપયશનો અને મરણનો. ભાવથી કામ, ક્રોધ, મદ, હર્ષ, રાગ,
દ્વેષ અને મિથ્યાત્વનો કરવાલ
વાત તલવાર, ખગ્ન, નાની તલવાર-તરવાર; આંગળીના નખ; પૈડું સંધ્યાં
ન્યૂ ! રોક્યાં; ગૂંગળાવ્યાં શાસનતત્ત્વ પરાયણ આજ્ઞા-શિક્ષણ અને તત્ત્વમાં લીન, એકાગ્ર પચીસ ભાવના સાધુ-સાધ્વીનાં પ મહાવ્રતની ૫-૫ ભાવના એટલે કુલ ૨૫ ભાવના:
૧લા મહાવ્રતની-ઈર્ષા સમિતિ એટલે ઉપયોગપૂર્વક ચાલવું, મનોગુપ્તિ એટલે મનને દુષ્ટ ન બનવા દેવું, વચનગુપ્તિ એટલે વાણી પણ દૂષિત ન થવા દેવી, એષણા સમિતિ એટલે ઉપયોગપૂર્વક આહારગ્રહણ, આદાન નિક્ષેપ સમિતિ એટલે પાત્રા વગેરે લેવા-મૂકવામાં યત્ના રાખવી. ૨જા મહાવ્રતની – ભાષા વિચારીને બોલે, હાંસી ન કરે, ક્રોધ ન કરે, લોભ ન કરે, ભય ન કરે. ૩જા મહાવ્રતની – જે તે સ્થાનના માલિકની કે તેની તરફના માણસની આજ્ઞા લઈને રહેવું, તેમાંની વસ્તુ રજા લીધા વિના વાપરવી નહીં, સ્થાનિક સમારવું નહીં, સાધર્મિક સાધુની આજ્ઞા લઈને વસ્તુગ્રહણ કરવી, મોટેરાનો વિનય કરવો, ૪થા મહાવ્રતની – સ્ત્રી-પુરુષ-પશુ-નપુંસક વિનાનું સ્થાનક સેવવું, સ્ત્રીએ પુરુષની અને પુરુષે સ્ત્રીની કથા કરવી નહીં, પૂર્વના કામભોગ સંભારવા નહીં, સરસ આહાર કરવો નહીં, સ્ત્રીએ પુરુષનાં અને પુરુષ સ્ત્રીનાં આસને બેસવું નહીં.
પમા મહાવ્રતની- કાયા, જીભ, નાક, આંખ, કાન પાંચે ઇન્દ્રિયોને વશ રાખવી વિભૂષિત વિ+ મૂક્ શોભિત, શણગારેલ પરિસેવીને પરિ+લેવું સંપૂર્ણ સેવીને, આચરીને અનશન આજે શું ન ખાવું તે, આહાર-પાણીનો ત્યાગ; થોડા સમય માટે કે આજીવન સપ્રમાણ સદ++HIT આધાર સહિત, પુરાવા સહ, પ્રમાણ ટાંકીને; માપસર યુવજ્ઞાની યુવાન અને જ્ઞાની
૧૯૧૦ ૧૯૧૧ ૧૯૧૨ ૧૯૧૩ ૧૯૧૪ પૃ૫૪ ૧૯૧૫
સાવદ્ય ઉપકરણનિવૃત્તિ પાપના સાધનથી પાછા ફરવું, નિવૃત્ત થવું, ત્યાગી દેવાં
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૧૬
૧૯૧૭
૧૯૧૮
૧૯૧૯
૧૯૨૦
દ્વાદશ અવિરતિ ૧૨ અવ્રત: અનિયમ, અત્યાગ, અસંયમ, અપચ્ચકખાણ, પાપઅનિવૃત્તિ.
પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક પાપનો ત્યાગ તે વિરતિ. વિરતિનો અભાવ તે અવિરતિ, ૧૨ પ્રકારે
- ૬ કાય જીવની હિંસા, પ ઇન્દ્રિય અને મનનું અનિયંત્રણ ષોડશ કષાય ૧૬ કષાય: અનંતાનુબંધી ક્રોધ-માન-માયા-લોભ,
અપ્રત્યાખ્યાનાવરણીય ક્રોધ-માન-માયા-લોભ,
પ્રત્યાખ્યાનાવરણીય ક્રિોધ-માન-માયા-લોભ; સંજ્વલન ક્રોધ-માન-માયા-લોભ નવ નોકષાય અલ્પ-ઇષતુ કષાય, કષાયથી ભિન્ન, કષાયને ઉદીરનાર-પ્રેરનાર ૯ પ્રકૃતિઃ
હાસ્ય-રતિ-અરતિ-ભય-શોક-જુગુપ્તા-સ્ત્રીવેદ-પુરુષવેદ અને નપુસંક વેદ પંચ મિથ્યાત્વ આત્મા અને તત્ત્વ સંબંધી વિપરીત શ્રદ્ધા, દેહ તે હું માનવા રૂપ અજ્ઞાન.
મિથ્યાત્વના ૨૫ પ્રકારમાં મુખ્ય પ મિથ્યાત્વઃ૧. આભિગ્રહિક મિથ્યાત્વઃ સાચા-ખોટાનો નિર્ણય કર્યા વિના ખોટાને
હઠથી પકડી રાખવું તે ૨. અનાભિગ્રહિક મિથ્યાત્વઃ બધા દેવ અને બધા ગુરુને સાચા માનવા તે ૩. આભિનિવેશિક મિથ્યાત્વઃ પોતાનો મત ખોટો જાણવા છતાં મૂકે નહીં
અને કુયુક્તિથી પોષે તે શરીર મારું છે તેવો અસત્નો આગ્રહ ૪. સાંશયિક મિથ્યાત્વઃ સત્ય ધર્મમાં શંકાશીલ રહેવું તે
૫. અણાભોગ મિથ્યાત્વ: જેને બિલકુલ જાણપણું નથી, અત્યંત અજ્ઞાનદશા પંચદશ યોગ આત્મપ્રદેશોમાં થતું સ્કૂરણ, આંદોલન, કંપન તે યોગ, ૧૫ પ્રકારે
૪ મનોયોગ: સત્ય, અસત્ય, સત્ય-અસત્ય, ન સત્ય-ન અસત્ય ૪ વચનયોગ: સત્ય, અસત્ય, સત્ય-અસત્ય, ન સત્ય-ન અસત્ય ૭ કાયયોગ : ઔદારિક, ઔદારિક મિશ્ર; વૈક્રિય, વૈક્રિય મિશ્ર; આહારક,
આહારકમિશ્ર અને કાર્પણ નાળ
પ્ર++નનું નાળું, પરનાળું, નહેર; બંબો; પરંપરા, પ્રણાલિ, પ્રથા રોગગ્રસ્ત
રજૂ+પ્રમ્ રોગથી પ્રસાયેલું ઓઘો
રજોહરણ, રજોયણો, જૈન મુનિનું પ્રસિદ્ધ ઉપકરણ, જંતુની રક્ષા માટે ઊનના
દોરા-દશીનું હાથમાં રાખવાનું લાકડી જેવું સાધન મહાવિદેહ ૧૫ કર્મભૂમિમાં પ મહાવિદેહ ક્ષેત્ર છે જેમાં ૨૦ તીર્થંકર સદા સર્વદા હોય છે જ,
જીવો સદા મોક્ષે જઈ શકે છે, વિરહ-આંતરું નથી. જંબુદ્વીપમાં અતિશય મધ્યભાગમાં પૂર્વ-પશ્ચિમ ૧ લાખ યોજન લાંબું ૧ ક્ષેત્ર, એ જ પ્રમાણે ધાતકીખંડ
અને અર્ધપુષ્કરવર દ્વીપમાં અનિયત માપવાળાં ર-ર ક્ષેત્ર મળી ૫ મહાવિદેહ ક્ષેત્ર મુખપટી મુખવસ્ત્રિકા, મુહપત્તિ; જંતુઓની રક્ષાર્થે મુખ આડે રખાતો સફેદ સુતરાઉ
લંબચોરસ ટુકડો વળગાડી મૂક્યાં વત્ વીંટાળી દીધાં પરિચિંતવન પરિ+વિ સતત ચિંતા, વિચાર કરવા માંડ્યો +ા કરવા લાગ્યો, કરવા લાગી ગયો, શરૂ કરી દીધા પતિત થયો પત્ા પડી ગયો, ભ્રષ્ટ થયો વમન વમ્ ! ઊલટી
૧૯૨૧ ૧૯૨૨ ૧૯૨૩
૧૯૨૪
૧૯૨૫
૧૯૨૬ ૧૯૨૭ ૧૯૨૮ ૧૯૨૯ ૧૯૩૦
For Private & Personal use only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઃઃ ૬૪ ::
૧૯૩૧
૧૯૩૨
૧૯૩૩
૧૯૩૪
૧૩૯૫
૧૯૩૬
૧૯૩૭
૧૯૩૮
પૃ.૫૫
૧૯૩૯
૧૯૫૧
૧૯૫૨
૧૯૫૩
૧૯૫૪
૧૯૫૫
૧૯૫૬
અભાવ
અરુચિ, અણગમો
પ્રચંડભાવ
પ્ર+ત્તજ્। ભયંકર, ઉગ્ર; તીવ્ર; અત્યંત બળવાન; તેજસ્વી; સાહસનો ભાવ અપયંઠાણ પાથડે ૭મી નરકના અપ્રતિષ્ઠાન નામના મધ્યના આવાસમાં સાગરોપમ ૧૦ ક્રોડાક્રોડ પલ્યોપમ, કાળનું એક માપ
અન્+૩વાન ્ । ઉઘાડા, અડવાણા, વાણી-મોજડી-જૂતા વગરના પગે પરિ+વ્રત્। ચાલતાં
ન્યુ । દેહ ત્યાગીને, મરીને
સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાને છેલ્લા પમા અનુત્તર વિમાનમાં, એકાવતારી જીવોનાં વિમાનમાં
વજસ્વામી
૧૯૪૦
૧૯૪૧
૧૯૪૨
૧૯૪૩
૧૯૪૪
૧૯૪૫
૧૯૪૬
૧૯૪૭
૧૯૪૮
૧૯૪૯
૧૯૫૦ કર્મઓઘ
૧૯૫૭
૧૯૫૮
૧૯૫૯
૧૯૬૦
૧૯૬૧
૧૯૬૨
અણવાણે ચરણે
પરવરતાં
ચ્યવીને
પરિત્યાગી
સંલગ્ન થવાની
પ્રતિજ્ઞા
ઘેલી
સુરૂપા પાણિગ્રહણ
રૂપના અંબાર પિગાળવા
ચળાવવાના
આત્માર્થ સાધ્યો
અનશન
ઊણોદરી
વૃત્તિસંક્ષેપ
રસપરિત્યાગ
કાયકલેશ
સંલીનતા
પ્રાયશ્ચિત્ત
વિનય
વૈયાવચ્ચ
શાસ્ત્રપઠન
ધ્યાન કાયોત્સર્ગ
આ નામના જિતેન્દ્રિય મુનિ જેમણે બાળવયમાં ઘોડિયામાં સાધ્વીજીનાં મુખે ભણાતાં શાસ્ત્રો સાંભળી ૧૧ અંગનું જ્ઞાન મેળવેલું પરિ+ત્યન્ । સંપૂર્ણ ત્યાગી
સ+તમ્ । લગ્ન કરવાની, જોડાવાની પ્રતિ+જ્ઞા। ટેક
પ્રહિા । ગાંડી, અક્કલ વગરની
સુ+પ્। સૌન્દર્યવતી, રૂપસુંદરી, રૂપવંતી, રૂપાળી, દેખાવડી પાળિ+પ્રદ્ । હાથ ઝાલવો-પકડવો જીવનભર, હસ્તમેળાપ, લગ્ન રૂપના ભંડાર, કોઠાર, ઢગલા, આકાશ, પ્રકાશ
ઓગાળવા, નરમ કરવા, ઘનમાંથી પ્રવાહી કરવા, હૃદયભીના કરવા
વત્ । ચલિત કરવાના, મન ડગાવવાના આત્મ+ર્થ+સાધ્। આત્મકલ્યાણ કર્યું
+૩+ધન્ । કર્મનો સમૂહ, ઢગલો; સાતત્ય, પ્રવાહ
અન્+ઞ । ન જમવું, આહાર ન લેવો, ઉપવાસ
I+વર । પેટ ઓછું ભરવું, ભૂખ કરતાં થોડું ઓછું જમવું વૃત્+સમ્+ક્ષિપ્ । વૃત્તિ ટૂંકાવી લેવી; દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવથી અભિગ્રહ રાખી ઇચ્છા સંકોચવી
પરિ+ત્યન્ । રસનો ત્યાગ, આયંબિલ, નિવિ-નિર્વિકૃતિક, વિગયનો ત્યાગ જાય+વિતસ્ । શરીરને કષ્ટ આપવું, દેહનું દમન કરવું
સમ્+તી । ઇન્દ્રિય-મનનો નિરોધ, કષાય ઓછા કરવા, મન-વચન-કાયાના યોગ સંવરવા, નિર્દોષ એકાંત સ્થળમાં પ્રમાદરહિતપણે ઇન્દ્રિયોને સંકોચવી તે પ્રાયસ્+વિત્ । કરેલા દોષ ગુરુને કહી ગુરુ આપે તે શિક્ષા લેવી
વિ+ની । નમ્રતા, લઘુતા; સભ્યતા; જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર્યનું બહુમાનપણું વૈયાવૃત્ત્વ । આચાર્ય, સાધુ, સંઘની સેવા, દવા; આવ્યંતરનો તપનો ભેદ શાસ્+પર્ । શાસ્ત્રોનું, ધર્મગ્રંથોનું વાચન, અભ્યાસ
થૈ । એકાગ્રતા, કોઇ એક વિષયમાં એકાગ્રતા-લક્ષપૂર્વક ચિંતન ઝાય+ઉત્સń / કાઉસગ્ગ, દેહભાવનો ત્યાગ કરીને ઊભાં કે બેઠાં ચિંતન કે પ્રભુસ્તુતિ કરવી, શરીરનું મમત્વ-પ્રવૃત્તિ છોડીને આત્મા સંબંધી ચિંતનની ક્રિયા
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૬૩ ૧૯૬૪ ૧૯૬૫
: ૬૫:: અકામ નિર્જરા ઇચ્છા-પ્રયત્ન વિના થતી કર્મોની નિર્જરા કર્મો ખરી પડે, જીર્ણ થયે જતાં રહે સકામ નિર્જરા ઇચ્છા, પ્રયત્નપૂર્વક સમજીને કરાતી કર્મનિર્જરા (વચનામૃત પૃ.૭૩૭) સપ્ત
૭ વ્યસન સેવનારો જુગાર-માંસ-મદિરા-વેશ્યાગમન-શિકાર-ચોરી અને વ્યસનભક્ત પરસ્ત્રીસેવનઃ ૭ વ્યસનનો ભોગી ઉપનામ બીજું નામ, તખલ્લુસ દૃઢપ્રહારી પ્રહાર કરવામાં મારવામાં મજબૂત હોવાથી ચોરનું પહેલું નામ બલવત્તર વેતવ+તસ્ / વધુ બળવાન ક્ષીરભોજન
ક્ષીર+મુના ખીરનું જમણ, દૂધમાંથી બનાવાતી વાનગી તે ખીર, દૂધપાક મનોરથી મન[+થક | મનની મુરાદ-ઇચ્છાવાળા, આતુર બાળકડાં વાત નાનાં બાળ, બાળુડાં, બાળ-બચ્ચાં
૧૯૬૬ ૧૯૬૭ ૧૯૬૮ ૧૯૬૯ ૧૯) ૧૯૭૧ પૃ.૫૬ ૧૯૭૨ ૧૯૭૩ ૧૯૭૪ ૧૯૭૫ ૧૯૭૬ ૧૯૭૭ ૧૯૭૮ ૧૯૭૯ ૧૯૮૦ ૧૯૮૧ ૧૯૮૨ ૧૯૮૩ ૧૯૮૪
ઢેફાં
| દિવા
અભડાવ કાં? તું કેમ અભડાવે છે? અસ્પૃશ્ય શા માટે બનાવે છે? ધાયો
ધાન્ દોડ્યો કાળધર્મ પમાડી મારી નાખી, મોતને ઘાટ ઉતારી, મરણ પમાડી
નાનું ચોસલું, દડબું-માટીનું ઈટાળા રૂછી ચણતરમાં વપરાતી માટીની લંબચોરસ ઘાટની કાચી-પાકી ઈટના ટુકડા મુષ્ટિકા મુન્ મુઠ્ઠી, મૂઠી પરાભવ્યા પરી+પૂ. તિરસ્કાર્યા, માનભંગ કર્યા છંછેડી તે હેરાન કરી, ચીડવી, ખીજવી, સળી કરી વિશોધી વિશોધીને વિ+જુદ્દા શુક્લધ્યાનનાં બળે શુદ્ધ થઈ થઈને લોકનાલ તોનાના લોકનાડી, લોકનાળ, સંપૂર્ણ ૧૪ રાજલોક પરિમિત લોક
મ્િ+વા / અથવા માદલ મૃદંગ, ઢોલ ભુવનપતિ પૂ. ભુવનમાં વસતા દેવો ૧૦ પ્રકારે અસુરકુમાર, નાગકુમાર, સુવર્ણકુમાર
વિધુતકુમાર, અગ્નિકુમાર, દ્વીપકુમાર, ઉદધિકુમાર, દિશાકુમાર, વાયુકુમાર
અને સ્વનિતકુમાર તે ૧૫ પરમાધામી દેવો. વ્યંતર વિ+અંતર હલકી કોટિના ૧૬ પ્રકારના દેવો, વનમાં ફરવામાં વધુ આનંદ
માનતા હોવાથી વ્યંતરઃ ભૂત, પિશાચ, યક્ષ, રાક્ષસ, કિન્નર, કિંગુરુષ, મહોરગ, ગંધર્વ એ ૮. વાણવ્યંતર ઃ આનપન્ની, પાનપત્રી, ઇસીવાઇ, ભુઇવાઇ, કંદીય,
મહામંદીય, કોહંડ અને પયંગદેવ એ ૮ સાત નરક નૃ+qન ! નારકીઓનું નિવાસસ્થાન, વામનપુરાણ મુજબ ૨૧ નરક.
નિત નવ I શતાવેદનીય આદિ શુભ કર્મોથી જે સ્થાન નિર્ગતરહિત હોય તે નિરય, નરક. નરીન તિ | અશાતા વેદનીયના ઉદયથી થતી પીડા જીવોને જ્યાં બૂમ પડાવે છે, જ્યાં જીવો કાય જાય છે તે નરક. નૃતિ-નતિ વત્તેણં પ્રાપત અતિશય દુઃખ પ્રત્યે જીવોને જ્યાં લઈ જાય છે તે નરક. ૭ નામ–ઘમા, વંશા, શિલા, અંજના, રિષ્ટા, મઘા અને માઘવતી, ૭ ગોત્ર-રત્નપ્રભા, શર્કરા પ્રભા, વાલુકાપ્રભા, પપ્રભા, ધૂમપ્રભા, તમપ્રભા અને મહાતમપ્રભા અથવા તમ તમ પ્રભા
૧૯૮૫
૧૯૮૬
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરમકૃપાળુદેવ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી
વિ. સં. ૧૯૪૦
ઇ. સ. ૧૮૮૪
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઃઃ ૬૬ ::
૧૯૮૭
અઢી દ્વીપ
૧૯૮૮ બાર દેવલોક
૧૯૮૯
૧૯૯૦
૧૯૯૧
નવ પ્રૈવેયક
પાંચ અનુત્તર
વિમાન સિદ્ધશિલા
૫.૫૦
૧૯૯૩
૧૯૯૪
૧૯૯૫
૧૯૯૬
૧૯૯૭
૧૯૯૮
૧૯૯૯
૨૦૦૦
૨૦૦૧
૨૦૦૨
૨૦૦૩
૨૦૦૪
૨૦૦૫
૧૯૯૨
મહાફલી
ચૈત્ર સુદ ૧૩-૧૪-૧૫, વિ.સં.૧૯૪૦
ક્રમાંક ૧૭ બાલાવબોધ
ઉપોદ્ઘાત નિગ્રંથ પ્રવચન
સ્વલ્પતા
સુ+અન્નતા । ટૂંકમાં, સંક્ષેપમાં
ગૂંથું છું
પ્રથ્ । રચું છું, લખું છું
શિક્ષાવિષયરૂપી મણિકા શિક્ષણના વિષય રૂપ નાના મણિ-મણકા-રત્ન-ઝવેરાત પુ+આ+હૈં । સમાપ્ત, યજ્ઞ કર્મની અંતિમ આહુતિ
પૂર્ણાહુતિ
આડંબરી નામ
ગુરુત્વ
ઉચિત
પરમ સુશીલ ધુરંધર પ્રવચન
પ્રધાન પુરુષ ૨૦૦૬ સમીપ ૨૦૦૭ કોમલ ૨૦૦૮ પ્રથમ દર્શન ૨૦૦૯ સાધ્ય સાધનો
૨૦૧૦ જ્ઞાતપુત્ર પ્રકાશ્યાં
૨૦૧૧
જંબુદ્વીપ, ધાતકીદ્વીપ અને અરધો પુષ્કરદ્વીપ ઊર્ધ્વલોકમાં આવેલા ૧૨ દેવલોક, દિગંબર આમ્નાયે ૧૬ દેવલોક : સૌધર્મ, ઇશાન, સાનત્કુમાર, માહેન્દ્ર, બ્રહ્મલોક, લાંતક, મહાશુક્ર, સહસ્રાર, આનત, પ્રાણત, આરણ, અચ્યુત : બ્રહ્મોત્તર, કાપિષ્ઠ, શુક્ર, સતાર
૧૨ દેવલોકની ઉપર ગ્રીવા (ડોક)ના સ્થાને રહેલા દેવો. સુદર્શન, અમોઘ, સુપ્રબુદ્ધ, યશોધર, સુભદ્ર, સુવિશાલ, સુમન, સૌમન અને પ્રીતિકર જેનો જવાબ-જોડ નથી એવા સર્વોત્કૃષ્ટ ૫ વૈમાનિક દેવોનાં વિમાન : વિજય, વૈજયંત, જયંત, અપરાજિત અને સર્વાર્થસિદ્ધ લોકના અગ્રભાગે રહેલી ૮મી પૃથ્વી; લોકમાં સૌથી ઉપર સિદ્ધાત્માઓનેમુક્તાત્માઓને બિરાજવાનું સ્થાન, ૪૫ લાખ જોજન લાંબી-પહોળી આ સિદ્ધશિલાનાં ૧૨ નામ છે ઃ ઇસીતિવા, ઇસીપ્રભારાતિવા-ઇષત્પ્રાક્ભારાતણુતિવા, તણુપરિયતિવા, સિદ્ધિતિવા, સિદ્ધાલયતિવા, મુત્તિતિવા, મુત્તાલયતિવા, લોયન્ગતિવા, લોયન્ગથુભિયાતિવા, લોયન્ગ બુજ્જીયમાનતિવા, સવ્વપાણભૂયજીવસત્ત સુહાવહાતિવા
અત્યંત મોટાં-મહાન ફળ-પરિણામને આપનારી, મોટા પુરસ્કારને દેનારી તા.૮-૪-૧૮૮૪ થી તા.૧૦-૪-૧૮૮૪
વાળ+અવ+વુણ્ । બાળકને પણ જ્ઞાન થાય, જાગી જાય તેવું
૩૫+૩+TMન્ । આરંભ, ભૂમિકા; અવસર; માધ્યમ, દ્વારા; પૃથક્કરણ નિ+પ્રશ્। પ્ર+વર્। જિન વચન, જિન વાણી
આ+ડવ્। મોટું-ભારેખમ, મદ ભરેલું, દેખાડો કરતું નામ (મોક્ષમાળા-મણિકા) હૈં । મોટાઇ, અભિમાન; ગુરુપણું, ભારેપણું; મહાનતા; ક્લિષ્ટતા
ૐન્ । યોગ્ય, ઠીક, મુનાસિબ; પ્રચલિત, પ્રથાનુરૂપ; પ્રશંસનીય સૌથી વધુ ગુણવાન-બુદ્ધિવાન-પવિત્ર, અઢાર હજાર શીલાંગના સ્વામી ધ્રુવું, ધુરા+ધ્ । શ્રેષ્ઠ, ઉત્તમ, ભવ્ય, પ્રધાન, મુખ્ય પ્રવચન પ્ર+ધા । રાજા; મંત્રી; પ્રમુખ; મુખ્ય તીર્થંકર પાસે, નજીક, નિકટ
ૐ । કુમળું, નરમ, મુલાયમ; શુદ્ધ; સુંદર; પ્રિય પ્રથિલ્લ+વૃ[ । જૈન દર્શન; આત્મદર્શન સાન્ । સાધી શકાય તેવાં સાધનો
જ્ઞા+પુ+ત્રૈ । મહાવીર સ્વામી, જ્ઞાત નામના ક્ષત્રિય વંશ-કુળમાં જન્મેલ પ્ર+જાણ્ । પ્રસિદ્ધ કર્યાં,પ્રગટ કર્યાં
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૭ ::
દૈવત
૨૦૧૨ કિંચિત્ર થોડો ઘણો, કંઇક ૨૦૧૩ તત્ત્વસંચય તત્ત્વ +સ+વિ તત્ત્વનો સંગ્રહ, એકત્ર, જમાવ ૨૦૧૪ વિદગ્ધમુખમંડન વિરૂદ્દા વિદ્વાનો-પંડિતો-રસિકો-ચતુરોનાં મુખની શોભા-આભૂષણ ૨૦૧૫ ભવતુ પૂ. બની રહો, હજો, થાઓ ૨૦૧૬ સંવત ૧૯૪૩ સમવત્ ા વિક્રમ સંવત્ ૧૯૪૩, ઈ.સ.કરતાં ૫૬ વર્ષ આગળ-વધુ.
“મોક્ષમાળા પ્રકાશનની પ્રસ્તાવનાનો સમય; રચના વિ.સં.૧૯૪૦માં ૨૦૧૭ કર્તાપુરુષ રચયિતા, પ્રણેતા, ધર્મગુરુ, પરમેશ્વર પૃ.૫૮
શિક્ષણપદ્ધતિ અને મુખમુદ્રા ૨૦૧૮ શિક્ષણપદ્ધતિ શિ+પતિ કેમ શીખવું-શીખવવું તેની રીત, માર્ગ, પ્રથા ક્રમ કે તે
નિરૂપતો ગ્રંથ ૨૦૧૯ મુખમુદ્રા વન મુદ્ા માં, ચહેરો? પ્રસ્તાવનાનું નામ; મોં પરથી મનના ભાવો કળાય
તેમ પ્રસ્તાવના પરથી પુસ્તકમાં શું કહેવું છે તે સમજાય ૨૦૨૦ સ્યાદ્વાદતત્ત્વાવબોધ અનંત ગુણધર્મોથી યુક્ત વસ્તુના સ્વરૂપને સમજાવનારી અપેક્ષા સહિત
કથનપદ્ધતિ તે સ્યાદ્વાદ, તત્ત્વાવબોધ એટલે તત્ત્વજ્ઞાન ૨૦૨૧ ગ્રંથ
પુસ્તક, ધર્મશાસ્ત્ર ૨૦૨૨
રેવતનું દિવ્યતા, અલૌકિકતા, દિવ્ય શક્તિનું સામર્થ્ય, મનોહરતા ૨૦૨૩ સમભાવ તટસ્થતા, માધ્યચ્યા ૨૦૨૪ પાઠ કરવા પામુખપાઠ કરવા, ગોખવા, વાંચ્યા કરવા ૨૦૨૫ જ્ઞાતા
જ્ઞા / જ્ઞાની, જાણનાર, સમજનાર; એક આગમ-સૂત્રનું નામ ૨૦૨૬ મુનિઓ મન, મુના આત્મજ્ઞાનીઓ; સાધુઓ ૨૦૧૭ યોગવાઈ પુના જોગવાઈ, જોગ ૨૦૨૮ અર્ધ ઘડી વૃધું અરધી ઘડી, ૧૨ મિનિટ; આખી ઘડી બરાબર ૨ ભાગ ૨૦૨૯ અર્થરૂપ કેળવણી ધીમે ધીમે નવા નવા શબ્દો વિશેષ વિશેષ અર્થ આપતા જાય તેવી યોજના ૨૦૩૦ વિવેચન વિ+વિન્ા ગુણદોષ કહી બતાવવા, સવિસ્તર સ્પષ્ટીકરણ, ટીકા ૨૦૩૧ પ્રજ્ઞાવબોધ બુદ્ધિમાનો, પ્રજ્ઞાવંતો અને વિદ્વાનો સમજે તેવો ગ્રંથ ૨૦૩૨ કકડો
કટકો, ટુકડો, વિભાગ, ભાગ ૨૦૩૩ તત્ત્વરૂપ દોહન, સારરૂપ ૨૦૩૪ સ્વભાષા પોતાની ભાષા, ગુજરાતી માટે ગુજરાતી ભાષા ૨૦૩૫ નવતત્ત્વ નવ સત્પદાર્થ-વસ્તુ-રહસ્ય; નામ-જીવ, અજીવ, પુણ્ય, પાપ, આશ્રવ, સંવર,
બંધ, નિર્જરા અને મોક્ષ ૨૦૩૬ પ્રકરણગ્રંથો પ્ર+3+ગ્રન્થ અમુક અમુક વિષયો પર લખાયેલાં પુસ્તકો-શાસ્ત્રો; બધાં પ્રકરણો
ન હોય તેવા ગ્રંથ; ગ્રંથના નાના-નાના ભાગમાંથી અમુક ભાગ; શરૂઆતમાં
વાંચવાના ગ્રંથો ૨૦૩૭ સવિધિ વિધિપૂર્વક ૨૦૩૮ સુજ્ઞ વર્ગ સમજુ લોકો ૨૦૩૯ તત્ત્વજ્ઞાન આત્મજ્ઞાન ૨૦૪૦ શીલ શીર્ા શી+નમ્ સદાચાર, ચારિત્ર્ય, ચાલચલગત; સ્વભાવ
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૪૧ ૨૦૪૨ ૨૦૪૩ ૨૦૪૪ ર૦૪૫ પૃ.૫૮ ૨૦૪૬ ૨૦૪૭ ૨૦૪૮ ૨૦૪૯
અવિવેકી વિદ્યા દેહથી આત્મા ભિન્ન છે એવા વિવેક વગરની કેળવણી-શિક્ષણ કે જ્ઞાન મનમાનતું જોઈએ તેવું, મન માને તેવું પાઠકો - પા શિક્ષકો, ભણાવનારા, અધ્યાપકો, ધર્મોપદેશકો; વાચકો ઉમંગી ૩ન્મના ઉત્સાહી, હોંશીલાં, જ્ઞાનપ્રાપ્તિની ઇચ્છાના ઉદયવાળા પારમાર્થિક પરમાર્થનો, ઉત્તમ પુરુષાર્થ-મોક્ષનો, પરમ તત્ત્વ સંબંધી, વાસ્તવિક શિક્ષાપાઠ ૧: વાંચનારને ભલામણ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ હસ્તકમળ હૃ+તન+મૂ+ગન્ ! હાથ, શુભ હાથ, હાથ રૂપી કમળ અપકીર્તિ પ+ત્+ના અપયશ, બદનામી નીચ ગતિ તિર્યચ, નરક જેવી અશુભ ગતિ આશાતના ક+શો, શાટન અવિનય, અપમાન, તિરસ્કાર; સમસ્તપણે શાતન કરે, પાતન
કરે, મુક્તિમાર્ગથી ભ્રષ્ટ કરે તે આશાતના વિચક્ષણ વિચક્ષુ આરોગ્યતા, મહત્તા, પવિત્રતા, ફરજમાં ખામી ન આવવા દે તે
૨૦૫૦ પૃ.પ૯ ૨૦૫૧ ૨૦૫ર
૨૦૫૩ ૨૦૫૪ ૨૦૫૫ ૨૦૧૬ ૨૦૧૭ ૨૦૫૮ ૨૦પ૯ ૨૦૬૦ ૨૦૬૧ ૨૦૬૨ ૨૦૬૩ ૨૦૬૪ ૨૦૬૫ ૨૦૬૬ ૨૦૬૭
દુભાય
ગમ
જન્મ સમજ, ખબર, માર્ગ, ઉપલબ્ધિ, જાણકારી
પૂજનીય, અરિહંત, કેવલી, ઉપાસ્ય; યુક્ત શિક્ષાપાઠ ૨ : સર્વમાન્ય ધર્મ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ સર્વમાન્ય ધર્મ કોઈ એક સાંપ્રદાયિક ધર્મ નહિ પણ સહુએ માન્ય કરવા યોગ્ય આત્મધર્મ ચોપાઇ ૧૫ માત્રાનાં ૪ ચરણનો છંદ ધર્મતત્ત્વ ધૃતરૂત્વા ધર્મનું સ્વરૂપ સિદ્ધાંત સિંધુ-અન્તા આગમ, શાસ્ત્રનું નિર્મીત અર્થ-વિષય, સ્થાપિત મત ભાનું ભાષણમાં મા+માન્ સમવસરણમાં થતા જિનપ્રવચનમાં, દિવ્યધ્વનિમાં કહ્યું દળવા દોષ દૂ{ દોષને નાશ કરવા-દોષની નિવૃત્તિ કરવા પ્રમાણ પ્ર+માં શોભતું, વાસ્તવિક; યથાર્થ જ્ઞાનનાં સાધન; માપ, ધોરણ પુષ્પપાંખડી
પુષ્પ+પક્ષા ફૂલની પાંખડી
:દુઃખાય, દુઃખી થાય, મનદુઃખ થાય, પીડાય આજ્ઞા
+જ્ઞા અનુમતિ, સંમતિ, આદેશ સર્વ દર્શને વૃ++ા બધા દર્શનમાં એકાંતે ઉપદેશ + અન્ત+૩+તિ સ્યાદ્ધાપૂર્વક નહિ પણ એકપક્ષીય ઉપદેશ વિશેષ વિ+fશા ભેદ, પ્રકાર, ભેદપૂર્વક ભવતારક મૂ+7 સંસાર તરવાનો, પાર કરવાનો; ભવમાંથી બચાવનાર, ઉદ્ધારક શાશ્વત સુખે ચશ્વ મોક્ષમાં, સદા સ્થિર-અવિનાશી-નિત્ય સુખમાં શાંતિનાથ ભગવાન પ્રસિદ્ધ વર્તમાન ચોવીસીના ૧૬મા તીર્થંકર સિદ્ધ થયા-મોક્ષે ગયા અવિરોધ વિરોધ-દોષ ન આવે તેમ; શ્રાવકની અંશે દયા, મુનિની પૂર્ણ દયા કરુણાએ સિદ્ધ દયા અનુકંપાથી પ્રખ્યાત, મેઘરથ રાજાના ભવમાં કબૂતરને અભયદાન શિક્ષાપાઠ ૩: કર્મના ચમત્કાર
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ચમત્કાર પ્રભાવ
પરિ+ગઠ્ઠા પન્ચઠ્ઠા માથે છતવાળો લાકડાનો મોટો ઢોલિયો
૨૦૬૮
૨૦૬૯ ૨૦૭૦
૨૦૭૧ ૨૦૭૨
પલંગ
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૦૩
૨૦૧૪
૨૦૦૫
૨૦૦૬
૨૦૦૭
૨૦૦૮
૨૦૦૯
૨૦૮૦
૨૦૮૧
૨૦૮૨
પૃ.૬૦
૨૦૮૩
૨૦૮૪
૨૦૮૫
૨૦૮૬
૨૦૮૭
૨૦૮૮
૨૦૮૯
૨૦૯૦
૨૦૯૧
૨૦૯૨
૨૦૯૩
૨૦૯૪
૨૦૯૫
૨૦૯૬
૨૦૯૭
૨૦૯૮
૨૦૯૯
૨૧૦૦
૨૧૦૧
૨૧૦૨
૨૧૦૩
કાળી જારના પણ સાંસા મન હરે છે
અવાચક
જડભરત
મનોહર
લૂલો
પાંગળો
ટુંબા
વમન
કિનારો
ગર્ભાધાન
હરાયો
મૂઓ
શુભાશુભ કર્મ શિક્ષાપાઠ ૪ :
પ્રયોજન
આત્મસાર્થક
અયમંતકુમાર કૌસ્તુભ
પૃ.૬૦-૬૧-૬૨-૬૩
કર્મગ્રીષ્મ
બોધબીજ
મેઘધારાવાણી
સ્વપ્નાંશ
કર્મદળ
કાળી
। જુવાર જેવું હલકું ધાન્ય પણ ન મળે, અછત
શ્રીમુખવાણી
છદ્મસ્થતા
ખુશ કરે છે, આનંદ પમાડે છે
બોલી ન શકે તે, વાચા ન હોય તેવા એકેન્દ્રિય જીવો જડ જેવા, બુદ્ધુ
મ+હૈં। સુંદર
તુમ્ । લંગડો, અપંગ, પગે લંગડાતો
રવ । પગે ખોડંગાતો, પંગુ, પગની તકલીફથી ચાલી ન શકે તેવો
દે દુન્વય । મહેણાં, ટોણાં, અપમાન
વન્ । ઊલટી
છેડો, અંત
'J+ મ+આ+ધા | ગર્ભમાં જ
હૈં । મરાયો; દૂર થયો, ખોટમાં ગયો; ન ધણિયાતો થયો, છૂટો પડ્યો
ન
મૈં । મર્યો, મરી ગયો
શુભ્ ।, ૐ+શુ+ । સારાં અને ખરાબ ભાવનું ફળ
માનવદેહ
મોતની પળ શિક્ષાપાઠ ૫-૬-૭ : અનાથી મુનિ ભાગ ૧-૨-૩,
એપ્રિલ ૧૮૮૪
અર્થ માટે વાંચો આ પુસ્તકના રૃ.૪૨-૪૩-૪૪-૪૫ (પુનરાવર્તન ટાળવા) શિક્ષાપાઠ ૮ : સન્દેવતત્ત્વ એપ્રિલ ૧૮૮૪ કૈવલ્યજ્ઞાન
વત+જ્ઞા । કેવળજ્ઞાન, અનંત જ્ઞાન
કૈવલ્યદર્શન
એપ્રિલ ૧૮૮૪
વત+તૃ[ । કેવળદર્શન, અનંત દર્શન
મહોગ્રતપોપધ્યાન મહત્+૩પ્ર+તપ+ગુqધ્યાન | ઘણું બળવાન તપ, શુક્લ ધ્યાન પહેલાનું ધ્યાન તૃ+દ્ગિ+વિધ । આધિ, વ્યાધિ, ઉપાધિજનિત તાપ, ત્રણ પ્રકારે દુઃખ-સંતાપ
ત્રિવિધ તાપ
પાતળાં પડેલાં કર્મ ચાર ઘાતીકર્મ ક્ષય થવાથી બાકીનાં ચાર અઘાતી કર્મ બળહીન થાય તે
પ્ર+યુન્।પ્રયત્ન, પુરુષાર્થ; હેતુ, કારણ
આત્મકલ્યાણ
અઇમુત્તા મુનિ, ૮ વર્ષની વયે દીક્ષા, ઇરિયાવહિયા’ કરતાં કેવળજ્ઞાન +સ્તુમ્ । શ્રીકૃષ્ણ અને વિષ્ણુના હારમાં રહેલો એ નામનો મણિ, સમુદ્રમંથન સમયે નીકળેલાં ૧૪ રત્ન પૈકી ૧ જેમાંથી સોનું ઝરે તેવી માન્યતા મરણનો સમય
:: ૬૯ ::
કર્મ રૂપી ધોમધખતો તાપ સમ્યક્દર્શન, સમકિત
પાંત્રીસ ગુણોથી યુક્ત રસાળી વાણી (તીર્થંકર પ્રભુની), દિવ્યધ્વનિ લેશ માત્ર, સ્હેજ પણ
કર્મરૂપી સૈન્ય
ભગવાનનાં પવિત્ર મુખની વાણી (બહુમાનપણું બતાવવા) છાન્ । ૧૨મા ગુણસ્થાનક સુધી, કેવળજ્ઞાન પ્રગટે ત્યાં સુધી, અ-સર્વજ્ઞતા
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૭
::
૨૧૦૪ ૨૧૦૫ ૨૧૦૬ ર૧૦૭ ૨૧૦૮
પાંચ પ્રકારના અંતરાય અંતરાય કર્મની ૫ પ્રકૃતિઓઃ દાન-લાભ-ભોગ-ઉપભોગ-વીર્ય રતિ, અરતિ ગમા-અણગમા કષાયને ઉત્તેજન આપનાર નોકષાય અપ્રત્યાખ્યાન મ+પ્રતિ++રહ્યા પચ્ચખાણ કે પાપના ત્યાગની પ્રતિજ્ઞા ન હોવી ઉદ્યોતકર ૩ન્દુત્+91 પ્રકાશ કરનારા સતુદેવ નિગ્રંથ તીર્થકર દેવ (૧૨ ગુણ સહિત) શિક્ષાપાઠ ૯ : સતધર્મતત્વ.
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨ઝળવું રોઝની જેમ રખડવું-ભટકવું સમય સમ્+ા કાળનો સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ વિભાગ, આંખના એક પલકારામાં અસંખ્યાત
સમય વહી જાય છે; અવસર; આગમ, શાસ્ત્ર ખરું સુખ રવનુ+સુરક્વા સમાધિ સુખ; વાસ્તવિક, યથાર્થ સુખ, એવો આનંદ-અનુભવ જ્યાં
આત્માને સાચો સંતોષ-સમાધાન મળે છે અને ફરી ફરી તેમાં જ રહેવાના ભાવ રહે તે
૨૧૦૯ ૨૧૧૦
૨૧૧૧
પૃ.૬૪ ૨૧૧૨ ૨૧૧૩ ૨૧૧૪ ૨૧૧૫ ૨૧૧૬ ૨૧૧૭ ૨૧૧૮ ૨૧૧૯ ૨૧૨૦
વાસ્તે માટે, અર્થે, કાજે અનુબંધ મનુવા પરિણામ, ફળ; સંબંધ, ઇરાદો ઉપયોગપૂર્વક ૩૫+ન+પૂર્વ લક્ષપૂર્વક, લક્ષ સાથે સાધ્ય ઉપયોગમાં સદ્દગુરુએ કહેલું-પ્રગટ કરેલું શુદ્ધ સ્વરૂપ જ સાધવા યોગ્ય છે અને એકતાભાવ સગુરુના સ્વરૂપમાં અને મારાં સ્વરુપમાં કંઈ ભેદ નથી એમ વિચારવું તે અભેદ ઉપયોગ +fમા સમ્યકજ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર્યમય આત્મામાં લીનતા કરવી તે સિદ્ધસદેશ સિદ્ધ ભગવાન જેવો
વિભાવ રહિત, પવિત્ર, નિર્દોષ, વિશુદ્ધ આત્મસ્વભાવવતના આત્માના શુદ્ધ સ્વભાવમાં પરિણમવું-વર્તવું શિક્ષાપાઠ ૧૦ઃ સદ્ગુરુતત્ત્વ ભાગ ૧
એપ્રિલ ૧૮૮૪ બ્રાહ્મણ બ્રહ્મના ચાર વર્ણમાં એક, ભણે-ભણાવે તે કાર્યથી-કર્મથી બ્રાહ્મણ, પુરોહિત ચાલચલગત વર્તણૂક, ચારિત્ર્ય, શીલ, ચાલચલન મધુરાં મધુર, મીઠાં, પ્રિય; શાંત, સૌમ્ય મુખમાંથી ફૂલ ઝરે કોમળ સ્વરે, મીઠાં વચન બોલે
૨૧૨૧ ૨૧૨૨ ૨૧૨૩ ૨૧૨૪
પૃ.૫
૨૧૨૫
૨૧૨૬ ૨૧૨૭
બિલોરીનો કકડો પાસાવાળો રંગબેરંગી કાચ, એક રૂપિયાના જૂના ૬૪ પૈસા અને એક
પૈસાના બે કાચ મળતા એટલી ઓછી કિંમતની વસ્તુ શિરછત્ર ત્રિ, શિર+છા પિતા (માનાર્થે), માથાના છત્રરૂપ, શિરચ્છત્ર કૃપા કરીને મહેરબાની કરીને, કરુણા કરીને, વિનંતિ શિક્ષાપાઠ ૧૧ : સદ્ગુરુતત્વ ભાગ ૨
એપ્રિલ ૧૮૮૪ મધ્યમ
વચલા કર્યાવરણ કર્મરૂપી આવરણ નાવિક નૌ+4ના નાવ (વહાણ-હોડી) હંકારનાર, માઝી, કર્ણધાર સદ્ધર્મનાવ સત્ ધર્મરૂપી નાવ
૨૧૨૮ ૨૧૨૯ ૨૧૩૦ ૨૧૩૧
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૧૩ર. ૨૧૩૩
૨૧૩૪ ૨૧૩૫
૨૧૩૬ ૨૧૩૭ ૨૧૩૮ ૨૧૩૯ ૨૧૪૦ ૨૧૪૧ ૨૧૪૨ ૨૧૪૩
:: ૭૧ :: તત્વજ્ઞાન છ દ્રવ્ય, નવતત્ત્વ વગેરે સ્વસ્વરૂપભેદ આત્માના દ્રવ્ય ગુણ-પર્યાય, સમ્યક દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર,
શુભ-અશુભ-શુદ્ધ ભાવ વગેરે લોકાલોકવિચાર છ દ્રવ્યોનું હોવાપણું જેમાં છે તે લોક અને એ સિવાયના અલોકનો વિચાર સંસારસ્વરૂપ સમ+મૃાચાર ગતિમાં પરિભ્રમણ રૂપ સંસારમાં ક્યાંય સુખ નથી, સંસાર અસાર
છે એમ વિચારવું યથાતથ્ય યથાર્* તથા+ચત્ જેમ છે તેમ, સંપૂર્ણ સત્ય, બિલકુલ ઠીક ક્ષાંત
ક્ષમ્ ! ક્ષમાયુક્ત દાંત
તમ્ ! ઇન્દ્રિયદમન કરનારા નિરારંભી નિ+આ+રમ | આરંભ રહિત, હિંસા-આરંભ વિનાના જિતેન્દ્રિય f=+છે+ન્દ્રિય પાંચ ઇન્દ્રિયોને જીતનાર, ઇન્દ્રિયો પર સંયમ રાખનાર નિમગ્ન નિ+ન્ ડૂબેલા, તલ્લીન, લીન નિર્વાહ નિHવૈદું રક્ષણ, પોષણ સર્વ આહાર અસણં, પાણં, ખાઇમં, સાઇમં, ખાદ્ય, પેય, લેહ્ય; સ્વાદ્ય,ખાવા જેવા, પીવા જેવા,
ચાટવા જેવા, સ્વાદવા જેવા-મુખવાસ, સૂકામેવા, ફળ વગેરે નીરાગતા નિ+ના+ા રાગદ્વેષરહિતતા, વીતરાગતા શિક્ષાપાઠ ૧૨ : ઉત્તમ ગૃહસ્થ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ સામાયિક સમય+રૂ સY+નય+રૂ બે ઘડી સુધી સમતા ભાવમાં રહેવું,
વાંચો શિક્ષાપાઠ ૩૭,૩૮,૩૯ ક્ષમાપના ક્ષ{ ભૂલની માફી માગવી; આલોચના, પ્રતિક્રમણ વગેરે ચોવ્યાહાર- વતુ+વ+ગાહી૨ / અસણં એટલે અન્ન; પાછું એટલે પાણી; ખાઇમ એટલે ફળ, પ્રત્યાખ્યાન પીણાં, સૂકો મેવો વગેરે; સાઇમં એટલે એલચી-સોપારી વગેરે મુખવાસ. આ
ચારે આહાર વાપરવાનો સૂર્યાસ્તથી સૂર્યોદય સુધી ત્યાગ યમનિયમ {I નિયમ્ | અણુવ્રત વગેરે આખી જિંદગી સુધી પાળે તે યમ અને
અમુક મર્યાદિત સમય સુધી પાળે તે નિયમ યથાશક્તિ શક્તિ પ્રમાણે સત્પાત્રે જેને સતુ પ્રાપ્ત છે તેને, સમ્યફદૃષ્ટિ ગૃહસ્થને-શ્રાવક-શ્રાવિકાને, મુનિને
૨૧૪૪
૨૧૪૫
૨૧૪૬ ૨૧૪૭
૨૧૪૮
૨૧૪૯ ૨૧૫૦ પૃ.૬૬ ૨૧૫૧ ૨૧પર ૨૧પ૩ ૨૧૫૪ ૨૧૫૫ ૨૧પ૬ ૨૧૫૭ ૨૧૫૮ ૨૧૫૯
ઉપજીવિકા ૩૫+ નીર્ જેના વડે આજીવિકા મળે તે નોકરી-ધંધા વગેરે સીંધવું રાંધવું, રાંધવું-સીંધવું સાથે વપરાય છે યથાયોગ્ય યોગ્યતા પ્રમાણે વાચક
યાત્ માગનાર ક્ષુધાતુર સુઝતુર ભૂખ્યો, ભૂખથી પીડિત-દુઃખી સમર્યાદ સ+માં+ા આટલું મેળવવું એમહદ, સીમા સાથે, મર્યાદા સહિત શાસ્ત્રસંચય શા+ન++f ધાર્મિક પુસ્તકો-શાસ્ત્રો ભેગા કરવાં-વાંચવાં અલ્પ આરંભ હિંસાનાં કાર્ય ન છૂટકે કરે અને તે પણ બહુ થોડાં ઉત્તમ ગતિ ઉત્તમ+મ્ સર્વોત્તમ ગતિ, મોક્ષ, પરંપરાએ મોક્ષ
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૭૨ ::
૨૧૬૦
૨૧૬૧
૨૧૬૨
૨૧૬૪
૨૧૬૩ સૂર્ય
૨૧૮૬
૨૧૮૭
૨૧૮૮
શિક્ષાપાઠ ૧૩ : જિનેશ્વરની ભક્તિ ભાગ ૧
જિજ્ઞાસુ
બ્રહ્મા
વિષ્ણુ
૨૧૬૫
ભવાની
૨૧૬૬ પેગંબર
૨૧૬૭
૨૧૬૮
૨૧૬૯
૨૧૭૦
૨૧૭૧
૨૧૭૨
૨૧૭૩
૨૧૭૪
૨૧૭૫
પૃ.૬
૨૧૭૬
૨૧૭૭
૨૧૭૮
૨૧૭૯
૨૧૮૦
૨૧૮૧
૨૧૮૨
૨૧૮૩
૨૧૮૪
૨૧૮૫
અગ્નિ
ઇસુ ખ્રિસ્ત ભાવિક
ઉપાસક
અપૂજ્ય
પડખામાં
જપમાળા
વ્યગ્ર
અવતાર
દૂષણ
એપ્રિલ ૧૮૮૪
જ્ઞા+સન્+૩ । જાણવાની-આત્મતત્ત્વને ઓળખવાની અભિલાષા રાખનાર પોતાની પકડ મૂકે તે જિજ્ઞાસુ (ઉપદેશામૃતજી પૃ.૧૫૧-૧૧) પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે સમગ્ર સૃષ્ટિના કર્તા, વિશ્વકર્મા, પ્રજાપતિ વિષ્પનુક્ । પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે સમગ્ર સૃષ્ટિના પાલનકર્તા, પરમેશ્વરનું સત્ત્વ ગુણનું સ્વરૂપ
આપણાં ગ્રહમંડળનો નિયામક તેજસ્વી ગોળો, મધ્યયુગમાં સૂર્યને દેવ ગણી પૂજતા, જિનાગમ પ્રમાણે જ્યોતિષ્કાયના એક દેવ
ભાંગ
નશો
દર્પણ
અગ્નિ ખૂણાનો અધિષ્ઠાતા દેવ; પંચ મહાભૂતોમાં તેજસ્ તત્ત્વનો અધિષ્ઠાતા દેવ; પારસીઓ અગ્નિનાં ધર્મસ્થળ(અગિયારી)માં સતત પ્રજ્વલિત રાખે છે તે અગ્નિ – આતશ-આતિશ
-
સર્વદૂષણરહિત અઢારે દોષ રહિત
કર્મમલહીન
ભવ । ભવ-રુદ્રનાં પત્ની, પાર્વતી, ગૌરી, શક્તિ, માતાજી
માનવજાત માટે ઇશ્વરનો પયગામ-સંદેશ લઇ આવનાર પવિત્ર મહાપુરુષ ખ્રિસ્તી ધર્મના સંસ્થાપક મહાપુરુષ, જીસસ ક્રાઇસ્ટ, ઇસા મસીહ
મૈં । ભાવુક, આસ્થાવાળા, શ્રદ્ધાળુ
૩૫+આસ્ । આરાધના-ઉપાસના કરનાર, સેવા-પૂજન-પરિચર્યા કરનાર 5+પૂન્ । નહિ પૂજવા યોગ્ય
પાર્શ્વ । સ્ટ્રા+વળ્ । પાસે, બાજુમાં, નજીકમાં
જાપ કરવાની માળા, મોટેભાગે ૧૦૮ મણકાની, ૨૭-૫૪ની પણ હોય વિ+જ્ઞ+ર । વ્યાકુળ, પરેશાન, ભયભીત, વિકળ, અસ્થિર વ+7 । જન્મ, જન્મધારણ, દૈવી તત્ત્વ-પુરુષનો જન્મ, પ્રાદુર્ભાવ । દોષ
આર્ય સત્ય
ધ્યાતાં
લોગસ્સ
મુક્ત
મુ । તે ભવને અંતે મોક્ષે જવાના તેથી જીવન્મુક્ત
સકળ ભયરહિત મોહનીય કર્મનો ક્ષય થતાં ભય નોકષાય કે સાતે ભય વગરના
સર્વજ્ઞ
સર્વદર્શી
નિર્વિકાર
ચારે ઘાતી કર્મ વિનાના
સર્વને સંપૂર્ણ જાણનાર
સર્વને સંપૂર્ણ દેખનાર
નિર્+વિ+વિકાર-ફેરફાર વિનાના, અપરિવર્તિત; નિઃસ્વાર્થી
મં । કેફી છોડ-ગાંજાના પાંદડાં, કળી, રસ, પીણું
કેફ
તૃપ્ । અરીસો, આરસી, આદર્શ, આયનો, શીશા
શિક્ષાપાઠ ૧૪ : જિનેશ્વરની ભક્તિ ભાગ ૨
એપ્રિલ ૧૮૮૪
ઉત્તમ, શ્રેષ્ઠ, મહાન સત્ય કહેનાર મુમુક્ષુ, સમ્યગ્દષ્ટિ, સુગુરુ થૈ । ધ્યાન, ધ્યાવન કરતાં કરતાં લોક્। તોક્ષ્ય । લોકના
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૭૩ :: ૨૧૮૯ જિનેશ્વરી
નિન+રુંધરા: તીર્થકરો પૃ.૬૮ ૨૧૦ નામનિક્ષેપે નામન+નિર્િ નામથી આરોપણ-પરિચય-જ્ઞાન દ્વારા;
નામ-સ્થાપના-દ્રવ્ય-ભાવ આ ૪ નિક્ષેપમાં ૧લા ભેદ વડે ૨૧૯૧ પ્રકાશ
પ્ર+I[ | જ્ઞાન, બોધ ૨૧૯૨ મોરલીના નાદથી મુ+હતા મદારીનાં મોરલી નામનાં વાજિંત્રનું સંગીત સાંભળવાથી ૨૧૯૩ યથામતિ બુદ્ધિ-માન્યતા મુજબ શિક્ષાપાઠ ૧૫ : ભક્તિનો ઉપદેશ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૧૯૪ તોટક છંદ ત્રોટા ૧૨ અક્ષરનો એક અક્ષરમેળ છંદ ૨૧૯૫ મનવાંછિત મન+વાચ્છુ I મનગમતાં ૨૧૯૬ ફળપંક્તિ હન+પડ્યું ! ફળ-પરિણામની હાર, શ્રેણી; પનો સમૂહ; ૧૦ની સંખ્યા; પંગત ૨૧૯૭ તરુકલ્પ તૃ+3+ વર્ના કલ્પવૃક્ષ, કલ્પો-માગો તે મળે તેવું વૃક્ષ, સમુદ્રમંથન બાદ
૧૪ રત્નો મળ્યાં તેમાનું ૧ ૨૧૯૮ ભવંત
ગૂ ! ભવાંત, ભવનો અંત-મોક્ષ; આપ; વર્તમાન સમય; થવું તે-હોવું તે ૨૧૯૯ લહો
નમ્ | પ્રાપ્ત કરો, મેળવો; ભાળો; પિછાનો; સમજો, ધ્યાનથી સાંભળો ૨૨) મુદા
મુદ્ ા આનંદ ૨૨૦૧ મનતાપ મન+તા માનસિક તાપ ૨૨૦૨ ઉતાપ ૩, ૩ત, ૩ત્તમ્ વિશેષ ચિંતા, દુઃખ, અનિશ્ચિતતા, બળાપો, ઉત્તાપ; પ્રશ્ન ૨૨૦૩ તમામ બધા, સર્વ; સંપૂર્ણ ૨૨૦૪ મટે
મા દૂર જાય, નાશ થાય, નિર્બળ થાય ૨૨૦૫
નિર્જરતા નિર+ઝૂ કર્મોની નિર્જરા, કર્મોનું આત્માથી છૂટા પડવું જરી જવું-ખરી જવું ૨૨૦૬ વણદામ વિના+મા પૈસા-કિંમત ખચ્ચ વગર, મફત, અ-મૂલ્ય ૨૨૦૭ ગ્રહો
પ્રત્T લો, કરો, ગ્રહણ કરો ૨૨૦૮ સમભાવી સમ્મૂ ] રાગદ્વેષરહિત ભાવ, સમાન ભાવ ૨૨૯
ગ7+૩૬ ૫ સ્થાવરકાયા, એકેન્દ્રિય જીવ, ગતિહીન-તેજહીન જીવ ૨૨૧૦
મન્ા બે-ત્રણ-ચાર ઈન્દ્રિયવાળા (વિકલેન્દ્રિય) જીવ; નાના, મંદબુદ્ધિવાળા ૨૨૧૧ અધોગતિ અધર્મ , જાતિ / નરક ગતિ, દુર્ગતિ ૨૨૧૨ સમરો
મૃ સ્મરો, યાદ કરો ૨૨૧૩ સુમંત્ર સુમના મોક્ષે લઈ જાય તેવો શ્રેષ્ઠ મંત્ર; મનને તારે-રક્ષણ કરે તેવો મંત્ર,
આત્મા સાધ્ય કરવા માટેના ગૂઢ શબ્દો ૨૨૧૪ ક્ષય
ક્ષી | નાશ, ક્ષીણ; એ નામનો રોગ ૨૨૧૫ રાગકથા રન્ન+ન્યૂ રાગભાવની-વિભાવની-આસક્તિની-મૈથુનની વાતો ૨૨૧૬ નૃપચંદ્ર 7+|+વદ્ રાજચંદ્ર, પરમકૃપાળુદેવ પોતે ૨૨૧૭ પ્રપંચ પ્ર+પગ્ન પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષયો વડે થતા કષાયો, સંસાર, વિસ્તાર ૨૨૧૮ દહો
૮૬ / બાળો, ક્ષય કરો શિક્ષાપાઠ ૧૬: ખરી મહત્તા
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૨૧૯ મહત્તા મહત્ / મોટાઇ, મહાનતા, મહત્ત્વ
મંદ
૫.૬૮
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઃ ૭૪ ::
૨૨૨૦
૨૨૨૧
૨૨૨૨
૨૨૨૩
૨૨૨૪
પૃ.૬૯
૨૨૨૫
૨૨૨૬
૨૨૨૭
૨૨૨૮ વખતે
૨૨૨૯
ભિક્ષુક
૨૨૩૦
બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તી
૨૨૩૧
૨૨૩૨
૨૨૩૩
૨૨૩૪
મિથ્યા
લઘુતા
બેભાનતા
મૂઢતા
શાશ્વત
પરોપકાર
પરદુઃખભંજન
ધરી રહે છે
બાહુબળ
અદ્ભુત
ચરિત્ર
ચક્રની ઉત્પત્તિ
૨૨૩૫
૨૨૩૬ છ ખંડ
૨૨૩૭
૨૨૩૮
૨૨૩૯
૨૨૪૦
૨૨૪૧
૨૨૪૨
મુષ્ટિ
૨૨૪૩
ઉગામી
૨૨૪૪
આદીશ્વર
૨૨૪૫
આર્ય-આર્યાથી
૨૨૪૬
હાડકાંનો માળો
૨૨૪૭
અંકુર
૨૨૪૮
સિદ્ધિ
૨૨૪૯ બ્રાહ્મી
૨૨૫૦
૨૨૫૧
શિક્ષાપાઠ ૧૭ : બાહુબળ
આમ્નાય
અંગીકાર
મંડાયું
એક વીર્યથી
પ્રભાવ
ભરતેશ્વર
આર્યવીર
શોધ્યું
મિક્ । નકામું, અર્થહીન
નવુ+તત્ । હલકાપણું, તુચ્છતા; સંક્ષિપ્તતા; સરલતા છકી જવું; ભાન-શુદ્ધિ વિનાની દશા
મુદ્ । હિત-અહિત ન સમજવું, મૂર્ખતા, મૂર્ખાઇ રાવત્ । હંમેશા, સદાકાળ; નિત્ય, સદૈવ
પર+૩વ+ટ્ટૈ । બીજાનું ભલું કરવું, બીજા ઉપર ઉપકાર કરવો પર+વુ:q+મન્ । બીજાનું દુઃખ દૂર કરનાર, ભાંગનાર, નાશ કરનાર અધૂરી રહે છે
કદાચ, પ્રસંગ-સમય આવ્યે
મિક્ષ્ । ભિક્ષુ, સાધુ, નિગ્રંથ
આ અવસર્પિણી કાળના ૨૨ મા-૨૩ મા તીર્થંકરની વચ્ચેના ગાળામાં થયેલા છેલ્લા ૧૨ મા ચક્રવર્તી જે સાતમી નરકે ગયા
એપ્રિલ ૧૮૮૪
ઋષભદેવ ભગવાનના પુત્ર, ભરત ચક્રવર્તીના ભાઇ, ૧ લા કામદેવ અત્+માઁ । આશ્ચર્યજનક, અલૌકિક, અપૂર્વ, અનોખું, વિલક્ષણ વર્તવ। એક નાયકની કથા, જીવનવૃત્તાંત; ચાલ-ચલગત
+ । ચક્રવર્તીના ચૌદ રત્નમાં પહેલું રત્ન જેના વડે છ ખંડ જીતવાનો માર્ગ મળે છે તેનું ઉત્પન્ન થવું
ઞ+ના । અધિકાર, સત્તા; પરંપરા, કુળની રીતિ; મંત્રણા, પરામર્શ; મત ગંગા અને સિંધુ નદી તથા વૈતાઢ્ય પર્વતને કારણે ભરતક્ષેત્રના થતા છ ભાગ અઙ્ગ+ષ્વિ+। સ્વીકાર
મળ્યું શરૂ થયું
વી+ચત્ । એક પિતાથી
પ્ર+મૂ | અસર
ઋષભદેવ ભગવાનના પુત્ર, બાહુબલિજીના ભાઇ, પ્રથમ ચક્રવર્તી મુક્ મુઠ્ઠી, મૂઠી
ૐ+ગમ્ । મુઠ્ઠી વાળીને હાથ ઊંચો કર્યો
આવિ+શ્વર । આ અવસર્પિણી કાળના પ્રથમ તીર્થંકર ।સાધુ-સાધ્વીઓ-શ્રાવકો સાથે
હાડકાં ગણી-જોઇ શકાય તેવું, હાડપિંજર જેવું શરીર અક્રૂ+ર્। બી, બીજ, ફણગો, ડાભ, પ્રશાખા, પલ્લવ
સિધ્ । આત્મસિદ્ધિ, આત્મશુદ્ધિ, આત્મસફળતા, આત્મસાર્થકતા ઋષભદેવ ભગવાન અને સુનંદાજીનાં પુત્રી
ઉત્તમ ભાઇ
શુક્ । શોષાયા, સુકાયા, દૂબળા થયા, કૃશ થયા
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૭૦
૨૨૫૨.
૨૨૫૩
૨૨૫૪
૨ ૫૫
૨૫૬
૨૨૫૭
૨૨૫૮
૨૨૫૯
૨૨૬૦
૨૨૬૧
૨૨૬૨
૨૨૬૩
૨૨૬૪
૨૨૬૫
૨૨૬૬
૨૨૬૭ દુર્લભ પમાય છે
૨૨૬૮
૨૨૬૯ અંતરાય
૨૨૭૦ તરુણ
૨૨૭૧
૨૨૭૨
૨૨૭૩
૨૨૭૪
૨૨૭૫
૨૨૭૬
૨૨૭૭
૨૨૭૮
કૈવલ્યકમળા દુરિત
શિક્ષાપાઠ ૧૮ : ચાર ગતિ
શાતાવેદનીય
વેદનીય કર્મનો પ્રકાર જે ભોગવતાં જીવને શાતા લાગે છે તે અશાતા વેદનીય વેદનીય કર્મનો પ્રકાર જે ભોગવતાં જીવને અશાતા લાગે છે તે
સમ્+મૃ+વન્ । સંસાર રૂપી જંગલ; આવાસસ્થાન મ+પા । દારૂનું સેવન, મદ્યપાન, સુરાપાન વિ+શ્રમ્ । આરામ, વિસામો, શાંતિ, અંત વિ+આવ્। છવાયેલો, પથરાયેલો, ચારે તરફથી ઘેરાયેલ ઞઙ્ગ+છિન્દ્ । શરીરના અવયવોને કાપી નાખે તે હૅન્+વન્ત્ । બાંધીને મારી નાખે તે
સંસારવન
મદિરાપાન
વિશ્રામ
વ્યાપ્ત
અંગછેદન
વધબંધન
તાડન
ભારવહન
પ્રમુખ
મત્સર
શ્રેષ્ઠ
સુકુમાર લાલચોળ
સૂયા ઘોંચવાથી
નિંદ્યદૃષ્ટિ
ઘટમાળ
કેશ
ધવળ
આય
લડડિયાં ખાતાં
જીવનપર્યંત
+વત્। +ગત્ । કેવળજ્ઞાન રૂપી લક્ષ્મી, સુંદરી
ટુ+હ+ત । અશુભ કર્મ, પાપ, દુષ્ટ, મુસીબત, વિપત્તિ; કઠિન, કઠણાઇ એપ્રિલ ૧૮૮૪
પૃ.૧
૨૨૭૯
૨૨૮૦
૨૨૮૧
ખાટલે પડ્યા રહેવું
૨૨૮૨
શ્વાસ
૨૨૮૩ ખાંસી
૨૨૮૪
૨૨૮૫
વળગે છે
કાળ
તદ્। મારવું, પીટવું
મૃ+વદ્ । શક્તિ કરતાં ઘણું વધારે વજન ઉપાડવું પ્ર+મુવ્। મુખ્યત્વે
મ+સરન્ । ઇર્ષ્યા, અદેખાઇ, અસૂયા, જલન, દાહ પ્રશસ્ય+ઇન્ । સૌથી સારી (ચાર ગતિમાં), સર્વોત્તમ, સર્વોત્કૃષ્ટ વુ+ત્તમ્ । મહામુશ્કેલીએ મળે તે, મળવું મુશ્કેલ પ્રાપ્ત થાય છે
અન્તર+ અય્ । મુશ્કેલી, વિઘ્ન
યુવાન નાજુક, કોમળ
રોઝ્ । ખૂબ લાલ, રાતો મજીઠ
કોથળા સીવવાની કે ભરતગૂંથણની લાંબી મોટી સોય જોરથી ખોસવાથી નિ+રૃણ્ । જ્ઞાની પુરુષો નિંદે એવી વર્તના, વ્યસન
રેંટના ડોલચા-ઘડાની માફક ચાલતી પરંપરા
વાળ
સફેદ, શ્વેત
શક્તિ, ત્રેવડ, પહોંચ, હિંમત; લાભ, આવક, પેદાશ; આયુષ્ય
** ૭૫ ::
પડતાં પડતાં રહી જાય તેમ
જીવે ત્યાં સુધી, આજીવન
પથારીવશ થવું
શ્વસ્ । દમ, હાંફણ, શ્વાસોચ્છ્વાસને મુશ્કેલ બનાવે તે રોગ ાર્ । ભારે ઉધરસ
વિ+જ્ઞમ્ । થાય છે, ચોંટે છે, વિશેષ પ્રકારે લાગે છે
ત્ । મોત, મરણ, જે તે ભવનું આયુષ્યકર્મ ભોગવાઇ જાય તે સમય
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૭૬ :: ૨૨૮૬ ૨૨૮૭
૨૨૮૮ ૨૨૮૯ ૨૨૯૦ ૨૨૯૧ ૨૨૯૨ ૨૨૯૩ ૨૨૯૪ પૃ. ૭૨ ૨૨૯૫ ૨૨૯૬ ૨૨૯૭ ૨૨૯૮ ૨૨૯૯ ૨૩) ૨૩૦૧
કોળિયો કરી જાય મરી જવું પડે, દેહ છોડવો પડે હતી ન હતી થઈ જાય ખલાસ થઈ જાય, નાશ પામી જાય શિક્ષાપાઠ ૧૯ : સંસારને ચાર ઉપમા ભાગ ૧ એપ્રિલ ૧૮૮૪ છાજતી શોભતી, યોગ્ય ભમરીઓ ઘુમરી ખરાબા સમુદ્રમાં ઢંકાયેલા ખડક 'વડવાનલ વે+વી+નના વડવા=ઘોડી, અનલ અગ્નિ. સમુદ્ર પેટાળમાં રહેતો અગ્નિ ધન
બળતણ સીંદરી નાળિયેરના રેષામાંથી બનતી દોરી ઘુવડ
આંખ હોવા છતાં રાત્રે જ જોઈ શકે તેવું પક્ષી; ગમાર, મૂર્ખ શિક્ષાપાઠ ૨૦: સંસારને ચાર ઉપમા ભાગ ૨ એપ્રિલ ૧૮૮૪
ગાડાંના પૈડાના આરા જેની આસપાસ ફરે છે તે આરા
ગાડાંના પૈડાના એક સરખા અંતરે રહેલા બાર ભાગ અધોઉપમા હલકા-તુચ્છ સરખામણી ભક્ષ
પક્ષ નાશ; ભક્ષણ-ખાઈ જવું બુઝાઈ જાય હોલવાઈ જાય, ઠરી જાય, શાંત થાય નિબૂઝ ન હોલવાય તેવો, પ્રકાશમાન અનુપાન ઔષધની સાથે કે ઉપર ખાવા-પીવામાં આવતી વસ્તુ – મધ, ગોળ કે દૂધ
મધ અભક્ષ્ય હોવાથી વાપરવા માટે કૃપાળુદેવની આજ્ઞા નથી શિક્ષાપાઠ ૨૧ : બાર ભાવના
એપ્રિલ ૧૮૮૪ અનિત્ય ન ટકે તેવું, નાશ પામે તેવું રોગજરા દર્દ અને ઘડપણ
ધરી
૨૩૦૨ ૨૩૦૩ પૃ. ૦૩ ૨૩૦૪
૨૩૦૫
સસ્વરૂા
.
૨૩૦૬ ૨૩૦૭ ૨૩૦૮ ૨૩૦૯ ૨૩૧૦ ૨૩૧૧ ૨૩૧૨ ૨૩૧૩ ૨૩૧૪ ૨૩૧૫ ૨૩૧૬
પ્રવર્તમાન પ્ર+વૃત વર્તતો, રહેતો સમ્યકજ્ઞાન સાચું જ્ઞાન, આત્મા જેમ છે તેમ જાણવો તે, સમદર્શન સહિતનું જ્ઞાન શિક્ષાપાઠ ૨૨ : કામદેવ શ્રાવક
એપ્રિલ ૧૮૮૪ કામદેવ શ્રાવક મહાવીર સ્વામીના સમયના ૧૦ શ્રાવકોમાં રજા શ્રાવક એક વેળા એક વખત ધર્મ અચળતા ધર્મમાં ચળે નહિ તેવી દૃઢતા, સ્થિરતા ચળાવી આપીને વત્ ! અસ્થિર કરીને, વિચલિત કરીને, બદલીને લીન
મગ્ન, ડૂબેલો, એકબૂત ગૂંદ્યો Jા ખંઘો, કચર્યો, પગ નીચે દાબી દીધો; માર્યો, ઠોક્યો અચળ
+વનું | અડગ, સ્થિર ફૂંકાર કિ સાથે અગ્નિ-વિષ કાઢવું અટ્ટહાસ્ય જોરશોરથી ભયાનક રીતે હસવું હીનતા ગૌણતા, ન્યૂનતા; નીચતા, હીનતા, હલકાઈ
રૂપિયાનો ૧૯૨મો ભાગ, તાંબાનો સિક્કો, ૧ આનાની ૧૨ પાઈ
પાઈ
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૩૧૭
પૃ. ૪
૨૩૧૮
૨૩૧૯
૨૩૨૦
૨૩૨૧
૨૩૨૨
૨૩૨૩
૨૩૨૪
૨૩૨૫
૨૩૨૬
૨૩૨૭
૫.૦૫
૨૩૨૮
૨૩૨૯
૨૩૩૦
૨૩૩૧
૨૩૩૨
૨૩૩૩
૨૩૩૪
૨૩૩૫
૨૩૩૬
૨૩૩૭
૨૩૩૮
૨૩૩૯
૨૩૪૦
૨૩૪૧
૨૩૪૨
૨૩૪૩
૨૩૪૪
૨૩૪૫
૨૩૪૬
૨૩૪૭
૨૩૪૮
ધર્મશાખ
શિક્ષાપાઠ ૨૩ : સત્ય પ્રવર્તન
અતિશયોક્તિ
‘અજાહોતવ્ય’
વ્રીહિ
અવળું
બોકડો
અધ્ધર
અંતરીક્ષ
મૂળ
પવિત્ર થવા
એક ઘડી
કોટ્યાધિ
સિંહાસનને સ્પર્શે નહિ તેમ, હવામાં લટકે એમ
અન્તર્+સ્ । પૃથ્વી અને સ્વર્ગની વચ્ચે આકાશ; ધરતી અને આકાશ વચ્ચેની ખાલી જગા – અવકાશ-હવા; અંતર રાખીને
અજ
ન
Z+[ । ફરી ન જન્મે કે ન ઊગે તેવું અનાજ; બકરું, ઘેટું, બ્રહ્મા; ચંદ્ર કાળ પરિણામ પામ્યો મરી ગયો, દેહ છૂટી ગયો
ધૃ+ગાવા | સાક્ષ્ય | ધર્મની આબરૂ, સાક્ષી; અટક
શ્રુત કરવા
શિક્ષાપાઠ ૨૪ : સત્સંગ
ગાન
તાન
નિર્દોષ
તરંગ
પ્ર+વૃત્ । ચાલવું, ટકવું, ફેલાવું, પ્રવૃત્તિ
અતિ+શી+વર્ । હોય તે કરતાં વધારે કહેવું, વધારીને બોલવું, અત્યુક્તિ ‘અજની આહુતિ આપવી જોઇએ', ઉત્તરપુરાણ ૫.૬૭, ૩૨૯ વૃદ્ । ચોખા, ડાંગર; કોઇપણ ધાન્ય
ઊંધું, ખોટું, વિરુદ્ધ
વો । બકરો, અજ
લહરીઓ
મોક્ષજન્ય
માયાવી
રાજહંસ
એપ્રિલ ૧૮૮૪
શ્રુ+વત્ । સાંભળવા, શીખવા, જાણવા, ધ્યાન આપવું
મૂલ્ । કારણ; આરંભ, આધાર, પાયો પૂ+ત્ર । કર્મથી છૂટવા
૨૪ મિનિટ, થોડી વાર
જોટિ+અવધિ । કરોડ સુધી પહોંચતાં, અપાર, કરોડોથી ગણાતાં હોય તેટલાં મૈં । ગાવું, ગીત, ભજન
તન્ । ગાયનના આલાપ; લગની; મસ્તી, તોફાન
સર્વસંગપરિત્યાગ બધા સંગનો ત્યાગ; અખંડપણે આત્મધ્યાન કે બોધ મુખ્યપણે ન રખાવી શકે એવા
સંગનો ત્યાગ (પત્રાંક ૩૩૪)
સમસ્વભાવી એક સરખા સ્વભાવવાળા, સંસારથી છૂટવાના ભાવવાળા વૃત્તિ, વ્યવહારનો
વર્તનતાનો
એક-સ્વભાવી
એપ્રિલ ૧૮૮૪
:: ૭૭ ::
એક આત્માને જ મુખ્ય કરીને સમાગમ કરે તે, આત્મપ્રાપ્તિના ભાવવાળા સ્વાર્થ-માયા વિનાના, દોષ-પાપ વિનાના
7+પ્। મોજું; ખ્યાલ; પ્રકરણ-અધ્યાય; વસ્ત્ર
નહૈં । મોજું; તરંગ; લહેર, મઝા
મોક્ષ્+ગન્ । મોક્ષ આપે-જન્માવે તેવું, છૂટાય એવું
મા+યા+વિનિ । સ્વાર્થ પોષનાર, કપટી, ધોખાબાજ, ભ્રામક
લાલ ચાંચ અને પગવાળી હંસ પક્ષીની શ્રેષ્ઠ જાતિ
*+
+ન્, વાળ । કાગડો; નીચ-ઉદ્ધત-તુચ્છ મનુષ્ય, લંગડો માણસ
કાગ
રાગે
રન્ । સ્વર, અવાજ દ્વારા
કળાશે
ત્ । ઓળખાશે, જણાશે
પેટ ભર્યાની વાત ભોજનકથા; આજીવિકા-ગુજરાન ચલાવવાની વાત
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૭૮ ::
પૃ.૭૬ ૨૩૪૯ ચમત્કૃતિ ચમત્કાર ૨૩પ૦ દુર્ભાગી તુમન્ ! કમભાગી, કમનસીબ, બદકિસ્મત, અસહ્માગી ૨૩૫૧ હિતિષી ધા, હિત+હિત ઇચ્છનાર, હિતે, હિત થાય-પોષણ મળે તેવું શિક્ષાપાઠ ૨૫ પરિગ્રહને સંકોચવો
એપ્રિલ ૧૮૯૮૪ ૨૩૫૨ પ્રાણી
પ્ર+મના પ્રાણધારી માનવ, પશુ, પક્ષી, જંતુ, જીવડાં વગેરે પ્રત્યેક ચેતન ૨૩૫૩ મર્યાદા મર્યા+ા | હદ, અવધિ, સીમા ૨૩૫૪ બહુધા વહુ+ધ | મોટે ભાગે, ઘણું કરીને, પ્રાય; ઘણી રીતે ૨૩૫૫ પ્રથા પ્રમ્ ટેવ, રીત, પદ્ધતિ, અભ્યાસ, કીર્તિ, ખ્યાતિ ૨૩પ૬
બહોળા વૃદ્ / વત્તા બહુ, વ્યાપક, વિશાળ, મોટા, વિસ્તાર પૃ.૦૬ ૨૩પ૭ સુભૂમ ૧૮ મા શ્રી અરનાથ તીર્થકરના સમયમાં થયેલા આ ૮મા ચક્રવર્તી; ૧૨ ચક્રવર્તી
અનુક્રમે ભરત, સગર, મઘવા, સનતકુમાર, શાંતિનાથ, કુંથુનાથ, અરનાથ,
સુભૂમ, મહાપા, હરિણ, જય અને બ્રહ્મદત્ત ૨૩૫૮ ધાતકીખંડ લવણસમુદ્રને ફરતો ધાતકી (આંબળાં)ના ઝાડથી ઓળખાતો બીજો દ્વીપ ૨૩૫૯ ચર્મરત્ન ચક્રવર્તીના ૧૪ રત્ન પૈકી ૭મું રત્ન જે ૨ હાથ લાંબું હોય છે અને ૧૨ યોજન
લાંબી-૯ યોજન પહોળી હોડીરૂપે થઈ જાય છે જેથી ચક્રવર્તીની સેના મહાનદીઓ
પાર કરી શકે ૨૩૬૦ દેવાંગના વિવું, રેવ+ગના | દેવી, અપ્સરા ર૩૬૧ તમતમપ્રભા નરક સાતમી નરક જ્યાં મહા ઘોર અંધકાર જ છે, મહાતમપ્રભા નરક ૨૩૬૨ એકાદશ વ્રત + I અગિયાર વ્રત (પમા પરિગ્રહપરિમાણ વ્રત સિવાયનાં ૧૧) પૃ.૦૭ શિક્ષાપાઠ ૨૬ તત્ત્વ સમજવું
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૩૬૩ મુખપાઠ વાંચીને એવું યાદ રાખવું જેથી ફરી પુસ્તકની જરૂર ન પડે, કંઠસ્થ, ગોખેલું ૨૩૬૪ પ્રૌઢ
પ્ર+વત્ / શાણા, અનુભવી, વિશાળ, પરિપક્વ ૨૩૬૫ હૃદયગત હૃદયમાં ગયેલું, આચરણમાં આવેલું, પરિણમન પામેલું ૨૩૬૬ તત્ત્વને પહોંચી જવું વિશેષ મર્મ પામવો ૨૩૬૭ નિગ્રંથ પ્રવચન જિન પ્રવચન, વિતરાગ વાણી, સદ્ગુરુદેવનાં વચન ૨૩૬૮ સલ્ફળ શુભ કર્મ, પુણ્ય ૨૩૬૯ અર્થપૂર્વક આત્માર્થે, આત્મભાવે ૨૩૭) ધાર્યા નથી અવધાર્યા નથી, ઉપયોગપૂર્વક અર્થ શીખ્યા નથી ૨૩૭૧ પોપટ લીલા જેવા રંગનું પક્ષી, શુક, તોતા ૨૩૭૨ બલા જાણે જાણતો નથી, જાણવાની પરવા નથી, કોણ જાણે, ભગવાન જાણે ૨૩૭૩ વૈશ્ય
વાણિયા, ૪ વર્ણ અને ૮૪ જ્ઞાતિમાં મુખ્ય ૨૩૭૪ ઓશવાળ મારવાડના “ઓસિયા ગામમાંથી નીકળેલા, ગુજરાતમાં આવેલ જૈન વણિકો ૨૩૭૫ ઠાયમિ કરું છું, સ્થિત રહું છું, ઠાએમિ (પ્રાકૃત ભાષા) ૨૩૭૬ દેવસી વૈવસ 1 દિવસ સંબંધી ૨૩૭૭ રાયસી રાત્રિછ | રાત્રિ સંબંધી
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૭૯ ::
૨૩૭૮ ૨૩૭૯
૨૩૮૦
૨૩૮૧ ૨૩૮૨ ૨૩૮૩
ભદ્રિકતા પ્રત્ સરળતા, ભોળપણ વિનોદ વિ+નુ ! હાસ્ય, રમૂજ; આલાદ, પ્રસન્નતા; ઉત્સુકતા, ઉત્કંઠા ખૂબી લાક્ષણિકતા, વિલક્ષણતા, નવાઈ, યુક્તિ, લહેજત બલિહારી કૃપા, ખૂબી, શાબાશી, વારી જવું, બલિહાર થવું પાધરી તકરાર સીધો કજીયો, વિવાદનો વિષય પાધરી તકરાર લઇ બેઠા વાંધો પડ્યો-કાઢ્યો શિક્ષાપાઠ ૨૦ : ચના
એપ્રિલ ૧૮૮૪ પન્ના
યત્ ! બીજા જીવોને હરકત ન થાય તેમ સાચવીને-કાળજી રાખીને પ્રવર્તવું વિવેક વિ+વિન્ ! શુભ-અશુભ કે હિત-અહિતની સમજણ ઉપતત્ત્વ મૂળ પછીનું-નજીકનું તત્ત્વ, વૃક્ષનાં ધોરીમૂળ સિવાય બીજાં મૂળિયાની જેમ
૨૩૮૪ ૨૩૮૫ ૨૩૮૬ પૃ.૦૮ ૨૩૮૭ ૨૩૮૮ ૨૩૮૯
૨૩૯૦ ૨૩૯૧
૨૩૯૨ ૨૩૯૩ ૨૩૯૪ ૨૩૯૫ ૨૩૯૬ ૨૩૯૭ ૨૩૯૮
ન્યૂનતા નિ+ન ા ઓછપ, અપૂર્ણતા, અધૂરપ વેગભરી વિન્ા ઝડપ, આવેશ, આવેગ, ઉત્તેજના, અનુરાગવાળી સંખાળો પાણી ગાળતાં ગળણામાં રહી જતાં જંતુ, પાણી, કચરો તે પાણી જ્યાંથી આવ્યું
હોય તે જ જળાશય, કૂવા, વાવમાં નાખવું, જિવાની પણ કહે છે ખંખેર્યો ઝાટક્ય, ખેરવ્ય પૂંજ્યા પ્રમાર્યા પૂ. પ્ર+માર્ગ ચીજવસ્તુ લેતાં-મૂકતાં સૂક્ષ્મ જીવો દબાઇ ન જાય માટે
વગર ઊનના રેષાવાળી પોંજણીનો ઉપયોગ કર્યા વિના ઠામ
થાત્ વાસણ; ઠેકાણું; આસન આંગણામાં ના ફળિયામાં, ચોકમાં એઠ
સત્+શિષ્ટ 1 કંઈ પણ ખાતાં-પીતાં છાંડેલી-છોડી દીધેલી-રાખી દીધેલી વસ્તુ ધખધખતી ધ I ગરમાગરમ, સમસમતી દ્રવ્ય
સ્થૂળ દૃષ્ટિએ, બાહ્ય રીતે, દેખીતો નિરપરાધી નિ+૩+૫+ા (જંતુઓ, જીવડાં) અપરાધ વિનાના, નિર્દોષ શ્રાવક
શ્રુ | જૈન ગૃહસ્થ, સાંભળનાર; શિષ્ય શિક્ષાપાઠ ૨૮ રાત્રિભોજન
એપ્રિલ ૧૮૮૪ તમસ્કાય આહાર જેવા જ રંગના અંધારામાં ઉત્પન્ન થતા, નદેખી શકાય તેવા જીવ પાણીનું,
જીવનું, પુગલનું પરિણામ; અરુણવર સમુદ્રથી નીકળી પાંચમા દેવલોક સુધી
પહોંચેલા જીવ (ધુમ્મસ); અંધકારપ્રચય આણેલાં બા+ની લાવેલાં કરોળિયો મુખની લાળના તંતુઓથી જાળું બાંધનારું તથા ભીંત વગેરે પર ઝીણા સફેદ
પડને રહેવાનું સ્થાન બનાવનારું આઠ પગવાળું જંતુ, ચઉરિન્દ્રિય મચ્છર નાનું ઊડતું, કરડતું, ચેપી જીવડું, ચઉરિન્દ્રિય જીવ પુરાણ પુરા+ની પ્રાચીન, જૂનુ, પુરાણું પુસ્તક જેમાં અનેક મહાપુરુષોનાં ચરિત્ર હોય;
વેદવ્યાસ રચિત ૧૮ પુરાણ; કંટાળાભરેલી લાંબી વાત આયુર્વેદ +g[+3ન્ા નાયુ[વેર્ આર્યોનું વૈદકશાસ્ત્ર, ચિકિત્સાશાસ્ત્ર વાળ
વિવાર્તા સાંજનું ભોજન
૨૩૯૯
૨૪) ૨૪૦૧
૨૪૨ ૨૪૦૩
૨૪૦૪ ૨૪/૫
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૮૦
૨૪૦૬
૨૪૦૭
૨૪૦૮
૨૪૦૯
પૃ.૭૯ ૨૪૧૦
બેધડક
૨૪૧૧
યજ્ઞયાગ
૨૪૧૨ વિરક્ત
૨૪૧૩
સિદ્ધાર્થ
૨૪૧૪ ભૂપાળ
૨૪૧૫ યોગબળ
૨૪૧૬
વિમળ
૨૪૧૭
૨૪૧૮
પૃ.૮૦
૨૪૨૮
૨૪૨૯
સૂક્ષ્મ
શિક્ષાપાઠ ૨૯
જગતિતળ
ઝનૂની
હૃદયપટ
૨૪૧૯
૨૪૨૦
૨૪૨૧
૨૪૨૨
૨૪૨૩ સવા ટાંક ભાર મૂઆ વિના
૨૪૨૪
૨૪૨૫ ભેળી થઈ
૨૪૨૬
૨૪૨૭
પૃ.૮૧
૨૪૩૫
અભયકુમાર
યૌક્તિક
શિક્ષાપાઠ ૩૦
માંસલુબ્ધ
સસ્તાઇ
અકસ્માત્
કાળજાનું
કુશળ
વિસ્મિત
૨૪૩૦
૨૪૩૧
રૂંધન
૨૪૩૨ વાંસાનો
૨૪૩૩
૨૪૩૪
પ્રતિજ્ઞા
શિક્ષાપાઠ ૩૧
પ્રત્યાખ્યાન
સૂર્+મન્ । ઝીણો, બહુ બારીક; સવિસ્તર, વિસ્તૃત; તુચ્છ, પાતળા; ઉત્તમ સર્વ જીવની રક્ષા ભાગ ૧ એપ્રિલ ૧૮૮૪
ગમ્+અતિ+તત । પૃથ્વીનું તળ-પટ, દુનિયા; માનવજાત, લોકો અવિચારી ગુસ્સા, આંધળા ક્રોધ કે ગાંડા જુસ્સાથી ભરેલા
હૃદયરૂપી વસ્ત્ર, હૈયાના કોમળભાવો-લાગણી, પ્રેમ, દયા, સમભાવ
સવા પૈસા ભાર રૂપિયાના જૂના ૬૪ પૈસા, ૧ પૈસો વત્તા (+) ૪થા ભાગનો પૈસો એટલે સવા પૈસો, સવા પૈસાના વજન કે કિંમત જેટલું એટલે જરાક જ
બાધા, પચ્ચક્ખાણ, નિયમ, ટેક
ધડક કે ડર રાખ્યા સિવાય, જરૂર
યત્ । હોમહવન
વિ+રસ્ । બાકાત, ઉદાસીન; ઉત્તેજિત; અપ્રસન્ન; અત્યંત લાલ શ્રી મહાવીર સ્વામીના પિતાનું નામ
નૂ+પાત્ । રાજા, પૃથ્વી પાલક
યુ+વત્। બેઉ પ્રકારના યોગથી કે એમાંના એકથી મળેલી શક્તિ વિ+મત્ । પવિત્ર, રાગ-દ્વેષ-અજ્ઞાનરૂપી મળરહિત
શ્રેણિક રાજા અને નંદા રાણીના પુત્ર, અત્યંત બુદ્ધિશાળી મંત્રી યુન્ । યુક્તિપૂર્વક, બુદ્ધિપૂર્વક
સર્વ જીવની રક્ષા ભાગ ૨
મ+સ્+તુમ્ । માંસની આસક્તિવાળા, માંસમાં ગુદ્ધિવાળા સસ્તું, અધિકતા હોવાથી ઓછી કિંમતે ઘણું મળે તે અચાનક, એકાએક
વ્હાલેય । કલેજાનું, હૃદયનું, યકૃત, પેટના જમણા ભાગના માંસલ અવયવનું તં । છ-સાત ગ્રામ, ૫૦૦ ગ્રામનો ૭૨મો ભાગ તે ૧ ટાંક, સવા પૈસાભાર મૈં । મર્યા વિના
ભરાઇ, ભેગા થયા, એકઠી થઇ
[+જતન્ । ખબરઅંતર, સમાચાર; કલ્યાણ, મંગળ વિ+સ્મિ । આશ્ચર્યચકિત
વિસ્મૃતિ
ગ્રહવું
હક્ો નાશ
પૃષ્ઠ । પીઠનો
વિ+સ્મુ । ભૂલી જવું, યાદ ન રહે પ્ર ્ । લેવું, પકડવું, ખરીદવું
શિક્ષાપાઠ ૩૨ વિનય વડે તત્ત્વની સિદ્ધિ છે વિનય વિ+ની । કર્મોને વિશેષપણે દૂર કરે તે
એપ્રિલ ૧૮૮૪
એપ્રિલ ૧૮૮૪
પ્રત્યાખ્યાન
પ્રતિ+મા+રા । પચ્ચક્ખાણ; અહિતકારી વસ્તુને ત્યાગવી; ૧૪ પૂર્વમાં ૯મું
એપ્રિલ ૧૮૮૪
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૪૩૬
તત્ત્વની સિદ્ધિ
૨૪૩૭ રાજગૃહી નગરી
૨૪૩૮
અકાળે
૨૪૩૯ આંબો
૨૪૪૦ લચી
૨૪૪૧
૨૪૪૨
૨૪૪૩
૨૪૪૪
૨૪૪૫
૨૪૪૬
૨૪૪૭
૨૪૪૮
૨૪૪૯
૨૪૫૦
ગુપ્ત રીતે
માળી
પોતા આગળ
અભિલાષ
થરથરતે પગે
લેવા ખાતર
સાધ્ય થઇ
વશીકરણ
ઉત્તરાધ્યયન
વડાનો
શિક્ષાપાઠ ૩૩ પ્રાચીન કાળમાં
કાંતિમાન
ઉજાણી
૨૪૫૧
૨૪૫૨
૨૪૫૩
પૃ.૮૨
૨૪૫૪
૨૪૫૫
૨૪૫૬
૨૪૫૭ કટાર ભોંકાઇ
૨૪૫૮ કારી ઘા
૨૪૫૯
અંધેર
૨૪૬૦ કાનના કાચા ૨૪૬૧ તાતા તેલમાં
૨૪૬૨
ટાઢા
૨૪૬૩ શૂળીએ ચઢાવવો
૨૪૬૪
૨૪૬૫
૨૪૬૬
૨૪૬૭
૨૪૬૮
૨૪૬૯
શુદ્ધાત્માની સિદ્ધિ-મોક્ષ
મગધની રાજધાની, રાજગિર; દક્ષિણ બિહારમાં વિપુલગિરિ, રત્નાગિરિ, ઉદયગિરિ, સોનંગર, વૈભારગિરિ એ પ ટેકરીઓ વચ્ચે વસેલી નગરી મોસમ વિના, કટાણે, કસમયે
આમ્ર । કેરીનું ઝાડ
લટકી, ઝૂલી
ગુપ્ । છાની રીતે, ખબર ન પડે તેમ, છૂપી રીતે, અદૃશ્ય રહીને બાગ-બગીચાનું પોષણ-રક્ષણ કરનાર
પોતાની પાસે
ઇચ્છા, ઝંખના, આકાંક્ષા
ધ્રૂજતા પગે, ધ્રૂજતાં ધ્રૂજતાં લેવા માટે
ઝળઝળતું
દેવદુંદુભિ
સત્યશીળ
ઝળકી ઊઠ્યું
પ્રાપ્ત થઇ, આવડી ગઇ, સાધી લીધી
વશ કરવાનું સાધન, મંત્ર, વિદ્યા
એક મૂળ સૂત્ર, જેમાં ૩૬ અધ્યયનો છે, મહાવીર સ્વામીની અંતિમ દેશના વર્। વડીલો, મોટા, મુરબ્બીઓનો
આવાસના ગોખમાં મહેલના ઝરૂખામાં-બારીમાં
અનુચરી
રમ્ય
સુદર્શન શેઠ
એપ્રિલ ૧૮૮૪
જૂના સમયમાં-જમાનામાં, પહેલાંના સમયમાં, મહાવીર સ્વામી પહેલાં મ્+ક્તિન્ । આભા-શોભા-દીપ્તિવાળા
ૐદ્યાનિજા । વન, મંદિર વગેરે સ્થળે ઊજવાતું જમણ, વનભોજન
દાસી
રમ્ । સુંદર, દેખાવડા, મન ૨મી જાય તેવા બહુ દુઃખ થયું
વસમી વેદના
અંધર । અવ્યવસ્થા, અરાજકતા
વગર વિચાર્યે-તપાસ્ય ગમે તેની વાત માની બેસે તેવા લોકો ઊકળતાં-કડકડતાં તેલમાં
ઠંડા
ફાંસી આપવી
સૃષ્ટિના દિવ્ય ભંડારમાં અજવાળું છે સાચી વાત અંતે પ્રકાશ પામે છે શૂળી ફીટીને
:: ૮૧ ::
નૂત્ । શૂળી ફાટીને, મટીને; પ્રાણદંડ-ફાંસી માટેનું ત્રિશૂળ મટીને જ્ઞિસ્તી । પ્રકાશતું, સૂર્યપ્રકાશ જેવું
ટુન્નુ+ભા । વિશિષ્ટ પ્રસંગે દેવો દ્વારા વગાડવામાં આવતું વાજિંત્ર, નગારું સત્ અને શીલ, બ્રહ્મચર્ય
ઝલકી ગયું, ચળકવા માંડ્યું, તેજ મારવા માંડ્યું, પોત પ્રકાશી ગયું
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૮૨ ::
૨૪૭૦
૨૪૭૧ ૨૪૭૨ ૨૪૭૩ ૨૪૭૪ ૨૪૭૫ ૨૪૭૬ ૨૪૭૭
શ્રેણિએ શ્ર+Tળા ચઢતી-વર્ધમાન દશાએ, સમૂહ-સમુદાય, રેખા-પંક્તિ શિક્ષાપાઠ ૩૪ બ્રહ્મચર્ય વિષે સુભાષિત
એપ્રિલ ૧૮૮૪ બ્રહ્મચર્ય વ્ર, વ્ર+{ | આત્મામાં ચર્યા; ૮ પ્રકારે મૈથુનનો-અબ્રહ્મચર્યનો ત્યાગ સુભાષિત સુ+ HF સારાં વચન, સારી ભાષામાં કહેલું કાવ્ય નીરખીને રિક્ષા નિરીક્ષણ કરીએ તો પણ, નીરખતાં, જોતાં નવયૌવના ++યુવના તાજી યુવાન સ્ત્રી વિષયનિદાન વિષયભોગની ઇચ્છા, વિષયભોગનું કારણ રમણી
રમ્ સ્ત્રી નાયક
ની નેતા, આગેવાન, દોરનાર, મુખ્ય પાત્ર; ૪ પ્રકાર – ધીરોદાત્ત, ધીરોદ્ધત,
ધીરલલિત, ધીરપ્રશાંત. એના પણ ૪ ભેદ – અનુકૂળ, દક્ષિણ, શઠ, વૃષ્ટ નૃપતિ વૃ+TI રાજા, શાસક, માલિક, અધિપતિ પુર
૫પુસ્T શહેર, નગરી; ગઢ; ઘર; અંતઃપુર-રાણીવાસ અધિકાર fધ+$ ! સત્તા, શાસન, કબજો, આધિપત્ય ટળે
ટહૂ ન આવે, જતું રહે, દૂર જાય જ્ઞાન
જ્ઞા. સમ્યકજ્ઞાન ધ્યાન
àા આત્મધ્યાન છાકે
વધે, છલકાય, ઊભરે, નશો-તોર-મદ ચઢે, બહેકી જાય, ફુલાઈ જાય જ્યમ
જેમ
૨૪૭૮ ૨૪૭૯ ૨૪૮૦ ૨૪૮૧ ૨૪૮૨ ૨૪૮૩ ૨૪૮૪ ૨૪૮૫ પૃ.૮૩ ૨૪૮૬
લવ
૨૪૮૭ ૨૪૮૮ ૨૪૮૯ ૨૪૯૦ ૨૪૯૧ ૨૪૯૨ ૨૪૯૩ ૨૪૯૪ ૨૪૯૫
નવ વાડ બ્રહ્મચર્યરૂપી વૃક્ષનું રક્ષણ કરનાર નવવિધિઃ વસ્તી, કથા, આસન, ઈદ્રિયનિરીક્ષણ,
કુડ્યાંતર, પૂર્વક્રીડા, પ્રણીત રસ (દૂધ-ઘી), અતિમાત્રા આહાર અને ભૂષા એ૯ નો ત્યાગ (વાંચો શિક્ષાપાઠ ૬૯)
–ા ટુકડો; કોઈક જ; લવિંગ; જાયફળ; વાળ; ૩૬ નિમેષ; રામપુત્ર, કુશબંધુ તત્ત્વવચન તત્*+વન્ા શાસ્ત્ર વચન, જ્ઞાનીનું વચન, યથાર્થ વચન, નિષ્કર્ષ વાક્ય સુરતરું. કલ્પવૃક્ષ, ઇચ્છિત ફળ આપતું વૃક્ષ, દેવતાઇ ઝાડ વાણી વપૂરૂ I વચન, શબ્દ, ભાષા; સરસ્વતી દેવી; વાચાશક્તિ; નાદ-ધ્વનિ
દ્વિદ્ / કાયા, શરીર નરનારી
નૃ+નૃ+અન્ પુરુષ-સ્ત્રી અનુપમ ફળ ઉપમા ન આપી શકાય તેવું ઉત્કૃષ્ટ ફળ-પરિણામ પાત્ર
+ષ્ટ્રના આધાર; યોગ્યતાવાળો જીવ, યોગ્ય; કોઈપણ વાસણ મતિમાન બુદ્ધિશાળી, સુજ્ઞ, વિચારવાન શિક્ષાપાઠ ૩૫ નવકાર મંત્ર
એપ્રિલ ૧૮૮૪ નવકાર મંત્ર નમસ્કાર મંત્ર, પંચપરમેષ્ઠી મંત્ર, જેનોનો સુપ્રસિદ્ધ મંત્ર અરિહંતના અશોક વૃક્ષ, સુરપુષ્પવૃષ્ટિ, દિવ્યધ્વનિ, ચામર, સિંહાસન, ભામંડલ, દુંદુભિ, ૧૨ ગુણ છત્રએ ૮પ્રાતિહાર્ય અને અપાયઅપગમ, જ્ઞાન, પૂજા, વચન એ ચાર અતિશય
મળી ૧૨ ગુણ
૨૪૯૬ ૨૪૯૭
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૪૯૮
૨૪૯૯
૨૫૦૦
૨૫૦૧
૨૫૧૨
સિદ્ધના ૮ ગુણ
આચાર્યના ૩૬ ગુણ
ઉપાધ્યાયના ૨૫ (પંચવીશ) ગુણ
સાધુના ૨૭ ગુણ
૨૫૦૨
૨૫૦૩
૨૫૦૪
૨૫૦૫
પરમોત્કૃષ્ટ
૨૫૦૬
આદ્યરૂપ
૨૫૦૦ સત્યગુણ
૨૫૦૮
વ્યાખ્યાન
પૃ.૮૪
૨૫૦૯
૨૫૧૦
૨૫૧૧
અંગૂઠો
ટેરવું
પંચ પરમેષ્ઠિ
અસિઆઉસા
મહદ્ભૂત
مد
યોગબિંદુ
ઃઃ ૮૩::
અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન, અવ્યાબાધ સુખ, અનંત ચારિત્ર, અક્ષય સ્થિતિ અરૂપીપણું, અગુરુલઘુત્વ, અનંત વીર્ય
૫ ઇન્દ્રિયોનો નિગ્રહ, ૯ ગુપ્તિ-વાડ સહિત બ્રહ્મચર્ય, ૪ કષાયથી મુક્ત, ૫ મહાવ્રત ધારણ, જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર-તપ અને વીર્ય એ ૫ આચારનું પાલન, મન-વચન-કાયની ૩ ગુપ્તિ, ૫ સમિતિ પાલન
૧૧ અંગ (આગમ), ૧૨ ઉપાંગ, ચરણસિત્તેરી અને કરણસિત્તેરી ચરણસિત્તેરી ઃ ૫ મહાવ્રત, ૧૦ યતિધર્મ, ૧૭ સંયમ, ૧૦ વૈયાવચ્ચ, ૯ બ્રહ્મચર્યવાડ, શાન-દર્શન-ચારિત્ર એમ ૩, તપ ૧૨, ૪ કષાયનિગ્રહ કરણસિત્તેરી : ૪ પિંડવિશુદ્ધિ, ૫ સમિતિ, ૧૨ ભાવના, ૧૨ ડિમા, ૫ ઇન્દ્રિયનિગ્રહ, ૨૫ પ્રતિલેખના, ૩ ગુપ્તિ, ૪ અભિગ્રહ.
૫ મહાવ્રત, રાત્રિભોજન ત્યાગ, ૫ ઇન્દ્રિય નિગ્રહ, ૬ કાય જીવની રક્ષા, લોભત્યાગ, ક્ષમાધારણ, ચિત્તની નિર્મળતા, વિશુદ્ધ વસ્ત્રપડિલેહણ, સંયમ યોગમાં પ્રવૃત્તિ, અકુશલ મન-વચન-કાયાનો ત્યાગ, પરિષહ સહન કરવા, મરણાંત ઉપસર્ગ સહન કરવા
શ્વે.આમ્નાય મુજબ, પંચ પરમેષ્ઠિના કુલ ગુણ ૧૦૮ છે,
દિગંબર આમ્નાય મુજબ પંચ પરમેષ્ઠિના કુલ ગણ ૧૪૩ છે,
અરિહંતના ૩૪ અતિશય અને સાધુના ૨૮ મૂળ ગુણ ગણે એટલે. હાથ-પગનું પહેલું આંગણું
આંગળીનો ટોચનો ભાગ
પાંચ પરમ ઇચ્છનીય, પરમ કલ્યાણકારી, પરમ ઇષ્ટ
સર્વશ્રેષ્ઠ
શરૂઆતના, પ્રારંભરૂપે
સહજ એવું આત્મસ્વરૂપ
વિ+જ્ઞા+રહ્યા । ભાષણ, પ્રવચન, ખુલાસાવાર કહેવું, સ્પષ્ટ સમજૂતિ
અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુના એકેકો ૧લો અક્ષર અદ્ભુત, મહાન આત્મા પ્રાપ્ત થાય તેવું
પ્રણવ, બ્રહ્મ; મંગલ; હા, બહુ સારું; ગંભીર સમર્થન, અતિ રક્ષતિ સંસારસાગરત્ સ: ગોમ્। જે સંસારભાવથી રક્ષા કરે તે ઓસ્કાર; અરિહંતનો અ, સિદ્ધનો-અશરીરીનો અ, આચાર્યનો આ, ઉપાધ્યાયનો ૩, સાધુ-મુનિનો મ્ એમ ગ+++3+મ્ = =પંચ પરમેષ્ઠિ અ=બ્રહ્મા, =વિષ્ણુ, મ=મહેશ, = શક્તિ, =પરબ્રહ્મ એમ પંચદેવ અ=અધ્યાત્મ, –ઉન્નતિ, મુ=મુક્તિ;
અ=અવિરત, ૩=ઉપાસના, =મનને લગાડવું.
આવા ૧૦૦ કે વધુ અર્થ કરી શકાય.
યોગ-મોક્ષની મૂળભૂત શક્તિ, ૩ માં ૪,૩,મ્ આ ત્રણ માત્રાઓ છે, નાદ અને ` બિંદુ છે જે વર્ણાત્મક માત્રાથી પર છે
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૮૪ ::
કોઠો
શિક્ષાપાઠ ૩૬ અનાનુપૂર્વી
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૫૧૩ અનાનુપૂર્વી અન+નુ+પૂરું પછી કે પછી-પહેલાં નહિ પણ ગમે તે ક્રમ, અક્રમરૂપ રચના ૨૫૧૪ કોષ્ટક ૨૫૧૫ ચંચળ વસ્ અસ્થિર, ચલિત થઈ જાય તે, ગતિશીલ, કંપતું, ધ્રૂજતું, પવન ૨૫૧૬ બાર પ્રતિજ્ઞાદિક ૧૨ વ્રત વગેરે ૨૫૧૭ મહાયોગની શ્રેણિએ ચઢવા આત્મામાં સ્થિર થવા ૨૫૧૮ કોષ્ટકાવલી આડી-ઊભી સમાંતર લીટીઓ દોરતાં ચારખૂણાની આકૃતિ પડે તેવા કોઠાની હાર ૨૫૧૯ લોમવિલોમ સ્વરૂપ આડી અવળી રીતે, ક્રમ-અક્રમ ૨પ૦૦ લક્ષબંધ હારબંધ, લાઈનબદ્ધ; લક્ષ બંધાય માટે ૨૫૨૧ ખટપટ દાવપેચથી કામ કરવાની રીત, પંચાત, કડાકૂટ ૨૫૨૨ સંસારતંત્ર સમ્+સૃ+તન્ના સંસાર વ્યવસ્થા-શાસન ૨૫૨૩ ધર્મ કરતાં ધાડ ધર્મક્રિયા કરતાં બીજા વિકલ્પો કરે તો લૂંટાઈ જાય, પાપ બાંધે
શિક્ષાપાઠ ૩૦ સામાયિક વિચાર ભાગ ૧ એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૫૨૪ શિક્ષાવ્રત શુદ્ધ સમાધિભાવ પ્રાપ્ત કરવાના અભ્યાસ માટેનું ૧૨ વ્રતમાં પહેલાં
૫ મહાવ્રત-અણુવ્રત, પછીનાં ૩ ગુણવ્રત, છેલ્લાં ૪ શિક્ષાવ્રત ૨૫૨૫ વ્યુત્પત્તિ વિ+૩+૫ત્ શબ્દના અર્થનો બોધ કરનાર શક્તિ, શબ્દનો ક્રમિક વિકાસ ૫.૮૫ ૨૫૨૬ દોરંગી બે રંગવાળું, ચંચળ, તરંગી, ફરતા, અસ્થિર ૨૫૨૭ વિશુદ્ધ પરિણામ શુદ્ધના લક્ષે જે શુભ ભાવ, ધર્મધ્યાન છે તે ૨૫૨૮
એકને બદલે બીજું બોલી નાખે, વિપરીત બોલાઈ જાય ૨પર૯ વિસ્મૃતિ વિષ્ણુ આગળ શું બોલવું તે યાદ ન આવે, અટકી જાય, ભૂલી જવું, વિસ્મરણ ૨૫૩૦ ઉન્માદ ૩મા વૃત્તિ કાબૂમાં ન રહે તે ૨૫૩૧ આકાશપાતાલના ઘાટ દુનિયા આખીના વિચાર, જમીનથી આસમાન સુધીના વિકલ્પ પૃ.૮૬ શિક્ષાપાઠ ૩૮ સામાયિક વિચાર ભાગ ૨
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૫૩૨ વિજ્ઞાનવેત્તા શાસ્ત્રાદિ વિશેષ જ્ઞાનને જાણનારા ૨૫૩૩ વિકથા ધર્મકથાથી વિરુદ્ધની કથા, “ગોમ્મસાર” માં ૨૫ પ્રકારે, મુખ્ય ૪ પ્રકારે –
સ્ત્રી-પુરુષની, ભોજનની, દેશ-વિદેશની, રાજા-સરકારની વાતો ૨૫૩૪
સૂત્રપાઠી શાસ્ત્રના પાઠ કે સામાયિક વ્રત આદરવા-પાળવાની વિધિમાં બોલાતા પાઠ ૨૫૩૫ ન્યૂનાધિક ઓછું કે વધારે
ગુર્નાદિક ગુરુ વગેરે ૨૫૩૭ ટચાકા હાથ-પગની આંગળી વાળીને અવાજ કરે તે ૨૫૩૮ અંગ મરડે આળસ ખાય-બતાવે ૨૫૩૯
ઘરડાઘરડ ખંજવાળે, વલૂરે ૨૫૪૦ વિમાસણ વિ+મૃ[ ! વિમાસવું, પસ્તાવો; ઊંડી ચિંતા; સામાયિક દરમ્યાન ગાલ પર કે ગળે
હાથ રાખીને શોકગ્રસ્ત થઈને બેસવું, પોંજ્યા વિના શરીર ખંજવાળવું, રાત્રે
આમતેમ જવું-આવવું વગેરે કાયાનો દોષ ૨૫૪૧ ટાઢ પ્રમુખની મુખ્યત્વે ઠંડીની
ભૂલ
૨૫૩૬
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________
કાળ
: ૮૫ ૨૫૪૨ પાંચ અતિચાર પ દોષ-મણ દુપ્પણિહાણે મનથી હિંસા કરી હોય, વયદુપ્પણિહાણે ઃ
વચનથી હિંસા કરી હોય, કાયદુપ્પણિહાણે : કાયાથી હિંસા કરી હોય, સામાઈયસ્સ સઈ અકરણયાએ સામાયિક કર્યું છે કે નહિ તેની ખબર ન રહી હોય, સામાઈયસ્સ અણવઠિયસ્સ કરણયાએ: સામાયિકવ્રતનો સમય થયા
પહેલાં પાળી લીધું હોય. ૨૫૪૩ ટાળવા ન કરવા, ન થવા દેવા શિક્ષાપાઠ ૩૯ સામાયિક વિચાર ભાગ ૩
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૫૪૪ વિજ્ઞાનવેત્તા વિ+જ્ઞાવિત્ા કેવળજ્ઞાની, સર્વજ્ઞ ૨૫૪૫ બે ઘડી ૪૮ મિનિટમાં ૧ સમય ઓછો ૨૫૪૬
- 7 / સમય, સમયનો વિભાગ; યોગ્ય સમય; મોસમ, ૬ દ્રવ્યમાં ૧ ૨૫૪૭ ભારે કર્મીઓ ધર્મ વખતે કર્મ બાંધે તેવા જીવો ૨૫૪૮ અવસરમાં પ્રસંગે, તકે, સમયે, ટાણે; ફુરસદમાં, વર્ષમાં ૨૫૪૯ બાહુલ્યતા વેદ, વહુ, વહુd I અધિકતા, પ્રચુરતા; કાળાશ, અશુભતા ૨૫૫૦ - સાઠ ઘડીના અહોરાત્ર ૨૪ કલાક, ૨ ઘડી=૪૮ મિનિટ, ૬૦ ઘડી=૧૪૪૦ મિનિટ પૃ.૮૦ ૨પપ૧ લોગસ્સનો લોકનો પ્રકાશ કરનારા ૨૪ તીર્થંકરદેવોની સ્તુતિ કરતો “લોગસ્સ’ નામનો
કાયોત્સર્ગ પાઠ બોલતાં કાઉસગ્ગ કરવો ૨૫પર શાસ્ત્રાધાર શાસ્ત્રના આધાર ૨૫૫૩ સામાયિકી કાળ સામાયિકનો સમય ૨૫૫૪ સદ્ભાવ સ્વભાવ-અસ્તિત્વ-હું આત્મા છું' એ ભાવ; સારો ભાવ; હોંશ-ઉત્સાહ શિક્ષાપાઠ ૪૦ પ્રતિક્રમણ વિચાર
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૫૫૫ પ્રતિક્રમણ પ્રતિમ્ સામું જવું, દોષની સાથે જવું-સ્મરણ કરી જવું ૨૫૫૬ સંધ્યાકાળે સ+À દિવસ-રાત વચ્ચેની સંધિનો સમય, સાંજે ૨પપ૭ આવશ્યક ૩મવ+ અવશ્ય કરવા યોગ્ય કાર્ય-નિયમ, સંયમી યોગ્ય ક્રિયા
કષાય-રાગ-દ્વેષને વશ નહીંતે, તેનું આચરણ તે આવશ્યક (ઉપદેશામૃત પૃ.૩૧૨) ૨૫૫૮ પખવાડિયે પક્ષ પંદર દિવસે, પાક્ષિક ૨૫૫૯ સંવત્સરે સમ્+વ+સરનું પર્યુષણના છેલ્લા દિવસે; વર્ષે, સાલે પૃ.૮૮ શિક્ષાપાઠ ૪૧ ભિખારીનો ખેદ ભાગ ૧
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨પ૬૦ ભટકતો રખડતો ૨પ૬૧ આજીજી વિનંતિ, અરજી ૨૫૬૨ કરુણા પામીને દયા લાવીને ૨૫૬૩ જરા
સહેજ, થોડું ૨પ૬૪ મીંચાઈ ગઈ બંધ થઇ ગઈ ૨૫૬૫ નિદ્રાવશ થયો ઊંઘી ગયો ૨૫૬૬ રમણીય મ્ સુંદર ૨૫૬૭ શયન
શી I સૂઈ જવું ૨૫૬૮ ' ચાંપે
દાબે
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રકાશ, રોશની
ખેદ
પૃ.૮૯
૨૫૬૯ મંદ મંદ ધીમો ધીમો, આછો આછો ૨૫૭૦ સ્વપ્ન સ્વ[ ઊંઘમાં સારા-ખરાબ વિચાર કે દશ્ય આવે તે ૨૫૭૧ ભોગ લેતાં મુન આનંદતાં, ભોગવતાં ૨૫૭૨ રોમ ઉલ્લસી ગયાં +ત્તમ્ ! આખા શરીરમાં આનંદ વ્યાપી ગયો ૨૫૭૩ મેઘ મહારાજા વાદળ, વરસાદ ૨૫૭૪ ઝબકારા ૨૫૭૫ ગાજવીજ આકાશમાં વાદળાં અથડાતાં થતી ગર્જના અને વીજળીના ઝબકારા ૨૫૭૬ ભિખારી ઉપક્ષા+માહારી આહાર-જમવા માટે ભિક્ષા યાચના કરનાર શિક્ષાપાઠ ૪૨ ભિખારીનો ખેદ ભાગ ૨
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૫૭૭
વિદ્યા શોક ૨પ૭૮ ખોખરો બોદો, અરધો ફૂટેલા-તૂટેલો ૨પ૭૯ ગોખજાળીવાળાં બહુ ફાટેલાં, નાનાં-મોટાં કાણાંવાળાં ૨૫૮૦ મિથ્યા આડંબર ખોટો વૈભવ, ઠાઠમાઠ ૨૫૮૧ ભવ્યો પૂ સાચું સાંભળીને પોતાનાં પરિણામ ફેરવી શકે, મોક્ષને યોગ્ય જીવો શિક્ષાપાઠ ૪૩ અનુપમ ક્ષમા
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૫૮૨ ક્ષમાં
ક્ષમ્ | દશ યતિધર્મમાં ૧લો ક્ષમાધર્મ ૨૫૮૩ અંતર્શત્રુ અન્તરના આંતરિક દુશ્મન;
કામ, ક્રોધ, લોભ, મોહ, મદ અને મત્સર; ક્રોધ-માન-માયા-લોભ ૨૫૮૪ ખડુંગ
તલવાર, તરવાર, અસિ ૨૫૮૫ પવિત્ર આચાર જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર-તપ અને વીર્ય એ પાંચ આચાર ૨૫૮૬ બખ્તર સૈનિક વગેરેને પહેરવાનું લોઢાના તારનું રક્ષણાત્મક સાધન, કવચ કૃષ્ણ વાસુદેવ ૬૩ શલાકા પુરુષોમાં -વાસુદેવઃ ત્રિપૃષ્ઠ, દ્વિપૃષ્ઠ, સ્વયંભૂ, પુરુષોત્તમ,
પુરુષસિંહ, પુરુષપુંડરિક, દત્ત, નારાયણ (લક્ષ્મણ) અને કૃષ્ણ ૨૫૮૮ મહાસુરૂપવાન અત્યંત સારું રૂપ, આકાર (બંધારણ), વાન (રંગ) વાળા; ખૂબ દેખાવડા ૨૫૮૯ સ્મશાન શ્નન+શી . હિન્દુઓના મરણ પછી શબના અગ્નિસંસ્કાર કરવામાં આવે છે તે
જગ્યા, સ્થળ, એકાંતભૂમિ, મસાણ, મશાન ૨૫૦ ભગવાન નેમિનાથ આ અવસર્પિણી કાળના ૨૨મા તીર્થકર, બીજું નામ અરિષ્ટનેમિ ૨૫૯૧ વેરે
દારા સાથે જોડે (સગાઈ-લગ્ન); પેઠે ૨૫૯૨ સગપણ લગ્ન પહેલાં વર-કન્યા વચ્ચે નક્કી થતો પાકો સંબંધ, સગાઇ, વેવિશાળ ૨૫૩ વિશુદ્ધ ભાવ દેહથી ભિન્ન આત્મા છે એવા ધર્મધ્યાનવાળો ભાવ ૨૫૯૪ સ્થિતિસ્થાપક પોતાની અસલ (મૂળ) સ્થિતિમાં આવી જનારું, અન્ય વિકલ્પમાં ન જવા દે તેવું ૨૫૯૫ પાઘડી માથે પહેરવા લાંબા અને ટૂંકાપનાના ઝીણા-આછા કપડાને વીંટાળીને બનાવેલો
અમુક ઘાટ-આકાર, ફેંટો, શિરોભૂષણ ૨૫૯૬ પાઘડી બંધાવી તક આપી, ભેટ આપી ૨૫૯૭ સ્વભાવ સ્વભાવ, અસ્તિત્વ, આત્મસ્વભાવ ૨૫૯૮ હથેળી હાથની પંજા ઉપરની કોમળ સપાટી
૨૫૮૭
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૯૦
૨૫૯૯ મોક્ષ હથેળીમાં મુક્ત ભાવ કે નિજ શુદ્ધતા પોતાના હાથમાં જ છે, (પત્રાંક ૫૫; આત્મસિદ્ધિ
ગાથા ૧૨૩) બે હથેળી બાજુબાજુમાં રાખતાં દેખાતી અર્ધચંદ્રાકાર સિદ્ધશિલા ૨૬૦ નામાંકિત નામન+અડ્ડા પ્રસિદ્ધ, વિખ્યાત, જાણીતી શિક્ષાપાઠ ૪૪ રાગ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૬૦૧ ગણધર ગૌતમ ઇન્દ્રભૂતિ નામે વેદપારંગત બ્રાહ્મણ, મહાવીર સ્વામીના ૧ લા ગણધર ૨૬૦૨ અનુપમેય સિદ્ધિ ઉપમા ન આપી શકાય તેવી સિદ્ધિ, સિદ્ધપદ, મોક્ષ ર૬૦૩ નિર્વાણ નિ+વા / વાન-વર્ણ-દેહ વિનાની શુદ્ધ અવસ્થા, વાયુ વિનાની સ્થિતિ,
ઓલવાઇ જવું, બુઝાઈ જવું, મૃત્યુ, મોક્ષ ૨૬૦૪ સંભાર્યો યે નહીં સમ્+સ્કૃ. યાદ પણ ન કર્યો, સ્મર્યો નહીં ૨૬૦૫ નીરાગ શ્રેણિ રાગ, શોક છોડીને વીતરાગતાના માર્ગે, ચારિત્રમોહનીયનો ક્ષય થાય તેવી
આત્માની ચઢતી દશા ૨૬૦૬ પ્રાંતે
પ્ર+અન્તા અંતે, છેવટે, આખરે ૨૬૦૭ અટકન અટકવું, અટકી જવું, ન ટકવું, ગતિ-પ્રવૃત્તિ બંધ પડવી શિક્ષાપાઠ ૪૫ સામાન્ય મનોરથ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૬૦૮ સામાન્ય સમાન / ઘણા બધા જીવોએ-શ્રાવકોએ કરવા યોગ્ય ૨૬૦૯ સવૈયા ત્રીસ, એકત્રીસ કે બત્રીસ માત્રાનો છંદ ૨૬૧૦ મનોરથ મનની ઇચ્છા, કોડ, હોંશ, ઉમંગ, ભાવના ૨૬૧૧ મોહિની ભાવ મુ+મૂરાગ-મોહ ભાવ, અપ્સરા કે વિષ્ણુએ લીધેલ સ્ત્રીરૂપ પ્રત્યે સ્નેહભાવ ૨૬૧૨ અધીન વશ, શરણે, તાબે ૨૬૧૩ નયને
આંખથી ૨૬૧૪ લોભ સમારી તુમ+સમ્+મા+રવ પરિગ્રહનો નહિ પણ તત્ત્વનો લોભ રાખી, લોભ સમો
સમ્યફ કરી, લોભ સાચવીને, લોભ સુધારી, લોભ દુરસ્ત કરી ૨૬૧૫ નેમ
નિયમ ૨૬૧૬ ક્ષેમક fમના સુરક્ષિત, સુખી, પ્રસન્ન, નીરોગી રાખનાર
ભવહારી પૂ+ઠ્ઠા ભય હરનાર, દૂર કરનાર ત્રિશલાતનયે ત્રિશલા માતાના પુત્ર મહાવીર સ્વામીએ
વિશોધ આત્માની ખોજ કરવા તત્ત્વનો વિશેષ વિચાર કરવો, ઊંડી દૃષ્ટિથી તપાસવું ૨૬૨૦ સંશયબીજ શંકાનું બી, બીજ ૨૬૨૧ રાજ્ય પરમકૃપાળુદેવનું નામ (રાજચંદ્ર); આત્માનું જ રાજ હજો ૨૬૨૨ અપવર્ગ ઉતારુ મોક્ષનો મુસાફર-પથિક-યાત્રી શિક્ષાપાઠ ૪૬ કપિલ મુનિ ભાગ ૧
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૬૨૩
પેટ, એક માતાનાં લોહીથી ૨૬૨૪ પરધામ ગયા ગુજરી ગયા, દેહ છૂટી ગયો, મૃત્યુ પામ્યા ૨૬૨૫ લાડપાલ લાલનપાલન, લાડપૂર્વક પોષણ પૃ.૯૧ ૨૬૨૬
માલ-મિલકત, કમાણી, મૂડી ર૬૨૭ શાસ્ત્રીય શાસ્ત્રીની
૨૬૧૭ ૨૬૧૮ ૨૬૧૯
ઉદ૨
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૮૮: ૨૬૨૮ ૨૬ ૨૯
૨૬૩૦ ૨૬૩૧ ૨૬૩ર ર૬૩૩
૨૬૩૪ ૨૬૩પ ૨૬૩૬ ૨૬૩૭ ૨૬૩૮ ૨૬૩૯ ૨૬૪૦ પૃ.૯૨ ૨૬૪૧ ૨૬૪૨ ૨૬૪૩ ૨૬૪૪ ૨૬૪૫ ૨૬૪૬ ૨૬૪૭ ૨૬૪૮ પૃ.૯૩ ૨૬૪૯ ર૬પ૦ ૨૬૫૧ ૨૬પર ૨૬૫૩
દડદડ આંસુ ખરવા સતત આંસુ ટપકવા-ઢળવા, ખળખળ અશ્રુ વહેવાં-સરવાં આયોવતે ત્ર+માવર્ત | આર્યખંડ, આર્યોની નિવાસભૂમિ, મધ્ય-ઉત્તર ભારત કે જે પૂર્વ
પશ્ચિમે સમુદ્રો દ્વારા અને ઉત્તર-દક્ષિણે હિમાલય- વિંધ્યગિરિ દ્વારા સીમાબદ્ધ અસ્તુ
+તુના એમ થજો, હજો, પીડા, અદેખાઈ, અપયશ પંથે પળ્યો પલ્પ–ા પગે ચાલીને રસ્તો પડ્યો-રસ્તો પકડ્યો અવધ સમયમર્યાદા, અવધિ ઇતિહાસ તિ+હૃાન્ ! આ પ્રમાણે હતું બન્યું, ભૂતકાળનો વૃત્તાંત, તવારીખ શિક્ષાપાઠ ૪૦ કપિલ મુનિ ભાગ ૨
એપ્રિલ ૧૮૮૪ લુબ્ધાયો
તુમ્ | લોભાયો, લપેટાયો હળુકર્મી
અલ્પકર્મી, જેનાં પાપ-કર્મ ઓછાં-પાતળાં થઈ ગયા હોય તે, સુભાગી લોતાળ જંજાળ બે માસા મમ્ સોના-રૂપા-મોતીને માપવાનું એકમ, ૧૬ રતિ, ૧ માસા=૮ રતિ ચીવટ
કાળજી, ખંત રક્ષપાળ રક્ષ+પાનું | રખેવાળ, રક્ષક અધરાત ભાગતાં મધ્યરાત વીત્યા પછી શિક્ષાપાઠ ૪૮ કપિલ મુનિ ભાગ ૩
એપ્રિલ ૧૮૮૪ પાંચ મહોર પાંચ સોનાની મહોર, સિક્કા, ગીની, છાપ પંચવીશ પચ્ચીસ, ૨૫ લક્ષાધિપતિ લખપતિ, લાખોપતિ અમલ
સત્તા, શાસન ભ્રષ્ટતા
પ્રમ્ નાલાયકી ધર્યો રહેશે પડ્યો રહેશે, અટકી જશે ગળકાં ખાધાં પાણીમાં ડૂબેલા માણસને પાણી મોઢામાં પેસે ત્યારે ડચકાચક થાય તે સવળીએ આવ્યો સમજણ આવી, સમ્યક-સાચી સમજણ આવી
ન
છે
ઉચિત ૩ન્ો યોગ્ય, ઠીક, મુનાસિબ; પ્રશંસનીય; પ્રચલિત સત્ય સંતોષ સ+સમૂ+તુષ સમકિત સહિત લોભનો અભાવ નિપાધિ નિ+૩+મા+ધી 1 ઉપાધિ વિનાનું, ભ્રમ-ધોખા વગરનું વિવેકશીલ શીર્ ા હિત-અહિતને તરત સમજે તેવું, વિવેકયુક્ત આચરણ-સ્વભાવ અપૂર્વ શ્રેણિ ક્ષપક શ્રેણિ, પૂર્વે કદી નથી થયા એવા ભાવની શ્રેણી; બેજોડ-અભુત;
પરમાત્વભાવની શ્રેણિ, કપિલ મુનિ કપિલ નામના કેવળી, ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રનું ૮મું અધ્યયન શિક્ષાપાઠ ૪૯ તૃષ્ણાની વિચિત્રતા
એપ્રિલ ૧૮૮૪ તૃષ્ણા તૃF+ના તૃષ-ના, સંતોષ ન હોવો તે, વાસનાવાળી ઇચ્છા, અભિલાષા મનહર છંદ આઠ આઠ અક્ષરે વિરામ લેતો ૩૧ અક્ષરનો છંદ, કવિત્ત પટેલાઈ દેપન્ના મુખીપણું, પટેલપણું, જમીન દસ્તાવેજની નકલ સાચવણ શેઠાઈ શ્રેષ્ઠ નગરશેઠ થવાની ઇચ્છા
૨૬૫૪
૨૬૫૫ ૨૬૫૬ ૨૬૫૭ ૨૬૫૮
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________
તાકી
૨૬૫૯ ૨૬૬૦ ૨૬૬૧ ૨૬૬૨ ૨૬૬૩ ૨૬૬૪ ૨૬૬૫ ૨૬૬૬ ૨૬૬૭ ૨૬૬૮ ૨૬૬૯ ૨૬૭) ૨૬૭૧ ર૬૭ર ૨૬૭૩ ર૬૭૪ ૨૬૭પ ૨૬૭૬ પૂ.૯૪ ૨૬૭૭ ૨૬૭૮ ૨૬૭૯ ૨૬૮૦ ૨૬૮૧ ૨૬૮૨ ૨૬૮૩ ૨૬૮૪ ૨૬૮૫ ૨૬૮૬ ૨૬૮૭ ૨૬૮૮ ૨૬૮૯ ૨૬૯૦ ૨૬૯૧ ૨૬૯૨
મંત્રિતાઇ નૃપતાઈ દેવતાઈ શંકરાઇ કરોચલી ડાચાં દાટ વળ્યો કેશપટી શ્વેતતા દાંત આવલી હાડ અંગરંગ હરાઈ રાંડ મમતા ડંકા વાગે પુરપતિ
:: ૮૯ :: તર્વા ઇચ્છી, ઝંખી, નિશાન બાંધી, બહુ તીવ્ર ઈચ્છા કરી, ઈરાદો રાખી મન્ના મંત્રીપણું, મંત્રીપદ, રાજ્યની ગુપ્ત વાત-રહસ્ય જાણવાપણું
, પાન્ ! રાજવીપણું, રાજાનું પદ ફિલ્ | દેવત્વ, દેવપણું શ+ | મહાદેવ, ઈન્દ્રપણું કરચલી, વૃદ્ધ થતાં ચામડીમાં સળ પડે તે મોં, મોટું, ચહેરા માટે તિરસ્કારમાં; જડબું ઠેકાણું ન રહ્યું, બેહાલ થયું, ખુવાર થયો ક્લિપ વાળ વિન્ ! સફેદાઇ, ધોળાશ, સફેદ રંગ દાંતની પંક્તિ, સમૂહ, દંતાવલિ હા હાડકાં બા+રમ્ | શરીરનું નૂર-તેજ, ગાત્રની શોભા-હલનચલન-રંગઢંગ
હણાઇ, ચાલી ગઇ, જતી રહી રÇ વિધવા; વેશ્યા મમ+તન ! મારાપણું, મમત્વ, મમત, સ્નેહ. અભિમાન, અપનાપન ઉઘરાણી કરવા બારણાં ખખડાવે, આબરૂના ધજાગરા પુર+પા / નગરપતિ, રાજા
તૃષ્ણા
પિતૃ
પ+વૃ ! પિતાશ્રી, બાપુજી, બાપ, જનક પરણી
પ્રી પત્ની, વહુ, સ્ત્રી ધંધ
ધાંધલ, હઠ, તોફાન ઝાવા દાવા વલખાં, તરફડિયાં; ઝાઝા દાવા (પિતા છું, પતિ છું, મોટો છું) છંડાય
છોડાય, ત્યજાય તૃષનાઈ જીવનદીપક જીવન રૂપી દીવો, આયુષ્ય રૂપી દીવો ઝંખાઇને ઝાંખો પડીને, બધી શક્તિ મંદ પડી ગઈ હોય ઇસે
ખાટલા-પલંગનો લાંબો ભાગ-દાંડો તે ઇસ, છેલ્લી ઇસે= છેલ્લી ઘડીએ ભાળી
માત્ા દેખી, જોઇ ભાખ્યું મામ્ ! બોલ્યા, વદ્યા ટાઢી માટી થાય મરી જાય, દેહમાંથી જીવ જાય ત્યારે શરીર ઠંડું થાય તે ખીજી ખીજાઇને
વૃદ્ધ, બુઝુર્ગે, બુઢાએ, ઘરડાએ આશાપાશ આશા રૂપી બંધન-દોરડું-ફાંસલો ડોશે
ડોસાને, ડોસામાં શિક્ષાપાઠ ૫૦ પ્રમાદ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ પ્રમાદ આત્મસ્વરૂપનું વિસ્મરણ; મદ, વિષય, કષાય, વિકથા, સ્નેહ અને નિદ્રા
ર૬૯૩
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૯૦ ::
૨૬૯૪
૨૬૯૫
૨૬૯૬ ૨૬૯૭ ૨૬૯૮ ૨૬૯૯
એ મુખ્ય ૫ ભેદ; ૮-૧૫ પ્રકારે અને ગમ્મતસાર' માં ૩૭,૫૦૦ ભેદ-પ્રકારે
૨૫ વિકથા x ૨૫ કષાય x ૫ ઇન્દ્રિય-૬ઠું મન x ૫ નિદ્રા ૪ ૨ પ્રણય ‘સમયે યમ ' શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રનાં ૩૬ માંથી ૧૦મા ધ્રુમપત્રક અધ્યયનની
બધી-૩૭ ગાથાની ધ્રુવપંક્તિ, હે ગૌતમ! (ઇન્દ્રિયને સંયમમાં રાખનાર) સમય
માત્રનો પ્રમાદ કરીશ નહી’ સમય એટલે કાળ; ક્ષણ, અવસર લીધો કે લેશે તરત મરવાનું હોય તો લીધો, થોડી વાર પછી મરવાનું હોય તો લેશે;
વહેલો કે મોડો ઝડપી લેશે અતિ વિચક્ષણ પુરુષો પ્રમત્ત-અપ્રમત્ત મુનિવર; અતિ બુદ્ધિમાનો-ચતુરો વિચક્ષણ પુરુષો આત્મકર્તવ્યમાં ભૂલ ન આવવા દે તેવા શ્રાવકો-મુમુક્ષુઓ, તીવ્ર મુમુક્ષુઓ મૂઢ પુરુષો મોહ વિશેષ હોવાથી ધર્મ પ્રત્યે મૂર્ખજડ-બેભાન જેવા જીવો ટેલટપ્પા ગપ્પાં, નિરર્થક વાતો, મશ્કરી ઠઠ્ઠાની વાત, ચારે વિકથા શિક્ષાપાઠ પ૧ વિવેક એટલે શું ?
એપ્રિલ ૧૮૮૪ લઘુ શિષ્યો વિવેકની ખબર નથી એવા નાના શિષ્યો સ્થળે સ્થળે ઠેકઠેકાણે, વારંવાર વિવેક વિ+વિન્ા સત્યને સત્યરૂપે અને અસત્યને અસત્યરૂપે સમજવું
૨૭) ૨૭૦૧ ૨૨
૫.૯૫
૨૭૦૩ આયુષ્યમનો ગાયુસૂ+તુમ્ | આયુષ્યવાળા, જીવંત, દીર્ધાયુષી ૨૭૦૪ મહારાજ માનાર્થે વપરાય ૨૭ON શ્રેયસ્કર શ્રેય+ા કલ્યાણકારી, હિત કરનાર ૨૭૦૬ દ્રવ્ય પદાર્થ ટૂં+પાર્થ તે જડ પદાર્થ ૨૭૦૭ ભાવ પદાર્થ મૂ+૫+ઝર્થ ચેતન, આત્મા ૨૭૦૮ ભાવઅમૃતમાં આવવું જ્ઞાન-દર્શનમાં આવવું
શિક્ષાપાઠ પર જ્ઞાનીઓએ વૈરાગ્ય શા માટે બોધ્યો? એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨ ) બોધ્યો વધુ બોધ-ઉપદેશ આપ્યો ૨૭૧૦ ખેદમય સંસારમાં સુખ માટે કંઈ કરે અને પરિણામે દુઃખ આવે ત્યારે ખેદ થાય ૨૭૧૧ દુઃખમય સંસારમાં સુખ માટે પ્રયત્ન કરાય છે પરંતુ દુઃખ મળે છે તેથી ૨૭૧૨ અવ્યવસ્થિત સંસારમાં ખાવાપીવાનું કે પૈસાટકાનું વ્યવસ્થિત નથી, અસમાનતા છે તે ૨૭૧૩ ચળવિચળ સંસારમાં રાગ-દ્વેષ રતિ-આરતિ થયા જ કરે છે .. ૨૭૧૪ અનિત્ય બાળક-યુવાન-વૃદ્ધ એમ એક જન્મમાં પણ બધી અવસ્થા ફરે છે તે ૨૭૧૫ અનંત જીવનનો વ્યાઘાત અનંત જીવન તે સિદ્ધ પર્યાયરૂપ છે. તે આત્માનું વાસ્તવિક જીવન છે.
તે જન્મમરણથી હણાઇ રહ્યું છે તે વ્યાઘાત ર૭૧૬ અનંત મરણ અનંત દેહ એક પછી એક છૂટે તે દ્રવ્યથી અનંત મરણ અને સમયે સમયે જીવ
પોતાનું સ્વરૂપ ભૂલી બીજા ભાવ કરે તે ભાવથી અનંત મરણ ૨૭૧૭ દેખાતી સાચી નથી તેવી ર૭૧૮ ઇંદ્રવારણા દેખાવ સુંદર, સ્વાદ મધુર પણ ખાતાં આંતરડાં કાપી મરણ કરે એવું ફળ ૨૭૧૯ તટસ્થ લીન તથા+તી સંસારને કિનારે ઊભા રહીને સ્તબ્ધ-બેભાન, જડ જેવો કશું કરી
શકે નહીં તેવો
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૭૨૦
ભૂંડ
:: ૯૧ :: પુષ્કા તીવ્ર કામેચ્છાવાળું, મોટાં કુટુંબવાળું, વિષ્ટા-કચરો ખાનારું, વસ્તીમાં રહેતું ચોપગું પશુ, ડુક્કર, સૂવરની જાતિ
૫.૯૬
૨૭૨૧ ૨૭૨૨ ૨૭૨૩
૨૭૨૪
૨૭૨૫ ૨૭૨૬ ૨૭૨૭ ૨૭૨૮ ૨૭૨૯ ૨૭૩૦ ૨૭૩૧ ૨૭૩૨
૨૭૩૩
ગ્રાહિતી જકડાયેલાં, ગ્રસી લીધેલાં પૂંઠ દીધી પીઠ આપવી, વિરુદ્ધ દિશામાં જવું અનંત સુખ જેનો અંત નથી તેવું મોક્ષનું સુખ, આત્માનું સુખ શિક્ષાપાઠ ૫૩ મહાવીર શાસન.
1 એપ્રિલ ૧૮૮૪ મહાવીર શાસન મહાવીરનો ઉપદેશ, આ પંચમકાળમાં ૨૧,000 વર્ષ સુધી ધર્મતીર્થપ્રવર્તન,
આજ્ઞા, ઉપદેશ; અમલ, રાજ્ય પ્રણીત પ્ર+ની કરેલું, બનાવેલું, રચેલું, સ્થાપેલું, સિદ્ધ કરેલ ૨૪૧૪ વર્ષ “મોક્ષમાળા'ની પ્રથમ આવૃત્તિ (વિ.સં.૧૯૪૪) સમયે (વીર સં.૨૪૧૪) ત્રિશલાદેવી મહાવીર સ્વામીનાં માતા જેમનાં બીજાં નામ વિદેહદિન્ના, પ્રીતિકારિણી સિદ્ધાર્થ રાજા મહાવીર સ્વામીના પિતાશ્રી; જેમનાં બીજાં નામ શ્રેયાંસ, યશસ્વી નંદિવર્ધમાન મહાવીર સ્વામીના મોટાભાઇ એક પક્ષ એક પખવાડિયું અશેષ
તમામ, બધાં ભગવતી સૂત્ર દ્વાદશાંગીમાં ૫ મું સૂત્ર; વિવાહપ્રજ્ઞપ્તિ, વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર પણ કહે છે જેમાં
ગૌતમ પ્રભુએ શ્રી મહાવીર પ્રભુને પૂછેલા ૩૬,000 સવાલ અને જવાબ છે દશ અપવાદ સામાન્ય પરિસ્થિતિમાં ન બને પણ વિશેષ પરિસ્થિતિમાં બની જતાં અદ્ભુત
જણાય તે આશ્ચર્ય, અપવાદ, અચ્છેરું. ૧૦ અચ્છેરા તીર્થંકર પર ઉપસર્ગ, તીર્થકરનું ગર્ભહરણ, સ્ત્રી તીર્થકર, અભાવિત પરિષદ (દેશનાનિષ્ફળ), કૃષ્ણનું અપરકંકા નગરીમાં જવું, ચંદ્ર તથા સૂર્યનું ભગવાન મહાવીરના સમવસરણમાં વિમાન સહિત આવવું, હરિવર્ષના મનુષ્યોથી હરિવંશની ઉત્પત્તિ, ચમરોત્પાત,
એક સમયમાં ૧૦૮ સિદ્ધ, અને અસંયતિ પૂજા (ઠાણાંગ સૂત્ર; પંચવસ્તુ) ૧૦ અપવાદ +વત્ વિસ્મયપૂર્વક જણાય તે આશ્ચર્ય-અપવાદ કે અચ્છેરું ૧. તીર્થકર પર ઉપસર્ગ : જેમના પ્રભાવે સો યોજન આસપાસ ઉપદ્રવો હોય તો નાશ પામે છે
અથવા થતા નથી. એવા તીર્થકર મહાવીર સ્વામીને પ્રસ્થ અને કેવલી દશામાં
પણ મનુષ્યો, તિર્યંચો અને દેવો દ્વારા ઉપસર્ગો થયા તે આશ્ચર્ય ૨. તીર્થકરનું ગર્ભાપહરણ સ્ત્રીની કૂખમાં ઉત્પન્ન થયેલા જીવને બીજી સ્ત્રીની કૂખમાં લઇ જવો તે
ગર્ભસંહરણ. સોમિલ બ્રાહ્મણનાં પત્ની દેવાનંદાની કુક્ષિમાંથી હરિણગમેલી દવે સિદ્ધાર્થ રાજાના રાણી ત્રિશલાદેવીની કુક્ષિમાં મહાવીર સ્વામીના ગર્ભને મૂક્યો. તીર્થકર દેવો ક્ષત્રિય કુળમાં જ જન્મે. મરીચિના ભવમાં મહાવીર પ્રભુને બંધાયેલા
નીચ ગોત્રકર્મનું પરિણામ! ૩. સ્ત્રી તીર્થકર : સ્ત્રી તીર્થકર વડે ઉત્પન્ન થયેલ દ્વાદશાંગી કે સંઘરૂપ તીર્થ તે સ્ત્રીતીર્થ.
૧૯મા તીર્થકર મલ્લિનાથ પ્રભુ મલ્લિ કુંવરી તરીકે જન્મેલાં. ૪. અભાવિત પર્ષદાઃ અભવ્ય એટલે ચારિત્રધર્મને અયોગ્ય પર્ષદા એટલે તીર્થકરના સમવસરણના
શ્રોતાઓ. મહાવીર સ્વામીને કેવળજ્ઞાન થતાં જ દેવોએ સમવસરણ રચ્યું, દેશના થઇ પણ કોઇએ વિરતિનો સ્વીકાર ન કર્યો, દીક્ષા ન લીધી.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૯૨ ::
૫. અપરકંકાગમનઃ ૯મા વાસુદેવ કૃષ્ણને અપરકંકા નગરીમાં જવાનું થયું તે. ધાતકી ખંડનાં
ભરત ક્ષેત્રમાં પદ્મનાભ રાજાને અપરકંકા નગરીમાં કોઈદેવે દ્રૌપદીનું અપહરણ કરીને આપેલ. ૫ પાંડવો સહિત શ્રીકૃષ્ણ બીજાદેવની સહાયથી ૨ લાખ યોજનનો દરિયો જમીનની માફક ઓળંગીને શંખનાદથી દ્રૌપદીને લઈ આવ્યા. એક જ જગ્યાએ ૨ તીર્થકર, ૨ ચક્રવર્તી કે ર વાસુદેવ હોતા નથી. કદાચ આવી જાય તો
એકબીજાને મળી શકતા નથી. ૬. સૂર્ય-ચંદ્રાવતરણ કૌશામ્બી નગરીમાં સમવસરેલા મહાવીર સ્વામીને વંદવા પાછલા પહોરે
આકાશમાંથી સૂર્ય-ચંદ્ર બન્નેનું એકસાથે મૂળ શાશ્વત વિમાન સાથે આવવું થયું તે
આશ્ચર્ય. સામાન્ય રીતે ઉત્તરવૈક્રિય વિમાન સાથે આવે. ૭. હરિવંશોત્પત્તિ હરિવર્ષક્ષેત્રના પુરુષવિશેષની પરંપરારૂપ વંશ તે હરિવંશ. જંબુદ્વીપના ભરત
ક્ષેત્રના કૌશંબી નગરીના સુમુખ રાજાને વીરક વણકરની લાવણ્યમયી વનમાળા મેળવવાની તીવ્ર ઇચ્છા થઇ અને રાણી બનાવી. મહેલમાંથી બન્ને રસ્તા પર એકલા વિરહવ્યાકુળ વીરકને જોઇને આત્મનિંદા કરતા હતા ત્યાં જ વીજળી પડી, મૃત્યુ પામીને હરિવર્ષના ૩જા ક્ષેત્રમાં હરિ-હરિણીરૂપે યુગલિક મનુષ્ય થયા. વીરક વણકર મરીને અજ્ઞાન તપથી કિલ્વેિષકદેવ થયો. અવધિજ્ઞાનથી પૂર્વભવ જણાતાં વેરથી પેલાં યુગલને કલ્પવૃક્ષો સાથે ભરત ક્ષેત્રની ચંપાપુરીમાં લાવ્યો. તે વખતે ત્યાં ઇક્વાકુ વંશનો રાજા પુત્રરહિત મૃત્યુ પામેલો એટલે ત્યાં રાજા બનાવી દીધો, રાજા હરિએ સમુદ્ર સુધીની પૃથ્વી જીતીને લાંબો સમય રાજ કર્યું અને તેના નામે
વંશ શરૂ થયો. આ રીતે હરિવંશકુળની ઉત્પત્તિ તે આશ્ચર્ય. ૮. ચમરેન્દ્રનો ઉત્પાત : અસુરકુમાર નિકાયના ઈન્દ્ર ચમરેન્દ્રનું ઉપરના દેવલોકમાં આકસ્મિક
જવાનું થયું તે ઉત્પાત. બાળપથી બનેલો ચમરેન્દ્ર સૌધર્મેન્દ્ર શુક્રની સભામાં જઈને આક્રોશ કરવા લાગ્યો. શકે સામું વજ છોડ્યું. ચમરેન્દ્ર મહાવીર સ્વામીના શરણે જઈને બે પગ વચ્ચે પેસી ગયો. શકે તીર્થકરની આશાતનાના ભયે વજ પાછું ખેંચી લીધું, અમરેન્દ્રને આશ્વાસન આપ્યું, ભગવાનને નમન કરીને સ્વસ્થાનકે ગયો. ચમરેન્દ્ર પણ પછી બહાર નીકળી પ્રભુની સ્તુતિ કરી ચમચંચા
રાજધાનીમાં પહોંચી ગયો. ૯. એક સમયે ૧૦૮નું મોક્ષગમન : એક સમયે મધ્યમ અવગાહનાવાળા ૧૦૮ જીવ મોક્ષે જાય
છે પણ એક સમયમાં એક ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા ૧૦૮ સિદ્ધ થાય એ આશ્ચર્ય છે. ઋષભદેવ પ્રભુ ૯૯ પુત્રો અને ૮ પૌત્રો સાથે મહા વદ ૧૩ ના દિને એક જ
સમયે નિર્વાણ પામ્યા તે બધા જ ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા હતા ૧૦. અસંયતિ પૂજા આરંભ પરિગ્રહવાળા અબ્રહ્મચારીઓની પૂજા-સત્કાર તે અસંયમીની પૂજા.
૯મા શ્રી સુવિધિનાથ તીર્થકરના નિર્વાણ બાદ હૂંડાવસર્પિણી કાળને કારણે સાધુઓનો વિચ્છેદ થયો. વૃદ્ધ શ્રાવકોને બધા ધર્મમાર્ગ પૂછવા લાગ્યા અને બદલામાં ધન વસ્ત્ર વડે પૂજવા પણ લાગ્યા. સમસ્ત તીર્થનો ઉચ્છેદ થવાથી ૧૦મા શ્રી શીતલનાથ પ્રભુના તીર્થ સુધી અસંયમી બ્રાહ્મણોની વિસ્તૃત પૂજા થઈ. ૯માથી ૧૬મા સુધીના ૮ તીર્થકરના ૭ આંતરામાં તીર્થોચ્છેદને લીધે અસંયતિ પૂજા થઈ અને ૧લા ઋષભપ્રભુના સમયમાં મરીચિ, કપિલ વગેરેની પૂજા તે તીર્થની વિદ્યમાનતામાં થવા પામી હતી.
For Private & Personal use only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૯૩ :: ૨૭૩૪ ‘વં નહાય પછિમ' શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રના ૨૩મા અધ્યયનમાં શ્રી કેશી-ગૌતમ સ્વામીના
સંવાદની છેલ્લી ૨૬ મી ગાથા, પાછલા તીર્થકરના શિષ્યો વાંકા અને જડ (થશે)'; વાંકા એટલે ભગવાનનું કહેલું માન્ય થાય એવી સરળતા વિનાના, વ્રતમાં બારી ઉઘાડી રાખનાર, દૂધમાંથી પોરા કાઢનાર, અવળા અર્થ કરનાર;
જડ એટલે બુદ્ધિ-વિચાર વિનાના ૨૭૩૫ ધર્મતીર્થ જે ધર્મથી તરાય તે ધર્મતીર્થ પૃ.૯૦ ૨૭૩૬ દાઝ.
ગરજ, ગ્રાહકતા, જિજ્ઞાસા ૨૭૩૭ શોધ
સુધા શંકાનું સમાધાન, આત્મજ્ઞાનમાં શંકિત ન રહે તે યથાર્થ શોધ ૨૭૩૮ અર્ધદગ્ધો અરધું-કાચું સમજનાર, થોડું કે નહીં એવું જાણનારા ૨૭૩૯ અહપદ વધારે જાણ્યાનું અભિમાન ૨૭૪૦ દૃષ્ટિવાદ ૧૨ અંગમાં છેલ્લે જે પહેલું રચાયેલું પણ ન સમજાતાં આચારાંગ સૂત્ર
વગેરે ૧૧ અંગ રચાયાં, જેમાં ૧૪ પૂર્વ હતાં, પણ આખું અંગ મળતું નથી ૨૭૪૧ પરમાવધિજ્ઞાન આખો લોક જાણે અને સાથે અલોકનું યે થોડું જાણે એવું અવધિજ્ઞાન જે
મન:પર્યવ જ્ઞાન પછી અને કેવળજ્ઞાનની પહેલાં થાય ૨૭૪૨ અનેકાંત શૈલી સ્યાદ્વાદ શૈલી ૨૭૪૩ કથનરૂપ મણિ કથન રૂપી મોતી, રત્ન, સ્ફટિક ૨૭૪૪ ઉત્તમ અને શાંત મુનિ સમ્યફદર્શન સહિત અને કષાયરહિત મુનિ ૨૭૪૫ વિમળ આચાર અતિચાર ન લાગે એવી રીતે વ્રત પાલન ૨૭૪૬ વિવેક વિ+વિન્દ્ર જ્ઞાનદર્શનાદિ સ્વભાવને પોતાનું સ્વરૂપ જાણે અને અજ્ઞાન-અદર્શનને
છોડે તે, ભેદજ્ઞાન ૨૭૪૭ તીર્થ
7+થન્ ! તરવાનું સ્થાન; શાસન-સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક, શ્રાવિકારૂપ સંઘ શિક્ષાપાઠ ૫૪ અશુચિ કોને કહેવી?
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૭૪૮
જ્ઞા+સના કષાયની ઉપશાંતતા, માત્ર મોક્ષની અભિલાષા, ભવનો ખેદ, અંતરમાં
દયા હોય તે (શ્રી આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર ગાથા ૧૦૮); પોતાની પકડ મૂકે તે ૨૭૪૯
સન્ ! જેણે આત્મા પ્રાપ્ત કર્યો છે તે ર૭૫૦ અશુચિ અપવિત્રતા, અસ્વચ્છતા ૨૭પ૧ રેડવવું ચલાવી લેવું, રોળવી લેવું ૨૭૫૨ પગરખાં પદ્વીપ્રરક્ષક | બૂટ, ચંપલ, જોડા, પગરક્ષક ૨૭પ૩ આતાપના ખુલ્લા પગે સૂર્ય પ્રકાશમાં ગરમ રેતી પર ઊભા રહેવું કે કાયોત્સર્ગ કરવો ૨૭૫૪ સંસારી કર્તવ્ય સંસારી ભોગ ૨૭૫૫ થાવજીવ જીવે ત્યાં સુધી, જિંદગીભર, આજીવન ૨૭પ૬ ફૂટી બદામ ફૂટેલી-ફાટ પડી ગયેલી બદામ; હલકું ચલણ પૃ.૯૮ ૨૭પ૭ સ્થૂળ બુદ્ધિ ઉપલક દૃષ્ટિએ વિચારતાં ૨૭૫૮ કામાગ્નિની પ્રદીપ્તતા કામભોગની તીવ્ર ઇચ્છા ૨૭૫૯ શૌચાશૌચ પવિત્ર-અપવિત્ર, મલિન-અમલિન; આત્માની પવિત્રતા-દેહની મલિનતા
જિજ્ઞાસુ
સંત
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૯૪ ::
૨૭૬૦
૨૭૬૧
૨૭૬૨
૨૭૬૩
૨૭૬૪
૨૭૬૫
૨૭૬૬
૨૭૬૭
પૃ.૯૯ ૨૭૬૮
૨૭૬૯
૨૦૦૦
૨૭૭૧
૨૭૭૨
૨૦૦૩
૨૭૭૪
૨૭૭૫
૨૦૦૬
૨૭૭૭
૨૦૦૮
૨૭૦૯
૨૭૮૦
૨૦૮૧
૨૭૮૨
શિક્ષાપાઠ ૫૫
સામાન્ય
પ્રભાત પહેલાં
યથાવસર
ઉપાસના
સંધ્યાવશ્યક
અઢાર
પાપસ્થાનક
શિક્ષાપાઠ ૫૬
ક્ષમાપના
હે ભગવાન !
ઉત્તમ શીલ
પવિત્રતા
નીરાગી
અપરાધ
સૂક્ષ્મ વિચાર
તમારા તત્ત્વના
સામાન્ય નિત્યનિયમ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ સમાન । બધાંને, સહુએ કરવા યોગ્ય, સાર્વજનિક, વિશેષતા વિનાના + મા । અજવાળું થાય તે પહેલાં, બ્રાહ્મ મુહૂર્તમાં, લગભગ ૫ વાગ્યે યથા+અવસર । અનુકૂળતાએ, તક-પ્રસંગ પ્રમાણે
૩૫+ઞાન્ । પાસે બેસવું, પૂજા કરવી; સદ્ગુરુ હોય તો સેવા કરવી સમ્+યૈ । આવશ્ય । સાંજે જરૂર કરવા યોગ્ય; દેવવંદન, પ્રતિક્રમણ અષ્ટશિ+પા+પ+સ્થા । પાપને રહેવાનાં ૧૮ સ્થાન : પદ-નગર : પ્રાણાતિપાત, મૃષાવાદ, અદત્તાદાન, મૈથુન, પરિગ્રહ, ક્રોધ, માન, માયા, લોભ, રાગ, દ્વેષ, અભ્યાખ્યાન (ખોટું આળ ચઢાવવું), પૈશૂન્ય (ચાડી ચુગલી કરવી), પરપરિવાદ (પારકી નિંદા કરવી), રઇઅરઇ (ગમા-અણગમા કરવા), માયામૃષા (કપટ સહિત જૂઠું બોલવું) અને મિથ્યાદર્શનશલ્ય (મિથ્યાત્વ) એપ્રિલ ૧૮૮૪
ક્ષમાપના
ક્ષમ્ । ભૂલની કબૂલાત, આલોચના, ભૂલની માફી મ+હૈં। મળવત્ । સૌભાગ્ય-ઐશ્વર્ય-ગૌરવ-કીર્તિ-સૌન્દર્ય-પ્રેમ-પ્રમોદ-સદ્ગુણસર્વોત્તમતા-શક્તિ-ધર્મ-પ્રયત્ન-નિરપેક્ષતા જેનામાં છે તે ભગવાન, પ્રભુ પરમાત્માને સંબોધન
ચમત્કાર
નિર્વિકારી
કર્+તમ+શીત્ । મુખ્ય સદાચાર, શ્રેષ્ઠ બ્રહ્મચર્ય, આત્મામાં સ્થિરતા પૂ+ત્ર । આત્માની શુદ્ધતા, નિર્મળતા, પાપરહિતતા
નિર્+આળસ્ । વીતરાગી, રાગરહિત, દોષરહિત, પાપશૂન્ય
અપ+રાધ્ । મોક્ષમાર્ગની આરાધના નથી કરી તે
સૂ+મન્ । વસ્તુસ્વરૂપ સમજવા માટે કરવામાં આવતો ઊંડો-ઉત્તમ વિચાર પરમાત્મ તત્ત્વના, તમારા શુદ્ધ સ્વરૂપના
પ્રકાશનો ઝબકારો, વિસ્મયકારક પ્રસંગ, પ્રભાવ; સ્વરૂપ સમજણ નિર્+વિ+ । નિર્લેપ, વિકાર વિનાના, વિભાવ વિનાના
સચિદાનંદસ્વરૂપ સ+વિ+આનન્દ્ર । સત્ એટલે સત્ય, ચિત્ એટલે ચેતન, આનંદ એટલે આનંદ; ત્રણે મળીને પરિપૂર્ણ બ્રહ્મ, પરમાત્મા; અનંત સુખવાળા સ્વાભાવિક રીતે સાથે આનંદ જ છે તેવા
સહજાનંદી
અનંતજ્ઞાની
અનંતદર્શી
ત્રૈલોક્ય પ્રકાશક
તમારી સાક્ષીએ
ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ
જ્ઞાનમાં કોઇ આવરણ ન હોવાથી અનંતું જાણનાર, કેવળજ્ઞાની દર્શનમાં કોઇ આવરણ ન હોવાથી અનંતું દેખનાર, કેવળદર્શી ઊર્ધ્વલોક, મધ્યલોક અને અધોલોકના સ્વરૂપને જણાવનાર કેવળજ્ઞાનની સાક્ષીએ
રાગ-દ્વેષની નિવૃત્તિ એટલે શાંતિ. આત્માની નિર્મળતા માટે બહુ ઉપયોગી શાંતિપાઠ, માત્ર આ શિક્ષાપાઠમાં છે; કઠોપનિષદ્નો શાંતિપાઠ છે : ॐ सहनाववतु । सह नौ भुनक्तु । सहवीर्यं करवावहै । तेजस्वीनावधितमस्तु । मा विद्विषावहै । ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ।
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૦૮૩
૨૦૮૪
૨૭૮૫
૨૦૮૬
૨૭૮૭
૨૭૮૮
૨૭૮૯
૨૦૯૦
પૃ.૧૦૦
૨૭૯૧
૨૭૯૨
૨૦૯૩
૨૭૯૪
૨૭૯૫
૨૭૦૯૬
૨૭૯૭
૨૭૯૮
૨૭૯૯
૨૮૦૦
૨૮૦૧
૨૮૦૨
૨૮૦૩
૨૮૦૪
૨૮૦૫
૨૮૦૬
૨૮૦૭
૨૮૦૮
૨૮૦૯
શિક્ષાપાઠ ૫૦ વૈરાગ્ય એ ધર્મનું સ્વરૂપ છે
વસ્ । કપડું, કપડાં લોહીથી, લોહી વડે
કોઇનો પક્ષ લીધા વિના, તરફદારી કર્યા વિના, તટસ્થ રીતે પૈસાની બોલબાલા, મહત્તા; શૃંગારક્રીડા વૈભવવિલાસમાં મશગૂલ, તલ્લીન
+ । અરિહંત, જગતમાં સૌથી વધુ પૂજવા યોગ્ય, વીતરાગ મોહની ગાંઠ છૂટી હોય તેવા ગુરુ; સાધુ-મુનિ, પરિગ્રહરહિત ગુરુ ય+f+ન । જો, અગર; કદાચિત્
એપ્રિલ ૧૮૮૪
વસ
લોહીથી કરીને
અપક્ષપાતે
લક્ષ્મીલીલા
ગુલતાન
અર્જુન્ત
નિગ્રંથ ગુરુ
યદિ
શિક્ષાપાઠ ૫૮
કુતર્કવાદી વેદાંતનો બોધ
સાંખ્યનો બોધ બુદ્ધનો બોધ ન્યાયમતનો બોધ વૈશેષિકનો બોધ શક્તિપંથીનો બોધ
વૈષ્ણવનો બોધ ઇસ્લામીનો બોધ ક્રાઇસ્ટનો બોધ
વાદી
પ્રતિવાદી
રેતીની ભીંત
અન્યોન્યના
ખુલાસો
એકાંતિક
૨૮૧૦
પ્રવર્તક
૨૮૧૧ ભાવભેદ
૨૮૧૨
અત્યુગ્ર
પૃ.૧૦૧
૨૮૧૩
લહેરી
ધર્મના મતભેદ ભાગ ૧ ખોટા તર્ક કરનારા
એપ્રિલ ૧૮૮૪
એક બ્રહ્મ છે, જડ પદાર્થ નથી
પ્રકૃતિ અને પુરુષ એમ બે વસ્તુ છે
બધી વસ્તુ ક્ષણિક છે
દ્રવ્ય, ગુણ આદિ ૧૬ તત્ત્વ છે
પરમાણુ છે, ન્યાયમતથી બહુ જુદો મત નથી માતાને માને, માતાજીની માન્યતા
વિષ્ણુના અવતારી તત્ત્વની ભક્તિ-સેવાનો ઉપદેશ મુસલમાન પોતાના ધર્મસ્થાપકને ઇશ્વરના અવતાર માને ખ્રિસ્તી પોતાના ધર્મસ્થાપકને ઇશ્વરના અવતાર માને વાદ-વિવાદનો પૂર્વપક્ષ રજૂ કરનાર, ફરિયાદી
વાદીના મુદ્દાનું ખંડન કરનાર, ફરિયાદીનો પ્રતિપક્ષી
નદી-સમુદ્રના કિનારાની ઝીણી કાંકરી-ધૂળની બનાવેલી ભીંત જે ટકતી નથી,
ભીંત પડતાં રેતીના રજકણ બધા વિખેરાઇ જાય
એકબીજાના, પરસ્પરના
સ્પષ્ટતા, ચોખવટ; ભાવાર્થ, સાર; રસ્તો, નિકાલ એક જ હેતુ-માણસને વળગી રહેનાર; છેવટનો મત-આગ્રહવાળો, મતાગ્રહી, હઠીલો
મતાંતિક
ભેદવાળો
રહસ્યવાળો, મર્મવાળો; મહત્ત્વનો ધર્મના મતભેદ ભાગ ૨
શિક્ષાપાઠ ૫૯
શુદ્ધ આત્મજ્ઞાનદાતા નિશ્ચયનય આત્મજ્ઞાન આપનારો નય, વસ્તુના સ્વાભાવિક ભાવનું
ગ્રહણ કરે તે નય
સ્થાપક, ફેલાવો કરનાર
પદાર્થ અને પ્રકાર, કેવળજ્ઞાની જાણે તેવા
અતિ, ભારે, ઘણો
:: ૯૫ ::
ઇન્દ્રિયવિષયોમાં મઝા પડે તેવાં, મોજશોખનાં, અમનચમનનાં
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮૨૬
૨૮૧૪ ગાડ૨
છુરા ઘેટું, મેટું ૨૮૧૫ સુખશીલિયાં શાતાકારી, સગવડિયાં ૨૮૧૬ રુચ્યું રુદ્! ગમ્યું ૨૮૧૭ ચાર પાંચ પેઢી પ્રપૌત્ર-પૌત્ર-પુત્ર-પિતા-પિતામહ-પ્રપિતામહ એમ વંશપરંપરા, વંશાવળી ૨૮૧૮ કુળધર્મ પેઢીઓથી-વર્ષોથી કુટુંબ જે ધર્મ માનતું હોય તે શિક્ષાપાઠ ૬૦ ધર્મના મતભેદ ભાગ ૩
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૮૧૯ તત્ત્વપ્રમાણ માપ, અધિકાર, આગમ, મુખ્ય તત્ત્વ, સાક્ષી ૨૮૨૦ એકાંતિકતા એકપક્ષીયતા, નિશ્ચયાત્મકતા ૨૮૨૧ જગકર્તા જગતનો રચનાર ૨૮૨૨ પ્રમાણ પ્ર+માં સાબિતી, સાક્ષી, અધિકાર, આગમ ૨૮૨૩ શ્રેણિબંધ કડીબદ્ધ, હારબંધ, ક્રમસર ૨૮૨૪ અષ્ટાદશ દૂષણો ૧૮ દોષઃ ૫ પ્રકારના અંતરાય (દાન-લાભ-ભોગ-ઉપભોગ-વિય),
૬ નોકષાય (હાસ્ય-રતિ-અરતિ-ભય-શોક-જુગુપ્સા),
મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાન, અપ્રત્યાખ્યાન, રાગ, દ્વેષ, નિદ્રા અને કામ (શિક્ષાપાઠ ૮) ૨૮૨૫ સરાગી રાગ સહિત
| સર્વવ્યાપક મોક્ષ ઘટ ઘટમાં અને પટ પટમાં પથરાઈને રહેલ, બધે પ્રસરેલો ૨૮૨૭ કંઈ નહીં એ રૂપ મોક્ષ શૂન્ય રૂપ મોક્ષ ૨૮૨૮ સાકાર મોક્ષ દેહ છતાં મોક્ષ, સદેહ મોક્ષ ૨૮૨૯ અમુક કાળ સુધી રહી અમુક કાળ ત્યાં રહી પાછું અવાય એ રીતે મોક્ષ, છુટકારો
પતિત થવું એ રૂપે મોક્ષ ૨૮૩૦ સપ્રમાણ પ્રમાણપૂર્વક સંપૂર્ણ ૨૮૩૧ ગંભીર ડોળ ગંભીર દેખાવ ૨૮૩૨ કોટિઓ પ્રકારો ૨૮૩૩ શુદ્ધ આત્મજ્ઞાનની કોટિઓ ગુણસ્થાનો, ગુણસ્થાનકો ૨૮૩૪ ચ્યવન યુ ટ્યુતિ, મરણ, એક દેહ છોડી બીજા દેહમાં જવું; નાશ; ઋષિનું નામ ૨૮૩પ વિગતિ વિન્ | અવગતિ, અધોગતિ; વિગ્રહ ગતિ ૨૮૩૬ યોનિદ્વાર યુનિ. ઉત્પત્તિ સ્થાન, જન્મવાનું સ્થાન ૨૮૩૭ પરંપરાસ્નાયથી અવિચ્છિન્ન ક્રમ શિક્ષાપાઠ ૬૧ સુખ વિષે વિચાર ભાગ ૧
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૮૩૮ દરિદ્રાવસ્થાથી કરીને ગરીબાઇથી ૨૮૩૯ દેવનું ઉપાસન ઈષ્ટદેવને પ્રસન્ન કરીને ૨૮૪૦ તુષ્ટમાન તુ પ્રસન્ન, રાજી ૨૮૪૧ રિદ્ધિમાન શ્રદ્ ા સમૃદ્ધ, વૈભવશાળી ૨૮૪૨ જડતા
ના મૂર્નાઇ, મંદબુદ્ધિ ૨૮૪૩ વૈધવ્ય વિધવા, પતિ ગુજરી ગયો હોય તે વિધવાવસ્થા ૨૮૪૪ દ્વારિકા સૌરાષ્ટ્રનું પ્રાચીન તીર્થ; આગલું સોરઠ, પછી કાઠિયાવાડ અને હાલ સૌરાષ્ટ્ર
(ગુજરાત) દ્વીપકલ્પના છેક પશ્ચિમના નાકા પર આવેલી અસલી યાદવવંશીઓની અને શ્રીકૃષ્ણની રાજધાની, દ્વારકા, દ્વારામતી
પૃ. ૧૨
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૮૪૫ પૃ.૧૦૩ ૨૮૪૬ ૨૮૪૭ ૨૮૪૮ ૨૮૪૯
કૃપા
મુખગૃહ મુખ્ય પ્રવેશદ્વાર, મુખ્ય ખંડ, દીવાનખાનું શિક્ષાપાઠ ક૨ સુખ વિષે વિચાર ભાગ ૨ મનોજ્ઞા મનસ્ સુંદર, મનોહરા, મનને ગમે તેવી મહેર આ ભણી આ તરફ, આ બાજુ કમાઇ
કમાણી, આવક શિક્ષાપાઠ ૩ સુખ વિષે વિચાર ભાગ ૩
એપ્રિલ ૧૮૮૪ કોટ્યાવધિ કોટિ+અવધિ 1 કરોડોથી ગણાતું હોય એવો, અપાર સમૃદ્ધિવાળો ઉપરાચાપરી ઉપરાઉપરી, એક પછી એક આભ ફાટ્યાનું થીગડું આખું આકાશ ફાટે ત્યાં ક્યાં સાંધો-થીગડું મારવું? કેવડું મારવું?
એટલાથી થાય? ભયંકર મુશ્કેલીમાં નજીવી મદદ મળવી અન્ન અને દાંતને વેર થવાની સ્થિતિ ભૂખે મરવાની પરિસ્થિતિ, ખૂબ ગરીબ સ્થિતિ
૨૮૫૦ ૨૮૫૧ ૨૮૫ર
૨૮૫૩ પૃ.૧૦૪ ૨૮૫૪ ૨૮૫૫
ચોગણું
૨૮૫૬ ૨૮૫૭ ૨૮૫૮ ૨૮૫૯ ૨૮૬૦ ૨૮૬૧ ૨૮૬૨
માંડી વાળવો 50ા જતો કરવો પડતો મૂકવો જાવા બંદર સુમાત્રા અને બોર્નિયો વચ્ચેનો એક ટાપુ-બંદર, અગાઉ હિન્દુઓને તાબે હતું,
જૂનું યવદ્વીપ, આજનું ઈન્ડોનેશિયા પ્રારબ્ધ પાછા વળવાં નસીબ બદલાવું, નસીબ આડે પાંદડું ખસી જવું પ્રારબ્ધ ખીલવ્યાં નસીબને યારી આપી
ચાર ગણું એક દમડી પ્રમ, દ્રા જૂના ચલણમાં ૧ રૂપિયા=૧૯૨ પાઇ, ૧ પાઈ=૪ દમડી (પૈસા) જાવેથી જાવા બંદરથી, જાવા ટાપુથી, ઈન્ડોનેશિયાથી પળ્યો પન્ન | પાલન થયું, ફળ આપ્યું, ફળ્યો દુરાચાર
ટુ+મા+{ | દોષમાં આવીએ તેવો આચાર શિક્ષાપાઠ ૬૪ સુખ વિષે વિચાર ભાગ ૪
એપ્રિલ ૧૮૮૪ સારા ઠેકાણાની ખાનદાન કુટુંબની સુલક્ષણી ઉત્તમ સંસ્કારવાળી, મોજશોખમાં ન પડે તેવી સણી મર્યાદાશીલ મર્યાદાપૂર્વક વર્તનારી નાણું
પૈસો, લક્ષ્મી, ધન મહાકોટ્યાવધિ મોટા કરોડપતિ, અબજપતિ ઉત્તમ ધામ શ્રેષ્ઠ નિવાસસ્થાન સસુખ સાચું સુખ, આત્મિક સુખ
૨૮૬૩ ૨૮૬૪ ૨૮૬૫ ૨૮૬૬ ૨૮૬૭ ૨૮૬૮ ૨૮૬૯ પૃ.૧૦૫ ૨૮૭) ૨૮૭૧
મુહૂર્ત
દુર્જીવતા ૨ ઘડી, ૪૮ મિનિટ; શુભ પ્રસંગ માટેનો શુભાશુભ સમય ખુલાસા દાખલ પ્રશ્નના ઉત્તર રૂપે, સ્પષ્ટતા ખાતર શિક્ષાપાઠ ૫ સુખ વિષે વિચાર ભાગ ૫
એપ્રિલ ૧૮૮૪ શાસ્ત્રાવધાન શાસ્ત્રનો ઊંડો અભ્યાસ અવર્ણનીય વર્ણન ન થઈ શકે તેવો
૨૮૭૨ ૨૮૭૩
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૯૮ :: ૨૮૭૪ બાહ્ય પરિગ્રહ બહારના પદાર્થો પર મમતાઃ ક્ષેત્ર, ઘર, ચાંદી-સોનું, ગાય-ભેંસ, ધન, ધાન્ય,
દાસી-દાસ, રાચરચીલું (ફર્નિચર), વાસણ એમ ૧૦ પ્રકારે ૨૮૭૫ આત્યંતર પરિગ્રહ અંતરનો પરિગ્રહઃ મિથ્યાત્વ, ક્રોધ, માન, માયા, લોભ એ ૪ કષાય
તથા ૯ નોકષાય મળી ૧૪ પ્રકારે ૨૮૭૬ સ્થિતિ પતિત થઈ પડતી થઇ, પડતી દશા આવી ૨૮૭૭ વિયોગ વિષ્ણુના વિરહ, મળેલું જતું રહે ૨૮૭૮ એકત્વ કે અવ્યાબાધપણું એકપણું કે બાધા-અંતરાયપણું ન હોય તેવું ૨૮૭૯ એળે ગુમાવી દે નકામો જવા દે, વેડફી નાખે, નિરર્થક જાય ૨૮૮૦ પ્રસક્ત પ્ર+સન્ન વિશેષ રાગી, વળગેલા, અતિ આસક્ત; નિત્ય, હંમેશ; પાસે ૨૮૮૧ રુચિપૂર્વક પસંદગી પ્રમાણે પૃ.૧૦૬ ૨૮૮૨ લોલુપતા તુમ્ | લાલચ, લોભ, તૃષ્ણા; અત્યંત ઉત્સુકતા, ઉત્કંઠા ૨૮૮૩ આખ્યાયિકા મા+ડ્યા | કથન, વૃત્તાંત, ગદ્યમય રચના-કથા શિક્ષાપાઠ ક સુખ વિષે વિચાર ભાગ ૬
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૮૮૪ નિરભિમાન અભિમાન રહિત, નિર્માનિતા ૨૮૮૫ અધૂરો અપૂર્ણ, અપૂરતો ૨૮૮૬ કાળ ઉપાડી જાય મૃત્યુ થાય ૨૮૮૭ નિર્મુલ્ય નિ+મૂના મૂલ્ય વિનાનો, ન મળ્યા બરાબર, નકામો ૨૮૮૮ પરાત્માની રક્ષા બીજા આત્માઓનું રક્ષણ ૨૮૮૯ અલ્પદ્રવ્ય માયા પૈસા પ્રત્યે ઓછી માયા ૨૮૯૦ નિર્ગમન નિમ્ | પસાર, વ્યતીત ૨૮૯૧ અપ્રતિબંધપણે પ્રતિબંધ વિના; અનાસક્ત ભાવે ૨૮૯૨ જિતકષાય વિ+ | કષાયોને જીતનાર-વશમાં રાખનાર ૨૮૯૩ પ્રસંગોપાત્ત પ્રસંગ પડે ત્યારે પૃ. ૧૦૦ ૨૮૯૪ આત્મશ્રેણિની ઉત્કૃષ્ટતા કે આત્માના ઉન્નતિક્રમે ૨૮૯૫ જનસમુદાય લોકસમુદાય, લોકસમૂહ ૨૮૯૬ મુક્તાત્મા મુq+ગાત્મન ! મુક્ત થયેલો આત્મા, સિદ્ધ થયેલો આત્મા શિક્ષાપાઠ ક અમૂલ્ય તત્ત્વ વિચાર
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૨૮૯૭ હરિગીત છંદ રિતિ શુદ્ધાત્માનાં ગીતનો છંદ, ૨૮ માત્રાનો એક માત્રામેળ છંદ ૨૮૯૮ તત્ત્વવિચાર આત્માનું હિત થાય તેવો વિચાર ૨૮૯૯ શુભ દેહ માનવનો જેના દ્વારા આત્મિક કલ્યાણ થઈ શકે તેવો મનુષ્યદેહ ૨૯O ભવચક્ર પૂ+|+ જન્મ-મરણ, સંસાર પરિભ્રમણ, સંસારચક્ર ૨૯૦૧ ભાવમરણ ક્ષણે ક્ષણે કર્મ બંધાય-જન્મમરણ ઊભાં થાય તે ૨૯૦૨ નય ગ્રહો અભિપ્રાય રાખો ૨૯૦૩ હવો
થયો, જૂની ગુજરાતીમાં તથા શાસ્ત્રકારો-જ્ઞાનીઓ વાપરતા
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૯૦૪
૨૯૦૫
૨૯૦૬
૨૯૦૭
૨૯૦૮
૨૯૦૯
૨૯૧૦
પૃ.૧૦૮
૨૯૧૮
૨૯૧૯
૨૯૨૦
૨૯૨૧
૨૯૨૨
૨૯૨૩
૨૯૨૪
૨૯૨૫
પૃ.૧૦૯
૨૯૨૬
૨૯૧૧
૨૯૧૨
૨૯૧૩
૨૯૧૪
૨૯૧૫
૨૯૧૬
લગામ
૨૯૧૭ સ્તંભિત
નિર્દોષ સુખ
દિવ્ય શક્તિમાન
પશ્ચાત્
વળગણા
પરહ
૨૯૩૨
૨૯૩૩
ઘો
હૃદયે લખો
શિક્ષાપાઠ ૬૮ વનોપવન સુગંધી લેપન
નિ:પરિગ્રહી
યોજન
ઝાલી શકાય
દુચ્છિા
સંભારવું
દોરવું
ત્યાગે
લોકલજ્જા
સ્વાધીનતા
શિક્ષાપાઠ ૬૯
વાડ
પડંગ
૨૯૨૭ ત્રાટા
૨૯૨૮ મૈથુન
૨૯૨૯
વૃદ્ધિ
૨૯૩૦
અતિ માત્રા
૨૯૩૧
કેનાત
વિભૂષણ શિક્ષાપાઠ ૭૦
ધુણાવ્યું આ વેળા
નિર+વૂ+સુ+૩। આત્મા ભણી વળાય, આત્માને કર્મ ન બંધાય, આત્મા નિર્મળ થાય, આત્મા જેથી છૂટે એવું સુખ (સત્સંગ-ભક્તિનું)
દૈવી શક્તિવાળો આત્મા
અપર+ગતિ । પછી, પાછળ, પાછળથી; અંતમાં, પશ્ચિમ દિશાથી વળગેલું
છોડી દઉં, ત્યાગું; નિવારું
વા । આપો, રાખો
હૃદયમાંથી ભૂલાય નહીં તેવું કરો જિતેંદ્રિયતા
બાગ-બગીચા, વન-ઉપવન
સુગંધિત દ્રવ્યો લગાવવાં
નિસ્+પરિ+પ્ર ્ । પરિગ્રહને નિર્મૂળ કરનાર, પરિગ્રહ ન રાખનાર, નિગ્રંથ
યુન્। ૪ ગાઉ-કોશ, ૮ માઇલ, ૧૨.૮ કિલોમીટર
પકડી શકાય, હાથમાં લઇ શકાય
અંકુશ
સ્તમ્। થોભાવી, અટકાવી
એપ્રિલ ૧૮૮૪
ટુ+રૂવ્ । ખરાબ ઇચ્છા, દોષ લાગે તેવી ઇચ્છા
સ+સ્મર્। યાદ કરવું, સ્મરવું
વોર્ । હાથ ઝાલી ચલાવવું, રસ્તો બતાવવો; આંકવું, ચીતરવું ત્યન્ । ત્યાગ પણ, ત્યાગે ય
તો+લન્ । લોકની-સમાજની શરમ-લાજ-માન-મર્યાદા પોતે પોતાને વશ, સ્વતંત્રતા, સ્વ સ્વને અધીન બ્રહ્મચર્યની નવ વાડ
એપ્રિલ ૧૮૮૪
વાટ । જમીન-ઝાડની આજુબાજુ કાંટાની કરાતી વાડ; મર્યાદા પર્। નપુંસક, હિજડા
તંબુની ચારે બાજુનો પડદો, જાડા બેવડા કપડાંનો વાંસની સાથે સીવીને બનાવેલો પડદો
પાંદડાં, સાંઠી વગેરેનો ગૂંથેલો પડદો; કામઠાંનો પડદો, તટ્ટી મિક્ । અબ્રહ્મચર્ય, કામસેવન
વૃધ્ । વધારો
હદ ઉપરાંત, વધુ પ્રમાણમાં, વધારે પડતું, જોઇએ તે કરતાં વધુ વિ+મૂક્ । બહારની ટાપટીપ, શરીરનો શણગાર
એપ્રિલ ૧૮૮૪
સનત્કુમાર ભાગ ૧ ધૂ। હલાવ્યું
આ સમયે, આ વખતે
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૦૦ ::
પૃ.૧૧૦
૨૯૩૪
પૃ.૧૧૦
૨૯૩૫
૨૯૩૬
પૃ.૧૧૧
૨૯૩૭
૨૯૩૮
૨૯૩૯
૨૯૪૦
૨૯૪૧
૨૯૪૨
૨૯૪૩
૨૯૪૪
૨૯૪૫
પૃ.૧૧૨
૨૯૪૬
શિક્ષાપાઠ ૧
રાજવૈદ
શિક્ષાપાઠ ૦૨
બત્રીસ યોગ
સંગ્રહ
સરળતા
મૂલ ગુણ
બોધ પરિણામ પામે તેવી દશા
મુનિના મુખ્ય ૨૮ ગુણ – ૫ મહાવ્રત, ૫ સમિતિ, ૫ ઇન્દ્રિયનિગ્રહ, ૬ આવશ્યક, કેશલોચ, અચેલત્વ-વસ્ત્રરહિતતા, અસ્નાન, ભૂમિશયન, અદંતધોવન, એકાશન, ઊભાં ઊભાં આહારગ્રહણ
-
પંચ મહાવ્રતના ૮૪ લાખ ઉત્તર ભેદ — હિંસા, અતિક્રમ, કાય, વિરાધના, આલોચના અને શુદ્ધિના અનુક્રમે ૨૧, ૪, ૧૦૦, ૧૦, ૧૦, ૧૦ ભેદ છે, જેનો પરસ્પર ગુણાકાર કરતાં ૨૧ ૪ ૪ × ૧૦૦ × ૧૦ × ૧૦ x ૧૦ = ૮૪,૦૦૦,૦૦ ઉત્તર ભેદ (મૂલાચાર ગાથા ૧૦૨૫, ૧૧મો શીલગુણાધિકાર)
♦ હિંસાના ૨૧ ભેદ : ૫ અવ્રત, ૪ કષાય, રતિ, અરતિ, ભય, જુગુપ્સા, મનોમંગુલ, વચનમંગુલ, કાયમંગુલ, મિથ્યાદર્શન, પ્રમાદ, પૈશૂન્ય, અજ્ઞાન, ઇન્દ્રિય અનિગ્રહ
♦ અતિક્રમના ૪ ભેદ : અતિક્રમ, વ્યતિક્રમ, અતિચાર, અનાચાર
કાયના ૧૦૦ ભેદ : પૃથ્વીકાય, અકાય, તેઉકાય, વાઉકાય, પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય, સધારણ વનસ્પતિકાય, બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિય : આ ૧૦ નો પરસ્પર ગુણાકાર કરતાં ૧૦૦ ભેદ
વિરાધનાના ૧૦ ભેદ : સ્ત્રી-પુરુષ સાથે સ્નેહ, પુષ્ટ આહારગ્રહણ, શરીર શોભા, કોમલ શય્યાઆસન, આભૂષણ પરિધાન, વાજાં, સુવર્ણનો પરિગ્રહ, કુશીલની સોબત, રાજસેવા, વિના કારણ રાત્રે ચાલવું
આલોચનાના ૧૦ ભેદ : આકંપિત, અનુમાનિત, દૃષ્ટ, બાદર, સૂક્ષ્મ, પ્રચ્છન્ન, શબ્દાકુલિત, બહુજન, અવ્યક્ત, તત્સેવી
શુદ્ધિના ૧૦ ભેદ : આલોચના, પ્રતિક્રમણ, ઉભય, વિવેક, વ્યુત્સર્ગ, તપ, છેદ, મૂલ, પરિહાર,
શ્રદ્ધાન
આત્મચરિત્ર
ઉત્તર ગુણ
એકેકો
શિક્ષાપાઠ ૭૩ સૃષ્ટિમંડળ
મનેચ્છા
વદી
ભદ્રિક
એપ્રિલ ૧૮૮૪
એપ્રિલ ૧૮૮૪
મોક્ષની સાથે જોડે તે, મોક્ષે લઇ જાય તેવાં સાધન અથવા મોક્ષ સાધવાના પ્રકાર યોગ; શ્રી સમવાયાંગ સૂત્રમાં ૩૨મો સમવાય સ+પ્રદ્। સમૂહ, એકત્ર; સમ્યક્ પ્રકારે ગ્રહણ
સાન
સનત્કુમાર ભાગ ૨ શ્રેષ્ઠ વૈદ, મોટો પ્રખ્યાત વૈદ્ય બત્રીસ યોગ
આત્માની ચર્યા, આત્માની સ્થિરતા, આત્માની રમણતા એક એક, પ્રત્યેક
મોક્ષસુખ
એપ્રિલ ૧૮૮૪
૧૪ રાજલોક, જગત, ત્રિભુવન, ૭ ઊર્ધ્વલોક ને ૭ અધોલોક મનની ઇચ્છા
વર્। કહી, ઉચ્ચારી, બોલીને
મન્ । સરળ, ભોળો; શુભ, મંગળ, સુંદર, પ્રિય
સંજ્ઞા । સંજ્ઞા, ઇશારો
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૯૪૭ ૨૯૪૮ ૨૯૪૯ ૨૯૫O
૨૯૫૧ ૨૯૫૨
૨૯૫૩ ૨૯૫૪
૨૯૫૫ ૨૯૫૬ ૨૯૫૭ ૨૯૫૮
:: ૧૦૧ :: જળદાન પાણીનું મળેલું દાન, પીવા પાણી મળેલું તે પ્રત્યુપકાર આભાર, ઉપકારનો બદલો શંખલાં દરિયાકાંઠે મળતાં શંખાકારે નાનાં કોચલાં, બેઇન્દ્રિય જીવ છીપ
કોચલાવાળાં દરિયાઈ પ્રાણીઓમાંની કાલુ નામની માછલીનું એક જાતનું
અંદરની સપાટીએ ચંદ્ર જેવા ચળકાટવાળું કોટલું, બેઇન્દ્રિય જીવ કોડાં
એક ખાસ જાતના દરિયાઇ જીવડાંનું કોટલું, બેઇન્દ્રિય જીવ ઉપમેય ઉપમા અલંકારમાં જે મુખ્ય વર્યુ છે જેની અન્ય ઉપમાન સાથે સરખામણી
કરાય છે. અનુપમેય ઉપમાન નથી મળતું તેવું વિચાર આડે વિચારમગ્નતાને કારણે શિક્ષાપાઠ ૦૪ ધર્મધ્યાન ભાગ ૧ આર્ત
અશુભ ધ્યાન, પીડિત; ઈષ્ટ વિયોગ, અનિષ્ટ સંયોગ, વેદના અને નિદાન
સા અશુભ ધ્યાન, ભયંકર; હિંસાનંદ, મૃષાનંદ, ચૌર્યાનંદ, પરિગ્રહાનંદ શુક્લ
શુન્ા પવિત્ર, સર્વોત્કૃષ્ટ, સ્વચ્છ-નિર્મળ, ધ્યાનનો ૧ પ્રકાર શ્રુતજ્ઞાનના ભેદ શ્રવણથી-સાંભળીને કે શબ્દથી થતું જ્ઞાન, ૧૪ અને ૨૦ ભેદઃ ૧. અક્ષર શ્રુત : સંજ્ઞાક્ષર ૧૮ લિપિ, વ્યંજનાક્ષર અ થી હ, લબ્ધિઅક્ષરઃ અર્થની
પ્રતીતિ કરાવે ૨. અનક્ષર શ્રુત : અક્ષર વિના હાથની ચેષ્ટા કે છીંક-બગાસાંથી થતો બોધ ૩. સંજ્ઞી શ્રુત : મનવાળા જીવોનું શ્રુત ૪. અસંજ્ઞી શ્રુત : મન વિનાના જીવોનું શ્રુત ૫. સમ્યક શ્રુત : સમ્યગ્દષ્ટિ જીવોનું શ્રુત ૬. મિથ્યા શ્રુત : મિથ્યાદૃષ્ટિ જીવોનું શ્રુત ૭. સાદિ શ્રત : શરૂઆતવાળું શ્રુત ૮. અનાદિ શ્રત : શરૂઆત વિનાનું શ્રુત ૯. સપર્યવસિત શ્રુત : જેનો અંત હોય તે શ્રુત ૧૦. અપર્યવસિત શ્રુત : જેનો અંત ન હોય તે ૧૧. ગમિક શ્રુત : જેમાં સરખા પાઠ આવે તે ૧૨. અગમિક શ્રુત : જેમાં સરખા પાઠ (આલાવા) ન આવે તે ૧૩. અંગપ્રવિષ્ટ શ્રુત : દ્વાદશાંગી-૧૨ આગમ ૧૪. અનંગપ્રવિષ્ટ શ્રુત : દ્વાદશાંગી સિવાયનાં આગમ, અંગબાહ્ય સૂત્ર ૧. પર્યાય શ્રુત : જ્ઞાનનો સૂક્ષ્મ અવિભાજ્ય અંશ તે પર્યાય, તેનું જ્ઞાન ૨. પર્યાયસમાસ શ્રુત : અનેક પર્યાયનું જ્ઞાન. લબ્ધિ અપર્યાપ્ત સૂક્ષ્મનિગોદના જીવને અક્ષરના
અનંતમા ભાગ જેટલું જ્ઞાન છે તે અનંત પર્યાય જ્ઞાન છે પણ તેથી ૧
અંશ અન્ય જીવમાં વધે તે વધારાને પર્યાય શ્રુત કહેવાય ૩. અક્ષર શ્રુત : એક અક્ષરનું જ્ઞાન ૪. અનક્ષર શ્રુત : અનેક અક્ષરનું જ્ઞાન ૫. પદ શ્રુત : એક પદનું જ્ઞાન
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૦૨ ::
૬. પદસમાસ શ્રુત : અનેક પદનું જ્ઞાન ૭. સંઘાત શ્રુત : ૧૪ માર્ગણામાંથી કોઇ 1 માર્ગણાની પેટા માર્ગણાનું જ્ઞાન '૮. સંઘાતસમાસ શ્રુત
: ૧ માર્ગણા અંતર્ગત અનેક માર્ગણાનું જ્ઞાન ૯. પ્રતિપત્તિ શ્રુત : ૧૪ માંથી ગમે તે ૧ માર્ગણાનું જ્ઞાન ૧૦. પ્રતિપત્તિસમાસ શ્રુત : ૧૪ માર્ગણામાંથી અનેક પેટા માર્ગણાનું જ્ઞાન ૧૧. અનુયોગ શ્રુત : સત્પદાદિ ૯ અનુયોગ દ્વારમાંથી કોઇ 1 અનુયોગનું દ્વાર ૧૨. અનુયોગ સમાસ શ્રુત : ૯ માંથી અનેક અનુયોગદ્વારનું જ્ઞાન ૧૩. પ્રાભૃતપ્રાભૃત શ્રુત : એક પ્રાભૃત પ્રાભૃતનું જ્ઞાન ૧૪. પ્રાભૃતપ્રાભૃતસમાસ શ્રુત : અનેક પ્રાભૃતનું જ્ઞાન ૧૫. પ્રાભૃત
: એક પ્રાકૃતિનું જ્ઞાન ૧૬. પ્રાભૃતસમાસ શ્રુત : અનેક પ્રાભૃતનું જ્ઞાન ૧૭. વસ્તુશ્રુત
: એક વસ્તુનું જ્ઞાન ૧૮. વસ્તુ સમાસ શ્રુત : અનેક વસ્તુનું જ્ઞાન ૧૯. પૂર્વશ્રુત
: એક પૂર્વનું જ્ઞાન ૨૦. પૂર્વસમાસ શ્રુત : અનેક પૂર્વનું જ્ઞાન
પૃ.૧૧૩ ૨૯૫૯ ૨૯૬) ૨૯૬૧ ૨૯૬ ૨ ૨૯૬૩ ૨૯૬૪ ૨૯૬૫ ૨૯૬૬ ૨૯૬૭ ૨૯૬૮ ૨૯૬૯ ૨૯૭) ૨૯૭૧ ૨૯૭૨ ૨૯૭૩ ૨૯૭૪ ૨૯૭૫
વિચય વિ+વા વિચાર કરવો, નિર્ણય કરવો, તલાશ-ખોજ; અનુસંધાન અપાય
T+[ ! દુઃખ, ચોટ, હાનિ, વિયોગ, સર્વનાશ, અલગાવ ભવાટવી ભવરૂપી જંગલ, ભવ પરિભ્રમણ સુપ્રતિષ્ઠક બે પગ પહોળા કરી કેડે હાથ દઈને ઊભેલા પુરુષના આકારે કોટાનકોટી ક્રોડાકોડ, એક કરોડને એક કરોડ વડે ગુણતાં ૧ ઉપર ૧૪ મીંડા વિચિત્રતા અજાયબી, આશ્ચર્ય, વિવિધતા વંદામિ વન્દ્ર વંદન કરું છું, સ્તુતિ કરું છું, પ્રણામ કરું છું, પૂજન કરું છું નમસામિ નમસ્કાર કરું છું સક્કારેમિ સત્કાર કરું છું સમ્માણેમિ સન્માન કરું છું કલ્યાણ કલ્યાણ રૂપને મંગલ
મંગલ રૂપને દેવયં દિવ્ય રૂપને ચેઇય ચૈત્ય-પ્રતિમા રૂપને; જ્ઞાનસ્વરૂપને-ની પજ્વાસામિ પરિ+૩+{ | પર્ફપાસના કરું છું, સમગ્ર રીતે આત્માને ઉપાસું છું, વંદું છું ગુણગ્રામ સ્તુતિ, સ્તવના, ગુણગાન ઈષત્ પ્રાધ્યારા ૬+ગતિ+B++ મૃા હલકું, પાતળું, આછું પર્વતશિખર સિદ્ધશિલા, ૮ મી
પૃથ્વી, સિદ્ધ ભગવંતો જેનાથી ૧ યોજન ઉપર બિરાજે છે તે સ્ફટિક રત્નમય પૃથ્વી, ૧૨ નામ છે ઈષતુ, ઇષતુ પ્રામ્ભારા, તન્વી, તનુતન્વી, મુક્તિ, મુક્તાલય, સિદ્ધિ, સિદ્ધાલય, લોકાગ્ર, લોકાગ્રસ્તૃપિકા, લોકાગ્રપ્રતિબોધના, સર્વપ્રાણભૂત જીવસત્ત્વસુખાવહા
For Private & Personal use only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૯૭૬
:: ૧૦૩ :: વંદામિ યાવતું વંદામિથી માંડીને પજુવાસામિ સુધી (ઉપરના નવે શબ્દો) તે સ્થાનકવાસી પજ્વાસામિ સંપ્રદાય મુજબ ગુરુવંદન સૂત્ર, ‘તિખુત્તોનો પાઠ (આવશ્યક સૂત્ર) શિક્ષાપાઠ ૫ ધર્મધ્યાન ભાગ ૨
- એપ્રિલ ૧૮૯૪ લક્ષણ
તમ્ ! ચિહ્ન, ઓળખ નિસર્ગ નિ+મ્યુના સ્વભાવ, પ્રકૃતિનું સ્વરૂપ, રચના, સૃષ્ટિ; દાન; મળમૂત્ર ત્યાગ ઉપાર્યા ૩+ગ ઉપાર્જેલાં, બાંધેલાં ખપાવીએ ક્ષમ્ ! ક્ષય કરીએ
૨૯૭૭ ૨૯૭૮ ૨૯૭૯ ૨૯૮૦ પૃ.૧૧૪ ૨૯૮૧ ૨૯૮૨
૨૯૮૩ પૃ.૧૧૫ ૨૯૮૪ ૨૯૮૫
૨૯૮૬ ર૯૮૭
ક
શ્રતિ
૨૯૮૮ ૨૯૮૯ ૨૯૯૦ ૨૯૯૧ ૨૯૯૨ પૃ.૧૧૬ ૨૯૯૩ ૨૯૯૪ ૨૯૯૫ ૨૯૯૬ ૨૯૭ ૨૯૯૮ ૨૯૯૯ ૩ ) ૩૦૧ ઉOO૨
આલંબન મા+તવ્ ા આધાર, ટેકો, આશ્રય, અવલંબન, કારણ સદેહનાર શ્ર+ધા | શ્રદ્ધા-શ્રદ્ધાન કરનાર શિક્ષાપાઠ ૦૬ ધર્મધ્યાન ભાગ ૩
એપ્રિલ ૧૮૮૪ પૃથક પૃથક જુદા જુદા શિક્ષાપાઠ ૭૦ જ્ઞાનસંબંધી બે બોલ ભાગ ૧ એપ્રિલ ૧૮૮૪ ચતુર્દશ રક્તાત્મક ૧૪ રાજવાળા, ૧૪ રજુ પ્રમાણવાળા કેળના પત્રમાં કેળનાં પડની અંદર પડ હોય છે તેમ, કેળનું પાન ઉખેડતાં તેની નીચેથી પત્રની જેમ બીજું નીકળે, પછી ત્રીજું નીકળે તેમ શિક્ષાપાઠ ૦૮ જ્ઞાનસંબંધી બે બોલ ભાગ ૨ એપ્રિલ ૧૮૮૪ અપૂર્ણ પર્યાપ્તિ ઓછી-અપૂરતી-પર્યાપ્તિ, છ એ છ પર્યાપ્તિ ન હોય તે છ પર્યાપ્તિ યુગલને ગ્રહણ કરવાની અને ઇંદ્રિય વગેરેમાં પરિણમન કરવાની આત્માની
શક્તિવિશેષની પૂર્ણતા તે પર્યાપ્તિ, ૬ છેઃ આહાર, શરીર, ઇન્દ્રિય, શ્વાસોચ્છવાસ, ભાષા અને મન તાવત્ ા કેમ, શા માટે, કેવી રીતે?
શ્ર 1 શ્રવણ દ્રવ્ય કરીને સ્થૂળ દૃષ્ટિએ પૂર્વજો પૂર્વે જન્મેલા, વડીલો, મુરબ્બીઓ, બાપદાદાઓ સપુણ્ય ગ, સત્+પૂ પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય શિક્ષાપાઠ ૭૯ જ્ઞાનસંબંધી બે બોલ ભાગ ૩ એપ્રિલ ૧૮૮૪ આવર્તન આવૃત્ | વારંવાર વિચારવું, ફેરવવું, ઉઘાડવું-બંધ કરવું અવશ્ય
+વશું | જરૂર, જરૂરિયાત, પાંચ ઇન્દ્રિય અને મનને વશ થયા વિના શ્રેયિક સુખ શ્રેયસ્ મોક્ષ સંબંધી સુખ કે જે સ્વસ્વરૂપિક સુખ છે. અતીન્દ્રિય સ્વરૂપે તિરૂદ્ ા ઇન્દ્રિયોથી પર, ઇન્દ્રિયોની મદદ વિના આત્માની શક્તિ વડે ભંગજાળ ભાંગા-ભેદ-પ્રકારની ફસામણી, વિકલ્પોની જાળ-સમૂહ પંક્તિથી પડ્યૂ+ક્તિ 1 શ્રેણી, સીડી, ક્રમ, હાર, કતાર, જમનારાની પંગત, પાંચ હસ્તામલકવતુ હૃર્ત+ગામ7 | હથેળીમાં રહેલું આંબળું સ્પષ્ટ દેખાય તેમ મતિજ્ઞાન) મનું+જ્ઞા યોગ્ય પ્રદેશ-ક્ષેત્રમાં રહેલ વસ્તુ વિષે ઈન્દ્રિયો-મનથી થતું જ્ઞાન શ્રત (જ્ઞાન) શ્ર+જ્ઞા | શ્રવણથી, શબ્દથી, અનક્ષરથી થતું જ્ઞાન અવધિ(જ્ઞાન) ઝવે+ધા અમુક મર્યાદામાં રહેલા રૂપી પદાર્થોનો ઈન્દ્રિયોની સહાય વિના
આત્મા દ્વારા થતો બોધ
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૦૪:: ૩૩ મન:પર્યવ(જ્ઞાન) મનસૂ+પરિ+ા અઢી દ્વીપમાં રહેલા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયોના મનોદ્રવ્યના મન પર્યાય
જેનાથી જણાય તે જ્ઞાન ૩૦૦૪ કેવળજ્ઞાન +વ7+જ્ઞા વૃવત્ત+જ્ઞા | લોક અને અલોકના સર્વ દ્રવ્યોના ત્રિમાલિક
સર્વ પર્યાય એક સમયે એક સાથે જેનાથી જણાય તે જ્ઞાન; શુદ્ધ, સકલ,
અસાધારણ, અનંત, નિર્લાઘાત જ્ઞાન ૩૦૫ પ્રતિભેદ પ્રતિ+fમાં ઉત્તર ભેદ, વિભાગ, પડઘો પાડે તે
શિક્ષાપાઠ ૮૦ જ્ઞાનસંબંધી બે બોલ ભાગ ૪ એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૦૬ ઉપભેદ ૩૫+fમદ્ ગૌણ પ્રકાર-ભેદ પૃ.૧૧૯, ૩૦૦૭ સંસર્ગરિદ્ધિ સ+ગ+ત્રમ્ સર્જનની શક્તિ-સમૃદ્ધિ, સંસર્ગ એટલે દેહ, ઇન્દ્રિય વગેરે
સામગ્રી: રિદ્ધિ એટલે મન-વચન-કાયાના બળ, શક્તિ-સમૃદ્ધિ ૩CO૮ ગ્રાહ્ય રૂપ પ્ર૬ / ગ્રહણ કરવા યોગ્ય, આદરવા યોગ્ય, ઉપાદેય ૩OG શમ
શHT કષાયો મંદ કરવા ૩૦૧૦ દમ
રજૂ ઇન્દ્રિયોનું દમન-નિયંત્રણ-અંકુશ ૩૦૧૧ વાટ
વાં રસ્તો, માર્ગ, પંથ ૩૦૧૨ કાળભેદ કાળ ઊતરતો હોવાથી ૩૦૧૩ પર્યટના fમાં વારંવાર વિચારણા શિક્ષાપાઠ ૮૧ પંચમકાળ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩/૧૪ આધુનિક વર્તન કરી રહેલો અધુનાવૃત્ | અત્યારે ચાલી રહ્યો છે તે, હાલ ચાલી રહેલો ૩૦૧૫ પાખંડી પ+વા ઉપરથી સાધુનો ડોળ કરનારા, ૩૬૩ મત; ઢોંગી, ખોટા, જૂઠા ૩૦૧૬ પ્રપંચી ક્રિયાકાંડ કરનારા, વિષય-કષાય-શૃંગારને પોષક ક્રિયા બતાવનારા ૩૦૧૭ હળવે હળવે ધીમે ધીમે, ધીરે ધીરે
પરાભવ પI+ પૂ. હાર, પરાજય; વિલીન, નાશ; તિરસ્કાર, અપમાન; અંતર્ધાન ૩૦૧૯
ધર્વ, ધૂમ્ / લુચ્ચા, ઠગારા, ઢોંગી, કપટી, માયાવી, ધોખાબાજ, ઉપદ્રવી ૩/૨૦ વ્યાકુળ વિ+આ+નું ચિત્તમાં મોહ થાય તેવાં, પરેશાન, વિકળ, ગભરાયેલા ૩૦૨૧ નિર્માલ્ય દમ વગરના ૩૦૨૨ રાજબીજને નામે શૂન્યતા ખરેખરો રાજાનો પુત્ર રાજગાદી પર બેસનાર ન મળે તેવું ૩૦૨૩ ચૂસીને ગૂF શોષીને, શોષણ કરીને ૩૦૨૪
(ા શિકાર પૃ.૧૧૮ ૩૦૨૫ સૂચવન સૂવા નિર્દેશક સૂચન, સુઝાવ, ઈશારો, સંકેત, શિક્ષણ, ભેદ ખોલી નાખવો ૩૦૨૬ જંબુસ્વામી
કામદેવ, લગ્નની રાત્રે આઠે આઠ કન્યાને બોધ આપનાર-ત્યાગ કરનાર,
મહાવીર સ્વામીના પ મા ગણધર સુધર્મા સ્વામીના પટ્ટશિષ્ય, કેવળજ્ઞાની ૩૦૨૭ દશ નિર્વાણી મોક્ષ પમાડે તેવા ૧૦ બોલઃ મન:પર્યવજ્ઞાન, પરમાવવિજ્ઞાન, પુલાકલબ્ધિ, વસ્તુ
આહારક શરીર, ક્ષપકશ્રેણી, ઉપશમશ્રેણી, જિનકલ્પ, ત્રણ સંયમપરિહારવિશુદ્ધ, સૂકમસપરાય, યથાખ્યાત ચારિત્ર, કેવલજ્ઞાન અને મોક્ષગમન. (પ્રવચનસારોદ્ધાર ગાથા ૬૯૩,વિશેષાવશ્યકભાષ્ય ગાથા ૨૫૭૩, ભગવતીજી સૂત્ર શતક ૨૫)
૩૧૮
મૃગયા
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦૨૮
૩૦૨૯
૩૦૩૦
૩૦૩૧ તત્ત્વાવબોધ
૩૦૩૨
३०४०
પૃ.૧૧૯
૩૦૪૧
૩૦૪૨
૩૦૪૩
૩૦૪૪
૩૦૪૫
૩૦૪૬
૩૦૪૭
૩૦૪૮
ભરત ક્ષેત્ર
૧૫ કર્મભૂમિ પૈકી ૫ ભરત ક્ષેત્ર
વ્યવચ્છેદ
વિ+સવ+છિદ્। વિચ્છેદ, નાશ ભાગ કે ખંડ પાડવા
કર્મની વિરાધના । વિ+રાધ્ । કર્મનો ક્ષય, વિરોધ, ખંડન, ભંગ, અપરાધ શિક્ષાપાઠ ૮૨ તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૧
૩૦૪૯
૩૦૫૦
૩૦૫૧
૩૦૫૨
૩૦૫૩
૩૦૫૪
૩૦૫૫
૩૦૫૬
૩૦૫૭
૩૦૫૮
૩૦૫૯
૩૦૩૩
૩૦૩૪
૩૦૩૫ ભેદભાવ
૩૦૩૬
૩૦૩૭
૩૦૩૮
૩૦૩૯
એપ્રિલ ૧૮૮૪
તત્+ત્વ+અવ+બુધ્ । તત્ત્વ સંબંધી જ્ઞાન, બોધ, ઉપદેશ, જાગ્રતિ, વિવેક દશવૈકાળિક સૂત્ર શ્વે.આમ્નાય મુજબ ૪૫ આગમો પૈકી ૪ મૂળ સૂત્રમાં ૧ લું સૂત્ર જેના રચયિતા શ્રુતકેવલી શ્રી શય્યભવસરિ: વીર નિર્વાણ સંવત ૩૬-૯૮ અજ્ઞાની
અબુધ
અનાત્મા
પ્રભાવિક આત્મજ્ઞાન પ્ર+મા। પ્રભાવ પાડનારું આત્મજ્ઞાન, કેવળજ્ઞાન મહાભાગ્યશાળી, બડભાગી
મહદ્ભાગી
પ્રજ્ઞાવંત
ગુરુગમ્યરૂપ શિક્ષાપાઠ ૮૩
શ્રેણિએ ચઢવા
એક દેશમાં
પારાવાર
હેય
શેય
જડ, આત્મા સિવાયના
પ્રકાર, અપેક્ષા, રહસ્ય
ઉપાદેય
સહજમાં
અત્યાજ્ય
વાસ કર્યો નહીં
શિક્ષાપાઠ ૮૪
બુદ્ધિમાન, મેધાવી, ઊંડી સૂઝ-સમજવાળા
સદ્ગુરુ દ્વારા બોધ પામી શકાય તેવા તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૨
ઉન્નતિ કરવા, આગળ વધવા
એક ભાગમાં, થોડા ભાગમાં, એક અંશમાં-હિસ્સામાં પાર+ અવાર । પારંગત, અપરંપાર, અઢળક, અપાર, અગાધ હા । છોડવા લાયક, ત્યાગવા લાયક, ત્યજવા યોગ્ય જ્ઞા । જાણવા યોગ્ય
એપ્રિલ ૧૮૮૪
૩૫+આ+વા। આદરવા યોગ્ય, ગ્રહવા લાયક, આચરવા યોગ્ય સજ્જ+પ્ન । સ્વાભાવિક રીતે, જરા વારમાં, એક સમયમાં, એક સાથે ન છોડવા-ત્યાગવા લાયક
વસ્, વાત્ । રહ્યા નહીં, રોકાઇ ગયા નહીં; સુગંધિત કર્યો નહીં તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૩ એપ્રિલ ૧૮૮૪ વિનયભાવભૂષિત વિનયસહિત, વિનયપૂર્વક, સવિનય; ભગવાને કહ્યું છે તેમ વિનયથી ભણીથી
ઉપાસક વર્ગનું
લક્ષ ગયું વીસ લાખ જૈનો
રાચતા રહ્યા
દૃષ્ટિગોચર
ગચ્છ
ઉપરથી
મુનિઓનું, શ્રાવકોનું
તલ્ । જતું રહ્યું, લક્ષ, નિશાન, સોચ-વિચાર
ઇ.સ.૨૦૦૫ ની ગણત્રી પ્રમાણે જૈનોની સંખ્યા ૪૭ લાખ
મગ્ન થતા રહ્યા, ડૂબી ગયા
આંખને દેખાય તે
:: ૧૦૫ ::
T+। । સમુદાય, જૈન પ્રજાના ૮૪ વૃક્ષ; અંકગણિતનો પારિભાષિક શબ્દ
શ્રાવક, ગૃહસ્થ
શ્રમણોપાસક
આંગળીને ટેરવે ગણી શકીએ તેટલા અતિશય ઓછા, ગણ્યાગાંઠ્યા, બે-પાંચ-દસ પતિત સ્થિતિ પડતી દશા, મહાપાપી દશા, પરાજિત અવસ્થા
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરત્વે
:: ૧૦૬ :: ૩૦૬૦ સો શાણે એક મત સહુ જ્ઞાનીનો મત એક, સો જ્ઞાની પણ મત એક, મતભેદ ન હોય ૩૦૬૧ ભિન્નતા fમદ્ ા ફેરફાર, અંતર, તફાવત ૩૦૬ ૨ નિદિધ્યાસન નિ+à શ્રવણ અને મનનથી નિશ્ચિત થયેલ અર્થનું મન દ્વારા સતત ચિંતવન ૩૦૬૩ વૃદ્ધિમાન વૃધુ ! વધતું જતું ૩૦૬૪ ભવાંત
મૂ+ભવનો, સંસારનો અંત; મોક્ષ પૃ.૧૨૦ શિક્ષાપાઠ ૮૫ તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૪
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૦૬૫ સભાવે સાચા ભાવે, નિઃસ્વાર્થભાવે, માનાદિ કષાય મૂકીને, વિનયભાવે, સહુ જાણવા ૩૦૬૬ ગૂંથનયુક્ત ગૂંથેલું, ગૂંકેલું, ગોઠવેલું ૩૬૭ જગત્ મંડળ વિશ્વ વ્યવસ્થા, વિશ્વની ક્ષિતિજ ૩૦૬૮ વિવેક વિ+વિન્ા હિત-અહિતનો વિચાર ૩૦૬૯ ગુરુગમ્યતા આજ્ઞાએ વર્તવું, સ્વચ્છેદે ન વર્તવું ૩૦૭૦ અપ્રમાદ વિષય, કષાય, વિકથા, સ્નેહ, નિદ્રા વગેરે પ્રમાદ વિના ૩૦૭૧ વિદ્યમાન હયાતી, અસ્તિત્વમાં, હાજર, ઉપસ્થિત, જીવતા, જીવંત ૩૦૭ર રસાનુભવીઓ નવતત્ત્વના રસનો અનુભવ કરનારા ૩૦૭૩ વિચારોની ગુફા ઊંડા વિચારો ૩૦૭૪ ચળકાટ અશુદ્ધિ-મલ જતાં આવતી ચમક, ચમત્કૃતિ ૩૦૭૫ દિંગ કરી દઇ અદ્દભુત થઇ, આશ્ચર્યચકિત કરીને ૩૦૭૬
વિષે, અંગે, બાબત ૩૦૭૭ આશય ગાશી / હેતુ, પ્રયોજન, ઉદ્દેશ, અભિપ્રાય, તાત્પર્ય ૩૦૭૮ ચાર્વાકમતિ ધર્મ-કર્મ, પુણ્ય-પાપ, આત્મા-મોક્ષમાં શ્રદ્ધા વિનાના, પંચભૂતને માનનારા ૩૦૭૯ મહાશીલ ઉત્તમ આચાર-ચારિત્ર્ય, ઉત્તમ બ્રહ્મચર્ય, આત્મરમણતા શિક્ષાપાઠ ૮૬ તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૫
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૦૮૦ સમર્થ વિદ્વાન જર્મન ફિલસૂફ ડૉ.હરમન જેકોબીએ બધા ધર્મ તપાસીને જૈન ધર્મ સત્ય લાગતાં
ભારતમાં રહી જૈન ગ્રંથોનો અભ્યાસ કર્યો, યુરોપમાં જૈન ધર્મનો પ્રચાર કર્યો. મહાવીરના ઉપદેશમાં આખી સૃષ્ટિનું જ્ઞાન કેવી રીતે છે તે શાસ્ત્રો-મુનિઓવિદ્વાનોના સમાગમ પછી પણ ન સમજાયું, જે કૃપાળુદેવને પૂછતાં નવતત્વમાં જ આખી સૃષ્ટિનું જ્ઞાન છે તે અત્રે ૭ પાઠમાં જેને બતાવી આપ્યું તે વિદ્વાન.
(તસ્વાવબોધ ભાગ ૫ થી ૧૧) ૩૦૮૧ અંગ
શરીર-ભાગ, આગમ પુરુષના ૧૨ અવયવ: શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ઇત્યાદિ ૩૦૮૨ ઉપાંગ ૧૨ ગૌણ અંગઃ વિવાદ સૂત્ર, રાયપરોણીય સૂત્ર, જીવાભિગમ સૂત્ર, પન્નવણા
સૂત્ર, જંબુદ્વીપ પન્નતિ સૂત્ર, ચંદ્રપન્નતિ સૂત્ર, સૂર્યપન્નતિ સૂત્ર, નિરિયાવલિકા
સૂત્ર, કથ્વવડિસીયા સૂત્ર, પુફિયા સૂત્ર, પુફચૂલિયા સૂત્ર, વદ્વિદશા સૂત્ર પૃ.૧૨૧
શિક્ષાપાઠ ૮૦ તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૬ શિક્ષાપાઠ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૦૮૩ મધ્યસ્થતા તટસ્થતા, પક્ષપાત-પૂર્વગ્રહરહિતતા ૩૦૮૪ મિશ્રવચન દોષયુક્ત-ભેળસેળવાળું વચન ૩૦૮૫ અલ્પજ્ઞતા ઓછી જાણકારી ૩૦૮૬ પક્ષપાતી કોઇ એકનો પક્ષ લઈને કહે તેવા-વું, કોઈ એક પક્ષની તરફેણ કરવી-કરનાર
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૦૮૭
૩૦૮૮
૩૦૮૯
૩૦૯૦
૩૦૯૧
૩૦૯૨
૩૦૯૩
૩૦૯૪
૩૦૯૫
૩૦૯૬
૩૦૯૭
૩૦૯૮
પૃ.૧૨૨
૩૦૯૯
૩૧૦૦
૩૧૦૧
૩૧૦૨
૩૧૦૩
પૃ.૧૨૩
૩૧૦૪
૩૧૦૫
૩૧૦૬
૩૧૦૭
૩૧૦૮
૩૧૦૯
૩૧૧૦
૩૧૧૧
૩૧૧૨
નિઃશંકતા
બેધડક
ગુપ્તભેદ
સહજસાજ
‘ઉપન્નેવા’
‘વિધનેવા’
‘વેવા’ લબ્ધિવાક્ય
અચળતા આશયરિત
શિક્ષાપાઠ ૮૮
ત્રણ મહાજ્ઞાન
વિરોધાભાસ
શિક્ષાપાઠ ૮૯ અગમ્ય ભેદ
સપ્તભંગી નય
સનિક્ષેપ
લેશ ભાગ
તર્ક
શિક્ષાપાઠ ૯૦
અબાધ
શિક્ષાપાઠ ૯૧ મનમાન્યો
પૃથક્
વિશ્રામ
દ્રવ્યાર્થિક નય
ભાવાર્થિક નય
ઋજુ
શંકા રહિતતા, શંકાની નિર્મૂળતા
ધડકન ગુમાવ્યા સિવાય, ધડક્યા વિના, છાતી ઠોકીને, હિંમતભેર, બેઝિઝક આત્મિક રહસ્ય, આત્મત્વ
સ્હેજે સ્હેજે, સ્વાભાવિક, જરાક, નામનું, માંડમાંડ
ઉત્પાદ, ઉત્પન્ન થવું, ઊપજવું
નિ+ક્ષિપ્। નામ-સ્થાપના-દ્રવ્ય-ભાવ એ ચારે નિક્ષેપ-આરોપણ-ભેદ-પ્રકાર સહિત લિગ્। થોડો ભાગ, અત્યંત ઓછી માત્રા
ત ્ । દલીલ, અનુમાન, કલ્પના, યુક્તિ તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૯
એપ્રિલ ૧૮૮૪
એક સ્વરૂપે રહેલું; જેનો બાધ કરવામાં ન આવ્યો હોય, અબાધિત, પીડા-રહિત, અસિદ્ધ – સાબિત-પુરવાર ન થયેલું, ન સધાયેલું, અસફળ, અપૂર્ણ તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૧૦ એપ્રિલ ૧૮૮૪
-
મ+માન્ । મનગમતો, મન માને તેવો
વાત સંજીવન કરી સ+નૌર્ । વાત ફરી યાદ કરાવી, પુનર્જીવિત કરી વિદ્ । એક એક શરીરની, દરેક દેહની
દેહે દેહની
:: ૧૦૭ ::
વ્યય, નાશ થવું, વિઘ્નતા
ધ્રૌવ્ય, ધ્રુવતા, અચળતા; વસ્તુમાં પરિણમન થવા છતાં વસ્તુપણું કાયમ રહે અક્ષર થોડા અને અર્થ ઘણો એવું ચમત્કારી વાક્ય, ભવ્ય જીવોને લબ્ધિ-લાભ થાય તેવું વાક્ય-વચન; અત્યંત વિશિષ્ટ સિદ્ધિવાળું વાક્ય સ્થિરતા, ન ચળે તેવું
આ+શો । માર્મિક અર્થથી ભરેલું, રહસ્યપૂર્ણ, પ્રયોજનભૂત, ઉપયોગ સહિત, આશ્રયતાત્પર્ય, અભિપ્રાયપૂર્વક; વિશ્રામસ્થળવાળું, ઘરને પોષિત તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૭
એપ્રિલ ૧૮૮૪
અવધિજ્ઞાન, મન:પર્યવજ્ઞાન અને કેવલજ્ઞાન
વિ+હ+ + મામ્। માત્ર દેખીતો વિરોધ, વિપરીત-ઊલટી ભૂમિકા, અસંગતતા તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૮ એપ્રિલ ૧૮૮૪
પાર ન પામી શકાય તેવા પ્રકાર-ભેદ ૭પ્રકારે-અપેક્ષાએ : સ્યાત્ અસ્તિ=વસ્તુ છે, સ્યાત્ નાસ્તિ=વસ્તુ નથી, સ્વાત્ અસ્તિ-નાસ્તિ=વસ્તુ છે અને નથી, સ્યાત્ અવક્તવ્ય=વસ્તુ કહી શકાતી નથી, સ્યાત્ અસ્તિ અવક્તવ્ય= વસ્તુ છે છતાં કહી શકાતી નથી, સ્યાત્ નાસ્તિ અવક્તવ્ય= વસ્તુ નથી અને કહી શકાતી નથી, સ્યાત્ અસ્તિ-નાસ્તિ અવક્તવ્ય=વસ્તુ છે-નથી અને કહી શકાતી નથી
જુદી, અલગ
વિ+શ્રમ્ । મરણ, અંત; શાંતિ, આરામ, રોકાવાનું સ્થળ વસ્તુની મૂળસ્થિતિને કહે; શુદ્ધ સ્વરૂપને કહે; દ્રવ્ય જેનું પ્રયોજન છે તે પર્યાયાર્થિક નય, વસ્તુના ગુણ અને પર્યાયને વિશેષપણે કહે ૠ+વુ । ભલા, સીધા, સરળ, નરમ, આજ્ઞાંકિત, અનુકૂળ
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________
.: ૧૦૮ :: ૩૧૧૩ વાસ
વાન્ ! વન્ ! ઘર, મકાન, નિવાસ, સ્થાન, મુકામ, વસવાટ, લત્તો, પાડો ૩૧૧૪ ખંડ
ર+ડા પૃથ્વીના પ મોટા ભાગમાંનો પ્રત્યેક – એશિયા, અમેરિકા, આફ્રિકા,
યુરોપ, ઓસ્ટ્રેલિયા શિક્ષાપાઠ ૯૨ તસ્વાવબોધ ભાગ ૧૧
એપ્રિલ ૧૮૯૮૪ ૩૧૧૫ મધ્યવયના પ્રૌઢ, આધેડ ૪૨ વર્ષના (મહાવીર સ્વામીનું ૭૨ વર્ષનું આયુષ્યઃ ૩૦ મે વર્ષે
દીક્ષા ગ્રહણ, પછી ૧૨ll વર્ષે કેવળજ્ઞાન) ૩૧૧૬ ક્ષત્રિયપુત્રે મહાવીર સ્વામીએ, ક્ષત્રિયકુળમાં જન્મેલા પુત્રે ૩૧૧૭ | સર્વજ્ઞતાના ગુપ્ત ભેદ કેવળજ્ઞાનનાં છૂપા રહસ્ય, કેવળજ્ઞાનમાં રક્ષિત રહેલું રહસ્ય પૃ.૧૨૪ ૩૧૧૮ વિશોધવા યોગ્ય વિ+જુદું / ખોજ-સંશોધન કરવા યોગ્ય ૩૧૧૯ અવર્ણવાદીઓ નિંદા કરનારા, નિંદકો, અપશબ્દ કે હલકું-અવળું બોલનારા ૩૧૨૦ અનંત ચતુષ્ટય ચાર ગુણ – અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન, અનંત સુખ અને અનંત વીર્ય ૩૧૨૧ નિકટતા નિ+ નજીક, લગોલગ, તદન બાજુમાં, સમીપતા શિક્ષાપાઠ ૯૩ તવાવબોધ ભાગ ૧૨
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૧૨૨ આદ્યતન માદ્ધિમત્તા આદિથી અંત સુધી, પહેલેથી છેલ્લે સુધી ૩૧૨૩ આત્મસિદ્ધિ આત્મ+સિંધુ આત્માની ઓળખાણ-સિદ્ધિ, મોક્ષ પૃ.૧૨૫ શિક્ષાપાઠ ૯૪ તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૧૩
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૧૨૪ પુરુષ પુરું+શી આત્માનું શ્રેષ્ઠ એવી જ્ઞાનચેતનાનો સ્વામી તે આત્મા ૩૧૨૫ પરમાર્થ બુદ્ધિ કલ્યાણના હેતુ, સત્ય કહેવાની બુદ્ધિ ૩૧૨૬ આશંકા બા+ડ | અલ્પ શંકા, સંદેહ, સંશય ૩૧૨૭ જૈન મત પ્રવર્તકો જૈન મત ચલાવનારા-પ્રવર્તાવનારા ૩૧૨૮ ભૂરથી દક્ષિણા પૂરિ+રક્ષા ઘણી મોટી રકમ, લાંચ, દાન ભેટ ૩૧૨૯ કલ્પવૃક્ષ કલ્પ-ઇચ્છા મુજબ વસ્તુ આપે તે ઝાડ. ૧૦ પ્રકારઃ જ્યોતિષાંગ, ગૃહાંગ, પ્રદીપાંગ,
ત્રુટિતાંગ, ભોજનાંગ, વસ્ત્રાંગ, કુસુમાંગ, ભાજનાંગ, ભૂષણસંગ, રસાંગ :
યુગલિકોના કાળ-ક્ષેત્રમાં હોય છે (બૃહદ્ દ્રવ્યસંગ્રહ) ૩૧૩૦ સર્વજ્ઞદર્શન રૂપ કલ્પવૃક્ષ જૈન દર્શન રૂપ કલ્પવૃક્ષ, વીતરાગના કહેલા ધર્મરૂપી કલ્પવૃક્ષ શિક્ષાપાઠ ૯૫ તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૧૪
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૧૩૧ વિચારસંકળના વિચારની ગોઠવણ-વ્યવસ્થા-ગૂંથણી-સાંકળ-સંબંધ ૩૧૩૨ વચનામૃતસિંધુ વચન રૂપી અમૃતનો દરિયો-સાગર ૩૧૩૩ તળાવ ખોદીને તૈયાર કરેલું કે કુદરતી પહોળા ખાડાના રૂપનું નાનું સરોવર ૩૧૩૪ જગતહિતસ્વિતા જગતનાં (સર્વ જીવોનાં) કલ્યાણની ઇચ્છા પૃ.૧૨૬ શિક્ષાપાઠ ૯૬ તસ્વાવબોધ ભાગ ૧૫
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૧૩પ રુચિકર
+ા ગમતી, પસંદ ૩૧૩૬ અસંભવિત ઐ+સમ+પૂ. સંભવ ન હોય તે, અશક્ય ૩૧૩૭ ન્યાયને કાંટે તોલન કરવું સાચા-ખોટાનો નિર્ણય કરવો ૩૧૩૮ નગારા પર ડાંડી ઠોકીને ખાસ ભારપૂર્વક ૩૧૩૯ ગાડરિયો પ્રવાહ ગાડર-ઘેટાંની જેમ વગર વિચાર્યે એકબીજાની પાછળ ચાલ્યા કરવું
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૦૯::
૩૧૪૦ ૩૧૪૧ ૩૧૪૨ ૩૧૪૩ ૩૧૪૪ ૩૧૪૫
જાળ
ભૂલવણી, ફસામણી વિશુદ્ધાત્મા ભેદજ્ઞાની, સમ્યકષ્ટિ, આત્માને ઓળખનાર ખેદ
fqત્ આશ્ચર્ય, અજંપો, અફસોસ, દુઃખ ગાંઠશે નહીં ન્યૂ ગણશે નહીં, માનશે નહીં, તાબે થઈને આજ્ઞા માનશે નહીં ભ્રમભૂરકી ભ્રાન્તિ, વહેમ, આશંકા, ભરમાવવાની ભૂકી ગભરુ ગાડર ઘેટાનું ભોળું નાનું બચ્ચું શિક્ષાપાઠ ૯૦ તત્ત્વાવબોધ ભાગ ૧૬
એપ્રિલ ૧૮૮૪ દોઢ ડહાપણ વધારે પડતું-ખોટું ડહાપણ, દોઢે, દોઢ (૧૫) ગણું ડાહ્યાપણું પગ પર હાથે કરીને પોતાનો વિરોધ કરવો, પોતાનું અસ્તિત્વ પોતે જ – જાતે જ મિટાવી દેવું, કુહાડો મારવો પોતે જે ડાળ પર બેઠા હોય તે જ તોડી નાખવી
૩૧૪૬ ૩૧૪૭
પૃ.૧૨૦ ૩૧૪૮
૩૧૪૯ ૩૧પ)
૩૧૫૧ ૩૧૫૨ ૩૧પ૩ ૩૧૫૪
૩૧૫૫ ૩૧૫૬ ૩૧૫૭ ૩૧૫૮ ૩૧૫૯ ૩૧૬૦ પૃ. ૧૨૮ ૩૧૬૧ ૩૧૬૨
રજકણ ધૂળનો બારીક કણ, અણુ પુદ્ગલનો નાનામાં નાનો અવિભાજ્ય અંશ-પરમાણુ શિક્ષાપાઠ ૯૮ તસ્વાવબોધ ભાગ ૧૦
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ગાળો ભાંડે આત્મટ્ઠા અપશબ્દ બોલે, નિંદા કરે દયાનંદ સંન્યાસી સૌરાષ્ટ્રમાં મોરબી પાસે ટંકારા ગામે ઇ.સ.૧૮રપમાં જન્મેલા નામે મૂળશંકર
ભટ્ટ, ધર્મસુધારક, મૂર્તિપૂજાના વિરોધી, આર્યસમાજના સ્થાપક મર્મસ્થાન પૃ. રહસ્ય, મુદ્દાની વાત; જ્યાં ઇજા થવાથી મૃત્યુ થાય તેવો કોમળ ભાગ મૌનતા મુન મૂંગા રહેવું તે; જાણપણું; મુનિપણું અવર્ણભાષા
નિંદા મોહાંધ મોહ વડે આંધળું-ન જોઈ શકનારું શિક્ષાપાઠ ૯૯ સમાજની અગત્ય
એપ્રિલ ૧૮૮૪ આંગ્લભૌમિઓ અંગ્રેજો, આંગ્લભૂમિમાં વસેલા કલાકૌશલ્ય [+નના હુન્નર-ઉદ્યોગ કળામાં હોંશિયારી, કુશળતા, નિપુણતા પ્રમાદસ્થિતિ સ્વરૂપ પ્રમ+થા વિસ્મરણ દશા, અજ્ઞાન દશા, પોતાને-આત્માને ભૂલી જવું શ્રીમંત શ્રી પૈસાદાર, ધનવાન, અમીર, તવંગર, ધનિક; શોભાયુક્ત; પ્રસિદ્ધ ધીમંત
ધી બુદ્ધિમાન, વિદ્વાન ઉપસમાજ ૩૫+સમૂ+ગન પ્રકાશન વગેરે કાર્યો માટે સમિતિ-સભા-સંસ્થાઓ શિક્ષાપાઠ ૧૦૦ મનોનિગ્રહનાં વિષ્કા
એપ્રિલ ૧૮૮૪ મનોનિગ્રહ મનને-મન રૂપી ઘોડાને કાબૂમાં રાખવું, વશ કરવું, મનનો સંયમ લક્ષની બહોળતા મોટો, ઊંચો, વ્યાપક, મોક્ષનો લક્ષ; ઉપયોગનું વિભાવમાંથી મૂકાવું,
વિશાળપણું થવું તે; એનું એ લસોટવું ઘસી નાખવું (ઉપદેશામૃત પૃ.૨૮૫) વિદન
વિ+રનું બાધા, અંતરાય, મુશ્કેલી, રુકાવટ, ખલેલ ઉન્માદ પ્રકૃતિ ક્રોધાદિ કષાય-કામવશાત્ ફાવે તેમ વર્તે, મનસ્વીપણું, નિરંકુશ મન અકરણીય વિલાસ નહીં કરવા જેવા ભોગ-મોજશોખ, જરૂરત ઉપરાંતની વસ્તુઓ આપવડાઈ માપ+વી પોતાની પ્રશંસા પોતે કરે તે, બડાઇ, સ્વસ્તુતિ, આત્મશ્લાઘા રસગારવલુબ્ધતા વિવિધ ભોજનના રસનો ગર્વ, લોભ, લપેટ-લાલચ અતિભોગ જરૂર કરતાં ઘણું વધારે ભોગવવું
૩૧૬૩ ૩૧૬૪ ૩૧૬૫ ૩૧૬૬ ૩૧૬૭ ૩૧૬૮
.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________
રૂપી
:: ૧૧૦ :: ૩૧૬૯ ઉત્તમ નિયમ મોક્ષ આપે તેવો નિયમ, સપુરુષ પાસે લીધેલો નિયમ, જ્ઞાનીની આજ્ઞા ૩૧૭૦ મહભાગી મહાત્મા
શિક્ષાપાઠ ૧૦૧ સ્મૃતિમાં રાખવા યોગ્ય મહાવાક્યો એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૧૭૧ મહાવાક્ય મહતુ+વત્ / જેનું ફળ મહાન હોય તેવું વાક્ય ૩૧૭ર એક ભેદે એક રીતે, એક અપેક્ષાએ, એક પ્રકારે ૩૧૭૩ સપુરુષોનાં ચરિત્રરહસ્ય સપુરુષોની ચર્યા-આચરણ, રાગ-દ્વેષરહિત થવું ૩૧૭૪ વિષમ દુઃખ સમતા ન રહેવા દે તેવું દુઃખ, દારુણ, ભયાનક; પ્રચંડ; વિકટ; અવ્યવસ્થિત ૩૧૭૫ મૂળિયું મૂન મૂળ, નાનું મૂળ ૩૧૭૬ સમસ્વભાવી મોક્ષની ઇચ્છાવાળા પૃ.૧૨૯ શિક્ષાપાઠ ૧૦૨ વિવિધ પ્રશ્નો ભાગ ૧
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૧૭૭
| | નરી આંખે દેખી શકાય તે, વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શવાળું ૩૧૭૮ અરૂપી અમ્ ! ન દેખી શકાય તે, વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ વિનાનું ૩૧૭૯ આચ્છાદન ના+છા આવરણ, ઢાંકી રાખે, છુપાવી રાખે ૩૧૮૦ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ વસ્તુના વિશેષ સ્વરૂપનો બોધ તે જ્ઞાન, મતિ-શ્રુત-અવધિ-મન:પર્યવ
કેવલજ્ઞાન: ૫ જ્ઞાનને આવરણ કરે તે ૩૧૮૧ દર્શનાવરણીય કર્મ ચક્ષુ-અચક્ષુ-અવધિ-કેવલ એમ ૪ પ્રકારે દર્શનગુણને ઢાંકનાર, નિદ્રા-નિદ્રાનિદ્રા
પ્રચલા-પ્રચલાપ્રચલા-થીણદ્ધિઃ દર્શનલબ્ધિને હણનાર આ પ નિદ્રા ૩૧૮૨ વેદનીય કર્મ જે કર્મ ઉદયથી જીવને શાતા-અશાતા વેદાય, સુખદુઃખની સામગ્રી પ્રાપ્ત થાય ૩૧૮૩ મોહનીય કર્મ જીવને સંસારમાં મુંઝાવે, સાચા-ખોટાના વિવેકથી રહિત કરે તે
દર્શનમોહનીય ૩ઃ મિથ્યાત્વ મોહનીય-મિશ્ર મોહનીય અને સમકિત મોહનીય
ચારિત્રમોહનીય ૨૫: ૧૬ કષાય અને ૯ નોકષાય ૩૧૮૪ આયુષ્ય કર્મ દેવ-મનષ્ય-નારક-તિર્યંચના જે તે ભવમાં રહેવા
દેવ-મનુષ્ય-નારક-તિર્યંચના જે તે ભવમાં રહેવામાં કારણભૂત કર્મ ૩૧૮૫ નામ કર્મ જીવને નવા નવા આકાર-નામ-રૂપ ધારણ કરાવે, વિચિત્રતા કરાવે તે ગતિ
જાતિ-શરીર-અંગોપાંગ-બંધન-સંઘાતન-સંઘયણ-સંસ્થાન-વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ
આનુપટ્વ-વિહાયોગતિઃ ૪૨-૬૭-૯૩-૧૦૩ પ્રકારે ૩૧૮૬ ગોત્ર કર્મ જે કર્મના ઉદયથી લોકમાં આદર-સત્કાર કે નિંદાવાળાં કુળમાં જન્મે ૩૧૮૭ અંતરાય કર્મ આત્માની અનંત શક્તિને કુંઠિત કરનાર કર્મ, ૫ પ્રકારે ઃ
દાનાંતરાયઃ દાનની સામગ્રી-ગુણવાન પાત્ર-દાનનું ફળ જાણે છતાં કરી ન શકે લાભાંતરાયઃ દાતા ઉદાર-દેય વસ્તુ-કુશળ યાચના છતાં મેળવી ન શકે ભોગાંતરાયઃ આહારાદિ ભોગ્ય વસ્તુ હોય, પોતાને વ્રત ન હોય છતાં ભોગવી ન શકે ઉપભોગાંતરાયઃ વસ્ત્ર, અલંકાર આદિ સામગ્રી હોવા છતાં ઉપભોગ ન કરી શકે
વર્યાતરાયઃ યુવાન વય, નીરોગી શરીર, શક્તિ હોવા છતાં બળ ન કરી શકે શિક્ષાપાઠ ૧૦૩ વિવિધ પ્રશ્નો ભાગ ૨
એપ્રિલ ૧૮૮૪ ૩૧૮૮ પુનર્જન્મ ફરીથી જન્મવું, આગલો-પાછલો જન્મ હોવો ૩૧૮૯ કેવલી
+વેત્ | ત્ ા કેવળજ્ઞાની અ ૩૧૯૦ ત્રયોદશ ત્રિય, ત્રિ+ત્રય એટલે ત્રણ, ત્રણ વત્તા દસ એટલે તેરમે
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૧૧ ::
પૃ.૧૩૦ ૩૧૯૧
૩૧૯૨
૩૧૯૩
૩૧૯૪
૩૧૯૫
૩૧૯૬
૩૧૯૭
૩૧૯૮
ગુણસ્થાનક મોહ અને યોગના નિમિત્તથી થવાવાળી સમ્યકજ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર આદિ
આત્માના ગુણોની શુદ્ધિ-અશુદ્ધિની ન્યૂનાધિક ૧૪ અવસ્થા મિથ્યાત્વ મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મના ઉદયથી કુદેવમાં દેવ, કુગુરુમાં ગુરુ, કુધર્મમાં સદ્ધર્મ ગુણસ્થાનક શ્રદ્ધાનરૂપ આત્માના વિપરીત પરિણામની અવસ્થા સાસ્વાદન ઔપથમિક સમ્યકત્વમાં વર્તમાન જીવ અનંતાનુબંધી ચોકડીમાંથી કોઈ એકનો ગુણસ્થાનક ઉદય થવાથી સમ્યકત્વરૂપી પર્વતથી પડીને મિથ્યાત્વરૂપી ભૂતલ પર જ્યાં સુધી
પહોંચે નહીં ત્યાં સુધીના જીવના છ આવલિકા રૂપ સ્થિતિ-વાળા પરિણામની
અવસ્થા મિશ્ર ગુણસ્થાનક મિશ્રમોહનીય કર્મના ઉદયથી સમ્યકમિથ્યાત્વ રૂપ મિશ્ર આત્મ પરિણામની
અવસ્થા અવિરતિસમ્યગ્દષ્ટિ સર્વજ્ઞ પ્રણીત તત્ત્વ પર શ્રદ્ધા કરે છે પણ વ્રત ધારણ કરી શકાતાં નથી તેવી ગુણસ્થાનક અવસ્થા દેશવિરતિ અપ્રત્યાખ્યાનાવરણ કષાયનો ઉદય ન હોવાથી દેશવિરતિનો સ્વીકાર કરે છે ગુણસ્થાનક પણ પ્રત્યાખ્યાનાવરણ કષાયના ઉદયથી સર્વવિરતિને ગ્રહણ કરી શકતા નથી
એટલે કે અંશે વ્રતગ્રહણ થાય તેવી અવસ્થા પ્રમત્તસંવત પ્રત્યાખ્યાનાવરણીય કષાયનો ઉદય ન હોવાથી સર્વવિરતિપણાનો સ્વીકાર છે ગુણસ્થાનક તેથી સંયત (સંયમી) પણ પ્રમાદ સેવન કરવાથી પ્રમત્ત છે તેવી અવસ્થા અપ્રમત્તસંયત સંજ્વલન કષાય અને નોકષાયના મંદ ઉદયથી પાંચે પ્રમાદોનું સેવન થતું નથી ગુણસ્થાનક એવી અવસ્થા અપૂર્વકરણ નિવૃત્તિ બાદર ગુણસ્થાનઃ ઉત્તરોત્તર અપૂર્વ પરિણામ થતાં જાય અર્થાત્ ભિન્ન ગુણસ્થાનક સમયવર્તી જીવોનાં પરિણામ સદા વિસદશ (અસમાન) જ હોય અને એક
સમયવર્તી જીવોનાં પરિણામ સદેશ પણ હોય અને વિસદેશ પણ હોય તેવી
અવસ્થા અનિવૃત્તિ બાદર ભિન્ન સમયવર્તી જીવોનાં પરિણામ વિદેશ જ હોય અને એક સમયવર્તી ગુણસ્થાનક જીવોનાં પરિણામ સદૃશ જ હોય તેવી અવસ્થા સૂક્ષ્મતાપરાય ગુણ અત્યંત સૂક્ષ્મ લોભ કષાયના ઉદયને વશ થઈ જવાય તેવી અવસ્થા ઉપશાંતમોહ ગુણ, સૂક્ષ્મ સંજ્વલન લોભનો પણ ઉપશમ થઈ જાય તેવી અવસ્થા ક્ષીણમોહ મોહનીય કર્મનો સર્વથા ક્ષય થવાથી યથાખ્યાત ચારિત્રવાળાની સ્ફટિક-મણિના ગુણસ્થાનક નિર્મળ પાત્રમાં ભરેલાં જળ જેવી નિર્મળ આત્મપરિણતિની અવસ્થા સયોગી કેવળી ઘાતી કર્મનો ક્ષય થવાથી લોકાલોક પ્રકાશક કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત છે તેવા આત્મગુણસ્થાનક પ્રદેશોના કંપન રૂપ યોગ છે તેવી અવસ્થા અયોગી કેવળી મન-વચન-કાયાના યોગનો વિરોધ કરીને પર્વતની જેમ નિશ્ચલ થઈને અ,ઈ,ઉ, ગુણસ્થાનક ઋ, જેવા પાંચ હ્રસ્વ અક્ષરોના ઉચ્ચારણ કાલ જેટલી સ્થિતિને પ્રાપ્ત અને
ચાર અઘાતી કર્મનો પણ નાશ થાય તેવી અવસ્થા શિક્ષાપાઠ ૧૦૪ વિવિધ પ્રશ્નો ભાગ ૩
એપ્રિલ ૧૮૮૪ કેવલી અરિહંત, કેવલજ્ઞાની, માત્ર આત્માનું જ કેવન-સેવન કરે છે તે. ૪ ઘનઘાતી
૩૧૯૯
૩૨)
૩૨૦૧ ૩૨૦૨ ૩૨૦૩
૩૨૦૪
૩૨૦૫
૩૨૦૬
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૧૨ ::
૩૨૦૭
પૃ.૧૩૧
૩૨૦૮
૩૨૦૯
૩૨૧૦
૩૨૧૧
૩૨૧૨
૩૨૧૩
૩૨૧૪
૩૨૧૫
૩૨૧૬
૩૨૧૭
૩૨૧૮
૩૨૧૯
૩૨૨૦
૩૨૨૧
પૃ.૧૩૨ ૩૨૨૨
૩૨૨૩
૩૨૨૪
૩૨૨૫
૩૨૨૬
૩૨૨૭
તારો
શિક્ષાપાઠ ૧૦૫ વિવિધ પ્રશ્નો ભાગ ૪
કર્મની બાહુલ્યતા ભારે કર્માપણું, ભારે કર્મો
મિથ્યાત્વનાં જામેલાં દળિયાં મોહભાવને લીધે બાઝેલા કર્મના થરના થર, ઢગલા સપ્તદવિવિધ સપ્ત એટલે ૭, ૭ વત્તા ૧૦ એટલે ૧૭ પ્રકારે
દસવિધિ વૈયાવૃત્ત્વ ૧૦પ્રકારે સેવા ચાકરી, આત્યંતર તપ પૈકી ૩જું : આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુ, સ્થવિર, શિષ્ય, રોગી, તપસ્વી, ગુરુભાઇ, સાધર્મિક અને સંઘ એમ ૧૦ની જરૂરિયાત પ્રમાણે વસ્ત્ર-પાત્ર-દવા પૂરાં પાડવાં
પંચ યામ
પ્રાણાતિપાત વિરમણ, અદત્તાદાન વિરમણ, કામભોગ વિરમણ, મૃષાવાદ વિરમણ અને પ્રમાદ-મધ વિરમણ (બૌદ્ધ ગ્રંથ અંગુત્તરનિકાય, અ.૮,૨૫)
પાંચ મહાશીલ પંચ મહાવ્રત. પ્રાણાતિપાત વિરમણ, મૃષાવાદ વિરમણ, અદત્તાદાન વિરમણ, મૈથુન વિરમણ અને પરિગ્રહ વિરમણ
ક્રોધાદિ ચાર કષાયનો ત્યાગ ક્રોધ-માન-માયા-લોભનો ત્યાગ;
અભક્ષ્ય
દ્વીપ
સમુદ્ર ‘સમ્મતિતર્ક’
કર્મનો ક્ષય થઇ જવાથી કેવલજ્ઞાન ઉપજ્યું હોય પણ ૪ અઘાતી કર્મ ભોગવી રહ્યા હોય તેવા સદેહે પરમાત્મા-વીતરાગ પ્રભુ-સર્વજ્ઞ
હૈં । તારવી લો, અલગ કરો, સંસારથી પાર કરો-પાર ઉતારો એપ્રિલ ૧૮૮૪
શિક્ષાપાઠ ૧૦૬ વિવિધ પ્રશ્નો ભાગ ૫ વિરોધ, સામો પક્ષ
પ્રતિપક્ષતા
અસમંજસભાવે ન શોભે તેમ, અયોગ્ય ભાવે, અસ્પષ્ટ રીતે
અસંખ્યાત
ગણ્યા ગણાય નહિ તેટલા
બેટ, ટાપુ સમ્+૩ન્ । દરિયો, સાગર
વિ.સં.૬૨૪ (ઇ.સ.૫૬૮)માં થયેલા શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિજી રચિત અનેકાંતદૃષ્ટિનું તર્કશૈલીથી વ્યવસ્થિત નિરૂપણ-પૃથક્કરણ કરી તાર્કિકોમાં તેની પ્રતિષ્ઠા કરી, બીજા વાદોની મીમાંસા કરતો ૩ કાંડમાં અનુક્રમે ૫૪, ૪૩, ૬૯ મળી ૧૬૬ જેટલા આર્યા છંદનાં પદ્યોનો ગ્રંથ
ભલી
નિક્ષેપે
પ્ । કર્મની કૃષિની આય-આવક-વૃદ્ધિ જેનાથી થાય તેનો ત્યાગ
ન ખાવા યોગ્ય—માંસ, મધ, મદ્ય, માખણ, અંજીર, ઉદુમ્બર વૃક્ષનાં ફળ-ઉમરડાં, જે વૃક્ષમાંથી દૂધ નીકળે તે ઉદમ્બર, જંતુફળ કે હેમદુગ્ધ વૃક્ષ કહેવાય. એપ્રિલ ૧૮૮૪
ત્રુટી શકે નહિ. ત્રુટ્। ખામી હોય નહિ; કાપી-તોડી-ફોડી શકાય નહીં, તૂટી ન શકે. નામબોળક
નામ બોળનાર-બગાડનાર-નાશ કરનાર
હાનિ
શિક્ષાપાઠ ૧૦૦ જિનેશ્વરની વાણી મનહર છંદ
હા । નુકશાન, નાશ, હ્રાસ, અસફળતા, ત્યાગ
એપ્રિલ ૧૮૮૪
મનોહર । ૮-૮ અક્ષરે વિરામ લેતો ૩૧ અક્ષરનો છેલ્લે ગુરુ અક્ષર આવે એવો ૪ ચરણનો અક્ષરમેળ છંદ, કવિત્ત
મત્ । રૂડી, ભલું થાય તેવી, દેતી, દેખતી, વર્ણવાયેલી, નિરૂપાયેલી નિ+ક્ષિપ્। પ્રકારે, ભેદ, વિભાગે; આરોપણ; આરોપીને. કોઇપણ એક નામવાળી
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૨૨૮ ૩૨૨૯ ૩૨૩) ૩૨૩૧ ૩૨૩૨ ૩૨૩૩ ૩૨૩૪ ૩૨૩૫ ૩૨૩૬ ૩૨૩૭
૩૨૩૮
:: ૧૧૩ :: વસ્તુમાં ગુણનું કે અવગુણનું અવલોકન કરીને તેનું શુદ્ધ કે અશુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રગટ
કરવું તે, મુખ્ય ૪ છે : નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવ વ્યાખ્યાની વિ+આ+રથી 1 વિશેષ પ્રકારે (બધી બાજુથી) આખ્યાન-વર્ણન કરેલી હિતકારિણી ધા હિત કરનારી હારિણી હૃ/ હરી જનારી, હણી લેનારી, નાશ કરનારી, ખેંચી જનારી તારિણી તૂ તારનારી, તારી જનારી, તારી દેનારી ભવાબ્ધિ મૂ+૩+૫+ધી ! ભવ રૂપી સમુદ્ર મોક્ષચારિણી મોક્ષ મોક્ષમાર્ગમાં પ્રેરનારી, મોક્ષમાર્ગે લઈ જનારી, મોક્ષ કરાવે તેવી પ્રમાણી પ્ર+માં પ્રમાણભૂત, સાબિત કરી તમાં
પરવા, દરકાર, કાળજી જિનેશ્વર તણી નિન+વ+ત્વના જિનેશ્વરની, જિનેશ્વરને લગતી જાણી તેણે જાણી જાણનાર જ જાણી શકે, જાણે તે જ જાણે શિક્ષાપાઠ ૧૦૮ પૂર્ણાલિકા મંગલ
એપ્રિલ ૧૮૮૪ પૂર્ણ માલિકા મંગલ (૧૦૮ પાઠ રૂપ મણકાની) માળા પૂરી કરનાર મંગલ કાવ્ય ઉપજાતિ ઉપેન્દ્રવજ અને વંશસ્થ જેવો છંદ તપોપધ્યાને તપ અને ઉપધ્યાન વડે. તપ સાથે જ્ઞાન-ધ્યાન-સ્વાધ્યાયથી (ઉપધાન) રવિરૂપ +ડું | સૂર્ય રૂપ, સાતમી યોગદૃષ્ટિનો અર્કપ્રભા-સૂર્યપ્રકાશ જેવો બોધ સોમ સુમન્ | ચંદ્ર; અમૃત; કિરણ; કપૂર; પાણી; પવન; મન; કુબેરનું નામ સુહાય શુમા શોભે, સોહે મંગળ પંક્તિ કૂ+પૐા કલ્યાણની પરંપરા બુધ
વધુ બોધ પામેલા, જ્ઞાની ગુરુ
+ા અજ્ઞાનરૂપી અંધકારને દૂર કરે છે, આત્મસિદ્ધિ આપનારા; ઉત્તમ, મહાન,
અધ્યાપક, બૃહસ્પતિ-દેવોના ગુરુ શુક્ર
શુ+રના તેજસ્વી તારો; ગ્રહનું નામ; દાનવોના ગુરુ; જેઠ માસ; વીર્ય પ્રપૂર્ણ પ્ર+પૂરું / પરિપૂર્ણ, સંપૂર્ણ, સમાપ્ત, તમામ ત્રિયોગ તુ, fa+યુન્ ! મન-વચન-કાયાના ત્રણ યોગ મંદ
મુન્દ્રા શો+ના ધીમે, શનિવાર-ગ્રહની જેમ ધીમેધીમે ચુપચાપ, કોમળ વિરામે
વિ+રમ્ સ્થિર થાય, પૂર્ણ આરામ કરે, પૂર્ણ રમણતા લે; પૂર્ણતઃ રમે
૩૨૩૯ ૩૨૪૦ ૩૨૪૧ ૩૨૪૨ ૩૨૪૩ ૩૨૪૪ ૩૨૪૫ ૩૨૪૬
૩૨૪૭ ૩૨૪૮ ૩૨૪૯ ૩૨૫૦ ૩૨૫૧
(ઉપજાતિ) બાર ભાવના બોધી ત્યારે વૈરાગ્યે બીજા રામ, રામ, રામ, રચી દિન ત્રણમાં મોક્ષની માળા, રહી ઉરે નિષ્કામ, કામ, કામ.
પ.પૂ. મહ્મચારીજી
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૧૪::
પૃ.૧૩૩ ૩૨પર
૩૨૫૩ ૩૨૫૪
૩૨૫૫ ૩૨૫૬ ૩૨પ૭ ૩૨૫૮ ૩૨૫૯ ૩૨૬૦ ૩૨૬૧ ૩૨૬૨ ૩૨૬૩ ૩૨૬૪ ૩૨૬૫ ૩૨૬૬ ૩૨૬૭ ૩૨૬૮
પત્રાંક ૧૮ શ્રી રવજીભાઈ દેવરાજભાઈને તા.૮-૬-૧૮૮૬ મિ.૨. ૬-૧-૮-૧૯૪૨ મિતિ-તિથિ ૨(બે); વિક્રમ સંવત ૧૯૪૨, ૮ મો ગુજરાતી મહિનો એટલે
જેઠ, ૧ એટલે સુદ અને ૬=છઠ્ઠ, ૨=૨ છઠ્ઠ અથવા છઠ્ઠ-સાતમ સાથે ૨ તિથિ; મિ.=મિતિ; યથાર્થ જ્ઞાન. ૨.=બે નામ, બીજજ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાન
તા.૮-૬-૧૮૮૬, ૬= છઠ્ઠ અને અંગ્રેજી ૬ઠ્ઠો માસ જૂન મુગટમણિ શિરોમણિ, વડીલ તરીકે શોભતા-શોભાયમાન રવજીભાઈ કચ્છના (કચ્છ-કોડાયના), “સિદ્ધાંત કૌમુદી' આધારિત સંસ્કૃત શિક્ષણ માટે પ દેવરાજભાઈ પુસ્તિકાના લેખક, શતપદી ભાષાંતર', “સદ્ગણ પ્રશંસા અને ‘શ્રી આચારાંગ
સૂત્ર'નું ભાષાંતર સૌ પ્રથમ કરીને ઈ.સ.૧૯૦૧ માં પ્રકાશિત કરનાર પ્રોફેસર જનાબે મહેરબાન, માનવંત, શ્રીમાન (પત્ર સંબોધનમાં વપરાતું) વિ.રાયચંદ વિનીત, વિનયી, વિનયયુક્ત, વિનયાન્વિત; વિદેહી, જિતેન્દ્રિય, રાયચંદ વિ.રવજીભાઈ વિદ્યમાન રવજીભાઈ ધર્મ-પ્રભાવ વૃત્તિ ધર્મની પ્રભાવના કરવાના ભાવ, ધર્મકૃપા અત્યાનંદાર્ણવતરંગ ત+આનંદ્ર+વ+તાં તે અત્યંત આનંદ રૂપી દરિયાનું મોજું દિવ્ય પ્રેમ અવલોકન કરીને અલૌકિક પ્રેમ જોઇને વિજ્ઞાપના વિ+જ્ઞા વિનંતિ, વિજ્ઞપ્તિ, નિવેદન, જાહેરાત આપને હસ્તગત આપના હાથમાં, આપના ઉપર પ્રવેશક પ્ર+વિશું ! પ્રાસ્તાવિક, બે બોલ આત્મસ્તુતિ ગાત્મન+સ્તુ પોતાનાં વખાણ, પ્રશંસા; આત્મશ્લાઘા આપવડાઈ માપ+ા પોતાની બડાઇ; વડાઇ દેખાડવી, પોતાના વખાણ પોતે કરવાં પ્રખ્યાતિ પ્ર+રા | પ્રસિદ્ધિ, નામાંકિતતા, ઓળખાણ આંચકો ખાધો લગ્ન સંકોચ-ક્ષોભ રાખ્યો, આનાકાની કરી, અચકાયો, ખચકાયો ન્યાયપૂર્વક ૨
નિ+ા નય, નીતિ, સદાચાર કે ન્યાયશાસ્ત્ર પ્રમાણે, ધારો-રિવાજ-ઈન્સાફની રીતે, ન્યાયપુરઃસર, પદ્ધતિસર, યોગ્યતાપૂર્વક, ઇમાનદારીથી
પૃ.૧૩૪ ૩૨૬૯ ૩૨૭) ૩૨૭૧ ૩ર૭૨ ૩૨૭૩
અષ્ટાવધાન હિંદ પ્રસિદ્ધ ચોપાટ ગંજીફો શેતરંજ
મ+ અવધા | એકી સાથે આઠ બાબતો પર મનની એકાગ્રતા ભારત-હિન્દુસ્તાનના-માં-ભરમાં જાણીતા-પ્રખ્યાત સાથિયાને આકારે ચાર પટાવાળી સોગઠાંથી રમાતી રમત પાનાંની રમત માટેના પર બાવન પાનાંનો સમૂહ ૬૪ ખાનાંવાળી સામસામા બે પક્ષોની ૧૬-૧૬ મહોરાંવાળી બુદ્ધિભરી રમતમાં, બાદશાહ, વજીર, ઘોડા, હાથી, ઊંટ, પ્યાદું ૬ પ્રકારનાં મહોરાં હોય ફર્ણ+રન્ ! કાંસાનું ચપટ તાવડી આકારનું મોગરીથી વગાડવાનું વાદ્ય, વાલ ઠોકના રણકા સમૂ+ગ{ / ઉખાણો, કોયડો, શ્લોક કે કડીના ૩ ચરણ હોય, ૪થું બનાવવું વિ+ા ચર્ચામાં ભાગ લેનારા ગ્રીસ દેશની ભારત યુરોપીય કુળની ભાષા
૩૨૭૪ ૩૨૭પ ૩૨૭૬ ૩૨૭૭ ૩૨૭૮
ઝાલર ટકોરા સમસ્યા વિવાદકો ગ્રીક
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૧૫ ::
૩૨૭૯ ૩૨૮૦ ૩૨૮૧ ૩૨૮૨ ૩૨૮૩
-
ઉર્દૂ
અંગ્રેજી અંગ્રેજોની ભાષા સંસ્કૃત સ+ગીર્વાણ ભાષા, દેવભાષા સંસ્કાર પામેલી-શુદ્ધ કરેલી ભાષા આરબી આરબોની-અરબસ્તાનની ભાષા લેટિન ઇટાલીના પ્રદેશની પ્રાચીન સમૃદ્ધ ભાષા
મોગલાઇ યુગમાં અરબી-ફારસી-તુર્કી વગેરેના સંમિશ્રણથી છાવણીમાં ઊભી
થયેલી હિન્દી ભાષાની એક શૈલી ગુર્જર ગુજરાતી ભાષા મરેઠી મહારાષ્ટ્ર પ્રદેશની ભાષા, મરાઠી બંગાળી, બંગાળ પ્રદેશની ભાષા, બાંગ્લા મરુ
મારવાડના પ્રદેશની બોલી જાડેજી જાડેજાઓની કચ્છી બોલી ચારમેં ચારસો, ૪૦૦ અનુક્રમવિહીન મનુ+++વિ+દી | ક્રમ વગરના કર્તા કર્મ સહિત વાક્યમાં ક્રિયાનો કરનાર અને ક્રિયાના ફળ રૂપે રહેલ શબ્દ-પદવાળું અલંકાર અત{+ શબ્દ અને અર્થની ચમત્કૃતિવાળી પદ્ય રચના, આભૂષણ
વિ+ા આડાઅવળા, બદલાવેલા, અધૂરા, અપૂર્ણ, ખંડિત સુકૃત
સુ+ા સવળા, સુરૂપ, સારી રીતે કરેલા-ગોઠવેલા માર્મિક મૃ+મનિન+ઠ | ભેદ-રહસ્યવાળું, ગૂઢાર્થ, તત્ત્વ, તાત્પર્ય, મર્મભેદી; મર્મજ્ઞ કૌશલ્ય યુશન ચતુરાઈ, હોંશિયારી, નિપુણતા, દક્ષતા; મંગળ, કલ્યાણ દાટી મૂક્યા જેવી દફનાવ્યા જેવી, સંતાડ્યા જેવી, છૂપો, લાભ છૂપાયેલો હોવા બરાબર સ્મરણભૂત મૃ+મૂ ] સ્મૃતિ, યાદ, સ્મરણમાં ખુલાસો સ્પષ્ટતા
સમૂ+દ્િ ા શંકા
૩૨૮૪ ૩૨૮૫ ૩૨૮૬ ૩૨૮૭ ૩૨૮૮ ૩૨૮૯ ૩૨૯૦ ૩૨૯૧ ૩૨૯૨ ૩૨૯૩ ૩૨૯૪ ૩૨૯૫ ૩૨૯૬ ૩૨૯૭ ૩૨૯૮ ૩૨૯૯ ૩૩) પૃ.૧૩૫ ૩૩૦૧ ૩૩૦૨ ૩૩૦૩
વિકૃત
સંદેહ
૩૩૦૪ ૩૩૦૫
આપ.
આત્મા; તમે સરસ્વતી સાધ્ય કરવા વિદ્યા ભણવા, વિદ્યાભ્યાસ કરવા ગૌતમ મુનિનું ગૌતમ અક્ષપાદ ઋષિ રચિત “ન્યાયસૂત્રગ્રંથ, તેના પર શ્રીકંઠ રચિત વૃત્તિ તે ન્યાયશાસ્ત્ર “ન્યાયાલંકાર” કે “તાત્પર્યશુદ્ધિ : મનુસ્મૃતિ વિવસ્વાનના પુત્ર મનુએ રચેલું મનાતું પ્રાચીન ધર્મશાસ્ત્ર કે નીતિશાસ્ત્ર મિતાક્ષર યાજ્ઞવલ્કક્ય સ્મૃતિ પર વિજ્ઞાનેશ્વરે કરેલી એનામનીમહાપ્રસિદ્ધ ટીકા. યાજ્ઞવક્ય
સ્મૃતિ'ના ૩ અધ્યાયમાં ૧,000 શ્લોકમાં ઉપદેશ છે, જેના પર વિશ્વરૂપની બાલટીકા, વિજ્ઞાનેશ્વરની મિતાક્ષરા, અપરાદિત્યની અપરાર્ક, શૂલપાણિની દીપકલિકા નામે ટીકા છે, આ સિવાય બાલબોધિની, સુબોધિની, બાલંભટી
નામની ટીકાઓ છે, “મિતાક્ષરા' પર પંડિત નંદે ‘પ્રમિતાક્ષર' ભાષ્ય લખ્યું છે. મયૂખ મરીચિ, સાંખ્ય દર્શનના આચાર્ય કપિલમુનિના ગુરુ; કિરણ વેતર્યું વિ+ 1 છિન્નભિન્ન કર્યું, બગાડ્યું, ગોઠવ્યું, ઊંધું માર્યું આવું પગલું ભરવાનો હેતુ મ+પ્રદ્ધિ ન લેવાય તેવું, આવું; દૂર જવાનું કારણ
૩૩૦૬ ૩૩૦૭ ૩૩૦૮
For Private & Personal use.Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૧૬ :: ૩૩૦૯ અનુચર સેવક ૩૩૧૦ તસ્દી
તકલીફ ૩૩૧૧ જ્ઞાનવર્ધક સભા મુંબઇમાં ખેતવાડીમાં હતી તે સંસ્થા-સભા ૩૩૧૨ બ્રિટીશ લૉ પ્રકરણ ઇંગ્લેન્ડની કાયદાપોથી, કાયદાના પુસ્તકનું નામ પૃ.૧૩૬ પત્રાંક ૧૯ મહાનીતિ તા.૯-૧૧-૧૮૮૭ થી તા.૯-૧૧-૧૮૮૭ દરમ્યાન ૩૩૧૩ મહાનીતિ મહત્ની | નીતિ–લઈ જવાની-દોરી જવાની ક્રિયા, પથપ્રદર્શન, ચાલચલગત,
શીલ, યુક્તિ, ઉપાય, પ્રાપ્તિ, દાન, આધાર, સંબંધ, લોકસમાજના કલ્યાણ
માટે નિર્દેશ કરેલો આચાર-વ્યવહાર ૩૩૧૪ સપ્તશતી સત+શત T ૭૦૦ શ્લોક કે પદાર્થનો સંગ્રહ
દા.ત.માર્કડેય પુરાણમાં દુર્ગાચરિત્રને લગતા ૭૦૦ શ્લોક તે દુર્ગાસપ્તશતી કે
ચંડીપાઠ; પંડિત બુધજન રચિત સતસઈ–૭૦૦ શ્લોક, વૃંદશતસઈ ૩૩૧૫ ડુંગર
હુ+કુતરા જેના પર ચડતાં કષ્ટ થાય તે દુર્ગ, વધુ કષ્ટ થાય તે પર્વત ૩૩૧૬ તળેટી
તન્નટ્ટિા | પર્વત-ડુંગરની નીચેનો ભાગ કે આજુબાજુનો નીચાણનો પ્રદેશ ૩૩૧૭ ગૃહસ્થાશ્રમ ૪ આશ્રમ પૈકી રજો જેમાં ઘર માંડીને રહેવાનો જીવનપ્રકાર ૩૩૧૮ પ્રણીત કરવો પ્ર+ન ા રચવો, કહેવો પૃ.૧૩૦ ૩૩૧૯ શુક્લ ભાવ શુ સ્વચ્છ, નિર્મળ, પવિત્ર ભાવ ૩૩૨૦ શિર જતાં પણ મૃત્યુ આવે તો પણ, માથું જાય તો યે ૩૩૨૧ અવિચારે અયોગ્ય વિચારમાં ૩૩૨૨ હાવભાવ સ્ત્રીઓના અભિનયની વિશિષ્ટ ચેષ્ટા તે હાવ, વ્યક્ત કરવાની ક્રિયા તે ભાવ ૩૩૨૩ શૃંગાર કૃ+28ા શરીર વગેરેની સજાવટ કે રસિકતા સંબંધી સાહિત્ય ૩૩૨૪ વિશેષ પ્રસાદ વધુ મહેરબાની; ભગવાનને નૈવેદ્ય ધરાયા પછીની વસ્તુ વધુ લેવી તે ૩૩૨૫ સ્નાનમંજન ના+| નાહવામાં વિલેપન કરવું, શોભા માટે સાધન-સામગ્રી વાપરવી ૩૩૨૬ લલિત ભાવે તન્ના મનોહર રીતે; કામુક રીતે, અંગોપાંગ હલાવતાં ૩૩૨૭ જળપાન નં+પ પાણી પીવું ૩૩૨૮ કટાક્ષ દૃષ્ટિથી મોહ દૃષ્ટિથી, મોહક ભાવે, વ્યંગભરી નજરે ૩૩૨૯ દંપતીસહવાસ પતિપત્નીની સાથે રહેવું-વસવું ૩૩૩૦ મોહનીય સ્થાનક મોહ થાય તેવી જગ્યા ૩૩૩૧ ત્રાનું ત્રમ્ ત્રાસ થવો, ત્રાસ પામું, ડરું, ભય પામું ૩૩૩૨ સદોષી દોષ સાથે, દોષવાળી ૩૩૩૩ અહંપદ હું અને મારું એવું ખોટું અભિમાન ૩૩૩૪ સમ્યક પ્રકારે સારી રીતે, સાચી રીતે ૩૩૩પ મોહની મોહ, મોહિની, સંમોહન, આકર્ષણ પૃ.૧૩૮ ૩૩૩૬ ધર્માનુરક્ત ધર્મ પ્રત્યે અનુરાગવાળા, ધર્મરંગે રંગાયેલા ૩૩૩૭ દર્શન
[ ! દેખાવ, ચેષ્ટા, ક્રિયા ૩૩૩૮ ધર્માનુરક્ત દર્શન ઉદાસીનતા, વૈરાગ્યમય દેખાવ
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧ ૧૭ ::
૩૩૩૯
પ્રતિજ્ઞા
૩૩૪૦ ૩૩૪૧ ૩૩૪૨
સૃષ્ટિસૌંદર્ય નશો અતિથિ
૩૩૪૩ ૩૩૪૪ ૩૩૪૫
સ્વયંબુદ્ધ માયાવી દર્શન
પ્રતિ+જ્ઞા ! વચન; વ્રત; ઓછાવત્તા સમય માટે અમુક કરવા-ન કરવાનો કે ખાવા-ન ખાવાનો નિયમ; વાયદો-વાદા, સ્વીકૃતિ સૂન+[+૩+૨ના કુદરતી, પ્રાકૃતિક સુંદરતા; રચના-સર્જનની શોભા કેફી પદાર્થ વાપરતાં કેફ ચડે તે; સત્તા-વિદ્યા-ધનનો કેફ, મદ નાસ્તિ તિથિઃ વસ્થ : I જેના આવવાનો સમય-તિથિ-તારીખ નક્કી ન હોય તે મહેમાન, અપ્રતિબદ્ધ મુનિ, તિથિ વિના ય નિરંતર ધર્મ આચરે તે જાતે જ બોધ-જ્ઞાન પામેલા મ++વિના છળકપટ કરનાર, ધોખેબાજ, ઇન્દ્રજાળ ફેલાવનાર, કપટી તત્ત્વજ્ઞાનની વિચારણાનું શાસ્ત્ર, દા.ત.જૈન, બૌદ્ધ, સાંખ્ય, યોગ, ન્યાય, વૈશેષિક, પૂર્વમીમાંસા, ઉત્તરમીમાંસા અને ચાર્વાક અકર્તવ્ય, ધર્મના અભાવ-અનું અસ્તિત્વ-અરુચિ જ્ઞાન વિનાના પક્ષ પ્ર+મા આળસ, ભૂલ, ચૂક, અનાદર, બેકાળજી મનસ્+જ્ઞ+વા સુંદરતા, રમ્યતા, મનોહરતા તત્પર, એકાગ્ર, લીન મન-વચન-કાયા, બહિર્વાચા અન અંતર્વાચાનો ત્યાગ, ધ્યાન વાર્તા ! વાતને સમર્થન, વાતની પુરવણી, વાતમાં વધારાનું ઉમેરણ-મેળવણ
અધર્મ અજ્ઞાન પક્ષ પ્રમાદ મનોજ્ઞતા પરાયણ
યોગ
વાતપૂર્તિ
૩૩૪૬ ૩૩૪૭ ૩૩૪૮ ૩૩૪૯ ૩૩પ૦ ૩૩૫૧ ૩૩પર પૃ.૧૩૯ ૩૩પ૩ ૩૩૫૪ ૩૩૫૫ ૩૩પ૬ ૩૩૫૭ પૃ.૧૪૦ ૩૩૫૮ ૩૩પ૯
મરોડ ઉશૃંખલ વસ્ત્ર ચપોચપ ઊન અનુપયોગ
લટકામટકા, ચાળો, અંગોના સુંદર વળાંક
કૃત્ત નિરંકુશ-મર્યાદા વિનાનું-ઉદંડ-ઉદ્ભટ પહેરવેશ અતિ ચુસ્ત, તડતડ; ચીપી ચીપીને; ઝટઝટ »[ 1 ઘેટાં-બકરાં-ઊંટ વગેરે પ્રાણીના વાળ નકામો ઉપયોગ, આત્માર્થ સિવાય ઉપયોગ રાખવો, લક્ષ ન હોવો
કૃત ચારે વર્ગ
9. કાર્ય, કૃત્ય
(+૩+વૃના ક્ષત્રિય, બ્રાહ્મણ, વૈશ્ય અને શૂદ્ર; સમાજના ચારે સમૂહ-સમુદાય; ધર્મ-અર્થ-કામ એ ૩ વર્ગ અને ૪થો અપવર્ગ તે મોક્ષ મન્ા શોભાવું, દીપાવું વિદ્ ા સંતાપ, અનુતાપ, અફસોસ, થાક, ચિત્તના ૮ દોષમાં ૧લો દોષ
૩૩૬૦ મંડન કરું ૩૩૬૧ ખેદ પૃ.૧૪૧ ૩૩૬૨ વિદેહી ૩૩૬૩ વક્તત્વ ૩૩૬૪ તત્ત્વજ્ઞ તપ ૩૩૬૫ અકાલિક ૩૩૬૬ મનોવીરત્વ ૩૩૬૭ વેશવાળ ૩૩૬૮
વિ+દ્રિદુ વિત+હિના માયા-પાશ-દેહભાવથી મુક્ત, દેહાતીત દશા વા બોલવાની શક્તિ-કળા-છટા સ્વાધ્યાય કમોસમી, કટાણાનું, કસમયનું ૩૨ પ્રકારે અસજઝાય; યોગ્યતા સિવાય મનોબળ વેવિશાળ, સગાઈ ૩ તુલા ભંગ થાય, તૂટે
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૧૮::
પૃ.૧૪૨ ૩૩૬૯ ૩૩૭)
વિધવા ત્રિદંડ
વિધુ ધવા જેના પતિ ગુજરી ગયા હોય તે સ્ત્રી તુ, ત્રિઢ મન-વચન-કાયાના સંયમ, શુભ વિચાર–હિતકારી વાણી–ચત્નાપૂર્વક કાયા પ્રવર્તન સેન્ આરાધ્યની, વીતરાગની, શુદ્ધાત્માની +દ્ધિા રસલુબ્ધ, રસલોલુપ, ગાર-ગારામાં બાળક-હાથી લબદાય તેમ
સેવ્યની ૨સગારવ
૩૩૭૧ ૩૩૭ર પૃ.૧૪૩ ૩૩૭૩ ૩૩૭૪
પરાત્મ અબંધ
પર+માત્મના બીજાનો આત્મા છૂટથી-નિરંકુશપણે કરેલાં-નિબંધ, જેનો ઉદય હોય પણ બંધ ન હોય તેવી કર્મપ્રકૃતિ – મિશ્ર મોહનીય અને સમ્યકત્વ મોહનીય ક્ષમ્ | સહન કરું, ખપાવું મા+[ | અરીસો, દર્પણ; નમૂનો; મૂળ ગ્રંથ જેમાંથી નકલ કરવામાં આવે અંકુશમાં, નિયમનમાં, સંયમમાં ધનુષ્ય જેવી, કસાયેલી ઉત્કૃષ્ટ આત્મા
સમ્+પા પ્રાપ્ત
મ+ની+રથા આળ ચડાવવું તે ૧૩મું પાપસ્થાનક f+૩નન | ચાડીચુગલી-નિંદા કરનાર, અહીંનું ત્યાં કરનાર, દુષ્ટ એવો અવાજ થાય એમ, ઝઘડો થાય તેવું, ખડખડાટ આળસુ, નસીબવાદી, મહેનત નહીં કરનાર નીતિ-સદાચાર વિરુદ્ધ કર્મના ધર્મને ભાગ્યને-નસીબને અધીન-આધારિત-અનુસરણ
૩૩૭૫ ક્ષમાવું ૩૩૭૬ આદર્શ ૩૩૭૭ સ્વાધીન રૂપ ૩૩૭૮ કમાન રૂપ ૩૩૭૯ પરમહંસ પૃ.૧૪૪ ૩૩૮૦ સંપાદન ૩૩૮૧ અભ્યાખ્યાન ૩૩૮૨ પિશુના ૩૩૮૩ ખડખડ ૩૩૮૪ અનુદ્યમી ૩૩૮૫ ન્યાય વિરુદ્ધ ૩૩૮૬ કર્માધર્મી પૃ.૧૪૫ ૩૩૮૭ નીતિ ૩૩૮૮ અપશબ્દ ૩૩૮૯ : કર્ણોપકર્ણ રીતે ૩૩૯૦ પૂંઠચૌર્ય ૩૩૯૧ વયમાં ૩૩૯૨ કુમારપત્ની ૩૩૯૩ પરણીય ૩૩૯૪ રજસ્વલા ૩૩૯૫ એવભાષા પૃ.૧૪૬ ૩૩૯૬
ઝાએ ૩૩૯૭ ક્રિયાશાળી ૩૩૯૮ પ્રતિમા
ની આચારપદ્ધતિ, ચાલચલગત; ઉપાય; યુક્તિ ખરાબ શબ્દ, ગાળ
૩૫if I અફવા, કિંવદંતી, એક કાનેથી બીજા કાને, ત્રીજા કાને પાછળથી ચોરી કરવી, પીઠ પાછળ ખોટું કરવું ઋતુમાં, યુવાનીમાં વૃદ્ધાવસ્થામાં વ્રતમાં પુત્રવધૂ પોતાની પરણેલી સ્ત્રી, પત્ની નવર્નન્ | ઋતુવંતી સ્ત્રી, માસિક ધર્મવાળી સ્ત્રી હલકા-તુચ્છકારભરી ભાષા, અપમાનયુક્ત વચન-વાણી
વધારે 3++શનિના ક્રિયાવંત ધાર્મિક ક્રિયા-અનુષ્ઠાન કરનાર મૂર્તિ, પ્રતિબિંબ, છબી, તસવીર, ચિત્ર, આકૃતિ, છાયા
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૧૯ ::
આછાં લૂગડાં દાબ સાયંકાળે અરુણોદયે લઘુશંકા દીર્ઘશંકા
પાતળાં-ઝીણાં-પારદર્શક કપડાં-વસ્ત્ર અંકુશ, દબાણ સાયવેત્ સાંજે, સંધ્યા સમયે, દિવસના અન્ત, સૂર્યાસ્ત
+૩નન, + 1 સવારે, પ્રભાતે, સૂર્યોદય પેશાબની હાજત મળત્યાગ-ઝાડે જવાની હાજત
૩૩૯૯ ૩૪) ૩૪૦૧ ૩૪૦૨ ૩૪૦૩ ૩૪૦૪ પૃ.૧૪૦ ૩૪૦પ ૩૪/૬ ૩૪૦૭ ૩૪૦૮ ૩૪૦૯ ૩૪૧૦ ૩૪૧૧ ૩૪૧૨ ૩૪૧૩ ૩૪૧૪ ૩૪૧૫ પૃ.૧૪૮ ૩૪૧૬ ૩૪૧૭
પૂર્વિત પૂર્વ પહેલા કરેલા-ભોગવેલા વણખપની જરૂર વિનાની, અનાવશ્યક કુટિલતા વાંકા વળીને, કપટ, વંકાઈ, હઠીલાપણું, ખટપટ વિરહગ્રંથ વિ+ઠ્ઠા પ્રિયજનના પરસ્પર વિયોગ સંબંધી પુસ્તક વાદયશ વાદ કરીને કીર્તિ-યશ, વાદ-વિવાદ વડે જશ અપવાદ અપયશ, અપકીર્તિ, આળ આજીવિક વિદ્યા ગોશાલક સંપ્રદાય મુજબ ગૃહસ્થ જીવનના નિભાવ માટે વિદ્યાનો પ્રયોગ ભેળો
ભેગો, સાથે, સંગે કવળ
વે+વન્! કોળિયો, ગ્રાસ નિર્માલ્ય નિર્મન્ પુરુષાર્થ મંદ કરે તેવાં, દમ વગરનાં, તુચ્છ ખીલવું વિકાસ કરું, વિકસાવું; ફૂલેફાલે તેમ કરવું; શોભાવું-દીપાવું; ચગાવું
મર્મલેખ આશુપ્રજ્ઞા
ખાનગી વાત-રહસ્ય વિષે લેખ, અયોગ્ય લેખ ૩[આશુ+પ્રજ્ઞા હાજરજવાબી; દિવ્યજ્ઞાની-કેવળજ્ઞાની; કોઇપણ પ્રશ્નનો ત્યારે ને ત્યારે બધી રીતે સાચો જવાબ આપનાર નો+ા દૃષ્ટિ-જ્ઞાન આપનાર
૩૪૧૮
લોચનદાયક
પૃ.૧૪૯
૩૪૧૯ ૩૪૨૦ ૩૪૨૧ ૩૪૨૨ ૩૪૨૩ ૩૪૨૪ ૩૪૨૫ ૩૪૨૬ ૩૪૨૭ ૩૪૨૮
માનતા
મન માન્યતા આલાપ ગા+ન[ વાતચીત, સંભાષણ, ગાતી વખતે સ્વરનો વિસ્તાર કરવો, તાન ઉન્માદ ૩મદ્ તોર-મદ, વ્યભિચારી ભાવ, પાગલપણું, માનસિક રોગ, ખીલવું રૌદ્રાદિ રસ દ્ ભયંકર-ઉગ્ર, ભયાનક, બિભત્સ વગેરે ૭ રસ ખોડીલાં રવો ખોડખાંપણવાળા જીવ, વિકલાંગ, લૂલા-લંગડા અનાચારી ધર્મ અન+મા+વ+ધું શુષ્ક જ્ઞાની-શુષ્ક અધ્યાત્મી કહે તે ધર્મ મિથ્યાવાદી નિદ્ ા મિથ્યા વાદ કરનાર, વિનયવાદી શૃંગારી ધર્મ વૈષ્ણવ, પુષ્ટિમાર્ગી, આજના રજનીશે કીધેલો ધર્મ નિયતવાદ નિયમ્ નિયતિવાદી, આજીવક મત, સંયતવાદ સાદિ અંત મિતવાદીના મતે, જીવો મર્યાદિત છે માટે કોઈ સમયે સહ મોક્ષે જશે તેથી
સંસારનો અંત થશે ભરૂસો વિશ્વાસ રોષ
રુમ્ | ગુસ્સો
૩૪૨૯ ૩૪૩૦
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૨૦:
૩૪૩૧
૩૪૩૨
પૃ.૧૫૦
૩૪૩૩
૩૪૩૪
૩૪૩૫
૩૪૩૬
૩૪૩૭
૩૪૩૮
૩૪૩૯ સ્મશાન
३४४०
દેશાટન
૩૪૪૧
૩૪૪૨
૩૪૪૩
૩૪૪૪
૩૪૪૫
પૃ.૧૫૧
૩૪૪૬
૩૪૪૭
પૃ.૧૫૨
૩૪૪૮
૩૪૪૯
૩૪૫૦
૩૪૫૧
૩૪૫૨
૩૪૫૩
૩૪૫૪
૩૪૫૫
પૃ.૧૫૩ ૩૪૫૬
૩૪૫૭
૩૪૫૮
ચરિત્ર
સર્વપક્ષી
ખંડવો નહિ
નિષ્કામ શીલ
ત્વરિત ભાષા
પાપગ્રંથ
ક્ષૌર સમય પશુપતિ
ܘܪ
કલાલ
ગોળ કૂપ
વ્યવહાર
વિદ્યાશાળી
પ્રનાશન
પ્રાયોજનિક
અભાવ
સેવક
અસૂયા
વ્યાયામ
અકરણીય
ધૃતરમણ
ક્ષૌરકર્મ
ઠાંસોઠાંસ
કૃષ્ણલેશ્યા
ગૃદ્ધ ભાવે
વળદાર પાઘડી
ચલોઠો
વર્। આચરણ, વ્યવહાર બધી બાજુથી
વર્। છોડવો નહિ, તોડવો નહિ
નિસ્+ામ+શીત્ । ઇચ્છા-નિયાણારહિત ચારિત્ર; અપેક્ષારહિત સ્વભાવ ઉતાવળે-એકાએક-અચાનક બોલવું નીતિ-વૈરાગ્ય-ધર્મગ્રંથ સિવાયના ગ્રંથ
ક્ષુર્ । હજામત, મુંડન કરતી-કરાવતી વખતે પશુની જેમ
જ્ઞાન । મડદાંને મરણ પછી બાળવાની-દાટવાની જગ્યા, મસાણ વિશ્+અર્। સમગ્ર દેશમાં-દેશવિદેશમાં ૨વું; સ્વ-દેશ=આત્મામાં ફરવું કંદોઇ, કંબૂક (શૂદ્ર માણસ), કંકણ (બંગડી-કાંસકી), કંદ (કંદમૂળ), કંચુકી (વ્યભિચારી), કંચિની (ગણિકા), કંટુકરણ (ભારે વ્યાજખાઉ) દારૂનો દુકાનદાર, પીઠાનો માલિક, કુંભાર, સોની ગાયોનું સ્થાન, ગોંદરો, પાદર, ભાગોળ
વિ+ઞવ+હૈં। લેવડદેવડનો સંબંધ, પહેરામણી, રિવાજ, નાતો, રૂઢિ, ખરીદવેંચાણ, વ્યાપાર-રોજગાર; ન્યાય-નિર્ણય; આચરણ
વિદ્+શાસ્+રૂનિ। વિદ્યાવાળી, વિદ્યાયુક્ત, જ્ઞાન-કળાવંતી, વિધાસંપન્ન
પ્ર+નસ્ । પહેલાં નાશ કરવો, પૂર્ણ નાશ કરવો
પ્ર+ન્યુ+મૂ। ફળ, મતલબ, ઉદ્દેશસિદ્ધિની ખોટ-ખામી અથવા સંતાન ન હોવાંનાશ-મૃત્યુ કે ખોટ-ખામીવાળાં હોવાં
સેક્। અનુયાયી, શિષ્ય, સેવા કરનાર; ભક્ત; નોકર
અસૂ+ચત્ । ઇર્ષ્યા, અમૃતજ્ઞતા, અસહિષ્ણુતા, નિંદા, અપવાદ વિ+આ+યમ્ । કસરત; થાક, ઉદ્યમ; વિસ્તાર-ફેલાવ
7+વૃ+અનિ । ન કરવા યોગ્ય, ન કરવા જેવી; અમંગળ કરતી મેલી વિધા વિ+જ્ત । જુગાર રમ્યા કરવો
ક્ષુર્। હજામત, મુંડન
ખીચોખીચ, ઠસોઠસ, ખૂબ દાબીને-ભરીને-ખેંચીને-ઘાલીને
?+તિ[। જીવના ૬ પ્રકારના અધ્યવસાય-ભાવ-પરિણામ પૈકી એક, અશુભ લેશ્યા; દા.ત. ફળથી લચેલાં વૃક્ષને જોઇને જેને આખું વૃક્ષ મૂળથી ઉખેડી નાખવાના, ભૂમિ પર પાડવાના અને બધાં ફળ લેવાનું મન થાય તે કૃષ્ણલેશ્યા
.
વૃક્ । ગીધ જેવી લાલચુ નજરે-આસક્ત ભાવે, લોભના ભાવથી આંટો-મરડાટ-મિજાજી-હું પદવાળી પાઘડી
જૈન સાધુનું નીચે પહેરવાનું વસ્ત્ર (મોટા પનાનો ચાર હાથનો ખેસ)
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૪૫૯
૩૪૬૦
૩૪૬૧
પૃ.૧૫૪
૩૪૬૨
૩૪૬૩
૩૪૬૪
૩૪૬૫
૩૪૬૬
૩૪૬૭
૩૪૬૮
૩૪૬૯
૩૪૭૦
૩૪૭૧
પૃ.૧૫૫
૩૪૭૨
૩૪૭૩
૩૪૭૪
૩૪૭૫
૩૪૭૬
૩૪૭૭
૩૪૭૮
૩૪૭૯
૩૪૮૦
૩૪૮૧
રાજદ્વારે
વિઠ
પાપ પર્વ
શુક્લ એકાંત ધાકમેળાપ
ઐક્ય નિયમ
અયોગ્ય દાન
બુદ્ધિની વૃદ્ધિ
ધર્મપૂર્તતા
છલ
સ્વધર્મી ચતુર્વર્ણી
કોપ
ધર્મવર્ગ
ત્રિકરણ
પત્રાંક ૨૦ એકાંતવાદ
વાદીઓ
સત્કવિ
પત્રાંક ૨૧
અદાલતે, કોર્ટમાં
વિનય, વિરાગતા, વિનયન શિક્ષણ
પાપ થાય તેવાં લૌકિક પર્વ (હોળી, શિવરાત્રિ, જન્માષ્ટમી, લૌકિક દિવાળી, શીતળા સાતમ વગેરે)
ઉત્તમ સમાગમ, પવિત્ર-નિર્મળ એકાંત
અનાજ-ભોજન-જળાશય-ભય-દબદબા-જલસા-નાટક-ફિલ્મના પ્રસંગ, મેળા -વ્યંગ્। એકતાનો-સંપનો આચાર; એકલાં શું કરવું-શું ન કરવું તેની પ્રતિજ્ઞા; એકત્વનું શાસન; સમાનતાની પદ્ધતિ; પૂર્ણતાનો ધારો. અભેદ, સમરૂપતા, એકાર્થી ભાવ, વિશ્વની પરમાત્મા સાથેની એકતા અનાદર-વિલંબ-પરાઙમુખતા-કડવું વચન-પશ્ચાત્તાપ ઃ ૫ દૂષણો સાથે દાન વુ+વૃધ્। બુદ્ધિની વિશાળતા, ઔત્પાતિકી-વૈનયિકી-કાર્મિકી-પારિણામિકી એ ૪ પ્રકારની બુદ્ધિ વધે તેવા
શઠતા, ધર્મને નામે ધતિંગ, કાર્પેટિક
છો+લમ્ । કપટ, ઠગાઇ, શઠતા; વાક્, સામાન્ય અને ઉપચાર એ ૩ રીતે ઃ વાક્ છલ ઃ અન્યના વચનમાં અર્થાતર કરી દોષ દેવો તે વચનછલ.
:: ૧૨૧ ::
સામાન્ય છલ ઃ કોઇ વસ્તુની સંભાવનાને સામાન્ય નિયમ બનાવી અન્યને હલકો પાડવો. ઉપચાર છલ ઃ કથન પર કટાક્ષ કરવો.
વીતરાગી ધર્મી, આત્મધર્મી
વતુ+વન્ । બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય અન શૂદ્ર એ ચાર જાતિ-જ્ઞાતિ પ્। ગુસ્સો, ખોફ
ધૃ+વૃન્ । મોક્ષ તે અપવર્ગ, તે સિવાયના ધર્મ-અર્થ-કામનો સમૂહ, શ્રેણી ત્રિ+ । કરવું-કરાવવું-અનુમોદવું, મન-વચન-કાયા
કોને
વસ્તુનું સ્વરૂપ અમુક ચોક્કસ પ્રકારનું જ છે એવો મત; કાળ-નિયતિ-કર્મસ્વભાવ-પુરુષાર્થ આ ૫ સમવાય ન માનતાં એકાંતે એકેકને જ માને તે ક્રિયાવાદીના ૧૮૦, અક્રિયાવાદીના ૮૪, અજ્ઞાનવાદીના ૬૭, વિનયવાદીના ૩૨ ભેદ એમ પાખંડીના-વાદીના ૩૬૩ ભેદ
આર્ષદૃષ્ટા
કોને ? વચનામૃત રાગનો અભાવ, રાગ વિના, રાગરહિત પ્રેમ, આસક્તિ
અણરાગ
અનુરાગ
વ્યવસ્થિત કારણ વ્યવસ્થા-ગોઠવણ-જોગવાઇવાળું કારણ, અશુદ્ધ ચેતના-વિભાવ એકાંત ભાવિ માત્ર પ્રારબ્ધ-નસીબ-નિયતિ કે ભવિતવ્યતા
એકાંત ન્યાયદોષ માત્ર ફેંસલો, યોગ્યતા, ધારો-રિવાજ, દૃષ્ટાંત-કાકતાલીય ન્યાય, ન્યાય (નૈયાયિક) દર્શનના દોષ
તા.૯-૧૧-૧૮૮૬ થી તા.૯-૧૧-૧૮૮૦ દરમ્યાન
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૨૨ :: ૩૪૮૨ યોગાનુયોગ એક યોગ પછીનો બીજો યોગ, તાકડો, જોગાનુજોગ ૩૪૮૩ પટંતર ભેદ, જુદાઈ, ખાનગીપણું, પરોક્ષ સ્થિતિ ૩૪૮૪ લોકાપવાદ લોક દ્વારા થતી નિંદા ૩૪૮૫ અપવાદ અપયશ, નિંદા उ४८६ એકત્ર
+ત્રનું એક સ્થળે, એક સાથે, સાથે સાથે ૩૪૮૭ અભુત નિધિ આત્મ અનુભવ ૩૪૮૮
અલુબ્ધ અનાસક્ત, આકર્ષણ વિનાના, ન લોભાયેલા પૃ.૧૫૬ ૩૪૮૯
બાળક (બાળક જેવી) સરળતા, નિર્દોષતા ૩૪૯૦ યુવાન (યુવાન જેવી) દૃઢતા ૩૪૯૧
(વૃદ્ધ જેવો) અનુભવ ૩૪૯૨ કુશીલ અસદ્ આચરણ, ખરાબ રીતભાત, ખરાબ ચાલચલગત, ગેરવર્તણૂંક ૩૪૯૩ સોમલ એક પ્રકારનું ખનિજ ઝેર જેને શુદ્ધ કરી ખાંસી જેવા રોગમાં અપાય, આર્સેનિક ૩૪૯૪ ગુપ્ત ચમત્કાર આત્મા, આત્માના ચમત્કાર-પ્રભાવ ૩૪૯૫ પ્રેમદા પ્રેમ આપનારી સ્ત્રી, પત્ની ૩૪૯૬
અપેક્ષાએ મ+ર્ણ દૃષ્ટિએ, રીતે ૩૪૯૭
એકાંતિક અંતિમ, નિર્ણાયક, પક્ષપાત સહિત, ખાનગી, ગુપ્ત, અવયંભાવી માનનાર પૃ.૧૫૦ ૩૪૯૮
દાદ આપશે માન આપશે, માન્ય કરશે, ન્યાય આપશે ૩૪૯૯
+ના ઉપકાર પર અપકાર કરે તેવા ૩૫O સ્તબ્ધ તમ્ રોકાયેલો, સખત, ગતિહીન, અચળ, હઠીલો, જિદ્દી, આશ્ચર્યચકિત ૩૫૦૧ ધાડેધાકડ નટકી શકે તેવું સાંધેલું, ખોટા સાંધા કરેલું, સાવ ખોટું, તદ્દન જૂઠથી ભરેલું ૩પ૦૨ તાત્પર્યતા રહસ્ય, પ્રયોજન ૩૫૦૩ વ્યામોહ સંયુક્ત વિ+ની+મુદ્દા સબળ મોહ-બ્રાન્તિ-અજ્ઞાન-વ્યાકુળતા-મૂંઝવણ સહિત ૩પ૦૪ જડભરત જડ જેવા, મૂર્ખ, ઉન્મત્ત, બહેરા-આંધળા જેવા; અતિ ઉદાસીન, પરમવિરક્ત
પૂર્વભવના સ્મરણને લીધે અસંગ રહી મોક્ષે જનાર ભરત રાજા-મુનિ. ભરત રાજા ઋષિ થઈને આશ્રમમાં રહેતા ત્યાં પાણી પીતી ગર્ભિણી મૃગલી સિંહની ત્રાડથી નાસી ને ગર્ભપડી ગયો. તેને પાળીપોષીને મોટો કરતાં આસક્ત ભાવ થતાં બીજો જન્મ મૃગપણે પણ પૂર્વભવના સ્મરણે અસંગ રહી દેહત્યાગ થયો પછી ભરત નામે બ્રાહ્મણ, ઋષિ બન્યા; અસંગતાથી રહેતા એટલે જડભરત નામ, વનમાં રહૂગણ રાજાની પાલખી ઉપાડવા સેવકો લઈ ગયા, જ્ઞાન હોવાથી યત્નાપૂર્વક ચાલતા. રાજા ગુસ્સે થયા છતાં પોતે ઉન્મત્ત, જડ, આંધળા-બહેરા જેવા અસંગ રહ્યા, મોક્ષે ગયા અને રાજાને બોધ લાગ્યો. કૃપાળુદેવે પ્રભુશ્રીજીને
કહેલું, “મુનિ, જડભરત જેવા થઈને વિચરજો” (ઉપદેશામૃતજી પૃ.૬૨, ૨૭૫) ૩૫૦૫ જનકવિદેહી વિદેહ વંશના પ્રત્યેક રાજાનું સામાન્ય નામ, પ્રત્યેક જનક દેહ છતાં દેહથી પર,
દેહાતીત (ગુરુના અષ્ટાવક્ર).નિમિ, મિથિ, દેવરાત, બૃહદ્રથ, જનકજી સીતાપિતા ૩૫૦૬ ઉલ્લાસિત પરિણામે ત+પર+નન્ ! ચાહીને, જાણીબુઝીને, હોંશથી, ઈરાદાપૂર્વક
કૃતની
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧ ૨૩ ::
પૃ.૧૫૮ ૩૫૦૭ ૩૫૦૮
૩૫૦૯ ૩પ૧૦ ૩૫૧૧
૩પ૧૨ ૩૫૧૩ ૩૫૧૪ ૩૫૧૫
શ્રી ગૌતમ મહાવીર સ્વામીના મુખ્ય ગણધર, નામ ઇન્દ્રભૂતિ પણ ગોત્ર ગૌતમ વેદ
જીવ જ્ઞાન જેમાં સમાયેલું છે તેવા ગ્રંથો; ૮મા તીર્થંકર ચંદ્રપ્રભ સ્વામી સુધી ભરત ચક્રવર્તી કૃત આ ૪ વેદ હતા : સંસારાદર્શન, સંસ્થાનપરામર્શન, તત્ત્વાવબોધ અને વિદ્યાપ્રબોધ; પછી ભેળસેળવાળા હાલ છે તે ઋગ્વદ,
યજુર્વેદ, સામવેદ, અથર્વવેદ સમ્યક નેત્ર સાચી દૃષ્ટિ, સમ્યક દર્શન, સાચી આંખ-નયન ભગવતી
ગણધર ગૂંથિત દ્વાદશાંગીમાં ૫ મું ભગવતી સૂત્ર; વ્યાખ્યા-વિવાહપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર પુગલ શ્રી ભગવતીજી સૂત્ર, શતક ૧૧, ઉદ્દેશક ૧૨ મુજબ વેદ-વેદાંતના પારગામી, પરિવ્રાજક ભદ્ર પ્રકૃતિવંત, ઘણું તપ કરનાર “પુગલ' નામના સંન્યાસીએ બ્રહ્મલોકના
દેવોનાં આયુષ્ય બાબત પોતાને થયેલું વિભંગજ્ઞાન (અવધિ-અજ્ઞાન) જ સાચું અને છેવટનું છે એમ આલંભિકા નગરીમાં જાણ કરી. ત્યાં મહાવીર સ્વામી સમવસરણમાં પધારતાં ગૌતમ પ્રભુએ આ અંગે પૂછતાં, સહુનું સમાધાન થયું, સત્ય સમજાયું, પર્ષદાવિખરાઈ, પુદ્ગલ પરિવ્રાજકનું વિર્ભાગજ્ઞાન નાશ પામ્યું
અને પ્રભુ મહાવીરના ચરણોમાં દીક્ષા લઈ કર્મમુક્ત થયા તે વસ્તુગતે વસ્તુમાં જઈને-રહીને, વિષયાત્મક સ્વાભાવિક, વસ્તુરૂપે અંદર પ્રવેશીને ઉસૂત્ર પ્રરૂપણા સૂત્ર, સિદ્ધાંત કે આગમથી વિરુદ્ધ કહેવું-લખવું-બોલવું-ગાવું અવિવેક ધર્મ હિત-અહિત, સાચા-ખોટાના વિવેક વિનાનો ધર્મ અભિનિવેશ મ+ન+વિ[ દુરાગ્રહ, શરીર મારું છે એવો અસહુનો આગ્રહ; બીજાને
હરાવવા અનીતિનાં કાર્યનો આરંભ; મૃત્યુનાં વારણનો આગ્રહ શૈલી
શીતા રીતિ, પદ્ધતિ પાખંડ પI+g દંભ, ઢોંગ, આડંબર, ધર્મની વિરુદ્ધનો વંચનામાર્ગ :
મુખ્ય ૪ પ્રકારઃ ક્રિયાવાદ-અક્રિયાવાદ-અજ્ઞાનવાદ અને વિનયવાદ કાળ-નિયતિ-સ્વભાવ-કર્મ-પુરુષાર્થ એમ પ સમવાય ન માને પણ એકાંતે એકેકને જ માને તે પાખંડીના ૩૬૩ ભેદક્રિયાવાદ ૧૮૦ ભેદ પાપ-પુણ્યરૂપ ક્રિયાથી જ બધું થાય છે અક્રિયાવાદ ૮૪ ભેદ પાપ-પુણ્ય-આત્મા કાંઈ નથી, નાસ્તિકમત. અજ્ઞાનવાદ ૬૭ ભેદ જ્ઞાનથી તો વિવાદ થાય છે! વિનયવાદ ૩ર ભેદ વિનય શ્રેષ્ઠ ગુણ છે માટે કોઈને નિંદવા નહીં.
ફરમાન, શાસન, સત્તા, આજ્ઞા, અધિકાર નિર્વિકારી દશા નિ+વિ+ ઢંગુ | સમ્યક દશા છકી જાઓ ઉન્મત્ત થાઓ, મોહમાં છાકટા થાઓ, અંજાઈ જાઓ આવિર્ભાવ વિ+ભૂ પ્રગટ, પ્રકટીકરણ; પ્રકાશ; ઉત્પત્તિ; અવતાર નિઃ૦– નિઃશંક, નિઃસંગ, નિઃશ્રેયસ, નિઃશેષ, નિઃશ્રેણિ, નિતાન્ત, નિશ્ચિત, નિર્વિવાદ,
નિઃસંશય, નિતરામ=સર્વથા, પૂર્ણ રીતે
૩૫૧૬ ૩પ૧૭
હુકમ
૩૫૧૮ ૩પ૧૯ ૩પ૨૦ ૩પ૨૧ ૩પર૦
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧ ૨૪ ::
પૃ.૧૫૯ ૩પ૨૩ એ નાગની ધૂણીમાં બની રહેલા સાપમાંથી ઊગરીને દેવ થયેલા ધરણેન્દ્ર છત્રરૂપે ફેણ
છત્રછાયા ધરેલી તે ૩૫ર૪ વેળાનો પાર્શ્વનાથ એક બાજુ કમઠ અનરાધાર વરસાદ વરસાવે છે, બીજી બાજુ ધરણેન્દ્ર-પદ્માવતી ઓર હતો છત્ર ધરી રાખે છે પણ એ સમયે આ નિંદક-વંદકપ્રત્યે સંપૂર્ણ સમપરિણતિ રાખીને
કેવળજ્ઞાન પ્રગટાવી રહેલા પાર્શ્વનાથ ઓર-અભુત-અનન્ય-અસંગ-ન્યારા હતા! ૩પર૫ રાજમતી ૧૬ સતીમાં ૧, મથુરા નગરીના ઉગ્રસેન રાજાની પુત્રી, નેમિનાથ પ્રભુનાં
પ્રથમ સાધ્વી, દિયર-મુનિ રહનેમિને સંયમમાં સ્થિર કરી મોક્ષે પધાર્યા ૩૫૨૬ રહનેમિ નેમિનાથ ભગવાનના નાના ભાઇ, પછી સાધુ થયા ૩૫૨૭ ન્યાય
નિ+$T પદ્ધતિ, શૈલી, દૃષ્ટાંત, ઈન્સાફ, પ્રમાણ દ્વારા વસ્તુની તાર્કિક પરીક્ષા ૩પ૨૮ કૃપાદૃષ્ટિ
કરુણાદૃષ્ટિ, અમી નજર ૩પ૨૯ ધર્મથી વિરુદ્ધ ફરજ, કર્તવ્ય, આત્મસ્વભાવથી વિરુદ્ધ ૩પ૩) | શિથિલ બંધ નક્ા વિચાર વગેરેથી દૂર કરી શકાય તેવો ઢીલો-નબળો-કોમળ કર્મબંધ ૩પ૩૧ આકાંક્ષા મા+ ક્ષા અભિલાષા, ઇચ્છા; અભિપ્રાય, તાત્પર્ય અનુસંધાન ૩પ૩ર સંસ્થાનવિચય ધ્યાન ધર્મધ્યાનનો ૪થો પ્રકાર, ત્રણ લોકનું સ્વરૂપ ચિંતવવું (શિક્ષાપાઠ ૭૪) ૩પ૩૩ પૂર્વધારી ૧૪ કે ઓછા પૂર્વના જ્ઞાતા, ૧ કે વધુ પૂર્વના જ્ઞાતા, પૂર્વધર ૩પ૩૪ અવિરતિ સમ્યગુષ્ટિ સમ્યક્દર્શન છે પણ વ્રત-પચ્ચખાણ નથી ૩પ૩પ વિરતિ વિ+રમ્ વ્રત; નિવૃત્તિ; અવસાન, સમાપ્તિ; ઉદાસીનતા પત્રાંક ૨૨ કોને ?
તા.૨૮-૧૦-૧૮૮૬ થી તા.૨૫-૧૧-૧૮૮૬ દરમ્યાન ૩૫૩૬ સ્વરોદય જ્ઞાન વિ.સં.૧૯૦૫-૧૯૦૭ માં શ્રી ચિદાનંદજી મુનિ ઉર્ફે શ્રી કર્ખરવિજયજી
મહારાજે ૪૫૩ ગાથામાં ગૂંથેલો ગ્રંથ; સ્વરોદય=પવનનું પ્રગટપણું, શરીરમાં
રહેલા પાંચ પ્રકારના પવન સંબંધી શાસ્ત્ર; કાળજ્ઞાન વિષેનું શાસ્ત્ર ૩૫૩૭ સંપ્રદાયપૂર્વક સ+V++પૂર્વના પદ્ધતિસર, ગુરુશિષ્યની પરંપરા સહિત ૩૫૩૮ યોગદશા ધ્યાનદશા ૩૫૩૯ મર્યાદાપૂર્વક મ+ઠ્ઠા | મર્યાદિત રીતે, આમન્યાપૂર્વક સીમા-હદ સહિત ૩પ૪૦
વ્યવસ્થિત ગોઠવણ, ઠઠારો, સજાવટ; દંભ, ડોળ ૩૫૪૧ યુક્તિપ્રયુક્તિ વિવિધ પ્રકારની કરામત-દલીલ બતાવવી-અજમાવવી ૩પ૪૨ વિસ્મયતા વિ+શ્મિ | નવાઈ, આશ્ચર્ય, અચરજ, અચંબો, અદ્ભુતતા; અભિમાન ૩૫૪૩ કદાપિ
ઝી+પા કદાચ ૩૫૪૪ જડવાદ અનાત્મવાદ, સૃષ્ટિનું મૂળ કારણ જડ પ્રકૃતિ જ છે એવો મત-સિદ્ધાંત ૩૫૪૫ આત્મવાદ માત્મવત્ ા “આત્મા છે” એવો મત ૩પ૪૬ સંશોધન સમ્+શુદ્ધ વિષયના ઊંડાણમાં જઈને સત્યને બહાર લાવવું, અનુસંધાન ૩પ૪૭ વિકલ્પ વિપરીત-વિરુદ્ધ કલ્પના-વિચાર, અનિશ્ચય, સંદેહ, તર્કવિતર્ક પૃ.૧૬૦ ૩૫૪૮
પીડિત-દુઃખી કરવો ૩પ૪૯ પોતે
જાતે, સ્વયં, ખુદ, આત્મા ૩પપ) સમ્મતિ સમ્મના સહમતિ, અભિપ્રાય, સ્વીકૃતિ
દુખવવો
50,
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૫૫૧ તકરાર
૩૫૫૨
૩૫૫૩
૩૫૫૪
૩૫૫૫
૩૫૫૬
૩૫૫૭
૩૫૫૮
૩૫૫૯
૩૫૬૦
૩૫૬૧
૩૫૬૨
ઝઘડો, વિવાદનો વિષય
વર્તમાન સૈકામાં તે વખતે) ચાલુ સદીમાં, ૧૯મી સદીમાં, આ ૧૦૦ વરસમાં
ચિદાનંદજી આત્મજ્ઞ વિદ્યમાનપણું સમીપનો વખત
યમનિયમ
૩૫૭૫
૩૫૭૬
સમ
અનિયતપણે
ગુપ્તપણે
અધીષ્ટ
હાર્દિક
૩૫૬૩
૩૫૬૪
૩૫૬૫
૩૫૬૬
૩૫૬૭
પૃ.૧૬૧
૩૫૬૮
કાલજ્ઞાન
૩૫૬૯
કરુના
૩૫૦૦
થિરતા
૩૫૭૧
નાડી
૩૫૭૨ તામે
૩૫૭૩
૩૫૭૪
वाई
રૂપાતીત વ્યતીતમલ
પૂર્ણાનંદી
ઇસ
સીસ (શિસ)
તાહુમેં
ઇંગલા
પિંગલા
સુષુમ્યા
પૃ.૧૬૨
૩૫૭૭
૩૫૦૮
૩૫૭૯
૩૫૮૦ સદીવ
લગાર
દુવિધા ધ્યાન જોગ
ચિદાનંદજી મુનિ, આત્મજ્ઞાની, ભાવનગરના, બીજું નામ કપૂરવિજયજી જીવતા, હયાતી ધરાવતા, પ્રત્યક્ષ રહેલા નજીકનો સમય, પાસેનો સમય
અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય (અદત્તાદાન), બ્રહ્મચર્ય, અપરિગ્રહ – આ ૫ યમ શૌચ, સંતોષ, તપ, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન – આ ૫ નિયમ
સરખું, સમાન
નિયમથી મુક્ત રીતે, નિયમને અધીન રહીને નહીં ગૂઢ પણે, ન કળી શકે તેમ
અધિ+વ્ ।પ્રભાવક, સામર્થ્યયુક્ત, સત્કાર-સન્માનભરી, યોગ્ય હૈંર્ । હૃદયનો, ખરા અંતઃકરણપૂર્વકનો
શ્રી ચિરંતનાચાર્યજી વિરચિત પંચસૂત્ર’નું મંગળાચરણ
વસ્તુને જેમ છે તેમ, યથાસ્થિત, અસલ, પૂર્વવત્ કહેનારને નમસ્કાર રૂપ-નામને વટાવી ચૂકેલું, રૂપ-નામથી રહિત, નિરાકાર પરમાત્મ દશા વિ+અતિ+રૂ+મત્ । ભાવમલ કે કર્મનો નાશ થઇ ગયો છે તે પૂર્ણ આનંદયુક્ત
ફેશ્। ઇશ્વર, પ્રભુ; ઐશ્વર્યયુક્ત, સમર્થ; શંકરનું નામ; ૧૧ની સંખ્યા શિરસ્, શીર્ષ । સિર, મસ્તક, માથું, શિખર, મુખ્ય; અગ્રભાગ
:: ૧૨૫::
આયુષ્ય કે ૬ માસ પહેલાં મૃત્યુ જાણી શકવાનો શિવજી રચિત ૯૦ શ્લોકનો ગ્રંથ કૃપા, કરુણા
સ્થિરતા
નક્। શરીરની નસ, રગ, રક્તવાહિની, ધમની; ૨૪ મિનિટ
તેમાં
તેમાં પણ
ત્ । ઇડા નાડી, નાભિચક્ર આગળથી ઉત્પન્ન થતો શ્વાસ નાકની ડાબી બાજુથી વધુ જોરમાં નીકળે તો ઇડા નાડી
હઠયોગમાંની ત્રણ નાડી પૈકી એક, શ્વાસ જમણી તરફથી વધુ જોરમાં નીકળે તો પિંગલા નાડી; લાલાશ પડતા પીળા રંગની; ભર્તૃહરિ રાજાની રાણી ઇંડા-પિંગલાની વચ્ચે રહેલી નાડી, બન્ને નાસિકામાંથી શ્વાસ સાથે નીકળે ત્યારે સુષુમ્હા નાડી કહેવાય છે. આ સ્થળે સ્વર આવે ત્યારે સમાધિ થાય છે.
થોડીક, જરાક
દ્વિધા, શું કરવું-શું ન કરવું એવી વિમાસણ
ધ્યાનને યોગ્ય-લાયક-પાત્ર
સવા+વ્ । સદૈવ, હંમેશાં, સર્વદા, નિત્ય, નિરંતર
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________
નિત
:: ૧ ૨૬ :: ૩૫૮૧ અહર્નિશ માન+નિશમ્ દિનરાત, રાતદિવસ ૩૫૮૨ જોગાનલ યુન+નન્ યોગ રૂપી અગ્નિ, ધ્યાન રૂપી અગ્નિ ૩૫૮૩ નિહાર નિ+ઠ્ઠ જોઇને, નિહાળીને, ઝાકળ, ઓસ; મૃગજળ ૩૫૮૪
હંમેશાં, રોજ, નિરંતર, નિત્ય ૩પ૮૫ બિચાર બિન વિચાર વિના ૩પ૮૬ ભાવકર્મ શુભ અને અશુભ ભાવો વડે થતાં કર્મ ૩૫૮૭ રવિ જીરૂં . સૂર્ય પૃ.૧૬૩ ૩પ૮૮ જસ
જેના ૩પ૮૯ હિરદે
હૃદયમાં ૩પ૯૦ તાસ
તેની ૩૫૯૧ નિકટ
નજીક, સમીપે ૩પ૯૨ ક્યોં
કેમ ૩૫૯૩ મિથ્યાતમ દુઃખ મિથ્યા ભ્રમ રૂપી અંધકારનું દુઃખ ૩૫૯૪ કંચુક ત્યાગ કાંચળીનો ત્યાગ ૩પ૯૫ ભુજંગ નાગ, સાપ ૩પ૯૬ બિનસત વિનમ્ | વિણસત, વિનાશ-નાશ પામવું ૩પ૯૭ અભંગ નાશ પામતો નથી, અખંડ
પત્રાંક ૨૪ કોને ? ૩૫૯૮ અબ્બાસમય દે શ્રધ્ધા 1 કાળનો નાનામાં નાનો અંશ; વસ્તુનું પરિવર્તન થવામાં નિમિત્ત
રૂપ રહેલું એક દ્રવ્ય; કાળ પૃ.૧૪ ૩૫૯૯ અપર્યવસ્થિત ૩+પર+વ+થા અનંત, અવસાન-છેડો-વિનાશ રહિત; અવિનાશી,
અખંડિત, અબાધિત, અવિરોધી, ફેલાઇને નહિ રહેલું ૩૬0 સપર્યવસ્થિત સાન્ત, અંતવાળું, અવસાન-છેડા સહિત, વિનાશી, ફેલાઇને રહેલું ૩૬૦૧ અધ્યયન મધ+ડ્ડા અભ્યાસ, પરિશીલન; સૂત્રનો પેટાવિભાગ, શાસ્ત્રનું પ્રકરણ ૩૬૦૨ સમયક્ષેત્રપ્રમાણ અઢી દ્વીપ, મનુષ્ય લોક પત્રાંક ૨૫ કોને?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૬ થી તા.૨૫-૧૧-૧૮૮૬ દરમ્યાન ૩૬૦૩ દ્રવ્યાનુયોગ લોકને વિષે રહેલાં દ્રવ્યો, તેનાં સ્વરૂપ-ગુણ-ધર્મ-હેતુ-અહેતુ-પર્યાયાદિ અનંત
પ્રકારે છે તેનું જેમાં વર્ણન છે તે (વ્યાખ્યાનસાર ૧, પૃ.૭૫૫) પૃ.૧૬૫ ૩૬૦૪ ચરણકરણાનુયોગ દ્રવ્યાનુયોગનું સ્વરૂપ સમજાયા પછી આચાર કેવા હોય તેનું કથન કરતાં શાસ્ત્રો ૩૬૦પ ધર્મકથાનુયોગ તીર્થકર આદિ સપુરુષોના ચરિત્રની કથા જેનો બોધ જીવનમાં પરિણામ પામે
તેવાં શાસ્ત્રો ૩૬૦૬ ગણિતાનુયોગ દ્રવ્યાનુયોગ તથા ચરણાનુયોગથી તથા લોકને વિષે રહેલા પદાર્થ, ભાવો, ક્ષેત્ર,
કાળાદિની ગણતરીનાં પ્રમાણની વાત કહેતાં શાસ્ત્રો
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________
પત્રાંક ૨૬ સુજ્ઞ શ્રી
૩૬૦૭ ૩૬૦૮
૩૬૦૯ ૩૬ ૧૦ ૩૬૧૧
:: ૧૨૭:: શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈને ઈ.સ.૧૮૮૦ વિદ્વાન, ચતુર, સારી રીતે જાણનાર, પત્ર વગેરેમાં માનાર્થે થતું સંબોધન પરમકૃપાળુદેવના બનેવી શ્રી ચત્રભુજભાઇ બેચરભાઈ મહેતા, મોરબી પાસે જેતપર રહેતા, મોરબીથી રંગપર-બેલા લાઇનમાં ૨૫-૩૦ કિ.મી. સાવધાની, ખબરદારી શૂરવીર, પરાક્રમી, વીર, બહાદુર જિન-વીતરાગ-અરિહંત-કેવલીને નમસ્કાર (નમસ્કાર માટે ૪ થી વિભક્તિ) શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈને ઈ.સ.૧૮૮૬ મહત્+આશય ઉચ્ચ આશય હેતુવાળા, માનવાચક શબ્દ, મહાનુભાવ વિદ્યા જાણેલી, જાણ હૃદય ખોલીને વાત કહેનાર અસાધારણ, અજબ, અલૌકિક, અપૂર્વ જન્માક્ષર, જ્ઞાન, સૂર્યની આસપાસ ફરતા ગોળા – મુખ્ય ૯, કુલ ૮૮ સ્થિર I નિર્ણય લાવ્યા, ગણાવ્યા, લેખાવ્યા, નિશ્ચિત કર્યા માશુ++જ્ઞાા માશુ શીઘ, જલ્દી, હાજરજવાબી તીવ્ર બુદ્ધિમાન, ઔત્પાતિકી બુદ્ધિવંત દિવ્યજ્ઞાની, કેવળજ્ઞાની (ઠાણાંગજી સૂત્ર) [+[ સાહસથી કૂદી પડ્યું, સાહસપૂર્ણ કામ આદર્યું
સાવચેતી શૂરા જિનાય નમ: પત્રાંક ૨૦ મહાશય વિદિત હૃદયત્યાગી અદ્ભુત ગ્રહ ઠરાવ્યા આશુપ્રજ્ઞ
૩૬૧૨ ૩૬૧૩ ૩૬૧૪ ૩૬૧૫ ૩૬૧૬ ૩૬૧૭ ૩૬૧૮
ઝંપલાવ્યું
૩૬૧૯ પૃ.૧૬ ૩૬૨૦ ૩૬૨૧ ૩૬૨૨ ૩૬ ૨૩ ૩૬૨૪
૩૬૨૫ ૩૬ ૨૬ ૩૬ ૨૭ ૩૬૨૮
મારો ધર્મ મારો પોતાનો આત્મસ્વભાવરૂપ ધર્મ શ્રેષ્ઠ ધર્મ આત્મધર્મ, વીતરાગ ધર્મ; સર્વોત્તમ-સર્વોત્કૃષ્ટ-સૌથી પ્રાચીન ધર્મ ઉત્કંઠિત ક્રૂ ત ઊંચી ડોકે રાહ જોનાર, એકપગે થઈ રહેલા, આતુર વળતીએ તરત જ, પછીની આવતી (ટપાલે) બીડી દેશો રવાના કરશો, બીડું વાળે તેમ કાગળ બીડવું વાળવો– ઘડી કરવી અને
(પરબીડિયું) કવર બંધ કરવું અગ્રેસરતા +=+RI આગેવાની, આગળ ચાલનાર, નાયક-મુખીપણું ચોતરફથી ચારે બાજુથી ત્યગાવીશ ત્યન્ ! ત્યાગ કરાવીશ, છોડાવીશ પરાક્રમ ખાતર પ૨/+મ્ | શૌર્ય-સામર્થ્ય-સાહસ બતાવવા રૂબરૂ મોંઢામોઢ, પ્રત્યક્ષપણે - હર્ષિત
૨૬ હરખાઈને, આનંદિત, ખુશ, પ્રસન્ન, રોમાંચિત સાગર રૂપ સારા સમુદ્ર જેટલી ગંભીરતા રાખીને રક્ષા આપશો રક્ષા રક્ષણ કરજો, ક્યાંય બહાર ન જાય તેમ રાખજો પત્રાંક ૨૮ શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈને ઈ.સ.૧૮૮૬ રજીસ્ટર પત્ર ફી આપીને ટપાલ ઑફિસમાં નોંધાવેલો પત્ર-કાગળ મુદત
સમય, વખત
પૃ સ્મરણ, યાદ પરિશ્રમ મહેનત, તકલીફ, પ્રબળ ઉદ્યમ
૩૬૨૯
૩૬૩૦ ૩૬૩૧ ૩૬૩૨
૩૬૩૩ ૩૬૩૪ ૩૬૩૫ ૩૬૩૬
For Private & Personal use only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૨૮:: ૩૬૩૭ અડચણ મુશ્કેલી, સંકટ, વાંધો, વિરોધ ૩૬૩૮ ચમત્કાર આશ્ચર્યકારક પ્રસંગ-કથન, અદ્ભુત કામ ૩૬૩૯ પવનથી પણ ગુપ્ત હવા પણ ન જાણે તેમ, વા-વાયરો-વાયુ પણ વાત ન લઇ જાય તેમ ૩૬૪૦ દર્શનસાધના દર્શન (સમ્યક્દર્શન)ની પ્રાપ્તિ માટેની સાધના ૩૬૪૧ સમાગમ
સમ્+મા+T \ રૂબરૂમાં, પ્રત્યક્ષ મળીએ ત્યારે ૩૬૪૨ મારા ભણીનું મારા તરફથી ૩૬૪૩ રૂડી આદત સારી ટેવ ૩૬૪૪ ક્ષેમકુશલ સુખ-શાંતિ અને સલામતી ૩૬૪૫ શુક્લ પ્રેમ શુ+નું+નિર્મળ પ્રેમ ૩૬૪૬ ચાહી ઇચ્છીને, અપેક્ષા રાખીને પૃ.૧૬૦
પમાંક ૨૯ શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈને તા.૨૧-૧૦-૧૮૮૮, શુક્ર ૩૬૪૭ રા.રા. રાજમાન રાજેશ્રી, રાજેશ્વર; શ્રીમાન, શોભિત, માનવંતા રાજાએ જેને માન
આપ્યું હોય તેવું, પત્રમાં સંબોધનમાં-સરનામામાં માનાર્થે વપરાતું ૩૬૪૮ પ્રવીણસાગર રાજકોટના ઠાકોર મહેરામણજી (સાગર)એ મધ્યયુગીન હિન્દી-વ્રજ ભાષામાં
ઇ.સ.૧૮૭ર-વિ.સં.૧૯૨૮માં રચેલ મહાકાવ્યગ્રંથ જેમાં ૮૪ પ્રકરણ-લહરતરંગ છે, છેલ્લી ૧૨ લહર શિહોરના કવિ ગોવિંદભાઇ ગિલાભાઇ કે કવિ દલપતરામે પૂરી કરેલી, જૈન યતિ શ્રી જીવણવિજયજી મહારાજની રાહબરી
તળે રચાયેલી આ ગ્રંથ છે. પત્રાંક ૩૦ શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈને તા.૪-૧-૧૮૮૮, બુધ ૩૬૪૯ મિતિ
મા+વિતના તિથિ; સમયમર્યાદા પ્રમાણ, યથાર્થ જ્ઞાન ૩૬૫૦ પરાર્થિક બીજાને માટે, પરોપકાર માટે બીજા હેતુ-ઉદ્દેશથી ૩૬૫૧ વખતે કદાચ, કોઇવાર ૩૬પર લોહચુંબકનો લોખંડને આકર્ષવાની શક્તિ, ચુંબકત્વ (magnetic power) યુક્ત લોઢાનું ગુણ
સાધન જે પણ લોઢાને ખેંચે છે પૃ.૧૬૮ પલ્લવી પત્ન+નૂ ચલન-વલણથી કરેલા ઇશારા; પલ્લું, પાલવ કે ભાતીગર છેડો જે
પાછળથી સીવવામાં આવે છે ૩૬૫૪
રિવાજ, પ્રણાલિકા, પ્રથા, જૂના સમયથી ચાલી આવતી રસમ ૩૬૫૫ | નિદાન નિદ્રા પ્રાથમિક-આવશ્યક-સામાન્ય કારણ; પવિત્રતા; અંત-સમાપ્તિ ૩૬૫૬ આકાશી ગણે અચિંતિત, અલૌકિક, દિવ્ય માન-ગણે; હવાઈ માને ૩૬પ૭ ઝાંખપ લાંછન, કલંક, બટ્ટો, ઝાંખ, ઝાંખાપણું ૩૬૫૮ હવાઈ વિચારો કલ્પનાજન્ય, મનસ્વી, તરંગી ખ્યાલો
પત્રાંક ૩૧ શ્રી રેવાશંકરભાઈ જગજીવનભાઈને તા.૨૫-૩-૧૮૮૮ ૩૬૫૯ સપુરુષ સત્+૫+શી ! સતને પ્રાપ્ત આત્મા, સદ્ગુરુ; તીર્થકર પત્રાંક ૩૨ કોને ?
તા.૨૫-૯-૧૮૮૮ ૩૬૬૦ ઓલવાય ઠરી જાય, બુઝાઈ જાય
રૂઢિ
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૬૬૧ ૩૬૬૨ ૩૬૬૩ ૩૬૬૪ ૩૬૬૫
૪૧૨૯૪ પત્રાંક ૩૩ શ્રી રેવાશંકરભાઈ જગજીવનભાઈને તા. ૨૦-૯-૧૮૮૮ અર્થાય આર્થિક, લમી-ધન વિષયક પૂર્વનિર્દિષ્ટ, અભિપ્રેત, સંબંધ રાખનાર વ્યય
વિ+રૂં ખર્ચ, વપરાશ ભવિતવ્યતાના ભાવ બનવા જોગ, ભવિષ્યના ભાવ, નસીબની વાત, ભવિષ્યનાં પરિણામ ભોગી મુન્ના ભોગવનાર, ગૃહસ્થી-સંસારી સહયોગી અનુકૂળ સગવડયુક્ત બેઠકનો ભોગી પત્રાંક ૩૪ કોને ?
તા.૩-૯-૧૮૮૮ વામનેત્ર ડાબી આંખ પત્રાંક ૩૫ કોને ?
તા.૬-૯-૧૮૮૮ ધર્મકરણી ÚI ધર્મ કરવાનો, ધર્મ કર્તવ્યનો
૩૬૬૬
૩૬૬૭ પૃ.૧૬૯ ૩૬૬૮ ૩૬૬૯
૩૬૭) ૩૬૭૧
સાટું
૩૬૭૨ ૩૬૭૩ ૩૬૭૪ ૩૬૭પ ૩૬૭૬ ૩૬૭૭ ૩૬૭૮
મનોરાજ મનનું રાજ, મરજી મુજબ વિવેકઘેલછા વિનય-જ્ઞાન-સારાસારની બુદ્ધિ માટે ઘેલાપણું, ધૂન, ગાંડપણ, દીવાનગી પત્રાંક ૩૬ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને તા.૨૨-૯-૧૮૮૮ વંદામિ પાદે પ્રભુ વર્ધમાન વર્ધમાન પ્રભુના ચરણ કમળ)માં વંદન કરું છું સમાગમી ભાગ સત્સંગીઓ, સત્સંગ કરનારો વર્ગ પત્રાંક ૩૦ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને તા.૧-૧૧-૧૮૮૮
દે. સગા બદલો, વળતર, વિનિમય લઘુત્વભાવે નમ્રપણે જીવિતવ્ય જીવન જીવનપૂર્ણતા મરણ યોગીશ્વર, યોગીરાજ, યોગીઓમાં પણ શ્રેષ્ઠ ઉત્તમ ચરણકમળ ચરણરૂપી કમળ વિરાધના વિ+રમ્ વિરોધ કરવો, ચોટ-આઘાત પહોંચાડવો; જિનાજ્ઞા વિરુદ્ધ કાર્ય, પાપ,
ઇરિયાવહીયા” પાઠમાં ૧૦ પ્રકારે; “સમયસારમાં પુણ્યબંધ; “મૂલાચાર'માં ૬
પ્રકારે; જ્ઞાન, દર્શન ને ચારિત્ર્યની આશાતના તલ્લીન ત(+તી . તેમાં મગ્ન
૩૬૭૯ પૃ.૧૦૦ ૩૬૮૦
યોગસ્કુરિત
૩૬૮૧ ૩૬૮૨ ૩૬ ૮૩ ૩૬૮૪ ૩૬૮૫ ૩૬૮૬ ૩૬ ૮૭
“મુરબ્બી’ સઉપયોગી જિજ્ઞાસા મૂક તેની મેળે ઋણમુક્ત ઉપયોગ
સમતા-બુદ્ધિની પ્રેરણા-ફુરણા થાય તેવાં; જોગ-જોડાણ-અનુસંધાન કરે તેવાં; ધ્યાનદશામાં પ્રગટેલ, આત્મઉપયોગની સ્કૂર્તિવાળા ગુરુજન; મોટેરા, વડીલ; આશ્રયદાતા; કદરદાન ઉપયોગપૂર્વકની, ઉપયોગ સહિતની જ્ઞા ! તત્ત્વ જાણવાની, જન્મ-મરણનાં બંધનથી મુક્ત થવાની ઇચ્છા મુન્દ્રા છોડ, મેલ, ત્યજી તેની જાતે-મેતે-મેળાએ; તેના મેળથી, સરખાઈથી ૐ+મુન્દ્રા દેવામાંથી છૂટું થવું, કરજની પતાવટ, ઉધારમાંથી છુટકારો ૩૫+પુના ચૈતન્યની પરિણતિ, જેથી પદાર્થનો બોધ થાય
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૩૦ ::
૩૬૮૮ ૩૬૮૯ ૩૬૯૦ ૩૬૯૧
પત્રાંક ૩૮ ઘટતું નહોતું નિરૂપણ અગમ અગોચર
૩૬૯૨ ૩૬૯૩.
૩૬૯૪ ૩૬૯૫ ૩૬૯૬ ૩૬૯૭ ૩૬૯૮ ૩૬૯૯ ૩૭) ૩૭૦૧ ૩૭૦૨ ૩૭૦૩ પૃ.૧૦૧ ૩૭૦૪
સુગમ સુગોચર પત્રાંક ૩૯ નેત્રોંકી શ્યામતા પુતલિયાં રૂપ અરુ તિલ વ્યાપક તિલકા કોઉ જિસ તિસ
કોને ?
તા.૧૦-૧૦-૧૮૮૦ થી તા.૩-૧૧-૧૮૮૮ દરમ્યાન યોગ્ય નહોતું, જોઇતું નહોતું, ઠીક નહોતું, જરૂરી નહોતું નિરૂ|વર્ણન, વિવેચન, સમીક્ષા
એ+{ અગમ્ય, ગૂઢ, ભવિષ્ય અTI કોઇપણ ઇન્દ્રિયથી પામી ન શકાય તેવો, મુશ્કેલ; જાણી-પહોંચીપામી ન શકાય તેવો; વિકટ-ઇન્દ્રિયાતીત સરળ, સહેલો, સમજાય તેવો; સુલભ ઇન્દ્રિયોથી પામી શકાય તેવો કોને ?
તા.૧૦-૧૦-૧૮૮૭ થી તા.૩-૧૧-૧૮૮૮ દરમ્યાન આંખોની કાળાશ કીકી રૂપે અને, તથા તલ વ્યાપીને રહેલું તેનો કોઇ છે, જેના તે, તેના
વેદવેદાંત
૩૦૫ ૩૭૦૬
સપ્ત સિદ્ધાંત પુરાણ
૩૭૦૭
ગીતા
વિસન્તા હિન્દુ ધર્મના પ્રાચીન ગ્રંથ-ઋગ્વદ, યજુર્વેદ, સામવેદ અને અથર્વવેદ; ઉપનિષદ્ સાહિત્ય અને તેમાં ચર્ચાયેલું તત્ત્વજ્ઞાન તે વેદાંત સપ્તભંગી, વસ્તુનું સ્વરૂપ સાતે પ્રકારે બતાવતો સિદ્ધાંત, અનેકાંતવાદ, સ્યાદ્વાદ પુરાતન દંતકથાઓ દ્વારા પ્રચલિત થયેલી આખ્યાયિકાઓના ગ્રંથ, ૧૮ છે: બ્રહ્મ, પદ્મ, વૈષ્ણવ, શિવ, ભાગવત, નારદ, માર્કંડેય, આગ્નેય, ભવિષ્ય, બ્રહ્મવૈવર્ત, લિંગ, વરાહ, સ્કંદ, વામન, કૂર્મ, મત્સ્ય, ગારુડ, બ્રહ્માંડ. જુદા જુદા સમયે લખાયેલાં ૧૮ હિંદુ પુરાણ ૌ પ્રાયઃ ગુરુ-શિષ્યનો સંવાદ જેમાં ધાર્મિક સિદ્ધાંતોનું પ્રતિપાદન હોય.અનેક ગીતા છે પણ ભગવદ્ગીતા પ્રખ્યાત છે કોને?
તા.૧૭-૧૦-૧૮૮૭ થી તા.૩-૧૧-૧૮૮૮ દરમ્યાન ખૂબ જ વિસ્તૃત બુદ્ધિ-દૃષ્ટિ તટસ્થતા, પક્ષપાત વગરનું વલણ, ઉદાસીનતા, રાગદ્વેષરહિતતા કપટરહિતતા, નિખાલસતા, સીધાપણું કાયા, જીભ, નાક, આંખ, કાન એ પાંચ ઇન્દ્રિયો પર સંયમ મેળવવો આત્મા, આત્મતત્ત્વ, પદાર્થ પાત્ર જીવ, યોગ્ય જીવ, લાયકાત ધરાવનાર, લાયક વાસ્તવિક પદાર્થ, સાચા પદાર્થ
૩૭૮ ૩૭O૩૭૧૦ ૩૭૧૧ ૩૭૧૨ ૩૭૧૩ ૩૭૧૪
પત્રાંક ૪૦ વિશાળ બુદ્ધિ મધ્યસ્થતા સરળતા જિતેન્દ્રિયપણું તત્ત્વ અધિકારી યથાર્થ પદાર્થ
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૩૧ ::
૩૭૧૫ ૩૭૧૬ ૩૭૧૭ ૩૭૧૮ ૩૭૧૯
૩૭૨૦ ૩૭૨૧ ૩૭૨૨ ૩૭૨૩ ૩૭૨૪ ૩૭૨૫
યથાર્થ સ્વરૂપે સ્વાભાવિક રૂપે, જેમ છે તેમ, સાચી રીતે સ્વચ્છંદવર્તના પોતાની મરજી-કલ્પના-છંદ મુજબ ચાલવું આખ પુરુષ તીર્થકર, વીતરાગ, યથાર્થ વક્તા અવલંબન આધાર, માધ્યમ આર્ય દેશ આર્યપ્રજાનું રહેઠાણ, આર્યાવર્ત, ભારત, હિંદુસ્તાન, ઉત્તમ દેશ જ્યાં આત્માદિ
તત્ત્વોની વિચારણા થઈ શકે, આત્મોન્નતિ થઈ શકે તેવી અનુકૂળતા હોય, જ્યાં જિનેશ્વર, ચક્રવર્તી, બળદેવ, વાસુદેવ થાય તે. જિનાગમ મુજબ ૨પ આર્યદેશોનાં નામ અનુક્રમે દેશ અને નગરી આ પ્રમાણેમગધ-રાજગૃહી, અંગ-ચંપા, બંગ-તાપ્રલિપ્તિ, કલિંગ-કંચનપુર, કાશી-વારાણસી, કોશલ-સાકેત, કુરુ-ગજપુર, કુશાર્ત-શૌરિકપુર, પાંચાલ-કાંપિલ્યપુર, જંગલઅહિછત્રા, સૌરાષ્ટ્ર-દ્વારિકા, વિદેહ-મિથિલા, વત્સ-કૌશાંબી, શાંડિલ્ય-નંદીપુર, મલય-ભદિલપુર, વૈરાટ-વત્સા, અચ્છ-વરુણા, દર્શાણ-મૃતિકાવતી, ચેદીશુક્તિમતી, સિંધુસૌવીર-વીતભય, શૂરસેન-મથુરા, ભંગી-પાપા, વર્ત-માસપુરી, કુણાલ-શ્રાવસ્તી, લાઢા-કોટવર્ષ અને ૨૫ મો કેય અર્ધજનપદ દેશ અને શ્વેતાંબિકાનગરી. અનાર્ય દેશો – શક, યવન, શબર, બર્બર, મુરુડ, ઉડુ, હૂણ, રોમક, પારસ,
લકુશ, બોક્કસ, ભિલ્લ, અશ્વ, ચીન, દ્રવિડ, કેક, કિરાત, હયમુખ વગેરે વગેરે અપેક્ષિત સાધન ઇચ્છિત; અગત્યનાં કાર્ય કારણનાં સંબંધવાળા અંતરંગ સાધન સત્ત+ગંગા અંદરનું, અંતઃકરણનું, હૃદયનું સુલભબોધિપણાની સહેલાઈ-સુગમતાથી બોધ પ્રાપ્ત કરવાની, સમ્યક્દર્શન પ્રાપ્ત થાય તેની નિઃસંદેહપણે શંકારહિતપણે પુરુષ
આત્મા દર્શન
તત્ત્વજ્ઞાનની વિચારણાના મુખ્ય ૬ પ્રકારઃ સાંખ્યયોગ, ન્યાય-વૈશેષિક,
પૂર્વ મીમાંસા-ઉત્તર મીમાંસા, બૌદ્ધ, ચાર્વાક અને જૈન નિગ્રંથ દર્શન વીતરાગ દર્શન, જૈન દર્શન, સર્વજ્ઞ દર્શન પદ્ધતિ રીત, પ્રકાર, ઢબ, શૈલી પ્રમાણાબાધિત પૂર્ણ પ્રામાણિક આજ્ઞાના અભાવે આજ્ઞા પ્રત્યેના સાચા-સારા ભાવ વડે પ્રવર્તક
સ્થાપક, પ્રસારક દુસમ કાળ મનુષ્યો મહાદુઃખ વડે આયુષ્ય પૂર્ણ કરતા હોય, ધર્મારાધનારૂપ પદાર્થો પ્રાપ્ત
કરવામાં દુઃસમતા-મહાવિનો આવતાં હોય તે કાળ, પંચમ કાળ પ્રાધાન્યતા પ્ર+ધા | મુખ્યતા, પ્રધાનપણું પરસ્પર T+Tદા અરસપરસ, એકબીજાને, અન્યોન્ય, ઇતરેતર, આપસમાં મોહનીયનો ઉદય દેહમાં આત્મબુદ્ધિ રહે તેવા અવિદ્યા-અજ્ઞાનનું પોષણ કરતા કર્મનો ઉદય
૩૭૨૬ ૩૭૨૭ ૩૭૨૮ ૩૭૨૯ ૩૭૩૦ ૩૭૩૧
૩૭૩૨ ૩૭૩૩ ૩૭૩૪ પૃ.૧૦૨ ૩૭૩૫ ૩૭૩૬
ગ્રહાયા પછી ગ્રહણ કર્યા પછી દુર્લભબોધિતા સમ્યફદર્શન આદિની પ્રાપ્તિની દુર્લભતા
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૩૨ :: ૩૭૩૭ મતિની ન્યૂનતા બુદ્ધિની-વિચારણાની ખામી ૩૭૩૮ છંદમાં
મરજી -કલ્પના-ઇચ્છા મુજબ ૩૭૩૯ લોકદૃષ્ટિ જગતની-દુનિયાની આંખે, નજરે ૩૭૪૦ ઓઘદૃષ્ટિ ૩+ બૂ+સમજ વિના મનના તરંગ પ્રમાણે ચાલવું; ઓઘ સંજ્ઞાનો અર્થ છે
લોકની, સૂત્રની કે ગુરુનાં વચનની અપેક્ષા રાખ્યા વિના આત્માના અધ્યવસાય રહિત કાંઇક ક્રિયાદિ કર્યા કરે પરંપરાગત સામાજિક સામૂહિક દૃષ્ટિ; સમજ
વિનાની સંજ્ઞા–જેમ વેલડીઓ ભીંતને વળગે ૩૭૪૧ દુર્ઘટ કર્મ દુધ અશુભ કર્મની કઠણાઈ ૩૭૪૨ પ્રતિપાદન પ્રતિ+પર્ા સ્થાપન, રજૂઆત પૂર્વકનું સમર્થન ૩૭૪૩ ગતાગમ અત્યાખ્યા સમજ, સૂઝ, જ્ઞાન 3७४४ કાળચર્યા સમયની ગતિ, વર્તના, હિલચાલ ૩૭૪૫ કેળવણી ભણતર, શિક્ષણ ૩૭૪૬ બાપદાદા વડીલો, પૂર્વજો, વડવા 3७४७ મચ્યા રહે પડ્યા રહે, રાચ્યા રહે, મંડી પડે, ગૂંથાઇ રહે ૩૭૪૮ અપેક્ષાથી જોતાં સરખામણી કરતાં, તુલના કરતાં ૩૭૪૯ દીક્ષિત વિસ્ દીક્ષા લીધી હોય તે સાધુ-સાધ્વી, સંસાર ત્યાગી ૩૭પ૦ ભદ્રિકતા મદ્ ભોળપણ, સરળતા, સાલસતા, ઉમદાપણું, ભલાઈ, સભ્યતા ૩૭૫૧ સ્મશાનવૈરાગ્ય સ્મશાનમાં શબ બળતું હોય તેટલો સમય સંસાર અસાર લાગે ૩૭૫ર શિક્ષાની સાપેક્ષ શિક્ષણ, સમજણ સાથે સંબંધિત ઉમળકા-પ્રેરણા કે સંવેદનાવાળા સમજીને
સ્કૂરણાથી પ્રાપ્ત ૩૭૫૩ વિરલ ભાગ્યે જ, અજોડ, અલૌકિક ૩૭૫૪ પોતાના પંજામાં પોતાની પકડ-કબજો-સકંજામાં, પંજો-હથેળી-૫ આંગળી સાથેનો અવયવ ૩૭૫૫ કલ્પાતીત પુરુષ કલ્પના બહારના પુરુષ, શાસ્ત્રની આજ્ઞા-સિદ્ધાંત-આચરણથી પર;
સ્વામી-સેવકના આચાર વિનાના વૈમાનિક દેવો, અહમિન્દ્રો ૩૭પ૬ સાહિત્યો સ+હિતા સાધનો, સાર્વજનિક હિત માટેના ગદ્ય કે પદ્યમાં સ્થાયી વિચારો પૃ.૧૦૩ ૩૭પ૭ પોતપોતાની ગાય પોતાનું-પોતીકું ચલાવે; પોતાની મરજી-મતિ-કલ્પના મુજબ કહે ૩૭૫૮ નિમિત્ત નિમિત્ કારણ, જોગ, હેતુ, બહાનું, આળ ૩૭પ૯ ઓછામાં પૂરું એટલું જાણે ઓછું અધૂરું હોય તેમ, કદાચ, વધારામાં ૩૭૬૦ અપ્રયોજનભૂત પ્રયોજન વિનાનું, નકામું ૩૭૬૧ અનુભવધર્મ આત્મસ્વભાવની પરિણતિ ૩૭૬૨ સમર્પો સમ્+૩ ભક્તિભાવપૂર્વક ચરણમાં ધરી દીધો, પ્રતિષ્ઠિત કર્યો ૩૭૬૩ આંગળીએ ગણી લઇએ તેટલા ગણ્યાગાંઠ્યા, બહુ જ થોડા ૩૭૬૪ દર્શનની દશા વીતરાગ-જૈન દર્શનની હાલત, સ્થિતિ, પડતી દશા ૩૭૬૫ સહજ
હેજ; સાથે જન્મતો-જતો; સ્વાભાવિક ૩૭૬૬ વિવાદ વિ+વદ્ મતભેદ, વિરોધ, ચર્ચા, ઝઘડો, ખંડન, વાયુદ્ધ; આજ્ઞા ૩૭૬૭ ઉત્થાપે *થા| ઉઠાડે, ઉથલાવે, અવગણે, ટીકા કરે, નિષેધ કરે
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૭૬૮
૩૭૬૯
૩૭૦૦૦
૩૦૦૧
૩૭૭૨
૩૭૭૩
૩૭૭૪
૩૭૭૫
૩૭૭૬
૩૭૭૭
૩૦૭૮
૩૭૦૯
३७८०
૩૭૮૧
૩૭૮૨
૩૦૮૩
૩૭૮૪
પૃ. ૧૦૪
૩૭૮૫
૩૭૮૬
૩૭૮૭
३७८८
૩૭૮૯
૩૭૯૦
પૃ.૧૦૫ ૩૭૯૧
જિનપ્રતિમા શાસ્ત્રોક્ત
પ્રમાણોક્ત
અનુભવોક્ત
પ્રતિમાસિદ્ધિ
આગમ
આપ્ત
ગણધર
દ્વાદશાંગી
આ+ગમ્ । શાસ્ત્ર, સિદ્ધાંત, સૂત્ર; મૂળ આપ્ત પુરુષ પ્રતિપાદિત વચનો જેમાં છે તે, જૈન સાહિત્યના જૂના ગ્રંથ, ગણધરગ્રંથિત વીતરાગ-બોધિત અર્થની યોજનાવાળાં મુખ્ય વચનોવાળાં શાસ્ત્ર
કુતર્ક
રુત્સિત । ખોટો તર્ક, દલીલ, અસત્, ખરાબ, મિથ્યા
સુ+ત્તમ્ । સહેલાઇથી પ્રાપ્ત થાય તે
સુલભ આગમપ્રમાણ
કેવળજ્ઞાનીનાં વચનથી થયેલ પદાર્થનું જ્ઞાન, આપ્તવાક્ય, શાસ્ત્રની સાક્ષી ઇતિહાસપ્રમાણ ઇતિહાસનો પુરાવો
પરંપરાપ્રમાણ પ્ । એક પછી એક, ક્રમમાં, અવિચ્છિન્ન; સમૂહ સાબિતી અનુભવપ્રમાણ અનુભવ સહિત જ્ઞાન, અનુભવ એ જ સબિતી પ્રમાણપ્રમાણ
પ્રતિપાદક
પક્ષપાતી કારણ
પરમાકાંક્ષા
આત્મહિતૈષી
ન્યાયમાં
અત્રુટક કારણ
માગધી
જિનેશ્વર ભગવાનની મૂર્તિ, તીર્થંકર દેવની મૂર્તિ
શાસ્+વપ્। શાસ્ત્રમાં લખેલું-કહેલું પ્રમાળ+વર્ । સાબિતી મુજબ
અનુ+નૂ+વર્। અનુભવ પ્રમાણે મૂર્તિપૂજાની સાબિતી-સફળતા
:: ૧૩૩::
જ્ઞાન, યથાર્થ જ્ઞાન, જ્ઞાન એ જ પ્રમાણ, વસ્તુને સર્વાંશે ગ્રહણ કરનારું પ્રતિ+પર્ । પ્રતિપાદન-સમર્થન કરનાર
આપ્ । સર્વજ્ઞ, તીર્થંકર, અરિહંત, પૂર્ણકામ, વિશ્વસ્ત પુરુષ, યથાર્થ જ્ઞાની તીર્થંકર દેવના-જિનેશ્વરના મુખ્ય શિષ્યો ઃ ઋષભ પ્રભુના ૮૪, પાર્શ્વપ્રભુના ૧૦, મહાવીર પ્રભુના ૧૧, ૨૪ તીર્થંકરના મળી ૧૪૫૨ દિ+વા, દ્વાવણ । શ્રી આચારાંગ સૂત્રથી દૃષ્ટિવાદ સૂત્ર સુધી ગૌતમ ગણધરે મહાવીરવાણીને ૧૨ અંગમાં-શાસ્ત્રમાં ગૂંથી તે
એકતરફી, વગનું કારણ; તરફદારીનો હેતુ
પરમ્+મા । ઉત્તમ ઇચ્છા; ગઇકાલ પહેલાંની કે આવતી કાલ પછીની ઇચ્છા આત્મ+ધા+ફેર્ । આત્મકલ્યાણ ઇચ્છનારા, આત્મહિતેચ્છુ
નિ+રૂ । યોગ્ય, વ્યાજબી; ન્યાયશાસ્ત્ર-દર્શનમાં; પદ્ધતિમાં; સાર્વજનિક નિયમમાં અ+ત્રુટ્। મજબૂત, સળંગ, આખું; છેદાઇ-ઝૂટી-તૂટી ન જાય તેવું કારણ પ્રાકૃત ભાષાના ૪ પ્રકાર પૈકી ૧, મગધ (આજનું બિહાર) દેશની ભાષા
પિસ્તાલીસ સૂત્ર ૧૧ અંગ : શ્રી આચારાંગ, સૂયગડાંગ, ઠાણાંગ, સમવાયાંગ, ભગવતી સૂત્ર (વિવાહ-વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ), જ્ઞાતાધર્મકથાંગ, ઉપાસકદશાંગ, અંતગડદશાંગ, અનુત્તરૌપપાતિકાંગ, પ્રશ્નવ્યાકરણ, વિપાકસૂત્ર અને ૧૨મું દૃષ્ટિવાદ : ૧૨ ઉપાંગ : ઔપપાતિક, રાજપ્રશ્નીય (રાયપસેણીય) જીવાજીવાભિગમ, પ્રજ્ઞાપના (પક્ષવણા), સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ, જંબુદ્દીપપ્રજ્ઞપ્તિ, ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ, નિરયાવલિયા, કપ્પવડંસિયા, પુલ્ફિયા, પુષ્કચૂલા, વહ્નિદશા. ૬ છેદ સૂત્ર : નિશીથ, મહાનિશીથ, વ્યવહાર, દશાશ્રુતસ્કંધ, કલ્પસૂત્ર, પંચકલ્પ. ૬ મૂળ સૂત્ર : ઉત્તરાધ્યયન, આવશ્યક, દશવૈકાલિક, પિંડનિર્યુક્તિ, નંદીસૂત્ર, અનુયોગદ્વાર. ૧૦ પ્રકીર્ણક
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________
ટીકી
:: ૧૩૪::
સૂગ : ચઉશરણ, આઉરપચ્ચખ્ખાણ, મહાપચ્ચખાણ, ભકતપરિજ્ઞા, તંદુવેયાલિય, સંસ્તારક, ગચ્છાચાર, ગણિવિદ્યા, દેવિંદથુય અને મરણસમાધિ.
આમ શ્વેતાંબર મત મુજબ કુલ ૪૫ આગમ છે. ૩૭૯૨ બત્રીસ સૂત્ર ૧૧ અંગ, ૧૨ ઉપાંગ, ૪ મૂળ સૂત્ર, ૪ છેદ સૂત્ર અને ૧ આવશ્યક સૂત્ર મળી
૩૨ સૂત્ર; સ્થાનકવાસી, તેરાપંથીને માન્ય આ ૩૨ આગમ છે. ૩૭૯૩ નિર્યુક્તિ નિત્યુના શબ્દની સાથે અર્થને જોડનાર ટીકા; સૂત્ર ગ્રંથોના યોગ્ય અર્થ તારવી
આપનાર વિવરણ-પ્રકાર; સૂત્રમાં નિબદ્ધ અર્થનું સયુતિક પ્રતિપાદન ૩૭૯૪ ભાષ્ય મમ્ સંસ્કૃત-પ્રાકૃતમાં સૂત્ર-સિદ્ધાંતની વ્યાખ્યા કરનાર ગ્રંથ; વિસ્તારવાળી ટીકા ૩૭૯૫
પૂર્ણ છૂટક પદની વ્યાખ્યા; સર્વ વિદ્વાનોના મદને ચૂરે તેવી ટીકા ૩૦૯૬
ટીકા કોઈપણ વાક્ય કે પદનો અર્થ સ્પષ્ટ કરનારું વાક્ય; વ્યાખ્યા ૩૭૯૭ કલમ ચલાવી નથી લખ્યું નથી, લખવાની મહેનત કરી નથી; લખે રાખ્યું નથી ૩૭૯૮ શાસ્ત્રવિચક્ષણ શા+વિ+વક્ષ શાસ્ત્ર વાંચનારા વિદ્વાન-ચતુર-નિપુણ-પારદર્શી-દીર્ઘદર્શી ૩૭૯૯ ન્યાયસંપન્ન નિ+ડૂ+સમ+પદ્ બુદ્ધિથી-વિચારથી ન્યાય કરી શકે તેવા ૩૮૦ પ્રતિકૂળતા ઊલટું, વિરુદ્ધ, અનુકૂળ ન હોય તેવું ૩૮૦૧ દુભાત ટુઃ | દુઃખાત, દુઃખ લાગત ૩૮૦૨ સંક્લેશ સમૂ+વિત્નમ્ ! ક્લેશ-કષાયભાવ થાય તેવા સુખ-દુઃખ-ઉપભોગના વિકલ્પો ૩૮૦૩ ઝીલી લીધો પડવા ન દીધો, સ્વીકારી લીધો, ઝડપી લીધો ૩૮૦૪ સંક્ષેપમાં F+f{ ટૂંકમાં, ટૂંકાણમાં પૃ.૧૦૬ પત્રાંક ૪૧ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૬-૧૨-૧૮૮૮ ૩૮૦૫ વિગત વિ+{ હકીકત, વૃત્તાંત ૩૮૦૬ વિદિત વિદ્ જાણ, જાણકારી ૩૮૦૭ પરમ ભલામણ શ્રેષ્ઠ-ઉત્કૃષ્ટ-અંતિમ-ભલું થાય તેવી શિખામણ ૩૮૦૮ શોકરહિત જીવના દુઃખ વિના, અફસોસ-અજંપા વિના ૩૮૦૯ મુરબ્બીઓ વડીલો, મોટેરાંઓ; ગુરુજનો; કદરદાન; આશ્રય આપનારા પત્રાંક ૪૨ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૧૫-૧૨-૧૮૮૮ ૩૮૧૦ નિયમ નિયમ્ જે વ્રત-પચ્ચખાણ-પ્રતિજ્ઞા લીધી હોય તે; રત્નત્રય ૩૮૧૧ નીરામીત્વ વીતરાગતા, વીતરાગ-સર્વજ્ઞદેવ ૩૮૧૨ વિનયતા વિ+ની વિનય (ધર્મનું મૂળ) ૩૮૧૩ નિરૂપાયતા નિ+૩૫+૩ મ્ ા ઉપાય વિનાની દશા-સ્થિતિ ૩૮૧૪ પુરુષાર્થ પુરું+શી+ગઈ . મોક્ષનો ઉદ્યમ-પ્રયત્ન ૩૮૧૫ વિ૦ રાયચંદ વિનીત (વિશેષ) રાયચંદ, વિનીતનાં ૧૫ લક્ષણો પૃ.૧૦૦ પત્રાંક ૪૩ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૨૫-૧૨-૧૮૮૮ ૩૮૧૬ માર્ગશીર્ષ માગશર મહિનો માર્ગશીર્ષ-મૃગશીર્ષ નામનું નક્ષત્ર ૩૮૧૭ ભોમ
મંગળવાર ૩૮૧૮
આંટો, ધક્કો ૩૮૧૯
પોસ્ટકાર્ડ, પાનું ૩૮૨૦ કહ્યું છું વિસ્તૃ૬ કલ્પના કરું છું, ધારું છું, અટકળ કરું છું
For Private & Personal use only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૩૫ ::
૩૮૨૧ ૩૮૨૨ ૩૮૨૩ ૩૮૨૪ ૩૮૨૫ ૩૮૨૬ ૩૮૨૭ ૩૮૨૮
૩૮૨૯ ૩૮૩૦
૩૮૩૧
વખતસર કદાચ, સમયસર હશે
જે હોય તે, કંઈ વાંધો નહીં, વારુ દેશમાં વતનમાં, વવાણિયામાં પામર મનુષ્ય હજુ સિદ્ધશિલા પર સ્થિત નથી પણ આ સંસારમાં છું, સદેહે છું તેવો વિદિતમાં વિદ્યા જાણમાં, જાહેરમાં સ્મરો
મૃ. યાદ કરો, સ્મૃતિમાં લાવો પ્રાર્થના પ્ર+અર્થ ! માગણી, નમ્ર વિનંતિ, અરજ લિઃ
ઉત્તરવતવના લિખિતંગ, પત્રલેખનના અંતે પત્ર લખનારનું નામ-સહી પત્રાંક ૪૪ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૨૯-૧૨-૧૮૮૮ સમયાનુસાર અવસર પ્રમાણે, આત્માની રીતે, પરમાર્થને અનુસરતો વદ ૦)) અમાસ, અમાવાસ્યા માટે ૩૦ નો આંક નથી લખાતો પણ ૦)) લખાય છે,
કૃષ્ણ પક્ષ-અંધારિયામાં ચંદ્રની કળા શૂન્ય છે અને પછી ૨ ઓળાયા)) પત્રાંક ૪૫ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૧-૧-૧૮૮૯ નિરુપાય નિ+૩૫+૩ મ્ા ઉપાય, સાધન, સામ-દામ-દંડ-ભેદની યુક્તિ વિનાનો પત્રાંક ૪૬ શ્રી જૂઠાભાઈને તા.૪-૧૨-૧૮૮૮ થી ૧-૧-૧૮૮૯ દરમ્યાન પ્રશસ્તભાવભૂષિત પ્ર+શું+ન્યૂ+મૂળ્યું ! ઉત્તમ ભાવવાળો આણો લાવો, રાખો ચિત્રપટ ફોટો, છબી પત્રાંક ૪૦ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૧૩-૨-૧૮૮૯ આત્મહિતસ્વી ઝાત્મન+ધ+વિના આત્મકલ્યાણકર અનંતાનુબંધી ક્રોધ અનંત ભવનો બંધ થાય અને સમકિત થતું અટકાવે તેવો ગુસ્સો અનંતાનુબંધી માન ન છૂટે તેવાં બંધનવાળું માન, ઘણા કાળ સુધી રખડાવનાર ગર્વ અનંતાનુબંધી માયા અનંત ભવ રખડાવનાર કપટ, સમકિત ગુણને અટકાવનાર અનંતાનુબંધી લોભ ઘણા કાળ સુધી સંસાર સાથે સંબંધ કરાવનાર તીવ્ર લોભ મિથ્યાત્વ મોહિની પદાર્થનાં સ્વરૂપનો વિપરીત પ્રતિભાસ-પ્રતીતિ કરાવનાર કર્મ મિશ્ર મોહિની સર્વ કહ્યા મુજબ પદાર્થનાં સ્વરૂપ પ્રમાણે માનવાની રુચિ નહીં તેમ અરુચિ પણ
નહીં એવો મધ્યમ પરિણામ ઉપજાવનાર કર્મ. મિથ્યાત્વમોહનીયનાં અર્ધવિશુદ્ધ
થયેલ પરમાણુઓ છે માટે મિથ્યાત્વ મોહનીયનું રૂપાંતર છે સમ્યકત્વ મોહિની સર્વજ્ઞ કથિત તત્ત્વ ઉપર શ્રદ્ધા હોય માટે સમ્યકત્વ અને સૂક્ષ્મ શંકા ઉપજે માટે
મોહનીય એવું આ કર્મ. મિથ્યાત્વનાં શુદ્ધ થયેલ પુગલો હોવાથી મિથ્યાત્વનું
૩૮૩૨ ૩૮૩૩ ૩૮૩૪ પૃ. ૧૭૮ ૩૮૩૫ ૩૮૩૬ ૩૮૩૭ ૩૮૩૮ ૩૮૩૯ ૩૮૪૦ ૩૮૪૧
૩૮૪૨
રૂપાંતર છે
૩૮૪૩
સાત પ્રકૃતિ
૩૮૪૪
ક્ષયોપશમ
દર્શનમોહનીય કર્મની ૩ પ્રકૃતિ – મિથ્યાત્વ મોહિની, મિશ્ર મોહિની અને સમ્યકત્વ મોહિની, ચારિત્ર્ય મોહનીય કર્મની ૪ પ્રકૃતિ – અનંતાનુબંધી ક્રોધ, અનંતાનુબંધી માન, અનંતાનુબંધી માયા અને અનંતાનુબંધી લોભ ઉદયમાં આવેલા કર્મોની તીવ્ર શક્તિને હણીને મંદ કરીને ભોગવવી અને અનુદિત કર્મો જે ઉદીરણા આદિથી ઉદયમાં આવે તેમ છે તેને ત્યાં જ દબાવી દેવાં તે કષાયને શાંત કરવા, દબાવવા
૩૮૪૫
ઉપશમ
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________
ક્ષય
:: ૧૩૬ :: ૩૮૪૬
ક્ષી પૂર્વબદ્ધ કર્મોનો નાશ કરવો ૩૮૪૭ સમ્યફદૃષ્ટિ સમકિતી, સમ્યકદર્શનવંત, મિથ્યાત્વમુક્ત, આત્માને પામેલો, પરિણત ૩૮૪૮ મંદતા
મા થોડી, ઓછી, નિર્બળ, સ્વલ્પ, આછી-ધીમી ૩૮૪૯ ગ્રંથિ છેદવી મિથ્યાત્વની ગાંઠ છેદવી-નાશ કરવી ૩૮પ૦ પરમ દુર્લભ માંડ માંડ શક્ય થાય તેવી, અતિ અઘરું, ખૂબ મુશ્કેલીથી મળે તેવું ૩૮૫૧ હસ્તગત થવો સિદ્ધ થવો, હાથમાં આવવો, પામવો ૩૮૫૨ અનંત કાળથી કલ્પી-ગણી ન શકાય તેટલા સમયથી, ૦૦ સમયથી ૩૮૫૩ નિગ્રંથ શાસન વીતરાગ-મહાવીર-સર્વજ્ઞનું શાસન-આજ્ઞા-ઉપદેશ ૩૮૫૪ જ્ઞાનીદૃષ્ટ જ્ઞાની ભગવંતે જે જોયું તે ૩૮૫૫ જાગ્યા ત્યાંથી પ્રભાત દોષ સમજાય કે તરત છોડવો ૩૮૫૬ સર્વોત્તમ(ભાગ્ય) ઉત્કૃષ્ટ નસીબ-પુણ્ય, બડભાગીપણું ૩૮૫૭ આશીર્વચન આશીર્વાદ, આશિષ આપતું વચન ૩૮૫૮ ફળીભૂત સફળ, ફળ રૂપે પરિણામ પામેલું ૩૮૫૯ ભિક્ષા fમક્ષ ! ભીખ, માગવું ૩૮૬૦ પ્રયત્નતા પ્ર+ત્+નન્ યત્ન કરવાપણું, કાર્યસિદ્ધિ માટે કરાતો પ્રયાસ, કોશિશ ૩૮૬૧ મુલતવો માંડી વાળો, મોકૂફ રાખો ૩૮૬૨ ભિક્ષાટન ભીખ માટે ફરવું; ભિક્ષા-ગોચરી માટે ફરવું ૩૮૬૩ મહાભાગ્ય ભાગ્યશાળી, સદાચારી ૩૮૬૪ અનુગ્રહ અનુ+પ્ર€ / અનુ-સંમુખ, ગ્રપકડવું; ઉપદેશ; કૃપા-પ્રસન્નતા; સ્વીકાર ૩૮૬૫ શ્રેણીમાં fશ્રમfળા કક્ષામાં, દરજ્જામાં; પંક્તિ-હારમાં; રેખામાં; સમુદાયમાં ૩૮૬૬ લાગણી મનની વૃત્તિ કે ભાવ; દયા-સમભાવ-પ્રેમવૃત્તિ; સારી અસર ૩૮૬૭ સકારણ સહેતુક, કારણ સહિત, કારણસર પૃ.૧૦૯ ૩૮૬૮ ચાતુપદ કથંચિત, કોઈ એક પ્રકારે, વસ્તુના અનેક ધર્મોનો સદ્ભાવ પ્રગટ કરતો શબ્દ ૩૮૬૯ આધીન
ધ+રૂનમ્ | અધીન, આશ્રિત, વશ, તાબે ૩૮૭) યોગબળ યોગ-સંયોગથી પ્રાપ્ત થતી શક્તિ; ૩૮૭૧ પત્રિકા પત્ર, ચિઠ્ઠી ૩૮૭૨ માત્ર
કેવળ ૩૮૭૩ ૨વજી. રવજીભાઇ – કૃપાળુદેવના પિતાશ્રી
આત્મજ પુત્ર, પોતાનાં વીર્યથી ઉત્પન્ન થયેલો પુત્ર ૩૮૭પ નીરાગ શ્રેણી નિરૂ|| નીરાગ શ્રેણી=વીતરાગની-અનાસક્તની હાર-પંક્તિ-સીડી-દરજ્જો. સમુચ્ચયે સમુચ્ચય=પરસ્પર નિરપેક્ષ એવી અનેક વસ્તુનો એક ક્રિયામાં અન્વય સંબંધ.
જેનો અવયવ પ્રગટ ન હોય તેવા સમૂહ – સમાહાર; એક અલંકાર વિશેષ,
સંગ્રહ, સમૂહ, સંઘો, ભેગો કરેલો જથ્થો પત્રાંક ૪૮ કોને?
તા.૧-૨-૧૮૮૯ થી તા.૧-૩-૧૮૮૯ દરમ્યાન ૩૮૭૬ માહ
મહા મહિનો ૩૮૭૭ વ્યવહાર શુદ્ધિ શુદ્ધિપૂર્વકનો આચાર, ચોખ્ખો વ્યવહાર, શુદ્ધ વર્તન “આ લોકમાં અને પરલોકમાં
સુખનું કારણ જે સંસારપ્રવૃત્તિથી થાય તેનું નામ વ્યવહારશુદ્ધિ”
૩૮૭૪
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૩૭ ::
પ્રારંભતા પ્ર+આ+રમ્ | શરૂઆત ઝાવાં નાખવા ઝંખવું, બહુ મન થવું, ઇચ્છવું, વલખાં મારવાં પ્રતિકૂળ ભાગ વિરુદ્ધ, ઊલટો, અણગમતો, વિદનકારક પારિણામિક લાભ આત્મિક લાભ; છેવટનો લાભ મર્યાદા મર્યા+ા હદ, સીમા, અવધિ; અદબ, વિવેક, મરજાદ ધ્યાવાની બૈ ! ધ્યાન કરવાની, ધ્યાન ધરવાની અનાચાર ન કરવા યોગ્ય રીતે મહાશોચ અત્યંત અફસોસ, ખેદ, દુઃખ વિશ્વાસઘાત વિશ્વના દગો દેવો, ધોખો દેવો
३८७८ ૩૮૭૯ ૩૮૮૦ ૩૮૮૧ ૩૮૮૨ ૩૮૮૩ ૩૮૮૪ ૩૮૮૫ ૩૮૮૬ પૃ.૧૮૦ ૩૮૮૭ 3८८८ ૩૮૮૯ ૩૮૯૦ ૩૮૯૧ ૩૮૯૨ ૩૮૯૩ ૩૮૯૪
હિસાબ
થાપણ ઓળવવી કોઈને ત્યાં મૂકેલી વસ્તુ, અનામત લઇ લેવી, પોતાની કરી લેવી, પચાવી પાડવી આળ
+ ખોટો આક્ષેપ, આરોપ, છળ લેખ
ઉતરવું દસ્તાવેજ, કાનૂની લખાણ; હિસાબકિતાબ; લિપિ ગણના, ગણતરી; લેખું, લેણદેણ, રીત, ઢંગ, વિસાત ચૂFI ચૂકાવી દેવી, ભૂલ કરાવવી
ભયંકર, અતિશય, જબરદસ્તી, અત્યાચારી, ખૂબ ઊંચા તોળી આપવું માપવું, જોખવું કર્માદાની ધંધો +આ+દ્વારા જે વેપારમાં ઘણાં ગાઢ કર્મ બંધાય તેવા મુખ્ય ૧૫:
કોલસા પડાવી લુહાર પ્રમુખ ૨૧ જાતની ભઠ્ઠીનો વ્યાપાર, વન-વૃક્ષ છેદવાનો, ગાડાં-પૈડાંનો તથા જલેબીનો આથો વગેરેના સડાનો, ઊંટ-ઘોડા રાખી ભાડાંનો, પૃથ્વીના પેટ ફોડવાનો-સલાટનો-ખેડ કરવાનો-હાથીદાંતનો, ગાય-ઘેટાંના વાળઊનનો, ઘી-તેલ જેવા ગરિષ્ઠ અને દારૂ જેવી નીચ રસનો, લાખનો, અફીણસોમલ-વિષનો, તલ-શેરડી-મગફળી, કપાસ-બીયાંનો, યંત્ર વડે પીલવાનો, બળદ વગેરેના અવયવ છેદવાનો, જંગલ-ખેતરને આગ લગાડવાના, સરોવરતળાવ ઉલેચવાના, હિંસક પશુ, ગુલામ, દુરાચારી મનુષ્યોનો આજીવિકાળું
ઉછેર. શ્રાવક, ગૃહસ્થ ન કરવા-કરાવવા યોગ્ય આ ૧૫ ધંધા-વ્યવસાય-વ્યાપાર લાંચ
અમલદાર કે સત્તાધીશને છૂપી રીતે અપાતી-લેવાતી અઘટિત રકમ, રુશવત અદત્તાદાન ++૩માવાના નહીં આપેલી વસ્તુ લેવી, ચોરી પત્રાંક ૪૯ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૨૨-૨-૧૮૮૯ સંગત સોબત, દોસ્તી, મૈત્રી, પ્રેમ, સત્સમાગમ, સૌહાર્દ વિ. રાયચંદના વિનીત રાયચંદ (પરમકૃપાળુદેવ)ના પ્રણામ. વિનીતનાં ૧૫ લક્ષણોઃ ગતિમાં પ્રણામ તથા નિવાસસ્થાને-વાણીમાં-ભાષામાં સ્થિર-શાંત, સરળ ચિત્ત, કુતુહૂલ રહિત,
અપમાન-તિરસ્કાર ન કરનાર, વિશેષ વખત ક્રોધ ન રાખનાર, મિત્રો સાથે હળનાર-મળનાર, જ્ઞાનના ગર્વરહિત, સ્વદોષ પ્રગટ કરનાર પણ અન્યને આળ ન લગાડનાર, સ્વધર્મી પર ક્રોધ ન રાખનાર, દુમનના ગુણને પણ વખાણનાર, કોઇની છાની વાત પ્રગટ ન કરનાર, વિશેષ આડંબર ન કરનાર, તત્ત્વને જાણનાર, જાતિવંત, લજ્જાવંત-જિતેન્દ્રિય જેવા સરળ ગુણોને લીધે સરળતાથી જ્ઞાનગ્રહણ કરી સ્વપરહિત સાધનાર (શ્રી નંદીસૂત્ર)
૩૮૯૫ ૩૮૯૬
૩૮૯૭ ૩૮૯૮
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૩૮ ::
નૂતન
પત્રાંક ૫૦ કોને?
તા.૨૨-૨-૧૮૮૯ ૩૮૯૯ ઉદય દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ તથા ભાવને લીધે કર્મ જે પોતાની શક્તિ દેખાડે છે તે,
કર્મફળનું પ્રગટવું ૩૯) પ્રાચીન ૩૯૦૧
નવાં, નવીન ૩૯૦૨ પ્રપૂર્ણ પ્ર+પૂ૨ સંપૂર્ણ, ભરપૂર, અત્યંત બળવાન-દૃઢ ૩૯૦૩ શ્રેણીને રીતિને, પદ્ધતિને, કક્ષાને, સમુદાયને ૩૯૦૪ નીરાગ શ્રેણી વિતરાગ દશા, વિતરાગ કક્ષા-દરજ્જા ૩૯૦૫ ભણી મળ્યા તરફ, બાજુએ; પ્રતિ, ને ઉદ્દેશીને; માટે, સારુ, કાજે, ને લીધે ૩૯૦૬ ભૂમિળે દુનિયામાં, પૃથ્વીના પટ પર ૩૯૦૭ ફરતી
ઉદાસીન; વારાફરતી; મુસાફરી-પ્રવાસની ૩૯૦૮ વર્તના વૃત વ્યવહાર, આચરણા, વર્તનચરિત્ર; આજીવિકા, ધંધા ૩૯૦૯ ગણકારે નહીં T+ઉપેક્ષા કરે, સમજે નહીં ૩૯૧૦ સમાવી સમ+મા+વિમ્ સમાવેશ કરી, ભેળવી, ગોઠવી ૩૯૧૧ બનતી બને તેટલી, થાય તેટલી, શક્ય તેટલી પૃ. ૧૮૧ ૩૯૧૨ ઊર્ધ્વગતિનો ઉચ્ચ ગતિનો, ઊંચી દશાનો, ઊંચે જવાનો ૩૯૧૩ મહામોહનીય મોહનીય નામનું મોટું ઘાતી કર્મ; મહામોહનીયનાં ૩૦ સ્થાનક-કારણ પત્રાંક ૫૧ કોને?
તા.૨૨-૨-૧૮૮૯ ૩૯૧૪ સચેત
સ+વિત્ ! જાગૃત, સાવધાન, સભાન ૩૯૧૫ સંશોધન સમ+શુદ્ધ સમ્યક પ્રકારે શોધવું, શુદ્ધ કરવું ૩૯૧૬ સમેત સમ્+આ+છું. યુક્ત, સાથે પત્રાંક પર શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૨૫-૨-૧૮૮૯ ૩૯૧૭ આત્મવિચારભરિત માત્મવિવાર+વૃ આત્મવિચાર સહિત, આત્માના વિચારને પોષક ૩૯૧૮ પ્રણીતેલા પ્રજ્ઞી પ્રણીત કરેલા ૩૯૧૯ નિરુપમ ધર્મ ઉપમા ન આપી શકાય તેવો, આત્મધર્મ ૩૯૨૦ મોહ મુ / -પરનું ભાન ભૂલાવે, પરપદાર્થમાં એકત્વ બુદ્ધિ કરાવે ૩૯૨૧ અસમાધિ અસ્વસ્થતા ૩૯૨૨ પ્રયાચના પ્રવાન્ા ઉત્કૃષ્ટ માગણી; પહેલી કે પહેલાં જ માગણી ૩૯૨૩ શી
“શું” ઉપરથી સ્ત્રીલિંગ ૩૯૨૪ શૈલી
શીતા લખાણની રીત, ઇબારત, ઢબ-રીત, શીલ પરથી ૩૯૨૫ ત્રિકાળ ભૂત, ભવિષ્ય અને વર્તમાન એ ત્રણે કાળ ૩૯૨૬ - રોમમાં હ+નિનું રુંવાડામાં, રૂવામાં, શરીર પરના વાળમાં ૩૯૨૭ કવિરાજ મોટા કવિ; પોતે જ આત્મા પર રાજ કરતા હોવાથી, નામથી પણ મહાન પૃ.૧૮૨ ૩૯૨૮ જય મંગળ નિ+É જીત, વિજય, સફળતા; શુભકર, કલ્યાણકર, ભયો ભયો, મોક્ષનો
જયજયકાર, આશીર્વાદ, ભયો ભયો
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૯૨૯
૩૯૩૦
પત્રાંક ૫૪ ઉન્મત્તતા
૩૯૩૧
૩૯૩૨
ભેદાભેદ
૩૯૩૩
માન્યામાન્ય
૩૯૩૪
સત્યાસત્ય
૩૯૩૫
શ્રી કૃષ્ણ
૩૯૩૬
સત્યદ
૩૯૩૭ ગૌણતા
૩૯૩૮
પૃ.૧૮૩ ૩૯૩૯
૩૯૪૦
૩૯૪૧
૩૯૪૨
>]
૩૯૪૩
૩૯૪૪
૩૯૪૫
૩૯૪૬
૩૯૪૭
૩૯૪૮
૩૯૪૯
૩૯૫૦
૩૯૫૧
૩૯૫૨
પત્રાંક ૫૩
ઇચ્છના
ચિ.
૩૯૫૩
૩૯૫૪
સંશોધકને
અંતવૃત્તિ અવ્યવસ્થિત ભાવે અક્ષરલેખ ક્ષમ થાઓ
પત્રાંક ૫૫
કર્મ
જય
પૂર્વસંયોગો
સત્તામાં
અબોધતા
અબંધ પરિણામે
ઉદયી
લઘુત્વભાવે
રિદ્ધિ
હથેળી.
ઇષત્ પ્રાક્ભારા
સંમત
પત્રાંક ૫૬
શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
રૂપ્ । એષણા, ઇચ્છા, વાંછા, મરજી, ચાહના, ઉમેદ
વિમ્+નીવ્।ચિરંજીવી, દીર્ઘજીવી, લાંબો સમય જીવો એવી શુભેચ્છા દર્શાવવા સંતાન કે પોતાનાથી વયમાં નાનાને લખાય
કોને ?
:: ૧૩૯ ::
તા.૭-૩-૧૮૮૯
તા.૧૦-૩-૧૮૮૯
ગુર્+મદ્ । મદમસ્તી, ઉદ્ધતતા, ગાંડપણ, ઉન્માદ, તોફાન, હર્ષનો અતિરેક મિત્ । અલગ અને એકરૂપ, ભેદ અને અભેદ
મન્ । સ્વીકાર્ય અને અસ્વીકાર્ય; કાયદેસર અને ગેરકાયદેસર
સત્ । સાચો અને ખોટો
આ અવસર્પિણી કાળના ૯મા વાસુદેવ અમમ નામે ૧૨મા ભાવિ તીર્થંકર આત્માનું અસ્તિત્વ, સત્ય, પરબ્રહ્મ, પરમાત્મપદ
ગુણ્ । અ-મુખ્યતા, અ-પ્રધાનતા
સમ્+શુધ્ । પોતાને=પરમકૃપાળુદેવને, પવિત્ર આત્માને, સંશોધન કરનારને, પૂર્ણ-શુદ્ધ-પવિત્ર-નિર્મળ આત્માને તે (આત્મા) વિષયના ઊંડાણમાં જઇ એનાં સત્યને બહાર લાવનારને, સંસ્કાર કરનારને
આંતરિક વલણ, માનસિક ભાવના; આત્મામાં વૃત્તિ, અંદરનું વર્તન અસ્વસ્થતાપૂર્વક, અસ્તવ્યસ્ત રીતે, અમર્યાદપણે, ઢંગધડા વિના અ+ક્ષ+હિન્ । અક્ષર લખવામાં, લખાણ-લેખનના અક્ષર, અક્ષરની લિપિ સમર્થ-યથાર્થ-ધીરજવાળું-સહન કરી શકે તેવું-યોગ્ય-ઉચિત-અનુકૂળ થાઓ
કોને ?
તા.૧૦-૩-૧૮૮૯
ૢ । જે હેતુઓ વડે ક્રિયા કરાય છે તે કર્મ – જીરૂ નિષ્ણ દેઢિ નેળ તો મન્ન માં । (કર્મગ્રંથ ૧-૧), આત્મપરિણામની ચપળ પરિણતિ (પત્રાંક ૫૬૮) અ-ચેતન, અજીવ, જીવ વિનાનું, લાગણી-બુદ્ધિ-સ્ફૂર્તિ વિનાનું પહેલાના બાંધેલાં
અસ્, સત્ । અસ્તિત્વમાં; જોરમાં
જડતા, અજ્ઞાન, મૂર્ખતા, સમજાવવા છતાં સમજમાં ન આવે તે
કર્મનો બંધ ન થાય તેમ
ૐ+હૈં । ઉદયમાં આવેલા
નાનો થઇ, નમ્ર ભાવે, નમ્રપણે
ઋક્ । ઋદ્ધિ, સમૃદ્ધિ; લબ્ધિ; અલૌકિક શક્તિ; સફળતા
હસ્ત+તિિા । હાથના પંજાની ઉપરની કોમળ સપાટી, બન્ને હથેળી બાજુબાજુમાં રાખતાં દેખાતી અર્ધચંદ્રાકાર સિદ્ધશિલા
૮મી પૃથ્વી, સિદ્ધશિલા, ૧૨ નામમાં ૧ નામ
સમ્+મન્ । માન્ય, કબૂલ, પસંદ, સમ્મત, સહમત, રાજી; વિચારેલું, યોગ્ય શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૧૦-૪-૧૮૮૯
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૪) ::
૩૯૫૫ ૩૯પ૬ ૩૯૫૭ ૩૯૫૮ પૃ.૧૮૪ ૩૯૫૯
૩૯૬૦ ૩૯૬૧ ૩૯૬ર ૩૯૬૩ ૩૯૬૪ ૩૯૬૫ ૩૯૬૬ ૩૯૬૭ ૩૯૬૮
પત્રાંક પ૦ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૨૪-૪-૧૯૮૯ મૈત્રી મિત્ર મિત્ર સર્વ જગતથી નિર્વેરબુદ્ધિ, જીવ માત્ર પ્રત્યે વેરભાવ નહીં પ્રમોદ પ્ર+મુન્ ! કોઇપણ આત્માના ગુણ જોઈ આનંદ પામવો કરુણા
+૩નના સંસારતાપથી દુઃખી આત્માનાં દુઃખ પ્રત્યે દયા, અનુકંપા ઉપેક્ષા ૩૫+ફૅસ નિઃસ્પૃહતા, નિઃસ્પૃહભાવ-બુદ્ધિ, ઉદાસીનતા, પરમ વિરક્તિ પત્રાંક ૫૮ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને (થાળજી)
તા.૨૫-૪-૧૮૮૯ સ્યાદ્વાદદર્શન અનેકાંત દૃષ્ટિ પમાંક પ૯ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૧-૫-૧૮૮૯ યત્કિંચિત્ . વિવિતા જેથી કંઇક પણ હાનિ
હા / નુકશાન, ગેરલાભ, ધ્રાસ, નાશ, ત્યાગ ધર્મપાત્ર ધર્મ પામી શકે તેવું પાત્ર દેહદર્શન શરીર સંબંધી; બાહ્ય મુખાકૃતિ વગેરેનું દર્શન જ્ઞાનીદૃશ્ય જ્ઞાની જાણશે-ખશે આરંભ બા+રમ્ | શરૂઆતમાં સંભારો સમૃા યાદ કરો, સ્મરો દશવૈકાલિક આગમ-શાસ્ત્રનું નામ, ૪ મૂળ સૂત્રમાં ૧લું, ૧૦ અધ્યયન પદ્માસન ૮૪ યોગાસનમાં મુખ્ય, પગ ઉપર પગ ચડાવી કાયોત્સર્ગમાં બેસે તેમ કમળના
આકારે આસન થાય, જિનમુદ્રા ચળવિચળ ચપળ, અસ્થિર વાંચી જઈ મીંચી, બંધ કરી નાભિ નદ્ ઘૂંટી, મધ્ય ભાગ, કેન્દ્ર
છેક સુધી, છેડા સુધી શૂન્યાભાસ રૂપ અભાવાત્મક, છે જ નહીં તેમ આણી મની લાવી, દૂરથી લાવી તેજ
પ્રકાશ ભાસ લઈ માસુ ખ્યાલ કરી પાર્શ્વનાથાદિક પાર્શ્વનાથ પ્રભુ (૨૩ મા તીર્થંકર) વગેરે અહંત
અરિહંત, તીર્થકર ૨૪ની સંખ્યા બતાવનાર સંજ્ઞા, પૂજવા યોગ્ય ખભેરખણું ખભે રાખવાનું, ખેસ, પછેડી, દુપટ્ટો રેશમી કોરે રેશમની કિનાર-પટ્ટી-બોર્ડરવાળું, રેશમ-હીર જેવી સુંવાળી કિનારીવાળું; રેશમ
જેવા સુંવાળા સાંધા ઉપર રેશમી બાજુએ સોડ તાણી આખા શરીર ઉપર ઓઢવાનું રાખી સૂઈ જવું સમાધિ સમ્++ધા ઊંડું ધ્યાન, અખંડ આત્માકાર વૃત્તિ, આત્મપરિણામની સ્વસ્થતા બોધિ
વધુ 1 સમ્યકદર્શન બાર પળ ૧ પળ એટલે ૨૪ સેકન્ડ, એ રીતે ૫ મિનિટમાં ૧૨ સેકંડ ઓછી ઉત્કૃષ્ટ વધુમાં વધુ
૩૯૬૯ ૩૯૭) ૩૯૭૧ ૩૯૭૨ ૩૯૭૩ ૩૯૭૪ ૩૯૭૫ ૩૯૭૬ ૩૯૭૭ ૩૯૭૮ ૩૯૭૯ ૩૯૮૦
૩૯૮૧ ૩૯૮૨ ૩૯૮૩ ૩૯૮૪ ૩૯૮૫
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૯૮૬
અંતર્મુહૂર્ત
પૃ. ૧૮૫ ૩૯૮૭
પત્રાંક ૬૦ સંયતિ ધર્મ
:: ૧૪૧ :: અંતર=અંદર, મુહૂર્ત=બે ઘડી. બે ઘડીની અંદર અર્થાત્ ૪૮ મિનિટમાં ૧ સમય ઓછો તે ઉત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂર્ત, જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત-૯ સમય કોને?
તા.૧-૫-૧૮૮૯ થી તા. ૨૯-૫-૧૮૮૯ દરમ્યાન મુનિ-સંયમી-સાધુ-સાધ્વીનો ધર્મ, દશવૈકાલિક સૂત્રનું ૪થું અધ્યયન“છ જીવનિકાય” અને ૬ઠું અધ્યયન “મહાચાર કથા' છે, તે “સંયતિ ધર્મ” ઉપયોગ વિના પ્રાણ એટલે બે-ત્રણ-ચાર ઇન્દ્રિયવાળા જીવો, ભૂત એટલે વનસ્પતિ આવી રહેલા કર્મના પ્રવાહને રોકે ગમન-આગમન, પૂર્વજન્મ-પુનર્જન્મ, ગયેલ-આવેલ, ગતાગત અંતર્યાગ અને બહિર્યાગ બન્ને કરીને, ભાવથી સમ્યક્દર્શન સાથે અને દ્રવ્યથી મુંડન-દીક્ષા લઈને
૩૯૮૮ ૩૯૮૯ ૩૯૯૦ ૩૯૯૧ ૩૯૯૨
અયા પ્રાણભૂત આસવ નિરોધ ગતિ-આગતિ દ્રવ્યભાવ મુંડ થઈને
પૃ.૧૮૬ ૩૯૯૩ ૩૯૯૪ ૩૯૯૫ ૩૯૯૬ ૩૯૯૭ ૩૯૯૮ ૩૯૯૯ ૪ )
O૧ ૪૦૨ ૪૦૩ ૪૦૪ ૪૫ ૪૦૦૬ ૪O૭ ૪૦૮ ૪ ૯ ૪૦૧૦ ૪૦૧૧ ૪૦૧૨ ૪૦૧૩ ૪૦૧૪ ૪૦૧૫ ૪૦૧૬
કર્મરૂપ રજ કર્મરૂપી ધૂળ અબોધિ મિથ્યા જ્ઞાન, અજ્ઞાન કિલુષ
+7FI [+3ષન્ પાપ, પાતક, અસ્વચ્છ, મેલ, દુષ્ટ, ક્રોધી ખંખેરે
ખેરવી નાખવું સર્વજ્ઞાની સર્વજ્ઞ સર્વદર્શનવાળો સર્વદર્શી નિસંધીને નિદ્ રૂંધીને, નિરોધ કરીને શેલેશી અવસ્થા શીન, શૈનડ્ડા મોટા મેરુ પર્વતના શિખર જેવી અચળ-અડગ સ્થિતિ સિદ્ધિ
મોક્ષ, મુક્તિ; સિદ્ધ નગરી નિપુણ અહિંસા પૂર્ણ, સૂક્ષ્મ, ભલી, કુશળ, યથાર્થ, અનુભવશીલ અહિંસા હણવા હા મારવાં, મારી નાખવાં હણાવવાં ન ! મરાવવાં, મારી નખાવવાં મૃષાવાદ મૃ+++વદ્ ા જૂઠું બોલવું તે નિષેધ્યો નિ+સિંધૂ ના કહી છે, નકાર્યો છે
સ+વા ચૈતન્ય-જીવ સહિત
૩+વિતા ચૈતન્ય નથી તે, જીવ વિનાનું દંતશોધન રો+શુધુ દાંત સાફ કરવા, દાંતશુદ્ધિ વાચ્યા વિના યાત્ માગ્યા વિના રૂડું કર્યું સારું કર્યું, યોગ્ય કર્યું કે બરોબર કર્યું મૈથુન
મિથું ! અબ્રહ્મચર્ય, સંભોગ આલાપપ્રલાપ આ+નમ્ ! પ્ર+નમ્ | આલાપ=શરૂઆતનું ભાષણ, પ્રલાપ=નિરર્થક વચન સિંધાલૂણ મીઠાના ૮ પ્રકાર પૈકી એક, સિંધવ-બલવણ કે ખનિજ મીઠું કે પકવેલું મીઠું પાત્ર
પાતરાં, વાસણ કામળા
ગરમ ઓઢવાનું, બ્લેન્કેટ
સચિત્ અચિત્
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૪ર :: ૪૦૧૭ રજોહરણ
ઓઘો; રજ કે જીવજંતુ દબાઈ-હણાઈ ન જાય માટે ઊનની દશાવાળું લાકડીની જેમ હાથમાં રાખી શકાય તેવું જે.સાધુ-સાધ્વી માટે દોઢ ફૂટનું સાધન, રજોયણો
પૃ. ૧૮૦ ૪૦૧૮ ૪૦૧૯ ૪૦૨૦ ૪૦૨૧ ૪૦૨૨ ૪૨૩ ૪૦૨૪ ૪૦૨૫
રક્ષપાળ રસ્પાનું | રક્ષક, રક્ષણ કરનાર મૂછ મુ આસક્તિ, પરિગ્રહ પૂર્વમહર્ષિઓ પહેલાં થઈ ગયેલા મહાન ઋષિઓ, આચાર્યો ઉપજીવન આજીવિકા, ભરણપોષણ, જીવનનિર્વાહ બીજ આશ્રિત પ્રાણીઓ બી, બીજને આશરે રહેલા જીવો, વૃક્ષ પરથી પડેલાં ફળ ચક્ષુગમ્ય વહ્યુ+મ્ | આંખથી દેખાય તેવા અચક્ષુગમ્ય આંખથી ન દેખાય તેવા ખૂણાની
I વિદિશાની, ચાર દિશા વચ્ચેના ચાર ખૂણા, ઇશાન-વાયવ્ય-નૈઋત્ય
અગ્નિની; જ્યાં બે લીટી મળતી હોય તે જગા, ખાંચો સમારંભ સમ્+આ+રમ્ ! પ્રારંભ, હિંસા, પર-પરિતાપ પત્રાંક ૬૧ શ્રી મનસુખરામભાઈ સૂર્યરામભાઈ ત્રિપાઠીને તા.૬-૫-૧૮૮૯ દર્શન
ડ્રમ્ મુલાકાત આજ્ઞા
+જ્ઞા ! રજા, અનુમતિ માધ્યસ્થ મધ્ય+સ્થા I તટસ્થ, પક્ષપાત-પૂર્વગ્રહરહિત અદંભી દંભ, ડોળ, ઢોંગ, દેખાવ વિનાના
૪૦૨૬
૪૦૨૭ ૪૦૨૮ ૪૦૨૯ ૪૦૩૦ પૃ. ૧૮૮ ૪૦૩૧ ૪૦૩ર ૪૩૩ ૪૦૩૪ ૪૦૩૫
૪૦૩૬
૪૦૩૭ ૪૦૩૮ ૪૦૩૯ ૪૦૪૦ ૪૦૪૧ ૪૦૪૨ ૪૦૪૩ ૪૦૪૪
આધ્યાત્મિક શૈલી ધ+માત્મ7-શત્તા અધ્યાત્મ સ્વભાવ, અધ્યાત્મની પદ્ધતિ-રીતિ આણવા
લાવવા વિશેષ ભાગે મોટે ભાગે બાલવય બાળપણ, બાલ્યાવસ્થા પંચાંગી બે હાથ, બે પગ અને મસ્તક એ ૫ અંગ વડે; પ્રતિજ્ઞા, હેતુ, ઉદાહરણ, ઉપનય
અને નિગમન એ ૫ અનુમાનના અંગ-અવયવ વડે પ્રશસ્ત ભાવે પ્ર+શં+પૂ. શુભ-શુદ્ધ-આત્મભાવે, પ્રશંસિત ભાવે, શ્રેષ્ઠ ભાવે, કૃતકૃત્ય પત્રાંક ૨ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને (દયાળજી)
તા.૧૨-૫-૧૮૮૯ ધ્યાવવાથી ૐ ધ્યાન કરવાથી વિનયોપાસના વિ+ની+૩૫+ગાર્ વિનય વડે-પૂર્વક થતી ઉપાસના-ભક્તિ નિગ્રંથ ભગવાન નિ+પ્રમ્ ! વીતરાગ ભગવાન વચનામૃત વચન રૂપી અમૃત, વચન એ જ અમૃત સૂચવન - સૂવું સૂચના, ઈશારો, ચેતવણી, નિર્દેશ ધોરી વાટે ધોતિ | મુખ્ય રસ્ત, મોટા રસ્તે, સરિયામ માર્ગે રૂપાતીત ધર્મધ્યાનનો પ્રકાર જેમાં અશરીરી શુદ્ધાત્મા-સિદ્ધાત્માનું ધ્યાન કરાય એકાંત ભૂમિકા પશુ-નપુંસક-યુવક-યુવતી-કુશીલ આદિથી રહિત સ્થાન, નિર્જન ક્ષેત્ર; અસંગ
એકાકી-અવરજવર વિનાની જગા અપેક્ષા
રીતે, દૃષ્ટિએ
૪૦૪૫
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૪૩:: ૪૦૪૬ રોમાંચિત મન+શતા પુલકિત, હર્ષ કે ભયથી રુંવાટી-વાળ ઊભા થઈ જવા ૪૦૪૭ નિશ્ચયમાં નિ+fજા વાસ્તવમાં, હકીકતમાં, ખરેખર, જ્ઞાનમાં, નિર્ણયમાં પૃ.૧૮૯ ૪૦૪૮ નિશ્ચયઅર્થ નિ+વ+ઝર્થ | આત્માર્થ, પરમાર્થ, મોક્ષનો મતલબ-પ્રયોજન ૪૦૪૯ કરતાં છતાં કરવા છતાં, કરતાં પણ ૪૦પ૦ પરામુખતા પર+નગ્નમુરતા | વિમુખતા, પ્રતિકૂળતા, ઉદાસીનતા, વિરુદ્ધતા ૪૦૫૧ પર્યાપાસના પરિ+૩૫+{ 1 ઉપાસના, સેવા, ભક્તિ ૪૦૫૨ વાસના વન્ ! મિથ્થા બોધ, મિથ્યાત્વ ૪૦૫૩ પુણ્યાનુબંધી બીજા જન્મમાં પુણ્યયોગ કરી આપનાર પુણ્ય; જે પુણ્યોદય આગળ આગળ
પુણ્યતા પુણ્યનું કારણ થતું જાય તે ૪૦૫૪ દક્ષતાવાળો દ્રશ્ન ચતુરાઈવાળો, પ્રવીણતાવાળો, કાબેલ, કુશળ, શાણો ૪૦૫૫ અપ્રશસ્ત છંદી નહિ વખાણવા યોગ્ય, અધમ-દુષ્ટ લતે લઇ જનારો, છંદે ચઢાવનારો પમાંક ૬૩ કોને?
તા.૨૦-૫-૧૯૮૯ ૪૦૫૬ જ્ઞાત
જ્ઞા જ્ઞાન, જાણકારી, જાણેલી, વિદિત પત્રાંક જ શ્રી મનસુખરામભાઈ સૂર્યરામભાઈ ત્રિપાઠીને
તા.૨-૬-૧૮૮૯ ૪૦પ૭
મને ૪૫૮ वीरे
મહાવીર સ્વામીનો, મહાવીર સ્વામી ઉપર ૪૦૫૯ પન્નાલપુર કપિલ મુનિ - સાંખ્ય મતના પ્રવર્તક વગેરે ઉપર ૪૦૬૦ મિત્ર યુક્તિ સહિત, મોક્ષ સાથે જોડે તેવું ૪૦૬૧ वचनं
વાણી, ઉપદેશ, વાત ૪૦૬૨ यस्य
જેનું ૪૦૬૩
तस्य ૪૦૬૪ #ાર્ય:
પ્રયોજન, હેતુ, પરિણામ, કામ ૪૦૬૫ परिग्रह પરિપ્રેક્ા પ્રાપ્તિ, પકડ, સ્વીકાર, ગ્રહણ ४०६६ पक्षपातो न मे वीरे, न द्वेषः कपिलादिषु ।। યુતિમત્રિનં ચચ, તી વર્થઃ પરિપૂર છે શ્રી હરિભદ્રસૂરિ કૃત લોકતત્ત્વનિર્ણય, શ્લોક ૩૮
મને મહાવીર (જૈનદર્શન) પ્રત્યે પક્ષપાત નથી કે કપિલ વગેરે (સાંખ્યદર્શન) પ્રત્યે દ્વેષ નથી જેનું વચન યુક્તિયુક્ત હોય (જે અર્થ પ્રમાણ અને યુક્તિ વડે
અભિગમ્ય થાય) તે ગ્રહણ-સ્વીકાર કરવો જોઇએ. ૪૦૬૭ હરિભદ્રાચાર્ય શ્વેતાંબર સંપ્રદાયનાવિદ્યાધર ગચ્છમાં વિ.સં.૭પ૭-૮૨૭દરમ્યાન થઈ ગયેલા
ધુરંધર આચાર્ય, મહાન દાર્શનિક, રાજસ્થાનના ચિત્રકૂટ-ચિત્તોડના પુરોહિત, યાકિની મહત્તરા નામનાં સાધ્વીથી પ્રતિબોધ, ૧૪૪૪ પ્રકરણગ્રંથના પ્રણેતા. પદ્ધતિસર શાસ્ત્રીય રૂપમાં ગોઠવાયેલું હોય તે પ્રકરણ. આ સમભાવી સૂરિની મુખ્ય રચનાઓ : પદર્શનસમુચ્ચય, શાસ્ત્રવાર્તાસમુચ્ચય, ધર્મસંગ્રહણી, ધર્મબિંદુ, અનેકાંતજયપતાકા, લોકતત્ત્વનિર્ણય, યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય, યોગબિંદુ, યોગવિંશિકા, યોગશતક, ષોડશક વગેરે. ધર્મલાભ'ની બદલે “ભવવિરહ' કહેનારા-લખનારા આચાર્ય
તેનું
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૪૪:: ૪૬૮ ધર્મપત્ર ધર્મ વિષયક પત્ર ૪૦૬૯ સંપાદન કરવું સમ્+પા મેળવવું, પ્રાપ્ત કરવું ૪૦૭૦ દર્શન
તૂ I ધર્મ, ફિલસૂફી ૪૦૭૧ આચારાંગ વાદશાંગીમાં ૧લું આગમ, જેના ૨ શ્રુતસ્કંધ છે ૪૦૦૨ પૂર્વાપર પૂર્વ+પર | પહેલાં-પછી, આગળપાછળ, આગલું-પાછલું, પૂર્વ-પશ્ચિમનું
ક્રમાનુસાર, પહેલું ને છેલ્લે ૪૦૭૩ સિદ્ધાંતિક શાસ્ત્ર સિ+અન્તર્યુ | આગમ, સૂત્ર, સિદ્ધાંત; જ્ઞાનીઓએ નિર્ણત કરેલો મત ४०७४ एगं जाणई से सव्वं जाणई, जे सव्वं जाणई से एगं जाणई ।
એકને જાણ્યો તેણે સર્વ જાણ્યું, જેણે સર્વને જાણ્યું તેણે એકને જાણ્યો.
શ્રી આચારાંગ સૂત્ર શ્રુતસ્કંધ ૧, અધ્યયન ૩, અધિકાર ૪, ગદ્ય ૧૨૨ ૪૦૭પ અયથાર્થ ખોટો, અવાસ્તવિક, અસત્ય પૃ.૧૯૦ ૪૦૭૬ જ્ઞાનીદૃષ્ટાનુસાર જ્ઞાનીનાં જ્ઞાનમાં, જણાય તે મુજબ જ્ઞાનીની દૃષ્ટિ પ્રમાણે ૪૦૭૭ જાતિવૃદ્ધતા ઇન્દ્રિયોનો વિકાસ, એકેન્દ્રિયથી પંચેન્દ્રિયપણું; જ્ઞાતિએ ચઢિયાતાપણું ૪૦૭૮ પર્યાયવૃદ્ધતા ઉંમરમાં મોટા, દીક્ષામાં મોટા ४०७८ નામવૃદ્ધતા નામ પૂરતું, કહેવા પૂરતું ૪૦૮૦ શૂન્યવૃદ્ધતા મીંડાંનો વધારો ૪૦૮૧ ઉત્કૃષ્ટ સંવેગ અતિશય વૈરાગ્ય ૪૦૮૨ ભૂતભવ મૂ! થઈ ગયેલા, આગલા ભવ, પૂર્વભવ ૪૦૮૩ શાસ્ત્રશૈલી શાસ્ત્રપદ્ધતિ, શાસ્ત્રની રીત ૪૦૮૪ સદૃશ
સમાન, એકસરખું ૪૦૮૫ ઉપયોગ ૩૫+પુજ્ઞ ચેતનાની પરિણતિ જે વડે પદાર્થનો બોધ થાય, કોઈપણ વસ્તુ સંબંધી
લાગણી-બોધ-જ્ઞાન, જીવનો મુખ્ય ગુણ-લક્ષણ, મુખ્ય ૨ ભેદ– દર્શનોપયોગ
અને જ્ઞાનોપયોગ, અનુક્રમે ૪ દર્શન-૫ જ્ઞાન-૩ અજ્ઞાન મળી ૧૨ ભેદ પૃ.૧૧ ૪૦૮૬ અનુપૂર્વી
અનુરૂપૂ{I ક્રમ મુજબ, ક્રમબદ્ધ, યથાક્રમ, સિલસિલાબંધ, અનુક્રમ ૪૦૮૭ વિપર્યય વિ+પર+ા વિપરીત, વિરુદ્ધ, ઊલટું ૪૦૮૮ યાવત્ જીવનકાળ જીવું ત્યાં સુધી, આજીવન ૪૦૮૯ પુરુષવેદની પંદર પ્રકૃતિ સ્ત્રીને ભોગવવાની ઇચ્છા તે પુરુષવેદ
અંગ ૮ : ૨ હાથ, જંઘા, પીઠ, માથું, ઉર (હૃદય), ઉદર (પેટ) ઉપાંગ : અંગને લાગેલાં હોય છે. આંગળીઓ, ઢીંચણ, જનનેન્દ્રિય અંગોપાંગ : આંગળીના સાંધા-રેખા, વાળ, રોમરુંવાટાઃ આમ ૧૫ પ્રકૃતિ? પ જ્ઞાનેન્દ્રિયોઃ કાયા, જીભ, નાક, આંખ ને કાન ૫ કર્મેન્દ્રિયો : વાણી, હાથ, ચરણ, ગુદા ને ઉપસ્થ (જનનેન્દ્રિય)
પ વિષયો : રૂપ, રસ, ગંધ, વર્ણ ને શબ્દ. આ રીતે ૧૫ પ્રકારે? ૪૦૯૦ દર્શન સમય રૂબરૂમાં, મળીએ ત્યારે-મુલાકાત-મેળાપ ૪૦૯૧ ઉપયોગમાં રમી રહ્યું છે જ્ઞાનમાં, જાણમાં, ધ્યાનમાં-લક્ષમાં-સમજમાં આવી ગયું છે
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૦૯૨ ૪૯૩ ૪૦૯૪ ૪૦૯૫ ૪૦૯૬ ૪૭૯૭ ૪૯૮ ૪૯૯ ૪૧ )
:: ૧૪૫ :: બે એક બે ચાર, બે પાંચ આત્મજ્ઞાન સમ્યફદર્શન ગતિ, આગતિ પમ્ ના+મ્ જ્ઞાન, પ્રાપ્તિ માર્ગ, ઉપલબ્ધિ; ગમન, આગમન યોગથી યોગસાધનાથી, ચિત્તવૃત્તિના નિરોધથી; મેળાપથી; ધ્યાનથી સાત્વિકતા સત્+વૈ+4| સદાચરણ, સગુણ, સત્ત્વ ગુણ; પ્રામાણિકતા; યથાર્થતા શ્રી ગોકુળચરિત્ર શ્રી મનસુખરામ સૂ. ત્રિપાઠી લિખિત દીવાન શ્રી ગોકુળજી ઝાલાનું ચરિત્ર નિર્જનાવસ્થા અસંગતા; લોકવસ્તી ન હોય તેવી જગ્યા આત્મોન્જવલતા આત્મશુદ્ધતા બુદ્ધ ભગવાન ઈ.સ.પૂર્વે ૬ઠ્ઠી શતાબ્દી, બૌદ્ધ ધર્મના પ્રવર્તક, મહાવીર સ્વામીના સમકાલીન
ગૌતમ બુદ્ધ, બૌદ્ધ ગ્રંથો ત્રિપિટક – સુત્તપિટક, વિનયપિટક, અભિધાનપિટક
પૃ ૧૨ ૪૧૦૧ ૪૧૦૨
૪૧૦૩
તા.રપ--૧૯૮૯
૪૧૦૪ ૪૧૦૫ ૪૧૦૬
અસુગમતા એ+સુ++ામ્ ! અસહજતા, અસરળતા પ્રફુલ્લિતતા D+y«{ I પ્રસન્નતા, પ્રોત્સાહન પત્રાંક ૬૫ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૧૦-૬-૧૮૮૯ ધર્મનિષ્ઠ ધર્મની શ્રદ્ધામાં સ્થિર, ધર્મમાં શ્રદ્ધા-નિષ્ઠાવાન પત્રાંક ૬૬ શ્રી મનસુખરામભાઈ સૂર્યરામભાઈ ત્રિપાઠીને
જ્યેષ્ઠ જેઠ મહિનો, ગુજરાતી આઠમો માસ પ્રથમ
પ્ર+શમ્ | સાંત્વન, શમન, શાંતિ ધમોપજીવન સંયત જીવન પત્રાંક છo શ્રી ખીમજીભાઈ દેવચંદભાઈને (દેવજીભાઈ ?) તા.૬-૭-૧૮૮૯ સંશોધવા સમ+શુધુ સમ્યક પ્રકારે શોધવા, શુદ્ધ કરવાનાં સાધનની શોધખોળ કરવા પત્રાંક ૬૮ શ્રી મનસુખરામભાઈ સૂર્યરામભાઈ ત્રિપાઠીને તા.૧૨-૯-૧૮૮૯ બજાણા ગુજરાતમાં ઝાલાવાડમાં સુરેન્દ્રનગર જિલ્લામાં વિરમગામથી ૨૫ કિ.મી. વઢવાણ કૅમ્પ વઢવાણ જંકશન નજીક છાવણી (આજનું સુરેન્દ્રનગર) પારિણામિક ભાવે પરિ+ન ા સ્વભાવે, ફળસ્વરૂપે તાત્પર્યજ્ઞાન રહસ્ય નિર્વિકાર જ્ઞાનયોગ શ્રવણ-મનન-નિદિધ્યાસનનાં સાધનનો યોગ, સમ્યકજ્ઞાનનો જોગ
૪૧૦૭
૪૧૦૮ ૪૧૯ ૪૧૧૦ ૪૧૧૧ ૪૧૧૨
પૃ.૧૯૩ ૪૧૧૩
ધર્મોપજીવન ઈચ્છક પત્રાંક ૬૯ કાળભેદ પત્રાંક ૭૦ ભરૂચ
૪૧૧૪
ધર્મ-૩૫નીવન+રૂ ધર્મ એ જ જીવિકા, જીવન, જીવનનિર્વાહ, જીવનદોરીઆશ્રયની ઇચ્છાવાળા; સંયત જીવનના ઇચ્છુક-ચાહક શ્રી જહાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૨૪--૧૮૮૯ સમય પરિવર્તન, સમય પલટો પડતો કાળ કોને ?
તા.૨૮-૭-૧૯૮૯ પૃગુચ્છા ગામનું નામ, જૂનું બંદર, ગુજરાતમાં વડોદરાથી ૭૨ કિ.મી. પ્રણામ
૪૧૧૫ ૪૧૧૬
અo
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૪૬ ::
પત્રાંક ૦૧ શ્રી મનસુખરામભાઈ સૂર્યરામભાઈ ત્રિપાઠીને તા.૩૧--૧૮૮૯ ૪૧૧૭ બજાણા નામના બજાણિયા-નટનો સમૂહ જ્યાં વધુ વસે છે તે બજાણા નામનાં ગામથી, ધ્રાંગધ્રાના ગ્રામથી રાજવી જહાંજી ઝાલાએ નટીને બજાણા ગામ ગરાસમાં આપેલું વીરમગામથી
ર૫ કિ.મી. દૂર. વઢવાણ-વીરમગામ રેલ્વે લાઈન પરથી જવાતું. ૪૧૧૮ વિનયપત્ર ધર્મપત્ર, કૃપાપત્ર ૪૧૧૯ નિવાસભૂમિકા વવાણિયા ૪૧૨૦ સત્યોગ સુંદર જોગ ૪૧૨૧ પ્રવર્ધનાર્થે પ્ર+વૃધુ+અર્થ ! ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ - વધારા માટે ૪૧૨૨ પ્રાયે કરીને પ્રય+{ ઘણું કરીને, બહુધા, બધા પ્રકારે ૪૧૨૩ નિયમા વાસિત નિયમથી વસેલી-રહેલી, નિયમથી નિશ્ચિત, નિયમથી ૪૧૨૪ ભજના હોય કે ન હોય, અંશે (વ્યાખ્યાનસાર ૨-૨૯, પૃ.૭૮૩) ૪૧૨૫ સત્પદ મોક્ષપદ, નિજપદ, પરમાત્મપદ, આત્માનાં અસ્તિત્વની ૪૧૨૬ અનુત્તર
+૩ત્તર I શ્રેષ્ઠ ૪૧૨૭ સાફલ્ય સ+નું સફળતા પૃ.૧૯૪ ૪૧૨૮ નાના પ્રકારના વિવિધ-અનેક પ્રકારના ૪૧૨૯ અનુક્રમવિહીન મનુ+ન્યૂ+વિ+હા 1 ક્રમ વિના, ક્રમ વગર ૪૧૩૦ આત્મગત કરતાં અનિ[+ામ્ આત્મા પર ઘટાવતાં ૪૧૩૧ લક્ષગત નક્ષમ્ | ખ્યાલમાં, ધ્યાનમાં ૪૧૩૨ પ્રજ્ઞાપનીયતા પ્ર+જ્ઞા વિશેષપણે જાણવા-ઓળખવાની શક્તિ, પ્રરૂપણા, નિરૂપણ ૪૧૩૩ ઉપચારે ૩૫+ જે તે દેહથી, વ્યવહારથી, બહારથી ૪૧૩૪
અસંખ્યાત આત્મપ્રદેશથી ૪૧૩૫ વૃત્તિભાવ આજીવિકા માટેનું વલણ ૪૧૩૬ ૦ ૦ ૦
સુગુરુ ૪૧૩૭ યોગભૂમિકા યોગક્ષેત્ર, યોગની પ્રક્રિયા સિદ્ધ થતી હોય તેવું સ્થળ-દશા વાણી-મન-બુદ્ધિ
અહંકારલય અથવા ક્ષેપ, વિક્ષેપ, મૂઢ, એકાગ્ર, નિરોધ અવસ્થા; યોગની પ્રક્રિયા
દ્વારા સિદ્ધ થતી આવતી તે તે કક્ષા ૪૧૩૮
આજ્ઞાંકિત; આત્મસ્વરૂપ પત્રાંક ૦૨ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૬-૮-૧૮૮૯ ૪૧૩૯ શીતલીભૂત ઠંડાગાર, નિર્લેપ ૪૧૪૦. બોધના વધુ જ્ઞાપન, ઉદ્દીપન, જાગૃતિ, જગાડવું, સૂચના પત્રાંક ૦૩ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૧૭-૮-૧૮૮૯ ૪૧૪૧ અશોક રૂપે શોકવિહીન રીતે, શોક ન થાય તેમ પત્રાંક ૦૪ શ્રી જૂઠાભાઈ ઊજમશીભાઈને
તા.૨૮-૮-૧૮૮૯ ૪૧૪૨ ચીવટ
વીર્ કાળજી; ચમક; ઢાંકણ ૪૧૪૩ રાજ્યo રાજ્યચંદ્ર (પોતે) ૪૧૪૪ ય૦
યથાયોગ્ય
અપચાર
આ૦
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૪૭ ::
૪૧૪૫
૪૧૪૬ ૪૧૪૭
આo પડ્યાંક ૦૫ વિશેષતા સંસારી પત્રાંક ૦૬ મોહમયી
આત્મસ્વરૂપ શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૩૦-૮-૧૮૮૯ અતિરેક, વધારે પડતો, અસાધારણતા, ઉત્કૃષ્ટતા સિદ્ધની કે સર્વસંગપરિત્યાગીની સરખામણીએ સિદ્ધ નથી થયો તેવો કોને?
તા.૧૯-૧૦-૧૮૮૯ મુંબઈ શહેર-નગરી
૪૧૪૮ પૃ.૧૫ ૪૧૪૯ ૪૧૫૦ ૪૧૫૧ ૪૧૫૨
૪૧૫૩ ૪૧૫૪ ૪૧૫૫ ૪૧૫૬ ૪૧૫૭ ૪૧૫૮ ૪૧પ૯ ૪૧૬૦ ૪૧૬૧ ૪૧૬૨
નિશદિન સ્પૃહા આચરણા પ્રમાણિક પત્રાંક ૭૦ ઉદાસીનતા અધ્યાત્મ ભવશંકા મોહ ઉદ્યોત ભવશંકના નાસ્તિ અસ્તિ નિર્ધાર વણ અંગત પત્રાંક ૯૮ આશ્રયે નિરાબાધ અપરિચ્છેદ
નિ+ો+રૂનદ્ રાત-દિવસ, અહોરાત્ર, નિરંતર મૃા ઇચ્છા, અપેક્ષા આ+વર્ આચરણ, ચર્યા, ચરિત્ર પ્રમાણ ! સત્ય, પ્રમાણભૂત, જ્ઞાન, પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ દ્વારા સિદ્ધ ફોન ?
તા.૪-૧૧-૧૮૮૮ થી ૨૪-૧૦-૧૮૮૯ દરમ્યાન મામ્ | વીતરાગતા, તટસ્થતા, મધ્યસ્થતા, સમપણું ધ+માત્મના આત્મા-આત્મજ્ઞાન-બ્રહ્મજ્ઞાન સંબંધી-પરમાત્મા પૂર્વભવ-પુનર્ભવ વિષે શંકા; હવે ભવ ધારણ કરવાની શંકા મોહ પ્રાગટ્ય-પ્રગટતા વધારે ભવનો ભય, ડર; જન્મ-મરણ સંબંધી શંકા-ભય ન+તા નથી, અસ્તિત્વ-હોવાપણું નથી
છે, અસ્તિત્વ, હોવાપણું નિર્ધા નિર્ણય, નિશ્ચય વિના, વગર પોતાના ઉપયોગ માટે, ખાનગી કોને?
તા.૪-૧૧-૧૮૮૮ થી તા.૨૪-૧૦-૧૮૮૯ દરમ્યાન +fશ્રા આધારે, શરણે નિ+મા+વાળું ! અવ્યાબાધ, અબાધિત, બાધા-મુશ્કેલી રહિત મ+પર+fછ | અખંડ, અભેદ; સતત યથાર્થ, સંપૂર્ણ; અસીમ; કટકા-કાપકૂપભાગ પાડ્યા વિના
૪૧૬૩ ૪૧૬૪ ૪૧૬૫
પૃ.૧૯૬ ૪૧૬૬ ૪૧૬૭ ૪૧૬૮
૪૧૬૯ ૪૧) ૪૧૭૧ ૪૧૭૨ ૪૧૭૩
પૂર્વોપાર્જિત પૂર્વ+૩૫+૩ની પહેલાંના ભાવોમાં કરેલાં (કર્મ) ભસ્મીભૂત મ+નન+મૂT બળીને ખાખ, રાખ થઈ ગયેલાં, નાશ દ્વાર
દ્રા ભાઈઓનાં ૯, બહેનોનાં ૧૨ છિદ્ર (અશુચિ વહેવાનાં) પત્રાંક ૦૯ કોને ?
તા.૪-૧૧-૧૮૮૮ થી તા. ૨૪-૧૦-૧૮૮૯ દરમ્યાન સ્વભાવ આત્મસ્વભાવ, સ્વસ્વભાવ આત્મસિદ્ધિ આત્માનું ઓળખાણ જ્ઞાનવિચાર જ્ઞાનપ્રાપ્તિનો વિચાર અનુભવી ગુરુ આત્માના અનુભવી ગુરુ વિભાવિક વિભાવજનિત
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૪૮ ::
૪૧૭૪
પૃ.૧૯૭
૪૧૭૫
૪૧૭૬
૪૧૭૭
૪૧૭૮
૪૧૭૯
૪૧૮૦
૪૧૮૧
૪૧૮૨
૪૧૮૩
૪૧૮૪
૪૧૮૫
૪૧૮૬
૪૧૮૭
૪૧૮૮
૪૧૮૯
પરમપુરુષ
પત્રાંક ૮૦
પંચ વિષય
અનેકાંતદૃષ્ટિ એકાંત દૃષ્ટિ શુદ્ધ વૃત્તિ પ્રતાપી
પત્રાંક ૮૧
અહોહો
અગાંભીર્ય દશા
મનોજયી
કલ્પ
પત્રાંક ૮૨
ખચીત
શિરોભાગ
ટપકાવી દઉં
લેખશો
વિના દિવાનાપણે દશાશ્રીમાળી
વૈશ્ય
૪૧૯૦ અમુખ્ય
૪૧૯૧
મહાલય
૪૧૯૨
લાડીવાડી
૪૧૯૩ ઓર
૪૧૯૪
તુંહિ તુંહિ
પરમાત્મા
કોને ?
તા.૪-૧૧-૧૮૮૮ થી તા.૨૪-૧૦-૧૮૮૯ દરમ્યાન
કાયા, જીભ, નાક, આંખ અને કાન – આ ૫ ઇન્દ્રિયોના સાધન વડે થતા જીવના શુભાશુભ ભાવ જે વિષ-ઝેરરૂપ છે, સંસારમાં રખડાવે છે સ્યાદ્વાદ્સહિત દર્શન આત્મદૃષ્ટિ
શુદ્ધ સ્વભાવ, શુદ્ધ વર્તના
પ્ર+તમ્ । જેનો ઉત્કૃષ્ટ પ્રકાશ-પ્રભાવ છે તે, સ્વરૂપમાં પ્રતપન જેનું છે તે
કોને?
તા.૪-૧૧-૧૮૮૮ થી તા.૨૪-૧૦-૧૮૮૯ દરમ્યાન
અહહ । શોક, ખેદ, થાક, વિસ્મય, દયા
સરાગ દશા, ગંભીર નહીં તેવી દશા
મનને જીતનાર
બ્રહ્માનો ૧ દિવસ=૪૩ કરોડ, ૨૦ લાખ વર્ષ, એવા ૧ હજાર યુગ જેટલો સમય; ૨૦ ક્રોડાક્રોડી સાગરોપમનું એક કાળચક્ર
કોને ?
તા.૪-૧૧-૧૮૮૮ થી તા.૨૪-૧૦-૧૮૮૯ દરમ્યાન
નક્કી, અવશ્ય, ચોક્કસ ઉપરનો ભાગ
નોંધી દઉં, લખી દઉં
જિલ્ । ગણશો, માનશો
દિવાનો-ગાંડો-ઘેલો થયા સિવાય (વિના), વગર વ્યાકુળતાએ વાણિયાની ૮૪ જ્ઞાતિમાંથી એક, ૮૪ નામ —
શ્રીમાળી, ઓસવાલ, વાઘેરવાલ, ડીંડૂ, પુષ્કરવાલ, ડીસાવાલ, મેડતવાલ, ભાભૂ, સુરાણા, છત્રવાલ, દોહિત, સોની, ષડ્વર્ગ, ખંડેલવાલ, પોરવાડ, ગુજર, મોઢ, નાગર, જાલહરા, ખડાયતા, કપોલ, જાંબુ, વાપડા, વાવ, દસઉરા, કરહિયા, નાગદ્રહા, મેવાડા, ભટેઉરા, કથરા, નરસિંહઉરા, હારલ, પંચમવંશ, સિરખંડલા, કમોહ, રોતકી, અગરવાલ, જિણાણી, બાંભ, ઘાંઘ, પાલ્હાઉત, ઉચિત, બગડૂ, અહિછત્રવાલ, શ્રીગઉડ, વાલ્મીકિ, ટાકી, તેલટા, તિસઉરા, અઠવગ્રી, લાડીસાખા, બધનઉરા, સુહુડવાલ, વી, પદ્માવતી, નીમા, જેહરાણા, માથુર, ધક્કડ, પલ્લીવાલ, હરસઉરા,ચિત્રઉડા, ગોલા, ગહિબરિયા, લોહાણા, ભાટિયા, નાગઉરા, આણંદઉરા, સતલા, કડકોલાપુરા, રાયકવાલ, પેસિયા, પેરૂયા, ગોમિત્રી, નારાયણા, ટીટૂ, ગજઉડા, ગોખરૂ, અજયમેરા, કંડોલિયા, કાયસ્થ, સગઉડા, સીહઉરા, જેસવાલના દેવા
ગૌણ, મુખ્ય નહિ તે
મહેલ, મોટું ઘર; મંદિર, પવિત્ર સ્થળ લાડી=પત્ની, વાડી=બાગ-બગીચા-માલ-મિલકત
અદ્ભુત, બીજું જ
તું જ, તું જ
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૪૯ ::
પૃ૧૯૮ ૪૧૯૫ ૪૧૯૬ ૪૧૯૭
નેપથ્ય
૪૧૯૮ ૪૧૯૯ ૪૨) ૪૨૦૧ ૪૨૦૨ ૪૨૦૩ ૪૨૦૪
ત્રિરાશિ
ઘેરે છે
ચારેબાજુથી વીંટળાઈ વળે છે, આવરે છે, આંતરે છે ઉપરનાં કારણો મહારંભ આદિ બાહ્ય કારણો; પૂર્વકર્મના ઘેરાવા દુ:ખમતા દુઃખકારી, દુષમતા, ભયંકરતા પત્રક ૮૩ શ્રી મનસુખરામભાઈ સૂર્યરામભાઈ ત્રિપાઠીને તા.૪-૧૧-૧૮૮૮ થી તત્ત્વજ્ઞાન આત્મવિચારણા, તત્ત્વવિદ્યા
તા.૨૪-૧૦-૧૮૮૯ દરમ્યાન ની+વિવું. નાટકના પડદાની પાછળ ધ્વનિ
ધ્વના અવાજ, સૂર, સ્વર, શબ્દ, શોર, લય, તાન, નાદ, કોલાહલ પ્રતીતિ પ્રતિકરૂ+ક્તિના ખાત્રી, શ્રદ્ધા, ધારણા, વિશ્વાસ, યકીન વિનાશી વિ+7શું | નાશવંત અવિનાશી અમર
મુક્ત, ત્રસ તથા સ્થાવર જીવ, જીવ-અજીવ તથા બેના સંયોગરૂપ અવસ્થા;
૩ જાણેલી રાશિ પરથી ૪થી અજાણી રાશિ કાઢવાની રીત યદિ મૂંઝન
મુદ્દા મૂંઝવણ, અકળામણ, ગભરામણ અધીરાઈ અધીરજ અશૌચતા અપવિત્રતા, અશુદ્ધિ ક્રમ
મ્ | માર્ગ, શ્રેણી, પ્રણાલિ, પદ્ધતિ, પ્રગમન, કાર્ય, નિયમિત માર્ગ મૂઆ
મૃમરેલા અધિકાધિક વિશેષ વિશેષ, ઘણું વિશેષ, વધારે ને વધારે ત્રિકાળ ત્રિ+નૂ ભૂત, ભવિષ્ય ને વર્તમાન સમય વિસ્મરણા કરી વિષ્ણુ બાજુ પર મૂકી, ગૌણ કરી, ભૂલી જઈ પૂર્ણાફ્લાદકર પૂર્ણ આનંદકારી
૪૨૦૫ ૪૨૦૬ ૪૨૦૭ ૪૨૦૮ ૪૨૦૯ ૪ર૧૦ ૪૨૧૧ ૪૨૧૨ ૪૨૧૩ ૪૨૧૪ પૃ. ૧૯૯ ૪૨૧૫ ૪૨૧૬ ૪૨૧૭ ૪૨૧૮ ૫૨૦૦ ૪૨૧૯ ૪૨૨૦ ૪૨૨૧ ૪૨૨૨ ૪૨૨૩ ૪૨૨૪ ૪૨૨૫
શુભાકાંક્ષા
ભીતિ
બીજારોપણ લેખસમય પત્રાંક ૮૪ :-- ભાઇ મારા 0 પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક અત્યાગી દેશયાગી નિર્વેદ
+આ+ક્ષિા શુભેચ્છા, મંગળ કામના બીતિન | ભય, ડર, સંદેહ બીજ ઉગાડવું-વાવવું-આરોપવું (પત્ર) લખતી વખતનો સમય, લખવાનો સમય કોને?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૯ થી તા.૧૨-૧૧-૧૮૯૦ દરમ્યાન ગુરુવિરામ, ગુરુરેખા (પછીનાં વાક્યો આપીને જાણે લક્ષ્મણરેખા દોરી દીધી!) “વત્સ'ની જેમ વાત્સલ્યપૂર્વક સંબોધન મારા શૂન્ય, અનંત, ખાલી, ઉદાસીન, પૂર્ણ નિર્દોષ; તટસ્થ, હૃદયચિંતવન સોગંદપૂર્વક, ખાત્રીબંધ, ખુમારીપૂર્વક ત્યાગ સિવાય, અલ્પ ત્યાગી અંશે ત્યાગી નિ+વા વૈરાગ્ય, સંસારથી થાકવું-થોભવું
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧પ૦ ::
પૃ.૨૦૧ ૪૨૨૬ ૪૨૨૭ ૪૨૨૮
છેવટનું
૪૨૨૯ ૪૨૩)
૪૨૩૧ ૪૨૩૨ ૪૨૩૩ ૪૨૩૪ ૪૨૩૫ ૪૨૩૬
પ્રત્યેક ધર્મ ‘એક’ પ્રત્યેનો ધર્મ, આત્મધર્મ, દરેક ફરજ પ્રતિશ્રોતી પ્રતિ+કૃત પ્રતિજ્ઞાવંત, સ્વીકારનાર, પ્રતિશ્રુતી; સંસારવિમુખ અનુત્તરવાસી આત્મવાસી, જેનો કોઈ જવાબ નથી (જેનાથી કોઈ શ્રેષ્ઠ નથી) તેવા ઉત્કૃષ્ટ
આત્મામાં રહેનાર; જ્યાં આત્મા પ્રગટ છે ત્યાં ચિત્તનો વાસ રાખવો
દેo fશરૂત્રા ક્ષેવિત્ર આખરનું, અંતિમ, આત્માનું છેલ્લું ભલામણ ભલું થાય તેવી શિખામણ પત્રાંક ૮૫ કોને?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૯ થી તા.૧૨-૧૧-૧૮૯૦ દરમ્યાન અલ્પભાષી અલ્પ+માન્ ઓછું બોલનાર પશ્ચાત્તાપ પચા+તાપ પાછળથી થતું દુઃખ-અફસોસ અવસર ગવ+વૃ પ્રસંગ; સમય; અવકાશ, ફુરસદ; મોકો તમતમપ્રભા નરક અતિ અતિ અંધકારમય ૭મી નરક, મહાતમપ્રભા નામની નરક મોહિની મુદ્દા માયા, મોહ-મદિરા, આસક્તિ; અપ્સરાનું નામ પુદ્ગલિક મોટા પુત્+સ્વ ર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શવાળી જડ વસ્તુ, શરીર તે પુદ્ગલ
તેની મહત્તા, તેવી ભૌતિક-સાંસારિક વસ્તુ કે પરદ્રવ્યનું ગ્રહણ અને ગૌરવ હલકા નીચ; નીચા–પરદ્રવ્યગ્રહણ થતાં પોતાના પલ્લામાં ભાર વધતાં નીચું રહે પત્રાંક ૮૬ કોને?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૯ થી તા.૧૨-૧૧-૧૮૯૦ દરમ્યાન અભેદભાવે ભિન્ન ભાવ-જુદાઈ રાખ્યા વિના, ભેદરહિત-અભિન્ન-એકરૂપતાથી નિવૃત્તિ નિવૃત્ છૂટકારો, મોક્ષ, મુક્તિ, શાંતિ, સમાપ્તિ ઝૂર્યા વિના ઝૂરણા વિના, આરઝૂ વિના, તલસાટ વિના, હિજરાયા વિના અસુલભ કઠિન, વિકટ, અસુગમ હિતચિંતવના કલ્યાણની બુદ્ધિ-વિચારણા ગુણા
ગુ[+જ્ઞા / સદ્ગુણી, ગુણવાન, પ્રભાવક, ઉત્તમ, ભલા, શુભ પરિણામી નિર્ગુણી નિ+I વક્ર પરિણામી, ગુણ-સગુણ વિનાના પત્રક ૮૦ શ્રી મનસુખરામભાઈ સૂર્યરામભાઈ ત્રિપાઠીને તા.૩૧-૧૦-૧૮૮૯ અષ્ટક
શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય રચિત વિવિધ વિષયો નિરૂપતો ૩૨ પ્રકરણનો ગ્રંથ યોગબિંદુ શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય વિરચિત યોગ સંબંધી ગ્રંથ
૪૨૩૭
૪૨૩૮ ૪૨૩૯ ૪૨૪૦ ૪૨૪૧ ૪૨૪૨ ૪૨૪૩ ૪૨૪૪
૪૨૪૫ ૪૨૪૬ પૃ.૨૦૨ ૪૨૪૭
૪૨૪૮ ૪૨૪૯ ૪૨૫૦ ૪૨૫૧ ૪૨પર
યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય રચિત આત્મદશામાપક ગ્રંથ; સંસ્કૃત ભાષામાં ૨૨૮
ગાથાબદ્ધ, ગુર્જર પદ્યાનુવાદ ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી મહારાજે ૩જા ભાગે
૭૬ કડીમાં “આઠ યોગદૃષ્ટિની સક્ઝાય” રૂપે આપ્યો પરમ તત્ત્વ આત્મતત્ત્વ, મોક્ષતત્ત્વ ચમત્કૃતિ ચમત્કાર ભરી શૈલી, ખૂબી સ્તુત્ય તુ પ્રશંસવા યોગ્ય, વખાણવા યોગ્ય, ગ્લાધ્ય, સરાહનીય ખંડન-મંડન ઉમા તોડવું સમર્થન કરવું, તોડવું ને મોડવું સાપેક્ષ સ+મા+ક્ષ / અપેક્ષા સહિત, અપેક્ષાએ
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૨૫૩ અથથી ઇતિ
એક કૃપા નાસ્તિક
ઉપનામ
૪૨૫૪
૪૨૫૫
૪૨૫૬
૪૨૫૭
૪૨૫૮
૪૨૫૯
૪૨૬૦
૪૨૬૧
૪૨૬૨
પૃ.૨૦૩
૪૨૬૩
૪૨૬૪
૪૨૬૫
૪૨૬૬
૪૨૬૭
૪૨૬૮
૪૨૬૯
૪૨૭૦
૪૨૭૧
૪૨૭૨
૪૨૭૩
૪૨૭૪
૪૨૭૫
૪૨૭૬
૪૨૭૭
૪૨૭૮
૪૨૭૯
૪૨૮૦
પૃ.૨૦૪
૪૨૮૧
શરૂઆતથી અંત, પહેલેથી છેલ્લે
આત્મકૃપા; એક પ્રકારની દયા-મહેરબાની
7+ગતિ । ધર્મ-કર્મ-પુણ્ય-પાપ-ઇશ્વર-પુનર્જન્મ નથી તેમ માનનાર બીજું નામ, હુલામણું નામ, લાડ-મશ્કરીનું, તખલ્લુસ અનુ+વર્। પાછળ-સાથે જનારી-ફરનારી દેહ ટકે ત્યાં સુધી, જીવે ત્યાં સુધી, આજીવન
નિર્ભર, સ્વતંત્ર, નમ્ર, આશ્રિત, વ્યાકરણની દૃષ્ટિએ અધીન કોને?
(જ્ઞાન અપેક્ષાએ) બધે વ્યાપીને રહેલો આત્મા
મા+ચા । જે નથી તે, અવિધા, અનિર્વચનીય, ન સત્-ન અસત્, આવરણ વિક્।ચિત્ર દોરીને
કોને ?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૯ થી તા.૨૩-૧૧-૧૮૮૯ દરમ્યાન
પત્રાંક ૮૮ (૨) પ્રકાશસ્વરૂપ ધામ
આત્મા
અપ્રકાશ ભાસ્યમાન અંતઃકરણ હૃદય, મન, વિકલ્પ, વિચારશક્તિ, વિવેકશક્તિ અંતઃકરણ વૃત્તિના ૪ પ્રકાર : મનઃ સંકલ્પ-વિકલ્પ કરે, બુદ્ધિ : નિશ્ચય કરે, ચિત્ત : ચિંતન કરે, અહંકાર ઃ અભિમાન કરે
:
અંતઃકરણનો સંબંધ વિકલ્પ-મનનો સંબંધ
અનુચારિણી દેહસ્થિતિ પર્યંત
આધીન
પત્રાંક ૮૮ (૧)
સર્વવ્યાપક ચેતન
માયા
ચીતરીને
અવસ્થાન
એકદેશ
સર્વદેશ નિરાવરણ
જાતિના
નિઃસ્પૃહા
પત્રાંક ૮૯
સમુચ્ચયવયચર્યા
તા.૨૭-૧૧-૧૮૮૯
સમુચ્ચયવયચર્યા સમૃ+3q+વિ । સમુચ્ચય=સમૂહ, સંઘરો, સંગ્રહ, સામટું. વય–ઉંમર, ચર્યા= વર્તના, આચરણ. અમુક ઉંમર સુધીની એકસામટી-સંગ્રહિત વર્તના, હિલચાલ. પરસ્પર નિરપેક્ષ એવી અનેક વસ્તુઓનો એક ક્રિયા વગેરેમાં અન્વય, સંબંધ જેનો અવયવ પ્રગટ ન હોય તેવા સમૂહ (સમાહાર) નન્।પ્રકારના; વંશ, કુળ, વર્ણ, શ્રેણી, કક્ષા, ઉત્પત્તિ નિસ્+સ્જીદ । ઇચ્છા-અભિલાષા વગરની
મહત્ પત્ર-લેખિની
ધવળ-પત્ર
રાજેશ્વર
વિદેહી દશા
અવ+સ્થા । નિવાસ, મુકામ, સ્થિતિ, પ્રતિષ્ઠા એક અંશ, એક વિભાગ-સ્થાન; એક તરફ સંપૂર્ણપણે
નિર્+આ+વું । આવરણ રહિત
હાડ ગરીબ
વિવેકી જ્ઞાન
:: ૧૫૧ ::
મ+ગતિ । મહાન; વિપુલ; વિસ્તૃત; ઊંચા; દીર્ઘ; ગાઢ પતિવ્ । કલમ, કાગળ લખવાનું સાધન
કાગળ, સફેદ પાનું
રાન+શ્ર્વર । મોટા રાજા, રાજાધિરાજ
દેહ છતાં દેહથી પર એવી દશા-સ્થિતિ, વિદેહીના રાજવી જનક જેવી દશા કોમળ હૈયું, રડી પડે તેવું અંતઃકરણ ભેદજ્ઞાન, આત્મજ્ઞાન
નિરપરાધી દશા નિ+અપ+રા+વંગ્। નિર્દોષ અવસ્થા, હાલત, પરિસ્થિતિ
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૫૨ ::
૪૨૮૨
૪૨૮૩
૪૨૮૪
૪૨૮૫
૪૨૮૬
૪૨૮૭
૪૨૮૮
૪૨૮૯
૪૨૯૦
૪૨૯૧
૪૨૯૨
૪૨૯૩
૪૨૯૪
૪૨૯૫
૪૨૯૬
૪૨૯૭
પૃ.૨૦૫
૪૨૯૮
૪૨૯૯
૪૩૦
૪૩૦૧
૪૩૦૨
૪૩૦૩
૪૩૦૪
૪૩૦૫
૪૩૦૬
૪૩૦૭
૪૩૦૮
૪૩૦૯
૪૩૧૦
૪૩૧૧
૪૩૧૨
૪૩૧૩
ખ્યાતિ અપરાધી
સમાપ
પિતામહ
અવતાર
વાતડાહ્યો
મહંત
વિકલ્પના
જુગુપ્સા પ્રતિમાના અશ્રદ્ધાળુ
મલિન
જન્મભૂમિકા
પાનારો
ચપળશક્તિ
સુપ્+ત્ । ચતુરાઇ, ચપળતા, ચાલાકી, હોંશિયારી; ધ્રૂજાવનારી શક્તિ વવું । દલીલ
વાદ
પ્રતિક્રમણ સૂત્ર એક આગમ ‘આવશ્યક સૂત્ર’નો અમુક ભાગ, ગણધર ગ્રંથિત સૂત્ર
વૈષ્ણવ
કંઠી
રહ્યા । પ્રસિદ્ધિ, કીર્તિ અવ+રામ્ । દોષિત, ગુનેગાર સ+મા।પ્રમાણસર, જ્ઞાનસભર, બંધારણ મુજબ પિતૃ+ડામહર્ । દાદા, પિતાના પિતા
અવ+તૃ। જન્મ, વેદાંતદર્શન પ્રમાણે, જગતના ઉદ્ધાર માટે વિષ્ણુ કે કોઇ દેવનું પૃથ્વી પર અવતરવું-જન્મવું તે
વાર્તા । વાચાળ, ડહાપણપૂર્વક વાત-કથન-હકીકત-યોજના કહેનાર માઁ । સાધુ, સંન્યાસીમાં મુખ્ય પુરુષ, સાધુમંડળ-મઠના મુખ્ય અધિષ્ઠાતા વિ+પ્।વિકલ્પ, કલ્પના, સંશય
શુ+સન્ । ટીકા, નિંદા, અણગમો, ફિટકાર, ઘૃણા, ભર્મ્સના સ્થાનકવાસી જૈન, અમૂર્તિપૂજક જૈન
મત્ । મળવાળી, અશુદ્ધ
ન+ભૂમિ । વવાણિયા; જન્મ થયો હોય તે ગામ-શહેર
સંગ
અક્ષરની છટા કચ્છ દરબારને ઉતા૨ે
તોળી દીધું
કલ્પ વર્ષકલ્પ
છેલ્લી અવસ્થા
અવશ્ય ક્રિયા
વિષ્ણુ+ગણ્ । વિષ્ણુનો ભક્ત, પુષ્ટિમાર્ગી; ૧૮ પુરાણમાં આ નામનું પુરાણ ષ્ઠિા । કંઠમાં પહેરવાની ગુરુએ બંધાવેલી માળા અક્ષરના વળાંક, મરોડ
નિત્યકલ્પ
અણુવ્રત
પત્રાંક ૯૦ કોને ? સર્વસંગપરિત્યાગી અણગાર, મુનિ દેશપરિત્યાગી
પારિણામિક ભાવ ત્યાગભૂમિકા નવદીક્ષિત
કચ્છના રાજાના ઉતરવાના મુકામે, આવાસે
તુન્ । જોખી-માપી દીધું, તોલી આપ્યું
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૯ થી તા.૨૩-૧૧-૧૮૮૯ દરમ્યાન
સાગારી, ગૃહસ્થ-શ્રાવક, અંશે ત્યાગી પરિણામે શુભ કે જેવું હતું તેવું રહેવું છે તે દીક્ષાસ્થળ; ત્યાગની શ્રેણી-કક્ષા-દરજ્જા
નવી દીક્ષા લેનાર
સાધુચર્યાના આચાર, આજ્ઞા, નિયમ, નવકલ્પ, જિનકલ્પ, સ્થવિરકલ્પ વર્ષાવાસ-ચાતુર્માસની સ્થિરતાનો ૧ કલ્પ, શેષ ૮ માસના ૮ વિહાર=૯ કલ્પ સંલેખના, સંથારો, અનશન
જરૂરથી કરણીય, ૬ આવશ્યક સામાયિક, ચઉવિસંથવો, વંદન, પ્રતિક્રમણ, કાયોત્સર્ગ, ધ્યાન ૫ ઇન્દ્રિય ને ૬ઠ્ઠાં મનને વશ થયા વિના કરવાની ક્રિયા નિત્ય નિયમ-કર્મ-આચાર
અલ્પ પ્રમાણમાં શ્રાવકે પાળવાનાં ૫ મહાવ્રત અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, (અચૌર્ય) બ્રહ્મચર્ય, અપરિગ્રહ; અલ્પવ્રત
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૨૦૬
૪૩૧૪
૪૩૧૫
૪૩૧૬
૪૩૧૭
૪૩૧૮ ઉદય
૪૩૧૯
ગચ્છ
૪૩૨૧
૪૩૨૦ દ્રવ્યલિંગી
૪૩૨૨
૪૩૨૩
૪૩૨૪
૪૩૨૫
૪૩૨૬
૪૩૨૭
>
૪૩૨૮
૪૩૨૯
પૃ.૨૦૦
૪૩૩૦
૪૩૩૧
પ્રક્રિયા
આખ્યાન
ક્રમ
નિગ્રંથ ધર્મ
ઉદ્યોત
પત્રાંક ૯૧ પવિત્ર દર્શન
સત્સ્વરૂપદર્શિતા સત્ સ્વરૂપને દેખાડનારી-દર્શાવનારી સમ્યક્ દૃષ્ટિ
શંકા
કંખા
વિતિગિચ્છા
મૂઢ દૃષ્ટિ
પત્રાંક ૯૨
તત્ત્વ
આત્મદર્શિતા
પત્રાંક ૯૩
નવપદ
ધ્યાની
પત્રાંક ૯૪
પ્રસ્તુતિ પ્રકાશિત
૪૩૩૨
૪૩૩૩
૪૩૩૪
૪૩૩૫
> પત્રાંક ૯૫
૪૩૩૬
આવા પ્રકારે
૪૩૩૭
સર્વ ગુણાંશ
રુચિ
એક જ પદના
પ્ર+રૢ । ક્રિયા, અનુષ્ઠાન, પદ્ધતિ, રીત, કાર્યપ્રણાલી આ+વ્યા । કથા, વૃત્તાંત
મ્। સાતત્ય, વિકાસ, સક્ષમ (યોગ્ય), પૂર્ણ (નિષ્પન્ન), માર્ગ રત્નત્રય ધર્મ, વીતરાગ ધર્મ, નિજ શુદ્ધતા (શ્રી આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર ગાથા ૧૨૩) ૩૬+હૈં । આવિર્ભાવ, પ્રગતિ, સમૃદ્ધિ, લાભ, ફળ
ગુત્+શો+। સમૂહ-સમુદાય, સંઘાડો, એક સરખી-સમાન ધર્મ ક્રિયા કરનાર વર્ગ, ગણ, સંઘ, એક આચાર્યનો પરિવાર. શ્વેતાંબર સંપ્રદાયના ૮૪ ગચ્છમાંથી આજે તપાગચ્છ, ખરતરગચ્છ, પાયચંદ-પાર્શ્વચંદ્ર ગચ્છ, અંચલ ગચ્છ, લુંકાગચ્છ (સ્થાનકવાસી) વધુ જોવા-સાંભળવામાં આવે છે
નિગ્રંથ વેશધારી મુનિ પણ સમ્યક્દર્શન રહિત; સમ્યક્દર્શન વિનાનો બાહ્ય સાધુવેશ, ભાવથી મુનિ નહીં તે
૩+દ્યુત્ । ચમક, પ્રકાશ, ઉજ્જવળતા : ચંદ્ર, સૂર્ય, અગ્નિ, મણિ, કાચનો પ્રકાશ તે દ્રવ્યઉદ્યોત અને જ્ઞાન સ્વપરપ્રકાશક હોવાથી ભાવઉદ્યોત. કોને? તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૯ થી તા.૨૩-૧૧-૧૮૮૯ દરમ્યાન સમ્યક્દર્શન
:: ૧૫૩ ::
શા । વીતરાગ માર્ગને વિષે સંદેહ, સમ્યગ્દર્શનનો અતિચાર ાંક્ષા । અહિતકારી મતની ઇચ્છા, સમ્યક્દર્શનનો અતિચાર વિવિત્સિા । જુગુપ્સા, ધર્મકરણીના ફળમાં સંદેહ, સૂગ, સ.દ.નો અતિચાર દેવ-ગુરુ-ધર્મની મૂઢતા, પરમતનો પરિચય-પ્રશંસા, સમ્યક્દર્શનનો અતિચાર કોને ?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૯ થી તા.૨૩-૧૧-૧૮૮૯ દરમ્યાન
તંત્+ત્ત્વ રહસ્ય
આત્મદર્શન, આત્મજ્ઞાન
કોને ?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૯ થી તા.૨૩-૧૧-૧૮૮૯ દરમ્યાન અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુ, દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર અને તપ થૈ । પ્લાનિ । ધ્યાન કરનાર; સૂક્ષ્મ અને પવિત્ર ચિંતન દ્વારા પ્રાપ્ત શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
}
તા.૧-૧૨-૧૮૮૯
પ્ર+સ્તુ વિશેષ સ્તુતિ, વધુ વખાણ-પ્રશંસા
પ્ર+ારણ્ । વિશેષ પ્રગટ, સુસ્પષ્ટ, પ્રત્યક્ષ, પ્રસિદ્ધ
રુખ્। શ્રદ્ધા, પ્રતીતિ; આભા, દીપ્તિ; સૌંદર્ય; ભૂખ-ઇચ્છા-અભિલાષા મોક્ષ પદના, જિન-નિજ પદના એકસરખા પદ-પદવીના કોને?
તા.૨૩-૧૨-૧૮૮૯ થી તા.૨૦-૧-૧૮૯૦ દરમ્યાન
આવી રીતે
આત્માના બધા-અનંત ગુણોના અંશ
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૫૪ ::
૪૩૩૮
૪૩૩૯
૪૩૪૦
૪૩૪૧
૪૩૪૨
૪૩૪૩
૪૩૪૪
૪૩૪૫
પૃ.૨૦૮
૪૩૪૬
૪૩૪૭
>>
૪૩૪૮
૪૩૪૯
૪૩૫૦
૪૩૫૧
૪૩૫૨
૪૩૫૩
પત્રાંક ૯૬
એકત્રતા
પ્રાયે
ધોરણ
સાધારણ શ્રેણિ નિરાશ ભાવે
પત્રાંક ૯૦
પુરુષાર્થ
ઠરી શકે
ભિક્ષા
પત્રાંક ૯૮
સાવ
વૃત્તિ
પત્રાંક ૯૯
ચાર આશ્રમ
વિભૂષા બ્રહ્મચર્યાશ્રમ
ગૃહસ્થાશ્રમ
વાનપ્રસ્થાશ્રમ
સંન્યાસાશ્રમ
અકાળિક મોત
બાંધા
પત્રાંક ૧૦૦
પરમર્ષિ
૪૩૫૪ ૪૩૫૫
>>]
૪૩૫૬
૪૩૧૭ નાભિપુત્ર
૪૩૫૮
ભદ્રપણું સમૂળગી
૪૩૫૯
કોને?
+ત્રત્। એક સાથે, એક જગ્યાએ; એકંદરે, સાથે સાથે, એક સ્થળે પ્રાયમ્ । પ્રાયામ્ । મોટે ભાગે, ઘણું ખરું, બધી રીતે, બહુધા ધોર્। પદ્ધતિ; સવારી, ઘોડાની ગતિ-ચાલ; સમુદાય એક સાથે, એક પદ્ધતિએ
ન થઇ શકે; દિશાહીન રીતે
કોને?
આત્માએ સાધવાના ૪ પ્રયોજન, ઉઘમ-પ્રયત્ન; ઇષ્ટ વસ્તુ; ઉપાય; ધર્મ-અર્થ-કામ અને મોક્ષ
તા.૨૫-૧૨-૧૮૮૯
ઘટી શકે
મિક્ષ્ । ભિક્ષા ૩ પ્રકારે : સર્વસંપત્કરી, પૌરુષદની અન વૃત્તિ. ગૌચરી (આહાર-પાણી માટે ગૃહસ્થને ઘેર વહોરવા જવું તે) શ્રી ચીમનભાઈ મહાસુખભાઈ શાહ(જૂઠાભાઈ)ને
સત્+મૂ । સ્વભાવ, અસ્તિત્વ
વૃત્ । વલણ, વર્તન, ભાવ, પરિણામ, ચિત્તનો વ્યાપાર કોને?
તા.૨૩-૧૨-૧૯૮૯ થી. તા.૨૦-૧-૧૮૯૦ દરમ્યાન
જીવનના ૪ આશ્રમરૂપ તબક્કા ઃ બ્રહ્મચર્યાશ્રમ, ગૃહસ્થાશ્રમ, વાનપ્રસ્થાશ્રમ, સંન્યસ્તાશ્રમ. દરેક આશ્રમના નિયમો હોય છે
કોને ? પરમ ઋષિ, કેવળજ્ઞાની
નાભિ રાજા (કુલકર)ના પુત્ર ઋષભદેવ ભગવાન મન્ । સરળતા, ભોળપણ, ભદ્રિકતા, ભલાઇ મૂળ સહિત, તદ્દન, બિલકુલ
તા.૨૫-૧૨-૧૮૮૯
વિ+મૂલ્ । શોભા
જીવનનો પહેલા ૨૫ વર્ષનો બ્રહ્મચર્ય સહિત અભ્યાસ કરવાનો સમય બ્રહ્મચર્યાશ્રમ પછી ૨જો આશ્રમ, જ્યેષ્ઠાશ્રમ, શ્રેષ્ઠાશ્રમ. નીતિથી આજીવિકા ચલાવવી, પોતાના સરખા પણ જુદા ગોત્રવાળા સાથે લગ્ન, ઇષ્ટદેવ-માવિત્રઅતિથિ-નોકર માટે દ્રવ્યત્યાગ, બાકી રહે તેનો ઉપભોગ
વ+પ્ર+સ્થા । આ+શ્રમ્ । ૩જો આશ્રમ. પતિ-પત્નીએ વનમાં જઇ સંન્યાસની તૈયારી કરવાની સ્થિતિ. બ્રહ્મચર્ય પાળવું, ભૂમિશયન, દાઢી-જટા રાખવી, અગ્નિહોમ કરવા, અતિથિ-પૂજા કરવી, વન્ય આહાર કરવો સમ્+નિ+ગમ્ । ૪થો છેલ્લો આશ્રમ. દેહ-વ્યાપાર-સંસારનાં કાર્યો છોડવાં. સંસારથી નિવૃત્ત થઇ, જંગલમાં જઇ રહેવું. સંન્યાસીના ૪ પ્રકાર, ૧. ફૂટીચક : કર્મને જ મુખ્ય માનનાર ૨. બૃહદક ઃ જ્ઞાનને જ મુખ્ય માનનાર ૩. હંસ ઃ કેવળ જ્ઞાનાભાસે લીન ૪. પરમહંસ ઃ સાક્ષાત્કાર હોવાથી ક્રિયાનો યે ત્યાગી અાત+મૃ+ત્યુત્ । અકાળે અવસાન, વહેલું આકસ્મિક મરણ, કમોત બંધારણ, વ્યવસ્થા
તા.૨૩-૧૨-૧૮૮૯ થી તા.૨૦-૧-૧૮૯૦ દરમ્યાન
તા.૧૪-૧-૧૮૯૦
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૩૬૦
૪૩૬૧
૪૩૬૨
૪૩૬૩
૪૩૬૪
પૃ.૨૦૯
૪૩૬૫
૪૩૬૬
૪૩૬૭
>
૪૩૬૮
૪૩૬૯
૪૩૭૦
૪૩૭૧
૪૩૭૨
૪૩૭૩
૪૩૭૪
૪૩૭૫
૪૩૭૬
૪૩૭૭
૪૩૭૮
૪૩૭૯
૪૩૮૦
૪૩૮૧
૪૩૮૨
૪૩૮૩
૪૩૮૪
૪૩૮૫
૪૩૮૬
૪૩૮૭
૪૩૮૮
પૃ.૨૧૦ ૪૩૮૯
ક્રમમાલિકા વ્યવહાર શુદ્ધિ ચાર વેદ
તત્સમયી
ચાર વર્ણ
પત્રાંક ૧૦૧
સ્ફુરણા
પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ
પરોક્ષ પ્રમાણ
પત્રાંક ૧૦૨
ધ્યાન
દુરન્ત
સારવર્જિત
પ્રકૃતિ
પ્રદેશ
સ્થિતિ
અનુભાગ વ્યતિરેક પ્રધાનતા
પ્રતિપક્ષી
ગુણ સહિત મનુષ્યપણું સદ્ગુણ, ધર્મ સાથે મનુષ્યત્વ; વિવેક કરી શકે તેવું માનવપણું વુ+પ્ર+ગમ્ । મુશ્કેલીથી પ્રાપ્ત થાય તેવું, દુર્લભ
દુષ્પ્રાપ્ય
કાકતાલીય ન્યાય સાહિત્યમાં અને શાસ્ત્રોમાં ઘણી પ્રચલિત ઉક્તિ પૈકી એક, કાગનું બેસવું અને ડાળનું પડવું થાય તે દૃષ્ટાંત ા કાગડો, તાત તાડ વૃક્ષનું ફળ પ્ર+ । કર્મનો સ્વભાવ. દા.ત. જ્ઞાનાવરણીય, મોહનીય, વેદનીય વગેરે પ્ર+વિશ્ । મન-વચન-કાયાના યોગ પ્રમાણે કર્મદલિકોનું-દળિયાનું બંધાવું સ્થા । બંધાયેલું કર્મ આત્મા સાથે ક્યાં સુધી - કેટલો સમય રહેશે તે નક્કી થયું તે બંધાતાં કર્મોનો તીવ્ર-મંદ રસ-ચીકાશ
અન્વય પ્રધાનતા
અતીન્દ્રિય
અતિક્રાન્ત
અતીત
ઉપમારહિત
વિચ્છેદરહિત
સમીચીન
ધીરવીર પુરુષ
અત એવ
સુધારસ
ગોઠવણ, ક્રમસર, ક્રમમાળા, હારમાળા
વ્યવહાર માટેની શુદ્ધિ, વાંચો પત્રાંક ૪૭,૪૯૬
ભરતેશ્વર કૃત સંસારાદર્શન, સંસ્થાનપરામર્શન, તત્ત્વાવબોધ, વિદ્યાપ્રબોધ, આ ૪ વેદ; વેદાંત દર્શન મુજબ – ઋગ્વેદ, યજુર્વેદ, સામવેદ, અથર્વવેદ તત્+સમ્+હૈં । તે સમયના, તે વખતના
તે તે વર્ગનો વિશાળ સમૂહ, જ્ઞાતિ, જાત; ક્ષત્રિય, વૈશ્ય, બ્રાહ્મણ અને શૂદ્ર કોને? તા.૨૩-૧૨-૧૮૮૯ થી તા.૨૦-૧-૧૮૯૦ દરમ્યાન
ૐ । સૂઝ, જાગૃતિ; ચમક; સ્મરણ; ફરકાવવું
સીધી સાબિતી કે પુરાવા, દેખીતી રીતે, નજર સામેનું જ્ઞાન-સાધન આડકતરી સાબિતી કે પુરાવા
કોને?
થૈ । લક્ષ, એકાગ્રતા, ચિંતન, યોગનાં ૮ અંગમાં ૭મું અંગ
વુ+અન્ત । અંત લાવવો મુશ્કેલ, અંતે ખરાબ પરિણમતો; અનંત અસાર, લાભ અને સત્ય વિનાના
:: ૧૫૫ ::
વિ+જ્ઞતિ+રિ+ધન્।ભિન્નતાની-અભાવની મુખ્યતા
प्रथ्+ ઽતિ+પક્ષિત્ ।વિરોધી, વેરી
અભિન્ન સંબંધની મુખ્યતા, એકના સદ્ભાવમાં બીજું અવશ્ય હોય તેવું ઇન્દ્રિય સિવાયનું
અતિ+મ્। પેલે પાર, મર્યાદા ઉલ્લંઘી ગયેલું, વીતી ગયેલું અતિ+રૂ+ત । ૫૨, નિર્લેપ; પૃથક્; ભૂતકાળ; વીતી ગયેલું તુલના ન થઇ શકે તેવું, નિરુપમ
વિ++િરદ્દ । અક્ષય, અવિનાશી, અનવકાશ-નિરંતર
સન્+અચ્+વિવન+વ+ન । યથાર્થ, સત્ય; ઉચિત, ન્યાયસંગત તીર્થંકર-પરમાત્મા કોટિના પુરુષ; જિનદેવ-ગણધરદેવ; શાણા-ચતુર-દૃઢપંડિત-મનોહર-ગંભીર. પરાક્રમ કરનાર-વીરતા દાખવનાર, શૂરવીર આત્મા; મહાવીર સ્વામી
અતસ્+વ । એટલે, એથી, આ જ કારણથી
સુ+ધે, ધા+રમ્ । અમૃત, જ્ઞાનગંગાનું પવિત્ર જળ
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૫૬ :: ૪૩૯૦ ધ્યાનરૂપ વહાણ સંસાર રૂપી દરિયો તરવા માટે ધ્યાન રૂપી વહાણનો આધાર ૪૩૯૧ ગર્ભિત ગૃ++ફુતા ગર્ભયુક્ત, ભરેલું, છુપાયેલું, ઊંડાણમાં રહેલું પત્રાંક ૧૦૩ કોને ?
તા.૨૧-૧-૧૮૯૦ થી તા.૧૯-૨-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૪૩૯ર. કાજળની કોટડી કાજળ જેવું કાળું અને કષાય રૂપી અંધકારનું ક્ષેત્ર-જગા-ઓરડી ૪૩૯૩ જાજ્વલ્યમાન ઝગઝગતું ૪૩૯૪ શ્રાદ્ધોત્પત્તિ શ્રાદ્ધ એટલે શ્રાવક ધર્મ, ઉત્પત્તિ એટલે પ્રગટતા; શ્રાવકપણું ૪૩૯૫ અલ્પહાસી ઓછું હસનાર, હસાહસ ઓછી કરનાર
પત્રાંક ૧૦૪ શ્રી ચીમનલાલ મહાસુખભાઈ (જૂઠાભાઈ)ને તા.૯-૨-૧૮૯૦ ૪૩૯૬ કેવલીગમ્ય કેવળી ભગવંત જાણે તે ખરું, ભગવાન જાણે ૪૩૯૭ વ્યવહારક્રમ વેપાર-ધંધાનો ક્રમ; લોકરિવાજનો ક્રમ-આક્રમણ ૪૩૯૮ પદાર્થો પદ્મ પદ-શબ્દનો ઉપયોગ-પ્રયોજન તત્ત્વો; જૈન-વેદાંતમાં ર, સાંખ્યમાં
૨૫, યોગમાં ૨૬, વૈશેષિકમાં ૬-૭, ન્યાયદર્શનમાં ૧૬ તત્ત્વ-પદાર્થ ગણાય છે ૪૩૯૯ યથાર્થ સાચા, ખરા, વાસ્તવિક, જેમ છે તેમ પત્રાંક ૧૦૫ કોને?
તા.૨૫-૨-૧૮૯૦ ૪૪) સદૈવ સ+વ હરહંમેશ, નિરંતર, સદાય ૪૪૦૧ સૂક્ષ્મ બોધ આત્મા જેવી સૂક્ષ્મ વસ્તુનો એથી પણ બારીક-નાજુક બોધ, સમ્યફદર્શન ૪૪૦૨ બ્રહ્મવ્રત વ્ર+વૃ બ્રહ્મચર્ય વ્રત, ૪થું વ્રત, મોટું વ્રત-પ્રતિજ્ઞા-આરાધના ૪૪૦૩ છેદવાનો છિદ્ ા ક્ષય કરવાનો, ટાળવાનો ४४०४ ઉપયોગ ૩૫+ગુન્ ! ધ્યાન, સાવચેતી, યત્ના, લક્ષ; આત્મ-ઉપયોગ ૪૪૦પ ઉપયોગ ભરનાર પૃ પૂરનાર; સંઘરનાર; માપ કરનાર; ભરતકામ કરનાર; ચૂકવનાર;
પરિણામ લાવનાર; પોષણ કરનાર, પૂર્ણ કરનાર ૪૪૦૬ ઉછરંગી ઉત્સાહ, ઉલ્લાસી, આનંદના ઉછાળાવાળો, હર્ષઘેલો ૪૦૭ ગુરુતી
+ વિશેષતા, મહાનતા, મહત્તા ૪૪૦૮ નિહારનો નિયમી શરીરના મળત્યાગની ક્રિયા જેવી જોઇએ તેવી અને આત્માને બાધા ન આવે
એમ કરનાર ૪૪૦૯ પુરુષ આત્મા પુરું=શ્રેષ્ઠ, ઉત્તમ. શેતેં=સૂએ છે, ઉત્તમ એવી જ્ઞાનચેતનાનો સ્વામી તે આત્મા પૃ૨૧૧ પત્રાંક ૧૦૬ શ્રી ચીમનલાલ મહાસુખભાઈ (જૂઠાભાઈ)ને તા.૨૦-૨-૧૮૯૦ ૪૪૧૦ રચના
રજૂ વ્યવસ્થા, નિર્માણ, ગોઠવણ, હ, બનાવવાની રીત ૪૪૧૧ માંડલિકો સમુદાય-મંડળના સભ્યો; ખંડિયો રાજા; જાગીરદાર, ગરાસદાર; સૂબેદાર ૪૪૧૨ જનમંડળ લોકસમૂહ, લોકસમૂદાય ૪૪૧૩ હતભાગ્યકાળ નસીબ હણાઈ ગયું હોય તેવો સમય, કમનસીબ કાળ
પત્રાંક ૧૦૭. કોને ? ૪૪૧૪ લોક સુ=જોવું, દેખવું. ધર્મ-અધર્મ-આકાશ-પુદ્ગલ અને જીવ,
આ ૫ અસ્તિકાય જેમાં રહેલા છે તે ૪૪૧૫
fપત્ રહસ્ય, તાત્પર્ય ૪૪૧૬ ઉદ્દેશ
+વિ નિર્દેશ, વ્યાખ્યાન, ખોજ, પ્રયોજન
તા.૭-૩-૧૮૯૦
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૫૭ ::
ભાણ
૪૪૧૭ ક્ષેમ f{ પ્રાપ્તનું (જ્ઞાન-દર્શન ગુણ-ઉપયોગ) રક્ષણ, રાજીખુશી,
પ્રસન્નતા, આનંદ, શાશ્વત આનંદ ૪૪૧૮ જવાપ
જવાબ ૪૪૧૯ સ્યાદ્વાદ અનેકાન્તવાદ, અપેક્ષાવાદ ૪૪૨૦ યોગી કને સયોગી કેવળી પાસે; યોગ્ય આત્મા પાસે ૪૪૨૧ અલોકે દેખ જીવ-પુદ્ગલ આદિ રહિત આકાશ (અલોક)ને જો, દેખ ૪૪૨૨ ઓરતો આશા, ઇચ્છા ૪૪૨૩
મા, મા પૂર્ણ પ્રકાશે તે સૂર્ય ૪૪૨૪ બંધમુક્તિયુત યુ+વત | બંધમોક્ષ યુક્ત-જોડાયેલો, બંધમોક્ષ સહિત; ૪ હાથનું માપ તે યુત ૪૪૨૫ સદીવ સાવા સદૈવ, નિરંતર, સર્વદા ૪૪૨૬ છેહ
છેક, છેડો, છે; ત્યાગ; વિશ્વાસઘાત પૃ.૨૧૨ પત્રાંક ૧૦૮ કોને ?
તા.૨૦-૨-૧૮૯૦ થી તા.૨૦-૩-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૪૪૨૭ બ્રમા મા પ્રમ્ | ભ્રમમાં ન રહે, ભરમાઈશ નહીં ૪૪૨૮ સમશ્રેણી સમભાવની ચાલુ રહેતી પરિણતિ ૪૪૨૯ યથાયોગ્યપણે યથાત+પુના જેવો જોઈએ તેવો, યથોચિત, ઉપયુક્ત ૪૪૩૦ વ્યાખ્યા વિ+મા+રા ટીકા, વિસ્તૃત અર્થ, વર્ણન ૪૪૩૧ ત્રાહિત તટસ્થ, અપક્ષ, તિરોહિત; ઓળખાણ કે સંબંધ ન હોય તેવું ૪૪૩૨ પ્રબળ વિચારણા પ્રખર-બલિષ્ઠ-અતિશય બળવંતી વિચારણા, ચિંતન, તત્ત્વનિર્ણય, મીમાંસા પૃ.૨૧૩ ૪૪૩૩ ભોગી પુન | ભોગ-ઉપભોગ કરનાર, સંસારી, ગૃહસ્થી ૪૪૩૪ યોગી યુન્ ! ત્યાગી ૪૪૩પ વાંછો
વીણ્ T ઇચ્છો ૪૪૩૬ અપુનવૃત્તિરૂપે ફરી ન શીખવું પડે તેવી રીતે ४४39 બાધતા વાળું બાધા, પીડા, મુશ્કેલી, અંતરાય, કષ્ટ, આપત્તિ, હાનિ, ભય; ખંડન ૪૪૩૮ નિર્ભય નિરૂપી . ભયમુક્ત, ભયરહિત, આ લોકનો, પરલોકનો, આજીવિકાનો,
આરક્ષાનો, અકસ્માતનો, વેદનાનો અને મરણનો એમ ૭ ભય વિના ૪૪૩૯ રંજન કરવામાં રન્ના રાજી રાખવામાં, ખુશ કરવામાં, ખુશ કરવામાં, અનુરાગ કરવામાં ૪૪૪૦ રંજન થવામાં રાજી થવામાં, ખુશ થવામાં, પ્રસન્ન થવામાં, અનુરાગી થવામાં પૃ.૨૧૪ પત્રાંક ૧૦૯ કોને? ૪૪૪૧ વિંધ્યાપુત્રવત્ અશક્ય જેવું ૪૪૪૨ પ્રત્યક્ષ વસ્તુનો પ્રગટ અનુભવી વિદ્યમાન ગુરુનો ૪૪૪૩ આત્મવેત્તા વિદ્ ! આત્માને ઓળખનાર-જાણનાર, આત્મજ્ઞ, સમયજ્ઞ
પત્રાંક ૧૧૦ કોને ? ૪૪૪૪ ચક્ષુગોચર વધુ+જોરા રૂપી, આંખથી જોઈ શકાય તે ૪૪૪૫ દેહાંતર વિ+જોર I બીજો દેહ-શરીર પત્રાંક ૧૧૧ કોને ?
તા.૨૦-૨-૧૮૯૦ થી તા.૨૦-૩-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૪૪૪૬ નિભાવ્યો આવજે નિHવત્ ા નિર્વાહજે, ટકાવજે, નિભાવજે, નિભાવતો રહેજે
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૫૮ ::
૪૪૪૭
૪૪૪૮
૪૪૪૯
૪૪૫૦
૪૪૬૯
૪૪૭૦
૪૪૭૧
>]
ઊગો
તારાથી
પૃ.૨૧૫
૪૪૫૧
>
૪૪૫૨
૪૪૫૩
૪૪૫૪
૪૪૫૫
[]
૪૪૫૬
૪૪૫૭
૪૪૫૮
૪૪૫૯
૪૪૬૦
૪૪૬૧
પૃ.૨૧૬
૪૪૬૨
૪૪૬૩
૪૪૬૪ અકથ્ય
૪૪૬૫
મૌનતા
૪૪૬૬
સંગીઓ
૪૪૬૭
પ્રસંગીઓ
૪૪૬૮
જીવન-અજીવન
સમવૃત્તિ
૪૪૭૫
૪૪૭૬
ઉપજીવન-વ્યવહાર સંબંધી
પત્રાંક ૧૧૨
મોહાચ્છાદિત
નહીં તો
એકનિષ્ઠિત
સ્થિતિસ્થાપક દશા
પત્રાંક ૧૧૩
સમય
સમયકુશળતા
પાઠવવું
શમાર્થે
વ્યાખ્યાન
સાંસ્કારિક
મહાખેદ
ખરે !
પત્રાંક ૧૧૫
૪૪૭૨ પ્રબળ
૪૪૭૩
નિર્મિત
૪૪૭૪
सुह जोगं
+રૂ । થાઓ, હોજો, ઉદય હજો આત્માથી
જીવન-મરણ
સમભાવ, સમાન વલણ
આશ્રિત જીવો, ભાગીદાર, આજીવિકા માટેના વેપાર વિષે કોને ? તા.૨૧-૩-૧૮૯૦ થી તા.૧૯-૪-૧૮૯૦ દરમ્યાન મુદ્દ+આ+છદ્ર્ । મોહ વડે આવરણ પામેલી-અવરાયેલી-ઢંકાયેલી જો કે, યદ્યપિ
+નિ+સ્થા । એક આત્મામાં શ્રદ્ધા-નિષ્ઠા, એક ઉપર શ્રદ્ધાવાળા અસલ-મૂળ સ્થિતિ
पडुच्चं अणारंभी
કોને ?
તા.૧૫-૫-૧૮૯૦
સ+ફ્ । આત્મા; કાળ; નિયમ, સિદ્ધાંત; અવસર; સમાપ્તિ; સાફલ્ય આત્માની સુખાકારી-સ્વસ્થતા પર્। લખવું, મોકલવું
શમ્ । શમન, સંતોષ, સમાધાન માટે
જાતિનું
પત્રાંક ૧૧૪ વ્યવહારનયે ઉત્તમ નિયમાનુસાર
આનંદકથા
વિ+આ+રહ્મા । વર્ણન, બયાન, વિશેષ કથન
સમ્+ । વાસનાનો, કર્મોનો; પૂર્વભવનો; પવિત્રતાનો
મહત્+વિત્। ઘણો અફસોસ, ખૂબ અપ્રસન્નતા ખરેખર, સાચે, નક્કી, બરોબર
અ+થ્ । કહી ન શકાય તેવો
મુન્ । જાણપણું; બોલતો-કહેતો નથી, મૌન રાખું છું સન્ । સોબતી, સાથીદારો
પ્ર+સન્ । સહવાસી, મુલાકાતી, પરિચયીઓ
નન્ । જન્મનું; જાતીય; નારી જાતિનું; સમુદાયનું, પ્રકારનું શ્રી જૂઠાભાઈ ઉજમસીભાઈને
તા.૧૯-૬-૧૮૯૦
વિ+ઞવ+7+ની । વ્યાવહારિક દૃષ્ટિથી
૩+તમમ્ । નિ+યમ્ । અનુ+ર્ । આત્મધર્મ પ્રમાણે-અનુરૂપ; આત્મભાવે આ+ન+વ્। આનંદની વાત
શ્રી અંબાલાલભાઈ, ત્રિભોવનભાઈ આદિને
તા.૨૨-૬-૧૮૯૦
પ્ર+વત્। અત્યંત બળવાન, વિપુલ, પ્રચંડ; હાનિકર; પાલવ, વિસ્તાર નિ+મા। નિર્માયેલો, લખાયેલો, સર્જાયેલો, નિર્માણ થયેલો
શુભ યોગની, જે પરિણામ શુભ અથવા જેવું હતું તેવું રહેવું છે તે મનવચન-કાયાના યોગની
પ્રતીત્ય । અપેક્ષાએ, આશ્રીને, અવલંબીને
આરંભનો અભાવ હોય તે (શ્રી ભગવતીજી સૂત્ર શતક ૧, ઉદ્દેશક ૧)
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૪૭૭ ४४७८ ૪૪૭૯ ૪૪૮૦ પૃ.૨૧૦ ૪૪૮૧
आयारंभी परारंभी तदुभयारंभी મેળાપ
:: ૧૫૯:: જીવન આશ્રવ દ્વારમાં પ્રવૃત્તિ, જીવ પોતે જ આરંભ કરે તે જીવ બીજાને કે બીજા દ્વારા આરંભ કરે તે પોતે અને અન્ય માટે આરંભ કરે-કરાવે fમન્ સત્સમાગમ, મુલાકાત, મળવું, એકઠા થવું; સદ્ભાવ, બનાવ
૪૪૮૨ ૪૪૮૩
૪૪૮૪ ૪૪૮૫ ૪૪૮૬ ४४८७ ४४८८ ४४८८ ४४८० ૪૪૯૧ ૪૪૯૨ ૪૯૩
ધર્મશિક્ષા ધૂ+ધર્મનો બોધ, ધર્મ અંગે શિખામણ પત્રાંક ૧૧૬ કોને? :
તા.૨૨-૪-૧૮૯૦ લિંગદેહજન્યજ્ઞાન ૧૦ ઇન્દ્રિય, ૫ વિષય અને મન એ રૂપ જીવનાં સૂક્ષ્મ શરીરથી થયેલું જ્ઞાન સમાધિ શીત સમ્+ના+ધ+શી | સમાધિપૂર્વક શયન, સમાધિમરણ, સમભાવથી શીતળ પત્રાંક ૧૧૦ કોને?
તા.૨૨-૪-૧૮૯૦ યત્કિંચિત્ જરા તરા, હેજસાજ, જે કંઈ પવિત્રાત્મા સમ્યફષ્ટિ; શુદ્ધાત્મા વિસ્મૃતિને અવકાશ ભૂલી જવાપણું, વિસ્મરણને સ્થાન, વિસ્મરણની જગા પરમ જુગુણિત ગુના પરમ ઉદાસીન, અત્યંત ઉદાસીન; ખૂબ અરુચિવાળા દીપી નીકળી તી | પ્રકાશિત, ઝગમગી રહી, શોભી રહેલી આ ભાગનો આ ભરત ક્ષેત્રના, આ ભારત દેશના; આ ગુજરાત પ્રદેશનો-પ્રાંતનો સહચારીઓ સહમ્ | મિત્રો, સંબંધીઓ, સગાં, સ્વજનો પૂર્ણાહૂલાદ પૂ+મા+હાટુ પૂર્ણ આનંદ
+વિન્ા અણચિંતવ્યું, નહીં ધારેલું, અચાનક અરેરે ! આશ્ચર્ય, દુઃખ, હૃદયનો ચચરાટ જણાવતો ઉગાર પત્રાંક ૧૧૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨-૦-૧૮૯૦ સત્યપરાયણ સતુ માટે તત્પર, સતુમાં મગ્ન, આત્મલીન, આત્મામાં એકાગ્રતા એવાં રત્નો મૂ+ ા રત્ન જેવા કિંમતી ગુણવાન પુરુષો; આંખની કીકી જેવા ગુણીજન પોષાતું નથી પૂષા પોષણ-રક્ષણ આપવું નથી, ફાવતું-ગમતું નથી, પરવડતું નથી રાહસ્મિક વિશ્રામ રસ્. રવિ+શ્રમ્ | ઠરવા ઠેકાણું, આંતરિક આનંદનું સ્થાન न छिज्जइ - છેદતો નથી (આત્મા), શ્રી આચારાંગ સૂત્ર અધ્ય.૩ ઉદ્દેશક ૩
૪૪૯૪ ૪૪૯૫ ૪૪૯૬ ૪૪૯૭ ४४८८
પૃ.૨૧૮
સંક્ષેપાર્થ નિબંધક પ્રસક્ત
૪૪૯૯ ૪૫૦ ૪૫૦૧ ૪પ૦૨ ૪૫૦૩ ૪૫૮૪ ૪૫૮૫
સેવન
પાર પામીશું નિરુપાધિપણું ઉપાધિગ્રાહ્ય
સમ+f+ગઈ ટૂંકસાર નિ+વાળું બાધા નહિ કરનારી પ્ર+સન્ન | આસક્ત, અનુરક્ત, વળગેલા, ચોંટેલા; નિત્ય, અવિનાશી તેવું પાલન, સેવા કરવી, સેવવું, આચરણ, પરિચર્યન સંસાર-સમુદ્રનો છેડો-અંત મળશે, તરી જશું, મોક્ષે જઇશું કોઇપણ જાતની ઉપાધિ કે બાધક તત્ત્વ ન હોય તેવું ૩૫+મા+ધ ઉપાધિ વડે ગ્રહાયા-પકડાયા છે તેવા; ઉપાધિ-પદવી-પ્રતિષ્ઠા ગ્રહણ કરવા યોગ્ય; ધર્મચિંતા ગ્રહી છે તેવા
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________
* ૧૬૦:
૪૫૦૬
૪૫૦૭
૪૫૦૮
૪૫૦૯
૪૫૧૦
૪૫૧૧
૪૫૧૨
૪૫૧૩
૪૫૧૪
૪૫૧૫
૪૫૧૬
૪૫૧૭
પૃ.૨૧૯
૪૫૧૮
૪૫૧૯
૪૫૨૦
>
૪૫૨૮
૪૫૨૯
૪૫૩૦
૪૫૩૧
૪૫૩૨
પૃ.૨૨૦
૪૫૩૩
પત્રાંક ૧૧૯
241 ....
અપાર
પત્રાંક ૧૨૦ યોગવાસિષ્ઠ
ઉદાસીનપણું ધર્મકથા
વિમુખપણું
પત્રાંક ૧૨૨
૪૫૨૧
વિચિત્ર
૪૫૨૨
વીરની ભગવતીનું
૪૫૨૩
અરસપરસ
૪૫૨૪ યોગપદ બહુલ કર્મ
૪૫૨૫
૪૫૨૬
મર્મબોધ
૪૫૨૭
જોગવાઇ
ચંદન
બ્રહ્મવિદ્યા
ન્યૂનતા
પ્રારબ્ધાનુસાર
દૈન્યતા
ગાળી લેવો
અશંકિત
ધારણા
સ્થંભો
પત્રાંક ૧૨૧
પત્રાંક ૧૨૩
લક્ષ્યાર્થ
અલિપ્ત ભાવ
अप्पडिबद्धे
સ્તંભિત
પત્રાંક ૧૨૫
પર્યુષણ
શ્રી ત્રિભોવનદાસભાઈ માણેકચંદભાઈને
આ પરિશ્રમ, વ્યવસાય, અપરાધ
તા.૧૬-૭-૧૮૯૦
પાર ન આવે એવું, અતિશય, અપરંપાર શ્રી મનસુખરામભાઈ સૂર્યરામભાઈ ત્રિપાઠીને વેદાંતનો મુખ્ય ગ્રંથ, વૈરાગ્ય પોષક, ૩૨,૦૦૦ શ્લોકનું મહારામાયણ સુખડનો લેપ, સુગંધી શીતળતા-શાતા આપતું લાકડું બ્રહ્મન્+વિત્। આત્મવિદ્યા, આત્મજ્ઞાન, વીતરાગ
નિ+ન્ । ઊણપ, ન્યૂન હોવાપણું, ખામી, કમી, ઓછાઇ, હીનતા, નિકૃષ્ટતા પ્ર+જ્ઞા+રમ્ । પૂર્વકૃત કર્મો ફળ આપે તે મુજબ
ટીન્ । દીનપણું, ગરીબાઇ, લાચારી
પસાર કરવો; કચરો કાઢી શુદ્ધ કરવો શંકા વિનાના, ભય વિનાના
તા.૮-૭-૧૮૯૦
ધાર્। મતિજ્ઞાનનો ૪થો ભેદ-અવગ્રહ, ઇહા, અવાય ને ધારણા. યોગનાં ૮ અંગમાં એક; ચિત્તને એકાગ્ર કરવા માટે સ્થળનો દૃઢ નિશ્ચય તે ધારણા સ્તમ્ । અટકો, રોકાઇ જાઓ, થોભો
શ્રી અંબાલાલભાઈને તા.૧૮-૬-૧૮૯૦ થી તા.૧૬-૭-૧૮૯૦ દરમ્યાન +ઞાન્ । સંસાર પ્રત્યે ઉપેક્ષા, સમતા, સમપણું
ધર્મની પ્રાપ્તિ માટે ધર્મ સંબંધી કથા (ઉપદેશછાયા ૨, પૃ.૬૮૪) પ્રતિકૂળ, વિરુદ્ધ, મોં ફેરવી લેવું
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
કોને લક્ષપૂર્વક, નિશાન લઇને, જાણવા યોગ્ય પર ધ્યાન આપીને નિર્લેપ ભાવ, લિપ્સા-સંબંધ વિનાનો ભાવ, અનાસક્ત ભાવ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
પત્રાંક ૧૨૪
તા.૫-૮-૧૮૯૦
નળ નાં વિસ ફક્ તળ તળે વિત્ત અહિબ ને । જે જે દિશા તરફ જવું ઇચ્છે છે તેને તે દિશા
બંધનકર્તા નથી, રોકી શકતી નથી, ખુલ્લી છે. શ્રી આચારાંગ કે વ્યવહાર સૂત્ર? અપ્રતિબદ્ધ, પ્રતિબંધ રહિત, બેરોકટોક; વિષયભોગ કે સ્થાનના પ્રતિબંધથી રહિત સ્તમ્ । થંભેલ, જડ; રોકી રાખેલો, પકડેલો, સ્તબ્ધ
શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૧૩-૮-૧૮૯૦
પરિ+ઙણ્ । જૈનોનું ખાસ મોટું પર્વ. આત્માની નજીક રહેવાનું પર્વ. શ્વે.આમ્નાય
તા.૧૮-૬-૧૮૯૦
વિ+વિત્। જાતભાતનો, નવાઇ પમાડતો, વિલક્ષણ, અદ્ભુત વિ+જ્। મહાવીર સ્વામી બોધિત ‘ભગવતી સૂત્ર’નું પરસ્પર, અન્યોન્ય
મોક્ષપદ, યુક્તિ, ઉપાય; સંયમ; વ્યાપાર
વર્। પુષ્કળ, પ્રચુર; કાળાં-અશુભ, કૃષ્ણપક્ષી-ગાઢ-ભારે કર્મ રહસ્યમય બોધ, ભેદજ્ઞાન-રહસ્ય-તાત્પર્ય આપી દે તેવો ઉપદેશ અનુકૂળતા, સંયોગ, યોગ
તા.૧૮-૬-૧૮૯૦ થી તા.૧૬-૭-૧૮૯૦ દરમ્યાન
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________
.:: ૧૬૧ :: મુજબ શ્રાવણ માસના છેલ્લા ૪ અને ભાદરવા માસના પહેલા ૪ એમ ૮
દિવસનું અને દિ.આમ્નાય અનુસાર ભાદરવા સુદ ૫ થી ૧૦ દિવસનું પર્વ ૪પ૩૪ ગુફાને યોગ્ય એકાંત ઇચ્છતું, અસંગતા ચાહતું
પત્રાંક ૧૨૬ શ્રી મનસુખરામભાઈ સૂર્યરામભાઈ ત્રિપાઠીને તા.૧૮-૮-૧૮૯૦ ૪૫૩૫ પખવાડ્યુિં પમ્ ૧૫ (પંદર) દિવસ ૪૫૩૬ વિષમતા વિ+સમ્ અવળી, દારુણતા, ક્રૂરતા, અસમાનતા, અવ્યવસ્થિતતા, વક્રતા ૪પ૩૭ બળવત્તરપણું વધુ જોર, વધુ બળવાન ૪૫૩૮ પ્રત્યક્ષ છે પ્રતિ+34É દેખાય છે, આંખ સામે જ છે ૪૫૩૯ રાજસી વૃત્તિ રસ નિમિત: રજોગુણી વૃત્તિ, રજોગુણથી ઉત્પન્ન થયેલ કર્મેન્દ્રિયો (વાણી
હાથ-પગ-ગુદા-ઉપસ્થ) વડે થતી પ્રવૃત્તિ. ખાવું, પીવું ને મઝા કરવી,
પુદ્ગલાનંદી ભાવ ૪૫૪૦ વિવેકીઓ વિ+વિન્ા યથાર્થ રીતે વસ્તુનાં સ્વરૂપનો નિશ્ચય કરનારા, વિચારવાનો,
સ્વ-પરનો ભેદ પાડનારા, દાર્શનિક ગુણ-દોષ વિવેચકો ૪૫૪૧ યથાયોગ્ય ઉપશમપાત્રની છાયા જોઇએ તેવા વેરાગી-શાંત પાત્રની છાંય, ઓથ, આશ્રય ૪૫૪૨ અવિશ્રાંતિ ૩+વિત્રમ્ | વિરામરહિતતા, આરામવિહીનતા, અશાંતિ ૪૫૪૩ સમવૃત્તિ સમાન વૃત્તિવાળો, એકસરખાં વલણવાળો ૪૫૪૪ પડખે
પ્રતિક્ષા બાજુમાં, પક્ષે, મદદ ૪૫૪૫ ઉપાદાન ૩૫+મા+તા. કારણ, સ્વીકાર-અંગીકાર; વસ્તુની નિજ શક્તિ, જે પદાર્થ સ્વયં
કાર્યરૂપે પરિણમે છે તે, લય જેમાં થાય તે ઉપાદાન; જેમાંથી વસ્તુ બનાવાઇ
હોય તે દ્રવ્ય ૪૫૪૬ શિશુવય બાલ્યાવસ્થા
૫૪૭ પરભાષાભ્યાસ બીજી ભાષાનો અભ્યાસ, શ્રેષ્ઠ (સંસ્કૃત) ભાષાનો અભ્યાસ ૪૫૪૮ ઇહાપોહાભ્યાસ મંડપોદ્દા પ+મા તર્કવિતર્કનો-શંકા-સમાધાનનો-જોરશોરથી થતી
ચર્ચાનો ચિંતન-મનનનો, સૂક્ષ્મ વિચારણાનો અભ્યાસ ૪૫૪૯ વિકલ્પી તર્કવિતર્ક કરનાર, વિકલ્પ કરનાર ૪પપ૦ - શ્રી રામ ત્રેતાયુગમાં-૨૦મા મુનિસુવ્રત તીર્થકરના સમયમાં થયેલા શ્રી રામચંદ્રજી,
દશરથનંદન, સીતાપતિ, લક્ષ્મણ-ભરત-શત્રુનના ભાઈ, લવ-કુશના પિતા, આ
કાળના ૮મા બળદેવ,ચરમશરીરી અને મોક્ષે પધાર્યા ૪૫૫૧ મહાનુભાવ મહાશય, મહામના, ઉદાર ૪૫પર વસિષ્ઠ ભગવાન વિશિષ્ટના બોધક, વશિષ્ઠ ઋષિ, સૂર્યવંશી રાજાઓના કુલગુરુ, સપ્તર્ષિ તારામાં
એક, અરુંધતી પતિ, શક્તિ વગેરે ૧૦૦ પુત્રોના પિતા, શક્તિના પુત્ર પરાશર
ઋષિ, તેના પુત્ર કૃષ્ણ દ્વૈપાયન (વ્યાસજી) ને તેના પુત્ર શુકદેવજી પૃ. ૨૨૧ ૪૫૫૩ આનંદાવરણ આનંદ આડે આવતું આવરણ ૪૫૫૪ ભાગ્યોદયે નસીબયોગે ૪૫૫૫ રુચિકર રુચિ કરાવે તેવું, પસંદ, ગમે એવું
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૬૨ ::
૪૫૫૬ ૪૫૫૭
૪૫૫૮ ૪પપ૯
૪૫૬૦
૫૬૧ ૪૫૬૨ ૪પ૬૩
પત્રાંક ૧૨૭ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૧૯-૮-૧૮૯૦, મંગળ આત્મશ્રેણી આત્મઉન્નતિ, આત્માની ચઢતી ચઢતી દશા સમુદાય સમ્+૩+કમ્ સમૂહ, સંઘ, ઝુંડ પત્રાંક ૧૨૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને તા.૨૧-૮-૧૮૯૦, ગુરુ યોગાધ્યવસાય યોગના પ્રયત્ન અંતર્ગાન આત્માનું જ્ઞાન, પરમાર્થ દષ્ટિ-શુદ્ધ દૃષ્ટિ-નિશ્ચયદૃષ્ટિયુક્ત જ્ઞાન, તત્ત્વજ્ઞાન,
આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપનું જ્ઞાન, પ્રયોજનભૂત જ્ઞાન, અંત ફુરણા, સ્વાભાવિક
જ્ઞાન, પ્રતિભ જ્ઞાન, પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન, દિવ્યચક્ષુ, અંતર્દષ્ટિ, પૂર્વદર્શનબોધ જણાતો નથી લાગતો નથી, જાણવામાં આવતો નથી સાંભરતો નથી યાદ આવતો નથી પરિભ્રમણ પરિ+પ્રમ્ | જન્મ-મરણના ફેરા, સંસારની ચારે ગતિમાં રખડપટ્ટી સ્વચ્છેદ વન+ ઇન્દ્રમ્ | પોતાની મરજી મુજબ નિજમતિ-કલ્પનાએ, અહંકારે ચાલવું,
મનમાન્યું કરવું, ગુરુની આજ્ઞા વિના “પરમાર્થનો રસ્તો બાદ કરીને વાણી કહે
આ જ પોતાનું ડહાપણ અને તેને જ સ્વચ્છંદ કહેલ છે”ઉપદેશ છાયા પૃ.૬૯૬ અન્યથા એ સિવાય, બીજી રીતે, ઊલટું દૃઢત્વ દૃઢતા, પ્રબળ નિશ્ચય પૂર્ણ પડવી પહોંચી વળવું, પાર ઊતરવું રટણ રાં રઢ,રટ્યા કરવું, વારંવાર યાદ કરવું, ગર્જના, પ્રસન્ન ઘોષણા આડું આવે છે વચ્ચે આવે છે, વિક્ષેપ-દખલ-અંતરાય આવે છે કોરે કરવું પડે મુલતવી રાખવું, બાજુએ હડસેલવું, કરાતું બંધ કરવું પડે છે કદાપિ
+પ કદાચ, કોઈપણ રીતે
૪૫૬૪ ૪૫૬૫
૫૬૬ ૪પ૬૭ ૪પ૬૮ ૪૫૬૯ ૪૫૭૦
પૃ.૨૨૨
સંત વેઠો
૪૫૭૧ ૪૫૭૨ ૪૫૭૩ ૪૫૭૪ ૪૫૭૫ ૪૫૭૬
૪૫૭૮ ૪૫૯ ૪૫૮) ૪૫૮૧ ૪૫૮૨ ૪૫૮૩ ૪૫૮૪ ૪૫૮૫
સત્ શાંતિ પમાડે તે, સતુને પ્રાપ્ત છે તે, પામેલા, સાધુપુરુષ
વેડ્ડા વેદો, સહન કરો, ભોગવો, ખમો, નિભાવો; ઘેરાઓ, લપેટાઓ ઉપસર્ગ ૩૫+નૃના ઉપદ્રવ, બાધા, કષ્ટ; દેવકૃત ઉત્પાત; રોગવિકાર જીવનકાળ આયુષ્ય એક સમય માત્ર માત્ર એક સમયનું આયુષ્ય (બાકી હોય) દુનિર્મિત્ત ટુ+નિમિત્ ખરાબ-અશુભ-દુષ્ટ-પરિણામ દૂષિત થાય તેવું કારણ-ચિહ્ન નેપથ્ય ની+પથ્થા પડદા પાછળથી, રંગભૂમિના પડદા પાછળથી પલટાતી બદલાતી જતી, પરિવર્તન પામતી શૂન્ય જૂના ખાલી, નિર્જનતા, એકાંત, અભાવ, અસ્તિત્વ, આકાશ, અનાસક્તિ ગમ
મ્ સૂઝ, સમજ અનર્થકારક અર્થ વિનાના, નકામા, હાનિકારક, અયોગ્ય તરંગ
તુ પાણીની લહેર, મોજું; કલ્પના; વસ્ત્ર; ગ્રંથનો અધ્યાય ધ્યાન
Ø કોઈ એક વિષયમાં ચિત્તની એકાગ્રતા અંતની વાતમાં અંતિમ-છેવટના નિર્ણય, નિશ્ચય, સંસારસમાપ્તિ-મોક્ષ બાબત, પરિણામમાં અંત પમાતો નથી મંડ્યા રહેવાતું નથી, પરિપૂર્ણ થવાતું નથી
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૫૮૬
૪૫૮૭ ૪૫૮૮ ૪૫૮૯
૪૫૯૦
:: ૧૬૩: લોકસંજ્ઞા લોક વ્યવહારને અનુસરનારી બુદ્ધિ, લોકમાં જગતમાં સારું દેખાય તેમ કરવું
શુદ્ધનું અન્વેષણ કરતાં તીર્થનો ઉચ્છેદ થાય તેમ છે, એમ કહીને લોકપ્રવૃત્તિમાં
આદર-શ્રદ્ધા રાખી તે પ્રમાણે કર્યા કરવું તે લોકસંજ્ઞા લોકાગ્રે લોકના અગ્રભાગ, સિદ્ધશિલા, મુક્તિસ્થાન, સિદ્ધાલયમાં લોકલ્યાગ સંસારનો ત્યાગ; લોકસંજ્ઞા-લૌકિક દૃષ્ટિને છોડવી યોગવાઇએ જોગવાઈ થયે, વ્યવસ્થા થયે, સંભાળીને-સાચવીને પત્રાંક ૧૨૯ શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈને
તા.૨૨-૮-૧૮૯૦ ખળતાની અપ્રિયતા ઉત્ન ખાળી રહેવાની-અટકવાની-રોકવાની અનિચ્છા; ધૂળ-માટીનો
અણગમો, દુર્જનતા-દુષ્ટતાનો અણગમો પત્રાંક ૧૩૦ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૨૬-૮-૧૮૯૦ અવશ્ય અવ+જ્જૈ જરૂર, નિઃસંદેહ, નિશ્ચય કરીને, સર્વથા મહાન પરિશ્રમ મહેતુ+પરિશ્રના ખૂબ મહેનત પ્રમત્તતા પ્ર+મદ્ ા પ્રમાદ, ઉન્મત્તતા, અસાવધાની પાર નહીં કરાય વળોટી નહીં જવાય; સફળ-સિદ્ધ નહીં થાય અવસર એવ+વૃ પ્રસંગ, સમય, અવકાશ, તક, મોકો, ફુરસદ, લાભપ્રદ અવસ્થા ઇચ્છાની છાયા ઇચ્છાનો પડછાયો, અણસાર, રૂપરેખા, આશ્રય, અસર
૪પ૯૧ ૪પ૯૨ ૪૫૯૩ ૪૫૯૪ ૪૫૯૫ ૪૫૯૬
૫૨૨૩
૪૫૯૭ ૪૫૯૮ ૪૫૯૯ ૪૬) ૪૬૦૧ ૪૬૦૨ ૪૬૦૩ ૪૬૦૪ ૪૬૦પ ૪૬૦૬ ૪૬૦૭ ૪૬૦૮ ૪૬૦૯ ૪૬૧૦ ૪૬૧૧ ૪૬૧૨ ૪૬૧૩ ૪૬૧૪ ૪૬૧૫
વિટંબનદશા વિડન્ દુ:ખ, મુશ્કેલી-પીડા, સંતાપ; ઉપહાસ, મજાક, નિંદા તથાપિ તથાપિ ા તો પણ, તો યે, તો ય ઊર્મિ
જન્મ-મરણ, સુખ-દુઃખ, હર્ષ-શોક (અંતઃકરણની ૬ ઊર્મિ-લાગણી) અવધારવાની અવધક્ નિશ્ચય કરવાની, પુષ્ટિ કરવાની અધિક
ધ+ા વધુ; વધારાનું, બાકીનું; સિવાયનું સાધી શકે છે સાધુ મોક્ષે જઈ શકે છે, મોક્ષના ઉપાય કરી શકે છે મહાપ્રવચનો મહત્++વન્ા અર્થ-રહસ્ય સમજાય તેવાં મહાન પ્રવચનો, વ્યાખ્યાનો સંશોધન સમ્+શુદ્ધ શુદ્ધ, શુદ્ધિ અનુગ્રહ નહીં કરતાં અનુ+ ૬ સ્વીકાર નહીં કરતાં; કૃપા, મહેરબાની ન કરતાં પોતાની અનુગ્રહતા પોતાની અનુકૂળતા
હાડકામાં રહેલ ચરબી મજ્જા હાડકામાં રહેલ માવો, ગર આમિષ મા+fમન્ માંસ, લાલચ; ભોજન; અભિલાષા ચલન
વન્ ા ચાલવાની ક્રિયા, હાલતું-કંપતું સર્વસ્વ કૃ+4+4 | બધું જ; સકલ ધન; સાર અસત્સંગ સત્સંગનો અભાવ આડે. વચમાં; વિરુદ્ધમાં, સામે; રાહતરૂપે
વૃધુ વધારો, સમૃદ્ધિ, આબાદી, અભ્યદય યથોચિત યથી+વતા યથાયોગ્ય
મિજા
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૬૪ ::
૪૬૧૬
૪૬૧૭
૪૬૧૮
૪૬૧૯
૪૬૨૦
પૃ.૨૨૪
૪૬૨૧
૪૬૨૨
૪૬૨૩
૪૬૨૪
૪૬૨૫
૪૬૨૬
૪૬૨૭
૪૬૨૮
૪૬૨૯
૪૬૩૦
૪૬૩૧
૪૬૩૨
૪૬૩૩
૪૬૩૪
૪૬૩૫
૪૬૩૬
૪૬૩૭
૪૬૩૮
૪૬૩૯
૪૬૪૦
પત્રાંક ૧૩૧
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩-૯-૧૮૯૦
પાઠ
ભગવતી સૂત્રનો શ્રીભગવતી સૂત્રશતક ૭, ઉદ્દેશક ૨ મુજબ-ોયમા ! સત્ત્વવાળેદિ નાવ સવ્વસત્તેહિં पच्चक्खायमिति वयमाणस्स सिय सुपच्चक्खायं भवइ सिय दुपच्चक्खायं भवइ । અર્થાત્ હે ગૌતમ ! મેં સર્વ પ્રાણ-ભૂત-જીવ અને સત્ત્વની હિંસાના પચ્ચખ્ખાણ કર્યાં છે એમ કહેનારને કદાચિત્ સુપ્રત્યાખ્યાન છે, કદાચિત્ દુષ્પ્રત્યાખ્યાન છે જૂના હસ્તલિખિત ગ્રંથોના પાનાંના હાંસિયામાં લખેલા અર્થ-ટીકા; અનુવાદ, ભાષાંતર, ગુજરાતી શબ્દાર્થ
આત્માને જે સંસારના હેતુ છે તે દુઃપચ્ચખ્ખાણ (ઉપદેશછાયા પૃ.૬૯૦)
ટબા
દુઃપ્રત્યાખ્યાન
અંગભૂત
સાધનભૂત
પત્રાંક ૧૩૨
क्षणमपि સન્નનસંગતિનેજા સત્પુરુષનો સમાગમ
થાય છે
અનાનંદ
પરમાર્થરૂપ
પરમાર્થ સાધ્ય
કરવામાં
भवति भवार्णवतरणे
नौका
का ते कांताधनगतचिंता वातुल किं तव नास्ति नियंता । क्षणमपि सज्जनसङ्गतिरेका भवति भवार्णवतरणे नौका ॥
યોગ
વિયોગ
ભવિષ્યજ્ઞાન
પત્રાંક ૧૩૩ આત્મવિવેકસંપન્ન આગળની સંગતિ
નવાઇ
આભેચ્છા
પરમાર્થ વિષય
રંગન
શરીરરૂપ, ભાગરૂપ, જાતરૂપ
સિ+મૂ। કારણભૂત, સાધનરૂપ, સહાયરૂપ
ચાખવું
અલક્ષ્મી
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
એક ક્ષણ પણ, ક્ષણવારનો પણ
ભવ-સંસાર રૂપી સમુદ્ર-સાગર તરવામાં નુર્ । હોડી, વહાણ
તા.૧૨-૯-૧૮૯૦
શ્રી શંકરાચાર્ય રચિત મોહમુગર સ્તોત્ર, શ્લોક ૧૩
ઓ ઘેલા મનુષ્ય ! પત્ની અને પૈસાની ચિંતા શા માટે ? શું તારો નિયંતા નથી ? ક્ષણમાત્રનો સત્સંગ સંસારસાગર તરી જવા માટે હોડી જેવો છે. (એ વિચાર કર) 7+માં+ન ્ । આનંદ ન હોવો-થયો તે
પરમ્+મા+અર્થ । યથાર્થરૂપ, મોક્ષરૂપ, આત્મારૂપ
ખરું સત્ય-આત્મા-પરમાત્મા સંબંધી જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરાવવામાં, આત્માની સિદ્ધિ ક૨વામાં, પરોપકાર કરવામાં
યુન્ । જોગ, મેળ
વિ+યુત્ । જુદા પડવું, વિરહ, અભાવ, અનુપસ્થિતિ
મૂ+ાતૃ-સ્યા । ભવિષ્ય-ભાવિનું-વર્તમાન પછીના સમયનું જ્ઞાન-જાણકારી શ્રી સોભાગભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૬-૯-૧૮૯૦
આત્માનો વિવેક સંપ્રાપ્ત છે તેવા
આગલી સોબત-સહવાસ-સંગથી, પૂર્વકર્મ નુ । નવું, નવીનતા, આશ્ચર્ય, અપૂર્વ, અચરજ
આત્માની ઇચ્છા, આત્માથી ઇચ્છા; અંતરેચ્છા ઉત્કૃષ્ટ વસ્તુ વિષે, યથાર્થ-આત્મા-અધ્યાત્મ અંગે, મોક્ષનો વિષય રણ્ । રમણ, રંગાઇ ગયેલું, રોગાન, સુશોભન
નમ્ । સ્વાદવું, જીભથી જરાક જ ખાઇ જોવું ધનદોલતનો અભાવ કે અલ્પતા; સ્ત્રી-પત્નીની ગેરહાજરી
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૬૪૧
૪૬૪૨
૪૬૪૩
૪૬૪૪
૪૬૪૫
પૃ.૨૨૫
૪૬૪૬
૪૬૪૭
૪૬૪૮
૪૬૪૯
૪૬૫૦
૪૬૫૧
૪૬૫૨
૪૬૫૩
૪૬૫૪
૪૬૫૫
૪૬૫૬
૪૬૫૭
૪૬૫૮
૪૬૫૯
૪૬૬૦
૪૬૬૧
૪૬૬૨
૪૬૬૩
૪૬૬૪
૪૬૬૫
૪૬૬૬
:: ૧૬૫::
સમાન વૃત્તિ-ભાવ ન હોય તેવો પ્રતિકૂળ-રહસ્યમય-વિપરીત-કષાયી આત્મા પાન્ । પોસાતો-પરવડતો-ગોઠતો નથી, ખપતો નથી, ફાવતો નથી મ+નુપ્। અદૃશ્ય, લોપ પામેલા
રટાય
રટ્। રટણ થાય, વારંવાર યાદ કરીને બોલાય
પરમાનંદ ત્યાગી અબ્રહ્મ સેવનના આનંદનો, સૌથી ખરાબ-અતિ ગૂઢ આનંદનો ત્યાગી (પોતે)
વિષમાત્મા પાલવતો નથી
અલોપ
જ્યોતિષ
સિદ્ધિઓ
પ્રાણીઓ
પત્રાંક ૧૩૪ આત્મવિસ્મરણ
સુલભ
આભેચ્છા
યથાયોગ્ય દશા
સંધી
રુદન વાક્ય
રુણ્ । રડમસ વાક્ય, ઢીલા-પોચા શબ્દો, વિલાપનું વચન, રોતલ વાક્ય જીવન્મુક્ત દાની+મુક્ । જીવતા છતાં મુક્ત દશા, દેહ છતાં વિદેહી દશા નિ+પ્રશ્। અંતરંગ અને બાહ્ય પરિગ્રહથી રહિતની દશા માન્ । જોવું, અવલોકવું
નિગ્રંથ દશા
ભાળવું
સુ+ત્તમ્। સહેલાઇથી પ્રાપ્ત થાય તે
પત્રાંક ૧૩૫
ગ્રહાયેલું
સમાપ્તતા
જિજ્ઞાસા
કલ્યાણ
વૃત્તિ ઉત્તેજન
સમ્યક્દશા
લક્ષણો
શમ
૪૬૬૭
સંવેગ
૪૬૬૮ નિર્વેદ
૪૬૬૯
૪૬૭૦
૪૬૭૧
જ્યોતિર્। આકાશી ગ્રહ, ચંદ્ર, તારા, સૂર્યના ફળાદેશને લગતું શાસ્ત્ર સિધ્ । લબ્ધિ કે રિદ્ધિ-સિદ્ધિ, યોગસાધનાથી મળતી સિદ્ધિઓ પ્રાળ । પામર મનુષ્યો; દસ પ્રાણધારીઓ (મનુષ્યો); જીવો શ્રી ત્રિભોવનભાઈ, અંબાલાલભાઈને આત્મ+વિ+Æ । આત્માને ભૂલી જવો
ન્યૂ રૂંધી, રોકી
આસ્થા
અનુકંપા
માહાત્મ્ય
આત્મ+રૂર્ । અંતરાત્માની ઇચ્છા, અંતરની ઇચ્છા મોહનીય કર્મનો સર્વથા ક્ષય કરવાની દશાનો
તા.૨૧-૯-૧૮૯૦
શ્રી ત્રિભોવનભાઈ, અંબાલાલભાઈને પ્ર ્ । ગ્રહણ કરાયેલું
સમ્+ઞપ્ । અંત, સમાપ્તિ, પૂરું કરેલું; ચાલાક-ચતુર જ્ઞા+સ+ગ । ઇચ્છા, જાણપણાંની ઇચ્છા
ત્ । સત્પુરુષની આજ્ઞા પાળવી તે, હિત; કષાય ઘટે તે કલ્યાણ; રાગ, દ્વેષ, અજ્ઞાન જાય તે કલ્યાણ (ઉપદેશછાયા પૃ.૭૧૧, ૭૩૩)
વૃત્ । દશા, પરિસ્થિતિ, મનોવલણ; આચરણ; અસ્તિત્વ; આજીવિકા ૩+તિન્ । પ્રેરણા, પ્રોત્સાહન; પ્રલોભન; ગભરાટ
સમિત
તા.૨૮-૯-૧૮૯૦
નક્ષ । ચિહ્નો, પરિભાષા
શમ્ । ઇન્દ્રિયો અને વાસનાઓની શાંતિ; આત્મા સિવાયના વિષય પ્રત્યે વૃત્તિનું ન જવાપણું
સમ્+વિન્ । મોક્ષમાર્ગ પ્રત્યે સમ્યક્ પ્રકારે જલ્દીથી જવું, સમ્યક્ ઉત્તેજના નિર્+વિદ્ । સંસારથી અટકવું
આ+સ્થા । સત્પુરુષનાં વચનમાં તલ્લીનતા, શ્રદ્ધા
અનુ+મ્ । સર્વ જીવો પ્રત્યે દયા, પોતાના આત્મા સમાન ગણવા
મહત્ । મહાનતા, મહત્ત્વ, મહિમા
|
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૬૬ ::
પૃ.૨૨૬ ૪૬૭૨ ૪૬૭૩ ૪૬૭૪ ૪૬૭૫
૪૬૭૬
૪૬૭૭
યોગ્યતા
પત્રાંક ૧૩૬ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૨૮-૯-૧૮૯૦ રિદ્ધિ
ઋા સમૃદ્ધિ, ઋદ્ધિ, લબ્ધિ જાળ
ગત્ માછલાં, પંખી પકડવાની જાળી; ઘણી વસ્તુઓ ગૂંચવાઈને થયેલું જાળું સુયું શ્ન સાંભળ્યું સમાયું સમાવેશ પામ્યું પત્રાંક ૧૩૦ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૨-૧૦-૧૮૯૦ શાંતિપ્રકાશ” જલયાત્રા, અભિષેકમંત્રો, શાંતિપ્રયોગ વિષે શ્રી ચતુર્થીલાલ શર્માનું પુસ્તક
રાજસ્થાની મુનિનું હિંદીમાં પુસ્તક પત્રાંક ૧૩૮
યુનાલાયકાત, પાત્રતા, શક્તિ-સામર્થ્ય પત્રાંક ૧૩૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૫-૧૦-૧૮૯૦ યથામતિ બુદ્ધિ-માન્યતા-મત મુજબ આઠ ચકપ્રદેશ નાભિ આસપાસ રહેલા આઠ મધ્ય પ્રદેશ કે જેને કર્મબંધ કદી નથી થતો ઉત્તરાધ્યયન સિદ્ધાંત ૪ મૂળ સૂત્ર પૈકી ૧ તે, ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર, ૩૬ અધ્યયન સર્વ પ્રદેશે બધા જ - સઘળા પ્રદેશે, પ્રદેશ પ્રદેશે, એક એક પ્રદેશ કર્મ વળગણા કર્મ વળગેલા હોવા તે. ૨૨ વર્ગણા પૈકી એક કર્મવર્ગણા અસંખ્યાત પ્રદેશ વસ્તુ સાથે પ્રતિબદ્ધ નિર્વિભાજ્ય સૂક્ષ્મ અંશ તે પ્રદેશ કહેવાય. જીવ,
ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય અને લોકાકાશના અસંખ્યાત પ્રદેશ, અલોકાકાશના અનંત પ્રદેશ, પુગલ દ્રવ્યના સંખ્યાત, અસંખ્યાત અને અનંત પ્રદેશ છે અને અણુ-પરમાણુને પ્રદેશ નથી
૪૬૭૮ ૪૬૭૯ ૪૬૮૦ ૪૬૮૧ ૪૬૮૨ ૪૬૮૩
પૃ.૨૨૦ ૪૬૮૪
૪૬૮૫ ૪૬૮૬ ૪૬૮૭ ૪૬૮૮
પ્રજ્ઞાપના સિદ્ધાંત પ્ર+જ્ઞા+પના જેના વડે પદાર્થોનું પ્રકર્ષથી-વિશિષ્ટ રીતે જ્ઞાન થાય તે પ્રજ્ઞાપના
સૂત્ર, શ્રી શ્યામાચાર્ય રચિત પ્રશ્નોત્તરરૂપે, ૪થા સમવાયાંગ સૂત્રનું ઉપાંગ, ૧૧ અંગમાં જે સ્થાન શ્રી ભગવતી સૂત્રનું તે ૧૨ ઉપાંગમાં પ્રજ્ઞાપના સૂત્રનું, તેમાં ૧ અધ્યયન, ૩૬ પદ, મૂળ પાઠ ૭૭૮૭ ગાથા પ્રમાણ, ૨૩ર ગાથા, શેષ પદ્યમાં,
આમાંથી નીકળેલા ઘણા થોકડાનો “થોકસંગ્રહ' પ્રસિદ્ધ છે. ઠાણાંગ સિદ્ધાંત ૧૨ અંગમાં ૩જું તે શ્રી સ્થાનાંગ-ઠાણાંગ સૂત્ર નિબંધન નિર્વજ્રા બંધ વિનાના, કર્મબંધન વગરના અનિષેધ +f+સિદ્ ના નથી, હા છે; અસ્વીકાર-અપવાદ-મનાઈ નથી ચાર અસ્તિકાયના અસ્તિકાય એટલે પ્રદેશોનો સમૂહ. ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, પ્રદેશ આકાશાસ્તિકાય, પગલાસ્તિકાય સમુદ્યાત સમ્+૩૮+દનું મૂળ શરીરને નહીં છોડતાં આત્માના કેટલાક પ્રદેશોનું બહાર
નીકળવું તે. સન્ - એકીભાવથી, ટૂ - પ્રબલપણાથી, પાત-કર્મ પરમાણુઓનો વિનાશ. સમુઠ્ઠાતને પ્રાપ્ત થયેલો જીવ દીર્ઘકાળ ભોગવવા યોગ્ય કર્મપરમાણુઓને ઉદીરણાકરણ વડે ઉદયાવલિકામાં નાખી નાખીને શીઘ ભોગવી નિર્ભર છે. ૭ પ્રકારઃ કષાય, વેદના, તેજસ, મારણાંતિક, વૈક્રિય, આહારક, કેવલી સમુઘાત. સત્તામાં રહેલાં કર્મોનો મહાપુરુષાર્થ વડે તાત્કાલિક નાશ કરવો.
૪૬૮૯
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૬૭ :: ૪૬૯૦ જીવનો મૂળ કર્મભાવ જીવનો મૂળભૂત-અસલ-પહેલાંનો કર્મભાવ ૪૬૯૧ પ્રસંગવશાત્ પ્રસંગોપાત્ત, પ્રસંગને લીધે ૪૬૯૨ ઊણા
ઓછા, અપૂર્ણ, ખૂટતા ૪૬૯૩ લાભે
7 જાય, મેળવે ૪૬૯૪ જઘન્ય જ્ઞાન નું, નાના સામાન્યપણે પણ મૂળ વસ્તુનું જ્ઞાન, નિકૃષ્ટ-ઓછામાં ઓછું જ્ઞાન ૪૬૯૫ એક દેશે ઊણું મૂળ વસ્તુનાં જ્ઞાન સિવાયનું ૪૬૯૬ દેહ દેવળમાં રહેલો શાશ્વત પદાર્થ દેહ રૂપી મંદિરમાં રહેલો શાશ્વત આત્મા, આત્મતત્ત્વ ૪૬૯૭ લક્ષ વગરનું ફેકેલું તીર નિશાન લીધા-તાક્યા વગર છોડેલું બાણ ૪૬૯૮ લક્ષ્યાર્થનું કારણ બેયનું-લક્ષનું કારણ; મુખ્યર્થનો બાધ થયે તેનો સંબંધ એવો જ બીજો અર્થ
લેવો પડે છે તે લક્ષ્યાર્થ, તેનું કારણ; આત્માર્થનું કારણ ૪૬૯૯
આત્મા ૪જી ચૌદ પૂર્વને છેડે ભણી ભણી આવી પહોંચતા ચૌદ પૂર્વના અભ્યાસના અંતે ૪૭૦૧ પરાભવ ૧૨/+પૂ પરાજય, હાર; તિરસ્કાર; નાશ; અંતર્ધાન, અદૃશ્ય ૪૦૦૨ દુર્લભ સુરતમ્ મુશ્કેલ ૪૭૩ ઊણાઈ ખામી, ઉણપ ૪૭૦૪ બોજો
ભાર, વજન, બોજ ૪૭૦પ નિરુપયોગીપણું ઉપયોગ-ખપ-જરૂર વિનાનું, નકામું, ન કામનું ૪૭૦૬ લવણસમુદ્ર જંબુદ્વીપને ફરતો વીંટળાયેલો લવણ નામનો સમુદ્ર ૪૭૦૭ તૃષાતુર તૃષાર્ત તરસ્યા, અભિલાષી; ઉત્કંઠિત ૪૭૦૮ તૃષા
તૃ૬ I તરસ; અભિલાષા; ઉત્કટતા ૪૭૦૯ સમર્થ
સમ્+અર્થ 1 શક્તિમાન, યોગ્ય, સક્ષમ, નિષ્ણાત ૪૭૧૦ મીઠાં પાણીની વીરડી નદી કે તળાવના સૂકા ભાગમાં પાણી માટે ખોદેલ ખાડો તે વીરડો ૪૭૧૧ મટાડવા માં છીપાવવા, પૂરી કરવા, નાશ કરવા, નિર્બળ કરવા ૪૭૧૨ મૂળ વસ્તુ મૂત+વન્ ! આત્મતત્ત્વ, શુદ્ધ ઉપયોગ, પદાર્થ ૪૭૧૩ નિષેધ નિ+સિંધુ ! ના, મનાઈ, નકાર, બાધ, શાસ્ત્રવિહિત મનાઈ ૪૭૧૪ એકાંતવાદી કોઇપણ એક નયના આગ્રહી, કદાગ્રહી, હઠાગ્રહી, એકને જ લક્ષ્ય કહેનારા પૃ૨૨૮ ૪૭૧૫ વાસાએ વા વચન-વાણી વડે ૪૭૧૬ નિવૃત્ત નિવૃત્ ! સંસારની ઉપાધિમાંથી દૂર થઈ એકાંતવાસ સેવવો તે, વિરક્ત ૪૭૧૭ વાસ! ઠીક; સારું, સુંદર ૪૭૧૮ હસ્તગત હાથમાં આવેલું, પ્રાપ્ત ૪૭૧૯
પરીક્ષા, સોના-ચાંદીની કસોટી કરવાનો પથ્થર ૪૭૨૦ રાજી
રાજૂ ખુશ, સંમત ૪૭૨૧ વાજબી ઘટિત, યોગ્ય, ન્યાયી, વ્યાજબી ૪૭૨૨ ગ્રામિક પ્રામ સામૂહિક વિષયાભિલાષી; અસભ્ય (ગ્રામીય=ગ્રામીણ, ગામઠી) ૪૭૨૩ ઉદેશ
દિશ હેતુ, કારણ, ઈરાદો; વર્ણન, વિવરણ; ખોજ, અનુસંધાન ૪૭૨૪ રાયચંદ(અનામ) નામ-પ્રસિદ્ધિમાં નથી તેવા રાયચંદ (પોતે); અવર્ણનીય, સર્વોત્કૃષ્ટ
કસોટી
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૬૮::
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૭૫૫ ૪૭પ૬ ૪૭પ૭ ૪૭પ૮ ૪૭પ૯ ૪૭૬૦
૪૭૬૧ ૪૭૬૨ ૪૭૬૩ ૪૭૬૪ પૃ૨૩૦ ૪૭૬૫
:: ૧૬૯ :: કથ્ય કથાય તેમ નથી કર્યું કહેવું બોલવું-ટીકા-વાત કરવી હોય છતાં કહી શકાતી નથી ગમ્ય કમ્ જાણી-અનુભવી-સમજી શકાય તેવું શ્રેણીઓ શ્રેણીએ દરજ્જા તબક્કાવાર, સમકક્ષને, કક્ષાવાર, દશા થતાં થતાં, હારબંધ અવ્યક્તતા +વિમા વ્યક્ત ન થઈ શકે તેવું, અપ્રગટતા; અસ્પષ્ટતા, અજ્ઞાતતા કલ્પિત વસ્તૃ૬ જ્યોતિષ, અસતુ, માની લીધેલું, સજાવેલું આગમન બા+IK આવવું; સંપ્રાપ્તિનું સામર્થ્ય બહારથી આવી દેશમાં વસવું પત્રાંક ૧૪૫ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૧૬-૧૦-૧૮૯૦ નિર્વિકલ્પી નિ+વિ+સ્કૂફૂ ા વિકલ્પ વિનાનું પ્રકૃતિના દોષે સ્વભાવના પૂર્વકૃત કર્મના ઉદયે; માયાને લીધે દૂભવવાનું દુઃખ લાગે તેવું, લાગણીને ઠેસ પહોંચે તેવું આત્મનિવૃત્તિ આત્માને નિરાંત, આત્માને નિવૃત્તિ, આત્મશાંતિ, આત્મનિવેદન પત્રાંક ૧૪૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૮-૧૦-૧૮૯૦ “ઊંચ નીચનો અંતર નથી, સમજ્યા તે પામ્યા સદ્ગતિ” ઈ.સ.૧૭૩૦ માં ગુજરાતમાં
બાવળા ગામે બારોટ જ્ઞાતિમાં પ્રીતમ સ્વામીનો જન્મ, બાળપણમાં ચક્ષુહીન બન્યા, રામાનંદી સાધુ પાસેથી ગુરુમંત્ર, પછી અનેક ભક્તિપદો-કવિતાઓધોળ-છપ્પા-કક્કાની રચના, આ કક્કો વિ.સં.૧૮૩૨માં ચૈત્ર સુદ ૭ને સોમવારે અગાસ તીર્થથી ર કિ.મી. દૂર સંદેસર ગામે રચ્યો જેમાં “વ” થી શરૂ થાય છે,
વલ્વા વેદવચન નિર્ધાર, જે પ્રીછે તે પામે પાર, ઊંચ નીચનો અંતર નથી, સમજ્યા તે પામ્યા સગતિ,
સંશય સૌ તજવો અહંકાર, વવ્યા વેદવચન નિરધાર. લખનાર અવ્યક્તદશા લખનાર (પોતે)ની દશા જણાવી શકાય નહીં તેવી અપ્રગટ દશા પત્રાંક ૧૪૦ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને અનુગ્રહ મનુ+પ્રત્ ા ઉપકાર, કૃપાદૃષ્ટિ, સ્વીકાર સંતોષપ્રદ સ+Z+V+ા. સંતોષ આપનાર, સંતોષદાયી એકતાન એકાગ્ર, એકચિત્ત, એકાગ્રતા, ધ્યાન અસુલભ સહેલાઇથી મળે નહીં તેવી પરમાર્થના માર્ગ કલ્યાણના-મોક્ષના માર્ગ પત્રાંક ૧૪૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૩-૧૦-૧૮૯૦ લમ્માદિકની તક્ષ, મુ લક્ષ્મી, ધન, સમૃદ્ધિ વગેરેની પરિત્યાગી પરિ+ન્ ! બધી રીતે છોડી દેવા યોગ્ય, સંપૂર્ણતઃ ત્યજવા યોગ્ય પાલટી પાલટીને ઊલટાવીને, તપાસી તપાસીને, ફેરબદલી કરીને, પલટાવી પલટાવીને એકત્વ બુદ્ધિ એક પર આવી જઈ
યથા+વા યથાયોગ્ય, ઠીક લાગે તેમ પત્રાંક ૧૪૯ કોને ?
તા.૨૩-૧૦-૧૮૯૦ વિદ્યાભ્યાસ આત્મવિદ્યા-જ્ઞાનનો અભ્યાસ; શિક્ષણ-કેળવણી પત્રાંક ૧૫૦ કોને?
તા.૧૪-૧૦-૧૮૯૦ થી તા.૧૨-૧૧-૧૮૯૦ દરમ્યાન મોતનું ઔષધ મરણની દવા, ઓસડ, ઔષધિ; જન્મમરણ છૂટી જાય એવું જ્ઞાનીનું વચન
૪૭૬૬
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૦
૪૭૬૭ ૪૭૬૮ ૪૭૬૯ ૪૭૭૦ ૪૭૭૧
૪૭૭૨ ૪૭૭૩ ૪૭૭૪ ૪૭૭૫ ४७७६
યથોચિત
४७७७
૪૭૭૮
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૭૦:: ૪૭૭૯ નેકી
ભલાઈ; ઇમાનદારી, પ્રામાણિકતા, સજ્જનતા, સદાચાર ૪૭૮૦ પગ મૂકાવીશ નહીં કચરી નખાવીશ નહીં, દબાવી દઇશ નહીં, ચગદાવીશ નહીં >િ< પત્રાંક ૧૫૧ કોને?
તા.૧૪-૧૦-૧૮૯૦ થી તા.૧૨-૧૧-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૪૭૮૧ વીર્ય
વીત્ યોગ, વ્યાપાર, પરિસ્પંદ, સ્થાન, પરાક્રમ, સામર્થ્ય ૪૭૮૨ પ્રણીત પ્ર+ન ા રચિત, રચેલાં ૪૭૮૩ સાત્ત્વિક મહાવીર્ય સત્ યથાર્થ, અસલી, સત્ય, સત્ત્વગુણસંપન્ન શક્તિ, વીરતા-યોગ ४७८४ રાજસી મહાવીર્ય રનમ્ પ્રકૃતિના ૩ ગુણમાં રજો, કર્મજ પ્રવૃત્તિ, રાગ, ક્રોધ, તૃષ્ણા કરાવે ૪૭૮૫ તામસી મહાવીર્ય તમન્ પ્રકૃતિનો ૩જો ગુણ, મિથ્યાત્વ, નિદ્રાની શક્તિ-પ્રવૃત્તિ ૪૭૮૬ પન્નતે પ્ર+જ્ઞા પ્રજ્ઞપ્ત, કહેલું, ફરમાવેલું
પૃ.૨૩૧
૪૭૮૭ ४७८८
૪૭૮૯
૪૭૯૦ ૪૭૯૧
૪૭૯૨ ૪૭૯૩ ૪૭૯૪ ૪૭૯૫ ૪૭૯૬ ૪૭૯૭
અપન્નતે અપ્રજ્ઞપ્ત, નહીં કહેલું-ફરમાવેલું અર્થ સમર્થ પ્રભાવક, સામર્થ્યવાન, શક્તિશાળી હેતુ-નિમિત્ત, કૈવલ્યલક્ષ્મીવાળા પત્રાંક ૧૫ર શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૪-૧૦-૧૮૮૯ સર્વાર્થસિદ્ધ સર્વ પ્રયોજન-હેતુ જેના સિદ્ધ થઈ ગયા છે તે; ૫ અનુત્તર વિમાનમાં છેલ્લું,
જ્યાં એકાવતારી દેવો જ હોય છે. સર્વાર્થસિદ્ધ મહાવિમાન વિજય, વિજયંત, જયંત, અપરાજિત પછી સર્વાર્થસિદ્ધ નામનું છેલ્લું મુક્તિશિલા સિદ્ધશિલા, લોકના અગ્ર ભાગમાં ૪૫ લાખ યોજનની લાંબી-પહોળી-૮ યોજન
જાડી, અત્યંત શ્વેત-શુક્લ, ઊતરતા છેડે માખીની પાંખ કરતાં યે અધિક પાતળી
છે, જેનાં ૧૨ નામ છે: ઇષતુ પ્રાગભારા વગેરે કબીર પ્રસિદ્ધ ભક્તકવિ ઇ.સ.૧૩૯૮-૧૫૧૮ (વિ.સં.૧૪૫૫-૧૫૭૫) મૂળ પદ આત્મપદ; સયોગી જિનપદ, સર્વજ્ઞ પદ અતિશય ઉતિ+શી અતિ અતિ, જ્યાં ગતિ પણ સૂઈ જાય છે! વિશેષતા એકાકાર વૃત્તિ વિ+ગ+ આત્માકાર વૃત્તિ, આત્મરૂપ બાર બજ્યા સુધી બાર વાગ્યા સુધી કાળક્ષેપ 7+| વિલંબ, વખત ગુમાવવો પત્રાંક ૧૫૩ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૫-૧૦-૧૮૯૦ ઉદાસીનતા દ્ગાર્ વૈરાગ્ય, ઉપેક્ષાવૃત્તિ, માધ્યસ્થ ભાવના પત્રાંક ૧૫૪ કોને?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૮ થી તા.૧૨-૧૧-૧૮૮૯ દરમ્યાન આપ
મામ્ | આત્મા વિષયક; તમે; પાણી; પકડ, પ્રાપ્તિ કલ્પના આપ પોતે કરેલી કલ્પના, નિજ છંદ, સ્વચ્છંદ; આત્મા વિષે કલ્પના, ખ્યાલ ગતશોગ અમૂ+ગુવા શોક-દુઃખ ગયું
૪૭૯૮
૪૭૯૯ ૪૮) ૪૮૦૧ પૃ.૨૩૨ ૪૮૦૨ ૪૮૦૩
નિશ્ચય એક લક્ષથી પત્રાંક ૧૫૫ ગ્રાહ્ય
નિ+વિનિર્ણય, ખાતરી, દૃઢ વિશ્વાસ, ફેંસલો સંદેહરહિત જ્ઞાન રૂ+ન+ન્નક્ષ એક ધ્યાનથી, એક નિશાન તાકીને, એક વિચારથી કોને?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૮ થી તા.૧૨-૧૧-૧૮૮૯ દરમ્યાન પ્રત્ ા ગ્રહણ કરવા યોગ્ય
૪૮૦૪
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૮૦૫
૪૮૦૬
જીવો
૪૮૦૭ ४८०८ ૪૮૦૯ ૪૮૧૦ ૪૮૧૧ ૪૮૧૨ ૪૮૧૩ ૪૮૧૪ ૪૮૧૫
૪૮૧૬ ૪૮૧૭ ૪૮૧૮ ૪૮૧૯ પૃ.૨૩૩ ૪૮૨૦ ૪૮૨૧ ૪૮૨૨ ૪૮૨૩ ૪૮૨૪ ૪૮૨૫ ૪૮૨૬
:: ૧૭૧ : મ ઘ શા ૫ “ભ ગ વાન'. ગુજરાતી કક્કામાં, આ ચારે અક્ષરનો આગલો આગલો અક્ષર,
દા.ત. મ પહેલાં ભ, ઘ પહેલાં ગ, શા પહેલાં વા, ૫ પહેલાં ન બ ખ લા ધ ભ ગ વા ન’. ગુજરાતી કક્કામાં આ ચારે અક્ષરનો પાછલો પાછલો અક્ષર;
દા.ત. બપછી ભ, ખ પછી ગ, લા પછી વા, ધ પછી ન પત્રાંક ૧૫૬ કોને ?
તા.૨૫-૧૦-૧૮૮૮ થી તા.૧૨-૧૧-૧૮૮૯ દરમ્યાન મૂઠીમાં લીધો જાણ્યો આમ જોયું નીચે મુજબ, આ પ્રમાણે દીઠા
ટૂલ્સ જોયા ચેતન્યાત્માઓ બદ્ધ
વજ્રા બંધાયેલા, ભવબંધનમાં ફસાયેલા મોક્ષપાત્ર મોક્ષને યોગ્ય, ભવ્ય મોક્ષ અપાત્ર મોક્ષ માટે અયોગ્ય, અભવ્ય પુરુષાકારે પુરુષના આકારે જડચૈતન્યાત્મક જડ અને ચૈતન્યયુક્ત, સચરાચર પત્રાંક ૧૫૭ રોજનીશી (૧)
તા.૮-૧૧-૧૮૮૯ રોજનીશી નોંધપોથી (ડાયરી) ઠામ ઠામ ઠેર ઠેર, ઠેકઠેકાણે આથડવું રખડવું, ફરવું, ભટકવું; લડવું, આખડવું રિદ્ધિ
ત્રમ્ | લક્ષમી, સંપત્તિ, સમૃદ્ધિ, ધનદોલત પત્રાંક ૧૫૭ રોજનીશી (૨)
તા.૧૦-૧૧-૧૮૮૯ આંખ તીરછી થઈ જવી તિરશ્રીના વક્રદૃષ્ટિ થવી, ત્રાંસી-કતરાતી નજરે જોવું, નાખુશ નજરે લોકનો ભેદ સમાજની વર્ગ-વિભાગ-જુદાઈ દેખાડતી દૃષ્ટિ-વર્તન હાયવોયના ભયવાળો હાયહાય, શોક, કૂટવાની બીકવાળો તેની..ના ભયવાળો તેની સલામતીના ભયવાળો કડાકૂટના ભયવાળો માથાકૂટ, લમણાઝીકના ડરવાળો વિક્રમે વિ++ા ક્રમ ઓળંગીને અનુત્તર મન+૩+ા શ્રેષ્ઠ, ઉત્તમ આત્માની); નિરુત્તર-મૂંગી પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૩)
તા. ૨૪-૧૨-૧૮૮૯ છદ્મસ્થ અવસ્થાએ છાન+સ્થા સર્વશતા પ્રગટતા પહેલાં, કેવળજ્ઞાન થતાં પહેલાં એકાદશ વર્ષની પર્યાયે ચારિત્ર્ય (દીક્ષા) બાદ અગિયાર વર્ષે છઠ્ઠ છદ્દે બે ઉપવાસ અને એક પારણું એમ સતત છઠ્ઠ કરીને, બેલાની તપસ્યા સાવધાનપણે સ+ગર્વધા 1 ઉપયોગપૂર્વક પૂર્વાનુપૂર્વીએ ચાલતાં અનુક્રમે ચાલતાં, પરિપાટીએ ચાલતાં સુષુમારપુર નગર બિહારના મિરઝાપુર જિલ્લાના ચુનાર ગામ પાસેનું પહાડી સુસુમારનગર અશોકવર પાદપ શ્રેષ્ઠ આસોપાલવનું વૃક્ષ વૃક્ષોમાં શ્રેષ્ઠ અશોકવૃક્ષ અષ્ટમભક્ત અઠ્ઠમ ત્રણ ઉપવાસ, ૧લે દિવસે એકાસણું, ૩ દિવસ ઉપવાસ, ૫ મે દિવસે
એકાસણું આમ ૮ ટંક આહારનો ત્યાગ
૪૮૨૭ ૪૮૨૮ ૪૮૨૯ ૪૮૩૦ ૪૮૩૧ ૪૮૩૨ ૪૮૩૩ ૪૮૩૪
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૭૨ ::
૪૮૩૫ ૪૮૩૬ ४८७ ૪૮૩૮
૪૮૩૯ ૪૮૪) ૪૮૪૧ ૪૮૪૨
૪૮૪૩ ४८४४ ૪૮૪૫ ૪૮૪૬ ૪૮૪૭
વસ્તુ
४८४८ ४८४८ પૃ.૨૩૪ ૪૮૫૦ ૪૮૫૧ ૪૮૫૨ ૪૮૫૩
કર
* / હાથ અનિમેષ નયન નિમેષ-આંખનો પલકારો માર્યા વિના યોગની સમાધિ મન-વચન-કાયાના યોગ સ્થિર રાખીને ચમર ચમરેન્દ્ર, દક્ષિણ દિશાના અસુરકુમાર દેવના ઇન્દ્ર, શ્રી ભગ, સૂત્ર, શ.૩, ઉ.૨ પત્રાંક ૧૫૯ રોજનીશી (૪)
તા.૨૫-૧૨-૧૮૮૯ અપૂર્ણતામાં પૂરી થતાં પહેલાં, પૂરી થયા પહેલાં અવશ્ય વિના જરૂરત વિના, જરૂર સિવાયની સદુત્તર સત્+સત્તર | સાચો, સારી રીતે, સતુ પ્રત્યે લઇ જાય તેવો જવાબ આત્મહાનિ આત્માને નુકશાન થાય તેવી પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૫).
તા.૮-૫-૧૮૮૯ ઉછરંગ અનુપમ ઉમંગ, આનંદનો ઉછાળો, બેનમૂન-બેજોડ આનંદ-ઉત્સાહ જન્મકૃતાર્થ જોગ આ જન્મની કતાર્થતા-સફળતાનો યોગ વાસ્તવ્ય વક્તવ્યતા વસનાર, નિવાસી; રહેવા લાયક સ્થળ, વસ્તી
વસૂ ચીજ, સત્ય પદાર્થ, આત્મા વિવેક વિ+વિન્ા યથાર્થ રીતે વસ્તુનાં સ્વરૂપનો નિશ્ચય કરવો, વિચાર, પ્રકૃતિ
પુરુષનું ભેદજ્ઞાન, જડ-ચેતનનું ભેદજ્ઞાન, ભેદની સૂક્ષ્મતા, કૌશલ્ય વિવેચક વિ+વિદ્ વિચારક, વિશેષ પૃથક્કરણ કરનાર, ટીકા-સમીક્ષા કરનાર સુમાર્ગ સુમૃ[ I શ્રેષ્ઠ માર્ગ પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૬)
તા.૯-૫-૧૮૯૦. અતૃપ્ત અસંતુષ્ટ, સંતોષ નથી જેને તે અધોવૃત્તિવતુ હલકી-નીચી વૃત્તિવંત ઈચ્છાજય ઇચ્છાનો જય, ઇચ્છા પર મેળવેલો જય ઊર્ધ્વગામીવતુ ઉપર-ઉપલી (દશાએ)-ઊંચે ચઢતો જતો, ઉન્નતિ કરે તેવું પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી ()
તા.૨૨-૫-૧૮૯૦ પરિચયી! રિ+વિાહે સમાગમી, ધર્મપત્ની શ્રી ઝબકબહેનને કરેલું સંબોધન સંગતિ
અમ+T સહવાસ પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૮)
તા.૩૦-૫-૧૮૯૦ અખાજી ઇ.સ.૧૭મા સૈકામાં થઈ ગયેલા વેદાંતી અને પ્રતિભાશાળી ભક્તકવિ અક્ષય,
અમદાવાદના શ્રીમાળી સોની સમાધિયુક્ત આત્મપરિણામની સ્વસ્થતા સાથે, એકાગ્રતાવાળો પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૯)
તા.૩૧-૫-૧૮૯૦ રેવાશંકરજી કૃપાળુદેવના કાકાજી સસરા, રેવાશંકરભાઈ જગજીવનભાઇ ઝવેરી સચવાવો સાચવી શકું, જાળવી શકું તેવું કરો, સંભાળજો-જતન કરજો સકારણ +++fબન્ ા હેતુ સહિત, પ્રયોજનવાળું; દસ્તાવેજ-સાબિતી સાથે ધર્માનુષ્ઠાન પૃ૩ નુ+થા | ધાર્મિક ક્રિયા (સામાયિક-પ્રતિક્રમણ વગેરે) પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૧૦)
તા.૧૩-૬-૧૮૯૦ હોવાપણું અસ્તિત્વ, હું છું એમ, હોવું તે
Gi
૪૮૫૪ ૪૮૫૫
૪૮૫૬
૪૮૫૭
૪૮૫૮ ૪૮૫૯ ४८६० ૪૮૬૧
૪૮૬ર
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૮૬૩ પૃ.૨૩૫ ४८६४ ૪૮૬૫
૪૮૬૬
૪૮૬૭ ૪૮૬૮ ૪૮૬૯ ૪૮૭૦ ૪૮૭૧ ૪૮૭૨ ४८७3 ४८७४ ૪૮૭૫ પૃ.૨૩૬ ૪૮૭૬ ४८७७ પૃ.૨૩૬ ४८७८ ४८७८
:: ૧૭૩ :: ખરી
રવા સાચી, વાસ્તવિક, નિશ્ચયાત્મક પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૧૧)
તા.૧૪-૬-૧૮૯૦ સમીપે પાસે, નજીક, નિકટ સપ્રમાણ સ+B+મા તાદેશ, જ્ઞાનસહિત, સાકાર પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૧૨).
તા.૨૧-૬-૧૮૯૦ કળિકાળ વનું ૫ મો આરો, ૪ યુગમાં ૪થો, ૪ લાખ, ૩૨ હજાર વર્ષનો પત્રાંક ૧પ૦ રોજનીશી (૧૩)
તા. ૨૨-૬-૧૯૯૦ ગૃહવાસપરત્વે ગૃહસ્થપણામાં, ગૃહસ્થાપણા વિષે, ગૃહસ્થતા સંબંધી વસમું વિ+સમ્ વિષમ, મુશ્કેલ, અઘરું સમું
સમન્ના સમ-સરખું-ઠીક-વ્યવસ્થિત-દુરસ્ત ઘેરામાં ટોળામાં, સમૂહમાં ઘેરાઇશ નહીં સપડાઇશ નહીં, ઘેરામાં આવશે નહીં, વ્યાપીશ નહીં ઘટમાં મનમાં, હૃદયમાં ઉતાર લખ; ઉપરથી નીચે મૂક; ધાર કાઢ; નકલ કર; પાર લઇ જા નિમિત્ત નિમિત્ા કારણ તરીકે અશુભ યોગ ખરાબ, માઠા યોગ, અશુદ્ધ કામ પમાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૧૪)
તા.૬--૧૮૯૦. અન્યથા બીજી રીતે; ઊલટું, આડું પસ્તાવો પ્રાયશ્ચિત્તા પશ્ચાતાપ, ભૂલ-દોષ માટે પાછળથી થતો ખેદ પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૧૫)
તા.૧૨-૦-૧૮૯૦ અણુછતું નાનું હોવા છતાં, પરમાણુઓ રૂપે; અણછતું=અસ્તિત્વ ન હોય તેવું, મિથ્યા વાચા વગરનું અનિર્વચનીય, (વાણી વિનાનું, અવાક-અણચવ્યું-અખા સાહિત્ય) પત્રાંક ૧૫૦ રોજનીશી (૧૬)
તા.૧૩-૯-૧૮૯૦ દૃષ્ટિ સ્વચ્છ કરો વૈરાગ્ય-ઉપશમથી નજર ચોખ્ખી કરો, રાખો પત્રાંક ૧૫૭ રોજનીશી (૧૦)
તા.૨૩-૧૦-૧૮૯૦ જ્ઞાની
જ્ઞા સમ્યક દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર એ રત્નત્રય યુક્ત કેવળજ્ઞાની રત્નાકર રમના મા+ા રત્નોના ખાણ, સમુદ્ર, પ-૯-૧૪ સંખ્યાસૂચક, વાલ્મીકિ ઋષિ જ્ઞાની રત્નાકર ૧ ૩ ૧૩મે ગુણસ્થાનકે કેવળજ્ઞાન. ૧=આત્મા, ૩=રત્નત્રય
. ૧૪૪ અંક = ૪ તે સમ્યકદર્શન, સમ્યકજ્ઞાન, સમ્યફચારિત્ર, સમ્યકતપ
૪૮૮૦
આ ૪૮૮૧ ૪૮૮૨ ૪૮૮૩
૨૪ એ તીર્થકરને કેવળજ્ઞાન. ૧ x ૨ x ૩૪ ૪ = ૨૪ તીર્થંકરદેવ ૨ = જડ-ચેતનનો કે દેહ-આત્માનો વિવેક ૪ = અનંત ચતુષ્ટયઃ અનંત જ્ઞાન-દર્શન-સુખ-વીર્ય ૪ = એકી સાથે વધુમાં વધુ ૪ જ્ઞાન હોય, મતિ-શ્રુત-અવધિ-મન:પર્યવ ટૂંકમાં, ચારે ય અંકનો સરવાળો ૧+૨+૩+૪=૧૦ થાય છે અને પાયથાગોરસનું ગણિત આ ૧ થી ૪ ના અંકમાં આવી જાય છે
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૭૪ :: ૪૮૮૪ નિયતિઓ નિ+૧+ક્તિનું નિયમો, બંધારણ, નિયંત્રણો-પ્રતિબંધો, ભવિતવ્યતા; દૈવ,
કિસ્મત, ધાર્મિક કર્તવ્યો, આત્મસંયમ, નિયત વાતો, પૂર્વકૃત કર્મના પરિણામ જે
અનિવાર્ય છે; ઈશ્વરી કાયદાઓ, જડપ્રકૃતિઓ. જે કાર્ય અથવા પર્યાય-અવસ્થા જેનિમિત્ત દ્વારા જે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવથી થાય છે તે કાર્ય તે નિમિત્ત દ્વારા તે દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવમાં તે પ્રકારથી થાય તેવી કાર્યવ્યવસ્થા તે નિયતિ. નિયત કર્મોદયના નિમિત્તની અપેક્ષાએ તેને દેવ, પ્રારબ્ધ કહે છે, નિયત કાળની અપેક્ષાએ તે કાળલબ્ધિ છે, નિયત ભાવની અપેક્ષાએ તે ભવિતવ્યતા છે. કર્તાભોક્તાભાવવાળા રાગીની બુદ્ધિમાં બધું અનિયત લાગે છે
પણ સર્વજ્ઞનાં જ્ઞાનમાં સમસ્ત વિશ્વવ્યવસ્થા નિયત છે. ૪૮૮૫ ભગવાન મહાવીરદેવ આ શબ્દમાં ૧૦ અક્ષર, ઉપર પણ ૧+૨+૩+૪=૧૦ થાય છે.
૧૦,૯,૮,૭,૬,૪,૩,૨,૧ ૫ નો અંક – પંચમ ગતિ-પંચમ જ્ઞાનનો, અધ્યાહાર-બાકી પૃ.૨૩૦ પત્રાંક ૧૫૯ (4) રોજનીશી ૪૮૮૬ શ્રીમાન પુરુષોત્તમ આત્મિક શ્રી-શોભા-લક્ષ્મી જેમને છે તે કેવળજ્ઞાની, વિષ્ણુ અને તીર્થકરોને
છાતીમાં શ્રી વત્સ ચિહ્ન છે તે; પુરુષોમાં ઉત્તમ, શુદ્ધ-બુદ્ધ-મુક્ત પુરુષ; સર્વનું
મૂળભૂત તત્ત્વ, પરમાત્મા, શ્રીકૃષ્ણ, નારાયણ ૪૮૮૭ મૂર્તિમાન ! યથાર્થ, આબેહૂબ, પ્રત્યક્ષ શરીર-મૂર્તિવાળું ૪૮૮૮ ગુરુગમ નિશ્ચય ૪૮૮૯ અક્ષરધામ બ્રહ્મલોક, મોક્ષ ૪૮૯૦ બિરાજે છે. બિરાજમાન છે, વિરાજે છે, શોભે છે
પત્રાંક ૧૫૮ કોને? ૪૮૯૧
શ્રીમાન્ પુરુષોત્તમ, શ્રી સદગુરુ અને સંત –ત્રણે એકરૂપ જ છે,
સત્ વ સૌમ્ય રૂદ્રમ્ D માનીતું પર્વ પર્વ દ્વિતીય છાંદોગ્ય ઉપનિષદ્ ૬-૨-૧ ૪૮૯૨
ત્રણે કાળમાં જેનો બાધ-નિષેધ ન થાય તે. જેની જ્ઞાનથી અથવા બીજા કશાથી
નિવૃત્તિ ન થાય તે ૪૮૯૩ ચિત્ ત્રણે કાળમાં જે સર્વને જાણે છે તે, અલુપ્ત પ્રકાશ, આત્મા ૪૮૯૪ આનંદ ત્રણે કાળમાં જે પરમ પ્રીતિનો વિષય હોય તે, પરમ પ્રેમાસ્પદ ૪૮૯૫ ભગવદુરૂપ આત્મરૂપ ૪૮૯૬ જગદાકાર જગતસ્વરૂપે, વિશ્વાકારે ૪૮૯૭ નિબંધ બાધ વિનાનું, બાધા-પીડા-હાનિ-કષ્ટ-ખંડન રહિત ४८८८ કુંડલાકાર કાનના એક ઘરેણાના આકારે-ઘાટે ૪૮૯૯ વિકાર
વિ+ા ફેરફાર, પરિવર્તન, શારીરિક-માનસિક બગાડ.
૬ ભેદે - અસ્તિત્વ, જન્મ, વૃદ્ધિ, વિપરિણામ, અપક્ષય, વિનાશ ૪૯) ટ્યુત
I ભ્રષ્ટ, પતિત ૪૯૦૧ શ્રી હરિ શ્રી ભગવાન, શુદ્ધાત્મા, કેવળજ્ઞાની ૪૯૦૨ તિરોભાવે +સુ, તિરસ્મૂ અદેશ્ય રૂપે, ગુપ્ત રીતે, નાશ રૂપે ૪૯૦૩ સ્વરૂપલીલા સ્વભાવ-દેખાવ-આકારના નાટક, ખેલ, અવતારે કરેલાં કામ, સ્વઆશ્રિત દશા એ
જાત્યંતર છે, રાગ અને અજીવ-જડની જાતથી જ્ઞાયક પ્રભુની જુદી જાતની લીલા
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૭૫ ::
૯૦૪ ૯૦૫ (૯૦૬ (૯૦૭ SCOC SCOC
» ૧૯૧૦ ૧૯૧૧ પૃ.૨૩૮ ૪૯૧૨ ક૯૧૩ ૪૯૧૪ ૪૯૧૫ ૪૯૧૬ ૪૯૧૭
આવિર્ભાવ આવિ+મૂ! અવતાર, ઉત્પત્તિ, ગુણ, ચિહ્ન, સ્વભાવ, સ્વરૂપ, પ્રકાશ, પ્રાગટ્ય તિરોભાવ તિર+પૂઅદશ્ય, અપ્રગટ, અભાવ-રહિત-વિના પ્રચરે છે પ્ર+ર પ્રચાર પામે છે, વપરાય છે તત્ત્વમસિ તત્ત્વ મ્ સિ | તું તે જ છો. સામવેદનું ૧લું વાક્ય, મહાવાક્ય નિશ્ચય અનુભવ નિ+વિ+નુ+ચોક્કસ-ખાતરીપૂર્વકનો, સંદેહરહિત જ્ઞાનનો અનુભવ ‘મહેંદાશ્મિ' બ્રહ્મ છું' એમ અપરોક્ષ જ્ઞાન-સાક્ષાત્કાર, યજુર્વેદનું ૪થું મહાવાક્ય પત્રાંક ૧૫૯ કોને? અચિંત્યમૂર્તિ હરિ ન ચિંતવી-વિચારી શકાય તેવી આકૃતિ-પ્રતિમા રૂપ શુદ્ધાત્મા અસંખ્ય પ્રકારે સંખ્યામાં-ગણત્રીમાં ન આવી શકે એટલી બધી રીતે
૪૯૧૮
તલસીએ છીએ તૃ૬ અતિ આતુર છીએ, આતુરતાથી તરફડીએ છીએ, તલસાટ છે અનંત પ્રદેશ ભૂત અનંત દેશ-મુલક-ભૂમિમાં થયેલું-બનેલું રહેલું, અનંતપ્રદેશવાળું મહા વિસ્તાર સ્થિતિ ખૂબ વિશાળ-ફેલાવાની સ્થિતિ; અતિ બહોળા-વિશાળ પરિવાર વૃક્ષ સમ વૃક્ષ સમાન ઇચ્છા રૂપ નિયતિ ઇચ્છા રૂપ નિયમ, કુદરતી કાયદા, દૈવ-નસીબ-ભાવિ સંપેટે છે સમેટે છે, આટોપે છે, સંકેલે છે, પતાવે છે; એકઠું કરે છે એક એવો હું પોડહં વધુચમ્ એક એવો હું સર્વને જાણનાર રૂપે થઉં. બહુરૂપે હોઉં અનેકાકાર થવાની આત્માની સ્વયંભૂ શક્તિ છે તો તેમ થવાની ઇચ્છા પત્રાંક ૧૦૦ ચૈતન્યાધિષ્ઠિત વેદાંત મુજબ, ચૈતન્ય એટલે ચિતુ, ચેતન, જ્ઞાન, બ્રહ્મ; ઉપાધિથી એના ૪
ભેદ – ફૂટસ્થ, જીવ, ઈશ્વર, બ્રહ્મ અનુક્રમે પ્રમાતા ચેતન, પ્રમાણ ચેતન, પ્રમેય
ચેતન, પ્રમા ચેતન. ચૈતન્ય સ્થાપેલું-નીમેલું-ઉપરી થઈને વસાવેલું વિશિષ્ટાદ્વૈત અદ્વૈતના ૩ પ્રકારમાં – શ્રી રામાનુજાચાર્યજીના મતે બ્રહ્મ, જીવ, જડનો
ભેદ છે. કારણ-કાર્ય પરમાત્મા તેથી અદ્વૈત શ્રી વલ્લભાચાર્યજીનો પુષ્ટિમાર્ગ – માયા રહિત શુદ્ધ બ્રહ્મના આવિર્ભાવ -
તિરોભાવથી સૃષ્ટિ છે, માયાના અધ્યાસથી સૃષ્ટિ નથી. વિષમતા અસમાનતા, પ્રતિકૂળતા, ગૂંચવણ, કુટિલતા, દારુણતા, વક્રતા, કાર્ય-કારણ
વચ્ચે મેળ ન હોય તે
૪૯૧૯
૪૯૨૦
૪૯૨૧
શુદ્ધાદ્વૈત
૪૯૨૨
પૃ૨૩૯ ૪૯૨૩ ૪૯૨૪ ૪૯૨૫ ૪૯૨૬ ૪૯૨૭ ૪૯૨૮ ૪૯૨૯ ૪૯૩૦
શ
વિસ્તર દુઃખ, દુઃખનું કારણ; અવિદ્યા-અસ્મિતા-રાગ-દ્વેષ-અભિનિવેશ અનન્ય એકનિષ્ઠ, એકરૂપ, એકમાત્ર, અવિભક્ત, અદ્વિતીય વિષમ વિ+સમ્ | અસમાન, અવ્યવસ્થિત; વિલક્ષણ; અઘરું રહસ્યમય; વિષ્ણુ અકળવ +{! કળી ન શકવાપણું, અગમ્યતા, જાણી-ઓળખી ન શકાય તેવું નિયતિએ યુક્ત નિયમથી જોડાયેલી, કુદરતી કાયદા સાથે જોડાયેલી પ્રેરક
પ્ર+ા પ્રેરણા કરનાર અબંધન બંધન ન હોય તેવો, બંધન વિનાનો અભેદ . અભિન્ન નિવાસ, અભેદ નિવાસ
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૭૬ :: ૪૯૩૧
સમુસ્થિત
સ+++સ્થા ઉન્નત, ઉત્પન્ન, ઉઠાવવા માટે
પૃ.૨૪૦
૪૯૩૨ હરિરૂપ આત્મા રૂપ ૪૯૩૩ બ્રાહ્મી સ્થિતિ બ્રહ્મમય દશા, બ્રહ્મ રૂપ, આત્મારૂપ, તુરીય અવસ્થા, તુર્યગા ૪૯૩૪ સ્થાપિતો બ્રહ્મવાદો હિ, સર્વ વેદાંતગોચર: વેદાંતમાં બધે બ્રહ્મવાદની સ્થાપના છે ૪૯૩પ. બ્રહ્મરૂ૫ સચ્ચિદાનંદસ્વરૂપ, સારપદાર્થ, આત્મા, પરમાત્મા ૪૯૩૬
જે પોતાને જાણતું નથી અને બીજાને પણ જાણતું નથી એવું જે અજ્ઞાન અને
તેમાંથી ઉપજેલું ભૂત, ભૌતિક પદાર્થ જડ; અજીવ-અચેતન; ખીલી ૪૯૩૭ | સર્વે
કમ્ વિષ્ણુ અસ્તિત્વ; અંતઃકરણ; સાર-તત્ત્વ; સગુણ; પ્રાણી; બળ ૪૯૩૮ રજો
હું બ્રહ્મા, પ્રવૃત્તિનો કારણભૂત ગુણ ૪૯૩૯ તમો
તમન્ રુદ્ર, મહેશ, પ્રકૃતિનો ૧ ગુણ; આકરો સ્વભાવ, ક્રોધ ૪૯૪૦ પંચભૂત પગ્ન+પૂT પૃથ્વી, જળ, અગ્નિ, વાયુ અને આકાશ ૫ મૂળ તત્ત્વ, મહાભૂત ૪૯૪૧ તિર્યંચ તિર્થવ દેવ, નરક, મનુષ્ય સિવાયની ગતિ-યોનિના જીવો; વનસ્પતિ, ફળ-ફૂલ,
પશુ-પંખી, જીવડાં, ૧ ઇન્દ્રિયથી પ ઇન્દ્રિય સુધીના જીવો, નિગોદ ૪૯૪૨ નરક
દોજખ, અધોગતિ-દુર્ગતિના જીવોને રહેવાનું સ્થળ, ૭ નરક ૪૯૪૩ રૂપ-શબ્દ-સ્પર્શ-રસ-ગંધ પ તન્માત્રા કે પ સૂક્ષ્મભૂત, પંચમહાભૂતનું શુદ્ધ-સૂક્ષ્મ રૂપ ४८४४ તીરછે તિરસ્ વાંકું, આડું, કતરાતું ૪૯૪૫ - ભાસે છે
મ લાગે છે, દેખાય છે, જણાય છે પૃ.૨૪૧ ૪૯૪૬ કક્કા
ક એટલે બ્રહ્મા, સર્વ જ્ઞાન; કક્કાનો દરેક અક્ષર લઈને થતી એક કાવ્યરચના ४८४७ કેવળ પદ વૂ+૫૬ આત્મપદ, સર્વજ્ઞ પદ, બ્રહ્મ પદ, આત્મજ્ઞાન ૪૯૪૮ દેવ રમેશ રમ+ફૅશા રમા=લક્ષ્મી. લક્ષમીપતિ, રમાપતિ, વિષ્ણુ પરમાત્મા ૪૯૪૯
પરિશ્નમ્ પરિણમેલી, પરિણામ પામેલી ૪૯૫૦
અસ્વસ્ ા વસ્તુ નહિ તે, દ્રવ્ય નહિ તે ૪૯૫૧ પરભાવ બીજાના ભાવ-પરિણામ ૪૯૫૨ સમવતરે સ+વ+તૃ પ્રવેશે, ઉતરે, અવતરે
પત્રાંક ૧૬૧ કોને ? ૪૯૫૩ હે સહજાત્મસ્વરૂપી સહજ આત્મસ્વરૂપ અને સર્વ વિભાવથી રહિત છે તે હે શુદ્ધાત્મા! ૪૯૫૪ વિભ્રમ વિ+પ્રમ્ ! ભ્રાન્તિ ૪૯૫૫ દિમૂઢ દશા વિમુદ્દા ચકિત કે છેક દશા, નવાઈ પામ્યા જેવી હાલત ૪૯૫૬ શી.
વિ+, કી “શું' ની જેમ સ્ત્રીલિંગમાં પ્રશ્નાર્થસૂચક સર્વનામ, કેવી ૪૯૫૭ ઉત્તર
૩+Z+xKI જવાબ; બચાવ; પછીનું; અતીત-ભૂતકાળ; ઉચ્ચતર ૪૯૫૮ ૪૯૫૯ ગતિ
કમ્ ચાલ, સમજ, શક્તિ, રસ્તો ૪૯૬૦ પ્રવહ્યા કરે છે પ્ર+વદ્દા વહો જાય છે, વહેણ ચાલુ છે, રેલો ચાલ્યો જાય છે, પ્રવાહ ચાલુ છે પૃ.૨૪ર ૪૯૬૧ વિશેષ ગુણ વિશFા વિશિષ્ટ-વધારે-ખાસ-અસાધારણ લક્ષણ, પદાર્થના ગુણ
પરિણત અવસ્તુ
મતિ
मन्
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૯૬૨
દર્શનમાં
૪૯૬૩
આસ્થા
૪૯૬૪ અસ્તિત્વ
૪૯૬૫ નિત્યત્વ
૪૯૬૬
૪૯૬૭
૪૯૬૮
૪૯૬૯
૪૯૭૦
૪૯૭૧
૪૯૭૨
૪૯૭૩
૪૯૭૪
૪૯૭૫
૪૯૭૬
૪૯૭૭
૪૯૭૮
૪૯૭૯
પૃ.૨૪૩
૪૯૮૦
૪૯૮૧
૪૯૮૨
૪૯૮૩
૪૯૮૪
૪૯૮૫
૪૯૮૬
૪૯૮૭
૪૯૮૮
૪૯૮૯
૪૯૯૦
૪૯૯૧
૪૯૯૨
૪૯૯૩
૪૯૯૪
૪૯૯૫
૪૯૯૬
ચૈતન્યવંત
કર્તાભોક્તાપણું+મુદ્ ા કરવાપણું-ભોગવવાપણું, કર્તૃત્વ, ભોક્તૃત્વ પર+યુત્ ।પર પ્રત્યેનું, પર સંયોગનું વિ+વસ્તૃપ્ । તર્કવિતર્ક; આ કે પેલું
પરયોગનું
વિકલ્પ
વ્યાપકપણા
મુક્તિસ્થાન જિનોક્ત
વિ+જ્ઞાન્ । પ્રસરીને-ફેલાઇને રહેલું, સર્વ ઠેકાણે રહેલું, વિશાળતા મુ+સ્થા । મોક્ષનું સ્થાન, સિદ્ધાલય, સિદ્ધાત્મા-મુક્તાત્માને રહેવાનું સ્થળ નિન+વર્।જિન ભગવંતે કહેલું, સર્વજ્ઞ કથિત, કેવળી પ્રરૂપિત શ । સંદેહ, શક, વહેમ, અવિશ્વાસ, અનિશ્ચય
શંકા
ગાઉ
બૂત્ । ૧.૫ માઇલ, ૨.૫ કિ.મી.; ૧ કોશ-૨ માઇલ, ૩.૨ કિ.મી. ત્રણ ગાઉનાં માણસો ૩ ગાઉ ઊંચા મનુષ્યો
પૃથ્યાદિનાં સ્વરૂપ
પૃથ્વી આદિ-વગેરેનાં સ્વરૂપ
આવડું
કામી
બાઝતો નથી
દર્શન પરિષહ
વેદાય
દુષ્ટાત્મા
તત્કાળ
પત્રાંક ૧૬૨
વમળ
નિઃસંદેહ
અંતરાત્મા
કેવળ ક્ષય
સ્વવિચાર
સત્તમાગમ
વૃદ્। ષદર્શનમાં, તત્ત્વજ્ઞાનની વિચારણાનાં શાસ્ત્રમાં ગ+સ્થા । શ્રદ્ધા, દેઢતા, વિશ્વાસ
અસ્ । હોવાપણું, આત્મા છે
નિ+ત્યમ્। નિત્યતા, શાશ્વતતા, અવિનાશીપણું પિત્ । જ્ઞાન-દર્શન ઉપયોગવાળો
વૃત્તિ
પ્રતિબંધ
તાવત્ । આટલું, આટલા માપનું, આટલી ઊંચાઇનું
મ્, મિન્ । વિષયની ઇચ્છાવાળા, ઇચ્છુક, રસિક, અભિલાષી વાધ્ । થતો નથી, ભેટો થતો નથી, જામતો નથી
શિથિલતા
વશવર્તીપણે
વૃત્ । અંતઃકરણનું પરિણામ, દશા, પરિસ્થિતિ પ્રતિ+વધ્ । રુકાવટ, રોકાણ, વિઘ્ન
સંદેહની નિવૃત્તિનો હેતુ સમ્+વિત્તિ+વૃત્ । શંકા નિવારણનું કારણ સુ+તમ્ । સહેલાઇથી મળે
પરમાર્થ પ્રાપ્ત થવા વિષે કોઇપણ પ્રકારનું આકુળવ્યાકુળપણું (પત્રાંક ૩૩૦) વિદ્। અનુભવાય
ટૂ+આત્મન્ । દૂષિત પરિણામવાળો આત્મા તત્+ત્ । તરત જ, તે સમયે જ
કોને ?
વહેતા પાણીમાં થતું કુંડાળું, ભમરો, આવર્ત નિસ્+સમ્+વિદ્ । સંદેહ-શંકા વિનાના, નિઃશંકિત અન્ત+આત્મન્ । જીવાત્મા, અંતઃકરણ; સમ્યદૃષ્ટિ +ક્ષી । સંપૂર્ણ ક્ષય, માત્ર ક્ષય
સ્વ+વિ+। આત્મવિચાર સત્સંગ, સંતના મેળાપ
સુલભ
વિશેષ અનાગતકાળમાં
:: ૧૭૭ :
નજીકના ભવિષ્યમાં-ભાવિમાં
ત્તવ્ । મંદતા, ઢીલાશ; નિર્બળતા, કમજોરી; અસાવધાની વ+વૃત્ । વશ થઇને, અધીન થઇને, આજ્ઞાનુવર્તી થઇને
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૭૮ ::
-7-29
૪૯૯૮
૪૯૯૯
પૃ.૨૪૪
૫૦૦૦
૫૦૦૧
૫૦૦૨
૫૦૦૩
૫૦૦૪
૫૦૦૫
૫૦૦૬
૫૦૦૭
૫૦૦૮
૫૦૦
૫૦૧૦
૫૦૧૧
૫૦૧૨
૫૦૧૩
૫૦૧૪
૫૦૧૫
૫૦૧૬
પત્રાંક ૧૬૩
હિર
આરત
વૃદ્ધ મર્યાદા
તિરસ્કાર
મહાવિકટ
અજોગ્યતા
નિષ્કપટપણું સર્વભૂતને વિષે
દાસત્વભાવ
સ્ખલિત
અંતરંગ જ્ઞાન
દાસત્વ
પ્રસંગી સંગ
અદ્ભુત
અચિંત્ય
શરણાગત
અનંગીકાપણું અંગીકાર ન કરવું, અસ્વીકાર
સમાધાન
પત્રાંક ૧૬૪
છે એવા હે હરિ પત્રાંક ૧૭૫ કેવલબીજ સંપન્ન આપના પ્રતાપે
પૃ.૨૪૫
૫૦૧૭
૫૦૧૮
૫૦૧૯
૫૦૨૦
૧૦૨૧ અપલક્ષણ
કોને?
હૈં+ન્ । આત્મા, ભગવાન
આર્ત્ત । આરઝૂ, ગરજ
વૃધ્। મૃ+ચત્ । મર્યા+વા ! વડીલ, ઘરડાં, ચતુર, અનુભવ-જ્ઞાન-ધર્મવૃદ્ધની આમન્યા; ૬ પ્રકારે – અવસ્થા, જાતિ, આશ્રમ, વિદ્યા, ધર્મ અને જ્ઞાન
આશ્ચર્ય, અલૌકિક, નવાઇ
ચિંતવતાં-વિચારતાં ચિંતવી ન શકાય તેવું
પામર પ્રાણી
કંગાલ, રાંક, તુચ્છ, સાંકડા મનનો પ્રાણધારી આત્મા
જેના મધ્યમાં
સર્વસત્તાત્મકજ્ઞાન કેવળજ્ઞાન જેના આઠ રુચક પ્રદેશોમાં રહેલું છે તે આત્મા પોતે. મહાસત્તા= દર્શન ઉપયોગ, અવાંતર સત્તા=જ્ઞાન ઉપયોગ; નાભિપ્રદેશોથી ઊઠે છે તે ઉપયોગ જેની વચ્ચોવચ્ચ છે તે શુદ્ધાત્મા પારમાર્થિક, વ્યાવહારિક અને પ્રાતિભાસિક સત્તાનું જ્ઞાન જેની વચ્ચે રહેલું છે તેવા હે પરમાત્મા ! હે શુદ્ધાત્મા ! શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૭-૧૧-૧૮૯૦
કેવલબીજ યુક્ત, સમ્યક્દર્શન સહિત
તમારી કૃપાએ (વિનય છે), આત્માના તેજથી-શક્તિથી-પ્રભાવથી આત્માના પૂર્વ કર્મના કારણે, પરમેશ્વરના પ્રતાપે
શક્તિએ પરિપૂર્ણ
પ્રભુ પ્રતાપે
સર્વગુણસંપન્ન
તિરસ્+ । ઘૃણા, અણગમો, અનાદર, તુચ્છકાર, ધિક્કાર મહત્+વિ+જ્। મહામુશ્કેલ, મહાભયંકર, ભારે મુશ્કેલ અ+યુન્। યોગ્યતાનો અભાવ કે અલ્પતા
નિસ્+પટ।છળ-કપટ રહિતતા, સરળતા
મૂ। સર્વ આત્મામાં—જીવોમાં. પોતાના મૌલિક સ્વભાવને કોઇ કાળે છોડતો ન હોવાથી ત્રણે કાળમાં જેની વિદ્યમાનતા (હોવું-થવું) છે તે, જીવ દાસપણું, અનુચરપણું, સેવક તરીકે સેવા કરવાનો ભાવ
સ્વત્। પતિત, ભ્રષ્ટ, ભૂલાઇ ગયેલો, ઠોકરે ચડેલો, અસફળ, અદૃશ્ય અંતરમાં રહેલું જ્ઞાન, આંતરિક જ્ઞાન
આજ્ઞાંકિતતા, વિનય, સેવા, દાસપણું
પ્ર+સન્ । સહવાસીની સોબત, ઘટના-બનાવનો સંગ, પરસંગ-પરિગ્રહ શરણે આવેલા
સ+આ+ધા । શાંતિ, નિવારણ, સમાધિ, આત્મામાં ચિત્તની એકાગ્રતા કોને ?
દોષ, દુર્ગુણ, અટકચાળો, માઠું શુકન-નિશાની; લક્ષણથી ઓછું (અપમાનઅપયશની જેમ) એટલે કે, અતિવ્યાપ્તિ અને અવ્યાપ્ત દોષવાળું તે; ભગવાન આત્મા પોતાની ચીજને – ત્રિકાળી પરિપૂર્ણ પ્રભુતાને ન માને અને પર્યાયને
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૭૯ ઃ રાગાદિ જેટલો જ પોતાનો માને તે અપલક્ષણ. આત્મા શક્તિએ પરિપૂર્ણ છે
પણ તેની પર્યાયમાં વિકાર છે તે તેનું અપલક્ષણ. ૫૦૨૨ વિચિત્ર વિ+વિત્ર નવાઈ પમાડતું, અદ્ભુત, વિલક્ષણ, રંગબેરંગી તમાશો પ૦૨૩ લીલા
નાટક, ખેલ, ક્રિીડા, અવતારે કરેલાં વિચિત્ર કામ; અજાયબી; ગમ્મત, ચેષ્ટા. જેનાથી દૂર જવાનું મન થાય જ નહીં, જેમાં તન્મય બની જવાય, જેનું આલંબન
પ્રાપ્ત કરાય તે લીલા. સમ્યગ્દર્શનની રસમય વિશિષ્ટ ક્રીડા પ૦૨૪ અલેખે એળે, નકામી, વ્યર્થ, ફોગટ; લક્ષ વિનાની ૫૦૨૫ નિઃશંકપણાની નિ+ાહૂ શંકા વિનાની પ૦૨૬ નિર્ભયપણાની નિકયા ભય વિનાની પ૦૨૭ નિર્મઝનપણાની નિરૂપુષ્ઠના મૂંઝવણ વિનાની ૫૦૨૮ નિઃસ્પૃહપણાની નિસ્પૃહી ઇચ્છા વિનાની પ૦૨૯ કરુણાસાગર ગુપ્ત રહેલાની સ્વરૂપદયા-નિશ્ચયદયાના દરિયારૂ૫ આત્માની ૫૦૩૦ અનહદ ધ્વનિ અનાહત નાદ, અંતધ્વનિ; વગર વગાડ્ય આપોઆપ વાગે તે; આઘાત વિના
એની મેળે થતો અવાજ; શ્વાસોચ્છવાસ લેતાં મૂકતાં થતો “સોહં સોહં અવાજ; અનાહત નાદ કે અનહદ વાજાં ૧૦-૧૨ પ્રકારઃ ૧. ચિણિ તમરાં જેવો. ચિણિ એટલે રાત્રે તીણો અવાજ કરતું વનવાસી જીવડું ૨. ચિંચિણી : ચકલી જેવો. શરીરના અંગ ત્રુટવા જેવું થાય ૩. ઘંટ : રણકાર સાંભળતાં ચિત્તમાં દૃશ્ય વિષે ખિન્નતા થાય ૪. શંખઃ આ નાદથી શિર કંપે ૫. વણાઃ આ નાદથી તાળવું સૂવે, સુધારસ ઝરે ૬. તાલઃ અમૃતનું પાન, ઉપભોગ થાય ૭. વાંસળી ગુહ્ય પદાર્થનું જ્ઞાન થાય ૮. તબલા પરાવાણીનો-૪થી વાણીનો અનુભવ થાય ૯. ભેરી દિવ્યદૃષ્ટિ તથા અંતર્ધાન-અદૃશ્ય થવાની શક્તિ પ્રાપ્ત થાય
૧૦. મેઘ: સાધક બ્રહ્મરૂપ થાય, પરમાત્મા થાય ૫૦૩૧ મણા
મનું+ , નાજૂ ખામી, ઊણપ, ખોટ, ઓછપ, કમ, મંદતા ૫૦૩૨ ગાડી ઘોડાની આજીવિકાની કે વધુ પૈસા બનાવવાની ચિંતા; રેલ-મોટર-ઘોડાગાડીના
ઉપાધિ અવાજનું પ્રદૂષણ ૫૦૩૩ જગતની લીલાને દુનિયાના ખેલને. જેમ જાદુનો ખેલ જોનારો જાદુને માણતો હોવા છતાં તે
અવાસ્તવિક છે તેમ સમજીને તેમાં લિપ્ત થતો નથી તેમ જીવન્મુક્ત બધા
વ્યવહારમાં સામેલ થતો હોવા છતાં લપાતો નથી પ૦૩૪ બેઠાં બેઠાં બેસી રહીને, શાંતિથી, ઠંડે કલેજે, કામ કર્યા વગર ૫૦૩૫ મફતમાં જોઇએ છીએ કિંમત આપ્યા-ચૂકવ્યા વિના, સાક્ષી ભાવે, દ્રષ્ટાભાવે, સ્થિતપ્રજ્ઞ થઇને પૃ.૨૪૬ પત્રાંક ૧૬૬
તા.૧૮-૧૧-૧૮૯૦ ૫૦૩૬ આગમ મામ્ | શાસ્ત્ર, સૂત્ર, સિદ્ધાંત; આખ પુરુષ પાસેથી આવેલું પ૦૩૭ માયિક સુખ માયા+ન ા લૌકિક-દુન્યવી-ભૌતિક-નાશવંત-મોહયુક્ત-સંસારનું સુખ ૫૦૩૮ અર્પણબુદ્ધિ સમર્પણ, શરણાગતિ, આપી દેવાની-ભેટ ધરવાની વૃત્તિ
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮ :: ૫૦૩૯ સતુ.
સદ્ગુરુ, સંત, અસ્તિત્વનું ભાન; ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રૌવ્યયુક્ત છે તે ૫૦૪૦ વાર્તાનો વૃત્તિા વાતનો, હકીકતનો, વૃત્તાંતનો, બીનાનો, વિષયનો, પ્રસંગનો ૫૦૪૧ બે અક્ષરમાં જ્ઞાન, જ્ઞાનીમાં પત્રાંક ૧૦૦ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ તથા અંબાલાલભાઈને
તા.૨૩-૧૧-૧૮૯૦ ૫૦૪૨ નિર્વિકલ્પ જ્ઞાન અલૌકિક અનુભવવાળું, સ્થિર, ભેદ-વિકલ્પ વિનાનું, સંવેદન જ્ઞાન, નિરપેક્ષ
ઉપલબ્ધિ, બૌદ્ધ દર્શન મુજબ પ્રમાણ ૫૦૪૩ ધર્મજ ગુજરાતના ચરોતર પ્રદેશનું ગામ, તારાપુર ૨૦ કિ.મી., અગાસ ૨૪ કિ.મી. ૫૦૪૪ કબીર સંપ્રદાયી કબીરજીને માનનારા, કબીરપંથી પ૦૪૫ ઠરશો
ગણાશો, લેખાશો પ૦૪૬ ભિન્નભાવ પ૦૪૭ મલાતજ ગુજરાતના ચારુતર પ્રદેશમાં ગામ, બાંધણી ૧૦ કિ.મી., અગાસ ૨૬ કિ.મી. પ૦૪૮ સમેત સમ્+ના+ા સહિત, સંયુક્ત, સાથે, એકત્રિત, અન્વિત ૫૦૪૯ નિઃસંદેહ દૃષ્ટિ નિ+સદ્દા શંકા-સંદેહ વિનાની દૃષ્ટિ, બેલાશક દૃષ્ટિ
જુદાઇ
પૃ. ૨૪૦
૫૦૫૦ જ્ઞાનાવતાર પુરુષ જ્ઞાની, જ્ઞાનનિષ્ઠ, જ્ઞાનપતિ, જ્ઞાનવાન પુરુષ, જ્ઞાનમૂર્તિ, જ્ઞાનપ્રધાન,
પ્રગટ જ્ઞાની, જ્ઞાનનો જ અવતાર પ૦૫૧ નિર્વિસંવાદપણે નિ+વિ++++વા અવિરોધપણે, સુસંગત રીતે પ૦૫૨ મત
મના સંપ્રદાય, અભિપ્રાય પપ૩ વિદ્યમાન જીવતા, હયાત, હાજર, વર્તમાન, અસ્તિત્વમાં
યુવાવસ્થાના પહેલા ભાગમાં બ્રહ્મચર્યાશ્રમમાં ૨૫ વર્ષની અંદરના; ઓછી ઉંમરના પ૦૫૫ વ્યવહારમાં બેઠા છતાં વ્યાપારમાં-સંસારમાં-ગૃહસ્થાશ્રમમાં હોવા છતાં ૫૦પ૬ - નિરાગ્રહપણું આગ્રહ ન હોવો તે, આગ્રહરહિતતા પ૦પ૭ ઊગતો નથી ત્*રૂ થતો નથી, જન્મતો નથી, ઉદય પામતો નથી, ઉત્પન્ન થતો નથી પ૦પ૮ ઈશ્વરેચ્છા +રૂછી પરમાત્માની ઇચ્છા; પોતાની ઇચ્છા પપ૯ પ્રગટપણે ખુલ્લંખુલ્લા, જાહેરમાં ૫૦૬૦ મૌન વિસ્મૃત કર્યું મૌન ન રાખ્યું, બોલ્યા ૫૦૬૧ રાજી . રન્ન પ્રસન્ન, ખુશ; સંમત ૫૦૬૨ મુક્તાત્મા મુ+ગાત્મન્ સિદ્ધાત્મા, જન્મ-મરણથી છૂટી ગયેલા આત્મા ૫૦૬૩ ભાવાર્થ તાત્પર્ય, મતલબ પૃ. ૨૪૮ પ૦૬૪ મન મળ્યાનો જોગ મળતાવડાપણું, મનની એકરૂપતા લાગે પ૦૬૫ સિદ્ધાંત ભાગ સિંધૂ+સત્તા પૂરી તપાસ-વિચારણા પછી સાચો સાબિત થયેલો નિશ્ચય મત ] પત્રાંક ૧૦૮ શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
- તા.ર૪-૧૧-૧૮૯૦ પ૦૬૬
ભામે. પ્રમ્ | ભ્રમણામાં, વહેમમાં, ભામિની-સ્ત્રી-સુંદર યુવાન સ્ત્રીમાં ૫૦૬૭ કણનો
I સદ્ગુરુનો, પરબ્રહ્મનો ૫૦૬૮ હસતાં રમતાં કોઈપણ ક્રિયા કરતાં; અનાયાસે-વિના પ્રયત્ન-સહજ ૫૦૬૯ હરિ
હૃા આત્મા
For Private & Personal use only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮૧ ::
પOO પ૦૭૧
૫૦૭૨
૫૦૭૩
પ૦૭૪ પૃ.૨૪૯ ૫૦૭૫ ૫૦૭૬
* ગણું, માનું મુક્તાનંદ સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયના(ઉદ્ધવ સંપ્રદાયના) સહજાનંદ સ્વામીના શિષ્ય,
.સ.૧૭૬૦-૧૮૫૧, ગઢડામાં મૃત્યુ, “ઉદ્ધવ ગીતા'ના રચયિતા ઓધા ઉદ્ધવજી, શ્રીકૃષ્ણજીના કાકા, ભક્ત અને મિત્ર; યાદવોના અગ્રેસર;
શ્રીકૃષ્ણજીને બ્રહ્મા-વિષ્ણુ-લક્ષ્મી-આત્માથી યે વધુ પ્રિય ઓધવજી અગિયારમેથી અગિયારમે ગુણસ્થાનકેથી, ૧૧મા ઉપશાંત મોહ ગુણઠાણેથી પત્રાંક ૧૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૪-૧૧-૧૮૯૦ આ વેળા આ વખતે પત્રાંક ૧૦૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૬-૧૧-૧૮૯૦ ભૂધર
ભૂધરદાસ નામના કોઇ ભાઇ ગ્રંથિભેદ મિથ્યાત્વની ગાંઠનો છેદ; અનંતાનુબંધી કષાયોની ચોકડી ભેદવી; જડને ચેતનનો
ભેદ; વેદાંત મુજબ હૃદયગ્રંથિ એટલે ચિત્તમાંની ઈચ્છાને તોડીને આત્મા
ઇચ્છારહિત, અસંગ, ત્રણે કાળમાં એકરૂપ છે એવું જ્ઞાન તે ગ્રંથિભેદ અમૃતસાગરનું અવલોકન (અમૃતમય) કેવળજ્ઞાન આત્માને જોવો, અવલોકવો પંદર અંશે ૧૫ ભાગે-ખંડે-અવયવ-ભેદ-વિકલ્પ-ગુણે-ધર્મે, ૧૫ આની એક અક્ષરે એક અક્ષરે ય, એક અક્ષર પણ યોગપુરુષ મેળાપી, સંગી; અનુકૂળ-યોગ્ય-કુશળ આત્મા સૂત્ર
સૂત્ર સિદ્ધાંત, શાસ્ત્ર, ટૂંકાણમાં બનાવેલા સિદ્ધાંત; સૂત, દોરો પથ્થર પર પાણીના ચિત્ર જેવું મૂર્ખને શિખામણ જેવું વેદોદય પુરુષવેદનો ઉદય, ભોગાવલી કર્મનો ઉદય પરમાર્થની વર્ષાઋતુ પરોપકાર-ઉત્તમ પુરુષાર્થ-મોક્ષ-પરમ તત્ત્વના વરસાદની મોસમ
રાજચંદ્ર; સ્વરૂપ ઉન્મત્તતા
મદ્ ા ઉન્માદ, ઘેલછા, હર્ષનો અતિરેક વિજ્ઞાપન વિ+જ્ઞા નિવેદન આ અલખ વાર્તાના અગ્રેસર આગળ આ અલક્ષની વાતના-ઇતિહાસના નેતા પાસે અગ્રેસર થવું આગેવાન બનવું
પO૭૭ ૫૦૭૮ પ૦૭૯ પ૦૮૦ ૫૦૮૧ પ૦૮૨ ૫૦૮૩ પO૮૪ ૫૦૮૫ ૫O૮૬ ૫O૮૭ ૫૦૮૮ ૫૦૮૯ પૃ.૨૫૦ પ૦૯૦ ૫૦૯૧ ૫૦૯૨
ઉપશમ શ્રેણી ક્ષપક શ્રેણી પ્રત્યક્ષ દર્શન
પ૯૩
પાછો વળે છે
જેમાં ચારિત્ર મોહનીય કર્મની ૨૧ પ્રકૃતિઓનો ઉપશમ કરાય જેમાં ચારિત્ર મોહનીય કર્મની ૨૧ પ્રકૃતિઓનો ક્ષય કરાય કેવળદર્શન; ક્ષાયિક દર્શન; સ્પષ્ટ, વાસ્તવિક, આંખની સામે દેખાતું, અનુભવગમ્ય; સાકાર રૂપે હરિની પ્રગટ પ્રાપ્તિ ઊલટી-અવળી-વિરુદ્ધની દિશામાં જાય છે; પાછો આવે છે; આગળ જવાની બદલે પાછળ આવે છે, પાછી પાની કરે છે. ૧૦ પૂર્વનો અભ્યાસી; ૧૨મા દૃષ્ટિવાદ અંગનો એક ભાગ તે ૧૪ પૂર્વ. પૂર્વ એટલે જેને લખવા માટે એક હાથી પ્રમાણ શાહીની જરૂર પડે એટલું શાસ્ત્રજ્ઞાન, પૂર્વ એટલે જિનાગમમાં પહેલાં લખાયાં તે શાસ્ત્ર. ૧૪ પૂર્વમાં ઉત્તરોત્તર પૂર્વને લખવા માટે પૂર્વપૂર્વથી બેવડી શાહની જરૂર પડે એમ ઉત્તરોત્તર મોટાં થતાં જાય, આવા ૧૦-૧૦ પૂર્વ ભણેલા દશપૂર્વધારી
૫૦૯૪
દશ પૂર્વધારી
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________
महादेव्याः कुक्षिरत्नं शब्दजीतवरात्मजम् । राजचन्द्रमहं वन्दे तत्त्वलोचनदायकम् ॥
પૂ.શ્રી અંબાલાલભાઇ રચિત
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________
કૃપાળુદેવનો પ્રભુશ્રીજીને પ્રથમ પત્ર
પત્રાંક ૧૭૨
શ્રી લઘુરાજ સ્વામી - શ્રી લલ્લુજી મુનિ
વિ. સં. ૧૯૧૦ - વિ. સં. ૧૯૯૨ ઇ.સ. ૧૮૫૪ - ઇ.સ. ૧૯૩૬
વટામણ : અગાસ
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮૨ ::
૫૦૯૫
૧૦૯૬
૫૦૯૭
૫૦૯૮
૫૦૯૯
૫૧૦૦
૫૧૦૧
૫૧૦૨
૫૧૦૩
૫૧૦૪
૫૧૦૫
૫૧૦૬
૫૧૦૭
૫૧૦૮
૫૧૦૯
પૃ.૨૫૧
૫૧૧૦
૫૧૧૧
૫૧૧૨
૫૧૧૩
૫૧૧૪
૫૧૧૫
૫૧૧૬
૫૧૧૭
પૃ.૨૫૨ ૫૧૧૮
૫૧૧૯
૫૧૨૦
>>
૫૧૨૧
યોગબળ
પડખાં
વિ.આ.
પત્રાંક ૧૦૧
શ્રેણી
માર્ગનો ક્રમ
વીસર્યા
પત્રાંક ૧૦૨
સત્ જિજ્ઞાસુ માર્ગાનુસારી મતિ
મોહમયી
આહ્લાદ
પોતાને પોતા વિષેની
અવાચ્ય
અદ્ભુત વિચારણા મુખાકૃતિ
હૃદય
આત્મશક્તિ, યોગ-સંયોગથી પ્રાપ્ત થતી શક્તિ પ્રતિજ્ઞ । પાસાં, બાજુઓ, દૃષ્ટિકોણો; પક્ષ; મદદ
વિનીત-આજ્ઞાંકિત રાયચંદ; વિશેષ આજ્ઞાંકિત; વિશેષ આદરણીય શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
સમ્મેત
વિજ્ઞાપન
પત્રાંક ૧૭૩
આ—ને
ખુલ્લી કલમથી
પત્રાંક ૧૭૪ કથતા રહેશો
પત્રાંક ૧૭૫
અત્ર
જિજ્ઞાસુ ભાવ
પત્રાંક ૧૭૬
દીપચંદજી મુનિ
દશા
માર્ગનો રિવાજ, ધારો; વસ્તુસંકલના, શ્રેણી, હારમાળા
નિદિધ્યાસન
સર્વ પ્રદેશે
મન, વચન, કાયાની પ્રત્યેક ચેષ્ટા બધી અવસ્થા, હાવભાવ, રીતભાત, ઉત્સાહ, સામર્થ્ય નિ+ર્ધ્ય+સન્ । નિરંતર-અખંડ ચિંતવન, બ્રહ્મમાં ચિત્તની એકાકાર વૃત્તિ બધી જગ્યાએ, આત્માના પ્રદેશે પ્રદેશે, રોમેરોમ; બધા પ્રાંતે-સ્થાને, નિર્ણયે મા+તિન્ । તારીખ-તિથિ, યથાર્થ જ્ઞાન, પ્રમાણ, લક્ષ્મણરેખા, મર્યાદા સમ્+મન્ । સહમત, રાજી, પ્યારું
મિતિ
વિ+જ્ઞા+પુર્ । સૂચના, અનુરોધ, શિક્ષણ, નિવેદન, પ્રાર્થના શ્રી ત્રિભોવનભાઈ આદિને
પોતાને, આ પત્ર લખનારને, કૃપાળુદેવને ચોખ્ખચોખ્ખું, સ્પષ્ટ, સાફસાફ, ચોખ્ખુંચણક
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
ભૂલ્યા
મુનિ શ્રી લલ્લુજીને (શ્રી લઘુરાજ સ્વામી-પ્રભુશ્રીજીને) તા.૨૬-૧૧-૧૮૯૦ સત્ (આત્મતત્ત્વ)ને પામવાની-જાણવાની ઇચ્છાવાળા
માર્ગને અનુસરવાની જેની બુદ્ધિ-માન્યતા થઇ છે તે. “તેવા (આત્મજ્ઞાની) પુરુષની નિષ્કામ ભક્તિ અબાધાએ પ્રાપ્ત થાય એવા ગુણો જે જીવમાં હોય તે જીવ ‘માર્ગાનુસારી' હોય એમ જિન કહે છે” (પત્રાંક ૪૩૧) મોહમય, મૂર્છા પમાડે, બેભાન કરી દે તેવું મુંબઇ શહેર આ+હાર્ । પ્રસન્નતા, આનંદ, હર્ષ
પ્રાકૃતમાં પોત્ત ।, પોતાપણું, આત્માને આત્મા વિષે
અ+વાર્ । ન કહી શકાય તેવું, અકથ્ય
અર્+મા। અપૂર્વ-વિસ્મયજનક, પ્રબળ-બળવાન વિચારણા જીન્+આ+। મુખમુદ્રા
દ્રુ+હૈં । અંતઃકરણ, આત્મા, દિલ, મન
તા.૨૬-૧૧-૧૮૯૦
તા.૨૯-૧૧-૧૮૯૦
તા.૧-૧૨-૧૮૯૦
થ્ । કહેતા-બોલતા-ટીકા-વિવેચન કરતા રહેશો, વાત કહેતા રહેશો
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈ
તા.૪-૧૨-૧૮૯૦
વમ, ત+ત્રત્। અહીં; આમાં
તા.૫-૧૨-૧૮૯૦
જ્ઞા+સ+૩+મૂ । તત્ત્વ જાણવાની ઇચ્છા, ખોટી પકડ મૂકી દેવાની ભાવના શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને લીંબડી સંપ્રદાયના સાધુ, ગુંદાલા-કચ્છના, વિ.સં.૧૯૦૧માં અંજારમાં દીક્ષા, તેમના પ્રમુખપદે લીંબડીમાં અનેકવાર સાધુસંમેલન, નાગજી સ્વામીને જવાબદારી સોંપતા તે
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮૩ ::
૫૧૨૨
૫૧૨૩
જીવન્મુક્ત ગી, નીવત+મુન્દ્રા છતે દેહે માયાનાં-કર્મનાં બંધનમાંથી છૂટેલા; જીવન
વ્યવહારોને જાદુના ખેલની જેમ અવાસ્તવિક સમજીને ભોગવનાર ભવસ્થિતિની પરિપક્વતા ભવસ્થિતિ પાકવી, ભવલબ્ધિ પ્રાપ્ત થવી. કાળલબ્ધિ એટલે
સમ્યક્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રની પ્રાપ્તિ. ૩ પ્રકારે ઃ કાળલબ્ધિ, કર્મલબ્ધિ અને ભવલબ્ધિ. અર્ધપુગલપરાવર્તનકાળ જેટલો સંસાર બાકી રહે તે કાળલબ્ધિ. અંતઃ ક્રોડાક્રોડી સાગરના કર્મોનો સ્થિતિબંધ અને એથી સંખ્યાત હજાર સાગર ઓછાં કર્મ સત્તામાં રહે તે કર્મલબ્ધિ. જે જીવ પંચેન્દ્રિય હોય, સંજ્ઞી હોય, પર્યાપ્ત અવસ્થાવાળો હોય અને બધાંથી વિશુદ્ધપરિણામી હોય ત્યારે તેને
ભવલબ્ધિની પરિપક્વતા કહેવાય દીનબંધુની કૃપા ઇશ્વરની કૃપા, ભગવત્કૃપા ગળકાં
ન્િ ડૂબકાં, ડૂબતી વખતનાં ડસકાં દિંભ
ડોળ, ઢોંગ, પાખંડ, કપટ, આડંબર પરમ શોચનીય અતિ વિચારવા જેવું ખૂબ શોક કરવા યોગ્ય કરુણાÁ +3નન+અ+રમ્ અનુકંપાસભર, દયાથી ભીનાં, કોમળ-મુલાયમ
૫૧૨૪ ૫૧૨૫ ૫૧૨૬ ૫૧૨૭ ૫૧૨૮ પૃ.૨૫૩ ૫૧૨૯ ૫૧૩૦ ૫૧૩૧ પ૧૩૨ ૫૧૩૩ ૫૧૩૪ ૫૧૩૫
૫૧૩૬ ૫૧૩૭ ૫૧૩૮ ૫૧૩૯
પ્રતિપાદન કરવી પ્રતિદ્ નું જ્ઞાન કરાવવું, સ્થાપવી, શરૂ કરવી, સમર્થન કરવી કરપાત્ર હાથ એ જ પાત્ર, બે હથેળી ભેગી કરતાં બનતો ખોબો નિવૃત્તિ નિવૃત્ સમાપ્તિ વાર્તા વૃત્ વાત, બીના, ઇતિહાસ સત્સાક્ષી સ+++નિા સાચો-વિદ્યમાન-હાજર-નજરોનજર જોનાર પરમાર્થ માર્ગ મોક્ષનો માર્ગ અલખ “લે'માં એ+ત્તમ્ ચર્મચક્ષુથી, ઇન્દ્રિયોથી, વિકલ્પથી કે પરાશ્રયથી જણાય તેવો નથી તે
અલખ, અદૃષ્ટમાં, આત્માની લય, લગની, લેહમાં; નિર્વિકલ્પ સમાધિમાં યોગે કરીને મન-વચન-કાયાથી અલખ સમાધિ અલક્ષ્ય એવા આત્માનાં પરિણામની સ્વસ્થતા અબધુ આત્મા; અસંગ કળિયુગ વ7+ન+પુના ૪ લાખ ૩૨ હજાર વર્ષનો, ઇ.સ.પૂ.૩૧૦૨ વર્ષની ફેબ્રુ.૧૩થી
આરંભ, ૪ યુગમાં ૪થો (સત્ યુગ-ત્રેતાયુગ-દ્વાપર યુગ-કળિયુગ) વિદેશ ગયાં છે. ગુમ થયા છે, પલાયન થઈ ગયા છે, ફરાર થયા છે, ગેરહાજર છે, વિદાય
લીધી છે, શૂન્યાવકાશ છે, ખાલીપો છે, બાદબાકી છે, હડતાલ પર છે ઇચ્છના ઇચ્છા, એષણા નિશ્ચળ નિ+વત્ સ્થિર, અચળ, અટળ, અપરિવર્તનીય દિંડવત્ આડી લાકડીની જેમ, સાષ્ટાંગ સપાટ થઇને-આઠે અંગ સહિત (નમસ્કાર) પત્રાંક ૧૦૭ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૧૧-૧૨-૧૮૯૦ ગ્રહાયેલા પ્રાગ્રહણ કરાયેલા જય પમાશે ની પ્ર+આન્ વિજય મળશે, જીત થશે
૫૧૪૦
૫૧૪૧ ૫૧૪૨ ૫૧૪૩
૫૧૪૪ પ૧૪૫.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮૪ ::
૫૧૪૬
પૃ.૨૫૪
૫૧૪૭
૫૧૪૮
૫૧૪૯
૫૧૫૦
૫૧૫૧
૫૧૫૨
૫૧૫૩
૫૧૫૪
૫૧૫૫
૫૧૫૬
૫૧૫૭
૫૧૫૮
૫૧૫૯
૫૧૬૦
૫૧૬૧
૫૧૬૨
૫૧૬૩
૫૧૬૪
૫૧૬૫
૫૧૬૬
પત્રાંક ૧૭૮
સ્પષ્ટ ધર્મ આપવો
યથાયોગ્ય જિજ્ઞાસાપણું આ સંતની
પત્રાંક ૧૦૯
ઉપશમ ભાવ
ભૂષિત
મત્સર ભાવ
જોઇએ તેવી જિજ્ઞાસા
આ પોતે સત્પુરુષની; આગળ લખી તે વાત
કોને ?
તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૦ થી તા.૧૨-૧૨-૧૮૯૦ દરમ્યાન કર્મોના ઉપશમથી આત્મામાં પ્રગટ થતો ભાવ, આત્માને કર્મો સત્તામાં હોવા છતાં થોડા સમય માટે તેના ઉદયનો સર્વથા અભાવ, શાંત ભાવ સોળ ભાવનાઓ તીર્થંકર નામકર્મ બંધાય તેવી ૧૬ કારણભાવના, શ્વે.આમ્નાયમાં ૨૦ સ્થાનક. દર્શનવિશુદ્ધિ, વિનયસંપન્નતા, શીલવ્રતમાં અનતિચાર, અભીક્ષ્ણ જ્ઞાનોપયોગ, સંવેગ, શક્તિતઃ ત્યાગ, શક્તિતઃ તપ, સાધુસમાધિ, વૈયાવૃત્તિ, અરિહંતભક્તિ, આચાર્યભક્તિ, બહુશ્રુતભક્તિ, પ્રવચનભક્તિ, આવશ્યક અપરિહાણિ, સન્માર્ગ
પ્રભાવના, પ્રવચન વાત્સલ્ય
મૂલ્ । શોભિત, શોભાયમાન, સજ્જ
ક્ષાયિક ભાવ નિયમા
પત્રાંક ૧૮૦ કચવાયાનું
નિયમન
ખુમારી
અમરવરમય
રામ હદે વસ્યા અનાદિના ખસ્યાં સુરતિ ઇ હસ્યાં
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
ખુલ્લંખુલ્લા-ચોખ્ખો ધર્મબોધ આપવો
સ્યાદ્વાદ
આ ક્ષેત્રે જન્મેલો
તા.૧૨-૧૨-૧૮૯૦
મ+સરન્ા જલન, દુષ્ટતા; ઇર્ષા, દ્વેષ, અદેખાઇ, ક્રોધ, પર સંપત્તિની અસહિષ્ણુતા. મહાવીર સ્વામીના મરીચિના ભવમાં “ધર્મ ત્યાં પણ છે, અહીં પણ છે’” તેવો ભાવ કર્મોના ક્ષયથી થતો ભાવ
નિ+યમ્।નિશ્ચયે અવશ્ય હોય તે, નિયમ, નક્કી, ચોક્કસ, પ્રાકૃત-અર્ધમાગધી ભાષામાં નિયમ માટે વપરાતો શબ્દ શ્રી સોભાગભાઈ લલ્લુભાઈને
પ્। મનમાં મૂંઝાયા, દિલગીર થયા
નિ+યમ્। નિયંત્રણ, મર્યાદા, કાબૂ, વ્યવસ્થા મસ્તી, નશો, ઘેન, ખુમાર
અભેદ ભાવ, પ્રભુ પ્રભુ લય, આત્મામય, પરમાત્મામય
અમર=ઇન્દ્ર; સોનું; ૩૩ કે ૩૩ કરોડ; ચિરંજીવી, અવિનાશી; પારો
સમ્યક્દર્શન થયું, આત્મા આત્મા થઇને બેઠો
આ કાળનો જન્મેલો
સર્વથા
મહાવિદેહ
અનાદિકાળનાં આવરણ દૂર થયાં
ધ્યાનવૃત્તિ, ઊંડું એકતાન, મુખમુદ્રા, ચિત્તપ્રસન્નતા, બ્રહ્મ એકાકારતા, યાદ, જાગૃતિમય આત્મરમણતાની પ્રસન્નતા, ખૂબ આનંદ ને સુખ, લગની, સૂધ યાત્+વત્ । અનેકાંતવાદ; દરેક વસ્તુને એકથી વધારે બાજુ – ધર્મો હોય છે તે બધાને લક્ષમાં રાખીને કોઇ એક અપેક્ષાપૂર્વક બોલવું
-
આ ભરતક્ષેત્રે જન્મેલો; ૫ ભરત-૫ ઐરાવત-૫ મહાવિદેહ એ ૧૫ ક્ષેત્રો કર્મભૂમિનાં છે જ્યાંથી મોક્ષે જવાય, બાકીની ૩૦ અકર્મભૂમિમાંથી ન જવાય આ અવસર્પિણી કાળના પમા આરામાં જન્મેલો
તા.૧૫-૧૨-૧૮૯૦
સર્વ+થાત્ । સર્વ પ્રકારે, બધી રીતે, બિલકુલ, સંપૂર્ણતઃ
આપણે રહીએ છીએ તે જંબુદ્વીપનું ભરતક્ષેત્ર છે. જંબુદ્વીપમાં ઐરાવત અને મહાવિદેહ ક્ષેત્ર પણ છે. સૌથી મોટાં અને વચ્ચે રહેલાં મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં ૩૨
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮૫૪ વિજય (ભાગ-પ્રદેશ) છે, જ્યાં ૨૦ તીર્થકર સદા-સર્વદાહોય જ છે અને જ્યાંથી યોગ્ય જીવો કાયમ મોક્ષે જઈ શકે છે.
પૃ.૨પપ ૫૧૬૭ ૫૧૬૮ ૫૧૬૯
૫૧૭૦ ૫૧૭૧
૫૧૭૨ ૫૧૭૩ ૫૧૭૪ ૫૧૭૫ ૫૧૭૬ ૫૧૭૭
સંગ
નિર્ભય
જંબુસ્વામી મહાવીર સ્વામીના ૫ મા ગણધર સુધર્માસ્વામીના શિષ્ય ૨૧મા કામદેવ સુધર્મા સ્વામી મહાવીર સ્વામીના ૫ મા ગણધર, તેમનાં રચેલાં આગમ હાલ છે. મિથ્યાત્વ નિદ્ ા મિથ્યાપણું, મિથ્યાદર્શન, સમ્યકત્વ-સમકિત ન હોવું તે. કુદેવ, કુગુરુ,
કુધર્મને માને છેજોડનો ભાવ, દેહ અને આત્મા જુદો છે તેવું ભાન ન હોવું તે,
મુખ્ય ૫ પ્રકારઃ અભિગ્રહિક, અનાભિગ્રહિક, અભિનિવેશિક, સંશય, વિનય શ્રીફળ
નાળિયેર, ઉત્તમ ફળ સચોડી સંચોડી, સપૂચી, સમૂળગી, તદ્દન, બિલકુલ, બધી, સ-ચોટી=શિખા સહિત;
ચોટ વાગે તેવી; પ્રેરણા સહિત, પહોળાઈ સહિત નાળિયેરી નારિના નાતિર | નાળિયેરનું ઝાડ-વૃક્ષ પસંદ
પ્ર+ાં ગમે, ચૂંટે, સ્વીકારે નાપસંદ અણગમતું, અસ્વીકાર આનો
ગા=સમન્નાતુ=ચારેબાજુથી, આત્માનો આપ્તપુરુષનો, પરમકૃપાળુદેવનો સન્ | સંયોગ, સત્સંગ, સંબંધ, સોબત-સહવાસ નિ+પી ભય વિના, નીડર, ૭ પ્રકારના ભયરહિત ઃ આ લોકનો, પરલોકનો,
અકસ્માતનો, ચોરીનો, આજીવિકાનો, રોગનો-વેદનાનો અને મરણનો પત્રાંક ૧૮૧ શ્રી છોટાલાલભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૨૦-૧૨-૧૮૯૦ સમતા
સમત્વ, સામ્યભાવ, સામાયિક અંતરની ઊર્મિઓ લાગણીઓ-સંવેદનો; અંતઃકરણ-મનના ધર્મ તે શોક અને મોહ અસમતા વિષમતા, અસમત્વ, સમતાનો અભાવ, પક્ષપાત પૂર્વ પ્રકૃતિ આગલાં કર્મો, આગળની કર્મપ્રકૃતિ, પહેલાંના વિશિષ્ટ પ્રકારનાં કર્મ પત્રાંક ૧૮૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૪-૧૨-૧૮૯૦ ઉદ્ગાર શબ્દ, બોલ, ઉચ્ચાર, ધ્વનિ, ઘૂંક, કફ, ઓકેલી ચીજ યોગ્યતા
પાત્રતા, લાયકાત,એક પદાર્થનો અન્ય પદાર્થ સાથેનો યોગ્ય સંબંધ સત્યુગ સત્ જુગ, ૪ યુગમાં ૧લો સત્યયુગ માયિક સંપત્તિ લૌકિક-દુન્યવી-સાંસારિક-માયાવી-પ્રપંચથી ભરેલી સંપત્તિ-લક્ષ્મી નિર્વાણમાર્ગ નિ+વી | મોક્ષમાર્ગ, અંતનો માર્ગ, ચોક્કસ માર્ગ, નિશ્ચલ માર્ગ, મુક્તિમાર્ગ દૃઢ ઇચ્છા સ્થિર-મજબૂત-અટળ-પાકી-મક્કમ ઇચ્છા
વસેલ્વા પાદસેવન-નવધા ભક્તિમાં ૪થો પ્રકાર; આજ્ઞાપાલન
૫૧૭૮ ૫૧૭૯ ૫૧૮૦ ૫૧૮૧
૫૧૮૨ ૫૧૮૩ ૫૧૮૪ ૫૧૮૫ ૫૧૮૬ ૫૧૮૭ ૫૧૮૮
રણસેવન
પૃ.૨૫૬
૫૧૮૯ ૫૧૯૦.
મહiધકારવાળા ખૂબ અંધકાર-અજ્ઞાનવાળા કારણયુક્ત કાર્યની ઉત્પત્તિ માટે, જરૂરવશાતુ; વ્યથા સાથે પત્રાંક ૧૮૩ કોને ?
તા.૨૫-૧૨-૧૮૯૦ આનંદમૂર્તિ બા+ન+મુઠ્ઠું આનંદની મૂર્તિ-પ્રતિમા-સ્વરૂપ સસ્વરૂપ સત્+સ્વરૂપ સત્ય પ્રશસ્ત-પરમાત્મ-વિદ્યમાન સ્વરૂપ, સત્ની વિશેષતા
૫૧૯૧ ૫૧૯૨
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮૬ :: ૫૧૯૩ અભેદભાવે ભેદરહિતપણે, એકરૂપ થઇને, અદ્વૈતતાથી ૫૧૯૪ નમસ્કાર નમૂ+ગસુન+ાર નમન, વંદન, અભિવાદન, હાથ જોડવા, માથું નમાવવું ૫૧૯૫ પરમ જિજ્ઞાસા શ્રેષ્ઠ, ઉત્કૃષ્ટ, પરમ તત્ત્વ-મોક્ષને જાણવાની તીવ્ર ઇચ્છા ૫૧૯૬ અપૂર્વ પૂર્વ કદી ન બનેલું હોય તેવું; અવનવું ૫૧૯૭ પૂર્વાનુપૂર્વ અનુક્રમ, પરિપાટી ૫૧૯૮ વાસના વાસ્ પૂર્વના સંસ્કારોથી થયેલી મક્કમ કામના, મિથ્યાજ્ઞાનજન્ય સંસ્કાર,
અજ્ઞાન, લોકની, દેહની, શાસ્ત્રની એમ ૩પ્રકારે વાસના, ધર્મનાં ખોટા સ્વરૂપને
ખરું જાણવું તે. (ઉપદેશ છાયા ૧૦, પૃ.૭૧૮) ૫૧૯૯ મહાપુરુષના યોગે આ મહાપુરુષ પોતે –પરમકૃપાળુદેવના સત્સંગે, યોગે, જોગવાઈએ પ૨છે. પર્યત સુધી-લગી; અંત-છેવટ-સમાપ્તિ-અવસાન, સીમા-કિનારો, વ્યાસ-પરિધિ પ૨૦૧ મિથ્યાનામધારી ખોટું-અસત્ય-અવાસ્તવિક નામ ધારણ કરનાર, નામ “જૂઠા જીવ “સાચો પત્રાંક ૧૮૪ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૬-૧૨-૧૮૯૦ પ૨૦૨ અભેદ ભક્તિએ એકરૂપ થઈને, પરાભક્તિએ, અભિન્ન ભાવે, જુદાઈ વિના પ૨૦૩ યોગ્ય વખતે અવસર આવ્યું, યોગ્ય સમયે પ૨૦૪ આધાર
+આશ્રય, ટેકો પ૨૦૫ નિમિત્ત માત્ર નિ+fમા નિમિત્ત કારણ, યોગ માત્ર, ફક્ત પ૨૦૬ નિષ્ઠા
નિ+થા વિશ્વાસ, શ્રદ્ધા, ભક્તિ, વફાદારી પત્રાંક ૧૮૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨-૧-૧૮૯૧ પર૦૭ હૃદય ભરાઈ હૈયું-દિલ-અંતઃકરણ શોકગ્રસ્ત થયું છે, ભારે થયું છે, લાગી આવ્યું છે,
આવ્યું છે શોકની લાગણીથી ડૂમો ભરાઈ ગયો છે પત્રાંક ૧૮૬ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૫-૧-૧૮૯૧ ૫૨૦૮ આનંદવૃત્તિ આત્માના આનંદ વિચાર-વલણ-નિજાનંદમાં પ૨/૯ માર્ગાનુસારી આત્મજ્ઞાની પુરુષની નિષ્કામ ભક્તિ અબાધાએ પ્રાપ્ત થાય એવા ગુણોવાળા જીવ પર ૧૦ સૂઝતું નથી દેખાતું નથી, નજરે પડતું નથી, સમજાતું નથી પૃ. ૨૫૦ પત્રાંક ૧૮૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૦-૧-૧૮૯૧ પ૨૧૧
અમાસ, વદ-કૃષ્ણપક્ષમાં ચંદ્રની કળા ઘટતી ઘટતી છેલ્લે દિવસે શૂન્ય પ૨૧૨.
હિમ્ વિભાગ, અંશ; ક્ષેત્ર, પ્રદેશ; વિષય-વાત-બાબત, અંગ, સ્થાન, મૂળ વતનઉપયોગ જ્યાંથી ફુરે છે તે આઠ રુચક પ્રદેશો; જેનાથી આગળ-પાછળ, ઉપર
નીચે, ઉત્તર-દક્ષિણ વગેરેનું જાણપણું થાય તે દેશ : પ૨૧૩ કણબી
ટુમ્બેિ ખેડૂત-પટેલ-પાટીદાર; સૌરાષ્ટ્રના વીરપર પાસેના ગામના અને ચાબખાથી જાણીતા ભોજા ભગતજી, ઈ.સ.૧૭૮૪-૧૮૪૯, નિરક્ષર, ૧૨ વર્ષ સુધી દૂધ ઉપર, પછી ગિરનારના સાધુનો સત્સંગ, ૧૨ વર્ષ ‘સોડમ્' ના જાપ
પછી થયેલું જ્ઞાન પ૨૧૪ કોળી
કીર્તિ પ્રાચીન કૌલ જાતિમાંથી ઊતરી આવેલી જ્ઞાતિ, નિરાંત નામના
કોળી ભગત – ‘નૂગરાને નવ જડે આરો', જેવા પ્રખ્યાત પદની રચના પ૨૧૫ જનમંડળ
લોકસમુદાય પર૧૬ અપિશ્ચાન અ-પિછાણ, ઓળખાણ નહોવી, અપરિચય, ઓળખાણ ન થવું-ન પડવું
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮૭ ::
પર ૧૭ પ૨૧૮ ૫૨૧૯ ૫૨૨૦ પ૨૨૧ પ૨૨૨ પ૨૨૩ પ૨૨૪ પર૨૫
પર ૨૬
સાર્થક સિદ્ધિ, કૃતાર્થતા, સફળતા; સફળ, કૃતાર્થ યોગી
યુના પરમ યોગ્યતાવાળા નિરંજન પદ કર્મ આંજી ન શકે તેવું પદ તે મોક્ષપદ, જિનપદ, નિજપદ, પરમાત્મપદ બૂિઝનારા વધુ બોધનારા, સમજનારા, પિછાણનારા નિરંજન નિ+અગ્નન શુદ્ધાત્મા અકળ ગતિ +નું ! કળી ન શકાય તેવી ગતિ, ઓળખી ન શકાય તેવી દશા આ ભૂમિકા આ જમીન, સ્થળ; પાયરીફ પ્રસ્તાવના; મંઝિલ; અભિનય ઉપાધિની શોભાનું જંજાળની પીડા-આપદા-પંચાતની શોભાનું-સૌંદર્યનું-પ્રતિમાનું-આબરૂનું સંગ્રહસ્થાન જ્યાં દેશ-વિદેશની, જાતભાતની જોવા-જાણવા યોગ્ય વસ્તુઓ એકઠી કરી હોય
તે સ્થળ, મ્યુઝિયમ પત્રાંક ૧૮૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૨-૧-૧૮૯૧ કહેવા રૂપ હું હું બ્રહ્મ આત્મા. ૪૩મું હું જ્ઞાનસ્વરૂપ છું. પરિપૂર્ણ પરમાત્મા આ શરીરમાં
રહેલો છે અને બુદ્ધિમાં પ્રતિબિંબિત બનીને હું રૂપે સ્કુરે છે, આમ હું બ્રહ્મ છું' એમ કહેવાય. વેદાંત મુજબ, આ છેવટનું સત્ય. (વાંચો પત્રાંક ૧૮૭) માટે હું'ને નમસ્કાર. આ એક જ વાત વિવિધ રૂપે કહેનારાં આ ૪ મહાવાક્ય: અહં બ્રહ્માસ્મિા યજુર્વેદઃ હું બ્રહ્મ છું તત્ત્વનિષ્ઠ મહર્ષિ યાજ્ઞવક્ય પ્રજ્ઞા બ્રહ્મા ઋગ્વદઃ બ્રહ્મ શુદ્ધ જ્ઞાનમય છેઃ શ્રુતર્ષિ મહીદાસ ઐતરેય તત્ત્વમસિ સામવેદઃ તું જીવ તે જ બ્રહ્મ છે શ્રુતર્ષિ ઉદ્દાલક આરુણિ
મયમાત્મા બ્રહ્મા અથર્વવેદઃ આ આત્મા જ બ્રહ્મ છેઃ ઋષિ માંડૂક્ય પત્રાંક ૧૮૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૫-૧-૧૮૯૧ અલખનામ અલક્ષ્ય (આત્મા-પરમાત્મા)નાં નામની, આત્મા-બ્રહ્મની
ધૂ ધૂન, ધૂણી મગન
મગ્ન, લીન, ડૂબેલા, મશગુલ; રાજી ભયા
થયું. દિયા
દીવો; આપ્યું સુરત
સુરમ્ | ધ્યાન, બ્રહ્મ સાથે એકતારતા, લગની, સુરતા; સારી રીતે રત અગમ ઘર ઇશ્વરનું ઘર, પોતાનો આત્મા જ, “ઇશ્વર શુદ્ધ સ્વભાવ”, આત્મસિદ્ધિ ગાથા-૭૭ ડેરા
તંબૂ, છાવણી, ઘર, મુકામ, વાસ; તદ્રુપ થઈ જવું તે દરયા દૃશ જોયા, દર્શન કર્યા અલખ દેદારા અલક્ષ્ય-પરમાત્માના દિદાર, દર્શન, દેખાવ, ચહેરો-મુખ, કાંતિ, સાક્ષાત પત્રાંક ૧૯૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૮-૧-૧૮૯૧ પૂર્વાપર પૂર્વ+પર / આગળ પાછળ અસમાધિરૂપ અસ્વસ્થતા, અસ્વસ્થતાનું સ્વરૂપ શિક્ષા
શિક્ ! શીખ, શિખામણ, સજા ઉત્તરકાળે પછીના-પાછલા સમયમાં પત્રાંક ૧૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૯-૧-૧૮૧ પ્રશ્નવ્યાકરણ દ્વાદશાંગીમાં ૧૧મું પ્રશ્નવ્યાકરણ સૂત્ર-આગમ
પૃ.૨૫૮ પ૨૨૭ પ૨૨૮ પ૨૨૯ પ૨૩૦ પ૨૩૧ પ૨૩૨ પ૨૩૩ પ૨૩૪ પ૨૩૫ પ૨૩૬
પ૨૩૭ પર૩૮ પ૨૩૯ ૫૨૪૦
પર૪૧
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮૮ ::
૫૨૪૨
૫૨૪૩
૧૨૪૪
૫૨૪૫
૫૨૪૬
>
૫૨૪૭
૫૨૪૮
૫૨૪૯
૫૨૫૦
૫૨૫૧
પરપર
૫૨૫૩
૫૨૫૪
૫૨૫૫
પૃ.૨૫૯
૫૨૫૬
૫૨૫૭
૫૨૫૮
૫૨૫૯
પર૬૦
૫૨૬૧
૫૨૬૨
૫૨૬૩
પર૬૪
પર૬૫
૫૨૬૬
૫૨૬૭
પર૬૮
પર૬૯
હાલમાં
હરિજન
દુર્લભ
ભ્રાંતિ
તે પરમકૃપાળુ
પત્રાંક ૧૯૨
આયુષ્યમાન
પત્તામાં
તજવીજ
ભક્તિદશાનુયોગે
માથેની ટૂંક
ફકીરી
દિલગીરી
અધિકાધિક
વર્ધમાન કરવા
લખી વાળવું
નિષ્કારણ
સમવાય કારણ
કીર્તિત
સાધ્ય કરવા
મનન
સત્શાસ્ત્ર
સત્કથા
સવ્રત નિમિત્તમાત્ર
હમણાં, તાજેતરમાં, અત્યારે
હરિને ભજનારા, સત્સંગી, હરિભક્ત
વુ+તમ્ । મહામુશ્કેલીએ મળે તેવો
બ્રમ્ । ભ્રમ, ભ્રમણા, મિથ્યા જ્ઞાન; મોહ, ખોટો ખ્યાલ; અસરોપ વેદાંતમાં ૫ પ્રકારે : ભેદ-કર્તૃત્વ-સંગ-વિકાર અને સત્યત્વ ભ્રાન્તિ
પરમકૃપાળુદેવ પોતે જ
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
આયુર્+મત્ । આયુષ્ય ધરાવતું, જીવંત; જીવનરક્ષક પોસ્ટકાર્ડમાં, પાનાંમાં
તપાસ, કોશિશ, વ્યવસ્થા, ગોઠવણ
આદર-પ્રેમ-વફાદારી-આશ્રયની લગનીની હાલતના એક પછી એક આવતા
પ્રસંગને લીધે; ભક્તિ-પ્રેમવશાત્ કવિતાની પહેલી ટૂંક, ટૂંક, તૂર્ક ફકીરપણું, ત્યાગ-વૈરાગ; દરિદ્રાવસ્થા નાખુશી, અપ્રસન્નતા, શોકાતુરતા અધિ+જ । વધુ ને વધુ, બહુ બહુ, ખૂબ ખૂબ વૃધ્। વધા૨વા, વધારો કરવા
લખી નાખવું, લખી દેવું, લખવું નિસ્+ । કારણ-હેતુ-વિના
તા.૨૩-૧-૧૮૯૧
સમ્+ઞવ+હૈં । અભેદ-ઉપાદાન, કાર્ય અભિન્ન કારણ, સમવાય સંબંધથી રહેલું કારણ. દા.ત.દ્રવ્ય અને ગુણનો કે વસ્ત્ર અને તાંતણાનો સંબંધ
ત્ । પ્રખ્યાત, પ્રસિદ્ધ
પત્રાંક ૧૯૩ આશ્રમ મૂકી દેવાનું પત્રાંક ૧૯૪ ભાવ અપ્રતિબદ્ધતા ચરણારવિંદ
સ્વચ્છંદ
સાધૂ પ્રાપ્ત કરવા
મન્ । વિચાર, અનુમાન, ચિંતન
અસ્ । સ+શાસ્+ષ્ટ્રન્ । સત્ જેમાં રહેલું છે તે શાસ્ત્રો
અમ્ । સત્+વ્। સત્ જેમાં રહેલ છે તે કથા-વાર્તા
અસ્+સ+વૃ । સદ્ પ્રાપ્ત થાય તેવાં વ્રત, શ્રાવકનાં બાર વ્રત
ન
નિ+મિદ્ । કારણ-હેતુ-ઉદ્દેશ-યોગ-શુકન ફક્ત. ઉપાદાન કારણ પ્રત્યે નિમિત્ત (નિશ્ચયે) ખરેખર કાંઇ ન કરનારું (અકિંચિત્કર) હોવાથી નિમિત્તમાત્ર શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને ગૃહાશ્રમ મૂકી-છોડી દેવાનું
તા.૨૬-૧-૧૮૯૧
મુનિ શ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૧-૧-૧૮૯૧ થી તા.૯-૨-૧૮૯૧ દરમ્યાન
અનાસક્તિ; લોક-સ્વજન-દેહાભિમાન-સંકલ્પવિકલ્પના પ્રતિબંધ વિના પ+ગર+વિક્। ચરણકમળ, પાદપંકજ
સ્વન્+ ઇન્દ્ર । મનમાન્યું કરનાર, ગુરુની આજ્ઞા વિના સ્વેચ્છાએ કરનાર
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૮૯ ::
પૃ.૨૬૦ પર૭૦. ૫૨૭૧ પર૭ર પર૭૩ પ૨૭૪ પર૭પ પ૨૭૬
તા.૧૫-૨-૧૮૯
પર૭૭ પર૭૮ પૃ.૨૧ પ૨૭૯ પ૨૮૦ પ૨૮૧ ૫૨૮૨ ૫૨૮૩ ૫૨૮૪ પ૨૮૫ પ૨૮૬
માગે ઘમ માગે તવો આજ્ઞાનું આરાધન એ જ ધર્મ, એ જ તપ (શ્રી આચારાંગ સૂત્ર) મોટા પુરુષો તીર્થકર દેવો, આચાર્ય ભગવંતો, ગણધરદેવો, કેવળી ભગવંતો, જ્ઞાની પુરુષો પ્રધાન
પ્ર+ધા મુખ્ય પ્રતિબદ્ધતા પ્રતિ+aધાબંધન લોક-સમાજનું, કુટુંબનું, હું આવો-તેવોનું, સારા-માઠા વિચારનું ઉપશમ ૩૫+શમ્ શાંત ભાવ, નિવૃત્તિ, વિરામ ખોજ
શોધ, તપાસ, ખોળ વિકલ્પ વિસ્તૃY તફાવત, સંશય, કલ્પના, વિરુદ્ધ આચાર, ભ્રાંતિજ્ઞાન પત્રાંક ૧૯૫ કોને ?
તા.૧૧-૧-૧૮૯૧ થી તા.૯-૨-૧૮૯૧ દરમ્યાન વિકલ્પ કિંઈપણ પ્રવૃત્તિ કરવાનો અપૂર્ણ, અનિર્ધારિત, સંદેહાત્મક અધ્યવસાય ચિંતના વિન્ ચિંતા, વિચાર, ધ્યાન, સંભારવું પત્રાંક ૧૬ મુનિ શ્રી લલ્લજીને મુ-પણે મુન મુનિપણે સર્વસંગ બધા પ્રકારના સંગ છેદાયો છિન્દ્ર નાશ પામ્યો કર્તવ્ય કરવા ા યોગ્ય કાર્ય, ફરજ પ્રતિબંધ પ્રતિ+ન્યૂ બંધનકર્તા, રોકનાર, વિદન ઉદાસીન ભાવે સત્+{ અનાસક્ત ભાવે સામાને સંમુત્તા સામેના પક્ષને-વ્યક્તિને-સંઘને, સામે આવેલાને, વિરુદ્ધના રુચિકર હવૂ+1 ખુશીથી સમજી શકે તેવા, ઇચ્છા, પસંદ પડે તેવા પત્રાંક ૧૯૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૭-૨-૧૮૯૧ જ્ઞાનના પરોક્ષ- ઇન્દ્રિયની સહાયથી થતું જ્ઞાન તે પરોક્ષ જ્ઞાન, મતિ-શ્રુત જ્ઞાન; અપરોક્ષ' વિષે ઇન્દ્રિયની સહાય વિના કેવળ આત્મા દ્વારા જ્ઞાન થાય તે પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન સુધાની ધારા પછીનાં સુધારસ વરસે પછીનાં આત્મદર્શન, વધતી જતી-બળવત્તર બનતી જતી કેટલાંક દર્શન જ્ઞાનધારાનો અનુભવ અસંગતા સંગ-સંબંધ રહિતતા, અનાસક્તપણું-અનાસક્તિ ઉપાધિયોગ જંજાળના સંજોગમાં ભગવત્ NI+q I ભગવાન પડદો
આંતરો, ઓઝલ વાટે ન કરી શકાય રવાના ન કરાય, રસ્તે ન પડાય, રસ્તે ચાલતો ન કરાય સમાગમ સમ્+મા+મ્ સત્સંગ, મેળાપ રોધ
ધુ અવરોધ, અટકાવ, અડચણ, રુકાવટ; કિનારો પત્રાંક ૧૯૮ મુનિ શ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૯-૨-૧૮૯૧ સર્વ પ્રકારના કામભોગ કામવાસના સહિત પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષયોની ઇચ્છા સમવયી પુરુષો સમાન વયના આત્માઓ સમગુણી પુરુષો સમાન ગુણવાળા આત્માઓ સાક્ષાત્કાર સાક્ષાત પ્રત્યક્ષ-પ્રગટ-ખુલ્લું-નજરોનજર કરવું
પ૨૮૭
૫૨૮૮
પ૨૮૯ પ૨૯૦ પ૨૯૧ પર૯૨ પ૨૯૩ પર૯૪ પ૨૯૫
પ૨૯૬ પ૨૯૭ પ૨૯૮ પ૨૯૯
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૧૯૦:: પ૩% પરિચર્યન પરિવર્ા સેવન, પરિચર્યા પ૩૦૧ કાળે કરીને સમય જતાં, ધીમે ધીમે પ૩૦૨ સજીવન મૂર્તિ દેહધારી મહાત્મા ૫૩૩ સુલભબોધિપણું સહેલાઇથી સમ્યફદર્શન મળે તેવું, સહજમાં સમ્યક્દર્શન થઈ શકે તેવું પ૩૦૪ વિનભૂત વિન+ મૂI અંતરાયભૂત, નડતરરૂપ-હરકતરૂપ-બાધારૂપ, ખલેલમય પ૩૦૫ શ્રેયસ્કર પ્રશJ+ર્ફલુના કલ્યાણકારક, હિતકર, શુભકારક, મંગલકરણ પ૩૦૬ સત્નો માર્ગ સત્યનો-મુનિનો-પરમાત્માનો માર્ગ પૃ.૨૨ ૫૩૦૭ મિથ્યા ધર્મ મેળવવાની લગનીની ખોટી રીત; આ લોક, પરલોકમાં સુખી થવાની ઇચ્છા; ધર્મવાસના દેહ તે હું માની પુષ્ટ-સુંદર કરવો; લોકવાસના, દેહવાસના અને શાસ્ત્રવાસના=
શોખથી શાસ્ત્રઅધ્યયન ૫૩૦૮ વિષયાદિકની પ્રિયતા ઇન્દ્રિયના વિષયો પ્રત્યેનો પ્રેમ પ૩/૯ પ્રિય કરવા જેવું પ્રેમ-પ્રીતિ-આસક્તિ-વહાલ કરવા જેવું પ૩૧૦ સુજ્ઞ
સુ+જ્ઞા / ડાહ્યા, ચતુર, વિદ્વાન પત્રાંક ૧૯૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૯-૨-૧૮૯૧ પ૩૧૧ ધર્મને રૂપે મિથ્યા વાસનાઓ ધર્મને-ના નામે લોક-દેહ-શાસ્ત્રની મિથ્યા વાસનાઓ ૫૩૧૨ નિત્ય પ્રતિ અવકાશ લઇ દરરોજ થોડો સમય મેળવી-ફાળવી, નવરાશ મેળવી પ૩૧૩ નિવૃત્તિ નિરાંત, ફુરસદ, સંસારની ઉપાધિમાંથી દૂર થઈ એકાંતવાસ સેવવો પ૩૧૪ પરિચય
ર+વિ ઓળખાણ, અભ્યાસ ચારે તરફથી એકઠું કરવું-વીણવું પત્રાંક ૨૦૦ શ્રી મણિલાલ સો.ને તા.૧૦-૨-૧૮૯૧ થી ૧૦-૩-૧૮૯૧ દરમ્યાન ૫૩૧૫ વચનાવલી વચનોનો સમૂહ, હાર; સંખ્યાનો સમૂહ; પ્રતિજ્ઞાઓની પંક્તિ-હાર-માળા
પ્રતિજ્ઞાની સીડી, પરંપરા; કોલનો સમૂહ ૫૩૧૬ સત્સુખ સાચું-સારું-યથાર્થ સુખ, આત્માના અસ્તિત્વનાં ભાસનું સુખ ૫૩૧૭ અનંતાનુબંધી કષાય અનંત સંસાર (જન્મ-મરણ) કરાવે, સમ્યકત્વ ન થવા દે તેવો કષાય પ૩૧૮ જ્ઞાનીની ઇચ્છા જ્ઞાનીની આજ્ઞા ૫૩૧૯ જિનાગમાદિ જિનેશ્વર કથિત શાસ્ત્ર વગેરે ૫૩૨૦ આસક્તિ ના+સગ્ન પ્રીતિ, મોહ, અતિશય લગની, ચાહ, અનુરક્તિ પૃ.૨૬૩ પ૩૨૧ - પરીક્ષિત રાજા અર્જુનજીના પુત્ર અભિમન્યુના પુત્ર પરીક્ષિત, હસ્તિનાપુરના રાજાના સમયમાં
કળિયુગનો આરંભ થયો પ૩૨૨ શુકદેવજી શિવે પાર્વતીને જ્ઞાનવાર્તા આપી ત્યારે આગલા જન્મમાં જેણે પોપટ રૂપે સાંભળી
લીધી, શિવ મારવા દોડ્યા તો જે વ્યાસપત્નીના ઉદરમાં પેસી ગયા, શિવ પણ ત્યાં ૧૨ વર્ષ સુધી રાહ જોઈ રહ્યા, આખરે વિષ્ણુએ સમાધાન કરાવતાં શુકદેવ નામે અવતર્યા, આજન્મ બ્રહ્મચારી, રંભાના મોહિત કરવાના પ્રયત્ન છતાં નિશ્ચલ,
પરીક્ષિત રાજાને ૭ દિ' ભાગવતશ્રવણ દ્વારા આત્મજ્ઞાન કરાવનાર વ્યાસપુત્ર પ૩૨૩ નિજ છંદે પોતાના-અંગત ઇચ્છા-મરજી અભિપ્રાય મુજબ ૫૩૨૪ પરિશ્રમ પરિશ્રમ્ | તકલીફ, મહેનત, થાક, કલેશકારક પ્રયાસ
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________
અંતર્મુહૂર્ત
:: ૧૯૧ :: અન્ત-દુર્જી ૨ સમયથી માંડીને ૪૮ મિનિટમાં ૧ સમય ઓછો પર+રાક્ષ | અજ્ઞાત, અપરિચિત, અપ્રત્યક્ષ
પ૩રપ પ૩૨૬ પૃ.૨૬૩ ૫૩૨૭ ૫૩૨૮ ૫૩૨૯ ૫૩૩૦ ૫૩૩૧
પ૩૩૨ ૫૩૩૩
પ૩૩૪ પ૩૩પ પ૩૩૬ પ૩૩૭ પ૩૩૮ પ૩૩૯ પ૩૪૦ પ૩૪૧ ૫૩૪૨ ૫૩૪૩ પ૩૪૪ પ૩૪૫ પ૩૪૬ પ૩૪૭ પૃ.૨૬૪ ૫૩૪૮ પ૩૪૯ પ૩પ૦ પ૩પ૧ ૫૩૫૨ ૫૩૫૩ ૫૩૫૪ ૫૩૫૫ ૫૩૫૬ ૫૩૫૭
અધિકારી હકદાર, સ્વામી, યોગ્ય, જેનો આશ્રય કરાય તે જ્ઞાનમાર્ગની શ્રેણી જ્ઞાનમાર્ગની સીડી, નિસરણી ગુખ તત્ત્વને ગૂઢ તત્ત્વને, છૂપાયેલાં-સંતાડેલા તત્ત્વને, આત્મતત્ત્વને અભય પરમાત્મા; આત્મનિષ્ઠ, ભયરહિત, નિર્ભય ઇતિ શિવમ્ +વતના શો+વના આ પ્રકારે શુભ-મંગળ-કલ્યાણ-મોક્ષ થાય છે પત્રાંક ૨૦૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૬-૨-૧૮૯૧ કેવળ નિર્વિકાર ખરેખર-આખું નિર્વિકાર-ફેરફાર વિનાનું પરબ્રહ્મ નિર્ગુણ નિરુપાધિક બ્રહ્મ, પરમાત્મા, પ્રભુ, સર્વોત્કૃષ્ટ, ચિદાત્મા, ઈશ્વર,
પરમ તત્ત્વ; અથર્વવેદનું એક ઉપનિષદ્ર પ્રેમમય પરાભક્તિ પરમાનંદ પરમ-ઉત્કૃષ્ટ આનંદ નિરંજનદેવ શુદ્ધાત્મદેવ, શુદ્ધ ચૈતન્ય મહારાજ, શુદ્ધાત્મા પ્રભાત
પ્ર+મા પરોઢ, સવાર અનુગ્રહતા અનુ+પ્રદ્દ મહેરબાની, અનુકૂળતા, કૃપા, ઉપકાર; સ્વીકાર મહીની મટુકી દહીંની માટલી શ્રીમદ્ ભાગવત ઇસુની ૭મી સદી આસપાસ શ્રીકૃષ્ણજીવન વિષેનું સંસ્કૃતમાં પુરાણ સહસ્રદળ કમળ હજાર પાંખડીવાળું કમળ માધવ મધુ+ | મા+ધવા . મધુવંશના શ્રીકૃષ્ણ; લક્ષ્મીપતિ વિષ્ણુ, વૈશાખ માસ આદિ પુરુષ વિ+પુરૂષ : નારાયણ, હિરણ્યગર્ભ, પરમાત્મા પુરાણપુરુષ પુર/+ની / પુરૂષન્ ! પરમાત્મા, વિષ્ણુ, કેવળજ્ઞાની ઉલ્લાસ ૩+નન્ પ્રકાશ, હર્ષ, આનંદ, કોઇ ગ્રંથનો અમુક ભાગ ગ્રાહક
પ્રમ્ ગ્રહણ કરનાર, ઘરાક મળીને મથું ! વલોવીને, મંથન કરીને
ઉન્મત્ત
+મદ્ પાગલ, ગાંડુ, ઉદ્ધત, નશામાં ચકચૂર, મસ્તાન ચાહીને જાણી જોઇને, જાણીબુઝીને, ઈરાદાપૂર્વક અંતર્ધાન અન્તર્ધા તિરોધાન, દશ્ય પદાર્થનું અદશ્ય થવું લક્ષણના ધારક લક્ષણ ધરાવનારા વિકટ વાસ મુશ્કેલ મુકામ, વિકરાળ સ્થાન નિવાસ રહેવાનું, રહેઠાણ હરિઇચ્છાએ ગુરુદેવ પસાથે-કૃપાએ હર્યાફર્યાની વૃત્તિ (આત્મામાં જ) હરવાની-ફરવાની રુચિ કે આજીવિકા-જીવન ભેદનો પ્રકાશ રહસ્યનો, મર્મનો, ભેદભેદ જ્ઞાનનો પ્રકાશ, પ્રસિદ્ધિ, પ્રાકટ્ય, પ્રગટપણું મણિને પ.પૂ.શ્રી સોભાગ્યભાઈના પુત્ર મણિલાલભાઈને
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૯૨ :
૫૩૫૮
૫૩૫૯
૫૩૬૦
૧૩૬૧
૫૩૬૨
૫૩૬૩
૫૩૬૪
૫૩૬૫
પૃ.૨૬૫
૫૩૬૬
૫૩૭૩
૫૩૭૪
૫૩૭૫
૫૩૭૬
માયાનો મોહ
ધન-દોલત-ઇન્દ્રજાળ-જ્ઞાનની શક્તિનો મોહ-સ્નેહ પૂર્ણપદોપદેશક કક્કો મોક્ષપદનો ઉપદેશ મળે તેવી રીતે કક્કાવાર ગોઠવણી
ગાવાની ઢબ
ગાવાની રીત
૫૩૭૭
૫૩૭૮
૫૩૭૯
૫૩૮૦
૫૩૮૧
૫૩૮૨
૫૩૮૩
ઢાળ
રાગ
ભક્તિ
સર્વોપરી
૫૩૬૭
૫૩૬૮
૫૩૬૯
૫૩૭૦
૫૩૦૧
વહાલું
૫૩૭૨ ખંભાત
પત્રાંક ૨૦૨ પરમાર્થ માટે
વહાલપ
પત્રાંક ૨૦૩
સત્સ્વરૂપ
પત્રાંક ૨૦૪
ભોમ
મુમુક્ષુ
જ્ઞાનકથા
ઘૂમે છે
પત્રાંક ૨૦૫
મન્ । ભજન, ભગવત્પ્રેમ
સૌથી ચડિયાતું, શ્રેષ્ઠ
ભક્તિ-ભરિત
ઇશ્વરેચ્છા અંતરમાં સમજી રાખજો
વાસ્તવિક સુખ
નિયત ઊર્ધ્વલોક
શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈને પરમ તત્ત્વ, પરમ-ઉત્તમ પુરુષાર્થ-મોક્ષ માટે
પ્રેમ, વહાલ
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૭-૨-૧૮૯૧
સત્+સ્વરૂપ્। સત્=ઉત્પાદ, વ્યય અને ધ્રૌવ્યયુક્ત, સ્વરૂપ=સ્વ દ્રવ્ય પર્યાય
તા.૩-૩-૧૮૯૧
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
મૌન । મંગળવાર, મંગળ ગ્રહ
મન્+મર્। ભક્તિ ભરેલું, ભક્તિની ભાત-ડિઝાઇન ભરેલું
પ્રારબ્ધ, નિયતિ, ભવિતવ્યતા મનમાં રાખશો
તા.૨૬-૨-૧૮૯૧
પ્રિય, ગમતું, પસંદ પ્યારું
શ્રી સ્તંભન તીર્થ પાર્શ્વનાથ, મંદિરોનું નગર, જૂનું બંદર, પ્રભુશ્રીજી દીક્ષાભૂમિ, પૂ.અંબાલાલભાઇની જન્મભૂમિ, ગુજરાતમાં આણંદથી ૫૫ કિ.મી., અગાસથી ૪૦ કિ.મી., બાંધણીથી ૪૦ કિ.મી., અમદાવાદથી ૮૮ કિ.મી. મુ+સન્+૩ । સત્સંગી, મોક્ષાભિલાષી; ‘સર્વ પ્રકારની મોહાસક્તિથી મુઝાઇ એક ‘મોક્ષ’ને વિષે જ યત્ન કરનાર’ (પત્રાંક ૨૫૪) આત્મજ્ઞાન સંબંધી વાત-વાર્તા
ધૂ । ગોળ ફરે છે, મહાલે છે, મચ્યા કરે છે શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
यस्मिन्सर्वाणि भूतान्यात्मैवाभूद्विजानतः ।
તંત્ર જો મોહ : શોર્જ; ત્વમનુપશ્યતઃ ॥ (ઇશાવાસ્ય ઉપનિષદ્ શ્લોક ૭)
તા.૬-૩-૧૮૯૧
પરમ સત્ને જાણનારા જે જ્ઞાની પુરુષની નજરમાં સર્વ પ્રાણી આત્મારૂપ જ બન્યા છે અને જે સર્વત્ર એકત્વનાં-પરમાત્મસ્વરૂપનાં જ દર્શન કરે છે, તેને મોહ કેવો ને શોક કેવો ? અર્થાત્ ન હોય. વસ્તુ+ । આત્મવસ્તુનું-સાચું-યથાર્થ-પારમાર્થિક
સુખ
નિ+યમ્ । નક્કી, નિશ્ચિત, નિયોજિત; નિયમ વડે બંધાયેલ, સંયત ઊંચે; સ્વર્ગલોક, દેવલોક; મોક્ષ
આ મૃત્યુલોક-માનવલોક-મધ્યલોક કે તિરછોલોક સિદ્ધશિલા, સિદ્ધાલય, મુક્તિપુરી
સર્વ સ્થળે અને સર્વ સમયે
આ જગત
મોક્ષસ્થાન
સર્વત્ર
માયાપૂર્વક પરમાત્માનું પરમાત્માએ અવિદ્યા-પ્રપંચ-ઇન્દ્રજાળ સહિત જોયું છે એવું જગત
દર્શન છે એવું જગત
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૯૩::
૫૩૮૪ વિચારી પગ મૂકવા જેવું વિવેક રાખીને આત્મ-વિચાર કરીને ડગલું ભરવા જેવું, રહેવા જેવું
[]
૫૩૮૫
૫૩૮૬
૫૩૮૭
પૃ.૨૬૬
૫૩૮૮
૫૩૮૯
૫૩૯૦
૫૩૯૧
૫૩૯૨
પાંક ૨૦૬ ઘટ પરિચય
રિવાજ
દીન માત્ર
ધારો, પ્રથા, ચાલ
ધર્મ માત્ર-માત્ર ધર્મ; ગરીબ-લાચાર; દાસાનુદાસ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
પત્રાંક ૨૦૦
તા.૧૦-૩-૧૮૯૧
કોઇ જાતની ક્રિયા સામાયિક, પ્રતિક્રમણ, પૂજા, પડિલેહણ વગેરે કોઇપણ ધાર્મિક ક્રિયા ૐ+સ્થા । કાઢી નાખવામાં, ન માનવામાં, ઊલટાવવામાં, બદલી નાખવામાં
ઉથાપવામાં
પ્રારંભ
હેતુભૂત
વૈતાલીય
અધ્યયન
૫૩૯૩
૫૩૯૪
પરત્વે
૧૩૯૫
પરિણમે
૧૩૯૬
વાચના
૫૩૯૭ કષાય
૫૩૯૮
મંદત્વ
૫૩૯૯
ભવ્ય
૫૪૦૦
અભવ્ય
૫૪૦૧
મિથ્યાદૃષ્ટિ
૫૪૦૨
સભ્યષ્ટિ
૫૪૦૩
૫૪૦૪
૫૪૦૫
૫૪૦૬
૫૪૦૭
૫૪૦૮
૫૪૦૯
૫૪૧૦
૫૪૧૧
તા.૮-૩-૧૮૯૧
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને શરીર સહવાસ, મનનો મહાવરો-ઓળખાણ. પ્રવાહી ગળતાં ગળામાંથી થતો અવાજ; ઘટ=ઘડો; શરીર; ઘટ્ટ; હૃદય-મન; ખોટ-ઘટાડો; કુંભક પ્રાણાયામ; પરિચય=સહવાસ, ઓળખાણ, મહાવરો. કુંભ રાશિના સોભાગભાઇ વિષે; યોગાભ્યાસમાં અનુભવાતી એક અવસ્થા (૪માંથી)
સુલભબોધિ દુર્લભબોધિ
તુચ્છસંસારી અધિકસંસારી
મતભેદવાળાં પ્રાણી જુદી માન્યતાવાળા જીવ
સંબંધમાં, બાબતમાં, વિષે
પરિ+નમ્ । નીપજે, પરિણામ પામે, ફલિત થાય
જણાય
અનુપમ જોગ બનવો
પ્ર+આ+રમ્ । શરૂઆત
કારણભૂત, આશયવાળી, ઉદ્દેશિત
શ્રી સૂયગડાંગજી સૂત્રનું રજું અધ્યયન જેમાં કર્મક્લેશ તોડવાનો બોધ, ૧લા ઉદ્દેશમાં ઋષભ પ્રભુએ ૯૮ પુત્રોને આપેલ બોધ, ૨જા ઉદ્દેશમાં ૮ મદ – વિષયના ત્યાગનો, ઉપસર્ગ સહન કરવાનો બોધ અને રજા ઉદ્દેશમાં રાત્રિભોજન ત્યાગ બોધ તથા બોધિબીજ-સમકિતનું મહત્ત્વ છે
વર્ । પુસ્તકનું મૂળ લખાણ-પાઠનું પઠન કરવું-કરાવવું તે પ્+આય । રાગ-દ્વેષ, કર્મોની ખેતી; કળિયુગ; કસાયેલો સ્વાદ મ ્ । મંદતા, ધીમાશ
ભૂ । મોક્ષના અધિકારી, વહેલા-મોડા પણ મોક્ષે જઇ શકે તેવા જીવ
ઞ+મૂ । ક્યારેય મોક્ષે ન જઇ શકે તેવા જીવ
મિ+તૃણ્ ।મિથ્યાત્વી
સમકિતી
સહેલાઇથી ધર્મ-બોધ પ્રાપ્ત થાય, સહજમાં સમ્યક્દર્શન થાય તેવા મહા મુશ્કેલીએ ધર્મ-બોધિ પ્રાપ્ત થાય તેવા
અતિ અલ્પ સંસારી, થોડાક જ ભવ બાકી હોય તેવા
વધુ સંસારી, ઘણા ઘણા ભવ બાકી હોય તેવા ખબર પડે
જેની ઉપમા-સરખામણી નથી એવું, સર્વોત્તમ સંજોગ હોવો, મેળ પડવો
ગુણધર્મ
‘સત્’ને બતાવનાર ‘સત્' આત્માના અસ્તિત્વનું ભાન કરાવનાર, સદ્ગુરુ, સંત વસ્તુસ્વભાવથી પ્રાપ્ત થયેલ મૂળ લક્ષણ, સ્વભાવ
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૯૪ ::
પૃ૨૬૭ ૫૪૧૨ પ૪૧૩ ૫૪૧૪ ૫૪૧૫
૫૪૧૬
૫૪૧૭ ૫૪૧૮ પ૪૧૯ ૫૪૨૦ ૫૪૨૧ ૫૪૨૨ ૫૪૨૩ પ૪૨૪ પ૪૨૫ ૫૪૨૬ પ૪૨૭ ૫૪૨૮ ૫૪૨૯ પ૪૩૦ પ૪૩૧ પ૪૩૨
પત્રાંક ૨૦૮ કોને ?
તા.૧૦-૩-૧૮૯૧ એકાંત ખંડન માત્ર મતનું તોડી પાડવું એકાંત મંડળ માત્ર મતનું સ્થાપન, માંડવો નયની સત્તા અધિકાર, વિદ્યમાનતા; અભિપ્રાય-દૃષ્ટિબિંદુની હાજરી-અસ્તિત્વ દુભાવવું નહીં દૂભવવું, અપ્રસન્ન કરવું નહીં, મનદુઃખ પહોંચાડવું નહીં પત્રાંક ૨૦૯ કોને? ગમે તે નામે નમ્ I કોઈપણ નામ-સ્મરણ-સંભાવના-વિકલ્પ દ્વારા
નામનું ના+નિના શબ્દ, સંજ્ઞા જેના દ્વારા કોઈપણ વ્યક્તિ-સમૂહ કે
વસ્તુનું જ્ઞાન થાય તે રીતે ગમે તે આકારે આ+ા કોઇપણ આકારે પ્રકાશ્ય છે પ્ર+વા પ્રસિદ્ધ કર્યું છે, પ્રગટ-સુસ્પષ્ટ કર્યું છે પ્રતીત કરવા યોગ્ય પ્રતિ+હું વિશ્વાસ-ખાતરી-સમજ-જ્ઞાન-સિદ્ધ કરવા યોગ્ય અનન્ય પ્રેમે જેના જેવો બીજો પ્રેમ નથી તેવો, સર્વોત્કૃષ્ટ પ્રેમપૂર્વક અવિચ્છિન્ન ત્રુટક નહીં તેવી, સતત, ધારાવાહી, અવિરત, અવિકલ સતુ-ચિતુ-આનંદસ્વરૂપ બ્રહ્મ, પરમાત્મા; આત્માના ત્રણે વિધાયક લક્ષણ રૂપે પરમ તત્ત્વ અંતિમ-શાશ્વત તત્ત્વ, બ્રહ્મ પુરુષોત્તમ પુરુષોમાં-આત્માઓમાં ઉત્તમ, વિષ્ણુ, કૃષ્ણ, તીર્થકર કેવળજ્ઞાની સિદ્ધ સિદ્ મુક્ત, ભગવાન
શ પરમેશ્વર, સ્વામી, માલિક, મહાદેવ નિરંજન
નિમગ્નનું નિર્દોષ, નિર્લેપ, પરમાત્મા, સિદ્ધ અલખ
+નમ્ | અલક્ષ્ય, અત્તેય, બ્રહ્મ પરબ્રહ્મ અનાદિ અનંત તરીકે કહેવાતું સૃષ્ટિના આદિ કારણરૂપ પરમ તત્ત્વ, પરમાત્મા પરમાત્મા પરમ આત્મા, ભગવાન, પરમેશ્વર, તીર્થંકર પર+૪+૮+૪=૨૪ પરમેશ્વર પરમ ઇશ્વર, પરમાત્મા, ભગવાન, પરમેશ, જિનેન્દ્ર ભગવાન ભગવત માવત્ ભગ=ઐશ્વર્ય, વિર્ય, યશ, શ્રી, જ્ઞાન અને વૈરાગ્યવંત ભગવંત પત્રાંક ૨૧૦ મુનિશ્રી લલ્લુજી
તા.૧૦-૩-૧૮૧ દર્શિત છે ટ્ર દેખાય છે, દેખાડેલ છે, પ્રગટ કરેલ છે, સમજાવેલ છે સવૃત્તિ સની વૃત્તિ, શુભ વૃત્તિ, સાચી-સારી વૃત્તિ વિશેષે કરી વિશિ+ખાસ કરીને, વધારે ધર્મજીવ ધૂ+ગીન્ ધર્મ પ્રાપ્ત કરવો-કર્યો છે તેવા જીવ, ધર્મરૂપ જીવનવાળા, ધર્મિષ્ઠ દાસ
લમ્ સેવક, નોકર, અનુચર, ગુલામ, મૃત્ય જૂનું મૂક્યા વિના અનાદિ કાળનું ચાલ્યું આવતું ગૃહીત મિથ્યાત્વ મૂક્યા વિના, સપુરુષ મળ્યા
પહેલાનું માની રાખેલું બધું છોડ્યા વિના પ્રાપ્તિ પ્રજ્ઞ{ લાભ, મળતર
સ્મૃતિ મૃ સ્મરણ, યાદ; વિવેક અને જાગૃતિ પડ્યાંક ૨૧૧ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા. ૧૦-૩-૧૮૯૧ સુગમ સુ+મ્ | સહેલાઇથી સમજાય તેવું
ઇશ્વર
૫૪૩૩ ૫૪૩૪ ૫૪૩૫ ૫૪૩૬ ૫૪૩૭ ૫૪૩૮
૫૪૩૯ પ૪૪૦
, પ૪૪૧
For Private & Personal use only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૯૫ ::
આવરણતમ અજવાળારૂપ
આ+વૃ+તમન્ આવરણ રૂપી અંધારું-અંધકાર-તિમિર +ન્ પ્રકાશરૂપ, ઊજાસરૂપ
૫૪૪૨ ૫૪૩ પૃ.૨૬૮ ૫૪૪ પ૪૪૫ ૫૪૪૬ ૫૪૪૭ ૫૪૪૮ પ૪૪૯ ૫૪૫O પ૪૫૧ ૫૪૫૨ ૫૪૫૩ પ૪પ૪
૫૪૫૫ ૫૪૫૬ પ૪પ૭ ૫૪૫૮
વ્યતિરિક્ત વિ+તિ+રિવું જુદું, અલગ કરેલું, અળગું પર
આઘે, દૂર, પારકું બીજું; પછીનું શ્રેષ્ઠ, પીંછું; ઉપર મતિ
મન્ ! માન્યતા, બુદ્ધિ, મત બંધવરૂપ
વધુ ભાઇ-બંધુ જેવા, વીર સ્વરૂપ-મહાવીર સ્વરૂપ રક્ષકરૂપ રક્ષા રખેવાળ જેવા, રામ રૂપે સમ્યક પ્રકારે સાચી રીતે, રૂડી રીતે નિગ્રંથ પ્રવચન જિન પ્રવચન, વિતરાગ સમસ્ત દ્વાદશાંગી સર્ બારેબાર આગમ, આખેઆખા ૧૨ અંગ ષર્ દર્શન છયે દર્શન-જૈન, બૌદ્ધ, સાંખ્ય, ન્યાય-વૈશેષિક, પૂર્વમીમાંસા, ઉત્તરમીમાંસા સંભારજો સમ્+મૃ, મામ્ ા યાદ કરજો, સ્મરજો બાધ કરે એવા વસ્તુની પ્રતીતિ થવા છતાં વસ્તુના મિથ્યાપણાનો નિશ્ચય થાય છે તેનો બાધ,
પ્રતિબંધ, હરકત, અડચણ કહેવાય એવા વૃત્તિનો લય વૃત્તની વૃત્તિની લીનતા, વિરામ, એકતાર ગુપ્ત રીતે { છાની રીતે મંત્ર
મન્ના રહસ્ય; મનને તારે તે; જાપના અક્ષર-શબ્દ; સગુરુએ આપેલા શબ્દો વખત ગાળો સમય-વખત પસાર કરજો, વિતાવજો, કચરો કાઢી શુદ્ધ કરજો પત્રાંક ૨૧૨ શ્રી ત્રિભોવનભાઈને તા.૨૪-૨-૧૮૯૧ થી તા.૧૦-૩-૧૮૯૧ દરમ્યાન કામ
મ્ | વાંચ્છા, ઇચ્છા; પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષય મુમુક્ષુ વૈ.
વૈજનાથ યોગી પદનો
આત્મપદનો-મોક્ષપદનો સાક્ષાત્કાર આત્મ-અનુભવ, આત્મદર્શન જોગ્ય પૂર્વકાળમાં પહેલાના સમયમાં-ભવમાં ઉત્તર દિશામાં વિચરવા વિષે કૃપાળુદેવના નેપાળના રાજકુમાર તરીકેના ભવ સંબંધી ક્વચિત્ર ક્યારેક ગ્રહી રાખેલી પકડ કરી રાખેલી, પકડી રાખેલી સિદ્ધિયોગાદિ અણિમા, મહિમા, લધિમા, ગરિમા, ઇશિતા, વશિતા, પ્રાપ્તિ અને પ્રાકામ્ય રિદ્ધિયોગાદિ બુદ્ધિ, ચારણક્રિયા, વિક્રિયા, તપ, મન-વચન-કાયબળ, ઔષધિ વગેરે મલિન મન્ ા મેલવાળી, અશુદ્ધ, અસમ્યફ સમૂર્તિ સત્ નીતરતી મૂર્તિ, મૂર્તિમાન સન્દુરુષ બાહ્ય લક્ષ ઉપલક દૃષ્ટિ-ધ્યાન અપૂર્વ સ્નેહ પહેલાં કદી ન કર્યો હોય તેવો પ્રેમ, ક્યારેય ન રાખ્યો હોય તેવો સ્નેહ ઘડી એક આયુષ્ય ઘટવા+ગાયુ. થોડીક વાર, થોડુંક આયુષ્ય, ૨૪ મિનિટની ૧ ઘડી વિટંબના
વિ+૩ મુશ્કેલી
યોગ્ય
૫૪૫૯ ૫૪૬૦ પ૪૬૧ ૫૪૬૨ ૫૪૬૩ ૫૪૬૪ પ૪૬૫ ૫૪૬૬ પ૪૬૭. પ૪૬૮ ૫૪૬૯ ૫૪૭૦ ૫૪૭૧ ૫૪૭૨ ૫૪૭૩ ૫૪૭૪ ૫૪૭૫
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________
કેવળ
:: ૧૯૬ :: ૫૪૭૬ સંગતિ સન્મ્ | સંગ, સોબત, સહવાસ, ઐક્ય, સંયોગ, મેળ, પૂર્વાપર સંબંધ ૫૪૭૭ માંડ્યો મદ્ ા શરૂ કર્યો ૫૪૭૮ ચરણરજ વ+જ્ઞા પગની ધૂળ પૃ.૨૯ પત્રાંક ૨૧૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૪-૩-૧૮૯૧ ૫૪૭૯ આ લોક આ મૃત્યુલોક-માનવલોક-
તિથ્થો લોક; આ જગત, આ જનતા, આ દુનિયા ૫૪૮૦ ઝાંઝવાના પાણી સંજ્ઞાવાતા મૃગજળ, પાણીનો આભાસ પ૪૮૧ તૃષા છિપાવવા તરસ મટાડવા ૫૪૮૨ દિીન
લાચાર, ગરીબ, રાંક ૫૪૮૩ અતુલ ખેદ જેની તુલા-સરખામણી ન થઈ શકે તેવો શોક, સંતાપ, દિલગીરી, થાક ૫૪૮૪ જ્વરાદિક રોગ તાવ વગેરે રોગ ૫૪૮૫
માત્ર, ફક્ત, સાવ, છેક; એકમાત્ર, અનન્ય, શુદ્ધ ૫૪૮૬ અલ્પ
થોડી, થોડીક ૫૪૮૭ એક અંશ હેજ પણ, જરાક જેટલી, અંશ માત્ર ૫૪૮૮ પૂર્ણકામતા પૂર્ણકૃત્યતા, પૂર્ણકર્તવ્ય, કૃતકૃત્યતા, કૃતાર્થતા ૫૪૮૯ સમર્થતા સમ્+૩ર્થા સામર્થ્ય, શક્તિ, સક્ષમતા, અર્થ-અભિપ્રાયની એકતા-સમાનતા ૫૪૯૦. સ્પૃહા
ઇચ્છા, અપેક્ષા, તૃષ્ણા, દરકાર, પરવા ૫૪૯૧ ઉન્મત્તતા ઉન્માદ, ગાંડપણ, ચિત્તભ્રમ ૫૪૯ર પોતાપણું આપોપું, આત્મત્વ પ૪૯૩ ત્રિલોકના નાથ ત્રણ લોકના નાથ-ધણી-પતિ, પરમેશ્વર, અરિહંત, તીર્થકર ૫૪૯૪ અટપટી દશા અઘરી-જટિલ-મુશ્કેલ-ગૂંચવણભરેલી દશા-હાલત-હાલ ૫૪૯૫ એક સમય આંખના પલકારાનો અસંખ્યાતમો ભાગ ૫૪૯૬ કેવળ અસંગપણું માત્ર વીતરાગતા, દેહાદિક સંબંધ-રાગાદિક ભાવથી પર પ૪૯૭ પુરુષપુરાણ સૌથી પ્રાચીન-પુરાણા પુરુષ, ઋષભદેવ ભગવાન; પુરાણમાં પ્રશંસિત પુરુષ ૫૪૯૮
fમદ્ ા ફરક, તફાવત; રહસ્ય પ૪૯૯ વિશેષ વિ+fશ૬ વધુ, વધારે, ખાસ, અસાધારણ પપCO અધીન વશ, તાબેદાર, આધીન પપ૦૧. દુર્ઘટપણું ટુ દુઃસંભવતા, મેળવવું અશક્યવત્ પપ૦ર સ્તવીએ છીએ તુ . સ્તુતિ-પ્રશંસા કરીએ છીએ પૃ.૨૦૦ પપ૦૩ ઈશ્વરી ઇચ્છા નિયતિ પપ૦૪ અંતર-ઈચ્છા અંતરની-મનની ઇચ્છા, વચગાળાન-અંતરાલકાળની ઇચ્છા, શુભેચ્છા;
મનોકામના, અંતઃકરણની અપેક્ષા, રુચિ, અરજ, દશા, અંતર-દશા પપ૦પ કર્તવ્યરૂપ કરવા યોગ્ય, ફરજ જેવું, ફરજ સમાન, ફરજરૂપે ૫૫૦૬ પારમાર્થિક વાત સ્વાભાવિક-પરમાર્થથી આવેલી-પરમાર્થથી થનાર-સત્ય વાત ૫૫૦૭ ત્રિકાળિક ભૂત-ભવિષ્ય અને વર્તમાન એ ત્રણે કાળની ૫૫૦૮ લક્ષે નથી લક્ષ-ધ્યાન-તપાસ-વિચાર-નિશાન પણ નથી, લક્ષે ય નથી
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૫ ૯
X ૫૫૧૦ ૫૫૧૧ ૫૫૧૨ ૫૫૧૩ પપ૧૪ પપ૧૫ પપ૧૬ પપ૧૭ પપ૧૮ પપ૧૯ પપ૦૦ ૫૫૨૧
૫૫૨૨ પપ૨૩ પપ૨૪. ૫૫૨૫ પપર૬ ૫૫૨૭ પૃ.૨૦૧ પપ૨૮ ૫૫૨૯ પપ૩૦ પપ૩૧ પપ૩ર પપ૩૩ પપ૩૪ પપ૩પ પપ૩૬
: ૧૯૭:: વેદાંતગ્રંથ પ્રસ્તાવના વેદાંતનો પરિચય આપતું પુસ્તક પત્રાંક ૨૧૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલુભાઈને
તા.૧૫-૩-૧૮૯૧ અભેદ દશા અદ્વૈત દશા-ધબ્દાતીત દશા જગતની રચના માયા, પ્રપંચનું સ્વરૂપ-બંધારણ અહંરૂપ બ્રાન્તિ હું દેહ છું, વાણિયો છું, જૈન છું, ગૃહી છું એવી ભ્રમણા નિશ્ચય વાર્તા નક્કી વાત, ખાતરીપૂર્વકનું કથન-હકીકત, પારમાર્થિક વાત બિચારાં દુઃખી, લાચાર, ઉપાય વિનાનાં મોહાંધ મોહ-અજ્ઞાનથી અંધ-આંધળાં પરમ કરુણા ઘણી કરુણા-દયા, ઉત્કૃષ્ટ દયા, પહેલી દયા, છેવટની દયા હે નાથ હે સ્વામી, માલિકસંન્યાસીની અટક ગતિમાં દશામાં-માર્ગમાં-મતિમાં પ્રબોધશતક વેદાંતનું પુસ્તક તૃણવતું તૃણ સરખું-જેવું, ખડતુલ્ય, તણખલા જેવું, તરણાના તાલે વિભૂતિરૂપે વિ+પૂ. દિવ્ય-અલૌકિક શક્તિ, સંપત્તિ-ઐશ્વર્ય મહત્ત્વ; ભસ્મ પત્રાંક ૨૧૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૮-૩-૧૮૯૧ પાઠીને પા વાચનારને, ગોખનારને, પાઠ કરનારને મનમાનતી મનગમતી, મનમાન્ય, મનપસંદ વનવાસ વનમાં વસવું તે
અંતર્ વૃત્તિ, આંતરિક વલણ સર્વોત્તમ પ્રજ્ઞા સર્વોત્તમ બુદ્ધિ, ડહાપણ-શાણપણ, અક્કલ, વિદ્વત્તા ઓથ
આશરો, મદદ પત્રાંક ૨૧૬ કોને ? એકાકી
+નિર્ા એકલું, નિરાધાર અને કાકી એકલું નહીં, બહુ કે એકથી વધુ, અનેક હોય તેવું સુવર્ણ સોનું કુંડલ કાને પહેરવાનું એક ઘરેણું
હાથનાં ઘરેણાં સાંકળાં પગનું ઘરેણું બાજુબંધાદિક
હાથનું ઘરેણું વગેરે પર્યાયાંતર વિશેષ ગુણ બદલાતાં, રૂપાંતર, પર્યાયનો ફેર-ભેદ સત્તા
અસ્તિત્વ, અધિકાર પત્રક ૨૧૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૧૦-૨-૧૮૯૧ થી તા.૨૩-૨-૧૮૯૧ દરમ્યાન વિકટ વા વિકરાળ-ભયંકર-મુશ્કેલ-દુર્ગમ-રસ્તે રીતે બીડું છું પરબીડિયામાં (કવર) મૂકી બંધ કરું છું તન્મય ભક્તિ તે મય, તે રૂપ, તદાકાર, તલ્લીન ભક્તિ એકતાર સ્નેહ એકરસ-તાર-ચિત્તવાળો સ્નેહ આવરણ ના+વૃ આચ્છાદન, વિન
કડાં
પપ૩૭ પપ૩૮ પપ૩૯ ૫૫૪૦ ૫૫૪૧
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૯૮ ::
આણવું પડે દીનતા ગોપાંગના જડભરતજી આખ્યાયિકા
દશા
દૂરથી લાવવું પડે ગરીબાઇ, કંગાલિયત, દુઃખિયારાપણું, દીનત્વ ગોપી, ગોવાળણ આંગિરસના પુત્ર, યોગી કથા, પૌરાણિક કથન મન-ચિત્ત, હાલત, સ્થિતિ, અવસ્થા અશરીરી, કૈવલ્ય પામેલી મરણકાળે પ્ર+વદ્ ા એક રીતની ગતિ, પરંપરા, ગુટક ન થાય તેવો સહેલો ઉપાય મળતો નથી
વિદેહી અંતકાળે પ્રવાહ સુગમ ઉપાય જડતો નથી
પપ૪૨ પ૫૪૩ પપ૪૪ પપ૪૫ પપ૪૬ પપ૪૭ પપ૪૮ પપ૪૯ પપપ૦ પપપ૧ ૫૫૫૨ પૃ. ૨૨ પપપ૩ પપપ૪ પપપપ પપપ૬ પપપ૭ પપપ૮ પપપ૯ પપ૬૦ પપ૬૧ પપ૬૨ પપ૬૩ પપ૬૪ પપ૬૫ પપ૬૬ પપ૬૭ પપ૬૮ પપ૬૯ પપ૭૦ પપ૭૧ પપ૭ર પૃ. ૨૦૩ પપ૭૩ પપ૭૪ પપ૭૫
પરમ
શ્રેષ્ઠ અમૃત;પહેલું; છેવટનું; ઘણું; સંલગ્ન અમૃત બળવત્તર વધુ બળવાન હૃદયગત હૃદયમાં રહેલું, આંતરિક અમારી સત્તા અમારો અધિકાર અનુદ્યમી પુરુષાર્થ રહિત, મહેનત વિના અહંપણું અસ્મિતા ઇશ્વરાર્પણ ભગવાનને ખાતે, હરિની ઇચ્છા, ઇશ્વરને અર્પણ; શુદ્ધ સ્વભાવમય વિસ્મરણ કર્યા રહેવું ભૂલતા રહેવું જોઈ લઈશું ખપી થઈશું, દ્રષ્ટાભાવ રાખીશું, સાક્ષીભાવે જોઈશું, જે થાય તે યોગ્ય મહંત
મહતા મોટા સાધુ, મઠાધિકારી નિરપેક્ષ નિ++વૃક્ષ | આકાંક્ષા રહિત, નિઃસ્પૃહ શબ્દ શબ્દથી-માં; એક શબ્દ પણ અવધારજો પ્રવધુ નક્કી કરજો, ધ્યાનપૂર્વક તપાસજો મૂકી દેવો મુન્દ્રા છોડી દેવો આધીન ભક્તિ વશ થઈ જાય તાબે થઈ જાય તેવી ભક્તિ સમ્મતિ સમન્ ! માન્યતા, કબૂલાત-અનુમતિ અંતરથી ઊગી ખરેખર મનમાં જે લાગ્યું-ઊગ્યું તે આકુળ ગભરાયેલા, ગભરાટવાળા નિર્બળ બળ વગરના ઈચ્છાપૂર્ણ મરજીથી, ઇચ્છા સહિત પત્રાંક ૨૧૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૩-૩-૧૮૧ અધિષ્ઠાન ધ+સ્થા | મુખ્ય સ્થાન, આધાર, સત્તા-પ્રભાવ અકથ્ય
ન વર્ણવેલું, ન કહી શકાય તેવું મૂંગાની શ્રેણે બોલી ન શકે તેવી રીતે શ્રી પરથી શ્રયે, શ્રયણે, શ્રેણે=આશ્રયે, આધારે
મૂંગાના આશ્રયે-આધારે
For Private & Personal use only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૧૯૯::
પપ૭૬ ૫૫૭૭. પપ૭૮ પપ૭૯ પપ૮૦ ૫૫૮૧ પપ૮૨ પપ૮૩ ૫૫૮૪ પપ૮૫ પૃ. ૨૦૪ પપ૮૬ પપ૮૭ ૫૫૮૮ પપ૮૯
બાળજીવ અજ્ઞાની જીવ શાશ્વતરૂપે સનાતન-નિત્ય-અમર રૂપે જોગ જીવ યોગ્ય જીવ કહેણીથી કહાણી-કહેવાની રીત-દોષ-લોકાપવાદથી શરણાપત્ર શર+ના+પત્ શરણમાં આવેલા બાહ્યશેલી બહારની-બહાર રહેલી લખવાની રીત, ઢબ અંતર્શેલી અંદરની રીતે વિચક્ષણ વિ+વક્ષ નિષ્ણાત, હોશિયાર, સાવધાન, દીર્ઘદર્શી, વિદ્વાન ખરાબ વહાણ ચઢવું પાણીથી ઢંકાયેલા ખડક (ખરાબો) પર વહાણનું ચઢવું; બરબાદ થવું ઉદ્દેશે
દિલ્ | ઇરાદાએ, હેતુસર
૫૫૯) પપ૯૧
પપ૯૨ પપ૯૩ પપ૯૪
હરિ ભગવાન વાસુદેવ-
વિષ્ણુ-કૃષ્ણ-શુદ્ધાત્મા ભગવાન હૃદયદેશ હૃદયપ્રદેશ તદાકાર તે આકારે, તે મય પ્રારબ્ધકર્મનો જે કર્મ ફળભોગ આપવાને માટે પ્રવૃત્ત થયું હોય અને શરીરનાં બંધારણનો ઉદય હેતું હોય તે પ્રારબ્ધ કર્મ દશા ભેદવાળી અભેદ દશા ન હોવી તે શ્રીકૃષ્ણ ૮મા વાસુદેવ, નંદ-જશોદાને ઘેર ઉછરેલા, વસુદેવ-દેવકીના પુત્ર, પાંડવોના
મિત્ર, અર્જુનને શ્રી ભગવદ્ગીતા દ્વારા બોધ આપનાર ચર્ચશું ચર્ચા કરીશું, ચર્ચીશું યોગમાર્ગ યોગસાધનાનો માર્ગ દેશી સિદ્ધિ દૂરનું-ભવિષ્યનું જોઈ શકે તેવી સિદ્ધિ, અગમચેતી, દીર્ઘદૃષ્ટિ હોવી આંખના
જોવાના વિષયક્ષેત્રની મર્યાદા કરતાં ઘણું જોઈ શકે તેવી લબ્ધિ પત્રાંક ૨૧૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૬-૩-૧૮૯૧ દોહો દોહરો, દુહો, માત્રાવૃત્ત, દોહા નામનો છંદ (“આત્મસિદ્ધિ” “હે પ્રભુ વગેરે) પરમાદ્વાદક ખૂબ આનંદ આપનાર આશ્ચર્યક આ+વ નવાઈ કરનારી, ચમત્કારિક નારદ ભક્તિસૂત્ર પ્રેમભક્તિનું સર્વોત્કૃષ્ટ પ્રતિપાદન કરતું શિક્ષાશાસ્ત્ર, દેવર્ષિ નારદ કે કોઈ
મહાત્મા કૃત ૮૪ સૂત્રો, પરમાત્માનું જ્ઞાન કરાવે તે નારદ અને સૂત્ર એટલે
દોરો, જેમાં ઘણા ટૂંકાં રહસ્ય વાક્યો પરોવાયાં હોય. કુલ ૯ નારદ થયા છે. મહર્ષિ નારદજી દેવર્ષિ નારદ, બ્રહ્માના માનસપુત્ર, આજીવન બ્રહ્મચારી, વિષ્ણુના પરમ ભક્ત;
ધર્મશાસ્ત્ર, તીર્થસ્થળ, સંગીત એમ ત્રણ વિષય પર ૩ ગ્રંથના રચયિતા પત્રાંક ૨૨૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને.
તા.૨૮-૩-૧૮૯૧ ફાન ફાગણ મહિનો, ગુજરાતી ૫ મો માસ જન્માક્ષર જન્મકુંડળી અધિષ્ઠાન જેમાંથી વસ્તુ ઉત્પન્ન થઈ, જેમાં તે સ્થિર રહી અને જેમાં તે લય પામી તે
પપ૯૫ પપ૯૬ ૫૫૯૭ પપ૯૮
પપ૯૯
પૃ. ૨૦૫
૫૬૦ પ૬૦૧ પ૬૦૨
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨00 :: પ૬૦૩
પ૬૦૪
પ૬૦પ પ૬૦૬
તા.૫-૪-૧૮૯૧
પ૬૦૭ પ૬૦૮ પ૬૦૯ પ૬૧૦
ચૈતન્ય આત્મા, વેદાંતી મતે ચિત્તસ્વરૂપ પરમાત્મા, જિન મતે જ્ઞાન-દર્શનયુક્ત જીવ,
ન્યાયાદિ મતે આત્માના ધર્મરૂપ ચેતના, પ્રકૃતિ, જીવ સર્વવ્યાપક બધે વ્યાપીને-ફેલાઈને-વિસ્તરીને રહે તે પત્રાંક ૨૨૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧-૪-૧૮૯૧ કલ્પિત કલ્પેલું, ખોટું, જોડી કાઢેલું વિ.રાયચંદ વિનીત રાયચંદ (પોતાનું નામ આ પત્રમાં લખ્યું છે) પત્રાંક ૨૨૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને પોતાને શિરે પોતાને માથે, મારે માથે, મમ મસ્તકે ઉપનામ વિશેષણ, બિરુદ, તખલ્લુસ, બીજું નામ અતિશય ઘણું જ. સસ્પૃહ સ્પૃહા સાથે, ઇચ્છાવાન, તૃષ્ણાવાન પત્રાંક ૨૨૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૮-૪-૧૮૯૧ देहाभिमाने गलिते, विज्ञातें परमात्मनि । યંત્ર યંત્ર મન યાતિ તત્ર તત્ર સમય: શ્રી શંકરાચાર્યજી કૃત દૃદૃશ્યવિવેક, શ્લોક ૨૦
હું કર્તા, હું મનુષ્ય, હું સુખી, હું દુઃખી એ વગેરે પ્રકારથી રહેલું દેહાભિમાન તે જેનું ગળી ગયું છે અને સર્વોત્તમ પદરૂપ પરમાત્માને જેણે જાણ્યો છે, તેનું મન જ્યાં જ્યાં જાય છે ત્યાં ત્યાં તેને સમાધિ જ છે.
પ૬૧૧
પૃ.૨૯૬ પદ૧૨ પ૬૧૩ પ૬૧૪ પ૬૧૫ પ૬૧૬ પ૬૧૭
પ૬૧૮ પ૬૧૯ પ૬ ૨૦
પરાભક્તિ આત્મા અને પરમાત્માનું એક થઇ જવું, નવધા ભક્તિમાં છેલ્લી પરમ મહામ્યા ઉત્તમ માહાભ્ય-મહિમા-મહત્ત્વ જેનું છે તેવી ગોપાંગનાઓ, ગોપીઓ નિરંજન સિદ્ધ, અરૂપી, અમૂર્ત, કર્મોનાં અંજન વિનાના નિર્દેહ નિ+વિ ા દેહ, આકાર વિનાના, અરૂપી-અમૂર્ત, નિરાકાર દેહધારી પરમાત્મા સદેહે પરમાત્મા, ભગવાન ઐક્યભાવ
એકતા; મેળ, સંપ; પરાભક્તિ, તુજ મુજ એક એવો ભાવ, એકત્વ ભાવ,
પૂર્ણતાનો ભાવ, પરમાત્માનું અનુભવરૂપ ફળ લક્ષ્ય
નક્ષ ધ્યેય પ્રશસ્યો પ્ર+સંસ્ વખાણ્યો નિદાન નિ+રા | કારણ કઠણાઈ કઠિનતા, દુઃખ, આફત, મુશ્કેલી અપ્રગટ કઠણાઇ છાની-અપ્રકટ-અપ્રસિદ્ધ મુશ્કેલી-કઠિન સમય-દુર્ભાગ્ય સંકટરૂપ કઠણાઈ દુઃખ-આફત રૂપ કઠિનાઈ અષ્ટ મહાસિદ્ધિ ૮ મોટી સિદ્ધિ-લબ્ધિ, અણિમા, મહિમા, લઘિમા, ગરિમા, પ્રાપ્તિ, પ્રાકામ્ય,
ઈશિત્વ, વશિત્વ નવનિધિ પા, મહાપા, શંખ, મકર, કચ્છપ, મુકુંદ, કુંદ, નીલ, ખર્વ (મતાંતરે) પાંડુક,
કાલ, મહાકાલ, મહાપા, નૈસર્પ, મનુષ્ય, શંખ,પિંગલ, રત્ન અનુક્રમે ધાન્ય,
ઋતુવસ્તુ, વાસણ, કપડાં, મકાન, હથિયાર, વાજિંત્ર, ઘરેણાં આપે ઘટારત ઘટતી, અસ્તિત્વમાં, ઘટવી યોગ્ય, વ્યાજબી, ઘટિતાર્થ
પ૬૨૧
પ૬૨૨ પ૬૨૩ પ૬૨૪
પ૬૨૫
પ૬૨૬
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________
વર
:: ૨૦૧ :: પ૬ર૭ માયા
છળ-પ્રપંચ; મમતા; ધન-દોલત; અજ્ઞાન, પ્રકૃતિ
=નહિ, નથી; વા=જે. જે નથી તે માયા, મીયતે મને રૂતિ માયા | જેના વડે અનુભવ કરવાનો પદાર્થ માપમાં આવી શકે
છે એટલે કે, બુદ્ધિનાં બંધનમાં આવી શકે છે તે માયા પ૬ ૨૮ xxx રાજા ઋભુ રાજા, પિતાના ઉપદેશ મુજબ ૐકાર મંત્રના અનુષ્ઠાન કરતા ઋભુરાજાને
પાર્વતીજી પ્રસન્ન થતાં વરદાન માગવાનું કહ્યું ત્યારે તેમણે “આત્મતત્ત્વ પ્રગટ
હો'ની માગણી કરેલી, તે બધું નિદાઘ મુનિને સમજાવ્યું છે. પૃ.૨૦૦ પ૬૨૯ રાજ્યલક્ષ્મી રાજાની લક્ષ્મી, વૈભવ, શોભા, ઐશ્વર્ય, સામ્રાજ્ય પ૬૩) સ્વપ્ન
સ્વમ્ સ્વપ્ન, સપનું, સમણું, ખ્વાબ પ૬૩૧
વરદાન, દેવ-દેવી સંતે પ્રસન્ન થઈ આશા પૂરી પાડવા આપેલું વચન પ૬૩૨. દિંગ
દિંગ, છક, ચકિત પ૬૩૩ તથાસ્તુ તથા+તુ તેમ હો, તે પ્રમાણે હો, એવું હો પ૬૩૪ સ્વધામગતું સ્વર્ગે ગયા, પોતાના ધામમાં-વતનમાં ગયા-ગયેલા પ૬૩૫ દર્શનરૂપ નથી દેખાતો નથી, દર્શન દેતો નથી પ૬૩૬ નિઃસ્નેહ હો સ્નેહરહિત, સ્નેહ વિનાનો હજો પ૬૩૭ સમભાવી સમતાના ભાવવાળા, પોતીકાપણું, પોતાના આત્મા સમાન ગણી પત્રાંક ૨૨૪ કોને ?
તા.૨૯-૩-૧૮૯૧ પ૬૩૮ ઘટિત ધ યોગ્ય પ૬૩૯ ભૂમિકા
મૂ+પાયરી, મૂળ, આધાર, ચિત્તની અવસ્થા, પ્રસ્તાવના, મંઝિલ પ૬૪૦ હાલ
અત્યારે, હમણાં; હાલત, દશા પત્રાંક ૨૨૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૮-૩-૧૮૯૧ પ૬૪૧ નિરુપાયતા નિસ્+૩+ા લાચારી, સાધન-યુક્તિ-મહેનત-પ્રયત્ન-આરંભ વિનાના પ૬૪૨ રાજીપો રાન્ ખુશી, રાજી, આનંદ; ચમક, શોભા પ૬૪૩ દીનભાવ ઢી ! નમ્ર ભાવ, નમ્રપણે, ઉદાસીનતા, દયાર્દ્રતા, અકિંચનતા પ૬૪૪ વીત્યે વિ+ટ્ટા વીતી ગયે, વ્યતીત થયે >> પત્રાંક ૨૨૬ શ્રી છોટાલાલભાઈને તા.૧૧-૩-૧૮૯૧ થી તા.૮-૪-૧૮૯૧ દરમ્યાન પ૬૪૫ વાસનાના ઉપશમાર્થે પૂર્વના સંસ્કારોથી મક્કમ થયેલી કામનાને શાંત કરવા માટે પ૬૪૬ કેવા જોગે ન્િદ્રે ! રા | મન-વચન-કાયના ક્યા પ્રકારના યોગે; કેવી યોજનાએ
જોગવાઇએ; અનુકૂળ-પ્રતિકૂળ સંજોગોની સંધિથી ઉત્પન્ન થતા સમયમાં કેવી રીતે પૃ. ૨૦૮ પ૬૪૭ પ્રમાદ
પ્ર+મદ્ ા આળસ, અસાવધાની, બેપરવાઇ, સ્વરૂપનું વિસ્મરણ, અનાદર પ૬૪૮ ગાઢી પ્રતિબદ્ધતા દૂ+પ્રતિ+વધૂ ઘોર-અત્યંત-ભારે-ઘટ્ટ-ઘનિષ્ઠ-સઘન-ગહન બંધન, આસક્તિ પ૬૪૯ અપ્રમત્ત ન++મદ્ સ્વરૂપનાં સ્મરણ સહિત પ૬પ૦ ઇચ્છાને ખાતર રૂદ્ ઇચ્છાને માટે, ઇચ્છાનું માન રાખવા પ૬૫૧ ઉપયોગી ૩૫+યુના ઉપયોગ કરે, આચરણ કરે
0
પર આnય 5,
5
,
,
પ્રમાદ
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૦૨ ::
૫૬૫૨
૫૬૫૩
૫૬૫૪
૫૬૫૫
૫૬૫૬
૫૬૫૭
૫૬૫૮
૫૬૫૯
૫૬૬૦
૫૬૬૧
૫૬૬૨
૫૬૬૩
૫૬૬૪
૫૬૬૫
૫૬૬૬
૫૬૬૭
૫૬૬૮
૫૬૬૯
૫૬૭૦
૫૬૭૧
૫૬૭૨
૫૬૭૩
૫.૨૦૯
૫૬૭૪
૫૬૭૫
૫૬૭૬
૫૬૭૭
પત્રાંક ૨૨૦ ઉપેક્ષિત
ઉપશમાવવા યોગ્ય
પત્રાંક ૨૨૮
કોને ? સદુપદેશાત્મક સને લગતા ઉપદેશવાળા સ્વાભાવિક
સહજ
સંક્ષિપ્તપણાને
સમસ્ત
પરમાર્થમાર્ગની
કોને
૩૫+સ્ । અવગણવું, અનાદર કરવો, ઉદાસીન, વિરક્ત ૩૫+શમ્ । શાંત પાડવા-સાંત્વન આપવા યોગ્ય
સ+ક્ષિપ્ । સંકોચ
સ+ગમ્ । સળંગ, સમગ્ર, સઘળા
મોક્ષમાર્ગનો સાંધો, સંયોગ, અણીનો વખત, બે વિશિષ્ટ સમય વચ્ચેનો સમય
સંધિ
વુ+TM । મુશ્કેલ, અઘરું, કઠિન બનાવવું
દુષ્કર કરવું અવગાહવું
અવ+દ્ । નાહવું, ડૂબકી મારવી, સ્નાન કરવું; નિમજ્જન કરવું બાહ્યાકાર ઉપયોગ વર્િ । આત્માકારતામાંથી ઉપયોગ બહાર કાઢવો-લેવો
પત્રાંક ૨૨૯
અસત્ વાસના
મલિન દર્પણને વિષે પ્રતિબિંબ દર્શન મિથ્યા અભ્યાસ લોકલજ્જાની ઉપેક્ષા
મોટા કારણમાં
પત્રાંક ૨૩૦
તા.૧૧-૩-૧૮૯૧ થી તા.૮-૪-૧૮૯૧ દરમ્યાન
ગૂઢ ગૂઢ
ખુલાસો ઉત્સુકતામય
અલૌકિક નિઃસ્પૃહા
તા.૧૧-૩-૧૮૯૧ થી તા.૮-૪-૧૮૯૧ દરમ્યાન
કોને ?
તા.૧૧-૩-૧૮૯૧ થી તા.૮-૪-૧૮૯૧ દરમ્યાન
મિથ્યા વાસના, ખોટી વાસના, ધર્મના ખોટા સ્વરૂપને ખરું જાણવું તે મેલા-અસ્વચ્છ અરીસામાં
મહત્+ । અગત્યના કારણમાં શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને ખુદ્દ । છાનો પણ ગહન
સ્પષ્ટતા, ચોખવટ, ભાવાર્થ, સાર
૩+સૂ । આતુરતાવાળા, ઉત્કંઠિત, ઉત્સાહી, અનુરક્ત
સ્મરણ રહેવા
સ્મૃ । યાદ રાખવા, યાદ કરાવવા
સત્તા
પત્રાંક ૨૩૧
તા.૧૫-૪-૧૮૯૧
તણખલાના બે કટકા કરવાની ઘાસના તરણાંના બે કટકા કરવા જેટલી, સ્હેજ પણ સત્+તત્ । શક્તિ, બળ, માલિકી, અસ્તિત્વ, વિદ્યમાનતા; શ્રેષ્ઠતા શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને મહાત્મા કબીરજી ઇ.સ.૧૩૯૮-૧૫૧૮ (વિ.સં.૧૫૭૫), વણકર કુટુંબમાં જન્મ, ‘સૂફી’ જ્ઞાન તથા રામાનંદ જેવા ગુરુરત્નના ઉપદેશથી અધ્યાત્મી બન્યા, હિંદુ-મુસ્લિમ તરફ અત્યંત સમભાવી, મોટાભાગનો સમય બનારસમાં રહ્યા, છેલ્લે ૧૨૦ વર્ષનું આયુષ્ય ભોગવી મગહર ગામના નાના મઠમાં, મહા સુદ ૧૧ એ સમાધિમરણ નરસિંહ મહેતા ઇ.સ.૧૪૯૦-૧૫૬૬, જૂનાગઢના વડનગરા નાગર ગૃહસ્થ-કવિ-ભક્ત. પત્ની-પુત્ર-જમાઇનું અકાળે અવસાન, મુખ્ય પ્રસંગો – હાર, હૂંડી, મોસાળું, વિવાહ, શ્રાદ્ધ; અચળ કૃષ્ણભક્તિ, અનેક સુંદર પદ-ભજનના રચિયતા દિવ્ય, અદ્ભુત નિસ્+સ્મ્રુદ્। નિષ્કામ
પડછાયો-પ્રતિબિંબ દેખાવું-જોવું ખોટી-નકામી-ન કામની ટેવ
લોકલાજની અવગણના, અનાદર, તિરસ્કાર
તા.૧૨-૪-૧૮૯૧
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૬૭૮
૫૬૭૯
૫૬૮૦
૫૬૮૧
૫૬૮૨
૫૬૮૩
૫૬૮૪
[]
૫૬૮૫
૫૬૮૬
૫૬૮૭
૫૬૮૮
૫૬૮૯
૫૬૯૦
૫૬૯૧
૫૬૯૨
૫૬૯૩
૫૬૯૪
૫૬૯૫
૫૬૯૬
૫૬૯૭
૫૬૯૮
૫૬૯૯
દારિત્ર્યાવસ્થા
જગત-વિદિત
સબળ
પરચા
ઉપરવટ થઇને
રહસ્યભક્તિ
વિટંબના
પત્રાંક ૨૩૨
પરેચ્છાનુચારી
શબ્દ-ભેદ
જાળ
આર્શપૂર્વક
સંભાવ્ય
મુમુક્ષુતા
મલિનત્વ
ભુલામણીવાળું
ચલિત કરનાર
અવકાશ
માયાનો પ્રપંચ
બાધકર્તા
કલ્પદ્રુમ
1.5
ગરીબાઇ
સુપ્રસિદ્ધ, જગત જાણે છે
સ+વત્ । જબરું, બળવંતું, બળવાન, તાકાતવાન; સશરીર પર+ત્તિ । પરિચય, જાણકાર; ચમત્કાર, દાખલા, સંબંધ, સત્ય સ્વરૂપ ઉપેક્ષા-ઉલ્લંઘન-અવણગના કરીને, ટપીને, વિરુદ્ધ થઇને
માર્મિક-તાત્ત્વિક ભક્તિ
વિ+જ્ડન્ત્।વિડંબના, દુઃખ, મુશ્કેલી; સંતોષ
શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
ઘણી વસ્તુ ગૂંચવાઇને થયેલું જાળું
આ+ૠ । દુ:ખ-પીડાપૂર્વક, આર્તધ્યાનપૂર્વક, અસ્વસ્થતા સાથે
સમ્+ભૂ । શક્ય, કલ્પી શકાય, વિચારણીય, સન્માનનીય, યોગ્ય માયાના પ્રબળનો મા+થા । પ્ર+વત્ । માયાના જોરનો, મહાબળવંતી માયાનો
:: ૨૭૩ :
તા.૧૭-૪-૧૮૯૧
પર+ઙ્ગ+અનુ+ત્તેર્ । બીજાની ઇચ્છા પ્રમાણે કરનારા,
પ્રારબ્ધના ૩ પ્રકાર – ઇચ્છા પ્રારબ્ધ, અનિચ્છા પ્રારબ્ધ, પરેચ્છા પ્રારબ્ધ ઇચ્છા પ્રારબ્ધ ઃ ઇચ્છા-હેતુપૂર્વક કરવામાં આવતું કાર્ય. જનકજીએ જીવનભર રાજ કર્યું. જીવન્મુક્ત ભિક્ષાટન, ગોચરી માટે જાય તે
અનિચ્છા પ્રારબ્ધ ઃ કોઇ મુશ્કેલીમાં આવતાં સારાં-નરસાં કાર્ય કરવા પડે તે. જડભરતજીએ રહૂગણ રાજાની પાલખી ઉપાડી. જીવન્મુક્તને કાંટો વાગે, પગ લપસે તે
પરેચ્છાપ્રારબ્ધઃ સ્નેહ, સંબંધ લાગણીથી બીજાને માટે સારાં-નરસાં કર્મ કરવાં પડે તે. શ્રીકૃષ્ણ અને અર્જુનજીએ ખેલેલું યુદ્ધ. ઉદયાધીન વર્તે. જીવન્મુક્તને સમાધિ દરમ્યાન ફળ, રસાદિ આપી જાય તેમ
શ+મિદ્ । નામ-ઉપાધિ-પુકાર-શોર, અવાજ, ઝઘડો, ગરબડ, ચોટનો તફાવત; શબ્દ સાંભળીને લક્ષ્યને વીંધવાનું-ભેદવાનું
સર્વ પ્રકારની મોહાસક્તિથી મુંઝાઇ એક મોક્ષને વિષે જ યત્ન કરવો (૫.૨૫૪) મત્ । મેલાપણું, મેલું; સમ્યક્દર્શનના ચલ-મલ-અગાઢ દોષોમાંથી મલ વગેરે ભુલાવે તેવું
વન્ । ચળાવનાર, અસ્થિર કરનાર, સ્થાનભ્રષ્ટ કરનાર
અવ+જાણ્ । વખત, ફુરસદ, પ્રસંગ, તક, મોકો; સ્થાન, જગ્યા
માયાનું જગત જેમાં સ્કૂલ-સૂક્ષ્મ-કારણ પ્રપંચ આવે; સ્વરૂપનાં વિસ્મરણને લીધે ૫ ઇન્દ્રિયના વિષયોનો વિસ્તાર
વા+।વિઘ્ન, હરકત-હાનિ કરનાર, આક્રમણ-ખંડન કરનાર તૃપ્+દ્રુમ્ । યોગ્ય આજ્ઞા આપનાર સત્પુરુષ-સદ્ગુરુ રૂપી કલ્પવૃક્ષ; કલ્પવૃક્ષ એટલે જે સંકલ્પ કરે તે આપે એવાં યુગલિક કાળનાં ૧૦ પ્રકારનાં ઝાડ; સમુદ્રમંથન સમયે નીકળેલાં ૧૪ રત્નોમાં ૧, સ્વર્ગીય વૃક્ષ
અથવા, કાં તો, કિંવા; કેમ
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૦૪ ::
૫૭૪
૫૦૦૧
૫૭૦૨
૫૭૦૩
૫૭૦૪
૫૭૦૫
૫૭૦૬
૫૦૦૭
૫૭૦૮
૫૭૦૯
૫૭૧૦
૫૭૧૧
૫૭૧૨
પૃ.૨૮૦
૫૭૧૩
૫૭૧૪
૫૭૧૫
૫૭૧૬
પૃ.૨૮૦
૫૭૨૩
કેવળદશા
પ્રશસ્ત
વર્ચ્યા વિના
અજ્ઞાન ભૂમિકા
કેવળજ્ઞાનીની દશા, શુદ્ધ દશા, અનન્ય દશા, મુક્તદશા પ્ર+શંસ્ । શુભ, શ્રેષ્ઠ, પ્રશંસવા યોગ્ય, કૃતકૃત્ય
વૃત્ । વર્તન કર્યા વિના, ચાલ્યા વિના, આચરણ કર્યા વિના, જીવ્યા વિના અજ્ઞાન અવસ્થાની ૭ ભૂમિકા – બીજ જાગ્રત, જાગ્રત, મહાજાગ્રત, જાગ્રતસ્વપ્ન, સ્વપ્ન, સ્વપ્નજાગ્રત અને સુષુપ્તિ
કોટ્યવધ યોજનો ટ, વોટિ, જોટી । સવ+ધા ! યુઝ્ । કરોડોમાં ગણાય તેટલા યોજન, અપાર. યોજન=૪ કોશ કે ૮ માઇલ કે ૧૨.૮ કિ.મી.
૫૭૨૪
ઉપદ્રવ
શમાવવું
‘ન ચાલતાં’
ઇશ્વરાનુગ્રહ
પત્રાંક ૨૩૩ જંબુસ્વામી
દૃષ્ટાંત લોકપ્રવાહ
હોદ્+પ્ર+વદ્ । જનપરંપરા, લોકવહેણ, સંસારનું વહેણ, સમાજ પરમાર્થને કલંકરૂપ ત્ । ધર્મને ડાઘરૂપ, પરમ તત્ત્વને લાંછન-દોષ-અપકીર્તિ
આકુળવ્યાકુળતા વિ+જ્ઞા+છુત્ । ગભરાટ, વ્યગ્રતા, વ્યસ્તતા, ક્ષુબ્ધતા, વિહ્વળતા ચિંતિત વિન્ત્।વિચારમાં પડેલા; ચિંતાયુક્ત
શોચનીય
વાસ્તવિક માર્ગ
શુન્ । શોચ-વિચાર કરવા યોગ્ય, શોક-રંજ-અફસોસ કરવા યોગ્ય વસ્+તુ+માન્ । વસ્તુ-પરમાર્થ પ્રાપ્ત કરવાનો ઉપાય, યથાર્થ રસ્તો શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૨૩૪
૫૭૧૭
સર્વાત્મસ્વરૂપને સર્વ શુદ્ધાત્મસ્વરૂપને, બધામાં રહેલા આત્મસ્વરૂપને સમીપ જ છે (આ દેહે છે) પાસે-નજીક, નિકટ જ છે (આ ભવમાં જ છે) ૫૭૧૯ પરેચ્છા
૫૭૧૮
બીજાની ઇચ્છા મુક્તિ-મોક્ષ નથી
૫૭૨૦
૫૭૨૧
જુદી જાતની, વળી, વધારાની; ઓર અવસ્થા, સ્થિતિ
૫૭૨૨
નિર્+આ+ત્ । શાંત, ધીર, પૂર્ણ, ગભરાટ વિનાના, ભરેલા શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પૂર્ણ-પૂરેપૂરી આત્મદશા, પાકટતા; પ્રૌઢતા, પુખ્તતા
૩૫+૬ । પજવણી, ત્રાસ, બખેડા, ગરબડ, ઉત્પાત, ઉપસર્ગ, સાર્વજનિક સંકટ શમ્ । ઘટાડવું, ટાઢું પાડવું, શાંત પાડવું
ન ચાલે તો જ, તેટલો જ; ન નભે તો ઇશ્વરની કૃપા-દયા-કરુણા શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૮-૪-૧૮૯૧
નમ્+ । મહાવીર સ્વામીના ગણધર સુધર્મા સ્વામીના મુખ્ય શિષ્ય, કેવળી મગધ દેશની રાજગૃહીના શ્રેષ્ઠિ પુત્ર, કામદેવ, લગ્નની રાત્રે જ આઠે ય સુંદર કન્યાનો ત્યાગ અને વૈરાગ્યનો વાર્તાલાપ, ત્યારે જ રાજપુત્ર પ્રભવ ચોરી કરવા આવેલો પણ બોધ પામીને ૫૦૦ સાથીઓ સાથે જંબુસ્વામી પાસે દીક્ષા લીધી. વિ.સં.પહેલાં ૪૦૬ વર્ષે રાજગૃહીમાં વિપુલગિરિ પર નિર્વાણ પામ્યા. વૃ+અન્ત।ઉદાહરણ, દાખલો
છૂટકો નથી
બીજી દશા
નિરાકુળ
પત્રાંક ૨૩૫ પરિપક્વ અવસ્થા
પત્રાંક ૨૩૬
રતલામ
તા.૧૮-૪-૧૮૯૧
તા.૨૩-૪-૧૮૯૧
તા.૨૩-૪-૧૮૯૧
મધ્યપ્રદેશમાં ઉજ્જૈનથી ૧૦૨, ઇન્દોરથી ૧૧૩ કિ.મી. દૂરનું શહેર
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૦૫ ::
પરમાર્થ પ્રેમ વાર્તા ચચિત
ધર્મપ્રેમ, મોક્ષદાતા પ્રત્યેનો પ્રેમ, અધ્યાત્મ પ્રેમ વૃત્ કથન, હકીકત, વૃત્તાંત વ ચર્ચાયેલું, ચર્ચા, વાદવિવાદ
પ૭૨૫ પ૭૨૬ ૫૭૨૭ પૃ. ૨૮૧ પ૭૨૮ પ૭૨૯ ૫૭૩ પ૭૩૧ પ૭૩૨ પ૭૩૩ પ૭૩૪ પ૭૩પ પ૭૩૬ પ૭૩૭ પ૭૩૮ પ૭૩૯ પ૭૪૦ પૃ.૨૮૨ પ૭૪૧
પ૭૪૨ પ૭૪૩ પ૭૪૪ પ૭૪૫ પ૭૪૬ ૫૭૪૭
મારી અવિદ્યમાનતાએ હું સમીપ હાજર ન હોઉં ત્યારે, મારી ગેરહાજરી-અનુપસ્થિતિમાં તરવાને માટે ભવસાગર-સંસારસાગર તરવા માટે મોક્ષમાર્ગ સમદર્શન, સમ્યકજ્ઞાન, સમ્મચારિત્રની એકતા તે મોક્ષમાર્ગ સિદ્ધિજોગ યોગથી પ્રગટતી મુખ્ય આઠ સિદ્ધિની પ્રાપ્તિ, લબ્ધિ ધરાવનાર અયોગ્યતા અપાત્રતા પ્રસંગ પ્રાપ્ત કરી તક-અવસર મેળવી, લાગ-મોકો ઝડપી નિર્ણાયક ઉત્તર નિ+ની નિર્ણય કરનાર-લાવનાર જવાબ, ફેંસલો લાવનાર જવાબ પ્રેરક
પ્ર+{ પ્રેરણા કરનાર મોઢે પ્રગટ ન કરવું કહી ન દેવું વ્યાવહારિક નિમિત્ત વ્યવહાર વિષયક કારણ અબંધ આત્મા; છૂટવાનો કામી, બંધન વિનાનો, બંધાય નહીં તેવો બંધનયુક્ત વધૂ બંધનથી જોડાયેલો ધારો છો? Ş માનો છો? કલ્પો છો? પત્રાંક ૨૩૦ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા. ૨૫-૪-૧૮૯૧ પરમ સમાધિરૂપ પરમ સ્વસ્થતા રૂપ, આત્મપરિણામની પરમ સ્વસ્થતા રૂપ પત્રાંક ૨૩૮ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૨૬-૪-૧૮૯૧ પૂર્ણ પદને મોક્ષપદને, નિર્વાણપદને ઉપાસે છે ૩૫+{ ઉપાસના કરે છે પરમ સ્વરૂપ આત્મસ્વરૂપ મોટેરા પુરુષો મહાન પુરુષો, ગુરુજનો, જ્ઞાનીઓ, મુરબ્બીઓ, તીર્થકરો માયામય અગ્નિ માયામય તાપ ચૌદ રાજલોક અખિલ બ્રહ્માંડ, આખી દુનિયા, સમસ્ત સંસાર, સમગ્ર વિશ્વ, ૭-૭ લોક
ઊર્ધ્વલોકઃ ભૂલોક, ભુવોંક, સ્વલક, મહર્લોક, જનલોક, તપોલોક, સત્યલોક
અધોલોક અતલ, વિતલ, સુતલ, રસાતલ, તલાતલ, મહાતલ, પાતાલ પ્રજ્વલિત પ્ર+વૃત્ બળેલો, સળગેલો રાચી રહેવું રંગાઇ રહેવું, રાજી રહેવું ત્રિવિધ તાપ આધિ-વ્યાધિ ને ઉપાધિ; આધ્યાત્મિક-આધિભૌતિક ને આધિદૈવિક દુઃખ
આધિ=માનસિક, વ્યાધિ=શારીરિક, ઉપાધિ=બાહ્ય કારણોથી થતું દુઃખ ૧ આધ્યાત્મિક દુઃખઃ તાવ વગેરેથી કે ક્રોધ, માનથી થતું દુઃખ ૨ આધિભૌતિક દુઃખ : સિંહ, વાઘ, સર્પ, ચોરથી થતું દુઃખ
૩ આધિદૈવિક દુઃખ દેવો કે દેવવશાતુ, અતિવૃષ્ટિ, વીજળી, ભૂકંપનું દુઃખ પરમ કારુણ્યમૂર્તિ પરમકૃપાળુદેવ (પોતે) અપૂર્ણ
અધૂરાં
૫૭૪૮ પ૭૪૯ પ૭પ૦
૫૭૫૧ પ૭પર
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૨૦૬ : ૫૭૫૩ ચિત્તશુદ્ધિ મન-અંતઃકરણની શુદ્ધિ-સ્વચ્છતા પત્રાંક ૨૩૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૦-૪-૧૮૯૧ પ૭પ૪ અક્ષરધામ બ્રહ્મલોક, મોક્ષ પ૭૫૫ આપ્યું સૌને તે અક્ષરધામ રે
નિષ્કુલાનંદ રચિત ધીરજાખ્યાન, કડવું ૬૫. “જુજવાં જુઓ ધામ આપ્યાં, જનને જોઈ નિષ્કામ સકામ રે;
આ જ તો અઢળક ઢળ્યા હરિ, આપ્યું સૌને તે અક્ષરધામ રે.” પ૭પ૬ મંત્ર
મન્ના ગુપ્ત ભેદ પ૭પ૭ વિરહકાળ પ્રત્યક્ષ છે પ્રિયજનનો વિયોગ સ્પષ્ટ છે, ખુલ્લો છે, અત્યારે છે જ પ૭૫૮ ભેદનો ભેદ ટળે મિત્ા ભેદ દેહ-આત્માને અલગ કરવાની ક્રિયા; અંતર, તફાવત; દૂર-આવું
જતાં; પર્યાય; વિકલ્પ; રહસ્ય; આ બધું ભિન્ન ભિન્ન દેખાય છે તે આત્મારૂપે
જુએ તો ભેદનો ભેદ કહેવાય (બોધામૃત ૧,પૃ.૨૩૯). પત્રાંક ૨૪૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩-૫-૧૮૯૧ પ૭પ૯ ૫૦પૂજ્ય પરમ પૂજ્ય-પૂજનીય પ૭૬૦ સો.
સોભાગભાઈ પૃ.૨૮૩ પ૭૬૧ પોષણરૂપ પુન્ ! ઉત્તેજન-મદદરૂપ, નભાવરૂપ, ખવડાવી-પિવડાવી જતન કરવા રૂપ પત્રાંક ૨૪૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૭-૫-૧૮૯૧ ૫૭૬૨ લાગવું તા સમજાવું, સ્પર્શ થવો, મચ્યા રહેવું, અસર થવી પ૭૬૩ પિયુ પિયુ પોકારે છે પ્રિય પતિ (પરમેશ્વર), પરમાત્મા-પરમાત્મા નાથ નાથ, પોકારે છે પ૭૬૪ બ્રાહ્મી વેદના આત્મપરિણામ માટે થતી વેદના, દુઃખ; સતી સાવિત્રીની વેદના;
બાળકને ધાવતાં છોડાવે તો દુઃખી થઈને રહે તેવી વેદના પ૭૬પ વાણીનો પ્રવેશ નથી અવાચ્ય; વચનની ગતિ નથી, અંતર્વાચા-બહિર્વાચાથી રહિત પ૭૬૬ ચરણસંગથી ચરણકમળમાં, સાન્નિધ્યમાં, પાદમૂળમાં
પત્રાંક ૨૪૨ શ્રી અંબાલાલભાઈને તા.૯-૪-૧૮૯૧ થી તા.૮-૫-૧૮૯૧ દરમ્યાન પ૭૬૭ સર્વથા બધા પ્રકારે, બધી રીતે પ૭૬૮ સુદૃઢ સ્વભાવ એકદમ સ્થિર-નિશ્ચિત-અટળ-પાકી રીતે પ૭૬૯ આત્માર્થ આત્મકલ્યાણ ઇચ્છનાર પ૭૭) દીર્ઘકાળે +નું 1 લાંબા સમયે, લાંબા ગાળે પ૭૭૧ અલ્પ કાળે મનું+પ થોડા-ઓછા સમયમાં, થોડા દિવસમાં પ૭૭૨ વેદવામાં આવે સહન કરી લેવામાં-ભોગવી લેવામાં આવે પ૭૭૩ વિષમ દૃષ્ટિએ પ્રતિકૂળ રીતે, અસમાન રીતે પ૭૭૪ પસરાતી હોય પ્રસરતી, ફેલાતી, પ્રચાર પામતી, લંબાતી હોય પ૭૭૫
અતિક્રમ ઉલ્લંઘન; ભંગ, વ્રત-નિયમ-પ્રતિજ્ઞા ભાંગવાની ઇચ્છા કે સંકલ્પ પ૭૭૬ ક્રોધાતુર ક્રિોધ કરવા તત્પર-તૈયાર, ક્રોધથી તપ્ત-પીડિત પ૭૭૭
જૈન સાધુ-સાધ્વીઓનો તે તે પ્રત્યેક સમુદાય પ૭૭૮ ગચ્છ સમુદાય, ફિરકો, ૮૪ ગચ્છ પ૭૭૯ માર્ગ
મોક્ષમાર્ગ, આત્મકલ્યાણનો માર્ગ
સંઘાડા
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૦૭:: ક્લેશ
વિક્તા દુઃખ, કલહ-કજીયો, કલુષિત પરિણામ નિવારવી નિ+વૃ વારવી, રોકવી, હટાવવી ન કથવું થુ ન કહેવું દ્વેષ બુદ્ધિ બ્રિમ્ | વેરબુદ્ધિ, ધૃણા, નફરત, શત્રુતા વિસંવાદ ફેલાવવો વિ+સ+વદ્ા વિરોધ કરવો, અસંગત-પ્રતિકૂળ પ્રચાર આવેશ મા+વિન્ ! જુસ્સો, ગુસ્સો, ઊભરો ખટપટ કડાકૂટ, પંચાત, યુક્તિપ્રયુક્તિથી કામ સાધી લેવાની તજવીજ-ગોઠવણ
૫૭૮૦ પ૭૮૧ પ૭૮૨ પ૭૮૩ પ૭૮૪ ૫૭૮૫ પ૭૮૬ પૃ.૨૮૪ પ૭૮૭ પ૭૮૮ પ૭૮૯ પ૭૯૦ પ૭૯૧ પ૭૯૨ પ૭૩ પ૭૯૪ પ૭૯૫ પ૭૯૬
દીર્ઘબંધ લાંબા સમય સુધીનું બંધન, કર્મોનો સ્થિતિબંધ વધુ અને લાંબો કલંક
ન ! આળ માઠું
ખરાબ, અશુભ સાણંદ ગામનું નામ, ગુજરાતમાં અમદાવાદથી ૨૭ કિ.મી. અવસરોચિત પ્રસંગને અનુરૂપ, યોગ્ય સિદ્ધ
સિંધુ સાબિત ચોખવટ ખુલાસો, સ્પષ્ટીકરણ, સ્પષ્ટતા ધર્ય
ધી+ I ધીરજ, ધીરતા, સહનશીલતા, ગાંભીર્ય, શાંતિ મનની કલ્પિત વાતો કપોળકલ્પિત, ખોટી, જૂઠી વાતો પરમેશ્વરી ડર ભગવાનનો ડર, પ્રભની બીક પત્રાંક ૨૪૩ કોને ?
તા.૧૦-૫-૧૮૧ કલ્યાણક કલ્યાણ કરનાર, મોક્ષ પ્રાપ્ત કરાવનાર, નીરોગી-સ્વસ્થ કરનાર ખરા પુરુષને સાચા પુરુષને, યથાર્થ આત્માને પત્રક ૨૪૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૫-૫-૧૮૯૧ પરબ્રહ્મ પરબ્રહ્મના પરમાત્મા, શાશ્વત તત્ત્વ, પરમ તત્વ અથાગ
+થી+પા અથાક, અતાગ, અગાધ, ઊંડાણનો તાગ ન કળાય એવી શાતા પૂછનારે શાતા, સાતા, શાંતિ, નિરાંત, ખબરઅંતર પૂછનાર પત્રાંક ૨૪૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૧-૫-૧૮૯૧ નિર્મળ પ્રીતિએ નિ+++છી I શુદ્ધ પ્રેમ, નિઃસ્વાર્થ પ્રેમ પત્રાંક ૨૪૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૬-૫-૧૮૯૧ જલવાથી નન પ્રગટવાથી, પેટવાથી, પ્રજ્વલિત થવાથી, ચેતવાથી તેની પ્રાપ્તિ પરમાત્માની-હરિની પ્રાપ્તિ, હું નહીં, તું નહીં, ૩જો પુરુષ એકવચન તે
પ૭૯૭ પ૭૯૮
परश्रम
પ૭૯૯ પ૮) ૫૮૦૧
૫૮૦૨
૫૮૦૩ ૫૮૦૪ પૃ.૨૮૫ ૫૮૦૫ ૫૮૦૬ ૫૮૦૭ ૫૮૦૮ ૫૮૦૯ પ૮૧૦
પૂર્ણકામ શૂન્યવત્ ભળાય છે પ્રેરો છો જોગ્યતા હરિ
જેની બધી ઈચ્છા-કામના-કાર્ય પૂરાં થઈ ગયાં છે તે, આખકામ, કૃતકૃત્ય નહિવતુ, ખાલી, સૂનું માત્રા જોવામાં આવે છે પ્ર+ પ્રેરણા કરો છો જોગવાઈ, ગોઠવણ; યોગ્યતા, જોગ ૬. શુદ્ધાત્મા
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૦૮ ::
પ૮૧૧ સાક્ષાત્ દર્શન કેવળદર્શન, પ્રત્યક્ષ દર્શન IMS પત્રાંક ૨૪૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૧-૫-૧૮૯૧ ૫૮૧૨ હરિને પ્રતાપે દેવ-ગુરુ-ધર્મના-પ્રસાદથી, ભગવાનની કૃપાથી-દયાથી, શુદ્ધાત્માના પ્રભાવે ૫૮૧૩ હરિનું સ્વરૂપ દેવ-ગુરુ-ધર્મનું સ્વરૂપ, શુદ્ધાત્માનું સ્વરૂપ, પરમાત્માનું સ્વરૂપ ૫૮૧૪ વ્યતીત કર્યો છે વિ+તિ+ઠ્ઠા વિતાવ્યો છે, પસાર કર્યો છે ૫૮૧૫ ચૈતન્યમય આત્મામય, આત્મઉપયોગમય, સંપૂર્ણ રીતે સચેતન પ૮૧૬ અવ્યવસ્થા +વિઝવ+સ્થા વ્યવસ્થા વિના, ક્રમ-વિધિ-નિયમ વિના, અનિયમિતતા પ૮૧૭ મુહૂર્તમાત્રમાં ર ઘડીમાં, ૪૮ મિનિટમાં પ૮૧૮ પખવાડિયું ૧૫ દિવસ, ૧ પક્ષ ૫૮૧૯ નિરંકુશ નિ+મશ સ્વાધીન, સ્વતંત્ર અંકુશ વિનાનું, ઉશૃંખલ, બેરોકટોક, બેકાબૂ પ૮૨૦ પૂર્ણકામતા નિરંકુશતાની પૂર્ણતા, પૂર્ણ સ્વાધીનતા-સ્વતંત્રતા, સર્વજ્ઞતા ૫૮૨૧ જે રસ જગતનું જીવન છે તે જે આત્મરસ જગતને જિવાડે છે ૫૮૨૨ અતિશય લય અત્યંત લીનતા, એકાકારતા, એકતાર ૫૮૨૩ જેવે રૂપે જેવા રૂપે ૫૮૨૪ તેવે રૂપે તેવા રૂપે ૫૮૨૫ અંતરંગ વિચાર આત્મીય વિચાર; નજીકના, અંદરના-અંતરના-આંતરિક વિચાર ૫૮૨૬ અનંતગુણગંભીર અપાર ગુણો વડે ગંભીર-ધીર-સહનશીલ, અહોભાવ ઉપજાવે એવા ૫૮૨૭ વર્ધમાન વૃદ્ધ વધતો જતો ૫૮૨૮ સમ્યકજ્ઞાનનાં બીજની બોલબીજની ૫૮૨૯ પરાભક્તિનાં મૂળની સપુરુષની (પોતે) પૃ.૨૮૬ ૫૮૩) ખબર
જાણ, ભાન, સંભાળ, સમાચાર ૫૮૩૧ સંતાપરૂપ સમુ+ત૬ દુઃખ-કલેશ-ઉગરૂપ ૫૮૩૨ સામાને સામેની વ્યક્તિને ૫૮૩૩ આરોપાવી દે મા+૬ / કલ્પના કરાવી દે, મિથ્યાજ્ઞાન સ્થાપી દે ૫૮૩૪ વિસરવા વિ+મૃા ભૂલવા, ભૂલી જવા ૫૮૩પ
9 કાર્ય, સર્જન, કરણી ૫૮૩૬ - વૃત્તિ
વૃતા વર્તન, ચિત્તવ્યાપાર, મનોવલણ, વ્યાખ્યા-ટીકા, પ્રકૃતિ ૫૮૩૭ લેખ
ઉતરવું લખાણ, ટૂંકો નિબંધ પત્રાંક ૨૪૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩૧-૫-૧૮૯૧ ૫૮૩૮ કંટાળો થાક, અવિવિધતાથી થતો અણગમો-અભાવ ૫૮૩૯ ભવિતવ્યતા ભવિષ્યમાં થનારું, નસીબ, ભાવિ ભાવ ૫૮૪૦ શ્રવણ
શું સાંભળવું ૫૮૪૧ મનન
મનું અનુમાન, વિચાર, યુક્તિથી પદાર્થનો નિર્ણય કરવો ૫૮૪૨ નિદિધ્યાસન નિગૅસના શ્રવણ-મનનથી જાણેલા પદાર્થનું એકાગ્રપણે અખંડ ચિંતવન,
વિજાતીય દેહ આદિના ભાવથી રહિત આત્માનો સજાતીય ચિંતનપ્રવાહ
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________
૫૮૪૩ ૫૮૪૪
વેદાંત બોધક પત્રાંક ૨૪૯ કરાળ કાળ સદ્ધર્મનો લોપ સપુરુષ
:: ૨૦૯ :: વિક્રમન્ત વેદનો અંતિમ ભાગ ઉપનિષદો વધુ બોધ કરનારું, સૂચક, જગાડનાર, શીખવનાર કોને?
તા.૧૩-૬-૧૮૯૧ ર+મા+ના વિકરાળ કાળ, ભયંકર સમય, દુષમ-વિષમકાળ સતું ધર્મનો, સાચા ધર્મનો, આત્મધર્મનો તુમ્ વિનાશ, અદર્શન એટલે કે દેખાતો નથી, જોવા મળતો નથી સદ્ગુરુ; તીર્થકર
૫૮૪૫ ૫૮૪૬ ૫૮૪૭ ૫૮૪૮ પૃ.૨૮૦ ૫૮૪૯ ૫૮૫૦ ૫૮૫૧ ૫૮૫ર ૫૮૫૩ ૫૮૫૪ ૫૮૫૫ ૫૮૫૬ ૫૮૫૭ ૫૮૫૮
૫૮૫૯ ૫૮૬૦ ૫૮૬૧ ૫૮૬૨ ૫૮૬૩ ૫૮૬૪ ૫૮૬૫ ૫૮૬૬ ૫૮૬૭
મ્યુચ્છ, આર્ય નથી તે અસંસ્કારી, દુરાચારી, અધમ કુળ-જાતિ આર્યત્વ ઢા આર્યપણું, શ્રેષ્ઠતા, ઉત્કૃષ્ટતા; ખાનદાની, ઊંચા કુળના સંસ્કાર, પૂજ્યપણું સન્માર્ગને વિષે સહુના માર્ગ માટે, સતુના માર્ગની પ્રાપ્તિ માટે મોટા પુરુષ મહાન આત્મા, સત્પરુષ, તીર્થકર, કેવળી હિતસ્વી હિતચિંતક, હિતકારક
સ્વરૂપસ્થિતિનું કારણ સ્વસ્વરૂપમાં રહેવા માટેનું નિમિત્ત કારણ પ્રત્યક્ષ જોગે નજર સામે યોગ હોય, સ્પષ્ટ-ખુલ્લો યોગ હોય ત્યારે સંભવિત સમ્પૂ . સંભવ હોય તેમ, શક્ય મૂર્તિમાન મોક્ષ દેહ-સાકાર સ્વરૂપે મોક્ષ. મોક્ષની મૂર્તિ. મોક્ષને જીવંત કરે છે, જંગમ તીર્થ ભાવાનુસાર મૂ+નુ+વૃ I ભાવ મુજબ, ભાવ પ્રમાણે, ભાવ અનુરૂપ પત્રાંક ૨૫૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૧-૬-૧૮૯૧ તૃણમાત્ર ઘાસના તણખલા જેટલું જેવું પણ યાચવું નહીં યાત્ | માગવું નહીં તૃષાતુરતા મટી તૃ૬ તરસ છીપી; ઇચ્છા-ઝંખના-લાલચ નિર્બળ થઇ, નાશ પામી અકળામણ આવુ ત ા આકુળતા, ગભરામણ, મૂંઝવણ, કંટાળો, ચીડ ટગમગ ટગમગ ટગુમગુ, ડગુમગુ, ડોલતા, ટગુમગુ હોય એમ; ટગરમગર=એકી નજરે ઘડી ઘડીમાં ધાં વારંવાર, ઘડીએ ઘડીએ, વારેઘડીએ, થોડી થોડીવારમાં પરમાશ્ચર્યરૂપ દશા પરણ્+આ+વર્ ! ઉત્કૃષ્ટ ચમત્કારિક સ્થિતિ, અભુત દશા મુંઝવ્યા છે મુદ્દા ગૂંચવ્યા છે, અકળાવ્યા છે, ગભરાવ્યા છે
ગુજરાતમાં સોજીત્રા-પેટલાદ પાસે મલાતજ ગામમાં, અગાસથી ૨૬ કિ.મી. દૂર,
સાઠોદરા નાગર કુટુંબમાં જ્ઞાની કવિનો જન્મ, વિ.સં. ૧૮૬૮-૧૯૪૧. પદની રચના પ્રભુશ્રીજી ગવરાવતા તે પદ “તું તો ન્યારો રહીને ખેલે છે” હોઈ શકે સાકારરૂપે સદ+મા+ + આકૃતિ, કદ, સ્વરૂપ, શકલ સહિત, મૂર્તસ્વરૂપે હરિની પ્રગટ પ્રાપ્તિ શુદ્ધાત્મા, વિષ્ણુ, શ્રીકૃષ્ણ, અરિહંતની પ્રત્યક્ષ-સાક્ષાતુ પ્રાપ્તિ પ્રત્યક્ષ દર્શન કેવલદર્શન લેખું છું નિરક્વા ગણું છું પત્રાંક ૨૫૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૨૦-૬-૧૮૯૧ હરિ ઈચ્છાથી જીવવું છે ભગવાન-આત્મા-ઈશ્વરની ઇચ્છા મુજબ, ઉદયાધીન, જીવવું છે પરેચ્છાથી ચાલવું છે બીજાની-પારકાની ઇચ્છા મુજબ વર્તવું રહેવું છે
છોટમ્
૫૮૬૮ ૫૮૬૯ ૫૮૭૦ ૫૮૭૧ ૫૮૭૨
પૃ.૨૮૮
૫૮૭૩ ૫૮૭૪
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૧૦:: આ પત્રાંક પર કોને ?
તા.-૬-૧૮૧ થી તા. ૨૨-૬-૧૮૯૧ દરમ્યાન ૫૮૭પ જૈનસૂત્રો જિનાગમો, જૈન સિદ્ધાંતો-શાસ્ત્રો પ૮૭૬ ઉત્તરાધ્યયન જિનાગમમાં ૪ મૂળ સૂત્ર પૈકી ૧, ૩૬ અધ્યયન છે ૫૮૭૭ સૂયગડાંગનું દ્વાદશાંગીમાં રજા શ્રી સૂયગડાંગ-સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રનાં ૨૩ અધ્યયનમાંથી
બીજું “વૈતાલીયઅધ્યયનની ૭૬ ગાથામાં ૩ ઉદ્દેશકમાં ઋષભદેવ પ્રભુએ૯૮ પુત્રોને અધ્યયન આપેલો વૈરાગ્યનો રૂડો બોધ પત્રાંક ૨૫૩ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૬-૭-૧૮૧ ૫૮૭૮ ગુરુગમે કરીને ગુરુગમ દ્વારા, આત્માથી, નિશ્ચયપૂર્વક ૫૮૭૯ પરમ સ્વરૂપ છેવટનું રૂપ-સ્વરૂપ, પરાભક્તિ ૫૮૮૦ પ્રવર્તતાં
કરતાં, વર્તતા, ચાલતાં, પ્રવૃત્તિ કરતાં પ૮૮૧ અકાળ દોષ જ્ઞાનના ૧૪ અતિચારમાં ૧૧ મો અને ૧૨ મો દોષ; અનવસર, કુવખત
કે વખત થયા પહેલાંના, અયોગ્ય સમયના દોષ-અતિચાર ૫૮૮૨ અશુચિ દોષ જ્ઞાનના અતિચારમાં ૧૩મો-૧૪મો, અપવિત્રતા-અસ્વચ્છતાનો દોષ ૫૮૮૩ એકાંત જ્યાં કોઈની અવરજવર ન હોય એવી જગ્યા; ફક્ત; નિરંતર; પૂરેપૂરું પ૮૮૪ પ્રભાત + 1 સવાર, પરોઢ ૫૮૮૫ પ્રથમ પ્રહર પહેલો પહોર, ૩ કલાક પ૮૮૬ સેવ્ય ભક્તિ સેવન-અભ્યાસ કરવા યોગ્ય ભક્તિ, આજ્ઞાપાલનની ભક્તિ પ૮૮૭ સ્વરૂપચિંતનભક્તિ સ્વરૂપની ચિંતવના-વિચારણા રૂપ ભક્તિ ૫૮૮૮ વ્યવસ્થિત મન સ્થાપિત મન, મર્યાદામાં મૂકેલ મન પ૮૮૯ સર્વ શુચિ સર્વ જય-શુદ્ધતાપણું-પવિત્રતા-નિર્મળતા-સ્વચ્છતા-સફેદાઈ ૫૮૯૦ મલાદિકરહિત તન મેલ વગરનું સ્વચ્છ શરીર; પુરુષનાં ૯ દ્વારેથી, સ્ત્રીનાં ૧૨ દ્વારેથી વહેતી
મલિનતા વિનાનું શરીર (મુખ ૧, કાન ૨, નાક ૨, આંખ ૨, લિંગ ૧, ગુદા ૧,
સ્તન ૨, યોનિ ૧) પત્રાંક ૨૫૪ ખંભાતના મુમુક્ષુઓને
તા.૧૪-૭-૧૮૧ ૫૮૯૧ નિઃશંકતા શંકા, સંશય, વહેમ વિનાની સ્થિતિ. સમ્યક્દર્શનનું ૧લું અંગ ૫૮૯૨ નિર્ભયતા સાતે ભય રહિતતા ૫૮૯૩ નિઃસંગતા
સંગનો-સોબતનો-આસક્તિનો નાશ; અસંગતા; શ્રી સમયસારજી ગાથા ૨૨૮ ૫૮૯૪ પ્રકૃતિના પ્ર=વિશેષ, કૃતિ=જે કરવામાં આવ્યું છે કે, જે કોઈ વિશિષ્ટ પ્રકારનું કર્મ (કૃતિ)
વિસ્તારથી કરતું કે કરાવતું હોય તે તત્ત્વ કે ગુણ તે પ્રકૃતિ, તેના ફેલાવથી ૫૮૯૫ મુમુક્ષતા “સર્વ પ્રકારની મોહાસક્તિથી મૂંઝાઈ એક મોક્ષને વિષે જ યત્ન કરવો” ૫૮૯૬
તીવ્ર મુમુક્ષુતા “અનન્ય પ્રેમે મોક્ષના માર્ગમાં ક્ષણે-ક્ષણે પ્રવર્તવું” ૫૮૯૭ સ્વછંદ પોતાની જ મરજી મુજબ ચાલવું, સ્વૈરવિહાર, સ્વતંત્ર, સ્વાધીન પૃ.૨૮૯ ૫૮૯૮ પરમ દૈન્યતાની ઓછાઇ પરમ વિનયની ઓછપ, ખામી પ૮૯૯ પદાર્થનો અનિર્ણય પદાર્થનો-આત્માનો નિશ્ચય-ફેંસલો ન થવો તે પ૯ બીજ
બી; મૂળ; મહાત્માને વિષે પરમ પ્રેમાર્પણ પ૯૦૧ મિથ્થા સમતા અવાસ્તવિક-ખોટી-નકામી-વ્યર્થ સમતા, કલ્પિત પદાર્થમાં સતુની માન્યતા
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________
વ્યાકથન
:: ૨ ૧૧ :: ૫૯૦૨ અપૂર્વ પદાર્થને વિષે અનુપમ-શ્રેષ્ઠ પદાર્થ એવા આત્માને વિષે પ૯૦૩ પરમ પ્રેમાર્પણ પરમ પ્રેમે અર્પણ, સર્વોત્કૃષ્ટ પ્રેમે સમર્પણ પ૯૦૪ મુમુક્ષુનાં નેત્રો મુમુક્ષુની-સંસારથી છૂટવાની ઇચ્છાવાળાની આંખ, દૃષ્ટિ, નજર ૫૯૦૫
વિરૂમ+કેતા ગભરાટ, આકુળતા, વ્યગ્રતા પ૯૦૬ તમ
તમે; અજ્ઞાન, અંધકાર, તમોગુણ પ૯૦૭ ગૂઢ શાસ્ત્રાર્થ ગહન-ઊંડો શાસ્ત્રનો અર્થ-હુકમ-ફરમાન, શાસ્ત્રોમાં છૂપાયેલો અર્થ પ૯૦૮ વસ્તુવિચાર વ+વિ+વત્ / આત્મવિચાર પૃ.૨૯૦ પત્રાંક ૨૫૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૯-૦-૧૮૯૧ પ૯૦૯ સુખના સિંધુ શ્રી સહજાનંદજી, જગજીવન કે જગવંદજી; શરણાગતના સદા સુખકંદજી, પરમ સ્નેહી છો (!) પરમાનંદજી. નિષ્કુલાનંદ કૃત ધીરજાખ્યાન'૧
પૂ.શ્રી સોભાગ્યભાઈને આ રીતે લખેલાં વિશેષણો, કેવો અહોભાવ! પ૯૧૦ નિષ્કુલાનંદજી પૂર્વાશ્રમમાં લાલજી ભાઈ સુથાર, વિ.સં.૧૮૨૨-૧૯૦૪, હાલારના શેખપાટ ગામે
જન્મ, સહજાનંદજી સ્વામીના સેવક, “સ્નેહગીતા', “ધીરજાખ્યાન', “પુરુષોત્તમ
પ્રકાશ” વગેરે કૃતિઓના કર્તા, “ધીરજાખ્યાને” ઇ.સ.૧૮૪૩માં પ્રકાશિત થયું. પ૯૧૧ વ્યવહાર વ્યાપાર; કામકાજ; લોકરીતિ-રિવાજ; પરસ્પર લેવાદેવાનો સંબંધ વર્તન પ૯૧૨ જગત શું સ્થિતિમાં છે દુનિયામાં શું થઈ રહ્યું છે, દેશકથા-રાજકથા કે વિકથા પ૯૧૩ દેહધારી સદેહી, સશરીરી પ૯૧૪ માંડ
મનાજૂ માંડ માંડ, મહા મહેનતે-મુશ્કેલીએ, પરાણે; ભાગ્યે જ-જવલ્લે જ પ૯૧૫ કળાય તેવું [1 ઓળખાય-જણાય-કલ્પાય-અટકળ કરાય તેવું પ૯૧૬ ગમે તેમ સામ્ | ફાવે તેમ; જ્ઞાનપૂર્વક ૫૯૧૭ જાતભાતનો જાતિ-પાંતિનો, જ્ઞાતિ-પંક્તિનો, નાતજાતનો પ૯૧૮ વિમુખ પ્રતિકૂળ થઇ બેઠેલ, મોં ફેરવીને બેઠેલ, પરામુખ ૫૯૧૯
સામે આવેલ, મુખ સામે પ૯૨૦ દોરે તેમ દોરાઈએ છીએ હાથ ઝાલી ચલાવતા હોય-રસ્તો બતાવતા હોય તેમ ચાલીએ છીએ પ૯૨૧ પોતાને સ્વાધીન પોતે પોતાને આત્માને અધીન પ૯૨૨ પૂર્ણ ઘેલછા પૂરી ધૂન, પૂરું ગાંડપણ-ઉન્માદ-ઉન્મત્તતા પ૯૨૩ છુપી
છાની, છૂપી, ગુપ્ત, ખાનગી, અપ્રગટ ૧૯૨૪ હિસાબ ગણતરી, નામું, નિયમ, મર્યાદા પ૯૨૫ મનમાનતી મનગમતી, મનપસંદ, મનભાવન, મન માને તેવી-તેટલી, યથેચ્છ પ૯૨૬ અખંડ પ્રેમખુમારી સળંગ પ્રેમની, ખંડિત ન થાય તેવી, નિરંતર, ખુમારી પ૯૨૭ જાળવીએ છીએ સંભાળીએ છીએ-સાચવીએ-રાખી મૂકીએ છીએ પૃ.૨૯૧ પ૯૨૮ મંદ જોગ્યને મર્ા ઓછી પાત્રતાવાળાને યોગ્યતાવાળાને, ધીમા-મંદબુદ્ધિવાળા-ખોખલાને પ૯૨૯ વહીવટ કારભાર, કારોબાર, ધંધો, વ્યવસ્થા પ૯૩૦ સ્મરણે નથી H{ / યાદ પણ નથી પ૯૩૧ ભિન્ન ભાવ જુદાઇ, ભેદભાવ પ૯૩૨ હલકો વિચાર નીચો, અઘટિત, તુચ્છ વિચાર; ઉલ્લાસભર્યો વિચાર
Jain Education Interational
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૧૨ ::
૫૯૩૩
૫૯૩૪
૫૯૩૫
૫૯૩૬
૫૯૩૭
૫૯૩૮
૫૯૩૯
૫૯૪૦
૫૯૪૧
૫૯૪૨
સિદ્ધાંતજ્ઞાન
આવરિત
દેશ
જાત
કાળ
દેહ
આગમ-શાસ્ત્રજ્ઞાન; નિશ્ચય જ્ઞાન આ+વૃ । વ્યાપેલું; ઢંકાયેલું, ઘેરાયેલું
વિશ્ । મુલક, વતન, ક્ષેત્ર, પ્રદેશ, રાષ્ટ્ર, સ્થાન; નિયમ
નન્ । જન્મ, જ્ઞાતિ-જાતિ-વર્ણ-વંશ-કુળ; પંડ
ત્ । સમય
વિદ્। શરીર
રૂપ્। દેખાવ, રંગ, વર્ણ; સ્વભાવ; સૌંદર્ય
નામન્ । પાડેલું નામ; ભાવ-પરિણામ; પ્રકાશ-પ્રસિદ્ધિ; સ્મરણ; સંજ્ઞા-શબ્દ
વિશ્। બાજુ-પડખું; રસ્તો-માર્ગ; ચારે દિશા
પત્રાંક ૨૫૬ અથાગ પ્રેમે
સૃ+7 । બધું, સઘળું, સમગ્ર, સંપૂર્ણ, પ્રત્યેક શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને અગાધ-અપાર-અતાગ પ્રેમે (ખૂબ ઊંડા) આ વખતે
આ વેળા
પત્રાંક ૨૫૦
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
ધારાઓ ચાલતી જોઇ સુધાની ધારા પછીની જ્ઞાનની ધાર; જ્ઞાનની પરંપરા
રૂપ
નામ
દિશા
સર્વ
૫૯૪૩
૫૯૪૪
>
૫૯૪૫
પૃ.૨૯૨
૫૯૪૬
>
૧૯૪૭
૫૯૪૮
૫૯૪૯
૧૯૫૦
૫૯૫૧
૫૯૫૨
૫૯૫૩ સો
૫૯૫૪
પાવે
૫૯૫૫
૫૯૫૬
૫૯૫૭
૫૯૫૮
પ્યાસકો
૫૯૫૯
અનાદિ સ્થિત
૫૯૬૦
વિભંગ
૧૯૬૧ કઇ નર ૧૯૬૨ વસ્તુ અભંગ
૫૯૬૩ સબસે
સ્વભાવે
પત્રાંક ૨૫૮
પેટ દેવા જોગ
ૐ સત્
બિના નયન બિના નયનકી
બાત
ચરન
સાક્ષાત્
ચહત
જો
૫૯૬૪ ન્યારા ૧૯૬૫ અગમ હૈ
વાત
પગ; શરણે જઇ સેવા કરવી; આચરણ, ચારિત્ર્ય
તે
પોતાની સમજણની ભૂલે
તા.૯-૭-૧૮૯૧ થી તા.૪-૮-૧૮૯૧ દરમ્યાન
કોને? ખુલ્લાં દિલે ખાનગી વાત કહેવા યોગ્ય, મુક્ત મને કહેવા યોગ્ય ૐ છે, ૐ સત્ય છે, ૐ ત્રિપદી છે : ઉત્પાવ્યયધ્રૌવ્યયુવાં સત્ । શ્રી સદ્ગુરુ વિના
દિવ્ય ચક્ષુની; નયનો જ્યાં પ્રવેશ નથી અને જે વાણીથી પર છે તેવાં સ્વરૂપની
પ્રાપ્ત કરે
નજરોનજર, આંખ સામે, પ્રત્યક્ષ
ચાહત, ઇચ્છા
જે
તરસ, તૃષા અનાદિની સ્થિતિ
મિથ્યા જ્ઞાન, મિથ્યાત્વ સહિતનું જ્ઞાન; મિથ્યા ભૂલવાળો । અનેક પુરુષો-આત્માઓ
અખંડ વસ્તુ, આત્મા; શાશ્વત વસ્તુ, આત્મજ્ઞાન બધાથી
તા.૨૩-૭-૧૮૯૧
તા.૨૫-૦-૧૮૯૧
અળગા, અલિપ્ત, ઉદાસીન, અકર્તાભાવે, નિર્લેપ અગમ્ય છે, અગાઉથી જાણી શકાય નહીં તેવું છે, ગહન છે
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૧૩::
તપ
પ૯૬૬ ૫૯૬૭ જ્ઞાનીકા દેશ જ્ઞાનીનો દેશ (આત્મસ્વરૂપમાં) ૫૯૬૮ જ૫
નામ, મંત્ર વગેરેનું રટણ પ૯૬૯
તપશ્ચર્યા, ૬ આંતરિક અને ૬ બાહ્ય પ૯). ઔર
અને પ૯૭૧ વ્રતાદિ
વ્રત વગેરે પ૯૭૨ સબ
બધાં, બધું પ૯૭૩ તહાં લગી ત્યાં સુધી પ૯૭૪ ભ્રમરૂપ ભ્રાન્તિ, વહેમ, ખોટાને ખરું મનાવનાર પ૯૭પ જહાં લગી જ્યાં સુધી પ૯૭૬ સંતકી કૃપા સપુરુષની આજ્ઞાનું આરાધન કરીને યોગ્યતા લાવતાં સપુરુષની સંમતિ ૫૯૭૭ અનૂપ ઉત્તમ, શ્રેષ્ઠ, અતુલ, અજોડ, અનુપમ (જૂની ગુજરાતીમાં અનૂપ) ૫૯૭૮ પાયાકી મૂળ, આધારની, પ્રાથમિક પ૯૭૯
યે, યહ, આ, એ પ૯૮૦ નિજ છંદનકો નિજ મતિ-કલ્પનાને, સ્વચ્છંદને પ૯૮૧ પિછે લાગ પાછળ પડ, પીછો કર, પાછળ પડી જા, અનુસરણ કર પ૯૮૨ સપુરુષકે સત્પરુષની, સદ્ગુરુની પ૯૮૩ અતૃષાતુરને તરસ્યો ન હોય તેને પ૯૮૪ સ્યાદ્વાદની ચોપડી અનેકાંતવાદ વિષેનું નાનું પુસ્તક-પુસ્તિકા પ૯૮૫ થોડાંએક તુવ, તો અલ્પ, થોડાં, થોડાંક, ઓછા; નાના ૫૯૮૬ નહીં પાલવતું હોય નહીં પોષાતું-પરવડતું હોય, પાલન-પોષણ નહીં કરવું હોય પ૯૮૭ વિ.આ. રાયચંદના પ્ર. વિનીત આજ્ઞાંકિત રાયચંદના પ્રણામ પત્રાંક ૨૫૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૯-૮-૧૮૯૧ પ૯૮૮ કોઈ રીતે અમુક રીતે, અમુક એકમાત્ર ૫૯૮૯ ભાસે છે મામ્ ા સમજાય છે, દેખાય છે, લાગે છે પૃ.૨૯૩ પ૯૯૦ મૂળ માર્ગ અસલ-મુખ્ય-મૂળભૂત માર્ગ પ૯૯૧ બદલો વાળીએ સારા-નરસા કાર્યના ફળ તરીકે જે તે પ્રવૃત્તિ કરવી પ૯૯૨ ભાગ્યોદય મન્૩વ્ ા ઉન્નતિ, ચડતી, નસીબનું ખીલવું ૫૯૯૩ ઉદ્વેગ
વન ચિંતા, ઉચાટ, ખેદ, ખિન્નતા, વ્યગ્રતા, ગભરાટ, વ્યાકુળતા પ૯૯૪ અશક્તિ સંભાળ લઇ શકવાની શક્તિનો અભાવ પત્રાંક ૨૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૩-૮-૧૮૯૧ પ૯૯૫ નથુરામજી. શ્રી નથુરામજી શર્મા, વેદાંતી આચાર્ય, વિ.સં.૧૯૧૪-ઇ.સ.૧૮૫૮માં લીંબડી
પાસે મોજીદડમાં જન્મ અને વિ.સં.૧૯૮૭-ઇ.સ.૧૯૩૧માં જુનાગઢ પાસે બીલખાના આનંદાશ્રમમાં સમાધિ, પુસ્તકો – પાતંજલ યોગદર્શન',
‘યોગકૌસ્તુભ', “પરમબોધિની', “શ્રીનાથસ્વરોદયના લેખક ૧૯૯૬ ચમત્કાર પ્રકાશનો ઝબકારો; વિસ્મય ઉપજાવે તેવું કામ કરી બતાવવું
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________
* ૨૧૪ ::
૧૯૯૭
૫૯૯૮
>
૫૯૯૯
૬૦૦૦
૬૦૦૧
૬૦૦૨
૬૦૦૩
૬૦૦૪
૬૦૦૫
પૃ.૨૯૪
૬૦૦૬
૬૦૦૭
૬૦૦૮
૬૦૦૯
૬૦૧૦
૬૦૧૧
૬૦૧૨
૬૦૧૩
૬૦૧૪
૬૦૧૫
૬૦૧૬
૬૦૧૭
૬૦૧૮
૬૦૧૯
પૃ.૨૯૫
૬૦૨૦
૬૦૨૧
૬૦૨૨
X
૬૦૨૩
૬૦૨૪
૬૦૨૫
૬૦૨૬
૬૦૨૭
અનન્ય નિષ્ઠા
વિસ્મૃત
પત્રાંક ૨૬૧
ગાઉ
નિર્વિકારપણે
ખપ પૂરતાં
ઘટશે
લિ. સમાધિ
અજાણપણે
જળ, વનસ્પતિ અને સૃષ્ટિરચના પ્રગટમાં
અજોડ, એકાત્મક નિષ્ઠા
વિ+Æ । ભૂલાઇ ગયેલું, યાદ ન હોય તેમ
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
અકર્તવ્યરૂપ જાણી ઉજમાળ થાય છે ભાસ્યમાન થયેલું
કૃતકૃત્યતા
નબૂત । ૨ માઇલ તો ૩.૨ કિ.મી., ૧.૫ માઇલ તો ૨.૪ કિ.મી. અજ્ઞાતપણે, અજાણતાં
બુદ્ધિએ ગૃહીત ગળિત થયું છે
યથાબુદ્ધિ
પત્રાંક ૨૬૩
રાળજ
કચાશ
પરમ ફળ
પત્રાંક ૨૬૪
દીનાનાથ
ભાજન
શુદ્ધ ભાવ
લઘુતા
પરમાદર
પાણી, લીલોતરી, કુદરતી રચના-નદી, પહાડ, ગુફા, જંગલ જાહેરમાં, પ્રત્યક્ષ, ખુલ્લું, સ્પષ્ટતઃ
નિર્+વિ+ઃ । પ્રવૃત્તિ રહિત, સમ્યક્ષણે, પરિવર્તન-ફેરફાર-વિકૃતિ-ઉદ્વેગ વિના જરૂર-જરૂરિયાત જેટલાં
ષટ્। યોગ્ય હશે; થશે; પ્રયત્ન થશે
પત્રાંક ૨૬૨ ચતુર્થ કાળ જેવા કાળને વિષે ચોથા આરા જેવા (ઉત્તમ) સમયમાં ગુણોત્પત્તિ આત્મિક ગુણોનો ઉદ્ભવ, જન્મ
વારંવાર, વખતોવખત અને પ્રસંગે પ્રસંગે ફરી ફરીને, સમયે સમયે અને કાર્યે કાર્યે સ્મરણ થાય છે સ્મૃતિ થાય છે કે, વારંવાર યાદ આવે છે કે ન કરવા યોગ્ય-અઘટિત જાણી
આત્મપરિણામની સ્વસ્થતા (પત્રાંક ૫૬૮), ૫.કૃ.દેવ પોતે જ સમાધિ; કૃપાળુદેવ અને સમાધિમાં કોઇ ભેદ નથી એવી અભિન્ન દશા, સમાધિમૂર્તિ શ્રી ઉગરીબહેનને તા.૫-૮-૧૮૯૧ થી તા.૧૯-૮-૧૮૯૧ દરમ્યાન
તા.૧૩-૮-૧૮૯૧
જીવ સમૂહ તદાકાર-પરિણામી તે રૂપ પરિણમી, તન્મય થઇ
બુદ્ધિએ ગ્રહાયેલા
પ્રકાશિત, ઊજળું; ઉમંગી-ઉત્સાહી-પ્રસન્ન થાય છે જેનો ભાસ થતો હોય તેવું દેખાતું, કલ્પનામાં આવતું
કૃતાર્થનું, આભારની લાગણીનું, જેની કામના પૂર્ણ થઇ છે તે કૃતાર્થતાનું જીવોના પ્રકાર
ગત્ । ગળી ગયું છે, તદ્દન પાકી ગયું છે, સુકાયું છે, ટપકે છે બુદ્ધિ પ્રમાણે
શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
ખંભાતથી ૯ કિ.મી. દૂર, વડવાથી ૬-૭ કિ.મી. દૂરનું સ્થળ કાચાપણું, કસર, કમી, ખામી, અપક્વતા ઉત્કૃષ્ટ ફળ-પરિણામ
કોને ?
ગરીબોના-અનાથના નાથ
પાત્ર, આધાર
સમ્યક્દર્શન
દીનતા, નમ્રતા, વિનયભાવ
બહુમાન
તા.૧૧-૯-૧૮૯૧
તા.૧૧-૯-૧૮૯૧
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૦૨૮ ૬૦૨૯ ૬૦૩૦ ૬૦૩૧ ૬૦૩૨ ૬૦૩૩ ૬૦૩૪ ૬૦૩૫ ૬૦૩૬ ૬૦૩૭ ૬૦૩૮ ૬૦૩૯ ૬૦૪૦ ૬૦૪૧ પૃ.૨૯૬ ૬૦૪૨ ૬૦૪૩ ૬૦૪૪ ૬૦૪૫
:: ૨૧૫ :: જોગ યોગ્યતા સંજોગ કેવળ અર્પણતા પુરુષની આજ્ઞામાં સર્વ પ્રકારે રહેવાય તેવી અર્પણતા, પૂરી અપૂર્ણતા અનુયોગ અનુપુના વિચાર, પ્રશ્ન; પ્રયત્ન; ખોજ; પરીક્ષા; યાચના; અનુકૂળ પામર વિષયકષાયને અધીન પામર, વિષયી, જિજ્ઞાસુ અને જ્ઞાનીભક્તમાંથી એક વિવેક હું કંઈ જ જાણતો નથી, જ્ઞાની જાણે છે એવો સત્ય વિચાર
અંત, છેડો; સાવ, તદ્દન અચિંત્ય ચિંતવી-વિચારી ન શકાય તેવો, અલૌકિક અલભ દુર્લભ પરિતાપ પરિતમ્ ખેદ, કષ્ટ, પીડા, ભય, વિલાપ મર્યાદા ધર્મ આજ્ઞા આરાધનરૂપ ધર્મ વચન નયન યમ વચન અને નયનનો સંયમ સેવા
સેન્ આત્માની ઉપાસના, સપુરુષે આપેલી આજ્ઞાની આરાધના અનભક્ત ભક્ત નહીં તેવા, અ-ભક્ત, ભગવાનના-હરિના ભક્તિ સિવાયના સ્વધર્મસંચય સપુરુષના બોધ-આજ્ઞાને નિરંતર વિચારે, હૃદયમાં કોતરે-સંઘરે તે
૬૦૪૬ ૬૦૪૭ ૬૦૪૮ ૬૦૪૯
૬૦પ૦ ૬૦૫૧ ૬૦પર ૬૦૫૩ ૬૦૫૪ ૬૦પપ ૬૦૫૬ ૬૦પ૭ ૬૦૫૮ ૬૦૫૯ ૬૦૬૦ ૬૦૬૧
એક સગુણ કમ્ એક સતુ પ્રાપ્તિ, અસ્તિત્વનું ભાન-અસ્તિત્વ ભાસન-ખરો ગુણ દીનનાથ ધર્મનો નાથ; રાંક-અનાથના નાથ પડી પડી ફરી ફરી નમસ્કાર, પગમાં પડીને પદપંકજે ચરણકમળમાં પત્રાંક ૨૫ કોને?
તા.૧૧-૯-૧૮૯૧ તોટક છંદ ગોટે ૧૨ અક્ષરનો એક અક્ષરમેળ છંદ યમ
જીવનભર જે વ્રત લેવામાં આવે તે ૫ મહાવ્રત કે અણુવ્રત નિયમ થોડા વખત માટેના ખાસ નિયમ શૌચ, સંતોષ, તપ, સ્વાધ્યાય, ઇશ્વર ધ્યાન સંજમ પ ઇન્દ્રિય અને ૬ઠ્ઠા મનના નિગ્રહ રૂપ ૬ પ્રકાર તથા
છકાય જીવની રક્ષા મળી ૧૨ પ્રકારે
પુનઃ પુનઃ, અનેક-અનંત વાર, ફરી ફરી ત્યાગ બિરાગ કોઇ બાહ્ય વસ્તુને છોડવી, વિરાગ-વૈરાગ્ય અથાગ અપાર, ઉત્કૃષ્ટ રીતે, બધાં વખાણે તેવો વનવાસ લિયો બધું છોડીને જંગલમાં એકલો રહ્યો મુખ મૌન તદ્દન મૌનપણે પૌન નિરોધ પૌન એટલે પવન, શ્વાસોચ્છવાસને રોકવાનો અભ્યાસ જાતે જ સ્વબોધ હું કોણ? મારું સ્વરૂપ શું? તે માટે ધ્યાન વગેરે કરીને સ્વરૂપ નિર્ણય હઠ જોગ પ્રયોગ હઠયોગના પ્રયોગો સબપે બધાં પાસે, બધાં પાસેથી, બધાં કરતાં, બધાંની સરખામણીમાં બાર અનંત અનંતવાર, અનંત વખત તદપિ
તો પણ, તોયે કંઈ, કાંઈ
કચ્છ
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________
હવે
ક્યોં
:: ૨૧૬ :: ૬૦૬૨ સુ તાર એકધ્યાનપણે ૬૦૬૩ નય ધારી હિયે નિશ્ચય અને વ્યવહાર નયની અપેક્ષાની સમજપૂર્વક શીખ્યો-સમજ્યો ૬૦૬૪ પર્યો
પ્રાપ્ત કર્યો, પાયો, પામ્યો ૬૦૬૫ અબ ૬૦૬૬
કેમ, શા માટે ૬૦૬૭ કછુ ઔર રહા શું બાકી રહી ગયું? ૬૦૬૮ મુખ આગલ હૈ મોઢા આગળ-પાસે જ છે, તારું સ્વરૂપ તારી પાસે જ છે ૬૦૬૯ સુગુરુગમકી સતુ ગુરુગમની આત્મારૂપ ગુરુની, નિશ્ચય નયથી આત્મા જ આત્માનો
ગુરુ, યથાર્થ વિચારે-સમજે ત્યારે ૬૦૭) આન
આજ્ઞા, મર્યાદા, આણ ૬૦૭૧ કારજ
કાર્યની સફળતા, સિદ્ધિ ૬૦૭ર રસ અમૃત અમૃત રસના સાગર સમા પુરુષ ૬O૭૩ પાવહિ પ્રાપ્તિ થાય 60७४ પ્રેમ ઘનો સપુરુષ પ્રત્યેનો પ્રેમ કૃપાદૃષ્ટિરૂપે પામે ૬૦૭૫ વહ સત્ય તે કૃપાદૃષ્ટિ તે જ સત્ય સુખ કે સુધા ૬૦૭૬ સુધા
સુધા, છે | અમૃત ૬૦૭૭ દરશાવહિંગે દિશા બતાવશે, દર્શાવશે, દેખાડશે ૬૦૭૮ ચતુરાંગુલી ચતુર પુરુષને આંગળી કરીને ચીંધીને દિશા બતાવવી; ૪ આંગળનું અંતર ૬૦૭૯
(જ્ઞાનીના સંકેતને અનુસરે એટલે) સમ્યક્દર્શનને, સમ્યક નેત્રને ૬૦૮૦ મિલહે મળે છે. પ્રાપ્ત થાય છે, પામે છે ૬૦૮૧ રસદેવ શુદ્ધ સ્વરૂપી આત્માને ૬૦૮૨ નિરંજનકો આત્માનુભવ રૂપ રસ પીનારને ૬૦૮૩ પિવહી પીવે છે ૬૦૮૪ ગહિ જોગ યોગને ગ્રહીને, પામીને ૬૦૮૫ જુગો જુગ યુગોયુગો સુધી, યુગોયુગ ૬૦૮૬ આગમભેદ શાસ્ત્રોનાં રહસ્ય, મર્મ, સમજણ ૬૦૮૭
અંતરમાં સારી રીતે ૬૦૮૮ કેવલકો બીજ કેવળજ્ઞાનનું બીજ ૬૦૮૯ ગ્યાન જ્ઞાની, હિન્દી ભાષામાં જ્ઞ ની બદલે ગ્ય બોલાય પૃ.૨૯૦ પત્રાંક ૨૬ કોને ? FOGO પરિણમે પરિ+નમ્ પરિણમન કરે ૬૦૯૧ આપ સ્વભાવ પોતાનો સ્વભાવ, ભાવ, લક્ષણ, પ્રકૃતિ ૬૦૯૨ ન્હોય
ન હોય ૬૦૯૩ જ્યાં લગ જ્યાં લગી-સુધી ૬૦૯૪ નેહ
સ્નેહ ૬૦૯૫ તેહનો તેનો
તા.૧૧-૯-૧૮૯૧
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૦૯૬
૬૦૯૭
૬૦૯૮
૬૦૯૯
૬૧૦૦
૬૧૦૧
૬૧૦૨
૬૧૦૩
પૃ.૨૯૮
૬૧૦૪
૬૧૦૫
૬૧૦૬
૬૧૦૭
૬૧૦૮
૬૧૦૯
૬૧૧૦
૬૧૧૧
૬૧૧૨
૬૧૧૩
><
પૃ.૨૯૯
૬૧૧૪
૬૧૧૫
૬૧૧૬
૬૧૧૭
૬૧૧૮
૬૧૧૯
એક સમય તે સૌ સમય, ભેદ અવસ્થા જોય’
ભેદ અવસ્થા
પરમપુરુષ
પત્રાંક ૨૬૦
ભવ્યો
નિર્મળો
કવિચાતુરી
તંત્રો
કળો
પાંચમે અંગે
સંયમ થકી
‘સમ્મતિ’
આઠ સમિતિ
મનનો આમળો શ્રી નંદિસૂત્રે
ઠરો
મહાપદ્મ તીર્થંકર શ્રેણિક ભગવાન
ઠાણુંગ
પત્રાંક ૨૬૮
પત્રાંક ૨૬૯
ભિન્ન ભિન્ન સમયે જુદી જુદી અવસ્થા દેખાય છે તેમ ત્રણે કાળ તે અવસ્થા બદલાય છે. જે વસ્તુ સમયમાત્ર છે તે સર્વકાળ છે. પર્યાયમાં ફેરફાર, પર્યાયનું રૂપાંતર
તા.૪-૯-૧૮૯૧ થી તા.૨-૧૦-૧૮૯૧
પરમ આત્મા, પરમાત્મા
કોને ?
R । ભવ્ય જીવો
નિર્+મત્ । મળ રહિત, પવિત્ર, શુદ્ધ
વ+ફન । વત્+રવ્ । કવિત્વ શક્તિ, પદ્યરચનાની નિપુણતા, ચતુરાઇ તન્ । શક્તિવાદના મંત્રો-વિચારો-ક્રિયાઓનાં શાસ્ત્રો; વ્યવસ્થા, ગોઠવણ ત્ । ઓળખો, ઓળખી લો, જાણી લો
શ્રી ભગવતીજી સૂત્રમાં, દ્વાદશાંગીમાં ૫ મા અંગમાં
દીક્ષા, ચારિત્ર્યથી, સંન્યાસથી કે બાહ્ય તપ-ત્યાગથી શ્રી સિદ્ધસેન દિવાકરસૂરિ રચિત ‘સમ્મતિતર્ક'
૫ સમિતિ, ૩ ગુપ્તિ મળી અષ્ટપ્રવચનમાતા, સંયમનું જતન કરનાર, શુદ્ધાત્મસ્વરૂપમાં સમ્યક્ ‘ઇતિ’ અર્થાત્ પરિણતિ તે નિશ્ચય સમિતિ. ઇર્યા-ભાષાએષણા-આદાન-નિક્ષેપણ-પારિષ્ઠાપનિકા સમિતિ; મન-વચન-કાયગુપ્તિ મનનો વળ-ટેક-દ્વેષ-અભિનિવેશ
:: ૨૧૭::
જિનાગમ, ૪ મૂળ સત્રમાં ૩ જું, સળંગ સૂત્ર છે જેમાં અધ્યયન નથી, ૭૦૦ શ્લોક પ્રમાણ મૂળપાઠ છે, ૫ જ્ઞાન, ૧૪ પ્રકારના શ્રોતાનું વર્ણન છે શાંતિ પામો, સ્થિતિ કરો
આવતી ચોવીસીના ૧લા તીર્થંકર, (શ્વે.શાસ્ત્રોમાં પદ્મનાભ પ્રભુ) મહાવીર પ્રભુના સમયમાં બિંબિસાર-ભંભસાર નામે રાજા, ચેલણાપતિ, પહેલાં બૌદ્ધધર્મી-પછી જૈનધર્મી, અભયકુમારના પિતા, અનાથી મુનિથી પ્રતિબોધ, મહાવીર સ્વામી પાસે ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વી પામ્યા. આવતી ચોવીસી માટે તીર્થંકર નામકર્મ ઉપાર્જક
દ્વાદશાંગીમાં ૩જું અંગ શ્રી સ્થાનાંગ સૂત્ર (ઠાણાંગ સૂત્ર)
કોને ?
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને મનમેળ હોય તેવો
તા.૪-૯-૧૮૯૧ થી તા.૨-૧૦-૧૮૯૧ દરમ્યાન તા.૨૧-૯-૧૮૯૧
મનમેલાપી સત્સંગ
કાલક્ષેપ
મોક્ષથી
સંતની ચરણ-સમીપતા સાન્નિધ્ય
કોને?
પત્રાંક ૨૦૦ અભિપ્રાય
અમિ+પ્ર+હૈં । લક્ષ્ય, પ્રયોજન, ઉદ્દેશ્ય, આશય, ભાવ, અર્થ, ઉલ્લેખ
[+ક્ષિપ્ । વિલંબ, વખત ગુમાવવો મોક્ષ્ । મોક્ષ કરતાં
સત્ । સદ્ગુરુની, સત્પુરુષની
તા.૨૨-૯-૧૮૯૧
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચેષ્ટા
:: ૨૧૮ :: ૬૧૨૦ નિવેડો નિકાલ, નિરાકરણ, ફેંસલો, પરિણામ, અંત ૬૧૨૧
અનુભવજ્ઞાન આત્માનું અનુભવજ્ઞાન, પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન, સમજ, પરિણમન, ફળ પત્રાંક ૨૦૧ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૨-૯-૧૮૧ ૬૧૨૨ પદાર્થ દ્રવ્ય, ચીજ, વસ્તુ, આત્મા, તત્ત્વ; સત્સંગ ૬૧૨૩ પરિચય કરવા યોગ્ય ઓળખવા યોગ્ય, પહેચાન-પિછાનવા યોગ્ય ૬૧૨૪ લિ. સતુમાં અભેદ સહુ રૂપ જ, સતુથી ભિન્ન નહીં પત્રાંક ૨૦૨ શ્રી કુંવરજીભાઈ મગનલાલભાઈને
તા.૨૨-૯-૧૮૯૧ ૬૧૨૫ લિ. અપ્રગટ સત્ અપ્રસિદ્ધ સતુ, અપ્રકાશિત સત, ગુપ્ત, છાનું છતાં છતું Xિ પત્રાંક ૨૦૩ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા. ૨૩-૯-૧૮૯૧ ૬૧૨૬ અપાર કષ્ટ કરીને મહા મહેનતે, પાર વિનાની મુશ્કેલીએ-દુઃખ-મહેનતે ૬૧૨૭ કંચન
ચું સોનું, સમૃદ્ધિ; ચમકદમક ૬૧૨૮ કાન્તા
મ્ સ્ત્રી, પત્ની, પ્રેમિકા પત્રાંક ૨૦૪ કોને ?
તા. ૨૩-૯-૧૮૯૧ ૬૧૨૯ કેવળ અપ્રગટ ક્યાંય કોઈને પ્રગટ ન થયું હોય તેવું, તદ્દન અપ્રસિદ્ધ જગતને જાણ નથી તેવું,
ગુપ્ત, છાનું ૬૧૩૦
વેણા સંજ્ઞા, ચાળા, પ્રયત્ન, હાવભાવ, આચરણ, યોગ, વિર્ય, ઉત્સાહ, સામર્થ્ય ૬૧૩૧ પ્રરૂપે છે પ્ર+ધુ પ્રરૂપણા કરે છે, ઉપદેશ છે, સમજાવે છે પૃ.૩૦૦ પત્રાંક ૨૦૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૩-૯-૧૮૯૧ ૬૧૩૨
સમસ્ત વિશ્વના આત્મા; બ્રહ્મ; સત્ (પત્રાંક ૨૦૯) ૬૧૩૩ ઘેરી લઈ ચારે તરફ વીંટળાઈ જઈ ૬૧૩૪
અનર્થ ખોટો અર્થ-કામ-નુકસાન-હાનિ, પાપ, ઉપદ્રવ, ખોટા અશય ૬૧૩પ પરમાર્થ પરમ તત્ત્વ; ઉત્તમ પુરુષાર્થ-મોક્ષ; પરોપકાર પત્રાંક ૨૦૬ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૪-૯-૧૮૧ ૬૧૩૬ ધર્મજ
ગામનું નામ, ગુજરાતના ચરોતર પ્રદેશમાં અગાસથી ૨૪ કિ.મી. પત્રાંક ૨૦૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૪-૯-૧૮૯૧ ૬૧૩૭ મુલતવાં પડે છે મોકૂફ રાખવાં પડે છે ૬૧૩૮ જનપરિચય લોકસંપર્ક, સમાજ ૬૧૩૯ ચાલતા મતના પ્રકારની વાત પહોંચતા-સત્તાવાનની, મસલત કે અફવા ૬૧૪૦.
સ્થિતિ વીતી ગઈ છે તે જે એ સ્થિતિમાંથી પસાર થઈ ગયા છે તે પરમકૃપાળુદેવ પોતે પત્રાંક ૨૦૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૨૦-૯-૧૮૯૧ ૬૧૪૧ આત્મામાં રમણ આત્મામાં જ રમી જવું, રમ્યા કરવું, રત રહેવું, મગ્ન રહેવું પત્રાંક ૨૦૯ શ્રી મગનલાલ ખીમચંદભાઈને
તા.૨૮-૯-૧૮૯૧ ૬૧૪૨ મધ્યસ્થ મધ્યવર્તી, તટસ્થ, નિષ્પક્ષપાતી પત્રાંક ૨૮૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૯-૯-૧૮૯૧ ૬૧૪૩ સર્વાધાર બધાના આધાર રૂપ ૬૧૪૪
પૂરી, પૂરેપૂરી
સવા
૧
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૩૦૧
૬૧૪૫
૬૧૪૬
૬૧૪૭
૬૧૪૮
૬૧૪૯
૬૧૫૦
૬૧૫૧
૬૧૫૨
૬૧૫૩
૬૧૫૪
૬૧૫૫
૬૧૫૬
૬૧૫૭
૬૧૫૮
૬૧૫૯
૬૧૬૦
૬૧૬૧
૬૧૬૨
૬૧૬૩
૬૧૬૪
૬૧૬૫
૬૧૬૬
>
૬૧૬૭
૬૧૬૮
પૃ.૩૦૨
૬૧૬૯
૬૧૦૦
૬૧૭૧
૬૧૭૨
૬૧૭૩
પુરુષોત્તમ સ્વરૂપ
પત્રાંક ૨૮૧ ઉપજીવિકા
પત્રાંક ૨૮૨
વિહ્વળતા
મહાત્મા વ્યાસજી
અર્થસંબંધ
કામસંબંધ
ધર્મસંબંધ
મોક્ષસંબંધ
વિરક્ત
પત્રાંક ૨૮૩
કૃપણ
ભક્તિ
પત્રાંક ૨૮૪
પરસમય
સ્વસમય
પરદ્રવ્ય
સ્વદ્રવ્ય
શ્રી સિદ્ધસેન
દિવાકર
અક્ષરથી પર એવા ઉત્તમ પુરુષ-પરમાત્માનું સ્વરૂપ
શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને આજીવિકા-ગુજરાન
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
:: ૨૧૯:
બહાવરાપણું, બેબાકળાપણું, ગાભરુપણું
પરાશર ઋષિથી મત્સ્યગંધા (સત્યવતી) ને કુમારિકા અવસ્થામાં થયેલ પુત્ર, મહાભારત-૧૮ પુરાણોના કર્તા, કૃષ્ણદ્વૈપાયન, વેદોની વ્યવસ્થા કરનાર હરિને ભજતાં ઉત્પન્ન થતો રસ, ભગવદ્ભક્તિનો રસ
હરિરસ
એક અણુ પણ
જરા જેટલું પણ; સમય-કદનો નાનામાં નાનો ભાગ
તે યુગ
હરિસ્વરૂપ
૪ યુગમાં ૨જો દ્વાપર યુગ, તે જમાનો હરિનું-ભગવાનનું સ્વરૂપ ભગવાનનું નામ, નામસ્મરણ હરિનો ભક્ત, ભક્તજન
હરિનામ
હરિજન
દૃષ્ટિએ નથી આવતાં દેખાતા નથી, નજરે નથી આવતાં
ચીજ
ઉન્માર્ગે
નિષ્કપટીપણું
શાંશ
કેવળ વિસર્જન
થોડે થોડે
વસ્તુ; સરસ ગાયન-ગીત ૩૬+માન્ । અવળે રસ્તે
કપટ રહિતતા, માયા-કપટ વિનાના
રાત+અંર્ । સોમો ભાગ; અસંખ્યમો ભાગ-હિસ્સો સાવ વિદાય, સમાપ્ત થોડું થોડું
આર્થિક-નાણાંકીય, ધન-સંપત્તિને લગતો વિષયેચ્છા, ૫ ઇન્દ્રિયના વિષયભોગનો પરિચય ધાર્મિક, સંપર્ક, ધર્મ સંબંધ પણ કંઇ ન પ્રકાશવું મોક્ષ સાથેનો સંપર્ક
વિ+રણ્ । ઉદાસીન, રાગ-આસક્તિ વિનાના, અપ્રસન્ન
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પ્। કંજૂસ; મનના ગરીબ
યોગ્યતા રૂપ ભક્તિ, આત્માની ભક્તિ, આત્મા
કોને?
તા.૩૦-૯-૧૮૯૧
તા.૧-૧૦-૧૮૯૧
તા.૨૩-૧૦-૧૮૯૧
તા.૮-૧૦-૧૮૯૧
બીજાં દર્શન, મત; આત્મા ભૂલીને બીજા પદાર્થો-પર્યાયોની સન્મુખ થવું તે પોતાનું દર્શન, મત અથવા પોતાના શુદ્ધ આત્મસ્વભાવમાં સ્થિત આત્મા સિવાયનાં બીજાં દ્રવ્ય
અનંત ગુણપર્યાયવાળો પોતાનો આત્મા
વિક્રમના ૪થા-૫મા સૈકામાં થયેલા સૂરિ, તાર્કિક શિરોમણિ, પ્રાકૃતને બદલે સંસ્કૃતમાં લખવાને કારણે સંઘે આપેલું પારાંચિક પ્રાયશ્ચિત્ત જેમાં જૈન વેશ છુપાવી, ગચ્છનો ત્યાગ કરી, ૧૨ વર્ષ સુધી દુષ્કર તપ કર્યું; ઉજ્જયિની નગરીમાં
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૨0:: :
રાજા સાથે શિવલિંગ સામે કલ્યાણમંદિર સ્તોત્ર' રચ્યું, ૧૧ મો શ્લોક બોલતાં
શિવલિંગ ફાટીને પાર્શ્વ પ્રભુ પ્રતિમાજી પ્રગટ થયાં. ૬૧૭૪ વચનમાર્ગ કહેવાના રસ્તા, રીત, સ્વરૂપનિશ્ચય કરવા માટે, વચનના પ્રકાર ૬૧૭૪A નયવાદ દાર્શનિક મત-સિદ્ધાંત, અભિપ્રાય. અનેકધર્મી વસ્તુ કોઈ એક અંશ દ્વારા કહેવી,
અંશરૂપે પ્રતિપાદન કરવાનો અભિપ્રાય ૬૧૭૫ અક્ષય ભગત જ્ઞાની કવિ અખો, અખાજી; વિ.સં.૧૯૯૭-૧૭૦૫ માં વિદ્યમાન, છપ્પા માટે
પ્રખ્યાત, શ્રેષ્ઠ વેદાંતકવિ, પરજિયા સોની, જેતલપુરમાં જન્મેલા, અમદાવાદ દેસાઈ પોળમાં રહેલા, પંચીકરણ”, “અનુભવબિંદુ', ‘ચિત્તવિચાર સંવાદ',
અખેગીતા'ના રચયિતા ૬૧૭૬ ઝટક્યા હાથ સપાટો લગાવ્યો, હાથ કાપ્યા, આંચકો માર્યો, ઝાટકો માર્યો પત્રાંક ૨૮૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૯-૧૦-૧૮૯૧ ૬૧૭૭ પોતાથી પોતાને આત્માથી આત્માને, પોતાનાથી પોતાને આત્માને ૬૧૭૮ આઠ વાદી ૮ પ્રકારે, શાસ્ત્રાર્થ કરનારા, અક્રિયાવાદીના ૮ ભેદઃ એકવાદી, અનેકવાદી,
મિતવાદી, નિર્મિતવાદી, સાતવાદી, સમુચ્છેદવાદી, નિયતવાદી, નસંતિપરલોકવાદી ૬૧૭૯ વાદ
વદ્ શાસ્ત્રાર્થ, ચર્ચા, જ્ઞાન વિજ્ઞાનના વિષયમાં કાઢેલું તારણ-અનુમાન ૬૧૮૦. અન્વય અનુરૂ|| જોડાયેલો, સંબંધિત, કારણ હોય ત્યાં કાર્ય હોય એ નિયમે,
એકના સદ્ભાવમાં બીજું અવશ્ય હોય તેવું ૬૧૮૧ વ્યતિરિક્ત વિ+તિ+રિત્ જુદો જ, સિવાય, ભિન્ન, અતિરિક્ત, અલગ; અતિશય ૬૧૮૨ સાધારણ જ્ઞાન બધા શાસ્ત્રમાં વર્ણવતાં અધિક જુદાઈ ન પડી હોય તેવું જ્ઞાન પૃ.૩૦૩ પત્રાંક ૨૮૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૩-૧૦-૧૮૧ થી તા.૧-૧૧-૧૮૯૧ દરમ્યાન ૬૧૮૩ હમ પરદેશી પંખી સાધુ, આ રે દેશકે નાહીં રે’ અમે આ દેશનાં પંખી, મુનિ, સાધક નથી,
પરદેશના-ઉત્કૃષ્ટ દેશના, સિદ્ધાલયના છીએ (પરમકૃપાળુદેવ પોતે)
૬૧૮૪
તા.૧૮-૧૦-૧૮૯૧
૬૧૮૫ ૬૧૮૬ ૬૧૮૭ ૬૧૮૮
તા.૨૨-૧૦-૧૮૯૧
બાહ્ય ઉપાધિ બહારની, વેપારની, વહેવારની જંજાળ-ચિંતા પત્રાંક ૨૮૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને પ્રસંગ પાડવો પરિચય સાધવો, ઓળખાણ કરવી માનીએ મનું કબૂલીએ, સ્વીકારીએ, પાળીએ ઠામ
સ્થા રહેવાનું ઠેકાણું હરિપદ મોક્ષપદ પત્રાંક ૨૮૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને રમત માંડીને બેઠો છે ખેલ શરૂ કર્યો છે, ક્રીડા-ગમ્મત કરવા બેઠા છે આત્મવૃત્તિ આત્મચર્યા, આત્મવર્તના, આત્મામાં જ વૃત્તિ જીર્ણ કૃ છેક જૂનું, ઘસાઈ ગયેલું, જરાથી જર્જર પત્રાંક ૨૮૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને પરમાર્થ વિષયે મોક્ષ, મુક્તિ, બ્રહ્મ, યથાર્થના વિષયમાં કે વિષય સંબંધી પત્રાંક ૨૯૦ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને પત્રપ્રસંગ પત્ર દ્વારા સંગ-પરિચય
૬૧૮૯ ૬૧૯૦ ૬૧૯૧ પૃ.૩૦૪ ૬૧૯૨
તા. ૨૬-૧૦-૧૮૯૧
૬૧૯૩
૫૧
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૩૦૫
:: ૨૨૧ :: પત્રાંક ૨૯૧ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા. ૨૯-૧૦-૧૮૯૧ ૬૧૯૪ પૂર્ણકામ ચિત્તને કૃતાર્થ, કૃતકૃત્ય ચૈતન્યને, મનને ૬૧૯૫ બ્રહ્મ સમાધિમાં આત્મ સમાધિમાં, આત્મસ્થિરતા-આત્મા મગ્નતામાં ૬૧૯૬ એકબીજાને આભાસે એકબીજાના સાદૃશ્ય (સમાનતાએ), ભ્રમે, ઝાંખા પ્રકાશે ૬૧૯૭ આણંદ શહેર, ગુજરાતમાં નડિયાદ ૨૦કિ.મી., અગાસ ૧૫ કિ.મી., બાંધણી ૧૭કિ.મી. ૬૧૯૮ પ્રથા
પ્રમ્ | ચાલ, પરંપરા, રીતિ, રીતભાત-રીતરિવાજ; ખ્યાતિ, કીર્તિ ૬૧૯૯ નિરોધ નિ+ધૂ અટકાયત, અવરોધ, રોકાણ; સંયમ, નિગ્રહ, ચિત્તની અવસ્થા ૬૨) ગાંભીર્યવશાતુ નફ્ફરન્ ગંભીરતા-ગહનતા-ઊંડાણને લીધે, સમજવો કઠિન હોવાથી ૬૨૦૧ વ્યાપ્ત વિ+ગામ્ વ્યાપેલું, ફેલાઈ રહેલું ૬૨૦૨ યથાર્થ ભાન ખરું ભાન, આત્મભાન પત્રાંક ૨૯૨ કોને?
તા.૨૯-૧૦-૧૮૯૧ ૬૨૦૩ નિકટભવી જીવ ખૂબ નજીકના ભવિષ્યમાં મોક્ષે જનાર જીવ ૬૨૦૪ ચાકરી
ચાકરનું કામ-પ્રવૃત્તિ, નોકરી, સેવા પત્રાંક ૨૯૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૦-૧૦-૧૮૯૧ ૬૨૦૫ સ્વમૂર્તિરૂપ પોતાની આકૃતિ, પ્રતિમારૂપ, આત્મારૂપ, સ્વસમાન ૬૨૦૬ સ્વતંત્ર
સ્વાધીન, મુક્ત, કોઇના તાબામાં નહીં તેવા પત્રાંક ૨૯૪ કોને?
તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૦ થી તા.૧-૧૧-૧૮૯૧ દરમ્યાન ૬૨૦૭ ધ્યાવન
Ø ખ્યાલ, ફિકર, ચિંતા, ધ્યાન પત્રાંક ૨૫ કોને?
તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૦ થી તા.૧-૧૧-૧૮૯૧ દરમ્યાન ૬૨૦૮ કિર્તન
ના સપુરુષના ગુણગાન-યશોગાન-કીર્તિગાન, ગાતાં-વગાડતાં ભાષણ ૬૨૯ નિગ્રહ નિ+પ્રદ્ પકડી લેવું, અટકાવવું, સંયમન ૬૨૧૦ ખૂબી લહેજત, સૌંદર્ય, વિશિષ્ટતા, યુક્તિ, અદ્ભુતતા પત્રાંક ૨૯૬ કોને ?
તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૦ થી તા.૧-૧૧-૧૮૯૧ દરમ્યાન ૬ ૨૧૧ અબંધ પરિણામે મુક્ત ભાવે, બંધન ન થાય તેવાં પરિણામે ૬૨૧૨ બેના અંતમાં રહેલ જે વસ્તુ આત્મા પત્રાંક ૨૯૦ કોને?
તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૦ થી તા.૧-૧૧-૧૮૯૧ દરમ્યાન ૬૨૧૩ વિચારમાર્ગ વિચારણાનો-જ્ઞાનનો માર્ગ ૬૨૧૪ શ્રી નાગજી સ્વામી સ્થાનકવાસી મુનિ, લીંબડી સંપ્રદાય, શ્રી દીપચંદજી મુનિના શિષ્ય,
પ્રસિદ્ધ વક્તા, લીંબડીમાં દીક્ષા અને વિ.સં.૧૯૬૧માં કાળધર્મ ૬૨૧૫ સંક્ષેપ કરી સમ્+fક્ષન્ ટૂંકાવી, ઓછી કરી પૃ.૩૦ પત્રાંક ૨૯૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૫-૧૧-૧૮૬ ૬૨૧૬ સાતું નથી (મન) વિશ્રાંત થતું નથી, શાંત થતું નથી ૬૨૧૭ રચતો નથી રુન્ ગમતો નથી પત્રાંક ૨૯૯ કોને?
તા.૮-૧૧-૧૮૯૧ ૬૨૧૮ વિસ્મૃતિ કરવી વિ+સ્કૃા વિસ્મરણ કરવું, ભૂલી જવું ૬૨૧૯ સતુના ચરણમાં સત્પષના ચરણમાં, પોતે જે સત્ સ્વરૂપે છે તેમાં ૬૨૨૦ નહીં જેવા કામનાં ન કામનાં, ગણત્રીમાં ન લેવા જેવાં
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨ ૨ ૨ :: ૬૨૨૧ નિષેધવા યોગ્ય નિ+સિંધૂ ના પાડવા યોગ્ય, ન કરવા યોગ્ય, મનાઈ-અસ્વીકાર કરવા યોગ્ય પૃ.૩૦૦ પત્રાંક ૩૦૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૯-૧૧-૧૮૯૧ ૬૨૨૨ પૃચ્છા પ્રર્જી પૂછપરછ, પ્રશ્ન, જિજ્ઞાસા, ભવિષ્ય સંબંધી પ્રશ્ન પત્રાંક ૩૦૧
તા.૯-૧૧-૧૮૯૧ ૬૨૨૩ સ્મરણીય મૂર્તિ સ્મરણ કરવા યોગ્ય, યાદ રાખવા યોગ્ય ૬૨૨૪ આત્મરૂપ પોતારૂપ, પરમાત્મરૂપ પત્રાંક ૩૦૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૪-૧૧-૧૮૬ ૬૨૨૫ સત્ય પર થીમદા એવું જે પરમ સત્ય તેનું અમે ધ્યાન કરીએ છીએ.
શ્રીમદ્ ભાગવત, મંગલાચરણનું છેલ્લું ચરણ ૬૨૨૬ માગધી મહાવીર સ્વામીના સમયમાં મગધ દેશ-પ્રાંતની ભાષા, પ્રાકૃત ભાષાનો પ્રકાર પત્રાંક ૩૦૩ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૪-૧૧-૧૮૯૧ ૬૨૨૭ શુભોપમાયોગ્ય શુભ ઉપમા આપવા યોગ્ય (સંબોધન પહેલા પત્રમાં લખાતું સંબોધન) ૬૨૨૮ દિવસ ભાંગવા દિવસ પડવા, દિવસ રોકાવા, સત્સંગમાં ભંગ પડવો ૬૨૨૯ નહીં તો થયું નહીં તો કંઈ નહીં, ચાલશે પૃ.૩૦૦ પત્રાંક ૩૦૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૨-૧૧-૧૮૯૧ થી તા.૧૫-૧૧-૧૮૯૧ દરમ્યાન ૬૨૩૦ મન ખોલી મન મૂકીને, ખુલ્લા દિલે, મુક્ત મને ૬૨૩૧ વલણ.
દૃષ્ટિ, વૃત્તિ, અભિગમ ૬૨૩૨ કટાક્ષ આવે વક્ર દૃષ્ટિ, નિંદા કરું, આક્ષેપ મૂકું, અસંતોષ-અપ્રસન્નતા થાય ૬૨૩૩
લોકોત્તર વાત તો+ત્+7 અલૌકિક, દિવ્ય, શ્રેષ્ઠ, અસાધારણ વાત; લોકના અંતની વાત ૬૨૩૪ મન મળતું નથી એકમત થતું નથી ૬૨૩૫ પરમાર્થ મૌન પરમાર્થ સંબધી વાતચીત ન કરવી ૬૨૩૬ મૌનતા મુના મૌનપણું ૬૨૩૭ શૂન્યતા જૂના ખાલીપો, નિર્જનતા; એકાંત; અનાસક્તિ-વિરક્તિ-ઉદાસીનતા ૬૨૩૮
મગ્ન બનો, મશગૂલ થાઓ પત્રાંક ૩૦૫ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૧-૧૧-૧૮૯૧ ૬૨૩૯ સમ્યકજ્ઞાન સમ્યક્દર્શન સહિતનું જ્ઞાન, પદાર્થનો યથાર્થ બોધ ૬૨૪૦ માર્ગાનુસારી મોક્ષમાર્ગને અનુસરે અનુસરતા હોય તેવા; આત્મજ્ઞાની પુરુષની નિષ્કામ
ભક્તિ અબાધાએ પ્રાપ્ત થાય એવા ગુણોવાળા (પત્રાંક ૪૩૧) ૬૨૪૧ આશ્રય આધાર, શરણ, ભરોસો ૬૨૪૨ નિર્વાસનાપણું નિ+વાનું લોકવાસના, શાસ્ત્રવાસના રહિતતા ૬૨૪૩ અનુસરવા જોગ પાછળ પાછળ જવા યોગ્ય, નકલ કરવા યોગ્ય ૬૨૪૪ ભૂમિકા દશા, પાયરી, કક્ષા, દરજ્જો ૬૨૪૫ તેજોમયાદિનું દર્શન યોગસાધનામાં પ્રકાશની ઝાંખી ૬૨૪૬ નિવૃત્ત થાઓ નિવૃત પાછા વળો, ફારેગ થાઓ ૬૨૪૭ કલ્પના નૃ૬ ધારણા; ખ્યાલ; તરંગ; નવું ઉપજાવી કાઢવાની શક્તિ ૬૨૪૮ વસ્તુ જ્ઞાન વ+જ્ઞા આત્મજ્ઞાન, પદાર્થજ્ઞાન, સમ્યકજ્ઞાન
u
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________
જ્ઞાનાવતાર શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર
TEST
શ્રી સહજ સમાધિ વિ. સં. ૧૯૪૮ ઇ.સ. ૧૮૯૨
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૨૩ ::
પત્રાંક ૩૦૬ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૨-૧૧-૧૮૯૧ ૬૨૪૯ પ્રેમ સમાધિ પ્રભુ પ્રત્યેના પરમ પ્રેમમાં, પ્રેમ=અનંગનગ્ન તે આત્મમગ્ન, વિષે
પ્રેમલક્ષણા ભક્તિમાં પૃ.૩૦૯ પત્રાંક ૩૦૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩-૧૨-૧૮૯૧ ૬૨૫૦ ભગવતને ભગવાનને ૬૨૫૧ સનાતન ધર્મરૂપ શાશ્વત, સ્થિર, નિશ્ચલ ધર્મરૂપ પત્રાંક ૩૦૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૫-૧૨-૧૮૯૧ ૬૨૫૨ શ્રી સહજ સમાધિ સમકિતીને અંશે પણ સદા યે રહેતી સમાધિ, સ્વાભાવિક ધ્યાન ૬૨૫૩ સ્મૃતિ
મૃ યાદ, સ્મરણ; મનુ મહારાજ રચિત વૈદિક ધર્મશાસ્ત્ર જે ૧૮ છે ૬૨૫૪ પર્વતને નામે ડુંગરશીભાઈ ૬૨૫૫ વસ્તુને દ્રવ્યને, તત્ત્વને, પદાર્થને, આત્માને ૬૨૫૬ સાક્ષાત્ નિશ્ચય જાતોજાત-પોતે કરેલો નિશ્ચય, પ્રત્યક્ષ નિશ્ચય ૬૨૫૭ પ્રવર્તવામાં આજ્ઞામાં, આરંભ કરી દેવામાં, સમજવામાં ૬૨૫૮ ભાવિ
ભવિષ્ય, ભવિતવ્યતા, જે બને-થાય તે ૬૨૫૯ સુધાને વિષે અમૃત-અમી-પીયૂષને વિષે ૬૨૬૦ સ્વરૂપ
આકાર, વિગત, સૌન્દર્ય પત્રાંક ૩૦૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૧-૧૨-૧૮૯૧ ૬૨૬૧ અનુક્રમે સંયમ સ્પર્શતો આત્માની અભેદ ચિંતનારૂપ સંયમને ક્રમવાર અનુભવીને ૬૨૬૨ ક્ષાયક ભાવ જડ પરિણતિનો ત્યાગ, કર્મોના ક્ષય ૬૨૬૩ પદ
ચરણકમળ, પાદ, પગ ૬૨૬૪
શ્રી ઉત્તમવિજયજી (વિ.સં.૧૭૬૦-૧૮૨૭) કૃત સંયમશ્રેણી સ્તવન.
આ સ્તવનની રચના વિ.સં. ૧૭૯૯ વૈશાખ સુદ ૩, સુરતમાં કરી ૬૨૬૫ નિષ્પાવ નિષ્પાપ, નિર્મળ ૬૨૬૬ સિદ્ધાર્થનો પુત્ર મહાવીર સ્વામી, વર્ધમાન પ્રભુ ૬૨૬૭ યથાર્થ બોધસ્વરૂપના યથાર્થ પ્રગટ આત્માની પ્રગટતા-પ્રાગટ્ય પત્રાંક ૩૧૦ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૩-૧-૧૮૯૨ ૬ ૨૬૮ દર્શન સકલના બધા દર્શનના, છયે દર્શનના, અન્ય મતના ૬૨૬૯ નય
દૃષ્ટિબિંદુ ૬૨૭૦ સંજીવની મરેલાને પુનર્જીવન આપનારી ઔષધિ કે વિદ્યા ૬૨૭૧ ચારો ચરાવે પશુને ઘાસચારો, વનસ્પતિ વગેરે માટે લઈ જવા
જૂજવાં જુદા, અનેક, જુજુઓ
ઓઘ નજરને ફેરે રે સામૂહિક-સામાન્ય દૃષ્ટિ-ઓઘ દૃષ્ટિને કારણે, મિથ્યા જ્ઞાનને લીધે ૬૨૭૪ થિરાદિક દૃષ્ટિ સ્થિરા નામની પમી દૃષ્ટિથી ૮મી દૃષ્ટિ ૬૨૭૫ હેરે રે ડોકિયાં કરીને જુએ, તાકી તાકીને ધારી ધારીને જુએ, ફેરવે ૬૨૭૬ યોગનાં બીજ સમકિત પ્રાપ્ત થવાનાં કારણ ૬ ૨૭૭ ઇમાં
આ દૃષ્ટિમાં, અહીં ૬૨૭૮ “ભાવાચારજ' ભાવાચાર્ય એવા જ્ઞાની પુરુષ
૬૨૭૨ ૬૨૭૩
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨ ૨૪ ::
ભવ ઉદ્વેગ સુઠામો રે
વૈરાગ્ય, સંસાર ક્યારે છૂટે એવી અંતરની સાચી ભાવના સુ+થા / ધારણ કરે
૬૨૭૯ ૬૨૮૦ પૃ. ૩૧૦ ૬૨૮૧ ૬૨૮૨
૬૨૮૩ ૬૨૮૪ ૬૨૮૫ ૬૨૮૬ ૬૨૮૭ ૬૨૮૮ ૬૨૮૯ ૬૨૯૦ ૬૨૯૧ ૬૨૯૨ ૬૨૯૩ ૬૨૯૪ ૬૨૯૫ ૬૨૯૬ ૬૨૯૭ ૬૨૯૮ ૬૨૯૯
જનક વિદેહી વિદેહ કે મિથિલા નગરીના રાજા, સીતાજીના પિતા લક્ષમાં
ધ્યાનમાં પત્રાંક ૩૧૧ કોને ?
તા.૩-૧-૧૮૯૧ એહિ જ એ જ સાધ્ય
સાધુ સાધવા યોગ્ય સુહાયો રે શુભ શોભે રે, અરગે રે ફરસ્યો આ સ્પર્યો, ફરસના કરી, ભેટ્યો રાય સિદ્ધારથ રાગનું સિદ્ધાર્થ સિદ્ધાર્થ રાજા, રાજા સિદ્ધાર્થ વિભૂષણ વિ+મૂલ્ વિશેષ શોભતા ત્રિશલા રાણી મહાવીર સ્વામીના માતાનું નામ જાયો
નના પુત્ર અજ
+ઝના જન્મ નથી, ઉત્પન્ન થતો નથી તે અનુત્પન્ન આત્મા અજરામર =+નુ+ગ+મૃજરા (વૃદ્ધાવસ્થા) અને મરણ નથી તે આત્મા સહજાનંદી સહજ=સાથે જાય-જન્મે છે તે સ્વાભાવિક, આનંદમય છે તે આત્મા ધ્યાનભુવનમાં આત્મામાં ધ્યાયો રે બૈ ધ્યાવન કર્યું રે નાગર સુખ શ્રેષ્ઠ સુખ નવ જાણે ન જાણે વલ્લભ સુખ પતિનું સુખ અનુભવ અનુ+ભૂ પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન, સમજ, ફળ, પરિણામ; દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાયનું જ્ઞાન થવું પત્રાંક ૩૧૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૫-૧-૧૮૯૨ બોધસ્વરૂપ પરમકૃપાળુદેવ પોતે જ જ્ઞાન-બોધસ્વરૂપ છે તેથી લિખિતંગમાં લખ્યું પન્નાંક ૩૧૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૭-૧-૧૮૯૨ અવલોકીએ નીરખીએ, સમીક્ષા કરીએ, આલોચના કરીએ પ્રવર્તન પ્ર+વૃત્ત ક્રિયા, પ્રેરણા માંડ માંડ મહા પ્રયત્ન, મહા મુશ્કેલીએ, મહા મુસીબતે, પરાણે વિરામ વિ+રમ્ વિરમવું, થોભી જવું, અટકવું, વિસામો ઝાઝો
વધારે અનંતગુણવિશિષ્ટ અનંત ગણો વિશેષ કળવા દેવી જાણવા દેવી, ઓળખવા દેવી, ખબર પડવા દેવી શ્રી વર્ધમાનને વિષે શ્રી વર્ધમાન નામના ૨૪મા તીર્થંકરને સહેજે સ્વાભાવિક રીતે, અનાયાસે, કુદરતી રીતે, વગર કારણે ગોસલિયા શ્રી ડુંગરશીભાઈ ગોસલિયા પદાર્થ
પદ્ર+અર્થ દ્રવ્ય, ચીજ, વસ્તુ
૬૩
૬૩૦૧ ૬૩૦૨ ૬૩૦૩ ૬૩/૪ ૬૩૦૫ ૬૩૦૬ ૬૩૦૭ ૬૩૦૮ ૬૩૯ ૬૩૧૦ ૬૩૧૧
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૨૫ ::
તા.૧૧-૧-૧૮૯૨
પત્રાંક ૩૧૪ ભંગી ઇલિકા ચટકાવે
કોને ? ભમરી ઇયળ ચટકો ભરે કોઈ
કોઉ
પૃ૩૧૧ ૬૩૧૨ ૬૩૧૩ ૬૩૧૪ ૬૩૧૫ ૬૩૧૬ ૬૩૧૭ ૬૩૧૮ ૬૩૧૯ ૬૩૨૦
તે
પદ
૬૩૨૧ ૬૩૨૨ ૬૩૨૩ ૬૩૨૪ ૬૩૨૫ ૬૩૨૬ ૬૩૨૭
ફિર
પછી ઇણમેં આમાં નાવે
ન આવે ચાવે
વા મોંમાં લઈ દાઢથી પીએ પત્રાંક ૩૧૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૧-૧-૧૮૯૨ કાવ્ય
કવિતા, કલાત્મક તત્ત્વવાળું પદ્ય
છંદ કે વૃત્તનું ચરણ, ભજન, કીર્તન, કડીઓનું ઝુમખું ચરણ. પદ્યના શ્લોક કે કડીનો ચારમાંનો પ્રત્યેક પદ અપૂર્વવતુ અવનવું-અસામાન્ય-ઉત્તમ-પૂર્વે કદી ન વાંચેલું સાંભળેલું હોય તેવું સહજમાં સ્વાભાવિક, સાથે જવામાં જન્મવામાં-જાણવામાં આત્મસંયમ આત્માની અભેદ ચિંતના રૂપ, સર્વ ભાવથી વિરામ પામવા રૂપ સંયમ યથારૂપ
થા+રૂપ સ્વરૂપ પ્રમાણે, બરાબર પત્રાંક ૩૧૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૭-૧-૧૮૯૨ પરિનામા પરિણામ દરવ
દ્રવ્ય દોઇ દર્વ કરતૂતિ ક્રિયા કબહું
ક્યારેય, કોઈ દિવસ
ક્ષેત્ર અવગાહી રોકી રહ્યાં હોય, વ્યાપીને રહ્યાં હોય દોઉ ન ટરતુ હૈ
અન્ય પરિણામ પામતું નથી, ખસતું નથી સુભાવ
સ્વભાવ આચરતુ હૈ વર્તે છે, આચરે છે સમયસાર આગ્રાના શ્રીમાળી જૈન શ્રી બનારસીદાસજી રચિત ગ્રંથ “નાટક સમયસાર'
(વિ.સં.૧૬૯૩), ૭ર૭ પદ્યો પત્રાંક ૩૧૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૪-૧-૧૮૯૨ પુદ્ગલ દ્રવ્ય ૬ દ્રવ્યમાં ૧; વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ જેને છે તે પુગલ અચેતન પદાર્થ જડ પદાર્થ અચેતન પરિણામ જડ પરિણામ
૬૩૨૮ ૬૩૨૯ ૬૩૩૦ ૬૩૩૧ ૬૩૩૨ ૬૩૩૩ ૬૩૩૪ ૬૩૩૫ ૬૩૩૬ ૬૩૩૭ ૬૩૩૮ ૬૩૩૯ ૬૩૪૦
દ્રવ્ય
બન્ને
પૃ.૩૧૨ ૬૩૪૧ ૬૩૪૨ ૬૩૪૩
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૩૪૪
કાવ્યકર્તા
૬૩૪૫ ૬૩૪૬
તિરોભાવપણું વેઠની પેઠે
કાવ્ય રચયિતા શ્રી બનારસીદાસજી, વિ.સં.૧૯૪૩ માં મધ્યપ્રદેશના રોહતકપુર પાસે બિહોલીમાં જન્મ, ૫૫ વર્ષનું આયુષ્ય તિર+ÀI અદશ્યપણું, અંતર્ધાનપણું વેઠની જેમ, પરાણે, આર્થિક બદલો આપ્યા વિના કરાતી મજૂરી-કામ, ફરજીયાત વૈતરું કરનારની જેમ માનવ સમુદાય, જનતા
વસ્તી
૬૩૪૭ પૃ.૩૧૩ ૬૩૪૮ ૬૩૪૯
૬૩પ૦
૬૩૫૧
૬૩પર ૬૩૫૩ ૬૩૫૪ ૬૩૫૫ ૬૩૫૬
લોકપરિચય લોકોનો પરિચય, લૌકિક ઓળખાણ જગતમાં સાતું નથી જગતમાં ગમતું નથી, સહન થતું નથી, સંખાતું નથી પત્રાંક ૩૧૮ શ્રી કુંવરજીભાઈ મગનલાલને
તા.૨૮-૧-૧૮૯૨ અન્યત્વ ભાવના દેહ ઇત્યાદિક કંઇ પણ મારું-મારાં નથી, તે બધું અન્ય-બીજું-ઇતર છે અને
હું આત્મા છું એવી ભાવના “શાંત સુધારસ' વિ.સં.૧૭૩૮માં સુરત પાસે રાંદેરમાં શ્રી વિનયવિજયજી ઉપાધ્યાય વિરચિત ગ્રંથ “ગીતગોવિંદ' જેવો કાવ્યગ્રંથ જેમાં ૨૩૪ શ્લોકમાં વૈરાગ્યની ૧૨ અને પાયાની
૪ ભાવનાનું સંસ્કૃતમાં વિવિધ છંદોમાં ગેયાત્મક વર્ણન છે. શ્રી ગંભીરવિજયજી
મહારાજે અને કોઈ તેરાપંથીએ સંસ્કૃતમાં ટીકા લખી છે. પત્રાંક ૩૧૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૩-૨-૧૮૯૨ અનંતકાળ થયાં અનંતકાળથી સાધારણ સામાન્ય, સૌમાં સમાન વિષમ ભયંકર, દારુણ, પ્રતિકૂળ, દુષમ સંખ્યાત મર્યાદિત, ગણી શકાય તેવું, સંખ્યામાં મૂકી શકાય તેટલું પ્રપંચે આવરેલું પ ઇન્દ્રિયના વિષયો વડે ઘેરાયેલું, છવાયેલું પત્રાંક ૩૨૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને રાગ-પ્રભાત પ્રભાતિયા, કડખાની દેશી રાગે, સવારે ગાવાની સ્તુતિ નવિ
નથી પુગ્ગલી પુનું પુદ્ગલી, પુદ્ગલ રૂપ કદા
ક્યારે ય, કદી, કોઈ વેળા, કદાપિ ૫ગલાધાર પુગલનો આધાર તાસ
તસ્થા તેનું પર
બીજાં, અન્ય, પરાયા (દ્રવ્યનો-વસ્તુનો) ઈશ
અધિકારી, સ્વામી, ઇશ્વર, માલિક અપર
પર સિવાયની, પોતાની ઐશ્વર્યતા ઠકુરાઈ વસ્તુ ધર્મ
સત્તાધર્મ, વસ્તુ સ્વરૂપે પરસંગી પરવસ્તુનો સંગી, પરભાવનો સંગી, પ્રસંગી શ્રી સુમતિનાથ આ અવસર્પિણી કાળની ભરત ક્ષેત્રની ચોવીસીમાં ૫ મા તીર્થંકરદેવ દેવચંદ્રજી વિ.સં.૧૭૪૬માં રાજસ્થાનમાં બિકાનેર પાસેના ગામમાં જન્મ, ૧૦ વર્ષની
તા.૧૦-૨-૧૮૯૨
૬૩પ૭ ૬૩૫૮ ૬૩પ૯ ૬૩૬૦ ૬૩૬૧
| | ო
૬૩૬૩ ૬૩૬૪ ૬૩૬૫ ૬૩૬૬ ૬૩૬૭ ૬૩૬૮ ૬૩૬૯ ૬૩૭૦
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૩૭૧ ૬૩૭ર ૬૩૭૩ ૬૩૭૪ ૬૩૭૫ ૬૩૭૬ ૫.૩૧૪ ૬૩૭૭ ૬૩૭૮ ૬૩૭૯ ૬૩૮૦ ૬૩૮૧
:: ૨૨૭:: વયે દીક્ષા, અનેક ગ્રંથ અને તત્ત્વસભર સ્તવનના કર્તા, ૧ પૂર્વ જેટલું જ્ઞાન હતું, ખરતર ગચ્છી પણ ખૂબ મધ્યસ્થ, વિ.સં.૧૮૧૧ માં અમદાવાદમાં દોશીવાડાના
ઉપાશ્રયમાં દેહત્યાગ પત્રાંક ૩૨૧ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૪-૨-૧૮૯૨ ચૈતન્ય વિન્ ચેતના, આત્મા છતાં
હોવા છતાં, તો પણ દુસ્તર કુ+મુશ્કેલીથી તરી શકાય-ઓળંગી શકાય એવી વિકટતા વિઝા મુશ્કેલી, ભીષણતા, વિકરાળતા ડોલાયમાન સુન્ ! ડોલા, હડદોલા, હિંચકા ખાય, ડોલવા માંડે અષ્ટાવક્ર ગુરુ આઠે અંગ વાંકાં એવા કદરૂપા ઋષિ, આત્મજ્ઞાની, જનકવિદેહીના ગુરુ પત્રાંક ૩૨૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૪-૨-૧૮૯૨ સ્વત:
પોતાની મેળે, જાતે, સ્વયં, આપોઆપ, બીજાની સહાય વિના વાટે
વડે, તારા, માં નિશ્ચયે નિશ્ચયેન નિશ્ચયથી, નિશ્ચયપૂર્વક, ખરેખાત અસંભવરૂપ અશક્ય, અસંભવિત, ન હોય તેમ પોતા સંબંધી સ્વ સંબંધી, પોતાના સંબંધી પર સંબંધી પારકા સંબંધી, બીજા વિષે વિપર્યય પરિણામ વિરોધી-ઊંધું પરિણામ, મિથ્યા પરિણામ-જ્ઞાન પ્રાણી જેને પ્રાણ હોય તે, મનુષ્યને દસે દસ હોય કુટુંબની લાજ કુટુંબની શરમ, આબરૂ, પ્રતિષ્ઠા, ગૌરવ, નાક
સાચી, સારી, યથાર્થ નિર્વિકલ્પ સમાધિ અસંપ્રજ્ઞાત સમાધિ, નિરુપાધિક આનંદની સ્થિતિ, આત્માની સ્વરૂપપરિણતિ,
જ્ઞાતા-જ્ઞાન-શેયરૂપ ત્રિપુટીના ભાનરહિત અખંડ બ્રહ્માકાર અંતઃકરણની સ્થિતિ. અંતર આશય હૃદય, અંતરનો અભિપ્રાય, સંતવ્યપાર-ઉપયોગ અનુયાયી અનુ+અનુગામી, અનુસરનારા, શિષ્ય ખરેખરા વ7 I તદ્દન સાચા, યથાર્થ, વાસ્તવિક, કસોટી થાય તેવા
૬૩૮ર
૬૩૮૩ ૬૩૮૪ ૬૩૮૫ ૬૩૮૬ ૬૩૮૭
૬૩૮૮ ૬૩૮૯ ૬૩૯૦
પૃ૩૧૫
૬૩૯૧ ૬૩૯૨
૬૩૯૩ ૬૩૯૪ ૬૩૯૫
સહજ દશા સર્વ વિભાવથી રહિત ઉદેરી આણવાનું ૩રૂં ૩ીf સમય પાક્યા પહેલાં પ્રયત્ન-પ્રેરણા-ઉદીરણાથી કર્મને ઉદયમાં
લાવી ફળનો અનુભવ કરવાનું પ્રબળ-ઉત્કટ કરવાનું ગુજરાન આજીવિકા, નિભાવ, નિર્વાહ, ભરણપોષણ ભાવાર્થ માવે+અર્થ | આશય, મતલબ, તાત્પર્ય, સાર સ્વરૂપ સત્તા પોતાના આકાર, વર્ણ, દેખાવ, સૌંદર્ય, લક્ષણ, સ્વભાવની સત્તા;
પોતાના દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવનું અસ્તિત્વ સ્વામી
સ્વ+fમના માલિક ઐશ્વર્યતા ફંક્શ 1 સ્વામીપણું, મોટાઇ, આબાદી, સાહ્યબી, પ્રભુત્વ, આધિપત્ય
૬૩૬ ૬૩૯૭
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૨૮::
૬૩૯૮
૬૩૯૯
૬૪૦
૬૪૦૧
૬૪૦૨
૬૪૦૩
૬૪૦૪
૬૪૦૫
૬૪૦૬
૬૪૦૭
૬૪૦૮
પૃ.૩૧૬
૬૪૨૧
૬૪૨૨
૬૪૨૩
૬૪૨૪
૬૪૨૫
વસ્તુત્વધર્મે
કરમફળ
નિશ્ચય
ચેતનતા
જિનચંદો
૬૪૦૯
> ૬૪૧૦ ઉલિટ
૬૪૧૧
સમૈ
૬૪૧૨ ગહિ
૬૪૧૩
ઉબર્યો
૬૪૧૪
કારજ
૬૪૧૫ સંગ
૬૪૧૬
અંગ
૬૪૧૭
તરંગ
૬૪૧૮ બુદ્ધિ
૬૪૧૯
આપા
૬૪૨૦ કીનો
શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્તવન આનંદઘનજી
પત્રાંક ૩૨૩
પૂર્ણજ્ઞાને કરીને યુક્ત એવી જે સમાધિ પરિપક્વ-પરિપૂર્ણ સમાધિ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૩૨૪
જ્વાલા
પ્રજ્વલતી હોય
આત્મભાવ
નિશ્ચલ
પત્રાંક ૩૨૫
વસ્તુતઃ, તત્ત્વતઃ, ખરું જોતાં, વસ્તુતાએ
કર્મના ફળ
નિર્+વિ।નિર્ધાર, નક્કી, સંકલ્પ, વિશ્વાસ, નિર્ણય, ફેંસલો, સંદેહરહિત જ્ઞાન સજીવતા, આત્મત્વ, સૂધ, ચૈતન્યતા, જીવંતતા નિ+શ્વ ્ । જિનચંદ્ર, જિન ભગવાન, કેવળી પ્રભુ
આ અવસર્પિણી કાળની વર્તમાન ચોવીસીના ૧૨મા તીર્થંકરનું સ્તવન વિ.સં.૧૬૬૦-૧૭૨૦-૩૦, યોગીરાજ, કવિરાજ, આત્મજ્ઞાની, મૂળ નામ લાભાનંદજી, તપાગચ્છી મુનિ પણ સાહિત્યમાં ક્યાંયે ગચ્છ-મતનો ખ્યાલ પણ ન આવે એવા તટસ્થ અને પર; સ્તવનચોવીસી-પદોના રચયિતા શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૩૨૦ યથાતથ્ય રૂપે
ખ્વત્ । અગ્નિની શીખા, જ્વાળા, ઝાળ પ્ર+ખ્વત્ । બળતી-સળગતી હોય
અન્ય વિષે આત્મીયતા-પોતાપણાનો ભાવ
નિર્+ વત્ ।સ્થિર, અડગ
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને વિમુખ થઇને
સમય, અવસર, સમા
ગ્રહણ
બાકી રહ્યું, તર્યો
કાર્ય
પરિગ્રહ
શરીર
લહેર; ક્રિયા
ઇન્દ્રિયજનિત જ્ઞાન
નિજ આત્મા
કર્યો
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૩૨૬
શુદ્ધતા
કેલિ
થિર વ્હે
સમયસાર નાટક શ્રી કુંદકુંદાચાર્યદેવ કૃત ‘સમયસાર' પ્રાભૃત, શ્રી અમૃતચંદ્રાચાર્ય કૃત
આત્મશુદ્ધિ
વેત્ । મોજ, ક્રીડા, રમણતા, આનંદ
સ્થિર થઇને
તા.૧૪-૨-૧૮૯૨
તા.૧૭-૨-૧૮૯૨
તા.૨૨-૨-૧૮૯૨
તા.૨૪-૨-૧૮૯૨
‘સમયસાર કળશ’ (સંસ્કૃત ટીકા), શ્રી રાજમલજી પાંડે મૃત બાલબોધિની ટીકા અને તેના પરથી કવિવર પં.બનારસીદાસજીએ રચ્યું તે ‘નાટક સમયસાર’ શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને વાસ્તવિકપણે, જેવું હોય તે પ્રમાણે-રૂપે, અદલોઅદલ, સત્યરૂપે
તા.૨૭-૨-૧૮૯૨
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨ ૨૯ ::
૬૪૨૬
૬૪૨૭ ૬૪૨૮
પત્રાંક ૩૨૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૮-૨-૧૮૯૨ ઠોર
ક્ષેત્ર, ઠામ, ઠેકાણું પત્રાંક ૩૨૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૧૩-૨-૧૮૯૨ થી તા.૨૮-૨-૧૮૯૨ દરમ્યાન નિબંધન નિ+ન્યૂ નિશ્ચિતપણે બંધન, કર્મનાં બંધન અવિકલ્પ સમાધિ કોઇપણ પદાર્થ-તત્ત્વ સંબંધી વિવિધ કલ્પના તે વિકલ્પ, આત્મા જાણે તેને બીજા
વિકલ્પ ન હોય તે સમાધિ; શબ્દવિકલ્પ અને અર્થવિકલ્પ વિનાની સમાધિ;
અવિદ્યા-અજ્ઞાન વિનાની દશા-સમાધિ, જ્ઞાનયુક્ત સમાધિ અબાધ
બાધા ન કરે તેવી, હરકત ન પહોંચાડે તેવી રાજ્યાધિકાર રાજ-રાજા તરફથી મળેલી સત્તા ધામ
ધી+નિના ઘર, નિવાસસ્થાન; તીર્થ, દેવસ્થાન; શરીર સુરતી સુરમ્ | લક્ષ્ય, દશા, ભાવના, ઉપયોગ; ખૂબ આનંદ અને સુખ, સુરતિ પ્રવહ્યા કરે છે પ્ર+વદ્ પ્રવાહ, ધાર ચાલુ રહે છે, સવાર થઇ છે; પવન-હવા, શ્વાસ
૬૪૨૯ ૬૪૩૦ ૬૪૩૧ ૬૪૩૨ ૬૪૩૩ પૃ.૩૧૦ ૬૪૩૪
૬૪૩૫ ૬૪૩૬ ૬૪૩૭ ૬૪૩૮ ૬૪૩૯
અણિમાદિ સિદ્ધિ મ+ડુમન્ ા યોગ દ્વારા સિદ્ધ થતી અણિમા વગેરે ૮ મુખ્ય લબ્ધિ
૧. અણિમા : શરીરને પરમાણુ જેવડું સૂક્ષ્મ કરી દેવાની શક્તિ ૨. મહિમા : શરીરને પર્વત જેટલું મોટું મહાન કરવાની શક્તિ ૩. લઘિમા : શરીરને તણખલા જેવું હલકું-લઘુ કરવાની શક્તિ ૪. ગરિમા : શરીરને ખૂબ ભારે-ગુરુ કરી દેવાની શક્તિ ૫. પ્રાપ્તિ : દૂર રહેલા પદાર્થને નજીક લાવવાની શક્તિ ૬. પ્રાકામ્ય : પૃથ્વીમાં ડૂબકી મારવા જેવી ઇચ્છા પાર પાડવાની શક્તિ ૭. ઈશિત્વ ઃ બધા ભૂતભૌતિક પદાર્થોની ઉત્પત્તિ-સ્થિતિલય કરી શકે
૮. વશિત્વ : બધા ભૂતભૌતિક પદાર્થોને વશ કરવાની શક્તિ માયિક પદાર્થો દુન્યવી, માયાવી, સંસારી ભૌતિક પદાર્થો અવસ્થા દશા, ભૂમિકા આભાસ +માન્ ઝલક, પડછાયો-છાયા, ન હોય છતાં દેખાય, ભ્રમ, ઝાંખો પ્રકાશ સ્વપણું પોતાપણું, હું પણું, મારાપણું લિ. વીતરાગભાવ વીતરાગ-જિન-ઉપશમભાવે જીવતા (પોતે) તેથી લિખિતંગ કર્યું પત્રાંક ૩૩૦ શ્રી કિસનદાસ આદિને તા.૩૦-૧-૧૮૯૨ થી તા.૨૮-૨-૧૮૯૨ દરમ્યાન બાવીશ પરિષહ મોક્ષમાર્ગમાં સ્થિર રહે અને સંવર નિર્જરા થાય તે માટે સહન કરવા યોગ્ય તે
પરિષહ, વિશિષ્ટ પ્રકારના અનુકૂળ કે પ્રતિકૂળ પ્રસંગોની ઉપસ્થિતિ; સુધા, પિપાસા, શીત, ઉષ્ણ, દંશમશક, નગ્નતા, અરતિ, સ્ત્રી, ચર્યા, નિષદ્યા, શય્યા, આક્રોશ, વધ, યાચના, અલાભ, રોગ, તૃણસ્પર્શ, મલ, સત્કાર, પ્રજ્ઞા, અજ્ઞાન
અને અદર્શન એમ રર પરિષદ દર્શન પરિષહ પરમાર્થ પ્રાપ્તિ માટે કોઈપણ પ્રકારનું આકુળ-વ્યાકુળપણું અજ્ઞાન પરિષહ સપુરુષનો યોગ થયા છતાં જીવને અજ્ઞાનનાં કારણો ટાળવામાં હિંમત ન ચાલી
શકતી હોય, આટઆટલું કર્યા છતાં હજુ જ્ઞાન કેમ નથી પ્રગટતું એમ થયા કરે તે (પત્રાંક ૫૩૭); આ અજ્ઞાની છે, કશી ગતાગમ નથી એવા આક્ષેપ-તિરસ્કારમાં સમતા રાખવી તે
૬૪૪૦
૬૪૪૧ ૬૪૪ર
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૩૦ ::
૬૪૪૩
૬૪૪૪
૬૪૪૫
૬૪૪૬
૬૪૪૭
પૃ. ૩૧૮
૬૪૪૮
૬૪૪૯
૬૪૫૦
૬૪૫૧
૬૪૫૨
૬૪૫૩
૬૪૫૪
૬૪૫૫
૬૪૫૬
પૃ.૩૧૯
૬૪૫૭
૬૪૫૮ ૬૪૫૯
X
૬૪૬૦
૬૪૬૧
૬૪૬૨
૬૪૬૩
૬૪૬૪
૬૪૬૫
૬૪૬૬
૬૪૬૭
૬૪૬૮
ભૂમિકા સંકલ્પ્ય હોય
અધ્યાત્મસાર
ઉપદેશ
પ્રમાણ
પત્રાંક ૩૩૧ ભ્રાંતિગતપણે
ભાસે છે
અસંસારગત
વહાલપ
અપ્રમત્તપણે
અવિસંવાદ
નિષ્કામપણે
પત્રાંક ૩૩૨
મટે છે
નિર્મળ
પત્રાંક ૩૩૩ અંબારામજીનાં પુસ્તક
વિઘટતી પરમ પ્રેમભાવથી
પત્રાંક ૩૩૪
વિદેહી જેવી
ગુણસ્થાનક
સમ્+ પ્ । સંકલ્પ-વિચાર, કલ્પના, નિશ્ચય કર્યો હોય
વિ.સં.૧૬૪૫ (કે ૧૬૮૦)-૧૭૪૩, ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજ રચિત ૨૧ અધ્યાત્મવિષયો સંબંધી સંસ્કૃતમાં ૯૪૯ શ્લોકનો ગ્રંથ ૩૫+વિશ્ । બોધ, સલાહ, શિખામણ, શિક્ષણ
જ્ઞાન; સાબિતી
કોને ?
તા.૩૦-૧-૧૮૯૨ થી ૨૮-૨-૧૮૯૨ દરમ્યાન
ભ્રમમાં પડીને, મોહવશાત્, ખોટા ખ્યાલ-અજ્ઞાનને લીધે ભામ્ । દેખાય છે, લાગે છે
સંસાર સિવાય એટલે કે મોક્ષમાં રહેલી
વ્હાલ, પ્રેમ, સ્નેહ, માયા, પ્રીતિ, વાત્સલ્ય અપ્રમાદપણે, પ્રમાદરહિતતથી, પ્રમાદ વિના યથાર્થ, પ્રમાણને અનુસરતી, અવિરોધ, અવિરુદ્ધ નિઃસ્વાર્થપણે, કામના-ઇચ્છા-વાસના વિના
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
મમ્। ટળે છે, દૂર થાય છે
તા.૨-૩-૧૮૯૨
નિર્+મત્ । મળ-મેલ-મલિન દોષરહિત, પવિત્ર, શુદ્ધ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને કબીરપંથી માર્ગાનુસારી શ્રી અંબારામજીનું વેદાંતને લગતું પુસ્તક. ઉદાસીનતાથી ધંધો છોડીને સાધુ થયેલા અને ભજનો રચતા-ગવડાવતા તેવા શ્રી અંબારામભાઇને કૃપાળુદેવે પૂર્વસંબંધે પ્રેરાઇને ધર્મજ પધારીને મંદિરમાં ૮ દિવસ રહીને સત્સંગ કરાવતાં ઘણો ભક્તિભાવ વધ્યો હતો. ખેસની માગણી કરતાં કૃપાળુદેવે તેમને આપેલો જે વર્ષો સુધી મંદિરમાં સચવાયો હતો. વિ.સં.૧૯૫૭માં અંબારામભાઇનો દેહત્યાગ થયો.
વિ+ષટ્।વિખેરાયેલી, ઘસી નાખેલી, તોડફોડ કરેલી; છૂટી પાડી નાખેલી નમસ્કાર પહોંચે આ એક જ પત્રમાં આ પ્રમાણે છે
તા.૨-૩-૧૮૯૨
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
મિથિલા નગરીના જનકના વંશના રાજાઓની દેહશૂન્ય-દેહાતીત દશા જેવી રાખ્યા વિના, આચર્યા વિના, વર્તન કર્યા વિના, ચલાવ્યા વિના
ત્યાગ
અભિન્ન બોધમયના બોધથી પોતે જુદા નથી તેવા, નિજ બોધરૂપના પ્રણામ પ્રણામ પહોંચે પ્રાપ્ત થાય, આ પત્રમાં જ છે
વર્તાવ્યા વિના સર્વસંગપરિત્યાગ સર્વસંગનો-પરિગ્રહનો બધી રીતે ત્યાગ, દીક્ષા, સંયમ; અખંડપણે આત્મધ્યાન કે બોધ મુખ્યપણે ન રખાવી શકે એવા સંગનો ત્યાગ ભજ્યા કરીએ છીએ. મન્ । આરાધ્યા કરીએ છીએ, આશ્રય કરીએ છીએ નિશ્ચલ અનુભવ સ્થિર-અચળ-અટળ અનુભવ
ચરણરજ
આશા, પગની ધૂળ-ધૂલિ; અનુષ્ઠાન-આચરણની રજ, ચારિત્ર્યનો અંશ ત્યન્ । બાહ્ય ત્યાગ, સંયમ
તા.૯-૩-૧૮૯૨
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૩૨૦ ૬૪૬૯
૬૪૭૦
૬૪૭૧
૬૪૭૨
૬૪૭૩
૬૪૭૪
૬૪૭૫
૬૪૭૬
૬૪૭૭
૬૪૭૮
૬૪૭૯
૬૪૮૦
પૃ.૩૨૧
૬૪૮૧
૬૪૮૨
X
૬૪૮૩
૬૪૮૪
૬૪૮૫
૬૪૮૬
૬૪૮૭
૬૪૮૮
૬૪૮૯
૬૪૯૦
૬૪૯૧
૬૪૯૨
૬૪૯૩
પત્રાંક ૩૩૫
અર્ધ-જિજ્ઞાસ્ય-વૃત્તિવાળા
પડતર રહેવા દીધું પડી રહ્યું, પડી મૂક્યું
અભિપ્રાય
ઉત્તમ મુમુક્ષુ
પત્રાંક ૩૩૬ ભાવસમાધિ વૈરાગ્ય પ્રકરણ
શ્રી રામ
સૂઝે
પત્રાંક ૩૩૦
ઉદાસી
માયાની રચના
ફાગણ સુદ ૧૧॥
નિત્ય પદાર્થના માર્ગને વિષે
પરિણમ્યા કરે
પત્રાંક ૩૩૯
તા.૯-૩-૧૮૯૨
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને અરધી જિજ્ઞાસાવૃત્તિવાળા, થોડું જાણવાની ઇચ્છાવાળા
આમ્નાય
બોજારૂપ
અમિ+પ્ર+ફળ્ । આશય, રાય, તાત્પર્ય, વિચાર, અભિલાષા, સંમતિ માત્ર જ્ઞાનીને ઇચ્છે છે, ઓળખે છે અને ભજે છે તે
શ્રી કુંવરજીભાઈ મગનલાલને
તા.૯-૩-૧૮૯૨
ભાવથી સમાધિ (દ્રવ્યથી ભલે ઉપાધિ પણ), આત્માની સ્વસ્થતા ‘યોગવાસિષ્ઠ રામાયણ’ના ઉત્તરાર્ધનું ૧લું પ્રકરણ વિદ્યાભ્યાસ બાદ આવેલા વૈરાગ્યસભર ૧૬ વર્ષના દશરથપુત્ર રામચંદ્રજી શુધ્ । ઉદ્ભવે, સમજાય, ઊગે, યાદ આવે, દેખાય, નજરે પડે
કોને ?
તા.૧૦-૩-૧૮૯૨
ફાગણ સુદ સાડી અગિયારશ; અરધી અગિયા૨શને અરધી બારસ આત્માના, મોક્ષના માર્ગ સંબંધી-વિષયક
પત્રાંક ૩૩૮
અત્યંત પરિણામ કાળક્ષેપ, અતિશય-અમાપ-અનહદ-સંપૂર્ણ-નિતાન્ત-અનંત-પરિણામ; આજીવન પરિણામ
પરિ+નમ્ । પરિપક્વ થયા કરે, ફલિત થયા કરે, ઊપજ્યા-નીપજ્યા કરે શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૨-૩-૧૮૯૨
આ+ના।પરંપરા; ઉપદેશ; મત, સંપ્રદાય
:: ૨૩૧ ::
ૐ+ઞાન્ । નિરાશા
માયાની વ્યવસ્થા, ગોઠવણ, બનાવટ. જગતનું સમષ્ટિ કારણશરીર તે માયા. જેનું નિરૂપણ અશક્ય છતાં સ્પષ્ટપણે ભાસ્યમાન હોય તે માયા. પોતાના આશ્રયરૂપ બ્રહ્મને જે ઢાંકે છે - વિષય કરે છે તે માયા. દા.ત. ઘરની જ ભીંત વચ્ચેનો અંધકાર આશ્રયદાતા ઘરને ઢાંકે તેમ. રજોગુણ અને તમોગુણથી નહિ દબાયેલી શુદ્ધ સત્ત્વગુણ-પ્રધાન પ્રકૃતિ તે માયા. સત્ અને અસત્થી વિલક્ષણ તે અનિર્વચનીય માયાનું બંધારણ
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
.....
મજૂરી જેવું કામ આશ્ચર્ય વાર્તા
પરમાર્થ આડે અવકાશ
દોષબુદ્ધિ
પત્રાંક ૩૪૦ સ્વાભાવિક ભાવ ઊગવા યોગ્ય
ભવાંત
અત્યંત સુગમ
બોજ-ભારરૂપ
વ્યવસાયમાં ભાગીદાર અને કાકાજી શ્રી રેવાશંકરભાઇ ઝવેરી-મહેતાને મજૂર કરે તેવું કામ. અનાજની ગુણી કે પાર્સલ માટેના ખોખાં-બૉક્સ ઉપાડવા આશ્ચર્ય થાય તેવી વાત, વૃત્તાંત, હકીકત
પરમાર્થની વચ્ચે ફુરસદ, પરમાર્થ વિરુદ્ધ ફુરસદ-નવરાશ
તૂર્ । દોષ લાગે, દ્વેષ થાય તેવી બુદ્ધિ
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને પારિણામિક ભાવ, સ્વભાવ ભાવ, સહજ ભાવ ઉદ્ભવવા-સ્ક્રૂરવા યોગ્ય ભવનો અંત, મોક્ષ
ખૂબ સરળ, સીધો, સહેલાઇથી સમજાય તેવો
તા.૧૧-૩-૧૮૯૨
તા.૧૩-૩-૧૮૯૨
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૩૨ ::
૬૪૯૪
૬૪૯૫
૬૪૯૬
૬૪૯૭
૬૪૯૮
૬૪૯૯
૬૫૦
૬૫૦૧
૬૫૦૨
૬૫૦૩
પૃ.૩૨૩
૬૫૦૪
પૃ. ૩૨૩
૬૫૦૫
]
૬૫૦૬
>
૬૫૦૦
૬૫૦૮
કારણ
પત્રાંક ૩૪૧
અવિક્ષેપપણે
આપત્તિ
દોષનું આરોપણ પારમાર્થિક દોષ
પત્રાંક ૩૪૨ દ્રવ્ય સમાધિ
ચિહ્ન
લક્ષણ
લિ.બોધબીજ
પત્રાંક ૩૪૩
કેટલેક અંશે
પત્રાંક ૩૪૪
પ્રવર્તે છે
પત્રાંક ૩૪૫
સંકોચાતું રહેવું
પત્રાંક ૩૪૬
મુલતવવાની પત્રાંક ૩૪૦
ચોંટતું નથી
હાસ્ય
૬૫૦૯ તિ અરિત
૬૫૧૦
૬૫૧૧
૬૫૧૨
૬૫૧૩
૬૫૧૪
૬૫૧૫
૬૫૧૬
૬૫૧૭
૬૫૧૮
પૃ.૩૨૪
૬૫૧૯
ભય
શોક
સત્પુરુષ અને સત્પાત્રતા; જ્ઞાનીનું ઓળખાણ અને આજ્ઞાનું આરાધન શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧-૩-૧૮૯૨
એકાગ્રપણે, સાવધાનતાથી; અંતરાય-અડચણ-દખલ-અસ્થિરતા વિના આ+પર્ । આપદા, આફત, અનિષ્ટ પ્રસંગ
દોષનો આક્ષેપ, સ્થાપના, તહોમત
પરમાર્થ સંબંધી, વાસ્તવિક, જેનાથી પરમ અર્થ-મોક્ષ પ્રાપ્ત થાય તેમાં થઇ જતા દોષ – પરમાર્થ પ્રાપ્ત કરવાનો સમય લંબાઇ જાય, જ્ઞાનને આવરણ, દર્શનને આવરણ, જ્ઞાનીની આશાતના, અંતરાય કર્મ બાંધે
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પૂર્વ નિબંધન
પ્રબંધ
સંભાવ્ય કારણ
પત્રાંક ૩૪૮ લોકસ્થિતિ
તા.૧૯-૩-૧૮૯૨
બાહ્ય-સ્થૂળ ત્યાગ, દ્રવ્ય સંયમ, દ્રવ્ય દીક્ષા; દેખીતી સમાધિ વિદ્। લક્ષણ, નિશાન, નિશાની, યાદગાર, ધ્વજા; સૂચક વસ્તુ સભ્ । ગુણધર્મ; વ્યાખ્યા, પ્રસંગ, ચિહ્ન, નિશાની; આચરણ, ઢંગ લિખિતંગ સમ્યક્દર્શન, આ પત્રમાં જ છે
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને યિત્+તુલ્ । અમુક રીતે-પ્રમાણમાં શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પ્ર+વૃત્ । ફેલાય છે, ચાલુ છે, પ્રમાણિત થાય છે, પ્રવૃત્ત છે
કોને?
સમ્+ર્। ખચકાતા-શરમાતા રહેવું, ઓછું કરવું, સંક્ષેપ રાખવો શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
મોકૂફ રાખવાની, બંધ રાખવાની, રહેવા દેવાની
તા.૨૦-૩-૧૮૯૨
તા.૨૩-૩-૧૮૯૨
તા.૨૪-૩-૧૮૯૨
તા.૨૭-૩-૧૮૯૨
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
વળગતું-બાઝતું-લાગતું નથી
નોકષાય એટલે અલ્પ કષાય, કષાયની સાથે રહી પોતાનું ફળ બતાવે તે જે કર્મના ઉદયથી હસવું આવે તે હાસ્ય નોકષાય
જે કર્મના ઉદયથી રતિ-ગમો ઉત્પન્ન થાય તે રતિ નોકષાય
તા.૨૮-૩-૧૮૯૨
જે કર્મના ઉદયથી અરતિ-અણગમો ઉત્પન્ન થાય તે અતિ નોકષાય
જે કર્મના ઉદયથી ભય-બીક ઉત્પન્ન થાય તે ભય નોકષાય
જે કર્મના ઉદયથી શોક ઉત્પન્ન થાય તે શોક નોકષાય
જુગુપ્સા
જે કર્મના ઉદયથી ગ્લાનિ-ઘૃણા-સૂગ ઉત્પન્ન થાય તે જુગુપ્સા નોકષાય શબ્દાદિક વિષયો સ્પર્શ, રસ, ગંધ, રૂપ, શબ્દ વગેરે ૫ ઇન્દ્રિયના ૨૩-૨૭ વિષયો અપ્રતિબંધ
અનાસક્ત
પૂર્વે કરેલા કર્મોનાં નિશ્ચિત બંધન, બંધણી, રચના; પૂર્વ પ્રારબ્ધ પ્ર+વચ્। બળવાન બંધન, વ્યવસ્થા, ગોઠવણ, ધારો, કાયદો; સ+મૂ । યોગ્ય, મનનીય, વિચારણીય કારણ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને લોકવ્યવસ્થા, લોકરચના; સંસાર મર્યાદા
તા.૩૦-૩-૧૮૯૨
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૫૨૦
૬૫૨૧
૬૫૨૨
૬૫૨૩
૬૫૨૪
૬૫૨૫
૬૫૨૬
૬૫૨૭
૬૫૨૮
૬૫૨૯
૬૫૩૦
><
૬૫૩૧
૬૫૩૨
૬૫૩૩
પૃ. ૩૨૫
૬૫૩૪
૬૫૩૫
૬૫૩૬
[]
૬૫૩૭
[
૬૫૩૮
૬૫૩૯
X
૬૫૪૦
૬૫૪૧
૬૫૪૨
૬૫૪૩
ભાવન
પત્રાંક ૩૪૯
પર્યાલોચન, વિવરણ, સમીક્ષા શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧-૪-૧૮૯૨
લોકસ્થિતિ
લોકોની દશા-વૃત્તિ બાહ્યાકાર અને દેહભાવયુક્ત જ દેખાય છે તે નવાઇ; આશ્ચર્યકારક છે. આ વિશ્વમાં અમુક કાર્યો અમુક ચોક્કસ નિયમને અનુસરીને જ ચાલે છે એવા અનિવારણીય નિયમને રૂપક આપ્યું છે. દા.ત. ૨૦ કે ૨૪ તીર્થંકર જ થાય, એક
જીવ મોક્ષે જતાં એક જીવ અવ્યવહાર રાશિમાંથી વ્યવહાર રાશિમાં આવે જ. શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩-૪-૧૮૯૨
હિ+તુન્ । ઉદ્દેશ, આશય, કારણ, સબબ જીવૃશ । શું, ક્યો
શ્રી કુંવરજીભાઈ મગનલાલભાઈને
પત્રાંક ૩૫૦
હેતુ
શો
પત્રાંક ૩૫૧ સદ્વિચાર
પત્રાંક ૩૫૨
શુભોપમાયોગ્ય શુભ ઉપમા આપવાને યોગ્ય
મહેતા
શ્રી પ
શમાવવો
ઉપાર્જન કરેલું
પત્રાંક ૩૫૩ સમય માત્ર પણ
અપ્રમત્ત ધારા
આત્માકાર મન
પત્રાંક ૩૫૪
ફરસના અભિપ્રાય
સત્+વિ+વર્। સત્ સંબંધી વિચાર, શુભ વિચાર, સારા વિચાર શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈ મહેતાને
તા.૬-૪-૧૮૯૨
:: ૨૩૩:
તા.૬-૪-૧૮૯૨
સૌરાષ્ટ્રમાં બનેવીને માનાર્થે ‘મહેતા’ કહેવાતું, અટક ન હોય તો પણ શ્રી શ્રી શ્રી શ્રી શ્રી એમ પ શ્રી, તે ધન, ધાન્ય, પત્ની, (પશુ), પુત્ર, દીર્ઘાયુષ્ય શમ્ । શાંત પાડવો, ઓછો કરવો, ઘટાડવો
૩૫+ અન્। કમાવેલું, મેળવેલું, ઉત્પન્ન કરેલું, હાંસલ કરેલું
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
કાળનો નાનામાં નાનો ભાગ તે સમય, એક સમય પણ અપ્રમાદયુક્ત વર્તનાને, સ્વરૂપ સ્મરણની ધારાને, જાગ્રતધારાને આત્મામય મન, આત્મઉપયોગ, આત્મામાં વિલય પામેલું મન શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
વૃક્ । સ્પર્શના, ઝલક
તા.૮-૪-૧૮૯૨
સલાહ, અભિગમ
ધીરજ
ધીરપણું, ધૈર્ય, ઠરેલપણું, ખામોશી, સહનશીલતા શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૩૫૫
તા.૧૩-૪-૧૮૯૨
સ્વરૂપસ્થ યથાયોગ્ય આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિત એવા પોતે, પોતાના તરફથી યથાયોગ્ય
પત્રાંક ૩૫૬
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૩-૪-૧૮૯૨
પ્રવર્તના સમસ્થિતભાવ
પત્રાંક ૩૫૦
રુચિ
દાનાદિ પ્રત્યે
કૃતાર્થ
પત્રાંક ૩૫૮ પદાર્થનો બોધ
તા.૧૦-૪-૧૮૯૨
પ્ર+વૃત્ ।પ્રવૃત્તિજનક વ્યાપાર-વિધિ
સમપરિણતિ-દૃષ્ટિ-ભાવ જેના છે તે (લિખિતંગમાં મૂકેલું છે)
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
રુદ્। ઇચ્છા, મરજી, પસંદગી, ગમો, રસવૃત્તિ, રસજ્ઞતા વ। । જ્ઞાનદાન વગેરે પ્રત્યે
કૃતકૃત્ય, અર્થ-પ્રયોજન (મોક્ષનું) સાધી લીધું તે
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
દ્રવ્ય-વસ્તુનો બોધ; વાક્યના પ્રત્યેક પૂર્ણ શબ્દનો આશય-માયનો
તા.૧-૪-૧૮૯૨
તા.૧૦-૪-૧૮૯૨
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૩૪ ::
પૃ.૩૨૬ ૬૫૪૪
૬૫૪૫ ૬૫૪૬ ૬૫૪૭ ૬૫૪૮
૬૫૪૯ ૬પપ૦ ૬૫૫૧ ૬૫૫૨
૬૫૫૩ ૬૫૫૪ ૬૫૫૫ ૬પપ૬
વિચારસાગર વિદ્યારણ્ય સ્વામી કૃત સંસ્કૃતમાં પંચદશી' ગ્રંથના આધારે વિ.સં.૧૯૦૫
ઇ.સ.૧૮૫૦માં શ્રી નિશ્ચલદાસજી કૃત હિન્દુસ્તાની ભાષામાં રચાયેલો ૭ તરંગ
પ્રકરણવાળો વેદાંતનો પ્રમેય ગ્રંથ પ્રારંભથી છેવટ સુધી શરૂઆતથી છેક સુધી, આદિથી અંત સુધી વાસ્તવ્ય માર્ગ વત્ સૈદ્ધાન્તિક માર્ગ, યથાર્થ માર્ગ, પરમાર્થ માર્ગ વેદાંત શાસ્ત્ર ઉપનિષદો, બ્રહ્મસૂત્ર-ભગવદ્ ગીતા વગેરે ભેદ
fમદ્ તફાવત, ફેર, ભિન્નતા, જુદાઇ પત્રાંક ૩પ૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૦-૪-૧૮૯૨ વૃત્તિજ્ઞાન ટૂંકી સમજૂતિ, માનસિક વલણ, આજીવિકા સાધનની માહિતી દેહાભિમાન દેહ જ આત્મા છે એવું માન, દેહનો ગર્વ, મારો છે, સારો છે, ગલિત થયું છે ગળી ગયું છે સાપેક્ષ
સદ+આપ+ફૅક્ષ અપેક્ષાએ, સંબંધ ધરાવતું, બીજા ઉપર આધાર રાખતું પત્રાંક ૩૬૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૨૪-૪-૧૮૯૨ પૂર્ણકામપણું પૂરુ+કમ્ | કામનાની પૂર્ણ સિદ્ધિ-સમાપ્તિ-શૂન્યતા, આપ્તકામતા પરિતૃપ્તપણે પરિતૃF સારો એવો સંતોષ, પૂરી ધવ-ધરવ, ધરાઈ જવું, સંતુષ્ટતા અપ્રયત્ન દશા સહજ-સ્વાભાવિક દશા, નિષ્ક્રિયતા, અનાયાસતા જીવિતવ્ય આવરદા; જીવવાનું પ્રયોજન; જીવન, જિંદગી પત્રાંક ૩૬૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૯-૪-૧૮૯૨ અક્ષયતૃતીયા અક્ષય ત્રીજ, અખાત્રીજ, વૈશાખ સુદ ૩; વરસીતપનાં પારણાંનો દિવસ પત્રાંક ૩૬૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૦-૪-૧૮૯૨ અનિત્ય જીવનમાં નિત્યપણું મૃત્યુને માટે નિર્ભયપણું, ક્ષણભંગુર જીવનમાં અમરપણું આત્મજ્ઞાન આત્માનું ભાન, અસ્તિત્વનું ભાન અન્ય ભાવના આત્મા સિવાયના બીજા ભાવ અકર્તા કરનારો નથી, કરનારો નહીં, ન કરનાર અહં પ્રત્યયી બુદ્ધિ અહંકારી-હું છું એવા ખ્યાલ પ્રત્યે લઈ જનારી બુદ્ધિ ઉજ્જવળપણે દેદીપ્યમાન રીતે, ઊજળું પત્રાંક ૩૬૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
• તા.૧-૫-૧૮૯૨ વિસર્જન વિ+સૃન છોડી દેવું, આટોપી લેવું, ત્યાગ, પરિત્યાગ, દાન, ભેટ વ્યતીત વિ+ગતિ+ડૂત ભૂતકાળનું, પસાર, વિતી ગયેલું પત્રાંક ૩૬૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૫-૫-૧૮૯૨ જ્ઞાનવાર્તા જ્ઞી+વૃત્ ! જ્ઞાન સંબંધી વાત પ્રકાશિત g+ા પ્રગટ, પ્રસિદ્ધ, લોકાર્પિત પત્રાંક ૩૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૭-૫-૧૮૯૨ વ્યવસાય વિ+વ+સો . કામ-ધંધો; પ્રયત્ન, સંકલ્પ, અધ્યવસાય પ્રાણવિનિમય” સાક્ષર શ્રી મણિલાલ ન. દ્વિવેદી લિખિત જાદુઈ વિદ્યાનું એક પુસ્તક મેગ્નેરિઝમ જાદુઇ વિદ્યાનો એક પ્રકાર
૬૫૫૭ પૃ.૩૨૦ ૬પપ૮ ૬પપ૯ ૬પ૬૦ ૬પ૬૧ ૬૫૬૨ ૬પ૬૩
૬પ૬૪ ૬૫૬૫
૬૫૬૬ ૬૫૬૭
૬૫૬૮ ૬૫૬૯ ૬૫૭)
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬પ૭૧ ૬પ૭ર ૬પ૭૩
:: ૨૩પ :: ધ્યેયતા લક્ષ્યબિંદુ, માનસિક વલણ વિષય વિ+સિ વિચાર-અભ્યાસનું વસ્તુ, મુદ્દો, બાબત, ઈદ્રિયગ્રાહ્ય પદાર્થ સસ્વરૂપપૂર્વક નમસ્કાર સ્વરૂપ સાથે નમસ્કાર પત્રાંક ૩૬૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૮-૫-૧૮૯૨ ઉપયોગ ફરી ઉપયોગ બદલી જઈચૈતન્યની પરિણતિ વિશેષ (તે ઉપયોગી બદલાઈને થોડી ક્ષણની સાવ થોડીક, ક્ષણ એટલે સેકંડનો ૪/પ ભાગ
૬પ૭૪ ૬૫૭૫ પૃ. ૩૨૮ ૬૫૭૬ ૬પ૭૭ ૬૫૭૮
૬પ૯
૬૫૮)
બાઝતું નથી વળગતું-ચોંટતું બંધાતું જામતું નથી નિરુપમ જેની સરખામણી-તુલના ન હોય એવું અનુપમ-અદ્વિતીય વનની મારી વનમાં વિહરતી કોયલ જોરદાર પવનના સપાટે શહેરમાં આવી પડે તેમ. કોયલ' કૃપાળુદેવ કોઈ કારણ/કર્મવશાત્ આ અવસર્પિણી કાળના પમા આરામાં
જમ્યા અને વીતરાગદશા છતાં વ્યવસાયમાં હતા તેમ. પત્રાંક ૩૬૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
" તા.૧૨-૫-૧૮૯૨ જ્ઞાનપ્રસંગ જ્ઞા++સા જ્ઞાનનો વિષય, પ્રકરણ, ઘટના; જ્ઞાન સંબંધી પત્રાંક ૩૬૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૦-૫-૧૮૯૨ સટ્ટાને વિષે તેજી-મંદીના ધંધામાં, માલની લેવડદેવડ અમુક વખતે કરવાનો વાયદો કરી
ખેલાતા વેપાર જે જુગાર છે તે બાબતે જીવ
શ્રી સૌભાગ્યભાઈના પુત્ર શ્રી મણિભાઈ દર્શનાવરણીય કર્મ ચક્ષુદર્શન આદિ ૪ દર્શન ૪ પ્રકારના દર્શનગુણને ઢાંકે અને ૫ પ્રકારની નિદ્રા
જેના ઉદયથી હોય તે કર્મ ૬ પ્રકારે બાંધે પ્રતિબંધ બંધન મન મળવા દેતો નથી એકમત થવા દેતો નથી, પ્રીતિ થવા દેતો નથી સંભવ થાય છે કે શક્યતા લાગે છે કે શ્રદ્ધાશીલ આસ્થાવાન, વિશ્વાસવાળા, પ્રતીતિવંત ઇશ્વરાદિ સમેત ઈશ્વર વગેરે સાથે જોડાઇને રહેવામાં, ઇશ્વર વગેરે સુદ્ધાં-સહિત અત્રપણે અહીં, આ સ્થળે
૬૫૮૧
૬૫૮૨
કર્મ
૬૫૮૩ ૬૫૮૪ ૬૫૮૫. ૬૫૮૬ ૬૫૮૭ ૬૫૮૮ પૃ.૩૨૯ ૬૫૮૯ ૬પ૯૦
૬૫૯૧
૬પ૯૨ ૬૫૯૩ ૬પ૯૪
કેવળ
સાવ,છેક ભેદરહિત એવા અમે કોઇથી જુદાઈ નથી; વિકલ્પરહિત એવા પોતે (પરમકૃપાળુદેવ) પત્રાંક ૩૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૦-૫-૧૮૯૨ પત્રપ્રસાદી પોતાને-પરમકૃપાળુદેવને સો.ભાઈએ ધરાવેલ પવિત્ર પત્રની કૃપા, પ્રસન્નતા પત્રાંક ૩૦૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૨-૫-૧૮૯૨ અવિચ્છિન્નપણે અખંડિત, અવિભક્ત, અખ્ખલિત, અવિરતપણે શ્રી ... ના શ્રી રાજચંદ્રના જોગને વિષે સંયોગમાં પત્રાંક ૩૦૧ શ્રી કુંવરજીભાઈ મગનલાલભાઈને
તા.૨૪-૫-૧૮૯૨ કલોલ ગુજરાતમાં અમદાવાદથી ૨૦ કિ.મી. દૂરનું ગામ, કડીથી ૨૦ કિ.મી. અભેદ ધ્યાન જ્ઞાતા-જ્ઞાન-શેયનાં ભેદરહિતનું એક ધ્યાન-અનન્ય ધ્યાન, એકરૂપ
૬૫૯૫ ૬૫૯૬
For Private & Personal use only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૩૬ :: ૬૫૯૭ શ્રી બોધપુરુષ જેની દશા જ બોધસ્વરૂપ છે તેવા અનંત ચતુષ્ટયવંત પોતે જ-પરમકૃપાળુદેવ ૬૫૯૮ લોકભાવના લૌકિક ભાવના ૬પ૯૯ લોકસહવાસ જનસમૂહની સાથે રહેવું, સમાજનો સંગ ૬૬O ઉલ્લાસ પરિણતિ ૩નન્ હર્ષ, આનંદ, ખુશાલી કે પ્રસન્નતાનાં પરિણામ ૬૬૦૧ સંતાપ સ[+[ | પરિતાપ, માનસિક દુઃખ, કોચવણી, પજવણી પૃ.૩૩૦ ૬૬૦૨ ભાસ્યમાન પામ્ | ભાસ થતો હોય તેવું, દેખાતું ૬૬૦૩ રૂડે પ્રકારે ભલમનસાઇથી, સારી રીતે ૬૬૦૪ શ્રી સ્વરૂપના યથાયોગ્ય અનંત ચતુષ્ટયની શ્રી-શોભાસ્વરૂપે જે છે (પોતે) તેના પત્રાંક ૩૦૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૨૫-૫-૧૮૯૨ ૬૬૦પ યથાતથ્ય જેમ હોય તે પ્રમાણે, અદલોઅદલ ૬૬૦૬ અભેદ ચિંતન અદ્વૈત ચિંતન, અભિન્ન ચિંતન, ભેદભાવ-વિકલ્પ વિનાની વિચારણા ૬૬૦૭ વાસ્તવિક ભય પરમાર્થ ભય પત્રાંક ૩૦૩ શ્રી ધારસીભાઈ તથા શ્રી નવલચંદભાઈને
તા. ૨૫-૫-૧૮૯૨ ૬૬૦૮ મોહમયીથી મોહમાં મગ્ન કરી દે તેવી નગરી મુંબઇથી ૬૬૦૯ અમોહપણે મોહ રહિતપણે, મોહ વિના ૬૬૧૦ વિદ્યમાનપણે જીવતો, વર્તમાન, પ્રત્યક્ષ, હાજર ૬૬૧૧ પરમ ફળ શ્રેષ્ઠ ફળ, ઉત્તમ ફળ, મોક્ષ ૬૬૧૨
સંભવપણે જન્મ-ઉત્પત્તિ-શક્યતાપણે ૬૬૧૩ અપ્રતિબદ્ધ પ્રણામ રુકાવટ વિના પ્રણામ, તદ્દન મુક્ત પ્રણામ, અનાસક્ત પ્રણામ પૃ.૩૩૧ પત્રાંક ૩૦૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૨૦-૪-૧૮૯૨ થી તા.૨૬-૫-૧૮૯૨ દરમ્યાન ૬૬૧૪ વિપત્તિ વિપદ્ દુઃખ, મુશ્કેલી ૬૬૧૫ અકર્તવ્ય +ા અઘટિત, ન કરવા યોગ્ય જેવું) ૬૬૧૬ પરમાર્થ-પુરુષાર્થ મોક્ષ પુરુષાર્થ, યથાર્થના પુરુષાર્થ ૬૬૧૭ ભેળો
ભેગો, મિશ્ર ૬૬૧૮ નિરભિમાની નિ+fપમાન અભિમાન વિનાના, ગર્વરહિત, માન મૂકનારા
પત્રાંક ૩૦૫ મુનિશ્રી લલ્લુજીને તા.૨૭-૪-૧૮૯૨ થી તા.૨૬-૫-૧૮૯૨ દરમ્યાન ૬૬૧૯ જિનાગમ જિનેશ્વર-તીર્થકર દેવ-કેવળી પ્રણીત આગમ-શાસ્ત્ર-સૂત્ર-સિદ્ધાંત ૬૬૨૦ ઉપશમ સ્વરૂપ શાંત સ્વરૂપ, શાંત થવાની ક્રિયા સ્વરૂપ, વૈરાગ્ય, સાંત્વન, ઇન્દ્રિય સંયમ ૬૬૨૧ પ્રરૂપ્યાં છે પ્ર+{ પ્રરૂપણા કરી છે, ઉપદેશ આપ્યો છે, સમજાવ્યાં છે પૃ.૩૩૨ ૬૬૨૨ શ્રવણવું છુ સાંભળવું ૬૬૨૩ ઓઘસંજ્ઞારૂપ ધર્મનો સમજણ વિનાના ભાનરૂપ ધર્મનો, સામાન્ય બોધરૂપ ધર્મનો ૬૬૨૪
અસત્સંગ દુષ્ટનો સંગ, સત્સંગનો અભાવ
વિપરિણામ ઊલટું પરિણામ, વિરુદ્ધ ફળ, ખરાબ નતીજો ૬૬ ૨૬ આણવા જેવી લાવવા જેવી ૬૬૨૭ યથાપ્રારબ્ધ પ્રારબ્ધ પ્રમાણે, પ્રારબ્ધ અનુસાર, પૂર્વસંચિત કર્મ મુજબ
૬૬૨૫
For Private & Personal use only
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૬૨૮
૬૬૨૯
૬૬૩૦
૬૬૩૧
૬૬૩૨
૬૬૩૩
૬૬૩૪
૬૬૩૫
૬૬૩૬
૬૬૩૭
પૃ.૩૩૩
૬૬૩૮
૬૬૪૧
૬૬૪૨
વેદન કર્યું છે અભંગપણે
૬૬૪૩
સ્ફુરિત
સમવસ્થાને
‘સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર’
ત્રુટે
શ્રી વીરસ્વામી
પ્રતીતિ યોગ્ય
સમાધિમાર્ગ
ચરણારવિંદ
૬૬૩૯ આશ્રિતપણે
૬૬૪૦
કળિસ્વરૂપ
પંચ મહાભૂત
પત્રાંક ૩૬
તિ
અવિષમપણે
પત્રાંક ૩૦૦
યોગ અસંખ
વેદ્યું છે, જાણ્યું છે
અખંડપણે, તૂટ્યા-અટક્યા વિના, સ્થિરતાથી સ્ફુરેલી, ફરકતી, ખીલતી
:: ૨૩૭ ::
સમદશાએ, સમપરિણતિએ, સમસ્થિતિએ
જે સૂચવે છે, જેમાં સૂચના કરાય છે તે શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્ર, દ્વાદશાંગમાં ૨ જું આગમ, ૨ શ્રુતસ્કંધ, ૨૩ અધ્યયન, ૩૨ ઉદ્દેશા છે ૩। તૂટે
શ્રી મહાવીર સ્વામી
શ્રદ્ધેય, વિશ્વસનીય, ખાતરીબંધ
સમ્યક્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્રરૂપી મોક્ષમાર્ગ
પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ અને આકાશ એ પાંચ તત્ત્વ
શ્રી અંબાલાલભાઈને તા.૧૨-૫-૧૮૯૨ થી તા.૨૬-૫-૧૮૯૨ દરમ્યાન
ચરણરૂપી અરવિંદ એટલે કમળ
દાસપણે, આશરો લઇને, આશ્રયભાવે
કળિયુગનું સ્વરૂપ; કળિયુગના મનાતા અધિષ્ઠાતા મલિન દેવનું પાપી ક્લેશમય સ્વરૂપ
બુદ્ધિ
સમપણે
કોને?
તા.૨૦-૪-૧૮૯૨ થી તા.૨૬-૫-૧૮૯૨ દરમ્યાન
અસંખ્ય, અસંખ્યાત યોગ.
ધ્યાન, શૂન્ય, કલા, જ્યોતિ, બિન્દુ, નાદ, તારા, લય, લવ, માત્રા, પદ અને સિદ્ધિ. આ ૧૨ શબ્દની આગળ ‘પરમ‘ શબ્દ જોડતાં બીજાં ૧૨ નામ એમ ૨૪ થાય. પહેલા ૧૧ પ્રકારમાં દરેકના દ્રવ્યથી અને ભાવથી એમ બબ્બે ઉપપ્રકાર મળી એ ૨૨ થાય. વળી દ્રવ્ય-શૂન્યના ક્ષિપ્ત ચિત્ત વગેરે ૧૨ ભેદ થાય. ભાવકલામાં પુષ્યમિત્રની વાત આવે. પરમ બિન્દુમાં ૧૧ ગુણશ્રેણિનાં નામ આવે. દ્રવ્યલય અર્થાત્ વજ્રલેપ વગેરે દ્રવ્ય દ્વારા વસ્તુઓનો સંશ્લેષ થાય છે. પરમ લવ એટલે ઉપશમ શ્રેણિ અને ક્ષપક શ્રેણિ આવે. પરમ માત્રા એટલે ૨૪ વલય દ્વારા વેષ્ટિતઆત્માનું ધ્યાન, શુભાક્ષરવલય, અનક્ષરશ્રુત વલય વગેરે ૨૨ મા વલયમાં ૯૬ ભવનયોગ યોગ, વીર્ય, સ્થામન-સ્થિરતા, ઉત્સાહ, પરાક્રમ, ચેષ્ટા, શક્તિ, સામર્થ્ય : આ ૮ દરેકના જઘન્ય મધ્યમને ઉત્કૃષ્ટ એમ ૮ ૪ ૩ = ૨૪ દા.ત. વીર્ય, મહાવીર્ય, પરમવીર્ય અને દરેકના પ્રણિધાન, સમાધાન, સમાધિ અને કાષ્ઠા એમ ચચ્ચાર ઉપપ્રકાર ગણતાં ૨૪ ૪ ૪ = ૯૬ થાય. ૯૬ યોગ સહજ પ્રકારે થાય તો ભવનયોગ કહેવાય, દા.ત. મરુદેવા માતા.
૨૩ મા વલયમાં ૯૬ કરણયોગ
૯૬ યોગ ઉપયોગપૂર્વક કરાય તો કરણયોગ કહેવાય.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૩૮ ::
૯૬ કરણની વાતઃ મન, ચિત્ત, ચેતના, સંજ્ઞા, વિજ્ઞાન, ધારણા, સ્મૃતિ, બુદ્ધિ,
હા, મતિ, વિતર્ક અને ઉપયોગ એ દરેકના ૮-૮ ભેદ એટલે ૧૨ X ૮ = ૯૬ કરણ થાય, ઉન્મનીકરણ વગેરે. ધ્યાનના ૨૪ પ્રકાર x ૯૬ કરણ = ૨૩૦૪ ૨૩૦૪ x૯૬ કરયોગ
= ૨૨૧૧૮૪ ૨૩૦૪ ૪૯૬ ભવનયોગ = ૨૨૧૧૮૪ .. છદ્મસ્થના ધ્યાનના ભેદ = ૪૪૨૩૬૮ વળી, યોગ, વીર્ય વગેરે ઉપર ૮ ગણાવ્યા છે તેમાં – યોગનાં ર૯૦ આલંબન, ભાષાના ૫૮ (૪૨+૧૬) અને મનથી ચિંતન કરતાં ૫૮ મનોયોગ થાય. ઔદારિક આદિ ૫ શરીરના ૩૨ + ૨૫ + ૧ + ૫૮ + ૫૮ = ૧૭૪ કાયયોગ થાય. સ્થાનના ૮ આલંબન અને બાકીનાનું ૧-૧ આલંબન છે. તદુપરાંત, દ્રવ્યસિદ્ધિ એટલે અણિમા, મહિમા, લધિમા, ગરિમા, ઇશિતા, વશિતા, પ્રાપ્તિ અને પ્રાકામ્ય એ ૮ અને ભાવસિદ્ધિ એટલે સિદ્ધાત્માના ૩૧ ગુણ એટલે એમ ૬૨ લેવા. ટૂંકમાં, આત્માને કર્મથી મુક્ત થવાના અસંખ્ય રીતે યોગ-નિમિત્ત કહ્યાં છે પણ બળવાન નિમિત્ત નવપદનું આરાધન છે. 2ધુ ઋદ્ધિ, સમૃદ્ધિ; મુખ્ય ૮ રિદ્ધિ – આચાર, શ્રત, શરીર, વચન, વાચન, બુદ્ધિ, ઉપયોગ અને સંગ્રહસલીનતા દેખાડી, બતાડી, ધ્યાન પર લાવી, દાખવી અરિહંત સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુ, જ્ઞાન, દર્શન, ચરિત્ર અને તપ
+રમ્ | આત્મા, આત્મસ્વરૂપમાં રમનાર, સ્વભાવ દશામાં રહેનારા સાક્ષનું સાક્ષી
૬૬૪૪
રિદ્ધિ
દાખી નવપદ આતમરામ સાખી
૬૬૪૫ ૬૬૪૬ ૬૬૪૭ ६६४८ પૃ.૩૩૪ ૬૬૪૯ ૬૬પ૦ ૬૬૫૧
૬૬પર
૬૬૫૩ ૬૬૫૪
ઉદાસીન વિરક્ત, અનાસક્ત, ઉપેક્ષક, સક્રિય, મધ્યસ્થ, તટસ્થ, નિષ્પક્ષ, કન્દાતીત વિલય પ્રાપ્ત લય, નાશ અર્થાતરે બીજા-જુદા અર્થે, હેત્વાભાસે પત્રાંક ૩૦૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૫-૬-૧૮૯૨ સમયસાર, શ્રી કુંદકુંદાચાર્યદેવ પ્રણીત શ્રેષ્ઠ અધ્યાત્મગ્રંથ-શાસ્ત્ર જેમાં ૪૧૫ પ્રાકૃત ગાથા છે
જેના પર શ્રી અમૃતચંદ્રાચાર્યે આત્મખ્યાતિ અને શ્રી જયસેનાચાર્યે તાત્પર્યવૃત્તિ
નામે સંસ્કૃતમાં ટીકા લખી. વિકલ્પ આ કે તે, તર્કવિતર્ક ગળિત થઇ અન્ના ગળી જઈ, નાશ પામી પત્રાંક ૩૦૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૪-૬-૧૮૯૨ યાચાપણું યાત્ માગવું તે અયાચકપણું માગ્યા વિના મળી રહે તેવું, માગવું ન પડે તેવું તરણતારણ 7 I તરે અને તારે ભજો મન્ જપ, સેવા, આશ્રય કરો મુક્તપણાનું દાન મુક્તિનું-ભક્તિનું દાન
૬૬૫૫ ૬૬૫૬ ૬૬૫૭ ૬૬૫૮ ૬૬૫૯
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૬૬૦ વિરામ
વિ+રમ્ । અંત, અવસાન
૬૬૬૧
ફ્લેશ
વિસ્તર્ । કલુષિત પરિણામ. અવિદ્યા, અસ્મિતા, રાગ, દ્વેષ ને અભિનિવેશ ‘નિર્બળ’ થઇ ‘શ્રીહરિ’ને હાથ ‘નિવૃત્ત જે વલ રામા’ જેવું, ‘અસમર્થ’ થઇ ‘ઇશ્વર’ને હસ્તક-અર્પણ
૬૬૬૨
પૃ.૩૩૫
૬૬૬૩
૬૬૬૪
૬૬૬૫
૬૬૬૬
૬૬૬૭
૬૬૬૮
૬૬૬૯
૬૬૭૦
૬૬૭૧
૬૬૭૨
૬૬૭૩
પૃ.૩૩૬
૬૬૭૪
૬૬૭૫
મૌનપણું
રુચિકર
ડુંગરને
ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ
પત્રાંક ૩૮૦
ધુરંધર
સ્થૂળપણે
ઇચ્છિત
બત્રીસમાની
મોઢા આગળની
પત્રાંક ૩૮૧
ઉદકપેઢાળવાળું
અધ્યયન
પત્રાંક ૩૮૨ અસત્સંગ
પત્રાંક ૩૮૩
તેરમા સ્થાનકે
સંવૃત્ત
મુન્ । જાણવું. જાણપણું
રુદ્। રુચિ ઉત્પન્ન કરે તેવું, ગમે એવું, સુંદર શ્રી ડુંગરશીભાઇ ગોસળિયાને શાંતિપાઠ
૬૬૭૬
૬૬૭૭
૬૬૦૮
૬૬૭૯
૬૬૮૦
૬૬૮૧
૬૬૮૨
૬૬૮૩
૬૬૮૪
૬૬૮૫
૬૬૮૬
:: ૨૩૯ ::
મુનિશ્રી લલ્લુજીને ? તા.૨૦-૫-૧૮૯૨ થી તા.૨૪-૬-૧૮૯૨ દરમ્યાન ધુરા+Ç । શ્રેષ્ઠ, અગ્રેસર, સદ્ગુણોથી સંપન્ન
જાડી-મોટી રીતે, સામાન્ય ઇન્દ્રિયો-બુદ્ધિથી ગ્રહણ કરી શકાય તેવી રીતે ઇચ્છેલું, ઇષ્ટ
બત્રીસમા-૩૨મા અધ્યયનની
પહેલી, સૌથી ઉપરના ભાગની, આગલી
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્રના ૨જા શ્રુતસ્કંધનું ૭મું અધ્યયન, નામે ‘નાલંદીય’, પાર્શ્વનાથ પ્રભુના શિષ્યના શિષ્ય ઉદક પેઢાલપુત્ર નામના શ્રમણોપાસકને ગૌતમ સ્વામી પાસેથી શંકાનું સમાધાન થતાં મહાવીર સ્વામી પાસે ફરી દીક્ષા લઇ આત્મહિત સાધે છે તે વિષેનું અધ્યયન
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
સત્સંગમાં થયેલી રુચિને પલટાવી નાખે તે અસત્સંગ; કુગુરુ, ઘરનાં કામ, છાપાં, ક્રોધ, માન વગેરે કષાય અસત્સંગ કોને?
તા.૨૦-૫-૧૮૯૨ થી તા.૨૪-૬-૧૮૯૨ દરમ્યાન
૧૩મા ગુણસ્થાનકે, ભૂમિકાએ
સ+વ્ । સંકુચિત, સાંકડો, સર્વ સંસારની ઇચ્છા જેના પ્રત્યે આવતી નિરોધ થઇ છે
નિરોધ થઇ મન સમિતિ વચન સમિતિ
કાય સમિતિ
કાયાથી યત્નાપૂર્વક ગમનાદિ ક્રિયાઓમાં યત્નાપૂર્વક પ્રવર્તવું
વસ્તુને ગ્રહણ-ત્યાગ કરતાં સમિતિએ યુક્ત વસ્તુ લેતાં-મૂકતાં યત્ના સહિત, ૪થી સમિતિ દીર્ઘશંકાદિનો ત્યાગ કરતાં સમિતિ યુક્ત ઝાડો, પેશાબ, બળખો પરઠવામાં યત્ના મનને સંકોચનાર મનોગુપ્તિના પાલક
વચનને સંકોચનાર વચનગુપ્તિના પાલક
કાયાને સંકોચનાર કાયગુપ્તિના પાલક ઉપયોગપૂર્વક
નિગ્રંથ
નિ+ર્। અટકી છે
મનથી પણ ગમનાદિ ક્રિયાઓમાં યત્નાપૂર્વક પ્રવર્તવું
વચનથી-ભાષાથી પણ ગમનાદિ ક્રિયાઓમાં યત્નાપૂર્વક પ્રવર્તવું
સાવધાનીપૂર્વક, લક્ષપૂર્વક
બાહ્ય-આત્યંતર બન્ને ગ્રંથિ રહિત તે નિગ્રંથ-સર્વજ્ઞ પ્રભુ
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૪૦ ::
૬૬૮૭
૬૬૮૮ ૬૬૮૯ ૬૬૯૦ ૬૬૯૧ ૬૬૯૨ ૬૬૯૩ ૬૬૯૪
ન
ચેષ્ટા
વેઠ્ઠા યોગ, હાવભાવ, સંજ્ઞા, યત્ન, આચરણ પત્રાંક ૩૮૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૩-૭-૧૮૯૨ દુસમ કળિયુગ પંચમ કાલ, કલિયુગ, દુષમ કાળ કે જેમાં દુઃખે કરીને ધર્મ પ્રાપ્ત થાય વિહળપણું વિ+હંન્દુ વિહળતા, ન્હાવરાપણું, આતુરતા; ગભરાટ પ્રવર્તનભેદ પ્રવૃત્ | પોતાનું સ્વરૂપ વિસરી આચરણ ફેર, અન્યમય થવું આવૃત્ત આ+વૃત વીંટળાયેલું, ચક્રાકારે થયેલું, આવરણવાળું, વ્યાપ્ત સખેદ
સદ+વિત્ા ખેદ સહિત, શોક-થાક-સંતાપ-દિલગીરી સહિત અંશે સંપન્ન થોડા ભાગે-
હિસ્સે પણ ગુણવાળા, થોડા પણ ગુણવાળા સમ્યક પરિણતિ સમ્યફ રીત-પરિણામ, સમભાવ સંવેદન કરવું સમૂ+વિ પ્રતીત કરવું, ભાન રાખવું, જાણવું અહત્વ હું પણું, અહંકાર, ગુમાન, મારા પણું દૃષ્ટિભ્રમ શપ્રમ્ | દૃષ્ટિનો ભ્રમ, જોવામાં થતી ભ્રાંતિ કે ભૂલ, મિથ્યાત્વ પત્રાંક ૩૮૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૨૫-૬-૧૮૯૨ થી તા.૨૩-૯-૧૮૯૨ દરમ્યાન અસ્ત
સ્ ડૂબેલો, આથમેલો, અદૃશ્ય ચક્ષુ મર્યાદા આંખની જોવાની શક્તિની હદ, નજર પડે-દેખાય ત્યાં સુધી કહ્યું છે કલ્પના કરે છે, માને છે, ખ્યાલ રાખે છે પરિતોષપણું પરિતૃપ્તિ, સંતોષ, પ્રસન્નતા, રાગદ્વેષરહિત સ્થિતિ
૬૯૫
૬૯૬ ૬૬૯૭
૬૬૯૮ ૬૬૯૯ ૬૭CO ૬૭૦૧ 5.33 ૬૭૦૨ ૬૭૦૩ ૬૭૦૪ ૬૭૦૫ ૬૭૬ ૬૦૭ ૬૭૦૮ ૬૭૦૯ ૬૭૧૦
નેત્ર
ઉદીરણા ૩+ર | ઉચ્ચારણા, ઉત્તેજના, પ્રેરણા અસુગમ વૃત્તિ સુગમ નહીં તેવી વૃત્તિ, દુર્ગમ વૃત્તિ, અસરળ, અસહજ
ની+ના આંખ, નયન; તારા-નક્ષત્ર; વાજિંત્ર; નેતા; ર ની સંખ્યા અવયવ અવ+શરીરનું અંગ, અંશ, ભાગ, વાક્યનો અંશ
પીઠ પIિ | રીતે, જેમ, માફક; પીઠ-પીઠિકા-પીઢીયા-આધારે ૨જકણ ધૂળનો કણ, કણી, ધૂળકટ, સમાધાન સમ્+આ+ધા શાંતિ, સંતોષ, સમાધિ, તૃપ્તિ; એકાગ્રતા, ૬ સંપત્તિમાં ૧ લોકમાત્ર સમગ્ર સમાજ-જનતા-જગત-લોકો, દુનિયા આખી સમસ્વરૂપ શ્રી રામચંદ્રના યથાયોગ્ય વિશ્રામરૂપ, સમદર્શી, શ્રી રાજચંદ્રના યથાયોગ્ય પત્રાંક ૩૮૦ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને
- તા. ૨૩-૯-૧૮૯૨ પરિપક્વ પુખ-સંપૂર્ણ સમાધિ, સંપૂર્ણ ધ્યાન, માત્ર અભેદ આત્મા જ રે તે સમાધિ નિદિધ્યાસનની પરિપક્વ અવસ્થા સમાત્મપ્રદેશ સ્થિતિએ યથાયોગ્ય એક સરખી સ્થિતિ આત્મપ્રદેશે છે તેના યથાયોગ્ય પત્રાંક ૩૮૦ કોને?
તા. ૨૪-૮-૧૮૯૨ થી તા.૮-૯-૧૮૯૨ દરમ્યાન જિન થઈ’ સાંસારિક ભાવને વિષેથી આત્મભાવ ત્યાગીને, સંસારભાવ જીતીને “જિનને' કેવળજ્ઞાનીને, વીતરાગને, રાગદ્વેષ વિજેતાને
નક્કી, સાચે જ, ખરેખર, ખરા; સખી, સહિયર; પોતાનું નામ લખવું જિનવર કૈવલ્યપદે યુક્ત
૬૭૧૧ ૬૭૧૨ ૬૭૧૩
૬૭૧૪ ૬૭૧૫ ૬૭૧૬ ૬૭૧૭
સહી
For Private & Personal use only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૪૧ ::
પૃ.૩૩૮ પત્રાંક ૩૮૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.--૧૮૨ ૬૭૧૮ આત્મપ્રદેશ સમસ્થિતિએ નમસ્કાર આત્મપ્રદેશે સમતા-વિશ્રામ છે તેવી સ્થિતિએ નમસ્કાર પત્રાંક ૩૮૯ શ્રી મનસુખભાઈ દેવસીભાઈને
તા.૩-૮-૧૮૯૨ ૬૭૧૯ સજ્ઞાન સજ્ઞાન, સત્વજ્ઞાન, સમ્યકજ્ઞાન ૬૭૨૦ અભાવના ભાવના-કામના-અભિલાષા-આસ્થા-ધારણા-ચિંતન ન હોવાં પત્રાંક ૩૯૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩-૮-૧૮૯૨ ૬૭૨૧ ક્ષયપણાને ક્ષી | નાશને, વ્હાસને ૬૭૨૨ સંકલ્પ નિશ્ચય, મનસૂબો, ઇરાદો, નિર્ધાર ૬૭૨૩ નાગર સુખ શ્રેષ્ઠ-કુશળ સુખ ૬૭૨૪ ૬૭૨૫ કુમારી કુંવારી કન્યા ૬૭૨૬ ભવિકા ભવ્યો, ભવિજનો, મોક્ષે જઈ શકે તેવા જીવો ૬૭૨૭ મહિલા
સ્ત્રી, નારી-પતિવ્રતા નારી ૬૭૨૮ વહાલા પ્રિયતમ, નાવલિયો, પતિ પત્રાંક ૩૯૧ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩-૮-૧૮૯૨ ૬૭૨૯ પાઠવવાનું પ્ર+થા મોકલી આપવાનું, મોકલવાનું, લખવાનું ૬૭૩) સત્ય
આત્મા, અસ્તિત્વ, દ્રવ્ય ૬૭૩૧ એક પ્રદેશ પણ એક પણ પ્રદેશ પ્રદેશેપ્રદેશ વ્યાપીને રહેલો, અસંખ્યાત પ્રદેશી આત્મા) ૬૭૩ર લોકપ્રમાણે લોકાકાશના એક પ્રદેશથી આરંભી અસંખ્યાત પ્રદેશ જેટલા; (એક પ્રદેશ કે ૬૭૩૩ પ્રત્યેક અસંખ્યાત પ્રદેશમાં અનંત સ્કંધ રહે તેમ અંતરાય) જીવને લોકાલોકના પ્રદેશ
જેટલા મિથ્યાત્વભાવના અધ્યવસાયો છે ૬૭૩૪ શ્રવણ
શ્રા સાંભળવું; સાંભળવાથી ઉત્પન્ન થતું જ્ઞાન, કાન ૬૭૩પ મનન
મના વિચારવું, ચિંતન કરવું ૬૭૩૬ નિદિધ્યાસન નિર્ગે ચિંતવન, વારંવાર ચિંતન; અંતઃકરણની વૃત્તિઓ બ્રહ્માકારે ઊપજવા
દેવી તે સજાતીય પ્રવાહ, માત્ર સજાતીય પ્રવાહને ચાલવા દેવો તે પૃ.૩૩૯ પત્રાંક ૩૯૨ કોને ?
તા.૩-૮-૧૮૯૨ ૬૭૩૭ જે અવસરે જે પ્રસંગે, જે નિમિત્તે, જે સમયે ૬૭૩૮ સંતોષ પરિતોષ, અપરિગ્રહ, રાગદ્વેષરહિતતા, તૃપ્તિ, સમાધાન, આનંદ ૬૭૩૯ સનાતન ધર્મ જ્યાંથી ત્યાંથી રાગાદિ રહિત થવું તે, પ્રાપ્ત સંયોગોમાં સમભાવે રહેવું તે
જ્યાંથી ત્યાંથી રાત્રિ ર ક 2 , ૬૭૪૦ વસિષ્ઠ વશિષ્ટ રામચંદ્રજીના ગુરુ, સૂર્યવંશી રાજાઓના કુલગુરુ, વિશ્વામિત્ર ઋષિ પણ
જેમની સ્પર્ધા કરતા પત્રાંક ૩૯૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩-૮-૧૮૯૨ ૬૭૪૧ શ્રતધર્મે જ્ઞાની સંબંધી શ્રવણ કરેલો ઉપદેશધર્મ ૬૭૪૨ જ્ઞાનાક્ષેપકવંત જ્ઞા+આ+fક્ષવર્તી સમ્યક્રદૃષ્ટિ આત્માનું જ્ઞાનપ્રિય ૬૭૪૩ પીપળ-પાન પીપળાના વૃક્ષનું પાન જે હલાહલ કર્યા જ કરે છે તેવી મનની ચંચળતા) ૬૭૪૪
મૃ યાદ, સ્મરણ ૬૭૪૫ ઇણવિધ એ પ્રકારે For Private & Personal use only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૪૨ ::
૬૭૪૬ ६७४७ ૬૭૪૮ ૬૭૪૯
પરખી
રિર્ટુમ્ | ઓળખી, પિછાણી; પરીક્ષા કરીને, પરખ કરીને મન વિસરામી મન+વિ+કમ્ મનના વિશ્રામી મહેર નજર કૃપાદૃષ્ટિ, દયાદૃષ્ટિ, અનુગ્રહ મલ્લિ જિન આ અવસર્પિણી કાળની વર્તમાન ચોવીસીના ૧૯મા તીર્થંકર પત્રાંક ૩૯૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૩-૮-૧૮૯૨ ધનc
અહો ! શ્રી જિન ભગવંતનું શાસન-પ્રવચન-માર્ગ ધન્યવાદ-પ્રશંસાપાત્ર છે ભરતાર પૃ. ભદ્રં ભર્તા, ભર્તાર, પતિ; પોષણ કરનાર પતિવ્રતા પતિમાં અનન્ય વફાદારી રાખનારી પત્ની, શિયળવંતી, સતી સ્ત્રી લીનપણે લયપણે, મગ્નતાથી, ભૂલ્યા વિના, ગરકાવ થઇને, તલ્લીનતાથી પ્રધાન
પ્ર+ધ | મુખ્ય કારભારી વિશેષ પ્રધાન મુખ્યમાં મુખ્યત્વે વધારે મુખ્ય, સૌથી મુખ્ય
૬૭પ૦ ૬૭૫૧ ૬૭૫૨ ૬૭પ૩ ૬૭૫૪ ૬૭પપ પૃ. ૩૪૦ ૬૭પ૬ ૬૭પ૭
TIT
માટે
૬૭૫૮ ૬૭૫૯ ૬૭૬૦ ૬૭૬૧ ૬૭૬૨ ૬૭૬૩ ૬૭૬૪ ૬૭૬૫
સંસારપ્રત્યયી સંસાર પ્રત્યે લઇ જાય તેવું “કાંતા” મુમુક્ષુ જ્યારે શ્રતધર્મે વર્તે છે ત્યારે સમકિત સંબંધી પમી દૃષ્ટિમાં આવ્યો
કહેવાય, તેથી ચઢિયાતી દશા તે કાન્તા નામની ૬ઠ્ઠી યોગદૃષ્ટિ પૂરિત પૂરું પૂરેલાં, ભરેલાં, પૂર્તિ કરે તેવાં ગૂઢ આશય ગુ +ગી ગહન હેતુ, ઈન્દ્રિયાતીત અનુભવ; અઘરી રીત; ગુહ્ય મન ભાસ બાધ થવા ન દેખાવા, ખ્યાલ-છાપ ન પડવા અર્થે ગૃહાશ્રમ ગૃહસ્થાશ્રમ, બ્રહ્મચર્યાશ્રમ પછીનો આશ્રમ સંન્યસ્તાશ્રમ ૪ આશ્રમમાં છેલ્લો, વાનપ્રસ્થાશ્રમ પછીનો, સંસાર વ્યવહારનો ત્યાગ હૃદયદર્શન હૃદયમાં પુરુષની મૂર્તિ-ચિત્રપટનાં દર્શન પરંપરાગત પરણ્+ પરંપરાથી ચાલતું આવતું, ઘણા સમયથી ચાલ્યું આવેલું પ્રોફેસર પ્રાધ્યાપક, અધ્યાપક સંશોધક ગવેષણ વેબૂ ખોજ, શોધ, અન્વેષણ, તલાશ નિરાબાધ બાધા ન પહોંચી શકે તેવું, અબાધ સિદ્ધાંતપદ ચર્ચા-વિચારણાને અંતે નક્કી કરેલું મંતવ્ય, સિદ્ધ મત, છેવટનો નિશ્ચય
૬૭૬૭ ૬૭૬૮ ૬૭૬૯ પૃ.૩૪૧ ૬૭૦
૬૭૭૧ ૬૭૭૨ ૬૭૭૩ ૬૭૭૪ ૬૭૭પ
ખંડપણાને પામે ઘા ખંડિત થાય, કકડા-ટુકડા થાય, ભાગ પડે, તૂટે પત્રાંક ૩૫ કોને ?
તા.૯-૮-૧૮૯૨ થી તા.૨૨-૮-૧૮૯૨ દરમ્યાન વિક્ષેપરહિત વિ+f+રદ્ ા અક્ષેપક, વિચારદશાવાન, બીજે મન ન જાય તે નિશ્ચળ પરિણામ નિર+વ+પરિ+નન્ સ્થિર પરિણામ ગૃહકામ ઘરકામ પ્રવર્તન પ્રવૃત્તિ, આચરણ, ક્રિયા સંધીભૂત યોગ, મેળ; પતિવ્રતા પતિને તેમ મુમુક્ષુ જ્ઞાનીના બોધને ન ભૂલે સમર્થ સમ્+ અર્થી શક્તિશાળી, બળવાન, સક્ષમ, નિષ્ણાત; યોગ્ય, ઉચિત ફ્લેશભાવ” રહિત વિન્ન[+ન્યૂ+રહું ! કલહ-કંકાસ-ફ્લેશ-દુઃખ-પીડા વગેરે ભાવ વિના
૬૭૭૭
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૪૩ ::
૬૭૭૮ કામ્યપ્રેમ
+સકામ. વિષયેચ્છા ઊભી કરે તેવો પ્રેમ, કામવાસના ૬૭૭૯ પરિસીમાં છેલ્લી હદ, હદ, મર્યાદા ૬૭૮૦ સંસારરૂપ અજ્ઞાનરૂપ ૬૭૮૧
અનંત પરિણતિ અંત-પાર વિનાનાં પરિણામ-પરિપાક ૬૭૮૨ અસંસારપણારૂપ અલૌકિકતાના, સંસારી દશા સિવાયના ૬૭૮૩ અંશ
ભાગ, વિભાગ, પર્યાય, ધર્મ, ગુણ ૬૭૮૪ સ્વપ્રાપ્તિભાન સ્વભાવનું ભાન, પોતાનું ભાન ૫.૩૪૨ ૬૭૮૫ અપૂર્વભાવરૂપ પૂર્વે ન અનુભવેલ ભાવરૂપે, નવીન-વિલક્ષણભાવરૂપે; અપૂર્વકરણરૂપે પત્રાંક ૩૯૬ કોને ?
તા.૯-૮-૧૮૯૨ થી ૨૨-૮-૧૮૯૨ દરમ્યાન ૬૭૮૬ અન-અવકાશ અવકાશ-ખાલી જગ્યા વગરનું અંતર વિનાનું, નિરંતર ૬૭૮૭ અવકાશ-જોગ તક કે ક્ષેત્રનો યોગ ૬૭૮૮ પરમાર્થ ભાષા નિશ્ચયની ભાષા, પરમાર્થ સાધવાનાં વચન ૬૭૮૯ વૈશ્વદશારૂપ વણિક વેપારીની દશા રૂપે ૬૭૯૦ અસમર્થપણું યોગ્યતા, નિર્બળતા; સમર્થન-સાબિતી-ટેકા વિનાનું ૬૭૯૧ વિભાવિક ભાવ બાહ્ય ઉપાધિથી નીપજતો વિશેષ ભાવ, વિભાવ ભાવ, વિભાવજનિત ભાવ ૬૭૯૨ અવકાશ ફુરસદ, નવરાશ, નિવૃત્તિ ૬૭૯૩ અત્યંતાભાવરૂપ સદંતર અભાવ રૂપ ૬૭૯૪ પરિત્યાગી સંપૂર્ણ ત્યાગી ૬૭૯૫ નિર્વિસંવાદી અસંગત-વિસંગત નથી, સુસંગત, અવિસંવાદી, અવિરુદ્ધ ૬૭૯૬ આત્મપદ્ધતિસૂચક આત્મા પ્રાપ્ત કરવાની વ્યવસ્થિત-શાસ્ત્રશુદ્ધ રીત સૂચવનારી, આત્માને જાણીને
ઓળખીને કહેવાતાં ૬૭૯૭ અક્ષેપક મ+ક્ષવચ્ચે ઘુસાડેલું-ઉમેરેલું-ફેકેલું નહીં તેવું વિક્ષેપ વિનાનું, દૃઢ ૬૭૯૮ શિરોમણિ ચૂડામણિ, મુખ્ય, શ્રેષ્ઠ ૬૭૯૯ ઘટે છે તો એમ કે યોગ્ય તો એમ છે કે, છાજે છે તો એમ કે ૬૮૦) અનંતગુણવિશિષ્ટ અનંત ગણો વધારે; અનંત ગુણોથી વિશિષ્ટ, બાકી ન રહે તેટલો ૬૮૦૧ આત્મવ્યક્તિએ આત્માની અભિવ્યક્તિએ, આત્મા પ્રગટ-પ્રકાશિત થયે
પત્રાંક ૩૯૦ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈ આદિને. તા.૧૮-૮-૧૮૯૨ ૬૮૦ર શુભેચ્છા સંપન્ન આત્મકલ્યાણની, મોક્ષની મંગળ ઈચ્છા થઈ ચૂકી છે તેવા,
આત્મજ્ઞાનની ૭ભૂમિકામાં ૧ લી શુભેચ્છા ભૂમિકા પ્રાપ્ત કરી છે તેવા ૬૮૦૩ સ્તંભતીર્થ ખંભાત તીર્થ, અગાસ ૪૦કિ.મી., બાંધણી ૪૦ કિ.મી., અમદાવાદ ૧૦૬ કિ.મી. ૬૮૦૪ ક્ષાયિક સમકિત મોહનીય કર્મની ૭ પ્રકૃતિઓના ક્ષયથી-અભાવથી થતું સમ્યક્દર્શન ૬૮૦૫ . તેના શ્રી રાજચંદ્રના ૬૮૦૬ વ્યાખ્યાન વિ+આ+રડ્યા | ભાષણ, પ્રવચન, વિસ્તારથી પ્રતિપાદન પૃ.૩૪૩
૬૮૦૭ જોવા યોગ્ય છે જ્ઞાતા-જાણનાર થઇને રહેવા જેવું, જાણવા-દેખવા જેવા છે
For Private & Personal use only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૪૪ ::
૬૮૦૮ ૬૮૦૯ ૬૮૧૦ ૬૮૧૧ ૬૮૧૨ ૬૮૧૩ ૬૮૧૪ ૬૮૧૫ ૬૮૧૬ ૬૮૧૭ ૬૮૧૮ પૃ.૩૪૪ ૬૮૧૯ ૬૮૨૦ ૬૮૨૧ ૬૮૨૨ ૬૮૨૩ ૬૮૨૪ ૬૮૨૫ ૬૮૨૬ પૃ.૩૪પ
ચિંતના વિન્ત વિચારણા, ચિંતા, માન્યતા-મનન ભલામણ સિફારસ, સોપણ, ભાળવણી; ભલું થાય તેવી શિખામણ-શિક્ષા અનુક્રમમાં ક્રમ પ્રમાણે, પરિપાટીમાં વખતે
કિદાચ વિસર્જન થયો ભુલાયો, ભૂલી જવાયો શ્રેય
શ્રી કલ્યાણ બાહ્યપ્રદેશ બહાર, બીજે સ્થળે, બાહ્ય રીતે, બાહ્ય દૃષ્ટિએ અવજ્ઞા
+જ્ઞા અવજ્ઞાન, અવગણના, અવહેલના, અનાદર, નિંદા, તિરસ્કાર ઉજમાળ થવું ઉત્સાહ દાખવવો, ઉદ્યમી થવું ગુણગ્રામ કરવા ગુણ ગાવા, ગુણગાન કરવા, સ્તુતિ કરવી પરમ ઉપયોગદૃષ્ટિ પહેલા-આદ્ય ઉપયોગથી, દર્શન ઉપયોગપૂર્વક, સર્વોત્કૃષ્ટ-નિરપેક્ષ આત્મઉપયોગ
મોહ નામનો મદિરા મોહ રૂપી દારૂ-શરાબ-મધ-સુરા દર્શિત કર્યા છે શું દર્શાવ્યા-બતાવ્યા-દેખાડ્યા-સમજાવ્યા-સ્પષ્ટ કર્યા છે યથાબળવી શક્તિ અને ઉત્સાહ-પરાક્રમ પ્રમાણે મિથ્યા મિથું ! અસત્ય, અવાસ્તવિક, ખોટું-નકામું મૃષા
મૃ૬ ખોટું, અસત્ય, વ્યર્થ, જૂઠું એકાંત અભિપ્રાયે અત્યંત અભિપ્રાય, કેવળ-અવશ્ય અભિપ્રાય ઊતરતી ઓછી ઉપરની વધુ, ચઢતી
૬૮૨૭
૬૮૨૮
૮૨૯ ૬૮૩૦ ૬૮૩૧ ૬૮૩ર ૬૮૩૩
૬૮૩૪
ઓસરીને પ+વૃ શરમાઈને, (ક) ઓછા થઈને નિરાવરણ નિર્+આ+વૃ અજ્ઞાન રહિત સંદેહપાત્ર સમૂ+દ્રિ 7 શંકા-અનિશ્ચય-સંશય-ભયયુક્ત હાલ
હમણાં; અત્યારે; હાલત, દશા; સમાચાર પ્રગટ લેખપણું પ્રગટ-પ્રત્યક્ષ જાહેર લેખનને સેવનીય સેવું સેવન કરવા યોગ્ય ઉપયોગમાં લેવા યોગ્ય, ખૂબ સંગ કરવા યોગ્ય લખી વાળવા ધારેલો લખી નાખવા ધારેલો, લખીને પૂરો કરવાનો વિચાર હતો પરિસમાપ્ત પરિ+સમ્+[ સંપૂર્ણ ઉદય-ગર્ભમાં સ્થિત એવી સમાધિ બાહ્ય ઉદય જુદો પણ ગર્ભમાં-અંદર તો સમાધિ જ રહી છે. વિચારસાગરના તરંગો શ્રી નિશ્ચલદાસજી કૃત વેદાંતગ્રંથ “વિચારસાગર'ના પ્રકરણો પ્રારબ્ધદેહી’ પ્રારબ્ધ આત્મા પત્રાંક ૩૯૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૧-૮-૧૮૯૨ સ્વસ્તિ શ્રી સાયેલા પત્રલેખનમાં શરૂઆતમાં લખાતું અને સ્થળ મંગલ-સૂચક, સૌરાષ્ટ્રમાં લીમડીથી ગ્રામ શુભસ્થાને ૩૪ કિ.મી. સાયલા તે પૂ.સોભાગભાઈનું ગામ. રાજકોટ ૮૫ કિ.મી.,
બાંધણી ૧૫૫ કિ.મી., અગાસ ૧૦૦ કિ.મી. (...) (શ્રી રાજચંદ્ર)
૬૮૩પ ૬૮૩૬ ૬૮૩૭
૬૮૩૮
૬૮૩૯
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૪૫ ::
૬૮૪૦
સપુરુષ, ભગવાન ૬૮૪૧ જીવાદિ સ્વભાવ સ્વભાવ, વિભાવ, પરભાવ, અસાધારણ ભાવો તે – ઔપશમિક, ક્ષાયિક,
અને પરભાવ ક્ષાયોપથમિક, પારિણામિક, ઔદયિક ભાવ પૃ.૩૪૬ ૬૮૪૨ ક્ષીણપણા યોગ્ય ક્ષી બધું જ ક્ષીણ થતું જતું, પરમાર્થ પણ ૬૮૪૩ વ્યવચ્છેદ વિ+નવ+fછા વિચ્છેદ, નાશ, પૃથકતા, અલગતા; ખંડ ૬૮૪૪ સેંકડાથી સો વર્ષથી (લખાયું ત્યારે, હાલ ઇ.સ.૨૦૦૬ એટલે તેમાં ૧૧૪ વર્ષ ઉમેરવાનાં!) ૬૮૪૫ સહજાનંદ સ્વામીના વખત સુધી વિ.સં.૧૮૩૭-૧૮૮૬, ઇ.સ.૧૭૮૧-૧૮૩૦ સુધી (સ્વામીનારાયણ) ૬૮૪૬ પુરુષરહિત ભૂમિ પુરુષ વિનાની ભૂમિ, ધરતી, પૃથ્વી, જગા ૬૮૪૭ સજીવન સદં+નવું જીવંત, જીવતી, ધબકતી, પ્રાણ પૂરેલી ૬૮૪૮ ચોથા કાળને વિષે આ અવસર્પિણી કાળના ૪થા આરામાં ૬૮૪૯ અમ થકી અમારા થકી, અમારા જેવા થકી, મમત્વરહિત એવા અ-મ થકી,
અમારી ભક્તિથી આખા વચનામૃતજીમાં આ બે શબ્દ નીચે જ લીટી છે! ૬૮૫) અનુકંપા સંયુક્ત ઇચ્છા કરુણા સહિત દશા ૬૮૫૧ ગંગાયમુનાદિનો પ્રદેશ પ્રયાગથી હરિદ્વાર સુધી, બ્રહ્માવર્ત દેશ, ઉત્તર ભારત પૃ.૩૪૦ ૬૮૫ર નિવારણ રોકવું, વારવું, ઉપાય, ઈલાજ ૬૮૫૩ પ્રતિકાર પ્રતિ+f I સામનો, બદલો, પ્રતિશોધ, ઉપાય ૬૮૫૪ નિષ્કામ નિર્મૂ કામના-વાસના-ઇચ્છા-સ્પૃહા-સ્વાર્થ વિનાના ૬૮૫૫ આત્મસંભાવના માત્મન+સમ્+À આત્મવિચાર, આત્મસમ્માન; આત્માને સંભવ-શક્યતા ૬૮૫૬ કેવા પ્રકારના સંપ્રદાયે સં++Rા કેવી પ્રણાલીથી, માર્ગે, પંથે,વંશ કે ગુરુપરંપરાએ ૬૮૫૭ અવિચાર અલ્પ વિચાર કે નહીં જેવા વિચાર ૬૮૫૮ નિર્વિચાર નિ+વ+ા વિચારવિહીનતા, વિચારશૂન્યતાનું વિચારવાની ઉદાસીનતા ૬૮૫૯ દૂભવવાની સુવ્ દુઃખિત કરવાની, મનદુઃખ પહોંચાડવાની ૬૮૬૦
સદ+મના | ઇચ્છા, ફળની ઇચ્છા, સ્વાર્થબુદ્ધિ, સ્પૃહા ૬૮૬૧
ધુ અવરોધ, રુકાવટ, પ્રતિબંધ, અંતરાય, આડખીલી જેવું ૬૮૬૨ ભાસી શકે એવું લાગે, દેખાય, લાગતું હોય, ખ્યાલ આવે, છાપ પડતી હોય ૬૮૬૩ આરોપિત આ+{ આક્ષેપ મૂકવા બરાબર, તહોમતનામું રાખવા જેવું, આરોપેલું પૃ૩૪૮ ૬૮૬૪
બહુ થોડા; જરા ૬૮૬૫ શ્રી......
શ્રી અભેદરૂપ ૬૮૬૬ ઉદાસીન સમપણું; સામાન્યપણું
પત્રાંક ૩૯૯ શ્રી અંબાલાલભાઈને તા.૨૪-૯-૧૮૯૨ થી ૨૨-૮-૧૮૯૨ દરમ્યાન ૬૮૬૭ ઉલ્લાસિત
{ ઉલ્લાસમય, આનંદિત, પ્રફુલ્લિત, હર્ષિત; પ્રકાશિત ૬૮૬૮ નિર્વિવાદતા નિ+વિ+વદ્ ા ચોક્કસતા, વિવાદ વિનાની વાત, બિનતકરારીપણું ૬૮૬૯ અદ્વેષ પરિણામ મ+દિ૬ / ફ્લેષ વિનાના પરિણામ, દ્વેષ ન રહે તેવો અંત-ફળ ૬૮૭૦ વેઠીને વિષ્ટિ/ સહીને, ખમીને, નિભાવીને, વૈતરું કરીને, ધંધો-ઉપાધિ કરીને
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૪૬ :: ૬૮૭૧ અવર્ણવાદ +વ+વત્ અવજ્ઞા બોલવી, અ-વર્ણ એટલે અંત્યજ માનીને બોલવું ૬૮૭ર નિરુપાધિવાળા ઉપાધિ વિનાના ૬૮૭૩ વહન કરતાં જતાં વદ્દા ઉપાડવા-ઊંચકવા જતાં ૬૮૭૪ અભજ્ય + મન્ ન ભજવા યોગ્ય, આશ્રય ન કરવા યોગ્ય ૬૮૭૫ સંસર્ગ સમ્+સૃન્ા સંબંધ, સંગતિ, સંસ્પર્શ, સંગમ, સંપર્ક ૬૮૭૬ સેવ્યા આવીએ છીએ તેવું સેવતા આવ્યા છીએ, એમાં રહ્યા છીએ ૬૮૭૭ ધારી રાખવું પડ્યું છે ધૃરશ્ન નક્કી કરી રાખવું પડ્યું છે પૃ.૩૪૯ પત્રાંક ૪૦૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૯-૮-૧૮૯૨ થી તા.૨૨-૮-૧૮૯૨ દરમ્યાન ૬૮૭૮ લીમડી દરબાર લીંબડી-લીમડી ગામના દરબાર-રાજા ૬૮૭૯ સંકલ્પધારી સમ્+F+ધા નિશ્ચયવાન, વિચારવાન પત્રાંક ૪૦૧ શ્રી મણિલાલભાઈ રાયચંદભાઈ ગાંધીને
તા.૨૩-૮-૧૮૯૨ ૬૮૮) શુભવૃત્તિ મણિલાલ કલ્યાણના વિચાર કરનાર શ્રી મણિલાલ (પ્રત્યે) ૬૮૮૧ એક્ટ
એક પણ પૃ.૩૫૦ ૬૮૮૨ શ્રી સુભાગ્યભાઇ સાયલા સ્થિત પૂ.શ્રી સોભાગભાઈ ૬૮૮૩ યથાતથ્ય સત્ય, સત્ય પ્રમાણે ૬૮૮૪ અસપુરુષ અસદગુરુ, સપુરુષ નથી ૬૮૮૫ સમાવેશ કરવી સમ્+આ+વિમ્ | સમાવવી, અંદર રાખવી પત્રાંક ૪૦૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૯-૮-૧૮૯૨ ૬૮૮૬ “મોહમયી’ મુદ્દા મુંબઈ નગરી, મોહ પમાડે તેવી અને મોહ-મૂર્છાવાળી નગરી ૬૮૮૭ અભક્તિ ગ+મન્ ! અશ્રદ્ધા, અપૂજ્યભાવ, ભક્તિભાવમાં કચાશ-અલ્પતા ૬૮૮૮ અપરાધ અપ+રાધુ ગુનો, પાપ, દોષ ૬૮૮૯ અનુપયોગ +3+ગુજ્ઞા ઉપયોગરહિતતાથી ૬૮૯૦ ઉપયોગપૂર્વક ૩૫+યુન્ ! ઉપયોગ સહિત ૬૮૯૧ સ્મરણ યોગ્ય યાદ કરવા-રાખવા યોગ્ય પૃ.૩૫૧ ૬૮૯૨ લખવું બનાવી શકાય લખી શકાય, લખવાનું બની શકે ૬૮૯૩ સહજ સ્વરૂપ સર્વ વિભાવથી રહિત એવું આત્માનું શુદ્ધ સ્વાભાવિક સ્વરૂપ પ્રાપ્ત પોતે (લિ.) પત્રાંક ૪૦૩ કોને ?
તા.૧-૯-૧૮૯૨ ૬૮૯૪
નિ[+થા | શ્રદ્ધા, ભક્તિ, એકાગ્રતા, આસ્થા, આશય ૬૮૯૫ અંગીકૃત
+ સ્વીકારેલી, અંગીકાર કરેલી ૬૮૯૬ શ્રેયજોગ શ્રિ કલ્યાણ-મોક્ષને યોગ્ય, કલ્યાણનો યોગ ૬૮૯૭ કિલ્પના પ્રાપ્ત કલ્પિત ૬૮૯૮ આરાધવા જોગ માં+રાધુપૂજવા યોગ્ય ૬૮૯૯ થાવત્
ર્ જ્યાં સુધી બધાં-બધું પત્રાંક ૪૦૪ શ્રી કૃષ્ણદાસભાઈ આદિને
તા.૧-૯-૧૮૯૨ ૬૯OO શુભવૃત્તિ સંપન્ન કલ્યાણ ઈચ્છુક, શુભેચ્છાવાન
નિષ્ઠા
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૯૦૧
૬૯૦૨ ૬૯૦૩ ૬૯૦૪ ૬૯૦પ ૬૯૬
૬૯૦૭
૬૯૦૮ ૬૯૦૯ પૃ.૩૫૨ ૬૯૧૦ ૬૯૧૧ ૬૯૧૨ ૬૯૧૩ ૬૯૧૪ ૬૯૧૫ ૬૯૧૬ ૬૯૧૭
:: ૨૪૭ :: અસત્કાર ++++અનાદર ક્ષમાવું છું ક્ષમ્ ખમાવું છું અત્ર ક્ષણ અહીં–આ સ્થળ સુધીની આ ક્ષણ લધુત્વપણે લઘુતાભાવે, નમ્રતાપૂર્વક અત્યંતપણે હંમેશને માટે, આજીવન, અતિશય, અમાપ સંભાવના સમ્+À શક્યતા, સંભવ પત્રાંક ૪૦૫ શ્રી મનસુખભાઈ દેવશીભાઈને
તા.૧-૯-૧૮૯૨ અનુપયોગભાવે વિના ઉપયોગ, અજ્ઞાતભાવે, અજાણતાં પત્રાંક ૪૦૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૪-૯-૧૮૯૨ પ્રકાશ પામે પ્ર+શું પ્રસિદ્ધ થાય, પ્રાકટ્ય પામે, પ્રગટ થાય અપૂર્વ વિચાર પહેલાં ન આવ્યા હોય તેવા અસાધારણ, અવનવા-અસામાન્ય વિચાર પત્રાંક ૪૦૦ શ્રી મણિલાલભાઈ રાયચંદભાઈ ગાંધીને
તા.૯-૯-૧૮૯૨ નિવેદન નિ+વિત્ નમ્રપણે જણાવવું, અરજ, અહેવાલ ક્ષોભ
ક્ષુ ખળભળાટ, સંકોચ પરિક્ષણ પરિ+fક્ષા ક્ષય, નાશ; પાતળા, નિર્બળ ગ્રસ્ત થઇ. પ્રમ્ | ગ્રાસ થઇને, પકડાઈને ચૂકે છે. તૂ I ભૂલે છે, ગફલત થાય છે અંતરાય અન્તર+સન્ ા વિદન, અડચણ, બાધા ઉપરવટ થવું પરિવા ઉલ્લંઘન કરવું, ઉપરાંત થવું-ચાલવું, સામું થવું, સ્પષ્ટ બોલવું તે પ્રદેશની લગભગથી બોટાદ આસપાસ, સૌરાષ્ટ્રમાં પત્રાંક ૪૦૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૪-૯-૧૮૯૨ સનાતન સની+અત્ સદા, સદૈવ, નિત્ય; અનાદિ હાનિ-વૃદ્ધિ રી+વૃધુ ઘટ-વધ; અલાભ-લાભ; ઓછું-વતું પરાનુકંપારૂપ બીજાની કરુણારૂપે, બીજાની દયાસ્વરૂપે ભાસીએ છીએ લાગીએ છીએ સાક્ષી આત્મા, સાક્ષી પૂરનાર, નજરોનજર જોનાર સાક્ષી રૂપે જ્ઞાતાદ્રષ્ટાભાવે
કરનાર, રચનાર, બનાવનાર ભાસ્યમાન થવું ભાસવું-દખાવું બેધારી તરવાર બે ધારવાળી કે પાણીદાર તલવાર પર ચાલવા જેવું કઠિન, ખૂબ ચેતીને જોખમ ઉપર ચાલવા સમજીને કાળજીથી આત્મઉપયોગપૂર્વક રહેવા જેવું; બન્ને પક્ષને નુકસાન બરાબર (કે ઢોલકી) જેવું
૬૯૧૮ ૬૯૧૯ ૬૯૨) ૬૯૨૧ ૬૯૨૨ ૬૯૨૩ ૬૯૨૪ ૬૯૨૫ ૬૯૨૬
કિર્તા
પૃ.૩૫૩ ૬૯૨૭
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૪૮ :: ૬૯૨૯ પારો
પારદ્રા એક ખનિજ પ્રવાહી ધાતુ ૬૯૩) રૂપાં
ચાંદી-સોના ૬૯૩૧ યોગના આઠ અંગ યમ, નિયમ, આસન, પ્રાણાયામ, પ્રત્યાહાર, ધારણા, ધ્યાન, સમાધિ ૬૯૩૨ કાળક્ષેપરૂપ વ7+T[ સમય વ્યય-વીતાવવા રૂપ, વિલંબ કરવો, વખત ગુમાવવો ૬૯૩૩ કૌતુકભૂત તુગૂ કુતૂહલ-નવાઈ પમાડે તેવું, અભિલાષા, મજાક, તમાશારૂપ પત્રાંક ૪૧૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૦-૯-૧૮૯૨ ૬૯૩૪ અવિચ્છિન્નપણે ૩૫+વિ+fછમ્ | અખંડ, તૂટ્યા વિના, એકધારી ૬૯૩૫ વર
વૃા વરદાન, આશીર્વાદ ૬૯૩૬ શાપ
બદદુવા ૬૯૩૭ એકેન્દ્રિયનું એકાવતારીપણું એકેન્દ્રિય જીવ મરીને બીજે જ ભવે મનુષ્ય થઈ મોક્ષે જાય તે પત્રાંક ૪૧૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧-૧૦-૧૮૯૨ ૬૯૩૮ ભગવતી’ વિષે દ્વાદશાંગીમાં ૫મા અંગ શ્રી ભગવતીજી સૂત્રમાં કાર્તિક શેઠ શ.૧૮ . ૨;
ગંગદત્તઃ શતક ૧૬, ઉ.પ., સુદર્શન શેઠ શતક ૧૧, ઉદ્દેશ ૧૧ (ભવાંતર) ૬૯૩૯ સિદ્ધાંતોને વિષે આગમો-સૂત્રો-શાસ્ત્રોમાં ૬૯૪) ભવાંતર આગલા ભવે, બીજા ભવે ૬૯૪૧ સંશયાત્મક શંકાશીલ ૬૯૪૨ નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાન નિશ્ચયવાળું, ચોક્કસ, અનુભવ સહિતનું જ્ઞાન ૬૯૪૩ તારતમ્યક્ષયોપશમભેદે જ્ઞાનની માત્રાની વધઘટ કે ક્ષય-ઉપશમની ઓછીવત્તી તીવ્રતાથી ૬૯૪૪
તુનું બરોબર, સમાન, જેવું ૬૯૪૫ સુવર્ણવૃષ્ટિ ઈત્યાદિ સોનૈયા-સોનાના સિક્કાનો વરસાદ વગેરે; તીર્થકર દેવ દીક્ષા બાદ જ્યાં જાય
ત્યાં ૫ આશ્ચર્ય થાયઃ ૧૨ કરોડ સોનૈયા વરસે. ૨. વસ્ત્ર ૩. સુગંધી પુષ્પ
૪. દુન્દુભિનાદ ૫. “અહો દાનમ્ની ઉદ્દઘોષણા ૬૯૪૬ રૂડા પુરુષ મોટા, મહાન, મહાત્મા, ઉત્કૃષ્ટ પુરુષ, પરમાત્મા, તીર્થકર પૃ.૩૫૪ ૬૯૪૭ અમૃતના મેહ વૂક્યા’ અમૃતના વરસાદ વરસ્યા ૬૯૪૮ પરભારા અર્થે સીધો અર્થ, પરબારા અર્થથી ૬૯૪૯ ભિક્ષા
fપક્ષ ગૌચરી ૬૯૫૦ પ્રભાવજોગે પ્ર+ધૂ પ્રતાપને લીધે ૬૯૫૧ અંગીકારવા યોગ્ય કૂ+ા સ્વીકારવા યોગ્ય, અંગીકાર કરવા યોગ્ય, માનવા યોગ્ય ૬૯૫૨ વિકાસવાનો વિ+{ ખીલવવાનો, દેખાડવાનો, ઉત્તેજવાનો, પ્રગટ-પ્રસિદ્ધ કરવાનો ૬૯૫૩ કેવળજ્ઞાનાદિ શ્રી જંબુસ્વામીના નિર્વાણ પછી ૧૦વસ્તુવિચ્છેદ ગઈ-નાશ પામી. મન:પર્યવજ્ઞાન, દસ બોલ વિચ્છેદ પરમાવધિજ્ઞાન, પુલાકલબ્ધિ, આહારક શરીર, ક્ષપક શ્રેણી, ઉપશમ શ્રેણી,
જિનકલ્પ, ત્રણ સંયમ – પરિહારવિશુદ્ધ, સૂક્ષ્મસાપરાય, યથાખ્યાત ચારિત્ર,
કેવલજ્ઞાન અને મોક્ષગમન (પ્રવચનસારોદ્ધાર કાર ૮૮, ગાથા ૬૯૩) ૬૯૫૪ ચરમ શરીરી છેલ્લું શરીર-દેહધારી, તે જ ભવે મોક્ષગામી ૬૯૫૫ જિનકલ્પી વિહારવ્યવચ્છેદ જિનકલ્પી-ઉત્કૃષ્ટ આચાર પાળનાર સાધુના વિહરણનો વિચ્છેદ ૬૯૫૬ જાણીએ કે ધારો કે, માનો કે
તુલ્ય
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬૯૫૭
૬૯૫૮
૬૯૫૯
૬૯૬૦
૬૯૬૧
૬૯૬૨
પૃ. ૩૫૫
૬૯૬૩
૬૯૬૪
૬૯૬૫
૬૯૬
>
૬૯૬૭
૬૯૬૮
૬૯૬૯
૬૯૭૦
૬૯૭૧
૬૯૭૨
૬૯૭૩
૬૯૭૪
૬૯૭૫
30-23
6-23
26-03
૬૯૭૯
૬૯૮૦
૬૯૮૧
૬૯૮૨
૬૯૮૩
૬૯૮૪
પૃ. ૩૫૬
૬૯૮૫
૬૯૮૬
6223
:: ૨૪૯ ::
શ્વેત-સફેદ વસ્ત્ર ધારણ કરનાર સાધુ-સાધ્વી હોય એવો જૈન સંપ્રદાય દિશાને જ વસ્ત્ર માનનાર અપરિગ્રહધારી નગ્ન મુનિવાળો જૈન સંપ્રદાય અશરીરીભાવપણે આત્મભાવે, વિદેહીપણે, દેહાતીત દશાએ
આ+શી । ઉપયોગવાળા, હૃદયવાળા, તાત્પર્યવાન, આશ્રયી, અપેક્ષાયુક્ત ગમ્ । જાણવા, સમજવા
શ્રી ડુંગરશીભાઇ ગોશળિયા નામના મુમુક્ષુ
શ્વેતાંબર
દિગંબર
આશયી
ગમ્ય કરવા
ગોશળિયા
પત્રાંક ૪૧૨
આત્માકારતા
પત્રાંક ૪૧૩ સ્વએ કરી પ્રકાશિત
જ્ઞાને સ્ફુરિત
તટસ્થ
પત્રાંક ૪૧૪
અસત્તા
મોકળાશ
ભિન્નાંતર
અપ્રધાનપણું ગૃહસ્થ પ્રત્યયી
‘સર્વથા’
તા.૨૧-૯-૧૮૯૨ થી તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૨ દરમ્યાન ‘સ્વપણા’ને કારણે પોતીકાપણાને કારણે, પોતાપણાને લીધે, મારાપણાથી અવિસંવાદ પરિણામે સુસંગત પરિણામે, અવિરોધ રીતે
અ+સત્ । અન્ અસ્તિત્વ, ન હોવાપણું, અસદ્ભાવ, અધિકાર-સત્તાહીનતા મુન્ત્। મુક્તપણું, મોક્ષભાવ, મુક્તભાવ, જવાની છૂટ, સ્વતંત્રતા મિર્+અન્તર્ । દિલ તૂટી જવું; એકતા; એકાકારતા; દશાફેર, દશાભેદ 5+પ્ર+ધા। ગૌણપણું, અમુખ્યતા
પ્રતિ+રૂ । ગૃહસ્થાશ્રમી, ગૃહસ્થને પ્રાપ્ત, ગૃહસ્થ પરના વિશ્વાસવાળું બધા પ્રકારે, બધી રીતે
કોને?
આત્માનું આત્મસ્વરૂપરૂપે પરિણામનું હોવાપણું શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
આત્મા વડે પ્રકાશિત, સ્વપ્રકાશક જ્ઞા+સ્પુર્ । જ્ઞાન વડે સ્ફુરેલા, ફરકેલા, ફૂટેલા, સૂઝેલા ત+સ્થા । પાસે રહેલું, ઉદાસીન, નિરપેક્ષ, નિષ્પક્ષ કોને
અયાચકપણાને ભજતું ન માગવાની વૃત્તિવાળું, ઇચ્છા-અપેક્ષા-યાચનારહિત જપતું વિરાધીએ નહીં વિ+રામ્।વિરાધના કરીએ નહીં
ઉપેક્ષા
આકરો માર્ગેચ્છાવાન
૩૫+સ્ । ત્યાગ; ઉદાસીનતા, તટસ્થતા, નિરપેક્ષતા આ+ । સખત, પ્રચંડ; આકળો; ખાણ જેવો; સર્વોત્કૃષ્ટ મોક્ષમાર્ગની ઇચ્છાવાળા, માર્ગાનુસારી, માર્ગેચ્છક રાતદિવસ
અહોરાત્ર
આત્મિક બંધન ભોગકર્મ
તા.૧૧-૧૦-૧૮૯૨
પ્રતિબદ્ધપણારૂપ ભયંકર યમ, વિષયો અને સ્થાનની આસક્તિરૂપ ભયંકર યમનાં બંધનરૂપ સહચારીપણું સદ્દ+વર્ ! સાહચર્ય, સોબત, સંગત, સંબંધ, સહઅસ્તિત્વ પોતાના માર્ગથી મોક્ષના-આત્માના; જિનના-નિજના માર્ગની
માગણું અંતરંગનો ભેદ નિકટપણે મોક્ષ
તા.૧૩-૧૦-૧૮૯૨
‘અનુપયોગપરિણામી’ ઉપયોગશૂન્ય, બિનજરૂરી પરિણામી, જડ પરિણામી
પત્રાંક ૪૧૫
૬૯૮૮
૬૯૮૯
કોને?
આત્માનાં બંધન
ભોગાવલી કર્મ
તા.૨૧-૯-૧૮૯૨ થી તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૨ દરમ્યાન
લેણું, કરજ, ઋણ
અંતરનું રહસ્ય, મર્મ, દીવાલ
નજીકના ભવિષ્યમાં મોક્ષ, એક-બે ભવમાં મોક્ષ, નિકટભવી
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૫૦ ::
૬૯૯૦
૬૯૯૧
X
૬૯૯૨
૬૯૯૩
૬૯૯૪
૬૯૯૫
3)25
6)-23
૬૯૯૮
૬૯૯૯ પૃ. ૩૫૦
૭૦૦૦
૭૦૦૧
૭૦૨
૭૦૧૩
૭૦૧૪
>
૭૦૧૫
૭૦૧૬
૨૦૧૭
૭૦૧૮
૭૦૧૯
૭૦૨૦
રહેવું રાખ્યું છે. પૂજ્યબુદ્ધિ
પત્રાંક ૪૧૬
અચપળ
વામ
ઊલટસૂલટ ભ્રકુટી
મધ્ય ભાગ
અષ્ટદલકમળ
વિમુખ મુખે સન્મુખ મુખે
તદાકાર
ભાવવું
મૂર્ખસ્થાન
૭૦૦૩
૭૦૪
૭૦૦૫ કાર
૭૦૦૬
૨૦૦૭
૭૦૦૮
૦૦૦
૭૦૧૦
૭૦૧૧
૭૦૧૨
ધ્વનિ
વક્તવ્ય જ્ઞાનને
નિષ્પન્નતા
સર્વાંગ
ધ્વન્ । નાદ, શબ્દ, અવાજ, ગદ્યપદ્યાત્મક ઉક્તિનો અર્થ વ+જ્ઞા। વાણી દ્વારા કહી શકાય તેવા જ્ઞાનને
ઓસ્કાર, પવિત્ર એકાક્ષર, સનાતન અક્ષર-મંત્ર, પંચપરમેષ્ઠિ વાચકમંત્ર નિસ્+પર્ । ફલિતતા, સિદ્ધિ-ફળ, નીપજ
સર્વ અંગોમાં, આખા શરીરમાં વ્યાપેલો-ફરકેલો
અપ++ઽન્ । અપયશનો ભય, ખોટી-ખરાબ પ્રસિદ્ધિ, અપજશની બીક વિ+ની+અનુ+રૂળ+વત । નમ્રપણું-સભ્યતા-વિનયયુક્ત
અજ્ઞાત, જાણમાં નહીં તેવો
તુન્ । તુલના, સરખામણી, તોળવું-તોલવું
૩૫+આ+વા+ત્ર | સમવાયી કારણ; જેમાંથી કોઇપણ વસ્તુ બનાવાઇ હોય તે દ્રવ્ય; આદિ કારણ; કાર્યની ઉત્પત્તિ-સ્થિતિ-લયની સાથે સંબંધ રાખનાર કારણ સ્વ+ઇન્ટસ્ । સ્વૈરવિહાર, પોતાની જ મરજી મુજબ ચાલવું તે, મનમોજ વૃત્ । વર્તનમાં, આચરવામાં
કોને?
આસો મહિનો, ગુજરાતી ૧૨ મો-છેલ્લો મહિનો
હે પરમકૃપાળુ દેવ ! પરમ કરુણાળુ-દયાળુ-મયાળુ-સદ્ગુરુદેવ, રાજચંદ્ર પ્રભુને સંબોધીને શ્રીમત્ શ્રીમાન, અનંત જ્ઞાન-દર્શન-સુખ-વીર્યવાન, અનંત ચતુષ્ટયવંત બદલો, ઉપકારનો બદલો
અપકીર્તિભય
વિનયાન્વિત
અજાણ્યો
તોલન
ઉપાદાન કારણ
‘સ્વચ્છંદ’
વર્તવામાં
પત્રાંક ૪૧૭
આશ્વિન
પ્રતિઉપકાર મૂળ ધર્મ
ઉપાસના
રહેવાનું રાખ્યું છે પૂજવાની બુદ્ધિ, પૂજા કરવા જેવી બુદ્ધિ
કોને?
સ્થિર
ડાબી
તા.૨૧-૯-૧૮૯૨ થી તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૨ દરમ્યાન
અવળીસવળી, આડુંઅવળું, ઊંધુંચતું આંખનું ભવું, આંખની ભ્રમર વચ્ચેનો ભાગ, વચલો ભાગ
આઠ પાંખડીવાળું કમળ
વિરુદ્ધ મુખે, ઊલટું, ઊંધું, પ્રતિકૂળ સૂલટું, સવળું, સામે, સીધું
તે જ આકારે; તન્મય, લીન
માન્ । ભાવના કરવી
મૂર્ધન્+સ્થા । મુખવિવરનો સમગ્ર ઉપરનો ભાગ — છાપરાનો ભાગ, ઉપલા દાંત – તાળવા વચ્ચેનો ભાગ જ્યાંથી ટ, ઠ, ડ, ઢ, ૨, ૫ ઉચ્ચારાય છે
તા.૨૧-૯-૧૮૯૨ થી તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૨ દરમ્યાન
મૂ+ધૂ । આત્મધર્મ, મુખ્ય ધર્મ, ઉપાદાનકારણ રૂપ ધર્મ ૩૫+આત્ । આરાધના, સેવા, ભક્તિ
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________
પત્રાંક ૪૧૮
વિકે
ઉદોત
પૃ.૩૫૮
૭૦૨૧
૭૦૨૨
૭૦૨૩
૦૨૪
૭૦૨૫
૭૦૨૬
છીન તન
૭૦૨૭
આરેકૈ
૭૦૨૮
કાઠસૌ
૭૦૨૯
એતે
૭૦૩૦ પરિ
૭૦૩૧
૭૦૩૨
૭૦૩૩
૭૦૩૪
૭૦૩૫
૭૦૩૬
૭૦૩૭
૭૦૩૮
૭૦૩૯ નેકુ હટતુ હૈ
૭૦૪૦
૭૦૪૧ મૃગ
મત્ત
અંજુલી
જ્યો
છિન છિન
ઠટતુ હૈ
લૌ
ફિરે
લોગનિસૌ
પોં
પરે
જોગનિસૌં
વિષેરસ
૭૦૪૨
૭૦૪૩
૭૦૪૪
૭૦૪૫
તૃષાવંત
૭૦૪૬
મૃષાજલ અટતુ હૈ
૭૦૪૭
૭૦૪૮ માનિ માનિ
વૃષાદિત્યકી તપતિ
૭૦૪૯ હાનિ હાનિ તુ હૈ
૭૦૫૦ ૭૦૫૧ આગેકોં
૭૦૫૨ ધુકત
૭૦૫૩ ધાઇ
૭૦૫૪ પીછે
૭૦૫૫
૭૦૫૬
બછરા
ચવાઇ
કોને?
સૂર્યના
ઉદ્યોત, ઉદય ખોબામાંથી
જેવી રીતે
ક્ષણે ક્ષણે
ક્ષીણ તન-શરીર
કરવત ખેંચવાથી
લાકડું, કાષ્ઠને
એવી જ રીતે, આમ
હોવા છતાં પણ, પરન્તુ
ઉપાડે છે
લાગી જાય છે, પ્રેમ કરે છે
પાછો, ફરીથી
લૌકિક પર વસ્તુઓમાં, લૌકિક
લીન, સદ્ગુદ્ધિ કરે છે
પર વસ્તુમાં (શરીરાદિ) મન-વચન-કાયાના યોગમાં વિષયભોગો, વિષયરસ, વિષરસ
જરા પણ
હટે છે
હરણ
ઉન્મત્ત થઇને
સંક્રાન્તિના સૂર્યની, ગ્રીષ્મકાળના સૂર્યની તપતાં, તીવ્ર આતાપ થતાં
તરસ્યું
મિથ્યાજળ, મૃગજળ
ભટકે છે, અટવાય છે
માની માનીને
ઠેકઠેકાણે
નાચે છે
:: ૨૫૧ ::
તા.૨-૧૧-૧૮૯૧ થી તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૨ દરમ્યાન
આગળ આગળ
વળી વળીને
દોડીને
પાછળ પાછળ
વાછડું, વાછરડું
ખાતું જાય
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૫૨ ::
૭૦૫૭
૭૦૫૮
૭૦૫૯
૭૦૬૦
૭૦૬૧
૭૦૬૨
૭૦૬૩
૭૦૬૪
X
૭૦૬૫
૭૦૬૬
૭૦૬૭
૭૦૬૮
પૃ. ૩૫૯
૭૦૬૯
૭૦૭૦
૭૦૭૧
પૃ.૩૬૦
૭૦૭૨
૭૦૭૫
૭૦૭૬
60
નૈન હીન નર
જેવરી
૭૦૭૮
૭૦૭૯
૭૦૮૦
૭૦૮૧
૭૦૮૨
૭૦૮૩
૭૦૮૪
૭૦૮૫
વટતુ હૈ
સુકૃત કરતૂતિ
ખટતુ હૈ
પત્રાંક ૪૧૯
પ્રતિબંધ
પત્રાંક ૪૨૦ ‘ઉપદેશરહસ્ય’ યશોવિજયજી
પત્રાંક ૪૨૧
વ્યય
આવૃત્તિ ઇચ્છા-નિરિચ્છા
દુષ્કર ૭૦૭૩ પ્રતીતિ શુષ્ક ક્રિયા
૭૦૭૪
અફળ
પત્રાંક ૪૨૨
પ્રધાનપણામાં
ઉત્થાપવામાં સ્વમતિકલ્પના
કથન માત્ર
અધ્યાત્મ
કલ્પાયાથી
સ્તંભભૂત
વિસાર્યા
આંધળો મનુષ્ય, અંધજન (નાટક સમયસાર, બંધદ્વાર)
દોરડું
વણે છે
બાહ્ય વિરતિ
ઉપવાસ
શુભ ક્રિયા-કાર્ય
ખોઇ નાખે છે
કોને?
પ્રતિ+ વન્ત્ । રુકાવટ, વિઘ્ન, વ્યાપ્તિ, સંપૂર્ણ સંબંધ કોને?
તા.૨-૧૧-૧૮૯૧ થી તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૨ દરમ્યાન
તા.૨-૧૧-૧૮૯૧ થી તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૨ દરમ્યાન
શ્રી યશોવિજયજી રચિત પ્રાકૃતમાં ૨૦૩ ગાથાબદ્ધ ઉપદેશ વિષયક ગ્રંથ à. ઉપાધ્યાય મહારાજ, ધુરંધર શાસ્ત્રાભ્યાસી, અનેક સ્તવનો-ગ્રંથોના કર્તા, શ્રેષ્ઠ કવિ, ઉત્તર ગુજરાતમાં મહેસાણા-મોઢેરા વચ્ચે કનોડા ગામે જન્મ, વડોદરા પાસે ડભોઇમાં કાળધર્મ, વિ.સં.૧૬૮૩-૧૭૪૩ કોને?
દુષમ પૂર્વરાધક
અનારાધક માર્ગ આરાધના ન કરાય તેવો માર્ગ
તા.૨૧-૯-૧૮૯૧ થી તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૨ દરમ્યાન
વિ+અય્ । વપરાશ, ખર્ચ; ઘસારો
આ+વૃત્ । આવક, પાછું આવવું; પુસ્તકનું પ્રકાશન વ્। ઇચ્છા-અનિચ્છા ફળ ન દે, ફળ વિનાની
કોને ?
તા.૨૧-૧૦-૧૮૯૨ થી તા.૪-૧૧-૧૮૯૨ દરમ્યાન
ૐ+સમ્। દુ:ખે કરીને પ્રાપ્ત થવા યોગ્ય પૂર્વ ભવોનું આરાધકપણું
વુ+ । મુશ્કેલ, કરવું મુશ્કેલ પ્રતિ+રૂ। શ્રદ્ધા, વિશ્વાસ
મુખ્યત્વે શુષ્ક ક્રિયામાં, જ્ઞાનરસથી કે ભક્તિભાવથી ભીંજાયેલી નહીં એવી સૂકી રસહીન-નીરસ ક્રિયા
૩+સ્થા । ઉત્થાપન કરવામાં, ઉથલાવવામાં, ઉલટાવવામાં, ન માનવામાં પોતાની બુદ્ધિ-કલ્પના મ્ । કહેવા પૂરતું
સ્તન્ત્+ભૂ । થાંભલા રૂપ, જડ રૂપ, રુકાવટ રૂપ, ગતિહીન
વિ+Æ । ભૂલી ગયા, વિસ્મર્યા, વિસ્મરણ થયા, યાદ-સ્મરણ વિનાના વહિસ્+વિ+રમ્ । બાહ્ય વ્રત-ત્યાગ, બહારથી-દ્રવ્યથી ચારિત્ર, બાહ્ય ઉદાસીનતા ૩૫+વસ્ । આત્માની ઉપાસના માટે પાણી સિવાય ચારે આહારનો ત્યાગ બાહ્ય સંજ્ઞાથી વહિ+સમ્+જ્ઞા । બાહ્ય-ઉપલક દૃષ્ટિ, બાહ્ય લક્ષણ-ચિહ્ન; અપરિચિત જ્ઞાન અણસમજણભાવે ગેરસમજથી
ઞધિ+આત્મન્ । આત્મા સંબંધી; સ્વભાવ; આત્મજ્ઞાન
કલ્પના કરવામાં આવી હોવાથી
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________
સચોડો
:: ૨૫૩૪ ૭૦૮૬ નિદાનબુદ્ધિ નિત્તા નિયાણું, ધર્મક્રિયાના ફળ રૂપે ભૌતિક સુખની માગણી કરવી ૭૦૮૭ સંસારહેતુ સ+વૃ સંસારનો હેતુ, મૂળ કારણ ૭૦૮૮ સમૂળગી સાવ, તદ્દન, મૂળસહિત, સપૂચી ૭૦૮૯ પરમાર્થમૂળહેતુ શમ, સંવેગ, નિર્વેદ, અનુકંપા, આસ્થા અથવા સગુરુ, સન્શાસ્ત્ર અને
વ્યવહાર મનવચનાદિ સમિતિ તથા ગુપ્તિનો નિષેધ કર્યો નથી તેવો વ્યવહાર ૭૦૯૦ વ્યવહાર હેતુ જે વ્યવહારનું ફળ ચાર ગતિ થાય છે, જે વ્યવહારથી આત્માની વિભાવદશા
વ્યવહાર જવા યોગ્ય ન થાય તે ૭૦૯૧ દુરાગ્રહ દૂ++પ્રદ્દ ખોટી જીદ-હઠ ૭૦૯૨
સમૂળગો, સપૂચો (ચરોતરમાં), સંચોડો (સૌરાષ્ટ્રમાં) પૃ.૩૬૧ ૭૦૯૩ શુષ્ક અધ્યાત્મી શુક્ ભેદજ્ઞાન વિનાના કોરા-જૂઠા-વાચાજ્ઞાની (આત્મસિદ્ધ ગાથા પ,૬) ૭૦૯૪ પ્રસંગી પ્ર+સગ્ન સહવાસી, પરિચયી, ઓળખાણવાળા ૭૦૯૫ દુર્લભબોધીપણું સમ્યક્દર્શન આદિની પ્રાપ્તિની દુર્લભતા
O૯૬ નિષ્પક્ષપાતતા પક્ષપાતરહિતતા, મધ્યસ્થતા, તટસ્થતા ૭૦૯૭ પાતળાં પડ્યે મોળાં પડતાં, ઓછા થતાં, મંદ થતાં ૭૦૯૮ પ્રજ્ઞાવિશેષ વિશિષ્ટ બુદ્ધિમત્તા ૭૦૯૯ અંતર્ભેદ થયા વિના દશા ફર્યા વિના, અંતર ભેદાયા વિના; અંદરના-ભીતરના ઝઘડા વિના ૭૧૦૦ વિભાવ વિં+મૂ | પરવસ્તુના સંયોગે થતો વિકાર ૭૧૦૧ યોગ બાઝે યોગ-સંયોગ મળે, વળગે, ભટકાય, ભેટો થાય ૭૧૦ર પરાભવ પરી+મૂT હાર, પરાજય ૭૧૦૩ પ્રવાહ
પ્ર+ર્વ વહેણ ૭૧૦૪ છેદી
છિદ્ છેદ કરી, નાશ કરી પત્રાંક ૪૨૩ શ્રી કુંવરજીભાઈ મગનલાલને ૭૧૦૫ માર્ગના વિચાર મોક્ષમાર્ગના વિચાર ૭૧૦૬ વિયોગે વિ+પુના વિરહે, જુદા પડતાં પત્રાંક ૪૨૪ શ્રી કૃષ્ણદાસભાઈ આદિને
તા.૧૬-૧૧-૧૮૯૨ ૭૧૦૭ સમાગમ સમ્+મા+મ્ ! સત્સંગ ૭૧૦૮ પુનર્જન્મ પુન+જ્ઞનું ફરી જન્મવું તે, નવો જન્મ; પૂર્વજન્મ ૭૧૦૯ જોગનું સંબંધનું, યોગનું, સંયોગનું પૃ.૩૬૨ પત્રાંક ૪૨૫ શ્રી રેવાશંકરભાઈ જગજીવનભાઈને ૭૧૧૦ કઠિનપણું કઠણતા, સખતાઈ, કઠોરતા, કઠણાઇ, કડકાઈ ૭૧૧૧ પ્રાસંગિક દુઃખ પ્રસંગને લગતું, પ્રસ્તુત, સહવાસ-સીનું દુઃખ ૭૧૧ ૨ ઉદ્વેગ ૩+વિન્ ા વ્યાકુળતા, ચિંતા, દુઃખ ૭૧૧૩ અસ્પૃહાપણું મ+પૃદ્ ા ઇચ્છારહિતતા ૭૧૧૪ પરતંત્ર T+તના પરાધીન, પરવશ, તાબેદાર ૭૧૧૫ સમાન ઉદાસીનતા પરિણામોમાં સમતા ૭૧૧૬ મૂર્છાપાત્ર મમતા, મોહ, મૂંઝવણ રાખવા યોગ્ય
તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૨
તા.૧૨-૧૨-૧૮૯૨
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________
યમ.
:: ૨૫૪ :: ૭૧૧૭ શોચવું શુ વિચારવું, ફિકર-ચિંતા કરવી ૭૧૧૮
યમરાજા-યમદેવ (પૌરાણિક માન્યતા મુજબ), મરણ, કાળ; અંકુશ, નિયમન ૭૧૧૯ પ્રત્યેક પ્રતિમા દરેક, હર કોઈ ૭૧૨૭ યાંત્રિક વ્યાપાર મશીનરી, સ્પેરપાર્ટસ વગેરેનો વેપાર પત્રાંક ૪૨૬ શ્રી રેવાશંકરભાઈ જગજીવનભાઈને
તા.૧૭-૧૨-૧૮૯૨ ૭૧૨૧ મંદવાડ માંદગી, બિમારી પત્રાંક ૪૨૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૬-૧-૧૮૯૩ ૭૧૨૨ વિપર્યય વિ+પર+હું વિરુદ્ધ, વિપરીત, ઊલટો ૭૧૨૩ વસે છે રહે છે, વાસ કરી રહેલ છે ૭૧૨૪ અપરાધયોગ્ય દૂષિત, પાપ-દોષ લાગે તેવાં પૃ૩૬૩ પત્રાંક ૪૨૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૫-૨-૧૮૯૩ ૭૧૨૫ નિષ્કલેશ નિસ્+વિનમ્ ! ક્લેશ રહિત પત્રાંક ૪૨૯ શ્રી રેવાશંકરભાઈ જગજીવનભાઈને
તા.૧૨-૨-૧૮૯૩ ૭૧૨૬ જેને વાંસે જેની પાછળ, જેના પાછળ પત્રાંક ૪૩૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૬-૨-૧૮૯૩ ૭૧૨૭ પ્રવૃત્તિ ઉદયે પ્રવૃત્તિના ઉદયમાં ૭૧૨૮ કરુણાવસ્થા કૃપાદશા, કરુણામયતા, કરુણાશીલતા ૭૧૨૯ સમયમાત્રના અનવકાશે એક સમય માત્રનું અંતર-અવકાશ-જગા રાખ્યા વિના, નિરંતર ૭૧૩૦ અવસ્થા સમયે દ્રવ્ય-ગુણનાં થતાં પરિણમનના સમયે ૭૧૩૧ સ્વાત્મસ્થ પોતાના આત્મામાં રહે-ઊભે તે, આત્મસ્થિર ૭૧૩૨ અનવકાશપણે અવકાશ-ખાલી જગ્યા રાખ્યા વિના ૭૧૩૩ રુચિપણે ઇચ્છે, ગમે, પસંદ કરે ૭૧૩૪ તે વાટે વાતે માર્ગે, તે સડકે, તે રસ્તે ૭૧૩૫ લક્ષગત લક્ષમાં-ધ્યાન પર લેવું-લીધું ૭૧૩૬ નિઃસંશય ચોક્કસ, શંકા વિના ૭૧૩૭ અસંસારગત વાણી સંસાર પ્રત્યે ન હોય-ન લઇ જાય તેવી વાણી, મોક્ષમયી વાણી પૃ. ૩૬૪ ૭૧૩૮ ન્યારું
જુદું ૭૧૩૯ ભવસ્થિત્યાદિ ભવસ્થિતિ આદિ સંસારની સ્થિતિ વગેરે ૭૧૪૦ સંસારાર્થ સંસાર માટે ૭૧૪૧ અસંગપણાવાળી ક્રિયા અનાસક્તિવાળી ક્રિયા, અનાસક્તિથી થતી ક્રિયા ૭૧૪૨ અર્થ
2ઢા દ્રવ્ય, ગુણ અને તેના પર્યાય; જે પામે, પ્રાપ્ત કરે-પહોંચે તે અથવા જેને
પમાય-પ્રાપ્ત કરાય તે ૭૧૪૩ જ્ઞાનદશા આત્મજ્ઞાન સહિતની દશા ૭૧૪૪ અસંગપણું આત્માર્થ સિવાયના સંગપ્રસંગમાં પડવું નહીં તે ૭૧૪૫ દીક્ષા
વીશું ચારિત્ર્ય, આજીવન સંયમ-સામાયિક વ્રત; યજ્ઞકર્મ ૭૧૪૬ જારી રાખી
ચાલુ રાખી
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૫૫ ::
૭૧૪૭ મમત્વભાવરહિત મમતા રાખ્યા વિના ૭૧૪૮ ક્ષેત્ર જાળવવા જગામાં પગ રાખવા, ચાતુર્માસ કે શેષકાળમાં અવરજવર રાખવા માટે પત્રાંક ૪૩૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૩-૨-૧૮૯૩ ૭૧૪૯ કેવળ ઉજાગર તુરીયાવસ્થા, તુર્યાવસ્થા; આત્મા પોતાના સ્વરૂપને વિષે કેવળ જાગ્રત હોય ૭૧૫૦ અવસ્થા દશા, સ્થિતિ, હાલત [ત્યારે તેને કેવળજ્ઞાન વર્તે તે અવસ્થા] ૭૧૫૧ પરમાર્થ સમ્યક્ત્વ આત્મા આત્મરૂપે પરિણમે તેવું સમ્યકદર્શન, સમકિત ૭૧પર આશય
+શી ઇરાદો, પ્રયોજન, ભાવ, હૃદય, આધાર ૭૧૫૩ અભિપ્રાય મ++રૂં સંમતિ, ઉદ્દેશ, ઉલ્લેખ પૃ.૩૬૫ ૭૧૫૪ બીજરુચિ સમ્યકત્વ આત્મા સાક્ષાત્ ભાસે છે એવા પુરુષ (પ.)ને વિષે નિષ્કામ શ્રદ્ધા ૭૧૫૫ અબાધાએ નિરંતરતાથી, નિર્દોષપણે, બાધારહિતપણે, અવિરોધપણે, સ્મૃતિપૂર્વક ૭૧૫૬ માર્થાનુસારી મા+૩+નુ+વૃ મોક્ષમાર્ગને અનુસરનાર, તલાશ-ખોજ કરનાર, ખોજક,
આત્મજ્ઞાની પુરુષની નિષ્કામ ભક્તિ નિર્વિદને પ્રાપ્ત થાય એવા ગુણવાળો. ૩૫ બોલ ન્યાયસંપન્નવિભવ, શિષ્ટાચાર પ્રશંસા, સમાન કુલાચારી પણ અન્ય ગોત્રી સાથે લગ્ન, પાપ કાર્યનો ડર, પ્રસિદ્ધ દેશાચાર મુજબ વર્તન, કોઇનો અવર્ણવાદ ન બોલવો, જેના ઘરમાં પેસવા-નીકળવાના અનેક રસ્તા નથી તે, સદાચારીની સોબત, માતા-પિતાનો વિનય જાળવવો, ઉપદ્રવી સ્થાન—લડાઈ, દુષ્કાળનો ત્યાગ, નિંદવા યોગ્ય કામ ન કરવું, આવકમુજબ ખર્ચ, પેદાશ પ્રમાણે પોશાક, બુદ્ધિના આઠ ગુણને સેવવા, નિત્ય ધર્મને સાંભળવો, પાચન પછી નવું ભોજન, ખરી ભૂખ લાગે ત્યારે જમવું, પછી મિષ્ટાન્ન જોઇ લાલચ ન કરવી, ધર્મ-અર્થ-કામ એ ત્રણ વર્ગને સાધવા, અતિથિ-ગરીબને અન્નપાન આપવા, નિરંતર અભિનિવેશરહિત રહેવું, ગુણીજનોનું બહુમાન, નિષિદ્ધ દેશ-કાળનો ત્યાગ, શક્તિ મુજબ કામ કરવું, મા-બાપ-સ્ત્રી-સંતાનનુ પોષણ, વ્રત-જ્ઞાને મોટા પુરુષોને પૂજવા, દીર્ઘદૃષ્ટિપણું રાખવું, વિશેષતઃ સ્વગુણદોષની તપાસ, કૃતજ્ઞતા, લોકપ્રિય-વિનય વડે, લજજાળુ-મર્યાદાશીલ, દયાળુ, સુંદર આકૃતિવાન, પરોપકારી, અંતરંગ અરિજીત, વશીકૃત ઇન્દ્રિયગણ : ટૂંકમાં મોક્ષમાર્ગને
અનુરૂપ-અનુકૂળ જીવ ૭૧૫૭ ક્લેશરૂપ દુઃખ-પીડા રૂપ, અવિદ્યા-અસ્મિતા-રાગ-દ્વેષ-અભિનિવેશ પત્રાંક ૪૩૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા. ૨૩-૨-૧૮૯૩ ૭૧૫૮ અવકાશિત ખાલી જગા કરવા ૭૧પ૯ અનવકાશપણે ખાલી જગા રાખ્યા વિના ૭૧૬૦ આત્મારામ માત્મ+રમ્ | આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપમાં રમતા, આત્મસ્વરૂપની મસ્તીમાં રહેનાર ૭૧૬૧ નિવૃત્તિક્ષેત્ર સંસારની ઉપાધિથી દૂર થઈ એકાંતવાસ સેવાય તેવું સ્થળ, આશ્રમ ૭૧ ૬૨ જે રૂપે
જે સ્વરૂપે પત્રાંક ૪૩૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨-૩-૧૮૯૩ ૭૧૬૩ અવલોકનથી અવતોન્ના જોવાથી, તપાસવાથી, નિરીક્ષણ કરવાથી, સમીક્ષા કરવાથી ૭૧૬૪ પતું
પોસ્ટકાર્ડ
For Private & Personal use only
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૫૬ :: ૭૧૬૫ હૂંડાવસર્પિણી કાળ હૂંડ = કદરૂપો, ભયંકર, બિહામણો સમય, અનેક યુગ-કલ્પ પછી આવે
જેમાં ધર્મની વિશેષ હાનિ થઇ અનેક પ્રકારના મિથ્યા ધર્મો પ્રચાર પામે. ૭૧૬૬ પૂર્વના પહેલાંના, અગાઉના ૭૧૬૭ સુલભ સહેલાઇથી મળે તેવો ૭૧૬૮ ધન્ય
ધ+યત્ ભાગ્યશાળી; ધનવાન; વખાણવા-શાબાશી આપવા યોગ્ય સુખી ૭૧૬૯ સત્ય કરવાને અર્થે સાચી પડે તે માટે, સાબિત થાય માટે ૭૧૭૦ આત્મસ્વરૂપ આત્મસ્વરૂપને પ્રાપ્ત-પામેલા, આત્મારૂપ, આત્મા થઇને બેઠેલા (લિ.) પૃ.૩૬૬ પત્રાંક ૪૩૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૧૧-૩-૧૮૯૩ ૭૧૭૧ અત્યંત ભક્તિ લિખિતંગ પત્રાંક ૪૩૫ કોને?
તા.૧૮-૩-૧૮૯૩ ૭૧૭૨ “મણિરત્નમાળા” શ્રી શંકરાચાર્યજી રચિત ૩૨ સંસ્કૃત શ્લોકની પ્રશ્નોત્તર રૂપે માળા,
શ્રી નરમણિભાઈ રચિત સમશ્લોકી ગુજરાતી પદ્યાનુવાદ ૭૧૭૩ યોગકલ્પદ્રુમ અજ્ઞાત કર્તાની સંસ્કૃતમાં ૪૧૫ શ્લોકબદ્ધ રચના, પાટણ જૈન ભંડારમાં છે ૭૧૭૪ આ જોડે આ સાથે, આની સાથે ૭૧૭૫ વેદવું વિદ્ ા જાણવું, ભોગવવું, અનુભવવું પત્રાંક ૪૩૬ કોને?
તા.૧૯-૩-૧૮૯૩ ૭૧૭૬ સમતા આત્માનું લક્ષણ. અસંખ્યાત પ્રદેશાત્મકપણું, ચૈતન્યપણું, અરૂપીપણું આદિ
સમસ્ત સ્વભાવ ક્યારેય ઓછાવત્તા થતા એવું સમપણું-સમતા ૭૧૭૭ રમતા રમ્યતા, રમણીયતા, પ્રગટ તિ ૭૧૭૮ ઊરધતા
પ્રથમ પોતે છે તો બીજું કંઈ જાણી શકાય એવો પ્રગટ ઊર્ધ્વતા ધર્મ ૭૧૭૯ જ્ઞાયકતા જે લક્ષણે જડ અને જીવ જુદા પડે અને અત્યંત અનુભવનું કારણ તે જ્ઞાયકતા ૭૧૮૦ સુખભાસ શબ્દાદિ ૫ વિષય સંબંધી અથવા સમાધિ આદિ જોગ સ્થિતિમાં ભાસતું સુખ ૭૧૮૧ વેદકતા મોળું-મીઠું-ઠંડું-ગરમ એવું સ્પષ્ટ વેદન જ્ઞાન, અનુભવજ્ઞાન થાય છે તે ૭૧૮૨ ચૈતન્યતા
અનંત મણિ-ચંદ્ર-સૂર્યની કાન્તિ જેના પ્રકાશ વિના જણાવા યોગ્ય નથી તે ૭૧૮૩ એ સબ
તે બધા ૭૧૮૪ જીવ વિલાસ જીવના ખેલ ૭૧૮૫ યથાસ્થિત પૂર્વવતુ, અસલ મુજબ, જે સ્થિતિમાં હતું તે પ્રમાણે ૭૧૮૬ અપેક્ષાનો ત્યાગ ૩૫+É ઇચ્છા-આકાંક્ષા-અગત્યનો ત્યાગ ૭૧૮૭ નમસ્કાર નમસ્T નમન, વંદન, અભિવાદન ૭૧૮૮ આત્મારૂપ પુરુષ પરમાત્મા ૭૧૮૯ માર્ગબોધ માર્ગનો બોધ, ઉપદેશબોધ અને સિદ્ધાંતબોધ ૭૧૯૦ ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારે જુદી જુદી રીતે ૭૧૯૧ પરિશ્રમ પરિ+શ્રમ્ ! થાક, તકલીફ ૭૧૯૨ ઉદેશ
૩+[ I તત્ત્વને જાણવાની ઇચ્છા-જિજ્ઞાસા-હેતુ, નિશ્ચય, અભિપ્રાય,
પ્રયોજન, વ્યાખ્યાન, સંકેત, નિર્દેશ, ખોજ, સંક્ષિપ્ત વક્તવ્ય, વર્ણન, દૃષ્ટાંત પત્રાંક ૪૩૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને ૭૧૯૩ વાચા સહિત વન્ા વાણી-બોલી સહિત
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૫૭ ::
પ્રાય
પ્રાયમ્ ઘણું કરીને, મોટે ભાગે, બધી રીતે, બહુધા વર્તમાન સુધી હજુ સુધી અનંત કોટી અનંત કરોડ, અનંત કોટિની સંખ્યા, બેશુમાર જીવસમુદાયની જીવસૃષ્ટિ, જનસમુદાય ભ્રાંતિ પ્રમ્ ભ્રમ, ખોટો ખ્યાલ, ખોટું જ્ઞાન અનાદિ સંયોગે આદિ રહિત, પહેલેથી સાથે
૭૧૯૪ ૭૧૮૫ ૭૧૯૬ ૭૧૯૭ ૭૧૯૮ ૭૧૯૯ પૃ.૩૬૭ ૭૨) ૭૨O૧ ૭૨૦૨ ૭૨૦૩ ૭૨૦૪ ૭૨૦૫ ૭૨૦૬ ૭૨૦૭ ૭૨૦૮ ૭૨૦૯ ૭૨૧૦ ૭૨૧૧ ૭ર૧૨ ૭૨૧૩
૭૨૧૪
૭૨૧૫
એકત્ર અભિપ્રાય એકંદર મત, સંયુક્ત મત પરિણામ પામ્યું નથી રૂપાંતર પામ્યું નથી, ફળ-પરિપક્વતા આવ્યાં નથી અસત્સંગની વાસના અસત્સંગની કામના નિજેચ્છાપણું સ્વેચ્છાપણું, સ્વચ્છેદ અસતુદર્શનને વિષે અસતુ-ખોટાં દર્શનને વિષે સંયોગિક સંયોગથી જન્મતો દેહસ્થિતિરૂપ દેહ છે ત્યાં સુધી દેહ રૂપે, દેહનાં અસ્તિત્વરૂપે અણુ
[+૩ના અતિ સૂક્ષ્મ લેશ; વિષ્ણુ-શિવનું નામ સાકાર આકારવાળું, મૂર્તરૂપવાળું પ્રકાશરૂપ અજવાળા રૂપ કિર્તા
કરનાર, રચયિતા
ચૈતન્ય વિનાનો, અક્રિય, સ્થાવર (હાલે ચાલે નહિ તેવો) કૃત્રિમ +વિત્ર+મમ્ બનાવટી, અકુદરતી, નકલી, કલ્પિત એકાંત યથાર્થપદે એકપક્ષીય અને ભૂલભરેલા-અયથાર્થ દરજ્જ મુક્ત થવો ઘટતો નથી મુક્ત થતો નથી અનાહારી આત્મા આત્મા ખાતો-પીતો નથી, આહાર ન લેનાર આત્મા, અણાહારી જીવ વાણીધર્મે વચન-ભાષાથી ચૈતન્યઘન જીવ ચેતન તત્ત્વથી પૂર્ણ પરમાત્મ તત્ત્વ અવક્તવ્ય કહી શકાય નહીં તેવો દોહા
એક છંદ, દોહરા, ૧૩+૧૧ માત્રાના બે અર્ધવાળો અર્ધસમ માત્રામેળ છંદ
થોડામાં ઘણું કહેવાની ક્ષમતાવાળો અગત્યનો લોકપ્રિય કાવ્યપ્રકાર અત્યંત પરમાર્થના અભ્યાસે હદ બહારના પરમ તત્ત્વના અભ્યાસથી, ઉત્તમ પુરુષાર્થથી વ્યાખ્યા વિ+આ+રહ્યાં પૂરતું અને આવશ્યક વર્ણન, સ્પષ્ટ અર્થ ફુટ
ા સ્પષ્ટ, ઉઘાડું, વિકસિત પમાંક ૪૩૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને પ્રગટ
પ્ર+ા જાહેર, પ્રકટ, લક્ષણે
નમ્ ગુણે, બીજી વસ્તુથી જુદા પાડનાર ખાસ ધ યુક્ત
યુન્ ! યોગ્ય, ઘટે રમણીયપણું રમ્ | મનોહરપણું સમેત સમ્+આ+સહિત, યુક્ત, સંયુક્ત, અન્વિત, સુદ્ધાં, એકત્રિત, સંઘર્ષિત
૭૨૧૬
૭૨૧૭
૭૨૧૮ ૭૨૧૯
તા.૧૯-૩-૧૮૯૩
૭૨૨૦ ૭૨૨૧ ૭૨.૨૨ પૃ.૩૬૮ ૭૨૨૩ ૭૨૨૪ ૭૨૨૫ ૭૨૨૬ ૭૨૨૭
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૫૮ ::
૭૨૨૮
૭૨૨૯
૭૨૩૦
૭૨૩૧
પૃ. ૩૬૯
૭૨૩૨
૭૨૩૩
૭૨૩૭
><
૭૨૩૮
પૃ.૩૦૦
૭૨૩૯
૭૨૪૦
૭૨૪૧
૭૨૪૨
૭૨૪૩
૭૨૪૪
૭૨૩૪ ભીડો
૭૨૩૫
૭૨૩૬
>>]
૭૨૪૫
૭૨૪૬
૭૨૪૭
૭૨૪૮
૭૨૪૯
>
૭૨૫૦
૭૨૫૧
૭૨૫૨
૭૨૫૩
૭૨૫૪
વિદ્યમાનપણા વિના હાજરી-હયાતી-અસ્તિત્વ વિના
અંગીકાર
જેનેથી
ટાઢે ઠરું છું
પ્રકાશમાન
વાળતાં
પત્રાંક ૪૩૯
બાજુ
પ્રબંધ
પત્રાંક ૪૪૦
ગઇ સાલ
પત્રાંક ૪૪૧
શ્રાવકો
પત્રાંક ૪૪૨
સોહલી
દોહલી
ચૌદમા જિનતણી
ચરણસેવા
બાજીગરા
સેવના
પત્રાંક ૪૪૩
સુખે
પત્રાંક ૪૪૪
જળ
ઉષ્ણપણા
ભજતું
શીતળ
પત્રાંક ૪૪૫
સ્વીકાર
જેનાથી
સ્થા, સ્તમ્ । ઠંડી બહુ લાગે છે, ઠંડી વાય છે
પ્ર+l[ પ્રકાશતું
1
વાત્ । પાછો ફેરવતાં, છાવરતાં-ઢાંકતાં
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
સખત ભીંસ, સકંજો, ફસામણી
દિશા, પક્ષ, અંત, તરફ
પ્ર+વધ્ । ગોઠવણ, વ્યવસ્થા, આયોજન
શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
ગયા વરસે, ગત વર્ષે
સુવ્ । સુખપૂર્વક, આનંદથી, પ્રસન્નતા સાથે
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને નસ્ । પાણી
વ્ । ગરમી, ઊનું, ઉષ્મા; ઉષ્ણતા ભણ્ । સેવતું, ધારણ કરવું શીત+તર્ । ઠંડું, ઠંડક, શિયાળો
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદને
શ્રી મનસુખભાઈ દેવશીભાઈને
જૈનો, જૈન વાણિયાઓ-ગૃહસ્થો; (બોધ) સાંભળનારા શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
સહેલી, સુલભ, સોહતી-શોભતી-સોહામણી, સુખદાયક દોહ્યલી, દુર્લભ, મેળવવી મુશ્કેલ, કઠણ, દુષ્કર
આ અવસર્પિણી કાળના ૧૪મા તીર્થંકર શ્રી અનંતનાથ સ્વામીની શરણે જઇ સેવા કરવી
ખેલાડી, મદારી, યુક્તિથી રમાડી જાણનાર
સેન્ । સેવા કરવી, સેવવું
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
મુ
મુનિ
ચાતુર્માસ અર્થે ચોમાસું કરવા માટે; એક જગ્યાએ ૪ માસ રહેવા
દશા
સ્થિતિ, હાલત
આત્મસ્થિત
આત્મામાં જ જેની સ્થિતિ છે એવા પરમકૃપાળુદેવ પોતે
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૪૪૬ પ્રદેશે પ્રદેશથી
એક એક આત્મપ્રદેશથી, પ્રત્યેક આત્મપ્રદેશને
તા.૨૩-૩-૧૮૯૩
તા.૨૬-૩-૧૮૯૩
તા.૨૬-૩-૧૮૯૩
તા.૨-૪-૧૮૯૩
તા.૯-૪-૧૮૯૩
તા.૧૬-૪-૧૮૯૩
તા.૧૬-૪-૧૮૯૩
તા.૫-૧૮૯૩
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૨૫૫
૭૨૫૬
૭૨૫૭
૭૨૫૮
૭૨૫૯
પૃ. ૩૦૧
૭૨૬૦
૭૨૬૧
૭૨૬૨
૭૨૬૩
૭૨૬૪
૭૨૬૫
૭૨૬૬
>>
૭૨૬૭
૭૨૬૮
૭૨૬૯
૭૨૭૦
૭૨૭૧
૭૨૭૨
૭૨૭૩
૭૨૭૪
૭૨૭૫
આકર્ષક
અવકાશ લેવાની કેવળ
જ્ઞાનવાર્તા
નકાર
પત્રાંક ૪૪૦ સમતા ઘટે છે
વિમાસણ
ઉજાગર રહેવું
અનન્ય
અનુભવવાર્તા
ઉપદ્રવ
પ્રેમભક્તિએ નમસ્કાર
શ્રમણ
ભિક્ષુ
વિમ્ ।
નિગ્રંથ
શો
આત્મવાદ પ્રાપ્ત શીલાંગાચાર્ય
ઃઃ ૨૫૯ ::
ખેંચે તેવા, રાગ-દ્વેષ કરાવે તેવા (રાગ-દ્વેષ એ આકર્ષણ વ્યા.સાર ૨-૧૬) ફુરસદ-તક-ખાલી જગા લેવાની
-વત્ । સાફ, સ્પષ્ટ; માત્ર, ફક્ત
જ્ઞાન પમાય તેવી વાત, જ્ઞાન પામવાની વાત નન્નો, ના, નિષેધ, નકારાત્મક
પત્રાંક ૪૪૮
ગૌતમાદિ મુનિજન ગૌતમ સ્વામી વગેરે મુનિવર્ગ-મુનિઓ
માહણ
પત્રાંક ૪૪૯ શુદ્ધ ચિત્ત
પરમ સાધન
ઊના પાણીને વિષે
એકાત્મક, અભિન્ન, પોતે (આત્મા) અનુભવની વાત, કથન, બીના, હકીકત, વર્તના
૩૫+૬ । દુ:ખ, ત્રાસ, ઉપાધિ, પજવણી, ઉત્પાત, બખેડો, ઉપસર્ગ પ્રેમ અને ભક્તિથી નમસ્કાર
અજ્ઞાન
સંતતિ
શ્રી રેવાશંકરભાઈ જગજીવનભાઈને સમતા રાખવી ઘટે છે-જોઇએ વિ+સ્પૃશ્। પસ્તાવ, વિચાર, વિચારવિમર્શ
૩૬+ના] । ઉજ્જવળ રહેવું, ઉત્કૃષ્ટતઃ જાગ્રત રહેવું શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
૧૮ પાપસ્થાનકથી નિવૃત્ત, ૮ પ્રવચનમાતા રૂપ સર્તનથી યુક્ત, સમ્યક્ત્તાનને પ્રાપ્ત, અક્રોધી, અભિમાનરહિત સાધુ. સર્વ પ્રાણીઓને મન-વચન-કાયાથી ૯ કોટિએ નહિ હણનાર મુનિ, ‘મા હણો’, ‘મા હણો’ શબ્દના કરનાર
પૃ.૩૦૨ ૭૨૭૬
૭૨૭૭
૭૨૭૮
૭૨૭૯ વખત
૭૨૮૦
અત્ર વખત
૭૨૮૧
મટાડવા ઘટે છે મૃ ટાળવાં, દૂર કરવાં, મિટાવવાં
૭૨૮૨
મળ
૭૨૮૩ વિક્ષેપ
૦૨૮૪
૭૨૮૫
તા.૯-૫-૧૮૯૩
મુનિ, પાપદોષથી રહિત સાધુ, ૧૨ પ્રકારે તપ કરનાર
નિર્દોષ ભિક્ષા ગ્રહણ કરે તે મુનિ, ઉપસર્ગો સમભાવે સહનાર સાધુ
શું
તા.૧૦-૫-૧૮૯૩
બાહ્ય-અત્યંતર પરિગ્રહરહિત, આત્મસ્વરૂપને યથાર્થપણે ઓળખનાર નિઃસ્પૃહી જૈન મુનિ, દ્રવ્ય-ભાવથી એકાકી, જેને બન્ને નયનું યથાર્થ જ્ઞાન સપ્રમાણ વર્તે છે જીગ્। શું, ક્યો
આત્માને જાણનાર, આત્મસ્વરૂપને યથાર્થપણે ઓળખનાર, શ્રી સૂર્ય.સૂત્ર ૧-૧૬-૫ ૯ મી સદીમાં શ્રી શીલાંકાચાર્ય, શ્રી આચારાંગ-સૂયગડાંગ સૂત્રના સંસ્કૃત ટીકાકાર શ્રી કૃષ્ણદાસભાઈને
તા.૨૬-૫-૧૮૯૩
શુદ્ધ મન
શ્રેષ્ઠ સાધન
ગરમ પાણી માટે
સમય, કાળ; જોગ-લાગ-તક; ઋતુ-મોસમ અહીં-આ સ્થળે સમય
મત્ । મેલ, કચરો; મલિનતા; કષાય, રાગ-દ્વેષ
વિ+ક્ષિપ્ । અડચણ, મૂંઝવણ, અસ્થિરતા, મન બીજે ખેંચાય તે
અ+જ્ઞા । અવિદ્યા, માયા, પોતાને પોતાનું ભાન ન હોવું
સમ્+તન્ । સંતાન, વંશ, કુળ; ફેલાવો, પ્રસાર; ઢગલો; અવિચ્છિન્નતા, પ્રવાહ
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૬O :: ૭૨૮૬ ચેષ્ટા ૭૨૮૭ નીરખવા ૭૨.૮૮ સાવધાનપણું ૭૨૮૯ સહજાકાર ૭૨૯૦ પ્રવૃત્તિ ૭૨૯૧
નિસત્ત્વ ૭૨૯૨ આત્મઘાતી ૭૨૯૩ મહત્તાદિ પૃ.૩૭૩ ૭૨૯૪ નિરાશતા ૭૨૯૫ વિરક્તપણું ૭૨૯૬ સુંદરદાસ
વેણુ હાવભાવ, મન-વચન-કાયાના જોગ; પ્રયત્ન, આચરણ નિરૃક્ષ / બરાબર જોવા, નિરીક્ષણ કરવા સહં+4+ધી સાવચેતી, જાગ્રતતા, સાવધાની સહજ સ્વરૂપે, સાથે જાય છે તે રૂપે, આત્માકાર વ્યવસાય જીવન કે સાંસારિક વ્યવહાર નિ+સત્તા સત્વહીન, બળતાકાત વિનાનું, રસ નીકળતાં કૂચા રૂપે રહેલું ગાત્મનું+હન્ આત્મહત્યારા, પોતાને હણનારા, નાસ્તિક, ધર્મવિરોધી મહ ! મહાનતા, મોટાઈ વગેરે
૭૨૯૭
પ્રીતમ
૭૨૯૮ ૭૨૯૯ ૭૩) ૭૩૦૧
બીજે દ્વારે જેવું છે તેવું સ્વાથ્ય પત્રાંક ૪૫૦ દયારામ
નિ+માં+શું નિરાશા, આશા રહિતતા વિરાગતા, અનુરાગ-સ્પૃહા રહિતતા, રાગવિહીનતા, વૈરાગ્ય રામાનંદ સંપ્રદાયમાં દાદુ મહાત્માના વેદાંતી શિષ્ય, વિ.સં.૧૭૭)માં રચિત અનેક છંદો-પદોવાળો ગ્રંથ તે “સુંદરવિલાસ', બીજા અનેક ગ્રંથના કર્તા, પરણીને જતાં રસ્તામાં દાદુ સદ્દગુરુનો સમાગમ અને ત્યારે જ સંસારત્યાગ કરનારા! ગુજરાતમાં ચારુતર ભૂમિના સંત, કવિ, ૧૬૦૦ જેટલાં પદોના રચયિતા, વિ.સં.૧૭૭૪માં સૌરાષ્ટ્રમાં ચુડા-રાણપુરમાં જન્મ, વિ.સં.૧૮૫૪માં અગાસથી ૧ કિ.મી. દૂર સંદેસરમાં સમાધિ, આજે પ્રીતમસ્વામીનું મંદિર છે. ઓછો બીજે બારણે જેમ છે તેમજ સ્વસ્થતા, સ્થિરતા, સમાધિ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૦-૫-૧૮૯૩ ગુજરાતમાં ચાંદોદમાં ઇ.સ.૧૭૭૭, વિ.સં.૧૮૩૩ માં નાગર કુટુંબમાં ‘દયાશંકર'નો જન્મ, “ગરબીથી વખણાયેલા અને પ્રેમભક્તિ પર ઝોક મૂકનારા કવિ દયારામભાઈ પંડ્યા. હિંદુસ્તાનનાં એકેક તીર્થની પગે ચાલીને મુસાફરી કરતા, ૫ ભાષા જાણતા. ઈ.સ.૧૮૫૨-૫૩માં ડભોઇમાં અવસાન લોકો કહે છે ગુણસ્થાને
૭૩૦ર
લોકકથન ગુણઠાણે
૭૩૮૩ ૭૩/૪ પૃ.૩૭૪ ૭૩૦૫ ૭૩૦૬
પૃ.૩૫ ૭૩૦૭ ૭૩૦૮ ૭૩૦૯
પ્રતિબંધક પ્રતિબંધ કરનારા ઐશ્વર્ય ફTI ઈશ્વરપણું, સર્વોપરીતા, વિભૂતિ, અણિમા વગેરે ૮ મહાસિદ્ધિ, મોટાઈ
૬ ધર્મ– ઐશ્વર્ય, વીર્ય, યશ, શ્રી, જ્ઞાન અને વૈરાગ્ય પત્રાંક ૪૫૧ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા. ૨૨-૬-૧૮૯૩ ઉપકારક સંભાળ સહાય થાય તેવી સંભાળ, કાળજી, ઉપયોગી તપાસ, દરકાર, જતન અવ્યવસ્થાને લીધે અસ્તવ્યસ્તતા-અક્રમબદ્ધતાને લીધે, આયોજનના અભાવે અશક્ત ૩+શા અસમર્થ, અયોગ્ય
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૩૧) ૭૩૧૧
:: ૨૬૧ :: પત્રાંક ૪પર શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૬-૬-૧૮૯૩ લિ.
લિખિતંગ પ્રવ
પ્રણામ પત્રાંક ૪૫૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨-૦-૧૮૯૩ પરમ બંધવ વધુ પરમ મિત્ર, બંધુ, ભાઇ, ધર્મબંધુ, આત્મબંધુ, સંબંધી ઉપયોગ જરૂરિયાત પ્રયોગે પ્ર+યુન્ પ્રયોજેલા, અખતરા વડે અનાર્યપણાયોગ્ય અનાર્ય કહી શકાય તેવાં આત્મપ્રત્યય યોગ્ય આત્મસાક્ષાત્કારને-આત્મવિશ્વાસને યોગ્ય વિસરવું વિ+{ / ભૂલી જવું અવસરવું ન ભૂલી જવું, ન ભૂલવું, અવિસ્મરણ રાખવું અવિચ્છિન્ન ધારા +વિ+છત્ | અમ્બલિત-અખંડિત ધારા, સતત ધારા, ધાર પ્રસ્વેદ પ્ર+સ્વિત્ ઘણો પસીનો, પરસેવો કષ્ટરૂ૫
દુઃખરૂપ, ખરાબ, અશુભ, સંતાપકારી, પીડાદાયી બાહ્યાભ્યતર નિગ્રંથતા બહારના અને અંદરના પરિગ્રહરહિત મુનિની દશા, સાધુપણું અલ્પકાળ થોડા સમય મૂર્ખની પેઠે મુદ્દે બુદ્ધિહીન, બાળક, બેભાન, મૂઢ, જડની જેમ
૭૩૧૨ ૭૩૧૩ ૭૩૧૪ ૭૩૧૫ ૭૩૧૬ ૭૩૧૭ ૭૩૧૮ ૭૩૧૯ ૭૩૨૦ ૭૩૨૧ ૭૩૨૨ ૭૩૨૩ ૭૩૨૪ પૃ.૩૦૬ ૭૩૨૫ ૭૩૨૬ ૭૩૨૭
આ ૭૩૨૮ ૭૩૨૯ ૭૩૩) ૭૩૩૧ ૭૩૩૨ ૭૩૩૩ ૭૩૩૪ ૭૩૩૫ પૃ.૩૦૦ ૭૩૩૬ ૭૩૩૭
દાસ
તામ્ સેવક; દાનપાત્ર; બૃત્ય, નોકર, ગુલામ ચરણપ્રત્યય નમસ્કાર સાષ્ટાંગ નમસ્કાર, પગમાં પડું છું, પાયલાગણ દાસાનુદાસ ટાર્ગનુ+ ા સેવકના સેવક, અત્યંત નમ્ર, દાસના યે દાસ પત્રાંક ૪૫૪ શ્રી અંબાલાલભાઈ આદિ મુમુક્ષુઓને
તા.૩-૯-૧૮૯૩ સ્પષ્ટ પ્રીતિથી ખુલ્લા પ્રેમથી-દિલથી, છૂટથી કેડનો ભંગ કેડ ભાંગી, કમર તૂટી, કરોડરજ્જુ ભાંગી ગઈ સજીવન શરીર અજીવનપણે જીવતું શરીર જડ લાગે પૃથ્વીનો વિકાર પૃથ્વીનો રોગ, રૂપાંતર, ફેરફાર સ્થાયી
થા સ્થિર સ્મરણજોગ યાદ રાખવા જેવી વિલય વિ+નૌ નાશ; લય એક શરણાગતપણે એકને શરણે આવીને, શરણાગતની જેમ, શરણાગત તરીકે પત્રાંક ૪૫૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૧-૦-૧૮૯૩ સત્સંગના કામીજન સત્સંગના ઇચ્છુક વિષમ પ્રતિકૂળ, મુશ્કેલ, દારુણ પત્રાંક ૪૫૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૨-o-૧૮૯૩ આશાની સમાધિ આશાનું મરણ-કબર અકથ્ય ૩+કમ્ ! કહી ન શકાય તેવી સંજ્ઞા સમ્+જ્ઞા ઇચ્છા, લાગણી ૪ પ્રકારે, આહાર-ભય-મૈથુન-પરિગ્રહ; મતિજ્ઞાન
૭૩૩૮ ૭૩૩૯ ૭૩૪૦
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________
અનુબંધ
પત્રાંક ૪૫૦ કોને ?
તા.૧૯-૯-૧૮૯૩ ૭૩૪૧ દીનતા ભજવી ટ્રી ગરીબડાપણું રાખવું, લાચારી કરવી, રાંકડા થવું, સંતૃપ્ત થવું ૭૩૪૨ વિશેષતા દાખવવી વિશિ[+[ | અસાધારણતા-ઉત્કૃષ્ટતા-અધિકતા-વિશિષ્ટતા દેખાડવી પત્રાંક ૪૫૮ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા. ૨૫--૧૮૯૩ ૭૩૪૩ વખત વિચાર સમયનો વિચાર; મોસમનો વિચાર પત્રાંક ૪૫૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩-૮-૧૮૯૩ ૭૩૪૪ સર્પ
સાપ, નાગ, એરુ, ભુજંગ, પેટે ચાલતું પંચેન્દ્રિય પ્રાણી, ભુજપરિસર્પ ૭૩૪૫ ભાવપ્રતિબંધ ભાવથી બંધન પૃ.૩૭૮ ૭૩૪૬
સંબંધ; શાસ્ત્રમાં વિષય, પ્રયોજન, અધિકારી અને સંબંધ એ ૪નો સમૂહ ૭૩૪૭ અનંતાનુબંધી અનંતાનુબંધીની ચોકડી, ચારિત્રમોહનીય કર્મનો પ્રકાર, ૪પ્રકારે અનંતાનુબંધી ચતુષ્ક કષાય-અનંતાનુબંધી ક્રોધ, અનંતાનુબંધી માન, અનંતાનુબંધી માયા અને
અનંતાનુબંધી લોભ ૭૩૪૮ કાયર
#ાતર | નાહિંમત ૭૩૪૯ નીરસપણું રસ વગરનું, વિરસતા ૭૩પ૦ પરમાર્થજ્ઞાને નિશ્ચયજ્ઞાને, આત્મજ્ઞાને ૭૩૫૧ માહાભ્ય મહાત્મના અગત્ય, મહિમા, મહત્ત્વ, ગૌરવ ૭૩પ૨ વ્યવચ્છેદક જ્ઞાન જુદું-ભેદ પાડતું જ્ઞાન, ભેદજ્ઞાન ૭૩પ૩ વડનાં બીજ વડલાનાં વૃક્ષનાં બીજ, વડવાઇવાળા ઝાડનાં બીજ ૭૩૫૪ પરમાર્થ-વડ પરમાર્થરૂપી વડનું ઝાડ, વટવૃક્ષ ૭૩પપ નિરાદર નિ+ની+ : અનાદર, અપમાન, અસત્કાર, અનુત્સુક, અપ્રયત્ન ૭૩પ૬ અસતુ ગુર્નાદિક અસગુરુ આદિ-વગેરે ૭૩પ૭ આશાતના +શતમ્ | અપમાન, અવગણના, અવિનયવિનાશ; નાનું કરવું ૭૩૫૮
પરિચ્છેદ પરિ+છિ સીમિત; વિભાજિત, ટુકડેટુકડા થવા, ખોટી છે તેમ નિશ્ચય ૭૩પ૯ આકાર
+ I ઘાટ, આકાર ૭૩૬) ઉપેક્ષક ૩૫+રૂંક્ષા ઉપેક્ષા, અવણના કરનાર પત્રાંક ૪૬૦ શ્રી કુંવરજીભાઈ તથા ઉગરીબહેનને
તા. -૮-૧૮૯૩ ૭૩૬૧ દેહનો ધર્મ શરીરનું લક્ષણ ૭૩૬૨ અહિયાસવા યોગ્ય દેહ ધ+માન્ ધ+સા સહન કરવા યોગ્ય, સહી લેવા યોગ્ય ૭૩૬૩ રૂડા જીવો
પ+ગીન્ ા ઉત્તમ જીવો ૭૩૬૪ કઠણ
વિના અઘરો, મુશ્કેલ ૭૩૬૫ તથાપિ તથા+પિ 1 તો પણ ૭૩૬૬ અછેદ્ય
મ+છિદ્ ા છેદી ન શકાય તેવો ૭૩૬૭ અભેદ્ય +fમદ્ ા ભેદી ન શકાય તેવો ૭૩૬૮ જરા
વૃ વૃદ્ધાવસ્થા, વાર્ધક્ય, ઘડપણ; નિર્બળતા; પાચનશક્તિ ૭૩૬૯ ઉપસર્ગ ૩૫+ઑન સંકટ, આફત, દેવકૃત, મનુષ્યકૃત અને તિર્યચકૃત પણ હોય
૭૩૭૦ પરિષદ પરિસ | મુનિને ટાઢ-તડકો-ભૂખ-તરસ, ૨૨ પ્રકારે સહન કરવાનું આવે તે
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૬૩ ::
પૃ.૩૦૯ ૭૩૭૧ મહાવ્યાધિ મહારોગ, મોટી બિમારી ૭૩૭ર અપારિણામિક મમતા પરિણામે મમતા નથી તેવી સમતા ૭૩૭૩ દેહની પ્રિયતાર્થે દેહ પરના પ્રેમને લીધે, શરીરને ગમે માટે ૭૩૭૪
નિઃખેદપણાને ખેદરહિતતાને, શોક રહિતતાને પત્રાંક ૪૬૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૫-૮-૧૮૯૩ ૭૩૭૫ દંગો દંગલ, તોફાન, હુલ્લડ ૭૩૭૬ કુશળક્ષેમ કુ+તન+fH+મના આબાદ અને તંદુરસ્ત, સુખી અને આરોગ્યવાન ૭૩૭૭ કાઠિયાવાડ ગુજરાત પાસેનો પ્રદેશ સૌરાષ્ટ્ર; બ્રિટીશ સલ્તનતના સમયે એટલે કે ભારતની
આઝાદી પહેલાનું નામ, મધ્ય સૌરાષ્ટ્ર (દક્ષિણ સૌરાષ્ટ્ર તે સોરઠ-જૂનાગઢ) કાઠિયાવાડ : રાજકોટ, મોરબી, વાંકાનેર, વવાણિયા, ગોંડલ, વીરપુર ગોહિલવાડ : ભાવનગર, બોટાદ, ગઢડા, પાલિતાણા, સોનગઢ. ઝાલાવાડ : વઢવાણ, સુરેન્દ્રનગર, લીંબડી, સાયલા, ધ્રાંગધ્રા, હળવદ હાલાર : જામનગર, ધ્રોળ, જોડિયા, કાલાવડ, ઓખા, દ્વારકા
સોરઠ : જૂનાગઢ, ચોરવાડ, માંગરોળ, સોમનાથ, વેરાવળ ૭૩૭૮ અવકાશ ફુરસદ-નિરાંત-નિવૃત્તિ ૭૩૭૯ નિવૃત્તિવાસ નિવૃત્વમ્ | નિવૃત્તિ લઈને રહેવાનો, નિવૃત્તિ ક્ષેત્રમાં જઈને રહેવાનો ૭૩૮૦ પ્રત્યયી પ્રતિ+ટ્ટ પ્રત્યે, સામે, હેતુ, તરફી-ફ; વિશ્વાસ, ભરોસો, પ્રતીતિ ૭૩૮૧ વીર્ય
વિ+ બળ, ઉત્સાહ, શક્તિ ૭૩૮૨ અપ્રધાનપણું +પ્ર+ધા | ગૌણપણું પૃ.૩૮૦ ૭૩૮૩
વિદ્યા જાણનાર ૭૩૮૪ ઝાળ
વીજું 1 જ્વાળા, તેની આંચ પત્રાંક ૪૬૨ શ્રી મનસુખભાઈ દેવશીભાઈને
તા.૧૬-૮-૧૮૯૩ ૭૩૮૫ જવાહિરી ઝવેરી ૭૩૮૬ સોપારી જૂર | પાચનમાં ઉપયોગી, મુખવાસ માટે વપરાતું નાનું સૂકું ફળ, જેનું
સૂડીથી ચૂર્ણ-કટકા થાય, મૈસોરની “શ્રીવર્ધન-સંવર્ધન ઉત્તમ ગણાય છે. ૭૩૮૭ પાણીનું પાણીદાર, તેજ-કાંતિ-ચમકવાળું ૭૩૮૮ ઘાટ
આકાર, દેખાવ, શોભા ૭૩૮૯ માણેક મણિજ્ય રાતો મણિ, રુબી ૭૩૯૦ પ્રત્યક્ષ એબરહિત દેખતાં, દેખીતાં, સ્પષ્ટપણે દોષ-કલંક-ડાઘ વિનાનું ૭૩૯૧ આંખનું ઠરવું આંખને ઠંડક, શાંતિ કે તૃપ્તિ થવી ૭૩૯૨ ખૂબી ખાસ ગુણ, મજા-
લિજ્જત, સૌંદર્ય-ચમત્કાર ૭૩૯૩ દુર્લભ પ્રાપ્તિ મુશ્કેલીથી મળે તે Xિ પત્રાંક ૪૬૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને ૭૩૯૪ મુક્ત
મુદ્દા છૂટું, સ્વતંત્ર
વેદક
તા.૨૦-૮-૧૮૯૩
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૬૪ :: ૭૩૯૫
મિ+ા ત્રણે લોકનો માપદંડ તે મેરુ પર્વત, જંબુદ્વીપની વચ્ચે રહેલો ગોળ પર્વત, વિદેહ ક્ષેત્રની બરાબર વચ્ચે આવેલ સુવર્ણવર્ણનો પર્વત, ૫ મેરુ પર્વતમાંથી ૧ જંબુદ્વીપમાં સુમેરુ નામે, ૨ ધાતકી ખંડમાં વિજય અને અચલ નામે, ૨ પુષ્કરાર્ધદ્વીપમાં પુષ્કરાર્ધ અને વિદ્યુમ્માલી નામે એમ અઢી દ્વીપમાં મનુષ્યક્ષેત્રમાં આવેલા છે, તીર્થંકર પ્રભુના જન્માભિષેકના આસનરૂપ દરેક મેર પર્વત પર ૧૬-૧૬ એમ ૮૦ ચેત્યાલય છે. મેરુ પર્વતનાં ૨૫-૩૦ નામ છે: મેરુ-સુમેરુસુદર્શન-મહામેરુ-મંદર-વસંત- શૈલરાજ-ગિરિરાજ-મનોરમ-સ્વયંપ્રભ
લોકનાભિ-અવતંસ-અસ્ત વગેરે ૭૩૬ અંગ્રેજ બ્રિટનનો વતની; એક અટક-અવટંક ૭૩૯૭ પૃથ્યાદિ પૃથ્વી આદિ-વગેરે ૭૩૯૮ ગુપ્ત જેવું ગુન્ | છાનું, છૂપું, સંતાડેલા જેવું ૭૩૯૯ વાસ્તવ્યપણે હકીકતે, ખરેખર ૭૪) સમાધિપ્રત્યયી સમાધિવાળો, સમાધિસ્થ, સમાધિને યોગ્ય ૭૪૦૧ – પ્રણામ ખાલી જગ્યા (પૂરો)ના પ્રણામ (વાંચનારે વિચારવાનું !) પત્રાંક ૪૬૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૦-૮-૧૮૯૩ ૭૪૦૨ પ્રવર્તન પ્ર+વૃત્ પ્રવૃત્તિજનક વ્યાપાર-વિધિ, પ્રવૃત્તિ ૭૪૦૩ આ પક્ષમાં આ પખવાડિયામાં-૧૫ દિવસમાં, આ કૃષ્ણ-વદ પક્ષમાં (બાકી ૧૦ દિવસમાં) પૃ.૩૮૧ પત્રાંક ૪૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૧-૮-૧૮૯૩ ૭૪૦૪ માથું ધડ પર રહેવું કઠણ અતિ અતિ અઘરું-વિકટ, જીવવું મુશ્કેલ ૭૪૦૫ મળતી પાણ આવે નહીં ૪થા ભાગની બાજી-વ્યવહાર પણ મેળ ન પડે તેવી, પાણ=Oા, પા ૭૪૦૬ ત્રાસ
ત્રમ્ | કંટાળો, કમકમાટી ૭૪૦૭ મધ્યમાં વાચા પરા-પäતી-મધ્યમા-પરાવાણીમાં ૩જી વાણી, હૃદયભાગમાંથી ઊઠતી વાણી,
બહુ ઊંચી નહીં તેમ સાવ ધીમી નહીં એવી વાણી ૭૪૦૮
થયો, જૂની ગુજરાતીમાં અને મોટા પુરુષો આવું લખતા ૭૪૯ આકુળવ્યાકુળપણાને પામી ખૂબ ગભરાઈને ૭૪૧૦ આકર્ષ્યા કરે છે આ+É | ખેંચ્યા કરે છે ૭૪૧૧ ત્રિકાળ દંડવત્ ત્રણે સમયના દંડવત્ પ્રણામ, ભૂત-ભવિષ્ય અને વર્તમાનકાળના ૭૪૧૨ આત્મવ્યાખ્યાની આત્મન+વિ+આ+રા / આત્મઅનુભવી, તીર્થકર ૭૪૧૩ લોકપ્રવાહ લૌકિક વલણ, જનતાનું વલણ ૭૪૧૪ મૂર્છાવત્ બેભાનતા, બેશુદ્ધ જેવું પૃ.૩૮૨ પત્રાંક ૪૬૬ કોને ?
તા.૧૬-૯-૧૮૯૩ ૭૪૧૫ પેટલાદ ગુજરાતમાં ચારુતર પ્રદેશમાં અગાસ-બાંધણીથી ૧૦ કિ.મી. દૂરનું ગામ ૭૪૧૬ પૂર્ણ ચોકસી પૂરેપૂરી ચોકસાઈ ૭૪૧૭ શિક્ષાબોધ શિખામણ, આજ્ઞા ૭૪૧૮ કદાગ્રહ +++Jા ખરાબ આગ્રહ, જીદ, મમત ૭૪૧૯ વિશ્વાસઘાત વિ+4+દના દગાબાજી, વિશ્વાસ તોડવો, વિશ્વાસમાં લઈને અવળું કરવું ૭૪૨૦ મતમતાંતર અન્ય મત, મતભેદ, બીજા પંથ-સંપ્રદાય
For Private & Personal use only
હવો
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૬૫ ::
૭૪૨૧ ૭૪૨૨ ૭૪૨૩
૭૪૨૪ ૭૪૨૫ ૭૪૨૬ ૭૪૨૭ ૭૪૨૮ પૃ.૩૮૩ ૭૪૨૯ ૭૪૩૦
તિરસ્કાર
તિર+ા તુચ્છકાર, ધિક્કાર, અનાદર આદેશ વાત આમ કરવું, આમ ન કરવું પ્રકારની વાત ક્ષીરસમુદ્ર ધ+++૩+રા જેનું પાણી દૂધ જેવું સફેદ હોય તે સમુદ્ર, તીર્થકર
પ્રભુના જન્માભિષેક સમયે દેવો જે સમુદ્રનું પાણી લાવે છે તે કળશો લોટો, કળશ યોગાનુયોગ જોગાનુજોગ, સંયોગ પ્રમાણે વાંછા વાંછના, ઇચ્છા કાળે કરીને સમય જતાં, કાળક્રમે, ઉત્તરોત્તર કેવળી સ્વરૂપભાવ કેવળ (માત્ર) આત્મભાવ, આત્મસ્વભાવ
૭૪૩૧ ૭૪૩૨ ૭૪૩૩ ૭૪૩૪ ૭૪૩૫ ૭૪૩૬ ૭૪૩૭ ૭૪૩૮ ૭૪૩૯ ૭૪૪૦
પરમ ઉપશમરૂપ પરમ શાંતિરૂપ, પરમ સાંત્વનરૂપ વિપરીત કાળમાં એકાકી હોવાથી ઉદાસ પ્રતિકૂળ સમયમાં એકલો-નિરાધાર-નિરાલંબ
હોવાથી તટસ્થ-વૈરાગી-ગમગીન પત્રાંક ૪૬૭ શ્રી ત્રિભોવનભાઈને (?) તા.૧૧-૯-૧૮૯૩ થી ૯-૧૦-૧૮૯૩ દરમ્યાન વિપર્યય બુદ્ધિ વિપરીત બુદ્ધિ, મિથ્યા જ્ઞાન વિભ્રમ બુદ્ધિ ભ્રમિત બુદ્ધિ, માનસિક અસ્થિરતા, મોહબુદ્ધિ પ્રત્યક્ષ દીઠામાં આવે નજરે જોવામાં આવે ઉન્મત્તાદિ ભાવવાળી ગાંડપણ, ઘેલછા, સંનિપાતના રોગની દશા અવિકલ્પપણાને ભજે છે વિકલ્પ રહેતો નથી અગમ્યપણું ગૂઢતા, જ્યાં ન જઇ શકાય એવું અધૂરી અવસ્થા અર્ધપૂર I અપૂર્ણ, ઊણી, બાકી દશા અધૂરો નિશ્ચય કર્ધપૂરઝા અપૂર્ણ, ઊણો, બાકી નિશ્ચય વિલક્ષણ કારણો અદ્ભુત, અસાધારણ કારણો નિર્વિકલ્પપણું પ્રાપ્ત હોય છે વિકલ્પ રહેતો નથી પત્રાંક ૪૬૮ કોને ?
તા.૧૮-૯-૧૮૯૩ થી તા.૯-૧૦-૧૮૯૩ દરમ્યાન ચીવટ
કાળજી પત્રાંક ૪૬૯ કોને?
તા.૯-૧૦-૧૮૯૩ સહજાનંદ સ્થિતિ સ્વાભાવિક આનંદની સ્થિતિ સ્વપણે પોતાના, પોતાના વિષે, સ્વકીય ઉદય પ્રતિબદ્ધ ઉદય વડે બંધાયેલા, ઉદયથી બંધાયેલા, ઉદયવાળા એકધારાનું એકધારું, એક સરખું, ફેરફાર વિનાનું, એક સરખા પ્રવાહનું ઘણા કાળ થયાં ઘણા સમયથી પૂર્વપ્રબંધી પૂર્વ ભવોના ગોઠવાયેલા, યોજાયેલા, ઋણાનુબંધી અભિન્નભાવના જુદા-જુદારો નથી તેવી ભાવના અવિકલ્પરૂપ ગમે તે એક લેવાની છૂટના અભાવરૂપ, નિશ્ચયરૂપ ૦ ૦ ૦ ૦
રાજચંદ્ર
૭૪૪૧ પૃ.૩૮૪ ૭૪૪૨ ૭૪૪૩ ૭૪૪૪ ૭૪૪૫ ૭૪૪૬ ૭૪૪૭ ૭૪૪૮ ૭૪૪૯ ૭૪૫૦
For Private & Personal use only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૬૬ :: Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૩૮૦
૭૪૮૧
૭૪૮૨
૭૪૮૩
૭૪૮૪
૭૪૮૫
૭૪૮૬
૭૪૮૭
[]
૭૪૮૮
૭૪૮૯
૭૪૯૦
૭૪૯૧
૭૪૯૨
૭૪૯૩
૭૪૯૪
પૃ.૩૮૮
૭૪૯૫
૭૪૯૬
૭૪૯૭
૭૪૯૮
પત્રાંક ૪૦૩
સાવચેતી
બોધજ્ઞાન
પત્રાંક ૪૦૪
આતમભાવના ભાવતાં
લહે
કેવળજ્ઞાન
રે
પત્રાંક ૪૦૫
કવિત
કેલિ
હૈ
પત્રાંક ૪૦૦
માથે રાજા વર્તે છે
ઇહાપોહ
ગર્ભશ્રીમંત શ્રી શાળિભદ્ર
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૫-૧૧-૧૮૯૩
કવિતા, કાવ્ય, કવન; મનહર છંદ, ૮-૮ અક્ષરે વિરામવાળો ૩૧ અક્ષરોનો ગુરુ-લઘુના ભેદ વિનાનો અક્ષરમેળ છંદ
ત્ । ક્રીડા, રમણ, ખેલ, હંસી-મજાક, દિલ્લગી, આમોદ-પ્રમોદ વહન કરીને; વહે
વિસસા પરિણામે સહજ પરિણામે, સર્વ પ્રકારનાં અન્ય પરિણામથી રહિત પરિણામે
હૃદયગત
હૃદયમાં રહેલું, મનની અંદરનું
પત્રાંક ૪૦૬
કોને?
સરજેલું છે. નિષ્કામ ય
૭૪૯૯ હવા ૭૫૦૦ કાળપારિધ
:: ૨૬૭::
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
સહ+અવ+વિત્ । સાવધાની, ચેતવણી બોધબીજ, સમ્યજ્ઞાન
શ્રી સૌભાગ્યભાઈને તા.૨૬-૧૦-૧૮૯૩ થી ૮-૧૧-૧૮૯૩ દરમ્યાન
તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૩
આત્મસ્વરૂપની ભાવના
ચિંતવતાં, ધ્યાન કરતાં, ભાવન કરતાં; ગમતાં, પસંદ આવતાં; ફાવતાં લહેજત-આસ્વાદ; લગની-તાન; પામે, લે, લ્યુ
કેવળ સ્વભાવપરિણામી જ્ઞાન, કેવળ નિજ સ્વભાવનું અખંડપણે વર્તતું જ્ઞાન એ ! ઓ ! સંબોધન; પાદપૂર્તિ માટે છેલ્લે વપરાતો અક્ષર
મૃત્।નિર્માણ કરેલું છે નિઃસ્પૃહના યથાયોગ્ય
કોને ?
મારા જેવાની ઉપર પણ અધિકારી-રાજા છે
રૂદા+ ઞપોહ । વિચાર, તર્કવિતર્ક, સૂક્ષ્મ ચિંતન
ગર્ભથી-જન્મ પહેલાંથી પૈસાદાર, ધનવાનને ત્યાં જન્મ
તા.૧૦-૧૦-૧૮૯૩ થી તા.૮-૧૧-૧૮૯૩ દરમ્યાન
તા.૧૭-૧૧-૧૮૯૩
બિહારમાં રાજગૃહી નગરીમાં શ્રેણિક રાજાના સમયમાં ગોભદ્ર શેઠ અને ભદ્રા શેઠાણીના સુપુત્ર, સુભદ્રાના ભાઇ. ભદ્રા માતાએ ૧૬ મૂલ્યવાન રત્નકંબલ ખરીદીને શાલિભદ્રની ૩૨ પત્નીને વહેંચ્યા, બીજે દિવસે વાપરીને ફેંકી પણ દીધા ! એવી સમૃદ્ધિમાં આળોટતા આ શેઠને શ્રેણિક રાજા મળવા આવ્યા. સંસારવ્યવહાર-ઉપાધિથી અજાણ શાલિભદ્રે શ્રેણિક તે કોઇ માલ હશે એમ જાણી કહ્યું, નાખો વખારમાં-કોઠારમાં ! ત્યારથી જ કહેવત આવી હશે, ‘શેઠ આવ્યા, નાખો વખારે' ! માતા પાસેથી શ્રેણિક રાજવી છે એમ જાણતાં ઉહાપોહ થયો, વૈરાગ્ય આવ્યો કે મારે માથે કોઇ ન જોઇએ. રોજ ૧ પત્નીનો ત્યાગ શરૂ, બનેવી ધન્ના શેઠની ‘કાળનો શો વિશ્વાસ ?' ટકોર અને આઠે પત્નીનો ત્યાગ સાંભળી એકસામટી ૩૨ પત્નીનો ત્યાગ કરીને બન્નેએ શ્રી મહાવીર સ્વામી પાસે દીક્ષા લીધી. ચોપડાપૂજનમાં લખાય છે, ‘શ્રી શાલિભદ્રની ઋદ્ધિ હજો' તે આ જ. વાંચો ‘પ્રજ્ઞાવબોધ’ પુષ્પ ૫૭ (પ.પૂ.બ્રહ્મચારીજી)
હતા, જૂની ગુજરાતીમાં મહાત્મા-જ્ઞાની પુરુષો આવા શબ્દપ્રયોગ કરતા કાળ નામનો શિકારી, કાળરૂપ શિકારી
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૬૮ ::
હવી હવાં
હતાં
૭પ૦૧ ભસંસો
ભરોસો, વિશ્વાસ ૭પ૦૨ શ્રીધનાભદ્ર શાલિભદ્રના બનેવી, બહેન સુભદ્રાના પતિ ૭પ૦૩
હતી ૭પ૦૪ ૭પ૦૫ કિયા બળે ક્યા બળે પૃ.૩૮૯ પત્રાંક ૪૦૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૧-૧૧-૧૮૯૩ ૭પ૦૬ આસ્વ. પ્રણામ આત્મસ્વરૂપે પ્રણામ પત્રાંક ૪૦૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૧-૧૨-૧૮૯૩ ૭પ૦૭ સંયમન સમ્+યમ્ કાબૂ, સંયમ, અંકુશ, નિયંત્રણ ૭પ૦૮ સપ્રયોજન સિવાય ખપ સિવાયની-વિનાની વાતમાં, કારણ વિના, વગર હેતુએ ૭૫૯ મૂઢપણું મુહૂ મૂર્ખતા, મોહવશતા, ઉપર ન દેખાય પણ અંદર સખત રીતે વાગ્યું હોય એવું ૭૫૧૦ સચેતપણું સ+વત્ | સભાનતા, સાવધાનતા, જાગૃતિ ૭૫૧૧ વૃથા
વૃદ્ ા વ્યર્થ, નિરર્થક, નકામું, અનાવશ્યકતા પત્રાંક ૪૮૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૨-૧-૧૮૯૪ ૭૫૧૨ તેવે પ્રસંગે તેવા પ્રસંગે ૭પ૧૩ અસ્નેહ
fસ્નદ્ / અપ્રેમ, અભક્તિ (ભક્તિમાં ૪ અવસ્થામાં પ્રેમ પછીની સ્નેહની) SK પત્રાંક ૪૮૧ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૩-૧-૧૮૯૪ ૭૫૧૪ સંકોચ પામતી પામતી સ૩૬ ખચકાતી, બીડાતી, શરમાતી, ક્ષોભ પામતી પામતી ૭૫૧૫ સંસ્કારિત ખેદ સ++વિ પૂર્વ કર્મોનો ફલિત શોક, થાક, દિલગીરી ૭૫૧૬ સ્ફરિતપણું પામ્યા કરે ફરક્યા કરે, પ્રકાશ્યા કરે છે, સ્કૂર્તિલું લાગે ૭૫૧૭ ઇચ્છા લઇ ૩૬ સંમતિ લઇ, મરજી-માગણીથી પૃ.૩૯૦ પત્રાંક ૪૮૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૪-૨-૧૮૯૪ ૭પ૧૮ ચિત્તનું સંક્ષેપપણું ઇચ્છા ન્યૂન-ઓછી હોવાપણું ૭પ૧૯ વેલું
વિદ્ ! જાણ્યું, અનુભવ્યું; સહ્યું ૭પર૦ અસંદેહ સંદેહ-શંકારહિત, ચોક્કસ, નિઃસંદેહ ૭૫૨૧ જ્વરાદિ રોગ તાવ વગેરે રોગ આ પત્રાંક ૪૮૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૩-૨-૧૮૯૪ ૭૫૨૨ અંજાર ગુજરાતમાં કચ્છમાં ભુજથી ૩૪ કિ.મી., ગાંધીધામથી ૧૪ કિ.મી. દૂર ગામ ૭૫૨૩ પ્રશ્નોની ટીપ પ્રશ્નો-સવાલોની ટિપ્પણ, નોંધ, યાદી ૭પ૨૪ બીડી
પરબીડિયામાં બંધ કરીને મોકલી, વાળીને, બીડીને ૭૫૨૫ પ્રથમ વિચારભૂમિકા પહેલી, શરૂઆતની, પહેલેથી; વિચારદશા, વિચારણાનાં પગથિયે ૭૫૨૬ તે ગ્રંથ વેદાંત પ્રકરણ” નામનો ગ્રંથ ૭૫૨૭ કહ્યાનું
દ્ ા કહેવાનું ૭૫૨૮ સએસ સતુ-અસત, સાચું-ખોટું, વિદ્યમાન-અવિદ્યમાન, સારું-ખરાબ ૭૫૨૯ જ્વરગ્રસ્ત તાવવાળી, તાવના સપાટામાં ૭પ૩૦ આલાપિકા કવિતામાં વર્ષોની એવી રચના અંદરના અક્ષરો અમુક રીતે ગોઠવવાથી
કોઇનું નામ કે બીજો અર્થ નીકળે એવી કાવ્યરચના
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૫૩૧
૭૫૩૨
૭૫૩૩
૭૫૩૪
૭૫૩૫
૭૫૩૬
પૃ.૩૯૧
૭૫૩૭
૭૫૩૮
૭૫૩૯
૭૫૪૦
૭૫૪૧
૭૫૪૨
૭૫૪૩
૭૫૪૪
પૃ.૩૯૨
૭૫૪૫
૭૫૪૬
૭૫૪૭
૭૫૪૮
૭૫૪૯
૭૫૫૦
૭૫૫૧
૭૫૫૨
[]
૭૫૫૩
૭૫૫૪
૭૫૫૫
૭૫૫૬
૭૫૫૭
વિચક્ષણતા
વિલાયત
ઉદ્ભવ થતી સ્વસંવેદ્યરૂપે અનુભવ પ્રારબ્ધ નિવર્તનરૂપ
પત્રાંક ૪૮૪
મોસમ
પ્રજ્ઞા
પત્રાંક ૪૮૬
પ્રમાદ
અપ્રમાદ
નિમગ્ન
ભૂતમાત્રને આધાર
શાંતિ
વિનમ્ । ચાતુરી, બુદ્ધિમતા, સતર્કતા, ચોકસાઇ પરદેશ
પત્રાંક ૪૮૦ અંદેશાનો હેતુ જડમૌનદશા
વિચિત્ર
ગૃહઅવસ્થા
પત્રાંક ૪૮ ‘શિક્ષાપત્ર’
ૐ+શૂ । જન્મ પામતી, પ્રગટતી, પહોંચતી, આકાર લેતી જાત અનુભવ, આત્મ અનુભવ
પૂર્વ કર્મોને પાછા આપી દેવા રૂપે, પ્રારબ્ધનો પશ્ચાતાપ
પત્રાંક ૪૮૫
બોધબીજ હેતુવાળો દેહ સમ્યક્દર્શનના કારણ-પ્રયોજન-ઉદ્દેશ-આશયવાળો દેહ
પ્ર+જ્ઞા । બુદ્ધિ-સમજશક્તિ
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને પ્ર+મદ્ । સ્વરૂપનું વિસ્મરણ
સ્વરૂપનું સ્મરણ-અવિસ્મરણ
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
ઋતુ : વધુ ઘરાકી અને વધુ કમાવાનો સમય શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
આ+ધા । આશ્રય, અવલંબન, ટેકો, અધિકરણ
શમ્ । બધા વિભાવપરિણામથી થાકવું, નિવૃત્ત થવું
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને શંકાનું-કલ્પનાનું કારણ; સંદેહ-વહેમ-વિચારનું નિમિત્ત જડબેસલાક, જડભરત જેવી મૌનસ્થિતિ
વિ+વિત્ । ભાતભાતનું, અજાયબી ભરેલું, વિવિધતાવાળું ગૃહાશ્રમ, દીક્ષા પહેલાં
:: ૨૬૯ ::
તા.૧-૩-૧૮૯૪
નિ+મન્ । ડૂબી (ગયેલું), મશગૂલ, લીન, ગરકાવ
વનસ્પતિ માત્રને, કોઇપણ વનસ્પતિને; પ્રાણીમાત્રને, કોઇપણ જીવને
પુરુષાતનવાળા, પુરુષત્વ
અવ્યાકુળ, અખંડ, પૂર્ણ, બરાબર, વ્યવસ્થિત
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૧-૩-૧૮૯૪
પોતાના ગુણ
સમજવા ફેર
ધા+વુણ્ । કલ્યાણની ઇચ્છા-બુદ્ધિ
તા.૧૮-૩-૧૮૯૪
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩૧-૩-૧૮૯૪
સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયના શ્રી સહજાનંદ સ્વામીએ વિ.સં.૧૮૨૨માં સંસ્કૃતમાં ૨૧૨ શ્લોકમાં રચેલ ગ્રંથ; આરોગ્ય, શિષ્ટાચાર, સામાજિક સભ્યતા, બ્રહ્મચારીના ધર્મ વિષેની આજ્ઞાનું શાસ્ત્ર.
મહાવીર સ્વામીના સમયના શ્રાવક. શીલવ્રતના પ્રભાવે શૂળી મટીને
સિંહાસન થયું, વાંચો મોક્ષમાળા પાઠ ૩૩
તા.૧૮-૩-૧૮૯૪
સુદર્શન શેઠ
પુરુષધર્મ
અવિકળ
પત્રાંક ૪૮૯
સ્વગુણ સમજ્યા ફેર
હિતબુદ્ધિ
પત્રાંક ૪૯૦
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧-૪-૧૮૯૪
અંતરાય ત્રુટવાનો સંભવ અંતરાય (કર્મ) તૂટવાની કે ઓછા-હલકા થવાની શક્યતા નિરિચ્છા નિ+રૂર્ । ઇચ્છાનો અભાવ, ઇચ્છા વિહીનતા
તા.૧-૪-૧૮૯૪
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૭૦ ::
પૃ.૩૯૩
૭૫૫૮
૭૫૫૯
૭૫૬૦
૭૫૬૧
૭૫૬૨
૭૫૬૩
૭૫૬૪
૭૫૬૫
૭૫૬૬
૭૫૬૭
૭૫૬૮
૭૫૬૯
૭૫૦૦
૭૫૭૧
૭૫૭૨
૭૫૭૩
૭૫૭૪
૭૫૭૫
૭૫૭૬
૭૫૭૭
૭૫૭૮
૭૫૭૯
૭૫૮૦
૭૫૮૧
૭૫૮૨
પૃ.૩૯૪
૭૫૮૩
૭૫૮૪
૭૫૮૫
પત્રાંક ૪૯૧
બૂઝો
સમ્યક્ પ્રકારે
એકાંત દુઃખે
ગવેષવો
અપ્રધાન
દ્વાદશાંગી
સળંગ સૂત્ર
बुझ
जंतवो
माणुसतं
दठ्ठे
भयं
बालिसेणं
अलंभो
एतदुक्खे जरिए
व
लोऐ
ભૂમિઓ અરમણીય
અમોહકર
કોને ?
બોધ પામો
સારી રીતે, જેમ છે તેમ
માત્ર દુઃખ વડે
વેક્ । શોધવો, ખોજવો
ગૌણ
પત્રાંક ૪૯૨ પરમ હિતસ્વી
તા.૮-૩-૧૮૯૪ થી તા.૬-૪-૧૮૯૪ દરમ્યાન
બાર અંગ-આગમ-સૂત્ર-સિદ્ધાંત
સંતન । પડું । સાંકળ, આખું, ક્રમબદ્ધ, છયે અંગવાળું સૂત્ર સમ્યક્ પ્રકારે બૂઝો (શ્રી સૂયગડાંગજી સૂત્રઃ અધ્યયન ૭, ગાથા ૧૧) હૈ જીવો !
सकम्मणा
પોતપોતાના કર્મો કરી
વિરિયાયુવેફ વિપર્યાસપણું અનુભવે છે संबुज्झहा जंतवो माणुसत्तं दद्धुं भयं बालिसेणं अलंभो । एगंत दुक्खे जरिए व लोऐ सकम्मणा विप्परियासुवेइ ॥
મનુષ્યત્વ
દેખેલ; ડંસેલ-કરડેલ; બળેલ-દાઝેલ, દુઃખને
ભય છે (ચારે ગતિને વિષે)
અવિવેક, બાલિશતા, અજ્ઞાનવશાત્
અલભ્ય જેવો, દુર્લભ
એકાંત દુઃખે
તાવ (જ્વર)માં પટકાયેલાની જેમ જલે છે, બળે છે આખો, સમુચ્ચય
લોક
હે જીવો ! તમે સમ્યક્ત્રકારે બૂઝો. મનુષ્યપણું દુર્લભ છે. અજ્ઞાનીજનો સમજણના અભાવે ચારે ય ગતિના ભય અને દુઃખોને જોઇ-સમજી શકતા નથી. આખો લોક તાવમાં પટકાયેલા મનુષ્યની માફક એકાંતપણે દુઃખોનો અનુભવ કરે છે. પોતાના કર્મોના ફળરૂપે વિપરીત દશાનો અનુભવ કરી રહ્યા છે. ભૂ+મિ। દેશ-પ્રદેશ, જમીન-જગ્યા, સ્થાન-સ્થળ
4+રમ્ । અમનોહર, અરમ્ય, અસુંદર, સુંદર કે રમ્ય ન હોય તેવા ગ+મુદ્દ+ । મોહ ન પમાડે તેવું
શ્રી સૌભાગ્યભાઈને તા.૮-૩-૧૮૯૪ થી ૬-૪-૧૮૯૪ દરમ્યાન
પરમ હિતેચ્છુ
ચિત્રવિચિત્રપણું
બેય
પત્રાંક ૪૯૩
મુનિશ્રી લલ્લુજીને તા.૮-૩-૧૮૯૪ થી તા.૬-૪-૧૮૯૪ દરમ્યાન અનન્ય શરણના 7+અન્ય । બીજું નહીં તે, પોતે, પોતાનું જ, આવું સાચું અંતર શરણ પકડાવનાર
આપનાર
શ્રી સદ્ગુરુદેવ
વિચિત્રતા, વિલક્ષણતા, રંગબેરંગીપણું
બન્ને
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૭૧ :: ૭પ૮૬ અત્યંત ત+ડાન્ત , અંત, કલ્પેલી મર્યાદા તેને ઉલ્લંઘી જાય તેવી અસીમ, અમર્યાદિત ૭૫૮૭ છ પદ
છ સ્થાન ૭૫૮૮ નિવાસનાં રહેવાનાં ૭૫૮૯ ઘટપટાદિ પદાર્થો ઘટ એટલે ઘડો, પટ એટલે વસ્ત્ર, વગેરે વસ્તુઓ ૭પ૦૦ ગુણ
લક્ષણ, ધર્મ, રૂપ-રસ-ગંધ-સ્પર્શ ૭૫૯૧ પ્રમાણ પ્ર+I સાબિતી, જ્ઞાન ૭પ૯૨ સ્વપરપ્રકાશક સ્વ અને પરને પ્રકાશિત કરનાર ૭પ૯૩ ચૈતન્ય સત્તાનો હોવાપણાનો, ચેતનની સત્તાનો ૭પ૯૪ પ્રત્યક્ષ ગુણ સ્વપરપ્રકાશક ગુણ, સ્વપ્રકાશકતાથી અનુભવી શકાય, પરપ્રકાશકતાથી
અનુમાની શકાય ૭પ૯૫ કાળવર્તી અમુક સમય સુધી ૭પ૯૬
ત્રિકાળવર્તી ત્રણે કાળમાં ૭૫૯૭ સંયોગે એકત્ર થવાથી ૭પ૯૮ સ્વભાવે સ્વાભાવિક, પુગલો મળવાથી કે અન્ય દ્રવ્યના મળવાથી નહીં ૭૫૯૯ અનુભવયોગ્ય અનુભવમાં આવે એવા ૭૬OO અનુત્પન્ન ઉત્પન્ન ન કરી શકાય તેવો ૭૬૦૧ અર્થક્રિયા સંપન્ન પોતાનું કાર્ય-ક્રિયા-પરિણમન સહિત, પરિણતિવાળા ૭૬૦૨ ક્રિયાસંપન્ન ક્રિયા કરે છે, જે પ્રકારે, પોતારૂપે અને પરિસ્પંદન એટલે હલનચલનરૂપે ૭૬૦૩ ત્રિવિધ ૩ રીતે ૭૬૦૪ સ્વભાવપરિણતિએ સ્વભાવપરિણમન વડે, સ્વસ્વભાવમાં પરિણમતાં, સ્વભાવમાં રહેવાથી ૭૬૦૫ અનુપચરિત અનુભવમાં આવવા યોગ્ય અત્યંત નિકટ સંબંધવાળા કર્મના સંબંધરૂપ
વ્યવહારથી વ્યવહારનયથી ૭૬૭૬ ઉપચારથી પુગલ પદાર્થોમાં ફેરફાર કરવા રૂપ ઘર, નગર વગેરે કાર્ય તેનો આત્મામાં
આરોપ કરવા રૂપ ૭૬૦૭ વિષ ખાધાથી ઝેર ખાવાથી ૭૬૦૮ હિમસ્પર્શ હિમ-બરફનો સ્પર્શ ૭૬૦૯ અકષાયાદિ કષાય વગેરેથી રહિત ૭૬ ૧૦ અનભ્યાસથી અભ્યાસ છોડી દેવાથી ૭૬૧૧ અપરિચયથી સામા આવે છતાં ઓળખતા નથી એમ વર્તવાથી, વિસ્મૃતિ કરવાથી,
ઓળખાણ-પિછાણ ન રાખવાથી ૭૬૧૨ ઉપશમ કષાયના ઉદયમાં અમુક વખત તણાય નહીં તે પૃ૩૯૫ ૭૬૧૩ ક્ષીણ
fક્ષા ક્ષય ૭૬ ૧૪ બંધભાવ બંધ થાય તેવા ભાવ ૭૬૧૫ રહિત વિનાનો, વગરનો ૭૬ ૧૬ આત્મસ્વભાવ આત્માનો સ્વભાવ ૭૬૧૭ કદી
ક્યારે પણ, કોઇ દિવસે
For Private & Personal use only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૭૨ :: ૭૬૧૮ વિપરીત વિરુદ્ધ, વિરોધી, ઊલટાં ૭૬૧૯ શિથિલ ઢીલો, નિર્બળ, નરમ ૭૬ ૨૦ સમીપ મુક્તિગામી નજીકના ભવિષ્યમાં મોક્ષે જનાર ૭૬૨૧ સપ્રમાણ માપસર, આધારભૂત, પુરાવા-સાબિતી સહિત ૭૬૨૨ પરમ નિશ્ચયરૂપ ઉત્તમ-અંતિમ નિશ્ચયરૂપ-નિર્ધારરૂપ ૭૬૨૩ સર્વ વિભાગે બધા ભાગ-પેટા ભાગમાં, ફિરકામાં; બધા અંશમાં ૭૬ ૨૪ નિરૂપણ વર્ણન, વિવેચન, અવલોકન ૭૬૨૫ અનાદિ અનાદિ કાળથી જીવના અહંભાવ-મમત્વભાવવાળી રાજસવૃત્તિવાળી દુઃખ,
સ્વપ્નદશા સુષુપ્તિની દશા ૭૬૨૬ દેશના તીર્થકરના બોધ કે ઉપદેશ માટે વપરાતો શબ્દ ૭૬૨૭ પ્રકાશી છે. પ્રસિદ્ધ કરી છે; પ્રકાશ પાથર્યો છે ૭૬ ૨૮ સહજ માત્રમાં સ્વાભાવિક રીતે જ, સહેજ વારમાં જ, ક્ષણવારમાં ૭૬૨૯ અંતરરહિત જુદાઇ વિના; અંતરાલ કાળ-અવકાશ વિના, તરત જ ૭૬૩૦ વિભાવપર્યાય રાગાદિ વિભાવપર્યાય ૭૬૩૧ અધ્યાસ મિથ્યા આરોપણ, ભ્રાન્તિમય પ્રતીતિ ૭૬૩૨ ઐક્યતા
એકતા, સમરૂપતા ૭૬૩૩ અપરોક્ષ પ્રત્યક્ષ, સાક્ષાત્, હાજરાહજૂર ૭૬ ૩૪ કૃતાર્થ કૃતકૃત્ય, સફળ, ધન્ય ૭૬૩૫ સહજ અવસ્થાન સહજ નિવાસ-સ્થિર ૭૬૩૬ નિષ્કારણ કારણ વિનાની, અહેતુક ૭૬૩૭ - સ્તવવામાં તુ સ્તુતિ કરવામાં ૭૬૩૮ સ્થાપન
સ્થા સ્થાપિત, પ્રતિષ્ઠિત ૭૬ ૩૯ જે સત્પરુષોએ જે તીર્થંકરદેવોએ ૭૬૪૦ શિષ્ય વિદ્યાર્થી, ચેલો ૭૬૪૧ આત્માની ચેષ્ટા આત્માની હિલચાલ, દશા, હાવભાવ, આચરણ ૭૬૪૨ શક્તિપણે સામર્થ્યરૂપે, બળ રૂપે, શક્યતા રૂપે પૃ.૩૯દ્ધ ૭૬૪૩ શ્રદ્ધાપણે વિશ્વાસરૂપે-આસ્થારૂપે-અંશે કેવળજ્ઞાન પ્રગટ ૭૬૪૪ વિચારદશા શ્રદ્ધા થયા બાદ તેના જ વિચાર આવ્યા કરે તે દશા ૭૬૪પ ઇચ્છાદશા ઇચ્છા પણ તે જ રહ્યા કરે તે દશા ૭૬૪૬ મુખ્ય નયના હેતુથી શુદ્ધ નિશ્ચય નયથી
પત્રાંક ૪૯૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૯-૪-૧૮૯૪ થી ૨૦-૪-૧૮૯૪ દરમ્યાન ૭૬૪૭ નિવૃત્તિના પ્રકારમાં ફેર નિવર્તન-પરવારવાની રીતમાં તફાવત-ફરક ૭૬૪૮ નિકાચિત કર્મ ગાઢ કર્મ જે ભોગવ્યે જ છૂટે, સર્વથા ભોગ યોગ્ય કર્મ, સકલ-સર્વ-૮ કરણો
વડે પણ અસાધ્ય કર્મ ૭૬૪૯ આકારફેર આકૃતિ-ઘાટ-સ્વરૂપ-દેખાવના ફરક ૭૬૫૦ શિથિલ કર્મ વિચાર આદિથી દૂર કરી શકાય તેવાં કર્મ, તે કર્મ
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૭૩ :: ૭૬૫૧ પૂર્વલાભ જ્ઞાન, ધ્યાન, તપ (પહેલાંના કરેલા) ૭૬૫ર પૂર્વોતરાય પહેલાંની અંતરાય ૭૬૫૩ ત્રુટવાનો
તૂટવાનો પૃ.૩૯૯ ૭૬૫૪ સમીપવર્તી નજીકમાં રહેલો, પાસે-સમીપે ૭૬૫૫ નિષ્ફળ વાર્તા નકામી, નિરર્થક, પરિણામરહિત વાત ૭૬પ૬ શોધ
શુદ્ધ ખોળ, તપાસ, ખોજ, સંશોધ ૭૬પ૭ અપરાધી
+É દોષિત પત્રાંક ૪૫ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૧-૫-૧૮૯૪ ૭૬૫૮
મુખ્યપણે-અસલ રીતે-આદિથી જોતાં ૭૬પ૯ અનિયત અચોક્કસ ૭૬૬૦ મોળી પડ્યા કરે મંદ થયા કરે ૭૬૬૧ જુદા સ્વરૂપમાં અલગ-ભિન્ન-ફેરવાળાં સ્વરૂપમાં ૭૬૬૨ ઊર્ધ્વદશા ઊંચી દશા ૭૬૬૩ અધોદશા નીચી દશા, અવદશા ૭૬૬૪ કાળદોષ કળિકાળ, દુષમકાળ, પાંચમા આરાના દોષ ૭૬૬૫ પલટતાં બદલાતાં ૭૬૬૬ પરિસમાપ્તપણું પરિ+સમ્પૂ સમાપ્તિ ૭૬૬૭ વિદિત કરી વિદ્ ! જાણ કરી ૭૬૬૮ સંગરૂપ સદ્ સહવાસરૂપ ૭૬૬૯ આધુનિક જીવો વધુના હવેના, હમણાં, હાલના, અર્વાચીન ૭૬૭) વિશેષ અપરાધીની પેઠે ખાસ ગુનેગારની જેમ ૭૬૭૧ લાગ્યા કરીશું તY I સતત વળગી રહીશું, લગાવ રાખ્યા કરશું, મચી પડશે પૃ.૩૯૮ પત્રાંક ૪૯૬ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને
તા.૪-૫-૧૮૯૪ ૭૬૭૨ સાંગોપાંગ અંગો અને પેટા અંગો સાથેનું બધું, તમામ; નિર્વિદને ૭૬૭૩ ન્યાયસંપન્ન કાયદેસર, ન્યાયપુરઃસર, ન્યાય ધરાવનારું ૭૬૭૪ નીતિ મૂકતાં નીતિ છોડી દેતાં, અનીતિ કરતાં ૭૬૭૫ વંચવા બરોબર વર્l ઠગવા-છેતરવા બરોબર-જેવું ૭૬૭૬ નિરાકાંક્ષી નિ+ના+ડિસ્ ! આકાંક્ષા-ઇચ્છા રહિત ૭૬૭૭ અહિતકારી સધી+ અકલ્યાણકારી K] પત્રાંક ૪૯૯ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને
તા.૪-૫-૧૮૯૪ ૭૬૭૮ બંધનિવૃત્તિ બંધમોક્ષ ૭૬૭૯ સર્વથા
બધી રીતે, સર્વ પ્રકારે પત્રાંક ૪૯૮ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૬-૫-૧૮૯૪ ૭૬૮૦ કારાગૃહ જેલ, કેદખાનું ૭૬૮૧ પોષક પુ૬ પોષનારા, પોષણ કરનારા ૭૬૮૨ હરકત
વાંધો, અડચણ For Private & Personal use only
bull them w
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૭૪ ::
૭૬૮૩
૭૬૮૪ ૭૬૮૫ ૭૬૮૬ ૭૬૮૭ પૃ.૩૯ ૭૬૮૮
વસમું વિષમ | કઠણ, વિષમ, મુશ્કેલ, કપરું, માઠું, અઘરું, વિકટ, સમું નહીં તે પત્રાંક ૪૯૯ કોને ?
તા.૧૩-૫-૧૮૯૪ ભાવનિદ્રા મોહનિદ્રા દુષ્ટ કામ ટુ દૂષિત કામ સંક્ષેપ કરતા જઈ સમૂ+લિમ્ | સંકોચતા જઈ
ના ફળ આવે છે, ફળે છે
૭૬૮૯ ૭૬૯૦ ૭૬૯૧ ૭૬૯૨ ૭૬૯૩ ૭૬૯૪ ૭૬૯૫ ૭૬૯૬ ૭૬૯૭ ૭૬૯૮ ૭૬૯૯
પ્રયાસ પ્રયત્ પ્રયત્ન, પરિશ્રમ, કોશિશ, ચેષ્ટા પત્રાંક ૫૦૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૩-૫-૧૮૯૪ શુભેચ્છા પ્રાપ્ત શ્રી લલ્લુજી શુભેચ્છાની ભૂમિકા જેને પ્રાપ્ત છે તે શ્રી લઘુરાજ સ્વામી સમચિત્ત સમૂ+વિત્ | સમતાવંત ચિત્ત સંપ્રાપ્ત
સ+પ્રમ્ | આવી મળેલું, મળવું વાંચના
વન્ા અભ્યાસ પરિમાણ પરિ+મા સંખ્યા, માપ પ્રતિપાદન સમર્થન યથાપ્રયત્ન પ્રયત્ન મુજબ ચંચળપણું ડગમગ્યા કરવું, અધીરું, ચપળતા,અસ્થિરતા વિચારની ઉત્પત્તિ થયા પછી વિચારની ઉત્પત્તિ અનુભવ્યા પછી, પ્રતીતિ પડ્યા બાદ વદ્ધમાન સ્વામી મહાવીર સ્વામીનું મૂળ નામ મહાત્મા પુરુષે તીર્થકરે કેવા પ્રકારે કેવી રીતે, કઈ રીતે પરિણમવું થયું છે પf+નમ્ નીપજે છે, ઊપજે છે, ફળ થયું છે, પરિણમ્યું છે એકાગ્રપણે એક જ બિંદુ પર ચોંટાડેલી નજરે, એકધ્યાને સબોધના વર્ધમાન પરિણામે સમ્યક્દર્શન પછીની વધતી જતી દશામાં દીઠી છે જોઈ છે; નિહાળી છે અનંતવિશેષ અનંતથી વધુ, ખાસ અનંત, અનંત પ્રબળ બીજભૂત ભૂલ મૂળ કારણરૂપે રહેલી ભૂલ કદાપિ
+ પ ા કદાચિતુ, કોઈ દહાડો પણ નાના પ્રકારની ભૂલ અનેક-વિવિધ પ્રકારની ભૂલ અનર્થના હેતુ પાપનાં કારણ આત્માની અવસ્થા આત્માની દશા, સ્થિતિ, પર્યાય સર્વ પ્રકારની અવસ્થા બાળ-કુમાર-યુવા-વૃદ્ધ; જાગ્રત-સ્વપ્ન-સુષુપ્ત; છસ્વસ્થ-કેવળી-સિદ્ધ પદાર્થ અને તેની અવસ્થા દ્રવ્ય અને તેની પર્યાય
૭૦૧ ૭૭/૨ ૭૭૦૩ ૭૭૦૪ ૭૭૦૫ ૭૭૦૬ ૭૦૭ ૭૭૦૮ ૭૭O૭૭૧૦ ૭૭૧૧ ૭૭૧૨ પૃ.૪૦૦ ૭૭૧૩ ૭૭૧૪
પરસ્પર ભેદ પામતું એકબીજાથી જુદું પડતું શ્રી દેવકરણજી શ્રી લઘુરાજ સ્વામી સાથે દીક્ષિત, ઇડરગિરિ પર પ.કૃ.ના સમાગમી મુનિ, પ્રખર
વ્યાખ્યાનકાર, છ-છ માસ સુધી શ્રોતા બોધની ખુમારીમાં રહે, વિ.સં.૧૯૫૮માં
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૭૫ :: બોરસદમાં ચોમાસું કરવાનું હતું પણ પગમાં કાંટો વાગતાં, પાકતાં, હાડકું સડતાં ડોળીમાં અમદાવાદ પધાર્યા. ક્લોરોફોર્મ વિના જ સાતે સાત વાર “સર્જરી કરાવી, બેભાન થયા-રહ્યા વિના સમ્યફ પ્રકારે વેદના સહતાં અને કર્મનિર્જરા
કરતાં થયેલો દેહત્યાગ ૭૭૧૫ દેહજોગ બન્યો આ દેહ-જન્મવાનો સંજોગ થયો ૭૭૧૬ લોકમાર્ગનો પ્રતિકાર લોકમાર્ગનો સામનો-વિરોધ ૭૭૧૭ પ્રથમ સ્મરણવા યોગ્ય પહેલી યાદ રાખવા જેવી પટાંક ૫૦૧ મનિશ્રી લલ્લજીને
તા. ૨૦-૫-૧૮૯૪ ૭૭૧૮ સર્વવિરતિ સાધુ સર્વસંગપરિત્યાગી એવા મુનિ, દીક્ષિત મુનિ ૭૭૧૯ અતિચાર યોગ્ય દોષપાત્ર, અતિચાર લાગે ૭૭૨૦ ધોરીમાર્ગ ધર્મ | રાજમાર્ગે પૃ.૪૦૧ ૭૭૨૧ રક્ષાય રક્ષા રક્ષણ થાય, રખાય, થાય ૭૭૨૨ સä પાફિવાયં શ્વામિા સર્વ પ્રાણાતિપાતથી હું નિવત્ છું. ૭૭૨૩ પ્રાણાતિપાત ૧૦ પ્રાણ : પ ઇન્દ્રિય, ૩ બળ (મન-વચન-કાયા), શ્વાસોચ્છવાસ, આયુષ્ય.
પ્રાણના અતિક્રમણ, વ્યાઘાત, વિનાશ, વિરાધના ૭૭ર૪ સચૅ મુસીવાય પદ્ધેશ્વામિ | સર્વ પ્રકારના મૃષાવાદથી હું નિવત્ છું. ૭૭૨૫ મૃષાવાદ અપ્રિય, અપથ્ય, અતથ્ય બોલવું તે; જૂઠ-જૂઠાણું ૭૭૨૬ સળં વિન્નાલા પબ્લવવાના સર્વ પ્રકારના અદત્તાદાનથી હું નિવત્ છું. ૭૭૨૭ અદત્તાદાન ચોરી. અદત્ત (નહિ આપેલું)નું આદાન (ગ્રહણ કરવું) ૭૭૨૮ સળં મે પદ્ધવિશ્વમાં સર્વ પ્રકારના મૈથુનથી નિવત્ છું. ૭૭૨૯ મૈથુન નિમ્ | નરમાદાનું જોડું. ભોગક્રિયા, અબ્રહ્મ, વિષયભોગ, કામક્રીડા ૭૭૩) સä પરિસાદંપદ્મવામાં સર્વ પ્રકારના પરિગ્રહથી નિવત્ છું.
પરિગ્રહ માલ-મિલકત પરની મૂછ તે બાહ્ય પરિગ્રહ, મિથ્યાત્વ, કષાય અંતરંગ પરિગ્રહ ૭૭૩૨ સર્વ પ્રકારના રાત્રિભોજનથી નિવર્તુ છું ત્યારે પ્રકારના આહારનો સૂર્યાસ્તથી સૂર્યોદય સુધી ત્યાગ ૭૭૩૩ સર્વવિરતિની ભૂમિકા દીક્ષિત, સાધુ-સાધ્વી, સંયમી સર્વસંગપરિત્યાગી ૭૭૩૪ નદી ઊતરવા જેવા પ્રસંગ નદી પાર કરવા જેવા સમય ૭૭૩પ શરીરસંઘયણ શરીર સંહનના શરીરના હાડ-હાડકાં વગેરેનું બંધારણ ૭૭૩૬ અપવાદ આપ+વત્ સામાન્ય નિયમમાં બાધ, નિયમમાં થતાં કાર્યનું અમુક સંયોગોમાં
ન થવાની સાથે બીજું કંઈક થવાપણું, નિયમમાં છૂટછાટ; અપયશ, નિંદા ૭૭૩૭ અપવાદ અપવાદ ન હોવો તે, અપવાદ વિનાનું, અપવાદરહિત ૭૭૩૮ નિષિદ્ધ નિ+સિંધૂ નિષેધ, મનાઈ પૃ.૪૦૨ ૭૭૩૯ સાન્નિપાતિક સમ+ન+પત્ સંબંધિત ७७४० બૃહત્કલ્પ' છેદસૂત્ર એટલે દોષથી બચાવવાનું અને દોષના પ્રાયશ્ચિત્તનું વિધાન કરતું સૂત્ર.
૬ ઉદ્દેશક, ૮૧ અધિકાર અને ૨૦૬ સંખ્યા સૂત્રો છે. જેમાં સાધુ-સાધ્વીના આચાર વિષે વિધિ-નિષેધ, ઉત્સર્ગ-અપવાદ, તપ-પ્રાયશ્ચિત્તનું વર્ણન છે. છેદસૂત્રમાં ૫ મું, વિ.સ.પૂર્વે ૩૦૦ વર્ષે શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામી રચિત સૂત્ર છે.
૭૭૩૧
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૭૬ ::
૭૭૪૧ ૭૭૪૨ ૭૭૪૩ ७७४४ ૭૭૪૫ ૭૭૪૬ ৩৩৪৩ ७७४८ પૃ.૪૦૩ ૭૭૪૯ ૭૭પ૦ ૭૭પ૧ ૭૭પર
મોટા પ્રયોજને મોક્ષના હેતુથી, આત્મકલ્યાણ માટે નિત્યપ્રતિ દરરોજ ઘટારત
યોગ્ય વ્યવસાય વિ+નવ+સો 1 કામકાજ, ખટપટ, કામ, ક્રિયા, વ્યવહાર રૂપાંતર
+ઝન્તર | અન્યરૂપ, સ્વરૂપફેર, રૂપમાં ફેરફાર અનહિતકારી અહિતકારી હેતુ ધારી આશય-કારણ-હિત વિચારી વિમાસવું વિ+ગૃ વિમર્શ કરવો, પસ્તાવો કરવો, ચિંતાયુક્ત વિચારમાં પડવું
રૂઢિ
૭૭૫૩ ૭૭૫૪ ૭૭પપ
ગુણ ઉત્પન્ન થવામાં સગુણ-ઉપકાર થવામાં, ગુણ પ્રગટ કરવામાં પ્રાયશ્ચિત્ત થયેલા પાપ-દોષના ક્ષય માટે પશ્ચાત્તાપ સાથે કરવાનું નિવારક કૃત્ય
સત્ રિવાજ, વ્યવહાર, પ્રથા, ચાલ; ઉત્પત્તિ, વૃદ્ધિ; ખ્યાતિ; શબ્દશક્તિ ઉપમા સરખામણી, અર્થાલંકાર જેમાં ઉપમેય-ઉપમાનભેદ કાયમ રાખીને તેમનો
સમાનધર્મ બતાવવામાં આવે છે ચિત્તસમાધિ મનની સ્થિરતા-શાંતિ પ્રતિબંધ કર્યો નથી ના કહી નથી, મનાઈ ફરમાવી નથી સફળપણું ફળ નથી, ઉપયોગ નથી પત્રાંક પ૦૨ શ્રી લલ્લુજી તથા દેવકરણ મુનિને અવિરોધ વિરોધ વિનાની, અનુકૂળ પરાભવ ઉદીરણા
+ પ્રેરણા બાહ્ય અવિરતિ પુરુષ પ્રત્યે બાહ્ય ચારિત્ર નથી તેવા (પરમકૃપાળુદેવ પોતે) પ્રત્યે અપેક્ષા મ+રૂક્ષ આકાંક્ષા, ઇચ્છા, જરૂરિયાત, અગત્ય, પરવા સચવાવ્યો વિન્ સાચવવાનું સૂચન-આજ્ઞા કરી પત્રાંક ૫૦૩ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩-૬-૧૮૯૪ દ્રવ્ય પ્રાણાતિપાત પ્રHUT+ગતિપત્ સ્થૂળ હિંસા, દ્રવ્ય હિંસા પ્રાણ ૧0 છે, જડ છે, તેની હિંસા મૂછ
મુફ્ફ મોહ અભિમત મ+મનું માન્ય, સ્વીકૃત, સંમત, અનુકૂળ, પ્રિય વિચરવું
વિ+વત્ / હરવું ફરવું, ટહેલવું યોગવશાત્ સંજોગવશાત્
૭૭પ૬ ૭૭પ૭ ૭૭૫૮ ૭૭૫૯ ૭૭૬૦ ૭૭૬૧ પૃ.૪૦૪ ૭૭૬૨ ૭૭૬૩ ૭૭૬૪ ૭૭૬૫ ૭૭૬૬ પૃ.૪૦૫ ૭૭૬૭ ૭૭૬૮ ७७६८ ૭૭૭) ૭૭૭૧
હાર
અનુજ્ઞા લોકદાબ અભંગથી વ્યગ્રતા સંઘાડા
અનુમતિ, આજ્ઞા લોકોનું દબાણ ભંગ ન કરવાથી, ભંગ ન કરવા કરતાં વિ+૩w | વ્યાકુળતા, મનની અસ્થિરતા જૈન સાધુ-સાધ્વીઓનો તે તે સંઘ, સંપ્રદાય. દા.ત.ગોડલ, લીંબડી, ખંભાત, બરવાળા, બોટાદ, દરિયાપુરી, કચ્છનાનો પક્ષ-મોટો પક્ષ; તપાગચ્છ, અંચલગચ્છ
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૭૭ :: ૭૭૭ર સમક્ષતાથી સાક્ષીએ, નજર સામે, રૂબરૂ ૭૭૭૩ સત્ત્વ હર્ષ સાત્ત્વિક આનંદ ૭૭૭૪ પ્રથમ ભૂમિ પહેલી ભૂમિકા, કથા, યોજના, પૃષ્ઠભૂમિ ૭૭૭૫ અનાથદાસજી વેદાંતી સાધુ, “વિચારમાળા'ના કર્તા ૭૭૭૬ વિચારમાળા વિ.સં.૧૭૨૬ ના વૈશાખ માસમાં, વડોદરાસ્થિત મિત્ર શ્રી નરોત્તમપુરીની
પરમાત્મચિંતનની મહામૂલી માળા’ની માગણીથી, કાશ્મીરસ્થિત
શ્રી અનાથદાસજી રચિત શાસ્ત્રોના સારરૂપ ૨૧૧ દોહાનો ગ્રંથ ૭૭૭૭ સટીક સદ+રી ! ટીકા સાથે, શ્રી ગોવિંદદાસજીએ કરેલી બાળબોધિની ટીકા પૃ.૪૦ પત્રાંક ૫૦૪ કોને ?
તા.૬-પ-૧૮૯૪ થી ૩-૬-૧૮૯૪ દરમ્યાન ૭૭૭૮ વર્યા કરે છે વૃત્ રહ્યા કરે છે, ચાલુ થયા કરે છે ૭૭૭૯ બહોળાપણું વૃ૬ વિસ્તાર, વિશાળતા, વિપુલતા, પુષ્કળતા ૭૭૮૦ ઉત્પત્તિ યોગ ઉત્પન્ન થવાના સંજોગ ૭૭૮૧ વિગ્નસા પરિણામ સ્વભાવ પરિણામ, સ્વાભાવિક પરિણામ, સહજ પરિણામ ૭૭૮૨ વિશેષ સમ્યફ વધુ સાચું, જેમ છે તેમ, વધુ સારું ૭૭૮૩ અવલંબી અવં+નન્ ! આધાર લઇ, અવલંબન-આશ્રય લઇ ૭૭૮૪ આત્મપ્રત્યયી ફળ આત્મ-સાક્ષાત્કારનું ફળ ૭૭૮૫ સેવા-અસેવા ચાકરી-પરિચર્યા કરવાથી કે ન કરવાથી ૭૭૮૬ જાતિભેદ નન+fપદ્ નાત-જાત-કુળ-વર્ણ-યોનિ વચ્ચેનો તફાવત ગ્રંથિભેદ; પ્રકારભેદ ૭૭૮૭ વર્તમાનો વૃત્ વૃત્તો, સમાચારો ૭૭૮૮ પરાવર્તન પરી+વૃત પુનઃ પ્રાપ્તિ, પુગલ પરાવર્તન-પરિવર્તન એક કાળવિશેષ છે જેમાં
નાનામાં નાના રજકણથી માંડી ધૂળમાં સ્થૂળ પુદ્ગલ તે સર્વમાં કે તે સર્વથી જીવે સમગ્ર રીતે ભ્રમણ કર્યું અને ભોગવ્યાં, તે દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવ-ભવ-સ્થૂળ
સૂક્ષ્મ વગેરે ભેદે પુલ પરાવર્તન ૭૭૮૯ અસંયતિ પૂજા A+સન્મ્યમ્ અસંયમીની પૂજા (૧૦ અચ્છેરાં-આશ્ચર્યમાં એક) ૭૭૯૦
હુંડ=વાઘ, ભૂંડ, રાક્ષસ, બિહામણું, ભયંકર, કદરૂપું. ધીટ=વૃષ્ટ, નફટ ૭૭૯૧ બહુ કરી વંદું / બહુ જ, ખૂબ ખૂબ; ઘણી વાર; અનેક રીતે; કમાલ-ભારે કરી ૭૭૯૨ નિરાધારપણે નિ+ની+ધું નિરાશ્રયપણે, સ્વાધીન રહીને, સ્વભાવથી; અરૂપીપણે ૭૭૯૩
ભજાય તેમ મન | આરાધાય તેમ Iિ પત્રાંક ૫૦૫ કોને ? ૭૭૯૪ પરમ શાંતરસમય ધર્મ સાહિત્યના ૯ રસમાં મુખ્ય શાંતરસવાળો વીતરાગનો ધર્મ ૭૭૯૫ અનધિકારીપણાને લીધે અપાત્રતાને કારણે, યોગ્યતા ન હોવાથી ૭૭૯૬ સંસાર રોગ ભવરોગ ૭૭૯૭ પરમ તત્ત્વ મોક્ષનો માર્ગ ૭૭૯૮ અત્યંત નિવૃત્તિ સંપૂર્ણ વિરામ-શાંતિ ૭૭૯૯ ક્લેશરૂપ વિસ્તર અવિદ્યા, અસ્મિતા, રાગ, દ્વેષ અને અભિનિવેશ એ પ ક્લેશ, દુઃખ ૭૮) વિરામ વિ+રમ્ અટક, થોભ, અંત
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________
પડળ
:: ૨૭૮:: ૭૮૦૧ ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ સંસારભ્રમણ-ભવભ્રમણનો અંત=સંપૂર્ણ શાંતિ શયન દર્શાવતો શાંતિપાઠ પત્રાંક પ૦૬ કોને ?
તા.૬-૫-૧૮૯૪ થી ૩--૧૮૯૪ દરમ્યાન ૭૮૦૨ વિપર્યાસ મટી વિ+પર+મા મદ્ બુદ્ધિ, મિથ્યાજ્ઞાન ટળી કે દૂર થઈ ૭૮૦૩ ચાર ઘનઘાતી જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, મોહનીય અને અંતરાય કર્મ, આત્માના મૂળ કર્મ
ગુણનો ઘાત-નાશ કરનારાં ૪ કર્મ પૃ.૪૦૦ ૭૮૦૪ છિન્ન થયાં છે ઉછા છેડાયાં છે ૭૮૦૫ તુર્યાવસ્થા વતુ+છે+ચા ૪થી છેલ્લી તુરીય અવસ્થા, સંપૂર્ણ જ્ઞાન, પરબ્રહ્મદશા ૭૮૦૬ નિર્ભીકપણાને પ્રાપ્ત બીજ-અંકુર વિનાનું, બી રહિત થવાથી ૭૮૦૭ ઉભવ ઊગવું, જન્મ, ઉત્પત્તિ ૭૮૦૮ વિરત્યાદિ ગુણસ્થાનકે વિરતિ વગેરે એટલે ૫ માં ગુણસ્થાનકેથી ૭૮૦૯ દીધી છે. તા આપી છે, દીધેલ છે ૭૮૧૦ સ્થિતિમાન થા સ્થિર ૭૮૧૧ નિષ્કર્ષ નિ+É નિચોડ, સાર, નિશ્ચય, નતીજા ૭૮૧૨ વિપર્યાસ ભાવ વિપરીત, ઊલટો, પ્રતિકૂળ, વિરુદ્ધનો ભાવ, હોય તેનાથી ઊંધું સમજવું ૭૮૧૩ અવગાહન અવ+TIK | સ્નાન કરવું, ડૂબકી લગાવવી, નિષ્ણાત થવું ૭૮૧૪ ઉન્નતિ
ત્નમ્ ચડતી, પ્રગતિ, આબાદી, ઊંચાઇ, વૃદ્ધિ ૭૮૧૫
પરતા આંખે આવતો છારીનો રોગ, આવરણ ૭૮૧૬ ગાઢ
TIK / ઘટ્ટ, ઘોર, મજબૂત, ખૂબ, ડૂબેલ, ખૂબ ઊંડે ગયેલ, સઘન ૭૮૧૭ અનાસક્ત બુદ્ધિ સ્નેહ વિનાનો ભાવ, વૈરાગ્ય ભાવ, વિરક્ત બુદ્ધિ, અમોહિત બુદ્ધિ ૭૮૧૮ પર્યાયાંતર હાલ-અવસ્થા-દશાની બદલી, ફેરફાર; બીજી પર્યાય ૭૮૧૯ પટળાદિ અંતરાય પતા | આંખની છારી વગેરેની જેમ અંતરાય, દૃષ્ટિનું આવરણ ૭૮૨૦
જેમ છે તેમ પૃ.૪૦૮ ૭૮૨૧ મોહિનીય કર્મ મુદ્દે મોહનીય કર્મ, એક ઘાતી કર્મ ૭૮૨૨ ક્ષયાંતર fH+અન્તર ક્ષય થયા પછી ૭૮૨૩ પ્રતિબોધતી પ્રતિ+qÉ ઉપદેશતી, યાદ કરાવતી ૭૮૨૪ વિચારની નિર્મળતા વિચારની પવિત્રતા, અ-મલિનતા, સ્વચ્છતા, શુદ્ધતા ૭૮૨૫ અધિકાર અધિ+# પ્રકરણ, મુખ્ય નિયમ, શીર્ષક, યોગ્યતા ૭૮૨૬ ચાલ્યા જવા વત્ | જતા રહેવા ૭૮૨૭ અવૈરાગ્ય વૈરાગ્ય ન હોવો તે, આસક્તિ, રાગ, અનુરાગ ૭૮૨૮ અનુપશમ ઉપશમ ન હોય તે, ઉપશમ ૭૮૨૯ મૂળ
મૂલ્ ા મૂળિયાં, વનસ્પતિની જડ; મુખ્ય ૭૮૩) કાળ
નું મરણ, મૃત્યુ આપનાર, મારી નાખનાર ૭૮૩૧ શ્રી ઠાણાંગ સૂત્રમાં દ્વાદશાંગીમાં ૩જું સૂત્ર, સ્થાન ૨, ઉદ્દેશક ૧, સૂત્ર ૯૬-૯૭-૯૮માં. જીવાદિ
પદાર્થોનું અનુક્રમે સ્થાપવું તે સ્થાનાંગ. ૧ શ્રુતસ્કંધ, ૧૦સ્થાન, ૧૦ અધ્યયન, ૨૧ ઉદ્દેશા, ૨૧ સમુદ્શા, હાલ ૩૭૭૦ ગાથા, ૧૦૮૯ સૂત્ર છે.
યથાવત્
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૮૩૨
૭૮૩૩
૭૮૩૪
૭૮૩૫
૭૮૩૬
૭૮૩૭
૭૮૩૮
૭૮૩૯
૭૮૪૦
પૃ.૪૦૯
૭૮૪૧
૭૮૪૨
૭૮૪૩
૭૮૪૪
૭૮૪૫
>
૭૮૫૪
X
૭૮૫૫
૭૮૫૬
૭૮૫૭
૭૮૫૮
૭૮૫૯
૭૮૬૦
૭૮૬૧
૭૮૬૨
૭૮૬૩
દ્વિભંગી
દ્વિ+ભન્ન । ફેરવી ફેરવીને કહેવાની ૨ રીત મતિજ્ઞાનાવરણીય મતિજ્ઞાનને આવરણ કરનાર કર્મ શ્રુતજ્ઞાનાવરણીયશ્રુતજ્ઞાનને આવરણ કરનાર કર્મ અવધિજ્ઞાનાવરણીય અવધિજ્ઞાનને આવરણ કરનાર કર્મ મન:પર્યયજ્ઞાનાવરણીય મન:પર્યવજ્ઞાનને આવરણ કરનાર કર્મ કેવળજ્ઞાનાવરણીય કેવળજ્ઞાનને આવરણ કરનાર કર્મ દર્શનાદિ ભેદ
ચક્ષુદર્શન, અચક્ષુદર્શન, અવધિદર્શન ને કેવલદર્શન
અર્થાપત્તિરૂપે
અર્થ+આ+પર્ । એક અર્થાલંકાર કે પ્રમાણ જેમાં એક વાત કહેવાથી બીજી વાતની સિદ્ધિ આપોઆપ થઇ જાય તે ૨-અશુભ-અધમ ઇચ્છા-લોભ વગેરે પ્રતિ+વ્રુધ્। પ્રતિબોધ પામતો નથી, બોધ ગ્રહણ કરતો નથી
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
૩૫+સ્। અનાદ૨, ઉદાસીનતા, અવગણના, તિરસ્કાર દૈવયોગ, પૂર્વે કરેલા કર્મોને વેદવા રૂપ ધર્મ આપતો રહે છે, ચાલુ રહ્યા કરે છે
યોજતા રહેવું, કરતા રહેવું, કર્યા કરવો આત્મા થઇને, આત્મસ્વરૂપ થઇને પ્રણામ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧-૬-૧૮૯૪
સન્નુ+વિ+મ્ । વિગત સહિત, છેલ્લી કે-અને તે પહેલાં બનેલી વાત વિષે જોઇએ છે, જરૂરી છે, યોગ્ય છે
પ્રમાદ-અજાગ્રત-ગાફેલ ન કરે તેવો, આત્મદશામાં જાગૃત રાખે તેવો યોગ પ્ર+મદ્ । પ્રમાદ કરે તેવો યોગ, પ્રમાદમાં જોડાયા જેવું
સત્+વિ+વર્ । સત્ પ્રાપ્તિના વિચારવાળા, મુમુક્ષુ
પ્રતિબૂઝતો નથી.
પત્રાંક ૫૦૦
ઉપેક્ષા
૭૮૪૬
૭૮૪૭
૭૮૪૮
૭૮૪૯
૭૮૫૦
૭૮૫૧
૭૮૫૨
૭૮૫૩ ખારા
પરાણે
પત્રાંક ૫૦૯
પ્રારબ્ધ ધર્મ
આપ્યા રહે છે
કર્યા રહેવું આસ્વ૰ (પ્રણામ)
પત્રાંક ૫૦૮
સવિગત
ઘટે છે
અપ્રમાદ યોગ
પ્રમાદયોગ
સદ્વિચારવાન
અનુસરતા
વિકલ્પ
જીવ
કાયા
સહચારી
ભોગ
ક્ષીરનીરની પેઠે
એકત્ર થયાં
પરમાર્થે
પદાર્થપણે
અગ્નિપ્રયોગે
અનુ+સ્ । અનુરૂપ, પાછળ પાછળ જતા; અનુકૂળ આચરણ કરતા વિરુદ્ધ વિચાર, તર્કવિતર્ક, સંદેહ, અનિશ્ચય
ક્ષર્ । ક્ષારવાળા, અકારા-અપ્રિય-અળખામણા, ઠગારા ઇચ્છાવિરુદ્ધ, બળજબરીથી, પ્રાણ જાય તેવી વસમી
:: ૨૭૯ **
મુનિશ્રી લલ્લુજીને નીવ્ । આત્મા, ચેતન તત્ત્વ
વિ+ધઞ, જાય । શરીર, દેહ, તન
સહ+ વર્। સાથે સાથે ચાલનાર, ફરનાર કે જનાર મુત્ । ભોગવવાં પડે (ત્યાં સુધી) વસ્+ડ્રન્+ની+ર ૢ । દૂધપાણીની જેમ
સંલગ્ન થયેલાં, એક સ્થળે સાથે હોય તેવાં, ભેગાં યથાર્થ રીતે, નિશ્ચયથી દ્રવ્ય-વસ્તુ-ચીજપણે આગ પર મૂકતાં
તા.૧૪-૬-૧૮૯૪
તા.૮-૭-૧૮૯૪
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૮૦ ૩ પૃ.૪૧૦ ૭૮૬૪ અવિષમભાવે સમભાવે ૭૮૬૫ સ્વરૂપજ્ઞાનનો સ્વરૂપજ્ઞાનનો
સ્વરૂપના જ્ઞાનનો
, ૭૮૬૬ સ્થિતિએ સમયમર્યાદાએ ૭૮૬૭ અવ્યાબાધપણાને મ+વિ+મા+વાળું પીડા-બાધારહિત, શાતા-અશાતારૂપ ૭૮૬૮ સંબંધ આવરણ સંયોગ-સંપર્ક રૂપે અંતરાય, આચ્છાદન-ઢાંકણ, વિન ૭૮૬૯ સાક્ષાત્ આવરણ પ્રત્યક્ષ-સ્પષ્ટ અંતરાય ૭૮૭૦ વિષમભાવ વિ+સન્ | સમભાવ નહીં તે, પ્રતિકૂળ ભાવ, વિપરીત ભાવ, ભિન્ન ભાવ ૭૮૭૧ જ્ઞાનયોગ શ્રવણ, મનન, નિદિધ્યાસન દ્વારા પરમાત્મતત્ત્વ સાથે એકાત્મકતા લાવવાની
ક્રિયા, સમ્યકજ્ઞાન ૭૮૭૨ વિષમભાવરહિતપણું સમભાવપણું, સમતાભાવ ૭૮૭૩ સિદ્ધની સ્તુતિ મુક્ત પુરુષ, પરમાત્માની સ્તુતિ ७८७४ પરમાત્મસ્વરૂપ પરમાત્માનું સ્વરૂપ; અત્યંત નિર્મળ, ક્ષયસ્ત કર્મ પછી ક્ષીણ કરેલ આત્મા ૭૮૭૫ સમસત્તાવાનસ્વરૂપે એક સરખી સત્તા-અસ્તિત્વવાળા ૭૮૭૬ પ્રગટપણે વ્યક્તપણે ७८७७ સત્તાપણે શક્તિપણે ७८७८ ચકમકને વિષે તણખામાં, અગ્નિ પાડવાના પથ્થરમાં ૭૮૭૯ જગત જડ-ચેતનસ્વરૂપનું સમગ્ર વિશ્વ, બ્રહ્માંડ, ભુવન, લોક, દુનિયા ૭૮૮૦ ઉપશમ થવા અર્થે શાંત-સાંત્વન-વૈરાગ્ય થવા માટે, કષાયરહિત ભાવ થવા માટે પૃ.૪૧૧ પત્રાંક ૫૧૦ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને તા.૮--૧૮૯૪ ૭૮૮૧ બંધવૃત્તિઓ વધુ+વૃત્ જે વૃત્તિથી જીવને બંધ થાય તે, મોહ ૭૮૮૨ નિવર્તાવવા નિવૃત્ત કરવા, પાછી હઠાવવા, વિરામવા, ઉશમાવવા, ક્ષય કરવા ૭૮૮૩ સંભવરૂપ કારણરૂપ ७८८४ ઠેકાણું કરતો નથી રસ લેતો નથી, રસ દેખાતો નથી ૭૮૮૫ કડવાશ કડવાપણું, કડવાઇ; કડવી દવા ૭૮૮૬ કડવાશ ઉપર કડવાશ કચરી નાખીને, દુઃખ કડવું લાગે પણ શિખામણ લીધા વિના દુઃખ પર
પગ દઈ પગ દઈને ચાલ્યા જવું ૭૮૮૭ દુષ્ટ પરિણામી દૂષિત પરિણામી, વારંવાર દોષ કરે પણ ચેતે નહીં તેવો ૭૮૮૮ વિસર્જન કરવા યોગ્ય ભૂલી જવા યોગ્ય ૭૮૮૯ ભાવી ભાવ રાખી ૭૮૯૦ માઠું કર્યામાં મણા રાખી નથી બગાડવામાં બાકી રાખ્યું નથી-કમી રાખી નથી ૭૮૯૧ ગણાવવાનું સમજાવવાનું, લેખવવાનું, ગણત્રી કરવાનું ૭૮૯૨ અજ્ઞાનનિદ્રા અજ્ઞાન રૂપી ઊંઘ, મિથ્યાત્વ ૭૮૯૩ આ વાત રોગ (ભવરોગ) અને મોહને ૭૮૯૪ અલ્પકાળમાં ચેતવા યોગ્ય ઊગતા દાબી દેવા જેવા ૭૮૯૫ અવકાશ
ફુરસદ
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૮૧ :: પત્રાંક ૫૧૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૮-૯-૧૮૯૪ પરમ સ્નેહી પરમ ધર્મસ્નેહી, જેનાથી ધર્મમાં સહાય મળે તે ધર્મસ્નેહી પૂર્વકાળ પહેલાં, પૂર્વ-આગલ ભવોમા, પહેલાંના સમયમાં
પહેલાં પર્વ. આગલ થતો રે, આડા પ્રતિબંધ વચ્ચે આવતી રુકાવટ, મનાઇ, વિન અર્થ
પ્રયોજન સામાં જીવને સંમુખ-સામે પ્રત્યક્ષ રહેલા જીવને વિસ્મરણપણે ભૂલાતો
૭૮૯૬ ૭૮૯૭ ૭૮૯૮ ૭૮૯૯ ૭૯OO ૭૯૦૧ પૃ.૪૧૨ ૭૯૦૨ ૭૯૦૩ ૭૯૦૪ ૭૯૦૫ ૭૯૦૬ ૭૯૦૭ ૭૯૦૮ ૭૯૯ ૭૯૧૦ ૭૯૧૧ ૭૯૧૨ ૭૯૧૩ ૭૯૧૪ ૭૯૧૫ ૭૯૧૬ ૭૯૧૭ ૭૯૧૮
અમસ્તી અમથી, ફોગટ, નકામી, કારણ વિના સાક્ષાત્કાર સ+3H+ I આત્મદર્શન, આત્મ અનુભૂતિ, પરમાત્મદર્શન અંધ
આંધળો બનીને સાવ
સર્વ | તદ્દન, બિલકુલ, છેક, તમામ માઠાં સાધન ખરાબ-નરસાંનઠારાં-નામોશી ભરેલાં સાધન વ્યવસાયી વિ+નવ+સો+રૂના ધંધો-રોજગાર કરનારો, કામઢો અનંતકાળને પ્રયોજને અનંતકાળનો ખપ-ઉપયોગ કરીએ પાર પડે નહીં સફળતા મળે નહીં, સિદ્ધ થાય નહીં પ્રવાહ ધારા, સ્રોત, વહેણ, સતત ચાલ્યા કરે તે આગામિક કાળ આગામી કાળ, ભવિષ્યકાળ, આવતો કાળ કોઈ જીવ આશ્રયી કોઇ જીવ પૂરતી, કોઈ જીવ બાદ કરતાં એવું ને એવું એના એ પ્રકારનું, એની એ રીતનું તણખાને વિષે તૃપા+ક્ષા અગ્નિમાંથી નીકળતા સળગતા કણ-ચિનગારીમાં રખડવું ભટકવું, ભમ્યા કરવું, રઝડવું, અથડાયા કરવું યોગવશ સંયોગવશ, સંયોગને આધીન પ્રકૃતિ પ્રજા, સ્વભાવ (મિજાજ) સિત્તેર કોડાકોડી ૧ કરોડ x ૧ કરોડ એટલે ૧ ક્રોડાક્રોડી, સાગરની ઉપમાવાળું કાળનું માપ, સાગરોપમ ૧૦ ક્રોડાકોડ પલ્યોપમનો ૧ સાગરોપમ, એવા ૭૦ સાગરોપમઃ
૧. ૧ પૂર્વ = ૭૦ લાખ પ૬ હજાર કરોડ વર્ષ
૧ પલ્ય = અસંખ્યાત પૂર્વ, અસંખ્યાત = ૨૯ નવડા ઉપરની સંખ્યા ૧ અધ્ધા પલ્ય (પલ્યોપમ) = અસંખ્યાત પલ્ય
૧ સાગરોપમ = ૧૦ કરોડ x ૧૦ કરોડ અધ્ધા પલ્યોપમ ૨. ૨ લાખ યોજનના પાણીથી ભરેલા સમુદ્રમાંથી દર ૧૦૦ વર્ષે ૧ પાણીનું ટીપું સળીથી કાઢી બહાર ફેંકી દેતાં દેતાં આખો સમુદ્ર ખાલી થતાં જેટલો
કાળ જાય તે ૧ સાગરોપમ (૧ યોજન = ૨ હજાર ગાઉ). ૩. ૨ હજાર ગાઉ (૧ યોજન) પહોળા અને ઊંડા સમુદ્રમાં, ઉત્તમ ભોગભૂમિના
ઘેટાના ૭ દિવસની ઉંમરના બચ્ચાના મુલાયમ બાલ કે જેના કાતરથી ફરી ટુકડા ન થાય તેવા બારીક ટુકડાઓથી સમુદ્રને ઠાંસી ઠાંસીને ભરીએ, એના ઉપરથી ચક્રવર્તીની આખી સેના પસાર થઈ જાય તો યે દબાય નહીં. પછી
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________
સિદ્ધ
૭૯૨૭
:: ૨૮૨ ::
એ સમુદ્રમાંથી દર ૧૦૦ વર્ષે ૧ બાલ કાઢતાં આખો સાગર ખાલી થતાં જે વખત લાગે તે ૧ વ્યવહાર કલ્પ કહેવાય. અસંખ્યાત વ્યવહાર કલ્પ = ૧ ઉધ્ધાર અસંખ્યાત ઉધ્ધાર કલ્પ = ૧ અધ્ધા પલ્ય (પલ્યોપમ)
૧૦ કરોડ x ૧૦ કરોડ અધ્ધાપલ્ય = ૧ સાગરોપમાં ૭૯૧૯ નિવૃત્ત પાછો હટે, વિરામ પામે ૭૯૨૦ દેહમાં વર્તતાં દેહમાં હોય ત્યાં સુધી ૭૯૨૧ વ્યતીત થયે વીતી ગયે, પસાર થયે ૭૯૨૨ તે પ્રથમ તે પહેલાં, તેની પહેલાં પૃ.૪૧૩ ૭૯૨૩ કામ બાળવાનો કામવાસના નાશ કરવાનો, કામના-ઇચ્છાનો નાશ કરવાનો ૭૯૨૪ કામનું જીતવું કામ-ભોગ પર વિજય ૭૯૨૫ પાછો હઠતાં પીછેહઠ કરતાં, વિમુખ જતાં ૭૯૨૬
સાબિત થયેલું, પ્રસિદ્ધ, જાણીતું કંઈક કંઈક કરી થોડું થોડું-જરા જરા-લગાર કરી ૭૯૨૮ જીવનું વીર્ય જીવનું બળ, સામર્થ્ય, ઉત્સાહ, શક્તિ, પ્રયત્ન પત્રાંક ૫૧૨ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા. ૧૭-૦-૧૮૯૪ ૭૯૨૯ કાજળના દૂપાની પેરે કાજળની શીશીની જેમ, આંજણ રાખવાની શીશીની પેઠે ૭૯૩૦ સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિય જીવ બાળ્યા બળે નહીં, છેદ્યા છેદાય નહીં, માર્યા મરે નહીં તેવા જીવ ૭૯૩૧ ઔદારિક શરીર સારા મુખ્યપ્રધાન શરીર જે દ્વારા ધર્મની આરાધના કરીને મોક્ષે જવાય,
૩રા પેટ, મનુષ્યો અને તિર્યંચોને હોય, સ્થૂળ શરીર, ૫ શરીરમાં ૧લું ૭૯૩૨ વ્યાઘાત વિ++હના વિદન, પ્રબળ આઘાત, ભંગ, નાશ ૭૯૩૩ વાટે વહેતો હોય એક દેહ છોડીને બીજા દેહ ધારણ કરતાં પહેલાંનો, રસ્તે પડેલો જીવ ૭૯૩૪ અપર્યાપ્તપણે પૂર્ણ અવસ્થામાં, બધી પર્યાપ્તિ પૂર્ણ થયા પહેલાં ૭૯૩૫ તેજસ્ ૫ શરીરમાં કહ્યું, આહાર પચાવવાનું, ઉષ્ણતામાનનું કાર્ય કરતું શરીર ૭૯૩૬ કાર્પણ કર્મસ્વરૂપ, ૫ શરીરમાં છેલ્લું શરીર ૭૯૩૭ સકર્મ
સહ કર્મ સહિત ૭૯૩૮ વૈક્રિય શરીર વિI નાનાં-મોટાં વિવિધ રૂપ લઇ શકે તેવું સૂક્ષ્મ શરીર,
પમાં ૨ જુ દેવો અને નારકોને જન્મથી, મનુષ્યોમાં કોઈ વિરલ લબ્ધિધારીને ૭૯૩૯ નિયમિત નિયમથી ૭૯૪૦ પર્યાપ્ત સ્થિતિમાં આહાર વગેરેનું ગ્રહણ કરવા રૂપ સામર્થ્ય-શક્તિ ૭૯૪૧ વિદ્યમાનપણાની અવશ્ય હાજરીની જરૂર પૃ.૪૧૪ ૭૯૪૨ બળવાન હાનિ મોટું-ભારે નુકશાન ૭૯૪૩ સંભવિત સમ્પૂ I શક્યતા, શક્ય, સંભવ થાય તેવું ૭૯૪૪ નિવર્તન યોગ્ય નિવૃત વિરામ કરવા યોગ્ય, પરવારી જવા જેવો
For Private & Personal use only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________
૭૯૪૫
૭૯૪૬
૭૯૪૭
૭૯૪૮
૭૯૪૯
૭૯૫૦
૭૯૫૧
૭૯૫૨
૭૯૫૩
૭૯૫૪
૭૯૫૫
૭૯૫૬
૭૯૫૭
૭૯૫૮
પૃ.૪૧૫
૭૯૫૯
૭૯૬૦ ૭૯૬૧
પત્રાંક ૫૧૩ નિરહંતા સ્મૃતિ રાખજો એક બ્રહ્મસ્વરૂપે
સર્વ સ્થિતિ
હીન
શમ
સંતોષ
વિચાર
સત્સંગ
વર્ધમાન પરિણામી
પત્રાંક ૫૧૪
નિઃસારપણું
અત્યંતપણે
આત્મવીર્ય
પત્રાંક ૫૧૬
અસાર
મુનિચર્યા
૭૯૬૨ મૌનપણું
૭૯૬૩
૭૯૬૪
૭૯૬૫
૭૮૬૬
૭૯૬૭
૭૯૬૮
ખમવા યોગ્ય નહીં
ખમીએ છીએ
પાંક ૫૧૫
સક્રાંચના
અનિદ્રાપણું ભજ્યું છે
અભોગી
અવ્યવસાયી
વિલય
અબંધતા
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
નિર્+અહમ્ । અહંતારહિત, અભિમાન રહિતતા
Æ । રક્ષ્ । યાદી રાખજો
બ્રહ્મન્ । જેનાથી સર્વભૂતો ઉત્પન્ન થાય છે, જેમાં જીવે છે, જેની સત્તાથી જીવે છે, જેમાં અંતે લય થાય છે તે બ્રહ્મ છે. શુદ્ધ, નિર્વિકાર બ્રહ્મ જગતનું કારણ નથી પણ માયાવિશિષ્ટ બ્રહ્મને જ જગતનું કારણ કહ્યું છે. જેમ માટીના સર્વ વિકાર માટીથી ભિન્ન નથી તેમ ઘટાકાશ-મઠાકાશ વગેરે મહાકાશથી ભિન્ન નથી તેમ સર્વ વિકાર-રૂપ જગત બ્રહ્મથી ભિન્ન નથી.
હા । વિનાના, વગરના; ત્યક્ત, ત્યાગેલા; ખામીવાળું; નીચલી કક્ષાનું શમ્ । મોક્ષના દ્વારપાળમાં ૧લો, વ્યાપાર સિવાય ચિત્તના તમામ વ્યાપાર રોકવા, મનની શાંતિ, ષટ્ સંપત્તિમાં ૧લી, આત્મજ્ઞાનને ઉપયોગી મોક્ષના ૪ દ્વારપાળમાં ૨જો, તૃપ્તિ, સમાધાન, હોય તેટલાથી રાજી રહેવું મોક્ષના ૪ દ્વારપાળમાં જો, મનન, વિવેક
સ+સન્ । સત્નો રંગ ચઢે-ચઢાવે તે સત્સંગ વૃધ્ । પરિ+નમ્ । વધતાં જતાં, વચ્ચે
કોને?
નિ+ર્ । સાર વિહીનતા
અતિ+અન્ત । અતિશય, ખૂબ જ आत्मन् + વિ+સ્ફૂર્। આત્માના પુરુષાર્થ ક્ષમ્ । ક્ષમી ન શકાય તેવું
ક્ષમ્ । ક્ષમીએ છીએ
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
:: ૨૮૩::
તા.૧૨-૮-૧૮૯૪
નિદ્રાના અભાવ જેવું
છે.
તા.૧૫-૮-૧૮૯૪
તા.૧૫-૮-૧૮૯૪
સત્ પ્રત્યે લઇ જાય તેવા પઠનપાઠન, ૪ પ્રકારે : નંદા, ભદ્રા, જયા, સૌમ્યા નંદા ઃ અન્ય દર્શનોનું નિરાકરણ કરી પોતાના પક્ષની સ્થાપના
ભદ્રા : યુક્તિઓ દ્વારા સમાધાન કરીને સિદ્ધાંતના પદાર્થોની વ્યાખ્યા જયા : પૂર્વાપર વિરોધના ત્યાગ વિના સિદ્ધાંતના અર્થોનું કથન સૌમ્યા ઃ કોઇવાર ખંડનપૂર્ણ વૃત્તિથી વ્યાખ્યા
શ્રી કેશવલાલભાઈ નથુભાઈને
અ+સ્ । સાર વિનાનો, સારહીન, નકામો, વ્યર્થ, તુચ્છ, અયથાર્થ મુન્+વર્। મુનિપણું, ચારિત્ર-સંયમ-દીક્ષાવાળું જીવન મુન્ । મૌન, મૌનતા
તા.૧૭-૮-૧૮૯૪
મન્ । આરાધ્યું
+મુન્ । અભોક્તા, આહાર-ઉપભોગ નહીં કરનારા 7+વિ+જ્ઞવ+સો । અકર્તા, અપ્રવૃત્ત; વ્યાપાર-વ્યવહાર ન કરનાર વિ+તી । નાશ, અર્દશ્ય
બંધ ન થાય, બંધન ન થાય, અબદ્ધતા
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૮૪ ::
પત્રાંક ૫૧૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૩-૮-૧૮૯૪ ૭૯૬૯ અપ્રતિબદ્ધપણાને મ+પ્રતિ+વદ્ આસક્તિરહિતતાને, રાગ વિનાની સ્થિતિને ૭૯૭) પ્રતિબદ્ધબુદ્ધિ આસક્તિ, રાગબુદ્ધિ ૭૯૭૧ અપ્રસંગ 4++સગ્ન પ્રસંગ-તક નથી, અનવસર ૭૯૭૨ શાંતપણું કષાયોનું ઉપશમન ૭૯૭૩ દાંતપણું ટ્રમ્ ! ઇન્દ્રિયદમન ૭૯૭૪ ઉભવ થાય મૂા ઉત્પન્ન થાય પત્રાંક પ૧૮ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા. ર૫-૮-૧૮૯૪ ૭૯૭૫ યોગવાસિષ્ઠ શ્રી વસિષ્ઠઋષિ કૃત ૩૨,૦૦૦ શ્લોકબદ્ધ “મહારામાયણ” ૭૯૭૬ રૂપી
રૂપા આકાર-દેખાવ-મૂર્તિ સ્વરૂપવાળું, વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શવાળું ૭૯૭૭ અરૂપી +|| વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ વિનાનાં, પુગલ સિવાયનાં પાંચે દ્રવ્ય પૂ.૪૧૬ ૭૯૭૮ આત્મદર્શનાદિ પ્રસંગ આત્માનુભવ, આત્મસાક્ષાત્કાર વગેરે પત્રાંક પ૧૯ શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨પ-૮-૧૮૯૪ ૭૯૭૯ સંકોચાયેલાં સમ્+ન્ા યુભિત, સંકોચવાળા,બીડેલાં, મર્યાદિત પત્રાંક પ૨૦ શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૦-૮-૧૮૯૪ ૭૯૮) –ના
રાજચંદ્રના (ખાલી જગ્યા વાચકે જ પૂરી કરવી!) ૭૯૮૧ છાયા જેવો છાપ-અસર-ઓથ-ઓળો-પડછાયો-પ્રતિબિંબ જેવો, સમાન, તુલ્ય ૭૯૮૨ જાણીને જાણી જોઇને, ચાહીને, પ્રમાદથી ૭૯૮૩ બબ્બે-ચચ્ચાર લીટી બે-બે ચાર-ચાર લીટી ૭૯૮૪ સવૈયા ૩૦-૩૧-૩૨ માત્રાઓનાં ચરણ હોય તેવો સમપદ માત્રામેળ છંદ ૭૯૮૫ “મૂળ સમયસાર” શ્રી કુંદકુંદાચાર્ય રચિત “સમયસાર પ્રાભૃત', ૪૧૫ ગાથા ૭૯૮૬
વિચક્ષણ વિ+વસ્T બુદ્ધિમાન, ચતુર, તીવ્ર સમજશક્તિવાન, શાણા, આત્માનુભવી પૃ.૪૧૦ ૭૯૮૭ તીક્ષ્ણપણે ઉગ્રપણે, પ્રચંડ-પ્રખરપણે; સૂઝ-સૂમપણે ૭૯૮૮ અવ્યક્તપણે અપ્રગટ-અદેશ્ય-અસ્પષ્ટપણે, નહીં જાણવામાં છતાં ૭૯૮૯ ખેદ
વિદ્ ા સંતાપ, ખિન્નતા, અફસોસ ૭૯૯૦ અસંખ્યાતગુણવિશિષ્ટ અસંખ્યાતગણો વધુ ૭૯૯૧ પરિણામાંતર રૂપાંતર, પરિણામ બદલાતાં ૭૯૯૨ થોડા અવકાશે થોડીવારમાં ૭૯૯૩ અત્યંત દૃષ્ટિ ઘણી વધારે, અનહદ, સંપૂર્ણ, આજીવન, નિતાન્ત, થોડીવારમાં ૭૯૯૪ પ્રભાવના હેતુ ધર્મપ્રચારના હેતુ ૭૯૯૫ અવરોધક અર્વ+ધુ અવરોધ કરનારાં, રોકનારાં ૭૯૯૬ બુદ્ધિપૂર્વક વિચાર-સમજપૂર્વક, જાણીબુઝીને ૭૯૯૭ સંભવ
સમૂ+પૂ. શક્યતા, કારણ, મૂળ ૭૯૯૮ લેખતાં તિરÇા ગણતાં, માનતાં
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૮૫ :: ૭૯૯૯ નિશ્ચયવૃત્તિ નિ+f+વૃત્ પરમાર્થ વૃત્તિ, નિર્ધાર વૃત્તિ, દઢ વિશ્વાસ, ફેંસલો ૮Q અસન્મુખ સન્મુખ નથી, વિમુખ ૮૦૧
માનભંગ માનહાનિ, અપમાનિત, સ્વમાન ગુમાવવું પૃ.૪૧૮ ૮૦૨
માનામાન મન++મના માન-અપમાન કે અલ્પમાન ૮૩ ક્ષાયિક ભાવ fક્ષ+મૂ | કર્મના નાશથી જે ભાવ ઊપજે છે, જેમ કે કેવલજ્ઞાન, કેવલદર્શન.
કર્યાવરણના સંપૂર્ણ ક્ષયથી પ્રગટેલા ચિરસ્થાયી ગુણો, એકવાર પ્રગટ્યા પછી
ફરી કોઈ આવરણે આવી શકતું નથી તેવા ભાવ ૮O૪
વિરતપણું નીરસતા, ઉદાસીનતા, રસવિહીનતા, શુષ્કતા ૮૦૫ વિશેષ અવસ્થા વિશેષ દશા-હાલત, આગળ વધતાં ૮૦૬ અનાધાર આધાર-પાયા વિનાની ૮ .૭ પ્રભાવક પ્ર+ધૂ પ્રભાવના કરે તેવા આત્માઓ, સમર્થ પુરુષો ૮O૮ ઉપદેશકપણે ઉપદેશક થઈને ૮OG નામ જેવી પ્રભાવનાએ નામની જ-નામ પૂરતી-કહેવા જેવી કે જેટલી પ્રભાવના વડે ૮૦૧૦ વિદ્યમાનપણાને લીધે હયાતીથી, હાજરીથી, અસ્તિત્વમાં હોવાથી ૮૦૧૧ બહાનારૂપ ખોટાં કારણરૂપ, નિમિત્ત-ઓઠા રૂપ પત્રાંક પર કોને?
તા.૨-૮-૧૮૯૪ થી તા.૩૦-૮-૧૮૯૪ દરમ્યાન ૮૦૧૨ પ્રત્યક્ષ આશ્રય સદેહે વિદ્યમાન સન્દુરુષનો આશરો, શરણું, આધાર ૮૦૧૩ યોગબળ સહિત બેઉ પ્રકારના યોગથી કે એમાંના એકથી મળેલી શક્તિ ૮૦૧૪ પ્રકાશતા નથી પ્રસિદ્ધ કરતા નથી, પ્રગટ કરતા નથી, કહેતા નથી ૮૦૧૫ અપ્રસિદ્ધ અપ્રકાશિત, પ્રસિદ્ધ નહીં તેવાં, ન જાણીતા, અપ્રગટ ૮૦૧૬ પ્રારબ્ધવિશેષ ખાસ, વિશિષ્ટ કે અસાધારણ પ્રારબ્ધ ૮૦૧૭ દશા વિષે (પોતાન-પરમકૃપાળુદેવની) આત્મદશા વિષે પૃ.૪૧૯ પત્રાંક પર૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨-૯-૧૮૯૪ ૮૦૧૮ મોળાં પડવાનો પ્રકાર મૃદુતા ઢીલાં, પોચાં, ફિક્કાં, શિથિલ થવાનો ભેદ, ફેર, રીત ૮૦૧૯ પરિક્ષીણપણાને પરિ+fક્ષા સંપૂર્ણ ક્ષયને ૮૦૨૦ મતાભિગ્રહ પોતાના મત વિષેનો આગ્રહ, પોતાના અભિપ્રાયની હઠ, દુરાગ્રહ ૮૦૨૧ દુરાગ્રહતા હુ+મા+પ્રમ્ ખોટી હઠની જિદ ૮૦૨૨ વિકથાદિ ભાવ વિ+કમ્ | ધર્મકથા સિવાયની બધી કથા કહેવા-સાંભળવાની ઇચ્છા,
૨૫પ્રકારઃ સ્ત્રી, રાજ્ય, ચોર, ભોજન, ધન, વેર, પાખંડ, દેશ, ભાષા, કર્મબંધ, દેવી,નિષ્ફર, નિંદા-ચાડી, કામ,દેશકાળ, ભાંડ-નાટક-સિનેમા-ટેલીવિઝન, મૂર્ખ, આત્મપ્રશંસા, પરપરિવાદ, પરપીડા, કલહ, પરિગ્રહ, ખેતી, સંગીત; વાજિંત્ર
અને જુગુપ્સા-તિરસ્કાર સંબંધી વાતો કરવી તે ૮૦૨૩ જુગુપ્સા T[+સન્ ! નિંદા, સખત અણગમો, ફિટકાર, ધૃણા ૮૦૨૪ ૨ક્ત
રમ્ | આસક્ત, રંગાયેલા, મગ્ન, અનુરક્ત, લાલ ૮૦૨૫ ૨ક્તભાવ આસક્ત ભાવ, આસક્તિ, રતાશ, લાલાશ ૮૦૨૬ નિષ્ફળ નિ+ન્ ા ફળ વગરનાં, નકામાં
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૮૬ :: ૮૦૨૭ લક્ષ વગરનાં બાણની પેઠે નિશાન વિના બાણ મારે તેવાં, ધ્યેય વિનાનાં, નિષ્ફળ ૮૦૨૮ લોકપ્રસંગ તો++સન્ન લોકો, લોકોના સંગ, સોબત, સંજ્ઞા ૮૦૨૯ નિલેક્ષ નિ+નસ્ લક્ષ, ધ્યેય, ઉપયોગ, એકાગ્રતા વિના ૮૦૩) અફળ નિષ્ફળ, ફળ વિનાનું, નકામું, પરિણામરહિત ૮૦૩૧ કુળધર્મ કુળનો ધર્મ-આચાર ૮૦૩૨ લોકભય કરતા આવ્યા હોય તે ક્રિયાને કેમ ત્યાગી શકાય તેવો સમાજનો ડર-બીક ૮૦૩૩ લૌકિક ભાવ દુન્યવી ભાવ, લોકાચાર, ભૌતિક સંપત્તિ વધે તેવા ભાવ ૮૦૩૪ પ્રકાર
ભેદ, જાત, રીત ૮૦૩પ ભાવ ગાળ્યો નથી ભાવ કે ભવ? ભવ વીતાવ્યો-પસાર કર્યો નથી ૮૦૩૬ પૂર્વસંજ્ઞાઓ પૂર્વ પરિચય, પૂર્વ સંસ્કારો; આહાર-ભય-મૈથુન-પરિગ્રહ વગેરે ૮૦૩૭ લોક આખાની આખા-સઘળા-સમસ્ત લોકની, જગતની ૮૦૩૮ અધિકરણ ક્રિયા આધાર-અધિષ્ઠાન ક્રિયા, તલવાર, છરી, ચપ્પ વગેરેના આરંભ
સમારંભથી, નિમિત્તથી લાગતું કર્મબંધન ૮૦૩૯ એમ ને એમ જેવું હોય તેવું, ઠાલું, કાંઈ કર્યા વિના, કાંઈ ફેરફાર કર્યા વિના
પત્રાંક પ૨૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ તથા ડુંગરસીભાઈને તા.૩-૯-૧૮૯૪ ૮૦૪૦ .... ના રાજચંદ્રના પૃ.૪૨૦ ૮૦૪૧ અસીમ હર્ષ સીમા-મર્યાદા-હદ વિનાનો આનંદ-ખુશી ૮૦૪૨ કરુણા છૂટે છે છુત્ા દયા-અનુકંપા વછૂટે છે, છૂટી પડે છે ૮૦૪૩ બાહ્ય માહાભ્ય બહારની મોટાઈ, બહિરંગ મહિમા-મહત્તા, દેવદેવીના ખાસ પ્રભાવ ૮૦૪૪ બહુ સમીપમાં ટૂંક સમયમાં ૮૦૪૫ ઘણા વખત થયાં લાંબા સમયથી ૮૦૪૬ નહીં જેવી જ નહિ જેવું, જરા-તરા, સહેજ-સાજ, નહિ સરખી ૮૦૪૭ પરિણામભેદ વિકાર-રૂપાંતર-અસર-પરિપાકમાં ફેરફાર-ફેર ૮૦૪૮ સ્વાસ્થા સ્વ+જ્ઞા+થા | પોતાની પ્રતીતિ, વિશ્વાસ, પૂજ્યબુદ્ધિ, અચળતા ૮૦૪૯ ચારિત્રસાગર'નું પદ “ચારિત્રસાગર’ પુસ્તકનું પદ ૮૦૫૦ ઢાળ પાડવો ધાતુને ગાળવી, બીબામાં રેડવું, ઢાળવું ૮૦૫૧ અવશેષ બાકી ૮૦૫૨ સજાતીયપણું એક સરખી જાતિ, વર્ગ કે સમૂહનું ૮૦૫૩ ઉપચારિક દ્રવ્ય મૂળ દ્રવ્ય નથી, ઉપચારથી, વ્યવહારથી, પુદ્ગલરૂપ દ્રવ્ય ૮૦૫૪
ચક્ષુગોચર આંખથી દેખાય છે ૮૦૫૫ સંયોગભાવી સંયોગ પ્રમાણે, સંયોગ સંબંધી ૮૦૫૬ તર્યું હોય છોડી દીધું હોય ૮૦પ૭ સમવિષમયોગે સમાન-અસમાન યોગે ૮૦૫૮ પરમાણુ પરમ+૩y પદાર્થનો સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ અંશ કે જેનો પછી વિભાગ ન થાય પૃ.૪૨૧ ૮૦૫૯ કેવળ એકત્વપણે કેવળ એકપણે, સાવ એકરૂપે, એકમેક થઈને
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૮૭ ::
૮૦૬૦ મુક્તાવસ્થા મુક્તદશા, મોક્ષ અવસ્થા પત્રાંક પ૨૪ શ્રી અંબાલાલભાઈ આદિ મુમુક્ષુઓને
તા.૭-૯-૧૮૯૪ ૮૦૬૧ શ્રી સ્તંભતીર્થક્ષેત્ર ખંભાત ૮૦૬૨ .... આત્મસ્વરૂપ શ્રી સહજ આત્મસ્વરૂપ, રાજચંદ્રના આત્મસ્વરૂપ પત્રાંક પર૫ કોને?
તા.૯-૯-૧૮૯૪ ૮૦૬૩ હિતબુદ્ધિ થઈ ઉપકાર બુદ્ધિ, માફક આવે છે એમ માની ૮૦૬૪ એકાંત નથી પરિપૂર્ણ નથી, નિશ્ચયાત્મક નથી, છેક છેડાના ભાગની ૮૦૬૫ નિજ જ્ઞાન પરિચય-પુરુષાર્થને આત્મજ્ઞાનના પ્રયત્નને, મોક્ષ પુરુષાર્થને ૮૦૬૬ પ્રમાદ બુદ્ધિ સ્વરૂપનાં વિસ્મરણની બુદ્ધિ, અસાવધાની ૮૦૬૭ નિજ પદબુદ્ધિ આત્મબુદ્ધિ, સ્વબોધ, આત્મબુદ્ધિ ૮૦૬૮ નિવૃત્તબુદ્ધિ નિવૃત્ત થવાની બુદ્ધિ, પરંપરિચય-સંસારથી પૃ.૪૨૨ ૮૦૬૯ હળવે હળવે ધીમે ધીમે ૮૦૭૦ ત્વરાએ { / ઉતાવળે, વેગે, ઝડપથી ૮૦૭૧ આપત્તિયોગ મા+પુત્યુન વિદન, સંપત્તિ, સંકટ, દુઃખના યોગ ૮૦૭૨ તારતમ્યપણું તર-તમતા, તફાવત, ભેદ, જૂનાધિકતા, ઓછાવત્તાપણું ૮૭૩ એકાંતપણે જ્યાં કોઇની અવરજવર ન હોય ત્યાં, નિશ્ચયપણે ૮૦૭૪ વિહાર કરવા યોગ્ય વિહરણ યોગ્ય, આનંદ સાથે ફરવા યોગ્ય, જૈન સાધુ એક સ્થળેથી
- બીજે સ્થળે પ્રવાસ કરે તે ૮૦૭૫ અવ્યાબાધ સમાધિ બાધા, પીડા, હરકત વિનાની સમાધિ પત્રાંક પ૨૬ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૦-૯-૧૮૯૪ ૮૦૭૬ સૂર્યપુર સૂરત, ગુજરાતનું તાપી નદીને કિનારે આવેલું શહેર, સંવરણને મેળવવા તપતીએ
કરેલી સૂર્યોપાસનાની કથા છે. ભરૂચ ૮૦ કિ.મી. ૮૦૭૭ “યોગવાસિષ્ઠ વેદાંતના ગ્રંથોમાં શિરોમણિ ગણાતો, “મહા રામાયણ’, ‘ઉત્તર રામાયણ' નામે
જાણીતા ગ્રંથમાં મહર્ષિ વસિષ્ઠ વૈરાગી રામચંદ્રજીને સંસારમાં રહીને પણ નિર્લેપ અને જીવન્મુક્તદશા સાધી શકવાનો સબોધ આપ્યો છે. પૂર્વ રામાયણમાં ૬ કાંડ છે તેમ આ ઉત્તર રામાયણમાં ૬ પ્રકરણ-વૈરાગ્ય, મુમુક્ષુ, ઉત્પત્તિ, સ્થિતિ,
ઉપશમ, નિર્વાણ છે, કુલ ૩૨,૦૦૦ શ્લોક છે ૮૦૭૮ રૂડા પુરુષો સ્વરૂપ પ્રાપ્ત પુરુષો, જ્ઞાની મહાત્માઓ ૮૦૭૯ અહંવૃત્તિ હુંકાર, હુંપણાની વૃત્તિ ૮૦૮૦ પ્રતિકાર સામનો, વિરોધ, ઉપાય ૮૦૮૧ કલ્પાઇ છે કલ્પવામાં આવી છે ૮૦૮૨ અનુપ્રેક્ષાયોગ્ય અનુસરવા-અવલોકન કરવા યોગ્ય, ભાવવા યોગ્ય ૮૦૮૩ પૂજાગ્લાઘાદિ પૂજા-પ્રશંસા-સ્તુતિ વગેરે ૮૦૮૪ મહિમાયોગ્ય ગુણ મહત્તાને યોગ્ય, ગૌરવવંતો, આત્મપ્રાપ્તિ કે સની પ્રાપ્તિનો ગુણ ૮૦૮૫ ઉત્કર્ષ પામવું ઉદ્ આબાદ-સમૃદ્ધ થઈ જવું કે ગણી લેવું, ચડતી-વિકાસ માની લેવો ૮૦૮૬ અલ્પ
થોડા
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૮૮ :: ૮૦૮૭ અનન્ય નિમિત્ત ઉત્કૃષ્ટ-બેજોડ કારણ ૮૦૮૮ વંચનાબુદ્ધિએ વસ્ છેતરવાની બુદ્ધિ, સદ્ગુરુ, સત્સંગનું ખરું માહાભ્ય નહીં, આરાધન નહીં
અને પોતાની લઘુતાનો વિચાર નહીં તેવી બુદ્ધિથી પૃ.૪૨૩ પત્રાંક પ૨૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૬-૯-૧૮૯૪ ૮૦૮૯ પરભારો સીધો, પરબારો COCO ગોસળિયા શ્રી ડુંગરસીભાઈ ગોસળિયા ૮૦૯૧ અધ્યાત્મ દશાના અંકુરે આત્મજ્ઞાન સંબંધી દશાના મૂળમાંથી ૮૦૯૨ એકાંત પરિપૂર્ણ ૮૦૯૩ જૈનશાસન પ્રવર્તન જિનેશ્વર દેવની આજ્ઞા-અનુશાસન અનુસરનાર લોકસમૂહ-જૈન સંઘ.
પાર્શ્વનાથ પ્રભુ પછી મહાવીર સ્વામી થતાં તેમનું શાસન ચાલે છે ૮૯૪ અધ્યાત્મમૂર્તિ અધ્યાત્મની મૂર્તિ, અધ્યાત્મ મૂર્તિમંત થતું હોય-પ્રગટતું તેવા જ્ઞાની ૮૦૯૫માકુભાઈ શ્રી માણેકલાલભાઈ ઘેલાભાઈ ઝવેરી, વડોદરાના, કૃપાળુદેવ સાથે વ્યવસાયમાં
છેક સુધી ભાગીદાર, ‘આનંદઘનચોવીસી'ના અર્થ લખનાર, “શ્રી આત્મસિદ્ધિ
શાસ્ત્રીની ૧ લી ૪ નકલમાંથી ૧ પ્રાપ્ત થયેલી તેવા મહભાગી માકુભાઈ ૮૦૯૬ આત્મજ્ઞ
માત્મ+જ્ઞા | આત્માને જાણનાર ૮૭૯૭ અનવસર અપ્રસંગ, કસમય, કટાણું પત્રાંક પ૨૮ કોને ?
તા.૧૦-૧૦-૧૮૯૪ ૮૦૯૮ નિસારભૂત અસારભૂત ૮૦૯૯ આત્માવસ્થા પોતાની દશા ૮૧) વ્યામોહ વિ++મુદ્દા સબળ મોહ, વ્યાકુળતા, પરેશાની ૮૧૦૧ અહિતહેતુ નુકસાનનાં નિમિત્ત, હાનિ-હરકત-અહિત-અકલ્યાણ-અપથ્યનાં કારણ ૮૧૦૨ લોકાવેશ નો+મા+વિમ્ લૌકિક-સામાજીક-દુન્યવી જુસ્સો, ઉભરો, વળગાડ ૮૧૦૩ સંભાળીને ચાલે છે સમર્પ સાવધાની રાખીને ચાલે છે પૃ.૪૨૪ ૮૧૦૪ મોકળું મુક્ત ૮૧૦૫ છઘસ્થ મુનિચર્યાને દૃષ્ટાંતે કેવળજ્ઞાન થયા પહેલાંના સાધુપણાનાં ઉદાહરણરૂપે-વડે પત્રાંક પ૨૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૧૭-૧૦-૧૮૯૪ ૮૧૦૬ ભગવતુ માવત્ ભગવાન ૮૧૦૭
ખુદી, આપોપું, સ્વચ્છંદ ૮૧૦૮ ભદ્રજનો મુન્દ્રા કલ્યાણકારી-ભલા લોકો, સજ્જનો, સપુરુષો પત્રાંક ૫૩૦ શ્રી મોહનદાસ ગાંધી (મહાત્મા ગાંધી)ને
તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૪ ૮૧૦૯ ગુણગ્રાહી ગુણ ગ્રહણ કરે તેવા ૮૧૧૦ ડરબન દક્ષિણ આફ્રિકાનું (તે સમયનું) પાટનગર-રાજધાની ૮૧૧૧ જીવનમુક્તદશાઈચ્છક જીવતાં છતાં મુક્તદશાના ઇચ્છનારા, સદેહે સિદ્ધદશાની ઇચ્છાવાળા ૮૧૧૨ તરતમાં ત્વમ્ | જલ્દી, ઝટ ૮૧૧૩ ત્યાં સંબંધીને ત્યાંને લગતું ૮૧૧૪ અનુમોદન અનુ+મુદ્ સહાનુભૂતિપૂર્વક પ્રસન્નતા, ટેકો, સંમતિ
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૧૧૫
૮૧૧૬
૮૧૧૭
૮૧૧૮
પૃ.૪૨૫
૮૧૧૯
૮૧૨૦
૮૧૨૧
૮૧૨૨
૮૧૨૩
૮૧૨૪
૮૧૨૫
૮૧૨૬
૮૧૨૭
૮૧૨૮
૮૧૨૯
૮૧૩૦
૮૧૩૧
૮૧૩૨
પૃ.૪૨૬
૮૧૩૩
૮૧૩૪
૮૧૩૫
૮૧૩૬
૮૧૩૭
૮૧૩૮
૮૧૩૯
૫.૪૨૦
૮૧૪૦
૮૧૪૧
૮૧૪૨
૮૧૪૩
૮૧૪૪
૮૧૪૫
૮૧૪૬
સામી
લેખ
તત્સંબંધી
નડે છે
એક સ્વરૂપે
હજારો ગમે
ચેતન
ભેળા કરવાથી
જ્ઞાનસ્વરૂપતા
પૃથ્વી
જળ
વાયુ
આકાશ
સહસ્રગમે પ્રમાણો
જ્ઞાનદશા
ચૈતન્ય સ્વરૂપ, જ્ઞાનસ્વભાવ, જ્ઞાનરૂપ પંચમહાભૂતનું એક તત્ત્વ પંચમહાભૂતનું એક તત્ત્વ
પંચમહાભૂત પૈકી એક; વા, હવા, પવન
પંચમહાભૂતમાનું અવકાશ તત્ત્વ; આભ-આસમાન-ગગન હજાર રીતે-પ્રકારે
પ્ર+મા । સાબિતીઓ, પુરાવા
‘ષટ્કર્શનસમુચ્ચય’વિ.સં.૭૫૭-૮૨૭, ૧૪૪૪ ગ્રંથના પ્રણેતા શ્રીહરિભદ્રસૂરિજી કૃત ગ્રંથ, જેમાં ૬ દર્શન વિષે સંસ્કૃતમાં ૮૭ શ્લોકમાં નિરૂપણ છે પોતાના સ્વરૂપના યથાર્થ બોધથી ઉત્પન્ન થયેલી દશા સહજસમાધિપરિણામ ચારિત્ર, સહજ સ્વભાવ, સ્વાભાવિક સ્થિતિ
ઇશ્વર
અનૈશ્વર્યવાન
ઉભયરૂપ ઘણા બંધથી
વળ મૂકી
જનાવરો
પથરો
પથ્થરનું દળ
વેષધારીપણું
આર્યધર્મ
વેદ
વૈષ્ણવ સંપ્રદાય
પ્રાચીન
અનાદિ
પ્રત્યક્ષ
તિર્ । લખાણ, પત્રલેખન, લેખિત સ્વરૂપે તેની સાથે સંબંધિત, તેને લગતા, તે વિષયક
ન ્ । હરકત-અડચણ કરે છે, બાંધે છે, લપેટે છે
એક જ આકારે-ઘાટે
હજાર પ્રકારે, હજારો રીતે, હજારો બાજુથી
જીવ, સજીવ
ભેગા કરવાથી, મિશ્રણ કરવાથી
:: ૨૮૯ ::
શ્। કર્મરહિતપણે માત્ર એક આત્મત્વપણે જે સ્વરૂપ છે તે ઇશ્વરપણું. જ્ઞાનાદિ ઐશ્વર્ય જેને વિષે છે તે, સર્વજ્ઞ, શુદ્ધ સ્વભાવી આત્મા ઐશ્વર્ય વિનાનો
બન્ને રૂપે
ઘણા આંટા-વળ-બંધનથી આંટો-આંબળો-મોડ મૂકીને
જાનવાળું પ્રાણી, પશુ, ઢોર, સાપ વગે૨ે તિર્યંચ
પ્રસ્તર । પથ્થર, પાષાણ, પહાણ, પહાણો; પૃથ્વીકાયના જીવ
પથ્થરના ટુકડા
જે તે પાત્રોનો સ્વાંગ સજનાર, વેશ-વસ્ત્ર પહેરાવ્યા જેવું આત્માને નિજસ્વરૂપની પ્રાપ્તિ થાય એવો ઉત્તમ માર્ગ વિદ્।હિંદુ ધર્મગ્રંથો-ઋગ્વેદ, યજુર્વેદ, સામવેદ, અથર્વવેદ વિષ્ણુ-નારાયણ કે તેના અવતારની ભક્તિ કરતો પંથ, ભક્તિમાર્ગ પ્ર++૩ । જૂના, અગાઉના, પહેલાનું, પુરાતન, પુરાણું; પૂર્વ દિશાનું શરૂઆત વિનાના, પહેલેથી જ છે
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૯૦::
૮૧૪૭
૮૧૪૮
પૃ.૪૨૮
૮૧૪૯
૮૧૫૦
૮૧૫૧
૮૧૫૨
૮૧૫૩
૮૧૫૪
૮૧૫૫
૮૧૫૬
૮૧૫૭
૮૧૫૮
૮૧૫૯
૮૧૬૦
પૃ.૪૨૯
૮૧૬૧
૮૧૬૨
૮૧૬૩
૮૧૬૪
૮૧૬૫
૮૧૬૬
૮૧૬૭
૮૧૬૮
૮૧૬૯
વિવાદ
ગીતા
વેદવ્યાસજી
અર્જુન
યજ્ઞ
હિંસામિશ્રિત
ઉત્તમ
અનુત્તમ
ખ્રિસ્તી ધર્મ
ભરતખંડ
પરવશપણું
મતભેદવશે
બાઇબલ
ઇસુ
રૂપક
‘જૂના કરાર'
ઇસામાં જ્યોતિષ આદિક ભવિષ્યવેત્તા
વિ+વત્ । ચર્ચા, મતભેદ, ઝઘડો, તકરાર
મૈં । ત । મહાભારતના ભીષ્મ પર્વનાં ભગવદ્ગીતા પેટા પર્વમાં અ.૨૩ થી ૪૦માં આવતી ૧૮ અધ્યાયની ગીતા, શ્રીકૃષ્ણે અર્જુનને ઉપદેશી તે, ૭૦૦ શ્લોક છે; બીજી અનેક ગીતા છે – અખે ગીતા, ગુરુગીતા, અષ્ટાવક્ર ગીતા
એક જ વેદના ૪ વિભાગ કરનાર મનાતા વ્યાસ ઋષિ, એ જ કૃષ્ણ, દ્વૈપાયન, વ્યાસ, પરાશર ઋષિના પુત્ર, પુરાણો-મહાભારતના કર્તા ૫ પાંડવમાં વચલા ભાઇ, બાણાવળી, મોક્ષે ગયા છે વૈદિક વિધિથી અગ્નિના કુંડમાં વિનો હોમ કરવો હિંસાના મિશ્રણવાળી
૩+તમમ્ । શ્રેષ્ઠ
અન્+૩+તમમ્ । શ્રેષ્ઠ ન હોય તે
ઇસુ ખ્રિસ્તની માન્યતાવાળો ધર્મ
હિન્દુસ્તાન, ભારત દેશ, કુમારિકા ખંડ પરતંત્રતા, પરાધીનતા
જુદા મતને લીધે, જુદા અભિપ્રાયવશાત્, માન્યતાફરને કારણે ખ્રિસ્તી-યહૂદી લોકોનો ધર્મગ્રંથ, જેમાં જૂનો કરાર’ અને ‘નવો કરાર’ છે, જૂના કરારમાં નિયમગ્રંથો=તોરાહ, સંતોના ગ્રંથો, લેખો તથા નવા કરારમાં ઇસુનું જીવનચરિત્ર, ઉપદેશ છે; ૬૦૦ ભાષામાં અનુવાદ થયેલા છે. ખ્રિસ્તી ધર્મના સંસ્થાપક ઇસુ ખ્રિસ્ત એટલે કે જિસસ ક્રાઇસ્ટ, ખ્રિસ્ત એટલે તારનાર, ખ્રિસ્તી એટલે શ્રદ્ધાળુ-વિશ્વાસુ; તા. ૨૫-૧૨=૨૫મી ડિસેંબરે જન્મ એટલે નાતાલ ઊજવાય છે, જેમના પરથી ઇસ્વીસન શરૂ થઇ તે ઇસુ.
પ્। એક અર્થાલંકાર જેમાં ઉપમેયને ઉપમાન સાથે તદ્રુપ કે અભિન્ન બતાવી વર્ણન કરેલું હોય છે; આકૃતિ, સૂરત, મૂર્તિ, પ્રતિકૃતિ, લક્ષણ, જાતિ યહૂદી ધર્મનો મુખ્ય ગ્રંથ, Old Testament, હિબ્રુ ભાષામાં, કુલ ૨૪ ગ્રંથના મુખ્ય ૩ વિભાગ છે, ૧.નિયમગ્રંથોમાં-જગતની ઉત્પત્તિ, આદમ-ઇવની વાર્તા, પયગંબરો, પરંપરાઓનું વર્ણન છે. ૨. સંતોના ગ્રંથોમાં-ઇસાઇયાહ, જેરિમિયાહ, એઝેકિયેલના ઉપદેશ છે. ૩. લેખોમાં-ભજનો, કહેવતો, સોલોમનનું ગીત છે. આમ ‘જૂનો કરાર’ માત્ર કાયદો નથી.
ઇસુ ખ્રિસ્તની બાબતમાં
ચંદ્ર, સૂર્ય, નક્ષત્ર, ગ્રહ વગેરેનાં જ્ઞાન પરથી ભવિષ્ય જાણવાનું જ્ઞાન વગેરે ભવિષ્ય જાણનાર
શ્રદ્ધાગ્રાહ્ય પ્રમાણ શ્રદ્ધા રૂપ જ્ઞાન, શ્રદ્ધા રૂપે પુરાવો, વિશ્વાસની વાત અસંભવિત
અશક્ય
ઐશ્વર્ય
ફેશ્ । ઇશતા, ઇશ્વરપણું, સ્વામીત્વ, આબાદી
અનંતગુણમહત્ અનંતગણું મહાન
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________
છેવટ
:: ૨૯૧ :: ૮૧) શો જન્મ ક્યો જન્મ, કઈ ગતિમાં, કઈ યોનિમાં વગેરે ૮૧૭૧ અગાઉ આગલા ભવમાં, આગળ, આ પહેલાં ૮૧૭૨ ચિહ્નો વિહ્વા લક્ષણો, નિશાનીઓ ૮૧૭૩ સંબોધીને સY+qધા ઉદ્દેશીને, બોલાવીને, જગાડીને ૮૧૭૪ મોક્ષ પરત્વે મોક્ષ વિષે, મોક્ષ અંગે, મોક્ષ સંબંધમાં ૮૧૭૫ બુદ્ધદેવ બૌદ્ધ ધર્મ સંસ્થાપક શાક્યસિંહ-ગૌતમ બુદ્ધ, ઈ.સ.પૂર્વે ૫-૬ઠ્ઠી સદી,
મહાવીર સ્વામીના સમકાલીન, આજથી ૨૬૦૦ વર્ષ પૂર્વે ૮૧૭૬ પ્રમાણભૂત પ્ર+H+પ્રમાણરૂપ, માન્ય કરવા યોગ્ય, વિશ્વાસપાત્ર પૃ.૪૩૦ ૮૧૭૭
દે. fક્ષત્રૂત્ર, fક્ષ[+ડુત્ર, ક્ષેવિત્રા અંતે, આખરે ૮૧૭૮ પ્રલય
પ્ર+ની 1 ભયાનક વિનાશ, કલ્પના અંતે થતો જગતનો નાશ ૮૧૭૯ સૃષ્ટિ વૃદ્ સર્જન-ઉત્પત્તિ, જગત, વિશ્વ, દુનિયા, આ 1 જ પૃથ્વી એમ નહીં ૮૧૮) પૃથ્વી પૃથ ધરા, ધરતી, ભૂમિ; આ મૃત્યુલોકની જેના પર સ્થિતિ છે તે ૮૧૮૧ અનીતિ
+ની નીતિનો અભાવ, અનાચાર, અપ્રામાણિકતા, અયોગ્ય આચરણ ૮૧૮૨ સુનીતિ સુની શ્રેષ્ઠ નીતિ, ઉચ્ચ આદર્શ, ઉત્તમ આચાર પદ્ધતિ; શ્રેષ્ઠ સહારો ૮૧૮૩ પ્રકાશન આવૃત્તિ સ+વૃત આચ્છાદન, વીંટળાઇ જવું ૮૧૮૪ કૃષ્ણાવતાર પૂ+ન વિષ્ણુના મુખ્ય ૧૦ અવતારમાં ૮મો, મથુરામાં થયેલા શ્રીકૃષ્ણ ૮૧૮૫ રામાવતાર
7 રામચંદ્રજીનું જગતમાં અવતરવું, જન્મવું પૃ.૪૩૧ ૮૧૮૬ કર્તાહર્તા + ા ઉત્પન્ન કરનાર અને નાશ કરનાર, મુખ્ય વહીવટદાર ૮૧૮૭ ઠરી શકે નહીં સ્થા નિશ્ચિત-નક્કી ન થાય ૮૧૮૮ વિરોધ વિધુ વિરોધાભાસી વાત ૮૧૮૯ અવ્યક્ત ઇશ્વર અસ્ત વ્યક્ત નહીં-સમજાય નહીં તેવા અપ્રત્યક્ષ, અનુત્પન્ન ઇશ્વર ૮૧૯૦ પ્રતિષ્ઠાન પ્રતિમા સ્થાન, અવસ્થિતિ; આધાર ૮૧૯૧ બ્રહ્મા
બ્રહ્મનું પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે આ સમગ્ર સૃષ્ટિના કર્તા, વિશ્વકર્મા, પ્રજાપતિ ૮૧૯૨
વિષ+નુ વિશ્વના પરમેશ્વરનું સત્ત્વગુણ, જ્ઞાનગુણનું સ્વરૂપ; પરબ્રહ્મ
સર્વેસર્વા ગણાતા મુખ્ય દેવ; એક સ્મૃતિકાર; તપસ્વીજન ૮૧૩ મહેશ્વર મહા / મોટો ઇશ્વર, શિવ, પરમેશ્વર ૮૧૯૪ વિલણ
વેતન વૃત્તિ, દૃષ્ટિ, અભિગમ ૮૧૯૫ કરડવા આવે ડસવા, દંશ દેવા, બટકું ભરવા ૮૧૯૬ અસારભૂત સાર વિનાના ૮૧૯૭ સર્પ
{ સાપ, નાગ; જમીન પર વાંકુંચૂકું ઘસડાતું ચાલતું પ્રાણી, પંચેન્દ્રિય ૮૧૯૮ દેહને જતો કરવો દેહની દરકાર ન કરવી, ઉપેક્ષા કરવી, મરવા દેવો ૮૧૯૯ નરકાદિમાં +માં જ્યાં જીવોને અતિશય ત્રાસ છે. ૭ નરક છે – રત્નપ્રભા,
શર્કરા પ્રભા, વાલુકાપ્રભા, પંકપ્રભા, ધૂમપ્રભા, તમપ્રભા અને તમતમપ્રભા ૮૨ અનાર્ય વૃત્તિ મઝટ નિર્દયતા, દુર્જનતા, દુષ્ટતા, અસભ્ય-અસંસ્કારી-અધમવૃત્તિ
વિષ્ણુ
For Private & Personal use only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૯૨ :: પૃ.૪૩૨ પત્રાંક પ૩૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૮-૧૦-૧૮૯૪ ૮૨૦૧ ઠેકાણે રહેવા દે સ્થિર થવા દે, સ્થિર રહેવા દે, યથાયોગ્ય સ્થાને ૮૨૦૨ ગોઠવણ વ્યવસ્થા, યોજના, જોગવાઈ ૮૨૦૩ અન્ય ભાવ બીજો ભાવ, જુદાઇ, ભિન્ન ભાવ, અમે મોટા તમે નાના એવો ભાવ પત્રાંક ૫૩૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૮-૧૦-૧૮૯૪ ૮૨૦૪ ચીંધેલું વિના બતાવેલું, સોપેલું, નિર્દેશ કરેલું ૮૨૦૫ વિષમતા વિ+સન્ વિષમ હોવાપણું, અ-સમતા, પ્રતિકૂળતા, વાંધો, વસમું ૮૨૦૬ ઉપશમાવવો ૩૫+શમ્ | શમાવી દેવો, શાંત કરવો, મુલતવવો; સહન કરી લેવો ૮૨૦૭ સાક્ષીવત્ સ+ક્ષના સાક્ષીની જેમ પૃ.૪૩૩ પત્રાંક પ૩૩ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને
તા.૨૯-૧૦-૧૮૯૪ ૮૨૦૮ લોકના આવેશે લોકોના-સમાજના જુસ્સો-વળગણા-જુવાળ-આગ્રહ ૮૨૦૯ નિષ્કપટ દાસાનુદાસભાવે ૮૨૧૦ અવકાશ આપ્યો ફુરસદ કાઢી, વખત ફાળવ્યો, નિરાંત કરી પત્રાંક પ૩૪ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૩૧-૧૦-૧૮૯૪ ૮૨૧૧ વૈરાગ્યચિત્ત જેના ચિત્તમાં વૈરાગ્ય છે તેવા ૮૨૧૨ સત્સંગ યોગ્ય (તેથી) સત્સંગ કરવા યોગ્ય ૮૨૧૩ શ્રી ..... ના આત્મસ્વરૂપ રાજચંદ્રના ૮૨૧૪ આત્મસ્મૃતિપૂર્વક આત્માને ભૂલ્યા વિના ૮૨૧૫ થોડા થોડા દિવસને અંતરે ધીમે ધીમે, એક જ દિવસે નહીં, થોડા દિવસના ગાળે-અંતરાલે ૮૨૧૬ દિશામૂઢ પંચેન્દ્રિયના વિષયમાં દિશા ભૂલેલો, ક્યાં જવું છે તેના ભાન વિનાનો ૮૨૧૭ ઉદય પ્રકાશતી નથી ઊગતી નથી, ઉદય થતો નથી, ઉદયમાં આવતી નથી ૮૨૧૮ અપરમાર્થને વિષે અયથાર્થને વિષે, અ-મોક્ષને વિષે, અનિશ્ચય અંગે ૮૨૧૯ વિષમ દશા વિપરીત, ભયાનક સ્થિતિ, વિકટ, અવ્યવસ્થિત હાલ ૮૨૨૦ દીનત્વ
નમ્રતા ૮૨૨૧ ગતિ
નમ્ ! માર્ગ, ગમ પૃ.૪૩૪ ૮૨૨૨ સર્વસ્વ બધું જ, ભૌતિક સંપત્તિ તથા માનસિક સંપત્તિ ૮૨૨૩ લૂંટાયા જેવો ઝૂંટવાઇ ગયા જેવો, છૂટે હાથે વેરી દેવા જેવો ૮૨૨૪ સહજ ઐશ્વર્ય છતાં સાધુપણું, કૃપાળુદેવ, આજ્ઞા, સમાગમ મળ્યા છતાં ૮૨૨૫ કર્યો છતે કરવા છતાં પણ ૮૨૨૬ આચર્યા છે આચરણ કર્યું છે, આદર્યા છે, આરાધ્યા છે ૮૨૨૭ સદુપાય સતુ પ્રત્યે લઈ જાય તેવો ઉપાય, સદ્ગુરુ પ્રત્યેનો શરણભાવ ૮૨૨૮ અનુપ્રેક્ષા ભાવો આવી ખસે નહીં તે ૮૨૨૯ ગુણાવૃત્તિ ગુણ પ્રકાશમાં આવવા, આત્માના ગુણો પ્રગટે ૮૨૩૦
વૃ+થાત્ / વ્યર્થ, મિથ્યા, નિરર્થક, ફોકટ, નકામા, ખોટા, ભૂલવાળા, બે ફાયદા ૮૨૩૧ કુળસંપ્રદાયના આગ્રહાર્થ સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયના આગ્રહ, ધારણા, માન્યતા માટે ૮૨૩ર સહેજે વિના પ્રયાસે, અનાયાસે, સ્વાભાવિક રીતે
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૨૩૩ X
૮૨૩૪
૮૨૩૫
૮૨૩૬
૮૨૩૭
૮૨૩૮
૮૨૩૯
૮૨૪૦
૮૨૪૧
૮૨૪૨
૮૨૪૩
૮૨૪૪
૮૨૪૫
૮૨૪૬
૮૨૪૭
૮૨૪૮
૮૨૪૯
પૃ.૪૩૫
૮૨૫૦
૮૨૫૧
૮૨૫૨
૮૨૫૩
૮૨૫૪
૮૨૫૫
૮૨૫૬
૮૨૫૭
૮૨૫૮
૮૨૫૯
૮૨૬૦
૮૨૬૧
:: ૨૯૩::
પરમાર્થથી ચૂકે છે (સાધુ છીએ, શાસ્ત્ર વાંચીએ છીએ પણ) સત્સંગ જેવું સત્સાધન બાકી રહે છે પત્રાંક ૫૩૫ શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને અભેદભાવે, જુદાઇ રાખ્યા વિના આત્મભાવમાં ઉપયોગવાળો
તા.૩૧-૧૦-૧૮૯૪
અભિન્નભાવે આત્મભાવ-ઉપયોગી
કાંચનની દ્વારિકા સોનાની નગરી દ્વારિકા. ઉજ્જડ થયેલી કુશસ્થલીના સ્થળ ઉપર શ્રીકૃષ્ણે નવેસરથી વસાવેલી સૌરાષ્ટ્રના સમુદ્રકાંઠાની દ્વારામતી-દ્વારકા-દ્વારિકા નગર છપ્પન કોટિ યાદવે સંગ્રહિત ૫૬ કરોડ યાદવે ભેગું કરેલું, સંગ્રહેલું, સંઘરો કરેલું
વાસુદેવપણું, અર્ધચક્રવર્તીપણું, અધિકારીપણું
દેહ છોડ્યો
સ્વામીપણું
દેહ મૂક્યો
કુલનો
સંહાર
દાહ
શોકવાન
જરાકુમાર
અવગાહી છે
પત્રાંક ૫૩૬ વિચારદશા સ્થિતપ્રજ્ઞદશા
વ્યાઘાત રૂપ પ્રધાનપણે
પરાભવાદિ
પત્રાંક ૫૩૭
...... ul
વ્યગ્રતા
ત્રીજા પ્રકરણથી
પ્રવૃત્તિક્ષેત્ર વિક્ષેપ
અજ્ઞાનની નિવૃત્તિ
કારાગૃહ
આર્ત
કુળ-ગોત્ર-વંશ-પૈતૃક પરંપરાનો
સમુ+હૈં । નાશ
૬૬ । આગ
શોક સહિત, દુઃખી, અફસોસ સાથે
શ્રીકૃષ્ણનો નાનો ભાઇ; શ્રીકૃષ્ણના પિતા વસુદેવ પણ માતા રથરાજીથી જન્મેલ જરા ક્ષત્રિયપુત્ર હોવા છતાં દુરાચારી થઇ પારધી બની ગયેલો ઝવ+જ્ । અવગાહન કરી છે, સ્નાન કર્યું છે; ધરી છે શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧-૧૧-૧૮૯૪
સારાસારના વિવેકની દશા, સંકલ્પ-અભિપ્રાય-ઉદ્દેશની દશા (સ્થિતિ) સ્થિર-સમત્વ બુદ્ધિવાળી દશા; મનુષ્ય મનમાં રહેલી સર્વ વાસનાઓને છોડી દે અને અંતરાત્મામાં જ સંતુષ્ટ રહી આત્મસ્થિરતા પામે તે દશા વિ+જ્ઞા+હન્ । પ્રબળ આઘાત, ઉગ્ર પ્રહાર, વિરુધ, વિઘ્નરૂપ પ્ર+ધા । મુખ્યપણે
પા+મૂ | પરાજય, હાર, મન-ભંગ વગેરે શ્રી અંબાલાલભાઈ આદિ મુમુક્ષુઓને આત્મસ્વરૂપના
વિ+જ્ઞા+દ્ । મનની અસ્થિરતા, વ્યાકુળતા, વિકળતા, પરેશાની યોગવાસિષ્ઠના પૂર્વાર્ધનું ૩જું પ્રકરણ તે ‘આત્મદશાવર્ણન'થી પ્ર+વૃત્+fક્ષ+ત્રન્। કામધંધા-વ્યવસાય-વેપારનાં સ્થળથી, પ્રવૃત્તિનું સ્થાન-ઘર વિક્ષિપ્ । મૂંઝવણ, અસ્થિરતા, દખલ, બેચેની, વિકળતા અજ્ઞાનથી પાછા ફરવું-નિવર્તવું, અજ્ઞાનથી પરવારીને બેસવું +ગૃહૈં । કેદખાનું, જેલ, બંદીગૃહ, કારાગાર આ+। પીડિત, દુઃખી, અસ્વસ્થ, ગરજવાન
મી+આ+ત્ । ભયથી આકુળ-ભરચક-ભરપૂર-ખળભળી ઉઠેલો મુદ્દ । મનની અકળામણ, ઉચાટ, ઉદ્વેગ
ભયાકુળ
મૂંઝવણ
નિરાધાર થયું છ આધાર-ટેકા વિનાનું થવાથી, અનાધાર થવા છતાં
તા.૩-૧૧-૧૮૯૪
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૯૪ ::
પૃ.૪૩૬ ૮૨૬૨ ઠોકી ઠોકીને આઘાત પમાડીને, ખૂબ ભારપૂર્વક, ઢોલ વગાડીને ૮૨૬૩ સહજ મોક્ષ સદ+નન+મોક્ષુ સ્વાભાવિક મોક્ષ, સહેલાઇથી મોક્ષ, સાથે જ મોક્ષ ૮૨૬૪ ગુપ્ત રહેવાનું સંતાઈ જવાનું, છૂપાઈ જવાનું, અદૃશ્ય રહેવાનું ૮૨૬૫ વિકાર વિ+ા પરિવર્તન, ફેરફાર, બગાડ ૮૨૬૬ ગોપવ્યા સિવાય | છૂપાવ્યા-સંતાડ્યા કે સંકેલ્યા સિવાય-વિના, બચાવ્યા-રાખી મૂક્યા વિના પત્રાંક પ૩૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.-૧૧-૧૮૯૪ ૮૨૬૭ છૂટા મનથી મુક્ત-મોકળા મનથી ૮૨૬૮ તે ઇચ્છા પર વસ્તુની ઇચ્છા ૮૨૬૯ ઇચ્છા નિરોધ્યા સિવાય ઇચ્છા રોક્યા વિના, ઇચ્છા કાબૂમાં રાખ્યા વિના ૮૨૭૦ સંકલેશ પરિણામ સમૂ+વિન[ ! સુખ-દુઃખ ને ઉપભોગના વિકલ્પ ૮૨૭૧ રસ્તો કરવાને બદલે ઉપાય શોધવા, અંતરાય ટાળવા, નિકાલ લાવવાની બદલે ૮૨૭ર નિદાનબુદ્ધિ નિ+ નિયાણું કરવા જેવી બુદ્ધિ, કાર્ય-કારણની બુદ્ધિ, સકામ બુદ્ધિ ૮૨૭૩ સમ્યકત્વનો રોધ સમકિતને અટકાવે-રોકે પત્રાંક ૫૩૯ શ્રી ધારશીભાઈ સંઘવીને
તા.૧૨-૧૧-૧૮૯૪ ૮૨૭૪ સમસ્વભાવી સમ+4+મૂ સિદ્ધ સમાન, જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રરૂપ નિધાન સહિત,
પોતપોતાના પરિણામિક ભાવે સ્વભાવરૂપ સુખમાં રહે તેવા ૮૨૭૫ પ્રકાશ પામ્યું છે પ્ર+શું પ્રગટ્યું છે, પ્રત્યક્ષ થયું છે, સુસ્પષ્ટ થયું છે ૮૨૭૬ દાસાનુદાસપણે તાત્ | દાસનાય દાસપણે, અત્યંત નમ્ર સેવકના ભાવે ૮૨૭૭ સર્વાશદશા પૃ+ા સંપૂર્ણ-પૂરેપૂરી દશા, પૂર્ણ અંશે, પૂર્ણપણે દશા પૃ.૪૩૦ પત્રાંક ૫૪૦ કોને?
તા.૧૨-૧૧-૧૮૯૪ ચાલી નીકળ્યા વત્ છોડી નીકળ્યા, ચાલી ગયા, મોક્ષમાર્ગે ચાલવા માંડ્યા ૮૨૭૯ વિવાહ વિ+ા વેવિશાળ-સગાઈ, લગ્ન, શાદી, પરિણય ૮૨૮૦ અપ્રવેશક ઉમ++વિમ્ પ્રવેશ પામે નહીં તેવું ૮૨૮૧ ઠર્યું હોવાથી સ્થા, સ્થિર સ્થિર-શાંત હોવાથી; જામવાથી, પડવાથી ૮૨૮૨ એકઠો
P+27 એકત્ર કરેલો, ભેગો, ભેળો ૮૨૮૩ આડત દલાલી, ચીજવસ્તુ લઈને અથવા બારોબાર માલિક વતી કરવામાં આવતું
ખરીદ-વેચાણનું કામ ૮૨૮૪ આતુરતા મ++ રજૂ ા ઉત્સુકતા, ઉતાવળ, અધીરાઈ ૮૨૮૫ જીજીબા પરમકૃપાળુદેવના ૪ બહેનમાં સૌથી નાનાં જીજીબહેન ૮૨૮૬ પછડાટ નુકસાન, જમીન પર પટકાય કે અફળાય અને વાગે તે ૮૨૮૭ રોજગાર કામધંધા ૮૨૮૮ આણવા
બા+ની I લાવવા, લઈ આવવા પૃ.૪૩૮ ૮૨૮૯ ગભરાટ ગભરામણ, વેદના, બાવરાપણું ૮૨૯૦ બળ પામવા જેવો બળવાન, જોરાવર
૮૨૯૧ ટાળવા જતાં રત્ન દૂર-આઘો કરતાં, નાબૂદ કરવા જતાં
૮૨૭૮
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૨૯૨
૮૨૯૩
૮૨૯૪
X
૮૨૯૫
૮૨૯૬
૮૨૯૭
૮૨૯૮
૮૨૯૯
૮૩૦૦
૮૩૦૧
મોઢે
મુદ્દ। મુખપાઠ
આર્ત્તધ્યાનના રૂપ પરપદાર્થની ઇચ્છા કરીને અશુભ ધ્યાનરૂપે
૮૩૧૦
૮૩૧૧
પૃ.૪૩૯
૮૩૧૨
૮૩૧૩
૮૩૧૪
૮૩૧૫
૮૩૧૬
૮૩૧૭
સંતાપ
પત્રાંક ૫૪૧
સંયમ પરિણામ
વર્ધમાન થાય છે. તીક્ષ્ણ પરિણતિ
બ્રહ્મરસ
પત્રાંક ૫૪૨
ચોભંગી
ભવાંત
પ્રત્યેક બુદ્ધ
૮૩૦૨
૮૩૦૩ ૮૩૦૪ ગવેધ્યા
૮૩૦૫ પ્રરૂપણા ૮૩૦૬ અંધપણે
૮૩૦૭
૮૩૦૮
૮૩૦૯
ચારિત્રદા
વધતાં હોય છે, વધતાં રહે છે સૂક્ષ્મ પરિણતિ, પ્રચંડ પરિણિત
બ્રહ્માનંદ, બ્રહ્મનો પરમ આનંદ; આત્મઅનુભવનો આનંદ શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
હતુ:+મ૬ । ૪ ભાંગા-પ્રકાર-ભેદ-રીત ભૂ+ગન્ત । ભવનો અંત, સંસારનો મોક્ષ
પોતાની મેળે-આપોઆપ બોધ પામે તે સ્વયંબુદ્ધ, તીર્થંકરો. જ્ઞાની-સદ્ગુરુના બોધથી બુઝે તે બુદ્ધબોધિત, મોટાભાગના. કોઇ ઘટના કે સામાન્ય નિમિત્તથી બોધ પામે તે પ્રત્યેક બુદ્ધ, મહાવીર સ્વામી પહેલાં એટલે કે પાર્શ્વનાથ પ્રભુની પરંપરામાં ૪ પ્રત્યેક બુદ્ધ થયા ઃ કલિંગરાજ કરકંઠુ, પાંચાલપતિ દ્વિમુખ, વિદેહરાજ નિમ, ગાંધારનરેશ નગતિ
અશોચ્યા કેવલી
અશ્રુત્વા । કેવલી પાસેથી ધર્મ સાંભળ્યા વિના જે કેવળજ્ઞાન પામે તે
અચરમ શરીર આચાર્ય. છેલ્લો ભવ-શરીર ન હોય તેવા, અમુક ભવ બાકી હોય તેવા આચાર્ય
ન
વેન્ । તપાસ્યા, શોધ્યા
અપરિણામી
મહા અનર્થ
‘અભવ્ય કે દુર્ભાવ્ય’
પત્રાંક ૫૪૩
તાદાત્મ્યપણું
યાવત્
પત્રાંક ૫૪૪
સુખવૃત્તિ કરવી ન ઘટે
સમ્+તમ્। દુ:ખ
કોને?
ઠસાવવા પ્રત્યે ગૌણભાવ
૮૩૧૮
૮૩૧૯
તા.૨૯-૧૦-૧૮૯૪ થી તા.૧૮-૧૦-૧૮૯૫ દરમ્યાન
:: ૨૯૫ ::
પ્ર+રૂપ્। ઉપદેશ, સમજાવટ
અન્ય્ । અજ્ઞાનપણે, માર્ગના જાણપણા વિના, અશિક્ષિત રીતે, અસાવધપણે
Z+પર+નમ્ । પરિણામ પામ્યા વિના
મહા પાપ, ખૂબ ખોટો અર્થ, અત્યાચાર
પોતે તરે નહીં અને બીજાને તારી પણ ન શકે તે જીવ
કોને?
તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૪
તા.૨૯-૧૦-૧૮૯૪ થી તા.૨૦-૧૧-૧૮૯૪ દરમ્યાન
સુખરૂપ, સુખે આજીવિકા ચાલે તેવું
કરવી ન જોઇએ
તવાત્મન્+ગ્ । તાદાત્મ્ય, તદાત્મકતા, એકાત્મકતા, એકરૂપતા, અભિન્નતા યદ્મવતુર્ । હંમેશને માટે; સમગ્રપણે; નિશ્ચય; બધા; જેટલું; મર્યાદા, માપ શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૫-૧૧-૧૮૯૪
મગજમાં ઊતારવા માટે-સમજાવવા
ગુણ્+ભૂ । પેટાભાવ, અ-મુખ્ય ભાવ, ઊતરતો ભાવે
ઠપકો
ખીજાવું, ધમકાવવું, થયેલી ભૂલ માટે સલાહના કડવાં વચન કહેવાં
માર્ગ પર પગ મુકાય છે માર્ગ દબાય છે, કચરાય છે, માર્ગથી વિરુદ્ધ જવાય છે
પત્રાંક ૫૪૫ જ્ઞાનવાર્તા ખસતો નથી
શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને આત્મા સંબંધી વાત
સરતો નથી, અળગો થતો નથી, સ્હેજ પણ દૂર થતો નથી
તા.૧૩-૧૨-૧૮૯૪
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૯૬ ::
૮૩૨૦ ૮૩૨૧ ૮૩૨૨ ૮૩૨૩ ૮૩૨૪
પત્રાંક ૫૪૬ શ્રી ધારશીભાઈ સંઘવીને
તા.૧૪-૧૨-૧૮૯૪ અવસ્થાંતરતા ફેરફાર, પરિવર્તન, પર્યાયનું બદલાવું એકપ્રદેશ ક્ષેત્રઅવગાહીપણું એક પ્રદેશ જેટલી જગાને રોકે તે જગ્યાનું વ્યાપકપણું કટકા
ટુકડા, કકડા, થોડા ખંડિત ભાગ, વિભાજન મુગટ મુટા માથાની પાઘડી પર સજવાનો એક શણગાર તરંગ
+ગર્યું મોજું, લહેર; અધ્યાય; વસ્ત્ર
પૃ.૪૪૦
૮૩૨૫ ૮૩૨૬ ૮૩૨૭ ૮૩૨૮
૮૩૨૯
૮૩૩૦
૮૩૩૧ ૮૩૩ર ૮૩૩૩ ૮૩૩૪ ૮૩૩૫ ૮૩૩૬ ૮૩૩૭ ૮૩૩૮ ૮૩૩૯ ૮૩૪૦ પૃ.૪૪૧ ૮૩૪૧ ૮૩૪૨ ૮૩૪૩ ૮૩૪૪ ૮૩૪૫
મેષોન્મેષ અવસ્થા આંખ પટપટાવવાની સ્થિતિ ચલનસ્થિતિ ગતિસ્થિતિ, કંપવું અને સ્થિર થવું પલટનપણું પલટો, પરિવર્તન, ફેરફાર પૃથકૃત્વ જુદાપણું, અલગતા, ભિન્નતા પત્રાંક ૫૪૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૯-૧૨-૧૮૯૪ અલ્પ કારણ નાની વાત વિશેષ અસમાધાન વધુ અસ્વસ્થ અપ્રતિબંધભાવ અનાસક્ત ભાવ ઠેકાણે બેસે નહીં યથાસ્થાને-આત્મામાં રહે નહીં ઉપાર્જિત પ્રારબ્ધ પૂર્વે બાંધેલા-કમાયેલા કર્મોના ફળરૂપે થયેલું ભાગ્ય-નસીબ અહોનિશ મહન+નન્ ! અહર્નિશ, દિનરાત વેઠીએ છીએ સહીએ-ખમીએ-નિભાવીએ છીએ સર્વસંગ બધા પ્રકારના સંગ-સોબત આસવ
+કર્મનું આવવું, પાપ, અપરાધ, કષ્ટ, દુઃખ, ૯ તત્ત્વમાં ૧ તત્ત્વ નિજભાવ આત્મભાવ કેવળ અપ્રત્યક્ષ સાવ સામે આકૃતિ
+ 1 ઘાટ, રૂ૫, સ્વરૂપ પત્રાંક ૫૪૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૨૧-૧૨-૧૮૯૪ ઓછી ભૂમિકા નીચેની ભૂમિકા ઘનઘાતી ૪ કર્મ જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય, મોહનીય અને અંતરાય કર્મ પૂર્વાનુસાર પૂર્વકર્મ પ્રમાણે વિપર્યય ઉદય ઊંધો ઉદય, ઊલટો ઉદય, પ્રતિકૂળ ઉદય, વિરુદ્ધ ઉદય અર્ધપુદ્ગલ પરાવર્તન વિશ્વનાં બધાં પુગલોને સ્પર્શીને ભોગવીને છોડતાં જે સમય લાગે
તેનાથી અર્ધો સમય, પુગલપરાવર્તન કરતાં અરધો
ગ+વિદ્ વેદ્યા વિના, ભોગવ્યા વિના, સહન કર્યા વગર આળસે મા+નન્ ! આળસ પામે, સુસ્ત થાય, ઉદાસીન થાય સત્યાસત્ય સાચા-ખોટાનો, સતુ-અસત્નો અંતરનું અંગ બન+અર7+ા ભીતર, હૃદય, મન; આગમના અંગની જેમ; અંતરાલ ભાગ દ્રવ્યાદિ ટું ધન, પૈસો, લક્ષ્મી વગેરે મલિન વાસના અસ્વચ્છ-અપવિત્ર કામના-ઇચ્છા, મેલા સંસ્કાર
અવેધું
૮૩૪૬ ८३४७ ૮૩૪૮ ૮૩૪૯ ૮૩પ૦ ૮૩૫૧
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________
સ્મૃતિ બની
૮૩પર જરૂર કરી કરો જરૂર કરો, જરૂર કરી રહી ૮૩૫૩
મૃા યાદ, સ્મરણ; ધર્મસૂત્ર, સંહિતા ૧૮; અભિલાષા ૮૩૫૪
રહી, બન્યું ૮૩પપ વિસર્જન કરશો વિકૃમ્ છોડી દેશો, સંકેલી લેશો, સમાપ્ત કરશો ૮૩પ૬ આંતરવૃત્તિ માનસિક વલણ, અંતરંગ ઇચ્છા, ભીતરી મન ૮૩પ૭ ઉલ્લાસ ત્ત સ્ પ્રસન્નતા, આનંદ ૮૩૫૮ ગભરાય છે
અકળાય છે ૮૩પ૯ વિશેષ ફેર વધારે જુદી, અસાધારણ-ખાસ ભિન્ન, ખાસ ફરક ૮૩૬૦ તરત તરતના તુરતાતુરતના, એકદમના ૮૩૬૧ તે ગભરાટની લગભગના ગભરાટનું તે પરમાર્થ નાશની દહેશત પૃ.૪૪૨ પત્રાંક ૫૪૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
ડીસે.૧૮૯૪ હશે. ૮૩૬૨ રાજકાજ સરકારી કામકાજમાં, રાજા-રાજ્યનાં કામમાં ૮૩૬૩ તુચ્છ મામૂલી, નિંદાપાત્ર, ક્ષુદ્રા પત્રાંક પપ૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૨૩-૧૨-૧૮૯૪ ૮૩૬૪ આશય ઇરાદા, ઉદેશ, ભાવાર્થ, હેતુ, કારણ ૮૩૬૫ પરમહિતસ્વી પરમ હિતકારી ૮૩૬૬ સહજ સહજ સ્વાભાવિક, વાતવાતમાં, સહેજ સહેજ, સાથે સાથે ૮૩૬૭
કષ્ટફ્લેશ દુઃખ, સંતાપ ૮૩૬૮ માવતર માતાપિતા, માવિત્ર ૮૩૬૯ યાચના
યાત્ | માગણી ૮૩૭) નિષ્કામ ભક્તિ ઈચ્છા-અપેક્ષા-સ્પૃહા-માગણી વિનાની નિઃસ્વાર્થ ભક્તિ ૮૩૭૧ સૂચના સૂત્ જાણ, નિર્દેશક સંકેત, વર્ણન ૮૩૭૨ સર્વાગ યોગ્ય સંપૂર્ણ રીતે-બધી રીતે-બધી બાજુથી યોગ્ય પૃ.૪૪૩ ૮૩૭૩ લોકોત્તર મિથ્યાત્વ વિષય-કષાયની પૂર્તિ માટે વીતરાગ દેવ-લોકોત્તર દેવ, નિગ્રંથ ગુરુની સેવા,
તપ કરે તે. ગોશાળક જેવાનેદેવ, નિદ્ધવને ગુરુ અને શુભબંધની ક્રિયાને લોકોત્તર
ધર્મ માનવો તે ८७४ સપ્રમાણ આધારસહિત, પુરાવાવાળું, સાબિતી સાથે; માપસર ૮૩૭૫ નિભાવવો નિ+મૂા ટકાવવો, સાચવવો ૮૩૭૬
૯૬ : દૂષિત કરે તેવાં ૮૩૭૭ ધારાદિ દ્વાર આદિ, મારફત-વાટે-દ્વાર વગેરે ૮૩૭૮ માર્ગણા મ યાચના ખોજ; અનુસંધાન; ભિક્ષુક, બાણ; પ ની સંખ્યા ૮૩૭૯ અનુકરણ મનુ+ 1 નકલ, જોઇને-શીખીને તે પ્રમાણે કરવું ૮૩૮૦ પ્રાણ જવા જેવી દેહ છૂટવા જેવી, પ્રાણ વછૂટવા-જતા રહેવા જેવી, મરી ગયા જેવી ૮૩૮૧ ગુણનિષ્પન્નતાર્થે "[+
નિષદ્ ગુણ પ્રાપ્તિ માટે, ગુણ પ્રગટે તે માટે ૮૩૮૨ અંગેના વિચાર હિતમાં, અંતરંગ વિચારનો, મળતા-જેવા જ વિચારવાળો
૮૩૮૩ અસંગતા થવા દીક્ષા લેવા, મુનિપણું-સાધુ થવા
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૨૯૮ ::
૮૩૮૪
પૃ.૪૪૪
૮૩૮૫
૮૩૮૬
૮૩૮૭
૮૩૮૮
૮૩૮૯
૮૩૯૦
૮૩૯૧
૮૩૯૨
૮૩૯૩
૮૩૯૪
૮૩૯૫
૮૩૯૬
><]
૮૩૯૭
૮૩૯૮
૮૩૯૯
૮૪૦
૮૪૦૧
૮૪૦૨
૮૪૦૩
પૃ.૪૪૫
૮૪૦૪
૮૪૦૫
૮૪૦૬
૮૪૦૭
८४०८
૮૪૦૯
>
૮૪૧૦
પૃ.૪૪૬
૮૪૧૧
૮૪૧૨
૮૪૧૩
સત્સંગના જોગનો લાભ નિરાંતે મળે (કૃપાળુદેવનો સત્સંગ)
પત્રાંક ૫૫૧
શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૨૮-૧૧-૧૮૯૪ થી ૨૭-૧૨-૧૮૯૪ દરમ્યાન અનુભવજ્ઞાન સાક્ષાત્ અનુભવ, અનુભવથી થયેલું જ્ઞાન, અનુભવસિદ્ધ જ્ઞાન આત્મપરિણામની સ્વસ્થતા આત્માનાં પરિણામ ચંચળ ન થાય, સ્થિર રહે તે અસમાધિ ઉપયોગ કર્મમાં જતાં આત્મપરિણામની થતી ચંચળતા અશાંત, અસ્થિર, સ્વસ્થ ન રહેવાય તેવાં કાર્ય
અસ્વસ્થ કાર્ય
બીજા-દૂરના, આત્મા સિવાયના, આત્મહિત સિવાયના પદાર્થ વેપારને લીધે થતો ભાવ, નડતર-મૂંઝવણ-વિલંબનો ભાવ કલ્યાણ સમક્ષ-સામે, (સંમુખ, સમ્મુખ સાચો શબ્દ છે) કલ્યાણની દિશામાં સારભૂતતા; સરલ-સત્ત્વ-કસવાળું પરિણામ-ફળ કે વિકાસ, ઇચ્છા આ+fશ્ર+વત્ । આશરા-આધાર-શરણવાળા, આશ્રિત
નિ+ર્ધ્ય+સન્ । નિત્ય ચિંતન કરવો, વારંવાર ભાવના કરવી
પર પદાર્થ
વિક્ષેપભાવ
કલ્યાણ સન્મુખ સારપરિણતિ
આશ્રયવાન
નિદિધ્યાસવો
શ્રુતિ
તરી
પત્રાંક ૫૫૨ ઉપકારશીલ પ્રતીતિ સ્વરૂપ સુલભબોધિપણું સમ્યક્દર્શન પામવાની સુલભતા, સુગમતા
તત્+ત્ । તરત જ, તે વખતે જ
એવી રીતે
ફળની ઇચ્છા હોય તેવી વૃત્તિ, પરમાર્થની ગરજ પણ ન રહે તેવી વૃત્તિ ન મળવામાં, નહીં મળવામાં, ન પામવામાં
તત્કાળ
એવા પ્રકારાદિથી
સકામવૃત્તિ
અપ્રાપ્તિ
શ્રુ । વેદ-વેદસંહિતા; સાંભળવાની ક્રિયા; સપ્તકના ૨૨ ભાગમાંથી ૧; શ્રવણ નક્ષત્ર; બૃહદારણ્યક ઉપનિષદમાં યાજ્ઞવલ્ક્યના મુખે કહેવાયેલું જ્ઞાન ત્ । સંસારસાગરથી તરી જઇને, તરીને
પત્રાંક ૫૫૩
તજવીજ
શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૨૮-૧૧-૧૮૯૪ થી ૨૦-૧૨-૧૮૯૪ દરમ્યાન બીજાનું કલ્યાણ કરવાની ઇચ્છાવાળો પ્રતિ+રૂ। ખાતરી, શ્રદ્ધા, જ્ઞાન
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
વ્યવસ્થા, ગોઠવણ, તપાસ
સાયણ
કઠોર
ગુજરાતમાં સુરતથી ૨૪ કિ.મી., સાયણ-કીમ-કોસંબા-અંકલેશ્વર સુરતથી ૨૦ કિ.મી., સાયણથી ૪ કિ.મી. (ચાલીને જવાય તેટલું) સાધ્ । સાધી શકાય
સાધ્ય થાય
અપરિપક્વ કાળ
કાળ પાક્યો નથી, સમય થયો-પાક્યો નથી
આ.સ્વ.
આત્મસ્વરૂપે, આત્મસ્વરૂપના, આત્મસ્વરૂપસ્થ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૫૫૪
કાળ જશે ને કહેણી રહેશે સમય જતાં સાંભળવાનું થશે, કહેવાપણું રહેશે
દ્રવ્યવ્યયાર્થે પૈસા વેડફાય માટે, ખર્ચ વધુ થાય માટે
સચવાઇ કરી અપાય
પત્રાંક ૫૫૫
અત્યાગરૂપ
તા.૨૮-૧૨-૧૮૯૪
સાચવીને કરાય, સાચવીને કરી શકાય શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને ત્યાગ નહીં કરવાની
તા.૬-૧-૧૮૯૫
તા.૬-૧-૧૮૯૫
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૪૧૪ ૮૪૧૫
૮૪૧૬ ૮૪૧૭
ત્યાગબુદ્ધિ ત્યાગી દેવાની, છોડી દેવાની બુદ્ધિ-વૃત્તિ ત્યાગતાં ત્યાગતાં છોડતાં છોડતાં પત્રાંક પપ૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૩-૧-૧૮૫ બ્રહ્મરસ આત્મ-અનુભવ નડિયાદવાસી બ્ર.ગોપાલદાસજી મહારાજ, વેદાંત ભવન-નડિયાદના અધિષ્ઠાતા,
જન્મ વિ.સં.૧૯૨૪ શરદપૂનમ, સમાધિ વિ.સં.૧૯૯૪ મહા વદ ૭ પત્રાંક પપ૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૯-૧-૧૮૯૫ મિથ્યા જગત અસત્ય, અવાસ્તવિક જગત, બા+ની ! વેદાંત વિ૬૩ન્ત | વેદના અંતિમ ભાગ ઉપનિષદો, આરણ્યકમાં ચર્ચાયેલું તત્ત્વજ્ઞાન પત્રાંક ૫૫૮ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૨૦-૧-૧૮લ્પ ન ચાલતાં અનિવાર્ય, નિવારી ન શકાય-ચાલે નહીં તેવું આંતરકારણ ૩ત્તા આંતરિક સ્વભાવ, ભીતરનું કારણ, ગુપ્ત કારણ વળતાં
પાશ કરતાં પાછા ફરતાં, પાછા આપતાં
૮૪૧૮ ૮૪૧૯
૮૪૨૦ ૮૪૨૧ ૮૪૨૨ પૃ.૪૪૭ ૮૪૨૩ ૮૪૨૪ ૮૪૨૫ ૮૪ર૬ ૮૪૨૭ ૮૪૨૮
dili ileth l
વઢવાણ સ્ટેશને સુરેન્દ્રનગરથી પ કિ.મી., પ્રાચીન સમયનું વર્ધમાનનગરપુર તીર્થ નિષ્કારણ વગર કારણે, વિના કારણ ચિંતના વિન્ વિચારણા નિજ
નિ+નન પોતાના-સ્વકીય-અધિકતર-નિશ્ચયપૂર્વક અભ્યાસ ૩૫+૩નસ્ પદ્ધતિ, ટેક, અવલંબન, મહાવરો અયથાર્થ યથાર્થ નહીં તે, મિથ્યા, ખોટું. પત્રાંક પપ૯ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
તા.૨૬-૧-૧૮૯૫ વીરમગામ સૌરાષ્ટ્ર-ગુજરાતને જોડતું ગામ, ટ્રેન બદલાવવી પડતી કે લાંબો વખત થોભવું
પડતું, રેલ્વે જંકશન, અમદાવાદ ૬૨ કિ.મી. આત્મસ્વરૂપે પ્રણામ “સર્વ જીવ છે સિદ્ધ સમ” ગણીને પ્રણામ, આત્મસ્વરૂપ થઈને પ્રણામ પત્રાંક પદ૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા. ૨૮-૧૨-૧૮૯૪ થી તા.૨૬-૧-૧૮૫ દરમ્યાન એકાગ્રપણા વિના એકાગ્રતા વિના, એક વિષયમાં ચિત્તવૃત્તિ રાખ્યા વિના, સ્થિરતા વિના
૮૪૨૯
૮૪૩૦
૮૪૩૧ પૃ.૪૪૮ ૮૪૩૨ ૮૪૩૩ ૮૪૩૪ ૮૪૩૫
૮૪૩૬
સંસારપરિક્ષાણ સમ્+નૃ+પરિ+fક્ષા સંસાર નાશ, સંસાર સાવ ઓછો-બળહીન-ઘટી જવા પરંપરા કર્મબંધ અનુક્રમે, અવિચ્છિન્ન, એક પછી એક થતો કર્મનો બંધ જ્ઞાનીની રીત જ્ઞાનીની ચાલ, રીતભાત, પદ્ધતિ સકલ ગૃહવાસ સંપૂર્ણ ઘરવાસ પત્રાંક પ૧ શ્રી કુંવરજીભાઈ આણંદજીભાઈને
તા.૨૭-૧-૧૮૯૫ કંપતા ચિત્તે ન્યૂ+વિત્ પૂજતા મને પત્રાંક પર કોને ?
તા.૨૮-૧-૧૮૫ ભિન્નપણું ઉમા ભેદ, જુદું, અલગ પત્રાંક પ૬૩ શ્રી કુંવરજીભાઈ આણંદજીભાઈને
તા. ૩-૨-૧૮૫ અશુચિ સ્વરૂપ અપવિત્ર સ્વરૂપ, મલિન રૂપ
૮૪૩૭ પૃ.૪૪૯ ૮૪૩૮
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૩૦૦ પત્રાંક ૫૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩-૨-૧૮૫ ૮૪૩૯ ઉપરામતા ૩૫+રમ્ વિરામ, નિવૃત્તિ, સંન્યાસ ૮૪૪) કલ્પના વિચાર, તર્ક, નવું ચિંતવી ઉપજાવી કાઢવાની ક્રિયા પમાંક પ૫ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૮-૩-૧૮૫ ૮૪૪૧ બાહ્ય પરિચય વદિ+પર+વિા બહારની-બહિરંગ ઓળખાણ-પિછાણ પત્રાંક પદક શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૯-૩-૧૮૯૫ ૮૪૪૨ નિશ્ચિત બુદ્ધિ નિ+વિ પાકો નિર્ધાર, નિશ્ચય કરેલ-ઠરેલ બુદ્ધિ . ૮૪૪૩ મૃગજળ ઝાંઝવાનાં પાણી, સંપૂર્ણ અશક્ય ૮૪૪૪ પ્રેમબંધન પ્રી+ન્યૂ રાગ રૂપી બંધન ૮૪૪૫ દ્વેષબંધન દિ+વધૂ ષ રૂપી બંધન ૮૪૪૬ લેશમાત્ર તિશ+મા+ત્રના સ્ટેજ પણ, અંશ માત્ર, લગારેક; સૂક્ષ્મ પણ ८४४७ સમયકાળ સમય જેટલો કાળ; અવસર-સંયોગ પૂરતો કાળ ८४४८ નિર્બળપણું નિ+વત્ ા નબળાઇ, બળવિહીનતા, બળ વગરનું ८४४८ અપ્રેમ દશા ઉદાસ દશા, પ્રેમ પૃ૪૫૦ પત્રાંક પછo કોને ?
તા. ૧૧-૩-૧૮૫ ૮૪૫૦ લ્લાનતા શ્ન ફીકાપણું, કરમાયેલું, થાકેલું, ચીમળાયેલું, દીનતા, નિર્બળતા ૮૪૫૧ કંપ
મ્ ઘૂજન, ધ્રુજારી ૮૪પર સ્વેદ વિદ્ા પસીનો, પ્રસ્વેદ ૮૪૫૩
મુસ્ ! મૂચ્છ, બેશુદ્ધિ ૮૪પ૪ બાહ્ય વિભ્રમ બાહ્ય રીતે મગજની અસ્થિરતા-ભ્રમ-ગાંડપણ-ઉન્માદ-ચિત્તભ્રમ ૮૪૫૫
ટ્રમ્ ા દેખાય, જોવામાં આવે ૮૪૫૬ અંતર્પરિણામે અંતરના પરિણામે, આત્મપરિણામે, જુદાં પરિણામે ૮૪પ૭ ઉન્મત્ત
+મદ્ ા ઉન્માદયુક્ત, ઘેલછા-ગાંડપણવાળું પત્રાંક પ૬૮ કોને ?
તા.૨૫-૨-૧૮૫ થી તા.૨૬-૩-૧૮૫ દરમ્યાન ૮૪૫૮ વિચારબળ વિચારનું બળ, શક્તિ ૮૪૫૯ કિંચિત્ માત્ર કિંઇ પણ, સહેજ પણ, જરા પણ ૮૪૬૦ સમાધિ સ[+મા+ધા | આત્મપરિણામની સ્વસ્થતા ૮૪૬૧ અસમાધિ આત્મપરિણામની અસ્વસ્થતા ૮૪૬૨
ધુ આત્મપરિણામની સહજ સ્વરૂપે થતી પરિણતિ ૮૪૬૩ કર્મ
| આત્મપરિણામની કંઈ પણ ચપળ સ્વરૂપે થતી પરિણતિ; જેથી આત્માને
આવરણ થાય કે તેવી ક્રિયા ૮૪૬૪ યથાર્થ વક્તાપણું વસ્તુને જેમ છે તેમ કહી શકવું ૮૪૬૫ અંતર્યાપાર શુભાશુભ પરિણામધારા, અંતર પરિણામની ધારા ૮૪૬૬ રૌદ્ર
દ્ર+ ૩ |ભયંકર, ઉગ્ર, ક્રોધ; યમ; કાર્તિકેય; હેમંત ઋતુ, આર્કા નક્ષત્ર ૮૪૬૭ વાસના
વાન્ ! અજ્ઞાત અસર-સંસ્કાર પૃ.૪પ૧
૮૪૬૮ અવિનાશી દેહ +વિ+ન+વિસ્T નાશ ન પામે તેવા દેહ-શરીર
મૂચ્છ
ધર્મ
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૦૧ ::
૮૪૬૯ ૮૪૭) ૮૪૭૧ ૮૪૦૨ ८४७३ ८४७४ ૮૪૭૫
८४७६
૮૪૭૭
| જોયું મૃત્યુ
મૃા મરણ, મોત, દેહાંત, અવસાન, નિધન અનિત્યભાવી વિનાશી, ક્ષણભંગુર અવસ્થાવાળો અસ્થાયી, અશાશ્વત પ્રયોગ J+ગુન્ યોજના-અનુષ્ઠાન-ઉપાય-અખતરા વડે પર્યાય પરિ+ T પરિણમન રૂપ ક્રિયા અચેતન બ+વેતન્ ા ચેતન વિનાના, જડ સંખ્યાત સમ્+ આંકડામાં-ગણતરીમાં-સમજમાં મૂકી શકાય તેટલા, જિનાગમમાં
એકી સાથે ર૯-ઓગણત્રીસ આંકડાની રકમ સુધી સંખ્યાત છે. સંખ્યાતના ૩
ભેદ: જઘન્ય, મધ્યમ, ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત મ+
સધ્યા સંખ્યામાં ન આવે એટલું, ૯ ભેદઃ જઘન્ય, મધ્યમ, ઉત્કૃષ્ટના
પ્રત્યેક-યુક્તા-અસંખ્ય-અસંખ્યાત એમ ૩ x ૩ અનંત
મન+સત્તા અંત વિનાનું, ૯ ભેદઃ જઘન્ય, મધ્યમ, ઉત્કૃષ્ટના પ્રત્યેક-યુક્તા
અસંખ્ય-અસંખ્યાત એમ ૩૪ ૩ પત્રાંક પદ૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૪-૩-૧૮૫ શ્રી સપુરુષોને નમસ્કાર પત્રમાં મહાપુરુષની-પોતાની દશાની વાત હોવાથી તેને નમન અસત્સંગ સત્સંગ નહીં તે, ક્રોધ-માન-માયા-લોભ-કષાયો કરે છે, કુગુરુ નિજસ્વભાવસ્વરૂપ આત્માના સ્વગુણપર્યાય તે સ્વભાવ, સ્વદ્રવ્યપર્યાય તે સ્વરૂપ મોહનિદ્રા મોહ રૂપી નિદ્રા
મુનિ નથી, અજ્ઞાની, આત્મજ્ઞાન નથી તેવા સર્વથા બધી રીતે, બધા પ્રકારે, તદ્દન, બિલકુલ જેટલું જે વખતે, જ્યારે તથારૂપ જોગ યથાર્થ યોગ, પોતાની યોગ્યતા અને સત્પરુષનો યોગ અંતર્ભેદ જાગૃતિ અંતર ભેદાય તેવી જાગૃતિ, ગ્રંથિભેદ થઈ જાય તેવી જાગૃતિ તાદામ્યવૃત્તિ તદાત્મકતા, તદાકારતા, તે મય આત્મવલણ થઈ જાય તે આત્મજોગ આત્મત્વની પ્રાપ્તિનો યોગ, સદ્ગુરુનો જોગ મૂલ્ય
કિંમત, દામ; મહત્તા અત્યંત નિશ્ચય અધિક, બળવાન; આજીવન; અપાર, બેશુમાર, ખૂબ, અનહદ વિચારની નિર્મળતા ખોટું તે ખોટું, સારું તે સારું, સંસાર અસારરૂપ-મોક્ષ સુખરૂપ લાગે અન્ય પરિચય વિભાવ ઘેરાવો ફરતી કિનારીને આવરી લેતો વિસ્તાર, પરિધિ, ઘેરો, દિવાલ હીનસત્ત્વ હા ! સત્ સત્ત્વહીન, સાત્ત્વિકતા વિનાનો, સાર-બળહીન, નબળો, નિર્બળ
८४७८ ८४७८८ ८४८० ૮૪૮૧ ૮૪૮૨ ८४८3 ८४८४ ૮૪૮૫ ૮૪૮૬ ८४८७ ८४८८ ૮૪૮૯ ८४८० ૮૪૯૧ ૮૪૯૨ ૮૪૯૩
ના
૮૪૯૪
પૃ.૪૫૨ ૮૪૯૫ ૮૪૯૬
આત્તિ જનકાદિ
+2ઢ દુઃખ, પીડા, ફ્લેશ વૈદિકયુગનામિથિલાનરેશનો વંશ “જનકવિદેહીથી વિખ્યાત. બધા રાજા ક્ષત્રિય છતાં જ્ઞાની, વિદેહી, દેહ છતાં દેહભાવથી પર, રાજર્ષિ રહેતા હતા, વસવાટ હતો, નિવાસ હતો આ+નવ્ા આધાર, ઓઠા, આશ્રય
८४८७ વિસતા હતા
૮૪૯૮ આલંબન
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૦૨ :: ૮૪૯૯ જન્મત્યાગી જન્મથી જ ત્યાગી ૮૫) વ્યતીત
વિ+જ્ઞતિ+ઠું પસાર ૮૫૦૧ અશ્રેય
+શ્રિા અકલ્યાણ, અકલ્યાણકર, કલ્યાણનો અભાવ ૮૫૦૨ આશાતના અનાદર, અવિનય; જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રની, સદ્દગુરુની શાતના-ખંડના ૮૫૦૩ તાદાભ્ય અધ્યાસ તદાત્મકતા ન હોવા છતાં એવો થતો આભાસ, અસત્યમાં સત્યની ભ્રાંતિ ૮૫૪ ત્યાગ
પરમાં ન લેવાવું તે ૮૫૦૫ પતે
પત્ નિકાલ આવે, પૂરું થાય, ચૂકતે થાય, પતન થાય, નીચે પડે, ઓછું થાય ૮૫૦૬ અરસપરસ પરસ્પર, અન્યોન્ય, સામસામાં ૮૫૦૭ ૨સના
કર્મના વિપાક-પરિપાક-અનુભાગ-રસ-ફળના ફેલાવા સંબંધી, કર્મબંધ વખતે વ્યાપકપણા વિષે ક્યું કર્મ તીવ્ર, મધ્યમ કે જઘન્ય ઇત્યાદિ કેવું ફળ આપશે એનો કર્યાણુઓમાં
રહેલ રસના આધારે નિર્ણય તે રસબંધ પત્રાંક પ૦૦ શ્રી ગાંધીજીને : મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધીને તા.૧૬-૩-૧૮૫ ૮૫૦૮ મોહનલાલ મહાત્મા ગાંધી, મોહનદાસ કરમચંદ ગાંધી, ઈ.સ.૧૮૬૯-૧૯૪૮ રાષ્ટ્રપિતા,
ભારતને આઝાદી અપાવનાર, પોરબંદરમાં તા.૨-૧૦-૧૮૬૯ ના જન્મ અને
દિલ્હીની સભામાં ગોળીબારથી તા.૩૦-૧-૧૯૪૮ ના મૃત્યુ ૮૫Oલ અવિચારે વિચાર વિના પૃ.૫૩ ૮૫૧૦ વિવેકજ્ઞાન વિ+
વિજ્ઞા આત્માને ઓળખવાનું જ્ઞાન, સમ્યજ્ઞાન વગેરેમાં કર્મનું મિશ્રણ
થઇ ગયું છે તે વૈરાગ્ય વડે ટાળવું ૮૫૧૧ સમ્યક્દર્શન સમકિત ૮૫૧૨ નિરૂપણ નિ+T_ અવલોકન, વિવેચન ૮૫૧૩ મોહગ્રંથિ મોહની ગાંઠ, મિથ્યાત્વની ગાંઠ ૮૫૧૪ શ્રમ
શ્રમ્ ઉદ્યમ, મહેનત, પ્રયાસ, પ્રયત્ન, તકલીફ ૮૫૧૫ આવિર્ભાવ ગાવસ્મૂ પ્રકટીકરણ, પ્રાગટ્ય, પ્રાદુર્ભાવ, જન્મ, અવતાર ૮૫૧૬ પ્રથમથી પ્ર+fથનું | શરૂઆતમાં ૮૫૧૭ આડી કલ્પના સીધી નહીં, ઊભી નહીં પણ ઊંધી-વાંકી કલ્પના, ખોટી, વિરુદ્ધની કલ્પના ૮૫૧૮ સ્વભાવે સ્વાભાવિક, પુરુષોના-પોતાના સ્વભાવ મુજબ આ પત્રાંક ૫૦૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૬-૩-૧૮૫ ૮૫૧૯ ૧૦૮ જીવ મુક્ત આખા અઢી દ્વીપમાં – ૫ ભરત, ૫ ઐરાવત, ૫ મહાવિદેહ ક્ષેત્રના મળીને
વધુમાં વધુ ૧૦૮ જીવ ૧ સમયમાં મોક્ષે જાય ૮૫૨૦ પરિમાણે પરિમા | માપે, માત્રાએ, પ્રમાણે ૮૫૨૧ ઉચ્છેદ થઈ જવો ૩+છિદ્ નાશ, જડમૂળથી ઉખડી જવો ૮૫૨૨ વિપર્યય વિ+પર+ડું વિપરીત, ઊંધું, વિરુદ્ધ ૮૫૩ ચર્ચા
વ મૌખિક વિચાર-વિનિમય, વિચારોની આપ-લે ૮૫૨૪ વ્યવસ્થા વિ+ઝર્વે+થા ગોઠવણ, જોગવાઈ, કારભાર
અનાસક્ત દશા, સંગ વિનાની દશા, વીતરાગતા ૮૫૨૬ ચંચળ ચપળ, ચલિત, ડગમગ, પ્રવૃત્તિશીલ
૮૫૨૫
અસગદશા
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૦૩ :: ૮૫૨૭. અસંપૂર્ણ અપૂર્ણ ૮૫૨૮ અસંપૂર્ણ-અસમાધિપણું ચારિત્રમોહને લીધે રહેતી અસ્વસ્થતા, અસમાધિ પૃ.૪૫૪ પત્રાંક ૫૦૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૭-૩-૧૮૫ ૮૫૨૯ તીવ્ર જ્ઞાનદશા કેવળજ્ઞાન ૮૫૩૦ અસાર સાર-સત્ત્વ વિનાની, નિરર્થક, તુચ્છ ૮૫૩૧ જ્ઞાની પુરુષના ચરણ જ્ઞાનીના આત્માની ચેષ્ટા, જ્ઞાનીનું કહેલું વચન ૮૫૩૨ જ્ઞાની પુરુષનો જ્ઞાનીના ચરણમાં મનને સ્થાપવું, મન પણ જ્ઞાનીને સોંપવું અને જ્ઞાની પુરુષનું
આશ્રય શું કહેવું છે તે લક્ષમાં રાખવું ૮૫૩૩ સુલભ
+નના સહેલાઇથી – સુલભતાથી મળે ૮પ૩૪ સ્વરૂપાંતર રૂપ બદલીને, બીજું સ્વરૂપ ૮૫૩પ બ્રાંત દશા પ્ર+શું ભ્રમયુક્ત દશા, વહેમમાં રહેવું, ભળી જવું ૮૫૩૬ વિરોધી સાધન વિરુદ્ધનાં, પ્રતિકાર-સામનો કરવા યોગ્ય સાધન, પ ઇન્દ્રિયના વિષયો ૮૫૩૭ પ્રસંગની નિવૃત્તિ છોડી દેવાં ૮૫૩૮ ક્રમે ક્રમે એક પછી એક, ધીમે ધીમે ૮૫૩૯ દેશે દેશે અંશે અંશે, થોડો થોડો ૮૫૪૦ પરિગ્રહ આરંભ કરીને વસ્તુ મેળવવી તે ૮૫૪૧ ભોગપભોગ મુન+૩+મુના એક જ વખત વાપરીએ તે આહાર-ભોજન તે ભોગ અને
અનેક વખત વાપરીએ તે વસ્ત્ર, ફર્નિચર, ઘરેણાં વગેરે ઉપભોગ ૮૫૪૨ દિનદિન પ્રત્યે દરરોજ, રોજ-બ-રોજ પત્રક પ૭૩ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા. ૨૨-૩-૧૮૯૫ ૮૫૪૩ અશરણ. શરણ વિનાનો, આધાર વિનાનો, અનાથ, કોઈ બચાવે નહીં એવો ૮૫૪૪ આસ્થા
ગા+થા | શ્રદ્ધા, પૂજ્ય બુદ્ધિ, વિશ્વાસ, ઉપાસ્ય બુદ્ધિ ૮૫૪૫ પરાધીન પર+ધ+રૂન્ પરતંત્ર, પાને અધીન, પરવશ, પરને આશ્રયે પૃ.૪૫૫ પત્રાંક પ૦૪ કોને ?
તા.૨૫-૨-૧૮૫ થી તા.૨૬-૩-૧૮૫ દરમ્યાન ૮૫૪૬ બનતાં સુધી શક્ય હોય ત્યાં સુધી, ઘણું કરીને, બને ત્યાં સુધી ૮૫૪૭ ઓછી કરતા જવું ઘટાડતા જવું પત્રાંક પ૦૫ કોને ?
તા.૨૫-૨-૧૮૯૫ થી તા.૨૬-૩-૧૮૯૫ દરમ્યાન ૮૫૪૮ નિદિધ્યાસન એકતાન, અન્ય વૃત્તિઓના અંતરાય વિના તેલની ધારાની જેમ ૮૫૪૯ યથાસ્થિત થા+સ્થા આત્માનો નિરંતર વિચાર-ધ્યાન ૮૫૫O પતિત થવાનો પત્T પડવાનો, ભ્રષ્ટ થવાનો ૮૫૫૧ જગવ્યવહાર જગતનો વ્યવહાર ૮૫૫૨ ચૂકવી દે ભૂલાવી દે, ભૂલ કરાવી દે ૮૫૫૩ અત્યંત અપરોક્ષ અધિક-બળવાન-આજીવન-બેહદ આંખ સામે સાચું, અત્યંત પ્રત્યક્ષ
સંપૂર્ણ પ્રત્યક્ષ સત્ય પત્રાંક પ૦૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧-૪-૧૮૯૫ ૮૫૫૪ અપ્રવૃત્તિ ચાલુ ન રહેવું, હિલચાલ-કામકાજ ન હોવું ૮૫૫૫ કલ્પિત કલ્પેલું ધારેલું, કૃત્રિમ-બનાવટી ૮૫૫૬ વિક્ષેપ અંતરાય
સત્ય
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૦૪ ::
૮૫૫૭
૮૫૫૮
૮૫૫૯
૮૫૬૦
૮૫૬૧
૮૫૬૨
પૃ.૪૫૬
૮૫૬૩
>
૮૫૬૪
૮૫૬૫
૮૫૬૬
૮૫૬૭
૮૫૬૮
૮૫૬૯
૮૫૦૦
૮૫૭૧
૮૫૭૨
૮૫૭૩
૮૫૭૪
૮૧૭૫
પૃ.૪૫૦
૮૫૭૬
૮૫૭૭
૮૫૭૮
૮૫૭૯
૮૫૮૦
૮૫૮૧
૮૫૮૨
૮૫૮૩
નિરોધ
શ્રેયભૂત
સ્ફૂર્તિ
નિદાન
પ્રમાણ
પત્રાંક પ
વિશેષ વિચાર
પૃથક્કરણ
પત્રાંક ૫૦૮
નાણાંભીડ
સટ્ટાવાળાઓ
પાયલાગણ
પત્રાંક ૫૦૯
ગાળવો
આજ્ઞાના નિર્વાહ અવિક્ષેપતા
અત્યંત પ્રયોજન
ભિન્નભાવ
સૂઝે
મિતિ
શિથિલતા
અત્યંત પ્રત્યક્ષ
નિ+રુધ્ । અવરોધ, અટકાયત
શ્રેય+મૂ । વધુ સારી, યોગ્ય, મંગળમય
ર્ । સ્ફુરણ, તાજું, પ્રાગટ્ય, ખીલવું, ધડકન, સ્મરણ થવું નિ+વા । કારણ, મૂળ કારણ; નિયાણું
પ્ર+। । ઉદાહરણ, સાબિતી, આધાર મુનિશ્રી લલ્લુજી
વિશેષ વિવેક-નિશ્ચય
પૃથ ્+।વિશ્લેષણ, અલગ અલગ કરવાની ક્રિયા-કામ
કોને?
7+ગમ્ । દે મિડ । નાણાંની-પૈસાની તંગી; ગિરદી
સટ્ટો રમનારા-ખેલનારા-કરનારા
પગે લાગું છું, પગે હાથ લગાડીને નમસ્કાર
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
ગાત્ । પસાર કરવો
ઞ+જ્ઞા+નિ+વદ્ । આજ્ઞાને ચાલુ રાખવા, ટકાવી રાખવા
સ્થિરતા
તા.૭-૪-૧૮૯૫
પત્રાંક ૫૮૦
ઇચ્છા રહ્યા કરતા છતાં રૂપ્ । ઇચ્છા રહેતી હોવા છતાં
ઉદય
તા.૬-૪-૧૮૯૫
અધિક-બળવાન કારણ, નિમિત્ત
જુદાઇના ભાવ ગમે, ઉદ્ભવે
મા+વિતાન્ । તિથિ-સમયની સીમા; માપ; પ્રમાણ, યથાર્થ જ્ઞાન રતમ્ । ઢીલાપણું
અતિશય, અધિક, બળવાન, બેહદ આજીવન; પ્રત્યક્ષ, સ્પષ્ટ, આંખ સામે શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૪-૪-૧૮૯૫
ભાવનગર
અંદેશો
બળવાન નિગ્રંથ પુરુષ સામર્થ્યવાન સદ્ગુરુ, સર્વશક્તિમાન સર્વજ્ઞ
તા.૯-૪-૧૮૫
ૐ+ફ્ । પૂર્વે બાંધેલા કર્મોને ભોગવવાં; કર્મ બંધાતી વખતે કર્મની જે સ્થિતિ બંધાઇ છે તે સ્થિતિમાંથી અબાધાકાળ સમાપ્ત થતાં અથવા સમાપ્ત થયા પહેલાં ઉદીરણા વડે તે કર્મનું જે ફળ જીવને મળે તે ઉદય
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૫૮૧ ઉપશમ કરવારૂપ ૩૫+શમ્ । શાંત રાખવાની-શમાવી દેવાની ક્ષેત્ર
પત્રાંક ૫૮૨ આત્મવીર્ય
ક્ષિ+ત્રન્ । કાર્યપ્રદેશ; ખેતર; જમીન, સ્થળ શ્રી કુંવરજીભાઈ આણંદજીભાઈને આત્મબળ, આત્મસામર્થ્ય, આત્માની શક્તિ
સૌરાષ્ટ્રમાં ગોહિલવાડમાં ગણાતું શહેર, રાજકોટથી ૧૮૦ કિ.મી. શંકા, સંશય, કલ્પના
તા.૧૦-૪-૧૮૯૫
તા.૧-૪-૧૮૯૫
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૦૫ ::
વેદના
પૃ.૪૫૮ પત્રાંક ૫૮૩ કોને ?
તા.૧૯-૪-૧૮૫ ૮૫૮૪ ભજવો મન્ ! ધારણ કરવો, આરાધવો, કરવો ૮૫૮૫ તજવો ત્યન્ છોડી દેવો, ત્યાગવો, વિરક્ત થવું, વિદાય કરવો ૮૫૮૬ ભાન
મા | ખ્યાલ-સૂધ-સાવચેતી-સમઝ ૮૫૮૭ વિપત્તિ વિ+પદ્ વિપદા, વિટંબણા, આફત ૮૫૮૮ અચલિત +વત્ | આત્મરૂપે સ્થિર-અચળ આત્મારૂપે ૮૫૮૯
વિ જ્ઞાન, માનસિક દુઃખ, પીડા, અશાતા ૮૫૯૦ પરેચ્છા, પર+બીજાની ઇચ્છા; શ્રેષ્ઠ ઇચ્છા ૮પ૯૧ સ્મૃતિ
ઋા અનુભવેલા વિષયનું બરોબર યાદ રહેવું, યાદશક્તિ ૮૫૯૨ ક્વચિત્ જ ક્યારેક જ ૮૫૯૩ મંદપણે મુન્દ્રા આછી આછી, ઝાંખી ૮પ૯૪ વક્તાપણે વર્ પ્રવચનકાર-વ્યાખ્યાતા તરીકે ૮૫ર્મ કુશળતા [+ર્તન / હોંશિયારી, કૌશલ્ય, નિષ્ણાતતા; પ્રસન્નતા; કલ્યાણ ૮૫૯૬ સોમા અંશથી સોમા ભાગ જેટલું, સોમી કળા જેવું, ૧૦૦મું ૮૫૯૭ કુંદકુંદાચાર્ય ઇ.સ. ૧૨૭-૧૭૯ માં, આજથી ૧૮૮૦ વર્ષ પહેલાં થયેલા દિગંબર મુનિ
આચાર્યદેવ, મહાવિદેહ ક્ષેત્રે સીમંધર સ્વામી પાસે આહારક શરીર વડે જઈ
આવ્યા પછી સમયસાર, નિયમસાર, પ્રવચનસાર વગેરેના કર્તા ૮૫૯૮ સિદ્ધાંત છેવટનો નિશ્ચય, આગમ-સૂત્ર-પ્રવચન; ત્રણે કાળમાં અબાધિત વાત;
શાસ્ત્રના અર્થને સિદ્ધ કરે તે ૮૫૯૯ નામનું દર્શન કહેવા પૂરતું, નામ પૂરતું સમ્યકદર્શનની સંમુખ ૮૬OO
સમ્યકજ્ઞાની ખરા જ્ઞાની, સમ્યદૃષ્ટિ, અનુભવપૂર્વકના સમ્યફદર્શનવાળા પત્રાંક ૫૮૪. કોને ?
તા.૧૯-૪-૧૮૯૫ ૮૬૦૧ નિર્મળતા નિ+નનું પવિત્રતા, શુદ્ધતા ૮૬૦૨ સ્ફટિક રત્ન ટિá, I ન્ ! કાચ જેવા લાગતા પારદર્શક કિંમતી પથ્થરનું હીરા
જેવું રત્ન-નંગ ૮૬૦૩ જીવસ્વભાવ નીમ્ | જીવનો સ્વભાવ ૮૬૦૪, પ્રકાશિયો પ્ર++[ પ્રકાશ્યો, પ્રકાશિત કર્યો, પ્રસિદ્ધ કર્યો ૮૬૦૫ “જેમ નિર્મળતા રે રત્ન સ્ફટિક તણી, તેમ જ જીવ સ્વભાવ રે; તે જિન વીરે રે ધર્મ પ્રકાશિયો, પ્રબળ કષાય અભાવ રે.”
ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી રચિત ૧૨૫ ગાથાનું શ્રી સીમંધરજિન સ્તવન ૨-૭. ફટિકરત્નની એવી નિર્મળતા છે કે, એની આરપાર પદાર્થ દેખાય તેથી એ રત્ન છે કે નહીં એ જણાય નહીં, તેવો જ જીવનો સ્વભાવ છે એટલે કે આત્મા દેખાય નહીં, જેવા સંયોગો મળે તેવો એ દેખાય છે, કષાયને લીધે એ બગડે છે. મહાવીર
જિને પ્રબળ કષાયનો અભાવ કરી આત્માને નિર્મળ કરે એવો સ્વભાવ જોયો છે. ૮૬૦૬ વ્યતિરિક્તપણે વિ+ ગતિરિવ્ા વિનાનું, જુદું, અળગું, બીજું (અસંગ) પૃ.૪૫૯ પત્રાંક ૫૮૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ તથા ડુંગરસીભાઈને
તા.૧૯-૪-૧૮૯૫ ૮૬૦૭ સહજદ્રવ્ય આત્મદ્રવ્ય, સ્વાભાવિક-અનુત્પન્ન દ્રવ્ય તે આત્મા
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૦૬ ::
૮૬૦૮
>
૮૬૦૯
૮૬૧૦
૮૬૧૧
૮૬૧૨
૮૬૧૩
૮૬૧૪
૮૬૧૫
૮૬૧૬
૮૬૧૭
૮૬૧૮
પૃ.૪૬૦
૮૬૧૯
૮૬૨૦
૮૬૨૧
૮૬૨૨
૮૬૨૩
૮૬૨૪
૮૬૨૫
><
૮૬૨૬
૮૬૨૭
પૃ.૪૬૧
૮૬૨૮
૮૬૨૯
૮૬૩૦
૮૬૩૧
૮૬૩૨
૮૬૩૩
૮૬૩૪
[]
૮૬૩૫
><]
૮૬૩૬
૮૬૩૭
સુધારસ
પત્રાંક ૫૮૬
પૂર્ણજ્ઞાની અવિષમતા બિલકુલ સહીપણું
યથાતથ્યતા
લગભગથી
અંતવૃત્તિ
વર્તાયા કરે છે
ય+થાત્+તથા+યત્ । જેવું હોય તે પ્રમાણે, અદલોઅદલ, યથાર્થ, સત્યપણું
અવસર ગવેષવો
તક-પ્રસંગ શોધવો
વિશેષ મોળો પડશે . વધુ મંદ થશે, ઘણો ઓછો થશે
ધ્યાન
તથાવિધ
અસારભૂત
સાક્ષાત્ ભ્રાંતિરૂપ
વિકળતા
નિશ્ચળ
દર્પણ
દીપક
પત્રાંક ૫૮૦ પદાર્થપ્રકાશક
સીમા
પત્રાંક ૫૮૮
સુ+ધે,ધા+રમ્ । અમૃત, અમી, આત્માનંદ, બ્રહ્મરસ શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને કેવળજ્ઞાની, તીર્થંકર
અ+વિ+સન્ । સમતા સચ્ચાઇ, અસલિયત
ઉદ્દેશા
ઉપાસના
સ્વચ્છંદ
મતભેદ
પત્રાંક ૫૮૯
આત્મવિરોધ
પત્રાંક ૫૯૦
સમવસ્થાન
સ્વસ્થતા
થૈ । ખ્યાલ, નજર, ઉપયોગ, કોઇ સ્વરૂપનું ચિંતન, મનમાં કરવાનો ભાવ અંદાજે
અન્ત+વૃત્ । આત્મવૃત્તિ
પરીક્ષણ થયા કરે છે, લાગ્યા કરે છે, થયા કરે છે
તા.૨૧-૪-૧૮૯૫
એ પ્રકારનું, એ રીતનું, એવું
સાર વિનાનાં
સાવ-સ્પષ્ટ-મોહ-કલ્પના, પાણી વલોવ્યા જેવો વિ+ત્ । અસ્થિરતા, વ્યાકુળતા, અસમર્થતા નિ+ પત્ । સ્થિર, અચળ, અટળ પ્ । અરીસો, આરસી
વીર્। દીવો
કોને ?
પદાર્થ-વસ્તુનો પ્રકાશ ક૨ે તેવો, વસ્તુને જાણનાર સીમન્ । મર્યાદા, હદ, સરહદ, ક્ષેત્ર
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૧-૪-૧૮૯૫
તા.૨૧-૪-૧૮૯૫
‘આચારાંગ સૂત્ર’૧૨ આગમમાં ૧લું, જમણા પગ સમાન, ૨ શ્રુતસ્કંધ, ૨૫ અધ્યયન છે Y+ ્ । સૂત્ર-આગમનો વિભાગ, ગ્રંથનો ખંડ, શ્રુતની મોટી ડાળ
શ્રુતસ્કંધ
અધ્યયન
ધિ+રૂ। એક અર્થવાળા વિષયની સમાપ્તિ બતાવનાર વિશ્રામસ્થાન, ભાગ,
સર્ગ, અધ્યાય, ૧લું શસ્ત્રપરિજ્ઞા અધ્યયન, ષટ્નવનિકાય યત્નાનું ૩+વિશ્। ઉપદેશ, ઉપદેશનું સ્થાન, અનુસંધાન; સવિશેષ-સંક્ષિપ્ત વર્ણન ૩૫+ઞાત્ ।ચિંતન-મનન-સેવન, સમીપ બેસવું
સ્વન્+ઇવ્ । પોતાની મરજી-મનમાની મુજબ
મન્+મિત્ । બે અભિપ્રાય વચ્ચેનો ફેર-તફાવત, મત કે ભેદ
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૨-૪-૧૮૯૫
તા.૨૩-૪-૧૮૯૫
આત્માથી વિરુદ્ધ, આત્માની શત્રુવટ-દુશ્મની, પોતાનું અહિત કરનાર શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને સન્+ઝવ+સ્થા । સમસ્થિતિ, સંપ્રતિષ્ઠા સ્વ+સ્થા સ્થિરતા
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૦૭ :: ૮૬૩૮ અફળ
+નું આ ફળ કે પરિણામરહિત ૮૬૩૯ અડચણ મુશ્કેલી પત્રાંક ૫૯૧ કોને ?
તા.૨૦-૩-૧૮૯૫ થી ૨૫-૪-૧૮૯૫ દરમ્યાન ૮૬૪૦ વિષયમૂચ્છ વિ+સિ+મૂર્છા વિષય પરની મૂચ્છ-મોહ ૮૬૪૧ ઉત્સુક પરિણામ સ્કૂ+નું ઉલ્લાસ પરિણામ-ભાવ, ઉત્સાહ-ઉત્કંઠાવાળા કે તલસતા ભાવ ૮૬૪૨ પરાજિત પર +fકાહાર પામેલા, હારેલા ૮૬૪૩ વર્ધમાન વૃધું વધતા જાય ૮૬૪૪ વિષયાકાંક્ષા વિષયની ઇચ્છા-અભિલાષા પૃ.૪૨ ૮૬૪૫ ભાર નથી બળ નથી, ત્રેવડ-શક્તિ નથી, ગજું-ગુંજાયશ નથી
પત્રાંક પ૯૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૨૬-૪-૧૮૫ થી ૮-૫-૧૮૯૫ દરમ્યાન ૮૬૪૬ પૂર યુવાવસ્થા પૂરેપૂરી-પૂર્ણ જુવાની ૮૬૪૭ વસ્ત્ર
વ+નું 1 કપડું, પોશાક ૮૬૪૮ તથારૂપ કહ્યા પ્રમાણેનું સ્વરૂપ ધરાવતું, તે તે પ્રમાણે ૮૬૪૯ આપ્તપુરુષ ગા[+ા | આત્મત્વ પ્રાપ્ત પુરુષ, પરમાત્મા, રાગાદિ દોષોનો સર્વથો ક્ષય
કરનાર, યથાર્થ જ્ઞાની ૮૬૫૦ વિરહ
વિ+રમ્ વિયોગ ૮૬પ૧ વિરલા જીવો અલ્પ-થોડા જીવો, અલૌકિક-અસામાન્ય જીવો ૮૬પર કાળસ્થિતિ કાળની સ્થિતિ-હાલત ૮૬૫૩ નિવિષય
કાર્યક્ષેત્રનો અભાવ હોય તે ૮૬૫૪ કેવળ
માત્ર ૮૬પપ રોકાણી છે રોકાયેલી છે, રોકાઈ છે પત્રાંક ૧૯૩ કોને ?
તા.૮-૫-૧૮૯૫ ૮૬પ૬ અસ્વસ્થતા અસ્થિરતા, અશાંતિ ૮૬પ૭ નિરંતર નિ+ન્તનિરવકાશ, સતત, અવિચ્છિન્ન સદા, હંમેશાં, અંતર વિના ૮૬૫૮ દુર્ગમ હુ+મ્ | દુર્બોધ, દુજોય, દુઃખથી જવાય તેવું ૮૬૫૯ યથાપ્રવૃત્તિકરણ પર્વત પાસે વહેતી નદીનાં વહેણથી તણાતા તણાતા પથ્થર ગોળ થાય તેમ
અનાયાસે અકામ નિર્જરા કરતાં કરતાં જીવનું મિથ્યાત્વ મોળું પડે, ઉત્કૃષ્ટ મિથ્યાત્વની કે ૭૦ ક્રોડાકોડી સાગરોપમની મોહનીયની સ્થિતિ ઘટીને ૧
ક્રોડાકોડીની અંદર આવે, ગ્રંથિની નજીક – ૧લે ગુણસ્થાનકે આવે તે. ૮૬0 ગ્રંથિભેદ અજ્ઞાન-વિપરીત માન્યતા-મિથ્યાત્વની ગાંઠ-પકડનો ભેદ, જડ-ચેતનનો ભેદ.
ખોટીમાંથી સાચી માન્યતા અને અવળીમાંથી સવળી સમજણ થાય એટલે પરમાં સુખબુદ્ધિ ટળે તે. ગ્રંથિનો થોડો ભેદ = પ્રબળ ગ્રંથિમાં પ્રવેશ કર્યા પછીની
ભૂમિકા, ગ્રંથિનું ઢીલું થવું. પૂરો ભેદ તે ગ્રંથિભેદ ૮૬૬૧ ક્ષોભ શુભ ગભરાટ, ખળભળાટ, વ્યાકુળતા, ચંચળતા, વિકાર ૮૬૬ર સંસારપરિણામી ગ્રંથિને મજબૂત કરી, સંસાર વધારી ૮૬૬૩ વીર્યગતિ વિ+છું+ામ્ પુરુષાર્થનો વેગ
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૦૮ ::
૮૬૬૪ અમ જેવા અમારા જેવા ૮૬૬૫ અવિચારી વિચાર-વિવેક-સમજ વિનાના પૃ.૪૬૩ પત્રાંક પ૯૪ શ્રી નવલચંદભાઈ ડોસાભાઈ વકીલને
તા.૮-૫-૧૮૯૫ ८९६६ જરાદિ
કૃ1 વૃદ્ધાવસ્થા-ઘડપણ વગેરે ૮૬૬૭ સ્વાત્મા
પોતાના આત્મા ૮૬૬૮ યથાતથ્ય સંપૂર્ણ, સત્ય, બરાબર પત્રાંક પલ્પ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૬-૫-૧૮૯૫ ૮૬૬૯ પ્રમાણભૂત પ્ર+મા+ગૂ પ્રમાણરૂપ, માન્ય કરવા યોગ્ય, વિશ્વાસ રાખવા યોગ્ય પત્રાંક પદ્ધ કોને ?
તા.૧૬-૫-૧૮૫ ૮૬૭) સંપૂર્ણ પ્રતીતિનું સ્થાન સ+પૂરું પૂરેપૂરી ખાત્રી-વિશ્વાસ-શ્રદ્ધાનું અનુભવનું ઠેકાણું ૮૬૭૧ સંપૂર્ણ જ્ઞાનસ્વભાવ સંપૂર્ણ સ્વભાવજ્ઞાન. મિથ્યાત્વ અને સર્વ કર્મના સંબંધરહિત જ્ઞાન-સ્વભાવ ૮૬૭૨ સાંખ્યાદિ દર્શને કપિલ મુનિએવિકસાવેલું સાંખ્ય દર્શન, ભારતીય તત્ત્વજ્ઞાનની એક શાખા જેમાં
પુરુષ-પ્રકૃતિ વગેરે ૨૫ તત્ત્વોના સ્વીકાર ઉપર નિષ્ક્રિય પુરુષ દ્વારા જડપ્રકૃતિથી
સમગ્ર સૃષ્ટિની ઉત્પત્તિ મનાય છે તેમાં ૮૬૭૩ વ્યાખ્યા વિ+આ+વ્ય સ્પષ્ટ વાત કરવી, સમજૂતિ, વિવરણ, વિવેચન પત્રાંક પ૯૦ કોને ?
તા.૧૬-૫-૧૮૯૫ ૮૬૭૪
નિર્ધાર નિ+ધું નિશ્ચય, નિર્ણય, નક્કી કરવું ૮૬૭૫ પર્યાય ફેર ક્રમ-પરિપાટીમાં ફરક, ચકરાવો-ફેરો ૮૬૭૬ ઠામઠામ સ્થાન ઠેકાણે ઠેકાણે ૮૬૭૭ આત્મચર્યા આત્મ-આચરણ, હિલચાલ, ગતિ ८६७८ વિવેચી છે વિ+વિન્ા વિગતવાર વર્ણન, સ્પષ્ટીકરણ, ખુલાસા છે ૮૬૭૯ અવિરુદ્ધ 1+વિ+ધુ વિરોધ ન આવે તેવું, અનુકૂળ, બંધબેસતું ૮૬૮૦ ભાસે છે મામ્ આભાસ થાય છે, આછું-ઝાંખું દેખાય છે ૮૬૮૧ આત્માવસ્થા આત્માની દશા પૃ.૪૬૪ ૮૬૮૨ સૃષ્ટિમંડળ મૃગ+મખ્વા પૃથ્વી, દુનિયા, લોક ૮૬૮૩ સંપૂર્ણ આત્મસ્વરૂપ પૂરેપૂરી આત્મકતા, આત્માના પૂરેપૂરા ગુણ-લક્ષણ પૃ.૪૬૪ પત્રાંક પ૯૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૯-૫-૧૮૯૫ ૮૬૮૪ ઓછું પડી જાય ઓછું થઈ જાય ૮૬૮૫ પરિણતિ પરિણામ, ક્રિયા ૮૬૮૬ “ભાવાર્થપ્રકાશ' ગ્રંથનું નામ, “સત્યાર્થપ્રકાશ'નું જૂનું નામ? મોરબી પાસે ટંકારા ગામે જન્મેલા
મહર્ષિ દયાનંદ સરસ્વતીની ઇ.સ.૧૮૮૪ માં રચિત કૃતિ, ૧લું ગુજરાતી ભાષાંતર વિ.સં.૧૯૦૪માં, રજું ગુજરાતી ભાષાંતર વિ.સં.૧૯૧૫માં થયું જે શબ્દશઃ નહીં પણ ભાવાર્થરૂપે હોવાથી “ભાવાર્થ પ્રકાશ' હશે? ગ્રંથમાં ૧૪ સમુલ્લાસમાંથી
છેલ્લા ૪ સમુલાસમાં લગભગ બધા જ અધ્યાત્મ મતનું ખંડન છે. ૮૬૮૭ વિવાદ મતભેદ, વિરોધ-પ્રકારની રજૂઆત કે સ્થિતિ ૮૬૮૮ તારતમ્ય તરતમ ભાવે; સાર જોતાં, તાત્પર્યો
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૬૮૯
૮૬૯૦
૮૬૯૧
૮૬૯૨
૮૬૯૩
૮૬૯૪
૮૬૯૫
૮૬૯૬
૮૬૯૭
૮૬૯૮
-2-252
૮૭૦૦
પૃ.૪૬૫
૮૦૦૧
૮૦૦૨
૮૦૦૩
૮૭૦૪
૮૦૦૫
૮૦૦૬
૮૭૦૭
८७०८
૮૭૦૯
૮૭૧૦
૮૭૧૧
પૃ.૪૬૬ ૮૭૧૫
વાસ્તવ જ્ઞાનવાનની
‘અખે પુરુષ એક વરખ હૈ’
સવૈયો
૮૭૧૬
૮૭૧૭
છાયા જેવો
પુરુષાર્થ ધર્મ
અભ્યાસવત્
દ્રવ્યાકાર
ક્ષયોપશમ
સાખી
શ્રી નવલચંદ ‘વ્યવહારની ઝાળ
આડી આવતી
અનાર્ય ચિત્ત
વિપર્યય
પ્રત્યુત્તર
દબાણ
ભેદ
વિચાર લેવાનું કરાવવું થતું હોય
પત્રાંક ૫૯૯
શરણ
નિશ્ચય
૮૭૧૨
૮૭૧૩
૮૭૧૪ ભાવાર્થ
અપારવત્ સહેજ ફેર
ખરા જ્ઞાનીની, વાસ્તવિક જ્ઞાનીની
આ ક્ષેત્ર
ઉત્કર્ષ
ભીડ
એક સવૈયો. અક્ષય પુરુષ પરમાત્મા એક વૃક્ષરૂપ છે.
૩૦, ૩૧ કે ૩૨ માત્રાઓનાં ચરણ હોય તેવો ચતુષ્કુલ પ્રકારનો તે તે સમપદ માત્રામેળ છંદ
બરાબર ન દેખાય તેવો, છાંયો, છાંયડા જેવો; છાપ જેવો
પ્રયત્ન ધર્મ
અભિ+ઞાન્ । તાલીમ-ટેવ જેવી, ભણવાની
TM । સ્થૂળ દૃષ્ટિ, બાહ્ય રીત-દૃષ્ટિ
ક્ષિ+૩૫+શમ્ । જ્ઞાનનો ઉઘાડ
ગેય રચનાઓમાં વચ્ચે વચ્ચે આવતો, રાગ રોકી પાઠ કરવા માટેનો દોહરો મોરબીના વકીલ શ્રી નવલચંદભાઇ ડોસાભાઇ
ઉપશમાવવા યોગ્ય ૩૫+શમ્ । શાંત પાડવા યોગ્ય
આ સ્વ પ્ર૦
આત્મસ્વરૂપના પ્રણામ
પત્રાંક ૬૦૦
પાંદડે પાંદડે પરજળી' એક સાખીનું પહેલું પદ. વૃક્ષ ઉપર જેમ વેલ ચઢે તેમ પાંદડે પાંદડે માયા છે એમ વેદાંત માને છે. તેવી રીતે વહેવાર-લેવડદેવડના સંબંધ-રૂઢિરિવાજની જ્વાળા આખા વૃક્ષમાં-કુટુંબ-સમાજરૂપી વડલામાં પ્રજ્વલિત-સળગી છે.
વચ્ચે આવતી
અસભ્ય-અસંસ્કારી-દુરાચારી-કુટિલ, આત્માનો વિચાર ન આવે એવું મન વિ+પરિ। ઊલટા, બહારથી સત્સંગ કરે અને અંદર બીજા વિચાર રાખે પ્રતિ+૩+7 । સામો-વળતો જવાબ
વ્ । આગ્રહ, ભારણ
મિર્। ફેર, તફાવત
વિવેક કરવાનું, સલાહસૂચનનું કરાવવું પડતું હોય
:: ૩૦૯ ::
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
ગ્ । આશ્રય, આશરો, ઓથ, રક્ષણ, પનાહ નિ+વિ। નિર્ધાર, સંકલ્પ, નક્કી
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને પાર વિનાના-અનંત જેવા સહેજ-જરાક જુદો, થોડા ફેરફારવાળો મૂ+અર્થ । તાત્પર્ય, રહસ્યાર્થ, આશય, મતલબ
આ મોહમયી મુંબઇ
ૐ+પ્ । ઉન્નતિ, સર્વોત્કૃષ્ટતા, વિશેષ લાભ સકંજો, સંકડામણ, પ્રવૃત્તિનો ભીડો
તા.૨૩-૫-૧૮૯૫
તા.૨૬-૫-૧૮૯૫
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૧૦ ::
૮૭૧૮
૮૭૧૯
૮૭૨૦
૮૭૨૧
૮૭૨૨
૮૭૨૩
૮૭૨૪
૮૭૨૫
૮૭૨૬
૮૭૨૭
૮૭૨૮
પૃ.૪૬૦
૮૭૨૯
૮૭૩૦
૮૭૩૧
૮૦૩૨
૮૭૩૩
૮૭૩૪
૮૭૩૫
]
૮૦૩૬
૮૭૩૭
૮૭૩૮
નિર્મળ દશા ચૌદમા જિનની સેવા
દોહ્યલું નવ વાડ વિશુદ્ધ સંયમસુખ
પત્રાંક ૬૦૧ ઉપશમ કર્યો છે. અનિચ્છિત હેતુ તે ભણી
એક આંટો ખાઇ
સિદ્ધિયોગ
લોકકથા
પવિત્ર દશા, શુદ્ધતા; નિર્લેપતા, મુક્ત દશા, સમાધિ
શ્રી આનંદઘનજી રચિત ૧૪ મું અનંતનાથ જિનસ્તવન, “ધાર તરવારની સોહલી દોહલી, ચૌદમા જિનતણી ચરણસેવા' અર્થાત્ તરવારના ઘા સહન કરવા સહેલા પણ આત્મગુણ પ્રગટાવવા (ચરણસેવા) મુશ્કેલ છે. ૩:વ્+ફન્ । દુર્લભ, મુશ્કેલ, વિકટ બ્રહ્મચર્ય નવ મર્યાદાપૂર્વકનું શુદ્ધ બ્રહ્મચર્ય
સમ્+ય+સુવ્ । કામવાસના, વિકારભાવના ત્યાગથી પ્રગટતું સુખ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને વ+ગમ્ । શાંત રાખ્યો છે
તા.૨-૬-૧૮૫
આત્મશ્ચર્ય
અપ્રતીતિ
સત્ત્વ
ન્યૂનપણું
સમર્થપણું
સિદ્ધિલબ્ધિ
પત્રાંક ૬૦૨
પૂર્વોપાર્જિત કર્મ હાનિવૃદ્ધિ
અકાળ
અષ્ટ મહાસિદ્ધિ ‘સાંખ્યકારિકા’ મુજબ, ઊહ સિદ્ધિ=પૂર્વજન્મના સંસ્કારોનું યથાર્થ જ્ઞાન થાય તે, શબ્દસિદ્ધિ=ગુરુના ઉપદેશથી થતું જ્ઞાન, અધ્યયન સિદ્ધિ=શાસ્ત્રોનાં અધ્યયનથી પ્રાપ્ત થતી સિદ્ધિ, આધિભૌતિક-આધિદૈવિક-આધ્યાત્મિક દુઃખોનો નાશ એ ત્રણ સિદ્ધિ, સુહૃદ્ પ્રાપ્તિ=સિદ્ધપુરુષોની કૃપાથી પ્રાપ્ત થાય તે અને દાનસિદ્ધિ= દાન દ્વારા પ્રાપ્ત થાય તે
અન્++fહૈં। ઇચ્છા ન રાખવા યોગ્ય કારણ, ન ઇચ્છવા યોગ્ય હેતુ તે તરફ, તે બાજુ
જવાનું એક વાર આવી જવાનું, તમારે ગામથી આ ગામે મળવા આવી જવું લબ્ધિ કે રિદ્ધિ-સિદ્ધિ પ્રગટ્યાના જોગ-સંયોગ
લોકોને મોઢે તરતી તે તે સાચી યા કાલ્પનિક વાતો-વાર્તા
વેદાંત મુજબ – તાર, સુતાર, તારયન્તિ, પ્રમોદ, પ્રમોદતિ, પ્રમોદમાન, રમ્ય અને સત્યમોદિત : અવિદ્યાનો નાશ થતાં પ્રગટે
સાધનાના બળે પ્રગટતી ૮ મોટી સિદ્ધિ – અણિમા, મહિમા, લઘિમા, ગરિમા, ઇશિત્વ, વશિત્વ, પ્રાપ્તિ અને પ્રાકામ્ય
ગાત્મ+[ । આત્માના ઐશ્વર્ય-આબાદી-પ્રભાવ; ૬ પ્રકારે ઐશ્વર્ય તેઐશ્વર્ય, વીર્ય, યશ, શ્રી, જ્ઞાન, વૈરાગ્ય
અ+પ્રતિ+હૈં । અવિશ્વાસ-અશ્રદ્ધા
સત્ । તત્ત્વ-બળ-બુદ્ધિ, સદ્ગુણ, પરાક્રમ, સદ્ભાવ, સાત્ત્વિકતા નિ+ન્ । ઓછપ, ઓછાઇ, ન્યૂનતા; હીનપણું, નીચપણું
સન્+અર્થ । સામર્થ્ય, શક્તિ, પ્રભાવ
+િત્તમ્ । મુખ્ય ૮ સિદ્ધિ કે ૨૮ લબ્ધિ શ્રી નવલચંદભાઈ ડોસાભાઈ વકીલને પહેલાના-આગલા ભવોમાં બાંધેલાં કર્મ હીં+વૃધ્। ઘટવધ, પડતી-ચડતી
અ+ત્ । કસમય, મૂળ આગમના પાઠોનો સ્વાધ્યાય અમુક સમયે ન કરાય તે. શ્વાસોચ્છ્વાસ એવા હોય છે કે જ્યારે મન સ્થિર ન હોય, કોઇનું મરણ થાય ત્યારે, નજીકમાં હાડકું પડ્યું હોય ત્યારે, અમુક અમુક તિથિએ વગેરે
તા.૨-૬-૧૮૯૫
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૭૩૯
८७४०
૮૭૪૧
૮૭૪૨
૮૭૪૩
૮૭૪૪
પૃ.૪૬૮
૮૭૪૫
૮૭૪૬
૮૭૪૭
૮૭૪૮
૮૭૪૯
૮૭૫૦
૮૭૫૧
૮૭૫૨
૮૭૫૩
૮૭૫૪
૮૭૫૫
૮૭૫૬
૮૭૫૭
૮૭૫૮
૮૭૫૯
:: ૩૧૧ ::
સ+ા । બેના જોડાણ વચ્ચેની તરડ, ફાટ કે સાંધાનો ભેદ; બે વસ્તુ વચ્ચેની ખાલી જગ્યાનો ફેર
પત્રાંક ૬૦૩
કોને?
તા.૨-૬-૧૮૯૫
અજાગ્રતતાને પામવા યોગ્ય અ+જ્ઞાį । અજાગ્રતિ આવી જાય તેવા, જાગૃતિ જતી રહે તેવા વાયુફેર વા+સન્ । પવનનો દિશાફેર, પવનની દિશા બદલાતાં, હવાફેર
ઉદયવાયુયોગે બળે-સંયોગે-ઉદયરૂપી પવનના જોરે
સ્વધર્મને વિષે
પૂર્વનિષ્પન્ન
સંધિભેદ
પત્રાંક ૬૦૪
અપ્રસંગ
મુનિ
પત્રાંક ૬૦૫
વિભાવપણું હાનિ
સ્વભાવસન્મુખતા આત્મસ્વભાવ-સર્વજ્ઞ સ્વભાવની સંમુખ થવું શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૬૦૬
“એ શ્રીપાળનો રાસ કરતાં, જ્ઞાન અમૃત રસ વૂક્યો રે’ મુજ
વૂછ્યો રે
વિરતિ
પત્રાંક ૬૦૦
શ્રી મુનિ જંગમ જુક્તિ
એકાંતે
એક જ આસને
ઓધવજી
પોતાની ફરજ, શાસ્ત્રોક્ત આચાર-વિચાર, પોતાના આત્મધર્મ વિષે પૂર્વ+નિસ્+પર્ । પૂર્વે નીપજાવેલાં
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
5+X+સન્ । અસ્થાન, સંબંધનો અભાવ
મુન્ । પ્રભુશ્રીજી, શ્રી લઘુરાજ સ્વામી, શ્રી લલ્લુજી મુનિ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
વિભાવ ભાવ, વિભાવ પરિણતિ
હૈં। । નુકશાન, ગેરલાભ
તા.૫-૬-૧૮૯૫
તા.૯-૬-૧૮૯૫
ઉદ્ધવજી, શ્રીકૃષ્ણના કાકાશ્રી, મિત્ર, શિષ્ય સ્ત્રી, નારી, મહિલા
તા.૧૨-૬-૧૮૯૫
ઉપા. યશોવિજયજી કૃત ‘શ્રીપાળ રાજાનો રાસ’, ખંડ ૪, ઢાળ ૧૩, કડી ૧ એ ‘શ્રીપાળ રાજાનો રાસ' રચતાં જ્ઞાનરૂપી અમૃતનો વરસાદ વરસ્યો છે. પરમકૃપાળુદેવને પણ ખૂબ ઉલ્લાસ આવવાથી આ પદ સ્ફૂર્યું હશે ? વૃષુ । વરસ્યો રે, પ્રસન્ન થયો રે
વિ+રમ્। વિરામ, વિરક્તિ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૪-૬-૧૮૯૫
પૂ.શ્રી લઘુરાજ સ્વામી, પૂ.શ્રી લલ્લુજી મુનિ, પ.પૂ.પ્રભુશ્રીજી – ત્રણે ૧ જ ગોપજાતિ; હાલતું-ચાલતું-ફરતું તીર્થ – શ્રીકૃષ્ણ, દેહધારી સાકાર પ્રભુ કળા-યુક્તિ, ગોઠવણ, રચના
કોઇની અવરજવર વિનાનાં સ્થળે; માત્ર એક દૃષ્ટિબિંદુથી જ્યાં બેઠા હોય ત્યાં જ સ્થિરતાપૂર્વક
અબળા
જંગમની જુક્તિ તો સર્વે જાણીએ, સમીપ રહે પણ શરીરનો નહીં સંગ જો;’ એકાંતે વસવું રે એક જ આસને, ભૂલ પડે તો પડે ભજનમાં ભંગ જો.’
શ્રી રઘુનાથદાસ કૃત‘ઓધવજીનો સંદેશો'ની ગરબીમાં આવે છે. શ્રીકૃષ્ણે ઓધવજીનો ગર્વ ગળાવવા ગોપીઓ પાસે મોકલ્યા ત્યાં ગોપીઓ કહે, હે ઓધવજી ! અમે દેહધારી કૃષ્ણ પરમાત્માની કળાને ભક્તિભાવથી ઓળખીએ છીએ કે, શરીરમાં રહેવા છતાં સર્વપ્રકારે અસંગ છે. હવે એકાંતમાં અને એક આસન લગાવીને પરમાત્માનું ધ્યાન કરવું તે તેમને ઓળખવાનો માર્ગ હોય
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૧ ૨ ::
અને તેમાં ભૂલ પડે તો અમારે તો ભજનમાં-પ્રભુપ્રેમમાં ભંગ પડે. તો તેવા
સાધનને અબળા શું કરે? અમારાથી તે કેમ બને? પૃ.૪૬૯ પત્રાંક ૬૦૮ શ્રી કુંવરજીભાઈ આણંદજીભાઈને
તા.૧૦-૬-૧૮૫ ૮૭૬૦ રાંડી રુએ વિધવા રડે; સમકિત હોય ને જતું રહે તે રડે; ગુરુ નથી એટલે દુઃખી અને રડે. ૮૭૬૧ માંડી રુએ પરણેલી રડે; સમકિત પ્રાપ્તિની શરૂઆત કરનાર ર૩ (દર્શનપરિષહ);
ગુરુ છે પણ પોતાની યોગ્યતા નથી તેથી રડે ૮૭૬૨ સાત ભરતારવાળી ૭ પતિવાળી ક્યા પતિ માટે રડે? શા માટે રડે? શું બોલે? મોં જ ન બતાવે.
તેમ ૭ પ્રકૃતિવાળાને – મિથ્યાત્વ મોહનીય, મિશ્ર મોહનીય અને સમ્યકત્વ મોહનીય તથા અનંતાનુબંધી ક્રોધ-માન-માયા-લોભઃ સમકિતની ઇચ્છા-ભાન જ ન હોય, બોલે જ નહીં, રડે નહીં, મોં ખોલે જ નહીં! અથવા આરંભપરિગ્રહધંધાના પથારામાં છે તેને પરમાર્થવિચારણાનો અવકાશ જ ક્યાં? વ્યવસાયમાં રચ્યોપચ્યો ને મચ્યો રહે છે.
સમકિતની ઇચ્છા જ ન થાય કે હોય, બોલે જ નહીં! ૮૭૬૩ મોટું જ ન ઉઘાડે કંઈ જ ન બોલે-રડે; મોં જ ન ખોલે, માથું ય ઊંચું ન કરે પત્રાંક ૬૦૯ કોને?
તા.૨૫-૫-૧૮૫ થી તા.૨૨-૬-૧૮૫ દરમ્યાના ૮૭૬૪ સહજ સ્વરૂપે સ્વાભાવિક સ્વરૂપમાં, કર્મરહિત આત્માનું સ્વરૂપ ૮૭૬૫ મોક્ષ
મુક્તિ, આત્મા સદાયે સહજસ્વરૂપમાં રહે છે, જેવો આત્મા છે તેવો ત્રણે
કાળમાં રહે તે ૮૭૬૬ અપરોક્ષ ૮૭૬૭ અસંગતા સંગનો અભાવ, અનાસક્તિ, સંગમાંથી નિવૃત્ત થવું ૮૬૮ શૈલેશી અવસ્થા શ7+ પર્વતોમાં મોટો મેરુ-તેના જેવી અડગ-અચલ સમાધિ, મોક્ષે જતાં
પહેલાં ૧૪મે ગુણસ્થાનકે ત્રણે યોગ રુંધવાની ક્રિયા તે શેલેશીકરણ ૮૭૬૯ પર્યત સુધી ૮૭૭) દુષ્કરમાં દુષ્કર અઘરામાં અઘરું, મુશ્કેલમાં મુશ્કેલ, સૌથી મુશ્કેલ ૮૭૭૧ નિરાશ્રયપણે આશ્રય-આધાર વિના ૮૭૭૨ સહજ સ્વરૂપભૂત સ્વાભાવિક અને સાથે રહેલું સ્વરૂપ શા માટે રડે? કર્મરહિત રૂપ ૮૭૭૩ પ્રાપ્ત પણ અપ્રાપ્ત ફળવાન થવા યોગ્ય સંજ્ઞાએ મળ્યો પણ ફળ્યો નહીં તે ન મળ્યા તુલ્ય ८७७४ સર્વાર્પણપણે બધી રીતે – મન-વચન-કાયાના યોગથી અને આત્માથી અર્પણ થઈને ૮૭૭પ ઉપાસવો ૩૫+ગામ્ ઉપાસના કરવી ८७७६ આત્મસાક્ષાત્કાર આત્મ અનુભવ ૮૭૭૭ વાંક
વત્ર ! દોષ, ગુનો, અપરાધ, ભૂલ, વક્રતા, વાંકાશ ८७७८ માઠાં કારણોનો ખરાબ-નરસાંનઠારાં-અશુભ કારણનો ८७७८ મિથ્યાગ્રહ ખોટો, ન-કામનો આગ્રહ ८७८० ઉપેક્ષા અવગણના, અનાદર, તિરસ્કાર, બેદરકારી પૃ.૪૭૦ ૮૭૮૧ સાક્ષીભાવ નજરોનજર જોયાનો ભાવ, સાથે રહી અનુભવ કરનારનો ભાવ ૮૭૮૨ સંકોચવી ઓછી કરવી
પ્રત્યક્ષ
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૧૩ ::
hul
૮૭૮૩ તીક્ષ્ણ ઉપયોગે સૂક્ષ્મ-સૂઝવાળા ઉપયોગથી, પ્રખર ઉપયોગથી ८७८४ પરિક્ષીણ નાશ, વિનાશ, સંપૂર્ણ રીતે ઘસી નાખવા ૮૭૮૫ રસગારવાદિ દોષે રૌરવ મધુર આદિ ષટરસભોજનના સ્વાદનો ગર્વ કરીને આત્માને ભારે
કરવો, ઋદ્ધિગારવ-શાતાગારવ વગેરે દોષથી ૮૭૮૬ પુરુષાર્થ વીર્ય પુરુષાર્થનું બળ-ઉત્સાહ ૮૭૮૭ તુલ્ય તુન્ ા સમ, સમાન, જેવો ८७८८ આરાધવો +રાધુ પૂજા-અર્ચના-ધ્યાનથી ઉપાસના-આરાધના કરવી ૮૭૮૯ ત્રિયોગથી રહિત મન-વચન-કાયાના એમ ત્રણ યોગ વિનાની, અયોગી કેવળી ૮૭૯૦ કર્યા જ રહેવાં રક્ષા કર્યા જ કરવાં, કર્યે જ રાખવા પત્રાંક ૧૦ શ્રી મગનલાલ ખીમચંદભાઈને
તા.૨૩-૬-૧૮૫ ૮૭૯૧ સામાન્યપણે સામાન્યતઃ સાધારણ રીતે ૮૭૯૨ મિથ્યાપ્રવૃત્તિ વ્યર્થ, નકામી, અવાસ્તવિક પ્રવૃત્તિ પૃ.૪૦૧ પત્રાંક ૧૧ શ્રી નવલચંદભાઈ ડોસાભાઈને
તા.૨૩-૬-૧૮૫ ૮૭૯૩ વિપરિણામ ઊલટું પરિણામ, ખરાબ નતીજો, વિરુદ્ધ ફળ ૮૭૯૪ આદ્રા નક્ષત્ર ર૭ નક્ષત્રમાં ૬ઠું નક્ષત્ર, ૨૨મી જૂને શરૂ થાય-બેસે પછી કેરી અભક્ષ્ય પત્રાંક ૧૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૩-૬-૧૮૫ ૮૭૯૫ અહોરાત્ર દિનરાત, રાતદિવસ ૮૭૯૬ વાટ ન જોશો રાહ ન જોજો, રાહ જોતા નહીં પત્રાંક ૧૩. શ્રી ત્રિભોવનભાઈને
તા.૩-૦-૧૮૯૫ ૮૭૯૭ અનંતાનુબંધી જે કષાય પરિણામથી અનંત સંસારનો સંબંધ થાય તે ૮૭૯૮ તન્મયપણે તે મય, તે રૂપ થઈને ૮૭૯૯ અપ્રશસ્ત ભાવે ૩+પ્ર+શંસૂ માઠા ભાવે, અશુભ ભાવે પૃ.૪૦૨ ૮૮૦
દુદ્દા વિશ્વાસઘાત, બેવફાઈ, ઉપદ્રવ, ઉત્પાત, દ્વેષ ૮૮૦૧ અવજ્ઞા
નવ+જ્ઞા | અનાદર, અવગણના, આજ્ઞાંકિતપણાનો અભાવ ૮૮૦ર વિમુખભાવ વિ+મુહૂ+ગૂ પ્રતિકૂળભાવ, નાસ્તિકતાનો ભાવ ૮૮૦૩ કૃતકૃત્યતા ! આભારની લાગણી ૮૮૦૪ નિર્ધ્વસ પરિણામ નિશ્ચંટૂ વિનાશક-સર્વનાશ નોતરે તેવાં-હાનિકારક પરિણામ ૮૮૦૫ અન્યથા કરી+થાત્ ા બીજી રીતે; વિરુદ્ધ, ઊલટું, ખોટું ૮૮૦૬ ભૂમિકાધર્મ પૂમિ+નાપાયાનો ધર્મ, પૃષ્ઠભૂમિનો ધર્મ, મૂળ ધર્મ
પત્રાંક ૬૧૪ કોને? ૮૮૦૭ સિદ્ધાંતસિંધુ કથાનું પુસ્તક? કર્મકાંડનું, જ્યોતિષનું? કથાના પાત્રનું નામ? ૮૮૦૮ કથાસંક્ષેપ +સમ્+fક્ષન્ સારાંશ રૂપે કથા-વાર્તા, વાત કે વાર્તાનો સાર પત્રાંક ૬૧૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૪-૯-૧૮૫ ૮૮૦૯ શાશ્વત માર્ગનષ્ઠિક પરમાર્થ, વીતરાગ, સપુરુષ, સત્સંગની દૃઢ શ્રદ્ધાવાળા ૮૮૧૦ સંક્ષેપાય છે સમૂfક્ષન્ સંકોચાય છે, ઓછું થાય છે
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૧૬ ::
પૃ.૪૦૩ ત્રાંક ૧૬ શ્રી અંબાલાલભાઈ તથા ત્રિભોવનભાઈને
તા.૭-૯-૧૮૯૫ શ્રી સ્તંભતીર્થ ખંભાત, શ્રી સ્તંભન પાર્શ્વનાથ તીર્થ. આણંદ ૫૪ કિ.મી., અગાસ ૪૦
કિ.મી., બાંધણી ૪૦ કિ.મી. ૮૮૧૨ રસસ્વાદ રજૂ+સ્વ૬ ભોજનના ષટુ રસઃ ગળ્યો, તીખો, ખારો, કડવો, તૂરો અને ખાટો.
જીભના ચટકા-સ્વાદ, મિષ્ટાન-ફરસાણ-પીણાંના શોખ ૮૮૧૩ રાગ હેતુ રાગ-આસક્તિ-મોહ-પક્ષપાતનું કારણ પૃ.૪૦૪ પત્રાંક ૧૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૪-૯-૧૮૫ ૮૮૧૪ સત્સંગનૈષ્ઠિક સત્સંગમાં કૃપાળુદેવ પ્રત્યે ડગાવ્યા ડગે નહીં એવી દૃઢ પ્રતીતિવાળા ૮૮૧૫ અસ્તિ ' મન્ હોવાપણું, હયાતી, છે; “આત્મા છે' ૮૮૧૬ શ્રી લહેરાભાઈ મુમુક્ષુ ૮૮૧૭ કાર્યકારી કાર્ય-કારોબાર કરનાર; કામચલાઉ નિમાયેલ ૮૮૧૮ માહામ્યવાનને મહાત્મવત્ ! મહાત્માને, મહિમાવંતને, સપુરુષને, મોટા પુરુષને ૮૮૧૯ ક્ષેત્રસ્પર્શના સિમૃદ્ ભૂમિની સ્પર્શના, જગ્યાનું લેણદેણ પત્રાંક ૬૧૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૮-૦-૧૮૯૫ ૮૮૨૦ પરમાર્થ નૈષ્ઠિક પરમ તત્ત્વ-પ્રયોજન-મોક્ષ-યથાર્થ-કૃપાળુદેવની નિષ્ઠા, આસ્થાવાળા ૮૮૨૧ વિરતપણું રસવિહીનતા, રસ-આનંદ-સુખ વગરનું ૫.૪૫ પત્રાંક ૬૧૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૨૧-૯-૧૮૯૫ ૮૮૨૨ વિશેષ ચાહના વિશેષ પ્રેમ, અનુરાગ, પ્રીતિ; ખાસ ઇચ્છા ૮૮૨૩ ચિત્તની પ્રિયતા સત્સંગ, અસંગતા ૮૮૨૪ અક્ષોભાર્થે સ્થિરતા માટે ૮૮૨૫ ચિત્તની અનુપેક્ષાર્થે ઉપેક્ષા ન કરવા માટે, કેમ વર્તે છે તે જોવા માટે ૮૮૨૬ ઉપરામ જેમ રાખી ઉપેક્ષિત રાખી, નિવૃત્ત રાખી, રામની પાસે રાખી, પડ્યો રાખીને ૮૮૨૭ અક્રિયપરિણતિ અકર્તાપણું, અક્રિયતા, નિષ્ક્રિયતા, આત્મા કંઈ કરતો નથી એ ભાવના પત્રાંક ૨૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા. ૨૨-૦-૧૮૫ ૮૮૨૮ મતિજ્ઞાન મ+જ્ઞા ઈદ્રિયો તથા મનનાં નિમિત્તે થતું જ્ઞાન ૮૮૨૯ શ્રુતજ્ઞાન શ્રજ્ઞા | મતિજ્ઞાનથી જાણેલા પદાર્થથી સંબંધને લીધે થયેલ કોઈ બીજા
પદાર્થનું જ્ઞાન તે શ્રુતજ્ઞાન ૮૮૩૦ અવધિજ્ઞાન નવે+ધ+જ્ઞા દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવની મર્યાદા સહિત રૂપી પદાર્થને જાણતું જ્ઞાન ૮૮૩૧ મન:પર્યવજ્ઞાન મનસૂ+પર+નવ+જ્ઞા બીજાના મનના ભાવ જાણી શકે તે જ્ઞાન. અતીન્દ્રિય જ્ઞાન,
કુશાન ન હોય તેવું, તીર્થંકર પ્રભુ દીક્ષા લે ત્યારે પ્રગટતું જ્ઞાન ૮૮૩૨ વિચર્યા વિવ વિચરણ કર્યું, વિહાર કર્યો ૮૮૩૩ આત્માર્થનો આત્મપ્રાપ્તિનો, સપુરુષાર્થનો પૃ.૪૦૪ ૮૮૩૪ સમાધિ વિરાધના શાંતિ હણાઇ જવી, આત્મ-પરિણામની સ્વસ્થતા ગુમાવવી કે હાનિ થવી ૮૮૩૫ ઉદીરણ પ્રવૃત્તિ સત્ પરાર્થાદિ યોગે કરવી પડતી પ્રવૃત્તિ, બીજા માટે પ્રવૃત્તિ ૮૮૩૬ પ્રતિબંધ પ્રતિ+વમ્ | કલ્યાણ કરવામાં-પરમાર્થ સાધવામાં નડતાં વિદન, બંધન ૮૮૩૭ સ્પષ્ટા
સન્ ખુલ્લી-ચોખ્ખી-પ્રગટ-સ્પષ્ટ રીતે, સાફસાફ
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૧૫ ::
૮૮૩૮
પર્યાય
પરિણ્ય ક્રમ, પરિપાટી; મનોગત ભાવ, પ્રકાર, અવસર પત્રાંક ક૨૧ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૨--૧૮૫ જાણ્યામાં રહે છે જાણમાં છે, જાણમાં રહ્યા કરે છે, જ્ઞાનમાં રહે છે અનિશ્ચિતપણું ગ+નિરિા નક્કી ન થવું, અચોક્કસપણું, અનિર્ણતતા અધિકાર
ધ+ા સત્તા, હક્ક,પદવી, આધિપત્ય, શાસન, યોગ્યતા વિશેષ વ્યક્તત્વ વિ+#ા વિશેષ અભિવ્યક્તિ, પ્રાગટ્ય, પ્રગટપણું, સ્પષ્ટતા, જાણપણું
૮૮૩૯ ८८४० ૮૮૪૧ ૮૮૪૨ પૃ.૪૦૦ ८८४३ ૮૮૪૪ ૮૮૪૫ ૮૮૪૬ ८८४७
૮૮૪૮ ८८४८ ૮૮૫૦
નિરિચ્છા નિમ્ ઇચ્છા ન હોવી, અનિચ્છા, અનુરાગરહિતતા અવિરતિ રૂપ ઉદય મ+વિ+રમ્ બાહ્ય રીતે વ્રત-દીક્ષા-સંયમ ન હોવારૂપ ઉદય ભાસ્યમાન મામ્ દેખાવું, જણાવું વિરાધના વિ+રાધુ પાપદોષ લક્ષિત કરશો નફ્ફ ધ્યાન દોરશો પત્રાંક ક૨૨ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ આદિને
તા.૨૨-૦-૧૮૫ બફમ વહેમ, ભૂલ, ભ્રમ, બ્રાન્તિ જાગ્રત
ના ! જાગ્રત દશા-અવસ્થા સ્વપ્નદશા 4+äશું અંતઃકરણની એક અવસ્થા, જેમાં અંતઃકરણ મનોમય પદાર્થોનો
અનુભવ કરે છે પત્રાંક ૨૩ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૪-૯-૧૮૫ યથાસ્પષ્ટ યથાપૂ જોઇએ તેવી સ્પષ્ટતા-ચોખવટવાળો સ્પષ્ટ સ્પષ્ટ સ્પષ્ટ-અસ્પષ્ટ, ચોખવટવાળું-ચોખવટ વિનાનું ઉપયોગ ૩૫+પુન I ધ્યાન, લક્ષ, નજર
૮૮૫૧ ૮૮૫૨ ૮૮૫૩ પૃ.૪૭૮ ૮૮૫૪ ૮૮૫૫
તા.૨૫--૧૯૯૫
૮૮૫૬
તા. ૩૧-૭-૧૮૫
૮૮૫૭ ૮૮૫૮ ૮૮૫૯ ८८६० ૮૮૬૧
< ૮૮૬ર
આ ૮૮૬૩
મૂળી ગામનું નામ, સૌરાષ્ટ્રમાં સાયલાથી ૨૨ કિ.મી. અનુક્રમ આચાર, નિયમ, વ્યવસ્થા પત્રાંક ૨૪ મુનિશ્રી લલ્લાજીને. દશાભેદ દશા-અવસ્થા-સ્થિતિની વિલક્ષણતા-તફાવત-ફેર પત્રાંક ૨૫ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને પર્યાયાર્થિક જ્ઞાન સામાન્યને ગૌણ કરી વિશેષને ગ્રહણ કરે તે જ્ઞાન જ્ઞાનોપયોગ વિશેષ ઉપયોગ, સાકાર ઉપયોગ, અવાંતર સત્તા દર્શનોપયોગ સામાન્ય ગ્રહણરૂપ વિષય છે તે ઉપયોગ, મહાસત્તા સહચારીપણું સાહચર્ય, સાથે ફરવા-જવા-રહેવાપણું વચનયોગનું પ્રકાશવું થયું હતું વાણી દ્વારા કહેવાયું હતું (શ્રીમુખે-સ્વમુખે) પત્રાંક ક૨૬ મુનિશ્રી લલ્લુજીને.
તા. ૨-૮-૧૮૯૫ નિમિત્તવાસી નિમિત્વમ્ નિમિત્ત કારણમાં વસી જનારો, વસનારો. નિમિત્તને અધીન પત્રાંક ક૨૦ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને
તા.૫-૮-૧૮૫ વિચારમાર્ગ જેનાથી જ્ઞાનમાર્ગની શરૂઆત થાય છે. પોતાની મેળે પોતાના દોષ કાઢી,
વિચાર કરીને આત્મજ્ઞાન પામે તે માર્ગ
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________
૮૮૬૬
:: ૩૧૬ :: ૮૮૬૪ કેવળદર્શન દર્શનાવરણીય કર્મના સંપૂર્ણક્ષયે પ્રગટતું દર્શન. કેવળજ્ઞાન સાથેનું દર્શન ૮૮૬૫ આશંકા ઉમાશા કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શન સાથે જ થાય છે કે પહેલું કેવળદર્શન
વિશેષ નિકટ વિ+fશ+નિરૂદ્ વધુ નજીક, સમીપવર્તીનું ઓળખાણ; સમ્યક્દર્શન પૃ.૪૯ પત્રાંક ૨૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૧-૮-૧૮૯૫ ૮૮૬૭ ગુણ.
દ્રવ્યની સાથે અનન્ય રૂપથી રહે તે મૂળ લક્ષણ, ધર્મ, સદ્ગુણ ૮૮૬૮ સમુદાય સમૂહ, જથ્થો; ટોળું ૮૮૬૯ ગુણી આત્મા, જેને ગુણ અને પર્યાય હોય છે તે દ્રવ્ય ૮૮૭) તમ વગેરે તમારા બધા, તમે બધા વગેરે ૮૮૭૧ સહજાત્મભાવનાએ યથાવ સહજ સ્વાભાવિક એવી આત્મભાવનાએ યથાયોગ્ય પત્રાંક ક૨૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ તથા ડુંગરસીભાઈને
તા.૧૬-૮-૧૮૫ ૮૮૭૨ આત્માર્થી કષાયનું ઉપશમન, મોક્ષની અભિલાષા, ભવનો ખેદ અને પ્રાણીમાત્રની દયા
રાખવાની જેને લગની લાગી હોય તે ૮૮૭૩ આલોચન +ત્રોન્ા સમીક્ષણ, અવલોકન, નિરીક્ષણ, ગુણ-દોષનું પરીક્ષણ, સમીક્ષા ८८७४ વિવક્ષા વ+સન્ ! અર્થ, ભાવ, અભિપ્રાય ૮૮૭પ પરિચર્યા પરિવર્ સેવા, ચાકરી, સારસંભાળ; ઉપસ્થિતિ ૮૮૭૬ વાર્તા વૃત 1 વિષય, વૃત્ત, હકીકત, વૃત્તાંત, પ્રસંગ ८८७७ કિંવા
મિ +વા / અથવા, કે, યા ८८७८ પ્રમાણથી જોતાં પ્ર+મા ઉદાહરણથી-સાબિતીથી જોતાં, જ્ઞાનથી તપાસતાં ૮૮૭૯ જાતિસ્મરણજ્ઞાનવાન જાતિસ્મરણ જ્ઞાનવાળા, પૂર્વભવ જાણનાર ૮૮૮૦ નાનપણે બચપણમાં, બાલ્યાવસ્થામાં, નાનપણમાં, નાના હોઈએ ત્યારે ૮૮૮૧ મોટપણે મોટા થઇને ૮૮૮૨ આ ઠેકાણે આ જગાએ, આ સ્થાને ૫૪૮૦ ૮૮૮૩ લિંગ ઉના ચિહ્ન, નિશાન, પ્રમાણ, વ્યાકરણમાં જાતિ, ન્યાયમાં હેતુ, શિવમૂર્તિ,
પુરુષની જનનેન્દ્રિય, સૂક્ષ્મ શરીર ८८८४ નિશાનાદિ નિશાન, ઓળખ વગેરે ૮૮૮૫ નિયમિતપણું નિયમ્ | એકસૂત્રતા, નિયમબદ્ધતા ૮૮૮૬ પ્રકૃત્યાદિને પ્રકૃતિ આદિને, સ્વભાવ, ઉત્પત્તિસ્થાન વગેરેને ૮૮૮૭ જાતિસ્મૃતિજ્ઞાન મતિજ્ઞાનનો પ્રકાર, પૂર્વભવનું સ્મરણ ८८८८ પર્યાય પરિણમન, અવસ્થા, અનુક્રમ ૮૮૮૯ પદાર્થ વસ્તુએ, દ્રવ્ય ૮૮૯૦ ભજ્યા છે ધારણ કર્યા છે, થઈ છે, થયા છે પત્રાંક ૩૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૭-૮-૧૮૫ ૮૮૯૧ ગુણવડીએ ગુણ વડે, ગુણથી; જ્ઞાના દર્શના કર્મના ક્ષયોપશમથી ૮૮૯૨ હદ
અવધિ, મર્યાદા, સીમા, સરહદ ૮૮૯૩ અધ્યવસાય ધ+નવ+ો નિશ્ચય, ધર્મ (નૈયાયિકોના મતે) પ્રયત્ન ૮૮૯૪ સૂરજવડીએ સૂરજ વડે, સૂર્યને લીધે, સૂર્યપ્રકાશથી
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૧૭ ::
કીકી.
પૃ.૪૮૧ ૮૮૯૫ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ જે કર્મજ્ઞાનગુણને આવરણ કરે-ઢાંકે છે. પભેદ મતિજ્ઞાનાવરણ, શ્રુતજ્ઞાનાવરણ,
અવધિજ્ઞાનાવરણ, મન:પર્યવજ્ઞાનાવરણ, કેવળ જ્ઞાનાવરણ કર્મ ૮૮૯૬ દર્શનાવરણીય કર્મ આત્માના દર્શન ગુણને આવરે તે કર્મ, ૯ ભેદ તે ચક્ષુદર્શનાવરણીય,
અચક્ષુદર્શનાવરણીય, અવધિદર્શનાવરણીય, કેવળદર્શનાવરણીય અને નિદ્રા,
નિદ્રાનિદ્રા, પ્રચલા, પ્રચલાપ્રચલા, મ્યાનધ્ધિ દર્શનાવરણીય કર્મ ૮૮૯૭ ઈદ્રિયલબ્ધિ જે તે ઇન્દ્રિય (કાયા-જીભ-નાક-આંખ-કાન)ની પ્રાપ્તિ-લાભ ૮૮૯૮ ક્ષયોપશમ કર્મો માર્ગ આપે તે આત્મા ઉપરનું આવરણ જેટલું ઘટે તેટલો ક્ષયોપશમ
થયો કહેવાય ૮૮૯૯ વ્યાતિ વિ+આ+હન હદ આવી જાય; ભંગ, વિક્ષેપ, વ્યાઘાત ૮૯) છે.
દૂર, આઘે, વેગળે ૮૯૦૧ વ્યાઘાત વિ+આ+પ્રબળ આઘાત વિદન, ભંગ, પ્રતિબંધ, રુકાવટ ૮૯૦૨ વ્યાપક
વિ+જ્ઞા| વ્યાપેલો, પથરાયેલો, ફેલાનાર, ઢાંકનાર ૮૯૦૩
આંખની મધ્યમાં ગોળ ભાગ, આંખનો તારો, આંખની પૂતળી ૮૯૦૪ કાન વડીએ » 1 કાન વડે, કાન દ્વારા ૮૯૦૫ નિયત પ્રદેશ નિ+યમ્ પ્ર+શું નક્કી કરેલા સ્થાન-જગા, અમુક મર્યાદા-ભાગ ૮૯૦૬ વળગી રહે છે વિન ચોંટી રહે છે, બાઝી રહે છે, લટકતો રહે છે, આસક્તિ રહે છે ૮૯૦૭ આકર્ષણ મ+q ખેંચાણ, તાણવું; રાગ અને દ્વેષ એ આકર્ષણ (વ્યા.સાર ૨, પૃ.૭૭૫) ૮૯૦૮ બહુલપણું વૃ€ / બહુલતા, પ્રચુરતા, અધિકતા, પુષ્કળપણું ૮૯૦૯ દશમદ્વાર
શરીરનું ૧૦મું દ્વાર, બ્રહ્મરંધ્ર, માથાના તાળવાનું અદીઠ છિદ્ર ૮૯૧૦ મૂચ્છગત સ્થિતિ મૂજીં++સ્થા મૂચ્છિત, બેભાનાવસ્થા, બેશુદ્ધિ ૮૯૧૧ અવ્યાબાધ મ+વિ+આ+વધુ જીવનો સ્વભાવ-ગુણ, ૧૪મા ગુણસ્થાનકના અંતે પૂર્ણપણે
પ્રગટતો ગુણ; બાધા-પીડા વગરનું ૮૯૧૨ વીઆંતરાય અંતરાય કર્મની ૫ પ્રકૃતિ પૈકી એક તે વીર્યાતરાય કર્મ. છતી શક્તિએ
શક્તિનો ઉપયોગ થઇ ન શકે એટલે કે વીર્ય-બળ ફોરવી ન શકે તે કર્મના ૩ ભેદઃ ૧. બાલવીયંતરાય ઃ સમર્થતા અને રુચિ હોવા છતાં જેના ઉદયથી ઇચ્છિત કાર્ય કરી ન શકે તે. ૨. પંડિત વિયંતરાય : સમ્યફદૃષ્ટિ જીવ જેના ઉદયથી મોક્ષયોગ્ય સાધના ન કરી શકે છે. ૩. બાલ-પંડિત વિયંતરાય ?
દેશવિરતિને ઇચ્છતો થકો પણ શ્રાવકનાં વ્રતનું પાલન ન કરી શકે તે પૃ.૪૮૨ પમાંક ૬૩૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૯-૮-૧૮૫ ૮૯૧૩ શેયપણે જ્ઞા જાણવાના પદાર્થરૂપે, જ્ઞાનમાં જણાવા લાયક ૮૯૧૪ તારે વિષે તારી અંદર, તને, તું સંબંધી, તારે વિષયે (તું કોણ? આત્મા) ૮૯૧૫ ઉપયોગપૂર્વક ઉપયોગ પ્રવર્તાવીને, ઉપયોગ રાખીને, આત્મઉપયોગ સહિત ૮૯૧૬ કથનશાનીઓ કહેવાતા જ્ઞાનીઓ, વાચાજ્ઞાનીઓ ૮૯૧૭ કાં પૂછે છે? કિમ્ | કેમ, શા માટે ૮૯૧૮ કેમ કે કારણ કે ૮૯૧૯ અપૂર્વભાવ પૂર્વે કદી ન બન્યો હોય તેવો, અસામાન્ય, મૌલિક ભાવ
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૧૮:: ૮૯૨૦ સામટો ફેર સંવૃત્ત | થોકબંધ, જથ્થાબંધ, એક સાથે તફાવત-ફરક ૮૯૨૧ અભિનિવેશ પરિણામે આસક્તિ-આગ્રહ-હઠ રૂપે ૮૯૨૨ ગ્રહ્યાં
પ્રમ્ | ગ્રહણ કર્યા, પકડ્યાં, સમજ્યાં, સ્વીકાર્યા પત્રાંક ૩૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૯-૮-૧૮૯૫ ૮૯૨૩ બાળપણા બાલ્યાવસ્થા, બાળપણ ૮૯૨૪ ઈન્દ્રિયવિકાર ઇન્દ્રિયની ઉત્તેજના ૮૯૨૫
વિકાર વિ+5I અસલ સ્થિતિમાં થતો પરિવર્તનરૂપ ફેરફાર; વિષયવાસના
પત્રાંક ૩૩ ૮૯૨૬ શ્રી સૂર્યપુર સૂરત, ગુજરાતમાં વડોદરાથી ૮૦ કિ.મી. પૃ.૪૮૩ પત્રાંક ૬૩૪ શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈને
તા.૨૦-૮-૧૮૯૫ ૮૯૨૭ મારી બહેનને મોટાંબહેન શિવકુંવરબહેનને (બનેવી ચત્રભુજભાઇને લખ્યું હોવાથી મારી) પત્રાંક ૩૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૭-૮-૧૮૯૫ ૮૯૨૮ બાઇઓને બહેનોને, સ્ત્રીઓને ૮૯૨૯ નિવર્તવાનું નિવૃત્ પાછા ફરવાનું ૮૯૩) આ૦ સહજાત્મસ્વરૂપ આરાધ્ય સહજાન્મસ્વરૂપ, આદરણીય-આદેય સહજાત્મસ્વરૂપ પત્રાંક ૬૩૬ શ્રી કુંવરજીભાઈ આણંદજીભાઈને
તા.૨૯-૮-૧૮૯૫ ૮૯૩૧ નિમિત્તે કરીને નિમિત્ નિમિત્ત કારણને લીધે, નિમિત્ત દ્વારા ૮૯૩૨ સત્સંગના અયોગે સત્સંગનો જોગ ન હોવાથી, ન હોય ત્યારે, તેના અભાવે ૮૯૩૩ તથા પ્રકારના તે પ્રકારના, લેવાદેવાના-ગરજના-સ્પૃહાના-દરકારના ૮૯૩૪ સ્વદશા અન+વંશુ પોતાની દશા, આત્મદશા ૮૯૩૫ ઉપયોગ દેવો ૩૫+યુન્ ા ઉપયોગ રાખવો, લક્ષ-સાવધાની રાખવા <] પત્રાંક ૩૦ શ્રી ખીમચંદભાઈ લખમીચંદભાઈને
તા.૨૯-૮-૧૮૯૫ ૮૯૩૬ “અનુભવપ્રકાશ” કાલી કમલીવાલા બાબા શ્રી વિશુદ્ધાનંદજી કૃત ગ્રંથ, ગુરુ દત્તાત્રેય કૃત “અવધૂત
ગીતા” ના સરળ ભાષ્ય સમાન છે, તેની વાત છે. શ્રી દીપચંદજી કાસલીવાલ (શાહ) કૃત ગ્રંથ આત્મ અનુભવને લગતો છે. તદુપરાંત, શ્રી વિદ્યારણ્ય સ્વામી
અને શ્રી ચિદાનંદજી કૃત પણ છે. ૮૯૩૭ શ્રી પ્રફ્લાદજી હિરણ્યકશિપુનો પુત્ર ૮૯૩૮ વાસ્તવ વસ્તુ બરોબર, સાચો, વાસ્તવિક, ખરો, અસલી, યથાર્થ નિશ્ચય ૮૯૩૯ અભિન્નજ્ઞાન +f+જ્ઞા અભેદ જ્ઞાન પૃ.૪૮૪ પત્રાંક ૬૩૮ શ્રી ધારસીભાઈ કુશળચંદભાઈને
તા.૧૦-૯-૧૮૯૫ ૮૯૪૦ રાણપુર (હડમતિયા), સૌરાષ્ટ્રમાં બન્ને નજીકનાં ગામ, લીંબડીથી ૨૫ કિ.મી. ૮૯૪૧ ગત થયું જતું રહ્યું, મુકાઈ ગયું, અંતર્ગત થયું ૮૯૪૨ ધર્મદ્રવ્ય જે સ્વયં ગમન કરતા જીવ અને પુગલોને ગમન કરવામાં નિમિત્ત હોય તે ૮૯૪૩ અધર્મદ્રવ્ય સ્વયં ગતિપૂર્વક સ્થિતિરૂપ પરિણમેલા જીવ અને પુદ્ગલને સ્થિર રહેવામાં
જે નિમિત્ત હોય તે દ્રવ્ય સ્વભાવપરિણામી પોતાના અસ્તિત્વ, પ્રકૃતિ, ગુણ, લક્ષણમાં પરિણમે તે ૮૯૪૫ અક્રિય
+ નિષ્ક્રીય, નિરુદ્યોગી
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૧૯ :: ૮૯૪૬ પરમાર્થ નય નિશ્ચય નય ૮૯૪૭ સક્રિય સ+ ક્રિયાયુક્ત, અસલી ૮૯૪૮ પરમાણુ જેનો બીજા ભાગ થઈ શકે નહીં એવો સૌથી નાનામાં નાનો પુલ ૮૯૪૯ પુગલ પુત્ર્ા જેમાં વર્ણ-ગંધ-રસ-સ્પર્શ ગુણ હોય છે, જે પૂરે ભેગા થાય અને
ગળ-છૂટા પડે તે પુદ્ગલ; પરમાણુ; શરીર ૮૯૫૦ અન્યોન્ય +પરસ્પર, એકમેક, બીજું બીજું ૮૯૫૧ સડવું નાશ પામવું ૮૯૫૨ વિધ્વસ વિપ્નમ્ નાશ, ટુકડે ટુકડા, બરબાદી; વેર, તિરસ્કાર
૯૫૩ એક પરિણામવત્ સંબંધ એકમેક થઈ જવા જેવો ૮૯૫૪
પન્ન | પલટનપણું, બદલવાપણું ૮૯૫૫ સ્કંધ
ન્દ્રા બે અથવા વધુ પરમાણુઓનો સમૂહ-દળ; ખભો; મુનિ; વિભાગ ૮૯૫૬ વિખરાવાપણું વિન્દ્રા વિખેરાઈ જવું પત્રાંક ૩૯ શ્રી નવલચંદભાઈ ડોસાભાઈ વકીલને
તા.૨૦-૯-૧૮૫ ૮૯૫૭ ચર્ચિત વ ચર્ચા થતી હોય, લેપ થતો હોય પત્રાંક ૬૪૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૯-૯-૧૮૯૫ ૮૯૫૮ પરભારી પરબારી, સીધેસીધી ૮૯૫૯ અનુકંપા અનુ+ન્ દયા, કૃપા, મહેર પત્રાંક ૬૪૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૨૯-૯-૧૮૯૫ ૮૯૬૦ દેખતભૂલી દેખે અને ભૂલે, જુએ અને ચૂકે, પરને જુએ ને પોતાને ભૂલે પત્રાંક ૬૪૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૩૦-૯-૧૮૯૫ ૮૯૬૧ સમસ્ત વિશ્વ સમ્+આ+વિશું ! આખું જગત ૮૬૨ પરકથા પારકી-પરાયી વાત, આત્મા સિવાયની વાત, સ્ત્રી-પુરુષકથા, ભોજનકથા,
દેશકથા, રાજકથા આ ૪ મુખ્ય વિકથા અને બાકી ૨૫ વિકથા ૮૯૬૩ પરવૃત્તિ આત્મવૃત્તિ સિવાયની પરની-પરાયી-પારકી વૃત્તિ, દેહવૃત્તિ ૮૯૬૪ અંતર્ભેદ અંતરમાં ભેદ, જુદાઇ, ભિન્ન ભાવ પત્રાંક ૬૪૩ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩૦-૯-૧૮૫ ૮૯૬૫ નિંબપુરીવાસી લીંબડી, લીમડીવાસી; સૌરાષ્ટ્રમાં સાયલાથી ૩૪ કિ.મી. દૂરનું ગામ,
સુરેન્દ્રનગર ૩૨ કિ.મી., રાજકોટ ૧૨૫ કિ.મી., બાંધણી ૧૧૫ કિ.મી. ૮૯૬૬ સહજ સ્વભાવરૂપ સ્વાભાવિક પૃ.૪૮૫ ૮૯૬૭
વિસ્મરણ યોગ્ય વિ+સ્કૃા ભૂલવા યોગ્ય પત્રાંક ૬૪૪ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૬-૧૦-૧૮૯૫ ૮૯૬૮ સૌ કાર્ય બધાં કામ ૮૯૬૯ પ્રથમ ભૂમિકા શરૂઆત, શરૂઆતની પાયરી-કક્ષા, ૧લી પ્રસ્તાવના, ૧લું પગથિયું ૮૯૭) અનભ્યસ્ત મન+f+{ નહીં અભ્યાસેલી, આદત-ટેવ ન હોય તેવી Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૦::
૮૯૭૨
૮૯૭૩
૮૯૭૪
૮૯૭૫
3622
66-22
૮૯૭૮
૮૯૭૯
૮૯૮૦
૮૯૮૧
૮૯૮૨
૮૯૮૩
૮૯૮૪
૮૯૮૫
૮૯૮૬
પૃ.૪૮૬
૮૯૮૭
૮૯૮૮
૮૯૮૯
૮૯૯૦
><
૮૯૯૧
૮૯૯૨
૮૯૯૩
૮૯૯૪ ૮૯૯૫
32-22
6-222
૮૯૯૮
૮૯૯૯
૯૦૦૦
અર્થાતર
સમુચ્ચયવાક્ય વિચારગત
લક્ષગત
પત્રાંક ૬૪૬
સકારણ
ભૂમિ વિચારશ્રેણી
પરલોક
વિદ્યમાનપણું પૂર્વપશ્ચાત્
મધ્યમાં
રૂપાંતર
વસ્તુતા
શુદ્ધિપણું
પત્રાંક ૬૪૦
અગમ
અર્થભેદ, બીજો અર્થ સમૂહ (એકથી વધુ) વાક્ય વિ+વ+ગમ્ વિચારમાં આવ્યું હોય તે
G+TMમ્ । લક્ષમાં આવતો જતો હોય કોને ?
કારણ સહિત
સ્થાન, આધાર, મંઝિલ, તળ, યોગીનાં ચિત્તની અવસ્થા વિચારસરણી, વિચારની સીડી, વિચારની હારમાળા, વિચારનું ધોરણ
આ પૃથ્વીલોક સિવાયનો લોક, દેવલોક હોવાપણું, અસ્તિત્વ, હાજરી, ઉપસ્થિતિ પહેલાં અને પછી
અગોચર
નિર્વાણમાર્ગ
નિરાલંબ બોધ
પત્રાંક ૬૪૮
દૃશ્યને અદૃશ્ય કર્યું અદેશ્યને દશ્ય કર્યું ઐશ્વર્ય વીર્ય
વચ્ચે, કેન્દ્રમાં
બીજું રૂપ, રૂપબદલી
વસ્ । વસ્તુપણું
‘પડદર્શનસમુચ્ચય’લગભગ ઇ.સ.૭૫૦માં થયેલા ધુરંધર આચાર્ય, યાકિની મહત્તરા સાધ્વીના ધર્મપુત્ર, ૧૪૪૪ ગ્રંથના પ્રણેતા શ્રી હરિભદ્રસૂરિજી વિરચિત ૬ દર્શન સંબંધી ૮૭ કારિકા – અલ્પ અક્ષર અને બહુ અર્થવાળા શ્લોકનો ગ્રંથ
શુધ્ । શુદ્ધિ, સ્વચ્છતા, શુક્લતા, પવિત્રતા, ચોખ્ખાઇ, શુદ્ધતા
કોને ?
તા.૧૯-૯-૧૮૯૫ થી તા.૧૮-૧૦-૧૮૯૫ દરમ્યાન
તા.૧૯-૯-૧૮૯૫ થી તા.૧૮-૧૦-૧૮૯૫ દરમ્યાન અ+ગમ્ । જાણી ન શકાય તેવો, અગમ્ય, અગાઉથી જાણી ન શકાય તેવો, વિકટ, મુશ્કેલ
ઇન્દ્રિયોથી જાણી-પહોંચી-પામી ન શકાય તેવો, અગમ્ય નિર્+વા+માન્ । મોક્ષમાર્ગ, મુક્તિમાર્ગ
નિર્+આ+ત્તવ્ । આલંબન વિનાનો, આત્મસ્વભાવનો ઉપદેશ-બોધ તા.૧૯-૯-૧૮૯૫ થી તા.૧૮-૧૦-૧૮૯૫ દરમ્યાન
કોને
જે કંઇ જગતમાં દેખાય છે તેને ન દેખવા બરાબર કર્યું જે નથી દેખાતો તે અરૂપી આત્મા જોયો, જાણ્યો, અનુભવ્યો ઐશ્વર્ય ૬ પ્રકારે તેમાં વીર્ય નામનું ઐશ્વર્ય, વિભૂતિ, સર્વોપરિતા, ઇશ્વરની વીરતા-બળ-પરાક્રમ એટલે કે શુદ્ધ સ્વભાવનું બળ
કોને?
તા.૧૯-૯-૧૮૯૫ થી તા.૧૮-૧૦-૧૮૯૫ દરમ્યાન
સંપૂર્ણ આયુષ્યનો કાળ-સમય, કેટલી બધી પળ ? ન્હા । હીન । ઉપયોગ વિનાની, ઉપયોગહીન; અધમ, હીણો ઉપયોગ ક્ષર્ । ખોવાઇ જાય તે કરતાં, ગુમાવવા કરતાં, ખોઇ નાખવા કરતાં ષષ્ટિ | ૧ ઘડી
પત્રાંક ૬૪૯
આખી આયુષ્યસ્થિતિ હીન ઉપયોગ
ખોવા કરતાં સાઠ પળ
એક ઘડી શુક્લ હૃદય
પ્રાણી
વર્। ૨૪ મિનિટ
શુ+ર્। સ્વચ્છ, પવિત્ર, નિર્મળ હૃદય
પ્ર+ઞન્ । બે-ત્રણ-ચાર ઇન્દ્રિયવાળા જીવો; પ્રાણ-શ્વાસ હોય તે બધા જ જીવો
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૧ ::
૯૦૦૧ ભૂત
પૂ. વનસ્પતિકાયના જીવો ૯૦૨ સત્વ
સત્ પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુકાયના જીવો ૯CO૩ જંતુ
નન (જીવ) પંચેન્દ્રિય જીવો; નાનામાં નાનો જીવ ( પત્રાંક ૬૫૦ કોને?
તા.૧૯-૯-૧૮૫ થી તા.૧૮-૧૦-૧૮૫ દરમ્યાન ૯૦૪ અંતર્મુખદષ્ટિ અંતરાત્માપણું, સમ્યક્દૃષ્ટિ ૯૦૫ પરઅધ્યાસ પરનો-બીજાનો અધ્યાસ LOOF સ્થૂળ
ધૂન બાહ્ય, ભૌતિક, જડ, મોટા, મજબૂત, ગાઢ, દૃઢ પૃ.૪૮૭ પત્રાંક ૫૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને તા.૧૯-૧૦-૧૮૫ થી ૧૬-૧૧-૧૮૫ દરમ્યાન ૯૦૭ અધ્યાસ
ધ+માન્ ! એક વસ્તુમાં બીજી વસ્તુનું આરોપણ, ભ્રાંતિમય પ્રતીતિ ૯૦૮ પર્યાયાંતર પર્યાય ભેદ, બીજી પર્યાય અવસ્થા ૯OOG અર્થાતર અર્થભેદ, ગુણભેદ ૯૦૧૦ સ્વમાન્યતા પોતાપણાની માન્યતા ૯૦૧૧ પરમાર્થે મૌન થયા આત્માને જાણ્યો, એમાં જ રહ્યા, શબ્દમાં ન આવ્યા, મૂક-ચૂપ રહ્યા,
વ્યવહારથી બોલવું પડે ત્યાં પણ મમતા નથી તેથી બોલે તો યે મૌન ૯૦૧ર અચિંત્ય ચિંતવી ન શકાય તેવો, ધારણા બહારનો, અવિચાર્ય ૯૦૧૩ કેવળ ન્યારો સાવ-એક જુદો-નોખો-નિરાળો ૯૦૧૪ સ્વાનુભવગોચરપદ આત્મઅનુભવ, આત્મસાક્ષાત્કાર ૯૦૧૫ લીનતા વતી મગ્નતા, અદૃશ્ય થઈ જવું, પરોવાઈ જવું, ડૂબી જવું, મશગૂલ થઈ જવું પૃ૪૮૮ ૯૦૧૬ લોકભાષા લોકબોલી, લૌકિક ભાષા, જ્ઞાનીના આશયથી જુદી ભાષા ૯૦૧૭ પ્રવર્યા છે પ્ર+વૃત્ ફેલાયાં છે, અમલી બન્યા છે, પ્રવૃત્ત થયાં છે ૯૦૧૮ “આત્મભાષા' આત્માની ભાષા, આત્માના પ્રકાશ, આત્મા થઈને આત્મા બોલ્યો ૯૦૧૯ જે પ્રકારે જે રીતે, ભેદે, જાતે, ઢાંચામાં; ભાવથી, વિચારથી ૯૦૨૦ વિભાગાર્થ ભાગ-વિભાગ પાડીને થતો અર્થ ૯૦૨૧ મુખ્યાર્થ મુખ્ય અર્થ ૯૦૨૨ સમજાવા અને શમાવાનું પોતાને પોતાનો બોધ થવાથી પોતાનામાં સમાઈ જવું ૯૦૨૩ ઐક્ય એકતા, એકભાવ, એકપણું, મેળ ૯૦૨૪ શાશ્વત નિત્ય, સનાતન, હંમેશ રહેનારું ૯૦૨૫ સુગોચર સહેલાઇથી અનુભવી શકાય તેવા, સુગમ્ય ૯૦૨૬ ૐ ૐ ૐ ૐ રાજચંદ્ર, ૧-૧ અક્ષર આત્મારૂપ છે પત્રાંક પર મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૧-૧૦-૧૮૫ ૯૦૨૭ પરાભવ થવાને પરાજય કરવા, હાર પમાડવા ૯૦૨૮ પોતાનું ન્યૂનપણું પોતાની ખામી, ન્યૂનતા, ઓછાપણું, ઊણપ >> પત્રાંક ૬૫૩ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૩૧-૧૦-૧૮૯૫ ૯૦૨૯ આત્મહેતુભૂત આત્માર્થ થાય તેવા, આત્મહિત થાય તેવા, આત્મકલ્યાણકારી ૯૦૩૦ દ્રવ્યસંયમરૂપ સાધુત્વ બાહ્ય-સ્થૂળ સંયમરૂપ દીક્ષાનો વ્યવહાર, દ્રવ્ય દીક્ષા
For Private & Personal use only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૨ ::
૯૦૩૧ ૯૦૩૨ ૯૦૩૩ પૃ.૪૮૯ ૯૦૩૪ ૯૦૩પ ૯૦૩૬ ૯૩૭ ૯૦૩૮ ૯૦૩૯
૯૦૪૦ ૯૦૪૧ ૯૦૪૨
૯૦૪૩
૯૦૪૪ ૯૦૪પ ૯૦૪૬ ૯૦૪૭ ૯૦૪૮ ૯૦૪૯
પત્રાંક ૫૪ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩૧-૧૦-૧૮૫ પહોંચવત્ પહોંચરૂપે, પહોંચ સાથે અંતર્લક્ષવતુ આંતરિક-અંતરંગ લક્ષ જેવી, આત્મલક્ષ જેવી સુંદરદાસજીનો ગ્રંથ સુંદરવિલાસ, જ્ઞાનસમુદ્ર વગેરે પત્રાંક ૫૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૦-૧૧-૧૮૫ નિશદિન રાતદિવસ નૈન
આંખ, નયન, નેત્ર, ચક્ષુ નીંદ નિરવ I ઊંઘ, નીંદર, નિદ્રા તબહિ
ત્યારે જ નારાયન નાર+ડયન ા પરમાત્મા, વિષ્ણુ, કેવળજ્ઞાન પાવે
પ્ર+મમ્ પામે, પ્રાપ્ત કરે (શ્રી સુંદરદાસજી રચિત પદ) પત્રાંક ૬૫૬ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૬-૧૧-૧૮૫ આદિ
સો+વગેરે; પ્રથમ; મુખ્ય વિશેષતાર્થે વૃદ્ધિ, ઉત્કૃષ્ટતા, અસાધારણતા, તફાવત માટે આત્મતા આત્મત્વ, આત્મદશા પત્રાંક ૫૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૬-૧૧-૧૮૫ શુભેચ્છા ભૂમિકા આત્મજ્ઞાનની ૭ ભૂમિકામાં ૧લી; વિવેક, વૈરાગ્ય, ષટ્સપત્તિ, મુમુક્ષુતા
આ સાધનચતુષ્ટય ૪ સાધન પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છા વિચાર આત્મજ્ઞાનની ભૂમિકામાં રજી, સુવિચારણા-વચનનું શ્રવણ, મનન જ્ઞાન
આત્મજ્ઞાનની ૭ ભૂમિકામાં ૪થી, સત્ત્વાપત્તિ-સાક્ષાત્કાર, સવિકલ્પ સમાધિ સર્વસંગપરિત્યાગ અખંડપણે આત્મધ્યાન-બોધ જે બધા સંગને કારણે ન રહી શકે તેનો ત્યાગ અણગારત્વ અનુ+ગર | ઘર ન રાખવાપણું, મુનિપણું, સાધુપણું યદ્યપિ
દ્વિ િ જો કે શુભેચ્છાવાન જીવ મોક્ષમાર્ગની મંગળ ઇચ્છા કરતો જીવ પત્રાંક ૬૫૮ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૨-૧૨-૧૮૯૫ ગમન થવું ગમ્ જવું, જવાનું મિથ્યાત્વ મિથ્યાદર્શન, અ-સમ્યફદર્શન, અસતમાં સત્ની-સતુમાં અસત્ની બુદ્ધિ લૌકિક અભિનિવેશ દ્રવ્યાદિ લોભ, તૃષ્ણા, દૈહિક માન, કુળ, જાતિ આદિ સંબંધી મોહ કે
વિશેષત્વ, માનવું, વાત ન છોડવી, ગચ્છનો આગ્રહ (પત્રાંક ૬૭૭) શાસ્ત્રીય અભિનિવેશ આત્માર્થ સિવાય, શાસ્ત્રની જે જે પ્રકારે જીવે માન્યતા કરી કૃતાર્થતા માની
છે તે સર્વ, સત્સમાગમ કરતાં શાસ્ત્ર પર વધુ ભાર (પત્રાંક ૬૬ ૧) ઉપેક્ષિત ઉપેક્ષાવાન, અવગણના કરનારો પત્રાંક ૬૫૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા. ૨૨-૧૨-૧૮૫ અંતરુસંયોગ આંતરિક, આત્યંતર, અંદરનો સંયોગ (સંબંધ). બાહ્યસંયોગનો અપરિચય બહારના સંયોગથી અજાણ રહેવું, ઓળખાણ ન રાખવી સપરમાર્થ પરમાર્થ સાથે, અસંગતતા સાથે, સત્સંગ સહિત
૯૦૫૦ ૯૦૫૧ ૯૦પર
૯૮૫૩
૯૦૫૪
૯૦૫૫ ૯૦૫૬ ૯૦પ૭
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૩ ::
૯૮૫૮ ૯૦પ૯ ૯૦૬૦ ૯૦૬૧ ૯૦૬૨ ૯૦૬૩ ૯૦૬૪ ૯૦૬૫
પત્રાંક ૬૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૨-૧૨-૧૮૯૫ લહ્યાં છે નમ્ ા પામ્યાં છે, ઓળખ્યાં છે, થયાં છે નવિ જાય ન જાય પમાયો પ્ર+મદ્ ા પ્રમાદ વંધ્ય તરુ ફળ-ફૂલ નથી થયું તેવું વાંઝણું વૃક્ષ, કેરી વગરનો આંબો ઉપમા ૩૫+માં I સરખામણી, તુલના, દૃષ્ટાંત સંયમ ઠાણ સંયમનું સ્થાન-જગા નાયો રે ન આયો, ન આવ્યો “શ્રદ્ધા જ્ઞાન લહ્યાં છે તો પણ, જો નવિ જાય પમાયો (પ્રમાદ) રે, વિંધ્ય તરુ ઉપમ તે પામે, સંયમઠાણ જો નાયો રે; ગાયો રે ગાયો, ભલે વીર જગતગુરુ ગાયો.”
જીવને શ્રદ્ધા અને જ્ઞાન પ્રગટ્યા પછી પણ જો પ્રમાદ ન જાય તો, સંયમસ્થાનકે ન આવ્યો તો, ચારિત્ર ન હોય તો તેની ફળ ન આપે તેવાં વાંઝણાં વૃક્ષ સાથે સરખામણી થાય. જગદ્ગુરુ મહાવીર સ્વામીના ગુણગ્રામ કરું છું. જગતગુરુ એટલે મહાવીર સ્વામીને ગાયો-મલ્હાયો. તપાગચ્છી પંન્યાસ શ્રી ઉત્તમવિજયજીએ વિ.સં. ૧૭૯૯માં, સુરતમાં સંયમ શ્રેણી સ્તવનમાં કળશ રૂપે રચ્યું છે. અમદાવાદમાં વિ.સં.૧૭૬૦માં જન્મ, નામ પૂંજાશા, ખરતરગચ્છી શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજ જેવા અધ્યાત્મજ્ઞાની પાસે અભ્યાસ, પંજિનવિજયજી પાસે વિ.સં. ૧૭૯૬માં દીક્ષા બાદ નામ ઉત્તમવિજય, રાજનગરમાં
વિ.સં.૧૮૫૭માં દેહત્યાગ પત્રાંક ૬૧ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા. ૨૪-૧૨-૧૮૯૫ બહુવચન એકથી વધુ બતાવનાર લક્ષણ કે વચન; બહુમૂલ્ય વચન અપ્રશસ્ત શાસ્ત્રીય અભિનિવેશ સત્સમાગમ સમાન કે તેથી વિશેષ ભાર શાસ્ત્ર પર મૂકવો પત્રાંક ૬૬૨ કોને ?
તા.૧-૧-૧૮૯૬ થી તા. ૧૪-૧-૧૮૬ દરમ્યાન અસંખ અસંખ્યાત જિન કહ્યા જિને કહ્યા, જિનેશ્વર દેવ કથિત ઘટમાંહી શરીરમાં, મનમાં રિદ્ધિ
28દ્ધિ ઋદ્ધિ, સમૃદ્ધિ, ઐશ્વર્ય, આબાદી. મુખ્ય ૨૮ લબ્ધિ દાખી રે દૃશ દેખાડી, બતાડી; કહી, જણાવી નવપદ
અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુ, જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર્ય ને તપ આતમરામ અત્રમ્ | આત્મારામ, જ્ઞાનદર્શનમય અવિનાશી પદાર્થ-આત્મા. સિદ્ધચક્રમાં
આ ૯ પદ હોય છે, ઉપા.શ્રી યશોવિજયજી રચિત પૂજા પણ છે. સાખી
સલિન્ ા સાક્ષી, સાક્ષાત્ જુએ-દેખે તે; નવપદજીમાં તપપૂજા કડી ૩-૪ પત્રાંક ૬૬૩ કોને?
તા. ૧૭-૧૨-૧૮૫ થી તા.૧૪-૧-૧૮૯૬ દરમ્યાન વિશેષ ચલાયમાન વધુ ચલિત, અસ્થિર હવા
થયા, જૂની ગુજરાતીમાં પ્રચલિત હતું, જ્ઞાની પુરુષો વધુ વાપરતા
પૃ.૪૯૦ ૯૦૬૬ ૯૦૬૭
૯૦૬૮ ૯૬૯ ૯૦) ૯૦૭૧ ૯૦૭૨. ૯૦૭૩ ૯૦૭૪
૯૦૭૫ 24 ૯૦૭૬ ૯૦૭૭
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૪::
८०७८
૯૦૭૯
૯૦૮૦
૯૦૮૧
૯૦૮૨
૯૦૮૩
પૃ.૪૯૧
૯૦૮૪
><
૯૦૮૫
૯૦૮૬
૯૦૮૭
૯૦૮૮
૯૦૮૯
0-0-2
૯૦૯૧
>
૯૦૯૨
પૃ.૪૯૨
૯૦૯૩
૯૦૯૪
૯૦૯૫ ૯૦૯૬
6202
૯૦૯૮
-2-20-2
૯૧૦૦
૯૧૦૧
૯૧૦૨
પત્રાંક ૬૬૪
ઉત્કૃષ્ટપણું ઐશ્વર્ય
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
૩+વ્। શ્રેષ્ઠતા, ઉત્કૃષ્ટતા, ઉન્નતપણું, સર્વોત્તમપણું ફેશ્। પ્રભુત્વ, સર્વશક્તિમત્તા, આત્મધર્મ અકર્તૃત્વભાવે કરવા યોગ્ય સ્વસ્વરૂપમાં સ્થિતિ, આત્મસ્થિરતા સંસારત્યાગ, ૫ મહાવ્રતપાલન, દીક્ષા
દારિત્ર્ય
અજિત
દુર્ગમ્ય
પત્રાંક ૬૬૮ અતિશય કરી
અકર્તવ્યલક્ષે કર્તવ્ય પરમાર્થસંયમ
વ્યવહારસંયમ નિષેધ
પત્રાંક ૬૬૫
વિચાર-અંકુર
પત્રાંક ૬૬૬ ચક્રવર્ત્યાદિ પદ
વાસ
અમૂર્છિતપણે
પત્રાંક ૬૬૦
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૨-૧-૧૮૯૬
મહાત્મા બુદ્ધ (ગૌતમ) મહાવીર સ્વામીના સમકાલીન, ભારતની ઉત્તરે નેપાળના તરાઇ પ્રદેશમાં કપિલવસ્તુ નગરીમાં શાક્ય વંશના શુદ્ધોદન રાજાના પુત્ર, ઇ.સ.પૂર્વે ૬૨૩માં વૈશાખ સુદ ૧૫ એ લુમ્બિની ઉદ્યાનમાં જન્મ, સર્વાર્થસિદ્ધિમાંથી સિદ્ધાર્થ નામ, ભરયુવાનીમાં વૈરાગ્યથી પત્ની, પુત્ર રાહુલ, રાજપાટનો ત્યાગ, બૌદ્ધ ધર્મના સંસ્થાપક, જન્મ-બોધ-દેહત્યાગ બધું વૈશાખ સુદ ૧૫એ. ગરીબાઇ, દરિદ્રતા
ના, મનાઇ
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને વિચારનો ફણગો, બી, બીજ
શ્રી ખીમચંદભાઈ લખમીચંદભાઈને
Z+નિ । ન જીતી શકાય તેવાં, નહીં જિતાયેલા
વુ+ગમ્ । દુર્બોધ્ય, દુÃય, મુશ્કેલીથી પામી શકાય તેવું
ચક્રવર્તી વાસુદેવ એટલે કે અર્ધચક્રવર્તી વગેરે પદ, પદવી વસ્। નિવાસ, વસવું
અમોહપણે, સમપણે
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને બહુ, અત્યંત, શ્રેષ્ઠ, વિશિષ્ટ, પુષ્કળ શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
પત્રાંક ૬૬૯
ચાર દિવસને અંતરે ત્રિવિધ ત્રિવિધ
તા.૨-૧-૧૮૬
ચાર દિવસને ગાળે, અંતરાલે, અવકાશે ત્રણ પ્રકારે, મન-વચન-કાયાથી એમ ૩ યોગથી, કરવું-કરાવવું-અનુમોદવું એમ ૩ કરણથી
અવિરોધભાવના વિરોધ ન આવે એવી, અનુકૂળ ભાવના, સુસંગતિ મન્+અન્તર્। મતભેદ, દૃષ્ટિભેદ, ભિન્ન ભિન્ન મત પ્રતિ+ઞક્ષ । નજરે, સ્પષ્ટ, પ્રગટ, આંખ સામે
મતમતાંતર
પ્રત્યક્ષ
તા.૯-૧-૧૮૯
તા.૧૨-૧-૧૮૯૬
તા.૧૯-૧-૧૮૯૭
પત્રાંક ૬૦૦
કોને?
તા.૧૪-૨-૧૮૯૬
ૐ શ્રી સદ્ગુરુપ્રસાદ ૫ પરમેષ્ઠિ જેમાં સમાય છે તેવા શ્રી સદ્ગુરુની કૃપા, પ્રસન્નતા વિ+સવ+હૈં । સામાન્ય વર્તન-આચરણ-ક્રિયા
વ્યવહાર
પરમાર્થમૂળ મૂળમાં પરમાર્થ, પરમાર્થનાં મૂળ, પરમાર્થમૂલક, પરમાર્થના લક્ષવાળા ઉદય આત્માકાર આત્મામય ઉદય, મુનિપણાનો ઉદય
આત્યંતિક બંધન મિથ્યાત્વ, અનંતાનુબંધી
તા.૨૬-૧-૧૮૯૬
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૫ :: ૯૧૦૩ માત્ર આત્માર્થી જેવી આત્મા સધાય તે જ કરવું, રાગદ્વેષ ન જ કરવા ૯૧૦૪ સંભાવના સમૂ આદરણીયતા, શક્યતા, ઉપાદેયતા, યોગ્યતા, મનન પત્રાંક ૬૦૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૬-૨-૧૮૯૬ ૯૧૦પ પ્રથમથી તે છેવટ સુધી પહેલેથી તે છેલ્લે સુધી ૯૧૦૬ સ્પષ્ટીકરણ ખુલાસો, ખુલ્લી સમજ ૯૧૦૭ શ્રી સુંદરદાસજીના ગ્રંથો “સુંદરવિલાસ', જ્ઞાનવિલાસ, જ્ઞાનસમુદ્ર, ૧૩ અષ્ટકો, સર્વાગ યોગ,
સુખસમાધિ, સ્વપ્નબોધ, વેદવિચાર, વિવેકચિંતામણિ આદિ; બધામાં “શૂરાતન
અંગ', “ગુરુમહિમા', “નવધા ભક્તિ' વિચારણીય છે પૃ.૪૯૩ પત્રાંક ૬૦૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૩-૨-૧૮૬ ૯૧૦૮ પ્રદીપ્ત પ્ર+ઢીવિશેષ પ્રકાશિત, વિશેષ ઉત્તેજિત ૯૧૦૯ બેથી ચાર ઘડી ૪૮ થી ૯૦ મિનિટ, પોણોથી દોઢ કલાક, બે સામાયિક વ્રતના કાળ જેટલો ૯૧૧૦ પ્રાંત સુધી પ્ર+કત છેલ્લે સુધી ૯૧૧૧ કાયા
ા દેહ, શરીર, તન; સમૂહ, ઘર; ચિહ્ન; સ્વભાવ ૯૧૧૨ પુરુષવિશેષને વિષે પરમકૃપાળુદેવ જેવા પોત-પોતાને ૯૧૧૩ સંલનાદિ કષાય સમ્+ક્વન્ા સંજ્વલન વગેરે કષાય. તણખા જેટલો જ કષાય, હેજ જ કષાય.
અતિશય આછાપાતળા કષાય, ચારિત્રમાં કંઇક કલુષિતતા લાવે, યથાખ્યાત
ચારિત્રને રોકે, વધુમાં વધુ ૧૫ દિવસ જ ટકે (સ્થિતિ) ૯૧૧૪ શૂરાતન અંગ શ્રી સુંદરદાસજી કૃત “સુંદરવિલાસમાં, શૂરાતન અંગ ૨૧-૧૧ (મુજબ) ૯૧૧૫ પીસિ ડારે પીસી નાખે, દળી લે ૯૧૧૬
રુદ્રા ઇન્દ્રિયના વિષયોની ૯૧૧૭ મત્ત મન મમત્ ! મદ-કફથી ભરેલું મન, અભિમાની મન, સ્વરૂપભ્રષ્ટ મન ૯૧૧૮ અહંકાર મીર અહંકાર-અભિમાન રૂપી અમીર-ઉમરાવ ૯૧૧૯ મદ મછર હૂ મદ ૮ પ્રકારના અને મત્સર-ઈર્ષ્યા-અદેખાઈ ૯૧૨૦ રન રૂતો હૈ રણયોદ્ધો છે, લડવૈયો છે, રણમાં ઝઝૂમ્યો છે ૯૧૨૧ પુનિત પુનઃા ફરી, વળી ૯૧૨૨ પાપિની સાપિની પાપિણી અને સાપિણી-સાપણ ૯૧૨૩
બન્ને, બેઉ, બેય; આશા અને તૃષ્ણા ૯૧૨૪ પહૂતો હૈ પ્રભૂતા પહોંચ્યો છે ૯૧૨૫ નિચિંત હોઇ નિ+વિન્ા નચિત-નિશ્ચિત થઈને, ચિંતારહિત-વિચારહીન, બેફિકર પત્રાંક ૬૦૩ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૩-૨-૧૮૯૬, ૯૧૨૬ અસઆગ્રહ અસત્યના આગ્રહ, મિથ્યાગ્રહ, સહુ પ્રત્યે ન જવા દે તેવા આગ્રહ ૯૧૨૭ વેષવ્યવહારાદિ મુનિવેષ, બાહ્યત્યાગ વગેરે ૯૧૨૮ ઘટે
ઓછો થાય, ઘટાડો થાય પત્રાંક ૬૦૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને ૯૧૨૯ નિરાવરણ જ્ઞાન સહિત કેવળજ્ઞાન સાથે ૯૧૩૦ કષાયનો અભાવ કષાયનો ક્ષય ૯૧૩૧ દૃઢ મુમુક્ષુ જીવો મજબૂત-મક્કમ મુમુક્ષુઓ, પાકા-તીવ્ર મુમુક્ષુ આત્મા
દોઉ.
તા.૨-૩-૧૮૬
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૬ ::
પૃ.૪૯૪ ૯૧૩૨ ૯૧૩૩ ૯૧૩૪ ૯૧૩૫ ૯૧૩૬
૯૧૩૭
૯૧૩૮ પૃ.૪૯૫ ૯૧૩૯ ૯૧૪) ૯૧૪૧
મુદ્રા
ચહેરાના ઘાટ-હાવભાવ-છાપ અવધારણ ધારણ, નિશ્ચય, નિર્ણય અંતરાત્મવૃત્તિ અંતરમાં આત્મવૃત્તિ એકાકાર એક આકારે, એક જ, અભિન્ન એક આકારપણું એકસરખાપણું પત્રાંક ૬૦૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૪-૩-૧૮૯૬ મિથ્યાત્વના આભિગ્રહિક, અનાભિગ્રહિક, આભિનિવેશિક, સાંશયિક, અણાભોગ, લૌકિક, ૨૫ પ્રકાર લોકોત્તર, કુપ્રવચન, જીવને અજીવ શ્રદ્ધ, અજીવને જીવ શ્રદ્ધ, સાધુને કુસાધુ
શ્રદ્ધ, કુસાધુને સાધુ શ્રદ્ધ, આઠ કર્મથી નથી મૂકાણા તેને મૂકાણા શ્રદ્ધ, આઠ કર્મથી મૂકાણા તેને નથી મૂકાણા શ્રદ્ધ, ધર્મને અધર્મ શ્રદ્ધ, અધર્મને ધર્મ શ્રદ્ધ, જિનમાર્ગને અન્ય માર્ગ શ્રદ્ધ, અન્ય માર્ગને જિનમાર્ગ શ્રદ્ધ, જિનમાર્ગથી ઓછું પ્રરૂપે, જિનમાર્ગથી અધિકે પ્રરૂપે, જિનમાર્ગથી વિપરીત પ્રરૂપે, અવિનય,
અક્રિય, અજ્ઞાન અને આશાતના પત્રાંક ૬૦૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૮-૩-૧૮૯૬ આશંકા મ+ઠ્ઠા સારી રીતે શંકા પત્રાંક ૬૦૦ શ્રી કુંવરજીભાઈ આણંદજીભાઈને
તા.૧૫-૩-૧૮૯૬ નામ માત્ર નામ પૂરતો, કહેવા પૂરતો દુઃસાધ્ય કુ+સાધુ મુશ્કેલીથી સાધી શકાય તેવું અપૂર્વ નિરાવરણપણું અપૂર્વ ગુણ પ્રગટે, પરમાર્થના વિચારો પરનું આવરણ જાય પત્રાંક ૬૦૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને.
તા.૧૬-૩-૧૮૯૬ નિશ્ચય નિ+ત્તિ | નક્કી, દઢ વિચાર, વિશ્વાસ, નિર્ણય, ફેંસલો, સંદેહરહિત જ્ઞાન પત્રાંક ૭૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને.
તા.૨૦-૩-૧૮૯૬ નિરાવરણ જ્ઞાન આત્મા આત્મારૂપે પરિણમે તે, ઉપયોગ આત્મામાં રહે તે દેહાધ્યાસ માટે અને
ઉપયોગ સ્વભાવમાં પરિણમે તે આત્મનિષ્ઠ આત્મન+નિ+સ્થા | આત્મામાં નિષ્ઠાવંત, આત્માના નિષ્ઠાવાળા સગુરુચરણાય નમઃ ગુરુના ચરણકમળ-પાદપંકજમાં નમસ્કાર શુષ્કજ્ઞાની પુણ્ બનાવટી-ખોટા ભક્તિ-ભાવથી ભીંજાયા વિનાના સૂકા, નીરસ જ્ઞાની સમતુલ્યપણું સમ્+તુન્ ! સમાનતા, સરખાપણું પદાર્થદર્શન આત્મદર્શન સાશ્યપણે સમાન+ફૅશ સમાન, એકરૂપ, સરખા
૯૧૪૨ પૃ.૪૯ ૯૧૪૩
૯૧૪૪ ૯૧૪૫ ૯૧૪૬ ૯૧૪૭ ૯૧૪૮ ૯૧૪૯ પૃ.૪૯૦ ૯૧પ૦ ૯૧૫૧ ૯૧૫૨ ૯૧૫૩
સામાન્ય આત્મચારિત્ર સમ્યક્દર્શન સહિત ભગવાને કહ્યા પ્રમાણે વ્રત-સમિતિપૂર્વક વર્તે એવું અજ્ઞ જીવો અજ્ઞાની જીવો, અનુભવશૂન્ય જીવો સમય
કાળનો સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ વિભાગ પરમાણુ રૂપી પદાર્થનો પુદ્ગલનો સૂમમાં સૂક્ષ્મ વિભાગ
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________
कलिकालानले दग्धान् जीवास्त्रातुंसमुद्यतः । राजचन्द्र सुधासिन्धुनमस्तस्मै स्मराम्यहम् ॥
પ.પૂ.શ્રી બ્રહ્મચારીજી રચિત
of Private & Personal use only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________
_____
___
શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી
શ્રી મહાવીર સ્વામી
महादेव्याः कुक्षिरनं शब्दजीतवरात्मजम् । राजचन्द्रमहं वन्दे तत्त्वलोचनदायकम् ।।
कल्याणपादपारामाम् श्रुतगंगाहिमाचलम् । विश्वाम्भोजरविन्देवं वन्दे श्री ज्ञातनन्दनम् ।।
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૭ ::
૯૧૫૪ અસંખ્યાત સમયવર્તી ધૂળ, એક સમયવર્તી જેટલો સૂક્ષ્મ નહીં (ઉપયોગ) ૯૧૫૫ મૂઢતાદિ મોહવશતા મલિનતા, ચંચળતા વગેરે ૯૧પ૬ અવગાહે છે ડૂબકી મારે છે, ઊંડા ઊતરે છે, નિષ્ણાત થાય છે ૯૧૫૭ વિચારયોગ જ્ઞાનમાર્ગમાં વિચાર દ્વારા પ્રવેશ ૯૧૫૮ અનેક ભૂમિકાઓ શુભેચ્છાથી સિદ્ધપદ સુધીમાં ૧૪ ગુણસ્થાનક અને ૭ ભૂમિકા
(૧) શુભેચ્છા આત્મકલ્યાણ માટે સાધન ચતુષ્ટયની ઉત્કૃષ્ટ ઇચ્છા (૨) સુવિચારણા શાસ્ત્રોનાં, સદગુરુનાં વચનોનો વિચાર (૩) હનુમાનસી નિદિધ્યાસનથી સૂક્ષ્મ વિચારણા (૪) સજ્વાપત્તિ સાક્ષાત્કાર, સર્વિકલ્પ સમાધિ (૫) અસંસક્તિઃ ચિત્તના સંસર્ગનો અભાવ (૬) પદાર્થભાવિની નિર્વિકલ્પ સમાધિમાં લાંબો કાળ રહેવું
(૭) તુર્યગાઃ બ્રાહ્મી સ્થિતિ, સર્વદા બ્રહ્મમય, સિદ્ધ દશા પૃ.૪૯૮ ૯૧પ૯ કેવળ-કોટી કેવળ-સમાન, એટલે કે કેવળી જેવી દશાવાળા, કેવળ-વિકલ્પ કેવળજ્ઞાન માટે
સંશયના અવલંબનવાળો વાદ-પ્રકાર-પક્ષ ૯૧૬૦ શાસ્ત્રવેત્તા શા+વિત્ા શાસ્ત્રના જાણકાર ૯૧૬૧ સમાધાન સમુચ્ચયાર્થ સF++ધા વિરોધ-ગૂંચવણ કે શંકાની શાંતિ માટે સંગ્રહાર્થ-સામાન્ય અર્થ ૯૧૬૨ આજ્ઞાવર્તી મા+જ્ઞા+વૃત્ | આજ્ઞામાં રહેનારા, આજ્ઞાધારી, આજ્ઞાંકિત ૯૧૬૩ પાંચસે પાંચસો ૯૧૬૪ ધારશો છું. અવધારશો, ધારણા રાખશો, માનશો, ઈચ્છશો પૃ.૪૯ પત્રાંક ૨૮૦ કોને? ચૈત્ર સુદ ૧૩, વિ.સં.૧૫૨; શુક્રવાર, તા. ૨૯-૩-૧૮૯૬ ૯૧૬૫ ચૈત્ર સુદ ૧૩ શ્રી મહાવીર સ્વામીની જન્મકલ્યાણકમિતિ,તા.૨૮-૩ સોમવાર, ઈ.સ.પૂ. ૫૯૮ ૯૧૬૬ અખંડ સ્વરૂપ પરમાત્માસ્વરૂપ, શુદ્ધ સ્વરૂપ ૯૧૬૭ રમણતા રમ્ | મગ્નતા, રમતા, વિલાસ, આનંદ, પ્રસન્નતા ૯૧૬૮ તુષ્ટમાન તુમ્ તૃષ્ટિ પામીને, ખુશ થઈને, રાજી થઈને ૯૧૬૯ હે કૃપાળુ હે કૃપાવંત પ્રભુ! હે કૃપાળુ-દયાળુ પોતાના શુદ્ધ આત્માને સંબોધીને ૯૧૭૦ કિડાકૂટ
માથાકૂટ ૯૧૭૧ કલ્પી
કલ્પના કરી-વિચારી ૯૧૭ર નિષ્કારણ અહેતુકી, કારણ વિના, વિના કારણ, અકારણ ૯૧૭૩ કરૂણાશીલ કરુણા જ જેનો સ્વભાવ છે તે, કરુણાળ, કરુણાવંત ૯૧૭૪ વર્તમાને વૃત્ વર્તમાનમાં, હાલમાં, પત્રલેખાયો તે અરસામાં વિ.સ.૧૯૫-ઇ.સ.૧૮૯૬ ૯૧૭૫ વિદ્યમાન હયાત, મૌજુદ, સદેહે અસ્તિત્વ ધરાવતા, ઉપસ્થિત, પ્રત્યક્ષ, હાજર ૯૧૭૬ વીરને વિ+ કર્મની સાથે લડે-પ્રચંડ પુરુષાર્થ કરે તે વીરને ૯૧૭૭ ભ્રમણા પ્રમ્ વહેમ, ભ્રાન્તિ ૯૧૭૮ દુર્ભાગી તુમન્ ! કમભાગી, ખરાબ નસીબવાળા, બદકિસ્મત ૯૧૭૯ ત્રિવિધ તાપાગ્નિ આધિ, વ્યાધિ અને ઉપાધિ એ ત્રણ પ્રકારના તાપ ૯૧૮૦ અમૃતસાગર અમૃતનો દરિયો
For Private & Personal use only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૮:: ૯૧૮૧ કલ્પવૃક્ષ વસ્તુ કલ્પતા-ઇચ્છતાં જ ફળ આપી દે તેવું વૃક્ષ-ઝાડા ૯૧૮૨ વિષમકાળ દારુણ કાળ-સમય, પ્રતિકૂળ-અસમાન-મુશ્કેલ સમય ૯૧૮૩ ધામરૂપ ઘર રૂપ, તીર્થ રૂપ ૯૧૮૪ કાર્યવૃત્તિ કરુણાભાવ, અનુકંપાની વૃત્તિ ૯૧૮૫ ઉદ્ધાર ૩+ઠ્ઠા ઉદ્ધરણ, મોક્ષ-મુક્તિ, ઊંચે ઉપાડવાની-લઈ જવાની ક્રિયા ૯૧૮૬ હૃદયચિતાર હૃ-વિન્ હૃદયનો ચિતાર, ચિત્ર, આબેહૂબ વર્ણન ૯૧૮૭ ૐ શ્રી મહાવીર લિખિતંગ કે સહી કરનાર પોતે શ્રી મહાવીર ૯૧૮૮ અંગત
અંગત અંગને-જાત-ને પોતાને લગતું, ખાનગી પત્રાંક ૬૮૧ શ્રી કુંવરજીભાઈ મગનલાલને
તા. ૩૦-૩-૧૮૯ ૯૧૮૯ ઉપકાર અર્થે ૩૫+ા આત્મ ઉન્નતિ થાય-આત્મવિચારનું બળ વધે તે માટે ૯૧૯૦ પ્રચલિત પ્ર+વન્ા ચાલુ, ચાલતું પૃ.૫૦૦ પત્રાંક ૮૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩૦-૩-૧૮૯ ૯૧૯૧ કારણવિશેષ ખાસ કારણ પત્રાંક ૬૮૩ કોને ?
તા.૫-૪-૧૮૯૬ ૯૧૯૨ અપ્રમત્તપણે પ્રમાદ વિના, સ્વસ્વરૂપ ભૂલ્યા વિના, સાવધાનીપૂર્વક પત્રાંક ૬૮૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને.
તા. ૧૨-૪-૧૮૬ ૯૧૯૩ અન્ય પુરુષ જેને વિવેક પ્રગટ થયો નથી તેવા બીજા પુરુષ, જગતવાસી જીવ ૯૧૯૪ વૃંદાવન મથુરાથી ઉત્તર તરફ યમુના નદીના પશ્ચિમ કાંઠાનું તુલસીનું એક પ્રાચીન વન
જ્યાં શ્રીકૃષ્ણ બાળપણ ગાળેલું. આજે પણ આ ગામ-તીર્થ છે ૯૧૯૫ જબ જગ નહીં જ્યાં જગત જ નથી ત્યાં ૯૧૯૬ કૌન વ્યવહાર શું વ્યવહાર, કોનો વ્યવહાર, ક્યો વ્યવહાર ૯૧૯૭ વિહારવૃંદાવન “વિહારી' તરીકે પ્રખ્યાત, ગોંડલના અધ્યાપક, સિહોરમાં વિ.સં.૧૯૨૨
વિ.સં.૧૯૯૪, શ્રી બહેચરભાઈ ત્રિકમજીભાઈ પટેલ, અષ્ટાવધાની, સંસ્કૃત પ્રેમી, શ્રીકૃષ્ણપ્રેમી, હસ્તાક્ષરપારખુ રચિત કાવ્ય કે વૃંદાવન-મથુરાના ગોંસાઈજી
કૃત હશે? પત્રાંક ૬૮૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદને.
તા.૧૨-૪-૧૮૯૬ ૯૧૯૮ કલોલ ગુજરાતમાં અમદાવાદથી ૨૭ કિ.મી., કડીથી ૨૦ કિ.મી. પત્રાંક ૬૮૬ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનલાલને
તા.૧૨-૪-૧૮૯૬ ૯૧૯૯
ગ્રંથની નકલો; મૂળ લખાણ ૯૨) ક્ષયોપશમ જ્ઞાનનો ઉઘાડ પત્રાંક ૬૮૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૪-૪-૧૮૯૪ ૯૨૦૧ ભોમ
મંગળવાર; મંગળ ગ્રહ પૃ.૫૦૧ ૯૨૦૨ આપ્ત મામ્ પરમાર્થ અર્થે પ્રતીતિ કરવા યોગ્ય, પરમાર્થ માર્ગમાં વિશ્વસનીય ૯૨૦૩ શ્રી અચળ શ્રી ડુંગરસીભાઇ ગોસળિયા નામના સાયલાના મુમુક્ષુ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૯-૪-૧૮૯૬ ૯૨૦૪ અક્ષરાંતર અક્ષરભેદ, અક્ષરમાં ફેર
પ્રતો
4
પત્રાંક
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૨૯ ::
૯૨૫ ૯૨૦૬
તા.૩-૫-૧૮૬
૯૨૦૭ ૯૨૦૮ ૯૨૦૯ ૯૨૧૦ ૯૨૧૧ ૯૨૧૨ ૯૨૧૩ ૯૨૧૪ ૯૨૧૫ ૯૨૧૬ ૯૨૧૭
શબ્દાંતર શબ્દભેદ, શબ્દમાં ફેર અર્થાતર અર્થમાં ભેદ, અર્થમાં ફેર પત્રાંક ૬૮૯ શ્રી માણેકચંદભાઈ આદિને આર્ય
ઋ! ઉત્તમ પુરુષ દેહ છોડ્યાના ખબર મૃત્યુ પામ્યાના સમાચાર મૂછ
મોહ, પરિગ્રહ, આસક્તિ; બેભાનપણું સહવાસ સદ+વમ્ ગૃહવાસ, સાથે વસવું, સંબંધ આશ્રયભાવના +શ્રિ+પૂઆશ્રિતપણું, આશરો અકથ્ય
મ્ કહી ન શકાય, વર્ણવી ન શકાય ખેદવિશેષ વધુ ખેદ, વધુ પડતા ખેદ વૈરાગ્યવિશેષ વધુ વૈરાગ્ય અવિચાર દશા વિચાર વિનાની દશા-સ્થિતિ, વિચારવિહીનતા મૂછભાવ પ્રત્યયી ખેદ મોહભાવ, ગ્લાનિ, દિલગીરી, ગમગીની તેવે
તેવા
પૃ.૫૦૨
0
૯૨૧૮ અબંધવપણું ભાઈપણું, અમિત્રતા, અબંધુત્વ, અબાંધવતા, એકલાપણું ૯૨ ૧૯ શરણત્વાદિપણું શરણતા+આદિપણું, શરણભાવ વગેરે ૯૨૨૦ ભાવિતાત્મતા વિચારણા, ધારણા, ઉચ્ચ આશય; આત્માને પાસ-પુટ દઈને ૯૨૨૧ સંસાર સિવાય બીજે ધર્મમાં, પરમાર્થમાં ૯૨૨૨ કાર્યકારી કાર્ય કરનાર, કાર્ય કરનારી ૯૨૨૩ નિઃશ્રેયસ પદ મોક્ષપદ ૯૨૨૪ અપ્રાપ્તિ પ્રાપ્ત ન થવાના, ન મળવા ૯૨૨૫ સાધુપુરુષ સપુરુષ, ગુરુ, સજ્જન, મોક્ષમાર્ગના સાધક પત્રાંક ૯૦ શ્રી છોટાલાલભાઈ માણેકચંદને
તા.૧૩-૬-૧૮૯૪ ૯૨૨૬ આગાર
માર ! અપવાદ, છૂટ ૯૨૨૭ પ્રારંભિત પ્ર+3+રમ્ શરૂઆતથી, શરૂ થયેલો, પહેલેથી શરૂ ૯૨૨૮ છેદવાને fછત્ નાશ કરવા માટે, છેદી નાખવા, ઉડાવી દેવા, કાપવા પૃ.૫૦૩ ૯૨૨૯ નિવેદિત કરવાનું નિ+વિ નિવેદન કરવાનું, જણાવવાનું ૯૨૩) પરિણતિ પરિ+નમ્ પરિણામ, પરિપક્વતા ૯૨૩૧ વિદનહેતુ વિદનમાં કારણભૂત, અંતરાયભૂત, આડાં આવે એવાં ૯૨૩ર વાસ
વસ વીત્યું આવાસ, નિવાસ, રહેવું ૯૨૩૩ સંસારાભિરુચિ સમ્+સૃ+મ+ન્યૂ સંસાર પ્રત્યે ઘણો ભાવ પત્રાંક ૬૯૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા. ૨-૯-૧૮૯૬ ૯૨૩૪ કેટલાક ભાવ ૧૦ બોલ-ભાવ ૯૨૩૫ વિચ્છેદતા વિમfછત્ વિયોગ, અંતરાલ ૯૨૩૬ યથાખ્યાત ચારિત્ર યથા+મા+રા સંપૂર્ણપણે અતિચાર વિનાનું શુદ્ધ ચારિત્ર, મોહનીય કર્મનો
હેજ પણ ઉદય નથી, આત્માને જેમ છે તેમ' જાણ્યો છે
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૩૦ :: ૯૨૩૭ સૂક્ષ્મસંપરાય ચારિત્ર અત્યંત સૂક્ષ્મ-કિટ્ટીરૂપ લોભ કષાયનો જ ઉદય ૯૨૩૮ પરિહારવિશુદ્ધ ચારિત્ર તપવિશેષથી વિશુદ્ધિવાળું ચારિત્ર ભરત-ઐરાવત ક્ષેત્રમાં,
૧લા સંઘયણીને, પૂર્વધરને હોય ૯૨૩૯ પુલાક લબ્ધિ ચક્રવર્તીના લશ્કરનો પણ નાશ કરી શકે તેવી સિદ્ધિ ૯૨૪૦ ઉત્કૃષ્ટ અધિકારી શ્રેષ્ઠ પાત્ર જીવ પૃ.૫૦૪ પત્રાંક ૬૯૨ શ્રી અંબાલાલભાઈને તા.૨૬-૬-૧૮૯૬ થી તા.૧૦-૯-૧૮૯૬ દરમ્યાન ૯૨૪૧ મહાભાગ્ય મહા ભાગ્યશાળી, ધર્માત્મા, તીર્થકર, પરમાત્મા-કૃપાળુદેવ ૯૨૪૨ યથાસંભવ હેતુસરનો, સંકેત મુજબ, કારણ પ્રમાણે; ઉત્પત્તિનું અસ્તિત્વ ૯૨૪૩ ભાવિ
ભવિષ્ય ૯૨૪૪ શ્રી મુનિ શ્રી લઘુરાજ સ્વામી, શ્રી લલ્લુજી મુનિ ૯૯૨૪૫ નિગ્રંથ માર્ગ વિતરાગ માર્ગ, સર્વજ્ઞ માર્ગ, કેવળી પ્રરૂપિત માર્ગ ૯૨૪૬ સદાય હંમેશાં, નિત્ય, નિરંતર, લગાતાર ૯૨૪૭ આશ્રય
બા+શ્રિા આશરો, આધાર, ઓથ, સહારો, શરણ, પનાહ પત્રાંક ૯૩. શ્રી કેશવલાલભાઈ નથુભાઈને
તા.૧૨--૧૮૬ ૯૨૪૮ સૂએ
સ્વમ્ સૂવે, ઊંઘે ૯૨૪૯ છ જીવનિકાય શ્રી આચારાંગ સૂત્રના ૧લા શ્રુતસ્કંધનું ૧લા અધ્યયન છકાય જીવની યત્ના
અધ્યયન સંબંધી છે ૯૨૫૦ દુરારાધ્ય દુ+આ+ાધુ મુશ્કેલીથી આરાધી શકાય તેવો ૯૨૫૧ પરમાવગાઢ દશા પરમ+અવંદિ+વંશુ ! અત્યંત-છેવટની સ્થિર દશા ૯રપર અતિપરિણામીપણું શાસ્ત્રવાંચનમાંથી સંદેહ, વિકલ્પ, સ્વચ્છંદને લીધે અનેક વિષયોમાં યોગ્ય
માર્ગદર્શન વિના ગૂંચવણથી આકુળતા અને એથી ચંચળતા આવે તે ૯૨૫૩ ઊર્ધ્વભૂમિકા ઊંચી દશા, ઉન્નતિ, પ્રગતિ ૯૨૫૪ દૈહિક ક્રિયા આત્મનિષ્ઠાદિ દોષો, શારીરિક ક્રિયામાં આત્મબુદ્ધિ માનવી ૯૨૫૫ આજ્ઞાશ્રિતપણું મા+જ્ઞા+મા+fશ્રા આજ્ઞાનો આશ્રય-આધાર ૯૨૫૬ સ્વાધીનપણું સ્વતંત્રતા, પોતાને અધીન હોય તેટલું ૯૨૫૭ શિરસાવંદ્ય શિરસ્વન્ા શિરોમાન્ય, સ્વીકાર્ય, મસ્તક નમાવીને વંદન કરવા જેવું ૯૨૫૮ ચિંતામણિ જેવો ચિંતવેલું ઇચ્છેલું ધારેલું આપે તેવા મણિ જેવો ૯૨૫૯ પરિભ્રમણ વૃદ્ધિ જન્મ-મરણનાં ચક્રમાં વધારો પત્રાંક ૯૪ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૨-૯-૧૮૯૬ ૯૨૬) આત્માર્થી પરમાર્થ જેને પામવો છે તે, જ્ઞાનીના બોધથી સુવિચારણા પ્રગટાવે તે ૯૨૬૧ સંઘયણાદિ સમ્+દના શરીરના હાડ વગેરેનો બાંધો-બંધારણ, શરીરની દૃઢતા.
૬ પ્રકાર – વજઋષભનારાચ, ઋષભનારાય, નારાય, અર્ધનારાચ, કાલિકા
અને સેવાર્ત ૯૪૨૬૨ વર્તમાન જૈન સમૂહને વિષે આજના-હાલના જૈન સમુદાય-સમાજ-સંઘમાં ૯૨૬૩ રૂઢિ અર્થ રૂઢિ-રિવાજ-પરંપરાથી થતો અર્થ પૃ.૫૦૫
૯૨૬૪ ઉપયોગાંતર ઉપયોગ બદલાતાં-ફેર થતાં
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૨૬૫ ૯૨૬૬ ૯૨૬૭ ૯૨૬૮
૯૨૬૯
પૃ.૫૦૬ ૯૨૦
:: ૩૩૧ :: અપ્રતિહત અ+પ્રતિ+દન પ્રતિઘાત રહિત, બાધ, કોઇ અટકાવી કે ઉલ્લંઘન ન કરી શકે તેવું દેહધારી કેવળી સયોગી કેવળી, સદેહે પરમાત્મા, સશરીરી સર્વજ્ઞ પાઠાર્થો પાઠના અર્થ, પાઠ પ્રમાણે અર્થ સયોગી ભવસ્થ પ્રથમ સમય એટલે ઊપજતી વખતનું સયોગી કેવળજ્ઞાન અને અયોગી થવા કેવળજ્ઞાન પહેલાંના સમયનું કેવળજ્ઞાન અયોગી ભવસ્થ અયોગી કેવળીનું પ્રથમ સમયનું કેવળજ્ઞાન અને સિદ્ધ થતાં પહેલાંના છેલ્લા કેવળજ્ઞાન સમયનું કેવળજ્ઞાન પત્રાંક ૬૯૫ કોને?
તા.૧૫-૯-૧૮૯૬ શ્રી સહજાનંદના વિ.સં.૧૮૩૭ ને ચૈત્ર સુદ ૯ના “રામનવમી' એ તા. ૨-૪-૧૭૮૧, સોમવારના વચનામૃતમાં રોજ અયોધ્યાથી ૨૨ કિ.મી. દૂર છપૈયા ગામમાં જન્મેલા ઘનશ્યામભાઈ તે
સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયના સ્થાપક શ્રી સહજાનંદજી. વિવિધ સ્થળે કરેલી જ્ઞાનવાર્તા, વાતપદ્ધતિથી થયેલા ઉપદેશનો સંગ્રહ તે તેમનું વચનામૃત, સ્વામી મુક્તાનંદ, ગોપાલાનંદ, નિત્યાનંદ, બ્રહ્માનંદ, નિષ્કુલાનંદ સ્વામીકૃત સંગ્રહ.
દેહત્યાગ વિ.સં.૧૮૮૬ જેઠ સુદ ૧૦ એ તા. ૨૮-૬-૧૮૩૦ મંગળવારે. અહર્નિશ
ન+નિશ{ દરરોજ, દિવસ-રાત સ્વધર્મ વર્ણાશ્રમ ધર્મ, જે વર્ણમાં દેહ ધારણ થયો હોય તે વર્ણના શ્રુતિ, સ્મૃતિએ કહેલા
ધર્મ પ્રમાણે વર્તવું તે સ્વધર્મ; આત્માનો ધર્મસ્વભાવ વર્ણ
હિંદુ સમાજના ૪ વિભાગ પૈકી જ્ઞાતિ-૧૮ વર્ણ
બીજા વર્ણના ધર્મ આચરે તો પરધર્મ સંજ્ઞાવાચકપણે વિશેષ નામ તરીકે શ્રી વલ્લભાચાર્ય શુદ્ધ અદ્વૈત સિદ્ધાંત અને પુષ્ટિમાર્ગ-ભક્તિમાર્ગના પુરસ્કર્તા, મધ્યપ્રદેશમાં
રાયપુરના ચંપારણ્યમાં વિ.સં.૧૫૩૫ ને ચૈત્ર વદ ૧૧ ના જન્મ, ષોડશી-૧૬
ગ્રંથો સહિત ૭૦ ગ્રંથો રચ્યા છે, વિ.સં.૧૫૮૭ ના અષાઢ સુદ ૩ એ દેહત્યાગ પત્રાંક ૬૯૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને.
તા.૨-૮-૧૮૯૬ ભુજાએ કરી હાથ વડે, આંગળાંથી ખભા સુધીના આખા હાથ વડે, બાહુ વડે સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર મોહરૂપી સ્વયંભૂરમણ સાગર–છેક છેલ્લો, ખૂબ દૂર અને અતિ વિશાળ એક ધારાએ એક એકધારો, સતત કૃત્રિમ અસ્વાભાવિક, નકલી, કલ્પિત, બનાવટી
૯૨૭૧ ૯૨૭૨
પરધર્મ
૯૨૭૩ ૯૨૭૪ ૯૨૭૫ ૯૨૭૬
>> ૯૨૭૭ ૯૨૭૮ ૯૨૭૯ ૯૨૮૦ ૫.૫oo. ૯૨૮૧ ૯૨૮૨ ૯૨૮૩ ૯૨૮૪ ૯૨૮૫
K ૯૨૮૬ ૯૨૮૭
દયાના પ્રતિબંધે દયા આવવાથી થતાં બંધને સૂક્ષ્મસંગરૂપ અંતરંગ પરિગ્રહઃ ૪ કષાય, નોકષાય, મિથ્યાત્વ મળી ૧૪ ભેદે બાહ્ય સંગરૂપ બાહ્ય પરિગ્રહ: ધન, ધાન્ય, ધાતુ વગેરે ૧૦ પ્રકારે દુસ્તરે કુ+7 | મહામુશ્કેલીથી તરી શકાય એવો રોમાંચિત રામનગચા રોમ-વાટાં ઉભા થઇ જાય તેવું, પુલકિત, ઉલ્લાસિત, આનંદમય પત્રાંક ૬૯૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદને
તા.૨-૮-૧૮૯૬ મૂળ જ્ઞાન મૂના અસલ, પાયાનું, મૂળભૂત જ્ઞાન વમાવી દેવા સુધી વ૬ વમન-ઊલટી કરાવી નાખવા સુધી, પતિત કરી નાખવા સુધી
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૩ર :: ૯૨૮૮
આશય ગંભીરતા +શી મન તાત્પર્ય, અભિપ્રાય, ઉપયોગનું ઊંડાણ, ઠરેલપણું, પુખ્તતા પત્રાંક ૯૮ કોને ?
તા.૧૪-૮-૧૮૯૬ દ્રવ્ય
દૃા પોતપોતાના ગુણપર્યાયોને પ્રાપ્ત તે દ્રવ્ય. અનંતગુણોનો સમુદાય તે દ્રવ્ય. અસ્તિકાય કવિ પ્રદેશોનો સમૂહ અનુસંધાનપણું અનુ+સમૂધ 1 જોડાણ કાળ દ્રવ્ય ૬ દ્રવ્યમાં ૫ અસ્તિકાય છે તેની વર્તનાનું નામ મુખ્યપણે કાળ ઉપચારિક દ્રવ્ય ૫ અસ્તિકાયનો વર્તનારૂપ પર્યાય હોવાથી ઉપચારથી દ્રવ્ય, મૂળથી નહીં
૯૨૮૯ ૯૨૯૦ ૯૨૯૧ ૯૨૯૨ ૯૨૯૩ પૃ.૫૦૮ ૯૨૯૪ ૯૨૯૫ ૯૨૯૬ ૯૨૯૭ ૯૨૯૮ ૯૨૯૯ ૯૩CO
પંચાસ્તિકાય ધર્માસ્તિકાય-અધર્માસ્તિકાય-આકાશાસ્તિકાય-પુદ્ગલાસ્તિકાય અને જીવ દ્રવ્ય પર્યાયાત્મકપણે દ્રવ્ય અને પર્યાયથી જ્ઞાનગોચર જ્ઞાનમાં જણાય છે. પિંડ
fપા પિંડો, ગોળો; શરીર; સઘન નીપજશે નિરૂપત્ા પેદા થશે, નિષ્પન્ન થશે સંધાન સન્ધા | જોડાણ, સંયોગ, સંધિ, સંમિશ્રણ; સમર્થન દ્રવ્યાનુયોગ જીવ, અજીવ, પુષ્ય, પાપ, બંધ, મોક્ષ તત્ત્વોનું જે શાસ્ત્રમાં વર્ણન હોય તે.
દ્રવ્યોનું કથન કરનારાં શાસ્ત્રો “પુદ્ગલ અનુભવ ત્યાગ' વર્ણગંધાદિ પુદ્ગલ રસનો ત્યાગ, તે પ્રત્યે ઉદાસીનતા “જસુ પરતીત’ યસ્થા પ્રતિરૂ જેની-આત્માની પ્રતીતિ (શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ૪થું સ્તવન) પત્રાંક છ૯૯ કોને? તા.૧૦-૮-૧૮૬ થી તા.૭-૯-૧૮૯૬ દરમ્યાન
તો . ૫ અસ્તિકાયની એકમેકતા; જીવ, પુદ્ગલ, ધર્મ, અધર્મ અને
આકાશદ્રવ્ય એ ૫ જ્યાં વ્યાપીને રહેલ છે તે લોક એકમેકાત્મકપણાથી એકમેકપણાથી, એકમેક થઈ જવાથી
૯૩૦૧ ૯૩૦૨
૯૩૦૩
લોક
૯૩૪ પૃ.૫૦૯ ૯૩૦પ ૯૩૦૬ ૯૩૦૭ ૯૩૦૮ ૯૩૯ ૯૩૧૦
૯૩૧૧ ૯૩૧૨ પૃ.૫૧૦
૩૧૩ ૯૩૧૪ ૯૩૧૫ ૯૩૧૬
અવર્ણ
-વળું વર્ણનવાન-દેખાવરહિત અગંધ
+બ્ધ ગંધ રહિત અરસ
અ+રર્ા રસ રહિત અસ્પર્શ ૩મ+મ્યુલ્સ સ્પર્શ રહિત અગુરુલઘુસ્વભાવ ગુરુ કહેતાં ભારે, લઘુ કહેતાં હલકો; ન ભારે ન હલકો એવો સ્વભાવ લોકમર્યાદા લોકાકાશની હદ, સીમા, અવધિ પત્રાંક ૭૦૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૨૫-૯-૧૮૯૬ થી તા.૯-૮-૧૮૯ દરમ્યાન અસંગ ભાવના અનાસક્ત ભાવ, એકત્વ ભાવના કાવિઠા ચારુતર પ્રદેશમાં અગાસથી ૧૩ કિ.મી., બોરસદથી પ કિ.મી. પત્રાંક ૭૦૧ કોને?
તા.૫-૯-૧૮૯૭ ઠરતું નથી ગણાતું નથી, લેખાતું નથી, ઠરાવી શકાતું નથી અપકાયિક જીવો ૩[+ાય પાણી જ જેની કાયા (શરીર) છે તેવા જીવો અચિત મ+વિત્ | અચેત, ચેતન-જીવ વિનાનું સચિત
સ+વિ ! સચેત, ચેતન-જીવ સહિત
For Private & Personal use only
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________
કતિ
:: ૩૩૩ :: ૯૩૧૭ નિર્જીવ નિ+નીન્ા જીવ વિનાનું, જીવરહિત; બી-અંકુર વિનાનું ૯૩૧૮ ચવી જાય ચુ ! મરી જાય, નાશ પામી જાય ૯૩૧૯ વર્તમાન વૃત સમાચાર, સમાચારપત્ર ૯૩૨૦
* રચના, કાર્ય પત્રાંક ૦૦૨ શ્રી અનુપચંદભાઈ મલકચંદભાઈ શેઠને તા.૬-૯-૧૮૯૬ ૯૩૨૧ વિચારવાની આત્માર્થી ૯૩૨૨ શ્રી અનુપચંદભાઇ ભરૂચના શ્રેષ્ઠિવર્ય, શાસ્ત્રવેત્તા, રૂઢિ-ક્રિયાના ચુસ્ત આગ્રહી, પ્રશ્નોત્તર રત્ન
ચિંતામણિ અને ચૈત્યવંદન ચોવીસી'ના કર્તા, જ્યોતિષી. વિ.સં.૧૯૪૫ ના માગશર-અષાઢ માસમાં કૃપાળુદેવ તેમને ત્યાં રહ્યા ત્યારે સામાન્યપણું હતું પણ પછી પ્રતીતિ થતાં, સમાધિમરણની માગણી કરેલી તેના જવાબરૂપે આ પત્ર છે. વિ.સં.૧૯૬૬ (ઇ.સ.૧૯૧૦) જેઠ સુદ ૧૪ ના રોજ, શત્રુજ્ય ગિરિ ચઢતાં અસ્વસ્થતાથી અટકી જવું અને સામેથી પ્રભુશ્રીજીનું યાત્રા કરીને ઉતરવું, તેમના
ચરણશરણમાં મરણ નીપજ્યુ. કેવો ઉત્તમ યોગ? ૯૩૨૩ કૈવલ્ય દશા મુક્તદશા, કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય તે દશા-સ્થિતિ ૯૩૨૪ ભૃગુકચ્છ ભરૂચ તે દક્ષિણ ગુજરાતનું નગર, નર્મદા અને સાગરના સંગમ પાસેનું તીર્થ,
જ્યાં ભૃગુ ઋષિનો આશ્રમ હતો; વામને બલિરાજાને આ સ્થળે પાતાળમાં
ચાંપેલો; ગ્રીકો બરગાકોટસ કહે છે, વડોદરાથી ૮૦ કિ.મી. ૯૩૨૫ રહસ્યભૂત મતિ રહસ્યાત્મક બુદ્ધિ સારરૂપ મતિ-બુદ્ધિ-વિચાર-ભાવ ૯૩ર૬ પરમાર્થ નિશ્ચય, મોક્ષ ૯૩ર૭ સદ્વિચારે સત્+વિ+વ | સત્ વિચાર દ્વારા ૯૩૨૮ પ્રાબલ્ય
પ્ર+વનું પ્રબળતા પૃ.૫૧૧ ૯૩૨૯ બાહ્ય વિધિનિષેધાગ્રહ પૂજા આમ જ કરવી, મુનિએ અમુક જગ્યાએ જ ચોમાસું કરવું, મુહપત્તિની
લંબાઇ અમુક જ રાખવી વગેરે આગ્રહ ૯૩૩૦ બાહ્ય વ્યવહારના વિધિનિષેધ આત્મહિત ન હોય એવી કલ્પિત વિધિ નિષેધ ૯૩૩૧ પરમાર્થભાવ સમ્યકર્ભાવ ૯૩૩૨ વિસર્જનરત છોડી દેવા જેવો, સંકેલી લેવા જેવો, આટોપી લેવા જેવો ૯૩૩૩ સંબંધી સંબંધનો સંબંધી વિષેનો ૯૩૩૪ લક્ષગત કરો ધ્યાનમાં ઉપયોગમાં લો, રાખો ૯૩૩પ છેલ્લે અવસરે મૃત્યુ સમયે દેહ છૂટતાં પહેલાં, જીવનની છેલ્લી ઘડીએ ૯૩૩૬ અનશન મનું+શું ન ખાવું, ન પીવું, આહારનો ત્યાગ ૯૩૩૭ સંસ્તારાદિક સમ્+સ્તૃ પલંગ, પથારી, બિસ્તર, રા હાથની શય્યા વગેરે ૯૩૩૮ સંખનાદિક સત્+સેલ્વા કષાય અને કાયાને કૃશ કરવી તે સલ્લેખના વગેરે ૯૩૩૯ નિઃશ્રેય નિ+પ્રશ+સુના મોક્ષ, કલ્યાણ ૯૩૪૦ આત્માવસ્થા આત્માની દશા ૯૩૪૧ કેને અર્થે કોના માટે
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૩૪ ::
૯૩૪૨
૯૩૪૩
૯૩૪૪
૯૩૪૫
૯૩૪૬
]
૯૩૪૭
૯૩૪૮
પૃ.૫૧૨
૯૩૪૯
૯૩૫૦
૯૩૫૧
પૃ.૫૧૩
૯૩૫૩
૯૩૫૪
૯૩૫૫
૯૩૫૬
૯૩૫૭
૯૩૫૮
૯૩૫૯
૯૩૬૦
એકાંતિક દૃષ્ટિએ એક જ દૃષ્ટિએ, અંતિમ-છેવટના લક્ષ્ય કે દૃષ્ટિબિંદુથી આત્મા-પરમાત્મા તરફ વળેલી ચિત્તની વૃત્તિ નિ+વદ્ । પોષણ આપવામાં
અનેક દૃષ્ટિબિંદુ-ધર્મવાળો માર્ગ, સ્યાદ્વાદ માર્ગ
જેમ છે તેમ એક આત્મધર્મ
અંતર્મુખવૃત્તિ નિર્વાહવામાં અનેકાંતિક માર્ગ સમ્યક્ એકાંત
પત્રાંક ૭૦૩
અપુત્ર
વેદોક્ત માર્ગ
યુદ્ધ નિર્દેરતા
વામદેવ
૯૩૫૨ ગમે તેવે માણસે ગમે તેવા માણસે
મનોરથ માત્ર
પશુવત્
કોને?
પુત્ર ન હોય તેવા દંપતી વેદકથિત માર્ગ
પ્રશસ્ત
પ્રકાશિત વડના ટેટા
પીપળનાં પીપાં
અભક્ષ્ય
કલ્પના, અનિશ્ચિત કલ્પના
પશુ જેવું, પશુની જેમ
મોહવૈરાગ્યવાન જીવ મોહગર્ભિત વૈરાગ્યવાન
યુક્ । લડાઇ
નિર્+વિ+šર્। વેરબદલા વિનાનું, અવિરોધતા
સાતેક વામદેવ ઋષિ થયા છે : અહીં ઉપનિષદ્ મુજબ, સનક ઋષિએ કહ્યા પ્રમાણે જ્ઞાનસાધન કરીને એક મુમુક્ષુ જ્ઞાનપ્રાપ્તિ કરે તે પહેલાં આયુષ્ય પૂરું થતાં, બીજા ભવે ગર્ભમાં જ જ્ઞાનસાક્ષાત્કાર પામ્યો. બહાર આવીને સ્વકીયાનંદમાં મસ્ત રહીને પૂર્વજન્મના બોધ-શ્રવણનો થયેલો લાભ જણાવીને અનેક લોકોને સાધન આપી કૃતાર્થ કર્યા તે વામદેવ ઋષિ
તા.૧૪-૯-૧૮૯૬
પ્ર+શંસ્ । ઉત્તમ
પ્રગટ, પ્રસિદ્ધ
વડના ઝાડનાં ફળ
વ્વિતી । પીપળા જેવા છાયાવૃક્ષ, તેના ફળ પીપાં, પેપડી
ન ખાવા યોગ્ય, મુખ્ય ૨૨ અભક્ષ્ય વસ્તુઃ રીંગણાં, દહીંવડાં, વડના ટેટાં, પાકર ફળ, પીપળ ફળ, કુટુંબર (ફણસ), ગુલ્લર (અંજીર), અજાણ્યાં ફળ, તમામ કંદમૂળ, માટી, ઝેર, માંસ, મધ, મદિરા-દારૂ, અથાણાં-મુરબ્બા, બહુબીજ શાક, અતિ કૂણી કાકડી-રુંવાટીવાળા ભીંડા, કરા, માખણ, દ્વિદળ (દહીં, કઠોળ), ચલિત રસ, (વાસી, બગડી ગયેલું) ઝાકળ
કંદમૂળ
બટેટાં, ડુંગળી, લસણ, સકરીયા, સૂરણ, આદુ, લીલી હળદર, મૂળાના કાંદા, ગાજર, કાચું પપૈયું, બીટ, નોલકોલ, પાલક, કાચી આંબલી, કૂણી શીંગ, કુમળી કાચી કેરી-મરવા, લીલી મોથ, લોણ વૃક્ષની છાલ, બીશલી, લીલ-શેવાળ, ફૂગ, કચૂરા, બિલાડીના ટોપ-છત્રી-MUSHROOM, સાપની છત્રી, શેરડીની આંખ, ફણગાવેલા-કોટા ફૂટેલા અનાજ-કઠોળ, અમરવેલ, થોર, કુંવારપાંઠુંવંશ કારેલી, ખીર-પદ્મકંદ, થેગ, ઝાડની કુંપળ ગુલાબી હોય ત્યાં
ALOEVERA,
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૫૧૪ ૯૩૬૧ ૯૩૬૨ ૯૩૬૩ ૯૩૬૪ પૃ.૫૧૫ ૯૩૬૫
:: ૩૩૫ :: ત્યાં સુધી, વજકંદ, શતાવરી, ભૂમિફોડા, ખમ્મી, ખીલૂડાકંદ, વિરલી-સેફાલી કંદ, વિવિધ થોર અને છેલ્લે ગિરિકર્ણિકા-ગરમર જે કચ્છ-સૌરાષ્ટ્રવાળાને
અથાણામાં ભાવે છે ને તે! પત્રાંક ૦૦૪ કોને ?
તા.૧૪-૯-૧૮૬ ઠરાવવામાં આવ્યું હોય ઠરાવ કરવામાં આવ્યો હોય, નિર્ણય લેવાયો હોય કામભોગ વિષયસુખ દોરવા બરાબર પ્રેરવા, લઈ જવા, હાથ ઝાલી રસ્તો બતાવવા બરાબર માની મન વાળવું, માની લેવું
૯૩૬૬ પૃ.૫૧૬ ૯૩૬૭
અતૃપ્ત અસંતુષ્ટ, તૃપ્તિ ન થઈ હોય તેવું પત્રાંક ૦૦૫ કોને ?
તા.૧-૯-૧૮૯૪ સમીપવાસી નજીક રહેતા, સંસર્ગમાં રહેતા પત્રાંક ૭૦૬ શ્રી કેશવલાલ નાથુભાઈને
તા.૧૦-૯-૧૮૯૬ કર્કટી રાક્ષસી ++ના રાક્ષસનાં અનેક કુળમાં, કૃષ્ણરાક્ષસનાં કુળમાં કર્કટ-કરચલા
પ્રાણી જેવા કર્કટ નામના રાક્ષસની પુત્રી. તેને પોતાની મેળે જ આત્મવિચાર અને જ્ઞાન થયા બાદ ૧ હજાર વર્ષે બ્રહ્માએ આવીને વરદાન માગવા કહ્યું. કર્કટીએ કંઈ પણ માગવા ના કહીં પણ બ્રહ્માએ કહ્યું કે, હજુ તારે અમુક કર્મભોગ બાકી છે તે પછી પરમપદને પામીશ એવી નિયતિ છે જે ફરે તેમ નથી. તો તું ફરીથી હિમાલયનાં વનમાં રાક્ષસી થઈને લોકોને પીડા ન ઉપજાવીશ, તને સર્વત્ર આત્મદ્રષ્ટિ રહેશે, સુધાશમન માટે ન્યાયથી દુષ્ટજનોની હિંસા કરીશ. રાક્ષસી થઇને સમાધિમાંથી ૬ માસે જાગીને ન્યાયયુક્ત આહાર માટે બાજુના ભીલના દેશમાં પ્રવેશી ત્યાં રાજા-મંત્રી મળ્યા. સામસામી ચર્ચા કરતાં બન્નેને ઓળખાણ પડી ગયું. કર્કટીના ૭૨ પ્રશ્નોનાં સુંદર સમાધાનનો સાર – પરમાત્માનો લક્ષ છે, આત્મા સ્વયંપ્રકાશ છે, સમસ્ત વિશ્વ બ્રહ્મસ્વરૂપ જ છે, જગતની પ્રતીતિનો
અભાવ થાય ત્યારે જ આત્મપ્રતીતિ થાય છે. વૈરાગ્ય
વિ+રમ્ | ભોગ પ્રત્યે અનાસક્તિ, વિરક્તિ, અપ્રસન્નતા, અનુરાગનો અભાવ ઉપશમ ૩૫+શમ્ | કષાય વગેરેની મંદતા અન્યોન્યાશ્રય એકબીજા પર અવલંબિત, પરસ્પર કાર્ય-કારણ સંબંધ ત્રુટતું ૩ ખૂટતું, ઓછું થતું પરાભવ પરી+મૂT ક્ષીણ આધ્યાત્મિક શાસ્ત્ર મધ+માત્મ+શાન્ ! અધ્યાત્મને લગતી વિદ્યા-જ્ઞાનના ગ્રંથો પત્રાંક ૭૦૦ કોને?
તા.૧૯-૯-૧૮૯૬ બ્રહ્મરંધ્ર દ્ર+ધુ માથાનાં તાળવામાં રહેલું પણ ન દેખાતું છિદ્ર, ૧૦મું દ્વાર શ્રી વૈજનાથજી કાઠિયાવાડના યોગી, આત્મસાક્ષાત્કાર નહોતો પણ પ્રાણાયમને લીધે મન નિર્મળ
હોવાથી પોતાના અને બીજાના ભવ જાણી શકતા. તેમણે કહેલું કે, કૃપાળુદેવ પૂર્વભવમાં ઉત્તર દિશાએ નેપાળમાં રાજકુમાર હતા. તે વિષે કૃપાળુદેવે કહ્યું કે, “એમણે તમને મિથ્યા કહ્યું નથી.” (પત્રાંક ૨૧૨)
૯૩૬૮ ૯૩૬૯ ૯૩૭) ૯૩૭૧ ૯૩૭ર ૯૩૭૩ પૃ.૫૧૭ ૯૩૭૪ ૯૩૭૫
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૩૬ ::
આ પત્રાંક ૯૦૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ આદિને તા.૮-૯-૧૮૯૦ થી ૬-૧૦-૧૮૯૬ દરમ્યાન ૯૩૭૬ તત્સંબંધી તે સંબંધી, તે વિષે ૯૩૭૭ અમ જેવાને કારે અમારા જેવા દ્વારે-વડે ૯૩૭૮ બાહ્ય કુટારો માથાકૂટ, ભાંજગડ, પંચાત, કડાકૂટ, બહારની દેખાદેખી, ધમાલ
૩૭૯ અંતર્માર્ગ અંતરનો-અંદરનો-આત્માનો માર્ગ ૯૩૮૦ સચેત
+ વેતન્ ! સજીવન, જાગ્રત, જીવંત ૯૩૮૧ “મૂળમાર્ગ અસલ, મુખ્ય, પાયાનો મૂળ સુધી લઈ જાય તેવો માર્ગ પૃ.૫૧૮ ૩૮૨ મૂળ લક્ષપણે આત્માર્થે, આત્માપણે ૩૮૩ પરમ શ્રુત પર્દર્શનની યથાસ્થિત અને અવિરુદ્ધ જાણકારી (પત્રાંક ૭૧૮) ૩૮૪ તરવાના કામી સંસારસાગર તરવાની કામનાવાળા-ઇચ્છાવાળા-કામ કરનારા ૯૩૮૫ દર્શિત થયો નથી | I દર્શાવ્યો નથી, દર્શાવાયો નથી ૯૩૮૬ સ્વવશ
સ્વને વશ, પોતાને અધીન, પોતાના પૂરતી ૩૮૭ તાવી જોતાં ત{ ચકાસી જોતાં, કસોટી-પરીક્ષા કરતાં. ઊલટભેર તપાસ કરતાં ૩૮૮ સત્તાગત સત્તામાં રહેલા પત્રાંક ૭૦૯ કોને ?
તા.૮-૯-૧૮૯૬ થી તા.૬-૧૦-૧૮૯૬ દરમ્યાન ૩૮૯ ધર્મોન્નતિ ધૃત્નમ્ | ધર્મની ઉન્નતિ, આબાદી ૯૩૯૦ જડપ્રધાન દશા મુખ્યત્વે મૂઢતા, જાડી બુદ્ધિ, સ્કૂર્તિ વિનાની, સ્થિતિ, જડ જેવી ૯૩૯૧ સ્વરૂપનિરૂપણ સ્વરૂપવર્ણન, સ્વરૂપ વિષે વિસ્તારથી કહેવું, લેખનથી રજૂ કરવું ૯૩૯૨ આત્મવિદ્યાપ્રકાશ આત્મજ્ઞાનનો પ્રકાશ પત્રાંક ૭૧૦ કોને ?
તા.૨૧-૯-૧૮૯ ૯૩૩ ચૈતન્યઘન ચેતન્ય પ્રદેશાત્મક, ચેતન તત્ત્વથી પૂર્ણ-પરમાત્મતત્ત્વ ૯૩૯૪ અમિલન સ્વરૂપ ન મળવું, ન ભળવું, ન મેળાપ થાય તેવું સ્વરૂપ, અસંયોગી ૯૩૯૫ સ્વભાવપરિણામી સ્વભાવમાં પરિણમે પૃ.૫૨૦ ૯૩૯૬ ક્ષેત્ર
ભૂમિ, સ્થળ, જગ્યા (સ્વર્ગ-નરક) ૩૯૭ સાયિક સમ્યકત્વ નિરંતર આત્મપ્રતીતિ વર્યા કરે તે ૯૩૯૮ ક્ષયોપશમ સમ્યકત્વ ક્યારેક મંદ-તીવ્ર, ક્યારેક ભૂલાઈ જાય યાદ રહે તેવી પ્રતીતિ
૩૯૯ ઉપશમ સમ્યકત્વ આત્મપ્રતીતિને સત્તાગત આવરણ ઉદય આવ્યાં નથી તે ૯૪) સાસ્વાદન સમ્યક્ત્વ આત્માને આવરણ ઉદય આવ્યે પ્રતીતિથી પડી જાય તે ૯૪૦૧ વેદક સમ્યકત્વ અત્યંત પ્રતીતિ થવાના યોગમાં સત્તાગત અલ્પ પુદ્ગલનું વેદવું તે પત્રાંક ૧૧ કોને?
તા.૮-૯-૧૮૯ થી તા.૬-૧૦-૧૮૬ દરમ્યાન ૯૪૦૦ બૌદ્ધ દર્શન ગૌતમ બુદ્ધ પ્રણીત દર્શન, માત્ર વૈરાગ્ય તરફ વલણવાળું દર્શન, ૪ મુખ્ય
ફિરકા – વૈભાષિક, સૌત્રાંતિક, વિજ્ઞાનવાદી અને શૂન્યવાદી ૯૪૦૩ તૈયાયિક દર્શન ન્યાયદર્શનના પ્રણેતા ગૌતમ ઋષિ (અક્ષપાદ, દીર્ઘતપ નામ પણ છે).
ન્યાય એટલે કોઈપણ વિષયમાં પ્રવેશ કરવો. આ દર્શનમાં માનસશાસ્ત્ર, તર્કશાસ્ત્ર, અધ્યાત્મશાસ્ત્ર, વેદશાસ્ત્રની ચર્ચા છે.
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૪૦૪
૯૪૦૫
૯૪૦૬ ૯૪૦૭
૯૪૦૮
૯૪૦૯
:: ૩૩૭:: સાંખ્ય દર્શન મહર્ષિ કપિલ પ્રણીત આ દર્શન વિશ્વનાં ઘટક તત્ત્વોની સંખ્યા ૨૫ કહે છે તેથી
સાંખ્ય દર્શન. પ્રકૃતિમાંથી વ્યક્ત થયેલું આખું વિશ્વ સત્ત્વ-રજ-તમસ્ ગુણનું
બનેલું છે. વેદાંતદર્શનની માયા તે આ સાંખ્યદર્શનની પ્રકૃતિ. જૈન દર્શન આરંતુ દર્શન, અનેકાંત દર્શન, સ્યાદ્વા સિદ્ધાંત, વિતરાગ દર્શન વગેરે નામ
છે. જૈન દર્શનના પ્રણેતા વીતરાગ-સર્વજ્ઞ કે કેવળી જ હોઈ શકે. જૈન દર્શનમાં અનંતદ્રવ્ય આત્મા છે, પ્રત્યેક જુદા છે, જ્ઞાનદર્શનાદિ ચેતના સ્વરૂપ, નિત્ય, પરિણામી, અસંખ્યાત પ્રદેશી, પ્રત્યેક આત્મા સ્વશરીરવગાહવર્તી માન્યો છે. ભિન્ન ભિન્ન દૃષ્ટિબિંદુઓથી જગતનું નિરૂપણ કરેલું હોવાથી, બધા દર્શન-મત
આમાં સમાવેશ પામે છે. મીમાંસા દર્શન મીમાંસા એટલે વિચારણા, ૨ વિભાગઃ પૂર્વમીમાંસા અને ઉત્તરમીમાંસા વૈશેષિક દર્શન કણાદ ઋષિ પ્રણીત દર્શન, ઔલુક્ય-કશ્યપ નામ પણ કણાદ ઋષિનાં જ છે.
ન્યાયદર્શનની પુરવણીરૂપે આ દર્શન છે. કણાદ ૬ પ્રકારના પદાર્થ કહ્યા; દ્રવ્યગુણ-કર્મ-સામાન્ય-વિશેષ-સમવાય અને અભાવઃ એમાં એક “અભાવ' પદાર્થ
વિશેષ છે તેથી વૈશેષિક દર્શન. યોગદર્શન આધદૃષ્ટા હિરણ્યગર્ભ છે, પતંજલિનું યોગદર્શન સાંખ્યદર્શનની પૂર્તિરૂપ છે.
પતંજલિનાં યોગસૂત્રોમાં ૪ પાદ (અધ્યાય) છે, સમાધિ-સાધના-વિભૂતિ અને કૈવલ્યપાદ પતંજલિનો યોગ રાજયોગ, અષ્ટાંગયોગ તરીકે જાણીતો છે. ચિત્તની
૫ ભૂમિકા, ક્લેશના ૫ પ્રકાર વિષે વર્ણન છે. જૈમિનીદર્શન પૂર્વમીમાંસા. જૈમિની ઋષિ કૃત આ દર્શનમાં ૧૨ અધ્યાય છે યજ્ઞયાગ,
કર્મકાંડ અને સ્વર્ગસુખથી વિશેષ વિચારણા નથી. જો કે, પછીના મીમાંસકોએ
- પ્રભાકરે અને કુમારિલે મોક્ષને અંતિમ લક્ષ્ય તરીકે સ્વીકારેલ છે. વેદાંતદર્શન ઉત્તરમીમાંસા. વેદાંત એટલે વેદોનો અંત. વેદના છેવટના ભાગમાં જે સિદ્ધાંતોનું
પ્રતિપાદન છે તેનું આ દર્શનમાં વ્યવસ્થિત સંયોજન છે. વેદનો છેવટનો ભાગ તે ઉપનિષદ્વ્યાસજી (બાદરાયણ) રચિત બ્રહ્મસૂત્રોના ૪ અધ્યાયો-સમન્વય, અવિરોધ, સાધના અને ફળ. બ્રહ્મ, માયા અને જીવ વિષે નિરૂપણ છે. શાખાપ્રશાખા આ પ્રમાણે છે, શ્રી શંકરાચાર્યનો કેવલ અદ્વૈતવાદ શ્રી રામાનુજાચાર્યનો વિશિષ્ટ અદ્વૈતવાદ શ્રી મદ્વાચાર્યનો દ્વૈતવાદ શ્રી નિમ્બાર્કાચાર્યનો ભેદભેદવાદ શ્રી વલ્લભાચાર્યનો શુદ્ધ અદ્વૈતવાદ શ્રી ચૈતન્યનો અચિંત્ય ભેદભેદવાદ
ઇશ્વર, વિશ્વ અને આત્મા આ ૩ મૂળભૂત પ્રશ્નો આસપાસ બધી વિચારધારા છે વેદાશ્રિત દર્શન વેદને આશ્રયે રહેલાં દર્શન વેદાર્થ વેદ પ્રમાણે અર્થ ચાર્વાક દર્શન વા+વા ચાર્વાક ઋષિનું દર્શન. નાસ્તિક મત; દેખાય તેટલું જ માનનાર.
આ દર્શનના સ્થાપક બૃહસ્પતિ કહેવાય છે. પંચમહાભૂત જ જગતના મૂળ તત્ત્વો છે, પુણ્ય-પાપ-સ્વર્ગ-નરક-મોક્ષ નથી એમ કહે છે તે.
૯૪૧૦
૯૪૧૧ ૯૪૧૨ ૯૪૧૩
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૩૮:: ૯૪૧૪ સૌત્રાંતિક દર્શન આત્મા જેવી કોઈ ચીજ નથી. દુઃખના કારણભૂત વિજ્ઞાન, વેદના, સંજ્ઞા,
સંસ્કાર ને રૂપ એ ૫ સ્કંધનું પ્રાધાન્ય છે ૯૪૧૫ માધ્યમિક દર્શન વૈભાષિક મતે, આત્મા પુગલ’ છે, પદાર્થ ૪ ક્ષણ સુધી જ અવ્યવસ્થિત રહે છે ૯૪૧૬ શૂન્યવાદી દર્શન અખિલ બ્રહ્માંડ શુન્ય જ છે એમ સ્વીકારે છે તેથી શૂન્યવાદી ૯૪૧૭ વિજ્ઞાનવાદી દર્શન વિજ્ઞાન સિવાય આ સમસ્ત વિશ્વમાં બીજો કોઈ પદાર્થ જ નથી તેથી જ્ઞાનાદ્વૈતવાદી
પણ કહેવાય પૃ.પ૨૧ ૯૪૧૮ દિગંબર જૈન દર્શન દિશાને જ વસ્ત્ર માને એટલે દિગંબર. મૂર્તિ પ્રતિમાજીનાં ચક્ષુ બંધ માને-રાખે,
કેવળીને કવલાહાર ન હોય એમ માને સ્ત્રી પર્યાયમાં મોક્ષ ન માને. ૯૪૧૯ શ્વેતાંબર જૈન દર્શન સફેદ વસ્ત્ર માન્ય કરેલ એટલે શ્વેતાંબર. પ્રતિમાજીનાં ચક્ષુ ખુલ્લાં, કેવળીને
કવલાહાર હોય, સ્ત્રી પર્યાયે પણ મોક્ષ હોય તેમ માને. ૯૪૨૦ સૃષ્ટિકર્તા વિશ્વના સર્જક-રચયિતા-સ્રષ્ટા ૯૪૨૧ તટસ્થપણે કર્તા સાક્ષી કર્તા ૯૪૨૨ વિવર્તરૂપ ભ્રમ, મિથ્યાભાસ, કલ્પનારૂપ ૯૪૨૩ નિયંતા નિયમમાં રાખનાર, ઇશ્વર ૯૪૨૪ પુરુષવિશેષ વિશિષ્ટ-અસામાન્ય માણસ ૯૪૨૫ સાન્નિધ્ય સન્નિધ | સમીપતા, નિકટતા, વિદ્યમાનતા, ઉપસ્થિતિ ૯૪૨૬ ચિન્માત્ર સ્વરૂપ ચેતન રૂપ, ચૈતન્ય સ્વરૂપ, ચિદાત્મસ્વરૂપ ૯૪૨૭ સ્વશરીરાવગાહવર્તી સ્વ+રીર+અવાહવર્તી પોતાનાં શરીરને વ્યાપીને રહેલો પત્રાંક ૭૧૨ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને
તા.૪-૧૦-૧૮૬ ૯૪૨૮ સંભવ્યું હતું ઉપજ્યું હતું પત્રાંક ૧૩ કોને ?
તા.૦-૧૦-૧૮૬ થી તા.૫-૧૧-૧૮૯૬ દરમ્યાન ૯૪૨૯ આશ્વિન આસો મહિનો, ગુજરાતી ૧૨મો-છેલ્લો માસ ૯૪૩૦ અતિશયસંપન્ન ૯૪૩૧ કેવા દ્વારે કેવા પુરુષ દ્વારા, કેવા પ્રકારના પુરુષ વડે પૃ.૫૨૨ ૯૪૩૨ અધૂરું અપૂર્ણ, તૂટક ૯૪૩૩ વ્યાખ્યા વિ+મા+ા સમજૂતિ, વિવરણ, વિવેચન, ટીકા ૯૪૩૪ ભાજન પાત્ર, યોગ્ય ૯૪૩૫ અવિરતિ ૩+વિ+રમ્ | વિરતિ=મૂકાવું, રતિ નહીં તે. પ્રીતિ વિરુદ્ધ નહીં તે અસંયમ
૫ ઇન્દ્રિય, ૬ઠું મન, ૫ સ્થાવર જીવ અને ૧ ત્રસ જીવ મળી ૧૨ પ્રકારે ૯૪૩૬ દેશવિરતિ આંશિક સંયમ, દેશત્યાગ, અમુક માત્રામાં ત્યાગ ૯૪૩૭ સર્વવિરતિ પૂરો સંયમ, સાધુ-સાધ્વીપણું, મુનિપણું, સર્વસંગપરિત્યાગ પત્રાંક ૭૧૪ કોને ?
તા.૧૯-૧૦-૧૮૫ થી તા.૫-૧૧-૧૮૯૬ દરમ્યાન ૯૪૩૮ લોકસંસ્થાનાદિ ભાવ લોકના આકાર વગેરે ભાવ ૯૪૩૯ ઘટ્યમાન પા ઘટે તેવા, હોવા જોઈએ, મેળ પડે તેમ, બને
૯૪૪૦ અનેકાંત અને+અન્ના અનેક એટલે એક કરતાં વધુ, અંત એટલે ધર્મ, દૃષ્ટિબિંદુ
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૩૯::
અલંકૃત
+ા અલંકારિત, શોભિત જંબુદ્વીપ નખ્વા અસંખ્યાત દ્વીપ-સમૂહમાંનો પ્રથમ દ્વિીપ અતીદ્રિય જ્ઞાન ઇન્દ્રિયોની મદદ વિના થતું જ્ઞાન
૯૪૪૧ ૯૪૪૨ ૯૪૪૩ પૃ.૫૨૩ ૯૪૪૪ ૯૪૪૫ ૯૪૪૬ ૯૪૪૭ ૯૪૪૮ ૯૪૪૯ ૯૪૫) ૯૪૫૧ ૯૪૫૨
અખંડ.
છે.
૯૪પ૩ ૯૪૫૪ ૯૪૫૫ ૯૪પ૬ ૯૪૫૭ ૯૪૫૮ ૯૪૫૯ ૯૪૬૦ ૯૪૬૧ ૯૪૬૨ ૯૪૬૩ ૯૪૬૪ ૯૪૬૫ ૯૪૬૬
દેશ પ્રત્યક્ષ અંશે પ્રત્યક્ષ અવધિજ્ઞાન ઇચ્છિતપણે ઇન્દ્રિયના અવલંબન વગર અમુક મર્યાદા-હદ સુધી જાણે તે મન:પર્યવજ્ઞાન અનિચ્છિત છતાં માનસિક વિશુદ્ધિનાં બળે જાણે તે સામાન્ય દર્શન વિશેષ
જ્ઞાન ચૈતન્ય જ્ઞાન-દર્શનમય; ચેતનામય; પરમાત્મ; પ્રકૃતિ આત્મદૃષ્ટિમાં પરિનિષ્ઠિત આત્મદર્શન-આત્મોપયોગમાં સંપૂર્ણતઃ નિષ્ઠિત-સ્થિર જિન પરિભાષા-વિચાર જિનાગમની સાંકેતિક સંજ્ઞા-શબ્દનો વિચાર યથાવકાશાનુસાર થા+અવાશ+નનુસાર / અનુકૂળતા, ફુરસદ, તક, પ્રસંગ, ક્ષેત્ર મુજબ પત્રાંક ૭૧૫ કોને ?
તા.૭-૧૦-૧૮૬ મૂળ મારગ મોક્ષે લઈ જાય તે માર્ગ જિનનો
(પ્રથમ) જિન ભગવાને ઉપદેશેલો વૃત્તિ
વૃત્ / આચરણ, સન્માનપૂર્વક વ્યવહાર, અંતઃકરણ -અજ્ઞાનનું પરિણામવિશેષ
અખંડ એવાં (આત્મદ્રવ્ય) સત્ સામે-પાસે, પુરુષની અંતર્મુખતા સમક્ષ નો'ય
ન હોય, હોય નહીં, નથી
જુઓ પૂજાદિની માન મેળવવા, પૂજાવા, જુદો પંથ ચલાવવાની વ્હાલું પ્રિય, ઇષ્ટ અંતર અંતરમાં, અંતઃકરણમાં, મનમાં ભવદુઃખ ભવ કરવો પડે તે દુઃખ, ઉસૂત્ર પ્રરૂપણા કરીને ભાવ વધારવાનું દુઃખ તુલના ન્યાયને કાંટે તોલન કરવું, તોળવું બુધ
વૃધુ જ્ઞાનીજનો, શાણા પુરુષો, પંડિતો સિદ્ધાંતે સિન્ત / શાસ્ત્રોમાં, નિર્ણત વિષય-તત્ત્વમાં, ઉસૂલમાં લિંગ ચિહ્ન, સ્ત્રી-પુરુષ-નપુંસક; ગૃહસ્થ-મુનિ; વ્યાકરણમાં જાતિ, ન્યાયની યુક્તિ,
કાર્ય-કારણનું જ્ઞાન પહેરવેશ, પોશાક; ગૃહસ્થાવેશ-તાપસવેશ-મુનિવેશ
મ+fપત્ા તફાવત-ફેરફાર વિનાની એકસરખી ભેદ-ભાંગા વિનાની, અભિન્ન ઉપયોગી ઉપયોગ લક્ષણ છે જેનું તે આત્મા, ઉપયોગવંત સદા
નિત્યત્વ, સદા-સર્વદા અવિનાશ અસ્તિત્વ, નાશરહિત ખાસ જ્ઞાન પોતાનું, અંગત, વિશિષ્ટ, યથાર્થ, મોક્ષમાર્ગમાં ઉપયોગી પ્રતીત પ્રતિ+અનુભવગોચર, વિશ્વાસ ઉપજાવે તેવું અણલિંગ અતિદ્દા સ્ત્રી-પુરુષ-નપુંસક વેદથી રહિત, ગૃહસ્થ મુનિવેશ ટાળી ટતા દૂર કરી, નાબૂદ કરી, નિર્મૂળ કરી
અભેદ
૯૪૬૭ ૯૪૬૮ ૯૪૬૯ ૯૪૭) ૯૪૭૧ ૯૪૭૨ ૯૪૭૩ ૯૪૭૪ ૯૪૭પ
For Private & Personal use only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૪૦::
૯૪૭૬
૯૪૭૭
૯૪૭૮
૯૪૭૯
પૃ.૫૨૪
૯૪૮૦
૯૪૮૧
૯૪૮૨
૯૪૮૩
૯૪૮૪
૯૪૮૫
K
૯૪૮૬
૯૪૮૭
૯૪૮૮
૯૪૮૯
૯૪૯૦
૫.૫૨૫
૯૪૯૧
૯૪૯૨
૯૪૯૩
૯૪૯૪
૯૪૯૫
૯૪૯૬
૯૪૯૭
પૃ.૫૨૬
દેવ જિનંદે
ભાખિયું પત્રાંક ૧૬ શ્રી રામદાસ સ્વામી
દાસબોધ’
ગણપતિ પ્રતીત કર્યો હોય ચાતુર્યાદિભાવે કાળકૂટ ઝેર
મુસલમાન
લોહાણા
લોપવા રૂપ શાત્યાદિ ભેદ
ભક્ષ્યાભક્ષ્યભેદ
જિનેન્દ્ર દેવે; દેવા માતા અને રવજી પિતાના પુત્રે માન્ । ભાવ્યું, પ્રકાશ્યું મુનિશ્રી લલ્લુજીને
ફળાહાર
અનુસરો પત્રાંક ૭૧૮
તા.૮-૧૦-૧૮૯
મહારાષ્ટ્રમાં થઇ ગયેલા પ્રસિદ્ધ સંત. વિ.સં.૧૬૬૪માં રામનવમીને દિવસે જન્મ, નામે નારાયણ. ભગવદ્ભક્ત, સાધુ, કવિ, રાજનીતિજ્ઞ. લગ્નમંડપમાં ‘સાવધાન’ શબ્દ સાંભળી સાવધાન થઇ સંસાર ન માંડનાર, શિવાજી મહારાજના ગુરુ હોવાથી ‘સમર્થ સ્વામી રામદાસ' કહેવાયા.
શ્રી રામદાસ સ્વામી રચિત ગ્રંથમાં ૨૦ દશક, પ્રત્યેક દશકમાં ૧૦ સમાસ (અધ્યાય), પદ્યસંખ્યા ૭૭૪૯, ઇ.સ.૧૬૬૦માં રચના, વ્યાવહારિક અને પારમાર્થિક કાર્યોની એકતાનો બોધ મરાઠી ભાષામાં છે
પ્રગટ
પ્ર+ર્। પ્રત્યક્ષ, ખુલ્લું, સામે
નિરહંભાવતા
અહંભાવ વિનાની સ્થિતિ, અભિમાનરહિતતા, હુંપણાનો અભાવ શ્રી મોહનદાસ ગાંધી, ગાંધીજીને
તા.૯-૧૦-૧૮૯
પત્રાંક ૭૧૭ નાતાલમાં
ઇસુ ખ્રિસ્તની જન્મજયંતી તારીખ ૨૪ ડીસેમ્બરથી ૩૧ ડીસેમ્બરમાં ઇંગ્લંડાદિ દેશ બ્રિટન દેશ, બ્રિટીશરો-અંગ્રેજોનો દેશ, હાલ યુનાઇટેડ કિંગ્ડમ U.K. આત્મનિરાકરણ આત્માનો ફેંસલો, આત્મનિવેડો
આર્ય આચાર
મુખ્ય કરીને દયા, સત્ય, ક્ષમાદિ ગુણોનું આચરવું તે
આર્ય વિચાર
મુખ્ય કરીને આત્માનું અસ્તિત્વ, નિત્યત્વથી માંડીને નિજપદને વિષે સ્વાભાવિક સ્થિતિ સુધીના વિચાર, સ્વરૂપઅજ્ઞાનનાં કારણનો વિચાર
ગણેશ, શિવ-પાર્વતીના પુત્ર, રિદ્ધિસિદ્ધિના નાથ, ગણોના સ્વામી સમજી રાખ્યો હોય, અનુભવ્યો હોય, ઓળખ્યો હોય, જાણ્યો હોય ચતુરાઇ, હોશિયારી, ચાલાકી વગેરે જેવા ભાવ
હતાહત । હળાહળ ઝેર, સમુદ્રમંથન વખતે નીકળેલું અને શિવે પીધેલું-કંઠે જ રાખેલું જેથી નીલકંઠ કહેવાયા.
ઇસ્લામ ધર્મ પાળનાર, મુસ્લિમ, ઇસ્લામના અનુયાયી સિંધ-કચ્છ-સૌરાષ્ટ્ર-ગુજરાતમાં પથરાયેલી સિંધમાં વિકસેલી ક્ષત્રિય જાતિ
તુમ્ । નાશ કરવા રૂપ
જ્ઞાતિ, જાતિ વગેરે ભેદ, નાતજાતના પ્રકાર
ખાવા યોગ્ય વસ્તુ ન ખાવા યોગ્ય વસ્તુનો ફરક, તફાવત
ફળનો આહાર
અનુ+સ્ । વર્તો
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________
राजचन्द्रस्वरूपे मे भावना भवनाशिनी । असंगसंगतिर्यत्र परमात्मप्रकाशिनी ॥
પ.પૂ.શ્રી બ્રહ્મચારીજી રચિત
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ્રી આત્મિસિદ્ધિ અવતરણ ગુરદ્વાર સં. ૧૯૫૨ નડિયાદ,
सलाम,
*
५५.
२०१२ R
१२ दि.
५५.
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૫૨૬ પત્રાંક ૭૧૮ છેદ્યું
૯૪૯૮
૯૪૯૯
લોપ
૯૫૦૦
અગોપ્ય
પૃ.૫૨૦
૯૫૦૧
૯૫૦૨
૯૫૦૩
૯૫૦૪
૯૫૦૫
૯૫૦૬
૯૫૦૭
૯૫૦૮
20-2
૯૫૨૫
૯૫૨૬
૯૫૨૭
પૃ.૫૩૦ ૯૫૨૮
અંતર્ભેદ
આંઇ
મોહાવેશ
કાયક્લેશરૂપ વાચાજ્ઞાની દેહની મૂર્છા
અનાસક્તિ
માનાદિ
પાતળાપણું
૯૫૧૦ મૂળ
૯૫૧૧
પૃ.૫૨૮
૯૫૧૨
૯૫૧૩
૯૫૧૪
૯૫૧૫
૯૫૧૬
૯૫૧૭
પૃ.૫૨૯
૯૫૧૮
૯૫૧૯
૯૫૨૦
૯૫૨૧
૯૫૨૨
૯૫૨૩
૯૫૨૪
આત્મોપદેશ
ઉચ્છેદ
મતાર્થી
માનાર્થી
વિભાગ પદે
ક્રિયાજડત્વ
અધ્યાત્મગ્રંથો
દોરાત
એકાકીપણે
જન્માંધ
અત્યંત શુદ્ધ
વદતોવ્યાઘાત
ટબો
શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને આદિને છિન્દ્ । છેદી નાખ્યું
અયથાર્થપણું
અભવ્ય
ટીકાકારે
તુમ્ । નાશ, ક્ષય, અદૃશ્ય
ઞ+શુક્। પ્રગટ, ગોપવ્યા-છૂપાવ્યા વિના
મુદ્દ+આ+વિશ્ । મોહનો પ્રભાવ
કાયાને કષ્ટ પહોંચાડવા રૂપ
શુષ્ક જ્ઞાની, ત્યાગ-વૈરાગ્યાદિ રહિત, વાણીથી બોલે પણ દશા વિનાના દેહની આસક્તિ, મોહ આસક્તિ-રાગ-મોહ ન હોવાં માન-અભિમાન-અહંકાર વગેરે મંદતા, હલકાપણું, ઓછાપણું મૂલ્ । મૂળિયું, જડ સહજ અશાતાએ સ્હેજ-જરાક અશાતામાં
અન્તર્+fમર્ । અંતર ભેદાવું, મર્મ સમજાવો
અહીં
તા.૨૨-૧૦-૧૮૯૬
:: ૩૪૧ ::
આત્માનો ઉપદેશ
૩+fછવું । નાશ
ક્રિયામાં જ જેનો દુરાગ્રહ છે તે
શુષ્ક જ્ઞાનનાં અભિમાનમાં જેણે જ્ઞાનીપણું માની લીધું છે તે વિ+મન્ । આંશિક, ભાગ પાડીને, પેટા ભાગ પાડીને ક્રિયાજડતા, કાયકલેશ
આત્માને યથાર્થ ઓળખવાની વાત કહેતાં શાસ્ત્રો
વો+રા । દોરવણી મળત, દોરડામાં આવત, માર્ગદર્શન પામત, ખેંચાત એકલપણે, નિરાધારપણે
જન્મથી અંધ, આંધળા
નિર્મળ ચક્ષુવાળા કેવળજ્ઞાની, સદ્ગુરુદેવ
વત: વ્યાયાતઃ । પોતે જ બોલીને પોતે જ એનું ખંડન કરે તેવો તર્કદોષ પત્રાકાર પોથીમાં છૂટી લીટીએ સંસ્કૃત-પ્રાકૃત ગ્રંથવાચના લખી તે તે શબ્દની નીચે શબ્દનો પ્રચલિત સ્થાનિક ભાષામાં અપાતા અર્થનો ગ્રંથ અસત્યતા, જેમ છે તેમ ન હોવાપણું
મોક્ષે જવાની ભવ્યતા-યોગ્યતા ધરાવતા નથી તેવા જીવ વિવેચનકારે
અસોચ્યા કેવળી અશ્રુત્વા । કેવળી આદિ પાસે ધર્મ સાંભળ્યા વિના કેવળી થાય
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૪૨ :: ૯૫૨૯ અનેકાંતમાર્ગ વીતરાગ માર્ગ, ચાવાદ માર્ગ ૯૫૩) ઊલટું ૩૫ર્ચસ્તા સામી બાજુનું, બીજી તરફનું ૯૫૩૧ પ્રતીત્યા નથી શ્રદ્ધા કરી નથી, પ્રતીતિ આવી નથી ૯૫૩૨ દુર્બોધ દુ+qધુ ખરાબ ઉપદેશ, સમજવામાં મુશ્કેલ પડે તેવો બોધ ૯૫૩૩ બૂક્યા છે વધા બોધ પામ્યા છે પૃ.૫૩૧ ૯૫૩૪ સ્વયંબોધ જાતે જ બોધ ૯૫૩૫ પૂર્વના ઉપદેશની સંધિ પૂર્વના, આગલા ઉપદેશનું અનુસંધાન-જોડાણ ૯૯૩૬ “ગુ વત્ત' ગુરુની આજ્ઞાએ પ્રવર્તવું, શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્ર, શુ.૧, અ.૨, ગાથા ૩૨
एवं मत्ता महंतरं, धम्ममिणं सहिया बहूजणा। गुरुणो छंदाणुवत्तगा, विरया तिन्नमहोधमाहियं ॥ અર્થાત્ આ પ્રકારે માનીને, સર્વોત્તમ અહંદુ ધર્મ સ્વીકારી, જ્ઞાનાદિ સંપન્ન ગુરુના
અભિપ્રાયે વર્તનાર જીવો પાપનિવૃત્ત થઈ સંસારસાગર પાર થયા છે ૯૫૩૭ સીયા, સીઝે છે, સીઝશે સિંધુ સિદ્ધ થયા છે, થાય છે અને થશે ૯૫૩૮ નિત્યકામી સદા ઇચ્છા-વંચ્છા કરતો. ૯૫૩૯ ધાતક
હના હણનાર, ઘાત કરનાર ૯૫૪૦ લઘુપણું લઘુતા, નીચાપણું, ઓછાપણું ૯૫૪૧ નિરાહારપણે આહાર વિના ૯૫૪૨ મુહૂર્ત દુ બે ઘડી, ૪૮ મિનિટ પૂરી, શુભ-અશુભ સમય પૃ.૫૩૨ ૯૫૪૩ સમદર્શિતા શત્રુ-મિત્ર, હર્ષ-શોક, નમસ્કાર-તિરસ્કાર વગેરે ભાવ પ્રત્યે સમતા ૯૫૪ પરમથુત ષ દર્શન, વિતરાગ દર્શનનાં તાત્પર્યને જાણનાર ૯૫૪પ પૂર્વપ્રયોગ. પૂર્વના બંધાયેલા પ્રારબ્ધ પ્રમાણે વિચરે ૯૫૪૬ વચનાતિશયતા અપૂર્વ વાણી, અજ્ઞાની કરતાં પ્રત્યક્ષ જુદી પડતી વાણી ૯૫૪૭ અવિરુદ્ધ દશા અવિરોધપણે ૯૫૪૮ આત્મજ્ઞાન સ્વરૂપસ્થિતિ, સમ્યક્દર્શન ૯૫૪૯ એકાવતારીપણું એક જ જન્મ-ભવ-અવતાર પછી મોક્ષગમન પૃ.૫૩૩ ૯૫૫) રોધક
સે અટકાવનાર, અવરોધક ૯૫૫૧ ૯૫૫૨ આત્મસ્વભાવ આવિર્ભાવપણું આત્મસ્વભાવનો ઉદ્ભવ, મિથ્યાત્વનો અભાવ સ્વરૂપસ્થિતિ ૯૫૫૩ દેશે કરીને અંશે કરીને ૯પપ૪ પૂર્વનિબંધિત પૂર્વે બાંધેલાં, પૂર્વે નિબંધન કરેલાં ૯પપપ બાહુલ્યતા બહોળતા, બહુલતા, પુષ્કળપણું ૯૫૫૬ શ્રેણિક મહાવીર સ્વામીના સમયમાં મગધ દેશનો રાજા, પરમ ભક્ત, આવતી
ચોવીસીના પ્રથમ તીર્થકર, ચેલણા-નંદા રાણી, કોણિક-અભયકુમાર પુત્રો ૯૫૫૭ જિનરૂપ જિનનું સ્વરૂપ
અંતે
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૫૩૪
૯૫૫૮
૯૫૫૯
૯૫૬૦ છેદક
૯૫૬૧ સ્વચ્છંદ
૯૫૬૨
ભાખિયું
ગુજ્ય કહેવે કરી
પૃ.૫૩૫
૯૫૬૩ છદ્મસ્થ ૯૫૬૪ વૈયાવચ્ચ
૯૫૬૫
૯૫૬૬
૯૫૬૭
ઉપાર્જન
બૂડે
૯૫૬૮
૯૫૬૯
૯૫૭૦
૯૫૭૧
૯૫૭૨
શુન્ । ઊંડાણ, ગુહ્યતા, મર્મ, છાની વાત, ગુપ્ત; ગણગણવા યોગ્ય કહેતાં, કથતાં, જાહેર કરતાં, પ્રગટ કરતાં
છાન્ । આવરણ સહિત જીવ, જેને કેવળજ્ઞાન પ્રગટ્યું નથી તે વિ+જ્ઞા+વૃત્ । વૈયાવૃત્ત્વ । સેવા, શુશ્રુષા, સારવાર, ભક્તિ, શાતા પહોંચાડવી. આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, નવદીક્ષિત, રોગી-ગ્લાન, તપસ્વી, સ્થવિર, સ્વધર્મી, ગુરુ, ઉપકારી, ગુણીજનોની તન-મન-ધન-ભાવથી સેવા. આત્યંતર તપનો ભેદ, તીર્થંકર નામકર્મ બંધાવાનું એક કારણ સુલભબોધિ, આરાધક
સુભાગ્ય
મહામોહનીય કર્મ પૂજાવાનો ભાવ તે જ અજ્ઞાન અને મહામોહ. તેથી અપાર જન્મ-મરણ ઊભાં થાય તેવાં બંધાતાં કર્મ
મહામોહનીય કર્મ મહામોહનીય કર્મ બંધાવાનાં ૩૦ સ્થાનક નીચે મુજબ છે ઃ ઉપાર્જન
ભવજળ
અવળો
નિષ્પક્ષપાતે
છિન્દ્ । છેદ કરનારાં, નાશ કરનારા
પોતાના ડહાપણે અને ઇચ્છાએ ચાલવું, મરજી મુજબ વર્તવું ભાણ્ । કહ્યું છે
:: ૩૪૩::
૧. ત્રસ જીવ પાણીમાં ડૂબાડવા. ૨. ત્રસ જીવના માથા પર ભીનું ચામડું બાંધીને મારવું. ૩. ત્રસ જીવના શ્વાસોચ્છ્વાસ રોકવા. ૪. ત્રસ જીવને અગ્નિના ધૂમાડાથી મારવા. ૫. ત્રસ જીવનું મસ્તક છેદવું. ૬. ત્રસ જીવને છળકપટથી મારીને હસવું. ૭. માયાચાર કરીને અસત્ય બોલીને અનાચારને છુપાવવા. ૮. પોતાનો દુરાચાર છુપાવીને બીજા પર કલંક મૂકવું. ૯. કજીયો વધારવા મિશ્ર ભાષા બોલવી. ૧૦. પતિ-પત્નીમાં મતભેદ કરાવવા. ૧૧. બાળ બ્રહ્મચારી ન હોય છતાં મનાવે. ૧૨. બ્રહ્મચારી ન હોય અને કહેવરાવવું. ૧૩. પોતાના સ્વામીને ઠગવું. ૧૪. ઉપકારી પર ઇર્ષ્યાવશ અપકાર કરવો. ૧૫. પોતાના ઉપકારીની હત્યા કરવી. ૧૬. પ્રસિદ્ધ પુરુષની હત્યા કરવી. ૧૭. મુખ્ય પુરુષની હત્યા કરવી. ૧૮. સંયમીને પથભ્રષ્ટ કરવા. ૧૯. મહાન પુરુષોની, કેવળીની નિંદા કરવી. ૨૦. ન્યાયમાર્ગની નિંદા કરવી. ૨૧. આચાર્ય-ઉપાધ્યાય-ગુરુની નિંદા કરવી. ૨૨. આચાર્ય કે ગુરુનો અવિનય કરવો. ૨૩. પોતે ન હોય છતાં પોતાને બહુશ્રુત મનાવે. ૨૪. તપસ્વી ન હોય છતાં કહેવરાવવું. ૨૫. અસ્વસ્થ આચાર્ય વગેરેની સેવા ન કરવી. ૨૬. કુશાસ્ત્રનું પ્રરૂપણ કરવું. ૨૭. આત્મપ્રશંસા માટે મંત્ર વગેરેના પ્રયોગ કરવા. ૨૮. આ લોક-પરલોકના ભોગની ઇચ્છા રાખવી. ૨૯. દેવોની નિંદા કરવી અને ૩૦. અસર્વજ્ઞ હોવા છતાં પોતાને સર્વજ્ઞ કહેવું-કહેવરાવવું (શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર, સમવાય ૩૦) પ+ન્ । બાંધીને, કમાવું, પેદા કરવું, હાંસલ કરવું
૩૫+
ડૂબે
મૂ+ગત્ । ભવ-સંસારસાગરનું પાણી ઊંધો, ઊલટો
પક્ષપાત વિના, પક્ષપાત રહિતપણે
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૪૪:: ૯૫૭૩ ઉપલક્ષણ ૩૫+તક્ષ ચિહ્ન, વિશેષ લક્ષણ ૯૫૭૪ નિજકુળધર્મ પોતાના કુળધર્મ ૯૫૭પ જિનદેહપ્રમાણ જિનેશ્વર ભગવાનનાં શરીરનું વર્ણન-માપ ૯૫૭૬ સમવસરણ સમ્+આવે+ા તીર્થકર દેવની દેશના વખતે દેવો દ્વારા રચાતો સભામંડપ જેમાં
નારક સિવાયના જીવો જાતિવેર ભૂલીને બાજુબાજુમાં સ્થાન લે, પોતપોતાની ભાષામાં ઉપદેશ સમજી શકે. ૩પીઠિકા અનુક્રમેવૈદુર્યરત્ન-સુવર્ણ મણિરત્નોની હોય છે, ગંધકુટિ પર રત્નજડિત સિંહાસન ઉપર શ્રી તીર્થંકરદેવ બિરાજે છે, ૧૨ સભા-પર્ષદામાં ગણધરો-મુનિવરો, કલ્પવાસી દેવી, અજિંકા-શ્રાવિકા, જ્યોતિષી દેવી, વ્યંતર દેવી, ભવનવાસી દેવી, ભવનવાસી દેવ, વ્યંતર દેવ,
જ્યોતિષીદેવ, વૈમાનિકદેવ, મનુષ્ય-રાજા-વિદ્યાધર-ચક્રવર્તી અને તિર્યંચો હોય. ૯૫૭૭ રોકી રહે ન્યૂ રોકી રાખે, રોકાઈ જાય ૯૫૭૮ મતાર્થ મન+અર્થ પોતાના મત-અભિપ્રાયની અભિલાષા; કષાયનું શમન ન હોવું,
વૈરાગ્ય ન હોવો, સરળતા ન હોવી અને મધ્યસ્થતાનો પણ અભાવ ૯૫૭૯ દૃષ્ટિવિમુખ સદ્ગુરુની દૃષ્ટિથી-વાણીથી વિમુખ રહે, અવળો ચાલે પૃ.૫૩૬ ૯૫૮) ભંગ
મમ્ | ભાંગા, પ્રકાર ૯૫૮૧ ભંગજાળ ભેદ, ભાંગા, પ્રકારની જાળ; પ્રતિબંધોની જાળ, જાળું, ફંદા ૯૫૮૨ વૃત્તિ
વૃત્ | અસ્તિત્વ; આચરણ; દશા; ક્રિયાકર્મ ૯૫૮૩ નિશ્ચય નય નિ+વિની શુદ્ધ વસ્તુને પ્રતિપાદન કરનાર ૯૫૮૪ શબ્દની માંય દ્િ કહેવા રૂપે ૯૫૮૫ સ્પર્શના ઋા સ્પર્શ, અડકવું અસર; ચર્ચા માટે હાથ ધરવું ૯૫૮૬ અનુ-અધિકારીમાં જ અયોગ્ય, અપાત્ર જીવમાં જ ૯૫૮૭ સરળપણું પૃ! સરળતા, સીધું, સીધા સ્વભાવનું આત્માના ગુણ ગ્રહણ કરવા રૂપ ભાવ ૯૫૮૮ સત્યાસત્ય સ+૩+સન્ ! સત્ય કે અસત્ય, સાચું કે ખોટું ૯૫૮૯ દુર્ભાગ્ય તુમન કમનસીબ, મોક્ષમાર્ગને પામવા જેવું ભાગ્ય ન હોવું તે ૯૫૯) જાવા કાજ કમ્ | જવા માટે, જવા અર્થે ૯૫૯૧ સુખસાજ સુન્ ા સુખ માટેની સામગ્રી ૫.૫૩૦ ૯પ૯૨
સF+VKા કોઈપણ કામ માટેનો ઉપયોગી સરંજામ, સાધનો, સામાન ૯૫૯૩ આત્માર્થી
આત્માની ઇચ્છાવાળો. કષાયનું ઉપશમન, માત્ર મોક્ષની ઇચ્છા, સંસાર
પ્રત્યે વૈરાગ્ય, જીવ માત્ર પર દયા જેને હોય તે (શ્રી આસિ.ગાથા ૩૮) ૯૫૯૪ = સંમંતિ પાસદતં મોuiતિ પાસદા જયાં સમકિત-આત્મજ્ઞાન ત્યાં મુનિપણું છે.
(શ્રી આચારાંગ સૂત્ર, અધ્યયન પ મું, ઉદ્દેશક ૩ જો, બોલ નંબર ૩૦૧) ૯પ૯૫ ભવચ્છેદ મૂછિદ્ ભવનો નાશ ૯૫૯૬ ત્રણે યોગ એકત્વથી મન-વચન-કાયાની એકતાથી ૯૫૯૭ આજ્ઞાધાર આજ્ઞાંકિતપણે ૯૫૯૮ પરમારથનો પંથ મોક્ષનો માર્ગ
સામગ્રી
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૪૫ ::
સમંત
સત્+મના માન્ય ભવે ખેદ સંસાર પર વૈરાગ્ય મનરોગ મન-ને-નો-માં રોગ ભવે
પૂ. સંસાર પર આત્માર્થ નિવાસ આત્માર્થનો નિવાસ-રહે છે, આત્માર્થને રહેવાનું સ્થળ પ્રાણીદયા જીવ માત્ર પર દયા અંતર રોગ અંતરનો અંદરનો રોગ, આત્મબ્રાન્તિનો રોગ સુહાય સુન્ ા શોભે, પરિણામ પામે સુવિચારણા સુ+વ+વર્ સ વિચારણા, સત્ વિચારણા, સુવિચાર દશા
૯૫૯૯ ૯૬OO ૯૬૦૧ ૯૬૦૨ ૯૬૦૩ ૯૯૦૪ ૯૬૦પ ૯૬૦૬ ૯૬૦૭ પૃ.૫૩૮ ૯૬૦૮ CEOL ૯૬૧૦ ૯૬૧૧ ૯૬૧૨ ૯૬૧૩ ૯૬૧૪ ૯૬૧૫ ૯૬૧૬ ૯૬૧૭ ૯૬૧૮ ૯૬૧૯ ૯૬૨૦ ૯૬૨૧ ૯૬૨૨ પૃ.૫૩૯ ૯૬૨૩ ૯૬૨૪ ૯૬૨૫
ઊપજે ૩પદ્ ા ઉત્પન્ન થાય સંવાદ સમ્+વર્ા સવાલજવાબ, સામસામી વાતચીત પપદ છ પદઃ આત્મા છે, નિત્ય છે, કર્તા છે, ભોક્તા છે, મોક્ષ છે, મોક્ષનો ઉપાય છે આંહી મિના અહીં, અહીંયા ષપદનામકથન ૬ પદનાં નામ કહું છું કહેવાય છે કિર્તા
5 | કરનાર ભોક્તા મુન્ ! ભોગવનાર સુધર્મ સુગ્ધા સત્ ધર્મ ષસ્થાનક ૬ સ્થાનક, ૬ સ્થાન સમજાવા સમજવા માટે એંધાણ
મજ્ઞાના ચિહ્ન, નિશાની ઘટ
ધાં ઘડો; હાથીનું માથું કુંભક પ્રાણાયામ; કુંભ રાશિ
પાં વસ્ત્ર, કપડું; ઘૂંઘટ; પડદો; છત ફોકટ ફોગટ, નકામા, મિથ્યા, મફત સમજાવો સદુપાય સમાધાન કહો, સતુ પ્રાપ્તિનું સાધન, યુક્તિની સમજણ આપો
પટ
દેહાધ્યાસ અસિ મ્યાન
૯૬૨૬
૯૬૨૭ ૯૬૨૮ ૯૬૨૯ ૯૬૩)
બાધા કર્મેન્દ્રિય ચક્ષુઇન્દ્રિય ઇન્દ્રિ
વિધ+આલ્ ા દેહને પોતાના માનવા રૂપ અજ્ઞાન, ભ્રાંતિ
+ન ા તલવાર મિયાન, ધારવાળાં હથિયારનું ઘર, ઘરું, કવર ટ્રમ્ I નજર; જોવાની શક્તિ; લક્ષ, ધ્યાન વધુ વિરોધ, અડચણ, અંતરાય, મુશ્કેલી
[+ા કાન પૈસુન્દ્રા આંખ ફુન્દ્રા ઇન્દ્રિય, બળ, શરીરના અવયવ, ૫ જ્ઞાનેન્દ્રિયો-કાયા, જીભ,નાક, આંખ ને કાન; ૫ કર્મેન્દ્રિયો – હાથ, પગ, વાણી, ગુદા ને ઉપસ્થ V+ ના શ્વાસોચ્છવાસ, ૧૦ પ્રાણમાં ૧, જીવન, વાયુ સત્ | અસ્તિત્વ વડે; હોવાપણાથી; અધિકાર-હકૂમતનું શ્રેષ્ઠતાથી
૯૬૩૧ ૯૬૩ર
પ્રાણ સત્તા વડે
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________
ક: ૩૪૬ :: ૯૬૩૩ સર્વ અવસ્થા જાગ્રત, સ્વપ્ન અને નિદ્રા અવસ્થા-સ્થિતિ-દશા ૯૬૩૪
ચૈતન્યમય જાણ્યા જ કરવાના સ્વભાવવાળો (આત્મા), જ્ઞાનદર્શનમય પૃ.૫૪૦ ૯૬૩૫ કુશ દેહ શું પાતળું, દુર્બળ શરીર, થોડી કાયા, દૂબળો દેહ ૯૬૩૬ સ્થૂળ દેહ યૂના જાડું શરીર, મોટું-મજબૂત-દૃઢ શરીર ૯૬૩૭ આત્મા
*મનિદ્ આત્મા, જીવ; પરમાત્મા, મન, બુદ્ધિ, પુત્ર; પવન; પ્રકૃતિ ૯૬૩૮ વિકલ્પ વિરોધ ૯૬૩૯ દ્વય ભાવ દિ દ્વૈત ભાવ, બેયનો જુદો જુદો ભાવ ૯૬૪૦ અચરજ
+વત્ / આશ્ચર્ય ૯૬૪૧ અમાપ
અ+માં / માપ ન થઈ શકે એવું ૯૬૪૨ અસ્તિત્વ કમ્ ! હોવાપણું ૯૬૪૩ પલટાયા બદલાય ૯૬૪૪ અવિનાશ +વિનમ્ નિત્ય ૯૬૪૫ દેહયોગ દેહનો સંયોગ થતાં, દેહના જન્મ સાથે ૯૬૪૬ દ્રશ્ય
|| જોવાનો વિષય, જોઈ શકાય તેવું, નજરે પડતું, પદાર્થ ૯૬૪૭ લય
ન | નાશ, વિનાશ, વિલય; સંગીતનો તાલ ૯૬૪૮ કોના અનુભવ વશ્ય? કોના અનુભવને વશ? કોણે જાણ્યું? પૃ.૫૪૧ ૯૬૪૯ દ્રષ્ટા
| | જોનાર ૯૬૫૦ સંયોગ સંબંધે સમ્પુના સ+વધુ વધુ સંયોગથી ઉત્પન્ન થયેલો ૯૬પ૧ કેને વશ કોને વશ ૯૬પર અપસિદ્ધાંતરૂપ ભૂલ ભરેલો સિદ્ધાંત, તર્કદોષથી ભરેલો સિદ્ધાંત, વિરુદ્ધ માન્યતા ૯૬૫૩
સ્થિર | નક્કી થયો, સ્થિર થયો, થોભ્યો, નિશ્ચય પર આવ્યો ૯૬૫૪ અનુભવશ્ય અનુભવસ્વરૂપ આત્મા જુએ-જાણે છે પૃ.૫૪૨ ૯૬પપ અસંયોગીપણું મ+સમ્+યુગ સંયોગોથી ઉત્પન્ન નહીં થવાપણું ૯૬પ૬ અસ્પૃશ્ય સંસ્કૃ સ્પર્શને પામ્યો નથી ૯૬પ૭ માંય
મથ્યા માં, ની અંદર, માંહ્ય, માંહી ૯૬પ૮ પૂર્વજન્મ આ જન્મ પહેલાંના, પહેલાંના જન્મના ૯૬પ૯ નિહિંસકપણું નિ+fહંમ્ હિંસકતાનો અભાવ, હિંસા ન કરવાની વૃત્તિ ૯૬૬૦ પારેવાને વિષે પારીવતા કબૂતરમાં ૯૬૬૧ માંકડ મન | પથારી, ખાટલા, પલંગ વગેરેમાં થતું રાતું-મરૂન નાનું કરડનારું જંતુ,
માંકણ, તે ઇન્દ્રિય જીવ ૯૬૬૨ ભયસંજ્ઞા મી+સમ્+જ્ઞા ! ભયની વૃત્તિ ૯૬૬૩ પ્રીતિ
પ્રી પ્રેમ, આસક્તિ, હર્ષ, આનંદ; મૈત્રી; અનુકંપા; અનુરાગ ૯૬૬૪
લુબ્ધપણા તુમ લોભ, લાલચ, લાલસા ૯૬૬૫ ગર્ભ
+મના માના પેટમાં રહેલો જીવ, શુક્ર-શોણિતના સંયોગથી ઉત્પન્ન માંસપિંડ
ઠર્યો
*
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૪૭ ::
વીર્ય-રેતના ગુણ પુરુષના વીર્ય અને સ્ત્રીની રજનો ગુણ
પૃ.૫૪૩ ૯૬૬૭ ૯૬૬૮ ૯૬૬૯ ૯૬૭) ૯૬૭૧ ૯૬૭૨ ૯૬૭૩ ૯૬૭૪ ૯૬૭પ ૯૬૭૬ ૯૬૭૭ ૯૬૭૮ ૯૬૭૯
સંચરે છે ચેતનાશ્રિત ત્રણ્યનું વિભાવ વદનારો ક્ષણિક અક્ષણિકપણા કેવળ કેમાં છિન્નભિન્ન સૂમમાં સૂક્ષ્મ સમૂળગો અવસ્થાંતર
સન્ ગમન કરે-પ્રવેશે-હલનચલન કરે છે, વ્યાપી જાય છે ચેતનને આશ્રયે રહેલા fa . ત્રણનું વિ+મૂ ] બાહ્ય ઉપાધિથી નીપજતા વિશેષ-ભાવ વત્ કહેનારો, જાણનારો, વદનાર ક્ષ[ I ક્ષણભરનો, ક્ષણભંગુર, પળ પૂરતો 4+&[ નિત્યત્વ તે+વન્ ! સાવ, સંપૂર્ણ, માત્ર, છેક, સિર્ફ, ફક્ત
શેમાં
છિમિત્ ા વેરણછેરણ, છેદાઈ-ભેરાઈ સૂમના ઝીણામાં ઝીણો, બારીકમાં બારીક, નાનામાં નાનું સ+મૂલ્લુ મૂળ સહિત, તદન, સપૂચો, તમામ, પૂરેપૂરો, સમૂત્ર | રૂપાંતર
પૃ.૫૪૪
૯૬૮૦ તપાસ
શોધ, ચકાસ, પૂછ, નિરીક્ષણ કર, ખોળ, ખોજ, ચોકસાઈ કર ૯૬૮૧ સહજ
સટ્ટ+નન્ ! અનાયાસે, સ્વાભાવિક ૯૬૮૨ પ્રકૃતિ પ્ર+5 સત્ત્વાદિ ગુણવાળી પ્રકૃતિ, સત્ત્વ-રજસ્તમમ્ ગુણવાળી પ્રકૃતિ ૯૬૮૩
અથવા, કે ૯૬૮૪ ચેતન વિન્ ! આત્મા ૯૬૮૫ અસમર્થ +સમૂ+ગઈ 1 અનિષ્ણાત, અશક્તિમાન, નિર્બળ; અયોગ્ય ૯૬૮૬ ઈશ્વર ડુંમ્ ! શુદ્ધ આત્મસ્વભાવ જેનો થાય છે તે પૃ.૫૪૫ ૯૬૮૭ પ્રેરક
પ્ર+ા પ્રેરણા કરનાર, કર્મનો કર્તા ૯૬૮૮ પ્રભાવ પ્ર+À I શક્તિ, અસર, ગુણ, પ્રતાપ ૯૬૮૯ અનાયાસ કર્તાપણું સહજ સ્વભાવે કર્તાપણું (૪ પ્રકારે વિચારણા: આત્માએ નહીં ચિંતવેલું,
આત્માનું કંઇ પણ કર્તૃત્ત્વ છતાં પ્રવર્તેલું નહીં, ઇશ્વરાદિ કોઇ કર્મ વળગાડી દે
તેથી થયેલું, પ્રકૃતિ પરાણે વળગે તેથી થયેલું) ૯૬૯૦ ગ્રહણગ્રહણ પ્રશ્ન+પ્રદ્ ગ્રહણ કે અંગ્રહણ ૯૬૯૧ વિષ્ણુ વિન્નુમ્ નારાયણ, સૃષ્ટિનું પાલન કરનારું; ઇશ્વરરૂપ; પરબ્રહ્મ ૯૬૯૨ વળગાડનાર વિક્રેતા લપેટનાર, આગ્રહથી મંડી પડનાર, માથે નાખનાર ૯૬૯૩ પ્રકૃત્યાદિ પ્ર+ા પ્રકૃતિ વગેરે ૯૬૯૪ દ્રવ્યકર્મ દૃા જ્ઞાનાવરણાદિરૂપ કર્મ પરમાણુઓ. મુખ્યપણે ૮પ્રકારે– જ્ઞાનાવરણીય,
દર્શનાવરણીય, વેદનીય, મોહનીય, આયુષ્ય, નામ, ગોત્ર, અંતરાય પૃ.૫૪૬ ૯૯૫ નિષેધી દેખાડ્યું છે નિમન્નિધુ નિષેધના કરી બતાવ્યો છે
૯૬૯૬ અંતઃકરણ ચેતન મનન કર્મ કરવા માટે કર્મવળગણાનું અવલંબન લે છે તે
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૪૮ :
૯૬૯૭
૯૬૯૮
૯૬૯૯
0022
૯૭૦૧
૯૦૦૨
૯૦૦૩
ભોતૃત્વ
ભ્રાંતિગત પુરુષ આત્મસ્રાંતિવાળા પુરુષ મુન્ । ભોક્તાપણું હૈં । કર્તાપણું પ્ર+મ।। પ્રમાણનો અંશ, નય
કર્તૃત્વ પ્રમાણાંશ
મૃગજળમાંથી જળબુદ્ધિ રેતાળ જમીન ઉપર સૂર્યનાં કિરણ પડતાં દૂરથી દેખાતો પાણી જેવો આભાસ તે મૃગજળ કે ઝાંઝવાનાં જળ, નજીક આવતાં તે ભ્રમ ટળે છે પોતાનો શુદ્ધ ચૈતન્ય આદિ સ્વભાવ
કર્મભાવ, કર્મની શક્તિ, અસર, ગુણ
આપસ્વભાવ
કર્મપ્રભાવ
પૃ.૫૪૦
૯૭૦૪
૯૭૦૦૫
૯૦૦૬
८৩০७
૯૦૦૮
૯૦૦૯
૯૦૧૦
૯૭૧૧
૯૭૧૨
૯૭૧૩
૯૭૧૪
પૃ.૫૪૮
૯૭૧૫
૯૭૧૬
૯૦૧૭
૯૭૧૮
૯૭૧૯
૯૭૨૦
૯૭૨૧
૯૭૨૨
૯૭૨૩
૯૭૨૪
૯૭૨૫ ઝેર
૯૭૨૬
૯૭૨૭
૯૭૨૮
૯૭૨૯
૯૭૩૦
અક્રિય
સક્રિય
પરમાર્થનય
સોય
ફળ પરિણામી
સધાય
કર્મફળદાતૃત્વાદિ
પ્રપંચ
નિષ્ક્રિય
ન્યૂનત્વ
ઉચ્છેદવા
વિષમતા
સામર્થ્ય
સર્વજ્ઞાદિ ગુણ તેવે સ્વરૂપે ઉત્થાપવા સમાન જગત નિયમ
જીવવીર્ય
સ્ફુરણા
જડધૂપ તદનુયાયીપણે
સુધા દીર્ઘાયુષતા
શંક
નૃપ
વૈદ્ય
5+TM। નિષ્ક્રિય, નિરુદ્યોગી, યોગક્રિયા વિનાનો
સ+ । યોગક્રિયા સહિત; ચૈતન્યાદિ સ્વભાવરૂપ ક્રિયાસહિત પરમ+અર્થ+ની। નિશ્ચય નય
સ:+વ્ । તે, એ
ફળ દેનારાં-આપનારાં, ફળદાતા સાધ્। સાધી શકાય, સાબિત થાય
+ત્+વા । કર્મના ફળ દેવાપણું, કર્મફળદાતાપણું વગેરે સાંસારિક માયા, વિસ્તાર
નિસ્+ । પરભાવ વગેરેનો કર્તા નહીં તે
નિ+ર્ । ઓછાપણું, ઊણપ, કમ, થોડું; નિકૃષ્ટતા, નીચતા; વિકૃતતા +છિદ્। છેદ ઉડાડવા, નાશ કરવા, ખંડન કરવા, ઉખેડવા
વિ+સમ્। અસમાનતા, પ્રતિકૂળતા; પ્રચંડતા; ભયાનકતા; વિકટતા સમ્+થ્ । સમર્થતા, શક્તિ, પ્રભાવ, નિષ્ણાતતા, સક્ષમતા, યોગ્યતા કેવળજ્ઞાન, કેવળદર્શન, અનંત સુખ વગેરે ગુણ
તેવાં સ્વરૂપે
૩+ સ્થાપ્ । સ્થાપ્યું ન સ્થાપ્યું કરવું, ન માનવા બરોબર, ઉખાડી નાખવા જેવું જગતનો નિયમ, સૃષ્ટિનો કાયદો, વિશ્વ વ્યવસ્થા
જીવનું વીર્ય-શક્તિ-બળ-સ્ફૂર્તિ
। સ્ફૂર્તિ, સૂઝ
જડ તે દ્રવ્યકર્મરૂપ પુદ્ગલની વર્ગણા, જડ કર્મરજ તેને અનુસરતાં જતાં
વિષ, જે પીતાં મરી જવાય, વેર, ઇર્ષ્યા, ઓટલા કે ઊંચી બેઠકની ધાર
સુ+ધા, ધે । અમૃત
વૃ+ગાયુક્। લાંબુ આયુષ્ય હોવું, દીર્ઘ જીવન રમ્+ । ગરીબ, નિર્ધન, કૃપણ, યાચક, ફકીર +પા, પાન્ । રાજા, મનુષ્યોનું રક્ષણ-પાલન કરનાર વિદ્ । ભોગવવા યોગ્ય, વેદવા યોગ્ય
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૪૯::
કુરુપપણું ૩+| કુરુપતા, કદરૂપું સુરૂપપણું સુ++ા સુરૂપતા, સૌન્દર્ય નિ:સત્ત્વ નિ+સત્ | સત્વહીન, માલ વિનાનું, નિર્બળ, રસકસ વિનાનાં અધ્યવસાય મધ+અવ+સો પ્રયત્ન, દઢ નિશ્ચય, ભાવ, સંકલ્પ વિપાક વિ+પર્ા ફળ, પરિણામ, પરિપક્વતા ઊર્ધ્વગમન ઉચ્ચ ગતિ, દેવગતિ અધોગમન અધોગતિ, નરકગતિ મધ્યસ્થિતિ મનુષ્ય, તિર્યંચ ગતિ, વચલી ગતિમાં જવા-રહેવાનું ભોગ્ય સ્થાનક ભોગવવાનાં સ્થાન પુગલસામર્થ્ય પુગલની શક્તિ, પ્રભાવ, બળ, જોર, ક્ષમતા વિસ્તાર વિ+સ્ત ફેલાવો, વિશાળ, વધારે, લાંબુંપહોળું, વર્તુળનો વ્યાસ, પથારો અત્ર
રૂમ, તત્ત્રર્ ! અહીં, આ સ્થાને, આમાં, આ વિષયમાં
પૃ.૫૪૯ ૯૭૩૧ ૯૭૩૨ ૯૭૩૩ ૯૭૩૪ ૯૭૩પ ૯૭૩૬ ૯૭૩૭ ૯૭૩૮ ૯૭૩૯ ८७४० ૯૭૪૧ ૯૭૪૨ પૃ.૫૫૦ ૯૭૪૩ ૯૭૪૪ ૯૭૪૫ ૯૭૪૬ ૯૭૪૭ ८७४८ ૯૭૪૯ ૯૭પ૦ પૃપપ૧ ૯૭૫૧ ૯૭૫૨ ૯૭૫૩ ૯૭૫૪ ૯૭૫૫ ૯૭પ૬ પૃ.પપર ૯૭પ૭ ૯૭પ૮ ૯૭પ૯
વર્તમાન સફળ સફળતા સુજાણ આત્યંતિક સુખભોગ અવિરોધ જાતિ
વૃત્ | ચાલુ, વર્તતો સ+ન ા ફળ સહિત, ફળવાન સ+cતા ફળવાન છે, ફળ મળે છે સુ+જ્ઞા | વિચક્ષણ મતિમત્તા હંમેશ માટે, આખરી, અંતિમ, પાછો ગ્રહણ ન થાય તેવો, સંપૂર્ણ મુહૂ+મુન્ | આત્માનંદનો ભોગવટો
+વિ+É ! અચૂક કાર્ય કરે એવો, માન્ય થાય તેવો, ભૂલ વગરનો નન્ વર્ણ, વંશ, કુળ, વાણિયા, બ્રાહ્મણ, પટેલ વગેરે ૮૪ જ્ઞાતિ
ઉપકાર સર્વાગ નિવાસ નાશે છેદક દશા ગ્રંથ
ભલું કરવું, મદદ, સહાય; પાડ; અનુગ્રહ; પરિચર્યા પૃ+ | I બધી રીતે નિ+ન+વસ્ પોતાના સ્વરૂપને વિષે સ્થિતિ થવી નમ્ ! નાશ પામે, લય, લોપ, સંહાર થઈ જાય છિન્ / સંજુ ! છેદે એવી દશા, છેદનારી રજૂ ગાંઠ, બંધન
સતું ચૈતન્યમય સર્વાભાસ
{ | અવિનાશી, ત્રણે કાળ અસ્તિત્વ ધરાવે છે તે વિન્ સર્વ ભાવને પ્રકાશવા રૂપ સ્વભાવમય, જ્ઞાનદર્શનમય પૃ+મા+માન્ ! અન્ય સર્વ વિભાવ અને દેહાદિ સંયોગનો આભાસ, શ્વાસ રોકવામાં કે સ્વપ્નમાં કે પ્રકાશ દેખાય તેને આત્મા માની લેવો શુદ્ધ આત્માનું સ્વરૂપ અનુભવવું પા બોધ, શીખ
૯૭૬) ૯૭૬૧
કેવળ પામિયે પાઠ
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૫૦:: ૯૭૬૨ દર્શનમોહનીય કર્મ પરમાર્થને વિષે અપરમાર્થ બુદ્ધિ અને અપરમાર્થને વિષે પરમાર્થબુદ્ધિ
રૂપ કર્મ, જીવને સ્વસ્વરૂપનું ભાન ન થાય, તત્ત્વની રુચિ ન થાય તેવું કર્મ ૯૭૬૩ ચારિત્રમોહનીય કર્મ પરમાર્થને પરમાર્થ જાણીને આત્મસ્વભાવની સ્થિરતાને અટકાવે એવા
પૂર્વસંસ્કારરૂપ કષાય અને નોકષાય કર્મ ૯૭૬૪ બોધ
વધુ | આત્મબોધ ૯૭૬૫ અચૂક
ચૂકે નહીં તેવો, ચૂક્યા વિના ૯૭૬૬ સત્યાત્મબોધ સાચો આત્મબોધ ૯૭૬૭ રતિ
રમ્ | ગમા ૯૭૬૮ અરતિ
+રમ્ | અણગમાં ૯૭૬૯ પ્રતિપક્ષ વિરુદ્ધ પક્ષ, સામા પક્ષ ૯૭૭) રોક્યાં રોકાય છે રોકવાથી રોકાય છે ૯૭૭૧ અલ્પ
થોડા, ઓછા, બહુ થોડા ૯૭૭૨ ઘણામાં ઘણા વધુમાં વધુ
જઘન્ય નવા ઓછામાં ઓછા, સૌથી પાછળનું, નિકૃષ્ટ, નીચું, અંતિમ ૯૭૭૪ મધ્યમ મા વચલાં, નહીં કનિષ્ક કે નહીં ઉત્કૃષ્ટ, મધ્યવર્તી, નિરપેક્ષ ૯૭૭પ ઉત્કૃષ્ટ
Fા શ્રેષ્ઠ, ઉત્તમ, સર્વોત્તમ; ઉન્નત, ઉપર ઉઠાવેલું વધુમાં વધુ
પૃ.૫૫૩
૯૭૭૬ ૯૭૭૭
૯૭૭૮
૯૭૯ ૯૭૮૦ ૯૭૮૧ ૯૭૮૨ ૯૭૮૩ ૯૭૮૪ ૯૭૮૫ ૯૭૮૬ ૯૭૮૭ ૯૭૮૮ ૯૭૮૯
ઉત્થાપતાં *સ્થા ઉખેડી નાખતાં, ન માનતાં, સ્થાપ્યું ન સ્થાપ્યું કરતાં, જાગ્રત કરતાં ઊંચનીચત્વ ઊંચનીચપણું, ઉચ્ચતા-નીચતા અંતરદયા અંતરથી દયા, અંતરમાં દયા, પોતાની અને પરની સાચી દયા જિજ્ઞાસા જ્ઞા | મોક્ષમાર્ગને જાણવાની-પામવાની ઇચ્છા અંતર શોધ અંતરની શોધ નિજભાવ નિ+નું+ભૂ! આત્માના સ્વભાવ વર્ધમાન વૃધુ 1 વધતું જતું ચારિત્રનો સ્વભાવસમાધિ રૂપ ચારિત્રનો વીતરાગપદ વિ+3+
રપત્ સર્વ રાગદ્વેષના ક્ષયરૂપ પદ, સર્વજ્ઞપદ, કેવળીપદ વાસ
વસ્ | વાન્ ! સ્થિતિ, નિવાસ, સ્થિરતા કેવળ
+વત્ સર્વ આભારહિત અખંડ
+વા ખંડિત ન થાય, મંદ ન થાય, નાશ ન પામે તેવું નિર્વાણ નિ+વા | જીવન્મુક્તદશા, મોક્ષ દેહ છતાં નિર્વાણ દેહધારી પરમાત્મા, ૪ અઘાતી કર્મ બાકી પણ ૪ઘાતી કર્મના ક્ષયથી સિદ્ધ
જ છે, સિદ્ધ જેવું જ સુખ ભોગવે છે
પૃ.૫૫૪
૯૭૯)
કોટિ
૯૭૯૧ ૯૭૯૨ ૯૭૯૩
કરોડ, સો લાખ, પ્રકારપૂર્વપક્ષ; અંતિમતા; કમાનનો છેડો દેહાધ્યાસ વિધ+{ દેહમાં આત્મતા, શરીર જે પોતાનું નથી છતાં માની બેસવું મર્મ
રહસ્ય, ભેદ, તાત્પર્ય અવ્યાબાધ સ્વરૂપ અવ્યાબાધ સુખસ્વરૂપ
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૭૯૪
૯૭૯૫ ૯૭૯૬
6-6-2
૯૭૯૮
2-06-2
૯૮૦૨
૯૮૦૩
૯૮૦૪
પૃ.૫૫૫
૯૮૦૫
૯૮૦૬
૯૮૦૭
:: ૩૫૧ ::
દ્રવ્યે દ્રવ્ય ૫રમાર્થથી સદાય ભિન્ન માટે શુદ્ધ; રાગ-દ્વેષ-અજ્ઞાન વિનાનું નિર્મળ વુક્। બોધસ્વરૂપ
જ્ઞાનાદિ ગુણોથી ભરપૂર; એક પણ પ્રદેશ છૂટો પડ્યો નથી તેવો ટંકોત્કીર્ણ સ્વભાવે જ પ્રકાશસ્વરૂપ, પોતે જ પ્રકાશરૂપ અવ્યાબાધ સુખનું ધામ, પોતે જ સુખરૂપ
સુખધામ
સહજ સમાધિ માંય સહજ સમાધિમાં સ્થિત, સ્વાભાવિક વર્તતા આત્મઅનુભવમાં લીન મુન્ । વાણીયોગની અપ્રવૃત્તિ, ન બોલવું, ચૂપ રહેવું પૂર્વે કોઇ દિવસ નહીં આવેલું
તમ્ । ભાસ્યું, લાગ્યું, પામ્યું, થયું
વિદ્+મતિ+રૂણ્+ત । દેહથી જુદી-અલગ-પૃથક્-પર-નિર્લેપ, દેહ ન હોય તેમ વિ+જ્જૂ । મિથ્યાત્વ
૯૮૦૦ મૌનતા
८८०८
૯૮૦૯
૯૮૧૦
૯૮૧૧
૯૮૧૨
૯૮૧૩
૯૮૧૪
૯૮૧૫
શુદ્ધ
બુદ્ધ
૯૮૦૧ અપૂર્વ
લહ્યું
દેહાતીત
વિભાવ
પૃ.૫૫૬
૯૮૧૬
ચૈતન્યઘન સ્વયંજ્યોતિ
સકળ માર્ગ
શ્રી
કરુણાસિંધુ
અહો ! અહો ! ઉપકાર આશ્ચર્યકારક ઉપકાર
હીન
ચરણાધીન આ દેહાદિ
ઉપસંહાર
આત્મભ્રાંતિ
સુજાણ
પથ્થ
તજવાં
૯૮૧૭ સોય
૯૮૧૮
૯૮૧૯
૯૮૨૦
પૃ.૫૫૦
૯૮૨૧
૯૮૨૨
૯૮૨૩
૯૮૨૪
૯૮૨૫
૯૪૨૬
૯૮૨૭
નહિ સાર
સિદ્ધ સમ
ઉપાદાન
સમસ્ત માર્ગ, અખિલ-અખંડ-આખો માર્ગ આત્મલક્ષ્મીએ યુક્ત
કરુણાસાગર
અજાગ્રત
અંતર્
દ્રોહ
ન્હા । નિર્મૂલ્ય જેવા, નીચું, ઊતરતું, નિકૃષ્ટ ચરણને આધીન
આ દેહ અને જે કંઇ મારું ગણાય છે તે ૩૫+સમ્+હૈં । સારાંશ
આત્મન્+પ્રમ્ । આત્માને પોતાનાં સ્વરૂપનું ભાન નહીં તે સુ+જ્ઞા । નિપુણ, હોશિયાર, સમજુ, જ્ઞાની, અનુભવી પચે તેવો ખોરાક, પરહેજી, અનુકૂળ, હિતકર
ત્યાગી-છોડી દેવાં
તે (નિશ્ચયસ્વરૂપ) સારભૂત નથી
સિદ્ધ સમાન સત્તા
૩૫+આ+વા । આત્માના જ્ઞાન, દર્શનાદિ
અ+જ્ઞાન્ । જાગ્રતિ વિનાનું
અંતરથી
૬૬ । ઘૃણા, નફરત, નુકસાન, હાનિ, ઘાયલ, ચોટ પહોંચાડનાર
સુ+ના[ ! જાગ્રત
સુજાગ્ય મુમુક્ષુ ઘટ વિષે મુમુક્ષુના ઘટમાં-હૃદયમાં
પ્રશાંત
એઠ
પ્ર+શમ્ । બહુ ક્ષીણ રષ્ટિ । એઠું, એંઠવાડ
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૫૨ ::
જોડે
૯૮૨૮ વાચા જ્ઞાન વક્વ+જ્ઞા ! કહેવા માત્ર જ્ઞાન ૯૮૨૯
છઠ્ઠું સ્થાનકે (મોક્ષનો ઉપાય છે). ૯૮૩) દેહાતીત દેહથી અતીત એટલે દેહાદિની કલ્પનારહિત, આત્મામય ૯૮૩૧ ચરણમાં ચરણકમળમાં ૯૮૩૨ અગણિત +T[ ગણી ન શકાય તેટલાં, તેટલી વાર ૯૮૩૩ નિર્વિક્ષેપ નિ+વ+fક્ષ1 વિક્ષેપ-વિજ્ઞ વિના ૯૮૩૪ શ્રી સદગુરુચરણાર્પણમસ્તુ શ્રી સદ્ગુરુના ચરણ કમળ)માં અર્પણ હજો પત્રાંક ૯૧૯ મુનિશ્રી લલ્લુજી, દેવકરણજી આદિને
તા.૩૧-૧૦-૧૮૬ ૯૮૩પ મુનિપથાભ્યાસી મુનિ માર્ગે ચાલવાનો અભ્યાસ કરનારા, મોક્ષમાર્ગના તાલીમાર્થી ૯૮૩૬ નડિયાદ જ્યાં શ્રી “આત્મસિદ્ધિશાસ્ત્ર' રચાયું તે પરમ પવિત્ર ભૂમિ, આણંદથી ૨૨ કિ.મી.,
બાંધણીથી ૧૭ કિ.મી., અમદાવાદથી પપ કિ.મી. ૯૮૩૭ શ્રી દેવકરણજી પૂ.લઘુરાજસ્વામી સાથે જ દીક્ષા લીધેલી તે મુનિ ૯૮૩૮
સાથે ૯૮૩૯ અવગાહવાને અર્થે અવ+સ્ અવગાહન કરવા માટે, ડૂબકી મારવા-ઊંડા ઊતરવા માટે ૫.૫૫૮ ૯૮૪૦ પ્રશ્નવ્યાકરણ દ્વાદશાંગીમાં ૧૦મું અંગ. પ્રશ્નનો ઉત્તર તે પ્રશ્નવ્યાકરણ. ૧૦૮ પ્રશ્ન,
૧૦૮ અપ્રશ્ન, ૧૦૮ પ્રશ્નાપ્રશ્ન, ગૂઢ વિદ્યા, ખંભિની વિદ્યા, જ્યોતિષ, ચમત્કારિક વિદ્યા સંબંધી વર્ણન હતું જે વિચ્છેદ ગયું છે. હાલ જે છે તેમાં પ
આસ્રવ દ્વાર, ૫ સંવર દ્વારનું ૧૦ અધ્યયનમાં નિરૂપણ છે, ૯૮૪૧ આકાંક્ષા સાક્ષ ઇચ્છા આશા ૯૮૪૨ ભવિષ્ય જીવન ભાવિ જીવન, આગામી જીવન ૯૮૪૩ ઉપકારને ઓળવવો ૩૫++આપ+નન્ ! ઉપકારને ભૂલી જવો, છૂપાવવો ૯૮૪૪ સહચારીપણું સાહચર્ય, સાથ, સંગ ૯૮૪૫ સમ્યક પરિણામી સમ્યક પ્રકારે પરિણમે તે ૯૮૪૬ પ્રવર્તાવવું પ્ર+વૃત્ ફેલાવવું, પ્રેરણા આપવી ८८४७ વિરક્ત પરિણામ વૈરાગ્ય ભાવ, અનુરાગ-આસક્તિ વિનાનાં પરિણામ ૯૮૪૮ લુબ્ધતા તુમ લોભ, લાલચ ૯૮૪૯ મોળી પડે મૃદુતા ઓછી થાય-કરે ૯૮૫૦ ગાળ્યો છે (ા વિતાવ્યો છે, પસાર કર્યો છે ૯૮૫૧ ગળાશે અન્ વિતાવશું, પસાર કરશું; કચરો કાઢી શુદ્ધ કરાશે ૯૮૫૨ દેવાર્થ દ્વિત્ઝર્થે દેહ માટે ૯૮૫૩ શ્રી સહજાત્મસ્વરૂપ સહજાત્મસ્વરૂપી પરમકૃપાળુદેવ, પોતે સહી કરનાર પત્રાંક ૦૨૦ શ્રી રવજીભાઈ પંચાણભાઈ મહેતાને
તા.૨-૧૧-૧૮ ૯૮૫૪ શિરછત્ર શિ+છ+ષ્ટ્રના શિરચ્છત્ર, માથાના છત્રરૂપ, વડીલ ૯૮૫૫ પ્રતાપે પ્રત, પ્રભાવે ૯૮૫૬ નિવૃત્તિનો હેતુ સંસારની ઉપાધિમાંથી દૂર થઇ એકાંતવાસ સેવવાનું કારણ ૯૮૫૭ અડચણ મુશ્કેલી, ડખલ, વિન, બાધા, અંતરાય, વાંધો, હરકત
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૮૫૮ ૯૮પ૯ ૯૮૬૦ ૯૮૬૧ ૯૮૬૨ ૯૮૬૩ ૯૮૬૪ ૯૮૬૫ ૯૮૬૬
:: ૩૫૩ :: ઉપદ્રવ ૩૫+દ્ ત્રાસ, ઉપાધિ, સંકટ, ઉત્પાત, ક્ષતિ, આપત્તિ ગોઠશે ગમશે, અનુકૂળ આવશે નાણું
નૈ+૩ | પૈસા, લક્ષ્મી, સંપત્તિ, સિક્કા, પ્રાચીન સિક્કા પાયલાગણું પદ્િમન | પગે લાગવું, પ્રણામ બહેન ઝબક કૃપાળુદેવનાં નાનાં બહેનશ્રી ઝબકબહેન જસરાજભાઇ દોશી (જન્મ વિ.સં.૧૯૩૦) ભાઇ પોપટ વવાણિયાના શ્રી પોપટભાઈ મનજીભાઈ દેસાઈ યથાવ.
યથાયોગ્ય છોરુ રાયચંદના છોકરુંનું લઘુરૂપ, છોકરું (ઉંમરમાં દીકરા-પુત્ર સમાન), બાળક રાયચંદના દિંડવત્ સીધી લાકડીની જેમ લાંબા થઈને, સાષ્ટાંગ નમસ્કાર પત્રાંક ૦૨૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૫-૧૧-૧૮૯ શ્રી ડુંગર શ્રી ડુંગરસીભાઈ ગોસળિયા
મોઢે કરવું, ગોખવું, યાદ રાખીને જોયા વિના બોલવું પ્રત
ગ્રંથની નકલ, મૂળ લખાણ
૯૮૬૭ ૯૮૬૮ ૯૮૬૯ પૃ૫૫૯ ૯૮૭૦ ૯૮૭૧ ૯૮૭ર ૯૮૭૩ પૃ.૫૬૦
૯૮૭૪
૯૮૭પ
૯૮૭૬ ૯૮૭૭ ૯૮૭૮
ઉતારો કરશો નહીં ઉતારી લેશો નહીં, લખી લેશો નહીં મહા નિર્જરા મહતુ+નિ ઘણા કર્મનો ક્ષય, જરી જાય, ખરી પડે અધિકારી અપાત્ર, અયોગ્ય, અધિકારી ન હોય તેવા આજ્ઞા ઉપરાંત મા+જ્ઞા+૩૫રિ આજ્ઞાની ઉપરવટ, આજ્ઞા સિવાય પત્રાંક ૦૨૨ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૪-૧૧-૧૮૯૪ વિપરિણામી સ્વભાવ વિરુદ્ધ પરિણામવાળો સ્વભાવ, વિશેષ પરિણમે તેવો સ્વભાવ શ્રી અચળ શ્રી ડુંગરશીભાઈ ગોસળિયા નામના મુમુક્ષુ પત્રાંક ૦૨૩ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને
તા. ૧૫-૧૧-૧૮૯૪ વમે નહીં વમ્ ! ઓકી કાઢે નહીં, વમન-ઊલટી ન કરે વાસ્તવિક માહાભ્ય ખરેખરું માહાભ્ય, મહત્તા, મહાનતા લક્ષગત લક્ષમાં, ધ્યાનમાં આવવું, ધ્યાન પર આવવું પત્રાંક ૦૨૪ કોને?
તા.૬-૧૧-૧૮૯૬ થી તા.૪-૧૨-૧૮૯૬ દરમ્યાન ગીતિ
ૌ| આર્યાના પ્રથમ અર્ધ જેવાં બન્ને અર્ધવાળો માત્રામેળ છંદ, ભજન, ગીત બોધ્યો વધુ બોધ આપ્યો, ઉપદેશ્યો
યા જે, જૂની ગુજરાતીમાં વપરાતું પરમ વીતરાગે સર્વજ્ઞદેવે પ્રણમીને +નમ્ | પ્રણામ કરીને ભક્તિરાગે ભક્તિરૂપી પ્રશસ્ત રાગને લીધે, ભક્તિભાવને કારણે ચરણ
ચારિત્ર્ય પ્ર+નમ્ | નમે, વંદન કરે
૯૮૭૯ ૯૮૮૦ ૯૮૮૧ ૯૮૮૨ ૯૮૮૩ ८८८४ ૯૮૮૫ ૯૮૮૬
પ્રણમે
પૃ.૫૬૧
૯૮૮૭ ૯૮૮૮
અવલોક્યા છે મુનીંદ્રા
નવ+સ્તોન્ના વિચારી જોયા છે, નિરીક્ષણ કર્યું છે, સમીક્ષા કરી છે મુ+રૂદ્ મુનીશ્વર, મુનિરાજ
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૫૪ ::
૯૮૮૯
આ+સ્થા । શ્રદ્ધા, અચળતા, પૂજ્ય બુદ્ધિ
દૃશ્। અંતરદર્શન, સમ્યગ્દર્શન
૯૮૯૧
તત્ત્વજ્ઞ
૯૮૯૨
સંશય
તન્+જ્ઞા । તત્ત્વજ્ઞાની, દર્શનોનું જ્ઞાન ધરાવનાર, આત્મજ્ઞ, પરમાત્મા સમ્+શી । શંકા, સંદેહ, દહેશત, ભય, શક, અનિશ્ચય વિનમ્રમ્ । ભ્રમ, ભ્રાન્તિ, આશંકા
૯૮૯૩
વિભ્રમ
૯૮૯૪
મોહ
મુદ્ । ભ્રાંતિ, મિથ્યા આસક્તિ
૯૮૯૫ નાયે
નફ્ । દેખાતું બંધ થઇ ગયે, અ-દર્શને, લોપે, ઉચ્છેદે, ઉન્મૂલને શુદ્ધ ચારિત્ર્ય
૯૮૯૬
૯૮૯૭
૯૮૯૮
૯૮૯૯ મહાન મુનિરાય
સ+મિત્ । અભેદ સ્વભાવે, અખંડ સ્વભાવે, સમાન સ્વભાવે પ્ર+વ્રુધ્। ખાસ બોધ-ઉપદેશ આપ્યો મહત્+મુન્ । મોટા મુનિરાજ, સર્વજ્ઞ, કેવળજ્ઞાની મહારાજ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદને
પત્રાંક ૭૨૫ ચિંતામણિ રત્ન
એવો કલ્પિત મણિ જે પાસે હોય તો ધારેલું આપે એવી માન્યતા ફૂટી બદામની કિંમતનું હલકી કિંમતનું, ગણત્રીમાં ન લેવા જેવું નિઃસંદેહ નિસ્+સમ્+વિદ્ । શંકા વિના, ચોક્કસપણે શ્રી કેશવલાલ નથુભાઈને
પત્રાંક ૦૨૬ પ્રારબ્ધોદય
આગારવાસ પર્યંત
ભાગ્યનો ઉદય, કર્મનો ઉદય, નસીબજોગ ગૃહવાસ સુધી, ગૃહસ્થાશ્રમમાં હોય ત્યાં સુધી શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદને
> ૯૯૦૫
z+નિ+યમ્ । અચોક્કસ, અનિયંત્રિત, અનિશ્ચિત, અંકુશ વિનાનું અનારાધકપણું અન્+5+રાધ્ । આરાધક ન હોય તેવા, આરાધન વિનાનું
૯૯૦૬
૯૯૦૦
બળવીર્ય
પુરુષાર્થ
૯૯૦૮ હીનતા
હૈં। । મંદતા, ઓછપ,ઘટાડો
૯૯૦૯ રહિત
રહૈં । વગર, વિના
૯૯૧૦
સ્વભાવમાં આવેલો
૯૯૧૧
0222
0022
૯૯૦૧
૯૯૦૨
[]
૯૯૦૩
2022
પૃ.૫૬૨
૯૯૧૨
૯૯૧૩
૯૯૧૪
૯૯૧૫
૯૯૧૬
૯૯૧૭
આસ્થા
દર્શન
શુદ્ધ ચરણ અભિન્ન સ્વભાવે
પ્રબોધ્યા
પત્રાંક ૭૨૦ અનિયત
સ્વભાવસિદ્ધ
વિષાદ
પત્રાંક ૦૨૮
માણેકચંદ
મમત્વ
અવિરુદ્ધ
પ્રીતિબંધન
પત્રાંક ૭૨૯ પંચીકરણ'
‘દાસબોધ’
તા.૨૨-૧૧-૧૮૯૬
ખંભાતના મુમુક્ષુ
મમતા, મારાપણું
ન
+વિ+રુણ્ । વિરુદ્ધ ન હોય તેવો, બંધબેસતો, અનુકૂળ પ્રી+વન્ત્। પ્રેમ-સ્નેહ-રાગ બંધન
તા.૪-૧૨-૧૯૬
તા.૫-૧૨-૧૮૯૬
વિ+સત્ । ખેદ, દિલગીરી, ઉદાસી, શોક, દુઃખ, રંજ, નિરાશા, નાઉમ્મીદ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૧૦-૧૨-૧૮૯૦
તા.૧૪-૧૨-૧૮૯૬
શ્રી કુંવરજીભાઈ આણંદજીભાઈને આકાશાદિ પંચભૂતોના એકેકના ૫ ભાગ કરી તે ૨૫ ભાગનું અમુક પ્રમાણમાં મિશ્રણ કરવું તે પંચીકરણ. આ વિષયનો વિ.સં.૧૮૪૦-૧૯૦૬ (જન્મ હૈદરાબાદ - સમાધિ વડોદરા)માં થયેલા શ્રીરામગુરુ રચિત ગ્રંથ ઇ.સ.૧૬૦૮માં રામનવમીના દિવસે જન્મેલા અને શિવાજી મહારાજના ગુરુ સમર્થ સ્વામી રામદાસ રચિત ગ્રંથમાં ગુરુ-શિષ્યના સંવાદરૂપે ભક્તિમાર્ગનું વિવેચન અને અધ્યાત્મજ્ઞાનનું નિરુપણ છે.
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________
૯૯૧૮
૯૯૧૯
૯૯૨૦
૯૯૨૧
૯૯૨૨
૯૯૨૩
33-2-2
૯૯૨૭
૯૯૨૮
૯૯૨૯
૯૯૩૦
૯૯૩૧
૯૯૩૨
પૃ.૫૬૩
૯૯૩૩
૯૯૩૪
૯૯૩૫
૯૯૩૬
૯૯૩૭
૯૯૩૮
૯૯૨૪
૯૯૨૫ પ્રત્યક્ષ ઝેરનું ગ્રહણ
પત્રાંક ૩૦ સફળતાનો માર્ગ
પત્રાંક ૭૩૧
અનુદય
યથાન્યાય
સખેદપણે
નિમિત્તરૂપ
ભયાકુળ આત્મગુણરોધક
પત્રાંક ૭૩૨
બાહ્યસંયમ
પ્રાયે
ભાવસંયમ
અવસર
અપ્રતિબંધતા
૯૯૩૯
પૂર્વે જૈન પદ્ધતિ
૯૯૪૦
૯૯૪૧
૯૯૪૨
૯૯૪૩
૯૯૪૪
૯૯૪૫
૯૯૪૬
મોટાઇવાળી
શોભાયમાન
અલંકાર વિચક્ષણપણું
લોકમાન્ય
પત્રાંક ૦૩૩
ટાળવો
પત્રાંક ૭૩૪
સૌરાષ્ટ્ર
પૂર્વ । પહેલાં, આગળ, પ્રાચીન સમયમાં નિ+પ+હતિ । જૈન રીત, શૈલી, માર્ગ, પ્રથા, પરિપાટી મોટપવાળી
વ્રત
તપ
લબ્ધિ
શુમ્ । શોભતો, સુશોભિત, સુંદર, ચમકતો, શોભી રહેલ અતક્+ । ઘરેણાં, આભૂષણ ચતુરાઇ-ચાતુર્ય, બુદ્ધિમાનપણું, ચાલાકી, હોંશિયારી લોકોએ માનેલી, માની લીધેલી
નજર સામે-દેખીતું-સ્પષ્ટ-ખુલ્લું-પ્રગટ ઝેર સમજવું
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
સાર્થકતાનો માર્ગ, મોક્ષફળ આપે તેવો માર્ગ, મોક્ષનો માર્ગ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદને
તા.૧૬-૧૨-૧૮૯૬
અન્+૩+s । ચડતીનો અભાવ, ઉદય ન થાય તે, ઉદયમાં ન આવે ન્યાય પ્રમાણે, ન્યાયપુરઃસર, નીતિપૂર્વક
સ ્+હિત્ । ખેદ સહિત
:: ૩૫૫ ::
તા.૧૬-૧૨-૧૮૯૬
નિ+મિત્ । કારણરૂપ, પ્રયોજનરૂપ
મય+આ+ત્ । ભયને કારણે ગભરાવું, બાવરું, ભયગ્રસ્ત, વિહ્વળ આત્માના ગુણને અવરોધક, અટકાવનાર, બાધક
મુનિશ્રી લલ્લુજી આદિને
વહિ+સમ્+યમ્ । દ્રવ્ય સંયમ
પ્ર+પ્+પ્રસુન, પ્રાયમ્ । મોટેભાગે, ઘણું કરીને, બહુધા, લગભગ ભાવથી સંયમ, ભાવપૂર્વક સંયમ
પત્રાંક ૭૩૫ વિષમભાવનાં
નિરપેક્ષ
નિર્+અપ્+સ્ । કોઇ પ્રકારની અપેક્ષા વિનાના, નિઃસ્પૃહ, સ્વતંત્ર
અવિષમ ઉપયોગ સ્થિર ઉપયોગ, સુગમ-સારી રીતે ગ્રહણ કરી શકાય તે ઉપયોગ વૃ । ફરીફરીને, વખતોવખત, વારેઘડીએ, પ્રસંગે પ્રસંગે
વારંવાર
વ્ । નિયમ, પ્રતિજ્ઞા, પાકો સંકલ્પ, આરાધના, ભક્તિ, અનુષ્ઠાન તમ્ । તપસ્યા, ઇન્દ્રિયદમન, ૬ બાહ્ય તપ-૬ આપ્યંતર તપ તમ્। લાભ, પ્રાપ્તિ, ઐશ્વર્ય, મુખ્ય ૨૮ લબ્ધિ
શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને
સમભાવ ન રહે તેવાં
તા.૩૦-૧૨-૧૮૯૬
અવ+સ્ । તક, મોકો, સુયોગ, અવકાશ; સમય; વરસાદ; પ્રસંગ
7+પ્રતિ+વચ્। ચારે પ્રકારના પ્રતિબંધ વિના, વિઘ્ન-હરકતમાં રોકાયા વગર શ્રી સુખલાલભાઈ છગનલાલને
તા.૩૦-૧૨-૧૮૯૬
દૂર કરવો, નાબૂદ કરવો-નિર્મળ કરવો
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૩૦-૧૨-૧૮૯૬
પ્રાચીન સુરાષ્ટ્ર-સોરઠ-આનર્ત પ્રદેશ, ભારતનો પશ્ચિમ ભાગ, ઇ.સ.૧૯૬૦ થી સૌરાષ્ટ્ર ગુજરાત રાજ્યમાં ગણાય છે. કાઠિયાવાડ, ગોહિલવાડ, ઝાલાવાડ, હાલાર અને કંઠાર-દરિયાકાંઠાનો પ્રદેશ મળી સૌરાષ્ટ્ર.
તા.૧૨-૧-૧૮૯૭
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩પ૬ :: ૯૯૪૭ ઐશ્વર્ય
શા પ્રભુતા, સર્વોપરીતા, મોટાઇ, સાહેબી, વિભૂતિ, સંપત્તિ ૯૯૪૮ ધ્યાન
à આત્મધ્યાન, સ્વરૂપનું ચિંતન પત્રાંક ૩૬ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૧૩-૧-૧૮૯૦ ૯૯૪૯ કિંચિત્ માત્ર સહેજ પણ ૯૯૫૦ જ્ઞાનીનું જ્ઞાન જ્ઞાનીનો શુદ્ધ ભાવ, શુદ્ધ સ્વરૂપ, અસંગતા પત્રાંક ૭૩૦ શ્રી ઝવેરભાઈ ભગવાનભાઈને
તા.૨૨-૧-૧૮૯૦ ૯૯૫૧ ઘાતક
હના ઘાત કરનાર, હણનાર ૯૯૫૨ ત્યાગમાર્ગ ત્યાગનો માર્ગ, ૧૨ વ્રત લેવાં, સંયમ લેવો, દીક્ષા લેવી ૯૯૫૩ દેશે
અંશે, અમુક હિસ્સે-ભાગે, આંશિક ૯૯૫૪ સર્વથા સર્વ રીતે, સાવ, બિલકુલ, તદ્દન, સંપૂર્ણપણે, સર્વસંગપરિત્યાગ પત્રાંક ૭૩૮ કોને?
તા.૬-૧૧-૧૮૯૬ થી તા.૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૯૯૫૫ અપૂર્વ અવસર અભુત, પહેલાં ન થયો હોય તેવો સુયોગ, સમકિત થતાં પહેલાંનો ભાવ ૯૯૫૬ બાહ્યાંતર નિગ્રંથ બાહ્ય અને આંતરિક એમ બન્ને રીતે, બહારથી એટલે સગાસંબંધી, ધનધાન્ય
વગેરે; આત્યંતર એટલે અંતરની વાસના, મિથ્યા માન્યતા, કષાય પૃ.૫૬૪ ૯૯૫૭ સર્વ સંબંધ સ+વલ્ ા બધા સંયોગ, સગાઇ, સંપર્ક, નાતા, મેળાપ, સંગ; સમૃદ્ધિ, વિવાહ ૯૯૫૮ બંધન તીક્ષ્ણ મિથ્યાત્વનાં મૂળ સહિત સૂક્ષ્મ વાસના ૯૯૫૯ છેદીને તપાસીને ૯૯૬૦ વિચરશું વિ+વત્ વિચરવું, ફરવું ૯૯૬૧ કવ
ક્યારે ૯૯૬૨ મહપુરુષને પંથ તીર્થંકરદેવના પંથે, સપુરુષોના-મહાપુરુષોના મોક્ષમાર્ગે ૯૯૬૩ સર્વ ભાવ જગતના બધા પદાર્થ ૯૯૬૪ દાસીન્ય વૃત્તિ ૩+ગાર્ ઉદાસીનતા, ઉપેક્ષાવૃત્તિ; હયબુદ્ધિ ૯૯૬૫ સંયમહેતુ સમ્+યમ્ | સંયમ માટે, સંયમ અર્થે ૯૯૬૬ કિશું
ફીડ્રી | કંઇ પણ, કોઇપણ ૯૯૬૭ કલ્પ
ખપે, જોઇએ, ઇચ્છે; ઉચિત, યોગ્ય, ઠીક ૯૯૬૮ મૂછ મુછું ! મોહ, પરિગ્રહ, આસક્તિ, મારાપણું ૯૯૬૯
ન, નહીં, નથી ૯૯૭) જોય
રહે, જુએ, દેખે ૯૯૭૧ દર્શનમોહ મોહનીય કર્મનો મુખ્ય ભેદ, મિથ્યાત્વ ૯૯૭ર ઊપજ્યો ૩+૫ર્ા ઉત્પન્ન થયો, નીવડ્યો, સફળ થયો ૯૯૭૩ કેવલ
+વત્ | માત્ર, એકમાત્ર; શુદ્ધ; અસાધારણ; સમસ્ત ૯૯૭૪ પ્રક્ષીણ પ્ર+fકા | પાતળો પડેલો, શક્તિ હીન-નિર્બળ બને, ઘટે, ક્ષીણ થયેલ ૯૯૭૫ ચારિત્રમોહ મોહનીય કર્મનો ઉત્તરભેદ, ૧૬ કષાય, ૯ નોકષાય ૯૯૭૬ વિલોકિયે વિ+તો. નીરખીએ, બારીકાઇથી અવલોકન કરીએ ૯૯૭૭ સંક્ષિપ્ત સમ્+fક્ષન્ મન-વચન-કાયાની પ્રવૃત્તિ ઓછી થતાં થતાં, ઘટતાં ઘટતાં ૯૯૭૮ દેહપર્યત દેહ હોય ત્યાં સુધી, દેહની સમાપ્તિ-અવસાન
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૫૭ ::
ઘોર
વણ
કેશ
૯૯૭૯
યુ, હનુ+ન્યૂ I ભયંકર, ભયાનક; પ્રચંડ, ઉગ્ર ૯૯૮૦ પરીષહ પરિ+સદ્ ! ટાઢ, તડકો, ભૂખ, તરસ વગેરે ૨૨ આપત્તિઓને સહન કરી લેવા ૯૯૮૧ ઉપસર્ગ ૩૫+સૃન્ ! રોગ, માંદગી, આફત, આપત્તિ ૯૯૮૨ યોગ પ્રવર્તના મન-વચન-કાયાના યોગના વ્યાપાર-પ્રવૃત્તિ ૯૯૮૩ ઉદયાધીન ઉદયને સમતાથી વેદવો ૯૯૮૪ પંચ વિષય ૫ ઇન્દ્રિયના ૨૩ વિષય: સ્પર્શ ૮, રસ ૫, ગંધ ૨, વર્ણ ૫, શબ્દ ૩ ૯૯૮૫ પંચ પ્રમાદે વિષય, કષાય, વિકથા, સ્નેહ અને નિદ્રા: આ ૫ પ્રમાદમાં ૯૯૮૬
વિના, વગર ૯૯૮૭ વીતલોભ લોભરહિત, નિર્લોભતાથી, ભવિષ્યની લોભવૃત્તિ વિના ૯૯૮૮ સાક્ષીભાવ આત્માનું જ્ઞાનસ્વરૂપ સાથે રહી ટગર ટગર જોનારનો ભાવ ૯૯૮૯ ચકી
વનિ ચક્રવર્તી, સમ્રાટ સૂબેદાર; કુંભાર, મદારી, ચક્રવાક પક્ષી, સાપ ૯૯૯૦ નગ્નભાવ સા દિશા તે જ વસ્ત્ર ગણીને નગ્ન રહેવાની દિગંબર મુનિની અપરિગ્રહવૃત્તિ ૯૯૯૧ મુંડભાવ પંચમુષ્ટિવોચ દ્વારા હાથેથી માથાનું મુંડન, ૫ ઇન્દ્રિયના વિષયોનું મુંડન ૯૯૯૨ સહ
સાથે, એક સાથે; એક જ સમયમાં શક્તિ; સમાનતા; વિદ્યમાનતા ૯૯૯૩ અસ્નાનતા ૩+ના સ્નાન ન કરવું તે, નહાવું નહીં ૯૯૯૪ અદંતધોવન મ++તન+ધવું દાંત ન ધોવા તે, દાતણ-બ્રશ વગેરેથી દાંત સાફ ન કરવા ૯૯૯૫
ત્નિ | વાળ, માથાના વાળ, ઘોડા-સિંહની ગરદનના વાળ; કિરણ ૯૯૯૬ રોમ
+નના રુંવાડું, શરીરનું પ્રત્યેક બારીક છિદ્ર, માનવ શરીરની કરોડ
રોમરાજી શંગાર, કૃત્રા શણગાર, સજાવટ, રસિકતા ૯૯૯૮
શરીરે, દેહ પર ૯૯૯૯ સમદર્શિતા શત્રુ-મિત્ર, હર્ષ-શોક, નમસ્કાર-તિરસ્કાર આદિ ભાવ પ્રત્યે સમતા, પદાર્થને
વિષે ઇષ્ટ-અનિષ્ટરહિતતા ૫.૫૫ ૧OOO જીવિત નવું જીવતાં, જીવન ૧OO૧ જૂનાધિકતા નિ+નું+ધ+GF | ઓછું કે વધુ-ઘણું હોવાનો ભાવ ૧OOO સ્મશાન
શ્નન+શી | મડદાંને મરણ પછી બાળવાની જગ્યા, મસાણ, મરઘટ ૧૦૩ પ્રસન્નભાવ પ્ર+સમૂા ખુશીનો ભાવ, રાજીપો, આનંદ ૧OO૪ અન્ન
મદ્ ભોજન, ભાત, અનાજ, ધાન્ય ૧૦૫ રજકણ ધૂળનો બારીક અંશ, કણી ૧OOO૬ રિદ્ધિ
સ્રમ્ | ઋદ્ધિ, સમૃદ્ધિ, આબાદી, સફળતા, પૂર્ણવા, લબ્ધિ ૧OOO૭ વૈમાનિક દેવ વિ+મા+વિન્ા ઊર્ધ્વલોકમાં વિમાનમાં રહેલા દેવો ૧OOO૮ પરાજય પરી+ગ | હાર, પરાભવ, વિજયથી વિરુદ્ધ ૧OOOG અપૂર્વકરણ શ્રેણી માંડવા સમર્થ હોય - અપૂર્વકરણનો ભાવ પ્રગટે ૧૦૧૦ ક્ષપક શ્રેણી ચારિત્રમોહનીયની ૨૧ પ્રકૃતિઓનો ક્ષય કરાય તેવી ક્ષણે ક્ષણે ચઢતી દશા ૧૦/૧૧ આરૂઢતા મારુ૬ શ્રેણી માંડે, શ્રેણી ચઢે, શ્રેણી પર આરૂઢ-સવાર થવાપણું ૧૦૧૨ મોહસ્વયંભૂરમણ સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર છેલ્લો સમુદ્ર છે, તે પછી જમીનનો કિનારો નથી,
સમુદ્ર માત્ર ઘનવાત-તનવાત છે, તેના જેવુંદુસ્તર મોહનીય કર્મ
અંગે
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૫૮ :: ૧OO૧૩ નિધાન નિધન | ભંડાર, કોશ, ખજાનો ૧0૧૪ વ્યવચ્છેદ વિ+વ+છિદ્રા નાશ ૧૦૧પ વીર્ય
વિદ્ ! વીરત્વ, આત્માની અનંત શક્તિ ૧૨0૧૬ જહાં
જ્યાં ૧OO૧૭ સીંદરીવત્ દે. સિરિડ | કાથીની દોરડી ૧૦૦૧૮ અયોગી ગુણસ્થાનક છેલ્લે ૧૪મું ગુણસ્થાનક. મન-વચન-કાયાના યોગ સંધીને મેરુ પર્વત જેવી
નિષ્કપ અવસ્થા (શૈલેશીકરણ) યુક્ત પાંચ હૃસ્વ સ્વરના ઉચ્ચારણ કાળ જેટલી
સ્થિતિ હોય તે અયોગી ગુણસ્થાનક ૧૧૯ પૂર્ણ અબંધ આયુષ્ય પૂરું થતાં કર્મના બંધ રહિત ૧૩૦૨૦ સ્પર્શતા પૃ I સ્પર્શપણું, સ્પર્શ કરવાપણું ૧૦૦૨૧ અડોલ
+કોન્ ! ડોલે નહીં તેવું, અડગ, અચળ ૧૨૨ નિરંજન નિ+મા કર્મ રૂપી અંજન વિનાનું ૧૦૨૩
અરૂપી, અશરીરી, આકાર શૂન્ય; આકાશ, વાયુ, કાળ, આત્મા ૧૦૦૨૪ પૂર્વપ્રયોગ કુંભારનો ચાક ઘણી વાર સુધી ફેરવીને મૂકી દે તો પણ પોતાની મેળે થોડીવાર
ફર્યા જ કરે તેમ. ઘણા કાળથી મોક્ષની ભાવના ભાવી છે તે ૧0૨૫ ઊર્ધ્વગમન ઊર્ધ્વ-ઊંચે ગતિ કરે ૧૦૨૬ સિદ્ધાલય લોકના અંતે રહેલું સિદ્ધોનું નિવાસસ્થાન, મુક્તિપુરી પૃ.૫૬૬
સાદિ અનંત આદિ-શરૂઆત છે પણ અંત નથી, આદિ સહિત પણ અંતરહિત ૧૦૨૮ તેહ
તે, સિદ્ધપદ અને તેનું સુખ, જૂની ગુજરાતીમાં વપરાતું ૧0૨૯ અન્ય વાણી સર્વજ્ઞ સિવાયની વાણી, અલ્પજ્ઞની વાણી ૧૦૩, અનુભવગોચર અનુભવે જ સમજાય ૧૦૩૧ ગજા વગર ગજા બહાર, શક્તિ બહારની, ગજા ઉપર ! પત્રાંક ૭૩૯ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૦-૨-૧૮૯૦ ૧OO૩૨ વિહાર વિ+ | સાધુ-સાધ્વી એક સ્થાન-ગામથી બીજે સ્થાન-ગામ ચાલીને જાય છે.
૮ માસના ૮ અને ચાતુર્માસ પહેલાંનો ૯મો વિહાર હોય ૧૦૦૩૩ એકત્ર થવાનો ભેગા થવાનો, એકઠા થવાનો ૧OO૩૪ યોગ
યુન્ ! સંયોગ, સુયોગ આ પત્રાંક ૦૪૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૦-૨-૧૮૯૦ ૧૦૦૩૫ પદ્ધતિ પતિ રીતિ, ઢબ, શૈલી, પરિપાટી, પ્રણાલિકા ૧૩૬ અવલોકન અવતો 1 નિરીક્ષણ, સમીક્ષા, આલોચના Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩પ૯::
મુનિશ્રી લ૯૭ળ
પૃ.૫૬૦ ૧OO૪ સંકોચ ન રાખવો +ત્ શરમ-ક્ષોભ ન રાખવો પત્રાંક ૦૪૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૧-૨-૧૮૯૭ ૧૦૪૧ નિર્મળતા ભાવની નિર્મળ ભાવની, શુદ્ધ ભાવની, પવિત્રતાની, ભાવમળ વિના પત્રાંક ૦૪૩ લલ્લુજીને
તા.૨૧-૨-૧૮૯૭ ૧OOજર ઇન્દ્રિયરામી રૂદ્રમ્ | ઇન્દ્રિય અને એના વિષયોમાં રમનારા ૧૦૪૩ પત્રાકાંક્ષા પુત્ર+ના+ ક્ષ | પત્રની ઇચ્છા ૧૦૦૪૪ દર્શનાકાંક્ષા +૩ વાક્ષ રૂબરૂ મળવાની ઇચ્છા પત્રાંક ૦૪૪ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૨૭-૨-૧૮૯૦ ૧૦૦૪૫ કર જોડી હાથ જોડીને ૧૦૦૪૬ સમયચરણસેવા આત્માના આચરણ રૂપે સેવા ૧D૪૭ “કર્મગ્રંથ'
કર્મના પ્રકાર, પ્રકૃતિ, બંધ, ઉદય, ઉદીરણા, સત્તા સમજાવતું શાસ્ત્ર ઈ.સ. ૧૨૪૦-૬૭ દરમ્યાન શ્વે.આચાર્ય શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિજી વિરચિત, કર્મગ્રંથના ૫ ભાગ: કર્મવિપાક, કર્યસ્તવ, બંધસ્વામિત્વ, ષડશીતિ, શતકનામા અને ૬ઠ્ઠો
ભાગ પૂર્વધર પૂર્વાચાર્ય વિરચિત છે પત્રાંક છ૪૫ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૫-૩-૧૮૯૦ ૧૦૪૮ અપેક્ષાએ તુલનાએ, સરખામણીમાં, દૃષ્ટિબિંદુથી પૃ. ૫૬૮ પત્રાંક ૦૪૬ કોને ?
તા.૫-૩-૧૮૯૭ ૧OO૪૯ જલ્પના ગમ્ | બકવાટ, બહિર્વાચા, કથન, તર્ક, ખંડનમંડનની વૃત્તિથી થતો વાદ ૧૦૫૦ છાંઈ
+યા છાયા, છવાય, પ્રકાશના અવરોધથી ઉત્પન્ન થતો અંધકાર ૧૦૫૧ તીન
ત્રિા ત્રણ ૧૦પર પાઈ
પ્ર+ધૂ મેળવાય, પ્રાપ્ત થાય ૧૫૩ પઢી પાર પર્ા ભણીને પાર ૧૫૪ કહાં
ક્યાં ૧પપ પાવનો પ્ર+થાય, પ્રાપ્તિ થાય, મેળવે ૧0૫૬ કોલકે બૈલકું ઘાંચીના બળદને ૧OO૫૭ જ્યો
જેમ ૧0૫૮ કોશ હજાર હજાર કોશ,ગાઉ ૧OO૫૯ “પઢી પાર કહે પાવનો, મિસ્યો ન મનકો ચાર; જ્યુ કોલુકે બેલકું, ઘરકી કોસ હજાર”
પૂજ્યપાદ સ્વામી વિરચિત “સમાધિશતક'ના શ્રી યશોવિજયજી મહારાજ કૃત ગુર્જર પદ્યાનુવાદની ગાથા ૭૯. જેમ કોલુનો બળદ આખો દિવસ ફર્યા કરે અને મનમાં જાણે કે હું હજારો ગાઉ ચાલ્યો પણ તે ઘરનો ઘેર હોય છે, તેવી રીતે મન
વશ નથી થતું તેનું પઠનપાઠન સંસારમાં પરિભ્રમણ કરાવનાર છે. ૧/O૬૦ પાશ
પમ્ | જાળ, ફંદો, ફાંસલો, બંધન ૧/O૬૧ ફસાવી દેo સ ા સપડાવી, ઠગી-છેતરી, સાણસામાં લઈ-ભરાવી ૧૦૬ર વિમુક્ત વિમુન્ મુક્ત, સ્વતંત્ર, છોડેલા, ત્યજેલા
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬૦ ::
૧૦૬૩ લલચાવી તમ્ | લાલચ આપી, લોભાવી, લાલસા કરાવી ૧૬૪ દ્રષ્ટાભાવે
દૃશ્T સાક્ષીરૂપ આત્મભાવે પત્રાંક ૦૪૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૫-૩-૧૮૯૦ ૧૦૬૫ અતિક્રમ તિમ્ ઉલ્લંઘન, ભંગ ૧૦૬૬ વશ દોહા “દીનતા'ના વિંશતિ ા “હે પ્રભુ! હે પ્રભુ! શું કહું” પદના ૨૦ દોહા-દોહરા પત્રાંક ૦૪૮ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૭-૩-૧૮૯૦ ૧C૬૭ ઠપકો લખવો દોષ બદલ વઢતાં-ધમકાવતાં વચન લખવા ૧/O૬૮ અક્કલ આણી દેવી બુદ્ધિ લાવી દેવી, બુદ્ધિ આપવી ૧/O૬૯ અક્કલનો વરસાદ વરસાવવો વિચારીને બુદ્ધિપૂર્વક કહેવામાં બાકી ન રાખવું 100 રીતિ
રી / પદ્ધતિ, રૂઢિ, ધારો; શૈલી; પ્રકાર; ગતિ, પ્રવાહ; રેખા, સીમા પમાંક ૪૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૮-૩-૧૮૯૭ ૧૦૭૧ વિરતિ વિ+રમ્ | મૂકાવું, વિભાવથી મૂકાવું ૧૦૭૨ વિભાવ
વિ+પૂ. રાગદ્વેષ, વિશેષ ભાવ; સ્વભાવથી આગળ વિશેષ પરિણમન પૃ.૫૬૯ પત્રાંક ૭૫૦ મુનિશ્રી લલ્લુજી તથા દેવકરણજી આદિને
તા.૮-૩-૧૮૯૦ ૧૦૦૭૩ ઇચ્છીને ૩૬. ચાહીને, સામેથી, ઇચ્છાપૂર્વક ૧૦૭૪ હાનિ
હા ! નુકસાન, ગેરફાયદો ૧૦૭૫ ઉદીરણા કરીને ૩+ J પ્રેરણા કરીને, કહીને, બોલાવીને ૧૦૭૬ વડવા ખંભાતથી ૨-૩ કિ.મી. દૂર મેતપુર ગામમાં, ક.દેવ ધ્યાન ધરતા તે વડ અને
વાવ પરથી વડવા તીર્થ, આશ્રમ ૧૦૭૭ બાહ્ય આ અવિરતિપુરુષ પ્રત્યે બાહ્ય દીક્ષા-દ્રવ્ય સંયમ નથી તેવા આ કૃપાળુદેવ પ્રત્યે-માટે ૧૦૭૮ શિથિલતા શિલ્ ા ઢીલાશ, નિર્બળતા, થાક ૧૦0૭૯ અદ્વેષભાવ દ્વેષ નથી તેવા ભાવે ૧૦૮૦ ખુલ્લું ચોખું, પ્રગટ પત્રાંક ૮૫૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૮-૩-૧૮૯૦ ૧૦૮૧ ઉપદેશ્યાં છે ૩૫+વિ | ઉપદેશ, શિક્ષા, સાચી સલાહ, સવિશેષ વિવરણ આપ્યાં છે ૧0૮૨ સત્કાર
સત્+ા આદર-માન આપવા યોગ્ય ૧0૮૩ ક્ષણમોહ ગુણસ્થાનક મુદ્દા મોહનો સંપૂર્ણ ક્ષય-ક્ષીણતા થાય તે ૧૨મું ગુણસ્થાનક પત્રાંક પર શ્રી ધારશીભાઈ તથા શ્રી નવલચંદભાઈને
તા.૨૮-૩-૧૮૯૦ ૧૦0૮૪ વેશ્યા તિજીવના કૃષ્ણાદિ દ્રવ્યની પેઠે ભાસ્યમાન પરિણામ ૧૦૮૫ અધ્યવસાય ધ+નવ+સો લેગ્યા પરિણામની કંઈક સ્પષ્ટપણે પ્રવૃત્તિ ૧OO૮૬ સંકલ્પ સ કંઇપણ પ્રવૃત્તિ કરવાનો નિર્ધારિત અધ્યવસાય-વિચાર-મન-ઉદ્દેશ ૧૦૦૮૭ વિકલ્પ વિ+કંઇપણ પ્રવૃત્તિ કરવાનો અપૂર્ણ-અનિર્ધારિત-સંદેહાત્મક અધ્યવસાય ૧૦૮૮ સંજ્ઞા
સ+જ્ઞા ! કંઈપણ આગળ પાછળની ચિંતવનશક્તિ વિશેષ અથવા સ્મૃતિ ૧0૮૯ પરિણામ પરિ+નમ્ | દ્રવ્યની કથંચિત્ અવસ્થાંતર પામવાની શક્તિની વિશેષ ધારા ૧ ૯૦ અજ્ઞાન
+જ્ઞા 1 મિથ્યાત્વ સહિત મતિજ્ઞાન તથા શ્રુતજ્ઞાન ૧૦૯૧ વિભંગ વિ+મન્ના જ્ઞાન મિથ્યાત્વ સહિત અતીદ્રિય, અવધિજ્ઞાન ૧૦0૯૨ વિજ્ઞાન વિ+જ્ઞાા કંઇપણ વિશેષપણે જાણવું તે
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬૧ ::
પત્રાંક ૦૫૩ કોને ?
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા.૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૧OO૯૩ ઋષભ જિનેશ્વર અમ+f+શું આ અવસર્પિણી કાળના ભરતક્ષેત્રના ૧લા તીર્થકર ૧૦૯૪ પ્રીતમ
પ્રી પરમ વહાલા-પ્રિય-પતિ ૧૦૯૫ રીઝયો સાહેબ શ્રદ્ પ્રસન્ન થયેલા સ્વામી ૧૦0૯૬ સાદિ
આદિ કે શરૂઆત સહિત ૧OO૯૭ અટળ મ+રત્ના ટળે નહીં-છૂટે નહીં તેવો; બેચેન ન થાય તેવો, સ્થિર ૧0૯૮ પરિહરે પરદા છોડે ૧0૯૯ સ્વરૂપજિજ્ઞાસુ પુરુષો સ્વ+{ા સ્વરૂપને-પોતાને જાણવાની ઇચ્છાવાળા આત્માઓ
પૃ.૫૭૧ ૧૦૧0 યથાખ્યાત ચારિત્ર થા+આ+ા ૫ ચરિત્રમાં સૌથી છેલ્લે અને શ્રેષ્ઠ. આત્મસ્વરૂપ જેમ છે તેમ
ખ્યાતિમાં પ્રસિદ્ધિમાં લાવવું-અનુભવવું તે ૧૦૧૦૧ શુદ્ધ નય નિશ્ચય નય ૧૦૧૦૨ ઔપાધિક ભેદ ઉપાધિનો, વિકારનો, પર્યાયનો ભેદ ૧૦૧૦૩ તુલ્ય
તુન્ ! સમાન, સરખું ૧૦૧૦૪ નિરાવરણ નિ+મા+વૃ આવરણ વિનાનું, અજ્ઞાનનાં આવરણ રહિત ૧૦૧૦૫ સયોગરૂપ પ્રારબ્ધ મન-વચન-કાયાના યોગ સહિત (દેહધારીપણે) વિચરવાનું પૂર્વકર્મ ૧૦૧૦૬ સ્વરૂપસમવસ્થિત સ્વરૂપસ્થિરતાવાળા, સ્વરૂપસ્થિત, પરિણામની વધઘટ વિનાના ૧૦૧૦૭ પૂર્વ મહાત્માઓ પહેલાં થઈ ગયેલા જ્ઞાનીઓ, શ્રી કુંદકુંદાચાર્યજી– પ્રવચનસાર'ની ૮૦મી ગાથા ૧૦૧૦૮ ૧૦૧૦૯ ના
જાણે છે ૧૦૧૧) અરિહંત અરિહંત (ભગવાન)ને, અરિહંતના સ્વરૂપને ૧૦૧૧૧ दव्व
દ્રવ્ય ૧૦૧૧૨ गुण ૧૦૧૧૩ पज्जवेहिं य અને પર્યાયથી, અને પર્યાયપણે ૧૦૧૧૪ ૧૦૧૧૫ નિય
નિજ, પોતાના ૧૦૧૧૬ अप्पा
આત્માને ૧૦૧૧૭ मोहो
મોહ ૧૦૧૧૮
ખરેખર, નિશ્ચયથી ૧૦૧૧૯ जाई
જાય છે, થાય છે ૧૦૧૨૦ તરૂ
તેનો ૧0૧૨૧ નય ૧૦૧૨૨ સાકાર ભગવાન આકાર સહિત ભગવાન, દેહધારી કેવળી ભગવાન, ૪ અઘાતી કર્મસહિત ૧૦૧૨૩ પૂર્વબંધ પૂર્વે-પહેલાં બાંધેલો ૧૦૧૨૪ વેદીને
ભોગવીને ૧૦૧૨૫ ક્ષીણ
ક્ષય ૧૦૧૨૬ અહંત ભગવાન અરિહંત પ્રભુ, પૂજ્ય, સમ્માનનીય, વીતરાગ પ્રભુ
ગુણ
खल
લય
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬ ૨ :: ૧૦૧૨૭ શુભયોગ મંગળ, કલ્યાણકારી, શ્રેષ્ઠ સંયોગ-પ્રકૃતિ ૧૦૧૨૮ અવસર્પિણી કાળ ઊતરતો કાળ ૧૦૧૨૯ ચોવીશ તીર્થકર શ્રી ઋષભદેવ સ્વામી, શ્રી અજિતનાથ સ્વામી, શ્રી સંભવનાથ સ્વામી,
શ્રી અભિનંદન સ્વામી, શ્રી સુમતિનાથ સ્વામી, શ્રી પદ્મપ્રભ સ્વામી, શ્રી સુપાર્શ્વનાથ સ્વામી, શ્રી ચંદ્રપ્રભ સ્વામી, શ્રી સુવિધિનાથ સ્વામી, શ્રી શીતલનાથ સ્વામી, શ્રી શ્રેયાંસનાથ સ્વામી, શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામી, શ્રી વિમલનાથ સ્વામી, શ્રી અનંતનાથ સ્વામી, શ્રી ધર્મનાથ સ્વામી, શ્રી શાન્તિનાથ સ્વામી, શ્રી કુંથુનાથ સ્વામી, શ્રી અરનાથ સ્વામી, શ્રી મલ્લિનાથ સ્વામી, શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામી, શ્રી નમિનાથ સ્વામી,
શ્રી નેમનાથ સ્વામી, શ્રી પાર્શ્વનાથ સ્વામી, શ્રી વર્ધમાન-મહાવીર સ્વામી ૧૦૧૩) ભૂતપ્રજ્ઞાપનીય નય ભૂતકાળમાં થઈ ગયા તે દૃષ્ટિએ ૧૦૧૩૧ ઉપચાર ૩૫+{ / વ્યવહાર, આરોપ ૧૦૧૩ર અમૂર્તપદે ગ+મૂછું અરૂપીપદે, અશરીરી, અનાકાર-નિરાકારરૂપે ૧૦૧૩૩ નમસ્કાર મંત્ર નમ+1 નવકાર મંત્ર ૧૦૧૩૪ પરમાર્થ દૃષ્ટિવાન પુરુષોને સમ્યફદૃષ્ટિવાન આત્માઓને ૧૦૧૩પ “સિદ્ધપ્રાભૃત” સિંધુ+++શ્રી કુંદકુંદાચાર્યજી પ્રણીત શાસ્ત્ર, પ્રકૃષ્ટ પુરુષ-તીર્થકર દ્વારા
સ્થાપિત તે પ્રાભૃત, ભેટ, નજરાણું, આચાર્યશ્રી કુંદકુંદ ભગવાન વિરચિત અષ્ટપાહુડ-પ્રાભૃત' સહિત ૮૪ પ્રાભૃત હતાં, હાલ બધાં નથી. ૧૩મી સદીમાં
શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિએ “સિદ્ધપ્રાભૃત' પરથી ૧૦ પ્રાકૃત ગાથામાં સિદ્ધપ્રકાશિકા' રચી. ૧૦૧૩૬ ગારિસ જેવું ૧૦૧૩૭ સિદ્ધસદાવો સિદ્ધ (પ્રભુ)નું સ્વરૂપ-સ્વભાવ ૧૦૧૩૮ તારિણ તેવું ૧૦૧૩૯ સીવો સ્વરૂપ-સ્વભાવ ૧૦૧૪) सव्वजीवाणां સર્વ જીવોનું ૧૦૧૪૧
તે માટે ૧૦૧૪૨ સિદ્ધતિ સિદ્ધત્વને વિષે રુચિ ૧૦૧૪૩ कायव्वा કરવી, કર્તવ્ય ૧૦૧૪૪ મધ્યનીવેદિં ભવ્ય જીવોએ (સિદ્ધ પ્રાભૃત) પૃ.૫૭૨ ૧૦૧૪૫ શ્રી દેવચંદ્રસ્વામી ૧ પૂર્વનું જ્ઞાન હતું, એકાવતારી થઈ ગયા તેમ કહેવાય છે ૧૦૧૪૬ શ્રી વાસુપૂજ્યનાં સ્તવનમાં ૧૨મા તીર્થકર શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીનાં સ્તવનમાં ૧૦૧૪૭ જિનપૂજા રે તે નિજપૂજના” જિનની પૂજા તે પોતાના આત્મસ્વરૂપની જ પૂજા-પૂજન છે ૧૦૧૪૮ શુષ્કતા શુન્ નીરસતા, આધારશૂન્યતા, સૂકાપણું ૧૦૧૪૯ સ્વેચ્છાચારીપણું સ્વચ્છંદ, સ્વૈરવિહાર ૧૦૧૫) ઉન્મત્તપ્રલાપ દશા સત્++નમ્ | ઉન્માદથી ગમે તેમ બોલવાની સ્થિતિ, ગાંડપણ ૧૦૧૫૧ જુગુપ્સિત +સના નિંદાનો ભાવ, ધૃણા-તિરસ્કારનો ભાવ ૧૦૧પર સ્તવના તુ સ્તુતિ, ગુણગ્રામ
तह्मा
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬૩ :: ૧૦૧પ૩ કંથ
મ્, વાતા પતિ, પિયુ, કાન્ત ૧૦૧૫૪
ધુ પ્રસન્ન થયા, ખુશ થયા, સંતુષ્ટ થયા ૧૦૧૫૫ પ્રીતિમાન પ્રીમત્ પ્રીતિમતી, પ્રેમ કરતી, રાજી ખુશ પૂ.પ૦૩ ૧૦૧પ૬ સિદ્ધાંત સિધુ+તા શાસ્ત્ર ૧૦૧૫૭ સાદિ અનંત આદિ-શરૂઆત છે પણ અંત-વિયોગ નથી ૧૦૧૫૮ મિથ્યાપણું fમદ્ ા ખોટાપણું, નકામાપણું ૧૦૧૫૯ કાષ્ઠ
થના લાકડું; લાકડી; માપવાનું સાધન ૧૦૧૬) મેળાપ fમન્ના મિલન, સંયોગ, મિશ્રણ, મિલાપ ૧૦૧૬૧ ચિતા વિદ્ મડદું બાળવા માટે કરવામાં આવતી લાકડાં-છાણાં વગેરેની માંડણી ૧૦૧૬૨
સ્થાનિન+થી+નુ સરનામું ૧૦૧૬૩ કાષ્ઠ-ભક્ષણ પંચાગ્નિની ધૂણી સળગાવી લાકડું હોમી અગ્નિનો પરિષહ સહન કરવો ૧૦૧૬૪ મતિ
મન 1 બુદ્ધિ, માન્યતા ૧૦૧૬૫ રંજન કરવાને ર રાજી કરવા માટે ૧૦૧૬૬ ધાતુનો મેળાપ ધો+તન+fમન્ ! શરીરના ૭ પદાર્થ–રસ, રક્ત, માંસ વગેરેનું એકપણું ૧૦૧૬૭. શુદ્ધચૈતન્યધાતુપણે શુદ્ધચૈતન્યઘનરૂપે ૧૦૧૬૮ અલક્ષ ભગવાન અન્નક્ષ VI+વત્ લક્ષ ન પહોંચી શકે તેવા નિરંજન-સિદ્ધ ભગવાન ૧૦૧૬૮ ભગવાનની લીલા ભગવાનની ક્રીડા, રમત, ખેલ, નાટક, અવતારે કરેલાં કામ પૃ.૫૭૪ ૧૦૧૭૦ લગ્નતા કરશે ત[I જોડાશે ૧૦૧૭૧ સદોષમાં સન્ન દોષ સહિતમાં, દોષમાં ૧૦૧૭ર કુતૂહલવૃત્તિ જાણવાની વૃત્તિ ૧૦૧૭૩ અપરિપૂર્ણપણાથી મ+પર+પૂ{/ અપૂર્ણતાથી ૧૦૧૭૪ વિલાસ વિનમ્ | મોહક હિલચાલ ૧૦૧૭૫ સરાગી સ++ I રાગ સહિત ૧૦૧૭૬ સદ્વેષતા સ+દિક્ દ્વેષ સહિત-સાથે, દ્વેષ હોવાપણું ૧૨૧૭૭ ચિત્તપ્રસન્નતા ભગવાનમાં ચૈતન્યવૃત્તિ પરમ હર્ષથી એકત્વને પ્રાપ્ત કરવી તે, પરમઆનંદથી
પોતાના આત્માની વૃત્તિ પરમાત્મામાં રાખવી, પરાભક્તિ ૧૦૧૭૮ ખંડિત gછા વિભાજિત, ખંડન થાય તેવી ૧૦૧૭૯ કપટરહિત +૫+૨૬કપટ વિના ૧૦૧૮૦. વૃથા
વૃ+થાત્ ા વ્યર્થ, મિથ્યા, નકામું, નિરર્થક ૧૦૧૮૧ સકપટ સદ++પટા કપટ સહિત ૧૦૧૮૨ આનંદઘનપદની રેખા પરમ અવ્યાબાધ સુખમય મોક્ષપદની નિશાની પૂ.પ૦૫ ૧૦૧૮૩ અજિત રાગ, દ્વેષ, અજ્ઞાન, ચારે કષાયનો જય કરનાર અનંત ગુણના ધામરૂપ માર્ગને
જીતનાર, ૨ જા તીર્થકરનું નામ ૧૭૧૮૪ પુરુષત્વ પુરશી આત્મત્વ,પુરષાર્થ
For Private & Personal use only
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬૪::
૧૦૧૮૫ સમ્યફ ચરણરૂપ સમ્યક ચારિત્રરૂપ ૧૦૧૮૬ તરૂપ ગુણ રૂ૫ ગુણ, તેના જેવા ગુણ ૧૦૧૮૭ દિવ્યનેત્ર વિવું+ની+ષ્ટ્રના અલૌકિક દૃષ્ટિ, દિવ્યચક્ષુ, દિવ્યદૃષ્ટિ, સમ્યકત્ર ૧૦૧૮૮ ચર્મનેત્ર
વનિન+નેત્ર . ચર્મચક્ષુ, લૌકિક દૃષ્ટિ, ચક્ષુરિન્દ્રિય, આંખ ૧૦૧૮૯ જોતો છતો જોતાં થકો ૧૦૧૯૦ પૃથ્વીતળ પર પૃથ્વીના પટ ઉપર, ધરતી પર, ભૂતળ ઉપર ૧૦૧૯૧ અતીન્દ્રિય અતિ+ફુન્દ્રા ઇન્દ્રિયથી પર, ઇન્દ્રિયથી અતીત, આત્માનો પત્રાંક ૦૫૪ કોને ?
તા.૧૯-૧૦-૧૮૬ થી તા.૨૫-૧૦-૧૮૯૭ દરમ્યાન ૧૦૧૯૨ જ્ઞાતપુત્ર ભગવનું જ્ઞાત નામના ક્ષત્રિય વંશના; મહાવીર ભગવાન ૧૦૧૩ બલિહારી ખૂબી ૧૦૧૯૪ હનપુષ્પી કમભાગી, ઊતરતાં, મંદ, ઓછાં પુણ્યવાળાં મનુષ્યો ૧૦૧૯૫ વિરાધ્યાં વિરાધ વિરાધના કરી ૧૦૧૯૬ ખંડ્યાં રવા ખંડન કર્યા ૧૦૧૯૭ કટાક્ષદૃષ્ટિએ +&+ટ્રમ્ | નિંદાદૃષ્ટિએ, વક્રદૃષ્ટિએ, આક્ષેપષ્ટિએ, તીરછી નજરે ૧૦૧૬૮ લાખોગમે +ન્T લાખો સમજે, લાખો બાજુ, લાખો રીતે ૧૦૧૯૯ એકાંત દઇ મૂટી બિલકુલ, અત્યંત એકપક્ષીયતાથી, એકતરફી વલણ રાખી પૃ.૫૯૬ ૧૦૨૦) નિંદાવ્યું નિન્દ્રા નિંદા કરી, નિંદામય બનાવ્યું, વગોવ્યું, કલંકિત કર્યું ૧૦૨૦૧ શાસનદેવી શાકૂ+રિવ્ા દરેક તીર્થંકરદેવના શાસનમાં એક યક્ષ-યક્ષિી કે શાસનદેવ
શાસનદેવી હોય છે. મહાવીર સ્વામીનાં શાસનદેવી સિદ્ધાયિકા નામે છે ૧૦૨૦૨ આત્મવિરાધકપંથોથી આત્મન+વ+É આત્માની વિરાધના કરે એવા પંથ-માર્ગથી પત્રાંક ૦૫૫ કોને ?
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા.૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૧૦૨૦૩ ભવિતવ્યતા ભાવિ ભાવ, બનવા જોગ, ભવિષ્યમાં, નસીબ, ૫ સમવાયમાં ૧ ૧૦૨૦૪ અવ્યક્તપણે મ+વિ+3મ્ અસ્પષ્ટપણે, અપ્રગટપણે, અદૃશ્યપણે, અજ્ઞાતપણે ૧૦૨૦૫ અયથાર્થ
મ+થી+અર્થ અવાસ્તવિક, ભૂલભરેલો, જેવો અર્થ હોય તેવો નહીં, મિથ્યા પૂ.પ૦૦ ૧૦૨૦૬ ચૂકી ગયા ન્યૂ ભૂલી ગયા, કસૂર થઈ ૧૦૨૦૭ નાસ્તિક ન+કમ્ ા પુણ્ય, પાપ, ધર્મ, કર્મ, સ્વર્ગ, નરક કંઈ જ નથી એવી આસ્થાવાળા ૧૦૨૦૮ અભિપ્રાય 3++3[ I મત, માન્યતા, વિચાર, હેતુ, આશય, મતલબ, તાત્પર્ય ૧૦૨૦૯ વીતરાગધ્રુત કેવલી-સર્વજ્ઞ કથિત-પ્રણીત શાસ્ત્ર, સત્કૃત, પરમ શ્રુત, જિનાગમ ૧૦૨૧૦ શ્રુતતત્ત્વોપદેષ્ટા મહાત્મા શ્રુતજ્ઞાનના ઉપદેશક મહાત્મા, પુરુષ ૧૦૨૧૧ મહદ્ ભાગ્યોદય ઘણાં પુણ્યનો ઉદય; મહાભાગ્યે, પરમ સભાગ્યે ૧૦૨૧૨ તણાં
તથારૂપ (શ્રી ભગવતીજી સૂત્ર, શ.૮, ઉ.૬) ૧૦૨૧૩ વાઇ (પ્રવૃત્તિલક્ષણો) સાધુના વેશ અને તેને અનુકૂળ પ્રવૃત્તિ-ગુણોથી યુક્ત ૧૦૨૧૪ સમUTUi
શ્રમણ મહાત્માઓનાં પૂ.પ૦૮ ૧૦૨૧૫ અત્યંતર દશા પ+નન્તમ્ | અંતરંગ-આંતરિક દશા, ભીતરની સ્થિતિ; અતિ નજીકની દશા
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬૫ :: ૧૦૨૧૬ નિર્ણત નિ+ની એ નિર્ણય કરેલો ૧૦૨૧૭ વૃત્તિમાન વૃત્મન્ ! વૃત્તિવાળા ૧૦૨૧૮ મુહૂર્ત માત્ર દુર્ત . ૪૮ મિનિટ ૧૦૨૧૯ રાજપાટ રા+પા રાજગાદી ૧૦૨૨૦ અપ્રતિબદ્ધ વિહારી મ+પ્રતિ+વ+વ+દા આસક્તિ વિના વિહાર કરનારા ૧૦૨૨૧ ગુણાતિશયપણાથી [+મતિ+શી | ગુણના અતિશયને કારણે ૧૦૨૨૨ પરાવર્તન પરા+વૃતા પાછી વળવી, પલટાવી, પલટી મારી; પુનઃપ્રાપ્તિ ૧૦૨૨૩ તાદૃશ તમ્ તેવું, તેના જેવું ૧૦૨૨૪ અંતરાય અન્તર્યું ન હોય, ન મળે; વિદન, ઓટ, અડચણ પૃ.૫૭૯ ૧૦૨૨૫ શ્લોક
સ્તો સંસ્કૃત કવિતાની કડી, અનુષુપ છંદ, લોકોક્તિ, કહેવત; સ્તુતિ ૧૦૨૨૬ માંડી
મા શરૂ કરી, માંડણી કરી ૧૦૨૨૭ તદાશ્રિત તત્+આ+%ા તેને આશ્રયે, આશરે, શરણે રહેલા ૧૦૨૨૮ આચારાંગ સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું ૧લું સૂત્ર, જેમાં ૨ શ્રુતસ્કંધ, ૨૫ અધ્યયન, ૧૮૦૦૦ પદમાં
સાધુના આચારધર્મ-ચારિત્રધર્મનું વર્ણન છે. ૧૦૨૨૯ સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું રજું સૂત્ર, જેમાં ૨ શ્રુતસ્કંધ, ૨૩ અધ્યયન, ૨૧૦૦ શ્લોકપ્રમાણ,
સૂચનાત્મક તત્ત્વની મુખ્યતા છે, સ્વમત-પરમતનું નિરૂપણ છે. ૧૦૨૩૦ સ્થાનાંગ સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું ૩જું સૂત્ર, જેમાં ૧ શ્રુતસ્કંધ, ૧૦ સ્થાનનાં ૧૦ અધ્યયન,
૧૦૮૯ સૂત્ર. જીવાદિક પદાર્થોનું અનુક્રમે સ્થાપવું તે સ્થાન ૧૦૨૩૧ સમવાયાંગ સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું ૪થું સૂત્ર, જેમાં ૧ અધ્યયન, ૧૬૬૭ શ્લોક પ્રમાણ છે. સમસ્ત
પદાર્થોનું સભ્યપ્રકારે જ્ઞાન હોવાથી ‘સમવાય'. આમાં એકોત્તરિક વૃદ્ધિ એટલે કે ૧ થી ૧૦૦ સુધી વધે છે અને પછી અનેકોરિકા વૃદ્ધિ (મોટી સંખ્યા જેમ કે
૧૦૦ થી ૧૦૦૦ વગેરે વધે) પણ છે. ૧૦૨૩૨ ભગવતી સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું પમું સૂત્ર, વિવાહપ્રજ્ઞપ્તિ-વ્યાખ્યાપ્રજ્ઞપ્તિ પણ નામ છે, જેમાં
૧ શ્રુતસ્કંધ, ૪૧ શતક, ૧૦૧ અધ્યયન, ૩૬ હજાર પ્રશ્નોત્તર છે. આ સૂત્ર
સૌથી મોટું, મહત્ત્વપૂર્ણ અને વિશદ નિરૂપણ કરનારું છે. ૧૦૨૩૩ જ્ઞાતાધર્મકથા સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું કહ્યું સૂત્ર, જેમાં ર શ્રુતસ્કંધ, ૧૮ અધ્યયન, ૫૫00 ગાથા છે.
૧લા શ્રુતસ્કંધના ૧૯ અધ્યયનમાં ૧૯ ધર્મકથા દ્વારા સાધુના આચાર પર પરમાર્થ ઉતાર્યો છે. રજા શ્રુતસ્કંધમાં “ધર્મકથા'માં પાર્થપ્રભુનાં બધાં સાધ્વી
શિથિલ બની દેવી બન્યાં તેનું કથન છે. ૧૦૨૩૪ ઉપાસકદશાંગ સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું ૭મું સૂત્ર, જેમાં ૧ શ્રુતસ્કંધ, ૧૦ અધ્યયન છે ઉપાસક એટલે
શ્રાવક. ૧૦ શ્રાવકોની સિદ્ધિનું વર્ણન તથા દેશવિરતિ વિષે છે. ૧૦૨૩૫ અંતકૃતદશાંગ સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું ૮મું સૂત્ર, જેમાં ૧ શ્રુતસ્કંધ, ૮ વર્ગ, ૯૦ અધ્યયન છે. અંતકાળે
કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી દેશના દીધા વિના જ મુક્તિ પામ્યા હોય તે અંતગડઅંતકૃત કેવળીનું વર્ણન છે. ઉત્તર ભારતમાં (U.P) પર્યુષણ પર્વ દરમ્યાન આ સૂત્ર વંચાય છે
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬૬ :: ૧૦૨૩૬ અનુત્તરૌપપાતિક સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું ૯ભું સૂત્ર, જેમાં ૧ શ્રુતસ્કંધ, ૧૦ અધ્યયન, ૩ વર્ગ,
૩૩ અધ્યયન છે. અનુત્તર વિમાનમાં ઉપપાત જન્મથી ઊપજતા મહાત્માઓ
વિષે છે ૧૦૨૩૭ પ્રશ્નવ્યાકરણ સૂત્ર દ્વાદશાંગીનું ૧૦મું સૂત્ર, જેમાં ૧૦૮ પ્રશ્ન, ૧૦૮ અપ્રશ્ન, ૧૦૮ પ્રશ્ના
પ્રશ્ન અને ગૂઢવિદ્યા સંબંધી હતું. હાલ વિચ્છેદ જતાં આસવનાં ૫ અને સંવરનાં
૫ દ્વારમાં અધર્મ-ધર્મનું ૧૦ અધ્યયનમાં નિરૂપણ છે. ૧૦૨૩૮ વિપાકસૂત્ર દ્વાદશાંગીનું ૧૧મું સૂત્ર, જેમાં ૨ શ્રુતસ્કંધ, ૨૦ અધ્યયન છે, ૧લા શ્રુતસ્કંધમાં
૧૦ અધ્યયનમાં દુઃખના ભાવ કહ્યા છે, ૨જા સૂત્રમાં ૧૦ અધ્યયનમાં સુખના
ભાવ કહ્યા છે ૧૦૨૩૯ દૃષ્ટિવાદ ૧૨ મું અંગ વિચ્છેદ ગયું તે. ‘દર્શન’ વિષે તે દૃષ્ટિવાદ. ૫ વિભાગઃ પરિક્રમ,
સૂત્ર, પૂર્વગત, અનુયોગ અને ચૂલિકા. પૂર્વગતમાં ૧૪ પૂર્વનું વિસ્તૃત કથન છે.
છેલ્લા ૧૪ પૂર્વી ૧લા ભદ્રબાહુ સ્વામી હતા. ૧૦૨૪૦ સ્થળો
થત્ | જગ્યા, ઠેકાણાં; ગ્રંથના ભાગ; વિવાદગ્રસ્ત વિષયો ૧૦૨૪૧ વિસર્જન થઈ ગયાં વિ+જ્ઞા છોડી દેવાયાં, આટોપી લીધાં, સમાપ્ત કરી નાખ્યાં, પરિત્યાગ ૧૦૨૪૨ એકાદશાંગ ૧+૧૦=૧૧ અંગ ૧૦૨૪૩ શ્વેતામ્બર આચાર્યો સફેદ વસ્ત્ર ધારણ કરનાર જૈન આચાર્ય-મુનિઓ ૧૦૨૪૪ દિગંબરો દિશાને જ વસ્ત્ર માનનારા જૈન આચાર્યો-મુનિઓ ૧૦૨૪૫ અનુમત સંમત, મતને અનુસરતા ૧૦૨૪૬ વિસંવાદ વિરોધ, પ્રતિકૂળતા, અસંગત, મેળ વગરનું, બંધ બેસે નહીં તેવું ૧૦૨૪૭
લાંબો વિચાર-નજર, દૂરંદેશીપણું ૧૦૨૪૮ અપ્રયોજન +V+યુના પ્રયોજન વિનાનું, નકામા, ન-કામનાં ૧૦૨૪૯ અપાત્ર શ્રવણને પાત્ર ન હોય તેવા સાંભળનારા, અનધિકારી, અયોગ્ય ૧૦૨૫૦ દ્રવ્યાનુયોગાદિ ભાવ દ્રવ્યને-તત્ત્વને અનુકૂળ વાત-વિચારણા, અસ્તિત્વ-સ્વત્વ ૧૦૨૫૧ રઢિણ
રહિત, વગરના ૧૦૨૫૨ મટ્ટારસ અઢાર, ૧૮ ૧૦૨૫૩ રોત
દોષ ૧૦૨૫૪ વિવHિU વિવર્જિત, ત્યાગી દીધેલાં, રહિત થયેલા, છોડી દીધેલા ૧૦૨પપ નિ થે
નિગ્રંથ ૧૦૨૫૬ પવાને
પ્રવચન ૧૦૨પ૭ सद्दहणं સદ્ધહણા, શ્રદ્ધા ૧૦૨૫૮ होई
છે, થાય છે ૧૦૨૫૯ सम्मत्तं
સભ્યત્વ ૧૦૨૬૦ હિંસા રહિમે ને, અક્રસ દ્રોત વિવ7 રે | નિષથે પવને સ૬ ટોર્ડ સમત્ત | શ્રી કુંદકુંદાચાર્ય કૃત મોક્ષપ્રાભૃત ૯૦
હિંસારહિત ધર્મ, અઢાર દોષ વિનાના દેવ, નિગ્રંથ ગુરુ-પ્રવચનની શ્રદ્ધા તે સમ્યકત્વ છે.
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬૭ ::
પૃ.૫૮૦ ૧૦૨૬૧ ઉન્માર્ગ ૩મી વિપરીત માર્ગ, અસન્માર્ગ, કપંથ ૧૦૨૬૨ સદુપાય [+૩૫+ ! સાચું-સારું-સતુ પ્રત્યે લઈ જાય તેવું સાધન, યુક્તિ, પ્રયત્ન ૧૦૨૬૩ પરિમાણ પરિ+માં માપ ૧૦૨૬૪ સંકલનાપૂર્વક સ+ન્ ઘણી વસ્તુઓની એક જગ્યાએ ગોઠવણ, રચના, યોજના પત્રાંક ૭૫૦ કોને?
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૮ થી તા.૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૧૦૨૬૫ વિવેક વિ+વિક્વા વિચાર, યથાર્થ રીતે, વસ્તુનાં સ્વરૂપનો નિશ્ચય ૧૦૨૬૬
અસ્તિત્વ ૧૦૨૬૭ રૂપી
|| રૂપ, રસ, ગંધ, સ્પર્શ વગેરે ગુણોવાળું ૧૦૨૬૮ અરૂપી અ+{ રૂપનો અભાવ એટલે વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શ વિનાનું ૧૦૨૬૯ - અનંતા
મન+અન્તા અંત વિનાના ૧૦૨૭% અવગાહીને વાર્દિી વ્યાપીને ૧૦૨૭૧ સંકોચવિકાસ આત્મપ્રદેશોને નાના-મોટા કરી શકે તેવી આત્માની શક્તિ ૧૦૨૭૨ ભાજન મામ્ પાત્ર, વાસણ, આધાર; યોગ્ય વ્યક્તિ; ભાગ પાડવા ૧૦૨૭૩ કર્મગ્રાહક +પ્રત્ ા કર્મને ગ્રહણ કરનાર ૧૦૨૭૪ - આણ્યાથી મા+ની 1 લાવવાથી ૧૦૨૭૫ અજર અમર +વૃ++મૃ. જરા એટલે વૃદ્ધાવસ્થા અને મર એટલે મરણ, તે રહિત ૧૦૨૭૬ શાશ્વત અશ્વત્ નિત્ય, સનાતન, કાયમ રહેનારી, સદા ટકનાર
પત્રાંક o૫૦. કોને ? ૧૦ર૭૭ નમઃ
નમ: | નમસ્કાર, પ્રણામ ૧૦૨૭૮ સિદ્ધભ્યઃ સિદ્ધો (ભગવંતો)ને ૧૦૨૭૯ અનુયોગ તીર્થકર ભગવંતે ફરમાવેલા અર્થને અનુરૂપ કથન ગણધરો વિસ્તારથી કહે તે
(વ્યાખ્યાનસાર ૧-૧૭૩) ૧૦૨૮૦ દ્રવ્યાનુયોગ જે શાસ્ત્રોમાં મુખ્ય રૂપે જીવાદિ ૬ દ્રવ્ય, ૭ તત્ત્વોનું કથન હોય તે ૧૦૨૮૧ કરણાનુયોગ જે શાસ્ત્રોમાં મુખ્યપણે કર્મસંબંધી વિચારણા હોય તે કર્મગ્રંથ વગેરે ૧૦૨૮૨ ચરણાનુયોગ જે શાસ્ત્રોમાં મુનિ-શ્રાવકના આચારનું કથન હોય તે (વ્યાખ્યાનસાર ૧-૧૭૩) ૧૦૨૮૩ ધર્મકથાનુયોગ જે શાસ્ત્રમાં તીર્થકર આદિ પુરુષોનાં જીવનચરિત્ર હોય, ધર્મકથા દ્વારા તત્ત્વ
સમજાવ્યું હોય. દા.ત. ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર (વ્યાખ્યાનસાર ૧-૧૭૩) ૧૦૨૮૪ મહાનિધિ મહ+નિ+ધા | મોટો સમુદ્ર, મહાસાગર; મહાકોશ-ખજાનો, મોટો આધાર ૧૦૨૮૫ વિરાજમાન વિ+રાન્ વિરાજી રહેલા, શોભી રહેલા, બિરાજમાન પૃ.૫૮૧ ૧૦૨૮૬ સુવિહિત પુરુષો સુ+વિધા શાસ્ત્રોક્ત, સુવ્યવસ્થિત, સ્થાપિત આચાર્યો ૧૦૨૮૭ શ્રુતસાગર કુમાર I મુતજ્ઞાનના-શાસ્ત્રના દરવા, સમુદ્ર ૧૦૨૮૮ બિંદુમાત્ર વિદ્ માત્ર ટીપું, બુંદ બરાબર-જેટલું ૧૦૨૮૯ ક્વચિતત્વ ક્િરૂઝતુ+વિત્ ! કોઇક જ, ક્યાંક જ, ક્યાંક ક્યાંક જ ૧૦૨૯૦ આર્યજનો 8+નના ઉત્તમ મુમુક્ષુજનો, શ્રી જિનેશ્વર, આર્યદેશનિવાસીને થતું સંબોધન ૧૦૨૯૧ દુષમકાળ દુઃખે કરીને, ઘણા અંતરાયથી, પ્રતિકૂળતાથી મોક્ષમાર્ગની પ્રાપ્તિ થાય તેવો
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૬૮ ::
૧૦૨૯૨
૧૦૨૯૩
તદનુસાર
૧૦૨૯૪ ૧૦૨૯૫ વિદ્યમાન
૧૦૨૯૬ મતવાદી
૧૦૨૯૭ હઠવાદી
૧૦૨૯૮ ઉદાહરણ
૧૦૨૯૯
ભવભીરુ
૧૦૩૦૦
જૈનાભાસ
૧૦૩૦૧
૧૦૩૦૨
૧૦૩૦૩
૧૦૩૦૪
૧૦૩૦૮
૧૦૩૦૯
૧૦૩૧૦
૧૦૩૧૧
૧૦૩૧૨
૧૦૩૦૫
પૃ.૫૮૨
તૂમડા
૧૦૩૦૬ ૧૦૩૦૭ દોરા
૧૦૩૧૩
૧૦૩૧૪
>]
૧૦૩૧૫
૧૦૩૧૬
૧૦૩૧૭
વિચ્છેદ
મહર્ષિઓ
૧૦૩૧૮ ૧૦૩૧૯
મૂળ પ્રયોજન
વિસારી
મુનિનું લિંગ સ્વકપોલરચના
પરાર્મુખ
મહામોહમૂઢ લિંગાભાસપણે ઘેરી બેઠા છે
અસંયતિ પૂજા
આશ્ચર્ય
હર્ષાયમાન
સ્થાનકે
પત્રાંક ૫૮ ‘દ્રવ્યપ્રકાશ’
દ્રવ્ય અધિકાર
અંતર્ભૂત વેદ પરિભાષા
વિ+છિન્દ્ । અવકાશ; ક્રમ વચ્ચેથી તૂટી જવો; કાપીને ટુકડા કરવાની ક્રિયા; ગ્રંથનો પરિચ્છેદ, અધ્યાય
મહત્+ૠણ્ । મહાન ઋષિઓ, બહુ ઋદ્ધિધારી મુનિઓ, રાજર્ષિ, બ્રહ્મર્ષિ, દેવર્ષિ, પરમર્ષિ
તવ્+અનુ+સ્ । તે મુજબ, તેને અનુકૂળ, તે અનુક્રમ, તે પદ્ધતિ
તે
અસ્ । હયાત, અસ્તિત્વ ધરાવનાર
મન્+વત્ । મતના આગ્રહી, મતના સ્થાપક
હૈં+વત્ । હઠના આગ્રહી
૩+૩+હૈં । દૃષ્ટાંત; વર્ણન, કથન, નિરૂપણ
ભૂ+ભી । ભવભ્રમણના ભયવાળા, ભવ ન વધારનારા, ભવથી ભયભીત
જૈન જેવા, જૈનનો આભાસ-ભ્રમ કરાવે તે મૂત્ત+X+યુન્ । આત્મપ્રયોજન, મોક્ષ વિ+સ્મર્। ભૂલી, વિસ્મરણ કરી
મુન્+તિજ્ઞ । મુનિનો વેશ, દેખાવ, ચિહ્ન
પોતાની રીતે સાવ વાહિયાત, અદ્ધર રચી નાખેલી, મૂળ માથા વિનાની કલ્પના, પોતાની મેળે ગોઠવી કાઢેલી
વિમુખ, બેદરકાર, અવળચંડા
તુંબ, તૂંબડું; ગેરુ જેવા લાલ જેવા રંગના ભિક્ષા-પાણી વહોરવાનાં પાત્ર સફેદ સુતરાઉ કાપડની લંબચોરસ મુહપત્તિ (મુખવત્રિકા) બાંધવા માટેનો દોરો. સ્થાનકવાસી મુખ પર દોરા વડે બાંધે, દહેરાવાસી ન બાંધે.
મોહને લીધે મોટા મૂરખ, મોહાંધ લક્ષણ-ચિહ્નના આભાસથી-ભ્રમથી
આવરી લીધું છે, આંતરી લીધું છે, વીંટળાઇ વળ્યા છે સંયમી ન હોય તેની પૂજા, અસંયમીની પૂજા
આ+ વર્। મહાવીર સ્વામીના કાળમાં થયેલા ૫ અપવાદ અને અન્ય ૫ અપવાદ. વાંચો શબ્દ નં. ૨૭૩૩, પૃ. ૯૧ (મોક્ષમાળા શિક્ષાપાઠ ........
દેંગ્ । ખુશ, રાજી, હરખાયેલા, પ્રસન્ન, પુલકિત
સ્થાન, જગ્યા, રહેઠાણ, મુકામ
કોને
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા.૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન
શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજ કૃતવિ.સં.૧૭૬૭માં, બિકાનેરમાં, વ્રજભાષામાં દોહાકવિત્ત-સવૈયા જેવાં ૨૩૨ પદ્યમાં, ૩ દ્વાર-અધિકારમાં અદ્ભુત તત્ત્વનિરૂપણ કરતો ગ્રંથ
ૐ । વસ્તુ, તત્ત્વ, પદાર્થ
અધિ+ । પ્રકરણ, પરિચ્છેદ, અધ્યાય, દ્વાર અન્તર્+મૂ । સમાવિષ્ટ, સમાયેલું, મળી ગયેલું વેદની સાંકેતિક ભાષા-શબ્દ
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________
In Tala Uરી 1. મારી અણIISB,
:: ૩૬૯:: ૧૦૩૨૦ વિચારની પરિપાટી વિચારની શૈલી, રી ૧૦૩૨૧ અવિભક્તત્વ +વિ+મન્ પ્રદેશભેદરહિતપણું, વહેંચાયેલું જુદું નહીં તેવું ૧૦૩૨૨ કથનથી વ્ ા કહેવા પૂરતો ૧૦૩૨૩ સંસ્થાન સમ્+સ્થા | આકાર ૧૦૩૨૪ સંખ્યા વિશેષ સ+રહ્યા છે તે આંકડા, આંક; જોડ, સમજ, વિચાર, ગણત્રી ૧૦૩૨૫ અચેતનત્વ +વિત્ જડત્વ, જડતા ૧૦૩૨૬ સમવાય સંબંધ અભેદ સંબંધ પત્રાંક ૦૫૯ કોને ?
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા.૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૧૦૩૨૭ દૃષ્ટિગોચર દેખાય છે, દૃષ્ટિમાં આવે છે ૧૦૩૨૮
વિદ્દ બહુલતા, અધિકતા, બહોળતા, પ્રચુરતા-ઘણી સંખ્યામાં પૃ.૫૮૩ ૧૦૩૨૯ મટાડવાને અર્થે જડમૂળથી દૂર કરવા માટે ૧૦૩૩) નિરુપાય ઉપાય ન હોય તેવી, લાઇલાજ, લાચાર ૧૩૩૧ વ્યાખ્યાન વિ+મા+રડ્યા | વર્ણન ૧૦૩૩૨ ત્રસ
ભય વગેરેથી નાસી શકે, હાલી-ચાલી શકે તેવા જીવો ૧૦૩૩૩ સ્થાવર જે સ્થળે દેહ ધારણ કર્યો છે તે જ સ્થળે સ્થિર. ભયાદિ કારણ દેખી નાસી જવા
વગેરેની સમજણ શક્તિ જે જીવોમાં નથી તે ૧૦૩૩૪ પૃથ્વી પૃથ્વીકાય જીવોના ૨ ભેદ, સૂક્ષ્મ અને બાદર
સૂક્ષ્મ તે આખા લોકમાં ભર્યા છે, હણ્યા હણાય નહીં, માર્યા મરે નહીં, અગ્નિમાં બળે નહીં, પાણીમાં ડૂબે નહીં, નજરે દેખાય નહીં, બે ભાગ થાય નહીં તેવા જીવ બાદરઃ લોકના અમુક ભાગમાં ભર્યા છે, હણ્યા હણાય, માર્યા મરે, અગ્નિમાં બળે, પાણીમાં ડૂબે, નજરે દેખાય, બે ભાગ થાય તેવા જીવો. બાદર પૃથ્વીકાયના ૨ ભેદ. સુંવાળી અને ખરખરી. સુંવાળી માટી ૭ ભેદે –કાળી-નીલી-રાતીપીળી-ધોળી-ગોપીચંદનની ને પરપડી માટી. ખરખરી માટી ૨૨ ભેદ-ખાણની, મરડીયા પથ્થરની, મોટી વેળુની, પથ્થરના કટકાની, મોટી શિલાઓની, ખારાની, લૂણની, જસતની, લોઢાની, સીસાની, તાંબાની, રૂપાની, સોનાની, વજહીરાની, હરિયાલની, હિંગળોડની, મણસીલની,
પારાની, સરમાની, પ્રવાલાની, અબરખની, અબરખના રજની માટી ૧૦૩૩૫ અઢાર જાતિનાં ગોમેદ, રુચક, અંક, સ્ફટિક, લોહિતાક્ષ, મરકત, મસારગલ, ભૂજમુચક, રત્ન
ઈન્દ્રનીલ, ચંદ્રનીલ, ગેરુ, હંસગર્ભ, પોલાક, સૌગંધિક, ચંદ્રપ્રભ, વૈદુર્ય, જલકાંત, સૂર્યકાંત રત્નઃ આમ ૭+૨+૧૦=૪૭ જાતના પૃથ્વીકાયના જીવો, પૃથ્વીકાયના
૧ કટકામાં અસંખ્યાત જીવો છે (શ્રી પ્રજ્ઞાપના-પન્નવણા સૂત્ર વગેરે શાસ્ત્રો) ૧૦૩૩૬ પાણી પાણી જ જેનું શરીર એવા જીવો. સૂક્ષ્મ અને બાદર એમ ર ભેદે બાદરના ૧૭
ભેદ – ઠારનું, હિમનું, ઘૂયરનું, મેઘરવાનું, તૃણ પર જામતું, કરાનું, આકાશનું, ટાટું, ઊનું, ખારૂં, ખાટું, લવણસમુદ્રનું, મધુર રસ સમાન, દૂધ સમાન, ઘી સમાન, શેરડીના રસ સમાન, સર્વ રસદ જેવું. પાણીનાં ૧ ટીપાંમાં અસંખ્યાત જીવો કહ્યા છે. ૩૬ હજાર ૪00ને ૫૦ જીવ તો ૫૦ વર્ષ પૂર્વે પ્રયોગશાળામાં જોયાનું સિદ્ધ થયેલું છે.
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૩૭૦:: ૧૦૩૩૭
અગ્નિ
૧૦૩૩૮ વાયુ
૧૦૩૩૯ વનસ્પતિકાય
સૂક્ષ્મ અને બાદર ૨ ભેદે, બાદર અગ્નિકાયના ૧૪ ભેદ–અંગારાની, ભાઠાભરહાડની, તૂટતી જવાલાની, અખંડ જ્વાલાની, ઉંબાડાની, ચકમકની, વીજળીની, તારાની, અરણીની, વાંસની, કાટકાની, સૂર્ય સામે કાચ ધરે તેમાંથી ઝરે તેની, દાવાનળની, નિંભાડાની અગ્નિ અગ્નિના ૧ તણખામાં અસંખ્યાત જીવ ભગવંતે કહ્યા છે સૂક્ષ્મ અને બાદર ૨ ભેદે, બાદર વાયરાના ૧૭ ભેદ – પૂર્વ, પશ્ચિમ, ઉત્તર, દક્ષિણ, ઊર્ધ્વ, અધો, તિર્યક, વિદિશાનો, વાયુ ઝામી, ઉકલીયો, મંડલીયો, ગુંજ, ઝુંઝ, સંવર્તક, ઘન, તનુ અને શુદ્ધ. વાયરાના એક ફરકવા માંડી અસંખ્યાત જીવ શ્રી ભગવંતે કહ્યા છે સૂક્ષમ અને બાદર ૨ ભેદે બાદરના ૨ ભેદ – પ્રત્યેક અને સાધારણ. પ્રત્યેક એટલે એક શરીરમાં એક જીવ રહે છે. સાધારણ એટલે એક શરીરમાં અનંત જીવ રહે છે. પ્રત્યેકના ૧૨ ભેદ-વૃક્ષ, ગુચ્છ, ગુલ્મ, લતા, વેલ, પાવગ, તૃણ, વળીયા, હરિતકાય, ઔષધિ, જલવૃક્ષ અને કોસંડ એ ૧૨ ૧. વૃક્ષના ૨ ભેદ : એક અદ્ધિ (અસ્થિ) = ૧ ફળમાં ૧ બીજ હોય તે. હરડાં, બહેડાં, આમળાં, અરીઠા, ભીલામા, આસોપાલવ, આંબો, મહુડો, રાયણ, જાંબુ, બોર, લીંબોળી બહુ અદ્ધિ– ૧ ફળમાં વધારે બીજ હોય તે. જામફળ, સીતાફળ, દાડમ, બીલાં, કોઠાં, કેરાં=કેરડા, લીંબુ, વડના ટેટાં, પીપળાના ટેટાં વગેરે ૨. ગુચ્છઃ નીચાં અને ગોળ ઝાડ હોય તે. રીંગણી, ભોરીંગણી, જવાસા, તુલસી, આવચીબાવચી. ૩. ગુલ્મઃ ફૂલની જાત-જાઇ, જૂઇ, ડમરો, મરવો, કેતકી, કેવડો વગેરે ૪. લતા: નાગલતા, અશોકલતા, ચંપકલતા, ભોંઇલતા, પદ્મલતા વગેરે ૫. વેલાઃ વનસ્પતિના વેલા ચાલે છે. આરિયા, તુરિયા, કારેલા, કંકોડા, કોળા, કોઠીંબડા, તુંબડાના, દૂધીના, ચણક ચીભડીના, ચણોઠીના વગેરે ૬. પાવગઃ ગાંઠાળા ઝાડ - શેરડી, એરડી, સરકડ, સાંઠો, નેતર, વાંસ ૭. તૃણ દાભડો, આરાતારા, કડવાળી, ઝેઝવા, ધરો, કાલીયા ૮.વલીયાઃ ઊંચાં ને ગોળ ઝાડ- સોપારી, ખારેક, ખજૂર, કેળ, તજ, ઇલાયચી, લવિંગ, તાડ, તમાલ, નાળિયેરી ૯. હરિતકાય: મૂળા, મેથી, તાંદળજા, સુવા, લુણી, અફીણની ભાજી ૧૦. ઔષધિ: ૨૪ પ્રકારનાં ધાન્ય, ૨ ભેદ : લાસા અને કઠોળ લાસાના મુખ્ય ૧૨ ભેદઃ ઘઉં, જવ, જુવાર, બાજરી, ડાંગર, વરી, બંટી, બાવટો, કાંગ, ચિપ્પોઝીણો, કોદરા, મકાઈ વગેરે વગેરે કઠોળના મુખ્ય ૧૨ ભેદ : મગ, મઠ, અડદ, તુવેર, ઝાલર, (વાલ) વટાળા, ચોળા, ચણા, લાંગ, કળથી, મસુર, અળસી વગેરે ઘણા ભેદ ૧૧. જલવૃક્ષ: પોયણા, કમળપોયણાં, ઘીતેલાં, શિંગોડાં, સેવાળ, કમળકાકડી ૧૨. કોસંડાઃ બિલાડીના ટોપ વગેરે ભૂમિ ભેદીને બહાર નીકળે તે ૧૨
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૩૪૦
૧૦૩૪૧
૧૦૩૪૨
૧૦૩૪૩ જીવત્વ
૧૦૩૪૪
૧૦૩૪૫
૧૦૩૪૬
૧૦૩૪૭
પૃ.૫૮૪
૧૦૩૪૮
પૃ.૫૮૫
૧૦૩૫૩
અનુમાન ગોચર સર્વથા
પ્રકૃષ્ટ જ્ઞાનગોચર
૧૦૩૫૪
૧૦૩૫૫
ગતિમાન
પત્રાંક ૬૦
લોકપરિમિત
પરિણત
ભવ્યત્વ લબ્ધિ
પત્રાંક ૭૬૧
દ્રવ્યાસવ
ૐ+આ+Z । કર્મને યોગ્ય જે પુદ્ગલ ગ્રહણ થાય છે તે
૧૦૩૪૯
ત્રણે રત્ન
ઉત્કૃષ્ટમાં ઉત્કૃષ્ટ ૩ વસ્તુ, રત્નત્રયી : સમ્યક્દર્શન, સમ્યજ્ઞાન, સમ્યક્ચારિત્ર ૧૦૩૫૦ સાકારોપયોગરૂપ જ્ઞાનોપયોગરૂપ, ભાવોનું વિશેષ સ્વરૂપ ગ્રહણ કરી શકે તે ઉપયોગ
૧૦૩૫૧
દર્શનોપયોગ ચારિત્ર
૧૦૩૫૨
વૃ+3q+ચુન્ । ભાવોનું સામાન્ય સ્વરૂપ જે ઉપયોગ ગ્રહણ કરી શકે તે વર્ । અશુભ ભાવથી નિવૃત્તિ અને શુભ ભાવમાં પ્રવૃત્તિ તે ચારિત્ર, વ્યવહાર નયથી વ્રત, સમિતિ, ગુપ્તિ વગેરે. આત્મસ્વરૂપમાં રમણતા તથા તેમાં જસ્થિરતા તે નિશ્ચયથી ચારિત્ર છે
૧૦૩૫૬ છ અક્ષર ૧૦૩૫૭
:: ૩૭૧ ::
પાંચ અક્ષર
પ્રત્યેક પાકી વસ્તુમાં સંખ્યાતા જીવ છે, અધકચરામાં અસંખ્યાત જીવ કુમળામાં, ઊગતામાં, ચક્ર પડે તેમાં અનંત જીવ છે.
-
પ્રત્યેક વનસ્પતિના વૃક્ષના ૧૦ બોલ – મૂળ, કંદ, સ્કંધ, ત્વચા, શાખા, પ્રવાલ, પત્ર, ફૂલ, ફળ, બીજ
સાધારણ વનસ્પતિ : કંદમૂળ. સોયના અગ્રભાગ પર રહે તેટલા ભાગમાં અસંખ્યાત પ્રતર છે. એકેક પ્રતરમાં અસંખ્યાત શ્રેણિ. એકેક શ્રેણિમાં અસંખ્યાત ગોળા. એકેકા ગોળામાં અસંખ્યાત શરીર. એકેકા શરીરમાં અનંત અનંત જીવ છે એ સાધારણ વનસ્પતિ લસણ, ડુંગળી, આદુ, સૂરણ, રતાળુ, પિંડાલુ, બટાટા, થેગ, સકરકંદ, મૂળો, લીલી હળદર, લીલી ગળી, ગાજર, અંકુરા-ફણગા, ખરસાણી, કુંવર, મોથ્ય, અમૃતવેલ, થોર, બીડ, અળવીની ગાંઠ, ગરમર વગેરે અનુ+મિ, મા । ગમ, ગો+ઘર । અટકળ, અંદાજ ઇન્દ્રિયગ્રાહ્યથી જણાય તેવું સર્વ+થાત્ । બધી રીતે, બધા પ્રકારે, બધાં પ્રમાણથી, દરેક રીતે, સંપૂર્ણતઃ પ્ર+મ્ । ઉત્કૃષ્ટ જ્ઞાનથી-કેવળજ્ઞાનથી જણાય તેવું
નૌર્ । જીવનું-આત્માનું હોવાપણું. જીવપણું, પ્રાણપણું, આત્માપણું ગમ્ । ગતિ કરતા, ગતિશીલ
કોને? લોકપ્રમાણ, લોકમર્યાદા જેટલું
પરિત્તમ્ । પરિણામ પામેલું, પરિપક્વ થયેલું
પરિપાકાદિથી મોક્ષે જઇ શકવાની યોગ્યતાનો સમય થઇ જવાથી, મોક્ષની યોગ્યતા પાકવાથી, મોક્ષે જઇ શકવાની યોગ્યતાનું ફળ આવે તે કોને?
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા. ૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન
પરમ સમ્યક્ ચારિત્ર સંસારના મૂળ હેતુઓનો વિશેષ નાશ કરવાને અર્થે બાહ્ય અને અંતરંગ ક્રિયાનો નિરોધ થાય તે
પાંત્રીશ અક્ષર
સોળ અક્ષર
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા. ૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન
નમો અરિહંતાણં-૭, નમો સિદ્ધાણં-૫, નમો આયરિયાણં-૭, નમો ઉવજ્ઝાયાણં-૭, નમો લોએ સવ્વસાહૂણં-૯ = ૩૫ ગદંતસિદ્ધાષાોપાધ્યાયસર્વસાધુષ્યોનમ: । અથવા અરિહંત-સિદ્ધ-આઇરિયઉવજ્ઝાય-સાહૂ એમ ૧૬ અક્ષર
અરિહંત સિદ્ધ, અરિહંત સિ સા, ૐ નમઃ સિદ્ધમ્યઃ, નમોડઈસિદ્ધઃ । અત્તિ આ ૩ સા । નમો સિદ્ધાળું । નમો સિદ્ધાણં
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૭૨ ::
૧૦૩૫૮
૧૦૩૫૯
૧૦૩૬૦
૧૦૩૬૧
૧૦૩૬૨
]
૧૦૩૬૩
૧૦૩૬૪
૧૦૩૬૫
૧૦૩૬૬
૧૦૩૭૨
૧૦૩૦૩
૧૦૩૭૪
૧૦૩૭૫
૧૦૩૭૬
પૃ.૫૮૬
૧૦૩૭૭
૧૦૩૮૨
[]
ચાર અક્ષર
બે અક્ષર
એક અક્ષર
૧૦૩૬૭ ૧૦૩૬૮ સર્વ મોહ
૧૦૩૬૯
૧૦૩૭૦
૧૦૩૦૧
><
૧૦૩૮૩
૧૦૩૮૪
પરમેષ્ઠી પદ વાચક મંત્ર
પત્રાંક ૬૨
વીતરાગ સન્માર્ગ
૧૦૩૮૫
ભાસ્યમાન
ઉપાદેય તત્ત્વ
સર્વ જ્ઞાનાવરણ
૧૦૩૭૮
૧૦૩૭૯ સુસિદ્ધ
૧૦૩૮૦
૧૦૩૮૧
સર્વ દર્શનાવરણ
બધાં દર્શનનાં આવરણ : ચક્ષુ-અચક્ષુ-અવધિ અને કેવલદર્શનનાં આવરણ બધો જ મોહ – મુખ્ય દર્શન મોહ અને ચારિત્ર મોહ
-
નિગ્રંથ પદ
સર્વજ્ઞોપદિષ્ટ
પત્રાંક ૭૬૩
સર્વ વીર્યાદિ અંતરાય બધા અંતરાય, દાન-લાભ-ભોગ-ઉપભોગ-વીર્ય વગેરે પાંચે અંતરાય વીતરાગ પદ, સર્વજ્ઞ પદ, અરિહંત પદ, સદ્ગુરુ પદ સર્વજ્ઞે ઉપેદેશેલી, કેવલી પ્રણીત ફોને? તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા. ૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૬ આપ્યંતર તપ : પ્રાયશ્ચિત, વિનય, વૈયાવૃત્ત્વ, ધ્યાન, વ્યુત્સર્ગ, સ્વાધ્યાય અનશન, ઉણોદરી, વૃત્તિસંક્ષેપ, ૨સપરિત્યાગ, વિવિક્ત શય્યાસન, કાયકલેશ નિ+રા । નિયાણું કર્યા વિનાનું, તપનું ફળ માગ્યા વિના
બાર પ્રકારના તપ
૬ બાહ્ય તપ
નિદાનરહિત
સ્વકાલપ્રાપ્ત
કર્મની સ્થિતિ સ્વાભાવિક રીતે કર્મો ઉદયમાં પાકી જવાથી આવી પોતાનું ફળ આપી આત્મપ્રદેશોથી છૂટા પડી જાય તે
અસંયમી સભ્યદૃષ્ટિ, અવિરતિ સમ્યદૃષ્ટિ
અરિહંત, અસિ માતૢ । ૐ હૈં।સિદ્ધાઞપ્તિ ।
૩, મોં, ગ, સિા
અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ-સાધ્વી પદ વર્। મન્ત્। સૂચક મંત્ર, બતાવનાર મંત્ર
કોને
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા. ૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન
પદ્ધતિ વિવાદ
બાળબોધહેતુ
પત્રાંક ૭૬૫
આપ્ત
પત્રાંક ૦૬૬
સદ્ગુરવે પંચાસ્તિકાય
વીતરાગદેવ પ્રણીત સત્નો માર્ગ
માન્ । જણાતા, દેખાતા, પ્રકાશતા, ભાસતા
નિર્જરા
અસંયત સમ્યક્દૃષ્ટિ
દિગંબર સાધુધર્મ-સંયમ-દીક્ષા
પત્રાંક ૭૬૪ કોને ? યથાજાતલિંગ સર્વવિરતિ ધર્મ દ્વાદશવિધ દેશવિરતિ ધર્મ ૧૨ પ્રકારે શ્રાવકધર્મ, બાર વ્રત ધારણ કરવાં સુ+સિધ્ । સંપૂર્ણ સાબિત, નિશ્ચિત, નિષ્ણાત, સફળ
૩૫+આ+77 । ગ્રહણ કરવા યોગ્ય તત્ત્વ; ૯ તત્ત્વમાં સંવર, નિર્જરા, મોક્ષતત્ત્વ બધા જ પ્રકારનાં જ્ઞાનના આવરણ; મતિજ્ઞાન-શ્રુતજ્ઞાન-અવધિજ્ઞાનમન:પર્યવજ્ઞાન-કેવલજ્ઞાનનાં આવરણ
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા. ૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન
રીતિ, પ્રકાર, ઢબ, વ્યવસ્થિત, શાસ્ત્ર શુદ્ધ ક્રમને નિરૂપતા ગ્રંથના મતભેદ બાળક-અજ્ઞાનીને ઉપદેશનું કારણ, બાળકો-અજ્ઞાની સમજે એવો આશય કોને? તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૬ થી તા. ૨૫-૧૦-૧૮૯૦ દરમ્યાન
આર્ । સર્વજ્ઞ, તીર્થંકર, વિશ્વાસુ, જાતે જોઇ-જાણીને વસ્તુ વિષે જેમ છે તેમ કહે પંચાસ્તિકાય ઈ.સ.૧૮૯૬-૧૮૯૦ દરમ્યાન
સત્+[+TM । સદ્ગુરુને, અજ્ઞાન અંધકાર દૂર કરનારને ધર્મ-અધર્મ-આકાશ-પુદ્ગલ અને જીવ – એ ૫ અસ્તિકાય સંબંધી શ્રી કુંદકુંદાચાર્ય પ્રણીત ૧૭૩ ગાથાનો ગ્રંથ
સો ઇન્દ્રોએ વંદનિક ૧૦૦ ઇન્દ્રો વડે વંદાતા, શ્વે.મુજબ ૬૪ અને દિ.મુજબ ૧૦૦ ઇન્દ્ર : ભવનપતિના દેવો ૪૦, વ્યંતર દેવોના ૩૨, જ્યોતિષીના ૨ (સૂર્ય-ચંદ્ર), કલ્પવાસી દેવોના ૨૪, ચક્રવર્તી ૧, સિંહ ૧ મળી ૧૦૦ ઇન્દ્ર
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૭૩ :: ૧૦૩૮૬ મધુર મનું+કા મીઠાં, કલ્યાણકારી ૧૦૩૮૭ નિર્મળ નિર્મન્ પવિત્ર, રાગ-દ્વેષ-અજ્ઞાનરહિતપણે, દોષરહિત ૧૦૩૮૮ વાક્ય વર્T વચન, કથન; પૂર્ણ અર્થ બતાવતો શબ્દસમૂહ પૃ.૫૮૦ ૧૦૩૮૯ અર્થસમય પુગલપદાર્થોનો સમૂહ, ૬ દ્રવ્યોનો સમૂહ; એ શબ્દો સાંભળી આત્માનું જ્ઞાન
થાય તે ૧૦૩૯૦ ઉપરાંત વધારે, સિવાય ૧૦૩૯૧ અસ્તિકાય +વિા અનેક ગુણ અને પર્યાય સહિત જેનો અસ્તિત્વ સ્વભાવ છે તે અસ્તિકાય
પ્રદેશોના સમૂહવાળુ દ્રવ્ય, અનેક પ્રદેશોમાં વ્યાપે તેથી અસ્તિકાય ૧૦૩૯૨ પરાવર્તન પર+વૃત્ | પાછું ફરવું, પાછું ફેકવું, પલટવું, પ્રત્યાવર્તન ૧૦૩૯૩ ચાતુ અતિ ચાતુ–કથંચિતુ, કોઈ પ્રકારે, કોઈ અપેક્ષાએ. સર્વથાપણાને નિષેધે છે અને
અનેકાંતને દર્શાવે છે. વસ્તુ સ્વદ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ-ભાવે કહેવામાં આવે છે. ૧૦૩૯૪ સ્યાત્ નાસ્તિ વસ્તુ સ્વ દ્રવ્ય-ક્ષેત્ર-કાળ ભાવે કહેવામાં આવતા નથી. ૧૦૩૯૫ સ્યાત્ અસ્તિ નાસ્તિ વસ્તુ સ્વચતુષ્ટય ને પરચતુષ્ટય ક્રમથી કહેવામાં આવે તો છે અને નથી. ૧૦૩૯૬ સ્યાત્ અવક્તવ્ય વસ્તુ સ્વચતુષ્ટય અને પરચતુય એમ યુગવત્ (સાથે) કહોતો, કહી શકાતી નથી. ૧૦૩૯૭ ચાતુ અતિ અવક્તવ્ય વસ્તુ સ્વચતુષ્ટયની અપેક્ષાએ છે પણ એક જ સમયે કહી શકાતી નથી. ૧૦૩૯૮ સ્યાત્ નાસ્તિ અવક્તવ્ય વસ્તુ પરચતુષ્ટયની અપેક્ષાએ અને સ્વ-પરચતુષ્ટયની અપેક્ષાએ નાસ્તિ
સ્વરૂપ છે. નાસ્તિ સ્વરૂપ છે તો પણ એક સમયે કહી શકાતી નથી. ૧૦૩૯૯ સ્યાહુ અસ્તિ નાસ્તિ અવક્તવ્ય વસ્તુ સ્વચતુષ્ટયની અપેક્ષાએ અને પરચતુષ્ટયની અપેક્ષાએ
અને એક જ કાળે સ્વ-પરચતુષ્ટયની અપેક્ષાએ અસ્તિનાસ્તિ સ્વરૂપ છતાં કહી
શકાતા નથી. ૧૦વિવક્ષા વસના કહેવાનો ઉદ્દેશ, આશય, ઇચ્છા, અભિપ્રાય, ભાવ ૧૦૪૦૧ ગતિ નામકર્મ નામકર્મનો એક પ્રકાર, જીવને કઈ ગતિમાં જવાનું છે તે નક્કી કરતું કર્મ પૃ.૫૮૮ ૧૦૪૦૨ સુદૃઢપણે
સુ+Kા ગાઢ, અવગાઢપણે, મજબૂતાઇથી ૧૦૪૦૩ ભાવ
મા ! ઉત્પાદ, વસ્તુનું હોવાપણું ૧૦૪૦૪ અભાવ +પૂ. વ્યય, વસ્તુનું ન હોવાપણું ૧૦૪૦૫ ભાવાભાવ મૂ+ગ+ પૂ. સતુનો વિનાશ-વ્યય, જે અવસ્થા છે તેનો અભાવ થવો ૧૦૪૦૬ અભાવભાવ +ન્યૂ+પૂ. અસતુનો ઉત્પાદ, પહેલાં જે અવસ્થા નહોતી તે પ્રગટ થવી ૧૦૪૦૭ પાંચ વર્ણ પ રંગ– કાળો, ધોળો, લાલ, લીલો, પીળો ૧૦૪૦૮ પાંચ રસ તિક્ત-તીખો, કટુ-કડવો, કષાય-તુરો, અમ્લ-ખાટો, મધુર-ગળ્યો ૧૦૪૦૯ બે ગંધ સુરભિ-સુગંધ, દુરભિ-દુર્ગધ ૧૦૪૧૦ આઠ સ્પર્શ કઠિન, મૃદુ, ગુરુ, લઘુ, શીત, ઉષ્ણ, સ્નિગ્ધ, રૂક્ષ ૧૦૪૧૧ સમય
સમ્+ડ્ડા પરમાણુને એક આકાશપ્રદેશથી બીજા આકાશપ્રદેશે મંદ ગતિથી જતાં
જે વખત લાગે તે સમય કાળ; મોકો; અવસર; નિયમ; સિદ્ધાંત ૧૦૪૧૨ નિમેષ નિ+fમળ્યું ખુલ્લી આંખને વચાતાં જે વખત લાગે તે અસંખ્યાત સમયનો પલકારો ૧૦૪૧૩ કાષ્ઠા ૧૫ નિમેષની એક કાષ્ઠા
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૭૪ :: ૧૦૪૧૪ કલા ૧૦૪૧૫ નાલી ૧૦૪૧૬ ૧૦૪૧૭ દિવસ-રાત્રિ ૧૦૪૧૮ માસ ૧૦૪૧૯ ઋતું ૧૦૪૨૦ સંવત્સર ૧૦૪૨૧ જીવત્વવાળો ૧૦૪૨૨ જાણનાર
૧૦૪૨૩ ઉપયોગવાળો
૧૦૪૨૪ પ્રભુ
૧૦૪૨૫ કર્તા
૧૦૪૨૬ ભોક્તા
૧૦૪૨૭ દેહપ્રમાણ
૩) કાઠાની એક કલા ઘડી, ૨૦થી કંઇક અધિક કળાની એક ઘડી દુષ્કૃત્ | ૨ ઘડી, ૪૮ મિનિટ; શુભાશુભ પ્રસંગ માટે શુભાશુભ સમય ૨૪ કલાક, ૬૦ ઘડી, ૩૦ મુહૂર્ત, અહોરાત્ર ૩0 અહોરાત્રનો એક માસ 28+તુ ૨ માસની એક ઋતુ, ૩ ઋતુનું એક અયન, મોસમ; રજોદર્શન સ+વ+સરના ૨ અયનનું એક વર્ષ, સાલ, ૫ વર્ષના ૧ યુગમાં ૧લું વર્ષ નીવું. નિશ્ચયથી ભાવપ્રાણ અને વ્યવહારથી દ્રવ્યપ્રાણવાળા જ્ઞા નિશ્ચયે ચિસ્વરૂપ હોવાથી ચેતયિતા-ચેતનાર,વ્યવહારે ચિન્શક્તિયુક્ત હોવાથી ચેતયિતા ૩પુના ઉપયોગ લક્ષણવાળો, જ્ઞાન-દર્શન-ગુણના વ્યાપારવાળો, ચારિત્ર અપેક્ષાએ શુભ, અશુભ ને શુદ્ધ ક્રિયાવાળો પ્ર+નિશ્ચયે અને વ્યવહારે આસ્રવ, બંધ, સંવર, નિર્જરા, મોક્ષ કરવામાં સ્વયં ઈશ હોવાથી પ્રભુ વૃા નિશ્ચયથી પૌલિક કર્મોના નિમિત્તે આત્મપરિણામોનો કરનાર અને વ્યવહારથી આત્મપરિણામોના નિમિત્તે પૌલિક કર્મોનું કર્તૃત્વ કરનાર મુના નિશ્ચયથી શુભાશુભ કર્મોના નિમિત્તે સુખદુઃખ પરિણામોને ભોગવનાર અને વ્યવહારથી શુભાશુભ કર્મોથી પ્રાપ્ત ઈષ્ટ-અનિષ્ટ વિષયોને ભોગવનાર નિશ્ચયથી લોકપ્રમાણ વ્યવહારથી વિશિષ્ટ અવગાહ-પરિણામની શક્તિવાળો હોવાથી નામકર્મથી રચાતા નાના-મોટા શરીરમાં રહેનાર
+મુઠ્ઠી નિશ્ચયથી વસ્તુતાએ અરૂપી સ્વભાવવાળો હોવાથી અમૂર્ત-વર્ણ, ગંધ, રસ, સ્પર્શનહોય, વ્યવહારેપુદ્ગલપરિણામાત્મક કર્મો સાથે સંયુક્ત હોવાથી મૂર્ત ઊંચે લોકના અંતને સર્વને જોઈ શકનાર સંસારી જીવોને ઓછામાં ઓછા ૪પ્રાણઃ બળ, ઇન્દ્રિય, આયુષ્ય અને ઉચ્છવાસ હોય, એકેન્દ્રિયને ૪, બેઇન્દ્રિયને ૬ એમ વધતાં વધતાં સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયને ૧૦ પ્રાણ છે: ૫ ઇન્દ્રિય, મનબળ, વચનબળ, કાયબળ, આયુષ્ય અને શ્વાસોચ્છવાસ, પ્રાણ =આત્માનું જીવનલક્ષણ, જેના વડે “આ આત્મા છે' અથવા “આ જીવ છે” એમ ઓળખાય તે જે ગુણ-શક્તિના કારણે દ્રવ્યની દ્રવ્યતા કાયમ રહે અર્થાત્ ૧. એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્યરૂપે ન થાય ૨. એક ગુણ બીજા ગુણરૂપે ન થાય ૩. દ્રવ્યમાં રહેલા અનંતગુણો વિખરાઈને અલગ અલગ ન થઈ જાય અગુરુલઘુ નામકર્મ અને અગુરુલઘુ સ્વભાવ પણ વિચારીએ – (૧) દરેક આત્માના જેટલા પ્રદેશ હોય, ગુણ હોય તેટલા જ કાયમ રહે છે. (૨) શરીરને બહુ ભારે કે બહુ હલકું ન થવા દે તે અગુરુલઘુ નામકર્મ.
૧૦૪૨૮
અમૂર્તિ
૧૦૪૨૯ ઊર્ધ્વ ૧૦૪૩૦ લોકાંત ૧૦૪૩૧ સર્વદર્શી ૧૦૪૩૨ ચાર પ્રાણ
૧૦૪૩૩ અગુરુલઘુ ગુણ
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૭૫ :: (૩) ગોત્રકર્મના નાશથી સિદ્ધ ભગવંતને અગુરુલઘુ ગુણ પ્રગટે છે. (૪) અગુરુલઘુત્વ સ્વભાવના અનંત અંશોમાં સ્વભાવથી જ સમય સમયે
પદ્ગણ હાનિવૃદ્ધિ થાય છે તે ૧૦૪૩૪ લોકપ્રમાણ કેવલી સમુઠ્ઠાત વખતે કોઈ કોઈ જીવ આખા લોકમાં પોતાના અસંખ્યાત
અવગાહના પ્રદેશોને ફેલાવે તે ૧૦૪૩પ પારાગ રત્ન પદ્મરાગ મણિ-લાલ કલરનું રત્ન ૧૦૪૩૬ પ્રભાસે છે પ્ર+માન્ પ્રકાશે છે, વ્યાપે છે ૧૦૪૩૭ અધ્યવસાય વિશેષ કર્મબંધનના ભાવથી ૧૦૪૩૮ રજોમલ મિથ્યાત્વ રાગાદિરૂપ ભાવકર્મ અને દ્રવ્યકર્મ ૧૦૪૩૯ વચનથી અગોચર શબ્દમાં ન આવે એવું, વચનાતીત ૧૦૪૪) શાશ્વત દ્રવ્યની અપેક્ષાએ શાશ્વત, નિત્ય, સનાતન, સદા રહેનાર ૧૦૪૪૧ અશાશ્વત પર્યાયની અપેક્ષાએ શાશ્વત, અનિત્ય, પલટાતું રહે ૧૦૪૪૨ ભવ્ય સ્વસ્વભાવે પરિણામે તેથી ભવ્ય ૧૦૪૪૩ અભવ્ય અતીત મિથ્યાત્વ રાગાદિરૂપે ન પરિણમે તેથી અભવ્ય ૧૦૪૪૪ શૂન્ય પરસ્વરૂપ નથી તેથી શૂન્ય ૧૦૪૪૫ અશુન્ય પોતાના સ્વરૂપથી અશૂન્ય ૧૦૪૪૬ વિજ્ઞાન કેવલજ્ઞાન હોવાથી વિજ્ઞાન ૧૦૪૪૭ અવિજ્ઞાન મતિ, શ્રુત આદિ જ્ઞાન જવાથી અવિજ્ઞાન ૧૦૪૪૮ વેદકભાવ વેદવાના ભાવ ૧૦૪૪૯ જીવરાશિ જીવોના સમૂહ પૃ.૫૮૯ ૧૦૪૫૦ પ્રાણથી રહિત એવા અતીન્દ્રિય જીવો સિદ્ધ આત્માઓ, સિદ્ધ ભગવંતો ૧૦૪૫૧ જ્ઞાનોપયોગ વસ્તુને વિશેષપણે જાણે તે, ૮ પ્રકારે મતિ, શ્રુત, અવધિ, મન:પર્યવ, કેવલ
અને કુમતિ, કુશ્રુત, કુઅવધિ (વિભંગ) ૧૦૪૫ર દર્શનોપયોગ વસ્તુને સામાન્યપણે જાણે તે ચક્ષુ, અચક્ષુ, અવધિ કેવલ ૪ ભેદે ૧૦૪૫૩ અનન્યભૂતપણે ન+૩+ બૂT અનિવાર્યપણે, અભિન્નપણે, અપૃથભૂતપણે ૧૦૪૫૪ કુમતિ સમ્યદર્શન વિનાનું મતિજ્ઞાન, મિથ્યાદર્શનના ઉદય સાથેનું મતિજ્ઞાન ૧૦૪૫૫ કુશ્રુત
સમ્યક્દર્શન વિનાનું શ્રુતજ્ઞાન, મિથ્યાદર્શનના ઉદય સાથેનું શ્રુતજ્ઞાન ૧૦૪પ૬ વિભંગ સમ્યક્દર્શન વિનાનું અવધિજ્ઞાન, મિથ્યાદર્શનના ઉદય સાથેનું અવધિજ્ઞાન ૧૦૪પ૭ ચક્ષુદર્શન આંખે જણાતી વસ્તુનો પ્રથમ સામાન્ય બોધ-પ્રતિભાસ થાય તે ૧૦૪૫૮ અચક્ષુદર્શન આંખ સિવાય ચાર ઇન્દ્રિય અને મન દ્વારા પ્રથમ સામાન્ય બોધ થાય તે ૧૦૪પ૯ અવધિદર્શન અવધિજ્ઞાન પહેલાં થવાવાળો સામાન્ય બોધ ૧૦૪૬૦ કેવલદર્શન કેવળજ્ઞાનની સાથે થનાર સામાન્ય બોધ ૧૦૪૬૧ વ્યપદેશ વિ+ગ+વિ ! કથન, સૂચના, નામકરણ; પ્રસિદ્ધિ; ચાલ, કપટ ૧૦૪૬ર સંસ્થાના સમ્+સ્થા ! આકાર, આકૃતિ ૧૦૪૬૩ સમવર્તિત્વ સમવાય સમ્+વૃત્ સન્મ વરૂં ગુણગુણીનો અભેદ સંબંધ ૧૦૪૬૪ અપૃથભૂત એકક્ષેત્રાવગાહી
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૭૬ ::
૧૦૪૬૫
૧૦૪૬૬
૧૦૪૬૭
અપૃથસિદ્ધ
અનન્યભૂત સાદિ સાંત
૧૦૪૬૮ સાદિ અનંત
૧૦૪૬૯
પાંચ ભાવ
૧૦૪૭૦
પ્રાધાન્યપણા
૧૦૪૭૧
૧૦૪૭૨
૧૦૪૭૩
૧૦૪૭૪
૧૦૪૭૫
૧૦૪૭૬
૧૦૪૭૭
૧૦૪૭૮
૧૦૪૭૯
૧૦૪૮૮
ભંગ
સદ્ભાવથી નામકર્મની પ્રકૃતિ
ઉદય ભાવ
૧૦૪૮૯
પૃ.૫૯૦
૧૦૪૮૦ પૂર્ણ અવગાઢપણે પૂર્+અવ+જ્। પૂરેપૂરો, ભરપૂર, ખીચોખીચ અ+પ્રદ્ । પકડવાળા, પકડાઇ રહેલા
૧૦૪૮૧
અવગ્રાહિત
૧૦૪૮૨
ધીર જ્ઞાનાચારવંત
૧૦૪૮૩
૧૦૪૮૪
નિર્વાણપુર ૧૦૪૮૫ એક પ્રકારથી ૧૦૪૮૬ બે પ્રકારથી
૧૦૪૮૭
ત્રણ પ્રકારથી
૧૦૪૯૫
અભેદ
અપૃથક્, અભિન્ન
આદિ અને અંત સહિત, પર્યાયની અપેક્ષાએ શરૂઆત-અંત સિદ્ધ પર્યાય, શરૂઆત છે પણ અંત નથી
ઉદય, ઉપશમ, ક્ષાયિક, ક્ષયોપશમ અને પારિણામિક ભાવ પ્ર+ધા । મુખ્યતાથી
મન્ । પ્રકાર, ભેદ; નાશ; તૂટી જવાનો ભય; અંશ; અસફળતા અસ્+મૂ । અસ્તિત્વ, સ્વભાવ
નામ+ । નામકર્મનો પ્રકાર, ચારે ગતિમાં તે તે શરીર મળવાનું કારણ ૩૬+હૈં । કર્મના ઉદયથી થતો ભાવ. આ ભાવમાં કર્મનો રસ આત્મામાં ઝળકે છે તે જ નવીન બંધનો હેતુ છે
ઉપશમ ભાવ
ક્ષાયિક ભાવ ક્ષયોપશમ ભાવ
ક્ષિ+૩૫+શમ્ । કર્મના ક્ષયોપશમથી થતો ભાવ
પારિણામિક ભાવ પરિ+ત્તમ્ । કર્મની અપેક્ષા નથી તે જીવત્વ, ભવ્યત્વ વગેરે ભાવ વિસ્તીર્ણપણું વિ+સ્ત્ર । વિસ્તાર, પહોળાઇ, વિસ્મૃતિ, વિશાળતા, લાંબું-પહોળું
૩૫+શમ્ । કર્મના ઉપશમથી થતો ભાવ
ક્ષિ । કર્મના ક્ષયથી થતો ભાવ
ચાર પ્રકારથી
પાંચ ગુણોની મુખ્યતાથી છ કાયના પ્રકારથી
એકેન્દ્રિય, બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિય. ઔદયિક, પારિણામિક ઇત્યાદિ પાંચ ભાવની પ્રધાનતાથી
૧૦૪૯૦
પૃથ્વીકાય, અસૂકાય, તેઉકાય, વાઉકાય, વનસ્પતિકાય, ત્રસકાય એમ ૬ ભેદે ૧૦૪૯૧ સાત ભંગના ઉપયોગપણાથી અસ્તિ, નાસ્તિ આદિ સાત ભંગ વડે જેનો સદ્ભાવ છે એથી ૧૦૪૯૨ આઠ ગુણના ભેદથી સમ્યક્ત્વ આદિ આઠ ગુણના આશ્રયભૂત હોવાથી એ પ્રકારે જ્ઞાનાવરણીય આદિ આઠ કર્મના આશ્રયભૂત હોવાથી એ રીતે
૧૦૪૯૩
આઠ કર્મરૂપ ભેદથી
૧૦૪૯૪
નવતત્ત્વથી
જીવ, અજીવ, પુણ્ય, પાપ, આસવ, સંવર, બંધ, નિર્જરા અને મોક્ષ એમ નવ પદાર્થરૂપે વર્તતો હોવાથી
દશ સ્થાનકથી
ધી+રા+જ । વીતરાગ શ્રુત સમજનાર; ધૈર્યયુક્ત; વીર; શાંત; ગંભીર; ચતુર જ્ઞા+આ+વ+વત્ । ક્ષયોપશમ સવળો આચરનાર, વાપરનાર નિર્+વા+પુર્ । મોક્ષ, નિર્વાણનગર, મુક્તિપુરી-નગરી
સકળ જીવોનું ચૈતન્ય લક્ષણ એક જ પ્રકારે છે માટે સંગ્રહનયે ૧ પ્રકારથી ત્રસ અને સ્થાવર; સિદ્ધ અને સંસારી; જ્ઞાન અને દર્શન એ ૨ ભેદથી સ્ત્રી વેદ, પુરુષ વેદ ને નપુંસક વેદ : ભવસિદ્ધિયા, અભવસિદ્ધિયા, નોભવસિદ્ધિયા-નોઅભવસિદ્ધિયા એમ ૩ રીતે
નારકી, તિર્યંચ, મનુષ્ય ને દેવઃ ચક્ષુદર્શનથી, અચક્ષુદર્શનથી, અવધિ-દર્શનથી ને કેવળદર્શનથી એમ ૪ પ્રકારે
પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ, વાયુ, પ્રત્યેક વનસ્પતિ, સાધારણ વનસ્પતિ, બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય અને પંચેન્દ્રિયરૂપ ૧૦ સ્થાનથી
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૭૭ :: ૧૦૪૯૬ પ્રકૃતિબંધ પ્રકૃતિ એટલે સ્વભાવ. કર્મના જે અણુઓનો આત્માની સાથે સંબંધ થાય તેમાં
ક્યા અણુ આત્માના ક્યા ગુણને દબાવશે તેનો નિર્ણય ૧૦૪૯૭ અનુભાગબંધ રસબંધ, કર્મોની આત્મગુણોને દબાવવાના સ્વભાવની તરતમતાનો નિર્ણય ૧૦૪૯૮ પ્રદેશબંધ કર્માણુઓનો આત્મા સાથે સંબંધ થતી વખતે આઠે પ્રકૃતિ-કર્મમાં થતી
વહેંચણીનો નિર્ણય ૧૦૪૯૯ વિદિશા વિ+તિ ખૂણો, એક દેહ છોડી બીજો દેહ ધારણ કરતી વખતે જીવ આકાશ
શ્રેણી અનુસાર ૪ દિશા અને ઉપર-નીચે ગમન કરે છે, ૪ ખૂણામાં નહીં ૧૦૫) સ્કંધ
આખી વસ્તુ. બે કે અધિક પરમાણુઓનો સમૂહ ૧૦૫૦૧ સ્કંધદેશ તેથી ઓછો (આખી વસ્તુથી ઓછો) ૧૦પ૦૨ સ્કંધપ્રદેશ આખી વસ્તુના અર્ધથી ઓછો ૧૦૫૦૩ પરમાણુ અવિભાગી, વસ્તુનો નાનામાં નાનો અંશ જેનું આગળ વિભાજન ન થાય ૧૦૫૦૪ પુદ્ગલના છ ભેદ પુત્ર્ા સુંદર; શરીર; પરમાણુ મુખ્ય ૬ ભેદઃ
ભૂલ-સ્થૂલ, ધૂલ, ભૂલ-સૂક્ષ્મ, સૂક્ષ્મ-પૂલ, સૂક્ષ્મ, સૂક્ષ્મ-સ્કૂલ ૧૦૫૦૫ રૈલોક્ય ત્રિના ત્રણ લોક ૧૦૫૦૬ અવિભાગી નાનામાં નાનો અંશ કે જેનું આગળ વિભાજન ન થઈ શકે, પરમાણુ પૃ.૫° ૧૦૫૦૭ ચાર ધાતુ ધાતુના પૃથ્વી, પાણી, અગ્નિ અને વાયુ; ધાતુ વગેરે; શરીરની ૭ ધાતુ ૧૦૫૦૮ સંઘાત સમૂહન્ ! સમૂહ, સંગાથ; હાડકાં; શરીર; હિંસા: ઐક્ય ૧૦૫૦૯ પરિમાણ પરિ+માં માપ ૧૦૫૧૦ સંખ્યા સરહ્યા ગણના, ગણતરી
વ્યતિરિક્ત વિ+ગતિરિવ્ા એકલો, જુદો ૧૦૫૧૨ મત્સ્ય મન માછલું, મીન રાશિ, વિરાટ દેશ; વિષ્ણુના ૧૦ અવતારમાં ૧લો ૧૦૫૧૩ ગમન રામ્I ગતિ, જવું તે પૃ.૫૯૨ ૧૦૫૧૪ પૃથક ઉપલબ્ધિ ૩૫+નમ્ અલગ અસ્તિત્વ-સત્તા, ભિન્ન-જુદું જ્ઞાન, પ્રાપ્તિ ૧૦૫૧૫ પરિણામ સ્વજાતિનો (દ્રવ્યત્વનો-ગુણત્વનો) ત્યાગ કર્યા વિના દ્રવ્યનો-ગુણનો વિકાર
વ્યવહારકાળ જીવ-પુગલના પરિણામથી મપાય છે, પરિણામ દ્રવ્યકાળથી
ઉત્પન્ન થાય છે ૧૦૫૧૬ સદુભાવ અમ્ | સમાવા અસ્તિત્વ, નિત્યત્વ ૧૦૫૧૭ દીર્ધાતર સ્થાયી દૃ+મા+સ્થા | લાંબો વખત રહે તેવો, લાંબા ધૂળ પર્યાય ૧૦૫૧૮ પરિમુક્ત પરિ+મુક્વા ચારે બાજુથી મુક્ત, સંપૂર્ણ મુક્ત મોક્ષ ૧૦૫૧૯ પદાર્થપ્રભેદરૂપ નવતત્ત્વરૂપે જીવના પ્રકાર-ભેદ ૧૦૫૨૦ વિમૂઢ માર્ગ વિ+મુદ્દા મોહમાર્ગ, મૂઢમાર્ગ ૧૦પર૧ સંસારસ્થ સમ્+સૃથા . સંસારમાં રહેલા, સંસારમાં સ્થિત, સંસારી ૧૦૫રર જીવસંશ્રિત ની+સમ્+%ા જીવસહિત, જીવસંયુક્ત, જીવના આશ્રયે ૫.૫૯૩. ૧૦૫ર૩ અલ્પ યોગવાળા ફરવાવાળા, ચલનક્રિયાવાળા
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૭૮ :: ૧૦૫૨૪ શંબુક શq+વના છીપ નામના બેઇન્દ્રિય જીવ જેને કાયા અને જીભ છે. દરિયાઈ
જીવડાનું કોટલું. બે પડવાળો શંખ જેમાં ગોકળગાય રહે છે તે શંખલો ૧૦૫૨૫ શંખ
શ+g દરિયાકિનારે થતું જીવડું, કોડા, બેઇન્દ્રિય જીવ ૧૦૫ર૬ છીપ
શુક્વા ગુરુ | દરિયાઈ પ્રાણીમાં કાલુ નામની જાતનું અંદરની સપાટીએ ચંદ્ર
જેવા ચળકાટવાળું બેઇન્દ્રિય જીવ, કોટલું ૧૦૫૨ ૭
+રૂના આંતરડામાં થતી નાની મોટી જીવાત, કરમ, કરમિયાં, બેઇન્દ્રિય ૧૮પ૨૮
યૂ તેન્દ્રિય જીવ, માથામાં કે ચામડી પર થતું-પડતું જંતુ, ટોલો ૧૦૫૨૯ માંકડ મ7M | Hઇન્દ્રિય જીવ, ગાદલાં-લાકડામાં થતું મરૂન રંગનું જંતુ ૧૦૫૩૦ કીડી
ટિT I Hઇન્દ્રિય જીવ, સાવ નાનું તીવ્ર ગંધશક્તિવાળું જંતુ ૧૦૫૩૧ વીંછી વૃશ્ચિક્ તે ઈન્દ્રિય જીવ, કરચલા જેવું, પૂંછડીએ ઝેરી આરવાળું ૮પનું જંતુ ૧૦પ૩ર કીડા
શ્રીટ 51 તે ઇન્દ્રિય જીવ, કાયા-જીભ-નાકવાળા જીવડાં ૧૦પ૩૩ ડાંસ
રંશ | ચઉરિન્દ્રિય જીવ, એક જાતનો મચ્છર ૧૦પ૩૪ મચ્છર
મશન, મત્સર | ચઉરિન્દ્રિય જીવ, ઊડતું-કરડી જતું જંતુ ૧૦પ૩પ માખી મક્ષા, ક્ષl | ચઉરિન્દ્રિય જીવ, નાનું-ઊડતું-ચેપી સફેદ પાંખવાળું જંતુ ૧૦૫૩૬ ભમરી શ્રમર | ચઉરિન્દ્રિય જીવ, છ પગવાળી કાળી-લાલ ઊડતી માદા માખી ૧૦૫૩૭ ભમરા પ્રમર | ચઉરિન્દ્રિય જીવ, છ પગવાળી કાળી-લાલ ઊડતી નર માખી ૧૦૫૩૮ પતંગ પતા ચઉરિન્દ્રિય જીવ, રંગબેરંગી પાંખવાળું જીવડું, ફૂદું, આગિયો ૧૦૫૩૯ નિકાય
+વિા સમૂહ, આવાસસ્થાન, ૪નિકાય: ભવનપતિ-વ્યંતર-જ્યોતિષ-વૈમાનિક ૧૦૫૪) કર્મભૂમિ જ્યાં અસિ-શસ્ત્રવિદ્યા, મસિ-લેખનવિદ્યા, કૃષિ-ખેતીવાડી છે, જ્યાંથી મોક્ષે
જઈ શકાય તેવી ભૂમિ ૧૫ છે: ૫ ભરત, ૫ ઐરાવત, ૫ મહાવિદેહ ૧૦૫૪૧ અકર્મભૂમિ ભોગભૂમિ જ્યાં અસિ, મસિ, કૃષિનો વ્યાપાર નથી, જ્યાંથી મોક્ષે જવાતું નથી,
૩૦ છે : જંબુદ્વીપમાં ૬, ઘાતકી ખંડમાં ૧૨, અર્ધપુષ્કરદ્વીપમાં ૧૨ છે. ૧૦૫૪૨ તિર્યંચ પશુ, પંખી, વનસ્પતિ, જીવજંતુ, નિગોદ વગેરે ૧૦૫૪૩ નારકી
નરકના જીવ ૧૦૫૪૪ પૃથ્વીઓ ૭ પૃથ્વી : રત્નપ્રભા-શર્કરામભા-વાલુકાપ્રભા-પંકપ્રભા-ધૂમપ્રભા-તમ:પ્રભા
અને મહાતમપ્રભા નામની ૭ નરકની ૭ પૃથ્વી ૧૦૫૪પ વેશ્યા નિમ્ ! કષાયથી રંગાયેલ યોગપ્રવૃત્તિ ૧૦પ૪૬ ભવ્ય જીવો
શુદ્ધ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિની શક્તિની શક્યતા છે તે જીવો ૧૦૫૪૭ અભવ્ય જીવો શુદ્ધ સ્વરૂપની પ્રાપ્તિની શક્તિની અશક્યતા-અસંભવ છે તે જીવો ૧૦૫૪૮ ભીતિ
મી ! ભય, બીક ૧૦૫૪૯ અનિર્દિષ્ટ સંસ્થાન જેને કોઈ આકૃતિ-આકાર બતાવ્યો નથી તેવો પૃ.૫૯૪ ૧૦૫૫૦ સંસારચક્રવાલ સંસારચક્ર મંડળ-વર્તુળ, ૪ ગતિમાં ગોળ ગોળ ઘુમરા લેતું નૃત્ય ૧૦૫૫૧ ક્ષુધાતુર ભૂખ્યાને ૧૦૫૫૨ અનુકંપા ભૂખ્યા, તરસ્યા, રોગી, દુઃખીના દુઃખ મટાડવાના ઉપાયની ક્રિયા ૧૦૫૫૩ ક્ષોભ ક્ષમ્ I સુભિત પરિણામ, ચિત્ત ડહોળાઇ જવું, ખળભળાટ ૧૦૫૫૪ અપવાદ અવર્ણવાદ
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________
ત૬૫
:: ૩૭૯ :: ૧૦૫૫૫ ચાર સંજ્ઞા આહાર-ભય-મૈથુન-પરિગ્રહ ૧૦પપ૬ કૃષ્ણાદિ ત્રણ લેશ્યા કૃષ્ણ-નીલ-કાપોત એ ત્રણ અશુભ લેશ્યા ૧૦પપ૭ છિદ્ર
છિદ્ દોષ; કાણું, અવકાશ ૧૦૫૫૮
ત+રૂપ તે રૂપ ૧૦૫૫૯ સંસર્ગ સ+નૃત્ | સંપર્ક, સંગ, સંગમ, મેળાપ, સંયોગ ૧૦૫૬૦ કરતો છતો કરતો જતો, કરતો થકો, કરતો હોવા છતાં ૧૦૫૬૧ અપ્રતિહત ૩+પ્રતિ+હના નહીં હટાવેલો, નહીં રોકાયેલો, નહીં ભગાડેલો, નહીં મોકલેલો ૧૦૫૬૨ પરસમય પરિણામીપણે પરદ્રવ્યમાં, પરસમયમાં પરિણમી જતાં ૧૫૬૩ સ્વસમય સ્વભાવ, પોતાના આત્મામાં રમણ કરવાની પ્રવૃત્તિ, પરદ્રવ્યથી ભિન્ન આત્મદ્રવ્યને
અનુભવમાં લાવવો પૃ.૫૫ ૧૦પ૬૪ સ્વચારિત્ર વનસ્' શુદ્ધ ઉપયોગ હોવાને લીધે અસંગતાથી વર્તી આત્માને જ્ઞાન-દર્શનરૂપ
જાણવો, દેખવો, આચરવો તે ૧૦૫૬૫ પરચારિત્ર પરમ્ | પરદ્રવ્યને વિષે રાગયુક્ત ઉપયોગરૂપ પરિણતિ, શુભાશુભ ભાવ ૧૦૫૬૬ જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા જ્ઞા+શું ! જાણનાર-જોનાર ૧૦પ૬૭ પૂર્વ
મહાવીર સ્વામી પહેલાંની આગમિક પરંપરામાં જે ગ્રંથ વિદ્યમાન હતા તે પૂર્વ ૧૪ પૂર્વનાં નામઃ ઉત્પાદ, અગ્રાયણીય, વિર્યાનુવાદ, અસ્તિનાસ્તિ પ્રવાદ, જ્ઞાનપ્રવાદ, સત્યપ્રવાદ, આત્મપ્રવાદ, કર્મપ્રવાદ, પ્રત્યાખ્યાન, વિદ્યાનુવાદ,
કલ્યાણવાદ, પ્રાણઆયુવાદ, ક્રિયાવિશાલ અને ત્રિલોકબિંદુસાર ૧૦૫૬૮ સમાહિત સ++ધા | એકાગ્ર, સમાધિને પ્રાપ્ત, અભેદ, પ્રશાંત ૧૦૫૬૯ સેવના સેલ્ સેવા કરવી, વાપરવું ૧૦૫૭૦ અહસિદ્ધચૈત્યપ્રવચનમુનિગણજ્ઞાનભક્તિસંપન્ન અરિહંત, સિદ્ધ, પ્રતિમાજીક પ્રવચન (શાસ્ત્ર),
મુનિગણ અને જ્ઞાન પ્રત્યે ભક્તિવાળા જીવ ૧૫૭૧ નિવર્તી નિ+વૃત્ રોકીને, પાછા ફરીને ૧૦પ૭૨ નિઃસંગ સંગ રહિત ૧૦૫૭૩ નિર્મમત્વ મમતા રહિત ૧૦પ૭૪ દેવલોક દેવગતિ, સ્વર્ગલોક ૧૦૫૭૫ અંગીકાર કરે જાય, સ્વીકારે ૧૦૫૭૬
ભવરૂપી દરિયો-સમુદ્ર ૧૦૫૭૭ રહસ્યભૂત સારભૂત ૧૦૫૭૮ ઇતિ રૂ+વિતના આ પ્રમાણે, સમાપ્તિ, હેતુ નિકટતા ૧૦૫૭૯ સમાપ્તમ્ સમઝાનું સમાપ્ત, પૂર્ણાહુતિ, પૂરું-પૂર્ણ કરેલું, ચાલાક, ચતુર પૃ.૫૬ પત્રાંક ૦૬૦ મનિશ્રી લલ્લજીને
તા.૪-૪-૧૮૯૦ ૧૦પ૮૦
દ્વેષરહિત ભાવ-વિચાર ૧૦૫૮૧
મળત્યાગની હાજત-ઇચ્છા ૧૦૫૮૨ સાંકડો માર્ગ સંકટ | સંકચિત માર્ગ મોકળાશ ન હોય તેવો ૧૦૫૮૩ અંતર્મુખ આત્મા તરફ-પરમાત્મા તરફ વળેલી વૃત્તિ
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૮૦::
૧૦૫૮૪
૧૦૫૮૫
૧૦૫૮૬
૧૦૫૮૭
પૃ.૫૯
૧૦૫૮૮
વીર્યશક્તિ
પત્રાંક ૬૮
અવ્યક્તપણે
૧૦૫૮૯ મૈથુનસંજ્ઞા ૧૦૫૯૦ મૂર્છારૂપ
૧૦૫૯૧
વ્યક્ત
સ્ખલિત
સંકળના પાંચ સમિતિ
શ્રી કેશવલાલ નથુભાઈને
અપ્રગટપણે, વ્યક્ત ન કરી શકે તે રીતે, અસ્પષ્ટપણે અ+વિ+અસ્ । નર-માદાના સંભોગની સંજ્ઞા મોહરૂપ, પરિગ્રહ
વિ+અન્ । પ્રગટ, સ્પષ્ટ, જ્ઞાત
૧૦૫૯૨ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ જ્ઞાનને આવરણ રૂપ કર્મ
૧૦૫૯૩ અજ્ઞાન
૧૦૫૯૪ દિશાભ્રમરૂપ શ્રી કુંવરજીભાઇ
૧૦૫૯૫
પત્રાંક ૭૬૯ વમે તો
નિગ્રંથ
પૃ.૫૯૮ ૧૦૬૦૫
૧૦૫૯૬
૧૦૫૯૭ અર્ધપુદ્ગલપરાવર્તનકાળ ઘણો ઘણો લાંબો સમય
૧૦૫૯૮
૧૦૫૯૯ ૧૦૬૦૦ શ્રાવક
૧૦૬૦૧
૧૦૬૦૨
૧૦૬૦૩
>
૧૦૬૦૪
નિગ્રંથિનીઓ
સ્વત્। ખડી પડે, ભૂલ થાય, પડી જાય, સ્ખલન પામે, સન્માર્ગથી ભ્રષ્ટ થાય સન્+ત્ । રચના, ગોઠવણ
આજ્ઞાના ઉપયોગપૂર્વક ચાલવું, બોલવું, આહારગ્રહણ કરવો, વસ્ત્રાદિનું લેવું-મૂકવું અને શરીરમળનો ત્યાગ-પરઠવવો
ઉત્સાહ, બળ
શ્રાવિકાઓ
અંતરંગ ભાવ જીવઅજીવનું જ્ઞાન
પત્રાંક ૭૦૦
નિગ્રંથ પરિભાષા
જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમરૂપ, આવરણ ટળવારૂપ દિશાના ભ્રમરૂપ, માર્ગ ખોટો હોવા છતાં સાચો છે એમ વહેમમાં ભાવનગર સ્થિત શેઠ શ્રી કુંવરજીભાઇ આણંદજીભાઇ કાપડિયા શ્રી સૌભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૫-૪-૧૮૯
વમ્ । ઓકી નાખે-ઊલટી થઇ જાય, પચાવી ન શકે તો, પડી જાય તો
તા.૫-૪-૧૮૯
મુનિ, પ પ્રકારે : પુલાક, બકુશ, કુશીલ, સ્નાતક અને નિગ્રંથ
૧. પુલાક ઃ જે ઉત્તર ગુણોથી રહિત હોય, મૂળ ગુણોમાં પણ કોઇ ક્ષેત્ર-કાળમાં અતિચાર લગાડે તથા જેને અલ્પ વિશુદ્ધતા હોય તે નિગ્રંથ
૨. બકુશઃ જે મૂળ ગુણોનું નિર્દોષ પાલન કરે પણ શરીર-ઉપકરણોની શોભાની ઇચ્છા રાખે તે નિગ્રંથ
૩. કુશીલ : ૨ પ્રકાર, પ્રતિસેવના કુશીલ અને કષાય કુશીલ
પ્રતિસેવના કુશીલ – મૂળ ગુણની પરિપૂર્ણતા હોય છતાં ઉત્તરગુણમાં કોઇવાર વિરાધના થતી હોય, શરીર-ઉપકરણની પૂર્ણવિરક્તતા ન હોય તે કષાય કુશીલ – સંજ્વલન સિવાય બીજા કષાય જીતી લીધા હોય તે ૪. નિગ્રંથ ઃ જેમનું મોહનીય કર્મ ક્ષીણ થઇ ગયું છે અથવા મોહનીય કર્મના ઉદયનો અભાવ છે તેવા ૧૧-૧૨મા ગુણસ્થાનવર્તી નિગ્રંથ
૫. સ્નાતક : ઘાતીકર્મોનો નાશ કરનાર કેવળી, ૧૩-૧૪મા ગુણસ્થાનવર્તી સાધ્વીઓ
૧૨ વ્રતધારી, મુમુક્ષુઓ, જ્ઞાનીના વચનના શ્રોતા (ઉપદેશ છાયા પૃ.૭૨૯) ૧૨ વ્રતધારી મુમુક્ષુ બહેનો, સમ્યક્ શ્રદ્ધા-વિવેક-ક્રિયાવાળાં અંતરના ભાવ
જડ-ચેતનનું જ્ઞાન, ભેદજ્ઞાન, વિવેક
કોને?
તા.૫-૪-૧૮૯૭
નિ+પ્ર+પરિ+માણ્ । સર્વજ્ઞની-શાસ્ત્રની-જૈન ભાષા, સાંકેતિક શબ્દ
આંટી પડવાથી ગૂંચવણ થવાથી, ઉકેલ ન મળે તેવી પરિસ્થિતિ થવાથી ન
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૮૧ :: ૧૦૬૦૬ ગૂંચાયેલું સૂત્ર ગાંઠ પડી ગયેલો દોરો, આંટીઘૂંટીવાળો દોરો ૧૦૬૦૭ ગાઉ
ચૂત ા કોશ, ૩.૨ કિ.મી., ૨ માઇલ; ૨ કોશ, ૪ માઇલ પણ ગણે છે ૧૦૬૦૮ હેતુ સામગ્રી કારણ સામગ્રી, નિમિત્ત સાધન ૧૦૬૦૯ સંદેહનું ઠેકાણું શંકાનું સ્થાન, શંકાને સ્થાન X પત્રાંક ૭૭૧ કોને?
તા. ૭-૪-૧૮૯૦ ૧૦૬૧૦ ક્ષયોપશમ સમકિત દર્શનમોહનીય કર્મના ક્ષય તથા ઉપશમથી થાય તે, આત્મશ્રદ્ધા ૧૦૬૧૧ ઉપશમ સમકિત જે સમ્યક્ત્વમાં સત્તામાં આવરણ હોય તે ૧૦૬૧૨ ક્ષાયિક સમકિત મિથ્યાત્વ મોહનીય, મિશ્ર મોહનીય, સમ્યકત્વ મોહનીય એ ૩ દર્શનમોહની
પ્રકૃતિ તથા અનંતાનુબંધી, ક્રોધ-માન-માયા-લોભ આ ૭ પ્રકૃતિના ક્ષયથી ઉત્પન્ન
થતું સમ્યકત્વ પૂ.પ૯૯ ૧૦૬૧૩ ઉપદેરા ૩૫+દિક્ ઉપદેશક, ઉપદેશ દેનાર ૧૦૬૧૪ યથાર્થ વક્તા વીતરાગ, જેમ છે તેમ કહી શકનાર [< પત્રાંક ૦૦૨ શ્રી નવલચંદભાઈ ડોસાભાઈ વકીલને
તા. ૧૨-૪-૧૮૯o ૧૦૬૧૫ પ્રસરી જઇને પ્ર+વૃ ફેલાઈને, રેલાઈને, વિસ્તરીને, વ્યાપી જઈને ૧૦૬૧૬ ઉપચાર પ+વત્ / દર્દીની દવા વગેરે દરેક પ્રકારની સારવાર ૧૦૬૧૭ આસનાવાસના શ્વાસના આશ્વાસન, સાંત્વન; સરભરા, સેવાશુશ્રુષા, સેવાચાકરી ૧૦૬૧૮ સ્વપરિગ્રહિત વન-પર+પ્રદ્ ા પોતાને ભેટેલા, સ્વીકારેલા ૧૦૬૧૯ નિરવદ્ય નિ+નવદ્ય નિષ્પાપ, નિર્દોષ, કલંકરહિત ૧૦૬૨૦ યથાસૂત્ર શાસ્ત્ર-સિદ્ધાંતમાં કહ્યા મુજબ ૧૦૬૨૧ વૈયાવચ્ચાદિ વૈયાવૃા ગુણીજન-મુનિજનની સેવા-ચાકરી વગેરે પૃ.૬૦૦ ૧૦૬રર પરાભવ કરવાનો પર+પરાજય કરવાનો, હાર આપવાનો ૧૦૬૨૩ સાવધ સ+અવદ્ય | પાપ સહિત ૧૦૬૨૪ એકાંત દૃષ્ટિ એકતરફી, એકપક્ષીય દૃષ્ટિ કે અભિપ્રાય પત્રાંક ૭૦૩ શ્રી નવલચંદભાઈ ડોસાભાઈ વકીલને
તા.૧૯-૪-૧૮૯૦ ૧૦૬૨૫ પરિણામાંતર અસર-ફળ બદલવામાં–થવામાં ૧૦૬ ૨૬ સ્વજાતીય કર્મ તે જ જાતિનું પોતાની જાતનું કર્મ ૧૦૬૨૭ નિકાચિત કર્મ જે કર્મમાં સંક્રમણ, ઉદીરણા, ઉત્કર્ષણ, અપકર્ષણ આદિ વડે ફેરફાર ન થાય
પણ સમય પર જ ઉદય આવે, ૨ પ્રકારઃ સુનિકાચિત, અલ્પનિકાચિત ૧૦૬૨૮ સાક્ષી સ€+ક્ષની સાબિતી, નજરે જોનારની જુબાની ૧૦૬૨૯ રાજનીતિ રાજન્યાય, રાજશાસન, સામ-દામ-દંડ-ભેદ એમ ૪ પ્રકારે ૧૦૬૩૦ વિપાક વિ+પા પરિણામ, ફળ પૃ.૬૦૧ ૧૦૬૩૧ યથાવસરે સમય પાકતાં ૧૦૬૩૨ ભૂલથાપ ખાતો નથી ભૂલ કરતો નથી, ભૂલી જતો નથી, ચૂકી જતો નથી ૧૦૬૩૩ અહંત ૩ અરિહંત. પરમ પૂજ્ય. ઉપાસ્ય. તીર્થકર. કેવળી
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૮૨ ::
આ પત્રાંક ૦૦૪ કોને ? ૧૦૬૩૪ મોળો મૃદુતા ઢીલો, પોચો, ઓછો, નબળો ૧૦૬૩૫ ઓસડ મા+મોષધિ વનસ્પતિજન્ય દવા, ખનિજમાંથી બનતી દવા, જડીબુટ્ટી ૧૦૬૩૬ પુલવિપાકી વેદના કોઈ એક પુગલના પરિણામથી થયેલી વેદના પૃ.૬૦૨ ૧૦૬૩૭ પુગલ વિપાકી જે કોઈ બહારના પુગલના સમાગમથી પુદ્ગલ વિપાકપણે ઉદય આવે અને
કોઈ બાહ્ય પુગલના સમાગમથી નિવૃત્ત પણ થાય Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૮૩ ::
પૃ.૬૦૩ પત્રાંક ૭૭૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૮-૫-૧૮૯૦ ૧૦૬૫૮
મેલગાડીમાં રેલરતે, ટ્રેઇન-રેલગાડીમાં ૧૭૬પ૯ નિરાશા નિ+ાશા . આશાનો અભાવ, હતાશા ૧૦૬૬૦ બનતાં સુધી બને ત્યાં સુધી ૧૦૬૬૧ નીતિ સહ ની નીતિ સાથે, નીતિપૂર્વક ૧૦૬૬૨ જાળવી લઈને જાળવીને, નિર્વાહીને, સંભાળી લઈને
પત્રાંક ૦૭૯ શ્રી સોભાગ્યભાઈને તા.૧-૬-૧૮૯૦ થી તા.૩૦-૬-૧૮૯૦ દરમ્યાન ૧૦૬૬૩ ૐ સર્વજ્ઞ % = પંચપરમેષ્ઠીનું ટૂંકું રૂપ. અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય,
સાધુઃ આ ૫ પરમેષ્ઠીમાં પૂજવા યોગ્ય સર્વજ્ઞતા, સહજાન્મસ્વરૂપતા ૧૦૬૬૪ સ્વભાવજાગૃતદશા આત્માને જ્ઞાનજાગ્રતિ થતાં પોતાનું સ્વરૂપ જુદું ભાસે તે સ્થિતિ ૧૦૬૬૫ ચિત્રસારી ચિત્રશાળા, શયનાગાર, ચિત્રવાળી સૂવાની જગ્યા ૧૦૬૬૬ ન્યારી અનોખી, અળગી ૧૦૬૬૭ પરજંક પર્યક, પલંગ (કર્મરૂપી) ૧૦૬૬૮ સેજ
પથારી (માયારૂપી) ૧૦૬૬૯ ચાદરિ ચાદર, ઓઢવાનું વસ્ત્ર (કલ્પનારૂપી) ૧૦૬૭) ભી
પણ ૧૦૬૭૧ ઇહાં
અહીં ૧૦૬૭૨ ઝૂઠી
જૂઠી, ખોટી, મિથ્યા ૧૦૬૭૩ મેરી
મારી ૧૦૬૭૪ થપના
સ્થાપના ૧૦૬૭૫ અતીત ભૂતકાળમાં, પૂર્વકાળમાં ૧૦૬૭૬ સૈન
શયન ૧૦૬૭૭ નિદ્રાવાહિ નિદ્રામાં પડેલી ૧૦૬૭૮ કોલ
કોઇ ૧૦૬૭૯ પૈ ન
પર્યાય નથી ૧૦૬૮૦ પલક ૧૦૬૮૧ યામેં
આમાં (નિદ્રામાં) ૧૦૬૮૨ ૧૦૬૮૩ છપના વીતાવું, લગાવવું ૧૦૬૮૪ ન
નહીં ૧૦૬૮૫ સ્વાસ
શ્વાસ (ઉદયનો) ૧૦૬૮૬ ઓ
ઔર, અને ૧૦૬ ૮૭ સુપન સ્વપ્ન (વિષયનું) ૧૦૬૮૮ દોઉ
બન્ને ૧૦૬૮૯ અલંગ સંબંધ, સંયોગ (નિદ્રાના) ૧૦૬૯૦ સૂઝે. સૂઝવા-દેખાવા લાગ્યા ૧૦૬૯૧ સબ અંગ લખિ બધા અંગ-લક્ષણ-ગુણ
પળ
અબૂ
હવે
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૮૪ ::
૧૦૬૯૨
૧૦૬૯૩
૧૦૬૯૪
૧૦૬૯૫
૧૦૬૯૬
૧૦૬૯૭
૧૦૬૯૮
આતમ દરપના
ભૌ
ભાલે
દૃષ્ટિ ખોલિકે
સંભાલે
રૂપ અપના
અનુભવ ઉત્સાહ
દશા
જૈસો
નિરભેદરૂપ
૧૦૬૯૯
૧૦૦૦૦
૧૦૭૦૧ નિહઐ
૧૦૭૦૨
અતીત
૧૦૭૦૩ હુતો ૧૦૭૦૪ તૈસો
૧૦૭૦૫ અબ
૧૦૭૦૬ ભેદ ન ગઢંગો ! ભેદ કૌન કહૈગૌ) ભેદરૂપ કોણ કહેશે ? કોઇ નહ.
૧૦૭૦૭ દીસૈ
દેખાય છે
૧૦૭૦૮
૧૦૭૦૯
૧૦૭૧૦
૧૦૭૧૧
૧૦૭૧૨
ન બહેંગો
૧૦૭૧૩
કબહૂં
૧૦૭૧૪ કદાપિ ૧૦૭૧૫ અપનો
૧૦૭૧૬ સુભાવ
૧૦૭૧૭
૧૦૭૧૮ રાગરસ
૧૦૭૧૯ રાચિકે ન ગહેંગો
૧૦૭૨૦
૧૦૭૨૧
પર વસ્તુ
૧૦૭૨૨
અમલાન ગ્યાન વિદ્યમાન
૧૦૭૨૩
૧૦૭૨૪
પરગટ ભર્યો
૧૦૭૨૫ યાહિ ભાંતિ
૧૦૭૨૬
૧૦૭૨૭
સુખ સમાધાન
પાૌ
નિજસ્થાન
બાહિર
આત્મ રૂપી દર્પણમાં
થયો
ત્યાગિ કરિ
ભાળે, દેખે
(જ્ઞાન) દૃષ્ટિથી જોઇને સંભાળે છે
પોતાનું સ્વરૂપ
સિદ્ધ સમાન મારું સ્વરૂપ જે અનાદિથી અવ્યક્ત હતું તે પ્રગટ થતાં કર્મરહિત અને સુખશાંતિ સહિત અનુભવમાં આવે છે
જેમ
નિર્દેદરૂપ, ભેદરહિત, અભેદરૂપ નિશ્ચય નયથી, નિશ્ચયથી
પૂર્વે, સંસારી દશામાં
હતો
તેવો
હવે
સુખશાંતિ પ્રાપ્તિ કરી છે
મોક્ષસ્થાન
બહાર (જન્મ-મરણરૂપ સંસારમાં)
નહીં આવે, નહીં વહે
કહીં પણ
ક્યારેય પણ પોતાનો, નિજ
સ્વભાવ
ત્યાગી દઇને, છોડીને
રાગદ્વેષમાં
રાચીને, લાગીને, લીન થઇને ગ્રહણ નહીં કરે
પર પદાર્થ (શરીર આદિ) અમ્લાન, નિર્મળ પૂર્ણ જ્ઞાન વર્તમાનકાળમાં
પ્રગટ થયું
તે તો તેવું જ આગામી
આગમ
અનંતકાલ રહેગો અનંતકાળ સુધી રહેશે
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૮૫ :: ૧૦૭૨૮ સ્થિતિદશા સ્થિરતા; વસ્તુના સ્વભાવની સ્થિતિ પૂ.૬૦૪ ૧૦૭૨૯ મુક્ત મુન્ સિદ્ધ, મોક્ષે ગયેલો, મુક્તિને પામેલો ૧૦૭૩૦ અટળ
+ટલ્ ા ટળી ન શકે તેવો ૧૦૭૩૧ પ્રત્યક્ષ
પ્રતિક્ષા અનુભવગમ્ય, વાસ્તવિક, સ્પષ્ટ ૧૦૭૩ર ભાસવો મામ્ ! જાણવો, દેખવો ૧૦૭૩૩ મૌન
મુના અંતર્બાહ્ય બન્ને વાચાનો ત્યાગ, જ્ઞાની; ન બોલવું ૧૦૭૩૪ અપ્રતિબદ્ધ પ્રતિબંધ રહિત ૧૦૭૩પ અસંગ સંગ-સોબત રહિત, અનાસક્ત, એકલો ૧૦૭૩૬ નિર્વિકલ્પ સ્થિર, જ્ઞાતા-શેય વગેરે ભેદ કે વિકલ્પ વિનાનો ૧૦૭૩૭ ભગવાન રૂ૫ સપુરુષો ભગવાન જેવા પુરુષો, ભગવાન રૂપે પુરુષો ૧૦૭૩૮ તિથિ મિતિ, હિંદુ મહિનાનો દિવસ, સુદ અને વદની ૨, ૫, ૮, ૧૧, ૧૪, ૧૫ એમ
૧૨ તિથિએ લીલોતરીત્યાગ, બ્રહ્મચર્યપાલન, તપશ્ચર્યા, સ્વાધ્યાય ૧૦૭૩૯ શુદ્ધ સહજ પરમકૃપાળુદેવે પોતે જે સ્વરૂપ પ્રગટાવ્યું છે તે, દસ્કત-સહી કરીને મહોર
આત્મસ્વરૂપ મારી છે Mિ પત્રાંક ૭૮૦ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૮-૬-૧૮૯૭ ૧૦૭૪૦ ભાઈ નંબક પ.પૂ.સોભાગભાઇના પુત્ર ૧૦૭૪૧ ઉપદેશપત્રો ઉપદેશ સમાન પત્રો-કાગળો, ઉપદેશ આપતા પત્રો ૧૦૭૪૨ પરમયોગી સયોગી-અયોગી કેવલજ્ઞાની, ઉત્કૃષ્ટમાં ઉત્કૃષ્ટ યોગી ૧૦૭૪૩ રાખી શક્યા નથી રક્ષ+શા રક્ષી શક્યા નથી ૧૦૭૪૪ વિશેષપણું વિ+fશમ્ વિશિષ્ટતા ૧૦૭૪૫ નિર્મોહપણું મોહરહિતતા ૧૦૭૪૬ અબાધ્ય +વાળું બાધ ન થઈ શકે એવો, બેરોકટોક, અખંડિત ૧૦૭૪૭ વ્યાવૃત્ત
વિ+આ+વૃ ! છૂટા થવું ૧૦૭૪૮ ફેરો
આંટો,ધક્કો ૧૦૭૪૯ યથાર્થ સમરસપણું ખરી-વાસ્તવિક, રાગદ્વેષરહિતતા ૧૦૫૦ સમદશા એકસરખી દશા, સમભાવવાળી દશા પૂ.૬૦૫ પત્રાંક ૦૮૧ શ્રી સોભાગ્યભાઈ લલ્લુભાઈને
તા.૨૦-૬-૧૮૯૦ ૧૦૦૫૧ પરમપુરુષદશાવર્ણન પરમાત્માનું વર્ણન, પરમાત્મદશા-ઉત્તમ પુરુષની દશાનું વર્ણન ૧૦૭પર કીચ સૌ કીચડ, કાદવ સરખું-જેવું ૧૦૭૫૩ કનક
સોનું, સુવર્ણ ૧૦૭૫૪ જાકે
જાણે છે ૧૦૭પપ નીચ સૌ નીચ-હલકાં પદ જેવી ૧૦૭પ૬ નરસાદ રાજગાદીને, રાજાની પદવીને, નરેશનું પદ-સ્થાન ૧૦૭૫૭ મીચ સી મૃત્યુ-મરણ જેવો ૧૦૭૫૮ મિતાઈ સ્નેહ કરવો ૧૦૭૫૯ ગવાઈ મોટાઇને
For Private & Personal use only
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૮૬ :: ૧૦૭૬૦ ગારસી લીંપવાની ગાર જેવી ૧૦૭૬૧ જહરસી ઝેર જેવા ૧૦૭૬૨ જોગજતિ કીમિયા વગેરે જોગને ૧૦૭૬૩ કહરસી અશાતા સમાન ૧૦૭૬૪ કરામાતિ કરામત, ઐશ્વર્ય, સિદ્ધિને ૧૦૭૬૫ હહરસી અનર્થ સમાન ૧૦૭૬૬ હૌસા જગતમાં પૂજ્ય થવા માટેની હોંશ ૧૦૭૬૭ પુગલ છબિ પુદ્ગલની છબી જેવી (ઔદારિકાદિ) કાયા-શરીર ૧૦૭૬૮ છારસી રાખ જેવી ૧૦૭૬૯ જાલ સૌ (મૂંઝાવા રૂ૫) જાળ જેવી ૧૦૭૭૦ જગવિલાસ જગતના ભોગવિલાસ ૧૦૭૭૧ ભાલ સૌ ભાલા સમાન ૧૦૭૭૨ ભુવનવાસ ઘરવાસ, ગૃહવાસ ૧૦૭૭૩ કાલ સૌ કાળ સમાન, મૃત્યુ જેવો ૧૦૭૭૪ કુટુંબકાજ કુટુંબના કાર્ય ૧૦૭૭૫ લોકલાજ લોકમાં લાજ-આબરૂ-પ્રતિષ્ઠા વધારવી ૧૦૭૭૬ લાર સી મુખની લાળ જેવી ૧૦૭૭૭ સીઠ સૌ નાકના મેલ જેવી, શ્લેષ્મ સમાન ૧૦૭૭૮ સુજસુ
+યમ્ | જશ-યશ-કીર્તિની ઇચ્છાને ૧૦૭૭૯ બીઠ સૌ વિષ્ટા જેવો ૧૦૭૮૦ બખત પુણ્યના વખત-અવસર-ઉદયને ૧૦૭૮૧ ઐસી ૧૦૭૮૨ જાકી
જેની ૧૦૭૮૩ રીતિ
રીતિ ૧૦૭૮૪ તાહી તેને ૧૦૭૮૫ બંદત
વા વંદે છે ૧૦૭૮૬ બનારસી બનારસીદાસજી, “નાટક સમયસારના કર્તા (બંધકાર ૧૯-ઉપરનું પદ) ૧૦૭૮૭ વિકલ્પ વિ+¥તર્કવિતર્ક, વિચાર, સંદેહ, અનિશ્ચય ૧૦૭૮૮ આણતાં ગા+ની I લાવતાં, કરતાં ૧૦૭૮૯ સુગમપણે સુ+મ્ | સરળતાથી, સહેલાઈથી સમજીને ૧૦૭૯૦ અસ્વિમિંજા અનૂ+વિથના હાડકાં અને હાડકામાં રહેલ ચરબી પણ, હાડોહાડ ૧૦૭૯૧ આજ્ઞાથી રંગાશે મા+જ્ઞાન્ ! આજ્ઞામય થશે, આજ્ઞામાં રંગાઈ જશે-મગ્ન થઈ જશે ૧૦૭૯૨ દશા
આત્મદશા, આત્મસ્થિતિ, હાલત ૧૦૭૯૩ ઉત્કૃષ્ટ દશા +1 સૌથી ઊંચી દશા, વધુમાં વધુ દશા ૧૦૭૯૪ ઉપશાંત કરી ૩૫+શમ્ શમન કરી, ઉપશમન કરી ૧૦૭૯૫ અવલંબને વ+નન્ આધારે ૧૦૯૬ વિજ્ઞાપના વિ+જ્ઞ, જ્ઞ| વિજ્ઞપ્તિ, વિનંતિ; જાહેરાત, સમજણ, સૂચના, નિવેદન, પ્રાર્થના
એવી
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૮૭ :: ૧૦૭૯૭ શમાવ્યો છે || શાંત પાડ્યો છે ૧૦૭૯૮ બળવાનપણાને અર્થે વધુ બળવાન થાય તે માટે, દૃઢતા માટે ૧૦૭૯૯ અખંડ એકરસ એકધારી એક આત્મસમય ૧૦૮૦ વીતરાગદશા વિ+ટ્ર રાગ-દ્વેષ વિનાની સ્થિતિ પૃ.૬૦૬ પત્રાંક ૯૮૨ શ્રી નંબકલાલ સોભાગ્યભાઈને
તા. ૨૬-૬-૧૮૯૭ ૧૦૮૦૧ આર્ય શ્રી સોભાગ ઉત્તમ પુરુષ, ઉત્તમ મુમુક્ષુ, જ્ઞાની શ્રી સોભાગભાઈ ૧૦૮૦ એકપણાની પેઠે એક થઈને, એકરૂપ થઇને, તન્મયતાથી, “દેહ તે હું ગણીને ૧૦૮૦૩ નિજ ઉપયોગમય આત્મ-ઉપયોગમય, સ્વઉપયોગમયમાં લીન ૧૦૮૦૪ વડીલપણાથી મુરબ્બી-માનનીય-પૂજ્ય-પિતા-ઉંમરમાં મોટા હોવાથી ૧૦૮૦૫ વિરલા પુરુષ વિ+રા | દુર્લભ, અનેરા, અલૌકિક; થોડા; છૂટાછવાયા ૧૦૮૦૬ વિસ્મરણ કરવા યોગ્ય વિ+સ્કૃ ભૂલી જવા યોગ્ય ૧૦૮૦૭ અપ્રાપ્તિથી +,+ન મળવાથી ૧૦૮૦૮ “આત્મસિદ્ધિ ગ્રંથ પરમકૃપાળુદેવ રચિત ૧૪૨ ગાથા-દોહરાનો પર્દર્શન સમાવતો અને
ગુરુ-શિષ્યના સંવાદ રૂપે અધ્યાત્મનો અદ્ભુત ગ્રંથ ૧૦૮૦૯ નંબક અને મણિ પ.પૂ.સોભાગભાઈના પુત્ર ત્રંબકભાઈ અને મણિભાઈ પૃ.૬૦૦ પત્રાંક ૦૮૩ શ્રી નંબકલાલ સોભાગ્યભાઈને
તા.૪--૧૮૯૦ ૧૦૮૧૦ ઉત્તરાધ્યયનના ૪ મૂળ સત્રમાં ૨ જું શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર. તેનાં ૩૬ અધ્યયનમાંથી ૩ જા ત્રીજા અધ્યયનમાં “ચતુરંગીય” નામે અધ્યયનમાં –
चत्तारि परमंगाणि दुल्लहाणीह जन्तुणो । माणुसत्तं सुई सद्धा संजमम्मि य वीरियं ॥ જીવોને ૪ પરમ અંગ મળવાં દુર્લભ છે મનુષ્યત્વ, ધર્મશ્રવણ, ધર્મશ્રદ્ધા અને
સંયમનો પુરુષાર્થ ૧૦૮૧૧ અલ્પ પ્રયાસે ઓછી મહેનતે, થોડા કે ઓછા સમયમાં ૧૦૮૧૨ અલ્પ કાળે ટૂંક સમયમાં ૧૦૮૧૩ ઓસરાવી +વૃ ઘટાડી ૧૦૮૧૪ ઓસર્યા છે અપ+વૃ પાછા હઠયા છે ૧૦૮૧૫ અનાદિ પ્રકૃતિભાવ અનાદિ સ્વભાવ, અનાદિનો સ્વભાવ-અભ્યાસ 4] પત્રાંક ૦૮૪ કોને ?
તા.૪-૮-૧૮૯૭ ૧૦૮૧૬ સાચા જ્ઞાન સમ્યકજ્ઞાન ૧૦૮૧૭ સાચા ચારિત્ર સમ્યકચારિત્ર ] પત્રાંક ૭૮૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૫-૦-૧૮૯૭ ૧૦૮૧૮ શ્રી ધુરીભાઇ ભાદરણના શ્રી ધોરીભાઇ બાપુજીભાઇ પટેલ જેમને કૃપાળુદેવનો પ્રત્યક્ષ
સમાગમ વિ.સં.૧૯૫૨-૫૪માં કાવિઠા, રાળજ, નડિયાદ, વસોમાં થયેલો.
સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયના અને થોડા શાસ્ત્રાભ્યાસી હતા. ૧૦૮૧૯ શુભેચ્છાથી માંડીને આત્મજ્ઞાનની ૭ ભૂમિકામાં ૧લી, આત્મકલ્યાણની ઇચ્છા શરૂ ૧૦૮૨૦ શૈલેશીકરણ શીત+ા | મોક્ષે જતાં પહેલાં, મન-વચન-કાયાના યોગને સંધીને, મેરુ પર્વતનાં
શૈલ-શિખર જેવી અચળતા સ્થિરતા રાખવાની પ્રક્રિયા
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૮૮ ::
૧૦૮૨૧
૧૦૮૨૨
પૃ.૬૦૮
૧૦૮૨૩
સમ્મત
નિષેધ
મતિના મૂત્વ વ્યામોહ
૧૦૮૨૪
૧૦૮૨૫ સહેતુ
>
૧૦૮૨૬
૧૦૮૨૭
૧૦૮૨૮
૧૦૮૨૯
૧૦૮૩૦
પત્રાંક ૦૮૬
સકળ
ઇન્દ્રિયરામી
આતમરામી
૧૦૮૩૧
૧૦૮૩૨ ૧૦૮૩૩
૧૦૮૩૪ ઉલ્લસે
૧૦૮૩૫ પરિચય
[]
પત્રાંક ૦૮૦ શ્રી નવલચંદે
૧૦૮૩૬
>
૧૦૮૩૭
૧૦૮૩૮
૧૦૮૩૯
૧૦૮૪૦ સ્વધર્મ
૧૦૮૪૧
નિ:કામી
‘સકળ સંસારી ઇન્દ્રિયરામી, મુનિગણ આતમરામી રે;
મુખ્યપણે જે આતમરામી, તે કહિયે નિ:કામી રે.' યોગીરાજ શ્રી આનંદઘનજી કૃત
૧૧મા શ્રેયાંસ જિન સ્તવનમાં – સર્વ સંસારી જીવો ઇંદ્રિયના વિષયોમાં રમનારા છે, મુનિજનો આત્માના ગુણોમાં રમે છે. મુખ્યત્વે જે આત્મ-સ્વરૂપમાં રાચનારા તે કામના-સ્પૃહા વગરના હોય છે
દેહમુક્ત સમયની દશા દેહ મૂકતી-છોડતી વખતની દશા જગત સુખસ્પૃહા જગતનાં સુખની ઇચ્છા, લૌકિક સુખની એષણા અસંગતા
સન્+મન્ । માન્ય, કબૂલ, પસંદ નિ+સિધ્ । ના, મનાઇ
મન્ । મુદ્ । મતિની મૂઢતા, જડતા, મૂર્ખાઇ; બુદ્ધિની મંદતા વિ+આ+મુદ્દ । મિથ્યામોહ, ભ્રાન્તિ
અસ્+હિ+તુન્ । સાચો હેતુ, સત્ પ્રત્યે લઇ જવાના-આશય-કારણ-સાધન મુનિશ્રી લલ્લુજીને
ભીષ્મ વ્રત
પત્રાંક ૮૯ આત્માર્થ વાર્તા
૧૦૮૪૨
પૃ.૬૦૯
૧૦૮૪૩
૧૦૮૪૪
૧૦૮૪૫
૧૦૮૪૬ અટળ
૧૦૮૪૭
સ+ત્ । બધા
ફ+રમ્। ઇન્દ્રિયના વિષયોમાં રમનારા, સંસારી આત્મ+રમ્ । આત્મામાં રમનારા, આત્મરમણ કરનારા નિસ્+મ્। નિષ્કામી
પત્રાંક ૭૮૮ અસારભૂત વ્યવહાર સારભૂત પ્રયોજન
સહજભાવ
37+સન્ । અનાસક્તિ, દુનિયાદારીના સંબંધોથી મુક્તિ, સંગરહિતતા ૩q+તમ્ / હર્ષ-ખુશાલી-પ્રસન્નતા વધે
પરિ+ત્તિ । ઓળખાણ, પિછાણ, આદત, ટેવ
તા.૧૫-૦-૧૮૯૦
શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને
મોરબીના નામાંકિત વકીલ શ્રી નવલચંદભાઇ ડોસાભાઇએ
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
સાર વિનાના-તુચ્છ-નિરર્થક વ્યવહાર
સાર્થક હેતુ-કારણ સ્વભાવ, સ્વાભાવિક ભાવ
શ્રી ત્રંબકલાલ સોભાગ્યભાઈને
આત્માર્થ સરે-સધાય એવી વાત
તા.૧૫-૦-૧૮૯૦
તા.૨૫-૭-૧૮૯૭
સ્વસ્વભાવ, શાસ્ત્રોક્ત આચાર-વિચાર
મી+મજ્, પુળા ભીષ્મ પિતામહની આકરી દૃઢ પ્રતિજ્ઞા, આજીવન બ્રહ્મચર્યવ્રત
તા.૨૮-૭-૧૮૯૦
પત્રાંક ૭૯૦
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
પ્રતિષ્ઠિત વ્યવહાર પ્રતિ+સ્થા। વિ+અવ+હૈં । વિખ્યાત, મોભાદાર વ્યવહાર શ્રી દેવકીર્ણજી
શ્રી દેવકરણજી મુનિ વિદ્ । ભોગવ્યા વિના
વેધા વિના
ટળી ન શકે તેવો, ટાળ્યો ટળે નહીં તેવો
યથાર્થ ઉપકારી પુરુષપ્રત્યક્ષમાં ખરા-વાસ્તવિક ઉપકારી પ્રત્યક્ષ પુરુષ પરમકૃપાળુદેવ
તા.૧-૮-૧૮૯૭
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૦૮૪૮
]
૧૦૮૪૯
૧૦૮૫૦
૧૦૮૫૧ પરમોત્કૃષ્ટ સંયમ સૌથી શ્રેષ્ઠ ચારિત્ર, યથાખ્યાત ચારિત્ર, અયોગી સ્વભાવ વિ+ટર્ । મુશ્કેલ, દુર્ગમ; ભયંકર; વિસ્તૃત; કદરૂપું
૧૦૮૫૨ વિકટ
X
શ્રી ત્રંબકલાલ સૌભાગ્યભાઈને
એકત્વ ભાવના
તા.૧૨-૮-૧૮૯૦
અભેદ ભાવના, એકતા ભાવ, પરાભક્તિ, અભિન્ન ભાવના પત્રાંક ૭૯૧ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને તા.૧૨-૮-૧૮૯૭ દીર્ઘકાળની જેની સ્થિતિ છે, તેને અલ્પકાળની સ્થિતિમાં આણી, જેમણે કર્મક્ષય કર્યો છે તે મહાત્માઓ પત્રાંક ૭૯૨ મુનિશ્રી લલ્લુજીને ‘મોક્ષમાર્ગપ્રકાશ’વિ.સં.૧૭૭૬-૧૮૨૪ દરમ્યાન રાજસ્થાનમાં જયપુરમાં ખંડેલવાલ જાતિમાં જન્મેલા, સંસ્કૃત-પ્રાકૃત-હિન્દી-કન્નડ ભાષાના જ્ઞાતા, ‘ગોમ્મટસાર પૂજા’, અનેક પદ્યના રચયિતા, ‘ગોમ્મટસાર’, ‘લબ્ધિસાર’, ‘ક્ષપણાસાર' જેવા ગહન શાસ્ત્રોની ટીકાઓ લખીને ભેગી કરીને ‘સમ્યજ્ઞાનચંદ્રિકા’ નામ આપનારા, ૧૬ પાનાના પત્ર ‘રહસ્યપૂર્ણ ચિઠ્ઠી’થી સુપ્રસિદ્ધ પંડિત ટોડરમલજી રચિત ‘મોક્ષમાર્ગપ્રકાશક’ ગ્રંથ, અપૂર્ણ રહ્યો હોવા છતાં ઘણું જૈન સાહિત્ય સમાવતો અપૂર્વ ગ્રંથ, તેમાં ૯ અધિકાર છે.
૧૦૮૫૩
૧૦૮૫૪
૧૦૮૫૫ પોષણ
૧૦૮૫૯
૧૦૮૬૦
૧૦૮૬૧
[]
૧૦૮૬૨
પત્રાંક ૭૯૩ અભક્ષ્ય આહાર
બીજા રૂપમાં
૧૦૮૬૩ ૧૦૮૬૪
૧૦૮૬૫
પૃ.૬૧૦ ૧૦૮૫૬
૧૦૮૫૭ પ્રબળ
૧૦૮૫૮
પત્રાંક ૭૯૪
મનસુખ
પત્રાંક ૭૯૫
ઉપાસના
સદાચાર
પત્રાંક ૭૯૬
‘મોહમુગર’
પત્રાંક ૭૯૦ ચૂકશો નહીં લહેરાભાઇ
મગન
કેવલી સમુદ્ઘાત કરનારા કેવલી ભગવંતો
:: ૩૮૯ ::
ન ખાવા યોગ્ય ખોરાક, આહાર
બીજા અર્થમાં-રીતમાં-આકારમાં, જુદી રીતે પુ। પુષ્ટિ
શ્રી મણિલાલ સોભાગ્યભાઈને
તા.૧૨-૮-૧૮૯૦
શ્રી ત્રંબકલાલ સોભાગ્યભાઈને
ભૂલશો નહીં
શ્રી લહેરાભાઇ અમરશીભાઇ નામના સાયલાના મુમુક્ષુ લીંબડીના મુમુક્ષુ શ્રી મગનભાઇ ખીમચંદભાઇ
તા.૧૩-૮-૧૮૯
કૃપાળુદેવે લિખિતંગમાં મૂક્યું છે, પંચ પરમેષ્ઠી રૂપે સહી કરી છે
પ્ર+વત્ । બળવાન્
શ્રી મનસુખભાઇ, કૃપાળુદેવના નાના ભાઇ
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૦-૮-૧૮૯૭
૩૫+ઞસ્ । આરાધના, સેવા, ભક્તિ, સત્પુરુષની ઇચ્છાને અધીન રહેવું સ+આ+વર્। સાત્ત્વિક જીવનવ્યવહાર
પરમેષ્ઠીપદ પ્રાપ્તિની પોતે મહોર મારી છે
કોને?
તા.૨૦-૮-૧૮૯૦
૭મી સદીમાં થઇ ગયેલા શંકરાચાર્યજી વિરચિત ૩૧ શ્લોકનું સ્તોત્ર. મોહ અર્થાત્ અવિવેક, સંસારમાં આસક્તિ; મુગર એટલે મોગર કે મોટી મોગરી (પ્રાચીન હથિયાર); મોહાદિ શત્રુઓનો ઉપદેશ રૂપી મુગર વડે નાશ કરવાનું સ્તોત્ર. બીજું નામ ‘ચર્પટપંજરિકા સ્તોત્ર'. એટલે કે દેહભાવને મારવાનું સ્તોત્ર. ચર્પટ= થાપટ, ધોલ; પંજરિકા=દેહ.
તા.૨૦-૮-૧૮૯
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૯૦ ::
પત્રાંક ૭૯૮
૧૦૮૬૬
સ્થાનકે વૃથા જેવો
૧૦૮૬૭
પૃ.૬૧૧ પત્રાંક ૭૯૯ ૧૦૮૬૮ સર્વ–ઉત્કૃષ્ટ
૧૦૮૬૯ સર્વ-ઉત્કૃષ્ટ ભૂમિકામાં સ્થિતિ થવા પર્યંત
૧૦૮૭૦
ચપળપણું
નિવાસ
૧૦૮૭૧
>
૧૦૮૭૨
૧૦૮૭૩
૧૦૮૭૪
૧૦૮૭૫
પૃ.૬૧૨
૧૦૮૭૬
૧૦૮૭૭
પત્રાંક ૮૦૦
દિવાળી
ફેણાવ
પત્રાંક ૮૦૬
૧૦૮૭૮
૧૦૮૭૯
૧૦૮૮૦
૧૦૮૮૧
૧૦૮૮૨
>
૧૦૮૮૩
૧૦૮૮૪
૧૦૮૮૫
૧૦૮૮૬
૧૦૮૮૭
૧૦૮૮૮
દેશ
૧૦૮૮૯ કાળ
૧૦૮૯૦
૧૦૮૯૧
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
સ્થા । જગ્યાએ, ઠેકાણે; પદમાં, હોદ્દાએ; વાસણ-થાળામાં
વૃ+થાત્ । ફોગટ જેવો, નકામા જેવો, વ્યર્થ, નિરર્થક, બેફાયદા જેવું શ્રી સુખલાલભાઈ છગનલાલને
તા.૨૪-૮-૧૮૯૦
બધી અને બધી શ્રેષ્ઠ સર્વોત્કૃષ્ટ, સર્વશ્રેષ્ઠ
પત્રાંક ૮૦૧ બીજા સાથ સર્વે
પત્રાંક ૮૦૨
શ્રી કેશવલાલ નથુભાઈને
ગુણસ્થાનકાદિએ વર્તતી ક્રિયા જે તે ગુણસ્થાનકે જીવ હોય તેની ક્રિયા પત્રાંક ૮૦૩ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને તમારા સમાગમવાસી ભાઇઓ તમારા સમાગમમાં આવતા ભાઇઓ પત્રાંક ૮૦૪ મુનિશ્રી લલ્લુજીને મુનિપથાનુગામી મુનિપંથને અનુસરતા, મુનિમાર્ગે ચાલી રહેલા
પત્રાંક ૮૦૫
શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
સુલભ અવર્ણનીય
કૈવલ્ય પર્યંત
કેવળજ્ઞાન થાય ત્યાં સુધી
પુ+ત્ । ચંચળતા, ચપળતા, કર્મબંધ નિ+વત્ । નિશ્ચિતપણે વસે છે, રહે છે
શ્રી મગનલાલભાઈ ખીમચંદભાઈને
તા.૨૪-૮-૧૮૯૦
વી+ગવતી । મહાવીર પ્રભુ નિર્વાણદિન, આસો વદ ૩૦, ઓક્ટો.-નવે.માં
તા.૨-૯-૧૮૯
શ્રી રવજીભાઈ પંચાણભાઈ મહેતાને (પિતાશ્રીને) બીજા સહિત બધા, સાથે રહેલા બીજા બધા
અધિકારીયોગે નિરાકરણ
નિર્વિઘ્નપણે
શુભેચ્છાસંપન્ન પુરુષો શુ+પ્ । મોક્ષાભિલાષી જીવો
તા.૨૨-૮-૧૮૯
મર્યાદાપૂર્વક શ્વેતાંબરપણેથી વિ+મ્બર । સફેદ વસ્ત્ર ધારણ કરવાથી વસ્ત્રમૂર્છાદિ કારણો વસ્ત્ર પરનો મોહ વગેરે કારણ
તા.૫-૯-૧૮૯૦
તા.૫-૯-૧૮૯૦
તા.૫-૯-૧૮૯૦
ખંભાતથી ૧૦-૧૫ કિ.મી. દૂર, સાયમા-કાણીસા પાસેનું ગામ શ્રી ડુંગરશીભાઈ આદિ મુમુક્ષુઓને
સુ+ત્તમ્ । સહેલાં, સારો લાભ થાય તેવાં
અ+વન્ । વર્ણન ન થઇ શકે તેટલું-તેવું +વ+પરિ+ગન્ત। કેવળજ્ઞાન સુધીની નિર્+વિ+TMન્ । બાધા, ખલેલ, હરકત, મુશ્કેલી વિના
તા.૫-૯-૧૮૯૦
પત્રાંક ૮૦૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
માત્ર દિગંબરવૃત્તિએ વર્તીને માત્ર દિશાને જ વસ્ત્ર માનીને, વસ્ત્રધારણ ન કરીને નિ+વદ્ । નિભાવ, ગુજારો, ટકાવ
નિર્વાહ
મર્યા+હૈં।। નિયમોપૂર્વક, હદપૂર્વક, અદબ-વિવેકપૂર્વક
તા.૧૯-૯-૧૮૯૭
તા.૨૬-૯-૧૮૯૦
વિશ્। સ્થળ, ક્ષેત્ર, રાષ્ટ્ર, વતન, મુલક, પ્રદેશ
ત્ । સમય – ચડતો, ઊતરતો; મોસમ પ્રમાણે; પ્રસંગ અનુસાર પાત્રતા, યોગ્યતા, લાયકાત સાથે
નિ+બા+। નિવેડો, ઉકેલ; નાકબૂલ, રદબાતલ શમન, નિવારણ
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૯૧ ::
તા.૩-૧૦-૧૮૦
પૃ.૬૧૩ પત્રાંક ૮૦૮ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૩-૧૦-૧૮૯૭ ૧૦૮૯૨ અગાધ
+ાધુ / અતિ ઊંડા, અસીમ, અપાર, ખૂબ ખૂબ ૧૦૮૯૩ અવિષમ એ+વિ+સમ્ | સમ, સમતા
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૯૨ ::
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________
II.
:: ૩૯૩ :: ૧૦૯૩૯
લિખિતંગમાં પોતે ઓમ્ સ્વરૂપે પૃ.૧૬ પત્રાંક ૮૧૦ શ્રી મુનદાસભાઈ પ્રભુદાસભાઈને
તા. ૨૧-૧૧-૧૮૯૦ ૧૯૪૦ નિર્લેન્દ્રપણે
કિંઠ વિના, સુખદુઃખ-હર્ષશોક-ઈષ્ટઅનિષ્ટ વગેરે વિરોધી જોડકાં રહિત ૧૦૯૪૧ યથાપ્રારબ્ધ પ્રારબ્ધ-નસીબ પ્રમાણે ૧૦૯૪૨ દૃઢાશ્રય મજબૂત-સ્થિર-અટળ આશ્રય ૧૦૯૪૩ .
લિખિતંગ પરમકૃપાળુદેવ પોતે પત્રાંક ૮૧૮ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૮-૧૧-૧૮૯૭ ૧૦૯૪૪ ભાવ
પર્યાયની ભિન્ન ભિન્ન અવસ્થા ૧૦૯૪૫ ઉપશમ ભાવ રાખમાં ઢાંકેલા અગ્નિ જેવી મોહનીય કર્મની ઉપશાંત (અનુદય) અવસ્થા તે
ઉપશમ અને તેથી ઉત્પન્ન થયેલો આત્મપરિણામ તે ઉપશમ ભાવ ૧૦૯૪૬ ક્ષયોપશમ ભાવ ઉદયમાં પ્રાપ્ત થતા કર્મનો ક્ષય તથા ઉદયમાં નહીં પ્રાપ્ત થયેલા કર્મોના ઉદયના
અભાવરૂપ ઉપશમ તે ક્ષયોપશમ અને તેથી ઉત્પન્ન થયેલો આત્મપરિણામ તે
ક્ષયોપશમ ભાવ ૧૦૯૪૭ ક્ષાયિક ભાવ જળથી બુઝાઈ ગયેલા અગ્નિ જેવો કર્મનો સર્વથા ક્ષય થવો તે ક્ષય અને તેથી
ઉત્પન્ન થયેલો આત્મપરિણામ તે ક્ષાયિક ભાવ ૧૦૯૪૮ પરિણામિક ભાવ વસ્તુનો અનાદિ સ્વભાવ (અકૃત્રિમ સ્વભાવ અથવા સ્વાભાવિક સ્વરૂપ)
તે પારિણામિક ભાવ. કર્મના ઉદય, ઉપશમ, ક્ષય, ક્ષયોપશમની અપેક્ષા ન
રાખતા સ્વભાવથી થતો ભાવ ૧૦૯૪૯ ઔદયિક ભાવ કર્મનો ઉદય તે ઉદય અને કર્મના ઉદયથી ઉત્પન્ન થયેલો ગતિ, વેશ્યા, કષાય
આદિ જીવ પરિણામ (જીવની અવસ્થાઓ) તે ઔદયિક ભાવ ૧૦૯૫૦ સાન્નિપાતિક ભાવ ઉપરના ભાવો પૈકી બે, ત્રણ વગેરે ભાવોનો એકત્ર મેળાપ-સંયોગ પત્રાંક ૮૧૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદને
.-૧૧-૧૮૯૦. ૧૦૯૫૧ ખેદ વિદ્ ા ચિત્તના ૮ દોષમાં ૧, ૮ દોષ –ખેદ, ઉદ્વેગ, લેપ, ઉત્થાન, ભ્રાન્તિ,
અન્યમુદ્દ, રુગુ અને આસંગ ૧૦૫ર મોક્ષપાટણ મોક્ષપત્તના મોક્ષનગરી, મોક્ષપુરી ૧૯૫૩ વિકાર
વિ+ા પરિવર્તન, ફેરફાર, શારીરિક-માનસિક બગાડ, વિભાવ ૧૦૯૫૪ નિર્વીર્યપણું નિ+વિ+ બળરહિતતા, શક્તિહીનતા, નિર્બળતા, પુરુષાર્થ વિનાના, વીર્યહીન ૧૦૯૫૫ નિંદે છે. નિન્દ્રા નિંદા કરે છે ૧૦૯૫૬ મહંત પુરુષ મહાન પુરુષ, મહાત્મા, સંત ૧૦૯૫૭ શૌર્ય
શૂરવીરતા, બહાદુરી, પરાક્રમ ૧૦૯૫૮ હઠાવે છે. પાછા પાડે છે, ખસેડે છે, હટાવે છે પત્રાંક ૮૨૦ શ્રી નંબકલાલ સોભાગ્યભાઈને
તા.૨૮-૧૧-૧૮૯૭ ૧૦૯૫૯
મૂળ લક્ષણો, ધર્મો, જાતિસ્વભાવ ૧૦૯૬૦ સમ્યગ્દષ્ટિપણે સમકિત, સમ્યક્દર્શન ૧૦૯૬૧ શ્રુતકેવળજ્ઞાન મૃતથી આત્માને જાણતું કેવળજ્ઞાન જેવું જેટલું જ્ઞાન, ૧૪ પૂર્વનું પૂર્ણ જ્ઞાન પૃ.૬૧૭
૧૦૯૬ર કેવળજ્ઞાન કેવળ સ્વભાવપરિણામી જ્ઞાન
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૯૪ :: ૧૦૯૬૩ સાંગોપાંગ સ૮+૩ કૂ૩૫ાક્ા સમસ્ત, પૂર્ણ; અંગ અને ઉપાંગ સહિત ૧૦૯૬૪ ખમીને થોભીને ] પત્રાંક ૨૧ શ્રી નંબકલાલ સોભાગ્યભાઈને
તા.૨૬-૧૨-૧૮૯૦ ૧૦૯૬પ નંબકલાલે પ.પૂ.સોભાગભાઈના પુત્ર ૧૦૯૬૬ માથે ચડાવવા યોગ્ય માન્ય કરવા યોગ્ય, શિરોમાન્ય કરવા યોગ્ય ૧૦૯૬૭ મગનલાલે લીંબડીના મુમુક્ષુ શ્રી મગનલાલ ખીમચંદભાઈ હશે ૧૦૯૬૮ બુદ્ધિ સન્મતિ, સારી-પવિત્ર સમજ, આત્મબુદ્ધિ ૧૦૯૬૯ મણિલાલ ૫.પૂ.સોભાગભાઇના પુત્રે ૧૦૯૭૦ ગોસળિયા શ્રી ડુંગરશીભાઈ કલાભાઈ ગોળિયા ૧૦૯૭૧ ઉતારો કરવો ઉતારવું, લખવું, નકલ કરવી ૧૦૯૭૨ %
લિખિતંગમાં પત્રાંક ૮૨૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદને
તા.૪-૧-૧૮૯૮ ૧૦૯૭૩ અપ્રવૃત્તિ પ્રવૃત્તિ ન કરવી, પ્રવૃત્ત ન થવું, ન પ્રવર્તવું પત્રાંક ૮૨૩ શ્રી નંબકલાલ સોભાગભાઈને
તા.૨૦-૧-૧૮૯૮ ૧૦૯૭૪ સ્વરૂપસ્મરણ સ્વરૂપનું સ્મરણ ૧૦૯૭૫ અબંધપણા માટે કર્મ ન બંધાય માટે ૧૦૯૭૬ અધિકાર હક્ક ૧૦૯૭૭ ભજવા યોગ્ય સેવવા યોગ્ય, આશ્રય કરવા યોગ્ય પૃ.૧૮ પત્રાંક ૮૨૪ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૬-૧-૧૮૯૮ ૧૦૯૭૮ ક્ષીણમોહપર્યત ૧૨મા ગુણસ્થાનક સુધી, મોહ સંપૂર્ણ ક્ષય થતાં સુધી ૧૦૯૭૮A હુંડાવસર્પિણી હૂંડ=બિહામણો, કદરૂપો, ભયંકર, મેંઠું, વાઘ, બુદ્ધ, રાક્ષસ જેવો કાળ.
ભાગ્યે જ – અપવાદરૂપ આવતો એવો આહૂંડાવસર્પિણી કાળ. ૧૪૮ ચોવીસી આશ્ચર્યભાવ પછી આવતો આવો સમય. પત્રાંક ૮૨૫ શ્રી ઝવેરચંદભાઈ તથા રતનચંદભાઈને
તા.૨૬-૧-૧૮૯૮ ૧૦૯૭૯ સદ્ભુત સપુરુષનાં-જ્ઞાનીનાં વચન, જેને જે જરૂરી તેને તેવાં વચન કહે તે; શાંતરસનું
મુખ્યપણું હોય તેવાં, સત્ પ્રત્યે લઈ જાય તેવાં શાસ્ત્ર ૧૦૯૮૦ સત્સમાગમ પુરુષનો મેળાપ, સત્સંગ, સાન્નિધ્ય, આધાર, વૃત્તિ ૧૦૯૮૧ સષ્ટિવાન શુભદૃષ્ટિવાળો, તત્ત્વસમ્મુખ દૃષ્ટિવાળો, યોગાભ્યાસમાં રુચિવાળો ૧૦૯૮૨ ગુણાતિશયવાન ગુણ+ગતિ+શી+વત્ ા ગુણોની પ્રચુરતાવાળા, ગુણોના અતિશયવાળા ૧૯૮૩ ક્રિયાચેષ્ટિતપણું હિલચાલ, સંજ્ઞાની ક્રિયા, હાવભાવ, મન-વચન-કાયાના યોગની પ્રવૃત્તિ K] પત્રાંક ૮૨૬ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનલાલભાઈને
તા. ૨૬-૧-૧૮૯૮ ૧૦૯૮૪ બનારસીદાસજી આગ્રાના દશાશ્રીમાળી જૈન, “નાટક સમયસાર'ના રચયિતા, વિ.સં.૧૬૪૩ માં
જન્મ, સ્વવૃત્તાંત “અર્ધકથાનક'ના લેખક ૧૯૮૫ નયચક્ર' આચાર્ય દેવસેન કૃત બૃહત્ નયચક્ર', “શ્રુતભવનદીપક નયચક્ર',
શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજ કૃત ‘નયચક્રસાર', વિ.સં.૪૧૪ માં શ્રી મલવાદિ સૂરિ કૃત દ્વાદશાહનચક્ર
નામનો
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૯૫ :: ૧૦૯૮૬ પ્રવચનસાર' ઇ.સ.૧૨૭-૧૨૯માં થઇ ગયેલા શ્રી કુંદકુંદાચાર્ય કૃત ગ્રંથ જેમાં ર૭પ શ્લોકમાં
જ્ઞાન તત્ત્વ, જ્ઞેયતત્ત્વનું સુંદર પ્રતિપાદન છે. ૧૯૮૭ “પરમાત્મપ્રકાશ” આચાર્યશ્રી યોગીન્દુદેવ રચિત પ્રાકૃત ભાષામાં ૩૪૫ દોહાના ગ્રંથમાં બહિરાત્મા,
અંતરાત્મા, પરમાત્માનું સ્વરૂપ તથા નિર્વિકલ્પ સમાધિનું વર્ણન છે, વિક્રમની
૧૬મી સદીમાં શ્રી બ્રહ્મદેવસૂરિની સંસ્કૃત ટીકા છે. ૧૯૮૮ મળ.
મન્ ! અંતઃકરણના મેલ, રાગ-દ્વેષાદિ વિકાર; દ્રવ્યકર્મ-ભાવકર્મ ૧૯૮૯ વિક્ષેપ વિ+fક્ષન્ | અવજ્ઞા, નિંદા, ઇર્ષ્યા, અદેખાઈ, રાગ, દ્વેષ વગેરે ભાવોથી ચિત્તનાં
વિચલિત પરિણામની વ્યથા. ધ્યાનમાં પ્રવૃત્ત ચિત્તની ૫ માંથી ૩ જી અવસ્થા,
બાહ્યવૃત્તિ થાય તે; મનની ચંચળતા ૧૦૯૯૦ પ્રમાદ પ્ર+મદ્ અનુત્સાહ, આળસ, વિષય-કષાયના ભાવ, નિદ્રા, સ્નેહ, મદ ૧૦૯૯૧ દીર્ઘકાળ પરિચિત લાંબા સમયની આદત, અભ્યાસ, અધ્યાસ, ઓળખાણ, પરિચય ૧૯૯૨ અનિશ્ચય અનિર્ણય, અનિશ્ચિતતા પત્રાંક ૮૨ શ્રી ખીમજીભાઈ દેવજીભાઈને
તા.૧૦-૨-૧૮૯૮ ૧૦૯૯૩ ઉતાપ સત્તાપ | જન્મ, જરા, મરણ ૧૦૯૯૪ અંતરમાં ઉતારીને અંતરમાં ઊતરે એમ, અંતરમાં પાર લઈ જવું IMS પત્રાંક ૮૨૮ મુનિશ્રી લલ્લુજીને તા.૨૬-૧૦-૧૮૯૦ થી તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૮ દરમ્યાન ૧૦૯૯૫ શ્રી ભાણજી સ્વામી ખંભાત સંપ્રદાયમાં શ્રી લલ્લુજી સ્વામી=(પ.પૂ.પ્રભુશ્રીજી)ના દીક્ષાગુરુ
પૂ.હરખચંદજી મહારાજની પાટે વિ.સં.૧૯૪૯ થી આવેલા સ્થાનકવાસી મુનિ ૧૦૯૯૬ વિદિત વિદ્ જાણ કરીશું, જણાવશું પૃ.૬૧૯ ૧૦૯૯૭ મોળપ ઢીલાશ, શિથિલતા, ઊણપ, ઓછાપણું, મોળાશ, મંદતા ૧૯૯૮ અસંભાવ્ય સંભવ નથી તેવી, અનુમાન ન થઇ શકે તેવી, અકલ્પનીય, અસંભાવનીય ૧૦૯૯૯ દોષપાત્ર દોષને પાત્ર, ગુનેગાર, અપરાધી ૧૧૦૦ સ્વપક્ષ પોતાનો પક્ષ
પત્રાંક ૮૨૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને ૧૧૦૦૧ હારવાનો હારી જવાનો, હિંમત ગુમાવવાનો આ પત્રાંક ૮૩૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૭-૪-૧૮૮ ૧૧૦૦૨ બુકપોસ્ટ રજીસ્ટર્ડ પોસ્ટ ઓફિસે જઇને, નોંધ કરાવીને, પહોંચ લઈને જે તે જગ્યાએ બહારગામ
ટપાલથી મોકલવું ૧૧૦૦૩ તમારે શ્રી અંબાલાલભાઇએ (ખંભાતના) ૧૧૦૦૪ છોટાલાલ ખંભાતના મુમુક્ષુ શ્રી છોટાલાલ કુશળચંદ; શ્રી છોટાલાલ છગનભાઈ ૧૧૦૦૫ ત્રિભોવન ખંભાતના મુમુક્ષુ શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદ ૧૧૦૦૬ કીલાભાઇ ખંભાતના મુમુક્ષુ શ્રી કલાભાઈ ગુલાબચંદ ૧૧OO૭ ધુરીભાઈ ભાદરણના મુમુક્ષુ શ્રી ધોરીભાઇ બાપુજીભાઇ પટેલ ૧૧૦૦૮ ઝવેરભાઈ કાવિઠાના શ્રી ઝવેરભાઈ ભગવાનભાઈ કે ઝવેરભાઈ શંભુભાઈ ૧૧૦૦૯ નિયમિત વિચમ્ નિયમપૂર્વક, નિયમસર, નિયમબદ્ધ, શાસન-આજ્ઞા સહિત
તા. ૨૦-૨-૧૮૯૮
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરમોપકારી પરમ પૂજ્ય પ્રભુશ્રીજી
Jg
Si
OPRA
કડી વાતો ઇSિ ) |
ક
Tag)
-
વિ. સં. ૧૯૧૦ આસો વદ
૧ તા. /૧૦/૧૮૫૪
દેહોત્સર્ગ . ૧૯૯૨ વૈશાખ સુદ ૮
, તા. ૨૮-૪-૧૯૩૬ના થયો
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૯૬ :: પૃ.૨૦ પત્રાંક ૮૩૧ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૦-૪-૧૮૯૮ ૧૧૦૧૦ “ગોમ્મદસાર' વિ.સં.૭૩૫માં શ્રી નેમિચંદ્ર સિદ્ધાંતચક્રવર્તી રચિત ઉત્તમ શાસ્ત્ર, ૨ ભાગ છે:
જીવકાંડ અને કર્મકાંડ. ગોમ્મટ એટલે બાહુબલિજી અને ગોમ્મટ રાજા, (ચામુંડરાય) એ બન્ને પરથી ગ્રંથનું નામ. પંચસંગ્રહ’ બીજું નામ છે. જીવકાંડમાં
૭૩૪ અને કર્મકાંડમાં ૯૭૨ શ્લોક છે. ૧૧૦૧૧ અડગ ડગે નહીં તેવા, સ્થિર, દૃઢ ૧૧૦૧૨ અગુખ વીર્ય શક્તિ-બળ-ઉત્સાહ-પુરુષાર્થ ગોપવ્યા-છુપાવ્યા સિવાય-વિના Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૯૭ :: ૧૧૦૩૫ સામ્યભાવ મોહક્ષોભવિહીન ભાવ-પરિણામ, સમભાવ, સંતુલિત પરિણામ ૧૧૦૩૬ વ્યાવૃત્ત વિ+આ+વૃત પાછી વાળી, જુદી પાડી બતાવી, અલગ કરવો ૧૧૦૩૭ અક્લેશ સમાધિ અવિદ્યા, અસ્મિતા, રાગ, દ્વેષ અને અભિનિવેશ એ ૫ ક્લેશ વિનાની સમાધિ ૧૧૦૩૮ લક્ષરૂપ પ્રવાહ નિશાન, ધ્યાન રૂપી પ્રવાહ ૧૧૦૩૯ નિજ સ્વરૂપમાં ઉપયોગ આત્મસ્વરૂપમય ઉપયોગ ૧૧૦૪૦ તન્મય તન્મયા તે મય, તેમાં જ લાગેલો, તેમાં જ લીન ૧૧૦૪૧ પ્રકૃષ્ટ શુદ્ધ અતિશય-ખૂબ શુદ્ધ, સૌથી વધુ શુદ્ધ આ પત્રાંક ૮૩૪ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદને
તા.૨૬-૫-૧૮૯૮ ૧૧૦૪૨ મહતું ગુણનિષ્ઠ આત્મગુણની નિષ્ઠાવાળા, આત્મનિષ્ઠ, સંન્નિષ્ઠ ૧૧૦૪૩ સ્થવિર થા+રિત્ દૃઢ, અચળ; વૃદ્ધ, ભિક્ષુ-સાધુ, પ્રાચીન, જૂના પત્રાંક ૮૩૫ શ્રી રાયચંદભાઈ મનજીભાઈ દેસાઈને
તા.૮-૬-૧૮૯૮ ૧૧૦૪૪ વિશેષ અંતરાય વધારે, ખાસ, પ્રબળ મુશ્કેલી-હરકત ૧૧૦૪૫ મહત્પષ્યવાનપણું બહુ પુણ્યશાળી હોવાપણું પૃ.૨૨ પત્રાંક ૮૩૬ કોને ? ૧૧૦૪૬ સંજ્ઞા
સમ્+જ્ઞા+ના મન સહિતના જીવો ૧૧૦૪૭ અસંજ્ઞી
+સંઝિન | મન રહિતના જીવો ૧૧૦૪૮ પર્યાપ્ત પરિમાપૂ પર્યાપ્તિ એટલે શક્તિ. જીવ બીજે જન્મે ત્યાં જીવવા માટેની જે સામગ્રી
શક્તિ ઉત્પન્ન કરે તે પર્યાપ્તિ. પર્યાપ્તિ પૂરી કરનારા પર્યાપ્ત જીવો. આહાર, શરીર,
ઇન્દ્રિય, શ્વાસોચ્છવાસ, ભાષા, મનઃ આ ૬ પર્યાપ્તિ છે ૧૧૦૪૯ અપર્યાપ્ત પોતાને યોગ્ય પર્યાપ્તિ પૂરી કર્યા વિના મરી જાય તે જીવ, અપૂર્ણ, અપ્રાપ્ત પત્રાંક ૮૩૦ કોને ?
તા.૨૬-૧૦-૧૮૯૦ થી તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૮ દરમ્યાન ૧૧૦૫૦ વચલા વચ્ચેનાં ૧૧૦૫૧ અલ્પકાળવર્તી થોડા સમય પૂરતા, ટૂંક સમય માટે ૧૧૦પર કૈવલ્યસંપન્ન કેવળજ્ઞાન સંપ્રાપ્ત, કેવળજ્ઞાની, વીતરાગ, અરિહંત, પરમ ગુરુ ૧૧૦૫૩ આશ્રયવચન ના++વે શરણના કોલ, આધાર વચન; વિશ્વસનીય વચન ૧૧૦૫૪ પ્રતીત્યાં છે પ્રતિ+પ્રતીત કર્યા છે, ખાત્રી થઇ છે, સિદ્ધ-સાબિત કર્યા છે ૧૧૦૫૫ ઘટે
હોવું જોઇએ, હોઈ શકે ૧૧૦૫૬ વિરતિરૂપ વ્રત રૂપ, ચારિત્ર્યના પૃ.૨૩ ૧૧૦૫૭ સમ્યગુ વિરતિ સમ્યક્દર્શન સહિત વ્રત ૧૧૦૫૮ સર્વવિરતિ સર્વસંગત્યાગી, સંયમી મુનિ, દીક્ષિત, ચારિત્ર્યવાન ૧૧૦૫૯ સંયતિ ધર્મે સંયમ ધર્મે, ચારિત્ર માર્ગે, મુનિધર્મે ૧૧૦૬૦ જ્ઞાનાતિશય સંપૂર્ણપણે વર્તતું આત્મજ્ઞાન કે સ્વરૂપસ્થિતિ ૧૧૦૬૧ અપાયાપગમ અતિશય સંપૂર્ણપણે વર્તતી ઇચ્છારહિતતા તે વીતરાગ ચારિત્રદશા ૧૧૦૬૨ સૂચવ્યો સૂપ બતાવ્યો, જણાવ્યો, નિર્દેશ્યો ૧૧૦૬૩ દેહાદિક યોગક્રિયા શરીરના મન-વચન-કાયાના યોગની ક્રિયા ૧૧૦૬૪ વિચરે ઉદયપ્રયોગ ઉદય પ્રમાણે ક્રિયા કરે, પ્રારબ્ધનો ઉદય સમભાવે વેદે
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૯૮ :: ૧૧૦૬૫ વિલક્ષણ વિ+જ્ઞક્ષા જુદી, જુદા જ પ્રકારના ગુણધર્મવાળી, અસાધારણ, વિશિષ્ટ ૧૧૦૬૬ વચનાતિશય સંપૂર્ણ નિજ અનુભવરૂપ અને એકમાત્ર આત્માર્થબોધક અપૂર્વ વાણી ૧૧૦૬૭ વાણીધર્મે વર્તતું શ્રત વચન વડે કહેવાતું શ્રુત ૧૧૦૬૮ સાપેક્ષપણે અપેક્ષા સહિત, અપેક્ષિત રીતે - ૧૧૦૬૯ પૂજાતિશય કોઈ નય ન દુભાય તેવી વાણીવાળું શ્રત હોવાથી પૂજવા યોગ્ય ૧૧૦૦ સમદર્શિતા પદાર્થને વિષે ઇષ્ટઅનિષ્ટબુદ્ધિરહિતતા, ઇચ્છારહિતતા, મમત્વરહિતતા
પદાર્થને વિષે ઇઅનિષ્ટબઢિરડિત, ૧૧૦૭૧ શ્વેત
ક્વિન્ ! સફેદ ૧૧૦૭૨ સુરભિ સુરમ્ | સુગંધી, મહેક સુગંધિત, સુવાસિત; પ્રિય; પ્રસિદ્ધ; પુણ્યાત્મા ૧૧૦૭૩ દુરભિ ટુરમ્ દુર્ગધી, ખરાબ વાસ ૧૧૦૭૪
હૃાા છાંડવા યોગ્ય છોડવા યોગ્ય, ત્યજવા યોગ્ય, ત્યાગવા યોગ્ય પૃ. ૨૪ ૧૧૦૭પ ઉપાદેય ૩૫++ા આદરવા યોગ્ય ૧૧૦૭૬ દુગંછા અપ્રિયતા, જુગુપ્સા ૧૧૦૭૭ સમવૃત્તિ સમૂ+વૃના પોતાના સ્વભાવે, રાગદ્વેષરહિતપણે વર્તવું, સમભાવ ૧૧૦૭૮ પરાકાષ્ઠા છેલ્લામાં છેલ્લી હદ, સર્વોચ્ચ સ્થિતિ, આખર, છેવટની હદ ૧૧૦૭૯ નિર્વિશેષપણું નિ+વિ+fશમ્ નિર્વિકલ્પતા-વિકલ્પ રહિતતા, નિરપેક્ષતા ૧૧૦૮૦ દાખવવું દ્રા બતાવવું, દેખાડવું, જણાવવું, કહેવું ૧૧૦૮૧ વિવેક વિકળતા ખરું-ખોટું જાણવાની અશક્તિ-ગભરાટ ૧૧૦૮૨ કુશ્રુત
+શ્રુ 1 મિથ્યાશ્રુત ૧૧૦૮૩ ૐ.
સહજસ્વરૂપવિલાસી હોવાથી લિખિતંગમાં લખી શક્યા છે Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૩૯ :: ૧૧૦૯૫ સાનુકૂળ સ+ઝનુન્નતા અનુકૂળ, મદદગાર, રુચતું ૧૧૯૬ દ્રવ્યમન અમૂર્ત મન ૧૧૦૯૭ આઠ પાંખડીનું કમળની આઠ પાંખડી જેવું ૧૧૦૯૮ ચર્ચિત ચર્ચાઇ, ચર્ચાયેલી, ચર્ચા-વિચારણા કરવામાં આવી હોય તેવી ૧૧૦૯૯
સુIY | સરળતાથી સમજાય તેવું, જલ્દી સમજાય તેમ પત્રાંક ૮૪૧ કોને ?
તા.૯-૮-૧૮૯૮ ૧૧૧૦૦ વિશેષ અવસરે વધુ વાત અવસરે (ભવિષ્યમાં), ખાસ પ્રસંગે-સમયે પત્રાંક ૮૪૨ શ્રી રાયચંદભાઈ મનજીભાઈ દેસાઈને
તા. ૧૩-૮-૧૮૯૮ ૧૧૧૦૧ કાવિઠા ચરોતર પ્રદેશમાં અગાસથી ૧૩ કિ.મી., બોરસદથી ૪ કિ.મી. ૧૧૧૦૨ લોકપદ્ધતિ લોકોની રીતિ, પ્રણાલિકા ૧૧૧૦૩ વૈરાગ્યશતક' ઉજ્જયિનીના રાજર્ષિ ભર્તુહરિ રચિત ૧૧૪ શ્લોકનાં વૈરાગ્યસભર પુસ્તકની
વાત લાગે છે; ભાવનગરના શ્રી વિનયચંદ્રજી મહારાજ કૃત પણ છે;
શ્રી પદ્માનંદજી કવિ રચિત ૧૦૩ શ્લોકનું વૈરાગ્યશતક પણ છે. ૧૧૧૦૪ “આનંદઘન ચોવીસી’ શ્રી આનંદઘનજી મહારાજ કૃત ૨૪ તીર્થકરનાં ૨૪ સ્તવનનું પુસ્તક ૧૧૧૦૫ “ભાવનાબોધ' પરમકૃપાળુદેવ વિરચિત ૧૨ ભાવના સંબંધી પુસ્તક, “મોક્ષમાળા' છપાતાં
થયેલા વિલંબ દરમ્યાન લખીને ભેટ આપ્યું તે; વિ.સં.૧૯૪૨-૪૩ ૧૧૧૦૬ મહેતાજી બનેવી શ્રી ચત્રભુજભાઈ બેચરભાઈ મહેતા પૃ.૨૬ પત્રાંક ૮૪૩ કોને?
તા.૧૯-૧૦-૧૮૯૮ ૧૧૧૦૭ વસો ગુજરાતના ચરોતર પ્રદેશમાં નડિયાદથી ૧૨ કિ.મી., કૃપાળુદેવનો પ્રભુશ્રીજીને
અપૂર્વ સત્સંગ અને પરિણામે આત્મજ્ઞાન થયેલું તે પવિત્ર ભૂમિ ૧૧૧૦૮ નિશ્ચિતાર્થ કરેલો નિવા નિશ્ચિત, નક્કી કરેલો, સાચાને સાચું જાણીને નિશ્ચય કર્યો છે એવો ૧૧૧૦૯ શ્રીમ શ્રીમતુમ્ શ્રીમાન, સન્માનનીય, પૂજ્ય, દેવ-ગુરુ-આચાર્ય માટે, શોભાયુક્ત;
શ્રીમંત-ધનવાન, સુંદર પ્રસિદ્ધ; અનંત ચતુષ્ટયયુક્ત કેવળી ૧૧૧૧૦ અનંત ચતુટ્યસ્થિત અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન, અનંત સુખ, અનંત વીર્ય એ ૪ અનંત શ્રી યુક્ત ૧૧૧૧૧ ભગવતનો મ/+વત્ | ભગવાનનો ૧૧૧૧૨ જયવંત ધર્મ નિ+વૃ જય જયકારવાળો ધર્મ, વિજયવંતો ધર્મ ૧૧૧૧૩ સામર્થ્ય સમ્+કર્થ | બળ, શક્તિ, તાકાત, જોર ૧૧૧૧૪ નિશ્ચય નિ+વિ નિર્ધાર, નક્કી, સંકલ્પ, ખરેખાત ૧૧૧૧૫ આશ્રય માત્રા શરણ, વિશ્વાસ ૧૧૧૧૬ સંક્ષેપમાં સ+fક્ષ ! ટૂંકમાં, ટૂંકાણમાં, ટૂંકસારમાં ૧૧૧૧૭ અપ્રમત્ત ૩++મદ્ ા પ્રમત્ત-પ્રમાદવાળું નહીં તે, અપ્રમાદી ૧૧૧૧૮ નિર્વિકલ્પ લિખિતંગ વિકલ્પ વિનાના, સ્થિર, ધ્યાનસ્થ એવા પોતે પત્રાંક ૮૪૪ કોને?
તા.૩૦-૯-૧૮૯૮ થી તા.૨૯-૧૦-૧૮૯૮ દરમ્યાન ૧૧૧૧૯ કરાળ કાળ ૧+ના+તાભયંકર કાળ-સમય, વિકરાળ સમય, બિહામણો સમય ૧૧૧૨૦ શ્રમણ ભગવાન શ્રી મહાવીર જૈન મુનિભગવંત શ્રી મહાવીર ૧૧૧૨૧ દીક્ષિત રી દીક્ષા લીધી ૧૧૧૨૨ પ્રથમ ઉપદેશ પહેલી દેશના, કેવળજ્ઞાન પછી સમવસરણમાં અપાતો પહેલો બોધ
For Private & Personal use only
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૬ તસ્મ
:: ૪00:: ૧૧૧૨૩ અફળ ફળ વિનાનો, પરિણામ વિહીન, કોઇ બોધ ન પામે તે, અભાવિત પત્રાંક ૮૪૫ કોને ?
તા.૩૦-૯-૧૮૯૮ થી તા.૨૯-૧૦-૧૮૯૮ દરમ્યાન ૧૧૧૨૪ મોક્ષમાર્ગસ્ટ મોક્ષમાર્ગના ૧૧૧૨૫ નેતા
નેતાને ૧૧૧૨૬ મેતાર ભેદી નાખનારને ૧૧૧૨૭ કર્મભૂભૂતાં કર્મરૂપી પર્વતને ૧૧૧૨૮ જ્ઞાતાર જ્ઞાતાને, જાણનારને ૧૧૧૨૯ વિશ્વતત્ત્વાનાં વિશ્વના છ દ્રવ્યોને ૧૧૧૩૦ ૧૧૧૩૧ તદ્દગુણલબ્ધયે તે ગુણની લબ્ધિ-પ્રાપ્તિ માટે (‘તત્ત્વાર્થ સૂત્ર’ ટીકાનું મંગળાચરણ) ૧૧૧૩૨ અજ્ઞાનતિમિરાંધાનાં અજ્ઞાન રૂપી અંધકાર વડે અંધોને ૧૧૧૩૩ જ્ઞાનાંજનશલાકયા જ્ઞાનરૂપી અંજન કરવાની સળીથી ૧૧૧૩૪ ચક્ષુરુન્મીલિત વધુ+ત્+મીત્તા બંધ આંખને, અધખુલ્લી આંખને ઉઘાડવામાં આવી ૧૧૧૩૫ યેન
જેના વડે ૧૧૧૩૬ ૧૧૧૩૭.
શ્રી ગુરુને ૧૧૧૩૮ નમ:
નમ્ નમસ્કાર કરું છું (ગુરુગીતા શ્લોક ૪૫) ૧૧૧૩૯ યથાવિધિ વિધિ પ્રમાણે, વિધિ-વિધાન-રીતિ મુજબ ૧૧૧૪૦ અધ્યયન ધ+ડું ભણવું, શીખવું ૧૧૧૪૧ મનન
મન વિચારવું, વારંવાર વિચારવું, સતત વિચારણા ૧૧૧૪૨ કર્તવ્ય
I કરવા યોગ્ય, આત્મા પ્રત્યેની ફરજ-ધર્મ, કરવા-કરાવવા યોગ્ય પૃ. ૨૦ પત્રાંક ૮૪૬ કોને?
તા.૯-૧૦-૧૮૯૮ ૧૧૧૪૩ વનક્ષેત્ર ઉત્તરસંડા ઉત્તરખંડા નામનું વન અને તે ભૂમિ, ગુજરાતમાં નડિયાદથી ૫ કિ.મી. દૂર ૧૧૧૪૪ अहो
આશ્ચર્યકારક એવી ૧૧૧૪૫ जिणेहि ભગવાન જિને ૧૧૧૪૬ असावज्जा નિષ્પાપ, અસાવધયુક્ત ૧૧૧૪૭ वित्ती વૃત્તિ (આહારગ્રહણ, ગોચરી, ભિક્ષા), નિર્વાહ ૧૧૧૪૮ साहूण મુનિઓને, સાધુઓને ૧૧૧૪૯ देसिआ ઉપદેશી, દેખાડી છે ૧૧૧૫૦ મુસાદ દેડસ (માત્ર) મોક્ષ સાધનને અર્થે મોક્ષ સાધવાના હેતુથી ૧૧૧૫૧ સાદુદ થારVII મુનિનો દેહ જોઈએ તેના ધારણાર્થે, શરીરના નિર્વાહ માટે ૧૧૧૫૨ અધ્યયન -૨૨ શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રના ૫ માં પિડેષણા અધ્યયનની ૯૨ મી ગાથા ૧૧૧૫૩.
આશ્ચર્ય દર્શાવતો શબ્દ, અવ્યય ૧૧૧૫૪ નિષ્ય નિત્ય ૧૧૧પપ તવો
તપ ૧૧૧પ૬ મ્યું કર્મ, કાર્ય ૧૧૧૫૭ સત્ર
સર્વ
अहो
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૧૫૮ बुद्धेहिं
૧૧૧૫૯
૧૧૧૬૦
૧૧૧૬૧
૧૧૧૬૨
૧૧૧૬૩
૧૧૧૬૪
૧૧૧૬૫
૧૧૧૬૬
૧૧૧૬૭
૧૧૧૬૮
૧૧૧૬૯
૧૧૧૭૦
><
૧૧૧૭૧
૧૧૧૭૨
૧૧૧૭૩
પૃ.૬૨૮
૧૧૧૭૪
वण्णिअं
जाव
૧૧૧૮૪
૧૧૧૮૫
लज्जासमा
वित्ती
एगभत्तं
આજીવન
સંયમની સાથે વિરોધ ન આવે એવી રીતે, સંયમાવિરોધી
વૃત્તિ, દેહપોષણ
એકવાર
च
અને
भोयणं
ભોજન
દશવૈકાલિક ૬-૨૨ શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રના ૬ઠ્ઠા ‘મહાચાર કથા’ અધ્યયનની ૨૨ મી ગાથા ‘આત્માનુશાસન’શ્રી ગુણભદ્રાચાર્ય વિરચિત ગ્રંથના ૨૭૦ શ્લોકમાં ત્યાગ, વૈરાગ્ય, ઉપશમ
અને આત્માનુભવી પુરુષનો ઉપદેશ
શ્રી ઝવેરભાઈ ભગવાનદાસ શાહને
પત્રાંક ૮૪૦
ખેડા
પત્રાંક ૮૪૮ બી આસો
પરિચય
અમુક
૧૧૧૭૫ . બનતું
૧૧૧૭૬
૧૧૧૭૭
૧૧૧૭૮
૧૧૧૭૯
૧૧૧૮૦
૧૧૧૮૧
૧૧૧૮૨
૧૧૧૮૩
તીર્થંકારોએ, બુધજનોએ
કહેલું છે
મૃગ
ખૂજલી
પત્રાંક ૮૫૧
તા.૨૦-૧૦-૧૮૯૮
ચરોતર પ્રદેશમાં ખેડા જિલ્લામાં ખેડા નામનું ગામ, નિડયાદથી ૧૯ કિ.મી., માતર તીર્થથી ૫ કિ.મી., અમદાવાદથી ૫૦ કિ.મી.
શ્રી રેવાશંકરભાઈ જગજીવનભાઈ મહેતાને
બીજો આસો મહિનો, એ સાલમાં અધિક માસ હોવાથી ૨ આસો પરિ+ત્તિ । ઓળખાણ, પિછાણ, સંબંધ
કોને?
પત્રાંક ૮૪૯
ક્લેશરૂપ સંસાર અવિદ્યા-અસ્મિતા-રાગ-દ્વેષ-અભિનિવેશ આ પ ક્લેશરૂપી સંસાર
પત્રાંક ૮૫૦
થોડાક
બને તેટલું
:: ૪૦૧ ::
અન્ન વસ્ત્ર
અનાજ અને કપડાં
વ્યવહારપ્રતિબદ્ધ વ્યવહાર વડે બંધાયેલા, વ્યવહારમાં બંધાયેલા
ધર્મકીર્તિપૂર્વક
બની આવે
પ્રતિકૂળ તપ્તહૃદયથી શાંત આત્માથી
ૐ શાંતિ
પત્રાંક ૮૫૨
ઉપરામતા
તા.૩૦-૧૦-૧૮૯૮ થી તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૮ દરમ્યાન
કોને?
તા.૧૬-૧૦-૧૮૯૮ થી તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૮ દરમ્યાન પશુ, હરણ (મૃગના શિંગડાં પોલાં ને હરણનાં શિંગડાં નક્કર હાડકાંના હોય) વર્લ્ડ । ખંજવાળ, ચળ, વલૂર; ચામડીનો રોગ
કોને ?
તા.૨૨-૧૦-૧૮૯૮
અનુકૂળ ન હોય તેવું, વિરુદ્ધ
તપી ઊઠેલા, ક્લેશ, દુઃખથી હેરાન થઇ ગયેલાં હૃદયે
શમી ગયેલા-શીતળ આત્માથી
લિખિતંગ શાંતસ્વરૂપી
કોને?
૩૫+રમ્। નિવૃત્તિ લિખિતંગ સર્વજ્ઞપદ
ધર્મ ખ્યાતિ પામે તે રીતે, આત્મધર્મ પ્રસિદ્ધ થાય, આબરૂ-યશ મળે તેમ અચાનક થાય; કરી શકાય
તા.૧૭-૧૧-૧૮૯૮
તા.૧૬-૧૨-૧૮૯૮
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૯૦ રિપુ
:: ૪૦૨ :: પૃ.૨૯ પત્રાંક ૮૫૩ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
તા.૨૬-૧૨-૧૮૯૮ ૧૧૧૮૬ “સમયસાર” શ્રી કુંદકુંદાચાર્યદેવ કૃત ઉત્તમ અધ્યાત્મ ગ્રંથ જેમાં સમય કહેતાં આત્મા સંબંધી
અને ૯ તત્ત્વ સમજાવતું ૪૧૫ શ્લોકમાં વર્ણન છે, ૯ અધિકાર છે ૧૧૧૮૭ પ્રાકૃત (માગધી) ભાષા મગધ દેશની ભાષા; પ્રાકૃત ભાષાના ૪ ભેદમાં ૧ ૧૧૧૮૮ “સ્વામી કાર્તિકેયાનુપ્રેક્ષા' શ્રી કાર્તિકેયસ્વામી વિરચિત વૈરાગ્યપોષક ગ્રંથના ૪૯૧ શ્લોકમાં
ભાવનાનું વર્ણન છે ૧૧૧૮૯ અનુપ્રેક્ષણ અનુ+B+ા ચિંતવન ૧૧૧૯૦
૨૫+ 1 દુશમન, શત્રુ ૧૧૧૯૧ સમ્યક નિશ્ચિત સારી-સાચી રીતે નક્કી, નિર્ધારીત ૧૧૧૯૨ સ્વપ્ન પણ ઇચ્છતા નથી ઊંઘમાં પણ ઇચ્છતા નથી, ભૂલમાં પણ કરતા નથી ૧૧૧૯૩ રાજ્યચંદ્ર લિખિતંગ પરમકૃપાળુદેવ પોતે, જ્યાં પોતાના આત્માનું જ રાજ્ય વર્તે છે પત્રાંક ૮૫૪ શ્રી પોપટલાલ મહોકમચંદભાઈને
તા.૨૬-૧૨-૧૮૯૮ ૧૬૧૪ માર્ગઠ માર્ગશીર્ષ, માગશર માસ, ગુજરાતી જો મહિનો
માર્ગશીર્ષ માગશર માસ ગજરાતી > એ ૧૧૧૯૫ વનમાળીદાસે શ્રી વનમાળીભાઈ ઉમેદરાય નામના ગોધાવી (સાણંદ પાસે)ના મુમુક્ષુ ૧૧૧૯૬ અતિક્રમ મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન-ભંગ ૧૧૧૯૭ “ઉપદેશ પત્રો ઉપદેશ અપાયો હોય તેવા પત્રો, કૃપાળુદેવે જેને જેને લખેલા તે પત્રો ૧૧૧૯૮ રાજ્યચંદ્ર લિખિતંગ પોતે જ્યાં આત્માનું જ રાજ વર્તે છે તે પરમકૃપાળુદેવ પત્રાંક ૮૫૫ કોને ?
તા.૨૬-૧૨-૧૯૯૮ ૧૧૧૯૯ વીતરાગ શ્રત વીતરાગ, સર્વજ્ઞ, કેવલી પ્રણીત શ્રત, શાસ્ત્ર; વીતરાગ થવાય તેવું શ્રુત-શાસ્ત્ર પત્રાંક ૮૫૬ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
તા. ૩૧-૧૨-૧૮૯૮ ૧૧૨૦૦ સુખલાલ વિરમગામના શ્રી સુખલાલભાઈ સંઘવી, શાંતગંભીર પ્રજ્ઞાવંત મુમુક્ષુ, મીલમાં
નોકરી કરતા, કૃપાળુદેવ તેમને ત્યાં ૩ દિવસ રહેલા. તેમને પ્રત્યક્ષ પરમાત્મા માનીને કરેલી વિશેષ વિનંતિવશાત્ જગતને શ્રી વઢવાણ કૅમ્પમાં કૃપાળુદેવની વીતરાગ મુદ્રાનાં બચિત્રપટજી મળ્યાં. છેવટનાં વર્ષો સુધી ભરૂચની મીલમાં નોકરી કરનાર, પ્લેગ થયેલો છતાં છેલ્લી ૨ કલાક પદ્માસનમાં કૃપાળુદેવ સમક્ષ ધ્યાન
ધરતાં શાંતભાવે દેહ છોડનાર. ૧૧૨૦૧ સમાધાનવિશેષ વધુ સમાધાન ૧૧૨૦૨ જિજ્ઞાસાબળ જાણવાની ઇચ્છા માટેનું બળ; કષાયનું મંદપણું માત્ર મોક્ષની અભિલાષા
ભવનો ખેદ-પ્રાણીમાત્ર પર દયા તેનું નામ જિજ્ઞાસા, તે થવા માટેનું બળ ૧૧૨૦૩ વિચારબળ તર્ક-સંકલ્પ-વિવેકનું બળ-શક્તિ ૧૧૨૦૪ વૈરાગ્યબળ ગૃહ, કુટુંબાદિ ભાવોને વિષે અનાસક્ત બુદ્ધિ થવી તે વૈરાગ્ય, તેનું બળ ૧૧૨૦૫ ધ્યાનબળ ધ્યાન કરવા માટેનું બળ; શુદ્ધ ઉપયોગ એ જ ધ્યાન, એનું બળ ૧૧૨૦૬ વર્ધમાન થવાને અર્થે વૃદ્ધા વધારવા માટે ૧૧૨૦૭ તથારૂપ ખરેખર ૧૧૨૦૮ પરમશાંતરસ પ્રતિપાદક પરમ શાંતરસ પ્રતિપાદન કરનાર, પરમશાંત રસને સમર્થક ૧૧૨૦૯ ચિત્તસ્થર્ય વિ+સ્થા ચિત્તની સ્થિરતા, મનની સ્થિરતા
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૦૩ ::
પૃ. ૩૦ પત્રાંક ૮૫૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૨-૧-૧૮૯૯ ૧૧૨૧૦ અંબાલાલ પરમકૃપાળુદેવના ગણધર તુલ્ય પરમ પૂજ્ય શ્રી અંબાલાલભાઈ, ખંભાતમાં
શ્રી મગનભાઈ શાહને ત્યાં જન્મ પણ મોસાળમાં દત્તક લીધેલા હોવાથી શ્રી લાલચંદભાઈ વકીલના પુત્ર ગણાતા-લખાતું, જન્મ વિ.સં.૧૯૨૬, તા.૨૮-૩
૧૮૬૯: સમાધિમરણ વિ.સં.૧૯૬૩ પ્રથમ ચૈત્ર વદ ૧૨, તા. ૮-૪-૧૯૦૭ ૧૧૨૧૧ મુનદાસ ગુજરાતમાં પેટલાદથી અને બાંધણીથી ૫ કિ.મી. દૂર સુણાવ ગામના મુમુક્ષુ
શ્રી મુનદાસભાઈ પ્રભુભાઇ પટેલ, “અહો રાજચંદ્ર દેવ ! રાત દિવસ મને
રહેજો રટણ તમારું” પદ રચયિતા, પરમકૃપાળુનો પ્રત્યક્ષ સમાગમ થયેલો. ૧૧૨૧૨ સ્તંભતીર્થ ખંભાત, શ્રી સ્તંભન પાર્શ્વનાથ તીર્થ, જૂનું બંદર, પૂ.અંબાલાલભાઇની જન્મભૂમિ,
વિ.સં. ૧૯૫૭માં પરમકૃપાળુદેવે શ્રી સુબોધક પુસ્તકશાળા સ્થાપવાની આજ્ઞા
કરી તે ભૂમિ, પ્રભુશ્રીજીની દીક્ષાભૂમિ (વિ.સં.૧૯૪૦) ૧૧૨૧૩ વિરામ પામતાં વિરમતાં, થોભી જતાં, અટકી જતાં; સ્નાત્રનો નિયમ લેતાં ૧૧૨૧૪ શ્રી ૐ લિખિતંગ અનંત ચતુષ્ટયવંત પંચપરમેષ્ઠિસ્વરૂપ આ પત્રાંક ૮૫૮ કોને?
તા.૧૨-૧-૧૮૯૮ થી તા.૧૦-૨-૧૮૯૯ દરમ્યાન ૧૧૨૧૫ ના મુદા મ મુહ્યત | મોહ ન કરો ૧૧૨૧૬ मा रज्जह રથતા રાગ ન કરો ૧૧૨૧૭ માં ગુસ્સા મા ગિત | ‘ષ ન કરો ૧૧૨૧૮ રૂળિફુલ્થનું નિણાર્યેષુ પ્રિય-અપ્રિય વસ્તુમાં ૧૧૨૧૯ fથમિ9૬ સ્થિર રૂછત સ્થિર કરવા-થવા ઇચ્છતા હો ૧૧૨૨૦ जइ
વરિા જો ૧૧૨૨૧ દ્રિત્ત
ચિત્તને ૧૧૨૨૨ વિદત્તાનુપ્રસિદ્ધ વિચિત્ત=વિકલ્પ-જાળરહિત, અનેક પ્રકારના ધ્યાનની પ્રાપ્તિ માટે ૧૧૨૨૩ પછાતીમાં પંત્રશત્ | પાંત્રીસ ૧૧૨૨૪
ષોડશ ા સોળ ૧૧૨૨૫ છLUT પરંવા છ, પાંચ ૧૧૨૨૬
વત્વરિ ! ચાર ૧૧૨૨૭ હુલામે દિ પI બે, એક ૧૧૨૨૮ ૨
અને ૧૧૨૨૯ जवह
નપતા જાપ કરો, જપો, જાપૂર્વક ૧૧૨૩) झाएह
ધ્યાયતા ધ્યાન કરો, ધ્યાવો ૧૧૨૩૧ પરફિવરયા પરમેષ્ઠિવાવાનાં | પરમેષ્ઠી પદના વાચક ૧૧૨૩૨ મUU
ચત્ ા ઉચિત, યોગ્ય ૧૧૨૩૩ ગુરૂવUT ગુરૂપરેશેના ગુરુના ઉપદેશ પ્રમાણે ૧૧૨૩૪
થતુ જે ૧૧૨૩૫ વિશ્વત્રિ
વિ ા કોઈ ૧૧૨૩૬ વિ
માં પણ ૧૧૨૩૭ દ્વિતંતો વિન્તયના ધ્યાન કરતાં પદાર્થનું)
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________
મવતિ હોય છે, થાય છે
:: ૪૦૪ :: ૧૧૨૩૮ નિરીવિત્તી નિરીદવૃત્તિ નિઃસ્પૃહ વૃત્તિવાન, સર્વ પ્રકારની ઇચ્છાથી રહિત ૧૧૨૩૯ હવે ૧૧૨૪૦ जदा
યા ! જ્યારે ૧૧૨૪૧ સાદું
સાધુ: મુનિ, સાધુ ૧૧૨૪૨ તદ્ગથી તથ્વી | પ્રાપ્ત કરીને ૧૧૨૪૩
વં એકાગ્ર વૃત્તિ રાખીને, એકત્વ પ્રાપ્ત કરીને ૧૧૨૪૪ તલાટું તદ્દા ઉનાદુ: ત્યારે કહે છે, કહેવાય છે ૧૧૨૪૫ તે
તત્ ! તે ૧૧૨૪૬ તસ્પ
તા તેનું ૧૧૨૪૭ णिच्चयं નિશ્ચય | નિશ્ચય ૧૧૨૪૮ ફાઈ
ધ્યાને ધ્યાન ૧૧૨૪૯ દ્રવ્યસંપ્રદ ઇ.સ. ૧૦૬૮માં શ્રી નેમિચંદ્રસિદ્ધાંતિદેવ રચિત ૫૮ ગાથાઓનો અધ્યાત્મગ્રંથ,
વિ.સં. ૧૯૫૫માં કૃપાળુદેવે ઇડરગિરિ અને પુઢવી શિલા પર ૭ મુનિઓને
સમજાવ્યો છે. ઉપરની ૩ ગાથા અનુક્રમે ૪૯, ૫૦, પ૬ મી છે. પત્રાંક ૮૫૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૬-૧-૧૮૯૯ ૧૧૨૫૦ બે શ્લોકના સ્મરણનો નિયમ રોજ બે શ્લોક યાદ રાખવાનો નિયમ ૧૧૨૫૧ શારીરિક ઉપદ્રવ વિશેષ ખાસ કારણવશાત, નાદુરસ્ત તબિયત, શારીરિક અસ્વસ્થતા ૧૧૨પર સંભાવ્યમાન ઉદ્દભવ, અનુભવ ૧૧૨પ૩ ૐ
લિખિતંગમાં પૃ.૬૩૧ પત્રાંક ૮૬૦ શ્રી છગનભાઈ નાનજીભાઈને
તા.૧૨-૩-૧૮૯ ૧૧૨૫૪ “નાકે રૂપ નિહાળતાં ધ્યાન કરતી વખતે નાકનાં ટેરવે દૃષ્ટિ રાખીને, રાખતાં સુપ્રસિદ્ધ શ્રી
વીરવિજયજી મહારાજ રચિત હરિયાળી” (કાવ્ય) ની આ કડી છે, શ્રી વજસ્વામી વિષે લખાયેલી છે જેમાં તપના પ્રભાવે સંભિન્નશ્રોતૃત્વાદિ લબ્ધિ ઉપજતાં મુનિ નાક વડે નેત્રનું કામ કરી શકતા, બંધ આંખે પણ જોઇ શકતા વગેરે. શ્રી વીરવિજયજી મહારાજ તે અમદાવાદમાં નામે કેશવભાઇ, જન્મે બ્રાહ્મણ વિ.સં.૧૮૪૮માં દીક્ષા, ગુરુ શુભવિજયજી, અનેક પૂજાના રચયિતા, હઠીસીંગનાં દહેરાંના પ્રતિષ્ઠાકર્તા,
વિ.સં.૧૯૦૮માં કાળધર્મ, ૧૧૨૫૫ ફાલ્ગન ફાગણ મહિનો, ગુજરાતી ૫ મો માસ ૧૧૨૫૬ રૂપાવલોકન દૃષ્ટિથી એક પદાર્થ-પરમાણુ-પરમાત્માનું એકાગ્રતાથી ધ્યાન કરતાં ૧૧૨પ૭ સ્વરૂપાવલોકન દૃષ્ટિ સ્વરૂપનું અવલોકન, પોતાને નિહાળવાની-નીરખવાની નજર ૧૧૨૫૮ અનુભાગ રસ; કર્મના પરમાણુ-વર્ગણામાં જીવના અધ્યવસાય અનુસાર જે રસ, સ્વભાવ,
પ્રભાવ, શક્તિ પડે તે >< પત્રાંક ૮૬૧ શ્રી પોપટલાલ મહોકમચંદભાઈ શાહને તા.૧૨-૩-૧૮૯૯ ૧૧૨૫૯ “પુરુષાર્થ સિદ્ધિ ઉપાય' શ્રી અમૃતચંદ્રાચાર્ય વિરચિત ૨૨૬ શ્લોકના ગ્રંથમાં અહિંસાનું અપૂર્વ
શૈલીથી વર્ણન છે, બીજું નામ છે “જિનપ્રવચન રહસ્યકોષ), આત્માનાં પ્રયોજનની
સિદ્ધિનો ઉપાય રત્નત્રયની એકતા રૂપ મોક્ષમાર્ગ છે ૧૧૨૬૦ સ્મરણાર્થે યાદ રાખવા, મુખપાઠ કરવા, કંઠસ્થ કરવા, મોંઢે કરવી
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૨૬૧ ‘તત્ત્વાર્થ સૂત્ર’
૧૧૨૬૨ હિંદી ભાષા ઊગરીબહેને
૧૧૨૬૩
૧૧૨૬૪
૧૧૨૬૫
૧૧૨૬૬
૧૧૨૬૭
૧૧૨૬૮
૧૧૨૬૯ ચરમકરણ
૧૧૨૮૩
૧૧૨૮૪
કુંવરજી પાસેથી
પત્રાંક ૮૬૨
વીતરાગવૃત્તિનો
પત્રાંક ૮૬૩ અસવૃત્તિઓ
ॐ
પત્રાંક ૮૬૪ ચરમાવર્ત
૧૧૨૮૫
પ્રવચન વાકે
અધ્યાતમ
પરિશીલન
:: ૪૦૫ ::
‘મોક્ષશાસ્ર’, જિનાગમોમાં સંસ્કૃત ભાષામાં સૌ પ્રથમ આ શાસ્ત્રની રચના. સમ્યક્દર્શન, સમ્યજ્ઞાન, સમ્યક્ચારિત્રનું કે જીવ-અજીવ વગેરે ૯ તત્ત્વોનું વર્ણન કરતા ૧૦ અધ્યાયનાં ૩૫૭ સૂત્ર શ્વે.દિ.બન્ને આમ્નાયને માન્ય છે. ઇ.સ.૧૭૯-૨૪૩ દરમ્યાન થયેલા ગ્રંથકાર શ્રી ઉમાસ્વામી (દિ.) કે ઉમાસ્વાતિ (શ્વે.) મહારાજ શ્રી કુંદકુંદાચાર્યજીના શિષ્ય હતા. ઉત્તર હિંદની પ્રાંતીય ભાષા, રાષ્ટ્રભાષા
નયહેત
મુગધ
સેવન
પૂ.જૂઠાભાઇના પત્નીશ્રી,પરમકૃપાળુદેવ પ્રત્યે ખૂબ નિષ્ઠા-ભક્તિવંતાં પૂ.ઊગરીબહેનના ભાઇ શ્રી કુંવરજીભાઇ કલોલવાળા
૧૧૨૭૦
ભવપરિણતિ પરિપાક
ભવોનું પાકી જવું, મોક્ષ માટેની યોગ્યતા પાકવી ૧૧૨૦૧ દૃષ્ટિ ખુલે ભલી રે સમ્યક્-રૂડી-ભલી દૃષ્ટિ ખુલે. સત્ શ્રદ્ધાથી યુક્ત બોધ તે દૃષ્ટિ ૧૧૨૭૨ પ્રાપતિ
૧૧૨૭૩
૧૧૨૭૪ પરિચય
૧૧૨૭૫ પાતિક
૧૧૨૭૬ ઘાતિક
૧૧૨૭૭
સાધુ શું
૧૧૨૭૮
અકુશલ
૧૧૨૭૯
અપચય
૧૧૨૮૦
ચેત
૧૧૨૮૧
૧૧૨૮૨
કોને?
વીતરાગમાં વૃત્તિનો, વીતરાગની વૃત્તિનો, વીતરાગ જેવી વૃત્તિનો
શ્રી નગીનદાસભાઈ ધરમચંદભાઈને
અ+સવૃ । ખરાબ (અશુભ) વૃત્તિઓ, દુષ્ટ વલણ લિખિતંગ ઓમ્, વીતરાગ, સહજાત્મસ્વરૂપી
તા.૧૨-૩-૧૮૯૯
મુનિશ્રી લલ્લુજીને (શ્રી દેવકરણજીને)
તા.૧૦-૪-૧૮૯૯
ચરમ એટલે છેલ્લું, આવર્ત એટલે ફેરો, ચક્રાવો. ભવભ્રમણનો છેલ્લો ફેરો. કોઇ એક બિંદુથી ચક્ર ભમવાનું શરૂ થાય તે બિંદુ પાસે ચક્ર ભમીને પાછું આવે ત્યારે એક આવર્ત-ચક્રાવો-પરાવર્તન-પુદ્ગલપરાવર્તન થાય
ચરમ એટલે છેલ્લું, કરણ એટલે આત્મપરિણામવિશેષ. ચરમ યથાપ્રવૃત્તિકરણ. કર્મનું કરણ-છેદ થાય છે
પ્રાપ્તિ
પ્રવચન વાણી, સિદ્ધાંત વાક્ય
ઓળખાણ, સહવાસ
પાતક-પાપ
તા.૫-૪-૧૮૯૯
નાશ કરનાર
સાધુ-ત્યાગી સાથે
અમંગળકારી, દુર્ભાગ્યગ્રસ્ત; અશુભ ભાવના, અકલ્યાણકારી ક્ષીણમલ, ભાવમલ ઓછો થવો; ક્ષય-હાનિ-ઘટાડો-ન્યૂનતા ચિત્ત
અધ્યાત્મ, જે ક્રિયા નિજ સ્વરૂપને સાધે તે અધ્યાત્મ પરિ=સર્વથા, શીલન=સ્વભાવભૂતપણું. શ્રુતબોધનું સર્વથા આત્મસ્વભાવ થવા પણું, અંતરાત્મપરિણામીપણું, ભવિતાત્મપણું, દીર્ઘસેવન નયનું પરિશીલન કેમ કરવું તે વિચારવું; નય માટે, નય હેતુઓ મુગ્ધજનો, બાળ-ભોળા-મૂઢ-મૂર્ખ-અબુઝજનો. તત્ત્વનું જ્ઞાન નથી એવા ગતાનુગતિક ગાડરીયા પ્રવાહ જેવા અંધશ્રદ્ધાળુ પ્રાકૃત લોકો સેવા કાર્ય
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૪૦૬ :: ૧૧૨૮૬ લેખવે ગણકારે, હિસાબમાં લે ૧૧૨૮૭ અગમ અગમ્ય, કઠણ ૧૧૨૮૮ અનુપ અનૂપ, અજોડ, ઉપમારહિત, શ્રેષ્ઠ ૧૧૨૮૯ આનંદઘન રસરૂપ આનંદમયતાનો રસરૂપ. હે પ્રભુ એમ સંબોધનરૂપે, આનંદઘન રસરૂપ
થવાની માગણી ૧૧૨૯૦ આનંદઘન યોગીરાજ શ્રી આનંદઘનજી, વિ.સં. ૧૬૬૦–૧૭૩૦ દરમ્યાન તપાગચ્છી મુનિ,
યોગી, અવધૂત, અનેક પદો, સ્તવનચોવીસીના કર્તાએ આત્મા જ ગાયો છે ૧૧૨૯૧ સંભવજિનસ્તવન ૩જા તીર્થકર શ્રી સંભવનાથનું સ્તવન, “સંભવદેવ તે ધુર સેવા સવે’ ૧૧૨૯૨ ગુર્જર દેશ ગુજરાત રાજ્ય, મધ્યયુગમાં પશ્ચિમ મારવાડનો પ્રદેશ, સોલંકીકાળથી ગુજરાત
માટે વપરાય છે, ભારત દેશના પશ્ચિમ વિભાગ ૧૧૨૯૩ ખેરાળ ક્ષેત્રે ગુજરાતમાં મહેસાણાથી તારંગા જતાં ૧૫ કિ.મી.એ આવતું ગામ ૧૧૨૯૪ મુનિશ્રી શ્રી લઘુરાજ સ્વામી, શ્રી લલ્લુજી મુનિ ૧૧૨૯૫ વેણાસર ગામનું નામ. સૌરાષ્ટ્ર-કચ્છ વચ્ચે આવતું રણ. માળિયાનું રણ ૬ માઈલનું
પણ તેમાં વહેલું પાણી આવી જતું તેથી વેણાસરનું ૧૦ માઇલનું રણ વત્તા કાંઠેથી પેથાપુર ગામ ૬ માઇલ દૂર એટલે કુલ ૧૬ માઇલનું રણ ઊતરવું પડતું. વળી પોષથી ફાગણ સુધીમાં જ, પછી સમુદ્રનાં પાણી આવી જાય. આ બન્ને રણ
ઓળંગી ન શકાય ત્યારે ટીકરનું ૨૪ માઈલ (૩૮ કિ.મી.)નું રણ ઊતરવું પડતું ૧૧૨૯૬ ટીકર સૌરાષ્ટ્રમાં હળવદથી ૧૫ કિ.મી. દૂરથી શરૂ થતું ટીકર (ગામનું નામ)નું રણ,
હળવદ-માળિયામિયાણા ૪૫ કિ.મી. ૧૧૨૯૭ ધ્રાંગધ્રા સૌરાષ્ટ્રમાં ઝાલાવાડમાં ગામનું નામ, હળવદથી ૨૫ કિ.મી. ૧૧૨૯૮ પિપાસા પરિષહ તરસનું દુઃખ સહન કરવું ૫.૬૩૨ પત્રાંક ૮૫ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા. ૧૧-૪-૧૮૯ ૧૧૨૯૯ ૩વસંત ઘીનમોહો (દર્શન)મોહ ઉપશાંત-ક્ષીણ થયો છે જેનો ૧૧૩૦૦ મને
માર્ગને ૧૧૩૦૧ નિમણિ જિન-વીતરાગોએ ભાષિત કરેલા-દર્શાવેલા, જિનવચનથી ૧૧૩૦ર સમુarો પામીને, અંગીકાર કરીને ૧૧૩૦૩ TUTU વારી જ્ઞાનાન્માર્ગે ચરે છે, જ્ઞાનને અનુસરનારા માર્ગે પ્રવર્તે છે ૧૧૩૦૪ નિવ્યાપુ નિર્વાણપુર-મોક્ષનગરી ૧૧૩૦૫ વMદ્ધિ જાય છે, વહે છે ૧૧૩૦૬ થી
ધીર પુરુષ ૧૧૩૦૭ પંડ્યાતિ ૭૦ શ્રી કુંદકુંદાચાર્યજી રચિત પંચાસ્તિકાયની ૭૦મી ગાથા ૧૧૩૦૮ રણ ઊતરવાની રણ પાર કરવાની, રણ પસાર કરવામાં ૧૧૩૯ હરકત અડચણ, નડતર, વાંધો, મુશ્કેલી
પત્રાંક ૮૬ શ્રી ધારશીભાઈ કુશળચંદ સંઘવીને ૧૧૩૧૦ સૂક્ષ્મ ઝીણો, બારીક, અણુરૂપ ૧૧૩૧૧ રહસ્ય મર્મ, તત્ત્વ, ભેદ ૧૧૩૧૨ નિગ્રંથ પ્રવચન વીતરાગ વાણી
તા.૧૫-૪-૧૮૯૯
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૦૭ ::
૧૧૩૧૩ શુક્લ ધ્યાન શુન્યૂ+1 ઉત્તમ અને પવિત્ર ધ્યાન ૧૧૩૧૪ સમુત્પન્ન સમ્+૩૫૬ સમ્યક પ્રકારે, બધી રીતે ઉત્પન્ન, નીપજ ૧૧૩૧૫ સંયમ
સમ્+યમ્ ચારિત્રદશા, ઇન્દ્રિયનિગ્રહ ૧૧૩૧૬ નિર્મલત્વ નિ+મનું નિર્મળતા ૧૧૩૧૭ યોગ્યતા પાત્રતા ૧૧૩૧૮ આત્મારામ પરિણામી આત્મામાં રમતા, પરિણામ પામતા ૧૧૩૧૯ સમાધિ આત્મપરિણામની સ્વસ્થતા; જેમાં ધ્યાતા-ધ્યેયનો ખ્યાલ લુપ્ત થઇ ધ્યેયનું
સ્વરૂપ જ ચિત્તમાં રહે તેવું ઊંડું ધ્યાન પત્રાંક ૮૬૦ મુનિશ્રી દેવકરણજીને
તા.૨૭-૪-૧૮૯ ૧૧૩૨૦ પાર
કિનારો ૧૧૩૨૧ ભવસ્વયંભૂરમણ છેલ્લામાં છેલ્લા સ્વયંભૂરમણ નામના સમુદ્રની જેમ આ ભવરૂપી સમુદ્ર ૧૧૩૨૨ પ્રાંતિજ ગુજરાતના સાબરકાંઠા જિલ્લામાં અમદાવાદથી ૪૬ કિ.મી. દૂરનું ગામ ૧૧૩૨૩ પરી
પરીક્ષક, પરીક્ષાધિકારી; પરીખ, પારેખ, સોની; પરીખ અવટંક-અટક હશે! ૧૧૩૨૪ ઘેલાભાઇ કેશવલાલ શ્રી ઘેલાભાઈ નામના મુમુક્ષુ ૧૧૩૨૫ મુનિ શ્રીમને પ.પૂ.શ્રી લલ્લુજી મુનિને, શ્રી લઘુરાજસ્વામીને. પવિત્ર અને સ્વીકાર્ય (માન્ય)
આચાર્ય માટે શ્રીમદ્ વપરાય ૫.૬૩૩ પત્રાંક ૮૬૮ મુનિશ્રી લલ્લુજીને (ઘેલાભાઈ કેશવલાલને) તા.ર૯-૪-૧૮૯૯ ૧૧૩૨૬ સમાધિપૂર્વક સમ્+મા+ધા | સ્વસ્થતા-શાંતિપૂર્વક ૧૧૩૨૭ વરા
ત્વ | જલ્દી, શીધ્ર, ઉતાવળ પત્રાંક ૮૯ શ્રી વાડીલાલ મોતીચંદ બુખારી (શાહ)ને
તા.૪-૫-૧૮૯૯ ૧૧૩૨૮ વાડીલાલ શ્રી વાડીલાલ મોતીચંદ શાહ, ક્રાંતિકારી વિચારક, લેખક, પત્રકાર ગુજરાતનો
વણપોંખ્યો ફિલસૂફ, જન્મ તા. ૧૧-૭-૧૮૭૮ અવસાન તા. ૨૧-૧૧-૧૯૩૧ ૧૧૩૨૯ વર્તમાનપત્ર છાપું, સમાચારપત્ર, ન્યૂઝપેપર ૧૧૩૩૦ “આચારાંગ સૂત્ર'નાં શ્રી આચારાંગ સૂત્રના ૨ જા શ્રુતસ્કંધના પિષણા” અધ્યયનનાં એક વાક્ય એક વાક્ય પરથી – “પ્રાચીન સમયમાં જૈનો, જૈન મુનિઓ માંસાહાર કરતા હોવા જોઇએ
એવું ડૉ.જેકોબી અને મેક્સમૂલર નામના વિદેશી વિદ્વાનોએ “આચારાંગના અંગ્રેજી અનુવાદમાં મૂક્યું-માન્યું! એ અરસામાં એ બધું મુંબઈ સમાચાર” જેવા માતબર છાપામાં મુંબઇના કોઇ ખીમજીભાઈ કાયાણીએ છપાવ્યું અને એથી તીવ્ર ચર્ચા ચાલી. સૌથી ઉપયોગી સમાધાન તપાગચ્છી સાધુ, સંસ્કૃત, ન્યાય અને શાસ્ત્રના પ્રકાંડ પંડિત શ્રી નેમિવિજયજી અને શ્રી આનંદસાગરજીએ સંસ્કૃતમાં પરિહાર્ય મીમાંસા' નામે સવિસ્તર લેખમાં આપેલું જેના સારાંશરૂપે, શબ્દના યોગ્ય અર્થન જાણતાં આવા અનર્થ થતા હોય છે. દા.ત. મત્સ્ય=માછલું; એ નામની વનસ્પતિઃ ફણસ ફણસમાં રહેલો ગર્ભ, ગર તે માંસ અસ્થિ ફળમાં રહેલ ગોટલા, ઠળિયા; હાડકાં, સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ અહિંસાપાલન, કંદમૂળનો નિષેધ, માંસ-મદિરા-મધમાખણ-અંજીર વગેરેના ત્યાગરૂપે ૮મૂળગુણ પાલનની આજ્ઞા કરતો જૈન ધર્મમુનિ માંસાહાર, મિસ્યાહારનો ઉપદેશ કરે જ નહીં, હોય જ નહીં. એ વિદ્વાનોને જ્યાં હોય ત્યાં પ્રભુ સન્મતિ આપે એ પ્રાર્થના.
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૦૮ ::
૧૧૩૩૧
૧૧૩૩૨
૧૧૩૩૨
૧૧૩૩૩
૧૧૩૪૦
૧૧૩૩૪
૧૧૩૩૫
૧૧૩૩૬
બે વિભાગે
૧૧૩૩૭
સહેજ માત્ર
૧૧૩૩૮
શ્રેયસ્કર
૧૧૩૩૯ પૂર્ણિમા
૧૧૩૪૧ ૧૧૩૪૨
પૃ.૬૩૪
૧૧૩૪૩
૧૧૩૪૪
><
૧૧૩૪૫
૧૧૩૪૬
૧૧૩૪૭
૧૧૩૪૮
૧૧૩૪૯
><
૧૧૩૫૦
૧૧૩૫૧
ચર્ચાપત્ર
સુજ્ઞ
૧૧૩૫૨
૧૧૩૫૩
૧૧૩૫૪
ॐ
યથાવિનય
પત્રાંક ૮૦૦
ભગવત્ આજ્ઞા સંરક્ષણ
પત્રાંક ૮૦૧ મોરબી
વર્ષાયોગ
યોગવાઇ
છાપામાં આવેલો ચર્ચા-વિવેચન કરતો પત્ર-લખાણ
સુ+જ્ઞા । ચતુર, વિદ્વાન, સમજુ, ડાહ્યા, શાણા; અત્રે શ્રી નેમિવિજયજી અને શ્રી આનંદસાગરજી મુનિ લિખિતંગ વીતરાગ
પત્રાંક ૮૦૪ કિસનદાસજી
ક્રિયાકોશ
સુગમ ભાષામાં
નિબંધ
રાજનગર
વિનય પ્રમાણે
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૫-૫-૧૮૯૯
ભગ=ઐશ્વર્ય, યશ, શ્રી, જ્ઞાન, વીર્ય, વૈરાગ્ય ઃ જેમાં છે તે ભગવાનની આજ્ઞા સમ્+રમ્ । સારી રીતે રક્ષણ, બધી રીતે પાલન
બે ભાગમાં
સહખ઼ । માત્ર સ્વાભાવિકતાથી; માત્ર થોડું કલ્યાણકારી
પૂનમ, ગુજરાતી મહિનાના શુક્લ પક્ષ સુદ-અજવાળિયાનો ૧૫મો દિવસ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૬-૫-૧૮૯૯
શ્રી વવાણિયા તીર્થથી ૩૫ કિ.મી., શ્રી રાજકોટ તીર્થથી ૬૮-૭૦ કિ.મી. દૂરનું ગામ, જ્યાં એપ્રિલ ઇ.સ.૧૮૮૪ માં શ્રી વિનયચંદ્ર પોપટલાલ દફ્તરીનાં મકાનના ૨ જા માળે ‘મોક્ષમાળા’ રચી; નજીકની દફ્તરી શેરીમાં ૪ ફેરા ફરી ભવના ફેરા ટાળી દીધા !
જે સમ્રુતની જિજ્ઞાસા છે તે શ્રી પદ્મનંદિ મુનિ વિરચિત પદ્મનંદિ પંચવિંશતિ' શાસ્ત્ર વીર્ય શક્તિ, બળ, વીરતા, સામર્થ્ય
પત્રાંક ૮૦૨
ચાતુર્માસ-ચોમાસું રહેવાનો-કરવાનો યોગ
યુન્ । જોગવાઇ, જોગ
ગૃહવાસ
સહર્તન
ન્યાયસંપન્ન આજીવિકાદિ વ્યવહાર ન્યાય-નીતિપૂર્વક આજીવિકા ચલાવવી સાધ્ય કરવો
સાધ્ । પાળવો, સાધના કરવી
પત્રાંક ૮૦૩ નિદિધ્યાસન
શ્રી મનસુખભાઈ દેવસીભાઈને
તા.૧૬-૫-૧૮૯૯
ગૃહ+વત્ । ગૃહાશ્રમમાં રહેવાનું, ઘરમાં રહેવાનું, ઘર, કુટુંબની વચ્ચે રહેવું સ+વૃત્। સર્તન, શુભ આચરણ-વ્યવહાર
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
નિ+થૈ । અખંડ ચિંતવન
તા.૩૦-૫-૧૮૯૯
શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
તા.૩-૬-૧૮૯૯
વિક્રમના ૧૮મા સૈકામાં રાજસ્થાન (સાંગાનેર)ના ખંડેલવાલ જૈન, ‘ક્રિયાકોશ’ ગ્રંથના કર્તા
વિ.સં.૧૭૮૪ માં શ્રી કિસનદાસજી ખંડેલવાલ રચિત શ્રાવકાચાર સંબંધી ૧૭ વિવિધ છંદ અને ૧૯૩૫ ગાથાનો પદ્યાત્મક ગ્રંથ સહેલાઇથી સમજાય તેવી ભાષામાં, સરળ ભાષામાં
નિ+વન્ત્। સંક્ષિપ્ત સ્વરૂપમાં એકાગ્ર અને સુશ્લિષ્ટ રીતે લખાયેલી ગદ્યરચના અમદાવાદ રાજનગર દહેરાસરજીમાં પ્રભુશ્રીજીને કરેલો ઉપદેશ
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૦૯ ::
૧૧૩૫૫ પરમ તત્ત્વદૃષ્ટિ આત્મદૃષ્ટિ, પરમાત્મદૃષ્ટિ ૧૧૩પ૬ એકાંત યોગમાં એકાંત સ્થળે IMS પત્રાંક ૮૦૫ મુનિશ્રી લલ્લુજીને તા.૯-૬-૧૮૯૯ થી -૭-૧૮૯૯ દરમ્યાન ૧૧૩પ૭ અહો !
અહોભાવ, પૂજ્યભાવ, ધન્યતાસૂચક, આશ્ચર્યકારી બાબત દર્શાવનાર ૧૧૩૫૮ મુદ્રા
મુદ્ ા મુખાકૃતિ, મુખમુદ્રા; છાપ, મહોર ૧૧૩પ૯ સુષુપ્ત સુવર્ ! સારી રીતે સૂતેલું-ઊંઘતું, ગાઢ નિદ્રામાં પોઢેલા, સત્ત્વપ્રધાન અજ્ઞાની ૧૧૩૬૦ પડતી વૃત્તિને પાપ, પ્રમાદ તરફ ઢળતી વૃત્તિને, અસ્થિર વૃત્તિને ૧૧૩૬૧ દર્શન માત્રથી પણ માત્ર દર્શન કરતાં પણ, દર્શનનો લાભ થતાં જ ૧૧૩૬૨ નિર્દોષ ચેતનાને નિર્દોષ-દોષરહિત બનાવીને ૧૧૩૬૩ અપૂર્વ સ્વભાવ અપૂર્વ સ્વભાવને (પ્રગટ કરવા) ૧૧૩૬૪ પ્રેરક પ્રફ્ફા પ્રેરણા કરનાર, પ્રેર્યા કરનાર ૧૧૩૬૫ સ્વરૂપ પ્રતીતિ સ્વસ્વરૂપની શ્રદ્ધા; આત્માની પ્રતીતિ પૃ. ૩૫ ૧૧૩૬૬ અપ્રમત્ત સંયમ સ્વરૂપને ન ભૂલવારૂપ અપ્રમત્ત દશા ૧૧૩૬૭ પૂર્ણ વીતરાગ નિર્વિકલ્પ સ્વભાવ ચારે ઘનઘાતી કર્મનો ક્ષય થતાં પ્રગટતો સર્વજ્ઞ સ્વભાવ ૧૧૩૬૮ અયોગી સ્વભાવ મન-વચન-કાયાના યોગ સંધીને ૧૪મે ગુણસ્થાને પ્રગટતો સ્વભાવ ૧૧૩૬૯ ત્રિકાળ ત્રણે કાળ; ભૂતકાળ-વર્તમાનકાળ અને ભવિષ્યકાળ ૧૧૩૭૦ ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ અંતિમ શાંતિપાઠ; આ પત્ર શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આશ્રમોમાં મંગળાચરણ
તરીકે લેવાય છે, પદ્યાનુવાદ “અહો શ્રી સત્પષકે કર્યો છે અનન્ય રાજભક્ત
શ્રી રત્નરાજ સ્વામીએ, વિ.સં.૧૯૬૯, ગુજરાતમાં અમદાવાદ પાસે કલોલમાં. પત્રાંક ૮૭૬ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા. ૧૯-૬-૧૮૯ ૧૧૩૭૧ પરમ ભક્તિ ઉત્કૃષ્ટ ભક્તિ ૧૧૩૭૨ કિંકર વિ+ શું કરું? હવે શું કરું? પૂછતો દાસ-અનુચર-સેવક-નોકર ૧૧૩૭૩ રૈલોક
ત્રિ+નોજૂ ! ત્રણે લોક, ત્રિલોક ૧૧૩૭૪ તેહનું
તેનું, જૂની ગુજરાતીમાં “તેહ' વપરાતું ૧૧૩૭૫ દાસી આશા ઇચ્છા-ઉમેદ-તૃષ્ણા દાસી-નોકરાણી (રૂપે થઈ ગઈ) ૧૧૩૭૬ પિશાચી રાક્ષસી, હલકી જાતની દેવી ૧૧૩૭૭ કેદી
કેદમાં પડેલા, કેદ કરેલા, બંદીવાન ૧૧૩૭૮
સનવાનાં સન્ ! સુંદર, મનોહર સંત (શ્રી મનોહરદાસ કવિ રચિત પદ) ૧૧૩૭૯ ઉદર
૩+8ા પેટ, વસ્તુનો અંદરનો ભાગ ૧૧૩૮૦ ચૌદ લોક
ભૂર, ભુવ, , મહર, જન, તપ અને સત્ય (બ્રહ્મ): ૭ ઊર્ધ્વલોક,
અતલ, વિતલ, સુતલ, તલાતલ, મહાતલ, રસાતલ, પાતાલઃ ૭ અધોલોક ૧૧૩૮૧ બ્રહ્માનંદ બ્રહ્મનો-આત્માનો આનંદ; બ્રહ્માનંદ કવિ જેમણે આ પદ રચ્યું નથી.
ઇ.સ.૧૮૪૯ આસપાસ સ્વામીનારાયણ સંપ્રદાયના આ ભાટ કવિ જૂનાગઢના નવાબને પોતાનાં ભક્તિપદોથી મુગ્ધ કરી મુસલમાન સત્તાના જૂનાગઢમાં સ્વામીનારાયણ મંદિર બંધાવવામાં સફળ થયા પછી મૂળીમાં તેવું જ મંદિર સ્થાપી તેના મહંતપદે જીવનપર્યત રહ્યા. ચારણી તેમજ હિંદી ભાષામાં પણ કાવ્યો રચ્યાં છે. જ્ઞાન, વૈરાગ્ય અને ભક્તિનાં પદો આપ્યાં છે.
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૧૦ ::
૧૧૩૮૨ હૃદે
સૂત્ ા હૃદયે, હૈયામાં, દિલમાં, અંતઃકરણમાં ૧૧૩૮૩ “યોગપ્રદીપ’ યોગશાસ્ત્રને અનુસરતો અજ્ઞાત કવિકૃત સંસ્કૃતમાં ૧૪૩ શ્લોકનો ગ્રંથ, જેનો
પદ્યાનુવાદ પ.પૂ.બ્રહ્મચારીજીએ કર્યો છે. ૨. શ્રી શુભચંદ્રાચાર્ય રચિત “જ્ઞાનાર્ણવ” પણ “યોગપ્રદીપ” કહેવાય છે. ૩. શ્રી દેવાનંદસૂરિએ પણ ૧૨૭૦ શ્લોકપ્રમાણ લખ્યો છે ૪. શ્રી હરિભદ્રસૂરિએ પણ રચ્યો છે. અહીં ૧લા ધોગપ્રદીપની
વાત છે. ૧૧૩૮૪ ૐ.
લિખિતંગ પરમ નિઃસ્પૃહ, પરમ અસંગ K] પત્રાંક ૮૦૦ શ્રી મનસુખલાલ કીરતચંદભાઈ મહેતાને
તા.૨૫-૬-૧૮૯૯ ૧૧૩૮૫ જ્ઞાત
જાણેલું, જાણેલા ૧૧૩૮૬ યથાવસરોદય જેવો પ્રસંગ-તક-અવકાશ મળશે તેવો તે પ્રમાણે પત્રાંક ૮૦૮ શ્રી પોપટલાલ મહોકમચંદભાઈ શાહને
તા. ૩૦-૬-૧૮૯૯ ૧૧૩૮૭ વ્યવહાર પ્રતિબંધ વ્યવહારના પ્રતિબંધ, પ્રતિબંધવાળા વ્યવહાર ૧૧૩૮૮ પૈર્ય
ધીર | ધીરજ, હિંમત, સ્વસ્થતા, સ્થિરતા, શાંતિ, ગંભીરતા ૧૧૩૮૯ ૐ.
લિખિતંગ સ્વરૂપસ્થ !િ પત્રાંક ૮૦૯ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈ સંઘવીને
તા.૧૬-to-૧૮૯ ૧૧૩૯૦ એથી
એના કરતાં ૧૧૩૯૧ સ્પષ્ટાર્થ અર્થની સ્પષ્ટતા ૧૧૩૯૨ શુદ્ધાત્મસ્થિતિ આત્માની શુદ્ધતા અને સ્થિરતા ૧૧૩૯૩ પારમાર્થિક શ્રુત સદ્ભુત, પરમાર્થને લગતું શ્રુત, વાસ્તવિક શ્રુત ૧૧૩૯૪ ઇંદ્રિયજય ઇન્દ્રિયો પરનો જય ૧૧૩૯૫
ખૂબ જ મજબૂતપણે ૧૧૩૯૬
યાદ કરવું પત્રાંક ૮૮૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને ૧૧૩૯૭
સુ+થા રહેલા, સ્થિર થયેલા ૧૧૩૯૮ સંસ્કૃત ગીર્વાણ ભાષા, સંસ્કારિત, શુદ્ધ ૧૧૩૯૯
લિખિતંગમાં, સહજાત્મસ્વરૂપી પૃ.૬૩૬ પત્રાંક ૮૮૧ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૮-૯-૧૮૯ ૧૧૪00 ત્રિભોવન વીરચંદ મોરબીના સુશીલ મુમુક્ષુ શ્રી ત્રિભોવનભાઇ વીરચંદભાઈ ૧૧૪૦૧ પદ્મનંદિ પંચવિંશતિ શ્રી પદ્મનંદિ મુનિ રચિત આ શાસ્ત્ર, વનવાસી શાસ્ત્ર', તેમાં ૨૬ જુદા જુદા
વિષયના અને ૯૩૯ પદ છે, ૨ પદ પ્રાકૃતમાં છે, બાકી બધાં સંસ્કૃતમાં છે. અમુક અધિકારના ગુજરાતી પદ્યાનુવાદ પરમ પૂજ્ય શ્રી બ્રહ્મચારીજી અને
પૂજ્ય શ્રી રાવજીભાઈ દેસાઈ કૃત શ્રી અગાસ આશ્રમથી પ્રકાશિત છે. પત્રાંક ૮૮૨ શ્રી મનસુખલાલ કીરતચંદ મહેતાને
તા.૩૦-૯-૧૮૯૯ ૧૧૪૦૨ ઉપકારશીલ ઉપકારના સ્વભાવયુક્ત-ટેવવાળું; સહકારી સાધનના સ્વભાવવાળું ૧૧૪૦૩ બાહ્ય પ્રતાપ બાહ્ય પ્રભાવ, શક્તિ, મન-વચન-કાયાના યોગથી પડતો પ્રભાવ ૧૧૪૦૪ પ્રવૃત્તિસ્વભાવ પ્રવૃત્તિ કરવાના સ્વભાવ
તા.૧૬-૭-૧૯૯૯
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૧૧ ::
૧૧૪૦૫ બાહ્ય દયા રક્ષણ, પરોપકાર, અભયદાન પત્રાંક ૮૮૩ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈ સંઘવીને
તા.૩૦--૧૮૯૯ ૧૧૪૦૬ વિના નયન નયન-આંખ વિના, સમ્યગ્દર્શનરૂપી નેત્ર વગર ૧૧૪૦૭ पावे नहीं પામે નહીં ૧૧૪૦૮ વિના નયની વાત આત્મવસ્તુની વાત, દિવ્યચક્ષુની વાત ૧૧૪૮૯ પરત્વે વિષે, સંબંધમાં ૧૧૪૧૦ ઉત્કર્ષાર્થે ઉન્નતિ, પ્રગતિ માટે ૧૧૪૧૧ શુદ્ધ ચૈતન્યદૃષ્ટિ પ્રત્યેનું વલણ આત્મદૃષ્ટિ તરફની વૃત્તિ, વળેલું મન, મનનો મરોડ
પત્રાંક ૮૮૪ કોને ? ૧૧૪૧૨ છાજે
દે, છત્ ા છાવું, છવાઇ રહે; શોભે-ખભે-ટકે-મંડાય પૃ.૬૩૦ પત્રાંક ૮૮૫ શ્રી મનસુખભાઈ દેવશીભાઈને
તા.૯-૮-૧૮૯૯ ૧૧૪૧૩ ચરણપ્રતિપત્તિ શુદ્ધ આચરણની ઉપાસના ૧૧૪૧૪ સદુધમ રૂપ સત્+ત્+યમ્ | સમ્પ્રયાસ, સાચી-સારી-નીતિપૂર્વક પત્રાંક ૮૮૬ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૩-૮-૧૮૯ ૧૧૪૧૫ સાથયોગે સંગાથે, સથવારા સાથે, કોઇની સાથે ૧૧૪૧૬ ત્રણ યોગ મન-વચન-કાયાના ૩ યોગ ૧૧૪૧૭ સમ્યક પ્રવૃત્તિ સન્શાસ્ત્ર વાંચતાં પહેલાં, વાંચતી વખતે, વાંચ્યા બાદ બીજી વાતો ન કરવી પત્રાંક ૮૮૦ કોને ?
તા.૫-૯-૧૮૯ ૧૧૪૧૮ અભ્યસ્ત યોગ મ+{ અભ્યાસ, અભ્યાસેલા, મહાવરાવાળા, ટેવાયેલા, વારંવાર કરેલા ૧૧૪૧૯ ચરણકમળ ચરણરૂપી કમળ, પાદસેવન, સેવન ૧૧૪૨૦ આત્મનિષ્ઠપણે આત્મનિષ્ઠા, આત્મપ્રતીતિ-ભાન-સ્થિરતા ૧૧૪૨૧ “આત્માનુશાસન” (ઈ.સ.૮૭૦-૯૦૦)દિ. શ્રી ગુણભદ્રાચાર્ય રચિત ૨૭૦ શ્લોકનો, વિવિધ
મનોહર છંદમાં, આત્માનાં વાસ્તવિક સ્વરૂપને બોધતો ગ્રંથ પત્રાંક ૮૮૮ શ્રી મનસુખલાલ કીરતચંદ મહેતાને
તા.૧૦-૯-૧૮૯૯ ૧૧૪૨૨ ઇન્દ્રિયનિગ્રહ રૂ+f+ઇન્દ્રિયો પર સંયમ, કાબૂ, નિયમન, જય ૧૧૪૨૩ શમનું લિખિતંગમાં–શાંત થઉં છું, શરમાઈ જઉં ; કલ્યાણ રૂપ (છું) પૃ.૬૩૮ ૧૧૪૨૪ બાઇઓ બહેનો ૧૧૪૨૫ પ્રમત્ત સ્વભાવ પ્રમાદી-ગાફેલ સ્વભાવ આ પત્રાંક ૮૮૯ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
તા.૧૦-૯-૧૮૯૯ ૧૧૪૨૬ વનવાસી શાસ્ત્ર શ્રી પદ્મનંદિ મુનિ રચિત “પદ્મનંદિ પંચવિંશતિ' નામનું શાસ્ત્ર ૧૧૪૨૭ સંયત
સંયમિત, અંકુશિત ૧૧૪૨૮ ૐ શાંતિઃ સંપૂર્ણ શાંતિ છે; શાંતિ હજો, શાંત થજો પત્રાંક ૮૯૦ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૦-૯-૧૮૯૯ ૧૧૪૨૯ કિંચિતું કિંઇક, થોડુંક ૧૧૪૩) અન્યથા ઊલટું, બીજી રીતે, આડું પત્રાંક ૮૯૧ શ્રી વણારશીભાઈ તળશીભાઈને
તા.૧૦-૯-૧૮૯૯ ૧૧૪૩૧ વણારસીદાસ શ્રી વણારસીદાસભાઈ તળશીભાઈ, સૌરાષ્ટ્રમાં વઢવાણ ગામના મુમુક્ષુ
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૧૨ :: ૧૧૪૩૨ ભાસ્યમાન મામ્ I દેખાયું, જણાયું, લાગ્યું ૧૧૪૩૩ નિવિક્ષિપ્ત નિ+વિ+fક્ષન્ ! અવિક્ષેપ, અક્ષોભિત ૧૧૪૩૪ પરિચિત જાણીતા, ઓળખીતા, અભ્યાસી, પ્રેમી, ચારે તરફથી એકઠું કરજો-વીણજો ૧૧૪૩૫ ઉચિત ૩ન્ા યોગ્ય ૧૧૪૩૬ શમમ્ શુભાશુભને યાદ કરીને, અડકીને, ખાઈને, જોઈને, જાણીને હર્ષ-શોક ન પામવું.
પત્રાંક ૮૯૨ શ્રી ઝવેરચંદભાઈ અને રતનચંદભાઈ શાહને તા.૧૦-૯-૧૮૯૯ ૧૧૪૩૭ શ્રી ઝવેરચંદ અને રતનચંદ કાવિઠાના અગ્રગણ્ય મુમુક્ષુઓ. કૃદેવ તેમને ત્યાં પધારેલા પૃ.૩૯ પત્રાંક ૮૯૩ શ્રી પોપટલાલ મહોકમચંદભાઈ શાહને
તા.૧૦-૯-૧૮૯૯ ૧૧૪૩૮ પ્રત્યુત્તર પ્રતિ+૩+ સામો જવાબ, વળતો ઉત્તર ૧૧૪૩૯ ઉપાસનીય ૩૫+માન્ ! ઉપાસવા યોગ્ય Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૧૩ :: >> પત્રાંક ૮૯૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૮-૧૧-૧૮૯૯ ૧૧૪૬૦ સર્વ સાવદ્ય આરંભની સર્વ પાપસહિત ક્રિયા-આરંભથી નિવર્તીને એટલે કે સામાયિક વ્રત લઈને
નિવૃત્તિપૂર્વક ૧૧૪૬૧ બે ઘડી ૪૮ મિનિટ, પોણો કલાક ૧૧૪૬૨ અર્ધ પ્રહર દોઢ કલાક ૧૧૪૬૩ નિત્ય નિયમ રોજ કરવાનો નિયમ, પ્રતિજ્ઞા પત્રાંક ૯૦૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૮-૧૧-૧૮૯૯ ૧૧૪૬૪ અવિરોધ વિરોધ વિનાની સ્થિતિ ૧૧૪૬૫ એકતા
સંપ ૧૧૪૬૬ ઊલટો
સામો, વિરુદ્ધ, અવળો ૧૧૪૬૭ સહજ સહેજ, થોડીક, જરાક ૧૧૪૬૮ ભિન્નતા ભેદભાવ, જુદાઇ ૧૧૪૬૯ અન્યોન્ય પરસ્પર ૧૧૪૭૦ ૐ
લિખિતંગમાં ( પત્રાંક ૯૦૧ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૭-૧૧-૧૮૬૯ ૧૧૪૭૧ ગુરુ
કાર્તિકેયાનુપ્રેક્ષા'નું જયચંદ્રજી કૃત અનુવાદનું મંગળાચરણ, દોહરો ૩ ૧૧૪૭૨ ગણધર ગણ-સમુદાયના ધરવાવાળા, ઘણા મુનિઓના ઉપરી ૧૧૪૭૩ ગુણધર ગુણના ધારક, ગુણોને ધારણ કરનારા ૧૧૪૭૪ પ્રચુર
ઘણા, બધા ૧૧૪૭૫ પરંપરા હાર, શ્રેણી ૧૧૪૭૬ ઔર ૧૧૪૭૭ વ્રતતપધર વ્રત અને તપના ધરનાર-કરનાર ૧૧૪૭૮ તનનનધર નગ્ન શરીરી, નગ્નદેહી ૧૧૪૭૯
વંદું છું ૧૧૪૮૦ ૧૧૪૮૧ સિરમોર શિરોમણિ, માથાના મુગટ સમાન ૧૧૪૮૨ સ્વરૂપવિભ્રાંતિ સ્વરૂપ વિષે ભ્રમ, બ્રાન્તિ, અસમજણ, અજ્ઞાન
અને
વંદ વૃષ
ધર્મ
પૃ.૬૪૨
૧૧૪૮૩ વૃત્તિનો પ્રવાહ ૧૧૪૮૪ પ્રલય ૧૧૪૮૫ પરમાવગાઢ ૧૧૪૮૬ અસંગ ચૈતન્ય
પત્રાંક ૯૦૨ ૧૧૪૮૭ દ્રવ્ય ૧૧૪૮૮ સ્વભાવ ૧૧૪૮૯ સુપ્રતીતપણે ૧૧૪૯૦ શેય
વૃત્તિનું વહેણ પ્ર+હતી . વિનાશ, નાશ પરમ+અવઢા અત્યંત ગાઢ, મજબૂત, દૃઢ સંગરહિત ચૈતન્ય કોને ?
તા.૨૮-૧૧-૧૮૯૯ ગુણ અને પર્યાયનું પાત્ર અને ત્રણે કાળમાં એકરૂપ તે દ્રવ્ય લક્ષણ, ગુણ, પ્રકૃતિ, પોતાનો ભાવ સમ્યક પ્રતીતિપૂર્વક જ્ઞા ! જાણવા યોગ્ય
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૧૪ :: ૧૧૪૯૧
માત્મન+વૃત્ | આત્મામાં વૃત્તિ, આત્મા પ્રત્યે વૃત્તિ ૧૧૪૯૨ ઉદાસી
+કાર્ ઉદાસ, ઉદાસીનતા, વૈરાગી ૧૧૪૯૩ વિસારી વિષ્ણુ, મા / ભૂલી જઈ ૧૧૪૯૪ માયા
મ+યા | મોહ-મમતા, જે નથી તે ૧૧૪૯૫ સમાયા સમાઈ ગયા, સમાવેશ પામ્યા ૧૧૪૯૬ ભવઅંત સંસાર પરિભ્રમણ-ભવભ્રમણનો અંત ૧૧૪૯૭ ક્રિયાની પ્રવૃત્તિ ક્રિયાથી થતો બંધ પ રીતે મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ, કષાય, યોગ આ પત્રાંક ૯૦૩ કોને?
તા.૨૮-૧૧-૧૮૯૯ ૧૧૪૯૮ રક્ષક રક્ષા રક્ષણ કરનાર, રખવાળાં ૧૧૪૯૯ બંધવા વન્યૂ બંધુ-ભાઈની જેમ રક્ષણ કરનાર પત્રાંક ૯૦૪ કોને ?
તા.૨૮-૧૧-૧૮૯૯ ૧૧૫૦૦ સંતજનો સત+નનું સાધુ પુરુષો, સજ્જનો ૧૧૫૦૧ જિનવરેન્દ્રો fનન+વૃ+ફૅન્દ્રા જિનવરઇન્દ્રો, જિનેશો, તીર્થકરો ૧૧૫૦૨ આલંકારિક ભાષા અન+ા અલંકારયુક્ત ભાષા, શણગારવાળી ભાષા; શબ્દ અથવા અર્થની
ચમત્કૃતિવાળી રચનાયુક્ત ભાષા પૃ.૬૪૩ ૧૧૫૦૩ પૂર્ણ યોગાભ્યાસ પૂરેપૂરો યોગનો અભ્યાસ ૧૧૫૦૪ જ્ઞાતા
જ્ઞા| જાણનાર, જાણકાર Kિ! પત્રાંક ૯૦૫ કોને ?
તા.૨૮-૧-૧૯૦૦ ૧૧૫૦૫ ચરણ ચરણસેવા, આચરણ સેવા, ચારિત્ર ૧૧૫/૬ ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ પછી કંઈ કરવાનું રહેતું નથી, સંપૂર્ણ શાંતિ પત્રાંક ૯૦૬ શ્રી હેમચંદભાઈ કુશળચંદભાઈને
તા.૨૪-૨-૧૯૦૦ ૧૧૫૦૭ અકાળ મૃત્યુ વહેલું-આકસ્મિક-કસમયનું મરણ ૧૧૫૦૮ બનાવ
બીના, ઘટના ૧૧૫૦૯ નિરુપાયે ઉપાય નહીં હોવાથી ૧૧૫૧૦ દિલાસો
આશ્વાસન, સાંત્વન પત્રાંક ૯૦૭ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૫-૨-૧૯૦૦ ૧૧૫૧૧ શુદ્ધ ગુર્જર ભાષા શુદ્ધ ગુજરાતી ભાષા ૧૧૫૧૨ વર્તમાન વૃત્ | હાલ જે છે તે. હમણાં, અત્યારે પત્રાંક ૯૦૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા. ૨૭-૨-૧૯૦૦ ૧૧૫૧૩ કલ્યાણજીભાઇ (કેશવભાઈ) મુંબઇમાં રહેતા મુમુક્ષુ ૧૧૫૧૪ મરડાની કસરમાં જેમાં ઝાડા વાટે લોહી તથા આમ પડે તે મરડો નામના રોગની કસૂરમાં ૧૧૫૧૫ નામવર્તી નામધારી ૧૧૫૧૬ દેહપર્યાય શરીરનો ધર્મ Xિ પત્રાંક ૯૦૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૭-૪-૧૯૦૦ ૧૧પ૧૭ ધમેપુર ગુજરાતના વલસાડ જિલ્લામાં ધરમપુર ગામ (જંગલ, પહાડી પ્રદેશ) જ્યાં
વિ.સં.૧૯૫૬ માં કૃપાળુદેવે શ્રી રણછોડભાઇ ધારસીભાઈ મોદીને ત્યાં
૧ માસ સ્થિરતા કરેલી.
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૫૧૮
૧૧૫૧૯
પૃ.૬૪૪ ૧૧૫૨૦
૧૧૫૨૪
૧૧૫૨૫
[]
૧૧૫૨૬
૧૧૫૨૭
૧૧૫૨૮
૧૧૫૨૯
૧૧૫૩૦
૧૧૫૩૧
૧૧૫૨૧
[]
૧૧૫૨૨ જ્ઞાનીશું
૧૧૫૨૩
પૃ.૬૪૫
૧૧૫૩૨
૧૧૫૩૩
૧૧૫૩૪
લખાઇ રહી હોય
પત્રાંક ૯૧૦ અતિક્રમ
પત્રાંક ૯૧૧ ‘અષ્ટપ્રામૃત’
લખાઇ ગઇ હોય
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
અતિ+મ્ । ભંગ, ઉલ્લંઘન, અતિક્રમણ
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૨-૪-૧૯૦૦
શ્રી કુંદકુંદાચાર્ય રચિત ૮ ભેટ-નજરાણું આપતો ગ્રંથ; દર્શનપ્રામૃતમાં ૩૬, સૂત્રપ્રાભૂતમાં ૨૭, ચારિત્રપ્રાભૂતમાં ૪૫, બોધપ્રાકૃતમાં ૬૨, ભાવપ્રાભૂતમાં ૧૬૫, મોક્ષપ્રાભૂતમાં ૧૦૬, લિંગપ્રાભૂતમાં ૨૨ અને શીલપ્રાભૂતમાં ૪૦ ગાથા મળી કુલ ૫૦૩ ગાથાનાં ૮ પ્રાભૂતનો ગ્રંથ
સ્વામી વર્ધમાન જન્મતિથિ મહાવીર સ્વામીનું જન્મકલ્યાણક તિથિ-ચૈત્ર સુદ ૧૩ (તેરસ)
પત્રાંક ૯૧૨
તા.૧૫-૪-૧૯૦૦
વાચા
સાણંદ
परम शांति:
પત્રાંક ૯૧૩
અકસ્માત્
અંતરદાહ
સુનિશ્ચિત
સંક્લેશ અગ્નિરૂપે ગવેષવા
પરમ ઉપશમ
ઉપયોગ લક્ષણે
સનાતન સ્ફુરિત તેજસ શરીર
गई
तिरियगईए
મુનિશ્રી લલ્લુજીને જ્ઞાનીને
૧૧૫૩૫
વેદક સ્વભાવવાળો
૧૧૫૩૬ અબંધ દશા ચલ સ્વભાવરૂપ સકલંક
૧૧૫૩૭
૧૧૫૩૮
૧૧૫૩૯ અચલ ૧૧૫૪૦
સ્મરણ સંપ્રાપ્ત
૧૧૫૪૧ સંક્ષેપીએ છીએ
૧૧૫૪૨
भीसण
૧૧૫૪૩
અંદરનો-અંતરનો અગ્નિ, બળતરા, અગન, જલન, તાપ
સારી રીતે નક્કી કરેલો
પ્રજ્વલિત, દુ:ખ રૂપે વેક્ । શોધવા, ખોજવા
ઉત્તમ ઉપશમ
:: ૪૧૫ ::
વર્। વાણી, બોલી, ભાષા
ગુજરાતમાં અમદાવાદથી ૨૭ કિ.મી. દૂરનું ગામ, બાવળાથી ૧૮ કિ.મી. પરમ નિવૃત્તિ; વેગ-ક્ષોભ કે ક્રિયાનો અભાવ; ઉત્કૃષ્ટ નીરવતા, પૂર્ણ શાંતિ શ્રી વનમાળીભાઈ ઉમેદરામભાઈને
તા.૧૮-૪-૧૯૦૦
અચાનક, એકાએક, અણધારી
સ+ક્ષિપ્ । ટૂંકાવીએ છીએ, સાર આપીએ છીએ
ભયંકર, ભીષણ
નરક ગતિમાં
૧૧૫૪૪
તિર્યંચ ગતિમાં
૧૧૫૪૫ દેવમનુવાદ્ માઠા દેવની અને મનુષ્યની ગતિમાં
તા.૧૦-૪-૧૯૦૦
ઉપયોગ લક્ષણ વડે
હંમેશા સ્ફુરેલો, સ્ફુર્તિવાળો, સ્ફૂરતો
૫ શરીર પૈકી એક, તેજસ વર્ગણાના પુદ્ગલોનું બનેલું, દીપ્તિ-તેજ-ગરમી દર્શાવતું, આહાર પચાવવામાં સહાયક, ભવાંતરે સાથે જતું શરીર જાણવાના સ્વભાવવાળો
કર્મ ન બંધાય તેવી દશા-આત્મદશા ચલિત સ્વભાવરૂપે
કલંક-દોષ સહિત, દૂષિત, મલિન
અ+વત્ । ચલિત નહીં તે, અડગ યાદ આવી ગયેલી
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૧૬ :: ૧૧૫૪૬ પત્તોતિ પામ્યો ૧૧૫૪૭ તિવ્ય
તીવ્ર ૧૧૫૪૮ સુવું દુઃખને ૧૧પ૪૯ માવદિ
ભાવ ૧૧૫૫૦ નિમાવા જિન ભાવના, જિન ભગવાન જે પરમ શાંતરસે પરિણમી સ્વરૂપસ્થ થયા તે
પરમ શાંતસ્વરૂપ ચિંતવના (શ્રી કુંદકુંદાચાર્ય કૃત ભાવપ્રાભૃત, ગાથા ૮) ૧૧૫૫૧ ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિપાઠ Kિ] પત્રાંક ૯૧૪ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૯-૪-૧૯૦૦ ૧૧૫૫૨ જનવૃત્તિ નન+વૃત ! લોકોની વૃત્તિ, વર્તના, વલણ, વળાંક ] પત્રાંક ૯૧૫ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૦-૪-૧૯૦૦ ૧૧૫૫૩ ઉપશમ શ્રેણી જેમાં ચારિત્ર મોહનીય કર્મની ૨૧ પ્રકૃતિઓનો ઉપશમ કરાય ૧૧પપ૪ દાનાંતરાય જે કર્મને લીધે દાન દેવાની સામગ્રી છતાં પણ દાન ન આપી શકાય તે ૧૧૫૫૫ લાભાંતરાય જે કર્મને લીધે વસ્તુ પ્રાપ્તિ માટે પરિશ્રમ કર્યા છતાં પણ વસ્તુ પ્રાપ્ત ન થાય ૧૧૫૫૬ ભોગવંતરાય જે કર્મને લીધે એકવાર ભોગવવા યોગ્ય ભોજનાદિ પદાર્થ પાસે છતાં પણ
ભોગવી ન શકાય તે ૧૧૫૫૭ ઉપભોગાંતરાય જે કર્મને લીધે વારંવાર ભોગવવા યોગ્ય વસ્ત્ર, આભૂષણ, સ્ત્રી આદિ પદાર્થ
પ્રાપ્ત થયા છતાં પણ ભોગવી ન શકાય તે ૧૧૫૫૮ વીઆંતરાય જે કર્મને લીધે છતી શક્તિએ પણ શક્તિનો ઉપયોગ ન થઈ શકે એટલે વીર્ય
ફોરવી ન શકાય તે ૧૧૫૫૯ અનંત દાનલબ્ધિ ૪ ઘનઘાતી કર્મના ક્ષયથી કેવળી પ્રભુને પ્રગટતા ૯ ગુણ પૈકી ૧ ૧૧૫૬૦ અનંત લાભલબ્ધિ ૪ ઘનઘાતી કર્મના ક્ષયથી કેવળી પ્રભુને પ્રગટતા ૯ ગુણ પૈકી ૧ ૧૧૫૬૧ અનંત ભોગઉપભોગલબ્ધિ ૪ ઘનઘાતી કર્મના ક્ષયથી કેવળી પ્રભુને પ્રગટતા ૨ ગુણ ૧૧૫૬૨ અનંત વીર્યલબ્ધિ ૪ ઘનઘાતી કર્મના ક્ષયથી કેવળી પ્રભુને પ્રગટતા ૯ ગુણ પૈકી ૧ ૧૧પ૬૩ ક્ષાયિક ભાવે કર્મના નાશથી ઉપજતા ભાવથી ૧૧૫૬૪ ઔદયિક ભાવે કર્મના ઉદયથી થતા ભાવથી, કર્મ બંધાય તેવા ભાવથી પૃ.૬૪૬ ૧૧પ૬૫ ઝીલી ન શકે, વહન ન કરી શકે, પકડી ન શકે, ઉપાડી ન શકે, ઝીપી ન શકે ૧૧૫૬૬ યોગશ્રિત પૂર્વબંધના મન-વચન-કાયાના યોગને લીધે થયેલા આગલા બંધના ઉદયથી
ઉદયમાનપણાથી ૧૧૫૬૭ વિકૃત ભાવ વિકાર-ફેરફાર-પરિવર્તન-વિભાવ ભાવ ૧૧૫૬૮ સઉલ્લાસ ચિત્ત ઉલ્લાસ-ઉત્સાહ-વીર્ય-સામર્થ્ય-આનંદ પ્રકાશવાળું ચિત્ત ૧૧૫૬૯ ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિપાઠ Kિ પત્રાંક ૯૧૬ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૭-૪-૧૯૦૦ ૧૧૫૭૦ યથાવિધિ વિધિવતુ, વિધિ મુજબ ૧૧૫૭૧ વહેંચણ વહેંચણી, ભાગ પાડવા ૧૧૫૭૨ પરમ શાંતિઃ પરમ સમતા, ઉપેક્ષા, માધ્યસ્થતા
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૧૭ ::
] પત્રાંક ૯૧૭ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧-૫-૧ ૦૦ ૧૧પ૭૩ ભીમનાથ અમદાવાદમાં સાબરમતી નદીકાંઠાનો એક વિસ્તાર ૧૧૫૭૪ ખોતરશો નહીં કોતરવું, ખણવું, આછું ખોદવું ૧૧૫૭૫ ચતુરાગુલ હૈ ચતુર-સપુરુષો, અંગુલ-આંગળી, દૃગ-નેત્ર, સમ્યક્દર્શન. જ્ઞાની પુરુષે ૧૧૫૭૬ દૃગસે મિલ હૈ કરેલા અંગુલિનિર્દેશ મુજબ ચાલતાં સમ્યફદર્શન થાય છે ૧૧૫૭૭ ભાન
મા | સ્મરણ ૧૧૫૭૮ ફરી વળે છે વ્યાપી જાય છે પૃ.૬૪ પત્રાંક ૯૧૮ કોને?
તા.૩૦-૪-૧૯૦૦ થી તા.૨૮-૫-૧૯૦૦ દરમ્યાન ૧૧૫૭૯ અંશો
અમુક ભાગો-વિભાગો, હિસ્સો ૧૧૫૮૦ સર્વ નયાત્મક સર્વ અપેક્ષા-દૃષ્ટિબિંદુને આવરી લેતી ૧૧૫૮૧ જ્ઞાનપ્રજ્ઞા Z+પરિજ્ઞા | પરિ—બધી બાજુથી, જ્ઞ=જાણવું, બધી બાજુથી જાણીને ૧૧૫૮૨ પ્રત્યાખ્યાન પ્રજ્ઞા પ્રત્યારાન+પરિણા ! ત્યાગ કરે, પચ્ચખાણ કર-લે ૧૧૫૮૩ પચ્ચખે પ્રત્યાખ્યાન લે-કરે, પચ્ચખાણ લે, ત્યાગે-છોડે ૧૧૫૮૪ પંડિત
શાણા, ડાહ્યા, જ્ઞાની, સમ્યફષ્ટિવાન એક્ટ કારણ તોડીને એક જ કારણથી, એક કારણ ઓછું હોય તો ૧૧૫૮૬ સમકિત અધ્યાત્મની શૈલી યથાર્થ સમજાયે પરભાવથી આત્યંતિક નિવૃત્તિ કરવી તે
અધ્યાત્મ માર્ગ, જેટલી જેટલી નિવૃત્તિ તેટલા તેટલા સમ્યક અંશ ૧૧૫૮૭ “પુગલસે પુગલમાં રક્તમાનપણું રંગાઈ જવું તે મિથ્યાત્વભાવ છે. રાતો રહે ૧.વિ.સં.૧૭૬પમાં શ્રી જ્ઞાનવિમળસૂરિના શિષ્ય કવિરાજ શ્રી નેમિદાસ રામજી
શાહ રચિત “અધ્યાત્મસારમાલા', પમી કડી ૨. શ્રી ચિદાનંદજી (વિ.સં. ૧૮-૧૯૨૪) કૃત ‘અધ્યાત્મબાવની', કડી ૧૫.
“પુગલસે રાતો રહે, જાને એહ નિધાન; તસ લાભે લોભે રહ્યો, બહિરાતમ અભિધાન” ૧૧૫૮૮ “અંતરાત્મા પરમાત્માને ધ્યાવે” અંતરાત્મપણે પરમાત્મસ્વરૂપ ધ્યાવે તો પરમાત્મા થાય ૧૧૫૮૯ સમકિતી નામ ધરાવી સમકિતી છીએ એમ કહેવરાવી ૧૧૫૯૦ પુદ્ગલભાવ પુદ્ગલ-દેહ-જડ પ્રત્યેનો ભાવ પૃ.૬૪૮ ૧૧પ૯૧ સ્વભાવ દશા આત્મા સ્વભાવમાં રહે તે દશા-સ્થિતિ ૧૧૫૯૨ વિભાવદશા આત્મા વિભાવમાં રહે તે દશા-સ્થિતિ ૧૧૫૯૩ પોરસીનો પહોર-પ્રહર, ૩ કલાક ૧૧૫૯૪ વિધિનિષેધ કરવાની આજ્ઞા અને મનાઈ, કરવું-ન કરવું, કરાય-ન કરાય ૧૧૫૯૫ નિશ્ચયનયાત્મક બોલો નિશ્ચયનયના શબ્દો ૧૧૫૯૬ લોપવામાં નોર્ અદૃશ્ય-નાશ-ઉલ્લંઘન કરવામાં ૧૧૫૯૭ દુરાગ્રહ
+ના+પ્રમ્ | ખોટો આગ્રહ પત્રાંક ૯૧૯ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૨-૫-૧૯૦૦ ૧૧૫૯૮ પ્રમત્ત-પ્રમત્ત પ્ર+મા પ્રમાદી જ પ્રમાદી; સ્વસ્વરૂપને ભૂલેલા જ ભૂલેલા ૧૧પ૯૯ અપ્રમત્ત
++મદ્ ા સ્વરૂપનું સ્મરણ રાખનારા
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૧૮ ::
તા.૨૨-૫-૧૯૦૦
તા.૨૬-૫-
૧૦૦
આ પત્રાંક ૯૨૦ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને ૧૧૬૦ સહજ પ્રકૃતિ શરીરનું સ્વાભાવિક બંધારણ, તબિયત ૧૧૬૦૧ નરમ ઢીલી, ધીમી, મંદ, અસ્વસ્થ, શિથિલ ૧૧૬૦૨ ૐ પરમ શાંતિઃ શારીરિક અસ્વસ્થતા પણ પોતે પરમ સ્વસ્થ અને પરમ શાંતસ્વરૂપ છે. આ પત્રાંક ૯૨૧ શ્રી મનસુખલાલ કીરતચંદ મહેતાને
તા.૨૩-૫-૧૯૦૦ ૧૧૬૦૩ શબ્દાંતર શબ્દફેર, શબ્દબદલી ૧૧૬૦૪ પ્રસંગ વિશેષ કોઇ પ્રસંગે, ખાસ પ્રસંગમાં ૧૧૬૦૫ વાક્યાંતર વન્યૂ+ગતમ્ | વાક્યફેર, વાક્યબદલી ૧૧૬૮૬ ઉપોદઘાત ૩++હન્ા પ્રસ્તાવના, આરંભ; ભૂમિકા; અવસર; પૃથક્કરણ ૧૧૬૦૭ ઉપશાંત કરશો શાંત રાખશો, ન કરશો, શમાવી દેજો ૧૧૬૦૮ શ્રોતા
શ્રા સાંભળનાર ૧૧૬૦૯ વાચકને વર્ા વાંચનાર, પાઠક ૧૧૬૧૦ અલ્પ અલ્પ મતાંતર નાના નાના મતભેદ પૃ.૬૪૯ પત્રાંક ૯૨૨ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૩-૫-૧૯૦૦ ૧૧૬૧૧ ૐ પરમ શાંતિઃ સંપૂર્ણ તટસ્થતા પત્રાંક ૯૨૩ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૩-૫-૧૯૦૦ ૧૧૬૧૨ પત્રાનુસાર ક્ષેત્રે પત્રમાં લખ્યા પ્રમાણે તે જગ્યાએ-ગામે
<] પત્રાંક ૯૨૪ મુનિશ્રી લલ્લુજીને ૧૧૬૧૩ વેષધારીઓ વીતરાગ વેશધારી સાધુ-સાધ્વીઓ, દ્રવ્યલિંગી મુનિઓ ૧૧૬૧૪ નરોડા અમદાવાદથી ૧૦ કિ.મી. દૂરનું ગામ જ્યાં કૃપાળુદેવ વિ.સં.૧૯૫૫-૫૬ માં
બે વાર પધારેલા, પ્રભુશ્રીજીએ વિ.સં.૧૯૫૯ માં ચોમાસું કરેલું અને ૭ મુનિ પૈકી શ્રી મોહનલાલજી મુનિની જન્મભૂમિ જે વડ નીચે કૃપાળુદેવે બોધ કરેલો
ત્યાં આરસની દેરી રાષ્ટ્રીય ધોરી માર્ગ પર છે, ગામમાં મંદિર છે. ૧૧૬૧૫ આરજાઓ આર્થિકાઓ, સાધ્વીઓ ૧૧૬૧૬ ગૃહવાસીજન ગૃહસ્થો, શ્રાવકો ૧૧૬૧૭ તે લોકો જે.દિ.સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયની દૃષ્ટિવાળા M] પત્રાંક ૯૨૫ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૮-૫-૧૯૦૦ ૧૧૬૧૮ વિનયભક્તિ વિનય કરવો, વિનયપૂર્વક ભક્તિ કરવી ૧૧૬૧૯ ચપળ ચંચળ, અસ્થિર, ચાલાક, ચતુર ૧૧૬૨૦ સામું થાય સામે પડે, વિરોધ કરે Kી પત્રાંક ૯૨૬ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
તા.૨૮-૫-૧૯૦૦ ૧૧૬૨૧ “ક્ષાયોપથમિક અસંખ્ય, ક્ષાયિક એક અનન્ય શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજ કૃત “અધ્યાત્મગીતા',
કડી ૬. રાજસ્થાનમાં બિકાનેર પાસે વિ.સં.૧૭૪૬માં જન્મેલા ખરતરગચ્છી શ્રી દેવચંદ્રજી મહારાજ રચિત “અધ્યાત્મ ગીતા” માં ૪૯ કડી છે. ક્ષયોપશમ સમકિત અસંખ્યવાર આવે-જાય છે પણ ક્ષાયિક સમકિત એક, અનન્ય, અનોખું, અનુપમ, અદ્વિતીય છે કે એક જ વાર આવે છે.
ચપળ
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________
પૃ.૫૦ ૧૧૬૨૨ પરમાર્થ
૧૧૬૨૩
પ્રતિભાસે
૧૧૬૨૪
પત્રાંક ૯૨૦ શરીર
૧૧૬૨૫
વેદનાની મૂર્તિ સ્થૂળ દૃષ્ટિવાન
૧૧૬૨૬
૧૧૬૨૭
ઇન્દ્ર
૧૧૬૨૮ ચંદ્ર
૧૧૬૨૯
નાગેન્દ્ર ૧૧૬૩૦ જિનેન્દ્ર
૧૧૬૩૧ પૂર્વની
૧૧૬૩૨ ભિન્ન
૧૧૬૩૩ જ્ઞાયક આત્મા
પત્રાંક ૯૨૮ આર્ય ત્રિભુવન
૧૧૬૩૪
૧૧૬૩૫
શ્રુત થયા
૧૧૬૩૬ સુશીલ મુમુક્ષુ ૧૧૬૩૭ ઇન્દ્ર
૧૧૬૩૮ સામાન્ય ત્રાયશ્ત્રિશત્
૧૧૬૩૯
૧૧૬૪૦ ચક્રવર્તી ૧૧૬૪૧ વાસુદેવ
૧૧૬૪૨ બળદેવ
૧૧૬૪૩
માંડલિક
૧૧૬૪૪
ઇષ્ટ
૧૧૬૪૫
૧૧૬૪૬
ભોગભૂમિ જ્ઞાતિ
:: ૪૧૯ ::
ઉત્તમ ભાવાર્થ
પ્રતિ+મામ્ । ઝાંખી થાય, ખ્યાલ આવે, સ્પષ્ટ થાય, પ્રકાશે, ચમકે
શ્રી કુંવરજીભાઈ મગનલાલને
તા.૨૮-૫-૧૯૦૦
શુ, શીવંતે । જે વિખેરાઇ જાય-વિશીર્ણ થઇ જાય તે; જીવના બધા અંગોનો સમૂહ. ઔદારિક, વૈક્રિય, આહારક, તેજસ અને કાર્યણ એમ ૫ પ્રકાર. આપણને ઔદારિક, તેજસ્, કાર્મણ : ૩ શરીર છે
વિ+મુ। વેદનાનું પૂતળું, બાવલું, આકૃતિ, સ્વરૂપ, અવતરણ ભૌતિક દૃષ્ટિવાળાને, ઇન્દ્રિય
રૂવ્ । વૈમાનિક દેવોના મુખ્ય દેવ
વર્। જ્યોતિષ્કાય દેવોમાં મુખ્ય દેવ ના1+રૂર્ । ભુવનપતિ દેવોના મુખ્ય ઇન્દ્ર
નિર્વ્ । જિનેશ્વર, જિનેશ, તીર્થંકર; બધા જિન-કેવળીમાં મુખ્ય પહેલાંની, પહેલાંના કર્મબંધની
નિર્ । જુદો, અલગ, જુદા પ્રકારનો, વિલક્ષણ જ્ઞાનસ્વરૂપી-જ્ઞાનસ્વભાવી આત્મા, જાણવાના સ્વભાવવાળો આત્મા
કોને?
તા.૯-૬-૧૯૦૦
મોરબીની નિશાળમાં નોકરી કરતા શ્રી ત્રિભોવનભાઇ વીરચંદભાઇને શ્રી ધારશીભાઇને લીધે કૃપાળુદેવનાં દર્શન-સત્સંગનો યોગ થયેલો. સ્વામીનારાયણના મંદિરે જવાની આજ્ઞા આપીને પરીક્ષા કરેલી. પછી ‘મોક્ષમાળા’, ‘આત્માનુશાસન’નાં મનનની આજ્ઞા મળેલી. આ દશાવાન પુરુષ ઘર સંબંધમાં ઓછું ધ્યાન આપતા. વિ.સં.૧૯૫૬માં કોલેરા થયો, કોઇ કુટુંબવાળા પાસે નહોતા, પણ મુમુક્ષુઓની સમક્ષ સારી રીતે દેહત્યાગ થયેલો
સાંભળ્યા, જાણ્યા
સદાચારી, સદ્ગુણી મુમુક્ષુ
સ્વર્ગ-દેવલોકમાં દેવોના રાજા; ઇન્દ્ર-સામાન્ય-ત્રાયસ્ત્રિશત્ વગેરે ભવનપતિ દેવોના પ્રકાર
સામાનિક દેવો, ઇન્દ્ર સમાન ઋદ્ધિવાળા, ઇન્દ્રને પણ આદરણીય દેવો ઇન્દ્રને સલાહ આપનાર મંત્રી સમાન, શાંતિક-પૌષ્ટિક કર્મ દ્વારા પ્રસન્ન રાખનાર પુરોહિત જેવા, ભોગાસક્ત હોવાથી દોગુંદક દેવો કહેવાય છે. છ ખંડ ભૂમિનો રાજા, સમ્રાટ, અવસર્પિણી કાળના ૧૨ ચક્રવર્તી શ્રીકૃષ્ણ, અર્ધચક્રી, ૩ ખંડના ધણી, અવસર્પિણી કાળના૯ મા વાસુદેવ, વાસુદેવના મોટાભાઇ, હળધર, બલરામ, ૯મા બળદેવ
સામાજિક, સમાજનો મુખી-આગેવાન, માંડવિયા
રૂક્। ઇચ્છિત, સારી, હિતાવહ, યોગ્ય, પ્રિય
અકર્મભૂમિ જ્યાં અસિ-મસિ-કૃષિનો વ્યાપાર નથી, ધર્મ નથી, મોક્ષ નથી અમુક ચોક્કસ સંજ્ઞાથી જાણીતો ફિરકો, ન્યાત, જાતિ
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨૦:: ૧૧૬૪૭ ગોત્રી એક જ વંશનું, સગોત્રી, પિતરાઈ ૧૧૬૪૮ છાંડશે છોડી દેશે, ત્યજી દેશે, પડતાં મૂકશે, બાજુએ મૂકશે <] પત્રાંક ૯૨૯ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૧૧-૬-૧૯૦૦ ૧૧૬૪૯ રોમાંચિત ભક્તિ મન+શ્ચિત | સંવાડા ખડાં થઈ ગયાં હોય તેવી ભક્તિ, નવાઇભરી ભક્તિ ૧૧૬૫૦
જમીનનો ટુકડો; તીર્થક્ષેત્ર-ભૂમિ; શરીર; પ્રદેશ, વિસ્તાર ૧૧૬૫૧ ધે છેડે ક્યા અંતે, કઈ સીમાએ, કઇ અવધિએ, ક્યા આશ્રયે, ક્યાં ૧૧૬૫ર આર્ય વચન ઉત્તમ વચન ૧૧૬૫૩ અવધારણ ઉલવ+ધમ્ | નિશ્ચય, નિર્ણય ૧૧૬૫૪ શ્રીમાનું શ્રીમત્ | બધા જ પ્રકારની શ્રી લક્ષ્મી શોભા ધરાવે છે તે. સામાન્ય વ્યક્તિની
આગળ લખાતો શબ્દ પણ અહીં અત્યંત બહુમાનવાચક, અનંત ચતુષ્ટય છે પૃ.૫૧ પત્રાંક ૯૩૦ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
તા.૧૧-૬-૧૯૦૦ ૧૧૬૫૫ “સમયસાર’ શ્રી કુંદકુંદાચાર્યજી કૃત “સમયસાર ગ્રંથરાજથી જુદો –
૧. શ્રી દેવસેન આચાર્યકૃત કારણ સમયસાર, કાર્ય સમયસાર ૨. શ્રી વટ્ટકેર સ્વામીકૃત મૂલાચાર'માં સમયસાર અધિકાર ૩. “સંગીત સમયસાર' : વિ.સં.૧૭૮૦માં દિગંબર આચાર્ય શ્રી પાર્શ્વદેવ
કૃત ગ્રંથ જેમાં ૯ અધિકરણ-નાદ, ધ્વનિ, સ્થાયી, રાગ, વાદ્ય, અભિનય, તાલ, પ્રસ્તાર અને આધ્યયોગ છે, ૧૬૦૦ શ્લોક છે, દિગંબર મુનિની
મુદ્રા-ધ્યાન સંબંધી વર્ણન છે. આ સમયસાર” હશે. ૧૧૬૫૬ સ્વરૂપલક્ષિત સ્વરૂપ નિહાળતો, સ્વરૂપને ધ્યાનમાં લેતો, સ્વરૂપના લક્ષવાળો ૧૧૬૫૭ તદનુયાયી પરિણતિનો નિરોધ થાય કર્મતત્ત્વને અનુસરતાં પરિણામ ન થાય તે ૧૧૬૫૮ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ ત્રિભુવનભાઈનો શાંત આત્મા શાંતિમાં જ રહે એમ પ્રભુપ્રાર્થના. >િPage #440
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨૧ :: [4] પત્રાંક ૯૩૩ કોને? ૧૧૬૭૨ કુંભક
+| નાક-મોં બંધ રાખીને શ્વાસ રોકવો તે કુંભક પ્રાણાયામ ૧૧૬૭૩ રેચક રિવ્ા ઉદરમાંથી અતિ પ્રયત્નપૂર્વકનાક, બ્રહ્મરંધ્ર અને મુખ દ્વારા વાયુને બહાર
ફેંકવો તે રેચક પ્રાણાયામ ૧૧૬૭૪ પાંચે વાયુ ૫ વાયુ કે પવનઃ પ્રાણ, અપાન, સમાન, ઉદાન અને વ્યાન
૧. પ્રાણ : શ્વાસોચ્છવાસનો વ્યાપાર કરનાર વાયુ ૨. અપાન : મૂત્ર, વિષ્ટાને બહાર કાઢનાર વાયુ ૩. સમાન : અન્નજળથી ઉત્પન્ન થતા રસને યોગ્ય સ્થાને પહોંચાડનાર ૪. ઉદાન : રસાદિને ઊંચે લઈ જનાર વાયુ
૫. વ્યાન : આખા શરીરમાં વ્યાપીને રહેલો વાયુ પૃ.૬૫ર પત્રાંક ૯૩૪ શ્રી મનસુખલાલ કીરતચંદ મહેતાને
તા.૨૭-૬-૧૯૦૦ ૧૧૬૭૫ આસ્તિકાયપણું સન્ આસ્થા, શ્રદ્ધા ૧૧૬૭૬ વીર્યપ્રવૃત્તિ પુરુષાર્થ કરવો, બળ-શક્તિ-ઉત્સાહ વાપરવાં, ઉલ્લાસવૃત્તિ ૧૧૬૭૭ ઠીક
સામાન્ય, પ્રમાણમાં સારી ૧૧૬૭૮ વિપરીત વિરુદ્ધ, ઊંધી ૧૧૬૭૯ ૐ શાંતિઃ દેહાદિક અશાતાનો ઉદય છતાં સંપૂર્ણ શાંતિ પ્રવર્તે છે તેથી લિખિતંગમાં પત્રાંક ૯૩૫ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૦-૬-૧૯૦૦ ૧૧૬૮૦ ચક્રવર્તીની સમસ્ત એક અવસર્પિણી કાળમાં ૧૨ ચક્રવર્તી થાય. આ કાળમાં અનુક્રમે સંપત્તિ ભરત, સગર, મઘવાન, સનતકુમાર, શાંતિનાથ, કુંથુનાથ, અરનાથ,
સુભૂમ, મહાપા, હરિણ, જય અને બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તી થયા ૧૪ રત્નમાં ૭ એકેન્દ્રિય રત્ન (પૃથ્વીકાય)ઃ ૧. ચક્રરત્નઃ સેનાની આગળ ગડગડાટ શબ્દ કરતું ચાલે, છ ખંડ જીતવાનો રસ્તો બતાવે ૨. છત્રરત્ન: સેના ઉપર ૧૨ યોજન લાંબા અને ૯ યોજન પહોળા છત્રરૂપ બને ૩. દંડરત્નઃ વિષમસ્થાનને સમ કરી રસ્તો સાફ સડક જેવો કરે અને વૈતાઢ્ય પર્વતની બન્ને ગુફાના
દ્વાર ખુલ્લાં કરતું ૪ હાથ લાંબું રત્ન ૪. ખગરત્નઃ ૫૦ આંગળ લાંબું, ૧૬ આંગળ પહોળું, અરધો આગળ જાડું અને અતિ તીક્ષ્ણ
ધારવાળું રત્ન હજારો ગાઉ દૂરના શત્રુનું માથું છેદી નાખે ૫. મણિરત્નઃ ઊંચે મૂકવાથી ચંદ્રની જેમ ૧૨ યોજન પ્રકાશ કરે અને હાથીના મસ્તકે બાંધવાથી
સ્વારને બીક રહેતી નથી ૬. કાંગણીરત્નઃ સોનીની એરણ જેવું અને ચક્રવર્તી જીવે ત્યાં સુધી ચંદ્ર જેવો પ્રકાશ આપે ૭. ચર્મરત્નઃ ૨ હાથ લાંબું રત્ન ૧૨ યોજન લાંબી ને ૯ યોજન પહોળી નાવ-હોડી રૂપ થઈ
જાય જેમાં સેના સવાર થઈ ગંગા-સિંધુ જેવી મહાનદીઓથી પાર થઈ જાય ૧૪ રનમાં ૭ પંચેન્દ્રિય રત્ન: ૧. સેનાપતિ રત્ન: ગંગા-સિંધુ નદીની પેલી પારના દેશને જીતનાર સેનાનો નાયક ૨. ગાથાપતિ રત્ન: ચક્રવર્તીના મહેલનો વ્યવહાર, ધાન્ય-શાક-ફળનો હિસાબ-કિતાબ રાખનાર ૩. સુથાર રત્નઃ તક્ષક કે વર્ધકી રત્ન, મહેલ-મંદિર, સૈન્ય માટે લાકડાના પુલ બાંધનાર ૪. પુરોહિત રત્નઃ શાંતિ કર્મ કરનાર; ૩૬૦ રસોઇયાનો અધિકારી
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨૨:
૫. સ્ત્રીરત્ન (શ્રીદેવી) : ૯૬૦૦૦ રાણી ઉપરાંત અતિ સુંદર એક પટ્ટરાણી
૬. અશ્વરત્ન ઃ પવનંજય ઘોડો તમિસ્ર ગુફામાંથી ઝેરી પવન નીકળતાં ૧૨ યોજન દોડનાર, આકાશમાં છલાંગ મારનાર
૭. ગજરત્ન ઃ સામા પક્ષની હાથીની સેનાને વ્યૂહરચનાથી વીંખી નાખનાર
૯ નિધિ ઃ ૮ ચક્ર પર રહેલી, ૧૨ યોજન લાંબી, ૯ યોજન પહોળી, ૮ યોજન ઊંચી મંજૂષા- પેટી ગંગા નદીના મુખ આગળ રહે છે, છ ખંડના વિજય પછી ચક્રવર્તીની સાથે પાતાળ માર્ગે નગરમાં આવે છે
૧. નૈસર્પનિધિ : ગ્રામાદિ વસાવવાની, સેનાનો પડાવ નાખવાની સામગ્રી-વિધિ પ્રાપ્ત
૨. પાંડુકનિધિ ઃ કલાકમાં ઊગી જાય તેવાં ધાન્ય અને ફળ પ્રાપ્તિ, ગણિત-ગીતોનાં માન-ઉન્માનનું
:
વર્ણન
૩. પિંગલનિધિ : મનુષ્ય-પશુનાં બહુમૂલ્ય આભૂષણની પ્રાપ્તિ
૪. સર્વરત્નનિધિ ઃ ચક્રવર્તીનાં ૧૪ રત્ન તથા સર્વ મૂલ્યવાન રત્ન, ઝવેરાતની પ્રાપ્તિ ઃ
:
હીરા, માણેક, મોતી, પન્ના, નીલમ, વૈડુર્યમણિ, અરિષ્ટમણિ, ચંદ્રકાંતમણિ, સૂર્યકાંતમણિ, પારસમણિ, પદ્મમણિ, કૃષ્ણમણિ, જ્યોતિરસ રત્ન, જંબુનંદ રત્ન, સ્ફટિક રત્ન, હંસગર્ભ રત્ન, ગજમોતી, સમુદ્ર મોતી, ગોમેદ, પોખરાજ વગેરે
૫. મહાપદ્મનિધિ : બધી જાતનાં વસ્ત્રો-પરિધાનની તથા તેને રંગવા-ધોવાની પ્રાપ્તિ
૬. કાલનિધિ : અષ્ટાંગ નિમિત્તના ઇતિહાસની તથા કુંભકારાદિ કર્મનાં શિલ્પશાસ્ત્રની પ્રાપ્તિ
૭. મહાકાનિધિ ઃ સોનું વગેરે બધી ધાતુનાં વાસણ તથા રોકડ રકમની પ્રાપ્તિ
૮. માણવક મહાનિધિ : બધા પ્રકારના અસ્ત્ર-શસ્ત્ર-આયુધની પ્રાપ્તિ
૯. શંખનિધિ : ધર્મ, અર્થ, કામ, મોક્ષનાં વિવિધ ભાષામાં કાવ્યો-નાટકો, નૃત્યોની પ્રાપ્તિ ષ ́ડમંડિત ભરત ખંડ :
૧. ગ્રામ : ૯૬,૦૦00,000 (૯૬ કરોડ) જે ગામ ફરતે કોટ હોય તે ગામ ૨. નગર : ૭૫,૦૦૦ જે નગરની ફરતે ચારે તરફ દિવાલ હોય તે
૩. ખેટ
: ૭૬,૦૦૦ નદી અને પર્વતોથી વેષ્ટિત-વીંટળાયેલ ગામ ૨૪,૦૦૦ પર્વતોથી વેષ્ટિત ગામ
૪. ખંડ
૫. મડંબ
: ૪૦,૦૦૦ ૬૨ ૫૦૦ ગ્રામની સાથે સંયુક્ત રહેવાવાળું ગામ
: ૪૮,૦૦૦ જ્યાં રત્નો ઉત્પન્ન થતાં હોય તે ગામ
૬. પટ્ટન ૭. દ્રોણ
૮. સંવાહન
૯. દુર્ગાટવી ચક્રવર્તીનો પરિવાર :
૧. ચક્રી રાણી : ૧ પટ્ટરાણી હોય, ચક્રવર્તીના મહેલમાં જ રહે, તેને વંશોત્પત્તિ નથી. ચક્રવર્તી વિક્રિયાલબ્ધિને લીધે ૯૬,૦૦૦ રૂપ ધરી ૯૬,૦૦૦ રાણી સાથે રહી શકે, હજારો સંતાન હોઇ શકે
: ૯૯,૦૦૦ નદી સાથે વેષ્ટિત હોય તે ગામ
:
૭૪,૦૦૦ ઉપસમુદ્રના તટ પર આવેલું ગામ
: ૨૮,૦૦૦ પર્વતો પર આવેલ ગામ
૨. ૩ કરોડ, પ૦ હજાર બંધુવર્ગ-મિત્રો
૩. સૌધર્મ દેવલોકનો ઇન્દ્ર મુખ્ય મિત્ર, વારંવાર મહેલના હિંડોળે ધર્મચર્ચા, અન્ય ગોષ્ઠિ કરે ૪. શરીરની સંભાળ રાખનારા ૩૬૧ વૈદ્ય
૫. ઇતર વૈદ્ય ૩૬૧
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________
૬. ખડે પગે પહેરો ભરતા ૩૬૦ અંગ રક્ષકો
૭. સ્વયંપાકી રસોઇયા ૩૬૦ઃ રોજ ૪ કરોડ મણ અનાજ, ૧૦ લાખ મણ મીઠું, ૭૨ મણ હીંગ
વપરાય !
૮. ૩૨ યક્ષદેવો ૩૨ ચામર ઢોળે
૯. ૧૨ યોજન સુધી સંભળાય તેવા ૨૪ શંખ, ૨૪ ભેરી, ૨૪ પડહ
૧૦. ૩૨૦૦૦ દિવ્ય નાટ્યશાળા
૧૧. ૩૨૦૦૦ સંગીતશાળા
૧૨. ૩૨૦૦૦ દેશના ૩૨૦૦૦ મુકુટધારી રાજા ૧૩. ૩૨૦૦૦ રાજાના ૩૨૦૦૦ સ્વામી ૧૪. ૧૬૦૦૦ ગણબદ્ધદેવોના સ્વામી ૧૫. ૮૮૦૦૦ મ્લેચ્છ રાજાઓના સ્વામી
૧૬. ૧ આર્ય ખંડ અને ૫ મ્લેચ્છ ખંડનું રાજ્ય ૧૭. ૧ કરોડ હળ
૧૮. ૩ કરોડ ગોમંડલ-ગૌશાળા
૧૯. ૧ કરોડ સોનાનાં વાસણો રસોઇ માટે
૨૦. ૧૬૦૦૦ દેવો સેવા કરે
૨૧. મનવાંછિત વસ્ત્ર, આભૂષણ, રત્ન દેવલોકમાંથી આવે
૨૨. અખૂટ નવનિધિને લીધે મનમાં ચિંતવે કે કાર્ય થઇ જાય ૨૩. નંદ્યાવર્ત નામનો ભવ્ય મહેલ
૨૪. દ૨૨ોજ મુનિને આહારદાનના ભવ્ય પ્રસંગોની ઊજવણી ચક્રવર્તીનું ઇન્દ્રિયબળ :
૧. સ્પર્શ ઃ ૯ યોજન સુધીના વિષયને જાણી શકે
૨. રસ ઃ ૯ યોજન સુધીના ૨સ જાણી શકે
૩. ગંધ ઃ ૯ યોજન સુધીના વિષયો જાણી શકે
૪. ચક્ષુ ઃ ૪૭૨૬૩ ૭।. યોજન સુધી જોઇ શકે, સવારે સૂર્યવિમાનમાં રહેલા અકૃત્રિમ જિનાલયનાં દર્શન મહેલમાંથી કરી શકે.
૫. કર્ણ ઃ ૧૨ યોજન સુધી સાંભળી શકે, ઘણી મોટી સેનાના છેડે વાત કરતા સૈનિકને સાંભળી લે
ચક્રવર્તીની રાજ્ય શ્રેણીઓ :
૧. સેનાપતિ : સેના નાયક
૨. ગણકપતિ : જ્યોતિષ નાયક ૩. વણિકપતિ : વ્યાપારીના નાયક ૪. દંડપતિ : સમસ્ત સેનાના નાયક ૫. મંત્રી : પંચાંગ-મંત્રમાં પ્રવીણ ૬. મહેત્તર : કુળવાન, ચારિત્રવાન ૭. તલવર : કોતવાલનો સ્વામી ૮. વર્ણપતિ : બ્રાહ્મણોનો સ્વામી ૯. વર્ણપતિ : ક્ષત્રિયોનો સ્વામી
:: ૪૨૩::
૧૦. વર્ણપતિ : વૈશ્યોના સ્વામી ૧૧. વર્ણપતિ ઃ શૂદ્રોના સ્વામી
૧૨. હાથી : ૮૪ લાખ ૧૩. ઘોડા : ૮૪ લાખ
૧૪. રથ: ૮૪ લાખ ૧૫. પાયદળ : ૯૬ કરોડ
૧૬. પુરોહિત : આત્મહિત કાર્યનો અધિકારી ૧૭. અમાત્ય : દેશનો અધિકારી
૧૮. મહાઅમાત્ય : સમસ્ત રાજ્યકાર્યોનો અધિકારી
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨૪ ::
ધિક્કાર
આ પ્રમાણે ૧૮ શ્રેણીનો સ્વામી તે રાજા કહેવાય, મુકુટધારી થઈ શકે ૫૦૦ મુકુટધારી રાજાના સ્વામી તે અધિરાજા ૧૦૦૦ અધિરાજાના સ્વામી તે મહારાજા
૨000 મુકુટધારી રાજાના સ્વામી તે મુકુટબદ્ધ કે અર્ધમાંડલિક રાજા 8000 મુકુટધારી રાજાના સ્વામી તે માંડલિક રાજા ૮000 મુકુટધારી રાજાના સ્વામી તે મહામાંડલિક ૧૬૦૦૦ મુકુટધારી રાજાના સ્વામી તે અર્ધચક્રી ૩૨૦૦૦ મુકુટધારી રાજાના સ્વામી તે ચક્રવર્તી, સકલ ચક્રવર્તી છે ને અ...ધ..ધ સંપત્તિ? છતાં વૈરાગ્યગુણ પ્રગટતાં પળભરમાં સંસારત્યાગ કરીને ચાલી નીકળે છે! આટલી રિદ્ધિસિદ્ધિમાં વૈરાગી ચક્રવર્તીને ક્યાંય સુખબુદ્ધિ હોતી નથી! ચક્રવર્તી દીક્ષા લઇ લે કે આયુષ્ય પૂર્ણ થાય તો પછી બધાં સાધન
સ્વસ્થાને ચાલ્યાં જાય છે. ૧૧૬૮૧ અધિષ્ઠિત ધસ્થા / રહેલા, અધિષ્ઠાનવાળા, આવી વસેલા, ઉપરી થઈને રહેલા ૧૧૬૮૨
તિરસ્કાર, ફિટકાર, નિંદા ગમન કરતી નથી { જતી નથી, ગતિ કરતી નથી ૧૧૬૮૪ અધીન (આધીન) વશ ૧૧૬૮૫ શાંતિઃ પરમ અસંગતા પત્રાંક ૯૩૦ કોને ?
તા.૨૭-૬-૧૯૦૦ ૧૧૬૮૬ ચિંતિત
વિન્ ચિંતવેલું ૧૧૬૮૭ ચિંતામણિ ચિંતિત જેનાથી પ્રાપ્ત થાય તે મણિ. પાસે હોય તો ધારેલું આપે એવો મણિ
વિચારવામાં-ઇચ્છવામાં આવેલી વસ્તુ કે વિચારને સિદ્ધ કરનારો પદાર્થ ૧૧૬૮૮ ચિંતિતા વન્તા ચેતવણી, વિચારણા, ધારણા, ચિતવન, ધ્યાન ૧૧૬૮૯ અચિંત્ય +વિન્દ્ર | ચિંતવ્યા વિના, સંકલ્પ કર્યા વગર ૧૧૬૯૦ કલ્પવૃક્ષ પુરાણો-જિનાગમો મુજબ, એવું વૃક્ષ કે તેની નીચે જે ઇચ્છા કરો તે વસ્તુ
મળે-આપે. ૧૦ વૃક્ષ છે: મનંગા, તુડિયંગા, વસ્ત્રાંગ, જ્યોતિરંગ વગેરે ૧૧૬૯૧ દરિદ્ર નિર્ધન, ગરીબ, આળસુ, નિરુત્સાહી ૧૧૬૯૨ અગિયારમું મહાવીર સ્વામીના સમયમાં થયેલા ૫ આશ્ચર્ય અને એ પહેલાં થયેલા ૫
આશ્ચર્ય આશ્ચર્ય-અપવાદ-ન બનવા યોગ્ય બનાવ મળી ૧૦ પછી ૧૧મું આશ્ચર્ય પત્રાંક ૯૩૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૮-૬-૧૯૦૦ ૧૧૬૯૩ બોરસદ ગુજરાતમાં બોરસિદ્ધ ગામ, આણંદ ૨૦, અગાસ ૧૦, કાવિઠા ૪ કિ.મી. ૧૧૬૯૪
યોગ્ય ૧૧૬૯૫ નિષેધક નિમ્ ના પાડતાં, મનાઇ કરતાં, નકારાત્મક પૃ. ૫૩ ૧૧૬૯૬ ઉદાહરણ દાખલ દાખલા તરીકે, જેમ કે ૧૧૬૯૭ રૂઢિ
સૂત્ | રીતિ, પરંપરા, પ્રથા, ચાલ; પ્રસિદ્ધિ પ્રગતિ; ઉત્પત્તિ, જન્મ ૧૧૬૯૮ સામાયિક વ્રત ૧૨ વ્રતમાં ૯ મું વ્રત. બે ઘડી (૪૮ મિનિટ) સુધી સાવદ્ય યોગથી નિવર્તી,
ઉપશાંત રહીને સ્વાધ્યાય-ભક્તિ કે માળામાં સમય ગાળવો
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨૫ ::
૧૧૬૯૯ કાયોત્સર્ગ વિ+૩+કૃના દેહભાવથી મુક્ત થઇ ધ્યાનમાં રહેવાની ક્રિયા ૧૧૭00 ખુલ્લી પ્રેરણા ચોખ્ખી, સ્પષ્ટ, ઉઘાડી, નિશ્ચયાત્મક પ્રેરણા ૧૧૭૦૧ મધ્યસ્થવત્ રહી તટસ્થ, મધ્યસ્થ રહી ૧૧૭૦૨ સમન્વિતપણું સF+નુ+ડું | સમન્વય કરીને ગોઠવેલું, સામેલ કરેલું, સંયુક્ત, સંપન્ન ૧૧૭૦૩ જ્ઞાનક્રિયા જ્ઞાન અને ક્રિયા ૧૧૭૦૪ કલ્પિત ભેદ કલ્પલા-માનેલા ભેદ > પત્રાંક ૯૩૮ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૨૮-૬-૧૯૦૦ ૧૧૭૦૫ સમયચરણસેવા શાસ્ત્રમાં કહેલ ચારિત્રની સેવા આપનાં ચરણની સેવા ૧૧૭૦૬ લોકવિરુદ્ધ લોકોથી-સમાજથી વિરુદ્ધ ૧૧૭૦૭ તીર્થાર્થે તીર્થમાં જવા માટે-કાજે-વાતે પત્રાંક ૯૩૯ શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
તા.૨૦-૯-૧૯૦૦ ૧૧૭૦૮ તીણ વેદના આકરી, દાહક, ઉગ્ર વેદના ૧૧૭૦૯ સ્વરૂપભ્રંશવૃત્તિ સ્વરૂપ+વં સ્વરૂપથી ભ્રષ્ટ-પતિત પડી જવાનું વલણ-વર્તન ૧૧૭૧૦ ઉપશમ ઇન્દ્રિયસંયમન, કષાય મંદત ૧૧૭૧૧ ૐ શાંતિઃ સમ્યક ચારિત્ર રૂપ રત્નત્રયની પ્રાપ્તિની શાંતિ પત્રાંક ૯૪૦ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા.૨૦-૯-૧૯૦૦ ૧૧૭૧૨ અશાતા મુખ્યપણું મ+શો | મુખ્યપણે અસુખ, અનાનંદ, અપ્રસન્નતા, અસુંદર ૧૧૭૧૩ ઉદયમાન ++મત્ ! ઉદયમાં ચાલતી, ઉદયમાં વર્તતી ૧૧૭૧૪ આરોગ્યતા
+હમ્ | અ-રોગિતા, તંદુરસ્તી, સ્વાથ્ય ૧૧૭૧૫ ગચ્છવાસી મૂવમ્ સમુદાય, ફિરકી, સંપ્રદાય, સંઘાડાવાળા, તે તે વૃક્ષવાસી ૧૧૭૧૬ ક્ષમાપત્ર ક્ષ+પ સંવત્સરી નિમિત્તે કે એ સિવાય ખમાવવાનો પત્ર, કાગળ ૧૧૭૧૭ ૐ શાંતિઃ કેવળીની દશા, જાણે આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ સંભારી લીધું! y.૫૪ પત્રાંક ૯૪૧ શ્રી મુનદાસભાઈ પ્રભુદાસભાઈ પટેલને
તા.૧૪-૮-૧૯૦૦ ૧૧૭૧૮ - યોગ
યોજના, અનુકૂળતા, અવસર, તક, જોગ ૧૧૭૧૯ અતિચાર દોષ, ઉલ્લંઘન, વ્રતભંગ ૧૧૭૨૦ સ્વેચ્છાચાર પોતાની મરજી મુજબ, સ્વચ્છેદે ૧૧૭૨૧ ઉમેદ
સુણાવના મુમુક્ષુ, કૃપાળુદેવને અનંતાનુબંધીનું સ્વરૂપ પૂછનાર ભાઈ પત્રાંક ૯૪૨ શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
તા.૧૫-૮-૧૯૦૦ ૧૧૭૨૨ સવિનય
+વિ+ની આત્માને દૂર કર્મોથી કરીને મોક્ષે લઈ જાય તે વિનયપૂર્વક-સહિત ૧૧૭૨૩ નિવૃત્તિભૂત નિવૃત્તિ થાય, નિરાંત થાય, નિવર્તન થાય, પાછા ફરાય તેવા ૧૧૭૨૪ ગ્રહણકર્તા ગ્રહણ-ધારણ કરનાર, ગ્રાહક ૧૧૭૨૫ સબળ
બળવાન, વધુ, અધિક ૧૧૭૨૬ યોગશાસ્ત્ર શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય વિરચિત ગ્રંથ જેમાં ૧૨ પ્રકાશ અને ૧૦૦૯ શ્લોકમાં
યોગીનાથ મહાવીર સ્વામી, શ્રાવકનાં ૧૨ વ્રત, સમ્યકત્વ અને ૧૨ ભાવનાનું
સ્વરૂપ સમજાવ્યું છે. ૧૧૭૨૭ ચાર પ્રકાશ ૪પ્રકરણ; ૧લામાં યોગનું સ્વરૂપ તથા પમહાવ્રત સદૃષ્ટાંત; રજામાં સમકિતનું,
૫ અણુવ્રતનું ૩જામાં ગુણવ્રતનું ૪થામાં ૧૨ ભાવનાનું વર્ણન
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨૬ ::
૧૧૭૨૮
૧૧૭૨૯
૧૧૭૩૦
><
૧૧૭૩૧
૧૧૭૩૨
૧૧૭૩૩ ૧૧૭૩૪ અષ્ટમી ૧૧૭૩૫ ચતુર્દશી ૧૧૭૩૬ પર્વતિથિ
૧૧૭૩૭
૧૧૭૩૮
પૃ.૫૫
૧૧૭૩૯
૧૧૭૪૧
૧૧૭૪૨
૧૧૭૪૩
તવત્
મુજબ
તત્+વત્ । તે આત્મબલાધીનતા આત્મબળને અધીન થવું, વશ થવું, આત્માની બળજબરી ૐ શાંતિઃ
હવે કંઇ કહેવાનું નથી, કહેવાનું બાકી નથી એવા અર્થમાં
પત્રાંક ૯૪૩
શ્રી અંબાલાલભાઈ લાલચંદભાઈને
પ્રધાન
૧૧૭૪૦ ત્રિભોવન
૧૧૭૪૪
૧૧૭૪૫
૧૧૭૪૬
૧૧૭૪૭
૧૧૭૪૮
૧૧૭૪૯
સ્વાત્મવીર્ય
ગોપવ્યા સિવાય
સુનિયમિત
સુશીલ
પત્રાંક ૯૪૪ કીલાભાઇ
ભૂંડું કરવામાં નિવૃત્તિ પરાયણતા
પત્રાંક ૯૪૫
શ્રી પર્યુષણ
આરાધના
પ્ર+ધા। મુખ્ય
પોતાના આત્માની શક્તિ, પોતાનું બળ
છુપાવ્યા વિના
આઠમ
ચૌદશ
આઠમ, ચૌદશ, પૂનમ-અમાસ (પાખી)નો દિવસ સારી રીતે નિયમપૂર્વક, શ્રેષ્ઠ નિયમપૂર્વક
સદાચરણ, સારિત્ર, ખાનદાની
તા.૧૦-૮-૧૯૦૦
શ્રી ત્રિભોવનભાઈ માણેકચંદભાઈને
તા.૨૦-૮-૧૯૦૦
શ્રી કીલાભાઇ ગુલાબચંદભાઇ, ખંભાતના મુમુક્ષુ, ખંભાતમાં વિ.સં.૧૯૪૭ માં કૃપાળુદેવનાં દર્શન, વિ.સં.૧૯૪૮માં આણંદમાં શા.પ્રેમચંદ રાયચંદની ધર્મશાળામાં સત્સંગમાં વગર પૂ૨ે બધા પ્રશ્નનું સમાધાન પામનાર શ્રી ત્રિભોવનભાઇ માણેકચંદભાઇ, ખંભાતના મુમુક્ષુ, વિ.સં.૧૯૪૬માં કૃપાળદેવનો સમાગમ મુંબઇમાં, પત્રાંક ૧૦૫ વાળા ‘મહાવીરના બોધને પાત્ર કોણ ?’ નાં ૧૦ વચન આપ્યાં. એ જ વર્ષે ખંભાતમાં સમાગમમાં જ્યોતિષનો મોહ ઓછો કરાવ્યો. વિ.સં.૧૯૪૭નાં બેસતાં વર્ષે તેમના ભાઇ છોટાલાલભાઇને ત્યાં, અને વિ.સં.૧૯૫૨માં શ્રી રાળજમાં પર્યુષણ પર્વ અને ૧૮ દિવસ, કાવિઠામાં વિ.સં.૧૯૪૯ માં કંસારી ગામમાં, વિ.સં. ૧૯૫૧ માં ઉંદેલ ગામમાં કૃપાળુદેવના બોધનો લાભ લેનારા બડભાગી.
ખરાબ, બૂરું, ગંદું, અકલ્યાણ કરવામાં, કપટ કરવામાં નિવૃત્તિ માટેની તત્પરતા, નિવૃત્તિમાં તન્મયતા, તૈયારી
તા.૨૦-૮-૧૯૦૦
કોને પરિવત્ । પરિ+ઙણ્ । પર્યુષણ પર્વનું બહુમાનપણું સૂચવવા વર્ષમાં ઓછામાં ઓછા ૮-૧૦ દિવસ માટે કરાતી આત્માની આરાધના. જે.આમ્નાય શ્રાવણ વદ ૧૨-૧૩ થી ભાદરવા સુદ ૪-૫ અને દિગ.આમ્નાય ભાદરવા સુદ ૫ થી ભાદરવા સુદ ૧૪ એમ ૧૦ દિવસ ગણે છે
પ્રભાતે
પ્ર+ભા । પ્રાતઃકાળે, પરોઢે
ઉપશાંત વ્રત
કષાયનું ઉપશમન, વૃત્તિઓ શાંત કરવા, સમતા ભાવ રાખવા સામાયિક વ્રત બે ઘડીથી ચાર ઘડી સુધી ૪૮ મિનિટ કે ૯૬ મિનિટ સુધી પદ્મનંદિ’ શ્રુત
શ્રી પદ્મનંદિ મુનિ વિરચિત ‘પદ્મનંદિ પંચવિંશતિ’ શાસ્ત્ર દિવસના મધ્ય ભાગમાં, બપોરે
મધ્યાહ્ને
‘સુદૃષ્ટિતરંગિણી' ‘કર્મગ્રંથ' સમજવા પંડિત ખૂબચંદજી કૃત ગ્રંથ, ભાષા ઢૂંઢારી (જૂની હિન્દી) વિ.સં.૧૮૩૮માં કવિ ટેકચંદજીએ વનિકા લખી છે.
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરમોપકારી પરમ પૂજ્ય શ્રી બ્રહ્મચારીજી
વિ.સં. ૧૯૪૫ શ્રાવણ વદ ૮ કોણ જન્માષ્ટમી
બધીમી
સમાધિ 1.સ. ૨૦૧૦ કારતક સુદ ૭ તા. ૧ ૩ - ૧૧ - ૧૯૫૩
અગા છે!
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨૭:: ૧૧૭૫) સાયંકાળે સાંજે, સંધ્યાકાળે ૧૧૭૫OA રાત્રિભોજન સર્વ સૂર્યાસ્ત બાદ બીજે દિવસે સૂર્યોદય સુધી અસણં-અન્ન વગેરેનો, પાણં-પીવા
પ્રકારનાનો યોગ્ય પાણી સહિત વસ્તુનો, ખાઇમ-મુખવાસ વગેરેનો અને સાઇમ-સૂકા મેવા
સર્વથા ત્યાગ વગેરેનો સંપૂર્ણ-સર્વ પ્રકારે ત્યાગ ૧૧૭૫૧ આહારગ્રહણ ભોજન લેવું ૧૧૭૫૨
પંચમી પર્યુષણ દરમ્યાનની પાંચમ એટલે ભાદરવા સુદ પાંચમ ૧૧૭૫૩ કાળનિર્ગમન +ન+ન્ ! સમય પસાર કરવો ૧૧૭૫૪ લીલોતરી ની+પત્રિકા સત્તરમા | લીલાં લીલાં પાનવાળી વનસ્પતિ, શાકભાજી ૧૧૭૫૫
પૂનમ, પૂર્ણિમા, હિંદુ મહિનાનો ૧૫ મો દિવસ (ગુજરાત-મહારાષ્ટ્રમાં) ૧૧૭પ૬ શમમ્ લિખિતંગ ઇન્દ્રિયો અને વાસનાઓની શાંતિ, સંયમ, આત્મજ્ઞાનમાં
જરૂરી હિલચાલ સિવાય બીજી બધી હિલચાલ અટકાવવાની પ્રક્રિયા આ પત્રાંક ૯૪૬ કોને ?
ઓગસ્ટ-સપ્ટે. ૧૯૦૦ ૧૧૭પ૭ “પ્રજ્ઞાવબોધ” ભાગ કૃપાળુદેવે લખ્યા મુજબ “મોક્ષમાળા'નો ૪થો ભાગ, ૧૦૮ શીર્ષક.
શ્રી લલ્લુજી મુનિ તે જ શ્રી લઘુરાજ સ્વામી, તે જ પ્રભુશ્રીજી. તેમના વિરહમાં પ.પૂ.બ્રહ્મચારીજીએ ૧૦૮ શીર્ષક મુજબ ખૂબ સ-રસ ૧૦૮ પુષ્પો-પદ્યો ગૂંથ્યાં છે તે “પ્રજ્ઞાવબોધ', શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આશ્રમ, અગાસથી ઇ.સ.૧૯૫૫ માં
પ્રકાશિત થયેલો છે. ૧૧૭૫૮ સંકલના સ+7 | ગોઠવણી, રચના, ઘણી વસ્તુ-વાતને એક જગાએ એકત્ર કરવી ૧૧૭૫૯ સુખશય્યા સુખની પથારી, સુખ જ્યાં નિરાંતે સૂવે છે તે બિછાનું-પલંગ.
સૂત્ર મુજબ ૪ સુખશધ્યા – સ્વાનુભવ, સંતોષ, સંયમ, ધીરજ ૫.૫૬ ૧૧૭૬૦ વ્યાવહારિક જીવો નિત્ય નિગોદ કે અવ્યવહાર રાશિમાંથી વ્યવહાર રાશિમાં આવેલા જીવો ૧૧૭૬૧ અનેકાંત બનેવી+૩ન્ત ા અંત એટલે ધર્મ. અનેકધર્મ-દૃષ્ટિબિંદુ ૧૧૭૬૨ પ્રમાણતા પ્ર+માં સપ્રમાણ-સમપ્રમાણ હોવાપણું ૧૧૭૬૩ સાર્વત્રિક સર્વવ્યાપી, સર્વ સ્થળે રહેતું; સાર્વજનિક; સર્વ કાળમાં, સર્વ પરિસ્થિતિમાં ૧૧૭૬૪ દેશધર્મ અંશે ધર્મપાલન, ગૃહસ્થ-શ્રાવકધર્મ; પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૩૭ ૧૧૭૬૫
શ્રાવકને બોધ; પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૪૬ ૧૧૭૬૬ પ્રશસ્ત યોગ પ્રશંસિત-ઉત્તમ, શાસ્ત્રોક્ત વિધાન પ્રમાણેનો, પરમાત્માનો યોગ; પુષ્પ ૪૭ ૧૧૭૬૭ વૈતાલીય અધ્યયન વૈતાલીય નામનો અર્ધસમ-માત્રામેળ-અક્ષરમેળ મિશ્ર છંદ; રાજાને
જગાડવા ભાટ દ્વારા કરાતી સ્તુતિ તેનું અધ્યયન; પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૫૪ ૧૧૭૬૮ માથે ન જોઇએ શાલિભદ્રજીની જેમ (શ્રેણિક રાજા પધારતાં) “મારે ય માથે કોઇક છે,
માથે ન જોઇએ તેવી ભાવના; પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ પ૭-૫૮ ૧૧૭૬૯ (ચાર) ઉદયાદિ ભંગ જીવને થતો કર્મબંધ, ઉદય, ઉદીરણા, સત્તા; પ્રજ્ઞા પુષ્પ ૫૯-૬૦ ૧૧૭૭0 જિનમત નિરાકરણ જિનમતથી નિવેડો, જિનમતથી અન્ય મતો રદબાતલ; પ્રજ્ઞા પુષ્પ ૬૧ ૧૧૭૭૧ મહામોહનીય સ્થાનક સામાન્ય રીતે આઠે કર્મનાં, વિશેષ રીતે મોહનીય કર્મ બંધાવાનાં ૩૦
નિમિત્તસ્થાન, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ દુર ૧૧૭૭ર તીર્થકરપદસંપ્રાપ્તિ સ્થાનક તીર્થંકર પદ મેળવવાનાં ૨૦ કારણ, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૬૩
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨૮ :: ૧૧૭૭૩ માયા
છળકપટ, પ્રપંચ; પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૬૪ ૧૧૭૭૪ પરિષહજય મુનિનો ૨૨ પરિષહ પરનો વિજય. પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૬૫ ૧૧૭૭૫ વિરત્વ વિરતા, પરાક્રમ, શૌર્ય. બંધાયેલાને છોડાવનારા મુક્તિવીરોનું મહાવીરત્વ,
પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૬૬ ૧૧૭૭૬ પાંચ પરમપદ પંચપરમેષ્ઠિ પદ અરિહંત-સિદ્ધ-આચાર્ય-ઉપાધ્યાય-સાધુ: પ્રજ્ઞા પુષ્પ ૬૮ ૧૧૭૭૭ અવિરતિ અવ્રત, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૬૯ ૧૧૭૭૮ અધ્યાત્મ વસ્તુ (આત્મા)નું સ્વરૂપ, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૭૦ ૧૧૭૭૯ મંત્ર
રહસ્ય, ભેદ, મનને રક્ષણ આપે છે, રહસ્યપૂર્ણ વાક્ય; પ્રજ્ઞા પુષ્પ ૭૪ ૧૧૭૮૦ છ પદ નિશ્ચય આત્મા છે, નિત્ય છે, કર્તા છે, ભોક્તા છે, મોક્ષ છે, મોક્ષનો ઉપાય છે :
આ છ પદનો નિશ્ચય, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૭૫ ૧૧૭૮૧ મોક્ષમાર્ગની અવિરોધતા મોક્ષમાર્ગની અનુકૂળતા; વિરોધનો અભાવ. પ્રજ્ઞા. પુષ્પ ૭૬ ૧૧૭૮૨ સનાતન ધર્મ શાશ્વત ધર્મ, રાગાદિ રહિત થવું તે, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૭૭ ૧૧૭૮૩ સૂક્ષ્મ તત્ત્વ પ્રતીતિ ક્ષાયિક સમકિત, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૭૮ ૧૧૭૮૪ સમિતિ-ગુપ્તિ યત્ના-કાળજીપૂર્વક કરાતી ક્રિયા તે સમિતિ. પ સમિતિ ઇર્યા-ભાષા-એષણા
આદાન નિક્ષેપણ-ઉત્સર્ગ. જેના વડે સંસારમાં પડતા પ્રાણીનું રક્ષણ થાય તે
ગુપ્તિ. મનોગુપ્તિ, વચનગુપ્તિ અને કાયગુપ્તિ, પ્રજ્ઞા પુષ્પ ૭૯ ૧૧૭૮૫ નિર્જરાક્રમ કર્મના ખરી જવાનો, આત્મપ્રદેશથી ખરી પડવાનો, ક્રમ, પ્રજ્ઞા પુષ્પ ૮૨ ૧૧૭૮૬ આકાંક્ષા સ્થાનકે કેમ વર્તવું? કાંક્ષા મોહ કે દર્શનમોહ હોય ત્યારે કેમ વર્તવું તે અંગે, ૫.૮૩ ૧૧૭૮૭ મુનિધર્મ યોગ્યતા મુનિપણું, મુનિપદ પાળી શકું એવી પાત્રતા, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૮૪ ૧૧૭૮૮ પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન અને પરોક્ષ જ્ઞાન, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૮૫ ૧૧૭૮૯ ઉન્મત્તતા ઉન્માદ, જગતવાસી જીવોની ઉન્મત્તતા અને ભગતની ઉન્મત્તતા, પુષ્પ ૮૬ ૧૧૭૯૦ અંતર્મુહૂર્ત ૨ ઘડી એટલે ૪૮ મિનિટમાં ૧ સમય ઓછો તે ઉત્કૃષ્ટ અંતર્મુહૂર્ત, માત્ર ર સમય
તે જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત, ૨ થી ૯ સમય તે મધ્યમ અંતર્મુહૂર્ત, પ્રજ્ઞાવબોધ પુ.૯૦ ૧૧૭૮૧ દર્શન સ્તુતિ સમ્યક્દર્શનની સ્તુતિ, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૯૧ ૧૧૭૯ર વિભાવ પદાર્થ જે સ્વરૂપે છે તેનાથી જુદું સ્વરૂપ તે પદાર્થમાં જણાય છે તેનો વિભાવ,
પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૯૨ ૧૧૭૯૩ રસાસ્વાદ ર+ના+સ્વર્ા આત્માના અનુભવનો આસ્વાદ, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૯૩ ૧૧૭૯૪ અહિંસા અને સ્વચ્છંદતા યત્નાથી વર્તે તો અહિંસા, ફાવે તેમ વર્તે તો સ્વચ્છંદ, પુષ્પ ૯૪ ૧૧૭૯૫ અલ્પ શિથિલપણાથી સહેજ જ ચૂકવાથી, મંદતાથી, ઢીલાશથી મોટાં પાપ, ભારે ભૂલ,
મહાદોષના જન્મ મોટા અવગુણ-અપરાધ-કલંક-લાંછન-દૂષણ; પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૫ ૧૧૭૯૬ પારમાર્થિક સત્ય વસ્તુનું સ્વરૂપ યથાર્થ જાણી-અનુભવી બોલાય તે, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૯૬ ૧૧૭૯૭ જિનભાવના શાંતરસથી પૂર્ણ એવા જિન જેવી શાંત ભાવના, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૯૮ ૧૧૭૯૮ મહપુરુષ ચરિત્ર મોટા પુરુષો, તીર્થકરોનાં ચરિત્ર, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૯,૧૦,૧૧,૧૭, ૧૮, ૧૯,
૪૨, ૪૩, ૪૪, ૪૫, ૮૭, ૮૮, ૮૯, ૯ થી ૧૫ ૧૧૭૯૯ હિતાર્થી પ્રશ્નો (આત્માના) હિત માટેના પ્રશ્નો-સવાલો, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૧૦૬,૧૦૭ ૧૧૮૦૦ સમાપ્તિ અવસર સમ્+આ| અંત આવતાં-પૂર્ણ થતાં સંકેલવાનો પ્રસંગ, પૂર્ણાલિકા મંગલ;
મૃત્યુ મહોત્સવ, પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૧૦૮
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૨૯:: પૃ. ૫૦ પત્રાંક ૯૪૦ કોને ?
તા.૨૮-૧૦-૧૯૦૦ ૧૧૮૦૧ વઢવાણ કેમ્પ હાલનું સુરેન્દ્રનગર, તે સમયે વઢવાણ ગામથી દૂર એકાંતમાં છાવણી ૧૧૮૦૨ કેનો, કેની કોનો, કોની ૧૧૮૦૩ કેટલા ચિત્ ! થોડું કે વધુ એવો અનિશ્ચિત ખ્યાલ આપતું ૧૧૮૦૪ કાયે વ્યવહાર કામકાજ, કામગીરી ૧૧૮૦૫ વખત સમય, કાળ, અવસર ૧૧૮૦૬ હાનિકર્તા નુકસાન કરનાર, ગેરલાભ કરનાર ૧૧૮૦૭ શાંતિ શમન, નિરાંત, નિવૃત્તિ, નીરવતા આ પત્રાંક ૯૪૮ કોને ?
તા.૧૪-૧૨-૧૯૦૦ ૧૧૮૦૮ શિવ, મુંબઈ મુંબઇનું એક પરું, સાયન ૧૧૮૦૯ મદનરેખાનો અધિકાર શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર, અધ્યયન ૯, નમિરાજ ઋષિનાં ચારિત્રની ટીકામાં
માલવ પ્રાંતમાં સુદર્શનપુર નગરના રાજા મણિરથ અને નાના ભાઇ યુગબાહુ વચ્ચે એટલી પ્રીતિ કે રાજગાદી પણ નાના ભાઇને સોંપી દીધી. પણ નાના ભાઇની અતિ સૌંદર્યવતી મદનરેખા-મયણરેહામેળવવાની ઇચ્છા ખરી. જંગલમાં નાના ભાઈની તરવારથી હત્યા કરીને અંધારામાં પાછા ફરતા મણિરથનું સર્પદંશથી મરણ થયું. મદનરેખાનો પુત્ર ચંદ્રયશ રાજા થયો. મદનરેખાએ મરતા પતિને ધર્મ સંભળાવીને જંગલમાં આગળ વાટ પકડી. પુત્રજન્મ થયો કે વિદ્યાધર તેને એકલીને વિમાનમાં લઈ ગયો. મોહિત હતો, સંસ્કારી પણ હતો. તરત જ મુનિ થયેલા પિતાના દર્શનાર્થે ગયાં. ૪ જ્ઞાનના ધણી તે મુનિના બોધથી મદનરેખા સાધ્વી બન્યાં. વિદ્યાધરે પણ સમજીને ક્ષમા માગી. પેલી બાજુ નવજાત બાળકનું પાલન મિથિલા નરેશનિઃસંતાન હોઇ પૂરા પ્રેમ કરતા હતા અને રાજા બનાવ્યો. મિથિલાપુરી અને સુદર્શનપુરના રાજા સત્તા માટે યુદ્ધમેદાનમાં આવ્યા ત્યારે સાધ્વી મદનરેખાએ બન્નેને પોતાની ઓળખાણ આપી, સઘળી હકીકત કહી, બન્ને ભાઈ જ છો તેમ જણાવ્યું. બન્ને ભાઇઓ બોધ પામ્યા, પ્રેમથી મળ્યા, મોટા ચંદ્રશે ત્યારે જ દીક્ષા લીધી અને નાના તે નમિ રાજર્ષિ ‘ભાવનાબોધ માં આવે છે તે જ.
.સ.૧૭૫૩ માં કવિ હરસેવકે “મયણરેહા રાસ રચ્યો છે. ૧૧૮૧૦ ઋષિભદ્રપુત્રનો “શ્રી ભગવતી સૂત્ર” શતક ૧૧,ઉદ્દેશ ૧૨ માં છે. મહાવીર સ્વામીના સમયમાં અધિકાર આલંભિકા નગરીમાં ઋષિભદ્રપુત્ર નામે મુખ્ય શ્રમણોપાસક થયા. ધર્મચર્ચામાં
દેવોનાં જઘન્ય ૧૦ હજાર વર્ષ અને ઉત્કૃષ્ટ ૩૩ સાગરોપમનાં આયુષ્યની વાત કહી. શ્રાવકોને શંકા થતાં, મહાવીર સ્વામીને પૂછતાં, જવાબ ખરો છે તેમ કહ્યું. દીક્ષા લેવા અસમર્થ પણ શ્રાવકપણું પૂરું કરી દેવલોકગમન થયું. ત્યાંથી
મહાવિદેહ ક્ષેત્રે જઈ તે જ ભવે મોક્ષે જશે. પૃ.૫૮ ૧૧૮૧૧ મંડળ
વર્તુળ, જૂથ, સમૂહ, સમુદાય ૧૧૮૧૨ શાસ્ત્ર પ્રમાણ શાસ્ત્રજ્ઞાન, શાસ્ત્રની સાબિતી ૧૧૮૧૩ ઉદ્વેગ
+વિન્ ખેદ, ખિન્નતા, ગભરાટ, શોક, ક્ષોભ
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________
* ૪૩૦ ::
૧૧૮૧૪
પત્રાંક ૯૪૯
કોને
તિથ્યલ, વલસાડ વલસાડથી ૫-૭ કિ.મી. દૂર દરિયાકિનારે આવેલું સ્થળ, પોષ સુદ ૮ થી મહા વદ ૫ સુધી કૃપાળુદેવે સ્થિરતા કરેલી દિલાસા-ભરિત દિલસોજી-આશ્વાસન-સાંત્વન ભરેલો; ખરખરાનો કાગળ સાર-સંભાળ, માવજત, દવા વગેરે રૂપે સેવા-ચાકરી લોકદૃષ્ટિ, લોકસમજ
૧૧૮૧૫
૧૧૮૧૬
સારવાર
૧૧૮૧૭ લોકસંજ્ઞા
૧૧૮૧૮
ધ્રુવકાંટો શ્રીમંતતા
૧૧૮૧૯
૧૧૮૨૦
સત્તા
૧૧૮૨૧
આત્મશાંતિ
૧૧૮૨૨
નિર્વસ્ત્ર
૧૧૮૨૩
પરમ સમાધિ
>
પત્રાંક ૯૫૦
૧૧૮૨૪
અધિકારી
૧૧૮૨૫
૧૧૮૨૬
૧૧૮૨૭
૧૧૮૨૮
૧૧૮૨૯
૧૧૮૩૦
૧૧૮૩૧
૧૧૮૩૨
>
૧૧૮૩૩
૧૧૮૩૪
પ્રવાસ
૧૧૮૩૫
સહરાનું રણ ૧૧૮૩૬ પ્રઘટના કરતાં .
૧૧૮૩૭
ઉદયમાન
૧૧૮૩૮
૧૧૮૩૯
૧૧૮૪૦
પૃ.૫૯
૧૧૮૪૨
૧૧૮૪૩
૧૧૮૪૪
દીક્ષા
સંપાદન
ઉપરામ વૃત્તિ વૃદ્ધિમાન
ત્યાગનાર
ત્યાગ દેનાર
ઉદયાનુસાર ૐ શાંતિ
પત્રાંક ૯૫૧
ત્વરાથી
હોકાયંત્ર, ઉત્તર દિશા બતાવનારું યંત્ર; અચળ નિશ્ચિત કાંટો-પારાશીશી શ્રીમંતાઇ, શ્રીમંતપણું, ધનિકતા, ધનવાનપણું, ધનદોલત
અધિકાર
આત્માની શાંતિ
કપડાં વિનાની, આવરણ વિનાની (એટલી ગરીબાઇ)
પરમ શાંતિ
મુનિશ્રી લલ્લુજીને
યોગ્યતાવાળો જીવ
સર્વસંગ પરિત્યાગ, સંયમ, ચારિત્ર
પ્રાપ્ત કરવું ઉપરામતા, નિર્વેદ, વૈરાગ્ય વર્ધમાન, વધતો જતો
સંસારનો ત્યાગ કરનાર, દીક્ષા લેનાર
દીક્ષા આપનાર
ઉદય મુજબ
સામ્ય, મોહક્ષોભવિહીન પરિણામની ધારા
કોને
અન્યથા
અવ્યાબાધ સ્થિરતા
ૐ શાંતિ
પત્રાંક ૯૫૨
૧૧૮૪૧ અપ્રાકૃત ક્રમ
પત્રાંક ૯૫૩
અનંત શાંતમૂર્તિ
ચંદ્રપ્રભ સ્વામી
શો
તા.૧૫-૧-૧૯૦૧
જ્યાં વિ.સં. ૧૯૫૭ ના
તા.૨૩-૨-૧૯૦૧
ઉતાવળથી, ઝડપથી, વેગથી, તાકીદે, જલ્દી, શીઘ્રતાથી મુસાફરી, યાત્રા
વેરાન રણ, ઉત્તર આફ્રિકાનું સહરા નામનું વિશાળ રણ પ્ર+ઘટ્। ઘટતાં, બનતાં, રચના થતાં, હકીકત થતાં +ૐ । ચડતી પામતો, ઉત્પન્ન થતો, પ્રગટ થતો
બીજી રીતે; ઊલટું, વિરુદ્ધ; ઇત્યાદિમાં, ઇત્યાદિ સ્થળમાં; નિષ્કારણ બાધા, વિઘ્ન ન આવી શકે તેવી સ્થિરતા, સંપૂર્ણ સ્થિરતા પૂર્ણ શાંતિ, પરમ શાંતિ, ચરમ શાંતિ
શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને
અસ્વાભાવિક, પ્રકૃતિથી ભિન્ન, ઇશ્વરી લીલાનો ક્રમ
શ્રી સુખલાલભાઈ છગનભાઈને શાશ્વત શાંતમૂર્તિ
૮ મા તીર્થંકર શ્રી ચંદ્રપ્રભ સ્વામી
શું?
તા.૮-૩-૧૯૦૧
તા.૧૮-૩-૧૯૦૧
તા.૨૨-૩-૧૯૦૧
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________
IN9I9999999999999999IINI999
DIGrಣ ಇಣಾಗಾಣ೫ಣಣಣ್ಣ
संसारतापतप्तानाम् जीवानाम् यः सुरद्रुमः । गुरुः स राजचन्द्रो मे दद्यान्मुक्तिनिकेतनम् ॥
પૂ.પંડિત શ્રી ગુણભદ્રજી રચિત
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરમકૃપાળુદેવ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી
વિ. સં. ૧૯૫૬ : ઇ.સ. ૧૯૦૦
| વઢવાણ કેમ્પ
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૩૧ :: ૧૧૮૪૫ ૐ શાંતિ સમતા, સમતા જ છે આ પત્રાંક ૫૪ કોને ?
તા.૨૮-૩-૧૯૦૧ ૧૧૮૪૬ ઇચ્છે છે ચહે, ચાહે, ઇચ્છી રહ્યા છે, ઉપાસે છે ૧૧૮૪૭ જોગીજન યોગીઓ, જેના મન-વચન-કાયાના યોગ સ્થિર થઇ અંતરવૃત્તિ મોક્ષમાર્ગમાં
જોડાઈ છે તે યોગી ૧૧૮૪૮ આત્મસ્વભાવ આત્માનો સ્વભાવ ૧૧૮૪૯ સુખદાઇ સુખદાયક, સુખદાયી, સુખદાતા, સુખ દેનારાં ૧૧૮૫) જિન પ્રવચન જિન શાસ્ત્ર-વાચન-સૂત્ર-સિદ્ધાંત ૧૧૮૫૧ મતિમાન બુદ્ધિમાન, બુદ્ધિશાળી ૧૧૮૫ર સુખખાણ સુખની ખાણ ૧૧૮૫૩ સંગતિ સંગત, સાથ, સંયોગ, મેળાપ ૧૧૮૫૪ રતિ
પ્રેમ, પ્રીતિ; બળ, શક્તિ ૧૧૮૫૫ ઘટિત બને, થાય, યોગ્ય હોય, બંધબેસતા આવે ૧૧૮૫૬ અનુયોગ સૂત્રનો અર્થની સાથે સંબંધ યોજવો તે, શ્રુતજ્ઞાનનો પ્રકાર, વ્યાખ્યા;
ધર્મકથાનુયોગ (પ્રથમાનુયોગ), દ્રવ્યાનુયોગ, ચરણાનુયોગ, કરણાનુયોગ ૧૧૮૫૭ પ્રવચનસમુદ્ર શ્રુતસાગર, શાસ્ત્રસમુદ્ર, સર્વજ્ઞનો જ્ઞાનરૂપી સાગર-દરિયો ૧૧૮૫૮ ઊલટી આવે ઉલ્લસી આવે ૧૧૮૫૯ પૂર્વ ચૌદ ૧૨ મા દૃષ્ટિવાદ અંગનો એક ભાગ અને સૌથી પહેલાં લખાયાં તેથી ‘પૂર્વ'. ૧. ઉત્પાદ પૂર્વઃ જીવ, કાળ અને પુગલદ્રવ્યના ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રૌવ્યનું વર્ણન, ૧૦ વસ્તુ,
૨૦૦ પ્રાભૃત અને ૧ કરોડ પદ છે. ૨. અગ્રાયણીય પૂર્વ મુખ્ય વસ્તુનું વર્ણન. ૭૦૦ સુનય અને દુર્નય, ૬ દ્રવ્ય, ૯ પદાર્થ, ૫
અસ્તિકાયનું વર્ણન, ૧૪ વસ્તુ, ૨૮૦ પ્રાભૃત અને ૯૬ લાખ પદ છે. ૩. વીર્યાનુવાદ પૂર્વઃ અજીવનું, સકષાયી, અકષાયી જીવોનાં વીર્યનું વર્ણન; ૮ વસ્તુ, ૧૬૦
પ્રાભૃત અને ૧૭ લાખ પદ છે. ૪. અસ્તિનાસ્તિપ્રવાદ પૂર્વ ૫ અસ્તિકાયનું અને નયોનું અનેક પર્યાય દ્વારા આ છે અને આ
નથીનું વર્ણન, ૧૮ વસ્તુ, ૩૬૦ પ્રાભૃત, ૬૦ લાખ પદ છે. ૫. જ્ઞાનપ્રવાદ પૂર્વ: ૫ જ્ઞાન, ૩ અજ્ઞાનનું કથન; ૧૨ વસ્તુ, ર૪૦ પ્રાભૃત, ૧ કરોડમાં ૧ પદ ઓછું ૬. સત્યપ્રવાદ પૂર્વઃ વ્યવહાર સત્ય આદિ ૧૦ સત્ય અને સપ્તભંગી દ્વારા સમસ્ત પદાર્થનાં
નિરૂપણની વિધિનું વર્ણન; ૧૨ વસ્તુ, ૨૪૦ પ્રાભૃત, ૧ કરોડ-૬ પદ છે. ૭. આત્મપ્રવાદ પૂર્વ આત્માના અસ્તિત્વ, નાસ્તિત્વ, નિત્યત્વ, અનિત્યત્વ, કર્તૃત્વ, ભોસ્તૃત્વ
વગેરે ભેદોનું અને છકાયના જીવોના ભેદનું યુક્તિપૂર્વક કથન, ૧૬ વસ્તુ,
૩૨૦ પ્રાભૃત અને ૨૬ કરોડ પદ છે. ૮. કર્મપ્રવાદ પૂર્વ કર્મોના બંધ, ઉદય, ઉપશમ, નિર્જરા, પ્રકૃતિ, પ્રદેશ, સ્થિતિ, અનુભાગનું
વર્ણન, ૨૦ વસ્તુ, ૪00 પ્રાભૃત, ૧ કરોડ ને ૮૦ લાખ પદ છે. ૯. પ્રત્યાખ્યાન પૂર્વઃ નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવના ભેદથી અનેક પ્રકારના
પચ્ચખાણનું વર્ણન, ૩૦ વસ્તુ, ૬00 પ્રાભૃત, ૮૪ લાખ પદ છે.
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૩૨ ::
૧૧૮૬૦
૧૧૮૬૧
૧૧૮૬૨
૧૧૮૬૩
૧૧૮૬૪
૧૧૮૬૫
પૃ.૬૬૦
૧૧૮૭૭
સમસ્ત વિદ્યાઓ, ૮ મહાનિમિત્તો, ૭૦૦ અલ્પવિદ્યા, ૫૦૦ મહાવિધા સાધવાની વિધિ-તેનાં ફળનું કથન, ૧૫ વસ્તુ, ૩૦૦ પ્રાભૃત, ૧ કરોડ, ૧૦ લાખ પદ છે.
૧૧. કલ્યાણપ્રવાદ સૂર્ય-ચંદ્ર-ગ્રહ-નક્ષત્ર-તારાગણોનું ગમન, ફળ, શુકન શાસ્ત્ર તથા તીર્થંકર પૂર્વઃ વગેરે સત્પુરુષોનાં કલ્યાણકોનું કથન, ૧૦ વસ્તુ, ૨૦૦ પ્રામૃત, ૨૬ કરોડ પદ છે.
આયુર્વેદનાં ૮ અંગ, પ્રાણાયામનું વર્ણન; ૧૦ વસ્તુ, ૨૦૦ પ્રાભૂત, ૧૩ કરોડ પદ છે.
૧૦. વિદ્યાનુવાદ પૂર્વઃ
૧૨. પ્રાણવાદ
પૂર્વઃ ૧૩. ક્રિયાવિશાલ
પૂર્વઃ
૧૪. લોકબિંદુસાર ૮ વ્યવહાર, ૪ બીજ, પરિકર્મ, ગણિત અને રાશિ વિભાગનું કથન છે, ત્રિલોકબિંદુસાર ૧૦ વસ્તુ, ૨૦૦ પ્રામૃત અને ૧૨.૫ કરોડ પદ છે. ટૂંકમાં, ૧૪ પૂર્વમાં બિંદુસાર ૧૯૫ વસ્તુ અને ૩૯૦૦ પ્રાકૃત છે. દિગંબર સાહિત્યમાં સૌ પ્રથમ અકલંક દેવ કૃત તત્ત્વાર્થવાર્તિક ટીકામાં ૧૪ પૂર્વનો ઉલ્લેખ છે, શ્વેતાંબર સાહિત્યમાં નંદિચૂર્ણિમાં અને પછી શ્રી હરિભદ્રસૂરિ, અભયદેવ, મલયગિરિ રચિત સાહિત્યમાં છે.
પૂર્વ
મતિના યોગ
વિષમતા
યોગ અયોગ
પ્રથમ ભૂમિકા
ધાર
૧૧૮૬૬
૧૧૮૬૭
૧૧૮૬૮
૧૧૮૬૯
૧૧૮૭૦
૧૧૮૭૧
૧૧૮૭૨ જાઈ
૧૧૮૭૩ ઊપજે
૧૧૮૭૪ મોહ વિકલ્પથી
૧૧૮૭૫ સમસ્ત
૧૧૮૭૬ વિલય
આત્મથી
જીવ્યાતણી
ક્ષોભ
સમદેશમાં
સમાઇ
સ્વભાવ
ધૃ, ધાર્। ધારણ કર, પકડી રાખ, વિચાર કર
શબ્દાદિક વિષય શબ્દ, વર્ણ, ગંધ, રસ અને સ્પર્શના અથવા શ્રોત્રેન્દ્રિય, ચક્ષુરિન્દ્રિય, ઘ્રાણેન્દ્રિય, રસેન્દ્રિય, સ્પર્શેન્દ્રિય આમ ૫ ઇન્દ્રિયના ૨૩-૨૦ વિષયો
આત્માથી, આત્મા કરતાં
જીવવાની
સ્ત્રીની ૬૪, પુરુષની ૭૨ કળા તથા અનેક ક્રિયાનું વર્ણન, ૧૦ વસ્તુ, ૨૦૦ પ્રાભૃત, ૯ કરોડ પદ છે.
સુખધામ
મનોયોગ, મનોવલણ; પ્રજ્ઞા-બુદ્ધિ કે શ્રુતની પ્રાપ્તિ
સમ-સરખાં ન હોય તેવાં, અવળાં, ઊલટાં, વિપરીત, વિલક્ષણતા
જોગ-અવસ૨-અનુકૂળતા હોવા છતાં ન હોવા બરાબર; આત્મતત્ત્વ સાથે સંલગ્ન ન થઇ શકે; મળ્યા ન મળ્યા બરાબર
પહેલે પગથિયે-પગલે
ક્ષુમ્ । ખળભળાટ, સંકોચ, ગભરાટ, વ્યગ્રતા સમાન-સરખા પ્રદેશમાં, એક સરખી લીટીમાં
સમાય
આત્માનો સ્વભાવ, સ્થિરતારૂપ સમપ્રદેશ
જાય
ઉપજ થાય છે.
રાગાદિ ભાવોથી, ઇષ્ટ-અનિષ્ટ કે રાગ-દ્વેષરૂપ સંકલ્પ-વિકલ્પજનિત ભાવથી સન્+ ઞસ્ । આખો, બધો વિનતી । લય પામે
સુખનું ધામ-સ્થાન-રહેવાનું ઠેકાણું-ઘર
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૧૮૭૮ સુસંત ૧૧૮૭૯ ચહી
૧૧૮૮૦
૧૧૮૮૧ પરશાંતિ
૧૧૮૮૨
૧૧૮૮૩
૧૧૮૮૪ વર
૧૧૮૮૫
૧૧૮૮૬
૧૧૮૮૭
૧૧૮૮૮
૧૧૮૮૯
૧૧૮૯૦
૧૧૮૯૧
૧૧૮૯૨
૧૧૮૯૩
૧૧૮૯૪
૧૧૮૯૫
પૃ.૬૬૧ ૧૧૮૯૬
૧૧૮૯૭
૧૧૮૯૮
૧૧૮૯૯
તધ્યાનમહીં
સુધામય પ્રણમું
જય
પત્રાંક ૯૫૫
ચૈત્ર સુદ ૧૧॥ નિર્બળતા
ઘટે
ધારશીભાઇ
પ્રસંગોપાત્ત ગભરાઇ જાય ગભરાવી દે છે
પ્રકૃતિ
નીચે મને
શાંતિ:
૧
ભાષાંતર અભિપ્રાય
અંતર ઇચ્છા
રંજિત
૨
આછકડો
૧૧૯૦૦
૧૧૯૦૧ સુઘડ ૧૧૯૦૨ બહાને
શ્રેષ્ઠ સંત, ઉત્તમ સત્પુરુષો, સમ્યગ્દષ્ટિ, સ્વાનુભવી, આત્મારામી
ઇચ્છી
તે ધ્યાનમાં નિમગ્ન
ઉત્કૃષ્ટ શાંતિ, સર્વોત્કૃષ્ટ શાંતિરૂપ; પ્રશાંતિ અમૃતરસથી ભરેલું
પ્રણામ કરું છું
વૃ । શ્રેષ્ઠ
નિ । જ્વલંત, જયવંત
શ્રી રેવાશંકરભાઈ મહેતા (ઝવેરી)ને
એક જ દિવસે ૨ તિથિ, અગિયારસ અને બારસ
નિર્+વત્ । નબળાઈ
ઓછી થાય
ભય પામી જાય, મૂંઝાઇ જાય મૂંઝવણમાં મૂકી દે છે, આકુળતા કરાવે છે
તાસીર
મંદ મને, ધીમી ગતિએ
શમ્ ।
:: ૪૩૩ ::
મોરબીના ન્યાયાધીશ શ્રી ધારશીભાઇ કુશળચંદભાઇ સંઘવી, વિ.સં. ૧૯૪૨માં કૃપાળુદેવનું ઓળખાણ મોરબીમાં થયું, શરૂઆતમાં કવિત્વ શક્તિ-યાદશક્તિને લીધે પણ સત્પુરુષ તરીકે તો પૂ.સોભાગ્યભાઇને લીધે ઓળખ્યા. મોરબીની ભરબજારમાં લોકસંજ્ઞા ન રાખતાં તડકામાં કૃપાળુદેવના માથે છત્રી ધરીને ચાલનાર, શાસ્ત્રાભ્યાસી, રાજખટપટમાં મારી ન નાખે તેથી સાવધાની રાખવા કૃપાળુદેવે જેમને કહેલું તે, કેવળજ્ઞાનનો નિબંધ લખનાર, ‘ક્રિયાકોશ’ના અમુક ભાગનો તરજુમો કરનાર, ‘હે નાથ, ભૂલી હું ભવસાગરમાં’ ક્ષમાપના પદ રચનાર મુમુક્ષુ. પ્રસં।+૩પાત્ત । પ્રસંગવશાત્, પ્રસંગ પડવાથી
તા.૧-૪-૧૯૦૧
સુ+ષટ્ । સ્વચ્છ, સારી રીતભાતવાળો નિમિત્તે, ખોટાં કારણે
ઉપદેશ ના
તા.૯-૧૧-૧૮૯૩ થી ૨૩-૧૧-૧૮૯૩ દરમ્યાન
મા+અન્તર્। એક ભાષાનું બીજી ભાષામાં રૂપાંતર, અનુવાદ, તરજુમો મત, હેતુ, ઇચ્છા, અભિગમ
મનની ઇચ્છા, અપેક્ષા
ર૬ । રંગિત, અનુરક્ત, આસક્ત, આનંદિત
તા.૭-૪-૧૮૯
ઉદ્ધત-વરણાગિયો પોશાક
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૩૪ :: ૧૧૯૦૩ અનાર્ય દેશ અસભ્ય, અસંસ્કારી, અધમ, મ્લેચ્છ પ્રજાના વસવાટવાળો દેશ; આર્યોના
વસવાટ વિનાનો દેશ, આર્ય દેશથી જુદો દેશ ૧૧૯૦૪ સૂત્રાદિ શાસ્ત્રો વગેરે, સિદ્ધાંત-આગમ આદિ ૧૧૯૦૫ નગારું વગાડી સારી રીતે જાહેરાત કરી, પોકારી પોકારીને, બોલીને ૧૧૯૦૬ ઠોકર મારી તુચ્છ ગણી, અસ્વીકાર કરી ૧૧૯૦૭ વીરચંદ ગાંધી બૅરિસ્ટર શ્રી વીરચંદભાઈ રાઘવજીભાઈ ગાંધી, ગુજરાતમાં સૌરાષ્ટ્રમાં ભાવનગર
પાસે મહુવામાં ઇ.સ.૧૮૬૪ માં જન્મ, સંસ્કૃતના અભ્યાસી, ૧૪ ભાષાના જાણકાર, ઈ.સ.૧૮૯૩ ની શિકાગો (USA) ખાતે વિશ્વધર્મપરિષદમાં શ્વે.સાધુ શ્રી આત્મારામજીની પ્રેરણાથી સફળતાપૂર્વક ભાગ લીધો. ૩વિદેશયાત્રા દરમ્યાન
પ૩પ વ્યાખ્યાન આપ્યાં, ૩૭મે વર્ષે તા.૭-૮-૧૯૦૧ ના મુંબઈમાં અવસાન થયું. ૧૧૯૦૮ વિલાયતાદિ અંગ્રેજોનો પોતાનો દેશ એટલે કે ઈંગ્લેન્ડ, અમેરિકા વગેરે ૧૧૯૦૯ રંગ
રજૂ આનંદ, મસ્તી, તાન, પદ, પાસ પૃ. ૨ ૧૧૯૧૦ પ્રયોગ
પ્ર+ગુન્ ! અજમાયશ, અખતરો ૧૧૯૧૧ નિરપરાધી નિ+મા+રાધુ અપરાધ વિનાના, બિનગુનેગાર ૧૧૯૧૨ રિબાવી રિન્ા આત્માને દુઃખી કરવો, ખૂબ દુઃખ દેવું ૧૧૯૧૩ પુષ્ટિ આપવા પુણ્ | ઉત્તેજન આપવા, સમર્થન કરવા ૧૧૯૧૪ ફૂટી મારે છે કુટ્ટી બરબાદ કરે છે, વધારે પડતી શિક્ષા કરે છે, ધિક્કારે છે, કાપી નાખે છે
તા. ૨-૫-૧૮૯ ૧૧૯૧૫ સદાચરણ સત્+આ+વર્ / સારી વર્તુણૂંક, સારી ચાલચલગત, સદ્વર્તન ૧૧૯૧૬ જાતિસ્મૃતિ' જાતિસ્મરણ જ્ઞાન, મતિજ્ઞાનનો એક પ્રકાર ૧૧૯૧૭ અવધિજ્ઞાન સવ+ધા અવધિ=મર્યાદા, સીમા, નિર્ધારિત સમય રૂપી દ્રવ્યોને જ જાણવારૂપ
પ્રવૃત્તિ કરતું જ્ઞાન ૧૧૯૧૮ ચાહે
ઇચ્છે ૧૧૯૧૯ ચકોર વોરના પક્ષી, તેતર જેવું પહાડી પક્ષી જે ચંદ્રને જોઈને ખૂબ આનંદ પામે ૧૧૯૨૦ મધુકર મધુ+ I ભમરો ૧૧૯૨૧ માલતી એક સુગંધી પુષ્પવેલ ૧૧૯૨૨ ભવિ
મૂT ભવ્ય જીવ ૧૧૯૨૩ સહગુણે સ્વાભાવિક રીતે ૧૧૯૨૪ સંજોગી સંયોગી, ઉત્તમ નિમિત્તનો ઉપયોગ કરનાર ૧૧૯૨૫ અવ્યવહાર રાશિ જે જીવ અનંતકાળથી નિગોદમાં જ છે, કદી નિગોદ છોડી નથી તે ૧૧૯૨૬ વ્યવહાર રાશિ જે જીવે એકવાર પણ નિગોદને છોડીને ત્રસ વગેરે ગતિ પ્રાપ્ત કરી હોય તે ૧૧૯૨૭ સૂક્ષ્મ નિગોદ અનંત સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાય. તેના અસંખ્ય ગોળા' હોય છે, પ્રત્યેક ગોળામાં
અસંખ્ય નિગોદ હોય છે, દરેકનિગોદમાં અનંત જીવો હોય છે. અતીત, અનાગત અને વર્તમાનકાળના જેટલા સમય થાય તેના કરતાં એક નિગોદમાં અનંત ગુણા જીવ છે. સૂક્ષ્મ નિગોદમાં જીવ હોય ત્યાં સુધી “અવ્યવહારી' કહેવાય છે, એકવાર બાદ રૂપ લીધા પછી તે “વ્યવહારી કહેવાય.
૩
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૩૫ ::
૧૧૯૨૮
ટ્ટ ભંગાતો, કચડાતો, મરતો, આઘાત પામતો, માર ખાતો ૧૧૯૨૯ પિટાતો fપાં ખૂબ માર ખાતો ૧૧૯૩૦ અકામ નિર્જરા કર્મ વિપાકના ફળ સ્વરૂપે દુઃખ આવે ત્યારે પરવશતા-દીનતા-આકુળતાથી
દુઃખ સહે તે. ઉદય કર્મ નાશ પામે પણ નવું કર્મ બંધાય તેથી અકામ નિર્જરા ૧૧૯૩૧ કૂડકપટ છળકપટ, છેતરપિંડી, જૂઠ ભરેલું કપટ ૧૧૯૩૨ મૂચ્છો આસક્તિ ૧૧૯૩૩ મમત્વ મમતા, મારાપણું ૧૧૯૩૪ કલહ
7+દના કજિયો, ઝઘડો, વિવાદ, ટંટો, જંગ, લડાઈ, યુદ્ધ ૧૧૯૩૫ વંચના વૈજ્ ! ભ્રમણા, છેતરપીંડી, ઠગાઇ ૧૧૯૩૬ કષાયપરિણતિ ક્રોધ-માન-માયા-લોભનાં પરિણામ ૧૧૯૩૭ સકામ નિર્જરા બુદ્ધિપૂર્વક સ્વેચ્છાએ સમતા ભાવે કષ્ટ સહી લેતાં કર્મ ખપી જાય છે. જે પ્રકારે
ઉદય આવે તેવું ને તેવું કર્મ પુનઃ ન બંધાય તે સકામ જ્ઞાનસહિત નિર્જરા
તા.૩-૫-૧૮૯૯. ૧૧૯૩૮ અવલોકવા યોગ્ય અવ+નુKા અવલોકન કરવા યોગ્ય, વિચારી જોવા યોગ્ય ૧૧૯૩૯ યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય” શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય કૃત સંસ્કૃતમાં ૨૨૮ ગાથામાં ૮ યોગદૃષ્ટિનો ગ્રંથ ૧૧૯૪૦ ઢાળબદ્ધ ગાઈ શકાય તેવા પદમાં ધ્રુવપંક્તિ પૂરી થયે અંતના થોડા શબ્દોનાં આવર્તનથી
શરૂ થતો બાંધો; પદ્ધતિસર ઢાળમાં બાંધેલી ૧૧૯૪૧ સઝાય સ્વાધ્યાય | જૂની ગુજરાતી ભાષાનો જૈન સાહિત્યનો કાવ્ય પ્રકાર ૧૧૯૪ર કંઠાગ્રે વંઠે+છે . મોઢે કરેલું, યાદ રાખેલું, કંઠસ્થ, મુખપાઠ કરેલું ૧૧૯૪૩ થરમૉમિટર ઉષ્ણતા કે તાવની ગરમી માપવાનું પારાવાળું નાનું કાચનું સાધન ૧૧૯૪૪ જાળ
કરોળિયાનું જાળું; પશુ-પક્ષી-દરિયાઈ પ્રાણીને પકડવા દોરીની ગૂંથણીવાળું
સાધન; પેચ, સકંજો ૧૧૯૪૫ શાસ્તો પુરુષ શાસ્ ા સ્વઆત્મા પર રાજ્ય કરનાર અને પરને શિખામણ-સજા આપનાર ૧૧૯૪૬
સ+૩૫+શુ સારા બોધદાતા, સારા ઉપદેશક ૧૧૯૪૭ ડોળ દંભ, ઢોંગ, ભપકો ૧૧૯૪૮ ઝાઝા પુષ્કળ, ઘણો, બહુ ૧૧૯૪૯ તોટો
ખોટ, ટૂટ, તૂટ ૧૧૯૫૦ ઋતુ
મોસમ [ વિ.સં.૧૫૬-ઇ.સ.૧૯૦૦ માં ભયંકર દુષ્કાળ, છપ્પનિયો ૧૧૯૫૧ ઋતુને સન્નિપાત સમૂનિરૂપત્ સાથે આવી પડવું, ઢગલો, ત્રિદોષ, સંબંધ, મુંઝારો, સંઘર્ષ ] ૧૧૯૫ર પાઈ
અંગ્રેજોના શાસનમાં (ભારત આઝાદ થયા પહેલાં ઇ.સ.૧૯૪૭ સુધી)
રૂપિયાનો ૧૯૨ મો ભાગ, આનાનો ૧૨ મો ભાગ, પૈસાનો ૩જો ભાગ ૧૧૯૫૩ બૅરિસ્ટર ઇંગ્લેન્ડના ઉચ્ચ પદવીધારી-પદવીધારક કાયદાશાસ્ત્રી ૧૧૯૫૪ તલપ મેળવવા આતુરતા બતાવવી, લેવા ટગરટગર જોઈ રહેવું ૧૧૯૫૫ ચતુર્થાશ એક પાઈનો ચોથો ભાગ ૧૧૯૫૬ નજીવી ન+નીવું મામૂલી, સહેજસાજ, ઓછી
પૃ.૬૩ E ૧૧૯૫૭ વલખાં મારે ફાંફાં મારે, નકામો પ્રયત્ન કરે.
Private & Personal Use Only
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________
દેવતા
:: ૪૩૬ :: ૧૧૯૫૮ મૂછયોગે આસક્તિથી પૃ. ૨ ૧૧૯૫૯ આડે વચમાં, નડતરરૂપે, વિરુદ્ધ ૧૧૯૬૦ છાંડવી મૂકવી, છોડવી, છોડી દેવી, તજી દેવી ૧૧૯૬૧ અંગ્રેજી અંગ્રેજોની ભાષા પૃ.૬૩
તા.૪-૫-૧૮૯૯ ૧૧૯૬૨
બહુ થોડા, સ્વલ્પ ૧૧૯૬૩
દેવ-દેવી; ઈષ્ટ દેવ-દેવી; અગ્નિ ૧૧૯૬૪ એહિ જ
એ જ ૧૧૯૬૫ અવરાયેલું મા+ા ઘેરાયેલું, વીંટાયેલું, ઢંકાયેલું, છવાયેલું, આચ્છાદિત ૧૧૯૬૬
૩+ધા ઊઘડી જવાપણું, ખુલ્લું થવાની ક્રિયા, પ્રકાશ, પ્રગટ ૧૧૯૬૭ સંપૂર્ણ નિરાવરણ જ્ઞાન કેવળજ્ઞાન ૧૧૯૬૮ પોકાર્યો પૂર મોટેથી અવાજ કર્યું, બોલ્ય
તા.૫-૫-૧૮૯ ૧૧૯૬૯ સ્વમન
પોતાનું મન ૧૧૯૭૦ સ્વમનના પર્યાય પોતાના મનના ભાવ, પરિણમન ૧૧૯૭૧ આસનજય મનને શાંતિ મળે, શરીર સ્થિર રહે એવો આસન દ્વારા જય ૧૧૯૭૨ ઉત્થાનવૃત્તિ યોગમાંથી વિચલિત થઈ જવાની, ઊઠી જવાની, હટી જવાની વૃત્તિ ૧૧૯૭૩ અચપળ સ્થિર ૧૧૯૭૪ રજ ધૂળના કણ, ધૂળના પરમાણુઓનો સ્કંધ ૧૧૯૭૫ પરમાણુ પરમ+જુ ૧૧૯૭૬ ચક્ષુઇન્દ્રિયલબ્ધિ ચલુઇદ્રિય એટલે આંખ. જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ક્ષયોપશમથી અર્થગ્રહણની
શક્તિનો લાભ તે લબ્ધિ ૧૧૯૭૭ પ્રબળ ક્ષયોપશમવાળા જ્ઞાનના ખૂબ જ ઉઘાડવાળા ૧૧૯૭૮ દૂરંદેશીલબ્ધિસંપન્ન ચક્ષુરિન્દ્રિયાવરણના ક્ષયોપશમથી આંખના જોઇ શકવાના ઉત્કૃષ્ટ વિષયક્ષેત્ર
ઉપરાંત સંખ્યાત યોજનો સુધી જોઈ શકવાની શક્તિવાળા
તા.૬-૫-૧૮૯૯ ૧૧૯૭૯ શાહી લખવા માટેનું કાળું, બ્લ, લાલ વગેરે રંગનું પ્રવાહી જેમાં બોળીને કલમ વડે
લખાતું. હાલ બૉલપેન-ઈન્ડીપેનમાં વપરાય છે ૧૧૯૮૦ ઢોળાઈ જતાં પ્રવાહી બહાર નીકળી જતાં, આડું-ઊંધું પાત્ર પડી જતાં ૧૧૯૮૧ જિનોક્ત માર્ગ જિન-કેવળી કથિત માર્ગ ૧૧૯૮૨ આબાલવૃદ્ધ બાળકથી માંડીને વૃદ્ધ સુધીના, નાના-મોટા બધાં પૃ.૬૪ ૧૧૯૮૩ કદર
મહત્ત્વ-કિંમત કરવાપણું, માહાભ્ય ૧૧૯૮૪ પ્રજ્ઞાવબોધ' પરમકૃપાળુદેવની “મોક્ષમાળા'નાં ૪ પુસ્તકની યોજનાઃ “મોક્ષમાળા પ્રવેશિકા',
મોક્ષમાળા બાલાવબોધ', “વિવેચન” અને “પ્રજ્ઞાવબોધ' હતી. પ.પૂ.બ્રહ્મચારીજીની વિ.સં.૧૯૯૪-૯૭ દરમ્યાન પત્રાંક ૯૪૬ ની સંકલના મુજબ ૧૦૮ પદ્યાત્મક પુષ્પોની સુત્તમ રચનાનો બા.બ્ર.પ.પૂ.ડૉ.શ્રી શાંતિભાઇ સુસંપાદિત ગ્રંથ.
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૩૭ ::
૧૧૯૮૫ ઉપહાર ૩૫+ઠ્ઠા ભેટ, સોગાદ; નૈવેદ્ય, દાન, દક્ષિણા ૧૧૯૮૬ સમાવેશ પામે છે સમાઈ જાય છે, દાખલ થઈ જાય છે ૧૧૯૮૭ તુલનાની ગમ સરખામણી કરવાની સમજ, સૂઝ
શ્રી કિરતચંદભાઈ મહેતા, મોરબી. ડૉ.ભગવાનદાસભાઈના દાદા અને શ્રી મનસુખભાઇના પિતા, શ્રી મનસુખભાઇ લિખિત પુસ્તકો-શ્રી શાંતસુધારસ
અનુવાદ, શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર જીવનરેખા, દાનધર્મ પંચાચાર વગેરે ૧૧૯૮૯ જિનાલય જિનમંદિર, દહેરાસર, દહેરું ૧૧૯૯૦ કલ્પિત નિરર્થક, સાર્થક નહીં તે, કલ્પેલું, ભક્તિપ્રયોજન કે આત્માર્થે ન હોય તે
તા.૭-૫-૧૮૯ ૧૧૯૯૧ શ્રી અજિતનાથજી સ્તવન આ અવસર્પિણી કાળના રજા તીર્થકરનું સ્તવન ૧૧૯૯૨ સ્તવે
તુ સ્તુતિ કરે ૧૧૯૯૩ તરતમ યોગે મન-વચન-કાયાનું અધિકપણું ૧૧૯૯૪ તરતમ વાસના મનાવા-પૂજાવા-માન-સત્કાર-અર્થ-વૈભવ વગેરેની અધિકતા ૧૧૯૯૫ વાસિત બોધ વાસના-કષાય-લાલસાવાળો બોધ, મોહ સહિતનો બોધ ૧૧૯૯૬ નિર્વાસિત બોધ વાસના, મોહ વિનાનો બોધ ૧૧૯૯૭ પંથડો. પંથડો નિહાળું રે બીજા જિન તણો રે, શ્રી અજિતનાથ સ્તવન, આનંદઘનજી ૧૧૯૯૮ ખોજી શોધી, ગોતી, તપાસી
તા.૮-૫-૧૮૯૯ ૧૧૯૯૯ લોકોપકાર લોકો પર ઉપકાર ૧૨00 લોકાનુગ્રહ લોકો પર કૃપા કરવી ૫. ૫ ૧૨૦૧ હેમચંદ્રાચાર્ય શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય વિ.સં.૧૧૫૦-૧૨૨૯ ધંધુકા (ગુજરાત)માં જન્મ, ધુરંધર
આચાર્ય, “કલિકાલ સર્વજ્ઞ, ગુજરાતના રાજા કુમારપાળને પ્રતિબોધક ૧૨O૧ આનંદઘનજી શ્રી લાભાનંદજી નામે તપાગચ્છી સાધુ, વિ.સં. ૧૬૬૦-૧૦૩૦, જન્મભૂમિ
રાજસ્થાન (?), તીર્થકર ચોવીસી અને અનેક આધ્યાત્મિક પદોના રચયિતા,
આત્મજ્ઞાની, ગચ્છથી પર, યોગીરાજ ૧૨૦૦૩ ધારત
જો ધાર્યું હોત ૧૨૦૦૪ સહજાનંદજી સંપ્રદાય સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયઃ ઉત્તર પ્રદેશમાં અયોધ્યા પાસે છપૈયામાં
વિ.સં.૧૮૩૭ની રામનવમીએ “ઘનશ્યામ'નો જન્મ, ઇટાર ગામના પાંડે હોવાથી ઇટારના પાંડે એવી અટક, વિ.સં.૧૮૪૯ માં ગૃહત્યાગ કરીને ‘નીલકંઠ' બન્યા, વિ.સં.૧૮૫૭ માં રામાનંદ સ્વામીના હસ્તે ઉદ્ધવ સંપ્રદાયની મહાદીક્ષા ગ્રહણ કરી, “સહજાનંદ અને નારાયણ’ બે નામ મળ્યાં, વિ.સં.૧૮૮૬ (તા. ૨૮-૬
૧૮૩૦) ના રોજ સ્વધામ પધાર્યા. ૧૨૦૦૫ વિમુખતા મોં ફેરવીને બેસવું, પ્રતિકૂળતા, નાસ્તિકતા, પરામુખતા ૧૨૦૦૬ ભણી
તરફ, પ્રતિ, બાજુ, પ્રત્યે ૧૨૭ વાળવા પાછા ફેરવવા, ખસેડવા ૧૨00૮ સ્વાર્પણ સ્વ+ખ | આત્મ સમર્પણ, આત્માર્પણ, પોતાની જાત અર્પી દેવી તે
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૩૮ ::
૧૨૦૦૯
૧૨૦૧૦
૧૨૦૧૧
૧૨૦૧૨
૧૨૦૧૩
જેમ હોય તેમ જ, અસલ સ્વરૂપ પ્રમાણે
તુલના, વજન
અવકાશ, વચગાળો
આકરું, દાહક, પ્રચંડ, પ્રખર
પુષ્ટિમાર્ગ-નિર્ગુણ ભક્તિમાર્ગના પુરસ્કર્તા, ઇ.સ.૧૪૭૯ માં મધ્ય પ્રદેશના રાયપુર જિલ્લાના ચંપારણ્ય ગામમાં જન્મ, શંકરાચાર્યના માયાવાદનું ખંડન કર્યું ત્યારથી ‘મહાપ્રભુ' કહેવાયા, તેમનો મત શુદ્ધ અદ્વૈતવાદ, ઇ.સ.૧૫૩૧ માં દેહત્યાગ, પુત્ર વિઠ્ઠલનાથજીએ સંભાળ્યું.
૧૨૦૧૪ શૃંગારયુક્ત ધર્મ પુષ્ટિમાર્ગીય મંદિરોમાં ઠાકોરજીની ભક્તિમાં ત્યાગ કરતાં શૃંગારનું મહત્ત્વ વધી ગયું, મંગલા, શૃંગાર, ગ્વાલ, રાજભોગ, ઉત્થાપન, ભોગ, સંધ્યા અને શયન; ૮ રીતે ઠાકોરજીનાં દર્શનનો શૃંગારયુક્ત ધર્મ
પ્રતિમા-પ્રતિપક્ષ સંપ્રદાય મૂર્તિપૂજામાં ન માનતો સ્થાનકવાસી સંપ્રદાય
જિનમૂર્તિ, જિનેશ્વર ભગવાનની, વીતરાગ પ્રભુની મૂર્તિ દર્શન ન કરવાં, વિપરીત-ઊંધી રીતે જોવું વિ+રાધ્ । વિરાધના થઇ
૧૨૦૧૫
૧૨૦૧૬
૧૨૦૧૭
૧૨૦૧૮
૧૨૦૧૯
૧૨૦૨૦
૧૨૦૨૧
૧૨૦૨૨
૧૨૦૨૩
પૃ.૬૬૬
૧૨૦૨૬
૧૨૦૨૭
યથાવત્ તોલ
અંતરાળ
ઉગ્ર
વલ્લભાચાર્ય
જિનપ્રતિમા
દૃષ્ટિવિમુખ
વિરાધાયાં
ખંડાયાં
૧૨૦૨૪
ચોવીશી
૧૨૦૨૫ નિષ્કારણ
૧૨૦૩૪
૧૨૦૩૫
પ્રભાવશાલી
પિછાણી
કારગત
પદ
ચૂર્ણિ
ભાષ્ય -
૧૨૦૨૮ સૂત્ર
૧૨૦૨૯
૧૨૦૩૦
૧૨૦૩૧
૧૨૦૩૨
૧૨૦૩૩
નિર્યુક્તિ વૃત્તિ
પરંપર
પંચાંગી
શ્રી નમિનાથજી
૧૦
દ્વંદ્। ભંગાયાં, તોડાયાં, ટુકડા કરાયા પ્રભાવક, શક્તિશાળી, અસરકારક વિદ્યાન । ઓળખી, જાણી
સફળ, ફતેહમંદ
પણ્ । ગાઇ શકાય તેવા ઢાળમાં કડીઓનું ઝૂમખું, ગાથાઓ, ભજન, કીર્તન; પગ; દરજ્જો; હોદ્દો; અર્થવાળો શબ્દ; કાવ્યની મૂળ કડી; મૂળ; પગલું; ૪થો ભાગ અત્યાર:+વિશતિ । ૨૪ તીર્થંકરનાં સ્તવનો
નિસ્+> । કારણ વિના, અદ્વૈતુકી
જૂન્। ટિપ્પણી, ટૂંકું, વિવરણ; બીજાના મદનો ચૂરો કરે તેવી ગદ્યશૈલી ભાણ્ । વિષય-શંકા-પૂર્વપક્ષ-ઉત્તરપક્ષ અને છેવટ નિર્ણય – એવી રીતે તે તે શાસ્ત્રના ખંડનું વિવરણ આપવામાં આવ્યું હોય તેવી ટીકા; વ્યાખ્યા, કથન સૂત્ર । આગમ, વિશાળ અર્થવાળું સંક્ષિપ્ત વાક્ય; સારગર્ભિત વચન નિર્+યુત્ । સૂત્ર-આગમોનો યોગ્ય અર્થ તારવી આપનાર વિવરણ વૃક્ । સૂત્રનો સરળ અર્થવિસ્તાર
પ્। અનુક્રમ, અવિચ્છિન્ન ધારા, પ્રથા, સિલસિલાબંધ, એક પછી બીજું ઉપરનાં ૫ અંગવાળું
સ્તવન આ અવસર્પિણી કાળના ૨૧મા તીર્થંકરનું સ્તવન
તા.૯-૫-૧૮૯૯
અધોગતિ
પડતી
મહીપતરામ રૂપરામ શ્રી મહીપતરામ રૂપરામ નીલકંઠ નામના ૧૮ મી સદીના વિદ્વાન, સમાજસુધારક, ‘ઇંગ્લેન્ડનું પ્રવાસવર્ણન’, ‘ભવાઇના વેશની વાર્તાઓ'ના લેખક, પુત્ર શ્રી રમણભાઇએ ‘ભદ્રંભદ્ર’, ‘રાઇનો પર્વત’ પુસ્તકો લખ્યાં છે.
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૩૯ :: ૧૨૦૩૬ નિર્બસનતા વ્યસન ન હોવાં તે ૧૨૦૩૭ મ.
મહીપતરામ ૧૨૦૩૮ ઉ૦
ઉત્તર ૧૨૦૩૯ ઉન્નતિ ચડતી, પ્રગતિ, ઊર્ધ્વદશા, આબાદી ૧૨૦૪૦ કબૂલ કરવું માન્ય, મંજૂર, સ્વીકૃત કરવું ૧૨૦૪૧ પાદરીની શાળા ખ્રિસ્તી ધર્મોપદેશકની શાળા, Christian School, ૧૨૦૪૨ લખી માર્યું નિરÇ ગમે તે પ્રકારનું લખી નાખ્યું, લખી લીધું-દીધું ૧૧
તા.૧૧-૫-૧૮૯૯ ૧૨૦૪૩ આત્મારામજી શ્રી વિજયાનંદસૂરિજી મૂળ નામ, પંજાબમાં વિ.સં.૧૮૯૨ માં જન્મ, વિ.સં.
૧૫ર માં કાળધર્મ. ક્રાન્તિકારી સુધારકવાદી, પહેલાં સ્થાનકવાસી મુનિ પછી તપાગચ્છી શ્રી બુટેરાયજી પાસે દીક્ષા. ઈ.સ.૧૮૯૩માં શિકાગો-UsAવિશ્વધર્મપરિષદમાં શ્રી વીરચંદ રાઘવજી ગાંધીને મોકલનાર આ ગંભીર વિદ્વાનની સાહિત્ય રચના-તત્ત્વનિર્ણય પ્રસાદ, અજ્ઞાનતિમિરભાસ્કર, શિકાગો પ્રશ્નોત્તર,
સમ્યકત્વશલ્યોદ્ધાર, નવતત્ત્વસંગ્રહ, આત્મવિલાસ, આત્મબાવની. ૧૨૦૪૪ શિષ્ય સમુદાય શ્રી લક્ષ્મીવિજયજી, હર્ષવિજયજી, વિજયવલ્લભસૂરિજી (મહાવીર જૈન વિદ્યાલય
સ્થાપક); શ્રી કાન્તિવિજયજી, ચતુરવિજયજી, પુણ્યવિજયજી, (“આગમપ્રભાકર'); ઉપાધ્યાય શ્રી વીરવિજયજી (અનેક પૂજા રચયિતા), શ્રી વિજયદાન
સૂરિજી, શ્રી વિજયપ્રેમસૂરિજી, શ્રી વિજયરામસૂરિજી અને વિશાળ શિષ્યવૃંદ ૧૨૦૪૫ ધર્મદાઝ. ધર્મ પ્રત્યેની લાગણી ૧૨૦૪૬ ખંડનમંડન દલીલો-સિદ્ધાંતોનું ખંડન-તોડી પાડવી અને મંડન-સમર્થન કરવું ૧૨૦૪૭ ગોપવી દીધો TFT છુપાવી રાખ્યો, સંતાડી રાખ્યો, સંકેલી લીધો, ગૌણ કરી નાખ્યો ૧૨૦૪૮ શ્રી મલ્લિનાથનું સ્તવન ૧૯મા તીર્થંકરનું સ્તવન, “સેવક કિમ અવગણિયે હો મલ્લિજિન” ૧૨૦૪૯ સકારણ કારણ-હેતુ-મતલબ સહિત ૧૨૦૫૦ સંગત
સ++1 સંબદ્ધ, બંધ બેસતો પૃ.૬o ૧૨૦૫૧
અનુ+ન્યૂ યોગ્ય સંબંધ, આગલી વાત સાથે સંબંધ ધરાવતો, અનુસંધાન ૧૨૦૫ર શ્રોતા
સાંભળનારા, શ્રાવકો ૧૨૦૫૩ ગ્રાહ્ય
પ્રદ્ ગ્રહણ થઈ શકે તેવો ૧૨૦૫૪ શ્રવણદોર શ્ર+તો+રા | સાંભળવાની ધારા-ક્રમ-સત્તા ૧૨૦૫૫ ત્રુટ પડે તૂટી જાય, ખોટ પડે ૧૨૦પ૬ તેમ
તથા, અને, ને ૧૨૦૫૭ સ્વયં
પોતાને, જાતે, ખુદને ૧૨૦૫૮ નિર્માનીપણે નમ્રતાથી, નમ્રપણે; માનરહિતતાથી, માન વિના ૧૨૦૫૯ સભ્યતાપૂર્વક સદ+મા+ય+તત શિષ્ટતાપૂર્વક, કુલીનતા-વિનમ્રતા, સુશિક્ષિતતા-સજ્જનતાથી ૧૨૦૬૦ ખામી ખોટ, ઊણપ, કચાશ ૧૨૦૬૧ પ્રશંસા-ગાણાં પ્ર+શંન્ ! સ્તુતિ ગાવાથી, વખાણ કર્યા કરવાથી
૧૨૦૬ ૨ માનપત્ર જે તે વ્યક્તિ-સંસ્થાને પ્રશંસા લખી જાહેરમાં અપાતું લેખિત લાંબું પત્ર-પાનું
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________
: ૪૪) ::
૧૨૬૩
ન થાય, ન સફળ થાય ૧૨૦૬૪ ચંદ્રસૂરિ જે.સાધુ-યતિ ૧૨૦૬૫ સાહેબ પરમકૃપાળુદેવને થતું સંબોધન ૧૨૦૬૬ પૃચ્છા પૂછપરછ, ખબરઅંતર ૧૨૦૬૭ યતિ
જૈન સંસારી સાધુ, પરિગ્રહવાળા સાધુ, જતિ; વિ.સં.૧૯૫૪ માં વસોમાં
કૃપાળુદેવે પ્રભુશ્રીજીને કહેલું કે પરમાત્મપદને પામેલા, પાર પહોંચેલા. ૧૨૦૬૮ સન્માનવાથી
+H સન્માન, સત્કાર કરવાથી ૧૨૦૬૯ દાક્ષિણ્યતા
સભ્યતા, વિવેક ૧૨૦૭૦ ડાહી વાતો ક્ષિણ | શાણી, સમજદારીવાળી, બુદ્ધિવાળી વાતો ૧૨૦૭૧ સ્થાનક સંપ્રદાય શ્વેતાંબર અમૂર્તિપૂજક સંપ્રદાય, સ્થાનકવાસી, મૂર્તિપૂજામાં નહીં માનનાર ૧૨૦૭૨ દૂષણ દોષ ૧૨૦૭૩ આરોપ આરોપણ, આક્ષેપ, એકના ગુણદોષ બીજામાં લાગુ કરવા ૧૨૦૭૪ કબીર શ્રેષ્ઠ શ્રી કબીરસાહેબ, વિ.સં.૧૪૫૫ માં જેઠ સુદ ૧૫ ને સોમવારે, ઉત્તર પ્રદેશમાં
કાશીમાં લહરતારા નામના તળાવમાં કમળપત્ર પર પ્રગટ થયા. ક્રાન્તિકારી, સમાજસુધારક સંત, તેમના ગ્રંથ બીજકમાં આત્મા જ ગાયો છે. હિન્દુ-મુસ્લિમ
બન્નેનો બહુજ આદર પામેલા કબીરજીનો કાશી પાસે મગહર ગામમાં દેહવિલય ૧૨૦૭૫ ભોળાઇથી
ભોળપણથી, ફોસલાઈ જવાથી ૧૨૦૭૬ પજવવું સતાવવું, હેરાન કરવું ૧૨૦૭૭ વેશ્યા વિશ્+યત્ નાચવા-ગાવા બજાવવાનો-વ્યભિચારનો ધંધો કરનારી સ્ત્રી,ગુણિકા,
વારાંગના ૧૨૦૦૮ ભ્રષ્ટ થઈ ગયા બંન્ પતિત થયા, પડી ગયા, બગડી ગયા ૧૨૦૭૯ નરસિંહ મહેતા ભક્ત કવિ નરસિંહ મહેતા, વિ.સં.૧૪૯૦-૧૫૬૬, જૂનાગઢમાં વડનગરા
નાગર જ્ઞાતિમાં જન્મ, નાનપણમાં માતાપિતાનો વિયોગ, ૧૭ મે વર્ષે લગ્ન, પુત્રી કુંવરબાઈ સાસરે, પુત્ર શામળદાસનું અને પત્ની માણેક મહેતાનું અવસાન થતાં લાગ્યું-ગાયું કે, “ભલું થયું ભાંગી જંજાળ, સુખે ભજશું શ્રીગોપાળ” સમદૃષ્ટિવાન હોવાથી હરિજનોને ત્યાં પણ ભક્તિ કરવા જતા, કૃષ્ણભક્તિ અને તત્ત્વજ્ઞાનસભર અનેક પદો રચનારા: “જે ગમે જગતગુરુદેવ જગદીશને”, “અખિલ બ્રહ્માંડમાં એક તું શ્રીહરિ”, “જ્યાં લગી આતમા તત્ત્વ ચીન્યો નહીં”,
“ભોળી રે ભરવાડણ હરિને વેંચવા ચાલી” વગેરે વગેરે. ૧૨૦૮૦ ગોદા ખાશે આંગળાં-મૂઠીથી મારવામાં આવતા ઘોદા, ઠોંસા ખાશે ૧૨૦૮૧
વિષ્ણુનો દિવ્યલોક, વિષ્ણુનું દિવ્યધામ ૧૨૦૮૨ માર ખાઇ બેસે નુકશાન થાય ૧૨૦૮૩ સાપેક્ષ
અપેક્ષિત, અપેક્ષાવાળું ૧૨
તા.૨૬-૧૧-૧૮૯૯ ૧૨૦૮૪ બીજો ભોઈવાડો મુંબઈમાં ભૂલેશ્વર પાસેનો વિસ્તાર ૧૨૦૮૫ શ્રી શાંતિનાથજી આ અવસર્પિણી કાળના ૧૬ મા તીર્થકર શ્રી શાંતિનાથ ભગવાન
૧૨૦૮૬ છેટેથી દૂરથી, આઘેથી
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪૧ :: ૧૨૦૮૭ પંચાંગ પ્રણામ પ્ર+નમ્ બે હાથ, પગ અને મસ્તક એમ ૫ અંગથી પ્રણમન-નમન ૧૨૦૮૮ શ્રી પદ્મપ્રભુ આ અવસર્પિણી કાળના ૬ઠ્ઠા તીર્થકર શ્રી પદ્મપ્રભ સ્વામી ૧૨૦૮૯ શ્રી પદ્મપ્રભુનું આનંદઘનજી કૃત સ્તવન “શ્રી પદ્મપ્રભ જિન તુજ મુજ આંતરું રે, કિમ ભાંજે” ૧૨૦૯૦ સુમધુર ઘણા મીઠા, ઠીક ઠીક મધુર ૧૨૯૧ સુસ્પષ્ટ ધ્વનિ એકદમ ખુલ્લો અવાજ ચોખ્ખો અવાજ ૧૨૦૯૨ તળાસ્યાં તલાશ કરી; દાવ્યાં; સેવા કરી; તપાસ્યાં ૧૨૦૯૩ પંચધાતુ પાંચ ધાતુ: સોનું, ચાંદી, તાંબુ, પિત્તળ અને કાંસું ૧૨૦૯૪ કોરી કાઢેલી કોતરી કાઢેલી, પથ્થરમાંથી કાંકરી છૂટી પાડી દે તેવી ૧૨૦૯૫ સિદ્ધની અવસ્થામાં થતો ઘન સિદ્ધ અવસ્થામાં છેલ્લા માનવદેહનો ૨/૩ ભાગનો બાકી રહેતો
નક્કર પદાર્થ ૧૨૦૯૬ સૂચક
સૂચવનારી, નિર્દેશક ૧૨૦૭ સિદ્ધ અવગાહના જે દેહે આત્મા સંપૂર્ણ સિદ્ધ થાય તે દેહપ્રમાણથી કિંચિત્ જૂન જે ક્ષેત્ર-પ્રમાણ ઘન
થાય તે અવગાહના પૃ.૬૮ ૧૨૦૯૮ જ્ઞાયક સત્તા જાણવાની સત્તા ૧૨૯૯ લોકાલોક પ્રમાણ લોક અને અલોક સુધી ૧૨૧) ન્યાયે રીતે, દૃષ્ટાંતે ૧૨૧૦૧ મુક્તાગિરિ મહારાષ્ટ્રમાં મેંઢકગિરિથી ઓળખાતું સિદ્ધક્ષેત્ર-નિર્વાણક્ષેત્ર, જ્યાંથી ૩ કરોડ
મુનિ મોશે, અચલપુર-એલિચપુરથી ઇશાન ખૂણામાં ૧૨ કિ.મી. દૂર ૧૨૧૦૨ ગોમટેશ્વર બાહુબલિજીનું બીજું નામ ૧૨૧૦૩ બાહુબલી સ્વામી શ્રી ઋષભદેવ સ્વામીના પુત્ર, ભરત ચક્રવર્તી જેવા ભાઈ સામે જીતી પંચમુષ્ટિ
લોચ કરી, અડોલ કાયોત્સર્ગ કરી મોક્ષે ગયા ૧૨૧૦૪ છબી
ચિત્રપટજી ૧૨૧૦૫ બેંગલોર પાસે દક્ષિણ ભારતમાં શ્રવણબેલગોલા, બેંગલોર ૧૪૨ કિ.મી., મૈસોર ૮૦ કિ.મી. ૧૨૧૦૬ ચામુંડરાય દક્ષિણ ભારતમાં ૮મા સૈકામાં થયેલા રાજા ૧૨૧૦૭ અનિમેષ નેત્રે પલક-પલકારો માર્યા વિના, અપલક આંખે ૧૨૧૦૮ વેલી જમીન કે ઝાડ પર પથરાતી વનસ્પતિ, નાનો વેલો, લતા ૧૨૧૦૯ વીંટાઇ ઘેરો ઘાલ્યો, ગોળાકાર પડ ચડતાં ગયાં, વીંટળાઈ ગઈ ૧૨૧૧૦ કૈવલ્ય કેવળજ્ઞાન ૧૨૧૧૧ અંકુરો ફણગો, બી, બીજ ૧૨૧૧૨
નડતરરૂપ થયો, આડે આવ્યો ૧૨૧૧૩ “વીરા મોરા ગજ થકી ઊતરો” હે ભાઈ! (માન કષાયરૂપી) હાથી પરથી નીચે ઊતરો.
કવિ શ્રી સમયસુંદરજી રચિત સઝાય “ગજે ચડ્યા કેવળ ન હોય રે” ૧૨૧૧૪ ગજ
હાથી; ર હાથ લાંબું; ૮ની સંખ્યા; બારણાંની ભૂંગળ; તંતુવાદ્ય વગાડવાનું સાધન;
ધાતુનો નક્કર સળિયો ૧૨૧૧૫ બ્રાહ્મી-સુંદરી ઋષભદેવ પ્રભુની બે પુત્રીઓ-સાધ્વીઓ, ભરતજી-બાહુબલિજીની બહેનો ૧૨૧૧૬ કર્ણગોચર થતાં સંભળાતાં-સાંભળતાં
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪૨ ::
૧૫
જ
૧૨૧૧૭ સજ્જ થઈ તૈયાર થઈ ઊભેલા ૧૨૧૧૮ મોડવા મૂકવા, મરડવા, દૂર કરવા ૧૨૧૧૯ પાંડવપુરાણ” ભટ્ટારક શ્રી શુભચંદ્રજી (વિ.સં.૧૫૩૫-૧૬૨૦) રચિત પુરાણ ૧૨૧૨૦ પ્રદ્યુમ્ન અધિકાર શ્રીકૃષ્ણ અને રુકિમણીના પુત્ર પ્રદ્યુમ્નકુમાર વિષેનું પ્રકરણ ૧૨૧૨૧ વાસુદેવે શ્રીકૃષ્ણ, વસુદેવના પુત્ર વાસુદેવે ૧૨૧૨૨
સૌન્દર્યવાન, રૂપાળો, દેખાવડો ૧૨૧૨૩ નિયાણાપૂર્વક “મને આ તપશ્ચર્યાથી ઋદ્ધિ મળો કે વૈભવ મળો કે અમુક ઇચ્છિત થાઓ એવી
યાચના-માગણી સહિત ૧૩
તા.૨૬-૧૧-૧૮૯૯ ૧૨૧૨૪ પારિભાષિક શબ્દો પરિભાષાને લગતા શબ્દો, તે તે શાસ્ત્રમાં અમુક ચોક્કસ પદાર્થ, ક્રિયા કે ગુણ
વગેરે માટે નક્કી કરેલા સાંકેતિક શબ્દો ૧૨૧૨૫ અવગાહના જુદું છતાં એકમેક થઈ ભળી જવું, છતાં જુદું રહેવું” સિદ્ધ આત્માનું જેટલું
ક્ષેત્રપ્રમાણ વ્યાપકપણે તે તેની અવગાહના ૧૪
તા. ૨૬-૧૧-૧૮૯ ૧૨૧૨૬ ગીચ
ઘાટું, નિબિડ, ગાઢ, ખીચોખીચ ૧૨૧૨૭ ઝાડી
જ્ઞટલા | અનેક વનસ્પતિ એકબીજીમાં ગૂંચવાઈ હોય એવો વનપ્રદેશ ૧૨૧૨૮ વનોપકંઠે વન+
38મ્ | વનની પાસે પૃ. ૯
તા.૨૮-૧૧-૧૮૯ ૧૨૧૨૯
સત્ પ્રાપ્ત કરાવે, સત્ની પાસે લઈ જાય તેવાં શાસ્ત્ર, આગમ, શ્રુત ૧૨૧૩) પાંડવપુરાણે શ્રી શુભચંદ્રજી ભટ્ટારક રચિત પાંડવપુરાણ, વિ.સં.૧૬૦૮= ઇ.સ.૧૫૫૧, પ્રદ્યુમ્નચરિત્ર ર૬ અધ્યાય, ૬૦૦૦ શ્લોક, ૧૭મા અધ્યાયમાં પ્રદ્યુમ્નચરિત્ર.જિનાગમ મુજબ
૨૧ મા કામદેવ તે પ્રદ્યુમ્નકુમાર. અનેક વિદ્વાનોએ પ્રદ્યુમ્નચરિત્ર લખ્યું છે. શ્રી મહાસેન આચાર્યે ૧૧ મી સદીમાં, ભટ્ટારક સકલકીર્તિએ ૧૫ મી સદીમાં, ભટ્ટારક સોમકીર્તિ કે સોમસેને વિ.સં. ૧૫૩૦માં, તપાગચ્છી રવિસાગરગણિએ વિ.સં.૧૬૪૫ માં, તપાગચ્છી રત્નચંદ્રજીએ વિ.સં.૧૬૭૧ માં, ભટ્ટારક મલ્લિભૂષણે ૧૭મી સદીમાં, ભટ્ટારકવાદિચંદ્ર ૧૭મી સદીમાં, વિ.સં.૧૯૩૦ માં ખરતરગચ્છી સમયસુંદરજીએ, ભટ્ટારક ભોગકીર્તિ, જિનેશ્વરસૂરિ, યશોધરજી ઉપરાંત દિપંડિત રાંધૂએ અપભ્રંશ ભાષામાં તથા કવિ સિદ્ધિ, કવિ
રહૃણે પ્રાકૃત ભાષામાં પ્રદ્યુમ્નચરિત્ર રચ્યાં છે. ૧૨૧૩૧ રત્નકરંડા શ્રાવકાચાર શ્રી સમંતભદ્રાચાર્ય રચિત અતિ પ્રાચીન અને સુસંબદ્ધ શ્રાવકાચાર સંબંધી
૧૫૦ ગાથાનો “રત્નકરંડ ઉપાસકાધ્યયન' ગ્રંથ ૧૨૧૩૨ કાર્તિકેયાનુપ્રેક્ષા શ્રી કાર્તિકેયસ્વામી કૃત ૪૮૯ શ્લોકમાં વૈરાગ્યની ૧૨ ભાવનાનો ઉત્તમ ગ્રંથ ૧૨૧૩૩ ક્ષપણાસાર શ્રી માધવચંદ્ર આચાર્ય રચિત ક્ષાયિક ચારિત્ર સંબંધી શ્લોક ૩૯૨-૬૫૩ માં
નિરૂપણ કરતો ગ્રંથ ૧૨૧૩૪ લબ્ધિસાર શ્રી નેમિચંદ્ર સિદ્ધાંતચક્રવર્તી રચિત ૩૯૧ શ્લોકમાં કરણલબ્ધિનો ગ્રંથ ૧૨ ૧૩૫ ત્રિલોકસાર વિ.સં.૧૦૩૫ માં શ્રી નેમિચંદ્રજી રચિત ત્રણે લોકનું વર્ણન કરતો ગ્રંથ
વિ.સં.૧૦૩૫ માં શ્રી નેમિચંદ્રજી રચિત ત્રણે લોકન ૧૨૧૩૬ તત્ત્વસાર શ્રી દેવસેનાચાર્ય કૃત પ્રાકૃત ભાષામાં ૭૪ શ્લોકનો શુદ્ધાત્મતત્ત્વપ્રાપ્તિનો ગ્રંથ
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪૩:: ૧૨ ૧૩૭ ૨૩ણસાર વિ.સં.૪૯ માં શ્રી કુંદકુંદાચાર્યજી રચિત ૧૫૩ કે ૧૬૭ શ્લોકમાં વ્યવહાર
રત્નત્રયનું પ્રતિપાદન કરતો ગ્રંથ ૧૬
તા.૨૮-૧૧-૧૮૯૯ ૧ર૧૩૮ તૃણવતું તણખલા જેવું, સૂકા ઘાસ જેવું, તરણા જેવું, ખડ જેવું તુચ્છ ૧૨૧૩૯ મિથ્યાભિનિવેશી મિથ્યા અભિનિવેશી, શાસ્ત્રનો-લોકનો કે મરણનાં વારણના આગ્રહવાળા ૧૨૧૪) હાંસીપાત્ર હસવાને પાત્ર, મશ્કરી-મજાક કરવા લાયક, ફજેતી ૧૨૧૪૧ શિર વહેતો હોય માથે લઇને ફરતો હોય, ધારણ કરતો હોય ૧૦
તા.૨૮-૧૧-૧૮૯૯ ૧૨૧૪ર વસ્તુતઃ તત્ત્વતઃ, ખરું જોતાં ૧૨૧૪૩ સુવર્ણનામ સોનું એવું નામ ૧૨૧૪૪ ભસ્મ
સોનાની પ્રક્રિયા કરીને કરાતી રાખ-ભસ્મ, રખ્યા, ભભૂત ૧૨૧૪૫ વિઝા
માનવનું ગૂ, પક્ષીની ચરક, પ્રાણીની લીંડી-લીંડાં, છાણ-પોદળા ૧૨૧૪૬ ખાતર
ખેતી, બાગાયત વગેરે સુધારવા જમીનમાં છાણ, વિષ્ટા, ઉકરડા વગે કચરો
તેમજ રાસાયણિક રીતે તૈયાર થયેલો પદાર્થ નાખવામાં આવે છે તે ૧૨૧૪૭ ધાન્ય
અનાજ, ૨૪ પ્રકાર: લાસા અને કઠોળ એમ મુખ્ય ૨ ભેદ. લાસા–ઘઉં, જવ, જુવાર, બાજરી, ડાંગર, વ્રીહિ, બંટી, બાવરો, કાંગ, ચિપ્પોઝીણો, કોદરો અને મકાઈ. કઠોળ–મગ, મઠ, અડદ-માષ, તુવેર, વાલ-ઝાલર, વટાણા, ચોળા, ચણા,
લાંગ, કળથી, મસૂર અને અળસી. ૧૨૧૪૮ કાળાંતરે સમય જતાં ૧૨૧૪૯ અધીરાઇ અધીરજ, ઉતાવળ ૧૨૧૫૦ લેણદાર કરજે ધીરધાર કરનાર માણસ, આપેલું પાછું માગનાર ૧૨૧૫૧ દેણદાર દેવાદાર ૧૨૧પર
ભારતનું ચલણ, આઝાદી પહેલા રૂપાનો-ચાંદીનો સિક્કો તે રૂપિયો, જેના ૧૬
આના=૬૪ પૈસા હતા, હાલ ૧૦૦ પૈસા, કાગળ રૂપે નોટ છે ૧૨૧૫૩ ક્ષીર-નીરવત્ દૂધમાં પાણી રહેલું છે તેમ
તા.૨૯-૧૧-૧૮૯૯ ૧૨૧૫૪
મરકીની રસી ૧૨૧૫૫ મરકી કોઇપણ પ્રકારનું મરણ ફાટી નીકળવું એ, મહામારી, ગાંઠિયો તાવ, પ્લેગ ૧૨૧૫૬ દાક્તરો વિદેશી પદ્ધતિએ તૈયાર થઇ વૈદું કરતા વૈદ્યો, ડૉક્ટરો ૧૨૧૫૭ ધતિંગ ધૂતા ધૂર્તતા, ફેલ-ફતવો ૧૨૧૫૮ અશ્વ
ઘોડો ૧૨૧૫૯ પાપાનુબંધી પુણ્ય પુણ્યનો ઉદય પણ પાપનો બંધ કરાવે તે ૧૨૧૬૦ ઉપામ્યું છે ૩૫+મ ઉપાર્જન કર્યું છે, કમાઈને મેળવ્યું છે, વારસામાં મળ્યું છે પૂ.૬૦૦ ૧૨૧૬૧ વહોરે છે વિ+વ+ા સંઘરે છે, સ્વીકારે છે. કર્મના ત્રણ પ્રકાર પૈકી એક જેમાં આ ભવનાં
કે પૂર્વસંચિત કર્મોનો ભોગ શરૂ થઇ ચૂક્યો હોય
૧૮
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪૪ ::
૧૨૧૬૨
૧૨૧૬૩
૧૨૧૬૪
૧૨૧૬૫
૧૨૧૬૮
૧૨૧૬૯
૧૨૧૦૦
૧૯
પ્રારબ્ધ
પુરુષાર્થ
નિષ્કામ
૨૦
૧૨૧૬૬
૧૨૧૬૭ જ્ઞાનેશ્વરી
૧૨૧૭૭
૧૨૧૭૮
તા.૩-૫-૧૯૦૦
‘ભગવદ્ગીતા’ મહાભારતના ભીષ્મ પર્વમાં ‘ભગવદ્ગીતાપર્વ’નું શ્રીકૃષ્ણ-અર્જુન વચ્ચેના સંવાદરૂપે કર્મ-જ્ઞાન-ભક્તિ વિષે ૭૦૦ શ્લોકનું પુસ્તક, ગીતાજી ૧૪ મી સદીના વેદાંતાચાર્ય, ‘પંચદશી’, ‘જીવન્મુક્તિવિવેક’ના લેખક સંત જ્ઞાનેશ્વરે ૧૫ વર્ષની વયે મરાઠી ભાષામાં ગીતાજીના મૂળ ૭૦૦ શ્લોક ઉપરથી ૯૦૦૦ ઓવીઓ (પદ્યાત્મક) પ્રમાણ ટીકા લખી તે.
માન્યતા
વિદ્યારણ્ય સ્વામી
૧૨૧૭૧ મિશ્રતા ૧૨૧૭૨ વેદાંત
૧૨૧૭૩
૧૨૧૭૪
૧૨૧૭૫
૧૨૧૭૬
માનીનતા
‘થિયૉસૉફી’વાળી થિયોસૉફિકલ સોસાયટીએ નક્કી કરેલ તત્ત્વજ્ઞાનની વિચારસરણીવાળી ગીતા મણિલાલ નભુભાઇ ગુજરાતી સાક્ષર, દ્વિવેદી અવટંક-અટક, નિડયાદમાં ઇ.સ.૧૮૫૮ માં સાઠોદરા નાગર, તત્ત્વજ્ઞાની, સાહિત્યકાર, રાજયોગ વિષે ઇંગ્લીશમાં પુસ્તક, ભગવદ્ગીતાનું વિવેચન, સર્વધર્મના સિદ્ધાંતો સમજાવતું પુસ્તક લખ્યું; ‘તર્કભાષા', ‘હ્રયાશ્રય’, ‘ભોજપ્રબંધ’, ‘વિક્રમચરિત્ર’નો ગુજરાતીમાં પહેલો પરિચય કરાવનાર એટલે કે અનુવાદક, ‘સમાધિશતક’, ‘પદૃર્શન સમુચ્ચય'ના ભાષાંતરકર્તા સેળભેળ, ખીચડો, મેળવણી, ઉમેરો
કુશાગ્રબુદ્ધિ મતાભિનિવેશ
પર્યાલોચના
૨૧
ક્ષય રોગ
વૃદ્ધિ પામ્યો
૨૨
ધર્મસંગ્રહણી’ઇ.સ.૪૮૦-૫૨૮, ધુરંધર આચાર્ય શ્રી હરિભદ્રસૂરિ રચિત મહાન ન્યાયગ્રંથ પ+િમા+હોય્ । સંપૂર્ણ આલોચના, સમીક્ષા, અવલોકન
૧૨૧૭૯
૧૨૧૮૦
૧૨૧૮૧
૧૨૧૮૨
૧૨૧૮૩
૧૨૧૮૪ अंक
૧૨૧૮૫
૧૨૧૮૬
૧૨૧૮૭
૧૨૧૮૮
તા.૨૯-૧૧-૧૮૯૯
પ્ર+આ+રમ્ । પૂર્વે આરંભેલું વર્તમાને પરિણામ આપતું, નસીબ, ભાગ્ય પુરુષ+અર્થ । ઉદ્યમ, પ્રયત્ન, શક્તિ, સામર્થ્ય, બળ
નિસ્+મ્ । ફળ-કામ-ઇચ્છા વિના, અનાસક્ત ભાવે
प्रशमरस
निमग्नं
दृष्टयुग्मं
प्रसन्नं
वदनकमलं
ઉપનિષદ્, ઉપનિષદોમાં ચર્ચાયેલું તત્ત્વજ્ઞાન
હ્રશ+XX । ઘાસ-ડાભડો-દર્ભની અણી જેવી તીક્ષ્ણ બુદ્ધિ, પ્રબળ યાદદાસ્ત મતનો આગ્રહ, મતાગ્રહ
તા.૪-૫-૧૯૦૦
ફેફસાં કે શરીરના બીજા અંગ સૂકાઇને સડી જવાનો રાજ રોગ, યક્ષ્મા વધી ગયો
તા.૨૮-૬-૧૯૦૦ થી તા.૧૨-૭-૧૯૦૦ દરમ્યાન
પ્ર+શ+રસ્ । શાંત રસ
નિ+મસ્ । ડૂબેલાં
બે ચતુ
પ્ર+સર્ । પ્રસન્ન, ખુશ, રાજી, આનંદિત મુખ રૂપી કમળ
ખોળો
વામિનીમં શૂન્ય: લ+સર્+શૂન્ । સ્ત્રીના સંગથી રહિત
करयुगम् ।
બે હાથ, બન્ને હાથ
अपि
પણ
શસ્ત્રસંબંધવંધ્યે શસ્ત્રના સંબંધ વિનાના, હથિયાર વિનાના
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪૫ :: ૧૨૧૮૯ તષિ તત્ત્ તું છો, તું છે (ચરોતર-કાનમ-પંચમહાલમાં તું છું) ૧૨૧૯૦ નાતિ
જગતમાં ૧૨૧૯૧ વલ તું જ (શ્રી ધનપાલ કવિ કૃત તિલકમંજરી શ્લોક....) પૃ.૭૧ ૧૨૧૯૨ મદ્રાસ દક્ષિણ ભારતનું મોટું શહેર, હાલ ચેન્નઈ, મુંબઈથી ૧૩૭૦ કિ.મી. ૧૨૧૯૩ કાર્તિક સ્વામી શ્રી કાર્તિકેય સ્વામી, વિ.સંપૂર્વે ૨૦૦-૩૦૦ વર્ષે કાર્તિકેયાનુપ્રેક્ષા' ગ્રંથકર્તા ૧૨૧૯૪ દિગંબર વૃત્તિ દિગંબર ચર્યા ૨૩
તા.૧૮-૮-૧૯૦૦ ૧૨૧૯૫ નામો
નમસ્કાર હો (શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય કૃત “યોગશાસ્ત્રનું મંગળાચરણ) ૧૨૧૯૬ સુવર વાર્તા વારી ન શકાય, વારવા-જીતવા બહુ બહુ મુશ્કેલ ૧૨૧૯૭ રા૫તિરિવારનિવરિો રાગ, દ્વેષ, અજ્ઞાનરૂપી શત્રુસમૂહને જેમણે વાર્યા, જીત્યા ૧૨૧૯૮ મતે વીતરાગ થતાં જે પૂજવા યોગ્ય થયા ૧૨૧૯૯ યોનિન થાય અનેક યોગીઓના જે નાથ-નેતા થયા તેને ૧૨૨00 Hફાવીરાય મહાવીરને ૧૨૨૦૧ તાધિને તાતને, ત્રાતાને (પં.શ્રી લાભવિજયજીએ આ શ્લોકના ૫૦૦ અર્થ કર્યા છે) ૧૨૨૦૨ સદેવ સત્ દેવ, તીર્થકર ૧૨૨૦૩ અપાયઅપગમ અપાય એટલે દુઃખ, એટલે દૂર કરવું, રહેવું; તીર્થંકરદેવની આસપાસ ૧૨૨૦૪ અતિશય ઘણા યોજન સુધી જીવનાં બાહ્ય અને આંતરિક દુઃખ દૂર થઈ જાય, ૭ઇતિ અને
૭ ઉપદ્રવ ન હોઈ શકે. ૧૨૨૦૫ ઉકેલનાર ખુલાસો કરી દેનાર, સ્પષ્ટ રીતે વાંચી લેનાર, અક્ષર ઓળખનાર ૨૪.
તા.૧૦-૯-૧૯૦૦ થી તા.૨૩-૯-૧૯૦૦ દરમ્યાન ૧૨૨૦૬ માપી માપીને નાં પ્રમાણ નક્કી કરીને, ક્યાસ કાઢીને, પારખીને, કળીને ૧૨૨૦૭ ફરી આવૃત્તિ બીજીવારનું પ્રકાશન, પુનરાવૃત્તિ ૧૨૨૦૮ અભિપ્રાય શ્રદ્ધા-નિર્ણયપ્રધાન પરિણમન ૧૨૨૦૯ સારાસાર તોલ સાર-અસારની કે તથ્ય-અતથ્યની તુલના ૧૨૨૧૦ થંભી ન દેવો થોભી, અટકી, રોકી ન દેવો ૧૨૨૧૧ મણકા
મળt | માળાના પારા પૃ.૬૦૨
તા.૨૩-૧૧-૧૯૦૦ થી તા.૨૧-૧૨-૧૯૦૦ દરમ્યાન ૧૨૨૧૨ “શાંતસુધારસ” શ્રી વિનયવિજયજી મહારાજ કૃત, વિ.સં.૧૭૨૩, ગંધાર ગામે, વૈરાગ્યની ૧૨+
પાયાની ૪ ભાવના વિષે ૧૬ પ્રકાશમાં વિવિધ સુગેય છંદમાં ર૩૪ શ્લોકનો ગ્રંથ ૧૨૨૧૩ માટુંગા મુંબઈનું એક પરું, થોડો ભાગ સાયન ૨૬
તા.૨૩-૧૧-૧૯૦૦ થી તા.૨૧-૧૨-૧૯૦૦ દરમ્યાન ૧૨૨૧૪ શિવ, મુંબઈ મુંબઇનું એક પરું, હાલ સાયન ૧૨૨૧૫ દેવામાં દેવોનું આવવું, આગમન (૧દવાગમ સ્તોત્ર' કે “આપ્તમીમાંસા'નું પ્રથમ પદ) ૧૨૨૧૬ નમયાન આકાશમાં વિચરવું ૧૨૨૧૭ રામરારિ ચામર વગેરે (વૈભવથી વીંઝાવું) ૧૨૨૧૮ વિમૂતય: વિભૂતિઓ
૨૫
For Private & Personal use only
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪૬ :
૧૨૨૧૯
૧૨૨૨૦
૧૨૨૨૧ નાત:
૧૨૨૨૨
૧૨૨૨૩
૧૨૨૨૪
૧૨૨૨૫
૧૨૨૩૨
૧૨૨૩૩
૧૨૨૩૪
૧૨૨૩૫
૧૨૨૩૬
૧૨૨૩૭
૧૨૨૩૮
मायाविष्वपि दृश्यं
૧૨૨૩૯
त्वमसि
नो
महान् સમંતભદ્રસૂરિ
૧૨૨૨૬
૧૨૨૨૭
૧૨૨૨૮ પદે
૧૨૨૨૯
૧૨૨૩૦
૧૨૨૩૧
મહાન
વિક્રમના ૨જા સૈકામાં (ઇ.સ.૧૨૦-૧૮૫) પૂજ્યપાદ સ્વામીની પહેલાં થયેલા ધુરંધર આચાર્ય; ૧. આપ્તમીમાંસા ૨. સ્વયંભૂ સ્તોત્ર ૩. યુક્ત્યનુશાસન ૪. સ્તુતિવિદ્યા ૫. રત્નકદંડક શ્રાવકાચાર ૬. જીવસિદ્ધિ, અનુપલબ્ધ છે. ૭. ગંધહસ્તિ મહાભાષ્ય, અનુપલબ્ધ : આ ૭ મહાન કૃતિના કર્તા અશોકવૃક્ષ, પુષ્પવૃષ્ટિ, દુંદુભિ, ભામંડલ, ચામર, છત્ર, સિંહાસન,દિવ્યધ્વનિ ઐશ્વર્ય, સામર્થ્ય, દિવ્ય-અલૌકિક શક્તિ, મહત્તા
પગલે
ત્રાડ પાડતાં
સિંહ ગર્જના કરતાં
‘આપ્તમીમાંસા’શ્રી સમંતભદ્રાચાર્ય વિરચિત ગ્રંથમાં ૧૦ પરિચ્છેદ-૧૧૪ કારિકા છે. ‘દેવાગમ સ્તોત્ર’શ્રી સમંતભદ્રાચાર્ય રચિત, ‘તત્ત્વાર્થ સૂત્ર’નાં મંગલાચરણની ટીકા કરતાં લખાયેલું, આપ્ત-અનેકાંતનો મહિમા ગાતું ૧૧૪ શ્લોકનું દેવાગમ સ્તોત્ર ‘આપ્તમીમાંસા’ પર લખાયેલી ટીકા
અષ્ટ પ્રાતિહાર્ય વિભૂતિ
‘અષ્ટસહસ્રી’
શ્લોકપુર
શ્લોક પ્રમાણ, શ્લોક જેટલું
ગંધહસ્તી મહાભાષ્ય ‘આપ્તમીમાંસા’ પર ૮૪ હજાર શ્લોક જેટલું વિવેચન જે અનુપલબ્ધ છે. ‘યોગબિંદુ’ શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય કૃત યોગ વિષયક ગ્રંથ, જેમાં ૫૨૭ શ્લોક છે ઉપમિતિભવપ્રપંચા કથા’ શ્રી સિદ્ધર્ષિગણિ રચિત સંસ્કૃતમાં ૮ પ્રસ્તાવમાં કથા.
જે કથામાં સંસાર-ભવની ગૂંચવણોનું રહસ્ય અનુમાન દ્વારા નીકળે તે કથા ઓછપ, ખામી
નુકસાન, હાનિ; કૃતઘ્નતા
ન્યૂનતા
અપકાર
૨૦
માયાવિષુ+પિ । માયાવી-ઇંદ્રજાળિયા પણ દર્શાવી-બતાવી શકી છે
એથી નહીં
તું છો
નહીં, ન, નથી
મન:પર્યવજ્ઞાન જે જ્ઞાન વડે અઢી દ્વીપમાં રહેલા સંશી પંચેન્દ્રિયના મનોગત ભાવ જણાય તે.
ઋજુમતિ અને વિપુલમતિ એમ ૨ પ્રકારે
અનિગ્રહતા, ઇન્દ્રિયો-ઇચ્છાઓ પરનો કાબૂ ન હોવો તે
૧૨૨૪૦ અસંયમપણું
પૃ.૬૩
૧૨૨૪૧
૨૮
પાંચ ઇન્દ્રિયોના
વિષય
કાયા-સ્પર્શના ૮ વિષય : ઠંડો, ગરમ, લૂખો, ચીકણો, કોમળ, કઠોર, હલકો, ભારે જીભ-રસના ૫ વિષય : કડવો, મીઠો, તીખો, ખાટો, તૂરો નાક-ગંધના ૨ વિષય : સુગંધ અને દુર્ગંધ
આંખ-વર્ણના ૫ વિષય : કાળો, ધોળો, લાલ, પીળો, વાદળી કાન-શબ્દના ૩ વિષય : જીવ શબ્દ, અજીવ શબ્દ, મિશ્ર શબ્દ કુલ ૨૩ વિષયો — શ્વે.મતે
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪૭ :: કુલ ૨૭-૨૮ વિષયો–-દિ.મતે (શબ્દમાં સારેગમપધનીસા એમ ૭ લે છે)
અને ૨૮મું મન-અનિદ્રિય લે છે–દિ.આચાર્ય કાર્તિકેય સ્વામી ૧૨૨૪૨ અસમર્થ અશક્ત, સક્ષમ ન હોય તે ૧૨૨૪૩ એકી વખતે એક સાથે, એકી સમયે ૧૨૨૪૪ ઠગાય છે છેતરાય છે, ધૂતાય છે ૧૨૨૪પ કાયરપણું તિરતા | નાહિંમત, કંટાળો, થાક ૧૨૨૪૬ મોળા કરવા ઓછા કરવા, રસ મંદ કરવો ૧૨૨૪૭ ઉપસ્થ ઇન્દ્રિય ૩૫+સ્થા / સ્ત્રી-પુરુષની જનનેન્દ્રિય; મધ્ય ભાગ; ખોળો-ગોદ ૧૨૨૪૮
લગભગ ૧ ઈચ કે ૨ આંગળ જેટલું ૧૨૨૪૯ માદક ચીજ કેફી, મદ-નશો કરાવે તેવી વસ્તુ ૧૨૨૫૦ અસલના સ્વભાવ મૂળ-પ્રાચીન-સાચા સ્વભાવ
૨૯ ૧૨૨૫૧ સ્પાઇ સ્પષ્ટતા, ખુલાસા, ચોખવટ ૧૨૨પર સાક્ષી હાજરી, સાહેદી, સાબિતી ૧૨૨૫૩ આગાર છૂટ, અપવાદ
૩૦. ૧૨૨૫૪ બળવત્તર વધુ બળવંતી, બળવાન ૧૨૨૫૫ દરકાર પરવા, તમા, ગરજ ૫.૬૦૪ ૩૧ ૧૨૨પ૬ અશ્રદ્ધા શ્રદ્ધા ન રાખવી, શ્રદ્ધા-વિશ્વાસ આસ્થાનો અભાવ ૧૨૨૫૭ પતિત થવાનું પડી જવાનું ૧૨૨૫૮ સિત્તેર કોટાકોટિ સાગરોપમ ૧ કરોડX ૧ કરોડ =૧ ક્રોડાકોડ (કોટાકોટિ) એવા ૭૦ સાગરોપમ ૧૨૨૫૯ અસંખ્યાત ગણત્રી કે માપમાં ન આવે એટલા ૧૨૨૬૦ ચારિત્રમોહ ૧૬ કષાય અને ૯ નોકષાય, આત્માના ચારિત્ર ગુણને આવરણ કરે તે ૧૨૨૬૧ લટક્યો લબડ્યો-લબડેલો, રખડી પડેલો, ટીંગાયેલો ૧૨૨૬૨ દર્શનમોહ મિથ્યાત્વ મોહનીય, મિશ્ર મોહનીય, સમ્યકત્વ મોહનીયઃ સમકિત ન થવા દે ૧૨૨૬૩ સીસું રેડ્યું હોય એવી રીતે જડબેસલાક, ઢાળી દે તેવી રીતે ૧૨૨૬૪
અવ્યક્ત ઉપયોગરૂપ સામાન્ય પ્રવૃત્તિ વડે; પ્રવાહે, જથ્થામાં, સામૂહિક રીતે ૧૨૨૬૫ મુકાબલો
સામનો ૧૨૨૬૬ સ્થાનકે સ્થાને, ગુણસ્થાનકે
તા.૧૦-૧૦-૧૮૯૨ ૧૨૨૬૭ ને ૧૨૨૬૮ अबुद्धा અબુદ્ધ, અવિવેકી, અબુઝ, તત્ત્વને ન જાણનાર ૧૨૨૬૯ वीरा વિરો, અનેક વીરો ૧૨૨૭૦ મમિત્ત સિને અસમ્યક દૃષ્ટિ, સમ્યફદૃષ્ટિ વિનાના, મિથ્યાત્વી ૧૨૨૭૧ ગયુદ્ધ અશુદ્ધ
૩૨
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪૮ ::
૧૨૨૭૨
तेसिं
૧૨૨૭૩
परकंत
૧૨૨૭૪
सफलं
૧૨૨૭૫
अफलं
૧૨૨૭૬ सव्वसो
૧૨૨૭૭
૧૨૨૭૮
૧૨૨૭૯
૧૨૨૮૦
૧૨૨૮૧
૧૨૨૮૨
૧૨૨૮૩
૧૨૨૮૪
પૃ.૬૦૫
૧૨૨૮૫
૧૨૨૮૬
૧૨૨૮૭
૧૨૨૮૮
૧૨૨૮૯
૧૨૨૯૦
૧૨૨૯૧
૧૨૨૯૨
૧૨૨૯૩
૧૨૨૯૪
૧૨૨૯૫
૧૨૨૯૬
बुद्धा
બુદ્ધ, જ્ઞાની
વીર્યાધ્યયન ૮મું શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્ર શ્રુ.૧, ૮ મું વીર્યાધિકાર અધ્યયન, ગાથા ૨૨-૨૩ એટલે કે, જે વીર મહાભાગ્યવાન નથી, બુદ્ધ-તત્ત્વજ્ઞ નથી, સમ્યક્દર્શનવાળા નથી તેનો પુરુષાર્થ અશુદ્ધ છે, તે સર્વથા કર્મફળ (પુણ્ય-પાપ) સહિત છે. જે વીર મહાભાગ્યવાન, બુદ્ધિ-તત્ત્વજ્ઞ, સમ્યક્દર્શન સહિત છે તેનો પુરુષાર્થ શુદ્ધ છે, સર્વથા કર્મફળરહિત છે. (પુણ્ય-પાપનાં ફળ બેસતાં નથી, નિર્જરા થાય છે એ રીતે અફળ છે)
ખિત સંસારહેતુક પરમાર્થ
33
તેમને
પરાક્રમ, પુરુષાર્થ
સફળ, સંસારહેતુક સફળપણું, પુણ્ય-પાપનાં ફળ બેસે છે
અફળ, ફળરહિત, સંસારહેતુક અફળપણું, પુણ્ય-પાપનાં ફળ નથી (નિર્જરા) સર્વથા
નિંદવા
નિઃશલ્ય
તા.૬-૫-૧૮૯૪ થી તા.૫-૬-૧૮૯૪ દરમ્યાન
ઇર્યાપથિકી
ફૈર્। ચાલવાની ક્રિયા, ઇરિયાવહિયા – હરતાં ફરતાં ચાલતાં થતી હિંસા પ્રતિ+મ્ । સ્મરણ કરી જોઇ, ફ૨ીથી જોઇ જઇ; નું પ્રતિક્રમણ કરીને
પ્રતિક્રમી
અઢાર પાપસ્થાનક પ્રાણાતિપાત, મૃષાવાદ, અદત્તાદાન, મૈથુન, પરિગ્રહ, ક્રોધ, માન, માયા, લોભ, રાગ, દ્વેષ, કલહ, અભ્યાખ્યાન, મૈથુન્ય, પરપરિવાદ, ૨ઇઅરઇ, માયામોસો, મિચ્છાદુંસણસલ્લ : આ ૧૮ પાપને રહેવાનાં ઠેકાણાં
સભ્ । નિવ્ । લખેલો, કહેલો, જોયેલો
સંસારના હેતુરૂપ
ભાવાર્થ
નિ ્ । નિંદા કરવી, વગોવવા શલ્યરહિત, કાંટા રહિત, પાપરહિત
એક આસન પર એક જગ્યાએ, પર્યંકાસને (પલાંઠી વાળીને) સ્થિરતાથી ઉલ્લસિત, પ્રકાશિત, ઉમંગવાળી, આનંદવાળી, હર્ષિત, ખંતવાળી ૨૪ મિનિટ
ઉજમાળ
એક ઘડી
અરધી ઘડી
૧૨ મિનિટ
રટણ કરવું
રમ્ । વારંવાર ઉચ્ચાર્યા કરવું
ઇંદ્રિયપરાજયશતક શ્રી રત્નશેખરસૂરિ રચિત વૈરાગ્યપ્રેરિત ૯ શ્લોકનો ગ્રંથ
અધ્યાત્મ કલ્પદ્રુમ વિ.સં.૧૪૭૦માં સહસ્રાવધાની શ્રી મુનિસુંદરસૂરિ વિરચિત ૧૬ અધિકારમાં સમતા પ્રાપ્તિ-મોક્ષપ્રાપ્તિ વર્ણવી છે.
નવતત્ત્વ
અજ્ઞાત પૂર્વાચાર્ય વિરચિત ૫૯ (પ્રાકૃત) ગાથાનું ‘નવતત્ત્વ પ્રકરણ’ ગ્રંથ
મૂળ પદ્ધતિ કર્મગ્રંથ મૂળ રીત-પ્રકાર બતાવનાર કર્મગ્રંથ, પ્રાચીન કર્મગ્રંથ, શ્રી શિવશર્મસૂરિ કૃત ‘કર્મપ્રકૃતિ’ અને શ્રી ચન્દ્રર્ષિ મહત્તર કૃત ‘પંચસંગ્રહ’ ગ્રંથ
ધર્મબિંદુ
વિ.સં.૮૨૦માં શ્રી હરિભદ્રસૂરિ રચિત ૮ અધ્યાયમાં ગૃહસ્થ ધર્મ અને મુનિ ધર્મનું સ્વરૂપ દર્શાવતો ગ્રંથ
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૪૯ ::
૧૨૨૯૭ આત્માનુશાસન વિ.સં.૯૪૦ માં શ્રી ગુણભદ્રાચાર્ય કૃત વૈરાગ્યનો ૨0 શ્લોકનો ગ્રંથ ૧૨૨૯૮ મોક્ષમાળા મોરબીમાં ૩ દિવસમાં વિ.સં.૧૯૪૦માં ૧૦૮ પાઠનું કૃપાળુદેવ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર
માત્ર ૧૬ વર્ષને ૫ માસની વયે લખ્યું તે પુસ્તક ૧૨૨૯૯ અધ્યાત્મસાર ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી વિરચિત ૯૪૯ શ્લોક, ૭ પ્રબંધમાં અધ્યાત્મનું
સ્વરૂપ, વૈરાગ્યના ભેદ, આત્મનિશ્ચયનું નિરૂપણ કરતો ગ્રંથ ૧૨૩00 આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૧ ઋષભ જિનેશ્વર પ્રીતમ માહરો રે ૧૨૩૦૧ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૩ સંભવ દેવ તે ધુર સેવો સવે રે ૧૨૩૦૨ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૫. સુમતિચરણ કજ આતમ અરપણા ૧૨૩૦૩ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૭ શ્રી સુપાસજિન વંદિયે, સુખસંપત્તિનો હેતુ લલના ૧૨૩૦૪ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૮ દેખણ દે રે સખી મુને દેખણ દે ૧૨૩૦૫ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૯ સુવિધિ જિસેસર પાય નમીને ૧૨૩૦૬ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૧૦ શીતલ જિનપતિ લલિત ત્રિભંગી ૧૨૩૦૭ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૧૩ દુઃખ દોહગ દૂરે ટળ્યાં રે, સુખ સંપદ શું ભેટ ૧૨૩૦૮ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૧૫ ધર્મ જિનેસર ગાઉં રંગ શું, ભંગ મ પડશો હો પ્રીતજિનેસર ૧૨૩૦૯ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૧૬ શાંતિ જિન એક મુજ વિનતિ, સુણો ત્રિભુવનરાય રે ૧૨૩૧૦ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૧૭ મનડું કિમતિ ન બાઝે હો કુંથુજિન ૧૨૩૧૧ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૧૯ સેવક કિમ અવગણિયે હો મલ્લિજિન, એહ અબ શોભા સારી ૧૨૩૧૨ આનંદઘન ચોવીસી સ્તવન ૨૨ અષ્ટભવાંતર વાલહીરે તું મુજ આતમરામ, મનરાવાલા ૧૨૩૧૩ જૂવા
જુગાર, જૂગટું ૧૨૩૧૪ આમિષ માંસ ૧૨૩૧૫ મદિરા મધ, દારૂ, શરાબ ૧૨૩૧૬ દારી
વેશ્યા, ગણિકા ૧૨૩૧૭ આહટક શિકાર ૧૨૩૧૮ ચોરી ચોરવું, ચોરીનો ધંધો ૧૨૩૧૯ પરનારી પરસ્ત્રીસેવન (સ્ત્રી માટે પરપુરુષસેવન) ૧૨૩૨૦ દુઃખદાઇ દુઃખદાયક ૧૨૩૨૧ દુરિતમૂળ
પાપનાં મૂળ-મૂળિયાં-જડ ૧૨૩૨૨ જાઈ
લઈ જનાર (“નાટક સમયસારમાં, સાધ્ય-સાધક ધાર, શ્લોક ૨૭) ૧૨૩૨૩ અત્યાગ નહીં છોડેલી, ત્યાગ ન કર્યો હોય તેવી ૧૨૩૨૪ અમુક રસનો ત્યાગ ભોજનના ૬ રસમાંથી અમુકનો ત્યાગ, આયંબિલ, નીવિ જેવું ૧૨૩૨૫ અબ્રહ્મચર્યનો ત્યાગ મૈથુનનો ત્યાગ, બ્રહ્મચર્યનું પાલન ૧૨૩૨૬ પરિગ્રહ પરિમાણ મર્યાદિત પરિગ્રહ ૧૨૩૨૭ વિદિત કરેલા જણાવેલા, વાકેફ કરેલા ૧૨૩૨૮ પશ્ચાત્તાપનું સ્થાનક પસ્તાવાનું, ક્ષમાપનાનું ઠેકાણું-સ્થાન ૧૨૩૨૯ સ્વેચ્છાએ પોતાની ઇચ્છા-મરજી મુજબ ૧૨૩૩) નિયમભંગ નિયમનો ભંગ, છેદ, ભાંગી-તોડી નાખવો ૩૪
તા.૧૯-૯-૧૮૫ થી તા.૩-૧૦-૧૮૫ દરમ્યાન ૧૨૩૩૧ સત્ય સત્ ા જેવું જાણવું, અનુભવવું તેવું જ કહેવું તે
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૫૦ ::
૧૨૩૩૨
૧૨૩૩૩
૧૨૩૩૪
પૃ.૬os
૧૨૩૩૫
૧૨૩૩૬
૧૨૩૩૭
૧૨૩૩૮
૧૨૩૩૯
૧૨૩૪૦
૧૨૩૪૧
૧૨૩૪૨
૧૨૩૪૩
૧૨૩૪૪
૧૨૩૪૫
૧૨૩૪૬
૧૨૩૪૭
૧૨૩૪૮
૧૨૩૪૯
૧૨૩૫૯
૧૨૩૬૦
પરમાર્થ સત્ય આરોપિત
વક્તા
ગ્રંથકાર
શ્રેણિક રાજા
ચેલણા રાણી
ભવઆશ્રયી
વ્યવહાર સત્ય
દુર્ગંછા અંગભૂત
મૂળભૂત વેદ્યા વિના
નિર્દેભતા
વિપક્ષ ભાવના
મુનિપણું
ફેરવી ફેરવીને
વિશ્વાસઘાત
દસ્તાવેજો
૧૨૩૫૦
૧૨૩૫૧
પૃ.૬oto
૧૨૩૫૨
દેશથી
૧૨૩૫૩
કન્યાલિક
૧૨૩૫૪ ગોવાલિક
૧૨૩૫૫
ભૌમાલિક
૧૨૩૫૬
૧૨૩૫૭
૧૨૩૫૮ સ્થૂળ
૩૫
વાયુ
વાશે
બોલતી વખતે આત્મા સિવાય બીજું કંઇ મારું નથી એ ઉપયોગ રહે તે આ+રોપ્ । આરોપ કરેલા, નથી છતાં માને તે વન્ । બોલનાર, વદનાર, કહેનાર
થાપણમૃષા ઇન્કાર જવું
પુસ્તક લખનાર-રચનાર-ગૂંથનાર
મહાવીર સ્વામીના સમયમાં થયેલ રાજા, અનુયાયી, ભાવિ તીર્થંકર મહાવીર સ્વામીનાં માસી, સતી ચંદનાનાં બહેન, વારિષણકુમારનાં માતા, શ્રેણિક રાજાનાં મહારાણી. જેમના નિમિત્તે બૌદ્ધ શ્રેણિક જૈન થયા.
ભવ આધારે-આશ્રયે
જ
જેવા પ્રકારે વસ્તુનું સ્વરૂપ જોવાથી, અનુભવવાથી, શ્રવણથી અથવા વાંચવાથી આપણા અનુભવમાં આવ્યું હોય તેવા જ પ્રકારે યથાતથ્યપણે વસ્તુનું સ્વરૂપ કહેવું અને તે પ્રસંગે વચન બોલવું તેનું નામ વ્યવહાર સત્ય જુગુપ્સા, અરુચિ, સૂગ, ઘૃણા
અંગરૂપ, ભાગરૂપ
મૂળ, મૂળમાં રહેલા, આરંભમાં રહેલા અનુભવ્યા વિના, સહન કર્યા વિના દંભ-ડહોળ-દેખાવ-માયા રહિતતા
તપપ્રમુખ અખંડ સમ્યક્દર્શન
વિરુદ્ધ-પ્રતિપક્ષી ભાવના
મુન્ । ઘણું કરીને પ્રયોજન વિના બોલવું જ નહીં તેનું નામ મુનિપણું.
મૌનપણું : રાગ, દ્વેષ અને અજ્ઞાન વિના યથાસ્થિત વસ્તુસ્વરૂપ કહેતાં બોલતાં છતાં પણ મુનિપણું-મૌનપણું; આત્મજ્ઞાન હોવાપણું
। ઘેરી વળીને, સ્ફૂર્તિમાં આવીને, ભમી ભમીને, પલટી પલટીને વિશ્વાસભંગ કરવો, વચનભંગ કરવો, દગો કરવો, દગલબાજી કરવી લેણદેણ સંબંધી લખાણ, ખત, સરકારી કામકાજ વિષેનું લખાણ, કોઇપણ પ્રસંગનું લખાણમાં થાય તે
મુખ્યપણે તપ ક્ષાયિક-નિરંતર સમ્યક્દર્શન
અંશથી, અંશે
વર-કન્યાના રૂપ, ગુણ, વય, શિક્ષણ સંબંધી જૂઠ
ગાય, ભેંસ વગેરે ચોપગાં પશુ સંબંધી જૂઠ
ભૂમિને લગતું
વિશ્વાસથી રાખવા આપેલા દ્રવ્યાદિ પદાર્થ પાછા માગે ત્યારે જૂઠ બોલવું
ઇન્કાર કરવો, ના-કબૂલાત થવું, ચોખ્ખી ના પાડવી અડસટ્ટે-અંદાજે ગણેલા, મોટા-મુખ્ય, ભૌતિક
વાયરો, પવન, હવા ફૂંકાશે, ચાલશે, આવશે
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૫૧ :: ૧૨૩૬૧ સડતું નથી બગડી જતું નથી, કોહવાઈ જતું નથી ૧૨૩૬૨ પારો
ખૂબ વજનદાર પ્રવાહી ધાતુ, ચળકતી, વેરાઈ જતી-છૂટી પડી જતી ધાતુ ૧૨૩૬૩ શબ
મડદું, મડું, લાશ ૧૨૩૬૪ અબાધાકાળ કર્મના બંધ અને ઉદય વચ્ચેનો સમય ૧૨૩૬૫ પંથી
પંથે જનારો-ચાલનારો ૧૨૩૬૬ વટેમાર્ગ વાટ+માર્ગ. મુસાફર, રાહદારી, રસ્તે ચાલનાર ૧૨૩૬૭ કરી માને માની લે ૧૨૩૬૮ “સુંદરવિલાસ' રામાનંદી સંપ્રદાયમાં (વિ.સં.૧૯૦૧=ઈ.સ.૧૫૪૪) વિખ્યાત દાદુજીના શિષ્ય
સુંદરદાસજી રચિત ગ્રંથ. ભિન્ન ભિન્ન વિષયને અંગ કહ્યાં છે, ૬ છંદમાં છે – મનહર, ઈદવ, દુમિલા, કુંડલીઆ, સવૈયા, હંસાલ. આ સિવાય જ્ઞાનસમુદ્ર,
જ્ઞાનવિલાસ, સુંદરાષ્ટક વગેરે ગ્રંથ પણ રચ્યા છે. ૧૨૩૬૯ ઊણપ ખામી ૧૨૩૭૦ વૈદ્ય
આયુર્વેદની રીતે દર્દીઓની સારવાર-ચિકિત્સા કરનાર, ચિકિત્સક, ભિષક ૧૨૩૭૧ નિદાન મૂળ કારણ ૧૨૩૭૨ ચિકિત્સા વૈદકીય સારવાર ૧૨૩૭૩ કૂટવૈદ્યો ખોટા વૈદ્યો ૧૨૩૭૪ પોતા પાસે પોતાની પાસે ૧૨૩૭૫ સસ્તી
સોઘી, ચાલુ કિંમત કરતાં ઓછી કિંમતની ૧૨૩૭૬ લલચાય લોભાય, લાલચ થાય ૧૨૩૭૭ ઉપનય ૩૫+ની ઉપલબ્ધિ ન્યાયમાં વાક્યમાંનો ૪થો અવયવ; વય સમીપનયનું
એક અંગ ગ્રહણ કરી અનેક વિકલ્પ કથન કહેવાનો અર્થ આશયનું સ્પષ્ટીકરણ ૧૨૩૭૮ વીતરાગ દર્શન જૈન દર્શન, વીતરાગનું દર્શન, સર્વજ્ઞનું દર્શન પૂ.૬૦૮ ૧૨૩૭૯ વિષય વિવશ વિષયને વશ, અધીન, લાચાર ૧૨૩૮૦ કુદર્શનો સમ્યક નહીં તેવાં દર્શન ૧૨૩૮૧ ત્રિવૈદ્ય ત્રણ પ્રકારના વૈદ્ય, ત્રણ પ્રકારે-રીતે વૈદ્ય
તા.૨૬-૧૦-૧૮૯૦ થી તા.૧૩-૧૧-૧૮૯૭ દરમ્યાન ૧૨૩૮૨ સંન્યાસી સર્વ વાસનાનો ક્ષય કરે તે ૧૨૩૮૩ ગોંસાઈ ઈન્દ્રિયોને કાબૂમાં રાખે તે ૧૨૩૮૪
સંસારનો પાર પામે તે ૧૨૩૮૫ મદ
મદ્ ા અભિમાન, ૮ પ્રકારે ૧૨૩૮૬ અર્ધદગ્ધપણું પોતાને જ્ઞાન નહીં છતાં પોતાને જ્ઞાની માની બેસવાપણું ૧૨૩૮૭ સામા થઇ સામે પડી, વિરુદ્ધ થઇ, વિરોધમાં જઈ ૧૨૩૮૮ હેરાન
ખૂબ દુઃખી, વ્યગ્ર ૧૨૩૮૯ નિદ્રાદિ પ્રકૃતિ નિદ્રા (ઊંઘ) વગેરે દર્શનાવરણીય કર્મની પ્રકૃતિ ૧૨૩૯૦ પ્રતિ
સામે, તરફ ૧૨૩૯૧ ક્ષત્રિય ભાવે ક્ષત્રિયવૃત્તિએ, ક્ષત્રિયવટે, યુદ્ધમાંથી પાછા ન હઠવાની ટેક સાથે ૧૨૩૯૨ અપમાન દેવું અપમાન કરવું, માન ન આપવું
૩s
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪પર :: ૧૨૩૯૩ ક્રૂર
નિર્દયી, દયાહીન, ઘાતકી ૧૨૩૯૪ પરાભવ પરાજય, હાર ૧૨૩૯૫ શૂર
બહાદુર, પરાક્રમી, શૌર્યવાન ૧૨૩૯૬ કમ કરી ઓછો કરી ૧૨૩૯૭ પૂર્વાચાર્યો પૂર્વે-પહેલાં થઈ ગયેલા આચાર્યો ૧૨૩૯૮ સાધન આત્માની સિદ્ધિ માટેના ઉપાય ૧૨૩૯૯ સાત વ્યસન જુગાર, માંસભક્ષણ, મદિરા, પરસ્ત્રી-પુરુષગમન, શિકાર, મોટી ચોરી, વેશ્યાગમન ૧૨૪CO કંદમૂળ સાધારણ વનસ્પતિકાય, અનંતકાય, ૫ લક્ષણ છે. જમીનમાં ઊગે, એકસરખા
બે ભાગ થાય, તાંતણા-રેષા વગરનું, કાપ્યા છતાં ફરીથી ઊગનારું, છૂપી નસ,
સાંધા ને ગાંઠોવાળું, વગર વાગ્યે ઊગી જાય તેવું. બટેટા, કાંદા વગેરે ૧૨૪૦૧ અભક્ષ્ય ન ખાવા યોગ્ય ૧૨૪૦૨ રાત્રિભોજન સાયંકાલ બાદના ચાર પ્રકારના આહાર (અસણં, પાછું, ખાઇમં, સાઇમ) ૧૨૪૦૩ જપ
ઈષ્ટદેવનું માળાથી આવર્તન, વારંવાર સંસ્મરણ ૧૨૪/૪ ભક્તિરહસ્ય દુહા “હે પ્રભુ હે પ્રભુ, શું કહું?' ના વીસ દોહરા (પત્રાંક ૨૬૪) ૧૨૪૦૫ પઠન મનન વાંચવું વિચારવું, વાંચવું-અભ્યાસવું પૃ.૭૯ ૧૨૪૦૬ સિઝંતિ સિધુ સિદ્ધ થાય છે ૧૨૪૦૭ બુઝંતિ વધુ બોધ-જ્ઞાન સહિત હોય છે ૧૨૪૦૮ મુસ્મૃતિ મુવી સર્વ કર્મથી મુકાણા-રહિત હોય છે ૧૨૪૦૯ પરિણિગ્લાયંતિ પરિનિર્વાણ પામે છે, કર્મરહિત હોવાથી ફરી જન્મ ધારણ કરતા નથી ૧૨૪૧૦ સવ દુખાણમાં કરંતિ સર્વ દુઃખનો અંત કરે છે ૧૨૪૧૧ રહસ્યાર્થ મર્મ, આશય, અલૌકિક અર્થ ૧૨૪૧૨ શૂન્યતા આનંદરહિતતા
૩૦ ૧૨૪૧૩ અજ્ઞાનતિમિર અજ્ઞાનરૂપી અંધકાર-તિમિર ૧૨૪૧૪ અન્યાનાં અંધકારથી અંધ હોય તેવાને ૧૨૪૧૫ જ્ઞાનાંજનશત્નાક્રય જ્ઞાન રૂપી અંજન શલાકા-આંજવાની સળીથી ૧૨૪૧૬ નેત્રમ્
નેત્રને-આંખને ૧૨૪૧૭ उन्मीलितं ખોલ્યાં-ખોલી, ઉઘાડ્યા-ઉઘાડી ૧૨૪૧૮ યેન
જેણે, જેના વડે ૧૨૪૧૯ તર્ક્સ
તેને ૧૨૪૨૦ શ્રી ગુરવે નમ: શ્રી સદ્ગુરુને નમસ્કાર (ગુરુગીતા, શ્લોક ૪૫) ૧૨૪૨૧ અપેક્ષા રાખે છે અગત્ય લાગે ૧૨૪૨૨ સાકાર આકાર-રૂપ સાથે ૧૨૪૨૩ અપૌરુષેય બોધ મનુષ્યકૃત બોધ નહીં (વેદ, બાઇબલ મનુષ્યકૃત બોધ નથી તેવી માન્યતા) ૧૨૪૨૪ સ્વવીયૅ કરી પોતાના બળે, આત્મબળે ૧૨૪૨૫ દેહધારીપણે સદેહે, દેહ સહિત દશામાં, સયોગી દશામાં, મન-વચન-કાયાના યોગ સાથે
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૪૨૬
પૃ.૬૮૦
૧૨૪૩૬
૧૨૪૩૭
૧૨૪૩૮
૧૨૪૩૯
मोक्षमार्गस्य नेतारं भेत्तारं कर्मभूभृताम् । ज्ञातारं विश्वतत्त्वानां वन्दे तद्गुणलब्धये ॥
૩.
૩૯
૧૨૪૪૬
૧
મૂળ જ્ઞાન
વમાવી દેવું
અનિદ્રાપણે
શ્રેયસ્કર
પૃ.૬૮૩
૧૨૪૨૭
૧૨૪૨૮
૧૨૪૨૯
૧૨૪૩૦
૧૨૪૩૧
૧૨૪૩૨
૧૨૪૩૩
૧૨૪૩૪
પૃ.૬૮૪
૧૨૪૩૫ નિર્ધ્વસ પરિણામ “આક્રોશ પરિણામપૂર્વક ઘાતકીપણું કરતાં બેદરકારીપણું અથવા ભયપણું
દીઠું
વિજોગી
વિભોગી
નિર્ભયી
કુગુરુ નિરર્થક
પધાર્યા છે
મહાત્મા
૨
૧૨૪૪૦
પરઉપયોગ ૧૨૪૪૧ સ્વઉપયોગ
૧૨૪૪૨
બાંધા
૧૨૪૪૩ અસત્ ૧૨૪૪૪
વાચના
૧૨૪૪૫ પૃચ્છના
પરાવર્તના
૧૨૪૪૭
અનુપ્રેક્ષા ૧૨૪૪૮ ધર્મકથા
મોક્ષમાર્ગના નેતા, મોક્ષમાર્ગે લઇ જનાર, કર્મરૂપ પર્વતના ભેદનાર, સમગ્ર તત્ત્વના જાણનારને તે ગુણોની પ્રાપ્તિ અર્થે હું વંદું છું.
તા.૭-૧૧-૧૮૯૮
તા.૬-૩-૧૮૯૯
ઉપદેશળયા
તા.૨૫-૮-૧૮૯૭
આત્માનું જ્ઞાન, આત્મજ્ઞાન વમ્ । ઓકાવી દેવું
નિદ્રા વિનાની અવસ્થાએ
:: ૪૫૩ ::
કલ્યાણકર
જોયું
વિશેષ પ્રકારે યોગી, સયોગી કેવળજ્ઞાની; સંયોગના અભાવવાળું વિશેષ ઉપયોગ, પ્રતીતિ, અનુભવવાળું
ભયરહિત, ભય વિનાનું, અજ્ઞાનના ભય વિનાનું
નહીં, ભવભીરુપણું નહીં તેવાં પરિણામ’ ગુરુપદને લાયક નહીં તેવા, અસદ્ગુરુ
નિ+ર્થ । નકામો, નિષ્ફળ, નિષ્પ્રયોજન, અર્થહીન પાવી+અવધાર । આવ્યા છે
સંત, મહાનુભાવ, ઉદાર-ઉન્નત ભાવનાવાળા મહાન આત્મા, મોટા પુરુષ
તા.૨૬-૮-૧૮૯૬
જે તે ક્રિયા કરતાં-ઉપદેશ આપતાં, રિત, અરિત, હર્ષ, અહંકાર થતાં હોય તો તે કેવળી પ્રભુ લોકાલોક જાણે-દેખે પણ તેને વિષે રિત, અતિ વગેરે નથી તેથી તે ઉપયોગ; આત્મઉપયોગ
બંધારણ
અસત્ય, ન હોવા બરાબર
ગ્રંથનું મૂળ લખાણ, ગદ્ય પદ્ય લખાણનો વાંચવા માટેનો પાઠ
અપૂર્વ અર્થ મેળવવા, પૃચ્છા, પૂછવું, પૂછપરછ. ગીતાર્થ ગુરુ પાસે સૂત્ર અને અર્થની વાચના લેવી, સંશયનું નિવારણ કરવા, વિનય સહિત ગુરુ વગેરેને પૂછવું ભણેલા સૂત્ર-અર્થ ભૂલી ન જવાય માટે શુદ્ઘ ઉપયોગ સહિત સૂત્રાદિનો વારંવાર સ્વાધ્યાય કરવો
જીવાદિ તત્ત્વોનું રહસ્ય સમજવા માટે સૂત્રાર્થનું ચિંતન કરવું તે સ્વાધ્યાયનો એક પ્રકાર, ધર્મ પ્રાપ્ત થાય તેવી વાર્તા
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૫૪ ::
આક્ષેપણી કથા – ૪ પ્રકારે જેનાથી શ્રોતા તત્ત્વ પ્રત્યે આકર્ષાય ૧. આચાર: લોચ, અસ્નાન આદિ આચાર ૨. વ્યવહાર : દોષશુદ્ધિ અર્થે પ્રાયશ્ચિત્ત વિષયક ૩. પ્રજ્ઞપ્તિ સંશયિત શ્રોતાને મધુર વચનથી પ્રતિપાદન ૪. દૃષ્ટિવાદ: શ્રોતાનુકૂલ નયવાદથી જીવાદિનું પ્રતિપાદન વિક્ષેપણી કથા-૪ પ્રકારે જેનાથી શ્રોતા વિક્ષિપ્ત થઈ જાય, કુમાર્ગથી સન્માર્ગે ૧. સ્વસિદ્ધાંત બતાવીને પરસિદ્ધાંત બતાવે ૨. પરસિદ્ધાંત બતાવીને સ્વસિદ્ધાંતનું સ્થાપન કરે ૩. સમ્યગ્વાદ કહીને મિથ્યાવાદ બતાવે ૪. મિથ્યાવાદ કહીને સમ્યગ્વાદનું સ્થાપન કરે નિર્વેદણી કથા – ૪ પ્રકારે, જેનાથી સંસાર પર વૈરાગ્ય આવે ૧. આ લોકમાં કરેલાં સારા-માઠાં કર્મોનું સારું-માઠું ફળ અહીં જ મળે છે ૨. આ લોકમાં કરેલાં સારા-માઠાં કર્મોનું સારું-માઠું ફળ પરલોકમાં મળે છે ૩. પરલોકમાં કરેલાં સારા-માઠાં કર્મોનું સારું-માઠું ફળ આ લોકમાં મળે છે ૪. પરલોકમાં કરેલાં સારા-માઠાં કર્મોનું સારું-માઠું ફળ પરલોકમાં મળે છે સંવેગણી કથા – ૪ પ્રકારે, જેનાથી વૈરાગ્ય-મોક્ષે જવાની ઇચ્છા થાય ૧. ઈહલોક સંવેગણી ૨. પરલોક સંવેગણી ૩. સ્વશરીર સંવેગણી ૪. પરશરીર સંવેગણી તીર્થકર પ્રભુની દિવ્ય દેશનાને ગૂંથનારા મુખ્ય શિષ્યો, ગણ એટલે સમુદાયની જવાબદારી વહન કરનારા. ૨૪ તીર્થકરના મળીને ૧૪૫ર ગણધર થયા છે.
૧૨૪૪૯ ગણધરો
પૃ.૬૮૫
૧૨૪૫૦ અભિપ્રાય વિચાર, હેતુ, ઉદ્દેશ, અભિગમ ૧૨૪પ૧ સખત
કડક, ભારે, મજબૂત, ગંભીર ૧૨૪પર ધુપેલ " ધૂણ | ભઠ્ઠી કરીને સુગંધી પદાર્થોવાળું પકવેલું તેલ ૧૨૪૫૩ ભદ્રિક ભોળા, કલ્યાણ ઇચ્છુક ઉમદા સ્વભાવના, ભલા ૧૨૪૫૪ ઘેલછા હિર્તા ઘેલાપણું, આંધળી ધૂન, ગાંડપણ, મનની એકમાર્ગી લાગણી ૧૨૪૫૫ બાળોભોળો જીવ વર્તિ+ગીન્ા બાળક જેવા સ્વભાવના જીવ, સરળ-નિખાલસ જીવ ૧૨૪પ૬ અકાર્ય ન કરવા યોગ્ય કામ, અયોગ્ય કાર્ય, અકૃત્ય, દુષ્કર્મ, ખોટું કામ ૧૨૪૫૭ ક્ષેત્રાકાર વૃત્તિ જે તે ભૂમિ, તીર્થ, પ્રદેશ, વિસ્તાર; દેહ આકારે વૃત્તિ-વલણ-વર્તન ૧૨૪૫૮ સપડાઇ જાય ફસાઈ જાય, સલવાઇ જાય, સપટાઈ જાય, સજ્જડ બંધાઇ જાય ૧૨૪૫૯ પ્રાપ્ત જ્ઞાન પામેલો પુરુષ ૧૨૪૬૦ આખા વિશ્વાસ કરવા યોગ્ય ૧૨૪૬૧ મુમુક્ષુ માત્ર પ્રત્યેક મુમુક્ષુ, કોઈ પણ મુમુક્ષુ ૧૨૪૬૨
ભુલવણીનાં સ્થાનક ભુલાવાનાં-વિસ્મૃતિનાં-ગૂંચવણનાં સ્થાન-ઠેકાણાં ૧૨૪૬૩ પુરુષાર્થ ધર્મ પુરુષાર્થ-ઉદ્યમ કરવાની ફરજ, ધર્મ નામે પહેલો પુરુષાર્થ ૧૨૪૬૪ અપારમાર્થિક ગુરુ અશુદ્ધ, અસતુ, અપરમાર્થવાળા ગુરુ
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૫૫ :: ૧૨૪૬૫ પારમાર્થિક ગુરુ શુદ્ધ, સત્ય, પરમાર્થને લગતા ગુરુ ૧૨૪૬૬ કુગુરુ આશ્રિત જીવ કુગુરુ-ખોટા ગુરુને આશ્રયે-શરણે રહેલો જીવ ૧૨૪૬૭ ભોળવાઈ જાય છે ફસાઈ જાય છે, છેતરાઈ જાય છે
તા.૨૦-૮-૧૮૯૪ ૧૨૪૬૮ મહુડી (કાવિઠા) ચરોતર પ્રદેશના બોરસદથી ૫ કિ.મી. દૂર કાવિઠા ગામની પશ્ચિમ તરફ જ્યાં
મહુડીનાં ઝાડ નીચે પરમકૃપાળુદેવ અવારનવાર બોધ આપતા તે (ઉપદેશછાયા)
૧૨૪૬૯ તત્કાળ તરત જ, તે સમયમાં ૧૨૪૭) છકાયના રક્ષપાળ સાધુ પૃથ્વી-અપ-તેઉ-વાયુ-વનસ્પતિ-ત્રસકાય જીવોના રક્ષક ૧૨૪૭૧ વર્જીને છોડીને, ત્યાગીને ૧૨૪૭ર નિર્દભપણે દંભ-ડોળ-બાહ્ય દેખાવ રહિતપણે ૧૨૪૭૩ નિરહંકારપણે અભિમાન રહિતપણે ૧૨૪૭૪ નિષ્કામપણે કામના-ઇચ્છા વિના ૧૨૪૭૫ દૂષણો દોષો, દૂષિત કરે છે, ખામી, અપલક્ષણો ૧૨૪૭૬ પ્રતિદિન દરરોજ ૧૨૪૭૭ આચારાંગાદિ શ્રી આચારાંગ સૂત્ર વગેરે ૧૨૪૭૮ આશય હેતુ, ઉદ્દેશ, અર્થ ૧૨૪૭૯ સૂયગડાંગ સૂત્ર ૧૨ આગમ-અંગમાં રજું શ્રી સૂયગડાંગ-સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર ૧૨૪૮૦ દશવૈકાલિક આગમોમાં ૪ મૂળ સૂત્ર પૈકી ૧લું. શ્રી શäભવ સૂરિએ પુત્ર-શિષ્ય બાળમનક
મુનિનું ૬ માસનું જ બાકી આયુષ્ય જાણી પૂર્વોમાંથી ઉદ્ધરીને ૧૦અધ્યયનવાળા
આગમની રચના કરી તે ૧૨૪૮૧ ઉત્તરાધ્યયન આગમોમાં ૪ મૂળ સૂત્ર પૈકી રજું. શ્રી મહાવીર સ્વામીની અંતિમ દેશના
કહેવાય છે, ૩૬ અધ્યયન છે. ૧૨૪૮૨ અરિહંત સર્વજ્ઞ, કેવળી ૧૨૪૮૩ નિગ્રંથ મિથ્યાત્વની ગ્રંથિ-ગાંઠ જેની છેદાઈ છે તેવા (ગુરુ) પૃ.૬૮૦ ૧૨૪૮૪ નિર્મળપણું નિર્મળતા, શુદ્ધતા, પવિત્રતા ૧૨૪૮૫ આક્રોશ ગુસ્સા, આવેશપૂર્વક ૧૨૪૮૬ શૂરાતના શૂરવીરતા, શૌર્ય, બહાદુરી, પરાક્રમ ૧૨૪૮૭ તેત્રીસ આશાતના શ્રી સમવાયાંગ સૂત્ર મુજબ સપુરુષ-સગુરુ પ્રત્યે થતી ૩૩ આશાતના:
આશાતના=વિરાધના, તિરસ્કાર, અવિનય ૧. પુરોગમનઃ ગુરુની આગળ-પહેલાં કારણ વિના ચાલવું (માર્ગ દેખાડવા ચાલે તો દોષ નથી) ૨. પક્ષગમન: ગુરુની પડખે પડખે ચાલવું (જેથી શ્વાસ, ખાંસી આવતાં ગુરુને ઊડે) ૩. આસન્નગમનઃ ગુરુની ખૂબ નજીક ચાલવું, પાછળ પણ ઘણું નજીક ચાલવું ૪. પુરસ્થઃ ગુરુની આગળ ઊભા રહેવું
૫. પક્ષસ્થઃ ગુરુની પડખે નજીકમાં ઊભા રહેવું Jain Education Internation૬. આસન્નતિષ્ઠ (પૃષ્ઠતિષ્ઠ) ગુરુની પાછળ પરંતુ નજીકમાં ઊભા રહેવું
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૫૬ ::
૭. પુરોનિષદનઃ ગુરુની આગળ બેસવું ૮. પક્ષનિષદનઃ ગુરુની પડખે નજીકમાં બેસવું ૯. આસન્નનિષદન: ગુરુની પાછળ પરંતુ નજીકમાં બેસવું ૧૦. પૂર્વ આચમન ગુરુની સાથે ઉચ્ચારભૂમિએ (વડીનીતિ) ગયેલ શિષ્ય ગુરુની પહેલાં આચમન
(હાથપગની શુદ્ધિ) કરી (તેવું જ આહાર પછી મુખશુદ્ધિમાં) ૧૧. પૂર્વ આલોચન: બહારથી ગુરુની સાથે આવ્યા છતાં ગુરુની પહેલાં ગમનાગમન આલોવવું ૧૨. અપ્રતિશ્રવણ શિષ્ય જાગતો હોય છતાં સાંભળતો ન હોય તેમ જવાબ ન આપે ૧૩. પૂર્વાલાપન આગંતુકને ગુરુ બોલાવે તે પહેલાં પોતે બોલાવે ૧૪. પૂર્વાલોચનઃ ગોચરી લાવીને પહેલાં બીજા સાધુ પાસે આલોચે, પછ ગુરુ પાસે ૧૫. પૂર્વોપદર્શનઃ લાવેલી ગોચરી ગુરુ પહેલાં બીજા સાધુને દેખાડે ૧૬. પૂર્વનિમંત્રણઃ લાવેલા આહાર-પાણી વાપરવા પહેલાં બીજા સાધુને બોલાવે, પછી ગુરુને ૧૭. ખધાદન ખધ એટલે મિષ્ટ ભોજન. ગુરુને થોડું આપે ને પોતે વધુ લે ૧૮. ખધાદનઃ મિષ્ટ ભોજન ગુરુની આજ્ઞા વિના બીજાને આપે તે ૧૯. અપ્રતિશ્રવણઃ ગુરુ બોલાવે ત્યારે સાંભળ્યું ન હોય તેમ ન બોલવું ૨૦. ખધ (ભાષણ) : ખદ્ધ એટલે પ્રચુર, ઘણું. ગુરુ સામે કર્કશ ઘાંટા પાડીને બોલવું ૨૧. તત્રગત (ભાષણ) ગુરુ બોલાવે ત્યારે વિનયથી “જી” “પત્થણ વંદામિ' કહી ગુરુ પાસે જઈ
સાંભળવાને બદલે પોતાને આસનેથી જ જવાબ આપે ૨૨. કિમ્ (શું) ઃ (ભાષણ) શું છે? કેમ? શું કહો છો? ઇત્યાદિ બોલે તે ૨૩. તું (ભાષણ): ગુરુને ભગવંત, પૂજ્ય, આપ કહેવાના બદલે તું, તારા, તને, તોછડાઇયુક્ત બોલે ૨૪. તજ્જત (વચન): ગુરુ શિખામણ આપે તે જ વચન ગુરુને પાછું આપે, સામે જવાબ આપે ૨૫. નો સુમનઃ ગુરુના વ્યાખ્યાન-ઉપદેશ પ્રત્યે અહોભાવ, આનંદની બદલે ઇર્ષાથી દુભાતો હોય
તેમ સારાં મન વિનાનો વર્તે ર૬. નોસ્મરણઃ ગુરુ ધર્મકથા કહેતા હોય ત્યારે તમને આ યાદ નથી' તેમ કહે. ૨૭. કથાકેદ: ચાલુ ધર્મકથાએ હું પછી સારી રીતે સમજાવીશ અથવા કંઇક વિક્ષેપ-ભંગ કરે તે ૨૮. પરિષભેદઃ ચાલુ ધર્મસભામાં હવે ક્યાં સુધી લંબાવવું છે? “વાપરવાનો વખત થયો તેમ કહે ર૯. અનુત્થિત કથા : ધર્મસભા ઊઠી ન હોય તેટલામાં ગુરુએ કહેલી વાતનો વિસ્તાર કરવા લાગે ૩૦. સંથારપારઘટ્ટનઃ ગુરુની શય્યા, ઉપકરણને પગ લગાડે, આજ્ઞા વિના હાથ લગાડે, ખમાવે નહીં ૩૧. સંથારાવસ્થાનઃ ગુરુની શય્યા પર ઊભવું-બેસવું-સૂવું ૩૨. ઉચ્ચાસનઃ ગુરુ કરતાં ઉચ્ચ આસને બેસવું ૩૩. સમાસનઃ ગુરુથી અથવા ગુરુની આગળ સરખા આસને બેસે.
આ બધી આશાતના મુખ્યતાએ સાધુ માટે કહી છે તો પણ મુમુક્ષુએ ય ટાળવા યોગ્ય છે. ૧૨૪૮૮ નિંદવાનું નિંદા કરવાનું ૧૨૪૮૯ પરમાર્થ શ્રેષ્ઠ પ્રયોજન, સર્વોત્તમ ભાવાર્થ ૧૨૪૯૦ પ્રતીત વિશ્વાસ, ખાતરી, શ્રદ્ધા ૧૨૪૯૧ ચિંતના વિચારણા, ધ્યાન, તત્ત્વદર્શનનો પ્રયત્ન
તા.૨૯-૮-૧૮૯ ૧૨૪૯ર ભેળાં
ભેગાં
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૫૭ :: ૧૨૪૯૩ પર્યાય પરિ+ફૂ ા વિશેષ ગુણ, નિર્માણ-રચના ૧૨૪૯૪ અવળા ઊંધા, સવળા નહીં તેવા, ઊલટા ૧૨૪૯૫ પડી મૂકીને જવા દઈને ૧૨૪૯૬ ધર્મવ્યાપાર ધર્મક્રિયા, ધર્મપ્રવૃત્તિ ૧૨૪૯૭ તદ્દન સાવ, બિલકુલ, છેક પૃ.૬૮૮ ૧૨૪૯૮ કોરો જેના પર કંઈ લખવામાં આવ્યું નથી તેવો ૧૨૪૯૯ પૌગલિક સંયોગ પુગલનો-જડનો સંયોગ ૧૨૫0 દુરાગ્રહ ભાવ ટુર્+આ+પ્રવ્ા ખોટી હઠનો આગ્રહ, જિદ, મમતયુક્ત તાણ ૧૨૫૦૧ પીડે છે પા પીડા કરે છે, દુઃખ દે છે, સતાવે છે, પજવે છે, સતાવે છે ૧૨૫૦૨ સત્તાપણે અસ્તિત્વમાં, બંધાયેલા કર્મનો સંક્રમણ કે નિર્જરાથી સ્વરૂપાંતર કે ક્ષય થયો નથી
ત્યાં સુધી જે સભાવ તે સત્તાપણે ૧૨૫૦૩
વિન્ | ગતિ, પ્રેરણા, જુસ્સા, જોમથી ૧૨૫૦૪ સાક્ષી (જ્ઞાનરૂપી) સાબિતી, સાહેદી ૧૨૫૦૫ વિભાવ પરિણામ રાગ-દ્વેષનાં પરિણામ, સ્વભાવ કરતાં આગળ વિશેષ ભાવે પરિણમી જવું ૧૨૫૦૬ સ્વભાવ પરિણામ આત્માના પોતાના જ ભાવમાં જે સહજ છે તેમાં પરિણમવું-રહેવું ૧૨૫૦૭ તુચ્છ ભાવ ક્ષુદ્ર, મામૂલી, હલકો ભાવ ૧૨૫૦૮ જિલ્લા ઈદ્રિય જીભ ૧૨૫૯ બાર ઉપાંગ ૧૨ અંગનાં ઉપાંગ અનુક્રમે નીચે મુજબ: શ્રી ઉવવાદ સૂત્ર, રાયપણી સૂત્ર,
જીવાભિગમ,પ્રજ્ઞાપના, જંબુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિ, ચંદ્રપ્રાપ્તિ, સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ, નિરયાવલિકા,
કપૂવડિસિયા, પુફિયા, પુષ્કચૂલિયા, વલિંદશા સૂત્ર. ૧૨૫૧૦ બાહ્ય વૃત્તિ આત્માથી બહાર વર્તવું તે ૧૨૫૧૧ આંતર્ વૃત્તિ આત્માની અંદર પરિણમવું, તેમાં શમાવું તે પૃ.૬૮૯ ૧૨૫૧૨ દેવાંગના દેવી ૧૨૫૧૩ ચળી શકે ચલિત થઈ જાય, પરિણામ ચળ-ચપળ થઈ શકે ૧૨૫૧૪ છેદેલી કાપેલી ૧૨૫૧૫ પહેલા પાસાં ૧૨૫૧૬ ચૌદપૂર્વધારી ૧૪ પૂર્વને જાણનાર, છેલ્લા ૧૪ પૂર્વધારી શ્રુતકેવળી ભદ્રબાહુ સ્વામી ૧૨૫૧૭ અગિયારમેથી ૧૧મા ગુણસ્થાનકેથી ૧૨૫૧૮ પ્રાબલ્ય પ્રવેત્ પ્રબળતા, અતિશય બળવંતી ૧૨૫૧૯ હરેક પ્રકારે દરેક-પ્રત્યેક પ્રકારે, રીતે ૧૨૫૨૦ ઉદયમાન ઊગે, ચડતી પામે, પ્રગટે ૧૨૫૨૧ ઉદ્ભવે ત્મૂ ઉત્પન્ન થાય, પ્રગટે, જન્મ, પેદા થાય ૧૨૫૨૨
ભૂલાવામાં પડે ચક્કરમાં, લાંબા ફેરમાં, ભ્રમમાં પડે-જાય ૧૨૫૨૩ અણીનો ચૂક્યો સો વર્ષ જીવે કટોકટીમાંથી પાર ઊતરી જવું તે જ ઉત્તમ ૧૨૫૨૪ શિથિલપણાનાં શિલ્થ ઢીલું-પોચું થવાનાં, મંદ થવાનાં, નિર્બળપણાનાં
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________
ખપે
:: ૪૫૮:: ૧૨પર૫ શાસ્ત્રવેત્તા શા+વિત્ર ! શાસ્ત્ર જાણનારો ૧૨૫૨૬ વૃત્તિક્ષોભ વૃત+વૃત્તિનો ખળભળાટ પૃ.૬૯૦ ૧૨૫૨૭ અનાથદાસજી વેદાંતી, “વિચારમાળા'ના કર્તા ૧૨પ૨૮ કોટિ
કરોડ ૧૨પર૯ સુપચ્ચખાણ આત્માને જે મોક્ષનાં હેતુ છે તે (વાંચો પત્રાંક ૧૩૧) ૧૨પ૩) દુપચ્ચખાણ આત્માને સંસારના હેતુ છે તે (વાંચો પત્રાંક ૧૩૧). ૧૨૫૩૧ ઢુંઢિયા સુરતના સ્થાનકવાસી ઢંઢણ મુનિએ લોકાગચ્છમાં થોડો સુધારો કરીને
નવો સંપ્રદાય શરૂ કર્યો ત્યારથી આગલા પણ ઢુંઢિયા કહેવાયા. ૧રપ૩ર તપ્પા દહેરાવાસી, તપાગચ્છ પરથી, ચિતોડના રાણાએ આયંબિલ તપને લીધે
શ્રી જગચંદ્રસૂરિજીને તપા'નું બિરુદ આપ્યું ત્યારથી તપાગચ્છી કહેવાયા. ૧૨૫૩૩ કઠિયારા જંગલમાં લાકડાં કાપી લાવી વેંચનારા ૧૨પ૩૪ કાષ્ઠ
લાકડાં ૧૨પ૩પ સુખડ.
ચંદન ૧૨૫૩૬
વેચાય ૧૨૫૩૭ રત્નચિંતામણિ ઇચ્છેલું-ચિંતવેલું જેનાથી પ્રાપ્ત થાય તેવું રત્ન, મણિ ૧૨૫૩૮
બંધબેસતું આવવું, બનવું, યોગ્ય ગણવું ૧૨પ૩૯ ભવમુક્ત ભવથી-સંસારથી મુક્ત ૧૨૫૪૦ માહામ્યવાળા મહત્તા-મહિમાવાળા ૧૨૫૪૧ પદાથો વસ્તુઓ, ચીજો, દ્રવ્ય ૧૨૫૪૨ ગ્રહે
પ્રા ગ્રહણ કરે, લે, સ્વીકારે, પકડે, સમજે ૧૨૫૪૩ વન
જંગલ, અરણ્ય, અટવી, વગડો, રાન ૧૨૫૪૪ અગમ્ય મામ્ પહોંચી ન શકાય તેવું, ન સમજાય તેવું ૧૨૫૪૫ અગોચર ઇન્દ્રિયથી પામી ન શકાય તેવું, ઈદ્રિયાતીત પૃ.૯૧ ૧૨૫૪૬ વિધવો વિધુ કાણું પાડવું, સોંસરવું આરપાર કાઢવું, છેદ પાડવો, વિંધન કરવું ૧૨૫૪૭ યોગ
યુન્ મેળાપ, જોગ ૧૨૫૪૮ સજીવન સ+જીવતું ૧૨૫૪૯ અજીવનપણે ૩+ગીવા જડ પણે ૧૨૫૫૦ પૃથક પૃથક્
જુદું જુદું, અલગ અલગ ૧૨૫૫૧ સંગમ દેવતા સંગમ નામના દેવ (ઈદ્ર કરેલી મહાવીરની અડગતાની પ્રશંસા સાંભળી
સંગમદેવે મહાવીર પ્રભુની આકરી પરીક્ષા લેવા કરેલા ઉપસર્ગો) ૧૨પપર પરિષહ ઉપસર્ગ, ભૂખ-તરસ વગેરે ૨૨ પરિષદ ૧૨૫૫૩ સંગ
સન્ન | સાન્નિધ્ય ૧૨૫૫૪ પારકી દયા પરદયા, બીજાની દયા ૧૨પપપ મોહનીયના મળને રાગદ્વેષને ૧૨પપ૬ ગોશાલાએ ગોબહલ નામના બ્રાહ્મણની ગૌશાળામાં ભદ્રા બ્રાહ્મણીની કુક્ષિએ જન્મ તેથી
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪પ૯ :: ગોશાલક નામ. ભગવાન મહાવીર પાસેથી તેજોવેશ્યા લબ્ધિ શીખ્યો, ૬ વર્ષ દીક્ષા લઇને સાથે રહ્યો, છૂટા પડી જુદો મત પ્રવર્તાવી, બે સાધુને તેજોલેશ્યાથી બાળી છેવટે ગુરુભગવંત મહાવીર ઉપર પણ છોડી પણ પોતે જ ૭ દિવસમાં
મરાયો ! છતાં ગુરુકૃપાએ ઘણા લાંબા કાળે મોક્ષે જશે. ૧રપપ૭ દાતાર રા દેનાર, દાન દેનાર, બક્ષિસ કરનાર ૧૨૫૫૮ ચરમશરીરી મોક્ષે જતાં પહેલાંનો છેલ્લો ભવ-દેહ-શરીરધારી ૧૨૫૫૯ એકાવતારી એક ભવ-જન્મ-અવતાર પછી મોક્ષ પૃ. ૨ ૧૨પ૬૦ ખા
જમ, આહાર લે, વાપર, ખાવું-જમવું તેમ કહેવું ૧૨૫૬૧ કેશી સ્વામી શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુના શિષ્યના શિષ્ય, સંતાનિયા શિષ્ય ૧૨૫૬૨ પાર્શ્વનાથ સ્વામી આ અવસર્પિણી કાળના ૨૩ મા તીર્થંકરદેવ ૧૨પ૬૩ ગૌતમ સ્વામી મહાવીર સ્વામીના ગણધર, મુખ્ય શિષ્ય, નામ ઈદ્રભૂતિ, ગૌત્ર ગૌતમ ૧૨પ૬૪ એક ખૂણે એક ખૂણામાં, એક બાજુએ, બે દિશાની વચ્ચે વિદિશામાં ૧૨પ૬૫ છેવાડે
છેલ્લે ૧૨પ૬૬ પહાડ
પર્વત, ડુંગર ૧૨૫૬૭ લાખ વાર એક લાખ વખત, સો હજાર વખત ૧૨૫૬૮ ધર્તા
ધૃ ધારણ કરનારા, ધારક ૧૨પ૬૯ આનંદશ્રાવક મહાવીર સ્વામીના સમયમાં મુખ્ય ૧૦ શ્રાવકમાં ૧ લા, વાણિજ્યગ્રામના સમૃદ્ધ
અને સમર્થ શ્રાવક, શિવાનંદા શ્રાવિકા, અવધિજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ, ૧૨ વ્રત અને
સંલેખના સહિત સમાધિમરણ, સૌધર્મ કલ્પમાં દેવ, ત્યાંથી મહાવિદેહવાસ, મોક્ષ ૧૨૫૭૦ સભૂત વચન સત્ય, ઉચિત વચન ૧૨૫૭૧ અસભૂત વચન અસત્ય, અનુચિત વચન ૧૨પ૭ર છતે ગુરુએ ગુરુ જીવતા, ગુરુની હયાતીમાં, ગુરુની વિદ્યમાનતાએ, ગુરુ હોવા છતાં ૧૨૫૭૩ તાત્ તદ+તિ તથા+ત્તિ . તેમ જ, બરાબર; આપ જેમ ફરમાવો છો તેમ, જેવી
આપની આજ્ઞા. ઉત્ત=સ્વીકારદર્શક અવ્યય ૧૨૫૭૪ મહા સુભટ મોટો લડવૈયો, યોદ્ધો, સૈનિક ૧૨૫૭૫ પરાભવ પામ્યો હાર પામ્યો ૧૨૫૭૬ કદાપિ કદાચ ૧૨પ૭૭ ચાકરી સેવા, ખિદમત ૧૨૫૭૮ કબૂલ
સંમત, માન્ય, સ્વીકાર ૧૨૫૭૯ સાસ્વાદન સમકિત વમી ગયેલું સમકિત, કરેલી આત્મપરીક્ષાને આવી જતું આવરણ ૧૨૫૮૦ વલોવી વન્દ્ર મંથન કરી પૃ. ૯૩ ૧૨૫૮૧ એકમેક
+ા એકાત્મક, એકની અંદર બીજું સમાઈ-ભળી ગયું હોય તેવું,
સેળભેળ, સંમિશ્રિત ૧૨૫૮૨ હીરામણિ સાચો હીરો ૧૨૫૮૩ કાચની મણિ કાચનો હીરો
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૬૦ :: ૧૨૫૮૪ ફેર
તફાવત, ભેદ ૧૨૫૮૫ ઝુંમર ઝુમ્મર, ઘણા દીવા-બલ્બ રાખી શકાય તેવી કાચની સુશોભિત વસ્તુ ૧૨૫૮૬
આત્મપ્રતીતિ ૧૨૫૮૭ ઝવેરી હીરા-મોતી વગેરે કિંમતી રત્નો, ઝવેરાતના વેપારી, જવાહિરી ૧૨૫૮૮ દ્રવ્ય
પૈસો, ધન, લક્ષ્મી ૧૨૫૮૯ ઉદરપોષણ ભરણપોષણ, ગુજરાન, આજીવિકા ૧૨પ૦૦ ઝવેરાતની પેટી ઝવેરાત-દાગીના રાખવાની પેટી ૧૨૫૯૧ દાબડી દાબલી, ડબ્બી, નાનો દાબડો ૧૨૫૯૨ ભાઈબંધ મિત્ર, દોસ્ત ૧૨૫૯૩ કાળધર્મ પામ્યો દેહ છૂટી ગયો, મૃત્યુ થયું, અવસાન પામ્યો, ગુજરી ગયો ૧૨૫૯૪ નાણા
પૈસા, ધન ૧૨૫૯૫ ઉદર
ત્રા પેટ ૧૨૫૯૬ હીરા દીવ ખાણમાંથી નીકળતા ખૂબ કઠણ-તેજદાર કિંમતી સફેદ પથ્થરના કાંકરા;
મણિ, રત્ન, Diamond ૧૨૫૯૭ પાના
પાનું, લીલા રંગનું રત્ન, મરકત મણિ, પડ્યું, Emerald ૧૨પ૯૮ માણેક મળવચા લાલ રંગના કિંમતી પથ્થરનું નંગ, Ruby ૧૨૫૯૯ નીલમ નીલ મણિ, નીલ રંગનો હીરો, Jade પૃ.૯૪ ૧૨૬0 વર્જીને વૃના છોડીને, જતા કરીને, તરછોડીને ૧૨૬૦૧ ગોઠવણ વ્યવસ્થા, બંદોબસ્ત ૧૨૬૦૨ નિવેડો નિકાલ, નિરાકરણ ૧૨૬૦૩ કડાકૂટો કડા=નિરર્થક, અર્થહીન કુટારો, માથાકૂટ, લમણાઝીંક ૧૨૬૦૪ સમુદ્ર
સમ્+સન્ ! દરિયો, સાગર ૧૨૬૦૫ વહેળા વહેતાં પાણીનો નાનો પ્રવાહ, ઝરણું, એવો પ્રવાહ જતો હોય તે સાંકડો ભાગ ૧૨૬૦૬ ખાર
ક્ષાર, મીઠું, લવણનો ગુણ-સ્વાદ હોય તેવો પદાર્થ, ખારી જમીનમાં ઉપસી
આવતો સફેદ પદાર્થ ૧૨૬૦૭ શોષાવાના શુF I સૂકવવાના, સૂકાવાના ૧૨૬૦૮ નીક
નીશાખાળ, ગટર, ધોરિયો ૧૨૬૦૯ દુર્બળ દેહને માસ ઉપવાસી, જો છે માયા રંગ રે; તો પણ ગર્ભ અનંતા લેશે, બોલે બીજું અંગ રે.
ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી કૃત ૩૫૦ ગાથાનું સ્તવન: ઢાળ ૮, કડી ૧૧ આખા મહિનાના ઉપવાસીને પણ હજી માયાનો રંગ હોય તો અનંતા જન્મ લેશે. શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર, અધ્યયન ૯, ગાથા ૪૪ મુજબ– मासे मासे तु जो बालो, कुसग्गणं तु भुंजए । न सो सुयक्रवायधम्मस्स, कलं अग्धइ सोलसिं ॥ અર્થાત્ જે અજ્ઞાની-બાળજીવ માસક્ષમણનું તપ કરે છે અને કુશાગ્ર જેટલા જ-ઘાસની અણી પર રહે તેટલા જ આહારથી પારણું કરે છે તો પણ સુખ્યાત-કેવળીપ્રરૂપિત ધર્મની ૧૬મી કળાની બરાબર પણ નથી.
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૬૧ :: ૧૨૬૧૦ વેદના પ્રશ્નો જ્ઞાનના પ્રશ્નો, ઋગ્વદ-યજુર્વેદ-સામવેદ-અથર્વવેદના પ્રશ્નો ૧૨૬૧૧ દાખલા દઈ દૃષ્ટાંત બતાવી, ઉદાહરણ આપી ૧૨૬૧૨ ફળીભૂત સફળ થયેલું, ફળરૂપે પરિણામ પામેલું ૧૨૬૧૩ ભેદભેદ ભેદ, અભેદ ૧૨૬૧૪ અનંતાનુબંધીનો ઉદય અનંતકાળ સુધી સંસારનો બંધ થાય તેવો મિથ્યાત્વનો ઉદય ૧૨૬૧૫ ચક્રવર્તી સમાન ચક્રવર્તી રાજાના રાજા, મોટા રાજા, સમ્રાટ જેવા અતિ બળવાન ૧૨૬૧૬ રખવાળ રમ્ રખેવાળ, રખા, રક્ષક, રક્ષપાળ ૧૨૬૧૭ ઐશ્વર્યપદ અધિકારીપદ ૧૨૬૧૮ રઝળવાના રખડવાના ૧૨૬૧૯ મોહગર્ભિત વૈરાગ્ય મોહથી જન્મતો વૈરાગ્ય ૧૨૬૨૦ દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્ય દુઃખથી જન્મતો વૈરાગ્ય ૧૨૬૨૧ પૂનમ દર મહિનાનો સુદનો ૧૫મો દિવસ ૧૨૬૨૨ ડાકોર ગુજરાતમાં નડિયાદથી ૨૮ કિ.મી. દૂરનું ગામ, તીર્થ ૧૨૬૨૩ રણછોડજી. રણ+છોડ+જી. ભાગવતપુરાણ પ્રમાણે, કાલયવનના ઉપદ્રવથી શ્રીકૃષ્ણ
મથુરામાંથી હિજરત કરી દ્વારકા વસાવી માટે દ્વારકાધીશ રણછોડજી ૧૨૬૨૪ પ્રમાણ
સાબિતી ૧૨૬૨૫ પર્વતની ફાટની માફક પર્વતની તિરાડ (કદી ન પૂરાય) જેવી ૧૨૬૨૬ સ્તંભરૂપ થાંભલા રૂપે ૫
તા.૧૨-૯-૧૮૬ ૧૨૬૨૭ બાલજીવો બાળજીવો, અજ્ઞાનીજનો ૧૨૬૨૮ સારુ માટે, વાસ્તે, અર્થે ૧૨૬૨૯ સિદ્ધાંતો શાસ્ત્રો, સૂત્રો, આગમો ૧૨૬૩) રોષ
ડ રીસ, ગુસ્સો, ક્રોધ ૧૨૬૩૧ બે ઘડી ૪૮ મિનિટ ૧૨૬૩૨ એક શિષ્યને , મા તુષ' યાદ ન રહેતાં “માષતુષ' જપતા-વિચારતા શિવભૂતિ મુનિને ૧૨૬૩૩ સોળ રોગ શ્રી આચારાંગ સૂત્ર, શ્રુતસ્કંધ ૧, ઉદ્દેશ ૧, અધ્યયન ૬-૩૩૮ મુજબ, ગંડમાળ, કોઢ,
ક્ષય, અપસ્માર-વાઇ, ફેફરું, આંખના, શરીરની જડતા, હીનાંગતા, કૂબડાપણું, પેટના, મૂંગાપણું, સોજા, ભસ્મક, કંપવા, વળેલી પીઠ, શ્લીપદ-હાથીપગું, મધુપ્રમેહ-ડાયાબીટીસ. જ્ઞાતાધર્મકથાસૂત્ર-વિપાક સૂત્રમાં, કર્ણવેદના, શ્વાસ, ખાંસી,
જ્વર, ભગંદર, હરસ, કંડૂ (ખુજલી). ૧૬ કષાય એ ૧૬ રોગ જ છે ને? પૃ.૯૬. ૧૨૬૩૪ તપશ્ચર્યા બાર પ્રકારે ૬ આત્યંતર તપ-પ્રાયશ્ચિત્ત, વિનય, વૈયાવૃત્ય, સ્વાધ્યાય, કાયોત્સર્ગ અને
ધ્યાન. ૬ બાહ્ય તપ-અનશન,ઉણોદરી, રસપરિત્યાગ, વૃત્તિસંક્ષેપ, કાયક્લેશ
(પ્રતિસંલીનતા), વિવિક્ત શય્યાસન ૧૨૬૩પ લઘુશંકા પેશાબની હાજત ૧૨૬૩૬ સંકલ્પના સંકલ્પ કરવાની ક્રિયા ૧૨૬૩૭ માઠી ખરાબ, નામોશી ભરેલી, લાગણી દુભાય તેવી
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________
ગારી.
પ્રસારી પ૦
ચાંદી
:: ૪૬ ૨ :: ૧૨૬૩૮ બાદ કરીને બાકી રાખીને, બાદબાકી-ઓછી કરીને ૧૨૬૩૯ વિક્ષેપ
બાધા, અસ્થિરતા, મૂંઝવણ ૧૨૬૪૦ ડોલાયમાન
ઢોસાયમના ડોલા-દોલા ખાતી, હલબલતી, આમતેમ હલ્યા કરતી, અસ્થિર ૧૨૬૪૧ ચપળતા ચંચળતા, અસ્થિરતા, ચાલાકી ૧૨૬૪૨ ક્ષણ લોભથી પડી ક્ષણ-સેકંડના ૪/૫ ભાગ જેટલા જૂજ સમય-પળભરના અવસર, તકના;
હરખના મધ્યલોભથી પડીને (૧૦મે ગુણસ્થાને લોભના ૩ ભાગ પડે તેમાં) ૧૨૬૪૩ આર્તધ્યાન ઇચ્છિત વસ્તુના વિયોગે થતું ધ્યાન ૧ર૬૪૪
પ્ર+વૃ વિસ્તારી વિસ્તારી, ફેલાવી ફેલાવી, રેલાવી રેલાવી, પ્રચાર કરીને ૧૨૬૪૫
ન્દ્રિા | રજત, રૂપું, સોના કરતાં સસ્તી ધાતુ-૧ કિ.ગ્રા.ના રૂા. ૨૦,૦૦૦! ૧૨૬૪૬ સુવર્ણ સુવર્ણ | સોનું, કનક, હેમ, કિંમતી પીળી ધાતુ ૧૨૬૪૭ આસ્રવ જે જે વૃત્તિમાં સ્કુરે અને ઇચ્છા કરે છે, કર્મનું આવવું પૃ.૯૭ ૧૨૬૪૮ સંવર
સમ્+વૃ તે તે વૃત્તિનો નિરોધ કરે તે ૧૨૬૪૯ સ્થૂલ ભેદો મુખ્ય-ભૌતિક-ઈદ્રિયગ્રાહ્ય પ્રકારો ૧૨૬૫O ગાળે વિતાવ્યું, પસાર થયે ૧૨૬૫૧ એકની એક એની એ ૧૨૬૫ર ક્ષયોપશમ જ્ઞાનનો ઉઘાડ ૧૨૬૫૩ સમ્યક્ત્વ સમ્યકદર્શન, સમકિત ૧૨૬૫૪ છાનું
છૂપું, સંતાયેલું ૧૨૬૫૫ પ્રધાન
પ્રદ ૧૨૬૫૬ સંભારવાં યાદ કરવાં ૧૨૬૫૭ ઉપર લાવવો યાદ કરવો, કર્યા કરવો, મુખ્ય ગણવો ૧૨૬૫૮ હડસેલો મૂકવો ધક્કો મારવો, ધીમું ખસે એમ ધક્કો મારવો ૧૨૬પ૯ ગાળીશું ગાળી-ઓગાળી નાખવું ૧૨૬૬૦ કડબના પૂળા પૂર્વI કડબ, ઘાસ, ચાર વગેરેના બાંધેલા ઝૂડા, મોટા પૂળિયાં.
ડેન્ગ | જાર-બાજરીના સૂકા સાંઠા, સૂકા ઘાસ કે રાડાંના પૂળા ૧૨૬૬૧ તણખલા 7 I તૃણ, તરણું ૧૨૬૬૨ લબ્ધિઓ નમ્ શક્તિઓ ૧૨૬૬૩ સાક્ષી પૂરે છે નજરે જુએ છે, અનુભવ કરે છે ૧૨૬૬૪ હોમહવનાદિ યજ્ઞયાગ વગેરે, યજ્ઞકુંડમાં બલિદાન આપવું વગેરે ૧૨૬૬૫ ચાર વેદ ઋગ્વદ, યજુર્વેદ, સામવેદ અને અથર્વવેદ ૫૯૮ ૧૨૬૬૬ ભારે ઉગ્ર; ગંભીર વજનદાર ૧૨૬૬૭ ઉલ્લાસ ૩નસ્ ઉત્સાહ, આનંદ ૧૨૬૬૮ સગડી શાટિT | લોખંડનો ચૂલો, ગોળ-ચોરસ વગેરે ઘાટનો ઊભો ચૂલો ૧૨૬૬૯ ટાઢ વાય નહીં ઠંડી લાગે નહીં ૧૨૬0 વેગળા
દૂર, આઘે, આઘાત
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૬૩ :: ૧૨૬૭૧ પરદેશી રાજા રજા ઉપાંગ શ્રી રાજપ્રશ્નીય સૂત્રના રજા અધિકારમાં ઉલ્લેખ છે. રાજપ્રશ્નીય
એટલે રાજાના પ્રશ્નો. શ્વેતાંબિકા નગરીના નરેશ તે પ્રદેશ-પરદેશી રાજા. અતિ દૂર-દુષ્ટ-ખૂની-પાપાચારી અને નાસ્તિકને પાર્શ્વપ્રભુના શિષ્યના શિષ્ય કેશી સ્વામીએ ૧૩ સવાલના જવાબ આપીને પ્રતિબોધ પમાડેલ. ૧૩ છઠ્ઠ કરીને
સંલેખના સાથે ૧લા દેવલોકે, ત્યાંથી મહાવિદેહ ક્ષેત્રથી મોક્ષે જશે. ૧૨૬૭ર છવાસ્થપણાથી સર્વજ્ઞતા નહીં હોવાથી, કેવળજ્ઞાન પહેલાંની દશાથી, ઘાતી કર્મયુક્ત હોવાથી ૧૨૬૭૩ ઉન્માદ દ્મદ્ ા ઘેલછા, ગાંડપણ, ઉન્મત્તતા, ચિત્તભ્રમ, હર્ષનો અતિરેક ૧૨૬૭૪ અસંયમ ઉપયોગ ચૂકી જવો તે ૧૨૬૭પ મુહપત્તી મુખવસ્ત્રિકા. વાયુકાયના જીવો ન હસાય માટે મુખ પાસે રાખવામાં આવતું
લંબચોરસ સફેદ સુતરાઉ કપડું ૧૨૬૭૬ જયણા
યત્ના ૧૨૬૭૭ ઉપકરણ સાધન ૧૨૬૭૮ અપ્રધાન ગૌણ ૧૨૬૭૯ મળે ૧૨૬૮૦ આસ્રવા તે પરિશ્નવા” મા+ન્યૂ પરિપુ આશ્રવ જ્ઞાની માટે સંવર છે, શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ૧-૪-૨ ૧૨૬૮૧ “પરિસવા તે આસ્રવા’ સંવર તે અજ્ઞાની માટે આસ્રવ છે, બંધનો હેતુ છે. શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ૧૨૬૮૨ દ્રવ્ય ઉપયોગ સ્થૂળ ઉપયોગ ૧૨૬૮૩ ભાવ ઉપયોગ આત્માનો ઉપયોગ ૧૨૬૮૪ દ્રવ્ય જીવ
મૂળ પદાર્થ-દ્રવ્ય-આત્મા ૧૨૬૮૫ ભાવ જીવ આત્માનો ભાવ-ઉપયોગ ૧૨૬૮૬ ટોપી માથું ઢાંકવા પહેરાતી કપડાની ઘાટીલી વસ્તુ, ટોપી-પાઘડી વગેરે ૧૨૬૮૭ ગંધક
સલ્ફર, પીળા રંગનો તરત સળગી ઊઠે તેવો એક ખનિજ પદાર્થ ૧૨૬૮૮ લૂણ
મીઠું, લવણ ૧૨૬૮૯ વણા સરખે સરખા પરમાણુવાળા સ્કંધો અથવા તેવા સ્કંધોનો સમૂહ ૧૨૬૯૦ ઉપયોગ ૩૫+યુના ધ્યાન આપવું, ચિત્ત પરોવવું, કાર્યમાં એકાગ્રતા રાખવી,
ચૈતન્યની પરિણતિવિશેષ, મુખ્ય ૨ પ્રકારઃ દર્શનોપયોગ અને જ્ઞાનોપયોગ ૫.૯૯ ક.
તા.૧૫-૯-૧૮૯૬ ૧૨૬૯૧ સામર્થ્ય શક્તિ, સમર્થતા, પ્રભાવ ૧૨૬૯૨
મિથું ! અબ્રહ્મસેવન ૧૨૬૯૩
સમારતું હોય, સુધારતું હોય ૧૨૬૯૪ ઉજ્જવળતા ૩+ન્ ! શુદ્ધતા, નિર્મળતા ૧૨૬૯૫ પેસવા
પ્ર+વિશ્T પ્રવેશવા, અંદર આવવા ૧૨૬૯૬ વર્તન
વ્યવહાર, આચરણ ૧૨૬૯૭ ઓઘભાવે સામાન્ય ભાવે ૧૨૬૯૮ વિચારભાવે નિશ્ચય ભાવે, અભિપ્રાયમાં ૧૨૬૯ જ્ઞાન
સાર જાણવો તે ૧૨૭) અજ્ઞાન
સાર ન જાણવો તે
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૬૪:: ૧૨૭૦૧ નિર્જરા અહંકાર રહિત, કદાગ્રહ રહિત, લોકસંજ્ઞારહિત આત્મામાં પ્રવર્તવું તે ૧૨૭૦૨ ખબર જાણકારી, જ્ઞાન, ઓળખાણ, સમાચાર પૃ.૯૦૦ ૧૨૭૦૩ ભાંગવી મંા I તોડવી, ભાગવી ૧૨૭૦૪ પૂજાવા સારુ પૂજાવા માટે, માન-સત્કાર માટે ૧૨૭૦૫ નામઠામ નામ કે સ્થાન (ઠેકાણું) ૧૨૭૦૬ ભાઇભાંડુ એક માતાપિતાના સંતાન, ભાંડરડાં ૧૨૭૦૭ ચેલા
બાવા-સાધુના ખાસ શિષ્ય ૧૨૭૦૮
સમૂ+તુ પ્રસન્ન, રાજી, સંતૃપ્ત ૧૨૭૦૯ દોરાવું
રો+રા | ખેંચાવું ૧૨૭૧૦ બલિષ્ઠ આહાર બળ-વીર્ય વધારે તેવો ભારે આહાર ૧૨૭૧૧ ભાજન પાત્ર ૧૨૭૧૨ સાત ધાતુ લોહી, માંસ, હાડકાં, ચામડી, વીર્ય, મળ, મૂત્ર, શરીરમાં રહેલી ૭ વસ્તુ ૧૨૭૧૩ અરુચિ H+ર્ા અણગમો, અભાવ, અસુખ, તિરસ્કાર ૧૨૭૧૪ થંકવા પણ જાય નહીં શૂા મોંમાંથી પ્રવાહી કાઢવા પણ જાય નહીં, સામું યે ન જુએ ૧૨૭૧૫ રચના (શરીરની) માંડણી, બંધારણ, બાંધણી ૧૨૭૧૬ રમણીયતા રમ્ | મનોહરતા, ખૂબસૂરતી, સૌન્દર્ય-સુંદરતા, રમ્યતા ૧૨૭૧૭ લક્ષ વગરનું બાણ નિશાન, લક્ષ્ય વિનાનું બાણ-તીર ૧૨૭૧૮ પ્રકટ્યો હોય અં++ા પ્રગટ્યો હોય ૧૨૭૧૯ અત્યંતર દોષ આંતરિક-અંદરના દોષ પૃ.૭૦૧ ૧૨૭૨૦ દરદ
દર્દ, રોગ, તકલીફ, પીડા, સંતાપ ૧૨૭૨૧ લગાર માત્ર નાર | જરાક પણ, થોડોક પણ ૧૨૭૨૨ રામચંદ્રજી ૨૦ મા તીર્થંકર શ્રી મુનિસુવ્રત સ્વામીના સમયમાં દશરથ-કૌશલ્યાપુત્ર,
સીતાપતિ, લવકુશપિતા, લક્ષ્મણ-ભરત-શત્રુદનબંધુ, હનુમાનના સ્વામી ૧૨૭૨૩ મુક્ત થયા સિદ્ધ થયા ૧૨૭૨૪ “બીજજ્ઞાન” સમ્યક્દર્શન ૧૨૭૨૫ દેહાંતક્ષણે દેહના છેલ્લા સમયે, મરી જતી વખતે, મૃત્યુ વેળાએ, મરણ પળે ૧૨૭૨૬ સ્મશાન વૈરાગ્ય સ્મશાનભૂમિમાં સંસારની અસારતા, દેહની ક્ષણભંગુરતાના ખ્યાલથી થોડા
સમય માટે થતો વૈરાગ્ય કે અનાસક્ત ભાવ ૧૨૭૨૭ નિભાવવા નિ+નિર્વાહવા, ટકાવવા, સાચવવા, જાળવવા ૧૨૭૨૮ દાનેશ્વરી તા+રૂં દાનપતિ, દાન દેનાર, દાતાર ૧૨૭૨૯ સોય
સૂવા કપડાં સીવવા-સાંધવાની નાનાં કાણાંવાળી અણીદાર સળી ૧૨૭૩) ત્રણ ઉપવાસ ત્રિ+૩૫+વમ્ અઠ્ઠમ તપ, એકી સાથે-ઉપરાઉપરી ત્રણ ઉપવાસ ૫.૦૦૨ ૧૨૭૩૧ ઉપયોગશૂન્ય બેધ્યાન, ઉપયોગ લક્ષણ તો હોય જ પણ ઉપયોગ વર્તતો ન હોય તેવો ૧૨૭૩૨ ખોઈ બેસત ગુમાવી દેત
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૬૫ ::
૧૨૭૩૩ આકરો
કડક, સખત, ઉગ્ર ૧૨૭૩૪ નિર્જીવ જડ, જીવ વિનાની ૧૨૭૩૫ મૂંડી દીધા મુ0ા પંચમુષ્ટિ લોચ કરાવ્યો, વાળ ઊતારી લીધ, દીક્ષા આપી દીધી ૧૨૭૩૬ સંઘાડા સંધાટ | સંઘ, સંપ્રદાયના નાના નાના વિભાગ-જૂથ ૧૨૭૩૭ સદ્અનુષ્ઠાન સારી ક્રિયા, શુભ ક્રિયા ૧૨૭૩૮ નગ્ન
વસ્ત્રરહિત, નગ્ન તે આત્મમગ્ન ૧૨૭૩૯ - દાસી
વાસ્l નોકરડી, ભૃત્યા ૧૨૭૪) લોકલાજ લોકસમૂહ-સમાજની શરમ ૧૨૭૪૧ વેશ્યાશાળા ગુણિકાગૃહ, વેશ્યા નિવાસ ૧૨૭૪૨ તકરાર ઝઘડો, કજીયો ૧૨૭૪૩ બ્રાહ્મણ વ્રતના વૈદિક પ્રણાલીના ૪ વર્ણમાં ૧લો વર્ણ, વેદાધ્યયન કરનાર ૧૨૭૪૪ વૈષ્ણવ વિષ્ણુ વૈષ્ણવ સંપ્રદાયના અનુયાયી, વિષ્ણુભક્ત ૧૨૭૪પ કાયા
શરીર ૧૨૭૪૬ મનના ઘોડા મનની કલ્પના, ઘાટ ૧૨૭૪૭ કોઠી કોકિલા અનાજ-પાણી ભરી શકાય તેવું માટીનું મોટું સાધન ૧૨૭૪૮ કાણું છિદ્ર, નાનું બાંકું, છેદ પૃ.૭૦૩ ૧૨૭૪૯ આવશ્યક આ+વમ્ સૂર્યોદય પહેલાં અને સૂર્યોદય બાદ રાત-દિવસ દરમ્યાન થયેલા દોષોને
દૂર કરવા અવશ્ય કરવા યોગ્ય, જરૂરી. આત્માને ચારે તરફથી વશ્ય (સ્થિર) કરાવે; નિકાચિત-અનિકાચિત કર્મોનો નાશ-અંત કરાવે તે, ગુણવાળા આત્માને
ચારે તરફથી ગુણિયલ બનાવે તે. ૧૨૭૫) સામાયિક સાવદ્ય યોગની નિવૃત્તિ, ૧૪ પૂર્વના સાર સમી સમતા ૧૨૭૫૧ ચોવીસંથ્થો વિતિ તવા વર્તમાન ચોવીસીના તીર્થકરોની સ્તુતિ, નામકીર્તન ૧૨૭પર વંદના વન્દ્ર વંદણા, પ્રણામ, સ્તવન, વંદન. ગુરુને ઉત્કૃષ્ટભાવે વંદન ૧૨૭૫૩ પ્રતિક્રમણ પ્રતિ+મ્ પાપથી પાછા વળવું તે પ્રતિક્રમણ ૧૨૭૫૪ કાયોત્સર્ગ કાયા+ઉત્સT I કાયા-શરીરની મમતાનો ત્યાગ કરી આત્મનિરીક્ષણ કરવું ૧૨૭પપ પ્રત્યાખ્યાન પ્રતિ++રહ્યા પચ્ચખાણ, નિયમ, ત્યાગ. પદાર્થ, ભોગો કે અશુભ ભાવોનો
ત્યાગ કરવાના નિયમ-વ્રત-પચ્ચખાણ ૧૨૭૫૬ પંચમ કાળ પાંચમો આરો ૧૨૭૫૭ દેહદુર્બળતા વિ+૩+વત્ શારીરિક નિર્બળતા, નબળું સંઘયણ, નબળાઈ ૧૨૭૫૮ ઉપાદાન કારણ-પુરુષાર્થ ૫ સમવાયમાં ૧ તે પુરુષાર્થ ૧૨૭૫૯
ડૂબીને બૂડીને મરણ પામ્યું, નગ્ન થઈ ગયું, દેવાનું કાર્યું ૧૨૭૬૦ મીરાંબાઈ રાજસ્થાનમાં ૧૫મી સદીના પૂર્વાર્ધમાં થઈ ગયેલાં મહાન કૃષ્ણભક્ત કવયિત્રી.
જોધપુર પાસે મેડતા ગામની રાજકુંવરી અને મેવાડના ભોજરાજાની રાણી; અનેક, પ્રસિદ્ધ, સુંદર અધ્યાત્મપદો-ભજનોનાં રચયિત્રી, દિયરે મોકલેલા વિષના પ્યાલાને
સમભાવથી પી જનારાં માર્ગાનુસારી આત્મા. ૧૨૭૬૧ મહાભક્તિવાન ખૂબ ખૂબ ભક્તિવાળાં
wildlunar 1 11.0 lid
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૬૬ ::
૧૨૭૬૨
૧૨૭૬૩
૧૨૭૬૪ ૧૨૭૬૫
૧૨૭૬૬
૧૨૭૬૭
વૃંદાવન
જીવા ગોસાંઇ
ગોપીરૂપે
કામ
સર્વત્ર
નાભો ભગત
૧૨૭૬૮
કોટવાળ
૧૨૦૬૯
કેદ
૧૨૭૭૦ દંડ
૧૨૭૭૧
૧૨૭૭૨
પૃ.૭૦૪
૧૨૭૭૩
એક પક્ષ
બીજો પક્ષ
૧૨૭૭૫ બાપડા
૧૨૭૭૬
રડવડે
૧૨૭૭૭ લેખે
૧૨૭૦૮
નિંદામિ
૧૨૭૭૯
ગરિહામિ
૧૨૭૮૦ અપ્પાણં
૧૨૭૮૧
૧૨૭૮૨
૧૨૭૮૩
૧૨૭૮૪
૧૨૭૮૫
૧૨૭૮૬
વોસિરામિ
વોસરાવવાનો
સચોડો
મથુરાથી ઉત્તર તરફ યમુનાના પશ્ચિમ કાંઠાનું વૃંદા (તુલસી)નું પ્રાચીન વન જ્યાં કૃષ્ણે બાળપણ ગાળેલું. આજે એ ગામ છે, તીર્થ છે
ગોસ્વામિ । સ્વામી ચૈતન્યની વૃંદાવનની ગાદીએ આવેલા સનાતનના ભત્રીજા, જીવા નામે ગોસાંઇજી. ઇ.સ.૧૫૪૦ ના અરસામાં મીરાંબાઇ મથુરામાં ચૈતન્ય સંપ્રદાયના જીવા ગોસાંઇ નામના કૃષ્ણભક્તના દર્શનાર્થે ગયાં ત્યારે સ્ત્રીને દર્શન આપવાની ના પાડી એટલે મીરાંબાઇ બોલ્યાં,
શ્રી અનંતનાથ સ્વામી સ્તવન ૧૪ મા તીર્થંકરનું સ્તવન, “ધાર તરવારની સોહલી દોહ્યલી’ ૧૨૭૭૪ અનેકાંત લોચન અને++અન્ત+સુપ્। અનેકાંત નેત્ર, અનેકાંત દૃષ્ટિ
જળ
તૃષા
“આજ લગી હું એમ જાણતી કે, વ્રજમાં કૃષ્ણ પુરુષ છે એક;
વૃંદાવન વસી હજુ તમે પુરુષ રહ્યા છો, ધન્ય તમારો વિવેક.’’
આ વ્યંગવાણી સાંભળી મીરાંબાઇનાં ચરણમાં ઢળી પડ્યા તે ગોસાંઇજી. ગોવાલણ, ગોપની સ્ત્રી, ગોપાંગનારૂપે, સ્ત્રીરૂપે
ઇચ્છા, કામવાસના
સર્વ સ્થળે અને સર્વ સમયે
રાજસ્થાનમાં જયપુર પાસે લગભગ ૩ માઇલને અંતરે આવેલાં ‘ગલતા' તીર્થે રામાનંદ સંપ્રદાયમાં થઇ ગયેલા અગ્રજી શિષ્યે અનાથ બાળકનું નામ ‘નારાયણદાસ’ આપી શિષ્ય કર્યા જે ગુરુની નાભિની (મનની, હૃદયની) વાત જાણી જતા એટલે ‘નાભો’ નામ આપ્યું. પછી ૬ કડીના ૧ એવા છપ્પય છંદમાં ૨૧ દિવસમાં ભક્તોને ગૂંથીને માળા બનાવી તે ‘ભક્તમાળ’ પુસ્તક. જોટપાત । પૉલિસ અમલદાર
કેદખાનું, કારાવાસ, કારાગૃહ, બંધન, બંદીખાનું
સજા
શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક, દહેરાવાસી સ્થાનકવાસી, શ્વેતાંબર અમૂર્તિપૂજક
જ્ઞાનગંગાજલમેં જ્ઞાનરૂપી ગંગાજળમાં, જ્ઞાનરૂપી ગંગાનાં નીરમાં
નન્ । પાણી
તૃપ્ । તરસ
બિચારા
રખડે, રડે, લબડે હિસાબે, માટે નિર્। નિંદા કરું છું
દ્ । ગાઁ કરું છું, ધિક્કારું છું
આત્માનમ્ । અશુભ યોગમાં પ્રવેશ કરતા, પાપો થકી કષાયો કરતા આત્માને વિ+સ્મર્। વોસિરાવું છું, ત્યજું છું, છોડું છું વોસિરાવવાનો, ત્યાગવાનો, છોડવાનો સંચોડો, સમૂળગો, સપૂચો
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૬૭ ::
દૃષ્યતે
૧૨૭૮૭ અધ્યાત્મજ્ઞાન આત્મા મુખ્યપણે આત્મસ્વભાવે વર્તે તે ૧૨૭૮૮ અધ્યાત્મશાસ્ત્ર મુખ્યપણે જેમાં આત્મા વર્ણવ્યો હોય તે ૧૨૭૮૯ જ્ઞાનદગ્ધ શુષ્ક અને અજ્ઞાની, શબ્દ અધ્યાત્મીઓ, દ્રવ્ય અધ્યાત્મીઓ ૧૨૭૯૦ દેવળના ઈડાનાં મંદિરનાં શિખરનાં ઉદાહરણની જેમ. કોઇ ધનાઢ્ય ગૃહસ્થ બંધાવેલાં શિખરબદ્ધ
દેવાલયનાં ઈંડાં-કળશમાં ધન છે એવા આશયની નોંધ લખી કે, વિ.સં.૧૭૨૫ ની સાલમાં, ઉત્તરાયણના સૂર્યમાં, ચૈત્ર માસના શુક્લ પક્ષની અષ્ટમીએ ૧૨ ઘડી દિન ચઢતામાં દેવાલયનાં કળશમાં ૧૫ લાખ સોનામહોર રાખી છે, કામ પડે ત્યારે કાઢવી. તેના દેહત્યાગ બાદ પુત્રે નોંધ વાંચીનેશિખર નીચે ઉતરાવીને તપાસતાં કંઈ ન નીકળતાં ખેદખિન્ન થઈ, વૃદ્ધ અનુભવીની સલાહ લેતાં શિખર હતું તેમ ઉપર ચઢાવ્યું. ચૈત્ર સુદ ૮ ના દિને બપોરે શિખરનો પડછાયો નીચે જમીન પર દેખાડી ત્યાં ખોદાવ્યું કે તરત બધું ધન મળ્યું. તાત્પર્ય કે, લખનારના અભિપ્રાયની
શ્રદ્ધા-સમજ આપે એવા સત્પરુષ મળે તો આત્મધનની પ્રાપ્તિ થાય ૧૨૭૯૧ મહાભારત કાર્ય ખૂબ મોટું અને મુશ્કેલ કામ, ભગીરથ કામ પૃ.૭૦૫ ૧૨૭૯૨ ફલાણી અમુક, કોઈ એક ૧૨૭૯૩ ચૈતન્ય સંયોગે ચેતનાના જ્ઞાનચેતનાના સંયોગે ૧૨૭૯૪ ઉગામી હોય +ામ્ | ઊંચી કરી બતાવી હોય ૧૨૭૯૫ અધ્યવસાય ધ+વ+સો મનોવૃત્તિ, વલણ બહાર ઉપાધિ ૧૨૭૯૬ માણેકદાસજી વેદાંતી ૧૨૭૯૭ એક ગ્રંથમાં ૧૨૭૯૮ નિજ છંદનર્સે પોતાની કલ્પનાએ-છંદે, સ્વચ્છેદથી ૧૨૭૯૯ હેરો
શોધો, જુઓ, તપાસ કરો ૧૨૮O વૈકુંઠધામ વિ+va વિષ્ણુનું દિવ્યધામ, દેવલોક, સ્વર્ગલોક ૧૨૮૦૧ પાઈએ પ્ર+મામ્ પ્રાપ્ત કરીએ, થાય ૧૨૮૦૨ સો ૧૨૮૦૩ હરિ
આત્મા, વિષ્ણુ, શુદ્ધાત્મા ૧૨૮૦૪ સબસે બધામાં, બધે ૧૨૮૦૫ ઠામ
Dા 1 ઠેકાણે, સ્થાને ૧૨૮૦૬ ફાંટા
ગૌણ વિભાગ, શાખા શાખા-માર્ગ જુદા પડવા ૧૨૮૦૭ લોંકાશા લોકશાહ, સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયના પ્રણેતા, વિ.સં.૧૪૮૨ માં કારતક સુદ
૧૫ એલીંબડીમાં જન્મ, બચપણમાં માતાપિતાનું અવસાન થતાં અમદાવાદ ગયા, લહિયા થયા, જિનાગમની પ્રત લખતાં જિનપ્રતિમાનું ઉત્થાપન કરતાં લંકામતગચ્છ પ્રવર્તાવ્યો. તત્કાલીનયતિઓના વૈભવ, ચૈત્યમાં બાહ્ય આડંબરના અતિરેકથી અમૂર્તિપૂજક-સાધુમાર્ગી-સ્થાનકવાસી સંપ્રદાય સ્થાપ્યો. રાજસ્થાનના અલવરમાં વિ.સં.૧૫૪૬ માં વહોરાવેલા ઝેરયુક્ત લાડવાનો આહાર કરતાં ચૈત્ર સુદ ૧૧ ના
રોજ કાળધર્મ પામ્યા Jain E૧૨૮૦૮ai પાખંડીઓ દંભી, ઢોંગી, સાચા ધર્મ વિરુદ્ધના મતવાળા
Vale & Personal use only
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૬૮ :: ૧૨૮૦૯ પાર નથી અંત-છેડો-આરો નથી, પુષ્કળ છે ૧૨૮૧૦ સામટા સંવૃત્ત | ભેગા કરેલા બધા, થોકબંધ ઊધડ ૧૨૮૧૧ યથાખ્યાત ચારિત્ર આત્માનું જેવું છે તેવું જ સ્વરૂપ તે જ યથાવાત ચારિત્ર ૧૨૮૧૨ સરાગ સંયમ સલ્ફાસ્ત્ર, સદ્ગુરુ આશ્રયે જે સંયમ તે સરાગ સંયમ ૧૨૮૧૩ નિવૃત્તિ, અનિવૃત્તિસ્થાનક ફેર પડે ત્યારે નિવૃત્તિ-અનિવૃત્તિ ગુણસ્થાનકનો તફાવત-ભેદ થાય
ત્યારે વ્યાવૃત્તિ-નિવૃત્તિ-નહિ ફેરફારી-ભેદ વિનાના જે અધ્યવસાયથી સમ્યકત્વ પ્રાપ્ત થાય છે તે અનિવૃત્તિકરણ છે. અધ્યવસાયો પુનઃ વિષય-સન્મુખ નહીં જવાથી અનિવૃત્તિ બાદર ગુણસ્થાન પણ કહેવાય છે. કારણ કે, અહીં સંવલન કષાયના ૧૨ બાદર કષાય અને ૯ બાદર નોકષાયને ઉપશમક ઉપશમાવવા અને ક્ષપક ક્ષય કરવા તૈયાર હોય છે. આ ગુણસ્થાનકે જ લોભને સૂક્ષ્મ કરે છે, લોભના ઉદયના કાળના ૩ વિભાગ કરે છે, તેમાંથી ૨ ભાગ પૂરા કરે છે, ૩જો
ભાગ ૧૦ મે ગુણસ્થાનકે જાય ત્યારે વેદે છે. ૧૨૮૧૪ શંકા
આ તો આમ નહીં, આમ હશે એવો ભાવ ૧૨૮૧૫ આશંકા સમજવા માટે વિચાર કરી પૂછવું તે આશંકા ૧૨૮૧૬ આશંકા મોહનીય પોતાથી ન સમજાય, સાચું જાણ્યા છતાં ખરેખરો ભાવ આવે નહીં તે ૧૨૮૧૭ ઉત્તર વિષય પછીનો વિષય, ઉત્તરાર્ધ ૧૨૮૧૮ અણપ્રતીતિ વગર શ્રદ્ધાએ, વિના પ્રતીતિએ, વણવિશ્વાસે પૃ.૦૦૬ ૧૨૮૧૯ ક્ષયોપશમ નાશ અને શમાઇ જવું
તા.૧૬-૯-૧૮૯૬ હશે ૧૨૮૨૦ એની મેળે આપોઆપ ૧૨૮૨૧ ઓઘસંજ્ઞાએ સામાન્યપણે ૧૨૮૨૨ આજ્ઞાભક્તિ આજ્ઞા દ્વારા થતી ભક્તિ ૧૨૮૨૩ ભેઠ બાંધી કેડ-કમર કસીને ફાળિયું બાંધીને કામ કરવું ૧૨૮૨૪ ઓસડ
ઔષધિ, દવા ૧૨૮૨૫ ગરવા દઉં નહીં પ્રવેશવા-પેસવા-દાખલ થવા દઉં નહીં ૧૨૮૨૬ હજૂરમાં સેવામાં ૧૨૮૨૭ અહંકાર હું પણું, અભિમાન, ગર્વ, મહત્ત્વમાંથી ઉત્પન્ન થયેલું એક તત્ત્વ ૧૨૮૨૮ અવધૂત
ઉપવધૂ ઉત્તમ, મસ્ત, પરમ વિરક્ત; શૈવ-વૈષ્ણવ ધર્મના વૈરાગી પંથના સાધુ;
હડધૂત; અસ્વીકૃત; શ્રી દત્તાત્રેય રચિત “અવધૂત ગીતા” પણ છે પૂ.૭૦૦ ૧૨૮૨૯ વિદેહીપણું દેહ છતાં દેહાતીત દશા, દેહભાવથી પર ૧૨૮૩૦ વસિષ્ઠજી ઇક્વાકુ વંશના રામચંદ્રજીના કુલગુરુ, વશિષ્ઠ ઋષિ, અરુંધતીપતિ ૧૨૮૩૧ અદરાવે નહીં ગા+ટુ આદર કરવાનું ન કહે, આપે નહીં, ગ્રહણ ન કરાવે ૧૨૮૩૨ ધોરી માર્ગ ધુમા રાજમાર્ગ ૧૨૮૩૩ સકામ
સ+મ્ | ઇચ્છા-કામના સહિત ૧૨૮૩૪ મિથ્યાભાવ મિથ્યાત્વ
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________
રોમે રોમે વ્યાપ્યું છે
ને આંતરે
સાઠ ઘડી
૧૨૮૩૫
૧૨૮૩૬
૧૨૮૩૭
૧૨૮૩૮
૧૨૮૩૯ ભળતી
૧૨૮૪૦ ફિકર ૧૨૮૪૧ શબ્દનો મોહ
૧૨૮૪૨
રૂપનો મોહ
૧૨૮૪૩
રસનો મોહ
૧૨૮૪૪
ગંધનો મોહ
૧૨૮૪૫
સ્પર્શનો મોહ
૧૨૮૪૬
અવિરતિનાં પાપ
૧૨૮૪૭
બહાનાં
૧૨૮૪૮
ઘાંચ
પૃ.૭૦૮
૧૨૮૪૯
૧૨૮૫૦
૧૨૮૫૧ નીપજે
લૌકિક
લોકોત્તર
૧૨૮૫૨ ગણી ગણીને
૧૨૮૫૩
સામટો ગોટો
૧૨૮૫૪
અનુપ્રેક્ષા
૧૨૮૫૫
સત્તા
૧૨૮૫૬
દંડ
૧૨૮૫૭ ચક્ર
૧૨૮૫૮ કુંભાર
૧૨૮૫૯
૧૨૮૬૦
૧૨૮૬૧ અવસ્તુ
૧૨૮૬૨
૧૨૮૬૩
ષગ્દર્શન અપેક્ષાએ આંટી ઉકેલવા ૧૨૮૬૫ ગચ્છના ભેદ
૧૨૮૬૪
૧૨૮૬૬ ઉદ્યોત
૧૨૮૬૭ ચાંલ્લા
બીજભૂત જ્ઞાન વૃક્ષભૂત જ્ઞાન
૧૨૮૬૮ મુખપટ્ટી
રુંવાડે રુંવાડે, આખા શરીરમાં સર્વત્ર વ્યાપી ગયું છે, પ્રસરેલું છે નો ગાળો-અંતર રાખીને
૨૪ કલાક (૨ ઘડી=૪૮ મિનિટ)
મન્ । મળતી આવતી હોય તેવી, આભાસી
ચિંતા
શ્રોત્રેન્દ્રિયના વિષયનો, કાનથી સાંભળવાની ભ્રાંતિ ચક્ષુરિન્દ્રિયના વિષયનો, આંખથી જોવાની ભ્રાંતિ જિહ્વાઇન્દ્રિયના વિષયનો, જીભથી સ્વાદની ભ્રાંતિ ઘ્રાણેન્દ્રિયના વિષયનો, નાકથી ગંધની ભ્રાંતિ
સ્પર્શેન્દ્રિયના વિષયનો, કાયાથી અડવા-અડકવાની ભ્રાંતિ
:: ૪૬૯ ::
અવ્રતનાં પાપ (૧૨ પ્રકારે અવિરતિ-૫ ઇંદ્રિય ને ૬ઠ્ઠા મનનો અસંયમ) ખોટાં કારણ, નિમિત્તો, ઓઠાં
ફાંસ, વાંધો, ગાડાના ચીલામાં પડેલો જરા ઊંડો ખચકો
લોક્ । દુન્યવી, લોકોમાં ચાલતો, અજ્ઞાનયુક્ત
લોક્+૩+ત્ । અલૌકિક, લોકમાં અસામાન્ય, અસાધારણ, જ્ઞાનયુક્ત, શ્રેષ્ઠ નિસ્+પર્ । નીપજ થાય, નીપજ લે
તા.૧-૯-૧૮૯૬
એક એક કરીને-ગણીને
એક સાથે જથ્થાબંધ, સમૂહમાં, ઢગલાબંધ અનુ+પ્ર+સ્ । આત્મામાં પરિણામ પામે તે
અસ્ । શક્યતા
વડ્ । દાંડો, ડાંગ, લાકડી
+ । પૈડું, યાંત્રિક ગોળાકાર સાધન; કુંભારનો ચાક; વર્તુળ; સમૂહ; રાષ્ટ્ર મ્બ+R । માટીનાં વાસણ બનાવવાનો કારીગર, જ્ઞાતિ સમ્યજ્ઞાન-દર્શન, છેવટે પંદર ભવે મોક્ષે લઇ જાય કેવળજ્ઞાન, તે જ ભવે મોક્ષે લઇ જતું જ્ઞાન વસ્તુ, દ્રવ્ય ન હોવું
જૈન-બૌદ્ધ-વેદાંત-સાંખ્ય-ન્યાય-વૈશેષિક અને ચાર્વાક દર્શન
રીતે, દૃષ્ટિએ, વકી-શક્યતાએ
મુશ્કેલી દૂર કરવા
સમુદાય, સંઘાડા, ફિરકાના પ્રકાર-તફાવત
ધ્રુત્ । પ્રકાશ, ખદ્યોત
ચાંદલા, પ્રભુપૂજામાં કરાતા તિલક, પ્રભુદર્શન બાદ આજ્ઞા શિરોમાન્ય છે તેમ
દર્શાવવા કપાળે કરાતું તિલક
મુહપત્તિ
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૦૦ :: ૧૨૮૬૯ રૂઢિમાર્ગ પહેલેથી ચાલી આવતી રસમે-વ્યવહાર કરેલો માર્ગ પૃ.૦૦૯ ૧૨૮૭) કૂબડું
કદરૂપું ૧૨૮૭૧ રૂપાળું
| દેખાવડું ૧૨૮૭૨ ગાંઠે બાંધો પ્રન્થિ વધૂ પોતાની માલિકીની કરી લો-લ્યો ૧૨૮૭૩ અનુભવગોચર અનુભવથી જાણમાં-સમજમાં આવે એવો ૧૨૮૭૪ અબંધ મ+ વજ્ર આત્મા કંઈ પણ ક્રિયા કરે નહીં ત્યારે ૧૨૮૭૫ વ્યવહાર સમ્યકત્વ સગુરુનાં વચન સાંભળવાં, વિચાર કરવો, પ્રતીતિ કરવી તે ૧૨૮૭૬ પરમાર્થ સમ્યક્ત્વ આત્માની ઓળખાણ થાય તે ૧૨૮૭૭ નિરાગ્રહ નિ++પ્ર૬ આગ્રહ વિનાના, પકડ વિનાના ૧૨૮૭૮ મધ્યસ્થભાવે મધ્યવર્તી, તટસ્થ, રાગદ્વેષરહિત ૧૨૮૭૯ કર્મ
- I આત્માના સ્વભાવને જે આવરણ છે તે ૧૨૮૮૦ મિથ્યાત્વ મોહનીય ઉન્માર્ગને મોક્ષમાર્ગ માને, મોક્ષમાર્ગને ઉન્માર્ગ માને તે ૧૨૮૮૧ મિશ્ર મોહનીય ઉન્માર્ગથી મોક્ષ થાય નહીં, માટે માર્ગ બીજો હોવો જોઈએ એવો ભાવ ૧૨૮૮૨ સમ્યકત્વ મોહનીય ‘આત્મા આ હશે?' તેવું જ્ઞાન થાય તે ૧૨૮૮૩ સમ્યકત્વ “આત્મા આ છે' એવો નિશ્ચયભાવ ૧૨૮૮૪ સાંભર્યા કરે સમૃ યાદ આવ્યા કરે ૧૨૮૮૫ સ્વાદબુદ્ધિ વત્ વત્ ખાવા-પીવામાં જીભ વડે લેવાતા રસના અનુભવ, આનંદની ઇચ્છા પૃ.૦૧૦ ૯
તા.૧૯-૯-૧૮૯૬ ૧૨૮૮૬ યોગદશા
ધ્યાનદશા ૧૨૮૮૭ પ્રશસ્ત વખણાયેલી, ઉત્તમ, શ્રેષ્ઠ, હિતકર, શાસ્ત્રોક્ત ૧૨૮૮૮ ટાંકામાં મકાન, રસ્તા કે ટેકરી પર ઊંચે કરવામાં આવતા પથ્થર-લોખંડ-સિમેન્ટ
પ્લાસ્ટીકના નાના-મોટા ટાંકા-ટાંકીમાં ૧૨૮૮૯ અવિચારવાન અકાર્ય કરતાં જે ક્ષોભ ન પામે તે ૧૨૮૯૦ વિચારવાન અવિચારણા અને અકાર્ય કરતાં જે ક્ષોભ પામે તે ૧૨૮૯૧ બીજી કેરે બીજી વાર ૧૨૮૯૨ પારસમણિ સ્પર્શનિ એવો મણિ કે જેનો લોખંડને સ્પર્શ થતાં સોનું બની જાય પૃ.૭૧૧ ૧૨૮૯૩ પગરખાં પત્રક્ષક કાંટા, કાંકરા, તાપ, ગંદકી, ધૂળથી રક્ષણ કરનારા જોડા, ચંપલ,
કાંટારખાં, બૂટ, સ્લીપર્સ, શૂઝ ૧૨૮૯૪ વટેમાર્ગ ત્રમા' ! રસ્તાનો મુસાફર ૧૨૮૯૫ પ્રતાપે પ્ર+પ્રભાવે, સામર્થ્ય, શક્તિ વડે ૧૨૮૯૬ આરો
અંત, પાર, છેડો ૧૨૮૯૭ મુમતી
મુહપત્તિ ૧૨૮૯૮ મુસલમાન ઇસ્લામ ધર્મ પાળનાર, મુસ્લિમ ૧૨૮૯૯ પીરાણા ઇમામશાહ સ્થાપિત અર્ધ હિંદુ-અર્ધ મુસ્લિમ સંપ્રદાયવાળા મુસલમાન ૧૨૯૦૦ કુળાચાર નું+વાર ! કુળની પરંપરાથી ચાલ્યા આવતા રિવાજ
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૭૧ ::
પૃ.૦૧૨ ૧૨૯૦૧ મોક્ષ
આત્માનું અત્યંત શુદ્ધપણું, અજ્ઞાનથી છૂટી જવું, સર્વકર્મથી મુક્ત થવું,
યથાતથ્ય જ્ઞાન પ્રગટવું ૧૨૯૦૨ કેવળજ્ઞાન આત્માને ક્યારેય વિકાર ન ઊપજે, રાગદ્વેષ પરિણામ ન થાય તેવું જ્ઞાન ૧૨૯૦૩ સંશયે સંશય પણ ૧૨૯૦૪ માંહીથી મહીંથી, અંદરથી, અંતરથી ૧૨૯૦પ સત્ દવા રાગ, દ્વેષ અને અજ્ઞાન જેના ક્ષય થયા છે તે, વીતરાગ દેવ, સર્વજ્ઞ દેવ ૧૨૯૦૬ સદ્ગુરુ મિથ્યાત્વ ગ્રંથિ જેની છેદાઇ છે તે, નિગ્રંથ ૧૨૯૦૭ સત્ ધર્મ જ્ઞાની પુરુષોએ બોધેલો ધર્મ ૧૨૯૦૮ સમ્યકત્વ સત્ દેવ-ગુરુ-ધર્મ આ ૩ તત્ત્વ યથાર્થ રીતે જાણવા પૃ.૦૧૩ ૧૨૯૦૯ વિચારવાન જેને વૈરાગ્ય ઉપશમ વર્તતો હોય તે ૧૨૯૧૦ મન
આત્માનો ઉપયોગ મનન કરે ત્યારે તે મન, વર્ગણા છે તેથી જુદું કહેવાય છે ૧૨૯૧૧ ઉપયોગ સંકલ્પ વિકલ્પ મૂકી દેવા તે ૧૨૯૧૨ માનશ્લાઘા માન, સત્કાર, સ્વસ્તુતિ, આત્મશ્લાઘા, પોતાનાં વખાણ ૧૨૯૧૩ અણઉપયોગ ઉપયોગ રહિતપણે ૧૨૯૧૪ તલમાત્ર તલના દાણા જેટલો પણ, સ્ટેજમાત્ર પણ, જરીકે ૧૨૯૧૫ માપણી મોજણી, માપવાની ક્રિયા ૧૨૯૧૬ હોવાપણું કમ્ હયાતી, અસ્તિત્વ, વિદ્યમાનતા ૧૨૯૧૭ પંચીકરણ વિ.સં.૧૮૪૦માં હૈદ્રાબાદમાં જન્મેલા શ્રી રામગુરુ, યજુર્વેદી મહારાષ્ટ્રીય બ્રાહ્મણ,
વિ.સં.૧૯૦૬માં વડોદરામાં સમાધિસ્થ. અંતઃકરણપંચક, પ્રાણપંચક, જ્ઞાનેન્દ્રિય પંચક, કર્મેન્દ્રિય પંચક, વિષયપંચક- આ પાંચકનાં પુસ્તક “પંચીકરણ'માં દુહા, ચોપાઇ, સ્થૂળ-સૂક્ષ્મ દેહના ૨ કોષ્ટક તથા “વાક્યવૃત્તિ' વગેરે ગ્રંથોના પ્રમાણરૂપ
શ્લોક છે. ૧૨૯૧૮ “વિચારસાગર” શ્રી નિશ્ચલદાસજી કૃત વેદાંતનો પ્રમેય ગ્રંથ જે શ્રી વિદ્યારણ્ય સ્વામી કૃત
પંચદશી'ના આધારે રચ્યો છે ૧૨૯૧૯ “ગ્રંથિભેદ મિથ્યાત્વની ગાંઠનું છેદાઈ જવું. કર્મગ્રંથની રીતે, અનંતાનુબંધી કષાયની ચોકડી
અને દર્શનમોહની ત્રણ પ્રકૃતિને ભેદવી તે. રાગદ્વેષના આત્મપરિણામ તે જ કર્મગ્રંથિ-કર્કશ, ગાઢ ને ગૂઢ છે તેનો છેદ જડ-ચેતનનો ભેદ પડી જવો. વેદાંતની
પરિભાષામાં હૃદયગ્રંથિનો છેદ. ૧૨૯૨૦ સંક્ષેપે નહીં સ+fક્ષમ્ | સંકોચે નહીં, ઓછી ન કરે, ટૂંકાવે નહીં ૧૨૯૨૧ ભાર રાખે વટ રાખે, વટમાં હોવાનો ડોળ રાખે-કરે ૫.૭૧૪ ૧૨૯૨૨ ભાંગા પ્રકાર, ભેદ, ભંગ
તા.૨૧-૯-૧૮૯૬ ૧૨૯૨૩ તન્મયપણે તે મય, તેના મય ૧૨૯૨૪ આંટી કાઢવી મુશ્કેલી દૂર કરવી, ગૂંચ દૂર કરવી
૧૦
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૨૯૨૫ આંટી પડી ગઈ ગૂંચવણ થઈ ૧૨૯૨૬ ગોખે તો પુણ્ યાદ કરવા માટે વારંવાર બોલે તો ૧૨૯૨૭ પડળ પટના પોપચાં; આંખે આવતો છારીનો રોગ ૧૨૯૨૮ ચૈતન્ય વિન્ ! આત્મા ૧૨૯૨૯ યોનિ તેજસ અને કાર્મણ શરીરવાળા જીવો ઔદારિકાદિ ભવધારણીય દેહ-પુગલોની
સાથે જે સ્થાને જોડાય તે સ્થાન ૧૨૯૩) કેવળ
સાવ, તદન, બિલકુલ ૧૨૯૩૧ લોપાઈ જાય નહીં તુન્ નાશ-ક્ષય ન થાય, અભાવ-અદર્શન-અનુપસ્થિત ન હોય ૧૨૯૩૨ અંશે થોડો, વિભાગે, દેશે ૧૨૯૩૩ ખુલ્લો રહે છે ઉઘાડ હોય છે ૧૨૯૩૪ શ્રુતિ
શ્રા વૈદિક સાહિત્યનું છે તે વાક્ય; શ્રુતજ્ઞાન ૧૨૯૩પ અક્રિય
ગ્ન+ નિષ્ક્રિય, ક્રિયાશીલતાનો અભાવ ૧૨૯૩૬ પ્રયોગ પ્ર+ગુના અનુષ્ઠાને, ઉપયોગ, અજમાયશે, સાધન, અખતરે ૧૨૯૩૭ ક્રિય
વૃા કાર્ય, કર્મવાળો, સક્રિય ૧૨૯૩૮ નિર્વિવાદપણે નિ+વિ+વિત્ વિવાદ વિના પૂ.૭૧૫ ૧૨૯૩૯ અહંતપદ અપર્ા અરિહંત પદ ૧૨૯૪૦ ભાવાત્મા મૂ+આત્મન જે સ્વરૂપને વિચારે તે રૂપ આત્મા થાય તે ૧૨૯૪૧ ભેળવવાની મિશ્રણ કરવાની, સાથે લેવાની, ભેગું કરવાની ૧૨૯૪૨ આઘી
દૂરની ૧૨૯૪૩ ટાઢા પાણીની ઠંડા પાણીની, સચેત પાણીની ૧૨૯૪૪ એકાંતર ઉપવાસ એક દિવસના અંતરે એક ઉપવાસ ૧૨૯૪૫ અદત્ત
+ા નહીં દીધેલું, ન આપેલું ૧૨૯૪૬ દેવતાપણું દેવપણું, દેવગતિમાં જન્મ ૧૨૯૪૭ વર્ષીદાન તીર્થકર પ્રભુએ દીક્ષા લીધા પહેલાં એક વર્ષ સુધી આપેલું દાન ૧૨૯૪૮ ઘણો વખત થયાં ઘણા વખતથી, લાંબા સમયથી ૧૨૯૪૯ અવાવરૂ કૂવો વ્યાપાર કૃપા વ્યવહારમાં-ઉપયોગમાં નથી તેવો કૂવો, અવડ ૧૨૯૫૦ અજ્ઞાનવાદી ‘ક્રિયા કરવી નહીં, દેવગતિ મળે, બીજું કંઈ નહીં” કહી પુણ્યના હેતુ જાણી કંઇ
કરતા નથી અને વાતો મોટી મોટી કરનારા ૧૨૯૫૧ ક્રિયાવાદી માત્ર ક્રિયાથી જ કલ્યાણ થશે' માની કદાગ્રહ મૂકતા નથી તે ક્રિયાજડ. ૧૨૯૫ર પોલા જ્ઞાની શુષ્ક અધ્યાત્મ ‘અમને આત્મજ્ઞાન છે, આત્મા કર્તા નથી ને ભોક્તા નથી' ૧૨૯૫૩ ચોરાસીથી સો ગચ્છ ૮૪ થી ૧00 ફિરકા, સંપ્રદાયના ભાગ.
૧. ઓસવાળ ગચ્છ ૬. કોરંટીયા ગચ્છ ૧૧. ડેકાઉઆ ગચ્છ ૨. જીરાવલા ગચ્છ
આનપુરા ગચ્છ ૧૨. ભિનમાલા ગચ્છ ૩. વડ ગચ્છ
૮. ભરુઅચા ગચ્છ ૧૩. મુહડાસા ૪. પૂનમીયા ગચ્છ ૯. ઉઢવીયા ગચ્છ ૧૪. દાસવિયા ગચ્છ ૫. ગંગેરા ગચ્છ ૧૦. ગુદવીયા ગચ્છ ૧૫. ગચ્છપાલ ગચ્છ
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૬. ઘોષવાલ ગચ્છ ૧૭. મંગોડિયા ગચ્છ ૧૮. બ્રાહ્મણીયા ગચ્છ ૧૯. જાલોરા ગચ્છ ૨૦. બોકડીયા ગચ્છ ૨૧. મુઝાહડા ગચ્છ
૨૨. ચિતોડા ગચ્છ
૨૩. સાચોરા ગચ્છ
૨૪. કુચડીયા ગચ્છ ૨૫. સિદ્ધતીયા ગચ્છ ૨૬. રામસેણીયા ગચ્છ ૨૭. આગમીયા ગચ્છ ૨૮. મલધાર-માલધારી ગચ્છ
૨૯. ભાવરાજીયા ગચ્છ ૩૦. પલીવાલ ગચ્છ ૩૧. કોદંડવાલા ગચ્છ ૩૨. નાગદિકા ગચ્છ ૩૩. ધર્મઘોષા ગચ્છ ૩૪. નાગોરી ગચ્છ ૩૫. નાણાંવાલ ગચ્છ ૩૬. ખંડેરવાલ ગચ્છ
૩૭. સાંડેરવાલ ગચ્છ
૩૮. મંડોરા ગચ્છ
૧. આંચલીયા મત
પાયચંદીયા મત બીજા મત
૨.
૩.
૪.
૩૯. સુરાણા ગચ્છ ૪૦. ખંભાયતી ગચ્છ ૪૧. વડોદરીયા ગચ્છ
૪૨. સોપારિયા ગચ્છ
૪૩. માંડલીયા ગચ્છ
૪૪. કોઠીપરા ગચ્છ
૪૫. જાંગડા ગચ્છ
૪૬. છાપરીયા ગચ્છ
૪૭. બોરસડા ગચ્છ
૪૮. દોવંદણ ગચ્છ ૪૯. ચિત્રાવાલ ગચ્છ ૫૦. વેગડા ગચ્છ
૫૧. વાયડા ગચ્છ ૫૨. વિદ્યાહરા ગચ્છ
પ૩. કુતપુરા ગચ્છ ૫૪. કાચ્છેલીયા ગચ્છ ૫૫. રુદોલીયા ગચ્છ
૫૬. મહુકરા ગચ્છ ૫૭. કપૂરસીયા ગચ્છ
૬૨. પંચવલહયા ગચ્છ ૬૩. પાલણપુરા ગચ્છ ૬૪. ગંધારા ગચ્છ ૬૫. ગુવેલીયા ગચ્છ ૬૬. સાધપૂર્ણિમા ગચ્છ ૬૭. નગરકોટીયા ગચ્છ
:: ૪૭૩::
૬૮. હિસારિયા ગચ્છ
૬૯. ભટનેરીયા ગચ્છ
૭૦. જીતહરા ગચ્છ
૭૧. જગાયન ગચ્છ ૭૨. ભીમસેનીયા ગચ્છ ૭૩. તાગડીયા ગચ્છ
૭૪. કંબોજી ગચ્છ
૭૫. સેબતાં ગચ્છ
૭૬. વાઘેરા ગચ્છ
૭૭. વાહેડીયા ગચ્છ ૭૮. સિદ્ધપુરા ગચ્છ ૭૯. ઘોઘારા ગચ્છ
૮૦. નેગમયા ગચ્છ ૮૧. સંજના
૮૨ બરડેવા-બારેજા ગચ્છ
૫૮. પુનતલ ગચ્છ ૫૯. રેવઇયા ગચ્છ ૬૦. ધંધૂકા ગચ્છ ૬૧. થંભણા ગચ્છ
આ ૮૪ ગચ્છ ઉપરાંત નીચેના ૧૨ ગચ્છની યાદી
૫.
કાજા મત
૮૩. મુડવાલ ગચ્છ ૮૪. નાગોલા ગચ્છ
૯.
સાકર મત
૧૦. કોથળા મત
Є. તપા મત
૭.
લુંકા મત
૧૧. કઠુઆ મત ૧૨. આત્મમતી
૮.
પાટણીયા મત
આગમીયા મત અપ્પાણં વોસરામિ આત્માને ઉપકાર કરવાનો છે તેને જ ભૂલી જઉં છું ! છોડી દઉં છું ! શમ શમ્ । ક્રોધાદિ પાતળા પાડવા તે ૧૨૯૫૫ સંવેગ
૧૨૯૫૪
સમ્+વિન્ । મોક્ષમાર્ગ સિવાય બીજી કોઇ ઇચ્છા નહીં તે
૧૨૯૫૬ નિર્વેદ
૧૨૯૫૭ આસ્થા
૧૨૯૫૮ અનુકંપા ૧૨૯૫૯ ષસંપત્તિ
નિર્+વિદ્ । સંસારથી થાકી જવું-અટકી જવું તે
ગ+સ્થા । સાચા ગુરુની, સદ્ગુરુની શ્રદ્ધા થવી તે
અનુ+મ્ । સર્વ પ્રાણી પર સમભાવ રાખવો તે, નિર્વૈર બુદ્ધિ રાખવી તે સ+પર્। શમ, દમ, ઉપરતિ, તિતિક્ષા, સમાધાન અને શ્રદ્ધા
૧. શમ : નિત્ય અને નૈમિત્તિક કર્મ તથા આત્મજ્ઞાનને ઉપયોગી વ્યાપાર સિવાય ચિત્તના તમામ વ્યાપારોને રોકવા તે
૨. દમઃ
ઇન્દ્રિયોનું દમન-અંકુશ કરવું
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૭૪ ::
૩. ઉપરતિઃ પ્રારબ્ધ કર્મથી જે મળે તેથી શરીરનો નિર્વાહ અને પ્રિય વસ્તુની
પ્રાપ્તિમાં હર્ષનહીં કે અપ્રિયની પ્રાપ્તિમાં દ્વેષ નહીં તેવો સંતોષ ૪. તિતિક્ષા : તાડન કરનાર પર ક્ષમા, સહનશીલતા ૫. સમાધાન: આત્મસાક્ષાત્કાર માટે ચિત્તની સાવધાનતા ૬. શ્રદ્ધા : ગુરુ તથા શાસ્ત્રના ઉપદેશમાં વિશ્વાસ
પૃ.૦૧૦ ૧૨૯૬૦ દેશે કેવળજ્ઞાન ૧૨૯૬૧ માંહી ૧૨૯૬ ૨ દશા ફરે ૧૨૯૬૩ સમકિતી. ૧૨૯૬૪ કેવળજ્ઞાની ૧૨૯૬૫ સિદ્ધ ૧૨૯૬૬ કજિયા ૧૨૯૬૭ કંકાસ ૧૨૯૬૮ છોકરાં છેયાં ૧૨૯૬૯ ઠગી ખાનારા ૧૨૯૭) ખમી જતાં ૧૨૯૭૧ ભક્તવેલ ૧૨૯૭ર માલમસાલો ૧૨૯૭૩ ઘાણીમાં ઘાલી ૧૨૯૭૪ નિમક ૧૨૯૭૫ લૂણ ખાધું છે ૧૨૯૭૬ નિમકહરામ પૃ.૦૧૮ ૧૨૯૭૭ સંલીનતા ૧૨૯૭૮ નામમાત્ર ધર્મ ૧૨૯૭૯ ચપળ ૧૨૯૮) અચપળ ૧૨૯૮૧ જ્ઞાન ૧૨૯૮૨ દર્શન ૧૨૯૮૩ ૧૨૯૮૪ ખોટી વાસના ૧૨૯૮૫ ૧૨૯૮૬ અદુઃખભાવિત ૧૨૯૮૭ ઠરાવે છે પૃ.૭૧૯ ૧૨૯૮૮ ઝાલવા
અંશે-આંશિક કેવળજ્ઞાન અંતરમાં દિશા બદલાય, સ્થિતિ ફરે - મિથ્યાત્વમુક્ત ચારિત્રાવરણથી સંપૂર્ણપણે મુક્ત સિંધુ દેહાદિથી સંપૂર્ણપણે મુક્ત ઝઘડા, તકરાર
ઝઘડો, કજિયો સંતાન, છોકરાં-સંતાન ધૂતી લેનારા, છેતરી લેનારા, છીનવી લેનારા, પડાવી લેનારા ક્ષHI રાહ જોતાં થોભતાં. ભક્તોનું (ઘાણીમાં ઘાલીને પીલે તેમ) તેલ માલમાલ, ભોજન અને તેને લગતા મસાલા-અનાજ સખત કષ્ટ આપી નમક, ખારા પાણી-ખાણનો ખારો પાસાદાર પદાર્થ, મીઠું અન્ન ખાધું છે, વફાદારી રાખવી લૂણહરામ, કૃતદન, બેવફા, જેનું અનાજ ખાધું હોય તેનો દ્રોહ કરનારું
સમૂ+તી ઇન્દ્રિય અને મન વગેરેનો નિરોધ-અંકુશ નામ પૂરતો ધર્મ, કહેવા પૂરતો ધર્મ અસ્થિર સ્થિર આત્માને યથાતથ્ય જાણવો તે આત્માની યથાતથ્ય પ્રતીતિ તે આત્મા સ્થિર થાય તે ધર્મના ખોટા સ્વરૂપને ખરું જાણવું તે સુખ-શાતા મળે તે રીતનું સુખ-શાતામાં ભાવેલું ગણાવે છે, લેખાવે છે
પકડવા
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૭૫ ::
૧૨૯૮૯ ઝળહળતો સળગતો, જળહળતો, પ્રજ્વળતો ૧૨૯૯૦ મફતનો કારણ વિના ૧૨૯૯૧ ભડકાવી દીધો ચોંકાવી, ચમકાવી, ડરાવી દીધો; ધડક અનુભવાવી દીધી ૧૨૯૯૨ તરવાનો કામી (સંસારસાગર) તરવાની ઇચ્છક ૧૨૯૯૭ વેગળો દૂર, આઘો ૧૨૯૯૪ ઊંધે રસ્તે ખોટે રસ્તે, અયોગ્ય રસ્તે ૧૨૯૯૫ વિસાત હિસાબ, ગણતરી ૧૨૯૯૬ કુલક્ષણ ખરાબ લક્ષણ, અપલક્ષણ, કુટેવ ૧૨૯૯૭ ડર્યા છે ડર રાખ્યો છે ૧૨૯૯૮ બાહ્ય ચારિત્ર દીક્ષા, સંયમ ૧૨૯૯૯ સરભરા આતિથ્યસત્કાર, પરોણાગત ૧૩) કામમાં આણ્યા કામમાં લીધા, કામ કરાવ્યું, ઉપયોગ કર્યો ૧૩૦૧ ખરેખરો
વાસ્તવિક, યથાર્થ, સાચે જ ૧૩૦૦૦ ખરી
સાચી ૧૩૦૩ છાશબાકળા છાશવ્યાકુર્તા બગડી ગયેલા, છોતા પાણી જેવા થયેલા બાકળા ૧૩૦૪ પિત્તળની કંઠી પિત્તના નકલી કંઠી; તાંબા અને જસતના મિશ્રણથી થતી ઝાંખા પીળા
જેવા-સોના જેવા રંગની ધાતુ પૃ.૭૨૦ ૧૩00૫ ગોદડું. કપડાંના ગાભામાંથી સીવીને બનાવેલું પાથરણું જે ઓઢી પણ શકાય ૧૩/O૬ ધોતિયારૂપ - ધીર પુરુષોએ કેડથી નીચે પહેરવાનું મોટા માપનું પોતિયું ૧૩CO૭ ચોભંગી ૪ પ્રકારે, ૪ ભેદે ૧૩૦૦૮ ધરમશી મુનિ ધર્મસિંહ મુનિ, સ્થાનકવાસી, સૌરાષ્ટ્રમાં જામનગરમાં જન્મ, રોજના હજાર
શ્લોક કંઠસ્થ કરી શકતા, ર હાથ-પગમાં ૪ કલમથી એકી સાથે લખી શકવાની વિરલ વિશિષ્ટતા હતી, ઉત્તમ મુનિચર્યા માટે યતિઓની અનુમતિ-આશીર્વાદથી જુદા પડી, અમદાવાદના દરિયાપીરની જગામાં ૧ રાત રહી, દરિયાપુરી દરવાજે વિ.સં. ૧૬૮૫ કે ૧૬૯૨ માં પહેલું વ્યાખ્યાન આપ્યું ત્યારથી દરિયાપુરી સંપ્રદાય સ્થપાયો. ર૭ આગમ પર ટબા-ટીકા લખનારા પ્રતિભાશાળી મુનિનો
વિ.સં.૧૭૨૮માં દેહત્યાગ થયો. ૧૩OO: જ્ઞાનાપેક્ષાએ જ્ઞાનની અપેક્ષાએ, જ્ઞાનના દૃષ્ટિબિંદુથી ૧૩૦૧૦ સર્વવ્યાપક બધે વ્યાપીને રહેલો ૧૩૦૧૧ સચ્ચિદાનંદ (+
વિજ્ઞાનેન્દ્ર ! ૧૩૦૧૨ અવ્યાબાધ સમાધિસ્વરૂપ કોઇ બાધા ન પહોંચાડી શકે તેવી સ્વસ્થતારૂપ (આત્મા) ૧૩૦૧૩ અમિલનસ્વરૂપ ક્યાંયે મળીભળી જતો ન હોવાથી, ક્યાંયે મેળાપ કરતો ન હોવાથી, અમેળાપી
રૂપ, અસંયોગી, અમિશ્રરૂપ ૧૩૦૧૪ પૂનાધિક ઓછાવત્તા ૧૩૦૧૫ ઉત્કૃષ્ટ શુભથી ઉત્કૃષ્ટ અશુભ દેવગતિથી નરક-નિગોદ
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૭૬ ::
૧૩૦૧૬
૧૩૦૧૭
૧૩૦૧૮
૧૩૦૧૯
૧૩૦૨૦
૧૩૦૨૧
૧૩૦૨૨
૧૩૦૨૩
૧૩૦૨૪
૧૩૦૨૫
પૃ.૭૨૧ ૧૩૦૨૬
કેવળજ્ઞાન
સમ્યક્ત્વ
ક્ષાયિક સમ્યક્ત્વ નિરંતર તે પ્રતીતિ વર્ત્યા કરે તે
ક્ષયોપશમ સમ્યક્ત્વ મંદ કે તીવ્ર, કે વિસર્જન કે સ્મરણરૂપ પ્રતીતિ રહે તે
સાસ્વાદન સમ્યક્ત્વ આત્માને આવરણ ઉદય આવે ત્યારે તે પ્રતીતિથી પડી જાય છે તે
વેદક સમ્યક્ત્વ અત્યંત પ્રતીતિ થવાના યોગમાં સત્તાગત અલ્પ પુદ્ગલનું વેદવું જ્યાં રહ્યું છે તે
ચારિત્ર આરાધે
સંયમ આરાધે
સ્વભાવસ્થિતિ કેવળજ્ઞાન
સહજ સમાધિ
૧૩૦૨૭
પડાવી લે
૧૩૦૨૮ કનકવા
૧૩૦૨૯ અમસ્ત્રી
૧૩૦૩૦
૧૧
તા.૨૨-૯-૧૮૯૬
‘જંબુદ્રીપ પ્રજ્ઞપ્તિ’ ૧૨ ઉપાંગમાં ૫મું ઉપાંગ. ૫મા અંગ શ્રી ભગવતી સૂત્રના આ ઉપાંગમાં ૧ અધ્યયન, ૭ વક્ષસ્કાર (પ્રકરણ), ૪૧૪૬ મૂળપાઠનું ગાથાપ્રમાણ, ૧૭૮ ગદ્યસૂત્ર, પર પદ્યસૂત્ર છે. જંબૂ (જાંબુડા)નાં ઝાડ અને જંબુસુદર્શન નામનાં રત્નોનાં ઘણાં વૃક્ષો હોવાથી જંબુદ્રીપ નામ છે ઃ તેનું, તેમાં આવેલા ક્ષેત્રો, પર્વતો, ગુફાઓ, વિદ્યાધર શ્રેણીઓ, ભરતકૂટ, ઋષભકૂટ, કાળચક્ર, ભરત ચક્રવર્તી, નદીઓ, સરોવરો, જિનજન્માભિષેક, જ્યોતિષી દેવોનું વર્ણન છે. શહેનશાહ અકબર સન્માનિત પાલણપુરના શ્રી હીરવિજયસૂરિ રચિત ટીકા પણ છે.
બરોળની ગાંઠ
નિજ સ્વભાવજ્ઞાનમાં કેવળ ઉપયોગે, તન્મયાકાર, સહજ સ્વભાવે, નિર્વિકલ્પપણે આત્મા પરિણમે તે કેવળજ્ઞાન તથારૂપ પ્રતીતિપણે પરિણમે તે
આગગાડી
૧૩૦૩૧
૧૩૦૩૨ મારફતે
પૃ.૭૨૨
૧૩૦૩૩ કુટારો
૧૩૦૩૪ ફેર
૧૩૦૩૫
૧૩૦૩૬
૧૩૦૩૭
૧૩૦૩૮
૧૩૦૩૯
૧૩૦૪૦
ભગવાન
સ્વધામ
પછવાડેથી
અયોગી સ્વભાવ
કેવળ સ્વભાવપરિણામી જ્ઞાન, કેવળ નિજ સ્વભાવની વર્તતી અખંડિત જ્ઞાનધારા
બાહ્ય કારણો વગરની સમાધિ; જેમાં શાતા-અશાતા બન્ને સમાન છે તે; સમ્યક્દર્શન સહિતની સમાધિ
ઝૂંટવી લે, ખૂંચવી લે
પતંગ, કાગડિયો, પડાઇ
અમસ્તી, ફોગટ, કારણ વિના, મેળે મેળે
પેટમાં ડાબી બાજુએ આવેલો સ્નાયુમય અવયવ, બરળ, પ્લીહા, મેલેરિયા, ટાઢિયા તાવમાં બરોળ વધી જાય છે તેની ગાંઠ
અગ્નિરથ, ટ્રેઇન
દ્વારા
કૂટામણ, પંચાત, ભાંજગડ, માથાકૂટ તફાવત, ફરક, ભેદ
જેને સંપૂર્ણ જ્ઞાન, સંપૂર્ણ ઐશ્વર્ય પ્રગટે તે
દેહ છૂટી જાય પછી, પોતાનું ધામ-સ્વર્ગ-મોક્ષ
પાછળથી
મૂર્તિ
આંટી-ગાંઠ પાડવા, મૂંઝવવા
પ્રતિમા
ગૂંચવવા
ઝલાવી દીધું છે પકડાવી દીધું છે
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૦૪૧ પ્રતીત આણે
૧૩૦૪૨
૧૩૦૪૩ પાતળી પડશે
પૃ.૨૩
૧૩૦૪૪
દુઃખધા
૧૩૦૪૫ લવારી
૧૩૦૪૬ ગણકારવું ચેલાતીપુત્ર
૧૩૦૪૭
૧૩૦૪૮ વિવેક
૧૩૦૪૯
૧૩૦૫૦
૧૩૦૫૧
૧૩૦૫૨
પૃ.૭૨૪
૧૩૦૫૩
૧૩૦૫૪
૧૩૦૫૫
૧૩૦૫૬
૧૩૦૫૭
૧૩૦૫૮
પૃ.૭૨૫
૧૩૦૫૯
૧૩૦૬૦
શમ
ઉપશમ
વેદાંતવાળા
પૂર્વમીમાંસક
ખાતું બંધ થયું ધર્મસંન્યાસ
રુએ
ગળે ઉતારે
દળિયાં
પરિણતિ
ધણી
સાત નય
વિશ્વાસ, શ્રદ્ધા, ખાત્રી, ઓળખાણ
રાખે, લાવે
ઓછી થશે, ઘટશે
દુઃખ-અસુખથી મદદ માટેનો પોકાર, બળતરા સામે ધા બોલબોલ કરવું, બકવાટ-સ કરવો
ગણવું, ધ્યાનમાં લેવું, દરકાર કરવી, લેખામાં લેવું દાસીપુત્ર શેઠની પુત્રી સુષમાના પ્રેમમાં - બન્ને ભાગી છૂટે છે - પાછળ શેઠ, સેવકો, સૈન્ય વગેરે - અરધે રસ્તે પ્રિયતમાનું તરવારથી માથું કાપી હાથમાં લઇ લોહી નીંગળતી હાલતે દોડે છે - સામે જંઘાચારણ મુનિનાં દર્શન અને મોક્ષ આપવા વિનંતિ કરે છે ! પોતાનું ઉપાદાન તૈયાર થયું તો સામે સદ્ગુરુનું નિમિત્ત મળતાં આત્મસાર્થક કરી લીધું. સાચાને સાચું સમજવું
બધા ઉપર સમભાવ રાખવો
:: ૪૭૭ ::
વૃત્તિઓને બહાર જવા દેવી નહીં અને અંતવૃત્તિ રાખવી
વેદાંત દર્શનવાળા, ઉત્તર મીમાંસાવાળા
વેદાંત દર્શનના ૧ લા ભાગની માન્યતાવાળા કર્મકાંડની પ્રધાનતાવાળા
લેવડદેવડનો હિસાબ પૂરો થયો
ક્રોધ, માન, માયા, લોભ આદિ દોષો છેદ્યા તે
વ્ । રડે, રુદન કરે, આંસુ સારે
ગ્રહણ કરે, ગળેથી નીચે ઉતારે (પેટમાં), માન્ય કરે
દલિક
પરિણમન, અભિપ્રાય
ધનિન્। ધનિક, સ્વામી, ધનવાન, અમીર
નૌ । પ્રમાણનો એક અંશ, અભિપ્રાય, દૃષ્ટિબિંદુ, મુખ્ય ૭ ભેદ : નૈગમ, સંગ્રહ, વ્યવહાર, ઋજુસૂત્ર, શબ્દ, સમભિરૂઢ, એવંભૂત. ૧. નૈગમ ઃ એક દૃષ્ટિ-બોધ-ગમ નથી તે ૩ ભેદ – સંકલ્પ, અંશ, ઉપચાર ૨. સંગ્રહ : સર્વ વિશેષોનો એક રૂપે-સામાન્ય રૂપે સંગ્રહ કરી લે તે નય ૩. વ્યવહાર : વિશેષ તરફ દૃષ્ટિ કરીને દરેક વસ્તુને જુદી માને તે નય ૪. ઋજુસૂત્ર : કેવળ વસ્તુની વર્તમાન અવસ્થા તરફ લક્ષ્ય રાખે તે નય ૫. શબ્દ : લિંગ, કાળ, વચન વગેરેના ભેદથી અર્થભેદ માનતો નય ૬. સમભિરૂઢ : શબ્દભેદથી અર્થભેદ નહીં માનતો નય
:
૭. એવંભૂત : વસ્તુમાં જ્યારે શબ્દનો વ્યુત્પત્તિ અર્થ ઘટતો હોય ત્યારે જ તે શબ્દથી તે વસ્તુને સંબોધે તે નય
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૭૮:: ૧૩૦૬૧ ખરો નય આત્માર્થ તે જ એક ખરો નય ૧૩૦૬ર બંગાળ ભેદ-ભાંગા-પ્રકારની જાળ, માયાજાળ. કોઈપણ વસ્તુનું તેના એક ધર્મને લઈ
ભાવ કે અભાવરૂપે વાસ્તવિક કથન તે ભંગ ૧૩૦૬૩ રાગ(સ્વર)કાઢી ગીત, પદ, સ્તવનને જુદી જુદી ઢબે મોટેથી ગાઇને ૧૩૦૬૪ કેડો મૂકવો નહીં પીછો છોડવો નહીં, છેડો-પેંઠ મૂકવા નહીં ૧૩૦૬પ કાયર
તિરા નાહિંમત, ડરપોક, બાયલું ૧૩૦૬૬ કુટિલતા કૂડકપટ, વક્રતા, વંકાઈ, હઠીલાપણું ૧૩૦૬૭ છેટે રહેવું દૂર, આશા, અસ્પષ્ટ રહેવું ૧૩૦૬૮ ટેકા
આધાર, આશ્રય, ટેકણ, સમર્થક ૧૩૦૬૯ હલાવે છે હલાવી નાખે છે, હલબલાવે છે ૧૩૦૭૦ સમકિતનાં મૂળ સમ્યક્દર્શનનાં મૂળ, મૂળિયાં ૧૩૦૭૧ બાર વ્રત ૧. પ્રાણાતિપાત વિરમણઃ જીવદયા પાળવાનું. ત્રસ જીવહિંસા કરવી
કરાવવી નહીં ૨.મૃષાવાદ વિરમણ સત્ય બોલવાનું. સ્થૂળ-મોટું જૂઠું બોલે-બોલાવે નહીં ૩. અદત્તાદાન વિરમણ અચૌર્યનું. ૪ પ્રકારની મોટી ચોરી કરે-કરાવે નહીં ૪. મૈથુન વિરમણ બ્રહ્મચર્યનું. પરસ્ત્રી-પુરુષ, તિર્યચ-ણી સાથે કાયમૈથુન
ન કરે, ન કરાવે પ.પરિગ્રહ વિરમણ અપરિગ્રહનું. ૯ પ્રકારના પરિગ્રહની મર્યાદા કરવી ૬.દિશાપરિમાણ દિશામર્યાદાનું. ઊંચી, નીચી બધી દિશામાં જવાની મર્યાદા ૭. ઉપભોગપરિભોગ પરિમાણઃ ૨૬ દ્રવ્ય વાપરવામાં મર્યાદા બાંધવી ૮. અનર્થદંડ વિરમણ ૪ અનર્થદંડ સેવવા નહીં, સેવરાવવા નહીં ૯. સામાયિક વ્રતઃ રોજ ઓછામાં ઓછી ૧ સામાયિક કરવી ૧૦.દિશાભોગપભોગ પરિમાણ દિશા અને દ્રવ્યની મર્યાદા ઓછી કરવી ૧૧. પૌષધ વ્રતઃ ધર્મકરણીથી આત્માને પોષવો
૧૨. અતિથિસંવિભાગ સાધુ-સાધ્વીજીને સૂઝતો આહાર વહોરાવવાની ભાવના ૧૩૦૭૨ ઓર
જુદો, નિરાળું, ન્યારો ૧૩૦૭૩ લીટોડા ગમે તેમ લીટા મારવા-લીટી કરવી, ચીતરવું, દોરવું ૧૩૦૭૪ વાંકોચૂકો આડોઅવળો ૧૩૭૭પ મારી કૂટીને માર મારીને, મારી પીટીને, ગમે તેમ દબાણ કરીને ૧૩૦૭૬ ટેક સહિત પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક ૧૩૦૭૭ સંક્ષેપપણું ટૂંકાણ, ટૂંકાવવું, ઓછા કરવાપણું ૧૩૦૭૮ શલ્ય શૂળ, કાંટો, મુશ્કેલી, નડતર ૧૩૦૭૯ ભભકતું નથી ભપકતું નથી, ગતિ પકડતું નથી, ઉછળીને બહાર આવતું નથી ૧૩૦૮૦ ટાંકણે કરી ટાંકણા વડે ૧૩૦૮૧ તડ પડે
તરડાય, ફાટ પડે ૧૩૦૮૨ જાતે
પોતાની મેળે
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૭૯:: ૧૩૦૮૩ અરેરાટ અરેરે હૈયાનો પ્રબળ ચચરાટ, દુઃખી દુઃખી થઈ જવું, અરેકાર ૧૩૦૮૪ ભિખારી fમક્ષા+નાહારી | ભીખ માગનાર, યાચક, જાચક, ભિક્ષુક ૧૩૦૮૫ હરિ
રાગ દ્વેષ અને અજ્ઞાન જેના ગયા છે તે, ભગવાન, વીતરાગ; વિષ્ણુ પૃ.૭૨૦ ૧૩૦૮૬ કલાઇનો રૂપિયો સફેદ અને ઝટ ઓગળી જાય તેવી હલકી ધાતુ કલાઈનો ચલણી સિક્કો ૧૨
તા.૪-૧૦-૧૮૯૬ ૧૩૮૭ રળવામાં કમાવામાં, ગુજરાન ચલાવવામાં ૧૩૦૮૮ તદાકાર ત+મા+ા તે મય, તે રૂપ, તેનામાં એક રૂપાત્મક ૧૩૦૮૯ સાચા પુરુષ જેને દેહ પરથી મમત્વ ગયું છે, જ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું છે તે ૧૩૯) ભોક્તા મુન ભોગવનારા, ભોજન કરનારા, ભોગવટો કરનારા ૧૩૦૯૧ વ્યવહાર વિ+વ+સ્ટ્રા લેવડદેવડનો સંબંધ, રૂઢિ-રિવાજ પૃ.૦૨૮ ૧૩૦૯ર પશુ
ચોપગું જાનવર, ઢોર ૧૩૦૯૩ અંજળિજળ અંજલિ એટલે ખોબો, હાથના ખોબામાં રહેલું પાણી ૧૩૭૯૪ કરવત રપત્ર / લાકડાં, પથ્થર વગેરે વહેરવાનું-વેરવાનું દાંતાવાળું સુતારી ઓજાર ૧૩૦૯૫ વહેરાય કરવતથી બે ભાગમાં અલગ કરવું, વેરવું કે વહેરવું ૧૩૦૯૬ જથ્થા
ઢગલા, એકસામટા, છૂટા નહીં ૧૩૦૯૭ લયલીન એકતાન બની ગયેલ ૧૩૯૮ મદ્ય
દારૂ, મદિરા ૧૩–૯૯ પેઠે
જેમ, ની માફક ૧૩૧૦ ઝાંઝવાનાં પાણીની વ્રુક્ષાવાતા ઉનાળામાં પવન અને તેના સંક્રમણથી થતો પાણીનો આભાસ, માફક
મૃગજળ ૧૩૧૦૧ આંધળો વણે ને વાછડો ચાવે” મહેનત નકામી જાય તેવું કામ ૧૩૧૦૨ ફોકટ નકામી, મિથ્યા, વૃથા, નિરર્થક ૧૩૧૦૩ અધમાધમ ધમ+35ધમાં અત્યંત અધમ, અધમતમ. અધમ એટલે નીચ, હલકો,
નિકૃષ્ટ દરજ્જાના, ધિક્કારવા યોગ્ય. ૧૩૧૦૪ નાક રહે તો સારું આબરૂ-પ્રતિષ્ઠા રહે તો સારું ૧૩૧૦૫ નાકની તો રાખ થવાની છે વિનાશી છે, અગ્નિસંસ્કાર થવાનો છે, બળી જવાનું છે ૧૩૧૦૬ મસાણની મઢી સ્મશાનની ચિતા-ચેહ ૧૩૧૦૭ અવગુણની ઓરડી અવ+Tખરાબ ગુણ, શેષ, એબ, બુરાઇનું નાનું ઘર કે ખંડ ૧૩૧૦૮ બદફેલની ખાણ દુરાચરણની ખાણ, દુર્વર્તનની ખાણ, બૂરાં કામની ખાણ ૧૩૧૦૯ ઘાણીના બળદ અંત વિનાનું વૈતરું કરનાર પૃ.૭૨૯ ૧૩૧૧૦ સંકડાઈ રહેવું સંકોચાઇને રહેવું, બિડાઈને-ભિડાઈને રહેવું ૧૩૧૧૧ ધુમાડા જેવા ધૂમ૫ટા સળગતા પદાર્થમાં ઝાળ ન થતાં રાખોડી સેર નીકળે તે ધુમાડો ૧૩૧૧૨ લૂગડાં કપડાં ૧૩૧૧૩ અભાગિયો જીવ કમભાગી, કમનસીબ, ભાગ્યહીન, બદનસીબ, અ-ભાગ્યશાળી
Jain Education international
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૮૦::
૧૩૧૧૪
બૂડ્યાં છે
૧૩૧૧૫ કાળના મુખમાં
૧૩૧૧૬ શ્રાવક
૧૩૧૧૭
૧૩૧૧૮
ભૂંડો ચાંડાળ
૧૩૧૧૯ ખર્ચે છે
૧૩
જગાએ
૧૩૧૨૦
૧૩૧૨૧ લોચ
૧૩૧૨૨ જાત્રા
૧૩૧૨૩
મૂર્છા
૧૩૧૨૪
જડે
પૃ.૭૩૦
૧૩૧૨૫ પરજીવ
૧૩૧૨૬
સાગર
૧૩૧૨૭
અર્થ
૧૩૧૨૮ વર્તે છે
૧૩૧૨૯
૧૩૧૩૦
૧૩૧૩૧
૧૩૧૩૨ સેકન્ડ ક્લાસ
ગુણગ્રામ કરતાં ખૂબી
છેદી ભેદી નાખ્યાં
૧૩૧૩૩ વાડા
૧૩૧૩૪
૧૩૧૩૫ દૃષ્ટાંત
પૃ.૭૩૧
૧૩૧૩૬
૧૩૧૩૭
ડૂબ્યાં છે મોતનાં મોંમાં, મૃત્યુ
સંતોષી, મંદકષાયી, અંતરથી ગુણ આવ્યા હોય, સાચો સંગ મળ્યો હોય તે, સત્ શ્રદ્ધા, વિવેક અને ક્રિયાવાન
ખરાબ
ઘાતકી કામ કરનાર, પાપી, પ્રાચીન કાળમાં મડદાં વગેરે ઉઠાવનારા એક વર્ણનો પુરુષ (આજે કોમ નથી)
ખર્ચ કરે છે, વ્યય કરે છે, વાપરે છે
તા.૫-૧૦-૧૮૯૬
૧૩૧૩૮ મહાસાગર
૧૩૧૩૯
રજોહરણો ૧૩૧૪૦ વહોરો
૧૩૧૪૧
ભરતિયું
જગ્યાએ, ઠેકાણે
સુપ્। વાળ ચૂંટી-ખેંચી-ઉતારી કાઢવાની ક્રિયા
તીર્થમાં જવા-પહોંચવા માટે કરાતો ધાર્મિક પ્રવાસ
પરિગ્રહ
મળે
જુદા-અલગ પક્ષ
વહોરાના નાડાની માફક વહોરાએ ગાડાના માલને બાંધેલી દોરી-નાડી પકડી રાખવાની બદલે
પોતાનું નાડું પકડી રાખ્યું, ગાડામાંથી પડી ગયા તો યે પકડી જ રાખ્યું તેમ, લીધેલી વાત-પકડેલી જીદ-મતનો આગ્રહ ન મૂકે તેવી રીતે. દૃશ્। ઉદાહરણ, દાખલો
બીજા જીવ
દરિયો
ઉદ્દેશ, કારણ, ભાવ, પ્રસંગ, ધન, લાભ, પરિણામ, જરૂરિયાત વર્તે છે, આચરે છે, વ્યવહરે છે, ચાલે છે
ગુણોના સમૂહને કહેતાં, બિરદાવતાં, ગુણગાન ગાતાં અદ્ભુતતા, વિશિષ્ટતા, લહેજત, યુક્તિ
ઉખેડી નાખ્યાં, કાપી નાખ્યા, નાશ કર્યો, તોડીફોડી નાખ્યાં, મિટાવી દીધા બીજો વર્ગ
નિર્પક્ષી નિર્+પલ્ । પક્ષ-પાંખ વિનાના, તટસ્થ, મધ્યસ્થ, પક્ષપાત-પૂર્વગ્રહ વિનાના બાર કુળની ગોચરી શ્રી આચારાંગ સૂત્ર ૨/૧/૩૩૬ કે ૫૪૩ મુજબ :
૬ રજપૂત કુળ : ઉગ્ર, ભોગ, રાજજન્ય, ક્ષત્રિય, ઇક્ષ્વાકુ, હરિવંશ ૬ વૈશ્યકુળ : ગોપાલ, વૈશ્ય, નાપિત, બઢઇ, ગ્રામરક્ષક, તંતુવાય (વણકર) મોટો દરિયો, સમુદ્ર
રન+હૈં । રજોયણો, ઓઘો
વ્યવહાર । મુસ્લિમ વ્યાપારી કોમનો પુરુષ
જેમાં માલ ભરવામાં આવે છે તેવું ગાડું, ગાડાના માલ-સામાનની વેપારીએ લખેલી કિંમતવાર યાદી
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૮૧ :: ૧૩૧૪૨ મૂઢતા
મુદ્દા મૂર્ખાઈ ૧૩૧૪૩ બદામ સરખી પણ બદામ જેટલું પણ, એક બદામ પણ, એક બદામ સુદ્ધાં ૧૩૧૪૪ જૈન
જેટલા અંતરંગે સાચો માર્ગ બતાવે તે જૈન ૧૩૧૪૫ વાડા બંધાવે છે પાટા વાડો, પાડો, લત્તો, મહોલ્લો, શેરી, ગલીની જેમ જુદા-જુદા પક્ષ કરાવે છે પૃ.૭૩૨ ૧૪.
તા.૬-૧૦-૧૮૬ ૧૩૧૪૬ સચવાતો નથી સાચવી શકાતો નથી ૧૩૧૪૭ બૂમ પાડે છે બોલાવે છે, ઘાંટો પાડીને બોલાવે છે ૧૩૧૪૮ દેહાત્મબુદ્ધિ દેહમાં આત્મબુદ્ધિ ૧૩૧૪૯ સાચ
સતુ, સત્ય ૧૩૧૫) વગડામાં પોક મૂકવી જંગલ-ઉજ્જડ-વેરાન પ્રદેશમાં પોક મૂકવી, રડવું, બૂમ પાડીને રડવું ૧૩૧૫૧ અમૃતભોજન અમૃતનો આહાર-જમણ, આત્માનો આસ્વાદ, અનુભવનો રસ ૧૩૧૫ર હીરાકંઠી પાસાવાળા મણકા કે સોનાના દાણાની ગળામાં પહેરવાની કંઠી ૧૩૧૫૩ પોલું ખાલી, ઠાલું, વચ્ચે પોલાણવાળું, બહારના ભપકાવાળું, ખોટો દેખાવ કરનારું ૧૩૧૫૪ અનાચાર દુરાચાર, કુરીતિ, આચાર-વ્યવહારનો ભંગ ૧૩૧૫૫ ઘડીએ ઘડીએ વારંવાર, વારે ઘડીએ ૧૩૧૫૬ એક જ ધારી એક જ સરખી, ફેરફાર વિનાની ૧૩૧પ૭ પૂર્વાપર પૂર્વમપરા આગળ પાછળ ૧૩૧૫૮ ચરી
વર્ષ | પરહેજી, કરી, દર્દીએ ખાવા-પીવામાં રાખવાની નિયમાવલી ૧૩૧૫૯ પથ્ય
fથનરૂત્ હિત કરનારું, આરોગ્યને લાભદાયી ખાનપાન, ચરી-પરહેજી,
યોગ્ય ગુણકારી પૃ.૯૩૩ ૧૩૧૬૦ અચેત આહાર સૂઝતો આહાર, ચેતન-જીવ વિહોણો આહાર ૧૩૧૬૧ વિગય પદાર્થો વિરૂ, વિકૃતિ ! જે વસ્તુના આહારથી ઇન્દ્રિયોને તથા ચિત્તને વિકાર-વિષય
વૃત્તિ ઉત્પન્ન થાય તે દૂધ, દહીં, ઘી, તેલ, ગોળ અને પકવાન આ છ ભક્ષ્ય
વિગઈ પદાર્થ છે ૧૩૧૬૨ સાધુ
સાધુ આત્મદશા સાધે છે, મોક્ષમાર્ગે સાધના કરનાર; મુનિ ૧૩૧૬૩ કૂંચી રૂપી જ્ઞાન મૂળ જ્ઞાન. દેહથી ભિન્ન આત્માને ઓળખવો-જાણવો. ૧૩૧૬૪ ૫હાણા
પાષા | પથ્થર ૧૩૧૬૫ ભામો
પ્રમ્ | ભ્રમ, ભ્રમણા, શંકા, ખોટી આતુરતા, વહેમ, ભૂલ-થાપ ૧૩૧૬૬ કલ્યાણ કષાય ઘટે તે કલ્યાણ, રાગ-દ્વેષ-અજ્ઞાન જાય તે કલ્યાણ ૧૩૧૬૭ ભડકાવી માર્યા ચોંકાવી દીધા, ડરાવી દીધા, ચમકાવ્યા ૧૩૧૬૮ અજીર્ણ અપચો, બદહજમી, નહીં પચેલું ૧૩૧૬૯ મુસીબતવાળું મુશ્કેલી-મૂંઝવણ-દુઃખવાળું પૃ.૭૩૪ ૧૩૧૭૦ પક્ષપાત તરફદારી, પોતાના પક્ષ તરફનું વલણ ૧૩૧૭૧ વેદથી રહિત સ્ત્રીવેદ, પુરુષવેદ કે નપુંસકવેદથી રહિત ૧૩૧૭૨ મડદું
શબ, મડું
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૮૨ :: ૧૩૧૭૩ ગોખલા દાંત વિનાનું મોટું ૧૩૧૭૪ ગર્ભ
માતાના ઉદરમાં રહેલો જીવ ૧૩૧૭૫ પંચાત પંડ્યા પાંચ માણસો વચ્ચેની વાતચીત, નિરર્થક ચર્ચા, નકામી માથાકૂટ ૧૩૧૭૬ ભાંજગડ પંચાત, માથાકૂટ, તકરાર, કડાકૂટ ૧૩૧૭૭ જાણપણું પરમાર્થના કામમાં આવે તે ૧૩૧૭૮ સમ્યકજ્ઞાન સમ્યક્દર્શન સહિત જાણપણું હોય તે ૧૩૧૭૯ સૂત્રઅજ્ઞાન
કુશ્રુતજ્ઞાન ૧૩૧૮૦ - અજ્ઞાન મોક્ષના કામમાં જે જ્ઞાન ન આવે તે ૧૩૧૮૧ કંટ્રાક્ટ કોન્ટ્રાક્ટ, ઇજારો, ઠેકો, કરાર પૃ.૦૩૫ ૧૩૧૮૨ ચવીને મરીને, ચ્યવન કરીને ૧૩૧૮૩ બાઝી પડે વળગે, ચોંટી પડે, જામી જાય ૧૩૧૮૪ વિરાધક વિરાધૂ ા વિરાધના કરે તેવા, અપરાધક; અનારાધક ૧૩૧૮૫ સંસ્કાર સુધારણા, ૩ પ્રકારે સંસ્કાર – દોષમાર્જન, હીનાંગ પૂર્તિ, અતિશયાધાયક ૧૩૧૮૬ માગધી ગાથાઓ જિનાગમ-શાસ્ત્રની માગધી-પ્રાકૃત ભાષામાં લખાયેલા શ્લોકો, જેનું મધુરતાથી
ગાન થઈ શકે, જેમાં શબ્દ થોડા પણ અર્થ અત્યંત વિશાળ હોય, છંદ વડે જેની
રચના કરી હોય તે ગાથા ૧૩૧૮૭ પરમાધામી(જમ) પરમ+34ધર્મી નારકોને ખૂબ ખૂબ દુઃખ દેનારા પરમ અધમ દેવો,
૧૫ પ્રકારના છે અને અસુરકુમારમાં ગણાય છે
પૃ. ૩૬ તા.૨૩-૧-૧૮૯૮ થી તા.૨૦-૪-૧૮૯૮ અને તા.૧૧-૨-૧૮૯૮ થી તા.૯-૫-૧૮૯૮ દરમ્યાન ૧૩૧૮૮ ભેદન મિત્ ભૂદવાની ક્રિયા ૧૩૧૮૯ જોગાનુજોગ યોગાનુયો. સંયોગવશાતુ, પ્રસંગોપાત્ત, આવી પડેલી અનુકૂળતા ૧૩૧૯૦ નિબિડપણું ઘાટું, દૃઢ, મજબૂત, ગાઢ, ઘનઘોર ૧૩૧૯૧ પોચી કરી કૂણી, કોમળ, નરમ કરીને ૧૩૧૯૨ અવિરતિ સમ્યફદૃષ્ટિનામાં અવિરતિ સમ્યફદૃષ્ટિ નામનું ૧૩૧૯૩ સુપ્રતીતિ સમ્યફ પ્રતીતિ ૧૩૧૯૪ બોધબીજા સમ્યક્દર્શન ૧૩૧૮૫ ઓછી અદકી ઓછી અધિકી, ઓછીવત્તી, થોડીઘણી, થોડી ઝાઝી ૧૩૧૯૬ પ્રકાશવું પ્ર+શું પ્રકાશ, તેજ-ઉજાસ, ચમકવું, સ્પષ્ટ-પ્રત્યક્ષ કહેવું, પ્રસિદ્ધ કરવું ૧૩૧૯૭
બુદ્ધિ-વિચાર-ઈચ્છા શક્તિ, માનસિક શક્તિ, સમજવાની શક્તિ-તાકાત ૧૩૧૯૮ તર્ક
અનુમાન-કલ્પના-વિચાર-સંભાવના-ન્યાય પૃ.૭૩૦ ૧૩૧૯૯ મોહેતુભૂત મોક્ષના કારણભૂત
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઘાત
:: ૪૮૩ :: ૧૩૨00 સકામ નિર્જરા ઇચ્છા સહિત કરાતી નિર્જરા ૧૩૨૦૧ અકામ નિર્જરા સહન કરાતા ભૂખ-તરસ કે પરતંત્રપણે કરવામાં આવતો ભોગત્યાગ પૃ.૩૮ ૧૩૨૦૨ વર્તણૂંક વૃ I વર્તન, વર્તાવ, આચરણ ૧૩૨૦૩ સંગ્રામ સંગ્રામ્ યુદ્ધ, લડાઈ ૧૩૨૦૪
હનું ! હિંસા ૧૩૨૦૫ અબંધક બંધ ન કરે તેવું, બંધનરહિત, મુક્ત કરાવે તેવું ૧૩૨૦૬ વિમુક્ત થવું વિ+મુન્ના તદ્દન છૂટું થવું-બંધનમુક્ત થવું ૧૩૨૦૭ અનંતાનુબંધી જે કષાયથી અનંત સંસાર વધે છે તે ૧૩૨૦૮ અનંતાનુબંધી કષાય વીતરાગના માર્ગ અને તેની આજ્ઞાએ ચાલનારા પ્રત્યે ક્રોધાદિ ભાવ ૧૩૨૦૯ અનુભવ સીધો પરિચય, ઈદ્રિયગમ્ય પરિચય, કરવાથી જોવાથી-અભ્યાસથી-અવલોકનથી
આવેલી સમજ ૧૩૨૧૦ મુકરર નક્કી, નિશ્ચિત, યોગ્ય ૧૩ર૧૧ અપ્રત્યક્ષ પરોક્ષ, અજાણી, છૂપી, પ્રત્યક્ષ ન હોય તેવી ૧૩૨૧૨ ક્વચિત્ ક્યારેક, કોઈવાર ૧૩૨૧૩ અભાવ ગેરહાજરી, સ્થિતિ ન હોવી, નકાર, છ પ્રમાણ પૈકી એક-એક વસ્તુ ન હોવાના
જ્ઞાનથી એની વિરોધી વસ્તુ હોવાનું જ્ઞાન થવાપણું ૧૩૨૧૪ અવશેષ ગવ+fશ૬ / બાકી, શેષ રહેલો ભાગ ૧૩૨૧૫ વિભાવી આત્મા વિભાવયુક્ત, વિભાવવાળો આત્મા, બાહ્ય ઉપાધિથી નીપજતા વિશેષ ભાવ
સહિતનો આત્મા ૧૩૨૧૬ અચ્છેદ્ય શ્ર+છિદ્ છેદી-કાપી ન શકાય તેવો ૧૩૨૧૭ અભેદ્ય મ+fમાં ભેદી ન શકાય તેવો ૧૩૨૧૮ નિર્ણત નિની નિર્ણય કરેલું, નક્કી, નિર્ણય પ્રાપ્ત, ફેંસલારૂપ ૫.૭૩૯ ૧૩ર ૧૯, સહાયતા સહ+ મદદ, મિત્રમંડળી, મૈત્રી ૧૩૨૨૦ સહજ સટ્ટ+ઝન સ્વાભાવિક, સાથે જ ૧૩૨૨૧ તેરમા ગુણસ્થાનકવાળા સયોગી કેવળી ૧૩૨૨૨ ચૌદમા ગુણસ્થાનકવાળા અયોગી કેવળી ૧૩૨૨૩ ઠરવાથી ગણવાથી, લેખવાથી, નિશ્ચિત થવાથી ૧૩૨૨૪ છેટેના
દૂરના, આથેના ૧૩૨૨૫ કલ્પેલા ધારણા કરેલા ૧૩૨૨૬ ન્યાયસંપન્ન ન્યાયયુક્ત ૧૩૨૨૭ ક્ષીણ
ઘસાયેલું, ઓછું ૧૩૨૨૮ વાટે ચાલતાં રસ્તે ચાલતાં, ચાલતાં ચાલતાં ૧૩૨૨૯ ફાળિયું પંચિયું, ધોતિયું ૧૩૨૩૦ કાંટા
વનસ્પતિમાં થતા નાના-મોટા ખીપા-શૂળ ૧૩૨૩૧ અલ્પ અલ્પ નાની નાની, થોડીક થોડીક, થોડી થોડી
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૮૪ :: ૧૩૨૩૨ ગૂંચાવું મૂંઝવણ અનુભવવી, ગાંઠ પાડવી પૃ. ૭૪૦ ૧૩૨૩૩ અનાયાસે ૩નન+ની+યમ્ | વિના આયાસે, વગર પ્રયત્ન ૧૩૨૩૪ કર્મપ્રકૃતિ ૧૫૮ કર્મના મુખ્ય પ્રકાર ૮, ઉત્તર પ્રકાર કે પ્રકૃતિ ૧૫૮ છે તે– જ્ઞાનાવરણીય ૫,
દર્શનાવરણીય ૯, વેદનીય ૨, મોહનીય ૨૮, આયુષ્ય ૪, નામકર્મ ૧૦૩,
ગોત્રકર્મ ૨, અંતરાયકર્મ ૫: કુલ ૧૫૮ પ્રકૃતિ ૧૩૨૩પ બળિયો વત્ બળવાન, પુરુષાર્થવાળો ૧૩૨૩૬ આસ્તે આસ્તે ધીમે ધીમે ૧૩૨૩૭ અવ્યક્ત ન+વિ+ગ્ન | અપ્રગટ, વ્યક્ત ન થાય-દેખાય-કરાય તેવા, અસ્પષ્ટ, અજ્ઞાત ૧૩૨૩૮ સમજવા સારુ સમજવા માટે ૧૩૨૩૯ એકદમ તાબડતોબ, જલ્દી, સત્વર ૧૩૨૪૦ જ્ઞાન
પ્રયોજનભૂત પદાર્થનું જાણપણું ૧૩૨૪૧ દર્શન પ્રયોજનભૂત પદાર્થની પ્રતીતિ ૧૩૨૪ર ચારિત્ર પ્રયોજનભૂત પદાર્થના જાણપણાથી અને પ્રતીતિથી થતી ક્રિયા ૧૩૨૪૩ સાતમા ગુણસ્થાનક અપ્રમત્ત સંયત નામનું ગુણસ્થાનક, પ્રમાદરહિત જાગૃતદશા ૧૩૨૪૪ ખાતરી પ્રતીતિ, શ્રદ્ધા ૧૩ર૪૫ નિષેધ કરવો નિ+સિંધૂ ના પાડવી ૧૩૨૪૬ છ કોટિ છ પ્રકારે - મન, વચન, ને કાયા એ ૩ યોગ X ૨ કરણ (કરવું, કરાવવું) ૧૩૨૪૭ આઠ કોટિ આઠ પ્રકારે - મન, વચન, કાયા એ ૩ યોગx ૩ કરણ (કરવું, કરાવવું,
અનુમોદવું). મન નિરંકુશ તેથી મનના ભાંગા ન ગણતાં ૮ રીતે ૧૩૨૪૮ નવ કોટિ પાપના ૯ ભાંગા હોવાથી નવ કોટિ– નવ પ્રકારે પચ્ચખ્ખાણ ૧૩૨૪૯ અગિયાર પ્રકૃતિ મિથ્યાત્વ મોહનીય, મિશ્ર મોહનીય, સમ્યકત્વ મોહનીય એ ૩, અનંતાનુબંધી
ક્રિોધ-માન-માયા-લોભ એ ૪, અપ્રત્યાખ્યાની ક્રોધ-માન-માયા-લોભ એ ૪મળી
કુલ ૧૧ પ્રકૃતિ ૧૩૨૫૦ ખપાવ્યા વિના ક્ષય કર્યા વિના પૃ.૭૪૧ ૧૩૨૫૧ કરવાળની ધાર નાની તલવાર, ખગ; યાંત્રિક પૈડું, ચક્ર, સુકાન; નખ: ની ધાર ૧૩૨પર ખંડિત રા તૂટક, ખંડ ટુકડામાં વિભાજિત ૧૩૨૫૩ બાદ ક્રિયા પૂળ, બાહ્ય ક્રિયા ૧૩૨૫૪ રૂઢિવાળી ગાંઠ વ્યવહારે રૂઢ કરેલા રિવાજ-રસમની ગ્રંથિ, આંટીવાળી ગાંઠ ૧૩રપપ ઉચ્છેદન ૩+છિદ્ ા નાશ ૧૩૨૫૬ અશ્રેય
અકલ્યાણ ૧૩૨પ૭
પછડાટ, પછડાવું, અફળાવું અને તેથી થતી ઇજા ૧૩૨૫૮ ખેંચ્યા રહેવું ખૂખ્યા રહેવું, નૃત્યા રહેવું, બંધનમાં-લપેટમાં રહેવું ૧૩૨૫૯ દેશશંકા અંશે-આંશિક શંકા ૧૩૨૬૦ સર્વશંકા જીવથી માંડી મોક્ષ સુધી અથવા તેના ઉપાયમાં એમ બધે બધી શંકા ૧૩૨૬૧ “ઓથે સામાન્ય બોધે, સમજણ-ભાન વિના, સમૂહગત
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________
હેતુ
:: ૪૮૫ :: ૧૩૨૬૨ “વિચારપૂર્વક વિ+| ઉદ્દેશ, અભિપ્રાય, સંકલ્પ, નિશ્ચયપૂર્વક ૧૩૨૬૩ અનુમાન અનુ+HIT સંભાવના, તર્ક, અટકળ, અંદાજ, સિદ્ધાંત પરથી મેળવેલો નિર્ણય પૃ.૦૪૨ ૧૩૨૬૪ પારખવું પરીક્ષા કરવી, પરખ કરવી, પરીક્ષણ કરવું ૧૩૨૬૫ પરભારું પરબારું, અંદર આવ્યા સિવાય બારોબાર જનારું
૩૨૬૬ નિશ્ચય સમ્યકત્વ આત્મઅનુભવપૂર્વકનું સમ્યક્દર્શન ૧૩૨૬૭ મોઘમપણે અસ્પષ્ટપણે, ખુલ્લું ન કરીને, નામઠામ વિના, અનિશ્ચિત, બાંધે ભારે ૧૩૨૬૮
કારણ, ઉદ્દેશ, અર્થ, મતલબ, કામનું ૧૩૨૬૯
સ્વાભાવિક, નિષ્કારણ, નિરર્થક, નિષ્કામ, નકામનું ૧૩૨૭૦ રહસ્ય અલૌકિક વાત, તત્ત્વ, ભેદ ૧૩૨૭૧ સાદિ સાંત સ+દ્ધિા +ઝન્ત | આદિ અને અંત સહિત. સમકિત થયું એટલે શરૂઆત
અને ૧૫ ભવ કે અર્ધપગલપરાવર્તન પછી મોક્ષ એટલે ભવઅંત પૃ.૭૪૩ ૧૩૨૭ર સદ્ભૂતાર્થ પ્રકાશ જેમ છે તેમ કહેવું ૧૩૨૭૩ ખસે તો સ્થાન છોડી દે તો, અળગો થાય તો ૧૩૨૭૪ અન્યોક્ત રીતે અન્ય+$ | હોય તેનાથી જુદું કહેવું તે રીતે, ઉપરથી દૂષણ જેવું જણાય પણ
ખરી રીતે ગુણ કે વખાણરૂપ વર્ણન કરવું તે, કટાક્ષરૂપ વચન ૧૩૨૭૫ દૂષણ ટૂષ દોષ, લક્ષણ, ખામી, અપલક્ષણ ૧૩૨૭૬ પરાણે પ્રા: ઈચ્છાવિરુદ્ધ, બળાત્કારથી, બળજબરીથી ૧૩૨૭૭ જમાવ
જોડાણ ૧૩૨૭૮ ખેરવવા ચાહે તો રજા આપવા ઇચ્છે ધારે તો, ઉપરની બાજુએથી (રજ, ધૂળ વગેરે) ઝાટક્યા,
ખંખેરવા ઇચ્છે તો. જુદા પાડી નીચે પાડવા ચાહે તો ૧૩૨૭૯ પ્રતિજ્ઞા ટેક, પણ, સંકલ્પ, નિયમ,નિશ્ચય ૧૩૨૮૦ મંગળાચરણ ઇષ્ટ દેવ-ગુરુને ઉદ્દેશીને કરવામાં આવતો સ્તોત્ર પાઠ, સ્તવન, શ્લોક ૧૩૨૮૧ આત્મ અનુભવગમ્ય સુખ આત્મજનિત સુખ, મોક્ષસુખ પૃ.૭૪૪ ૧૩૨૮૨ નીપજાવેલ છે નિરૂપત્ નીપજ્યું છે, ઉત્પન્ન થયું છે ૧૩૨૮૩ મતિજ્ઞાન મતિ સ્કુરાયમાન થઈ જણાયેલું જ્ઞાન ૧૩૨૮૪ શ્રુતજ્ઞાન શ્રવણ થવાથી થયેલું જ્ઞાન ૧૩૨૮૫ પ્રગમ્યાથી પ્ર+ામ્ પહેલાં ગતિ, પ્રવેશ ને સૂઝ હોવાથી, આગળ વધવાથી ૧૩૨૮૬ હેતુસહિત ઉદ્દેશ, આશય, ઉપયોગ સહિત ૧૩૨૮૭ સઘળા
બધા, તમામ, અકળ ૧૩૨૮૮ ઇરિયાપથ' રૂપથ | ગમન-આગમનને લીધે (કર્મ આવવાનો) માર્ગ-રસ્તો ૧૩૨૮૯ દરિયાપથ'ની ક્રિયા માત્ર યોગરૂપ હેતુ વડે બંધાતું કર્મ (ઇર્યાપથિકી ક્રિયા) જે અકષાયી
જીવને એટલે કે ૧૧-૧૨-૧૩ મા ગુણસ્થાને હોય છે ૧૩૨૯૦ “ક્ષેત્રસમાસ ૬ઠ્ઠી સદીમાં શ્રી જિનભદ્ર ક્ષમાશ્રમણ, ૩૦મા યુગપ્રધાન, વિ.સં.૫૪૧માં જન્મ,
૧૪મે વર્ષે દીક્ષા, ૧૦૪ વર્ષના આયુષ્ય દરમ્યાન આ બૃહત્ ક્ષેત્રસમાસ'ની
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૮૬ ::
૬૫૫ ગાથાનો જૈન ભૂગોળનો ગ્રંથ. આ ઉપરાંત બૃહત્ સંગ્રહણી, વિ.સં.૧૪૨૮માં
શ્રી રત્નશેખરસૂરિએ આના પરથી ર૬૩ ગાથાનો ‘લઘુક્ષેત્રસમાસ' ગ્રંથ રચ્યો. ૧૩૨૯૧ મતિ અજ્ઞાન સમ્યકત્વ વિનાનું મિથ્યાત્વ સહિત મતિજ્ઞાન ૧૩૨૯૨ શ્રુત અજ્ઞાન સમ્યકત્વ વિનાનું મિથ્યાત્વ સહિત શ્રુતજ્ઞાન ૧૩૨૯૩ અવધિ અજ્ઞાન સમ્યકત્વ વિનાનું મિથ્યાત્વ સહિત અવધિઅજ્ઞાન ૧૩૨૯૪ કર્મ
રાગાદિ સહિત જીવ કંઈ પણ પ્રવૃત્તિ કરે તે. શુભ-અશુભ અધ્યવસાયવાળું પરિણમન ૧૩૨૯૫ નિર્જરા શુદ્ધ અધ્યવસાયવાળું પરિણમન પૃ.૭૪૫ ૧૩૨૯૬ બંધાણો છું બંધાયેલો છું. ૧૩૨૯૭ વિચાર વડીએ કરી વિચાર વડે; મંગળ પ્રસંગે વડી-પાપડ કરાય છે તેમ મોક્ષમંગળ માટે
વિચારરૂપી વડી દ્વારા ૧૩૨૯૮ શુદ્ધ નય નિશ્ચય નય. ૧૩૨૯૯ સંભાવ ભાવ છતા છે, અસ્તિત્વ ધરાવે છે, કલ્પિત નથી ૧૩૩CO શુદ્ધનયાભાસમત વેદાંત મત, માત્ર નિશ્ચય નયને જ ગ્રહણ કરનાર મત ૧૩૩૦૧ અનેકાંતિક અનેક અંત-ધર્મવાળા, સ્યાદ્વાદી ૧૩૩૦૨ નવતત્ત્વ તત્વા તત્70,=લોક-અલોકરૂપ જગત. વૈ=પણું. એવા જગતનું મૂળ તે
તત્ત્વ. જીવ, અજીવ, પુણ્ય, પાપ, આશ્રવ, સંવર, નિર્જરા, બંધ અને મોક્ષ ૧૩૩૦૩ સાત તત્ત્વ શુભ કર્મનો આશ્રવ તે પુણ્ય અને અશુભ કર્મનો આશ્રવ તે પાપ એમ
ગણતાં ૯ની બદલે ૭ તત્ત્વ ૧૩૩૦૪ પદ્રવ્ય ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, પુદ્ગલાસ્તિકાય, જીવ
અને કાળ એ છ દ્રવ્ય ૧૩૩૦૫ ષસ્પદ છ પદ આત્મા છે, આત્મા નિત્ય છે, આત્મા કર્તા છે, આત્મા ભોક્તા છે,
મોક્ષ છે, મોક્ષનો ઉપાય છે ૧૩૩૦૬ બે રાશિ જીવ રાશિ અને અજીવ રાશિ, જીવ-અજીવ તત્ત્વ, જીવ-અજીવ દ્રવ્ય ૧૩૩૦૭ નિગોદ नियंता निश्चितां गां भूमिमाश्रयं ददाति यत् तत् निगोदशरीरं येषां ते निगोदशरीरः ।
નરક કરતાં યે નિકૃષ્ટ, અત્યંત પણ અવ્યક્ત દુઃખવાળા. નિઃનિકટના, નજીક રહેલા. ગોદ ગોટો, ગોળો, ખોળો. અત્યંત નજીક રહેલા જીવો. અનેકાનેક જીવોના ઝુંડ, વંદ, ગોળા તે નિગોદના જીવો. એક શરીરના આશ્રયે અનંત જીવો રહે જે આહાર, શ્વાસોચ્છવાસ વગેરે સાથે કરે છે. સૂક્ષ્મનિગોદ તે સૂક્ષ્મ વનસ્પતિકાયનાં શરીરો, અવ્યવહાર રાશિયા જીવ. બાદર નિગોદ તે સાધારણ વનસ્પતિકાય, કંદમૂળ, લીલ, ફૂગ વગેરે વ્યવહાર રાશિયા જીવ. આપણા શરીરમાં પણ નિગોદ છે. કેવળજ્ઞાની, આહારક શરીરી, દેવો, નારકો વગેરેમાં
નિગોદ નથી. નિગોદનું બીજું નામ પુલવિ. ૧૩૩૦૮ સ્થૂળદેહ પ્રમાણ ઈદ્રિયગ્રાહ્ય શરીર માપ ૧૩૩૦૯ પાદર પદ્રા ગામ-નગરના દરવાજાની બહારનો ખુલ્લો સપાટ ભૂભાગ, ભાગોળ
આગળનું મેદાન, ગોંદરો ૧૩૩૧૦ અવકાશ જગા, જગ્યા
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________
નિબિડ
૧૩૩૧૧
પૃ.૪૬
૧૩૩૧૨
કદ
૧૩૩૧૩
પ્રતિબિંબ
૧૩૩૧૪ પરભાવ
૧૩૩૧૫ પાધરી
૧૩૩૧૬ રમણ
૧૩૩૧૭
૧૩૩૧૮
૧૩૩૧૯
પૃ.૪૦
૧૩૩૨૦
૧૩૩૨૧
૧૩૩૨૨
૧૩૩૨૩
૧૩૩૨૪
૧૩૩૨૫
સવળીએ આવી
ડહોળાયા કરે
સારભૂત
યશ નામકર્મ
વિરતિ
અવિરતિ
કૃતિ
યોજી
દેહસ્થિત આકાશ દેહમાં રહેલી જગ્યા, દેહ વિષે રહેલો અવકાશ
લાંબે
દૂર, છેટે, આઘે
ગ્રહી
ગ્રહણ કરી
૧૩૩૨૬
૧૩૩૨૭
પૃ.૭૪૮
૧૩૩૨૮
પ્રયોગ
૧૩૩૨૯
વ્યક્ત
૧૩૩૩૦ તમામ
૧૩૩૩૧ લહેર
૧૩૩૩૨ ગંધક
૧૩૩૩૩
કસ્તૂરી ૧૩૩૩૪ પ્રમુખપણે
૧૩૩૩૫ પ્રતિપક્ષ
પૃ.૭૪૯
૧૩૩૩૬
૧૩૩૩૭
૧૩૩૩૮
આજ્ઞાવડીએ
૧૩૩૩૯ સદ્વિચારપૂર્વક ૧૩૩૪૦ પ્રતિષ્ઠિત
સર્વદર્શી
અભેદ્ય
૧૩૩૪૧ ‘બૂજો’ દેવાધિદેવે
૧૩૩૪૨
નિ+વિડ્। ઘાટા, ગાઢ, ઘેરા, ઘનઘોર
પ્રમાણ, ઊંચાઇ, લંબાઇ-પહોળાઇ-જાડાઇથી બનતો ઘેરાવ
પડછાયો
આત્મા સિવાયના ભાવ, બીજા ભાવ
સીધી, સરળ, ઋજુ
રમ્ | રમવા
ઠેકાણે આવી, અનુકૂળ થઇ, સાચો થઇ ડખોળ્યા કરે, ઘુમરાયા કરે
પ્રયોજનભૂત, સારરૂપ, સારરૂપે રહેલું
જે કર્મથી યશ, જશ, કીર્તિ મળે તે, નામકર્મની ૧ પ્રકૃતિ મુકાવું, રતિથી વિરુદ્ધ, રતિ નહીં તે
અ+વિ+રતિ। પ્રીતિ-રતિ વિરુદ્ધ નહીં તે ૧૨ પ્રકારે – ૫ ઇંદ્રિય તથા ૬હું મન અને ૫ સ્થાવર તથા ૬ઠ્ઠા ત્રસ જીવ મળી ૧૨ રીતે અવ્રત, અસંયમ હ્ર। કૃત્ય, કાર્ય
યુન્ । યોજના કરી, બનાવી, રચી, ગોઠવણ કરી
:: ૪૮૭:
X+યુન્ । વપરાશ
પ્રગટ
બધા
હિલ્લોળ
તરત સળગી ઉઠે તેવો પીળો ખનિજ પદાર્થ, સલ્ફર
+ર્। નર હરણની ઘૂંટી પાસેની ગાંઠમાં રહેલો કિંમતી સુગંધી પદાર્થ, મૃગમદ
મુખ્યપણે
વિરોધ પક્ષ, સામો પક્ષ, શત્રુ
બધું જોનારા, સર્વજ્ઞતાથી સર્વ જાણનારા અને જોનારા ઞ+બિટ્ । ભેદી ન શકાય તેવા
આજ્ઞા વડે, આશા રૂપી વડીથી, આદેશવાત-હુકમ વડે સુવિચારણાથી
પ્રતિ+સ્થા । સ્થાપના કરવામાં આવ્યું હોય તેવું, વિખ્યાત, મોભાદાર વુ । બૂઝો, બોધ પામો, શાંત થાઓ, સંવુજ્ઞ । શ્રી સૂયગડાંગ સૂત્ર, અધ્ય.૭ તીર્થંકરે
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૮૮ ::
૧૩૩૪૩
૧૩૩૪૪
૧૩૩૪૫
૧૩૩૪૬
ઔપચારિક દ્રવ્ય ઊર્ધ્વપ્રચય
તિર્યક્પ્રચય આંગુલ
૧૩૩૪૭ સમશ્રેણિ
પૃ.૭૫૦
૧૩૩૪૮ ઉપનય
૧૩૩૪૯
૧૩૩૫૦
૧૩૩૫૧ ગુણી
૧૩૩૫૨ ગુણ
૧૩૩૫૩
૧૩૩૫૪
અસ્તિ નથી
પરિચ્છિન્ન
૩૫+ની । નયના પેટા પ્રકાર, ૭૦૦ છે
અસ્ । અસ્તિત્વ નથી, હયાતી-હસ્તિ નથી પરિ+છિદ્। જુદા, વિભિન્ન, વિભાજિત, સીમાબદ્ધ
મુન્િ । ગુણયુક્ત, ગુણ જેમાં રહેલા છે તે, ગુણવાન, મુખ્ય ગુણ્ । ધર્મ, સ્વભાવ, મૂળ લક્ષણ, પ્રકૃતિ, સ્વભાવ, પરિણામ
તફાવત, જુદાપણું, ફેર-ફરક (ગુણી-ગુણ-જુદા : વૈશેષિક દર્શનના મતે) દેહવ્યાપકક્ષેત્રઅવગાહિત દેહ જેટલી જગામાં વ્યાપીને રહ્યો છે તેટલી અવગાહનાવાળો, શરીર જેટલી-જેવડી જગામાં રહેલો
ભેદવાળા
પૃ.૫૧
૧૩૩૫૫
૧૩૩૫૬
જિનપ્રતિબિંબ
૧૩૩૫૭
જૈન
૧૩૩૫૮
નિ । જિનની શુદ્ધ-શાંત દશા પામવા માટે પરિણતિ, અનુકરણ, માર્ગ આત્મગુણરોધક આત્માના ગુણને રોધનારો, અવરોધનારો ૧૩૩૫૯ આત્મગુણબોધક આત્માના ગુણને પ્રગટ કરનાર ૧૩૩૬૦ સિદ્ધાંત
ગમે તે કાળમાં, ગમે તે ક્ષેત્રમાં ન ફરે તે, ત્રિકાલાબાધિત સત્ય શાસ્ત્ર, ગ્રંથ
કાનો, માત્રા, મીઠું વિનાના, ડાળા-પાંખડાં વિનાના, વાળ વિનાના માથા જેવા અંક, આંક, સંખ્યાની નિશાની
ચીન દેશની ભાષા
અરબસ્તાનની ભાષા
જ્ઞાન
૧૩૩૬૧ સૂત્ર
૧૩૩૬૨
બોડિયા
૧૩૩૬૩
આંકડા
૧૩૩૬૪ ચીની
૧૩૩૬૫
અરબી ૧૩૩૬૬ પર્શિયન
૧૩૩૬૭
ઇંગ્લીશ
૧૩૩૬૮
નવે નવ એકાશી ૧૩૩૬૯ ધોળા દિવસે
૧૩૩૭૦ અંધારી રાત્રિએ
૧૩૩૭૧
ખાતરી
પૃ.૭૫૨ ૧૩૩૭૨
૧૩૩૭૩
ઉપચારથી દ્રવ્ય, મૂળ દ્રવ્ય નહીં
પદાર્થમાં જે ધર્મનું ઉદ્ભવવું થાય છે તે; ક્ષણે ક્ષણે થતી અવસ્થા પદાર્થના પ્રદેશોનો સંચય, બહુપ્રદેશીપણું
અંગુલ, ૮ યવના મધ્યભાગ=ઉત્સેધ અંગુલ. દ્વીપ, સમુદ્ર, પર્વત, પૃથ્વી, વિમાન વગેરે જે પ્રમાણઅંગુલથી માપવાનું કહ્યું છે તેના ૩ પ્રકાર : ઉત્સેધ, પ્રમાણ અને આત્મ અંગુલ
સીધી લીટી, એકસરખી-સમાન શ્રેણી-લીટી, ઋજુ ગતિ
આ ક્ષેત્રે
આ કાળે
સ્વપરને જુદા પાડનાર જે જ્ઞાન તે, પ્રયોજનભૂત જ્ઞાન જિનબિંબ, જિન પ્રતિમા, જિનમૂર્તિ
ઇરાનની ભાષા, ફારસી ભાષા, પારસીની ભાષા
અંગ્રેજોની ભાષા, આંગ્લ દેશવાસીઓની ભાષા ૯ × ૯=૮૧, નવનો આંક-પાડો
છડે ચોક, સૂર્ય પ્રકાશમાં, દિવસના ભાગમાં
અંધકાર ભરેલી રાત્રે-રાતે, રાત્રિના અંધકારમાં, કૃષ્ણ પક્ષ-વદની રાત્રે ચોકસાઇ, વિશ્વાસ, ભરોસો, પ્રતીતિ, ઇતબાર
ભરત ક્ષેત્રે
પાંચમા આરામાં
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૮૯ : ૧૩૩૭૪ કરેડિયાં કરી મરણિયા થઇને, યાહોમ કરીને કેડીની બહાર નીકળી ગયેલ ગાડાંને પાછું કેડી
પર લાવવા માટે ખભાના ટેકે ખૂબ જોર કરવું પડે તે ૧૩૩૭૫ આવરણ રહિત મિથ્યાત્વ રહિત ૧૩૩૭૬ વર્તન
વૃત્ | ચર્યા, વૃત્તિ, વ્યવહાર ૫.૦૫૩ ૧૩૩૭૭ જબરજસ્ત વિશાળ, ભારે ૧૩૩૭૮ સળિયાની આડ સળિયાની રુકાવટ, આડશ ૧૩૩૯ નજીવી
નહીં જેવી ૧૩૩૮૦ જીવ ફરે છે જીવની દશા ફરે છે ૧૩૩૮૧ તપગચ્છ વિ.સં. ૧૨૮૫ માં મેવાડના-ચિતોડના રાણા જેત્રસિંહે શ્રી જગશ્ચંદ્રસૂરિજીને
આયંબિલની તપશ્ચર્યાને કારણે “તપા' બિરુદ આપ્યું ત્યારથી તપગચ્છ. ૧૩૩૮ર અંચલગચ્છ વિ.સં. ૮૩ર સુધી નાણક ગચ્છ, પછી ઉપાધ્યાય વિજયચંદ્રજીની વિધિ સહિત
શુદ્ધ ક્રિયાની દેવવાણી દ્વારા પ્રશંસા થઈ, એટલે વિ.સં. ૧૧૬૯માં વિધિપક્ષગચ્છ સ્થપાયો. પછી આચાર્ય થતાં તેમનું નામ આર્યરક્ષિતસૂરિ રખાયું. તેમનો બોધેલો એક વેપારી કુમારપાળ રાજાના સમયમાં પ્રતિક્રમણ કરતી વખતે શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યને પોતાનાં વસ્ત્રનો છેડો રાખીને વંદણા દેવા લાગ્યો. કુમારપાળે આ અંગે સવાલ કરતાં હેમચંદ્રાચાર્યે જણાવ્યું કે તે સિદ્ધાંત માર્ગ છે. એટલે કુમારપાળે
વિ.સં.૧ર૧૩માં અંચલગચ્છપક્ષ નામ આપ્યું. ૧૩૩૮૩ લંકાગચ્છ વિ.સં.૧૪૭રમાં જન્મ નામ લક્ષમીવિજય, અમદાવાદમાં થયેલા શ્રી લોકાશાહ
લહિયા પછી મુનિ, તે સમયે મૂર્તિપૂજામાં થતા અતિરેકને લીધે પ્રતિમામાં ન
માનનારો સંઘ સ્થાપ્યો તેનું સ્થાનકવાસી ગચ્છ. ૧૩૩૮૪ ખરતર ગચ્છ વધુ ખડતલ, મજબૂત, દૃઢ, જોરદાર સમુદાય. શ્રી જિનેશ્વર યતિએ ઇ.સ.૧૦૨૪
માં અણહિલવાડના રાજા દુર્લભ પાસેથી ખરતર પદ મેળવ્યું ત્યારથી શરૂ. ૧૩૩૮૫ વાજબી રીતે વ્યાજબી રીતે, યોગ્ય રીતે ૧૩૩૮૬ નવ કોટિ યે ૯ કોટિ પણ ૧૩૩૮૭ પામર હલકો, તુચ્છ, કંગાળ ૧૩૩૮૮ મહાભારત મહત્ન મારતા ભારે મોટો; ઘણું મુશ્કેલ ૧૩૩૮૯ ચમત્કૃતિ ચમત્કાર, માહાભ્ય, આશ્ચર્ય ૧૩૩૯૦
ડુ+ધુ મુશ્કેલીથી ધારણ કરાય તેવો
પૃ.૦૫૪
૧૩૩૯૧ શાપ ૧૩૩૯૨ અપ્રાપ્ત ૧૩૩૯૩ ૧૩૩૯૪ મોક્ષમાર્ગ ૧૩૩૯૫ ટાઢ વછૂટે છે ૧૩૩૯૬ સમ્યક્ત્વ ૧૩૩૯૭ નાત
શમ્ | બદદુઆ, બદદુવા, કુદુવા ન મળે અપરિગ્રહી, અનાસક્ત ત્રણે કાળમાં, ગમે તે ક્ષેત્રમાં, એક સરખો જે પ્રવર્તે તે જ મોક્ષમાર્ગ કંટાળો આવે છે, અણગમો થાય છે મિથ્યાત્વની નિવૃત્તિ જ્ઞાતિ
For Private & Personal use only
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૯0 :: ૧૩૩૯૮ જાત વર્ણ, વંશ, કુળ, પિંડ, યોનિ-મનુષ્ય, પશુ, પંખી, લિંગ, ફિરકો વગેરે ૧૩૩૯૯ દૃશ્ય દેખાય છે, જોઈ શકાય છે ૧૩૪00 અમુક દેશે અમુક અંશે-
વિભાગે ૧૩૪૦૧ યથાપ્રવૃત્તિકરણ જીવના અમુક પ્રકારના પરિણામવિશેષ તે કરણ. પર્વતથી નીકળેલી નદીનાં
વહેણથી તણાતા પથ્થરના ગોળ થવાના ન્યાયે અનાયાસે આત્માને થતા અધ્યવસાય વિશેષથી આયુષ્ય કર્મ સિવાયના ૭ કર્મની સ્થિતિ ૧ ક્રોડાકોડ
સાગરોપમથી કંઇક ઓછી થતા ગ્રંથિના સ્થાન સુધી આવે તે અધ્યવસાય ૧૩૪૦૨ અનિવૃત્તિકરણ નિવૃત્તિ એટલે અધ્યવસાયોની વ્યાવૃત્તિ અર્થાત ફેરફારી જેમાં નથી એવા કરણ
એટલે આત્મપરિણામવાળું ૯મું ગુણસ્થાન ૧૩૪૦૩ અપૂર્વકરણ પૂર્વે નહીંપ્રાપ્ત થયેલ અતિ વિશુદ્ધ પરિણામ જે ગુણસ્થાને જીવને પ્રાપ્ત થાય તે,
(૮મું). અપૂર્વ એટલે પૂર્વે નહીં પ્રાપ્ત થયેલી અને દુર્લભ એવી સ્થિતિઘાત, રસઘાત, ગુણશ્રેણિ, ગુણસંક્રમ અને અપૂર્વ સ્થિતિબંધ એ પ ક્રિયાઓ પ્રવર્તે તે
ગુણસ્થાન (આઠમું) ૧૩૪૦૪ યુજનકરણ પ્રકૃતિને યોજવી તે ૧૩૪૦૫ ગુણકરણ ગુણનાં સાધન; આત્માના ગુણ જે જ્ઞાનથી દર્શન, દર્શનથી ચારિત્ર પૃ.૦૫૫ ૧૩૪૦૬ બંધ
મિથ્યાત્વાદિ બંધના હેતુઓ વડે કાશ્મણ વર્ગણાના પુલોનો આત્માની સાથે
ક્ષીરનીરવતુ કે લોહ-અગ્નિવતુ પરસ્પર સંબંધ થવો તે ૧૩૪૦૭ ઉદય અપર્વતનાદિ કરણવિશેષથી અથવા સ્વાભાવિક સ્થિતિ પરિપક્વ થયે ઉદયમાં
આવેલા કર્મપુગલોનાં ફળને ભોગવવા તે ઉદય ૧૩૪૦૮ ઉદીરણા ઉદયાવલિકા ઉપરની સ્થિતિમાં રહેલા અર્થાત જે ઉદયમાં આવ્યા નથી તેવા કર્મ
પુદ્ગલોને જીવના સામર્થ્યવિશેષથી ઉદયાવલિકામાં પ્રવેશ કરાવી ભોગવવા તે. ૧૩૪૦૯ સંક્રમણ પૂર્વે બાંધેલાં કર્મને સજાતીય અન્ય કર્મરૂપે કરવાં જીવનમાં પ્રવર્તમાન વીર્ય
વિશેષ વડે) ૧૩૪૧૦ સત્તા બંધ કે સંક્રમથી જે સ્વરૂપે જે કર્મ થયેલ છે તે જ કર્મનો સંક્રમણ કે નિર્જરાથી
સ્વરૂપાંતર કે ક્ષય થયો નથી ત્યાં સુધી જે સદ્ભાવ કે અસ્તિત્વ છે તે ૧૩૪૧૧ ક્ષયભાવ ક્ષય કરવાના ભાવ ૧૩૪૧૨ જીવકોટિના સામાન્ય જીવના પ્રકારના, બહિરાત્માના ૧૩૪૧૩ ઇશ્વરકોટિના પરમાત્માની કોટિના-પ્રકારના, શુદ્ધ સ્વભાવને પ્રાપ્ત હોય તેવા પ્રકારના ૧૩૪૧૩A “ધારણા' મતિજ્ઞાનના ૪ ભેદ – અવગ્રહ, ઈહા, અવાય ને ધારણા. ધારણા એટલે
નિર્ણત કરેલી વસ્તુને લાંબા સમય સુધી યાદ રાખવી તે, ૩ ભેદઃ ૧. અવિસ્મૃતિ યથાયોગ્ય કાળ સુધી ઉપયોગ રાખવો ૨. વાસનાઃ સ્મૃતિ ઉત્પન્ન કરવામાં કારણરૂપ સંસ્કાર
૩. તત્ત્વરૂપ પદાર્થનું કાલાંતરે તે જ’ એમ યાદ આવવું ૧૩૪૧૪ અસંજ્ઞીપણું મન ન હોય તેવા અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય જીવ ૧૩૪૧૫ ગણિતાનુયોગ દ્રવ્યાનુયોગ-ચરણાનુયોગથી ગણતરીનું પ્રમાણ, લોકને વિષે રહેલા પદાર્થ, ભાવો,
ક્ષેત્ર, કાળાદિની ગણતરીના પ્રમાણની વાત
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૯૧ ::
૧૩૪૧૬ ધડો લઈ બોધ લઈને, શીખ લઈને, બોધપાઠ ગ્રહણ કરી ૧૩૪૧૭ પડતાં પડી જવા ન દેતાં ૧૩૪૧૮ અવલંબનકારી આધાર-ટેકા થઈ ૧૩૪૧૯ શતગુણ ઠંડકનો, ઠંડા થઈ જવાનો ગુણ ૧૩૪૨૦ ગુણની હાનિવૃદ્ધિ રૂપ ફેરફાર અગુરુલઘુ ગુણના વધઘટ રૂપે ફેરફાર ૧૩૪૨૧
ઘી ૧૩૪૨૨ તેજલેશ્યા ૬ લેશ્યામાં ૪થી. વર્ણ રાતો (લાલ), ક્રોધથી ઉત્પન્ન થાય. મહાવીર પ્રભુના
શિષ્ય ગોશાલકે મૂકેલી તે તેજસુ શરીર સંબંધી લબ્ધિવાળા આત્માની તેજસુ શરીરની સહાયથી ક્રોધની અધિકતાથી શત્રુને મોઢામાથી અનેક યોજન સુધી રહેલ વસ્તુને બાળવામાં સમર્થ એવી તીવ્રતર તેજ (અગ્નિ) કાઢવાની શક્તિ
વાપરે તે; ૬ લેશ્યામાં જાંબુનાં સર્વ ઝૂમખાં પાડવાની વૃત્તિ પૃ.૭૫૬ ૧૩૪૨૩ વાસ્તે માટે, અર્થે ૧૩૪૨૪ ઘાટ ઘડાય છે આકાર લે છે ૧૩૪૨૫ નવરો બેસી રહેવું નિવૃત્ત / તદ્દન કામ વિના બેઠા રહેવું ૧૩૪૨૬ મૂર્તિમાન પ્રત્યક્ષ ૧૩૪ર૭ અમૂર્તિમાન અપ્રત્યક્ષ, પરોક્ષ ૧૩૪૨૮ ‘ઉત્તરાધ્યયન'માં વત્તરિ પરમાળ, લુહાળી નતુળો ધર્મનાં મુખ્ય ૪ અંગ માપુરૂં મુસદ્ધા, સંગમમ્મિ ય વરિયું . ઉત્તરા. સૂત્ર, અધ્ય.૩, ગાથા ૧
જીવોને ૪ ઉત્કૃષ્ટ અંગ મળવાં દુર્લભ છે. મનુષ્યત્વ, ધર્મશ્રવણ, ધર્મશ્રદ્ધા અને
સંયમની વીરતા પુરુષાર્થ) ૧૩૪૨૯ સત્તારૂપે ઉત્પાદ-વ્યય-ધ્રૌવ્ય સ્વરૂપે, અસ્તિત્વ, અધિકાર, હક્ક; સદા હોવાપણા રૂપ,
મોટાઈ; ધણીપણું-સ્વામિત્વ બળ-શક્તિ સ્થિતિ પૃ.૭૫૦ ૧૩૪૩૦ શક્તિરૂપે ગુણ, આધાર-આશ્રય; પ્રભાવ; સત્તા પ્રકૃતિ; જોર-બળ-સત્ત્વ-સામર્થ્ય ૧૩૪૩૧ પરિચય કરવા માંડવો શરૂઆત કરી દેવી ૧૩૪૩૨ અજમાયશ પ્રયત્ન, અખતરો, અજમાવવું ૧૩૪૩૩ બારીબારણા રાખવાં અપવાદ, છૂટ
પૃ.૭૫૮
૧૩૪૩૪ વ્યાખ્યા ૧૩૪૩પ સાક્ષી ૧૩૪૩૬ ચોકડીરૂપ
૧૩૪૩૭ મંડી પડે છે. ૧૩૪૩૮ નોકષાય ૧૩૪૩૯ ચોકિયાત ૧૩૪૪૦ રખડપાટ
વિ+મા+રા | સ્પષ્ટ વાત કરવી, સમજૂતિ, વિવરણ સાથે કોઇને હાજર રાખી, ટગર ટગર જોનાર ૪નો સમુદાય, એક બીજી લીટી એક બીજીને કાટખૂણે છે અને ૪ છેડા ૪ ખૂણે હોય એવી આકૃતિ કર્યે જાય છે નો=ષત્ નહીં જેવા કષાય, અલ્પ કષાય, કષાયના સહચારી રખેવાળ રઝળપાટ, રખડપટ્ટી
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૯૨ :: ૧૩૪૪૧ ખપાવવાં ૧૩૪૪ર આવણી ૧૩૪૪૩ પ્રદેશબંધ ૧૩૪૪૪ છેડા સુધી ૧૩૪૪૫ ઘેલછા ૧૩૪૪૬ સમાસ ૧૩૪૪૭ સંજ્ઞા
ક્ષય કરવાં વેગ, ઝડપ, ગતિ, જોમ, પ્રેરણા આત્માના પ્રદેશની સાથે પુગલનો જમાવ છેક સુધી, અંત સુધી ગાંડપણ, ધૂન, ઉન્માદ સમાવેશ, સંક્ષેપ સં+જ્ઞા | સમ્યફ પ્રકારે-બધી રીતે જાણવું તે
પૃ.૦૫૯
૧૩૪૪૮ પ્રકૃતિ અનંત પ્રકારનાં કર્મોના મુખ્ય ૮ પ્રકાર, ઉત્તર ૧૫૮ પ્રકાર ૧૩૪૪૯ તોળીને 17 તોલીને, સરખાવીને, ન્યાય કરીને, જોખીને, વજન કરીને ૧૩૪૫૦ વિભાવ વિ+ બૂા વિરુદ્ધ ભાવ નહીં પણ વિશેષ ભાવ. જડનો સંયોગ થવાથી આત્મા
સ્વભાવ કરતાં આગળ જઇ વિશેષ ભાવે પરિણામે તે ૧૩૪પ૧ ભાવ-સ્વભાવ આત્મા આત્મારૂપે પરિણામે તે ૧૩૪પર રૂક્ષ ગુણ લૂખાપણું (પુગલો જોડાઇને એક થાય તે બંધ, જોડાણ માટે જરૂરી ગુણ) ૧૩૪૫૩ સ્નિગ્ધ ગુણ
ચીકાશ (પુગલો જોડાઈને એક થાય તે બંધ, જોડાણ માટે જરૂરી ગુણ) ૧૩૪પ૪ પૃથક પૃથક જુદા જુદા, અલગ અલગ ૧૩૪૫૫ વસ્તુ
દ્રવ્ય ૧૩૪પ૬ ત્રિપદી ઉત્પાદ, વ્યય અને ધ્રૌવ્ય (ધ્રુવતા) ૧૩૪પ૭ ધ્રુવ
સત્તા, હોવાપણું ૧૩૪૫૮ વ્યય
પૂર્વપર્યાયનો નાશ ૧૩૪પ૯ ઉત્પાદ ઉત્તરપર્યાયની ઉત્પત્તિ ૧૩૪૬૦ ખટચક્ર ષક, છ ચક્ર. અગુરુલઘુગુણના કારણે અગુરુલઘુ સ્વભાવના અનંત અંશોમાં
સ્વભાવથી જ સમયે સમયે ષગુણહાનિવૃદ્ધિ થયા કરે છે તે અધ્યવસાય
સ્થાનોમાં ૬ જાતની વૃદ્ધિ અને ૬ જાતની હાનિ થયા કરે તે ૧૩૪૬૧ સંખ્યાતગુણવૃદ્ધિ અવિભાગ પ્રતિચ્છેદોમાં સમયે સમયે સંખ્યાતગણો વધારો ૧૩૪૬૨ અસંખ્યાતગુણવૃદ્ધિ અવિભાગ પ્રતિચ્છેદોમાં અસંખ્યાતગણો વધારો ૧૩૪૬૩ અનંતગુણવૃદ્ધિ અવિભાગ પ્રતિચ્છેદોમાં અનંતગણો વધારો ગુણાકારથી હાનિ-વૃદ્ધિ ૧૩૪૬૪ સંખ્યાતગુણ હાનિ અવિભાગ પ્રતિચ્છેદોમાં સંખ્યાતગણો ઘટાડો અને ૧૩૪૬૫ અસંખ્યાતગુણ હાનિ અવિભાગ પ્રતિચ્છેદોમાં અસંખ્યાતગણો ઘટાડો ભાગાકારથી ૧૩૪૬૬ અનંતગુણ હાનિ અવિભાગ પ્રતિચ્છેદોમાં અનંતગણો ઘટાડો હાનિ-વૃદ્ધિ ૧૩૪૬૭
વાણીથી અકથ્ય પૃ.૭૦ ૧૩૪૬૮ અગુરુલઘુધર્મ ગુરુતા (ભારેપણું) કે લઘુતા (હલકાપણું) રહિત એવો પદાર્થનો સ્વભાવ ૧૩૪૬૯ ત્રિકાળ અવબોધ સંપૂર્ણ જાણવાનું જ્ઞાન, ત્રિકાળ જ્ઞાન ૧૩૪૭૦ ભાસન મામ્ જાણવું અને દેખવું ૧૩૪૭૧ વ્યાધાત વિ+ના+હમ્ પ્રબળ આઘાત, વિરોધ, વિદન, અડચણ, ભંગ ૧૩૪૭૨ આત્મપ્રત્યક્ષ જ્ઞાન આત્મા ઈદ્રિયોની સહાય વિના જાણે-દેખે તે જ્ઞાન
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૪૭૩ ૧૩૪૭૪ સ્વયમેવ
૧૩૪૭૫
અસ્તિત્વ
૧૩૪૭૬
નજરાય છે
૧૩૪૭૭
૧૩૪૭૮
૧૩૪૭૯
૧૩૪૮૦
૧૩૪૮૧
૧૩૪૮૨
૧૩૪૮૩
ઇંદ્રિયપ્રત્યક્ષ જ્ઞાન આત્મા ઇંદ્રિયોની સહાય વડે જાણે-દેખે તે જ્ઞાન આપોઆપ, એની મેળે
અસ્ । આત્માનું અસ્તિત્વ, હોવાપણું નજર લાગે છે, નજરબંધી થાય છે પ્રકૃતિ જોર આપતી-કરતી નથી
ગૂંચવણમાંથી નીકળી આવે છે, મર્યાદામાં આવી રહે છે, હતો ત્યાં આવે છે રાનિજા । સરસવથી સ્હેજ નાના દાણા જેવડું મસાલામાં વપરાતું કરિયાણું ૧.૬ કિલોમીટ૨; ૫૨૮૦ ફૂટ
વટવૃક્ષ । વડલો, વડનું ઝાડ
શાન્ । ડાળી, ડાળ, ફાંટા
રત્નકરેંડ શ્રાવકાચાર શ્રી સમંતભદ્રાચાર્ય વિરચિત શ્રાવકાચાર સંબંધી સૌથી પ્રાચીન ગ્રંથ,
જેમાં ૧૫૦ શ્લોક છે
પગ પાછા પડે છે
ઠેકાણે આવે છે
રાઇના દાણા
એક માઇલ
વડનું વૃક્ષ
શાખા
પૃ.૭૬૧ ૧૩૪૮૪ ધર્મ
૧૩૪૯૩
૧૩૪૮૫ આપ્ત
૧૩૪૮૬ આગમ
૧૩૪૮૭ સદ્ગુરુ
૧૩૪૮૮
૧૩૪૮૯
૧૩૪૯૦
સમ્યક્દર્શન
ત્રણ મૂઢતા નિઃશંકાદિ આઠ અંગ
૧૩૪૯૧ આઠ મદ ૧૩૪૯૨
આપ્તનાપ્રરૂપ્યાં શાસ્ત્રાનુસાર આચરણવાળા, આપ્તના દર્શાવેલા માર્ગે ચાલનારા સત્ય આપ્ત, શાસ્ત્ર અને ગુરુનું શ્રદ્ધાન
દેવ, ગુરુ અને ધર્મ તત્ત્વ સંબંધી મૂર્ખાઇ-મૂઢતા
નિઃશંકિતત્વ, નિષ્કાંક્ષિત્વ, નિર્વિચિકિત્સત્વ, અમૂઢદૃષ્ટિત્વ, ઉપગ્રહન, સ્થિતિકરણ, વાત્સલ્ય અને પ્રભાવના ઃ સમ્યગ્દર્શનનાં ૮ અંગ
જ્ઞાન, પ્રતિષ્ઠા, કુળ, જાતિ, બળ, ઋદ્ધિ, તપ, શરીર : આ ૮ નું અભિમાન અન્+મા+યત્ । આયતન=ઘર, આવાસ; મંદિર; રોગનું કારણ; અનાયતન=તે બધું નહીં
અઢાર દોષરહિત ક્ષુધા, તૃષા, ઘડપણ, રોગ, જન્મ, મરણ, ભય, ગર્વ, રાગ, દ્વેષ, મોહ, ખેદ, આશ્ચર્ય, અરતિ, મદ-શોક, નિદ્રા, ચિંતા અને સ્વેદ : ૧૮ દોષ વિનાના
છ અનાયતન
:: ૪૯૩ ::
ધૃ । આત્માને સ્વભાવમાં ધારે તે ધર્મ,
આત્માનો સ્વભાવ, સ્વભાવમાંથી પરભાવમાં ન જવા દે તે,
પરભાવ વડે આત્માને દુર્ગતિમાં ન જવા દેતાં સ્વભાવમાં ધરી રાખે તે, સભ્યશ્રદ્ધાન, જ્ઞાન અને સ્વરૂપાચરણ તે,
સમ્યજ્ઞાન, સમ્યક્દર્શન, સમ્યક્ચારિત્ર એ રત્નત્રયી તે, ષટદ્રવ્યનું શ્રદ્વાન, જ્ઞાન અને સ્વરૂપાચરણ તે, સંસારપરિભ્રમણથી છોડાવી ઉત્તમ સુખમાં ધરી રાખે તે આપ્ । સર્વ પદાર્થને જાણી તેના સ્વરૂપનો સત્યાર્થ પ્રગટ કરનાર આ+મ્ । આખે કહેલા પદાર્થની શબ્દારાએ કરી રચનારૂપ શાસ્ત્ર
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________
પરમકૃપાળુદેવ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર પ્રભુ
જન્મ
તા. ૯-૧૧-૧૮૬૭
કા. સુ. ૧૫ વિ. સં. ૧૯૨૪ વવાણિયા
ઇ.સ. ૧૯૦૦ વઢવાણ કેમ્પ
નિર્વાણ
તા. ૯-૪-૧૯૦૧
ચૈત્ર વદ ૫ વિ. સં. ૧૯૫૭ રાજકોટ
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૯૪ ::
પૃ.૦૨ ૧
તા.૧-૭-૧૯૦૦ ૧૩૪૯૪ શૃંગાર
+T+28 શણગાર, શરીરની સજાવટ, અલંકાર, આભૂષણ, વિભૂષા ૧૩૪૯૫ વિરેચન વિ+રા જુલાબ, મળ-દસ્ત-કોઠો સાફ કરી નાખનારી દવા ૧૩૪૯૬ છદ્મસ્થ છા+સ્થા / આવરણયુક્ત ૧૩૪૯૭ શૈલેશીકરણ શૈલ=પર્વત, ઇશ=મોટા; પર્વતોમાં મોટા મેરુ જેવા અકંપ ગુણવાળા ૧૩૪૯૮ અકંપ ગુણ મન-વચન-કાયાના યોગની સ્થિરતા ૧૩૪૯૯ ઊર્ધ્વ સ્વભાવ ઊંચે જવાનો ૧૩૫O ઉછાળાથી કૂદકાથી, ઉછળવાથી પૃ.૭૬૩
ભરતેશ્વરની કથા “ભરત ચેત, કાળ ઝપાટા દેત’ વધુ સચેત રહેવા કરાવેલું તોરણ ૧૩૫૦૨ સગર ચક્રવર્તીની કથા પોતાના ૬૦,000 પુત્રોના મૃત્યુના શ્રવણથી વૈરાગ્ય ૧૩૫૦૩ નમિ રાજર્ષિની કથા મિથિલા બળતી દેખાડી પણ મારું કંઈ બળતું નથી' ભાવનાર
તા.૨-૯-૧૯૦૦ ૧૩૫૦૪ બુદ્ધાદિક ગૌતમ બુદ્ધ વગેરે ૧૩પ૦પ
આશરે ૨000 વર્ષ પહેલાં થયેલા જેન યતિ-આચાર્ય, ૧૦૦૦ઘર જૈન કરનાર ૧૩૫૦૬ ઓસવાળ ઓરપાક જાતિના રજપૂત ૧૩૫૦૭ ઉત્કર્ષ ૩ ૬ ચડતી, વધતું જતું પ્રભાવ; ઉત્કૃષ્ટપણું, ઉન્નતિ, ઉખાડવું ૧૩૫૦૮ અપકર્ષ મા+Fા પડતી, ઓછું થવું ૧૩૫૦૯ સંક્રમણ જે વીર્યવિશેષ (કરણ)થી પૂર્વે બાંધેલા કર્મ સજાતીય અન્ય કર્મરૂપે થાય તે ૧૩૫૧૦ તમસ
અંધકાર ૧૩પ૧૧ તેજસ
પ્રકાશ ૧૩૫૧૨ કાટલાં તોલાં, વજનિયાં, અમુક નક્કી કરેલા વજનનાં તોળવા-જોખવાનાં સાધન ૧૩પ૧૩ પ્રમાણ
પ્ર+મા | સાબિતી, સાક્ષી
તા.૩-૯-૧૯૦૦ ૧૩પ૧૪ વેદક સમ્યકત્વ ક્ષયોપશમમાંથી ક્ષાયિક સમ્યકત્વ થતાં પહેલાંનું સમ્યકત્વ ૧૩૫૧૫ વર્ધમાન વૃદ્ધા વધતાં જતાં ૧૩પ૧૬ હ્રીયમાન હા ઘટતાં જતાં ૧૩પ૧૭ સ્થિત
થા સ્થિર ૧૩પ૧૮ ભજના
હોય વા ન હોય ૧૩પ૧૯ સ્પર્શપણાનો સ્પર્શનાનો, સ્પર્શવાનો ૧૩પર૦ પ્રદેશોદય શુભાશુભ ફળ પ્રાપ્ત થયા વિના જ ઉદયગત સજાતીય અન્ય કર્મમાં ભળી જઈને
કર્મનું ખરી પડવું-ભોગવાઈ જવું તે ૧૩પર૧ વિપાકોદય જીવને શુભાશુભ ફળની પ્રાપ્તિ અવશ્ય થાય તેવા કર્મોદય
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૯૫ ::
પૃ.૭૬૪ ૧૩પ૨૨ નવેસરથી નવી શરૂઆતથી ૧૩૫ર૩ ત્રુટી શકે નહીં તૂટી શકે નહીં, ઓછું થઈ જાય નહીં ૧૩પ૨૪ સોપક્રમ આયુષ્ય ઉપક્રમ = અપવર્તના-શિથિલ બંધવાળું આયુષ્ય. ઉપક્રમના ૭ ભેદઃ
૧. અધ્યવસાનઃ રાગ, સ્નેહ ને ભય ૨. નિમિત્ત વિષ, શસ્ત્ર, સર્પદંશ, અગ્નિ, વીજળી, સુધા, તૃષા, ઠંડી, ગરમી ૩. આહાર : અધિક, કુપથ્ય ૪. વેદના: મસ્તકશૂળ ૫. પરાઘાત પડી જવું – અગાસી પરથી, કૂવામાં, મોટા ખાડામાં, દરિયામાં ૬. સ્પર્શઃ ઝેરી જંતુ, સર્પ, વિષકન્યા
૭. શ્વાસોચ્છવાસ, દમ, ગભરામણ ૧૩પ૨૫ નિરુપક્રમ આયુષ્ય ઉપક્રમ વિનાનું આયુષ્ય, નિકાચિત ૧૩પર૬ જ્ઞાનચક્ષુ જ્ઞાનરૂપી નેત્ર, આંખ ૧૩પ૨૭ ચર્મચક્ષુ ચક્ષુરિન્દ્રિય, આંખ
તા.૪-૯-૧૯૦૦ ૧૩પ૨૮ શ્રીમાનું કુંદકુંદાચાર્ય ૨૦૦૦ વર્ષ પહેલાં થયેલા ધુરંધર આચાર્યદેવ. મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં જઈને
શ્રી સીમંધર સ્વામી પાસેથી સમાધાન મેળવીને સમયસાર, નિયમસાર,
પ્રવચનસાર, રયણસાર, પંચાસ્તિકાય જેવાં સન્શાસ્ત્રો અને ૮૪ પ્રાભૃત રચ્યાં. ૧૩૫ર૯ દેવાધિદેવ તીર્થકર, દેવોના યે દેવ ૧૩પ૩૦ સુદ્ધાંએ સહિત એ ૧૩૫૩૧ ભાવ્યા છે
ભાવ કર્યા છે પૃ.૭૫ ૧૩પ૩ર ક્ષણિકવાદી બૌદ્ધ દર્શનનો એક મત ૧૩પ૩૩ વેદાંત ઉપનિષદોમાં રહેલું તત્ત્વજ્ઞાન, ઉત્તરમીમાંસા (વેદાંતદર્શન) ૧૩પ૩૪ સો ટચના સોના તુલ્ય સો ટકા શુદ્ધ સોના જેવી, ઉત્તમોત્તમ ૧૩૫૩૫ કથીર સહિત સોનાતુલ્ય વસ્તીરા કલાઈ અને સીસાના ભેળસેળવાળા સોના જેવી, તુચ્છ ૧૩૫૩૬ વ્યંજનપર્યાય વસ્તુના પ્રદેશત્વ ગુણની અવસ્થા ૧૩પ૩૭ અર્થપર્યાય પ્રદેશત્વ સિવાયના ગુણોની અવસ્થા ૧૩૫૩૮ વેદનો અભાવ વિષયનો નાશ, સ્ત્રીવેદ-પુરુષવેદ-નપુંસક વેદનો ક્ષય ૧૩પ૩૯ ઘટ ઘટ પ્રત્યેક હૃદય, શરીર, આત્મા ૧૩૫૪૦ અંતર
અંદર, માં ૧૩૫૪૧ જિન બસે જિનરાજ, વીતરાગ વસે છે ૧૩૫૪૨ મત
ધર્મના પક્ષ, મત ૧૩૫૪૩ મદિરાકે પાનસે દારૂ પીવાને લીધે (પક્ષરૂપી મદ્યપાનથી) ૧૩૫૪૪ મતવારા-લા પક્ષ-મતવાળા, નશાવાળા, નશામાં ૧૩પ૪૫ સમજે સમુ ા સમજતા ૧૩પ૪૬ ન
ના નથી
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૯૬ :: ૧૩૫૪૭ સમયસાર નાટક સમયસાર' ગ્રંથ પ્રશસ્તિ દોહરો ૩૧ (ઘટ ઘટ --- સમજૈ ન) ૧૩૫૪૮ આંટી
ગુંચ ૧૩૫૪૯ અવિરોધી વિરોધ વિનાનો ૧૩પપ૦ બંગાળમાં ભેદ, ભાંગા કે પ્રકારની જાળ ૧૩૫૫૧ વાણિયા જેવા હિસાબી સૂક્ષ્મપણે શોધન કરી તત્ત્વો સ્વીકારનારા ૧૩પપર લોક જેવા લોક એક સારભૂત વાત પકડી રાખનાર, શાંતપણું જ દાખવનારા પૃ.૦૬ ૧૩પપ૩ નિર્માલ્યા માલ વગરનો, દમ વિનાનો, તુચ્છ ૧૩પપ૪ વિરમી વિ+રમ્ | અટકી ૧૩પપપ હુન્નરો કળાકારીગરીવાળા ઉદ્યોગો ૧૩પપ૬ ભ્રમણા પ્રમ્ | ભ્રાન્તિ, વહેમ, ભ્રમ
તા.૫-૭-૧૯૦૦ ૧૩પપ૭ ચઢિયાતો
વધારે, શ્રેષ્ઠ, ગુણ-લક્ષણમાં વધુ ૧૩પપ૮ પરતંત્ર પરવશ, પરાધીન ૧૩પપ૯ સભ્યજ્ઞાન જ્ઞાનીએ નિરૂપણ કરેલાં તત્ત્વોનો યથાર્થ બોધ થવો તે ૧૩પ૬૦ અનંતર અંતર વિના, અંતરરહિત, સતત ૧૩પ૬૧ પરંપર પરં+ા અનુક્રમે, એક પછી એક, સિલસિલાબંધ ૧૩પ૬૨ તીર્થસિદ્ધિ તીર્થ (શાસન) ચાલુ હોય ત્યારે મોક્ષે જાય છે. જંબૂસ્વામી વગેરે ૧૩પ૬૩ અતીર્થસિદ્ધ તીર્થની સ્થાપના પૂર્વે કે તીર્થના વિચ્છેદ પછી મોક્ષે જાય, મરુદેવા માતા ૧૩પ૬૪ તીર્થકર સિદ્ધ તીર્થકર થઇને મોક્ષે જાય. ઋષભદેવ વગેરે બધા જ તીર્થકરો ૧૩પ૬૫ અતીર્થકર સિદ્ધ તીર્થકર પદ પામ્યા વિના સામાન્ય કેવળી થઈને મોક્ષે જાય. ગણધર વગેરે ૧૩પ૬૬ સ્વયંબુદ્ધ સિદ્ધ પોતાની જાતે નિમિત્ત વિના બોધ પામીને મોક્ષે જાય. કરકંડુ વગેરે ૧૩પ૬૭ બુદ્ધબોધિત સિદ્ધ બીજાના ઉપદેશથી બોધ પામીને મોક્ષે જાય ૧૩પ૬૮ સ્ત્રીલિંગ સિદ્ધ સ્ત્રી મોક્ષે જાય, ચંદનબાળા વગેરે ૧૩પ૬૯ પુરુષલિંગ સિદ્ધ પુરુષ મોક્ષે જાય, ગૌતમ સ્વામી વગેરે
નપુસકલિંગ સિદ્ધ નપુંસક મોક્ષે જાય, ગાંગેય અણગાર ૧૩પ૭૧ અન્યલિંગ સિદ્ધ તાપસ અન્યલિંગી-દર્શનીના વેશમાં મોક્ષે જાય, વલ્કલગીરી ૧૩૫૭૨ જૈનલિંગ સિદ્ધ જૈન સાધુ થઈને મોક્ષે જાય ૧૩પ૭૩ ગૃહસ્થલિંગ સિદ્ધ ગૃહસ્થપણામાં કેવળજ્ઞાન પામી મોક્ષે જાય, ભરત ચક્રવર્તી વગેરે ૧૩૫૭૪ એક સિદ્ધ એક સમયે એક જ મોક્ષે જાય. મહાવીર સ્વામી ૧૩પ૭૫ અનેકસિદ્ધ એક સમયે અનેક મોક્ષે જાય, ઋષભદેવ સ્વામી સહિત ઘણા જીવો ૧૩પ૭૬ સંયત સમ્યદૃષ્ટિ જીવ ૧૩પ૭૭ અસંયત મિથ્યાષ્ટિ જીવ ૧૩પ૭૮ સંયતાસંયત મિશ્રદૃષ્ટિ જીવ ૫.૦૦ ૧૩પ૭૯ કૃષ્ણલેશી કૃષ્ણ લેશ્યાવાળો જીવ, જાંબુનાં ઝાડ પાસે જઈને જાંબુ ખાવાની ઇચ્છા થતાં
ઝાડને મૂળથી ઉખેડી નાખવાના અત્યંત ક્રૂર પરિણામવાળા
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૩૫૮૦ નીલલેશી
૧૩૫૮૧
૧૩૫૮૨
કાપોતલેશી
તેજોલેશી
૧૩૫૮૪
પદ્મલેશી
૧૩૫૮૫
શુક્લલેશી અલેશી
૧૩૫૮૬
૧૩૫૮૭
અંડજ
૧૩૫૮૮ પોતજ
૧૩૫૮૯ જરાયુજ
૧૩૫૮૩
લેશ્યા
૧૩૫૯૦ સ્વેદજ
૧૩૫૯૧ રસજ
૧૩૫૯૨ સંમૂન
૧૩૫૯૩
૧૩૫૯૪
૧૩૫૯૫
વિકલેન્દ્રિય સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય
૧૩૫૯૬
૧૩૫૯૭ અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય ૧૩૫૯૮ જલચર ૧૩૫૯૯ સ્થલચર
૧૩૬૦૦ નભશ્ચર
૧૩૬૦૨
૧૩૬૦૩
૧૩૬૦૪
૧૩૬૦૫
ઉદ્ભિજ ઉપપાત દેવો
૧૩૬૦૧ પર્યાપ્ત
* ૪૯૭ **
નીલ લેશ્યાવાળા જીવ, જાંબુનાં ઝાડની મોટી ડાળીઓ કાપીએ એમ કંઇક ઓછા ક્રૂર પરિણામવાળા
મન-વચન-કાયારૂપ યોગોની પ્રવૃત્તિ કષાયોથી અનુરંજિત થાય છે તે લેશ્યા. શરીરનો વર્ણ તે દ્રવ્યલેશ્યા અને કષાયોથી અનુરંજિત-રંગાયેલી યોગની પ્રવૃત્તિ તે ભાવલેશ્યા. પહેલી ૩ અશુભ અને પછીની ૩ શુભ લેશ્યા છે. કપોત લેશ્યાવાળા જીવ, જાંબુનાં ઝાડની નાની ડાળીઓ કાપીએ એટલે થોડાક ક્રૂર પરિણામવાળા
તેજોલેશ્યાવાળા પિત્તલેશી જીવ, જાંબુનાં ઝુમખાં જ લઇએ એટલે કંઇક સારાં પરિણામવાળા
પદ્મલેશ્યાવાળા, જાંબુનાં ફળ જ તોડીએ એટલે વધુ સારાં પરિણામવાળા શુક્લલેશ્યાવાળા, નીચે પડેલાં જાંબુ જ ખાઇએ એટલે શ્રેષ્ઠ પરિણામવાળા લેશ્યા વિનાના, એકે લેશ્યા ન હોય તેવા, ૧૪મા ગુણસ્થાનકવાળા ઇંડા તરીકે જન્મે તે જીવ. સર્પ, ગરોળી, ચંદન ઘો, પક્ષી વગેરે જન્મતાં જ ચાલવા-ફરવા માંડે, આવરણ વગર ઉત્પન્ન થાય. હાથી, સસલાં. જાળની જેમ માંસ તથા લોહીના વસ્ત્રાકાર આવરણને જરાયુ-ઓર કહે છે. જરાયુથી આચ્છાદિત થઇને-વીંટળાઇને જન્મે તે. મનુષ્ય, ગાય, ભેંસ વગેરે પરસેવામાં જન્મે તે, જૂ
ચલિત રસમાં ઉત્પન્ન થતા જીવ
નર-માદાના સંયોગ વિના ઉત્પન્ન થતા જીવ
ભૂમિ ફોડીને જમીનમાંથી ઉત્પન્ન થતા જીવ
વિશિષ્ટ શય્યામાં ગર્ભના દુઃખના અનુભવ વિના યુવાવસ્થા સાથે અંતર્મુહૂર્તમાં જન્મે તે. નારકો ગોખલા-કુંભિમાં અતિશય કષ્ટ સાથે યુવાવસ્થામાં જ અંતર્મુહૂર્તમાં જન્મે તે
વિત+રૂન્દ્રિય । બેઇન્દ્રિય, તેઇન્દ્રિય, ચઉરિન્દ્રિય જીવ
વિશિષ્ટ મનવાળા ૫ ઇન્દ્રિયવાળા જીવ
વિશિષ્ટ મન વિનાના ૫ ઇન્દ્રિયવાળા જીવ
પાણીમાં રહેનાર જીવ, માછલી, મગર વગેરે જમીન પર રહેનાર જીવ
ખેચર, આકાશમાં ઉડનારાં પંખી, રુંવાટાની પાંખવાળાં કબૂતર-ચકલાં વગેરે. ચામડાની પાંખવાળાં ચામાચીડિયાં, વાગોલ, છીપાં
પોતાને યોગ્ય પર્યાપ્તિઓ પૂરી કરે તેવા જીવ. પર્યાપ્તિ એટલે સંસારી જીવને શરીરધારી તરીકે જીવવાની જીવનશક્તિ. પર્યાપ્તિ ૬ – આહાર, શરીર, ઇન્દ્રિય, શ્વાસોચ્છવાસ, ભાષા અને મન
પોતાને યોગ્ય પર્યાપ્તિઓ પૂરી કર્યા વિના મરે તે જીવ
નિગોદમાંથી બહાર આવ્યા છે, વ્યવહારમાં આવ્યા છે તેવા જીવ
અપર્યાપ્ત સંવ્યવહારિક
અસંવ્યવહારિક સૂક્ષ્મ નિગોદ જે કદી ત્રસપણું પામીને વ્યવહારમાં આવ્યા નથી તેવા જીવ છતા ભાવના ભેદ અનેક ભેદ, હાજર હોય તે ભાવના - પ્રગટ ભાવના પ્રકાર
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૯૮ ::
તા.૬-૭-૧૯૦૦
જાતિસ્મરણજ્ઞાન’ મતિજ્ઞાનનો પ્રકાર. પૂર્વના ભવો યાદ હોય તે જ્ઞાન ગર્ભાવાસ માતાના ઉદરમાં રહેવું તે
તૌ । આસક્તિ, મગ્નતા
કેરી
એક ઝાડ પર બીજા ઝાડની ડાળી બાંધી સંમિશ્રણ કરવાની ક્રિયા
G
૧૩૬૦૬
૧૩૬૦૭
૧૩૬૦૮ લીનતા
૧૩૬૦૯
આંબા
૧૩૬૧૦
કલમ કરવી
પૃ.૭૬૮
૧૩૬૧૧
૧૩૬૧૨
૧૩૬૧૩
૧૩૬૧૪
૧૩૬૧૫
૧૩૬૧૬ મોર
૧૩૬૧૭ હાથી ૧૩૬૧૮ સિંહ
૧૩૬૧૯ ઊંદર
૧૩૬૨૦ બિલાડી
૧૩૬૨૧
૧૩૬૨૨
૧૩૬૨૩
પ્રમાણો
ધાવતાં
Yoge
૧૩૬૩૫
૧૩૬૩૬
ખટખટાવવાનું પૂર્વાભ્યાસ સર્પ
નિઃસંગપણું
ઠગાયા
વસો
૧૩૬૨૪ પાંચસો વાર ૧૩૬૨૫ દ્રવ્યગ્રંથિ
૧૩૬૨૬ ચતુષ્પદ
૧૩૬૨૭ દ્વિપદ
૧૩૬૨૮ અપદ
૧૩૬૨૯
૧૩૬૩૦
૧૩૬૩૧ સક્રિય જીવ ૧૩૬૩૨ અબંધનું અનુષ્ઠાન
૧૩૬૩૩
પ્રયોગે
૧૩૬૩૪
અપવર્તન
ભાવગ્રંથિ
નિગ્રંથ
ત્રુટ્યું પ્રદેશોદય
પુરાવા, સાબિતીઓ
માનું દૂધ પીતાં ખટખટ એવો અવાજ કરવાનું પહેલાંની-પૂર્વ ભવોની ટેવ
ઝેરી કે બિન ઝેરી, પેટે ચાલતું પંચેન્દ્રિય પ્રાણી, સાપ-એરુ-ભુજંગ-અહિ મજૂર । ગામડાનું ઘરાળું મોટું સુંદર પક્ષી; મયૂર, કેકી
હસ્તિ । સૂંઢવાળું મહાકાય પંચેન્દ્રિય પ્રાણી, ગજ, કુંજર, હસ્તિ, મયગલ, કરિ નીડર, બળવાન, હિંસક, જંગલનું પંચેન્દ્રિય પ્રાણી. પશુનો રાજા, સાવજ કન્નુર । ચોપગું પૂંછડીવાળું ઘરમાં પણ રહેતું પ્રાણી, મૂષક, ચૂવો વિડાલ । વાઘની જાતનું ઘણું નાનું, જંગલી-ઘરાળુ પ્રાણી, મીંદડું, માંજાર સંગરહિતતા, અસંગતા
છેતરાયા
ગુજરાતમાં નડિયાદથી ૧૫ કિ.મી. અને પેટલાદથી ૨૫ કિ.મી. દૂર, શ્રી રાજચંદ્ર મંદિર છે. પ.પૂ.લઘુરાજસ્વામીને આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થયેલી તે ભૂમિ, કૃપાળુદેવ ૧ માસ બિરાજેલા.
પાંચસો વખત
બાહ્ય ગ્રંથિ
પશુ-પ્રાણીની સંખ્યા
દાસ-દાસી-નોકર-ચાકરની સંખ્યા
પશુ-પ્રાણી-દાસ-દાસી સિવાયનો પરિગ્રહ (ધન, ધાન્ય, ધાતુ, જમીન, ક્ષેત્ર) આત્યંતર ગ્રંથિ, મિથ્યાત્વસહિત ૮ કર્મ ઇત્યાદિ સમ્યક્ પ્રકારે બન્ને (દ્રવ્ય-ભાવ) ગ્રંથિથી નિવર્તે તે ક્રિયા કરતો જીવ, યોગ છે ત્યાં સુધી ક્રિયા છે તે જીવ કર્મબંધ ન હોવો
પ્રયુક્ । યોજવાથી, ક્રિયા થવાથી
વિશેષ કાળનું આયુષ્ય, થોડા કાળમાં વેદી શકાય, આયુષ્યનો પ્રકાર જેમાં બાંધેલાં કર્મોને નિમિત્તોથી નાનાં-હળવાં-ઓછાં કરવાં
નિકાલ થયો, દઇ દીધું, પૂરું થયું
પ્રદેશને મોઢા આગળ લઇ વેદવું તે. તીવ્ર કર્મોને હળવા રસવાળાં કરી સજાતીય એવી પરપ્રકૃતિમાં સંક્રમાવીને પરરૂપે ભોગવવાં તે.
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૪૯૯ :: ૧૩૬૩૭ અનપવર્તન આયુષ્યનો પ્રકાર જેમાં સોપક્રમ અને નિરુપક્રમ બન્ને છે. ઉપક્રમ એટલે અકાળ
મૃત્યુ ઉપજાવનાર નિમિત્તની પ્રાપ્તિ. આયુષ્ય વહેલું પૂરું થઈ જાય તેવું પ્રબળ
નિમિત્ત હોય તો પણ અકાળે મૃત્યુ ન થાય તે અનાવર્તન ૧૩૬૩૮ અનુદીરણા કાળ પાક્યા પહેલાં કર્મનાં ફળ તપાદિ કારણે ઉદયમાં ન આવે તે
તા.૭-૯-૧૯૦૦ ૧૩૬ ૩૯ અસમંજસતા અસ્પષ્ટતા, અમળતાપણું, અસમજણભર્યું ૧૩૬૪) વિષમ જેમતેમ ૧૩૬૪૧ આર્ય
ઉત્તમ. જિનેશ્વર, મુમુક્ષુ તથા આર્યદેશના વાસી ૧૩૬૪૨ હેમચંદ્રાચાર્ય વિ.સં. ૧૧૪૫-૧૨૨૯, ગુજરાતમાં ધંધુકામાં ઇ.સ. ૧૦૮૮માં કારતક સુદ ૧૫
એ જન્મ, નામ ચાંગદેવ, ધુરંધર આચાર્ય, રાજઅન્નનો કોળિયો પણ નહીં લેનારા છતાં સિદ્ધરાજ જયસિંહના અતિ આદરણીય અને રાજા કુમારપાળના ગુરુ, કલિકાલસર્વજ્ઞ'નું બિરુદ, ગુરુ દેવચંદ્રસૂરિ, ત્રિષષ્ઠિ શલાકાપુરુષચરિત્ર, યોગશાસ્ત્ર, દયાશ્રય મહાકાવ્ય, મહાવીર ચરિત્ર, ધાતુપારાયણ, અભિધાનચિંતામણિ, અનેકાર્થસંગ્રહ, દેશીનામમાલા, નિઘંટુ કોશ, સિદ્ધહેમવ્યાકરણના કત્ત
તા.૮--૧૯૦૦ ૧૩૬૪૩ સરસ્વતી
સ++à જિનવાણીની ધારા ૧૩૬૪૪ જિનેન્ટે f=+ફેન્દ્ર તીર્થકરે
તા.૯-૯-૧૯૦૦ ૧૩૬૪૫ કાંતાદૃષ્ટિ ૮ યોગદૃષ્ટિમાં ૬ઠ્ઠી દૃષ્ટિ. આ દૃષ્ટિવાળા ઘરનાં તમામ કાર્ય કરતાં થકાં પતિવ્રતા
સ્ત્રીનું મન પોતાના પતિમાં તેમ તેમનું મન અધ્યાત્મમાં જ રત ૧૩૬૪૬ સ્થિરા દૃષ્ટિ ૮ યોગદૃષ્ટિમાં પમી દૃષ્ટિ, સમ્યક્દર્શનની પ્રાપ્તિવાળાની ૧૩૬૪૭ પરાષ્ટિ ૮ યોગદૃષ્ટિમાં ૮મી અંતિમ દૃષ્ટિ. સમાધિ પ્રાપ્ત દશા, અસંગ અનુષ્ઠાન,
સંપૂર્ણતઃ આસક્તિરહિતતા ૧૩૬૪૮ “પાતંજલ યોગ'ના પતંજલિ ઋષિ, વ્યાકરણકાર પાણિનીના મોટાભાઇ, ઇ.સ.પૂર્વે ૧લા સૈકામાં, કર્તા
આજના પઠાણકોટના રહેવાસી, યોગસૂત્રથી મનશુદ્ધિ માટે વ્યાકરણથી વાણી શુદ્ધિ માટે, આયુર્વેદથી શરીરશુદ્ધિ માટેનું વર્ણન છે. પાતંજલ યોગસૂત્રમાં સાંખ્યદર્શન અનુસાર યોગની પ્રક્રિયાનું સાંગોપાંગ વર્ણન છે. સમાધિ, સાધન, વિભૂતિ, કૈવલ્ય એ ૪ પાદ અને ૧૯૫ સૂત્રમાં વિભક્ત છે. ઉપાધ્યાય
યશોવિજયજી મહારાજે આના પર વૃત્તિ રચી છે. ૧૩૬૪૯ નિ:સત્ત્વ નિસ્+સત્ સત્ત્વ-બળ-તાકાત-રસ વિનાનું, રસ કાઢી લીધા પછી કૂચા જેવું ૧૩૬૫૦ આડંબર ડોળ, દંભ, દેખાવ, ભપકો, ઠઠારો પૃ.૭૦૦ ૧૩૬૫૧ છ ભાવ ઔદયિક-ઔપથમિક-ક્ષાયોપથમિક, ક્ષાયિક, પારિણામિક, સન્નિપાતિક ૧૩૬પર સ્વતન્તભૂત પોતાનું (જીવનું) સ્વરૂપ ૧૩૬પ૩ અનાચાર દોષ દુરાચારનો, વ્યવહારના ભંગનો દોષ ૧૩૬૫૪ આત્માનો સ્વધર્મ આત્માનું સ્વરૂપ ૧૩૬૫૫ ઠંડાતો ગયો ઠંડો પડતો ગયો, ઉષ્મા-ગરમી ઓછી થતી ગઇ, મંદ થતો ચાલ્યો
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: પ00 :: ૧૩૬પ૬ શાલ્મલિ વૃક્ષ શીમળાનું ઝાડ. નરકમાં નિત્ય અશાતારૂપે રહેલું વૃક્ષ ૧૩૬૫૭ અધ્યવસાય મધ+વ+સો | મનોવૃત્તિ, મનોવલણ ૧૩૬૫૮ નંદનવન પૌરાણિક માન્યતા મુજબ, સ્વર્ગનું ઉપવન-ઉદ્યાન, ઈદ્રનું વન, સ્વર્ગ ૧૩૬૫૯ કાયોત્સર્ગ મુદ્રા બે પગ વચ્ચે ૪ આંગળનું અંતર રાખી હાથ લટકતા-લબડતા રાખી, સરખા
ઊભા રહીને ધ્યાન ધરવું તે, જિનમુદ્રા ૧૩૬૬૦ પદ્માસન મુદ્રા પગ ઉપર પગ ચડાવી, પલાંઠી વાળી સ્થિર બેસવાની એક મુદ્રા
'प्रशमरसनिमग्नं दृष्टियुग्मं प्रसन्नं वदनकमलमंकः कामिनीसंगशून्यः । करयुगमपति यत्ते शस्त्रसंबंधवंध्यं तदसि जगति देवो वीतरागस्त्वमेव ॥'
શ્રી ધનપાલ કવિ રચિત તિલકમંજરી “તારાં બે ચક્ષુ પ્રશમરસમાં ડૂબેલાં છે, પરમ શાંતરસને ઝીલી રહ્યાં છે, તારું મુખકમળપ્રસન્ન છે, તારો ખોળો સ્ત્રીના સંગથી રહિત છે, તારા બેહાથ શસ્ત્રસંબંધ વિનાના છે-તારા હાથમાં શસ્ત્ર નથી. આમ તું વીતરાગ જ જગતમાં દેવ છો.” વિક્રમના ૧૧મા સૈકામાં ભોજરાજાના સમયમાં થઈ ગયેલા, જન્મે બ્રાહ્મણ, પંડિત
શોભનમુનિના અને બહેન સુંદરીના મોટાભાઈ કવિ શ્રી ધનપાલની રચના છે. ૧૩૬૬૧ તીર્થ
7 I તરવાનો માર્ગ ૧૩૬૬૨ અરનાથ પ્રભુ આ અવસર્પિણી કાળના ૧૪મા તીર્થંકર ૧૩૬૬૩ લાભાનંદજી આનંદઘનજી મહારાજ, વિ.સં. ૧૬૬૦૧૭૩૦ તપાગચ્છી સાધુ, ગચ્છથી પર ૧૩૬૬૪ મતાચાર્યે પથ-સંપ્રદાયના આચાર્યો ૧૩૬૬૫ બાંય પસારીને હાથ (બાહુ) પહોળા કરીને ૧૩૬૬૬ ઉદધિ વિસ્તાર સમુદ્ર-દરિયાનો વિસ્તાર-માપ ૧૩૬૬૭ “આશય આનંદઘન તણો, અતિ ગંભીર ઉદાર; બાલક બાંહ્ય પસારીને, કહે ઉદધિ વિસ્તાર.”
શ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરિજી પછી થયેલા ૧૯મી સદીમાં શ્રી જ્ઞાનસારમુનિ રચિત બાલાવબોધમાં ૪થી કડી. શ્રી આનંદઘનજી ચોવીસી પર વિ.સં.૧૮૨૫ થી વિ.સં. ૧૮૬૬ સુધી ઊંડી વિચારણા કર્યા બાદ બાલાવબોધ લખતાં નમ્રતાપૂર્વક કહે છે કે, જેટલું સમજાયું તેટલું લખ્યું, બાળક પોતાની શક્તિ મુજબ બે હાથ પહોળા કરીને દરિયો બતાવે તેમ. બાકી યોગીરાજ શ્રી આનંદઘનજીનો કહેવાનો
આશય તો ઘણો ગંભીર છે ૧૩૬૬૮ ઇશ્વરપણું આધિપત્ય ૧૦
તા.૧-૭-૧૯૦૦ ૧૩૬૬૯ “ભગવતી આરાધના' ઇસુની ૧લી સદીમાં શ્રી શિવકોટિ કે શિવાર્ય આચાર્ય (શ્રી સમંતભદ્ર
સ્વામીના શિષ્ય) વિરચિત શાસ્ત્ર. ૪ આરાધનાનાં આ “મૂળ આરાધના મહાશાસ્ત્રમાં ૪૦ પ્રકરણ અને ૨૧૭૭ ગાથા છે. શ્રી અપરાજિતસૂરિ અને
પંડિત શ્રી આશાધરજી કૃત સંસ્કૃત ટીકા છે ૧૩૬) કૃતની +ન ા અપકારી, કરેલા ઉપકારની કદર ન કરતાં સામું નુકસાન કરનાર ૧૩૬૭૧ અગમ્ય ૩+મ્ | ન સમજાય તેવો ૧૩૬૭ર સરળ પૃ+ઝનૂ સીધો, સાચો, આસાન, અસલી, વાંકો, મુશ્કેલ નહીં
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૦૧ ::
પૃ.૭૦૧ ૧૩૬૭૩ વિમુખદશા આત્મવિમુખ, સ્વભાવવિમુખ દશા ૧૩૬૭૪ સન્મુખદશા આત્મસન્મુખ, સ્વભાવસમ્મુખતા, સંમુખદશા, સતુની સામે રહીને,
(+59) સત્ સમક્ષ ૧૩૬૭૫ તત્ક્ષણે તે જ ક્ષણે ૧૩૬૭૬
+fમમ્ | દુકાળ, દુષ્કાળ ૧૩૬૭૭ સાંકડા સમયમાં સંદ| મુશ્કેલીના સમયમાં, સંકુલ સમયમાં ૧૩૬૭૮ સાંકડો માર્ગ મોકળાશ ન હોય તેવો; નિકટનો, લગોલગનો માર્ગ ૧૩૬૭૯ કામાદિ કામભોગના વિષય, પંચેન્દ્રિયના વિષય વગેરે ૧૩૬૮૦ થાપ મારી દે છે છેતરી જાય છે ૧૩૬૮૧ દૃષ્ટિરાગાનુસારી મિથ્યાદૃષ્ટિને અનુસરનારા, પોતાના દૃષ્ટિબિંદુ પ્રત્યે રાગ રાખનારા, વ્યક્તિ કે
સંપ્રદાય પર રાગ રાખનારા ૧૩૬૮૨ વિધર્મ પરધર્મ, ભિન્ન ગુણ-લક્ષણ ૧૩૬૮૩ સામાયિક સંયમ, આવશ્યક ક્રિયા, એક વ્રત, સમતા ભાવ ૧૩૬૮૪ પ્રતિક્રમણ આત્માની ક્ષમાપના, આરાધના ૧૩૬૮૫ પૂજા
પૂન | ભક્તિ ૧૩૬ ૮૬ કેમે
કેમે ય, કેમે કરીને, કોઇપણ રીતે ૧૩૬૮૭ શિર ઓઢી લઈએ છીએ માથે લઇએ છીએ, જવાબદારી સ્વીકારીએ છીએ ૧૩૬૮૮ ભાજન
વાસણ ૧૩૬૮૯ માર્ગે ચઢાવીએ રસ્તે ચઢાવીએ, મોક્ષમાર્ગે લઈ જઇએ
તા.૧૧-૭-૧૯૦૦ ૧૩૬૯૦ આયુધ શસ્ત્ર, હથિયાર ૧૩૬૯૧ ચૂક્યા ભૂલ્યા, વિસ્મરણ કર્યું ૧૩૬૯૨ દોઢસો ગાથાનું ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી રચિત કુમતિ-મદગાલન શ્રી વીરસ્તુતિ રૂપ સ્તવન ૧૫૦ ગાથાનાં હૂંડીનાં સ્તવનની વાતની બદલે અહીં ૩૫૦ ગાથાનાં શ્રી સીમંધર
જિનવિનતિરૂપ સ્તવનની વાત હોય તેમ સમજાય છે. મૂળમાં આ બોધ નોંધતા
ઉતારતાં કે છાપતાં ૩૫૦ની જગાએ ૧૫૦ થઈ ગયાની શક્યતા લાગે છે. ૧૩૬૯૩ મધ્યે
માં, અંદર; વચ્ચે, વચમાં ૧૩૬૯૪ સાતમા ઠાણાંગ ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી રચિત શ્રી સીમંધર જિનવિનતિરૂપ૩૫૦ગાથાનું સ્તવન, સૂત્રની શાખ ૧૭ ઢાળમાં ૨જી ઢાળની ૧૨મી ગાથાનું ૪થું ચરણ છે, “સત્તમ ઠાણું સાખી રે’.
એટલે કે, ઠાણાંગ સૂત્રનાં ૭મા ઠાણાંની સાક્ષી છે. શ્રી જ્ઞાનવિમલસૂરિજી ૭ મા ગુણઠાણાંનો અર્થ ગણે છે, શ્રી પદ્મવિજયજી “ઠાણાં પ્રકરણ' નામના ગ્રંથમાં કહેલું ૭મું ઠાણું એમ અર્થ કરે છે પણ એ ગ્રંથ મળ્યો નથી. જો કેL.D.Institute
અમદાવાદ તરફથી પ્રકાશિત થયો પણ હોય! ૧૩૬૯૫ ભગવતીજી સૂત્રના કૃપાળુદેવે કહ્યા મુજબ ઉપરોક્ત વાત ૫ મા અંગ શ્રી ભગવતીજી સૂત્રના ૫ મા શતક ૨૫ મા શતકના ઉદ્દેશમાં છે. કૃપાળુદેવ સિવાય આવું કોણ કહી શકે? અહીં
પણ મૂળમાં નોંધતી વખતે ૨૫ ની બદલે ૫ થઇ ગયું લાગે છે !
પૃ.૭૭૨
૧૧
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૦૨ ::
૧૩૬૯૬
૧૩૬૯૭
૧૩૬૯૮
૧૩૬૯૯
૧૩૭૦૦ અક્રિયતા
રાસભવૃત્તિ
ગધેડાને સારી કેળવણી આપી હોય તો પણ જાતિસ્વભાવને લીધે રખ્યા (રાખ) દેખીને લોટી જવાનું-આળોટવાનું તેને મન થાય છે તે
સમવસ્થિત પરિણામ અચલ અકંપ સ્થિતિ શૈલેશીકરણ સમયે કેવળજ્ઞાનીને હોય છે તે ચલાચલપણું વત+ઞવત । ચલ-અચલતા, ચળ અને અચળ બન્ને, અસ્થિર અને સ્થિર પાંજરામાંહેના પાંજરામાંના
૧૩૭૦૧ ૧૩૭૦૨ ઉત્સર્ગ
૧૩૭૦૩
૧૩૭૦૪
૧૩૭૦૫
૧૩૭૦૬
૧૩૦૦૦
પૃ.૩
૧૩૭૦૮
૧૩૭૧૦
૧૩૭૧૧
૧૩૭૧૨
૧૩૭૧૩
આત્મપ્રદેશની અચલતા, મન-વચન-કાયાના યોગની નિષ્ક્રિયતા
‘ચલઇ સો બંધે’મન, વચન, કાયા હાલે-ચાલે-પરિસ્પંદન-ચલાયમાન થાય તે બંધ આમ હોવું જોઇએ, સામાન્ય રીતે
આમ હોવું જોઇએ પણ તેમ ન બને તો આમ
છૂટ, આગાર, અપવાદ
અપવાદ
છીંડી
ઉત્સર્ગ માર્ગ
૧૩૦૦૯ મરડવા
૧૩૭૨૧
૧૩૭૨૨
પૃ. ૦૦૪
૧૩૭૨૩
અપવાદ માર્ગ
મિથ્યાત્વ
બે આંગળીના આંકડિયા
ભેદવિજ્ઞાન નગારાં વાગતાં
હોય તેમ
ઉલ્લાસ
તેજાબ
૧૩૭૧૪
૧૩૦૧૫
૧૩૭૧૬ દરકાર
૧૩૭૧૭ જ્યારે ત્યારે
૧૩૭૧૮ લાચાર
૧૩૦૧૯
૧૩૭૨૦
યથાખ્યાત ચારિત્ર, અતિચાર વિનાનું, ત્રણ ગુપ્તિ સમાય છે, અક્રિય છે પાંચ સમિતિ સમાય છે, સક્રિય છે, ઉત્સર્ગ માર્ગથી ઊતરતો માર્ગ છે યથાર્થ ન સમજાય તે
અગુરુલઘુ સ્વભાવ
પ્રયોગી દ્રવ્ય
એકબીજાના હાથમાં આંગળાં સામસામા ભરાવી જોડી દેવા; અંગરખું-કોટ વગેરેમાં કસ કે બટનની બદલે વપરાતો ધાતુનો વાળેલો કટકો, આંકડો કે નાનો હૂક પાડવો-બનાવવો-કરવો; બટનપટ્ટી બે આંગળી જેટલી લાંબી હોય તે; સોયદોરો વાપરવામાં બે આંગળી હોય તે.
મોટયતિ । વાંકા વાળવા, આમળવા, વળ ચડાવવા
દેહ અને આત્માનો ભેદ પાડવો તે
દાંડીથી વગાડાતું અર્ધવર્તુળ વાઘ તે નગારું. જોરશોરથી જાહેરાત થતી-સંભળાતી હોય તેમ, પોકાર સંભળાય તેમ
ૐ+ત્તમ્ । ઉત્સાહ, હોંશ
આબ=પાણી. જલદ પ્રવાહી, અમ્લ દ્રાવણ, ઍસિડ ગુરુતા-લઘુતારહિત એવો પદાર્થનો સ્વભાવ અસ્વાભાવિક, ઔપચારિક દ્રવ્ય કાળજી, સંભાળ
ગમે ત્યારે, વહેલું મોડું
નિઃસહાય, બેબસ, પરવશ, વિવશ
‘જોગા પડિ પદેસા’ યોગથી પ્રકૃતિ અને પ્રદેશબંધ થાય છે, ‘દ્રવ્યસંગ્રહ’ ગાથા ૩૪ આઠવિધ, સાતવિધ, છવિધ, એકવિધ બંધ
૮-૭-૬-૧ પ્રકારે (રીતે) બંધ
તા.૧૨-૭-૧૯૦૦
૧૨
નિર્વાણ
મોક્ષ
અવ્યાબાધ સુખ અનંતકાળ સુધી કોઇ બાધા ન પહોંચાડી શકે એવું મોક્ષનું સુખ
૧૩
સમંતાભદ્રાચાર્ય
તા.૧૩-૭-૧૯૦૦
ઇ.સ.૧૨૦-૧૮૫, શ્રુતધર દિગંબર આચાર્ય, દક્ષિણના તામિલનાડુમાં ઉરગપુરના રાજાના ક્ષત્રિય પુત્ર, નામ શાંતિવર્ષ, દીક્ષાનામ સમંતભદ્ર કહેતાં
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૦૩:: કલ્યાણ જ જેને માન્ય છે તે, કવિ, વાદિરાજ, પંડિત, જ્યોતિષશ, વૈદ્યઆજ્ઞાસિદ્ધ, સિદ્ધ સારસ્વતની શ્રેષ્ઠ કૃતિઓ વાંચતાં દિલ ઝુમી ઉઠે, મસ્તક ઝૂકી પડે તે – “સ્તુતિવિદ્યા' એટલે કે “જિનસ્તુતિશતક', દેવાગમ સ્તોત્ર' તે “આપ્તમીમાંસા', “સ્વયંભૂ સ્તોત્ર', યુજ્યનુશાસન” તે વીર સ્તુતિ', અને “રત્નકરંડ શ્રાવકાચાર'. અધિકાંશતઃ વન-નિર્જન પ્રદેશોમાં વિહરતા તેથી
વનવાસી કહેવાતા.ગચ્છ પણ વનવાસી કહેવાયો. ૧૩૭૨૪ કાંડું પકડી દાવમાં લઇ, મૃત્યુ પર્યત નિભાવી, ખરાબ કામ કરતાં સામાને પકડી રાખી ૧૩૭૨૫ નિરપેક્ષપણે કોઈપણ ઇચ્છા-અપેક્ષા-જરૂર-કામના વિના; સ્વતંત્રપણે; તટસ્થપણે,
નિઃસ્પૃહતાથી; અવ્યક્તપણે ૧૩૭૨૬ “સર્વાર્થસિદ્ધિ પમી સદીમાં શ્રી પૂજ્યપાદ સ્વામી રચિત “તત્ત્વાર્થ સૂત્ર'ની ટીકા ૧૩૭૨૭ સાકાર ઉપદેખા દેહસ્થિતિએ મોક્ષ અનુભવ્યો છે એવા ઉપદેશક, દેહધારી પરમાત્મા પૃ.૦૫ ૧૩૭૨૮
સ્વસ્થતા ૧૩૭૨૯
ઊંઘનું ઝોલું, ડોલું ૧૩૭૩) આકર્ષણ રાગ અને દ્વેષ ૧૩૭૩૧ વસમું વિકટ, અઘરું, મુશ્કેલ ૧૩૭૩૨ પુમાન મનુષ્ય (નાટક સમયસાર, મોક્ષદ્વાર, દોહરો ૧૮) ૧૩૭૩૩ પરધન જડ, પરસમય ૧૩૭૩૪
હરણ કરે, લઈ જાય ૧૩૭૩પ અજ્ઞ
અજ્ઞાની, મૂર્ખ ૧૩૭૩૬ અપનો ધન પોતાનું ધન, ચેતન, સ્વસમય ૧૩૭૩૭ વિવહરે વ્યવહાર કરે, વહેંચણ કરે, વિવેક કરે ૧૩૭૩૮ ધનપતિ ધનિક, શાહુકાર ૧૩૭૩૯ ધર્મજ્ઞ
જ્ઞાની, પાઠાંતરે સર્વજ્ઞ શબ્દ છે ૧૩૭૪) “પ્રવચનસારોદ્ધાર” ઇ.સ.૧૦૬૨-૧૩ દરમ્યાન બૃહગચ્છીય આચાર્ય શ્રી નેમિચંદ્રસૂરિ રચિત
૨૭૬ ધાર અને ૧૬00 ગાથામાં વ્યાપક વિષયવૈવિધ્ય ધરાવતો ગ્રંથ, જેના પર
વિક્રમના ૧૩મા સૈકાના રાજગચ્છીય શ્રી ઉદયપ્રભસૂરિ કૃત ટીકા છે ? ૧૩૭૪૧ જિનકલ્પ ઉત્કૃષ્ટ આચાર પાળનાર શ્વેતાંબરી સાધુનો વ્યવહાર વિધિ. એકાકી વિચરનારા
સાધુઓ માટે કલ્પેલો-બાંધેલો-મુકરર કરેલો જિનમાર્ગ,નિયમ ૧૩૭૪ર |ો
નાગાનો, નગ્ન સ્થિતિવાળાનો ૧૩૭૪૩ વિમોરૂમ વિમોક્ષ-મોક્ષમાર્ગ ૧૩૭૪ સેસી.
બાકી ૧૩૭૪૫ ય ૧૩૭૪૬ उम्मग्गया ઉન્મત્ત માર્ગ ૧૩૭૪૭ સર્વે
બધા (શ્રી કુંદકુંદાચાર્ય કૃત સૂત્રપ્રાભૃત, શ્લોક ૨૩) ૧૩૭૪૮ “નાગો એ બાદશાહથી આઘો બાદશાહથી વધારે ચઢિયાતો તેથી બાદશાહને પૂજ્ય ૧૩૭૪૯ કર્મફળચેતના જ્ઞાન સિવાય બીજું-પરને હું અનુભવું છું એમ માનવું
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૦૪ :
૧૩૭૫૦
૧૩૭૫૧
પૃ.toF
૧૩૭૫૨
૧૩૭૫૩
૧૩૭૫૪
૧૩૭૫૫
૧૩૭૫૬
અનાગાર
૧૩૭૫૭ અણગાર ૧૩૭૫૮ સમિતિ
કર્મચેતના જ્ઞાનચેતના
૧૩૭૬૪
૧૪
૧૩૭૫૯ સત્તાગત
૧૩૭૬૦ શ્રમણ ભગવાન ૧૩૭૬૧ અપેક્ષા
૧૩૭૬૫
૧૩૭૬૬
૧૩૭૬૭
'પૃ.totato
૧૩૭૬૮
૧૩૭૬૯
૧૩૦૦૦
પર્યાયાલોચન
અધિષ્ઠાતા
ગૌણપણે
વિપાક
૧૩૭૬૨ સાપેક્ષ
૧૩૭૬૩
સાપેક્ષત્વ
૧૫
અનુપપન્ન
૧૬
શ્રાવક આશ્રયી
બીજા અણુવ્રત
મૃષા
પરસ્ત્રીનો ત્યાગ
રદ થઇ જાય
સ્ફટિક જેવો
૧
૧૩૭૭૧
આઠ રુચક પ્રદેશ ૧૩૭૭૨ છ દિશા
૧૩૭૭૩
પ્રયોગ
પૃ.૭૮
૧૩૭૭૪
સંલેખના
૧૩૦૭૫
૧૩૭૭૬ બુદ્ધદેવ
આત્મઘાત
૧૮
૧૩૭૭૭ ભિક્ષુક
જ્ઞાન સિવાય પરને હું કરું છું એમ માનવું
સુખદુઃખ તેમ જ રાગાદિ ભાવોથી પોતાનાં જ્ઞાનને ભિન્ન અનુભવવું
તા.૧૪-૭-૧૯૦૦
પરિ+3+આ+ોર્। એક વસ્તુને બીજી રીતે વિચારવી તે અધિ+સ્થા । અધિદેવ-મુખ્ય દેવ, મુખ્ય રાજા, નિયામક અ-મુખ્યતાએ, પેટાપણે
વિ+પર્। ફળ, પરિણામ
વ્રતને વિષે આગાર-અપવાદ વિનાના
ઘર-અગાર વિનાના, મુનિ, સાધુ
સમ્યક્ પ્રકારે જેની મર્યાદા રહી છે તે મર્યાદા સહિત, યથાસ્થિતપણે પ્રવર્તવાના જ્ઞાનીઓએ કહેલા માર્ગ પ્રમાણે મર્યાદા સહિત પ્રવર્તવું તે
ઉપશમ
સાધુ ભગવાન અથવા મુનિ ભગવાન અવ+સ્ । જરૂરિયાત, ઇચ્છા
બીજા કારણ, હેતુની જરૂરિયાત ઇચ્છે છે તે અપેક્ષાએ, એકબીજાને લઇને
તા.૧૫-૭-૧૯૦૦
અન્+૩૫+પર્ । નહીં સંભવિત, નહીં સિદ્ધ થવા યોગ્ય, અસંગત
તા.૧૫-૭-૧૯૦૦
શ્રાવક સંબંધી
૧૨ વ્રતમાં ૨જું મૃષાવાદ વિરમણ - ખોટું ન બોલવાનું વ્રત मृष् । भू
કુમારિકા, વેશ્યા, વિધવા, ત્યક્તા, સ્વપત્ની સિવાય બધી સ્ત્રીનો ત્યાગ નકામાં, નીવડે
કાચ સમાન લાગતા પારદર્શક કિંમતી પથ્થર જેવો
તા.૧૬-૭-૧૯૦૦
નાભિના પ્રદેશ જે પોતાનું સ્થાન ન બદલે અને જ્યાં કર્મબંધ થતો નથી પૂર્વ-પશ્ચિમ-ઉત્તર-દક્ષિણ એ ૪ દિશા, ૧ ઊંચી, ૧ નીચી, કુલ ૬ દ્રવ્યદિશા પ્ર+યુત્ । ક્રિયા, અજમાયશ, પ્રયત્ન
સ+લેવ્। સંથારો, અનશન કષાય અને કાયાને કૃશ કરતાં થકાં બધા આહારનો ત્યાગ કરતા જવું અને સમાધિભાવપૂર્વક દેહ છોડવો
આત્મ+હનું । આત્મહત્યા
ગૌતમ બુદ્ધ, મહાવીર સ્વામીના સમકાલીન, બૌદ્ધ ધર્મના પ્રવર્તક
તા.૧-૭-૧૯૦૦
ભિખારી, ભિષ્ણુ, સાધુ
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૦૫ :: ૧૩૭૭૮ પરિણામપ્રતીતિ અંતવૃત્તિ થયાની એની મેળે થતી પ્રતીતિ ૧૩૭૭૯ ગાઢ-અવગાઢ સમ્યકત્વ ક્ષાયિક સખ્યત્વ ૧૩૭૮૦ પરમાવગાઢ સમ્યકત્વ પરમ+નવ+TIK ! કેવળજ્ઞાનીનું ક્ષાયિક સમ્યફદર્શન ૧૩૭૮૧ પ્રતીતિ વિશ્વાસ, ખાત્રી, શ્રદ્ધા ૧૩૭૮૨ કસ
૬. કસોટી કરવાના પથ્થરથી સોનાની શુદ્ધતાની તપાસ કરી કિંમત આંકવી.
પ્રાણવધ વગેરે પાપસ્થાનોનો નિષેધ અને અધ્યયન-ધ્યાન જેવાં સત્કર્મોની આજ્ઞા. ૧૩૭૮૩ છેદ
છા કાપો પાડીને, છિદ્ર કરીને જે બાહ્ય ક્રિયા વડે ધર્મના વિષયમાં બાધા ન
પહોંચે, મલિનતા ન આવે પણ પવિત્રતા વધતી રહે છે. ૧૩૭૮૪ તાપ - તમ્ | ગરમી આપીને, તપાવીને, ગાળીને; જેના વડે પૂર્વના કર્મબંધ છૂટી જાય,
નવીન કર્મબંધ ન થાય એ રીતે જીવાદિ પદાર્થોનું જેમાં કથન હોય તે. ૧૩૭૮૫ ધર્મબિંદુ ગ્રંથ સમભાવભાવી શ્રી હરિભદ્રસૂરિ (ઇ.સ.૪૮૦-પ૨૮) રચિત પ્રકરણ ગ્રંથના
૮ અધ્યાય, પ૪૮ સૂત્રમાં ગૃહસ્થ ધર્મ અને યતિધર્મ વિષે છે. પૃ. ૭૭૯ ૧૩૭૮૬ નિષ્કલંક કલંક-દોષ રહિત
તા.૧૯-૯-૧૯૦૦ ૧૩૭૮૭ પરમાવધિજ્ઞાન પરમ+ ૩ વધજ્ઞાન , મન:પર્યવજ્ઞાનથી પણ ચઢી જતું જ્ઞાન ૨૦
તા.૧૮-૯-૧૯૦૦ ૧૩૭૮૮ શ્રુતકેવળી ઋતથી કેવળ જાણે તે ૧૩૭૮૯ દશવૈકાલિક સૂત્ર શ્રુતકેવલી શ્રી શäભવસૂરિ રચિત ૧૦ અધ્યયનનું શાસ્ત્ર જેમાં સાધુ-સાધ્વીઓને
શ્રમણ ધર્મની આરાધના માટે પ્રેરણા-પોષણ છે. પુત્ર-શિષ્ય બાળ મનકમુનિનું આયુષ્ય માત્ર ૬ માસ બાકી રહેલું જાણી તેનાં મહત્તમ હિતાર્થે પૂર્વોમાંથી ઉદ્ધરીને
આ મૂળસૂત્રની રચના કરી. ૧૩૭૯૦ ધો. ધર્મ ૧૩૭૯૧ મંત્રમુદ્િ મંત્રમ્ | ૩ષ્ટમ્ | ઉત્કૃષ્ટ મંગળ ૧૩૭૯૨ હિંસા સંગમો તવો અહિંસા, સંયમ અને તપ (રૂપી ધર્મ) ૧૩૭૯૩ તેવા વિ તં નમંતિા દેવો પણ તેને નમસ્કાર કરે છે ૧૩૭૯૪ નસ ધરે સયા મળો | જેનું મન સદા ધર્મમાં રહે છે (તેને) ૧૩૭૯૫ વિધિ વિધાન, શાસ્ત્રાન્ના, ક્રિયા, કાર્ય કરવાની પદ્ધતિ ૧૩૭૯૬ સાત્ત્વિક ઝાડ સત્ત્વગુણી વૃક્ષ, શાંત સ્વભાવનું-ઠરેલું, શરીરને સુખ ઉપજાવે તેવું ઝાડ
૧૯
પૃ.૦૮૦
૧૩૭૯૭ ક્ષોભકારી ૧૩૭૯૮ અધિકાર ૧૩૭૯૯ સ્થવિર ૧૩૮૭ શ્રાવક ૧૩૮૦૧ સ્થવિરકલ્પ ૧૩૮૦૨ જિનકલ્પ
સુમ+ા ખળભળાટ કરનારી, ભુભિત-ક્ષુબ્ધ પરિણામ કરનારી પાત્રતા, યોગ્યતા, લાયકાત, પદવી, સત્તા સ્થ+રિત્ સ્થિર, જામેલ, દૃઢ, વૃદ્ધ સાધુ શ્રુ જ્ઞાનીના વચનના શ્રોતા, જ્ઞાનીનું વચન શ્રવણ કરનાર વૃદ્ધ સાધુ માટે શાસ્ત્રમર્યાદા મુજબ નિયમ, માર્ગ એકાકી વિચરતા સાધુઓ માટે કલ્પેલો બાંધેલો જિનમાર્ગ, નિયમ
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________
૨૨
:: ૫૦૬ :: ૨૧
તા.૧૯-૯-૧૯૦૦ ૧૩૮૦૩ દયાપ્રણીત દયા દ્વારા રચાયેલ ૧૩૮૦૪ “માર” હણ, પ્રાણ લે, ટીપી નાખ, ઢીમ ઢાળ, ધબેડી નાખ, લગાવ, ઠોક, પતાવ ૧૩૮૦૫ “મારી નાખવાની લાંચ આપી પોતાના કરી લેવાની ૧૩૮૦૬ સજ્જડ છાપ દૃઢ છાપ, પ્રબળ રીતે જડાઈ ગયેલી છાપ ૧૩૮૭ યજ્ઞાદિ હિંસક ક્રિયા અગ્નિકુંડમાં વૈદિક વિધિથી હરિનો હોમ, પશુબલિદાન, હિંસક કામ ૧૩૮૦૮ ધિક્કાર્યા છે ધિક્કાર કર્યો છે, તિરસ્કાર કર્યો છે ૧૩૮૦૯ વિચ્છેદ નાશ ૧૩૮૧૦ યુરોપિયન પ્રજા એશિયાની પશ્ચિમે અને આફ્રિકાની ઉત્તરે આવેલા યુરોપ દેશની પ્રજા પૃ.૭૮૧
તા.૧૯-૯-૧૯૦૦ ૧૩૮૧૧ બાર મુહૂર્ત ૧૨ ૪૪૮ મિનિટ = ૯ કલાક ને ૩૬ મિનિટ ૧૩૮૧૨ સર્પદંશ સાપનો ડંખ, સાપ કરડવા સાથે ચામડીમાં દાંત પેસાડે તે સાપનો કરડ ૨૩
તા. ૨૦-૯-૧૯૦૦ ૧૩૮૧૩ બંધચક્ર બંધઅધિકાર, બંધસ્વામિત્વ, બંધનું રાજ્ય, બંધનો સમુદાય-સેના ૨૪
તા.૨૧-૭-૧૯૦૦ ૧૩૮૧૪ વિશિષ્ટ
વિ+શિન્ ા મુખ્યપણે-મુખ્યપણાવાચક શબ્દ પૃ.૦૮૨ ૧૩૮૧૫ અભિસંધિ વીર્ય આત્માની પ્રેરણાથી પ્રવર્તતું વીર્ય ૧૩૮૧૬ અનભિસંધિ વીર્ય કષાયથી પ્રવર્તતું વીર્ય ૧૩૮૧૭ ઔરનું તૌર એકનું બીજું, એકની બદલે બીજું ૧૩૮૧૮ ચળાચળ ચળ અને અચળ ૧૩૮૧૯ બોડા કાનો-માત્રા-અનુસ્વાર-મીંડું વગેરે ચિહ્ન વિનાના સાદા બોડિયા અક્ષર ૧૩૮ર૦ કથાનુયોગ ધર્મકથાનુયોગ, પ્રથમાનુયોગ, કથાનું વર્ણન હોય તેવાં શાસ્ત્ર ૨૫
તા.૨૨-૭-૧૯૦૦ ૧૩૮૨૧ દોરો પરોવેલ સોયના કાણામાં પરોવેલ દોરા જેવું. સોય જેવું જ્ઞાન जहा सूई ससुत्ता, पडियावि न विणस्सइ ।
તદ્દા ની રસસુરે, સંસારે વિસરૂં | શ્રી ઉત્તરા. સૂત્ર, અ. ૨૯ ગા. ૨૯ અર્થાતુ જેવી રીતે દોરો પરોવેલી સોય ક્યાંય પડી જાય તો પણ વિનષ્ટ-ગુમ થઈ
જતી નથી તેમ શ્રુતસંપન્ન જીવ સંસારમાં ગુમ થઇ જતો નથી, ભટકતો નથી. ૨૬.
તા.૨૩-૯-૧૯૦૦. ૧૩૮૨૨ પ્રતિહાર તીર્થકરનું ધર્મરાજ્યપણું બતાવનાર, દરવાન ૧૩૮૨૩ નગ્ન
નન્ના આત્મમગ્ન, નિર્વસ્ત્ર; વિવસ્ત્ર; દિગંબર સાધુ-મુનિ શિવ ૧૩૮૨૪ ઉપહત ૩૫+હન્ ! હણાયેલા, આહત, ઘાયલ; હરાવેલા; અપવિત્ર કરેલા ૧૩૮૨૫ અનુપહત અન+૩+ઢના નહીં હણાયેલા ૧૩૮૨૬ ઉપષ્ટભજન્ય આધારભૂત ૧૩૮૨૭ અભિધેય
બધા વસ્તુધર્મ કહી શકાય એવો, વર્ણનને યોગ; અભિપ્રાય, તાત્પર્ય ૧૩૮૨૮ પાઠાંતર એક પાઠની જગાએ બીજો પાઠ આવે તે
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫O૭ :: ૧૩૮૨૯ અર્થાતર કહેવાનો હેતુ બદલાઈ જાય છે, બીજો અર્થ ૧૩૮૩) વિષમ યથાયોગ્ય નહીં, ફેરફારવાળું, વત્તેઓછું ૧૩૮૩૧ દર્શન
સામાન્ય ચેતન સત્તા ૧૩૮૩૨ જ્ઞાન જ્ઞા સવિશેષ ચેતન સત્તા ૧૩૮૩૩ સત્તા સમુદ્દભૂત સમ્યક પ્રકારે સત્તાનું ઉદયભૂત થવું, પ્રકાશવું, સ્ફરવું, જણાવું તે ૧૩૮૩૪ દર્શન
I જગતના કોઈપણ પદાર્થનું ભેદરૂપ, રસ, ગંધરહિત નિરાકાર પ્રતિબિંબિત થવું, તેનું અસ્તિત્વ જણાવું, નિર્વિકલ્પપણે કાંઈ છે એમ આરસીના ઝબકારાની
પેઠે સામા પદાર્થનો ભાસ થવો એ દર્શન ૧૩૮૩૫ જ્ઞાન
જ્ઞા ! (ઉપરની વાતમાં) વિકલ્પ થાય ત્યાં “જ્ઞાન” (ઉપયોગની વાત) પૃ.૦૮૩ ૧૩૮૩૬ અવગાઢપણે ખૂબ ગાઢ રીતે ૧૩૮૩૭ શૂન્યવાદ બૌદ્ધ ધર્મનો એક ફાંટો, કાંઈ નથી એમ માનનાર ૧૩૮૩૮ કટકા ટુકડા, કકડા, ખંડિત ભાગ ૧૩૮૩૯ રૂપિયાના બે અર્ધી ચલણી નાણું - રૂપિયો, તેના ૨ ભાગ= અરધા અરધા, ૮-૮ આની ૧૩૮૪૦
રોકાવું, રાહ જોવી, ક્ષમવું, થમવું, થોભવું ૧૩૮૪૧ આયતન કોઇપણ પદાર્થનું સ્થળ, પાત્ર ૧૩૮૪ર કૂિટસ્થ અચળ, નખસી શકે એવો, સ્થિર, નિર્વિકાર કૂટ=લુહારની એરણની જેમ ૧૩૮૪૩ તટસ્થ કાંઠે, કિનારે રહેલું, નિષ્પક્ષ, નિરપેક્ષ, પક્ષપાતરહિત ૧૩૮૪૪ મધ્યસ્થ વચમાં વચ્ચે આવેલું, તટસ્થ, બન્ને પક્ષનું સમાધાન કરનાર ૨૦.
તા.૨૪-૯-૧૯૦૦ ૧૩૮૪૫ ચયાપચય વિા ૩૫+વા જવુંજવું પણ પ્રસંગવશાત્ આવવું જવું, ગમનાગમન. શ્વાસોચ્છવાસ
વગેરે સૂથમ ક્રિયાને લાગુ પડે, મનુષ્યને નહીં ૧૩૮૪૬ ચયવિચય જવું આવવું ૧૩૮૪૭ “શસ્ત્રપરિજ્ઞા' શ્રી આચારાંગ સૂત્રના ૧લા શ્રુતસ્કંધનું ૧લું અધ્યયન, આત્માને પરમાત્મા
અધ્યયન બનવામાં જે શસ્ત્ર-બાધારૂપ હોય તેને ચારેબાજુથી પૂર્ણતઃ જાણવું ૨૮
તા.૨૯-૯-૧૯૦૦ ૧૩૮૪૮ સાધુ સાધુ / સામાન્યપણે ગૃહવાસ ત્યાગી, મૂળ ગુણના ધારક ૧૩૮૪૯
યમ્ | ધ્યાનમાં સ્થિર થઈ શ્રેણિ માંડનાર ૧૩૮૫૦
મુના જેને અવધિ, મન:પર્યવ તથા કેવળજ્ઞાન હોય તે ૧૩૮૫૧ ઋષિ
8 ! બહુ ઋદ્ધિધારી હોય તે ૧૩૮૫ર રાજર્ષિ પહેલાં રાજા અને પછી ઋષિ થયેલા વિવિધ રૂપ-અક્ષણ મહાલય લબ્ધિવાળા ૧૩૮૫૩ બ્રહ્મર્ષિ અક્ષણ મહાનસ, ઋદ્ધિવાળા, બુદ્ધિ અને ઔષધિલબ્ધિવાળા ઋષિ ૧૩૮૫૪ દેવર્ષિ આકાશગામી ઋદ્ધિધારી મુનિદેવ ૧૩૮૫૫ પરમર્ષિ કેવળજ્ઞાની, પરમ ઋષિ, અરિહંત ભગવાન
તા.૬-૮-૧૯૦૦ ૧૩૮૫૬ અભવ્ય જીવ જે જીવ ઉત્કટ રસે પરિણમે, તેથી કર્મો બાંધ્યા કરે, તેથી મોક્ષ ન પામે તે ૧૩૮પ૭ ઉત્કટ
ટર્ વિષમ; મત્ત, મદમાતા; તીવ્ર, ઉગ્ર, પ્રબળ; ઉભડક શ્રેષ્ઠ
૨૯
For Private & Personal use only
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૦૮ ::
૧૩૮૫૮
ભવ્ય જીવ
૧૩૮૫૯
વળાંક
૧૩૮૬૦ મોક્ષ
૧૩૮૬૧ અમોક્ષ
૧૩૮૬૨ ભજના
૧૩૮૬૩ પંચક
30
कम्मदव्वेहिं
समं
संजोगो
પૃ.૮૪
૧૩૮૬૪
૧૩૮૬૫
૧૩૮૬૬
૧૩૮૬૭ हो
૧૩૮૬૮ जो
૧૩૮૬૯ उ
૧૩૮૭૦
૧૩૮૭૧ सो
૧૩૮૭૨
૧૩૮૭૩
૧૩૮૭૪
૧૩૮૭૫
૧૩૮૭૬ भवे
૧૩૮૭૭ मुक्खो
૧૩૮૭૮
૧૩૮૭૯
૧૩૮૮૦
૧૩૮૮૧
૧૩૮૮૨ ૧૩૮૮૩
૧૩૮૮૪
પૃ.૮૫
૧૩૮૮૫
जीवस्स
बन्धो
नायव्वो
तस्स
विओगा
અનુભાગબંધ
કુલડી
‘ચાર્વાક’
ચોઠાણિયો રસ
પ્રશસ્ત રાગ
અપ્રશસ્ત રાગ
પ્રાકૃતજન્ય
૧૩૮૮૬ મતલબ
૧૩૮૮૭
૧૩૮૮૮
ઉપલક આવિર્ભાવ
જે જીવનું વીર્ય શાંતરસે પરિણમે, તેથી નવો કર્મબંધ ન થતાં મોક્ષ થાય તે વૃત્તિ, વલણ
આત્માની પરમ શાંત દશા
આત્માની ઉત્કટ દશા
અંશે; હોય વા ન હોય
છેતરનાર (મન-વચન-કાયાએ)
તા.૧૮-૮-૧૯૦૦
કર્મદ્રવ્યની-પુદ્દગલ દ્રવ્યની
સારી રીતે સંબંધ થવો
સંયોગ
થવો, થાય છે
જે
નક્કી, નિશ્ચય
જીવનો
તે
બંધ
જ્ઞાતવ્ય, જાણવા યોગ્ય
તેનો
વિયોગ
લજ્જાયમાનપણે લજ્જા-શરમ સહિત, મર્યાદાપૂર્વક, લજવાતા તાત્પર્ય, ઉદ્દેશ, સાર
છે, હોય છે; ભવથી
મોક્ષ (શ્રી આચારાંગ સૂત્ર, અધ્યયન ૭, નિર્યુક્તિ ગાથા ૨૬૦) ૨સબંધ, બંધાતાં કર્મોની તીવ્રતા-મંદતા નક્કી થાય તે માટીનો મોટો વાડકો કે તેથી મોટું પાત્ર
આત્માના હોવાપણા વિષે જેને શંકા પડે તે ચાર્વાક-લોકાયત દર્શન વર્ગણાનો સમૂહ તે સ્પર્ધક. સ્પર્ધકો તીવ્ર-મંદ રસના ભેદે ૪ પ્રકારે. સ્વાભાવિક જેવો હોય તેવો ને તેવો રસ તે એકસ્થાનક-એકઠાણિયો-મંદ. ૨ ભાગ ઉકાળતાં ૧ ભાગ બાકી રહે તે દ્વિસ્થાનક-બેઠાણિયો-તી. ૩ ભાગ ઉકાળતાં ૧ ભાગ બાકી રહે તે ત્રિસ્થાનક-ત્રણ ઠાણિયો-તીવ્રતર અને ૪ ભાગ ઉકાળતાં ૧ ભાગ બાકી રહે તે ચતુઃસ્થાનક-ચોઠાણિયો-તીવ્રતમ ૨સ
કષાયનો જ ભેદ, શુભ રાગ
કષાયનો જ ભેદ, અશુભ રાગ
લોકમાં કહેવાતું વાક્ય, જ્ઞાનીનું વાક્ય નહીં
ઉપરછલ્લી, અદ્ધર, ઉપર-ટપકે, ચોપડામાં નોંધ્યા સિવાય ઞવિ+જ્જૂ । જન્મ, પ્રકટીકરણ, પ્રગટ
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૦૯ ::
૧૩૮૮૯ ચમત્કાર અભુત કામ કરી બતાવવું, પ્રકાશનો ઝબકાર ૧૩૮૯૦ ઉલ્લાસમાન ૩ત્તમ્ | વીર્ય પ્રકાશિત-આનંદિત-હર્ષિત-ઉલ્લાસિત શક્તિ-બળ ૧૩૮૯૧ અસામર્થ્યવાનપણું અશક્તતા, અશક્તિમાનતા, નિર્બળતા, દુર્બળતા, અશક્તિ ૧૩૮૯૨ નાખુદા નાવિક, કપ્તાન, ટંડેલ ૧૩૮૯૩ મરડી ના તરફ વળીને જવું કે આવવું, વાંકા વર્તન-વંકાઈને, વળ ચડાવીને ૧૩૮૯૪ ટાણે
સમયે, પ્રસંગે ૧૩૮૯૫ સેળભેળ ભેળસેળ, મિશ્ર, ભેળાં, ખીચડો ૧૩૮૯૬ લાભાંતરાય કર્મના ઉદય અંતરાય કર્મની એક પ્રકૃતિ, છતી સામગ્રીનો લાભ ન લઈ શકે તેવો ૧૩૮૯૭ ચૂકવી દેવાથી ભરપાઈ કરવાથી ૧૩૮૯૮ હર્ષાયમાનપણે ન્ હર્ષથી, ખુશીથી, પ્રફુલ્લિતપણે, પ્રસન્નતાથી, આનંદથી ૧૩૮૯ ઈંદ્રાદિ રૂદ્ દેવલોકના ઈંદ્ર વગેરે ૧૩૯0 વેદોદય વિલ્વે દનો ઉદય, સ્ત્રી-પુરુષ-નપુંસક વેદનો ઉદય, સ્ત્રીને પુરુષ, પુરુષને સ્ત્રી,
નપસુકને સ્ત્રી-પુરુષ બન્ને ભોગવવાની ઇચ્છા તે વેદ ૧૩૯૦૧ કરણાનુયોગ કર્મગ્રંથ', પંચસંગ્રહ', ગોમ્મસાર કર્મકાંડ', “કમ્મપડિ' જેવાં શાસ્ત્ર
બીજા
હાથનોંધ ૧ (વિ.સં.૧૯૪૬) પૃ.૭૮૯ ૧૩૯૦૨ પ્રત્યેકે પ્રત્યેક પદાર્થનો એક એક પદાર્થનો ૧૩૯૦૩ અત્યંત વિવેક અતિશય; આજીવન; બહુ બળવાન વિવેક ૧૩૯૦૪ વિવેક
વિ+વિન્ા છૂટું પાડવું, વિશેષપણે વહેંચી લેવું ૧૩૯૦પ વ્યાવૃત્ત વિ+આ+વૃત્ | અલગ, જુદો; પાછો વાળવો ૧૩૯૦૬ નિગ્રંથ વિતરાગ, સદ્ગુરુ, બાહ્ય અને આત્યંતર ગ્રંથિ રહિત ૧૩૯૦૭ અન્ય ૧૩૯૦૮ પ્રતિભાસવું પ્રતિમા ના સ્વરૂપની છાયા પડી છે એવો ભ્રામક ખ્યાલ-આભાસ થવો ૧૩૯૦૯ લક્ષગત લક્ષમાં આવતું ૧૩૯૧૦ તાદામ્યવત્ તદાત્મક ન હોવા છતાં એવો (થતો આભાસ, અસત્યમાં સત્યની ભ્રાંતિ) ૧૩૯૧૧ અધ્યાસે
ધ+માન્ | અધ્યારોપે, ભ્રાંતિમય પ્રતીતિથી, મિથ્યા આરોપણથી પૃ.૭૯૦ ૧૩૯૧૨ સંશય શંકા, અંદેશો, વહેમ, સંદેહ, દહેશત ૧૩૯૧૩ ત્રિકાળ ત્રણે કાળ, ભૂત-ભવિષ્ય અને વર્તમાનકાળ ૧૩૯૧૪ નિવૃત્તિ નિવર્તન, વિરામ, પરવારી જવું ૧૩૯૧૫ નિસંશય ચોક્કસ, શંકારહિત પૃ.૭૯૧ ૧૩૯૧૬ વ્યાપકપણું (જીવનું) વિ+આI સર્વ સ્થળે ફેલાઇને રહેલું, સર્વત્ર વ્યાપી જતું, વિશાળતા ૧૩૯૧૭ પરિણામપણું (જીવનું) પરિ+મ્ | પરિણામ પામ્યા કરવું, પરિણમન થયા કરવું
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૧૦ :: ૧૩૯૧૮ કર્મસંબંધ (જીવનું) સ+વન્ધા કર્મ સાથેનો બંધ ૧૩૯૧૯ મોક્ષક્ષેત્ર (જીવનું) મુન્દ્ર+ક્ષેત્ર . મોક્ષનું ક્ષેત્ર, સિદ્ધશિલા ૧૩૯૨૦ સામાન્ય વિશેષાત્મકતા સામાન્યપણું અને વિશેષપણું, સામાન્ય ગુણ અને વિશેષ ગુણ ૧૩૯૨૧ લોકાલોકજ્ઞાયકપણું લોક અને અલોક વિષયક જાણપણું ૧૩૯૨૨ પૂર્વાપર અવિરોધથી આગળ-પાછળ વિરોધ ન આવે એવી રીતે ૧૩૯૨૩ દર્શન
[ | તત્ત્વજ્ઞાનની વિચારણાનું તે તે શાસ્ત્ર ૧૩૯૨૪ સંપ્રદાય સમ્++ા ગુરુપરંપરાથી ચાલ્યા આવતા ઉપદેશનો માર્ગ, પંથ, આમ્નાય ૧૩૯૨૫ મત
ધાર્મિક પંથ ૧૩૯૨૬ જુદે જુદે સ્વરૂપે ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપે
સહજ ૧૩૯૨૭
સાથે જન્મેલું, સ્વાભાવિક, સહેલાઈથી ૧૩૯૨૮
તે જ પુરુષ પરમકૃપાળુદેવ પોતે જ ૧૩૯૨૯ અંતરંગમાં અંદર, માં ૧૩૯૩)
પૂરેપૂરો, સમાપ્તિનો (ભવસમાપ્તિ) ૧૩૯૩૧ પરમ મુમુક્ષુ ઉત્તમ, અનિર્વાચ્ય, સર્વોત્કૃષ્ટ ૧૩૯૩ર છેલ્લા માર્ગનો છેવટના માર્ગનો, મોક્ષના માર્ગનો ૧૩૯૩૩ જિજ્ઞાસુ જ્ઞા+તન+ડા જાણવાની ઇચ્છા કરનાર, મુમુક્ષુ, મોક્ષનો અભિલાષી ૧૩૯૩૪ આવરણો અંતરાયો, વિદનો, અડચણો, આચ્છાદનો ૧૩૯૩પ વસ્તુભાવ આત્મભાવ ૧૩૯૩૬ વિધિ
વ્યવસ્થા, નિયમ, પદ્ધતિ, શાસ્ત્રાજ્ઞા, સંસ્કાર ૧૩૯૩૭ કાળનો ક્ષયોપશમી મતિજ્ઞાનનો ૧લો પ્રકાર તે અવગ્રહ. અવગ્રહ શક્તિને પણ આવરણ હોય છે. પુરુષ તે જેટલા પ્રમાણમાં ઘટે-ક્ષય થાય તેટલા પ્રમાણમાં જ્ઞાન-દર્શન શક્તિનો ઉઘાડ
થાય, આવિર્ભાવ થાય તેને તે જ્ઞાનનો ક્ષયોપશમ કહેવાય છે. તેનો ઉત્કૃષ્ટમાં
ઉત્કૃષ્ટ ક્ષયોપશમ ધરાવનાર વિરલ પુરુષ આત્મા તે પરમકૃપાળુદેવ. ૧૩૯૩૮ એક વિષય વિના એક પરમાર્થ વિષય વિના, એક આત્મા વિના ૧૩૯૩૯ તીણ ઉપયોગ વિન, ૩૫પુના પોલાદી-દૃઢ; શીધ્ર; ઉગ્ર; ઉત્સાહવાળો; સૂઝવાળો; અણીદાર
ધારદાર; સૂક્ષ્મતાવાળો પૃ.૭૯૨ ૧૩૯૪૦ સ્વભુવનમાં પોતાની દુનિયામાં, આત્મજગતમાં ૧૩૯૪૧ સંગ્રહસ્થાન જૂની અને જોતાં અજાયબી થાય તેવી વસ્તુઓ લોકોને જોવા માટે જ્યાં
વ્યવસ્થિત રીતે એકઠી કરી રાખવામાં આવે તે જગ્યા ૧૩૯૪ર નેપથ્ય રંગમંચ ઉપરનો પડદો ૧૩૯૪૩ કંપ
ધ્રુજારી, સ્પંદન, આંદોલન ૧૩૯૪૪ થરથરાટ થરથરવું, કમકમાટ, ભય, ડર ૧૩૯૪૫ પરાધીનપણું પરતંત્રતા, પરવશતા ૧૩૯૪૬ ખેદ ખિન્નતા, અફસોસ, સંતાપ, અપ્રસન્નતા, અફસોસ ૧૩૯૪૭ સમ્યફ સાચું, જેમ છે તેમ, સારું
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૧૧ ::
કાંકરા
૧૩૯૪૮ ચક્રવર્યાદિક ચક્રવર્તી આદિક-વગેરે ૧૩૯૪૯ ભયના પર્યાયથી ભયના ચકરાવાથી, ભયના ક્રમથી, ભયની અવસ્થાથી ૧૩૯૫૦ ગળી જતો હતો ગળે ઉતારી જતો હતો, ખાઈ જતો હતો, અંદર જતો હતો ૧૩૯૫૧ હાડમાંસ હાડકાં અને માંસવાળું શરીર, દેહાભિમાન, બાહ્ય દેખાવ ૧૩૯૫૨
ર | પથ્થરના અણઘડ નાના ટુકડા ૧૩૯૫૩ ઉપાસક ૩૫+૩માન્ ભક્તિ-સેવા-પૂજા-આરાધનાથી ઉપાસના કરનારા ૧૩૯૫૪ વાર
વરમ્ ! ઠીક, સારું, ભલે, હા, હા જી. ૧૩૯પપ ભવ્યતા ભવ્યપણું, રોનક, ભપકો, પ્રબળ ગૌરવ-પ્રતિભા; ભવિષ્યમાં ૧૩૯૫૬ ચવીને
મરીને, દેહ છોડીને ૧૩૯૫૭ બીભત્સ વરવાં, ભૂંડાં, જોતાં ચીતરી ચડે કે ત્રાસ થાય તેવા અને લોહી-માંસ-પરુ
વગેરેના સ્વરૂપમાં રહેલાં ૧૩૯૫૮ સમ્યફદૃષ્ટિ નામની દેવી વસી હતી (તે ઈદ્ર) સમ્યક્દૃષ્ટિ હતો ૧૩૯૫૯ વિશ્રાંતિ વિસામો, આરામ ૧૩૯૬૦ અવ્યક્ત અપ્રગટ, વ્યક્ત ન થાય તેવાં
૧૩૯૬૧ આમંત્રણ સંબોધન; નોતરું, નિમંત્રણ, ઇજન ૧૩૯૬૨ સન્માન આદર, સત્કાર, માન ૧૩૯૬૩ સિદ્ધ
એકાત્મભાવી, અનન્ય આત્મારૂપ, સર્વાત્મભાવી ૧૩૯૬૪ અનામંત્રણ સંબોધન-નિમંત્રણ ન હોય તે ૧૩૯૬૫ સંબંધ નિસ્બત ૧૩૯૬૬
સંપૂર્ણ ૧૩૯૬૭ સ્વરૂપસુખમાં પોતાના-આત્માના આકારમાં, આત્માનાં સૌંદર્ય-અનંતશ્રી-અનંત ચતુષ્ટયમાં ૧૩૯૬૮ વિરાજમાન ઈવ+રાના શોભાયમાન ૧૩૯૬૯ સચ્ચિદાનંદ સિદ્ધિ અસ્તિત્વ-જ્ઞાન-આનંદની સિદ્ધિ-પ્રાપ્તિ ૧૩૯૭૦ ક્રમ બ્રમ ક્રમ કે બ્રમ (ક્રમે કરીને નહીં પણ તુરત જ) ૧૩૯૭૧ પદયુક્ત પદવાળા, પદવીધારી ૧૩૯૭૨ વૃદ્ધ પુરુષે ધર્માત્મા, ધર્મવૃદ્ધ ૧૩૯૭૩ ૪-૫-૬-૭-૮-૯-૧૦-૧૨ અંકવાળા મનુષ્યો ચોથ, પાંચમે, છઠે, સાતમે, આઠમે, નવમે,
દસમે, બારમે ગુણસ્થાનકે રહેલા (મુખ્યત્વે) મનુષ્યો, સમ્યકષ્ટિ જીવો ૧૩૯૭૪ “જ'થી
ચોથે ગુણસ્થાનકેથી, સમ્યફદર્શન થયું તે ગુણઠાણેથી ૧૩૯૭પ અંતરાય હરકત, બાધા, અડચણ, નડતર, મુશ્કેલી ૧૩૯૭૬ તત્પર થાય એટલે થયું તૈયાર થાય એટલે થયું, પત્યું, બન્યું, શક્ય બન્યું ૫.૭૯૪ ૧૩૯૭૭ પ’ના અંકવાળો પાંચમા ગુણસ્થાનકે રહેલો ૧૩૯૭૮ “૬' સર્વ પ્રકારે છઠ્ઠા ગુણસ્થાનકે રહેલા બધી રીતે ૧૩૯૭૯ ૧૭” અપ્રમત્ત પ્રયત્ની ૭મા ગુણસ્થાનકે રહેલા, અપ્રમત્ત દશામાં રહેવાનો જ પ્રયત્ન કરનારા ૧૩૯૮૦ ‘૮-૯-૧૦ ૮-૯-૧૦મે ગુણસ્થાનકે રહેલા ક્રમે ક્રમે ઉજ્જવળ, શુદ્ધ આત્માઓ
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૧૨ :: ૧૩૯૮૧ “૧૧' અંકવાળા ૧૧મે ગુણસ્થાનકે રહેલા-આવેલા ૧૩૯૮૨ પતિત પડી જાય છે, પદભ્રષ્ટ થાય છે ૧૩૯૮૩ બારમે જ હું-હમણાં હું ૧૨મે ક્ષીણમોહ ગુણસ્થાનકે હમણાં જ હું ૧૩૯૮૪ “૧૩-૧૪' ૧૩-૧૪મું ગુણસ્થાનક ૧૩૯૮૫ “૧૩' ૧૩મું સયોગી કેવળી ગુણસ્થાનક ૧૩૯૮૬ યત્કિંચિત્ર જરાક, જેટલું કાંઈક ૧૩૯૮૭ પૂ૦૦ પૂર્વકર્મ ૧૩૯૮૮ કારણ નથી અર્થ-મતલબ-હેતુ નથી, કાર્યની ઉત્પત્તિનું મૂળ, કાર્યની ઉત્પાદક સામગ્રી ૧૩૯૮૯ ચઢતી લહરીઓ લહેરો ૧૩૯૯૦ મનોગત મનમાં રહેલા ભાવ ૧૩૯૯૧ ઊઠીને ભળી ગયો તે સમુદાયમાં જોડાઈ ગયો ૧૩૯૯૨ સ્વવિચારભુવન પોતાના આત્માના વિચારની દુનિયા-લોક-સૃષ્ટિ ૧૩૯૯૩ દ્વાર પ્રથમ દરવાજો ૧લો-મુખ્ય ૧૩૯૯૪ કાયાનું નિયમિતપણે આહાર, વિહાર ને નિહારની નિયમિતતા ૧૩૯૯૫ વચનનું સ્યાદ્વાદપણું અપેક્ષાપૂર્વક વચન ઉચ્ચારણ ૧૩૯૯૬ મનનું ઔદાસીન્યપણું મનની ઉદાસીનતા ૧૩૯૯૭ આત્માનું મુક્તપણે આત્માની મુક્તતા, મુક્તિ, મોક્ષ, સિદ્ધિ, આઝાદી, સ્વાતંત્ર્ય
આત્મસાધન ૧૩૯૯૮ આત્મસાધન આત્માના ઉદ્ધાર માટેની કાર્યપ્રક્રિયા ૧૩૯૯૯ દ્રવ્ય
ભૌતિક-મૂર્ત કે અમૂર્ત પદાર્થ ૧૪) ક્ષેત્ર
દેહથી, કાર્યપ્રદેશ ૧૪૦૧ કાળ
સમયનાં માપ ૧૪૦૨ ભાવ
સ્વત્વ સ્વપર્યાયપરિણામી પોતાના પર્યાયમાં પરિણમતો ૧૪૦૪ સમયાત્મક સમયે સમયે ૧૪૫ નિર્વિકલ્પ કોઇપણ જાતના વિકલ્પ વિનાનું, જ્ઞાતા-જોય વગેરેના ભેદ વિનાનું, નિરપેક્ષ ૧૪O° દ્રષ્ટા
જોનાર, આત્મદર્શન કરનાર પૃ.૭૯૫
ઈદ્રિયસંક્ષેપતા ઈદ્રિયના વિષયોમાં વૃત્તિ સંક્ષેપવી-ટૂંકાવવી ૧૪૦૮ ઈદ્રિયસ્થિરતા ઈદ્રિયોને સ્થિર રાખવી, ચળવિચળતા ન કરવી-હોવી ૧૪CO૯ આસનસ્થિરતા આસનની સ્થિરતા કરવી-હોવી ૧૪૦૧૦ સઉપયોગ યથાસૂત્ર પ્રવૃત્તિ ઉપયોગપૂર્વક શાસ્ત્રમાં કહ્યા મુજબ પ્રવૃત્તિ હોવી-કરવી ૧૪૦૧૧ મૌનતા ગુના ન બોલવું, ચૂપ રહેવું, બાહ્ય અને અંતર્વાચાનો ત્યાગ ૧૪૦૧૨ વચનસંક્ષેપ વચનમાં ટૂંકાણ, લાઘવ, સારરૂપ બોલવું ૧૪૦૧૩ વચનગુણાતિશયતા વચનમાં ગુણાતિશયતા, ચમત્કારિક ગુણવાળી વાણી ૧૪૦૧૪ મનઃસંક્ષેપતા મન (સંકલ્પ-વિકલ્પ)ને સંક્ષેપવા, ઓછામાં ઓછા કરવા ૧૪૦૧૫ આત્મચિંતનતા આત્માનું ચિંતન કરવું
For Private & Personal use only
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: પ૧૩ ::
૧૪૦૧૬ મન સ્થિરતા મનની (ઉપયોગની) સ્થિરતા રાખવી ૧૪૦૧૭ સંયમિત દેહ કાબૂ-અંકુશ-નિયમનવાળી કાયા ૧૪૦૧૮ નિવૃત્તિક્ષેત્રે સ્થિતિ-વિહાર સંસારની ઉપાધિથી દૂર એકાંતવાસમાં રહેવાય તેવી નિવૃત્તિની
જગ્યા-આશ્રમ-ગુફામાં રહેવું, ફરવું, વિચરવું ૧૪૦૧૯ યથાસૂત્ર કાળ શાસ્ત્રોક્ત સમય-આગમમાં કહેલા સમય મુજબ ૧૪૦૨૦ યથાસૂત્ર નિવૃત્તિસાધનવિચાર શાસ્ત્રમાં કહ્યા મુજબ નિવૃત્તિના સાધનનો વિચાર ૧૪૦૨૧ વાટે
રસ્તે, રાહે ૧૪૦૨૨
મોક્ષમાર્ગ ૧૪૦૨૩ ચાતું મુદ્રા સ્વરૂપસ્થિત આત્મા, સ્વરૂપસ્થિત આત્માએ કહેલી શિક્ષા-શિખામણ ૧૪૦૨૪ લક્ષણા લક્ષ્યાર્થનો બોધ કરાવનાર શબ્દની શક્તિ, જ્યાં શબ્દનો વાચ્ય કે મુખ્ય અર્થ
લાગુ ન પડે ત્યાં શબ્દનો પરંપરા સંબંધ જોઈ અર્થ કરવો તે ૩ પ્રકારે - જહતી,
અજહતી અને જહતી-અજહતી લક્ષણા ૧૪૦૨૫ લક્ષ
નિશાન, લક્ષ્ય, ધ્યાન, ઉદ્દેશ ૧૪૦૨૬
જોયાનું ઝેર, લક્ષનું ઝેર, દૃષ્ટિબિંદુ-અભિપ્રાયનું ઝેર ૧૪૦૨૭ છીએ તે પામીએ અમારી હસ્તી-અસ્તિત્વ છે, અમે આત્મા છીએ તે પામીએ-અનુભવીએ.
૫.૭૯૬
૧૪૦૨૮ જેના સંગમાં રહ્યું છે તે સંગની જે પુરુષના સંગમાં રહ્યું છે તે સત્સમાગમની ૧૪૦૨૯ વિકરાળ કાળ વિ+રાત | ખૂબ ભયાનક, ઘણો ભીષણ, અતિ બિહામણો સમય ૧૪૦૩૦ વિકરાળ કર્મ ભયંકર કર્મ ૧૪૦૩૧ વિકરાળ આત્મા અતિ કરાળ (કષાયી) આત્મા ૧૪૦૩૨ ખચીત ચોક્કસ, જરૂર, અવશ્ય, નક્કી, અચૂક ૧૪૦૩૩ સહજ સહજ સ્વાભાવિક રીતે, સહેલાઇથી ૧૪૦૩૪ લખી વાળ્યું છે લખી નાખ્યું છે; લેણું જતું કર્યું છે ૧૪૩પ મારગ માર્ગ, રસ્તો ૧૪૦૩૬ સાચા
સાચો, સત્ય, સતુનો ૧૪૦૩૭ મિલ ગયા મળી ગયો ૧૪૩૮ છટ ગયે
છુટું છૂટી ગયા, વછૂટી ગયા, અલગ થયા, બંધનમુક્ત થયા ૧૪૦૩૯ સંદેહ
શંકા, ભ્રાંતિ ૧૪૦૪૦ હોતા
હતું ૧૪૦૪૧ સો તો
તે તો ૧૪૦૪૨ જલ ગયા જલી ગયું, બળી ગયું ૧૪૦૪૩ ભિન્ન કિયા જુદો કર્યો, જુદો અનુભવ્યો ૧૪૦૪૪ નિજ દેહ આત્માને દેહથી, આત્મા અને શરીર ૧૪૦૪૫ સમજી સમજી લે, સમજણ (સ્વરૂપની) કરી લે ૧૪૦૪૬ પિછે સબ સરલ હૈ (સમજણ) પછી બધું સરળ છે ૧૪૦૪૭ બિનૂ સમજ મુશકીલ સમજ વિના મુશ્કેલ (માર્ગની પ્રાપ્તિ) ૧૪૦૪૮ મુશકીલી મુશ્કેલી
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૧૪ :: ૧૪૦૪૯ ક્યા કહું શું કહ્યું? કેટલી હદ સુધીની છે? તે કહેવાય તેમ નથી, અપાર છે ૧૪૦૫) ખોજ
શોધ, ગોત, તપાસ કરી ૧૪૦૫૧ પિંડ
દેહ (માં શાશ્વત દેહની) ૧૪૦૫૨ બ્રહ્માંડકા સમસ્ત સૃષ્ટિનું (જ્ઞાનનું) ૧૪૦૫૩ પત્તા
જ્ઞાન, ઠેકાણું ૧૪૦૫૪ લગ જાય મળી જાય, પ્રાપ્ત થાય ૧૪૦૫૫ યેહિ
આ ૧૦પ૬ બ્રહ્માંડી વાસના જગતની માયામાં પ્રીતિ, માયિક સુખની વાંચ્છા-વાસના ૧૪૦૫૭ જબ જાવે તબ જ્યારે જાય ત્યારે
આપ આપકું ભૂલી ગયા આત્મા આત્માને, પોતે પોતાને-પોતાનાં સ્વરૂપને ભૂલી ગયો ૧૪૦૫૯ ઇનમેં ક્યાં અંધેર એના જેવું બીજું અંધેર-અંધારું-આશ્ચર્યજનક આપત્તિ કઈ? ૧૪૦૬૦ સમર સમર સ્મરી સ્મરીને, યાદ કરી કરીને, સ્મરણ કરતાં કરતાં ૧૪૦૬૧ અબ ૧૪૬૨ હસત હૈ (મૂર્ખાઈ-અજ્ઞાન પર) હસવું આવે છે ૧૪૨૬૩ નહિ ભૂલેંગે ફેર ફરીથી એ ભૂલ નહીં થાય ૧૪૨૬૪ જહાં-તહાં જ્યાં ત્યાં ૧૪0૬૫ કલપના મનના સંકલ્પવિકલ્પો ૧૪૦૬૬ જલપના મનમાં કાંઇ બોલવા રૂપ સૂક્ષ્મ પ્રકારોની પ્રવૃત્તિ ૧૪૦૬૭ દુઃખ છાંઇ દુઃખની છાંય, છાયા છવાઈને રહે છે ૧૪૦૬૮ મિટે ૧૪૦૬૯ તબ ૧૪૦૭૦ વસ્તુ તીન પાઈ આત્મવસ્તુની પ્રાપ્તિ, રત્નત્રય (સમ્યક્દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર)ની પ્રાપ્તિ ૧૪૦૭૧ ક્યા ઇચ્છતા હવે હવે શું જોઇએ છે? શાની ઈચ્છા કરે છે? ૧૪૦૭૨ હૈ ઇચ્છા દુઃખ મૂલ ઈચ્છા દુઃખનું મૂળ છે ૧૪૦૭૩
જ્યારે ૧૪૦૭૪ ઐસી
આવી ૧૪૦૭૫ કહાંસે
ક્યાંથી ૧૪૦૭૬ મતિ
મતિ, માન્યતા ૧૪૦૭૭ ભઇ
થઇ, બની ૧૪૦૭૮ આપ આપ હૈ નાહીં પોતે આત્મા છે છતાં જાણે પોતે આત્મા જ નથી! ૧૪૦૭૯ આપનર્ક જબ ભૂલ ગયે પોતે પોતાને આત્માને તો ભૂલી જ ગયો ૧૪૦૮૦ અવર કહાં સે લાઈ અવર એટલે બીજું. દેહાદિ અન્યને (પોતાના માનવાનું) ક્યાંથી લાવ્યો? ૧૪૦૮૧ આપ મિલન પોતાનાં સ્વરૂપની સાક્ષાત્ પ્રાપ્તિ (આત્માનું આત્મા સાથે મિલન) ૧૪૦૮૨ નય બાપકો નયના બાપ=અંશના પિતા, પ્રમાણ, જ્ઞાન ૧૪૦૮૩ ઝંખાશ ઝાંખો-આછો પ્રકાશ ૧૪૦૮૪ મંત્રીએ પ્રધાને, અમાત્ય, સચિવે ૧૪૦૮૫ ઉપકત કરશો આભારી કરશો
ત્યારે
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૦૮૬
હોત
૧૪૦૮૭
આસવા
૧૪૦૮૮
પરિસવા
૧૪૦૮૯ દૃષ્ટિકી ભૂલ ગત ઐહિ
૧૪૦૯૦
૧૪૦૯૧ રચના
૧૪૦૯૨
૧૪૦૯૩ તિનુ કાલ
૧૪૦૯૪
૧૪૦૯૫
પરમોત્તમ
પૃ.૯૭
૧૪૦૯૬ કટે
૧૪૦૯૭ જાન્યો
૧૪૦૯૮ નિજરૂપકો સબ લોક
૧૪૦૯૯
૧૪૧૦૦
ફોક
૧૪૧૦૧ જિનમેં ભાવ
૧૪૧૦૨
બિનુ
૧૪૧૦૩ કબૂ
૧૪૧૦૪
૧૪૧૦૫
૧૪૧૦૬ નિહચેસેં
૧૪૧૦૭ વિભંગ
ઇનમેં સબ મત રહત કરતેં નિજ સંભાલ
દુઃખદાવ વ્યવહારસેં
૧૪૧૦૮ ચોબાજુ ૧૪૧૦૯ નિવૃત્ત ભૂમિકા
૧૪૧૧૦ વૃથા ૧૪૧૧૧ મૂર્છા
૧૪૧૧૨
સંત
૧૪૧૧૩
સંતપણું
પ્રકાશભુવન
૧૪૧૧૪
વળો
૧૪૧૧૫ રૂપક
૧૪૧૧૬
વિભંગ ૧૪૧૧૭ ઘટતો
૧૪૧૧૮ મા
૧૪૧૧૯
હોય છે, થાય છે
આસવ, કર્મનું આગમન, આવવાનું કારણ પરિસવ, કર્મનું પાછા જવાનું કારણ, સંવર-નિર્જરા અંતરાત્મ દૃષ્ટિની બદલે બાહ્ય દૃષ્ટિ છે તે ભૂલ એ જ ગત
યથાર્થ વક્તા
વ્યવસ્થા, ગોઠવણ સર્વોત્તમ
ત્રણે કાળ, ત્રિકાળ
હૈ . એમાં (વીતરાગ દર્શનમાં) બધાં દર્શન-મત રહેલા છે, આવી જાય છે પોતાના મત-દર્શનની સંભાળ પ્રરૂપણા કરતાં છતાં
કપાય
જાણ્યો
સ્વસ્વરૂપને
સમસ્ત લોકાલોક
વ્યર્થ, નિષ્ફળ, ફોગટ
જિન (ભગવાન) પ્રત્યે ભાવ-પ્રેમ-ઉલ્લાસ
વિના, વગર
કદી, કદાપિ
સંસાર પરિભ્રમણનો પ્રસંગ
વ્યવહાર નયથી
નિશ્ચયથી, નિશ્ચય નયથી
મિથ્યાજ્ઞાન, અજ્ઞાન
:: ૫૧૫ ::
ચારે તરફ, ચારે બાજુ, બધી બાજુ, આસપાસ બધે
નિરાંત, ફુરસદ, નિવૃત્તિક્ષેત્ર, એકાંતવાસ
નકામું, નિરર્થક, મિથ્યા, ફોગટ
મૂર્ચ્છના, બેશુદ્ધિ
સત્ જેને પ્રાપ્ત છે તે, સાધુ
સત્ન બતાવનાર સણું
વત્ । પાછા ફરો, ઠેકાણે આવો, પલટાઓ
ઉપમેયને ઉપમાન સાથે તેના જેવું કે જુદું બતાવી વર્ણન કર્યું હોય તેવો એક અર્થાલંકાર
અજ્ઞાન, મિથ્યાજ્ઞાન
યોગ્ય
નહીં
આત્માને ઓળંગ્યા વિના-ઉલ્લંઘ્યા વિના-ભૂલ્યા વિના જેમ છે તેમ વદનાર
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૧૬ :: ૧૪૧૨૦ અયથાર્થ અસત્ય, અવાસ્તવિક, ભૂલ ભરેલું, બરાબર ન હોય તેવું ૧૪૧૨૧ નિર્વિકાર મનના વિકાર વિનાના, એકરૂપે રહેનારા, ફેરફાર વિનાના મનવાળા મોક્ષની મુમુક્ષુઓ
ઇચ્છાવાળા પૃ.૯૯૮ ૧૪૧૨૨ અવરાઈ આવરણ પામી ૧૪૧૨૩ કામ
કામભોગ, અબ્રહ્મસેવન ૧૪૧૨૪ બ્રહ્મરસના ભોગી આત્માનંદના, સુધારસના, બ્રહ્માનંદના, આત્માનુભવના રસના ભોક્તા ૧૪૧૨૫ વિરલા યોગી દુર્લભ, અનેરા, અલ્પ, અસામાન્ય યોગી
૨-૨-૩માં ૧૯૫૧ છેલ્લેથી ગણતાં વિ.સં.૧૯૫૧, ત્રીજો માસ–પોષ માસ, ૨=વદ, ૨=બીજ ૧૪૧૨૭ લક્ષ
તૈક્ષ / લાખ ૧૪૧૨૮ મોહમયી મુંબઈ નગરી-શહેર ૧૪૧૨૯ મા.વ. ૧ વર્ષને ૮ માસ (મહિના) ૧૪૧૩) સોપાધિ, ઉપાધિ સહિત ૧૪૧૩૧ અપ્રાપ્યકારી ગ્રાહ્ય વિષયો સાથે સંયુક્ત થઇને ગ્રહણ ન કરનાર - સંયુક્ત ન થઇને ગ્રહણ
કરનાર ૧૪૧૩૨ અગમન ગમન નહીં તે પૃ.૭૯૯ ૧૪૧૩૩ યોગદશામાં ધ્યાનદશામાં, મન-વચન-કાયાના યોગ સાથેની દશામાં ૧૪૧૩૪ ધ્યાન ત્રિકોણાકારે પિરામિડ આકારે અનુક્રમે ૧ થી ૭ વાર શબ્દ લખ્યો છે, ૭ લીટીમાં
લખ્યો છે, મોહનીય કર્મની પ્રકૃતિના ક્ષયાર્થે! કુલ ૨૮ વખત લખ્યો છે, મોહનીય
કર્મની ૨૮ પ્રકૃતિના ક્ષય માટે ! +૮=૧0, એટલું થાય તો બસ! ૧૪૧૩૫ ચિધાતુમય વિર્ધાતુ બ્રહ્મમય, ચેતનાત્મક મૂળ વસ્તુ ૧૪૧૩૬ પરમ શાંત સૌથી વધુ, સર્વોત્કૃષ્ટ શાંત, અનિર્વાથ્યપણે શાંત ૧૪૧૩૭ અડગ ડગે નહીં તેવો, સ્થિર, અચળ ૧૪૧૩૮
+ એક જ બિંદુ પર ચોંટાડેલી નજરવાળો ૧૪૧૩૯ એક સ્વભાવમય પહેલા-મુખ્ય સ્વભાવવાળો, અનન્ય સ્વભાવમય, આત્મસ્વભાવમય ૧૪૧૪) અસંખ્યાત પ્રદેશાત્મક સંખ્યા-ગણત્રીમાં ન આવી શકે એટલા ભાગવાળો, ક્ષેત્રવાળો ૧૪૧૪૧ પુરુષાકાર આત્માકાર, પુરુષના આકારે, જ્ઞાનદર્શનઉપયોગમય આત્મા ૧૪૧૪૨ ચિદાનંદઘન જ્ઞાન સ્વરૂપ અને આનંદ સ્વરૂપ બ્રહ્મ, જ્ઞાન અને આનંદથી પૂર્ણ આત્મા ૧૪૧૪૩ જ્ઞાળવવ
જ્ઞાનાવરણીય ૧૪૧૪૪ દodo દર્શનાવરણીય ૧૪૧૪૫ મો.
મોહનીય ૧૪૧૪૬
અંતરાય ૧૪૧૪૭ પૂર્વનિષ્પન્ન પૂર્વે ઉપાર્જેલા, પૂર્વે નિશ્ચિત થયેલાં ૧૪૧૪૮. સત્તા પ્રાપ્ત કમ્ | પ્ર+આ| I સત્તામાં ઉપસ્થિત, રજૂ થયેલાં ૧૪૧૪૯ ઉદયપ્રાપ્ત ઉદયમાં ઉપસ્થિત, રજૂ થયેલાં ૧૪૧૫૦ ઉદીરણાપ્રાપ્ત ઉદીરણામાં ઉપસ્થિત, રજૂ થયેલાં
એકાગ્ર
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૧૭ ::
૧૪૧૫૧ ના
નામકર્મ ૧૪૧પર ગોળ
ગોત્રકર્મ ૧૪૧૫૩ આo
આવરણ પૃ.૮૦૦ ૧૪૧૫૪
જ્ઞાનની મૂર્તિ, ચૈતન્ય મૂર્તિ ૧૪૧૫૫ સર્વ લોકાલોકભાસક બધા લોક અને અલોકને જાણનાર અને દેખનાર ૧૪૧૫૬ ચમત્કારનું ધામ સમસ્ત સૃષ્ટિ-લોક-અલોક જેમાં અને જેને જણાયછે, દેખાય છે, તે ચમત્કાર
અભૂતતા (નિવાસસ્થાન) જેમાં રહેલો છે તે આત્મા ૧૪૧૫૭ સંયોગી ભાવમાં સંયુક્ત ભાવમાં, સંયોગે કરીને રહેલા ભાવમાં ૧૪૧૫૮ પાંચ અસ્તિકાયરૂપ લોક ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, પગલાસ્તિકાય
ને જીવાસ્તિકાય રૂપ લોક-વિશ્વ-જગત-બ્રહ્માંડ-સૃષ્ટિ ૧૪૧૫૯ સ્પર્શમાન પૃસ્પર્શવાળાં, સ્પર્શવંતા ૧૪૧૬૦ શરીરને વિષે આત્મભાવના શરીર તે આત્મા તેવી ભાવના કરવી ૧૪૧૬૧ પ્રાણમાં શ્વાસ, શ્વાસનો વાયુ પ ઇન્દ્રિય, મન-વચન-કાયા, શ્વાસોચ્છવાસમાં ૧૪૧૬ર ઈદ્રિયોમાં ઈદ્રિયોમાં, ૫ જ્ઞાનેન્દ્રિય અને ૫ કર્મેન્દ્રિયોમાં ૧૪૧૬૩ સંકલ્પવિકલ્પ રૂપ પરિણામમાં મનનાં પરિણામમાં ૧૪૧૬૪ સ્થિર જ્ઞાનમાં સ્થિર-સમ્યક ઉપયોગમાં ૧૪૧૬૫ અન્યાલંબનરહિત સ્થિતિ બીજાં આલંબન-આધાર વિનાની સ્થિતિ, નિરાલંબ દશા, સ્વભાવ દશા ૧૪૧૬૬ પ્રાણ
શ્વાસ, શ્વાસનો વાયુ ૧૪૧૬૭ વાણી વાચા, સૂર, સ્વર, સરસ્વતી ૧૪૧૬૮ સોહં
=, મર=હું. તે પરમાત્મા) હું (આત્મા) છું. ૧૪૧૬૯ અનહદ તેનું ધ્યાન કરવું મર્યાદા બહાર, અતિશય, અસીમ ધ્યાન ધરવું ૧૪૧૭૦ ૨સ
સુધારસ, આત્માનુભૂતિનો રસ, શાંતરસ ૧૪૧૭૧ પ્રવહન પ્રવાહ રૂપે વહેવું, ઉત્કૃષ્ટ રીતે વહેવું વહન કરવું-ઉપાડવું-ઊંચક્યું; વાહન ૧૪૧૭૨ જિનમુદ્રાસૂચક જિનમુદ્રા (કાયોત્સર્ગ) સૂચવે તેવી, સૂચવનાર પૃ.૮૦૧ ૧૪૧૭૩ કેવળ ભૂમિકાનું સહજ પરિણામી ધ્યાન કેવળજ્ઞાનીનું ધ્યાન ૧૪૧૭૪ દશ વર્ષે દશ વર્ષ પછી, દશમે વર્ષે ૧૪૧૭૫ ઊલસી ઉલ્લાસી, ઉલ્લાસ પામી; ઊભરાઈ-ણી, જળહળી ઊઠી ૧૪૧૭૬ અપૂર્વ અનુસાર પૂર્વના અનેક ભવોનું જ્ઞાન ૧૪૧૭૭ ઓગણીસસે ને એકત્રીસે વિ.સં.૧૯૩૧માં, કૃપાળુદેવને ૭મે વર્ષે થયેલું જાતિસ્મરણશાન ૧૪૧૭૮ ઓગણીસમેં ને બેતાળીસે વિ.સં.૧૯૪૨માં. કૃપાળુદેવનું ૧૮-૧૯મું વર્ષ શતાવધાન ૧૪૧૭૯ ઓગણીસસે ને સુડતાળીસે વિ.સં.૧૯૪૭માં. કૃપાળુદેવને પ્રગટેલું શુદ્ધ સમકિત ૧૪૧૮૦ શ્રુત અનુભવ શ્રુતજ્ઞાન અને અનુભવ દશા ૧૪૧૮૧ અવભાસ્યું રે અવં+મામ્ અવભાસ, પ્રકાશ, સાક્ષાત્કાર ૧૪૧૮૨ કારમો ભયંકર, પ્રબળ ૧૪૧૮૩ પરિગ્રહ પ્રપંચ પરિગ્રહ-વ્યાપારનો વધતો વ્યાપ-વિસ્તાર
રસ
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૧૮:: ૧૪૧૮૪ હડસેલીએ દૂર કરીએ ૧૪૧૮૫ પંચ
હેજ પણ, સાવ થોડું, લગાર ૧૪૧૮૬ દીસે
જણાય છે. ૧૪૧૮૭
આશય મુજબ ૧૪૧૮૮ સત્ય ધર્મનો ઉદ્ધાર સનાતન સત્ય વીતરાગ મોક્ષમાર્ગનો પ્રકાશ, પ્રદ્યોત, પ્રભાવના, ઉદ્યોત ૧૪૧૮૯ નિરધાર નિષુ નિર્ધાર, નિશ્ચય ૧૪૧૯૦ અપ્રમત્ત યોગ +4+મુત્યુન નિર્વિકલ્પ સમાધિની શ્રેણી રૂપ ૧૪૧૯૧ કેવળ લગભગ ભૂમિકા કેવળ લગભગ ભૂમિકાને સ્પર્શીને, કેવળજ્ઞાનની લગોલગ ૧૪૧૯૨ અવશેષ વિ+શિ૬ બાકી ૧૪૧૯૩ સમ્યક્દર્શનસ્વરૂપ સમ્યક્દર્શનનું સ્વરૂપ, સમ્યક્દર્શનનાં નિવાસભૂત ૧૪૧૯૪ अस्तिपद આત્મા છે ૧૪૧૯૫ નિત્યપ આત્મા નિત્ય છે ૧૪૧૯૬ તપ આત્મા કર્તા છે ૧૪૧૯૭ પ્રકાર
ઉપાય, રીત, ભેદ, બનાવટ, પ્રક્રિયા ૧૪૧૯૮ આત્મા નિત્ય ત્રણે કાળમાં રહેનારું, ઉત્પત્તિ તથા નાશરહિત, અવિનાશી, ત્રિકાલાબાધ્ય ૧૪૧૯૯ અનિત્ય
નશ્વર, વિનાશી, અધ્રુવ, વિકારી ૧૪૨છે પરિણામી વસ્ત પોતાનું રૂપ તજી અન્ય રૂપે થાય તે ૧૪૨૦૧ અપરિણામી પરિણમન ન પામે તે ૧૪૨૦૨ સાક્ષી બુદ્ધિ આદિ પ્રમાતા, પ્રમાણ, પ્રમેય વગેરે સર્વનો પ્રકાશ કરનારું નિર્વિકાર,
ઉદાસીન જે કર્તા નહીં પણ માત્ર દૃષ્ટા હોય તે, ચૈતન્ય-આત્મા ૧૪૨૦૩ સાક્ષી-કર્તા સાક્ષી અને કર્તા બન્ને છે તે આત્મા ૧૪૨૦૪ બુદ્ધિ જડ છે સાંખ્ય, યોગ, વેદાંતદર્શનની માન્યતા, સાર-અસાર સ્વરૂપનો નિશ્ચય કરવાવાળી
અંતઃકરણની એક વૃત્તિ તે બુદ્ધિ જડ છે. ૧૪૨૦૫ બુદ્ધિ ચેતન છે જેના દર્શનની માન્યતા મુજબ બુદ્ધિ ચેતન છે. પૂ.૮૦૩ ૧૪૨૦૬ વિંધ્યાપુત્રવતુ વિશ્વ વંધ્યા-વાંઝણી સ્ત્રીને ત્યાં પુત્ર અશક્યવત્ વાત તેમ વિશ્વ ૧૪૨૦૭ શાશ્વત વિશ્વ સનાતન વિશ્વ ૧૪૨૦૮ અપ્રસિદ્ધ પદ અપ્રખ્યાત, અપ્રકાશિત, જાહેર ન થયેલું પદ-પદવી (તીર્થકર) ૧૪૨૦૯ ગૃહવાસ વેદ્યો ગૃહસ્થપણે રહ્યા, ગૃહસ્થાશ્રમ ભોગવ્યો, ઘરમાં રહ્યા ૧૪૨૧૦ મૌન આચર્યું મૌન રહ્યા ૧૪૨૧૧ વિષમ પરિષહ વિકટ-ભંયકર પરિષહ-ઉપસર્ગ ૧૪૨૧૨ સહ્યા
સદ્દા સહન કર્યો ૧૪ર૧૩ સર્વસંગ
સર્વ (બધા) પદાર્થ ભોગો પર આમતિ ૧૪૨૧૪ મહાભ્રવરૂપ મહાઆસવ રૂપ, જ્ઞાનવરણાદિ કર્મને આવવારૂપ ૧૪૨૧૫ વૈશ્ય વેષે વાણિયા-વણિકના વેશમાં ૧૪૨૧૬ નિગ્રંથભાવે ભાવથી નિગ્રંથ દશામાં, નિગ્રંથ-મુનિભાવે ૧૪૨૧૭ કોટી કોટી વિચાર કરોડો વિચાર, અનેક અનેક પ્રકારે વિચાર
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૧૯ :: ૧૪૨૧૮ ભાગ્યો જતો નથી ત્યાગી શકાતો નથી ૧૪૨૧૯ વિભાવયોગ વિભાવનો યોગ, બાહ્ય ઉપાધિથી નીપજતા વિશેષ ભાવનો યોગ-જોડાણ, સંબંધ ૧૪૨૨૦ રંજનપણે રાજીખુશીથી, પ્રસન્નપણે પૃ.૮૦૪ ૧૪૨૨૧ સંધાન કરવાનો સF+ધા જોડાણ, સાંધણ, મેળાપ; ધનુષ પર બાણ ચડાવી નિશાન લેવું ૧૪૨૨૨ હતપુણ્ય લોકોએ હણાઈ ગયેલા પુણ્યવાળા લોકોએ, પુણ્યહીન-મંદપુણ્ય લોકોએ ૧૪૨૨૩ ભરતક્ષેત્ર આ દક્ષિણ ભરત ક્ષેત્ર (૫ ભરત-પ ઐરાવત-૫ મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાંથી) ૧૪૨૨૪ ઘેર્યું છે ધિક્ ઘેરી લીધું છે, ચારે તરફથી વીંટળાઈ વળ્યા છે, છાવરી લીધું છે ૧૪૨૨૫ સાવધાન થવાય સ+ગ+ધા સાવચેત-સચેત રહેવાય, ખબરદારી રખાય, સંભાળ લેવાય ૧૪૨૨૬ સર્વજ્ઞ દૃષ્ટિથી સર્વ જે જોયું, જેમ જોયું તેથી ૧૪૨૨૭ વ્યાપાર સ્વરૂપે વ્યવસાય-વેપાર વિષે ૧૪૨૨૮ કુટુંબ પ્રતિબંધે સ્વજનો, કુટુંબીજનો સંબંધી ૧૪૨૨૯ યુવાવસ્થા પ્રતિબંધે યુવાવયને લીધે ૧૪૨૩૦ દયાસ્વરૂપે પરદયા, દ્રવ્યદયા વગેરે રૂપે ૧૪૨૩૧ વિકાર સ્વરૂપે વિભાવરૂપે ૧૪૨૩૨ ઉદયસ્વરૂપે ઉદય વિષે ૧૪૨૩૩ વિસ્તાર વિસ્તૃ પથારો, પ્રપંચ, ફેલાવો ૧૪૨૩૪ વર્ષ છ માસ કાળમાં ૧ વર્ષને ૬ માસ જેટલા સમયમાં ૧૪૨૩૫ જાગૃતિના ઉપયોગાંતરથી અજાગૃત ઉપયોગથી, જાગૃત ઉપયોગ બદલાતાં પૃ.૮૦૫ ૧૪૨૩૬ વીર્યને વિષે પુરુષાર્થ-બળ-ઉલ્લાસ અંગે ૧૪૨૩૭ પરિચય પિછાણ, ઓળખાણ, આદત, ટેવ ૧૪ર૩૮ વેદવો વિદ્ જાણવો, અનુભવવો अवि अप्पणो वि देहमि, नायरंति ममाइयं ।
(fપ ૩નાત્મનોવિ દે ) (નાવરનિ મમત્વમ્ ) પોતાના શરીર ઉપર પણ
મમત્વ આચરતા-રાખતા નથી. શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર, અધ્યયન ૬, ગાથા ૨૨ ૧૪૨૩૯ કામ
કામભોગ, પાંચ ઇન્દ્રિયના વિષયોની ઈચ્છા ૧૪૨૪૦ માન
મ=માપવું. અભિમાન, ગર્વ ૧૪૨૪૧ ઉતાવળ અધીરાઈ, આતુરતા, દોડધામ, વિચાર વગરનું કામ ૧૪૨૪૨ આશ્રયરૂપ આશરો ૧૪૨૪૩ પ્રાણાંતપર્યત પ્રાણના અંત સુધી, છેલ્લા શ્વાસ સુધી, જીવનપર્યત ૧૪૨૪૪ નિષ્ઠાભેદદૃષ્ટિ શ્રદ્ધા-નિષ્ઠામાં ફેર પડે તેવી દૃષ્ટિ ૧૪૨૪૫ સંગનિવૃત્તિરૂપ કાળની સંગથી નિવૃત્ત થવાય તે સમયની ૧૪૨૪૬ પ્રતિજ્ઞા કર ટેક લે, શપથ-સોગંદ લે, વ્રત-નિયમ કર પૃ.૮૦૬ ૧૪૨૪૭ કેવળસંગનિવૃત્તિરૂપ પ્રતિજ્ઞા સંપૂર્ણ સંગની નિવૃત્તિ રૂપ પ્રતિજ્ઞા-ટેક ૧૪૨૪૮ અંશસંગનિવૃત્તિરૂપ વ્યવસાય સંપૂર્ણ સંગની નિવૃત્તિ ન થાય તો છેવટ વેપારની નિવૃત્તિ
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૨૦::
૧૪૨૪૯
૧૪૨૫૦
૧૪૨૫૧
૧૪૨૫૨
૧૪૨૫૩
૧૪૨૭૦
૧૪૨૭૧
ત્યાગાત્યાગ વર્ષે છતે
પૃ.૮૦૦ ૧૪૨૭૨
૧૪૨૭૩
૧૪૨૭૪
સં.૧૯૫૧
સાયંકાળ
ક્ષયોપશમી જ્ઞાન
૧૪૨૫૪
વિકળ
૧૪૨૫૫
જેમ નિર્મળતા રે વીતરાગ દર્શન
૧૪૨૫૬
આ નામનો ગ્રંથ (લખવાની ભાવના હશે !)
૧૪૨૫૭
ઉદ્દેશ પ્રકરણ
૧૪૨૫૮
હેતુનો પ્રસ્તાવ, ગ્રંથનો વિષય-વાર કે પ્રસંગ-વાર વિભાગ, હેતુનો વિષય સર્વજ્ઞ મીમાંસા સર્વજ્ઞની-વિષે વિચારણા, સર્વજ્ઞ વિચારણા-શાસ્ત્ર ૧૪૨૫૯ ષટ્કર્શન અવલોકન છ દર્શનની સમીક્ષા-આલોચના વીતરાગઅભિપ્રાય વિચાર વીતરાગના અભિપ્રાયનો નિશ્ચય
૧૪૨૬૦
૧૪૨૬૧
૧૪૨૬૨
૧૪૨૬૩
૧૪૨૬૪
૧૪૨૬૫
૧૪૨૬૬
૧૪૨૬૭
૧૪૨૬૮
૧૪૨૬૯
ત્યાગ કે અત્યાગ વર્તતું હોવા છતાં વિ.સં.૧૯૫૧
સંધ્યાસમય, સાંજ
જેટલાં પ્રમાણમાં મતિજ્ઞાનના ભેદ – અવગ્રહનાં આવરણ ઘટે તેટલાં પ્રમાણમાં આત્મજ્ઞાની જ્ઞાન-દર્શનશક્તિનો ઉઘાડ થાય તે. વ્યાકુળ, અસમર્થ, શક્તિ વિનાનું, ભયભીત, ચપળ, દોષયુક્ત રત્ન સ્ફટિક તણી સ્ફટિક રત્નની નિર્મળતા જેવો
વ્યવહાર પ્રકરણ વ્યવહારના વિષય-બાબત અણગાર ધર્મ, સાધુ ધર્મ ગૃહસ્થ ધર્મ
મુનિધર્મ
આગાર ધર્મ
મતમતાંતર નિરાકરણ મતમતાંતરનો નિવેડો, ઉકેલ
પૂરું કરી લેવું, આટોપી લેવું, સંકેલી લેવું, છેલ્લે સારાંશ નવતત્ત્વનું વિગતવાર વિવરણ, સ્પષ્ટીકરણ, ખુલાસા, ટીકા-ટિપ્પણ ૧૪ ગુણસ્થાનકનું વિવરણ, સ્પષ્ટીકરણ,ખુલાસા, ટીકા-ટિપ્પણ કર્મના સ્વભાવ, બંધારણ, લક્ષણ વિષે વિવરણ, સ્પષ્ટીકરણ
વિચાર : તર્ક, સંકલ્પ; અભિપ્રાય, મત; ઉદ્દેશ, આશય; વિવેક; નિશ્ચય; ચિંતન પદ્ધતિ : રીત, પ્રકાર, ઢબ; રીત-પ્રકાર બતાવનાર ગ્રંથ
શ્રવણાદિ વિવેચન સાંભળવાની ક્રિયા વગેરે (મનન, નિદિધ્યાસન) વિષે સ્પષ્ટીકરણ બોધબીજ સંપત્તિ સ+પર્ । શ્રદ્ધા-સમ્યક્દર્શનની સમૃદ્ધિ, સંપદા, ઐશ્વર્ય, ગુણસમૂહ, વિભૂતિ, સમ્યક્દર્શનને યોગ્ય એવો આત્મલાભ.
ઉપસંહાર
નવતત્ત્વ વિવેચન ગુણસ્થાનક વિવેચન કર્મપ્રકૃતિ વિવેચન વિચારપદ્ધતિ
૧૪૨૭૫ ઉપાંગ અંગ ૧૪૨૭૬ મૂળ
જીવાજીવ વિભક્તિ જીવ અને અજીવના વિભાગ, વહેંચણી શુદ્ધાત્મપદભાવના સર્વજ્ઞપદ ભાવના, સયોગી જિનપદ ભાવના અંગ
તીર્થંકર પ્રભુના શ્રીમુખે ત્રિપદી સાંભળીને ગણધર દેવોએ ગૂંથેલાં મૂળ ૧૨ અંગસૂત્રો તે ‘અંગપ્રવિષ્ટ' શ્રુત. અંગસૂત્રોના આધારે આચાર્યોએ રચેલાં શાસ્ત્રો તે ‘અંગબાહ્ય’ શ્રુત. ૧૪ રાજલોકની જેમ દ્વાદશાંગીની પણ એક ‘શ્રુતપુરુષ’ તરીકે કલ્પના કરીને પુરુષનાં મુખ્ય ૧૨ અંગ - ૨ પગ, ૨ જાંઘ, ૨ સાથળ, ૨ ગાત્રાર્થ (પેટ, વાંસો), ૨ હાથ, ૧ ગળું, ૧ મસ્તકની જેમ ૧૨ શાસ્ત્ર, ૧૨ અંગ સૂત્રના ભાવ વધુ સ્પષ્ટ સમજાવવા રચાયેલાં શાસ્ત્રો, ૧૨ અંગનાં ૧૨ ઉપાંગ સંયમના પાલનમાં મૂળભૂત રીતે સહાયરૂપ થતા અને ભાવદીક્ષિતને સૌ પ્રથમ સ્વાધ્યાય કરાવવામાં આવે તે મૂળ સૂત્ર
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૨૧ :: ૧૪૨૭૭ છેદ
સંયમપાલનમાં સાધુ-સાધ્વીજીને અતિચાર લાગે તેનાં નિવારણ અંગે અપાતાં પ્રાયશ્ચિત્તમાં વિધાન-વિધિ જે શાસ્ત્રમાં છે તે છેદસૂત્ર. નિશીથ સૂત્ર, વ્યવહાર
સૂત્ર, બૃહત્કલ્પસૂત્ર અને દશાશ્રુતસ્કંધ સૂત્ર એ ૪ છેદસૂત્ર છે. ૧૪૨૭૮ આશયપ્રકાશિતા અભિપ્રાય અજવાળતી, પ્રકટ કરતી, પ્રતિબદ્ધ કરતી ટીકા; ટીકા
રહસ્ય છપાવીને પ્રસિદ્ધ કરતી ટીકા ૧૪૨૭૯ વ્યવહાર હેતુ વ્યવહારના હેતુ ૧૪૨૮૦ પરમાર્થ હેતુ પરમાર્થના હેતુ, નિશ્ચયના હેતુ ૧૪૨૮૧ પરમાર્થ ગૌણતાની પ્રસિદ્ધિ નિશ્ચયની ગૌણતા જાહેર-પ્રગટ કરવી ૧૪૨૮૨ વ્યવહાર વિસ્તારનું પર્યવસાન વ્યવહારના ફેલાવા-પ્રસારનું પરિણામ; અંત; નિકાલ, સારાંશ ૧૪૨૮૩ અનેકાંતદૃષ્ટિહેતુ અનેકાંતદૃષ્ટિનો આશય, અર્થ, પ્રયોજન, નિમિત્ત ૧૪૨૮૪ સ્વગતમતાંતરનિવૃત્તિપ્રયત્ન પોતે પોતાને જ મનોગત કહેતું હોય એમ કહેલા મતાંતરને
મટાડવાનો પ્રયત્ન. ૧૪૨૮૫ ઉપક્રમ ઉપસંહાર અવિસંધિ આરંભથી નિર્ણયાત્મક અંત સુધી, ન વિધિ: જેનો સાંધો વિઘટે
નહીં તે, પૂર્વાપર અવિરોધપણે શરૂઆતથી સમાપ્તિ સુધી ૧૪૨૮૬ લોકવર્ણનસ્થૂળત્વહેતુ લોકનાં વર્ણનની વૃદ્ધિ-મોટાઈ-બાહ્ય કારણ-આશય-મતલબ ૧૪૨૮૭ વર્તમાનકાળે આત્મસાધન ભૂમિકા વર્તમાનકાળમાં આત્મસાધનની ભૂમિકા ૧૪૨૮૮ વીતરાગદર્શન વ્યાખ્યાનો અનુક્રમ વીતરાગ દર્શનનાં વિવરણ-ટીકાની પરિપાટી
મૂળ ૧૪૨૮૯ લોકસંસ્થાન લોકનો આકાર ૧૪૨૯૦ ધર્મઅધર્મઅસ્તિકાય રૂપ દ્રવ્ય? ધર્માસ્તિકાય રૂપે દ્રવ્ય? અધર્માસ્તિકાય દ્રવ્ય? ૧૪૨૯૧ સ્વાભાવિક અભવ્યત્વ? અભવ્યત્વ (અભવ્યજીવો) સ્વભાવથી જ હોય? ૧૪૨૯૨ અનાદિ અનંત સિદ્ધિ? અનાદિ કાળથી અનંત કાળ સુધી મુક્તિ છે? ૧૪૨૯૩ અનાદિ અનંતનું જ્ઞાન શી રીતે? અનાદિ અને અનંતનું જ્ઞાન શી રીતે હોઈ શકે? ૧૪૨૯૪ આત્મા સંકોચે વિકાસે? આત્માને સંકોચવિકાસ ગુણ હોય? આત્મા સંકોચવિકાસ પામે? ૧૪૨૯૫ સિદ્ધ ઊર્ધ્વગમન-ચેતન, ખંડવતું શા માટે નહીં? મોક્ષે જતી વખતે આત્મા ધીમે ધીમે વળાંક
લઈને કેમ ન જાય? ૧૪૨૯૬ કેવળજ્ઞાનમાં લોકાલોકનું જ્ઞાતૃત્વ શી રીતે? કેવળજ્ઞાનમાં લોકાલોક કેવી રીતે જણાય? ૧૪૨૯૭ લોકસ્થિતિ મર્યાદા હેતુ? લોકસ્થિતિની સીમા-હદનો આશય શું? કારણ શું? ૧૪૨૯૮ શાશ્વત વસ્તુ લક્ષણ? શાશ્વત-સનાતન વસ્તુનું લક્ષણ શું?
ઉત્તર ૧૪૨૯૯ તે તે સ્થાનવર્તી સૂર્યચંદ્રાદિ વસ્તુ તે તે સ્થાનમાં રહેલા સૂર્ય-ચંદ્ર વગેરે પદાર્થ ૧૪૩૦ અથવા નિયમિત ગતિ હેતુ? અથવા નિયમિત ગતિનું કારણ? ૧૪૩૦૧ દુષમ સુષમાદિ કાળ? દુષમ સુષમ વગેરે કાળ? આરા? ૧૪૩૦૨ મનુષ્ય ઊંચત્વાદિ પ્રમાણ? મનુષ્યની ઊંચાઈ વગેરેની સાબિતી, જ્ઞાન? ૧૪૩૦૩ અગ્નિકાયનું નિમિત્તયોગે એકદમ ઉત્પન્ન થવું? અગ્નિકાય વગેરે જીવો નિમિત્ત મળતાં
એકાએક ઉત્પન્ન થઈ જાય?
For Private & Personal use only
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૨૨ ::
પૃ.૮૦૮ ૧૪૩૦૪ એક સિદ્ધ ત્યાં અનંતસિદ્ધ અવગાહના? એક સિદ્ધાત્મા હોય ત્યાં તેમાં અનંત સિદ્ધાત્માની
જગા-અવકાશ-સમાવેશ કઈ રીતે હોય? ૧૪૩૦પ હેતુ અવ્યક્તવ્ય? કારણ, આશય વ્યક્ત કરી શકાય તેવો નથી? ૧૪૩૦૬ એકમાં પર્યાવસાન શી રીતે થઈ શકે છે? એકમાં પરિણામ-અંત-નિકાલ કેવી રીતે થાય? ૧૪૩૦૭ વ્યવહાર રચના કરી છે એમ કોઈ હેતુથી સિદ્ધ થાય છે? રૂઢિ, ધારાથી ગોઠવણ કરી છે એમ
કોઈ કારણથી સાબિત થાય છે? ૧૪૩૦૮ સ્વસ્થિતિ-આત્મદશા સંબંધે વિચાર પોતાની સ્થિરતા-આત્મદશા વિષે વિચાર તથા તેનું
તથા તેનું પર્યવસાન? પરિણામ-અંત-નિકાલ-તોડ-સારાંશ? ૧૪૩૭૯ ત્યારપછી લોકોપકાર પ્રવૃત્તિ ? ત્યારપછી લોકકલ્યાણની-જનહિતની પ્રવૃત્તિ કરું? ૧૪૩૧૦ લોકોપકાર પ્રવૃત્તિનું ધોરણ લોકોપકાર કરવાની પ્રવૃત્તિનું બંધારણ-શ્રેણી-માપદંડ ૧૪૩૧૧ વર્તમાનમાં (હાલમાં) કેમ વર્તવું ઉચિત છે? વૃત્ત | હમણાં કેવું વર્તન કરવું યોગ્ય છે? ૧૪૩૧૨ સઉપયોગપણે ઉપયોગસહિત ૧૪૩૧૩ દ્રવ્ય ત્રણે કાળમાં જે વસ્તુ જાયંતર થાય નહીં તે ૧૪૩૧૪ સ્વપણાનો પોતાપણાનો ૧૪૩૧૫ નિયત નિયમમાં રહેલું રાખેલું નક્કી કરેલું, નિશ્ચિત, નિર્ણત, નિમાયેલું, સ્થાપેલું ૧૪૩૧૬ અચેતન ૧૪૩૧૭ હે યોગ હે એ, અરે, ઓ, સંબોધનકારી કાર્ય કુશળતા, સમતા-બુદ્ધિ, ચિત્તની ભિન્ન
ભિન્ન વૃત્તિઓનો સંયમ; અનુકૂળતા, અવસર, યોજના; મન-વચન-કાયાની પ્રવૃત્તિ, જીવની પરિસ્પંદન રૂપ ક્રિયા; આત્મપ્રદેશોનો સંકોચવિસ્તાર, ભગવતુ
પ્રાપ્તિનાં સાધન, ભગવત્ પ્રાપ્તિ, સમાધિ ૧૪૩૧૮ ચિંતન કર્યો હોય ચિંતવ્યો-વિચાર્યો હોય ૧૪૩૧૯ વિષયાર્તપણાથી વિષયોનાં દુઃખથી-પીડાથી ૧૪૩૨૦ મૂઢતાને પામેલી મૂર્ખાઇ-મોહ-સ્તબ્ધતાને પામેલી પૃ.૮૦૯ ૧૪૩૨૧ જ્ઞાનસ્વભાવ જ્ઞાયક ભાવ, આત્મસ્વરૂપનું જ્ઞાન ૧૪૩૨૨ શં
શંકા ૧૪૩૨૩ દૈતનું નિરૂપણ બે ભિન્ન પદાર્થનું નિરૂપણ ૧૪૩૨૪ ખંડ દ્રવ્યવહુ અંશે-
હિસ્સ-વિભાગે દ્રવ્ય જેવો ૧૪૩૨૫ ૩.
ઉત્તર ૧૪૩૨૬ અવિકળ જેમાંથી અંશ-કલા માત્ર પણ ખંડિત નથી થયાં તેવું, અખંડ, પૂર્ણ, વ્યવસ્થિત ૧૪૩૨૭ પ્રતિભાસે છે લાગે છે, જણાય છે, ઝાંખી થાય છે, ખ્યાલ આવે છે ૧૪૩૨૮ યદ્યપિ
જો કે ૧૪૩૨૯ પ્રમાણે કરી પુરાવો, સાબિતી, ઉદાહરણ, યથાર્થ જ્ઞાનનું સાધન, ધોરણ વડે ૧૪૩૩૦ અંતસ્વરૂપ આંતરિક સ્વરૂપ ૧૪૩૩૧ રામાનુજ સંપ્રદાય વિશિષ્ટ અદ્વૈત સિદ્ધાંતના પુરસ્કારક વૈષ્ણવી શ્રીસંપ્રદાયના રામાનુજ નામે
૧૧મી સદીના એક આચાર્યે સ્થાપેલો સંપ્રદાય
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૨૩ ::
૧૪૩૩૨ મથન
મદ્ મથવાની-વલોવવાની ક્રિયા, સતત વિચારવું ૧૪૩૩૩ એકક્ષેત્રાવગાહી એક ક્ષેત્રને અવગાહીને રહેલાં, એક ક્ષેત્ર-જગામાં રહેલા ૧૪૩૩૪ રહસ્યાર્થ અલૌકિક-ગુપ્ત અર્થ; આશય, મર્મ ૧૪૩૩૫ ઘટવધ ઓછોવત્તો ૧૪૩૩૬ દ્રવ્યત્વ દ્રવ્યપણું ૧૪૩૩૭ લોકાલોકપ્રકાશક લોક અને અલોકને પ્રકાશક, જાણનાર ૧૪૩૩૮ લોકાલોક વ્યાપક લોક અને અલોકમાં વ્યાપીને રહેનાર ૧૪૩૩૯ ઊણે
છે ૧૪૩૪૦ લોકાલોકજ્ઞાયક લોક અને અલોકને જાણનાર ૧૪૩૪૧ વિસસાપરિણામી સહજ-સ્વાભાવિક પરિણામી ૧૪૩૪૨ પુગલરશ્મિ પુગલનાં-રૂપે કિરણ ૧૪૩૪૩ અગુરુલઘુધર્મ જે શક્તિનાં નિમિત્તથી દ્રવ્યની દ્રવ્યતા કાયમ રહે, એક દ્રવ્ય બીજા દ્રવ્ય રૂપે ન
પરિણમે, એક ગુણ બીજા ગુણ રૂપે ન પરિણમે, એક દ્રવ્યના અનેક ગુણ જુદા ન
પડી જાય છે. પ્રત્યેક દ્રવ્યમાં ષગુણહાનિવૃદ્ધિ થાય છે તે આ ધર્મને લીધે. ૧૪૩૪૪ વાસંયમ વાણીનો સંયમ ૧૪૩૪૫ જિનોપદિષ્ટ આત્મધ્યાન જિને-જિન ભગવંતે ઉપદેશેલું આત્મધ્યાન ૧૪૩૪૬ જ્ઞાનપ્રમાણ ધ્યાન જ્ઞાન પ્રમાણે ધ્યાન, જ્ઞાન હોય તો ધ્યાન, જ્ઞાનસહિતનું-પછીનું ધ્યાન ૧૪૩૪૭ જ્ઞાન તારતમ્યતા જ્ઞાનની વધુ માત્રા-સાર-રહસ્ય ૫.૮૧૧ ૧૪૩૪૮ જે વસ્તુ સમયમાત્ર છે તે સર્વકાળ છે “એક સમય તે સૌ સમય” (પત્રાંક ૨૬૯) ૧૪૩૪૯ જે ભાવ છે તે છે, જે નથી તે નથી જે
ભાવ, અભાવ ૧૪૩૫૦ ગુણાતિશયતા મુખ+અતિશયતા ગુણોની પ્રચુરતા ૧૪૩પ૧ અતિશયતા ગતિશી / પુષ્કળતા, વિશિષ્ટતા, ચડિયાતાપણું ૧૪૩પર ગણિતથી અતીત ગણત્રીમાં સંખ્યામાં ન આવે એવું અસંખ્યાત, એથી યે પર; જિનાગમમાં
ર૯ આંકડા સુધીમાં પણ ન આવે એવું, એથી વધુ-પર; અનંત ૧૪૩પ૩ ઉપયોગનો પ્રયોગ ઉપયોગનો ઉપયોગ, યોજના, અખતરો, અજમાયશ, ઉપાય ૧૪૩૫૪ સહજ ઉપયોગ તે જ્ઞાન છે સહજ ઉપયોગ તે કેવળજ્ઞાન છે પૃ.૮૧૨ ૧૪૩૫૫ પરમાવધિની અનુપ્રેક્ષા પરમઅવધિજ્ઞાનની ભાવના, વિચાર, ચિંતન સ્વાધ્યાય વિશેષ ૧૪૩પ૬ સહજ ઉપયોગની અનુપ્રેક્ષાથી સહજ ઉપયોગના વિચારથી ૧૪૩પ૭ નાસ્તિત્વ ન હોવાપણું ૧૪૩૫૮
અરૂપીપણું ૧૪૩પ૯ વસ્તુતા વાસ્તવિકતા, પદાર્થનું હોવાપણું ૧૪૩૬૦ અવસુતા અવાસ્તવિકતા, પદાર્થનું ન હોવાપણું ૧૪૩૬૧ મહત્ત્વવાન અગત્યનું ૧૪૩૬ર ઉત્પન્નસ્વભાવવત્ ઉત્પન્ન થવાના સ્વભાવવાળું
For Private & Personal use only
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________
સંયોગ
:: ૫૨૪:: ૧૪૩૬૩ મધ્યમ પરિણામીપણું બે છેડા વચ્ચેનું, વચલા પ્રકારનું, સરાસરી પરિણામીપણું, પરિણામ પામ્યા
કરવું, રૂપાંતર થવું ૧૪૩૬૪ સર્વપ્રકાશતા સર્વે (સ્વ-પરને) પ્રકાશે તે ૧૪૩૬૫ દૃષ્ટવસ્તુ જોયેલી વસ્તુ ૧૪૩૬૬ અદૃષ્ટનો વિચાર નહીં જોયેલી વસ્તુનો વિચાર ૧૪૩૬૭ મૂળ પરિમાણ મૂળ માપ, મૂળ પ્રમાણ પૃ.૮૧૩ ૧૪૩૬૮ સ્વસ્વરૂપાવસાન નિજજ્ઞાનમય કેવળજ્ઞાન વ+સો | સ્વસ્વરૂપમાં સમાપ્તિ કરતું, વિરામ
પામતું, અંત પામતું; સ્થાન છે તે આત્મજ્ઞાનમય કેવળજ્ઞાન ૧૪૩૬૯ યોગે ૧૪૩૭૦ વિપરિણામ ઊલટું પરિણામ, વિરુદ્ધ ફળ, ખરાબ નતીજો ૧૪૩૭૧ હીનાધિક અવસ્થા ઓછી વસ્તી દશા-પર્યાય ૧૪૩૭૨ વ્યતિરિત વિ+તિરિક્વા સિવાય, જુદું ૧૪૩૭૩ કથંચિત્ કોઇક રીતે, મુશ્કેલીથી ૧૪૩૭૪ જ્ઞાનવ્યતિરિક્ત જ્ઞાનથી જુદો, જ્ઞાનથી અળગો, જ્ઞાન વિનાનો-સિવાયનો, જ્ઞાનથી ઇતર
હેતુશૂન્ય (નિષ્કારણ) ૧૪૩૭૫ અપૂર્વ અભિપ્રાય સહિત નવીન, પૂર્વે ન જોયેલ-અનુભવેલ, અભૂતપૂર્વ, પૂર્વકાળથી ભિન્ન;
અભિપ્રાય એટલે આશય, લક્ષ્ય, શ્રદ્ધા સહિત ૧૪૩૭૬ ધર્મસંતતિ ધર્મની અવિચ્છિન્ન-સતત પરંપરા, ધર્મનાં સંતાન ૧૪૩૭૭ દર્શનની રીતે જ્ઞાન, સૂઝ કે તત્ત્વજ્ઞાનની વિચારણાનાં શાસ્ત્રની રીતે ૧૪૩૭૮ સંપ્રદાયની રીતે ગુરુની પરંપરાથી ચાલી આવતી ઉપદેશ પરંપરા અને એના માર્ગ-પંથ કે
આમ્નાયની રીતે ૧૪૩૭૯ અભિમતે સ્વીકારેલ, પસંદ કરેલ, અનુકૂળ ૧૪૩૮૦ રચના યોજના, બંધારણ, વ્યવસ્થા
સાંપ્રદાયિક સ્વરૂપ સંપ્રદાયને લગતું, પરંપરાગત, ધાર્મિક સંકુચિતતાનું સ્વરૂપ ૧૪૩૮૨ સ્વસ્વરૂપ નિજશક્તિ ૧૪૩૮૩ ભાવિ
ભવિષ્યનાં ૧૪૩૮૪ મહતું કાર્યનાં મોટાં કાર્યનાં ૧૪૩૮૫ વાવ્યા રહેતા હતા વાવતા રહેતા ૧૪૩૮૬ સ્વાચરણ સ્વ+આ++{ | પોતાનું આચરણ પૃ.૮૧૪ ૧૪૩૮૭ સોહ
સ:+અહમ્ તે હું છું ૧૪૩૮૮ વિરમવું વિ+રમ્ I અટકવું ૧૪૩૮૯ યથાતથ્ય સત્ય ૧૪૩૯૦ આકાશનું અવગાહકધર્મપણું આકાશનો અવગાહનત્વ ગુણ ૧૪૩૯૧ પરિણામીપણે નીપજવા-ઊપજવા રૂપ, રૂપાંતર રૂપે, વિકાર રૂપે, અસર રૂપે, પરિણામ
પામ્યા કરવા રૂપ
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________
બ્રહ્મ
:: ૫૨૫ :: ૧૪૩૯૨ વિવર્તપણે વિકાર, ફેરફાર, રૂપાંતર રૂપે ૧૪૩૯૩ અનુભૂત અનુભવેલું, સિદ્ધ થયેલું, નક્કી થયેલું ૧૪૩૯૪ સાક્ષાતુ બંધ પ્રત્યક્ષ, નજરોનજર, આંખ સામે મૂર્ત હોય તેમ ૧૪૩૯૫ કેવળદર્શન સંપૂર્ણ સામાન્ય બોધ, દર્શનાવરણીય કર્મનો સર્વથા ક્ષય થયે પ્રગટતું દર્શન ૧૪૩૯૬
બ્રહ્મના જ્ઞાન, અનાદિ અનંત એવું પરમતત્ત્વ ૧૪૩૯૭ ઉભય
બન્ને (આત્મા અને પુદ્ગલ) ૧૪૩૯૮ મુક્તિમાં આત્મઘન? મોક્ષમાં આત્માનો ઘન થઇને રહે? પૃ.૮૧૫ ૧૪૩૯૯ અતિરિક્તપણું ના સિવાયનું, ભિન્નપણું, ખાલીપણું, શુન્યપણું, અધિકપણું, શ્રેષ્ઠપણું ૧૪૪) વસ્તુત વસ્તુપણું ૧૪૪૦૧ કપિલદેવજી સાંખ્ય દર્શનના પ્રણેતા ૧૪૪૦૨ આનંદ +નન્ હર્ષ, સુખ, દુઃખનો અભાવ, પરબ્રહ્મ, પરમાત્મા ૧૪૪૦૩ ચૈતન્ય fવત્ આત્મા, વેદાંતી મતે ચિત્ સ્વરૂપ પરમાત્મા ૧૪૪૦૪ નાના વિવિધ, તરેહ તરેહના, અનેક
જૈન માર્ગ ૧૪૪૦૫ અસ્પર્શગતિ +સ્કૃ+1 સ્પર્શરહિત ગતિ ૧૪૪૦૬ એક સમય અત્ર અને સિદ્ધક્ષેત્ર હોવાપણું – એક સમયે અહીં અને તરત સિદ્ધશિલા પર અથવા તે જ સમયે લોકાંતર ગમન. પહોંચીને ત્યાં આત્માનું હોવાપણું અથવા મોક્ષગામી ન
હોય તો તે જ સમયે બીજા લોકમાં (ઊર્ધ્વ-અધો-મધ્ય) જવાપણું ૫.૮૧૬ ૧૪૪૦૭ એક અદ્વૈત તત્ત્વ જ્યાં સ્વૈતપણું, દ્વિતભાવ, બેપણું નથી તે એક તત્ત્વ; એક જ વસ્તુ; (જીવ-ઇશ્વર
અને જગત-ઇશ્વરની એકરૂપતા, કાર્ય અને કારણની એક આત્મા કે બ્રહ્મ વિના
જગતમાં બીજું કંઈ નથી અનન્યતા) ૧૪૪૦૮ વિભાવનું ઉપાદાનકારણ વિભાવનું સમવાયી કારણ કે જે વિભાવમાં ઓતપ્રોત રહ્યું હોય ૧૪૪૦૯ લોકદર્શનનો સુગમ માર્ગ લોકનું દર્શન થાય તેનો સહેલો સમજાય તેવો રસ્તો ૧૪૪૧૦ દેહાંતદર્શનનો સુગમ માર્ગ મૃત્યુનાં દર્શનનો સુગમ રસ્તો ૧૪૧૧ ઘટમાન ઘટે, ઘટવા યોગ્ય ૧૪૪૧૨ અન્યથી ન્યૂન પરાભવતા બીજાથી ઓછી હાર, પરાજય ૧૪૪૧૩ પરિત્યાગ સંપૂર્ણ ત્યાગ પૃ.૮૧૦ ૧૪૪૧૪ ભૂ
ભૂમિ, પૃથ્વી, હરકોઈ સ્થાન; પરમેશ્વર; હોવું થવું; પ્રાપ્ત કરવું, શુદ્ધ થવું,
ચિંતન કરવું ૧૪૪૧૫ સ્થાપના પ્રતિષ્ઠા (મૂર્તિની?) ૧૪૪૧૬ મુખ
આરંભ ૧૪૪૧૭ બ્રહ્મગ્રહણ બ્રહ્મચર્યવ્રત ગ્રહણ ૧૪૪૧૮ ધ્યાન
ઈદ્રિયોની બધી વૃત્તિઓની એકાગ્રતા, ચિંતન, લક્ષ
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૨૬ ::
૧૪૪૧૯
૧૪૪૨૦
૧૪૪૨૧
૧૪૪૨૨
૧૪૪૨૩
૧૪૪૨૪
૧૪૪૨૫
૧૪૪૨૬
૧૪૪૨૭
૧૪૪૨૮
૧૪૪૨૯ ૧૪૪૩૦
યોગબળ સ્વાયુ-સ્થિતિ
આત્મબળ
સર્વદર્શન અવિરોધ
પૃ.૮૨૦
૧૪૪૪૩
૧૪૪૪૪
૧૪૪૪૫
૧૪૪૪૬
सो धम्मो जथ्थ दया दसट्ठ दोसा न जस्स सो देवो ।
સો હૈં ગુરુ નો નાળી આરંભ પરિાદા વિઞો ।। ‘સંબોધસત્તરિ’ શ્લોક ૩: શ્રી રત્નશેખરસૂરિ જે ધર્મમાં દયા છે તે ધર્મ. અઢાર દૂષણ નથી તે દેવ. આરંભ-પરિગ્રહથી વિરક્ત જ્ઞાની તે ગુરુ છે.
અકિંચનપણાથી વિચરતાં અપરિગ્રહપણે વિચરતાં
એકાંત મૌનથી જિનદૃશ ધ્યાનથી તન્મયાત્મસ્વરૂપ
વિક્ષેપ
તે સ્વરૂપ સર્વજ્ઞપદ
પૃ.૮૧૮
૧૪૪૩૧
૧૪૪૩૨
૧૪૪૩૩
૧૪૪૩૪
પૃ.૮૧૯
૧૪૪૩૫ તન્મયવૃત્તિમાન
૧૪૪૩૬
સાંપરાયિક
૧૪૪૩૭
ચરમશરીરી
૧૪૪૩૮
૧૪૪૩૯
૧૪૪૪૦
૧૪૪૪૧
૧૪૪૪૨
બન્ને પ્રકારના યોગથી કે એમાંના એકથી મળેલી શક્તિ પોતાનાં આયુષ્યની સ્થિતિ આત્માનું બળ
સર્વદર્શનને વિરોધ ન આવે એવું-એમ
અન્ય સ્થાનકે
અભાવ જેવો
સર્વ પરદ્રવ્ય
અસમ્યગ્દર્શન
અભાસન
નિરંતરાય પદ
ન જણાવાથી
સંપૂર્ણ સાવ મૌનપૂર્વક, કેવળ મૌન રાખીને
જિન જેવાં ધ્યાનથી, જિન ભગવાન જેવા ધ્યાનથી
નમો જિણાણું જિદભવા
જિન તત્ત્વસંક્ષેપ જિનતત્ત્વનો સાર
તન્મય આત્મસ્વરૂપ, તે મય આત્મસ્વરૂપ ચિત્તની ચંચળતા, બાધા, નડતર, મૂંઝવણ
તે સયોગી જિનસ્વરૂપ, તે સિદ્ધ સ્વરૂપ વીતરાગ પદ, કેવલીપદ
ભવ જીતી લીધા છે તે જિનભગવંતોને નમસ્કાર
બીજે ઠેકાણે, બીજી જગ્યાએ, બીજા પાસે ખોટ-ખામી-ગેરહાજરી-અસ્થિતિ જેવો
તે મય વૃત્તિવાળો
કાયિક, કષાય ભાવનાં નિમિત્તથી જે કર્મપરમાણુ આત્મામાં થોડો વખત રહે તે. સંપૂર્ણ વીતરાગ દશાવાન, મોક્ષે જતાં પહેલાંના છેલ્લા દેહધારી
બીજાં બધાં દ્રવ્ય
મિથ્યાત્વ
ભાસવું નહીં તે. જાણવું-દેખવું નહીં તે અંતરાય વિનાનું પદ ન ખબર પડતાં, જણાતાં
અંતર્ભાવી શકે સહચારીપણે કેવળ સમવસ્થાનરૂપ ઉપયોગ સંગ ન પામે
સમાવેશ, સમાસ પામી શકે સાથે ચાલવા-જવા-ફરવાપણે
કેવળ અચળ-અડગ-અકંપ દૃઢતારૂપ, શૈલેશીકરણરૂપ, કેવળીની દશા ઉપયોગ સોબત-સહચાર-સંયોગ ન પામે
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________
૧૪૪૪૭
૧૪૪૪૮
૧૪૪૪૯
૧૪૪૫૦
૧૪૪૫૧
પૃ.૮૨૧
૧૪૪૫૩
૧૪૪૫૪
૧૪૪૫૫
૧૪૪૫૬
૧૪૪૫૭
૧૪૪૫૮
:: ૫૨૭::
એકલી આત્મવૃત્તિ, અત્યંત આત્મવૃત્તિ, નિરપવાદ-નિશ્ચિત આત્મવૃત્તિ વિકલ્પ, પરિવર્ત, ફેરફાર, પ્રભેદથી રહિત શબ્દથી પર
સહજ સ્વરૂપ આત્મા જ વિભાવથી રહિત એવું જે સહજ સ્વરૂપ છે માત્ર તે રૂપ આત્મા છેલ્લેથી ગણતાં વિ.સં. ૧૯૫૪, ૧૨ એટલે ગુજરાતી ૧૨મો માસ આસો, ૭ એટલે સુદ સાતમ
૭-૧૨-૫૪
૧૪૪૫૨ ૩૧-૧૧-૨૨
એકાંત આત્મવૃત્તિ નિર્વિકલ્પ
શબ્દાતીત
પૃ.૮૨૨
૧૪૪૬૯
દેહની રચના
અહો !
આત્મઇહા
આત્મોપયોગ
પરમ જાગૃત સ્વભાવ ભજ અપ્રમત્ત સ્વભાવ ભજ
પરમ આર્જવ પ્રતિનિવાસ
અષ્ટાંગ યોગ
પરમકૃપાળુદેવના ૩૧ મા વર્ષે, ૧૧ માસ અને ૨૨ દિવસે. જન્મતિથિ કાર્તિક સુદ ૧૫, વિ.સં.૧૯૨૪ હોવાથી
રર્ । દેહનું-શરીરનું નિર્માણ, દેહ રચવાનો-બનાવવાનો ઢંગ, બંધારણ આશ્ચર્યકારક અવ્યય, ઉદ્ગાર
ધર્મસુગમતા
૧૪૪૭૦ લોકાનુગ્રહ
૧૪૪૭૧
યથાસ્થિત
૧૪૪૭૨ શુદ્ધ
૧૪૪૭૩
સનાતન
૧૪૪૭૪
સર્વોત્કૃષ્ટ
૧૪૪૭૫ જયવંત
૧૪૪૭૬
૧૪૪૭૭
૧૪૪૦૮
૧૪૪૫૯
૧૪૪૬૦
૧૪૪૬૧
૧૪૪૬૨
૧૪૪૬૩
જીવતો જિન, જિન પ્રતિમા ચૈતન્ય-આત્મા જ છે
૧૪૪૬૪ જિન ચૈતન્ય પ્રતિમા ૧૪૪૬૫ સર્વાંગ સંયમ ૧૪૪૬૬
એકાંત સ્થિર સંયમ એકાંત શુદ્ધ સંયમ
બધાં અંગોથી સંયમ, શરીરનાં પ્રત્યેક અંગથી સંયમ; બધી રીતે સંયમ અત્યંત સ્થિર-માત્ર સ્થિર સંયમ; એકાંત સ્થળે સ્થિરતાપૂર્વકનો સંયમ એકલો-માત્ર-અત્યંત શુદ્ધ સંયમ
૧૪૪૬૭
૧૪૪૬૮
કેવળ બાહ્યભાવ નિરપેક્ષતા કોઇ જાતના બાહ્યભાવની ઇચ્છા-અપેક્ષા-કામના-જરૂર વિનાનું
ધર્મનો ઉદય પરમોપકારક પરમાર્થમય
પરમ ઋજુતા-સરળતા
રોજ રહેવું, રાતવાસ
યોગનાં ૮ અંગ ઃ યમ, નિયમ, આસન, પ્રાણાયામ, પ્રત્યાહાર, ધારણા, ધ્યાન ને સમાધિ
આત્માની ઇચ્છા, ખ્વાહિશ, પ્રવૃત્તિ, ક્રિયાશીલતા, વાંછા, ચેષ્ટા આત્માનો ઉપયોગ
મૂળ આત્મોપયોગ આત્માનો મૂળ ઉપયોગ અપ્રમત્ત આત્મોપયોગ કેવળ ઉપયોગ
અપ્રમત્ત આત્માનો, ૭મા ગુણસ્થાનકે વર્તતા આત્માનો ઉપયોગ ઉપયોગથી ઉપયોગની એકતા, આત્મ ઉપયોગ જ
ધર્મ સરળતાથી-સુલભતાથી સમજાય તે
લોકો પર ઉપકાર કરવો, લોકો ઉપર કૃપા કરવી પૂર્વવત્ અસલ મુજબ, જેમ હતું તે પ્રમાણે
સ્વચ્છ, નિર્મળ, નિર્દોષ, ભૂલ વિનાનો, ભેળસેળ વિનાનો સદાનો, શાશ્વત, નિશ્ચલ-સ્થિર
સર્વ+ઉત્કૃષ્ટ । સૌથી ઉત્તમ, શ્રેષ્ઠતમ
નયવત્ । જયશાલી, વિજય મેળવનારો ધૃ+3+હૈં । ધર્મની ઉન્નતિ, ચડતી
પરમ ઉપકારક (બધાનું), અનેક રીતે ભલું કરનાર પરમ+અર્થ । મોક્ષમય, સત્યમય, સર્વોત્તમ પ્રયોજનમય
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________
મોટો
:: ૫૨૮:: ૧૪૪૭૯ આશ્ચર્યકારક વિસ્મયકારક, અચરજ-નવાઈ પમાડે તેવા, વિચિત્ર ૧૪૪૮૦ ખંડિત ટુકડા ટુકડા, તૂટક તૂટક, છિન્ન ભિન્ન, ખાંડું, વચ્ચે તૂટી પડેલું ૧૪૪૮૧ દુર્ગમ્ય ૩+Tન સમજાય તેવું, દુઃખેથી-મહામુશ્કેલીથી જઈ શકાય તેવું ૧૪૪૮૨ પ્રભાવ
રુઆબ, દમામ, પ્રતાપ, તેજ ૧૪૪૮૩ મહતુ ૧૪૪૮૪ પ્રતિકૂળ અનુકૂળ ન હોય તેવા વિરુદ્ધ, અગવડકારક, વિદનકારક ૧૪૪૮૫ દૃષ્ટિરાગનું પક્ષપાતનું, જોતાંવેત થતા રાગનું, દેખતભૂલીનું ૧૪૪૮૬ પ્રબળ રાજ્ય ઘણું બળવાન-પ્રચંડ રાજ્ય ૧૪૪૮૭ તુચ્છ શુદ્ર ૧૪૪૮૮ પામર હલકા સ્વભાવના, અધમ, દુષ્ટ, પાજી, કંગાળ ૧૪૪૮૯ વિરાધક વૃત્તિના ધણી વિ+રાધુ વૃત ધનવા વિરોધ, અનિષ્ટ, અપકારી વૃત્તિના માલિક ૧૪૪૦ અગ્રભાગે મુખ્ય, અગ્રેસર, આગેવાન, અગ્રણી ૧૪૪૯૧ કિંચિત્ કંઇક પણ ૧૪૪૯ર પ્રાણાઘાતતુલ્ય પ્રગ+મા+નુ+તુન્ પ્રાણ હણાઇ જતા હોય તેવું, જાનના જોખમ જેવું ૧૪૪૯૩ પરમ કારુણ્યસ્વભાવ સર્વોત્કૃષ્ટ કરુણાશીલ સ્વભાવ ૧૪૪૯૪ સદ્ધર્મ પ્રત્યેની પરમભક્તિ સત્ ધર્મ પ્રત્યેની ઉત્કૃષ્ટ ભક્તિ ૧૪૪૯૫ એવંભૂત દૃષ્ટિ શુદ્ધ નિશ્ચયથી આત્માની એવંભૂત-શુદ્ધ સ્વરૂપ સ્થિતિને દૃષ્ટિ-લક્ષમાં રાખીને ૧૪૪૯૬ ઋજુસૂત્ર સ્થિતિ કર ઋજુસૂત્રપણે–વર્તમાન પર્યાયમાં સ્થિતિ કર, વર્તમાનમાં શુદ્ધ સ્વરૂપમાં વર્ત ૧૪૪૯૭ નૈગમ દૃષ્ટિ વીતરાગ ભક્તિ, વૈરાગ્ય આદિ મોક્ષ સાધક લોકપ્રસિદ્ધ વ્યવહારની દૃષ્ટિથી ૧૪૪૯૮ એવંભૂત પ્રાપ્તિ કર જે પ્રકારે આત્મસ્વરૂપ છે તે પ્રકારે થા, આત્મસ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરવાનો લક્ષ રાખ ૧૪૪૯૯ એવંભૂત દૃષ્ટિ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપને નિરંતર લક્ષમાં રાખીને ૧૪૫૦૦ નૈગમ વિશુદ્ધ કર લોકપ્રસિદ્ધ મોક્ષસાધક વ્યવહારને વિશુદ્ધ કર ૧૪૫૦૧ સંગ્રહષ્ટિ સામાન્યગ્રાહી સંગ્રહનયની દૃષ્ટિથી “સર્વ જીવ છે સિદ્ધ સમાન દૃષ્ટિ રાખી ૧૪૫૦ર એવંભૂત થા સ્વરૂપસ્થ થા, જેમ આત્મસ્વરૂપ છે તેમ તે સ્થિતિને પામેલો બન, થા ૧૪૫૦૩ એવંભૂત દૃષ્ટિ યથાસ્થિત જેવું શુદ્ધ સહજ આત્મસ્વરૂપ છે તેવી અપેક્ષા દૃષ્ટિ સન્મુખ રાખી ૧૪૫૦૪ સંગ્રહ વિશુદ્ધ કર સંગ્રહ અર્થાત્ પોતાની જે સ્વરૂપ સત્તા છે તે વિશુદ્ધ કર, નિશ્ચયનો લક્ષ રાખી
વ્યવહાર શુદ્ધ-અનુકૂળ રાખ. ૧૪૫૦૫ વ્યવહાર દૃષ્ટિ પરમાર્થસાધક વ્યવહાર પ્રત્યે દૃષ્ટિ રાખીને ૧૪૫૦૬ એવંભૂત પ્રત્યે જા શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રત્યે જા. ૧૪૫૦૭ એવંભૂત દૃષ્ટિ નિશ્ચય રૂપ શુદ્ધ સ્વરૂપ દૃષ્ટિ લક્ષમાં રાખી, ઉત્તરોત્તર ચઢતી આત્મદશા ઉત્પન્ન
કરતો જા ૧૪૫૦૮ વ્યવહાર વિનિવૃત્ત કર વ્યવહાર સાધનની અપેક્ષા-જરૂર ન રહે, વિનિવૃત્ત થાય ૫૮૨૩ ૧૪૫૦૯ શબ્દદૃષ્ટિથી જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર પ્રત્યે ગમન-પરિણમન કરે તે “આત્મા એમ આત્મા શબ્દની
યથાર્થ અર્થરૂપ દૃષ્ટિથી ૧૪૫૧૦ એવંભૂત પ્રત્યે જા શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપને પામ.
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૨૯:: ૧૪૫૧૧ એવંભૂત દૃષ્ટિ શુદ્ધ સ્વરૂપલક્ષી દૃષ્ટિથી ૧૪પ૧૨ શબ્દ નિર્વિકલ્પ કર શબ્દને - યથાર્થ અર્થરૂપ “આત્મા' નામધારી શબ્દને વિકલ્પ વિનાનો કર.
નિર્વિકલ્પ શુક્લધ્યાનને પામ. ૧૪૫૧૩ સમભિરૂઢ દૃષ્ટિ નિશ્ચય સ્વરૂપની સાધનામાં સમ્યકપણે અભિરૂઢ-અતિ ઊંચે ચઢેલ, ઉચ્ચ
ગુણસ્થાનને પામેલ એવી દૃષ્ટિથી ૧૪૫૧૪ એવંભૂત અવલોક જે રીતે મૂળ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ છે તે જો. ૧૪૫૧૫ એવંભૂત દૃષ્ટિ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ સ્થિતિની દૃષ્ટિથી ૧૪૫૧૬ સમભિરૂઢ સ્થિતિ કર આત્મસ્વરૂપમાં સમ્યપણે આરૂઢ, સ્વરૂપારૂઢ, યોગારૂઢ સ્થિતિ કર. ૧૪૫૧૭ એવંભૂત દૃષ્ટિ શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ સ્થિતિની દૃષ્ટિ લક્ષમાં રાખી ૧૪૫૧૮ એવંભૂત થા શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપમાં જેણે સ્થિતિ કરી છે એવો સ્વરૂપસ્થિત થઈ જા ૧૪૫૧૯ એવંભૂત સ્થિતિથી યથાસ્થિત શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિતિ થવાથી આત્મસ્વરૂપ સ્થિતિની
એવંભૂત દૃષ્ટિ દૃષ્ટિ શમાવ. દૃષ્ટિ-સ્થિતિ એકરૂપ થઈ ગયાં, દૃષ્ટિ તેવી સૃષ્ટિ'
શમાવ સર્જી લીધી. ૧૪૫૨૦ ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિપાઠ ૧૪૫૨૧ ચિધાતુ વિધાતા બ્રહ્મ, ચેતનાત્મક મૂળ વસ્તુ ૧૪૫૨૨ અચિધાતુ સંયોગાસનો આભાસ જડના સંયોગના આસ્વાદ-અર્ક ૧૪૫૨૩
અચરજ, અચંબો, નવાઈ પમાડે એ રીતે ૧૪૫૨૪ આશ્ચર્યરૂપ અચરજ, અચંબો, નવાઇ, વિસ્મનો પ્રકાર ૧૪૫૨૫ પરાનુગ્રહ બીજાનો અનુગ્રહ, બીજા પર કૃપા ૧૪૫૨૬ ચૈતન્ય
જિન પ્રતિમા ૧૪૫૨૭ થા :
બન ૧૪૫૨૮ ક્ષેત્રયોગ ક્ષેત્રનો યોગ ૧૪પર૯ પરાક્રમ બળ, શક્તિ, ઉત્સાહ, વીર્ય, યોગ ૧૪૫૩૦ હે કામ! હે ઇચ્છા; કર્મ, વ્યવસાય; ઉપયોગ; વિષયવાસનાઃ પરમાર્થ પ્રત્યે હો. ૧૪પ૩૧ હે માન! હે અભિમાન; આબરૂ; સપુરુષનો શિષ્ય છું તો તે પ્રમાણે વર્તજે. ૧૪૫૩૨ હે સંગઉદય! હે સહચાર-સોબતના-વૈભાવિક બંધનના ઉદયની બદલે સ્વાભાવિક સત્સંગ હો. ૧૪૫૩૩ હે વચનવર્ગણા! હે વચનની-ભાષાની વર્ગણા, સંસારવર્ધક ન હો, સપુરુષના ગુણગ્રામમાં હો. ૧૪૫૩૪ હે મોહ! હે મોહ, પરમાર્થ પ્રત્યે હો. ૧૪૫૩૫ હે મોહદયા! હે સ્નેહી સ્વજનો પ્રત્યે મોહ અને તેને લીધે આવતી દયા તેમનાં કલ્યાણ માટે હો. ૧૪૫૩૬ હે શિથિલતા! હે થાક, ઢીલાશ, નિર્બળતા! તમે વિષયકષાયમાં ઢીલા, મંદ, નિર્બળ રહો. પૃ.૮૨૪ ૧૪૫૩૭ હેતુભૂત કારણભૂત ૧૪૫૩૮ કૃતકૃત્ય કૃતાર્થ, સફળ, કરવાનું કરી લેવાનો ૧૪૫૩૯ કુંદકુંદાદિ આચાર્યો શ્રી કુંદકુંદ સ્વામી જેવા અત્યંત આત્મસ્થિત ધુરંધર આચાર્ય વગેરે ૧૪૫૪૦. શ્રી સોભાગ પરમપૂજ્ય શ્રી સોભાગભાઈ (કૃપાળુદેવના પરમાર્થ સખા, સત્સંગનિષ્ઠ) ૧૪૫૪૧ સમાધિમાર્ગ સ્થિરતાનો-સ્વસ્થતાનો માર્ગ, ધ્યાનનો માર્ગ, શાંતિનો માર્ગ ૧૪૫૪૨ શ્રી ગુરુના અનુગ્રહથી શ્રીમત્ ગુરુની કૃપા વડે
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૦ ::
૧૪૫૪૩
૧૪૫૪૪
૧૪૫૪૫
વંઞિ ।
૧૪૫૪૬
સિરિ વન્દ્વમાનિળનંદું શ્રી વર્ધમાન જિનચંદ્રને
૧૪૫૪૭
૧૪૫૪૮
સિવિીર પ્નિાં વઙ્ગિ શ્રી વીર જિનને વંદન કરીને (કર્મગ્રંથ ભાગ ૧ નું મંગળાચરણ) જન્મવિવાાં સમાતો વુદ્ધં કર્મવિપાક (નામે કર્મગ્રંથનો ૧લો ભાગ) ને ટૂંકમાં કહીશ ૧૪૫૪૯ ઝીરર્ફ નિા હેર્દિ જે હેતુઓ વડે (ક્રિયા) કરાય છે નેાં તો માણ્ માં તેથી કર્મ કહેવાય છે
૧૪૫૫૦
૧૪૫૫૧
પરમ પ્રયત્ન
ઉત્તમ-અંતિમ પ્રયત્ન
વંધવિહાળવિમુઘ્ધ (કર્મ) બંધના પ્રકારથી-વિધાનથી-રચનાથી વિમુક્ત-રહિત એવા (બંધસ્વામિત્વ નામે કર્મગ્રંથના ૩જા ભાગનું મંગળાચરણ) વંદને, વંદન કરીને
૧૪૫૬૩
૧૪૫૫૨
૧૪૫૫૩
૧૪૫૫૫
૧૪૫૫૪ સમ્યક્દર્શન દેશ આચરણરૂપે સર્વ આચરણરૂપે
૧૪૫૫૬
૧૪૫૫૭
સપ્તમ
૧૪૫૫૮
અષ્ટમ
૧૪૫૬૪
જન્મવ્વદિ સમાં....મને મુજ્તો
પૃ.૮૨૫
૧૪૫૫૯
નવમ
૧૪૫૬૦ દશમ
૧૪૫૬૧
૧૪૫૬૨
કેવળ સમવસ્થિત શુદ્ધ ચેતન સંપૂર્ણ સ્થિર આત્મા મોક્ષમાર્ગ
વાંચો વચનામૃત પૃ.૫૮૪, કોશ પૃ.નં.૫૧૩ શબ્દાર્થ નં. શ્રી આચારાંગ સૂત્ર અ. ૭, ઉ.૧ (વિચ્છેદ ગયું છે)
એકાદશમ
દ્વાદશમ
૧૪૫૬૫
ઉપશમમૂળ ધર્મ ૧૪૫૬૬ દયામૂળ ધર્મ સિદ્ધાંતમૂળ ધર્મ જિનાજ્ઞામૂળ ધર્મ સમ્યક્ ક્રિયાવાદ
૧૪૫૬૭
૧૪૫૬૮
૧૪૫૬૯
પૃ.૮૨૬
૧૪૫૭૦
.....
તે મોક્ષસ્વભાવનું અનુસંધાન તે મોક્ષમાર્ગ
પ્રતીતિરૂપે તે માર્ગ જ્યાં શરૂ થાય છે તે સમ્યક્દર્શન અંશે ચારિત્રરૂપે, દેશવિરતિ સર્વ ચારિત્રરૂપે, સર્વવિરતિ
સાતમું
આઠમું
નવમું
દશમું
અગિયારમું
બારમું
હાયાધ
સ્વત્વભૂતધર્મ
પોતાપણું-પોતાની વિશિષ્ટતા-પોતાની સત્તા થઇ ગયેલા-બની ચૂકેલા છે તે ધર્મ; પોતાનો-આત્માનો વાસ્તવિક-યથાર્થ ધર્મ
સર્વજ્ઞપદ સ્વાનુભવે સિદ્ધ કરવા યોગ્ય છે પોતે સર્વજ્ઞ થઇ જવા જેવું છે, પોતે સર્વજ્ઞ બની
જવું જોઇએ
જેના મૂળમાં ઉપશમ છે તે ધર્મ
જેના મૂળમાં દયા (અહિંસા) છે તે ધર્મ જેના મૂળમાં સિદ્ધાંત છે તે ધર્મ જેના મૂળમાં જિનાજ્ઞા છે તે ધર્મ
સમ્યક્ પ્રકારે વ્યાવહારિકતાનો ખ્યાલ આપતો સિદ્ધાંત
અનાદિ નિત્ય પર્યાય ઃ– મેરુ આદિ મેરુ પર્વત વગેરે અનાદિ કાળથી છે, નિત્ય છે, પર્યાય છે.
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૧ ::
Iોપણ
૧૪પ૭૧ મોક્ષ
દુઃખના આત્યંતિક અભાવનું નામ મોક્ષ ૧૪૫૭૨ સમ્યજ્ઞાન વસ્તુની જે સ્વભાવે સ્થિતિ છે તે સ્વભાવે તે વસ્તુની સ્થિતિ સમજાવી ૧૪પ૭૩ સકુચારિત્ર સમ્યજ્ઞાનદર્શનથી પ્રતીત થયેલા આત્મભાવે વર્તવું તે ચારિત્ર ૫.૮૨૦ ૧૪પ૭૪ સકર્મ કર્મ સહિત ૧૪પ૭પ ભાવકર્મ
વિભાવ ૧૪પ૭૬ તત્ત્વાર્થ પ્રતીતિ તત્ત્વની અને અર્થની પ્રતીતિ-શ્રદ્ધા ૧૪૫૭૭ વચનથી વ્યંજિત ખુલ્લો કરેલો, સ્પષ્ટ કરેલો ૧૪પ૭૮ મૂળ અર્થરૂપ મૂળ આત્મારૂપ ૧૪પ૭૯ ૧૪૫૮૦ અભિન્ન જુદું નહીં તેવું ૧૪૫૮૧ ભિન્નભિન્ન જુદું અને જુદું ન હોય તેવું ૧૪૫૮૨ સંસર્ગરહિત સંપર્ક વિનાનું ૧૪૫૮૩ ઉત્કૃષ્ટ પ્રકાશક સૌથી વધુ અને સૌથી ઉત્તમ-શ્રેષ્ઠ પ્રકાશ કરનારું, પાથરનારું, પ્રસિદ્ધ કરનારું,
પ્રગટ કરનારું પૃ.૮૨૮ ૧૪૫૮૪ ઉપયોગથી ઉપયોગની એકતા ઉપયોગથી ઉપયોગનું એકપણું-ઐક્ય-અભેદભાવ, ઉપયોગ
ઉપયોગનો સંપ, મેળ, જોડાણ, પૂર્ણતા આકાશવાણી ૧૪૫૮૫ તપ કરો; તપ કરો “સ્વરૂપમાં પ્રતપન કરવું તે તપ”, સ્વરૂપમાં તપ કરો ૧૪૫૮૬ સભાવની પ્રતીતિ-સમ્યગ્દર્શન હું છું', અસ્તિત્વની પ્રતીતિ તે સમ્યક્દર્શન ૧૪૫૮૭ સીમા
મર્યાદા,હદ પૃ. ૮૨૯ ૧૪૫૮૮ ઉo
ઉત્સર્ગ માર્ગ ૧૪૫૮૯ અપ૦
અપવાદ માર્ગ ૧૪૫૯૦ “ઠાણાંગ સૂત્રમાં દર્શાવેલું વાક્ય ૩જા આગમ શ્રી ઠાણાંગ સૂત્રે, સ્થાનાંગ ૧, ઉદ્દેશક ૧ ૧૪૫૯૧
એકલા ૧૪૫૯૨
શ્રમણ ૧૪૫૯૩ भगवं महावीरे ભગવાન મહાવીર ૧૪૫૯૪ इमीसेणं ૧૪પ૯૫ ___ उस्सपिणीए મો_િof અવસર્પિણી કાળમાં ૧૪૫૯૬ વડેવીસ ચોવીસ ૧૪૫૯૭ तिथ्थयराणं તીર્થકરોમાં ૧૪૫૯૮ વર્ષેિ
ચરમ, છેલ્લા ૧૪૫૯૯ તિરે તીર્થકર ૧૪૬૦ સિ
સિદ્ધ
एगे
આ
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૨ :
૧૪૬૦૧
बुद्धे
૧૪૬૦૨ मुत्ते
૧૪૬૦૩
૧૪૬૦૪
૧૪૬૦૫
૧૪૬૦૬
૧૪૬૦૭
૧૪૬૦૮
૧૪૬૦૯
પૃ.૮૩૦
૧૪૬૧૯
૧૪૬૨૦
૧૪૬૨૧
બુદ્ધ
परिनिव्वुडे
મુક્ત પરિનિવૃત્ત
સવું:વળહીને સર્વદુઃખ પ્રક્ષીણ કર્યાં, સર્વ દુઃખથી રહિત થયા
આપ્યંતર ભાન અવધૂત ભીતરનાં ભાન-સમજ-ધ્યાન સાથે વર્ણાશ્રમધર્મ ત્યાગ કરનાર, સંન્યાસી, પરમ વિરક્ત
વિદેહીની જેમ
જિનકલ્પી જેવા
૧૪૬૨૨
૧૪૬૨૩
૧૪૬૨૪
૧૪૬૨૫
૧૪૬૨૬
પૃ.૮૩૧
૧૪૬૨૭
૧૪૬૨૮
૧૪૬૨૯
વિદેહીવત્
જિનકલ્પીવત્
૧૪૬૧૦
૧૪૬૧૧
૧૪૬૧૨
૧૪૬૧૩
૧૪૬૧૪ ધર્મમૂર્તિતા ધર્માત્માપણું, ધર્મનું સાક્ષાત્ સ્વરૂપ હોય તેવું, ધર્મમૂર્તિપણું સર્વપ્રદેશ સંપૂર્ણ ગુણાત્મકતા સર્વ પ્રદેશ-વિભાગ પૂરેપૂરા ગુણમય સર્વાંગસંયમ પૂરેપૂરો સંયમ, સંપૂર્ણ સંયમ
૧૪૬૧૫
૧૪૬૧૬
૧૪૬૧૭
લોક પ્રત્યે નિષ્કારણ અનુગ્રહ લોકો પ્રત્યે નિષ્કારણ કરુણા, અહેતુકી કૃપા
૧૪૬૧૮ ઇશ્વર
પુરુષ ભગવાન
આત્મા ભગવાન, ભગવાન આત્મા
સંગ અને સ્નેહપાશનું ત્રોડવું. ત્રુટ્। વિષય પરનો રાગ-સંબંધ અને સ્નેહબંધન-પાસલોફાંસલો-જાળને તોડવી, તેનાથી અલગ થઇ જવું નિર્દય દૃષ્ટિથી, દયાહીન દૃષ્ટિથી
સ્વરૂપનો બોધ, આત્માનો-સમ્યક્દર્શનનો બોધ યોગનો નિરોધ
સર્વધર્મસ્વાધીનતા સર્વ ધર્મ પોતાને-આત્માને વશ-તાબે રહે તે
ક્રૂર દૃષ્ટિથી
સ્વરૂપબોધ
યોગનિરોધ
વિશેષ વિષે ન્યૂનાધિકપણું જ્ઞાનોપયોગ વિષે ઓછાવત્તાપણું, ભેદ-પ્રકાર; અસાધારણ ધર્મ-ગુણમાં ઓછુંઅદકું કે ઓછુંવત્તું
અખંડિત, અવિભક્ત, અસ્ખલિત
બધાં ચારિત્ર—સામાયિક, છેદોપસ્થાપનીય, સૂક્ષ્મ સંપરાય, પરિહારવિશુદ્ધ, અને યથાખ્યાત ચારિત્ર
અવિચ્છિન્ન
સર્વ ચારિત્ર
વશીભૂત કરવા બ્રહ્મચર્ય’
સર્વ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવનો સર્વ પ્રકારે જાણનાર, રાગદ્વેષાદિ સર્વ વિભાવ જેણે ક્ષીણ કર્યા છે તે
વશ કરવા, તાબે કરવા, સ્વાધીન કરવા
આત્મામાં ચર્યા, તે માટે સ્થૂળ પણ મૈથુનત્યાગ-બ્રહ્મચર્યવ્રત
જાગૃતિ રૂપે અસ્તિત્વ
જાણવા રૂપે અસ્તિત્વ, અધિકાર
પરમકૃપાળુ સદ્ગુરુદેવ ૫૨મ કરુણા કરી છે તેવા શ્રી સદ્ગુરુદેવ, કૃપાળુદેવ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી
જાગૃત સત્તા
સાયક સત્તા
ભરપૂર
પરમ ગુણમય ચારિત્ર બળવાન અસંગાદિ સ્વભાવ સન્+ાત્ । સંકલના
સંકળના
સંપૂર્ણ રીતે ભરેલો, છલોછલ, પૂરેપૂરા ભરેલા
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૩ :: ૧૪૬૩) નિર્વિવાદ નિ+વિવિદ્ વિવાદ વિનાની, વાંધા વિનાની, શંકા કે ચર્ચા-વિચારણાને
સ્થાન ન હોય તેવી, ચોક્કસ, નક્કી, જરૂર ૧૪૬૩૧ મુનિધર્મપ્રકાશ મુનિધર્મ પ્રગટ-પ્રસિદ્ધ કરવો, સ્પષ્ટતા-ખુલાસો કરવો; ગ્રંથવિભાગ ૧૪૬૩ર ગૃહસ્થ ધર્મપ્રકાશ ગૃહસ્થ ધર્મ પ્રગટ-પ્રસિદ્ધ કરવો, સ્પષ્ટ-પ્રત્યક્ષ કરવો; ગ્રંથનો વિભાગ ૧૪૬૩૩ નિગ્રંથ પરિભાષાનિધિ નિગ્રંથે વીતરાગે અમુક ચોક્કસ પદાર્થ, ક્રિયા કે ગુણ વગેરે માટે નક્કી
કરેલા સાંકેતિક શબ્દ, વ્યાખ્યાનો કોશ ૧૪૬૩૪ શ્રુતસમુદ્ર પ્રવેશમાર્ગ શાસ્ત્ર-શ્રુતના સાગર-દરિયામાં પ્રવેશ કરવાનો રસ્તો, દાખલ થવાનો રસ્તો,
ઊંડા ઊતરવાનો રસ્તો ૧૪૬૩૫ મહત્ કાર્ય મોટું-મહાન કામ, ભગીરથ કામ ૧૪૬૩૬ ભસંસો
ભરોસો, વિશ્વાસ, શ્રદ્ધા ૧૪૬૩૭ જા.
જતો રહે, ચાલ્યો જા; જવાનું રાખ ૧૪૬૩૮ શાંત થા, શાંત શાંત બન, શાંત. ઠરેલ થા. ૧૪૬૩૯ દીર્ઘસૂત્રતા થોડા કામમાં લાંબો સમય વિતાવવો, લપિયાવેડા, લાંબી લપ, તેનું તે પીંજણ ૧૪૬૪૦ બોધબીજ સમ્યક્દર્શન, બીજભૂત કેવળજ્ઞાન
સમ્યક્દર્શન, બીજભૂત ક૬ ૧૪૬૪૧ અત્યંત મતિ+ઠંતા અતિશય, કલ્પેલી-માનેલી મર્યાદાનો પણ અંત-છેડો ૧૪૬૪ર હસ્તામલકવતુ હત+ામ7 I હાથમાં રહેલું આંબળું સ્પષ્ટ-પ્રત્યક્ષ દેખાય તેમ ૧૪૬૪૩ વર્ત
વૃત 1 વર્તન કર, આચરણ કર, ચાલ. પૃ.૮૩૨ ૧૪૬૪૪ નિજસ્વભાવાકાર આત્મસ્વભાવ-સ્વરૂપે ૧૪૬૪૫ વ્યગ્રતા વિ+ 1 વ્યાકુળતા, અસ્થિરતા ૧૪૬૪૬ હૃદયાવેશ કર હૃદયમાં પ્રવેશ, પ્રવેશ કર, પેસી જા ૧૪૬૪૭ અભિમુખ થા સંમુખ થા, સંમુખ બન ૧૪૬૪૮ ખળભળી રહેલી ક્ષભિત, ક્ષુબ્ધ, ક્ષોભવાળી ૧૪૬૪૯ આત્યંતર વર્ગણા આંતરિક વર્ગણા. કર્મપુદ્ગલનો સમૂહ તે વર્ગ, વર્ગનો સમૂહ તે વર્ગણા.
મુખ્ય ૮ ભેદ : ઔદારિક, વૈક્રિય, આહારક, તેજસ, કાર્મણ, ભાષા,
શ્વાસોચ્છવાસ અને મન ૧૪૬૫૦ કાં તો
અથવા તો ૧૪૬૫૧ સ્વચ્છપુટ સુ+૩છે. ચોખ્ખો પાસ; સાવ ચોખ્ખો, તદ્દન સાફ ઔષધ બનાવતાં બીજા
પદાર્થનો પટ આપી ઢાંકે તે પુટ ૧૪૬૫૨ રૂમેવ ૧૪૬૫૩ નિjથે
નિગ્રંથ ૧૪૬૫૪ पावयणं
પ્રવચન ૧૪૬૫૫ સવં
સત્ય ૧૪૬પ૬ अणुत्तरं
અનુત્તર, અનુપમ ૧૪૬૫૭ केवलियं કેવલી વડે ૧૪૬૫૮ ડિપુuસંસદ્ધ પ્રરૂપિત (અને) સંશુદ્ધ (શુદ્ધ) ૧૪૬પ૯ કાર્ય ન્યાયયુક્ત, ન્યાયસંગત
આ
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૪ ::
જીવ
સર્વ
૧૪૬૬૦ સર્જwત્ત શલ્યને કાપનાર ૧૪૬૬૧ સિદ્ધિમાં સિદ્ધિનો માર્ગ ૧૪૬૬૨ ૫ત્તિમ મુક્તિનો માર્ગ ૧૪૬૬૩ વિનામ Pi વિજ્ઞાનનો માર્ગ, નિર્માણનો માર્ગ નિર્ગમ માર્ગ(નિ નાપામાં) ૧૪૬૬૪ નિવાબમાં નિર્વાણનો માર્ગ ૧૪૬૬૫. વિરહમલિટું અવિતથ, યથાર્થ, અસંદિગ્ધ ૧૪૬૬૬ સત્રફુવપદીમમાં સર્વદુઃખનો નાશ કરનાર માર્ગ ૧૪૬૬૭ एथ्थं
આ (માર્ચ)માં १४६६८ ठिया
સ્થિત ૧૪૬૬૯ ગોવા ૧૪૬૭
સિદ્ધ થાય છે ૧૪૬૭૧ વર્ષાતિ
બુદ્ધ થાય છે. ૧૪૬૭૨ મુવંતિ
મુક્ત થાય છે ૧૪૬૭૩ પરિવાયંતિ પરિનિર્વાણને પ્રાપ્ત થાય છે ૧૪૬૭૪ સત્ર ૧૪૬૭૫ #gમંત દુઃખોનો અંત ૧૪૬૭૬ તિ
કરે છે ૧૪૬૭૭ तंमाणाए તે (માર્ચ)ની આજ્ઞાએ ૧૪૬૭૮ तहा
તે (આજ્ઞા) પ્રમાણે ૧૪૬૭૯ गच्छामो ચાલીશું ૧૪૬૮૦ તથા વિટ્ટાખો તે પ્રમાણે ઊભા રહીશું ૧૪૬૮૧ તા fસયામો તે પ્રમાણે બેસણું ૧૪૬૮૨ તહીં સુયો તે પ્રમાણે પડખું ફેરવશું (મૂળમાં તુવાનો છે) ૧૪૬૮૩ તહીં મુંનામો તે પ્રમાણે ભોજન કરશું ૧૪૬ ૮૪ તહીં માતાનો તે પ્રમાણે બોલશું ૧૪૬૮૫ તા મમુટ્ટામો તે પ્રમાણે અભ્યત્થાન કરશું-સન્માન કરવા માટે તૈયાર ઊભશું ૧૪૬૮૬ તા ૩ઠ્ઠાઈ તે પ્રમાણે ઉત્થાન કરશું, ઊઠશું ૧૪૬૮૭ મોત્તિ ઊઠીને, ઊભા થઈને ૧૪૬૮૮ પા||
(સર્વ) પ્રાણીની ૧૪૬૮૯ મૈયા
ભૂતની ૧૪૬૯૦. ગીવીuj ૧૪૬૯૧ सत्ताणं
સત્ત્વની ૧૪૬૯૨ संजमेणं રક્ષા-સંયમ માટે ૧૪૬૯૩ સંગમમત્તિ સંયમ ધારણ કરીશું (શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર, શ્રુતસ્કંધ ૨, અધ્યયન ૭) ૧૪૬૯૪ અપ્રાકૃત ક્રમ અસ્વાભાવિક, પ્રકૃતિથી જુદો-વિરુદ્ધ ક્રમ ૧૪૬૯૫ કિ. દ્વિતીય, એ સંવતમાં ૨ આસો મહિના હતા તેમાં બીજો (વિ.સં.૧૯૫૪)
જીવની
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૫ :: આસો, ગુજરાતી ૧૨મો મહિનો, શુક્લ પક્ષ-સુદિ એકમ-પડવો-૧
૧૪૬૯૬ આo શુ. ૧ ૫.૮૩૩ ૧૪૬૯૭ અનાબાધ ૧૪૬૯૮ પૃથક્કરણ ૧૪૬૯૯ અનાસ્થા ૧૪૭00 ઉપાસના
મનુ+માં+વાળું ! એક બાજુથી બાધા ન આવે, બાધા ન આવે એવા વિશ્લેષણ, પૃથક-અલગ કરીને, જુદા પાડવા કન્ઝ સ્થા / અશ્રદ્ધા, અવિશ્વાસ, અપ્રતીતિ ૩પૂ+ગામ્ | વૃત્તિ, ધ્યાન, ભક્તિ, આરાધના, ઉત્કૃષ્ટ વસ્તુમાં બુદ્ધિ, ચિંતનમનનરૂપ માનસી ક્રિયા, વસ્તુનાં સ્વરૂપની અપેક્ષા રાખ્યા સિવાય આત્માની ઇચ્છાને જ માત્ર અધીન હોય એવું મનના પ્રવાહનું રૂપ. મુખ્ય ૨ પ્રકાર – સગુણ ઉપાસના કારણે બ્રહ્મ અને કાર્યબ્રહ્મની ઉપાસના નિર્ગુણ ઉપાસના શુદ્ધ બ્રહ્મ-આત્માની ઉપાસના, ૨ ભેદે – અહિંગ્રહ ઉપાસના ઉપાસ્ય સ્વરૂપ અને હું એક જ છીએ એમ અભેદ ચિંતન પ્રતીક ઉપાસના પ્રતીક એટલે અવયવ, ચિહ્ન, મૂર્તિ પ્રતિરૂ૫; ઊલટું. ૪ ભેદ– સંપદુપાસના, આરોપોપાસના, સંસર્ગઉપાસના, અધ્યાસ ઉપાસના
॥श्री राजचन्द्रप्रभचरणार्पणमस्तु ॥
છે
કે
જા
0
LD
છે) IIIIIIIIIII
OF THE ના જ
* * * * * * * *
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વચનામૃતજી. રાકેશ
*
'
"
t ;
પણ
ન
Thયા છે
• • • •
• •
• •
49W WWWWW
:
W: 'જો
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૬ ::
ક્રમ
૧.
૨.
૩.
૪.
૫.
૬.
*.
.
૮.
૯.
પરિશિષ્ટ ૧ અવતરણોની વર્ણાનુક્રમ સૂચિ
અવતરણ
અખે (ઐ) પુરુષ (ખ) એક વરખ હે (હૈ)
અજાહોતવ્ય (અનૈદ્ભુતવ્યનો
अधुवे असासयंमि संसारंभि दुख्खपउराए । किं नाम हुज्ज कम्मं जेणाहं दुग्गई न गच्छिज्जा ॥
અનુક્રમે સંયમ સ્પર્શતોજી, પામ્યો ક્ષાયકભાવ રે, સંયમ શ્રેણી ફૂલડેજી, પૂજું પદ નિષ્પાવ રે.
શુદ્ધ નિરંજન અલખ અગોચર. એહિ જ સાધ્ય સહાયો રે, જ્ઞાનક્રિયા અવલંબી ફરસ્યો, અનુભવ સિદ્ધિ ઉપાયો રે.
રાય સિદ્ધારથ વંશ વિભૂષણ, ત્રિશલા રાણી જાયો રે, અજ અજરામર સહજાનંદી, ધ્યાનભુવનમાં ધ્યાયો રે. અન્ય પુરુષકી દૃષ્ટિમેં, જગ વ્યવહાર લખાય. વૃન્દાવન જબ જગ નહીં, કૌન (કો) વ્યવહાર બતાય. અલખનામ ધુનિ લગી ગગનમેં, મગન ભયા મન મેરા જી; આસન મારી સુરત દૃઢ ધારી, દિયા અગમ ઘર ડેરા જી; દરશ્યા અલખ દેદારાજી.
અલ્પાહાર નિદ્રા વશ કરે, હેત સ્નેહ જગથી પરિહરે; લોકલાજ વિ ધરે લગાર, એક ચિત્ત પ્રભુથી પ્રીત ધાર.
૧૦. (સવ્વત્થવદિખા બુદ્ધા, સંવળપરિÈ !) अवि अप्पणो वि देहंमि, नायरंति ममाइयं ॥
૧૧. અહર્નિશ અધિકો પ્રેમ લગાવે, જોગાનલ ઘટમાંહિ જગાવે; અલ્પાહાર આસન દૃઢ ધરે, નયન થકી નિદ્રા પરિહરે.
૧૨. અહો નિગેર્દિ બસાવા, વિત્તી સાધૂળ લેસિયા ૫ मुक्खसाहणहेउस्स, साहुदेहस्स धारणा ॥
૧૩. અહો નિવં તવો માં સવ્વ બુદ્ધેર્દિ વqિ3j I जाव लज्जासमा वित्ती एगभत्तं च भोयणं ।
૧૪. અજ્ઞાનતિમિરાન્ધાનાં (ન્યસ્ય) જ્ઞાનાંજનશલાકયા । ચક્ષુરુન્મીલિતં યેન તસ્મૈ શ્રી ગુરવે નમઃ ।।
૧૫. આળા ધમ્મો બાળા તો
૧૬. આતમધ્યાન કરે જો કોઉ, સો ફિર ઇણમે નાવે; વાક્યજાળ બીજું સૌ જાણે, એહ તત્ત્વ ચિત્ત ચાવે.
કૃતિ-કર્તા
એક સવૈયો
(૩ત્તરપુરાળ ૧૦ ૬૭, ૩૨૧)
(ઉત્તરાધ્યયન ૮-૧)
કોશ પૃ.
૩૦૯
૭૭
(અધ્યાત્મ ભજનમાલા પદ ૧૩૩ છોટમ્)
(ગુરુગીતા, ૪૫)
(ઉપદેશપદ – હરિભદ્રસૂરિ)
(આનંદધન ચોવીશીમુનિસુવ્રતજિન સ્તવન)
૩૯
(પ્રકરણરત્નાકર ભાગ ૨,
સંયમ શ્રેણી સ્તવન ૧-૨, પં. ઉત્તમવિજયજી
(વિહારવૃંદાવન)
૨૨૩
૨૨૪
૨૨૪
(સ્વરોદયજ્ઞાન-ચિદાનંદજી)
(શવાહિ . ૬-૨૨)
(સ્વરોદયજ્ઞાન-ચિદાનંદજી)
(દશવૈકાલિક સૂત્ર અધ્યયન ૫-૯૨) ૪૦૦ (દશવૈકાલિક સૂત્ર અધ્યયન ૬- - ૨૩) શ્રી શય્યભવસૂરિજી
૪૦૦
૩૨૮
૧૮૭
૧૭૬
૫૧૯
૧૨૬
૪૫૨
૧૮૯
૨૨૫
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૭ ::
૧૭. (જુજવાં જુઓ ધામ આપ્યાં જનને, જોઇ નિષ્કામ સકામ રે; (ધીરજાખ્યાન કડવું ૬૫આજ તો અઢળક ઢળ્યા હરિ) આપ્યું સૌને તે અક્ષરધામ રે. નિષ્કુલાનંદ
૨૦૬ ૧૮. આશય આનંદઘન તણો, અતિ ગંભીર ઉદાર;
(આનંદઘન ચોવીશીના અંતમાંબાલક બાંહ્ય પસારીને, કહે ઉદધિ વિસ્તાર.
જ્ઞાનવિમળસૂરિજી) ૧૯. આશા એક મોક્ષની હોય, બીજી દુવિધા નવિ ચિત્ત કોય; (સ્વરોદયજ્ઞાન- ચિદાનંદજી)
ધ્યાન જોગ જાણો તે જીવ, જે ભવદુઃખથી ડરત સદીવ. ૨૦. ફુચ્છાવિહીને સર્વત્ર સમવેતસ .
(શ્રીમદ્ ભાગવત, સ્કંધ ૩, भगवद्भक्तियुक्तेन प्राप्ता भागवती गतिः॥
અધ્યાય ૨૪, શ્લોક ૪૭) ૬૪૦ ૨૧. ઇગલા પિંગલા સુષુમના, એ તીનું કે નામ; (સ્વરોદયજ્ઞાન- ચિદાનંદજી) ભિન્ન ભિન્ન અબ કહત હું, તીન અધિક કર જાન.
૧૨૫ ૨૨ ફળમેવ નિjથે પાવય સવૅ કબુત્તર વયિં વાઇgi (સૂત્રકૃતાંગ હૃ. ૨- - ૧૫) ૫૩૩-૧૩૪
ससंसुध्धं णेयाउयं सल्लकत्तणं सिध्धिमग्गं मुत्तिमग्गं विज्जाणमग्गं निव्वाणमग्गं अवितहमसं दिट्ठ सव्वदुक्खप (प्प)हीणमग्गं । एत्थंठिया जीवा सिज्झंति बुज्झंति मुच्चंति परिणिव्वायंति सव्वदुख्खाणमंतं करंति । तहा तमाणाए तहा गच्छामो तहा चिट्ठामो तहा णिसीयामो तहा सुयट्ठामो तहा भुंजामो तहा भासामो तहा अब्भुट्ठामो तहा उट्ठाए उट्ठेमोत्ति
पापाणं भूयाणं जीवाणं सत्ताणं संजमेणं संजमामोत्ति । ૨૩. ઈણવિધ પરખી મન વિસરામી, જિનવર ગુણ જે ગાવે; (આનંદઘન ચોવીશીદીનબંધુની મહેર નજરથી, આનંદઘન પદ પાવે, મલ્લિનાથજિન સ્તવન) હો મલ્લિજિન, સેવક કિમ અવગણીએ.
૨૪૨ ૨૪. ઊંચનીચનો અંતર નથી, સમજ્યા તે પામ્યા સદ્ગતિ. (કક્કામાં વવા- પ્રીતમ સ્વામી)
૧૬૮ ૨૫. ૩૫નેવા (વા) વિધવા (વિમેવા) ધુવેવા (પુવૅફવા) (આગમ) ૨૬. વસંતવીમોદો મને નિમાસિફે સમુવતો
(પંચાસ્તિકાય ૭૦-કુંદકુંદાચાર્ય) णाणाणुमग्गचारी निव्वाणपुरं वज्जदि धीरो। ૨૭. ઋષભ જિનેશ્વર પ્રીતમ મારો રે, ઓર ન ચાહું રે કંત; (આનંદઘન ચોવીશીરીઝયો સાહિબ સંગ ન પરિહરે રે, ભાંગે સાદિ અનંત. ઋષભ, 2ષભજિન સ્તવન)
૩૬૧ ૨૮. એક અજ્ઞાનીના કોટિ અભિપ્રાયો છે, અને કોટિ જ્ઞાનીનો એક અભિપ્રાય છે. (અનાથદાસ) ૪૫૮ ૨૯. એક કહે સેવીએ વિવિધ કિરિયા કરી, ફલ અનેકાંત લોચન ન દેખે, (આનંદઘન ચોવીશી
ફલ અનેકાંત કિરિયા કરી બાપડા, રડવડે ચાર ગતિમાંહિ લેખે. અનંતજિન સ્તવન) 30 એક દેખિયે જાનિયે, (રમિ રહિયે ઇક ઠૌર,
(સમયસાર નાટક – જીવદ્વાર ૨૦, સમલ વિમલ ન વિચારિયે, યહૈ સિદ્ધિ નહિ ઔર). પં. બનારસીદાસ)
૬૪૦
૧૭
૪૦૬
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૮::
૩૧. એક પરિનામકે ન કરતા દરવ દોઇ,
દોઈ પરિનામ એક દર્વ ન ધરતુ હૈ; એક કરતૂતિ દોઇ દર્વ કબહૂં ન કરે,
દોઇ કરતૂતિ એક દર્વ ન કરતુ હૈ; જીવ પુદ્ગલ એક ખેત-અવગાહી દોઉ,
અપને અપન રૂપ, કોઉ ન ટરતુ હૈ, જડ પરિનામનિકો, કરતા હૈ પુદ્ગલ, ચિદાનંદ ચેતન સુભાવ આચરતુ હૈ.
૩૨. માં નાળર્ફ સો......
૩૩. ો સમળે માત્રં મહાવીર ફનીસેળ (મીલ) રસપ્તિ (ઓસપ્વિ)નીર્ चउवीसं (चउव्वीसाए) तित्थयराणं चरिमतित्थयरे सिद्धे बुद्धे मुत्ते પરિનિવ્વુડે (ખાવ) સવવું (વા) ૫ (r) દીપે ।
૩૫. (મિન વારિય પરિસ્સામિ) વં પુત્તા (પુત્તો) નહાસુä, ( अम्मापिऊहिं अणुजाओ जहाइ उवहिं तओ)
૩૬. તૂઠો તૂઠો રે મુજ સાહિબ જગનો તૂઠો)
૩૪. એનું સ્વપ્ન જો દર્શન પામે રે, તેનું મન ન ચઢે બીજે ભામે રે; થાય કૃષ્ણનો લેશ પ્રસંગ રે, તેને ન ગમે સંસારનો સંગ રે. ૧. હસતાં રમતાં પ્રગટ હરિ દેખું રે, મારું જીવ્યું સફળ તવ લેખું રે. મુક્તાનંદનો નાથ વિહારી રે, ઓધા જીવનદોરી અમારી રે.
૨.
એ શ્રીપાળનો રાસ કરતાં જ્ઞાન અમૃત રસ વૂઠયો (વૂઠો) રે. મુજ
૩૭. ઐસા ભાવ નિહાર નિત, કીજે જ્ઞાન વિચાર; મિટે ન જ્ઞાન બિચાર બિન, અંતર-ભાવ વિકાર.
३८. कम्मदव्वेहिं सम्मं संजोगो होइ जो उ जीवस्स । सबंध नायव्वतस्स विओगो भवे मुक्खो ||
૩૯
કરના ફકીરી કયા દિલગીરી, સદા મગન મન રહે (હ) નાજી. ૪૦. કર્તા મટે તો છૂટે કર્મ, એ છે મહા ભજનનો મર્મ, જો તું જીવ તો કર્તા હરિ, જો તું શિવ તો વસ્તુ ખરી, તું છો જીવ ને તું છો નાથ, એમ કહી અખે ઝટક્યા હાથ. ૪૧. કાલ જ્ઞાનાદિક થકી, લહી આગમ અનુમાન; ગુરુ કરુના કરી કહત હૂં, શુચિ સ્વરોદયજ્ઞાન. ૪૨. િબઠુળા રૂદ નદ ખદ, રાાદોસા હજુ વિનિષ્નતિ, तह तह पयद्विअव्वं, एसा आणा जिणिंदाणम् । ૪૩. કીચસૌ કનક જાકે, નીચસૌ નરેસપદ,
મીચસી મિતા, ગરુવાઇ જાકે ગારસી; જહુરસી જોગ જાતિ, કહરસી કરામાતિ, હહરસી હૌસ, પુદ્ગલ છબિ છારસી;
(સમયસાર નાટક, કર્તાકર્મક્રિયા દ્વાર ૧૦, પં. બનારસીદાસજી)
(આચારાંગ સૂત્ર ૧-૩-૪-૧૨૨)
(ઠાણાંગ સૂત્ર ૫૩)
ઉદ્ધવગીતા ક. ૮૮-૭; ૮૭-૭ મુક્તાનંદસ્વામી
(ઉત્તરાધ્યયન ૧૯-૮૫)
(શ્રીપાલરાસ ખંડ ૪, ઢાળ ૧૩, કઢી ૧ વિનયવિજયજી-યશોવિજયજી)
(સ્વરોદયજ્ઞાન- ચિદાનંદજી)
(આવારાંT ઞ. ૭.૧.) નિયુત્તિ. ૨૬૦)
(મીરાંબાઇ)
(અખાજી, અક્ષય ભગત કવિ)
(સ્વરોદયજ્ઞાન- ચિદાનંદજી)
(ઉપદેશરહસ્ય- યશોવિજયજી)
(સમયસાર નાટક, બંધદ્દાર ૧૯ પં. બનારસીદાસજી)
૨૨૫
૧૪૪
૫૩૧
૧૮૧
૬૧
૩૧૧
૧૨૬
૫૦૮-૫૩૦
૧૮૮
૨૨૦
૧૨૫
૨૫૨
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૩૯::
૪૧૩
જાલસૌ જગબિલાસ, ભાલસૌ ભુવનવાસ, કાલસૌ કુટું બકાજ, લોકલાજ લારસી; સીઇસી સુજસુ જાનૈ, બીઠસી બખત માને, ઐસી જાકી રીતિ તાહિ, બંદત બનારસી.
૩૮૫-૬ જ. કોઇ માધવ લ્યો, હાં રે કોઈ માધવ લ્યો.
(મીરાંબાઈ)
૬૪૧ ४५. गुरुणो छंदाणुवत्तगा
(સુત્રકૃતાંગ પ્રથમ શ્રુતસ્કંધ
દ્વિતીય અધ્યયન ગાથા ૩૨). ૩૪૨ ૪૬. ગુરુ ગણધર ગુણધર અધિક, પ્રચુર પરંપર ઓર; (સ્વામી કાત્તિકેયાનુપ્રેક્ષા-પં. જ્યચંદ્રકૃત) વ્રત તપધર, તનુ નગનધર (તર) વંદ વૃષ સિરમૌર.
અનુવાદનું મંગલાચરણ) ૪૭. ઘટ ઘટ અંતર જિન બસે, ઘટ ઘટ અંતર જેન; (સમયસાર નાટક ગ્રંથ સમાપ્તિ મત (તિ) મદિરાકે પાનસે (સૌ) મતવારા સમજૈ (સમજૈ) ન. અને અંતિમ પ્રશસ્તિ
૪૯૫ ૪૮. ચરમાર્વત હો ચરમ કરણ તથા રે, ભવ પરિણતિ પરિપાક; (આનંદઘન ચોવીશી
દોષ ટળે વળી દ્રષ્ટિ ખૂલે ભલી રે, પ્રાપતિ પ્રવચન વાક. ૧ સંભવનાથ જિન સ્તવન) પરિચય પાતિક ઘાતિક સાધુ શું રે, અકુશલ અપચય ચેત; ગ્રંથ અધ્યાતમ શ્રવણ મનન કરી રે, પરિશીલન નય હેત. ૨ મુગધ સુગમ કરી સેવન લેખવે રે, સેવન અગમ અનુપ; દેજો કદાચિત સેવક યાચના રે, આનંદઘન રસરૂપ. ૩
૪૦પ-૪૦૬ ૪૯. ચલઈ સો બંધ
ચાહે ચકોર તે ચંદ્રને, મધુકર માલતી ભોગી રે; (આઠ યોગદૃષ્ટિની સજઝાય.
તેમ ભવિ સહજ ગુણે હોયે, ઉત્તમ નિમિત્ત સંજોગી રે. પ્રથમ દૃષ્ટિ ગા. ૧૩- યશોવિજયજી) ૫૦૨ ૫૦ ચિત્રસારી ન્યારી, પરર્જક ન્યારોં સેજ ન્યારી, (સમયસાર નાટક નિર્જરાધાર ૧૫- ૪૩૪ ચાદરિ ભી ન્યારી, ઇહાં જૂઠી મેરી થપના;
પં. બનારસીદાસજી) અતીત અવસ્થા સૈન, નિદ્રાવાહી કોલપેન, વિદ્યમાન પલક ન, યામેં અબ છપના;
સ્વાસ ઔ સુપન દૌઉ, નિદ્રાકી અલંગ બૂઝે, સુઝે સબ અંગ લખિ, આતમ દરપના; ત્યાગી ભયૌ ચેતન, અચેતનતા ભાવ ત્યાગી,
ભાલે દૃષ્ટિ ખોલિકે, સંભાળે રૂપ અપના. ૫૧. ચૂર્ણિ ભાષ્ય સૂત્ર નિર્યુક્તિ, વૃત્તિ પરંપરા અનુભવ (આનંદઘન ચોવીશી-નમિનાથજિન સ્તવન) ૩૮૩ પર. Hi Tui સિં દ ત ત વિસં ધ્વવિચ્છે (નિશીથસૂત્ર કે વ્યવહાર, છેદસૂત્ર?) ૧૬૦ પ૩. જબ હીતે ચેતન વિભાવસ ઉલટિ આપુ, (સમયસાર નાટક સર્વવિશુદ્ધિવાર ૧૮)
સમૈ પાઈ અપનો સુભાવ નહિ લીનો હૈ; તબહીતે જો જો લેને જોગ સો સો સબ લીનો, જો જો ત્યાગ જોગ સો સો સબ છાંડિ દીનો હૈ, લેવકોં ન રહી ઠોર, ત્યાગીનેક નાહીં ઔર, બાકી કહા ઉબર્યો જુ, કારજ નવીનો છે;
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૪૦::
સંગત્યાગી, અંગત્યાગી, વચનતરંગત્યાગી, મનત્યાગી, બુદ્ધિત્યાગી, આપા શુદ્ધ કીનો હૈ. ૫૪. નારિસસિદ્દસહાવો તારિસ સહાવો સવ્વનીવાળું; तह्मा सिद्धंतरुई कायव्वा भव्वजीवेहिं ।
૫૫. જિન થઇ જિનને (જિનવર) જે આરાધે, તે સહી જિનવર હોવે રે; ભૂંગી ઇલિકાને ચટકાવે, તે ભૂંગી જગ જોવે રે.
૫૬. જિન (વર) પૂજા રે તે નિજપૂજના (રે પ્રગટે અન્વય શક્તિ; પરમાનંદ વિલાસી અનુભવે રે, દેવચંદ્ર પદ વ્યક્તિ.)
૫૭. જીવ તું શીદ શોચના ધરે ? કૃષ્ણને કરવું હોય તે કરે; ચિત્ત તું શીદ શોચના ધરે ? કૃષ્ણને કરવું હોય તે કરે.
૫૮. જીવ નવિ પુગ્ગલી નૈવ પુગ્ગલ કદા, પુગ્ગલાધાર નહીં તાસ રંગી; પરતણો ઇશ નહીં અપર ઐશ્વર્યતા, વસ્તુધર્મે કદા ન પરસંગી.
६०. जे अबुध्धा महाभागा वीरा असमत्तदंसिणो ।
असुद्वं तेसिंपरक्कतं सफलं होइ सव्वसो ॥ जे य बुद्धा महाभागा वीरा सम्मत्तदंसिणो । सुद्धं तेसिं परक्कंतं अफलं होइ सव्वसो ॥
૬૧. (ને) માં નાળર્ફ સે સવ્વ નાળડ્। जे सव्वं जाणई ાં નાળÍ|
૬૨. ને (યૂ) નાળર્ફ અરિહંતે વ્વમુળપત્ત્તવેદિયા सोजाई नियअप्पा मोहो खलु जाई तस्स लयं ॥
(અષ્ટપ્રાભૂત સિવાયનું સિદ્ધપ્રાભૂત)
(આનંદઘન ચોવીશી – નમિનાથજિન સ્તવન)
(વાસુપૂજ્યજિન સ્તવન– દેવચંદ્રજી)
(ભક્તિનીતિ કાવ્યસંગ્રહ પદ ૩૪– દયારામ)
૨૬૦
(સુમતિજિન સ્તવન– દેવચંદ્રજી)
૫૯. જૂવા આમિષ મદિરા દારી, આહે(ખે)ટેક ચોરી પરનારી,
(સમયસાર નાટક, સાધ્યસાધકદ્વાર ૨૭
એહિ (એઇ) સપ્તવ્યસન (સાત વિસન) દુઃખદાઇ, દુરિતમૂલ દુરગતિકે જાઇ (ભાઈ). પં. બનારસીદાસજી)
(સૂત્રકૃતાંગ ૧-૮-૨૨, ૨૩)
૬૫. જેમ નિર્મળતા રે રત્ન સ્ફટિક તણી, તેમ જ જીવસ્વભાવ રે; તે જિનવીરે રે ધર્મ પ્રકાશિયો, પ્રબળ કષાય અભાવ રે.
૬૩. જેનો કાળ તે કિંકર થઇ રહ્યો, મૃગતૃષ્ણાજળ ત્રૈલોક; જીવ્યું ધન્ય તેહનું. દાસી આશા પિશાચી થઇ રહી, કામ ક્રોધ તે કેદી લોક; જીવ્યું દીસે ખાતાં પીતાં બોલતાં, નિત્યે છે નિરંજન નિરાકાર; જીવ્યું જાણે સંત સલૂણા તેહને, જેને હોય છેલ્લો અવતાર, જીવ્યું જગપાવનકર તે અવતર્યા, અન્ય માત ઉદરનો ભાર; જીવ્યું તેને ચૌદ લોકમાં વિચરતાં, અંતરાય કોઇયે નવ થાય; જીવ્યું રિદ્ધિસિદ્ધિ તે દાસીઓ થઇ રહી, બ્રહ્માનંદ હ્રદે ન સમાય; જીવ્યું ૬૪. જે પુમાન પરધન હું, સૌ અપરાધી અજ્ઞ; જે અપનો ધન વિવહરે, સો ધનપતિ ધર્મજ્ઞ.
૬૬. જૈસે કંચુકત્યાગસે બિનસત નહીં ભુજંગ; દેહત્યાગસે જીવ પુનિ, તૈસે રહત અભંગ.
(આચારાંગ ૧ – ૩ – ૪ - ૧૨૨)
(પ્રવચનસાર ૧- ૮૦, કુંદકુંદાચાર્ય)
(મનહરપદ- મનોહરદાસજી)
૨૨૮
(સમયસાર નાટક મોક્ષદ્વાર ૧૮, પં. બનારસીદાસજી)
૩૬૨
૨૨૫
૩૬૨
૨૨૬
૪૪૭-૪૪૮
૪૪૯
૧૪૪
૩૬૧
૪૦૯
(નયરહસ્ય શ્રી સીમંધરજિન સ્તવન ૨-૧૭ યશોવિજયજી)
(સ્વરોદયજ્ઞાન– ચિદાનંદજી)
૫૦૩
૩૦૫-૫૨૦
૧૨૬
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૪૧ ::
૬૭. જૈસે મૃગ મા વૃષાદિત્યની તપતિ માંહિ, (સમયસાર નાટક, બંધદ્વાર ૨૭)
તૃષાવંત મૃષાજલ કારણ અટતુ હૈ, તે ભવવાસી માયાહસૌ હિત માનિ માનિ, ઠાનિ હાનિ ભ્રમ શ્રમ નાટક નટતુ હૈ; આગેકો ધુકત ધાઈ, પીછે બછરા ચવાઈ, જૈસેં નૈન હીન નર જેવરિ વટતુ (બટતુ) હૈ; તૈસે મૂઢ ચેતન સુકુ ત કરતૂતિ કરે; સેવત હસત ફલ ખોવત ખટતુ હૈ.
૨૫૧-૨૫૨ ૬૮. જૈસૌ નિરભેદ રૂપ નિહચૈ અતીત હતી,
(સમયસાર નાટક, સર્વવિશુદ્ધિદ્વાર ૧૦૮). તૈસી નિરભેદ અબ, ભેદકી ન ગહેગૌ ! દીસૈ કમરહિત સહિત સુખ સમાધાન, પાયો નિજથાન ફિર બાહરિ ન બહેગ; કબહું કદાપિ અપની સુભાવ ત્યાગ કરિ, રાગ રસ રાચિકૈ ન પરવસ્તુ ગહેગ; અમલાન જ્ઞાન વિદ્યમાન પરગટ ભયૌ, યાતિ ભાંતિ આગમ અનંત કાલ રહેગૌ.
૩૮૪ ૬૯. (યો) ગો/ પર્યાદિપટ્રેસા (વિવિધુમાII સાયલો દોતિ) (દ્રવ્યસંગ્રહ ૩૪-નેમિચંદ્ર સિદ્ધાંતચક્રવત) ૫૦૨ ૭૦. િિર વિ રિંતતો ળિરીવિત્ત હવે નવા સIિ (દ્રવ્યસંગ્રહ ૫૬) ૪૦૩-૪૦૪
लखूणय एयत्तं तदाहु तं तस्स णिच्चयं झाणं॥ ૭૧. જંગમની જુક્તિ તો સર્વે જાણીએ, સમીપે રહે પણ શરીરનો નહિ સંગ જો, (ઓધવજીનો સંદેશો એકાંતે વસવું રે એક જ આસને, ભૂલ પડે તો પડે ભજનમાં ભંગ જો; ગરબી ૩-૩ રઘુનાથદાસ) ઓધવજી, અબળા તે સાધન શું કરે?
૩૧૧ ૭૨. વંસંમંતિ પાસ૬ (હા) સંમોતિપસદ (દા) .
(આચારાંગ ૧-૫- ૩) ( મોuiતિ પાસા તે સમંતિ પાસા)
૩૪૪ ૭૩. ( વિ સિન્ડ્રફ વત્થરો નિસાસો નવિ દોતિન્શયરો) (ષષ્ઠાભૂતાદિ સંગ્રહ– સૂત્રપ્રાભૃત ૨૩ Uો વિમોજવમો, સેસા ય ઉમ્મમાયા સબૈ ! – કુંદકુંદાચાર્ય).
૫૦૩ ૭૪. પામો ગયિ વસ્થવાળા.
(પંચસૂત્ર – શ્રી ચિરંતનાચાર્ય) ૧૨૫ ૭૫. તરતમ યોગે રે તરતમ વાસના રે, વાસિત બોધ અધાર, પંથડો. (આનંદઘન ચોવીશી-અજિતનાથ સ્તવન) ૪૩૭ ૭૬. તારવા સમUTI
(ભગવતી સૂત્ર શતક ૮, ઉ.૩૦૬) ૩૬૪ ૭૭. ( ન્સ મૂતાન્યાત્મવામૂMિાનતા)
(ઇશાવાસ્ય ઉપનિષદ્ ૭) __तत्र को मोहः कः शोकः एकत्वमनुपश्यतः॥ ૭૮. તે માટે ઊભા કર જોડી, જિનવર આગળ કહીએ રે; (આનંદઘન ચોવીશી –
સમયચરણ સેવા શુદ્ધ દેજો, જેમ આનંદઘન લહીએ રે. નમિનાથજિન સ્તવન) ૩૫૯-૪૨૫ ૭૯. દર્શન સકળના નય ગ્રહે, આપ રહે નિજ ભાવે રે; (આઠ યોગદૃષ્ટિની સજઝાયહિતકારી જનને સંજીવની, ચારો તેહ ચરાવે રે. યશોવિજયજી)
૨૨૩
૧૯૨
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઃઃ ૫૪૨ ::
૮૦. દર્શન જે થયાં જૂજવાં, તે ઓઘ નજરને ફેરે રે; ભેદ થિરાદિક દૃષ્ટિમાં, સમકિતદૃષ્ટિને હેરે રે.
૮૧. દુઃખસુખરૂપ કરમફળ જાણો, નિશ્ચય એક આનંદો રે; ચેતનતા પરિણામ ન ચૂકે, ચેતન કહે` જિનચંદો રે.
ન
૮૨. વેવામનમોયાનવામરાવિવિભૂતયઃ ।
मायाविष्वपि दृश्यन्ते नातस्त्वमसि नो महान् ॥ ८३. देहाभिमाने गलिते विज्ञाते परमात्मनि । यत्र यत्र मनो याति तत्र तत्र समाधयः ॥ ૮૪. દુર્બળ દેહ ને માસ ઉપવાસી, જો છે માયારંગ રે; તોપણ ગર્ભ અનંતા લેશે, બોલે બીજું અંગ રે. ૮૫. ધન્ય તે મુનિવરા રે જે ચાલે સમભાવે;
જ્ઞાનવંત જ્ઞાનીશું મળતાં, તન મન વચને સાચા, દ્રવ્યભાવ સુધા જે ભાખે, સાચી જિનની વાચા રે. ધન્ય
८६. धम्मो मंगलमुक्किद्वं अहिंसा संजमो तवो । देवा वि तं नमसंति, जस्स धम्मे सया मणो ॥
૮૭. ધાર તરવારની સોહલી - દોહલી, ચૌદમા જિન તણી ચરણસેવા; ધાર પર નાચતા, દેખ બાજીગરા સેવના ધાર પર રહે ન દેવા.
८८. (इंदसदवंदियाणं तिहुअणहिदमधुरविसदवक्काणं । अंतातीदगुणाणं) णमो जिणाणं जिदभवाणं ॥
૮૯. નો दुर्वाररागादिवैरिवारनिवारिणे । अर्हते योगिनाथाय महावीराय तायिने ॥
૯૦. નાકે રૂપ નિહાળતા
૯૧. નાગરસુખ પામર નવ જાણે, વલ્લભ સુખ ન કુમારી રે, અનુભવ વિણ તેમ ધ્યાનતણું સુખ, કોણ જાણે નરનારી રે?
૯૨. નાડી તો તનમેં ઘણી, પણ ચૌવીસ પ્રધાન; તામે નવ પુનિ તાહુમ્, તીન અધિક કર જાન.
૯૩. નિજછંદનä ના મિલે, હેરો વૈકુંઠ ધામ; સંતકૃપાસે પાઈયે, સો હર સબસે ઠામ.
૯૪. નિષ્ફળ સેકા નવત્તત્તના વા સમા સુજ્ઞમ્મા વ સમાળ સેકા ।) निव्वाणसेट्ठा जह सव्वधम्मा ण णायपुत्ता परमत्थी नाणी ॥ ૯૫. નિશદિન નૈનમેં નીંદ ન આવે, નર તબહિ નારાયન પાવે. ૯૬. પડિકકમામિ, નિંદામિ, ગરિહામિ, અપ્પાણં વોસિરામિ.
(આઠ યોગદૃષ્ટિની સઝાય – યશોવિજયજી) (આનંદધન ચોવીશી – વાસુપૂજયજિન સ્તવન) (આઠમીમાંસા ૧- સમંતભદ્ર)
(દૃદૃશ્યવિવેક, ગા. ૩૦, શંકરાચાર્ય)
(૩૫૦ ગાથાનું સ્તવન, ઢાળ ૮ ગાથા ૧૧ – યશોવિજયજી (સિદ્ધાંતરહસ્ય, સીમંધર જિનસ્તવન યશોવિજયજી
(દશવૈકાલિક સૂત્ર ૧- ૧)
(આનંદધન ચોવીશીઅનંતનાથન્જિન સ્તવન)
(પંચાસ્તિકાય ૧– કુંદકુંદસ્વામી)
(યોગશાસ્ત્ર ૧ – ૧ હેમચંદ્રાચાર્ય)
૧
(હરિયાળી – શ્રી વીરવિજયજી)
(આઠ યોગદૃષ્ટિની સજ્ઝાય ૭– ૩ - યશોવિજયજી)
(સ્વરોદયજ્ઞાન – ચિદાનંદજી)
-
(માણેકદાસ)
(સૂત્રકૃતાંગ ૧-૬- ૨૪)
(સુંદરદાસ)
(પ્રતિક્રમણ સૂત્ર)
૨૨૩
૨૨૮
૪૪૫
૨૦૦
૪૬૦
૬૪૧
૫૦૫
૨૫૮
૫૨૬
૪૪૫
૪૦૪
૨૨૪-૨૪૧
૧૨૫
૪૬૭
૪૦
૩૨૨
૪૬૬
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૪૩ ::
૯૭. પઢી પાર કહાં પાવનો, મિટે ન મનકો ચાર;
(સમાધિશતક ૭૮-પૂજ્યપાદ સ્વામી જ્યોં કોલુકે બૈલકું, ઘર હી કોશ હજાર.
પદ્યાનુવાદ – યશોવિજયજી) ૩૫૯ ૯૮, પરનિંદા મુખથી નવિ કરે, નિજનિંદા સુણી સમતા ધરે; (સ્વરોદયજ્ઞાન – ચિદાનંદજી) કરે સહુ વિકથા પરિહાર, રોકે કર્મ આગમન દ્વારા
૬૪૦ c. पक्षपातो न मे वीरे न द्वेषः कपिलादिषु । (લોકતત્ત્વનિર્ણય ૩૮- હરિભદ્રસૂરિ) युक्तिमद्वचनं यस्य तस्य कार्यः परिग्रहः ।।
૧૪૩ ૧૦. (ક્યું જાણું ક્યું બની આવશે, અભિનંદન રસ રીતિ હો મિત્ત) (અભિનંદનજિન સ્તુતિ-દેવચંદ્રજી) ૩૩૨
પુદ્ગલ અનુભવ ત્યાગથી, કરવી જસુ પરતીત હો. ૧૦૧. પુદ્ગલસેં રાત રહે
(અધ્યાત્મબાવની કડી ૧૫-ચિદાનંદજી ૪૧૭ અધ્યાત્મસારમાલા કડી ૫ –
કવિ નેમિદાસ રામજી શાહ ૧૦૨. પ્રશમરનિમ નં યુિમે પ્રસન્ન વનવિમાનં: piમિનીસંપન્ચઃ | (ધનપાળ કવિ) करमयुगमपि यत्ते शस्त्रसंबंधवंध्यं तदसि जगति देवो वीतरागस्त्वमेव ॥
૪૪-૫૦૦ ૧૦૩. વંધવિ8ાળ વિમુવંતિક સિારિવાજિળવંદ્રા (કર્મગ્રંથ ત્રીજો ૧- દેવેન્દ્રસૂરિ) (गइआईसुं वुच्छ समाअसो बंधसामित्तं ॥)
૫૩૦ ૧૦૪. ભીસ નરયા નિરિયા ક્લેવમgયા
(ષ પ્રાભૂતાદિ સંગ્રહ, पत्तोसि तिव्वं दुःखं भावहि जिणभावणा जीव ।।
ભાવપ્રાભૃત ૮)
૪૧૫-૪૧૬ ૧૦૫. મોરી રોમિયં બ્યુતિમયે વિત્તે ગૃપાઈ
(વૈરાગ્યશતક ૩૪- ભર્તુહરિ) माने दैन्यभयं बले रिपुभयं रूपे तरुण्या भयं । शास्त्रे वादभयं गुणे खलभयं काये कृतान्ताद्वयं सर्व वस्तु भयान्वितं भुवि नृणां वैराग्यमेवाभयं ।।
[૩૭-૩૮ ૧૦૬. મન મહિલાનું રે વહાલા ઉપરે, બીજાં કામ કરત;
(આઠ યોગદૃષ્ટિની સજઝાય ૬- ૬ તેમ કૃતધર્મે રે મન કૂઢ ધરે, જ્ઞાનાક્ષેપકવંત.
– યશોવિજયજી) ૧૦૭. મામુ મારબ્ધ૬ના સુસ્સઠ રૂદિત્યેસુI
(દ્રવ્યસંગ્રહ ૪૯-૫૦) थिरमिच्छह जइ चितं विचित्त झाणप्पसिद्धीए॥ पणतीस सोल छप्पण चदुदुगमेगं च जवह झाएह। परमेट्ठिवाचयाणं अण्णं च गुरूवएसेण॥
૪૦૩ ૧૦૮. મારું ગાયું ગાશે, તે ઝાઝા ગોદા ખાશે;
(નરસિંહ મહેતા) સમજીને ગાશે તે વહેલો વૈકુંઠ જાશે.
૪૪૦ ૧૯. મારે કામ ક્રોધ સબ, લોભ મોહ પીસિ ડારે, ઇંદ્રિહ કતલ કરી, કિયો રજપૂતો હૈ; (સુંદરવિલાસ
માર્યો મહા મત્ત મન, મારે અહંકાર મીર, મારે મદ મછર હુ, ઐસો રન રૂતો હૈ; શૂરાતન અંગ ૨૧- ૧૧ મારી આશાતૃષ્ણા પુનિ, પાપિની સાપિની દોઉ, સબકો સંહાર કરિ, નિજ પદ પહૂતો હૈ, સુંદરદાસ) સુંદર કહત ઐસો, સાધુ કોઉ શૂરવીર, વૈરિ સબ મારિકે નિચિંત હોઇ સૂતો હૈ.
૩૨૫ ૧૧૦. મેરા મેરા મત કરે, તેરા નહિ હે કોય,
(સ્વરોદયજ્ઞાન- ચિદાનંદજી) ચિદાનંદ પરિવારકા, મેલા હે દિન દોય.
૬૪૦
૨૪૧
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૪ ::
૧૧૧. મોક્ષમાર્ચ નેતારે મેત્તા મૂકૃતાં
(તત્વાર્થસૂત્રટીકાઃ મંગળાચરણ) ज्ञातारं विश्वतत्त्वानां वंदे तद्गुणलब्धये ।।
- પૂજ્યપાદ સ્વામી ૪૦-૪૫૩ ૧૧૨. યોગ અસંખ જે જિન કહ્યા, ઘટમાંહિ રિદ્ધિ દાખી રે; (શ્રીપાલરાસ ચતુર્થખંડ
નવપદ તેમ જ જાણજો, આતમરામ છે સાખી રે. વિનયવિજયજી-યશોવિજયજી)૨૩૭-૩૨૩ ૧૧૩. યોગનાં બીજ ઇહ ગ્રહે, જિનવર શુદ્ધ પ્રણામો રે; (આઠ યોગદૃષ્ટિની સજઝાય ૧- ૮ ભાવાચારજ સેવના, ભવ ઉગ સુઠામો રે.
- યશોવિજયજી)
૨૨૩-૨૨૪ ૧૧૪. રવિકે ઉદીત અસ્ત હોત દિન દિન પ્રતિ, અંજલીકે જીવન જયોં, જીવન ઘટતુ હૈ, (સમયસાર નાટક,
કાલૐ ગ્રસ્ત છિન છિન, હોત છિન તન, આરેકે ચલત માનો કાઠસૌ ક્રતુ હૈ; બંધદ્વાર ૨૬) એતે પરિ મૂરખ ન ખોજે પરમારથકો, સ્વારથકે હેતુ ભ્રમ ભારત ઠગતુ હૈ; - બનારસીદાસજી લગૌ ફિરે લોગનિસીં, પગ્યૌ પરે જગનિસીં, વિરસ ભોગનિસૌં, નેકુ ન હટતુ હે.
૨૫૧ ૧૧૫. રૂપાતીત વ્યતીતમલ, પૂર્ણાનંદી ઈશ;
(સ્વરોદયજ્ઞાન - ચિદાનંદજી) ચિદાનંદ તાકૂ નમત, વિનય સહિત નિજ શીસ.
૧૨૫ ૧૧૬. રાંડી રુએ, માંડી રુએ, પણ સાત ભરતાવાળી તો મોટું જ ન ઉઘાડે. (લોકોકિત) ૩૧૨ ૧૧૭. લેવૈકૌન રહી ઠૌર, ત્યાગવેકીં નાહીં ઔર,
(સમયસાર નાટક,
૨૨૯ બાકી કહા ઉબર્યો જુ, કારજ નવીનો હે!
સર્વવિશુદ્ધિદાર ૧૦૯) બનારસીદાસજી ૧૧૮. (રિમા પુનડા 8) વંવ (વ) નડાયશ્કેિTI. (ઉત્તરાધ્યયન ૨૩-૨૬)
(मज्झिमा उजुपन्नाओ तेण धम्मो दुहाकओ) ૧૧૯. વીરા મોરા ગજથકી ઊતરો, ગજે ચડ્યા કેવળ ન હોય રે (સક્ઝાય- શ્રી સમયસુંદરજી) ૪૧ ૧૨૦. વ્યવહારની ઝાળ પાંદડે પાંડદે પરજળી.
(?)
૩૦૯ ૧૨૧. શ્રદ્ધા જ્ઞાન લહ્યાં છે તોપણ, જો નવિ જાય પમાયો રે; (સંયમશ્રેણી સ્તવન ૪-૩
વંધ્ય તરુ ઉપમ તે પામે, સંયમ ઠાણ જો નાયો રે. પં. ઉત્તમવિજયજી) ગાયો રે ગાયો, ભલે વીર જગતગુરુ ગાયો.
૨૨૩-૩૨૩ ૧૨૨. સકલ સંસારી ઈદ્રિયરામી, મુનિગણ આતમરામી રે;
(આનંદઘન ચોવીશીમુખ્યપણે જે આતમરામી, તે કહિયે નિષ્કામી રે. શ્રેયાંસનાથજિન સ્તવન) ૩૫૯-૩૮૮ ૧૨૩. સત્યં પરં દિi
(શ્રીમદ્ ભાગવત સ્કંધ ૧૨, અ. ૧૩, શ્લોક ૧૯) ૨૨૨ ૧૨૪. સમતા, રમતા ઊરધતા, જ્ઞાયકતા સુખભાસ;
(સમયસાર નાટક, ઉસ્થાનિકા ૨૬). વેદકતા ચૈતન્યતા, એ સબ જીવવિલાસ.
૨૫૬-૨૫૭ ૧૨૫. (સો ગ૬ ગોવિંતુ થોવ વિફર્ઝવIMEI
(ઉત્તરાધ્યયન ૧૦- ૨) एवं मणुयाण जीवियं) समयं गोयम मा पमायए । ૧૨૬. સંસાવિષવૃક્ષક્ય અમૃતોપા
(પંચતંત્ર) काव्यामृतरसास्वाद आलापः सज्जनैः सह ॥ ૧૨૭. રિવીરનિri વંતિક Íવિવા સમગ્ર
(પ્રથમ કર્મગ્રંથ- દેવેન્દ્રસૂરિ) कीरई जिएण हेउहिं जेणं तो भण्णए कम्मं ।
૫૩૦
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૪૫ ::
૬૪૦
૧૨૮. (હાંસીમેં વિષાદ બસે, વિદ્યાર્મ વિવાદ બહૈં, કાયાÁ મરન, ગુરુ વર્તનમૈ હીનતા, (સમયસાર નાટક)
સુચિહૈંગિલાની બહૈં, પ્રાપતિÄ હાનિ બર્સ, જૈમેં હારિ સુંદર, દસામેં છબિ છીનતા; રોગ બર્સે ભોગમેં, સંજોગમેં વિયોગ બર્સ, ગુનમેં ગરબ બહૈ, સેવામાંથી દીનતા,
ઔર જગરીતિ જેતી ગર્ભિત અસાતા સેતી,) સુખકી સહેલી હૈ અકેલી ઉદાસીનતા. ૧૨૯. સુખના સિંધુ શ્રી સહજાનંદજી, જગજીવન કે જગવંદજી; (ધીરજાખ્યાન ૧- નિષ્કુલાનંદ) શરણાગતના સદા સુખકંદજી; પરમ સ્નેહી છો ! (પરમાનંદજી)
૨૧૧ ૧૩૦. સુદળો પહુર્વ ગળારંગી, સુગો પહુવૅ ઝાયાવંશી, પરારંપી, તડુમયાણી (ભગવતીજી સૂત્ર) ૧૫૮ ૧૩૧. (જોઇ દ્રિગ ગ્યાન ચરમાતમમેં બૈઠિ ઠૌર, ભયૌ નિરદૌર પર વસ્તુકીં ન પરસૈ) (સમયસાર નાટક)
શુદ્ધતા વિચારે ધ્યાવૈ શુદ્ધતામેં કેલિ કરે, શુદ્ધતા મેં થિર વહે અમૃતધારા વરસૈ; ત્યાગી તન કટ વહે સપષ્ટ અષ્ટ કરમકૌ, કરિ થાન ભ્રષ્ટ નષ્ટ કરે ઔર કરસૈ; (સોતૌ વિકલ્પ વિજઇ અલપકાલ માંહિ, ત્યાગી ભૌ વિધાન નિરવાન પદ પરસૈ)
૨૮-૨૬૭ ૧૩૨. સો ઘો નથ્થરયાસોસા નષ્ણ સો ટેવો. (સંબોધસત્તરિ – શ્રી રત્નશેખરસૂરિ) सोहु गुरु जो नाणी आरंभपरिग्गहा विरओ॥
પ૨૬ ૧૩૩. સંતુફા મંતવો માધુસત્તડું મયં વાકિસે અમો, (સૂત્રકૃતાંગ ૧-૭-૧૧) एगंतदुक्खे जरिए व लोए, सक्कमणा विप्परियासुवेइ.
૨૭૦ ૧૩૪. સ્વરકા ઉદય પિછાનિયે, અતિ થિરતા ચિત્ત ધાર, (સ્વરોદયજ્ઞાન- ચિદાનંદજી) તાથી શુભાશુભ કીજિયે, ભાવિ વસ્તુ વિચાર.
૧૨૫ ૧૩૫. હમ પરદેશી પંખી સાધુ, આરે દેશ કે નાહીં રે.
૨૨૦ ૧૩૬. હિંસા દિઈ ધર્મે, સટ્ટાર રોસ વિના (ષ પ્રાભૂતાદિ સંગ્રહ, મોક્ષપ્રાભૃત ૯૦ निग्गंथे पवयणे सद्दहणं होई सम्मत्तं ।। - કુંદકુંદાચાર્ય)
૩૬૬ ૧૩૭. (નતિની તળવત્તરતંતવત્નીવનમતિશયપા ) (મોહમુગર-શંકરાચાર્ય) क्षणमपि सज्जनसंगतिरेका भवति भवार्णवतरणे नौका॥
૧૬૪ ૧૩૮. કાયોપથમિક અસંખ, શાયિક એક અનન્ય.
(અધ્યાત્મગીતા ૧-૬, દેવચંદ્રજી) ૪૧૮ ૧૩૯, જ્ઞાન રવિ વૈરાગ્ય જસ, હિરદે ચંદ સમાન; * (સ્વરોદયજ્ઞાન- ચિદાનંદજી) તાસ નિકટ કહો કર્યો રહે, મિથ્યાતમ દુઃખ જાન.
૧૨૬
- ક
કર કર
શાસ્ત્ર' શબ્દની વ્યુત્પત્તિ તો ‘રક્ષણ, શિક્ષણ” જાણો; ભવભીત જીવને કર્મ-ત્રાસથી ત્રાતા શાસ્ત્ર પ્રમાણો.
અહોહો ! પરમ શ્રુત-ઉપકાર ! ભવિને શ્રત પરમ આધાર. પ્રજ્ઞાવબોધ પુષ્પ ૭.
પ.પૂ. બ્રહ્મચારીજી.
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૪૬::
પરિશિષ્ટ ૨
ગ્રંથસૂચિ ગ્રંથ કોશ પૃ. ગ્રંથ કોશ પૃ. ગ્રંથ
કોશ પૃ. અધ્યાત્મ કલ્પદ્રુમ ૪૮ ગોમટસાર
૩૯૬ પુરુષાર્થસિદ્ધિ ઉપાય ૪૦૪ અધ્યાત્મ ગીતા ૪૧૮ ચારિત્રસાગર
૨૮૬ પ્રજ્ઞાપના સિદ્ધાંત ૧૬૬ અધ્યાત્મસાર છ જીવનિકાય અધ્યયન ૩૩૦ પ્રજ્ઞાવબોધ
૪૨૭,૪૩૬ અનંતજિનસ્તવન ૨૫૮, ૩૧૦ છોટમકૃત પદસંગ્રહ ૨૯ પ્રદ્યુમ્નચરિત્ર
૪૪૨ (શ્રી આનંદઘનજી) ૪૯,૪૬૬ જંબુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિ
૪૭૬ પ્રબોધશતક
૧૯૭ અનુત્તરૌપપાતિક ૩૬૬ જૂનો કરાર
૨૯૦ પ્રવચનસાર
૩૯૫ અનુભવપ્રકાશ ૩૧૮ જ્ઞાતાધર્મકથાગ
૩૬૫
પ્રવચનસારોદ્ધાર ૫૦૩ અષ્ટક ૧૫૦ ઠાણાંગસૂત્ર (સ્થાનાંગ) ૧૬૬,૨૭૮ પ્રવીણસાગર
૧૨૮ અષ્ટપ્રાભૂત ૪૧૫
૫૩૧,૫૩૨ પ્રશ્નવ્યાકરણ ૩પ૨, ૩૬૬ અષ્ટસહસ્ત્રી ૪૬ તત્ત્વજ્ઞાન
પ્રાણવિનિમય
૨૩૪ અંતકૃતદશાંગ ૩૬૫ તત્ત્વસાર
બાઇબલ
૨૯૦ આચારાંગ સૂત્ર ૩૦૬, ૩૬૫, તત્ત્વાર્થ સૂત્ર
૪૦૫ બૃહકલ્પ સૂત્ર
૨૭૫ ૪૦૭,૪૫૫ ત્રિલોકસાર
ભગવદ્ ગીતા
૪૪ આત્મસિદ્ધિ શાસ્ત્ર ૩૮૭ દશવૈકાલિકસૂત્ર ૧૦૫,૧૪૦,૩૪૦ ભગવતી આરાધના ૫૦૦ આત્માનુશાસન ૪૦૧,૪૧૧,૪૯
૩૫૪,૪૦૧,૪૫૫,૫૦૫ ભગવતી સૂત્ર ૧૬૪,૨૧૭,૨૪૮, આનંદઘન ચોવીસી ૩૯૯,૪૯ દાસબોધ ૩૪૦,૩૫૪
૩૬૫,૫૦૧ આસમીમાંસા
દૃષ્ટિવાદ
૯૩,૩૬૬ ભાવનાબોધ ૩૭,૩૯૯ ઇન્દ્રિયપરાજયશતક ૪૪૮ દેવાગમસ્તોત્ર (આપ્તમીમાંસા) ૪૬ ભાવાર્થપ્રકાશ
૩૦૮ ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર ૨૧૦,૩૮૭,૪૫૫ દ્રવ્યપ્રકાશ
૩૬૮ મણિરત્નમાળા
૨૫૬ ઉપદેશરહસ્ય ૨૫૨ દ્રવ્યસંગ્રહ ૪૦૩,૪૦૪ મદનરેખાનો અધિકાર
૪૨૯ ઉપમિતિભવપ્રપંચા ૪૬ દ્વાદશાંગી ૧૯,૧૩૩,૨૭૦,૫૨૦ મનુસ્મૃતિ
૧૧૫ ઉપાસક દશાંગ સૂત્ર
ધર્મબિંદુ ૪૮,૫૦૫ મૂળ પદ્ધતિ કર્મગ્રંથ
૪૮ ઉદકપેઢાળવાળું અધ્યયન ૨૩૯ નયચક્ર
૩૯૪ મોક્ષમાર્ગપ્રકાશ
૩૮૯ ઋષિભદ્રપુત્રનો અધિકાર ૪૨૯ નવતત્ત્વ
૪૮ મોક્ષમાળા
૬૬,૪૯ કર્મગ્રંથ ૩૫૯ નંદીસૂત્ર
૨૧૭ મોહમુદ્ગર કાલજ્ઞાન ૧૨૫ નારદ ભક્તિસૂત્ર ૧૯૮ યોગલ્પદ્રુમ
૨૫૬ ક્રિયાકોષ ૪૦૮ ન્યાયશાસ્ત્ર
૧૧૫
યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય ૧૫૦,૩૯૧,૪૩૫ ક્ષપણાસાર
જર પાનંદી પંચવિશતિ ૪૧૦,૪૧૧ યોગપ્રદીપ ક્ષેત્રસમાસ ૪૮૫
૪૨૬ યોગબિંદુ ૧૫૦,૩૯૨,૪૪૬ ગંવહસ્તી મહાભાષ્ય ૪૪૬ પરમાત્મપ્રકાશ
૩૯૫ યોગવાસિષ્ટ ૧૬૦,૨૩૧,૨૮૭,૨૮૪ ગીતા ૧૩૦ પંચાસ્તિકાય
૩૭૨ યોગશાસ્ત્ર
૩૯૨,૪૨૫ : ગીતા-જ્ઞાનેશ્વરી ૪૪ પંચીકરણ
૩૫૪,૪૭૧ રત્નકરેડ શ્રાવકાચાર ૪૪૨,૪૯૩ ગીતા-થિયોસોફી
પાતંજલયોગ ૪૯૯ રયણસાર
૪૩ ગોકુલચરિત્ર ૧૪૫ પાંડવપુરાણ - ૪૨ લબ્ધિસાર,
૪૪૨
૩૮૯
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૫૪૭::
કોશ પૃ.
ગ્રંથ કોશ પૃ. ગ્રંથ
કોશ પૃ. ગ્રંથ વાસુપૂજયસ્તવન - ૨૨૮,૪૯ શાંતિપ્રકાશ
૧૬૬ સિદ્ધપ્રાભૃત
૩૬૨ (આનંદઘનજી)
શિક્ષાપાત્ર ૨૬૯ સિદ્ધાંતસિંધુ
૩૧૩ વાસુપૂજ્ય સ્તવન (દેવચંદ્રજી) ૩૬૨ શૂરાતન અંગ (સુંદરવિલાસ) ૩૨૫ સદ્દષ્ટિતરંગિણી
૪૨૬ વિચારમાળા ૨૭૭ શ્રીપાળ રાસ ૩૨૩ સુંદરવિલાસ
૫૧ વિચારસાગર ૨૩૪,૨૪,૪૭૧ શ્રીમદ્ ભાગવત ૨૬૬ સુમતિનાથ સ્તવન ૪૯ વિપાક સૂત્ર
૩૬૬
ષદર્શનસમુચ્ચય ૨૮૯,૩૨૦ (આનંદઘનજી) વિહાર વૃંદાવન
૩૨૮ સમયસાર ૨૨૫,૨૩૮,૨૮૪, સુમતિનાથ સ્તવન વીતરાગસ્તવના વચનામૃત પૃ.૫૭૨
૪૦૨,૪૨૦ (દેવચંદ્રજી) વેદ ૧૨૩,૧૩૦,૨૮૯,૪૬૨ સમયસાર નાટક ૨૨૮,૪૯૬ સુકૃતાંગ ૪૦,૨૩૭,૩૬૫ વેદાતગ્રંથ પ્રસ્તાવના ૧૯૭ સમવાયાંગ
૩૬૫ સૂયગડાંગ ૨૧૦,૨૩૯, વૈતાલીય અધ્યયન
સમયસાર ભાષા ૩૯૪
૨૮૮,૪૫૫ (સૂયગડાંગ સૂત્ર) ૧૯૩ સમ્મતિ તર્ક
૨૧૭ સ્થાનાંગ
૩૬૫, ૫૦૧ વૈરાગ્ય પ્રકરણ ૨૩૧ સર્વાર્થસિદ્ધિ ૨૦૩ સ્વરોદયજ્ઞાન
૧૨૪ વૈરાગ્યશતક
૩૯૯ સંભવજિન સ્તવન ૪૦૬,૪૯ (સ્વામી) કાત્તિકેયાનુપ્રેક્ષા ૪૦૨, વૃંદશતર્સે
૩૪. (આનંદઘનજી) શાંતસુધારસ ૨૨૬,૪૪૫ સાતમેં મહાનીતિ
(વચન સપ્તશતી)
૧૧૬
|| નમો ના
1 ||
JI
—
/
|| નમો નાઈI
II
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૪૮ ::
ગ્રંથ
અમદાવાદ
અંજાર
આગ્રા
આણંદ
ઇંગ્લેંડ દેશ
ઇડર
ઉજજિનિ
ઉત્તરસંડા (વનક્ષેત્ર)
કચ્છ
કઠોર
કલોલ
કાઠિયાવાડ
કાવિઠા
કાશી
કૌશાંબી
ક્ષત્રિયકુંડ
ખંભાત
ખેડા
ખેરાળુ
ગંગાયમુના પ્રદેશ
ગુજરાત, ગુર્જર પ્રદેશ
ચરોતરાદિ પ્રદેશ
જાવા બંદર
જેતપર (મોરબી)
ટીકર
ડરબન
ડાકોર
તીથલ (વલસાડ)
દ્વારિકા
ધર્મજ
ધર્મપુર
ધંધુકા
કોશ પૃ. ગ્રંથ
૬૪૧
૨૬૮
૬૪૧
૨૨૧
૩૪૦
૩૫૮
૪૦
૬૪૧
૨૯૮
૨૩૫, ૩૨૮
૨૬૩
૩૩૨,૪૫૫
૬૪૧
૪૪
૯૬
ધ્રાંગધ્રા
નડિયાદ
પૂના
૨૭ પેટલાદ
૧૯૨,૩૧૪
૪૦૧
૪૦૬
૨૪૫
૪૦૬
૩૯૨
૯૭
૩૫
૪૦૬
૨૮૮
૪૬૧
૪૩૦
૯૬, ૨૯૩
૧૮૦, ૨૧૮
૪૧૪
૪૯૯
પરિશિષ્ટ ૩
સ્થળસૂચિ
૪૦૬
૩૫૨
નરોડા
૪૧૮
નિંબપુરી (લીંબડી) ૨૪૬,૩૧૯
પુંડરિકિણી
૬૪૨
૬૪૨
૨૬૪
૪૦૭
૩૯૦
૧૪૫,૧૪૬
૨૪૭
૪૨૪
૧૪૫,૩૩૩
પ્રાંતિજ
ફેણાવ
બજાણા
બોટાદ
બોરસદ
ભરૂચ
ભારતવર્ષ
ભાવનગર
ભીમનાથ (અમદાવાદ)
ભૃગુકચ્છ
મગધ દેશ
મદ્રાસ (ચેન્નઇ)
મરુ દેશ
કોશ પૃ.
મલાતજ
મહાવિદેહ
૪
૩૦૪
૪૧૭
૪૨
૪૨
૪૪૫
૬૦
૧૮૦
૬૩,૧૮૪
૪૫૫
૪૪૫
૨૯
૪૪૧
૬૪૨
૩૧૫
૪૦૮
મહુડી (કાવિઠા)
માટુંગા (મુંબઇ)
માળવા દેશ
મુક્તાગિરિ
મુંબઇ
મૂળી
મોરબી
મોહમયી (મુંબઇ) ૧૪૬,૧૪૭,
૧૮૨,૨૩૬,૨૪૬
મંડિકુક્ષ
૪૨
ગ્રંથ
રતલામ
રાજકોટ
રાજગૃહી
રાજનગર
રાણપુર
રાધનપુર
રાળજ
લીંબડી
વડવા
વડોદરા
વઢવાણ કેમ્પ
વઢવાણ સ્ટેશન
વવાણિયા
વસો
વિદેહ
વિલાયત
વીરમગામ
વૃંદાવન
વેણાસર શિવ (મુંબઇ)
શ્રાવસ્તી
સાણંદ
સાયણ
સાયલા
સુગ્રીવનગર
સુણાવ
સુરત
કોશ પ્
૨૦૪
૬૪૨
૮૧
૪૦૮
૩૧૮
૬૪૨
૨૧૪
૨૪૬
૩૬૦
૬૪૨
૧૪૫,૪૨૯
૨૯૯
૩૫
૩૯૯,૪૯૮
૬૪૨
૪૩૪
૨૯૯
૩૨૮,૪૬૬
૪૦૬
૪૪૫
૬૪૨
૨૦૭,૪૧૫
૨૯૮
૨૪૪,૩૮૨
૬૪૨
૪૦૩
૨૮૭
૧૭૧
૨૮૭,૩૧૮
૩૫૫ ૪
૩૧૪
સુષુમારપુર
સૂર્યપુર (સુરત)
સૌરાષ્ટ્ર
હિંદુસ્તાન
શ્રી સ્તંભતીર્થ (ખંભાત)
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૪૯:: પરિશિષ્ટ ૪.
વિશેષ નામોની વર્ણાનુક્રમ સૂચિ નામ કોશ પૃ. નામ કોશ પુ. નામ
કોશ પૃ. અકબર ૮ ઓધવ (બધા) ૧૮૧,૩૧૧ ગણપતિ
૩૪૦ અખો (અક્ષયભગત) ૨૨૦ કપિલ મુનિ ૮૭,૮૮ ગજસુકુમાર
૧૪ અચળ (ડુંગરશીભાઈ, કપિલ,કપિલદેવજી ૩૮,૧૪૩, ગંગા
૨૫ ગોસલિયા)
૫૨૫ ગોમટેશ્વર (બાહુબલિ) ૪૪૧ અજિતનાથ ભગવાન ૩૬૩,૪૩૭. કપિલ કેવળી
૩૯,૮૮ ગોસળિયા (ડુંગરસીભાઈ) ૨૪૯ અનંતનાથ કપિલા (દાસી)
૨૮૮,૩પ૩,૩૯૪ અનાથદાસજી ૨૭૭,૪૫૮
કબીર ૨૦૨,૪૦ ગૌતમ
- ૩૮ અનાથી મુનિ કરસનદાસ
ગૌતમ ગણધર (ગૌતમ સ્વામી, અનુપચંદ મલકચંદ ૩૩૩ કર્કટી રાક્ષસી
૩૩૫ ગૌતમ, ગૌતમ મુનિ ૮૭,૧૨૩, અભયકુમાર ૮૦ કલ્યાણજીભાઈ કેશવજી ૪૧૪
૨૫૯,૪૫૯ અભયા કામદેવ શ્રાવક
ગૌતમ મુનિ
૧૧૫ અભિનંદન જિન ૩૩૨ કાશ્યપ
ઘેલાભાઈ કેશવભાઈ ૪૦૭ અયમંતકુમાર
કાર્તિક સ્વામી
૪૪૫ ચત્રભુજ બેચર મહેતા ૩૬,૧૨૭ અરનાથ પ્રભુ ૫૦ કિરતચંદભાઈ ૪૩૭ અમર
૧૭૨ અર્જુન
૨૯૦ (મનસુખલાલના પિતા) અષ્ટાવક ૨૨૭ કિશનદાસ
૪૦૮ ચંદ્રપ્રભ સ્વામી ૪૩૦ અંબારામજી ૨૩૦ કિલાભાઈ ૩૯૫,૪૨૬ ચંદ્રસૂરિ
૪૪૦ અંબાલાલભાઇ લાલચંદ ૪૦૩ કુમારપાલ
૪૯૯ ચામુંડરાય
૪૧ આદીશ્વર ૩૧,૭૪ કુંડરિક
ચાવક
૫૦૮ આત્મારામજી મહારાજ ૪૩૯ કુંદકુંદાચાર્ય ૩૦૫,૪૦૫, ચિદાનંદજી
૧૨૫ આનંદઘનજી ૨૨૮,૪૦૬,૪૩૭
૪૯૫,૫૨૯ ચુનીલાલ આનંદ શ્રાવક ૪૫૯ કુંવરજી (કલોલ)
ચેલણા રાણી
૪૫૦ ઇચ્છાબહેન
કુંવરજી આણંદજી - ૩૮૦ ચેલાતી પુત્ર કૃષ્ણદાસ
છગનલાલ ઇન્દ્રદત્ત કેશવલાલ (ચિરમ)
છોટસ્ કવિ
૨૦૯ ઇસુ ખ્રિસ્ત ૭૨, ૨૯૦ કેશવલાલ (લીંબડી)
છોટાલાલ (ખંભાત) ૩૯૫ ઉજમશીભાઇ (હાભાઇના પિતા)... કેશી સ્વામી
૪૫૯ જડભરત ૬૯,૧૨૨,૧૯૮ ઉમેદભાઇ ૪૨૫ ખીમચંદભાઇ
જનકવિદેહી ૧૨૨,૨૨૪ ઊગરી બહેન ૪૦૫ ખીમજી
જરાકુમાર
૨૯૩ ઋભુ રાજા ખુશાલ
જંબુસ્વામી ૧૦૪,૧૮૫,૨૦૪ ઋષભદેવજી. ૨,૩૬૧ ખુશાલભાઇ
જીજીબા
૨૯૪ ત્રષિભદ્ર પુત્ર ૪૨૯ ખેતશી
જીવા ગોસાંઇ
૪૬૬
ચંદુ
•
•
...
૨૦૧
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૫૦ ::
૩૭
નારદ
૪૬૩
મદનરેખા
નામ કોશ પૃ. નામ કોશ પૃ. નામ
કોશ પૃ. જૂઠાભાઇ (સત્યપરાયણ,
નવલચંદ
૩૦૯,૩૮૮ ભદ્રિક ભીલ સત્યાભિલાષી). નંદિ વર્ધમાન
ભર્તુહરિ જ્ઞાતપુત્ર
નાગજીસ્વામી
૨૨૧ ભરતેશ્વરજી ૩૧,૪૯,૭૪,૪૯૪ (ભગવાન મહાવીર) ૬૬,૩૬૪ નાભિપુત્ર (ઋષભદેવ) ૧૫૪ ભાણજી સ્વામી ૩૯૫ ઝબકબહેન ૩પ૩. નાભિરાજા
ભૂધર
૧૮૧ ઝવેરચંદ શેઠ (કાવિઠા) ૪૧૨ નાભો ભગત
૪૬૬ ભોજો ભગત
૬૪૧ ઝવેરભાઈ ૩૯૫
૧૯૯ મગનલાલ ૩૮૯,૩૪ ઠાકોરસાહેબ (લીંબડી દરબાર) ૨૪૬ નિરાંત કોળી
૬૪૧ મણિભાઈ નભુભાઈ જજ ડુંગરશીભાઇ
નિષ્કુલાનંદજી ૨૧૧ મણિભાઇ સોભાગ્યભાઇ ૧૯૧, (શ્રી અચળ, ગોસલિયા)૨૨૩,૨૨૪ નેપોલિયન બોનાપાર્ટ
૨૪૬ ૨૩૯,૨૪૯,૩૫૩,૩૯૪ નેમિનાથ
૮૬,૪૩૮ (મણિલાલ મણિ) ૩૮૭,૩૯૪ ત્રંબકલાલ ૩૮૫,૩૮૭,૩૯૪ પરદેશી રાજા
મણિલાલ (બોટાદ) .. ત્રિદંડી ૩૧ પતંજલિ ૩૮
૪૨૯ ત્રિભુવન વીરચંદ ૪૧૦,૪૧૯ પદ્મપ્રભુ
૪૪૧ મનસુખભાઇ રવજીભાઈ ૩૮૯ ત્રિભોવનદાસ માણેકચંદ૩૮૫,૪૨૬ પરીક્ષિત
૧૯૦ મનસુખભાઈ કિરતચંદ ત્રિશલા
૯૧,૨૨૪ પાર્શ્વનાથ સ્વામી ૧૨૪,૧૪૦, મલ્લિનાથ ૨૪૨,૪૩૯ દયાનંદ સંન્યાસી ૧૯ ૪૫૯ મહાપદ્મ
૨૧૭ દયારામ કવિ ૨૬૦ પુંડરિક
મહાવીર સ્વામી ૧૭,૪૦,૬૬ દયાળભાઈ
પૂંજાભાઈ સો. ભટ્ટ (ખેડા) ૬૪૨ (વર્ધમાન સ્વામી)૯૧,૧૭૪,૨૨૩ દામોદર ... પોપટભાઈ
૨૨૪,૨૩૭,૨૭૪ દીપચંદજી ૧૮૨ પોપટ (વવાણિયા) ૩૫૩
૩૨૮,૩૯૯,૪૧૫ દેવકરણજી (દવકીર્ણ) ૨૭૪,૩૫૨ પ્રદ્યુમ્ન
૪૨ મહીપતરામ રૂપરામ ૪૩૮ દેવચંદ્રજી ૨૨૭ પ્રહલાદજી ૩૧૮ મહેશ્વર, મહેશ
૨૯૧ દેવશી
७८ પ્રીતમ
૨૬૦ માકુભાઇ (વડોદરા) ૨૮૮ દૃઢપ્રહારી ૬૫ બનારસીદાસ
માણેકચંદ (ખંભાત) ધનાભદ્ર ૨૬૮ બલભદ્ર
માણેકદાસજી
૪૬૭ ધનાવા શેઠ બળશ્રી (મૃગાપુત્ર) ૫૪ મીરાંબાઈ
૪૬૫ ધરમશી મુનિ ૪૭૫ બાહુબળજી ૭૪,૪૧ મુક્તાનંદ
૧૮૧ ધારશીભાઈ ૪૩૩ બુદ્ધ (શુદ્ધોદન) ૩૮,૧૪૫, ૨૯૧ મુનદાસ
૩૯૮,૪૦૩ ધુરીભાઇ ૩૮૭,૩૯૫
૩૨૪,૫૦૪ મૃગાપુત્ર (બળશ્રી) ૫૪ નથુરામજી શર્મા ૨૧૩ બ્રહ્મદર
૭૪ મોહનલાલ ક. ગાંધી ૩૦૨ નમિરાજર્ષિ ૪૬,૪૮,૪૮૪ બ્રહ્મા
૭૨,૨૯૧ (મહાત્મા ગાંધીજી) નરસિંહ મહેતા ૨૦૨,૪૦ બ્રાહ્મી
૭૪,૪૧ યમુના
૨૪૫
૩૯૪
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________
નામ
યશોવિજયજી
રણછોડજી રતનચંદ
રવજીભાઇ દેવરાજ
રવજીભાઈ પંચાણ (શ્રીમના પિતાશ્રી)
રામદાસજી સાધુ રામદાસ સ્વામી
રહનેમિ
રામ (રામચંદ્ર, શ્રી રામ)૧૬૧,૨૩૧
૨૯૧,૪૬૪
રામાનુજ
રાયશી
રુકિમણી
રેવાશંકર જગજીવન લલ્લુજી મુનિશ્રી લહેરાભાઇ
વજ્રસ્વામી
વણારસીદાસ
વનમાળીદાસ
કોશ પૃ.
વર્ધમાન સ્વામી (મહાવીર સ્વામી)
૨૫૨
૪૬૧
૩૯૫
૧૧૪
૧૩૬
૧૨૪
લાલચંદ
લાભાનંદજી (આનંદઘનજી) ૫૦૦ લીમડી દરબાર (ઠાકોર) ૨૪૬
લોંકાશા
૪૬૭
૬૪
૪૧૧
૪૦૨
૨૨૪
૩૪૦
૫૨૨
૭૮
૧૭૨
૪૦૬
૩૧૪,૩૮૯
નામ
વલ્લભભાઈ
વલ્લભાચાર્ય
વસિષ્ઠ
વસુદેવ
વાડીલાલ
વામદેવ
વાલ્મીકિ
વિક્ટોરિયા મહારાણી
વિદૂર
વિદ્યારણ્યસ્વામી
વિષ્ણુ
વીરચંદ ગાંધી
શકેન્દ્ર
શંકર (શિવ) શંકરાચાર્ય
શાળિભદ્ર
શાંતિનાથ
શીલાંગાચાર્ય
૩૩૧,૪૩૮
૧૬૧,૨૪૧,૪૬૮
શુકદેવજી
શેખરસૂરિ આચાર્ય શ્રીકૃષ્ણ
У
કોશ પૃ.
૭૨,૨૯૧
૪૩૪
વીરસ્વામી (મહાવીર સ્વામી) ૨૩૭ વૈજનાથજી
૩૩૫
વ્યાસ (વેદવ્યાસ)
૪૧૨
રાજ
૪૪૧
૪૦૭
૩૩૪
૩૮
૬૪૨
૯
૪૪૪
૩૮,૧૬૮
૨૧૯,૨૯૦
૪૬
૩૪,૩૮
૨૬૭
૨૫૯
૧૯૦
૪૯૪
૮૬,૧૩૯,૧૮૦ ૧૯૯,૨૯૧
નામ
શ્રીદેવી
શ્રીપાળ
શ્રીમદ્ વાંચો જીવનકળા, વચનામૃત
શ્રેણિક રાજા
૪૨,૨૧૭,
૩૪૨,૪૫૦
સગર ચક્રવર્તી
સનતકુમાર સમંતભદ્રાચાર્ય
સહજાનંદ સ્વામી
૩૫,૬૮,૪૪૦ સુંદરી
સુખલાલ છગનલાલ
સુદર્શન શેઠ
સુધર્મા સ્વામી
:: ૫૫૧ :: કોશ પૃ.
સંતોષ આય
સિદ્ધસેન દિવાકર
સિદ્ધાર્થ રાજા ૪૦,૮૦,૯૧,૨૨૪
૪૯૪
પર
૪૪૬,૫૦૨
૨૪૫,૩૩૧,
૪૩૭
શ્રી હરિભદ્રાચાર્ય
હેમચંદ્રાચાર્ય
૨૧૯
સુમ
સુમતિનાથ
સુંદરદાસજી ૨૬૦,૩૨૨,૩૨૫ (સુંદરવિલાસના કર્તા)
૪૦૨
૨૬૯
૧૮૫
७८
૨૨૬
૭૪,૪૪૧
સોભાગ્યભાઇ લલ્લુભાઇ૧૬૮,૨૪૬
૩૪૩,૫૨૯
૧૪૩ ૪૩૭,૪૯૯
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________
અધ
:
O
૧૨.
ળિક
:: ૫૫૨ ::
શબ્દકોશનું વર્ણવાર વર્ગીકરણ શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ.
અખાજી ૧૭૨ અગ્નિ ૭૨ અચિંત્યમૂર્તિ હરિ ૧૭૫ અકબર અને પુરુષ એક
અગ્નિકાય ૨૫ અચેતનત્વ ૩૬૯ અકરણીય ૧૨૦ વરખ હૈ ૩૦૯ અગ્નિકાયનું...થયું ૫૨૧ અછતા
૪૭ અકરણીય વિલાસ ૧૦૯ અખંડ ૩૫૦ અગ્નિની શિખા ૫૯ અછેદ્ય
૨૬૨ અકર્તા ૨૩૪ અખંડ એકરસ ૩૮૭ અગ્નિપ્રયોગે ૨૭૯ અજ ૭૭, ૨૨૪ અકર્મભૂમિ ૨૭૧,૩૭૮ અખંડ પ્રેમખુમારી ૨૧૧ અગિયારમું આશ્ચર્ય૪૨૪ અજગર અકલેશ સમાધિ ૩૯૭ અખંડ સ્વરૂપ ૩૨૭ અગુખ વીર્ય ૩૯૬ અજમાયશ ૪૯૧ અકષાયાદિ ૨૭૧ અખંડ સમદર્શન ૪૫૦ અગોપ્ય ૩૪૧
અજર અકળ ગતિ ૩, ૧૮૭ અખંડ સંમુખ ૩૩૯
અજરઅમર ૩૬૭ અકળ ગતિ અનુમાન ૩ અગણિત ૩૫૨ અઘટિત
અજરામર ૨૨૪ અકળામણ ૨૦૯ અગમ
૧૩૦, અઘોર
અજવાળારૂપ ૧૯૫ અકામ નિર્જરા ૬૫, ૩૨૦,૪૦૬ અચપળ ૨૫૦,૪૩૬, અજાગ્રત
૩૫૧ ૪૩૫,૪૮૩ અગમ ઘર ૧૮૭
૪૭૪ અજાણપણે ૨૧૪ અકાર્ય ૧૮, ૪૫૪ અગમન ૫૧૬ અચરજ ૩૪૬ અજિત
૩૨૪ અકાળ ૩૧૦ અગમ હૈ ૨૧૨ અચરમશરીર --
અજીવનપણે ૪૫૮ અકાળ દોષ ૨૧૦ અગાઉ ૨૭, ૨૯૧ આચાર્ય ૨૯૫ અજન્મતા અકાળિક ૧૧૭ અગાધ
૩૯૧ અચલ ૭૬, ૪૧૫ અજાણ્યો અકાળિક મોત ૧૫૪ અગાંભીર્ય દશાથી ૧૪૮ અચલિત
૩૦૫ અજાગ્રતતાને - અકાળે ‘૧૧” અંકવાળા ૫૧૨ અચળ
પામવા યોગ્ય ૩૧૧ અકિંચનપણાથી- અગિયાર પ્રકૃતિ ૪૮૪ અચળતા પ૨, ૧૦૭ અજા હોતવ્ય વિચરતાં પ૨૬ અગિયારમેથી ૧૮૧, અચસુગમ્ય ૧૪૨ અજીર્ણ ૪૮૧ અકુશલ ૪૦૫ ૪૫૬ અચક્ષુદર્શન ૩૭૫ અર્જુન
૨૯૦ અકંપગુણ ૪૯૪ અગુરુલઘુગુણ ૩૭૪ અચિધાતુ ૫૨૯ અોગ્યતા ૧૭૮ અર્તવ્ય અગુરુલઘુધર્મ ૪૯૨, અચિત ૧૪૧, ૩૭ર અટકન
૮૭ અકર્તવ્યરૂપ જાણી ૨૧૪
૫૨૩ અચિંતું
અટતુ હૈ અર્તવ્યલક્ષે કર્તવ્ય૩૨૪ અગુરુલઘુસ્વભાવ ૩૩૨,
૩૫૦ અટપટી દશા ૧૯૬ અકથ્ય ૧૫૮, ૧૯૮,
૫૦૨ અચેત
૨૨
અટવી ૨૬૧, ૩૨૯ અગ્રભાગે ૫૨૮ અચેત આહાર ૪૮૧ અટળ અક્કલ આણી દેવી૩૬૦ અગ્રેસર
૩૦ અચેતન ૩૦૧, ૫૨૨ અટ્ટહાસ્ય અક્કલનો વરસાદ ૩૬૦ અગ્રેસરતા ૧૨૭ અચેતન પદાર્થ ૨૨૫ अठ्ठारस ૩૬૬ અકસ્માત ૪૧૫ અગ્રેસર થવું ૧૮૧ અચેતન પરિણામ ૨૨૫ અડગ ૩૯૬,૫૧૬ અકળત્વ ૧૭૫ અગોચર ૧૩૦, અચક્ષુગમ્ય
૧૪૨
અડચણ ૧૨૮, ૩૦૭ અકાળ મૃત્યુ ૪૧૪ ૩૨૦,૪૫૮, અચ્છેદ્ય ૪૮૩ અડવી
૫૦ અક્રિય ૩૧૮, અગંધ ૩૩૨
અચ
૧૦ અડોલ
૩૫૮ ૩૪૮, ૪૭૨ અગમ્ય ૪૫૮, ૫૦૦ અચિંત્ય ૧૭૮, ૨૧૫ અઢળક - ૨૯ અક્રિયતા ૫૦૧ અગમ્યપણું ૨૬૫
૩૨૧,૪૨૪ અઢાર દોષ રહિત ૪૯૩ અકિય પરિણતિ ૩૧૪ અગમ્ય ભેદ ૧૦૭ અચિંત્ય દ્રવ્ય ૩૯૬ અઢાર જાતિનાં રત્ન૩૬૯
O
૮૧
૧૫૯
૨૫૧
અચૂક
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૫૩::
૧૪૯
અર્થ
૧૭૩
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. અઢાર પાપસ્થાનક ૪, અત્યાગી
અત્ર પણે ૨૩૫ અદૃષ્ટનો વિચાર પ૨૪ જ૮ અત્યાગરૂપ ૨૯૮ અત્ર વખત ૨૫૯ અદ્દેષ પરિણામ ૨૪૫ અઢી દ્વીપ અત્યાજય ૧૦૫ અત્ર ક્ષણ ૨૪૭ અધર્મ
૧૧૭ આણઉપયોગ
અત્યાનંદાર્ણવતરંગ૧૧૪ અત્રુટક કારણ ૧૩૩ અધમાધમ ૪૭૮ અણગળ
૩૨ અત્યંત ૨૭૧, ૫૩૩ અતૃપ્ત ૧૭૨, ૩૭૫ અધરાત ભાગતાં ૮૮ આણગાર ૫૦૪ અત્યંત દૃષ્ટિ ૨૮૪ અતૃષાતુર ૨૧૩ અધિક
૧૬૩ અણજન્મ અત્યંત નિશ્ચય ૩૦૧ અથથી ઇતિ
૧૫૧
અધિક સંસારી ૧૯૩ આણપ્રતીતિ ૪૬૮ અત્યંત નિવૃત્તિ ૨૭૭ અથવા નિયમિત
અધિકાધિક ૧૪૯, ૧૮૮ આણરાગ ૪૦, ૧૨૧ અત્યંતપણે ૨૪૭, ૨૮૩ ગતિ હેતુ? પર૧ અધિકાર ૪૧,૮૨, આણરાચતા ૫૪ અત્યંત અપરોક્ષ
અથાગ ૨૦૭, ૨૧૫
૨૭૮ ૩૧૫, અણલિંગ ૩૩૯ સત્ય ૩૦૩ અથાગ પ્રેમે ૨૧૨
૩૯૪,૫૦૫ અત્યંત પરમાર્થના
અર્થ૨૫૪, ૨૮૧,૪૮૦ અધિકારી ૧૩૦,૧૮૧, અણસમજણ ભાવે૨૫ર અભ્યાસે ૨૫૭ અર્થકિયાસંપન્ન ૨૭૧
૪૩૦ અણહેતુ
અત્યંત પરિણામ ૨૩૧ અર્થપર્યાય ૪૯૫ અધિકારીયોગે ૩૯૦ અણુ ૨૫૭ અત્યંત પ્રયોજન ૩૦૪
૧૭.
અધિપતિ ૨૭ આણુછતું અત્યંત પ્રત્યક્ષ ૩૦૪ અર્થપૂર્વક
અધિરાજ अणुत्तरं ૫૩૩ અત્યંત ભક્તિ ૨૫૬ અર્થરૂપ કેળવણી ૬૭ અધીન ૮૭,૧૯૬,૪૨૪ આણુવ્રત ૧૫૨ અતિ વિચક્ષણ પુરુષો ૯૦ અર્થ સમર્થ ૧૭૦ અધીર
૫૯ અણગારવ ૪૫, ૩૨૨ અત્યંત વિવેક ૫૦૯ અર્થ સમય ૩૭૩ અધીરાઇ ૭, ૧૪૯ अण्णं ૪૩ અત્યંત સુગમ ૨૩૧ અર્થ સંબંધ ૨૧૯ अधुवे
૩૯ અણિમાદિ સિધ્ધિ ૨૨૯ અત્યંત શુધ્ધ ૩૪૧ અર્થપત્તિ રૂપે ૨૭૯ અધૂરું ૩૩૮ અણીનો ચૂક્યો ૪૫૭ અત્યંતાભાવરૂપ ૨૪૩ અર્થાતર ૫૦૭, ૨૩૮, અધૂરો
૯૮ સો વર્ષ જીવે
અત્યગ્ર ૯૫, ૬૦ - ૩૨૯, ૩૨૦ અધો ઉપમા ૭૬ અત એવ ૧૫૫ અતુલ્ય
૪૩ ' અર્થાતરે ૩૨૧ અધોગતિ ૭૩,૪૩૮ અતિ અવલોકનથી ૩૭ અતિક્રમ ૪૫, ૪૦૨ અર્થય ૧૨૯ અધોગમન ૩૪૯ અતિચાર ૪૨૫ અતિકાન્ત ૧૫૫ અર્થે
૨૪૩ અધોદશા ૨૭૩ અતિથિ ૧૧૭ અતિક્રમી ૨૦૬ અદત્ત ૫૫,૪૭૨ અધોવૃત્તિવત્ ૧૭૨ અતિપરિણામીપણું ૩૩૦ અતિચાર યોગ્ય ૨૭૫ અદત્તાદાન ૧૩૭,૨૭૫ અધ્ધર
૭૭ અતિભોગ ૧૯ અતીર્થંકર સિધ્ધ ૪૯૬ અદ્ભુત ૩૭,૭૪, અધ્ધાસમય ૧૨૬ અતિમાત્રા ૯૯ અતિરિકતપણું પ૨૫
૧૨૭,૧૭૮ અધ્યયન ૬-૧૨ ૪૦ અતિશય ૧૭૦, ૨૦ અતિશયોક્તિ ૩૦, ૭૭ અદ્ભુત વિચારણા ૧૮૨ અધ્યયન ૧૨૬, ૩૦૬ અતિશય કરી ૩૨૪ અતિશયસંપન્ન ૩૩૮ અદ્ભુત નિધિ ૧૨૨ અધ્યવસાય ૩૧૬,૩૪૯ અતિશયતા ૫૨૮ અસ્તિ નથી
અદરાવે નહિ ૪૬૮
૪૬૭,૫૦ અતિશય લય ૨૦૮ અતીર્થસિધ્ધ ૪૯૬ વિ...માાં ૫૧૯ અધ્યવસાય વિશેષ ૩૭૫ અતીત
૧૫૫ અતીન્દ્રિય ૧૫૫ અદુઃખભાવિત ૪૭૪ અધ્યાત્મ ૧૪૭, ૨૫૨, અતુલ્ય અતીન્દ્રિય સ્વરૂપે ૧૦૩ અદંતધાવન ૩પ૭
૪૨૮ અતુલ ખેદ ૧૯૬ અતીન્દ્રિય જ્ઞાન ૩૩૯ અદંભી ૧૪૨ અધ્યાત્મ કલ્પદ્રુમ ૪૪૮ અત્યાગ ૪૪૯ અત્ર ૩૪૯, ૧૮૨ અદૃશ્યને દૃશ્ય કર્યું ૩૨૦ અધ્યાત્મગ્રંથો ૩૪૧
૪૩
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૫૪ ::
નાગ
ળ
ન
૨૭૩
૧૧૩
૫૫
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. અધ્યાત્મદશાના
અનવકાશ ૨૪૩ અનારાધક માર્ગ ૨૫૨ અનુપમ ફળ અંકુર ૨૮૮ અનવકાશપણે ૨૫૪ અનારોપ ૩૭ અનપમેય સિધ્ધિ ૮૭ અધ્યાત્મમૂર્તિ ૨૮૮ અપવાદ ૨૭૫ અનિત્ય ૭૬, ૯૦ અનુપમેય ૧૦૧ અધ્યાત્મશાસ્ત્ર ૪૬૭. અનાવર્તન ૪૯૯ અનારંભી ૧૫૮ અનુપયોગ ૧૧૭,૨૪૬ અધ્યાત્મસાર ૪૯, અનવસર ૨૮૮ અનિત્ય ભાવ ૧૨ અનુપયોગ ભાવે ૨૪૭
૨૩૦ અનશન ૬૪, ૬૫ અનિમેષ નયન ૧૭૨. અનુપયોગઅધ્યાત્મજ્ઞાન ૪૬૭ અનહદ ધ્વનિ ૧૯, અનિમેષ નેત્રે ૪૪૧ પરિણામી
૨૪૯ અધ્યાતમ ૪૦૫
૩૩૩
અનિયતકાળ ૩૯૨ અનુપશમ ૨૭૮ અધ્યાસ ૨૭૨, ૩૨૧, અનહદ તેનું - ૫૧૭ અનિયત
અનુપહત ૫૦૬ ૫૦૯ ધ્યાન કરવું
અનિયતપણે ૧૨૫ અનુપાન અધર્મ
૧૧૭ અનહિતકારી ૨૭૬ અનિવૃત્તિકરણ ૪૯૦ અનુપૂર્વી ૧૪ અધર્મ દ્રવ્ય ૩૧૮ અહિતૈષી ૫૧ અનિષેધ ૧૬૬ અનુપ્રેક્ષણ ૧૭,૪૦૨ અધિકરણ ક્રિયા ૨૮૬ અનાગાર ૫૦૪ અનીતિ ૨૯૧ અનુપ્રેક્ષા ૧૯, ૨૯૨, અધિષ્ઠાતા ૫૦૪ અનાચરણ
અનુકરણ
૪૬૯,૪૫૩ અધિષ્ઠાન ૧૯૮, ૧૯૯ અનાચાર ૭, ૧૩૭, અનુક્રમ ૨૪૪, ૩૧૫ અનુપ્રેક્ષા યોગ્ય ૨૮૭ અધિષ્ઠિત ૪૨૪
૪૮૧ અનુક્રમવિહીન ૧૧૫, અનુબંધ ૭૦, ૨૬૨ અધીશ્વર ૫૩. અનાચાર દોષ ૪૯૯
૧૪૬ અનુભવ ૨૨૪,૪૮૩ અધીષ્ટ
૧૨૫ અનાચારી ધર્મ ૧૧૯ અનુકંપા ૧૬૫, અનુભવોક્ત ૧૩૨ અધૂરો અનાડી
૩૧૯,૪૭૩ અનુભવગોચર ૪૭૦ અધૂરી અવસ્થા ૨૬૫ અનાથ
અનુગ્રહ ૪૩, ૧૬૯ અનુભવધર્મ ૧૩૨ અધૂરો નિશ્ચય ૨૬૫ અનાથદાસજી ૨૭૭ અનુગ્રહ નહીં કરતાં૧૬૩ અનુભવપ્રકાશ’ ૩૧૮ અર્ધ ઘડી
અનાદિ ૨૮૯ અનુગ્રહતાં ૧૯૧ અનુભવયોગ્ય ૨૭૧ અર્ધદગ્ધો
અનાદિ સ્થિત ૨૧૨ અનુચર ૭, ૧૧૬ અનુભવ પ્રમાણ ૧૩૩ અર્ધદગ્ધપણું ૪૫૧ અનાદિ અનંતનું
અનુચરી ૮૧ અનુભવવાર્તા ૨૫૯ અધપુદ્ગલ
જ્ઞાન શી રીતે? પ૨૧ અનુચારિણી ૧૫૧ અનુભવજ્ઞાન ૨૧૮, પરાવર્તન અનાદિનું ૧૩ અનુત્તમ
૨૯૦
૨૯૮ અર્ધપુદ્ગલ
અનાદિ પ્રકૃતિભાવ ૩૮૭ અનુત્તર ૧૪૬, ૧૭૧ અનુભવદૃશ્ય ૩૪૬ પરાવર્તનકાળ ૩૮૦ અનાદિ વાસના ૩૯૨ અનુત્તરવાસી ૧૫૦ અનુભવી ગુરુ ૧૪૭ અર્ધ પ્રહર ૪૧૩ અનાદિ સંયોગે ૨૫૭ અનુત્તર વિમાન ૨૫ અનુભાગ ૧૫૫, ૪૦૪ અર્ધી જિજ્ઞાસ અનાધાર
અનુત્તરૌપપાતિક સૂત્ર૩૬૬ અનુભાગબંધ ૫૦૮ વૃત્તિવાળા ૨૩૧ અનાનુપૂર્વી
અનુત્પન્ન ૨૭૧ અનુભૂત ૫૨૫ અનભક્ત ૨૧૫ અનાનંદ ૧૬૪ અનુદય
૩૫૫ અનુમત ૩૬૬ અનભિસંધિ વીર્ય પ૦૬ અનાબાધ ૫૩૫ અનુદરિણા ૪૯૯ અનુમાન ૩,૪૮૫ અનધિકારી ૩૫૩ અનામંત્ર
અનુદિશ
અનુમાનગોચર ૩૭૧ અનધિકારીમાં જ ૩૪૪ અનાયાસ કર્તાપણું ૩૪૭ અનુદ્યમી ૧૯૮ અનુમોદન ૨૮૮ અનધિકારીપણા- ૨૭૭ અનાહારી આત્મા ૨૫૭ અનુપ ૪૯ અનુયાયી ૨૨૭ ને લીધે
અનાયાસે ૪૮૪ અનુપચારે ૧૪૬ અનુયોગ ૨૧૫, ૪૩૧ અનર્થ
૧૯ અનારાધકપણું ૩૫૪ અનુપમ ૧૨, ૧૯૩ અનુરક્ત
૦૮
૯૩
૨૯૬
૨૮૫
૮૪
૫૧૧
૨૫
૧૫
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૫૫ ::
૨૧૮
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. અનુરક્તતા ૩૭ અનંતર પરંપર સંબંધેર૬૬ અન્ય વાણી ૩૫૮ અનાર્ય કુળ ૨૦૦ અનુરાગ ૪૦,૧૨૧ અનંતવિશેષ ૨૭૪ અન્ય વેદે જેનો દેહ ર૬૬ અનાર્ય ચિત્ત ૩૦૯ અનુસરવા જોગ ૨૨૨ અનંત શાંતમૂર્તિ ૪૩૬ અન્ય સ્થાનકે પ૨૬ અનાર્ય દેશ ૪૩૪ અનુસરો ૩૪૦ અનંત સુખ ૯૧ અન્ય ક્ષેત્રે ૩૯૨ અનાર્યપણા યોગ્ય ૨૬૧ અનુસરતા ૨૭૯ અનંત જ્ઞાની ૪ અન્યાયસંપન્ન ૭ અનાર્યવૃત્તિ ૨૯૧ અનુસંધાનપણું ૩૩૨ અનંતા
૩૬૭ અન્ય
૪૫ અનાસ્થા ૫૩૫ અનુસંધિ ૪૩૯ અનંતાનુબંધી ૩૧૩, અન્યોક્ત રીતે ૪૮૫ અનાસકત બુધ્ધિ ૨૭૮ અનુજ્ઞા પ૫, ૨૭૬
૪૮૩ અન્યોન્ય ૯૫, ૩૧૯, અનાસકિત ૩૩૨ અનૂપ ૨૧૩ અનંતાનુબંધી - ૨૬૨
૪૧૩ અનિચ્છિત હેતુ ૩૧૦ અનેક ભૂમિકાઓ ૩૨૭ ચતુષ્ક
અન્યોન્યાશ્રય ૩૩૫ અનિત્ય ૫૧૮ અનેકાકી ૧૯૭ અનંતાનુબંધી - ૧૯૦, અન્વય ૨૨૦ અનિત્ય જીવનમાં - અનેકાંત ૩૩૮,૪૨૭ કષાય
૪૮૩ અન્વય પ્રધાનતા ૧૫૫. નિત્યપણું ૨૩૪ અનેકસિધ્ધ ૪૯૬ અનંતાનુબંધી ક્રોધ ૧૩૫ અનર્થ
અનિત્યભાવી ૩૦૧ અનેકાંત માર્ગ ૩૪૨ અનંતાનુબંધી માન ૧૩૫ અનર્થકારક ૧૬૨ અનિર્દિષ્ટ સંસ્થાન ૩૭૮ અનેકાંત શૈલી ૯૩ અનંતાનુબંધી માયા૧૩૫ અનર્થના હેતુ ૨૭૪ અનિદ્રાપણું ૨૮૩ અનેકાંતિક ૪૮૬ અનંતાનુબંધી લોભ૧૩૫ અનન્ય જ, ૧૭૫, અનિદ્રાપણે ૪૫૩ અનેકાંતિક માર્ગ ૩૩૪ અનંતાનુબંધીનો
૨૫૯ અનિવૃત્તિ બાદર – અનૈશ્વર્યવાન ૨૮૯ ઉદય ૪૬૧ અનન્ય નિમિત્ત ૨૮૮ ગુણસ્થાનક ૧૧૧ અનંગ રંગ ૪૧ ૪૧ અનંતાનંત ૨૫ અનન્ય નિષ્ઠા ૨૧૪ અનિશ્ચય
૩૯૫ અનંગીકાર પણું ૧૭૮ અન્ન ૩૫૭ અનન્ય પ્રેમ ૧૯૪ અનિશ્ચિતપણું ૩૧૫ અનંત ૨૦, ૩૦૧ અન્ન-દાંતને વેર ૯૭ અનન્યભૂત ૩૭૬ અનુક્રમે સંયમ - અનંત કાલ રહેગો ૩૮૪ કન્યાના ૪૫૨ અનન્યભૂતપણે ૩૭૫ સ્પર્શતો ૨૨૩ અનંતકાળ થયાં ૨૨૬ અન્નવસ્ત્ર ૪૦૧ અનન્ય શરણના
અનુત્તર વિમાન - ૨૫ અનંતકાળથી ૧૩૬ અન્ય ૪૫, ૫૯ આપનાર ૨૭૦ અનુકંપાસંયુક્તઅનંતકાળને - અન્ય આલંબન રહિત અનભ્યસ્ત ૩૧૯
૨૪૫ પ્રયોજને ૨૮૧ સ્થિતિ ૫૧૭ અભ્યાસ ૨૭૧ અનુપચરિતઅનંત કોટી ૨૫૭. અન્યત્વ ભાવના ૨૨૬ અનભક્ત ૨૧૫ વ્યવહાર ૨૭૧ અનંત ગુણ ગંભીર ૨૦૮ અન્યથા ૧, ૧૬૨, અનહિતકારી ૨૭૬ અનુપપન્ન ૫૦૪ અનંત ગુણ મહત્ ૨૯૦ ૩૧૩,૪૧૧ અનાહારી આત્મા ૨૫૭
અનુઘમી
૧૧૮ અનંતગુણવિશિષ્ટ ૨૨૪, અન્ય દ્રવ્ય ૧૬ અનાડી
અનુભવઉત્સાહદશા ૩૮૪ ૨૪૩ અન્યથી ન્યૂન
અનાત્મા ૧૦૫ અનેક રત્નની - અનંત જીવનો
પરાભવતા ૫૨૫ અનાચારી ધર્મ ૧૧૯ યુક્તતા ધરાવનાર પર વ્યાધાત ૯૦ અન્ય
અનાથ
૪૩ અનેકાંતદૃષ્ટિયુક્ત ૧૪૮ અનંતદર્શી
અન્ય પરિચય ૩૦૧ અનાદિ અનંતસિદ્ધિ ૫૨૧ અનેકાંતદૃષ્ટિહેતુ ૫૨૧ અનંત પરિણતિ ૨૪૩ અન્ય પુરુષ ૩૨૮ અનાદિ નિત્ય પર્યાય ૫૩૦ અનંતગુણવૃધ્ધિ ૪૯૨ અનંત પ્રદેશભૂત ૧૭૫ અન્ય ભાવ ૨૯૨ અનાદિ સ્વપ્નદશા ર૭ર અનંતગુણવિશિષ્ટ ૨૪૩ અનંત મરણ ૯૦ અન્ય ભાવના ૨૩૪ અનાદિ સ્થિત ૨૧૨ અનંત ગુણહાનિ ૪૯૨ અનંતર ૨૬૬, ૪-૬ અન્યલિંગ સિધ્ધ ૪૯૬ અન્યાલગ સિગ્ય ૪૯૬ અના
અનાદિનાં ખસ્યાં છે ૧૮૪ અનંત ચતુષ્ટય ૧૦૮
ઇચ્છા
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૫૬ ::
કોશ પૃ.
શબ્દ
અનંત ચતુષ્ટય સ્થિત ૩૯૯ અનંત દાન લબ્ધિ ૪૧૬ અનંત ભોગ -
ઉપભોગ લબ્ધિ
૪૧૬
અનંત લાભ લબ્ધિ ૪૧૬
અનંતવીર્ય લબ્ધિ ૪૧૬
અનંત સુખ
૯૧
૫૩૧
૪૯૪
અપકાર
૪૪૬
અપકાયિક જીવો ૩૩૨ અપકીર્તિ
૬૮
અપકીર્તિભય
અપ
અપકર્ષ
૨૫૦
અપચય
૪૦૫
અપદ
૪૯૮
અપનો
૮૪
અપનો ધન
૫૦૩
૪૫૧
અપમાન દેવું અપનંતે અપણંઠાણ પાથડે
૧૭૦
૬૪
અપર
૨૨૬
અપરાધ ૪૫, ૨૪૬
અપરાધી ૧૫૨, ૨૭૩ અપરિચય
૨૭૧
૧૪૭
અપરિચ્છેદ
અપરિણામી ૨૯૪,૫૧૮
અપર્યાપ્ત
અપરોક્ષ
૨૭૨, ૩૧૨
૧૭૮
૩
અપવર્તન
૪૯૮
અપવર્ગ ઉતારુ ૮૭ અપવાદ ૨૩, ૧૧૯,
૧૨૨, ૨૭૫, ૫૦૧ ૫૦૨ ૯૫
૩૨, ૯૫
૧૧૮
અપલક્ષણ
અપવર્ગી
અપવાદ માર્ગ
અપક્ષપાત
અપક્ષપાતે
અપશબ્દ
6-22
કોશ પૃ.
શબ્દ
અપાર
૧૬૦
૩૦૯
અપારવત્ અપારમાર્થિક ગુરુ ૪૫૪ અપારિણામિક -
મમતા
અપારી
અપાય
અપાયાપગમ -
અતિશય
अपि
૪૪૪
અપેક્ષા ૧૪૨, ૨૭૬,
૫૦૪
અપેક્ષાએ
૪૬૯
અપેક્ષાથી જોતાં
૧૩૨
અપેક્ષા રાખે છે
૪૫૨
અપેક્ષિત કથન
૧૬૮
અપેક્ષિત સાધન
૧૩૧
અપૌરુષેય બાધ
૪૫૨
અપ્રગટ કઠણાઇ ૨૦૦
અપ્રતીતિ
૩૧૦ ૨૩૨ અપ્રતિબંધતા ૩૫૫
અપ્રતિબંધ
અપ્રતિબંધપણે ૯૮ અપ્રતિબંધભાવ ૨૯૬ અપ્રતિહત
૩૩૧
અપ્રધાન ૪૬૩, ૨૦૦ અપ્રધાનપણું ૨૪૯,
૨૬૩
૨૬૩
૩૫
૧૦૨
૩૯૭,
૪૪૫
અપ્રભુત્વ ૪૦ અપ્રમત્ત ૨૦૧, ૩૯૯,
૪૧૭, ૫૨૭
૨૩૩
૨૩૦
૫૧૮
૪૮
૧૦૬, ૨૬૯
૨૭૯
૩૬૬
અપ્રમત્ત ધારા
અપ્રમત્તપણે અપ્રમત્ત યોગ
અપ્રમત્ત સંયમ
અપ્રમાદ
અપ્રમાદ યોગ અપ્રયોજન
કોશ પૃ.
અપ્રયોજનભૂત ૧૩૨ અપ્રવૃત્તિ ૩૦૩, ૩૯૪ અપ્રવેશક
૨૯૪
અપ્રસંગ ૨૮૪, ૩૧૧
૩૦૦
૧૬૦
૩૬૧
૪૬૬
શબ્દ
પ્રેમદશા
अप्पडिबद्धे
अप्पा
અપ્પાણં
અપ્પાણં વોસરામિ૪૭૩
અપિશ્ચાન
અયત્ના
અપર્યવસ્થિત
અપર્યાપ્ત
અપર્યાપ્તપણે અપરમાર્થને વિષે અપરાધ યોગ્ય
૧૮૬
૧૪૧
૧૨૬
૩૯૭
૨૮૨
૨૯૨
૨૫૪
અપરિચ્છેદ
૧૪૭
અપરિપકવ કાળ
૨૯૮
અપરિપૂર્ણપણાથી ૩૬૩ અપવર્ગી
૩
અપસિદ્ધાંત રૂપ
૩૪૬
૩૬૬
૨૧૮
૪૫૪
૩૩૪
અપુત્ર અપુનવૃત્તિરૂપે ૧૫૭
૭૨
અપાત્ર
અપાર કટે કરીને અપારમાર્થિક ગુરુ
અપૂજ્ય
અપૂર્ણ
અપૂર્ણતા અપૂર્ણ પર્યામિ
અપૂર્વ
અપૂર્વ અર્થ
અપૂર્વ અનુસાર
અપૂર્વ અવસર અપૂર્વકરણ
અપૂર્વકરણ -
ગુણસ્થાનક
અપૂર્વતા
૨૦૫
૧૭૨
૧૦૩
૧૮૬
૩૮૨
૫૧૭
૩૫૬
૪૯૦
૧૧૧
૫૦
શબ્દ
અપૂર્વ અભિપ્રાયસહિત અપૂર્વ નિરાવરણ
પણું અપૂર્વ પદાર્થને
વિષે
અપૂર્વ ભાવ અપૂર્વ ભાવરૂપ
અપૂર્વ સ્વભાવ
કોશ પૃ.
અપ્રભુત્વ
અપ્રમત્ત -
આત્મોપયોગ
અપ્રમત્ત સંયત
૫૨૪
અપૂર્વવત્
અપૂર્વ વિચાર
અપૂર્વ શ્રેણિ
અપૂર્વ સ્નેહ અપેક્ષાનો ત્યાગ
અપ્રકાશ ભાસ્યમાન
અંતઃકરણ
૩૨૬
૧૫૧
અપ્રત્યક્ષ
૪૮૩
અપ્રત્યાખ્યાન
૭૦
૬૧
અપ્રતિબધ્ધ અપ્રતિબધ્ધપણાને ૨૮૪ અપ્રતિબધ્ધ પ્રણામ ૨૩૬ અપ્રતિબધ્ધ વિહારી ૩૬૫
૪૦
૫૨૭
અપ્રાપ્ત
૨૧૧
૩૧૭
૨૪૩
૪૦૬
૨૨૫
૨૪૭
८८
૧૯૫
૨૫૬
ગુણસ્થાનક
૧૧૧
અપ્રયત્ન દશા
૨૬૪
અપ્રશસ્ત ભાવે
૩૧૩ અપ્રશસ્ત શાસ્ત્રીય ૩૨૩
અભિનિવેશ
અપ્રશસ્ત રાગ
અપ્રશસ્ત છંદી
અપ્રસિદ્ધ
અપ્રસિધ્ધપદ
અપ્રાકૃત ક્રમ
૫૦૮
૧૪૨
૨૮૫
૫૧૮
૪૩૦,
૫૩૪
૪૮૯
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૫૭::
અમાકર
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ ૫. શબ્દ કોશ પૃ. અપ્રાપ્તિ ૨૯૮, ૩૨૯ અભડાવ કાં? ૬૫ અભ્યાખ્યાન ૧૧૮ અમુક કાળ સુધી રહી ૯૬ ૩૮૭ અભય
૧૯૧ અભ્યાસ ૧૬૮, ૨૯૯ પતિત થવું એ રૂપ મોક્ષ અપ્રાપ્યકારી પ૧૬ અભયદાન ૨૯ અભ્યાસવતું ૩૦૯ અમુક દેશે ૪૯૦, ૯૬ અપૃથકુભૂત ૩૭૫ અભયકુમાર ૮૦ અત્યંતર દયા ૧૫ અમુનિ
૩૦૧ અપૃથકસિધ્ધ ૩૭૬ અભક્ષ ૨૧, ૪૫ર અત્યંતર કુટુંબ ૧૫ અમૂછિત
અમૂચ્છિત ૪૮૯ अफलं
૪૪૮ અભાગિયો જીવ ૪૭૮ અત્યંતર દશા ૩૬૪ અમૂર્ષિતપણે ૩૨૪ અફળ ૨૫૨,૨૮૬, અભાવ ૫૪, ૬૪ અત્યંતર દોષ ૪૬૪ અમૂર્ત
૩૭૪ ૩૦૭,૪૦,૪૮ અભાવ જેવો પ૨૬ અત્યંત મહારાજા ૧૪ અમૂર્તતા ૫૨૮ અબ ૨૧૬, ૫૧૪ અભાવથી ૪૮૩ અત્યંતર મિત્ર ૧૪ અમૂર્ત પદે ૩૬૨ અબઘડીએ ૨૭ અભાવના ૨૪૧ અભવ્ય ૧૯૩, ૩૪૧ અમૂર્તિમાન ૪૯૧ અબધુ ૧૮૩ અભાવભાવ ૩૭૩ અભવ્ય કે દુર્ભવ્ય ૨૯૫
૨૭૦ અબળા ૩૧૧ અભાસન
૫૨૬
અભવ્ય જીવ ૫૭ અમોહપણે ૨૩૬ અબાધ ૧૭, ૨૨૯ અભિધેય ૫૦૬ અભક્ષ્ય ૧૧૨, ૩૩૪ અમોક્ષ
૫૦૮ અબાધાએ ૨૫૫ અભિનિવેશ ૧૨૩ અભક્ષ્ય આહાર ૩૮૯ અમૃતનો મેહઅબાધાકાળ ૪૫૧ અભિનિવેશ -
અભિન્ન ૫૩૧ વૂક્યા ૨૪૮ અબુધ ૧૦૫, ૪૩ પરિણામે ૩૧૮ અભિન્ન બોધમયના- અમૃતભોજન ૪૮૧ અબૂ ૩૮૩, ૫૧૪ અભિપ્રાય ૨૫૫, પ્રણામ ૨૩૦ અમૃતસાગર ૩૨૭ અબોધતા ૧૩૯
૨૧૭, ૨૩૩ અભિન્ન ભાવના ૨૬૫ અમૃતસાગરનું - અબોધિ ૧૪૧ અભિમત ૨૭૬ અભિન્ન ભાવે ૨૯૩ અવલોકન ૧૮૧ અબંધ ૧૧૮, ૨૦૫,
અભિમતે ૫૨૪ અભિન્ન સ્વભાવે ૩૫૪ अमृतोपमे
४ ૪૭૦ અભિમુખ થા ૫૩૩ અભિન્ન જ્ઞાન ૩૧૮ અમ જેવાને દ્વારે ૩૩૬ અબંધક ૪૮૩ અભિરુચિ
અભેદ ચિંતન ૨૩૬ અમસ્તી ૨૮૧ અબંધતા ૨૮૩ અભિલાષ
અભેધ ૪૮૭,૪૮૩. અમસ્તો ૪૨૦ અબંધ દશા
૪૧૫
અભિલાષી પર અભેદ દશા ૧૯૭ અમસ્થી ૪૭૬ અબંધન ૧૭૫ અભિનંદન
અભેદ ધ્યાન ૨૩૫ અમલમસ્ત અબંધપણા માટે ૩૯૪ અભિવંદના ૩ અભેદ ભકિત ૧૮૬ અમલાન ગ્યાન ૩૮૪ અબંધપણે ૧૩ અભિસંધિ વીર્ય ૫૦૬ અભેદ ભાવે ૧૫૦, અમિલન સ્વરૂપ ૩૩૬ અબંધ પરિણામે ૧૩૯ અભેદ ૧૭૫, ૩૩૯
૧૮૬ અમુક રસનો ત્યાગ ૪૪૯ ૨૨૧ અભેદ ઉપયોગ ૭૦ અમ જેવા ૩૦૮ અમુક સ્વભાવ ૪૧૨ અબંધવપણું ૩૨૯ અભેદ ચિંતન ૨૩૬ અમ થકી
અમુખ્ય ૧૪૮ અબધ્ધસ્કૃષ્ટ અભેદતા ૩૯૬ અમર
૩ અત્ના આત્મા ૩૯૬ અભેદ દશા ૧૯૭ અમર દશા ૧૪ અયથાર્થ ૧૪૪, ૨૯૯, અબાધ્ય
૩૮૫ અભેદ્ય ૨૬૨ અમરવરમય ૧૮૪
૫૧૬ अबुद्धा ૪૭ અભોગી ૨૮૩
અમલ
८८ અયથાર્થપણું ૩૪૧ અબંધનું અનુષ્ઠાન ૪૯૮ અભંગ
૧૨૬ અમાન
અયમંતકુમાર ૬૯ અબ્રહ્મચર્યનો ત્યાગ૯ અભંગ
૨૭૬ અમાપ
૩૪૬ અયાચકપણું ૨૩૮ અભક્તિ ૨૪૬ અભંગપાળે ૨૩૭ અમારી સત્તા ૧૯૮ અયાચકપણાનેઅભય ૨૪૬ અભ્યસ્તયોગ ૪૧૧ અમુક
૪૦૧ ભજતું
૧૪૧
1985 5 4 9ક8E
૨૪૯
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: પપ૮ ::
૧૬
૪૨
૧૯૮
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. અયોગી ગુણ૦ ૧૧૧ અલોકે દેખ ૧૫૭ અવગાહવાને અર્થે ૩પર અવલંબન ૧૩૧ અયુક્ત
૫૧ અલોપ ૧૬૫ અવગાહવું ૨૦૨ અવલંબન રહિત ૨૫ અયોગ્યતા ૨૦૫ અલૌકિક ૧૨, ૨૦૨ અવગાહી ૨૨૫ અવલંબી ૨૭૭ અયોગ્ય દાન ૧૨૧ અલંકૃત ૩૩૯ અવગાહી છે ૨૯૩ અવશેષ ૨૮૬,૪૮૩, અયોગી- ૧૧૧ અલંકાર ૧૧૫ અવગાહીને ૩૬૭
૫૧૮ ગુણસ્થાનક
અલંગ
૩૮૩ અવગાહે છે ૩૨૭ અવસ્થા ૨૨૯ અયોગી ભવસ્થ- ૩૩૧ अलंभो ૨૦. અવગ્રાહિત ૩૭૬ અવસર ૧૯, ૮૫, કેવળજ્ઞાન અલ્પ ૨૦, ૧૯૬, ૨૮૭ અવગુણ
૧૫૦, ૧૬૩ અયોગી સ્વભાવ ૪૯ અલ્પ અલ્પ ૪૮૩ અવગુણની ઓરડી૪૭૯ અવસર ગવષવો ૩૦૬ અરતિ ૨૩૨ અલ્પ અલ્પ
અવર્ણ ૩૩૨ અવસરોચિત ૨૦૭ અરધી ઘડી ૪૪૮ મતાંતર
અવર્ણ ભાષા ૧૦૯ અવસર્પિણી કાલ ૨૫ અરનાથ પ્રભુ ૫O અલ્પ આરંભ ૭૧ અવર્ણનીય ૯૭, ૩૯૦ અવસર્પિણી કાળ ૩૬૨ અરબી
૪૮૮ અલ્પ કારણ ૨૯૬ અવર્ણવાદ ૨૪૬ અવસ્થાન ૧૫૧ અરમાણીય ૨૦. અલ્પકાળ ૨૬૧ અવર્ણવાદીઓ ૧૦૮ અવળા ૧૧, ૪૫૬ અરસ ૩૩૨ અલ્પકાળે ૨૦૬ અવતાર ૧૫૨, ૭ર અવળું
૩૪૩ અરસપરસ ૧૬૦, ૩૦૨ અલ્પકાળવર્તી ૩૯૭ અવદર્શન
અવળો અરિહંત ૨, ૩૫, ૪૫૫ અલ્પકાળમાં
અવધ
૮૮ અવજ્ઞા ૨૪૪, ૩૧૩ અરિહંતના - ચેતવા યોગ્ય ૨૮૦. અવધારો
અવાકગોચર
૪૯૨ ૧૨ ગુણ
અલ્પ દ્રવ્યમાયા ૯૮ અવધારણ પ૫, ૩૨૬, અવાચક રિફતે ૩૬૧ અલ્પ પ્રયાસે ૩૮૭
૪૨૦ અવાવરૂ કૂવો ૪૭૨ અરુણોદયે ૧૧૯ અલ્પ હાસી ૧૫૬ અવધારવાની ૧૬૩ અવિકળ પ૨૨ અરુ.
૧૩૦ અલ્પ ભાષી ૧૫૦ અવધિદર્શન ૩૭૫ અવિચાર ૨૪૫ અરુચિ ૪૬૪ અલ્પ યોગવાળા ૩૭૭ અવધિજ્ઞાન ૩૧૪, ૩૧૫ અવિચાર દશા ૩૨૯ અરૂપી ૧૧૦, ૨૮૪ અલ્પશિથિલપણાથી
૩૩૯,૪૩૪,૪૮૬ અવિચારવાન ૪૦ અરેરાટ ૪૭૮ મહાદોષના જન્મ૪૨૮ અવધિજ્ઞાનાનુસાર પર અવિચારી ૩૦૮ અરેરે
૧૫૯ અલ્પજ્ઞતા ૧૦૬ અવધિજ્ઞાનાવરણીય ૨૭૯ અવિચારે ૧૧૬, ૩૦૨ અર્પણ બુદ્ધિ અલક્ષ્મી ૧૬૪ અવધૂત
૪૬૮
કવિતામસંઢુિં ૫૩૪ અલખ ૧૪ અલિપ્ત ભાવ ૧૬૦ અવની
અવિનાશ ૩૩૯,૩૪૬ અલખ દેદારા ૧૮૭ અલુબ્ધ ૧૨૨ અવભાષા ૧૧૮ અવિનાશી ૧૪૯ અલખ નામ ૧૮૭. અવકાશ ૨૦૩, ૨૪૩, અવયવ
અવિનાશી દેહ ૩૦૦ અલખ ‘’માં ૧૮૩ ૨૬૩, ૨૮૦, ૪૮૬ અવર
અવિભાગી ૩૭૭ અલખ વાર્તાના ૧૮૧ અવકાશ લેવાના
અવરાઇ
૫૧૬
અવિરતિ ૪૨૮ અગ્રેસર આગળ
જોગ ૨૫૯ અવરાયેલું ૪૩૬ અવિરતિનાં - ૪૬૯, અલખ સમાધિ ૧૮૩ અવકાશિત ૨૫૫ અવરોધક ૨૮૪ પાપ ૪૮૭ અલભ ૨૧૫ અવકાશ આપ્યો ૨૯૨ અવલોકન ૨૫૫,૩૫૮ અવિરતિ રૂપ ઉદય ૩૧૫ અલક્ષ ભગવાન ૩૬૩ અવગાઢપણે ૫૦૭. અવલોકીએ ૨૨૪ અવિરોધ ૬૮, ૨૭૬, અલેખે ૧૭૯ અવગાહન ૨૭૮ અવલોક્યા ૩૫૩
૪૫૩ અલેશી ૪૯૭ અવગાહના ૪૪૨ અવલંબનકારી ૪૯૧
૪૯૧ અવિરોધ ભાવના ૩૨૪
૧૭૮
૨૪૦
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: પપ૯ ::
૩૯૧
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. અવિરોધી ૪૯૬ અવલોકવા યોગ્ય ૪૩૫ “અવેદ પદ - ૧૩ અસમાધિ ર૯૮, ૩૦ અવિવેક ધર્મ ૧૨૩ અવશ્ય ૪૭, ૧૬૩, નિશ્ચયનું
અસમાધિ રૂપ ૧૮૭ અવિસંવાદ ૨૩૦.
૧૦૩ અશરણ ૩૦૩ અસમંજસ ભાવે ૧૧૨ અવિસંવાદ
અવશ્ય કિયા ૧૫ર અશરીરીભાવપણે ૨૪૯ અસરબંધ ૩૨ પરિણામે ૨૪૯ અવશ્ય મેવ ૫૫ અશાતા વેદનીય ૭૫ અસાર ૨૮૩, ૩૦૩ અવિષમ
અવશ્ય વિના ૧૭૨ અશુચિ ૪૧, ૯૩ અસારભૂત વ્યવહારઅવિષમ ઉપયોગ ૩૫૫ અવસ્તુ ૧૭૬, ૪૬૯ અશુચિ દોષ ૨૧૦ ૨૯૧, ૩૮૮, ૩૦૬ અવિષમતા ૩૦૪, ૩૦૬ અવસુતા ૫૨૩ અશુચિમય ૫૪ સાસયંમિ ૩૯ અવિષમપણે ૨૩૭ અવસ્થા ૨૨૯, ૨૫૫ અશુભ યોગ ૧૭૩ અસિઆઉતા ૮૩ અવિષમભાવે ૨૮૦ અવસ્થા ફેર ૩૫૮ અશેષ ૫૧, ૯૧ અસિપત્રવન અવિક્ષેપતા ૩૦૪ અવસ્થા સમયે ૨૫૪ અશોકવર પાદ૫ ૧૭૧ અસીમ હર્ષ ૨૮૬ અવિક્ષેપપણું ૩૯૨ અવસ્થાંતર ૩૪૭ અશોક રૂપે ૧૪૬ અસુગમ વૃત્તિ ૨૪૦ અવિક્ષેપપણે ૨૩૨ અવસ્થાંતરતા ૨૯૬ અશોચ્ચા કેવલી ૨૧૫, અસુગમતા ૧૪૫ અવિજ્ઞાન ૩૭૫ અવા
૧૮૨
૩૪૧ અસુગંધ રૂપ ૨૬૬ અવીસરવું ૨૬૧ અવિકલ્પપણાને
અશૌચતા ૧૪૯ અસુલભ ૧૫૦, ૧૬૯ ‘અવેદ’ પદ ૧૩ ભજે, ૨૬૫ અશંકિત ૧૬૦ અસૂયા ૧૨૦ અવૈરાગ્ય ૨૭૮ અવિકલ્પરૂપ ૨૬૫ અશક્ત ૨૬૦ અસોચ્ચ કેવળી ૩૪૧ અવ્યક્ત ૪૮૪, ૫૧૧ અવિકલ્પ સમાધિ ૨૨૯ અશાતા મુખ્યપણું ૪૨૫ અસંખ [૩૨૩ અવ્યક્ત ઇશ્વર ૨૯૧ અવિચ્છિન્ન ૧૯૪, અશાશ્વત
અસંગ
૩૮૫ અવ્યક્તતા ૧૬૯
૫૩૨ અશુચિ સ્વરૂપ ૨૯૯ અસંગ ચૈતન્ય ૪૧૩ અવ્યકતપણે ૨૮૪ અવિચ્છિન્ન -
અશૂન્ય
૩૭૫ અસંગ થવા ૨૯૭ અવ્યગ્ર અનુભવ ૧૬૮ અશોભ્ય
૫૦ અસંગતા ૧૮૯, ૩૧૨ અવ્યવસ્થા ૨૦૮ અવિચ્છિન્ન ધારા ૨૬૧ અશ્વ ૨૭, ૪૩ અસંગતિપણું ૪૩ અવ્યવસ્થિત ૯૦ અવિચ્છિન્નપણે ૨૪૮, અશ્વક્રીડા
અસંગદશા ૩૦૨ અવ્યવસ્થિત ભાવે ૧૩૯
- ૨૩૫ અશ્વશાળા ૪૯ અસંગપણાવાળી- ૨૫૪ અવ્યવસ્થાને લીધે ૨૬૦ વિતરમાંટિટું પ૩૪ અસત્
૪૫૩
ક્રિયા અવ્યવસાયી ૨૮૩ અવિભક્તત્વ ૩૬૯ અસતુ ગુવદિક ૨૬૨ અસંગપાયું ૨૫૪ અવ્યવહાર રાશિ ૪૩૪ અવિરુધ્ધ ૩૦૮ અસતુ વાસના
૨૦૨.
અસંગ ભાવના ૩૩૨ અવ્યાબાધ ૩૧૭ અવિરુધ્ધ દશા ૩૪૨ અસત્તા
૨૪૯ અસંદેહ ૨૬૮ અવ્યાબાધપણાને ૨૮૦ અવિવેકી વિદ્યા ૬૮ અસઆગ્રહ ૩૨૫ અસંપૂર્ણ ૩૦૩ અવ્યાબાધ સ્વરૂપ ૩૫૬ અવિરતિ સમ્યક - ૧૨૪ અસદ્દભૂત વચન ૪૫ અસંપૂર્ણ - ૩૦૩ અવ્યાબાધ સમાધિ૪૭૫
અસવૃત્તિઓ ૪૦૫ સમાધિવાળું અવ્યાબાધ સ્થિરતા૪૩૦ અવિરતિ સમ્યક - ૧૧૧ असमतदंसिण
અસંભવ રૂપ ૨૨૭ અવ્યાબાધ સુખ પ૦૨ દૃષ્ટિ ગુણસ્થાનક અસમ્યક્દર્શન ૫૨૬ અસંભવિત ૧૦૮, ૨૯૦ અવક્તવ્ય ૨૫૭ અવિરતિ સમક- ૪૮૨ અસમતા ૧૮૫ અસંયત - ૪૯૬ વિ ગપ્પો – ૨૧૯ દૃષ્ટિ નામાં
અસમર્થ
અસંયતિ પૂજા ૨૭૭ ममाइयं અવિશ્રાન્તિ
અસમર્થપણું ૨૪૩ અસંયમ ૪૬૩ અવભાચું રે ૫૧૭ અવેધું ૨૯૬ અસમંજસતા ૫૦૫ અસંયમપણું ૪૪૬
૧૬૧.
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬૦::
૩૯૨,
अर्हते
અસ્તુ
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ 9. શબ્દ કોશ 9. શબ્દ કોશ પૃ. અસંયોગીપણું ૩૪૬ વસાવMા ૪00 અષ્ટાંગ યોગ
અક્ષણિકપણા ૩૪૭ અસંસારગત ૨૩૦ સુધ્ધ ૪૪૭
૫૨૭ અક્ષય અસંસારગત વાણી ૨૫૪ અસો કેવળી ૩૪૧
૪૪૫ અક્ષયતૃતીયા ૨૩૪ અસંસારપણા રૂપ ૨૪૩ અસંખ્ય
૩૯૨
અહિતકારી ૨૭૩ અક્ષય ભગત ૨૨૦ અસલી ૩૯૭ અસંખ્ય પ્રકારે ૧૭૫ અહિત હેતુ ૨૮૮ અક્ષરધામ ૧૭૪, ૨૦૬ અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય ૪૯૭ અસંખ્યાત ૧૧૨, હિંસા સંગમો – ૫૦૫ અક્ષરની છટા ૧૫ર અસંજ્ઞીપણું ૪૯૦
૩૦૧, ૪૪૭ तवो
અક્ષાંતર
૩૨૮ અસ્ત
૨૪૦ અસંખ્યાત કાલ ૨૬ અહેતુ
૪૮૫ અક્ષરલેખ ૧૩૯ અસ્તિ ૧૪૭ અસંખ્યાત - ૪૯૨ પદો ૪૦, ૪૦૯, અક્ષેપક
૨૪૩ અતિ નથી ४८८ ગુણહાનિ
૫૨૭ અક્ષોભાર્થે ૩૧૪ અસ્તિ (૩૧૪ અસંખ્યાત ગુણ- ૨૮૪ અહો ! અહો! - ૩૫૧ અજ્ઞ ૪૩, ૫૦૩ અસિ ૩૪૫ વિશિષ્ટ
ઉપકાર
અજ્ઞ જીવો ૩૨૬ અસ્તિકાય ૩૩૨ અસંખ્યાત ગુણ- ૪૯૨
અહોનિશ ૨૯૬ અજ્ઞાન ૨૫૯, ૪૬૩, અસ્તિત્વ ૧૭૭, ૩૪૬, વૃધ્ધિ
અહોરાત્ર ૩૧૩
૪૮૨ ૪૯૩ અસંખ્યાત પ્રદેશ ૧૬૬ અહોરાત્રિ ૧૪, ૨૪૯ અજ્ઞાનતિમિર ૪૫૨ अस्तिपद ૫૧૮ અસંખ્યાત - ૫૧૬ અહોહો ૧૪૮ અજ્ઞાન- ૪૦
પ્રદેશાત્મક
અહંકાર ૧૪, ૪૬૮ તિમિરાંધાનાં અસ્થિ મિંજા ૩૮૬ અસંખ્યાત - ૩૨૭.
અહંકાર મીર ૩૨૫ અજ્ઞાનની નિવૃત્તિ ૨૯૩ અસ્નાનતા,
સમયવર્તી
અહત ૩૯૭ અજ્ઞાન પરિષહ ૨૨૯ અનેહ
૨૬૮
અસંભાવ્ય ૩૯૫ અહંપદ ૩૧, ૯૩, ૧૧૬ અજ્ઞાનપક્ષ ૧૧૭ અસ્પૃશ્ય ૩૪૬ અસંયત સમ્યકક્રુષ્ટિ ૩૭૨ અહંપણું ૧૯૮ અજ્ઞાનભૂમિકા ૨૦૪ અસ્પર્શ ૩૩૨ અસંવ્યવહારિક ૪૯૭ અહંરૂપ ભ્રાંતિ ૧૯૭ અજ્ઞાનવાદી ૪૭૨ અસ્પર્શગતિ ૫૨૫ અસંsી પંચેન્દ્રિય ૪૯૭ અહંવૃત્તિ ૨૮૭ અજ્ઞાત્વ
૪૯ અસ્પૃહાપણું ૨૫૩ અશ્રદ્ધા : ૪૭ અહંતુ ૬૮, ૧૪૦ અજ્ઞાન નિદ્રા ૨૮૦ અસ્વસ્થ કાર્ય ૨૯૮ અશ્રેય ૩૦૨, ૪૮૪ અહંત ભગવાન ૩૬૧
'આ અસ્વસ્થતા ૩૦૭ અષ્ટક ૧૫૦ અહંત પદ ૪૭૨, ૩૩૧ આકરો
૪૬૫ અસત્કાર ૨૪૭ અદલકમળ ૨૫૦ અહર્નિશ ૧૨૬ આકર્ષક
૨૫૯ અસત્કર્શનને વિષે ૨૫૭ અષ્ટપ્રાતિહાર્ય ૪૪૬ અહિયાસવા યોગ્ય ૨૬૨ આકર્ષા કરે છે ૨૬૪ અસપુરુષ ૨૪૬ અષ્ટપ્રાભૂત ૪૧૫
અહિંસા અને - ૪૨૮ આકાર
૨૬૨ અસત્સંગ ૧૬૩, ૨૩૬, અષ્ટમ
૫૩૦ સ્વછંદતા
આકાશ ૨૮૯ ૨૩૯, ૩૦૧ અષ્ટ મહાસિધ્ધિ ૨૦૦, અહો
૫૨૭ આકાશગંગા પ૯ અસત્સંગની - ૨૫૭
૩૧૦ અહત્વ
૨૪૦
આકાશી ગણે ૧૨૮ વાસના
અષ્ટમ ભક્ત ૧૭૧ અહંપ્રત્યયી બુધ્ધિ ૨૩૪ આકાશનું - પર૪ અસન્મુખ ૨૮૫ અષ્ટમી
૪૨૬ अहं ब्रह्माऽस्मि १७५
અવગાહકધર્મપણું અસહ્ય અષ્ટસહસ્ત્રી અહંતુસિધ્ધચૈત્ય - ૩૭૯ આકાશ
૮૪ અસલના સ્વભાવ ૪૭ અષ્ટાદશ દૂષણો ૯૬ ભક્તિ
પાતાલના ઘાટ અસામર્થ્ય- પત્રક અષ્ટાવક્ર ગુરુ ૨૨૭ અહંન્ત ૯૫, ૩૮૧ આ કાળનો - ૧૮૪ વાપણું અાવધાન ૧૧૪ અળગી
૪૪ જન્મેલો
૨૬૮
!
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬૧ ::
૫૧૧
આઘો
આગે
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. આ કાળે ૪૮૮ આંગળીએ ગણી- ૧૩૨ આઠ વાત ૨૨૨ આત્મચરિત્ર ૧૦ આકુળ ૪૩, ૧૯૮ લઇએ એટલા
આઠવિધ... બંધ ૫૦૦ આત્મજ ૧૩૬ આકુળવ્યાકુળ ૩૯૨ આંગળીને ટેરવે- ૧૦૫ આઠ સમિતિ ૨૧૭ આત્મજોગ ૩૦૧ આકુળવ્યાકુળતા ૨૦૪ ગણી શકીએ તટેલા આઠ સ્પર્શ ૩૭૩ આત્મદર્શિતા ૧૫૩ આકુળવ્યાકુળ - ૨૬૪ આંગુલ ૪૮૮ ૮-૯-૧૦
આત્મ - ૧૪૧, ૨૯૮ પણાને પામી
આધી ૪૭૨ આડત
૨૯૪ પરિણામની સ્વસ્થતા આકૃતિ ર૯૬ આવું પગલું- ૧૧૫ આડા પ્રતિબંધ ૨૮૧ આત્મપધ્ધતિ- ૨૪૩ આક્રોશ ૫૯,૪૫૫ ભરવાનો હેતુ
આડી કલ્પના ૩૦૨ સૂચક આંકડા
૪૮૮
આધેનાં વૃક્ષ ૨૬૬ આડું આવે છે ૧૬૨ આત્મબળ પર૬ આજંદ
૨૯ આડે ૧૬૩, ૪૩૬ આત્મબલાધીનતા ૪૨૬ આકાંક્ષા ૧૨૪, ૩૫ર આચરતુ હૈ
૨૨૫
આડંબર ૪૯૯ આત્માવસ્થા ૨૮૮ આકાંક્ષા સ્થાનકે- ૪૨૮ આચર્યા છે ૨૯૨ આડંબરી નામ ૬૬ આત્મજ્ઞ
૨૮૮ કેમ વર્તવું
આચારાંગ ૧૪૪ આણતાં ૩૯, ૩૮૬ આત્મરૂપ ૨૨૨ આખી આયુષ્ય- ૩૨૦ આચારાંગાદિ ૪૫૫ આણવા ૧૪૨,૨૪ આત્મરૂપ પુરૂષ ૨૫૬ સ્થિતિ
આચારાંગ સૂત્ર ૩૦૬, આણવા જેવી ૨૩૬ આત્મઘાત ૫૦૪ આખું ૨૯ ૩૬૫, ૪૭
૧૯૮ આત્મઘાતી ૨૬૦ આખ્યાન ૧૫૩ આચાર્યના ૩૬ ગુણ ૮૩ આણી ૧૪૦ આત્મતા ૩૨૨ આખ્યાયિકા ૯૮, ૧૯૦ આચ્છાદન ૧૧૦
આત્મભાવ
૨૨૮ આંખ તીરછી- ૧૭૧ આંચકો ખાધો નથી ૧૧૪ આણેલાં
આત્મભાવ- ૨૯૩ થઇ જવી
આછકડો ૪૩૩ આણો ૧૩૫ ઉપયોગી આંખનું કરવું ૨૬૩ આછાં લૂગડાં ૧૧૯ આણંદ ૨૨૧ આત્મભાષા ૩૨૧ આખો મિચાઇ ગઇ ૪૨ આ જગત ૧૯૨ આણ્યાથી ૩૬૭ આતમરામ ૨૩૮ આગગાડી ૪૭૬ આજીજી ૪૧, ૮૫ आणाए धम्मो
આત્મલાભ ૧૬૮ આગમ ૧૩૩, ૧૯, આજીવિક વિઘા ૧૧૯ आणाए तवो
આત્મવાદ ૧૨૪ ૩૮૪, ૪૯૩ આજીવિકા
આતમ દરપના ૩૮૪ આત્મવાદ પ્રાપ્ત ૨૫૯ આગમન ૧૬૯ આ જોડે ૨૫૬ આતમભાવના ૨૬૭ આત્મશાંતિ ૪૩૦ આગમ પ્રમાણ ૧૩૩ આંટી
૪૯૬ આતમરામ ૩૨૩ આત્મસાધન ૫૧૨ આગળની સંગતિ ૧૬૪ આંટી પડવાથી ૩૮૦ આતમાં ૩૪૬ આત્મસાક્ષાત્કાર ૩૧૨ આગામિક કાળ ૨૮૧ આંટી ઉકેલવા ૪૬૯ આતાપ
આત્મસાર્થક ૬૯ આગાર ૩૨૯,૪૪૭ આટી કાઢવી ૪૭૧ આતાપના
આત્મહાનિ ૧૭૨ આગાર ધર્મ ૫૨૦ આંટી પડી ગઇ ૪૭ર આતુરતા ૨૯૪ આત્મજ્ઞાન ૧૪૧, આગારવાસ - ૩૫૪ આઠ કર્મના ભેદથી ૩૭૬ આંતરકરણ ૨૯૯ ૧૪૫, ૨૩૬, ૩૪૮ પર્યત
આઠ કોટિ ૪૮૪ આંતરવૃત્તિ ૨૯૭ આત્મચિંતનતા ૫૧૨ આગેકો
૨૫૧ આઠ ગુણના ભેદથી૩૭૬ આત્મઅનુભવ- ૪૮૫ આત્મનિત્ય ૫૧૮ આગ્રહ ૧૩ આઠ પાંખડીનું ૩૯૯ ગમ્ય સુખ
આત્મનિરાકરણ ૩૪૦ આગ્રહ “સ” દશા ૧૩ આઠ મદ ૪૯૩ આત્મઇજા પ૨૭ આત્મનિવૃત્તિ ૧૬૯ આંગ્લભૌમિઓ ૧૦૮ આઠ રુચક પ્રદેશ ૧૬૬, આત્મગત કરતાં ૧૪૬ આત્મનિષ્ઠ ૩૨૬ આંગણામાં
૫૦૪ આત્મચર્યા ૩૦૮ આત્મનિષ્ઠાપણું ૪૧૧
૭૮
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬૨ ::
૧૮
૩૧
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. આત્મવિચારભક્તિ ૧૩૮ આત્મવ્યાખ્યાની ૨૬૪ આર્જ ૧૫, ૧૦૧, ૨૯૩ આનંદ ૧૭૪, ૫૨૫ આત્મ
૩૬૪ આત્મસ્મૃતિપૂર્વક ર૯૨ આર્ત પૂર્વક ૨૦૩ આનંદકારી ૩૫ વિરાધક પંથો
આત્મસ્વભાવ ૪૩૧ આર્ણ ધ્યાન ૪૬૨ આનંદઘનજી ૨૨૮, આત્મવિરોધ ૩૦૬ આત્મસ્વભાવ - ૩૯૨ આર્તધ્યાનતા રૂપ ૨૯૫
૪૩૭ આત્મવિવેક- ૧૬૪ પરિણામરૂપ
આત્મિક બંધન ૨૪૯ આનંદઘન - ૩૬૩ સંપન્ન
આત્મસ્વભાવ - ૭૦ આત્યંતિક ૩૪૯ પદની રેખા આત્મવિસ્મરણ ૧૬૫ વર્તના
આત્યંતિક બંધન ૩૨૪ આનંદઘનરસ રૂ૫ ૪૦૬ આત્મવિદ્યાપ્રકાશ ૩૩૬ આત્મસ્વરૂપે - ૨૯૯ આંતરવૃત્તિ ૪૫૩ આનંદઘન ચોવીસી ૩૯૯ આત્મસિદ્ધિ ૫૨, ૧૦૮, પ્રણામ
આથડવું ૧૭૧ આનંદધન - ૧૪૭ આત્મસ્થ કરેલું ૪૧૨ આદરવા યોગ્ય
- યોગીરાજ ૪૦૬ આત્મસિદ્ધિ ગ્રંથ ૩૮૭ આત્મશ્લાઘા ૧૨ આદર્શ
૧૧૮ આનંદમૂર્તિ ૧૮૫ આત્મસ્થિત ૨૫૮ આત્માકારતા ૨૪૯ આદર્શ ભુવન ૫૦ આનંદવૃત્તિ ૧૮૬ આત્મહિતસ્વી ૧૩૫ આત્માકાર મન ૨૩૩ આદિ
૩૨૨ આનંદ શ્રાવક ૪૫૯ આત્મહિત રૂપ ૨૨ આત્માની ચેષ્ટા ૨૭૨ આદિ તીર્થકર
આનંદાવરણ ૧૬૧ આત્મહિતૈષી ૪૧, ૧૩૩ આત્માર્થ ૨૦૬ આદિ પુરૂષ ૧૯૧ આનંદઘન - ૪૪૯ આત્મવીર્ય ૨૮૩, ૩૦૪ આત્માર્થ સાધ્યો ૬૪ આદીશ્વર
૭૪ ચોવીસી સ્તવન આત્મગુણરોધક ૩૫૫, આત્માર્થી ૩૧૬, ૩૩૦, આદેશ વાત ૨૬૫ આપ.
૧૧૫ ૪૮૮
૩૪૪ આ દેહાદિ ૩૫૧ આપ આપકું - ૫૧૪ આત્મગુણબોધક ૪૮૪ આત્માની અવસ્થા ૨૭૪ આઘ
ભૂલ ગયા આત્મવૃત્તિ ૪૧૪ આત્માની સ્ત્રી - ૧૪ આદ્યરૂપ
આપ હૈ નાહિં ૫૧૪ આત્મવેત્તા ૧૫૭ તરૂપ તે જ
આદંત ૧, ૧૦૮, ૩૮૨ આપનકુંજબ - ૫૧૪ આત્મહેતુભૂત ૩૨૧ આત્માનું મુક્તપણું ૫૧૨ આદ્રા નક્ષત્ર ૩૧૩ ભૂલ ગયે આત્મશ્રેણી ૧૬૨ આત્માનુશાસન ૪૦૧, આધાર ૧૮૬, ૨૬૯ આપ મિલન - ૫૧૪ આત્મશ્રેણીની- ૯૮
૪૧૧, ૪૪૯ આધારભૂત ૩૯૧ નય બાપકો ઉત્કૃષ્ટતા આત્માનો સ્વધર્મ ૪૯૯ આધિ
આપને હસ્તગત ૧૧૪ આત્મસંભાવના ૨૪૫ આત્માપણે ૩૯૬ આધીન ૧૩૬, ૧૫૧ આપત્તિ ૨૩૨ આત્મસંયમ ૨૨૫ આત્મામાં રમણ ૧૭૦ આધીન ભક્તિ ૧૯૮ આપત્તિ યોગ ૨૮૭ આત્મસ્તુતિ ૧૧૪ આત્મારામ - ૪૭ આધુનિક જીવો ૨૭૩ આપના પ્રતાપે ૧૭૮ આત્મદૃષ્ટિમાં - ૩૩૯ પરિણામી
આધુનિક વર્તન - ૧૦૪ આપસ્વભાવ ૨૧૬, પરિનિષ્ઠિત આત્મારામજી ૪૩૯ કરી રહેલા
૩૪૮ આત્મપ્રત્યય - ૨૬ આત્માવસ્થા ૩૩૩ આંધણ
૨૬ આ પક્ષમાં
૨૬૪ યોગ્ય આત્માર્થ વાર્તા ૩૮૮ આંધળો વણે ને- ૪૭૯ આપા
૨૨૮ આત્મપ્રત્યયી ફળ ૨૭૭ આત્મા સંકોચે - ૫૨૧ વાછડો ચાવે
આખ ૧૩૩, ૩૨૮, આત્મપ્રદેશ - ૨૪૧ વિકાસે
આધ્યાત્મિક શાસ્ત્ર ૩૩૫ ૩૭૨,૩૮૨,૪૫૪,૪૯૩, સમસ્થિતિએ
આભેચ્છા ૧૬૪, ૧૬૫ આધ્યાત્મિક શૈલી ૧૪૨ આમમીમાંસા ૪૬ આત્મભ્રાન્તિ ૩૫૧ આત્મોજવલતા ૧૪૫ આને
૨૧૬ આપ્ત પુરૂષે ૧૩૧, ૩૦૭ આત્મવ્યક્તિએ ૨૪૩ આત્મોપદેશ ૩૪૧
આને
૧૮૨
આપ્યા રહે છે ૨૭૯ આત્મવૃત્તિ ૨૨૨ આત્મોપયોગ પર૭ આનો
૧૮૫ આપ્યું.અક્ષરધામ ૨૦૬
૩૧
૮૩
૧
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________
શબ્દ
આબાલવૃદ્ધ
આંબા
આંબો
આ ભાગનો
આ ભણી આભ ફાટ્યાનું
થીગડું
આભરણ આભાસ
૧૫
૨૨૯
આ ભૂમિકા
૧૮૭
૧૦
આભૂષણ આત્યંતર કુટુંબ આત્યંતર પરિગ્રહ ૯૮
૧૫
८
આત્યંતર મોહિની આત્યંતર ભાન - ૫૩૨
અવધૂત આત્યંતર વર્ગણા ૫૩૩
૧૭૧
૧૬૩
૫૧૧
૭૪, ૨૩૧
૭૫
૫૦૭.
૫૦૧
૫૦
૧૧૦
૯૦
આમ જોયું આમિષ
આમંત્રણ
આમ્નાય
આય
આયતન
આયુધ
કોશ પૃ.
૪૩૬
૪૯૮
૮૧
૧૫૯
૯૭
૯૭
આયુધશાળા આયુષ્ય કર્મ
આયુષ્યમનો
આયુષ્યમાન ૧૮૮ ૩૨૯, ૪૯૯
૩૪૦
૭૪
૩૬૭
૧૭
૨૦૯
૩૮, ૧૩૧
૨૦૯
૪
૪૨૦
આર્ય આર્ય આચાર
આર્ય આર્યાથી
આર્ય જનો
આર્ય જીવન
આર્યત્વ આર્ય દેશ
આર્ય ધર્મ
આર્ય પ્રજા
આર્ય વચન
શબ્દ
આર્ય વિચાર
આર્ય વીર
આર્યાવર્ત
આયુર્વેદ
આર્ય ત્રિભુવન
આર્ય શ્રી સોભાગ
આરજાઓ
આરત
આરબી
આરંભ
આરંભોપાધિથી -
રહિત
આરા
આરાધના
આરાધવા જોગ
આરાધવો
આરાધ્ય
કોશ પૃ.
૩૪૦
૭૪
૮૮
૭૮
૪૧૯
૩૮૭
૪૧૮
૧૭૮
૧૧૫
૧૪૦
૪૫
આરૂઢતા
આરેકૈ
આરો
૨૪૬
૩૧૩
૪૨
૩૫૭
૨૫૧
૪૭૦
૮, ૪૨૫
૩૭, ૪૪૦
૨૦૮
૨૪૫
૩૪
૧૧૯
૧૪૧
૨૬૮
૧૯૬
૩૧૬
આલોચન આલંકારિક ભાષા ૪૧૪ આલંબન ૧૦૩, ૩૦૧ આવણી વેગ ૪૯૨ આવરણ ૧૬૮, ૩૧૧ આવરણો આવરણતમ આવરણ રહિત
૫૧૦ ૧૯૫
૪૯
આવડું
૧૭૭
આરોગ્યતા
આરોપ
આરોપાવી દે
આરોપિત
બાછાપ:
આલાપ
આલાપપ્રલાપ
આલાપિકા
આ લોક
૭૬
૨૪
કોશ પૃ.
૨૧૨
૮૫, ૪૬૫
૧૦૩
૨૮૦
આવાસ
૪૬
આવાસના ગોખમાં ૮૧
શબ્દ
આવરિત
આવશ્યક
આવર્તન
આ વાત
આવા પ્રકારે ૧૫૩ આવિર્ભાવ ૧૨૩,૧૭૫,
૩૦૨,૫૦૮
આવેશ
૨૦૭
૯૯, ૧૮૧, ૨૧૨
આવૃત્તિ ૨૪૦, ૨૫૨
આશય
૧૦૬, ૨૫૫, ૪૫૫ આશય આનંદઘન- પ૦ તણો... ઉદધિવિસ્તાર આશયગંભીરતા ૩૩૨ આશયભરિત ૧૦૭ આશયપ્રકાશિતા- ૫૨૧ ટીકા
આશયી
૨૪૯
આશરો
૨૩ આશાતના ૬૮, ૨૬૨,
૩૦૨ આશાની સમાધિ ૨૬૧
૨૯
૧૩૬
આ. શુ. ૧
૫૩૫
આશુપ્રજ્ઞ ૧૨૭ આશંકા ૧૦૮, ૩૧૬, ૩૨૬ આશંકા મોહનીય ૪૬૮
આશ્રમ મૂકી દેવાનું ૧૮૮
આશ્રય ૩૧, ૨૨૨,
૩૩૦, ૩૯૭
૩૨૯
૫૧૯
આ વેળા
આશાપાસ
આશીર્વચન
આશ્રય ભાવના
આશ્રયરૂપ
શબ્દ
આશ્રયવાન
આશ્રયે
આશ્વિન
આશ્ચર્ય
આશ્ચર્યક
આશ્ચર્યકારક
આશ્ચર્યરૂપ
આશ્ચર્યવત્
આશ્ચર્ય વાર્તા
આશ્રિતપણે આસક્તિ
આ સંતની
આસનજય આસનસ્થિરતા
આસના વાસના
આસવા
આ. સહજાત્મ -
:: ૫૬૩::
સ્વરૂપ આસ્તિયપણું
૪૨૧
૨૯૮
આ. સ્વ. આ. સ્વ. પ્રણામ ૨૬૮, ૨૭૦૯, ૩૦૯ આસ્તે આસ્તે ૪૮૪ આસ્થા ૨૭, ૧૬૫,
૧૭૭, ૩૫૪, ૪૭૩ આસવ ૪૧, ૨૯૬,
આહ્લાદ
આહાર ગ્રહણ
૪૬૨ આસનિરોધ ૧૪૧ આસવા તે પરિસવા ૪૬૩
૧૮૨ ૪૨૭
૭
૪૪૯
૩૪૫
૧૩૭
૨૯૬
૩૦૯
૪૮૮
આહાર
આહેટક
આંહી
આળ
આળસે
કોશ પૃ.
૨૯૮
૧૪૭
૨૫૦
૩૬૮
૧૯૯
૫૨૮
૫૨૯
૫૨૯
૨૩૧
૨૩૭
૧૯૦
૧૮૪
૪૩૬
૫૧૨
૩૮૧
૫૧૫
૩૧૮
આ ક્ષેત્ર
આ ક્ષેત્રે
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬૪::
૧૧૭
ઇંદ્ધિહુ
૫૯
૮૧
ઇસે
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. આ ક્ષેત્રે જન્મેલો ૧૮૪ ઇતિહાસ પ્રમાણ ૧૩૩ ઇંદ્રિયોમાં - ૫૧૭ ઉચ્છેદન ૪૮૪ આજ્ઞા ૬૮, ૧૪૨, ૩૮૬ ઈત્યાદિક
આત્મભાવના
ઉર્ફેબલ વસ્ત્ર આજ્ઞાથી રંગાશે ૩૮૬ ઇનમેં સબ મત - ૫૧૫
૩૨૫ ઉછરંગ ૧૭૨ આજ્ઞાધાર ૩૪જ રહતા હૈ
ઇંધન
ઉછરંગી
૧૫૬ આશાના નિવહ ૩૦૪ ઇનમેં ક્યા અંધેર ૫૧૪
ઉછાળાથી ૪૯૪ આજ્ઞાના સદ્ભાવ ૧૩૧ ઇનોક્યુલેશન ૪૪૩
ઉજજડ
૨૭ આજ્ઞાભક્તિ ૪૬૮ ઇન્કાર જવું ૪૫૦ ઈડર
૩૫૮ ઉજજયિનિ આજ્ઞાવડીએ
इमीसेणं ૫૩૧ ઈય સમિતિ
ઉજમાળ
૪૪૮ આજ્ઞાવત ૩૨૭ ઇયપિથિકી ૪૪૮ ઈષત્ પ્રાભારા ૧૦૨, ઉજમાળ થવું ૨૪૪ આજ્ઞા ઉપરાંત ૩૫૩ ઇરયાપથ
૪૮૫
૧૩૯ ઉજ્જવળતા ૨૪, ૪૬૩ આજ્ઞાંકિત ૧૬૮ ઇરયાપથની ક્રિયા ૪૮૫ ઈશ
૨૨૬ ઉજવળપણે ૨૩૪ આશાશ્રિતપણું ૩૩૦ ઇલાજ
૨૩ ઈશ્વર ૧૯૪,૨૮૯, ઉજવાળી હોય ૯ આ.... ૧૬૦ ઇલિકા ૨૨૫,૨૪૩
૩૪૭,૫૩૨ ઉજાગર રહેવું ૨૫૯ .... આત્મ સ્વરૂપ ૨૮૭ ઇષ્ટ
૪૧૯ ઈશ્વર કોટિના ૪૯૦ ઉજાણી
૮૯ ઈશ્વરપણું ૫૦ ઉતાપ ૭૩, ૩૯૫ ઇસ્લામીનો બોધ ૯૫ ઈશ્વરાદિ સમેત ૨૩૫ ઉતારો કરવો ૩૯૪ ૧૭
ઇહાપોહ ૨૬૭ ઈશ્વરાનુગ્રહ ૨૦૪ ઉતારો કરશો નહીં ૩૫૩ ઇચ્છના ૧૩૯,૧૮૩ ઇહાપોહાભ્યાસ ૧૬૧ ઈશ્વરાર્પણ ૧૯૮ ઉતાવળ ૧૧૯ ઇચ્છાજય ૧૭૨ ઈહાં ૨૨૩,૩૮૩ ઈશ્વરી ઈચ્છા ૧૯૬ ઉતાવળ તેટલી - ૧૬૮ ઇચ્છાદશા ૨૭૨ ઈક્વાકુ કુળ ૩૧ ઈશ્વરેચ્છા ૧૮૦,૧૮૨ કચાશ... ખટાશ ઇચ્છા નિરિચ્છા ૨૫૨ ઇંગલા ૧૨૫ ઈસ
૧૨૫ ઉત્તમ
૨૯૦ ઈચ્છા નિરોધ્યા - ૨૯૪ ઇંગ્લેન્ડાદિ દેશ ૩૪૦ ઈસામાં
ઉત્તમ અને શાંત મુનિ ૯૩ સિવાય ઇંગ્લિશ ૪૮૮ ઈસુ
૨૯૦ ઉત્તમ શીલ ઇચ્છાની છાયા ૧૬૩ ઈંદ્ર ૨૨,૪૧૯ ઈસુ ખ્રિસ્ત
ઉત્તમ ગતિ ૭૧ ઇચ્છાને ખાતર ૨૦૧ ઇંદ્રજાળ ૨૧ ઈટાળા,
ઉત્તમ ધામ ઇચ્છાપૂર્ણ ૧૯૮ ઇંદ્રધનુષ્ય ૧૯
ઉત્તમ નિયમ ૧૧૦ ઈચ્છા રહ્યા કરતાં- ૩૦૪ ઇંદ્રવારણા
ઉ...]
ઉત્તમ નિયમ - ૧૫૮ છતાં ઇંદ્રાદિ ૫૯,૫૧૪
પર૨,૫૩૧ અનુસાર ઇચ્છા રૂપ નિયતિ ૧૭૫ ઇંદ્રિ
૫૦૮ ઉત્તમ મુમુક્ષુ ૨૩૧ ઈચ્છા લઇ ૨૬૮ ઇંદ્રિયજનિત ૧૯ ઉકેલનાર ૪૫ ઉત્તમ ક્ષમાદિક ધર્મ ૨૪ ઈચ્છિત ૧૬૮,૨૩૯ ઇંદ્રિય
૪૧૦ ઉગામી
ઉત્તર ૪૮, ૧૭૬ ઇચ્છીને ૩૬૦. ઇંદ્રિયનિગ્રહ
૪૧૧
ઉગામી હોય ૪૬૭ ઉત્તર કાળે ૧૮૭ ઈચ્છે છે ૪૩૧ ઇંદ્રિયપરાજયશતક જ૮
૪૩૮ ઉત્તર ગુણ ૧૦ इट्ठणिट्ठअत्थेसु ४० ઇંદ્રિયપ્રત્યક્ષજ્ઞાન ૪૯૩ ઉઘાડ
૪૩૬ ઉત્તર દિશામાં - ૧૯૫ ઇસમેં ૨૨૫ ઇંદ્રિયરામી ૩૫૯,૩૮૮ ઉચિત ૬૬, ૮૮,૪૧૨ વિચરવા ઇણવિધ ૨૪૧ ઇંદ્રિયલબ્ધિ ૩૧૭ ઉચ્છેદ ૩૪૧ ઉત્તર વિષય ૪૬૮
૩૭૯ ઇંદ્રિયવિકાર ૩૧૮ ઉચ્છેદ થઈ જવો ૩૦૧ ઉત્તરાધ્યયન ૮૧, ૪૫૫, ઈતિ શિવમ ૧ ઇંદ્રિયસંક્ષેપતા ૫૧૨ - ઉચ્છેદવા
૩૪૮
૪૯૧
૨૯૦
૭૨
૬૫
૦
૩૪૫
૩૦
ઉગ્ર
ઇતિ
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬૫ ::
કોશ પૃ.
૧૯૩
ઉદાંત
૩૭
૪૦૨
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ ઉત્તરાધ્યયનના- ૩૮૭ ઉથાપવામાં
૨૫૧ ઉપચારે ૧૪૬ ત્રીજા અધ્યયનમાં ઉદક પેઢાળનું - ૨૩૯ ઉદ્ભવ ૨૭૮ ઉપચાર ૨૧,૩૬૨,૩૮૧ ઉપાધ્યાયના ગુણ ૮૧ અધ્યયન
ઉદ્દભવ થતી ૨૬૯ ઉપચારથી ૨૭૧ ઉત્તરાધ્યયન - ૧૬૬, ઉભિજ ૪૯૭ ઉદ્ભવ થાય ૨૮૪ ઉપચારિક દ્રવ્ય ૨૮૬, સિદ્ધાંત ૨૧૦
ઉદય ૧૩, ૧૩૮, ઉદ્ભવે
૪૫૭
૩૩૨ ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ૩૯ ૧૫૩, ૩૦૪, ૪૯૦ ઉદ્ધાર
૩૨૮
ઉપજાતિ ૧૧૩ ઉત્તરોત્તર ૩૯૭ ઉદય આત્માકાર ૩૨૪ ઉદ્દેશા
૩૦૬ ઉપજાતિ છંદ ૩૫ ઉત્તેજન ૧૬૫ ઉદય આવવાના ૧૬૪ ઉદ્દેશ ૧૫૬, ૧૬૭, ઉપજીવન ૧૪૨ ઉત્કટ ૫૭ ઉદય ગર્ભમાં સ્થિત ૨૪૪
૨૫૬ ઉપજીવન વ્યવહાર ૧૫૮ ઉત્કંઠિત ૧૨૭ ઉદય પ્રકાશતી નથી૨૯૨ ઉદ્દેશે ૪૦, ૧૯૯ સંબંધી ઉત્કર્ષ ૩૦૯, ૪૯૪ ઉદયપ્રતિબધ્ધ ૨૬૫
૧૮૫ ઉપજીવિકા ૬૧, ૨૧૯ ઉત્કર્ષ પામવું ૨૮૭ ઉદયપ્રાપ્ત ૫૧૬ ઉદ્વેગ ૪૬, ૨૧૩, ઉપર્વ
૭૯ ઉત્કષર્થ ૪૧૧ ઉદયભાવ ૩૩૬,
૨૫૩,૪૨૯ ઉપદેષ્ટા ૩૮૧ ઉત્કૃષ્ટ ૨૫, ૧૪૦ ઉદયમાન ૪૨૫, ૪૫૭.
ઉપદેશ ૨૩૦ ૩૫૦ ઉદય વાયુયોગે ૩૧૧ ઉદ્યોતકર ૭૦. ઉપદેશકપણે ૨૮૫ ઉત્કૃષ્ટ અધિકારી ૩૩૦ ઉદયાધીન ૩૫૭ ઉદ્યોત ૨૪, ૧૫૩, ઉપદેશપત્રો ૩૮૫, ઉત્કૃષ્ટ દશા ૩૮૬ ઉદય સ્વરૂપે ૧૧૯
૪૬૯ ઉત્કૃષ્ટપણું ૩૨૩ ઉદર ૪૪, ૮૭, ૪૦૯ ઉન્નતિ ૨૭૮,૪૩૯ ઉપદેશ્યાં છે ૩૬૦ ઉત્કૃષ્ટ પ્રકાશક ૫૩૧ ઉદરપોષણ ૪૬૦ ઉન્મત્ત ૧૯૧, ૩૦ ઉપદેશરહસ્ય ૨૫૨ ઉત્કૃષ્ટ શુભથી - ૪૭૫ ઉદરભરણ ૩૦ ઉન્મત્તતા ૧૩૯, ૧૮૧, ઉપદ્રવ ૨૯, ૨૦૪, ઉત્કૃષ્ટ અશુભ ઉદયાનુસાર ૪૩૦
૧૯૬,૪૩૦
૨૫૯, ૩૫૩ ઉત્કૃષ્ટ સંવેગ ૧૪૪ ઉદયી ૧૩૯ ઉન્મત્ત પ્રલાપદશા ૩૬૨
૪૫૧, ૪૮૮ ઉત્થાનવૃત્તિ ૪૩૬ ઉદ્યમ
ઉન્મત્તાદિ ભાવવાળી ૨૬૫ ઉપનામ ૬૫, ૧૫૧, ઉત્થાપતાં ૩૫૦ ઉદ્યાન
૫૪ ઉન્માર્ગ ૩૬૭ ઉત્થાપવા સમાન ૩૪૮ ઉદ્દેશપ્રકરણ પ૨૦ ઉન્માર્ગે ૨૧૯ ઉપજોવા ૧૦૭ ઉત્થાપવામાં ૧૯૩, ઉદીરણા પ્રાપ્ત ૫૧૬ ઉન્માદ ૮૪, ૧૧૯,૪૬૩ ઉપપત્તિ
૪૪ ૨૫૨ ઉદાસીન ભાવે ૧૮૯ ઉન્માદ પ્રકૃતિ ૧૯. ઉપભેદ ૧૦૪ ઉત્થાપે ૧૩૨ ઉદાસી ૨૩૧,૪૧૪ उन्मीलितं ૪૫૨
૧૦૧ ઉત્પત્તિયોગ ૨૭૭ ઉદાસીન ૨૩૮, ૨૪૫ ઉપકરણ ૪૬૩ ઉપભોગ L૫૧ ઉત્પન્ન - ૫૨૩ ઉદાસીનતા ૧૪૭, ૧૭૦ ઉપકાર
૩૪૯ ઉપભોગવંતરાય ૪૧૬ સ્વભાવવત્
ઉદાસીનપણું ૧૬૦ ઉપકાર અર્થે ૩૩૨ ઉપમાં ૩૫, ૨૭૬, ઉત્પાદ ૨૫, ૪૯૨ ઉદાહરણ દાખલ ૪૨૪ ઉપકારક સંભાળ ૨૬૦ ઉત્સર્ગ ૫૦૨
- ૩૧૪ ઉપકારને ઓળવવો ૩૫૨ ઉપમા રહિત ૧૫૫ ઉત્સર્ગ માર્ગ ૫૦૨ ઉદીરણા ૨૩, ૨૭૬, ઉપકારભૂત ૪૧૨ ઉપમિતિ ભવ - ૪૪૬ ઉત્સર્પિણી કાલ ૨૫
૨૪૦,૪૯૦ ઉપકારશીલ ૨૯૮, ૪૧૦ પ્રપંચો કથા ઉત્સુકતામય ૨૦૨ ઉદીરણા કરીને ૩૬૦ ઉપક્રમે ઉપસંહાર પ૨૧ ઉપપાત દેવો ૪૯૭ ઉત્સુક પરિણામ ૩૦૭ ઉદીરણા પ્રાપ્ત ૫૧૬ અવિસંધિ
ઉપયોગ ૧૨૯, ૧૪૪, ઉત્સુત્ર પ્રરૂપણા ૧૨૩ ઉદેરી આણવાનું ૨૨૭ ઉપકૃત કરશો ૫૧૪
૪૬૩, ૪૭૧
૨૦૦
ઉપમેય
૩૨૩
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬૬ ::
૩૧૨
ઉગાઈ
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. ઉપયોગથી ૨૬૧ ઉપશમ ભાવ ૧૬, ઉપાધિગ્રાહ્ય ૧૫૯ ઉષ્ણ
૨૧ ઉપયોગથી - ૫૩૧ ૧૮૪, ૩૭૬, ૩૯૩ ઉપાધિની શોભાનું ૧૮૭ ઉણપણા ૨૫૮ ઉપયોગની એકતા ઉપશમમૂળ ધર્મ પ૩૧ ઉપાધિયોગ
उस्सपिणीए ૫૩૧ ઉપયોગ દેવો ૩૧૮ ઉપશમ રૂપી ૫૯ ઉપાધ્યાયના - ૮૧ ઉપયોગપૂર્વક ૭૦, ઉપશમવંત ૫૯ ૨૫ ગુણ
૨૩૯, ૨૪૬, ૩૧૭ ઉપશમ સમ્યક્ત ૩૩૬ ઉપાશ્રય ૫૯ ઊગતો નથી ૧૮૦ ઉપયોગ ફરી ૨૩૫ ઉપશમ સ્વરૂપ ૨૩૬ ઉપાસક ૭૨, ૫૧૧ ઊગરીબહેને ૪૦૫ ઉપયોગથી ભરનાર ૧૫૬ ઉપશમ સમકિત ૩૮૧ ઉપાસકદશાંગ ૩૬૭ ઊગવા યોગ્ય ૨૩૧ ઉપયોગનો પ્રયોગ પ૨૩ ઉપશમાવવા યોગ્ય૨૦૨, ઉપાસક વર્ગનો ૧૦૫ ગો
૧૫૮ ઉપયોગમાં રમી - ૧૪
૩૯ ઉપાસના ૪, ૨૫૦, ઊંચનીચત્વ ૩૫૦ રહ્યું છે ઉપશમાવવો ૨૯૨
૩૦૬, ૫૩૫ ઊંચનીચનો - ૧૬૯ ઉપયોગ લક્ષણે ૪૧૫ ઉપશમ શ્રેણી ૧૮૧,૪૧૬ ઉપાસનીય ૪૧૨ અંતર.. પામ્યા સદ્ગતિ ઉપયોગવાળો ૩૭૪ ઉપશમો જ ઉપાસવો
ઊછળી ઊછળી ૨૬ ઉપયોગશૂન્ય ૪૬૪ ઉપશાંત કરી ૩૮૬ ઉપાસે છે
૨૦૫ ઊંટ
૨૬ ઉપયોગી ૨૦૧, ૩૩૯ ઉપશાંતમો ગુણ ૧૧૧ ઉપાંગ
૧૦૬ ઊઠીને ભળી ગયો ૫૧૨ ઉપયોગાંતર ૩૩૦ ઉપશાંત વ્રત ૪૨૬ ઉપાંગ
પ૨૦ ઊણપ
૪૫૧ ઉપરનાં કારણોથી ૧૪૯ ઉપષ્ટભજન્ય ૫૦૬, ઉપેક્ષક ૨૬૨ ઊણા
૧૬૭ ઉપરની ૨૪ ૫૧૨ ઉપેક્ષા ૧૪૦, ૨૪૯,
૧૬૭ ઉપર લાવવો ૪૬૨ ઉપસર્ગ ૧૬૨, ૨૬૨,
૨૭૯, ૩૧૨ ઊણે
૫૨૩ ઉપરવટ થઈને ૨૦૩
૩પ૭.
ઉપેક્ષિત ૨૦૨, ૩૨૨ ઊણોદરી ઉપરવટ થવું ૨૪૭ ઉપસમાજ ૧૦૯ ઉપોદઘાત ૩૭, ૬૬ ઊતરતી ૨૪ ઉપરાંઠા ૧૩ ઉપસંહાર ૩૫૧, ૫૨૦. ઉબર્યો
૨૨૮ ઊંદર
૪૯૮ ઉપરાચાપરી ૯૭ વસંત વીમોરી ૪૦૬
ઉભય
૫૨૫ ઊંધે રસ્તે ૪૭૫ ઉપરામ જેમ રાખી ૩૧૪ ઉપસ્થ ઇન્દ્રિય ૪૭ ઉભય પક્ષે
ઊન
૧૧૭ ઉપરાંત ૩૭૩ ઉપહત ૫૦૬ ઉભયરૂપ
૨૮૯
ઊના પાણીને વિષે ૨૫૯ ઉપરામતા ૩, ૪૦૧ ઉપહાર ૪૩૭ ઉમેદ
૪૨૫ ઊનું ઉપરામવૃત્તિ ૪૩૦ ઉપાજ્ય ૧૦૩ ઉમંગ
ઊપજવું ઉપશમ શ્રેણી ૪૧૬ ઉપાજર્યું છે ૪૩ ઉમંગી
ઊપજ્યો ૩૫૬ ઉપલક ૫૦૮ ઉપાર્જન ૨૨, ૩૪૩ માયા ૫૩ ઊપજે ૩૪૫,૪૩૨ ઉપલક્ષણ ૩જ ઉપાર્જન કરેલું ૨૩૩ ઉર્દૂ
૧૧૫ ઊર્મિઓ
૧૬૩ ઉપવાસ ૧૩૭, ૧૮૯, ઉપાર્જિત પ્રારબ્ધ ૨૯૬ ઉલટિ
૨૨૮ ઊરધતા
૨૫૬ ૨૫૨ ઉપાદાન ૧૬૧, ૩૫૧ ઉલ્લસે
૩૮૮
ઊલટસૂલટ ૨૫૦ ઉપશમ ૨૭૧, ૩૩૫, ઉપાદાન કારણ ૨૫૦ ઉલ્લાસ ૧૯૧,૪૬૨, ઊલટી આવે ૪૨૫, ૪૭૭ ઉપાદાન કારણ - ૪૬૫
૫૦૨ ઊલટું
૩૪૨ ઉપશમ કર્યો છે ૩૧૦
પુરૂષાર્થ ઉલ્લાસ પરિણતિ ૨૩૬ ઊલટો
૪૧૩ ઉપશમ કરવા રૂપ ૩૦૪ ઉપાદેય ૩૯૯ ઉલ્લાસમાન ૫૦૯ ઊલસી
૫૧૭ ઉપશમ થવા અર્થે ૨૮૦ ઉપાદેય તત્ત્વ ૩૭૨ ઉલ્લાસિત ૨૪૫ ઊર્ધ્વ
૩૭૪ ઉપશમ થાય ૨૪૩ ઉપાધિ
૪ ઉલ્લાસિત પરિણામે ૧૨૨ ઊર્ધ્વ ગતિનો ૧૩૮
૩ર.
૩૨
૨૪
૧૨ ૬૮
૪૩૧
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬૭ :
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. ઊર્ધ્વ ગમન ૩૪૯ એક ખાણે ૪૫૯ એક પક્ષ ૯૧, ૪૬૬ એકાગ્ર ૫૧૬ ઊર્ધ્વગામીવતુ ૧૭૨ એક ગ્રંથમાં ૪૬૭ એકબીજાને - ૨૨૧ એકાગ્રપણા વિના ર૯૯ ઊર્ધ્વદશા ૨૭૩ એક ઘડી ૭૭,૩૨૦,૪૪૮ આભાસે
એકાગ્રપણે ૨૭૪ ઊર્ધ્વપ્રચય ૪૮૮ એક જ આસને ૩૧૧ એક બ્રહ્મસ્વરૂપે - ૨૮૩ એકાદશ વર્ષની - ૧૭૧ ઊર્ધ્વભૂમિકા ૩૩૦ એક જ ધારી ૪૮૧ સ્થિતિ
પર્યાયિ ઊર્ધ્વલોક ૧૯૨ એક જ પદના ૧૫૩ એક ભેદ ૧૧૦ એકાદશી વ્રત ૭૮ ઊર્ધ્વસ્વભાવ ૪૯૪ એકઠો
૨૯૪ એકમાં પર્યવસાન- ૫૨૨ એકાદશમ એકતા
૪૧૩ શી રીતે થઈ શકે? એકાદશાંગ એકતાભાવ
એક માઇલ ૪૯૩ એકાવતારી ૪૫૯ ૧૭ એકતાન ૧૬૯ એકમેક ૪૫૯ એકાવતારીપણું ૩૪૨ ઋસૂત્ર સ્થિતિ કર ૫૨૮ એકતાર સ્નેહ ૧૯૭ એકમેકાત્મકપણાથી ૩૩૨ એકાંત ૩૯, ૨૧૦, ઋણમુક્ત ૧૨૯ એકત્વ કે - ૯૮ એકલક્ષથી ૧૭૦
૨૮૮ ગતુ ૩૭૪, ૪૩૫ અવ્યાબાધપણું
એક વિષય વિના ૫૧૦. એકાંત અભિપ્રાયે ૨૪૪ તુને સન્નિપાત ૪૩૫ એકત્વ બુધ્ધિ ૧૬૭ એક વીર્યથી
એકાંત આત્મવૃત્તિ પ૨૭ ત્રધ્ધિ
એકત્વ ૪૫ એક વેળા
એકાંત ખંડન ૧૯૪ ત્રભુ રાજા ૨૦૧ એકત્વ ભાવના ૩૮૯ એક શરણાગતપણે ૨૬૧ એકાંત દઇ કૂટી ૩૬૪ ઋષભદેવ
એકત્ર
૧૨૨ એક શિષ્યને ૪૬૧ એકાંત દુઃખે ૨૭૦ ઋષિ ૪૮, ૫૦૭ એકત્રતા ૧૫૪ એક સમય ૧૯૬, ૨૧૭ એકાંત દૃષ્ટિ ૫૯, ૧૪૮, ઋષિભદ્ર પુત્રનો - ૪૨૯ એકત્ર અભિપ્રાય ૨૫૭ એક સમય તે- ૨૧૭ અધિકાર એકત્ર થયા ૨૭૯ સૌ સમય
એકાંત નથી ૨૮૭ એકત્ર થવાનો ૩૫૮ એક સમયે માત્ર ૧૬૨, એકાંત ન્યાયદોષ ૧૨૧ એકદમ ૪૮૪
૩૯૮ એકાંતપણે ૨૮૭ એક દમડી
એક સમય... ૫૨૫ એકાંત ભાવિ ૧૨૧ એ નાગની છત્રછાયા ૧૨૪ એક દેશ ૧૫૧ .. હોવાપણું એકાંત ભૂમિકા ૧૪૨ એ શ્રીપાળનો રાસ ૩૧૧ એક દેશમાં ૧૦૫ એક સિધ્ધ ૪૯૬ એકાંત મંડન ૧૪ એ સબ ૨૫૬ એક દેશે ઊણું ૧૬૭ એક સિધ્ધ.. પ૨૨ એકાંત મૌનથી પર૬ એક અણુ પણ ૨૧૯ એક ધારાએ
૩૩૧ ... કેવી રીતે ?
એકાંત યથાર્થપદે ૨૫૭ એક અત તત્ત્વ પ૨૫ એક ધારાનું ૨૬૯ ( ૧૦૮ જીવ મુક્ત ૩૦૨ એકાંત યોગમાં ૪૯ એક અક્ષર ૩૭૨ એકનિષ્ઠિત ૧૫૮ એક સગુણ ૨૧૫ એકાંતવાદ ૧૨૨ એક અક્ષરે
૧૮૧
એકની એક ૪૬૨ એક સ્વભાવમય ૫૧૬ એકાંતવાદી ૧૬૭ એક આકારપણું ૩૨૬ એકને
૧૫ એક સ્વભાવી ૭૭ એકાંત શુધ્ધ સંયમ પર૭. એક આસન પર ૪૮ એકપણાની પેઠે ૩૮૭. એક -
૫૨૩ એકાંત સ્થિર સંયમ પર૭ એક એવો હું - ૧૭૫ એક પરિણામવ- ૩૧૯ ક્ષેત્રાવગાહીપણું એકાંતર ઉપવાસ ૪૭ર બહુરૂપે હોઉં સંબંધે
૩૨૬ એકાંતિક પ૯,૯૫,૧૨૨ એક અંશ ૧૯૬ એક પ્રકારથી ૩૭૬ એકાકાર વૃત્તિ ૧૭૦ એકાંતિકતા ૯૬ એક આંટો ખાઈ- ૩૧૦ એક પ્રદેશપણ ૨૪૧ એકાકી ૧૯૭ એકાંતિક દૃષ્ટિ ૩૩૪ જવાનું એક પ્રદેશ ક્ષેત્ર - ૨૯૬ એકાકી વિચાર ૧૪ એકાંતે
૩૧૧ એક કૃપા ૧૫૧ અવગાહીપણું એકાકીપણે ૩૪૧ એકાંતે ઉપદેશ ૬૮
૩૮૧
૨૧૩
એકાકાર
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬૮::
૧૧
૨૨૬
૨૪૮
एगे
૫૩
૮૩
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. એકાંતે વસવું રે.. ૩૧૧ ઐક્ય નિયમ ૧૨૧ ઓસડ ૩૮૨, ૪૬૮ અંકુરો
૪૧ ... ભંગ જો
ઐક્યતા ૨૭૨ ઓસર્યા છે ૩૮૭ અંકોર એકીવખતે ૪૭ ઐક્ય ભાવ ૨૦ ઓસરાવી ૩૮૭ અંગ ૧૦૬,૨૨૮,૫૨૦ એકકે ૩૦, ૨૪૬ ઐશ્વર્ય ૨૦,૨૬૦,૨૮૦,
ઓસરીને ૨૪૪ અંગછેદન ૭૫ એક્ટ કારણ તોડીને૪૧૭ ૩૨૪, ૩૫૬, ૩૬૦ ઓસવાળ ૪૯૪ અંગત ૧૪૭, ૩૨૮ ૪૮ ઐશ્વર્યતા
. ૮૩, ૩૮૭, ૩૮૯, અંગેના વિચાર ૨૯૭ એકેકો ૧૦૦ ઐશ્વર્યપદ
૪૬૧
- ૩૬૩, ૩૯૪, ૩૯૮, અંગભૂત ૧૬૪,૪૫૦ એકેન્દ્રિયનું -
ઐશ્વર્યવીર્ય ૩૨૦ ૪૦૬, ૪૦૩, ૪૦૪, અંગ મરડે ૮૪ અવતારીપણું ઐસી ૩૮૬, ૫૧૪ ૪૦૫,૪૦૮,૪૧૦ અંગરંગ
૮૯ एगभत्तं ૪૦૧
કાર ૨૫૦ અંગીકાર ૭૪, ૨૫૮ પ૩૧ ઓગણીસસેંને - ૫૧૭ કે પરમ શાંતિઃ ૪૧૮ અંગીકાર કરે ૩૭૯ एगंत दुक्खे ૨૭૦ એકત્રીસે
ૐ શાંતિઃ ૪૦૧,૪૧૧, અંગીકારવા યોગ્ય ર૪૮ एगं जाणई से- ૧૪ ઓગણીસસે ને - ૫૧૭ ૪૨૧,૪૨૫,૪૨૬ અંગીકૃત ૪૪, ૨૪૬ सव्वं जाणई બેતાળીસે
૪૩૦, ૪૩૧ અંગુલિ એઠ ૭૯, ૨૪૮, ૩૫૧ ઓગણીસમેંને - ૫૧૭ શાંતિઃ શાંતિઃ - ૨૩૯ અંગૂઠો એ તે ૨૫૧ સુડતાળીસે
શાંતિઃ ૪૯,૪૧૪,
અંગે
૩૫૭ એથી ૪૧૦ ઓઘદૃષ્ટિ ૧૩૨
૪૧૬, ૫૨૯ અંગેઅંગ
- ૨૮ એદીપણું ૪ ઓઘ નજરને ફેરે રે ૨૨૩ જૈ શ્રી મહાવીર ૩૨૮ અંગ્રેજ
૨૬૪ એની મેળે - ૪૬૮
ઓઘભાવે ૪૬૩ શ્રી સદગુરુ- ૩૨૪ અંગ્રેજી ૧૧૫, ૪૩૬ એમ ને એમ ઓઘસંજ્ઞાએ
પ્રસાદ એધાણ - ૩૪૫ ઓધસંજ્ઞા રૂ૫ - ૨૩૬ ૩ સત્ ૨૧૨ અંચલગચ્છ
४८८ एयत्तं ૪૦૪ ધર્મનો
સર્વજ્ઞ ૩૮૩ અંજલિજળ એવા પ્રકારાદિથી ૨૯૮ ઓધે ૪૭,૪૮૪
અંજાર
૨૬૮ એવાં રત્નો ૧પ૯ ઓછો
૬૩
૩૮૩ અંજુલિકે ૨૫૧ એવું ને એવું ૨૮૧ ઓછામાં પૂરું ૧૩૨ ઔદયિક ભાવ ૩૯૩, અંડજ एवं ૬૧ ઓછી અદકી ૪૮૨
૪૧૬, અંતકાળે
૧૯૮ એવંભૂત અવલોક પ૨૮, ઓછી કરતાં જવું ૩૦૩ ઔદાર્યતા ૪ અંતકુતદશાંગ ૩૬૫
- ૫૨૯ ઓછી ભૂમિકા ૨૯૬ ઔદારિક શરીર ૨૮૨ અંતની વાતમાં ૧૬૨ એવંભૂત થા પ૨૮,૫૨૯ ઓછું પડી જાય ૩૦૮ ઔદાસીન્યતા પર અંત પમાતો નથી ૧૬૨ એવંભૂત દૃષ્ટિ પ૨૮,૫૨૯ ઓથ ૧૯૭ દાસીન્ય વૃત્તિ ૩૫૬ અંતર ૩૩૯,૩પ૧,૪૯૫ એવંભૂત પ્રત્યે જા પ૨૮ ઓધવજી ૩૧૧ ઔપચારિક દ્રવ્ય ૪૮૮ અંતરઆશય ૨૨૭ એવંભૂત સ્થિતિથી પ૨૯ ઓધા ૧૮૧ ઔપાધિક ભેદ ૩૬૧ અંતરઇચ્છા ૧૯૬ ..શમાવ ઓપતા ઔર
અંતરદયા
૩૫૦ એશ ૧૧ ૧૪૮ ઔરનું તૌર
અંતરદાહ ૪૧૫ એહિ જ ૨૨૪,૪૩૬ ઓરતો ૧પ૭ ઔષધ
અંતરરહિત ૨૭૨ એળે ગુમાવી દે ૯૮ ઓલવાઇ જવું ૪૧ | |
અંતરરોગ
૩૪૫ ઓલવાય ૧૨૮ મંs
અંતરશોધ
૩પ૦ ઐક્ય ૩૨૧ ઓશવાળ ૭૮ અંકુર
૭૪ અંતરસંયોગ
૪૬૮
૪૬૮
અંઘોલણ
૪૧૩
ઓર
૩૨૨
For Private & Personal use only
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬૯ ::
४८७
૨૫
૪૩
૫૮
૨૬૯
૩૮
જ
કપટ
૨૦
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. અંતરનું અંગ ૨૯૬ અંતર્નાન ૧૬૨ કટાક્ષ આવે ૨૨૨ કદ અંતરની ઊર્મિઓ ૧૮૫ અંતરમાં ઉતારીને ૩૯૫ કટાક્ષદૃષ્ટિ ૭ કદર
૪૩૬ અંતરાત્મ વૃત્તિ ૩૨૬ અંતરમાં સમજી- ૧૯૨ કટાક્ષદષ્ટિએ ૩૬૪ કદા.
૨૨૬ અંતરાત્મા ૧૭૭ રાખજો
કટાક્ષદૃષ્ટિથી ૧૧૬ કદાચિત અતરાત્મા - ૪૧૭ અંતઃકરણ ૧૮, ૧૫૧, કટાક્ષદૃષ્ટિની રેખા ૯ કદાગ્રહ ૨૬૪ પરમાત્માને ધ્યાને
૩૪૭ કટે
૫૧૫ કદાપિ ૧૨૪, ૧૬૨, અંતરાય ૭૫, ૨૪૭ અંતઃકરણનો સંબંધ ૧૫૧ કઠણ
૨૬૨ ૨૩૪, ૩૮૪,૪૫૯ ૩૬૫, ૫૧૧ અંતઃકરણ રૂપી કોટ ૩૩ કઠણાઇ
કનક
૩૮૫ અંતરાય કર્મ ૧૧૦ અંતઃપુર કઠિયારા
કનકવા
૪૭૬ અંતરાય - અંતઃશત્રુ
કઠિનપણું ૨૫૩. નાત તૂટવાનો સંભવ અંદેશો ૩૦૪ કઠોર
૨૯૮ કનિક અંતરાળ ૪૩૮ અંદેશાનો હેતુ ૨૬૯ કડબના પૂડા ૪૬૨ કનિષ્ઠા અંતરિક્ષ ૭૭ અંધ ૨૮૧ કડવાશ ૨૮૦
૪૮ અંતરંગ ૧૪, ૫૧૦ અંધપણે ૨૫ કડવાશ પર પગ દઇ૨૮૦ અંતગરંગનો ભેદ ૨૪૯ અંધારી રાત્રિએ ૪૮૮ કડાં ૧૦, ૧૯૭ કપટ રહિત અંતરંગ ભાવ ૩૮૦ અંધેર
૮૧ કડાકૂટ
૩૨૭ કપટ વેતરવાં ૩૦ અંતરંગ વિચાર ૨૦૮ અંબારામજીનું - ૨૩૦ કડાકૂટો
૪૬૦. કપિલ
૩૮ અંતરંગ સાધન ૧૩૧ પુસ્તક
કડાકૂટના ભયવાળો ૧૭૧ કપિલ કેવળી ૩૯ અંતરંગ જ્ઞાન ૧૭૮ અંશ ૨૪૩, ૨૪૫ કણ
કપિલદેવજી પ૨૫ અંતર્ગત ૩૫ અંશસંગ - ૧૧૯
૧૮૫
કપિલ મુનિ ૮૮ અંતર્ધાન ૧૯૧ નિવૃત્તિરૂપ
કર્ણ
૧૦. કબજે રાખવાં ૪૨૦ અંતર્પરિણામે 30 અંશે
૪૭૨ કર્ટગોચર થતાં ૪૧ કબહું ૨૨૫,૩૮૪,૪ર૬ અંતભવી શકે પ૨૬ અંશે સંપન્ન ૨૪૦ કર્મેન્દ્રિય ૩૪૫ કબીર ૧૦,૪૦ અંતર્ભત ૩૬૮
અંશો
૪૧૭ કર્ણોપકર્ણ રીતે ૧૧૮ કબીર સંપ્રદાયી ૧૮૦ અંતર્ભેદ ૩૧૯, ૩૪૧
કથન ૨૯
૫૧૫ અંતર્ભેદ જાગૃતિ ૩૦૧ | ક...]
કથનથી
૩૬૯ કબૂલ
૪૫૯ અંતર્ભેદ થયા વિના ર૫૩ કક્કો ૧૭૬ કથનમાત્ર ૨૫૨ કબૂલ કરવું
૪૩૯ અંતમર્ગ ૩૩૬ કકડો
કથનરૂપ મણિ ૯૩ કમ કરી ૪૫૨. અંતર્મુખ ૩૭૯ કઇ નર
૨૧૨ કથતા રહેશો ૧૮૨ — ૩૯, ૪૦૦ અંતર્મુખ દૃષ્ટિ ૩૨૧ કચ્છ દરબારને ઉતારે ઉપર કથનશાનીઓ ૩૧૭. મૂÒíÉસમે પ૩૦ અંતર્મુખ વૃત્તિ ૩૩૪ કચવાયાનું કારણ ૧૮૪ કથા
भवे मुक्खो અંતર્મુહૂર્ત ૧૪૧, ૧૯૧ કચાશ ર૯, ૨૧૪ કથાસંક્ષેપ ૩૧૩ વિવાજ પુરું પ૩૦ અંતર્લક્ષવત્ ૩૨૨
૨૧૫ કથાનુયોગ
કમાઇ અંતવૃત્તિ ૧૩૯, ૧૯૭, કછુ ઓર રહા ૨૧૬ કથીરસહિત -
કમાડ ૩૦૬ કજીયા ૪૭૪ સોના તુલ્ય
કમાન અંતવ્યપાર ૩૦ કટકા ૨૯૬, ૫૦૭
કમાન ઉપર - ૨૮, ૩૧ અંતશૈલી ૧૯૯ કટાર ભોંકાય ૮૧ કથંચિત પ૨૪ બાણ ચડાવી અંતસ્વરૂપ ૫૨૨
કટાક્ષ
૧૮ કહ્યું કથાય તેમ નથી૧૬૯ કમાન રૂપ ૧૧૮
કણબી
કબુ.
કચ્છ
૨૮
કર્યું
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૭૦::
કોશ પૃ.
૪૮૩
કલ્પ છે
૫૩
૧૧૯
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કયા ઇચ્છત હવે ૫૧૪. કરુના
૧૨૫ કર્મ વળગણો ૧૬૬ કલ્પેલા કયાં ઓછો છે ૨૯ કરેડિયાં કરી ૪૮૯ કર્મ સંબધ ૫૧૦ કલ્પ
૩૫૬ કયા કહું ૫૧૪ કરોડ
૫૩ કમદિક ૧૪
૨૪૦ કયે છેડે
૪૨૦ કરચલી ૮૯ કર્માધર્મી ૧૧૮ કલ્પિત ૧૬૯, ૨૦, કર ૧૭ર કરોડો રોગનો કમદાની ધંધો ૧૩૭
૩૦૩,૪૩૭ કરેજ
કરોળિયો ૭૯ કર્યાવરણ
કલ્પિત ભેદ ૪૨૫ કર જોડી ૩૫૯ કર્કટી રાક્ષસી ૩૩પ કર્યો છતે ૨૯૨ કલ્પ છું ૧૨૯, ૧૩૪ કરડવા આવે ૨૯૧ કર્તવ્ય ૨૯, ૨૬૬, ૪૦ કર્યા જ રહેવા ૩૧૩ કલ્યાણ ૧૬૫, ૪૮૨ કરણ
કર્તવ્ય કરવા ૧૮૯ કર્યા રહેવું ૨૭૯ કલ્યાણ ૧૦૨ કરણી
૧૬. કર્તવ્યરૂપ ૧૯૬ કલંક ૨૩, ૨૦૧૭ કલ્યાણક ૨૦૭ કરણાનુયોગે ૩૬૭,૫૯ કર્તા ૩૫, ૨૪૭, ૩૪૫, કલમ કરવી ૪૯૮ કલ્યાણજીભાઇ ૪૧૪ કરતૃતિ ૨૨૫
૩૭૪ કલમ ચલાવી નથી ૧૩૪ કલ્યાણમૂર્તિ ૩૯૮ કરતા છતો
૩૯ कर्तापद ૫૧૮ કિલત્ર
૫૧ કલ્યાણ સન્મુખ ૨૯૮ કરતા છતાં ૧૪૩ કતકર્મ સહિત ૧૧૫ કલહ
૪૩૫
૩૫૬ કરપાત્ર
૧૮૩ કર્તાપુરુષ ૬૭ કલપના ૫૧૪ કવચિત્ ૧૯૫, ૪૮૩ કરમફળ ૨૨૮ કતભોક્તાપણું ૧૭૭ કલેશ ૧૭૫, ૨૦૭,૨૩૯ કવચિત્ જ ૩૦૫ કરમાં ૧૦ કહિત્ત
૨૯૧ કલેશભાવ રહિત ૨૪૨. કવચિતત્વ ૩૬૭ करयुग्म ૪જ કર્તુત્વ
૩૪૮ કલેશરૂપ ૨૫૫, ૨૭૭ કવળ કરતે નિજ સંભાલ ૫૧૫ કતૃત્વઅકર્તુત્વપણું ૨૪૭ કલેશરૂપ સંસાર ૪૦૧ કવિત ૪, ૨૬૭ करंति પ૩૪ કર્મ ૩૧,૧૩૯,૩૦, કલેશહરણ ૩ કવિતા કરવત ૬૦,૪૯
૪૭૦,૪૮૬ કલુષ
૧૪૧ કવિચાતુરી ૨૧૭ કરવાલ કર્મ ઓઘ
કલા
૩૭૪ કવિરાજ ૧૩૮ કરવાળની ધાર ૪૮૪ કર્મગ્રંથ ૩પ૯ કલાકૌશલ્ય ૧૧૧
૩પ૬ કરવા મંડ્યો કર્મગ્રાહક ૩૬૭ કલાલ
૧૨૦
૪૨ કરવી ન ઘટે ૨૯૫ કર્મગ્રીષ્મ ૬૯ કલાઇનો રૂપિયો ૪૭૯ કષાય ૧૯૩, ૩૮૨ કરાળ કાળ ૨૯, ૩૯૯ કર્મચેતના ૫૦૪ કલોલ ૨૩૫, ૩૨૮ કષાયની મંદતા ૨૫ કરામતિ
૩૮૬ કર્મદળ
૬૯ કલ્પ ૧૪૮, ૧૫ર કષાયનો અભાવ ૩૨૫ કરાવવું થતું હોય ૩૮૯ કર્મની બાહુલ્યતા ૧૧૨ કલ્પતરુ ૧૨ કષાય પરિણતિ ૪૩૫ કરી માને ૪૫૧ કર્મની વિરાધના ૧૦૫ કલ્પના ૧૭, ૨૨૨, કષાયાધ્યવસાય સ્થાન ૨૫ કરુણા ૧૪૦ કર્મ પ્રકૃતિ વિવેચન પ૨૦
૩૦ કટકલેશ ૨૯૭ કરુણાએ સિધ્ધ ૬૮. કર્મપ્રકૃતિ ૪૯૪ કલ્પના આપ ૧૭૦ કષ્ટરૂપ
૨૬૧ કરુણા છૂટે છે ૨૮૬ કર્મપ્રભાવ ૩૪૮ કલ્પનાપ્રાપ્ત ૨૪૬ કષ્ટો
૨૯ કરુણા પામીને ૮૬ કર્મફળચેતના ૫૦૩ કલ્પદ્રમ ૨૦૩ કસ
૫૦૫ કરૂણાવતાર ૨૯૧ કર્મફળદાતૃત્વાદિ ૩૪૮ કલ્પવૃક્ષ ૩૨૮, ૪૨૪ કસાઇ કરુણાવસ્થા ૨૫૪ કર્મભૂમિ ૩૭૮ કલ્પાઇ છે
કસૂર
૩૬ કરુણાસાગર - ૧૭૮ કર્મભૂભૂતાં ૪૦ કલ્પાયાથી ૨૫૨ કસોટી ૩૪, ૧૬૭ ગુમ રહેલાની કર્મમલહીન ૭૨ કલ્પાતીત પુરષ ૧૭૨ કસ્તરી
४८७ કરુણાશીલ ૩૨૭ કર્મરૂપ રજ ૧૪૧ કલ્પી ૩૨૭ કહરસી ૩૮૬
૨૮૭
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________
શબ્દ
કહયાનું
કહાં
કહાંસે
કહેણીથી
કહેવારૂપ હું કહેવે કરી
કળકળતો કળવા દેવી
કળશો
કળાય છે.
કળાય તેવું
કળાશે
કળિકાળ
કળિસ્વરૂપ
SI
કાળો
કાકતાલીય ન્યાય
કાઠ સૌ
કાઠિયાવાડ
કાણું કાતરણીએ કરી
કાતરા
કાપોતલેશી
કાનના કાચા
કાન વડીએ
કાન્તા
કામ
કોશ પૃ.
૨૬૮
૩૫૯
૫૧૪
૧૯૯
૧૮૭
૩૪૩
૬૧
૨૨૪
૨૬૫
૫
૨૧૧
૭૭
૧૭૩
૨૩૭
કામદેવ શ્રાવક
કામધેનુ
કામના
૨૧૭
૧૫૫
કાગ
૭૭
૪૫૯
કાચની મણિ કાજળના કૂંપાની ૨૮૨
પેરે કાજળની કોટડી ૧૫૬ કાજે
૨૮
કાટલાં
૪૯૪
૨૫૧
૨૬૩
કાયોત્સર્ગ મુદ્રા
૪૬૫
૬૧
કારગત
૧૧ કારજ
શબ્દ
કામ ના
કામનું જીતવું
કામ બાળવાનો
૧૯૫, ૪૬૬,
૫૧૬, ૫૧૯
૭૬
૪૫
૧
કામભોગ
કામમાં આણ્યા
કામ સંબધ
કામળા
કામાગ્નિની -
પ્રદીપ્તતા
કામાદિ
કામી
૫૦૧
૭, ૧૭૭
कामिनीसंगशून्यः m
કામ્ય પ્રેમ
૨૪૩
કાયકલેશ
૬૪
કાયકલેશરૂપ
૩૪૧
૨૨, ૨૬૨
૪૪૭
૩૬૨
૧૪૩
૬, ૫૨, ૨૭૯, ૩૨૫, ૪૬૫
કાયાનું નિયમિતપણું ૫૧૨ કાયાને સંકોચનાર ૨૩૯ કાયાસમિતિ ૨૩૯ કાયોત્સર્ગ ૧૪, ૬૪,
૮૫, ૪૨૫, ૪૬૫
૫૦૦
૪૩૮, ૪૩૯
૨૧૬, ૨૨૮
૫૧૨
૧૮૫
૩૨૮
૫૧૭
૨૭૩, ૨૯૩ ૮૧ ૩૨૮
૩૪
૪૪૫
કાયર
કાયરપણું
कायव्वा
હાર્ય:
કાયા
૪૯૭
કારણ નથી
૮૧ કારણ યુક્ત કારણ વિશેષ
૩૧૭
૨૧૮ કારમો
૨૮૨
૨૮૨
૨૧, ૩૩૫
૪૭૫
૨૧૯
૧૪૧
૯૩
કારાગૃહ કારી ઘા
કોશ પૃ.
૧
કારુણ્ય વૃત્તિ કાર્તિક સુદ ૧૫ કાર્તિક સ્વામી
કોશ પૃ.
કાર્તિકેયાનુપેક્ષા ૪૪૨
૨૮૨
શબ્દ
કાર્મણ
કાર્યકારી ૩૧૪,૩૨૯
૪૨૯
૧૭
૩૮૬
૧૨૫
૧૭૦, ૨૧૭
૪૧
૩૩૨, ૩૯૯
૨૨૫
૨૨૬
काव्यामृतरसास्वाद ३४
કાષ્ઠ ૧૫, ૩૬૩, ૪૫૮ કાન્નભક્ષણ
૩૬૩
કામા
૩૭૩
કાળ ૭૫, ૮૫, ૩૯૦, ૫૧૨
૩૪૦
કાળ ઉપાડી જાય છે ૯૮ કાળકૂટ ઝેર કાળે કરીને કાળચર્યા કાળ જશેને -
કહેણી રહેશે
કાર્યવ્યવહાર
કાર્યસિધ્ધિ
કાલ સૌ
કાલજ્ઞાન
કાલક્ષેપ
કાલાવાલા
કાવિઠા
કાવ્ય
કાકર્તા
કાળજાનું
કાળજું
કાળદોષ
કાળદ્રવ્ય
કાળધર્મ પામવો
કાળધર્મ પમાડી
૧૯૦
૧૩૨
૨૯૮
૭૯
૨૮
૨૭૩
૩૩૨
પુરુષ કાળ પરિણામ - ૭૭,
પામ્યો
૪૬૦
કાળ પારધી
૨૬૭
શબ્દ
કાળભેદે
કાળવર્તી
કાળસ્થિતિ
કાળક્ષેપરૂપ
કાળાંતરે
કિનારો
किम्
કિયાબળે
किंचि
કી
कीरई ऊहिं
કીરતચંદભાઇ
કીસનદાસજી
૪૪૩
કાળી જારના સાંસા ૬૯
કિ
કીલ્લો
કીકી
કીચ સૌ
કીડી
કીડા
કીર્તન
કીર્તિત
કીધા
કીધો
કીનો
કીલાભાઈ
8
કુકર્મી
૩૩ કુગુરુ
૬૫
કાળનિર્ગમન
કાળ ને ઘેર
૪૨૭ ૬ ૪૮૦
કાળનાં મુખમાં
કાળનો ક્ષયોપશમી ૫૧૦
:: ૫૭૧ ::
કોશ પૃ.
૧૦૪
૨૭૧
૩૦૭
૨૪૮
૬૯
૨૫૯
૨૬૮
૪૦૩
૫૩૦
૪૩૭
૪૦૮
૪૬
૩૧૭
૩૮૫
૩૭૮
૩૭૮
૧૦, ૨૨૧
૧૮૮
૪૧
૬૦
૨૨૮
૩૯૫
૫
૪૫૩
કુગુરુ આશ્રિત જીવો૪૫૫
કુટુંબ કાજ કુટુંબ પ્રતિબંધ
કુટુંબની લાજ
કુટાતો
કુટારો
કુટિલતા
કુતર્ક
કુતર્કવાદી
૩૮૬
૫૧૯
૨૨૭
૪૩૫
૪૭૬
૪૭૮
૧૩૩
૯૫
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૭૨ ::
કુમારી
કુરૂપ
કુલીન
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. કુતૂહલવૃત્તિ ૩૬૩ કૃતજનતા ૧૫ કેવલ
૩પ૬ કેવળજ્ઞાન ૧૦૪, ૨૬૭ કુદર્શનો ૪૫૧ કતની ૧૨૨, ૫૦ કેવલદર્શન ૩૭૫
૩૯૩, ૪૭૧ કમતિ ૧૨, ૩૭૫ તાંત
૩૮ કેવલબીજ સંપન્ન ૧૭૮ કેવળજ્ઞાની ૪૭૪ કુમરણ ૨૧ કૃતાર્થ ૨૭, ૨૩૩, ૨૭૨ કેવલી
૧૧૦ કેવળજ્ઞાનમાં... પર૧ કુમારપત્ની ૧૧૮ કૃતિ ૨૦૮,૩૩૩,૪૮૭ કેવલીગમ ૧૬, ૧૫૩ ... શી રીતે?
૨૪૧ કૃત્રિમ ૨૫૭, ૩૩૧ વર્ષિ ૫૩૩ કેવળજ્ઞાનાદિ... ૨૪૮ ૨૨ કૃત્યો
૫ કેવળક્ષય ૧૭૭ ... વિચ્છેદ કુરૂપપણું ૩૪૯ કૃપણ ૬, ૨૧૯ કેવળ ૨,૩૪,૩૬,૧૯૬, કેવળજ્ઞાનાવરણીય ૨૭૯ कुल કૃપા કરીને
૨૩૫, ૨૫૯, ૩૦૭, કેવળી સ્વરૂપભાવ ર૬૫ કુલનો
૨૯૩. કૃપાનિધાન
૩૪૭, ૩પ૦,૩૫૬ કેળવણી ૧૩૨ ૫૦૮ કૃપાદૃષ્ટિ ૧૨૪ કેવળ અર્પણતા ૨૫૧ કેવા જોગે ૨૦૧ ૨૨ કૃમિ
3७८ કેવળ અપ્રગટ ૨૧૮ કેવા પ્રકારે ૨૭૪ કુલક્ષણ ૪૭૫ કૃમિકલેવરરૂપ - ૨૦ કેવળ અપ્રત્યક્ષ ૨૯૬ કેવા પ્રકારના - ૨૪૫ કુશળ
કેવળ અસંગપણું ૧૯૬ સંપ્રદાયે કુશળતા [૩૦૫ કુશદેહ ૩૪૬ કેવળ એકત્વપણે ૨૮૬ કેવળના પત્રમાં- ૧૦૩ કુશળક્ષેમ ૨૬૩ કૃષ્ણનો ૧૮૦ કેવળ ઉજાગર - ૨૫૫ પત્રની જેમ કુશાગ્રબુધ્ધિ
કૃષ્ણલેશી ૪૯૬ અવસ્થા કુશીલ ૧૨૨ કૃષ્ણ વેશ્યા ૧૨૦ કેવળ ઉપયોગ પર૭ કૈવલ્ય
૪૧ તુવેવમyયા ૪૧૫ કૃષ્ણ વાસુદેવ ૮૬ કેવળકોટિ ૩૨૭. કૈવલ્યકમળા ૭૫ કુશ્રુત ૩૭૫, ૩૯૮ કૃષ્ણાવતાર ૨૯૧ કેવળદશા ૨૦૪ કેવલ્યદર્શન કુળધર્મ ૯૬, ૨૮૬ કૃષ્ણાદિત્રણ લેશ્યા૩૭૯ કેવળદર્શન ૩૧૭, ૫૨૫ કેવલ્યદશા ૩૩૩ કુળદીપક ૪૯ કિ 1
કેવળ નિર્વિકાર ૧૯૧ કૈવલ્ય પર્યત ૩૯૦ કળસંપ્રદાયના- ૨
કેવળ ન્યારો
કેવલ્ય જ્ઞાન ૬૯ આગ્રહાર્થે
૪૨૯ કેવળ બાહ્યભાવ- પ૨૭ કળાચાર ૪૭૦ કેટલાક ભાવ ૩૨૯ નિરપેક્ષતા
કોઇ કાળે ૪૭, ૩૯૬ કેટલેક અંશે ૨૩૨ કેવળ પદ ૧૭૬ કોઈ જીવ આશ્રયી ૨૮૧ ૧૭ કેડનો ભંગ ૨૬૧ કેવળ પામિયે ૩૪૯ કોઈ જાતની ક્રિયા ૧૯૩
૪૩૫ કેડો મૂકવો નહીં ૪૭૮ કેવળ ભૂમિકાનું- ૫૧૭ કોઇ રીતે ૨૧૩ કૂટીને
સહજ પરિણામી ધ્યાન કોઉ૧૩૦, ૨૨૫, ૩૮૩ ફૂટી મારે છે ૪૩૪
૪૦૯ કેવળ લગભગ ૫૧૮ કોગળિયાં ૩૨ ૫૦૭ કેને અર્થે
૩૩૩ ભૂમિકા
કોટ ૨૪, ૩૫૦ ૪૫૧ કેને વશ ૩૪૬ કેવળ વિસર્જન ૨૧૯ કોટવાળ ૪૬૬ ૪૭૦ કેનો કેની ૪૨૯ કેવળ સંગનિવૃત્તિ-૨૧૯ કોટયાવધિ ૭૭, ૯૭ કેમ કે ૩૧૭ રૂપ પ્રતિજ્ઞા
કોટયાવધિ યોજનો ૨૦૪ કુત ૧૧૭ કેમાં ૩૪૭ કેવળ -
પ૨૬ કોટાનકોટિ ૧૦૨ કૃતકૃત્ય ૯, ૫૨૯ કેમે
૫૦૧ સમવસ્થાનરૂપ કોટિ ૩૫૦,૪૭,૪૫૮ કૃતકૃત્યતા ૩૧૩, ૨૧૪.
૨૭ કેવળ સમવસ્થિત- ૫૩૦ કોટિ કોટિ વિચાર ૫૧૮ કૃતકૃત્ય થયે ૨૬૬ કેલિ ૨૨૮, ૨૬૭ શુધ્ધ ચેતન
કોટિઓ
Terbaikilah
૫૧
કેટલા
હકપટ
ફૂટસ્થ ફૂટવૈદ્યો
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૭૩::
૪૯૨
ખપે
૩૧૭
૧૬
કંકણ
૪૮.
કિંવા
૫૦
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. કોડાં - ૧૦૧ ક્રિયાની પ્રવૃત્તિ ૪૧૪ કાંટા
૪૮૩ ખપ પૂરતાં કોડે
કિયાવાદી ૪૭૨ કાંડું પકડી ૫૦૩ ખપાવવા કોઠા ક્રિયાશાળી ૧૧૮ કાંતા
૨૪૨ ખપાવીએ ૧૦૩ કોઠી ૪૬૫ કિયાસંપન્ન ૨૭૧ કાંતિ
ખપાવ્યા વિના ૪૮૪, કોઢ ૫૫ ૪૫ર કાંતિમાન ૮૧
૫૮ કોપ ૨૬, ૧૨૫ દૂર દૃષ્ટિથી ૫૩૨ કાંતા દૃષ્ટિ ૪૯૯ ખબર ૪૬૪, ૨૦૮ કોમલ
જૂરાવેશમાં ૨૭ કાં પૂછે છે?
ખભેરખણું ૧૪૦ કોના અનુભવવશ્ય ૩૪૬ ક્રોધાતુર ૨૦૬ किं
ખમ ક્રોધાદિક ૪- ૧૧૨ કિંકર
૪૯ ખમવા યોગ્ય નહીં ૨૮૩ કોરી કાઢેલી ૪૧ કષાયનો ત્યાગ
કિંકરનો કિંકર ૨૯ ખમવું ૫૦૭ કોરે કરવું પડે છે ૧૬૨ [6]
કંચિત્ ૪૫, ૬૭, ખમા ખમા ૧૧, ૫૦ કોરો ૪૫૭
૪૧૧, ૫૨૮ ખમીએ છીએ ૨૮૩ કોલાહલ કંકર
કિંચિત્માત્ર ૩૦, ૩૫૬ ખમી જતાં ૪૭૪ કોલું
૬૦ કંકાસ ૪૭૪ કિંપાકવૃક્ષનાં ફળ ૫૫ ખમીને ૩૪ કોલુકે બૈલકું ૩૫૯
ખમી શક્યા ૪૮ કોશ હજાર
૩૫૯ કંખા ૧૪, ૧૫૩ કુંકુમવાણ
ખરડી
૫૩ કોષ્ટક ૮૪ કંગાલિયત
૩૮ કંડલ
૧૯૭ ખરતર ગચ્છ ૪૮૯ કોષ્ટકાવલી
કંચન
૨૧૮ કુંડલાકાર ૧૭૪ ખરા પુરુષને ૨૦૭ ૧૮૬ કંચનફૂલ
કુંડળ
૧૦ ખરાબા કોળિયો કરી જાય ૭
કુંભક
૪૨૧ ખરાબ વહાણ ચઢવું ૧૯૯
૪૬૯ ખરા સ્નેહી ૧૮ કૌતુક કંચુકયાગ
કુંદકુંદાદિ આચાર્યો પર ખરી ૧૭૩, ૪૭૫ કૌતુકભૂત
કુંદકુંદ આચાર્ય ૩૦૫ ખરું કૌન વ્યવહાર ૩૨૮ કંટ્રક્ટ ૪૮૨ કુંવરજી પાસેથી ૪૦૫ ખરું સુખ કૌશલ્ય ૧૧૫ કંટાળો ૨૦૮ કૂંચી રૂપી જ્ઞાન ૪૮૧ ખરે
૧૫૮ કૌશાંબી ૪૪ કાંતિ ૧૦
ખરે!
૪૫ કૌસ્તુભ
કંઠાગે ૪૩૫
૨૨૭ કિંઠી
૧૫૨ ખચીત ૩૨,૧૪૮,૫૧૩ ખરેખરો ૪૭૫ મ ૧૪૯ કંપ ૪, ૩૦, ૫૧૦.
ખર્ચે છે
૪૮૦ ખરેખરી કમબ્રમ
૫૧૧ કંપતા ચિત્ત ૨૯૯ ખટખટાવવાનું ૪૯૮ ખરો નય ४७८ કમમાલિકા ૧૫૫ કંથ
૩૬૩ ખટચક ૪૯૨ खलु
૩૬૧ કમાનકમ - ૧૦ કંદમૂળ ૪૫૨ ખટતુ હૈ ૨૫૨ ખસકીને
૨૯ ૩૦૩ કંઈક કંઈક કરી ૨૮૨ ખટ દ્રવ્ય
ખસતો નથી ૨૯૫ કાઇસ્ટનો બોધ ૯૫ કંઇ નહિ એ રૂપમોક્ષ ૯૬ ખટપટ ૮૪, ૨૦૭ ખસે તો
૪૮૫ ક્રિય ૪૦૩ કાં ૧૩, ૨૦૩, ૩૪૭ ખટપટો
૧૧ ખળભળાટ ૪૮ કિયાકોશ ૪૦૮ કાંકરા
૫૧૧ ખગ્ન
ખળભળી રહેલી પ૩૩ કિયા જડત્વ ૩૪૧ કાંચન
૧૦ ખગ્નધારા ૫૯ ખળતાની અપ્રિયતા ૧૬૩ કિયાચેષ્ટિતપણું ૩૯૪ કાંચનની દ્વારિકા ૨૯૩ ખડખડ ૧૧૨, ૧૧૮
ખળનો
૩૮
કોળી
કુંભાર
- ૨૪૮
કેટક
૩૭
ખરેખરા
૩૪
કમેકમે
૧૪
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૭૪ ::
(ગ..]
O
ખેળ
૫૨
૮૬
ગઢ
ખીજી
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. ગા; ખેદખિન્ન
ગભરાઈ જાય
૪૩૩ ખા ૪૫૯ ખેદમય
ગઇ સાલ ૨૫૮ ગભરાટ ૨૪ ખાએશ
૨૮ ખેદવિશેષ ૩૨૯ ગચ્છ ૩, ૧૦૫, ૧૫૩ ગભરાય જાય ૪૩૩ ખાઇ ખેરવવા ચાહે તો ૪૮૫
૨૦૬,૪૭૨ ગભરાવી દે છે ૪૩૩ ખાટલે પડ્યા રહેવું ૭૫ ખેરાળ ક્ષેત્રે ૪૦૬ गच्छामो ૫૩૪ ગભરુ ગાડર ૧૦૮ ખાતર
= ૪૩ ૪૩ ખેસવ્યું गच्छिज्जा
ગર્ભ ૩૪૬,૪૮૨ ખાતરી ૪૮૪, ૪૮૮
ગચ્છના ભેદ ૪૬૯ ગર્ભશ્રીમંત ૨૬૭ ખાતું બંધ થયું ૪૭૭
ગચ્છવાસી ૪૨૫ ગર્ભાધાન ખામી
૪૩૯ ખોઇ બેસત
ગજ
૪૮૧ ગર્ભવાસ ૪૯૮ ખાર ૪૬૦ ખોઈ બેસે ૫૧ ગજસુકુમાર
૧૪ ગર્ભિત
૧૫૬ ખોરા ૨૭૯ ખોખરો
ગજશાળા
ગમ ૬૮, ૧૬૨ ખાસ જ્ઞાન ૩૩૯ ખોજ ૧૮૯, ૫૧૪ ગજા ઉપરાંત
ગમન
૩૭૭ ખાંત ૧૨ ખોજી
૪૩૭ ગજા વગર ૩૫૮ ગમન કરતી નથી ૪૨૪ ખાંસી, ૭૫ ખોટ જતી હશે ૧૬૮
૨૪, ૪૬. ગમન થવું ૩૨૨ ખોટી વાસના ૪૭૪ ગણકારવું ૪૭૭ ગમે તે આકારે
૧૯૪ ખ્રિસ્તી ધર્મ
ખોડીલાં ૧૧૯ ગણકારે નહીં ૧૩૮ ગમે તે નામે ૧૪ ખોતરશો નહિ ૪૧૭ ગણધર ૧૩૩, ૪૧૩ ગમે તેમ
૨૧૧ ૮૯ ખોવા કરતાં ૩૨૦. ગણધરો ૫૪ ગમે તેવે માણસે ૩૩૪ ખીલવું ૧૧૯ ખિ|
ગણધર ગૌતમ ૮૭ ગમ્મત ખંખે ગણપતિ ૩૪૦. ગમ્ય.
૧૬૯ ખુદ ૧૧ ખંખેરે
૧૪૧ ગણાવવાનું ૨૮૦ ગમ્ય કરવા ૨૪૯ ખુમારી ૧૮૪ ખંડ ૩૨, ૧૦૮ ગણિતાનુયોગ ૧૨૬, ગરવા દઉંનહીં
૪૬૮ ખુલાસો ૯૫, ૧૧૫, ખંડન
૪૯૦. ગવાઇ
૩૭૫ ૧૬૮, ૨૦૨ ખંડન-મંડન ૧૫૦, ગણિતથી અતીત પ૨૩ ગરિહામિ
૪૬૬ ખુલ્લી કલમથી ૧૮૨
૪૩૯ ગણિતભાવ
ગલિત થયું છે ખુલ્લી પ્રેરણા ૪૨૫ ખંડનું
ગણી ગણીને ૪૬૯ ગવાક્ષ ખુલ્લું ૩૬૦ ખંડપણાને પામે ૨૪૨ ગત એહિ પ૧૮
ગવેષણ
૨૪૨ ખુલ્લો રહે છે ૪૭૨ ખંડ્યાં ૩૬૪ ગત થયું ૩૧૮ ગષવા
૪૧૫ ખંડવો નહિ
ગતશોગ ૧૭૦ ગવેષો ૨૦ ખેંચ્યા રહેવું ૪૮૪ ખંડાયા ૪૩૮ ગતાગમ ૧૩૨ ગવેળા ૨૯૫ ખૂજલી ૪૦૧ ખંડિત ૩૬૩,૪૮૪,૫૨૮ ગતિ ૧૭૬, ૨૯૨ ગહન
૧૮ ખૂણાની ૧૪૨ ખંડોખંડ
ગતિમાં
૧૯૭ ગહનવને ખૂબી ૯, ૨૬૩, ખંત ગતિ-આગતિ ૧૪૧,૧૪૫
૨૨૮ ૨૨૧, ૪૮૦ ખંતી
૪૫ ગતિનામકર્મ ૩૭૩ ગહિ જોગ ૨૧૬ ખેડા ૪૦૧ ખંડદ્રવ્યવત્ ૫૨૨ ગતિમાન ૩૭૧ ગળકાં
૧૮૩ ૨૨૫ ખંભાત ૧૯૨ ગદ્ગતા
ગળકાં ખાધાં ૮૮ ખેદ ૪, ૮૬, ૧૦૯, [...]
ગદ્ગદિત ૫૦ ગળાત્કડી ૨૮ ૧૧૭,૨૮૪,૩૯૩,૫૧૦ ખ્યાતિ ૧૫ર ગદા
ગળાશે
૩૫૨
૨૩૪
ગહિ
ખેત
૫૩.
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૭૫ ::
ગો
૨૮૮ ૨૬૦
ગુણ વડીએ
m
૪૦
૧૬
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. ગળિત થઇ ૨૩૮ ગુણ ઉત્પન્ન - ૨૭૬ ગુપ્ત રહેવાનું ૨૯૪ ગૃહસ્થ પ્રત્યયી ૨૪૯ ગબિત થયું છે૨૧૪,૨૩૪ થવામાં
ગુપ્ત રીતે
૧૯૫
ગૃહસ્થાશ્રમ ૧૧૬,૧૫૪ ગળી જતો હતો ૫૧૧ ગુણકરણ ૪૯૦ ગુપ્તપણે ૧૨૫ ગૃહાશ્રમ ૨૪૨ ગળે ઉતારે ૪૭૭ ગુણગ્રામ ૧૦૨ ગુફાને યોગ્ય ગા ગુણગ્રામ કરતાં ૪૮૦ ગુમાન
૫૧૭ ગાઉ ૧૭૭,૨૧૪,૩૮૧ ગુણગ્રામ કરવા ૨૪ ગુરુ ૧૧૩,૪૧૩ ગોખ
૫૪ ગાજવીજ ૮૬, ૨૪૨ ગુણગ્રાહી
ગુરુગમ્યરૂપ ૧૦૫ ગોખજાળીવાળાં ૮૬ ગાડર ૯૬ ગુણઠાણે
ગુરુગમ્યતા ૧૦૬
ગોખલા
૪૮૨ ગાડરિયો પ્રવાહ ૧૦૮ ગુણધર્મ ૧૯૩ ગુરુગમ ૧૭૪
ગોખે તો ૪૭૨ ગાડી ઘોડાની ઉપાધિ૧૮
ગુણધર ૪૧૩ ગુરુગમે કરીને ૨૧૦
ગોચરી ગાઢ ૨૭૮ ગુણનિષ્પન્નતાર્થે ૨૯૭
गुरुणो छंदाणुवत्तगा ४२ ગોઠવણ ૨૯૨,૪૬૦ ગાઢ અવગાઢ - ૫૦૫ ગુણપર્યાય ૧૪
ગુરુતી
ગોઠશે ૩૫૩ સમ્યકત્વ
૩૧૬ ગુરુત્વ
ગોતે
૪૬ ગાઢી પ્રતિબધ્ધતા ૨૦૧ ગુણ સહિત - ૧૫૫
गुरुवएसेण
ગોદડું
૪૭૫ ગાન
મનુષ્યપણું ગુલતાન
ગોદા ખાશે ગારસી ૩૮૬ ગુણસ્થ
ગુર્નાદિક
ગોપવી દીધો ૪૩૯ ગાળવો ૩૦૪
ગુણસ્થાનક ૧૧૧
ગોપવ્યા સિવાય ૨૪, ગાળી લેવો ૧૬૦ ગુણસ્થાનક - પ૨૦
ગૂઢ આશય ગાળીશું ૪૬૨ વિવેચન
ગૂઢ ગૂઢ
ગોપાંગના ગાળો ભાડ ૧૯ ગુણસ્થાનકાદિએ ૩૯૦
ગૂઢ શાસ્ત્રાર્થે
૨૧૧ ગોપીરૂપે
૪૬૬ ગાળે ૪૬૨ વર્તતી કિયા
ગૂંચવવા ૪૭૬
ગોમટેશ્વર
૧ ગાળ્યો છે ૩૫૨ ગુણની હાનિ - ૪૯૧
ગૂંચાયેલું સૂત્ર
ગોમ્મસાર ૩૯૬ ગાત્રા
વૃધ્ધિ રૂપ ફેરફાર
ગૂંચાવું
४८४
ગોસળિયા ૨૪૯, ૩૯૪ ગાઠે બાંધો ૪૭૦ ગુણજ્ઞ ૧૫૦
ગૂંથનયુક્ત
ગોશાલાએ ૫૮ ગાંઠશે નહીં ૧૯ ગુણાતિશયપણાથી૩૬૫
ગૂંથાઓ
ગોસલિયા ૨૨૪ ગાંભીર્યવશાતું ૨૨૧ ગુણાતિશયવાન ૩૯૪
ગૂંથાયો
ગોસળિયા
૨૮૮ ગુણાતિશયતા પ૨૩ ગૂંથું છું
ગોસાંઇ
૫૧ ૪૪૨ ગુણાવૃત્તિ ૨૯૨
ગૂંઘો
ગોવાલિક ૫૦ ગીતા ૧૩૦, ૨૯૦ ગુણી ૩૧૬,૪૮૮
ગૃધ્ધભાવે
ગોળ કૂપ
૧૨૦ ગીતિ
૩૫૩ ગુણે
૨૬૬ ગૃહઅવસ્થા
ગોત્ર
૪૯ ગીતિ વૃત્ત
ગૃહકામ ૨૪૨
ગોત્રકર્મ ૧૧૦ ગુણોત્પત્તિ ૨૧૪
ગૃહપતિ
૪૧ ગોત્રી
૪૨૦ ગુજરાન ૨૨૭ ગુપ્ત
૧૫
ગૃહવાસ ૪૦૮ ૩૪૩ ગુખ ચમત્કાર ૧૨૨ ગૃહવાસ પરત્વે ૧૭૩ ગૌણતા ૧૩૯ ૧૧૫ ગુપ્ત જેવું ૨૬૪
ગૃહવાસ વેદ્યો ૫૧૮
ગૌણતાએ - ૮ ગુર્જર દેશ ૪૦૬ ગુપ્ત તત્ત્વને
ગ્રહવાસીજન ૪૧૮ ગૌણપણે
૫૦૪ ગુણ ૨૭૧૩૧૬, ગુપ્તતા ૫૦
ગૃહસ્થધર્મપ્રકાશ ૫૩૩
ગૌણભાવ
૨૯૫ ४८८ ગુપ્તભેદ ૧૦૭ ગૃહસ્થલિંગ સિધ્ધ ૪૯૬
ગૌતમ
૧૯૮
૩૮૧
૧૦૬
રરર
૯
ગી]
ગીચ
૨
ગુણો
૩૮૩
ગુજ્ય
ગુર્જર
૧૮૧
૩૮
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૭૬ ::
કોશ પૃ.
શબ્દ
ગૌતમ મુનિનું - ૧૧૫
ન્યાયશાસ્ત્ર
૪૫૯
ગૌતમ સ્વામી ગૌતમાદિ મુનિજન૨૫૯
ગ્ર
ગ્રંથ
ગ્રંથકાર
ગ્રંથારંભ
ગ્રંથિ છેદવી
ગ્રંથિભેદ ૧૮૧,૩૦૭,
ગ્રસ્ત થઇ
ગ્રહ
ગ્રહણકર્તા
ગ્રહણાગ્રહણ
ગ્રહવી
ગ્રહવું
ગ્રહ્યાં
ગ્રહાયા પછી
ગ્રહાયેલા
ગ્રહાયેલું
ગ્રહી
ગ્રહી રાખેલી
ગ્રહે
ગ્રહો
ગ્રા
ગ્રામ
ગ્રામિક
ગ્રાહક
ગ્રાહિત
૬૭, ૩૪૯
૪૫૦
૧
૧૩૬
મ
ગંજ
૪૭૧
૨૪૭
૧૨૭
૪૨૫
૩૪૮
૧૩
૮૦, ૩૯૬
૩૧૮
૧૩૧
૧૮૩
૧૬૫
૪૮૭
૧૯૫
૪૫૮
૭૪
૪૩
૧૬૭
૧૬, ૧૯૧
૯૨
ગ્રાહ્ય
ગ્રાહ્ય રૂપ
ત્રી
ગ્રીક
૧૧૪
ગ્રીષ્મ ઋતુ ૨૦, ૩૯૧
ગ્રીષ્મના ઉદયનો ૪૧૨
૮,૧૭૦,૪૩૯
૧૦૪
૨
શબ્દ
ગંજન
ગંજીફો
ગંધક
ગંધનો મોહ
ગંધહસ્તી મહાભાષ્ય૪૪૬
ગંભીર ડોળ
૯૬
ગંગા યમુનાદિનો- ૨૪૫
પ્રદેશ
*
ગ્યાનિ
ગ્લાનિ
El...
કોશ પૃ.
૨
ઘટમાન
ઘટમાળ
ઘટમાં
ઘટમાંહી
ઘટ
ઘટ ઘટ
ઘટતું નથી
ઘટતું નહોતું
ઘટતો
ઘટપટાદિ પદાર્થો
ઘટ પરિચય
૧૧૪
૪૬૩, ૪૮૭ ૪૬૯
ઘટ્યમાન
ઘટવધ
ઘટતો
ઘટશે
૨૧૬
૪૨
૩૪૫
૪૯૫
૪૨૪
૧૩૦
૫૧૫
૨૭૧
૧૯૩
પરપ
૭૫
૧૩૩, ૨૩૭
૩૨૩
૩૩૮
૫૨૩
૫૧૫
૨૧૪
ઘટાટોપ
૪૨
ઘટાવવું
૪૫૮
ઘટારત
૨૦૦, ૨૭૬
ઘટિત
૨૦૧, ૪૩૧
ઘટે ૩૨૫,૩૯૭,૪૩૩
ઘટે છે તો એમ કે ૨૪૩
ઘટે છે
૨૦૯
ઘડીએ ઘડીએ
૪૮૧
ઘડી એક આયુષ્ય ૧૯૫ ઘડી ઘડીમાં
૨૦૮
શબ્દ
ઘણા કાળ થયાં ઘણામાં ઘણા ઘણા બંધથી ઘણા વખત થયાં ઘણો વખત થયાં ઘણે ભાગે ઘનઘાતી
૨૯૬
ઘનરજ્જુ પ્રમાણ ૨૫ લોકમાં
ઘરડાઘરડ
धा
ઘાટ
ઘાડા
ઘાટ ઘડાય છે
ઘાણીના બળદ ઘાણીમાં ઘાલી
ઘાત
૬
ઘુવડ
ધ
ઘૂમે છે
ધ
ધૃત
ધૃતાદિક પદાર્થ
કોશ પૃ.
૨૬૫
૩૫૦
૨૮૯
૨૮૬
૪૭૨
૩૪
ઘાતક ૨૪,૩૪૨,૩૫૬
ઘાતિક
ઘાંચ
ઘેર્યું છે
ઘેરામાં
ઘેરાઇશ નહીં
ઘેરાવો
ઘેરી બેઠા છે
ઘેરી લઇ
ઘેરે છે
૮૪
૨૬૩
૨૮
૪૯૧
૪૭૮
૪૭૪
૪૮૩
૪૦૫
૪૬૯
૭૬
૧૯૨
૫૧૯
૧૭૩
૧૭૩
૩૦૧
૩૬૮
૨૧૮
૧૪૯
ઘેલછા ૪૯૨, ૪૫૪ ઘેલાભાઇ કેશવલાલ ૪૦૭
ઘેલી
૬૪
૪૯૧
૫૮
શબ્દ
ધો
ધોર
ઘોર આરંભ
ચ...
च
चऊवीसं
ચકમકને વિષે
ચકિત
કોર
ચક્ર
ચક્રની ઉત્પત્તિ
ચક્રવર્તી
ચક્રવર્તી રાજા
ચક્રવર્તી સમાન
ચક્રવર્તીની -
સમસ્ત સંપત્તિ
ચક્રવર્ત્યાદિક ચક્રવર્ત્યાદિક પદ
ચક્રી
ચર્ચક જીવ ચર્ચવામાં
ચર્ચશું
ચર્ચા
ચતુર્થાંશ
ચતુર્દશ -
૪૦૧, ૪૦૩
૫૩૧
૨૮૦
પર
૪૩૪
૪૬૯
૭૪
૪૧૯
૩૯૬
૪૬૧
૪૨૧
ચતુર્દશી
ચતુવર્ણી
કોશ પૃ.
ચર્ચાપત્ર
ચર્ચિત ૨૦૫,૩૧૯,૩૯૯
ચટકાવે
૨૨૫
ચઢતી લહરીએ
૫૧૨
ચઢિયાતો
૪૯૬
ચતુર્થ કાળ જેવા- ૨૧૪
કાળને વિષે
રજવાત્મક
ચતુર્ભુજ
ચતુરાંગુલ
૩૫૭
૨૨
૫૧૧
૩૨૪
૧૧, ૩૫૭
૨૬૬
૪૯
૧૯૯
૩૦૨
૪૦૮
૪૩૫
૧૦૩
૪૨૬
૧૨૧
૩૬
૨૧૬
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૭૭::
૪૮
चदु
ચાવે
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. ચતુરાંગુલ હૈ - ૪૧૭ ચરણાનુયોગ ૩૬૭ ચક્ષુમર્યાદા ૨૪૦ ચારિત્ર મોહનીય કર્મ૩૫૦
દુગસે મિલતે ચરણારવિંદ ૧૮૮,૨૩૭ વછનીતિ ૪૦ ચારિત્ર સ્વભાવનું- ૩૯૨ ચતુરિન્દ્રિય ૨૬ ચરને
૨૧૨ ચા
તારતમ્ય ચતુરો
૧૨ ચરમ કરણ ૪૦૫ ચાકરી ૨૨૧,૪૫૯ ચારિત્ર આરાધે ૪૭૬ ચતુષ્પદ ૪૯૮ ચરમશરીરી ૨૪૮, ચાખવું
૧૬૪
ચારે ગતિ ૨૪ ચતુષ્પાદ ૪૩
૪૫૯, ૫ર૬ ચાતુર્માસ અર્થે ૨૬૧ ચારે વર્ગ ૧૧૭ ચત્રભુજ બેચર ૧૨૭ ચરમાવત ૪૦૫ ચાતુર્ય
ચારો ચરાવે ૨૨૩ ૪૦૩ ચરરર.
ચાતુર્યાદિભાવે ૩૪૦ ચાલતા મતના - ૨૧૮ ચપટી ૩૧ चरिमे
૫૩૧ ચાદરિ ૩૮૩ પ્રકારની વાત ચપળ ૪૧,૪૧૮,૪૭૪ ચરિત્ર ૧૪, ૭૪, ૧૨૦ ચાપ
ચાલચલગત ચપળતા ૪૬૨ ચરી
૪૮૧ ચાંપે ૮૫ ચાલ્યા જવા
૨૭૮ ચપળપણું ૩૮૯ ચરોતરાદિ પ્રદેશ ૩૯૨ चामरादि ૪૪૫ ચાલી નીકળ્યા ૨૯૪ ચપળ શક્તિ ૧૫ર ચલઇ સો બંધે ૫૦૨ ચામુંડરાય ૪૪૧
૨૨૫ ચપોચપ ૧૧૭
૧૬૩ ‘૪' થી
૫૧૧ ચાવક ૫૦૮ ચમત્કાર ૬૮, ૪,૧૨૮ ચલનસ્થિતિ ૨૯૬ ચાર અક્ષર ૩૭૨ ચાવક દર્શન ૩૩૭
૨૧૩, ૫૦૯ ચલ સ્વભાવરૂપ ૪૧૫ ચાર અસ્તિકાયના-૧૬૬ ચાવક મતિ ૧૦૬ ચમત્કારનું ધામ ૫૧૭ ચલાચલ ૫૦૨,૫૦૬ પ્રદેશ
ચાહે
૪૩૪ ચમત્કૃતિ૭૮,૧૫૦,૪૮૯ ચલાચલપણું ૫૦૨ ચાર આશ્રમ ૧૫૪ ચાહી ૧૨, ૧૨૮ ચમર
૧૭૨ ચલિત કરનાર ૨૦૩ ચાર ઉદયાદિ ભંગ ૪ર૭ ચાહી ચાહીને ૩૦ ચર્મચક્ષુ ૪૯૫ ચલોઠો ૧૨૦ ચાર ઘનઘાતી કર્મ ૨૭૮ ચાહીને ૧૯૧, ૨૬૬ ચર્મનેત્ર ૩૬૪ ચવાઇ ૨૫૪ ૪-૫-૧૨ - ૫૧૧ ચાહના
૧૫ ચર્મરત્ન
૭૮ ચવી જાય , ૩૩૩ અંકવાળા મનુષ્યો ચાંડાળ ચયવિચય ૫૦૭ ચવીને ૪૮૨, ૫૧૧ ચાર દિવસને - ૩૨૪ ચાંદી ૩૨, ૪૬૨ ચયાપચય ૫૭ ચસકે
અંતરે ચરણ ૪૦,૨૨૫, ચહત ૨૧૨ ચાર દિવસની ચટકી ૪૧ ચાંલ્લા
૪૬૯ ૩પ૩, ૪૨૦
૪૩૩ ચાર પાંચ પેઢી ૯૬ ચરણકમળ ૧૨૯,૪૧૧ ચળકાટ
૧૦૬ ચાર પ્રકારથી ૩૭૬ ચિ.
૧૩૯ ચરણકરણાનુયોગ ૧૨૬ ચળનાર
ચાર પ્રાણ ૩૭૪ ચિકિત્સા ૪૫૧ ચરણપ્રતિપત્તિ ૪૧૧ ચળવિચળ ૧૪,૯૦,૧૪૦. ચાર પ્રકાશ ૪૨૫
ચિતા
૩૬૩ ચરણપ્રત્યયી - ૨૬૧ ચળાચળ ૫૦૬ ચાર સંજ્ઞા ૩૯ ચિત્તથી નમસ્કાર ચળાવવાના ૬૪ ચારર્સે
૧૧૫ ચિત્તની અનુપ્રેક્ષાર્થે ૩૧૪ ચરણમાં ઉપર ચળાવી આપીને ૭૬ ચાર વેદ ૧૫૫, ૪૬૨ चित्तं
૪૦૩ ચરણરજ ૧૯૬, ૨૩૦ ચળી શકે ૪૫૭ ચાર વર્ણ ૧૫૫ ચિત્તની પ્રિયતા ૩૧૪ ચરણસમીપતા ૨૧૭ ચક્ષુઈન્દ્રિય ૩૫ ચારિત્ર ૫૮,૩૭૧,૪૮૪ ચિત્તપ્રસન્નતા ૩૬૩ ચરણસેવન ૧૮૫ ચક્ષુઈન્દ્રિયલબ્ધિ ૪૩૬ ચારિત્ર ૩૫૦ ચિત્રવિચિત્રપણું ૨૭૦
૨૫૮ ચક્ષુગમ ૧૪૨ ચારિત્રધર્મ ૪૭ ચિત્તસમાધિ ૨૭૬ ચરણસંગથી ૨૦૬ ચક્ષુગોચર ૧૫૭, ૨૮૬ ચારિત્ર સાગર” ૨૮૬ ચિન્માત્ર સ્વરૂપ ૩૩૮ ચરણાધીન ૩૫૧ ચક્ષુદર્શન ૩૭૫ ચારિત્રમોહ ૩૫૬,૪૪૭ ચિત્તનું સંક્ષેપપણું ૨૬૮
૪૮૦
૩૦
ચાંપે
૮૫
ચહી
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૭૮ ::
શબ્દ
ચિત્રસારી
ચિત્તથૈર્ય
ચિત્તશુધ્ધિ
ચિત્રપટ
ચિત્રવિચિત્રતા
ચિદ્ધાતુ
ચિદ્ધાતુમય
ચિમૂર્તિ ચિદાનંદઘન
ચિદાનંદજી આત્મજ્ઞ૧૨૫
ચિહ્ન
૨૩૨
ચિહ્નો
૨૯૧
ચિંતન કર્યો હોય ૫૨૨ ચિંતના ૧૮૯, ૨૪૪, ૨૯૯, ૪૫૬
ચિંતવવી
૧૨
ચિન્માત્ર સ્વરૂપ
૩૩૮
ચિંતિતા
૪૨૪
चिंतंतो
૪૦૩
ચિંતિત ૨૦૪, ૪૨૪
કોશ પૃ.
૩૮૩
૪૦૨
૨૦૬
૧૩૫
૫
૫૨૯
૫૧૬
૫૧૭
૫૧૬
ચિંતાચૂરણ
૩
ચિંતામણિ ૧૨, ૪૨૪ ચિંતામણિ જેવો ચિંતામણિ રત્ન
૩૩૦
૩૫૪
ચી
ચીજ
ચીતરીને
ચીની
૫૧, ૨૧૯
૧૫૧
૪૮૮
ચીવટ૮૮, ૧૪૬, ૨૬૫
ચીંધેલું
૨૯૨
ચૂ] ચૂકી ગયા ચૂકશો નહીં
ચૂક્યા
ચૂકવવું
ચૂકવું નહીં
ચૂકવી દે
ચૂકે છે
૩૬૪
૩૮૯
૫૦૧
૧૩૭
૧૪
૩૦૨
૨૪૭
શબ્દ
ચૂકવી દેવાથી
ચૂવા
ચૂંથાઇ
ચૂસીને
ચૂર્ણિ
ચેઇયં
ચેત
ચેતન
ચેતનતા
ચેતનરહિત
ચેતનાશ્રિત
કોશ પૃ.
૫૦૯
૪૪
૬૦
૧૦૪
૧૩૪, ૪૩૮
૧૦૨
૪૦૫
૨૮૯, ૩૪૭
૨૨૮
૧૫
૩૪૭
ચેષ્ટા ૨૧૮,૨૪૦,૨૬૦ ચેલણા રાણી
ચેલા
ચૈતન્યનો
ચૈતન્યમય
ચેલાતીપુત્ર
यै
ચૈતન્ય ૫૨,૨૦૦,૨૨૭,
૩૩૯,૪૭૨,૫૨૫,૫૨૯
૩૫૧
ચૈતન્યધન ચૈતન્યાત્માઓ ૧૭૧ ચૈતન્યઘન જીવ ૨૫૭
ચૈતન્યતા
૨૫૬
૧૬૮
૩૪૯
૨૭૧
૪૬૭
૧૭૭
૧૭૫
૪૩૩
૩૨૭
૪૫૦
૪૬૪
૪૭૭
ચૈતન્યસત્તાનો
ચૈતન્યસંયોગે
ચૈતન્યવંત
ચૈતન્યાધિષ્ઠિત
ચૈત્ર સુદ ૧૧૫
ચૈત્ર સુદ ૧૩
ચો
ચોકડી રૂપ
ચોકીયાત
ચોખવટ
ચોગણું
ચોઠાણિયો રસ ચોડવાઇ જાય
૪૯૧
૪૯૧
૨૦૭
૯૭
૫૦૮
૨૬
શબ્દ
કોશ પૃ.
ચોતરફથી
૧૨૭
ચોથા કાળને વિષે ૨૪૫
૬૮
ચોપાઇ
ચોપાટ
૧૧૪
ચોબાજુ
૪૮, ૫૧૫
ચોભંગી
૨૯૫, ૪૭૫
ચોરાસીથી સો ગ૭૪૭૨
ચોરી
૪૪૯
ચોવિહાર પ્રત્યાખ્યાન૭૧
ચોવીસ તીર્થંકર
ચોવીસી
ચોવીસ દંડક
ચોવીસસો વર્ષ
ચોવીસંસ્થ્યો
ચોટ્યો
ચોંટતું નથી
ચોપે
ચૌ
૪૩૧
ચૌદ પૂર્વ ચૌદ પૂર્વધારી
૪૫૭
ચૌદ પૂર્વને છેડે- ૧૬૭ ભણી ભણી
ચૌદ રાજલોક
ચૌદે રાજલોક
ગુણસ્થાનકવાળા
૪૧
૨૦૫
ચૌદ લોક
૪૦૯
ચૌદમા જિન તણી ૨૫૮ ચૌદમા જિનની સેવા૩૧૦
ચૌદમા -
૪૮૩
ચંચળ
ચંચળા
ચંચળપણું
ચંડાલ
ચંડાળ મતિ
૩૬૨
૪૩૮
૫૧
૩૧
૪૬૫
૨૭
ચંડ
ચંદ્ર
ચંદન
૨૩૨
૧૨
૮૪, ૩૦૨ ૪૮ ૨૭૪
૨૭
૧૧
૪૧૯
૪૪, ૧૬૦
શબ્દ
ચંદ્રકાંત મણિ
ચંદ્રપ્રભ સ્વામી
ચંદ્રસૂરિ
ચ્ય
સુત
च्युति
અવન
ચ્યવીને
89...
છ અક્ષર
છ અનાયતન
૩૭૧
૪૯૩
છકાયના પ્રકારથી ૩૭૬
અધ્યયન
છકાયના રક્ષપાળ ૪૫૫
છકાયનું સ્વરૂપ
૩૮૨
છકી જાઓ
૧૨૩
છજેલ
૨૬
છ જીવનિકાય
૩૩૦
છ ખંડ
છ કોટિ
છટકી ચૂક્યો
છઠ્ઠ છકે
છઠ્ઠ
છડીદારો
૩૧, ૭૪
૪૮૪
૩૩
૧૭૧
૩૫૨
૪૨
છતા
૪૭ ૨૨૭
છતાં
છતા ભાવના ભેદ ૪૯૭ છતે ગુરુએ
૪૫૯ ૩૫
છત્ર છત્રપ્રબંધસ્થ ૩૪૩,૪૯૪
છદ્મસ્થતા
૬૯
છદ્મસ્થપણાથી ૪૬૩
છદ્મસ્થ -
૧૩૧
કોશ પૃ.
૫૪
૪૩૦
૪૪૦
અવસ્થાએ
છદ્મસ્થ -
૧૭૪
૩૮
૯૬
૬૪
મુનિચર્યા દૃષ્ટાંતે
છ દિશા
છ પદ
૨૮૮
૫૦૪
૨૭૧
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૯::
૪૨૦
૨૨
૩૪ર.
19
૧૯૩
૪૯૮
છેદક
- ૧૬
૧૨
૧૦
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પુ. શબ્દ કોશ પૃ. છ પદ નિશ્ચય ૪૨૮ છેદાયો ૧૮૯ છંદમાં
૧૩૨ જડપ્રધાનદશા ૩૩૬ ૫ના ૩૮૩ છેટે ૨૨, ૩૧૭
છાંઇ
૩પ૯ જડમૌનદશા ૨૬૯ છ પર્યાપ્તિ ૧૦૩ છેટેથી ૪૦ છાંડવી ૪૩૬ જડવાદ
૧૨૪ છપય
છેટેના ૪૮૩ છાંડશે
જડતા છપ્પણ ૪૦૩ છેટે રહેવું ૪૭૮ છાંડી
૪૮૦ છપ્પનકોટિ યાદવે ૨૯૩ છેડે
છાંટો
૨૮ જડિત ૧૦, ૫૪ છબી ૪૧ છેડા સુધી ૪૯૨ છીંડી
૫૦૨ જડતો નથી ૧૯૮ છ બાહ્ય તપ ૩૭૨ છેડો
૨૪
જણાય છ ભાવ છે તેની તેને સોંપો ૧૩
જણાતો નથી ૧૬૨ છલ ૧૨૧ છેદ ૫૨૧ जइ
૪૦૩ નઇ નઇ સિં ૧૬૦ છરપલાની ધાર
૩૪૩ જગત ૨૮૦ જથ્થા
૪૭૮ છવાઇ રહેવું
છેદકદશા
૩૪૯ जगति ૪૫ जदा
૪૦૪ છળ છેદન
જગદીશ છેદવાનો ૧૫૬ જગત્કર્તા
જનકજનેતા ૫૪ છાકે
છેદી
૨૫૩ જગતની રચના ૧૯૭ જનકવિદેહી૧૨૨,૨૨૪ છાજતી
છેદીને
૩૫૬
જગતની લીલાને ૧૭૮ જનમંડળ ૧૫૬,૧૮૬ છાજે ૨૮,૪૧૧ છેદી ભેદી નાખ્યા ૪૮૦ જગત નિયમ ૩૪૮ જનકાદિ ૩૦૧ છાનું ૩૦, ૪૬૨ છેવું
૩૪૧ જગતિતળ ૮૦ જનવૃત્તિ ૪૧૬ છાયા જેવો ૨૮૪, ૩૯ છેવટનું ૧૫૦ જગતમંડળ ૧૦૬ જનપરિચય
૨૧૮ છારસી ૩૮૬ છે
૧૫૭ જગતમાં સાતું નથી૨૨૬ જનસમુદાય ૯૮ છાશબાકળા ૪૭૫ છેવટ
૨૯૧ જગત સુખપૃહા ૩૮૮ જનાબે ૧૧૪ છેવાડે
૪૫૯ જગતવિદિત ૨૦૩ જનાવરો ૨૮૯ છિન છિન ૨૫૧ છેલ્લી અવસ્થા ઉપર જગબિલાસ ૩૦૬ જનેતા છિન્ન થયાં ૨૭૮ છેવટનો
જગવ્યવહાર ૩૦૩ જન્મત્યાગી ૩૦૨ છિન્ન ભિન્ન ૩૪૭
છેદવાને
૩૨૯ જગદાકાર ૧૭૪ જન્મારાના છિદ્ર ૩૯ છેદેલી
જગતહિનૈષિણી ૪૦ જન્મભૂમિકા ૧૫ર છેલ્લા માર્ગનો ૫૧૦ જગતશ્રેણી ૨૫ જન્માક્ષર ૧૯૯ છીટ છેલ્લે અવસરે
જગતહિતસ્વિતા ૧૦૮ જન્મકૃતાર્થ જોગ ૧૭૨ છીપ ૧૦૧, ૩૭૮
જગત શું સ્થિતિમાં ૨૧૧ જન્માંધ
૩૪૧ છીન તન ૨૫૧ છો
- ૧૧ જગાએ ૪૮૦ જ૫ ૨૧૩,૪૫૨ છીએ તે પામીએ ૫૧૩ છો રહ્યા ૫૩ જઘન્ય ૨૫, ૩૫૦ જપમાળા છોરુ રાયચંદ ૩૫૩ જઘન્ય જ્ઞાન ૧૬૭ જબ
૫૧૪ છૂટકો નથી
૨૦૪
છોકરાં હૈયાં ૪૭૪ જડ ૭૩, ૧૩૯, ૧૭૬, જબ જગ નહિ ૩૨૮ ૫૧૩ છોટમ ૨૯
૨૫૭ જબ જાવે તબ ૫૧૪ છૂટા મનથી
૨૯૪ છોટાલાલભાઇ ૩૯૫ જડભરત ૬૯, ૧૨૨ જબરજસ્ત ૨૯,૪૮૯ છૂપી ૨૧૧ 6િ |
જડભરતજી ૧૯૮ જમાવી ૪૦૫ છંછેડી
૬૫ જડધૂપ ૩૪૮ જમની દાઢ છેક ૨૧૫ ઇંડાય ૮૯ જડચૈતન્યાત્મક ૧૭૧ જય
૪૩૩
૩૪
૧૭
૩૪
૫૭
૨૭.
૭૨
છૂટ ગયે
૨૩
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૮૦::
૩૬૧ ૩૮૬
જરેલું
૨૦
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. જય પમાશે ૧૮૩ જળદાન ૧૦૧ જાતિસ્મરણ - ૩૧૬ જિનતત્વસંક્ષેપ પર૬ જયણાં ૪૬૩ જળપાન ૧૧૬ જ્ઞાનવાન
જિન થઇ ૨૪૦ જય મંગળ ૧૩૮ જળ, વનસ્પતિ - ૨૧૪ જાતિના
૨૫ જિન દેહપ્રમાણ ૩૪૪ જયવંત
અને સૃષ્ટિરચના જાતિનું ૧૫૧, ૧૫૮ જિનને ૨૪૦ જયવંત ધર્મ ૩૯૯ જળહળ
જાત્યાંતર ૨૬૬, ૩૯૦ જિનનો
૩૩૯ જરાકુમાર ૨૯૩
જિન
૨૭
જિનપરિભાષા- ૩૩૯ જરા ૩૬,૫૨,૮૫,૨૬૨
૫૩૩ જાત્રા
૪૮૦ વિચાર જરાદિ ૩૦૮ ૪૩૨,૪૪૯ જાયા
જિનપૂજા નિજ- ૩૬૨ જરાયુજ ૪૯૭ जाई
જાન્યો
૫૧૫ પૂજની ૨૭ જાકી
જાયો
૨૨૪ જિનપે ભાવ ૫૧૫ જરૂર કરી કરો ૨૯૭
૩૮૫ જાર
૩૧ જિનપ્રતિમા ૩, ૧૩૩, जरिए
જાગ્રત ૩૧૫ જારી થશે
૩૩
૪૩૮ જર્જરિત
જાગ્રત સત્તા પ૩૨ જારી રાખી ૨૫૪ જિનપ્રવચન ૪૩૧ જલ ગયા ૫૧૩ જાગૃતિના - ૫૧૯ जारिस ૩૬૨ જિનપ્રતિબિંબ ૪૮૮ જલચર ૪૯૭ ઉપયોગાંતરથી
जाव
૪૦ જિનભાવના ૪૨૮ જલચરાદિક ૨૩ જાગ્યા ત્યાંથી - ૧૩૬ જાવા કાજ ૩૪૪ જિનમત ૪૨૭ જલતરંગવતુ. પ્રભાત
જાળ ૧૦૯, ૧૬૬, નિરાકરણ જલપના ૫૧૪ જાજ્વલ્યમાન ૪૪,૧૫૬
૨૦૩, ૪૩૫ જિનરૂપ
૩૪૨. જલવાથી ૨૭ જાડેજી ૧૧૫ જાળદ
૧૨ જિનવર
૨૪૦ જલ્પના ૩૫૯ जाणई
૩૬૧ જાળવીએ છીએ ૨૧૧ જિનવરેન્દ્રો ૪૧૪ જવભાર ૩૨ જાણીએ કે
જાળવી લઈને ૩૮૩ જિનસદૃશ - जवह
૪૦૩ જાણપણું ૪૮૨ જાળી ગોખવાળાં- ૪૨ ધ્યાનથી જવા૫ ૧૫૭ જાણનાર ૩૭૪ વસ્ત્રો
જિનમુદ્રાસૂચક ૫૧૭ જવાહિરી ૨૬૩ જાણીને ૨૮૪ જાવાબંદર
જિન બર્સે ૪૯૫ જસ ૧૨૬ જાણી તેણે જાણી ૧૧૩ જાડેથી
જિનસ્મરણ ૩૯૮ બસ ઘમ્મસયા- ૫૦૫ જાણ્યામાં રહે છે ૩૧૫ જાલ સૌ
૩૮૬ જિનાય નમ: ૧૨૭ मणो જાત ૨૧૨,૪૯૦
જિનાગમ
૨૩૬ જસુ પરતીત ૩૩૨ જાતે
૪૭૮ જિતકષાય ૯૮ જિનાગમાદિ ૧૯૦
જાતજાતનો ૨૧૧ જિતેન્દ્રિય ૧૮, ૭૧ જિનાલય ૪૩૭ જહરસી ૩૦૬ જત્યાંતર ૨૬૬.૩૯૮ નિમાવMT ૪૧૬ જિનાજ્ઞામળધર્મ ૫૩૦ જહાજ
જાતિ ૩૪૯ जिणेहिं
૪ જિનેન્દ્ર ૨૧,૪૧૯ જહાં ૩૫૮ જાતિભેદ
जिनभासिदेण ४०६ જિનેન્દ્રો ૪૯૯ જહાં લગી ૨૧૩ જાતિવૃદ્ધતા
જિતેન્દ્રિયપણું ૧૩૦ જિનેશ્વર તણી ૧૧૩ જહાં તહાં ૫૧૪ જાતિસ્મૃતિ ૪૩૪ જિનકલ્પ ૫૦૩, ૫૦૫ જિનોક્ત जहा सुखं
જાતિસ્મૃતિજ્ઞાન ૩૧૬, જિનકહ્યાં ૩૨૩ જિનોક્તમાર્ગ ૪૩૬ જળ ૨૩, ૨૫૮,
૪૩૪ જિનકલ્પીવત્ ૨૩૨ જિલ્લા ૨૮૯,૪૬૬ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ૩૧૬, જિનચંદો ૨૨૮ જિલ્લા ઇન્દ્રિય ૪૫૭ જળકાય ૪૯૮ જિનચૈતન્યપ્રતિમા પ૨૭ જિસ
૧૩૦
૨૪૮
૫૨૬
जह
૪૦
૨૦
૨૫
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________
શબ્દ
જિનોપદિષ્ટ -
આત્મધ્યાન જિનેશ્વરો
જિનકલ્પી - વ્યવહારવિચ્છેદ
કોશ પૃ.
૫૨૩
જિજ્ઞાસા ૧૨૯, ૧૬૫,
૩૫૦
જિજ્ઞાસુ ૭૨, ૫૧૦ જિજ્ઞાસાબળ ૪૦૨ જિજ્ઞાસુભાવ
૧૮૨
જીવત્વ જીવત્વવાળો
A
જીજીબા
૨૯૪
જીર્ણ
૨૨૦
જીવ ૨૩૫, ૨૭૯ જીવકોટિના ૪૯૦
જીવઅજીવનું જ્ઞાન ૩૮૦
૩૭૧
૩૭૪
જીવન અજીવન
૧૫૮
જીવનકાળ
૧૬૨
જીવનદીપક
૮૯
જીવનપર્યંત
૭૫
જીવનપૂર્ણતા ૧૨૯
૧૮૩
જીવન્મુક્ત જીવન્મુક્તદશા ૧૬૫
જીવન્મુક્તદા ૨૮૮ ઇચ્છક જીવનું વીર્ય
જીવરાશિ
૭૩
૨૪૮
જીવસમૂહ
જીવસંશ્રિત
જીવસ્વભાવ
જીવસમુદાય
જીવવીર્ય
जीवस्स
૨૮૨
૩૭૫
૨૧૪
૩૦૭
૩૦૫
૨૫૭
૩૪૮
૫૦૮
જીવવિલાસ
૨૫૬
૩૯૧
જીવની પ્રકૃતિ જીવનો મૂળ કર્મભાવ ૧૬૭
કોશ પૃ.
૪૮૯
૫૩૪
જીવાજીવ વિભક્તિ ૫૨૦ જીવાદિ સ્વભાવ- ૨૪૫
અને પરભાવ
શબ્દ
જીવ ફરે છે
जीवा
जीवाणं
૫૩૪
૪૬૬
૩૫૭
જીવિતવ્ય ૧૨૯, ૨૩૪
જીવિતવ્ય રહિત
૬
જીવા ગોસાંઇ
જીવિત
જીવ્યા તણી जीवस्स
જુક્તિ
જુલમી
જુગોજુગ
જુગુપ્સિત
૨૭૩
જુદા સ્વરૂપમાં જુદે જુદે સ્વરૂપે
૫૧૦
જુગુપ્સા ૧૫૨, ૨૩૨,
૨૮૫
૨૧૬
૩૬૨
જૂ
જૂ
જૂજ
જૂજવાં
जे
જે અવસરે
જે પ્રકારે
જેટલું
जेणाहं
૪૩૨
૫૦૮
જૂના કરાર
૨૯૦
જૂનું મૂક્યા વિના ૧૯૪
જૂવા
૪૪૯
જેતપુર
જેનેથી
૪, ૩૧૧
૭, ૧૩૭
જેને વાંસે
જે પુરૂષ
૩૭૮
૨૪૫, ૪૩૬
૨૨૩
૩૬૧, ૪૪૭
૨૪૧
૩૨૧
૩૦૧
૩૯
૩૫
૨૫૮
૨૫૪
૫૧૦
કોશ પૃ.
શબ્દ
જે ભાવ... તે નથી ૫૨૩
જે... તણી ૫૨૦ જેમ નિર્મળતા રે - ૩૦૫
કષાય અભાવ
જે રસ જગતનું - ૨૦૮
જીવન છે તે
જે રૂપે
જેવરી
જે વસ્તુ
જેવે રૂપે જેવું છે તેવું
જે સમ્રુતની - જિજ્ઞાસા
જે સત્પુરુષોએ
જેવુ
જેના સંગમાં -
રહ્યું છે
જે વસ્તુ - સમયમાત્ર છે
નેળું તો મા મં૫૩૦
૨૫૫
૨૫૨
૧૬૭
૨૦૮
૨૬૦
૪૦૮
જૈનાભાસ
જૈનાસ્તિક
જૈમિની દર્શન
૨૭૨
૩૫૩
૫૧૩
જૈસો
૩૮૪
જૈન
૪૮૧,૪૮૮ ૩૩૭
જૈન દર્શન જૈનમત પ્રવર્તકો ૧૦૮
૩૫૫
જે
जो
જોઇ લઇશું
જોગ જતિ
જોગનું
જૈન પદ્ધતિ
જૈન શાસન પ્રવર્તન૨૮૮ જૈન સૂત્રો
જૈનલિંગસિદ્ધ
૫૨૩
૨૧૦
૪૯૬
૩૬૮
૩૩
૩૩૭
૨૧૨, ૩૩૯
૫૦૮
૧૯૮
૩૮૬
૨૧૫, ૨૫૩
શબ્દ
જોગ જીવ
જોગનિસૌં
જોગને વિષે
જોગ બનવો
જોગવાઇ
જોગનું
જોગ્યતા
જોગ્ય
જોગાનલ
જોગીજન
૧૯૯
૨૫૧
૨૩૫
૧૯૩
૧૬૦
૨૫૩
૨૦૭
૧૯૫
૧૨૬
૪૩૧
૩૫૨
૩૦
જોતજોતામાં
૧૯
જોતર્યો
૬૦
જોગા પડિ પદેસા ૫૦૨
જેતો છતો
૩૬૪
જોગાનુજોગ
૪૮૨
જોય
૩૫૬
જોરાવર
૨૦
જોવા યોગ્ય છે
૨૪૩
જોડે
જોડું
જ્ય
જ્યમ
જ્યારે ત્યારે
જ્યાં લગ
જ્યેષ્ઠ
જ્યેષ્ઠા
જ્યોતિ
:: ૫૮૧ ::
જ્યોતિષ
જ્યોતિષ આદિક
જ્યો
જ્વર
જ્વરગ્રસ્ત
જ્વરાદિ રોગ જ્વરાદિક રોગ
જ્વાલા
जं
જંગમ જુક્તિ
કોશ પૃ.
૮૨
૫૦૨
૨૧૬
૧૪૫
૪૪ ર
૧૬૫
૨૯૦
૨૫૧
૫૫
૨૬૮
૨૬૪
૧૯૬
૨૨૮
૪૦૩
૩૧૧
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૮૨ ::
ઠપકો
ઠર્યો ઠતુ છે
ઠરાવે છે
૩૮૩
ઝ... |
ઝનૂની
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. જંગમની જુક્તિ- ૩૧૧ ઝાવાં નાખવા ૧૩૭ ટાઢ વાય નહીં ૪૬૨
૨૯૫ ... ભંગ જે
झाणं ૪૦૪ ટાઢા
૮૧ ઠપકો લખવો ૩૬૦ જંઘાબળ ૨૧ ઝાળ ૨૬૩ ટાઢા પાણીની ૪૭૨
૩૪૬ જંજાળ ૮ (ઝી| ટાઢી માટી થાય ૮૯
૨૫૧ જંજાળમોહિની
ઝીલી લીધો ૧૩૪ ટાઢે કરું છું ૨૫૮ ઠરવાથી ૪૮૩ જંજીર ઝીલી ન શકે ૪૧૬ ટાણે
૫૦૦ ઠરતું નથી ૩૩૨ जंतवो ૨૦ ટાપટીપ ૧૨૪ ઠરશો
૧૮૦ જંતુ ૩૭, ૩૨૧ ઝૂર્યા વિના ૧૫૦ ટાળવા ૧૦, ૮૫
४७४ જંપ
ટાળવા જતાં ૨૯૪ ઠરાવ્યા ૧૨૭ જંબુદ્વીપ ૩૩૯ ઝેિ |
ટાળવો જ, ૩૫૫ ઠરાવ્યું
૨૭ જંબુદ્વીપપ્રજ્ઞપ્તિ ૪૭૬ ઝેર
૩૪૮ ટાળી
૩૩૯ ઠરાવવામાં - ૩૩૫ જંબુસ્વામી ૧૦૪, ગ્રો]
[ટી]
આવ્યું હોય - ૧૮૫, ૨૦૪ ઝોકાં ખાતો ૨૯ ટીકા
૧૩૪ કરો
૨૧૭ जसंमति पासह ४४
૫૦૩ ટીકાકાર
ઠરી
૫૩ ટીકર
ઠરી શકે ૧૫૪ ઝંખાઇને ૮૯ ટીપાં
ઠરી શકે નહિ ૨૯૧ ઝટક્યા હાથ
ઝંખાશ
૫૧૪ ટીપીને
કર્યું હોવાથી ૨૪ ઝંપલાવું
ઠસાવવા પ્રત્યે ૨૯૫ ઝબકારા ૮૬ ઝંપલાવ્યું ૧૨૭ ટુંબા
૬૯ ઠા ઝરણાં ૪૨ ઝાંઝવાનાં પાણી ૧૯૬
ઠાઠ.
૩૮ ઝલાવી દીધું છે ૪૭૬ ઝાંઝવાનાં - ૪૭૯ ટૂંક નજરમાં
ઠાણાંગ ૨૧૭ ઝવેરભાઇ ૩૯૫ પાણીની માફક ટેકધારી
૧૧ ઠાણાંગ સિધ્ધાંત ૧૬૬ ઝવેરાતની પેટી ૪૬૦ ઝાંખપ ૧૨૮ ટેક સહિત ४७८ ઠાણાંગ સૂત્રમાં - ૫૩૧ ઝવેરી ૪૬૦ ઝુંમર ૪૬૦ ટેકા
४७८ વાક્ય ઝળકી ઊઠ્યું
ઘણાંગ સૂત્રની શાખ ૫૦૧ ઝળહળતું ૮૧
ટેલટપા
ઠાનિઠાનિ ૨૫૧ ઝળહળતો ૪૭૫ ટકોરા
૧૧૪.
ઠામ ૯,૨૨૦,૪૬૭ ઝા ટગમગ ટગમગ ૨૦૯ ટોપી
૪૬૩ ઠામઠામ ૧૭૧, ૩૦૮ झाएह ૪૦૩ ટચાકા
૮િ ]
ઠામઠેકાણું ૩૬૩ ઝાકળના પુંજ ૧૯ ટપકાવી દઉં ૧૪૮ ટાંકણે કરી ૪૭૮ ઠાકૅમિ ઝાઝા ૪૩૫ ટેબા
૧૬૪ ટાંકામાં
ઠાંસોઠાંસ ૧૨૦ ઝાઝે. ૧૧૮ ટબો ૩૪૧ ટાંકીએ ઝાઝો ૨૨૪ ટળે ૮૨
ठिया
૫૩૪ ઝાડી ૨૮,૪૨ ટળ્યું છે ઝાલર ૧૧૪ તા.
ઠગાયા
૪૯૮ ઠીક ૪૭,૪૨૧ ઝાલવા ૪૭૪ ટાઢ
૧૬ ઠગાય છે. ઝાલી શકાય
ટાઢ પ્રમુખની ૮૪ ઠગી ખાનારા ૪૭૪ ઠેકાણે આવે છે ૪૯૩ - ઝાવા દાવા ૮૯ ટાઢ વટે છે ૪૮૯ ઠગો છો ૨૦ ઠેકાણું કરતો નથી ૨૮૦
ટેરવું
રહ્યું છે
૪૧૨
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________
શબ્દ
કોશ પૃ.
ઠેકાણે બેસે નહીં ૨૯૬ ઠેકાણે રહેવા દે
૨૯૨
ઠેઠ
૧૪૦
ઠો
ઠોકર ખાઇને ઠોકર મારી
ઠોકી ઠોકીને
ઠોર
6
ઠંડાતો ગયો
S...
ડરબન
ડર્યા છે
ડહોળાયા કરે
SI
ડાકોર
ડાચાં
ડાહી વાતો
ડૂબકાં માર્યા કરે
ડૂબી ગયું ડે
ડેરા
ડોશે
ડોળ
ૐ
ડંકા વાગે
ડંશ વેદના
ડાંસ
ડાંસ મચ્છર
ડુંગર ડુંગરને
2...
ઢાળ ઢાળ પાડવો
૨૮
૪૩૪
૨૯૪
૨૨૯
૪૯૯
૧૮૭
ડોલાયમાન ૨૨૭, ૪૬૨
૮૯
૪૩૫
૨૮૮
૪૭૫
૪૮૭
૪૬૧
૨૯
૪૪૦
૩૧
૪૬૫
૮૯
૪૮
૩૭૮
૫૯
૧૧૬
૨૩૯
૧૯૨
૨૮૬
શબ્દ
ઢાળબધ્ધ
ઢીમર
ઢેફાં
ઢોળાઇ જતાં
ટૂંક
હૂંઢિયા
el...
णग्गो
णमो जहठ्ठिय
वत्थुवाईणं
ई
णाणामग्गचारी
णिच्चयं
हिवित्ती
आउयं
d...
તતકતી
કોશ પૃ.
૪૩૫
૨૮
૬૫
૪૩૬
૬૦
૪૫૮
તત્પર
તત્પર થાય -
૫૦૩
૧૨૫
૨૮
તકરાર
૧૨૫, ૪૬૫
તજવાં
૩૫૧
તજવી
૧૩
તજવીજ ૧૮૮, ૨૯૮ તજ્યું હોય
૨૮૬ તટસ્થ ૨૪૯, ૫૦૭ તટસ્થપણે કર્તા તટસ્થ લીન
તડ પડે
એટલે થયું
તત્ક્ષણે
૪૧૫
४०६
૪૦૪
૪૦૪
૫૩૩
૪૭૮ તણખલું ૨૩, ૪૬૨ તણખલાના બે - ૨૦૨ કટકા કરવાની સત્તા
તણખાને વિષે
તત્કાળ
૩૩૮
02
૨૮૧
૫૩, ૧૦૭,
૨૯૮, ૪૫૫
૫૧૧
૫૦૧
શબ્દ
કોશ પૃ.
તત્ત્વ
૧૩૦, ૧૫૩ તત્ત્વની સિધ્ધિ ૮૧ તત્ત્વને પહોંચી જવું ૭૮
તત્ત્વપ્રતીતિ
૪૬૦
તત્ત્વપ્રમાણ तत्त्वमसि
તત્ત્વરૂપ
તત્ત્વવચન
તત્ત્વવિચાર
તત્ત્વવેત્તા
તત્ત્વસંચય
તત્ત્વસાર
તત્ત્વજ્ઞ
તત્ત્વજ્ઞાન
૧૬ કળા
તત્સમયી
તત્સંબંધી
૩૫૪
૧૭, ૬૭,
૭૧, ૧૪૯ ૧૧૭
તત્ત્વજ્ઞ તપ
તત્ત્વજ્ઞાનપ્રસાદીભૂત ૩૯ તત્ત્વજ્ઞાનચંદ્રની -
૩૯
તત્ત્વાર્થ પ્રતીતિ તત્ત્વાર્થ સૂત્ર તત્ત્વાવબોધ
तत्र को मोहः તથાપિ
તથા પ્રકારના
તથારૂપ તથારૂપ જોગ તથાવિધ
તથાસ્તુ
તપ
તદબીર
તદનુસાર
તદ્દન
તરૂપગુણ
તદ્રુપ
૯૬
૧૭૫
૬૭
૮૨
૧, ૯૮
૩૮
05
૪૪૨
૧૫૫
૪૫,
૨૮૯, ૩૩૬
૫૩૧
૪૦૫
૧૦૫
૧૯૨
૧૬૩, ૨૬૨
૩૧૮ ૩૦૭, ૪૦૨
૩૦૧
૩૦૬
૨૦૧
૨૧૫
૨૮
૩૬૮
૪૫૭
૩૬૪
૩૭૯
શબ્દ
તદ્દત્
તસિ
કોશ પૃ.
૪૨૬
૪૪૫
TO
તદ્ગુણલબ્ધયે તાનમહીં ૪૩૩ તદનુયાયીપણે તદનુયાયી - પરિણતિનો નિરોધ
૩૪૮ ૪૨૦
તદાકાર ૧૯૯,૨૫૦,
:: ૫૮૩::
૪૭૮
તદાકાર પરિણામી ૨૧૪ તદાશ્રિત
૩૬૫
तदुभारंभी
૧૫૯
૪૦૪
૬૨
તનુનગનધર
૪૧૩ ૩૯૭
તન્મય
તન્મયપણે ૩૧૩, ૪૭૧ તન્મયભક્તિ ૧૯૭ તન્મયવૃત્તિમાન ૫૨૬ તન્મયાત્મસ્વરૂપ પર૬
તપ
૨૧૩, ૩૫૫ તપ કરો, તપ કરો ૫૩૧ તપગચ્છ
૪૮૯
તપતિ
૨૫૧
તપપ્રમુખ
૪૫૦
તપશ્ચર્યા ૧૨ પ્રકારે ૪૬૧
તપાસ
૩૪૭
૩૯૧
૩૦
तदाहु
તનદંડ
તપાયમાન
તપેશ્વરી તે -
રાજેશ્વરી...નરકેશ્વરી
તપોપધ્યાને
૧૧૩
તપ્ત હૃદયથી
૪૦૧
તપ્તાયમાન
તપ્પા
૨૬ ૪૫૮ ૨૧૧, ૩૯૧ તમ વગેરે ૩૧૬ તમતમપ્રભા નરક ૭૮,
તમ
૧૫૦
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૮૪ ::
૧૨૯
૪૧૬
- તીન
૬૧
તીર્થ
તમો
તારિસ
૨૮૮
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. તમસ ૪૯૪ તલસીએ છીએ ૧૭૫ તાદાસ્યવૃત્તિ ૩૦૧ તિલ
૧૩૦ તેમસ્કાય તલ્લીન તાન
તિલક
૩૩ તમાં
૧૧૩ तवो ૪૦ તાપ પ૦પ તિસ
૧૩૦ તેમાકુ તસુ
તામસી મહાવીર્ય ૧૭૦. તિસકા ૧૩૦ તમામ ૭૩, ૪૮૭ તસ્કર
તમેં
૧૨૫ तिव्व तमाणाए ૫૩૪ તસ્દી
૧૧૬ तायिने
૪૪૫ તમારા તત્ત્વના ૯૪ तस्मै ૪૦, ૪૫૨ તારણતરણ ૨
૩૬૫ તમારા સમાગમ- ૩૯૦
तस्य ૧૪૩ તારણહાર
તીર છે ૧૭૬ વાસી ભાઇઓ तस्स - ૩૬૧, ૪૦૪ તારતમ્યપણું
તીરછો તમારી સાક્ષીએ.
तहत् ૪૫૯ તારતમ્ય
૯૩, ૫૦ તમારે
૩૯૫ तहा ૩૬૪, ૫૩૬ તારતમ્ય -
તીર્થ ૪૨૫ ૧૭૬ તેહા મુકામો ૫૩૪ ક્ષયોપશમ ભેદે
તીર્થસિધ્ધ ૪૯૬ तम्हा ૩૬૨ तहा उठाए ૫૩૪ તારાથી
૧૫૮ તીર્થકર
૩૧ તબ
૫૧૪ તફા વિઠ્ઠાનો પ૩૪. તારિણી ૧૧૩ તીર્થંકરપદ - ૪૨૭ તબ હિ
૩૨૨ તe forસિયાનો પ૩૪
૩૬૨ સંપ્રાપ્તિ સ્થાનક તરખેડ
૩૦. तहा भासामो ૫૩૪ તારે વિષે
૩૧૭
તીર્થંકરસિધ્ધ ' ૪૯૬ તરણતારણ ૨૩૮ तहा भुंजामो પ૩૪ તારો
૧૧૨
તીવ્ર મુમુક્ષુતા ૨૧૦ તરતમાં तहा सुयट्ठामो ૫૩૪ તાવવામાં
૪૮
તીવ્ર જ્ઞાનદશા ૩૦૩ તરત તરતના ૨૯૭ તહાં લગી ૨૧૩ તાવી જોતાં ૩૩૬ તીણપણે ૨૮૪ તરતમ યોગે
તળાવ ૧૦૮ તાસ
૧૨૬ તીણ ઉપયોગ ૩૧૩, તરતમ વાસના ૪૩૭ તળાસાં
૪૧ તાહી, ૩૮૬
૫૧૦ તરવાના કામી ૩૩૬
૧૨૫ તીણ પરિણતિ ૨૯૫ તરવાને માટે ૨૦૫
તળેટી ૧૧૬ તાંબુલ
૫૩ તીણ વેદના ૪૨૫ તરવાનો કામી ૪૭૫ તરવાર ૧૧ તાકી
તિથિ
૩૮૫ ૨૯૮ તાકીદથી ૧૪ तिथ्थयराणं
૫૩૧
તુચ્છ ૩૭,૨૯૭,૫૨૮ તરકલ્પ
૭૩ તાકીને મારેલું તીર ૨૮ तिथ्थयर ૫૩૧ તુચ્છ ભાવ ૪૫૭ તરુકુંજ તાડન તિથ્થલ-વલસાડ ૪૩૦
૧૯૩ તરુણ - ૪૨, ૭૫ તાણ
૪૨૦ તિનકાલ ૫૧૫ તુર્ભાવસ્થા ૨૭૮ તાત તિમિરપટ
૩૩૯ तरुण्या
૩૮ તાતા તેલમાં ૮૧ તિરસ્કાર૩૮,૧૭૮,૨૬૫ તુલનાની ગમ ૪૩૭ તર્ક ૧૭, ૪૮૨ તાત્પર્ય
तिरियगईए ૪૧૫ તુલ્ય ૧૮,૨૪૮, તરંગ ર૯, ૭૭, ૧૬૨, તાત્પર્યતા ૧૨૨ તિરોભાવ ૧૭૫
૩૧૩, ૩૬૧ ૨૨૮, ૨૯૬ તાત્પર્યજ્ઞાન ૧૪૫ તિરોભાવે
તુમાન ૯૬, ૩૨૭ તલ૫
૪૩૫ તાદૃશ ૩૨, ૩૬૫ તિરોભાવપા ૨૨૬ તુંહિ તુંહિ ૧૪૮, ૧૬૮ તલભાર
૩ર તાદાત્મ અધ્યાસ ૩૦૨ તિર્યકપ્રચય ૪૪૮ ત્િ] તલમાત્ર ૪૭૧ તાદાભ્યપણું ૨૯૫ તિર્યંચ ૧૭, ૧૭૬, તૂમડા
૩૬૮ તલસી રહેવું ૫૦ તાદાત્મવત્ ૫૦૯
3७८
૫૯
૪૩૭
તળે
૪૧
તાહમેં
તા|
૮૯
તરી
૪૨૦
તુચ્છ સંસારી
તરુ તળે
૪૫
- ૩૮
તુલના
૧૭૪
તૃણ
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૮૫ ::
૧૩
८८
તૃષાવંત
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ.
તેરમા સ્થાનકે ૨૩૯ ત્યાગબુધ્ધિ ર૯૯ ત્રિગુણ્યાનુગત ૬૨ તૃણમાત્ર ૨૦૯ તેરમા ગુણસ્થા- ૪૮૩ ત્યાગભૂમિકા ૧૫૨ ત્રિદંડ ૧૧૮ તૃણવત્ ૧૯૭,૪૪૩ નક વાળા
ત્યાગાત્યાગ ૫૨૦ ત્રિદંડી
૩૧ તૃષા ૨૩, ૧૬૭, ૪૬૬ તે લોકો ૪૧૮ ત્યાગિ કરિ ૩૮૪ ત્રિપદ તૃષાતુર ૧૬૭ તેને
૩૨૯ ત્યાગે
ત્રિપદી
૪૯૨ તૃષા છીપાવવા ૧૯૬ તેને પ્રસંગે ૨૬૮ ત્યાગ્યો જતો નથી ૫૧૯ ત્રિભોવન ૩૯૫, ૪૨૬ તૃષાતરતા મટી ૨૯ તેવે રૂપે ૨૦૮ ત્યાર પછી લોકો- ૫૨૨ ત્રિભોવન વીરચંદ ૪૧૦ તૃષ્ણા
તે વાટે
૨૫૪ પકાર પ્રવૃત્તિ ?
ત્રિયોગ ૧૧૩ તૃષનાઇ ૮૯ तेसिं
૪૪૮ ત્યાં સંબંધીનું ૨૮૮ ત્રિયોગથી રહિત ૩૧૩ તે સ્વરૂપે ત્ર |
ત્રિરાશિ ૧૪૯ તેવે સ્વરૂપે ૩૪૮ ત્રણ ઉપવાસ ૪૬૪ ત્રિલોકસાર ૪૪૨ તે ઇચ્છા ૨૪ તેહ ૫૨, ૩૫૮ ત્રણ પ્રકારથી ૩૭૬ ત્રિલોકના નાથ ૧૯૬ તે ગ્રંથ ૨૬૮ તેહનું
૪૦૯ ત્રણ ભુવન ૩૩ ત્રિવિધ ૫૦, ૨૭૧ તે ગભરાટની - ૨૯૭ તેહનો
૨૧૬
ત્રણ મહાજ્ઞાન ૧૦૭ ત્રિવિધ તાપ ૬૯, ૨૦૫ લગભગના...
...તેના ૨૪૩ ત્રણ મૂઢતા ૪૯૩ ત્રિવિધ તાપાનિ ૩ર૭ તેજ ૧૪૦ તેજસ શરીર ૪૧૫ ત્રણ યોગ ૪૧૧ ત્રિવિધ ત્રિવિધ ૩૨૪ તેજસ ૨૮૨, ૪૪
ત્રણે યોગ એકવથી ૩૪૪ ત્રિવૈદ્ય ૪૫૧ તેજસ શરીર ૨૮૨ તૈસો
૩૮૪ ત્રણે રત્ન ૩૭૧ ત્રિશલાતનયે ૮૭ તેજાબ
૫૦૨ તોટક છંદ ૭૩, ૨૧૫ ત્રણ લોક ૨૧ ત્રિશલાદેવી ૯૧ ૪૯ તો
ત્રણ્યનું ૩૪૭ ત્રિશલારાણી ૨૨૪ તેજોમયાદિનું દર્શન ૨૨૨ તોટો
૪૩૫ ત્રયોદશ
૧૧૦ તેજલેશી ૪૯૭ તોલ
૪૩૮ ત્રસ
૨૪ ત્રીજાં પ્રકરણથી ૨૯૩ તેલેશ્યા
તોલન ૨૫૦ ત્રિા
વીંદ્રિય
૨૬ તેંત્રીસ આશાતના ૪૫૫ તોળવો
૫૯ ત્રાજવું તે તે સ્થાનવર્તી- પર૧ તોળીને
ત્રાટા ૯૯ ત્રુટતું
૩૩૫ સૂર્યચંદ્રાદિ વસ્તુ તોળી આપવું ૧૩૭ ત્રાડ પાડતાં ૪૪૬ ત્રુટ પડે
૪૩૯ તેની... ના ભયવાળો ૧૭૧ તોળી દીધું ૧૫ર, ત્રાયશ્ચિંશત્ ૪૧૯ ત્રુટવાનો
૨૭૩ તેની પ્રાપ્તિ ૨૦૭ તિ |
ત્રાસ ૨૬૪ ત્રુટતું
૩૩૫ તેની મેળે ૧૨૯ તે
૪૦૪ ત્રાનું
૧૧૬ ત્રુટી શકે નહીં૧૧૨,૪૯૫ તે પરમકૃપાળુ ૧૮૮ તંતહારક
ત્રાહિત ૧૫૭
૪૯૮ ૨૮૨ તંત્ર તે પ્રત્યેથી ૨૬૬ તંત્રો
૨૧૭ ત્રિકરણ ૧૨૧ ત્રેસઠ શલાકા પુરુષો પ૧ તે પ્રદેશની લગભગથી ૨૪૭ ત્યગાવીશ ૧૨૭ ત્રિકાળ ૧૩૮, ૧૪૯,૫૮ તે ભણી ૩૧૦ ત્યાગ ૨૩૦, ૩૦૨ ત્રિકાળિક ૧૯૬ રૈલોક ૪૯ તેમ
૪૩૯ ત્યાગતાં ત્યાગતાં ૨૯૯ ત્રિકાળ અવબોધ ૪૯૨ રૈલોક્ય તે યુગ
૨૧૯ ત્યાગ દેનાર ૪૩૦ ત્રિકાળ દંડવત્ ૨૬૪ વૈલોક્યપ્રકાશક ૯૪ ‘૧૩
૫૧૨ ત્યાગનાર ૪૩૦ ત્રિકાળવત ૨૭૧ ‘૧૩-૧૪ ૫૧૨ ત્યાગ બિરાગ ૨૧૫ ત્રિગારવ ૬૨ નંબક અને મણિ ૩૮૭
તેજી
૪૯૨
તે પ્રથમ
399
ત્રિ)
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૮૬ ::
૧૪૩
વરાએ
૨૩૮
૨૯
૨
-
થી
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ . શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ
કોશ પૃ. ત્રંબકલાલ ૩૯૪ થૂકો
૫૩ દશમ દ્વાર ૩૧૭ દળિયાં દશા ૧૯૮,૨૫૮,૩૮૬ દક્ષ
૧૧ ત્વચા ૫ દિ... |
દશા ફરે
૪૭૪ દક્ષતાવાળો त्वमसि ૪૪૬ દબ્ધ કરવાને
દશાભેદ ૩૧૫ EI ત્વમેવ ૪૫
૨૦
દશાભેદવાળી ૧૯૯ દાક્તરો ત્વરા ૧૨, ૪૭ દડદડ આંસુ ખરવાં ૮૮ દશા વિષે ૨૮૫ દાખવવું ૩૯૮ ૨૮૭ દડી
૨૬ દશાશ્રીમાળી વૈશ્ય ૧૪૮ દાખલા દઇ ૪૬૧ ત્વરાથી ૪૩૦ દબાણ
૩૦૯ દર્શન ૧૧૬,૧૧૭,૧૩૧
દાખી ત્વરિત ભાષા ૧૨૦
૧૬, ૧૦૪ ૧૪૨, ૧૪, ૧૭૭, દાખી રે ૩૨૩ દમીશ્વર
૫૪ ૩૫૪,૪૭૪,૪૮૪ દાખ્યો દમ્યાં છે
૫૦૭, ૫૧૦ દાટ વળ્યો ૮૯ થપના
૩૮૩ દયાના પ્રતિબંધે ૩૩૧ દર્શનાદિ ભેદ ૨૭૯ દાટી મૂક્યા જેવી ૧૧૫ થરથર ધ્રૂજવાં ૨૮ દયાપ્રણીત ૫૦૬ દર્શનાકાંક્ષા ૩૫૯ દાઝ થરથરતે પગે ૮૧ દયામૂળધર્મ પ૩૦ દર્શન માત્રથી પણ ૪૦૯ દાતાર
૪૫૯ થરથરાટ ૫૧૦ દયાનંદ સંન્યાસી ૧૦૮ દર્શનમોહ ૩૫૬, ૭ દાદ આપશે ૧૨૨ થરમૉમિટર
૪૩૫ દયારામ દર્શનમોહનીય કર્મ ૩૫૦ દાદા
૩૧ થા
દયા સ્વરૂપે ૧૧૯ દર્શન પરિષહ ૧૭૭,૨૨૯ દાનવ ૧૬, ૫૨૯ દરકાર ૧૦,૪૪૭ દર્શન રૂપ નથી ર૦૧ દાની થાપ મારી દે છે ૫૦૧ દરદ ૪, ૪૬૪ દર્શન સમય ૧૪ દાનાદિ પ્રત્યે ૨૩૩ થાપણ ઓળવવી ૧૩૭ દરવ
૨૨૫ દર્શન સકલના - ૨૨૩ દાનાંતરાય ૪૧૬ થાપણ મૃષા ૪૫૦ દરશ્યા ૧૮૭ દર્શનસાધના
દાનેશ્વરી ૪૬૪ દરશાવહિંગે ૨૧૬ દર્શનસ્તુતિ ૪૨૮
દાબ
૧૧૯ થિયૉસોફીવાળી ૪૪૪ દરિદ્ર ૪૨૪ દર્શનાવરણીય- ૧૧૦, દાબડી
૪૬૦ થિર વહે ૨૨૮
૨૨ કર્મ ૨૩૫, ૩૧૭
દારી
૪૪૯ થિરતા
૧૨૫ દરિદ્રાવસ્થાથી કરીને ૯૬ દર્શનાંતર્ગત ૪૧ દારિદ્રય ૩૨૪ थिरमिज्छह
૪૦૩ દર્પણ
૭૨ દર્શનની દશા ૧૩૨ દારિદ્રયાવસ્થા ૨૩ થિરાદિક દૃષ્ટિ ૨૨૩ દર્વ
૨૨૫ દર્શનની રીતે પર૪ દારુણ ૩૬૧ દર્શનોપયોગ૩૧૫,૩૭૫ દાવાગ્નિ
૨૦ થોડા અવકાશે ૨૮૪ દશ અપવાદ ૯૧ દર્શાવનારી ૨૪. દાસ ૧૧,૧૯૪,૨૬૧ થોડાં એક ૨૧૩ દશ પૂર્વધારી ૧૮૧ દર્શિત કર્યા છે ૨૪૪ દાસબોધ ૩૪૦,૩૫૪ થોડા થોડા દિવસ- ૨૯૨ દશ સ્થાનકથી ૩૭૬ દર્શિત છે ૧૯૪ દાસત્વ
૧૭૮ ને અંતરે
દશ નિવણી વસ્તુ ૧૦૪ દર્શિત થયો નથી ૩૩૬ દાસત્વભાવ ૧૭૮ થોડી ક્ષણની ૨૩૫ દશ વર્ષે ૫૧૭ દસવિધિ વૈયાવૃન્ય ૧૧૨ દાસાનુદાસ ૨૬૧ થોડે થોડે ૨૧૯ દશવૈકાલિક ૧૪૦,૪૫૫ દસ્તાવેજો ૪૫૦ દાસાનુદાસપણે ૨૯૪ દશવૈકાલિક સૂત્ર ૧૦૫, દહન
૩૦
૪૬૫ થંભી ન દેવો ૪૪૫
૫૦૫ દહો
૭૩ - દાસી આશા
૪૦૯ ઘૂંક ૩, ૫૩ દશવૈકાલિક ૪૦૧ દળ ૨૭, ૫૦ દાહ
૨૯૩ થેંક્વા પણ જાય નહીં૪૬૪ દશમ
૫૩૦ દળવા દોષ ૬૮ દાહજવર
દરિદ્રી
दव्वं
દાસી
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૮૭ ::
દુર્ગમ
૨૯૭
દુર્ઘટ કર્મ
૧૩૨
૧૮
દુભગ્યિ
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ
કોશ પૃ.
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. દાક્ષિણ્યતા ૪૪૦ દીનનાથ ૨૧૫ દુભાવવું નહીં ૧૯૪ દુષમસુષમાદિ કાળ પ૨૧ દાંત - ૭૧ દીનાનાથ ૨૧૪ દુરભિ
૩૯૮ દુષ્કર પ૫, ૨૫૨ દાંત આવલી ૮૯ દીનબંધુની કૃપા ૧૮૩ દુરન્ત
૧૫૫
દુષ્કરમાં દુષ્કર ૩૧૨ દાંતપણું ૨૮૪ દીનભાવ ૨૦૧
૩૦૭ દુષ્કર કરવું ૨૦૨ દાંતશોધન
૫૫ દીનમાત્ર ૧૯૩ દુર્ગતિ દીનતા
૧૯૮
દુર્ગમ ૩૨૪, ૫૨૮ દિગંબર ૨૪૯ દીનતા ભજવી ૨૬૨ દુર્ધટ
દુષ્ટ કામ ૨૭૪ દિગંબરો દીનત્વ ૨૯૨
દુષ્ટ પરિણામી ૨૮૦ દિગંબર જૈન દર્શન ૩૩૮ દીપક ૪૭, ૩૦૬ દુર્ઘટપણું ૧૯૬ દુષ્ટાત્મા
૧૭૭ દિગંબર વૃત્તિ - ૫ દીપચંદજી મુનિ ૧૮૨ દુર્ઘટતા
૪૧૨ દુપ્રાપ્ય ૧૫૫ દિમૂઢ દશા ૧૭૬ દીપી નીકળી ૧૫૯ દુર્જન
દુસમ કળિયુગ ૨૪૦ દિન
દીસ ૫૦ દુધર
૪૮૯
દુસ્તર ૨૨૭, ૩૩૧ દિનકર દીર્ધકાળ ૨૬, ૨૦૬ દુનિમિત્ત
૧૬૨ દિન દિન પ્રત્યે દીર્ધકાળની સ્થિતિ ૩૮૯ દુર્બળ દેહ...રે ૪૬૦ દૂતી
૨૧ દિયા
૧૮૭ ..તે મહાત્માઓ દુર્બોધ ૩૪૨ દૂભવવાની ૨૪૫ દિલગીરી ૧૮૮ દીર્ધકાળ પરિચિત ૩૯૫ દુર્ભાગી ૭૮, ૩૨૭ દૂરંદેશી સિધ્ધિ ૧૯૯ દિલાસારિત ૪૩૦ દીર્ઘદ્રષ્ટિ ૩૬૬
દૂષણ ૭૨,૪૦,૪૮૫ દિલાસો ૪૧૪ દીર્ઘબંધ ૨૭ દુર્ભાગ્યશાલી
દુષણો
૪૫૫ દિવસ ભાંગવા
૨૨૨
દીર્ધશંકા ૩૭૯ દુર્લભ ૭૫,૧૬૭,૧૮૮ ૬િ] દિવસ રાત્રિ
દીર્ઘશંકાદિનો... ૨૩૯ દુર્લભ પ્રાપ્તિ ૨૬૩ દિવાળી ૩૯૦ યુક્ત
દુર્લભબોધિ ૧૯૩ દૂગસેં મિલતે ૨૧૬ દિવ્યનેત્ર ૩૬૪ દીર્ઘસૂત્રતા
૫૩૩
દુર્લભબોધિતા ૧૩૧ દૃઢ ઇચ્છા ૧૮૫ દિવ્યપ્રેમ - ૧૧૪ દીઘયુષતા ૩૪૮ દુર્લભબોધિપણું ૨૫૩ દૃઢત્વ
૧૬૨ અવલોકન કરીને દીર્ધાતર સ્થાયી ૩૭૭ दुर्वार
૬૫ દિવ્યશક્તિમાન ૯૯ દીસે
૫૧૮ દુરાગ્રહ ૨૫૩,૪૧૭ દૃઢ મુમુક્ષુ જીવો ૩૨૫ દિશા ૨૧૨, ૩૮૨. દીક્ષા દુરાગ્રહતા ૨૮૫
દૃઢ યોગી
૧૭ દિશા ભ્રમરૂપ ૩૮૦ દીક્ષિત ૧૩૨, ૩૯૯ દુરાગ્રહ ભાવ ૪૫૭ દૃઢાશ્રય
૩૯૩ દિશામૂઢ ૨૯૨
દુરાચાર
૩૦ દિંગ ૩૩,૨૦૧
दुक्खाणमंतं
૫૩૪ દુરાચારી
૭. દૃષ્ટાંત ૪૧,૪૮૦ દિંગ કરી દઈ ૧૦૬ दुख्खपउराए ૩૯ દુરાચરણો ૩૨ દૃષ્ટિ , ૩૪૫
દુખવશે ૧૨૪ દુરાત્મા ૩૨ દૃષ્ટિએ નથી આવતા ૨૧૯ દીઠા
૧૭૧ दुगमेगं ૪૦૩ દુરાભ્યપણા
દૃષ્ટિકી ભૂલ ૫૧૫ દીઠી છે ૨૭૪ दुग्गई
દુરિત
દૃષ્ટિ ખોલિકે ૩૮૪ ૩૦૧, ૪૫૩ દુગંછા ૩૦૮, ૪૫૦ દુરિતકૂળ ૪૯ દૃષ્ટિ ખૂલે ભલી રે ૪૦૫
૨૯, ૩૯૬ દુપચ્ચખાણ ૪૫૮ દરિચ્છા ૯૯ દૃષ્ટિગોચર ૩૬,૧૦૫, દીધી છે ૨૫૦ દુભવવાનું કારણ ૧૬૯ દુવિધા ૧૨૫
૩૬૯ દીન ૫, ૧૯૬ દુભાય
દુષમ ૨૫૨ દૃષ્ટિ દોષ દીનત્વ ૨૯૨ દુભાત - ૧૩૪ દુષમ કાળ ૩૬૭ દૃષ્ટિભ્રમ ૨૪૦
૩૭૪
ફેંગસેં
દૃઢ પ્રહારી
૨૯૨
દીઠ
દીઠો
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૮૮ ::
૩૫
૩૩૮
दृश्यते
૪૭૪ ૧૨૦
દણદાર
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. दृष्टियुग्म
જ દેશ આચરણ રૂપે ૫૩૦ દેહ મૂક્યો ૨૯૩ દોરે તેમ - ૨૧૧ દૃષ્ટિરાગ ૫૨૮ દેશ ત્યાગી ૧૪૯ દેહમાં વર્તતાં ૨૮૨ દોરાઈએ છીએ દૃષ્ટિરાગાનુસારી ૫૦૧ દેશધર્મ
દેહયોગ ૩૪૬ દોરો પરોવેલ જ્ઞાન ૫૦૬ દુષ્ટ વસ્તુ પ૨૪.
દેશના
૨૭૨ દેહસ્થિત આકાશ ૪૮૭ દોરંગી ૮૪ દૃષ્ટિવાદ ૯૩, ૩૬૬ દેશપ્રત્યક્ષ
૩૩૯ દેહસ્થિતિરૂપ ૨૫૭ દોલત
૧૧ દૃષ્ટિવિમુખ ૩૪ દેશપરિત્યાગી ૧૫ર દેહસ્થિતિ પર્વત ૧૫૧ દોષનું આરોપણ ૨૩૨ દૃષ્ટિવિષ પ૧૩ દેશબોધ ૪૨૭ દેહવ્યાપકક્ષેત્ર- ૪૮૮ દોષબુધ્ધિ ૨૩૧ દૃષ્ટિ સ્વચ્છ કરો ૧૭૩ દેશમાં
૧૩૫ અવગાહિતી દોષપાત્ર દૃશ્ય ૩૪૬,૪૯૦ દેશવિરતિ
દેહાતીત ૩૫૧, ૩પર દોષરહિત ભિક્ષા પપ દેશવિરતિ ગુણ૦ ૧૧૧ દેહાધ્યાસ ૩૪૫, ૩૫૦ दोस
૩૬૬ દૃશ્યને અદૃશ્ય કર્યું ૩૨૦ દેશ શંકા ૪૮૪ દેહાભિમાન ૨૩૪, દોહન
૩૮ ૩૫૬
૪૧૨ દોહરા દેશે દેશે ફેમિનાને જિતે- ૨ દોહલી
૨૫૮ દેખતભૂલી ૩૧૯ દેશે કરીને ૩૪૨ .. સમાધયઃ
દોહા
૨૫૭ દેખાતી દેશે કેવળજ્ઞાન
દેહાંતર
૧૫૭ દોહો
૧૯૯ ૪૩ દેશાટન
દેહાંતક્ષણે ૪૬૪ દોહ્યલાં દેવકરણજી ૩૫૨,૩૮૮ હેરિકા ૪૦ દેહાંતદર્શનનો- પર૫ દોહ્યલું ૩૧૦ દેવચંદ્રજી ૨૨૬, ૩૬૨ દેહ ૩૬,૮૨,૨૧૨ સુગમ માર્ગ દેવ જિHદે ૩૪૦ દેહજોગ બન્યો ૨૭૫ દેહે દેહની દેવતા દેહ છતાં નિર્વાણ ૩૫૦ દે ]
ધૃતરમણ ૧૨૦ દેવતાઇ
યાના ખબર૩૨૯ દેવતાપણું ૪૭૨ દેહદર્શન ૧૪૦ દૈન્યતા ૧૬૦ દેવદુન્દુભિ
૮૧ દેહ દુર્બળતા ૪૬૫ દેવત
દંગો
૨૬૩ દેવનું ઉપાસન
દેહદેવળમાં - ૧૬૭ દેહાદિક યોગક્રિયા ૩૯૭ દંડ ૪૬૬, ૪૬૯ દેવયં ૧૦૨ રહેલો પદાર્થ
દેવિકી કિયા ૩૩૦ દંડવત્ ૧૮૩ દેવ રમેશ ૧૭૬ દેહધારી ૨૧૧
દંતશોધન ૧૪૧ દેવર્ષિ
૫૭ દેહધારી કેવળી ૩૩૧
૧૬
દંતી દેવલોક ૩૭૮ દેહધારી પરમાતમાં ૨૦ દોઇ
૨૨૫ દંપતી સહવાસ ૧૧૬ દેવસી ૭૮ દેહધારીપણે ૪૫ર દોઉ ૨૨૫,૩૨૫,૩૮૩ દંભ
૧૮૩ દેવળનાં ઇંડાનાં- ૪૬૭ દેહની મૂચ્છ ૩૪૧ દોગંદક દેવતા ૫૪ દૃષ્ટાંતે દેહની પ્રિયતાર્થે ૨૬૩ દોઢસો ગાથાનું - ૫૦૧
દુઃખ છાંઇ
૫૧૪ देवागम - ૪૫ દેહને જતો કરવો ૨૯૧ સ્તવન
દુઃખમતા ૧૪૯ દેવાગમ સ્તોત્ર ૪૪૬ દેહની રચના પ૨૭ દોર
દુઃખમય દેવાધિદેવ ૪૮૭,૪૯૫ દેહનો ધર્મ ૨૬૨ દોરવા બરાબર ૩૩૫ दुःखं
૪૧૬ દેવાંગના ૭૮,૪૫૭ દેહપયય ૪૧૪ દોરવું
૯૯ દુઃખદાઇ ૪૪૯ સેવા નિતં નમસંતિ ૫૦૫ દેહપત ૩પ૬
૩૬૮ દુઃખદાવ
૫૧૫ દેશ ૧૮૬, ૨૧૨, ૩૯૦ દેહપ્રમાણ ૩૭૪ દોરાત
૩૪૧ દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્ય૪૬૧ દેશથી ૪૫૦ દેહમુક્ત સમયની દશા ૩૮૮ દોરાવું
દુઃખધા
ધૂત
दैन्य
૩૮
ઘો
દોરા
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૮૯ ::
'ai
INટ ll
પ૦.
૧૨૧
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. દુ:ખપ્રદ ૩૨ દ્રવ્ય કરીને ૧૦૩ ધનાઢય
૪૩ ધર્મનાં ૪ મુખ્ય અંગ ૪૮૧ દુઃખહારી ૩પ દ્રષ્ટા ૩૪૬, ૫૧૨ ધનુષ્ય
૪૬ ધર્મપત્ર
૧૪ દુઃખપ્રત્યાખ્યાન ૧૬૪. દ્રષ્ટા ભાવે ૩૬૦ ધન્ય
ધન્ય ૨૨, ૨૫૬ ધર્મપાત્ર
૧૪૦ દુ સમ ૧૩૧ દ્રોહ ૩૧૩, ૩૫૧ ધન્યવાદ ગાઈ ૫૩ ધર્મપુર
૪૧૪ દુઃસમ કાળ ૧૩૧
ધન્યવાદો ૩૯ ધર્મપ્રભાવવૃત્તિ ૧૧૪ દુઃસાધ્ય ૩૨૬ દ્વય ભાવ
૩૪૬ ધબકવું : ૨૮
ધર્મબિંદુ ૪૪૮ દુઃસાધ્યવિષય ૩૦
દ્વાદશ ૧૯ ધમધમી
ધર્મબિ
૫૦૫ દ્વાદશમ ૫૩૦ धम्मो
૫૦૫ ધર્મમૂર્તિતા ૫૩૨ દ્રવ્ય ૩૩૨,૩૬૮,૪૧૬, દ્વાદશ અવિરતિ ૬૩ ધરમશી મુનિ ૪૭૫ ધર્મવર્ગ ૪૬૦,૫૧૨,૫૨૨ દ્વાદશ પ્રકૃતિ ૬૧ ધરા
૪૯ ધર્મવ્યાપાર ૪૫૭ દ્રવ્ય ઉપયોગ ૪૬૩ દ્વાદશવિધ - ૩૭૨ ધરી
ધર્મશાખ દ્રવ્ય ઉપાર્જન
દેશવિરતિધર્મ
ધરી રહે છે
૭૪ ધર્મશિક્ષા ૧૫૯ દ્રવ્યકર્મ ૩૪૭ દ્વાદશાંગી ૧૩૩,૨૭૦ ધર્તા
૪૫૯ ધર્મસુગમતા ૫૨૭ દ્રવ્યગુણ - ૧૪ દ્વાર ૫૦, ૧૪૭. ધર્મ ૩૦, ૪૯૩ ધર્મસંગ્રહણી ૪૪ દ્રવ્યગ્રંથિ ૪૯૮ દ્વાર પ્રથમ ૫૧૨ ધર્મઅચળતા ૭૬ ધર્મસંતતિ પર૪ દ્રવ્યજીવ ૪૬૩. દ્વારાદિ
૨૯૭ ધર્મઅધર્મ - ૫૨૧ ધર્મસંન્યાસ ૪૭૭ દ્રવ્યત્વ પ૨૩ દ્વારિકા
અસ્તિકાય રૂપ દ્રવ્ય ધર્મસંબંધ ૨૧૯ દ્રવ્યદેવું - ૧૭
૫૩૪ ધર્મકર્મ ૧૮ ધર્મજ્ઞા ૫૦૩ દ્રવ્યપ્રકાશ ૩૬૮ દ્વિતીયાંગ ૩૮ ધર્મકથા ૧૬૦,૪૫૩ ધર્માનુરક્ત ૧૧૬ દ્રવ્યપદાર્થ
દ્વિપાદરૂપ ૫૪ ધર્મકથાનુયોગ ૧૨૬ ધર્માનુરક્ત દર્શન ૧૧૬ દ્રવ્યપર્યાયાત્મકપણે ૩૩૨ દ્વિભંગી ૨૭૯ ધર્મકરણી ૭, ૧૨૯ ધર્માનુષ્ઠાન ૧૭૨ દ્રવ્યપ્રાણાતિપાત ૨૭૬ દ્વિપદ
૪૯૮ ધર્મ કરતાં ધાડ ૮૪ ધર્મોન્નતિ ૩૩૬ દ્રવ્યભાર - ૧૫ દ્વીપ
૧૧૨ ધર્મકીર્તિપૂર્વક ૪૦૧ ધમોંપજીવન ૧૪૫ દ્રવ્યભાવ મુંડ થઈને ૧૪૧ તે
૩૪ ધર્મજ ૧૮૦, ૨૧૮ ધર્મોપજીવન ઈચ્છક ૧૪૫ દ્રવ્યમન ૩૯૯
૩૬ ધર્મજીવ ૧૯૪ ધર્યો રહેશે ૮૮ દ્રવ્યલિંગી ૧૫૩ દુષબુધ્ધિ ૧૩, ૨૦૭ ધર્મતત્ત્વ ૧૬૮ ધવળ
૭૫ દ્રવ્યસમાધિ ૨૩૨ દ્રષબંધન ૩૦ ધર્મતીર્થ
૯૩ ધવલ૫ત્ર ૧૫૧ द्रव्यसंग्रह ૪૦૪ દૈતનું નિરૂપણ પ૨૨ ધર્મથી વિરુધ્ધ ૧૨૪ ધા| દ્રવ્યસંયમ રૂપ - ૩૨૧ ઇંદ્ર
૩૯૬ ધર્મદ
ધાઇ ૨૧, ૨૫૧ સાધુત્વ
ધર્મદાઝ
ધાકડે ધાકડ ૧૨૨ દ્રવ્યાકાર ૩૦૯
ધર્મદ્રવ્ય
ધાકમેળાપ ૧૨૧ દ્રવ્યાદિ ૨૯૬ ધખધખતી
ધાતકીખંડ ૭૮ દ્રવ્યાનુયોગ ૧૨૬, ૩૩૨ ધડો લઈ ૪૯૧ ધર્મધૂર્તતા
૧૨૧
ધાતાં દ્રવ્યાનુયોગાદિ - ૩૬૬ ધણી
૪૭૭ ધર્મધ્યાન
ધાતુનો મેળાપ ૩૬૩ ભાવ ધતિંગ ૪૪૩ ધર્મનિષ્ઠ ૧૪૫
ધાન્ય
૪૩ દ્રવ્યાર્થિક નય ૧૦૭ ધન
૨૪૨ ધર્મને રૂપે મિથ્યા - ૧૯૦ ધાન્યાદિકમાં ૭ દ્રવ્યાસ ધનનિધિ ૪૯ વાસનાઓ
ધામ ૧૧, ૨૨૯ દ્રવ્ય ધનપતિ ૫૦૩ ધર્મનો ઉદય
૫૨૭. ધામરૂપ
છે.
| ધ..
૩૧૮
ધર્મધરણ
૨૭
૧૫
૩૭૧
For Private & Personal use only
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________
:; ૫૯૦::
૮૨
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. ધાયો
ન ચાલતાં ૨૦૪, ૨૯૯ નમ્રતા ધાર ૪૩૨ | |
છિન્ન ૧૫૯ નય ૪૫, ૨૨૩ ધારક
૧૬ પૈર્ય ૨૦૭, ૩૯૨,૪૧૦ ન જણાવાથી પર૬ નય ગ્રહો ૯૮ ધારણા ૧૬૦,૪૯૦ ||
ન બહંગો ૩૮૪ નયચક
૩૪ ધારત ધોતિયા રૂપ ૪૭૫ ન સરે
૪૪૦. નય હેત
૪૦૫ ધારશીભાઈ ૪૩૩ ધોરણ ૧૫૪ ન ટરતુ હૈ ૨૨૫ નય ધારી હિયે
૨૧૬ ધારશો ૪૩૩ ધોરી માર્ગ ૪૬૮
૪૬૮ નકામો ૧૫, ૪૨૦ નયની સત્તા ૧૪ ધારાઓ ચાલતી જોઇ૨૧૨ ધોરી માર્ગે ૨૭૫ નકાર
૨૫૯
નયને ધારી રાખવું પડ્યું છે ૨૪૬ ધોરી વાટે ૧૪૨ નગર
નયવાદ
૨૨૦ ધારો છો ૨૦૫ ધોળા દિવસે ૪૮૮ નગારું વગાડી ૪૩૪ નરક
૧૭૬ ધાર્યા નથી ૭૮
નગારા પર - ૧૦૮ નરકાદિમાં ૨૯૧ ધાવતાં ૪૯૮ ધંધ
દાંડી ઠોકીને
નટતુ હૈ ૨૫૧ ધ્ય - ધ્વ નગારાં વાગતાં- ૫૦૨
નરનારી ધિક્કાર ૪૨૪ ધ્યાતાં
હોય તેમ
નરમ
૪૧૮ ધિક્કાય છે ૫૦૬ ધ્યાન ૬૪, ૮૨, ૧૫૫, નગ્ન ૪૬૫, ૫૦૬ નરસિંહ મહેતા ૨૦૨
૧૬૨, ૩૦૬, ૩૫૬, નગ્નભાવ ૩૫૭ નરાધિપ ધીમંત ૧૯ ૫૧૬, ૫૨૫ નજદીક
૨૮ નરેશપદ
૩૮૫ ધીર. ૨૨, ૩૭૬ ૧૫૩ નજરાય છે ૪૯૩ નરોડા
૪૧૮ ધીરજ
૨૩૩ ધ્યાન જોગ ૧૨૫ નજીવી ૪૩૫,૪૮૯ નવ ૧૦, ૨૪૧, ૩૫૬ ધીરનાર
૧૭ ધ્યાનબળ ૪૦૨ નડિયાદ ૩પર નવ રૈવેયક ૬૬ ધીરવીર પુરુષ ૧૫૫ ધ્યાનભુવન ૨૨૪. નડિયાદવાસી ૨૯૯ નવ જાણે ૨૨૪ ધીરો ૪૦૬ ધ્યાયો રે ૨૨૪ નડે છે
૩૧ નવતત્ત્વ ૬૭, ૩૭૬, ધ્યાન રૂ૫ વહાણ ૧૫૬ નડ્યો
૪૪૧
૪૪૮,૪૮૬ ધુકત
ધ્યાન
૨૨૧ નથુરામજી ૨૧૩ નવદીક્ષિત ધુણાવ્યું
ધ્યાવાથી ૧૪૨ નદી ઉતરવા - ૨૭૫ નવ નોકષાય ધુનિ ૧૮૭ ધ્યાવાની
૧૩૭ જેવો પ્રસંગ
નવ વાડ
૮૨ ધુમાડા જેવા ૪૭૯ ધ્રાસકો
૨૮ નપુંસકલિંગ સિદ્ધ ૪૯૬ નવકાર મંત્ર ધુરીભાઈ ૩૮૭, ૩૯૫ ધાંગધ્રા ૪૦૬ નભથ્થર
૪૯૭ નવકાર સ્તોત્ર ધુરંધર ૨૩૯ ધ્રુવ
૪૯૨ नभोयान ૪૪૫ નવ કોટિએ ધુરંધર પ્રવચન ૬૬ ધ્રુવકાંટો ૪૩૦ नमो
૪૫ નવ કોટિયે ૪૮૯ ધ્રુવેવા
૧૭
નમસ્કાર ૧૮૬, ૨૫૬ નવતત્ત્વ વિવેચન ૫૨૦ ધૂપ
૫૦ ધ્વનિ ૧૪૯, ૨૫૦ નમસ્કાર મંત્ર ૩૬૨ નવનિધિ ૨૦ ધૂપેલ ૪૫૪
નમિ રાજર્ષિ ૪૬,૪૯૪ નવેનવા એકાશી ૪૮૮ ધૂમસની વૃષ્ટિ ૨૧ [ન...] નમો અરિહંતાણં ૩૩ નવનિધિ
૫૨ ધૂમ્ર
૫૦ ન ૩૮૩,૪૯૫ નમો જિણાણું - ૫૨૬ નવપદ ૧૫૩, ૨૩૮ ૧૦૪ ન કથવું ૨૭ જિદભવાળું
નવમ
૫૩૦ ધૂર્તપણું ૧૨૭ ન ગઈંગો ૩૮૪ નમસ્સામ ૧૦૨ નવયૌવના ૮૨ ધૂંવાફૂવા ૫૯ નચ્છિMી ૩૯ નમઃ ૩૬૭, ૪૦ નવરાશ
૨૫૧
૧૫ર
+ દ ક ક ક ટ
ધૂર્ત
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________
શબ્દ
કોશ પૃ.
૩૩
નવરો બેસી રહેવું ૪૯૧ નવસરી માળા નવવાડ વિશુદ્ધ - ૩૧૦ બ્રહ્મચર્ય
નવાઈ
નવિ
રવિ જાય
નવેસરથી
નશો
નહિ ભૂલેંગે ફેર
નહિ સાર
૩૫૧
નહીં જેવા કામનાં ૨૨૧
નહીં જેવી જ
૨૮૬
નહીં તો
૧૫૮
૨૨૨
નહીં તો થયું નહીં પાલવતું હોય ૨૧૩
ન્યાય
૧૨૪
ન્યાયનેત્ર
૫૪
ન્યાયમતે
૩૧
૯૫
ન્યાયમતનો બોધ ન્યાયવિરુદ્ધ ૧૧૮ ન્યાયે
૪૪૧
ન્યાયને કાંટે તોલન ૧૦૮ ન્યાયપૂર્વક ૧૧૪
ન્યાયમાં
૧૩૩
ન્યાયસંપન્ન
૧૬૪
૨૨૬
૩૨૩
૪૯૫
૭૨, ૧૧૭
૫૧૪
ન્યારા
ન્યારી
૧૩૪,
૨૭૩
૨૧૨
૩૮૩
૨૫૪
૪૧
ન્યૂન
૨૬૦
ન્યૂનપણું
૩૧૦
ન્યૂનતા ૨૭, ૭૯, ૧૬૦
ન્યારું
ન્યારો
૧૬૮, ૪૪૬
૪૮
ન્યૂનતા કરી છે
ન્યૂનાધિક૩૦,૮૪,૪૭૫
ન્યૂનત્વ
૩૪૮
શબ્દ
ન્હોય
ન્યૂનાધિકતા
ના
૩૬
નાહિમ્મત
૯
નાક રહે તો સારું ૪૭૯ ‘નાકે રૂપ નિહાળતા’૪૦૪ નાકની તો -
-
રાખ થવાની છે
નાગેન્દ્ર
‘નાગો એ -
નાખુદા
૫૦૯
નાગર સુખ ૨૨૪,૨૪૧
નાગી
નાટકચેટક
નાડી
નાણાં
નાણાંભીડ
નાણું
નાત
નાતાલમાં
કોશ પૃ.
૨૧૬
૩૫૭
બાદશાહથી આઘો’
નાથ
नातः
નાનપણે
નાના
૪૭૯
નાપુિત્ર
નાભો ભગત નામનિક્ષેપે
નામ જેવી -
૪૯
૧૨૫
૪૬૦
૩૦૪
૯૭, ૩૫૩
૪૮૯
૩૪૦
૨, ૪૩
૪૪૬
૩૧૬
૨૦
નાના પ્રકારના
૧૪૬
નાના પ્રકારની ભૂલ૨૭૪
નાપસંદ
૧૮૫
નાભિ
૨, ૧૪૦
૧૫૪
૪૬૬
૭૩
૨૮૫
પ્રભાવનાએ
૨૯
૪૧૯
૫૦૩
નામબોળક
૧૧૨
૧૧૦
નામકર્મ નામકર્મની પ્રકૃતિ ૩૭૬
શબ્દ
નામઠામ
નામનું
નામનું દર્શન
નામવર્તી
નામમાત્ર
નામવૃધ્ધતા
નામી
નામમાત્ર ધર્મ
નામાંકિત
નાયક
नायव्वो
નારાયણા
નાલી
નાવિક
નાયો રે
નારકી
૩૭૮
નારદ ભક્તિસૂત્ર ૧૯૯
નારાચ છંદ
૫૪
નારાયન
૩૨૨
૩
૩૭૪
૩૦
૨૨૫
૩૪૯
૩૫૪
૨૬
૧૪૭
૨૭, ૧૫૧
૫૨૩
૧૮૫
નાવે
નાશે
નાયે
નાસિકા
નાસ્તિ
નાસ્તિક
નાસ્તિત્વ
નાળિયેરી
કોશ પૃ.
નિકાય
નિગોદ
निग्गंथे
निग्गंथं
નિત્ય પ્રતિ
૪૬૪
૩૭
૩૦૫
૪૧૪
૫૩, ૩૨૬ ૧૪૪
૩૫
૪૭૪
-૮૭
૮૨
૫૦૮
૩૨૩
નિ
નિકટ
નિકટતા
નિકટભવી જીવ
નિકટપણે મોક્ષ
નિકાચિત કર્મ ૨૭૨,૩૮૧
૧૨૬
૧૦૮
૨૨૧
૨૪૯
૩૭૮ ૨૧,૪૮૬ ૩૬૬
૫૩૩
૨૭૬
શબ્દ
કોશ પૃ.
નિગ્રહ ૧૮, ૪૫, ૨૨૧
निच्चं
૪૦
નિચિંત હોઇ
૩૨૫
નિજ
નિજ અનુભવ
નિજ છંદનકો
નિજ છંદનસે
પ્રમાણ સ્વરૂપ નિજઉપયોગમય ૩૮૭ નિજકુળધર્મ ૩૪૪ નિજભાવ ૨૯૬,૩૫૦
નિજ છંદે
નિજ દેહ
:: ૫૯૧ :
૩૩,૨૯૯
૩૯૬
નિજવાસ
નિજસ્થાન
નિજ સ્વભાવ -
સ્વરૂપ નિજ રૂપકો
૫૧૫
નિજ સ્વભાવાકાર ૫૩૩
નિજ સ્વરૂપય -
૩૮૭
નિત્ય પ્રતિ -
ઉપયોગ
નિજ ધર્મ
૧૫
નિજપદબુદ્ધિ
૨૮૭ નિજજ્ઞાન પરિચય-૨૮૭ પુરુષાર્થને
નિજેચ્છાપણું ૨૫૭
૧૨૬ ૨
૪૧૩
૨૩૧
નિત
નિત્ય
નિત્ય નિયમ
નિત્ય પદાર્થના
માર્ગને વિષે
નિત્યતારૂપ નિત્યત્વ
અવકાશ લઇ
નિત્યકલ્પ
નિત્યકામી
नित्यपद
૨૧૩
૪૬૭
૧૯૦
૫૧૩
૩૪૯
૩૮૪
૩૦૧
૧૯૦
૩૪
૧૭૭
૧૫૨
૩૪૨
૫૧૮
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૯૨ ::
કોશ પૃ.
શબ્દ
નિદાન ૪,૪૦,૧૨૮,
૨૦૦,૩૦૪,૪૫૧
નિદાનબુદ્ધિ નિદાનરહિત
નિદાનશલ્ય
નિદિધ્યાસન ૪૧,૧૦૬,
૧૮૨, ૨૦૮, ૨૪૧,
૩૦૩, ૪૦૮
૨૯૮
૫
૪૫૧
૮૫
નિદ્રાવાહિ
૩૮૩
નિભતા
૪૫૦
નિધાન
૩૫૮
નિર્ધાર
૧૪૭
નિધિરત્ન
૨૩
નિપુણ
૪૪
નિપુણ અહિંસા ૧૪૧
નિબીડ
૪૮૭
નિબીડપણું
૪૮૨
નિબંધ
૪૦૮
નિબંધન
૨૨૯
નિભાવવા
૪૬૪
નિભાવવો
૨૯૭
નિભાવ્યો આવજે ૧૫૭
નિક
૪૭૪
૪૭૪
૭
નિદિધ્યાસવો
નિદ્રા
નિદ્રાદિ પ્રકૃતિ નિદ્રાવશ થયો
૨૯૪
૩૭૨
૬૫
નિમકહરામ
નિમકહલાલી
નિમગ્ન૭૧,૨૬૯,૩૯૬
૪૪૪
निमग्नं નિમિત્ત ૪૯, ૧૩૨,
૧૫૮, ૧૭૩ નિમિત્ત માત્ર ૧૮૬,૧૮૮ નિમિત્તે કરીને
નિવૃત્તિબોધ
નિવૃત્તિભૂત નિમિત્તરૂપ
૩૧૮
૫૪
૪૨૫
૩૫૫
શબ્દ
નિમિત્તવાસી
નિમેષ
નિમંત્રણા
निय
૩૧૫
૩૦૩
૪૯
૩૬૧
૧૯૨
૩૧૭
૧૧૯
૧૭૫
૧૭૪
૧૩૪, ૨૧૫
૧૮૪
૪૪૯
૧૮૪
૧૪૬
૨૮૨
નિયમિતપણું ૩૧૬
નિયાણાપૂર્વક ૪૪૨
૩૩૮
૨૯, ૪૫૩
૫૧૮
૧૩૦
૭૮
૧૫૧
નિરપરાધી દશા નિરપેક્ષ ૧૯૮, ૩૫૫ નિરપેક્ષપણે ૫૦૩ નિરભિમાન
૯૮
નિરભિમાની ૯, ૨૩૬ નિરભેદરૂપ
૩૮૪
નિરવદ્ય ૫૫, ૩૮૧ નિરહંકારપણે નિરહંભાવતા
૪૫૫
૩૪૦
૨૮૩
૨૦૮
નિયત
નિયત પ્રદેશ
નિયતવાદ
નિયતિએ યુક્ત
નિયતિઓ
નિયમ
નિયમન
નિયમભંગ
નિયમા
નિયમા વાસિત
નિયમિત
નિયંતા
નિરર્થક
નિરધાર
નિરૂપણ
નિરપરાધી
કોશ પ્
નિરંહતા
નિરંકુશ
નિરંજન
૨,૧૮૭,
૧૯૪, ૨૦૦, ૩૫૮
નિરંજન પદ ૧૮૭
નિરંજનકો
૨૧૬
નિરંજન દેવ
૧૯૧
શબ્દ
નિરંતર
નિરંતરાય પદ
નિરાકરણ ૨૬૬,૩૯૦
નિરાકાર
૩
૨૦૪
૫૦૩
૨૭૩
૪૭૦
૧૮૦
૨૬૨
નિરાધારપણે ૨૭૭ નિરાબાધ ૧૪૭, ૨૪૨
નિરાધાર થયું છતું ૨૯૩ નિરારંભી ૪૫, ૭૧ નિરાલંબ બોધ નિરાલંબન
૩૨૦
૩૯૧
નિરાકુળ
નિરાકુળતા
નિરાકાંક્ષી
નિરાગ્રહ
નિરાગ્રહપણું
નિરાદર
કોશ પૃ.
૨૧, ૩૦૭ ૫૨૬
નિરાવરણ ૧૫૧,૨૪૪ નિરાવરણ જ્ઞાન નિરાવરણ જ્ઞાનસહિત ૩૨૫
૩૨૬
નિરાશતા
૨૬૦
નિરાશા
૩૮૩
નિરાશભાવે
૧૫૪
નિરાશ્રયપણે ૩૧૨
૩૪૨
નિરાહારપણે નિરીચ્છા
૨૬૯,૩૧૫
૪૮
નિરીક્ષણ નિરૂપણ ૨૭૨,૩૦૨
નિરુપમ
૨૩૫
નિરુપક્રમ આયુષ્ય ૪૯૫ નિરુપમ ધર્મ
૧૩૮ ૯
८८
૧૫૯
૯
નિરુપયોગી
નિરુપાધિ
નિરુપાધિપણું
નિરુપાધિમય નિરુપાધિવાળા
નિરુપાય
નિરુપાયતા
નિરુપાયે
૨૪૬
૧૩૫
૧૩૪
૪૧૪
કોશ પૃ.
૨૨૧, ૩૦૪
૨૩૯
૧૪૧
૧૫૦
८८
૨૩૯, ૨૫૯,
૩૮૦,૪૫૫,૪૯૮,૫૦૯
શબ્દ
નિરોધ
નિરોધ થઇ
નિરુંધીને
નિર્ગુણી
નિર્ગમન
નિગ્રંથ
નિગ્રંથ ગુરુ
૯૫
નિગ્રંથ દશા
૧૬૫
નિગ્રંથ દર્શન
૧૩૧
૧૫૩
નિગ્રંથ ધર્મ નિગ્રંથ પદ
૩૭૨
નિગ્રંથ પરિભાષા ૩૮૦
નિગ્રંથ પરિભાષા- ૫૩૩
નિધિ
નિગ્રંથ પ્રવચન ૬૬,૭૮,
૧૯૫, ૪૦૬
૧૪૨
૫૧૮
૩૩૦
૧૩૬
૩૮૦
૭૩
નિગ્રંથ ભગવાન
નિગ્રંથ ભાવે
નિગ્રંથ માર્ગ
નિગ્રંથ શાસન
નિથિનીઓ
નિર્ઝરતા
નિર્જરા ૨૪,૪૧,
૪૬૪,૪૮૬ નિર્જનાવસ્થા ૧૪૫ નિર્જીવ ૩૩૩, ૪૬૫ નિર્ણાયક ઉત્તર નિદોષ ૭૭, ૪૦૯ નિર્દોષ સુખ નિર્દોષ અપૂર્વ - ૪૦૯
૨૦૫
૯૯
સ્વભાવ
નિર્ધાર
નિર્દેહ
૧૪૭, ૩૦૮ ૨૦૦
નિભપણે ૪૫૫ નિલૈંદ્રપણે ૩૯૩ નિર્ધ્વસ પરિણામ ૩૧૩,
૪૫૩
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૯૩::
કોશ પૃ.
કોશ પૃ.
૧૯૮
૩૯
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ
શબ્દ
શબ્દ
કોશ પૃ. નિર્પક્ષી
૪૮૦ નિલેક્ષ ૨૮૬ નિર્બસનતા ૪૩૯ નિશાનાદિ ૩૧૬ નિર્જરાક્રમ ૪૨૮ નિર્લેપ
નિર્વીપણું ૩૯૩ નિશ્ચય ૧૭૦, ૨૨૮, નિર્બળ નિર્વશ નિહિંસકપણું ૩૪૬
૩૨૬, ૩૯૯ નિર્બળ થઈ - ૨૩૯ નિર્વસ્ત્ર
૪૩૦ નિર્વેદ ૧૪૯,૪૭૩ નિશ્ચય અર્થ ૧૪૩ શ્રી હરિને હાથ નિર્વાણ ૮૭, ૩૫૦, નિર્વેરતા ૩૩૪ નિશ્ચય અનુભવ ૧૭૫ નિર્બળતા ૪૩૩
- ૩૯૧, ૫૦૨ નિવર્તન યોગ્ય ૨૮૨ નિશ્ચય નય ૩૪૪ નિર્બળપણું 30 નિવણમાર્ગ ૧૬૮, નિવર્તવાને પ૪ નિશ્ચય વાર્તા ૧૯૭ નિબંધ ૧૭૪
૧૮૫, ૩૨૦ નિવર્તવાનું ૩૧૮ નિશ્ચય સમ્યકત્વ ૪૮૫ નિબંધક ૧૫૯ નિર્વાણપુર ૩૭૬ નિવર્તી
નિશ્ચયમાં
૧૪૩ નિર્બેજપણાને - ૨૭૮ નિવસનાપણું ૨૨૨ નિવવિવા ૨૮૦ નિશ્ચળપણાથી ૫૯ પ્રાપ્ત નિર્વાસિત બોધ ૪૩૭ નિવારણ
૨૪૫
નિશ્ચયવૃત્તિ ૨૮૫ નિબૂઝ
નિર્વાહ ૭૧, ૩૯૦ નિવારવી ૨૦૭ નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાન ૨૪૮ નિબંધન ૧૬૬ નિવહિવામાં ૩૩૪ નિવાસ ૧૦૧, ૩૯૦ નિશ્ચય
૨૨૭ નિર્ભય ૧૫૭,૧૮૫ નિર્વિકલ્પ ૩૮૫, ૩૯૯, નિવાસ ભૂમિકા ૧૪૬ નિશ્ચયપૂર્વક નિર્ભયતા
૫૧૨, ૫ર૭ નિર્વિક્ષિપ્ત ૪૧૨ નિશ્ચલ ૨૨૮ નિર્ભયપણાની ૧૭૯ નિર્વિકલ્પ જ્ઞાન ૧૮૦ નિવેડો ૪૦,૨૧૮,૪૬૦ નિશ્ચલ અનુભવ ૨૩૦ નિર્ભયી ૪૫૩ નિર્વિકલ્પ સમાધિ ૨૨૭ નિવેદન ૨૭, ૨૪૭ નિશ્ચળ પરિણામ ૨૪૨ નિમમત્વ ૪૮,૩૭૮ નિર્વિકલ્પપણું- ૨૬૫ નિવેદિત કરવાનું ૩૨૯ નિશ્ચળ ૧૮૩, ૩૦૬ નિર્મલત્વ
પ્રાપ્ત હોય છે
નિવૃત્ત ૩૯, ૪૯, ૧૬૭, નિશ્ચયનયાત્મક - ૪૧૭ નિર્મળ ૩,૨૩૦,૩૭૩ નિર્વિકલ્પી
૧૬૯
- ૨૮૨ બોલો નિર્મળ દશા ૩૧૦ નિર્વિકાર ૭૨ નિવૃત્તબુધ્ધિ ૨૮૭ નિશ્ચિત બુદ્ધિ ૩૦ નિર્મળ પ્રીતિએ ૨૦૭ નિર્વિકાર મનના- ૫૧૬ નિવૃત્ત ભૂમિકા ૫૧૫ નિશ્ચિતાર્થ કરેલો ૩૯૯ નિર્મળતા ૩૦૫ મુમુક્ષુઓ
નિવૃત્ત થાઓ ૨૨૨ નિષેધ ૧૬૭, ૩૨૪ નિર્મળતા ભાવથી ૩૫૯ નિર્વિકારપણે ૨૧૪ | નિવૃત્તિ ૧૫૦, ૧૮૩, નિષેધ કરવો ૪૮૪ નિર્મળપણું નિર્વિકાર જ્ઞાનયોગ ૧૪૫
૧૯૦, ૫૯ નિષેધક ૪૨૪ નિર્મળો ૨૧૭ નિર્વિકારી ૩૨, ૯૪ નિવૃત્તિ ... ત્યારે ૪૬૮ નિષેધી દેખાડ્યું છે૩૪૭ નિર્માલ્ય ૧૦૪,૧૧૯, નિર્વિકારી દશા ૧૨૩ નિવૃત્તિબોધ ૫૪ નિષેધ્યો ૧૪૧
૪૯૬ નિર્વિચાર ૨૪૫ નિવૃત્તિક્ષેત્ર ૨૫૫ નિષેધવા યોગ્ય ૨૨ નિર્માનીપણે ૪૩૯ નિર્વિઘ્નપણે ૩૯૦ નિવૃત્તિક્ષેત્રે- ૫૧૩ નિષિદ્ધ ૨૭૫ નિર્મિત ૪૯,૧૫૮ નિર્વિશેષપણું ૩૯૮ સ્થિતિ-વિહાર નિષ્કપટ
૨૯૨ નિમૂંઝનપણાની ૧૭૯ નિર્વિવાદ ૫૩૩ નિવૃત્તિના પ્રકાર- ૨૭૨ નિષ્કપટપણું ૧૭૮ નિમૂલ્ય
૯૮ નિર્વિવાદના ૨૪૫ માં કેર
નિષ્કપટીપણું ૨૧૯ નિર્મૂળ નિર્વિવાદપણે ૪૭૨ નિવૃત્તિનો હેતુ ઉપર નિષ્કલેશ
૨૫૪ નિર્મોદક
૩
નિવિષય ૩૦૭ નિવૃત્તિપરાયણતા ૪૨૬ નિષ્કલંક પ૦૫ નિર્મોહપણે નિર્વિસંવાદી ૨૪૩ નિવૃત્તિભૂત ૪૨૫ નિષ્કર્ષ
૨૭૮ નિર્મોહપણું
નિર્વિસંવાદપણે ૧૮૦ નિવૃત્તિ શીઘ્રમેવ ૫૪ નિષ્કામ ર૪૫, ૪૪ નિયુક્ત ૧૩૪ નિવિક્ષિપ્ત ૪૧૨ નિવૃત્તિવાસ ૨૬૩ નિષ્કામ ય ૨૬૭ નિર્યુક્તિ ૪૩૮ નિર્વિક્ષેપ પ૨,૩૯૮ નિશદિન ૧૪૭, ૩૨૨ નિષ્કામ ભક્તિ ૨૯૭
૩૮૫
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૯૪::
નૈન
૩૪૮
૭૧
૩૭૯
નિષ્ફળ
નીદ
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. નિષ્કામપણે ૨૩૦,૪૫૫ નિઃ પરિગ્રહી ૯૯ નીપજ્યા ૧૧
૩૨૨ નિષ્કારણ ૧૮૮, ૨૭૨, નિઃશલ્ય ૪૪૮ નીરખીને
નૈનહીન નર ૨૫૨ ૨૯૯,૩ર૭,૪૩૮ નિઃશંકતા ૧૦૭, ૨૧૦ નીરખવા ૮૨,૨૬૦ નૈયાયિક દર્શન ૩૩૬ નિષ્કામ શીલ ૧૨૦ નિઃશંકપણાની ૧૭૯ નીરસપણું ૨૬૨ નો'ય
૩૩૯ નિષ્કુલાનંદજી ૨૧૧ નિઃશંકાદિ - ૪૯૩ નીરાગ શ્રેણી ૮૭,૧૩૮ નિષ્ક્રિય
આઠ અંગ
નીરાગ શ્રેણી - ૧૩૬ નિષ્ઠા ૧૮૬, ૨૪૬ નિઃશ્રેય ૩૩૩ સમુચ્ચયે
નોકષાય ૪૯૧ નિકાભેદદૃષ્ટિ ૫૧૮ નિઃશ્રેયસ્પદ ૩૨૯ નીરાગી ૩૫, ૯૪ નૌકા
૧૬૪ નિષ્પન્નતા નિ:સત્ત્વ ૨૬૦,૩૪૯, નીરાગતા
નૌતમ નિષ્પક્ષપાતતા ૨૫૩
૪૯૯
નીરાગીત ૧૩૪ નિષ્પક્ષપાતે ૩૪૩ નિઃસંગ
નીલમ
૪૬૦
નંદન નિષ્પાવ ૨૨૩ નિસારભૂત ૨૮૮ નીલલેશી ૪૯૭ નંદનવન
પછ ૨૮૬ નિ:સારપણું ૨૮૩ નીસરી પડી ૨૮ નંદિ વર્ધમાન ૯૧ નિષ્ફળ વાર્તા ૨૭૩ નિઃસંગતા ૨૧૦
૩૨૨ નિસર્ગ ૧૦૩ નિઃસંગપણું ૪૯૮ નૂિતન
પ... | નિઃસંશય ૩૭,૨૫૪, નિઃસંદેહ દૃષ્ટિ ૧૮૦ નૂતન
૧૩૮ ૫. પૂજ્ય ૨૦૬ ૫૮ નિઃસંદેહ ૩૫૪ નૃપ
૩૪૮ પખવાડિયું ૧૬૧, ૨૦૮ નિહચેલેં ૫૧૫ નિઃસંદેહપણે ૧૩૧ નૃપચંદ્ર
૭૩ પખવાડિયે ૮૫ નિર્ચ ૩૮૪ નિઃસંશય ૩૭,૫૪,૫૦૯ નૃપતાઈ
પગ પર હાથે - ૧૦૯ નિહાળ ૫૪ નિઃસ્નેહ હો ૨૦૧ નૃપતિ
કરીને કુહાડો મારવો નિહાર ૭,૫૪,૧૨૬ નિઃસ્પૃહા ૧૫૧,૨૦૨ નૃri
૩૮ પગ પાછા પડે છે ૪૯૩ નિહારનો નિયમી ૧૫૬ નિઃસ્પૃહપણાની ૧૭૯ કૃપા
૩૮ પગ મૂકાવીશ નહીં ૧૭૦ નિક્ષેપે ૧૧૨
પગરખાં ૯૩, ૪૭૦ निव्वाणपुरं ૪૦૬ ની પેરે
૫૪ ને આંતરે
પગ્યોં
૨૫૧ निव्वाणमम्गं ૫૩૪
૪૬૦ નેકી
૧૭૦ પચીસ ભાવના निव्वाणसेठ्ठा ૪૦ નીકર
૨૫૧ पच्चखे ૪૧૭ નિંદવા જ૮ નીચ
नेत्रम् ૪૫ર પછડાટ
૨૯૪ નિંદવાનું ૪૫૬ નીચ ગતિ ૬૮ નેતા
૪૦ પછવાડેથી ૪૭૬ નિંદા નીચ ધર્મ ૧૫ નેત્ર
૨૪૦ પછાટ
४८४ નિંદામિ
નીચ સૌ
૩૮૫ નેત્રોંકી ૧૩૦ પજવવું
૪૪૦ નિંદાવ્યું ૩૬૪ નીચે મને ૪૩૩ નેપથ્ય ૧૪૯, ૫૧૦ पज्जवेहिं य ૩૬૧ નિંદે છે
૩૯૩
નીતિ ૧૮,૩૪,૧૧૮ નેપોલિયન બોનાપાર્ટ ૭ ૫જુવાસામિ ૧૦૨ નિંબપુરીવાસી ૩૧૯ નીતિ મૂકતાં ૨૭૩ નેમ ૧૨, ૮૭ પટ
૩૪૫ નિંદ્ય ૨૧ નીતિ સહ ૩૮૩ નષ્ટ
પટરાણી
૫૪ નિંદ્યદૃષ્ટિ ૭૫ નીતિ નિધાન ૩ નેહ - ૨૧૬ પટશાળ
૫૪ નિઃ. ૧૨૩ નીપજે
પટળાદિ અંતરાય ૨૭૮ નિકામી
નીપજશે ૩૩૨ નૈગમ દૃષ્ટિ ૫૨૮ પટેલાઇ ૮૮ નિઃખેદપણાને ૨૬૩ નીપજાવેલ છે ૪૮૫ નગમ વિશુદ્ધ કર પ૨૮ પટંતર ૧૨૨
૧૭૬૩= * # # # 23 8 8 286 8 8 8
૪૬૮
નીક
૧૪
૩૩
- ૧૨ ૪૬૬
૩૮૮
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૯૫ ::
૧૩૬
૧૯૫
૪૦
પદવી પદાર્થ
૪૦
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. પઠનમનન ૪૫ર પત્રિકા
પન્નતે
૧૦ પરભાવથી ૧૬,૧૭૬ પડખામાં
૭૨ પથરો ૨૮૯ પમાય છે
૭૫ પરભાષા અભ્યાસ ૧૬૧ પડખાં ૧૮૨ પથ્થરનું દળ ૨૮૯ પમાયો
૩૨૩ પરમ
૩૪ પડખે ૧૬૧ પથ્થર પર - ૧૮૧ પયગંબર
૭૨ પરમ આર્જવ ૫૨૭ પડતર રહેવા દીધું ૨૩૧ પાણીના ચિત્ર જેવું પર અધ્યાસ ૧૯૫,૩૨૧ પરમ ઉપયોગદૃષ્ટિ ૨૪૪ પડતાં ૪૯૧ પA ૩પ૧,૪૮૧ પર ઉપયોગ
૪૫૩
પરમ ઉપશમ ૪૧૫ પડતી વૃત્તિને ૪૦૯ ૫દ ૨૨૩,૨૨૫,૪૩૮ પરકથા
૩૧૯ પરમ ઉપશમ રૂ૫ ૨૬૫ પડદો ૧૮૯ પદકમળ
૨૯ परकंत
४४८ પરમ કરુણા પડળ ૨૦૮, ૪૭૨ પદની રચના ૨૦૯ પરખી
૨૪૨ પરમ કારુણ્યમૂર્તિ ૨૦૬ પડાવી લે ૪૭૬ પદનો
પરગટ ભયૌ ૩૮૪ પરમ કારુણ્ય - ૫૨૮ હિપુસંસદ્ધ પ૩૩ પદપંકજે ૨૧૫ પરચા
૨૦૩ સ્વભાવ પડી પડી ૨૧૫ પારાગ રત્ન ૩૭૫ પરચારિત્ર ૩૭૯ પરમકૃપાળુ - ૫૩૨ પડી મૂકીને ૪૫૭ પદયુક્ત ૫૧૧ પરજીવ
૪૮૦
સદ્ગુરુદેવ पडुच्चं ૧૫૮
પરજંક ૩૮૩ પરમ ગુણમય ચારિત્રપ૩ર પતંગ ૫૧, ૨૧૮, પરઠો
પરમ જાગૃત - ૫૨૭ પઢી પાર ૩પ૯
૨૨૪, ૩૧૬ પરણે તેને જ ગાઉં ૨૭ સ્વભાવ ભજ પઢી પાર. હજાર ૩૫૯ પદાર્થ, તેની - ૨૭૪ પરણી
૮૯ પરમ જિજ્ઞાસા ૧૮૬ પણછ
અવસ્થા
પરણીય ૧૧૮ પરમ જુગુપ્સિત ૧૫૯ पणतीस ૪૦૩ પદાર્થદર્શન ૩૨૬ પરમ તત્ત્વ ૧૯૪ પરમ જ્યોતિ સ્વરૂપ ૩૯૬ પતિત
૫૧૨ પદાર્થપણે ૨૭૯ પરતંત્ર ૬,૨૫૩,૪૯૬ પરમ તત્ત્વ ૧૫૦, ૨૭૭ પતિત થયો ૬૩ પદાર્થપ્રકાશક ૩૦૬ પરત્વે ૧૦૬,૧૯૩,૪૧૧ પરમ તત્ત્વદૃષ્ટિ ૪૦૯ પતિત થવાનું ૪૭ પદાર્થપ્રભેદ રૂપ ૩૭૭ પરદુ:ખ ભંજન ૭૪ પરમ દુર્લભ ૧૩૬ પતિત થવાનો ૩૦૩ પદાર્થનો અનિર્ણય ૨૧૦ પરદેશી રાજા ૪૬૩ પરમ દૈન્યતાની - ૨૧૦ પતિત સ્થિતિ ૧૦૫ પદાર્થનો બોધ ૨૩૩ પદ્રવ્ય ૨૧૯ ઓછાઈ પતિવ્રતા ૨૪૨ પદાર્થો ૧૫૬,૪૫૮
પરધન
પ૦૩ પરમ ધૈર્ય ૩૦૨
પરધર્મ
૩૩૧ પરમ નિશ્ચયરૂપ ર૭ર पत्तोसि ૪૧૬ પદ્રવન ૧૯ પરધામ
૫૩
પરમ નૈષ્ઠિક ૩૧૯ પતંગ ૪૧, ૩૭૮ પદ્માસન
૧૪૦
પરધામ ગયા ૮૭ પરમ પીયૂષ ૧૯૮ પતંજલિ ૩૮ પદ્મનંદિ પંચ - ૪૧૦ પરનારી
પરમ પુરુષ ૧૪૮, ૨૧૭ પત્તા ૫૧૪ વિંશતિ
પર પદાર્થ ૩૦૧ પરમ પુરુષદશા - ૩૮૫ પત્તામાં ૧૮૮ પદ્મનંદિ શ્રત ૪ર૬ પરપુગલ
વર્ણન ૧૩૪, ૨૫૫ પદ્મલેશી
પરબ્રહ્મ ૧૯૧,૧૪,૨૦૭ પરમ પુરુષે ૪૧૨ પત્ર ૪૬ પદ્માસન મુદ્રા 500 પરભવ
પરમ પ્રયત્ન ૫૩૦ ૫ત્રપ્રસાદી ૨૩૫ પધાર્યા છે ૪૫૩ પરભારી અર્થે ૨૪૮ પરમ પ્રેમભાવથી- ૨૩૦ પત્રપ્રસંગ ૨૨૦ પધ્ધતિ
૩૫૮ પરભારી ૩૧૯ નમસ્કાર પત્રલેખિની ૧૫૧ પધ્ધતિએ
૧૩૧
પરભારું ૪૮૫ પરમ પ્રમાણિ ૨૧૧ પત્રાકાંક્ષા ૩પ૯ પધ્ધતિવિવાદ ૩૭૨ પરભારો ૨૮૮ પરમ ફળ ૨૧૪, ૨૩૬ પત્રાનુસાર ક્ષેત્રે ૪૧૮ ‘પ” ના આંકવાળો ૫૧૧ પરભાવ ૪૮૭ પરમ બંધવ ૨૬૧
પતે
પદે
૫૧
૪૯૭
૩૪
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૬ ::
૫૧ ૪૮
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. પરમ ભક્તિ ૪૦૯ પરમાર્થ ૨૩, ૨૧૮, પરમાર્થ સમ્યકત્વ ૨૫૫, પર્યાયાંતર ૧૯૭,૨૭૮, પરમ ભલામણ ૧૩૪ ૩૩૩,૪૧૯,
૩૨૧ પરમર્ષિ ૧૫૪, ૫૦૭
૪૪૯, ૪૫૬ પરમાર્થ સાધ્ય- ૧૬૪ - પર્યાલોચના પરમ મહાત્મા ૨૦૦ પરમાર્થ આડે - ૨૩૧,
કરવામાં
પપાસના ૧૪૩ પરમ મુમુક્ષુ ૫૧૦ અવકાશ
પરમાર્થ સંયમ ૩૨૪ પર્યુષણ ૧૬૦ પરમ યોગી ૩૮૫ પરમાર્થને કલંકરૂપ ૨૦૪ પરમાર્થ હેતુ પ૨૧ પર્યો
૨૧૬ પરમવીતરાગે ૩પ૩ પરમાર્થ ગૌણતાની પર૧ પરમાર્થ જ્ઞાને ૨૬૨ પર્યત ૧૫,૧૮૬,૩૧૬ પરમ શાંત ૫૧૬ પ્રસિધ્ધિ
પરમાર્થે
પર્વતને નામે ૨૨૩ પરમ શાંતરસમય ધર્મ ૨૭૭ પરમાર્થથી ચૂકે છે ૨૯૩ પરમાર્થ મૌન
પર્વતની ફાટની- ૪૬૧ પરમ શાંતરસ- ૪૦૨
પરમાવગાઢ ૪૧૩
માફક પ્રતિપાદક
પરમાર્થ દૃષ્ટિવાન- ૩૬૨ પરમાવગાઢ દશા ૩૩૦ પર્વતિથિ ૪૨૬ પરમ શાંતશ્રુત ૪૧૨ પુરુષો
પરમાવગાઢ - ૫૦૫ પશિયન ૪૮૮ પરમ શાંતિઃ ૪૧૬ પરમાર્થ નય૩૧૯, ૩૪૮ સમ્યકત્વ
પરલોક ૨૪, ૩૨૦ પરમ કૃત ૩૩૬, ૩૪૨. પરમાર્થનૈષ્ઠિક ૩૧૪ પરમાવધિની - પ૨૩ પરવરતાં - ૬૪ પરમ શોચનીય ૧૮૩ પરમાર્થ પરમાર્થ ૨૬૬ અનુપ્રેક્ષા
પરવરશે પરમ સમાધિ ૪૩૦ સ્વરૂપ
પરમાવધિજ્ઞાન ૯૩,૫૦૫ પરવરીશ પરમ સમાધિરૂપ ૨૦૫ પરમાર્થ-પુરુષાર્થ ૨૩૬ પરમાશ્ચર્યરૂપ દશા ૨૦૯ પરવસ્તુ ૩૮૪ પરમ સમ્યક ચારિત્ર૩૭૧ પરમાર્થ પ્રેમ ૨૦૫ પરમાલાદક ૧૯૯ પરવશપણું
૨૯૦ પરમ સાધન ૨૫૯ પરમાર્થ બુધ્ધિ ૧૦૮ परमेट्ठिवाचयाणं ४०3 પરવૃત્તિ ૩૧૯ પરમ સુશીલ ૬૬ પરમાર્થ ભાવ ૩૩૩ પરમેષ્ઠી પદ ૩૭૨ પરશાંતિ ૪૩૩ પરમ સ્નેહી ૨૮૧ પરમાર્થ ભાષા ૨૪૩ પરમેશપદ
પરસમય ૨૧૯ પરમ સ્વરૂપ ૨૦૫,૨૧૦ પરમાર્થમય ૩૧૯,૫૨૭ પરમેશ્વર ૧૪ પરસમય - ૩૭૯ પરમ હિતસ્વી ર૭૦,૨૯૭ પરમાર્થ માર્ગ ૧૮૩ પરમેશ્વરી ડર ૨૦૭ પરિણામીપણે પરમ હંસ ૧૧૮ પરમાર્થના માર્ગની ૧૬૯ પરમોત્કૃષ્ટ
૮૩
પસંગી ૨૨૬ પરમાકાંક્ષા ૧૩૩ પરમાર્થ માર્ગની- ૨૦૨ પરમોત્કૃષ્ટ સંયમ ૩૮૯ પરસંબંધી ૨૨૭ પરમાગમ ૨૬ સંધિ
પરમોત્તમ ૫૧૫ પરસ્ત્રીનો યોગ ૫૦૪ પરમાણુ ૨૦,૨૮૬,૩૧૯, પરમાર્થ માટે ૧૯૨ પરમોપકારક ૫૨૭. પરસ્પર ૧૩૧
૩૨૬,૩૭૭,૪૩૬ પરમાર્થ મૂળ ૩૨૪ પરયોગનું ૧૭૭ પરસ્પર ભેદ પામતું ર૭૪ પરમાણુ ૩૧૯ પરમાર્થ મૂળહેતુ- ૨૫૩ પર્યટન
પરહરું પરમાત્મને ૩૩ વ્યવહાર
પર્યટના
૧૦૪
પરાકાષ્ઠા ૩૯૮ પરમાત્મપ્રકાશ ૩૯૫ પરમાર્થ મૌન ૨૨૨ પર્યાપ્ત ૩૯૭,૪૯૭ પરાક્રમ ૩૧, ૫૨૯ પરમાત્મસ્વરૂપ ૨૮૦ પરમાર્થ રૂપ ૧૬૪ પર્યાપ્ત સ્થિતિમાં ૨૮૨ પરાક્રમ ખાતર ૧૨૭ પરમાત્મા ૧૯૪ પરમાર્થ વડ ૨૬૨ પર્યાય ૨૫,૩૦૧,૩૧૫, પરામુખ ૩૬૮ પરમાદર ૨૧૪ પરમાર્થની વર્ષાઋતુ૧૮૧ ૩૧૬,૩૯૬,૪૫૭ પરાડમુખતા ૧૪૩ પરમાધામી ૬૦,૪૮૨ પરમાર્થ વિષય ૧૬૪ પર્યાયફેર ૩૦૮ પરાજય પરમાનંદ૩૭,૧૬૮,૧૯૧ પરમાર્થ વિષયે ૨૨૦ પર્યાયલોચને ૫૦૪ પરાજિત
૩૦૭ પરમાનંદ ત્યાગી ૧૬૫ પરમાર્થ વ્યવહારરૂપ ૨૬૬ પર્યાયવૃધ્ધતા ૧૪૪ પરાણે ૬૦,૨૯,૪૮૫ પરમારથનો પંથ ૩૪૪ પરમાર્થ સત્ય ૪૫૦ પર્યાયાર્થિક જ્ઞાન ૩૧૫ પરાત્મ ૧૧૮
૪૧
૯૯
૩૫૭
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૯૭::
૬૮
૨૫ ૪૨
૬૨
૨૦
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. પરાત્મા
૪૫ પરિણત ૧૭૬, ૩૭૧ પરિશીલન ૪૦૫ પલટાય ૩૪૬ પરાત્માની રક્ષા ૯૮ પરિણતિ ૩૦૮,૩૨૯, પરિશ્રમ જ, ૧૨૭,
પલાય
૩૬ પરાર્થિક ૧૨૮
૧૯૧, ૨૫૬ પલંગ પરાદ્રષ્ટિ ૪૯૯ પરિણમવું થયું છે ૨૭૪ પરિસમાપ્ત ૨૪૪ પલ્લવી ૧૨૮ પરાધીન ૨૧, ૩૦૩ પરિણમે ૧૯૩, ૨૧૬ પરિસમાપ્તપણું ૨૭૩ પવનકાય પરાધીનપણું ૫૧૦ પરિણમ્યા કરે ૨૩૧ પરિસવા ૫૧૫ પવન ઢોળે પરાનુકંપારૂપ ૨૪૭ પરિણામ૪૦,૩૬૦,૩૭૭ પરિસીમાં ૨૪૩ પવનથી પણ ગુમ ૧૨૮ પરાનુગ્રહ પર૯ પરિણામભેદ ૨૮૬ પરિસેવીને
पवयणे પરાભક્તિ ૨૦ પરિણામપણું ૫૦૯ પરિસવા તે આસવા ૪૬૩ પવિત્ર આચાર ૮૬ પરાભક્તિના મૂળની ૨૦૮ પરિણામ પામ્યું નથી૨૫૭ પરિહરે
૩૬૧ પવિત્રતા ૮, ૯૪ પરાભવ ૧૦૪,૧૬૭,૨૫૩ પરિણામપ્રતીતિ ૫૦૫ પરિહાર
પવિત્ર થવા ૨૭૬, ૩૩૫,૪૫૨ પરિણામાંતર ૩૮૧,૨૮૪ પરિહારવિશુધ્ધ ૩૩૦ પવિત્ર દર્શન ૧૫૩ પરાભવ કરવાનો ૩૮૧ પરિણામિક ભાવે ૧૫૨ ચારિત્ર
પવિત્રાત્મા ૧૫૯ પરાભવ થવાને ૩૨૧ પરિણામી ૫૧૮ પરિક્ષીણ ૨૪૭, ૩૧૩ પશુ
૪૭૮ પરાભવ પામ્યો ૪૫૯ પરિણામીપણે ૫૨૪
પરિણામીપણે પર૪ પરિક્ષીણપણાને ૨૮૫ પશુપધ્ધતિ ૧૨૦ પરાભવાદિ ૨૯૩ પરિણિવ્યાયંતિ પર
પરી.
૪૦૭
પશુવતું ૩૩૪ પરાભવ્યા ૬૫ uળવ્વાયંતિ ૨૩૪ પરીષહ ૩પ૭ પશ્ચાત્તાપ પરાયણ ૧૧૭, ૧૪૯ પરિતાપ ૨૧૫ પરીક્ષિત રાજા ૧૯૦ પશ્ચાત્તાપનું સ્થાનક પરારંભી ૧૫૯ પરિતૃતપણું ૨૩૪ પરુ
૫૩ પશ્ચાત્
૯૯ પરાવર્તન ૨૭૭,૩૬૫ પરિતોષપણું ૨૪૦ પjણો
૭ પસરાતી હોય ૨૦૬ પરાવર્તના પરિત્યાગ પર૫ પરે ૧૧, ૬૦ પસલી
૩૧ પરિ. ૨૫૧ પરિત્યાગી ૪૮, ૬૪, પરેચ્છા ૨૦૪, ૩૦૫ પસંદ
૧૮૫ પરિગ્રહ ૧૪,૩૬,૨૬૫,
૧૬૯, ૨૪૩ પરેચ્છાથી ચાલવું ૨૦૯ પહાડ ૨૩, ૪૫૯ ૩૦૩. પરિનામ ૨૨૫ પરેચ્છાનુચારી ૨૦૪ પહાણા ૨૨,૪૮૧ પરિગ્રહ પરિમાણે ૪૯ परिव्वुडे ૫૩૨ પર્વે
૨૫૧ પહૂતો છે
૩૨૫ પરિગ્રહપ્રપંચ પ૧૭ પરિપકવ અવસ્થા ૨૦૪ પરોપકાર
૭૪ પહેરો - ૨૯ परिग्रहः ૧૪૩ પરિપક્વતા ૧૬૮ પરોક્ષ
૧૯૧ પહેલ
૪૫૭ પરિચર્યન
પરિપકવ સમાધિ ૨૪૦ પરોક્ષ પ્રમાણ ૧૫૫ પહોંચવત ૩૨૨ પરિચર્યા ૩૧૬ પરિપૂર્ણ ૩૫, ૫૧૧ પરેપર ૪૧૩,૪૩૮,૪૯૬ પળમાં પરિચય ૧૯૦, ૩૮૮, પરિભ્રમણ ૨૬, ૧૬૨ પરંપર સંબંધ ૨૬૬ ૫ળ્યો
૪૦૧,૪૦૫,૫૧૯ પરિભ્રમણવૃધ્ધિ ૩૩૦ પરંપરા કર્મબંધ ૨૯૯ પક્ષપાત ૬,૪૮૧ પરિચય કરવા માંડવો ૪૯૧ પરિમાણ ૨૭૪,૩૬૭, પરંપરાગત ૨૪૨ પક્ષપાતી ૧૦૬ પરિચય કરવા યોગ્ય૨૧૮
૩૭૭ પરંપરાસ્નાયથી ૯૬ પક્ષપાતી કારણ ૧૩૩ પરિચયી! ૧૭૨ પરિમાણે ૩૦૨ પરંપરાપ્રમાણ
૧૩૩ પરિચિત ૪૧૨ પરિમુક્ત ૩૭૭ પલક
પાઇ ૭૬,૩૫૯,૪૩૫ પરિચિંતવન ૬૩ પરિવર્તન ૨૫ પલટતાં ૨૭૩ પાઇએ
૪૬૭ પરિચ્છેદ ૨૬૨ પરિષહ ૧૭,૨૬૨,૪૫૮ પલટનપણું ૨૯૬, ૩૧૯ પાખંડ
૧૨૩ પરિછિન્ન ૪૮૮ પરિષહજય ૪૨૮ પલટાતી ૧૬૨.
૧૦૪
૧૯૦
૧૦
પા |
૩૮૩
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૯૮ ::
શબ્દ
પાખંડીઓ
પાખંડી જાળ પાગડા ઉપર
પાંગળો
પાઘડી
પાઘડી બંધાવી
૪૬૭
૨૭
૨૮
૬૯
૮૬
૮૬
૮૫
પાંચ અતિચાર પાંચ અનુત્તર વિમાન ૬૬
પાંચ અસ્તિકાય- ૫૧૭ રૂપ લોક
પાંચ અક્ષર
૩૭૧
પાંચ ઇન્દ્રિયોના- ૪૪૬
વિષય
પાંચ ગુણોનીમુખ્યતાથી
પાંચ પરમપદ પાંચ પ્રકારના
અંતરાય
પાંચ ભાવ પાંચ મહોર
પાંચમે અંગે
પાંચે વાયુ પાછો વળે છે
પાંજરા માંહેના
પાઠ
પાઠકો
કોશ પૃ.
૩૭૬
८८
૨૧૭
પાંચ રસ
૩૭૩
૩૭૩
પાંચ વર્ણ પાંચ સમિતિ
૩૮૦
પાંચસે
૩૨૭
૪૯૮
પાંચસો વાર પાંચે પ્રકારની સંપત્તિ૪૩
પાઠવવાનું
પાઠવવું પાઠાર્થો
પાઠાંતર
પાઠીને
પાઠ કરવા
૩૭૬
૪૨૮
७०
૪૨૧
૧૮૧
૫૦૨
૩૪૯
૬૮
૨૪૧
૧૫૮
૩૩૧
૫૦૬
૧૯૭
૬૭
કોશ પૃ.
૪૪૨
૪૪૨
૫૩૪
પણિગ્રહણ
૬૪
પાણી
૩૬૯
પાણીનું
૨૬૩
૩૪૧
પાતળાપણું પાતળાં પડ્ય
૨૫૩
પાતળાં પડેલાં કર્મ ૬૯
પાતળી પડશે
૪૭૭
પાતાલ
૨૩
પાતિક
૪૦૫
પાતંજલ યોગના - ૪૯૯
કર્તા
શબ્દ
પાંડવપુરાણ
પાંડવપુરાણે पाणाणं
૮૨, ૪૧૪
૧૬૮
૩૭૧
૪૨
૫૦
પાદર
૪૮૬
પાદરીની શાળા
૪૩૯
પાદાંબુજ
૪૮
પાધરી ૭૪, ૪૮૭
પાધરી તકરાર
૭૮
પાધરી તકરાર -
૭૪
લઇ બેઠા
પાત્ર
પાત્રતા
પાંત્રીસ અક્ષર
પાદચંપન
પાદપંકજ
પાના
પાનારો
પાની
૪૬૦
૧૫૨
૨૮
૧૨૦
૧૨૧
પાપગ્રંથ
પાપપર્વ
૯
પાપભીરુ પાપાનુબંધી પુણ્ય ૪૪૩ પાપિની સાપિની ૩૨૫
પામર ૩૭, ૫૩, ૨૧૫,
૪૮૯, ૫૨૮
૧૭૮
૧૩૫
પામર પ્રાણી
પામર મનુષ્ય
શબ્દ
પાયદળ
પાયલાગણ
પાયલાગણું
પાયાકી
પાયો
પાર
પારકી દયા
પારખવું
પાર નથી
પાર નહીં કરાય
પાર પડે નહીં
પાર પામીશું પારમાર્થિક પારમાર્થિક ગુરુ
પારમાર્થિક દોષ
પારમાર્થિક વાત
પારમાર્થિક શ્રુત
પારમાર્થિક સત્ય
પારમાર્થિક હેતુ
વિશેષ
પારસમણિ ૧૨, ૪૭૦
પારાવાર
૧૦૫
પારિણામિક ભાવ૩૭૬,
પારો
પાટી પાલટીને
પાલવતો નથી
પાલવે તેમ
પાલવ્યું
કોશ પૃ.
૨૪
૩૦૪
૩૫૩
૨૧૩
૩૮૪
૪૦૭
૪૫૮
૪૮૫
૪૬૮
૧૬૩
૨૮૧
૧૫૯
૬૮
૪૫૫
૨૩૨
૧૯૬
૪૧૦
૩૯૩
પારિણામિક ભાવે ૧૪૫ પારિણામિક લાભ ૧૩૭ પારિભાષિક શબ્દો ૪૪૨ પારેવાને વિષે
૩૪૬
૨૪૮, ૪૫૧
૧૬૯
૧૬૫
૩૧
૨૭
૩
પાવનકરણ
પાવનો
पावयणं
પાવહિ
પાવે
૪૨૮
૩૯૧
૩૫૯
૫૩૩
૨૧૬
૨૧૨, ૩૨૨
શબ્દ
पावे नही
પાશ ૬૦,૬૧,૩૫૯ પાર્શ્વનાથ સ્વામી ૪૫૯ પાર્શ્વનાથાદિક
૧૪૦
૧૧
૩૩
૬૧
પાસા
પાસું
પાળીએ કરી
પિ
પિગળાવવા
પિછાણી પિછાનવામાં
૬૪
૪૩૮
૪૬
પિછે લાગ
૨૧૩
પિછે સબ સરલ હૈ ૫૧૩
પિટાતો
૪૩૫
પિતામહ
૧૫૨
પિત્તળની કંઠી
૪૭૫
પિતૃ
પિપાસા પરિષહ
કોશ પૃ.
૪૧૧
૯
૪૦૬
૨૦૬
૨૧૬
૪૦૯
પિશુન
૧૧૮
પિસ્તાલીસ સૂત્ર ૧૩૩
પિંગલા
૧૨૫
પિંડ
૩૩૨, ૫૧૪
‘પિયુ પિયુ’ પોકારે
પિવહી
પિશાચી
પી.
પીગળતું ગયું પીછે
પીડે છે
પીપળનાં પીપાં
પીપળપાન
પીરાણા પીસિ ડારે
પુગ્ગલી
પુગ્ગલાધાર
૩૩ ૨૫૧
૪૫૭
૩૩૪
૨૪૧
૪૭૦
૩૨૫
૨૨૬
૨૨૬
૫૧
પુણ્ય પુણ્યાનુબંધી પુણ્યતા ૧૪૩
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૫૯૯::
પૂર્ણનો
૪૧
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. પુતલિયાં રૂપ ૧૩૦ પુરુષાકાર ૫૧૬ પૂર્ણકામ ૨૦૮ પૂર્વપશ્ચાત્ ૩૨૦ પુત્તા
૬૧ પુરુષાકારે ૧૭૧ પૂર્ણકામ ચિત્ત ૨૨૧ પૂર્વ પ્રકૃતિ ૧૮૫ પુદ્ગલ ૬, ૩૧૯ પુરુષાર્થ૧૩૪,૧૫૪,૪૪ પૂર્ણકામતા ૧૯૬,૨૦૮ પૂર્વ પ્રબંધી ૨૬૫ ‘પુગલ અનુભવ- ૩૩૨ પુરુષાર્થ ધર્મ ૩૯,૪૫૪ પૂર્ણકામપણું ૨૩૪ પૂર્વ પ્રયોગ ૩૪૨, ૩૫૮ ત્યાગ’
પુરુષાર્થ વીર્ય ૩૧૩ પૂર્ણ ઘેલછા ૨૧૧ પૂર્વબંધ ૩૬૧ પુદગલ છબિ ૩૮૬ પરુષાર્થસિધ્ધિ- ૪૦૪ પૂર્ણ ચોકસી ૨૬૪ પૂર્વ મહર્ષિઓ ૧૪૨ પુદ્ગલ દ્રવ્ય ૨૨૫ ઉપાય
પૂર્ણતા
૧૧ પૂર્વ મહાત્માઓ ૩૬૧ પુદ્ગલના ભેદ ૩૭૭ પુરુષોત્તમ ૧૯૪
૫૧૦ પૂર્વમીમાંસક ૪૭૭ પુદ્ગલ પરિવ્રાજક ૧૨૩ પુરુષોત્તમ સ્વરૂપ ૨૧૯
પૂર્ણ પડવી ૧૬૨ પૂર્વલાભ ૨૭૩ પુદ્ગલભાવ ૪૧૭
પુરંદર
૪૮
પૂર્ણ પદને ૨૦૫ પૂર્વસંયોગો ૧૩૯ પુદગલ રશ્મિ ૫૨૩ પુરંદરી ચાપ
પૂર્ણપદોપદેશક કા ૧૯૨ પૂર્વ સંજ્ઞાઓ ૨૮૬ પુદ્ગલ વિપાકી ૩૮૨ પુલાક લબ્ધિ ૩૩૦
પૂર્ણાલિકા મંગલ ૧૧૩ પૂર્વાપર અવિરોધ ૫૧૦ પુદગલ વિપકી- ૩૮૨ પુષ્ટ
પૂર્ણ યોગાભ્યાસ ૪૧૪ પૂર્વાચાર્યો ૪૫૨ વેદના પુષ્ટિ આપવા ૪૩૪
પૂર્ણ વીતરાગ - ૪૯ પૂર્વાનિષ્પન્ન ૩૧૧,૫૧૬ પુગલ સામર્થ્ય ૩૪૯ પુષ્પપાંખડી
નિર્વિકલ્પ સ્વભાવ પૂર્વાનુપૂર્વ ૧૮૬ ‘પુદ્ગલસેંરાતોં રહે ૪૧૭.
પુષ્પો
૨૧
પૂર્ણજ્ઞાની ૩૦૬ પૂર્વાનુપૂર્વીએ ૧૭૧ પુદ્ગલિક મોટાઇ ૧૫૦
પૂર્ણજ્ઞાને... સમાધિ ૨૨૮ પૂર્વાનુસાર ૨૯૬ પુનર્જન્મ ૧૧૦,૨૫૩ પૂ.ક.
૫૧૨
પૂર્ણાનંદી ૧૨૫ પૂર્વાપર ૧૪ પુનિ ૨૧૫, ૩૨૫ પૂજનિક ૧૯
પૂર્ણાહ્માદ ૧૫૯ પૂર્વાપર ૧૪,૧૮૭, પુનિત ૩૨ પૂજાવા સારુ ૪૬૪ પૂર્ણાહલાદકર ૧૪૯
૪૮૧ પુનઃ પુનઃ ૪૪, ૭૮
પૂજા
૫૦૧
પૂર્ણાહુતિ ૬૬ પૂર્વાભ્યાસ ૪૯૮ પુમાન
૫૦૨ પૂજાતિશય
૩૯૮
પૂર્ણિમા ૪૦૮ પૂર્વારાધક ૫, ૮૨ પૂજાદિની ૩૩૯
પૂર્વના ઉપદેશની- ૩૪૨ પૂર્વાતશય પૂર્વિત ૧૧૯, ૮૯ પૂજશ્લાઘાદિ ૨૮૭ સંધિ
૨૭૩ પુરપાટણ
૫૦. પૂજ્ય બુધ્ધિ ૨૫૦
૩૭૯
૩૫૫ પુરાણ ૭૯, ૧૩૦
પૂર્વકર્મસ્વરૂપ ૧૩ પૂર્વોપાર્જિત ૧૪૭ પુરાણપુરુષ ૧૯૧, પૂંજ્યા પ્રમાર્યા - ૯
પૂર્વકાળમાં ૧૯૫ પૂર્વોપાર્જિત કર્મ ૩૧૦ ૧૯૬, ૧૯૭ વગર
પૂર્વકાળે
૨૮૧
[૫] પુરુષ ૧૩૧,૧૫૬,૩૯૮ પંચૌર્ય
પૂર્વ ચૌદ ૪૩૧ પૃચ્છના ૪૫૩ પુરુષચરિત્ર ૧૯
પૂર્વજન્મ
૩૪૬ પૃચ્છા ૨૨૨,૪૦ પુરુષત્વ ૧૦૮, ૩૬૩.
૪૬૧
પૂર્વજાતિની સ્મૃતિ ૪૮ પૃથક ૯૫,૧૦૨,૧૦૭ પુરુષધર્મ ૨૬૯ પૂનમે
૪૨૭
પૂર્વજોએ ૧૦૩ પૃથક ઉપલબ્ધિ ૩૭૭ પુરુષ ભગવાન ૫૩૨ પૂર યુવાવસ્થા ૩૦૭
પૂર્વધારી
૧૨૪
પૃથકત્વ ૨૯૬ પુરુષ વિશેષ ૩૩૮
પૂર્વના ૨૫૬ પૃથક પૃથક ૧૦૩,૪૫૮, પુરુષ વિશેષને વિષે ૩૨૫
પૂર્વનિબંધન ૨૩૨
૪૯૨ પુરુષલિંગ સિધ્ધ ૪૯૬ પૂર્ણ અબંધ ૩૫૮
પૂર્વનિબંધિત ૩૪૨ પૃથક્કરણ ૩,૪,૫૩૫ પુરુષ વેદ ૧૩ પૂર્ણ અવગાઢપણે ૩૭૬
પૂર્વનિષ્પન્ન ૩૧૧ પૃથ્વી ૨૮૯,૩૬૯ પુરુષવેદની પ્રકૃતિ ૧૪૪ પૂર્ણ કર
૪૧૯
૩૭૮
૨૫૨
પુર પુરપતિ
પૂર્વ
पूर्व
૧૧૮
પૂંઠ દીધી પૂનમ
૨૪૨
૨૧૮
પૂર્વની
પૃથ્વીઓ
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૦ :
૭૮
૨૮
શબ્દ કોશ પુ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. પ્રથ્વીકાય ૨૫ પોતા પાસે ૪૫૧ પ્રકાશ્ય
૫૩ પૃથ્વીતળ પર ૩૬૪ પોતા સંબંધી ૨૨૭ પ્રકાડ્યું છે ૧૯૪ પૃથ્વીનો વિકાર ૨૬૧ પોતે
૧૨૪ પ્રકૃતિ ૧૫૫,૨૮૧, પૃથ્વીપતિ ૧૦ પોતે જ
૪૯૭
૩૪૭,૪૩૩,૪૯૨ પૃથ્યાદિ ૨૬૪ પોપટ
પ્રકૃતિના દોષે ૧૬૯ પૃથ્યાદિનાં સ્વરૂપ ૧૭૭ પોરસી ૪૧૭ પ્રકૃતિના વિસ્તારથી ર૧૦ પોલા જ્ઞાની ४७२
પ્રકૃતિબંધ
૩૭૭ પેખિયો
પોલું
૪૮૧
પ્રકૃત્યાદિ પેખો ૫ પોષક
૨૭૩ પ્રકૃત્યાદિને પેટલાદ ૨૬૪ પોષણ
૩૮૯ પ્રકૃષ્ટ શુધ્ધ ૩૯૭ પેટ દેવા જોગ ૨૧૨ પોષણ રૂપ ૨૦૬ પ્રકૃષ્ટ જ્ઞાનગોચર ૩૭૧ પેટ ભર્યાની વાત ૭૭ પોષાતું નથી
૧૫૯
પ્રક્રિયા ૭, ૧૫૩ પેટાં પાડ્યાં ૩૦ પોળ
પ્રખ્યાતિ ૧૧૪ પેઠે ૧૯,૨૪૦,૪૭૯ પી |
પ્રગટ ૨૫૭, ૩૪૦ પે'રતા ૧૦. પૌત્ર
૨૨ પ્રગટપણે ૧૮૦, ૨૮૦ પેસતું
પૌગલિક સંયોગ ૪૫૭ પ્રગટમાં ૨૧૪ પેસવા
૪૬૩ પૌનિરોધ ૨૧૫ પ્રગટ લેખપણું ૨૪ પૌષધ વ્રત
પ્રગમ્યાથી ૪૮૫ ૩૮૩
પ્રઘટના કરતાં ૪૩૦. પ્ર. ૧૪૫, ૨૬૧ પ્રચરે છે ૧૭૫ પોકાર્યો
પ્રકટયો હોય ૪૬૪ પ્રચલિત ૩૨૮ પોચી કરી પ્રકરણગ્રંથો ૬૭ પ્રચુર
૪૧૩ પોંચી
૧૦ પ્રકરણ રત્નાકર ૩૯૧ પ્રચંડ ભાવ ૬૪ પોણા ભાગની ૨૯ પ્રક
४८ પ્રચંડીઓ પોતપોતાની - ૧૩૨ પ્રકાર ૫૧૮ પ્રજ્વલિત ૪૮, ૨૦૬ ગાય છે
પ્રકાશ ૭૩, ૨૮૬ પ્રજવલિત હોય ૨૨૮ પોતા આગળ ૮૧ પ્રકાશન આવૃત્તિ ૨૯૧ પ્રણમીને ૩૫૩ પોતાથી પોતાને ૨૨૦ પ્રકાશતા નથી ૨૮૫ પ્રણમું ૪૩૩ પોતાના પંજામાં- ૧૩૨ પ્રકાશ પામે ૨૪૭ પણમે
૩૫૩ રાખી
પ્રકાશ પામ્યું છે ૨૯૪ પ્રણામ પહોચે ૨૩૦ પોતાના માર્ગથી ૨૪૯ પ્રકાશમાન ૨૫૮ પ્રણીત ૯૧, ૧૭૦ પોતાની અનુગ્રહતા૧૬૩
પ્રકાશરૂપ ૨૫૭ પ્રણીત કરવો ૧૧૬ પોતાનું ન્યૂનપણું ૩૨૧ પ્રકાશવું ૪૮૨ પ્રણીતેલા ૧૩૮ પોતાને ૧૭૮ પ્રકાશસ્વરૂપ ધામ ૧૫૧
૩૫૩ પોતાને પોતા વિષેની ૧૮૨ પ્રકશિત૧૫૩,૨૩૪,૩૩૪ પ્રતાપી ૧૪૮ પોતાને શિરે ૨૦ પ્રકાશિયો ૩૦૫ પ્રતાપે ૩૫૨, ૪૦ પોતાને સ્વાધીન ૨૧૧ પ્રકાશી છે ૨૭ર પ્રતિ ૨૦,૪૫૧ પોતાપણું ૧૯૬,૨૮૮ પ્રકાશ્યાં ૬૬ પ્રતિ ઉપકાર
પૈન
શબ્દ કોશ પૃ. પ્રતિકાર ૨૪૫, ૨૮૭ પ્રતિકુળ ૩૬,૪૦૧,
૫૨૮ પ્રતિકૂળતા ૧૩૪ પ્રતિકૂળ ભોગ ૧૩૭ પ્રતિક્રમણ ૮૫,૪૬૫
૫૦૧ પ્રતિક્રમણ સૂત્ર ૧૫૨ પ્રતિક્રમી ૪૮ પ્રતિદિન ૪૫૫ પ્રતિ નિવાસ પર૭ પ્રતિપક્ષ ૩૫૦,૪૮૭ પ્રતિપક્ષતા ૧૧૨ પ્રતિપક્ષી ૧૫૫ પ્રતિપાદક ૧૩૩ પ્રતિપાદન ૧૩૨,૨૭૪ પ્રતિપાદન કરવી ૧૮૩ પ્રતિપાળ પ્રતિબધ્ધતા ૧૮૯ પ્રતિબધ્ધપણારૂપ ૨૪૯ પ્રતિબધ્ધ બુધ્ધિ ૨૮૪ પ્રતિબિંબ ૪૮૭ પ્રતિબિંબ દર્શન ૨૦૨ પ્રતિબૂઝતો નથી ર૭૯ પ્રતિબોધતી ૨૭૮ પ્રતિબંધ ૧૭૭,૧૮૯,
૨૩૫,૨૫૨,૩૧૪ પ્રતિબંધક ૨૬૦ પ્રતિબંધ કર્યો નથી ૨૭૬ પ્રતિભાએ ૪૧૯ પ્રતિભાવ પ્રતિભાસે છે પ૨૨ પ્રતિભાસવું પ૯ પ્રતિભેદ ૧૦૪ પ્રતિમા ૧૧૮, ૪૭૬ પ્રતિમાના અશ્રધ્ધાળુ ૧૫ર પ્રતિમા–પ્રતિપક્ષ ૪૩૮ પ્રતિમાસિધ્ધિ ૧૩૩
૪૮૨
પ્રત
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________
:; ૬૦૧ ;;
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. પ્રતિવાદી ૯૫ પ્રત્યુપકાર ૧૦૧ પ્રપૂર્ણ ૧૧૩, ૧૩૮ પ્રમાણથી પ્રતિષ્ઠાન ૨૯૧ પ્રત્યેક
૨૫૪ પ્રપંચ પ૩,૬૧,૭૩,૩૪૮ પ્રમાણથી જોતાં ૩૧૬ પ્રતિષ્ઠિત ૪૮૭ પ્રત્યેક ધર્મ ૧૫૦ પ્રપંચે આવરેલું ૨૨૬ પ્રમાણ પ્રમાણ ૧૩૩ પ્રતિષ્ઠિત વ્યવહાર ૩૮૮ પ્રત્યેક બુધ્ધ ૨૯૫ પ્રપંચો ૩૦ પ્રમાણભૂત પર, ૨૯૧, પ્રતિશ્રોતી ૧૫૦ પ્રત્યેક વનસ્પતિકાય ૨૬ પ્રયોજન-પ્રમાણિકા ૩૬
૩૦૮ પ્રતિસ્રોત ૫૯ પ્રત્યેકે પ્રત્યેક - ૫૯ પ્રકુલ્લિત
પ્રમાણશિક્ષા ૪૨ પ્રતિહાર ૫૦૬ પદાર્થનો
પ્રફુલ્લિતતા ૧૪૫ પ્રમાણાબાધિત ૧૩૧ પ્રતિજ્ઞા ૬૪,૮૦,૧૧૭, પ્રથમ
૧૬૧ પ્રબળ ૨૩,૧૫૮,૩૮૯ પ્રમાણાંશ ૩૪૮ ૪૮૫ પ્રથમ ઉપદેશ ૩૯૯ પ્રબળ રાજ્ય પ૨૮ પ્રમાણિક ૧૪૭ પ્રતિજ્ઞા કર ૧૧૯ પ્રથમથી ૩૦૨ પ્રબળ વિચારણા ૧૫૭ પ્રમાણી ૧૧૩ પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક ૧૪૯ પ્રથમથી છેવટ સુધી ૩૨૫ પ્રબળ -
૪૩૬ પ્રમાણે કરી પ૨૨ પ્રતીત૩૩૯,૪૫૬,૪૭૭ પ્રથમ દર્શન ૬૬ ક્ષયોપશમવાળા પ્રમાણો ૨૮૯,૪૯૮ પ્રતીત કરવા યોગ્ય ૧૯૪ પ્રથમ પદવીનો ધણી ૪૦ પ્રબોધશતક ૧૯૭ પ્રમાણોક્ત ૧૩૩ પ્રતીત કર્યો હોય ૩૪૦ પ્રથમ પ્રહર ૨૧૦ પ્રબોધ્યો ૩૫૪ પ્રમાદ ૬,૮૯,૧૧૭, પ્રતીતિ ૧૪૯,૨૫૨,૫૦૫ પ્રથમ ભૂમિ ૨૭૭ પ્રબંધ ૩૫,૨૩૨,૨૫૮ ૨૦૧,૨૬૯,૩૯૫ પ્રતીતિ યોગ ૨૩૭ પ્રથમ ભૂમિકા ૩૧૯,૪૩૨ પ્રભાત ૫,૧૮૧,૨૧૦ પ્રમાદબુધ્ધિ ૨૮૭ પ્રતીતિ સ્વરૂપ ર૯૮ પ્રથમ વિચાર - ૨૬૮ પ્રભાત પહેલાં ૪ પ્રમાદયોગ ૨૭૯ પ્રતીત્યા નથી ૩૪૨ ભૂમિકા
પ્રભાતે
૪૨૬ પ્રમાદ સ્થિતિ ૧૯ પ્રતીત્યાં છે ૩૯૭ પ્રથમ સ્મરણવા- ૨૭૫ પ્રભાવ ૭૪,૩૪૭,૫૨૮ : પ્રમુખ
૭૫ પ્રતો ૩૨૮ યોગ્ય
પ્રભાવક ૨૮૫ પ્રમુખપણે પ્રત્યયી ૨૬૩ પ્રથા
પ્રભાવ જોગે ૨૪૮ પ્રમેહ પ્રત્યક્ષ ૧૫,૨૨,૩૨૪, પ્રદર્શિત ૩૪ પ્રભાવના હેતુ ૨૮૪ પ્રમોદ
૩૮૪ પ્રદક્ષિણા દઈને ૪૩ પ્રભાવશાલી ૪૩૮ પ્રયત્નતા ૧૩૬ પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ ૪૨૮ પ્રદીપ્ત ૩૨૫ પ્રભાવિક આત્મજ્ઞાન ૧૦૫ પ્રયાચના ૧૩૮ પ્રત્યક્ષ આશ્રય ૨૮૫ પ્રદ્યુમ્ન અધિકાર સર પ્રભાસે છે ૩૭૫ પ્રયાસ
૨૭૪ પ્રત્યક્ષ એબ રહિત ૨૬૩ પ્રદ્યુમ્ન ચરિત્ર ૪૪૨ પ્રભુ ૩, ૩૭૪
પ્રયોગ ૪૩૪,૪૮૭,૫૪ પ્રત્યક્ષ ગુણ ૨૭૧ પ્રદૃશ્ય કરી ૩૮ પ્રભુતા
૪૧ પ્રયોગી દ્રવ્ય ૫૦૨ પ્રત્યક્ષ છે ૧૬૧ પ્રદેશ ૨૫, ૧૫૫ પ્રભુ પ્રતાપે ૧૭૮ પ્રયોગે ૨૬૧, ૩૦૧, પ્રત્યક્ષ જગ ૨૦૯ પ્રદેશબંધ ૩૭૭, ૩૮૨, પ્રમત્ત-પ્રમત્ત ૪૧૭
૪૭૨, ૪૯૮ પ્રત્યક્ષ ઝેરનું ગ્રહણ૩૫૫
૪૯૨ પ્રમત્ત સ્વભાવ ૪૧૧ પ્રયોજન ૪૦,૩૯૬,૬૬૯ પ્રત્યક્ષ દર્શન ૧૮૧,૨૦૯ પ્રદેશ પ્રદેશથી ૨૫૮ પ્રમત્તતા ૧૬૩ પ્રયોજન-પ્રમાણિકા ૩૬ પ્રત્યક્ષ દીઠામાં ૨૬૫ પ્રદેશોદય ૪૯૪,૪૮૮ પ્રમત્ત સંયત - ૧૧૧ પ્રરૂપણ કરેલા ૨૪ પ્રત્યક્ષ પ્રમાણ ૧૫૫ પ્રધાન ૧૮૯, ૨૪૨, ગુણસ્થાનક
પ્રરૂપણા ૨૯૫ પ્રત્યક્ષમાં
૪૨૬, ૪૬૨ અમદા
૫૧ પ્રરૂપે છે ૨૧૮ પ્રત્યક્ષ વસ્તુનો ૧૫૭ પ્રધાનપણે ૨૯૩ પ્રમાણ ૩૭,૬૮,૯૬, પ્રરૂપ્યાં છે ૨૩૬ પ્રત્યાખ્યાન ૮૦,૪૬૫ પ્રધાન પુરુષ ૬૬ ૨૩૦,૨૭૧,૩૦૪, પ્રલય ૨૩, ૨૯૧, ૪૧૩ પ્રત્યાખ્યાન પ્રજ્ઞા ૪૧૭ અનાશન ૧૨૦
૪૬૧, ૪૯૪ પ્રવચન વાક ૪૦૫ પ્રત્યુત્તર ૩૨૯,૪૧૨ પ્રનાળ
પ્રમાણતા ૪૨૭ પ્રવચનસમુદ્ર ૪૩૧
૩ર
૫૪
૩૨
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૦૨ ::
૧૦.
શબ્દ
કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. પ્રવચનસાર ૩૯૫ પ્રશાંત ૩૫૧ પ્રાચીન કાળમાં ૮૧ પ્રારબ્ધથી જીવતા ૧૬૮ પ્રવચનસારોધ્ધાર ૫૦૩ પ્રશંસા -ગાણાં ૪૩૯ પ્રાણ ૩૪૫, ૫૧૭ પ્રારબ્ધદેહી ૨૪ પ્રવર્તક ૯૫,૧૩૧ પ્રશંસી
પ્રાણ જવા જેવી ૨૯૭ પ્રારબ્ધ ધર્મ ૨૭૯ પ્રવર્તતાં ૨૧૦ પ્રશંસો
પ્રાણથી રહિત - ૩૭૫ પ્રારબ્ધ નિવર્તન રૂપ ૨૬૯ પ્રવર્તન ૬,૭૭,૨૨૪,. પ્રર્મવ્યાક્રાણ ૧૮૭,૩પ૧ - અતીન્દ્રિયજીવો
પ્રારબ્ધ પાછા વળવાં ૭ ૨૪૨, ૨૬૪ પ્રશ્નવ્યાકરણમાં ૩૫ર પ્રાણપ્રિયા ૫૪ પ્રારબ્ધ વિશેષ ૨૮૫ પ્રવર્તનભેદ ૨૪૦ પ્રશ્નવ્યાકરણ સૂત્ર ૩૬૬ પ્રાણભૂત ૧૪૧ પ્રારબ્બાનુસાર ૧૬૦ પ્રવર્તના
૨૩૩ પ્રશ્નોની ટીપ ૨૬૮ પ્રાણમાં પ૧૭. પ્રારબ્ધોદય ૩૫૪ પ્રવર્તમાન ૭૬ પ્રસક્ત ૯૮, ૧૫૯ પ્રાણવિનિમય ૨૩૪ પ્રારંભ ૧૯૩ પ્રવર્તવામાં ૨૨૩ પ્રસન્નભાવ ૩૫૭ પ્રાણાઘાતતુલ્ય ૫૨૮ પ્રારંભતા ૧૩૭ પ્રવતવિવું ૩પર प्रसन्नं
૪૪ પ્રાણાતિપાત ૨૭૫ પ્રારંભથી છેવટ સુધી ૨૩૪ પ્રવર્તે છે. - ૨૩૨ પ્રસરી જઈને ૩૮૧ પ્રાણાતિપાત - ૧૫ પ્રારંભ વાક્ય ૩૮૨ પ્રવર્યા છે
૩૨૧ પ્રસાદી ૩૭. વિરતિ વ્રત !
પ્રારંભિત ૩૨૯ પ્રવર્ધનાર્થે ૧૪૬ પ્રસારી પ્રસારી ૪૬૨ પ્રાણાદિનિરોધરૂપ ૩૯૨ પ્રાર્થના
૧૩૫ પ્રવહન ૫૧૭ પ્રસંગ ૧ પ્રાણાંત પર્યત ૫૧૦ પ્રાશન
૪૯ પ્રવહ્યા કરે છે ૧૭૬,૨૩૧ પ્રસંગની નિવૃત્તિ ૩૦૩ પ્રાણી ૭૮,૨૨૭,૩૨૦ પ્રાસાદ
૫૪ પ્રવાસ
૪૩૦ પ્રસંગ પાડવો ૨૨૦ પ્રાણીઓ ૧૬૫ પ્રાસંગિક દુઃખ ૨૫૩ પ્રવાહ ૧૯૮,૨૫૩,૨૮૧ પ્રસંગ પ્રાપ્ત કરી ૨૦૫
૩૪૫ પ્રિય કરવા જેવું ૧૯૦ પ્રવાહના પ્રસંગવશાત્ ૧૬૭ પ્રાણીભૂતને
પ્રિયાપ્રિય પ્રવીણ
પ્રસંગવિશેષ ૪૧૮ પ્રાણીભૂત ૭૫ પ્રિયંવદા ૫૪ પ્રવીણસાગર ૧૨૮ પ્રસંગી
૨૫૩ પ્રાંત સુધી
પ્રીતમ ૨૬૦,૩૬૧ પ્રવૃત્તિ ૨૬૦ પ્રસંગીઓ ૧૫૮ પ્રાંતિજ ૪૦૭ પ્રીતિ ૪, ૩૪૬ પ્રવૃત્તિ ઉદયે ૨૫૪. પ્રસંગી સંગ ૧૭૮
પ્રીતિબંધન ૩૫૪ પ્રવૃત્તિ સ્વભાવ ૪૧૦ પ્રસંગોપાત્ત ૯૮,૨૬૬, પ્રાધાન્યતા
પ્રીતિમાન ૩૬૩ પ્રવૃત્તિક્ષેત્ર ૨૯૩
પ્રાધાન્યપણા ૩૭૬
૪૬ પ્રવેશક ૧૧૪ પ્રસ્તુતિ ૧૫૩ પ્રાપતિ ૧૯૪, ૪૦૫ પ્રેમઘનો
૨૧૬ પ્રવજ્યા પ્રવેદ
પ્રાપ્ત
૪૫૪ પ્રેમદા
૧૨૨ પ્રથમ ૪૧૫ પ્રહર
- ૫ પ્રાપ્ત પણ અપ્રાપ્ત ૩૧૨ પ્રેમપ્રાર્થના પ્રશમરસ ૪૪૪ પ્રક્ષીણ ૯, ૩૫૬ પ્રાપ્તિ
૪૦૫ પ્રેમબંધન
૩૦ પ્રશHR...... ૫૦ પ્રજ્ઞા
૨૬૯ પ્રાબલ્ય ૩૩૩,૪૫૭ પ્રેમભક્તિએ- ૨૫૯ ...વતર/ત્ત્વમેવ પ્રજ્ઞાપના સિધ્ધાંત ૧૬૬ પ્રાયશ્ચિત્ત ૬૪, ૨૭૬ નમસ્કાર પ્રશસ્ત ૨૦૪,૩૩૪ પ્રજ્ઞાવબોધ ૬૭,૪૩૬ પ્રાયે ૧૫૪, ૨૦૮, પ્રેમમય ૧૯૧ પ્રશસ્તભાવ ભૂષિત ૧૩૫ પ્રજ્ઞાવબોધ ભાગ ૪૨૭
૨૫૭, ૩૫૫ પ્રેમસમાધિ વિષે ૨૨૩ પ્રશસ્ત ભાવે ૧૪૨ પ્રજ્ઞાવિશેષ
પ્રાયે કરીને ૧૪૬ પ્રેરક ૧૭૫, ૨૦૫, પ્રશસ્ત મોહ ૧૦ પ્રજ્ઞાવંત
૧૦૫ પ્રાયોજનિક અભાવ ૧૨૦ * ૩૪૭, ૪૦૯ પ્રશસ્ત યોગ ૪૨૭ પ્રાકૃત
પ્રારબ્ધ
જ પ્રેરી પ્રશસ્ત રાગ પ૭ પ્રાકતજન્ય ૫૦૮ - પ્રારબ્ધ કર્મનો ઉદય૧૯૯ પ્રેરો છો ૨૦૭ પ્રશસ્ત ૪૭૦. પ્રાચીન ૧૩૮, ૨૮૯ પ્રારબ્ધ ખીલવ્યાં ૯૭ પ્રોફેસર - ૨૪૨
૩૦
૫૧
૩૨૫
પ્રાંતે
૧૩૧
૪૩૩
છે.
૩૫
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________
પ્રૌઢ
ફેરો
RJ
૫૧૫
બહુલ કમેં
બહુલ
ફરસ્યો
૭૮
૫૫
ફસાવી
૭૮
:: ૬૦૩:: શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ ૫. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. ૭૪, ૭૮ પ્યારાં - ૨૧
બલા જાણે ૭૮ પ્રૌઢતા પ્યાસકો ૨૧૨ ફણાવ
૩૯૦ બલિષ્ઠ આહાર ૪૬૪
કેર ૪૬૦,૪૭૬ બલિહારી ૩૯,૩૬૪ પંક્તિથી ૧૦૩ ફેરવી ફેરવીને ૪૫૦ બહાને
૪૩૩ પંચાંગ પ્રણામ ૪૪૧ ફકીરી
૧૮૮
૧૩૪, ૩૮૫ બહાનાં ૪૬૯ પંચદશ યોગ ૬૩
કેલપણું
- ૧૨ બહાના રૂપ ૨૮૫ પંચધાતુ ૪૧ ફરતી ૧૩૮
બહિર્મુધ્ધ ૪૭ પંચ પ્રમાદે ૩૫૭ ફરસના ૨૩૩ ફોક
૧૬૦ પંચમ ૨૭
૨૨૪ ફોકટ ૩૫, ૪૭૮ બહુ કરી ૨૭૭ પંચમકાળ ૪૬૫ ફરી આવૃત્તિ ૪૫
બહુધા પંચમ કાળમાં ૨૪ ફરી વળે છે ૪૧૭
બહુ સમીપમાં ૨૮૬ પંચ પરમેષ્ટિ ૮૩ કે
૩૪
બહુલપણું ૩૧૭ પંચભૂત ૧૭૬ ફલાણી ૪૬૭
બહુવચન ૩૨૩ પંચ મહાભૂત ૨૩૭ ફરશી
બખત
બહેન ઝબક ૩૫૩ પંચમહાવ્રત
૩પ૯ બ ખ લા ધ
બહોળા પંચ મહાશીલ ૧૧૨ ફળપરિણામી ૩૪૮ બખ્તર
બહોળાપણું ૨૭૭ પંચ મિથ્યાત્વ ૬૩ ફળીભૂત ૪૬૧ બછરા
૨૫૧ બહોળી પંચમી ૪ર૭ ફળવું ૨૭૪ બજાણા નામનાં- ૧૪૬ બળદેવ
૪૧૯ પંચમુષ્ટિ ૫૧ ફળાહાર ૩૪૦ ગ્રામથી
બળ પામવા જેવો ર૯૪ પંચપરમેષ્ઠિ ૮૩.
૭૩ બત્રીસ યોગ ૧૦ બળવત્તર ૧૯૮, ૪૭ પંચયામ ૧૧૨ (ફા |
બત્રીસમાંની ૨૩૯ બળવાનપણાને અર્થે ૩૮૭ પંચ વિષય ૧૪૮, ૩૫૭ ફાંકડા
૧૧ બદલો વાળીએ ૨૧૩ બળવીર્ય ૩૫૪ પંચવીસ
૮૮ ફાગણ સુદ ૧૧, ૨૩૧ બદફેલની ખાણ ૪૭૯ બળવત્તરપણું ૧૬૧ પંચ સમિતિ
ફાંટા
૪૬૭ બદામ સરખી પણ ૪૮૧ બળવાન હાનિ ૨૮૨ પંચાત
૪૮૨ ફાલ્ગન ૧૯૯,૪૦૪ બધ્ધ - ૧૭૧ બળવાન નિગ્રંથ- ૩૦૪ પંચાસ્તિકાય૩૩૨,૩૭૩
ફાવવું
- ૧૮ બનતી ૧૩૮ પુરુષ પંવાદિતાય ૪૦૬ ફાવે તેમ - ૨૯ બનતું
૪૦૧ બળશ્રી
૫૪ પંચાંગ પ્રણામ જ૧
- ૨૩
બનતાં સુધી ૩૦૩,૩૮૩ બળિયો પંચાંગી ૧૪૨,૪૩૮ ફાળિયું ૪૮૩ બનાવ
૪૧૪ પંચિયું ૫૨
બનારસી
બાઇ પંચીકરણ ૩૫૪,૪૭૧
૬,૪૬૯ બનારસીદાસજી ૩૯૪ બાઇઓ ૪૧૧ પંડિત ૨૨,૪૧૭
૨૨૫
૨૯૭ બાઇઓને ૩૧૮ ૧૩
૨૫૧ બની આવે ૪૦૧ બાઇબલ ૨૯૦ પંથડો ४३७
बन्धो ૫૦૮ બાગ
૩૩ પંથી ૫૧ ફૂંકાર
બફમ
૩૧૫ બાજીગરા ૨૫૮ પંથે પડ્યો ૮૮ ફૂટી બદામ
બબ્બે ચચ્ચાર લીટી૨૮૪
બાજુ
૨૫૮ પંદર અંશે ૧૮૧ ફૂટી બદામની- ૩૫૪ બરોળની ગાંઠ ૪૭૬ બાજુબંધાદિક ૧૯૭ પ્યારા ૩૪ કિંમતનું
બલવત્તર ૬૫ બાઝતો નથી ૧૭૭
3 શક : ૪ = ક ક ફ834 - 23 ફદર 5 કરે
ફળપંક્તિ
४८४
બિા |
૩૮૬
૧૦
બની
પંથ
૯૩
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૦૪ ::
બિન્
બિંદ
૨૪
૧૫૭
૧૯૫
બુદ્દે
૫૫
૧૮
બુધ
बुध्धे
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. બાઝતું નથી ૨૩૫ બાહ્ય ઉપાધિ ૨૨૦ બાળપણા ૩૧૮ બીજરૂચિ સમ્યકત્વ૨૫૫ બાઝી પડે - ૪૮૨ બાહ્ય ઉપયોગ ૧૩
બીજા સાથે સર્વે ૩૯૦ બાણ બાહ્ય કુટુંબ ૧૫ બિચાર બિન ૧૨૬ બીઠ સૌ
૩૮૬ બાત ૨૧૨ બાહ્ય કટારો બિચારાં ૧૯૭. બીડી
૨૬૮ બાદ કરીને
બાહ્ય ચારિત્ર
૪૭૫
બિનસત ૧૨૬ બીડું છું ૧૯૭ બાદર કિયા ४८४ બાહ્ય દયા ૪૧૧
૫૧૫ બીડી દેશો ૧૨૭ બાધ
૩૪૫ બાહ્ય નિમિત્તો ૨૪ બ્રિટીશ લૉ પ્રકરણ ૧૧૬ બી. ભાદરવો ૧૬૮ બાધકર્તા ૨૦૩ બાહ્ય પરિચય ૩૦
૧૯ બીભત્સ ૫૧૧ બાધ કરે એવા ૧૯૫ બાહ્ય પ્રદેશ
બિંદુમાત્ર ૩૬૭ બોધતા
બાહ્ય પ્રતાપ ૪૧૦ બિના નયન ૨૧૨ બુકપોસ્ટ રજીસ્ટર્ડ ૩૯૫ બાંધા ૧૮,૧૫૪,૪૫૩ બાહ્ય પરિગ્રહ ૯૮ બિના નયનકી
બુજઝંતિ ૪૫૨ બાધ ન આણાય ૮ બાહ્ય માહાસ્ય ૨૮૬ बिना नयन ૪૧૧
बुज्झंति
૫૩૪ બાપડા બાહ્ય લક્ષ
વિના નયન $ી વાત૪૧૧ બુઝાઈ જાય ૭૬ બાપદાદા ૧૩૨ બાહ્ય વૃત્તિ ૪૫૭ બિનૂ સમજ - ૫૧૩ બાપડું ૨૩ બાહ્ય વિરતિ ૨૫૨ મુશકીલ
બુબુદ્દ બાર અંગ બાહ્ય વિધિનેષેધાગ્રહ૩૩૩ બિરાજે છે ૧૭૪
૩૩૯ બાર અંનત - ૨૧૫ બાહ્ય વ્યવહારના- ૩૩૩ બિરાજમાન ૩૧
૫૩૨ બાર ઉપાંગ ૪૫૭ વિધિનિષેધ
બિરાજ્યા
બુધ્ધનો બોધ
૯૫ બાર કુળની ગોચરી૪૮૦ બાહ્ય વિભ્રમ ૩૦૦ બિલ
૨૬ બુધ્ધિ
૨૨૮ બાર દેવલોક ૬૬ બાહ્ય સંયમ
બિલકુલ સહીપણું ૩૦૬ બુધ્ધિએ ગૃહીત ૨૧૪ બાર પળ ૧૪૦ બાહ્ય સંયોગનો- ૩૨૨ બિલાડી
૪૯૮ बुद्धा
४४८ બાર પ્રકારના તપ ૩૭ર અપરિચય
બિલોરીનો કકડો ૭૦ બુધ્ધિ જડ છે ૫૧૮ બાર પ્રકારે ત૫ ૪૬૧ બાહ્ય સંજ્ઞાથી ૨૫૨
બુધ્ધિ ચેતન છે ૫૧૮ બાર પ્રતિજ્ઞાદિક ૮૪ બાંહ્ય સ્વાશે ૪૨ બીજ ૧૮, ૨૧૦ બુધ્ધ દેવ ર૯૧,૫૦૪ બાર બજયા સુધી ૧૭૦ બાંય પસારીને ૫૦ બી. આસો ૪૦૧ બુધ્ધાદિક ૪૪ બારી બારણાં રાખવાં૪૯૧ બાહ્ય શૈલી ૧૯૯ બીજ આણુવ્રત ૫૦૪ બુધ્ધિબળ
૪૮૨ બાર ભાવના ૧૬ બાહ્યાકાર ઉપયોગ ૨૦૨ બીજ આશ્રિત - ૧૪૨ બુધ્ધબોધિત સિધ્ધ ૪૯૬ બારમે જ હું - ૫૧૨ બાહ્યાભંતરે ૬૨ પ્રાણીઓ
બુધ્ધ ભગવાન ૧૪૫ હમણાં હું
બાહ્યાભ્યતર - ૨ બીજી ફેરે ૪૭૦ બુધ્ધિની વૃધ્ધિ ૧૨૧ બાર વ્રત
४७८ નિર્ગથતા
બીજી દશા ૨૦૪ બુધ્ધિપૂર્વક ૨૮૪ બાર મુહૂત ૫૦૬ બાહ્યાંતર નિગ્રંથ ૩પ૬ બીજો પક્ષ ૪૬૬ बुध्धेहिं ૪૦૧ બાલજીવો ૪૬૧ બાહરિ ૩૮૪ બીજે ભોઇવાડો ૪૪૦ બુભુક્ષિત ૨૨ બાલવય
૧૪૨
બાહુબળ ૭૪ બીજભૂત ભૂલ ૨૭૪ બાલાવબોધ
બાહુલ્યતા૮૫,૩૪૨,૩૬૯ બીજા રૂપમાં ૩૮૯ ‘બૂ’ ૪૮૭ बालिसेणं ૨૦ બાહુબલી સ્વામી ૪૧
૨૭૦ બાવીશ પરિષહ ૨૨૯ બાળજીવ ૧૯૯ બીજે દ્વારે ૨૬૦
૩૪૨ બાહ્ય અવિરતિ - ૨૭૬ બાળબોધ હેતુ ૩૭૨ ‘બીજજ્ઞાન ૪૬૪
૪૯ આ પુરુષ પ્રત્યે ૩૬૦ બાળોભોળો જીવ ૪૫૪ બીજભૂત જ્ઞાન ૪૬૯ બૂિઝનારા ૧૮૭
૧૪૯
બૂક્યા છે
બૂઝયો
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૦૫ ::
૭૪.
બંધ
૧૩
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. બૂમ પાડે છે ૪૮૧ બે પ્રકારથી ૩૭૬ બ્રહ્મવિદ્યા ૧૬૦. ભગવાન મહાવીર ૧૭૪ બૂરું.
બ્રહ્મવત
૧૫૬ દેવ બૂડ્યાં છે ૪૮૦ બોકડો
બ્રહ્મદત્ત ચક્રવર્તી ૭૪ ભગવાન નેમિનાથ ૮૬ ૩૪૩
બોજો ૧૬૭ બ્રહ્મરસના ભોગી ૫૧૬ ભાગવત્ ૧૪, ૨૮૮ બૃહતુકલ્પ ૨૭૫ બોજારૂપ
૨૩૧
બ્રહ્મસમાધિ ૨૨૧ ભગવતી ૧૨૩ બોડા
૫૦૬ બ્રાહ્મણ ૭૦,૪૬૫ ભગવતી આરાધનાપ બે એક ૧૪૫ બોડિયા ૪૮૮ બ્રાહ્મી
ભગવતી સૂત્ર૯૧,૧૬૪, બે અક્ષર ૩૭૨ બોધ ૩૫૦ બ્રાહ્મી વેદના ૨૦૬
૩૬૫ બે અક્ષરમાં ૧૮૦ બોધક
૨૦૯ બ્રાહ્મી સુંદરી ૪૪૧ ભગવત્ આજ્ઞા ૪૦૮ બે આંગળીના- ૧૦૨ બોધતારતમ્ય ૩૯૨ બ્રાહ્મી સ્થિતિ ૧૭૬ ભગવતનો ૧૪,૩૯૯ આંકડીયા બોધના ૧૪૬
ભગવતને ૨૨૩ બે એજ બદામનું ૧૨ બોધબીજ ૬૯,૪૮૨, બંગાળી ૧૧૫ ભગવદ્ ગીતા જ બેઉ ૪૨૦ ૫૩૩
ભગવદ્ રૂ૫ ૧૭૪ બે કારણ ૨૩૨ બોબીજ - " ૨૬૯ બંધચક
પ૦૬ ‘ભગવતી’ વિષે ૨૪૮ બે ગંધ ૩૭૩ હેતુવાળો દેહ
બંધાણો છું
४८६
ભગવાન રૂપ - ૩૮૫ બેંગલોર પાસે ૪૪૧ બોધબીજ સંપત્તિ પ૨૦
બંદત
૩૮૬ સપુરુષો બે ઘડી ૮૫,૪૧૩,૪૬૧ બોધસ્વરૂપ ૨૨૪ બંધન તીણ ૩૫૬ ભગવાનની લીલા ૩૬૩ બે ઘડીથી ચાર - ૪૨૬ બોધજ્ઞાન ૨૬૭ બંધનયુક્ત
૨૦૫
ભગવતીજી સૂત્રના ૫૦૧ ઘડી સુધી
બોધિ
૧૪૦ બંધનિવૃત્તિ ૨૭૩ ૫ માં શતક બેઠાં બેઠાં ૧૭૯. બોધિત્વ ૩૫ વંથવિવિમુવં પ૩૦ ભવં મહાવીરે પ૩૧ બેધડક ૮૦, ૧૦૭ બોધ્યો ૯૦,૩૫૩ બંધવ ૪૫,૪૧૪ ભગિની
જ બેના અંતમાં - ૨૨૧ બોરસદ ૪૨૪ બંધવૃત્તિઓ ૨૮૦ ભજતું ૨૫૮ રહેલ જે વસ્તુ
બંધભાવ ૨૭૧
૧૪૬,૪૯૪, બેથી ચાર ઘડી ૩૨૫ બૌધ્ધ દર્શન ૩૩૬ બંધવરૂપ ૧૯૫
૫૦૮ બે પ્રકારથી ૩૭૬
બંધમુક્તિયુત ૧૫૭ ભજયા કરીએ છીએ૩૦ બેભાનતા ૭૪ બ્રહ્મ
૫૨૫ બંધાયેલાને ૧૬ ભજ્યા છે બે માસા બ્રહ્મા ૭૨, ૨૯૧
બંધારણ
૩૪ ભર્યું છે
૨૮૩ બેધારી તરવાર- ૨૪૭
બંધાધ્યવસાય સ્થાન ૨૫ ભજાય તેમ ૨૭૭ ઉપર ચાલવા બરાબર બ્રહ્મચર્ય ૬, ૩૦, ૮૨,
ભજવો
૩૦૫ બેય ૨૦ ૫૩૨
ભજવા યોગ્ય ૩૯૪ બેવડો બ્રહ્મચર્યાશ્રમ ૧૫૪ ભઇ
૫૧૪ ભો
૨૩૮ બે વિભાગે ४०८ બ્રહ્માંડ
૧૧ ભક્તિ
૨૧૯ ભટકતો બે રાશિ
૪૮૬ બ્રહ્માંડી વાસના ૫૧૪ ભક્તિ-ભરિત ૧૯૨ ભડથું બૅરિસ્ટર ૪૩૫ બ્રહ્માંડકા ૫૧૪ ભક્તિદશાનુયોગે ૧૮૮ ભડકી ગયો બે હાથની અંજલિ ૪૩ બ્રહ્માનંદ ૪૦૯ ભક્તિરાગે ૩૫૩ ભડકાવી માર્યો ૪૮૧ બે શ્લોકનાં - ૪૦૪ બ્રહ્મરસ ૨૯૫,૨૯૯ ભક્તિરહસ્ય દુહા ૪૫ર ભડકાવી દીધો ૪૭૫ સ્મરણનો નિયમ બ્રહ્મરંધ્ર ૩૩૫ ભક્ત તેલ ४७४ ભડવીર
૧૧ ૨-૨-૩ મા ૧૯૫૧ ૫૧૬ બ્રહ્મરૂપ ૧૭૬ ભગવાન
૪૭૬
ભણી ૫૦,૧૩૮,૪૩૭
૩૧૬
- ૮૮
| ભ...]
૮૫
૨૮
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૦૬ ::
ભલી
ભાવિયા
૧૧
૧૫૪
ભામે ભામિની
૩૭૮
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. ભાણીથી ૧૦૫
૪,૧૧૩ ભવિકા ૨૪૧ ભાંગવી ૪૬૪ ભદ્રભરણ ભલી ભાતથી
ભવિતવ્યતા ૨૦૮ ભાગિયા ભદ્રપણું ભલી રીતે ૪૫ ભવિતવ્યતાના ભાવ ૧૨૯ ભાંગા
૪૭૧ ભદ્રજનો ૨૮૮ ભવ.
ભવિ
૪૩૪ ભાજન૫૫,૨૧૪,૩૩૮ ભદ્રિક ૪૫૪ ભવંત ૭૩ ભવિષ્યજીવન ૩પર
૩૬૭,૪૬૪,૫૦૧ ભદ્રિકતા ૭૯, ૧૩૨ ભવઅંત ૪૧૪ ભવિષ્યવેત્તા ૨૯૦ ભાંજગડ. ૪૮૨ ભપકો ભભકાવત ૩૨ ભવઆશ્રયી ૪૫૦ ભવિષ્ય જ્ઞાન ૧૬૪ ભાગ્યોદય ૨૧૩ ભભકતું નથી ૪૭૮ ભવઉદ્વેગ
२२४ भव
૫૦૮ ભાગ્યોદયે ૧૬૧ ભમરી ૩૭૮ ભવજળ ૩૪૩ ભખેદ ૩૪૫ ભાણ
૧૫૭ ભમરીઓ
ભવચક ૯૮ ભવે
૩૪૫ ભાન ૩૦૫,૩૯૧,૪૧૭ ભમરા ભવચ્છેદ ૩૪૪ ભવ્ય ૧૭,૧૮૩,૩૭૫
૧૮૦ ભય
ભવદુઃખ ૩૩૯ ભવ્યો ૫,૮૬,૨૧૭ भयं
૨૭૦ ભવાંત ૧૦૬,૨૯૫ ભવ્ય જીવ ૫૦૮ ભામો ૪૮૧ ભયભંજન ભવતારક ભવ્ય જીવો
ભારત ભયસંજ્ઞા ૩૪૬ ભવતું
ભવ્યત્વ લબ્ધિ ૩૭૧ ભાર રાખે ૪૭૧ ભયત્રાણ ૪૩ भवति
ભવ્યતા
૫૧૧ ભાર નથી ૩૦૭ ભયા
૧૮૭ ભવનિવૃત્તિરૂપ ૩૯૮ મળ્યુનીવહિં ૩૬૨ ભારકર્મ (ભાવ) ૧૫ ભયના પર્યાયથી ૫૧૧ ભવપરિણતિ- ૪૦૫ ભસ્મ ૨૦,૪૩ ભારે
૪૬૨ ભયો ૩૮૪ પરિપાક
ભસ્મીભૂત ૫૧,૧૪૭ ભારે કમીઓ ભયાકુળ ૨૯૩,૩પપ ભવમુક્ત ૪૫૮ ભ્રષ્ટતા
૮૮ ભારવહન
૭૫ ભયાન્વિત ૩૮ ભવ સ્વયંભૂરમણ ૪૭ ભળાય છે ૫,૨૭ ભાલસૌ
૩૮૬ ભરત
ભવરોગ ૩૬ ભળતી ૪૬૯ ભાલા
૬૦ ભરતેશ્વર
૭૪ ભવભીરુ ૩૬૮ ભક્ષ ૨૧,૭૬ ભાલે ભરતેશ્વરજી ભવશંકા ૧૪૭ ભક્ષ્યાભઢ્ય ભેદ ૩૨૬,
ભાવ
૩૦,૩૭૩, ભરત ક્ષેત્ર ૧૦૫,૫૧૯ ભવશંકના ૧૪૭
૩૪૦
૩૯૩,૫૧૨ ભરતેશ્વરની કથા ૪૯૪ ભવસાગર ૩૭૮ [ભા
ભાવઅમૃતમાં - ૯૦ ભરતિયું ૪૮૦ ભવસ્થિતિની - ૧૮૩
૧૪૯ આવવું ભરનાર (ઉપયોગ)૧૫૬ પરિપકવતા
ભાઇબંધ ૪૬૦ ભાવ અપ્રતિબધ્ધતા ૧૮૮ ભરતાર, ૨૪૨ ભવસ્થિત્યાદિ ૨૫૪ ભાઇભાંડુ ૪૬૪ ભાવ ઉપયોગ ૪૬૩ ભરત ખંડ ૨૯૦ ભવહારી
૮૭. ભાઇ પોપટ ૩૫૩ ભાવકર્મ ૧૨૬,૫૩૧ ભરપૂર ૫૩૨ ભવહેતુ
ભાઇ વલ્લભ ૪૧૨ ભાવગ્રંથિ ૪૯૮ ભસ્સો ૧૧૯ ભવાટવી ૧૦૨ ભાઇ નંબક ૩૮૫ ભાવ ગાળ્યો નથી ૨૮૬ ભરૂચ ૧૪૫ ભવાટવી ભ્રમણ ૪૨ ભાખવું
૫૫ ભાવજીવ ૪૬૩ ભત્તર ભવાબ્ધિ ૧૧૩ ભાખું :
ભાવવું ભર્તુહરિ
ભવાંત
૨૩૧ ભાખિયું ૩૪૦,૩૪૩ ભાવતાં ૨૬૭ ભવાંતર ૨૪૮
૮૯ ભાવન ૨૩૩ ભલે
ભવાની
૭૨ ભાખ્યું ભાષણમાં ૬૮ ભાવમરણ ભલામણ ૧૫૦,૨૪૪ મવાળવતરણે ૧૬૪ ભાંગ
ભાવવું
૨૫૦
૮૫
૩૮૪
૩૧
ભાઇ
૩૯૮
૧૭
ભમ
ભાખ્યું
૯૮
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________
૩૩૧
भुवि
૯૧
૩૨૧
:: ૬૦૭:: શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ ૫. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ
કોશ પૃ. ભાવનગર ૩૦૪ ભાસ્યમાન થયેલું ૨૧૪ ભુજંગી છંદ ૩૫ ભૂત
૪૯ ભાવનિદ્રા ૫,૨૭૪ ભાષાંતર ૪૩૩ ભુજા
૫૯ | મે | ભાવનાબોધ ૩૭,૩૯૯ ભાષ્ય ૧૩૪,૪૩૮ ભુજાએ કરી
ભેઠ બાંધી ૪૬૮ ભાવ૫દાર્થ ૯૦ ભાળવું
૧૬૫ ભુલામણીવાળું ૨૦૩ ભેસ્તાર ૪૦ ભાવપ્રતિબંધ ૨૬૨ ભાળી
૮૯ ભુલવણીનાં- ૪૫૪ ભેદ ૪,૧૦૬ ભાવપ્રાણ - ભાંગવી સ્થાનક
૨૩૪,૩૮૯ ભાવભાવિત ૯
ભુવનપતિ ૬૫ ભેદ અવસ્થા ૨૧૭ ભાવભેદ ૯૫ ભિખારી
ભુવનવાસ ૩૮૬ ભેદન ૧૭,૪૮૨ ભાવસંયમ ૩૫૫ ભિન્ન ૪૧૯,૫૩૧
૩૮
ભેદ ન રહેગો ૩૮૪ ભાવસમાધિ ૨૩૧ ભિન્ન કિયા ૫૧૩
ભેદનો ભેદ ટળે ૨૦૬ ભાવસંગ્રામ ભિન્નતા ૧૦૬,૪૧૩
૨૫૦ ભેદનો પ્રકાશ ૧૯૧ ભાવસ્વભાવ ૪૯૨ ભિન્ન ભિન્ન ૧૬ ભૂંડ
ભેદભાવ ૧૦૫ भावहि ૪૧૬ ભિન્ન ભિન્ન કરી- ૧૩ ભૂંડું કરવામાં
ભેદરહિત એવા અમે ૨૩૫ ભાવાચારજ ૨૨૩ નિહાળવું
ભંડો
૪૮૦ ભેટવાળા ૪૮૮ ભાવાભાવ ૩૭૩ ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારે ૨૫૬ ભૂત
ભેદવાળો ભાવાનુસાર ૨૦૯ ભિન્નપણું ૨૯૯ ભૂતપ્રજ્ઞાપનીય નય ૩૬૨ ભેદવિજ્ઞાન ૫૦૨ ભાવાર્થ ૩૪,૧૮૦, ભિન્ન ભાવ ૧૮૦,૨૧૧ ભૂતભવ ૧૪૪ : ભેદભેદ ૪૬૧ ૨૨૭,૩૯
૨૬૬, ૩૦૪ ભૂતમાત્ર ૨૬૯ ભેદીશ ભાવાર્થ પ્રકાશ ૩૦૮ ભિન્નાંતર ૨૪૯ ભૂતળ ૧૦
ભેળાં ભાવાર્થિક નય ૧૦૦ ભિન્નભિન્ન પ૩૧ ભૂધર
ભેળાં કરવાથી ૨૮૯ ભાવાત્મા ૪૭૨ ભિક્ષા ૧૩૬,૧૫૪ ભૂપ
૧૧ ભેળવવાની ૪૭૨ ભાવિ ૩૩૦,૫૨૪ ભિક્ષાચારી ૭,૫૯ ભૂપાળ
૮૦ ભેળી થઇ ૮૦ ભાવી ૨૮૦ ભિક્ષાટન ૧૩૬ ભૂમિ ૬,૨૭૦,૩૨૦ ભેળો ૨૮,૧૧૯,૨૩૬ ભાવિક ૭૨
૨૫૯ ભૂમિ આકાશનો ફેર પર ભાવિતાત્મતા ૩૨૯ ભિક્ષક ૭૪,૫૦૪ ભૂમિકા ૧૪,૨૦૧, ભોકતા ૩૪૫,૩૭૪, ભાવો ૧૬ |લી|
૨૨૨,૨૩૦
૪૭૮ ભાવ્યા છે ૪૯૫ ભી
૩૮૩ ભૂમિકા ધર્મ ૩૧૩ ભોક્તત્વ ૩૪૮ ભાસન ૪૯૨ ભીડ ૩૦૯ ભૂમિતળે ૧૩૮ ભોગે
૨૭૯ ભાસ લઇ ૧૪૦
૨૫૮ भूयाणं
૫૩૪ ભોગકર્મ ૨૪૯ ભાસ બાધ થવા ૨૪૨ ભીતિ
૩૭૮ ભૂરથી દક્ષિણા ૧૦૮ ભોગભૂમિ ૪૧૯ ભાસી શકે તેવું ૨૪૫ ભીતિહરણ
ભૂલથાપ ખાતો નથી૩૮૧ ભોગ લેતાં ભાસીએ છીએ ૨૪૭ ભીમનાથ ૪૧૭ ભૂલાવામાં પડે ૪૫૭ ભોગવ ૨૯ ભાસવો ૩૮૫ ભીલ
ભૂષણ
ભોગળ ભાસે છે ૧૭૬, ૨૧૩, भीसण
૪૧૫ ભૂષિત ૨૧,૧૮૪ ભોગાંતરાય
૪૧૬ ૨૩૦, ૩૦૮ ભીષ્મવ્રત ૩૮૮ ભૂ
૫૨૫ ભોગી
૧૫૭ ભાસ્યમાન ૨૩૬,૩૧૫ []
ભોગપભોગ ૩૦૩ ૩૭૨,૪૧૨ ભુક્તભોગી ૫૯ ભંગી ૨૨૫
ભોગ્ય
૫૧ ભાસ્યમાન થવું ૨૪૭ ભુજંગ ૧૨૬ ભૃગુકચ્છ ૩૩૩ ભોગ્ય સ્થાનક ૩૪૯
૪૫૬
૧૮૧
ભિક્ષુ
૮૬
૧૮
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઃઃ ૬૦૮ ::
કોશ પૃ.
૧૯૨, ૩૨૮
૪૫૦
૩૪
૨૮
૩૨
૪૦૧
૪૬
ભોળાઈથી
૪૪૦
ભોળવાઈ જાય છે ૪૫૫
સ
ભ્રમણા ૪,૩૨૭,૪૯૬ ભ્રમભૂરકી
ભ્રમરૂપ
ભ્રમા મા
શબ્દ
ભોમ ભોમાલિક
ભોમિયા
ભોંયથી
ભોંયમાં ભંડારે भोयणं
ભોળો
ભ્રાત
ભ્રાંતિ
ભ્રાંતિગતપણે ભ્રાંતદશા
ભ્રાંતિગત પુરુષ ભ્રષ્ટ થઈ ગયા
ભુત
ભ
૧૮૮,૨૫૭
૨૩૦
૩૦૩
૩૪૮
૪૪૦
૪૯
ભંગ
૩૪૪,૩૭૬
ભંગજાળ ૧૦૩,૩૪૪,
ભંડાર
મહ
મગધ દેશ
મગન મગનલાલે
मग्गे
મ ય શા પ
મચી રહ્યું છે
મચ્છ
૧૦૮
૨૧૩
૧૫૭
૪૯
૪૭૮, ૪૯૬
૫૩
મચ્છર મા રહે છે
૪૩૯
૪૨
૧૮૭,૩૮૯
૩૯૪
૪૦૬
૧૭૧
૯
૨૬
૭૮,૩૭૮
૧૩૨
શબ્દ
કોશ પૃ.
મજૂરી જેવું કામ ૨૩૧
મા
૧૬૩
૧૬૭
૩૬૯
૨૫૯
મટે
૭૩
મટે છે
૨૩૦
મડદું
૪૮૧
મણકા
૪૪૫
મણા
૧૭૮
મણા રહી નથી
૬૦
૩૩
મણિધર મણિરત્નમાળા ૨૫૬
૧૯૧
મટાડવા
મટાડવાને અર્થે
મટાડવા ઘટે છે
૧૦
મણિને મણિમય મણિલાલ નભુભાઈ ૪૪૪ મણિલાલે
૩૯૪
મત ૧૮૦,૪૯૫,૫૧૦ મતભેદ
૩૦૬
મતભેદવશે
૨૯૦
મતભેદવાળાં પ્રાણી ૧૯૩ મતમતાંતર ૧૩,૨૬૪
મતમતાંતર -
નિરાકરણ
મતલબ
મતલબ
મતવાદી
મતવારા-લા
મત્ત
મત્ત મન
મત્સ્ય
મતાચાર્ય
મતાર્થ
મતાર્થી
મતાભિગ્રહ
મતાભિનિવેશ
મતિમાન
૩૨૪
૫૨૦
૫૦૮
૨૦
૩૬૮
૪૯૫
૨૫૧
૩૨૫
૩૭૭
400
૩૪૪
૩૪૧
૨૦૫
૪૪૪
૮૨
શબ્દ
મતાંતિક
મતિ
૪,૧૭૬,૧૯૫,
૨૩૭,૩૬૩,૫૧૪ મતિઅજ્ઞાન ૪૮૬
મતિ (જ્ઞાન)
૧૦૩
મતિના
૩૮૮
મતિના યોગ
૪૩૨
મતિજ્ઞાન ૩૧૪,૪૮૫ મતિજ્ઞાનાવરણીય ૨૭૯
૭૫
૧૮૪
મત્સર
મત્સરભાવ
મથન
મથીને
મદ
મદ મછર હૂ મદનરેખાનો -
અધિકાર
મર્દન
મદિરા
કોશ પૃ.
૯૫
૧૧,૫૩,૪૫૧
૧૩,૫૨૩
૧૯૧
મધ્ય વયના
મધ્ય ભાગ
મધ્ય ભાગમાં
પર
૪૪૯
મદિરાપાન
૭૫
મદિરાકે પાનસે
૪૯૫
મદોન્મત્ત
૩૭
મદ્રાસ (ચેન્નાઇ) ૪૪૫
૪૭૯ ૬૧ ૧૦૮
૨૫૦
મધ્યસ્થ
૨૮ ૨૧૮,૫૦૭ ૪૭૦
મધ્યસ્થ ભાવે
મધ્યસ્થવત્ રહી ૪૨૫ ૭૦,૩૫૦
મધ્યમ
મધ્યમ પરિણામવાળું પ૨૪
મધ્યમા વાચા
૨૬૪ ૩૨૦ મધ્યસ્થતા ૧૦૬,૧૩૦
મધ્યમાં
મધ્યસ્થિતિ
મધ્યાહ્નની છાયા
મ
માની વલ્લભતા
૩૨૫
૪૨૯
૩૫૪ ૨૦
શબ્દ
મધ્યાહ્ને
મધુકર
મધુર
મધુરી મોહિની
મધુરાં
મધ્યે
મન.
મનમાન્યો
મનરોગ
કોશ પૃ.
૪૨૬
૪૩૪
૩૭૩
૩૯
૭૦
૪૬૩,૫૦૧
૪૩૧
૧૦૭
૩૪૫
મન ખોલી
૨૨૨
મન મળતું નથી
૨૨૨
મન મળવા દેતો નથી ૨૩૫
મન મળ્યાનો જોગ ૧૮૦ મન હરે છે
૬૯
મન વિસરામી
૨૪૨
મનસમિતિ
૨૩૯
મનસુખ
૩૮૯
મનખો
૪૨૦
મનને સંકોચનાર ૨૩૯
૭૩
૩૬
મનતાપ
મનદોષ
મનન ૨૯,૧૮૮,૨૦૮ ૨૪૧,૪૦ ૭૩
મનવાંછિત મનનું ઔદાસીન્યપણુંપ૧૨ મન:પર્યવજ્ઞાન ૧૦૪,
૩૧૪,૪૪૬ ૨૭૯
મન:પર્યવ -
જ્ઞાનાવરણીય મન-વચન
૧૮૨
૫૧૨
ક્રિયાની પ્રત્યેક ચેષ્ટા મનઃસંક્ષેપતા મનઃ સ્થિરતા ૫૧૩ મનની કલ્પિત વાતો ૨૦૭ મનહર છંદ ૮૮,૧૧૨ મનના ઘોડા મનનો આમળો ૨૧૭ મનમાનતી ૧૯૭,૨૧૧
૪૬૫
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________
શબ્દ
૩૯
૧૦
૫૦
૧૧૫
૪૫
૧૪૮
૧૭
૩૩૪
: ૬૦૯ શબ્દ કોશ ૫. શબ્દ કોશ . શબ્દ
કોશ પૃ.
કોશ પૃ. મનમાનતું ૬૮ મયદાશીલ ૯૭ મહર્ષિ નારદજી ૧૯૯ મહાયોગ મનાતી ૫૦ મયૂખ
૧૧૫ મહર્ષિઓ ૩૬૮ મહાયોગની શ્રેણીએ ૮૪ મનમેલાપી સત્સંગ ૨૧૭ મરકી
૪૪૩ મહંત ૧૫ર,૧૯૮ મહાવ્યાધિ ૨૬૩ મનેચ્છા
મરડવા ૫૦૨ મહંત પુરુષ ૩૯૩ મહાયુ
પર મનુસ્મૃતિ ૧૧૫ મરઠી
૫૦૯ મહુડી
૪૫૫ મહારાજ ૪, ૯૦ મનુષ્ય ઊંચત્વાદિ. પર૧ મરડાની કસરમાં ૪૧૪ મહા કોટ્યાવધિ ૯૭ મહાલય ૪૨,૪૭, ૧૪૮ પ્રમાણ મરણહરણ મહા યશોમાન
મહારંભી મનોગત
૫૧૨ મરેઠી
મહાપ્રવાસ ૫૫ મહાવાક્ય ૧૧૦ મનોયોગ
મરોડ ૧૧૭ મહાનિગ્રંથ
મહાવિકટ ૧૭૮ મનોજથી
૧૧૫ મહા અનર્થ ૨૯૫ મહાવિદેહ ૬૩,૧૮૪ મનોરથ મરુ દેશ મહાકામ
મહા વિસ્તાર- ૧૭૫ મનોરથ માત્ર
મલકતી
૧૦. મહાકુશળ ૪૮ સ્થિતિમાં મનોરથી
૬૫ મલયગિરિ ચંદન ૪૮ મહાખેદ ૧૫૮ महावीराय ૪૫ મનોરમા
૪૮ મલાદિક રહિત તન ૨૧૦ મહાત્મા ૪૫૩ મહાવીર દેવ ૧૭ મનોનિગ્રહ ૧૯ મલાતજ ૧૮૦ મહાત્મા કબીરજી ૨૦૨ મહાવીર શાસન ૮૫,૯૧ મનોરાજ ૧૨૯ મલિન ૪૨,૧૫૨, મહાત્મા પુરૂષે ૨૭૪ મહાશય ૧૨૭ મનોવીરતા ૩૭ ૧૯૫ મહાત્મા બુદ્ધ ૩૨૪ મહાશીલ
૧૦૬ મનોવીરત્વ ૧૧૭ મલ્લિ જિન ૨૪૨ મહાત્મા વ્યાસજી ૨૧૯ મહાશોચ ૧૩૭ મનોજ્ઞ ૪૭ મસાણની મઢી ૪૭૯ महान
મહાગ્રુત
૪૫ મનોજ્ઞતા ૧૧૭ મહદ્
૩૯ મહાન પરિશ્રમ
૧૬૩
મહાસાગર ૪૮૦ મનોજ્ઞા
મહદ્ ભાગ્યોદય ૩૬૪ મહાન મુનિરાય ૩૫૪ મહાસુભટ મનોહર ૬૯ મહદ્ભાગી ૧૦૫,૧૧૦ મહાનિર્જરા ૩૫૩ મહાસુરૂપવાન ૮૬ મનોહારિણી ૪૨ મહદ્ભત ૪૦,૮૩ મહાનિધિ ૩૬૭ મહાસવરૂપ ૫૧૮ મફતનો ૪૭૫ મલિન દર્પણને- ૨૦૨ મહાનીતિ ૧૧૬ મહiધકારવાળા ૧૮૫ મફતમાં જોઈએ - ૧૭૯ વિષે
મહાનુભાવ ૧૬૧ મહાકર્મ ઉપાર્જન ૩૪૩ છીએ
મલિન વાસના ૨૯૬ મહાપદ તીર્થકર ૨૧૭ મહિમાયોગ્ય ગુણ ૨૮૭ મમતા
૮૯ મલિનત્વ ૨૦૩ મહાપ્રવચનો ૧૬૩ મહીપતરામ રૂપરામ ૪૩૮ મમત્વ ૧૩,૩૫૪,૪૩૫ મહતું ૧૫૧,૫૨૮ મહાપુરૂષના યોગે ૧૮૬ મહિલા ૨૪૧ મમત્વભાવ રહિત ૨૫૫ મહતું કાર્ય પર૪ મહાલી
મહિષ મર્મ ૧, ૩૫૦ મહત્ કાર્યના ૫૩૩ મહાભક્તિવાન ૪૬૫ મહીની મટુકી ૧૯૧ મર્મબોધ ૧૬૦ મહતું ગુણનિક ૩૯૭ મહાભારત ૪૮૯ મહેતા
૨૩૩ મર્મલેખ ૧૧૯ મહત્ પુન્ય ૩૮૨ મહાભારત કાર્ય ૪૬૭ મહેતાજી ૩૯૯ મર્મસ્થાન ૧૯ મહત્ મહતું પુન્ય ૩૮૨ મહાભાગ્ય ૧૩૬,૩૩૦
મહેર મર્યાદા ૭૮,૧૩૭ મહત્ પુન્યવાનપણું૩૯૭ મહામોહજળ ૩૯૮ મહેર નજર ૨૪૨ મર્યાદાથી ૧૦ મહત્તી
૮,૭૩ મહામોહનીય ૧૩૮ મહેશ્વર ૨૯૧ મર્યાદાધર્મ ૨૧૧ મહત્તાદિ ૨૬૦ મહામોહનીય કર્મ ૩૪૩ મહાગ્રતપોપધ્યાને ૬૯ મર્યાદાપૂર્વક ૧૨૪,૩૮૯ મહપુરુષ ચરિત્ર ૪૨૮ મહામોહનીય સ્થાનક૪૨૭મળ ૨૫૯,૩૯૫ મર્યાદલોપનથી ૯ મહપુરુષને પંથ ૩૫૬ મહામોહમૂઢ ૩૬૮ મળમૂત્ર ૪૧
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૧૦::
૫૩
if
૨૮૫ ૪૧
માકુભાઈ
૩૪૧
૨૪૯
૩૩૫
૨૫૫
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. મળતી પાણ - ૨૬૪ માનતા ૧૧૯ મારી નાખવાની ૫૦૬ मा रज्जह
૪૦૩ આવે નહીં માનનીય
મારી -
૨૦૫ मा दुस्सह ૪૦૩ મક્ષિકા માનપત્ર ૪૩૯ અવિદ્યમાનતાએ મા. ૧.
૫૧૬ માત્ર આત્માર્થી ૩૨૫ માનભંગ
મારી કૂટીને ૪૭૮ [મા | માનવી મારો ધર્મ ૧૨૭ મિટે
૫૧૪ માં ૫૧૫ માનશ્લાઘા ૪૭૧ માર્ગ ૨૦૬,૪૦૨ મિતાઈ
૩૮૫ ૨૦૮ માનાદિ
૩૪૧
માર્ગ પર પગ - ૨૯૫ મિતાહારી માખી
૩૭૮ માનાર્થી
મૂકાય છે
મિતાક્ષરા ૧૧૫ માગણું
માનામાન
૨૮૫
માર્ગણા ૨૯૭ મિતિ ૧૨૮,૧૮૨,૩૦૪ માગધી ૧૩૩,૨૨૨ માનિ માનિ ૨૫૧ માર્ગબોધ ૨૫૬ મિથિલા
૪૬ માગધી ગાથાઓ ૪૮૨ માની
માર્ગના વિચાર ૨૫૩ મિથિલેશ ૪૮ માટુંગા ૪૫ માનીએ ૨૨૦ માર્ગનાં ઘર ૪૭ મિઠ ૪૭,૭૪,૨૪૪ માઠાં કારણો ૩૧૨ માનીનતા જ માનુસારી ૧૮૬,૨૨૨ મિથ્યા અભ્યાસ ૨૦૨ માઠાં સાધન ૨૮૧ માન્યામાન્ય ૧૩૯
મિથ્યા આડંબર ૮૬ માઠું ૨૧, ૨૦૭ માપણી ૪૭૧ માગનુસારી મતિ ૧૮૨ મિ ધર્મવાસના ૧૯૦ માઠું કયમાં મણા ૨0 માપી માપીને ૪૪૫ માર્ગનો ક્રમ ૧૮૨ મિથ્યા જગત ૨૯૯ માઠી
૪૬૧ માયા ૧૫૧,૨૦૧, માર્ગશીર્ષ ૧૩૪ મિથ્યા પ્રવૃત્તિ ૩૧૩ માણવાને ૧૨
૪૧૪, ૪૨૮ માર્મિક ૧૧૫ મિચ્ય સમતા ૨૧૦ માણિકયથી ૧૦ માયાના પ્રબળનો ૨૦૩ માર્ગે ચડાવીએ ૫૦૧ મિથ્યાત્વ ૨૪,૧૮૫, માણેક ૨૬૩,૪૬૦ માયાની રચના ૨૩૧ માર્ગેચ્છાવાન
- ૩૮૨,૫૦૨ માણેકચંદ ૩૫૪ માયાનો પ્રપંચ ૨૦૩ માલમસાલો
‘મિથ્યાત્વ' ૩૨૨ માણેકદાસજી ૪૬૭ માયાનો મોહ ૧૯૨ માલતી ૪૩૪ મિથ્યાત્વ ગુણ- ૧૧૧ माणुसत्तं ૨૭૦ માયામય અગ્નિ ૨૦૫ માલી
સ્થાનક માત
૪૫ માયાપૂર્વક ૧૯૩ માવતર ૨૯૭ મિથ્યાત્વ શલ્ય ૬૨ માથે ચડાવવા યોગ્ય૩૯૪ માયાશલ્ય
૬૨ માસ
૩૭૪ મિથ્યાત્વ મોહનીય ૪૭૦ માથે ન જોઇએ ૪૨૭ માયાવી ૭૭,૧૧૭ માહ
૧૩૬ મિથ્યાત્વ મોહિની ૧૩૫ માથે રાજા વર્તે છે ૨૬૮ માયાવિધ્વર ૪૬ માહણ
૨૫૯ મિથ્યાત્વના
૩૨૬ માથેની ટૂંક ૧૮૮ માયિક
૩૭. માહાભ્ય ૧૬૫,૨૬૨ ૨૫ પ્રકાર માથું ધડ પર રહેવું-૨૬૪ માયિક પદાર્થો ૨૨૯ માહાત્મવાનને ૩૧૪ મિથ્યાત્વનાં - ૧૧૨ કઠણ
માયિક સુખ ૧૭૯ માહાત્મવાળા ૪૫૮ જામેલાં દળિયાં માથું ધુણાવ્યું પર માયિક સંપત્તિ
માળવા દેશનું ૨૯ મિથ્યાગ્રહ ૩૧૨ માથું ફેરવી નાખે એવા૪૮ માર
૫૦૬ માળી
મિથ્યાતમ દુઃખ ૧૨૬ માદક ચીજ
માર ખાઇ બેસે
૪૦ માળો
મિથ્યા દૃષ્ટિ ૧૯૩ માદલ ૬૫ મારગ ૫૧૩. માત્ર
૧૩૬ મિથ્યાનામધારી ૧૮૬ માધવ ૧૯૧ મારફતે
૪૭૬ માત્ર આત્માર્થી ૩૨૫ મિથ્યાપણું ૩૬૩ માધ્યમિક દર્શન ૩૩૮ મારાં
૧૪૯ માત્ર દિગંબર - ૩૯૦ મિથ્યાભાવ ૪૬૮ માધ્યસ્થ ૧૪૨ મારા ભણીનું ૧૨૮ વૃત્તિએ વર્તન મિથ્યાભિનિવેશી ૪૩ માન ૩૮૫,૫૧૯ મારી બહેનને ૩૧૮ મામુદ ૪૦૩ મિથ્યાવાદી ૧૧૯
૨૪૯ ૪૭૪
૧૮૫
૫૧
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૧૧ ::
૨૧૬
મુનિશ્રી
મુખ કમળથી
૪૦
મુનીશ્વરો મુમતી
૪૧
૭૮
૨૧૮
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. મિલહે મુખ આગલ હૈ ૨૧૬
૪૦૬ મૂઢ દૃષ્ટિ ૧૫૩ મિલ ગયા ૫૧૩ મુખ્ય નયના હેતુથી ૨૭૨ મુનીન્દ્ર ૩૫૩ મૂઢ પુરૂષો મિત્રતા
મુનિપથાનુગામી ૩૯૦ મૂઢ લોક ૨૩ મિશ્ર ગુણ ૧૧૧ મુખગૃહ
મુનિપથાભ્યાસી ૩૫ર મૂઢતા ૭૪,૪૮૧ મિશ્ર મોહનીય
મુખમુદ્રા ૬૭
મૂઢતાને પામેલી પ૨૨ મિશ્ર મોહિની ૧૩૫ મુખમૌન ૨૧૫
મૂઢતાદિ
૩૨૭ મિશ્ર વચન ૧૦૬ મુખપટ્ટી ૬૩,૪૬૯ મુમુક્ષુ ૧૯૨, મૂઢવ
૩૮૮ મિષ્ટાન્ન મુખપાઠ
મુમુક્ષુ ઘટ વિષે ૩૫૧ મૂઢપણું ૨૬૮ મિ.૨.૬-૧-૮- ૧૧૪ મુખપાઠે ૩૫૩ મુમુક્ષુનાં નેત્રો ૨૧૧ મૂર્ધસ્થાન ૨૫૦,૪૮૦ ૧૯૪૨
મુખમાંથી ફૂલ ઝરે ૭૦ મુમુક્ષુ વૈ. ૧૯૫ મૂછ ૨૨,૧૪૨,
मुक्खसाहणहेउस्स ४०० મુમુક્ષુતા ૨૦૩,૨૧૦ ૨૭૬,૩૦,૩૨૯,૩પ૬ મીચ સી ૩૮૫ મુખાકૃતિ ૧૮૨ મુમુક્ષુમાત્ર ૪૫૩ મૂચ્છગત સ્થિતિ ૩૧૭ મીઠાં પાણીની - ૧૬૭ મુખ્યાર્થ ૩૨૧ મુરબ્બી ૧૨૯ મૂર્તિમાન ૧૭૪,૪૯૧ વીરડી मुक्खो ૫૦૮ મુરબ્બીઓ ૧૩૪ અભિમાનગોધ
મૂર્તિમાન મોક્ષ ૨૨૯ મીનમેખ
૩૨ મુગટ ૧૦,૨૯૬ મુલતવી ૧૩૬ મૂચ્છભાવ - ૩૨૯ મીમાંસા દર્શન ૩૩૭ મુગધ
૪૦૫ મુલતવવાની
૨૩૨ પ્રત્યયી ખેદ મીરાંબાઈ ૪૬૫ મુગટમણિ ૧૧૪ મુલતવાં પડે છે
મૂચ્છપાત્ર ૨૫૩ મુગ્ધા
મુશકીલી ૫૧૩ મૂચ્છયોગે ૪૩૪ ૨૫૮ મુવૅતિ ૪૫૨,૫૩૪
૬૦ મૂચ્છરૂપ ૩૮૦ ૪૪૭ मुत्ते ૫૩૨ મુશળધાર
મૂર્છાવત્
૨૬૪ मुत्तिमग्गं ૫૩૯
મૂલ ગુણ
૧૦ મુકરર
૧૨૭ મુણિકા
૬૫ મૂલ્ય
૩૦૧ મુકત ૭૨,૨૬૩,૩૮૫ મુદ્ગર
મુસલમાન ૩૪૦,૪૭૦ મૂલ્યવંતી ૧૦ મુક્ત થયા ૪૬૪ | મુદિત
૪૩ મુસીબતવાળું ૪૮૧ મૂળ ૩૭,૭૭,૨૭૮, મુક્ત થવો ઘટતો ૨૫૭ ૩૨૬,૪૮૯ મુહપત્તી ૪૬૩
૩૪૧,૫૨૦ નથી
મુદ્રિકા
૫૦ મુહૂર્ત ૯૭,૩૪૨, મૂળ અર્થરૂપ ૫૩૧ મુક્તપણાનું દાન ૨૩૮ મુદ્દા
૩૭૪ મૂળ આત્મોપયોગ પ૨૭ મુક્તાગિરિ ૪૧ મુનિ ૩૧૧,૫૭ મુહૂર્તમાત્ર ૩૬૫ મૂળ ધર્મ ૨૫૦ મુક્તાનંદ ૧૮૧ મુનિ શ્રીમદ્ ૪૦૭ મુહૂર્તમાત્રમાં ૨૦૮ મૂળ પદ ૧૬૦ મુક્તાફળ ૪૭ મુનિઓ
મુ-પણે
મૂળ પરિમાણ ૫૨૪ મુક્તાત્મા ૯૮,૧૮૦. મુનિચર્યા ૨૮૩
મૂળ પદ્ધતિ કર્મગ્રંથ૪૮ મુક્તિ
મુનિવ ૪૩ મૂઆ
૧૪૯ મૂળ પ્રયોજન ૩૬૮ મુક્તિમતમાં ૭ર મુનદાસ ૪૦૩ મૂઆ વિના ૮૦
મૂળ માર્ગ
૨૧૩ મુક્તાવસ્થા ૨૮૭ મુનિધર્મ ૫૨૦ મૂઓ ૨૫,૬૯ મૂળ મારગ ૩૩૯ મુક્તિશિલા ૧૭૦ મુનિધર્મયોગ્યતા ૪૨૮
૧૨૯ “મૂળ માર્ગ”
૩૩૬ મુક્તિસ્થાન ૧૭૭ મુનિધર્મપ્રકાશ ૫૩૩ મૂકી દેવો ૧૯૮ ‘મૂળ સમયસાર’ ૨૮૪ મુક્તિમાં આત્મધન પર૫ મુનિપણું ૪૫૦ મૂર્ખની પેઠે ૨૬૧ મૂળ લક્ષપણે ૩૩૬ મુખ
પ૨૫ મુનિનું લિંગ ૩૬૮ મૂઠીમાં લીધો ૧૭૧ મૂળ વસ્તુ ૧૬૭
મુ.
મુશળ
મુકાબલો
૪૮
મૃષ્ટિ
૪૮૩.
મુદત
મુકા
૧૮૮
મૂક
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૧૨ ::
૨૯૫
૧૪૩
मोहो
૬૯
૩૮૩
મોદ
૩૩
મૃગચર્યા
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. મૂળ જ્ઞાન ૩૩૧,૪૫૩ મોટાં પ્રયોજને ૨૭૬ મોહસ્વયંભૂરમણ- ૩૫૭ મોક્ષસ્થાન ૧૯૩ મૂળ તત્ત્વમાં ૬ મોટેરા પુરૂષો ૨૦૫ સમુદ્ર
મોક્ષક્ષેત્ર(જીવનું) ૫૧૦ મૂળપણે જોતાં ૨૭૩ મોડવા
૪૪૨ મોહાવેશ ૩૪૧ મૂળભૂત ૪૫૦ મોડવાને
૧૨ મોહાચ્છાદિત ૧૫૮ મૌક્તિકના થાળ ૫૦ મૂળિયું ૧૧૦ મોઢા આગળની ૨૩૯ મોહાંધ ૧૯,૧૯૭ મૌન
૩૮૫ મૂળી
૩૧૫ મોઢે
મોહિની ૧૫૦ મૌન આચર્યું ૫૧૮ મૂળોત્તર
૫૦ મોઢે પ્રગટ ન કરવું ૨૦૫ મોહિનીભાવ ૮૭ મૌન વિસ્મૃત કર્યું ૧૦૦
મોટું જ ન ઉઘાડે ૩૧૨ મોહિનીય કર્મ ૨૭૮ મૌનતા ૧૦૯,૧૫૮, મોત મોહિની રૂપ
૨૨,૩૫૧,૫૧૨ મેઘ મહારાજા મોતના પંજામાં
૩૬૧ મૌનપણું ૨૩૯,૨૮૩ મેધાવી ૩૯ મોતની પળ
મોળ૫
૩૯૫ મેઘધારા વાણી ૬૯ મોતનું ઔષધ ૧૬૯ મોળતું હોય ૪૬૩ મૃગ ૨૫૧,૪૦૧ મેરી
મોળો
૩૮૭ મૃગયા
૧૦૪ મેરુ - ૨૬૪ મોર ૪૯૮ મોળા કરવા
૪૭ મેરુ પર્વત ૪૭ મોરબી ૪૦૮ મોળી પડ્યા કરે ૨૭૩ મૃગજલ ૩૦ મેરુથી પણ સવાયો ૨૭ મોરલીના નાદથી ૭૩ મોળી પડે ૩પર મૃગજળમાંથી- ૩૫૩ મેલગાડીમાં ૨૮૩ મોસમ ૨૬૯ મોળાં પડવાનો પ્રકાર ૨૮૫ જળબુદ્ધિ મેલી
૨૨ મોહ ૧૩૮,૩૫૪ મોક્ષ ૧૭,૩૧૨,૪૭૧ મૃગાપુત્ર ૫૪ મેષાનમેષ ૬૧ મોહ ઉદ્યોત ૧૪૭
૫૦૮ મૃત્યુ ૩૬,૩૦૧ મેષોન્મેષ અવસ્થા ૨૯૬ મોહ નામનો મદિરા ૨૪ મોક્ષ પરત્વે ૨૯૧ મૃષા ૪૪, ૨૪૪,૫૦૪ મેગ્નેરિઝમ ૨૩૪ મોહવિકલ્પથી ૪૩૨ મોક્ષ સંબંધ ૨૧૯ મૃષાજલ ૨૫૧
૫૩ મોહગર્ભિત વૈરાગ્ય ૪૬૧ મોક્ષ હથેલીમાં ૮૭. મૃષાવાદ ૧૪૧,૨૭૫ મેળાપ ૧૫૯,૩૬૩
મોહગ્રંથિ ૩૦૨ મોકઅપાત્ર ૧૭૧ માન ૨૮,૩૪૫ મોહનલાલ ૩૦૨ મોક્ષચારિણી
લ્લાનતા ૩૦ મૈથુન ૯૯,૧૪૧,૨૭૫ મોહનિદ્રા ૩૦૧ મોક્ષજન્ય
સ્વેચ્છ
૨૬ ૪૬૩ મોહની ૧૧૬ મોક્ષતરુ
૧૮ મૈથુન સંજ્ઞા ૩૮૦ મોહનીય ૪૭૦ મોક્ષથી ૨૧૬ મંગલ
૧૦૨ મૈત્રી ૧૪૦ મોહનીય કર્મ ૧૧૦
મોક્ષપાટણ
મંગળ દાખલ ૪૮ મોહનીયના મળને ૪૫૮ મોક્ષપાત્ર
મંગલ પંક્તિ ૧૭,૧૧૩ મો.
૫૧૬ મોહનીયનો ઉદય ૧૩૧ મોક્ષમયી
૪૧ मंगलमुक्किळं
૫૦૫ મોકળાશ ૨૪૯ મોહનીય સ્થાનક ૧૧૬ મોક્ષમાર્ગ ૨૦૫,૪૮૯.
મંગલાચરણ મોકળું ૨૮૮ મોહપટ
૫૪
૫૩૦ મંગળદાયક મોઘમપણે ૪૮૫ મોહમયી ૧૪૭,૧૮૨, મોક્ષમાર્ચ ૪૦,૪૫૩ મંત્રીએ ૫૧૪ મોટપણે ૩૧૬ ૨૪૬,૫૧૬ મોક્ષમાર્ગપ્રકાશ ૩૮૯ મંડળ
૪૨૯ મોટા કારણમાં ૨૦૨ મોહમયીથી ૨૩૬ મોક્ષમાર્ગની- ૪૨૮ મંડન કરું ૧૧૭ મોટા પુરૂષ ૨૦૯ મોહવાન ૫૩ અવિરોધતા
મંડાયું મોટા પુરૂષો ૧૮૯ મોહમદગર ૩૮૯ મોક્ષમાળા ૪૯ મંડિકક્ષ મોટાઇવાળી ૩૫૫ મોહવૈરાગ્યવાન જીવ૩૩૪ મોક્ષહેતુભૂત ૪૮૨ મંદ ૭૩,૧૭,૧૧૩
મેળવણ
૩૯૩ ૧૭૧
૪૮૫
૭૪
૪૨.
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________
ચા)
૮૮
યુક્ત
૪૫
- ૬૧૩ શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. મંદ જોગ્યને ૨૧૧ યતિ ૪૦,૪૫૦, યથાર્થ વક્તાપણું ૩૦ યજ્ઞાદિ હિંસક ક્રિયાપ૦૬ મંદ મંદ
૪૫૧,૫૦૭. યથાર્થ સમરસપણું ૩૮૫ મંદત્વ - ૧૯૩ યતિ મુખપ્રતિથી ૪૩ યથાર્થ ભાન ૨૨૧ યાચક
૭૧ મંદપણે
૩૦૫
યત્કિંચિત્ ૧૪૦,૧૫૯, યથાર્થ સ્વરૂપે ૧૩૧ યાચકપણું ૨૩૮ મંડી પડે છે ૪૯૧
- ૫૧૨
યથાવકાશાનુસાર ૩૩૯ યાચના ૫૯,૨૯૭ મંદવાડ ૨૫૪ યત્ની ૧૫,૭૯ યથાવસર
યાચવું નહીં ર૦૯ મંત્ર ૨૩,૧૮૫,૨૦૬, યત્ન
૨૩ યથાવસરે
૩૮૧ યાચ્યા વિના ૧૪૧ ૪૨૮ યથા. ૫૨,૩૫૩,૩૯૨ યથાવિધિ ૪૦. માવજીવ મંત્રમૂળી
યથાખ્યાત ચારિત્ર ૩૨૯ યથાવિનય ૪૦૮ થાવત્ ૨૪૬,૨૯૫ મંત્રિતાઈ
૩૬૧,૪૧૨,૪૬૮ યથાવસરોદય ૪૧૦ યાવતુ જીવનકાળ ૧૪ માંકડ ૩૪૬,૩૭૮ યથાજાતલિંગ - ૩૭૨ યથાવસ્થિત ૨૬૬
યામેં
૩૮૩ માંગલિક ૨૯ સર્વવિરતિ ધર્મ યથાવત્ ૨૭૮,૪૩૮ યાતિ ભાંતિ ૩૮૪ માંગલિક મુદ્રા
યથાતથ્ય ૭૧,૨૩૬, યથાવક્તા ૩૮૧,૫૧૫ માંડ. ૨૧૧ ૨૪૬,૩૦૮,૫૨૪ યથાશક્તિ ૭૧
૨૫૭ માંડ માંડ ૨૨૪ યથાતથ્ય રૂપે ૨૨૮ યથા શાંતપણું ૪૧૨ યુક્તિપ્રયુક્તિ ૧૨૪ માંડલિક
૪૧૯ યથાતથ્યતા ૩૦૬ યથા સંભવ ૩૩૦ યુગ માંડલિકો. ૧૫૬ યથાન્યાય ૩૫૫ યથાસૂત્ર
૩૮૧ યુધ્ધ
૩૩૪ માંડી
૩૬૫ યથાપ્રારબ્ધ ૩૯૩ યથાસૂત્રકાળ ૫૧૩ યુરોપિયન પ્રજા ૫૦૬ માંડી રુએ
યથાપ્રારબ્ધ - ૨૩૬ યથાસૂત્રનિવૃત્તિ- ૫૧૩ યુવજ્ઞાની ૬૨ માંડી વાળવું
યથાપ્રયત્ન
૨૭૪ સાધન વિચાર યુવરાજ શુધ્ધોદન ૩૮ માંડ્યો
૧૯૬
યથાપ્રવૃત્તિકરણ ૩૦૭, યથાસ્થિત ૨૫૬,૩૦૩, યુવાન ૧૨૨ ૩૪૬ ૪૯૦
૫૨૭
યુવાવસ્થાના - ૧૮૦ માંસ
૫૦ યથાબળવીર્ય ૨૪૪ યથાસ્પષ્ટ ૩૧૫ પહેલા ભાગમાં માંસલુબ્ધ
યથાબુધ્ધિ ૨૧૪ યથાહેતુ ૫૧૮ યુવાવસ્થાના- ૧૧૯ માંહિ ૪૭૧,૪૭૪ યથામતિ ૭૩,૧૬૬ યથોચિત ૩૮,૧૬૩, પ્રતિબંધ મિંજા
૧૬૩ યથાયોગ્ય ૭૧
૧૬૯ મીંચાઇ ગઇ ૮૫ યથાયોગ્ય ઉપશમ ૧૬૧ યદિ ૯૫,૧૪૯
યેન
૪૦ મુંડભાવ ૩૫૭ પાત્રની છાયા
યદ્યપિ ૩૨૨,પ૨૨
૫૧૪ મૂંગાની શ્રેણિએ ૧૯૮ યથાયોગ્ય - ૧૮૪ યમ ૨૧૫,૨૫૪ ચો. ૧૪૯ જિજ્ઞાસાપણું
યમરાજા
યોગ ૧૧૭,૧૬૪,૩૫૮ મૂંઝવણ ૨૯૩ યથાયોગ્ય દશા ૧૬૫ યમનિયમ ૭૧,૧૨૫ ૩૮૭,૪૨૫,૪૫૮ મૂંઝવ્યા છે ૨૯ યથાર૫
૨૨૫ યમથી સમાધિ ૩૯૨ યોગ અયોગ ૪૩૨. મૂંઝાવું નહીં ૧૩ યથાર્થ ૧૭,૧૫૬ યશ નામકર્મ ૪૮૭ યોગ અસંખ જે ૨૩૭ મૂંડી દીધા ૪૬૫ યથાર્થ ઉપકારી - ૩૮૮ યશોવિજયજી ૨૫ર ‘યોગકલ્પદ્રુમ” ૨૫૬
પુરુષ પ્રત્યક્ષ
यस्य
૧૪૩ યોગથી
યોગથી ૧૪૫ યથાર્થ પદાર્થ ૧૩૦ ન્સિfણ ૧૯૨ યોગદશા ૧૨૪,૪૦, ૫૦૩ યથાર્થ બોધ- ૨૨૩ યજ્ઞ
૪૭,૨૯૩
૫૧૬ ૧૪૬,૩૯૧ સ્વરૂપના યથાર્થ યજ્ઞયાગ,
યોગદર્શન ૩૩૭
૩૧૨
માંય
૮૦
૮૦
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૧૪::
૧૮૬
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. યોગદૃષ્ટિસમુચ્ચય ૧૫૦ યોગે
૫૨૪. ટાય
૧૬૫ રસગારવ ૧૧૮ ૩૯૭,૪૩૫ યોગે કરીને ૧૮૩ રડવડે
રસગારવલુબ્ધતા ૧૦૯ યોગનાં આઠ અંગ ૨૪૮ યોગ્યતા ૧૬૬,૧૮૫, રણ ઉતરવાની ૪૦૬ રસગારવાદિ દોષ ૩૧૩ યોગનાં બીજ ૨૨૩
૪૦૭ રણછોડજી ૪૬૧ રસજ - ૪૯૭ યોગનિરોધ પ૩ર યોગ્ય વખતે
રતલામ ૨૦૪ રસાદિક આહાર ૧૩ યોગની સમાધિ ૧૭૨ યોજન
રતિ ૫૫,૨૩૨,૩૫૦, રસદેવ
૨૧૬ યોગાનુયોગ ૧૨૨,૨૬૫
યોજી. ४८७ ૩૯૧,૪૩૧ રસના -
૩૦૨ યોગપદ ૧૬૦ યોનિ
૪૭૨ રતિ અરતિ - ૭૦ વ્યાપકપણાને વિષે . યોગપ્રદીપ ૪૧૦ યોનિદ્વાર
રત્નચિંતામણિ ૪૫૮ રસનો મોહ ૪૬૯ યોગપ્રવર્તના ૩૫૭
રત્નાકર ૧૭૩ રસાનુભવીઓ ૧૦૬ યોગપુરુષ ૧૮૧ યૌકિતક
૮૦ રત્નકરંડ - ૪૨,૪૯૩ રસસ્વાદ ૩૧૪ યોગબળ ૮૦,૧૩૬,
શ્રાવકાચાર
રસાસ્વાદ ૪૨૮ ૧૮૨,૫૨૬ યંત્ર
૨૩ રદ થઇ જાય ૫૦૪ રસ્તો કરવાને - ૨૯૪ યોગબળ સહિત ૨૮૫ યાંત્રિક વ્યાપાર ૨૫૪ રમક
બદલે યોગ બાઝે ૨૫૩ મુંજનકરણ ૪૯૦ રન રૂતો હૈ ૩૨૫ રહનેમિ ૧૨૪ યોગબિંદુ ૮૩,૧૫૦,
રમણ
४८७
રહસ્ય ૪૧૨,૪૮૫ - ૩૯૨,૪૪૬
૨માણતા
૩૨૭ રહસ્યભક્તિ ૨૦૩ યોગભાવ ૨૫ રક્ત
૨૮૫ રમણી
૮૨ રહસ્યભૂત ૩૭૯, યોગભૂમિકા ૧૪૬ રક્તભાવ ૨૮૫ રમણીકતા ૫૧ રહસ્યભૂત મતિ ૩૩૩ યોગમાં
રક્તપિત્ત
૫૩ રમણીય ૬,૪૯,૮૫ રહસ્યાર્થ ૪૫૨,૫૨૩ યોગમાર્ગ ૧૯૯ રખડપાટ ૪૯૧ રમણીયતા ૪૬૪ रहिए યોગવશ ૨૮૧ રખવાલપણું
રમણીયપણું ૨૫૭ રહિત ૨૭૧,૩૫૪ યોગવશાત્
૨૭૬ રખવાળ
રમત માંડીને - ૨૨૦ રહી રહીને ૩૦ યોગવાઇ રઝળવાના ૪૬૧ બેઠો છે
રહેણી યોગવાઈએ ૧૬૩,૪૦૮ રખડવું ૨૮૧
રમતા
૨૫૬ રહેવું રાખ્યું છે ૨૫૦ યોગવાસિષ્ઠ ૧૬૦,૨૮૩ રખે રમૂજે
રળવાનું ૨૮૪ રચના ૧૫૬,૪૬૪, રમ્ય
રળવામાં યોગશાસ્ત્ર ૩૯૨,૪૨૫ - ૫૧૫,૫૨૪ રયણસાર
૪૩ રક્ષક ૧૬,૪૧૪ યોગસ્કૃરિત ૧૨૯ રજા ૬૧,૪૩૬ રવજી ૧૩૬ રક્ષપાળ - ૮૮ યોગક્ષેમ ૪૩ ૨જકણ ૧૦૯,૨૪૦, રવજી તનુજે ૩૬ ૨ક્ષપાલ
૧૪૨ યોગાધ્યવસાય ૧૬૨
૩પ૭ રવજીભાઇ -
રક્ષકરૂપ
૧૯૫ યોગાશ્રિત પૂર્વબંધના ૪૧૬ ૨જસ્વલા ૧૧૮ દેવજીભાઇ
રક્ષાય
૨૭૫ ઉદયમાનપણાથી રજીસ્ટર પત્ર ૧૨૭ - રવિ
૧૨૬ રક્ષા આપશો ૧૨૭ યોગી ૧૫૭,૧૮૭ રજોહરણ ૧૪૨,૪૮૦ રવિકે
૨૫૧ યોગી કને ૧૫૭ રજો (ગુણ) ૧૭૬ રવિરૂપ ૧૧૩ રાઈના દાણા ૪૯૩ યોગીંદ્ર ૩૮ રજમલ ૩૭૫ રસ
૫૧૭ રાખી શક્યા નથી ૩૮૫ યોનિનાથાય ૪૪૫ રઝળવું
રસ અમૃત ૨૧૬ રાખ્યા જ રહો યોગીશ્વર ૧૨૯ રટણ
૧૬૨ રસપરિત્યાગ
રાગ
૧૯૨
૨૨
૪૬૧
૧૧૪
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૧૫::
કોશ પૃ.
૭૩
૨૨
૧૨
રાફડા
૨૫૪.
સુચ્યું
૪૦
રોઇને રોય
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ રાગ (સ્વર) કાઢી ૪૭૮ રાજ્યાધિકાર ૨૨૯ રુચતો નથી ૨૨૧ રૂબરૂ
૧૨૭ રાગ પ્રભાત ૨૨૬ રાજબીજને નામે ૧૦૪ રુચિ ૧૫૩,૨૩૩ રૂસગુણ
૪૯૨ રાગરસ ૩૮૪ રાણપુર
૩૧૮ રુચિકર ૧૦૮,૧૫૭, રાગકથા રાન ૧૬૧,૧૮૯,૨૩૯ રે
૨૬૭ રોગયુક્ત
૩૩ રુચિપણે
રેચક
૪૨૧ રાગહેતુ ૩૧૪ રામ હદયે વસ્યા ૧૮૪ રુચિપૂર્વક
રેડવવું રા'ડિવૈરિવાર - ૪૫ રામચંદ્રજી ૪૬૪
૨૭,૯૬ રેશમી કોરે ૨૪૦ निवारिणे
રામાનુજ સંપ્રદાય ૫૨૨ રુદન વાક્ય ૧૬૫ રેતીની ભીત ૯૫ રાગી ૨૦ રામાવતાર ૨૯૧ રૂધિર
રેવાશંકરજી ૧૭૨ રાગે
રાય સિદ્ધારથ ૨૨૪ रुवाणं ૩૬૪ રાચતા રહ્યા ૧૦૫ રાયચંદ રાચી ૨૧ રાચયંદ (અનામ) ૧૬૭ રૂડા જીવો
૩૬ રાચી રહેવું ૨૦૫ રાયચંદ વીર
રૂડા પુરુષ ૨૪૮ રોકાણી છે
૩૦૭ રાચિકે ૩૮૪ રાયની
રૂડા પુરુષો ૨૮૭ રોક્યાં રોકાય છે ૩૫૦ રાજકાજ ૨૯૭ રાયસી
૭૮ રૂડી આદત ૧૨૦ રોગ જરા ૭૬ રાજદ્વારે
૧૨૧ રામભકવિ રાસભવૃત્તિ ૫૦૨ રૂડી રીતે
રોગગ્રસ્ત રાજનગર ૪૦૮ રાહસ્મિક વિશ્રામ ૧૫૯ રડે પ્રકારે ૨૩૬ રોજગાર ૨૯૪ રાજનીતિ ૩૮૧ રાહુ જેવો પરિગ્રહ ૩૯૬
૧૪૧ રોજનીશી ૧૭૧ રાજગૃહી ૮૧ રાહથી
રૂઢિ ૧૨૮,૨૭૬,૪૨૪ રાજપાટ ૩૬૫ રાળજ ૨૧૪ રૂઢિ અર્થ ૩૩૦ રોધ
૧૮૯ રાજપુરુષ કેસરી ૪૫ રાત્રિભોજન ૪૫ર રૂઢિ માર્ગ
રોધક
૩૪૨ રાજવૈદ જાળવદ
૧છે ર|
રૂપ
૨૧૨ રોધરૂપ ૨૫ રાજરાજેશ્વર રિઝાવવા રૂપક ૨૯૦,૫૧૫
૩૫૭ રાજસી વૃત્તિ ૧૬૧ રિદ્ધિ ૧૯,૧૩૯,૧૬૬, રૂઢિવાળી ગાંઠ ૪૮૪ રોમ ઉલ્લસી ગયાં ૮૬ રાજસી મહાવીર્ય ૧૭૦ ૧૭૧,૨૩૮,૩૨૩,૩૫૭ રૂપ અપના
રોમરાયના વિકસિત-૪૫ રાજહંસ
રિદ્ધિમાન ૯૬ રૂપના અંબાર ૬૪ મૂળ સહિત રાજર્ષિ
૫૭ રિદ્ધિયોગાદિ ૧૯૬ રૂપનો મોહ ૪૬૯ રોમમાં ૧૩૮ રાજર્ષીશ્વર
રિપુ ૩૮,૪૦૨ રૂપ-શબ્દ-સ્પર્શ- ૧૭૬ રોમાંચિત ૧૪૩,૩૩૧ રાજસમાજ ૫૨ રિબાવી ૪૩૪ રસ-ગંધ
રોમાંચિત ભક્તિ ૪૨૦ રાજ
૨૦૧ રિબાવવામાં ૨૭ રૂપાવલોકન - ૪૦૪ રોમાંચ ઉલ્લસવાં ૪૨ રાજી ૧૬૭,૧૮૦ રિવાજ ૧૯૩ દૃષ્ટિથી
રોમે
૫૩ રાજીપો ૨૦૧
રૂપાતીત ૧૨૫,૧૪૨ રોમેરોમે ૪૬૯ રાજેમતી
૧૨૪ રી
૩૫
રૂપાળું ૪૦ રોષ ૧૧૯,૪૨૦,૪૬૧ રાજેશ્વર ૩૭,૪૬,૧૫૧ રીતિ ૩૬૦,૩૮૬
૨૪૯ રાજ્ય
રીઝયા.
૩૬૩.
રૂપાંતર ૨૭૬,૩૨૦ રૌદ્ર ૫૧,૧૦૧,૩૦૦ રાજ્યo. ૧૪૬ રીઝયો સાહેબ ૩૬૧ રૂપિયા
૪૪૩ રૌદ્રાદિ રસ ૧૧૯ રાજ્યલક્ષ્મી ૨૦૧ [૧]
રૂપિયાના બે અધ ૫૦૦ [૨] રાજ્યચંદ્ર ૪૦૨ રુએ
૪૭૭ રૂપી ૧૧૦,૨૮૪,૩૬૭ રંક
1tવં_illar, india
૨૬૨
દૂ ર # #દ # $ $ $ $ $ $ દ BE # $# # $ $ $
રોઝ
રોમ
૩૮૪.
રૂપાં
$ $
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૧૬ ::
રંગ
૧૬૪
૩૮૬
નવા
રંજિત
વાંક
રાંડ
રૂંધી
ના
૪૬૨
$ધન
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ.
૪૩૪ લગ્નતા કરશે ૩૬૩ લક્ષ ૧૫,૫૧૬ લાભાંતરાય ૨૩,૪૧૬ રંગ ભરવા
લઘુશંકા ૧૧૯,૪૬૧ લક્ષ ગયું ૧૦૫ લાભાંતરાય કર્મના પ૦૦ રંગન
લધુતા ૭૪,૨૧૯ લક્ષ વગરનાં બાણ૮૬, ઉદય રંચ ૫૧૮ લઘુત્વભાવે ૧૩૯,૨૪૭
૪૬૪. લાભાનંદજી ૫૦ રંજન કરવામાં ૧૫૭ લઘુપણું ૩૪૨ લક્ષ વગરનું ફેકેલું - ૧૬૭ લાભે ૧૬૭ રંજન થવામાં ૧૫૭ લઘુશિષ્યો
બાણ
લાલચોળ ૭૫ રંજન કરો પર લધુત્વપણે ૧૨૯ લક્ષમાં
૨૨૪ લાર સી રંજન કરવાને ૩૬૩ લચી ૮૧ લક્ષગત ૧૪૬,૨૫૪, લાવણ્ય
૨૧ રંજનપણે
૫૧૯ લક્લાયમાનપણે ૫૦૮ ૩૨૦,૩પ૩,૫૦૦
[લિ ૪૩૩
लज्जासमो ४०१ લક્ષગત કરો ૩૩૨. લિંગ ૩૧૬, ૩૪૫ લટો
૪૪૭ લક્ષણ ૧૦૩,૨૩૨ લિંગદેહજન્ય - ૧૫૯ રાંકડી રૈયત
લડથડિયાં ખાતાં ૭૪. લક્ષાણના ધારક ૧૯૧ જ્ઞાનદર્શન
૮૯ લથડિયાં ખાતો ૪૧ લક્ષણા ૫૧૩ લિંગાભાસપણે ૩૬૮ રાંડી રુએ ૩૧૨ લથડ્યો ૨૮ લક્ષણે ૨૫૭,૨૬૬ લિ. ૧૩૫, ૨૬૧ રેટના ઘડાની પેઠે ૨૬ લબ્ધિ પ૩,૩૫૫ લક્ષણો ૧૬૫ લિ. અપ્રગટ સત્ ૨૧૮ લબ્ધિઓ
લક્ષબંધ
૮૪ લિ. બોધબીજ ૨૩૨ રૂંધ્યાં
૬૨ લબ્ધિવાક્ય ૧૦૭ લક્ષની બહોળતા ૧૦૦ લિ. વીતરાગભાવ ૨૨૯
૮૦ લબ્ધિસાર ૪૪૨ લક્ષરૂપ પ્રવાહ ૩૯૭ લિ. સમાં અભેદ ૨૧૮ રા. રા.
૧૨૮ લય ૩૦,૩૪૬ લક્ષાધિપતિ ૮૮ લિ. સમાધિ ૨૧૪ ઋષભ જિનેશ્વર ૩૬૧ लयं
૩૬૧ લક્ષિત લયલીન ૪૭૯ લક્ષિત કરશો
૩૧૫ લીટોડા
४७८ લહેર
४८७ લક્ષે નથી ૧૯૬ લીધો કે લેશે ૯૦ લખનાર - ૧૬૯
૮૨ લક્ષ્ય
૨૦ લીન ૭૬,૩૩૯ અવ્યકત દશા લવણસમુદ્ર ૧૬૭. લક્ષ્યાર્થ
૧૬૦. લીનતા ૩૨૧,૪૯૮ લખવું બનાવી - ૨૪૬ લવારી
૪૭૭. લક્ષ્યાર્થનું કારણ ૧૬૭ લીનપણે ૨૪૨ શકાય
લલચાય
૪૫૧
લક્ષ્યાદિકની ૧૬૯ લીમડી દરબાર ૨૪૬ લખિત ૪૪૮ લલચાવી
૩૬૦ લક્ષ્મી
લીલા
૧૭૯ લખાઈ રહી હોય ૪૧૫ લલિત ભાવે ૧૧૬ લક્ષ્મીલીલા
૯૫
લીલોતરી ૪૨૭ લખી માર્યું ૪૩૯ લલુતા
૪૮ લખી વાળવા - ૨૪ लक्ष्णय ૪૦૪ લાખ
૪૭ લુબ્ધ
૧૨. ધારેલો
લહરી ૫૦ લાખ વાર
૪૫૯ લુબ્ધાઇ જવું
૩૦ લખી વાળવું ૧૮૮ લહરીઓ
લાખોગમે ૪૯,૩૬૪ લુબ્ધતા ૩૫૨ લખી વાળ્યું છે ૫૧૩.
લાગણી ૧૩૬ લુબ્ધપાણી
૩૫ર લગ જાય ૫૧૪ લહેરાભાઇ ૩૮૯ લાગવું
૨૦૬
લુબ્ધાયો ૮૮ લગભગથી ૩૦૬ લહેરી
૯૫ લાગ્યા કરીશું ૨૭૩ લગાર ૧૨૫ લાહો
૭૩ લાચાર
પર લૂગડાં
૪૭૮ લગારે માત્ર ૪૬૪
૩૨૩ લાડપાલ
લૂણ
૪૬૩ લગી ૨૫૧ લહ્યું ૩પ૧ લાડીવાડી
લૂણ ખાય છે
લય
| લ...]
લવે
૩૪
લહે
લહ્યાં છે
૧૪૮
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________
શબ્દ
ફૂલો
લૂણ ખાધું છે
a
લેખ ૧૩૭,૨૦૮,૨૦૯
લેખતાં
લેખવે
લેખ સમય
લેખશો
લેખાય છે
લેખે
લેખું
લેખું છું લેટિન
લેણદાર લેપાઇશ નહીં
કોશ પૃ.
૬૯
૪૭૪
લેમેલ
લેવા ખાતર
લેશ માત્ર
લેશ ભાગ
લેશ્યા
લો
૧૫૬,૩૩૨
લોક લોક આખાની લોક જેવા લોક
૨૮૬
૪૯૬
લોક પ્રત્યે - ૫૩૨
.
લોકદાબ
લોકદૃષ્ટિ
૨૦૪
૪૦૬
૧૪૯
૧૪૮
૩૮
૪૬૬
૧૮૧
૨૦૯
૧૧૫
૪૪૩
૧૭
૨૭
८१
નિષ્કારણ અનુગ્રહ લોકઅપેક્ષા ૩૫૮
લોકકથન
૨૬૦
લોકકથા
૩૧૦
લોતાળ
८८
લોચ
૪૮૦
લોચનદાયક
૧૧૯
લોટતાં
૨૬
લોકત્યાગ
૧૬૩
લોકદર્શનનો સુગમ ૫૨૫
માર્ગ
૨૮,૩૦૦
૧૦૭
૩૭૮,૪૯૭
૨૭૬
૧૩૨
શબ્દ
લોકનાલ
લોકનો ભેદ
લોકના આવેશે
લોકપદ્ધતિ
લોકપરિચય
લોકપરિમિત
લોકપ્રમાણ -
અવગાહના
લોકપ્રવાહ ૨૦૪,૨૬૪
લોકપ્રસંગ
કોશ પૃ.
૬૫
૧૭૧
૨૯૨
૩૯૯
૨૨૬
૩૭૧
૩૭૫
૨૮૬
લોકપ્રમાણે પ્રત્યેક ૨૪૧ લોકભય
૨૮૬
લોકભાવના
લોકભાષા
લોકમર્યાદા
લોકમાન્ય
લોકમાર્ગનો -
પ્રતિકાર
લોકમાત્ર
૨૪૦
લોકલજ્જા
૯૯
લોક્લજ્જાની ઉપેક્ષા ૨૦૨
સ્થૂળત્વહેતુ
લોકવિરુદ્ધ લોકસહવાસ
લોકસ્થિતિ
લોકસ્થિતિ -
૨૩૬
૩૨૧
૩૩૨
૩૫૫
૨૭૫
લોકલાજ ૩૮૬,૪૬૫
લોકવર્ણન -
પર૧
આશ્ચર્યકારક છે
૪૨૫
૨૩૬
૨૩૩
૨૩૩
લોકસ્થિતિ -
મર્યાદા હેતુ
લોકસંજ્ઞા ૧૬૩,૪૩૦ લોકસંસ્થાન ૫૨૧ લોકસંસ્થાનાદિ- ૩૩૮
૫૨૧
ભાવ
લોહહિતાર્થે લોકાગ્રે
લોકાનુગ્રહ ૪૩૬,૫૨૭
૩૯૨
૧૬૩
શબ્દ
૧૨૨
લોકાપવાદ લોકાલોકપ્રકાશક ૪૪૧
લોકાલોકવિચાર ૭૧
લોકાલોકવ્યાપક ૫૨૩
લોકાલોકશાયક
૫૨૩
લોકાલોકજ્ઞાયકપણુંપ૧૦
લોકાવેશ
૨૮૮
લોકાંત
૩૭૫
લોકોત્તર મિથ્યાત્વ ૨૯૭
લોકોત્તર વાત લોકોપકાર
૨૨૨ ૪૩૭
લોકોપકાર પ્રવૃત્તિનું૫૨૨
ધોરણ
લોગનિસ્સો
લોગસ્સ
લોગસ્સનો -
કાયોત્સર્ગ
કોશ પૃ.
લોપ
૨૦૯,૩૪૧ લોપાઇ જાય નહીં ૪૭૨ લોપવામાં
૪૧૭
લોપવા રૂપ
૩૪૦ ૮૭
લોભ સમારી
લોમવિલોમ સ્વરૂપ ૮૪ લોલુપતા
लोह
૯૮ ૨૦૦ ૬૧
લોહકાર
લોહચુંબકનો ગુણ ૧૨૮ લોહાણા ૩૪૦ લોહીથી કરીને ૯૫
લાંચ
લાંબે
લી
લૌકિક અભિનિવેશ૩૨૨
લૌકિક ભાવ
લૌકિક સંગ્રામ
લે
લુંકાગચ્છ લોકાશા
૨૫૧
૩૨
૮૫
૨૮૬
૪૬
૧૩૭
૪૮૭
૪૮૯
૪૬૭
શબ્દ
લૂંટાયા જેવો
q...
વખત ગાળવો
વખત વિચાર
ઃઃ ૬૧૭::
व
વક્તવ્ય જ્ઞાનને
વક્તા
વક્તાપણે
વક્તૃત્વ
વખત ૮,૨૫૯,૪૨૯
કોશ પૃ.
૨૯૨
વચલાં
વટતુ હૈ
વટેમાર્ગુ
૨૦૦
૨૫૦
૪૫૦
૩૦૫
૧૧૭
૧૯૫
૨૬૨
૧૩૫
વખતસર
વખતે ૭૪,૧૨૮,૨૪૪ વખતોવખત
૨૧૬
વગડામાં પોક - ૪૮૧
મૂકવી
૧૪૩
વચન ગુણાતિશયતા ૫૧૨ वचनं વચનથી અગોચર ૩૭૫ વચનથી વ્યંજિત ૫૩૧
વચન નયન યમ ૨૧૫
૫૧૨
વચનનું સ્યાદ્વાદપણું
વચનને સંકોચનાર ૨૩૯
વચનયોગનું
૩૧૫
પ્રકાશવું
વચનમાર્ગ
૨૨૦
વચનસમિતિ ૨૩૯ વચનસંક્ષેપ ૫૧૨ વચનાતિશય ૩૯૮ વચનાતિશયતા ૩૪૨ વચનામૃત ૩૬,૧૪૨ વચનામૃતસિંધુ ૧૦૮ વચનાવલી
૧૯૦
૩૯૭
૨૫૨
૨૦,૪૫૧,
૪૭૦
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૧૮ :: .
પ૨૦
૮૧
વડી
૩૫
૨૨૬
વસ્તૃત્વધર્મે
૪૨૦
૧૫ર
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. વડવા ૩૬૦ વનક્ષેત્ર ઉત્તરસંડા 80. વર્તે છે
૪૮૦
વસ્તગતે ૧૨૩ વડના ટેટા ૩૩૪ વનિતા
૫ વર્તે છતે
વિસ્તુત્વ પ૨૫ વડનાં બીજ ૨૬૨ વનોપકંઠે ૪જર વર્યા કરે છે ર૭૭ વસ્તુતા ૩ર૦,૫૨૩ વડનું વૃક્ષ ૪૯૩ વનોપવન ૪૯ ૯૯ વર્યા વિના ૨૦૪ વસ્ત તીન પાઇ ૫૧૪ વડાનો વમન વર્ધમાન ૨૦૮,૩૦૭, વસ્તુતઃ
૪૩ વમળ ૧૭૭
૩૫૦,૪૯૪ વસ્તુધર્મ વડીલપણાથી ૩૮૭ વમાવી દેવું ૪૫૩ વર્ધમાન કરવા ૧૮૮
૨૨૮ વઢવાણ કેમ્પ ૧૪૫,૪૨૯ વમાવી દેવા સુધી ૩૩૧ વર્ધમાન થાય છે ૨૯૫ વસ્તુને
૨૨૩ વઢવાણ સ્ટેશને ૨૯૯ વમે તો
વર્ધમાનપણાને અર્થે ૪૦૨ વસ્તુને ... યુક્ત ૨૩૯ વજન વધારવું ૪૨૦ વમે નહીં
૩૫૩
વર્ધમાન પરિણામી ૨૮૩ વસ્તુભાવ ૫૧૦ વજન ઘટે
વય
૪૩ વર્ધમાન સ્વામી ૨૭૪ વસ્તુવિચાર ૨૧૧ વજાગ્નિ
વયમાં ૧૧૮ વર્ધમાને
૩૧ વસ્તુશાન
૨૨૨ વજય વર ૨૦૧,૨૪૮,૪૩૩ વર્ષકલ્પ
વસ્તી
૨૨૬ વજસ્વામી ૬૪ વરણવ્યું ૩૩ વર્ષ છ માસ ૫૧૯ વસ્ત્ર ૯૫,૩૦૭ वज्जदि ૪૦૬ વર્ગણા ૪૬૩ વર્ષીદાન ४७२ વસ્ત્રને ધૂણી ૬૧ વણ ૪,૧૪૭,૩પ૭
૫૫ વયોગ ૪૦૮ વસ્ત્રમૂચ્છદિ ૩૯૦ વણખપની ૧૧૯ વર્જીને ૪૫૫,૪૬૦ વલખાં મારે ૪૩૫ વહન
૪૮ વણદામ ૭૩ વર્ણ ૪૩,૩૩૧ વલણ ૨૨૨,૨૯૧ વહન કરતાં જતાં ૨૪૬ વણસી જવાનો પ૩ વર્તણુંક ૪૮૩ વિલવલાટ
વહ સત્ય ૨૧૬ વણારસીદાસ ૪૧૧ વર્તન
૪૮૯ વલ્લભ
૫૪ વહાલપ ૧૯૨,૨૩૦ વણિકે
૩પ વર્તનતાનો ૭૭ વલ્લભ સુખ ૨૨૪ વહાલા ૨૪૧ वण्णिअं४०१ વર્તના
૧૩૮ વલ્લભાચાર્ય ૪૩૮ વહાલું ૧૯૨,૩૩૯ વદ ૦)) ૧૩૫,૧૮૬ વર્તમાન ૩૩૩,૩૪૯, વલ્લિકાઓ ૪૨ વહીવટ
૨૧૧ वदनकमलं ૪ ૪૧૪ વલોવી
૪૫૯ વહેચણ ૪૧૬ વદતોવ્યાઘાત વર્તમાનકાળે આત્મ પર૧ વવાણિયાવાસી ૩૫ વહેરાય છે
૪૪૮ વદનારો ૩૪૭ સાધન ભૂમિકા વશીકરણ
વહેળા
૪૬૦ વદી વર્તમાન ચોવીસી ૩૧ વશીભૂત કરવા પર વહોરે છે
૪૩ ૫,૧૬૮ વર્તમાન જૈન સમૂહ૩૩૦ વશવતપણે ૧૭૭ વહોરો
૪૮૦ વધ વર્તમાન પત્ર ૪૭ વસંત
વહોરાના નાડાની-૪૮૦ વધબંધન ૭૫ વર્તમાનમાં છે પર૨ વસતા હતા ૩૦૧ માફક વધાવાઈ રહ્યો છે પર વર્તમાન સુધી ૨૫૭ વસમું ૧૭૩,૨૭૪,૫૦૩ વળગણા
૯૯ વર્તમાન સૈકામાં ૧૨૫
વળગાડનાર ૩૪૭ વનની મારી કોયલ ૨૩૫ વર્તમાને ૩૨૭ વસિષ્ઠજી ૨૪૧,૪૬૮ વળ મૂકી ૨૮૯ વનમાળીદાસે ૪૦૨ વર્તમાનો ૨૭૭ વસિષ્ઠ ભગવાન ૧૬૧ વળગાડી મૂક્યા ૬૩ વનવાસ ૧૯૭ 'વર્તવામાં ૨૫૦ વસે છે ૨૫૪ વળગી રહે છે ૩૧૭ વનવાસ લિયો ૨૧૫ વર્તાવ્યા વિના ૨૩૦ વસો ૩૯૯,૪૯૮ વળગે
૩૨ વનવાસી શાસ્ત્ર ૪૧૧ વર્તાયા કરે છે ૩૦૬ વસ્તુ ૧૭૨,૪૯૨ વળગે છે
૭૫ વનસ્પતિકાય ૩૭૦ વર્તે
૫૩૩ વસ્તુ અંભગ ૨૧૨ વળતીએ ૧૨૭
# # # # # # # કુક છું કે 299 $ $ $ $ % ?
૧૦
વદે
૫૯
વન
વસવું
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૧૯ ::
વાટ
વાડ
શબ્દ કોશ ૫. વળતાં
૨૯૯ વળદાર પાઘડી ૧૨૦ વળાંક વળો
૫૧૫ વ્યક્ત ૩૮૦,૪૮૭,
૪૯૨ વ્યગ્ર વ્યગ્રતા ૨૭૬,૨૯૩,
૫૩૩ વ્યંતર
૬૫ વ્યતિકમી ગઈ ૫ વ્યતિરેક પ્રધાનતા ૧૫૫ વ્યતિરિક્ત ૧૯૫,૨૨૦
૩૭૭,૫૨૪ વ્યતિરિક્તપણું ૩૦૫ વ્યતીત ૨૫,૨૩૪,
૩૦૨ વ્યતીત કર્યો ૨૦૮ વ્યતીત થયે ૨૮૨ વ્યતીત મલ ૧૨૫ વ્યય ૧૨૯,૨૫૨ વ્યંજનપર્યાય ૪૯૫ વ્યપદેશ ૩૭૫ વ્યર્થ વ્યભિચાર વ્યવચ્છેદ ૧૦૫,૨૪૫,
૩૪૩ વ્યવચ્છેદ જ્ઞાન ૨૬૨ વ્યવહાર ૧૨૦,૨૧૧.
૨૬૬,૩૨૪,૪૭૯ વ્યવહાર કુમ ૧૫૬ વ્યવહાર દૃષ્ટિ પ૨૮ વ્યવહાર નય ૧૫૮ વ્યવહારની ઝાળ. ૩૦૯ ... પરજળી વ્યવહાર પરમાર્થ ૨૬૬
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. વ્યવહાર પ્રતિબધ્ધ ૪૦૧ વ્યાખ્યાની છે ૧૧૩
૧૦૪ વ્યવહાર પ્રતિબંધ ૪૧૦. વ્યાઘાત ૨૮૭,૩૧૭, વાટે ૪૮,૨૨૭,૫૧૩ વ્યવહારમાં બેઠા- ૧૮૦
૪૯૨ વાટેથી ૧૬ છતાં વ્યાધાત રૂપ
વાટે ન કરી શકાય ૧૮૯ વ્યવહારરચના.. પ૨૨ વ્યાધ્ર
૨૦ .. થાય છે
વ્યાજ - ૧૬ વાડા
૪૮૦ વ્યવહાર રાશિ ૪૩૪ વ્યાધિ
વાડા બંધાવે છે ૪૮૧ વ્યવહાર વિસ્તારનું પ૨૧ વ્યાપક ૧૬,૧૩૦,૩૧૭ વાડીલાલ ૪૦૭ પર્યવસાન
વ્યાપકપણા માટે ૧૭૭ વાણી ૮૨,૫૧૭ વ્યવહાર - પ૨૮ વ્યાપકપણું (જીવન) ૫૯ વાણિયા જેવા - ૪૯૬ વિનિવૃત્ત કરી વ્યાપાર સ્વરૂપે પ૧૯ હિસાબી વ્યવહાર-વ્યવહાર ૨૬૬ વ્યાસ ૧૯,૭૫,૨૨૧ વાણીધર્મ ૨૫૭ સ્વરૂપ
વ્યાપ્યું છે ૪૬૯ વાણીનો પ્રવેશ નથી ૨૦૬ વ્યવહાર શુધ્ધિ ૧૩૬, વ્યામોહ ૨૮૮ વાતપૂર્તિ ૧૧૭
૧૫૫ વ્યામોહસંયુક્ત ૧૨૨ વાત સંજીવન કરી ૧૦૭ વ્યવહાર સંયમ ૩૨૪ વ્યાયામ ૧૨૦ વાદ ૧૫૨,૨૨૦ વ્યવહાર સત્ય ૪૫૦ વ્યાવહારિક - ૨૦૫ વાદયશ ૧૧૯ વ્યવહાર સમ્યકત્વ ૪૦ નિમિત્ત
વાદી
૯૫ વ્યવહારસેં ૫૧૫ વ્યાવૃત્ત ૩૯૭,૫૯ વાદીઓ ૧૨૧ વ્યવહાર હેતુ પ૨૧
વ્યાસ
- ૩૮ વાનર વ્યવહાર હેતુ - ૨૫૩ વ્યાસ ભગવાન ૧૬૮ વાનપ્રસ્થાશ્રમ ૧૫૫ વ્યવહાર વ્યાતિ ૩૧૭:
૨૫૦ વ્યાવહારિક જીવો ૪ર૭
રામદેવ ૩૩૪ વ્યવસાય ૨૩૪,૨૭૬ વા
૩૭ વામનેત્ર ૧૨૯ વ્યવસાયી ૨૮૧ વાક્ય
૩૭૩ વાયુ
૪૫૦ વ્યવસ્થિત કારણ ૧૨૧ વાયાંતર ૪૧૮ વારાંગના વ્યસન ૯,૪૨૦ વાકસંયમ ૫૨૩ વારંવાર ૨૧૪,૩૫૫
વાચાએ ૧૬૭ વારુ ૧૬૭,૫૧૧ વ્યવસ્થા
૩૦૨
વાચના ૧૯૩,૪૫૩ વાર્તા ૧૮૩,૨૦૫ વ્યવસ્થિત મન ૨૧૦ વાચા સહિત ૨૫૬
વાર્તાનો વ્યુત્પત્તિ ૮૪ વાચકને
૪૧૮ વાલ્મીકિ વ્યકતાવ્યકતપણે ૪૧૨ વાચા વગરનું ૧૭૩ વાવ્યા રહેતા હતા પ૨૪ વ્યાકુળ ૧૦૪ વાચક મંત્ર ૩૭૨ વાશે
૪૫૦ વ્યાકુળતા ૨૧૧ વાચા જ્ઞાન ૩૫ર વસ ૧૦૮,૩૨૪,૩૨૯, વ્યાખ્યા ૧૫૭,૨૫૭, વાચા જ્ઞાની
૩૫૦ ૩૦૮,૩૩૮,૪૯૧ વાજલી ૧૬૭ વાસ કર્યો નહીં ૧૦૫ વ્યાખ્યાન ૪૬,૮૩, વાજબી રીતે ૪૮૯ વાસના ૧૪૨,૧૮૬, ૧૫૮,૨૪૩,૩૬૯ વાજિંત્ર ૪૮
૩૦
વામ
२८
૩૮
૩૪૧
સ્વરૂપ
વ્યવહાર પ્રકરણ ૫૨૦
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨૦::
૪૧૯
૩૫
5
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. વાસનાના - ૨૦૧ વિકથાદિભાવ ૨૮૫ વિચાર ૨૮૩,૩૨૨ વિજોગી ૪૫૩ ઉપશમાર્થે
વિકલત્રય ૨૬ વિચાર આડે ૧૦૧ વિટંબન દશા ૧૬૩ વાસિતબોધ
વિકલ્પ ૧૩,૧૨૪,૧૭૭ વિચાર અંકુર ૩૨૪ વિટંબના ૨૯,૧૫, વાસી ૫૮ ૧૮૯,૨૩૮,૨૮૯, વિચારગત ૩૨૦
૨૩ વાસુદેવ
(૩૪૬,૩૬૦,૩૮૬ વિચારની ઉત્પત્તિ ૨૭૪ વિણસી જાય ૧૯ વાસુદેવે ૪૨ વિકલ્પના ૧૫ર થવા પછી
વિત્ત
૩૮ વાસ્તવ ૩૧૮ વિકલ્પી ૧૬૧ વિચારની નિર્મળતા૩૦૧ वित्ती
૪૦૧ વાસ્તવ્ય ૧૭૨ વિકરાળ
૨૯ વિચારની પરિપાટી૩૬૯ વિતિગિચ્છા ૧૪,૧૫૩ વાસ્તવ્યપણે ૨૬૪ વિકરાળ આત્મા ૫૧૩ વિચારદશા ૨૭૨,૨૯૩. વિદગ્ધ મુખમંડન ૬૭ વાસ્તવ્ય માર્ગ ૨૩૪ વિકરાળ કર્મ ૫૧૩ વિચારપધ્ધતિ ૫૨૦ વિદિત ૧૨૭,૧૩૪, વાસ્તવ જ્ઞાનવાનની ૩૯ વિકરાળ કાળ ૫૧૩ વિચારપૂર્વક ૪૮૫ વાસ્તવિક
વિકળ ૪,૫૨૦. વિચાર બળ ૩૦,૪૦૨ વિદિત કરી ૨૭૩ વાસ્તવિક ભય ૨૩૬ વિકળતા ૩૦૬ વિચારભાવે ૪૬૩ વિદિત કરેલા જ વાસ્તવિક માહાભ્ય૩૫૩ વિકાર ૧૫,૧૭૪,૨૯૪ ‘વિચારમાળા’ ૨૭૭ વિદિતમાં ૧૩૫ વાસ્તવિક માર્ગ ૨૦૪ ૩૧૮,૩૯૩ વિચારમાર્ગ ૨૨૧,૩૧૫ વિદિશા
૩૭૭ વાસ્તવિક સુખ ૧૯૨ વિકાર સ્વરૂપે ૨૧૯ વિચારયોગ ૩૨૭ વિદુર વાસ્તે ૭૦,૪૯૧ વિકાસવાનો ૨૪૮ વિચાર લેવાનું ૩૦૯ વિદેહી ૧૯૮ વાળવા ૪૩૭ વિકૃત
૧૧૫ વિચાર વડીએ કરી ૪૮૬ વિદેહી દશા ૧૮,૧૫૧ વાળંતા
૨૫૮ વિકૃતભાવ ૪૧૬ વિચારવાન ૩૩૩, વિદ્યમાન ૧૦૬,૧૮૦ વાળા ૩૨ વિકારો
૩૦
૪૭૦,૪૭૧ ૩૨૭,૩૬૮,૩૮૪ વાળુ
૭૯ વિકસેન્દ્રિય ૪૯૭ વિચારસંકળના ૧૦૮ વિદ્યમાનપણી - ૨૫૮ વાંક
૩૧૨ વિક્રમે ૧૭૧ વિચારસાગર” ૨૩૪, વિના વાંકોચૂકો ૪૭૮ વિખૂટો
૨૦
૪૭૧. વિદ્યમાનપણાની ૨૮૨ વાંચના ૨૭૪ વિખંડ
‘વિચારસાગરના-૨૪૪ અવશ્ય વાંછા ૨૬૫ વિગત ૧૩૨ તરંગો
વિદ્યમાનપણાને- ૨૮૫ વાંછના ૨૧ વિગતિ
વિચારશ્રેણી ૩૨૦ લીધે વાંછો
૧૫૭.
વિગય પદાર્થો ૪૮૧ વિચારી પગ - ૧૯૩ વિદ્યમાનપણું ૧૨૫ વાંછુ છું ૪૫. વિઘટતી ૨૩૦ મુકવા જેવું
વિદ્યારણ્ય સ્વામી ૪૯ વાંસાનો ૮૦ વિઘનેવા ૧૦૭ વિચારોની ગુફા ૧૦૬ વિદ્યાવિલાસ ૧૮ ૧૦૨ વિચિત્ર ૧૬૦,૧૯,
વિદ્યાસંપત્તિમાં ૮ વિ.
૪૦૩ વિચર્યા ૩૧૪
૨૬૯ વિદ્યાશાળી ૧૨૦ વિ.આ. રાયચંદના ૨૧૩ વિચરવું
વિચિત્રતા ૫૪,૧૦૨ વિદ્યુત
૪૧ વિમો ૫૦૮ વિચરશું ૩૫૬ વિવિત્તજ્ઞાપIM- ૪૦૩ વિધવા
૧૧૮ વિકટ ૫૯,૩૮૯ વિચક્ષણ ૬૮,૧૯૯,
સિદ્ધી
વિધિ ૫૦૫,૫૧૦ વિક્રતા ૨૨૭
૨૮૪ વિચ્છેદ ૩૬૮,૫૦૬ વિધિનિષેધ ૪૧૭ વિકટવાસ ૧૯૧ વિચક્ષણતા ૮,૨૬૯ વિચ્છેદ રહિત ૧૫૫ વિન
૧૯ વિકટ વાટેથી ૧૯૭ વિચક્ષણપણું ૩૫૫ વિચ્છેદતા ૩૨૯ વિનભૂત
૧૯૦ વિકથા ૮૪ વિચક્ષણ પુરુષો ૯૦ વિનામમાં ૫૩૪ વિધ્વંસ
૩૧૯
વિચય
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨૧ ::
વિરહ
૪૮૨
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ ૫. શબ્દ કોશ પૃ. વિનહરણ ૩ વિભાવનું ઉપાદાન પ૨૫ વિરમી ૪૯૬ વિલાપ
૧૫ વિદનહેતુ ૩૨૯ કારણ
વિરમવું
૫૨૪ વિલાયત ૨૬૯ વિનય ૬૪,૮૦ વિભાવ પરિણામ ૨૬૬, વિરલા
વિલાયતાદિ ૪૩૪ વિનયતા ૧૩૪
૪૫૭ - વિરલા જીવો
વિલાસ ૩૬૩ વિનયભક્તિ ૪૬ વિભાવ પર્યાય ૨૭૨ વિરલા યોગી ૧૬૯ વિલેપન વિનયભાવભૂષિત ૧૦૫ વિભાવપણું ૩૧૧ વિરલા પુરુષ ૩૮૭ વિલોકીએ ૩૫૬ વિનયપત્ર
વિભાવી આત્મા ૪૮૩ વિ. રવજીભાઇ ૧૪ વિવર્તપણે ૫૨૫ વિનયોપાસના ૧૪૨ વિભાવિક ૧૪૭ વિરતપણું ૨૮૫ વિવર્તરૂપ ૩૩૮ વિનયાન્વિત ૨૫૦ વિભાવિક ભાવ ૨૪૩.
૩૦૭ વિવહેરે
૫૦૩ વિનંતિ
૩૫ વિભૂતિ ૪૬૬ વિરહકાળ પ્રત્યક્ષ છે ૨૬ વિપક્ષ ભાવના ૪૫૦ વિના દિવાનાપણે ૧૪૮ વિભૂતિ રૂપે ૧૯૭ વિરહગ્રંથ
૧૧૯ વિવક્ષા
૩૭૩ વિના વિવાદે વિભૂષણ ૯૯,૨૨૪ વિરાગ
વિવાદ ૧૩ર,૨૮,૩૭૮ વિનાશી ૧૪૯ વિભૂષા ૧૫૪ વિરાગી
૫૧
વિવાદકો ૪૧૪ વિનાશિક ૨૨ વિભૂષિત ૬૨ વિરાજમાન ૩૬૭,૫૧૧ વિવાહ ૨૪ વિનોદ વિભોગી વિરાજિત
વિવેક ૯,૯૦,૯૩, વિપરિણામ ૨૬૬ વિભ્રમ ૩૭,૧૭૫,૩૫૪ વિરાધક
૧૭૨,૨૫,૩૬૭,૪૭૭ વિપરીત ૪૨૧ વિમળ ૩૧,૮૦ વિરાધક વૃત્તિના ૫૨૮ વિવેકથી ૭ વિપરીત કાળમાં ૨૬૫ વિમળ આચાર ૯૩ ધણી
વિવેકઘેલછા ૧૨૯ એકાકી હોવાથી ઉદાસ વિમોમો ૨૦૩ વિરાધના ૧૨૯,૩૧૫ વિવેકનિકળતા ૩૯૮ વિપરીત ગતિ ૨૯ વિમાસણ ૨૫૯ વિરાધાયાં ૪૩૮ વિવેકશીલ વિવાગ્નિ ૩૬૬ વિમાસવું ૨૭૬ વિરાધ્યાં ૩૬૪ વિવેકજ્ઞાન
૩૦૨ વિપર્યય ૩૦૨,૩૦૯ વિમુક્ત ૬૨,૩૫૯ વિરેચન ૪૪. વિવેકીઓ ૧૬૧ વિપર્યય ઉદય ૨૯૬ વિમુખતા ૪૩૭. વિરાધીએ નહીં ૨૪૯ વિવેકીજ્ઞાન ૧૫૧ વિપર્યય પરિણામ ૨૨૭ વિમુખપણું ૧૬૦ વિરોધી સાધન ૩૩ વિવેચક ૧૭૨ વિપર્યય બુધ્ધિ ૨૬૫ વિમુખદશા
વિ. રાયચંદના - ૧૩૭ વિવેચન ૪૦,૬૭ વિપર્યાસ ભાવ ૨૭૮ વિમુખભાવ - ૩૧૩ પ્રણામ
વિવેચી છે ૩૦૮ વિપર્યાસ મટી ૨૭૮ વિમુખ મુખે
૨૫૦
વિરામ ૨૨૪,૨૩૯, વિસર્જન ૧૨,૨૩૪ વિપરિયાયુવેરૂં ૨૭૦ વિમૂઢ માર્ગ ૩૭૭
૨૭૭ વિસર્જન કરવા- ૨૮૦, વિપળ
૫ વિયોગ પ૧,૯૮ વિરામ પામતા ૪૦૩ યોગ્ય ૩૮૭ વિપાક ૫૫,૩૪૯,૩૮૧ વિયોગે
વિરામે
૧૧૩.
વિસર્જન કરશો ૨૯૭ વિભગ ૨૧૨,૩૬૦, વિરક્ત ૧૬,૮૦,૨૧૯ વિધર્મ
૫૦૧ વિસર્જન થઇ ગયા ૩૬૬ ૩૭૫ વિરક્તપણું ૨૬૦ વિલખો
૧૨ વિસર્જન થયો ૨૪૪ વિભાગપદે ૩૪૧ વિરક્ત પરિણામ ૩૫ર વિલંબ
વિસર્જનવત ૩૩૩ વિભાગાર્થ ૩૨૧ વિરતિ ૪૦, ૧૨૪, વિલય૨૬૧,૨૮૩,૪૩૨ વિસાત
૪૭૫ વિભાવ ૨૫૩, ૩૫૧, ૩૧૧,૩૬૦ વિલયપ્રાપ્ત ૨૩૮ વિસામો
૫૯ ૩૪૭, ૩૬૦, વિરતિરૂપ ૩૯૭ વિલયમાન ૧૯ વિસાર્યા ૨૫૨ ૪૨૮,૪૯૨ વિરત્યાદિ - ૨૭૮
વિલક્ષણ
વિસારી ૩૬૮ વિભાવદશા ૪૧૭ ગુણસ્થાનકે
વિલક્ષણ કારણે ૨૬૫ વિસંવાદ ૩૬૬
- ૮૮
૫૦૧
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨૨ ::
૩૨૨
બરાબ૨
૨૭.
*99 % 8 8 8 8 8 8 8
૧૫
શબ્દ
કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. વિસંવાદ ફેલાવવો ૨૦૭ વિશેષ ચાહના ૩૧૪ વિષમ પણ ૧૫ વીતરાગ દર્શન ૪૫૧, વિસસા પરિણામ ૨૬૭, વિશેષ ગુણ ૧૭૬ વિષમભાવ ૨૮૦
પર૦ ૨૭૭ વિશેષતા
૧૪૭ વિષમભાવ - ૨૮૦ વીતરાગ દર્શન - ૫૨૧ વિસસા પરિણામી પ૨૩ વિશેષતા દાખવી ૨૬૨ રહિતપણું
વ્યાખ્યાનો અનુક્રમ વિસ્મરણ વિશેષતાર્થે
વિષમ ભાવના
૩૫૫
વીતરાગ દેવ ૧૯ વિસ્મરણ કરી ૧૪૯ વિશેષ નિકટ ૩૧૬ વિષય
૨૩૫ વીતરાગ પદ ૩૫૦ વિસ્મરણ કર્યા - ૧૯૮ વિશેષપણું ૩૮૫ વિષયકાંક્ષા ૩૭. વીતરાગ વાણી ૩૬ રહેવું
વિશેષ પ્રધાન २४२ વિષયનિદાન ૮૨ વીતરાગ વૃત્તિનો ૪૦૫ વિસ્મરણ કરવા - ૩૮૭ વિશેષ કેર
વિષય પરિષહ
વીતરાગ સન્માર્ગ ૩૭૨ યોગ્ય
વિશેષ ભાગે ૧૪૨ વિષય મૂચ્છ ૩૦૭ વીતરાગ શ્રુત૩૬૪,૪૦૨ વિસ્મરણ યોગ્ય ૩૧૯ વિશેષ મોળો પડશે ૩૦૬ વિષયાતપણાથી પર વીતલોભ ૩૫૭ વિસ્મરણપણે ૨૮૧ વિશેષ વિચાર ૩૦૪ વિષયાદિકની- ૧૦૦ વીત્યે
૨૦૧ વિસ્તૃત ૨૧૪ વિશેષ વ્યક્તત્વ ૩૧૫ પ્રિયતા
વીર વિસ્મૃત કરો ૫ વિશેષ વિષે - ૫૩૨ વિષયવિવશ ૪૫૧ વીરચંદ ગાંધી ૪૩૪ વિસ્મૃતિ ૮૦ જૂનાધિકપણું
વિષાદ
‘વીર જગતગુરુ- ૩૨૩ વિસ્મૃતિ કરવી ૨૨૧ વિશેષ સમ્યક ૨૭૭ વિર્ધરસ
૨૫૦ ગાયો' વિસ્મૃતિને અવકાશ૧૫૯ વિશેષે કરી ૧૯૪ વિષ્ટા ૨૦,૪૩ વીરની ભગવતીનું ૧૬૦ વિસ્મયકારક ૪૩ વિશોધ ૮૭ વિષ્ણુ ૭૨,૨૯૧,૩૪૭ વીરને
૩૨૭ વિસ્મયતા ૧૨૪ વિશોધવા યોગ્ય ૧૦૮ વિહીન
૫
વિરમગામ ૨૯૯ વિસ્મિત વિશોધી વિશોધીને ૬૫ વિહાર ૭,૩૫૮ વીરત્વ
૪૨૮ વિસ્તીર્ણપણું ૩૭૬ વિશ્વ
૩૯૬ વિક્ષેપ ૨૫૯,૨૬૬,૨૯૩ वीरा વિસ્તાર ૩૪૯,૫૧૯ વિકતત્ત્વનાં ૪૦૦ ૩૯૫,૪૬૨,૫૨૬ વીરા ... ઊતરો ૪૪૧ વિશાળ બુધ્ધિ ૧૩૦ વિશ્વને પ્રકાશક- ૩૯૬ વિક્ષેપભાવ ૨૯૮ વીર્ય
૩૫૮ વિશિષ્ટ
આત્મા વિક્ષેપરહિત
વીર્યગતિ વિશિષ્ટાદ્વૈત ૧૭૫ વિશ્વવંદન
વિજ્ઞાન ૩૬૦,૩૭૫ વીયરતના ગુણ ૩૪૭ વિશુધ્ધભાવ ૮૬ વિશ્લોધ્ધારણ ૨ વિજ્ઞાપન ૧૮૧,૧૮૨ વીર્યને વિષે
૫૧૯ વિશુધ્ધ સ્થાનક ૩૮૨ વિશ્રાંતિ ૫૧૧ વિજ્ઞાપના ૧૧૪,૩૮૬ વીર્ય પ્રવૃત્તિ ૪૨૧ વિશુધ્ધાત્મા ૧૦૮ વિશ્રામ ૨૦,૭૫,૧૦૭ વિજ્ઞાનવાદી - ૩૩૮ વિર્યશક્તિ ૩૮૦ વિશેષ ૬૮,૩૩૯ વિષ ખાધાથી ૨૭૧ દર્શન
વિયતરાય ૩૧૭,૪૧૬ વિશેષ અંતરાય ૩૯૭ વિષમ ૬૦,૧૭૫,૨૨૬, - વિજ્ઞાનવેત્તા ૮૪ વીર્વાધ્યયન ૮મું ૪૮ વિધીની ૨૭૩ ૨૬૧,૪૯૯,૫૦૦ વિજ્ઞાની ૨, ૪૦ વિશ દોહા - ૩૬૦ વિષમકાળ ૩૨૮
(દીનતાના) વિશેષ અવસરે - ૩૯૯ વિષમાત્મા ૧૬૫ વિખરાઈ જશે ૨૦ વીસરવા ૨૦૮ વિશેષ અવસ્થા ૨૮૫ વિષમતા ૧૬૧,૧૭૫, વીખરાવાપણું ૩૧૯ વિસર્યા
૧૮૨ વિશેષ અનાગત ૧૭૭ ૨૯૨,૩૪૮,૪૩૨ વીતરાગ અભિપ્રાય પ૨૦ વીસરવું ૨૬૧ કાળમાં વિષમ દુઃખ ૧૧૦ વિચાર
વીસરી જવું વિશેષ અસમાધાન ૨૯૬ વિષમ દશા ૨૯૨ વીતક ચારિત્ર ૪૫ બ્રિીહી વિશેષ ચલાયમાન ૩૨૩ વિષમ દૃષ્ટિએ ૨૦૬ વીતરાગ દશા ૩૮૭ વીંચી જઇ ૧૪૦
૩૫૪
૨૪૨
૩૦૭
૧૩
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨૩ ::
વેઢ.
૧૧૭
ગૂઠયો રે
૩૧૧
૩૭૫
૩૩૯
૪૬૬
વેળા
વંચના
૨૮૨
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. વીંછી ૨૬,૩૭૮
૨૯ વે'મ
વૈશ્યદશા રૂપ ૨૪૩ વીટાઇ ૪૧ વેઠીએ છીએ ૨૯૬ વેરે.
વૈશ્ય વિષે ૫૧૮ વીધવો ૪૫૮ વેઠીને ૨૪૫ વેલી.
વૈષ્ણવ ૧૫૨,૪૬૫ વધીને ૩૫ ૧૦. વેશવાળ
વૈષ્ણવનો બોધ ૯૫ વેતર્યું ૧૧૫ વેશ્યા ૬, ૪૦. વૈષ્ણવ સંપ્રદાય ૨૮૯ વેદ
૧૨૩ વેશવ્યવહારાદિ ૩૨૫ વેદક વેયાશાળા ૪૬૫
૨૧૩ વૃધ્ધ. ૧૨૨ વેદકભાવ
વેષ
વોસિરામિક ૪૬૬ વૃધ્ધતાને પામેલો ૪૨ વેદક સ્વભાવવાળો૪૧૫ વેષધારીઓ ૪૧૮ વોસરાવવાનો વૃધ્ધ પુરુષે ૫૧૧ વેદક સમ્યકત્વ ૩૩૬, વેષધારીપણું ૨૮૯ વૃધ્ધ મર્યાદા ૧૭૮ ૪૭૬,૪૯૪
વ્રત
૩૫૫ વૃધ્ધિ ૯૯,૧૬૩ વેદથી રહિત ૪૮૨ વેળુનો કવળ પ૯ વ્રતતપધર ૪૧૩ વૃધ્ધિ પામ્યો જ વેદન કર્યું છે ૨૩૭
વ્રતાદિ
૨૧૩ વૃધ્ધિમાન ૧૦૬,૩૬૫, વેદના
૩૦૫ ૪૩૦ વેદનાની મૂર્તિ ૪૧૯ વૈકિય
वंकजडाय पछिमा ८ વૃત્ત વેદના પ્રશ્નો વૈથિ કરેલા પ૯ વંચક
૫૦૮ વૃત્તિ ૧૮,૧૬૫,૧૭૭, વેદનીય કર્મ ૧૩ વૈકિયિક રિધ્ધિ ૨૪
૪૩૫ ૨૦૮,૩૩૪,૩૩૯,૪૩૮ વેદનો અભાવ ૪૮૫ વૈકિય શરીર
વંચનાબુધ્ધિએ ૨૮૮ વૃત્તિનો પ્રવાહ ૪૧૩ વેદ પરિભાષા ૩૬૮ વૈકુંઠ
૪૪૦ વિંચવા બરોબર ૨૭૩ વૃત્તિનો લય ૧૯૫ વેદવામાં આવે
વૈકુંઠ ધામ ૪૬૭ વંદના ૩૫,૪૬૫ વૃત્તિક્ષોભ
૪૫૮ વેદવું
૨૫૬
વૈજનાથજી ૩૩૫ વંદામિ યાવત્ - ૧૦૩ વૃત્તિજ્ઞાન વેદવેદાંત ૧૩૦ વૈતરણી
૪૫ પજુવાસામિ વૃત્તિભાવ
વેદવો
૫૧૯ વૈતાલીય અધ્યયન ૧૯૩ વંદામિ પાદે પ્રભુ -૧૨૯ વૃત્તાંત
૩૩ વેદવ્યાસજી ૨૯૦ વૈદિક
વર્ધમાન વૃથા ૩૭,૨૬૮,૨૯૨, વેદાંત ૨૯,૨૯,૪૯૫ વૈદ્ય ૩૪૮, ૪૫૧
वन्दे
૪૦ (૩૬૩,૫૧૫ વેદાંત ગ્રંથ પ્રસ્તાવના ૧૯૭ વૈધવ્ય
૯૬ वंदिअ
૫૩૦ વૃથા જેવો ૩૯૦ વેદાર્થ ૩૩૭ વૈમાનિક દેવ ૩૫૭
૪૧૩ ૪૧૩ વેદાંતનો બોધ ૯૫ વૈયાવચ્ચ ૬૪, ૩૪૩
વિંધ્યા
૪૩ વૃષાદિત્યકી
૨૫૦
વેદાંત દર્શન ૩૩૭ વૈયાવચ્ચાદિ ૩૮૧ વંધ્યાપુત્રવત્ ૧૫૭ વૃક્ષભૂત જ્ઞાન ૪૬૯ વેદાંતવાળા ૪૭૭ વૈરાગ્ય - ૩૩૫ વંધ્યાપુત્રવત્ વિશ્વ ૧૫૭ વક્ષસમ ૧૦૫ વેદાંત શાસ્ત્ર ૨૩૪ વૈરાગ્યચિત્ત
૨૯૨
વંધ્યતરુ ૩૨૩ ૪૨ વેદાય
૧૭૭ વૈરાગ્ય પ્રકરણ વૃંદશતસૈ
- ૩૪ વેદીને ૩૬૧ વૈરાગ્યબળ ૪૦૨ વૃંદાવન ૩૨૮,૪૬૬
૩૬ વૈરાગ્ય વિશેષ ૩૨૯ વેદોક્ત માર્ગ ૩૩૪. વૈરાગ્યશતક ૩૯૯ શક્તિપણે
૨૭૨ વેગળા
૪૬૨ વેદોદય ૧૮૧,૫૯ વૈશેષિક દર્શન ૩૩૭. શક્તિરૂપે ૪૯૫ વેગળો ૪૭૫ વેદ્યા વિના ૩૮૮,૪૫૦ વૈશેષિકનો બોધ ૯૫ શક્તિપંથીનો બોધ ૯૫ વેગે ૪૫૭ વેધું ૨૬૮ વૈશ્ય
૮ શકેન્દ્ર
૨૦૬
૨૩૪
વંદૌ
૨૩૧
વંશ
વેદે
શ...]
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨૪::
૨૧
શબ્દ કોશ પૃ. શીઘ શીતલ શીતળ ૨૫૮,૩૯૧ શીતગુણ ૪૮૯ શીતલીભૂત
૧૪૬ શીલ શીલાંગાચાર્ય ૨૫૯
૪૯
શા
૫
શાપ
શુક
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શતક શસ્ત્રપરિજ્ઞા ૩૮૨ શાહી
૪૩૬ શતની
૪૬ શસ્ત્રપરિજ્ઞા અધ્યયન ૫૦૭ શ્યામતા ૧૩૦ શબ
૪૫૧ शस्त्रसंबंधवंध्यं ४४४ શબ્દ નિર્વિકલ્પ કર ૫૨૯ શત્રુવટ
શિકારી શબ્દ ભેદ ૨૦૩
શિખરબંધ શબ્દની માંય ૩૪.
શિથિલ ૨૭૨ શબ્દનો મોહ ૪૬૯ શાખા ૬૦,૪૯૩ શિથિલ કર્મ ૨૭૨ શબ્દદૃષ્ટિ પ૨૮ શાતા પૂછનાર ૨૦૭ શિથિલબંધ ૧૨૪ શબ્દાતીત પર૭ શાતાવેદનીય ૭૫ શિથિલતા ૧૭૭,૩૦૪, શબ્દાદિક વિષય ૪૩૨ શાતાશીલિયું ૪૭૪
૩૬૦ શબ્દાદિક વિષયો ૨૩૨ શાર્દૂલવિક્રીડિત ૧ શિથિલપણાના ૪૫૭ શબ્દાંતર ૩૨૯,૪૧૮
૨૪૮,૪૮૯ શિયળવ્રત ૧૯ શબ્દ ૨૦ શારીરિક ઉપદ્રવ - ૪૦૪ શિયાળાની ૨૯ શમ ૪૦,૧૦૪,૧૬૫, વિશેષ
શિર ઓઢી લઈએ- ૫૦૧ ૨૮૩,૪૭૩,૪૭૭ શાલ્મલિવૃક્ષ ૪૫,૫૦ છીએ શમમ્ ૪૧૧,૪૧૨ શાસન તત્ત્વપરાયણ ૬૨ શિર જતાં પણ ૧૧૬ શમાર્ગે ૧૫૮ શાસનદેવી ૫૧,૩૬૪ શિર વહેતો હોય ૪૪૩ શમાવો ૧૬૮ શાશ્વત ૭૪,૩૨૧, શિરછત્ર ૭૦,૩૫૨ શમાવવું ૨૦૪
૩૬૭,૩૭૫ શિર
૩૧ શમાવવો ૨૩૩ શાશ્વતમાર્ગનૈષ્ઠિક ૩૧૩ શિરસાવંઘ ૩૩૦ શમાવ્યો છે ૩૮૭ શાશ્વતરૂપે ૧૯૯ શિરોભાગ ૧૪૮ શયન
શાશ્વત વસ્તુલક્ષાણ ૫૨૧ શિરોમણિ ૨૪૩ શયન કરવું ૪૫ શાશ્વત વિશ્વ ૫૧૮ શિવ, મુંબઇ
૪૨૯, શમ્યા ૨૧ શાશ્વત સુખે ૬૮
૪૪૫ શરણ ૩૯ શાસ્તાપુરૂષ ૪૩૫
શિશુ શરણત્વાદિપણું ૩૨૯ શાસ્ત્ર વિચક્ષણ ૧૩૪ શિશુવય - ૧૬૧ શરણાપન્ન ૧૯૯ શાસ્ત્રશૈલી ૧૪ શિષ્ય
૨૭૨ શરણાગત ૧૭૮ શાસ્ત્રપઠન
શિષ્ય સમુદાય ૪૩૯ શરદકાળ
૨૦. શાસ્ત્ર પ્રમાણ ૪૨૯ શિક્ષણપદ્ધતિ ૬૭. શરમ.
૫ શાસ્ત્રવેત્તા ૩૨૭,૪૫૮ શિક્ષા ૯, ૧૮૭ શરીર ૪૧૯ શાસ્ત્રસંચય
- ૭૧
શિક્ષાબોધ ૨૬૪ શરીરને વિષે - ૫૧૭ શાસ્ત્રાધ્યયન ૧૮
શિક્ષાપત્ર' ૨૬૯ આત્મભાવના શાસ્ત્રાધાર
શિક્ષાની સાપેક્ષ - ૧૩૨ શરીરસંઘયણ ૨૭૫ શાસ્વાધ્યાય
૩૮૨
સ્કૂરણાથી શલ્ય ૧૯,૪૭,૪૭૮ શાસ્ત્રાવધાન
શિક્ષાવિષયરૂપ મણિક ૬૬ શર્વરી ૫ શાસ્ત્રીય
શિક્ષાવ્રત શાસ્ત્રીય અભિનિવેશ ૩૨૨ શસ્ત્ર
૨૩ શાસ્ત્રોકત ૧૩૩ થી ૧૩૮,૧૭૬
૮૫ શાશ્વત
શુકદેવજી ૧૯૦
૧૦૧ શુક્લ પ્રેમ
૧૨૮ શુક્લ હૃદય
૩૨૦ શુક્લ એકાંત ૧૨૧ શુક્લધ્યાન ૫૧,૪૦૭ શુક્લ ભાવ ૧૧૩ શુક્લલેશી
૪૯૭
૧૧૩ શુદ્ધ ૭૦,૩૫૧,૫૨૭ શુદ્ધ આત્મજ્ઞાનદાતા ૯૫ નિશ્ચયનય શુદ્ધ ગુર્જરભાષા ૪૧૪ શુદ્ધ આત્મજ્ઞાનની- ૯૬
કોટિઓ શુદ્ધ ચરણ ૩૫૪ શુદ્ધ ચિત્ત ૨૫૯ શુદ્ધ ચૈતન્ય - ૩૬૩
ધાતુપણે શુદ્ધ ચૈતન્યદૃષ્ટિ - ૪૧૧
પ્રત્યેનું વલણ શુદ્ધ ચિતિસ્વરૂપ ૩૯૬ શુદ્ધ ભાવ ૨૧૪ શુદ્ધ નય ૩૬૧,૪૮૬ શુદ્ધનયાભાસમત ૪૮૬ શુદ્ધ વૃત્તિ ૧૪૮ શુદ્ધ સહજ - ૩૮૫
આત્મસ્વરૂપ શુદ્ધતા
૨૨૮ શુદ્ધાત્મપદ ભાવના પર૦
૮૫
૮૭.
શશી
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨૫ ::
કોશ પૃ.
૩૨૦
શબ્દ શ્રમણ ૨૫૯ શ્રમણ ભગવાન ૫૦૪ શ્રમણ ભગવાન ૩૯૯
શ્રી મહાવીર શ્રદ્ધાપણે ૨૭૨ શ્રમણોપાસક ૧૦૫ શ્રદ્ધાશીલ ૨૩૫ શ્રદ્ધાજ્ઞાન લહ્યાં.. ૩૨૩
ગાયો રે. શ્રદ્ધાગ્રાહ્ય પ્રમાણ ૨૯૦ શ્રવણ ૨૦૮,૨૪૧ શ્રવણદોર ૪૩૯ શ્રવણવું
૨૩૬ શ્રવણાદિ વિવેચન પ૨૦
૧૦૧
૩%
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ
કોશ 9. શુદ્ધાત્મ સ્થિતિ ૪૧૦ શૂળી ફીટીને ૮૧ શૃંગારયુક્ત ધર્મ ૪૩૮ શુદ્ધાદ્વૈત
૧૭૫
શૂળીએ ચડાવવો ૮૧ શિં] શુદ્ધિપણું
પ૨૨ શુભ દેહ ૯૮ શેઠાઇ
૮૮ શંકર
૪,૩૮ શુભ યોગ ૩૬૨ શેતરંજ. ૧૧૪ શંકરાઇ
૮૯ શુભવાન
શેલડી
૬૦ શંકરાચાર્યજી. ૩૪ શુભવૃત્તિ મણિલાલ૨૪૬
શંકા ૧૪,૧૫૩,૧૭૭, શુભવૃત્તિ સંપન્ન ૨૪૬ શૈલી ૧૨૩,૧૩૮
૪૬૮ શુભાકાંક્ષા ૧૪૯ શૈલેશી અવસ્થા ૧૪૧, શંખ
3७८ શુભાશુભ કર્મ ૬૯
૩૧૬ શંખલાં શુભેચ્છાથી માંડીને ૩૮૭ શૈલેશીકરણ ૩૮૭,૪૯૪ શબુક શુભેચ્છા ભૂમિકા ૩૨૨
શાંતતા
૩૫ શુભેચ્છા પ્રાપ્ત - ૨૭૪ શો ૩૩,૨૩૫,૨૫૯, શાંતપણું ૨૮૪ શ્રી લલ્લુજીમુનિ
૪૩૦
શાંતિપ્રકાશ ૧૬૬ શુભેચ્છાવાન જીવ ૩૨૨ શો જનમ ૨૯૧ શાંત આત્માની ૪૦૧ શુભેચ્છા સંપન્ન ૨૪૩, શોક
૨૩૨
શાંતરસ ૨૪૬ શોકરહિત ૧૩૪ શાંતસુધારસ ૪૪૫ શુભેચ્છા સંપન્ન- ૩૯૦ શોકાર્ત
‘શાંતસુધારસ’ ૨૨૬ પુરૂષો
શોકવાન ૨૯૩ શાંતિ ૮,૨૬૯,૪૨૯ શુભપમાં યોગ્ય ૨૨૨, શોકાબ્ધિ
શાંતિનાથ ભગવાન ૩૫, ૨૩૩ શોચ
૬૮ શુષ્ક અધ્યાત્મી ૨૫૩ શોચનીય ૨૦૪ શાંતિઃ ૪૨૪,૪૩૩ શુષ્કકિયાપ્રધાન- ૨૫૦ શોચવું
૨૫૪ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ ૪૨૦ પણામાં
શોધ
२७३ શાંત થા, શાંત થા ૫૩૩ શુષ્કતા
૩૬૨ શોભનિક ૫૪ શુષ્કજ્ઞાની
૩૨૬ શોભાયમાન ૩૫૫ શ્વાસ શોષાવાની
૪૬૦ શ્વાન શૂન્ય ૧૬૨,૩૭૫ શોધ્યું
૭૪ શ્લેષ્મ શૂન્યતા ૨૨૨,૪૫ર
૩૪,૩૬૫ શૂન્યવત્ ૨૦૭ શૌચ
શ્લોકપુર ૪૪૬ શૂન્યવાદ ૫૭ શૌચક્રિયાયુક્ત
શ્વેત ૧૯,૩૯૬,૩૯૮ શુન્યવાદી દર્શન ૩૩૮ શૌચાશૌચ ૯૩ ચેતતા
૮૯ શૂન્યવૃદ્ધતા ૧૪૪ શૌર્ય
૩૯૩. શ્વેતાંબર ૨૪૯ શૂન્યાભાસ રૂપ ૧૪૦ શુ]
શ્વેતાંબર આચાર્યો ૩૬૬ શૂર ૨૨,૪૫૨ શૃંગાર ૩૦,૧૧૬, શ્વેતાંબર જૈનદર્શન ૩૩૮ શૂરા ૧૨૭
૩૫૭,૪૯૩ શ્વેતાંબરપણેથી ૩૯૦ શૂરાતન ૪૫૫ શૃંગારી ધર્મ ૧૧૯ 2િ]. શૂરાતન અંગ ૩૨૫ શૃંગારતિલક ૩૩ શ્રમ
૩૦૨
શ્રી.
૩૯૮ શ્રાવક ૭૮,૩૮૦,
૪૮૦, ૫૦૫ શ્રાવક આશ્રયી પ૦૪ શ્રાવિકાઓ ૩૮૦ શ્રાધ્ધોત્પત્તિ ૧૫૬ શ્રાવકો
૨૫૮
૩૯
૨૩
શ્રી
શ્રી...
૫૩
શ્લોક
૩૫૧ શ્રી ૫
૨૩૩
૨૫ શ્રી... ના ૨૩૫, ૨૯૨ શ્રી .
૪૦૩ શ્રી અચળ ૩૨૮,૩૫૩ શ્રી અજિતનાથજી- ૪૩૭
સ્તવન શ્રી અનંતનાથ - ૪૬૬
સ્વામી સ્તવન શ્રી અનુપચંદભાઈ ૩૩૩ શ્રી કુંવરજીભાઈ ૩૮૦ શ્રી કૃષ્ણ ૧૩૯ શ્રી ગોકુળચરિત્ર ૧૪૫ શ્રી ગુરુના અનુગ્રહથી પર
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪૮૬
૫૪
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શ્રી ગૌતમ ૧૨૩ શ્રી વીર સ્વામી ૨૩૭ શ્રીમુખવાણી ૬૯ શ્રોતી
૪૯ શ્રી ગુરવે ૪૦,૪૫૨ શ્રી વૈજનાથજી ૩૪૧ શ્રી મુનિ ૩૧૧,૩૩૦ શ્રેયિક સુખ ૧૦૩ શ્રી ઝવેરચંદ તથા ૪૧૨ શ્રી શાલિભદ્ર ૨૬૭. શ્રિ - - ચો. રતનચંદ
શ્રી શાંતિનાથજી ૪૦ શ્રેય જોગ ૨૪૬ શ્રી ઠાણાંગ સૂત્રમાં ૨૭૮ શ્રી સહજસમાધિ ૨૨૩ શ્રેયભૂત ૩૦૪ પદર્શન ૧૯૫,૪૬૯ શ્રી ડુંગર ૩પ૩ શ્રી સહજાત્મસ્વરૂપ ઉપર શ્રેયસ્કર ૩૧,૯૦,૧૯૦, ષટ્રદર્શન અવલોકનપ૨૦ શ્રી દેવકરણજી ૨૭૪, શ્રી સત્કૃત ૪૪૨
૪૦૮,૪૫૩ ષદર્શનસમુચ્ચય ૨૮૯, ૩૫ર શ્રી સહજાનંદના - ૩૩૧
૩૨,૭૫
૩૨૦ શ્રી દેવકીર્ણજી ૩૮૮ વચનામૃત
શ્રેણિએ
૮૨ ૫દ્ભવ્ય શ્રી ધનાભદ્ર ૨૬૮ શ્રી સદ્ગુરુ
૩પ૨
શ્રેણિએ ચઢવા ૧૦૫ ષટ્રપદ ૩૪૫,૪૮૬ શ્રી દેવચંદ્રસ્વામી ૩૬૨ ચરણાર્પણમસ્તુ શ્રેણિક ૨૧૭,૨૨૭,૩૪૨ ષપદનામકથન ૩૪૫ શ્રી પુરીભાઇ ૩૮૭ શ્રી પુરૂષોને- ૩૦૧ શ્રેણિક રાજા ૪૫૦ ષસભોજન ૪૯ શ્રી નમિનાથજી - ૪૩૮ નમસ્કાર
શ્રેણિબંધ
૯૬ ષસંપત્તિ ૪૭૩ સ્તવન શ્રી સિદ્ધસેન - ૨૧૯ શ્રેણી
૧૮૨ ષસ્થાનક ૩૪૫ શ્રી નવલચંદ ૩૦૯ - દિવાકર
શ્રેણીઓ શ્રેણીએ ૧૬૯ ષષ્ઠચિત્ર શ્રી નવલચંદે
શ્રી સુંદરદાસજીના ૩૨૫ શ્રેણીને ૧૩૮ ષોડશ કષાય શ્રી નાગજીસ્વામી ૨૨૧ ગ્રંથો
શ્રેણીમાં ૧૩૬ શ્રી નંદીસૂત્રે ૨૧૭ શ્રી સુભાગ્યભાઇ ર૪૬
૨૪૪ સ... | શ્રી પદ્મ
૪૧ શ્રી સુમતિનાથ ૨૨૬ શ્રેયિક સુખ ૧૦૩ સઉપયોગ - ૫૧૨ શ્રી પદ્મપ્રભુનું સ્તવન ૪૧ શ્રી સૂર્યપૂર ૩૨૨ શ્રેષ્ઠ ધર્મ ૧૨૭ યથાસૂત્રપ્રવૃત્તિ શ્રી પર્યુષણ - ૪૨૬ શ્રી સૂર્યપૂરે સ્થિત ૨૭૩ શ્રત (જ્ઞાન) ૧૦૩ સઉપયોગપણે પર આરાધના
શ્રી સોભાગ ૫૨૯ શ્રુતઅનુભવ ૫૧૭ સઉપયોગી ૧૨૯ શ્રી પ્રહલાદજી ૩૧૮ શ્રી સ્તંભતીર્થ ૩૧૪ શ્રુત અજ્ઞાન ૪૮૬ સઉલ્લાસચિત્ત શ્રી બોધપુરૂષ ૨૩૬ શ્રી સ્તંભતીર્થ ક્ષેત્ર ૨૮૭ શ્રત કરવા
સકપટ
૩૬૩ શ્રી ભાણજીસ્વામી ૩૯૫ (ખંભાત)
શ્રુતકેવળજ્ઞાન ૩૯૩ सकम्मणा ૨૦ શ્રી મનસુખ ૩૯૨ શ્રી સ્વરૂપના - ૨૩૬
શ્રત કેવળી શ્રુતકેવળી
૫૦૫
સકર્મ ૨૮૨,૫૩૧ શ્રી મહાવીર ૩૯૯ યથાયોગ્ય
શ્રુતતત્વોપદેખા- ૩૬૪ સકલ ગૃહવાસ ૨૯૯ શ્રી મલ્લિનાથજી- ૪૩૯
શ્રી હરિ ૧૭૪ - મહાત્મા
સકળ ૪,૩૮૮ સ્તવન
શ્રીકૃષ્ણ
૧૯૯ શ્રત થયા
૪૧૯
સકળ ભયરહિત ૭૨ શ્રી યશોવિજયજી ૩૯૨ શ્રીફળ
૧૮૫
૨૪૧ સકળ માર્ગ ૩૫૧ શ્રી રાજચંદ્રદેવ ૩૯૮ શ્રીમત્ ૨૫૦,૩૯૯ શ્રુતસમુદ્ર પ્રવેશમાર્ગ ૫૩૩ સકળ... નિઃકામી ૩૮૮ શ્રી રામ ૧૬૧,૨૩૧ શ્રીમદ્ ભાગવત ૧૯૧, મૃતસાગર ૩૬૭ સકામ
૪૬૮ શ્રી રામદાસ સ્વામી ૩૪૦
૨૬૬ શ્રુતસ્કંધ ૪૦,૩૦૬ સકામ નિર્જરા ૬૫, શ્રી લહેરાભાઇ ૩૧૪ શ્રીમંત ૧૦૯ શ્રુતજ્ઞાન ૩૧૪,૪૮૫
૪૩૫,૪૮૩ શ્રી વર્ધમાનને વિષે ૨૨૪ શ્રીમંતતા ૪૩૦ શ્રત જ્ઞાનના ભેદ ૧૦૧ સકામપણું ૨૪૫ શ્રી વલ્લભાચાર્ય ૩૩૧ શ્રીમાન
શ્રીમાન ૪૯,૪૨૦ શ્રુતજ્ઞાનાવરણીય ૨૭૯ સકામવૃત્તિ ૨૯૮ શ્રી વાસુપૂજ્ય - ૨૨૮, શ્રીમાન કુંદકુંદાચાર્ય૪૯૫ શ્રુતિ ૧૦૩,૨૯૮,૪૭૨ સકારણ ૧૩૬,૧૭૨, - સ્તવન ૩૬૨ શ્રીમાન પુરૂષોત્તમ ૧૭૪ શ્રોતા ૪૧૮,૪૩૯
૩૨૦,૪૩૯
૪૧૬
શ્રતધર્મે
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨૭::
૩૪.
૮૬
૩૨.
૪૨
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. સક્રિય ૩૧૯,૩૪૮ સટ્ટાને વિષે ર૩૫ સત્યપરાયણ ૧૫૯ સને બતાવનાર- ૧૯૩ સકિય જીવ ૪૯૮ સટ્ટાવાળાઓ ૩૦૪ સત્યશીલ ૮૧ સક્કારેમિ ૧૦૨ સડક
૩૪ સત્ય સંતોષ ૮૮ સતુનો માર્ગ ૧૯૦ સખત
૪૫૪
સડતું નથી. ૪૫૧ સત્યાત્મબોધ ૩૫૦ સત્ મૂર્તિ ૧૯૬ સખેદ ૨૪૦ સડવું
૩૧૯ સત્યાર્થ ધર્મને ૨૪ સત્ શીલવાન ૧૦ સખેદપણે
૩૫૫ सत्ताणं
૫૩૪ સત્યાસત્ય ૧૩૯,ર૯૬, સત્ સુખ ૧૯૦ સગડી
૪૬૨ સત્કથા ૧૮૮
સસ્વરૂપદર્શિતા ૧૫૩ સગપણ સત્કવિ ૧૨૧ સત્યાળુ
સવં નિવાઈ-૨૭૫ સગર ચક્વર્તીની કથા ૪૪ સત્કાર
૩૬૦ સત્યુગ ૧૮૫ पच्चक्रवामि સઘન
સત્ત્વ ૧,૧૭૬,૩૧૦, સત્યોગ ૧૪૬ સળં રિફં- ૨૭૫ સધળા ૪૮૫
૩૨૧ सत्यं परं धीमहि २२२ पच्चक्रवामि સઘળાંનો ૯ સત્ત્વગાણી ૨૭ સત્વર
૪૨
સળંપાળવાર્થ- ૨૭૫ સચરાચર સત્ત્વ હર્ષ ૨૭૭ सव्वसो
૪૮ पच्चक्रवामि સચવાતો નથી ૪૮૧ સત્તા ૧૯૭,૨૦૨, સત્સમાગમ ૧૭૭,૩૯૪ सव्वं मुसावायं- ૨૭૫ સચવાય કરી અપાય ૨૯૮ ૪૬૦,૪૬૯,૪૯૦ સત્સાક્ષી ૧૮૩
पच्चक्रवामि સચવાવો ૧૭૨ સત્તાગત ૩૩૬,૫૦૪ સસ્વરૂપ ૧૮૫,૧૯૨
સવ્વ મેહૂ- ૨૭૫ સચવાવ્યો ૨૭૬ સત્તાપણે ૨૮૦,૪૫૭ સલ્ફાસ્ત્ર ૧૮૮
पच्चक्रवामि सच्चं ૫૩૩ સત્તાપ્રાપ્ત ૫૧૬ સસ્વરૂપપૂર્વક
૨૩૫
૩૩૮
સદા સચિત ૧૪૧,૩૩૨ સત્તામાં ૧૩૯ નમસ્કાર
સદાચરણ ૪૩૪ સચ્ચિદાનંદ ૯,૪૭પ સત્તારૂપે ૪૯૧ સત્તાન - ૨૪૧
સદાચાર ૬,૩૮૯ સચ્ચિદાનંદ સિધ્ધિ ૫૧૧ સત્તા વડે ૩૪૫ સત્સંગના મમીન ર૬૧
સદાય સચેત ૧૩૮,૩૩૬ સત્તા મુદ્દભૂત ૫૦૭ સત્સંગ
૨૮૩
સદા સર્વદા ૩૯૬ સચેતપણું ૨૬૮ સત્પદ ૧૩૯,૧૪૬ સત્સંગ યોગ્ય ૨૯૨
સદીવ ૧૨૫,૧૫૭ સચોડી ૧૮૫ સત્પાત્રે
૭૧ સત્સંગના - ૨૯૮
સદુત્તર ૧૭૨ સચોડો ૨૫૩,૪૬૬ સપુણ્ય
૧૦૩ જોગનો લાભ
સદુઘમ રૂપ ૪૧૧ સજઝાય ૪૩૫ પુરુષ ૧૨૯,૨૯ સત્સંગનૈષ્ટિક ૩૧૪
સદુપદેશાત્મક ૨૦૨ सज्जनसंगतिरेका १६४ સપુરુષો
સત્સંગના અયોગે ૩૧૮ સદુપદેષ્ટા ૪૩૫ सज्जनैः सह ४ સપુરુષકે
૨૧૩ સત્કૃત ૩૪
સદુપાય ર૯૨,૩૬૭ સજ્જ થઇ ૫૦,૪૪૨ સપુરુષરહિત ૨૪૫ સત્સુખ
૯૭ સદૃશ.
૧૪૪ સજ્જનતા ૧૮,૩૩ પુરુષાર્થતા ૪૧૨ સત્ ૧૮૦,૨૪૧,૩૪૯
સદૃશતા સજજડ છાપ ૫૦૬ સપુરુષોનાં ચરિત્ર ૧૧૦. સત્ ચિત્ આનંદ ૧૯૪
सद्दहणं સજાતીયપણું ૨૮૬ રહસ્ય
સ્વરૂપ
સદેવ
૪૪૫ સજીવન ૪૫૮ સલ્ફળ ૭૮ સત્ ચિદાનંદ સ્વરૂપ ૯૪
સદૈવ
૧૫૬ સજીવન મૂર્તિ ૧૯૦ સત્ય
સત્ જિજ્ઞાસુ ૧૮૨
સદોષમાં ૩૬૩ સજીવન શરીર - ૨૬૧ સત્ય કરવાને અર્થે ૨૫૬ સત્ દેવ ૪૭૧
સદોષી ૧૧૬ સત્ય ગુણ અજીવનપણે ૮૩ સત્ દેવ નિગ્રંથ ૭૦
૪૬૫
સદ્ અનુષ્ઠાન સજો સત્યત
સત્ ધર્મ ૪૭૧
૨૬૮
સદ્ અસદ્ સટીક ૨૭૭ સત્યધર્મનો ઉધ્ધાર ૫૧૮ સના ચરણમાં ૨૨૧
સગુરવે
૩૭ર
૩૩૦
૪૨
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨૮::
E
સમજુ
૩૪
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. સદ્ગુરુ ૪૭૧,૪૯૩ સન્માનવાથી ૪૦ સમકિતી ૪૭૪ સમયમાત્રના - ૨૫૪ સદ્ગુરુચરણાય નમઃ ૩૨૬ સન્મુખ ૨૧૧ સમક્તિી નામ ધરાવી૪૧૭ અનવકાશે સદ્દષ્ટિવાન ૩૪ સન્મુખ દશા ૫૦૧ સમકિતનાં મૂળ ૪૭૮ સમયમાત્ર પણ ૨૩૩ સબુધ્ધિ ૩૪ સન્મુખ મુખે ૨૫૦ સમગુણી પુરુષો ૧૯૦ સમયસાર ૨૨૫, ૨૩૮, સમ્બોધના - ૨૭૪ સન્નિપાત (તેને) ૪૩૫ સમચિત્ત ૨૭૪ ૪૦૨,૪૦,૪૯૬ વધમાન પરિણામ સપડાઇ જાય ૪૫૪. સમજ
પ૧૩ સમયસાર નાટક ૨૨૮ સદ્ભાવ ૮૫,૧૫૪, સપરમાર્થ ૩૨૨ સમજવા સારુ ૪૮૪ સમય ક્ષેત્ર પ્રમાણ ૧૨૬
૩૭૬,૩૭૭,૪૮૬ સપર્યવસ્થિત ૧૨૬ સમજ્યા ફેર ૨૬૯,૪૨૦ समयं गोयम मा पमाए ० સદ્ભાવની પ્રતીતિ ૫૩૧ સપ્રમાણ ૬૨,૯૬,૧૭૩ સમજાવા ૩૪૫ સમયાત્મક ૫૧૨ સદુભાવે ૧૦૬
૨૭૨,૨૯૭. સમજાવા-શમાવાનું૩૨૧ સમયાનુસાર ૧૩ સભૂતવચન ૪૫૯ સંપ્રયોજન સિવાય ૨૬૮ સમજાવો સદુપાય ૩૪૫ સમર સમર ૫૧૪ સભૃતાર્થપ્રકાશ ૪૮૫ સપ્ત
સમરો સવિચાર પૂર્વક ૪૮૭ સપ્તમ
૫૩૦ સમજે ૪૫ સમર્થ ૨૪,૧૬૭,૨૪૨ સવૃત્તિ ૯,૧૯૪ સંસદશભેદે ૬૧ समणाणं
૩૬૪. સમર્થતા ૫૩,૧૯૬ સદ્ગત ૧૮૮ સમદશવિધિ ૧૧૨ समणे
૫૩૧ સમર્થપણું ૩૧૦ સહનાર
૧૦૩
સપ્તભંગી નય ૧૦૭ સમતા ૧૮૫,૨૫૬ સમર્થ વિદ્વાન ૧૦૧ સહેતુ
૩૮૮ સમ મહાભય
સમતા ઘટે છે ૨૫૯ સમર્પો ૧૩૨ સદ્વર્તન
૪૦૮ સમ વ્યસનભક્ત ૬૫ સમતુલ્ય ૪૦ સમર્યાદ સદ્ધાંચના ૨૮૩ સપ્તશતી ૧૧૬ સમતુલ્યપણું ૩૨૬ સમવતરે સક્રિચાર ૨૩૩ સમ સિધ્ધાંત ૧૩૦ સમદર્શિતા ૩૪૨,૩૫૭ સમવર્તિત્વ ૩૭૫ સદ્વિચારે
सफलं ૪૪૮
૩૯૮ સમવાય સદ્ધિચારવાન ૨૭૮ સફળજન્ય
૫ સમદશા
સમવયી પુરુષો ૧૯૦ સષતા
૩૬૩ સફળતા ૩૪૯ સમદેશમાં ૪૩ સમવસરણ ૩૪ સઘનપણું ૩૮૨ સફળતાનો માર્ગ ૩૫૫ સમદ્રષ્ટિ
૧૪ સમવસ્થાન ૩૦૬ સધાય
૩૪૮ સફળપણું ૨૭૬ સમન્વિતપણું ૪૨૫ સમવસ્થાને ૨૩૬ સદ્ધર્મ ૧૧ સબ
સમભાવ
સમવસ્થિત પરિણામ૫૦૦ સદ્ધર્મ પ્રત્યેની- ૫ સબ અંગ લખિ ૩૮૩ સમભાવી ૭૩,૨૦૧ સમવૃત્તિ ૧૫૮,૧૬૧, પરમભક્તિ ૨૧૫ સમભિરૂઢ - ૫૨૯
૩૯૮ સદ્ધર્મનાવ સબ લોક ૫૧૫ સ્થિતિકર
સમવાય કારણ ૧૮૮ સદ્ધર્મનો ૨૯ સબસે ૨૧૨,૪૬૭ સમભિરૂઢ દૃષ્ટિ પ૨૯ સમવાયાંગ સનતકુમાર પર સબળ ૩૪,૨૦૩,
૫૦૮ સમવાય સંબંધ ૩૬૯ સનાતન ૨૪૭,૫૨૭
૪૨૫ સમંત
૩૪૫ સમવિષમયોગે સનાતન ધર્મ૨૪૧,૪૨૮ સબળ પાપ ૧૮ સમય ૨૫,૭૦,૧૫૮, સમશ્રેણિ ૪૮૮ સનાતન ધર્મરૂપ ૧૨૩ સભાસદો
પર ૩૨૬,૩૭૩ સમશ્રેણી
૧૫૭ સનાતન સ્કુરિત ૪૧૫ સભ્યતાપૂર્વક ૪૩૯ સમયકાળ ૩૯૦. સમસત્તાવાન - ૨૮૦ સનિક્ષેપ ૧૦૨,૧૦૭ સમ ૧૬,૧૨૫ સમયકુશળતા ૧૫૮ સ્વરૂપે સન્માર્ગને વિષે ૨૯ સમકિત - ૪૧૭ સમયચરણસેવા ૩૫૯, સમસ્ત ૧૬,૨૦૨,૪૩૨ સન્માન ૩,૫૧૧ અધ્યાત્મની શૈલી
૪૨૫ સમસ્ત વિશ્વ ૩૧૯
૭૧
૧૭૬
૩૩૩
૩૮૫
૨૧૩
સબ મેં
૩૬૫
समं
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૨૯::
૨૭
૧૬૫
સમાઇ
સમું
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. સમસ્થિત ભાવ ૨૩૩ સમાવેશ કરવી ૨૪૬ સમ્યક નિશ્ચિત ૪૦૨ સરજેલું ૨૬૦ સમસ્થિતિએ ૩૯૧ સમાવેશ પામે છે ૪૩૭ સમ્યક નેત્ર ૧૨૩ સરભરા
૪૭૫ સમસ્વરૂપ શ્રી... ૨૪૦ સમાવ્યો ૧૬૮ સમ્યકત્વનો રોલ ૨૯૪ સરસ્વતી ૪૯૯ યથાયોગ્ય
સમાસ
૪૯૨ સમ્યકત્વ મોહિની ૧૩૫ સરસ્વતી સાધ્ય – ૧૧૫ સમસ્વભાવી ૭૭, સાહિત
૩૭૯ સમદર્શન ૨૪, ૩૦૨, કરવા ૧૧૦, ૨૯૪ સમિતિ
૫૦૪ ૪૯૩, ૫૩૦ સરળ
૫૦૦ સમસ્યા
૧૧૪ સમિતિ-ગુપ્તિ ૪૨૮ : સમ્મદર્શન સ્વરૂપ ૫૧૮ સરળતા ૧૦,૧૩૦ સમક્ષ સમીચીન ૧૫૫ સમ્યક દશા
સરળપણું ૩૪૪ સમક્ષતાથી ૨૭૭ સમીપ
સમ્યક દૃષ્ટિ ૧૩૬ સરાગ સંયમ ૪૬૮ સમંત ૩૪૫ સમીપે
૧૭૩ સમદ્દષ્ટિદેવી વસી ૫૧૧ સરાગી ૯૬,૩૬૩ સમંતભદ્રાચાર્ય ૫૦૨ સમીપ જ છે ૨૦૪ સમ્યક પરિણતિ ૨૪૦ સરિતા
૫ ૪૩૨ સમીપનો વખત ૧૨૫ સમ્યક પરિણામી ૩૫ર સર્પ ૨૧,૨૬૨ સમાગમ ૧૫,૧૨૮, સમીપમુક્તિગામી ૨૭૨ સમ્યક પ્રકારે ૧૧૬,
૨૯૧,૪૯૮ ૧૮૯,૨૫૩ સમીપવર્તી ૨૭૩
૧૯૫, ૨૭૦ સર્પ ચુકવત્ પર સમાગમી ભાગ ૧૨૮ સમીપવાસી ૩૩૫ સમ્યક પ્રવૃત્તિ ૪૧૧ સર્પદંશ
૫૦૬ સમાત્મપ્રદેશ - ૨૪૦ ૧૭૩ સમ્યકત્વ મોહનીય ૪૦ સર્વ
૨૧૨ સ્થિતિએ
સમુચ્ચયવયચય ૧૫૧ સમ્યક કૃતધર્મ ૪૭ સર્વ અવસ્થા ૩૪૬ સમાધાન ૧૭૮,૨૪૦ સમુચ્ચય વાક્ય ૩૨૦ સમ્યકજ્ઞાન ૨૪,૭૬, સર્વ આચરણરૂપે ૫૩૦ સમાધાનવિશેષ ૪૦૨ સમુત્પન્ન ૪૭
૨૨૨,૪૮૨ સર્વ ઉત્કૃષ્ટ ૩૯૦ સમાધાન સમુચ્ચયાર્થ૩૨૭ સમુસ્થિત ૧૭૬ સમ્યકજ્ઞાનનાં - ૨૦૮ સર્વ ઉત્કૃષ્ટ - ૩૯૦ સમાધિ ૧૪૦, ૨૪૦, સમુદ્ધાત
બીજની
ભૂમિકામાં ૩૦, ૪૦૭ સમુદાય ૭,૪૮,૧૬૨, સમ્યકજ્ઞાની ૩૦૫ સર્વગુણાંશ સમાધિપૂર્વક ૪૦૭
૩૧૬ સમ્મત ૧૮૨,૩૮૮ સર્વગુણસંપન્ન ૧૭૮ સમાધિ પ્રત્યયી ૨૬૪ સમુદ્ર ૨૨,૧૧૨,૪૬૦ સમ્માનિ ૧૦૨ સર્વચારિત્ર ૫૩૨ સમાધિમાર્ગ ૨૩૭,૫૨૯ समुवगदो ४०६ सम्मत्तं
૩૬૬ સર્વત્ર ૨૩,૨૪,૧૯૨, સમાધિયુક્ત ૧૭૨ સમૂળગી ૧૫૪,૨૫૩ સમ્મતિ ૧૧૮,૧૨૪, સમાધિવિરાધના ૩૧૪ સમૂળગો ૩૪૭
૧૯૮ સર્વથા ૧૮૪,૨૦૬, સમાધિશીત ૧૫૯ સમેત ૧૩૮,૧૮૦,૨૫૭
“સમ્મતિ' ૨૧૭ - ૨૭૩,૩૦૧,૩૭૧ સમાધિસ્થ થા ૧૭ સમૈ
૨૨૮ “સમ્મતિતક ગ્રંથ ૧૧૨ ‘સર્વથા ર૪૯,૩૫૬ સમાન ઉદાસીનતા ૨૫૩ સમંતભદ્રસૂરિ ૪૪૬ સમ્યગ્દષ્ટિ ૩૨, ૧૯૩ સર્વદર્શનઅવિરોધ ૫૨૬ સમાપ ૧૫૨ સમ્યક ૨૨૭,૫૧૦ સમ્યગ્દષ્ટિપણું ૩૯૩ સર્વદર્શનવાળો ૧૪૧ સમાપ્તતા , ૧૬૫ સમ્યક એકાંત ૩૩૪ સમ્યવિરતિ ૩૯૭ સર્વ દર્શનાવરણ ૩૭૨ સમાપ્તમ્ . ૩૭૯ સમ્યક કિયાવાદ ૫૩૦ સમ્યજ્ઞાન ૧૪,૪૯૬, સર્વદર્શને ૬૮ સમાપ્તિ અવસર ૪૨૮ સમ્યચરણરૂપ ૩૬૪
૫૩૧ સર્વદશી ૫૧, ૭૨, સમાયો ૪૧૪ સમ્મચારિત્ર ૨૪,૫૩૧ સયોગરૂપ પ્રારબ્ધ ૩૬૧
૩૭૪,૪૮૭ સમાયું ૧૬૬ સમ્યકતપ-સંયમ ૨૪ સયોગી ગુણ૦ ૧૧૧ સર્વદૂષણરહિત ૭૨ સમારંભ ૧૪૨ સમ્યક્ત ૧૮,૪૬૨,૪% સયોગી ભવસ્થ- ૩૩૧ સર્વદિશ
૧૫૧ સમાવી ૧૩૮ ૪૭૧,૪૭૬,૪૮૯ કેવળજ્ઞાન
સવદહોરમ ૫૩
Sામાં
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૩૦::
૮
सव्वे
શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. સર્વધર્મસ્વાધીનતા ૫૩૨ સર્વજ્ઞતાના - ૧૮ સવા ટાંકભાર
સહજ સ્વરૂપ ૨૪૬ સર્વનયાત્મક ૪૧૭ ગુખભેદથી
સવા પૈસાભાર ૮૦ સહજસ્વરૂપભૂત ૩૧૨ સર્વપદ્રવ્ય પર૬ સર્વશદર્શનરૂપ - ૧૦૮ સવિગત ૨૭૯ સહજઅવસ્થાન ૨૭૨ સર્વપક્ષી ૧૨૦ કલ્પવૃક્ષ
સવિધિ
સહજ અશાતાએ ૩૪૧ સર્વ પ્રકારના આહાર ૭૧ સર્વજ્ઞદૃષ્ટિથી ૧૧૯ સવિનય
૪૨૫ સહજ ઉપયોગ - ૫૨૩ સર્વપ્રકરના કમભોગ ૧૮૯ સર્વજ્ઞપદ પ૨૬ સવૈયા ૮૭,૨૮૪ તે જ્ઞાન છે સર્વ પ્રકારના - ૨૭૫ સર્વજ્ઞપદ.. છે પ૩૦ સવૈયો
સહજ ઉપયોગની પ૨૩ રાત્રિભોજન
સર્વજ્ઞમીમાંસા પર૦ સબ ૪૦,૫૩૪. અનુપ્રેક્ષાથી સર્વ પ્રકારની - ૨૭૪ સર્વજ્ઞાદિ ગુણ ૩૪૮ સમ્બનવા ૩૬૨ સહજ ઐશ્વર્ય છતાં ૨૯૨ અવસ્થા
સર્વ જ્ઞાનાવરણ ૩૭૨ સબ દુઃખાણમંત ૪૫ર સહજ કપટ ૩૪૭ સર્વપ્રકાશતા પ૨૪. સર્વ જ્ઞાની ૧૪૧ કરંતિ
સહજ દ્રવ્ય ૩૦૫ સર્વ પ્રદેશે ૧૬૬,૧૮૨ સર્વજ્ઞોપદિષ્ટ ૩૭૨ સવ્વ - પ૩૪ સહજ પ્રકૃતિ ૧૭,૪૧૮ સર્વપ્રદેશ સંપૂર્ણ પ૩૨ સર્વાગ ૨૫૦,૩૪૯
दुक्खपहीणमग्गं
સહજ મોક્ષ ૨૪ ગુણાત્મકતત્તા
સર્વાગદશા ૨૯૪ सव्व धम्मा ૪૦ સહજ સમાધિ ૪૭૬ સર્વભાવ ૩૫૬ સર્વાગયોગ્ય ર૯૭. સળqRવપડીને ૫૩૨ સહજ સમાધિમાંય ૩૫૧ સર્વભૂતને વિષે ૧૭૮ સર્વાગ સંયમપ૨૭,૫૩૨
૫૦૩ સહજ સ્વભાવરૂપ ૩૧૧ સર્વમાન્ય ધર્મ ૬૮ સર્વાત્મભૂત ૬૨
સસ્તાઇ ૮૦ સહજ સ્વરૂપ - ૫૭ સર્વ મોહ ૩૭૨ સર્વાત્મ સ્વરૂપને ૨૦૪ સસ્પૃહ ૨૦ આત્મા જ સર્વ લોકાલોકભાસક પ૧૭ સર્વાત્મા ૨૧૮ સસ્તી
૪૫૧ સહજ સ્વરૂપે ૩૧૨ સર્વવ્યાપક ૨,૪૭૫ સર્વાર્થસિધ્ધ ૧૦,૫૩ સહ
૩૫૭ સહજાકાર ૨૬૦ સર્વવ્યાપક ચેતન ૧૫૧ સર્વાર્થસિધ્ધ - ૧૭૦ સહચારી ૨૯ સહજાત્મભાવનાએ૩૧૬ સર્વવ્યાપક મોક્ષ ૯૬ મહાવિમાન
સહચારીઓ
યથા. સર્વ વિભાગે ૨૭૨ સવર્થસિધ્ધ વિમાને ૬૪ સહચારીપણે પર૬ સહજાત્મસ્વરૂપી ૧૭૬ સર્વવિરતિ ૩૩૮,૩૯૭ સવર્થિ
૪૦ સહચારીપણું ૨૪૯, સહજાનંદ સ્થિતિ ર૬૫ સર્વવિરતિ સાધુ ૨૭૫ સવધિાર ૨૧૮
૩૧૫, ૩પર સહજાનંદ - ૨૪૫ સર્વ વીર્યાદિ અંતરાય ૩૦૨ સર્વાણિપણે ૩૧૨ સહજ ૧૩૨,૨૦૨, સ્વામીના વખતે સર્વ શંકા ૪૮૪ સર્વાભાસ ૩૪૯ - ૪૧૩,૪૮૩,૫૧૦ સહજાનંદજી - ૪૩૭ સર્વ શુચિ ૨૧૦ સર્વેશ્વરા
સહગુણે ૪૩૪ સંપ્રદાય સર્વસ્વ ૧૬૩,૨૯૨ સર્વોત્કૃષ્ટ ૨૯,૫૨૭ સહજથી ૧૬ સહજાનંદી ૯૪,૨૨૪ સર્વસત્તાત્મક જ્ઞાન ૧૭૮ સર્વોત્તમ પ્રજ્ઞા ૧૯૭ સહજદશા ૨૨૭ સહયોગી ૧૨૯ સર્વ સાવધ આરંભ૪૧૩ સર્વોત્તમ (ભાગ્ય) ૧૩૬ સહજભાવ ૩૮૮ સહરાનું રણ ૪૩૦ સર્વસંગ ૧૮૯,૨૯૬, સર્વોપરી ૧૯૨ સહજમાત્રમાં ૨૭૨ સહવાસ ૩૪,૩૨૯ ૫૧૯ સલિલ. સહજમાં ૧૦૫,૨૨૪ સહસ
૪૮ સર્વસંગપરિત્યાગ ૭૭, સલૂણા સંત ૦૯ સહજ સહજ ૧૦૭, સહસ્રગમે ૪૯,૨૮૯ - ૨૩૦,૩૨૨,૪૧૨ સત્તા ૫૩૪.
૨૯૭,૫૧૩ સહસ્ત્રદળ કમળ ૧૯૧ સર્વસંગપરિત્યાગી ૧૫૨ સવળા
૧૧ સહજસમાધિ- ૨૮૯ સહાયતા ૪૮૩ સર્વ સંબંધ ( ૩૫૬ સવળીએ આવ્યો ૮૮
सहावो સર્વજ્ઞ ૪૦,૭૨ સવળીએ આવી ૪૮૭ સહજસાજ ૧૦૭ સહિયારી
પ૧
૧૫૮
S
૩૬૨
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૩૧ ::
કોશ પૃ.
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ સહી ૨૪૦ સાતમા ઠાણાંગ - ૧૦૧ સાનુકૂળ ૩૯૯ સાયણ
૨૯૮ સહેજ ફેર ૩૦૯ સૂત્રની શાખા સાન્નિધ્ય ૩૩૮ સાયલા
૩૮૨ સહેજ માત્ર ૪૦૮ સાતમાં ગુણસ્થાનક ૪૮૪ સાન્નિપાતિક ર૭૫ સાયંકાલે ૧૨૩ સહેજે ૨૨૪, ૨૯૨ સાત વ્યસન ૪૫ર સાનંદાશ્ચર્ય ૩૯૬ સાયંકાળ ૮,૫૨૦ સહ્યા ૫૧૮ સાત્વિકતા
સાપેક્ષ ૧૩૪,૧૫૦, સાયંકાળે ૧૧૯,૪૨૬ સળિયાની આડ ૪૮૯ સાત્ત્વિક મહાવીર્ય ૧૭૦
૪૦, ૫૦૪ સાર્થક પ૨,૧૮૭ સળંગ સૂત્ર ૨૭૦ સાત્ત્વિક ઝાડ ૫૦૫ સાપેક્ષત્વ ૫૦૪ સારપરિણતિ ૨૯૮ (સા
સાતું નથી ૨૨૧ સાપેક્ષપણે ૩૯૮ સારભૂત ૪૮૭ સાકાર ૨૫૭,૪૫ર સાતે ભંગના - ૩૭૬ સાફલ્ય
૧૪૬ સારભૂત પ્રયોજન ૩૮૮ સાકાર ઉપદેષ્ટા ૫૦૩ ઉપયોગપણાથી સામગ્રી
૩૪૪ સારવર્જિત ૧૫૫ સાકાર ભગવાન ૩૬૧ સાથ યોગે ૪૧૧ સામટા
૪૬૮
સારવાર ૪૩૦ સાકાર મોક્ષ ૯૬ સાદિ
૩૬૧ સામટો ગોટો ૪૬૯ સાર્વત્રિક સાકાર રૂપે ૨૯ સાદિ અનંત ૩૫૮, સામટો ફેર ૩૧૮ સારા ઠેકાણાની ૯૭ સાકારોપયોગરૂપ ૩૭૧
૩૬૩,૩૭૬ સામ-દામ-દંડ-ભેદ ૨૪ સારાસાર તોલ ૪૫ સાખી ૨૩૮,૯,૩૨૩ સાદિ અંત ૧૧૯ સામનામાં
સારાસારે ૩ર સાગર ૪૮૦ સાદિ સાંત ૩૭૬,૪૮૫ સામંત
૨૪ સારુ
૪૬૧ સાગર રૂપ ૧૨૭ સાદૃશ્યપણે ૩૨૬ સામર્થ્ય ૩૪૮,૩૯૯, સાવ
૨૮૧ સાગરોપમાં
સાધન ૪૫ર
૪૬૩
સાવચેતી સાચ ૪૮૧ સાધનભૂત ૧૬૪ સામાં
૩૩
૧૨૭,૨૬૭ સાચા
૫૧૩ સાધારણ ૨૨૬ સામા જીવને ૨૮૧ સાવધ ૬૧, ૩૮૧ સાચા ચરિત્ર ૩૮૭ સાધારણ - ૨૬ સામા થઇ ૪૫૧ સાવદ્ય ઉપકરણ - ૬૨ સાચા પુરુષ
વનસ્પતિકાય
સામાને ૧૮૯,૨૦૮ નિવૃત્તિ સાચા જ્ઞાન ૩૮૭ સાધારણ શ્રેણિમાં ૧૫૪ સામાન્ય ૮૭,૯૪, સાવધાન સારું ૧૨૯ સાધારણ જ્ઞાન ૨૨૦
૩૩૯, ૪૧૯ સાવધાન થવાય ૧૧૯ સાઠ ઘડી ૪૬૯ સાધી શકે છે ૧૬૩ સામાન્ય આત્મ- ૩૨૬ સાવધાનપણું ૨૬૦ સાઠ ઘડીના - ૮૫ સાધુ ૪૮૧, ૫૦૭ ચારિત્ર
સાવધાનપણે ૧૭૧ અહોરાત્ર
સાધુના ૨૦ ગુણ ૮૩ સામાન્યપણે ૩૧૩ સાસ્વાદન ગુણ ૧૧૧ સાઠ પળ
૩૨૦ સાધુ પુરુષ ૩૨૯ સામાન્ય - ૫૧૦ સાસ્વાદન સમકિત ૫૯ સાડા ત્રણ હાથ ૬ સાધુ શું ૪૦૫ વિશેષાત્મકતા સાસ્વાદન -૩૩૬,૪૭૬ સાણંદ ૨૦૭,૪૧૫ સાધ્ય
૨૨૪ સામાયિક ૭૧,૪૬૫, સમ્યક્ત્વ ૭-૧૨-૫૪ ૫૨૭ સાધ્ય ઉપયોગમાં ૭૦
૫૦૧ સાહવાની ૭ અપ્રમત્ત પ્રયત્ન ૫૧૧ સાધ્ય કરવા ૧૮૮ સામાયિક વ્રત ૪૨૪ સાહિત્ય સાત તત્ત્વ ૪૮૬ સાધ્ય કરવો
૪૦૮
સામાયિકી કાળ ૮૫ સાહિત્યો ૧૩૨ સાત ધાતુ ૪૬૪ સાધ્ય થઇ
૮૧ સામી
૨૮૯ साहुदेहस्सधारणा ४०० સાત નય સાધ્ય થાય સામું થાય ૪૧૮ साहू
૪૦૪ સાત નરક ૬૫ સાધ્ય સાધનો ૬૬ સામ્રાજ્યલક્ષ્મી ૩૯ साहूणं
૪૪૦ સાત પ્રકૃતિ ૧૩૫ સાન ૩,૩૯૧ સામે પૂરે ૫૯ સાહેબ
૪૦ સાત ભરતારવાળી ૩૧૨ સાન્નિપાતિક ભાવ ૩૯૩ સામ્યભાવ ૩૭ સાહ્યબી ૧૧
૪૭૮
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૩૨ ::
૩૪૮
સુખવૃત્તિ
સિંહ
૬૬
સુગમ્ય સુગંધી
૩૫૧
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ
કોશ પૃ. સાક્ષાત્કાર
૧૯૦,
સિરિ વૈદ્ધમાણ- ૫૩૦ સિદ્ધિજોગ ૨૪૫ સુખભોગ ૧૯૫,૨૮૧ નિવૃત
सिद्धिमग्गं પ૩૪. સુખલાલ ૪૦ર સાક્ષાત્ ૨૧૨ સિરિવારનખે વં»િ ૫૩) સિદ્ધિયોગ ૩૧૦
૨૯૫ સાક્ષાત્ આવરણ ૨૮૦ સિદ્ધ ૧૪,૧૯,૨૦૦, સિદ્ધિયોગાદિ ૧૯૬ સુખશીલિયાં સાક્ષાત્ દર્શન ૨૦૮ ૨૮૨,૪૭૪,૫૧૧ સિદ્ધિલબ્ધિ ૩૧૦ સુખસમાધાન ૩૮૪ સાક્ષાત્ નિશ્ચય ૨૨૩ સિદ્ધ અવગાહના ૪૪૧ સિદ્ધ
૫૩૧ સુખસાજ
૩૪ સિદ્ધ ઊર્ધ્વગમન- ૫૨૧ સિદ્ધભ્યઃ ૩૬૭ સુખશા ૪૨૭ સાક્ષી ૨૩, ૨૪૭,૩૮૧, નહીં?
સિંચતાં
જ સુખાડંબર ૪૨ ૪૭,૪૯૧,૫૧૮ સિદ્ધતા ૩૭. સિંધાલૂણ ૧૪૧ સુખે
૨૫૮ સાક્ષી (જ્ઞાનરૂપી) ૪૫૭ સિદ્ધના ૮ ગુણ ૮૩
૪૯૮ સુગમ ૧૩૦, ૧૯૪ સાક્ષીકત ૫૧૮ સિદ્ધની અવસ્થામાં ૪૧ સિંહાસન
૫૦. સુગમ ઉપાય ૧૯૮ સાક્ષી પૂરે છે ૪૬૨ થતો ઘન
સુગમપણે ૩૮૬ સાક્ષીભાવ ૩૧૨,૩૫૭
સિદ્ધની સ્તુતિ ૨૮૦ સીઝયા છે. સીક્સે ૩૪૨ સુગમ ભાષામાં ૪૦૮ સાક્ષીરૂપે ૨૪૭ સિદ્ધપ્રાભૃત ૩૬૨ સીઠ સૌ ૩૮૬
૩૯૯ સાક્ષીવત્ ૨૯૨ સિદ્ધશિલા
સીમા ૩૦૬,૫૩૧ સાક્ષાત્ બંધ પ૨૫ સિદ્ધસદ્દશ
સીસ રેડ્યું હોય - ૪૭ સુગંધી લેપન સાક્ષાત્ ભ્રાંતિરૂ૫ ૩૦૬ સિદ્ધ સમ -
એવી રીતે
સુગુરુગમકી ૨૧૬ સાંકડા સમયમાં ૫૦૧ सिद्धसहावो ૩૬૨ સીસ-શિશ ૧૨૫ સુગોચર ૧૩૦,૩૨૧ સાંકડીમાં સિદંત ૩૬૨ સીંચાણારૂપે ૬૧
સુઘડ
૪૩૩ સાંકડો માર્ગ ૩૯ ૫૦૧ સિદ્ધાર્થ
સીંદરી ૭૬ સુજલ્સ
૩૮૬ સાંકળાં ૧૯૭ સિદ્ધાર્થનો પુત્ર ૨૨૩ સીંદરીવત્ ૩૫૮ સુજાગ્ય ૩૫૧ સાંખ્યદર્શન ૩૩૭. સિદ્ધાર્થ રાજા ૯૧ સીંધવું
૭૧ સુજાણ ૩૪૯,૩પ૧ સાંખ્યનો બોધ ૯૫ સિદ્ધાર્થ રાજાનો પુત્ર૪૦ સિ |
સુઠામોરે ૨૨૪ સાંખ્યાદિ
૩૦૮ સિદ્ધાલય ૩૫૮ સુઉર
૨૧૬ સુર્યું
૧૬૬ સાંગોપાંગ ૨૭૩,૩૪ સિદ્ધાંત - ૬૮,૩૦૫, સુકુમાર ૪૩, ૭૫ સુતારા
૨૧૬ સાંપ્રદાયિક સ્વરૂપ ૫૨૪ - ૩૬૩,૪૮૮ સુકુમારિકા,
સુદર્શન શેઠ ૨૬૯ સાંભર્યા કરે ૪૦. સિદ્ધાંતપદ ૨૪૨
૧૧૫ સુદેવભક્તિ ૩૧ સાંભરતો નથી ૧૬૨ સિદ્ધાંતભાગ ૧૮૦ સુકૃત કરતૂતિ ૨૫૨ સુદ્દઢપણે ૩૭૩,૪૧૦ સાંસ્કારિક
૧૫૮ સિદ્ધાંતમૂળ ધર્મ પ૩૦
સુખખાણ ૪૩૧ સુદ્દઢ સ્વભાવ ૨૦૬ સાંપરાયિક ૫૨૬ સિદ્ધાંતસિંધુ ૩૧૩ સુખડ
સુષ્ટિતરંગિણી ૪૨૬ સિદ્ધાંતજ્ઞાન ૨૧૨ સુખદા ૨,૩૩ સુધર્મ ૩૪૫ સિતિ ૪૫૨ સિદ્ધાંતોને વિષે ૨૪૮
સુખદાઈ ૪૩૧ સુધર્મસભા પર सिज्झंति પ૩૪ સિદ્ધાંતિક શાસ્ત્ર ૧૪ સુખદાની
સુધર્માસ્વામી ૧૮૫ સિત્તેર કોટાકોટિ- ૪૪૭
સિદ્ધાંત
૩૩૯
સુખધામ ૩૫૧,૪૩૨ સુધા ૨૧૬,૩૪૮ સાગરોપમ
સિદ્ધાંતો ૪૬૧ સુખના સિંધુ...- ૨૧૧ સુધાકરણ ૩ સિત્તેર કોડાકોડી- ૨૮૧ સિદ્ધિ ૭૪,૧૪૧ છો પરમાનંદજી સુધાની ધારા - ૧૮૯ સાગરોપમ સિદ્ધિઓ ૧૬૫ સુખપ્રદ
પછીનાં કેટલાંક દર્શન સિરમોર ૪૧૩
સુખભાસ ૨૫૬ સુધાને વિષે ૨૨૩
૧૧
૮૦.
સુકૃત
૫૮
૩૦.
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૩૩::
કોશ પૃ.
શબ્દ સૃષ્ટિમંડળ સૃષ્ટિસૌંદર્ય
કોશ પૃ. ૧૦ ૧૧૭
૩૧
૩૮૩
સેરવી
સુપ્રતીતિ
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. સુધાનો સાગર ૧૨ સુલભબોધિપણાની ૧૩૧ સુધામય ૪૩૩ સુલભબોધિપણું ૧૯૦, સુધારસ ૧૫૫,૨૬૬,
૨૯૮ ૩૦૬ સુલભપણે ૩૦૩ સુધ્ધાંએ ૪૯૫
સુલક્ષણી સુનિયમિત
૪૨૬ સુવર્ણ ૪૭,૧૯૭,૪૬૨ સુનિશ્ચિત ૪૧૫ સુવર્ણનામ ૪૪૩ સુનીતિ ૨૯૧ સુવાર્થવૃષ્ટિ ઇત્યાદિ ૨૪૮ સુપચ્ચખાણ
૪૫૮ સુપન
૩૮૩ સુપ્રતિષ્ઠક ૧૦૨ સુવાય સુપ્રતીતપણે ૪૧૩ સુવિચારણા ૩૪૫
૪૮૨ સુવિહિત પુરુષો ૩૬૭ સુબોધ ૩૬ સુશાર્ણ
૪૨ સુભટ
સુશીલ ૪૫,૪૨૬ સુભાગ્ય ૩૪૩ સુશીલ મુમુક્ષુ ૪૧૯ સુભાવ ૨૨૫,૩૮૪ સુષમ
૪૯ સુભાષિત
૮૨ સુષમારપુરનગર ૧૭૧ સુભૂમ
૭૮
સુષુમણા ૧૨૫ સુમતિ - ૧૨ સુસાધુ
૧૮ સુમધુર
૪૧ સુસિદ્ધ ૩૭૨ સુમન કામના
સુસંત
૪૩૩ સુમનોવૃત્તિ
સુસ્થિત
૪૧૦ સુમાર્ગ ૧૭૨, ૧૬૮ સુસ્પષ્ટ ધ્વનિ ૪૪૧ સુમંત્ર
૭૩ सुह जोगं
૧૫૮ સુયોજક કૃત્ય
સુહનું સુરત
૧૮૭ સુહાય ૧૧૩,૩૪૫ સુરતરુ ૮૨ સુહાય છે
૫ ૨૨૯
૨૨૪ સુરતિ ઇત્યાદિક - ૧૮૪ સુજ્ઞ ૪૪,૧૯૦,૪૦૮ હસ્યાં છે
સુજ્ઞવર્ગ સુરભિ ૩૯૮
૧૨૭ સુરૂપપણું ૩૫૪ સુંદરદાસ ૨૬૦ સુરૂપસંપન્ન કર સંદરદાસજીનો ગ્રંથ ૩૨૨ સુરૂપ
૬૪ સુંદરવિલાસ ૪૫૧ સુરસ સુલભ ૩૭, ૧૩૩,૧૬૫, સૂએ
૩૩૦. ૧૭૭,૨૫૬,૦૩, ૩૦ સૂચક
૪૪૧ સુલભબોધિ ૧૯૩ સૂચના ૨૯૭
શબ્દ સૂચવન ૧૦૪,૧૪૨ સૂચવ્યું સૂચવ્યો ૩૯૭. સૂઝતું નથી ૧૮૬ સૂઝતો નથી ૧૬૮ સૂઝે ૩૨,૨૩૧,૩૦૪ સુઝે
૩૮૩ સૂત્ર ૧૮૧,૪૩૯,૪૮૮ સૂત્ર અજ્ઞાન ૪૮૨ સૂત્રકતાંગ ૪૦,૩૬૫ સૂત્રકૃતાંગ સૂત્ર ૨૩૭ સૂત્રપાઠ ૮૪ સૂત્રાદિ ૪૩૪ સૂયગડાંગ સૂત્ર ૪૫૫ સૂયગડાંગનું રજુ ૨૧૦
અધ્યયન સૂયા ઘોંચવાથી ૭૫ સૂરજવાડીએ ૩૧૬ સૂર્ય
૭૨ સૂર્યપુર ૨૮૭ સૂક્ષ્મ ૮૦,૪૦૬ સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિય જીવ ૨૮૨ સૂક્ષ્મતત્વપ્રતીતિ ૪૨૮ સૂક્ષ્મનિગોદ ૪૩૪ સૂક્ષ્મબુદ્ધિએ ૩૦ સૂક્ષ્મબોધ ૧૫૬ સૂક્ષ્મમાં સૂક્ષ્મ ૩૪૭ સૂક્ષ્મ વિચાર ૯૪ સૂક્ષ્મ સંગરૂપ ૩૩૧ સૂક્ષ્મસંપરાય ગુણ૦ ૧૧૧ સૂક્ષ્મસંપરાય ચારિત્ર ૩૩૦
સેકન્ડ કલાસ ૪૮૦ સેજ સેર
૩૨
૫૦ સેવક ૧૨૦ સેવજે સેવન ૧૫૯,૪૦૫ સેવના ૨૫૮,૩૯ સેવનીય ૨૪૪ સેવ્યની
૧૧૮ સેવ્યભક્તિ ૨૧૦ સેવ્યા આવીએ છીએ ૨૪૬ સેવા
૨૦૧૫ સેવા-અસેવા सेसा
પ૦૩ સેળભેળ સેંકડાથી ૨૪૫
૩૮૩
સૈન સો
સુરતી
સુહાયો રે
સુજ્ઞશ્રી
સો ૨૦૬,૨૧૨,
૨૨૫, ૪૬૭
૩૬૧,૫૦૮ સોઇને
૧૧ સો ઈદ્રોએ વંદનિક ૩૭૨. સો ટચના સોના- ૪૫ તુલ્ય સોડ તાણી ૧૪૦ સો તો
૫૧૩ सो धम्मो.. विरओ ५२६ સોનેરી સોપાધિક ૫૧૬ સોપારી ૨૬૩ સોબત, સોમ
૧૧૩
૨૯૧ સુષ્ટિકર્તા ૩૩૮ સૃષ્ટિના... અજવાળું ૮૧ સૃષ્ટિનાથ સૃષ્ટિના નિર્માણ- ૩૮ સમયથી
દેવ દ કર
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૩૪ ::
સંકેત
રાવ
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૃ. સોમલ ૧૨૨ સંકલ્પવિકલ્પ ૪૭ સંમોત્તિ પ૩૪ સંપાદન કરવું ૧૪ સોમાં પર સંકચ્યું હોય ૨૩૦ संजमेणं
૫૩૪
સંપૂર્ણ આત્મ- ૩૦૮ સોમા અંશથી ૩૦૫ સંક્રમણ ૩૯૨,૪૮૯, સંજવલનાદિ કષાય૩૨૫ સ્વરૂપ સોય ૩૪૮,૩પ૧,૪૬૪ ૪૯૪ સંજીવની ૨૨૩ સંપૂર્ણ -
૪૩૬ સોપકમ આયુષ્ય ૪૯૫
૨૦ સંજોગી
૪૩૪ નિરાવરણજ્ઞાન सोल ૪૦૩ સંકોચ ન રાખવો ૩૫૯ संजोगो
૫૦૮
સંપૂર્ણ પ્રતીતિનું- ૩૦૮ સો શાણે એક મત ૧૦૬ સંકોચ પામતી ૨૬૮ સંત ૧૬૨,૫૧૫ સ્થાન સોહલી ૨૫૮ સંકોચ વિકાસ
સંકોચ વિકાસ ૩૬૭
૩૬૭ સંતકી કૃપા ૨૧૩ સંપૂર્ણ જ્ઞાનસ્વભાવ ૩૦૮ સોહં ૫૧૭,૫૨૪ સંકોચવી ૩૧૨ સંતજનો
૪૧૪
દર્શન સોળ અક્ષર ૩૭૧ સંકોચાતું રહેવું ૨૩૨ સંતતિ
૨૫૯ સંપેટે છે ૧૭૫ સોળ પચ્ચાં બાસી ૩૦ સંકોચાયેલાં ૨૮૪ સંતની ૨૧૭ સંપ્રદાય ૫૧૦ ને બે છૂટના
સંખાયું નહીં ૫૩ સંતપાડ્યું ૫૧૫ સંપ્રદાયની રીતે પર૪ સોળ ભાવનાઓ ૧૮૪ સંખાળો
૭૯ સંતસાજ
૫૧ સંપ્રદાયપૂર્વક ૧૨૪ સોળ રોગ ૪૬૧ સંખ્યા ૩૭૭ સંતાપ ૨૬,૨૩૬,૨૯૫ સંપ્રાપ્ત
૨૭૪ સંખ્યા વિશેષ ૩૬૯ સંતાપરૂપ ૨૦૮ સંબંધ
૫૧૧ સૌ કાર્ય
૩૧૯ સંખ્યાત ૨૨૬,૩૦૧ સંતુષ્ટ ૪૬૪ સંબંધ આવરણ ૨૮૦ સૌત્રાંતિક દર્શન ૩૩૮ સંખ્યાતગુણવૃધ્ધિ ૪૯૨ સંતોષ ૨૪૧,૨૮૩ સંબંધી સંબંધનો ૩૩૩ સૌખ્ય
૫૪ સંખ્યાતગુણહાનિ ૪૯૨ સંતોષઆર્યા - ૪૧૨ સંgફી ર૭૦ સૌભાગ્યમૂર્તિ ૧૬૮ સંગ ૧૮૫,૨૨૮,૪૫૮ આદિએ
संबुज्झहा जन्तवो २७० સૌમ્યતા
૪૩ સંગ અને - ૫૩૨ સંતોષપ્રદ ૧૬૯ સંબોધીને ૨૯૧ સૌરાષ્ટ્ર ૩૫૫ સ્નેહપાશનું ત્રોડવું સંદેહ ૧૧૫,૫૧૩ સંભવ
૨૮૪ સ |
સંગત ૧૩૭,૪૩૧,૪૩૯ સંદેહની નિવૃત્તિનો ૧૭૭ સંભવજિન સ્તવન ૪૦૬ સં. ૧૯૫૧ ૫૨૦ સંગતિ ૧૭૨, ૧૯૬ હેતુ
સંભવ થાય છે કે ૨૩૫ સંદ
૪ સંગમ દેવતા ૪૫૮ સંદેહનું ઠેકાણું ૩૮૧ સંભવપણે ૨૩૬ સંકટરૂપ કઠણાઇ ૨૦૦ સંગનિવૃત્તિરૂપ કાળ૫૧૯ સંદેહપાત્ર ૨૪૪ સંભવરૂપ ૨૮૦ સંકડાઈ રહેવું ૪૭૯ સંગરૂપ ૨૭૩
સંધાન
૩૩૨ સંભવિત ૨૦૯,૨૮૨ સંકલના ૪૨૭ સંગીઓ ૧૫૮ સંધાન કરવાનો ૫૧૯ સંભવ્યું હતું ૩૩૮ સંકલનાપૂર્વક ૩૬૭ સંગ્રહ ૧૦. સંધીભૂત ૨૪૨ સંભારો ૧૯૫ સંકળના ૩૮૦,૫૩૨ સંગ્રહ વિશુધ્ધ કર પ૨૮ સંધિભેદ ૩૧૧ સંભારવા ૪૬૨ સંકલેશ ૧૩૪ સંગ્રહસ્થાન ૧૮૭,૫૧૦ સંધ્યાકાળની લાલી ૧૯ સંભારવું ૯૯,૪૧૦ સંકલેશ અગિરૂપે ૪૧૫ સંગ્રામ ૨૨,૪૮૩ સંધ્યાકાળે ૮૫ સંભારી જા
૬ સંકલેશ પરિણામ ૨૯૪ સંઘપણ ૫૯ સંધ્યાવશ્યક
સંભાર્યો નહીં ૮૭ સકલંક ૪૧૫ સંઘયણાદિ ૩૩૦ સંન્યસ્તાશ્રમ ૨૪૨ સંભારો
૧૪૦ સંકલ્પ ૧૩,૨૪૧,૩૬૦. સંઘાત ૨૦૬,૨૭૬,૪૬૫ સંન્યાસાશ્રમ ૧૫૪ સંભાલે ૩૮૪ સંકલ્પ..- ૫૧૭ સંઘાત ૪૭,૩૭૭ સંન્યાસી ૪૫૧ સંભાવના ૨૪૭,૩૨૫ પરિણામમાં સંચય
સંભાવ્ય ૨૦૩ સંકલ્પના સંચરે છે ૩૪૭ સંપદા
૧૯ સંભાવ્ય કારણ ૨૩૨ સંકલ્પધારી ૨૪૬ સંજમ
૨૧૫ સંપાદન ૧૧૮,૪૩૦ સંભાવ્યમાન ૪૦૪
સંપ
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૩૫ ::
કોશ પૃ.
કોશ પૃ.
૩૬૫
૨૮૬
૩૪૬
શબ્દ કોશ પૃ.
શબ્દ
કોશ ૫. સંભાળીને ચાલે છે ૨૮૮ સંશયે
૪૭૧ સંમત
૧૩૯ સંશોધક ૧૩૯ સંમૂઈન ૪૯૭ સંશોધન ૧૨૪,૧૩૮, સંયત ૪૧૧,૪૯૬
૧૬૩ સંયતિ
સંશોધવા ૧૪૫ સંયતિ ધર્મ ૧૪૧,૩૯૭ સંસર્ગ ૨૪૬,૩૭૮ સંયમ
૪૦૭ સંસર્ગરહિત ૫૩૧ સંયમ ઠાણ ૩૨૩ સંસર્ગરિધ્ધિ ૧૦૪ સંયમ થકી ૨૧૭ સંસારરણભૂમિકા ૪૫ર સંયમન ૨૬૮ સંસારચક્રવાલ ૩૭૮ સંયમ ૫
૨૯૫ સંસારતંત્ર ૮૪ સંયમ સુખ ૩૧૦ સંસારપરિણામી ૩૦૭ સંયમ હેતુ ૩પ૬ સંસારપરિક્ષીણ ર૯૯ સંયમિત દેહ ૫૧૩ સંસારપ્રત્યયી ૨૪૨ સંયતાસંયત
૪૯૬
સંસારમાળ સંયોગભાવી
સંસારરથ સંયોગ સંબંધ
સંસારરૂપ ૨૪૩ સંયોગિક ૨૫૭ સંસારરોગ ર૭૭ સંયોગી ભાવમાં ૫૧૭ સંસારવન ૭૫ સંયોગે - ૨૭૧ સંસારવિષવૃક્ષચ ૩૪ સંયુક્ત
૨૬ સંસારસમાગમે ૫ સંરક્ષણ ૪૦૮ સંસારસિવાય બીજે ૩૨૯ સંલગ્ન થવાની ૬૪ સંસારસ્વરૂપ ૭૧ સંલીનતા ૬૪,૪૭૪ સંસારહેતુ ૨૫૩ સંલેખના ૫૦૪ સંસારહેતુક ૪૪૮ સંલેખનાદિક ૩૩૩ સંસારાભિરૂચિ ૩૨૯ સંવત ૧૯૪૩ ૬૭. સંસારાર્થ ૨૫૪ સંવત્સર ૮૫,૩૭૪ સંસારી
૧૪૭. સંવત્સરે
૮૫ સંસારી કર્તવ્ય સંવર ૪૧,૪૬૨ સંસારી શુંગાર ૨૭ સંવાદ
संसारंमि સંવૃત્ત
૨૩૯ સંસ્કાર
૪૮૨ સંવેગ ૧૬૫,૪૭૩ સંસ્કારિત ખેદ ૨૬૮ સંવેદન કરવું ૨૪૦ સંસ્કૃત ૧૧૫,૪૧૦ સંવ્યવહારિક ૪૯૭ સંસારાદિક ૩૩૩ સંશય ૧૬,૩૫૪,૫૦૯. સંસ્થાન ૩૬૯,૩૭૫ સંશયબીજ ૮૭ સંસ્થાનવિચય- ૧૨૪ સંશયાત્મક ૩૧,૨૪૮ ધ્યાન
શબ્દ
શબ્દ સંહાર
૧૯૩ સ્થળે સ્થળે સંક્ષિપ્ત
૩૫૬ સ્થળો સંક્ષિપ્તપણાને ૨૦૨ સ્થંભો ૧૬૦ સંક્ષેપ કરતા જઇ ર૭૪ સ્થાન
૨૫ સંક્ષેપ કરી ૨૨૧ સ્થાનક ૩૬૮,૩૯૦ સંક્ષેપપણું ૪૭૮ સ્થાનક સંપ્રદાય ૪૦ સંક્ષેપમાં ૧૩૪,૩૯૯ સ્થાનકે ૪૪૭ સંક્ષેપાય છે ૩૧૩ સ્થાનાંગ સંક્ષેપાર્થ ૧૫૯ સ્થાપન ૨૭૨ સંક્ષેપીએ છીએ ૪૧૫ સ્થાપના
૫૨૫ સંક્ષેપે નહિ ૪૭૧ સ્થાપિતો - ૧૭૬ સંજ્ઞા ૨૬૧,૨૬૬, બ્રહ્મવાદો હિ ૩૬૦,૪૯૨ સ્થાયી
૨૬૧ સંજ્ઞાવાચકપણે ૩૩૧ સ્થાવર ૨૪,૩૬૯ સંશી ૩૯૭ સ્થિત
૪૪ સંશી પંચેન્દ્રિય ૪૯૭ સ્થિતપ્રજ્ઞદશા ૨૯૩
સ્થિતિ
૧૫૫ સ્કંધ ૩૧૯,૩૭૭ સ્થિતિએ ૨૮૦ સ્કંધદેશ ૩૭૭ સ્થિતિદશા ૩૮૫ સ્કંધપ્રદેશ ૩૭૭ સ્થિતિ પતિત થઇ ૯૮ સ્મલિત ૧૭૮,૩૭૮ સ્થિતિબંધ ૨૫ સ્તબ્ધ
સ્થિતિમાન ૨૭૮ સ્તવના
સ્થિતિ વીતી ગઈ- ૨૧૮ સ્તવવામાં ૨૭૨ સ્તવીએ છીએ ૧૯૬ સ્થિતિસ્થાપક ૮૬
સ્થિતિસ્થાપક દશા ૧૫૮ સ્તવે
૪૩૭ સ્થિરજ્ઞાનમાં - ૫૧૭ સ્તંભતીર્થ ૨૪૩,૪૦૩ આત્મભાવના ખંભભૂત ઉપર સ્થિર દૃષ્ટિ ૪૯૯ સ્તંભરૂપ ૪૬૧ સ્થૂલ ભેદો ૪૬૨ ખંભિત ૯૯,૧૬૦ સ્થૂળ ૩૨૧,૪૫૦ સ્તુતિ
૩૫ સ્થૂળ દેહ ૩૪૬,૩૮૬ સ્તુતિપાત્ર ૩૪,૩૯ સ્થૂળદૃષ્ટિવાન ૪૧૯ સ્તુત્ય
૧પ૦ સ્થૂળપણે ૨૩૯ સ્ત્રીલિંગ સિધ્ધ ૪૮૬ સ્થળ બુધ્ધિ ૯૩ સ્થલચર ૪૯૭ સ્નાનમંજન ૫૨,૧૧૬ સ્થવિર
૩૭.
સ્નિગ્ધ ગુણ ૪૦૨ સ્થવિર કલ્પ ૫૦પ સ્પર્શપણાનો ૪૯૪
સ્તવીને
૩૪૫
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૩૬ ::
૩૦૪
શબ્દ કોશ પુ. શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પુ. શબ્દ કોશ પૃ. સ્પર્શતા ૩૫૮ સ્યાહુ અસ્તિ ૩૭૩ સ્વદ્રવ્ય ૧૬,૨૧૯,૨૬૬ સ્વમન
૪૩૬ સ્પર્શના ૩૪૪ સ્થાત્ અસ્તિ - ૩ સ્વધર્મ ૩૩૧,૩૮૮ સ્વમનના પર્યાય ૪૩૬ સ્પર્શનો મોહ ૪૬૯ અવક્તવ્ય
સ્વધર્મને વિષે ૩૧૧ સ્વમાન્યતા ૩૨૧ સ્પર્શમાન ૫૧૭ સ્માતુ અસ્તિનાસિ૩૭૩ સ્વધર્મસંચય ૨૧૫ સ્વમૂર્તિરૂપ ૨૨૧ સ્પષ્ટ ધર્મ આપવો ૧૮૪ સાત્ અસ્તિનાસ્તિ૩૭૩ સ્વધર્મી
૧૨૧ સ્વયમેવ ૪૯૩ સ્પષ્ટ પ્રીતિ ૨૬૧ અવકતવ્ય
સ્વધામ ૪૧,૪૭૬ સ્વયં
૪૩૯ સ્પટાઈ
૪૭ સ્યા નાતિ ૩૭૩ સ્વધામગત ૨૦૧ સ્વયંજયોતિ ૩૫૧ સ્પષ્ટીસ્પષ્ટ ૩૧૫ સાતુ નાસ્તિ - ૩૭૩ સ્વપણાને કારણે ૨૪૯ સ્વયંબુધ્ધ ૧૧૭ સ્પાર્થ ૪૧૦ અવકતવ્ય
સ્વપણાનો ૫૨૨ સ્વયંબુદ્ધસિદ્ધ ૪૯૬ સ્પષ્ટાર્થે ૩૧૪ સ્યાત્ મુદ્રા ૫૧૩ સ્વપણે ૨૬૫ સ્વયંબોધ ૩૪૨ સ્પષ્ટીકરણ ૩૨૫ સ્યાસ્પદ ૧૩૬ સ્વપણું ૨૨૯ સ્વયંભૂ સ્પૃહા ૧૪૭, ૧૯૬ સ્યાદ્વાદ ૧૫૭, ૧૮૪ સ્વપર્યાય પરિણામી ૫૧૨ સ્વયંભૂરમણ ૫૯ સ્ફટિક જેવો ૫૦૪ સ્યાદ્વાદ તત્ત્વાવબોધ ૬૭ સ્વપરપ્રકાશક ૨૭૧ સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર ૩૩૧ સ્ફટિક રત્ન ૩૦૫ સ્યાદ્વાદ દર્શન- ૧૪૦ સ્વપરિગ્રહિત ૩૮૧ સ્વર્ગલોક
૨૪ સ્ફટ ૨૫૭ સ્વરૂપ
સ્વપક્ષ
૩૯૫ સ્વર
૫૦ ફુરણા ૩૯,૧૫૫,૩૪૯ સ્યાદુવાદની - ૨૧૩ સ્વપ્ન
સ્વરાજ પદવી ૧૬ સ્કૃતિ ચોપડી.
સ્વપ્નદશા ૩૧૫ સ્વરૂપ ૨૨૩ સ્કુરિત
૨૩૭ સ્વએ કરી પ્રકાશિત ૨૪૯ સ્વપ્ન પણ - ૪૦૨ સ્વરૂપાંતર ૩૦૩ સ્ફરિતપણું પામે ૨૬૮ સ્વઉપયોગ ૪૫૩ ઇચ્છતા નથી
સ્વરૂપચિંતનભક્તિ ૨૧૦ સ્મર
સ્વકપોલરચના ૩૬૮ સ્વપ્રાપ્તિભાન ૨૪૩ સ્વરૂપજિજ્ઞાસુ - ૩૬૧ સ્મરો ૧૩૫ સ્વકાલપ્રાપ્ત નિર્જરા ૩૭૨ સ્વખાંશ
૬૯ પુરુષો સ્મરણોગ ૨૬૧ સ્વગતમતાંતર - પ૨૧ સ્વપ્ન
૨૦૧ સ્વરૂપનિરૂપણ ૩૩૬ સ્મરણ થાય છે ૨૧૪ નિવૃત્તપ્રયત્ન
સ્વબોધ
૨૧૫
સ્વરૂપનૈષ્ઠિક ૪૧૨ સ્મરણભૂત ૧૧૫ સ્વગુણ
૨૬૯ સ્વભાવ ૧૪૭,૪૧૩, સ્વરૂપપ્રતીતિ ૪૯ સ્મરણ યોગ્ય ૨૪૬ સ્વચારિત્ર ૩૭૯
૪૩૨ સ્વરૂપબોધ પ૩ર સ્મરણ રહેવા ૨૦૨ સ્વચ્છપુટ ૫૩૩ સ્વભાવજાગૃત દશા ૩૮૨ સ્વરૂપભ્રંશવૃત્તિ ૪૨૫ સ્મરણ સંપ્રાપ્ત ૪૧૫ સ્વચ્છેદ ૧૬૨,૧૮૮, સ્વભાવદશા ૪૧૭ સ્વરૂપલક્ષિત ૪૨૦ સ્મરણાર્થે ૪૦૪ ૨૧૦,૨૫૦,૩૪૩ સ્વભાવપરિણતિએ ૨૭૧ સ્વરૂપલીલા ૧૭૪ સ્મરણીય મૂર્તિ ૨૨૨ સ્વચ્છંદવર્તના ૧૩૧ સ્વભાવપરિણામ ૪૫૭ સ્વરૂપાવલોકનદૃષ્ટિ ૪૦૪ સ્મરણે નથી ૨૧૧ સ્વચ્છેદે ૩૦૬ સ્વભાવપરિણામી ૩૧૮, સ્વરૂપવિભ્રાંતિ ૪૧૩ સ્મશાન૮૬,૧૨૦,૩પ૭ સ્વજાતીય કર્મ ૩૮૧
૩૩૬ સ્વરૂપસત્તા ૨૨૭ સ્મશાન- ૧૩૨,૪૬૪ સ્વતન્તભૂત ૪૯૯ સ્વભાવસભુખતા ૩૧૧ સ્વરૂપસમવસ્થિત ૩૬૧ વૈરાગ્ય
સ્વતપ આત્મા ૧૬ સ્વભાવસિધ્ધ ૩૫૪ સ્વરૂપસુખમાં ૫૧૧ સ્મૃતિ ૧૨૭, ૧૯૪, સ્વતંત્ર
૨૨૧ સ્વભાવસ્થિતિ ૪૭૬ સ્વરૂપસ્થ યથાયોગ્ય ૨૩૩ ૨૨૩,૨૪૧,૨૯૭,૩૮૫ સ્વતઃ ૩૧, ૨૨૭ સ્વભાવે૨૧૨,૨૭૧,૩૦૨ સ્વરૂપસ્થિતિનું કારણ ૨૯ સ્મૃતિમાન ૫૪. સ્વત:વેગ ૩૭ સ્વભાષી
૬૭ | સ્વરૂપસ્મરણ ૩૯૪ સ્મૃતિ રાખજો ૨૮૩ સ્વત્વભૂત ધર્મ ૫૩૦ સ્વભુવનમાં ૫૧૦ સ્વરૂપજ્ઞાનનો ૨૮૦ સ્થાત્ અવકતવ્ય ૩૭૩ સ્વદશા ૩૧૮ સ્વમતિકલ્પના ૨૫૨ સ્વરોદય જ્ઞાન ૧૨૪
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________
શબ્દ
કોશ પૃ.
સ્વલ્પતા
૬૬
સ્વવશ
૩૩૬
સ્વવિચાર
૧૭૭
૫૧૨
૪૫૨
સ્વવિચાર ભુવન સ્વવીર્યે કરી સ્વશરીરાવગાહવર્તી ૩૩૮ સ્વસદ્ભાવ
૮૬
સ્વસમય ૨૧૯,૩૭૨ સ્વસંવેદ્યરૂપ -
૨૬૯
અનુભવ
સ્વસ્તિ શ્રી સાયલા ૨૪૪
ગ્રામ સ્વસ્થાનકે
૧૬,૪૫
સ્વસ્થાસ્વસ્થ ૪૨૦ સ્વસ્થિતિ...વિચાર૫૨૨
૫૨૪
સ્વસ્વરૂપ સ્વસ્વરૂપભેદ સ્વસ્વરૂપાવસાન- ૫૨૪
૭૧
નિજ્ઞાનમય કેવળ જ્ઞાન
સ્વાચરણ ૩૯,૫૨૪
સ્વાત્મસ્થ
૨૫૪
સ્વાત્મવીર્ય
૪૨૬
૩૦૮
૪૭૦
૨૪
સ્વાત્મા
સ્વાદબુધ્ધિ
સ્વાધીન સુખ સ્વાધીનતા સ્વાધીનપણું સ્વાધીનરૂપ સ્વાધ્યાય
૩૩૦
૧૧૮
૩૯૨
૨૪
સ્વાનુભવગોચર પદ ૩૨૧ સ્વાભાવિક સ્વભાવિક અભવ્યત્વપર૧ સ્વાભાવિક ભાવ ૨૩૧ સ્વામી
૨૨૭
સ્વામી -
૪૦૨
કાર્તિકેયાનુપેક્ષા સ્વામીપણાનું સ્વામીપણું
22
૨૦
૨૯૩
કોશ પૃ.
શબ્દ
સ્વામી વર્ધમાન-૪૧૫
જન્મતિથિ
સ્વાયુ-સ્થિતિ સ્વાર્થ ગબડાવ્યો
સ્વાર્પણ
સ્વાસ
૫૨૬
૩૧
૪૩૭
૩૮૯
સ્વાસ્થા
૨૮૬
સ્વાસ્થ્ય
૨૬૦
સ્વેચ્છાએ
૪૪૯
સ્વેચ્છાચાર ૪૨૫ સ્વેચ્છાચારીપણું ૩૬૨
૩૦૦
૪૯૭
સ્વેદ
સ્વેદજ
E...
હજારોગમે
૨૮૯
૪૬૮
૫૧૮
૪૬૨
૩૯૨
૨૧૫
૩૬૮
૩૯૩
૩૩
હણવાં
૧૪૧
૪૭
હણાઇશ હણાવવાં હતપુણ્ય લોકોએ ૫૧૯
૧૪૧
હજૂરમાં
હડસેલીએ
હડસેલો મૂકવો
હઠ
હઠજોગપ્રયોગ
હઠવાદી
હઠાવે છે
હેઠો
હતભાગ્યકાળ
૧૫૬
હતી ન હતી થઈ જાય૭૬
હથેળી
૮૬
હદ !
૩૩
હદ
૩૧૬
હમ પરદેશી પંખી ૨૨૦
નાહીંરે
હરકત ૨૭૩,૪૦૬ હરકોઇ પ્રકારે
હરણ
શબ્દ
હરણી
પરંતુ હૈ
હરવા
હરાઇ
હરાયો
હિર ૧૭૮,૧૮૦,
૨૦૭,૪૬૭,૪૭૯
હરિઇચ્છાએ ૧૯૧ હરિઇચ્છાથી જીવવું ૨૯
હરિગીત
૧૦
હરિજન
હિરનામ
હરિરસ
હરિરૂપ
હરિસ્વરૂપ
૧૮૮,૨૧૯
૨૧૯
૨૦૮
હરિનું સ્વરૂપ હરિને પ્રતાપે
૨૦૮
હરિની પ્રગટ પ્રાપ્તિ ૨૦૯ હરિપદ
૨૨૦
હિર ભગવાન
૧૯૯
હરિભદ્રાચાર્ય
૧૪૩
૨૧૯
૧૭૬
૨૧૯
૨
૪૫૭
૫૦૩
હરે
હરેક પ્રકારે
કોશ પૃ.
૨૧
૨૫૧
હર્ષાયમાન
હર્ષાયમાનપણે હર્ષિત
હલકા
હલકો વિચાર
હલાવે છે
હરેક
૩૮
હર્યાફર્યાની વૃત્તિ ૧૯૧ હર્ષ
૩૩
૧
૮૯
૬૯
હવા
હવાં
હવાઇ વિચારો
૩૦ હવી
૨૭
हवे
૩૬૮
૫૦૯
૧૨૭
૧૫૦
૨૧૧
૪૭૮
૨૬૭,૩૨૩
૨૬૪
૧૨૮
૨૬૪
૪૦૪
શબ્દ
હવેલી
હવો
હસતાં રમતાં
હસત હૈ
હસ્તકમળ
હસ્તગત
હસ્તગત થયો
હસ્તદોષ
હસ્તામલકવત્
હાથી
હાનિ
:; ૬૩૭ ::
હારવાનો
હારિણી
હાર્દિક
હાલ
હાલમાં
કોશ પૃ.
હસ્તિઓ
હશે
હહરસી
હળવે હળવે ૧૦૪,૨૮૭
હળુકર્મી
८८
હા
હાટ
હાડ
હાડકાંનો માળો
હાડ ગરીબ
હાડમાંસ
હાડોહાડ
હાવભાવ
હાંસીપાત્ર
હાસ્ય
૨૦
૧૦૫,૨૬૪
૧૮૦
૫૧૪
૬૮
૧૬૩
૧૩૬
૩૬
૧૦૩,
૫૩૩
૪૯
૧૩૫
૩૮૬
૨૦
૫૧
૭૪
૧૫૧
૫૧૧
૩૦
૪૨૯
હાનિકર્તા હાનિવૃધ્ધિ ૧૪,૨૪૭,
૩૧૦ ૨૯
હાય ! હાયવોયના ભયવાળો ૧૭૧
૩૯૫
૪૯૮
૧૧૨,૧૩૪,
૩૧૧,૩૬૦
૧૧૩
૧૨૫
૨૦૧,૨૪૪
૧૮૮
૧૧૬
૪૪૩
૨૩૨
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૩૮ ::
' ૧૯
૭૧
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ . શબ્દ કોશ પૃ.
ક્ષત્રિયપુત્ર હિત
૩૬ દય ૧૮૦,૧૮૨ હોર્ ૩૬૬,૫૦૮ ક્ષાયક ભાવ ૨૨૩ હિતકારિણી ૧૧૩ હૃદયગત ૭૮,૧૮,૨૬૭ હોત
૫૧૩ ક્ષાયિક ભાવ ૧૮૪, હિતચિંતવના ૧૫૦
હૃદયચિતાર
૩૨૮ હોમહવનાદિ ૪૬૨ - ૩૭૬,૩૯૩,૪૧૬ હિતબુધ્ધિ ૨૬૯ હૃદયદેશ
હોવાપણું ૧૭૨,૩૬૭, ક્ષાયિક સમ્યકત્વ ૩૩૬, હિતબુધ્ધિ થઈ ૨૮૭ હૃદય દર્શન ૨૪૨
૪૭૧ હૃદયપટ. હિતી ૨૮
૮૦,૯ હદય ભઇ - ૧૮૬
ક્ષાયિક સમકિત ૨૪૩. હિતાર્થી પ્રશ્નો ૪૨૮
"૩૮૧ આવ્યું છે હિતૈષી ૭૮ હૃદયાવેશ ક્ર પ૩૩
ક્ષણ લોભથી પડી ૪૬૨ ક્ષાયોપથમિક ૪૧૮ હિમ - ૨૧ હદે
૪૧૦. ક્ષણભંગુર ૧૯ અસંખ્ય હિમસ્પર્શ ૨૭૧ હૈિ |
क्षणमपि
૧૬૪ ક્ષાંત હિરદે ૧૨૬ હે કામ ! પર૯
ક્ષણિક ૩૪૭. ક્ષીણ ૨૭૧,૩૬૧,૪૦૩ હિલોળો ૪૧ હેત
ક્ષણિકવાદી ૪૯૫ ક્ષીણપણા યોગ્ય ૨૪૫ હિસાબ ૧૩૭,૨૧૩ હેતે
૧૨ ક્ષપક શ્રેણિ ૧૮૧,૩૫૭ ક્ષીણ મોહગુણ- ૧૧૧ હિંદપ્રસિદ્ધ ૧૧૪ હેતુ ૩૬,૨૩૩,૪૮૫
ક્ષપણાસાર જર સ્થાનક ૩૬૦ હિંદી ભાષા ૪૦૫ હેતુઅવ્યકતવ્ય ૫૨૨
ક્ષમ થાઓ ૧૩૯ ક્ષીણમોહપર્યત ૩૯૪ હેતુધારી ૨૭૬
ક્ષમાં ૧૭,૮૬ સીરભોજન ૬૫ હીન ૨૮૩,૩૫૧ હેતભૂત ૧૯૩,૫૨૯
ક્ષમાપના ૭૧,૯૪ ક્ષીરનીરની પેઠે ૨૮૫ હીન ઉપયોગ ૩૨૦ હેતુસામગ્રી ૩૯૧
ક્ષમાપનાદિ ૪૧૨ શ્રીરનીરવતુ ૪૩ હીનતા ૭૬,૩૫૪ હેતુસહિત ૪૮૫
ક્ષમાપત્ર ૪૨૫ ક્ષીરસમુદ્ર ૨૬૫ હીનસવ ૩૦૧ હે નાથ ૧૯૭ ક્ષમાવું ૧૧૮ સુધા હીનાદિક અવસ્થા ૫૨૪ હે પરમકૃપાળુદેવ ૨૫૦ ક્ષમાવું ૪૫,૨૪૭ સુધાતુર૭૧,૩૭૮,૩૯૪ હીનપુણ્યી ૩૬૪ હે ભગવનું
ક્ષય ૩૨,૭૩,૧૩૬ ક્ષેમ ૧૨,૧૫૭,૩૩૬ હીયમાન
૪૪ હેમંત
૨૦ ક્ષયપણાને ૨૪૧ ક્ષેમક
૮૭ હીરા ૪૬૦ હેમચંદ્રાચાર્ય ૪૯૯
ક્ષયભાવ
૪૯૦
ક્ષેમકુશલ ૧૨૮ હીરાકંઠી ૪૮૧ હે માન ! ૫૨૯
ક્ષયરોગ
ક્ષેત્ર ૩૦૪,૫૧૨ હીરામણિ ૫૯ હે મોહ! ૫૨૯
ક્ષયાંતર ૨૭૮ ક્ષેત્ર જાળવવા ૨૫૫ હીલે નહીં હે મોહદયા ! પર૯
ક્ષયોપશમ ૨૩,૧૩૫ ક્ષેત્રયોગ પ૨૯ હે યોગ, ૫૨૨
ક્ષયોપશમ ભાવ ૩૭૬, ક્ષેત્રસમાસ ૪૮૫ હુકમ
૧૨૩ હેરાન ૪૫૧
૩૯૩ ક્ષેત્ર સ્પર્શના ૩૧૪ હતી ૩૮૪
૨૨૩
ક્ષયોપશમ સમ્યક્ત ૩૩૬, ક્ષેત્રાકાર વૃત્તિ ૪૫૪ हुज्ज ૩૯ ૪૬૭ ૪૭૬ ક્ષેત્રે
૪૨૦ ૪૯૬ હે કૃપાળુ
૩૨૭ ક્ષયોપશમ સમકિત ૩૮૧ ક્ષોભ ૨૪૭,૩૦૭, ૩૬ હે વચનવર્ગણા! ૫૨૯ ક્ષયોપશમી જ્ઞાન પ૨૦
૩૭૮,૪૩૨ હુંડ-ધીટ ૨૭૭ હે સંગઉદય! ૫૨૯ ક્ષયોપશમ ૩૦૯,૩૨૮, ક્ષોભકારી ૫૦૫ હુંડાવસર્પિણી કાળ ૨૫૬ હે શિથિલતા! પ૨૯ ૪૬૦,૪૬૨,૪૭૪ ક્ષૌરકર્મ ૧૨૦ હુંડાવસર્પિણી ૩૯૪ હૈિ |
ક્ષત્રિય શિરોમણિ ૪૭ સૌરસમય ૧૨૦ નામનો આશ્ચર્યભાવ હૈ ઇચ્છા દ:ખમલ ૫૧૪ ક્ષત્રિયભાવે ૪૫૧
૨૩
હેરો
હુન્નરો
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૩૯ ::
કોશ પૃ.
.... ના
વાર
મારા આ....
શબ્દ કોશ પૃ. શબ્દ કોશ પૂ. શબ્દ કોશ ૫. શબ્દ જ્ઞિ...] જ્ઞાનવાર્તા ૨૩૪૨૫૯, સંજ્ઞા, સંખ્યા વગેરે)
૨૮૪ જ્ઞાત ૪૯,૧૪૩,૪૧૦ ૨૯૫
૨૮૬ જ્ઞાતપુત્ર જ્ઞાનવિચાર ૧૪૨
... આત્મસ્વરૂપ ૨૮૭ જ્ઞાતપુત્ર ભગવન ૩૬૯ જ્ઞાનવ્યતિરિક્ત ૫૨૪
-(૦)
શ્રી .......... ના ૨૯૨ જ્ઞાતા ૬૭,૨૬૬,૪૧૪ જ્ઞાનસ્વભાવ ૫૨૨
...... ના ૨૯૩
૬-૧-૮-૧૯૪૨ ૧૧૪ જ્ઞાતાદ્રષ્ટા ૩૭૮ જ્ઞાનસ્વરૂપતા ૨૮૯
૪-૫-૬-૭-૮- ૯,૧૭૪,૩૯૧,
૫૧૧ જ્ઞાનાચારવંત જ્ઞાતાધર્મકથા સૂત્ર ૩૬૫
૩૮૨ શાતર
૯-૧૦-૧૨ જ્ઞાનાપેક્ષાએ
૩૯૩,૩૪,૩૯૮,
૪૭૫ જ્ઞાતિ ૩૬,૪૧૯ જ્ઞાનાવતાર ૧૮૦ ૪૦૧,૪૦૩,૪૦૪,
અંકવાળા મનુષ્યો જ્ઞાત્યાદિ ભેદ ૩૪૦ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ ૧૧૦, ૪૦૫,૪૦૮,૪૧૦,૪૧૩
‘’થી ૫૧૧ જ્ઞાન ૮૨,૩૨૨,૪૦૪, ૩૧૭,૩૨૧, ૩૮૦
૧૪૬
“પ” ના અંકવાળો ૫૧૧ ૪૬૩,૪૭૪,૪૮૮,૫૦૭. જ્ઞાનાક્ષેપકવંત ૨૪૧
૧૪૯ .
(૬” સર્વ પ્રકારે ૫૧૧ જ્ઞાનકથા ૧૯૨,૪૨૫ જ્ઞાનાંજન શલાક્યા ૪૦
૧૪૯
(૭” અપ્રમત્ત - ૫૧૧ જ્ઞાનક્રિયા ૪૨૫ ज्ञानांजनशलाकया ४५८
૧૬૦
પ્રયત્ની જ્ઞાનગોચર ૩૩૨ હાની (ગાનિ) ૧૭૩,૨૧૬
તેની.... ના ૧૭૧
‘૮-૯-૧૦ ૫૧૧ જ્ઞાનગંગાજલમેં ૪૬૬ જ્ઞાની શું
૪૧૫ અભેદ---
૧૧ અંકવાળા ૫૧૨ જ્ઞાનચક્ષુ ૪૯૫ જ્ઞાનીકા દેશ ૨૭૩
૧૭પ
૧૩-૧૪' જ્ઞાનચેતના
૫૧૨
૧૮૧ જ્ઞાનીદ્રષ્ટ ૫૦૪ ૧૩૬
‘૧૩ જ્ઞાનતારતમ્યતા ૫૨૩
આને
૫૧૨ જ્ઞાનીદ્રષ્ટાનુસાર ૧૪૪
૫૧૩ જ્ઞાનદશા ૨૫૪,૨૮૯
૧૪૦ વદ ૦)) જ્ઞાનદશાથી નિહાળવું ૧૩ જ્ઞાનીની ઇચ્છા ૧૯૦
૨-૨-૩-મા ૫૧૬
xxરાજા ૨૦૧ જ્ઞાનદગ્ધ ૪૬૭ જ્ઞાનીની રીત ૨૯૯
૧૯૫૧
૨૧૨ જ્ઞાનર્જનયોગપરાયણ ૩૯ જ્ઞાનીનું જ્ઞાન ૩૬૧
૭-૧૨-૫૪
૨૨૩ જ્ઞાનના પરોક્ષ- ૧૮૯ જ્ઞાનીપુરુષનાં ચરણ ૩૦૩ ..... ને
૩૧-૧૧-૨૨ ૧૨૭
૨૩૧ અપરોક્ષ વિષે જ્ઞાનીપુરૂષનો આશ્રય ૩૦૩
શ્રી .... ના ૨૩૫ જ્ઞાનનેત્ર ૨૧ જ્ઞાને સ્ફરિત ૨૪૯
૨૪૩
..તેના જ્ઞાનપ્રજ્ઞા
જ્ઞાનેશ્વરી ૪૧૭
૪૪ જ્ઞાનપ્રમાણ ધ્યાન ૫૨૩
૨૪૪ જ્ઞાનોપયોગ ૩૨૦,૩૭૫
(...) જ્ઞાનપ્રસંગ ૨૩૫ જ્ઞાયક આત્મા ૪૧૯
૨૪૫ જ્ઞાનમાર્ગની શ્રેણી ૧૯૧ જ્ઞાયક સત્તા ૪૪૧,૫૩૨
શ્રી..... ૨૪૫ જ્ઞાનયોગ ૨૮૦ જ્ઞાયકતા ૨૫૬ – પ્રણામ ૨૬૪ જ્ઞાનવર્ધક સભા ૧૧૬
૪૧૩ ૦૦૦૦
૨૬૫ શેયપણે ૩૧૭
૧૮૨ ૧૮૬
- a
1, 27
કાન દફય
ૐ સત્
|
શેય
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૪૦::
(શુધ્ધિવૃધ્ધિ પાન > વચનામૃત વચનામૃત પૃ. ૧૬૨ પત્રાંક ૨૨ કોને ? તા. ૨૮-૧૦-૧૮૮૬ થી ૨૫-૧૧-૧૮૮૬ દરમ્યાના ૩૫૮૦A પરનિંદા મુખથી નવિ કરે, નિજનિંદા સુણી સમતા ધરે; કોશ પૃ. ૧૨૫ કરે સહુ વિકથા પરિવાર, રોકે કર્મ આગમન ધાર.
શ્રી ચિદાનંદજી મહારાજ રચિત “સ્વરોદય જ્ઞાન, કડી ૮૪ (ચોપાઈ) ૩૫૮૨A મેરા મેરા મત કરે, તેરા નહિ હૈ કોય; કોશ પૃ. ૧૨૬ ચિદાનંદ પરિવારકા, મેલા હૈ દિન દોય.
શ્રી ચિદાનંદજી મુનિ કૃત સ્વરોદય જ્ઞાન” કડી ૩૮૧ પૃ. ૧૯૫ પત્રાંક ૭૭ કોને ? તા.૪-૧૧-૧૮૮૮ થી ૨૪-૧૦-૧૮૮૯ દરમ્યાન ૪૧૫૩A “સુખકી સહેલી હૈ, અકેલી ઉદાસીનતા” કોશ પૃ. ૧૪૭
પં. બનારસીદાસજી રચિત નાટક સમયસાર, સાધ્ય-સાધક દ્વાર ૧૧ માં “સાતાકી સહેલી” છે. સાતા = સુખ. સુખનો સંયોગ મેળવવા માટે
ઉદાસીનતા જ સખી સમાન છે એટલે કે માત્ર સમભાવ જ સુખદાયક છે. પૃ ૨૧૧ પત્રાંક ૧૦૭ કોને ?
તા.૭-૩-૧૮૯૦ ૪૧૪ A લોકપુરૂષ પુરુષ રૂપે (આકારે) રહેલો લોક; આત્મા રૂપી લોક કોશ પૃ. ૧૫૬ પૃ. ૨૨૮ પત્રાંક ૧૪૧ શ્રી સૌભાગ્યભાઇ લલ્લુભાઈને
તા. ૧૦-૧૦-૧૮૯૦ ૪૭૨૮ A ટુચ્છાવિહીને સર્વત્ર સમતHIT. કોશ પૃ. ૧૬૮ માવત્તિયુક્ત પ્રHI માયાવતી તિઃ II
શ્રીમદ્ ભાગવત સ્કંધ ૩, અધ્યાય ૨૪, શ્લોક ૪૭ વ્યાસજી કહે છે કે, ઇચ્છા અને દ્વેષ વિના સર્વ ઠેકાણે સમદૃષ્ટિથી જોનારા,
ભગવાનની ભક્તિથી યુક્ત થઈને ભાગવતી ગતિ-નિર્વાણને પામ્યા. પૃ.૨પ૭ પત્રાંક ૧૮૭ શ્રી સૌભાગ્યભાઇ લલ્લુભાઈને
તા. ૧૦-૧-૧૮૯૧ ૫૨૧૩ A ભોજા ભગત ઇ. સ. ૧૭૮૫-૧૮૫૦, સૌરાષ્ટ્રમાં જેતપુર (કાઠી)ના દેવકીગાલોળ કોશ પૃ. ૧૮૬
ગામના ભોજલરામ નામના સાવલિયા અટકના લેઉઆ કણબી કવિ ભક્તિ સાથે નિર્ગુણ ઉપાસનાનો બોધ કરતી જ્ઞાનમાર્ગી કવિતાના કર્તા. ચેલૈયા આખ્યાન, ભક્તિમાળ, બ્રહ્મબોધ, બાવનારી જેવી દીર્ઘરચના ઉપરાંત આરતી, ધોળ, ભજન, ચાબખા વગેરે ૧૭૫ પદના રચયિતા,
આજીવન બ્રહ્મચારી, વીરપુરના જલારામ બાપાના ગુરુ. પર૧૪A નિરાંત કોળી ૧૮મી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં (અવસાન ઇ.સ. ૧૮૫૨) થઇ ગયેલા જ્ઞાનમાર્ગી કોશપૃ. ૧૮૬
સંતકવિ, “યોગસાંખ્યદર્શન’ અને ‘અવતારખંડન” ના કર્તા, ધોળ, કાફી,
ઝૂલણા છંદમાં ૨૦૦થી વધુ પદના રચયિતા. પૃ. ૨૬૩ પત્રાંક ૨૦૧ શ્રી સૌભાગ્યભાઇ લલ્લુભાઈને
તા. ૨૬-૨-૧૮૯૧ પ૩૪૫A “કોઈ માધવ લ્યો, હાંરે કોઈ માધવ લ્યો”
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૪૧ ::
વચનામૃત વચનામૃત કોશ પૃ. ૧૯૧
શ્રીમદ્ ભાગવતમાં કથા છે; મીરાંબાઈ રચિત પદ છે – હાંરે કોઈ માધવ લ્યો, માધવ લ્યો, વેચતી વ્રજનારીરે. માધવને મટુકીમાં ઘાલી ગોપી લટકે લટકે ચાલી રે. હાંરે ગોપી ઘેલું શું બોલતી જાય, મટુકીમાં ન સમાય રે.
નવ માનો તો જુઓ ઉતારી, માંહી જુવે તો કુંજબિહારીરે. પૃ. ૨૭૪ પત્રાંક ૨૧૯ શ્રી સોભાગ્યભાઇ લલ્લુભાઇને
તા. ૨૬-૩-૧૮૯૧ ૫૫૯૫A એક દેખિયે જાનિયે, રમી રહિયે ઇક ઠૌર; કોશ પૃ. ૧૯૯ સમલ વિમલ ન વિચારિયે, યહ સિધ્ધિ નહિ ઔર.
આત્માને એક રૂ૫ શ્રધ્ધવો, જાણવો તથા એકમાં જ વિશ્રામ લેવો. મળસહિત કે મળરહિત - નિર્મળનો વિકલ્પ ન કરવો, એમાં જ સિધ્ધિ છે,
બીજે નહીં. પૃ.૪૫૯ પત્રાંક પ૮૫ શ્રી સૌભાગ્યભાઇ તથા ડુંગશીભાઈને તા. ૧૯-૪-૧૮૫ ૮૬૦૮ A સુધારસ દેહમાં અમુક પ્રક્રિયા થતાં તાળવામાંથી ઝરતો રસ જેનાથી ત્યારે અત્યંત કોશ પૃ. ૩૦૬
એકાગ્રતા-સ્થિરતા થાય છે. સુધારસના જાણકાર અને આત્મઅનુભવી
સદ્ગુરુના આશ્રયે શિષ્યને સુધારસ ઝરે તો આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ. ૫.૬૩૫ પત્રાંક ૮૭૬ મુનિશ્રી લલ્લુજીને ૧૧૩૮૧A મનોહર સ્વામી ઈ. સ. ૧૭૮૮-૧૮૪૫, જ્ઞાનમાર્ગી કવિ, સંન્યાસ પછીનું નામ સચ્ચિદાનંદ કોશ પૃ૪૦૯
૨૨૫ જેટલાં ગુજરાતી-હિન્દી પદોના કર્તા. મૂર્તિપૂજા, કર્મકાંડ વગેરે દ્વારા
થતી લૌકિક ભક્તિ પર ચાબખા લગાવતી જ્ઞાનવૈરાગ્યની કવિતા આપનાર પૃ.૧૪ પત્રાંક ૯૧૨ મુનિશ્રી લલ્લુજીને
તા. ૧૫-૪-૧૯૦૦ ૧૧૫૨૨A ધન્ય તે મુનિવરા રે, જે ચાલે સમભાવે. કોશ પૂ.૪૧૫ જ્ઞાનવંત જ્ઞાનીશું મળતાં, તન મન વચને સાચા, દ્રવ્યભાવ સુધા જે ભાખે, સાચી જિનની વાચારે. ધન્ય તે મુનિવરા.........
ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી રચિત ૩૫૦ ગાથાનું સીમંધર જિનસ્તવન, ઢાળ ૧૫, ગાથા ૩. તે મુનિવરો ધન્ય છે, તે મુનિ શ્રેષ્ઠ છે કે જે સમભાવે વર્તે છે, ચાલે છે. જ્ઞાની જે મન-વચન-કાયાથી સાચા છે તે દ્રવ્યથી અને ભાવથી જે કંઇ કહે છે તે અમૃત છે, જિનની સાચી વાણી છે તે મુનિવરો
ધન્ય છે. અમદાવાદ મૂળે આશાવલ અને કર્ણાવતી નગરી. ઇ.સ. ૧૪૧૧ માં અહમદશાહે વસાવેલું શહેર, ગુજરાતનું
મુખ્ય નગર. સાબરમતી નદીને કાંઠે. વિખ્યાત હઠીસીંગનાં દહેરાં ઉપરાંત ૨૫૦ જેટલાં જિન મંદિરો. કૃપાળુદેવે “મોક્ષમાળા' છપાવી. વિ.સં. ૧૯૪૪-૪૫-૫૫-૫૬-૫૭ માં પરમકૃપાળુદેવ પધારેલા તેથી પવિત્ર ભૂમિ, પૂ. જૂઠાભાઇ, ઊગરીબહેન, કુંવરજીભાઇ, જેસંગભાઇ શેઠ જેવા પુનિત આત્માઓનું નિવાસસ્થાન.
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૪૨ ::
આગ્રા. દિલ્હી ૨૦૪ કિ.મી., યમુનાને કાંઠે આવેલું શહેર. તાજમહાલથી વિશ્વવિખ્યાત શહેરમાં
ચિંતામણિ પાર્શ્વનાથનાં ભવ્ય મંદિર ઉપરાંત ૮-૧૦ જિન મંદિરો. અકબર બાદશાહે “અમારિ
પડ’ વગડાવી એનો તામ્રપત્રનો લેખ શ્રી હીરવિજયસૂરિજીને આ શહેરમાં અર્પણ કરેલો. ઋજુવાલિકા બિહારમાં ગીરડીથી મધુવન (સમેતશિખર તળેટી) જતાં ૧૨ કિ.મી. ના અંતરે બરાકર
(8જુવાલ) નદીના કિનારે આવેલું સ્થળ. શ્રી મહાવીર સ્વામીને વૈશાખ સુદ ૧૦ એ ભક ગામે, જુવાલિકા નદીના તટે, શ્યામક ખેડૂતના ખેતરે, શાલ વૃક્ષ નીચે કેવળજ્ઞાનની
પ્રાપ્તિથી પવિત્રતમ ભૂમિ. કચ્છ ગુજરાત રાજ્યમાં સૌરાષ્ટ્રની ઉત્તરે કચ્છના અખાત ઉપરનો દ્વિપકલ્પ. ભદ્રેશ્વર તીર્થ ઉપરાંત
નાની-મોટી પંચતીર્થી. પાકિસ્તાનથી ઘણું નજીક. શ્રી વવાણિયા તીર્થથી ૫૦ કિ.મી. જતાં કચ્છ
શરૂ. ભુજથી ૮ કિ.મી. દૂર કુકમા ગામે શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આશ્રમ, જિનમંદિર. કાશી
ઉત્તર પ્રદેશમાં ગંગા નદીના કાંઠા પરની અતિ પ્રાચીન કાળથી પ્રખ્યાત નગરી. વારણા અને અસિ નદીના સંગમ પર આવેલું બનારસ-વારાણસી. યાત્રાનું સુપ્રસિધ્ધ ધામ અને વિદ્યાનું
વિશ્વવિખ્યાત સ્થળ. ૭મા અને ૨૩મા તીર્થંકરની જન્મભૂમિ. દિલ્હીથી ૩૬૫ કિ.મી. પુંડરિકિણી પુંડરિક અને કુંડરિક બે ભાઇઓ - રાજાઓનું નગર પૂના
મહારાષ્ટ્રનું મોટું નગર, મુંબઇથી ૨૦ કિ.મી., ભાંડારકર રીસર્ચ સંસ્થા છે. મુંબઇ મSખ્યાવી. મહારાષ્ટ્રની રાજધાની, મોહમયી નગરી રાજકોટ સૌરાષ્ટ્રનું પાટનગર, શ્રી વવાણિયા તીર્થથી ૧૦ કિ.મી. જીવનના છેલ્લા ૪૫ દિવસ કૃપાળુદેવની
સ્થિરતાથી પરમ પુનિત ભૂમિ અને નિવણસ્થળી. ગાંધીજીનું બાળપણ અને શાળા આ શહેરમાં. રાજુ સંધિનો નેસ હતો જ્યાં ઇ.સ. ૧૨૫૯ ના દુષ્કાળ વખતે જગડુ શાહે લોકોને અનાજ
આપવાનો ભંડાર રાખેલો જ્યાં ઠાકોર વિભાજીએ ઇ.સ. ૧૬૨૬ માં રાજકોટ વસાવ્યું. રાધનપુર
ઉત્તર ગુજરાતમાં પાટણથી નજીક, કચ્છનાં નાનાં રણથી નજીકનું ગામ વડોદરા વટપદ્રા ગુજરાતમાં સુરત-અમદાવાદ પછી મોટું શહેર, વિદ્યાની નગરી. અમદાવાદ ૧૧૦ કિ.મી.,
મુંબઈ ૪૦૦ કિ.મી., દર્ભાવતી (ડભોઈ) તીર્થ ૩૨ કિ.મી. અને પાવાગઢ તીર્થ ૫૦ કિ.મી. વિદેહ
મગધના ઇશાન ખૂણે આવેલો દેશ. પહેલાં નેપાળનો ભાગ, તિરહુત જિલ્લાનો ઉત્તર ભાગ તથા
ચંપારણ્યનો ઉત્તર પશ્ચિમ ભાગ પણ તેમાં ગણાતો. મહાવીર સ્વામીના સમયે વજજીઓનો દેશ. શ્રાવસ્તી અયોધ્યાની ઉત્તરે કોસલ દેશની રાજધાની, શરાવતી-ધર્મપુરી-સાહત માહત - કુણાલનગરી -
ચંદ્રિકાપુરી નામે ઓળખાતી છેક ઋષભ પ્રભુના સમયની પ્રાચીન નગરી, ૩ જા સંભવનાથ તીર્થંકરનાં ૪-૪ કલ્યાણકથી પવિત્ર ભૂમિ, કેશી સ્વામી અને ગૌતમ સ્વામીના પ્રથમ મેળાપની
ભૂમિ, જમાલિજીની દીક્ષાભૂમિ. અયોધ્યાથી ૧૨૦ અને લખનૌથી ૨૦૦ કિ.મી. સુગ્રીવનગર મૃગાપુત્રના પિતા બલભદ્રરાજાનું નગર પૂંજાભાઇ સોમેશ્વર ભટ્ટ ગુજરાતમાં ખેડાના વિદ્વાન વકીલ, વેદાંતજ્ઞ, “પંચદશી'ના લેખક વિફટોરિયા ઇંગ્લેન્ડનાં એ નામનાં મહારાણી
જય શ્રી સશુરુવંદન
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________
કોશ પૃ.
૪૬
૪૯
૬૧
૬૧
૯૪
૧૨૫
૧૩૫
૧૬૮
૧૯૪
૧૯૬
૧૯૬
૨૦૬
૨૨૩
૨૪૫
૨૬૯
૨૭૯
૪૭૩
૪૯૧
૫૩૪
૫૩૪
૫૩૪
૫૩૪
શબ્દ નંબર
૧૪૯૧
૧૬૦૦
૧૮૭૯
૧૮૯૦
૨૭૮૨
૩૫૭૨
૩૮૨૮
૪૭૪૯
૫૪૨૭
૫૪૯૭
૫૪૮૦
૫૭૫૫
૬૨૬૭
૬૮૪૨
૭૫૫૭
૭૮૫૩
૧૩૪૩૩
૧૪૬૭૦
૧૪૬૭૧
૧૪૬૭૨
૧૪૬૭૩
શુધ્ધિપાન
અશુધ્ધ કે અપૂર્ણ
શતશ્રી
ટ્રસ ભોજન
સાતદશભેદે
जहासु
तेजस्वीनावधितमस्तु |
તામે
લિઃ
પ્રારબ્ધથી
નિર્+ઝગ્નના
પુરુષપુરાણે
ઝાંઝવાના પાણી
અર્થ બાકી રહી ગયેલો તે
યથાર્થ બોધસ્વરૂપના ક્ષીણપણા યોગ્ય
નિરિચ્છા
ક્ષારવાળા, અળખામણા
અપ્પાણં વોસિરામિ
અપવાદ છૂટ
સિધ્ધ થાય છે
બુધ્ધ થાય છે
મુક્ત થાય છે
પરિનિર્વાણને પ્રાપ્ત થાય છે
જય જિનેન્દ્ર
શુધ્ધ કે પૂર્ણ
શતઘ્ની
ષટ્રસભોજન
સપ્તદશ ભેદે
सुखं तेजस्विनावधीतमस्तु |
તામે
લિ.
પ્રારબ્ધથી જીવતા
નિર્+અગ્
પુરાણપુરુષે
ઝાંઝવાનાં પાણી
સૌને તે મોક્ષ દઇ દીધો,
મુક્તભાવ - આત્મભાવનું ભાન કરાવ્યું, અનન્ય શરણનો આશ્રય આપ્યો.
યથાર્થ બોધસ્વરૂપના યથાર્થ ક્ષીણપણાને યોગ્ય
નિરીચ્છા
:: ૬૪૩::
ક્ષારવાળા; અળખામણા
નં. ૧૨૯૫૩ A અપ્પાણે વોસિરામિ
અપવાદ, છૂટ રાખવા
સિધ્ધ થાય છે, આત્મપ્રદેશ થકી
કર્માંશ પુદ્ગલો ઘટાડે છે.
બુધ્ધ થાય છે, વસ્તુસ્વરૂપનું તે સમયે જ્ઞાન થાય છે.
કર્મપુદ્ગલો આત્મપ્રદેશોથી છૂટી જાય છે
ઠરેલપણાને પામે છે, નિજસ્વરૂપ આલંબી સમાધિસ્થ થાય છે.
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________
૪ સુકૃતના સાથી, સદ્ભુતપ્રેમી અને અર્થસૌજન્યશીલ આત્માઓના નામાવલિ :
રૂ!. રકમ શુભ નામ મુકામ રૂ. રકમ
શુભ નામ
મુકામ ૨,૭૧,૩૭૧ કાન્તાબહેન ડીકભાઇ પટેલ પરિવાર અમેરિકા ૨૫,00 મહેન્દ્રભાઈ માવજીભાઈ શાહ કુકમા-કચ્છ ૧,૫૭,૧૭૭ કાન્તાબહેન ડીકભાઇ માધવભાઇ અમેરિકા ૧૧, પ્રેમજીભાઈ મોણશીભાઇ શાહ કુકમા-કચ્છ ૨૨,૭૫૦ અનીતાબહેન ભરતભાઇ ડીકભાઈ અમેરિકા ૧૧, પ્રફુલ્લાબહેન હર્ષદભાઇ મેકોની કુકમા-કચ્છ ૨૨,૭૫૦ મિલનબહેન જયેશભાઈ ભટ્ટ અમેરિકા ૧૧,૦ નેહાબેન હાર્દિકભાઇ મહેન્દ્રભાઇ છેડા કુકમા ૨૨,૭૫૦ તેજલબહેન મનીષભાઇ પટેલ અમેરિકા ૧૧, લખમશીભાઈ આસારીયા શાહ કુકમા-કચ્છ ૨૨,૭૫૦ શિવાની, માયા, આય કરીશ્મા, સનાયા ” ૧૧,00 જેઠાભાઈનેણશીભાઇ વીરા કુકમા-કચ્છ ૨૩,૧૮૮ ગુલાબબહેન છોટુભાઇ પટેલ અમેરિકા ૫,9 ઝવેરબહેન રામજીભાઇ ગડા જબલપુર ૨,૫૫,૦૦૦ શાન્તાબહેન ભિખુભાઈ ભક્ત પરિવાર ” ૫, ઝવેરબહેન આણંદજીભાઇ છેડા કુકમા-કચ્છ ૧,૧૫,૮૪૬ સ્વ. શાન્તાબહેન અને ભિખુભાઈ અમેરિકા ૫,જી ચંદનબહેન નરેન્દ્રભાઇ ગાલા કુકમા-કચ્છ ૧,૧૫,૮૪૬ સુનીલાબહેન બળદેવભાઈ ભક્ત અમેરિકા ૫,છ નલિનભાઇ આણંદજીભાઇ છેડા કુકમા-કચ્છ
ઋષભ બળદેવભાઈ ભક્ત અમેરિકા ૫,ચ્છ ભોજરાજભાઇ ખીલશીભાઇ શાહ કુકમા-કચ્છ ૨૩,૨૦૬ બિપીનભાઈ અને શીલાબહેન ભક્ત અમેરિકા ૫,ચ્છ ગોપાલજીભાઇ દેવરાજભાઇ છેડા કુકમા-કચ્છ ૨,૫૩,૦૦૦ સ્વ. જીવીમા ગોપાળજીભાઈ પટેલ આસ્તા ૫0 દયાબહેન લાલજીભાઇ ગોસર કુકમા-કચ્છ ૧,૦,જી શારદાબહેન અને બાલુભાઈ ગોપાળજીઅમેરિકા ૫,૦૦ કરમશીભાઈ વરજંગભાઇ મોતા કુકમા-કચ્છ ૫૧, પ્રીતિબહેન મયૂરભાઇ બાલુભાઇ અમેરિકા ૫,૦૦૦ વીણાબહેન કલ્યાણજીભાઈ છેડા કુકમા-કચ્છ
નીતિનભાઈ બાલુભાઇ પટેલ અમેરિકામાં ૫,૮00 ચંચળબહેન લખમશીભાઈ દેઢિયા કુકમા-કચ્છ ૫૧, અલકાબહેન રાકેશભાઈ પટેલ અમેરિકા ૫, સાકરબહેન અને રતનબહેન કુકમા-કચ્છ
પાર્વતીબહેન નગીનભાઇ પટેલ અમેરિકા ૫, વાસંતીબહેન વિનોદભાઈ સાવલા કુકમા-કચ્છ ૫૧,જી જયેશભાઈ રણછોડભાઈ પટેલ અમેરિકા ૫,જી ડૉ. લક્ષ્મીચંદભાઇ હરશીભાઈ ગડા કુકમા-કચ્છ ૨,૪,૦૦૦ ડૉ. અનુપમા રમેશભાઈ દેસાઈ અમેરિકા ૫,0 સાકરબહેન હરશીભાઈ દેઢિયા કુકમા-કચ્છ ૧,૫૨,૬૦ રમેશભાઈ અને ડૉ. અનુપમાબહેન અમેરિકા ૫,૦% રતનબહેન રામજીભાઇ શાહ કુકમા-કચ્છ જ,૭૦૧ ડૉ. સોનાલી રમેશભાઈ દેસાઈ અમેરિકા ૫,જી એક મુમુક્ષુ બહેન
કુકમા-કચ્છ ૫,૨૭૨ નિશીતા રમેશભાઈ દેસાઈ અમેરિકા ૫,0 સાકરબહેન એલ. શાહ કુકમા-કચ્છ ૧,૦ સોનાલી-નિશીતા આર. દેસાઇ અમેરિકા ૫, રસિકભાઇ વસનજી શાહ કુકમા-કચ્છ ૫,0 પ્રભાવતીબહેન ચીમનલાલ શાહ અમેરિકા ૨,૫0 વિમળાબહેન વસનજીભાઇ ગોગરી કુકમા-કચ્છ ૨૧,૭૩૫ ડૉ. કિરીટભાઇ - શોભાબહેન શાહ અમેરિકા ૨,૫અનિલભાઇ પાનાચંદભાઇ શાહ કુકમા-કચ્છ ૮,૮૪૦ જ્યોતિબહેન ચીમનલાલ શાહ અમેરિકા ૨,૫% લક્ષ્મીબહેન હંસરાજભાઇ ખેતશી કુકમા-કચ્છ
૪,૪૬૪ સુહાસબહેન ધીરેનભાઈ ગાંધી અમેરિકા ૧,૧0 હર્ષદભાઈ હરીશભાઈલાલન કુકમા-કચ્છ ૨,૩૧,૬૦૦ સુરેશભાઇ નારણદાસ પટેલ અમેરિકા ૧,0 કુ. મૈત્રી રાજેશભાઇ વીરા કુકમા-કચ્છ
લતાબહેન સુરેશભાઇ પટેલ અમેરિકા ૧,જી વિસનજી પોપટલાલ શેઠીયા કુકમા-કચ્છ ૨,૧૪,૧૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર સાધના કેન્દ્ર કુકમા-કચ્છ ૧,જી પીયૂષભાઈ મણિલાલ રામજી ગાલા કુકમા-ચ્છ ૨૫,જી વિજયભાઇ પોપટલાલ શાહ
૧,0 ભારતીબહેન હરખચંદ દેઢિયા કુકમા-કચ્છ
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________
શ. રકમ
શુભ નામ
૧,૦૦૦ રતનબહેન ગાંગજીભાઇ મોતા
કુકમા-કચ્છ
૧,૦૦૦ અરવિંદભાઇ કાનજીભાઈ શાહ ૧,૦૦૦ અમિતભાઇ રમેશભાઇ ગાલા ૧,૦૦૦ મણિબહેન વસનજીભાઇ નાગડા કુકમા-કચ્છ ૧,૦૦૦ દિલીપભાઇ ચુનીલાલ કુંવરજી દેઢિયા કુકમા ૧,૦૦૦ શીતલ ખુશાલચંદ પાસડ કુકમા-કચ્છ ૫૦૦ ખીમજીભાઇ કોરશીભાઇ દેઢિયા કુકમા-કચ્છ ૨,૦૭,૭૭૭ સ્મિતાબહેન ભક્ત પરિવાર ૧,૩૪,૭૧૪ સ્મિતાબહેન ભક્ત
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
૬,૯૯૪ ઇન્દુબહેન નાથુભાઇ ભક્ત ૨,૩૬૨ લક્ષ્મીબહેન લલ્લુભાઇ ભક્ત ૪,૬૭૪ દર્શિતાબહેન રશ્મિકાંતભાઇ ભક્ત અમેરિકા ૪૦,૦૮૨ સ્વ. વિશાલકુમાર આર. ભગત અમેરિકા હસ્તે સ્મિતાબેહેન ભક્ત
૧૩,૮૯૬ વિશાલકુમાર આર. ભગત ૪,૬૩૨ વિલીના આર. ભગત
મુકામ
કુકમા-કચ્છ
કુકમા-કચ્છ
૧,૯૧,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુ મંડળ સાન્ ફ્રાન્સિસ્કો ૨૨,૭૮૪ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુજનો અમેરિકા ૫૫,૦૫૫ મંજુબહેન અને રમણભાઇ ભુલાભાઇઅમેરિકા પટેલ પરિવાર
આસ્તા અમેરિકા
૨૨,૦૦૦ હસુભાઈ અને હર્ષાબહેન શાહ ૨૨,૦૦૦ રમેશભાઇ ધનાભાઇ પટેલ અમેરિકા ૧૧,૧૧૧ પ્રભાબહેન અને અરવિંદભાઇ પટેલ અમેરિકા ૮,૮૨૪ વનિતાબહેન બાબુભાઇ પટેલ અમેરિકા ૬,૬૨૯ શિલ્પાબહેન અને રાજેશભાઇ શાહ અમેરિકા ૫,૫૫૫ તેજલબહેન અને સંજયભાઇ પટેલ અમેરિકા ૪,૪૩૪ જેલીબહેન મગનભાઇ પટેલ અમેરિકા ૪,૪૩૪ સવિતાબહેન બાલુભાઇ પટેલ અમેરિકા ૪,૪૩૪ તારાબહેન બાબુભાઇ પટેલ ૪,૪૩૪ મનુબહેન ધીરજભાઇ ભક્ત ૪,૩૯૦ પુષ્પાબહેન ભુલાભાઇ પટેલ ૪,૩૯૦ તારાબહેન ભુલાભાઇ ભિખાભાઇ પટેલ ૪,૩૯૦ ભીખાભાઇ ગોકુળભાઇ પટેલ ૨,૨૩૯ ગોકુળભાઇ કાળાભાઇ પટેલ
અમેરિકા
અમેરિકા અમેરિકા
અમેરિકા અમેરિકા
રૂ।. રકમ
શુભ નામ
૨,૨૩૯ ઉષાબહેન હસુભાઇ પટેલ ૯૨૨ રતનબહેન ભક્ત
૮૦ પ્રવીણભાઇ તુરખીયા
૧,૮૪,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આશ્રમો, મંદિરો, મંડળો, સંસ્થાઓ, કેન્દ્રો
૨૬,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર જ્ઞાનમંદિર ટ્રસ્ટ હસ્તે જગદીશભાઇ ભીમાણી
૨૫,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર જ્ઞાનમંદિર હસ્તે ભોગીભાઇ મહેતા
:: ૬૪૫ ::
મુકામ
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
ઇન્ડિયા
ભારત
રાજકોટ
ઘાટકોપર
૨૫,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આધ્યા. સાધના કેન્દ્ર ધરમપુર હસ્તે મહેશભાઇ જે. ખોખાણી
૧૧,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર જ્ઞાનમંદિર
પાલડી હસ્તે મનુભાઇ માણેકલાલ શાહ અમદાવાદ ૧૧,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આધ્યા. સાધના કેન્દ્ર સાયલા હસ્તે વિક્રમભાઇ શાહ
૧૧,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આધ્યા. સાધના કેન્દ્ર કોબા હસ્તે જયંતિભાઇ શાહ ૯,૩૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર ભક્તામર મંડળ હસ્તે હીરાભાઇ શાહ ૭,૧૦૧ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુમંડળ
હસ્તે અરવિંદભાઇ રાવલ ૭,૦૦૨ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર સ્વાધ્યાયમંડળ હસ્તે નવનીતભાઇ શાહ
ઘાટકોપર
મુંબઇ
મલાડ
મુંબઇ
ચેન્નઇ
ચેન્નઇ
ચેન્નઇ
(૧,૦૦૧) વસંતબહેન પ્રાણલાલ શાહ (૧,૦૦૧) નવનીતભાઈ પ્રાણલાલ શાહ (૧,૦૦૦) કિરણભાઇ જગજીવનદાસ તુરખીયા ચેન્નઇ (૧,000) બકુલભાઇ પ્રતાપભાઇ પારેખ ચેન્નઇ (૧,૦૦૦) કમલેશભાઇ મનસુખલાલ ગોસલીયા ચેન્નઇ (૧,000) મીનાક્ષીબહેન રમેશભાઇ સુતરીયા (૧,૦૦૦) જશવંતીબહેન ભોગીલાલ સંઘવી ૫,૦૦૦ શ્રીમદ્ાજચંદ્ર સત્સંગ મંડળ
હસ્તે જયંતીભાઇ પી. શાહ
૫,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર જ્ઞાનમંદિર
ચેન્નઇ
ચેન્નઇ
મોરબી
યવતમાલ
હસ્તે પ્રેમરાજજી ઘીસાલાલજી પોકરણા
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૪૬ :: રૂ. રકમ શુભ નામા મુકામ રૂા. રકમ
શુભ નામ
મુકામાં ૫, શ્રી સુબોધક પુસ્તકશાળા ખંભાત ૧,૦૧ શ્રીમદ્ રાજ-સહજાનંદ-ધન-સત્સંગમંડળબોરડી હસ્તે નવીનભાઇ બી. શાહ
હસ્તે અજીતભાઈ જે. કાંકરીયા દહાણ ૫,૮ શ્રી રાજપ્રભાવક સંઘ, ચેમ્બુર મુંબઈ ૧,૦૧ શ્રીમદ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુઓ મુંબઈ હસ્તે અરવિંદભાઈ અને મેનાબહેન
હસ્તે રસીલાબહેન કોઠારી ૫, શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર સત્સંગ મંડળ પાલ ૧% શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આત્મસિધ્ધિ આશ્રમ નીમચ હસ્તે મહેન્દ્રભાઇ દોશી
મુંબઈ
હસ્તે ડૉ. સ્મૃતિરેખાબહેન જારોલી M.P. ૫.00 શ્રીમદ રાજચંદ્ર જૈન ચૅરિટેબલ ટ્રસ્ટ દિલ્હી ૧,0 શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુ મંડળ કાવિઠા હસ્તે શમ્મીબહેન રાજકુમાર જૈન
હસ્તે મનુભાઇ ડી. પટેલ ૪,૩0 શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર જ્ઞાનઆશ્રમ કોલકતા ૧,જી શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મંદિર મુમુક્ષુઓ ચોપાટી મુંબઈ
હસ્તે મનોરમાબહેન એચ. અજમેરા ૧,% શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મંદિર, ચોપાટી મુંબઈ ૨,૭૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર તત્ત્વોપાસક સભા ભાવનગર ૯૫૩ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુ મંડળ સામલોદ(૫૦) રસિકલાલ મણિલાલ શાહ ભાવનગર (૨૫૧) કાન્તિભાઈ હરિભાઇ પટેલ પરિવાર ભરૂચ (૫૦) હીરાબહેન મણિલાલ શાહ ભાવનગર (૨૫૧) મનુભાઈ છોટાલાલ પટેલ ભરૂચ (૫૦) મહેન્દ્રભાઇ ઉત્તમચંદભાઈ શાહ ભાવનગર (૨૫૧) પ્રવીણભાઇ ગોરધનભાઇ પટેલ ભરૂચ (૫૦) વિજયાબહેન ઉત્તમચંદભાઈ શાહ ભાવનગર (૨૦) રાવજીભાઈ સોમાભાઈ પટેલ ભરૂચ (૫૦) બાબુલાલ જાદવજી દોશી ભાવનગર ૫) શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મહિલા મુમુક્ષુમંડળ દંતાલી (૨૦) કોકિલાબહેન વિનુભાઇ પારેખ ભાવનગર
હસ્તે અંબાલાલભાઇ પટેલ ૨,૫0 શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુમંડળ કોઈમ્બતુર ૧૦૧ વર્ધમાન ભારતી ઇન્ટરનેશનલ ફાઉન્ડે. બેંગલોર હસ્તે ચંપાલાલજી મહેતા
હસ્તે પ્રતાપભાઈ અને સુમિત્રાબહેન ટોળિયા ૨,0 શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુજનો મુંબઈ ૧,૧૦,૧૬૦ હસુભાઈ અને ભાનુબહેન પરિવાર અમેરિકા હસ્તે વસંતભાઇ દેસાઇ
૧,૧૪,૫૦૧ હસુભાઇ, ભાનુબહેન અને જમનાબહેન " ૧,૯૧૦ શ્રીમદ્ ાજચંદ્રમુમુક્ષુમંડળ કારેલા-ભરૂચ ૨૨,૮૦૧ સાવિત્રીબહેન પ્રવીણભાઈ ભક્ત અમેરિકા (૨૨૫) ભાઇલાલભાઇ વસંતભાઈ પટેલ , ૨૨,૮૦૧ નિર્મળાબહેન જીતેન્દ્રભાઇ ભક્ત અમેરિકા (૨૧૧) પ્રભુદાસભાઇ એસ પટેલ કારેલા-ભરૂચ ૧,૫૧,૦૦૦ ભવરભાઇ હીરજીભાઇ પુરોહિત કેનેડા (૨૧૦) બેચરભાઈ પી. પટેલ કારેલા-ભરૂચ
ગીતાબહેન ભવરભાઇ પુરોહિત કેનેડા (૨૧૦) નરસીભાઈ ફુલાભાઇ પટેલ કારેલા-ભરૂચ ૧,૪૯,૧૪૯ સુભદ્રાબહેન અને જગદીશભાઇ અમેરિકા (૨૦૦૧) સવિતાબહેન લક્ષ્મીદાસભાઈ પટેલ )
ભક્ત-પટેલ પરિવાર (૧૦૧) મોતીભાઇ બકોરભાઇ પટેલ કારેલા-ભરૂચ ૪૯,૯૯૫ જગદીશભાઈ અને સુભદ્રાબહેન પટેલ ) (૨૦) શંકરભાઇ ચુનીભાઇ પટેલ કારેલા-ભરૂચ ૪૫,૪૦૭ ડૉ. જેતન જગદીશભાઇ પટેલ અમેરિકા (૧૦૧) અનસૂયાબહેન રાવજીભાઇ પટેલ
૪૫,૪૦૭ ડૉ. ટીના જગદીશભાઇ પટેલ અમેરિકા (૧૦૧) દક્ષાબહેન હર્ષદભાઈ પટેલ કારેલા-ભરૂચ ૪,૯૯૫ લક્ષ્મીબહેન સીતારામભાઈ ભક્ત અમેરિકા (10) પરસનબહેન છીતુભાઈ પટેલ કારેલા-ભરૂચ ૨,૩૧૬ સદ્ગુણાબહેન ભક્ત અમેરિકા (૧૦) સવિતાબહેન ગોરધનભાઇ પટેલ " ૧, રેવાબહેન નટુભાઇ ભક્ત આસુંદર (૫૦) રેવાબહેન જયંતીભાઇ પટેલ કારેલા-ભરૂચ ૧,૪૬,૧૯૦ યશવંતભાઈ એન. શાહ પરિવાર અમેરિકા
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________
કેનેડા
:: ૬૪૭ :: રૂા. સ્કમ શુભ નામા મુકામ રૂ. રકમ
શુભ નામા
મુકામ ૧,૨૨,૯૧૦ શકુંતલાબહેન અને યશવંતભાઈ શાહઅમેરિકા ૧,૦૧ રૂપાબહેન રમેશભાઈ શેઠ ૧૧,૬૪૦ નિરવકુમાર યશવંતભાઇ શાહ અમેરિકા ૧,૦૧ ચંદનબહેન પ્રવીણભાઈ પટેલ કેનેડા ૧૧,૬૪૦ સેજલબહેન રાજનભાઇ શાહ અમેરિકા ૧,૦૧ હંસાબહેન છોટાલાલ પટેલ કેનેડા ૧,૩૩,૦૦૦ સ્વ. અંબુભાઇ પરભુભાઇ પટેલ અમેરિકા ૧,૦૧ જશુબહેન શશિકાંતભાઇ મહેતા કેનેડા હસ્તે ગંગાબહેન અંબુભાઈ પટેલ
૧,૦૧ કિશોરીબહેન અશ્વિનભાઈ વોરા કેનેડા ૧,૨૮,૧૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુ મંડળ કેનેડા ૧,૨૫,૦૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર નોલેજ ફાઉન્ડેશન આસ્તા૧૯,0 ગુણવંતભાઈ એચ. પટેલ કેનેડા
હસ્તે સીતુભાઇ (મનહરભાઇ) બારડોલીમણિબહેન ગુણવંતભાઈ પટેલ કેનેડા
વલ્લભભાઇ પટેલ
અમેરિકા ૧૫,૦૫ સુરેન્દ્રભાઈ કંચનલાલ પરીખ પરિવાર કેનેડા ૧,૧૮,૫૦૦ મંજરિકાબહેન રમણભાઈ પટેલ અમેરિકા (૧૦,૦૧) સુરેન્દ્રભાઇ અને વીણાબહેન પરીખ કેનેડા
અને રમણભાઈ જે. પટેલ પરિવાર (૧,૦૧) સુવિનભાઈ અને સીમાબહેન પરીખ કેનેડા ૨૩,૪૧૭ મંજરિકાબહેન રમણભાઈ પટેલ અમેરિકા (૧,૫૦૧) સેવા અને સોહમ્ પરીખ કેનેડા ૪,૫૯૩ હેમલકુમાર રમણભાઈ પટેલ અમેરિકા (૧,૦૧) સેજલબહેન રવિભાઇ શાહ કેનેડા ૪,૫૯૩ એન્જલા રમણભાઇ પટેલ અમેરિકા (૧,૫૦૧) જય, તરુણ અને અંજલિ શાહ કેનેડા ૪,૫૯૩ અજીતકુમાર પઢિયાર
અમેરિકા ૧૧,૦૧ ઈન્દુભાઇ અને ઊર્મિલાબહેન પટેલ કેનેડા ૧,૧૩૮ નિશા રમણભાઈ પટેલ અમેરિકા ૧૧,૦૧ રસિકભાઈ અને ઉષાબહેન પટેલ કેનેડા ૧,૧૩૮ મણિબહેન જે. પટેલ
અમેરિકા ૧૦,૦૦૧ કુંતલબહેન મેહુલભાઈ પટેલ
૨૨, ૧૯૪ રૂપલબહેન અલ્પેશભાઈ સી. પટેલ અમેરિકા ૫,૦૨૫ રમણભાઈ ઈશ્વરભાઈ પટેલ કેનેડા ૧૧,૦૪જ પલ્લવીબહેન મનીષભાઈ જે. પટેલ અમેરિકા ૫,૦૧ ભારતીબહેન મહેન્દ્રભાઈ કારીયા કેનેડા ૮,૮૮૪ મંજુલાબહેન જયંતીભાઈ જે. પટેલ અમેરિકા ૫,૦૧ ઈન્દુબહેન એચ. અજમેરા કેનેડા ૮,૮૮૪ કુસુમબહેન ઈશ્વરભાઈ જે. પટેલ અમેરિકા ૫,૦૧ રમીલાબહેન તલકચંદભાઈ દોશી કેનેડા ૪,૫૯૩ નલિનીબહેન જે. પટેલ
અમેરિકા ૪,૦૧૧ સ્મિતાબહેન મિલનભાઇ શાહ કેનેડા ૪,૫૯૩ અશોકભાઈ એ. પટેલ
અમેરિકા ૪,૦૧ શીલાબહેન પટેલ અને Jim Paradee કેનેડા ૪,૫૯૩ સૌમિકભાઈ સી. પટેલ અમેરિકા ૩,૦૦૧ મંજુબહેન પ્રવીણભાઈ છેડા કેનેડા ૪,૪૬૪ અમિતાબહેન જયેશભાઇ પટેલ અમેરિકા ૨,૫૦૧ જયાબહેન શશિકાંતભાઇ શાહ કેનેડા ૩,૭૩૪ એક મુમુક્ષુ
અમેરિકા ૨,૫૦૧ નલિનીબહેન પ્રદીપભાઈ શાહ
૨,૩૧૯ આશિષભાઈ જી. પટેલ અમેરિકા ૨,૦૧ અનિલભાઇ વોરા
૨,૩૧૯ કૈલાસબહેન ભરતભાઈ પટેલ અમેરિકા ૨,૦૧ પ્રફુલ્લાબહેન મહેતા
૨,૨૫૪ કુમુદબહેન બાલમુકુન્દભાઇ પટેલ અમેરિકા ૨,૦૧ પ્રફુલ્લાબહેન જશવંતલાલ શાહ કેનેડા ૧,૧૪,૦૦૦ શ્રી સહજ પથ ફાઉન્ડેશન ઑફ અમેરિકા ૨,૦૧ વર્ષાબહેન Asser
કેનેડા
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર, લૉસ ઍન્જલસ ૧,૦૧ જયશ્રીબહેન ભૂપેન્દ્રભાઇ પટેલ કેનેડા ૧,૧૦,૦૦૦ કાન્તાબહેન છગનભાઇ ભુલાભાઈ અમેરિકા ૧,૦૧ જ્યોસ્નાબહેન રોહિતભાઈ શેઠ કેનેડા
પટેલ પરિવાર ૧,૦૧ નીલાબહેન મહેન્દ્રભાઈ મહેતા કેનેડા ૧,૦૩,૩૩૩નટુભાઈ રાવજીભાઈ પટેલ પરિવાર અમેરિકા ૧,૦૧ પન્નાબહેન હસમુખભાઈ બાટવીયા કેનેડા ૨૨,૧૪ કાન્તાબહેન અને નટુભાઈ પટેલ અમેરિકા
કેનેડા
કેનેડા કેનેડા કેનેડા
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૪૮ ::
શ. રકમ
શુભ નામ
૪૪,૨૪૪ ડૉ. જાનકી નટુભાઇ પટેલ ૧૩,૩૦૪ આનંદી નટુભાઇ પટેલ ૨,૨૫૪ હરીશ નટુભાઇ પટેલ ૪,૪૬૪ મણિબા રાવજીભાઇ પટેલ ૬,૬૭૪ ડાહ્યાભાઇ રામદાસભાઇ પટેલ ૪,૪૬૪ મંજુલાબહેન કનુભાઇ પટેલ ૪,૪૬૪ મીનાબહેન ભૂપેન્દ્રભાઇ પટેલ ૧,૧૦૫ નયનાબહેન વિજયભાઇ પટેલ ૧,૦૦,૧૦૧ શ્રી સુધાબહેન નિરંજનભાઇ શેઠ શ્રી નિરંજનભાઇ ભૂપતભાઇ શેઠ ૧,૦૦,૦૫૧ ઠાકોરભાઇ માધવભાઇ પટેલ શાન્તાબહેન ઠાકોરભાઇ પટેલ બારડોલી ૯૬,૭૦૦ શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર મુમુક્ષુ મંડળ, ટેક્ષાસ અમેરિકા હસ્તે સ્મિતાબહેન ભક્ત અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
મુકામ
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
રાજકોટ
રાજકોટ અમેરિકા
૯૨,૭૦૦ મનુબહેન અને કિશોરભાઇ પટેલ ૭૦,૦૦૦ સ્વ. કનુભાઇ નગીનદાસ શાહ ૨૫,૦૯૮ કૈલાસબહેન કનુભાઇ શાહ ૨૨,૨૮૦ હિતેષભાઇ અને રૂપલબહેન શાહ આતિશકુમાર હિતેષભાઈ શાહ ૨૨,૨૧૩ ડૉ. કલ્પેશભાઇ - ડૉ. અમીબહેન શાહ આત્મન્ અને અરીના કલ્પેશભાઇ શાહ ૫૫,૫૫૫ મંજુબહેન કાન્તિભાઇ ભક્ત પરિવાર ૪૬,૩૭૫ કાન્તિભાઇ અને મંજુબહેન ભક્ત અમેરિકા ૪,૪૬૪ વિભૂતિબહેન અતીતભાઇ કે. ભક્ત અમેરિકા ૪,૪૬૪ મીનેષભાઈ કાન્તિભાઈ ભક્ત અમેરિકા ૫૨,૫૦૩ ડૉ. બિપીનભાઇ અને ભારતીબહેન ભાયાણી ૫૧,૦૦૦ સ્વ. વનેચંદભાઇ જેઠાલાલ શાહ ચોટીલા હસ્તે અશોકભાઇ વનેચંદભાઈ શાહઅમદાવાદ ૫૧,૦૦૦ દેવી (દક્ષા) બહેન ઠાકોરભાઇ પટેલઅમેરિકા દીપકભાઇ - સાધનાબહેન અને સંજયભાઇ - સાલુબહેન પટેલ
૫૧,૦૦૦ જમનાબહેન ભિખાભાઇ પટેલ
અમેરિકા હસ્તે હસુભાઈ અને ગીતાબહેન પટેલ ૪૬,૫૦૦ સ્વ. રામદાસભાઈ મોરારભાઈ ભક્ત અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા અમેરિકા
""
,,
"
શુભ નામ મુકામ સુશીલાબહેન રામદાસભાઇ ભક્ત અમેરિકા સુમિત્રાબહેન તરુણભાઇ આર. ભક્ત ૠષભકુમાર, કુ. પ્રિયા તરુણભાઇ ભક્ત ’’
""
અમેરિકા
૪૬,૩૭૫ સવિતાબહેન રમણભાઇ દાસ ૪૬,૩૫૦ શાન્તાબહેન લલ્લુભાઈ ભક્ત લલ્લુભાઇ નરસિંહભાઇ ભક્ત
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
પ્રદીપભાઇ લલ્લુભાઈ ભક્ત દીપકભાઈ લલ્લુભાઇ ભક્ત
અમેરિકા
૪૬,૩૨૦ જશુબહેન મહેન્દ્રભાઇ ભક્ત
અમેરિકા
અમેરિકા
૪૬,૩૨૦ મીનાક્ષીબહેન દિનુભાઇ ભક્ત ૪૪,૪૪૪ ધનજીભાઇ પરશોત્તમભાઇ પટેલ મંજુબહેન ધનજીભાઇ પટેલ
અમેરિકા
અમેરિકા
૩૫,૦૦૦ કમલેશભાઇ ભુલાભાઇ પટેલ
અમેરિકા
અમેરિકા
પ્રજ્ઞાબહેન કમલેશભાઇ પટેલ સંકેતકુમાર કમલેશભાઇ પટેલ રૂખીબહેન ભુલાભાઇ પટેલ
અમેરિકા
ટીંબા
મુંબઇ
૩૧,૦૦૦ લીનાબહેન રમણિકલાલ મહેતા ૨૫,૦૦૦ જ્યોત્સ્નાબહેન ગુલાબભાઇ મહેતા ડૉ. ગુલાબભાઇ ભીમજીભાઇ મહેતા મુંબઇ
મુંબઇ
૨૫,૦૦૦ ડૉ. હર્ષદભાઇ સૌભાગ્યચંદ દોશી અમેરિકા પ્રફુલ્લાબહેન હર્ષદભાઇ દોશી
અમેરિકા
મુંબઇ
૨૫,૦૦૦ સ્વ. શાંતિભાઇ મોતીભાઇ મહેતા સ્વ. મોતીબહેન શાંતિભાઇ મહેતા મુંબઇ હસ્તે સુનિલભાઇ અને સ્મિતાબહેન મહેતા
રૂ।. રકમ
૨૫,૦૦૦ ચંદ્રિકાબહેન રમણિક્લાલ મહેતા પરિવારરાજ્કોટ ૨૫,૦૦૦ રસિકભાઇ ન્યાલચંદ દોશી ચૅરિ.ટ્રસ્ટ મુંબઇ ૨૫,૦૦૦ જયાબહેન ભગવાનભાઇ કપૂરચંદ મુંબઇ મોદી ચૅરિ. ટ્રસ્ટ હસ્તે જયોતિભાઇ, દિનેશભાઇ અને શિરીષભાઇ મોદી
૨૪,૦૦૦ રશ્મિનભાઈ અને વનિતાબહેન પટેલ અમેરિકા ૧૧,૧૭૫ વનિતાબહેન રશ્મિનભાઇ રમણભાઇઅમેરિકા કુ. પરીતા રશ્મિનભાઇ પટેલ અમેરિકા ૧,૦૦૦ મધુબહેન રમણભાઇ પટેલ ૧૧,૧૭૫ વિમળાબહેન જયંતીલાલ પટેલ
દંતાલી
ઓસ્ટ્રેલિયા
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૪૯:: રૂ. રકમ શુભ નામ
મુકામ . રકમ શુભ નામા
મુકામ ૨૩,૫૦૦ સવિતાબહેન અને મગનભાઈ ભક્ત અમેરિકા
હસ્તે સુરેશભાઇ, દિલીપભાઈ અને અમેરિકા ૨૩,૨૨૫ ગીતાબહેન અને રણજીતભાઈ પટેલ અમેરિકા
| ડૉ. મોહિતભાઈ કે. શેઠ ૨૨,૨૨૨ વીણાબહેન અને જીતેન્દ્રભાઇ શાહ અમેરિકા ૧૧,૧૦૦ દક્ષાબહેન મુકેશભાઇ જી. પટેલ અમેરિકા ૨૨,૫૦૦ નરેશભાઈ અને પ્રજ્ઞાબહેન ભક્ત અમેરિકા ૧૧,૦૭૧ ગુલાબબહેન કરસનભાઈ ભક્ત અમેરિકા ૨૨,૨૨૨ ખુશાલભાઇ ડી. પટેલ અમેરિકા ૧૧,૦૧૨ ભાઇલાલભાઈ એમ. મણિયાર પરિવાર લીંબડી
નિરુબહેન ખુશાલભાઈ પટેલ અમેરિકા ૨,૫૦૧ રંજનબહેન ભાઇલાલભાઇ મણિયાર અગાસ ૨૧,૦૦૦ કુસુમબહેન ભૂપતભાઇ શેઠ રાજકોટ ૨,૫૦૧ ભાઇલાલભાઈ એમ. મણિયાર આશ્રમ ભૂપતભાઇ કિરચંદ જીવણ શેઠ
૧,૦૧ શૈલેષભાઇ ભાઇલાલભાઇ મણિયાર મુંબઇ ૨૧,૦૦૦ બકુલભાઇ સી. મહેતા મસ્કત-ઓમાન ૧,૮૧ જાનકીબહેન શૈલેષભાઇ મણિયાર મુંબઈ ૨૧,૦૦૦ પ્રવીણચંદ્ર પ્રાણલાલ મહેતા મુંબઈ - ૨૫૧ એષલકુમાર શૈલેષભાઇ મણિયાર મુંબઈ ૨૧,૦૦૦ મંછાબહેન રતિલાલ લાલચંદ મહેતા મુંબઈ ૫૦૧ ઇશિતાબહેન આદિત્યભાઇ શ્રોફ કોલકતા
ચેરિ. ટ્રસ્ટ હસ્તે ભોગીભાઈ તથા ભાઇઓ ૧,૦૧ હર્ષદભાઇ ભાઇલાલભાઇ મણિયાર મુંબઈ ૧૫,પપપ વસંતભાઈ પ્રેમજીભાઈ શાહ અગાસ- ૧,૦૧ પ્રીતિબહેન હર્ષદભાઇ મણિયાર મુંબઈ
સ્મિતાબહેન વસંતભાઈ શાહ આશ્રમ ૨૫૧ પ્રીતેશકુમાર હર્ષદભાઇ મણિયાર મુંબઈ ૧૫,પપપ જયાબહેન વસનજીભાઇ મારૂ મુંબઈ ૨૫૧ કાજલકુમારી હર્ષદભાઇ મણિયાર મુંબઇ ૧૫,૦૦૧ સરલાબહેન અને દિવ્યકાંતભાઈ શેઠ અમેરિકા ૫૦૧ અલકાબહેન મણિયાર મુંબઈ ૧૫,૦૦૧ ભરતભાઈ મનુભાઈ મોદી મુંબઈ ૨૫૧ તિગ્નાકુમારી શાહ
મુંબઈ કુસુમબહેન મનુભાઈ મોદી મુંબઈ ૧૧,૦૧૧ લક્ષ્મીબહેન ધીરજલાલ ભકત ચાસવડનેન્સીબહેન ભરતભાઇ મોદી મુંબઈ
પ્રભાવતીબહેન નટવરલાલ ધી. ભકત ભરૂચ કુ. શિવાંગી, માનવ, ભરતભાઈ મોદી મુંબઈ ૧૧,૦૦૧ રમેશભાઈ અને મનુબહેન ભક્ત વાવ-બારડોલી ૧૪,૪ સુરેશભાઈ અને ચંદ્રિકાબહેન પટેલ અમેરિકા ૧૧,૦૦૦ અરવિંદભાઈ મણિયાર રીસર્ચ સેન્ટરરાજકોટ ૧૩,૫૨૫ પ્રવીણભાઇ સી. પટેલ પરિવાર અમેરિકા
હસ્તે હંસિકાબેન મણિયાર પરિવાર ૧૧,૯૪ મંજુબહેન અને પ્રવીણભાઈ પટેલ અમેરિકા ૧૧,૦૦૦ એક મુમુક્ષુભાઇ
અમદાવાદ ૨,૪૩૧ ચિત્તલબહેન જતીનભાઈ પી. પટેલ અમેરિકા ૧૦,૧૦૦ ભૂપતભાઇ મહેતા
રાજકોટ ૧૩,૦૦૦ શેઠ ચૅરિટી ટ્રસ્ટ
મુંબઇ ૧૦,૦૧૧ જયંતીભાઈ પ્રેમચંદભાઇ શાહ પરિવારમોરબી ૧૦,o આસિતાબહેન કાન્તિલાલ શેઠ મુંબઈ ૨,૫૧૧ જયંતીભાઈ અને સમતાબહેન શાહ મોરબી ૧,0 સ્મિતાબહેન બી. શાહ મુંબઈ ૨,૫0 સુરેશભાઇ-રીનાબહેન-અવની-હીરલ-પાયલ ૧, 0 સોનલબહેન શેઠ
મુંબઈ ૨,૫0 અશોકભાઇ-રક્ષાબહેન-પ્રણવ-પ્રેરક શાહ ૧, રૂપલબહેન શેઠ
૨,૫% રાજેશભાઇ-નીપાબહેન અનેરી-અમોલી શાહ ૧૧,૧૨૬ ગુલાબબહેન અને મહેન્દ્રભાઇ ભકત અમેરિકા ૧૦,૦૦૧ સ્વ. મહેન્દ્રભાઇ કાંતિલાલ શાહ જોરાવરનગર ૧૧,૪૦૦ છોટુભાઈ દયારામભાઇ ભક્ત અમેરિકા
હસ્તે વસંતબહેન દિલસુખભાઈ શાહ સાયલા સુમિત્રાબહેન છોટુભાઈ ભક્ત અમેરિકા ૧૦,૦૧ ઠાકોરભાઈ ઝવેરભાઈ પટેલ આસ્તા૧૧,૧૧૧ શાંતિભાઇ વાલજીભાઈ દેસાઈ રાજકોટ
વાલીબહેન ઠાકોરભાઇ પટેલ અમેરિકા ૧૧,૧૧૧ સ્વ. માતુશ્રી પ્રભાવતીબહેન કે. શેઠ અમેરિકા ૧૦,ધીરુભાઈ એમ. ઝવેરી
મુંબઇ
મુંબઈ
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________
દુબઇ .
:: ૬૫૦:: રૂ. રકમ શુભ નામ
મુકામ ૧૦,0 મનમોહનભાઇ વાસુદેવભાઇ વનમાળી મુંબઈ ૧૦,૦ સુભાષભાઈ ધનરાજજી મુથા નાગપુર ૧૦,0 સુધાબહેન અને પ્રફુલ્લભાઇ લાખાણી કોબા ૯,૩૧૦ નારણભાઇ એમ. દેસાઇ અમેરિકા ૯,૩૧૦ ગિરીશભાઇ અને પ્રવીણાબહેન શાહ ) ૯,૩૧૦ સવિતાબહેન બી. ભકત અમેરિકા ૯,૧૫૦ સવિતાબહેન ઠાકોરભાઇ પટેલે અમેરિકા
જોષિતભાઇ ઠાકોરભાઇ પટેલ અમેરિકા ૯, એક મુમુક્ષુ બહેન
રાજકોટ ૮, સવિતાબહેન સૂર્યકાંતભાઇ ભક્ત અમેરિકા ૭,૫૦૧ શાન્તાબહેન હિંમતલાલ શાહ મુંબઈ ૬,૯O દમયંતીબહેન-દિનુભાઇ એન. ભક્ત અમેરિકા ૬,૬૭૪ ડાહીબા બી. પટેલ
અમેરિકા ૬,૬૬૬ અરવિંદભાઇ અને ધર્મિષ્ઠાબહેન પટેલ ) ૬,૫૦ પ્રફુલ્લભાઇ રાવજીભાઇ પટેલ અમેરિકા ૬,૫૦૦ રજનીભાઈ અને વર્ષાબહેન મોદી અમેરિકા પ,પપપ સ્વ. મનસુખલાલ ચુનીલાલ મહેતા મોરબી ૧,૧૧૧ કાન્તાબહેન મનસુખલાલ મહેતા મોરબી ૧,૧૧૧ સ્વ. વસંતબહેન કિશોરભાઇ મહેતા મોરબી
હસ્તે કિશોરભાઈ એમ. મહેતા મોરબી ૧,૧૧૧ લીનાબહેન અને મનોજભાઈ મહેતારાજકોટ ૧,૧૧૧ પ્રભુતાબહેન અને રોમેશભાઈ મહેતા મોરબી ૧,૧૧૧ સુનિલ-દક્ષા-ક્રિષ્ના,બિન્ની, સંજય; મોરબી
રાજ-મીના; જય મહેતા મોરબી
અંજલિ-તોષા-કૌશલ મહેતા રાજકોટ ૫,૧૧૧ સ્વ. મણિબહેન શનાભાઇ માસ્તર અગાસ
હસ્તે બ્ર. કમળાબહેન શનાભાઇ પટેલઆશ્રમ ૫,૧૦ બાબુલાલજી અને કાન્તિલાલજી જૈનહોસ્પેટ ૫,૦૦૮ પારેખ ભગિની ત્રિપુટી - રાજકોટ ૨,૦૧ શ્રી વીરરાજ વિઘા ચૅરિટેબલ ટ્રસ્ટ રાજકોટ
સ્વ. મુક્તાબહેન કિશનલાલ પારેખ રાજકોટ ૧,૦૫ કુ. ઉષાબહેન કિશનલાલ પારેખ રાજકોટ ૧,૦૦૧ કુ. નયનાબહેન કિશનલાલ પારેખ રાજકોટ ૧,૦૧ કુ. બિંદુરણકા)બહેન કિશનલાલ પારેખ”
31. રકમ શુભ નામ
મુકામ ૫,૦૦૨ જગદીશભાઈ ભીમાણી પરિવાર રાજકોટ ૨,૫૦૧ લલિતાબહેન જીવાણલાલ ભીમાણી ચેરિ. ટ્રસ્ટ ૨,૫૦૧ સ્વ. દીપકભાઇ જીવણલાલ ભીમાણી મુંબઈ ૫,૦૧ અનિલભાઇ હરિલાલભાઇ દોશી મુંબઈ ૫,૦૧ જગદીશભાઇ ન્યાલચંદભાઇ વોરા મુંબઈ ૫,૦૧ અનીતાબહેન અનંતભાઈ ભક્ત તરસાડી ૫,૦૧ રુકિમણીબહેન સુજાનમલજી કોઠારી ચેન્નઈ નવીનભાઈ નાહર
ચેન્નઇ ૫,૦૧ રજનીભાઇ સી. શાહ ૫,૦૧ મંજુલાબહેન ઇન્દુભાઇ ભક્ત અમેરિકા ૫,૦૧ હરિશ્ચંદ્રભાઇ અને વર્ષાબહેન પટેલ અગાસ
જ્યકૃષ્ણરાજભાઇ હરિશ્ચંદ્રભાઇ પટેલ અમેરિકા ૫,૦૧ મંજુબહેન નરોત્તમભાઇ પટેલ અમેરિકા
નરોત્તમભાઈ છીતા સીતારામ)ભાઇ પટેલ ૫,૦૧ રામજીભાઇ મૂળજીભાઈ પટેલ બાંધણી
ધર્મેશભાઇ રામજીભાઇ પટેલ બાંધણી ૫,0 વીરેન્દ્રભાઈ પ્રાણલાલભાઈ શાહ અમદાવાદ
મીનાબહેન વીરેન્દ્રભાઈ શાહ અમદાવાદ ૫,00 કીર્તિદાબહેન જયપ્રકાશભાઈ શેઠ રાજકોટ
જયપ્રકાશભાઇ ભૂપતભાઈ શેઠ રાજકોટ ૫,0 સ્વ. મણિલાલભાઇ અંબાલાલ પટેલ અગાસ
હસ્તે સવિતાબહેન મણિભાઈ પટેલ આશ્રમ ૫,0 મહેન્દ્રભાઈ અને વીણાબેન ખંધાર કોબા ૫,0 દલીચંદભાઈ બી. દામાણી મુંબઇ ૫,૦% રમણિકભાઇ ભાઇલાલ શાહ નવી મુંબઈ ૫,0 મનહરલાલ કે. દોશી સેવા ટ્રસ્ટ અમદાવાદ ૫,) તરુણભાઇ હરશીભાઇ મોતા, ૫, દિલીપભાઇ એ. કોઠારી રાજકોટ ૫,૦% દીપકભાઈ પી. દડીયા
વડોદરા ૫,જી સરલાબહેન દિનેશભાઈ મહેતા અલ-એન
વિજયભાઇ દિનેશભાઈ મહેતા UAE ૫,૮00 જમનાદાસભાઈ હેમચંદ માણી કોલકતા
ચૅરિ. ટ્રસ્ટ હસ્તે ડોલરભાઈ હેમાણી ૫, દિલીપભાઇ વી. શાહ
મુંબઈ
મુંબઇ
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________
રૂા. રકમ શુભ નામ
મુકામ ૫,૦ સ્વ. માતુશ્રી લક્ષ્મીબહેન વવાણિયા-મુંબઈ
હસ્તે મધુબહેન વિજયભાઇ છેડા અમેરિકા ૫, મણિકાંતભાઇ સરૈયા ટ્રસ્ટ અમદાવાદ
હસ્તે નલિનભાઇ એસ. મહેતા અમદાવાદ ૫, ૦ જયંતભાઈ અને ઇન્દિરાબહેન શાહ મુંબઈ
ચૅરિટેબલ ટ્રસ્ટ હસે જયંતભાઈ શાહ કોબા ૫,૦ પશુમતીબહેન અને મગનભાઇ પટેલ નવસારી ૫,0 માવજીભાઇ ચનાભાઇ છેડા સોલાપુર
પ્રવીણભાઇ માવજીભાઇ છેડા સોલાપુર ૫,0 સૂરજબહેન વોરા ચૅરિટેબલ ટ્રસ્ટ મુંબઇ
હસ્તે આરતીબહેન મધુભાઇ વોરા મુંબઇ ૫,ત્રિલોકભાઇ રતિલાલ શાહ અમદાવાદ ૫, ખુશાલચંદ હીરાણી ચૅરિટેબલ ટ્રસ્ટ મુંબઈ
હસ્તે હંસાબહેન હીરાણી મુંબઈ ૫, મુકતાબહેન મનસુખલાલ કોઠારી મુંબઈ ૫,૦૦ જાગૃતિબહેન મીતેશભાઈ શાહ મુંબઈ ૫,૦૦ જયાબહેન શશિકાંતભાઇ ધ્રુવ મુંબઈ ૫,૦% ડૉ. દીપકભાઇ - ડૉ. અલકાબહેન મુંબઈ તુરખીયા પરિવાર
મુંબઈ ૫, D એક મુમુક્ષુ બહેન
મુંબઇ ૫,જી રસિકભાઈ લક્ષ્મીચંદભાઇ શાહ ચેન્નઇ
કુસુમબહેન રસિકલાલ શાહ ચેન્નઈ ૫,0 હેમલતાબહેન નેમચંદભાઈ છેડા અમેરિકા ૫,૦% સુશીલાબહેન વેલજીભાઇ શાહ મોમ્બાસા ૫, સુશીલાબહેન અને નટુભાઈ જે. શાહ મુંબઇ ૫, કેતનભાઈ શેઠ
મુંબઇ ૫,જી મનોજભાઈ શેઠ
મુંબઈ પ, ચીમનભાઇ ગોરધનભાઇ દેસાઇ અગાસ ૫, પુષ્પાબહેન જયંતીભાઇ શાહ લંડન-કોબા ૫,૦૦૦ ભાનુભાઈ અને કુંજલતાબહેન મહેતા મુંબઈ ૫,0 રાજુભાઈ અને પ્રીતિબહેન શાહ આણંદ ૫0 છબીલભાઈ મોહનલાલ સંઘવી મોરબી
શારદાબહેન છબીલભાઇ સંઘવી મોરબી ૫,છ નલિનભાઇ છબીલભાઇ સંઘવી શારજાહ
:: ૬૫૧ :: રૂ. રકમ શુભ નામા
મુકામ માલતીબહેન નલિનભાઇ સંઘવી UAE ૫,સ્વ. તારાબહેન ચીમનલાલ ટી. મહેતા મોરબી
હસ્ત માલતીબહેન એન. સંઘવી શારજાહ ૪,૬૮૦ ગિરીશભાઇ-લીલાબહેન મુલતાણી અમેરિકા ૪,૬૭૮ હસુબહેન ભકત
અમેરિકા ૪,૬૭૮ લક્ષ્મીબહેન મોતીભાઈ ભક્ત અમેરિકા ૪,૬૭૮ ભાવનાબહેન રાજુભાઈ ભક્ત અમેરિકા ૪,૬૦ નયનાબહેન સુભાષભાઇ શાહ અમેરિકા ૪,૫૯૩ રમેશભાઇ જે. ઝવેરી
અમેરિકા ૪,૫૭૫ તારાબહેન અંબુભાઇ પટેલ અમેરિકા
નરેશભાઇ, નીલેશભાઇ અંબુભાઈ પટેલ " ૪,૫૬૩ મંજુબહેન ડી. ભક્ત
અમેરિકા ૪,૫૫૦ જેલીબહેન મૂળજીભાઈ પટેલ અમેરિકા ૪,૪૬૪ શાન્તાબહેન હસમુખભાઇ ભક્ત અમેરિકા ૪,૪૬૪ નયનાબહેન રમણભાઈ ઝેડ. પટેલ અમેરિકા ૪,૩૨૬ રસિકભાઈ રાવજીભાઈ પટેલ અમેરિકા ૪,૨૪૨ ચંદ્રકાંતભાઇ પ્રાણલાલભાઇ શાહ મોરબી ૨,૬0 સ્વ. કમળાબહેન પ્રાણલાલ શાહ મોરબી ૧,૧૧૧ ચંદ્રકાંતભાઇ અને જયોતિબહેન શાહ મોરબી
૫૩૧ ચિંતન અને દર્શન ચંદ્રકાંતભાઈ શાહ મોરબી ૪,0 પ્રકાશભાઈ એ. કોઠારી રાજકોટ ૪,૦૦૦ સ્વ. ઓટરમલજી કસ્તુરચંદજી સાટીયાહુબલી ૧,જી ઈન્દ્રકુમાર ઓટરમલજી સાટીયા બેંગલોર ૧,0 વિમલકુમાર ઓટરમલજી સાટીયા બેંગલોર ૧,૦% રમેશકુમાર ઓટરમલજી સાટીયા હુબલી ૧,૦ ઉત્તમકુમાર ઓટરમલજી સાટીયા હુબલી ૩,૩0 શ્રેણિકકુમાર નિરંજનભાઇ શેઠ રાજકોટ
પાયલબહેન શ્રેણિકભાઇ શેઠ રાજકોટ ૩,000 મણિભાઈ કીલાભાઈ ટ્રસ્ટ મુંબઈ
મહેન્દ્રભાઇ-જીતેન્દ્રભાઇ-રમેશભાઈ મણિલાલ સુરેશભાઇ-ઇન્દ્રવદનભાઇ વાડીલાલ
ત્રિભોવનભાઇ-કિશોરભાઇ માણેકલાલ ૨,૫૧૧ વિનુભાઇ ગોરધનભાઇ પટેલ ભાદરણ ૨,૫૧૧ વસંતભાઇ નટવરલાલ શાહ બોરસદ
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઃઃ ૬૫૨ ::
શ. રકમ
શુભ નામ
૨,૫૦૧ કીર્તિભાઇ અભેચંદભાઇ દોશી
મુંબઇ
૨,૫૦૧ સ્વ. દર્શનાબહેન ભૂપેન્દ્રભાઇ ગાંધી મુંબઇ હસ્તે ભૂપેન્દ્રભાઇ ગાંધી
મુંબઇ
૨,૫૦૧ કરમચંદ આણંદજી વિકમશી ૨,૫૦૧ એક મુમુક્ષુ બહેન
હુબલી
૨,૫૦૧ જતીનભાઇ અને હર્ષાબહેન શાહ ૨,૫૦૧ વિદ્યુતભાઇ અને હીનાબહેન ભક્ત ૨,૫૦૦ રતિભાઇ વાલજીભાઇ દેસાઇ
મુક્તાબહેન રતિભાઇ દેસાઇ
૨,૫૦૦ વિનોદભાઇ ડી. મહેતા
મુકામ
સુરત
રાજકોટ
રાજકોટ
અમદાવાદ
૨,૫૦૦ રમણિકભાઇ વી. શાહ
અમદાવાદ
અમદાવાદ
હસ્તે વિજયભાઇ આર. શાહ ૨,૫૦૦ હસમુખભાઇ અને ચંદનબહેન દેસાઇવડોદરા ૨,૫૦૦ જોલીબહેન ટેરીભાઇ ગુમ્બર્ટો ૨,૫૦૦ એક મુમુક્ષુ બહેન
પેરિસ
મુંબઇ
મુંબઇ
મોરબી
મોરબી
હસ્તે કિશોરભાઇ આર. મહેતા ૨,૫૦૦ સ્વ. કાન્તિલાલ પ્રેમચંદભાઇ શાહ સ્વ. ભાનુબહેન કાન્તિલાલ શાહ હસ્તે અરવિંદભાઇ, હસમુખભાઇ, દિલીપભાઇ ૨,૫૦૦ રમેશચંદ્ર પોપટલાલ ગાંધી ૨,૫૦૦ શારદાબહેન ધીરજલાલ શાહ
અમદાવાદ
અમેરિકા
મહેશભાઈ અને પલ્લવીબહેન શાહ અમેરિકા
દેવલાલી
બેંગલોર
કોલકતા
અમેરિકા
૨,૫૦૦ ભરતભાઇ અને રશ્મિબહેન શાહ ૨,૫૦૦ સુરેશભાઇ સી. શાહ ૨,૫૦૦ અનસૂયાબહેન એચ. અજમેરા ૨,૫૦૦ ઊર્મિલાબહેન દીપકભાઇ પટેલ ૨,૫૦૦ રંજનબહેન દિલીપભાઇ પટેલ ૨,૩૫૧ દક્ષાબહેન મહેન્દ્રભાઇ શાહ ૨,૩૨૩ કૈલાસબહેન અરવિંદભાઇ શાહ ૨,૩૨૩ પરેશભાઇ અને બીનાબહેન શાહ
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા અમેરિકા ૧,૦૦૨ શૈલેન્દ્રભાઇ અને ચેતનાબહેન શાહ અમેરિકા
૧,૦૨ વીરેન્દ્રભાઇ અને પ્રજ્ઞાબહેન શાહ ૨,૩૨૩ રમીલાબહેન નરેન્દ્રભાઇ શાહ ૨,૩૨૩ રાજુભાઇ અને નિકીતાબહેન શાહ અમેરિકા
અમેરિકા અમેરિકા
અમદાવાદ
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
શ. રકમ શુભ નામ મુકામ ૧,૦૦૨ વિમલભાઈ અને શિલ્પાબહેન શાહ અમેરિકા ૨,૩૨૩ મીતુલભાઇ-ડૉ. ચિરાગીબહેન શાહ અમેરિકા ૧,૦૦૨ સોનલબહેન નીલેશભાઇ શાહ ૨,૩૨૩ ચેતનાબહેન રજનીભાઈ શાહ ૧,૦૦૨ રૂપલબહેન હૃષિકેશભાઇ શાહ ૧,૦૦૨ મેઘનાબહેન તેજસભાઇ પટેલ ૧,૦૦૨ અલ્પેશભાઇ રજનીભાઇ શાહ ૧,૦૦૨ પૂજાબહેન પ્રમેશભાઈ આર. શાહ ૨,૩૨૩ ઉન્મેષભાઇ અને દર્શનાબહેન શાહ અમેરિકા ૨,૩૨૩ મિલિન્દભાઇ અને પ્રીતિબહેન શાહ અમેરિકા ૨,૩૨૩ વિદ્યાબહેન રમણલાલ શાહ અમેરિકા ૨,૩૨૩ જોગેન્દ્રભાઇ અને નીતાબહેન શાહ અમેરિકા ૨,૩૨૩ ભૂપેન્દ્રભાઇ અને શીલાબહેન શાહ અમેરિકા ૨,૩૨૩ વિપુલભાઇ અને સ્મિતાબહેન શાહ અમેરિકા ૨,૩૨૩ મીનાક્ષીબહેન આર. શાહ
અમેરિકા
અમેરિકા
અમેરિકા
૨,૩૨૩ કંચનબહેન નવીનચંદ્ર શાહ ૨,૩૨૩ દર્શનાબહેન નવીનચંદ્ર શાહ
અમેરિકા
તેજસકુમાર શાહ
અમેરિકા
અમેરિકા
૨,૩૨૩ હીરેનભાઇ અને લીનાબહેન શાહ ૨,૩૨૩ શૈલેષભાઇ અને સ્મિતાબહેન શાહ ૨,૩૨૩ મધુબહેન નટવરલાલ શાહ
સિંગાપોર
અમેરિકા
૧,૦૦૨ અલ્પેશભાઈ અને તેજલબહેન શાહ અમેરિકા ૧,૦૦૨ સીતાબહેન ઇન્દ્રવનભાઈ શાહ અમેરિકા ૧,૦૦૨ રેનિશભાઇ અને મનીષાબહેન શાહ અમેરિકા ૧,૦૦૨ ડેનિસભાઇ અને શ્વેતાબહેન શાહ અમેરિકા
૧,૦૦૨ શ્રેયકુમાર જિતેન્દ્રભાઇ શાહ
અમેરિકા
૧,૦૦૨ કેતલબહેન નીલેશભાઇ શાહ
અમેરિકા
૧,૦૦૨ દિનેશભાઇ અને ઊર્મિલાબહેન શાહ અમેરિકા ૧,૦૦૨ જયેશભાઇ અને જ્યોતિબહેન ઝવેરીઅમેરિકા ૨,૩૧૯ નલિનીબહેન જે. માધવ
અમેરિકા
૨,૩૧૯ અર્જુનભાઇ પટેલ
અમેરિકા
અમેરિકા
૨,૨૫૪ જિગીષાબહેન ગુરુભાઇ પટેલ ૨,૨૫૪ પરેશભાઇ પટેલ
અમેરિકા
૨,૨૨૨ સ્વ. લક્ષ્મીબહેન માવજીભાઇ ગાલા હૈદ્રાબાદ
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૫૩ ::
મુકામ
રૂ, રકમ શુભ નામ
મુકામ હસ્તે માવજીભાઇ, જીતેન્દ્રભાઇ, હૈદ્રાબાદ
રૂપાબહેન, હીરલ, શેફાલી ગાલા ૨,૧૫૧ દિનેશભાઈ બી. શાહ અમરાવતી ૨,૧૧૧ પ્રો. જિનદાસજી ગાંધી-વસુમતીબહેન મોરબી ૨,૧૦ પિસ્તાદેવી પારસમલજી મુથા પિપાડ સીટી ૨,૧૦ વસંતાબહેન જયંતીભાઇ શાહ સુરત ૨,૦૨ નગર ચશ્માઘર
અમદાવાદ હસ્તે રમેશભાઈ પટેલ અમદાવાદ ૨,૦૧ વિરેન્દ્રભાઈ સૌભાગ્યચંદભાઇ દોશી રાજકોટ
મીનાબહેન વીરેન્દ્રભાઈ દોશી રાજકોટ ૨, માયાબહેન જે. ઝવેરી
ભરૂચ ૨,ચ્છ ગુલાબચંદ પૂનમચંદ શાહ ચેરિ. ટ્રસ્ટ દારેસલામ
હસ્તે જયાબહેન ગુલાબચંદ શાહ ટાન્ઝાનિયા ૨,0 એક મુમુક્ષુભાઇ
અમદાવાદ ૨,0 હીરાબહેન રસિકભાઇ બાવીસી અમદાવાદ
હસ્તે મુકેશભાઇ રસિકભાઇ બાવીસી ” ૨,00 જશવંતીબહેન મનુભાઈ પારેખ મોરબી ૨,૦પ્રજ્ઞાબહેન દેવેનભાઈ મહેતા મુંબઈ ૨૦ મુમુક્ષુજનો હસ્તે વસંતભાઈ દેસાઈ મુંબઈ ૨, કાન્તાબહેન શાન્તિલાલ શાહ લંડન ૨, એક મુમુક્ષુ બહેન
અમેરિકા ૨, વિનોદભાઈ મેઘજીભાઇ શાહ કરમસદ
ચંપાબહેન વિનોદભાઇ શાહ કરમસદ ૨,0 દીપકભાઈ હિંમતલાલ શાહ કરમસદ
શીલાબહેન દીપકભાઇ શાહ કરમસદ ૨,» હેમેન્દ્રભાઇ બી. શાહ અમદાવાદ ૧,૯૮૫ કમલેશભાઈ અને અરુણાબહેન પારેખ અમેરિકા ૧,૯૬૮ અમિતાબહેન અને શૈલેષભાઇ દેસાઇ અમેરિકા ૧,૯૬૮ ચંપકભાઇ અને સરોજબહેન માઉં અમેરિકા ૧,૮૦૩ પ્રો. હસમુખભાઈ ભોગીલાલ સંઘવી મોરબી ૧,૦૧ હસમુખભાઈ અને કુસુમબહેન સંઘવી મોરબી ૫૦૧ રાજુલબહેન ડૉ. કેતનભાઈ મહેતા જામનગર ૩૦૧ કુ. પૂર્વી હસમુખભાઇ સંઘવી મોરબી
કુ. પૂણ હસમુખભાઇ સંઘવી મોરબી
રૂ. રકમ
શુભ નામ ૧,૭૫૦ અરવિંદભાઈ અને રમાબહેન રાવલ મુંબઈ
રીટાબહેન અને લીનેશભાઈ એ. રાવલ મુંબઈ
ઝીલ લીનેશભાઈ રાવલ મુંબઈ ૧,૫૦૧ મહેન્દ્રભાઇ સોમચંદભાઇ શાહ અમદાવાદ ૧,૫૦ અરુણભાઈ મનુભાઇ શ્રોફ અમદાવાદ
રાજેશ્વરીબહેન મનુભાઇ શ્રોફ અમદાવાદ ૧,૫૦ ઉષાબહેન ચંદ્રકિશોરભાઇ પારેખ મોરબી ૧,૫% જયશ્રીબહેન ડૉ. રજનીભાઇ શેઠ અમેરિકા ૧,૫0 સ્વ. ચંદનબહેન પ્રાણલાલ જે. પારેખ રાજકોટ
હસ્તે અશોકભાઇ-વિજયભાઇ પી. પારેખ ૧,૧૩૮ શારદાબહેન રાણા
અમેરિકા ૧,૧૧૧ ભાવનાબહેન જયસુખભાઈ બાટવીયા જુનાગઢ ૧,૧૧૧ સ્વ. ભોગીલાલ પ્રેમચંદભાઇ શાહ મોરબી
હસ્તે કિશોરભાઇ ભોગીલાલ શાહ મોરબી ૧,૧૧૧ સ્વ. ઇન્દિરાબહેન કનુભાઈ ભક્ત નનસાડ
હસ્તે કનુભાઈ કે. ભક્ત નનસાડ ૧,૧૧૧ વલ્લભભાઈ કે. પટેલ
અમદાવાદ ૧,૧૦૫ ઇલાબહેન મહેશભાઈ પટેલ અમેરિકા ૧,૧૦૫ કોકિલાબહેન રમેશભાઈ પટેલ અમેરિકા ૧,૧૦૫ ઇલાબહેન દેસાઈ
અમેરિકા ૧,૧૦ દિનકરભાઇ પ્રાણલાલભાઇ શાહ મોરબી
ગીતાબહેન દિનકરભાઈ શાહ મોરબી ૧,૧૦ કોકિલાબહેન રમણિકલાલ શાહ મુંબઈ ૧,૧૦ મધુબહેન કિરીટભાઈ પારેખ મોરબી ૧,૧૦ કંચનલાલ નાગરદાસ શાહ તલામ ૧,૧૦ કનકરાય કાન્તિલાલ શેઠ રાજકોટ ૧,૧0 ગજરાબહેન હીરાલાલ શેઠ સુરેન્દ્રનગર ૧,૧0 ગુલાબબહેન હિંમતલાલ શાહ સુરેન્દ્રનગર ૧,૧૦૦ કાન્તાબહેન કાન્તિલાલ શાહ સુરેન્દ્રનગર ૧,૧૦ નટવરલાલ એન. દડીયા
મુંબઇ ૧,૧૦૦ વસંતલાલ એમ. દોશી
મુંબઈ ૧,૧૦ સ્વ. કનુભાઈ રામભાઈ દલવાડી બાંધણી ૧,૧૦ અરવિંદભાઈ રામભાઇ દલવાડી બાંધણી ૧,૦૨ સ્વ. શોભાબહેન તુષારભાઇ શાહ મુંબઈ
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________
મુંબઈ
:: ૬૫૪:: 3. રકમ શુભ નામ
મુકામ હસ્તે તુષારભાઈ શાહ ૧,૦૧ જયપ્રકાશભાઈ એમ. કામદાર મુંબઈ ૧,૦૧ મુકુંદભાઈ એચ. મહેતા મુંબઈ ૧,૦૦૧ પ્રકાશભાઈ અને પ્રફુલ્લાબહેન મોદી કેનેડા ૧,૦૧ પ્રો. હંસાબહેન ભોગીભાઇ પટેલ વિદ્યાનગર
પ્રો. ભોગીભાઈ શિવાભાઇ પટેલ વિદ્યાનગર ૧,૮૧ ડૉ. ગિરીશભાઈ પરમાર ગાંધીનગર ૧,૦૧ ડૉ.હેમંતભાઇ-જ્યોસ્નાબહેન ડગલી લીંબડી ૧,૦૧ ચંદ્રકાંતભાઇ જટાશંકરભાઈ ખોખાણી મોરબી
ડૉ. મીતેશભાઈ ચંદ્રકાંતભાઈ ખોખાણી જૂનાગઢ ૧,૭૧ ડૉ. સૂર્યપ્રકાશભાઇ-સુલેખાબહેન ચૌધરી મોરબી ૧,૦૧ જયેન્દ્રભાઈ બી. દોશી મોરબી ૧,૦૦૧ ગીતાબહેન ભરતભાઈ કાપડીયા રાજકોટ ૧,૦૧ અજીતભાઇ અને સુધાબહેન દોશી મુંબઈ ૧,૦૧ મુમુક્ષુજનો હસ્તે રસીલાબહેન કોઠારી ) ૧,૦૧ તરુણાબહેન ભરતભાઈ શાહ અમદાવાદ
ચેરિ. ટ્રસ્ટ હસ્તે ભરતભાઈ ચીમનલાલ શાહ ૧,૦૧ રમણિકભાઈ શાન્તિલાલ ઘેલાણી મુંબઈ
અનીષકુમાર રમણિકભાઈ ઘેલાણી મુંબઈ ૧,૦૦૧ આશાબહેન પ્રશાંતજી નાહર ચેન્નઈ ૧, ૧ ચંચળબહેન હરગોવિંદભાઇ પટેલ ભરૂચ ૧,૦૧ ઇન્દિરાબહેન છોટાલાલ ભીમાણી રાજકોટ
ચૅરિટેબલ ટ્રસ્ટ ૧,૦૧ સવિતાબહેન બી. પટેલ અમેરિકા ૧,૦૧ પ્રિયંવદા ભૂપતલાલ દોશી ચેરિ. રાજકોટ
ટ્રસ્ટ હસ્તે હરીશભાઇ દોશી રાજકોટ ૧,૦૦૧ કમલનયનભાઇ પી. વૈષ્ણવ મુંબઈ ૧,૦૧ દીપકભાઈ ધીરજલાલ ભીમાણી મુંબઈ ૧,૦૧ શાન્તિભાઇ રામજીભાઇ શાહ મુંબઈ ૧,૦૧ સ્વ. ખીમજીભાઈ દેઢિયા મુંબઈ
હસ્તે કેસરબહેન ખીમજીભાઈ દેઢિયા મુંબઈ ૧,0 ઝવેરબહેન ટોક્રશીભાઇ શાહ અગાસઆશ્રમ ૧,00 સ્વ. ટોકરશીભાઈ કાનજીભાઈ શાહ મુંબઈ
હસ્તે ચંદ્રકાંતભાઈ અને સુરેશભાઈ શાહ -
રૂ. રકમ શુભ નામ
મુકામ ૧,0 હર્ષદભાઈ અને સરોજબહેન દોશી મુંબઈ ૧,0 શાન્તાબહેન ઠાકોરભાઈ પટેલ બારડોલી ૧, ૦ ભાવનાબહેન ડી. મહેતા મુંબઇ ૧,000 પ્રજ્ઞાબહેન રસિકભાઈ કામાણી મુંબઈ ૧,દિનકરભાઇ શાન્તિભાઈ શાહ મુંબઈ ૧, રાધાબહેન શિવજીભાઇ કતીરા કોઇમ્બતુર 1,0 ડૉ. જયોસ્નાબહેન આર. મણિયાર કરમસદ ૧,જી દમયંતીબહેન શાંતિભાઈ ગાથાણી મુંબઈ ૧,00 મણિલાલ મૂળચંદભાઈ શાહ મુંબઈ ૧,000 ધનસુખલાલ અમૃતલાલ પારેખ મુંબઈ ૧,૦૦૦ છબીલદાસ રતિલાલ પતીરા યવતમલ ૧,00 કેશવલાલ જગુભાઈ પટેલ કોળીભરથાણા ૧, દિનેશભાઇ વ્રજલાલ મહેતા મુંબઈ ૧,0 પ્રો. ચન્દ્રિકાબહેન વી. પાંચાલી બોટાદ ૧,0 પ્રવીણભાઈ સી. ધામી મુંબઈ ૧,0 વસંતબહેન વ્રજલાલ ઘેવરીયા મુંબઈ ૧,૦ મફતલાલ વી. શાહ
અમદાવાદ ૧,% વસંતભાઈ કાન્તિલાલ ખંધાર અમદાવાદ ૧,9 અરવિંદભાઇ અને અંજુબહેન કોઠારી મુંબઈ ૧,00 વીણાબહેન નલિનકાન્તભાઈ પારેખ મુંબઇ ૧,0 રિથકરણજી બોઘરા
કોલકતા ૧,0 હેમંતભાઈ અને બકુલાબહેન બદાણી મુંબઈ ૧, જ્યોત્નાબહેન અને ભૂપતભાઇ શાહ દેવલાલી ૧,0 શાંતિભાઈ મૂળચંદભાઇ ડગલી અમદાવાદ ૧,જી ચંદ્રકાંતભાઈ કરસનજી બનાણી રાજકોટ
હસ્તે નીતિનભાઈ ચંદ્રકાંતભાઇ રાજકોટ ૧,૦૦ ધરમદાસ મૂલચંદ ધુલિયા રાજકોટ,
હસ્તે વિપીનભાઈ ધુલિયા રાજકોટ ૧,000 મનુભાઇ માણેકલાલ શાહ અમદાવાદ ૧, અનોપચંદભાઈ ભગવાનજી વોરા મુંબઈ
દલીચંદભાઈ ભગવાનજી વોરા મુંબઈ ૧,૦૦૦ ડૉ. નિર્મળાબહેન નરેન્દ્રભાઇ ઝવેરી મુંબઈ ,0 ચેતનાબહેન હેમંતભાઈ દેસાઈ મુંબઈ ૧,૦૦૦ પ્રીતિબહેન સિધ્ધાર્થભાઈ શાહ મુંબઈ
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________
મુંબઈ
મુંબઇ
રૂા. 8મ શુભ નામ
મુકામ ૧,જી પ્રેરણાબહેન નિમેષભાઈ મોદી મુંબઈ ૧, મીનાબહેન ભાસ્કરભાઇ શાહ રાજકોટ ૧, દીનાબહેન હિતેશભાઈ કામદાર ગોંડલ ૧,૦૦૦ માણેકમલજી લોઢા ગુવાહાટી -આસામ ૧,0 સરોજબહેન ચંદુલાલ પારેખ રાજકોટ ૧,0 પ્રતાપભાઇ જી. મહેતા
પૂના ૧,» અશોકભાઈ પ્રાણલાલ શાહ મુંબઇ ૧, કાન્તાબહેન પ્રેમચંદભાઈ શાહ અમદાવાદ
હસ્તે ભારતીબહેન પી. શાહ અમદાવાદ 1,0 ડૉ. અરુણભાઇ એસ. દફતરી ૧,૦% રમણિકભાઈ બી. મહેતા મુંબઇ ૧,0 સ્વ. રતનબહેન દુગડ
ચેન્નઇ હસ્તે પ્રકાશભાઇ દુગડ
ચેન્નઈ ૧,૦% હીરાબહેન ભિખાભાઇ દોશી મુંબઈ ૧, પ્રફુલ્લાબહેન મોમાયા
મુંબઈ ૧,૦% વિમળાબહેન ગોરધનભાઈ પટેલ, સુણાવ ૧, હસમુખભાઈ ખોડીદાસ ઘેલાણી મુંબઈ ૧,કુમુદબહેન ઈશ્વરભાઈ પારેખ મુંબઇ
ચૅરિટીઝ હસ્તે નીતિનભાઇ પારેખ મુંબઈ ૧,0 મનીષભાઈ ગડા
મુંબઈ ૧,0 નરેન્દ્રભાઈ નવલચંદભાઇ મોદી ચેન્નઈ ૧,% ડૉ. રેખાબહેન જગદીશભાઈ ઉદાણી રાજકોટ ૧, ડૉ. હસમુખભાઈ આર. શાહ મુંબઈ ૧,૦ લીનાબહેન ગોવિંદભાઈ લાલાણી અમેરિકા ૯૯૯ Bouaneane Noviamgham અમેરિકા ૭૦ બ્ર. મનુબહેન મયાશંકરભાઇ દોશી અગાસ ૬૧૧ પ્રવીણભાઈ બી. મોદી મુંબઈ ૫૫૧ વિનોદભાઈ સી. દલાલ અમદાવાદ ૫૫૧ ભૂપેન્દ્રભાઈ અને નીલમબહેન શેઠ જામનગર પર૧ સરોશભાઈ અને ચંદ્રિકાબહેન વાડીયા મોરબી
અમરકુમાર અને દીતિબહેન વાડીયા મોરબી ૫૦૫ જયશ્રીબહેન નરેન્દ્રભાઇ શાહ ચેન્નઈ
હસ્તે બીજલ, ધર્મેશ, મીનલ શાહ ચેન્નઈ ૫૦૧ ઈશ્વરભાઈ અને ભારતીબહેન ભક્ત અમેરિકા
:: ૬૫૫ :: રૂ. રકમ શુભ નામ
મુકામ ૫૦૧ પ્રકાશભાઇ શાહ પરિવાર મુંબઇ ૫૦૧ જયંતભાઈ કે. શાહ, ઇન્દિરાબહેન શાહ મુંબઈ ૫૦૧ શાન્તાબહેન પરભુભાઈ ભક્ત નનસાડ ૫૦૧ જીવરાજભાઇ ધરોડીયા મોરબી ૫૦૧ જયંતીભાઇ એન. પટેલ
મોરબી ૫૦૧ પ્રવીણભાઇ ચુનીભાઇ પટેલ ભાદરણ ૫૦૧ શૈલેષભાઈ બાવીસી
મુંબઈ ૫૦૧ ભરતભાઈ સરવૈયા ૫૦૧ દીપકભાઇ શાંતિભાઇ શાહ અમદાવાદ ૫૦૧ અમીષભાઈ અમૃતલાલ શેઠ સુરેન્દ્રનગર ૫૦૧ એક ડૉકટર મુમુક્ષુ મોસ્કો-રશિયા ૫૦૧ રતિલાલ વનેચંદ દેસાઇ
મોરબી ૫૦૧ હરેશભાઈ ફૂલચંદ શાહ અમરોલી-સુરત ૫૦૧ શ્વેતાબહેન મનીષભાઇ શાહ સુરત ૫૦૧ નિરૂબહેન વિનુભાઈ ભક્ત વાવ-બારડોલી ૫૦૧ ગંગાબહેન મકનભાઈ ભક્ત ધામણ ૫૦૧ અનસૂયાબહેન બટુકભાઈ પારેખ રાજકોટ ૫૦૧ પ્રફુલ્લભાઈ ડાહ્યાભાઈ પટેલ બાંધણી ૫૦૧ રંજનબહેન જિતેન્દ્રભાઇ સંઘવી મુંબઈ ૫૦૧ મણિભાઈ રણછોડભાઇ પટેલ કાવિઠા ૫૦૧ સ્વ. હિમાંશુ ચંદ્રકાંતભાઈ લાખાણી મુંબઈ
હસ્તે પ્રફુલ્લાબહેન ચંદ્રકાંતભાઇ લાખાણી ૫૦૧ હરીશભાઈ પીતાંબરભાઈ શેઠ મોરબી ૫૦૧ જિતેનભાઈ રતિલાલ મહેતા મુંબઈ ૫૦૧ ચંચળબહેન શાહ
અગાસઆશ્રમ ૫૦૧ બાઇમાંબહેન ભાણજીભાઇ ગાલા ” ૫૦૧ જ્ઞાનદીપ નીલેશભાઈ ડગલી વડોદરા
હસ્તે દેવિકાબહેન નીલેશભાઈ ડગલી વડોદરા ૫૦૧ સ્વ. કાન્તિલાલ સોમચંદભાઇ શાહ અમદાવાદ
હસ્તે મુકેશભાઈ કાન્તિલાલ શાહ અમદાવાદ ૫૦૧ શકુંતલાબહેન શશિકાંતભાઈ પટેલ સિહોલ ૫૦૧ રસિકભાઇ ડી. મહેતા ૫૦૧ દિનેશભાઈ જેવંતલાલ મહેતા મોરબી ૫૦૧ મહેન્દ્રભાઇ એન. શાહ રાજકોટ
મુંબઈ
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________
ઃઃ ૬૫૬ ::
શ. રકમ
શુભ નામ
મુકામ
૫૦૧ કોકિલાબહેન દિનેશભાઇ જસાણી રાજકોટ
૫૦૧ હંસાબહેન દિનુભાઇ દેસાઇ
૫૦૧ ઇન્દિરાબહેન છોટાલાલ ગાંધી
૫૦૧ નીલાબહેન બટુકભાઇ દેસાઇ ૫૦૧ કલ્યાણીબહેન રાજેન્દ્રભાઇ મોદી ૫૦૧ ડૉ. નૌતમભાઇ યુ. સંઘવી ૫૦૧ જીતેન્દ્રભાઇ મનુભાઇ શાહ ૫૦૧ કુ. ભૂમિ કેવલભાઇ પાડલીયા
હસ્તે હીરાલાલભાઇ પાડલીયા ૫૦૧ કુ. શ્રુતિ હીરેનભાઇ શાહ ૫૦૧ ડૉ. જૈન
૫૦૧ સ્વ. વિદ્યાબહેન હરખચંદ મહેતા
સ્વ. ઇન્દુભાઇ હરખચંદ મહેતા
૫૦૧ એક જૂના મુમુક્ષુ
૫૦ ડાહ્યાભાઇ એન. શાહ ૫૦ બાબુભાઇ હેમચંદભાઇ પરીખ ૫૦ જયસુખભાઇ બી. મહેતા
વસંતબહેન જયસુખભાઇ મહેતા
૫૦૦ હસમુખભાઇ એમ. શાહ ૫૦ ભરતભાઇ હરખચંદ સંધવી ૫૦ સ્વ. ઇશ્વરભાઇ વાડીલાલ શાહ
હસ્તે વિજયભાઇ ઇશ્વરભાઇ શાહ ૫૦ ડૉ. કિશોરભાઇ જે. દોશી ૫૦ અશ્વિનભાઈ શાહ ૫૦ જિતેન્દ્રભાઇ સી. શાહ ૫૦૦ ડૉ. રમાબહેન પી. દેસાઇ ૫૦૦ ડૉ. લક્ષ્મીચંદજી જૈન ૫૦ પ્રો. રમણભાઇ કે. સોલંકી ૫૦ લીલાધરભાઈ શેઠ
૫૦૦ જ્યોતિબહેન કિરીટભાઇ ગાંધી
૫૦૦ એમ. એમ. ગાલા હસ્તે ભરતભાઇ ૫૦૦ શાંતિભાઇ વેલજીભાઇ ગાલા ૫૦૦ પરમાનંદભાઇ એમ. તલાટી ૫૦૦ કુસુમબહેન ગાલા
આણંદ
નવસારી
નવસારી
મુંબઇ
મોરબી
અમદાવાદ
મોરબી
મોરબી
મોરબી
જર્મની
મોરબી
મોરબી
ઇન્દોર
મુંબઇ
મુંબઇ
મુંબઇ
રાજકોટ
મુંબઇ
મુંબઇ
બોરસદ
બોરસદ
મુંબઇ
અમદાવાદ
અમદાવાદ
અમરેલી
છોટી કસરાવદ MP
પૂના
મુંબઇ
મુંબઇ
મુંબઇ
મુંબઇ
અમદાવાદ
મુંબઇ
શ. રકમ
શુભ નામ ૫૦ કુંવરજીભાઇ મૂળજીભાઇ મારૂ ૫૦ વસંતભાઈ રતિભાઇ દેસાઇ ૫૦૦ યશવંતભાઇ જગદીશભાઇ પટેલ ૫૦૦ પદમશી હરપાળ ધરમશી
૫૦૦ શંકરભાઇ સીતારામભાઇ પટેલ ૫૦ રતનબહેન રણછોડભાઇ પટેલ
૫૦૦ શાન્તાબહેન ભિખુભાઇ પટેલ ૫૦ સ્વ. મેઘજીભાઇ ગોવિંદજી શાહ
હસ્તે પુરબાઇ મેઘજીભાઇ શાહ
૫૦૦ દિલીપભાઇ મોહનલાલ મહેતા
૫૦૦ જયેન્દ્રભાઇ મણિલાલ સુથાર
૫૦૦ ડૉ. પ્રવીણભાઇ સી. શાહ
ડૉ. શકુંતલાબહેન પી. શાહ
૫૦૦ બિંદુબહેન આર. શાહ ૫૦૦ ચીનુભાઇ મફતલાલ ભાવસાર
૫૦૦ નિરૂબહેન શાહ
૫૦ અશોકભાઈ લાલભાઈ શાહ
સુરેન્દ્રનગર
સુરેન્દ્રનગર
૫૦ વીરેન્દ્રભાઇ શાહુ
વડોદરા કયોટો-પાન
૫૦૦ Dr. Takao Hayashi
૫૦ દમયંતીબહેન અતુલભાઇ માલી અગાસઆશ્રમ
૫૦૦ ફૂલચંદભાઇ માવજીભાઇ ગાંધી
મોરબી
૫૦ પ્રદીપભાઇ લચંદભાઇ ગાંધી
મોરબી
મોરબી
૫૦૦ અનીતાબહેન સુધીરભાઇ સંઘવી પ∞ જયેન્દ્રબાળાબહેન સુરેશભાઇ સંધવીરાજકોટ
૫∞ દિલીપકુમાર ચીમનલાલ મહેતા ૫૦ - બિપીનભાઇ એચ. મહેતા
૫૦૦ રમેશભાઇ ડી. મહેતા
૫૦૦ મહેશભાઇ જટુભાઇ શેઠ
૫૦૦ કિરણભાઇ રમેશભાઇ પારેખ
૫૦૦ તરુણભાઇ જે. મહેતા ૫૦૦ હર્ષાબહેન ધનસુખભાઇ મોદી ૫૦૦ ડૉ. નરેન્દ્રભાઇ કે. મહેતા
૫૦ રજનીકાંત રસિકલાલ ટ્રસ્ટ ફંડ
૫૦૦ હરેશભાઈ બળવંતરાય મહેતા
સુકામ
રાજકોટ
વવાણિયા
સુરત
મુંબઇ
સુરત
ધામણ
ધામણ
અગાસ
આશ્રમ
મુંબઇ
ઇડર
મોરબી
મોરબી
મોરબી
મોરબી
મોરબી
રાજકોટ
રાજકોટ
મોરબી
અમદાવાદ
વલસાડ
અમદાવાદ
અમદાવાદ
અમદાવાદ
રાજકોટ
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________
રૂા. રકમ શુભ નામ
મુકામ પ0 સ્વ. કેતનભાઇ સંઘવી હ. આશાબહેનમુંબઇ ૫0 દેવાંગીબહેન સુભાષભાઇ શાહ અમદાવાદ ૫૦ સ્વ. શારદાબહેન શાંતિભાઇ વોરા મુંબઈ હને શાંતિભાઈ વોરા
મુંબઈ ૫૦ ઉપેન્દ્રભાઈ ધીરજલાલ શાહ અમદાવાદ ૫0 સ્નેહલતાબહેન કેશવલાલ શેઠ અમદાવાદ ૫0 સ્વ. ડૉ. વાડીલાલ એ. કોઠારી મુંબઈ
હસ્તે ડૉ. રેખાબહેન જે. ઉદાણી રાજકોટ ૫૦ સ્વ. મનોરમાબહેન વી. કોઠારી મુંબઈ
હસ્તે ડૉ. રેખાબહેન જે. ઉદાણી રાજકોટ. ૫૦ એક મુમુક્ષુ બહેન મલાવી-આફ્રિકા ૫૦૦ એક મુમુક્ષુ બહેન
હોંગકોંગ ૫૦ એક મુમુક્ષુ ભાઈ નાયરોબી-કેન્યા ૩૫૧ સ્વ. ચંદુલાલ ત્રિભોવનદાસ ઘડિયાળીમોરબી
હસ્તે પ્રદીપભાઈ અને રમેશભાઇ મોરબી ૩૦૧ દિનેશચંદ્ર ચુનીલાલ મહેતા મોરબી હસ્તે જયશ્રીબહેન
મોરબી ૩૦૧ મહેન્દ્રભાઈ વસંતભાઈ પટેલ રોડ૩૦૧ ગિરીશભાઇ વસંતભાઇ પટેલ ભરૂચ 300 રાજેન્દ્રભાઈ વ્રજલાલ દોશી મોરબી ૩૦ શંકરભાઈ કાળુભાઈ પટેલ સુરત ૩૦૦ ભાવનાબહેન રણજીતભાઈ બેન્કર થાનગઢ ૨૫૫ બાલુભાઇ પુરુષોત્તમભાઈ પટેલ સુણાવ ૨૫૧ બળવંતભાઈ કે. શેઠ ૨૫૧ અર્ચનાબહેન એસ. મહેતા ૨૫૧ પ્રો. રમેશભાઇ મગનલાલ શાહ રાજપારડી ૨૫૧ મનુભાઈ એમ. કોઠારી અમદાવાદ ૨૫૧ પ્રવીણભાઈ બાવીસી
મુંબઈ ૨૫૧ રહિમભાઈ એસ. રૂપારેલ વેરાવળ ૨૫૧ પ્રો. રૂપસિંહજી સોલંકી
લીંબડી ૨૫૧ જ્યોતિબહેન કનુભાઈ કોઠારી રાજકોટ ૨૫૧ મધુબહેન જિતેન્દ્રભાઈ પારેખ રાજકોટ ૨૫૧ જયકુમાર જયેશભાઇ ભક્ત ધામણ ૨૫૧ મધુકાંતભાઇ એમ. દવે
નવાઅંજાર
:: ૬૫૭:: રૂ. રકમ શુભ નામ
મુકામ ૨૫૧ લક્ષ્મીબહેન લલિતભાઈ મૈશેરી મુંબઈ ૨૫૧ રંજનબહેન સુમનભાઈ મોદી વડોદરા ૨૫૧ સ્વ. દમયંતીબહેન ચુનીલાલ શાહ મોરબી
હસ્તે ચંદ્રકળાબહેન ચુનીલાલ શાહ મોરબી ૨૫૧ ડૉ. જ્યોતિબહેન નીતિનભાઇ મહેતા મોરબી ૨૫૧ દિનેશભાઇ મગનલાલ ખોખાણી મોરબી ૨૫૧ સ્વ. અનોપચંદ ઇશ્વરલાલ ઘડિયાળી મોરબી હસ્તે બળવંતલાલ
મોરબી ૨૫૧ કુ. પ્રીતિ નવીનચંદ્ર દોશી મોરબી
તેજસકુમાર નવીનચંદ્રદોશી મોરબી ૨૫૧ ભરતભાઈ અને અરુણાબહેન મહેતા મુંબઇ ૨૫૧ હરીશભાઈ કે. ચૌધરી અંબુજાનગર-જુનાગઢ ૨૫૧ વીલમબહેન પ્રતાપભાઈ વોરા વવાણિયા ૨૫૦ એક મુમુક્ષુ
સંદેસર ૨૫૦ સુમિત્રાબહેન ખોખાણી
મુંબઈ ૨૫૦ મહેન્દ્રભાઇ અને વિમળાબહેન શાહ મુંબઇ ૨૫૦ વી. એમ. કોટક
ભાવનગર ૨૫૦ ગોવિંદજી જીવરાજભાઇ લોડાયા મુંબઈ ૨૫૦ એક મુમુક્ષુ
સડોદરા ૨૫૦ મીનાબહેન ધીરજલાલ શાહ મોરબી ૨૫૦ વિમળાબહેન દલીચંદભાઇ મહેતા અગાસ ૨૫૦ ભૂપેન્દ્રભાઈ બી. શાહ અમદાવાદ ૨૫૦ સતીષભાઈ કે. શાહ
રાજકોટ ૨૫૦ સુશીલાબહેન પ્રવીણભાઈ ઠોસાણી મુંબઈ ૨૦૧ સંપતભાઇ જી. શાહ
મુંબઈ ૨૦૧ બ્ર. કલ્પનાબહેન જૈન
જયપુર ૨૦૧ વસંતલાલ દુર્લભજી શાહ મોરબી ૨૦૧ સરલાબહેન ભાયાણી
મુંબઈ ૨૦૧ ગુલાબબહેન ડાહ્યાભાઇ ભક્ત કલવીકુવા)નેત્રંગ ૨૦૧ કંચનબહેન ભિખુભાઈ પટેલ નવસારી ૨૦૧ રાષ્ટ્રીય શાળા
મોરબી ૨૦૧ રમણિકભાઇ શામજીભાઈ મહેતા મોરબી ૨૦૧ દિનેશભાઇ માલાણી કોલકતા ૨૦ પ્યારેલાલજી નાનાલાલજી પુનમિયા સુરત
મુંબઇ મુંબઈ
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૫૮ ::
મુકામ
રૂ, કમ શુભ નામ
3. રકમ શુભ નામ
મુકામ ૨૦ એક મુમુક્ષુ
નરોડા ૧૦૧ વિપીનભાઈ દામોદરભાઈ લાખાણી રાજકોટ ૧૫ર કલ્પેશભાઇ જીવરાજાની
વ્યારા
૧૦૧ રમેશભાઇ લક્ષ્મીચંદભાઇ મહેતા રાજકોટ ૧૫૧ સ્વ. ડૉ. જગમોહનભાઇ કાપડીયા ભરૂચ ૧૦૧ સોભાગભાઇ જે. બ્રહ્મભટ્ટ અમદાવાદ
હસ્તે ડૉ. મયૂરભાઈ જે. કાપડીયા નર્મદાનગર ૧૦૧ પંકજભાઇ રસિકભાઇ સંઘવી રાજકોટ ૧૫૧ સ્વ. વનેચંદ હેમચંદ દોશી પરિવાર મોરબી ૧૦૧ સાધનાબહેન સુમનભાઈ બોઘાણી રાજકોટ ૧૫૧ હંસાબહેન સી. મહેતા મુંબઈ ૧૦૧ કિશોરભાઇ ગોરધનદાસ દવે ગાંધીનગર ૧૫૧ પુરુષોત્તમભાઇ નારણભાઇ પટેલ સુણાવ ૧૦ પ્રકાશભાઈ ડી. શાહ
અમદાવાદ ૧૫૧ ડાહ્યાભાઇ રાઘવજીભાઇ પટેલ મોરબી ૧0 નલિનીબહેન છબીલદાસ દેસાઈ રાજકોટ ૧૫૧ વસંતભાઈ બી. મહેતા
અમદાવાદ ૧૦૦ ગજેન્દ્રભાઈ એચ. મહેતા મોરબી ૧૫૧ રેખાબહેન છબીલદાસ શાહ રાજકોટ ૧૦ નલિનભાઇ મોહનલાલ શેઠ રાજકોટ ૧૫૦ મગનભાઇ નરોત્તમભાઈ પટેલ કાવિઠા ૧૦ સતીષભાઇ એચ. ભીમાણી રાજકોટ ૧૫૦ ઇન્દુભાઇ એમ. શેઠ
મોરબી ૧) ગૌતમભાઇ શાન્તિલાલ શાહ રાજકોટ ૧૫૦ ભારતીબહેન પી. દોશી રાજકોટ ૧0 ભોગીલાલ વિઠ્ઠલદાસ બુટાલા મોડાસા ૧૫૦ મહેન્દ્રભાઇ બી. ઝાટકીયા મોરબી
૯૯ મંજુ, શાંતિ, જશી, રેવા, ટીની, અગાસ૧૧૧ મહેન્દ્રભાઈ સોમાભાઈ પટેલ સુણાવ
ટપુ, સુમન, તારા અને કમળાબહેન આશ્રમ ૧૦૧ સ્વામી રામતીર્થ સુરેન્દ્રનગર ૫૧ સ્વામી અમૃતકૈવલ્ય
સુરેન્દ્રનગર ૧૦૧ મુકેશભાઇ એમ. શાહ
અમદાવાદ ૫૧ સુધાબહેન એમ. ખોખાણી મોરબી ૧૦૧ મહેન્દ્રભાઈ પી. શેઠ
દિલ્હી ૫૧ જ્યોતિબહેન આર. શાહ ૧૦૧ હસમુખરાય કાન્તિલાલ વાંકાનેરવાળામોરબી ૫૧ શારદાબહેન એમ. દોશી મોરબી ૧૦૧ જયશ્રીબહેન રમેશભાઈ દોશી ધોરાજી ૫૧ હીરાલાલ અમરચંદ મહેતા મોરબી ૧૦૧ બીરેનભાઈ ચીમનલાલ કોઠારી ઉપલેટા ૫૧ કુ. રાધા ઉકાભાઇ મીર રાજકોટ ૧૦૧ કમળાબહેન ઠાકોર અગાસ આશ્રમ ૫૦ ભૂપેન્દ્રભાઇ કાંતિલાલ રાઠોડ નવસારી ૧૦૧ રામભાઈ લક્ષ્મીદાસભાઇ પટેલ સુણાવ ૩૧ ડોલરભાઈ મહેતા
જામનગર ૧૦૧ વર્ષાબહેન કિરીટભાઇ મહેતા રાજકોટ ૧૧ સ્વ. લાભાનંદજી જૈન અગાસ આશ્રમ ૧૦૧ ભારતીબહેન વિપીનભાઇ લાખાણી રાજકોટ ૧૧ પારસભાઈ એસ. ગાંધી રાજકોટ
જય પ્રભુ
આજ સુધી આપે દાખવેલી ધીરજ બદલ વાકઇ અભિનંદન. અપેક્ષા કરતાં કોશ થોડો મોડો પ્રકાશિત થયો તે માટે ક્ષમાપ્રાર્થના. અંતે આપ સહુ ઉદારમના આત્મીયજનો પ્રત્યે મન-વચન-કાયા અને આત્માથી આત્માર્થે આભારની અભિવ્યક્તિ. આપણે પરમકૃપાળુદેવને શરણે અને આશ્રયે આત્મસાર્થક કરી લઈએ એ જ દિલી શુભેચ્છા.
સુધા.....
મુંબઈ
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________
ક્રમ
વ
૧૪
૧૫
1
છ માસ ૧૬
ક્રમાંક ૧૭
પના ૧
૧૦ પત્રક ૧૯
૧૧
પત્રક ૨૦
પના ૧૧
પત્રાક ૩૧
પત્રક ૩૧
પના ૪૦૬
પન્ના ન
પના ૯૬૦૧
પત્રક ૭૧
૧૭
વિષય
શીર્ષક પાન
૧
પ્રસ્તાવના
બે ખાલ
પ્રકાશકનું નિવેદન
ચિત્રપટજી ૮, શ્લોક ૪
ક્રમાંક ૧ - ૧૫
અનુક્રમણી
ભાવનાબાધ
મોક્ષમાળા
મહાનીતિ
પનીર ૧૯૩
પત્રક ૦૩
પત્ર 3
પત્રાક ૪૦
પના, પી
પત્રક )
પાક ૭૦૦
પત્રા
પાન
જ
૩
ર
૧
૧૨
ઃઃ ૬૫૯ ::
પૃષ્ઠક
૧૦૨૬
૩૭૦૦૦.
૬-૧૧૪.
૧૧૪-૧૧
૧૧૬-૧૨૧
૧૨૧-૧૫૫
૧૫૫-૧૧
૩૯૧-૨
-~-~
૨૪-૨૭૫
૨૭૫-૦૧
310-332
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________
:: ૬૬૦::
વિષય
૧ પના ૧ પાક
ક્રમ
22
પરિશિષ્ટ ૧ અવતરણસૂચિ
પરિશિષ્ટ - ૨ ગ્રંથસૂચિ
૩૦ પરિશિષ્ટ-૩ સ્થળચિ
નકલ - પત્રા પપ
ક્રમાંક ૫૬ ઉપદેશનોંધ
ક્રમાંક ૯૫૦ ઉપદેશછાયા
કુમા ૧૫ વ્યાખ્યાનસ ૧
આપ વ્યાખ્યાનમાર
ક્રમાંક ૯૬૦ હાથનોંધ ૧
હાથનોધ ૨
હાથનોય ૩
પરિશિષ્ટ ૪ વિશેષનામચિ
32 વર્ણવાર વર્ગીકરણ ' થી 'એઃ
વર્ગવાર વર્ગીકરણ કે થી
શુધ્ધિવૃધ્ધિ પાન
દાતા-દાની નામાવલિ
33
શ
3€
અનુક્રમણી
‘“અમે બીજા શ્રી રામ અથવા શ્રી મહાવીર જ છીએ’’ (પત્રાંક ૬૮૦)
પૃષ્ઠક
3C0-713
૪૧૩-૪૪ બે
733-713
43-12
----
૫૦-૫૩૭
૫૦-૫૫
૫૩૬-૫૪૫
૫૪૬-૫૭
૫૪
૫-૧૫૧
૫૫-૬
૫૯.૬૩
૬-૪૩
૪૪-૨૫
- ૫૮-૬૯૬૭
૨૦ + ૬૬૦ = કુલ ૬૮૦
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________
For Private & Personal Use Of
વળી તેમનાં બાનો વારસો છે જેમને હાલ ૯૧ વર્ષે ઉપરનું ઉપરાંત ઘણું મુખપાઠ છે, રોજ કલાકો સુધી સ્થિરતાપૂર્વક પલાંઠી વાળીને સામાયિક દરમ્યાન ૩ પાઠ આત્મસિધ્ધિ, માળા અનેકવાર કરે છે.
સ્થાનકવાસી જૈન હોવા છતાં બચપણથી જ જિનપ્રતિમાજીની પૂર્ણ પ્રતીતિથી રોજ દહેરાસરે દર્શનનો નિયમ. કંદમૂળનો ત્યાગ, રાત્રિભોજન ત્યાગ, ઘણી લીલોતરીનો ત્યાગ, તિથિપાલન તો હોય જ. શ્રી સદેવગુરુ પસાયે વરસીતપનાં પણ આરાધિકા. માસક્ષમણ કરનારાં બાને ત્યારે ૫ મો વરસીતપ, અક્રમનો.
૧૫મે વર્ષે ગૌવધ પ્રતિબંધ આંદોલનની અને ચૂંટણીની જંગી જાહેર સભામાં ૧૦,૦૦૦ની માનવમેદનીને કરેલાં સંબોધનની પૂર હોનારત (૧૯૭૯) પહેલાંના મોરબીવાસી પર અમીટ છાપ. કાશી ભણેલા શાસ્ત્રીજી સાથે સંસ્કૃતમાં વાત કરી શકતાં એટલો સંસ્કૃત ભાષા પ્રત્યે પ્રેમ અને પ્રભુત્વ. રોટરી ક્લબ વગેરેમાં ઇંગ્લિશમાં પણ Speech આપતાં. વક્તૃત્વ-નિબંધ સ્પર્ધા, રાસ-ગરબા-નાટક-શાસ્ત્રીય નૃત્ય-સંગીત વગેરે ઇતર પ્રવૃત્તિમાં એટલાં જ અગ્રેસર. શક્ય તેટલું ભણવું અને બધામાં પારંગત થવાની નેમ છતાં ‘દીક્ષા તો જ કલ્યાણ’ની રઢ તો છેક ૭ વર્ષની વયથી. પૂ. મોટાંબાના હાર્ટએટેકથી ક્ષણવારમાં થયેલા દેહત્યાગનાં સાક્ષી, ૧૧ વર્ષની કુમળી ઉંમર અને એ દરમ્યાન આચાર્ય બા.બ્ર.પૂ. વિદ્યાબહેન મહેતા સાથે શાળામાંથી ભક્તિસંગીત અને સમૂહનૃત્ય માટે શ્રી વવાણિયા તીર્થનાં પ્રથમ દર્શને મનોમંથનનાં મંડાણ.
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ ઇ.સ. ૧૯૬૭માં કુપાળુદેવની જન્મશતાબ્દી ઉત્સવમાં એ તીર્થમાં થયેલું ભાવસભર શરણાઇવાદન, અખંડ ભક્તિજાગરણ આજેય તેમને હલાવી નાખે છે. દીક્ષા માટે બા સિવાય સહની અસંમતિ એટલે તેમનાં ગુરુણીપદે કોઇ નહીં. મોરબી-રાજકોટ Up-down કરીને M.A. (Entire Economics) થયાં, Law નું 1 વર્ષ કર્યું.આ અરસા દરમ્યાન પૂ. કાનજી સ્વામી, સંતબાલજી, આચાર્ય તુલસી, રજનીશજી, જીવદયાપ્રેમી પૂ. જેઠમલજી મહારાજ વગેરેને મોરબીના આંગણે સાંભળવાનો, સવાલ-જવાબ કરવાનો, સ્વાગત અને આભારનો અવસર પણ તેમને પ્રતીતિ ન આવી, ન થઇ. નામે નિરંજન, અવટંક-શાખે શેઠ, વિચારે પૂરું સામ્ય ધરાવતા સુશીલ સંસ્કારી જીવનસાથી સાથે USA માં કેલિફોર્નિયામાં લૉસ એન્જલસ-LA ની ધરતીનો પોકાર. ત્યાં પણ શિક્ષણ-સંસ્કાર-અધ્યાત્મની પ્રવૃત્તિ ચાલુ. અઠ્ઠાઈ અને સોળભથ્થુ (17 ઉપવાસ) નિમિત્તથી જૈન સેન્ટરનો આરંભ. સપ્તાહમાં ઘરે પણ 2 વાર વાંચન-ભક્તિ. પ.પૂ.બા.બ્ર. ડૉ. શ્રી શાન્તિભાઇ પટેલનો 1982 માં અપૂર્વ સત્સંગ, આગ્રહ છૂટ્યા અને આત્મા-ધર્મનું ખરું ભાન થયું. હે જીવ! આ ક્લેશરૂપ સંસાર થકી વિરામ પામ” ની ચેતવણીની ચોટ વાગી. અગાસ આશ્રમ, જીવનકળા કે વચનામૃતથી તદ્દન અજાણ છતાં બન્ને બાંધ ગઠરિયાં' ને 1983 માં ગ્રીન કાર્ડને તિલાંજલિ, આવ્યાં ભારત અને રહી જાયું શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આશ્રમ, અગાસમાં જે પહેલાં કદી જોયો નહોતો ! સંઘની સાક્ષીએ કૃપાળુદેવ સમક્ષ ૫.પૂ. શાન્તિભાઈની પ્રત્યક્ષ આજીવન બ્રહ્મચર્ય વ્રતની દીક્ષા. જિંદગીનાં સૌથી વધુ વર્ષ-૧૪ વર્ષ અને 6 માસ અગાસ આશ્રમમાં સાધના-આરાધના કરતાં એકધારાં રહ્યાં અને લાભ્યાં. પુત્ર શ્રેણિક 1 થી 12 ધોરણ ભારતીય વિદ્યાભવન-વડોદરામાં ભણ્યા, વિદ્યાનગરમાં M.B.A. થયા. જવલ્લે જ જોવા મળતો શિક્ષણ-સંસ્કાર-યુવાવયનો ત્યાગ - શ્રી અને સરસ્વતીનો સુમેળ ધરાવતાં, સદા યે પોતાનાં ચારેય માતાપિતાનો, ગુરુજનોનો આદર કરતાં, કૃપાળુદેવ-પ્રભુશ્રીજી-બ્રહ્મચારીજીની તારકત્રિપુટીથી ભરપેટ સંતોષ અને ભરપૂર આનંદવંતાં, પરમ પ્રેમ વહાવતાં, અગાસ તીર્થભૂમિ અને મુમુક્ષુ મહાનુભાવો પરત્વે કૃતજ્ઞતા વેદતાં એકાંતપ્રિય, અસંગ, સફળ ગૃહિણી, વાત્સલ્યવંત નિરભિમાની નમ્રતમ પાત્ર તે શ્રી સુધાબહેનને નિઃસ્પૃહભાવે આ શબ્દરત્નકોશ આપવા બદલ અભિનંદન-વંદન કરીએ તેટલાં ઓછાં! // સહજત્મસ્વરૂપ પરમ ગુરુ // ગુરુપૂર્ણિમા તા. 30-7-2007 Fon Private Personal use only