Book Title: Mithi Mithi Lage Che Mahavir ni Deshna Part 1
Author(s): Trilokmuni
Publisher: ZZZ Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004924/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jainAgama navanIta ) | mIThI mIThI lAge che baty mahAvIranI dezanA kathA zAstra [ATha Agamo] vIjI AvRtti , Agama manISI triloka munijI Fon Paveliso al seu Wan.Clibrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 jainAgama navanIta mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA ATha bhAgono paricaya pustakamAM zuM che ? kramAMka pustaka nAma || (1) | kathAzAstra (ATha Agamo) (2) | upadeza zAstra (traNa Agamo) (3) | AcAra zAstra (cha Agamo) 1. Avazyaka sUtra sahita 2. dazavaikAlika sUtra 3. AcArAMga sUtra (bIjo zruta skaMdha) 4. ThANAMga sUtra 5. samavAyAMga sUtra 6. prazna vyAkaraNa sUtra. gaucarInA vidhi,niyama ane doSa tathAviveka jJAna, tetrIsa bola, tapasvarUpa, dhyAna svarUpa, 1. nizItha sUtra 2. dazAzruta skaMdha sUtra 3. bRhatkalpa sUtra (cAra Agamo) | 4. vyavahAra sUtra. cheda sUtra pariziSTa. 1. bhagavatI sUtra saMpUrNa, aneka koSTaka, gAMgeya aNagAranA bhAMgAonuM spaSTIkaraNa ane vidhio. || (4) | cheda zAstra (5) | tatvazAstra-1 (bhagavatI sUtra) (6) | tatvazAstra-ra (7) | tatva zAstra-3 (pAMca Agamo) (8) | pariziSTa 1. jJAtA sUtra 2. upAsaka dazA sUtra 3. aMtagaDa dazA sUtra 4. anuttaropapAtika sUtra 5. vipAka sUtra 6. rAjaprazrIya sUtra 7. upAMga(nirayAvalikA) sUtra 8. naMdI sUtranI kathAo. 1. uttarAdhyayana sUtra 2. AcArAMga sUtra(prathama zruta skaMdha) 3. sUtrakRtAMga sUtra saMpUrNa, 12 vrata, 14 niyama, mahAvrata svarUpa, samiti gupti, saMjayA niyaMThA, vaMdana vyavahAra, pAsatthAdi, aupadezika saMgraha. carcA--vicAraNAo, aitihAsika saMvAda ane nibaMdha (anubhava arka) Avazyaka sUtra ciMtano. 1. jIvAbhigama sUtra 2. prajJApanA sUtra, guNasthAna, karmagraMtha naMdI sUtra, anuyogadvAra sUtra, aupapAtika sUtra, jaMbUTTIpa prajJapti sUtra, jyotiSagaNa rAja prajJapti sUtra, vaijJAnika vicAraNAo. vizeSa :- nirayAvalikAdi pAMca zAstrane eka gaNatAM ane sUrya-candra prajJapti baMnene eka gaNatAM pAMca ochA thAya, temAM naMdI ane AcArAMga sUtra be pustakomAM che; tethI traNa ja ochA thAya A rIte 32-3 = 29 saMkhyA maLI jAya che. = Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : prakAzana paricaya 'jainAgama navanIta - 1 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA kathA zAstra(ATha Agama) .. . thaI ke (1) jJAtAdharmakathA sUtra (ra) upAsakadazA sUtra (3) aMtagaDadazA sUtra (4) anuttaropapAtika sUtra (5) vipAka sUtra (6) rAjaprastIya sUtra (6) upAMga sUtra (nirayAvalikA varga pacaka) . (8) naMdI sUtranI kathAo Agama manISI trilokamunijI ma. sA. Agama manI ) (anuvAdaka) muni zrI prakAzacaMdrajI ma.sA. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta-1 karI pradhAna saMpAdaka : 'Agama manISI zrI trilokamunijI prakAzaka: jainAgama navanIta prakAzana samiti, surendranagara sahasaMpAdaka | (1) pU. gulAbabAI mahAsatIjInA suziSyA-kuMdanabAI ma.sa. (2) pU. prANakuMvarabAI mahAsatIjInA suziSyA-zailAbAI ma.sa. | (3) zrI mukuMdabhAI I. pArekha, goMDala (4) zrI maNIbhAI zAha (5) jayavaMtabhAI zAha, sUrata (6) zrI bhAnubena, rAjakoTa DrAphaTa/ M.O. : lalitacaMdramaNIlAla zeTha- surendranagara. nehala hasamukha mahetA - rAjakoTa. ? ke prAptisthAna patrasaMparka - lalitacaMdra maNIlAla zeTha | nehala hasamukha mahetA zaMkhezvaranagara, ratanapara, | mAtuzrI vijayAbena mANekacaMda zeTha posTaH jorAvaranagara - 363020| ArAdhanA bhavana, caMdraprabhu epA, jillo : surendranagara(gujarAta) | |10 vaizAlInagara, rAjakoTa. - 7 prathama AvRti : 1500 bIjI AvRti : 500 saMpUrNa seTa (ATha pustakomAM) 3ra Agama sArAMza - rU. 400/ aNtkumuNdu ja TAIpaseTIMga pherakalara TAITalaH mIDIyA, (hareza)rAjakoTa. phonaH rara34585 sahAyaka siddhArtha grAphiksa(nehala mahetA), rAjakoTa. phona: 245136o mudrakaH kitAbaghara prinTarI - rAjakoTa. phonaH 244089 bAIDara: jaya bAInDIMga enDa pholDIMga varkasa- rAjakoTa. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : viSaya-sUci kathA zArA viSaya-sUci krama viSaya 1. jJAtAdharmakathA sUtra upAsakadazA sUtra 3. aMtagaDadazA sUtra anuttaropapAtika sUtra 5. vipAka sUtra 6. rAjaprastrIya sUtra 7. upAMga sUtra (nirayAvalikAdi) 8. naMdI sUtranI kathAo pAnA naM. 0 thI 28 pa9 thI 07 08 thI 1ra9 130 thI 134 13pa thI 153 154 thI 100 178 thI 191 10 thI rapa4 Agama manISI zrI tilokamunijI ma. sA. dIkSAnA ADatrIsa cAturmAsaH- (1) pAlI (2) indora (3) pAlI (4) gaDhasivAnA (5) jayapura (6) pAlI (7) khIcana (8) maMdasaura (9) nAthadvArA (10) jodhapura (11) bAlotarA (12) rAyapura (ema.pI.) (13) Agara che , (14) jodhapura (15) mahAmaMdira (16) jodhapura (17) bAvara (18) bAlotarA ( (19) jodhapura (20) amadAvAda (ra1) Abu parvata (rara) sirohI (23) Abu parvata (24) masUdA (rapa) kheDabrahmA (26) Abu parvata (27) madanagaMja (28) mANasA (ra9) prAgapara(kaccha) (30) surendranagara (31-35) royala pArka, rAjakoTa. (3-38) ArAdhanA bhavana, vaizAlInagara, rAjakoTa. kulaH cAra madhyapradezamAM, tera gujarAtamAM, ekavIsa rAjasthAnamAM vartamAnamAM: ArAdhanA bhavana, vaizAlInagara.ogasTa - 2004 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 Wan sArAza sAhitya vize goMDala gaccha ziromaNI Wan 5. pU. zrI jayaMtamunijI ma.sA.nuM maMtavya 15 mahAmanISI trilokaRSijIdvArA "sArAMza sAhitya" prakAzita thaI rahyuM | meM che. jemAM kramazaH batrIsa AgamonuM saMpAdana thayuM che. A sAhitya Agamono sArabhUta che, eTaluM ja nahIM paraMtu keTalAka krAMtibIjonuM vAvetara paNa emAM che. munizrInI vicAradhArA soLaAnA jainAgamane anukULa hovA chatAM rUDhi vAdanI ''zalya cikitsA'' karanArI che, te nirvivAda satya che. ' 5 I munizrInuM ciMtana ane manana nirbheLa, spaSTa ane saMyamita bhASAmAM satyanuM nirUpaNa kare che. temane koI prakArano saMpradAya moha ke bIjA koI avarodha mAnya nathI. teo saunuM potapotAnA sthAne sanmAna jALavIne paNa; paraMparAmAM je vaiparya AvyuM che, tenA para "karAro" prahAra kare che ane bhagavAna mahAvIra svAmInA eka apratibaddha saMta tarIke mahAvIra darzananuM sAMgopAMga temaja Agamane AdhAre udghATana kare che; je vAMcatAM AnaMda upajAve che. ' joke saMpradAyathI baMdhAyelA ane pAraMparika vicAradhArAmAM jakaDAyelA I vyakita ke vyaktisamUhane kadAca na game, virodhAtmaka paNa lAge ane mahAvIra darzanathI A sAhitya nirALuM che, virodhI che, tevuM kahevA mATe te loko lalacAya paNa kharA ! je rIte sUryodaya thatA sahaja aMdhArU nAza pAme che, te rIte sAcI meM samyagdhArA prakAzita thatA ajJAnarUpa aMdhakArano nAza thavAno ja che. atyAre / jaina jagatane pharIthI jAgavAnI taka maLI che. 1 A sAhitya dvArA rUDhivAdathI mukta thavAnA nAme navA vargane svacchaMdI banAvavAno uddeza jhalakato nathI paraMtu Agama manISI munizrInuM sArAMza sAhitya bhagavAna mahAvIra svAmInA traikAlika hitadarzananI sAthe joDIne N rUDhivAdanI sImAothI para thaI vyApaka darzana karAve che. | maMgalakAmanA :-- mahA manISI trilokaRSijI ! Apano A prayAsa saphaLa thAya - tema amo IcchIe chIe. kAraNa ke ApanA ciMtananI dareka paMktimAM krAMtinA bIjo | saMcita rahelA che. AgamonI satyatApUrNa RRjubharI bhAvanAo para ane Agama nirmaLa prarUpaNA upara vidhivAdano je jaMga lAgI rahela che ane durAgrahanA vAdaLo chavAI gayA che tenuM nivAraNa karavA mATe ApanuM A sAhityika bhagIratha puruSArtha / AgamanA maulika bIjone(gUDha tattvone) avazya navapallavita karaze. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra jJAtA dharmakathA sUtra sUtra paricaya :- jJAtA dharmakathA sUtra gaNadharakRta chaThThuM aMgasUtra che. tenA be zrutaskaMdha che. prathama zrutaskaMdhamAM keTalIka kathAo aitihAsika che to keTalIka kathAo kalpita che. A badhIja kathAono uddeza vividha pratibodha, preraNA athavA zikSA devAno che. jethI mumukSu sAdhaka saraLatAthI Atma utthAna karI zake. A kathAomAM zraddhAnuM mahatva, AhAra karavAno uddeza, anAsakti, indriya vijaya, vivekabuddhi, guNavRddhi, pudgala svabhAva, karma vipAka, kramika vikAsa kAmabhogonuM duSpariNAma, sahanazIlatAnA mAdhyamathI saMyamanI ArAdhanA-virAdhanA ane durgati-sati Adi viSayo upara saraLa bhASAmAM prakAza pADyo che. A kathAo vAda-vivAda ke manoraMjana mATe nathI paNa jIvana utthAnane mATe ciMtana-manana karavA yogya che. dvitIya zrutaskaMdhamAM saMyama sAdhanA karIne devalokamAM janArI 206 strIonuM vRttAMta che. teo badhI strI paryAyamAM saMyama svIkAra karI devInA rUpamAM utpanna thaI che. deva bhava pachI manuSya bhava prApta karI saMyamanI zuddha ArAdhanA karI mukti meLavaze. A pramANe A chaThThuM aMgasUtra kathApradhAna che. sAmAnya jana mATe rocaka Agama che. jIvana nirmANa mATe aneka preraNAono bhaMDAra che. vadhu vizeSatA e che ke ahIM kahevAmAM AvelI badhI ja preraNAo sAdhu-sAdhvI tathA zramaNopAsaka banne vargane upayogI che. prathama zrutaskaMdhanA 19 adhyayana che. dvitIya zrutaskaMdhanA daza varga che ane tenA kula 206 aghyayana che. saMpUrNa sUtra 5500 zloka pramANa mAnavAmAM Ave che. A sUtramAM zikSAprada daSTAMta tathA dharmakathAo hovAthI tenuM nAma jJAtAdharmakathA sUtra rAkhavAmAM AvyuM che. saMkSiptamAM tene jJAtAsUtra paNa kahevAmAM Ave che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 prathama mRtaka adhyayana - 1: meghakumAra | paccIsaso varSa pUrve rAjagRhI nAmanA nagaramAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. temane celaNA, dhAriNI Adi aneka rANIo hatI. aupapAtika sUtra AdimAM zreNikanI kula pacIsa rANIonuM varNana Ave che. ekadA dhAriNI rANIne svapna AvyuM, jemAM teNIe joyuM ke eka suMdara hAthI AkAzamAMthI utarIne tenA mukhamAM praveza karyo. jenA phalasvarUpe eka puNyAtmA garbhamAM Avyo. garbhakALanA trIje mahIne rANIne dohada utpanna thayo. jethI teNIne tIvra icchA thaI ke varasatA varasAdamAM, hariyALI yukta prAkRtika dazyamAM rAjA zreNikanI sAthe nagara ane upavanamAM aizvaryano AnaMda bhogavatI vicaraNa karuM. prakRtinI bhavyatA koIpaNa mAnavInA hAthamAM nathI hotI. asamayamAM utpanna thayelo dohada pUrNa na thavAthI rANI ciMtita rahevA lAgI ane udAsIna thaI gaI. aMte buddhinidhAna abhayakumAre aThThama tapa karI mitradevanuM smaraNa karyuM ane tenA sahayogathI manokAmanA pUrNa thaI. yathAsamaye dhAriNIe putra prasavyo. jenuM nAma meghakumAra rAkhavAmAM AvyuM. ATha varSa vItyA pachI tene kalAcArya pAse abhyAsa karavA mokalyo. tyAM puruSanI 7ra kaLAonuM jJAna meLavIne temAM niSNAMta thayo. te yuvAna thatAM ATha rAjakanyAo sAthe tenA lagna thayA. A pramANe prApta Rddhino upabhoga karatA meghakumAra vicaravA lAgyo. meghakumAranI dIkSA - bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRhImAM padhAryA. dharmasabhA ekaThI thaI. meghakumAra paNa upasthita thayA. vairAgya bharapUra upadeza sAMbhaLI meghakumAra saMsAranA bhogothI virakta thayA. mAtA-pitA pAse anumati mAMgI, mAtA-pitAe tene khUba samajAvyo chatAM te vairAgyamAM daDha rahayo. aMte anicchAe AjJA ApI. meghakumAre saMpUrNa rAjavaibhava tathA parivArano tyAga karI dIkSA aMgIkAra karI. prathama rAtre ja tene zramaNonA gamanAgamana AdithI kSaNamAtra paNa uMgha na AvI, jethI tenuM mana saMyamathI cala-vicala thayuM. aMte saMyama tyAgano nirNaya manomana karI lIdho. prAtaHkAle bhagavAna samIpe gayA. vaMdana namaskAra karI ubhA rahyA, tyAM ja prabhue tenA saMpUrNa manogata saMkalpane jAhera karI kahyuM ke tame te ja AzayathI Jain Education Internation Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H jJAtA dharmakathA sUtra mArI pAse AvyA cho ? meghamunie bhagavAnanA vacanono svIkAra karyo. bhagavAne pratibodha ApatAM tenA pUrvabhava kahyo. C pUrvabhavaH- he megha ! tuM pUrvanA trIjA bhavamAM sumerUprabha nAmano hAthI hato. eka hajAra hAthI-hAthaNIono nAyaka hato. nirbhaya thaI krIDA karI rahyo hato. tArI vRddhAvasthAmAM jeTha mahinAmAM jaMgalamAM bhayaMkara dAvAnaLa pragaTayo. jaMgalanA aneka prANIo trAsI bhAgavA lAgyA. te samaye he megha ! tuM bhUkha tarasathI AkuLavyAkuLa thaI sarovara taTe pahoMcyo, pANI pIvAnI AzAe sarovaramAM utaryo paNa temAM bahu kIcaDa hovAthI phasAI gayo. jema jema bahAra nIkaLavAno prayatna karato gayo tema tema vadhune vadhu khUMcato gayo. te vakhate koI yuvAna hAthI tyAM Avyo jene teM tArA jhUMDamAMthI harAvIne kADhI mUkyo hato. tane jotAMja te krodhathI bhabhUkI uThyo. teNe dAMtathI bhayaMkara prahAra karI tane lohIluhANa banAvI tAro badalo lIdho. te samaye tane asahya vedanA thaI. he megha ! AvI asahya, pracaMDa vedanAmAM teM sAta divasa-rAtri pasAra karI, mRtyu pAmI merUprabha nAmano hAthI banyo. kALAMtare te merUprabha hAthI paNa yUthapati banyo. eka vakhata garamInA divasomAM jaMgalamAM dAvAnaLa lAgyo. badhA prANI jayAMtyAM bhAgavA lAgyA. merUprabha tedAvAnaLanejoIvicAramAM paDI gayo. jAtismaraNa jJAna thatAM pUrvabhavanuM smaraNa thayuM. vAraMvAra thatI A ApattithI bacavA teNe upAya zodhI kADhyo. dAvAnaLa zAMta thayo. vanamAM badhAja pazuonI sahAyatAthI eka moTuM medAna sApha karyuM ke jemAM kiMcita mAtra ghAsa na hoya. jethI jaMgalanA tamAma pazuo thoDo samaya tyAM rahI dAvAnaLathI surakSA prApta karI zake. eka vakhata jeTha mahinAmAM pharIne jaMgalamAM Aga lAgI. sApha kareluM AkhuM medAna prANIothI bharacaka bharAI gayuM. he megha ! tuM paNa merUprabha hAthInA rUpamAM tyAM ubho hato. acAnaka caLa(khaMjavALa) AvavAthI te paga UMco karyo. saMyogovasAt sasaluM tArA paganI nIcenI khAlI thayelI jagyAmAM besI gayuM. sasalAne joIne he megha ! anukaMpAnA zreSTha pariNAmothI teM tAro paga UMceja rAkhyo. anukaMpAnA zreSTha pariNAmothI samyaktvanI prApti karI saMsAra paritta karyo. aDhI divasa bAda agni zAMta thayo. badhA pazuo cAlyA gayA. sasaluM paNa gayuM. tyAre he megha ! teM paga nIce mUkavAno prayatna karyo. paraMtu jakaDAI javAnA kAraNe paga dharatI upara na mUkANo. vadhu prayatna karavA jatAM tuM paDI gayo. te vakhate tArI uMmara 100 varSanI hatI. vRddhAvasthAthI jarjarita dehamAM traNa divasa pracaMDa vedanA rahI. asahya vedanAjanya ArtadhyAnane kAraNe kavacita samyaktva cAlyuM javAthI merUprabha hAthIe manuSyanA AyuSyano baMdha karyo. tyAMnuM AyuSya pUrNa karI teM zreNika rAjAnA ghare janma lIdho che. tyAra pachI he megha ! teM mArI pAse dIkSA lIdhI. www.janelibrary.org Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 prabhunuM udbodhana :- he megha! pazunI yonimAM paravazapaNe vRddhAvasthAmAM bhUkha tarasathI vyAkuLa banI bIjA yuvAna hAthIthI karAyelA prahAronI vedanAne sAta divasa sudhI sahana karI ane tyArabAda merUprabha hAthInA bhavamAM prANInI rakSA mATe aDhI divasa niraMtara eka paga UMco rAkhI ubho rahyo. ghorAtighora vedanA eka jIvanI rakSA mATe pazuyonimAM sahana karI, to he megha! have tuM manuSya zarIra hovA chatAM paNa nigrantha munionA AvAgamana ane sparzAdinuM kaSTa eka divasa paNa sahana na karI zakayo ane saMkalpa vikalpomAM rAta pasAra karI, saMyama tyAgavAno vicAra karI mArI pAse upasthita thayo che; he megha ! vicAra kara, vicAra kara ane saMyamamAM sthira thA. 10 bhagavAna pAsethI hRdayadrAvaka pUrvabhavanuM zravaNa karI meghamunine jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhava joyo. hRdaya palaTo thayo. teno vairAgya, utsAha anekagaNo vadhI gayo. vaMdanA karI, bhUlanI kSamA mAgI ane punaH saMyamamAM sthira thaI gayo. meghamuninI punaH dIkSA :- potAnI durbaLatAno pazcAttApa karatAM prAyazcittanA rUpamAM meghakumAre punaH dIkSA grahaNa karatAM saMkalpa karyo ke mArI be AMkhanI rakSA sivAya saMpUrNa zarIra munionI sevAmAM samarpita raheze. saMyama jIvanamAM meghamunie aneka prakAranA tapanuM AcaraNa karyuM. bhikSu paDiyA tathA guNaratna saMvatsara tapa karyuM. agiyAra aMganuM jJAna kaMThastha karyuM. aMte saMlekhanA saMthAro karI samAdhi bhAve kALadharma pAmI anuttara vimAnamAM deva thayA. tyAMthI te mahAvideha kSetramAM janma laI saMpUrNa karmano kSaya karaze. A adhyayananA mULa pAThamAM rAjAnI vyAyAma vidhi, snAnavidhi, svapna pAThaka, dohada, meghamaya prAkRtika dazya, 72 kaLA, vivAha mahotsava, dIkSAnI AjJA prApti, dIkSA mahotsava, bhagavAnanA samavasaraNamAM padhAravAnuM varNana, pUrvabhavanI ghaTanA AdinuM vistArapUrvaka varNana karavAmAM Avela che. ahIM sArAMzanA lakSya saMkSipta varNana karyuM che. anuttaropapAtika aMga sUtramAM paNa meghakumAranuM tapomaya jIvana ane anuttara vimAnamAM utpanna thavAnuM varNana che. zikSA-preraNA : (1) jIve aneka bhavomAM vividha vedanAo sahana karI che. tethI dharmasAdhanA karatAM kaSTo Ave to gabharAvuM nahi. (2) pazu ane manuSyane pUrvabhavanuM smaraNa thaI zake che. (3) punarjanma ane karmasiddhAMtanI zraddhA rAkhavI joIe. (4) duHkhada paristhitimAM paNa vivekapUrNa Avazyaka kartavyathI vyuta thavuM na joIe. manuSyabhava pAmIne Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: jJAtA dharmakathA sUtra 11 dA.ta. meghakumAra. (saMyamamAM asthira thavA chatAM prathama bhagavAnanI pAse nivedana karavA javuM) (5) koIne paNa mArgazruta thayelo jANI kuzaLatApUrvaka tene mArgamAM sthira karavAno prayatna karavo joIe. paraMtu niMdA, avahelanA, tiraskArAdiniMdanIya pravRttionuM AcaraNa kayAreya na karavuM. (6) potAnI bhUlono pazcAttApa karI tene sudhArI levI joIe; paNa chupAvavAno prayatna kayAreya na karavo. (7) anukaMpA ane dayAbhAva Atmonnatino uttama guNa che. tene samakitanuM cothuM lakSaNa kahevAmAM AvyuM che. prasiddha AdhyAtmika kavi tulasIdAsajInA zabdomAM dayA dharmakA mUla hai. ukta kathAnakamAM hAthI jevA pazue paNa dayAbhAvathI saMsAra paritta karI mokSa mArganI prApti karI lIdhI. hRdayanI sAcI anukaMpA ane daDha saMkalpanuM A pariNAma che. (8) AtmA anaMta zAzvata tattva che : rAga-dveSa Adi vikArothI grasta hovAnA kAraNe vibhinna avasthAmAM janma-maraNa kare che. eka avasthAmAMthI bIjI avasthAmAM javAnuM nAma ja saMsAra che. kayAreka AtmA adhogatinA pAtALe to kayAreka uccagatinA zikhare pahoMcI jAya che. tenuM mULa kAraNa AtmA ja che. saMyoga maLatAM AtmA jyAre potAnA svarUpane samajI le che, tyAre anukULa puruSArtha karI, vizuddha svarUpane prApta karI zAzvata sukhano svAmI banI jAya che. meghakumAranA jIvanamAM paNa A ghaTanA thaI. hAthIthI mAnava, pachI muni, tatpazcAtu deva banI ane kramazaH paramAtmapadane prApta karaze. (9) "saMyamathI meghamuninuM citta uThI gayuM." A adhyayanano mukhya viSaya che. bhagavAna dvArA pUrvabhava sAMbhaLI saMyamamAM sthira thavAnA preraka viSayanuM mULa nimitta paNa A ja che. tethI adhyayananuM nAma meghakumAra na rAkhatAM'vattAya rAkhavAmAM AvyuM che. adhyayana : 2 dhanyazeTha ane vijaya coraH - rAjagRhI nagarImAM dhanya sArthavAha rahetA hatA. tenI patnInuM nAma bhadrA hatuM. dhanya samRddhizALI, pratiSThA saMpanna hato paNa niHsaMtAna hato. tenI patnIe aneka devatAonI mAnatA karI, pariNAme putranI prApti thaI. daivI kRpAnuM phaLa samajI tenuM nAma devadatta' rAkhavAmAM AvyuM. a devadattanI saMbhALa rAkhavA mATe paMthaka nAmano dAsa rAkhavAmAM Avyo. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 devadatta kaMIka moTo thayo. eka divasa bhadrAe tene navaDAvI, aneka prakAranA AbhUSaNothI zRMgArita karI, paMthaka sAthe ramavA mokalyo. paMthaka devadattane eka sthAne besADI pote anya bALakonI sAthe ramavA lAgyo. te daramyAna te ja nagarano kukhyAta nirdaya ane nRzaMsa vijaya cora tyAM Avyo ane AbhUSaNa sajijata devadattane upADI gayo ane nagaranI bahAra laI jaI tenA AbhUSaNo utArI lIdhA ane devadattane niprANa banAvI aMdhArIyA kUvAmAM pheMkI dIdho. ramatAM ramatAM acAnaka paMthakane devadatta yAda Avyo. tene sthAna upara na jotAM dhrAsko paDayo. cAre bAju tapAsa karI paNa devadatta kayAMya na maLyo. aMte raDato raDato te ghare gayo. dhanya sArthavAhe paNa saghana tapAsa karI paNa bALakano patto na lAgatAM nagara rakSakanI sahAya mAgI. khUba uMDI tapAsane aMte nagara rakSakoe aMdhArA kUvAmAMthI bALakanA zabane zodhI kADhayuM. zabane joI badhAnA mukhamAMthI acAnaka "hAya hAya" zabda nIkaLI paDyA. A duSkRtyanuM pageruM dabAvatAM nagara rakSakoe saghana jADIonI vacce chupAyelA vijayacorane pakaDI lIdho, khUba mAra mArI, nagaramAM pheravI jelamAM keda karyo. keTalAka samaya pachI koIe rAjA pAse cADI-cugalI khAdhI; ane sAmAnya gunhAnI sajA rUpe dhanyasArthavAhane jelamAM dhakelI devAmAM Avyo. vijaya cora ane dhanya sArthavAha bannene eka ja beDImAM goThavavAmAM AvyA. sArthavAha patnI bhadrA dhanya sArthavAha mATe vividha bhojana-pANI jelamAM mokalatI. sArthavAha jayAre jamavA beTho tyAre vijaye temAMthI thoDo AhAra mAMgyo paNa putra ghAtakane AhAra kema ApI zakAya? tethI tene devAno inkAra karyo. dhanyane maLa-mUtra visarjana karavAnI bAdhA utpanna thaI. vijaya cora ane dhanya sArthavAha eka ja beDImAM jakaDAyelA hatA. maLa-mUtra visarjana mATe baMnene sAthe javuM anivArya hatuM. dhanya vijayane sAthe AvavAnuM kahyuM to te AvezamAM AvI gayo. te bolyo- tame bhojana karyuM che mATe tame ja jAo. huM bhUkhyo tarasyo che, mane bAdhA-pIDA utpanna thaI nathI, mATe tame ja jAo. dhanya lAcAra banI gayo. aMte anicchAe paNa vijaya corane bhojanamAMthI bhAga ApavAnuM vacana ApyuM. te sivAya bIjo koI mArga nahoto. bIje divase paMthaka AhAra laI jelamAM Avyo. bhojanamAMthI thoDo bhAga vijayane ApatAM joIne paMthaka duHkhI thaI gayo. ghere AvI bhadrA sArthavAhIne hakIkata kahI. sAMbhaLIne bhadrAnA krodhano pAra na rahyo. putra ghAtaka pApI corane bhojana daI tenuM pAlana poSaNa karavuM te tenAthI sahana na thayuM. mAtAnuM hRdaya ghora vedanAthI vyApta thaI gayuM. dararoja A krama cAlavA lAgyo. keTaloka samaya vItyA bAda dhanya sArthavAhane kArAgRhathI mukti maLI. Www.jainelibrary.org Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H jJAtA dharmakathA sUtra jyAre te ghare pahoMcyo tyAre badhAe tenuM svAgata karyuM paraMtu bhadrA pITha pheravI udAsa thaI beThI rahI. sArthavAha bolyA-- bhadre ! zuM huM jelamAMthI mukta thayo te tamane na gamyuM ? zA mATe vimukha banI aprasannatA pragaTa karo cho ? 13 udezathI ajANa bhadrAe kahyuM- mArA lADakA putranA hatyArA vijaya corane ahIMthI mokalAtAM AhAra-pANImAMthI tame thoDo bhAga ApatA hatA, te jANI mane prasannatA, AnaMda ke saMtoSa kayAMthI thAya ? dhanya sArthavAhane bhadrAnA kopanuM kAraNa maLI gayuM. badhIja paristhiti samajAvatAM tenuM spaSTIkaraNa karyuM- he devAnupriya ! meM tene bhAga Apyo che paNa te dharma, kartavya ke pratyupakAra samajIne nahIM paNa phakta maLa mUtranI bAdhA nivRttimAM sahAyaka banavAnA uddezathI ja Apyo hato. A spaSTatA sAMbhaLI bhadrAne saMtoSa thayo. te prasanna thaI. vijaya cora potAnA ghora pAponuM phaLa bhogavavA narakano atithi banyo. dhanya sArthavAha keTalAka samaya pachI dharmaghoSa sthavira pAse dIkSA aMgIkAra karI, svargavAsI thayA. sArAMza e che ke jevI rIte dhanya sArthavAhe mamatA ke prItine kAraNe vijaya corane AhAra nahoto Apyo paNa zArIrika bAdhAnI nivRttinA kAraNe AhArano vibhAga karyo, tevI rIte nirpranthamuni zarIra pratyenI AsaktinA kAraNe nahIM paNa mAtra zarIranI sahAyatAthI samyak jJAna darzana cAritranI vRddhi ane tenI rakSA mATe teo AhAra AdithI zarIranuM saMrakSaNa kare. zikSA-preraNAH (1) sAdhanAnA kSetramAM prabaLa bAdhaka nIvaDanAra Asakti che. Asakti manobhAva che, te AtmAne parapadArtha tarapha AkarSita kare che; AtmAthI vimukha kare che. sAdhanAmAM ekAgratAthI lIna rahevA mATe Asaktino tyAga karavo Avazyaka che. sparza, rasa, gaMdha, rUpa ane zabdane indriyanA mAdhyamathI AtmA jyAre grahaNa kare che tyAre mana temAM rAga-dveSanuM viSa meLavI de che, tethI A iSTa che, A aniSTa che', A prakArano vikalpa utpanna thAya che. samatAbhAva khaMDita thaI jAya che. samAdhibhAva vilIna thaI jAya che. AvI sthitimAM sAdhaka potAnI maryAdAthI cyuta thaI jAya che ane kayAreka patana paNa pAme che. . (2) AsaktinA A bhayane dhyAnamAM rAkhI zAstrakAroe aneka prakAre Asakti tyAgano upadeza Apyo che. ApaNI najara samakSa dekhAtA padArtho uparAMta zarIra pratye paNa Asakta na rahevAnuM AgamamAM vidhAna che yathA-- gAme dhute vA re va dese, mamattabhAvaM na kahiM pi kujjA / / avi appaNo vi dehammi, NAyaraMti mamAiyaM // artha :- bhikSue gAmamAM, gharamAM, nagaramAM ke dezamAM, koIpaNa padArthamAM mamatva karavuM na joIe. munijana potAnA zarIra upara paNa mamatva na rAkhe. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 (3) zarIra pratye mamatA nathI to AhAra pANI dvArA tenuM saMrakSaNa zA mATe karo cho? A praznanA samAdhAna mATe ja A adhyayananI racanA karavAmAM AvI che. suMdara udAharaNa dvArA tenuM samAdhAna karyuM che. (4) bhadrA zeThANInI jema koIpaNa pravRttino Azaya samajyA vinA phogaTa gusso na karavo joIe. namratA pUrvaka te vyakti pAsethI ja AzayanI jANakArI meLavI nirarthaka karmabaMdhathI bacatA rahevuM joIe. potAnI eka pakSIya buddhithI nirNaya karI levAnI kuTevane sudhAravI joIe. adhyayana : 3 moralInA iMDA - caMpA nagarImAM jinadatta ane sAgaradatta nAmanA be sArthavAha putra rahetA hatA, banne abhinna hRdayathI mitra hatA. lagabhaga sAthe ja rahetA. videzayAtrA hoya ke anya koI prasaMga, dareka prasaMge sAthe rahevAno temaNe saMkalpa karyo hato. paNa mAnasika dazAmAM banne bhinna hatA. - eka vakhata baMne mitro deva dattAgaNikAnI sAthe caMpAnagarInA subhUmibhAga udyAnamAM gayA. tyAM snAna, bhojanathI nivRtta thaI, saMgIta, nRtya Adi dvArA manoraMjana karI udyAnamAM paribhramaNa karavA lAgyA. udyAnanI samIpe gIca jADIvALo eka pradeza 'mAlukAkaccha' hato. teo mAlukAccha tarapha gayA tyAM ja eka moralI (Dhela) gabharAIne uDIne najIkanA vRkSanI zAkhA upara besI kekArava karavA lAgI. A dazya joI sArthavAha putrone Azcarya thayuM, sAthe saMdeha paNa thayo. teo AgaLa vadhyA to tyAM moralInA be iMDA paDayA hatA. bannee eka eka IMDu laI lIdhuM. potAnA ghare AvI sAgaradatte bIjA iDAonI vacce moralInuM iDu mUkI dIdhuM. jethI mAdA potAnA iMDAnI sAthe moralInA IDAnuM paNa poSaNa kare. zaMkAzIla sAgaradattathI rahevAyuM nahi. vAraMvAra te iMDAnI pAse jato ane vicAra karato ke koNa jANe A iMDAmAMthI baccuM utpanna thaze ke nahi? A prakAre zaMkA, kaMkhA, vicikitsAthI gherAyelA sAgaradatte IDAne ulaTa sulaTa karavA mAMDyuM, kAna pAse lAvI tene vagADavA lAgyo. vAraMvAra Ama karavAthI IDu nirjIva banI gayuM. temAMthI bacyuM na nIkaLyuM. jinadatta zraddhAsaMpanna hato. teNe vizvAsa rAkhyo. IDu mayurapAlakone soMpI dIdhuM. yathAsamaye iMDAmAMthI bacyuM nIkaLyuM. tene nAcatA zIkhavADyuM. aneka suMdara kaLAo zIkhavI. jinadatta A joI khUba harSita thayo. AkhAya nagaramAM mayUranI prasiddhi thaI gaI. tenA dvArA jinadata hajAro lAkho rUpiyA jItavA lAgyo. tenA ation international Personal Use Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtrA 15 A che zraddhA ane azraddhAnuM pariNAma. je sAdhaka mahAvratamAM, cha kAyamAM zraddhAvAna thaI sAdhanAmAM pravRtta thAya che tene A bhavamAM mAna-sanmAna ane parabhavamAM mukti maLe che. tenAthI viparIta azraddhALu sAdhaka A bhavamAM niMdA, gartA ane parabhavamAM aneka prakAranA saMkaTo, duHkho, pIDAo ane vyathAone prApta kare che. zikSA-preraNA - - trIjA adhyayanano mukhya sAra che 'jina pravacanamAM zaMkA, kaMkhA kevicikitsA na karavI. tameva sarva nI nihiM paDya' - arthAt vItarAga ane sarvaze je tatva pratipAdita karyA che te satya che, temAM zaMkAne avakAza nathI. kAraNa ke kaSAya ajJAnane kAraNe ja jUThuM bolAya che. A be doSa jenAmAM nathI evA tIrthakara prabhunA vacana asatya hotA nathI. A prakAranI sudaDha zraddhA sahita sAdhanAnA patha para agresara thavAvALA sAdhaka ja potAnI sAdhanAmAM pUrNa saphaLatA meLavI zake che. tenI zraddhA ja tene apUrva zakti pradAna kare che ane badhAja vidano para vijaya prApta karAve che. AthI ja samyag darzananuM prathama aMga athavA lakSaNa niHzaMkatA kahyuM che. AnAthI ulaTuM jenA aMtaHkaraNamAM potAnA lakSa ke lakSaprAptinA sAdhanomAM vizvAsa nathI, DAmADoLa citta che, manovRtti Dhacu-pacuM che tene prathama to AMtarika baLa prApta thatuM nathI ane kadAca thAya to te teno pUrNarUpe upayoga karI zakato nathI. laukika ke lokottara koIpaNa kArya hoya, sarvatra pUrNa zraddhA, samagra utsAha ane paripUrNa manoyogane temAM joDI devo Avazyaka che. saMpUrNa saphaLatA prApti mATe A anivArya zarata che. prastuta udAharaNamAM be pAtra dvArA zraddhAnuM suphaLa ane azraddhAnuM duSpariNAma batAvavAmAM AvyuM che. adhyayana : 4 be kAcabAnuM daSTAMta - A adhyayanamAM AtmasAdhanAnA pathiko mATe indriyagopananI AvazyakatA be kAcabAnA udAharaNa dvArA pratipAdita karavAmAM AvI che. vArANasI nagarImAM gaMgA nadIthI uttarapUrvamAM eka vizALa taLAva hatuM. nirmaLa, zItaLa jaLathI paripUrNa ane vividha jAtionAM kamaLothI AcchAdita te taLAvamAM aneka prakAranA maccha, kaccha, magara, grAha Adi jaLacara prANI krIDA karatA hatA. taLAvane loko mRtAMtara kahetA hatA. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 eka vakhata saMdhyAnA samaya pachI, lokonuM AvAgamana nahivat thaI gayuM tyAre te taLAvamAMthI be kAcabA AhAranI zodha arthe nIkaLyA, taLAvanI AsapAsa pharavA lAgyA. te samaye tyAM be ziyALa AvyA. te paNa AhAranI zodha mATe bhaTakI rahayA hatA. ziyALone joI kAcabA gabharAI gayA. AhAranI zodha mATe nIkaLatA poteja ziyALanA AhArano bhoga banI jaze tevI zaMkA utpanna thaI. kAcabAmAM eka vizeSatA hoya che ke te potAnA hAtha, paga tathA mukha potAnA zarIramAMja gopavI de che. tenI pITha upara DhAla jevuM kaThaNa kavaca hoya che, tene koI bhedI zakatuM nathI. jethI te surakSita rahI zake che. kAcabAoe tema ja karyuM ziyALo teone joI tUTI paDyA. chedana-bhedana karavAno khUba prayatna karyo paNa saphaLatA na maLI. prANIomAM sauthI vadhu cAlAka ziyALa hoya che. temaNe joyuM ke jayAM sudhI kAcabAo potAnA aMgopAMga gopavIne beThA che tyAM sudhI amAro koIpaNa prayatna saphaLa nahi thAya. tethI cAlAkIthI kAma levuM paDaze. evuM vicArI baMne ziyALa kAcabA pAsethI khasI gIca jADImAM cUpakIdIthI saMtAI gayA. be kAcabAmAMthI eka caMcaLa prakRttino hato. te potAnA aMgopAMgane lAMbo samaya sudhI gopavI na zakayo. teNe paga bahAra kADhayo. jotAMnI sAthe ja zIghratAthI ziyALe eka jApaTa nAkhI ane paga khAI gayo; pachI ekAMtamAM saMtAI gayo. thoDIvAra pachI kAcabAe bIjo paga bahAra kADhayo. bIjo paga paNa ziyALa khAI gayo. anukrame trIjA ane cotho paga bahAra kADhayo ane cavAI gayo. chevaTe kAcabAe gardana bahAra kADhI, taka joIne ziyALoe tene paNa khAI prANahIna banAvI dIdho. A pramANe potAnA aMgonuM gopana na karI zakavAnA kAraNe kAcabAnA jIvanano karUNa aMta Avyo. bIjo kAcabo caMcaLa nahoto. teNe potAnA aMgo upara niyaMtraNa rAkhyuM. lAMbA samaya sudhI potAnA aMgopAMganuM gopana karI rAkhyuM ane ziyALa cAlyA gayA ema jANyuM tyAra pachI cAre pagane eka sAthe ja bahAra kADhI zIvratApUrvaka taLAvamAM surakSita pahoMcI gayo. preraNA-zikSA :- zAstrakAra kahe che ke je sAdhu-sAdhvI dIkSA grahaNa karyA bAda potAnI indriyonuM gopana nathI karatA, tenI dazA prathama kAcabA jevI thAya che. te A bhava parabhavamAM aneka prakAranA kaSTo pAme che, saMyama jIvanathI zruta thaI jAya che ane niMdA, gahanA pAtra banI jAya che. tenAthI urdu, je sAdhu-sAdhvI indriyonuM gopana kare che te A bhavamAM ja badhAnA vaMdanIya, pUjanIya, arcanIya bane che ane saMsAra aTavIne pAra karI siddhi prApta kare che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H jJAtA dharmakathA sUtra tAtparya e che ke sAdhu athavA sAdhvIe potAnI indriyo upara niyaMtraNa rAkhavuM ja joIe. indriya gopanano artha che indriyone potAnA viSayamAM pravRtta na thavA devI. sAdhu-sAdhvI potAnI indriyone baMdha karI rAkhe nahi paNa indriya dvArA gRhita viSayamAM rAga-dveSa utpanna thavA na de tenuM nAma indriya gopana, indriya damana athavA indriya saMyama che. A sAdhanA mATe manane samabhAvano abhyAsI banAvavAno sadaiva prayatna karatA rahevuM anivArya che. adhyayanaH 5 17 zailaka rAjarSi: - dvArikA nagarImAM bAvIsamA tIrthaMkara bhagavAna ariSTaneminuM padArpaNa thayuM. kRSNavAsudeva potAnA vizALa parivAra sAthe bhagavAnanI upAsanA karavA tathA dharmadezanA sAMbhaLavA gayA. A dvArikA nagarImAM thAvarcyA nAmanI eka saMpanna gRhastha mahilA rahetI hatI. tene eka ja putra hato. je thAvaAputra nAmathI oLakhAto hato. te paNa bhagavAnanI dezanA zravaNa karavA pahoMcyo. dezanA sAMbhaLI te vairAgyavAsita banyo, mAtAe khUba samajAvyo, AjIjI karI, kAkalUdI karI paNa thAvaAputra potAnA nizcaya upara aDaga rahyo. aMte lAcAra banIne mAtAe dIkSA mahotsava ujavavAnuM vicAryuM. jene thAvarAputre maunabhAve svIkAryuM. zrI kRSNa dvArA thAvarcI putrano dIkSA mahotsava H thAvacca chatra, cAmara Adi mAMgavA zrIkRSNa mahArAjA pAse gaI. zrI kRSNe svayaM dIkSA mahotsava ujavavAno prastAva mUkayo. thAvaAputranI parIkSA karavA zrIkRSNa jAteja tenA ghare pahoMcyA. soLa hajAra rAjAo ane ardhabharatakSetranA adhipati zrIkRSNanuM thAvarcAnA ghare AvavuM te tenI asAdhAraNa mahattA ane nirahaMkAritAnuM dhotaka che. thAvargAputranI parIkSA bAda jyAre vizvAsa beTho ke AMtarika vairAgya che tyAre zrI kRSNe nagarImAM ghoSaNA karAvI ke 'bhagavAna ariSTanemi pAse dIkSita thanArA AzritajanonuM pAlana poSaNa karavAnI javAbadArI zrI kRSNa vAsudeva vahana karaze; mATe jene dIkSA levI hoya te nizciMta paNe laI zake che.' ghoSaNA sAMbhaLI eka hajAra puruSa thAvargAputranI sAthe pravrujita thayA. kAlAMtaramAM thAvarsthAputra aNagAra, bhagavAna ariSTaneminI anumati laI potAnA sAthI eka hajAra munionI sAthe deza, dezAMtaramAM vicaravA lAgyA. vicaratAM-vicaratA thAvargAputra saugaMdhikA nagarImAM padhAryA. tyAMnA nagarazeTha sudarzana sAMkhyadharmanA anuyAyI ane zuka parivrAjakanA ziSya hatA, chatAM paNa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 thAvaAputranI dezanA sAMbhaLavA gayA. thAvarsthAputra ane sudarzana zreSThInI vacce dharmanA AdhAre carcA thaI. vArtAlApathI saMtuSTa thaIne sudarzana zreSThIe jainadharma aMgIkAra karyo. 18 A zuka parivrAjakanI jaina dIkSA :- zuka parivrAjakane jyAre A banAvanI jANa thaI tyAre teo sudarzanane punaH potAno anuyAyI banAvavAnA vicAre saugandhikA nagarImAM padhAryA. sudarzana Dagyo nahi. banne dharmAcArya (zuka tathA thAvarAputra) vacce dharmacarcA thaI. zuka potAnA ziSyonI sAthe thAvaAputranI samIpe gayA. zuke thAvarAputrane vAkcAturyathI phasAvavAno khUba prayatna karyo paraMtu thAvargAputre teno gUDha abhiprAya samajI atyaMta kuzaLatA pUrvaka pratyuttara ApyA. aMte zuka hajAra ziSyanI sAthe thAvarAputranA ziSya banI gayA. - zailaka rAjarSinI dIkSA :- eka vakhata zuka aNagAra zailakapura padhAryA. tyAMnA rAjA zailake pahelethI ja thAvaAputranA upadezathI zramaNopAsaka dharma svIkAryo hato. A vakhate te potAnA 500 maMtrIonI sAthe dIkSita thayA. tenA putra maMDukane rAjagAdI upara besADayo. sAdhucaryA anusAra zailakamuni deza dezAMtaramAM vicaravA lAgyA. tenA guru zukra muni vidhamAna nahotA, siddhagati meLavI cUkyA hatA. zailakanuM sukomaLa zarIra sAdhu jIvananI kaThoratA sahI na zakyuM. tenA zarIramAM dAda-khujalI thaI gaI, pittajavara rahevA lAgyo. jethI tIvra vedanA thavA lAgI. teo bhramaNa karatAM zailakapura padhAryA. maMDuka darzanArthe Avyo. zailaka rAjAnuM rogiSTa zarIra joI cikitsA karAvavAnI vinaMti karI. zailake svIkRti ApI. cikitsA thavA lAgI. svAsthya sudharavA lAgyuM. paraMtu rAjarSi sarasa AhAra ane auSadha-bheSajamAM Asakta banyA. vihAra karavAno vicAra sarakhoya na Avyo. tyAre tenA ziSyoe ekatra thaI paMthakane temanI sevAmAM rAkhI bAkI badhAe vihAra karavAno nirNaya karyo. rAjarSi tyAMja rahI gayA, paMthakamuni temanI sevAmAM rahyAM bAkI badhA ja ziSyo vihAra karI gayA. kArtika suda pUnamano divasa Avyo. zailaka rAjarSi AhAra-pANI ArogI nizciMta banI sUtA hatA. Avazyaka-pratikramaNa karavAnuM yAde ya na AvyuM. paMthaka muni devasiya pratikramaNa karI cAturmAsika pratikramaNa karavA taiyAra thayA. zailaka rAjarSine vaMdana karI caraNa sparza karavA mastaka namAvyuM. zailakamuninI nidrAmAM bhaMga paDatAM bhaDakI uThyA. paMthakane kaDavA vacano kahevA lAgyA. paMthakamunie kSamA mAgatAM kArtikI caumAsInI yAdI devaDAvI. rAjarSinI dharmacetanA jAgRta thaI. temaNe vicAryuM- rAjya AdinA parityAga karI meM sAdhupaNuM svIkAryuM ane have huM Avo zithilAcArI thaI gayo ; Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H jJAtA dharmakathA sUtra sAdhune mATe A zobhatuM nathI. bIje ja divase zailakapura choDI paMthakamuninI sAthe vihAra karyo. A samAcAra anya ziSyone maLatAM badhAja ziSyo sAthe maLI AvyA. aMtima samayamAM badhA ja munione siddhagatinI prApti thaI. zikSA-preraNAH 19 (1) thAvacca strInuM kRSNa pAse javuM ane kRSNavAsudevanuM thAvarsthAputrane ghare AvavuM eka asAdhAraNa ghaTanA che. saMyamanI vAta sAMbhaLI utsAhita thavuM, vairAgyanI parIkSA karavI, AkhAya zaheramAM DhaMDhero pITAvavo temaja eka hajAra puruSonI sAthe dIkSA mahotsava ujavavo ityAdika bAbato traNa khaMDanA adhipati kRSNa vAsudevanI ananya dharmazraddhA ane viveka pragaTa kare che. A viveka badhAe apanAvavA jevo che arthAt dIkSA lenAra pratye kevo vyavahAra rAkhavo joIe te A ghaTanA dvArA zIkhavA maLe che. (2) sAMkhya matAnuyAyI sudarzane jaina muni sAthe carcA karI zrAvakadharma svIkAryo ane tenA guru zuka sanyAsIe carcA karI saMyama svIkAryo. Rju ane prAza jIvonA A udAharaNathI jANavA maLe che ke mAna kaSAyathI abhibhUta thayelA hovA chatAM te AtmAo durAgrahI nahotA. satya samajAtAM poteja sarvasva parivartana karI letA. ApaNe paNa svAbhimAnanI sAthe sarala ane namra banI durAgrahothI dUra rahevuM joIe arthAt satyane svIkAravAmAM hicakicATa karavo na joIe, pachI cAhe te paraMparA hoya ke siddhAMta. (3) kayAreka ziSya paNa gurunuM kartavya adA kare che. paMthaka ziSyanA vinaya, bhakti, sevA, satyaniSThAthI zailaka rAjarSinuM adhaHpatana aTakI gayuM. (4) saMyamathI patita thatA sAdhakano tiraskAra na karatAM tenI yogya saMbhALa rAkhavAthI tenuM utthAna thaI zake che. tethI guru hoya ke ziSya, viveka sabhara nirNaya karavo joIe. tiraskAra vRtti to heya che, eTale anAcaraNIya che. (5) ati vegathI paDavAvALI vyakita paNa kayAreka bacI zake che. tethI tenA pratye yogya saMbhALa ane sahAnubhUti rAkhavI saunI pharaja che. (6) auSadhanuM sevana karavuM te paNa saMyama jIvanamAM eka bhayasthAna che. tenAthI asaMyamabhAva tathA pramAdabhAva AvI zake che. tethI sAdhake auSadha sevananI rucithI nivRtta thaI viveka yukta tapa-saMyamanI sAdhanA karavI joIe. zailaka jevA carama zarIrI tapasvI sAdhaka paNa auSadhasevananA nimittathI saMyamamAM zithila banI gayA hatA. (7) zailaka rAjarSi madhyanA tIrthaMkaranA zAsanamAM thayA hatA. temanA mATe mAsakalpa Adi niyama pAlana Avazyaka nahotA. A kathAnakanA AlaMbanathI aMtima Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 tIrthaMkaranA zAsanamAM tenuM anukaraNa na karAya. arthAt sevAmAM jeTalA zramaNonI jarUriyAta hoya teTalAne rAkhI bAkInAne akAraNa kalpa maryAdAthI adhika sthira rAkhavA na joIe. 20 (8) paMthake caumAsI pakSInA divase be pratikramaNa karyA tenuM kAraNa paNa e ja che ke madhyanA tIrthaMkaranA zAsanamAM zramaNone mATe sadAya banne vakhata pratikramaNa karavuM pharajiyAta nahotuM. tethI teo phakta pakSI, caumAsI, saMvatsarI parva divase niyamasara be pratikramaNa karatA. A varNananI nakala karIne aMtima tIrthaMkaranA sAdhuone be pratikramaNa karavAnI AvazyakatA hotI nathI. kAraNa ke banne samaya bhAvayukta pratikramaNa karavAno niyama ja temanA mATe paryApta che. kharekhara temanA mATe tyAga, tapa, mauna dhyAna ane AtmaciMtana ke dharmajAgaraNa karavuM, te ja parva divasanI vizeSa ArAdhanA che; be ke pAMca pratikramaNa tene mATe ati pravRtti ane ati prarUpaNA che. je zramaNopAsaka haMmezA pratikramaNa na karatAM parvadivase ja pratikramaNa kare che, temanA mATe be pratikramaNa jarUrI hoI paNa zake. paraMtu zramaNa varga mATe AvI khoTI nakalane siddhAMta banAvI anukaraNa karavuM te vicAraNIya che. AvI keTalIya pravRtio samAjamAM aMdhazraddhAthI cAlatI rahe che. adhyayana : 6 tuMbaDAnuM dRSTAMta H rAjagRhI nagarImAM gautama svAmIe bhagavAna mahAvIrane prazna pUchyo ke he bhagavAna! jIva haLavo thaI upara kevI rIte jAya che ane jIva bhAre thaI nIce kevI rIte jAya che ? tenA pratyuttaramAM bhagavAne eka daSTAMta ApI samajAvyuM. jevI rIte tuMbaDI pANI upara tare che paNa tenI upara koI vyakti mATI, ghAsano lepa karI taDakAmAM sUkavI de, tema kramazaH ATha lepa lagAve. te tuMbaDAne jo pANI upara rAkhavAmAM Ave to te tuMbaDuM lepanA bhArathI taLIye DUbI jAya che. dhIme dhIme mATIno lepa pANImAM ogaLI jatAM pharI te tuMbaDuM pANI upara taravA lAge che. e prakAre jIva 18 pApanuM sevana karI ATha karmano baMdha karI, karmathI bhAre banI adhogatimAM, narakamAM jAya che. karmo jyAre saMpUrNa naSTa thAya che tyAre AtmA urdhvagamana karI zAzvata siddha sthAnamAM sthira thaI jAya che. zikSA-preraNA : :- zramaNa 18 pApanA tyAgI hoya che. chatAM paNa jANye ajANye jUTha, niMdA, kaleza, kaSAya Adi pAponuM sevana na thaI jAya tenuM dhyAna rAkhavuM Jain Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra ra joIe. kAraNake pApAcaraNanA sevanathI ja ATha karmonuM upArjana thAya che. zramaNopAsaka tathA pratyeka mumukSue paNa 18 pAponuM jANapaNuM meLavI tenAthI bacavA mATe sadA prayatna karavo joIe. adhyayana : 7 dhanya sArthavAha ane tenI cAra putravadhU - rAjagRhanagaramAM dhanya sArthavAha rahetA hatAM. temane cAra putro hatA. jemanAM nAma- dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa ane dhanarakSita hatA. temanI patnIonAM anukrame nAma- ujhitA (ujhikA), bhakSikA, rakSikA ane rohiNI hatAM. dhanya sArthavAha dIrghadaSTA hatA ane khUba vicakSaNa hatA. ane bhaviSyano vicAra karavAvALA hatA. te jyAre paripakva uMmaranA eTale vRddha thayA tyAre temane vicAra udbhavyo ke mArA mRtyu pachI kuTuMbanI suvyavasthA AvI ja rIte jaLavAI rahe mATe mAre mArI hAjarImAM ja A aMge vyavasthA karI levI joIe. A prakArano vicAra karI dhanya sArthavAhe manomana eka yojanA ghaDI lIdhI. eka divasa potAnA jJAtijano, sagA-saMbaMdhIo, mitravargane AmaMtrita karyA. bhojanAdithI badhAno satkAra karyo. tyArabAda potAnI cAre putravadhUone bolAvI darekane pAMca DAMgaranA dANA ApI kahyuM- huM jayAre mAgu tyAre A pAMca dANA ane pAchA Apajo. pahelI putravadhUe vicAryuM- mArA sasarAnI buddhi bhraSTa thaI gaI lAge che. sAThe buddhi nAThI ATalo moTo samAraMbha yojI ane ATalI tuccha bheTa amane ApavAnuM sUjhayuM vaLI kahyuM ke mAMgu tyAre pAchA Apajo. bhaMDAramAM DAMgarano kyAM toTo che? jyAre mAgaze tyAre ApI daIza. ema vicArI ApelA dANA kacarAmAM pheMkI dIdhA. bIjI putravadhUe vicAryuM- bhale A dANAnuM mUlya na hoya to paNa sasarAjIe Apelo prasAda che; tene pheMkavo ucita nathI, ema vicArI pAMca dANA khAI gaI. trIjI vadhu vicArazIla hatI. teNe vicAryuM- mArA sasarA khUba ja vyavahArakuzaLa, anubhavI ane samRddhizALI che. temaNe ATalo moTo samAraMbha racI amane pAMca dANA ApyA che temAM temano koI viziSTa abhiprAya hovo joIe. tethI dANAnI surakSA jALavavI mAruM kartavya che; Ama vicArI pAMca dANA eka DabImAM rAkhI, tene surakSita jagyAe mUkI dIdhI. cothI putravadhU rohiNI khUba buddhizALI, vicakSaNa hatI. te samajI gaI ke Jain Education Internator FOT Private & Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 pAMca dANA devA pAchaLa koI gUDha rahasya chupAyeluM che. kadAca amArI parIkSA karavAno hetu hoI zake. teNe bahumAnapUrvaka pAMca dANA laI piyara mokalI dIdhA. tenI sucanAnusAra piyaravALAoe te dANA alaga khetaramAM vAvyA. dara varSe je pAka thAya te badhIja vAvI devAto. Ama pAMca varSamAM to koThAra bharAI gayA. A ghaTanAne pAMca varSa vyatIta thaI gayA. tyAre dhanya sArthavAhe pharIne pUrvavat samAraMbha yojyo. bhojana-pAna ApI badhAyanuM sanmAna karyuM. tyAra pachI pahelAMnI jema cAre putravadhUone potAnI samakSa bolAvI pAMca-pAMca dANA je pahelAM ApyA hatA te pAchA mAMgyA. pahelI putravadhUe koThAramAMthI dANA lAvI ApyA. dhanya sArthavAhe pUchyuMA dANA meM ApyA hatA te ja che ke bIjA? teNe satya hakIkata kahI dIdhI. te sAMbhaLI zeThe kacaro vALavA ItyAdi saphAIkAma soMpyuM ane kahyuM ke tamane A kAma yogya che. bIjI putravadhU pAse dANA mAMgyA tyAre teNe kahyuM ke ApanA apAyelA dANA prasAda samajI huM khAI gaI chuM. sArthavAhe tenA svabhAva anusAra anumAna karI rasoDAkhAtuM sopyuM. trIjI putravadhUe pAMca dANA surakSita rAkhyA hatA tethI tene nANAMkIya vyavahAra soMpyo. cothI putravadhUe kahyuM - pitAjI! pAMca dANA meLavavA gADIo joIze. dhanya sArthavAhe tenuM spaSTIkaraNa mAMgyuM to savistara varNana karyuM. gADIo mokalavAmAM AvI. dhanya zeTha paNa khUba ja prasanna thayA. badhAyanI samakSa rohiNInI bhUri bhUri prazaMsA karI. tene gRhasvAminInA gauravapUrNa pada upara prasthApita karavAmAM AvI ane kahyuM - tuM prazaMsanIya che beTI ! tArA pratApathI A parivAra sukhI ane samRddha raheze. daSTAMtano upanaya - zAstrakAroe A udAharaNane dharmazikSAnA rUpamAM ghaTAvyuM che- je muni vrata grahaNa karI teno tyAga kare che te prathama putravadhU ujijhatAnI samAna A bhava ane parabhavamAM duHkhI thAya che. tiraskArane pAtra bane che. je sAdhu pAMca mahAvratane grahaNa karI sAMsArika bhoga-upabhogane mATe teno upayoga kare che te paNa nindAne pAtra banI bhavabhramaNa kare che. je sAdhu trIjI putravadhu rakSikAnI samAna aMgIkRta mahAvratonuM sArI rIte rakSaNa kare che te prazaMsA pAtra bane che ane tenuM bhaviSya maMgalamaya bane che. je sAdhu rohiNInI samAna svIkRta saMyamanI uttarottara vRddhi kare che te nirmaLa, nirmaLatara pAlana karI saMyamano vikAsa karI paramAnaMdanA bhAgI bane che. zikSA-preraNA - jo ke A adhyayanano upasaMhAra dharmazikSAnA rUpamAM ja Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra | 23 karavAmAM Avyo che. chatAM temAMthI vyAvahArika jIvanane saphaLa banAvavAnI sucAru preraNA maLe che. cothe yo yo nayet arthAtu yogya vyakitane tenI yogyatA anusAra evA kAryamAM joDavI joIe. mUlabhUta yogyatAthI pratikULa kAryamAM joDavAthI yogyamAM yogya vyakita paNa ayogya siddha thAya che. ucca koTino prakhara vidvAna paNa sutAranA kAmamAM ayogya siddha thAya che. yogyatA anusAra yojanA karanArA koI virala ja hoya che. dhanya sArthavAha AvA virala AtmAomAMnA eka hatA. potAnA parivAranI suvyavasthA karavA mATe temaNe je koThAsUjhathI kArya karyuM te darekanA mATe mArgadarzaka che. A udAharaNanI preraNAthI laukika ane lokottara badhA kAryo sArI rIte saphaLatAnI sAthe saMpanna karI zakAya che. adhyayana : 8 mallikumArIH mahAvideha kSetramAM, salilAvatI vijayanI vItazokA nAmanI rAjadhAnI hatI. tyAM bala nAmano rAjA hato. eka vakhata sthavira bhagavaMtonuM te nagarImAM padArpaNa thayuM. dharmadezanA zravaNa karI rAjA bale rAjyano tathA hajAra rANIono tyAga karI dIkSA lIdhI. ugra tapazcaryA karI samasta karmono kSaya karI mokSe padhAryA. bala rAjAno uttarAdhikArI teno putra mahAbala thayo. acala, dharaNa Adi anya cha rAjA tenA parama mitra hatA. je sAthe janamyA, sAthe ramyA ane moTA thayA. teoe nizcaya karyo ke sukhamAM, duHkhamAM, videzayAtrAmAM ane tyAgamArgamAM paraspara ekabIjAne sAtha Apavo. A rIte samaya vItatAM ekadA mahAbala saMsArathI virakta thaI munidIkSA levA taiyAra thatAM badhAja mitro paNa pratijJAnusAra taiyAra thaI gayA. badhAe utkRSTa sAdhanA karI, ghora tapazcaryA karI jayaMta nAmanA anuttara vimAnamAM devaparyAye janma lIdho. te daramyAna eka vicitra ghaTanA thaI gaI hatI. sAdhanAkALamAM mahAbala muninA manamAM kapaTabhAva utpanna thayo ke huM ahIM pramukha chuM, jyeSTha chuM ane bhaviSyamAM paNa jyeSTha banuM. jo samAna tapazcaryA karIza to temanI samAna ja rahIza, tethI thoDI vadhu tapazcaryA karuM jethI jyeSTha banI zakAya. AvA kapaTa yukta AzayathI anyane pAra karAvI pote upavAsanA paccakakhANa vadhArI letA. sAte munioe eka sarakhI tapazcaryA karavAno nizcaya karyo hato chatAM cha munivaro. upavAsa karatA tyAre mahAbalamuni chaThTha tapa karatA. bIjA chaThTha tapa karatA tyAre mahAbala aThThama tapa karatA. tapazcaryAnA phaLa svarUpe cha munivaroe devaparyAyamAM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 batrIsa sAgaropamamAM kaMIka nyUna AyuSya prApta karyuM jyAre mahAbala munie saMpUrNa batrIsa sAgaropamanI sthiti prApta karI. taduparAMta temaNe tIrthakara nAmakarmano baMdha karyo. jethI manuSyanA bhavamAM paNa te cha thI variSTha banyA. rAjA hoya ke raMka, mahAmuni hoya ke sAmAnya gRhastha, karma koInI zarama rAkhatA nathI. kapaTa sevananA phaLa svarUpa mahAbaLe strI nAma karmano baMdha karyo ane jayaMta vimAnathI eNvI bharatakSetramAM mithilA nareza kuMbharAjAnI mahArANI prabhAvatInI kukSie kanyA svarUpe utpanna thavuM paDayuM. tenuM nAma 'mallikumArI' rAkhavAmAM AvyuM. tIrthakarono janma puruSanA rUpamAM hoya che paNa mallikumArIno janma strIrUpamAM thavo e jaina ItihAsamAM addabhuta ane Azcaryajanaka ghaTanA che. mallikumArInA anya cha sAthI tenAthI pUrveja vibhinna pradezomAM janma laI pota potAnA pradezonA rAjA banI cUkayA hatA. tenA nAma A pramANe che. (1) pratibuddha-ikvAkurAjA (2) candradhvaja- aMganareza (3) zaMkha-kAzIrAja (4) rukima-kuNAlanareza (5) adInazatru-kururAja (6) jitazatru-paMcAlAdhipati. aneka vakhata ApaNe joIe chIe ke vartamAna jIvanamAM koIpaNa prakArano saMparka na hovA chatAM paNa koI prANI para dRSTi paDatAM ja ApaNA hRdayamAM prIti ke vAtsalyabhAva utpanna thAya che ane koIne jotAM ja tiraskAra thAya che. tenuM kAraNa ApaNe jANI zakatA nathI chatAM ya AvA bhAva niSkAraNa to pedA nathI ja thatA. hakIkatamAM pUrva janmonAM saMskArone sAthe laIne ja mAnava janmamAM koI jIva pratye ApaNo rAgAtmaka saMbaMdha hoya che, tenI upara daSTi paDatAMja anAyAsa hRdayamAM pratibhAva utpanna thAya che. tenAthI uchuM, jenA pratye vaira virodhAtmaka saMbaMdha hoya tenA pratye sahaja vidveSanI bhAvanA jAgRta thAya che. anekAneka zAstronA kathAnaka dvArA A vAtane puSTI maLe che, yathA bhagavAna pArzvanAtha ane kamaTha, mahAvIra ane hAlika, gajasukumAra ane somila. ahIM paNa mallikumArInA jIva pratye tenA pUrvabhavanA sAthIono je anurAga saMbaMdha hato te vibhinna nimitta meLavI jAgRta thayo. saMyogovazAtu chae rAjA mallikumArI sAthe lagna karavAnA bhAvathI sainyasahita mithilA nagarImAM AvI pahoMcyA. kayA rAjA kayuMnimitta meLavI mallikumArI upara anurakta thayA tenuM varNana A pramANe che - (1) pratibuddhi rAjA - pratibuddhi rAjAnI padmAvatI rANIno nAgapUjA mahotsava hato. eka vizALa puSpamaMDapa banAvavAmAM Avyo. maMDapanI vacce phUlanI mALAonA samUhathI banAvela zrIdAma kAMDane chata upara laTakAvavAmAM Avyo Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H jJAtA dharmakathA sUtra hato. A badhIja sajAvaTa rANInI AjJAthI karavAmAM AvI hatI. rAjA te maMDapa ane zrIdAmakAMDane joI ati vismaya pAmyA ane ekITaze tene jovA lAgyA. pa Akhare rAjAe subuddhi pradhAnane pUchyuM ke Avo adbhuta maMDapa ane tenI zobhA agAu kayAMya joI che? pradhAne kahyuM mithilAnagarImAM mallikumArInI varSagAMThamAM Avo maMDapa ane zrIdAmakAMDa joyA hatA. tenI apekSAe ApaNA maMDapanI zobhA lAkhamA bhAganI paNa nathI. tyAra pachI rAjAe pradhAnanA mukhethI rAjakumArI mallinA zarIra ane suMdaratAnuM varNana sAMbhaLI tenI sAthe lagna karavAno saMkalpa karyo. (2) candradhvaja rAjA H- caMpAnagarImAM arjunnaka vagere aneka vyApArIo rahetA hatA. jeo jaLamArge vyApAra karavA paradeza jatAM. ekavAra paraspara maMtraNA karI aneka vyApArIoe anya seMkaDo lokone sAthe laIvidezayAtrA mATe prasthAna karyuM. jahAja samudramAM javA ravAnA thayA. seMkaDo yojana samudra pravAsa karyA bAda acAnaka devakRta upadrava thayo. arhannaka zrAvakanI dharmaparIkSA :- eka vikarALa rUpadhAraka pizAca Avyo. jahAjamAM beThelA arhannaka zrAvakane saMbodhIne kahyuM ke tuM tAro dharma, vrata-niyama choDI de nahitara tArA vahANane AkAzamAM adhdhara laI samudramAM paTakI daIza, pachADI daIza. arjunnaka zrAvake tene manathI ja uttara Apyo ke mane koIpaNa deva-dAnava dharmathI vyuta karI zake tema nathI. tamArI icchA hoya tema karo. A prakAre nirbhaya thaI dharmadhyAnamAM lIna thaI gayA. be-traNa vakhata dhamakI dIdhA pachI deve jahAjane AkAzamAM uMce upADI ane punaH dhamakI ApI chatAM zrAvaka aDola rahyA. jahAjanA bIjA badhAja pravAsIo bhayabhIta thaI gayA. aneka mAnatAo karavA lAgyA paraMtu arhantaka zrAvake sAgArI saMthArAnA paccakkhANa karI lIdhA. aMte deva thAkyo, dhIrethI jahAja nIce mUkyuM ane potAnA mULa rUpe pragaTa thaI arhannaka zrAvakanI prazaMsA karI, kSamA mAMgI ane kuMDalonI be joDI ApIne svasthAne cAlyo gayo. tyAMthI te zrAvako mithilA nagarImAM gayA. rAjA kuMbhane eka kuMDalanI joDI bheTaNA svarUpe ApI, vyApAra karavAnI anujJA meLavI. kuMbha rAjAe temanI sAme ja mallikumArIne bolAvI kuMDala paherAvyA ane vyApArIone yogya sagavaDa paNa ApI. vyApAra karyA pachI teo potAnI caMpAnagarImAM AvyA ane tyAMnA rAjA candradhvajane bIjI kuMDalanI joDI bheTa svarUpe ApI. rAjAe temane pUchyuM ke tamane dezATana karatAM koI Azcarya jovAmAM AvyuM ? vaNikoe tenA pratyuttaramAM kahyuM ke mithilAnA rAjabhavanamAM rahelI mallikamArIne Azcarya rUpe joI che. te & Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1, jevI zreSTha suMdara che tevI bIjI kanyA A jagatamAM maLe nahIM. A vAkayo sAMbhaLI rAjAe mallikumArI sAthe lagna karavAno saMkalpa karyo. (3) rAjA rukimaH- kuNAladezanA rAjA rukminI putrI subAhukumArIno cAturmAsika snAna mahotsava ujavavAmAM Avyo. tyAra pachI te rAjakumArI rAjAne caraNavaMdana karavA AvI. rAjAe putrIne khoLAmAM besADI. tenA rUpalAvaNyathI ati vismita thayo. temaNe aMtaHpuramAM rahevAvALA varSadharane pUchyuM ke Avo cAturmAsika mahotsava kayAMya joyo che? uttaramAM teNe mallikumArIno snAna mahotsava varNavI kahyuM ke A mahotsava to tenA lAkhamAM bhAga barAbara paNa nathI. A sAMbhaLI mirAjAe mallikumArI sAthe lagna karavAno saMkalpa karyo. (4) rAjA zaMkha - eka vakhata mallikumArInA divya kuMDala tUTI gayA. rAjAe sonIne bolAvI kuMDala vyavasthita karavAnuM kahyuM paNa divya vastu hovAthI te kArya koI karI na zakyuM. kuMbha rAjAe aprasanna thaIdezanikAlanI sajA karI. te sonI tyAMthI nIkaLI vArANasI nagarImAM AvyA ane zaMkha rAjA pAse rahevAnI anumati mAMgI. rAjAe vizeSa pUchatAM dezanikAlanuM kAraNa paNa batAvyuM. rAjAe pUchyuM ke te mallikumArI kevI che? pratyuttaramAM suvarNakAre tenA rUpa yauvananI prazaMsA karatA thakA batAvyuM ke A saMsAramAM tenI sarakhAmaNI karI zake tevI koI kanyA nahIM hoya. A sAMbhaLI rAjAe mallikumArI sAthe vivAha karavAno saMkalpa karyo. (5) rAjA adInazatru - mallikumArInA bhAI malladina kumAre eka suMdara bhavyacitrazALA banAvaDAvI. koIcitrakAre ekadA mallikumArInA pagano aMguTho joI lIdho; te uparathI mallikumArInuM saMpUrNa rUpa citrita karavAno saMkalpa karyo. teNe A citrazALAmAM ja yogya sthAne sAkSAt tenuM rUpa citaryuM. citrazALAnuM kArya pUrNa thatAM kumAra potAnI rANIo sahita tyAM jovA Avyo. acAnaka mallikumArIne joI lajajA pAmyo. tene eTalo paNa khyAla na Avyo ke A mallikumArInuM citra che. vAstavikatAno khyAla AvatA kumArane citrakAranI mUrkhatA upara gusso Avyo. teNe citrakArano aMguTho tathA tenI bAjunI eka AMgaLI kapAvI dezanikAla karyo. A citrakAra hastinApuranA mahArAjA adInazatru pAse Avyo. badhI ja hakIkata kahI tyAM rahevAnI AjJA mAMgI. rAjAe AjJA ApI ane pUchI lIdhuM ke mallikumArInuM rUpa kevuM che? tyAre citrakAre potAnI pAse raheluM mallikumArInuM citra kADhI batAvyuM. citra joI rAjA AkarSita thayo ane manomana mallikumArI sAthe paraNavAno nizcaya karyo. () rAjA jitazatru - mithilA nagarImAM cokhA nAmanI paritrAjikA rahetI hatI. te dAnadharma, zaucadharma, tIrthasnAna AdinI prarUpaNA karatI hatI ane tenA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra dvArA ja svargagamananuM kathana karatI. ekadA teNI mallikumArInA bhavanamAM AvI yogya sthAnamAM pANI chAMTI, ghAsa bIchAvI tenA para Asana pAtharI besI gaI. mallikumArIne dharmano upadeza devA lAgI. mallikumArIe cokkhA parivrAjikAne pUchyuM ke tamArA dharmanuM mULa zuM che? teNe kahyuM ke amAro zUcimUlaka dharma che. jalathI badhA padArthane tathA sthAnane pavitra karI zakAya che. AvI rIte jIva paNa pavitra thaI svargamAM jAya che. rA mallie puchyuM- lohIthI raMgAyelA kapaDAne lohIthI dhovAmAM Ave to pavitra thaI zake? tevI ja rIte pApa sevanathI bhAre banela AtmA pharIne hiMsAdi pAponuM sevana karavAthI mukata thAya che? pavitra thAya che? cokkhA parivrAjikA niruttara thaI gaI ane dAsIo dvArA tene apamAnita karatAM kADhI mUkavAmAM AvI. tethI te parivrAjikAe mithilA choDI kapilapura nagaramAM anya parivrAjikAonA bhavanamAM sthAna jamAvyuM. tyAMthI paNa eka vakhata rAjabhavanamAM gaI. rAjA jitazatrue ucita sanmAna karyuM. cokkhA parivrAjikA pANI chAMTI, ghAsa pAtharI tenI upara Asana rAkhI besI gaI. rAjAe kSemakuzaLa pUchyA. tyArabAda parivrAjikAe dAnadharma, zucidharma tathA tIrthasnAna dharmanI prarUpaNA karI. upadeza Apyo. rAjA potAnI rANIo sAthe beTho hato. te potAnI rANIonA sauMdarya upara mugdha hato. teNe cokkhAne pUchI lIdhuM ke mArA aMtaHpura jevuM anya koInuM aMtaHpura joyuM che ? cokkhAe rAjAno upahAsa karyo ane kahyuM - tuM to kUvAnA deDakA jevo che. ema kahI kUpamaMDukanuM dRSTAMta ApyuM. aMte rAjAnI pAse mallikumArInA rUpa, yauvana, guNAdinI prazaMsA karI ane cAlI gaI. rAjAe mallikumArInA guNothI AkarSita thaI lagna karavAno nirNaya karyo. A prakAre chae rAjAone eka sAthe saMkalpa thayo ane teoe potapotAnA dUtone mithilAnagarImAM mokalyA. chae dUto eka sAthe pahoMcyA. badhAne eka sAthe AvelA joI rAjA krodhAviSTa thayA tathA badhAnuM apamAna karIne kADhI mUkyA. mallikumArI avadhijJAna sahita hatA. jJAna dvArA temaNe potAnA chae mitronI sthiti joI lIdhI hatI. bhaviSyamAM thavAnI ghaTanAthI paNa te ajANyA nahotA. tethI teno pratikAra karavAnI pUrva taiyArI paNa karI lIdhI hatI. mallie potAnA jevI ja eka pratimAnuM nirmANa karAvyuM hatuM, je aMdarathI polI hatI; tenA mastakamAM eka moTuM chidra mUkavAmAM AvyuM hatuM. A pratimA joyA pachI koI kalpanA nahotA karI zakatA ke pratyakSa mallikumArI che ke tenI mUrti che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 mallikumArI je bhojanapAna karatI teno eka koLiyo mastakanA chidramAMthI pratimAmAM nAkhatI. je bhojana aMdara gayA pachI saDI jatuM ane atyaMta durgaMdha utpanna thatI. paraMtu DhAMkaNuM DhAMkavAthI te durgaMdha dabAyelI rahetI. jyAM mUrti hatI tenI copAsa jAlIgRha paNa banAvaDAvyuM hatuM. te gRhamAM besI pratimAne spaSTa joI zakAtI. paNa te gRhamAM beThelA eka bIjAne joI na zake tevI vyavasthA karavAmAM AvI hatI. 20 A tarapha chae rAjA mallikumArI sAthe paraNavAnA saMkalpa sahita mithilAmAM AvI pahoMcyA. rAjA dvidhAmAM paDayA. chae rAjA paraspara bhaLI gayA. kuMbhe temano sAmano karyo paNa ekalA zuM karI zake? Akhare kuMbha parAjita thaI mahelamAM bharAI gayA. ji vartavya mUDha banI gayA. rAjakumArI malli pitAne praNAma karavA gaI. pitA UMDI ciMtAmAM hovAthI teone mallinA AgamananuM bhAna na rahyuM. tyAre mallikumArIe ciMtAnuM kAraNa pUchyuM- rAjAe badho vRttAMta jaNAvyo. mallikumArI e kahyuM- pitAjI! ciMtAno tyAga karo ane pratyeka rAjA pAse gupta rUpe dUtane mokalI kaheDAvI do ke- mallikumArI tamane ja ApavAmAM Avaze. gupta rIte saMdhyA samaye rAjamahelamAM AvI jajo. AvatAM ja teone jAlIgRhamAM alaga alaga mokalI dejo. kuMbharAjAe temaja karyuM. chae rAjA mallikumArIne paraNavAnI AzAthI garbhagRhamAM AvI pahoMcyA. savAra thatAM ja badhAe mallikumArInI mUrti joI mAnI lIdhuM ke A ja mallikumArI che. te tarapha animeSa daSTie jovA lAgyA. malli sAkSAta tyAM gaI ane mUrtinA mastaka uparanuM chidra khulluM karyuM. bhayaMkara badabU phelAvA lAgI. durgaMdha asahaya banI. badhA gabharAI uThyA. badhAe nAke DUcA mAryA. viSayAsakta rAjAone pratibodhavAno samaya hato. nAka moDhuM bagADavAnuM kAraNa pUchatAM badhAno eka ja javAba Avyo ke asahya badabU. devAnupriyo ! A mUrtimAM dararoja eka eka koLiyo nAkhavAthI AvuM aniSTa ane amanojJa pariNAma AvyuM to A audArika zarIranuM pariNAma keTaluM azubha, aniSTa ane amanojJa haze? A zarIra to maLa-mUtra, lohI AdinuM bhAjana che. tenA pratyeka dvAramAMthI gaMdA padArtho vahI rahyA che. saDavuM ane gaLavuM teno svabhAva che. enA parathI cAmaDAnI cAdarane dUra karavAmAM Ave to zarIra keTaluM asuMdara eTale ke bIbhatsa dekhAya ? gIdha-kAgaDAonuM bhakSya banI jAya. AvA amanojJa zarIra upara zA mATe mohita thayA cho? A pramANe saMbodhana karI mallikumArIe pUrvabhava kahyo. kevI rIte dIkSA lIdhI, mAyA-kapaTa karyuM, devaparyAyamAM utpanna thaI ityAdika varNana kahI saMbhaLAvyuM. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra 29 A sAMbhaLI chae rAjAone jAti smaraNa jJAna utpanna thayuM. badhAne vairAgya Avyo. garbhagRhanA dvAra khullA mUkI dIdhA. te samaye vAtAvaraNamAM anurAgane badale vairAgya chavAI gayo. te vakhate malli rAjakumArIe dIkSA aMgIkAra karavAno saMkalpa karyo. tIrthakaronI paraMparAnusAra vArSikadAna dIdhA pachI pravrajyA aMgIkAra karI. je divase dIkSA lIdhI te ja divase kevaLa jJAnanI prApti thaI. tyAra pachI jitazatru Adi chae rAjAoe paNa dIkSA aMgIkAra karI. aMte badhAe mukti meLavI. malli bhagavatI caitra suda 4nA dine nirvANa-mokSa padhAryA. kuMbharAjA ane prabhAvatI rANIe zrAvakavrata svIkAryA hatA. chae rAjAo saMyama aMgIkAra karI, cauda pUrvI banI ane mokSamAM gayA. mallinAtha tIrthakaranA 28 gaNadhara hatA. rapa dhanuSyanI uMcAI hatI.mallikumArI 100 varSa gharamAM rahyA ane kula 55 hajAra varSanI uMmara bhogavI. pUrve mahAvideha kSetramAM mahAbalanA bhavamAM 84 lAkha varSa sudhI saMyamanuM pAlana karyuM hatuM. kula uMmara tyAM 84 lAkha pUrvanI hatI. tyAM tIrthakara nAmakarma upArjana karyuM hatuM. tIrthakara nAma karma upArjana karavAnA 20 bola A pramANe che (1) arihaMta (2) siddha (3) jina siddhAMta (4) guru (5) sthavira (6) bahuzruta (7) tapasvI- A sAtanI bhakita, bahumAna, guNa-kIrtana karavAthI (8) vAraMvAra jJAnamAM upayoga karavAthI (9) darzana zuddhi (10) vinaya (11) bhAvayukta pratikramaNa (12) niraticAra saMyamanuM pAlana (13) apramatta jIvana (14) tapasyA (15) tyAga, niyama athavA dAna (16) apUrvajJAna grahaNa (17) samAdhibhAvamAM rahevuM athavA bIjAne zAtA upajAvavI (18) sevA karavI (19) zruta bhakti (20) jinazAsananI prabhAvanA karavI. - uparokta bolomAMthI eka athavA ekathI vadhu bolanuM sevana karavAmAM utkRSTa rasa utpanna thAya to tIrthakara nAmakarmano baMdha thAya che. A baMdha paDyA pachI trIjA bhavamAM avazya tIrthakara bane che ane mokSa prApta kare che. zikSA-preraNA - (1) dharmakAryamAM paNa saralatA hovI atyaMta Avazyaka che. atizaya hoziyArI ke kapaTabhAva kSamya nathI. viziSTa tapa-sAdhanA kALamAM nahivat mAyA dvArA mahAbaLanA jIvane mithyAtvanI prApti ane strIvedano baMdha thaI gayo, jenuM phaLa tIrthakara banyA pachI paNa bhogavavuM paDyuM. (2) mitronI sAthe kayAre ya droha(vizvAsa ghAta karavo) nahi. sAthe saMyama levAnuM vacana ApyuM hoya to paNa samaya AvatAM pUrNa karavuM. jevI rIte mahAbalanA cha Jai mitra rAjA hovA chatAM sAthe ja dIkSA lIdhI.onal Use Only, Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta-1 (3) icchA para kAbU na rAkhatI vyakita prApta thayelA pUrNa sukhomAM paNa asaMtuSTa rahe che ane aprAptanI lAlasAmAM gothAM khAya che. dA.ta. chae rAjA parivAra saMpanna hovA chatAM mallikumArInuM varNana sAMbhaLI temAM Asakta thaI yuddha karavA gayA. A badhI asaMtoSavRtti che. jJAnI thavAnuM phaLa e che ke prApta thayelI sAmagrImAM saMtoSa mAnI uttarottara temAM tyAga bhAvanAnI vRddhi karavI. (4) mohano nazo vadhAre caDhayo hoya to te nazo prema ane upadezathI eka vAra utarato nathI paraMtu eka vakhata pratikULa bhayaMkara paristhiti AvatAM kuzaLa upadezakano saMyoga thAya to jarUra jIvana parivartita thaI jAya che. (5) mallikumArIe eMThA koLiyA mUrtimAM nathI nAkhyA paraMtu eka koLiyA jeTalo zuddha AhAra nAkhyo hato. dvAra baMdha rahevAthI anAja sukAtuM nahi tethI temAM durgadha pedA thaI paraMtu samRdghima ke trasa jIvonI utpatti nathI thaI. vivekabhara pravRtti karavAmAM AvI hatI. vizALa bhavana, jAligraha ane pUtaLI AdinI AraMbhajanya nirmANa pravRttinI sAthe AhAranI durgadhanI pravRttino AraMbha mahatvano nathI arthAt bhavananA nirmANa mATe pRthvI, pANI, agni AdinA AraMbha sAme AhArano durgadhita thavAno AraMbha nagaNya samajavo joIe. () potAnI bhautika RddhimAM kayAreya phulAvuM na joIe. saMsAramAM keTalAya eka ekathI adhika caDiyAtA vaibhavazALI jIvo hoya che. kUpamaMDUka na banatAM vizALa daSTi rAkhavI joIe. (7) parIkSAnI ghaDIo jyAre Ave che tyAre khUba gaMbhIra ane sahanazIla banavuM joIe. te samaye lokaniMdA, tiraskAra ane kaSTonI upekSA karavI joIe. dA.ta. ahaMnnaka zrAvake deva upadrava Avyo jANI ukta guNone dhAraNa karI nirbhaya daDha manobaLanI sAthe kAma lIdhuM. tyAre mAnavanI zAMti ane dhairya pAse vikarALa dAnavanI zakti vinaSTa thaI ane deva natamastaka banI gayo. (8) parigrahanI maryAdAvALo zrAvaka akasmAtuM prApta thatI saMpattine potAnI pAse nathI rAkhato. jevI rIte ahaMnnaka zrAvakane devAdhiSThita kaMDalanI be joDa maLI chatAM banne rAjAone bheTa svarUpe ApI dIdhI. (9) samRddha zrAvaka potAnI AjubAjumAM rahenArA sAmAnya paristhiti vALA jana samudAyane vyApAramAM aneka prakArano sahayoga Ape to tenI anukaMpA ane sAdharmika sAtheno sahAnubhUtino vyavahAra gaNAya. te zrAvaka mATe anivArya pharaja che. jethI vyAvahArika rIte dharma ane dharmIo prazasita thAya che. jIvo pratye upakAra thAya che. can sArAMza e che ke ahaMnnaka zrAvakanA jIvanamAMthI dharmamAM daDhatA, , Jain Education the ke zrAvakanA jIvana For private & Personal Use Only mAM tA. www.jaimebialy.org Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra sahavartIono sahayoga ane parigrahanI sImAmAM satarka rahevuM, manane lobhAnvita na karavuM ityAdika preraNA grahaNa karavA jevI che. (10) potAnI kaLAmAM koI game teTalo nipuNa hoya chatAM pravRttimAM vivekabuddhi na hoya to tene lAbha ane yazanI jagyAe duHkha ane tiraskAranI prApti thAya che. dA.ta.- mithilAno kuzaLa citrakAra. 31 (11) zuci mUlaka dharmamAM pANInA jIvono AraMbha karI tene dharma tathA muktimArga mAnavAmAM Ave che, je azuddha siddhAMta che. AvA siddhAMtane lohIthI lohInI zuddhi karavAnI vRttinI upamA ApavAmAM AvI che. tethI mumukSu AtmAe cha kAyanA jIvonI koIpaNa uddezathI karavAmAM AvelI hiMsA mokSadAyaka na mAnavI. saba jIva rakSA yahI parIkSA, dharma usako jAnIye jahAM hota hiMsA nahIM hai saMzaya, adharma vahI pahacAnIye. (12) mallinAtha bhagavAnanI nirvANa tithinuM varNana karatAM sUtramAM kahyuM che ke grISma RtunA prathama mAsano bIjo pakSa ane caitra sudi caturthInA dine 500 sAdhu ane 500 sAdhvIjIonI sAthe bhagavAna mokSe padhAryA. ahIM dhyAna devA yogya vAta e che ke mahinAno prathama pakSa vada ane bIjo pakSa sudi kahyo che. tethI e siddha thAya che ke jaina siddhAMtAnusAra amAsane aMte mahinA ke varSa nathI thatA paNa mahinA ane varSa pUrNimAne aMte thAya che. Rtu paNa pUrNimAne aMte pUrNa thAya che. adhyayanaH 9 jinapAla ane jinarakSita = caMpAnagarInA mAkaMdI sArthavAhane be putra hatA-- jinapAlita ane jinarakSita. teo agiyAra vakhata lavaNasamudranI yAtrA karI cUkyA hatA. tenI yAtrAno uddeza vyApAra karavAno hato. teo jyAre paNa samudrayAtrAe gayA, tyAre saphaLatA prApta karI pAchA vaLyA. tethI temanuM sAhasa vadhavA lAgyuM. teoe bAramI vakhata samudrayAtrA karavAno saMkalpa karyo. mAtA-pitA pAsethI anumati mAMgI. mAtA-pitAe temane yAtrA karavAnI anicchA darzAvI. putro ! ApaNI pAse vaDIlopArjita dhana saMpatti pracura pramANamAM che. sAta peDhI beThAM beThAM upabhoga karaze chatAM khUTaze nahi. samAjamAM pratiSThA paNa sArI che; to pachI anekAneka vighnothI paripUrNa samudrayAtrA karavAnI AvazyakatA zI che ? bAramI yAtrA saMkaTothI bharapUra hoya che. tethI yAtrAno vicAra sthagita karI do. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : nAgama navanIta-1 ghaNI rIte samajAvavA chatAM yuvAnInA jozamAM teo mAnyA nahi ane yAtrA karavA nIkaLI paDyA. samudramAM ghaNe dUra nIkaLI gayA pachI mAtA-pitAnA vacano tAdaza thayA. AkAzamAM bhISaNa garjanA thaI. AkAzamAM vijaLI tAMDava nRtya karavA lAgI. pralayakALa jevI bhayaMkara AMdhIe raudrarUpa dhAraNa karyuM. jinapAlita ane jinarakSitanuM vahANa te AMdhImAM phasAI gayuM. chinnabhinna thaI gayuM. vyAparane arthe je mAla bharyo hato te sAgaranA garbhamAM samAI gayo. banne bhAI nirAdhAra thaI gayA. temaNe jIvavAnI AzA choDI dIdhI. mAtA-pitAnI vAtano asvIkAra karavA badala bhAre pazcAttApa karavA lAgyA. saMyogAdhIna vahANanuM pATIyuM hAthamAM AvyuM. tenA sahAre taratAM taratAM samudranA kinAre AvavA lAgyA. je pradezamAM AvyA te ratnadvIpa hato. A dvIpanA madhyabhAgamAM ratnAdevI nivAsa karatI hatI. teno eka atyaMta suMdara mahela hato, jenI cAre dizAmAM cAra vanakhaMDa hatA. ratnAdevIe avadhijJAna dvArA mArkadIyaputrone muzkelImAM phasAyelA samudrakinAre joyA ane turata temanI pAse AvI pahoMcI. te bolI- jo tame baMne jIvita rahevA icchatA ho to mArI sAthe cAlo ane mArI sAthe vipula bhoga bhogavatA AnaMdapUrvaka raho. jo mArI vAta nahIM mAno, bhogano svIkAra nahi karo to A talavArathI mastaka kApI pheMkI daIza. mAnandIya putronI pAse bIjo koI vikalpa nahoto. teoe devInI vAtano svIkAra karyo. tenA prAsAdamAM jaI tenI icchA tRpta karavA lAgyA. indranI AjJAthI, susthita deve ratnAdevIne lavaNasamudranI saphAIne mATe niyukta karyA hatA. saphAIne mATe jatAM teNe mArkadIya putrone traNa dizAmAM sthita traNa vanakhaMDamAM javA evaM krIDA karavAnI anujJA ApI. paraMtu dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM javAno niSedha karyo. vaLI kahyuM ke tyAM eka atyaMta bhayaMkara sarpa rahe che, tyAM jazo to mRtyu pAmazo. - eka vakhata bane bhAIone dakSiNa dizAnA vanakhaMDamAM zuM che? devIe zA mATe manAI karI che? AvuM jANavAnI kutUhala vRtti pedA thaI. teo dakSiNa vanakhaMDamAM gayA. tyAM teoe eka puruSane zULI upara caDhelo joyo. pUchatAM khyAla Avyo ke mArkadIyaputronI jema devInA cakkaramAM phasAI gayo hato ane koI sAmAnya aparAdhanA kAraNe devIe zULIe caDhAvI dIdho. tenI karuNa kahAnI sAMbhaLI mArkadIyaputronuM hRdaya kaMpI uThayuM. potAnA bhaviSyanI kalpanAthI teo zokamagna banI gayA. mukti mATeno upAya pUchayo. pUrvanA vanakhaMDamAM adhvarUpadhArI zailaka nAmano yakSa raheto hato. aSTamI Adi Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: jJAtA dharmakathA sUtra 22 tithionA divase eka nizcita samaye bulaMda avAje ghoSaNA karato hato tIrathami pattayAmi. arthAt kone tAruM ane kone pALuM? eka divasa banne bhAI tyAM jaI pahoMcyA ane teoe potAne tAravA ane pALavAnI prArthanA karI. zailaka yakSe temanI prArthanAno svIkAra to karyo paNa zaratanI sAthe kahyuM - ratnAdevI atyaMta pAriNI, caMDA, raudrA, kSudrA ane sAhasikA che. jyAre huM tamane laI jAuM tyAre teNI aneka upadrava karaze, lalacAvaze, mIThI mIThI vAto karaze. tame tenA pralobhanamAM sapaDAI jazo to huM taeNe mArI pITha uparathI tamane samudramAM pheMkI daIza. pralobhanamAM na phasAtAM, manane daDha rAkhazo to tamane huM caMpAnagarI pahoMcADI daIza. zailaka yakSe bannene pITha upara besADI lavaNa samudra upara cAlavA mAMDyuM. ratnAdevI jyAre pAchI vaLI ane bannene na joyA tyAre avadhijJAnathI jANI lIdhuM ke teo mArI cUMgAlamAMthI bhAgI chUTayA che. teNIe tIvra gatie teono pIcho karI pakaDI pADyA. aneka prakAre vilApa karyo. paraMtu jinapAlita zailaka yakSanI cetavaNIne dhyAnamAM rAkhI avicala rahyo. teNe manane aMkuzamAM rAkhyuM paraMtu jinarakSitanuM mana DagI gayuM. zRMgAra ane karuNAjanaka vANI sAMbhaLI tene ratnAdevI pratye anurAga pragaTayo. potAnI pratijJAnusAra yakSe tene pITha uparathI pachADayo ane nirdayI ratnAdevIe talavAra upara jhIlI TukaDe TukaDA karyA. jinapAlita potAnA mana upara niyaMtraNa rAkhI daDha rahyo ane sakuzala caMpA nagarImAM pahoMcI gayo. pArivArika janone maLI, mAtA pitAnI kRpA prApta karI; ane temanI zikSA nA mAnavAne mATe pazcAttApa karavA lAgyo. zikSA-preraNA - je nirjhanya athavA nirgunzI AcArya, upAdhyAyanI samIpe pravrajita thayA pachI manuSya saMbaMdhI kAmabhogono Azraya le che te A bhavamAM niMdanIya bane che, aneka kaSTone prApta kare che ane anaMta saMsAramAM paribhramaNa kare che tenI dazA jinarakSita jevI thAya che. pAchaLa jonAra jinarakSita DUbI gayo ane pAchuM na jonAra jinapAlita nirveidanapaNe yathA sthAne pahoMcI gayo. tevI rIte cAritravAna munie viSayomAM anAsakta rahI cAritranuM pAlana karavuM joIe. je nirjhantha ane nirgunthIo mana tathA indriyono nigraha karIne aMtima zvAsa sudhI daDhatApUrvaka potAnI pratijJAmAM rata rahe che tenuM saMyama jIvana dhanya banI jAya che, teo bhavabhramaNanA duHkhothI mukta banI jAya che. jemake jinapAle ratnAdevInI upekSA karI to surakSita jIvananI sAthe ghera pahoMcI gayA ane aMte Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 bhagavAna samIpe saMyama grahaNa karI, prathama bhava devalokano pUrNa karI mahAvidehathI mokSe jaze. A preraNAprada daSTAMtane smRti paTala upara rAkhI, tyAgelA bhoganI AkAMkSA ke yAcanA na karavI joIe. pUrNa virakata bhAvothI saMyama tapamAM ramaNa karatAM vicaravuM joIe. adhyayana : 10," | caMdranI kaLA: prastuta adhyayanamAM koI kathAnuM varNana karavAmAM AvyuM nathI paNa udAharaNa dvArA jIvono vikAsa ane hrAsa athavA utthAna ane patananuM varNana karavAmAM AvyuM che. eka vakhata gautama svAmIe bhagavAnane prazna karyo- bhaMte ! jIva kayA kAraNathI vRddhi ane hAnine prApta kare che? gautama! jevI rIte kRSNapakSanI pratipadAno caMdramA, pUrNimAnA caMdranI apekSAe kAnti, dIpti, prabhA ane maMDalanI daSTithI hIna hoya che, tyArabAda bIja, trIja Adi tithiomAM hInatara thato jAya che, pakSAMte amAvasyAnA dine pUrNa rUpe vilIna(naSTa) thaI jAya che. tevI rIte je sAdhaka aNagAra AcAryAdinI samIpe gRhatyAga karI aNagAra bane che tyAra pachI jo te kSamA, mArdava, Arjava, brahmacarya Adi munidharmathI hIna bane che ane uttarottara hInatara thato jAya che. te anukrame patananI tarapha AgaLa vadhato jAya che ane aMte amAvAsyAnA caMdranI samAna pUrNa rUpe naSTa thaI jAya che temaja eka divasa saMyama rahita bane che. vikAsa eTale ke vRddhinuM kAraNa te tenAthI viparIta che. zuklapakSanI pratipadAno caMdra amAvAsyAnA caMdramAnI apekSAe varNa, kAnti, prabhA, saumyatA, snigdhatA AdinI daSTie adhika hoya che ane dina pratidina vRddhi pAmato jAya che. pUrNimAnA divase te potAnI samagra kalAothI udita thAya che, maMDaLathI (goLAIthI)paNa paripUrNatA prApta karI le che. evI ja rIte je sAdhu pravrajayA aMgIkAra karI kSamA, zAMti, saMtoSa, saralatA, laghutA, brahmacarya Adi guNono kramathI vikAsa kare che te aMte pUrNimAnA caMdranI jema saMpUrNa prakAzamaya banI jAya che. tenI anaMta Atma jyoti, jJAna jyoti pragaTa thAya che. zikSA-preraNA - adhyayana saMkSipta che paNa tenA bhAva gUDha che. mAnavajIvananuM utthAna ane patana tenA guNo ane avaguNo upara avalaMbita che. koIpaNa avaguNa prAraMbhe alpa hoya che. tenI ja upekSA karavAmAM Ave to te avaguNa carama sImAe pahoMcI jAya che. aMte jIvanane pUrNa aMdhakAramaya banAvI de che. Jain Education international For Private & Personal use Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra tenAthI ulTuM, manuSya jo sadguNonI vRddhi karavAno prayatna kare to aMte te guNomAM pUrNatA prApta karI le che. eTale ke avaguNane utpanna thatAnI sAthe ja DAmI devA joIe ane sadguNonA vikAsa mATe sadA prayatnazIla rahevuM joIe. 35 A adhyayanathI e jANavA maLe che ke dIkSA grahaNa karatAM muni zuklapakSanI dvitIyAno caMdramA bane che. pUrNimAnA caMdra banavA mATe niraMtara sAdhunA guNono vikAsa karatA rahevuM joIe. AdhyAtmika guNonA vikAsamAM aMtaraMga, bahiraMga Adi aneka prakAranA nimitta kAraNabhUta hoya che, guNonA vikAsa mATe sadguruno samAgama bahiraMga nimitta kAraNa che to cAritrAvaraNakarmano kSayopazama ane apramAdavRtti aMtaraMga nimitta kAraNa che. banne prakAranA nimitta kAraNonA saMyogathI AtmaguNonA vikAsamAM saphaLatA maLe che. adhyayana : 11 dAvadrava vRkSa - samudranA kinAre suMdara manohara dAvadrava nAmanA vRkSa hoya che; jyAre (1) dvIpano vAyu vAya che tyAre vRkSa adhika khIle che ane thoDA karamAI jAya che. (2) samudrano vAyu vAya to ghaNA karamAI jAya che ane thoDA khIle che. (3) koIpaNa vAyu nathI vAto tyAre badhA karamAI jAya che ane (4) banne vAyu vAya che tyAre badhA khIlI uThe che, suzobhita thAya che. dAvadrava vRkSanI jema sahanazIlatAnI apekSAe sAdhunA paNa cAra prakAra che- (1) prathama prakAranA zramaNa svatIrthika sAdhu-sAdhvI AdinA pratikULa vacana Adine samyak rIte sahana kare paraMtu anyatIrthika ke gRhasthanA pratikULa vacanone sahana na kare. (2) bIjA prakAranA zramaNa anyatIrthikanA durvacanone samyak prakAre sahana kare paraMtu svatIrthikonA durvacanane sahana na kare. (3) trIjA prakAranA zramaNa koInA paNa durvacanone sahana na kare. (4) cothA prakAranA zramaNa badhAnA durvacanone samyak prakAre sahana kare. na (1) prathama vibhAgavALA deza virAdhaka che. (2) dvitIya vibhAgavALA deza ArAdhaka che. (3) tRtIya vibhAgavALA sarva virAdhaka che. (4) caturtha vibhAgavALA sarva ArAdhaka che. (1) sarvavirAdhaka badhAthI nimna kakSAnA zramaNa che. (2) tenAthI deza- ArAdhaka zreSTha che. (3) tenAthI dezavirAdhaka zreSTha che. (4) sarvaArAdhaka badhAthI zreSTha che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ us mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 dAMta devAno mukhya uddeza e che ke sAdhanAne mATe udyata badhA sAdhakoe cothA vibhAgavALA dAvadravonI samAna banI sarva ArAdhaka banavuM joIe. zikSA-preraNA :- A adhyayanamAM kahevAyela dAvadrava vRkSanI samAna sAdhu che. dvipanA vAyunI samAna svapakSI sAdhu AdinA vacana che, samudranA vAyunI samAna anyatIrthikonA vacana che ane puSpa, phala AdinI samAna mokSamArganI ArAdhanA che, tema samajavuM. jemadviIpanA vAyunA saMsargathI vRkSanI samRddhi batAvI che te prakAre sAdharmikanA durvacana sahevAthI mokSamArganI ArAdhanA ane anyatIrthikanA durvacana na sahevAthI virAdhanA samajavI joIe. anyatIrthikonA durvacana na sahevAthI mokSamArganI alpa virAdhanA thAya che. je prakAre samudrI vAyunA saMsargathI puSpa AdinI thoDI samRddhi ane bahu asamRddhi batAvI, te ja prakAre paratIrthikonA durvacana sahana karavA ane svapakSanA sahana na karavAthI thoDI ArAdhanA ane bahu virAdhanA hoya che. bannenA durvacana sahana na karavAthI eTale krodhAdi karavAthI sarvathA virAdhanA thAya che ane saMpUrNa sahana karavAthI sarvathA ArAdhanA thAya che. tethI sAdhue badhA ja durvacana ke durvyavahArone kSamAbhAvathI sahana karavA joIe. tAtparya e che ke durvacana sAMbhaLIne jenuM citta kaluSita thatuM nathI, te hakIkatamAM sahanazIla kahevAya che ane te ArAdhaka thAya che. A rIte ArAdhaka banavA mATe kSamA, sahiSNutA, viveka, udAratA Adi aneka guNonI AvazyakatA hoya che. ethI durvacana sahana karavA e muninI anivArya pharaja bane che. adhyayana : 2 jitazatru rAjA ane subuddhi pradhAnaH caMpAnagarInA rAjAjitazatrunA subuddhi nAmanA pradhAna hatA. rAjAjitazatru jinamatathI anabhijJa hatA, jyAre subuddhi amAtya zramaNopAsaka hatA. eka divasano prasaMga hato. rAjA anya aneka pratiSThita janonI sAthe bhojana karI rahyA hatA. saMyogavaza te divase bhojana khUba svAdiSTa banyuM. bhojana karyA bAda bhojananA svAdiSTapaNAthI vismita rAjAe bhojananI bhUribhUri prazaMsA karI. anya lokoe tene Teko Apyo. subuddhi pradhAna te vakhate hAjara hatA chatAM temaNe mauna sevyuM. subuddhinuM mauna jANI rAjAe vAraMvAra bhojananI prazaMsA karI, tethI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH jJAtA dharmakathA sUtra 3che. subuddhine bolavuM paDyuM- svAmin ! emAM Azcarya jevuM nathI. pudgalonA pariNamananA aneka prakAra hoya che. zubha pudgala azubhamAM pariNamI jAya che, temaja azubha pudgala zubhamAM paNa pariNamana pAme che; aMte to pudgala ja che. mane temAM Azcarya jevuM kaMI lAgatuM nathI. subuddhinA A kathanano rAjAe Adara na karyo paNa cUpa rahI gayA. caMpAnagarInI bahAra eka khAI hatI. temAM atyaMta azucimaya durgandhayukta ane saDelA mRta kalevarothI vyApta gaMdu pANI bhareluM rahetuM. ekadA rAjA pradhAnanI sAthe pharavA nIkaLatAM A khAI pAsethI pasAra thayA. pANInI durgadhathI te akaLAI gayA. teNe vastrathI nAka-mukha DhAMkI dIdhA. te samaye rAjAe pANInI amanojJatAnuM varNana karyuM. sAthIoe temAM sUra pUrAvyo; paraMtu subuddhi mauna raho te joI rAjAe vAraMvAra khAInA durgandhayukta pANInuM varNana karyuM. tyAre subuddhie pudgalanA svabhAvanuM pUrva pramANe ja varNana karyuM. rAjAthI te na saMbhaLAyuM. temaNe kahyuM- subuddhi ! tame kadAgrahanA zikAra banyA cho ane bIjAne ja nahIM potAne paNa bhramamAM nAkho cho. subuddhi te samaye mauna rahyA ane vicAryuM ke rAjAne satya vacana upara zraddhA nathI. tene koIpaNa upAye sanmArga para lAvavA ja joIe. Ama vicArI temaNe pUrvokta khAInuM pANI maMgAvyuM ane viziSTa vidhithI 49 divasamAM tene atyaMta zuddha ane svAdiSTa banAvyuM. te svAdiSTa pANI jyAre rAjAne mokalavAmAM AvyuM ane temaNe pIdhuM, to te Asakta banyA. pradhAnajIe pANI mokalAvyuM che te jANyuM tyAre temane pUchavAmAM AvyuM ke kyA kUvAnuM pANI che? pradhAnajIe nivedana karyuM ke svAmin ! A te ja khAInuM pANI che je Apane atyaMta amanojJa pratIta thayuM hatuM. rAjAe svayaM prayoga karyo. subuddhinuM kathana satya siddha thayuM. tyAre rAjAe subuddhine pUchyuM- subuddhi! tamArI vAta satya che paNa batAvo to kharA ke A satya, kathananuM yathArtha tatva kevI rIte jANyuM? tamane koNe batAvyuM? subuddhieuttara Apyo-svAminuM A satyanuM parijJAnamanejina bhagavAnanA vacanothI thayuM che. vItarAgavANIthI ja A satya tattvane upalabdha karI zakyo chuM. rAjAe jinavANI zravaNa karavAnI abhilASA pragaTa karI. subuddhie tene cAturyAma dharmanuM svarUpa samajAvyuM. rAjA paNa zramaNopAsaka banI gayA. ekadA sthavira munionuM caMpAmAM padArpaNa thayuM. rAjA, pradhAna ane prajAe dharmopadeza sAMbhaLyo. subuddhi pradhAne dIkSA aMgIkAra karavA anujJA mAMgI. rAjAe thoDo samaya saMsAramAM rahevAnuM pachI sAthe dIkSA levAnuM kahyuM. subuddhi pradhAne te kathanano svIkAra karyo. bAra varSa pachI baMne saMyama aMgIkAra karI, aMte janma rivate & Personal use Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 38 28 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1, maraNanI vyathAothI mukta thaI gayA. zikSA-preraNA:- prastuta adhyayanamAM kahevAmAM AvyuM che ke samyagRSTi jJAnI puruSa koIpaNa vastune phakta bAhA daSTithI vicAratA nathI paNa AtyaMtara tAtvika daSTithI avalokana kare che. tenI daSTi tattvasparzI hoya che, tethI ja te AtmAmAM rAgadveSanI saMbhAvanA naSTaprAya thaI jAya che. jyAre mithyAdaSTi jIva ISTa-aniSTa manojJa-amanojJa ityAdi vikalpa kare che ane saMkalpa-vikalpa dvArA rAga-dveSane vazIbhUta thaI karmabaMdhano bhAgI bane che. A upadezane atyaMta sarala kathAnaka dvArA varNavAmAM Avyo che. - subuddhi amAtya samyagdaSTi, tattvajJa zrAvaka hato tethI anyanI apekSAe tenI daSTi judI ja hatI. samyagdaSTi AtmA koIpaNa vastunA upabhogathI na to Azcaryacakita thAya ke na to zokamagna thAya. te padArthanA yathArtha svarUpane jANI svabhAvamAM sthira rahe che, A teno Adarza guNa che. amuka kuLamAM utpanna thavA mAtrathI zrAvakapaNuM AvatuM nathI. A jAtigata vizeSatA nathI. zrAvaka thavA mATe sau prathama vItarAga prarUpita tattva svarUpa upara zraddhA hovI joIe. zradhdhA sAthe zrAvakajIvana svIkAra karyA bAda tenA AtyaMtara tathA bAhA jIvanamAM parivartana AvI jAya che. tenI raheNI karaNI, vacana vyavahAra, AhAra vihAra, sarva vyavahAromAM parivartana AvI jAya che. A anubhava subuddhipradhAna zramaNopAsakanA jIvanathI jANI zakAya che. A sUtrathI prAcInakALamAM rAjA ane tenA maMtrI vacce kevo saMbaMdha raheto hato athavA hovo joIe te paNa jANavA maLe che. adhyayana : 13 nanda maNiyAra - rAjagRhI nagarImAM bhagavAna mahAvIranuM padArpaNa thatAM dardarAvataMsaka vimAnavAsI darda nAmano deva tyAM Avyo. rAjaprazrIya sUtramAM varNavyAnusAra sUryAbhadevanI jema nATayavidhi batAvI pAcho gayo. tyAre gautamasvAmIe prazna pUchayo tenA saMdarbhamAM bhagavAne teno bhUta, vartamAna ane bhaviSya janmano paricaya Apyo, te A pramANe che rAjagRhI nagarImAM naMda nAmano maNiyAra raheto hato. bhagavAnano upadeza sAMbhaLI zramaNopAsaka banyo. kAlAMtare sAdhu samAgama na thavAthI temaja mithyAdaSTino paricaya vadhavAthI te mithyAtvI thayo, chatAM tapazcaryAdi bAhya - kriyAo parvavat karato rahyo. Jain Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra ekadA grISmaRRtumAM aSTama bhaktanI tapazcaryA karI, pauSadhazALAmAM rahI pauSadhanI kriyA karI. te daramyAna sakhata bhUkha ane tarasa lAgatAM pauSadhAvasthAmAM ja vAvaDI,bagIcA AdinuM nirmANa karavAno teNe saMkalpa karyo. bIje divase vratamAMthI mukta thayA bAda te rAjA pAse pahoMcyo. ane rAjAnI AjJA meLavIne suMdara vAvaDI banAvaDAvI, tenI AjubAju bagIcA, citrazALA, bhojanazALA, cikitsAlaya tathA alaMkArazALA AdinuM nirmANa karAvyuM. ghaNA loko teno upayoga karavA lAgyA ane naMdamaNiyAranI prazaMsA karavA lAgyA. te sAMbhaLI naMda khUba harSita thayo. vAvaDI pratye tenI Asakti adhikAdhika vadhavA lAgI. 39 AgaLa jatAM naMdanA zarIramAM soLa roga utpanna thayA. roga mukta karanAra cikitsakone yogya puraskAra ApavAnI ghoSaNA karAvI. aneka cikitsako AvyA, anekAneka upacAro karyA chatAM saphaLatA na maLI. aMte naMda maNiyAra ArtadhyAnavaza thaI mRtyu pAmI, vAvaDInI Asaktine kAraNe tyAMja deDakAnI yonimAM utpanna thayo. tyAM paNa vAraMvAra lokonA mukhethI naMdanI prazaMsA sAMbhaLI tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. pUrvabhavanA mithyAtva saMbaMdhI pApano pazcAttApa karI Atma sAkSIe punaH zrAvakavrata aMgIkAra karyA. bhagavAna mahAvIra rAjagRhI nagarImAM samosaryA. deDakAne te samAcAra jANavA maLatAM te paNa bhagavAnanA darzana karavA ravAnA thayo. rastAmAM ja zreNika rAjAnA sainyanA eka ghoDAnA paga nIce te dabAI gayo. jIvanano aMta najIka jANI aMtima samayanI viziSTa ArAdhanA karI, mRtyu pAmI devaparyAyamAM utpanna thayo. utpanna thatAM ja avadhijJAnathI jANI turata bhagavAnanA samosaraNamAM Avyo. devagatinuM AyuSya pUruM karI mahAvidehakSetramAM manuSya janma prApta karI, cAritra aMgIkAra karI muktipadane meLavaze. zikSA--preraNA :- prastuta adhyayanamAMthI be zikSA prApta thAya che. (1) sadgurunA samAgamathI Atmika guNonI vRddhi thAya che, tethI saMta samAgama karatA rahevuM joIe. (2) Akita adhaHpatananuM kAraNa che; tethI sadAya virakta bhAva keLavavo jAIe. vastu ke vyakitamAM kayAreya rAga-dveSa ke AsaktinA pariNAma na karavA joie. samyaktvanI cAra zraddhAnuM mahattva A adhyayanamAM batAvavAmAM AvyuM che. (1) jinabhASita tattvajJAnanI vRddhi karavI. (2) tattvajJAnI saMtono saMparka karavo. (3) anyadharmIonI saMgatino tyAga karavo. (4) samyaktvathI bhraSTa thaI gayelAno paricaya varjavo. A cAra bolathI viparIta vartatA naMda maNiyAra zrAvaka dharmathI cyuta thaI gayA. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 40 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 tiryaMca bhavamAM paNa jAte ja zrAvaka vrata dhAraNa karI zakAya temaja aMtima samaye AjIvana anazana paNa jAte ja karI zakAya, te A adhyayana dvArA phalita thAya che. zrAvaka vratamAM sthUla pApono tyAga che ane saMthArAmAM sarvathA pApono tyAga hoya che, to paNa saMthArAmAM te sAdhu nathI kahevAto. bAvidhi, veSa, vyavasthA evaM bhAvomAM sAdhu ane zrAvakanI vacce aMtara hoya che. tethI saMthArAmAM pApono sarvathA tyAga hovA chatAM zrAvaka, zrAvaka ja kahevAya che, sAdhu nahi. 'adhyayana: 14 teTalIputra pradhAna ane poTIlA : teramA adhyayanamAM batAvavAmAM AvyuM ke sadgano samAgama prApta na thatAM vidyamAna sadgaNono hrAsa thAya che. jyAre A adhyayanamAM pratipAdita karavAmAM AvyuM che ke sad nimitta maLatAM avidyamAna saguNa prApta thAya che. tethI guNAnurAgI AtmAe tevA nimittone meLavavA prayatnazIla rahevuM joIe. jethI prApta guNono vikAsa ane avidyamAna guNonI prApti thatI rahe. tetalapura nagaranA rAjA kanakarathanA pradhAnanuM nAma teTalIputra hatuM. te ja nagaramAM mUSikAdAraka nAmano sonI raheto hato. eka vakhata teTalIputre te sonInI suputrI poTIlAne krIDA karatAM joI ane jotAM ja te teNImAM Asakta banyo. patnInA rUpe mAMgaNI karI. zubha muhUrta bannenA lagna thaI gayA. ghaNA samaya sudhI banne paraspara anurAgI rahyA paNa kAlAMtare sneha ghaTavA mAMDyo. evI paristhiti utpanna thaI ke teTalIputrane poTIlAnA nAmathI dhRNA thavA lAgI. poTIlA udAsa ane khinna rahevA lAgI. teno niratara kheda jANI teTalIputre kahyuM- tuM udAsInatA choDI de. ApaNI bhojanazALAmAM prabhUta bhojana-pANI, phaLa mevA ane mukhavAsa taiyAra karAvI zramaNa, mAhaNa, atithi ane bhikhArIone dAna ApI puNya upArjana kara, poTIlAe te pramANe karyuM. saMyogovazAt eka vakhata tetalapuramAM suvratA AryAnuM Agamana thayuM. teo gocarI arthe teTalIputranA ghare padhAryA. poTIlAe AhArAdi vahorAvI sAdhvIjIone vinaMti karI ke- huM teTalIputrane pahelAM iSTa hatI, have aniSTa thaI gaI chuM; tame to khUba bhramaNa karo cho; tamAro anubhava paNa bahoLo hoya che, to koI kAmaNa cUrNa ke vazIkaraNa maMtra batAvo jethI huM teTalIputrane pUrvavat AkRSTa karI zakuM. Jain Education sAdhvIjIone A vAtothI zo phAyado ? poTIlAnuM kathana sAMbhaLatAM jaorg Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: jJAtA dharmakathA sUtra banne kAnane hAthathI dabAvI dIdhA ane kahyuM ke, "he devAnupriyA! ame brahmacArINI chIe. amane A vAto sAMbhaLavI paNa kalpatI nathI. tame iccho to tamane sarvajJa prarUpita dharma saMbhaLAvIe." poTIlAe dharmopadeza sAMbhaLI zrAvikAdharma svIkAryo. tenAthI tene nUtana jIvana maLyuM. teno saMtApa zamyo. dharma pratye ruci thaI. tyArabAda saMyama levAno saMkalpa karyo. tetalaputra pAse abhilASA vyakta karI. tyAre tetalIputre kahyuM- tame saMyama pALI AgAmI bhavamAM avazya devalokamAM jazo. tyAMthI mane bodha ApavA mATe Avajo. A vacana svIkAro to huM tamane dIkSAnI anumati ApIza. poTIlAe zaratano svIkAra karyo. te dIkSita thaI gaI. saMyama pALI AyuSya pUrNa thatAM devalokamAM utpanna thaI. tetalapurano kanakaratha rAjA rAjyamAM atyaMta vRddha ane sattA lolupa hato. teno dIkaro yuvAna thatAM tenuM rAjya jhUMTavI na le tethI janmatAM ja bALakone vikalAMga karI nAkhato. tenI A kUratA rANI padmAvatIthI sahana na thaI. jyAre te garbhavatI thaI tyAre gupta rIte teTalIputrane aMtaHpuramAM bolAvI, bhaviSyamAM thanArA saMtAnanI surakSA mATe maMtraNA karI. aMte nakkI karavAmAM AvyuM ke jo putra hoya to rAjAnI najara cUkavI teTalIputranA ghare ja pAlana poSaNa karavAmAM Avaze. saMyogavaza je divase rANI padmAvatIe putrane janma Apyo te divase teTalIputranI patnIe mRta kanyAne janma Apyo. pUrvanirNaya anusAra teTalIputre saMtAnanI adalAbadalI karI, patnIne badhI vAtathI vAkepha karI dIdhI. rAjakumAra moTo thavA lAgyo. kAlAMtare kanakaratha rAjAnuM mRtyu thatAM uttarAdhikArI mATe carcA thavA lAgI. teTalIputre rahasya pragaTa karyuM ane rAjakumAra kanakadhvajane rAjayAsIna karavAmAM AvyuM. rANI padmAvatIno manoratha saphaLa thayo. teNe kanakadhvaja rAjAne Adeza karyo ke teTalIputra pratye saMdeva vinamra rahevuM, teno satkAra karavo. rAjasiMhAsana, vaibhava temaja tamAruM jIvana paNa temanI kRpAthI che. kanakadhvaje mAtAno Adeza svIkAryo ane amAtya pratye Adara karavA lAgyA. A tarapha poTIladeve potAnI pratijJAnusAra tetalaputrane pratibodha karavA aneka upAyo karyA paraMtu rAjA dvArA atyaMta sanmAna maLavAnA kAraNe te pratibodha na pAmyA. tyAre deve aMtima upAya karyo. rAjA Adine tenAthI viruddha karyA. eka divasa jyAre rAjasabhAmAM gayA. rAjAe tenI sAthe vAta to na karI paNa tenI sAme ya na joyuM. teTalIputra Avo viruddha vyavahAra joI bhayabhIta thaI gayA, ghare AvyA. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta-1 mArgamAM ane ghare AvatAM parivAra janoe kiMcit Adara na karyo. paristhiti badalAyelI jotAM teTalIputrane ApaghAta karavAno vicAra spharyo. ApaghAtanA badhA upAyo ajamAvI lIdhA, paNa daivI mAyAnA yoge saphaLatA na sAMpaDI. - jyAre tetalIputra AtmaghAta karavAmAM asaphaLa thatAM nirAza thayo tyAre poTIladeva pragaTa thayA. deve sArabhUta zabdomAM upadeza Apyo. te samaye teTalIputranA zubha adhyavasAye jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. teNe jANyuM ke huM pUrvabhavamAM mahAvideha kSetramAM mahApA nAmano rAjA hato; saMyama aMgIkAra karI, yathAsamaye anazana karI mahAzukra nAmanA devalokamAM utpanna thayo hato. tyAra pachI ahIM janma lIdho. mAno ke teTalIputrane nUtana jIvananI prApti thaI. thoDo vakhata pahelA jenI cAre bAju ghora aMdhakAra chavAyelo hato. have alaukika prakAza chavAI gayo ane ciMtana karatAM jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. bhAvonI zreNI kramazaH vizuddha thatAM kevaLajJAna utpanna thayuM. AkAzamAM devadaMbhI vAgI. kanakadhvaja rAjA Avyo. kSamA mAgI. upadeza sAMbhaLI zrAvaka dharma aMgIkAra karyo. teTalIputra aneka varSa kevaLI paryAyamAM rahI siddha thayA. zikSA-preraNAH- (1) pratijJAbaddhadevadharmakriyAmAM sahAyaka bane che. (2) anukULa vAtAvaraNa karatAM pratikULatAmAM zIdhra bodha thAya che. (3) pati-patnIno prema kSaNika hoya che. te karmonA udayathI badalAI paNa jAya che, tethI sadA sAvadhAna rahevuM. (4) vipakALamAM paNa sukhI ane prasanna rahevAno upAya karavo. (5) duHkhathI gabharAI AtmaghAta karavo mahA kAyaratA che, ajJAna dazA che. evA samayamAM dharmanuM smaraNa karI saMyama-tapa svIkAravo joIe. arthAt duHkhamAM to dharma avazya karavo joIe. adhyayana : 15 nandIphaLaH caMpAnagarImAM dhanya sArthavAha zakita saMpanna vyApArI hato. teNe eka vakhata mAla vecavA ahicchatrA nagarI javA vicAryuM. dhanya sArthavAhe sevako dvArA caMpAnagarImAM ghoSaNA karAvI ke- dhanya sArthavAha ahicchatrA nagarI jaI rahyA che. jene AvavuM hoya te sAthe Ave. jenI pAse je koIpaNa prakAranA sAdhanano abhAva haze, tenI pUrti karavAmAM Avaze. dareka prakAranI suvidhAo ApavAmAM Avaze. Jain Education dhanya zreSThIe ane tenA sArthe caMpAnagarIthI prasthAna karyuM. ucita sthAneg Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra 43 vizrAnti letAM bhayaMkara aTavInI vacce AvI pahoMcyA. aTavI khUba vikaTa hatI. mANasonI avara javara na hotI. barAbara madhya bhAgamAM eka viSayukta vRkSa hatuM. jenA phaLa, pAMdaDA, chAla Adino sparza karatAM, suMghatA, cAkhatAM atyaMta manohara lAgatAM paNa te badhA ane tenI chAyA paNa prANa haraNa karavAvALI hatI. anubhavI dhanya sArthavAhane te nandIphaLanA vRkSano paricaya hato. tethI samayasara badhAne cetavaNI ApI dIdhI ke- sArthanI koI vyakitae nandIphaLanI chAyAnI najIka paNa na javuM. dhanya sArthavAhanI cetavaNIno ghaNAe amala karyo to keTalAka evA paNa nIkaLyA ke A vRkSanA varNa, gaMdha, rasa, sparzanA pralobhanane rokI na zakyA. je tenAthI bacyA te sakuzaLa yatheSTa sthAne pahoMcI sukhanA bhogI banyA ane je indriyane vazIbhUta thaI potAnA mana upara niyaMtraNa rAkhI na zakyA teo mRtyunA zikAra banyA. tAtparya e che ke A saMsAra bhayAnaka aTavI che. temAM indriyanA vividha viSayo nandIphaLa samAna che. indriyanA viSaya bhogavatI vakhate kSaNabhara sukhada lAge che paNa bhoganuM pariNAma khUba zocanIya hoya che. viSayabhogathI dIrghakALa sudhI vividha vyathAo bhogavavI paDe che. tethI sAdhake viSayothI bacavuM joIe. zikSA-preraNA :- (1) bujhurga anubhavI vyakitaonI cetavaNI, hitasalAhanI kyAre ya upekSA na karavI. (2) ajANyuM phaLa khAvuM nahi. (3) icchAo upara niyaMtraNa rAkhavAno abhyAsa karavo. (4) khAvA-pIvAnI Asakti manuSyanA zarIra, saMyama ane jIvanano khAtmo bolAvI de che. tethI khAvA-pIvAmAM vivekanuM jJAna hovuM Avazyaka che. adhyayana : 16 draupadI - ghaNI vakhata manuSya sAdhAraNa lAbha meLavavAnI IcchAe evuM nikRSTa karma karI bese che ke jenuM bhayaMkara pariNAma bhaviSyamAM bhogavavuM bhAre paDe che. te vyaktinuM bhAvI dIghratidIrgha kALa mATe aMdhakAramaya banI jAya che. draupadInA adhyayanamAMthI A bAbatanI zIkha maLe che. dropadInI kathA tenA nAgazrInA pUrvabhavathI zarU thAya che. nAgazrI brAhmaNIe potAnA parivAra mATe bhojana taiyAra karyuM hatuM, jemAM tuMbInuM zAka banAveluM. zAka taiyAra thaI gayA bAda cAkhatAM khyAla Avyo ke tuMbI kaDavI ane viSayukta che. A Jan aMge apayazathI bacavA zAka eka jagyAe chupAvI rAkhyuM. parivAranA loko org Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 jamIne gayA bAda nAgazrI gharamAM ekalI ja hatI. te vakhate mAsakhamaNanA tapasvI munivara dharmaruci aNagAra pAraNA kAje tenA ghare pahoMcyA. sarpa pAse amRtanI apekSA rakhAya ja nahi, tenI pAsethI to jhera ja maLe. nAgazrI mAnavInA rUpamAM nAgaNa hatI. teNIe parama tapasvI munine jhera pradAna karyuM. viSayukta suMbInuM badhuM ja zAka pAtramAM nAkhI dIdhuM. 44 dharmaruci aNagAra AhAra laI guru samakSa AvyA. zAkanI gaMdhamAtrathI gurudeva AhArane pArakhI gayA. tema chatAM eka TIpuM laI cAkhyuM ane munivarane nirvadha sthAnamAM paraThavAno Adeza karyo. dharmaruci aNagAra paraThavA gayA. eka TIpuM dharatI upara mUkatAM ja tenI gaMdhathI prerAI seMkaDo kIDIo AvavA lAgI. je kIDI teno rasAsvAda mANe te prANa gumAvI detI. A dazya joI karuNAvatAra muninuM hRdaya hacamacI uThyuM. temaNe vicAryuM ke eka TIpA mAtrathI ATalI badhI kIDIo mRtyu pAmI to badhuM ja zAka paraThavAthI keTalA badhA jIvonI ghAta thaze? te karatAM zreyaskara e che ke A zAka mArA peTamAM padharAvI dauM. munie te pramANe karyuM. dArUNa vedanA thaI. muni pAdapopagamana saMthAro karI samAdhi pUrvaka paMDita maraNane varyA. nAgazrInuM pApa chUpuM na rahyuM. sarvatra tenI carcA thavA lAgI. svajanoe mAra-pITa karI teNIne gharamAMthI kADhI mUkI. teNI bhikhArI banI gaI. soLa roga pedA thayA. ati tIvra duHkhone anubhavatI hAya-voya karatI chaThThI narakamAM utpanna thaI. tyAra pachI pratyeka narakamAM aneka sAgaropamanA AyuSyavALA aneka vakhata janma dhAraNa karyA. vacce vacce mAchalI Adi tiryaMca yonimAM paNa janma lIdhA. te bhavomAM zastro dvArA vadha thayA. jalacara, khecara ane sthalacara, ekendriya, vikale- ndriya paryAyamAM janma lIdhA; duHkhamaya jIvana pasAra karyA. Jain dIrghakALa sudhI janma maraNa karI manuSya bhava prApta karyo. caMpA nagarInA sAgaradatta zeThanA ghera putrI paNe janma lIdho. sukumAlikA nAma rAkhavAmAM AvyuM. hajI paNa pApanA vipAkano aMta nahoto Avyo. vivAhita thatAM ja pati dvArA teno parityAga karavAmAM Avyo. tenA zarIrano sparza talavAranI dhAra jevo tIkSNa ane agni jevo uSNa lAgato. tenA pati upara dabANa karavAmAM AvyuM tyAre teNe kahyuM ke-- "huM mRtyune bheTIza paNa sukumAlikAno sparza suddhAM nahi karuM." sukumAlikAno punarvivAha eka bhikhArI sAthe karavAmAM Avyo, bhikhArI paNa tene prathama rAtre ja choDIne bhAgyo. atizaya dIna-hIna bhikhArI, zeThanA asIma vaibhava ane svarga jevA sukhanA pralobhanano tyAga karI, ThukarAvIne jato rahyo. have koI AzAnuM kiraNa na rahyuM. pitAe nirAza thaIne kahyuM - beTI ! tArA pApa-karmano udaya che, jene tuM saMtoSanI sAthe bhogavI le. pitAe dAnazALA rg of V Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kathAzAstraH jJAtA dharmakathA sUtra 45 kholI. sukumAlikA dAna detI samaya vyatIta karavA lAgI. ekadA gopAlikA nAmanA sAdhvIjI dAnazALAmAM gocarI arthe padhAryA. teonI pAse sukamAlikAe vazIkaraNa, maMtra-taMtra, kAmaNa-kUTaNa AdinI yAcanA karI. AryAjIe potAno dharma samajAvyo ane kahyuM ke AvuM sAMbhaLavuM paNa mane kalpatuM nathI; amAre maMtra-taMtranuM zuM prayojana ? Akhare sAdhvIjInA upadezathI sukumAlikAe virakta thaIdIkSA aMgIkAra karI. kAlAMtare te zithilAcAriNI banI gaI. svacchaMdI thaI ekAkI rahevA lAgI. gAma bahAra jaI AtApanA levA lAgI. eka vakhata eka vezyAne pAMca puruSa sAthe vilAsa karatI joI sukumAlikAnI suSupta vAsanA bhaDakI, vaLI sukha bhoganI lAlasA utpanna thaI. teNIe niyANuM karyuM- 'mArI tapazcaryAnuM phaLa hoya to bIjA bhavamAM AvA prakAranuM sukha prApta karuM. aMte mRtyu pAmI deva paryAyamAM utpanna thaI. tyAM paNa devagaNikA banI. devabhavano aMta thatAM pAMcAlanRpati drupadanI kanyA dropadI rUpe utpanna thaI. ucita vaya thatAM svayaMvaranuM Ayojana karavAmAM AvyuM. svayaMvaramAM zrI kRSNa vAsudeva, pAMDavo Adi seMkaDo rAjAo upasthita hatA. draupadIe pAMca pAMDavono svIkAra karyo. tenA A svayaM varaNano koIe virodha na karyo. draupadI pAMDavonI sAthe hastinApuramAM gaI. kramazaH pAMca pAMDavonI sAthe mAnavIya sukhono upabhoga karavA lAgI. eka vakhata acAnaka nAradajI AvI pahoMcyA. yathocita vinaya badhAe jALavyo, paNa draupadIe satkAra na karyo. tethI nAradajI kopyA. teo badalo levAnI bhAvanAe lavaNa samudra pAra karI dhAtakIkhaMDa dvIpamAM amarakaMkAnA rAjA padmanAbha pAse gayA. draupadInA rUpa-lAvaNyanI atizaya prazaMsA karI, padmanAbhane lalacAvyo. teNe mitradevanI sahAyatAthI dropadInuM apaharaNa karAvyuM. draupadI pativratA hatI. padmanAbhe teNI pAse anucita mAMgaNI karI tyAre teNe cha mahinAnI mudata mAMgI. draupadIne zraddhA hatI ke A samaya daramyAna zrI kRSNa AvI mane choDAvaze. mAro uddhAra karaze. A tarapha pAMDurAjAe cAre bAju tapAsa AdarI. dropadIno kayAMya patto na lAgyo. Akhare pAMDavonI mAtA kuMtIjI kRSNa vAsudeva pAse gaI. samAcAra maLatAM ja zrI kRSNa nagara bahAra satkAravA AvyA. bhavanamAM laI AvI AgamananuM kAraNa pUchyuM. kuMtIe dropadInA apaharaNanI vAta karI. kRSNa te kArya pUrNa karavAnuM vacana ApI kuMtIne vidAya karI. Jain Educatio atyaMta zodha karavA chatAM draupadIno patto na lAgyo. acAnakAradajI zrI org Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 kRSNa pAse AvyA. ucita satkAra karyo. paraspara kuzala samAcAra pUchI zrI kRSNa draupadI mATe pUchyuM. tenA pratyuttaramAM nArade kahyuM ke dhAtakIkhaMDadvIpanI amarakaMkA nAmanI rAjadhAnImAM padmanAbhanA aMtaHpuramAM dropadI jevI eka strIne joI hatI. zrI kRSNane samajatAM vAra na lAgI ke A karatUta nAradajInAM che. nAradajI palAyana thaI gayA. kRSNa pAMDavone samudra kinAre AvavA jaNAvyuM. tyAMthI e jaNA pota-potAnAM ratha sahita lavaNAdhipati susthita devanI sahAyatAthI lavaNasamudra pAra karI amarakaMkA pahoMcyA. dUta dvArA padmanAbhane sUcanA apAI. yuddhano prAraMbha thayo. prathama yuddhamAM pAMDavonI hAra thaI. tyAra pachI zrI kRSNa vAsudeve zaMkhanAda karI yuddha karyuM ane vijaya meLavyo. padmanAbhanA paMjAmAMthI draupadIne choDAvI prasthAna karyuM. zrI kRSNa vAsudevanA zaMkhano dhvani te dhAtakIkhaMDanA bharatakSetranA kapila vAsudeve sAMbhaLyo. te vakhate tyAMnA bAvIsamAM tIrthakaranuM samavasaraNa racAyuM hatuM. temAM kapila vAsudeve dezanA sAMbhaLatAM zaMkhano avAja sAMbhaLyo. prazna pUchatAM bhagavAne badhoja vRttAMta kahyo. te vAsudeva kRSNane maLavA zIdhra AvyA; teTalAmAM kRSNa bahuja dUra samudramAM pahoMcI gayA hatA. banne vAsudevonuM zaMkhathI milana thayuM evaM vArtAlApa thayo. kapila vAsudeve padmanAbhane dezanikAla karyo ane tenA putrane rAjagAdI upara besADyo. samudra pAra karI zrI kRSNa pAMDavone AgaLa mokalI dIdhA ane pote susthita devane maLavA gayA. pAMce pAMDavo nAva dvArA gaMgAnadIne pAra karI kinAre pahoMcyA ane te nAvane tyAM ja rokI lIdhI ane vicAryuM ke zrI kRSNa ATalI moTI nadIne tarIne pAra karI zake che ke nahi te joIe. zrIkRSNa nadI kinAre AvyA. koI sAdhana na dekhAtAM bhajAe tarIne kinAre javA vicAryuM. madhya bhAgamAM AvatAM thAkI javAthI devIe vizrAnti mATe pANImAM beTa banAvyo. thoDo samaya ArAma karI bAkI rahela jalapravAhane tarI kinAre pahoMcyA. pAMDavone pUchyuM tame nadI kevI rIte pAra karI? sAthe Azcarya paNa vyakta karyuM. tyAre pAMDavoe satya vAta jaNAvI- ame tamArI zakitane jovA mAMgatA hatA. A sAMbhaLI kRSNano krodha AsamAne pahoMcyo. pAMcenA rathanA cUrecUrA karI nAkhyA ane dezanikAlanI sajA phaTakArI. pAMDavo hastinApurA mAtA-pitAne maLavA AvyA. pAMDu rAjAe khUba upAlaMbha Apyo. kuMtIjI kRSNa pAse gayA. traNa khaMDanA adhipati! pAMDavo ApanA rAjyathI bahAra kyAM jAya? dareka ThekANe tamAruM Adhipatya che. aMte samAdhAna karAyuM ke dakSiNa samudranA kinAre jaI navI Jain pAMDu mathurA nagarI vasAvI rahevuM.ivate & Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtrA draupadI sahita pAMce pAMDavo potAnA dala-bala sahita samudra kinAre cAlyA gayA ane sukhapUrvaka rahevA lAgyA. kAlAMtare draupadIe putraratnane janma Apyo tenuM nAma pAMDusena rAkhavAmAM AvyuM. dharmaghoSa AcAryanuM nagarImAM padArpaNa thayuM. pAMca pAMDavo ane draupadIe putrane rAjagAdI soMpI saMyama aMgIkAra karyo. draupadIe agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM. tapa saMyamanI ArAdhanA karI pAMcamA devalokamAM utpanna thayA. pAMca pAMDavoe cauda pUrvanuM adhyayana karyuM. aneka varSo sudhI tapa-saMyamanI ArAdhanA karI. ekavakhata arihaMta ariSTaneminA darzananA hetue mAsa-mAsakhamaNa tapano abhigraha karI guru AjJA meLavI pAMce munioe vihAra karyo. koI nagaramAM pAraNAnA divase AhAra levA jatAM sAMbhaLavA maLyuM ke ariSTanemi bhagavAna mokSe padhAryA. tyAre teoe AhArane vosirAvI saMthArAnA paccakhkhANa lIdhA. kula 60 divasanuM anazana karI saMpUrNa karmano kSaya karI siddha, buddha, mukta thayA. zikSA-preraNA - (1) dharma ane dharmAtmAo sAthe karelo alpatama durvyavahAra vyaktine bhavobhava duHkhadAInIvaDe che. dA.ta. nAgazrI brAhmaNI. (2) pApa chipAyA nA chipe, pApa chApare caDIne pokAre, A uktine sadAya yAda rAkhavI. pApa aneka gaNuM vadhIne pragaTa thayA vinA rahetuM nathI. (3) karmono vipAka bhayaMkara hoya che. nAgazrI brAhmaNI te bhavamAM bhikhArI banI ane aMte soLa mahAroga bhogavatAM narakamAM gaI. (4) jinazAsanamAM sAdhanAnA vividha prakAra batAvyA che. gaccha ane gurunI sAthe rahevA chatAM paNa muni ugra tapazcaryAnA pAraNe paraThavA jAte ja jAya. paraThavAnI guru AjJA hovA chatAM dharmacie te jhera jAte pI lIdhuM, te viveka samajavo. vivekanuM mahattva vinaya ane AjJAthI paNa adhika che. (5) sAdhue koInA gupta avaguNo pragaTa karavA nahi. sAdhunI badanAmI na thAya tethI nAgazrInuM nAma pragaTa karavuM anivArya banyuM. kAraNa ke temanA zarIramAM jhera hatuM to koI ema kahe ke sAdhue ja jhera ApyuM.) dharmaghoSa AcArye viveka pUrvaka vyavahAra karyo hato. teo cauda pUrvadhArI Agama vihArI hatA. () parastrIgamanano tyAga dhArmika temaja vyAvahArika jIvanane mATe paNa atyaMta Avazyaka samajavo. parastrI laMpaTa puruSa A bhavamAM niMdanIya bane che. (dA.ta. pAratha) ane parabhavane paNa bagADe che. vAne pamA mAmA gati arthAt icchita bhogo na maLavA chatAM vicAronI malinatAne kAraNe teo durgatinA bhAgIdAra bane che. tethI maryAdita Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 48 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 vratadhArI jIvana banAvavuM. (7) kathAnakanA badhA ja prasaMgo upAdeya nathI hotA. keTalAka jANavA yogya hoya che to keTalAka dhAraNa karavA yogya hoya che; jyAre keTalAka heya arthAta tyAgavA yogya paNa hoya che. tethI AvI kathAomAMthI kSIra-nIra buddhie Adarza grahaNa karavA joIe. (8) AdaraNIya puruSonI ThaThThA mazkarI na karavI. anyathA ati prema paNa tUTI jAya che. (9) uttama puruSo pAchalI jIMdagI paNa sudhArI le che. tIrthakaranI hAjarImAM paNa sthavironI pAse dIkSA laI zakAya che. adhyayana : 10 AkIrNa jJAta - hatizIrSa nagaranA keTalAka vepArIo jaLamArge vyApAra karavA nIkaLyA. teo lavaNa samudramAM jatA hatA tyAM acAnaka tophAna AvyuM. naukA DagamagavA lAgI. cAlakanI buddhi paNa kuMThita thaI gaI. tene dizAnuM bhAna na rahyuM. vaNikonA hoza koza uDI gayA. badhA deva-devIonI mAnatA karavA lAgyA. thoDIvAre tophAna zAMta thayuM.cAlakane dizAnuM bhAna thayuM. naukA kAlika dvIpanA kinAre javA lAgI. kAlika dvIpamAM pahoMcatA ja vaNikoe joyuM ke ahIM cAMdI, sonuM, hIrA, ratnonI pracura khANo che, temaja teoe tyAM uttama jAtinA vividha varNovALA azvo paNa joyA. vaNikone aonuM koI prayojana nahotuM tethI cAMdI, sonuM, ratnAdithI vahANa bharI punaH potAnI nagarImAM pAchA vaLyA. bahumUlya upahAra laI vaNiko rAjA samakSa AvyA. rAjAe pUchyuMdevAnupriyo! tame vepAra arthe aneka nagaramAM paribhramaNa karo cho to koI adbhuta AzcaryakArI vastu joI che? vaNikoe kAlidvIpanA agdhono ullekha karyo. te sAMbhaLI rAjAe vaNikone azvo laI AvavAno Adeza karyo. vaNiko rAjAnA sevakonI sAthe kAlika dvIpa gayA. aNvone pakaDavA pAMce indriyone lalacAvatI lobhAmaNI vastuo sAthe laIne gayA. judI judI jagyAe te vastuo vikherI nAkhI. je azlo indriyone vazamAM na rAkhI zakyA. teo sAmagrImAM phasAI baMdhanamAM paDyA. pakaDAyelA azvone hastizIrSa nagaramAM laI javAmAM AvyA. teone prazikSita thavAmAM cAbukano mAra khAvo paDyo. vadha, baMdhananA aneka kaSTo sahana karavA paDyA. temanI svAdhInatA naSTa thaI ane Jain parAdhInatAmAM jIMdagI pasAra karavI paDI.sonal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra keTalAka azvo evA hatA ke jeo sAmagrImAM na phasAyA ane dUra cAlyA gayA. teonI svataMtratA kAyama rahI. vadha, baMdhana Adi kaSTothI bacI gayA. teo svecchA pUrvaka kAlika dvIpamAM ja sukhe rahyA. zikSA-preraNAH re prastuta adhyayananuM nAma AkIrNajJAta che. AkIrNa eTale uttama jAtinA azva. azvonA udAharaNa dvArA ahIM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke je sAdhaka indriyonA vazavartI banI, anukULa viSayo prApta karavAmAM lubdha bane che te rAga vRttinI utkaTatAne kAraNe dIrghakALa sudhI paribhramaNa kare che. je indriyonA viSayomAM Asakta nathI banatA te paramAnaMdane prApta kare che. kathAnaka samApta thatAM vIsa gAthAomAM zikSA ApavAmAM AvI che teno sArAMza A pramANe che-- (1) kAnane sukhakArI, hRdayane haranArI madhura vINA, vAMsaLI, zreSTha manohara vAdha, tALI AdinA zabdomAM indriyonA vazavartI jIva AnaMda mAne che. AtmArthI sAdhake temAM AnaMda na mAnavo joIe. manojJa ke amanojJa zabdomAM tuSTa ke ruSTa na thatAM samabhAva ane upekSA bhAva dhAraNa karavo joIe. (ra) strIonA stana, peTa, mukha, hAtha, paga, netra Adine jotAM indriyAsakta jIva AnaMda mAne che. muni tenAthI nirlepa rahe che. anya paNa manojJa-amanoza rUpomAM tuSTa-ruSTa na thatAM munie samabhAva rAkhavo joIe. (3) sugaMdhita padArthanI gaMdhamAM eTale ke phUla, mALA, attarAdinI sugaMdha sUMghavAmAM indriyAsakta jIva AnaMda mAne che. AtmArthI muni A sahuthI virakta rahe; sugaMdha ke durgaMdha maLatAM upekSA bhAva rAkhe. (4) kaDavA, kasAyelA, khATA, mIThA khAdya padArtha, phaLa- mevA, mIThAImAM ajJAnI jIva AnaMda mAne che. jJAnI( AtmArthI) muni A zubhAzubha padArthonuM Avazyaka sevana karavA chatAM sukha ke duHkhano anubhava na kare paraMtu pudgala svabhAva ane udarapUrtinA lakSyathI Avazyaka khAdya padArthono upayoga kare. (5) sparzendriyamAM Asakta banelA jIva aneka RtuomAM manohara sukhakara sparzomAM tanane sukha denArA Asana, zayana, phUla, mALA AdinA sparzamAM, manane gamatA strI AdinA sparzamAM AnaMda mAne che, jyAre virakta AtmAo to A indriyanA viSayone mahAna duHkhanuM kAraNa samajI tenAthI vimukha rahe che, pratikULa ke apratikULa sparza prApta thatAM sahana kare. saMsAranuM mULa indriyanA viSayo che. je muLe se mUlavALuM, ne mUlavALe se zubhe| - [AcArAMgasUtra A pAMca indriyanA viSayanA vikAronI Asakti ja Jain saMsAra bhramaNanuM kAraNa che. eka indriyamAM Asakta thaI duHkha pAmanArArg Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 prANIonAM dRSTAMta paNa A gAthAomAM ApavAmAM AvyA che. (1) zrotendriyanI AsaktithI - tetara (2) cakSuindriyanI AsaktithI - pataMgIyA (3) ghrANendriyanI AsaktithI - sarpa (4) 2sendriyanI AsaktithI mAchalI (5) sparzendriyanI AsaktithI - hAthI mRtyune prApta kare che. adhyayana : 18 suSumA dArikA H rAjagRhInA dhanya sArthavAhanI lADalI, suSumA sonAnA pAraNAmAM poDhI, sukhamAM ucharI, teno kevo karuNa aMta Avyo, te A adhyayanamAM batAvavAmAM AvyuM che. dhanya sArthavAhanA pAMca putro pachI teno janma thayo hato. jyAre te nAnI hatI tyAre cilAta nAmano dAsa tene ADozI-paDozInA bALako sAthe ramavA laI jato. te bahu ja naTakhaTa, udaMDa ane duSTa hato. ramatA bALakone te bahu ja satAvato. te ghaNI vakhata temanI koDIo, lAkhanI goLIo chupAvI deto, to kayAreka vastrAharaNa karato. kayAreka mArapITa paNa karato jethI bALakone nAke dama AvI jato. ghera jaI mA bApa pAse phariyAda karatAM. dhanyazeTha dAsane vaDhavA chatAM AdatathI majabUra dinapratidina teno trAsa vadhavA lAgyo. Akhare vAraMvAra phariyAda AvatAM cilAtane gharamAMthI kADhI mUkayo. have te svacchaMda ane niraMkuza banyo. tene rokaToka karanAruM koI na rahyuM. tethI te jugAranA aDDa, dArUnA aDDA tathA vezyAgRhamAM bhaTakavA lAgyo. te badhA ja vyasanothI vIMTaLAI gayo. rAjagRhathI thoDe dUra siMha guphA nAmanI cora pallI hatI. tyAM 500 coro sAthe vijaya nAmano corono saradAra raheto hato. cilAta tyAM pahoMcyo. te baLa vAna, sAhasika ane nirbhIka to hato ja. vijaye tene cauryakaLA, cauryamaMtra zIkhavADI cauryakaLAmAM niSNAta banAvyo. vijayanA mRtyu bAda cilAta corono saradAra banyo. dhanya sArthavAhe teno tiraskAra karyo hato. tethI teno badalo levAnI tene bhAvanA thaI. tene suSumA pratye prIti hatI. eka vakhata dhanya sArthavAhanuM ghara lUMTI suSumAne potAnI banAvavAno vicAra tene udbhavyo ane teNe potAnA sAthIone jaNAvyuM ke lUMTamAM dhana maLe te tamAruM ane phakta suSumA mArI. nirdhArita samaye dhanya sArthavAhanA gharane gheryuM, pracura saMpatti tathA suSumAne Jain laI cora bhAgyo. dhanya zeTha jIva bacAvavA chupAI gayA hatA. te nagara rakSaka pAseg Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra gayA. nagara rakSakoe corano pIcho pakaDyo. dhanya sArthavAha ane tenA pAMca dIkarA paNa sAthe ja gayA. nagara rakSakoe satata pIcho karI cilAtane haMphAvyo. 500 cora corIno mAla choDI bhAgyA. nagara rakSako mAla(saMpatti) laI pAchA vaLyA.cilAta suSamAne laI bhAgyo. dha zeTha tathA temanA putro satata pIcho karatA ja rahyA. bacavAno upAya na maLatAM cilAte suSamAnuM gaLuM kApI nAkhyuM. dhaDane choDI mastaka laI cilAta bhAgI chUTyo. chatAM bhUkhyo-tarasyo pIDA pAmato aTavImAM ja mRtyu pAmyo. siMhaguphA sudhI te pahoMcI na zakyo. A tarapha dhanya sArthavAhe potAnI putrInuM mastaka rahita nirjIva zarIra joyuM to temanA saMtApano pAra na rahyo. temaNe khUba vilApa karyo. nagarIthI khUba dUra nIkaLI gayA hatA. jozamAM keTaluM aMtara kapAyuM teno khyAla nahoto rahyo. jozI niHzeSa thaI gayo hato. bhUkha-tarasa sakhata lAgelI. AsapAsa pANI mATe tapAsa karI paNa eka TIpuMya na maLyuM. rAjagRhI nagarI sudhI pahoMcavAnI zakti na rahI. vikaTa samasyA ubhI thaI dhanya sArthavAhe kahyuM- bhojana vinA rAjagRhI nahi pahoMcAya; tethI mane haNI mAruM mAMsa tathA rudhira dvArA bhUkha-tarasa mITAvo. jyeSTha dIkarAe te mAnya na karyuM. potAnA vadha mATe taiyArI batAvI paNa koI sahamata na thayA. paraspara badhAe vadha mATe taiyArI batAvI paNa koI sahamata na thayA. tyAre nirNaya karyo ke suSamAnA zarIrano AhAra karI sakuzala rAjagRhI pahoMcavuM ane ema ja thayuM. yathAsamaye dhanya pravrajayA aMgIkAra karI. saudharma devalokamAM utpanna thayA. mahAvidehamAM jaI mokSe padhAraze. zikSA-preraNA :- dhanya sArthavAha tathA temanA putroe suSamAnA mAMsa-rudhirano AhAra rasendriyanI lolupatA mATe nahi paraMtu rAjagRhI sudhI pahoMcavAnA uddezathI ja karyo hato. tethI sAdhakoe AhAra azucimaya zarIranA poSaNa mATe nahi paraMtu muktie pahoMcavAnA lakSathI karavo, lezamAtra paNa Asakti na rAkhavI. anAsakta bhAve AhAra karavo te daSTikoNane najara samakSa rAkhI A udAharaNanI artha saMghaTanA karavI joIe. uttarAdhyayana sUtra tathA ThANAMgasUtramAM cha kAraNe AhAra karavAnuM batAvyuM che. (1) sudhA vedanAnI zAMti mATe (2) sevA mATe (sazakta zarIra hoya to sevA karI zake te mATe) (3) iriyA samiti zodhavA mATe (khAdhA vinA AMkhe aMdhArA AvatA hoya to te maTADI gamana karI zakAya te mATe) (4) saMyama pALavAne Jain mATe (5) jIvana nibhAvavA mATe (6) dharmadhyAna ane ciMtana mATe. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | para mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta-1 A pramANe che kAraNothI zramaNa nigraMtha AhAra kare che. sAcuM ja kahyuM che ke- Live not to eat but eat to live arthAt jIvana bhojana mATe nathI, paNa bhojana jIvana mATe che. sukhI thavuM che to kama khA, gama khA, nama jA. ta adhyayana : 18 gIra paMDarIka ane kaMDarIka - mahAvideha kSetranA pUrvavibhAganA puSpakalAvatI vijayamAM puMDarikiNI nagarI sAkSAt devaloka samAna suMdara hatI. bAra yojana lAMbI ane navayojana pahoLI hatI. mahApadma rAjAne be dIkarA hatA- puMDarIka ane kaMDarIka. ekadA dharmaghoSa AcAryanI dezanA sAMbhaLI mahApadmarAjA dIkSita thayA. puMDarIka rAjA banyA. mahApA rAjarSi vizuddha saMyama pALI mokSe padhAryA. pharIne vironuM Agamana thatAM kaMDarIkane vairAgya utpanna thayo. dIkSAnI anumati mAMgatA vaDIla baMdhue rAjyagAdI pradAna karavAnuM kahyuM paraMtu kaMDarIke teno asvIkAra karatAM dIkSA lIdhI. kaMDarIka munine deza-dezAMtaramAM vicaratAM, lUkho-sUko AhAra karatAM zarIramAM roga utpanna thayo. sthavira punaH puMDarikiNI nagarImAM padhAryA. bhAImuninuM zarIra zuSka joI sthavira muni pAse cikitsA karAvavAnuM puMDarIke nivedana karyuM. te mATe yAnazALAmAM padhAravA vinaMti karI. vira yAnazALAmAM padhAryA. ucita cikitsA thavAthI kaMDarIka muni svastha thayA. sthavira muni tyAMthI vihAra karI anyatra gayA paraMtu kaMDarIka muni rAjasI bhojanamAM Asakta thavAthI tyAM ja rahA, vihAra karavAnuM nAma na lIdhuM. rAjA paMDarIka tenI Asakti tathA zithilatAne jANI cUkyA hatA. kaMDarIkane jAgRta karavA nimitte savidhi vaMdana karI kahyuM- devAnupriya! Apane dhanya che. Apa puNyazALI cho! Ape manuSya janma saphaLa banAvyo; dhanyAtidhanya che Apane !!! huM puNyahIna chuM, bhAgyahIna chuM ke hajI sudhI mAro moha nathI chUTyo. huM saMsAramAM phasAyelo chuM. kaMDarIka munine A vacana rucikara to na lAgyAM chatAM moTA bhAInI lajjAvaza vihAra karyo paNa saMyama pratye sadbhAva nahoto. virakta bhAva nahoto. tethI keTaloka samaya sthavira pAse rahyA. aMte sAMsArika lAlasAothI parAjita thaI rAjamahelanI azokavATikAmAM AvI beThA. lajjAne kAraNe mahelamAM praveza na karyo. dhAvamAtAe temane joyA. jaIne rAjAne jaNAvyuM. rAjAe aMtaHpura sahita AvI vaMdana karI saMyamamArganI anumodanA karI. paNa yukti kAma na AvI. For Privas & Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : jJAtA dharmakathA sUtra kiMDarIka cupacApa beThA rahyA. 'bhagavan! Apa bhogane Iccho cho? kaMDarIke lajjA tyAgI hA pADI. paMDarIka rAjAe kaMDarIkano rAjyAbhiSeka karyo. kaMDarIkanA saMyamopakaraNa laI puMDarIka rAjA svayaM dIkSita thayA. temaNe pratijJA lIdhI ke sthavira mahAtmAnA darzana karI temanI pAse cAturyAma dharma aMgIkAra karyA pachI ja huM AhAra-pANI grahaNa karIza. teoe puMDarikiNI nagarIno tyAga karyo ane sthavira bhagavaMta pAse javA prasthAna karyuM. kaMDarIka potAnA apathya AcaraNane kAraNe alpakALamAM ja ArtadhyAna pUrvaka kALadharma pAmyo. tetrIsa sAgaropamanI utkRSTasthitivALI sAtamI narakamAM utpanna thayo. A utthAna bAda patananI kahAnI thaI. jyAre puMDarIka muni ugra sAdhanA karI aMte samAdhipUrvaka zarIrano tyAga karI tetrIsa sAgaropamanI sthitivALA sarvArthasiddha nAmanA anuttara vimAnamAM devapaNe utpanna thayA. tyAra pachI te mokSe padhAraze. utthAna tarapha javAnuM A zreSTha udAharaNa che. zikSA-preraNA - (1) saMyamajIvanamAM dardane kAraNe kadAca auSadhanuM sevana karavuM paDe ke zaktivardhaka davA levI paDe tyAre atyadhika viveka rAkhavo. kayAreka AvI davAothI eza ArAma, bhogAkAMkSAnI manovRtti prabaLa thAya che. dA.ta. zailaka rAjarSi ane kaMDarIka muni. banne munione patha bhraSTa thavAmAM cikitsA ja kAraNabhUta che. prAya: aneka sAdhu davAnI mAtrAmAM yA parejI pALavAmAM aviveka rAkhe che ane pariNAme bhayaMkara rogonA zikAra bane che. chatAM A tattvane teo samajI sakatA nathI, ke vicArI paNa sakatA nathI ane bhrama ke ajJAnamAM ja rahe che ke zramaNone evA bhayaMkara roga kema thaI jAya? paraMtu prAyaH karIne zramaNone moTA roga thavAmAM teonA khAna-pAna ke vihAra athavA auSadha bheSaja sevanano aviveka ja kAraNa hoya che. (ra) vigaya ane mahAvigayanuM vipula mAtrAmAM sevana karavAthI vikAra pedA thAya che. chatAM paNa te susAdhya che eTale ke vigayotpanna vikAranuM tapa dvArA upazamana thaI zake che, paNa rAsAyanika mAdaka auSadhajanya vikAra mahA unmAda pedA kare che. - kuzala sevAniSTha paMthakanA mahinAonA prayatnathI zelaka rAjarSino unmAda zAMta thayo paNa kaMDarIkano vikAronmAdazAMta na thayo. traNa divasanA kSaNika(nazvara) jIvana mATe varSonI kamANI barabAda thaI. A nikRSTatama darajjAno unmAda AtmanuM devALuM phUMkavAnuM daSTAMta pUruM pADe che. (3) alpakALanI Asakti jIvone uMDA khADAmAM nAkhI de che, jyAre alpakALa Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 no vairAgyotsAha prANIne uccatama zikhare pahoMcADe che. puMDarIka rAjarSie traNa divasanA utkRSTa saMyama ane eka chaThTha tapanI ArAdhanAthI guru caraNomAM sthira thatAM Atma kalyANa sAdhI lIdhuM. traNa divasa to zuM.... eka ghaDIno vairAgya paNa beDo pAra karI de che ane kSaNabharanI lAparavAhI varSonI kamANI lUMTI le che. (4) puMDarIka rAjAe svayaMveza dhAraNa karyo.... dIkSA lIdhI. chatAMya guru pAse punaH mahAvratanuM uccAraNa karyuM. prathama chaTTanA pAraNe guru AjJA laI vahoravA gayA. vairAgyanI dhArA utkRSTa hatI tethI nirasa, rUkSa AhAra laI AvyA. pAda vihAra, tapazcaryA ane rUkSa AhArathI dArUNa peTapIDA utpanna thaI. avasarocita anazana grahaNa karyuM ane rAtre ja kALadharma pAmyA. sarvArthasiddha anuttara vimAnamAM 33 sAgaropamanI sthitie utpana thayA. kaMDarIka prabaLa icchAthI rAjA banyA ane trIje divase mRtyu pAmI sAtamI narakamAM 33 sAgaropamanI sthitie utpanna thayA. (5) viSaya-kaSAya AtmAnA mahAna luMTArA che. anarthanI khANa che. AtmaguNone mATe agni ane DAkunuM kAma karanArA che. viSaya bhogane viSa ane kaSAyane agninI upamA ApavAmAM AvI che. viSa hRSTapuSTa zarIrano kSaNabharamAM khAtmo bolAvI denAra hoya che. ane agni alpa samayamAM badhuM ja bhasma karI nAkhe che. e ja nyAye viSaya-kaSAya alpa samayamAM dIrghakALanI Atma sAdhanAne naSTa karI nAkhe che. viSayabhogamAM aMdha banela maNiratha madanarekhAmAM Asakta banI niraparAdha nAnA bhAInI hatyA kare che. sarpadaMzathI potAnuM mRtyu thatAM narakamAM cAlyo jAya che. - niraMtara mA khamaNanI tapazcaryA karanArA mahAtapasvI paNa jo kaSAya kare to vAraMvAra janma-maraNa kare che. -sUiya. a. 2. u. 1. kaSAya ane viSayanI tIvratAvALI vyakti cakSuhIna na hovA chatAM aMdha kahevAmAM AvI che- mohAMdha, viSayAMdha, krodhAMdha ityAdi. utta.a.19mAM viSayabhogane kiMpAkaphaLanI upamA ApI che. (6) A aMtima adhyayanamAM kAma bhogonuM duHkhamaya pariNAma ane saMyamanA zreSTha AnaMdanuM pariNAma batAvyuM che. ogaNIsa adhyacanonuM hArda (1) saMsAra bhramaNanA du:khonI tulanAe saMyamanA kaSTo nagaNya che. saMyamathI A asthira banela AtmAne vivekathI sthira karavo joIe. dA.ta. bhagavAna mahAvIre Jain Education international ainenbrary Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H jJAtA dharmakathA sUtra meghamunine sthira karyA. na (2) koI kAryanA maulika Azayane samajyA vinA nirNaya na levo. zarIra dharma sAdhanAnuM sAdhana ane mukitamArgano sAthI hovAthI AhAra devo paDe che evI vRttithI AhAra karavo. jema ke zeThe corane Apyo. 55 (3) jIvanamAM potAnA sAdhya pratye daDha zraddhA hovI joIe. jinadatta putrane iMDA pratye hatI tevI. (4) indriya ane manano nigraha karI AtmasAdhanAmAM agrasara thavuM joIe gaMbhIra kAcabA samAna caMcaLatA ane kutUhalavRttino tyAga karavo. (5) mArgacyuta sAdhakano tiraskAra na karatAM kuzaLatA ane AtmIyatAthI teno udghAra karavA prayatna karavo. dA.ta. paMthaka. (6) karma AtmAne lepayukata tuMbaDAnI samAna bhAre banAvI saMsAramAM bhaTakAve che. 18 pApathI karma puSTa thAya che. tethI pApano tyAga karI karmanI nirjarA karavAmAM sadA puruSArtha rata rahevuM. (7) dhannA sArthavAhanI cothI putravadhU rohiNInI jema AtmaguNono dina pratidina vikAsa karatA rahevuM. (8) sAdhanAmaya jIvanamAM alpatama mAyA kapaTa na hovu joIe. mAyA mithyAtvanI jananI che, samakitane naSTa karI strIpaNuM apAve che. (9) strIonA lobhAmaNA hAvabhAvamAM phasAvuM nahi. jinapAlanI jema daDha rahevuM. (10) jIva prayatna vizeSathI guNonA zikharane sara kare che ane avivekathI aMdhakAramaya gartAmAM jAya che. mATe caMdramAnI kaLAnI jema sAvadhAnI pUrvaka vikAsonmukha banavuM joIe. (11) potAnA ke parAyA vyaktio dvArA koIpaNa jAtano pratikULa vyavahAra thAya tene samyak prakAre sahana karavo joIe. cothA dAvadrava vRkSanI jema. temAM sahaja paNa uNapa raheze to saMyamanI virAdhanA thaze. anya traNa prakAranA dAvadrava vRkSanI jema. Jain (12) pudgalano svabhAva badalAto rahe che. mATe tenI pratye ghRNA ke AnaMda na mAnavo. subuddhi pradhAnanI jema. (13) saMta samAgama Atma vikAsanuM zreSTha mAdhyama che. tethI satsaMga karatA rahevuM. AtmasAdhanAmAM pramAda AvatAM jIva pazu yonimAM cAlyo jAya che ane tyAM paNa saMyoga maLatAM pharI jIvanane saphaLa banAvI zake che. naMda maNiyAranI jema. (14) du:kha AvatAM dharma pratye ruci vadhe che. tetalIputra pradhAnanI jema. kintu www.jainelibras.org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pas mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 sukhanI paLomAM dharma karyo hoya to duHkhanA divaso jovA na paDe. (15) anubhavI vRddhanI salAha kayAreya avagaNavI nahi. naMdI phaLa na khAvAnuM sUcana. (1) munine abhakti-azraddhAthI dAna na devuM- nAgazrI. jIvadayA ane anukaMpAnuM mahattva dharmaruci aNagAranI jema samajo. (17) indriya viSayomAM phasAtAM svataMtratA naSTa pAme che. AkIrNa ghoDAnI jema. (18) anAsakta bhAve AhAra karavo. (19) sAdhanAyukta jIvanamAM vairya dhAraNa karavuM. saMyama bhraSTa bhogAsakta AtmA duHkhanI paraMparA vadhAre che - kaMDarIka. prathama kRtava8% samAd | dvitIya zrutaskaMdha ura che kAlIdevI : rAjagRhI nagarImAMzramaNa bhagavAna mahAvIra padhAryA. te samaye amarendra asurarAjanI agramahiSI (paTTarANI) kAlIdevI potAnA siMhAsana upara beThI hatI. acAnaka jaMbudvIpa tarapha avadhijJAnano upayoga mUkatAM bhagavAna mahAvIrane jaMbudvIpanA bharata kSetranI rAjagRhI nagarImAM birAjatA joyA. te jotAM ja kAlIdevI siMhAsanathI nIce utarI je dizAmAM bhagavAna mahAvIra hatA te dizAmAM sAta-ATha DagalA AgaLa jaI pRthvI upara mastaka mUkI vidhivat vaMdanA karI. tyArapachI teNIe bhagavAnanI samakSa pratyakSa vaMdana-namaskAra karavAno nizcaya karyo. hajAra yojana vistRta vimAnanI vidurvaNA karavAno Adeza karyo. vimAna taiyAra thatAM parivAra sahita bhagavAna pAse AvI vaMdana namaskAra karyA. devonI paraMparA anusAra potAnA nAma-gotra prakAzita karI, batrIsa prakAranI nATyavidhi batAvI, pAchI gaI. Y Private & Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H jJAtA dharmakathA sUtrA kAlIdevInA gayA pachI gautama svAmIe bhagavAnanI samakSa prazna pUchyobhate ! kAlI devIe divya Rddhi kevI rIte prApta karI?' tyAre bhagavAne teno pUrvabhava jaNAvyo. AmalakalpA nagarInA kAla nAmanA gAthApatinI eka putrI hatI. tenuM nAma kAlI hatuM. tenI mAtAnuM nAma kAlazrI hatuM. kAlI beDoLa zarIravALI hatI. jethI avivAhita rahI gaI. ekadA puruSadAnIya bhagavAna pArzvanAtha AmalakalpAmAM padhAryA. kAlIe dezanA sAMbhaLI dIkSA aMgIkAra karI. mAtA-pitAe ThATha-mAThathI dIkSA mahotsava ujavyo. bhagavAne puSpacUlA AryAjIne ziSyA tarIke pradAna karI. kAlI AryAjIe agiyAra aMganuM adhyayana karyuM ane yathAzakti tapazcaryA karatI saMyamanI ArAdhanA karavA lAgI. keTaloka samaya vItyA bAda kAlI AryAne zarIra pratye Asakti utpanna thaI. teNI vAraMvAra aMgopAMga dhotI ane jyAM svAdhyAya kAusagga Adi karatI tyAM pANI chAMTavA lAgI. sAdhvAcArathI viparIta pravRtti joI AryA puSpacUlAjIe teNIne samajAvavAno vAraMvAra prayatna karyo, paNa na mAnI. aMte judA upAzrayamAM rahevA lAgI. svacchaMdI banatAM virAdhaka banI. aMtima samaye paMdara divasano saMthAro karI, zithilAcAranI AlocanA pratikramaNa karyA vinA mRtyu pAmI kAlIdevI paNe utpanna thaI che. gautama svAmIe punaH prazna karyo- he prabhu! have te kayAM janma leze? gautama! devIno bhava pUrNa karI mahAvidehamAM janma leze. tyAM niraticAra saMyamanI ArAdhanA karI siddhi prApta karaze. zikSA-preraNA :- mahAvratonuM vidhivat pAlana karanArA jIva, te bhavamAM jo samasta karmono kSaya kare to nirvANa prApta kare, jo karma bAkI rahI jAya to vaimAnika devamAM utpanna thAya che. paNa mahAvratane aMgIkAra karavA chatAM jo vidhivat pAlana na kare to zithilAcArI bane che, kuzIla bane che, samyagujJAna Adino virAdhaka bane che, kAya phleza Adi bAhya tapazcaryA dvArA devagati prApta kare che paNa vaimAnika jevI uccagati meLavI zakatA nathI. bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI deva bane che. daza vargonA viSayonuM varNana: dvitIya zruta skaMdhanA daza varga che. prathama vargamAM camarendranI agramahiSIonuM varNana che. bIjA vargamAM vairocanendra balIndranuM, trIjAmAM asurendrane choDI dakSiNa dizAnA nava bhavanavAsI indronI agramahiSIo ane cothAmAM uttara dizAnA indronI agramahiSIonuM varNana che. pAMcamAmAM dakSiNa ane chaThThAmAM uttara dizAnA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'pa8 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 9 vANavyaMtara devonI agramahiSIonuM, sAtamAmAM jayotiSendra candranI, AThamAmAM sUryanI tathA navamA ane dazamA vargamAM vaimAnikanA saudharmendra tathA IzAnendrinI agramahiSIonuM varNana karavAmAM AvyuM che. A badhI devIonuM varNana temanA pUrvabhavanuM che. je manuSya paryAyamAM strIrUpe hatI. sAdhvI banyA pachI cAritranI virAdhanA karI, zarIrabakuzA banI, guruNInI manAI hovA chatAM mAnI nahi ane aMte gacchathI mukta thaI svaccheda paNe rahevA lAgI. aMtima samaye temaNe doSonI AlocanA, pratikramaNa na karyA. kALadharma pAmI. (1) camarendranI agramahiSI balIndranI agramahiSI dakSiNanA nAgakumAra Adi 9nI agramahiSI 649 = 54 uttaranA nAgakumAra Adi 9nI agramahiSI 649 = 54 dakSiNa vyaMtaranA ATha IndronI agramahiSI 488 = uttara vyaMtaranA ATha indronI agramahiSI 448 canTendranI agramahiSI sUryendranI agramahiSI saudharmendranI agramahiSI IzAnendranI agramahiSI Ta ja ja $ 1 1 206 A pramANe daza varganA 20 adhyayanamAM ra06 devIonuM varNana karavAmAM AvyuM che. teo eka bhava karI, mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. sAra - jinavANI pratye ane jinAjJA pratye zraddhA, AsthA zuddha che, tapasaMyamanI ruci che, to bakuzavRtti bhavaparaMparA nathI vadhAratI paNa aMte sAcA hRdayathI AlocanA, pratikramaNa na karavAthI jIva virAdhaka bane che. stta zarmakathAMga sUtra saMpUNI re Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : upAsaka dazAMga sUtra upAsaka dAMga sUtra 59 prastAvanAH jaina dharmamAM tyAga ane sAdhanAnuM mahatvapUrNa sthAna che. tIrthaMkara prabhu kevalajJAna prApti bAda dharma tIrthanI sthApanA kare che. jemAM cAra aMga hoya che. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA. emanI sAdhanAne be bhAgomAM vibhAjita karavAmAM Ave che. zramaNa dharma ane zramaNopAsaka dharma. zramaNa sarvatyAgI saMyamI hoya che. jyAM Atma sAdhanA ja sarvasva che. A zramaNa savva sAvakhta noLa jvAmi A saMkalpa sAthe ja navA jIvanamAM praveza kare che. tyAM teo karavuM karAvavuM ane anumodana karavuM, A traNa karaNa ane mana, vacana ane kAyArUpa traNa yogathI jIvana paryanta badhAM ja pApono tyAga kare che. temanI e sAdhanA sarva-virati sAdhanA che. mahAvratonI samagra paripUrNa ArAdhanA rUpa uparyukta sAdhanAnI apekSAe haLavo, sukara, saraLa bIjo mArga paNa che. jemAM sAdhaka potAnI zakti anusAra, sImAmAM(maryAdAmAM) vrata svIkAra kare che. evA sAdhakone zramaNopAsaka(zrAvaka) kahevAmAM Ave che. temanI A sAdhanAne deza virati sAdhanA kahevAmAM Ave che. upAzaka dazAMga sUtra aMga sUtromAM sAtamuM aMga sUtra che. emAM deza virati sAdhanA rUpe zramaNopAsaka jIvananI carcAo che. bhagavAna mahAvIranA samayanA daza zrAvaka- 1. AnaMda 2. kAmadeva 3. cUlaNIpiyA 4. surAdeva 5. culazataka, 6. kuMDakaulika 7. sakaDAlaputra 8. mahAzataka 9. naMdinIpiyA ane 10. zAlihipiyA AdinuM varNana che. Ama, bhagavAna mahAvIranA lAkhonI saMkhyAmAM zrAvako hatAM. temanAmAM mukhya zrAvako saMkha-puSkalIjI vagere hatA. tadapa ahIM A 10 zrAvakonuM jIvana kaMIka vizeSa ghaTanAo ane upasargone kAraNe temaja preraka hovAthI aMkita karavAmAM AvyuM che. sUtramAM varNita daze zrAvakoe vIsa varSa sudhI zrAvaka vratonuM pAlana karyu. jemAM chellA cha varSomAM badhAye nivRttimaya jIvana svIkAra karyuM ane zrAvakanI agiyAra piMDamAonuM ArAdhana karyuM. A samAnatAnI dRSTie paNa A daza zrAvakonuM varNana A sUtramAM karavAmAM AvyuM che. A sUtranI svataMtrarUpe vizeSatA e che ke te gRhastha jIvananI sarvAMgIya sAdhanA para prakAza pADe che. te kAraNe tenuM nAma paNa upAzaka dazAMga sUtra rAkhavAmAM AvyuM che. AthI gRhasthajIvanamAM dharmAcaraNa karanAra dareka sAdhako mATe A sUtra Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 avazya vAMcavA yogya ane manana karavA yogya che. A tathyane samajIne dareka zramaNopAsaka A sUtranuM vAraMvAra adhyayana karaze to teo vigatavAra mArgadarzana A sUtrathI meLavI zakaze, prApta karaze. A sUtrano mULa pATha 81ra zloka pramANa mAnavAmAM AvyuM che. tenA racanAkAra svayaM gaNadhara prabhu che. adhyayana : 1 AnaMda zrAvaka: prAcInakALamAM vaizAlInI najIka ja vANijyagrAma nAmanuM nagara hatuM. tyAMjitazatru rAjA rAjya karatA hatA. telicchavIonuM gaNa rAjya hatuM. te nagaramAM AnaMda nAmanAM zeTha rahetA hatA. tenI pAse karoDonI saMpatti hatI. samAjamAM te pratiSThita ane sanmAnita hatA. buddhimAna, vyavahArakuzaLa ane milanasAra hovAne kAraNe teo badhAnA vizvasanIya hatA. temane zivAnaMdA nAmanI patnI hatI. te paNa guNavaMtI ane patiparAyaNA hatI. AnaMdanA anya pArivArika loko paNa guNa saMpanna ane sukhI hatAM. ekadA te nagaranI bahAra upavanamAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. prajAjano bhagavAnanA darzana karavA gayAM. AnaMda zrAvakane jANakArI maLI. tenA manamAM paNa bhagavAnanA darzana karavAnI utkaMThA jAgI. te paNa tyAM pahoMcyA ane bhakitapUrvaka bhagavAnane vaMdana namaskAra karIne pariSadamAM besI gayA. bhagavAne AvelI vizALa pariSadamAM beThelAM tamAma lokone upadeza Apyo. jIvAdi mokSa paryanta tatvonuM svarUpa samajAvyuM. saMyama dharma ane gRhastha dharmanuM paNa bhagavAne vizleSaNa karyuM. upadeza sAMbhaLIne keTalAya loko pratibodha pAmyA, zraddhAnvita banyA ane keTalA ya lokoe zramaNa dharma tathA zramaNopAsaka dharma svIkAra karyo, temaja vItarAga dharmanI bhUri-bhUri prazaMsA karI. AnaMda zreSThI bhagavAnanI vANInuM zravaNa karIne atyaMta AnaMdita thayA. agADha zraddhA bhakti pragaTa karIne teNe bhagavAna samIpe aNagAra bananAra vyaktione dhanyavAda ApyA ane potAnI asamarthatA pragaTa karIne zrAvakanA vratono svIkAra karyo. AnaMda zrAvake grahaNa karelAM vrato :(1 thI 3) sthUla hiMsA, asatya tathA corIno be karaNa ane traNa yogathI tyAga. (4) zivAnaMdA strInI maryAdA ane zeSa kuzIlano tyAga. (5) parigraha parimANamAM-1. cAra karoDa sonaiyA nidhAnamAM 2. cAra karoDa vepAramAM 3. cAra karoDa cala-acala saMpatimAM (ghara vakharImAM) e sivAya ww.jainelibrary.org Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : upAsaka dazAMga sUtra 1 parigrahano tyAga. 40 hajAra pazuo uparAMta pazuono tyAga. (6) AvAgamana saMbaMdhI kSetrasImA - 500 halavA uparAMta tyAga. be hajAra vAMsano eka halavo, evA pa00 halavA arthAt 2500 mAIla 4000 kilomITaranI kSetra maryAdA uparAMta tyAga. A kSetra maryAdAmAM makAna, khetI, rahevAnuM ane gamanAgamana vagereno samAveza che.] (7) chavvIsa bolonI maryAdA A pramANe che 1. sugaMdhita tathA lAla raMganA TuvAla, rUmAla vigereno tyAga. 2. lIlA bAvaLanA dAtaNa sivAya anya dAtaNono tyAga. 3. dudhIyA AMbaLA, sivAya vALa dhovAnA phaLono tyAga. 4. zatapAka ane sahastra pAka tela uparAMta mAlizano tyAga. 5. eka prakAranI pIThI sivAya ubaTTaNano tyAga. 6. ATha ghaDA uparAMta snAnanAM pANIno tyAga. 7. paheravAnA sutarAu kapaDA sivAya anya vastrano tyAga. 8. caMdana, kumakuma, agara, sivAya tilaka mATenA lepano tyAga. 9. kamala ane mAlatInAM phUlo sivAya phUlano tyAga. 10. kuMDala ane aMguThI-vIMTI sivAyanAM AbhUSaNono tyAga. 11. agara ane lobAna sivAyanAM dhUpano tyAga. 12. eka ja prakArano kaDho athavA ukALA sivAya anya peya padArthano tyAga. athavA maga tathA cokhAnA pANI (rasa) sivAya tyAga. 13. ghevara tathA gaLyA sATA sivAya anya mIThAIono tyAga. 14. bAsamatI cokhA sivAya odanano tyAga. 15. caNA, maga ane aDadanI dALa atirikata dALano tyAga. 16. gAyanA dUdhanA tAjA ghI sivAyanA ghIno tyAga. 17. bathuA, dUdhI, suvA, pAlaka ane bhIMDA sivAyanI lIlI zAkabhAjIno tyAga. 18. pAlaMkA(viziSTa prakAranA guMdara) sivAya bIjA guMdarano tyAga. 19. dALanA vaDA ane kAMjInA vaDA uparAMta taLelA padArthono tyAga. 20. varasAdanuM pANI arthAt gharamAM ekaThuM karI surakSita rAkheluM varasAdanuM pANI, e sivAya jaLano tyAga. 21. elacI, laviMga, kapUra, taja ane jAyaphaLa sivAya taMbola padArthono tyAga. 22. eka hajAra baLada gADIo uparAMta vadhAre rAkhavAno tyAga, ATha jahAja uparAMta rAkhavAno tyAga. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 (8) cAra prakAranA anartha daMDano tyAga. (9-12) sAmAyika AdinI saMkhyA, parimANa AdinuM varNana nathI. AnaMda zrAvaka dvArA A vrata pratyAkhAna grahaNa karAyA pachI bhagavAna mahAvIre temane samakita sahita bAreya vratonA 99 aticAra samajAvyA. aticAra, AdarelA vratonI sImAmAM na hovAM chatAM paNa dhyAnamAM rAkhavA yogya hoya che. aticAronuM yathAzakya sevana na karavAthI ja vrata ane dharmanI zobhA rahe che. aticAronuM sevana karavAthI vratadhArInI ane dharmanI avahelanA thAya che tathA vratamAM paNa doSa lAge che athavA to paraMparAe doSa lAgavAnI saMbhAvanA rahe che. 99 aticAra zravaNa karIne AnaMda zrAvake bhagavAnane vaMdanA namaskAra karIne pratijJA ghAraNa karI ke huM have pachI anyamatanA dharmadevone ane temanA dharmaguruone vaMdana namaskAra ane teo sAthe atyadhika vArtA saMparka karIza nahIM. A pratijJAmAM temaNe rAjA, devatA, mAtApitA, kulanI rItI, guru ane AjIvikA; A cha prakArano AgAra rAkhyo. te pachI AnaMde prabhu samakSa zramaNa nigraMthono saMyoga prApta thatAM teone AhAra, vastra ane auSadha vagere pratilAbhita karavAno saMkalpa pragaTa karyo. pratijJA grahaNa karyA pachI AnaMde potAnA manamAM uThelA prazno pUchIne samAdhAna karyu. tyAra pachI ghera jaIne AnaMda zrAvake potAnI patnI zivAnaMdAne paNa vrata dhAraNa karavAnI preraNA ApI. teNe paNa bhagavAna samakSa upasthita thaIne vinaya bhakti pUrvaka upadeza sAMbhaLIne zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA. Jain kramazaH zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karatAM-karatAM zivAnaMdA patnI sahita AnaMda zrAvaka jIva-ajIva Adi tatvonA jJAtA banI gayA; nigraMtha pravacanamAM temanI zraddhA daDha thI daDhatara banI. koI paNa deva ke dAnava temane dharmamAMthI vicalita karI zakatA nahi. dharmano raMga tenA rome-romamAM vaNAI cUkyo hato. teo mahinAmAM cha divasa gharanAM sarva kAryothI nivRtta thaIne paripUrNa pauSadha vratanuM samyak prakAre pAlana karatA. cauda varSa pachI AnaMda zrAvake moTA(bhavya) samAraMbha sAthe saMpUrNa kuTuMbanI javAbadArI potAnA putrone soMpIne pauSadhazALAmAM nivRtti laI rahevA lAgyA. nivRtta jIvanamAM temaNe zrAvakanI 11 paDimAo svIkArI. te paDImAonI sADA pAMca varSa sudhI samyak ArAdhanA karI. ane aMtamAM mRtyuno samaya najIka Avato jANIne temaNe bhakta pratyAkhyAna saMthAro grahaNa karyo. saMthArA daramyAna zubha adhyavasAyonuM zuddhikaraNa vizuddhikaraNa thatAM jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI viziSTa avadhijJAna utpanna thayuM. te avadhijJAna vaDe teo UMcA-nIcA ane & Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH upAsaka dazAMga sUtra 63 | tithya lokanA sImita kSetrane ane temAM rahela jIva-ajIva padArthone pratyakSa jovA lAgyA. vicaraNa karatAM-karatAM bhagavAna mahAvIrasvAmI te nagaramAM padhAryA. gautamasvAmI bhagavAnanI AjJA laIne chaThanA pAraNArthe gocarI vahoravA nagaramAM padhAryA. AnaMda zramaNopAsakanA anazananI vAta sAMbhaLIne gautamasvAmI tyAM pauSadhazALAmAM AnaMda zrAvaka pAse AvyA. AnaMda zrAvakanuM zarIra dhanA aNagAranI jema asthipaMjara(atyaMta kRza) thaI gayuM hatuM. potAnI jagyAethI halavuM cAlavuM paNa temanA mATe zakya na hatuM. mATe gautamasvAmIne najIka AvavAnI teNe prArthanA karI. gautamasvAmI najIka gayA. AnaMde teone bhakti sabhara vaMdana-namaskAra karyA ane nivedana karyuM ke he bhaMte! mane avadhijJAna utpanna thayuM che, jethI huM upara saudharma devaloka sudhI, nIce lolucya nAmaka narakAvAsa sudhI ane pUrva-pazcima ane dakSiNamAM lavaNasamudramAM 500-500 yojana sudhI tathA uttaramAM culla himavaMta parvata sudhI joI rahyo chuM. gautamasvAmIe kahyuM ke zrAvakane avadhijJAna thaI zake che paraMtu ATaluM vizALa na thaI zake. mATe tame A kathananI AlocanA ane prAyazcitta karo. AnaMda zramaNopAsake gautamasvAmIne prazna karyo ke he bhaMte ! zuM jinazAsanamAM satyanuM paNa prAyazcitta hoya? gautamasvAmIe uttaramAM pharamAvyuM ke evuM nathI, arthAt sAcI vyakti ne prAyazcitta AvatuM nathI. tyAre gautamasvAmIne AnaMda zrAvake pharIthI nivedana karyuM ke, hemaMte! to Ape ja AlocanA-prAyazcitta karavuM joIe. daDhatAyukta AnaMda zramaNopAsakanA zabdo sAMbhaLIne gautamasvAmI saMdehazIla thaI gayA, tarata ja tyAMthI nIkaLI bhagavAnanI pAse jaIne AhArapANI batAvyA ane saMpUrNa hakIkata kahIne bhagavAnane pUchyuM ke AnaMda zrAvake prAyazcitta karavuM joIe ke mAre? prabhue pharamAvyuM ke he gautama! tAre ja prAyazcitta karavuM joIe ane zuddha thavuM joIe. temaja AnaMda zrAvaka pAse A prasaMganI kSamAyAcanA karavI joIe. tyAre gautama svAmIe potAnI bhUlanuM prAyazcitta karyuM ane pAchA pauSadhazALAmAM jaIne AnaMda zrAvaka pAse kSamAyAcanA karI ane pachI AvIne pAraNuM karyuM. AnaMda zrAvakano A saMthAro eka mahinA sudhI cAlyo. pachI samAdhi pUrvaka temaNe paMDita maraNa prApta karyuM. deha tyAga karIne teo prathama devalokamAM cAra palyopamanI sthitivALA deva thayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laIne tapa-saMyamanuM pAlana karIne mokSa prApta karaze. zikSA-preraNA - (1) vyaktie buddhimAna, vyavahAra kuzaLa ane milanasAra banavuM joIe. (2) patnIno pati tarapha hArdika anurAga zraddhA ane samarpaNa bhAva hovo joIe. 10 Jain Education Internationa are & Personal use Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 (3) dharma pratyenI sAcI zraddhA, niSThA, samaja prApta thaI jAya pachI vrata dhAraNa karavAmAM ALasa na karavI joIe. keTalI paNa vizALa saMpatti hoya ke game teTaluM vizALa kArya kSetra kema na hoya paNa zrAvakane vrata dhAraNa karavAmAM te koI bAdhaka nathI banatAM. kAraNa ke saMpatti dharmamAM bAdhaka hotI nathI, paraMtu tenI amaryAdA ane moha temaja mamatva bAdhaka bane che. keTalA ya loko varSo sudhI dharma sAMbhaLe che ane bhakti kare che. paraMtu zrAvakanA bAra vratone dhAraNa karavAmAM ALasanA kAraNe teo paristhitio ane javAbadArIonAM bahAnAone AgaLa kare che. temaNe A zrAvakonA jIvanamAMthI preraNA levI joIe. 4 (4) dharmaguruoe paNa AvelI pariSadane zrAvakanA vratonuM svarUpa saraLatA pUrvaka vidhivat samajAvavuM joIe ane temane vratadhArI banavA utsAhitaprotsAhita karavA joIe. Aja-kAla keTalA ya upadezako athavA keTalA ya pUjya AcArya vagere A viSayanuM vizleSaNa karatAM ja nathI, ane koIka A viSayanuM pratipAdana kare to paNa zrAvakanA vratone pahADa samAna batAvIne tenI kaThinatAno (agharApaNAno) bhaya zrAvakomAM bharI de che. jethI zrAvaka loko A vratone dhAraNa karavAnI vAtone pahelethI dhakelI de che, upekSA karI de che. mATe evuM na karatAM A bAbatamAM vidvAna AcArya bhagavaMtoe ane saMta satIjIoe vizeSa dhyAna ApavuM joIe. (5) upadeza zravarNa pachI jinavANInI hRdayapUrvaka prazaMsA anumodanA karavI joIe. (6) potAnI zaktinuM mUlyAMkana karIne athavA vikAsa karIne vrata dhAraNa karavA joIe. (7) parivAranA sahasabhyone paNa dharmakAryamAM, vrata pratyAkhAnamAM joDAvA mATe utsAhita karavA joIe. (8) zrAvakapaNAmAM paNa tatvajJAnanI vRddhi karatA rahevuM joIe, Agamono svAdhyAya paNa karavo joIe. (9) yathAsamaye javAbadArIomAMthI mukta thaIne athavA mukta thavAnI laganI rAkhIne ghara tathA vyApAranA kArobAra putra vagerene soMpI devA joIe. ema nahIM thAya ke mare tyAM sudhI ghara, dukAna, dhaMdho ane moha chUTe ja nahIM. kAraNa ke AvI manovRttimAM ArAdhanA thavI saMbhava nathI. tethI samaya Avye dhaMdhAthI nivRtta thaIne sAdhanAnI abhivRddhi karavAnuM lakSya rAkhavuM atyaMta jarUrI che. te zrAvakano pahelo manoratha paNa che. (10) nivRtta jIvanamAM zakti anusAra tapa ane ghyAnamAM temaja Atma ciMtana-mananamAM lIna thaI sAdhanA karavI joIe. (11) pArivArika lokonA mohanI eTalI hade pragADhatA ke lAcArI na hovI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H upAsaka dazAMga sUtra joIe ke anazana letI vakhate te bAdhaka bane. (12) guNono vikAsa carama sImAe pahoMcyA pachI paNa vinayano guNa na choDavo joIe. AnaMda zrAvakanuM jIvana tyAga,tapa, dhyAna, paDimAyukta hatuM, Adarza zrAvaka ratna hatA; avadhijJAna prApta thaI gayuM hatuM; zarIra hADapIMjara thaI gayuM hatuM. tema chatAM gautama svAmIne joIne temanA pratye zraddhA ane vinaya-bhakti yukta vaMdana namaskAra karI caraNomAM mastaka namAvyuM. 5 (13) satyanuM sanmAna jIvanamAM haMmezAM hovuM joIe. vinayavAna hovA chatAM paNa satya mATe daDha manobaLa hovuM joIe. satyamAM koInAthI dabAvAnI ke DaravAnI jarUra hotI nathI. (14) pote karelI bhUlanI khabara paDe to ghamaMDa athavA khoTo daMbha na karavo joIe. saralatA ane kSamAyAcanA rUpe namratA dhAraNa karIne jIvana suMdara ane sAdhanAmaya banAvavuM joIe. sAra :- jina zAsanamAM tyAga, vrata niSThA, zuddha zraddhA temaja saralatA, namratA Adi guNonuM; satya niSThA, niDaratA ane kSamApanA Adi guNonuM temaja te guNo yukta AtmavikAsa karanArAonuM mahatva che. A prakAranA guNa saMpanna sAdhako aMtima samaya sudhI ucca sAdhanAmAM lIna banIne Atma kalyANa karI le che. teo sAdhanAnI vacce gusso,ghamaMDa, aprema, vaimanasya, kalaha, dveSa, niMdA, pramAda, ALasa Adi durguNonA zikAra banatA nathI. adhyayana : 2 zramaNopAsaka kAmadevaH bhagavAna mahAvIranA samayamAM pUrva bihAramAM caMpA nAmanI nagarI hatI. jitazatru rAjA rAjya karato hato. te ja nagaramAM kAmadeva nAmanA zeTha rahetA hatA. je AnaMda zrAvakanI jema ja zreSTha guNAlaMkRta ane saumya prakRtivALA hatA. jethI teo samAjamAM agrasthAne hatA. loko temano yogya Adara karatA hatA. temane bhadrA nAmanI patiparAyaNa ane guNa saMpanna strI hatI. samRddhimAM kAmadeva zreSThi AnaMdathI caDiyAtA(vizeSa) hatA. temanuM sAMsArika jIvana khUba ja sukhI ane samRddha hatuM. - bhagavAna mahAvIranuM caMpAnagarImAM padArpaNa thatA pariSada temano upadeza sAMbhaLavA gaI. kAmadeva paNa gayA. dharmadezanA zravaNa karatAM ja kAmadeva gadita thaI gayA; bAra vrata dhAraNa karyA. temanI icchAo sImita thaI gaI; jIvana saMyamita banyuM; saMsAranA padArtho pratyenI Asakti ghaTI gaI ane teo virakta Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 bhAve kuTuMbanuM paripAlana karatAM dharma ArAdhanA karavA lAgyA. cauda varSa sudhI zrAvaka vratanuM pAlana karyA bAda temanA jIvanamAM pharI parivartana AvyuM. bhAre samArohanI sAthe putrane kuTuMbano bhAra soMpI nivRtta jIvanamAM adhikAdhika sAdhanA karavA pauSadhazALAmAM rahevA lAgyA. eka vakhata kAmadevanA vrata kasoTInA eraNe caDhyA. te pauSadhazALAmAM dhyAnastha hatA. temanI dharma daDhatAnI prazaMsA indrasabhAmAM kendra karI. mithyAtvI devathI te sahana na thaI. te kAmadeva zrAvakane dharmathI vicalita karavA pauSadhazALAmAM Avyo; vikarALa pizAcanuM rUpa lIdhuM hAthamAM talavAra laI kAmadevane dhamakAvatAM ema kahyuM- tame A kriyA kalApa tathA dharmopAsanA choDI do. nahiMtara A talavArathI tamArA TukaDe TukaDA karI nAkhIza. jethI ArtadhyAna karatAM akALamAM ja tame mRtyu pAmazo. bIjI ane trIjI vakhata paNa te ja pramANe kahyuM ane joyuM ke kAmadeva zrAvaka to potAnI sAdhanAmAM masta banI gayA che. tenI dhamakInI kiMcita paNa paravA temane nathI. te joIdevano gusso khUbaja vadhI gayo. tatkALa talavArathI tenA zarIranA TukaDe TukaDA karyA. bhayaMkara vedanA hovA chatAM kAmadeva zramaNopAsaka samabhAvathI sthira rahyA. devamAyAthI pharIne zarIra joDAI gayuM. bIjI vakhata deve hAthInuM rUpa karI DarAvyo, dhamakAvyo. traNa vakhata kahevA chatAM paNa kAmadeva zramaNopAsakanA nahi mAnavAthI tene sUMDhathI upADI AkAzamAM uchALyo ane dAMtothI jhIlI lIdho, pachI paga nIce kacaDyo; ghora vedanA sahana karavA chatAM kAmadeva nizcala rahyA. devamAyAthI punaH tenuM zarIra durasta thaI gayuM. pharIne trIjI vakhata deve viSadhara sarpanuM rUpa dhAraNa karyuM DarAvyo, dhamakAvyo, dharma choDavA mATe kahyuM, tema chatAM kAmadeva saheja paNa calita na thayA. tyAre sarparUpadhArI deve tenA gaLAmAM traNa lapeTA daI chAtImAM DaMkha mAryo; ghorAtighora vedanA ApI: hajI kAmadeva zrAvaka aDola ja hatA. Akhare mAnava pAse dAnavanI hAra thaI. krUratA upara zAMtino vijaya thayo. kAmadeva zrAvaka parIkSAmAM utIrNa thayA. deva guNAnuvAda karato, kSamA mAMgato, bhaviSyamAM have AvuM nahIM karuM evo saMkalpa karI vAraMvAra vinaya karato, devalokamAM cAlyo gayo. bhagavAna mahAvIra svAmI vicaraNa karatAM te nagaramAM padhAryA hatA. savAra thatAM kAmadeve pauSadha pALI, yogya vastra paridhAna karI, jana samUhanI sAthe bhagavAnanA darzana karavA cAlyA. vaMdana namaskAra karI beThA, bhagavAne dharmadezanA ApI. svayaM bhagavAne kAmadeva zrAvakane pUchayuM ke- Aja rAtre deve A pramANe upasarga ApyA hatA? kAmadeve svIkAra karyo. te ghaTanA batAvI bhagavAne zramaNa-zramaNIone saMbodhita karatAM kahyuM ke eka Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H upAsaka dazAMga sUtra zramaNopAsaka gRhastha paNa dharmamAM zraddhA rAkhI zake che; parIkSAnI ghaDIe dhIra-gaMbhIra banI kaSTo sahana kare che; dAnavane paNa parAjita kare che. A ghaTanA dvArA dareka sAdhake daDha zraddhAnI ane saMkaTomAMthI pAra utaravA dhairyanI preraNA levI joIe. tyAre upasthita zramaNa-zramaNIoe 'tatti' kahI paramAtmAnA vacanono svIkAra karyo. 57 tyAra pachI kAmadeva zrAvake vinaya yukta keTalAka prazno pUchI samAdhAna prApta karyuM ane vaMdana namaskAra karI cAlyA gayA. upavAsanuM pAraNuM karyA pachI pauSadhazALAmAM AvI dharmasAdhanAmAM lIna banyA. AnaMdanI jema zrAvakanI agiyAra paDimAo svIkArI. aMte eka mahinAno saMthAro karI, samAdhimaraNa prApta karI prathama devalokamAM utpanna thayA. tyAMnuM cAra palyopamanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM jaI siddha thaze. bAkInuM badhuM varNana AnaMda zrAvakanI jema ja samajavuM. 14 varSa sAmAnya zrAvaka paryAya + 6 varSa nivRtti sAdhanAmaya jIvana, ema kula 20 varSa zramaNopAsaka paryAyanuM pAlana karyuM. zikSA-preraNAH (1) A caritramAMthI dharmamAM daDha zraddhA ane majabUta manobaLa rAkhavAnI preraNA maLe che. mAnavane karma saMyoge zArIrika, Arthika, mAnasika, sAmAjika Adi keTalAya saMkaTomAMthI pasAra thavuM paDe che. te samaye kSubdha na thavuM, mlAna na banavuM, gabharAvavuM nahi, paraMtu dhairyanI sAthe Atma kSamatAne kendrita karatAM daDhadharmI ane priyadharmI banavuM. dazavaikAlika sUtramAM manobaLane daDha rAkhavAvALA AzvAsana vAkyo A pramANe kahyA che - na me ciraM dukhamiNaM bhavissai / paliovamaM jhijjhai sAgarovamaM / kimaMga puNa majjha imaM maNo duhaM / / bhAvArtha :- A mAruM duHkha zAzvata rahevAvALuM nathI. narakanA jIvo asaMkhya varSo sudhI ghorAtighora vedanA sahana kare che. tenI apekSAe ahIMnA zArIrika ke mAnasika duHkha kaMI visAtamAM nathI. AtmA badhAno sarakho che. mArA AtmAe paNa ajJAna dazAmAM khUba kaSTo sahana karyA che. to have samajaNa pUrvaka AvA sAmAnya kaSTone sahana karI lauM. A pramANe ciMtana karI zreSTa Adarzone najara samakSa rAkhI ApattinI ghaDIone dhairya pUrvaka pAra pADavI joIe. (2) keTalAka AtmAo dharma dvArA laukika sukhonI IcchA kare che. teo potAnI cAhanA pUrti thAya ke kema, tenA uparathI dharmaguruonI kiMmata AMke che. teone camatkArI guru tathA camatkArI dharma ja priya hoya che. AvA camatkAra priya zrAvakoe A adhyayanamAMthI zikSA levI joIe ke deva pradatta kaSTone hasatAM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta-1 : hasatAM sahenAra kAmadeve evuM na vicAryuM ke "Avo zreSTha dharma dhAraNa karyo, tIrthakaronuM zaraNuM lIdhuM che chatAM dharmanA kAraNe ja saMkaTanI ghaDIo AvI. kharekhara dharmamAM kaMI ja dama nathI. sukhane badale duHkha maLyuM.'" Avo koI vikalpa na karyo. jenI pAse samyak zraddhA che temane to Avo vicAra Avato ja nathI. paNa aihika sukhanI IcchAvALAone ja AvA saMkalpa vikalpo thAya che ane teonI citta sthiti DAmADoLa thaI jAya che. mATe dharma pratye pavitra zraddhA rAkhavI joIe. asthira cittavALA na banavuM joIe ane dharmanA saMbaMdhe aihika camatkArathI mukta banavuM joIe. adhyayana : 3 cUlaNIpiyA : bhAratanI suprasiddha samRddhizALI vArANasI nagarImAM phUlaNIpiyA nAmanA zeTha rahetA hatA. temanI mAtAnuM nAma bhadrA ane patnInuM nAma zyAmA hatuM. agAunA banne zrAvaka karatAM cUlaNIpiyAnI samRddhi ghaNI hatI. 8 karoDa sonaiyA bhaMDAramAM, 8 karoDa vyApAramAM tathA 8 karoDa gharakharcamAM hatA. 8 gokula hatA. A pramANe phUlaNIpiyA vaibhavazALI puNyazALI puruSa hatA. bhagavAna mahAvIra pAse zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA hatA. cauda varSa gRhastha jIvanamAM rahyA bAda nivRtti meLavI AtmasAdhanAmAM lIna banyA hatA. eka vakhata pauSadhazALAmAM upavAsayukta pauSadhanI ArAdhanA karI rahyA hatA. ardha rAtrie eka deva hAthamAM talavAra laI bolyo - o cUlaNIpiyA ! A dharma-karma choDI de. nahIM to tArI sAme ja tArA moTA dIkarAnA zarIranA TukaDA karI, kaLAImAM ukALIza, ane tenA lohI ane mAMsa tArI upara nAMkhIza. be, traNa vakhata Ama kahevA chatAM cUlaNIpiyA daDha rahyA. aMte deve temaja karyuM. putrane mArI tene kaDAImAM taLI tenA lohI-mAMsa zrAvaka upara nAkhyA. phUlaNIpiyA najare jotA hatA, chatAM sAdhanAmAM kSubdha na thayA. tethI devano krodha tenI zAMtine kAraNe vadhu bhaDakyo. deve eka eka karatAM tenA traNe putro sAthe tevuM ja bhayaMkara kRtya karyuM. cUlaNIpiyA aDaga rahyA. aMte deva dvArA cUlaNIpiyAnI mAtA bhadrAnI sAthe paNa tevuM ja kRtya karavAnI dhamakI detAM zrAvakanuM dhairya khUTI gayuM. mAtAnI mamatAne kAraNe sAdhanAmAM parAjaya thayo. pauSadhanI maryAdAnuM ullaMghana karIne devane pakaDavAno saMkalpa karyo. jyAM devane pakaDavA hAtha laMbAvyo tyAM to deva adazya thaI gayo. avAja sAMbhaLatAM tenI mAtA doDatI AvI. AkhI ghaTanAnI jANakArI thatAM kahyuM- vatsa ! A to deva mAyA hatI. ame badhA surakSita chIe. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H upAsaka dazAMga sUtra nAhaka krodha karI sAdhanAmAM doSa lagADayo.tArA doSanuM prAyazcitta karI le. phUlaNIpiyAe potAnA doSano svIkAra karI prAyazcitta karyuM. GC kula vIsa varSa sudhI zrAvaka paryAyanuM pAlana karI; zrAvakanI paDimAo dhAraNa karIne aMte saMthAro karI prathama devalokamAM utpanna thayA. zikSA-preraNA :- apAra dhana-vaibhava saMpanna hovA chatAM prAcIna kALanA mAnavomAM eTalI saraLatA hatI ke zIghra dharmabodha pAmI jIvana parivartana karI letA. AjanA mAnave paNa tathyane jANavuM joIe ke dhana saMpatti ja sarvasva nathI. paralokamAM dharma sAthe cAlaze, dhana nahi. koI nabaLAInA kAraNe anicchAe paNa bhUla thaI javAnI saMbhAvanA rahe che. chatAM bhUlane bhUla samajI, tene sudhArI Adarzamaya jIvana jIvavuM te mahAna guNa che. ApaNe tevo guNa apanAvIe ane tatkALa bhUlano svIkAra karI sanmArgamAM AvI jaIe. adhyayana : 4 surAdevaH - vArAsaNI nagarImAM surAdeva nAmanA zreSThI rahetA hatA. teo paNa samRddhivALA hatA. cha-cha karoDanuM dhana vyApAra, gharakharca tathA bhaMDAramAM hatuM. temanI patnInuM nAma dhanyA hatuM. AnaMdanI jema tenuM sAMsArika ane dhArmika jIvana zreSTha hatuM. teo eka vakhata pauSadhazALAmAM pauSadhanI ArAdhanA karI rahyA hatA. koI eka mithyAtvI deva ardharAtrie AvI DarAvavA lAgyo. dhamakI ApI ane traNa putronA TukaDA karI nAkhyA. mAMsa tathA lohIno chaMTakAva karyo. dAruNa kaSTa ApavA chatAM surAdeve samatA rAkhI. deve navo upAya ajamAvyo ane dhamakI ApI ke A dharma-karma choDI de nahiMtara koDha Adi soLa mahAroga zarIramAM utpanna karIza. zarIra saDI jaze ane tuM mahAduHkhI thaI jaIza. asIma rogonI kalpanAthI temanuM mana gabharAI gayuM; ghIraja khUTI gaI. A rIte surAdeva zramaNopAsaka calita thaI gayA. patnI dhanyA dvArA preraNA maLa tAM vratanI vizuddhi karI. punaH dharmamAM uttarottara vRddhi karatAM zrAvakanI agiyAra piMDamAonuM pAlana karyuM. vIsa varSanI zrAvaka paryAyanuM pAlana karI eka mAsano saMthAro karI prathama devalokamAM utpanna thayA. mahAvidehamAM janma laI mokSe jaze. zikSA-preraNA :- zarIranuM mamatva paNa sAdhakane sAdhanAthI vyuta karI de che. tethI koI paNa prakAranI AtmasAdhanAmAM zarIranI mamatAne vairAgyanA ciMtana Jain org Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta-1 ane tapanA mAdhyame kramazaH ghaTADavI jarUrI che. kAraNa ke sAdhanAnI aMtima saphaLatA deha mamatvanA tyAgamAM ja che. kahyuM paNa che - daMpati vA kArya sAthafmA deda durva mahAd I Adi vAkyothI Atma zaktine jAgRta karavI joIe. adhyayana : 5) cullazataka:AlaMbhikA nagarImAM cullazataka zrAvaka rahetA hatA. temano vaibhava surAdeva jevo ja hato. jIvananI sAdhanAnuM varNana surAdeva jema ja samajavuM. teo paNa deva dvArA dhana ne naSTa karI, daridra banAvI devAnI dhamakIthI bhaya pAmI sAdhanAthI vyuta thaI gayA. bahulA nAmanI bhAryA dvArA preraNA prApta karI, prAyazcitta karI zuddha thayA. aMte samyaka ArAdhanA karI paMDita maraNane varyA. zeSa mokSa paryatanuM varNana surAdeva samAna jANavuM. adhyayana : 6 kuMDakaulikaH prAcIna kALamAM kAMpilyapura nagaramAM kuMDakaulika nAmanA zeTha rahetA hatA. dhana, samRddhi surAdeva jevI ja hatI. AnaMdAdi zrAvakonI jema ja uttama dhArmika jIvana jIvavA lAgyA; zrAvaka vratonuM pAlana karavA lAgyA. ekadA baporanA samaye kaMDakaulika azoka vATikAmAM gayA. uttarIya vastra, vIMTI vagere utArI potAnI samIpe mUkI dIdhAM; sAmAyikamAM sthira thayA. tyAM to eka deva upasthita thayo ane uttarIya vastra tathA vIMTI upADI AkAzamAM jaI bolyo- gozAlakano dharma siddhAnta suMdara che. bhagavAna mahAvIrano siddhAMta uttama nathI. kAraNa ke puruSArthathI kaMI vaLatuM nathI. je thavAnuM hoya te thaIne ja rahe che. A sAMbhaLI kuMDakaulika bolyA- deva! eka vAta kaho ke A deva Rddhi tame kevI rIte meLavI? deve kahyuM- "me puruSArtha vinA ja prApta karI che. tyAre kuMDakaulika bolyA- to anya prANI-pazu tamArI jema puruSArtha vinA deva kema nathI thatA? temAM jo kaMI vizeSa puruSArtha che to gozAlakano siddhAMta suMdara kevI rIte banyo? te to puruSArthane nirarthaka samaje che.' bhagavAna mahAvIrano siddhAMta puruSArtha, niyati, kALa, svabhAva ane karma A pAMceyano svIkAra karatA thakA puruSArtha pradhAna vyavahAranuM kathana kare che arthAt vyAvahArika jIvanamAM puruSArtha mukhya che. anyathA to badhA ALasu (nirudyamI) For Piivate & Personal Use Only vw.jainelibrary.org Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : upAsaka dazAMga sUtra 01 thaI mokSa prApta karI le. paNa te asaMbhavita che. gozAlakanA siddhAMtathI laukika vyavahAra paNa cAlato nathI. vyApAra, bhojana AdimAM jo puruSArtha karavAnI AvazyakatA na rahe to te sarvathA avyAvahArika thaI jAya che. kuMDakaulika zrAvakanA tarkapUrNa uttarathI deva niruttara thaI gayo ane uttarIya vastra tathA vIMTI mUkIne cAlyo gayo. bhagavAne bharasabhAmAM kaMDakaulika zrAvakanI prazaMsA karI. badhA zramaNa, zramaNopAsakane jJAna carcAthI na gabharAtAM A Adarzane sanmukha rAkhavAnI preraNA karI. kaMDakaulike paNa cauda varSa daramyAna saMsAranI javAbadArI nibhAvI. te pachI moTo mahotsava karI, putrane kuTuMba vyavasthAno bhAra soMpI, nivRtti laI cha varSa nivRtta sAdhanA karI. paDimAonuM ArAdhana karyuM. aMte eka mahinAno saMthAro karI paMDita maraNane varyA. kuMDakaulika prathama devalokamAM cAra palyopamanuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. zikSA-preraNA :- zramaNa-zramaNopAsakoe potAnI sAdhanAno keTaloka samaya zAstra adhyayana, zravaNa tathA ciMtana mananamAM joDIne jJAnano akSaya nidhi prApta karavo joIe. dazavaikAlika sutra a. 9 u.4 mAM batAvyuM ke zrata adhyayanathI citta ekAgra thAya ane zruta saMpanna sAdhaka samaya AvatAM potAnA ke bIjAonA AtmAne dharmamAM sthira karavA pUrNa saphaLa bane che. mATe sAdhakoe zruta adhyayana karI, potAnI nirNAyaka zaktino vikAsa karavo joIe. adhyayana: 9) sakaDAla: polAsapura nagaramAM sakaDAlaputra nAmano kuMbhAra raheto hato. je gozAlakano anuyAyI hato. te Arthika rIte saMpanna hato. tene traNa karoDa sonaiyA tathA eka gokuLa hatuM. mATInA vAsaNa banAvavAnI pa00 kuMbhAra zALAo hatI. ane te vAsaNo vecavAnI vyavasthA tenA nokaro dvArA rAjamArga ane aneka sArvajanika sthAno upara rAkhavAmAM AvI hatI. te sakaDAlane potAnA dharmasiddhAMto pratye aDaga AsthA hatI ane te pramANe jIvana vitAvato hato. ekadA baporanA samaye te potAnI azoka vATikAmAM besI dharmadhyAna karI rahyo hato. te samaye eka deva adazya rahI bolyo "kAle ahIM sarvajJa, sarvadarzI bhagavAna padhAraze. tame temane vaMdana namaskAra karI tamArI kuMbhArazALAmAM rahevAnI anujJA Apajo." A deva sUcanAne potAnA dharmaguru gozAlaka mATenI samajI sakaDAle avadhArI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 :: bIje divase polAsapura nagara bahAra bhagavAna mahAvIra padhAryA. prajAjano darzanArthe javA lAgyA. sakaDAla paNa gayA. vidhivat vaMdana karI bhagavAnanI dezanA sAMbhaLavA beThA. bhagavAne sakaDAlane saMbodhI kahyuM ke gaIkAle eka deva tamane sUcanA ApavA Avyo hato ? te mArA mATe ja kahyuM hatuM, gozAlakanI apekSAe nahIM. sakaDAla bhagavAnanA jJAna upara AkarSita thayA, prabhAvita thayA. temaNe UThI bhagavAnane vaMdana namaskAra karI kuMbhArazALAmAM padhAravAnI vinaMti karI. bhagavAne tenI prArthanA svIkArI. sakaDAla bhagavAna pratye AkarSita thayA hovA chatAM saiddhAntika AsthA to gozAlakamAM ja hatI. anukULa avasara joI bhagavAne pUchyuM- A mATInA vAsaNa kevI rIte banyA che ? sakaDAla kramazaH saMpUrNa prakriyA batAvI. bhagavAne punaHpUchyuM- A AkhI prakriyA puruSArthathI thaIne ? sakaDAle kahyuM- nA, niyatithI. puruSArthanuM kaMI mahatva nathI. bhagavAne punaH kahyuM - jo koI puruSa tArA A seMkaDo vAsaNone phoDI nAkhe ane tArI patnI sAthe baLAtkAra kare to tuM tene daMDa Ape ke niyati samajI upekSA kare ? turata sakaDAle kahyuM ke aparAdhI samajI tene mRtyudaMDa Apu. bhagavAne kahyuM --- jo tame tema karazo to tamAro siddhAMta asatya Tharaze. kAraNa ke tame niyatinA sthAne puruSArthane mAnyo ane tene aparAdhI gaNyo. Ama thoDI carcAthI ja sakaDAla yathArtha tattvane samajI gayA. zraddhAthI tenuM mastaka jhUkI gayuM. bAra vrata aMgIkAra karyA. sakaDAlanI preraNAthI tenI patnI agnimitrAe paNa temaja karyuM. Ama banne AtmAe saddharmanI prApti karI gRhastha jIvananI sAthe dharmasAdhanAmAM lIna banyA. gozAlakane A ghaTanAnI jANakArI thatAM sakaDAlane potAnA matamAM lAvavAnI koziSa karI. te tyAM Avyo. bhagavAnanI prazaMsA karI. thoDA divasa te tyAM ja rahyo, paNa badhA prayatna niSphaLa gayA. nirAza thaI cAlyo gayo. ekadA pauSadhazALAmAM ardharAtrie sakaDAla pAse eka deva Avyo. dharmakriyA-vrata Adine choDavAnuM kahyuM ane tenA putrone mAravAnI dhamakI ApI. pachI zrAvakanA aDaga rahetAM traNa putrone mArI, agnimitrAne mAravAnI dhamakI detAM, sakaDAla DagI gayo ane krodhita thaI devane pakaDavAno prayatna karatAM deva adazya thaI gayo. avAja sAMbhaLI agnimitrA zramaNopAsikA jAgRta thayAM. tyAM AvI patine vratamAM sthira karyA. sakaDAle prAyazcitta karIne zuddhi karI. aMte pUrva zrAvakonI jema nivRtta thaI sAdhanAmaya jIvana jIvavA lAgyA. zrAvakanI agiyAra paDimAonuM pAlana karyuM; vIsa varSanI zrAvaka paryAyanuM pAlana Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra ? upAsaka dazAMga sUtra karI, eka mAsano saMthAro karI, prathama svargamAM utpanna thayA. aMte mahAvideha kSetramAM jaI mukti meLavaze. zikSA-preraNA - ekAMtavAda mithyA che, tethI anekAMta satyano svIkAra karavo joIe. arthAt niyatino svIkAra karavA sAthe puruSArthane paNa svIkAravo joIe. koI paNa kAryanI saphaLatAmAM eka yA aneka samavAyonI (saMyogonI) pramukhatAno svIkAra karatAM anyano ekAMtikaniSedha na karavo. duniyAnA sarve vyavahAro puruSArtha pradhAna hoya che. tenI sAthe kALa, karma,niyati ane svabhAvanuM pota-potAnI sImAmAM mahattva samajavuM joIe. sakaDAle potAnI buddhi ane samajadArIno Adarza upasthita karyo. aMte satyano nirNaya karI teno svIkAra karyo. tyAra pachI tene gozAlakanI camatkArika zakti paNa vicalita na karI zakI. te ja rIte mAnavanA jIvanamAM utAra-caDhAva bhale Ave paraMtu jIvanano aMta satya sAthe pasAra thAya, tevI saralatA ane buddhimattAno upayoga karavo joIe. - niyatine ekAMtika satya mAnavAvALI vyakita koInA puruSArthane nathI svIkArI zakatI.niyativAdI koInA guNa ane aparAdhane na mAnI zake. kharekhara te tathya, vyavahArathI taddana viparIta che. te uparAMta niyativAdane mATe dharmakriyAno puruSArtha paNa nirarthaka nIvaDe. tethI mokSArthIe AvA ekAMta siddhAMtanA cakkaramAM phasAvuM nahi. adhyayana : 8) mahAzataka: rAjagRhI nagara tenA samayamAM prasiddha nagara hatuM. rAjA zreNika tyAMno zAsaka hato. tyAM mahAzataka nAmanA dhanika zeTha rahetA hatA. dhana, saMpati, vaibhava, prabhAva, mAna-sanmAna AdinI apekSAe nagaramAM tenuM bahu UMcu sthAna hatuM. tenI pAse kAMsAnA pAtranA mApanI apekSAe 24 karoDa sonaiyAnuM dhana hatuM. te samayanA rivAja pramANe tera(13) zreSThI kanyAo sAthe mahAzatakanA lagna thayA. te kanyAone potAnA pitA taraphathI vipula saMpatti Adi prItidAnamAM maLI hatI. te te strIomAM revatI sauthI mukhya hatI. pitR saMpattinI apekSAe paNa te badhAthI adhika dhanADhaya hatI. A pramANe mahAzataka sAMsArika daSTithI mahAna vaibhavazALI ane atyaMta sukhI hato. paraMtu vaibhava ane sukha vilAsamAM te khovAyo na hato. A saMyogavaza eka vakhata bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRhImAM padhAryA. For Private & Personal use only www.jane braty.org Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 nagaranA loko ane mahAzataka zeTha paNa darzana karavA mATe samavasaraNamAM upasthita thayA. upadeza sAMbhaLI mahAzatakanA AtmAne preraNA maLI.temaNe zrAvakanA bAra vrata dhAraNa karyA ane vadhatI jatI saMpattine sImita karI dIdhI arthAt have pachI saMpatti na vadhAravAnI pratijJA karI. mahAzataka zramaNopAsakane upAsanAmAM uttarottara vRddhi karatAM-karatAM cauda varSa vyatIta thayA. tyArabAda putrane vyavasAya Adi soMpIne nivRtta jIvana jIvavA lAgyA. mahAzatakanI mukhya patnI revatInuM jIvana atyaMta vilAsa pUrNa hatuM. te mAMsa ane madirAmAM pahelethI ja atyaMta Asakta hatI. mahAzataka zramaNopAsaka banI gayA pachI paNa teNIe potAnI te pravRtti na choDI. rAjA zreNika dvArA potAnA rAjyamAM paMcendriya vadha niSedhanI AjJA-dhoSaNA karAvyA pachI rAjyamAM kyAMya paNa mAMsa maLatuM nahi. topaNa teNIe upAya zodhI lIdho ane nokaro dvArA pIyarathI dararoja gAyanA be navajAta vAcharaDAnA mAMsanA AyAtanI vyavasthA gupta rIte karI lIdhI. bhogAkAMkSAnI tIvratAthI teNe svacchaMdatA pUrvaka potAnI bAra zokyone zastra prayoga ane viSaprayoga dvArA marAvI nAkhI. mahAzatakano tenI upara koI paNa niyaMtraNAtmaka upAya cAlI zakyo nahIM. nivRtta sAdhanAnA samayamAM eka divasanI vAta che- mahAzataka potAnI upAsanAmAM hatA. revatI madhanA nazAmAM unmatta banIne tyAM pahoMcI ane mahAzatakane vratathI Tyuta karavA mATe aneka prakAranA kAmoddIpaka hAvabhAva karavA lAgI ane kahevA lAgI ke "tamo dharma karavAthI svarga prAptithI vizeSa vadhu zuM lAbha karazo? jo ke tame mArI sAthe, prApta thayelA bhogone bhogavatA nathI, to enAthI vadhu svarga ane mokSamAM zuM lAbha thaze? "A prakAre be-traNa vakhata kahI mohAsakta bharelA prayatno karyA, paNa tene niSphaLatA maLI. mahAzataka merunI samAna aDaga rahyA. leza mAtra paNa revatIno prabhAva tenA upara na paDyo. mahAzataka zramaNopAsaka svayaMnI patnInA lobhAmaNA hAvabhAva Adi anukuLa upasargamAM paNa vijayI banyA. revatI hArIne cAlI gaI. mahAzatake zrAvakanI agiyAra paDimAM svIkArI. aMte saMlekhanA karI AtmasAdhanAmAM jhUlavA lAgyA. pavitra pariNAmothI temane avadhijJAna utpanna thayuM. A tarapha revatI mAMsa ane madirAmAM lubdha banIpharIthI mahAzatakajIne vratothI zruta karavA pauSadhazALAmAM pahoMcI ane aneka prakAranI kuceSTAono prAraMbha karyo. zramaNopAsakanI dhIraja khUTI. avadhijJAnano upayoga mUkI revatInuM bhaviSya joyuM ww.jainelibrary.org Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : upAsaka dazAMga sUtra pa ane tene upAlaMbha ApatA kahyuM ke, tuM sAta divasamAM bhayaMkara rogathI duHkhI thaI, ArtadhyAna karatI mRtyu pAmI pahelI narakamAM utpanna thaIza. A sAMbhaLatAM ja revatIno nazo utarI gayo. najaranI samakSa mota dekhAvA lAgyuM. sAtamA divase mRtyu pAmI narakamAM utpanna thaI. saMyogavazAt bhagavAna mahAvIranuM padArpaNa thayuM. teoe gautama gaNadhara dvArA mahAzatakane sAvadhAna karAvyA ke- saMthArAmAM amanojJa kathana na karavuM joIe. tethI tame tenI AlocanA prAyazcitta karI vizuddha bano. mahAzataka zramaNopAsake teno saharSa svIkAra karyo. yathAsamaye samAdhipUrvaka paMDita maraNa pAmI dehano tyAga karI prathama devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. zikSA-preraNA:(1) azubha karmanA saMyoge koI durAtmAno saMyoga thaI jAya to tenI upekSA karatAM Atma-sAdhanAmAM lIna banavuM, e Adarza mahAzatake puravAra karI batAvyo. vicAra to karo ke keTalI hade revatInI duSTa pravRtti hatI ? madhamAMsamAM lolupa, bAra zokyane mAravAvALI, pIyarathI be navajAta vAcharaDAonA mAMsa magAvavAvALI, pauSadhanA samaye pati sAthe nirlajja vyavahAra karavAvALI hatI. aho ! Azcarya che karmanI vicitratA ane viTaMbaNAono ! baMnenuM maraNa lagabhaga sAthe ja thayuM. (2) vyasanInuM patana avazya thAya che. ghorAtighora pApakAryamAM te phasAI jAya che. tethI vyasanathI dUra rahevuM joIe. sAta vyasana tyAjya che, yathA- jugAra, zikAra, vezyAgamana, parastrIgamana, corI, madha, mAMsa. (3) jina zAsanamAM aMzamAtra paNa kaTutA ane amanojJa vyavahAra kSamya nathI. bhale sAmevALo game teTalo pApAtmA kema na hoya? bhagavAne te bhUlane sudhAravA ja gautamane mahAzataka pAse mokalyA hatA. hakIkatamAM loDhA, lAkaDAM, pItaLa ane trAMbAmAM jema loDhAnI mekha kSamya thaI zake che, paNa sonAnA pAtramAM loDhAnI nAnI mekha akSamya che. jevI rIte sukomaLa pagamAM nAno kAMTo paNa sahana nathI thato. te AkhA zarIranI samAdhine luMTI le che. te ja rIte sarvocca sAdhanAmaya jIvanamAM pApI vyakita pratye paNa karavAmAM AvelI kaTutA, amanojJatA kSamya che. te sudhAravA mATe tIrthakara, gaNadharane paNa lakSya rAkhI avazya prayatna karavo paDe che, to gRhasthanI to vAta ja zI ? A che jinazAsanano mahAna Adarza. (4) jinazAsananI sAdhanAmAM lAgelA badhA sAdhakoe potAnA jIvanavyavahAronuM sUkSmatama avalokana karavuM joIe ane koI paNa vyakti pratye potAnA mAnasamAM kaTu bhAva hoya, kaTu vyavahAra yA amanojJa vyavahAra hoya to tene potAnI Jain ja bhUla samajIne svIkAra karavI joIe ane tene sudhAravAnI pravRttine potAnI jainenbrary.org Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 ArAdhanA mATe Avazyaka samajavI joIe. (5) AjakAla sAdhakonA manamAM na jANe keTa-keTalAnI pratye kaTutA, amanojJatA, aprasannatA, amaitrInA saMkalpa arthAt koIne koI tarapha amanojJa bhAva ane amanojJa vyavahAranA cakra cAlyA kare che. te badhA sAdhakoe AtmAne jagADI sAvadhAna rahevuMjoIe. anyathA bAhyakriyA kalApa ane vicitra tathA vikaTa sAdhanAo saphaLatAnI zreNi sudhI pahoMcADI zakaze nahIM. tenA mATe badhA zramaNopAsakoe ane vizeSa karIne nigraMtha sAdhanA karavAvALAoe pharI pharIne AtmasAkSI pUrvaka ciMtana-manana ane saMzodhana avazya karavuM joIe. (6) keTalAya dharma zraddhALu mANaso vratonI preraNA maLyA pachI paNa gharanI paristhitine AgaLa karIne vrata niyama ane sAdhanAthI viMcata rahI jAya che. teone mahAzatakanA Adarzane najara samakSa rAkhavo joIe ke tera tera patnIo hovA chatA paNa bhagavAnanI pAse vratadhAraNa karavAmAM temaNe zarama ke khoTA bahAnA batAvyA nahIM, paraMtu AtmIyatAthI dharmamArga svIkAryo. revatI patnI dvArA bAra patnionA aghaTita mRtyu thavA chatAM paNa te zrAvake potAnI sAmAyika ane mahinAmAM cha pauSadha Adi sAdhanA na choDI. tenI mukhya patninA mAMsAhAra ane madhasevana chUTI na zakyAM. to paNa teo sAdhanAnI pragati karatA ja gayA. (7) revatInI vilAsitA ane Asakti vadhatI ja gaI, to paNa mahAzatakanI sAdhanA vIsa varSamAM avirAma saMthArA sudhI pahoMcI ja gaI. keTalI upekSA, keTalI ekAgratA ane zAMti, samabhAva rAkhyA haze mahAzataka zramaNopAsake ke evI vikaTa saMyogajanya sthitimAM paNa temaNe gRhastha jIvanamAM avadhijJAna ane ArAdhaka avasthA prApta karI lIdhI. A mahAna zramaNopAsakanA zAMta ane dhairya yukta sAdhanAmaya jIvananI preraNA laI ApaNe anekAneka guNone prApta karIne potAnA jIvanane ujjavaLa banAvavuM joIe. (8) AjakAla adhikatara loko durghaTanAonA vAtAvaraNathI vyagra thaIne anya vyaktinA doSAcaraNathI paNa dharmane badanAma karavA lAgI jAya che. A teonI bhAvukatA ane ajJAna dazAnI gaMbhIra bhUla che. AdhyAtma dharma koIne paNa akRtya karavAnI preraNA nathI karato. dhArmika saMskArovALA vyaktinA parivAramAM jo koI akRtya thaI jAya topaNa te pArivArika sadasyanI dhArmikatAthI nahIM, paraMtu vyakigata viSaya, kaSAya, mUrkhatA ane svArthAndhatAnA dUSaNonuM athavA pUrvakRta karmonuM pratiphaLa che, ema samajavuM joIe. dharma ane dhArmika vyakita to AvA samayamAM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH upAsaka dazAMga sUtra paNa potAnA Adarza ane siddhAMtamAM aDaga rahe che. kahyuM che ke kiMmata ghaTe nahIM vastunI, bhAkhe parIkSaka bhUla / jeno jevo pArakhI, kare maNi no mUla / adhyayana: 9) naMdinIpiyA - zrAvastI nagarImAM samRddhizALI gAthApati zeTha naMdinIpiyA rahetA hatA. te paNa AnaMdanI jema guNasaMpanna ane samAjamAM pratiSThita hatA. tenI saMpatti paNa kula bAra karoDa suvarNa mudrAomAM hatI. je traNa vibhAgamAM vaheMcAyelI hatI. pazudhana paNa 40 hajAranI saMkhyAmAM hatuM. temanI patnInuM nAma azvinI hatuM. te sukhI gRhastha jIvana vitAvatA hatA. zubha saMyogathI bhagavAna mahAvIra zrAvastImAM padhAryA. zraddhALu mAnava samudAya darzana karavA umaTyo. naMdinIpiyA paNa gayA. bhagavAnanI dharmadezanA sAMbhaLI, aMtaHkaraNamAM preraNA jAgI. AnaMda zrAvakanI jema zrAvakanA bAra vrato dhAraNa karyA. naMdinIpiyA potAnA dhArmika jIvanane uttarottara vikasita karatA gayA. ema cauda varSa vItI gayA. moTA putrane gharano bhAra soMpyo ane nivRtta thaI sAdhanAmAM lAgI gayA. zrAvaka paDimAonI ArAdhanA karI. aMtamAM vIsa varSa zrAvaka paryAya pUrNa karI eka mAsanA saMthArAthI pahelA devalokamAM utpanna thayA. tyAMthI eka manuSya bhava karIne mahAvidehamAMthI mokSamAM jaze. ( adhyayana : 10 sAlihipiyA - nagarI, vaibhava, saMpatti, vratasAdhanA, nivRtta sAdhanA ane saMlekhanA saMthAro AdinuM saMpUrNa varNana navamAM adhyayana pramANe che. sAlidIpiyA zramaNopAsakanI patnInuM nAma phAlganI hatuM. naMdinIpiyA ane sAlidIpiyA baMne zramaNopAsakone koI paNa upasarga nathI AvyA ane samAdhipUrvaka paMDita maraNa prApta karyuM, pahelA devalokamAM utpanna thayA tyAMthI cyavane mahAvidehamAMthI muktidhAma prApta karaze. All upAsaka dazAMga sUtra saMpUrNa I ON Gehry.org Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 aMtagaDa sUtra paricaya: A AThamuM aMga sUtra che. jemAM saMyama aMgIkAra karI mokSa prApta karanAra nevuM (90) AtmAonuM varNana che. A sUtramAM ATha varga(vibhAga) che. pratyeka vargamAM anukrame daza, ATha, tera, daza, daza, soLa, tera, daza adhyayana che. kula nevu adhyayana che. atyAre A sUtra navaso (900) zloka pramANa kahevAya che. bAvIsamA tIrthaMkara ariSTanemi bhagavAnanA zAsananA ekAvana jIvonuM varNana karyA pachI, covIsamA bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsananA ogaNacAlIsa jIvonuM A sUtramAM varNana che. rAjA, rAjakumAra, rAjarANIo, zreSThI, mALI, bALa, yuvAna, prauDha ane vRdhdha aneka uMmaravALAonAM saMyama, tapa, zruta-adhyayana, dhyAna, Atmadamana, kSamA bhAva Adi Adarza guNo yukta vairAgyapUrNa jIvananAM vRttAMto A sUtramAM aMkita che. nevuM mukta AtmAo sivAya sudarzana zrAvaka, zrIkRSNa vAsudeva ane devakI rANInI eka jhalaka paNa aMkita che. jemAM traNeya AtmAone vItarAga vANI pratye daDha zradhdhAvAna ane priyadharmI, daDhadharmI batAvavAmAM AvyA che. A sUtranA racayitA svayaM gaNadhara bhagavaMta che. upAsaka dazAMga sUtranI jema A sUtramAM paNa daza adhyayana hovAno ullekha prApta thAya che, evuM ThANAMga, samavAyAMga sUtra ane aneka graMthomAM AvatAM varNano parathI jaNAya che, paraMtu naMdI sUtranI racanA samayathI A sUtranuM AThavargamaya nevu adhyayanAtmaka svarUpa upalabdha che. kathAo ane jIvana caritronA mAdhyamathI A sUtramAM aneka zikSAprada, ane jIvana-preraka tattvonuM mArmika rUpathI kathana karavAmAM AvyuM che. tethI A sUtra vAcako mATe ane vizeSa rUpe vyAkhyAtAo tathA zrotAo mATe paNa rucikara Agama che. AthI ja sthAnakavAsI paraMparAomAM moTe bhAge dara varSe paryuSaNa parvanA ATha divasomAM A sUtranuM vyAkhyAna sabhAmAM vAMcana ane zravaNa karavAmAM Ave che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtra OC aMgomAM A AThamuM aMga che. enA ATha varga(vibhAga) che. paryuSaNanA divaso paNa ATha che ane ATha karmono kSaya karavAno ja sAdhakano mukhya hetu che, lakSya che. A rIte saMkhyAno meLApa karIne paNa paryuSaNamAM A sUtra vAMcana sAtheno saMbaMdha joDavAmAM Ave che. ahIM sArAMzane ATha divasanA vibhAjana sAthe lakhavAmAM Ave che tethI je vyakti koI kAraNathI paryuSaNamAM paNa vyAkhyAnamAM na jaI zake to te ahIM vibhAjita ATha divasonA viSayano ghera ja sAmAyika saMvara karIne vAMcana karI zake che. prathama divasa :prAraMbhika vyAkhyAna - bhAgyazALI jIvone ja zAstra zravaNa karavAnI taka maLe che. uttarA. A.-3 mAM dharmanA cAra aMgenI durlabhatA varNavavAmAM AvI che. jemAM jinavANInuM zravaNa paNa jIvane durlabha kahevAmAM AvyuM che. cothA ArAmAM paNa koI virala ane bhAgyazALI loko ja tIrthaMkara prabhunI vANInuM zravaNa karI zakatA hatA. anya aneka loko to ALasa pramAda ane mithyAtva bhAvonA kAraNe vaMcita ja rahI jatAM hatAM. mATe A pAMcamA ArAmAM mahAna puNyano udaya hoya tene ja zAstra zravaNano saMyoga maLe e satya vAta che. dharma ane mokSanI AdhAra zilA paNa dharma zravaNa ja che. bhagavatI sUtramAM kahyuM che ke - savaNe NANe viNNANe, paccakkhANe ya saMjame / aNaNhave tave ceva, vodANe akiriyA siddhI // artha :- zAstra zravaNathI sAmAnya jJAna thAya che, tenA ciMtanathI vizeSa jJAna ane pachI pratyAkhyAna tathA saMyama grahaNa karI zakAya che, jenAthI Azrava rokAya jAya che ane pachI kramaza: tapa ane nirjarA dvArA akriya avasthA prApta thAya che. akriya banelo jIva siddha avasthAne prApta kare che. tAtparya e che ke mokSa prApti, saMyama svIkAra ane AtmajJAna-vijJAna A badhuM dharma zravaNa pachI ja saMbhava ane zakya bane che. tethI ja bhagavatI sUtranI uparyukta gAthAmAM sarva prathama dharma zravaNano upadeza che. upalabdha batrIsa AgamomAMthI ATha divasamAM pUrNa thaI zake evuM ane rocaka tathA preraka daSTAMtothI yukta hovAne kAraNe pUrvAcAryoe A aMtagaDa sUtra vyAkhyAnamAM vAMcavAnuM zarU karyuM che. je gujarAta sivAya anya prAMtomAM seMkaDo varSothI niraMtara cAlI rahyuM che. A sUtramAM AvA ja nevuM(90) cAritrAtmAonuM varNana che. jemaNe te ja bhavanA aMtamAM samasta karmono ane saMsArano aMta karI dIdho. A kAraNathI ja Jain Education Internations Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 dharma-dhyAnanA ATha divasomAM jIvana saMskArita bane, gRhastha jIvanamAM paNa tyAga-vairAgyanI vRddhi thAya, viveka vadhe, vicAra ane pravRtio zuddha bane temaja prabaLa preraNAothI saMyama dhAraNa karavAno Atma saMkalpa daDha bane. e ja ApaNuM zAstra vAMcana ane zravaNanuM lakSya hovuM joIe. 80 rucipUrvaka zAstra zravaNa karavAthI ane yogya samaye upasthita rahIne niraMtara ane paripUrNa zAstra zravaNa karavAthI zuddha ane sAco AnaMda Ave che. AthI zrotAjanoe samayanuM avazya dhyAna rAkhavuM joIe. varga - 1 : adhyayana - 1 gautama H -: traNa khaMDanA svAmI zrIkRSNa vAsudevanI rAjadhAnI dvArikA nagarI hatI, je 96 mAIla(12 yojana) laMbAImAM ane 72 mAIla(9 yojana) pahoLAImAM vistRta hatI. te nagarInuM nirmANa prathama devalokanA dhanapati kubera nAmanA devanI buddhithI thayuM hatuM. (dhaLava-mapha-fbampiyA) teno ghaTanA krama A pramANe che - dvArikA nirmANano itihAsa :- kRSNe kaMsano vadha karyo tyAre tenI patnI jIvayazAe potAnA pitA jarAsaMdha prativAsudevanI pAse phariyAda karI. krodhita thaIne jarAsaMdhe samudravijaya Adi yAdava janone Adeza Apyo ke kRSNakumArane mane soMpI dho anyathA huM yAdavono nAza karI daIza. jarAsaMdhanA AtaMkathI yAdavoe gupta rIte sauryapurane choDI dakSiNa tarapha prayANa karyuM. rastA vacce temane herAna karavA mATe jarAsaMdhanA putra kAlakumAre senA laIne pIcho karyo paraMtu devamAyAmAM phasAI jatAM te mRtyu pAmyo ane yAdavo sakuzaLa saurASTra pahoMcI gayA. yogya sthAna jANIne zrI kRSNe aThThama tapa karyo ane temAM dhanapati vaizramaNa devanI ArAdhanA ane smaraNa karyuM. deva upasthita thayo ane kRSNanI vinaMtI thatAM teNe potAnA anugAmI devone Adeza-nirdeza Apyo ane nagarInuM nirmANa karAvyuM. te nagarImAM aneka moTA-moTA daravAjAo banAvavAmAM AvyAM hatAM. tene kAraNe tenuM nAma dvAravatI rAkhavAmAM AvyuM. AgaLa jatAM te dvArikA tarIke oLakhAvA lAgI. te nagarIno killo(koTa) suvarNamaya hato. tenA buraja gokhalA Adi aneka prakAranA maNiothI suzobhita hatA. kRSNa vAsudevanI samRddhi :- kALAMtare kRSNanuM prativAsudevanI sAthe yuddha thayuM. jarAsaMdha yuddhamAM potAnA cakrathI kRSNanA hAthe mAryo gayo. te pachI kRSNajI traNa khaMDanA adhipati vAsudeva rAjA banyA. temanI rAjya Rddhi, aizvarya A pramANe hatA-- samudravijaya Adi mukhya dasa temanA pUjanIya rAjAo hatA. baLadeva Adi Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra pAMca mahAvIra padavI dhArIo hatA. pradyumna pramukha sADA traNa karoDa kumAra pada para hatA.sAMba pramukha 60 hajAra durthAMta pada dhArI hatA. mahAsena pramukha 5 hajAra senApati padavI dhArI hatA. vIrasena pramukha ra1 hajAra 'vIra' pada para pratiSThita hatA. ugrasena pramukha 16 hajAra rAjAo temanI AjJAmAM hatA. rukimaNI pramukha 16 hajAra rANIo temanA rAjyamAM hatI, anaMga senA pramukha hajAro gaNikAo temanA rAjyamAM hatI. anya aneka yuvarAja, zeTha, sArthavAha, Adi prajAgaNanuM ane traNa khaMDa rUpa ardha bharata kSetranuM Adhipatya-svAmitvanuM pAlana karatAM ane vipula sukha bhogavatAM zrI kRSNa dvArikAmAM rahetA hatA. 81 gautama kumArano janma :- kRSNa vAsudevanI dvArikA nagarImAM aMdhakavRSNi rAjA rahetA hatA. temanI dhAriNI nAmanI rANIe ekavAra "siMha potAnA mukhamAM praveze che'" evuM svapna joyuM. rAjAne nivedana karyuM. svapna pAThakoe atyaMta tejasvI ane yazasvI putra ratnanI utpattino zubha saMdeza saMbhaLAvyo. nava mAsa vyatIta thatAM putrano janma thayo. tenuM nAma gautama rAkhavAmAM AvyuM. gautama kumAranuM bALa paNa sukharUpa pasAra thayuM. kalAcAryanI pAse aghyayana karyuM. yauvana vayamAM ATha yogya kanyAonI sAthe temanuM eka ja divase pANigrahaNa thayuM. ramya prAsAdamAM (mahelamAM) teo mAruSika bhogono upabhoga karatAM rahevA lAgyA. gautama kumAranI dIkSA :-eka vAra vicaraNa karatA arihaMta ariSTanemi bhagavAna dvArikA nagarImAM padhAryA. cAra jAtinA devo, kRSNa vAsudeva ane nAgarika gaNa bhagavAnanA samavasaraNamAM AvyA. prabhue saMpUrNa pariSadane dharmopadeza Apyo. pariSadanuM visarjana thayuM. gautama kumAre bhagavAnane vinaMtI karI ke huM mAtA-pitA pAsethI anumati prApta karIne ApanI pAse dIkSita thavA icchuM chuM. bhagavAnanI svIkRti prApta karIne gautama kumAra ghare pahoMcyA. mAtA-pitA samakSa potAnI bhAvanA vyakta karI ane anumati mAMgI. dIkSAnI vAta sAMbhaLIne mAtA-pitAne moha bhAvane kAraNe atyaMta duHkha thayuM. teoe putrane aneka prakAre samajAvavAno prayatna karyo paraMtu gautama kumAranI vicAradhArAmAM parivartana thayuM nahIM. temaNe mAtra mAtA-pitAnI aMtima icchA pUrNa karavA eka divasa mATe rAjya grahaNa karyuM. pachI saMpUrNa vaibhava tyAgIne bhagavAnanI pAse saMyama grahaNa karavA upasthita thaI gayA. pariSada samakSa gautamakumAre bhagavAnane nivedana karyuM ke he bhagavana ! A samagra saMsAra jarA ane maraNarUpa agnithI baLI rahyo che. temAMthI huM mArA AtmAno nistAra karavA IcchuM chuM ataH Apa mane saMyama pradAna karo. gautama munino saMyama tapa ane adhyayana H- gautama kumAranA bhAvone org Jain For Use Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 jANIne temanA mAtA-pitAnI AjJA meLavI, bhagavAna ariSTanemie temane saMpUrNa sAvadhayoganA tyAga rUpa sAmAyika cAritra pradAna karyuM. arthAt vidhipUrvaka dIkSAno pATha bhaNAvyo. temaja yogya zikSA-dIkSA ApIne temane adhyayana mATe sthavira bhagavaMta(upAdhyAya) pAse rAkhyA. tyAM temaNe Avazyaka sUtra ane agiyAra aMga sUtronuM kaMThastha adhyayana pUrNa karyuM. sAthe aneka prakAranA upavAsa Adi tapa ane mAsakhamaNa sudhInA tapa dvArA AtmAne bhAvita banAvyo. agiyAra aMganuM adhyayana samApta thayA pachI gautama aNagAre bhagavAna pAsethI AjJA laIne bhikSunI bAre paDimAonI ArAdhanA karI. bhikSunI piMDamAmAM ATha mahinA sudhI ekAkI vicaraNa karavAmAM Ave che. enuM vistRta varNana dazAzruta skaMdha sUtramAM che. ra bhikSu paDimA pUrNa thayA pachI gautama aNagAre guNa ratna saMvatsara tapa karavAnI AjJA laIne soLa mahinA sudhI tapanI ArAdhanA karI. A tapamAM prathama mAse niraMtara upavAsa, bIjA mahinAmAM niraMtara chaThTha evI rIte kramazaH vadhArIne soLamAM mAse soLa-soLanI tapasyA karavAmAM Ave che. divasamAM ukaDu-ubhaDaka Asane(banne paga para) besIne AtApanA levAmAM Ave che. rAtrinA samaye vastra rahita dazAmAM ThaMDInI AtApanA arthe vIrAsana dvArA dhyAnastha thavAmAM Ave che. A tapa cAra so eMsI(480)divasamAM pUrNa karavAmAM Ave che. jemAM 407 divasa tapasyA ane 73 divasa pAraNAnA hoya che. gautama muninI mukti :- A prakAre bAra varSanA saMyama paryAya(saMyama jIvana) bAda zatruMjaya parvata upara eka mAsanA saMthArAthI saMpUrNa karmono kSaya karIne gautamamunie je prayojanathI nagna bhAva, muMDa bhAva, kezaloca, khullA page bhramaNa, brahmacarya vrata, bhikSAvRtti vagerene dhAraNa karyA hatA tathA lAbha-alAbha, Akroza, vadha Adi parISaha ane upasarga svIkAryA hatA ane snAna, daMta-maMjana, pagarakhAM, chatra Adino tyAga karyo hato te prayojanane siddha karyo eTale mokSagAmI banyA. adhyayana : ra thI 10 gautamakumAranI jema ja bAkInA nava (1) samudra (2) sAgara (3) gaMbhIra (4) stimita (5) acala (6) kAMpilya (7) akSobha (8) prasenajIta ane (9) viSNukumAranuM varNana che. arthAt dazeyanuM sAMsArika jIvana paricaya, sukha-samRddhi ane sAdhanA jIvana lagabhaga eka sarakhA che. badhAe bAra varSanI dIkSA paryAyamAM vividha tapa ane agiyAra aMgonA jJAnanI sAthe bhikSunI bAra DimAonuM ArAdhana karyuM ane guNa ratna saMvatsara tapa paNa karyuM. aMtima samaye kevalajJAna prApta karIne mokSadhAma pahoMcyA. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtrA ] 83 | 83 bIjo divasa: varga - 2: adhyayana - 1 thI 8 A vargamAM ATha adhyayana che jemAM (1) akSobha (2) sAgara (3) samudra (4) himavaMta (5) acala (6) dharaNa (7) pUraNa (8) abhicandra A ATha rAjakumAronuM varNana che. je gautama kumAranI jema ja che. vizeSatA mAtra eTalI che ke A ATheyano dIkSA paryAya soLa varSano hato. teo paNa aMte eka mahinAnA saMthArA vaDe zatruMjaya parvata para siddha thayA. baMne vargomAM AvelA nAmomAM cAra nAma paraspara samAna che. te sivAya daza dasAI(samudravijaya Adi)nA nAmomAM vasudevajI sivAyanA nava nAmo A aDhAra adhyayanamAM maLe che. te kALamAM samAna nAmo ApavAnI prathA haze. tethI AvuM banavuM saMbhava che. je zikSA-preraNA :- baMne vargomAM kula 18 rAjavaMzI puruSonuM jIvana varNana pUrNa thayuM. bhogamaya jIvana prApta karIne punaHsaMyama jIvanamAM praveza karavo, A prakAranA saMyogo paNa bhAgyazALI AtmAone ja prApta thAya che. AvA puNyavAna caritra nAyakonuM Agamika varNana sAMbhaLIne pratyeka mumukSu AtmAoe potAnA jIvanamAM preraNA levI joIe ane ALasa pramAdane choDIne vrato athavA mahAvratomAM AgaLa vadhavuM joIe. TippaNa - sagAbhAIo(eka mAtAnA putro)nA nAma eka sarakhA to na ja apAya. mATe baMne vargomAM samAna nAma hovAthI varNavela rAjakumAro sagA bhAIo nahi hoya, ema samajavuM yogya che. | D varga - 3H adhyayana - 1 thI 6 hathii A vargamAM tera adhyayana che. jemAM tera rAjakumAronuM varNana che. anikasena Adi :- prAcInakALamAM bhadilapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM nAga nAmanA gAthApati(zeTha) rahetA hatA.temane sulasA nAmanI bhAryA(zeThANI) hatI. teNIe suMdara ane guNayukata putrane janma Apyo. jenuM nAma anikasena rAkhavAmAM AvyuM. bALapaNa, zikSA grahaNa, yauvana vayamAM praveza ane pANigrahaNa Adi yathAsamaye sukhapUrvaka saMpUrNa thayA. batrIsa zreSThI kanyAonI sAthe teo sAMsArika sukha bhogavatAM rahevA lAgyA. eka vakhata arihaMta ariSTaneminuM nagarI bahAra zrI-vana udyAnamAM Agamana thayuM. anikasena rAjakumAra bhagavAnanI sevAmAM gayA. upadeza sAMbhaLyo. a upadezanI vairAgya dhArA tenA haiyAmAM utarI gaI. saMyama svIkAravAno daDha saMkalpa Jain Educ cation international rivate & Personal use ainemorary.org Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 karyo ane prathama adhyayanamAM varNavela gautamanA varNana samAna mAtA-pitA pAsethI AjJA prApta karIne bhagavAnanI pAse dIkSita thayA. saMyama jIvananI zikSAo grahaNa karIne saMyama tapathI potAnA AtmAne bhAvita karatAM bAra aMgonuM kaMThastha adhyayana karyuM. 14 pUrvadhArI banyA. gautama aNagAranI jema ja bhikSu paDimA ane guNaratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karI. vIsa varSanI dIkSA paryAyanA aMte eka mahinAnA saMthArAthI saMpUrNa karmono kSaya karyo. evI ja rIte anaMtasena kumAra, ajitasena kumAra, anihataripu kumAra, devasena kumAra, ane zatrusena kumAra Adi pAMceya zreSThI kumAra nAga gAthApatinA putra sulatAnA aMgajAta sagA bhAIonuM varNana che. badhAe bhagavAna ariSTanemi pAse dIkSA laIne 20 varSa sudhI saMyama pAlana karyuM ane aMte sarva karmono kSaya karIne zatruMjaya parvata para siddha thayA. A rIte cha adhyayana pUrNa thayA. aidhyayana chI dvArikA nagarImAM vasudeva rAjA(zrI kRSNajInA pitA) rahetA hatA. temane sAraNakumAra nAmano putra hato. yuvAvasthA daramiyAna tenA paccAsa kanyAonI sAthe lagna thayA. teNe paNa saMpUrNa vaibhavano tyAga karIne arihaMta ariSTaneminI pAse saMyama aMgIkAra karyo. cauda pUrvano abhyAsa karyo. bAkInuM varNana gautama kumAra jevuM ja che. vIsa varSa dIkSA paryAyanuM pAlana karIne aMte mAsakhamaNanA saMthArA vaDe mukti dhAmane prApta karyuM. A rIte be vargomAM 18 ane trIjA vargamAM sAta jIvonuM tema kula ra5 jIvonuM sukha rUpa mukti gamana thayuM. have trIjA varganA upasarga yukta varNanavALA AThamA adhyayano prAraMbha thAya che. aidhyayana - 8: gajasukumAra | cha bhAI munionA pAraNA :- vicaraNa karatAM-karatA arihaMta ariSTaneminuM dvArikA nagarImAM padAparNa thayuM. bhagavAnanI AjJA laIne pUrvavarNavela anikasena Adi cha bhAIo potAnA chaThThanA pAraNA mATe dvArikA nagarImAM gayA. cha munioe be-enA vibhAga banAvyA. temAMthI eka vibhAganA be munio gaveSaNA karatAM devakI rANInA AvAse pahoMcyA. vaccenA tIrthakaronA(pahelA ane chellA sivAyanA) sAdhu, sAdhvIo rAjakuLamAM gocarI jaI zake che. tethI devakInA ghera AvavuM temanA mATe kalpanIya hatuM. devakI rANI Adara-satkAra vinaya bhakti ane prasannatA pUrvaka baMne munione rasoI gharamAM laI AvI ane siMha kezarI nAmanA modaka thALamAM bharI IcchAnusAra vahorAvyA. tyAra pachI punaH www.jainelisrary.org Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtra vinaya vyavahArapUrvaka temane vidAya karyA. thoDI ja vAramAM gaveSaNA karato te bhAIono bIjo saMghADo paNa saMyoga vaza devakI rANIne tyAM pahoMcyo. rANIe temane paNa bhAvapUrvaka thALamAM modaka bharI icchAnusAra vahorAvyA. ane vinaya vyavahArapUrvaka temane paNa vidAya karyA. trIjo saMghADo paNa devakInA ghara tarapha - saMyogavaza trIjo saMghADo paNa tyAM pahoMcyo. devakI rANIe potAnuM ahobhAgya samajIne bhaktipUrvaka rasoI gharamAM jaIne te ja pramANe thALa bharIne modaka vahorAvyA pachI devakI rANIne e AbhAsa thayo ke A ja be munio vAraMvAra bhikSA levA mATe AvI rahyA che. A AzaMkAnuM kAraNa e hatuM ke te chae bhAIo dekhAvamAM lagabhaga sarakhA hatAM. jene kAraNe aparicita vyakti mATe bhrama thavo sahaja hato. zaMkA ane samAdhAna :- devakI rANIe trIjA saMghADAne vidAya detAM vinamratA pUrvaka nivedana karyuM ke he devAnupriya! zrI kRSNa vAsudevanI rAjadhAnImAM (nagarImAM) zramaNa nigraMthone barAbara bhikSA nathI maLatI? ke eka ja ghare pharIpharIne vAraMvAra AvavuM paDe che. devakInA zaMkAyukta vAkayonA uccAraNathI muni tenA Azayane samajI gayA ke babbenA saMghADArUpe traNavAramAM ame chae bhAIo devakInA ghera AvI gayA chIe. sarakhA varNa, rUpa Adine kAraNe devakI rANIne e bhrama thaI rahyo che ke A ja baMne munio modaka mATe pharI-pharIne pAchA Ave che, to A munione AvuM karavAnI zI AvazyakatA paDI? dvArikA nagarImAM ghaNA ghara che ane puSkaLa bhikSA maLI zake che. munie samAdhAna karatAM spaSTIkaraNa karyuM ke ame cha bhAIo bhadilapura nagaranA zreSThI putro hatA. chaenuM rUpa, lAvaNya, vaya vagere sarakhAM che. amo batrIsa-batrIsa patnIo ane sukha vaibhavano tyAga karI arihaMta ariSTaneminI pAse dIkSita thayA chIe. dIkSA dinathI ja AjIvana chaThanA pAraNe chaThanuM tapa karIe chIe. sAtho-sAtha aneka prakAranA tapathI saMyamanI ArAdhanA karI rahyA chIe. Aja amAre chae bhAIonuM eka sAthe chaThanuM pAraNuM AvyuM. bhagavAnanI AjJA laIne babbenA saMghADAmAM nIkaLyA chIe. sahaja svAbhAvika tamArA ghera traNeya saMghADAnuM AvavAnuM thaI gayuM che. eTalA mATe he devakI rANI! pahelAM AvelA munio anya hatA ane ame paNa anya munio chIe. dvArikAmAM bhikSA nathI maLatI evI vAta nathI ane ame punaHpunaH AvyA evuM paNa nathI. eka sarakhA, sagA bhAIo hovAne kAraNe tamane evo AbhAsa thayo che. AvI rIte samAdhAna karIne muni cAlyA gayA. A vArtAlApa vacce je samaya pasAra thayo temAM devakIe munionA alaukika rUpa lAvaNyane joyuM. tenA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta-1 ciMtanathI tene(devakIne) pUrvenI ghaTanA yAda AvI gaI. je A pramANe che. devakInI bIjI zaMkA ane bhagavAna ariSTanemi dvArA samAdhAna - eka vAra mane atimukta munie jaNAvyuM hatuM ke tuM ATha alaukika nala kubera samAna putrone janma ApIza. evA putrone samagra bhAratamAM janma ApanArI bIjI koI paNa strI nahi hoya. paraMtu mane to e sAkSAt dekhAI rahyuM che ke meM to evA ATha putrone janma Apyo ja nathI ane bIjI koI strIe ja AvA ja alaukika putrone janma Apyo che. AthI zuM muninI vANI mithyA sAbita thaI? A prakAranI AzaMkA tenA manamAM ghUmavA lAgI. samAdhAna mATe te bhagavAna ariSTaneminI pAse pahoMcI ane vaMdana namaskAra karyA. bhagavAna ariSTanemie ravataH devakInA mananI zaMkA pragaTa karatAM kahyuM ke- he devakI! tamane AvA prakAranI zaMkA thaI che? devakIe prasannatA pUrvaka eno svIkAra karyo. bhagavAne tenuM samAdhAna karatAM pharamAvyuM - bhadilapura nagarImAM nAga gAthApatinI sulasA nAmanI patnI che. tene bALapaNamAM ja koI nimittIAe(jayotiSIe) kahyuM hatuM ke tane marelA putra thaze. A kAraNe bALapaNathI ja te hariNagameSI devanI pUjA karatI hatI. deva tenA para prasanna thayA ane tenA hita mATe potAnA avadhijJAnamAM upayoga mUkIne tamane (devakIne) joyA. tamane joyAM pachI deve evo upAya karyo ke tamAro(devakIno) ane sulasAno garbhadhAraNa ane prasUtino samaya eka samAna thaI jAya. tame janma ApelA putrone deva potAnI zaktithI kSaNabharamAM sulasA pAse pahoMcADI deto ane tenA mRta putrone tamArI pAse mUkI deto. daivika prakriyAne kAraNe tamane enI khabara paDatI nahi. A kAraNe he devakI ! A chae aNagAra vAstavamAM sulatAnA putra nathI, paraMtu tamArA ja putro che. tethI muninI vANI asatya nathI thaI devakIno putra prema - bhagavAnanA zrI mukhethI samAdhAna meLavIne devakI khUba ja khuza thaI. cha aNagAronI pAse AvIne temane vaMdana namaskAra karyA. muni darzanamAM teno atyaMta moha bhAva ane vAtsalya bhAva hato. te animeSa nayane munione nIrakhavA lAgI ane potAnA ja putro che evo anubhava karavA lAgI. A vicAra pariNatine kAraNe ane putra pratyenA premane kAraNe tenA stanamAMthI dUdhanI dhArA vahI. harSathI enA pratyeka aMga vikasita thaI gayA. kapaDAM ane AbhUSaNo taMga thavA lAgyA. ghaNIvAra sudhI A ja prakAre temane nirakhatI ubhI rahI. pachI vaMdana namaskAra karI potAnA bhavanamAM AvI gaI. zayyA para ArAma karatAM-karatAM tene A prakArano vicAra Avyo. mohabhAvano atireka ane ArtadhyAna :- meM cha putrone janma Apyo paraMtu, Jain Education international For Private & Personal Use Ons www.jainelibras.org Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra emanuM moDhuM paNa nathI joyuM. sAtamo putra kRSNa thayo to tenuM bAlyakALa paNa meM nathI joyuM. temanuM lAlana-pAlana nathI karyuM. jagatanI te mAtAone dhanya che ke jemaNe potAnA putranI bAlyAvasthAnA aneka prakAranA bAlyabhAva saMbaMdhI sukhono anubhava karyo che. temane lADa laDAvyAM haze. prema karyo haze. khavaDAvyuM haze. pIvaDAvyuM haze. stanapAna karAvyuM haze. ane potAnI godamAM rAkhyAM haze. meM AvuM kaMI paNa sukha nathI joyuM. mAruM to AvA alaukika putrane janma ApavAnuM paNa nirarthaka che. ane A kRSNa vAsudeva traNa khaMDano svAmI che. te paNa cha mAse Ave che. arthAt tene mArI pAse AvavAnI ane besavAnI phurasada ja kayAM che? A prakAre moha bhAvothI prerAIne devakI rANI saMkalpa-vikalpa karatI-karatI ArtadhyAnamAM magna banI gaI ane potAnI icchA ane putra mohamAM DUbIne, rAjasI vaibhavane bhUlI jaIne saMtAna duHkhano anubhava karavA lAgI. 87 kRSNa vAsudeva mAtAnI pAse :- saMyogavazAt kRSNa vAsudeva bIjA ja divase savAre mAtAne praNAma karavA temanA mahelamAM gayA. mAtAne A prakAre ArtadhyAna karatAM joyAM. temaNe mAtAne praNAma karyA, paraMtu devakI rANI duHkhamAM DUbelI hatI. temaNe kRSNanI sAme paNa na joyuM ke na temane AzIrvacana kahayA ane temanA Agamana para prasannatA paNa vyakata na karI. te potAnA vicAronI vaNajAramAM khovAyelI hatI. zrI kRSNe Agraha pUrvaka mAtAne duHkhanuM kAraNa pUchyuM. devakIe AkhAye ghaTanA cakra ane manogata saMkalpanuM spaSTIkaraNa zrI kRSNa pAse karyuM. munionI gocarI padhAryAnI vAtathI mAMDIne ArtadhyAnanI badhI ja hakIkata sAMbhaLIne zrI kRSNa vAsudeva samajI gayA ke ATha putranI vAta to sAcI ja haze. mATe hajI mAro eka bhAI avazya thaze. tema chatAM hariNagameSI deva tene ahIMthI tyAM parivartana na karI de, teno upAya karI levo joIe. kRSNa vAsudeve dRDha nizcaya pUrvaka mAtAne AzvAsana ApyuM ke huM evo prayatna karIza ke mAro AThamo nAno bhAI thaze ane tuM tenI bAlyAvasthAno ane bAlyakrIDAno anubhava karIza. mAtAne pUrNa AzvAsana ApIne kRSNa vAsudeva pauSadhazALAmAM gayA. vidhi pUrvaka pauSadha grahaNa karyo. ane akramanA paccakkhANa laIne hiraNagameSI devanI manamAM ArAdhanA karavA lAgyA. devadarzana ane devakInuM prasanna citta H- samayanI avadhi pUrNa thatAM deva prasanna thaI pragaTa thayo ane zrI kRSNane yAda karavAnuM kAraNa pUchyuM. kRSNa vAsudeve pauSadha pALIne potAno Azaya spaSTa karatAM kahyuM ke mane sahodara nAno bhAI Apo. deve zrI kRSNa vAsudevane kahyuM he devAnupriya ! tamane nAno bhAI thaze. je devalokamAMthI cyavana karIne Avaze ane yuvAnImAM praveza karatAM ja saMyama laIne AtmakalyANa karaze. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain 9. mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta-1 :: [zrI kRSNa vAsudevano bhAI mAMgavAno Azaya spaSTa hato ke pharIne kayAMya hariNagamaiSI deva haraNa karIne anyatra na laI jAya; tethI tenI pAse ja mAMgI levuM joIe. devanA zabdomAM paNa spaSTatA hatI ke "huM koI ApanAra nathI." paraMtu eka jIva devalokamAMthI cyavIne Avaze ane tamAro bhAI banaze.] kRSNa vAsudeva hariNagameSI devane vidAya ApIne mAtAnI pAse AvyA. ane praNAma karIne mAtAne kahyuM ke nakakI mAro nAno bhAI thaze. A pramANe iSTa ane karNapriya, manojJa vAkyothI mAtAne saMtuSTa karIne zrI kRSNa vAsudeva potAnI rAjya sabhAmAM cAlyA gayAM. devakI devInuM ArtadhyAna samApta thayuM. te prasanna thaIne sukha pUrvaka samaya pasAra karavA lAgI. zikSA-preraNAH (1) sukha ane duHkhano AdhAra potAnA ja saMkalpa ane vikalpathI bane che. (2) moha paNa vadhAravAthI vadhe che ane ghaTADavAthI ghaTe che teno mukhya AdhAra paNa svaMyanA jJAna-ajJAna, viveka-aviveka, vairAgya ane Asakti para nirbhara che. (3) mAtA ane putrano saMbaMdha baMneno che tema chatAM, cha e bhAIo virakta rahyA ane devakIe moha bhAvonI vRddhi karI. (4) devakInI umara ochI na hatI. eka hajAra varSanI AsapAsanI vayamAM paNa teNe putranI prApti karI ane tenA bALapaNanI tIvra abhilASA pUrNa karI te tenA mohabhAvano atireka hato. (5) putranI mAtRbhakti hoya to eka putra paNa samaya Avye vipatti ane manovedanA dUra karI zake che. zrI kRSNe potAnA badhAM ja rAjakIya kAryo ane sukha vaibhavane gauNa karI, mAtAnI saMvedanAne dUra karavAnA hetuthI te ja kSaNe traNa divasanI nirAhAra pauSadha sAdhanA prAraMbha karI ane mAtAnI ciMtAne saMpUrNa paNe dUra karIne pachI potAnA kAryanI zarUAta karI. (6) munionuM svataMtra paNe gocarI mATe alaga-alaga saMghADAmAM javuM, eka ja viziSTa prakhyAta gharamAM ajJAtavaza(ajANatAM) traNeya saMghADAonuM pahoMcavuM, ityAdi varNana vizeSa mananIya che. A varNanathI te samayanA munionuM ane temanI viziSTa bhikSAcArInuM anumAna karI zakAya che. (7)devakI rANInuM svayaM potAnA hAthe bhakti pUrvaka koI paNa tarka-vitarka vinA ane Adeza-pratyAdeza vinA traNe saMghADAone vahorAvavAnuM kArya, tenI viziSTa dhArmikatAne pragaTa kare che. AvI dharma parAyaNatAne kAraNe teNe traNeya saMghADAone pratilAbhita karyA. enAthI e spaSTa thAya che ke bIjA-trIjA munionuM bIjI vakhata ke trIjI vakhata AvavuM doSaprada na hatuM ane akalpanIya paNa na hatuM. kAraNa org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra ke evuM hoya to te(devakI) bIjA saMghADAne gocarI vahorAvatAM pahelAM ja jaNAvI deta (ke pahelAM munio padhArI gayA che) paraMtu teNe traNe ya saMghADAone harSabhAvathI dAna ApyuM ane pachI ja prazna karyo. tethI e spaSTa thAya che ke muni para tene AsaktinI zaMkA thaI, tethI ja teNe prazna rUpe nivedana karyuM ane caudapUrvadhArI munie paNa potAnI anAsakti ane utkRSTa vairAgyano bodha karAve evo ja javAba Apyo. ja 9 (8) sulasA zeThANIe varSo sudhI pANI, phUla ane agni vagerenA AraMbhasamAraMbha karI bhakti karI hatI ane hariNagameSI devanI ArAdhanA karIne potAnAM manoratho pUrNa karyA. zrI kRSNa vAsudeve te ja devanI ArAdhanA niravadha vidhipUrvaka karI temaja potAnI manokAmanA pUrNa karI. deva koIne putro ApatA nathI paraMtu bhavitavyatA hoya to saMyogo meLavI zake che athavA jANakArI ApI zake che ke putra thaze. trIjo divasaH gajasukumArano janma H - sukha pUrvaka samaya pasAra karatAM ekavAra devakI rANIe ''potAnA mukhamAM siMha pravezyo" evuM svapna joyuM. svapna pAThakoe tenuM phaLa e batAvyuM ke devalokamAMthI cyavIne eka bhAgyazALI jIva garbhamAM Avyo che. devakIe yogya vyavahAra vidhithI garbhakALa pUrNa karyo. nava mAsa pachI putrano janma thayo. khuzI ane AnaMda mahotsava manAvavAmAM Avyo. kedIone mukta karavAmAM AvyA, aparAdhIone paNa mApha karavAmAM AvyA. dasa divasanA mahotsavanI ghoSaNA karavAmAM AvI. jemAM RNa ane kara vagere mApha karavAmAM AvyA. bAramA divase janma mahotsava karIne nAma karaNa karavAmAM AvyuM. gajanA tALavA samAna sukomaLa hovAthI tenuM nAma gajasukumAra rAkhavAmAM AvyuM. devakIe potAnI badhI ja manokAmanAo pUrNa karI. gajasukumArano bAlya kALa pasAra thayo. zikSaNakALa daramyAna teNe vidyAbhyAsa karyo ane kramazaH taruNa avasthAmAM praveza karyo. gajasukumAranI sagAI :- vicaraNa karatAM-karatAM arihaMta ariSTaneminu dvArikAmAM padArpaNa thayuM. zrI kRSNa vAsudeva potAnA nAnA bhAI gajasukumArane sAthe laIne bhagavAnanI pAse javA mATe rasAlA sAthe nIkaLyA. jatI vakhate zrI kRSNe rAjamArga para sahelIonI sAthe sonAnA daDAthI ramatI somA kumArIne joI. tenA rUpa, lAvaNya, yauvanane joI zrI kRSNa khUba ja prabhAvita thayA. potAnA sevako dvArA teno paricaya meLavyo ane tenA pitA somila brAhmaNa pAse gajasukumAra mATe somAnI mAMgaNI karI. somile A mAMgaNI svIkAratAM, te somAne kumArI kanyAonA aMtaHpuramAM rAkhavAmAM AvI. arthAt gajasukumAra www.jamelibrary.org Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 mATe anya paNa aneka kumArikAone jyAM rAkhavAmAM AvI hatI, te bhavanamAM somAne paNa rAkhavAmAM AvI. kuMvArI kanyAone zrI kRSNa vAsudeve potAne tyAM ekaThI karI hatI, temAM paNa temanI kaMIka dIrgha daSTi haze athavA te samayanI evI praNAlI rahI haze. gajasukumArano vairAgya :- zrI kRSNa vAsudeva bhagavAna ariSTaneminA samavasaraNamAM pahoMcyA. arihaMta ariSTanemie kRSNa vAsudeva ane gajasukumAra sahita saMpUrNa pariSadane dharmopadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne kRSNa sahita badhIja pariSada pAchI vaLI. gajasukumArane bhagavAnano upadeza atyaMta rucikara lAgyo; vairAgya bhAva jAgRta thayo. teNe bhagavAnane vaMdana namaskAra karI, potAnI bhAvanA vyakta karI. tyAre bhagavAne kahyuM- mahAsudaM revApufSa A zabdothI dIkSA levA mATenI anumati prApta karI. gajasukumAre ghera AvIne mAtA-pitAne vinaMti karatAM kahyuM ke meM bhagavAnanI vANI sAMbhaLI je mane atyaMta rucikara lAgI. tamArI AjJA meLavIne huM bhagavAna pAse dIkSA levA icchuM chuM. devakI rANIne putranA dIkSA levA saMbaMdhita vacano atyaMta apriya lAgyA ane sAMbhaLatAM ja putravirahanA duHkhathI khUba ja duHkhAbhibhUta thaIne jamIna para paTakAI paDI. aMtaHpuramAM rahelAM pArivArika janoe tenI sAra saMbhALa karI, pANI ane havAnA upacArathI rANIne svastha karavAmAM AvI. thoDI svastha thayelI devakI rANI uThI ane raDatAM, AjaMda karatAM potAnA putrane A pramANe kahevA lAgI. mAtA-pitA ane gajasukumArano saMvAda :- he putra! tuM amAro khUba ja lADakavAyo putra che. kSaNa mAtra paNa ame tAro viyoga sahana nahi karI zakIe. tethI jyAM sudhI ame jIvita chIe tyAM sudhI tuM saMsAramAM rahe ane vipula sukha vaibhavano upabhoga kara, tenA pachI tuM arihaMta ariSTanemi pAse dIkSA le je. pratyuttaramAM gajasukumAre vaibhava-vilAsa ane bhoga sukhonI asAratA tathA manuSya AyunI kSaNabhaMguratAnuM varNana karatAM kahyuM ke he mAtA-pitA ! A kone khabara che ke koNa pahelA jaze? ane koNa pAchaLa raheze. mATe he mAtA-pitA! huM to hamaNAM ja tamArI AjJA prApta karIne dIkSita thavA icchuM chuM. mAtAnI moha dazAnA atireka yukta vAtAvaraNa(mUrchA Adi)nI vairAgI gajasukumAra para koI asara na paDI. mAtA-pitAe Rddhi ane vaibhavathI tene AkarSita karavAno prayAsa karyo paraMtu jyAre tenI asara na paDI tyAre temaNe saMyamajIvananI kaThaNAIo ane pariSahonuM varNana karatAM kahyuM ke he putra ! tuM atyaMta sukomaLa che. saMyama pAlana karavuM e loDhAnA caNA cAvavA samAna che, samudrane bAhubaLathI (bhujAothI) taravA samAna che; talavAranI dhAra para cAlavA barAbara che; retInA kavala samAna Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma kathAzAstra H aMtagaDa sUtra a2sa-nirasa che arthAt indriyajanya koIpaNa sukhAnubhAva tyAM che ja nahi. temaja tyAM AdhAkarmI Adi doSothI rahita bhikSA dvArA AhAra prApta karavo, ghara-ghara pharavuM ane brahmacaryanuM AjIvana pAlana karavuM, he putra ! khUba ja duSkara che. te ja rIte he putra! grAmAnugrAma pagapALA cAlavuM, loca karavo, ThaMDI-garamI, bhUkha-tarasa Adi bAvIsa parISaha sahana karavA ati muzkela che, tethI he putra ! tuM hamaNAM dIkSA na le. tAruM A zarIra(sukumAra hovAne kAraNe)saMyamane yogya nathI. tuM khUba ja sukomaLa che. jo tAre dIkSA levI hoya to yuvAna vaya pasAra thaI jAya pachI leje. 91 saMyamI jIvanamAM saMkaTonI vAta sAMbhaLIne paNa gajasukumArano vairAgya pUrvavat rahyo. teNe uttaramAM kahyuM ke he mAtA-pitA ! laukika pipAsAmAM paDelA je sAmAnya jIvo che temane mATe A nigraMtha pravrajyA bhale kaSTadAyaka hoya paraMtu jemane ihalaukika ke paudgalika sukhanI jarA paNa AzA, lAlasA ke abhilASA nathI temanA mATe saMyama jIvananuM AcaraNa ane parISaha, upasarga kaMI paNa kaSTadAyaka ke duSkara nathI. tethI he mAtA-pitA ! tamArI AjJA hoya to huM dIkSA levA IcchuM chuM. zrI kRSNanI samajAvaTa ane rAjyAbhiSeka :- jyAre mAtA-pitA koIpaNa prakAre tenA vicArone parivartita na karI zakyA, tyAre kRSNa vAsudeva tyAM AvyA ane gajasukumArane bheTyA. tene premathI potAnA khoLAmAM besADayA ane kahyuM ke, tuM mAro sago nAno bhAI che, tuM hamaNAM bhagavAnanI pAse dIkSA na le, huM tane bhavya rAjayabhiSeka karIne dvArikAno rAjA banAvIza. kumAre mauna rahIne zrI kRSNanA vacanono asvIkAra karyo ane punaHpotAnuM nivedana pragaTa karyuM. jyAre mAtA-pitA ane kRSNa vAsudeva gajasukumAranA vicArone aMzamAtra paNa badalI na zakyA tyAre tene eka divasa mATe rAjya levA ane rAjA banavAno Agraha karyo. ucita avasara joIne kumAre mauna pUrvaka teno svIkAra karyo. rAjyAbhiSekanI taiyArI karavAmAM AvI. mahotsava pUrvaka rAjyAbhiSeka karIne mAtA pitA ane kRSNa vAsudeve potAnI abhilASA pUrNa karI. gajasukumAranI dIkSA :- tyAra pachI zrI kRSNa Adie navA rAjA gajasukumAra pAsethI Adeza mAMgyo- he rAjan ! pharamAvo zuM Adeza che ? gajasukumAre dIkSAnI taiyArIno Adeza Apyo. Adeza anusAra dIkSAnI taiyArI thaI. utsava pUrvaka gajasukumArane bhagavAnanA samavasaraNamAM zibikA dvArA lAvavAmAM AvyA. mAtA-pitAe gajasukumArane AgaLa karIne bhagavAnane kahyuM ke ame A ziSya-bhikSA Apane ApI rahyA chIe, Apa eno svIkAra karo. bhagavAnanI svIkRti para gajasukumAra bhagavAnane vaMdana namaskAra karIne IzAna khUNAmAM gayA. AbhUSaNa, alaMkAra, vastra Adi gRhastha veSano tyAga karyo ane saMyama veza Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 dhAraNa karyo. pachI bhagavAna pAse upasthita thaIne pravrajita karavA mATe(dIkSA ApavA mATe) nivedana karyuM. prabhue gajasukumArane dIkSAno pATha bhaNAvyo ane tene saMyama ane Avazyaka kriyAo karavAnI vidhi batAvI. Ama, A rIte gajasukumAra have samiti guptivaMta ane mahAvratadhArI aNagAra banI gayA. bhikSu paDimAnI AjJA - dIkSA divasanA pAchalA bhAgamAM gajasukumAra muni bhagavAnanI pAse AvyA; vaMdana namaskAra karIne bhagavAnane vinaMti karI ke ApanI AjJA hoya to huM mahAkALa smazAnamAM eka rAtrinI bhikSunI bAramI paDimA ghAraNa karavA icchuM . trikALadarzI prabhue temane sahaja AjJA ApI dIdhI. eka navadIkSita muninuM AjJA mAMgavuM ane bhagavAnanuM AjJA ApavuM tathA ekAkIpaNe muninuM smazAnamAM javA mATe prayANa karavuM vagere. te samaye kevuM adbhuta vAtAvaraNa rahyuM haze? jenI kalpanA ApaNA mATe romAMcakArI banI jAya che. paraMtu trikAladarza bhagavAnane ane anya lokone tyAM evuM kaMI ja lAgyuM nahi. navadIkSita muni smazAnamAM - navadIkSita muni ekalA ja smazAnamAM pahoMcI gayA. kAyotsarga karavA mATe sthAnanI pratilekhanA karI ane AjJA grahaNa karI. pachI IMDila bhUminI pratilekhanA karIne nizcita sthAne AvIne kAyotsarga mudrAmAM UbhA rahyA ane eka rAtrinI mahApratimA aMgIkAra karIne AdhyAtma bhAvamAM lIna banI gayA. mAraNAMtika upasarga - somila brAhmaNa yajJanI sAmagrI levA mATe jaMgalamAM gayo hato. pAchA pharatI vakhate te smazAnanI najIkathI nikaLyo. saMdhyAno samaya hato. lokonuM AvAgamana ochuM thaI gayuM hatuM. smazAna tarapha dRSTi paDatAM ja dhyAnastha munine joyA. temane joIne somile oLakhI lIdhA ke A e ja gajasukumAra che jenA mATe mArI putrInI zrI kRSNa mAMgaNI karIne tene kuMvArI aMtaHpuramAM rAkhI dIdhI che. somilane gusso Avyo ane pUrvabhavamAM bAMdhela verabhAvano udaya tIvra banyo. teNe cAreya tarapha najara pheravI ke koI vyakita jotI to nathI ne? tarata ja bhInI mATIthI muninA mastaka para pALa bAMdhI dIdhI ane citAmAMthI dhagadhagatA aMgArA mATInA ThIkarAmAM lAvIne nirdayatA pUrvaka muninA mAthA para nAkhI dIdhA. pachI bhayabhIta thato hato tyAMthI zIdhra cAlyo gayo. muninI samabhAvathI mukita - munine dhyAna ane kAusagna karyAne dhaNo samaya nahoto thayo ke mAraNAMtika upasarga Avyo. munie to kaSTone sAme cAlIne nimaMtraNa ApyuM hatuM. zarIramAM bhayaMkara asahya vedanA utpanna thaI.muni samabhAva ane AtmabhAvamAM lIna rahyA. deha vinAzI huM avinAzI nA ghoSane satya Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: aMtagaDa sUtrA 93 rUpathI AtmAmAM vaNI lIdho. somila brAhmaNa para koI jAtano dveSa ke krodha na karatAM ane aMtaramAM paNa tenA pratye roSa na lAvatAM potAnA nija karmono vicAra karatAM-karatAM, vicAronI zreNIne vizuddha, vizuddhatara banAvI. dharmadhyAnamAMthI zukala dhyAnamAM pahoMcyA. karma dalikono(samUhano) nAza karIne kevalajJAna kevaladarzana upArjita karyuM ane AyuSya pUrNa thatAM saMpUrNa karmono kSaya karIne siddha paramAtmA banI gayA. nikaTavartI devoe pAMca divya pragaTa karyA ane samyam ArAdhanAno mahotsava karyo. Adarza jIvana ane zikSA preraNA - (1) soLa varSanI vaye ane eka divasanI (arthAt thoDAMka ja kalAkanI) dIkSA paryAyamAM munie Atma kalyANa karI lIdhuM. daDhatA, sahana zIlatA, kSamA dvArA munie lAkho bhavonA pUrvasaMcita karmono miniTomAM ja kSaya karI dIdho. ghara, kuTuMba, parivArano tyAga karyA pachI zarIranA mamatvano paNa tyAga karavo ane saMyamanI ArAdhanA mATe zarIrane jIvita avasthAmAM A rIte visarjita karavuM kaMI nAnI sUnI ke alpa mahatvanI vAta nathI. mahAna ane sArA abhyAsI sAdhako paNa ahIM AvIne DagamagI jAya che. paraMtu dhanya che e navadIkSita munine, kRSNa vAsudevanA bhAI hovAM chatAM paNa eka divasanI dIkSAmAM ja evo Adarza dAkhalo upasthita karyo ke jemAMthI preraNA laIne keTalAya mumukSu prANIo potAnA AtmotthAnamAM agresara thavAnI mahAna upalabdhi prApta karI zake che. (2) zUravIra puruSo siMha vRttithI cAle che. siMhanI jema ja vIratA pUrvaka saMyama grahaNa kare che, pratijJA grahaNa kare che, ane saMkaTa samaye paNa siMhanI jema ja tenA para vijaya meLave che. (3) siMhavRtti ane svAnavRtti vize ema kahevAmAM Ave che ke siMha baMdUkanI goLI upara tarApa nathI mArato paraMtu tenA avAja parathI mULa sthAnane oLakhI le che ane tene ja potAnuM lakSya banAve che paraMtu kutarAne koI lAkaDI mAre to te lAkaDIne ja pakaDavAnI koziSa kare che. A ja rIte ApaNe duHkhanuM mULa kAraNa evAM potAnA karmono ja vicAra karavo joIe ane samabhAvamAM sthira rahevuM joIe. A ja siMhavRtti che tenA viparIta ane duHkhanA kSaNikanimittarUpe rahelAM koIpaNa prANI para roSa karavo ke badalo levo, te zvAnavRti che. pratyeka mumukSu AtmAoe gajasakumAranA jIvanamAMthI siMhavRttino Adarza zIkhavo joIe. reDhuM pAtayAmi, vA RArya sAthayAmi no daDha saMkalpa hovo joIe; tyAre ja mukti prApta thaI zake che. paraMtu evo saMkalpa na hovo joIe ke - khAtA pItA mokSa maLe, to mAne paNa kahijo . mAthA sATe mokSa maLe, to dUrA hI rahijo / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 1: (4) bhautika icchAono tyAga ane jIvanano bhoga ApyA vinA sahaja paNe ja mukita maLI javI saMbhava nathI. tethI mokSanI prApti mATe ApaNe gajasukumAra muninA Adarzane sAme rAkhIne ApaNuM jIvana jIvIe tathA AvI vIratAnA saMskArothI AtmAne baLavAna banAvIe to saMyamanA AnaMdane prApta karI zakIe. kahyuM che ke - sabhI sahAyaka sabala ke, kou na nibala sahAya / pavana jagAvata Agako, dIpa hI deta bujAya (5) potAnA saMskAra jo majabUta hoya, baLavAna hoya to badhA saMyogo hitakara banI jAya che. somila brAhmaNa jevI nirdaya vyakti, ane dhagadhagatA aMgArAnA saMyogo paNa mukti prApta karAvI zake che. tethI ApaNe jyAre ApaNI sAdhanAne baLavatI ane vegavAna banAvazuM ane sahanazIlatAne dhAraNa karazuM tyAre ja ApaNuM AvA mahApuruSonuM jIvana-caritra sAMbhaLavAnuM ke vAMcavAnuM sArthaka thaze. kaSAya bhAvothI mukta thaI javuM e ja mokSa prApti mATenI zreSTha ane saphaLa sAdhanA che. (6) rahasya :- saMbhava che ke loko ema kaheze ke zrI kRSNe potAnA bhAI tarapha koI sAMsArika kartavyanuM pAlana na karyuM ane zIghra dIkSA ja apAvI dIdhI. evI vAtanuM svataH samAdhAna thaI jAya che ke temaNe to sagapaNa ane lagnanI pUrva taiyArIo karI hatI ane bhagavAnanA darzana karavA jatI vakhate paNa somila brAhmaNanI kanyA somAnI mAMgaNI karIne tene kuMvArA aMtaHpuramAM rakhAvI hatI. eka hiMdI padyamAM paNa kahevAyuM che ke sauvI somila nyA, rUpa tela zrI nRSNa nI mahatta re / tenA parathI jaNAya che ke zrI kRSNe kula 100 kuMvArI kanyAono saMgraha karyo hato. cotho divasaH bhagavAna ariSTanemithI kRSNano vArtAlApa :- gajasukumAra aNagAranI dIkSAnA bIjA divase kRSNa vAsudeva ariSTanemi ane potAnA bhAI sahita badhA ja munionA darzana karavA bhagavAna pAse gayA. bhagavAnanA darzana-vaMdana karyA. anya munionAM paNa darzana-vaMdana karyA. ahIM-tahIM joyuM paraMtu potAnA bhAI gajasukumAra muninA darzana na thayA. tyAre teoe bhagavAnane pUchyuM- he bhaMte ! gajasukumAra aNagAra kyAM che ? bhagavAne zrI kRSNa vAsudevane kahyuM ke gajasukumAra munie potAnuM kArya siddha karI lIdhuM che arthAt teo mokSe padhAryA che. kRSNa vAsudeve pharIthI prazna karyo ke he prabhu ! gajasukumAre kevI rIte potAnuM kArya siddha karI lIdhuM che? tyAre bhagavAne bhikSunI bAramI paDimAnI AjJA mAMgavAthI zarU karIne nirvANa sudhInI badhI ja vAta saMbhaLAvI. somila brAhmaNanuM nAma na kahetAM ema kahyuM ke eka puruSa tyAM Avyo ane teNe A prakAre karyuM. he kRSNa ! Ama, Jain Education ternational & Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH AMtagaDa sUtra 95 gajasukumAra munie potAnuM kArya siddha karyuM che. kRSNa vAsudevano kopa :- kRSNa vAsudeve A vRtAnta sAMbhaLIne roSa bharyA zabdomAM prazna karyo ke he bhagavAn ! evI hIna puNya ane duSTa vyakti koNa hatI? jeNe mArA sagA nAnA bhAInA akALe ja prANa harI lIdhA? bhagavAne kRSNane zAMta karatAM kahyuM ke he kRSNa! tame e puruSa para gusso ke dveSa na karo. kAraNa ke e puruSe to tamArA bhAI gajasukumAra aNagArane sahAyatA pradAna karI che. somilanI sahAyatA : daSTAMta dvArA - kRSNa pharIthI prazna karyo- he bhaMte ! teNe sahAyatA kevI rIte ApI? bhagavAne samAdhAna karatAM pharamAvyuM- he kRSNa! Aje jayAre tame darzana karavA mATe AvI rahyAM hatA, tyAre mArgamAM eka vRddha puruSa potAnA gharanI bahAra paDelA ITanA moTA DhagalAmAMthI eka-eka ITa laIne gharamAM laI jaIne mUkI rahyo hato. tene joIne tame e DhagalAmAMthI hAthI para beThAM-beThAM ja eka IrTa upADI ane enA gharamAM nAkhI dIdhI. tarata ja anya rAjapuruSoe paNa tenuM anukaraNa karI, eka-eka IrTa karI Akhoya Dhagalo enA gharamAM pahoMcADI dIdho. te vRddha vyaktinA AMTA-pherA karavAnuM ane badhI ja muzkelI dUra thaI gaI. tenuM divaso ane kalAkonuM kAma mAtra miniTomAM ja pUrNa thaI gayuM. je rIte A tamAro prayatna te vRddha mATe sahAya rUpa banyo; te ja rIte te puruSe gajasukumAra aNagAranA lAkho bhava pUrvenA saMcita karmonI udIraNA ane kSaya karavAmAM sahAyatA pradAna karI che. jenAthI zIghratA pUrvaka miniTomAM ja temanuM saMsAra cakra samApta thaI gayuM che. hatyArAne jANavAnI utkaMThA :- kRSNa vAsudevanI IcchA na hovA chatAM paNa gussAne zAMta karavo paDyo. paraMtu aMdara dabAyela moha ane kaSAyane kAraNe teoe bhagavAnane pharIthI pUchI lIdhuM ke he bhate ! huM te vyakitane kevI rIte jANI zakIza? bhagavAne pharamAvyuM ke hamaNAM dvArikAmAM jatI vakhate je vyakti acAnaka tamArI sAme AvIne, bhayabhIta thaIne svataH ja paDI jAya ane marI jAya, tyAre tame samajI lejo ke A te ja puruSa che. A sAMbhaLIne kRSNa vAsudeve bhagavAnane vaMdana namaskAra karyA ane nagarImAM javA mATe prasthAna karyuM. somilanuM mRtyu :- bIjI bAju, A somila brAhmaNanA manamAM vicAra Avyo ke kRSNa vAsudeva bhagavAnanA darzana karavA gayA che ane ariSTanemi bhagavAna sarvajJa sarvadarzI che. tenAthI kaMI paNa ajANyuM ke chUpuM nathI. te avazya kRSNane mArA kukRtyanI mAhitI Apaze. tyAre kRSNa vAsudeva roSe bharAIne na jANe zuM sajA karaze? kevI rIte kamote mAraze? e bhayathI bhayabhIta thaIne te gherathI A hetue nIkaLyo ke kRSNanA pAchA pharavA pahelAM huM kyAMka jaIne chupAI jAuM. He bhAInA mRtyune kAraNe kRSNa vAsudevane tarata ja pAchA pharavAnuM thayuM. somilanuM Jain Education Internatioca w.jainelibras.org Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jenAgama navanIta-1 samayAnumAna khoTuM TharyuM. kRSNa vAsudeva zAMtithI(dabadabA vagara) nagarImAM rAjya mArga choDI anya mArga dvArA praveza karI rahyA hatA. koI paNa prakArano avAja na thavAne kAraNe somila brAhmaNane kaMI ja khabara na paDI zakI ane te acAnaka kaSNanI sAme AvI pahoMcyo. tenA manamAM AzaMkA ane bhaya to hatA ja, kRSNane najIkamAM ja sAme joIne te tyAMja dhrAsko paDavAne kAraNe jamIna para paDI gayo ane marI gayo. tene joIne kaSNa vAsudeva samajI gayA ke A duSTa somila mArA bhAIno hatyAro che. temaNe cAMDAlo dvArA rassIthI tenuM mRta zarIra kheMcAvIne nagaranI bahAra pheMkAvI dIdhuM ane jamInane pANIthI dhovaDAvIne sApha karAvI. A rIte somila brAhmaNa svataH potAnA karmonA phaLano bhoktA banyo ane mArIne narakamAM gayo. zikSA-preraNA:(1) vItarAgI bhagavAna ariSTanemie somila brAhmaNanA kukRtyane paNa zrI kRSNa sanmukha guNa rUpe mUkyuM. (2) mahApuruSonA satsaMgathI pracaMDa kopa paNa niSphaLa thaI jAya che. (3) kukarma karatI vakhate vyakita bhaviSyano vicAra nathI karatI ane kukRtya karyA pachI bhayabhIta bane che ane aneka vicAro kare che. paraMtu pAchaLathI vicAro karavA tenA mATe nirarthaka ja hoya che. mATe sukhazAMti icchanAra vyaktie pahelAMthI ja vicArIne kAma karavuM joIe. jethI pAchaLathI pastAvuM na paDe. somile jo pahelethI ja evo vicAra karyo hota ke huM chupAIne paNa pApa karIza to paNa sarvajJa bhagavAna to jANI ja leze" to te ghora pApa kRtyathI bacI zakata. kahevAyuM paNa che - soca kare so sughaDanara, kara soce so kUDA. soce kiyA mukha nUra hai, kara soce mukha dhUDI/ (4) kRSNa somilanI kanyAne gajasukumAra mATe kuMvArA aMtaHpuramAM ja rAkhI hatI. gajasukumAra dIkSA laI le to paNa kuMvArI kanyAnI anya koI sAthe paNa pANigrahaNa vidhi thaI zake. pracaMDa gusso karavo ke muninI ghAta karavI evo koI prazna ja na hato. paraMtu vartamAna samaye koI khAsa kAraNa na dekhAtA chatAM pUrva bhavanA karelA karmo mATe nimitta maLI jAya che. somilanA kopanuM mukhya kAraNa paNa pUrvabhavanuM vera ja hatuM. gajasukumAranA jIve somilanA mastaka para garamAgarama roTalo baMdhAvIne tenA prANonuM haraNa karAvyuM hatuM ane khuzIno anubhava karyo hato. te ja karmo udayamAM AvyA hatAM. tene gajasukumAre potAnA karmonA karaja cUkavavAno samaya samajIne saharSa svIkArI lIdhuM. te ghaTanA lAkho bhavo pahelAMnI Jai hatI. te ja AzayathI A sUtramAM kahyuM che ke lAkho bhavonA saMcita karmonI rg Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH aMtagaDa sUtro somile udIraNA karAvI ane kSaya karavAmAM nimitta banyo. (5) pApI vyakti potAnA pAponA bhArathI svataH somilanI jema duHkhI thAya che ane lokomAM niMdAne pAtra bane che. paramAtmA koIne duHkhI nathI karatA. kahevAyuM paNa che ke - rAma ne kisa ko mAratA, sabase moTA rAmA Ape hI marIjAta hai, kara kara bhUMDA kAma [ adhyayana : 9 sumukhaH dvArikA nagarImAM kRSNa vAsudevanA bhAI baLadeva rAjA hatA. temane sumukha nAmano putra hato. prathama adhyayanamAM varNavela gautamanA jevuM ja tenuM saMpUrNa varNana che. pAchalI vaye teNe arihaMta ariSTaneminI pAse dIkSA aMgIkAra karI, gautamanI samAna ja tapa saMyamanI ArAdhanA karI. vIsa varSanA dIkSA paryAya ane mAsakhamaNanA saMthArA dvArA temane kevalajJAna ane kevala darzana prApta thayuM ane te samaye ja saMpUrNa karmono kSaya karIne siddhagatine prApta karI. zeSa cAra adhyayana - sumukhanA varNana pramANe ja durmukha ane kUpadArakanuM varNana che. A traNeya sagA bhAIo hatA ane te ja bhavamAM muktigAmI banyA. dAruka ane anAdaSTinuM varNana paNa teja pramANe che teo baMne vasudevajInA putro ane zrI kRSNanA bhAIo hatA. 9 thI 13 A pAMca adhyayanamAM varNita pAMceya yAdava kumAro pAchalI vayamAM ra0 varSa saMyamanI ArAdhanA karIne siddha thayA hatA. | D) varga - 4: adhyayana 1 thI 10 (9) A vargamAM dasa rAjakumAronuM varNana che. 1. jAlikumAra 2. mayAlikumAra 3. uvayAlIkumAra 4. purisasena pa. vAriseNa e pAMca vasudevajInA putro ane zrI kRSNanA bhAIo hatA. 6. pradhumnakumAra zrI kRSNa ane rukimaNInA putra hatA 7. sAMba kumAra zrI kRSNa ane jAMbavatInA putra hatA. 8. aniruddhakumAra pradhumna ane vaidarbhInA putra hatA. 9. satyanemi ane 10. draDhanemi baMne samudravijayajInA putra ane arihaMta ariSTanemi bhagavAnanA sagA bhAI hatA. A baMne e paNa pAchalI uMmare ariSTanemi pAse saMyama aMgIkAra karyo. dvAdazAgIno abhyAsa karyo arthAt 14 pUrvadhArI banyA ane soLa varSanI dIkSA paryAyanA aMte mA khamaNano saMthAro karI zatruMjaya parvata para siddha thayA. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 cAra vargonA 41 adhyayanomAM 41 yAdava puruSonuM mokSagamananuM varNana pUrNa thayuM. tyAra pachI have pAMcamA vargamAM kRSNanI paTTarANIo ane putravadhuonuM varNana che. varga - 4: adhyayana 1 thI 10 98 padmAvatI: dvArikA nagaranI bahAra udyAnamAM birAjamAna bhagavAna ariSTaneminA darzana karavA mATe zrI kRSNa vAsudeva potAnA vizALa samUha sAthe gayA. kRSNanI padmAvatI rANI paNa potAnA dhArmika rathamAM besIne bhagavAnanA darzana karavA gaI. pariSada ekatrita thaI. bhagavAne zrI kRSNa, padmAvatI tathA anya saMpUrNa pariSadane lakSyamAM rAkhIne pravacana ApyuM. pravacana sAMbhaLIne kRSNanI paTTarANI padmAvatI saMsArathI virakta thaIgaI. teNe badhAja vaibhavono tyAga karIne saMyama aMgIkAra karavAno nirNaya karyo. bhagavAna samakSa potAnI bhAvanA vyakta karI ane kahyuM ke kRSNa vAsudevanI AjJA prApta karIne huM ApanI pAse dIkSA levA icchuM chuM. bhagavAne anumati ApI. - zrI kRSNanA bhagavAna ariSTanemi samIpe praznottara HpariSada pravacana sAMbhaLIne pAchI pharI. kRSNa vAsudeve bhagavAnane vaMdana namaskAra karyA ane potAnI jijJAsAnuM samAdhAna karavA icchuM. temaNe bhagavAnane pUchyuM ke he bhaMte ! A dvArikA nagarIno vinAza kayA kAraNe thaze ? pratyuttaramAM bhagavAne A pramANe samAdhAna karyuM ke- surA(madirA), agni ane dvipAyana RSinA kopanA nimittathI dvArikAno vinAza thaze. A sAMbhaLIne kRSNa vAsudevane evo vicAra Avyo ke dhanya che e jAli, mayAlI AdikumArone jemaNe saMpUrNa vaibhavano tyAga karIne arihaMta ariSTanemi pAse saMyama aMgIkAra karyo; huM adhanya amRta puNya chuM ke hajI sudhI huM mAnuSika kAma-bhogomAM phasAyelo chuM. bhagavAna pAse saMyama nathI laI zakyo ane eka divasa mArA jotAM-jotAM mArI hAjarImAM ja dvArikAno vinAza thaI jaze. bhagavAne zrI kRSNane saMbodhana karatAM kahyuM ke he kRSNa ! badhA vAsudevo pUrvabhavamAM niyANuM kare che. niyANA dvArA ja teo vAsudeva bane che ane e niyANAnA tIvra rasane kAraNe ja koI paNa vAsudeva dIkSA aMgIkAra karI zakatA nathI. A sAMbhaLIne kRSNane potAnuM bhaviSya jANavAnI icchA thaI. prazna pUchavA para samAdhAna karatA bhagavAne kahyuM dvipAyana RiSinA kopane kAraNe dvArikA baLIne naSTa thaI gayA pachI, mAtA-pitA parivArajanothI rahita rAma baladevanI sAthe(balarAmanI sAthe) tame pAMDu mathurA javA mATe prasthAna karazo. kausAMbI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtra 19 vanamAM pahoMcIne vaTavRkSa nIce pRthvIzilA para pILA vastrathI zarIrane DhAMkI vizrAma karazo, tyAre jarAkumAra dvArA pheMkAyeluM bANa tamArA jamaNA pagamAM lAgaze. te samaye tame tyAM kALa karIne trIjI pRthvImAM janma lezo. bhagavAnanA zrI mukhethI potAnuM AgAmI bhaviSya jANIne kRSNa vAsudeva khinna thaI gayA ane udAsa mane ArtadhyAna karavA lAgyA tathA vilApa karavA lAgyA. tyAre bhagavAne zrI kRSNane saMbodhana karatA kahyuM ke he kRSNa ! tame A ArtadhyAna na karo. tame tyAMthI kALa karIne AgAmI bhavamAM mArA jevA ja tIrthakara banazo. tyAM saMpUrNa karmono kSaya karIne mukti prApta karazo. potAnuM kalyANakArI bhaviSya sAMbhaLIne zrI kRSNa atyaMta prasanna thayA. khuzImAM eTalA harSa-vibhora banI gayA ke tyAM bhagavAna sanmukha potAnI khuzI pragaTa karatAM siMhanAda karyo. temanI khuzInA bhAva e hatA ke huM paNa eka bhava karIne tIrthakara banIza ane mokSa prApta karIza arthAt kRSNa vAsudevanA bhavamAM ja temaNe potAnI utkRSTa dharma bhAvanA ane dharma dalAlIthI tIrthakara gotra nAma karmano baMdha karyo hato. jethI teo trIjA bhavamAM AgAmI utsarpiNI kALamAM A bharata kSetramAM bAramAM amama nAmanA tIrthakara thaze. kRSNanI dharma dalAlI :- A pramANe utAra-caDhAvanA vArtAlApa pachI kRSNa vAsudeva bhagavAnane vaMdana-namaskAra karI dvArikAmAM AvyA. siMhAsana para ArUDha thaIne potAnA rAjakIya puruSone e Adeza Apyo ke nagarImAM traNa rastA ane cAra rastA vagere jagyAe traNa-traNa vAra ghoSaNA karAvo ke "A dvArikA nagarIno vinAza thavAno che, je koI rAjA, rAjakumAra, rANIo, zeTha, senApati Adi bhagavAnanI pAse dIkSA laIne Atma kalyANa karavA icche to temane vAsudeva kRSNa taraphathI AjJA che. teo potAnI pAchaLanI koI paNa javAbadArInI koIpaNa prakAre ciMtA na kare. tenI badhI ja vyavasthA rAjya taraphathI karavAmAM Avaze. dIkSA mahotsava paNa svayaM zrI kRSNa vAsudeva karaze." kRSNanI AjJA anusAra nagaramAM ghoSaNA karavAmAM AvI. bhAgyazALI keTalA ya AtmAoe A sUcanAno lAbha uThAvyo. padmAvatInI dIkSA :- kRSNanI paTTarANI padmAvatI devI paNa saMsArathI virakta thaI gaI hatI. temaNe paNa saMyama grahaNa karavAnI AjJA mAMgI. kRSNa vAsudeve saharSa anumati ApI ane bhavya samAroha dvArA potAnI jAte ja padmAvatIno dIkSA mahotsava karyo. bhagavAnanI sanmukha padmAvatIne lAvyA ane nivedana karyuM ke he bhagavAna! A mane prANathI paNa ati pyArI padmAvatI devI che. te saMsArathI udvigna ane virakta thaI che. tethI huM teNIne ApanI sevAmAM ziSyAnA rUpamAM bhikSA ApuM chuM. Apa eno svIkAra karo. Jain Education inertional Nate & Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 tyAre arihaMta ariSTanemie ene dIkSA pradAna karI ane yakSA AryA nAmanI pramukhA sAdhvIne ziSyAnA rUpamAM soMpI dIdhI. padmAvatI AryAjIe yakSA AryA pAsethI saMyama vidhinuM jJAna prApta karyuM. agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM ane vividha tapazcaryAo dvArA potAnI Atma-sAdhanA karavA lAgyA. vIsa varSa sudhI dIkSA paryAyanuM pAlana karyuM. aMtamAM mAsakhamaNanA saMthArA dvArA saMpUrNa karmono kSaya karI te ja bhavamAM siddha gatine prApta karI. aidhyayana : 2 thI 10 A ja pramANe kRSNanI anya paTTarANIo- 2. gaurI 3. gaMdhArI 4. lakSmaNA 5. susImA 6. jAMbavatI 7. satyabhAmA 8. rukmiNI Adie paNa saMyama aMgIkAra karIne 20 varSamAM siddha gatine prApta karI. te ja rIte kRSNa vAsudevanA putra sAMgakumAranI baMne patnIo-9. mUlazrI 10. mUladattA kRSNanI AjJA laIne dIkSita thayA. kAraNa ke sAMkhakumAra to pahelethI ja dIkSita thaI cUkyA hatA. A baMnee paNa 20 varSa sudhI saMyama pALI AtmakalyANa karyuM. Ama, A varganA dasa adhyayanomAM dasa rANIonuM mukitagamana varNana pUrNa thayuM. zikSA-preraNA - (1) tIrthakara bhagavAnano saMyoga maLI gayo, "nagarI baLavAnI che," evI ghoSaNA karI devAI. tema chatAM paNa hajAro nara-nArIo dvArikAmAM ja rahI gayA. dIkSA aMgIkAra na karI zakyA ane tyAM ja baLIne bhasma thaI gayA; A jIvonI eka bhArI karbhAvasthA che. bhagavAna tarapha ane dharma tarapha zraddhA-AsthA rAkhanAra keTalAya jIvo paNa dIkSA na laI zakyA. tAtparya e ja che ke saMyamanI bhAvanA ane suMdara saMyoga badhA lokone maLatA nathI. (2) manuSya bhavane pAmIne potAnA sAmarthya anusAra taka maLatAM dharmano lAbha avazya laI levo joIe. pramAda, ALasa ane utsAha hInatAnI bedarakArImAM rahI na javuM. jevI rIte zrI kRSNa jANI lIdhuM ke mane to saMyama mArga prApta thavAno nathI. to paNa temaNe anya lokone saMyama levAnI preraNA ApI ane sahayogI banI dharma dalAlI karavAno lAbha meLavI lIdho. dvArikA vinAzanuM nimitta paNa preraka hatuM. AvA ja zraddhA ane dharmadalAlInAM kAryothI temaNe tIrthakara nAma karmanuM upArjana karyuM hatuM. (3) te samaye zrI kRSNa potAnI ATha paTTarANIone sahaja rIte dIkSAnI AjJA ApI dIdhI hatI. Aje ApaNe paNa jANIe chIe ke A jIvana caMcaLa che. AyuSyanI dorI eka divasa tUTavAnI che. paraMtu ALasa, pramAda ane mohane vaza Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra thaIne dharmArAdhanAnA kartavyane bhUlI rahyA chIe athavA bhaviSya mATe choDI daIe chIe. prastuta prakaraNanA zravaNathI ApaNe ApaNA jIvanane navo vaLAMka Apavo joIe. vrata ane mahAvratomAM agrasara thavuM joIe. (4) kRSNa vAsudevanA jIvananA vibhinna utAra-caDhAvane samajIne ema svIkAravuM ane samajavuM joIe ke A bAhya vaibhava paNa jayAM sudhI puNyano udaya che tyAM sudhI ja jIvane sAtha Ape che. zrI kRSNano eka samaya evo hato ke temanA bolAvavAthI deva hAjara thayA ane dvArikAnI racanA karI dIdhI. susthita deve lavaNa samudra pAra karAvI dIdho. gajasukumAra bhAI thaze evI sUcanA paNa deve ja ApI hatI. paraMtu puNyodaya samApta thayo ane pApano udaya thayo tyAre nagarInI eka vyakti somila ja nava dIkSita muni ane kRSNanA bhAInI, ariSTanemi bhagavAna tyAM birAjamAna hovA chatAM hatyA karI dIdhI ane je dvArikA haMmezA tIrthaMkara, muniothI pAvana rahetI hatI, prathama devalokanA devo dvArA nirmita hatI, tene eka sAmAnya deve bALIne bhasma karI dIdhI. A badhAM puNya ane pApa karmone lIdhe udayamAM AvatAM phaLa che. karmonI vicitra avasthAone jANIne karmothI haMmezane mATe mukta thavAno prayatna karavo joIe. pAMcamo divasaH 101 varga - 6 : adhyayana pAMca vargomAM bAvIsamA tIrthaMkaranA zAsanavartI mokSagAmI 51 jIvonuM varNana karavAmAM AvyuM che. have AgaLanA traNe ya vargomAM aMtima tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmInA zAsananA 39 jIvonuM varNana che. 1 ane ra - A chaThThA vargamAM 13 adhyayana che. jemAM zeThonuM ane arjunamAlInuM tathA atimuktaka rAjakumAranuM jIvana varNana che. makAI ane kikamaH prAcInakALamAM rAjagRhI nAmanI nagarI hatI. zreNika tyAMnA rAjA hatA. makAI zeTha te nagarImAM rahetA hatA. te dhanADhaya ane atyaMta samRddha hatA. eka vAra bhagavAna mahAvIra svAmInuM tyAM Agamana thayuM. makAI zeTha bhagavAnanA samavaraNamAM gayA. bhagavAnanA darzana karyAM. vaMdana namaskAra karI upadeza zravaNa karyo. teno te divasa dhanya thaI gayo. te dharmanA raMgamAM raMgAI gayA. saMyama levAnI utkRSTa bhAvanA jAgI. ghera AvIne moTA putrane gharanI saMpUrNa javAbadArI soMpI dIdhI. putra mahotsavanI sAtho sAtha hajAra puruSa ucake evI zibikAmAM besADIne bhagavAnanA samavasaraNamAM pahoMcADyA.yogya samaye bhagavAne dIkSAno pATha bhaNAvyo. zeTha have makAI aNagAra banI gayA. saMyamanI vidhione zIkhIne te Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 samiti guptivaMta banI gayA. temaNe soLa varSa sudhI saMyama payAryanuM pAlana karyuM. agiyAra aMga sUtro kaMThastha karyA. bhikSu paDimA ane guNaratna saMvatsara Adi viziSTa tapazcaryA karI. anya paNa mAsakhamaNa sudhInI tapazcaryAothI potAnI saMyama ArAdhanA karI. aMte eka mahinAnA saMthArA dvArA saMpUrNa karmono kSaya karIne zreSTha siddha gatine prApta karI. makAI zeThanI jema ja kiMkama zeThanuM paNa varNana che. dIkSA paryAya, tapasyA, zrutajJAna, vagere paNa samAna ja che. aMtamAM kiMkama zeThe paNa saMpUrNa karmono kSaya karI mokSa prApta karyo. ( adhyayana - 3 ] arjunamALI - rAjagRhI nagarImAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tyAM arjuna nAmano eka mALI raheto hato. je Rddhi saMpanna hato. teno potAno ja eka khUba moTo bagIco hato. te arjunane baMdhumatI nAmanI patnI hatI. je strInAM badhAM ja guNo ane lakSaNothI susaMpanna hatI. arjunamALInI puSpavATikAnI bAjumAM eka "mugarapANi" nAmanA yakSanuM maMdira hatuM. temAM murapANi yakSanI mUrti hatI. arjunamALInA pUrvajonI aneka peDhIothI te yakSanI pUjA karavAmAM AvatI hatI. te arjuna paNa phUla ekaThA karIne sArA-sArA phUlone alaga vINIne te yakSanI pratimAne puSpArpaNa karato; paMcAMga namAvIne praNAma karato; tenI stuti ane guNagAna karato; pachI phUla ane mALAo laIne rAjamArga pAse besIne AjIvikA kamAto hato. lalitA goSThI - te ja nagaramAM eka lalitA nAmanI goSThI (ToLakI) rahetI hatI. jene vartamAna bhASAmAM guMDAonI ToLI' kahI zakAya. temAM je mukhya puruSo hatA te rAjA zreNikanA bALamitro hatA. purva prema ane vacanabaddha hovAne kAraNe rAjAe temane sarva prakAranI chUTa ApI hatI. jethI temanI uddhattAI khUba ja vadhI gaI hatI. nAgariko temanAthI khUba ja herAna thaI gayA hatA ane te goSThI (ToLakI)nA loko paNa nagarImAM prasiddha ane paricita thaI cUkyA hatA. loko temanAthI bhaya pAmIne dUra rahetAM hatAM. janatAnI phariyAdo AvavA chatAM rAjA pUrva pratijJAbaddha hovAne kAraNe temane na rokI zakyo. tethI berokaToka teonA kukRtyo cAlatAM ja rahetA hatAM. mahotsava - eka vAra nagaramAM koI AnaMdano mahotsava hato. arjuna mALIe savAre vahelA uThIne baMdhumatIne paNa sAthe lIdhI. kAraNa ke phUlonuM vecANa vizeSa Jai thavAnuM hatuM. mALI-mAlaNa baMne bagIcAmAM AvyA, ghaNAM badhAM phUla ekaThA karyA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtra 103 chAbaDIo bharI ane mudragarapANi yakSanI pUjA mATe keTalAMka suMdara phUlo alaga karyA. goSThInA cha puruSono upadrava - pati-patnI baMne pakSanA maMdira tarapha pahoMcyA. lalita goSThInA puruSo pahelethI ja te maMdiramAM AvI gayA hatA ane icchA pramANe potAnI krIDAo karI rahyA hatA. arjanamALIne patnI sAthe Avato joyo ane aMdaroaMdara vicAra karyo ke arjuna mALIne bAMdhIne ApaNe tenI patnI sAthe sukhopabhoga karIzuM. maMtraNA karI te chaye moTA pravezadvAranI pAchaLa saMtAI gayA. arjunamALI ane baMdhumatIe maMdiramAM praveza karyo. yakSane praNAma karyA, phUla caDAvyA ane pachI paMcAMga namAvIne arthAt ghUMTaNo TekavIne praNAma karyA. te ja samaye cha e puruSa eka sAthe nIkaLyA ane tene e ja dazAmAM bAMdhI, baMdhumatI mAlaNa sAthe Icchita bhoga bhogavavA lAgyA. arthAt tenA upara baLAtkAra karyo. AMkhonI sAme thaI rahela A kukRtya arjuna paDyo-paDyo joto ja rahyo. kAraNa ke avAja karavA chatAM paNa te guMDAonI sAme koI paNa na hotuM AvatuM. tenA manamAM yakSa pratye azraddhA ane zaMkAnA vikalpo thavA lAgyA ke are ! bApa, dAdA ane paradAdAothI pUjita A pratimA mAtra kASTha ja che. emAM jo yakSa hota to zuM te mArI ApattimAM madada na karata? A pramANe te manamAM ne manamAM krodhita thayo hato ke te ja samaye yakSe upayoga mUkIne joyuM ane arjunanI azradhdhAnA saMkalpone jANI lIdhA. yakSano upadrava - potAnI pratiSThA khAtara te yakSe arjunanA zarIramAM praveza karyo taDAtaDa baMdhano toDI nAkhyA ane kASThanI te pratimAnA hAthamAM raheluM eka maNa ane sADA bAvIsa sera arthAt 57 kilonAM loDhAnuM mudgara upADayuM. mudgara laIne kramazaH chae puruSone mudgaranA ghAthI motane ghATa utArI dIdhA. ane pachI bebhAna(bedhyAna) banIne teNe baMdhumatI bhAryAne paNa motane ghATa utArI dIdhI. arjunanA zarIramAMthI yakSa na nIkaLyo tethI yakSAviSTa(pAgala) banelo te arjuna rAjagRhI nagarInI bahAra cAreya tarapha pharatAM-pharatAM (cha) puruSa ane eka strInI haMmezane mATe ghAta karavA lAgyo. rAjA zreNika paNa e yakSanI sAme kiMI ja upAya na karI zakayA. nagaramAM ghoSaNA karAvI ke koI vyakita koI paNa kAma mATe nagaranI bahAra jAya nahIM, kAraNa ke nagaranI bahAra yakSAviSTa arjuna mALI mubaira laIne pharI rahyo che ane mudgaranA prahArathI strI-puruSone mArI nAkhe che. A pramANe teNe pAMca mahinA ane tera divasamAM 1141 strI puruSonA prANa haryA. A saMkhyA mULa pAThamAM nathI paNa zreNika caritramAM maLe che. bhagavAnanuM padArpaNa :- vicaraNa karatA bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRhI nagarImAM padhAryA. teo guNazIla bagIcAmAM birAjyA. nagaranA lokone Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 na samAcAra maLyA. paraMtu yakSAviSTa arjunanA bhayathI koI paNa bhagavAnanI pAse javA mATe taiyAra na thayA. badhA aMdaro-aMdara eka-bIjAne paNa nA pADavA lAgyA. sudarzana zrAvakanI adbhuta prabhu bhakti :- te nagarImAM sudarzana zramaNopAsaka rahetA hatA. je Agama varNita zrAvakanAM badhAM ja guNothI yukta hatA; daDha dharmI ane priyadharmI hatA. jyAre temaNe bhagavAnanA AgamananI vAta sAMbhaLI tyAre temaNe darzana karavA javAno saMkalpa karyo. mAtA-pitA pAse AjJA mAMgI. uttara-pratyuttara thayA. pitAnuM kahevuM hatuM ke ahIMthI ja bhagavAnane vaMdana karI lo. bahAra yakSano prakopa che, prabhu kevalajJAnI che. mATe tamArA vaMdana svIkArI leze. paraMtu sudarzananA uttaramAM daDhatA hatI ke jyAre nagarInI bahAra ja bhagavAna padhAryA che to temanI sevAmAM jaIne ja darzana karavA joIe. ghera besIne to haMmezAM darzana karIe ja chIe. atyaMta Agraha karyA pachI AjJA maLI gaI. nagarInI bahAra arjunano upadrava to hato ja. 104 kAraNa keTalAka dharmapremI zraddhALuo e ja AzAmAM hatAM ke koIne koI dharmavI2 avazya mArga kADhaze. sudarzanane jatAM joIne keTalAye lokoe AzA bAMdhI. ke nagaramAM tenI pratiSThA sArI hatI. dhIra, vIra, gaMbhIra, alpabhASI sudarzana ekalA ja nagaranI bahAra nIkaLyA. guNazIla bagIcAmAM javAnI dizAnA mArgamAM ja yakSAviSTa arjunamALInuM paDAvasthaLa arthAt mudgarapANinuM yakSAyatana AvyuM. arjunamALIe dUrathI sudarzanane potAnI tarapha AvatA joyA. te uThyo ane sudarzana tarapha mundgara pheravato pheravato cAlyo. bhaktinI anupama zakti :- sudarzana zeThe yakSAviSTa arjunane dUrathI Avato joIne zAMtithI bhUmi pramArjana karyuM ane besI gayA. arihaMta-siddhone namaskAra karIne sAgArI saMthAro dhAraNa karyo. upasargathI mukta thavAno AgAra rAkhyo. yakSAviSTa arjuna najIka Avyo ane joyuM ke sudarzana para mudgarano prahAra lAgato nathI. teNe cAreya tarapha mundgarane ghumAvIne tenAthI mAravAno prayatna karyo paraMtu mudgara AkAzamAM ja sthira thaI gayuM ane sudarzana upara paDyuM ja nahIM. tyAre sudarzana pAse jaIne yakSa tene ekI Tase jovA lAgyo. to paNa kaMI jora cAlyuM nahIM; eTale e yakSa arjuna mALInA zarIramAMthI nIkaLI ne mudgara laIne cAlyo gayo. upadravanI samApti :- yakSanA nIkaLI javAthI arjunanuM durbala baneluM zarIra bhUmi para paDI gayuM. upasarganI samApti thaI ema jANIne sudarzana zramaNo- pAsaka potAnA vrata-pratyAkhAnathI nivRtta thayA; arjunanI sArasaMbhALa karI. thoDI ja vAramAM svastha thaIne te uThayo ane teNe sudarzanane pUchyuM ke tame koNa cho ? ane kayAM jAo cho ? uttaramAM sudarzane potAnA maMtavyo pragaTa karyAM. arjunamALI paNa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtra 105 bhagavAnanA darzana karavA mATe sAthe cAlyo. khabara phelAtA vAra na lAgI. nagarInA lokoe mudgarane jatAM joI lIdhuM. sudarzana ane arjunanI pAchaLa lokonA ToLeToLA paNa bhagavAnanA darzana karavA pahoMcI gayAM. sudarzana ane arjuna sahita vizALa pariSadane bhagavAne dharmopadeza Apyo. arjunanI dIkSA :- arjunamALInuM aMdhakAramaya jIvana bhagavAnanI vANIthI prakAzamaya banI gayuM. vItarAga dharmamAM tene zraddhA ane ruci thaI. saMyama aMgIkAra karavo, ema eNe jIvana mATe sArthaka samakyuM. tenI patnI baMdhumatI to marI ja cukI hatI. tene eka paNa saMtAna na hatuM. bhagavAna samakSa potAnA saMyama levAnA bhAvo pragaTa karyA. bhagavAnanI svIkRti maLI gaI. te ja samaye loca karyo; vastra parivartana karyA ane bhagavAna samakSa pahoMcyA. zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe tene saMyamano pATha bhaNAvyo. ahIM AjJA levAnuM varNana nathI. kadAca rAjAnI AjJAthI dIkSA ApI devAmAM AvI haze. arjuna aNagArane parISaha upasarga - arjuna aNagAre saMyama vidhi ane samAcArInuM saMkSepamAM jJAna meLavyuM. AjIvana niraMtara chaTha-chaTha pAraNA karavAnI pratijJA karI arthAt dIkSA laIne ja chaThanA pAraNe chaThanI tapazcaryA prAraMbhI dIdhI. prathama pAraNAmAM bhagavAnanI AjJA laIne te svayaM gocarI gayA. rAjagRhImAM ja arjuna mALIe 1141 manuSyonI hatyAo karI hatI. Aje e ja arjuna aNagAra te ja nagarImAM bhikSA mATe nIkaLyA. mArgamAM cAlatI vakhate athavA koI paNa gharamAM praveza karatI vakhate tenI Asa-pAsa keTalAya bALako, juvAno, vRddho, strIo, puruSo vagere AvIne A pramANe kahevA lAgyA- A arjune mArA pitAne mAryA, teNe mArA bhAIne mAryo, teNe mArI bahenane mArI, evuM kahevA lAgyA, keTalAka loko tADana, pIDana karI parezAna karatAM keTalAka mArapITa karatAM, dhakakA mAratAM, ane paththara pheMkatAM, keTalAka gharamAMthI tene pakaDIne bahAra kADhatAM, te badhA vyavahArone arjunamuni samabhAvathI sahana karatAM manamAM paNa koI pratye roSa bhAva na karatAM, ArtadhyAnathI mukta thaIne zAMta ane gaMbhIra bhAvone dhAraNa karIne arjuna aNagAre chaThanA pAraNAmAM bhikSArthe bhramaNa karyuM. A prakAranI paristhitimAM rAjagRhI nagarImAM tene khUba ja muzkelIthI AhAra-pANI maLyA. je kaMI paNa maLyuM temAM ja saMtoSa mAnI udhAnamAM pAchA pharyA. bhagavAna pAse pahoMcIne gamanAgamananuM pratikramaNa karyuM. doSonI AlocanA karI ane AhAra dekhADayo. pachI bhagavAnanI AjJA laIne rAga-dveSanA bhAvothI rahita thaIne te AhAra pANI vAparyA. arjuna aNagAranI mukti :- arjuna aNagAre A pramANe cha mahinA sudhI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 zuddha saMyamanuM pAlana karyuM. chaThanA pAraNe chaTha ane samabhAvothI teNe potAnA karmonA daliko toDI nAkhyAM; alpa dIkSA paryAya ane paMdara divasanA saMthArA vaDe arjuna munie saMpUrNa karmono kSaya karIne mokSanI prApti karI. zikSA-preraNAH (1) anucita AjJA ke vacanane nibhAvavAno Agraha karavo yogya na kahI zakAya; tenAthI atyaMta ahita thAya che, evuM jANIne te vacanake AjJAne parivartita karI devuM e ja vivekapUrNa vyavahAra che.anyathA te durAgraha hAnikara siddha thAya che.lalita te goSThI para aMkuza na mUkavAne kAraNe rAjA zreNikanI rAjadhAnInA nAgarikomAM azAMti vadhI, rAjAnI Ijajata paNa ghaTI ane seMkaDo lokono saMhAra thayo. tethI khoTI ahitakara pratijJA ke vacanano kayAre ya paNa Agraha na rAkhavo joIe. (2) tIrthaMkara bhagavAnanA pagalAM thayA pachI te kSetramAM thaI rahelA upadrava ke rogAtaMka koIpaNa nimitte zAMta thaI jAya che. arjunano upadrava paNa sudarzana zrAvakanA nimittathI dUra thayo. mULa kAraNa to bhagavAnanuM Agamana ja samajavuM joIe. jenA kAraNe daivI zakita paNa stabdha thaI gaI. 106 (3) koI paNa vyaktinA bhUtakALanA jIvana parathI vartamAna samayamAM tenA para dhRNA karavI, te sajjanatA nathI paraMtu durjanatA che.dizA badalatAM ja vyakitanI dazA badalI jAya che. bhUtakALanI dRSTithI ja vyaktine jotAM rahevuM e mAnavanI eka tuccha ane malina vRtti che. vyakitano kyAre keTalo vikAsa thAya che, e vAtano paNa viveka rAkhavo joIe. pApImAM pApI prANI, paNa potAnuM jIvana parivartita karI nAkheche. pradezI rAjA, arjunamALI, prabhava cora ItyAdika aneka tenAM udAharaNo che. kavinA zabdomAM :- - ghRNA pApa se ho, pApI se nahi~ kabhI lavaleza, bhUla sujAkara nyAya mArgameM., karo yahI yatneza; yahI hai mahAvIra saMdeza (4) koI paNa dhArmika vyakti ke mAnava athavA prANI mAtrathI ghRNA karavI ke tenI niMdA karavI, e nimna kakSAnA lokonuM kAma che.sajajana ane vivekI dharmIjananuM to e ja kartavya che ke te koI paNa vyaktinI niMdA ke ghRNA na kare ane niMdAno vyavahAra paNa na kare. pApa athavA pApamaya siddhAMtanI niMdA karavI ke ghRNA rAkhavI guNa che ane pApI vyakitathI ghRNA karavI te avaguNa ane adhArmikatA che. (5) bhagavAne seMkaDo mAnavonA hatyArA arjuna pratye jarApaNa ghRNA ke chUtAchUta jevo vyavahAra na karyo. bhagavAnanI vAta to dUra rahI, paraMtu te bhagavAnano eka upAsaka (sudarzana zeTha) paNa tene duSTa, hatyArA jevA zabda prayoga vaDe nathI dhutkAraryo Jain paraMtu tenI tatkALa sevA-paricaryA karI che. tene bhagavAnanA samavasaraNamAM potAnI rg te Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra sAthe laI gayA. bhagavAne paNa tene te ja divase te ja hAlatamAM potAnI zramaNa saMpadAmAM grahaNa karI lIdho hato. A daSTAMta dvArA ApaNane hRdayanI vizALa tAno Adarza zIkhavA maLe che. jene ApaNe ApaNA jIvanamAM utAravo joIe ane tucchatA temaja saMkucitatA Adi avaguNone tilAMjali ApavI joIe. (6) arjune alpa samayamAM ja potAnA jIvana ane vicArone tIvra gatithI pheravI nAkhyA. Aje ApaNe paNa ApaNI sAdhanAmAM mAna-apamAna, IrSyA-dveSa, kaSAya Adi pravRttionuM upazamana karavAmAM ane potAnA AtmAne samabhAvomAM temaja sahaja bhAvomAM saMlagna karavAmAM vilaMba na karavo joIe varSo sudhInuM dhArmika jIvana ke zramaNa paryAya vItI jAya tema chatAM paNa ApaNe kayAreka to azAMta banI jaIe chIe; kyAMka ApaNe mAna-apamAnanI vAto karIe chIe, to kayAreka bIjA lokonA vyavahAranI carcA karIe chIe; koInI niMdAmAM ane tiraskAramAM rasa laIe chIe; jIvananI thoDIka ane kSaNika sukhamaya kSaNomAM ApaNe phUlI jaIe chIe; to kayAreka murjAIne mlAna ane udAsIna banI jaIe chIe. A sarva vRttio ane pravRttio mULa mArgathI bhaTakavA samAna che, calita thavA barAbara che. enAthI saMyamanI saphaLatA ke dharma jIvananI saphaLatA na maLI zake. (7) ApaNA Atma pradezanA kaNa-kaNamAM ane vyavahArika jIvanamAM jyAre dhArmikatA, udAratA, saraLatA, namratA, zAMti, kSamA, vicAronI pavitratA ane pApI-dharma badhA pratye sahaja svAbhAvikatAno vyavahAra Avaze, tyAre ja arjuna ane gajasukumAra jevA udAharaNo sAMbhaLavAno ApaNane sAcA arthamAM lAbha prApta thaze. 10 (8) gRhastha jIvana hoya ke saMyama jIvana, dharmanA AcaraNo dvArA ApaNA jIvanamAM zAMti, prema, maitrI, mAdhyastha bhAva ane samabhAvanI vRddhi thavI joIe. ethI viparIta jo koI paNa vyakti pratye azAMti, aprema, amaitrI, viparIta bhAva ane viSamabhAva rahe to samajavuM joIe ke AtmAmAM dharmanuM sAcA arthamAM pariNamana thayuM nathI. paraMtu mAruM dharmAcaraNa mAtra dekhAva pUratuM ke dravya AcaraNarUpa ja thayuM che. A jANIne pratyeka mumukSu AtmAoe dharmano sAcA arthamAM lAbha ane sAco AnaMda levA mATe AtmAne haMmezane mATe susaMskArothI siMcita karatA rahevu joIe. potAnA durguNo ane avaguNone zodhI zodhIne kADhavAno prayatna karavo joIe ane Atma guNonI vRddhi karavI joIe. (9) sudarzana zrAvakanA jIvanamAMthI dharmapremanI utkRSTatA, daDhatA ane nirbhIkatAno bodhapATha levo joIe. gaMbhIratA ane viveka tathA saMkaTamAM paNa zAMti saha saMthAro karavAnI zikSA paNa levI joIe. (10) eka ja uttama vyakita AkhAye nagarane sukhI ane gharane svarga samAna Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 banAvI de che; temaja eka adharmI vyakti saMpUrNa nagarane saMkaTamAM nAkhI de che ane gharane narkamaya banAvI de che. tethI potAnI javAbadArI jyAM sudhI pahoMce tyAM sudhI koImAM paNa kusaMskAra ke anyAya, anIti vRddhi na pAme eno viveka avazya rAkhavo joIe. 108 (11) lalitagoSTInA karatUtothI nAgarikajana herAna parezAna thaI gayAM hatAM ane aMtamAM yakSanA upadravanA bhayAnaka saMkaTathI grasta banyA hatA. (12) eka ja sudarzana zramaNopAsakanA kartavyathI nagaramAM harSa-harSa thaIgayo, zreNika rAjAnI ciMtA paNa TaLI gaI ane arjunano paNa beDo pAra thaI gayo. (13) ApaNane paNa bhagavAnanI vANI rUpa zAstra zravaNa ane guru bhagavaMto jevAM jJAnIono zubha saMyoga maLyo che. tenAthI ApaNo paNa beDo pAra thaI ja javo joIe. tema jANI je sAdhaka dharmAcaraNa ane bhAvonI vizuddhimAM vRddhi karIne Atmonnati karaze teno avazya beDo pAra thaze. chaThTho divasaH varga - 6 : adhyayana thI 14 4. kAzyapa 5. prathama adhyayanamAM varNavAyela 'makAI zeTha' nI jema kSemaka 6. dhRtidhara 7. kailAza 8. haricandana 9. vArataka 10. sudarzana 11. pUrNabhadra 12. sumanabhadra 13. supratiSThita 14. megha. A agiyAra gAthApati zeThonuM gRhastha jIvana, vairAgya, bhagavAna mahAvIra pAse dIkSA, agiyAra aMganuM jJAna ane tapa, saMthAro tathA mokSa javA sudhInuM varNana che. vizeSatA e che ke - (4) kAzyapa zeTha rAjagRhI nagarInA nivAsI hatA. temaNe 16 varSa sudhI saMyama pALyo. (5) kSemaka zeTha ane (6) dyutidhara zeTha kAkaMdInA nivAsI hatA. dIkSA paryAya 16 varSano hato. (7-8) kailAza zeTha ane haricandana zeTha sAketa nagaranA nivAsI hatA. teoe bAra varSa sudhI dIkSA pALI. (9) vArataka zeTha rAjagRhInA nivAsI hatA. bAra varSa sudhI saMyama pALyo. (10-11) sudarzana zeTha ane pUrNabhadra zeTha vANijya grAma nAmanA nagaranA nivAsI hatA ane teono dIkSA paryAya pAMca varSano hato. (12) sumanabhadra zeTha zrAvastInA nivAsI hatA. temano dIkSA paryAya aneka varSano hato. (13) supratiSThita zeTha zrAvastI nagarInA rahevAsI hatA. satAvIza varSano temano dIkSA paryAya hato. (14) megha nAmanA zeTha rAjagRhInA nivAsI hatA. temano dIkSA paryAya ghaNAM varSono hato. teo badhA vipula parvata para eka mahinAno saMthAro AdarI siddha thayA. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtra 109 che ke A adhyayana - 15: evaMtA munivara polAsapurI nagarImAM vijaya rAjA rAjya karatA hatA. temane zrIdevI nAmanI rANI hatI. teNIe eka suMdara sukumAra putrane janma Apyo. jenuM nAma atimuktakumAra rAkhyuM. tenuM prasiddha nAma "evaMtA" che. gautama gaNadhara ane bALaka evaMtAkumAra :- bhagavAna mahAvIra vicaraNa karatAM-karatAM te nagarImAM padhAryA. eka divasa bhagavAnanA prathama gaNadhara gautama svAmI chaThanA pAraNA mATe gocarI padhAryA. evaMtAkumAra hajI bAlyAvasthAmAMthI pasAra thaI rahyA hatA. kalAcArya pAse abhyAsa mATe temane nahotA mokalyA. hatA. ATha varSanI AsapAsa tenI uMmara hatI. teo potAnA mitro, bALaka-bAlikAo sAthe gherathI nIkaLyA ane rAjabhavananI najIka ja rahelAM krIDA sthAnamAM ramatanA medAnamAM jaIne ramavA lAgyA. gautama svAmI te khelanA medAnanI bAjumAMthI pasAra thayA. evaMtAnI daSTi gautama aNagAra para paDI. tenuM mana ramata choDIne gautama svAmI tarapha kheMcAI gayuM. te gautama aNagAranI najIka pahoMcyo ane pUchavA lAgyo ke tame koNa cho? ane zA mATe pharI rahyA cho? gautama gaNadhare bALakanI vAtanI upekSA na karI paNa barAbara uttara Apyo ke ame zramaNa nigraMtha chIe arthAt jaina sAdhu chIe ane bhikSA dvArA AhAra-pANI levA mATe bhramaNa karIe chIe evaMtAkumAra mULa ane sAco hetu samajI gayo ane avilaMba teNe nivedana karyuM ke- tame mArA ghare cAlo, huM Apane bhikSA apAvIza. evuM kahIne gautama gaNadharanI AMgaLI pakaDI lIdhI ane potAne ghera laI javA lAgyo. zrIdevInuM supAtra dAna ane vyavahAra - evaMtAnI mAtA zrIdevIe dUrathI ja gautama svAmIne AvatA joI lIdhA. te ati harSita thaI. Asana parathI ubhI thaIne sAme AvI. gautama svAmInI najIka AvIne traNa vAra Avartana sAthe vaMdana-namaskAra rUpe abhivAdana karyuM ane pachI rasoIgharamAM laI gaI. prasannatA ane vivekapUrvaka Icchita AhAra pANI gautama svAmIne vahorAvyA ane temane sanmAna pUrvaka vidAya ApI. evaMtAkumAra A badhu joIne manamAM khuza thaI rahyA hatA, ke huM jene laI Avyo chuM te mArA pitA(rAjA) karatAM paNa khUba ja moTA vyakti che. jemanuM mArI mAtAe bhaktipUrvaka svAgata karyuM ane praNAma karyA. evaMtAnI jijJAsA ane bhagavAnanA darzana - gautama svAmI gherathI jevAya bahAra nIkaLyA ke tarata ja evaMtAe pUchyuM ke tame kayAM raho cho? kayAM jAo cho? gautama svAmIe evaMtAnA praznonI upekSA na karatAM, spaSTIkaraNa karyuM ke nagaranI Jai bahAra zrIvana bagIcAmAM amArA dharmaguru zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI Jain Education Interational rivate & FOS 1 Use nelibrary.org Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 birAjI rahyA che. tyAM ame rahIe chIe. tyAM huM jaI rahyo chuM. gautama svAmInI vAto ane temanA darzana tathA vyavahArathI evaMtAkumArane khUba ja AnaMda AvI rahyo hato. AthI teNe gautamasvAmIne nivedana karyuM ke huM paNa tamArI sAthe bhagavAnanA caraNa-vaMdana karavA AvuM chuM. gautama svAmIe sAdhu bhASAmAM temane svIkRti ApI. evaMtAkumAra gautama svAmInI sAthe ja bhagavAnanI sevAmAM pahoMcIne vidhi sahita vaMdana karI bhagavAnanI samIpa besI gayA. gautama svAmI bhagavAnane AhAra batAvIne potAnA sthAne cAlyA gayA. evatAne vairAgyano raMga :- bhagavAne avasara jANIne evaMtAne lakSyamAM rAkhIne ane bIjA paNa tyAM upasthita zrotAone dhyAnamAM rAkhIne vairAgyamaya dharmopadeza Apyo. bhagavAnanA saraLa sIdhA vAkyo evaMtAnA hRdayamAM soMsaravA utarI gayA. teno te divasa ane saMyoga dhanya banI gayA. alpa samayanA satsaMge tenA dilamAM saMyama levAnAM daDha saMkalpane bharI dIdho. tenA bhItaramAM cheka sudhI vairAgyano raMga prasarI gayo. bhagavAna pAsethI saMyamanI svIkRti laIne te ghare pahoMcyo. mAtA-pitAne sarva vRtAMta kahI saMbhaLAvyo. mAtA khUba ja khuza thaI ane tenI bhUri-bhUri prazaMsA karI ane aMte dIkSA levAnI vAta paNa temane kahI saMbhaLAvI. mAtAnI sAthe saMvAda H zrIdevI :- :- mAtA tenI vAtanI upekSA karI kahevA lAgI ke hajI to tuM nAsamaja ane nAdAna che. tuM hamaNAMthI dIkSA ane dharmamAM zuM samaje? ema kahIne tene TALavAno prayAsa karyo. paraMtu evaMtAkumAra vAstavamAM nirbhIka bALaka hato. teNe aparicita gautama svAmI sAthe vAta karavAmAM paNa hicakicATa na hoto anubhavyo. to pachI mAtAnI sAme tene zuM saMkoca thAya ? ane kare paNa zA mATe ? teNe tarata ja potAnI vAta mAtAnI samakSa mUkI dIdhI. evaMtA :- he mAtA ! tame mane nAsamaja kahIne mArI vAtane TALavA iccho cho. paraMtu he mAtA ! huM- je jANuM chuM te nathI jANato ane nathI jANato te jANuM chuM. mAtA vAstavamAM vAtane TALavA IcchatI hatI paraMtu evaMtAnA A vAkayoe mAtAne muMjhavI dIdhI. te paNa A vAkayono artha na samajI zakI ane evaMtAne AvA paraspara virodhI vAkayono artha pUchavA lAgI. evatAe zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI zikSA grahaNa karI hatI ane svayaM eka buddhinidhAna ane hoMziyAra vyakti hatI. mAtAnI muMjhavaNanuM samAdhAna Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra karatAM teNe kahyuM ke- (1) he mAtA-pitA ! huM jANuM chuM ke je prANI janmyo che te avazya maravAno che. huM paNa avazya marIza. paraMtu kayAre, kayAM ane kevI rIte marIza e huM nathI jANato. arthAt A kSaNabhaMgura vinAzI manuSyanuM zarIra kayAre sAtha choDI deze, kayAre mRtyuM thaze, te huM jANato nathI. (2) he mAtA pitA ! huM e nathI jANato ke huM marIne kayAM jaIza ? kaI gati ke yonimAM mane janmavuM paDaze? paraMtu huM e jANuM chuM ke jIva jevA karmo A bhavamAM kare che te anusAra tene phaLa maLe che. tadanusAra ja te tevI gati ane yonimAM utpanna thaze. arthAt jIva svakRta karmAnusAra ja naraka-svarga Adi caturgatimAM janme che, te huM jANuM chuM. 111 uttarano sAra H- tethI he mAtA-pitA ! kSaNabhaMgura ane nazvara evA mAnava bhavamAM zIghra dharma ane saMyamanuM pAlana karI levuM joIe. e ja buddhimAnI che. Ama karavAthI, kSaNika evA A mAnava bhavano apramattatA pUrvaka upayoga thaI jaze. ane maryA pachI paNa pariNAma svarUpa sadgati ja maLaze. A rIte saMyama dharmanI ArAdhanAthI jIva svarga athavA muktigAmI ja bane che. anya badhAM ja durgatinA mArgo baMdha thaI jAya che. tethI he mAtA-pitA ! huM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI pAse dIkSita thavA icchuM chuM, tame mane AjJA Apo. A pramANe evatAe potAnA vAkyonI satyatA sAbita karI ApI ke- (1) je huM jANuM chuM te nathI jANato ane (2) je huM nathI jANato te huM jANuM paNa chuM. teno mULapATha ApramANe che - [ veva gALAmi, teM reva na gALAma; na seva na gALAmi, taM deva jANAmi / evatA rAjA H- anya prakAre paNa mAtA-pitAe tene samajAvavAno ane TALavAno prayatna karyo. paraMtu evatAnI rucI ane lagana aMtaranI samajapUrvakanI hatI. teno nirNaya sabaLa hato. AthI mAtA-pitA tenA vicAro parivartita karavAmAM niSphaLa rahyA. tyAre teoe potAnA mananI saMtuSTi mATe evatAne eka divasanuM rAjya ApyuM arthAt evaMtAno rAjyAbhiSeka karI potAnI hoMza ane tamannA pUrI karI. evaMtA eka divasa mATe rAjA banyo. paraMtu bALaka hovA chatAM paNa tenI dizA to badalI ja cUkI hatI. te bAla rAjAe mAtA-pitAnA pUchavAthI potAnI dIkSA saMbaMdhI Adeza Apyo. evaMtAnI dIkSA H mAtA-pitAe potAnI IcchAnusAra teno dIkSA mahotsava karyo ane bhagavAna mahAvIranI samakSa laI jaIne ziSyanI bhikSA arpita karI. arthAt te bAlakumAra evaMtAne dIkSita karavAnI anumati ApI dIdhI. bhagavAne temane dIkSApATha bhaNAvyo ane saMkSepamAM saMyamAcAranuM jJAna ane abhyAsa karAvyA. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 evaMtA muninI dravya naiyA tarI :- eka divasa varSARtumAM varSA varasyA pachI zramaNa zauca kriyA mATe nagaranI bahAra jaI rahyA hatA. evaMtAmuni paNa sAthe gayA. nagaranI bahAra thoDA dUra AvIne pAtrI ane pANI ApIne zramaNoe temane besADI dIdho ane te zramaNa pote thoDe dUra cAlyA gayA. kumAra zramaNa zauca kriyAthI nRivatta thaIne sUcita karAyelI jagyAe jaIne zramaNonI pratikSA karavA lAgyA. tyAM eka tarapha varSAnuM pANI maMdagatithI vahIne jaI rahyuM hatuM. te joIne evaMtA munine kSaNabhara mATe bAlyabhAva jAgI uThyo. temAM te saMyama samAcArIne bhUlI gayA. Aju-bAjunI mATI lIdhI ane pANInAM vaheNane rokI dIdhuM. te rokAyelA pANImAM pAtrI mUkI tene dhakkA mArIne A pramANe bolavA lAgyA ke mArI nAva tare che... mArI nAva tare che....! A pramANe tyAM ramatAM-ramatAM potAno samaya pasAra karavA lAgyA. thoDI ja vAramAM sthaviro paNa zauca kriyAthI nivRtta thaIne AvI pahoMcyA. dUrathI ja teoe evaMtAkumAra zramaNane ramatAM joI lIdho. najIka AvyAM tyAre to evaMtA muni potAnI ramatathI nivRtta thaIne temanI sAthe cAlavA lAgyA. sthavironuM samAdhAna :- zramaNonA manamAM evaMtAmuninuM e dazya bhamavA lAgyuM teo bhagavAna pAse pahocyA ane prazna karyo ke bhaMte ! Apano aMtevAsI ziSya evaMtAkumAra zramaNa keTalA bhavo karIne mokSa jaze ? 112 bhagavAne uttara ApatAM kahyuM ke he Aryo ! A kumAra zramaNa evaMtA A ja bhavamAM mokSamAM jaze. tame loko tenAthI koIpaNa jAtano dhikkAra, ghaNA kutUhalabhAva na karatAM, samyak prakAre ene zikSita karo ane saMyama kriyAothI tene abhyasta karo. tenI bhUla para hIna bhAvanA ke upekSAnA bhAvo na lAvatAM bAlazramaNanI barAbara saMbhALa lyo, vivekapUrvaka jJAna pradAna karo ane sevA Adi karo, paraMtu temanI hInatA, niMdA, garha ke apamAna Adi na karo. bhagavAnanA vacanono svIkAra karIne zramaNoe potAnI bhUlano svIkAra karyo. zramaNa bhagavAnane vaMdanA namaskAra karyA ane evaMtA muninuM dhyAnapUrvaka saMrakSaNa karavA lAgyA ane bhakita pUrvaka yogya AhAra-pANI vagere dvArA temanI vaiyAvacca karavA lAgyA. evaMtA muninuM mokSagamana :- evaMtA munie yathA samaye agiyAra aMgonuM adhyayana kaMThastha karyuM. vividha tapazcaryAmAM potAnI zakitano vikAsa karyo. bhikSunI bAra piMDamA ane guNa ratna saMvatsara tapanI ArAdhanA karI; ghaNAM varSo sudhI dIkSAnuM pAlana karI aMte eka mAsano saMthAro karIne saMpUrNa karmono kSaya karyo ane mokSamAM birAjamAna thaI gayA. zikSA-preraNAH (1) bhAgyazALI hazukarmI jIvone sahaja rIte ja susaMyoga ane dharmAcaraNanI prApti org Jain Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra thaI jAya che ane samyak puruSArtha dvArA teo potAne prApta thayelA te susaMyogane saphaLa banAvI de che. ApaNane paNa mAnavabhava, zAstra zravaNa, munisevA Adino suavasara maLyo che, te avasarane saphaLa karavA, jJAna ane vairAgya dvArA ALasa, bedarakArI ane upekSAnA bhAvAne haTAvavA prayatna karavo joIe. 113 (ra) eka nAnakaDo bALaka paNa jIvana ane dharmanA sAra pUrNa tathyane saraLatAthI samajI zake che ane tenuM sAcA arthamAM vizleSaNa karI zake che. to zuM ApaNe A nAnI zI vAtane paNa hRdayaMgama na karI zakIe ke je janmyo che tene maravuM avazya paDaze ja. kayAre, kevI rIte mota Avaze enI koIne kaMI ja khabara nathI. jIva jevuM AcaraNa karaze te anusAra ja bhaviSyanI gati maLaze te paNa nakkI ja che. A mAmUlI jevI lAgatI vAtane ApaNe ApaNA lakSyapUrvaka tathA bALa munino Adarza sAme rAkhI, samajavAno prayatna karavo joIe.potAnI yogyatA ane avasara anusAra jIvana sudhAravAmAM, dharmAcaraNa karavAmAM ane bhaviSyane kalyANamaya banAvavAmAM yatkiMcit puruSArtha vadhAratAM rahevuM joIe. (3) buddhimatA ane utsAha :- 1. ramata choDIne eka raste cAlyA jatAM mahAtmAne teno paricaya pUchavo. paraMtu tenI mazkarI na karavI. 2. bhikSAnI vAta jANIne tarata ja potAnA ghera laI javA mATe nivedana karavuM. 3. bhikSA laIne nIkaLatA munine vivekapUrvaka temanA nivAsasthAna vize pUchavuM. 4. nivAsasthAna ane bhagavAnano paricaya maLatAM tatkALa ja temanI sAthe cAlI nIkaLavuM. pa. bhagavAna pAse pahoMcIne vidhivat vaMdana karavAM. . zAMtithI besI javuM. 7. dharma ane saMyamanI rucine bhagavAna samakSa nivedana karavI. 8. mAtA-pitA pAse svayaM AjJA prApti mATe nivedana karavuM. 9. bhagavAna pAsethI maLelA jJAnanA AdhAre camatkArika javAba Apavo. 10. vahetAM pANImAM nAva tarAvavA mATe pahelAM pANIne rokIne pachI temAM pAtrIne choDavI. evuM na kare to pAtrInI pAchaLa pAchaLa doDavuM paDe. 11. zramaNone AvatAM joIne te ramatamAMthI tarata ja nivRtta thaIne cAlavA mATe taiyAra thaI javuM. (4) varSARtumAM paNa saMto zauca nivRti mATe bahAra jaI zake che evuM spaSTa udAharaNa prastuta adhyayanamAM che. tema chatAM acitta nirdoSa bhUmi hovI jarUrI che. (5) bAla dIkSAno ekAMta virodha karavo e anAgamika che. vivekanI AvazyakatA sarvatra svataH sidgha che. anekAMta siddhAMtone pAmIne koIpaNa vyavahArika pravRttimAM ekAMta Agraha na rAkhavo joIe. 8 varSa, 16 varSa, pAchalI vaya arthAt hajAra varSanI uMmaramAM paNa mAtra 10-20 varSa saMyama pALanAra vyakitaonA udAharaNo A AgamamAM che. zeTha, rAjA, rANI, rAjakumAra, mALInA dIkSita thavAnA ane mokSa javAnA udAharaNo Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1, paNa A AgamamAM che. anya Agama sUtromAM brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane zUdranuM saMyama levA vize ane mokSe javA vize varNana che. mATe Agama AjJA sivAya koI paNa ekAMta Agraha rAkhavo ke karavo bhagavAnanI AjJA nathI. te mAtra vyaktigata Agraha rUpe ja rahI jAya che. () utkRSTAcAra ane zuddhAcAranA nAma para je anudAratA, saMkIrNavRti, dhRNAbhAva ane tucchatA pUrNa je kaMI pravRtio samAjamAM zramaNo dvArA karavAmAM Ave che. temaNe paNa A adhyayananI nIce mujabanI vAto dhyAnamAM levI joIe. - 1. evaMtAnuM gautama svAmIne ramatanA medAnamAMthI nimaMtraNa ApIne sAthe laI javuM. 2. AcArya karatAM paNa viziSTa mahatvavALI gaNadharanI padavI dhAraNa karanAra gautama svAmInI AMgaLI pakaDIne cAlavuM. 3. chokarAne ghara batAvavA mATe sAthe cAlavA devo. 4. upAzrayamAM paNa sAthe AvavA taiyAra thavuM. 5. bAlamunino kAcA pANI sAthe sparza (aDavAnuM) thayo hovAnuM jANIne paNa temanI sAthe abhadra vyavahAra na karavo. da. bhagavAna dvArA paNa evaMtA munine bolAvIne Thapako na Apavo, paraMtu zramaNone ja sevA bhAva mATe ane sAra-saMbhALa temaja zikSaNa, saMrakSaNa mATe preraNA ApavI. Ama badhA udAratApUrNa vyavahAra ciMtana-manana karavA jevA che. tenAthI udAra bhAvomAM vRddhi karavAnI preraNA maLe che ane AvA udAra bhAvonA vyavahArathI keTalAya jIvone unnati karavAnI preraNA, avasara ane susaMyoga maLe che ane AvI vRtithI (udAravRtithI) mAnavamAM samatA bhAvanI vRddhi thAya che. (7) mAtAe evaMtAne ekalAne ja bagIcAmAM javA dIdho. jarA paNa rokaToka na karI. gautama svAmI athavA bIjA koI saMta tene pAcho ghera pahoMcADavA na AvyA. tethI temanI uMmara nAsamaja bALaka jeTalI na hatI ane AMgaLI pakaDIne cAlavAnI prakRti parathI temane adhika umaranA paNa na mAnI zakAya.savA ATha varSanI uMmara dharAvatAM bALakane dIkSA ApavAnuM vidhAna paNa AgamamAM che. tethI evaMtAe dIkSA lIdhI tyAre temanI uMmara ATha-nava varSanI AsapAsa haze. mULa pAThamAM uMmaranuM alagathI koI paNa jAtanuM varNana karavAmAM AvyuM nathI. (8) A adhyayanamAMthI ApaNe paNa jIvanamAM saMyama grahaNa karavAnI preraNA levI joIe. eka bALaka paNa mAnava bhavanuM ATaluM ucca mUlyAMkana karI zake che, to ApaNe to prauDha vayamAM chIe. ane zrAvakano bIjo manoratha, saMyama levAno paNa sadA sevIe chIe. tene saphaLa karavAno prayatna paNa kayAreka karavo joIe. AvA AvA Adarza daSTAMto sAMbhaLIne to avazya jIvanamAM navo vaLAMka lAvavo joIe ane adhyAtma mArgamAM AgekUca karavA mATe draDha saMkalpa karavo joIe. For Private Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtra 115 sAtamo divasaH [ adhyayana : 16o alakSa : vArANasI nAmanI nagarI hatI. tyAM alakSa nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. te bhagavAnanA parama bhakta zramaNopAsaka hatA. ekavAra zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. alakSa rAjA koNikanI jema potAnI Rddhi ane parivAra sahita bhagavAnanA darzana karavA mATe gayA ane bhagavAnano dharmopadeza sAMbhaLyo. upadeza sAMbhaLIne rAjA virakta thaI gayA. potAnA jyeSTha putrane rAjya soMpIne bhagavAnanI pAse dIkSita thaI gayA. saMyama tapanuM pAlana karatAM karatAM alakSa rAjarSie agiyAra aMgonuM jJAna kaMThastha karyuM. pUrve varNavela bhikSu paDimA ane guNa ratna saMvatsara tapanI ArAdhanA paNa karI. aneka varSo sudhI saMyamanI ArAdhanA karI te, rAjarSi mAsaNamaNanA saMthAre vipula parvata para siddha thayA. aMtagaDa sUtramAM, A eka adhyayanamAM ja rAjarSinuM mokSa javAnuM spaSTa varNana che. pAchaLanI uMmaramAM dIkSA lIdhI tema chatAM 11 aMga kaMThastha karyo. tenA parathI A dhruva siddhAMta svIkAravo joIe ke jinazAsanamAM dIkSita pratyeka zramaNa kSamaNIone mATe AgamanujJAna kaMThastha karavuM eka Avazyaka ane mukhya kartavya mAnavAmAM AvatuM hatuM. bhalene dakSA rAjA le ke rANI. mAtra alpa saMyama paryAyavALA arjuna muni ane gajasukumAra muninA zAstra adhyayananuM varNana nathI. bAkInA badhA aNagAroe 11 aMga ke 1ra aMganuM jJAna kaMThastha karyuM hatuM. ( varga - 7 : adhyayana - 1 ) naMdA rANI : rAjagRhI nagarImAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tene aneka rANIo hatI arthAta naMdA Adi tera rANIo, kAlI Adi dasa rANIo ane celaNA, dhAriNI Adi rANIo hatI. ekavAra bhagavAna mahAvIra svAmI tyAM padhAryA. naMdArANIe bhagavAnano - upadeza sAMbhaLyo ane dIkSA levAnI aMtaramAM bhAvanA jAgI. zreNika rAjAnI AjJA laIne bhagavAna pAse dIkSita thaI.bhagavAne tene caMdanabALA sAdhvIjIne soMpyA. te naMdA zramaNIe vIsa varSa sudhI saMyamanuM pAlana karyuM. guNaratna saMvatsara tapa karyuM. anya paNa mA khamaNa Adi aneka jAtanI tapazcaryA karI. aMte eka mahinAnA saMthArA dvArA upAzrayamAM ja siddha thayA. sAdhvIjIo parvata para jaIne saMthAro karatA nathI . sAdhvIjIo agiyAra Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 aMganuM ja adhyayana kare che. bAramA aMganuM adhyayana mAtra zramaNo ja karI zake che. evI ja rIte bhikSanI bAra paDimA paNa mAtra zramaNo ja karI zake che. zramaNIo bhikSapaDimA nathI karI zakatI, kAraNa ke sAdhvIjIo ekAkI (ekalA) na rahI zake. jayAre sAdhuo ekalA rahI zake che. bAra paDimAo dhAraNa karatI vakhate ekalA rahevuM anivArya che. bhikSunI bAra paDimA nava pUrvadhArI ja dhArI zake che, AvI prarUpaNA karavAnI eka paraMparA thaI gaI che. paraMtu A aMtagaDa sUtramAM agiyAra aMganuM adhyayana karanArA keTalA ya zramaNoe bAra paDimAnI ArAdhanA karI evuM varNana che. tethI sAdhune ekalA rahevA ane bhikSunI bAra paDimA dhAraNa karavA mATe navapUrvanA jJAnanI jarUra che e prarUpaNA sAcI (zuddha) nathI ane Agama saMmata paNa nathI.anya vividha tapazcaryAo ane bhikSanI anya paDimAo sAdhvIjIo karI zake che. jenuM varNana AgaLa AThamA vargamAM che. C adhyayana : 2 thI 13 naMdAnA varNana jevuM ja zreNikanI anya bAra rANIonuM varNana che. A badhI ja rANIoe zreNikanI hAjarImAM ja dIkSA lIdhI. vIsa varSa sudhI saMyama pALI mokSa prApta karyo. temanA nAmo A pramANe che- 2. naMdavatI 3. naMduttarA 4. naMdazreNikA 5. marutA 6. sumarutA 7. mahAmarutA 8. marudevA 9. bhadrA 10. subhadrA 11. sujAtA 12. sumAnaSikA 13. bhUtadattA. A sAtamo varga ahIM pUrNa thayo. AThamA vargamAM zreNikanI kAlI Adi dasa rANIonuM varNana che. jemaNe zreNikanA mRtyu pachI koNikanI AjJA laIne dIkSA lIdhI. 'varga - 8: adhyayana - 1) kAlI rANI :koNika - caMpAnagarImAM koNika rAjA rAjaya karato hato. koNika, zreNika rAjAno putra ane celaNA rANIno Atmaja hato. te pitAnA avasAna bAda potAnI rAjadhAnI rAjagRhIne badalI caMpAnagarImAM prasthApita karIne zAsana saMbhALavA lAgyo. tethI tenA rAjyanI rAjadhAnI have caMpAnagarI hatI. koNika rAjA rAjya saMcAlanamAM yogya ane kuzaLa rAjA hato. mAtA pratye paNa tene vinaya-bhakti hatAM ane bhagavAna mahAvIra svAmIno paNa te ananya bhakta hato. dharma pratye paNa tene anurAga hato. paraMtu pUrvabhavamAM tIvra rasa paNe nidAna(niyANuM) kareluM hovAne kAraNe tathA A bhavamAM paNa narakagAmI hovAne Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra kAraNe udaya ane bhavitavyatA vaza kusaMskAro ane kubuddhi temAM vadhatAM jatAM hatAM. pUrvabhava-nimitaka kusaMskAra H- te kusaMskAronA prabaLa pravAhamAM ja teNe pitAne kedamAM pUrI dIdhAM. alpa samayamAM ja mAtA celaNAnI preraNAthI tene satbuddhi AvI gaI. zreNikanI bhavitavyatA evI ja hatI. koNika pitAnI bhakitathI prerAIne temanI pAse baMdhana kApavA ane temane mukta karavA jaI rahyo hato. paraMtu bhrama vaza thaIne zreNike ulTo artha karyo ane vIMTImAM rahelA jhera prayogathI potAnA prANano tyAga karyo. koNikane atyaMta prazcAttApa thayo. te duHkha asahya banavAne kAraNe teNe rAjagRhI nagarIne choDI dIdhI. 117 caMpAnagaramAM tenuM zAsana khUba ja zAMtipUrNa ane dharmabhAvathI vyatIta thaI rahyu hatuM ke pharIne tenA para kusaMskArono paDachAyo paDayo. hAra ane hAthI mATe sagA bhAIo ane nAnA zrI ceDA rAjA sAthe yuddha karyuM. te yuddhamAM tenA dasa bhAIo kALano koLiyo banI gayA. te daze ya bhAIonI daze ya mAtAo potAnA putronAM mRtyunA duHkhane kAraNe saMsArathI virakta thaIne bhagavAna pAse dIkSita thayA. te dazeya rANIonuM varNana A AThamA vargamAM karavAmAM Avela che. A koNikanI laghu mAtAo hatI. kAlI rANInI virakti :- eka vakhata vicaraNa karatA bhagavAna mahAvIra svAmInuM caMpAnagarImAM Agamana thayuM. te samaye koNika, ceDA rAjAnI sAthe yuddha karavA mATe kAlakumAra Adi dasa bhAIone sAthe laIne nIkaLyo hato. tyAM yuddhamAM dasa divasamAM dasa bhAIo ceDA rAjAnA bANathI mAryA gayA. kAlIrANI bhagavAnanA samavasaraNamAM gaI. upadeza zravaNa karyA pachI teNe bhagavAnane pUchyuM he bhaMte ! mAro putra kAlakumAra koNika sAthe yuddhamAM gayo che. te kSemakuzaLa pAcho Avaze ? bhagavAne pratyuttaramAM kahyuM ke tAro putra yuddhamAM ceDA rAjAne hAthe mAryo gayo che ane marIne cothI narakamAM utpanna thayo che. A sAMbhaLIne kAlIrANIne putra viyoganuM atyaMta duHkha thayuM. tene pati viyoga ane putra viyoga baMnenA duHkha ekaThA thayA ane temAM nimitta koNika hato. tene saMsAra tarapha udAsIna bhAvo jAgyA. thoDA samaya pachI teNe koNika pAsethI AjJA laIne bhagavAna pAse saMyama aMgIkAra karyo. caMdanabAlA sAdhvIjInA sAMnidhyamAM teNe tapa saMyamanI ArAdhanA karI. pUrva vargomAM varNavela naMdA AdinI jema ja teNe paNa vividha tapasyAo karI. ratnAvalI tapa :- ratnAvalI nAmanA eka vizeSa tapanI kAlIAryAeArAdhanA karI. jemAM teNe tapazcaryAno hAra banAvIne AtmAne suzobhita karyo. te tapazcaryAmAM kula pAMca varSa be mahinA ane bAvIsa divasa lAgyA. " ratnAvalI " tapazcaryAnuM varNana A pramANe che-- Jain Education international Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 1. upavAsa + chaTha +aThThama +ATha chaTha. 2. pharIne upavAsa + chaTha+ aTTamathI laIne kramazaH soLa upavAsa sudhI. 3. pachI 34 chaTha. 4. tyArabAda soLa+ paMdara+cauda+tera ema kramazaH eka upavAsa sudhI. pa. pharI ATha chaTha+ aThThama+ chaTha+upavAsa. A pramANe eka paripATI pUrNa thaI. A badhI ja tapazcaryA lagAtAra karavI arthAt te tapasyAonI vacce eka divasathI vadhAre divasa pAraNuM na karavuM. paraMtu pachInA divase AgaLanI tapazcaryA prAraMbha karI devI. dA.ta. naM. 1 mAM varNavyA pramANe eka upavAsa, pachI pAraNuM ane pachI chaTha, pachI pAraNu ane te pachI aTTama, pachI pAraNuM;pachI ATha chaTha karavA. AmAM kayAre ya uparAuparI lagAtAra be divasa AhAra na karavo. A tapanI eka kaDImAM 384 divasa tapanA ane 88 divasa pAraNAnA kula 472 divasa thAya. arthAt 1 varSa, 3 mahinA ane rara divasa eka kaDImAM lAge. AvI rIte cAra kaDI pUrI karavAmAM Ave che. temAM vizeSatA A pramANe hoya che ke : 1. pahelI paripATImAM(kaDImAM) pAraNAnA divase badhI ja jAtano kalpanIya(kalpe tevo) AhAra laI zakAya che. 2. bIjI paripATImAM dhAra vigayano tyAga karavAmAM Ave che. arthAt temAM mAtra zAka, roTalI vigere levA, paraMtu alaga thI ghI, dUdha, dahIM vagere na levA. telamAM ke ghImAM taLelI cIjo na levI. koI paNa prakAranI mIThAIo, goLa, sAkara paNa na levA. tene vigaya varjana(lukhA) tapa kevAya che. temAM aceta nirdoSa phaLa, sUkomevo, mukhavAsa vagereno tyAga hoto nathI. 3. trIjI paripATInA pAraNAmAM "nIvItapa ''karavAmAM Ave che.emAM ghI AdI vigayonA lepano paNa tyAga hoya che. arthAt copaDelI roTalI ane vaghAreluM zAka paNa emAM nathI laI zakAtuM. te sivAya koIpaNa prakArano rAdhelo ke zekelo aceta AhAra laI zakAya che. emAM phaLa mevA-mukhavAsa vagereno paNa pUrNa rIte tyAga hoya che. 4. cothI paripATImAM uparokata badhI ja tapazcaryA kramathI karatAM-karatAM pAraNAnA divase AMbila tapa karavAmAM Ave che. emAM lukhkho ane vigaya rahita khAdha padArtha pANImAM dhoIne athavA pANImAM thoDo samaya rAkhIne pachI ArogavAmAM Ave che. AvI rIte, kAlIrANIe pAMca varSa, be mahinA, bAvIsa divasa niraMtara tapa karyuM. jemAM teNe 1536(paMdaraso chatrIsa)divasa covIhAranI tapasyA karI, 352(traNaso bAvana) divasa AhAra karyo. AhAranA divasomAM teNIe(88) Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra AyaMbila ane(88) nivInI tapazcaryA paNa karI hatI. A pramANe, kAlIrANIe kula ATha varSanA saMyama paryAyamAM vibhinna tapazcaryAo sivAya A ratnAvalI tapa karyuM. 119 rAjarANI hovA chatAM, pAchalI vayamAM dIkSA laIne paNa te kAlI AryajIe zarIranuM mamatva choDayuM ane AvA vikaTa tapamaya jIvananI sAthe zAstra jJAnanA paNa agiyAra aMgo kaMThastha karyA aMte ATha varSanI alpa dIkSA paryAyamAM saMpUrNa karmono kSaya karIne siddha gatine prApta karI. kAlI AryAjInuM jIvana tapa-saMyamathI dhanya-dhanya thaI gayuM. pati ane putra baMne durgatinA mahemAna banyA hovA chatAM paNa teNe potAnA jIvanane ArtadhyAnamAM na parovatAM dharma dhyAnamAM parovyuM ane te ja bhavamAM mokSa prApta karyo. AvA Adarza jIvanamAMthI preraNA meLavIne ApaNe paNa vadhu thI vadhu tapasaMyama ane jJAnanI ArAdhanAmAM jIvana parovIne durlabha manuSya bhavane sArthaka karI levo joIe. kAlI rANInI ATha varSanI saMyama caryA- (1) 11 aMga zAstranuM jJAna kaMThastha. (2) ratnAvalI tapa 1888(aDhAraso aThayAsI) divasanuM tapa (3) mAsakhamaNa sudhInA tapa. (4)guNaratna saMvatsara ta5. (5) eka mahinAno saMthAro ane mukti. AThamo divasa H adhyayana - 2 : sukAlI rANI B kAlIrANInuM varNana prathama adhyayanamAM karavAmAM AvyuM che, tenA jema ja sukAlI rANInuM paNa dIkSA levA sudhInuM varNana che. saMyama tapanI ArAdhanA ane agiyAra aMganuM adhyayana vagere paNa kAlI AryA jevuM ja sukAlI AryAnuM che. vizeSatA e che ke teno putra sukAla kumAra hato. teNe saMyama paryAyamAM ratnAvalI tapa nahIM paraMtu kanakAvalI tapa karyuM. jemAM kula samaya pAMca varSa, nava mahinA ane aDhAra divasa lAgyA. kanakAvalI tapa :- ratnAvalI tapa karatAM kanakAvalI tapamAM thoDoka pheraphAra che. bAkI badhI ja tapazcaryA ane pAraNAomAM samAnatA che. ratnAvalI tapamAM jayAre eka sAthe ATha chaTha athavA 34 chaTha karavAmAM Ave che, tenI jagyAe kanakAvalI tapamAM ATha aThThama ane34 aTTama karavAmAM Aveche.e sivAya koI ja aMtara nathI. mATe saMpUrNa tapazcaryA ane pAraNAonuM varNana ratnAvalI tapa samAna ja samajI levuM. emAM paNa cAra paripATI hoya che. pAraNAmAM nIvI AyaMbila Adi karavAmAM Ave che. 8+8+34= 50, 50 44 = 200 A pramANe 200 chaThanI jagyAe 200 akrama karavAthI kula 200 divasa A tapazcAryAmAM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jenAgama navanIta-1 vadhAre thAya che, jethI cha mahinA ane 20 divasa vadhAre lAge che. AthI kanakAvalI tapamAM 1736 divasa tapazcaryAnA che. jyAre ratnAvalI tapamAM 1pa36 divasa tapazcaryAnA che. pAraNAnA divaso bane tapazcaryAmAM samAna hoya che. A pramANe sukAlI AryAe nava varSa saMyamanuM pAlana karyuM ane eka mahinAno saMthAro AdarI saMpUrNa karmono kSaya karI siddha gatine prApta karI. adhyayana - 3: mahAkAlI rANI mahAkAlI rANInA vairAgya bhAvonI utpati ane dIkSA sudhInuM samagra varNana kAlIrANInI jema jANavuM. kanakAvalI-ratnAvalI tapanA sthAne teNIe "laghusiMha niSkrIDita tapa" karyuM. A tapamAM paNa cAra parIpATI ane temanA pAraNAnuM varNana kanakAvalI-ratnAvalI tapanI samAna ja che. laghusiMha niSkrIDita tapa - A tapazcaryAnuM varNana karavAmAM paNa eka prakAranI mAnasika krIDA hoya che. arthAt tapazcaryA karatI vakhate eka upavAsa ghaTADo ane be vadhAro pharIne eka ghaTADo ane be upavAsa vadhAro jema ke1. upavAsa + chaTha + upavAsa + akrama + chaTha + 4upavAsa 2. pharI- 3 + 5 + 4 + $ + 5 + 7 3. pharI- 6 + 8 + 9 + 9 4. te pachI eka aThThAI madhyama sthAnIya tapa. 5. pharIthI 9 thI prAraMbha karIne ulTA (utaratA) kramamAM upavAsa sudhI tapane nIce utAravAmAM Ave che. A rIte eka paripATI pUrNa thAya che. temAM kula samaya 2 varSa aThThAvIsa divasa(748 divasa) lAge che. jemAM tapazcaryAnA kula divasa 16 hoya che ane pAraNAnA divasa 13ra hoya che. mahAkAlI AryAjIe laghusiMha niSkrIDita tapanI sUtra varNana anusAra pAlanA-ArAdhanA karI; bAkI rahelA dIkSA paryAyamAM anya vividha tapazcaryAo karI. kula dasa varSa temaNe saMyamanuM pAlana karI AtmAnuM kalyANa karyuM. adhyayana - 4: kRSNA rANI kRSNA rANInI dIkSA Adi varNana kAlI rANInI jema ja che. vizeSatapamAM kaSNA AryAjIe mahAsiMha niSkrIDita tapa karyuM. temAM tapazcaryA karavAnI rIta eka upavAsa ghaTADIne ra vadhAravAnI che. te laghuniSkrIDita tapa samAna ja che. aMtara e che ke emAM, tapazcaryAno krama 16 upavAsa sudhI caDhAvavAno ane vacce Jain 15 karIne 16thI laIne eka upavAsa sudhI utaratA kramamAM tapazcaryA karavAnI org Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra A hoya che. laghusiMha niSkrIDitamAM vadhAremAM vadhAre nava upavAsa sudhInI tapazcaryA hoya che ane A mahAsiMha niSkrIDitatapamAM vadhumAM vadhu soLa upavAsanI tapazcaryA hoya che. tethI temAM lagabhaga traNagaNo vadhAre samaya lAge che. arthAt 1988 divasa tapazcaryAnA ane 244 divasa pAraNAnA ane kula 2232 divasa A mahAsiMha niSkrIDita tapamAM lAge che. kRSNA AryAjIe agiyAra varSa saMyama pALIne mokSa prApta karyo. 1ra1 adhyayana 5: sukRSNA rANI saMyama grahaNa, zAstra adhyayana, tapa ane mokSa prApti sudhInuM varNana pahelA aghyayananI jema samajavuM. vizeSamAM sukRSNA AryAe cAra bhikSu paDimA dhAraNa karI tenA nAma A pramANe che-- 1. sapta saptamikA bhikSu paDimA 2. aSTa aSTamikA bhikSu paDimA 3. nava navamikA bhikSu paDimA 4, dasa dasanikA bhikSu DimA. BOO A cAre piMDamAomAM upavAsa Adi tapa karavuM jarUrI nathI hotuM. gocarImAM AhAra levAnI dAtIonI saMkhyAthI abhigraha karavAmAM Ave che. dAtIno artha e thAya che ke eka vakhatamAM eka dhArathI ekasAthe dAtA jeTalA AhAra pANI vahorAve, tene eka dAtI kahevAya che temAM jo dAtA eka vakhatamAM eka roTalI athavA eka camacI AhAra ApIne rokAI jAya to te paNa eka dAtI kahevAya che. tevI ja rIte pANI paNa eka ja dhArathI jeTaluM Ape tene eka dAtI kahevAya che. bhikSu (paDimA)nI vidhi :- sapta saptamikA bhikSu paDimAmAM pahelA saptAhamAM haMmezAM eka dAtI AhAra ane eka dAtI pANI levuM. bIjA saptAhamAM haMmezAM be dAtI AhAra ane be dAtI pANI levuM, trIjA saptAhamAM haMmezA traNa dAtI AhAra ane traNa dAtI pANI. evI ja rIte sAtamA saptAhamAM sAta dAtI AhAra ane sAta dAtI pANI laI zakAya che.A pramANe A tapamAM 49 divasa lAge che. aSTa aSTamikA bhikSu paDimAmAM ATha aThavADiyA arthAt 8 x 8 = 64 divasa lAge che. temAM eka thI mAMDI ATha dAtI sudhI vRddhi karAya che. nava navamikA bhikSu paDimAmAM nava navaka lAge che. temAM pahelA navakamAM ekadAtI ane kramazaH vadhAratAM navamAM navakamAM nava dAtI AhAra ane nava dAtI pANI laI zakAya che. A rIte temAM kula 81 divasa lAge che. dasa dasamikA bhikSu paDimAmAM dasa dasaka lAge che.jethI kula 10x10= 100 divasa thAya che.temAM dAtInI saMkhyA ekathI laIne dasa sudhI vadhArI zakAya che Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 arthAt pahelA dasaka(dadivasa)mAM eka dAtI AhAra ane eka dAtI pANI levAya che. A rIte kramathI vadhAratAM (dasamA dasakamAM) dasa dAtI AhAra ane dasa dAtI pANI laI zakAya che. 122 noMdha : A tapasyAmAM kahelI dAtIothI ochI dAtI AhAra athavA ochI dAtI pANI laI zakAya che. paraMtu darzAvelI dAtI saMkhyAthI eka paNa dAtI vadhAre laI zakAtI nathI. A tapasyAmAM upavAsa, chaThTha Adi koI paNa tapasyA karI zakAya che paraMtu pAraNAmAM tenI dAtIno je krama hoya tenuM pAlana karavuM jarUrI hoya che. arthAt pAraNAmAM teTalI ja dAtI AhAra ke pANInI laI zakAya che. A pramANe sukRSNA AryajIe sUtramAM batAvelI paddhatithI A cAre ya bhikSu paDimAonI ArAdhanA karI, kula12 varSa saMyama pALI mokSa prApta karyo. adhyayana 6: mahAkRSNA rANI - mahAkRSNA rANIe 13(tera) varSasudhI saMyama paryAya nuM pAlana karyuM ane vizeSamAM " laghu sarvatobhadra' tapa karyuM. tenI eka paripATImAM 75 divasa tapasyA 25 divasa pAraNA ema kula 100 divasa lAge che; ane cAra paripATImAM cAraso (400) divasa lAge che. A mahAkRSNA AryAjI paNa te ja bhavamAM sarva karmano kSaya karI mukti gAmI banI gayA. laghusarvato bhadra tapa :- temAM eka upavAsathI mAMDIne pAMca upavAsa sudhInI tapasyA karAya che.AgaLanI kaDI pahelI kaDInA madhyama aMkanI tapasyAthI zarU karAya che. tapasyAno krama A pramANe che - - (1) upavAsa + chaThTha + aThThama + cAra upavAsa + pAMca upavAsa + + + + + + 1 (4) + + (5) 4 + + 1 + + A eka paripATI che. cAra paripATI ane pAraNAno krama ratnAvalI tapa pramANe che. adhyayana kRSNA vIra kRSNA rANIe dIkSA laI cauda varSa sudhI saMyamanuM pAlana karyuM. mahAsarvato bhadranAmanuMvizeSa tapa karyuM. A tapamAM eka upavAsathI laIne sAta upavAsa sudhInI Jain tapasyA laghusarvatobhadra tapa pramANe karAya che. tenI eka paripATImAM 196 divasa org - 1 7 : vIra Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtra tapasyAnA, 49 divasa pAraNAnA ema kula 245 divasa thAya che.cAra paripATImAM kula980 divasa arthAt varSa AThamahinA ane 20divasa lAgeche. tapasyAno krama A pramANe che - (1) 1 (2) 4 + ra + (1) 5 + S (2) + + + 2 + + jI 1 + x Y + + + + + + -- + + x 9 kha + 4 (5) 6 + 7 + + (6) + 3 + + + 1 (7) 5 + S + + 1 + + + 4 Ama eka paripATI thAya che. e ja pramANe cAra paripATI hoya che. A tapanI ArAdhanA karIne vIrakRSNA AryAjIe anya tapa, saMyama, svAdhyAya, adhyayana Adi dvArA AtmAne bhAvita karatAM aMtamAM eka mahinAnI saMlekhanA dvArA siddha gatine prApta karI. + + + + X D + jI jI + + + + S ra - + no + adhyayana 8: rAmakRSNA rANI rAmakRSNA rANIe saMyama laI tenuM 15 varSa sudhI pAlana karyuM. aMtamAM siddhagatine prApta karI. saMpUrNa varNana kAlI rANI pramANe che. temaNe bhadrotara nAmanuM viziSTa tapa karyuM. temAM paMcolA(pAMca upavAsa)thI mAMDIne nava upavAsa sudhInI tapasyA hoya che. eka upavAsathI colA(cAra upavAsa) sudhInI tapasyA temAM nathI karAtI. tenI eka paripATImAM 2 varSa 2 mAsa ane 20 divasa lAge che. emAM tapasyAno krama A pramANe che-- + 123 34 8 + + S + + 8 (4) + + + 5 + 5 + S + 7 (5) 8 + A rIte eka paripATI thAya che. te ja rIte cAra paripATI karAya che. cAra paripATIomAM pAraNAono krama pahelAMnI jema AyaMbila sudhI hoya che. adhyayana - 9 : pitRsena kRSNA E pitRsena kRSNA rANIe soLa varSa sudhI saMyamanuM pAlana karyuM. temaNe vizeSa tapamAM 'mukatAvalI' nAmanI tapasyA karI. A tapamAM eka upavAsathI laIne Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 vadhAratAM-vadhAratAM soLa sudhInI tapasyA thAya che. pratyeka tapasyA vacce punaHpunaH eka upavAsa karAya che. pharIthI bIjIvAra soLa upavAsathI laI eka upavAsa sudhI kramazaH utaratA kramamAM A tapasyA karAya che. ane pratyeka tapasyAnI vacce eka upavAsa karAya che. jema ke- (1) upavAsa + chaTha + upavAsa + akrama. Ama kramaza: vadhAratAM aMte upavAsa + soLa (2) vaLI vacce eka upavAsa. (3)vaLI 16 + 1+ 15+ 1+ 14+ 1. Ama kramaza: ghaTADatAM aMtamAMchaThTha + upavAsa. A eka paripATI thaI. A pramANe cAra paripATI karAya che. eka paripATImAM 345 divasa lAge che ane cAra paripATImAM 1380 divasa arthAt 3varSa 10 mahinA lAge che. temAM pAraNAnA divasa kula ra40 che ane tapasyAnA kula 1140 divasa che. pitRsena kRSNA AryAjIe yathAvidhi A mukatAvalI' tapanI ArAdhanA karI. pachI anya vividha tapasyA paNa karI. agiyAra aMga sUtronA adhyayana kaMThastha karyA. aMte eka mahinAnA saMlekhanA-saMthArAthI siddha buddha mukta thayAM. adhyayana - 10 : mahAsena kRSNA mahAsena kRSNA rANInI dIkSA AdinuM varNana kAlI rANI pramANe che. 17 varSanA saMyama paryAyamAM mahAsena kRSNA AryAjIe agiyAra aMgazAstra kaMThastha karyA. vividha tapasyAo karI. ane AyaMbila vardhamAna tapa nAmanI viziSTa ugra tapasyA karI. A tapamAM eka AyaMbilathI laI so AyaMbila sudhI karavAmAM Ave che. pAraNAnI jagyAe upavAsa karavAmAM Ave che, jemake - (1) eka AyaMbila + pachI upavAsa + ra AyaMbila + pachI upavAsa + 3 AyaMbila + vaLI upavAsa; Ama vadhAratAM 98 AyaMbila + vaLI upavAsa + 99 AyaMbila + upavAsa + 100 AyaMbila ane eka upavAsa. A eka paripATI thI ja AyaMbila vardhamAna tapa pUrNa thaI jAya che. A tapamAM kula samaya 14 varSa 3 mahinA 20 divasa lAge che. jemAM 100 upavAsa karAya che. zeSa 14 varSa ane 10 divasa AyaMbila karAya che. A saMpUrNa tapasyAnA 14 varSamAM kayAreya paNa vigayo ke tenA lepano paNa upayoga karAya nahi. - A pramANe mahAsena kRSNAe 17 varSanI dIkSA paryAyamAM sAdhika cauda Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H aMtagaDa sUtra varSa sudhI to A tapanI ja Agama vidhi pramANe ArAdhanA karI. bAkInA samayamAM paNa mAsakhamaNa tapa sudhInI vividha tapasyAo karI. zakti kSINa thaI gayA pachI saMlekhanA-saMthAro grahaNa karyo. eka mahinA sudhI saMthAro cAlyo. aMtima samaye cAra ghAtI karma kSaya thavAthI kevala jJAna kevala darzana utpanna thayA. ane alpa samayamAM AyuSya pUrNa thavAthI saMpUrNa karma kSaya karI siddha, buddha, mukta thayA. jenA mATe je uddezyathI saMyama lIdho hato, pAMca mahAvrata, pAMca samiti, 3 guptinuM pAlana, loca, khulle page cAlavuM, snAna na karavuM, dAMtaNa na karavuM Adi AcAra ane nava vADa sahita zuddha brahmacaryanuM pAlana vagere niyamo paniyama grahaNa karyA hatA, te prayojanane siddha karI lIdhuM. dhanya che A sarva mahArANIone, jemaNe vaibhava-vilAsano tyAga karI, utkRSTa sAdhanA ArAdhanA karIne parama padanI prApti karI. upasaMhAraH A pramANe A sUtramAM 90 jIvoe saMyama grahaNa karI. temAM nAnA moTA badhA ya vidhi vidhAnonuM pUrNa pAlana karyuM ane potAnA lakSyamAM saphaLa thayA arthAt te AtmAoe te ja bhavamAM mokSagati prApta karI lIdhI. 125 A chellA AThamAM vargamAM zreNikanI vidhavA rANIonA ugra tapa parAkramanuM varNana che. jiMdagI AkhI temaNe rAjarANI avasthAmAM, sukumAratAmAM vyatIta karI hatI. aMtima alpa varSomAM potAnA jIvananuM eka alaukika parivartana karI batAvyuM. vAstavamAM vairAgya ane saMyama grahaNano sAra e che ke zrutajJAna, tapa ane saMyamamAM AtmAne tallIna banAvI devo joIe. dazavaikAlika sUtramAM kahyuM che ke -- aMtima vayamAM paNa saMyama lenArAne jo tapa, saMyama, kSamA ane brahmacarya atyaMta priya hoya arthAt temAM ja AtmAne eka-rupa karIde che to te zIdhra kalyANa sAdhI le che. kAlI Adi aneka rANIonuM tathA bIjA paNa aneka jIvonuM varNana AgamomAM upalabdha che. te Adarzane sanmukha rAkhI pratyeka zrAvake potAnA bIjA manorathane saphaLa karavA prayatna karavo joIe. arthAt jyAre paNa avasara, moko maLe, bhAvonI tIvratA vadhe, tyAre ja zIdhra paristhitinuM samAdhAna karI, saMyama mArgamAM agrasara thavuM joIe. mokSa prAptinuM prathama ane aMtima sAdhanaH- aMtagaDasUtraanusAramokSaprAptinAM athavA saMsAra prapaMcathI chUTavAnAM pramukha sAdhana che- (1) zraddhA sAthe saMyama levo. (2)zAstrakaMThasthakaravA(3)potAnIbadhIzaktitapasyAmAMlagAvavI.mokSaprAptinuM aMtima sAdhana tapa che. bhAvapUrvaka, vairAgyapUrvaka ane vivekapUrvaka tathA gurunI www.jainlibrary.org Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 AzApUrvakanuM kareluM tapa karma rogone mULathI nAza karavA mATe rAmabANa auSadha che. tethI saMyama ane zruta adhyayana sivAya bAhya ane Abhyantara baMne prakAranA taponuM mokSaprAptimAM ananya yogadAna che ema samajIne tapomaya jIvana jIvavuM joIe. saMpUrNa sUtrano Adarza : . 126 (1) zAstra zravaNa ane dharma zraddhAno sAra e che ke A mAnava jIvanamAM avazya saMyama grahaNa karavo joIe. (2) rAjA ane mALI, zeTha ane rAjakumAra, bALaka ane yuvAna tathA vRddha rANIo vagerenI dIkSAthI paripUrNa A AdarzasUtra sarva koI mATe roka-Toka vinA saMyama (dIkSA) nuM prabaLa preraka che. (3) saMyamanA suavasara vinA traNa khaMDanA svAmI mahARdhdhivAna zakti saMpanna zrIkRSNa vAsudeva paNa potAne adhanya, akRtapuNya, abhAgI hovAno anubhava kare che ane saMsAramAM vizALa kAryakSetra hovA chatAM paNa samaye-samaye bhagavAnanI sevAmAM upasthita thAya che. te potAnI prajAne saMyama levA mATe khullI preraNA(ghoSaNA) karI dharma dalAlI kare che. tenA jIvananI aneka viziSTatAo che, je ApaNA mATe AdarzarUpa che. (4) sudarzana zrAvakanI gaMbhIratA, daDhatA ane tenI dharmAnurAgatA anukaraNIya che. (5) evaMtA bALamuninA saMyama bhAvonuM varNana ApaNA dharma jIvanamAM ALasa ane nabaLAI athavA bhayane dUra karavAmAM atyaMta preraka che. (6) gajasukumAra rAjakumAra dvArA lagna mATe nakakI karelI kanyAono tyAga, prathama dIkSA divase ja apUrva kSamA dhAraNa ane samabhAvano Adarza, ApaNA kaSAya ane kaSitatAne dUra karavA mATe eka zreSTha mArgadarzaka che. tenuM te jIvana dhairyavAna gaMbhIra ane sahanazIla banavA mATe uttama rasto batAvanAra che. (7) arjunamALInI kSamA sAdhuone saMyama jIvananI pratyeka kSaNe yAda karavA yogya che. jethI anupama samabhAva, samAdhino lAbha prApta thaI zake che. (8) gautama svAmI ane bhagavAna mahAvIra svAmI dvArA evatAnI sAthe karela vyavahArathI ApaNe potAnA jIvanamAM udAratA ane vizALatAne sthAna ApavuM joIe. koIpaNa pratye ghRNA ane tiraskArano bhAva na hovo joIe. (9) samaya kADhIne AgamamAM sUcita sUtronuM jJAna avazya kaMThastha karavuM joIe. bAla ke vRddha badhA zramaNo mATe zAstranA adhyayanano niyama Avazyaka che. prastuta sUtramAM alpa dIkSA paryAyane kAraNe arjunamALI ane gajasukumArane choDI zeSa sarva sAdhakoe(strI,puruSa, bAla,vRddha badhAe) zAstronuM vizALa jJAna kaMThastha karyuM hatuM. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH aMtagaDa sUtrA 120 (10) saMyama jIvanamAM tapasyAnuM atyadhika sanmAna hovuM joIe. kAraNa ke tapa rahita ke tapathI upekSita saMyama jIvana vAstavika phaladAyI banI zakatuM nathI. brahmacarya ane svAthya rakSA mATe tathA saMpUrNa Indriya ane manonigraha mATe upavAsa Adi tapasyAo nitAtta Avazyaka che, ema samajavuM joIe. tapasyA vinA A badhI sAdhanA adhUrI rahI jAya che. tapasyAnA abhyAsa vaDe ja sAdhaka aMtima jIvanamAM saMlekhanA saMthArAnA manorathane saphaLa karI zake che guNa ratna saMvatsara tapa nava dazA lh h co wa enn a cauda 32 tapasyA saMkhyA divasa | tapasyA saMkhyA divasa upavAsa 15 30 3 30 chaTha 10 30 aThama 8 3ra. agiyAra cAra upavAsa bAra 2 26 pAMca 5 30 2 28 4 28 2 30 sAta 3 24 paMdara ATha 3 27 soLa 34 kula divasa 480 (16 mahinA) bhikSunI bAra paDimA pahelIthI sAtamI paDimA eka-eka mahino | 7 mAsa AThamIthI dasamI paDimA | eka-eka saptAha 21 divasa agiyAramI paDimA chaTha + pAraNA 3 divasa bAramI paDimA aThama + pAraNA | 4 divasa kula = 7 mahinA 28 divasa h h 'aMtagaDadazAsUsasArAMzasaMpUrNa Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 1111 ii jaina AgamomAM zrI kRSNanuM jIvana jaina paraMparAmAM zrI kRSNa vAsudeva sarvaguNa saMpanna, zreSTha cAritraniSTha, atyaMta dayALa zaraNAgata vatsala, dhIra, vinayI, mAtRbhakta, mahAnavIra, dharmAtmA, kartavyaparAyaNa, buddhimAna, nItimAna ane tejasvI vyakitatva saMpana hatA. samavAyAMga sUtramAM temanA tejasvI vyaktitvano je ullekha che te adbhuta che. teo traNa khaMDanA adhipati ardhacakravartI hatA. temanA zarIra para eka so ATha prazasta cihna hatA. teo naravRSabha ane devarAja indra samAna hatA; mahAna yoddhA hatA. temaNe potAnA jIvanamAM traNaso sAThayuddha karyA, paNa kyAreya parAjita thayA nahi. temanAmAM vIsa lAkha aSTApadonI zakti hatI paraMtu temaNe potAnI zakitano kyAre ya durupayoga karyo na hato. vaidika paraMparAnI jema jene paraMparAmAM vAsudevazrI kRSNane IzvaranA aMza ke avatAra mAnavAmAM nathI AvyA. teo zreSTha zAsaka hatA arthAt bhautika daSTie teo te yuganA sarvazreSTha adhinAyaka hatA. paraMtu nidAnakRta hovAthI teo AdhyAtmika daSTithI cothA guNasthAnathI AgaLa vikAsa karI zakyA nahIM. teo bAvIsamAM tIrthakara ariSTanemi bhagavAnanA paramabhakta hatA. ariSTanemithI zrI kRSNa vAsudeva vayanI apekSAe moTA hatA jyAre AdhyAtmika daSTithI ariSTanemi jyeSTha hatA. bhagavAna neminAtha ane zrI kRSNa vAsudeva saMsArapakSe kAkAI bhAI hatA. eka dharma vIra hatA to bIjA karmavIra hatA. eka nivRtti pradhAna hatA to bIjA pravRtti pradhAna hatA. jyAre paNa bhagavAna neminAtha vicaraNa karatAM dvArikAmAM padhAratA, tyAre zrI kRSNa temanI upAsanA mATe pahoMcI jatA. aMtakRta dazA, samavAyAMga, jJAtA dharmakathA, sthAnAMga, upAMgasUtra (nirayAvalikA) prazna vyAkaraNa, uttarAdhyana Adi AgamomAM zrI kRSNa saMbaMdhI saMketa upalabdha che, temAM teonuM jIvana yazasvI ane tejasvI batAvavAmAM AvyuM che. AgamonA vyAkhyA sAhityamAM niyukti, cUrNi, bhASya ane TIkA granthomAM temanA jIvana saMbaMdhita aneka ghaTanAo batAvavAmAM AvI che. zvetAmbara ane digambara bane paraMparAnA mUrdhanya zikharastha vidvAnoe zrI kRSNanA jIvana prasaMgone AlekhatA sauthI vadhAre granthonI racanA karI che. bhASAnI dRSTithI te racanAo prAkRta, apabhraMza, saMskRta, jUnI gujarAtI, rAjasthAnI ane hindImAM che. prastuta AgamamAM zrI kRSNanuM bahuraMgI vyaktitva joI zakAya che. teo Jain traNa khaMDanA adhipati hovA chatAM paNa mAtA-pitAnA parama bhakta hatA. mAtA org Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : aMtagaDa sUtra 1ra9 : - : , kasa.. devakInI abhilASA pUrti mATe teoe hariNegamelI devanI ArAdhanA karI hatI. laghu bhAI pratye paNa atyaMta sneha rAkhatA hatA. bhagavAna ariSTanemi prati paNa temanI atyaMta bhakti niSThA hatI. jyAM teo yuddhabhUmimAM asAdhAraNa parAkramano paricaya ApI ripumardana kare che, vajathIya kaThora bane che, tyAM eka vRddha vyaktine joI temanuM hRdaya anukaMpAthI kaMpita thaI jAya che ane tene sahayoga devAnI bhAvanAthI svayaM IrTa upADIne tenA gharamAM mUke che. sAcuM ja kahyuM che ke - vajrAdapi kaThorANi, mRdUni kusumAdapi / lokottarANAM cetAMsi, ko hi vijJAtumarhati // artha - vajathIya kaThora ane phUlathIye komaLa tevA mahApuruSonA cittane jANavA mATe koNa samartha che? (koI nahi) dvArikAnA vinAzanI vAta sAMbhaLI teo badhAne eka ja preraNA ApatA ke bhagavAna ariSTaneminI pAse dIkSA grahaNa karo. dIkSA lenAra vyaktionA parivAronuM pAlana poSaNa huM karIza. potAnI paTTarANIo, putro, putravadhuo ane pautrAdi vagere parivAra jano paNa dIkSA levA mATe taiyAra thayA to temane paNa saharSa anumati ApI dIdhI hatI. Avazyaka cUrNimAM varNana che ke teo pUrNa rUpathI guNAnurAgI hatA. marelI kUtarInA zarIramAM khadabadatA kIDAo tarapha najara na karatAM tenA camakatA dAMtanI prazaMsA karI hatI. zrI kRSNa vAsudeva AgAmI utsarpiNI kALanA trIjA ArAmAM 1ramA amama nAmanA tIrthakara banaze. tyAM teo saMpUrNa karmono kSaya karI siddha paramAtmA banaze. zrAvaka bhAvanA : dhanya hai munivara mahAvrata pAlate sadbhAva se sarva hiMsA tyAga kara ve jI rahe samabhAva se, hai mahAvrata lakSya merA kintu abhI duHsAdhya he aNuvrata kA mArga mujako sarala aura susAdhya che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 anuttaropapAtika sUtrA sUtra paricaya - anuttaropapAtika dazA sUtra dvAdazAMgInuM navamuM aMga sUtra che. zreSTha uttama vimAnane anuttara vimAna kahevAya che. bAra devaloka pachI navaraiveyaka vimAna che tenI upara vijaya, vijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddha A pAMca anuttara vimAna che. je sAdhaka potAnA utkRSTa tapa-saMyamanI sAdhanAthI tyAM utpanna thAya che tene anuttaropapAtika anuttara vimAnamAM utpanna thanAra kahyA che. teonuM varNana je zAstramAM che tene anuttaropapAtika sUtra kahevAya che. dazA zabda ahIM dazanI saMkhyA sUcaka che. daza saMkhyAno Azaya e che ke A sUtranA prathama vargamAM daza adhyayana che. bIjI apekSAe A sUtra pahelAM daza adhyayanAtmaka haze. vartamAnamAM upalabdha A sUtramAM traNa varga che ane kula 10+13+1) =33 adhyayana che. jemAM prathama be varganA 23 adhyayanamAM zreNikanA ra3 dIkarAonuM varNana che. A sUtramAM varNita 33 jIvoe apAra sukha vaibhavano tyAga karI, vivAhita strIono tyAga karI carama tIrthaMkara pAse dIkSA aMgIkAra karI aMte eka mAsanA pAdapopagamana saMthArAthI anuttara vimAnamAM devabhavane prApta karyo. tyAra pachI manuSyapaNe utpanna thaI mokSe padhAraze. varga - 1 : adhyayana - 1 thI 10 jAlikumAra:- rAjagRhI nagarImAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. tene dhAriNI nAmanI rANI hatI. teNIe ekadA ardharAtre siMhanuM svapna joyuM. kAlAMtare putrano janma thayo. tenuM nAma jAlikumAra rAkhavAmAM AvyuM. yauvana prApta thatAM ATha kanyAo sAthe tenA vivAha thayA. lagna bAda pitAe bhavanAdi badhuM AThanI saMkhyAmAM ApyAM. ATha karoDa savarNa ane cAMdInI mahoro Adi jAlikamArane prItidAnanA rUpe ApyAM; je badhI patnIone vaheMcI dIdhAM. tyAra pachI te jAli- kumAra potAnA bhavanamAM nATaka, gIta Adi manuSya saMbaMdhI sukhono upabhoga karatA rahevA lAgyo. ekadA bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. nagarInA loko vaMdana, paryApAsanA karavA gayA. zreNika rAjA paNa bhagavAnanI sevAmAM gayA. jAlikumAra paNa gayA. vairAgya vAsita bharapUra dharma dezanA sAMbhaLI jAlikumAra saMsArathI virakta thayA. ghera AvI mAtA-pitA pAse saMyamanI anumati meLavI dIkSita thayA. saMyama paryAyamAM Avazyaka sUtranA adhyayana pachI agiyAra aMgone kaMThastha karyA. guNaratna saMvatsara viziSTa tapanI ArAdhanA karI. bhikSunI bAra paDimAo vahana : Jain Sucation Interna or private & Personal Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : anuropapAtika sUtra 131 karI. aMtima samaya nikaTa Avelo jANI bhagavAnanI pAse upasthita thayA ane anazana karavAnI anujJA meLavI. bhagavAnanI anumatithI pharIne jAte mahAvratonuM uccAraNa karyuM ane sthavira bhagavaMtonI sAthe vipula nAmanA parvata upara dhIre dhIre caDhI yogya sthAne jaI pAdopagamana saMthAro karyo. eka mahinA sudhI saMthAro cAlyo. tyAra pachI kALadharma pAmatAM sthavira bhagavaMtoe parinirvANano kAyotsarga karyo. teo temanA bhaMDopakaraNa laI bhagavAna pAse AvyA. prabhune vaMdana-namaskAra karI jAlikumAranA kALadharmanA samAcAra ApyA ane tenA upakaraNa bhagavAnane sApyA. tyArapachI gautama gaNadharanA praznanA pratyuttaramAM bhagavAne kahyuM ke jAlikumAra vijaya nAmanA prathama anuttara vimAnamAM batrIsa sAgaropamanI sthitie deva banyA che. tyAMnuM AyuSya pUrNa karI mAnavabhava prApta karI saMpUrNa karmano kSaya karaze. A pramANe zeSa nave bhAIonuM varNana che. te badhA zreNikanA ja putra hatA. sAta kumAronI mAtA dhAriNI hatI. vehala ane hAyasanI mAtA celaNA hatI. abhayakumAranI mAtA naMdA hatI. prathama pAMcano soLa varSano dIkSA paryAya hato.te pachInA traNano bAra varSano ane aMtima be no pAMca varSano dIkSA paryAya hato. prathama pAMca adhyayanamAM varNita aNagAra kramazaH vijaya, vijayaMta, jayaMta, aparAjita ane sarvArthasiddhamAM utpanna thayA. AgaLanA pAMca aNagAra kramazaH sarvArthasiddha, aparAjita, jayaMta, vijayaMta ane vijaya nAmanA anuttara vimAnamAM utpanna thayA. aMte jAlikumAranI jema badhA jIva mahAvideha kSetramAM manuSyabhava prApta karI mokSe padhAraze. prathama varga varNita daza mahAna AtmAo - (1) jAli (ra) mayAli (3) upajAli (4) puruSasena (5) vArisena (6) dIrghadaMta (7) laSTadaMta (8) vehala (9) hAyasa (10) abhayakumAra abhayakumAra :- A varganA aMtima adhyayanathI jaNAya che ke zreNikano buddhinidhAna putra abhayakumAra prabhu mahAvIra pAse dIkSita thaI anuttara vimAnamAM utpanna thayo che. tenA dIkSita thavA mATenuM rocaka dRSTAMta graMthomAM A pramANe upalabdha thAya che. dIkSA levAnI bhAvanA :- ekadA prabhu mahAvIrano upadeza sAMbhaLyA pachI abhayakumAre prabhune prazna pUchayo ke prabhu! ApanA zAsanamAM aMtima mokSagAmI rAjA koNa thaze ? prabhue uttaramAM pharamAvyuM ke udAI rAjA mArI pAse dIkSita thayo che te ja aMtima mokSagAmI rAjA che. A uttara sAMbhaLI abhaye nakkI karyuM ke thavA mAre rAjA banavuM nathI paraMtu tenA pahelAM ja huM dIkSita thaI jAuM kAraNa ke rAjA or Private & Personal use o Ww.jainelibrary.org Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 932 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 thayA pachI huM mokSe jaI zakIza nahIM. dIkSAnI AjJA mAMgavAthI zreNike temane AjJA na ApI ane kahI dIdhuM ke jyAre huM tane nArAja thaI ema kahuM ke dUra thA, cAlyo jA; mane tAruM mukha dekhADaje mA, tyAre tuM zramaNa banI jaje, dIkSA laI leje. vinayasaMpanna buddhinidhAna abhayakumAra mATe evo prasaMga azakya lAgato hato, chatAM paNa te rokAI gayo. ekadA zreNika ane celaNA rANI nadI pAsethI pasAra thaI rahyA hatAM. ThaMDIno samaya hato. tyAM eka nirvastra dhyAnastha yogI muninA darzana karyA ane rAjabhavanamAM AvI gayA. dIkSAnI AjJA :~ rAtrinA samaye zreNika celaNAnA bhavanamAM ja sUtA hatAM. nIMdaramAM celaNAno hAtha rajAInI bahAra rahI jatAM ThaMDIthI TharI gayo. rANInI UMgha uDI gaI, hAthanI vedanA sAthe dhyAnastha muni yAda AvI gayA. tenA mukhamAMthI zabda nikaLI paDyAM ke "te zuM karatA haze.'" ThaMDInA kAraNe rAjAnI paNa UMgha uDI gaI hatI. tethI teoe rANInA A zabdo sAMbhaLI lIdhA. rAjAne A zabdo parathI rANInA cAritramAM zaMkA thaI. savAra thatAM ja abhayakumArane Adeza karyo ke celaNAnA mahelane bALI deje. Adeza karI teo bhagavAna mahAvIranA darzana mATe nIkaLI gayA. abhayakumAre mahelamAMthI rANIone ane bahumUlya sAmagrIne kADhI lIdhI ane mahelane Aga lagADI dIdhI. zreNike upadeza zravaNa pachI prabhune pUchIne jANI lIdhuM ke celA niSkalaMka che. potAnA Adezano pazcAttApa karatAM tyAMthI zIdhragatie cAlyA. mArgamAM abhayakumAra maLI gayo. teNe rAjAnA pUchavAthI spaSTa kahI dIdhuM ke mahela bALI nAkhyo che. khedanA kAraNe rAjAnA mukhethI anAyAse zabdo nIkaLI gayA- dUra thA, cAlyo jA, mane tAruM mukha kyAreya na batAvaje. tyAMthI abhayakumAra bhagavAnanI sevAmAM pahoMcI gayo ane dIkSita thai gayo. A prakAranuM varNana AgamamAM nathI tema chatAM prastuta sUtramAM tenI dIkSAnuM ane anuttavimAnamAM javAnuM varNana to che ja. varga - 2 : adhyayana 1 thI 13 A vargamAM tera adhyayana che. jemAM dIrghasena Adi zreNikanA putra ane dhAriNInA aMgajAta tera jIvonuM varNana che. A badhA sagA bhAIo hatA. teoe yauvanavayamAM rAjakanyAono tyAga karI bhagavAnanI pAse dIkSA lIdhI ane soLa varSa sudhI saMyama tapanuM pAlana karyuM. aMte eka mahinAno saMthAro karI, kALa dharma pAmI anuttara vimAnamAM utpanna thayA. temanA zruta adhyayana ane tapAdinuM varNana jAlikamAranI jema samajavuM. to tate & Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : anuttaropapAtika sUtra 133 A teramAMthI kramazaH be vijaya anuttara vimAnamAM, be vijayaMtamAM, be jayaMtamAM, be aparAjitamAM utpanna thayA, zeSa aMtima pAMcamA sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna thayA. tera bhAIo devAyu pUrNa thatAM mahAvideha kSetramAM janma leze ane yathAsamaya tapa-saMyamanuM pAlana karI saMpUrNa karmono kSaya karI siddha, buddha, mukta thaze. bIjA varga varNita mahAnAtmAo :- (1) dIrdhasena (ra) mahAsena (3) iSTadaMta (4) gUDhadaMta (5) zuddhadaMta (6) halla (7) tUma (8) vUmasena (9) mahA Thumasena (10) siMha (11) siMhasena (1ra) mahAsiMhasena (13) mahApuNyasena. (varga - 3: adhyayana - 1 thI 10 prAcInakALe kAkaMdI nAmanI samRddha nagarI hatI. tyAM jitazatru rAjA rAjya karatA hatA. te nagaramAM bhadrA nAmanI zeThANI rahetI hatI. tene dhanyakumAra nAmano putra hato; je aneka zreSTha lakSaNothI saMpanna hato. pAMca dhAvamAtAothI tenuM lAlana pAlana thayuM. kaLAcAryanI pAse rahI 7ra kaLAomAM, aneka bhASAomAM ane zAstromAM te pAraMgata thayA. mAtAe tenA mATe tetrIsa bhavano taiyAra karAvyA. khUba ADaMbarathI tenA batrIsa zreSThI kanyAo sAthe lagna thayA. te dhanyakumAra apAra dhana, vaibhava ane manuSya saMbaMdhI sukhono upabhoga karatAM samaya vyatIta karavA lAgyA. eka vakhata kAkaMdI nagarImAM bhagavAna mahAvIra padhAryA. pariSada dezanA sAMbhaLavA gaI, dhanya kumAra paNa gayA. upadeza sAMbhaLI dhanyakumAra saMsArathI virakta thayA ane mAtAnI anumati meLavavA saMyama levAnI bhAvanA vyakta karI. putra mohanA kAraNe vacana sAMbhaLatAM ja mAtA mUcha pAmI. thoDo samaya vyatIta thatAM mAtA svastha banI ane vilApa karatI putrane samajAvavA lAgI ke he putra ! atyAre dIkSA na le. mArA mRtyu pachI tuM dIkSA leje. kSaNabhara paNa tAro viyoga mArAthI sahana karI zakAya nahIM. dhanyakumAra mAtAne kahe che ke-- mAtA ! manuSya jIvana kSaNa bhaMgura che. kAmabhoga avazya tyAgavA yogya che. koNa pahelAM ane koNa pachI mRtyu pAmaze tenI khabara nathI. tethI huM hamaNAM ja saMyama grahaNa karIza. anicchAe mAtAe anumati ApI. te nagarInA jitazatru rAjAe kRSNa mahArAjanI jema bhavya dIkSA mahotsava karyo. bhagavAnanI samakSa pahoMcI dhanyakumAre paMcamuSTi lonca karyo. bhagavAne rAjA tathA mAtAnI AjJAthI dIkSA pATha bhaNAvyo. dhanyakumAra have dhannA aNagAra banyA. dIkSAnA divasathI ja dhanA aNagAre AjIvana chaThanA pAraNe chaTha karavAnI pratijJA karI. pAraNAmAM paNa AyaMbila karavuM ane evo rUkSa AhAra levo ke jene anya koI yAcaka levA na icche ane te AhAra pheMkI devA yogya hoya. A prakAre Jain abhigraha karI muni pAraNA mATe karatAM hatAM. teone kyAreka pANI maLe to Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 | | AhAra na maLato ane kyAreka AhAra maLe to pANI na maLatuM. je maLatuM temAM saMpUrNa saMtoSa mAnI, koIpaNa prakArano kheda karyA vinA teo samabhAve vidhipUrvaka AhAra grahaNa karatA. AvuM utkRSTa tapa karavAthI tenuM zarIra hADapiMjara jevuM thaI gayuM. tenA A tapomaya zarIranA aMga-upAMganuM varNana upamAsahita sUtramAM batAvavAmAM AvyuM che. aMte batAvyuM che ke dhanA aNagAra tapa tejathI atyaMta zobhI rahyA hatA. dhannA aNagAre Avazyaka sUtra ane agiyAra aMgasUtronuM adhyayana karyuM. tapa-saMyamathI AtmAne bhAvita karatAM bhagavAnanI sAthe amAnugrAma vicaravA lAgyA. eka vakhata bhagavAna rAjagRhI nagarImAM padhAryA. zreNika rAjA darzana karavA AvyA. dhamopadeza sAMbhaLI zreNike pUchayuM- aMte ! gautamAdi sahita caudahajAra muniomAM sauthI vadhu duSkara kriyA karanAra koNa che. prabhue pharamAvyuM ke vartamAna sarva niomAM dhannA aNagAra duSkara karaNI karanAra che ane mahAnirjarA karanAra che. A sAMbhaLI zreNika atyaMta harSita thayA, dhanA aNagAra samIpe AvI dhanya dhanya kahetA temanA guNagrAma karyA, bhakitasabhara vaMdana karyA ane pAchA pharyA. kAlAMtare dhannA aNagAre paNa jAlikumAranI jema vipulaparvata para caDI saMlekhanA karI. temaNe navamAsanI dIkSA pALI, eka mAsano saMthAro karI sarvArtha- siddhamAM utpanna thayA. tyAM tetrIsa sAgaropamanI sthiti pUrNa karI mahAvideha- kSetramAM manuSya janma pAmI siddha thaze. prastuta adhyayanamAMthI e zikSA levI joIe ke Atma-kalyANanI icchAthI saMsArano tyAga karyA bAda sAdhake kyAM ya mamatva rAkhavuM na joIe. zarIranA mamatvano paNa tyAga karI tapa-saMyamamAM puruSArtha karavo joIe. A prakAre karavAthI ja lIdhelo saMyama sArthaka bane che. sunakSatra Adi zeSa navanuM varNana paNa dhannA aNagAranI jema ja samajavuM. te darekanA nagarI, mAtAnuM nAma tathA dIkSA paryAyamAM kaMIka taphAvata che. te sarve utkRSTa tapa-saMyamanI ArAdhanA karI sarvArthasiddhamAM gayA. A vargamAM 9 mahinA ane 6 mahinAnI dIkSA daramyAna agiyAra aMgonA adhyayananuM varNana mananIya che. trIjA vargamAM vehalakumAra sivAya 9nA pitA dIkSA pUrve divaMgata thaI gayA hatAM. prathama vargamAM zreNikanA prasiddha putra vehala ane vehAsaya nuM varNana che. bIjAmAM hala' nAma AvyuM che ane trIjAmAM vahalla' nAma AvyuM che. A badhA bhinna-bhinna che. upalabdha sUtra paddhatimAM nAmanI sAmyatA hovI sahaja che. trIjA varga varNita dasa mahAtmAoH - (1) dhanya (2) sunakSatra (3) traSidAsa (4) pellaka (pa) rAmaputra (6) caMdrika (7) pRSTimAtrika (8) peDhAla putra (9) poSTila (10) vehala. A zAstramAM varNita 17mahAtmAo sarvArthasiddhamAM ane 16mahAtmAo cAra anuttara vimAnamAM utpanna thayA. (attarapapAtisUtrasaMpUrNa ) Private Personal use only www.ainelibrary.org Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H vipAka sUtra 135 vipAka sUtra prastAvanA :- A saMsAranA samasta jIvo karmanA vipAka pramANe pravAhita thaI rahyA che. A pravAhamAM jIva zubha karmanA saMyogathI sukhI sAMsArika avasthA prApta kare che ane azubha karmanA saMyogathI duHkhI avasthA prApta kare che. prastuta sUtramAM AvA banne prakAranA AtmAonA jIvana vRttAMtanuM varNana karavAmAM AvyuM che. karma vipAkanA varNananA kAraNe A sUtranuM nAma vipAka sUtra rAkhavAmAM AvyuM che. A agiyAramuM aMgasUtra che. tenA be zrutaskaMdha che. (1) duHkha vipAka ane (2) sukha vipAka. du:khavipAkamAM pApakarmanuM ane sukhavipAkamAM puNyakarmanuM phala pratipAdana karavAmAM AvyuM che. A kathA pradhAna aMga zAstra gaNadhara viMcata che. bhagavAna mahAvIra svAmIe mokSa padhAratAM pahelAM bhavI jIvonA uddhAra arthe 55+55=110 adhyayana duHkha ane sukha vipAkanA pharamAvyA che. vartamAnamAM upalabdha A sUtra daza-daza adhyayanAtmaka che ane te 1216 gAthA pramANa manAya che. prathama zrutaskaMdha - duHkha vipAka adhyayana 1: mRgAputra bhagavAna mahAvIranA vicaraNa kAlamAM mRgagrAma nAmanuM nagara hatuM. vijayakSatriya nAmano rAjA tyAM rAjya karato hato. mRgAdevI tenI rANI hatI. teNe eka bALa kane janma dIdho. te mahAna pApa karmonA udayathI prabhAvita hato. te janmathI ja AMdhaLo ane bahero hato. tene AMkha kAna nAka hAtha paga vagere avayava na hatAM. avayavanI jagyAe phakta nizAnI ja hatI. zaramanA kAraNe ane patinI AjJAthI mRgAdevI tenuM gupta rUpe pAlana-poSaNa karatI. tene eka bhoMyarAmAM rAkhavAmAM Avyo hato. tene janma pahelA garbhamAM ja bhasmaka roga lAgu paDyo hato, jethI AhAra karatAM turata ja tenA zarIramAMthI parU ane lohI vahetuM. mRgArANIno A prathama dIkaro hato. tyAra pachI cAra putro thayA hatA. je suMdara, suDoLa ane rUpa ane guNa yukta hatA. eka vakhata te nagarImAM bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA. dharmadezanA sAMbhaLavA AvelI pariSadamAM rAjA paNa hatA, sAthe eka dIna-hIna janmAMdha vyakti paNa hatI. jene eka mANasa nAnI gADImAM besADI, kheMcIne ahIM-tahIM laI jato hato. tene joI gautama gaNadhare prazna pUchayo- bhaMte ! A kevo du:khI AtmA che, Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 . 1 : ' kAkA kAmadAronA prANIo AnA jevo bIjo koI duHkhI nahIM hoya? uttaramAM bhagavAne bhoMyarAmAM rahelA mRgAputranuM varNana karyuM. tethI gautama svAmIe tene jovAnI bhAvanA vyakta karI. mugAputranuM bIbhatsa drazya :- bhagavAnanI AjJA laI gautama svAmI mRgArANInA mahele padhAryA. mRgArANIe satkAra-sanmAna kayAM, kasamaye AvavAnuM kAraNa pUchyuM. gautama svAmIe patra jovAnI bhAvanA vyakata karatAM mRgArANIe potAnA cAra sukamArone upasthita karyA. gautama svAmIe spaSTatA karI ke A putronuM mAre prayojana nathI paNa bhoMyarAmAM rAkhela prathama putrane jovI che. mRgArANIe sAzcarya pUchayuM ke A gupta vAtanuM rahasya konA dvArA jANavA maLyuM? gautama svAmIe kahyuM- sarvajJa, sarvadarzI mArA dharmaguru dharmAcArya bhagavAna mahAvIra svAmI dvArA mane jANavA maLyuM che. tyArapachI bhagavAnanA jJAnano tathA atizayano paricaya Apyo. mRgArANIe bhojananI gADI bharI, gotama svAmIne sAthe laIne bhoMyarA pAse pahoMcI. daravAjo kholatAM ja asahya durgadha AvI. nAka DhAMkIne banne aMdara gayA. mRgArANIe te putranI pAse AhAra rAkhyo. khUba AsaktithI, zIdhratAe te AhAra khAI gayo. tatkALa te AhAra pariNamana thaI. pacI jaI rasI ane lohInA rUpamAM bahAra Avyo; tene paNa te cATI gayo. A lomaharSaka bIbhatsa chatAM dayanIya dazya joI gautama svAmI pAchA AvyA. bhagavAnane tenI durdazAnuM kAraNa pUchyuM tyAre bhagavAne teno pUrvabhava kahyo. IkAI rAThoDa :- bhAratavarSamAM zatadvAra narezanA pratinidhi vinayavardhamAna nAmanA kheDano zAsaka IkAI nAmano rASTrakUTa(rAThoDa) hato. A rASTrakUTa atyaMta adhama, adharmAnuyAyI, adharmaniSTha, adharmadazI, adharma prajvalana evaM adharmAcArI hato. Adarza zAsakamAM je vizeSatA hovI joIe temAMthI eka paNa tenAmAM nahatI. eTaluM ja nahi, te dareka rIte bhraSTa ane adhama zAsaka hato. prajAne vadhune vadhu pIDavAmAM ja AnaMda mAnato hato. te lAMca lenAra hato. niraparAdha loko upara jUThA Aropa mUkI temane parezAna karato hato. rAta-divasa pApa kRtyomAM tallIna raheto. tIvratara pApakarmonA AcaraNathI tene tAtkAlika phaLa e maLyuM ke tenA zarIramAM asAdhya soLa mahAroga utpanna thayA. A rogonA phaLa svarUpe hAya hAya karato mRtyu pAmyo. pApanA phaLane bhogavavA te pahelI narakamAM nArakI paNe utpanna thayo. narakamAM eka sAgaropamanuM lAMbuM AyuSya bhogavyA pachI ahIM mRgA putranA rUpe janma lIdho. AgAmI bhavo - mRgAputranA bhUtakALanI A kathA sAMbhaLIne gautama svAmIe tenA bhaviSya mATe pUchyuM. bhagavAne mRgAputranuM bhaviSya batAvatAM kahyuM ke - Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: vipAka sUtra 130 (1) ahIM ra6 varSanuM AyuSya pUrNa karI prathama narakamAM utpana thaze. (2) eka sAgaropamanuM narakanuM AyuSya bhogavI siMharUpe utpanna thaze. (3) tyAra pachI prathama narakamAM utpanna thaze. (4) sarIsarpa thaze. (5) tyArapachI bIjI narakamAM jaze. (6) pakSI yonimAM utpanna thaze. (7) trIjI narakabhUmimAM jaze. (8) siMharUpe janma leze. (9) cothI narakamAM jaze. (10) upara jAtimAM janma leze. (11) pAMcamI narakamAM jaze. (12) strIrUpe pApAcAranuM sevana karaze. (13) chaThThI narakamAM jaze. (14) manuSya bhavamAM adharmanuM sevana karI. (15) sAtamI narakamAM jaze. tyAra pachI lAkho vakhata jalacara jIvonI sADA bAra lAkha kulakoTimAM catuSpadomAM, uraparisarpomAM, bhujaparisarpomAM, khecaromAM, caundriyamAM, te indriyamAM, beindriyamAM, kaDavI vanaspatimAM, vAyukAya, apUkAya, teukAya tathA pRthvIkAyamAM lAkho-lAkho vakhata janma dhAraNa karaze. dIrghakALa sudhI bhavabhramaNa karI apAra vedanAo bhogavyA pachI baLadanA rUpe janmaze. tatpazcAt tene manuSya bhavanI prApti thaze. tyAM saMyamanI ArAdhanA karI prathama devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laI siddha thaze. zikSA-preraNA - A adhyayanathI maLato bodha A pramANe che(1) zAsananA mAdhyama dvArA prApta sattAno durupayoga karanAra, lAMca lenAra, prajA upara anucita kara-bhAra lAdanAra, te sivAya anya AvAM pApAcaraNo karanArAonA bhaviSyanuM A nirmaLa darpaNa che. AjanA vAtAvaraNamAM prastuta adhyayana ane AgaLanAM adhyayana paNa upayogI che. (2) patinI AjJAthI mRgArANIe duHssaha durgadhayukta te pApI putranI paNa sevA karI hatI. A kartavyaniSThA evaM patiparAyaNatAno anupama Adarza che. (3) pApI, adharmiSTha AtmA pote duHkhI thAya che ane anyane duHkhI kare che. jevI rIte khAdha sAmagrImAM paDelI mAkhI. (4) sattA ane puNyanA nazAmAM vyakti koInI paravAha karato nathI. bhaviSyanA karmabaMdhano paNa vicAra karato nathI. tema chatAM duHkha dAyI karmo to bhogavavA ja paDe che. tethI nAnA-moTA koIpaNa prANIne mana,vacana ane kAyAthI kaSTa pahoMcADatAM prANIo potAnA mATe duHkhano pahADa taiyAra kare che. (5) sauMdaryamaya dazyane jovAnI Asakti sAdhune mATe akalpanIya che. paNa gaMbhIra jJAna, anuprekSA, anveSaNa Adi hetue jANavA-jovAnI jijJAsA thavI te alaga bAbata che. temAM gItArthanI AjJAnusAra karavuM joIe. jevI rIte gautama svAmI bhagavAnanI AjJA laI mRgA putrane jovA bhoMyarAmAM gayA hatA. ww Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 adhyayana - ra : ujitapha duHkhI bALaka:-- vANijyagrAmamAM vijayamitra sArthavAhane ujhitaka nAmano dIkaro hato. te sarvAga suMdara ane rUpa saMpanna hato. saMyogavazAt ujhitakanA mAtA-pitA kALadharma pAmyA. thoDuM ghaNuM dhana hatuM te naSTa thaI gayuM. bAkInuM rAja karmacArIoe laI lIdhuM ane ujijhatakane gharamAMthI bahAra kADhI mUkyo. zULInI sajA :- te sArthavAha putra nagaramAM bhaTakato aneka durbasanono bhoga banyo. dArU pIvo, jugAra ramavo, corI karavI ityAdi pravRttimAM samaya pasAra karatAM have kAmadhvajA vezyAnA ghera pahoMcyo. tyAM tenI sAthe bhoga bhogavavA lAgyo. ekadA mitrarANInA udare zULaroga utpana thatAM rAjAe tene tarachoDI dIdhI. pote kAmadhvajAnA AvAse javA-AvavA lAgyA. tyAM ujjitakane jotA tene kADhI mUkyo. rAjA svayaM gaNikA sAthe mAnupika viSayabhogono upabhoga karavA lAgyo. ujijhataka vezyAgamAM Asakta hato. taka maLatAM vezyA pAse javAnuM te cUkato nahi. eka vakhata rAjA tene joI gayo. pracaMDa gussAmAM tene zULIe caDhAvavAno Adeza karyo. rAjAnA AdezAnusAra rAjakarmacArI tene bAMdhI, judA judA prakAre mArapITa karatAM, nagaramAM pheravI rahyA hatA. te vakhate bhagavAna mahAvIranA prathama ziSya gautama svAmI chaThanA pAraNe bhikSA mATe vANijyagrAmamAM padhAryA. rastAmAM teoe nAka, kAna kApelA, hAthane pITha pAchaLa bAMdhela, beDIo paherAvela ujhika bALakane joyo. jenA zarIramAMthI tala-tala jeTaluM mAMsa kADhI ne mANaso tene ja khavaDAvatA hatA athavA pakSIone khavaDAvatA hatA.anya mANaso tene seMkaDo pattharo tathA cAbukono mAra mAratA hatA. gautama svAmI gocarI vahorI bhagavAna pAse AvyA ane rastAmAM joyela mANasanI duHkhamaya avasthAnuM kAraNa pUchayuM. pUrvabhava :-- bhagavAne tenA pUrvabhavanuM varNana karyuM. A jebudvIpamAM hastinApura nAmanuM nagara hatuM. sunaMda nAmano rAjA hatA. tenI pUba vizALa gauzALI hatI. jyAM aneka pazu nirbhaya thaIne rahetAM hatAM ane pracura bhojana-pANI letAM hatAM. te nagaramAM bhIma nAmano koTavALa raheto hato. je adharmiSTha hato. eka vakhata tenI patnI utpalAe pApabaddhivALA eka putrane janma dIdho. jenuM nAma gotrAsaka rAkhavAmAM AvyuM. teno mukhya svabhAva pazuone duHkha devAno hato. te pazuone mArato, pITato ane aMga- na karato te haMmezA aDadhI rAtre uThI gauzALAmAM jato ane pazuone aMtrasta + AnaMda nato. mathe ja mAMsa-madirAnA gelanamAM masta raheto ho Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 kathAzAstra: vipAka sUtra 1 139 139 A prakAre krUra AcaraNa karato thako 500 varSanuM AyuSya pUrNa karI bIjI narakamAM utpanna thayo. tyAM traNa sAgaropamanI sthiti pUrNa karI ahI ukjhitaka kumAra banyo ane pUrvakRta zeSa karmone A dArUNa duHkho dvArA bhogavI rahyo che. AgAmI bhava - ukjhitakano pUrvabhava sAMbhaLI tenA bhaviSyanA viSayamAM gautama svAmIe pUchayuM. bhagavAne bhaviSya bhAkhyuM- Aje sAMje zailI upara ra5 varSanuM AyuSya pUrNa karI prathama narakamAM utpanna thaze. tyAMthI pApiSTha vAMdaro thaze. tyAra pachI vezyAputra priyasena nAmano kRta napuMsaka thaze. tyAM ekavIsa varSanuM AyuSya pUrNa karI, mRtyu pAmI prathama narakamAM utpanna thaze. A rIte mRgAputranI samAna naraka, tiryaMca gatimAM bhavabhramaNa karaze. aMte pADo banaze. tyAMthI kALa karIne zreSThiputra thaze. saMyama pAlana karI devalokamAM jaze. tyAMthI mahAvidehakSetramAM mokSa prApta karaze. zikSA-preraNA :- janma janmAMtara sudhI pApAcaraNanA saMskAra cAle che. teja rIte dharmanA saMskAronI paraMparA paNa aneka bhava sudhI cAle che. mAMsAhAramAM Asakta vyaktine ane niraparAdha bhoLA pazuone saMtrasta karanArane A bhavamAM tathA bhavobhavamAM vicitra viTaMbaNAo bhogavavI paDe che. - - - - hatA. ( adhyayana - 3: abhanasena )) alli ) - - - - - - - - - - - - - - cora-senApati: prAcIna kALamAM purimatAla nAmanuM nagara hatuM. tyAMno rAjA mahAbaLa hato. nagarIthI thoDe dUra corapallI hatI, temAM vijaya cora 500 corono senApati hato. te mahA adharma hato. tenA hAtha lohIthI raMgAyelA rahetA. purimatAla tathA AsapAsanA badhA gAmanA lokone te trAsa pahoMcADato hato. te mRtyu pAmatAM teno dIkaro agnisena corono senApati banyo. te paNa pitA jevo ja adharmI hato. eka vakhata nagaravAsIoe mahAbaLa rAjA pAse amignasenanI phariyAda raju karI. rAjAe koTavALane Adeza Apyo- corapallI upara AkramaNa karI agnisenane jIvato pakaDI hAjara karo. koTavALa senA sahita pallImAM gayo. yuddha thayuM. corono vijaya thayo. koTavALe AvI kahyuM ke baLathI tene pakaDavo azakya che. cora senApatine ugradaMDa:- rAjAe chaLakapaTathI pakaDavAno nirNaya karyo, mATe agnisenanA corone aneka prakAranI sAmagrIo mokalavA lAgyA. tyAra pachI senApatine paNa ucita samaye amUlya bheTa mokalAvatA. eka vakhata dasa divasano pramoda mahotsava ujavavAno nirNaya karyo. jaimAM cora vagerene AmaMtraNa apAyA. coranA senApatine khUba sanmAnapUrvaka rahevA sthAna ApyuM. pachI temanA sthAne Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 khAdha sAmagrI tathA viziSTa madirAo mokalAvI. coro khAI-pI nazAmAM cakacUra banI bebhAna banyA. tyAre rAjAe tene pakaDI lIdho. baMdhanathI bUrI rIte baMdhAyela agnisenane aneka prahArothI daMDatA thakA ThatranagaramAM pheravyo. 18 cauTA upara tenI durdazA thaI. tenA mAtAdi aneka parivArajanone tenI sAme ja cauTA upara mAra mArI jabarajastIthI teone tenuM mAMsa khavaDAvatA ane lohI pIvaDAvatA. 18 cauTA upara AvI durdazA karI tenA samasta svajana parijanone motane ghATa utArI nAkhyA ane tyAra pachI abhagnasenane zULIe caDhAvavAmAM Avyo. gautama svAmI bhikSArtha bhramaNa karatAM koI cauTA upara A coranI dazA joI bhagavAna pAse AvyA. tenA duHkhonuM kAraNa pUchatAM bhagavAne teno pUrvabhava ko. pUrvabhavaH- A purimatAla nagaramAM nirNaya nAmano IMDAno vepArI raheto hato. te IDAne bAphI, pakAvI nokaro dvArA rAjamArga upara vecato. pote paNa iMDAne khAto ane zarAba pIvAmAM AnaMda mAnato. A rIte pApamaya pravRtti karato 1000 varSanuM AyuSya bhogavI trIjI narakamAM utpanna thayo. tyAMnuM sAta sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI agnisena cora senApati banyo che. rAjA dvArA chaLa kapaTathI pakaDAI duHkhamaya vedanA sahI rahyo che. AgAmIbhava - bhUtakALanI vAta sAMbhaLyA pachI bhaviSya jANavAnI jijJAsA gautama svAmIne thaI. bhagavAne te paNa prakAryuM. Aje ja zULI upara 70 varSanuM AyuSya pUrNa karI prathama narakamAM utpanna thaze. pachI mRgAputranI samAna bhavabhramaNa karaze. aMte banArasamAM "suvara" banaze. zikArIo dvArA mAravAmAM Avaze. pachI zreSThIputra thaI saMyama svIkArI devalokamAM jaze, tyAMthI mahAvidehamAM janma laI mokSe jaze. zikSA-preraNA :- zArIrika bala game teTaluM hoya paraMtu jyAre pApano kuMbha bharAI jAya tyAre phUTatA vAra na lAge. pApakRtyo karanAro cora alagnasena zaktithI nahi paNa kapaTathI pakaDAyo ane A bhavamAM ja ghora duHkho prApta karI AgaLa paNa du:khone ja pAmyo. mATe karma karatAM bahu ja dhyAna rAkhavuM joIe. Til ( adhyayana - 3: zakaTakumAra Dilip duHkhI bALakaHsAhaMjaNI nAmanI nagarImAM mahAcaMdra rAjAno suSaNa nAmano pradhAna hato. te ja nagaramAM subhadra sArthavAhano zakaTakumAra nAmano putra hato. je suMdara evuM rUpa saMpanna hato. durbhAgyavaza tenA mAtA-pitA kALadharma pAmyA. ukjhitakanI jema Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H vipAka sUtra ene paNa gharamAMthI bahAra kADhI mUkyo. bhaTakato bhaTakato te sudarzanA vezyAne tyAM pahoMcyo. tyAM ja bhogAsakta banI rahevA lAgyo. 141 eka vakhata suSeNa maMtrIe tene vezyAnA gharamAMthI hAMkI kADhayo ane te vezyAne potAnI patnI svarUpamAM svIkArI lIdhI. ekadA moko maLatAM zakaTakumAra maMtrI patnI vezyAnA ghera gayo arthAt sudarzanA pAse pahoMcyo. saMyogavazAt maMtrInuM Agamana thatAM AbAda pakaDAI gayo. maMtrIe tene rAjA pAse upasthita karyo. 'mArA aMtaHpuramAM praveza karavAno aparAdha karyo che' A pramANe maMtrIe phariyAda karatAM rAjAe kahyuM tamane yogya lAge te daMDa karo. daMDa anusAra zakaTa ane sudarzanA bannene bAMdhI cauTA upara mAratAM mAratAM nagaramAM pheravyA. gautama svAmInuM nagarImAM bhikSArthe padArpaNa thayuM. bannenI durdazA joI, bhagavAna pAse dayanIya dazyanuM varNana karI tenuM kAraNa pUchyuM. bhagavAne tenA pUrvabhavanuM varNana karyuM. pUrvabhava :- A bhAratavarSamAM chagalapuramAM chaNika nAmano kasAI raheto hato. je dhanADhya chatAM adharmI hato. te mAMsa-madirAnA sevanamAM Asakta hato. te seMkaDo, hajAro pazuo rAkhato. mukhyatAe bakarAnA mAMsano vyApAra karato hato. tema chatAM mRga, gAya, baLada, sasalA, sUvara, siMha AdinuM mAMsa paNa vecato hato. pazuonuM mAMsa pakAvI nokaro dvArA nagaramAM vecato ane pote paNa khAto. AvI pApamaya pravRttine te potAnuM sarvottama karttavya samajato. tethI kliSTa karmonuM upArjana karI, sAtaso varSanuM AyuSya pUrNa karI cothI narakamAM utpanna thayo. tyAM dasa sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI, duHkhamaya jIvana pasAra karI ahIM zakaTakumAra banyo che. vezyAmAM Asakta thavAthI ane pUrvakRta karmonA udayathI tenI AvI durdazA thaI che. AgAmI bhava :-- have cauTA upara pheravI bannene vadhasthAne laI javAmAM Avaze. tyAM garama loha pratimA sAthe AliMgana karAvAze. A prakAre Aje ja mRtyu pAmI banne prathama narakamAM utpanna thaze. tyAMthI nIkaLI baMne cAMDAla kuLamAM yugala svarUpe utpanna thaze. tyAM paNa bannenA nAma zakaTa ane sudarzanA rAkhavAmAM Avaze. yauvana vaya prApta thatAM banne pati-patnI banaze. tyAM paNa aneka pApakarmonuM upArjana karI prathama narakamAM jaze. pachI mRgAputranI samAna saMsAra bhramaNa karatAM aMte maccha thaze. tyAMthI zreSThIputra banI saMyama grahaNa karaze. tyArabAda prathama devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. bodha :- A adhyayanamAM mAMsAhAra, paMcendriya vadha, vezyAgamana, madyapAna Adi durvyasanonuM kaDavuM pariNAma batAvyuM che, atyaMta bhAgyazALI AtmA ja vyasanathI mukta rahI zake che. mATe sukha icchanAra mAnavIe sadAya kusaMgata ane durvyasanano tyAga karavo joIe. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 adhyayana - 5 : bRhaspatidatta - rAjapurohitanuM duSkRtyaH kauzAmbI nagarImAM zatAnIka rAjAno udAyana nAmano rAjakumAra hato. somadatta rAja purohita hato. teno bahuspatidatta nAmano sarvAMga suMdara putra hato. rAjAnuM mRtyu thatAM udAyana rAjA banyo ane bRhaspatidatta purohita banyo. purohita rAjAno bAla mitra hato, vaLI purohita karma karatAM rAjAnA koIpaNa sthAnamAM niHsaMkoca berokaToka gamanAgamana karato. aMtaHpuramAM paNa kasamaye javA lAgyo. A pramANe aMtaHpuramAM vAraMvAra jatAM mahArANI padmAvatI devImAM Asakata thayo ane yatheccha bhoga bhogavavA lAgyo. ekAeka udAyananI najaramAM jhaDapAI gayo. rAjAe pracaMDa krodhamAM AvatAM zULInI sajA pharamAvI. rAja karmacArIoe tene baMdhanothI bAMdhI, mAratAM-pITatAM, tenuM mAMsa tene ja khavaDAvatAM, nagaramAM pheravatAM A pramANe ghoSaNA karatA hatA- bRhaspatidatta potAnA aparAdhathI eTale ke kukarmothI du:khI thaI rahyo che, tene koI du:kha ApatA nathI. -- prabhu mahAvIranA prathama gaNadhare bhikSArthe bhramaNa karatAM A dArUNa dazya joyuM. prabhu samakSa jijJAsA vyakta karatAM prabhue tenA pUrvabhava aMge jaNAvyuM. pUrvabhava :- prAcIna kALamAM sarvatobhadra nAmanuM nagara hatuM. jitazatru rAjAno mahezvaradatta nAmano purohita hato. te rAjAnI rAjyavRddhi mATe haMmezA eka brAhmaNa, kSatriya, vaizya ane kSudranA bALakanuM hRdaya kADhI tenAthI zAMti homa karato'to. aSTamI caturdazInA be-be bALako, caumAsInA cAra-cAra bALako, cha mAsIe ATha-ATha bALako, saMvatsarIe 16-16 bALakonA hRdayano zAMtihoma karato. rAjA jo yuddha mATe prayAsa karatA to 108-108 brAhmaNAdinA bALakono havana karato. saMyogavaza evuM karavAthI rAjA sadA vijayI banato. tethI rAjAne vizvAsa besI gayo hato. A prakAre atindra, bIbhatsa, krUra pApakarma karatAM tenA 3000 varSa nIkaLI gayA. aMte kALadharma pAmI pAMcamI narakamAM gayo. tyAM sattara sAgaropamanuM AyuSya bhogavI bRhaspatidatta banyo che. ahIM pUrvakRta avazeSa karma bhogavI rahyo che. bhaviSya :- Aje sAMje 64 varSanuM AyuSya bhogavI zULI dvArA mRtyu pAmI prathama narakamAM utpanna thaze. kramazaH badhI ja narakamAM temaja ekendriya, vikalendriyamAM mRgAputranI samAna bhavabhramaNa karaze. aMte hastinApuramAM bhRga thaze, jALamAM phasAI mRtyu pAmaze. tyAMthI zreSThIputra thaI saMyama laI devalokamAM utpanna thaze. pachI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kathAzAstra : vipAka sUtra 143 142 zikSA-preraNA :- A adhyayanamAM hiMsAnA kUra pariNAmonuM ane parastrI gamananuM duSpariNAma batAvavAmAM AvyuM che. vyakti game teTalI caturAI kare paNa pApa kyAreka to pragaTa thaI ja jAya. bhogAzaktine kAraNe rANI sAthe pakaDAtA bRhaspatidatta rAjapurohita te ja bhavamAM dAruNa duHkhe mRtyune pAmI bhavobhava sudhI narakano mahemAna thayo. mATe mana ane icchAo para aMkuza rAkhavo e ja sukhI thavAno mArga che. adhyayana - 6: naMdIvardhana rAjakumAranI rAjyalisA -- mathurA nagarImAM zrIdAma nAmano rAjA rAjya karato hato. tene naMdivardhana nAmano putra hato. te sarvAMgasuMdara evaM lakSaNayukta hato. yathAsamaye tene yuvarAja banAvavAmAM Avyo paNa zrIdAmanI uMmara lAMbI hatI, tethI yuvarAjanI 60 varSanI uMmara thavA chatAM rAjya na maLyuM. yuvarAjanI rAjayalisA baLavattara banI. teNe rAjAnA mRtyunI vAMchA zarU karI ane mAravAno upAya vicAravA lAgyo. koI anya upAya na maLatAM teNe rAjAnI hajAmata karanAra hajAmane aDadhA rAjyano lobha batAvI rAjAnA gaLAmAM chUrI bhoMkI devAno upAya batAvyo. hajAme eka vakhata svIkAra to karI lIdho paNa pachI DarI gayo. bhayano mAryo badho vRttAMta rAjAne jaNAvI dIdho. rAjA rAjakumAra upara atyaMta kopita thayA ane mRtyudaMDa jAhera karyo. rAjapuruSo dvArA baMdhanamAM bAMdhI, aneka pIDAne ApatAM nagaramAM pheravyo. (cauTA upara) ati uSNa siMhAsana upara tene besADI, lokhaMDa, trAMbu tathA zIzu AdinA atyuSNa jalathI abhiSeka karavA lAgyA. te vakhate gautama svAmI bhikSArthe padhAryA. dayanIya dazya joI bhagavAna pAse nivedana karyuM. pUrvabhava jANavAnI jijJAsA vyakta karI. pUrvabhava:- siMhapura nagaramAM siMharatha rAjAno duryodhana nAmano jelara hato. je adharma evaM saMkliSTa pariNAmI hato. tenI pAse daMDa devAnA aneka sAdhano hatA. rAjanA aparAdhI, cora, lUMTArA, ghAtaka, laMpaTa Adi koIpaNa vyakti jelamAM Ave tene nirdayatApUrvaka aneka prakAranI yAtanAo Apato. koIne hAthI, ghoDA, UMTa, bheMsa, bakarAdi pazuonuM mUtrapAna karAvato. koIne tapta tAMbu, loDhuM, zIzuM pIvaDAvato. vaLI koIne vibhinna prakAranA baMdhanothI majabUta bAMdhato. koInA zarIrane vALato, saMkocato athavA zastrothI cIrato. koIne cAbuka AdithI mAra mArI adhamUA karI deto. koInA hADakAnA cUrecUrAM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 karI nAkhato, UMdhA laTakAvI chedana karato. koIne kSAra mizrita telathI mardana karAvato. koIne aneka marma sthAnomAM khIlAo Thokato, hAtha-paganI AMgaLIomAM soIo bhoMkato; ane tenAthI jamIna khodAvato. koIne bhInA cAmaDAthI zarIrane bAMdhI taDakAmAM besADato, cAmaDuM jyAre sUkAI jatuM ane saMkocAI jatuM tyAre tene kholI nAkhato. A prakAre bahu pApakarma karato 3100 varSanuM AyuSya pUrNa karI chaThThI narakamAM utpanna thayo. tyAM rara sAgaropama sudhI dArUNa vedanA bhogavI naMdivardhana rUpe pedA thayo che. Aje 60 varSanuM AyuSya pUruM karI prathama narakamAM jaze. ghora duHkho bhogavatAM bhavabhramaNa karaze ane maccha banIne mRtyu pAmaze. tyAra pachI zreSThI putra thaI saMyama leze. tyAMthI prathama devalokamAM utpanna thaI, mahAvideha kSetramAM jaI siddha thaze. zikSA-preraNA - pitA ane putrano saMbaMdha nikaTano sneha saMbaMdha kahevAya paraMtu pUrva bhavanA azubha karmono saMyoga hovAnA kAraNe te dveSI ane verInA kAma karI jAya che. rAjakumAra rAjAne mAravA icche ane tenA pariNAme rAjA rAjakumArane dAruNadaMDa ApI marAvI nAkhe che. A saMsAranA saMbaMdha badhA puNyAdhIna che; mATe zubhakarma karI AtmAno vikAsa karavo joIe ane karmakSaya karavAmAM ja puruSArtha karavo joIe. adhyayana - 7 : uMbaradatta A adhyayananuM nAma uMbaradatta che. AmAM prabala azAtA vedanIya karmanA udayavALA sArthavAha putranuM duHkhI jIvana vRttAMta che. pATalIkhaMDa nAmanA nagaramAM siddhArtha rAjA raheto hato. te nagaramAM sAgaradatta sArthavAha paNa raheto hato. temanI gaMgadattA nAmanI patnI hatI. te mRtavaMdhyA hatI. koI yakSAyatanamAM strIonA samUhanI sAthe pUjana karyuM ane putranI yAcanA karI. putra thatAM teno dAna-bhaMDAra bharavAnuM AzvAsana daI yakSanI mAnatA karI. kAlAMtare teNIe eka putrane janma Apyo. yakSanI smRtimAM tenuM nAma uMbaradatta ApyuM. pApanA udaye nAnI uMmaramAM ja tenA mA-bApanuM mRtyu thayuM. tenuM dhana lokoe temaja rAjapuruSoe harI lIdhuM ane tene gharamAMthI bahAra kADhI mUkyo. nagaramAM pharato te durvyasanI banyo. tIvra pApodaye soLa mahAroga pedA thayA. tenA hAtha-paganI AMgaLIo saDavA lAgI. nAka-kAna gaLI gayA. zarIranA ghA mAMthI parU vahevA lAgyuM. vividha vedanAthI te kaSTotpAdaka, karuNAjanaka evuM dInatA pUrNa zabda pokArI rahyo hato. asahAya banI jyAM-tyAM bhaTakato raheto. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: vipAka sUtra 145 te tenI pAse mATInuM ThIbaDuM hatuM. temAM bhojana karato. hajAro mAkhIonuM jhuMDa tenI : AsapAsa pharatuM. gharagharamAM bhIkha mAMgI te jIvana pasAra karato hato. gautama svAmIe chaThanA pAraNAnA hetue nagarInA pUrva daravAjAmAMthI * praveza karyo. tyAM teoe A duHkhI mANasane joyo. bIjA chaThanA pAraNe dakSiNanA daravAjethI praveza karyo, trIjA chaThanA pAraNe pazcimanA daravAjethI praveza karyo. cothA chaThanA pAraNe uttara dizAnA daravAjethI nagara praveza karyo. saMyogavaza cAre dizAnA rastAmAM duHkhI uMbaradattane joyo. jijJAsA thatAM bhagavAnane pUchyuM. bhagavAne teno pUrvabhava kahyo. pUrvabhava - A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM vijayapura nagaramAM dhanaMtarI nAmano rAjavaidya hato. te kanakaratha rAjAnA aMtaHpuramAM, zrImaMta temaja garIba badhAnA dardano upacAra karato. upacAra evaM pathyamAM te lokone maccha, kaccha, grAha, magara, susumAra Adi jalacaronuM tathA bakarA, sUvara, mRga, sasalA, gAya, bheMsa, IMTA Adi pazuonA mAMsano AhAra karavAnI preraNA karato. keTalAkane A vaidya tItara, bataka, kabUtara, kUtarA, mora AdinuM mAMsa khAvAnI salAha Apato. pote paNa ukta prakAranA mAMsa pakAvIne khAto. A prakAranI pApakarmanI vRttithI 3200 varSanI uMmara vyatIta karI, mRtyu pAmI, te chaTTI narakamAM utpanna thayo. tyAM rara sAgaropamanuM AyuSya bhogavI, dAruNa duHkhathI pIDAto mRtyu pAmI ahIM uMbaradatta banyo che; je avazeSa karmone bhogavI rahyo che. bhaviSya :- ahIM 7ra varSanuM AyuSya pUrNa karI duHkhamaya jIvana pasAra karI prathama narakamAM utpanna thaze. saMsAra bhramaNa karato thako aMte hastinApuramAM kUkaDA tarIke utpanna thaze. tyAM koInA dvArA marIne pachI zreSThiputra banI saMyamArAdhana karaze, tyAre prathama devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAvidehamAM jaI mokSe jaze. (c) adhyayana - 8: zariphadatta O mAchalInA AhArathI duHkhI :zauryapura nAmanA nagaramAM zauryadatta nAmano rAjA rAjya karato hato. tyAM zauryAvartasaka udhAnamAM zaurya nAmanA yakSanuM yakSAyatana paNa hatuM. te nagarImAM samudradatta nAmano mAchImAra raheto hato. tenI patnI samudradattA mRta bALakone janma ApatI hatI. zauryayakSanI mAnyatA karavAthI eka jIvita bALakanI prApti thatAM tenuM nAma zaurikadatta rAkhyuM. samudradatta mAchImAra mahA adharmI evaM nirdayI hato. te mRtyu pAmyo. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T146 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1, teno putra paNa tenA jevo ja adharmI banyo. tenA aneka nokaro yamunA nadImAM jaI mAchalIo pakaDI tenA DheranA Dhera ubhA karatA. pachI tene sUkavI, bAphIne vecatA hatA. zaurikadatta pote paNa mAchalIo khAto ane madirAonuM sevana karato hato. eka vakhata mAchalIno AhAra karatAM zaurikadattanA gaLAmAM mAchalIno kAMTo phasAI gayo. anekAneka upAyo karavA chatAM kAMTo na nIkaLyo. te kAraNe pracaMDa vedanA bhogavato duHkha pUrvaka samaya vyatIta karavA lAgyo. pIDAmAM tenuM zarIra hADapIMjara jevuM thaI gayuM. tenA manamAMthI lohI, parU tathA kIDAo nIkaLatA. saMyogavazAt gautama svAmI bhikSArthe jatAM temanI daSTi zaurikTara upara paDI. kaMTakanI vedanAthI AjaMda karI rahyo hato. tene jotAM loko kahetA- "aho ! A narakatulya vedanA anubhavI rahyo che." pUrvabhavaH- teno pUrvabhava pUchatAM bhagavAne A prakAre varNana karyuM naMdIpuramAM mitrarAjAno zriyaka nAmano rasoIyo hato. tenA mAchImAra, zikArI tathA pakSIghAtaka nokaro hatA; je tene aneka prakAranuM mAMsa lAvI ApatA. te rasoIyo aneka jalacara, sthalacara ane khecara jIvonA mAMsanA nAnA-moTA, lAMbA-goLa aneka AkAromAM TukaDA karI vividha prakAre pakAvato. arthAt agnithI, baraphathI, tApathI, havAthI pakAvato. kayAreka kALA, lIlA, lAla banAvato hato to kyAreka tene drAkSa, AMbaLA, kavITha AdinA rasothI saMskArita karato. A prakAranI tallInatA pUrvaka bhojanavidhithI zAka Adi banAvato ane rAjAne prasanna rAkhato. pote paNa AvI vastuo vAparI pAMca prakAranI madirAo bhogavato. A prakAranuM pApamaya jIvana 3300 varSa sudhI pasAra karyuM. tyAMthI mRtyu pAmI chaThThI narakamAM utpanna thayo. tyAM rara sAgaropama sudhInuM duHkha bhogavI ahIM zaurikadatta thayo. bhaviSya - ahIM narakatulya duHkho bhogavI pahelI narakamAM utpanna thaze. tyAMthI nIkaLI mRgAputranI jema saMsAra bhramaNa karaze. aMte maccha banI mAryo jaze; ane pachI zreSThIputra banI saMyama grahaNa karaze. tyAMthI prathama devalokamAM jaze. tyAra pachI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. zikSA-preraNA - saMsAramAM nokarI, vyApAra Adi Avazyaka kArya karavA paDe to temAM tallIna thavuM na joIe. kAraNa ke tenA pariNAmothI atyaMta duHkhadAyI karmono baMdha paDe che. - vartamAnamAM masta rahevAvALA ane bhaviSyano vicAra na karavAvALA yatheccha pApa pravRttithI potAnuM bhaviSya atyaMta saMkaTamaya banAve che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra vipAka sUma ] [14] 14 [FF, adhyayana - 9: devadattA puSpanaMdIkumAranI mAtR bhaktiHrohitaka nAmanA nagaramAM vaizramaNadatta nAmano rAjA rAjya karato hato. tene zrI devI nAmanI rANI ane puSpanaMdI nAmano rAjakumAra hato. te nagaramAM datta nAmano eka zeTha raheto hato. tene devadattA nAmanI dIkarI hatI. te taruNA vasthAmAM pravezI. sakhIo sAthe rAjamArga upara ramatAM vaizramaNadattanI AMkhamAM vasI gaI. tenA pratye te AkarSita banyo. teNe potAnA rAjakumAra puSpagaMdI mATe devadattAnI mAMgaNI karI. datta zeThe teno svIkAra karyo ane rAjasI ThAThamAThathI puSpanaMdI ane devadattAnA lagna thaI gayA. teo sukhapUrvaka rahevA lAgyA. kAlAMtare vaizramaNadatta rAjA kALadharma pAmyA. puSpagaMdI rAjA banyo.pitAnI gerahAjarImAM teNe mAtA zrI devInI atyaMta bhakti karI. zrI devI so varSanA thayAM; tethI puSpanaMdI mAtAnI sevAmAM vadhune vadhu samaya gALavA lAgyo. devadattA vilAsapriya hatI. pati taraphathI asaMtoSa rahyA karato. sAsu AMkhanA kaNAnI jema khaTakavA lAgI. devadattAnuM kRtya :- eka divasa zrI devI sukha pUrvaka sUtI hatI. devadattAe lohadaMDa garama karyo. tene sANasIthI pakaDI sUtelI sAsunA gudAdvAramAM ghAMcI dIdho. zrI devIne acAnaka joradAra vedanA thaI ane tatkALa mRtyu pAmI. avAja sAMbhaLatAM ja zrI devInI dAsIo hAjara thaI gaI. devadattAne khaMDamAMthI bahAra nIkaLatAM joI. khaMDamAM mRtyu pAmelI zrI devIne jotAM rAjAne samAcAra pahoMcADyA. rAjAe atyaMta duHkhI hRdaye mRtyukarma patAvyuM ane tyAra pachI devadattAne rAjapuruSo dvArA pakaDAvI tIvratama mRtyudaMDa ghoSita karyo. tene baMdhanamAM bAMdhI teNInA kAna-nAka kApI nAkhyA; hAthamAM hAthakaDI ane gaLAmAM lAla phUlonI mALA paherAvI, vadhasUcaka vastro paherAvyA, zarIrane lAla geruvAthI lipta karyuM. A prakAranA karuNa dazyanI sAthe mAratAM-pITatAM aneka prakAranI pIDAo ApatAM evaM uddaghoSaNA karatAM ke "A potAnAM duSkarmothI duHkhI thaI rahI che, tene koI duHkha nathI ApatuM," ema kahetAM-kahetAM vadhu sthAna tarapha dorI jatA hatA. te samaye gautama svAmIe narakatulya duHkha bhogavatI mANasanA ToLAnI vacce strIne joI. sthAnamAM AvI bhagavAnane pUchayuM- 'bhale! A strIe evA kyA karmo bAMdhyA che ke jethI AjduHkha bhogavI rahI che?' bhagavAne teno pUrvabhava kahyo. pUrvabhavaH - A jaMbudvIpanA bharatakSetramAM supratiSThita nAmanuM nagara hatuM. tyAMnA rAjA mahAsenane 1000 rANIo hatI. teNe potAnA putra siMhasenane 500 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 rAjakanyA sAthe paraNAvyo ane yatheccha prItidAna evaM bhoga-upabhoganI sAmagrIo ApI. siMhasena sukhapUrvaka rahevA lAgyo. kAlAMtare mahAsena mRtyu pAmatAM siMhasena rAjakumAra rAjA banyo. te potAnI mukhya rANI zyAmAmAM khUba Asakta hato; anya rANIo pratye upekSA karato, tethI dareke potAnI mAtAne kahI dIdhuM. badhI rANIonI mAtAoe maLI zyAmAne viSa Adi zastrothI mArI nAkhavAnuM vicAryuM. A vAta gupta na rahetAM zyAmAne kAne AvI. zyAmAe siMhasena rAjAne jaNAvI. teoe yukti karI. badhI ja rANIonI mAtAone bahumAna pUrvaka nimaMtraNa mokalyuM. eka vizALa kUTAgAra zALAmAM te sarvanI utaravAnI ane khAvA-pIvAnI vyavasthA karI. ardharAtrie rAjA uThayA ane potAnA puruSonI sAthe kUTAgAra zAlA pAse gayA. te zALAnA daravAjA baMdha karAvI cotarapha Aga lagADI dIdhI. 499nI mAtAo AkraMda karatI mRtyu pAmI. siMhasena A pramANe pApakarmayukta jIvana jIvato 2400 varSanuM AyuSya pUrNa karI chaThThI narakamAM utpanna thayo. tyAM rara sAgaranuM bhayaMkara duHkha bhogavI devadattAnA rUpamAM janmyo che. bhaviSya :- te devadattA Aje mRtyu pAmI prathama narakamAM utpana thaze. aneka bhavomAM bhramaNa karatI, aMte gaMgapura nagaramAM haMsa banaze. koInA dvArA tenuM mota thaze. tyArapachI zreSThIputra thaI saMyama leze. tyAMthI devalokamAM jaze. svarganuM Ayu pUrNa karI mahAvideha kSetramAM manuSya banI mokSe jaze. zikSA - preraNA :(1) svArtha ane bhoganI lipsA keTalI bhayaMkara hoya che ke vyakita potAnA saMbaMdha bhUlI jAya che ane krodhAvezamAM bhayaMkara kukRtya karI bese che. nIti zAstramAM traNane aMdha kahyA che- krodhAMdha, kAmAMdha ane svArthodha. A traNe dIrghakALa sudhI saMsAramAM bhavabhramaNa kare che. devadattA, siMhasena tenA udAharaNa pUrAM pADe che. (2) devadattA pUrvabhavamAM azubha karmothI vyApta buddhivALI hatI. tethI ja vinAza kALe viparIta buddhi sujhI. anyathA tene 80varSa to thaI cUkyA hatA, chatAM sAsunI hatyA karI. khuda kamote AkraMda karatI mRtyu pAmI. pati dvArA patnI hatyAnuM pApa karAvyuM ane aneka lokonA karmabaMdhanuM kAraNa banI. eka adharmI anekane bagADe che. tenA A bhava-parabhava niMdita thAya che. (3) saMsAranA svArthapUrNa saMbaMdhonuM spaSTa citra A adhyayanamAM doryuM che. eka vyakti 499 sAsuone jIvatI saLagAvI de, to eka 80 varSanI vahu 100 varSanI sAsunI hatyA karI nAkhe che. rAjakuLamAM maLeluM sukha paNa keTaluM bhayaMkara duHkhadAyI banyuM! A jANI durlabha mAnavabhavanuM svAgata dharmAcaraNa dvArA karI jIvana saphaLa banAvavuM joIe. caMcaLa lakSmI ane svArthI saMbaMdhono tyAga karI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: vipAka sUtra 149 saMyama-tapamAM puruSArtha karavo joIe. pApa chupAyA nA chUpe, chupe na moTA bhAgA dAbI DUbI nA rahe, rUve lapeTI Aga | ' adhyayana - 10H devadattA O prAcIna kALamAM bharatakSetramAM indrapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM pRthvIzrI nAmanI eka vezyA rahetI hatI. te nagaranA zeTha, senApati, rAja karmacArI Adi nAgarikone vazIkaraNa cUrNathI vaza karI teonI sAthe bhogo bhogavavAmAM atyaMta Asakta rahetI. temAM te potAnuM kartavya tathA AnaMda mAnatI. A prakAre 3500 varSa pasAra karyA. aMte chaThThI narakamAM utpanna thaI. tyAM rara sAgaropama sudhI narakanA duHkho bhogavI vardhamAna nagaramAM dhanadeva sArthavAhanI putrI banI. tenuM nAma aMjuzrI rAkhavAmAM AvyuM. yauvanavaya prApta thatAM vijaya mitra rAjA tenI upara mohita thayo. dhanadeva sArthavAha pAse aMjuzrInI mAMgaNI karI.dhanadeve bannenA lagna karI dIdhA. mAnuSika bhogo bhogavavA lAgyA. keTalAka samaya pachI bhogAsakta aMjuzrInI yonimAM zULavedanA utpanna thaI. aMjuzrI asahya vedanAthI dInatApUrvaka karuNa AkraMda karavA lAgI. rAjAe aneka upacAra karAvyA. sarvatra ghoSaNA karAvI kuzaLa vaidyone AmaMtrita karI inAma jAhera karyuM. aneka anubhavI kuzaLa vaidyo AvyA. keTalAya upacAra karyA chatAM niSphaLa gayA. aMjuzrI asahAya thaI ArtadhyAna karavA lAgI. dussaha mahAvedanAthI tenuM dArika zarIra kSINa thavA lAgyuM. eka vakhata gautama svAmI rAjAnI azoka vATikA pAsethI pasAra thayA hatA. temanA kAne karuNa zabdo paDyA. temaNe joyuM ke rAjarANI hADapIMjara jevI banI karuNa vilApa karI rahI hatI. gautama svAmIe bhagavAna pAse jaIne joyelA dazyanuM varNana karI pUrvabhava pUgyo. tenA pUrvabhavanI vyathA sAMbhaLyA pachI bhaviSya pUchyuM. bhagavAne pharamAvyuM ke - aMjuzrI A asahya vedanA bhogavatI 90 varSanI uMmare mRtyu pAmaze. prathama narakamAM jaze. tyAra pachI naraka, tiryaMca Adi yoniomAM mRgAputranI samAna bhavabhramaNa karaze. aMte mora banI zikArI dvArA mRtyu pAmaze. pachI zreSThIputra banI saMyama svIkAraze. saMyama-tapanI ArAdhanA karI prathama devalokamAM utpanna thaze. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laI te ja bhave mokSe jaze. zikSA-preraNA:(1) koIpaNa tIvratama vedanA lAMbo samaya nathI TakatI. paraMtu, kyAreka pragADha nikAcita karmono udaya hoya to aMjuzrI jevuM bane che. ane te vedanA mRtyu sudhI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ka 150 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jenAgama navanIta-1 cAle che. (2) indriyanA viSaya sukhono AnaMda jIvanane mATe mIThA jhera samAna che. kAvyamAM kahyuM che mIThe mIThe kAmabhoga meM, usanA mata devAnupriyA bahuta bahuta kaDave phala pIche, hote hai devAnupriyA | saMsAra mousa vipakSaumUyA, pANI aLasthA huM manorA arthAt A kAmabhoga mokSanA virodhI evaM anarthonI khANa samAna che. (3) tIvra pApa karmodaya thatAM koI zaraNabhUta hotuM nathI. jIvanamAM dharmanA saMskAra na hoya to jIva AvA duHkhothI duHkhI thAya che ane ArtadhyAna evaM saMkalpa vikalpomAM marI duHkhonI paraMparA vadhAre che. (4) jIvanamAM jo dharma AtmasAt karyo hoya to AvI vikaTa paristhitimAM zAMtithI karmone bhogavI bhaviSyane kalyANamaya banAvI zakAya che. dharma duHkhamAM paNa sukhI banAve che. saMkaTa samaye prasanna citta rAkhavAnuM dharma zIkhavADe che. kahyuM che ke saMkaTo bhalene Ave svAgata karI le sAdhaka tuM haiye tAre samatA dharI le ...saMkaTo Tera (5) dharma dvArA anaMta Atmazakita ane utsAha jAgRta thAya che. AvI vyakti gajasukumAra, arjunamALInI jema zAMtipUrvaka karajane cUkavI mokSa prApta kare che. () A duHkha vipAka sUtramAM hiMsaka, krUra, bhogAsakta, svArthodha, mAMsAhArI ane zarAbI jIvonA jIvananuM citraNa karyuM che. temanA kRtyonA kaTu pariNAmo batAvyA che. zuddha, sAtvika, vyasanamukta ane pApamukta jIvana jIvavAnI preraNA ApavAmAM AvI che. hitIcI tasko # sukhaviApAka hastizIrSa nAmanA nagaramAM adInazatru rAjAnI dhAriNI pramukha 1000 rANIo hatI. dhAriNIno subAhukumAra nAmano putra hato. teNe puruSonI 7ra kaLAonuM jJAna meLavyuM hatuM. yauvana vaya prApta thatAM mAtA-pitAe 500 zreSTha rAjakanyAo sAthe eka ja divasamAM vivAha karAvyo. pratidAnamAM 501 bhavya mahela ApyA. tyAM subAhu uttama bhoga bhogavato rahevA lAgyo. koI samaye vicaratAM vicaratAM bhagavAna mahAvIra hatizIrSa nagaramAM padhAryA. pariSada temaja adInazatru rAjA tathA subAhukumArAdi dezanA sAMbhaLavA upasthita thayA. dharmopadeza sAMbhaLI rAjA ane grAmavAsIo pAchA vaLyA. subAhukumAre bhagavAnane vaMdana-namaskAra karI kahyuM- he aMte ! huM nigraMtha Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: vipAka sUtra 151 1 1 1 - - - - - - - = pravacana (vItarAga dharma)nI, zraddhA, pratIti, ruci karuM chuM. ApanA caraNomAM je rAjA, rAjakumAra, rAjakarmacArI, zeTha, senApati aNagAra bane che temane dhanya che. huM temanI jema saMyama grahaNa nathI karI zakato paraMtu gRhastha jIvanamAM rahetAM zrAvakanA bAra vrata svIkAra karuM chuM. tyAra pachI potAnI yogyatAnusAra vrata dhAraNa karyA. mahinAmAM AThama, caudasa, pUnama ane amAvasyAnA dine pauSadha karI Atma jAgaraNa karavA lAgyA. subAhukumAranA vaibhava evaM saumyatAthI gautama svAmI AkarSAyA. temaNe bhagavAnane pUchyuM ke- subAhukumAra iSTa, kAMta, priya, manojJa, saumya ane saubhAgya zALI lAge che, sAdhujanone paNa priya AnaMdakArI ane manohara lAge che to pUrvabhavamAM zuM karyuM hatuM? zuM ApyuM? zuM khAdhuM? kayA guNa upalabdha karyA hatA? konI pAse dharmazravaNa karI tenuM anupAlana karyuM hatuM? bhagavAne pUrvabhava kahyo- hastinApura nagaramAM sumukha gAthApati (zeTha) raheto hato. je dhanAryo hato. dharmaghoSa sthavira vicaraNa karatAM tyAM padhAryA. sudatta nAmanA aNagAra mAsakhamaNanA pAraNAne mATe gurunI AjJA laI nagaramAM padhAryA. bhikSArthe bhramaNa karatAM sumukha gAthApatinA ghare AvyA. sumukha munine jotAM ja harSita thayo. Asana uparathI uThI, pagamAMthI pAdukAo kADhI, mukhe uttarAsana rAkhI, sAta-ATha pagalAM sAme jaI hAtha joDI, traNa Avartana ApI vaMdana-namaskAra karyA. munirAjane bhojanagRhamAM lAvyA. Aje huM munirAjane paryApta AhAra dAna ApIza." Avo saMkalpa karI, detI vakhate paNa khUba harSita thato ane dIdhA pachI paNa khUba AnaMdita thato, potAne kRtakRtya mAnato harSavibhora banyo. A pramANe (1) saikAlika bhAva vizuddhi (2) tapasvI bhAvitAtmAno saMyoga (3) gharamAMja sahaja niSpanna nirdoSa prAsuka AhAranuM dAna devAthI sumukha zeThe saMsAra bhramaNa maryAdita karyuM ane temane samyagu darzananI prApti thaI. tenA gharamAM pAMca divya pragaTa thayA- (1) suvarNa vRSTi (2) puSpa vRSTi (3) dhvajA (4) devaduMdubhi (5) "aho dAna-mahAdAna'nI AkAzamAM divyavANI. A vAta AkhA nagaramAM phelAI gaI. sarvatra sumukha gAthApatinA nAmano jaya jayakAra thavA lAgyo. sumukhe yathAsamaye manuSyAyano baMdha karyo ane tyAMthI aneka varSonuM AyuSya pUrNa karI subAhukumAranA rUpe janma lIdho che. supAtradAnanA sarvAMgasuMdara saMyogathI A prakAranI addhi saMpadAne prApta karI che. jethI jotAM ja badhAne priyakara thaI rahe che. A varNana sAMbhaLI gautama svAmIe pharI izna pUchyo- bhate ! subAhu kumAra gRha tyAga karI ApanI pAse aNagAra banaze? bhagavAne kahyuM keTaloka samaya zrAvaka vAtanuM pAlana karaze tyArabAda ra 1 grahaNa karaze. yathAsamaye Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 bhagavAne tyAMthI vihAra karyo. zramaNopAsakanA zreSTha guNo yukta subAhukumAra je samaye pauSadha karI dharma jAgaraNa karI rahyA hatA te samaye evo manogata saMkalpa utpanna thayo ke te kSetrane dhanya che jyAM bhagavAna vicarI rahyA che. te bhavya jIvane dhanya che je bhagavAnanI pAse saMyama athavA zrAvaka vrata svIkAra karI rahyA che. jo bhagavAna vihAra karatAM ahIM padhAre to huM paNa avazya saMyama grahaNa karIza. subAhukumAranA manogata bhAvone jANI bhagavAna vicaraNa karatAM A hastIzIrSa nagaramAM padhAryA. mAtA-pitAnI AjJA laI subAhu dIkSita thayA; agiyAra aMga kaMThastha karyA. vividha tapazcaryA karI ane aMte eka mahinAnI saMlekhanA karI kALadharma pAmyA. subAhu aNagAra kramazaH sAta manuSyanA bhavomAM saMyamanI ArAdhanA karaze ane vacce pahelA, trIjA, pAMcamA, sAtamA, navamAM, agiyAramA devaloka evaM sarvArthasiddha vimAna, Ama sAta devanA bhava karaze. tyAra pachI caudamA eTale ke A bhava sAthe paMdaramA bhavamAM saMyama-tapanI ArAdhanA karI mokSe jaze. zeSa nava adhyayana :- bIjAthI mAMDI dasamA adhyayana sudhI badhAmAM nagarI AdinA nAmomAM bhinnatA che. bAkI badhuM varNana samAna samajavuM. tethI saMkSipta pAThathI ja sUcana karyuM che. arthAt janma, bacapaNa, kalA-zikSaNa, pANigrahaNa, sukhopabhoga, dharma zravaNa, zrAvaka vrata, dharma jAgaraNa, saMyama grahaNa, tapa, adhyayana, deva, manuSyanA 15 bhava ane mokSanuM varNana samAna samajavuM. pUrvabhavanuM varNana paNa subAhukumAra jevuM ja samajavuM. gautama svAmInI pRcchA, zeThano bhava, mAsakhamaNanA pAraNAmAM muninuM Agamana, zuddha bhAvothI supAtra dAna, paMca divya vRSTi, manuSya AyuSyano baMdha ityAdi. pahelA, bIjA, trIjA ane dasamA adhyayanamAM paMdara bhavo pachI mokSe javAnuM varNana che. zeSa cha adhyayanomAM te ja bhavamAM mokSe javAnuM varNana che. sUtranA varNananI zailImAM A adhyayanomAM A prakAranuM aMtara hovAnuM kAraNa samajAtuM nathI. arthAta upAsakadazA, aMtagaDa dazAsUtranI samAna ahIM paNa bhavaparaMparA mATenI samAnatA hovI joIe. tethI evI saMbhAvanA thAya che ke saMkSipta pAThamAM koI lipidoSathI A bhinnatA rahI gaI hoya. arthAt gAva sisirpha nA sthAna para gAva siddha lakhavAnI bhUla thaI gaI hoya. A bhUlano svIkAra karatAM ukta badhA adhyayanonI ekarUpatA jaLavAI rahe che ane badhAnI bhavaparaMparA eka sarakhI samajAI zake. tattva vastI nuM ! zikSA-preraNA:(1) bhAgyazALI AtmAo prApta puNya sAmagrImAM jIvanabhara Asakta nathI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: vipAka sUtra rahetA. game tyAre virakta thaI tyAga kare che. (2) saMyama svIkAra na thAya tyAM sudhImAM zrAvakavratone avazya dhAraNa karI levA joIe. daze adhyayanamAM varNita rAjakumAroe vipula bhogamaya jIvana jIvatAM chatAM saMpUrNa bAravrata svIkAra kyAM hatA. (3) supAtra dAna devAthI samyakatvanI prApti ane saMsAra parita thAya che. manuSya Ayano baMdha anya koI kSaNe thAya che. kAraNa ke saMsAra parirIkaraNa samyakatva prApti pachI thAya che. ane samyakatvanI hAjarImAM manuSyanuM AyuSya nathI baMdhAtuM, bhigavatI sUtra pramANe. tethI subAhukumArano AyubaMdha anya kSaNe thayo tema mAnavo joIe. (4) gharamAM munirAja gocarIe padhAre tyAre vidhipUrvaka vyavahAra karavo joIe. te sudatta zeThanI jema samajavuM. gharamAM munirAja padhAratAM jo atibhakti yA abhaktinA aviveka pUrNa evaM doSayukta vyavahAra thatA hoya to temAM saMzodhana karavuM (5) gocarI arthe padhAratAM munivarane vaMdana-namaskAranuM je varNana che te traNa vakhata UThabesa karavuM tema nathI. rastAmAM ke gocarInA samaye kevala vinaya vyavahAra ja karavAno hoya che. hAtha joDI mastaka namAvI 'phlekha vaSi' kahevuM. ti+puttonA pAThathI traNa vakhata vaMdana karI caraNa sparza karI munine aTakAvatAM avinaya ane AzAtanAnA doSI banAya che. (6) munirAjane jotAM dUrathI ja abhivAdana karavuM. Asana choDavuM, pagarakhA kADha vA e vinA vyavahAra che, najIka AvatA uttarAsana mukhe rAkhavuM, eTale khullA mukhe na rahevuM. (7) supAtra dAna detAM saikAlika harSa thavo joIe. dAna devAno avasara prApta thatAM, dAna detAM ane dAna dIdhA pachI, Ama traNe ya vakhata utkRSTa bhAva rahevA joIe (8) supAtradAnanI traNa zuddhi- (1) dAtAno bhAva zuddha hoya, (2) lenAra munirAja samyak jJAna, darzana ane cAritrayukta hoya (3) dAnanA padArtha acita temaja eSaNIya hovA joIe. (9) traNa zuddhi, traNa harSa ane dIrgha tapazcaryAnuM pAraNuM hoya to devatAo paNa khuza thaI pAMca divya pragaTa kare tevA saMyoga maLI jAya che. (10) pAMca varNanA puSponI vRSTimAM devakRta acita puSpa samajavA. kAna - ---- nA - - - - - - - - - - - - - - - - - - * * * - - -- S* - * -- che, [660 vipAka sUtra saMpUrNa kavi Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa4 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jenAgama navanIta-1 Erit; ix::::: E ? rAjapanIya sUtra prastAvanA :- prastuta Agama kathA pradhAna zAstra che. anya kathA AgamonI apekSAe A sUtramAM viziSTatA e che ke temAM phakta eka AtmAnuM ja varNana karyuM che. A sUtra be vibhAgamAM vibhakta che. prathama vibhAgamAM sUryAbhadevanuM varNana, tenI devI Rddhi saMpadA, devavimAna evaM RddhivAna devanA janma samaye karavAmAM AvatA vidhi-vidhAno eTale ke jItAcAronuM rocaka varNana che. bIjA vibhAgamAM pradeza rAjAnuM sAMsArika adhArmika jIvana, citta sArathInA prayatnathI kezI zramaNano samAgama, adbhuta jIvana parivartana ane tethI thoDA ja samayamAM zramaNopAsaka paryAyanI ArAdhanA karI AtmakalyANa karavAnuM varNana che. tyAMthI kALakarI prathama devalokamAM mahARddhivAna sAmAnika deva banyA ane parivAra sahita bhagavAna mahAvIranA darzana, vaMdana, paryupAsanA mATe AvyA, vagere varNana che. aMte mokSe javAnuM kathana karyuM che. pradeza rAjAe kezI zramaNa pAsethI bodha pAmI samyakatva prApta karyuM, te pahelAM AtmAnA astitva,nAstitva saMbaMdhI praznacarcA karI hatI, tenuM varNana bIjA vibhAgamAM che. te praznottara aneka bhavyAtmAonA saMzayonuM unmelana karavAmAM khUba ja upayogI che. AdhyAtmanI apekSAe A prazno A sUtranA prANa samA che. te kAraNe ja rAjA pradezanA prazno hovAthI A sUtrane sArthaka nAma rAjapraznIya sUtra"rAkhavAmAM AvyuM che. ardhamAgadhI bhASAmAM tenuM nAma rayappanIya che. naMdI sUtramAM A sUtranuM sthAna aMga bAhya utkAlika sUtramAM che. vartamAna pracalita zvetAMbara paraMparAmAM A sUtra upAMgasUtromAM gaNavAmAM AvyuM che. AmAM eka ja zrutaskaMdha che. temAM adhyayana, uddezA nathI. kevaLa viSayanI apekSAe be vibhAga kahyA che. A sUtra 2078 zloka tulya mAnavAmAM AvyuM che. prathama khaMDa - sUryAbhadeva zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI vicaraNa karatAM AmalakalpA nAmanI nagarImAM padhAryA. tyAM AmrazAlavana nAmanA bagIcAmAM adhiSThAyaka vyakitanI AjJA laI saparivAra birAjamAna thayA. tyAMnA zveta nAmanA rAjA dhAriNI rANI sahita, vizALa janamedanI sAthe bhagavAna mahAvIrano dharmopadeza sAMbhaLavA AvyA. bhagavAna pAse AvatAM ja pAMca abhigama karyA ane vidhiyukta vaMdana-namaskAra karIne beThA. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjaprajhIya sUtra upapa prathama devalokanA sUryAbha vimAnanA mAlika sUryAbhadeva- cAra hajAra sAmAnika deva, cAra agramahiSIo, traNa prakAranI pariSada, soLahajAra AtmarakSaka deva ityAdi vizALa RddhinI sAthe daivika sukhono anubhava karI rahyA hatA. saMyogavazAt avadhijJAnamAM upayoga mUkatAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne AmalakalpA nagarImAM birAjatA joyA ane jotAM ja parama AnaMdita thayA; tarata ja siMhAsanathI utarI, pagamAMthI pAdukA kADhI, mukhe uttarAsana rAkhI, DAbo paga UMco karI mastakane traNa vakhata dharatI upara aDADyuM. tyAra pachI joDelA hAtha mastaka pAse rAkhIne prathama pAmotthanA pAThathI siddha bhagavaMtone ane te pachI bIjA amoghunA pAThathI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana ane guNa kIrtana karyA. pachI siMhAsana para beThA. tyAre sUryAbhadevane manuSya lokamAM AvI bhagavAnanA darzana-sevAno lAbha levAnI bhAvanA utpanna thaI. samavasaraNanI AsapAsa eka yojana pramANa kSetranI zuddhi karavA Abhiyogika devone AjJA karI. AjJAnusAra Abhiyogika devoe AmalakalpA nagarImAM AvIne pahelAM zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana-namaskAra karyA, potAnA nAma, gotra Adino paricaya Apyo. bhagavAne kahyuM- he devAnupriya ! tamAro jItAcAra (AcAra paraMparA) che ke cAre jAtinA deva prasaMgopAta adhipati devonI AjJAthI arihaMta bhagavAnane namaskAra karI potAnA nAma-gotrano paricaya Ape che. devo bhagavAnanA vacanAmRto sAMbhaLI punaH vaMdana namaskAra karI bahAra AvyA ane bhagavAnanI cAre tarapha eka yojana jeTalA kSetrane saMvartaka vAyu dvArA pramArjita karyuM. tyAra pachI pANIno chaMTakAva karyo evaM sugaMdhita dravyothI te kSetrane suvAsita karyuM. punaH paramAtmAne vaMdana karI te devo devalokamAM cAlyA gayA. sUryAbhadevane nivedana karyuM ke ApanI AjJA pramANe kArya saMpanna thaI gayuM che. sUryAbhadevanI AjJAthI senApati deve susvarA nAmanI ghaMTAne traNa vakhata vagADI ane badhA devone sajAga karyA. pachI badhAne saMdezo saMbhaLAvyo ke sUryAbhadeva bhagavAnanA darzana karavA jaI rahyA che. tame paNa pota potAnA vimAnothI zIdhra tyAM pahoMco. ghoSaNA sAMbhaLI deva susajjita thaI yathAsamaye sadharma sabhAmAM pahoMcyA. suryAbhadevanI AjJAthI eka lAkha yojanAnuM lAMbu-pahoLuM ane goLAkAra vimAna vikUvyuM. jenI madhyamAM siMhAsana upara sUryAbhadeva ArUDha thayA. pachI yathAkramathI badhA deva caDhIne pota-potAnA bhadrAsana para besI gayA. zIvra gatie vimAna pahelA devalokanA uttara nirmANa mArgathI nIkaLI, hajAro yojananI gatithI alpa samayamAM naMdIzvara dvIpanA ratikara parvata upara pahoMcI gayuM. tyAM vimAnane nAnuM banAvI pachI AmalakalpA nagarImAM AvI vimAna dvArA bhagavAnanI traNa vakhata pradakSiNA karI, bhUmithI cAra AMgaLa UMcu vimAna Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '156 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jenAgama navanIta-1 rAkhyuM. sUryAbhadeva potAnA samasta devaparivAra sahita bhagavAnanI sevAmAM pahoMcyA ane vaMdana-namaskAra karI potAno paricaya Apyo. tyAre bhagavAne sUryAbhadevane saMbodhita karI yathocita zabdothI tenI vaMdanAno svIkAra karatAM kahyuM ke tamAruM kartavya che, dharma che, AcAra che, jItAcAra che. karaNIya che ityAdi. sUryAbhadeva bhagavAnanA vacano sAMbhaLI atyaMta harSita thayA ane hAtha joDI besI gayA. prabhue pariSadane dharmopadeza saMbhaLAvyo. upadeza sAMbhaLIne pariSada visarjita thaI. sUryAbhadeve bhagavAnane pUchyuM ke huM bhavI chuM ke abhavI? samyakdaSTi chuM ke mithyAdaSTi? paritta saMsArI chuM ke aparitta saMsArI? carama zarIrI chuM ke acarama zarIrI? uttaramAM bhagavAne kahyuM ke tame bhavI, samyakdaSTi cho ane eka bhava karI mokSe jazo. sUryAbhadeva atyaMta AnaMdita thayA ane bhagavAnane kahyuM- bhaMte! Apa to sarvajJa, sarvadarzI cho, badhuM jANo-juo cho paraMtu bhaktivaza thaI huM gautamAdi aNagArone mArI traddhi (batrIsa prakAranA nATako) dekhADavA icchuM chuM. A pramANe traNa vakhata nivedana karyuM paNa bhagavAne kaMI ja javAba na Apyo, mauna rahyA. pachI sUryAbhadeve traNa vakhata vidhiyukta vaMdana karI, mauna svIkRti samajI icchAnusAra vaikriya zaktithI suMdara nATayamaMDapanI racanA karI ane bhagavAnanI AjJA laI praNAma karI potAnA siMhAsana para bhagavAnanI sAme mukha rAkhI besI gayA 'nATyavidhino prAraMbha karatAM potAnI eka bhujAmAMthI 108 devakumAra ane bIjI bhujAmAMthI 108 devakumArIo kADhI. 49 prakAranA 108 vAdakonI vidurvaNA karI. pachI devakumArone nATaka karavAno Adeza karyo. devakumAroe AjJAnusAra nATaka karyuM. te nATakano mukhya viSaya A pramANe che - (1) ATha prakAranA maMgala dravyo saMbaMdhI (2) paMktio(AvalikAo) saMbaMdhI (3) vividha citro saMbaMdhI (4) patra, puSpa, latA saMbaMdhI (5) caMdrodaya ane sUryodayanI racanA saMbaMdhI (6) temanA Agamana saMbaMdhI (7) tenA asta saMbaMdhI (8) tenA maMDaLa athavA vimAna saMbaMdhI (9) hAthI, ghoDA AdinI gati saMbaMdhI (10) samudra ane nagara saMbaMdhI (11) puSkaraNI saMbaMdhI (1ra) kakAra, khakAra, gakAra ityAdi Adha akSara saMbaMdhI (13) uchaLavuM, kUdavuM, harSa, bhaya, saMbhrAMta, saMkoca vistAramaya thavA saMbaMdhI (14) aMtamAM bhagavAna mahAvIra svAmIno pUrvabhava, cyavana, saharaNa, janma, bAlyakALa, yauvanakALa, bhogamaya jIvana, vairAgya, dIkSA, tapa-saMyamamaya chadmastha jIvana, kaivalya prApti, tIrtha pravartana ane nirvANa saMbaMdhI samasta varNana yukta nATakanuM pradarzana karyuM, nATya vidhino upasaMhAra karatAM devakumAra devakumArIoe maulika cAra prakAranA vAjIMtra vagADyA, cAra prakAranA gIta gAyA, cAra prakAranA nRtyadekhADayA ane cAra prakArano abhinaya batAvyo. pachI vidhiyukata vaMdana namaskAra karI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjapakjhIya sUtra (1pa0 sUryAbhadevanI pAse AvyA. sUryAbhadeve samasta vidurvaNAne sameTI lIghI. ane bhagavAnane vaMdana-namaskAra karatAM potAnA vimAnamAM ArUDha thayA ane devalokamAM cAlyA gayA, sUryAbha vimAnanuM varNana - saudharma nAmanuM prathama devaloka samabhUmithI asaMkhya thojana upara che. te devalokamAM 3ra lAkha vimAna che. tenI vacce pAMca avataMsaka (mukhya) vimAna che.- (1) azoka avataMsaka (2) saptaparNa avataMsaka (3) caMpaka avataMsaka (4) Amra avatasaka. A cAre cAra dizAmAM che tenI vacce prathama devalokanA indranuM saudharmAvalaMsaka vimAna che. A saudharmAvalaMsaka vimAnanI pUrva dizAmAM asaMkhya yojana dUra sUryAbha nAmanuM vimAna che. je sADA bAra lAkha yojanA lAMbu-pahoLuM tathA 39,para,848 yojananI paridhi mAM goLAkAra che ane koTathI gherAyela che. kAronuM varNana :- A vimAnanI cAra dizAomAM cAra hajAra daravAjA che. je 500 yojana UMcA ane ra5) yojana pahoLA che. A daravAjAnI banne tarapha nizIvikA beThako che. jenA 16-16 vibhAga che jemAM caMdana kaLaza che, mALAo che ane ghaMTaDIo yukta khIlIo, khIlIo upara 16-16 nAnI khIlIo che, temAM cAMdInA zIkA laTakI rahyA che, jemAM dhUpadAnIo che. te nizIdhikAomAM (beThakomAM) putaLIo, jAlaghara, ghaMTa ane vanamALAonI paMktio che. te nizIpikAomAM 16-16 zreSTha mahela che je rapa0 yojana UMcA, 1rapa yojana vistAra vALA goLAkAra che. te 250 yojana lAMbA-pahoLA ane 1rapa yojana UMcA oTalA para sthita che. toraNonuM varNana - te 16-16 vibhAgonI sAme toraNa maMDapa che. je maNiothI nirmita staMbho para sArI rIte bAMdhelA che. pratyeka toraNanI AgaLa be-be pUtaLIo, nAgadaMta, hastIyugala, azvayugala, nara, kinnara, kiMpuruSa yugala, mahoraga, gaMdharva, evaM baLadanA yugala che. A prakAre aneka maMgala rUpa, darzanIya rUpa be-be padArtha che. be siMhAsana, chatra, cAmara Adi che. dvAra para dhajA bhavana :- eka eka daravAjA upara dasa prakAranI 108 dhvajAo arthAt 10 x 108=1080 dhvajAo che. pratyeka daravAjA upara 5-5 bhavana che. vanakhaMDa:- sUryAbha vimAnathI 500 yojana dUra cAre dizAomAM eka-eka vanakhaMDa che. je 500 yojana pahoLA ane suryAbha vimAna jeTalA lAMbA che. tenA nAma- azokavana, saptaparNavana, caMpakavana ane Amravana che. vanakhaMDamAM Thera Thera vAvaDIo, puSkariNIo, dArzikAo, kUvA, taLAva Adi che. je vedikA ane vanakhaMDathI gherAyelA che. temAM utaravA mATe cAre dizAomAM pagathIyA che. tenI vacce Thera Thera nAnA moTA parvata ane maMDapa che. jyAM besavA-sUvA mATe bhadrAsana Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 che. vanakhaMDamAM aneka jagyAe kadalIgRha, vizrAmagRha, prekSAgRha, snAnagRha, zRMgAragRha, mohanagRha, jalagRha, citragRha, AdarzagRha Adi zobhI rahyA che. vidha-vidha latA maMDapo che jemAM aneka prakAranA Asana, zayananA AkAranI zilAo che. cAre vanakhaMDomAM vacco vacca eka eka prAsAdAvataMsaka che jemAM palyopamanI sthitivALA eka eka deva rahe che. jenA nAma- azoka deva, saptaparNa deva, caMpaka deva, Amra deva che. vanakhaMDano avazeSa bhUmi bhAga samatala, suMdara, sukhada sparzavALo ramaNIya che. aneka prakAranA paMcaraMgI maNi, tRNa ane tenI madhura dhvanithI suzobhita che. puNyaphaLano upabhoga karanAra deva-devIo ahIM krIDA kare che. upakArikAlayana:- sugharmA sabhA ane anya pramukha sthAnothI yukta rAjadhAnI samAna prasAdamaya gherAyela kSetrane upakArikAlayana kahyuM che. A kSetra jaMbadvIpa jevaDuM che. tenI madhyamAM eka mukhya prAsAda che je 500 yojana UMco 250 yojana vistAravALo che. tenI cAre tarapha cAra bhavana aDadhA pramANanA che, je cAre paNa anya ardha parimANanA cAra cAra bhavanothI gherAyelA che. te bhavana paNa anya ardha parimANanA cAra bhavanothI gherAyelA che. arthAt 1 + 4 + 16+ 64= 85 prAsAda che. A upakArikAlayana sUryAbha vimAnanI vacce madhyamAM che. samabhUmithI kaMIka UMcAI para che. temAM praveza karavAne mATe cAre dizAomAM pagathiyA che. tenI cAre bAju padhavara vedikA rUpa parakoTA che ane tenI cAre bAju be yojanathI kiMIka nyUna pahoLuM vanakhaMDa che. sudharma sabhAnuM bAhya varNana :- mukhya prAsAdavartAsakanA IzAna khUNAmAM aneka staMbho para banelI sudharma sabhA che. tenI traNa dizAmAM traNa vAra ane traNa dizAmAM sopAna zreNI che. pazcimamAM nathI. A dvAra soLa yojana UMcA ane ATha yojana pahoLA che. dvAranI sAme maMDapa che, maMDapanI AgaLa prekSAgRha che. prekSAgRhanI vacce maMca che, maMcanI vacce cabUtaro(maNipIThikA) che, tenI upara eka eka siMhAsana che. tenI AsapAsa aneka bhadrAsana che. prekSAgRhanI sAme paNa maNipIThikA che. tenA para sUpa che. stUpanI sAme maNipIThikA para caityavRkSa che, caityavRkSanI sAme oTalA para mAhendra dhvaja che. ane tenI sAme naMdA nAmanI puSkariNI che. sudharmasabhAnuM AvyaMtara varNana :- sudharma sabhAnI cAre tarapha kinArA upara 48 hajAra ghara jevA khullA vibhAga che. temAM 48 hajAra lAMbI khurazIo samAna Asana che. sudharma sabhAnI vacce 0 yojana UMcA mANavaka cetya staMbha che. jenA 48 taLiyA ane 48 pALa che. arthAt 48 vaLAMkamAM goLAkAra che. jenA madhyabhAgamAM aneka khIlIo che jemAM zAMkA laTakI rahyA che ane zAMkAmAM goLa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H rAjanIya sUtro 1pa9 DabbIo che. temAM jina dADhAo che. je devo mATe arcanIya evaM pUjanIya che. mANavaka cetya staMbhanI pUrvamAM siMhAsana ane pazcimamAM devazayyA che. deva zayyAnA IzAna khUNAmAM mAhendra dhvaja che. mAhendra dhvajanI pazcimamAM AyudhazALA che. AyudhazALAnA IzAna khUNAmAMsiddhAyatana che. siddhAyatananuM bAhya varNana sudharmasabhAnA bAhya varNana jevuM ja che. siddhAyatananI aMdara 108 jina pratimAo che. tenI pAchaLa eka chatra dhAraka ane bAjumAM be cAmara dhArakanI pratimAo che. AgaLa babbe yakSa, bhUta, nAga AdinI mUrtio che. tyAM 108 ghaMTaDIo, caMdana kaLaza, thALa, puSpagaMgerI, dhUpakaDucchaka Adi che. siddhAyatananA IzAna khUNAmAM abhiSeka sabhA che. tenA IzAna khUNAmAM alaMkAra sabhA che. tenA IzAna khUNAmAM vyavasAya sabhA che; temAM pustaka ratna che. jemAM devonA jItAcAra(kartavya kalApo)nuM varNana che ane dhArmika lekha che. - vyavasAya sabhAnA IzAna khUNAmAM naMdA nAmanI puSkariNI che ane tenA IzAna khUNAmAM vizALa balIpITha-cabUtaro che. sUryAbhano janmAbhiSeka ane kriyA kalApa - sUryAbhadeva upapAta sabhAmAM janma le che. sAmAnikadevonA nivedana anusAra pravRtti karavA mATe pUrvadaravAjAthI nIkaLI sarovara para Ave che. tyAM snAnAdithI nivRtta thaI abhiSeka sabhAmAM AvI pUrva dizA sanmukha mukha rAkhI siMhAsana para bese che. tyAM temano badhA deva maLI janmAbhiSeka ane indrAbhiSeka kare che. arthAt kaLazothI snAna karAve che ane vividha prakAre harSa manAve che, maMgala zabdoccAra kare che. pachI pUrva daravAjAthI nIkaLI sUryAbhadeva alaMkAra zALAmAM AvI siMhAsana para bese che; zarIrane lUMchI, gauzIrSa caMdanano lepa kare che. vastra yugala dhAraNa kare che; pagathI mAMDI mastaka sughI aneka AbhUSaNo dhAraNa kare che; kalpavRkSanI jema susajjita thAya che. tyAra pachI te vyavasAya sabhAmAM AvI siMhAsana para besI pustakaratnanuM adhyayana kare che. tyAra pachI te naMdA puSkariNImAM Ave che; hAtha-paganuM prakSAlana karI, pANInI jArI ane phUla laI siddhAyatanamAM Ave che; vinaya bhakti ane pUjAvidhi karI 108 maMgaLa zlokothI ti kare che. tyAra pachI vaMdana namaskAra karI morapIMchathI anekAneka sthAnonuM pramArjana, pANIthI prakSAlana ane caMdanathI hAthanA chApA(thApA) lagAve che, dhUpa kare che, phUla caDhAve che. te sthAno A pramANe che - siddhAyatanano madhyabhAga, dakSiNa dhAra, dvAra zAkhA, pUtaLIo, vAgha rUpa mukha maMDapano madhya bhAga, mukha maMDapanuM pazcimI dvAra, prekSAghara, maMDapanA badhA ukta sthAna, caitya stUpanA badhA sthAna, caitya vRkSanA badhA sthAna, mahendra dhvajanA badhA sthAna, niMdA puSkariNInA badhA sthAna. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 te ja rIte uttara dvAranA ane tyAra pachI pUrva dvAranA badhA sthAnonI pUjA kare che. tyAra pachI sudharmasabhAmAM praveza kare che. tyAM paNa jina dADhAo, siMhAsana, deva zayyA, mahendra dhvaja, Ayudha zALA, upapAta sabhA, abhiSeka sabhA, alaMkAra sabhA, vyavasAya sabhA, pustaka ratna. cabUtarA, siMhAsana, naMdA puSkariNI sarovara Adi badhI jagyAonuM morapIMchathI pramArjana, pANIthI siMcana, phUla, dhUpa Adi kriyAo kare che. A rIte sarva nAnAmoTA sthAnonuM dhUpa-dIpa ane pUjana, pramArjana tathA prakSAlana kare che. aMte balIpIThanI pAse AvI balI visarjana kare che. pachI nokara devo dvArA sUryAbha vimAnanA badhA mArga, dvAra, vana, upavanamAM A pramANe arcA-pUjA vidhi karAve che. tyAra pachI naMdA puSkariNImAM hAtha-paganuM prakSAlana karI, sudharmA sabhAnA pUrva daravAjAthI praveza kare che. pUrva dizAmAM mukha karI siMhAsana upara besI jAya che. sUryAbha sabhAnI vyavasthA :- tenI pUrva dizAmAM cAra agramahiSIo, uttarapUrva ane uttara pazcimamAM cAra hajAra sAmAnika deva, dakSiNa pUrvamAM AvyaMtara pariSadanA ATha hajAra deva, dakSiNamAM madhyama pariSadanA dasa hajAra deva, dakSiNa pazcimamAM bAhya pariSadanA bAra hajAra deva, pazcima dizAmAM sAta anikAdhipati deva, taduparAMta pAchaLanI cAre dizAmAM soLa hajAra Atma rakSaka deva; A badhA pota potAnA niyukta bhadrAsano para bese che. sUryAbha devanuM cAra palyopamanuM AyuSya che. tenA sAmAnika devonuM paNa cAra-cAra palyopamanuM AyuSya che. A prakAre sUryAbha deva mahARddhi, mahAdhuti, mahAbala, mahAyaza ane mahAsIkhavALo tathA mahAprabhAvI che. li dvitIya khaMDa - sUryAbhadevano pUrvabhava che - sUryAbhadevanI mahAddhi jotAM svAbhAvika jijJAsA thAya ke AvI saMpadA tene kevI rIte prApta thaI? pUrva bhavamAM te koNa hato ? zI tapazcaryA karI hatI? saMyama ke dharmanuM pAlana kevI rIte karyuM hatuM? te praznonA samAdhAna arthe ahIM sUryAbhanA pUrvabhavanuM varNana karavAmAM AvyuM che. pradezI rAjAnuM jIvana :- trevIsamA tIrthakara bhagavAna pArzvanAthanuM zAsana pravartI rahyuM hatuM. te samaye keyAddha dezamAM zvetAMbikA nAmanI nagarImAM pradezI rAjA rAjya karatA hatA. tenI sUryakAMtA nAmanI rANI hatI ane sUryakAMta nAmano putra hato. tene yuvarAja pade ArUDha karyo hato. je rAjyanI aneka vyavasthAonI dekharekha rAkhato hato. pradeza rAjAno bhrAtRvaMzIya citta nAmano pradhAna (sArathI) hato. je cAre buddhimAM pAraMgata, kAryakuzala, dakSa, salAhakAra, rAjAno vizvAsu AlaMbanabhUta, azubhUta, meDhIbhUta hato; rAjya kAryamAM sakriya bhAga levA vALo hato. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjapusnIya sUtra 11 pradezI rAjAno Adhinastha (hAtha nIce) jitazatru rAjA hato. je kuNAla dezanI zrAvastI nagarImAM raheto hato. ekadA pradezI rAjAe citta sArathIne zrAvastInagarInI rAjya vyavasthAnuM nirIkSaNa karavAnuM kahyuM. kiMmatI bheTazuM ApI vidAya karyo. citta sArathI zrAvastI gayo. rAjAnA caraNomAM bhaTaNuM mUkI pradezI rAjAno saMdezo kaho. jitazatru rAjAe bheTano svIkAra karyo ane citta sArathIno satkAra karI rAjamArga para AvelA bhavanamAM utAro Apyo. cita sArathI tyAM rahI rAjya vyavasthAnuM nirIkSaNa karavA lAgyo. zrAvastImAM kezI zramaNa - eka vakhata vicaraNa karatA bhagavAna pArzvanAthanA ziSya aneka guNothI saMpanna kezIkumAra zramaNa zrAvastI nagarInI bahAra koSThaka nAmanA udyAnamAM padhAryA. lokonA ToLe ToLAM temanA darzana karavA javA lAgyA. rAjamArga upara kolAhala thatAM citta sArathInuM dhyAna kheMcAyuM. anucara dvArA tapAsa karAvatAM khyAla Avyo ke nagarImAM koI mahotsava nathI paraMtu kezIkumAra zramaNa bagIcAmAM padhAryA che, loko temanA darzanArthe jaI rahyA che. | citta sArathI paNa rathArUDha thaI udhAnamAM kezIkumAra zramaNa pAse AvyA. vidhivat namaskAra karI pariSadamAM beThA. dharmopadeza sAMbhaLyo. yathAyogya paccakakhANa laI sahu cAlyA gayA. citta sArathInuM hRdaya pulakita banyuM; traNa vakhata vaMdana-namaskAra karIne kahyuM- bhate ! huM nigraMtha pravacana upara zraddhA karuM chuM, pratIti karuM chuM, ruci karuM chuM ane tadanurUpa AcaraNa karavA taiyAra chuM. temaNe nigraMtha pravacananI zraddhA-bhakita pragaTa karatA thakAM, nigraMtha pravacanane dhAraNa karanAra zramaNonAM guNa-kIrtana karyA, ane dhanyavAda ApyA. jAtane adhanya mAnatA nivedana karyuM ke bhaMte ! huM zramadharma svIkAravA asamartha chuM, tethI ApanI pAse zrAvakanA bAra vrata grahaNa karavA icchuM chuM. tyAra pachI temaNe kezIzramaNa pAse zrAvakanA bAra vrata svIkAryA temaja zramaNopAsakanAM aneka guNothI saMpanna thayA. ekadA jitazatru rAjAe citta sArathIne bolAvI pradeza rAjAne amUlya bheTazuM ApavAnuM nivedana karI, vidAya ApI ane kahyuM ke ApanA kathanAnusAra rAjyanuM saMcAlana karIza. vidAya laI citta sArathI potAnA bhavanamAM AvyA. tyAra pachI page cAlIne ja kezIkamAra zramaNa pAse gayA. vaMdana-namaskAra karI dharmopadeza sAMbhaLyo. pachI vinaMti karI ke bhaMte ! huM zvetAMbikA nagarI jaI rahyo chuM karabaddha vinaMti karuM chuM ke Apa tyAM padhAravAnI kRpA karajo. cittanI vinaMtinI upekSA karatA kezI zramaNe pratyuttara na Apyo. citte bhAvabharI vinaMti karyo ja rAkhI. tyAre kezI zramaNe daSTAMta ApI uttara Apyo ke je prakAre koI suMdara, manohara vanakhaMDamAM pazuone duHkha devAvALA pApiSTha loko Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 rahetA hoya, tyAM vanacara pazuone rahevAno AnaMda kema Ave ? te prakAre he citta ! zvetAMbikA nagarI bhale suMdara, ramaNIya hoya paNa tamAro rAjA pradezI je rahe che te adhArmika, adharmanuM AcaraNa karavAvALo ane adharmathI ja vRtti karavAvALo che. sadA hiMsAmAM Asakta, krUra, pApakArI, caMDa, rudra, kSudra rahe che. phUDa-kapaTa bahula, nirguNa, mayArdA rahita, paccakkhANa rahita, adharmano ja saradAra che; potAnI prajAnuM paNa rakSaNa nathI karato yAvat guruono paNa Adara-satkAra, vinaya-bhakita nathI karato, to tArI zvetAMbikA nagarImAM kevI rIte AvuM ? arthAt AvavAnI icchA nathI. 162 citte badhI vAtano svIkAra karyo ane kahyuM ke- bhaMte ! Apane pradezI rAjAthI zuM kAma che ? tyAM anya aneka rAjakarmacArI, zeTha, senApati, sArthavAha, prajAjana dhArmika che. teo Apano satkAra karaze ane vinaya-bhakti karaze. dharmopadeza sAMbhaLaze, pratyAkhyAna dhAraNa karaze. AhAra-pANIthI pratilAbhaze; tethI Apa jarUra zvetAMbikA padhAro'. vAraMvAra vinaMti karavAthI kezIkumAra zramaNe; AzvAsana ApatAM kahyuM- jevo avasara........ AzvAsana meLavI citte punaH vaMdana-namaskAra karyA. potAnA bhavana upara AvyA, bAda zvetAMbikA javA prasthAna karyuM. zvetAMbikA pahoMcyA pachI citta sArathIe udhAna pAlakane bhalAmaNa karI. tyAra pachI pradezI rAjA pAse jaI bheTaNuM ApI potAnA mahelamAM AvyA. tyAra pachI grAmAnugrAma vicaraNa karatA kezIkumAra zramaNa zvetAMbikA nagarInA mRgavana udyAnamAM padhAryA. udhAnapAlake citta sArathIne saMdezo pahoMcADyo. citte tyAM gharamAM ja prathama siddha bhagavaMtane namotkRSNanA pAThathI vaMdana karyA. pachI kezIzramaNane namotthaNanA uccAraNa pUrvaka vaMdana namaskAra karyA, tyAra pachI udyAna pAlakane prItidAna ApyuM. yathAzIghra taiyAra thaI citta sArathI gurusevAmAM hAjara thayA, vaMdana karyA, dezanA sAMbhaLI ane tyAra bAda pradezI rAjAne pratibodhavAnI vinaMti karI. kezIzramaNe kahyuM- citta ! (1) je vyakita saMta-munirAjanI samakSa bagIcAmAM Ave che, zraddhA-bhaktithI vANI sAMbhaLe che (2) gAma ke upAzrayamAM jyAM paNa saMta hoya tyAM jAya (3) ghare AvatAM supAtradAnathI satkAra kare (4) mArgamAM maLatAM abhivAdana kare che; vaMdanA kare che te vyakti bodha prApta karI zake che. tenAthI viparIta je bagIcAmAM nathI Avato, najIkanA upAzraye nathI Avato, ghare dAna devAno utsAha pragaTa nathI karato, sAmA maLatAM mukha chupAve ane ziSTAcAra paNa na kare te bodha prApta nathI karI zakato. he citta ! tamAro rAjA paNa Aja rIte kiMcit paNa vinaya ke satkAra karavA taiyAra nathI, to tene bodha kevI rIte Apavo ? Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjapraznIya sUtra tyAre citte yukti pUrvaka rAjAne laI AvavAno nirNaya karyo. bIje divase citte pradezI rAjAne kaMboja dezanA zikSita karAyelA ghoDAnI parIkSA karavAnuM kahyuM. rAjAe svIkAryu. cAra ghoDAne rathamAM joDI banne pharavA mATe nIkaLyA. alpa samayamAM khUba dUra nIkaLI gayA. sakhata garamI ane tRSAthI rAjA vyAkuLa banyA. ArAma karavAnI icchA vyakta karI. citte avasara joI ratha pheravyo. zIghratAthI te bagIcA pAse AvyA. rathane ubho rAkhyo. te vakhate kezI zramaNanuM pravacana cAlI rahyuM hatuM. rAjA vRkSanI zItaLa chAyAmAM ArAma karI rahyA hatA. tyAMthI kezIkumAra zramaNa tathA temanI pariSada dekhAtI hatI. vyAkhyAnano avAja paNa saMbhaLAto hato. pradezI rAjAe manamAM vicAryu ke A jaDa muMDa ane mUDha loko jaDa, muMDa ane mUDhanI upAsanA kare che. ATaluM jorathI koNa bole che ke je mane zAMtithI ArAma karavA nathI detA. cittane pUchyuM A koNa che ? citte munino paricaya ApatAM kahyuM ke cAra jJAnanA dhAraka pArzvanAtha bhagavAnanA ziSya che. temane mana:paryava ane sAthe avidha jJAna paNa che. prAsuka esaNIya AhAra karanAra jaina muni che. zramaNa kezI ane rAjA pradezIno saMvAda 173 pradezI rAjA citta sArathInI sAthe kezI zramaNa pAse AvyA ane ubhA ubhA ja pUchavA lAgyA- Apa Adhodhi(deza avadhi jJAnI) jJAnI cho ? manaH paryavajJAnI cho ? prAsuka eSaNIya anna bhogI cho ? kezI zramaNa H- rAjan ! jema viNako dANacorI karavAnA bhAve sIdho mArga nathI pUchatA. tevI rIte tame paNa vinaya-vyavahAra na karavAnA bhAve ayogya rIte prazna pUchI rahyA cho ? rAjan ! mane joIne tamArA manamAM e saMkalpa utpanna thayo ke jaDa, muMDa ane mUrkha loko jaDa muMDa ane mUrkhanI upAsanA kare che ? ityAdi. rAjA pradezI :- mane evo vicAra Avyo tene tame kevI rIte jANyo ? zramaNa :- zAstramAM pAMca jJAna kahyA che. temAMthI cAra jJAna mane che. jemAM mana:paryava jJAna dvArA huM jANI zakyo ke tamane ukta saMkalpa thayo hato. * huM ahIM besI zakuM ? kezI : A tamAro bagIco che. tame jANo . tyAre pradezI rAjA citta sArathInI sAthe besI gayA. rAjA :- bhaMte ! AtmA zarIrathI judo che ke zarIra ja AtmA che ? kezI :- rAjan ! zarIra e ja AtmA nathI. AtmA zarIrathI bhinna che. AtmAnA astitvanuM jJAna svasaMvedana dvArA thaI zake che. saMsAramAM jeTalA prANI che temane sukha ane duHkha, dhanavAna ane nirdhana, mAna ane apamAnanuM je saMvedana thAya che, rAjA : - Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 anubhUti thAya che, te AtmAne ja thAya che; zarIrane nahi. zarIra to jaDa che. AtmAnI zaMkA kare, AtmA pote Apa / zaMkAno karanAra te, acaraja eha amApa I 164 AtmAnA astitvanI zaMkA jaDane nathI thatI. evo saMzaya cetana tattvane ja thAya che-- "A mAruM zarIra che." A kathanamAM je 'mAruM' zabda che te siddha kare che ke 'hu' koI zarIrathI alaga vastu che ane te ja Atma tattva che, AtmA che, jIva che, caitanya che. zarIranA nAza thavA pachI paNa te rahe che, paralokamAM jAya che. gamanAgamana ane janma maraNa kare che. tethI saMzaya karavAvALo, sukha-duHkhano anubhava karavAvALo, AtmAno niSedha karavAvALo ane 'huM" ane 'mAruM zarIra' A badhAno anubhava karavAvALo AtmA ja che ane te zarIrathI bhinna tattva che. AMkha jovAnuM kAma kare che, kAna sAMbhaLavAnuM kAma kare che paNa teno anubhava karI bhaviSyamAM yAda koNa kare che ? te yAda rAkhanAra Atma tattva che, je zarIra ane indriyothI bhinna che. rAjA :- bhaMte ! mArA dAdA mArA upara atyaMta sneha rAkhatA hatA. te mArA jevA adhArmika hatA, AtmA ane zarIrane eka ja mAnavA vALA hatA tethI te niHsaMkoca pApa karma karatAM jIvana pasAra karatA hatA. tamArI mAnyatAnusAra te narakamAM gayA haze. tyAM dAruNa duHkha bhogavatA haze. temane mArA upara apAra sneha hato. mATe mane sAvadhAna karavA mArI pAse teoe AvavuM joItuM hatuM ke he priya pautra ! huM pApakAryanA phalasvarUpa narakamAM gayo chuM ane mahAna du:kho bhogavuM chuM tethI tuM AvuM pApa kArya na karato, dharma kara, prajAnuM sArI rIte saMrakSaNa-pAlana kara. paNa Aja sudhI kyAre ya AvyA ja nathI. tethI he bhaMte ! AtmA kaMI alaga nathI, zarIra e ja AtmA che. zarIranA nAza thayA pachI AtmAnI svataMtra kalpanA karavI te jUThuM che. kezI :- rAjan ! tArA dAdA narakamAM gayA haze to paNa AvyA nathI tenuM kAraNa e che ke-- jo tArI rANI sUryakAMtAnI sAthe koI anya puruSa icchita kAmabhogonuM sevana kare te joyA bAda tuM tene kevo daMDa kare ? rAjA :- te duSTa pApIne tatkALa daMDa dauM arthAt talavArathI TukaDe TukaDA karI paralokamAM pahoMcADI dauM. kezI :-- jo te ema kahe ke mane ekAda be kalAkano samaya Apo, jethI huM mArA parivArane maLI AvuM, sUcanA ApI AvuM to he rAjana ! tuM tene choDI de ? rAjA H- nA...eTalo bolavAno paNa samaya na ApuM. athavA te bolavAnI hiMmata paNa na karI zake; ane kadAca kahe, to paNa te duSTane huM eka kSaNa paNa rajA na ApuM. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjapraznIya sUtra kezI :- rAjan ! A avasthA narakanA jIvonI ane tArA dAdAnI haze. potAnA duHkhathI ahIM AvavAno vicAra paNa na karI zake athavA te AvavA icche to AvI na zake. tethI tArA dAdA tane kahevA na AvyA hoya; te mATe jIva ane zarIra eka ja che, tema mAnavuM yogya nathI. 15 rAjA :- bhaMte ! mArI dAdI bahu dharmAtmA hatI. tethI tamArI mAnyatA anusAra jarUra svargamAM gaI haze. tene pApa phaLano pratibaMdha nahIM hoya; to te AvIne mane kahI zake ke he pautra ! huM dharma karI svargamAM gaI chuM. tuM pApa nahIM karato. AtmA ane zarIra bhinna che, tema mAnI dharma kara, prajAnuM yathAtathya pAlana kara, ityAdi. paNa hajI sudhI te mane sAvadhAna karavA kyAre ya AvI nathI. tene mArA upara atyaMta prema hato to paNa kema AvI nahi? tethI paraloka, devaloka ane AtmA evuM kAMI nathI evI mArI mAnyatA che. kezI :-rAjan ! jayAre tuM snAna Adi karI pUjAnI sAmagrI Adi laI maMdiramAM jaI rahayo hoya, ane mArgamAM koI puruSa azucithI bharelA zaucagRha pAse beTho tamane kahe."ahIM Avo, thoDI vAra beso.'' to tame tyAM kSaNabhara paNa nahIM jAva. te prakAre he rAjan ! manuSya lokamAM 500 yojana upara azucinI durgaMdha jAya che. tethI devo ahIM nathI AvatA. tethI tamArA dAdI paNa tamane kahevA na AvyA hoya. devalokamAMthI tinlokamAM na AvavAnA kAraNa (1) 500 yojana upara durgaMdha UchaLe che. (2) tyAM gayA pachI ahIMno prema samApta thaI jAya che. (3) tyAM gayA pachI hamaNAM jAuM jAuM evo vicAra karI koI nATaka jovAmAM ke eza--ArAmamAM paDI jAya; teTalA samayamAM ahIM keTalIya peDhIo pasAra thaI jAya che. tethI dAdInA AvavAnA bharose tamAruM mAnavuM yogya nathI. rAjA :- bhaMte ! te sivAya paNa mAro anubhava che ke zarIrathI bhinna jIva tattva nathI. eka vakhata meM eka aparAdhI puruSane lokhaMDanI koThImAM baMdha karI, DhAMkaNuM DhAMkI tenI upara garama lokhaMDa ane trAMbAno lepa karyo. vizvAsu mANasane paheregIra tarIke rAkhyo. keTalAka divasa pachI te koThIne kholavAmAM AvI to te vyakti mRtyu pAmI hatI. te koThImAM soInI aNI jeTaluM paNa chidra nahotuM paDyuM. jo AtmA alaga hoya to koThImAMthI nIkaLatAM kayAMka sUkSma chidra paDavuM joIe ne ? khUba dhyAna pUrvaka nIrakhyuM hovA chatAM kayAM ya chidra na dekhAyuM. tethI mArI mAnyatAne puSTi maLI. kezI :- rAjan ! cotarapha baMdha daravAjAvALo eka khaMDa hoya. tenI divAlo nakakara banI hoya, temAM koI vyakti beMDa-vAjA, Dhola Adi laIne gaI hoya, pachI daravAjA baMdha karI, tenI upara lepa karI saMpUrNa chidra rahita karyA, pachI jora-jorathI Dhola, Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 : bherI vagADe to avAja bahAra Avaze ? tenI divAla AdimAM chidra thaze ? rAjA :- - divAlamAM chidra na hovA chatAM avAja to jarUra Avaze. kezI :- rAjan ! jevI rIte chidra vinAnI divAlamAMthI avAja bahAra Ave che to avAjathI paNa Atma tattva ati sUkSma che. tenI apratihata gati che arthAt divAla AdithI jIvanI gati aTakatI nathI. tethI tame zraddhA rAkho ke jIva zarIrathI bhinna tattva che. rAjA H- bhaMte ! eka vakhata meM eka aparAdhIne mArI daIne tatkALa loha kuMbhImAM pUrI DhAMkaNane lepa lagADI nizciMdra karyo. keTalAka divaso pachI joyuM to temAM kIDAo pedA thaI gayA hatA. to baMdha kuMbhImAM temano praveza kayAMthI thayo ? aMdara to koI jIva hato ja nahi. kezI :- koI saghana lokhaMDano goLo hoya, tene agnimAM nAkhI dIdhA pachI te thoDIvAramAM lAlaghUma thaI jAya che, tyAre ema samajAya che ke temAM agnino praveza thayo che. te goLAne jovAmAM Avaze to kayAM ya chidra nahIM dekhAya to temAM agnino praveza kayAMthI thayo ? tevI rIte he rAjana ! jIva paNa baMdha kuMbhImAM praveza karI zake che. tenuM astitva agnithI paNa sUkSma che. tene lokhaMDa AdimAM praveza karatAM ke bahAra nIkaLatAM bAdhA nathI pahoMcatI. tethI he rAjan ! tame zraddhA karo ke zarIra ane AtmA bhinna che. janma, maraNa ane paraloka che. rAjA H- eka zasakta vyakti pAMca maNa vajana upADI zake che ane bIjI azakta vyakti te vajana upADI zakatI nathI. eTale huM mAnuM chuM ke zarIra eja AtmA che. jo eka AtmA vajana upADI zake to bIjo kema na upADI zake ? kAraNa ke zarIra game tevuM azakta hoya paNa AtmA to badhAnA sarakhA ja che ne ? badhA AtmA sarakhA hovA chatAM samAna vajana upADI nathI zakatA, tethI mAruM mAnavuM yathArtha che. 'zarIra e ja AtmA che" jevuM zarIra hoya te pramANe kArya thAya che tethI AtmAnuM alaga astitva mAnavAnI AvazyakatA nathI. kezI :- samAna zaktivALA puruSomAM paNa sAdhananA aMtarathI kAryamAM paNa aMtara paDe che. jema ke eka sarakhI zaktivALA be puruSone lAkaDA kApavAnuM kArya sopavAmAM AvyuM. ekane tIkSNa dhAravALI kuhADI ApI ane bIjAne buThI dhAravALI kuhADI ApI. sArI kuhADIvALo puruSa lAkaDAne jaldI kApI nAkhe che ane kharAba kuhADIvALo kApI nathI zakato. teno artha evo nathI ke zastra pramANe kArya thAya, vyakti kaMI che ja nahIM. paraMtu sAdhananA abhAvamAM kAryamAM aMtara paDe che. tema Atma tattva badhAmAM eka sarakhu hovA chatAM sAdhana rUpa zarIranI apekSA to dareka kAryamAM rahe ja che. bhAra vahana karavA kAvaDa tathA rassI navI-jUnI majabUta jevI hoya te pramANe vyakti bhAra vahana karI zake che. A rIte sAdhananI mukhyatAthI Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjapanIya sUtra 16o ja bhinnatA jaNAya che. tethI he rAjan ! A tarkathI paNa AtmAne bhinna na mAnavo, te asaMgata che. rAjA:- eka vakhata eka mANasane meM jIvatAM toLyo(vajana karyuM) pachI tatkALa prANa rahita karIne toLyo to aMzamAtra tenA vajanamAM aMtara na paDyuM. tamArI mAnyatAnusAra zarIrathI bhinna Atma tattva tyAMthI nIkaLyuM hoya to vajanamAM pharaka paDavo joIe ne? kezI :- koI masakamAM havA bharIne toLavAmAM Ave ane havA kADhI nAkhyA pachI toLavAmAM Ave to temAM koI aMtara nathI paDatuM. AtmA te havAthI paNa atyaMta sUkSma(arUpI) che. tethI tenA nimittathI vajanamAM pharaka paDato nathI. tethI he rAja! tamAre zraddhA karavI joIe ke zarIra ane AtmA bhinna che. rAjA :- eka vakhata eka aparAdhIne meM nAnA-nAnA TukaDA karI joyo, mane kyAM ya jIva na dekhAyo. tethI huM mAnuM chuM ke zarIrathI bhinna jIva jevI koI cIja ja nathI. kezI :- rAjan ! tuM pelA mUrkha kaThiyArAthI adhika mUrkha che, vivekahIna che. eka vakhata keTalAka kaThiyArA jaMgalamAM gayA. Aje eka navo mANasa paNa sAthe hato. jaMgala khUba dUra hovAthI tyAMja khAvuM-pIvuM vagere kArya karavAnuM hatuM sAthe thoDA aMgArA lIdhA hatAM. Aja teoe navA mANasane kahyuM tame jaMgalamAM beso, ame lAkaDA kApI laI AvazuM. tame bhojana banAvI rAkhajo. kadAca ApaNI pAse rahelo agni bujAI jAya to araNI kASTathI agni pedA karI bhojana taiyAra karI rAkhajo. lAkaDA laI AvyA pachI bhojana karI ghare jazuM. teonA gayA pachI pelA mANase yathAsamaye bhojana banAvavAno prAraMbha karyo paNa joyuM to Aga bujAI gaI hatI. araNI kASThanI cAre bAju joyuM to kayAMya agni na dekhANo. Akhare araNI kASTanA TukaDe-TukaDA karI joyA paNa agni na dekhANo. agni vinA bhojana kema pakAvavuM? tema te vicAramAM paDI gayo ane nirAza thaI beTho rahyo. jyAre te kaThiyArAo lAkaDA laIne AvyA tyAre teoe bIjA araNI kASTha dvArA agni paidA karI bhojana banAvyuM. teoe navA kaThiyArAne kahyuM ke re mUrkha ! tuM A lAkaDAnA TukaDe-TukaDA karI temAMthI agni zodhavAno prayatna karI rahyo hato, to ema zodhavAthI agni maLe? te ja rIte he rAjan ! tArI pravRtti paNa te mUrkha kaThiyArA samAna che. rAjA :- bhate ! tamArA jevA jJAnI, buddhimAna, vivekazIla vyakti A vizALa sabhAmAM mane tuccha, halakA zabdothI, anAdara pUrNa vyavahAra kare te ucita che. kezI:- rAjanuM! tame jANo cho ke pariSada keTalA prakAranI hoya che? temAM konI sAthe kevI rIte vyavahAra karAya? kone kevo daMDa devAya? to tame mArI sAthe Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 zramaNocita vyavahAra na karatAM, viparIta rUpe vartana karI rahyA cho te mATe mAre tamArI sAthe A pramANe vArtAlApa karavo ja yogya che, tame A nathI samajI zakatA ? rAjA :- potAno Azaya spaSTa karatAM rAjAe kahyuM ke prAraMbhanA vArtAlApathI ja huM samajI gayo hato ke A vyakita sAthe jeTalo viparIta vyavahAra karIza teTalo jJAnalAbha vadhune vadhu thaze. temAM lAbha thaze nukazAna nahi . huM tattva jJAna, samyak zraddhA, samyak cAritrane prApta karIza. jIva ane jIvanA svarUpane samajIza. te kAraNe ja huM tamArI sAthe viparIta vartana karato'to. he bhaMte ! Apa to samartha cho. mane hatheLImAM rAkhelA AMbaLAnI jema AtmAne bahAra kADhI batAvo. 18 kezI :- he rAjan ! A vRkSanA pAMdaDA Adi havAthI halI rahyA che, to he rAjan ! tuM A havAne AMkhothI joI nathI zakato, hAthamAM rAkhI koIne dekhADI nathI zakato to paNa tenA astitvano svIkAra to kare ja che. te prakAre he rAjan ! AtmA havAthI paNa sUkSma che arthAt havA to rUpI padArtha che paNa AtmA arUpI che. tene hAthamAM kevI rIte dekhADI zakAya ? tethI he rAjan ! tame zraddhA karo ke havAnI samAna AtmA paNa svataMtra acakSugrAhaya tattva che. [koI vyakita L.L.B. pAsa hoya, tene pratyakSa jANavA mATe koI DaoNkTara tenA ja zarIra, mastaka Adine kApIne jovA-jANavA icche ke 'huM pratyakSa jouM; to te saphaLa nathI thaI zakato. jo jJAnane A rIte nathI joI zakAtuM to jJAnIne (AtmAne) pratyakSa jovAno saMkalpa karavo ayogya che. jamInamAM AMbo, drAkSa, zeraDI, maracA AdinA paramANu rahe ja che tevI zraddhAthI koI vyakti bIja vAve to phaLa prApta karI zake. paraMtu koI dharatIne khodI tenA kaNa-kaNamAM te Amra, drAkSa, zeraDI, maracAnA paramANuone pratyakSa jovAno prayatna kare to tene icchita phaLa nI prApti thatI nathI. jyAre A rUpI padArtha paNa rUpI hovA chatAM sAmAnya jJAna vALAne daSTigocara nathI thatA to AtmA jevo arUpI ane ati sUkSma padArtha jovAnI kalpanA karavI te bAlizatA che, nAdAnIyata che. tethI AtmA, paraloka, pudgala paramANu, sUkSma samaya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, jIvanI Adi(prAraMbha) taijasa, kArmaNa zarIra ane karma Adi keTalAka tattva sAmAnya jJAnIo mATe zraddhA gamya ane buddhi gamya hoya che. paraMtu pratyakSa gamya nahi. rAjA :- bhaMte ! jIvane alaga tattva mAnazuM to tenuM parimANa, kada ke mApa keTaluM mAnavuM ? te AtmA kyAreka hAthInI vizALa kAyAmAM ane kyAreka kIDI jevA nAnA zarIramAM kevI rIte rahI zake ? jo tenuM kada kIDI jeTaluM mAnIe to hAthInA zarIramAM kevI rIte rahI zake ? ane jo hAthI jeTaluM kada mAnIe to kIDInA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjapraznIya sUtra zarIramAM kema samAI zake ? tethI zarIra ane AtmAne bhinna tattva na mAnavA joIe. 179 kezI :- rAjan ! je prakAre dIpaka moTA holamAM rAkhavAmAM Ave to teno prakAza AkhA holamAM phelAya che ane nAnA khaMDamAM rAkhavAmAM Ave to paNa tenA prakAzano samAveza thaI jAya che. tevI rIte balbane eka koThImAM rAkho to teno prakAza koThImAM samAI jAya che. tenuM kAraNa e che ke rUpI prakAzamAM saMkoca vistaraNano guNa che. A ja rIte AtmAnA pradezamAM paNa ukta guNa che. te je karmanA udayathI jevuM ane jeTaluM zarIra prApta kare che temAM te vyApta thaIne rahe che. temAM koI muzkelI hotI nathI. tethI he rAjan ! tame zraddhA karo ke AtmA ane zarIra bhinna che, jIva te zarIra nathI. rAjA :- bhaMte ! Ape je kaMI samajAvyuM che te badhuM ThIka che; paNa mArA pUrvajo eTale ke bApa-dAdAnA vakhatathI cAlyo Avato A dharma kema choDuM ? : kezI :- he rAjan ! tame loha vaNikanI jema haThIlA na bano. nahitara tenI jema pastAvuM paDaze. yathA- ekadA keTalAka vaNiko dhana kamAvAnI icchAthI yAtrArthe nIkaLyA. moTA jaMgalamAM AvyA, tyAM koI eka sthAne lokhaMDanI khANa joI. badhAe vicAra vimarza karI lokhaMDanA bhArA bAMdhyA. AgaLa jatAM sIsAnI khANa AvI. badhAe vicArI lokhaMDa choDI sIsAnA bhArA bAMdhyA. eka vaNikane aneka rIte samajAvavA chatAM teNe ema ja kahyuM ke ATale dUrathI mahenata karI vajanaupADyuM have tene kema choDAya ? AgaLa jatAM trAMbAnI, pachI cAMdInI, tyAra pachI sonAnI, ratnanI ane aMte hIrAnI khANo AvI. badhA vaNikoe agAunI vastuno tyAga karI hIrA bharI punaH ghara tarapha javAnI taiyArI karI. paNa pelA vaNike potAnI jIda ane abhimAnamAM lokhaMDa choDyuM nahi ane hIrA lIdhA ja nahi. nagaramAM AvyA pachI badhA vaNikoe hIrA vecI akhUTa dhana saMpati prApta karI. vizALa saMpatinA mAlika banIne samaya pasAra karavA lAgyA. paraMtu loha vaNika phakta loDhAnA mUlya jeTaluM dhana meLavI pUrvavat jIvana jIvavA lAgyo ane potAnA sAthIonA vizALa baMgalA ane Rddhine joI pArAvAra pazcAttApa karavA lAgyo. vaNika hovA chatAM hAni-lAbha, satyAsatyano vicAra na karyo. pUrvAgrahamAM rahI pazcAttApa meLavyo, tema he rAjan ! tuM buddhimAna thaI, jANato hovA chatAM satyAsatyano nirNaya karI satyano svIkAra nahIM karaze, to tArI dazA loha vaNika jevI ja thaze. rAjAnuM parivartana :- kezIkumAra zramaNanA nirbhIka ane sacoTa vAkayothI tathA tarka saMgata daSTAMtothI pradezI rAjAnA jIvanamAM parivartana AvyuM. citta sArathIno Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 puruSArtha saphaLa thayo. rAjAe vaMdana namaskAra karI munine kahyuM - bhate ! loha vaNika jevuM nahIM karuM ke jethI mAre pastAvuM paDe. huM tamArI pAse dharmazravaNa karavA icchuM chuM. kezI zramaNe samayocita dharmopadeza Apyo. jethI pradeza rAjA vratadhArI zramaNopAsaka banyA. bIje divase saMpUrNa parivAra sahita rAjasI vaibhava sahita ThAThamATha pUrvaka darzanArthe AvyA. pAMca prakAranA abhigama sahita temanA avagrahamAM praveza karyo. vidhiyukta vaMdana namaskAra karyA. agAu karela avinaya, AzAtanAnI kSamA yAcanA karI ane upadeza sAMbhaLavA vizALa pariSada sAthe kezI zramaNa samakSa besI gayA. kezI zramaNe pariSadane lakSyamAM rAkhI upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLI pariSada visarjita thaI. kezI zramaNe rAjAne saMbodhita karI kaMIka bhalAmaNa rUpe zikSA vacano kahyAhe pradezI ! jevI rIte udyAna, IzunuM khetara, nRtya zALA Adi kayAreka ramaNIya hoya che to kyAreka aramaNIya paNa banI jAya che. tema tuM dharmanI apekSAe ramaNIya banI punaH kyAre ya aramaNIya banato nahIM. rAjA:- bhaMte! zvetAMbikA sahita sAta hajAra gAma nagarone (tenI Avakane) cAra vibhAgamAM vibhakta karIza. yathA (1) rAjya vyavasthA mATe (ra) bhaMDAra mATe (3) aMtaHpura mATe ane (4) dAna zALA mATe. dAnazALAnI vyavasthA mATe suMdara kUTAkAra zALA tathA nokarone niyukta karIza; jemAM sadA garIbone tathA anya vAcako ane bhikSAcarone bhojanAdinI suMdara vyavasthA raheze. taduparAMta huM paNa vrata, paccakhANa ane pauSadha karato uttarottara dharmArAdhanAmAM abhivRddhi karIza. A prakAre pradezIe dravya ane bhAvathI jIvana parivartana karyu. dharmAcaraNamAM tenI ruci kendrita thaI gaI. rAjaya vyavasthAnI lagana ghaTI gaI. yuvarAja sUryakAMta kumAra rAjya vyavasthA saMbhALavA lAgyo. bhavitavyatA vaza pradezanuM dharmayukta jIvana rANI sUryakAMtA sahI na zakI. tenI vAsanAmaya dRSTimAM rAjA vairAgI-dharmaghelA banI gayA hoya tevuM lAgyuM. aneka vikalpothI gherAI gaI. tyAM sudhI vicAryuM ke rAjAne jhera daI mArI nAkhavA. rANI adhIrAIne rokI na zakI. potAnA kutsita vicAro sUryakAMtakumAra pAse rajU karyA. sUryakAMtakumAre tenI haLAhaLa upekSA karI; tethI rANIne lAgyuM ke kadAca kumAra mArA vicAro rAjA pAse raju karI na de..! avasara joI rAjAne bhojananuM nimaMtraNa ApI viSamaya Asana, zayyA, vastra, AbhUSaNa ane AhAra-pANI banAvyA. yathAsamaye pradezane viSayukta bhojana ApyuM. teno bhoga upabhoga karatA ja rAjAne becenI thavA mAMDI, viSano prabhAva vadhavA mAMDyo. rAjAne samajatAM vAra na lAgI. te tyAMthI uThyA. pUrNa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjapnIya sUtra 101 zAMti ane samabhAva sAthe karmano udaya ane bhavitavyatAno vicAra karI sUryakAMtA pratye bilakula dveSa na karatAM pauSaghazALAmAM cAlyA gayA. tyAM jaI ghAsanA saMthAre palyakAsane besI vidhivata bhaktapratyAkhyAna saMthAro karyo. prathama namolyurNa siddha paramAtmAne ane bIjuM namolyurNa svayaMnA dharmaguru dharmAcArya kezI zramaNane ApyuM ane uccAraNa karyuM ke he bhaMte! Apa tyAM beThA mane joI-jANI zako cho huM Apane vaMdana namaskAra karuM chuM. tyAra pachI aDhAra pApa ane cAra AhArano tyAga karyo. zarIranA mamatvano tyAga karyo, zarIrane vosirAvI dIdhuM. viSanuM pariNamana vRddhigata thatAM pragADha vedanA prajjavalita thaIparaMtu parIkSAnA samaye samabhAvane na cUkatA pradeza rAjA AyuSya pUrNa karI, dharmanA ArAdhaka banI sUryAbha deva banyA. A prakAre amAvasyAthI pUnama tarapha AvIne eTale ke nAstikamAMthI Astika banI, divya devAnubhava tathA aizvaryane prApta karyA. devabhavanI cAra palyopamanI sthiti pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM janma laI, rAja saddhino tyAga karI bALa brahmacArI daDha pratijJa nAmanA zramaNa thaze. ghaNA varSonI kevalI pravrajyA pALI aMtima divasomAM anazana karI nirvANa prApta karaze. bhavacakrathI mukta thaI jaze. zikSA-preraNA - dhRNA pApase ho pApIse nahIM kabhI lavaleza bhUla sujhA kara satya mArga pe, karo yahI yatnaza yahI hai mahAvIra saMdeza..... citta sArathI ane kezI zramaNanA anupama AdarzathI eka durAgrahI, pApiSTha mANasa ke jenA hAtha lohIthI raMgAyelA rahetA hatA, tevI upamA sutramAM jene ApavAmAM AvI che, te mAtra eka vakhata saMta samAgama thatAM, vizada carcA karatAM, daDhadharmI banyo. (ra) kezI zramaNano upadeza sUryakAMtA mahArANIe paNa sAMbhaLyo hato. te rAjA jevI pApiSTha nahotI, rAjAne priyakArI hatI, tethI putranuM nAma mAtAnA nAma uparathI sUryakAMta kumAra rAkhavAmAM AvyuM hatuM. chatAM rAjAnA pUrvanA nikAcita karma udayamAM AvatAM rANIne kumati sUjhI. jIva ajJAna dazAmAM koI utAvaLuM kArya karI bese che, jenAthI tene koI lAbha thato nathI. chatAM phakta utpanna thayela saMkalpone pUrNa karavA dattacitta banI jAya che. A paNa jIvanI ajJAnadazA che. aMte apayaza meLavI A bhava-parabhavane bagADI dukhanI paraMparAnuM sarjana kare che. (3) dharmanI samyaka samajaNa AvyA pachI rAjA hoya ke pradhAna, zrAvakanA bAra vrata dhAraNa karavAmAM koIne takalIpha paDatI nathI. tethI dharmapremI koIpaNa AtmA jo saMyama svIkAra karI zakatA nathI temaNe zrAvakavrata dhAraNa karavAmAM ALasa, Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 pramAda, lAparavAhI ke upekSAvRti na rAkhavI joIe. dA.ta. citta sArathI anya rAjyamAM rAjya vyavasthA mATe gayo hovA chatAM tyAM bAravratadhArI banyo. paradezI rAjA azva parIkSA nIkaLyA hovA chatAM muninA satsaMgathI bAravratadhArI zrAvaka banyA. Aje varSothI dharma karatA je mANaso bAra vrata dhArI nathI banI zakatA. teone A sUtramAMthI preraNA meLavI vratadhArI zrAvaka banavuM joIe. (4) AdhyAtma bhAvanI sAthe sAthe gRhastha jIvanamAM anukaMpA dAna ane mAnavasevAne paNa sthAna ApavuM joIe. pradezI zramaNopAsakane kezI zramaNe ramaNIka rahevAnI preraNA ApI hatI. tenA phaLa svarUpe rAjAe dAnazALA kholI. anekAMtamaya A nigraMtha pravacana eka cakSuthI nathI cAlatuM. ubhaya cakSu pravartaka che. keTalAka loko phakta mAnavasevAne ja dharma mAne che, vrata niyamanI upekSA kare che. to keTalAka zrAvaka AdhyAtma dharmamAM AgaLa vadhe che paNa saMpanna hovA chatAM dayA, dAna, mAnavasevA, udAratAnA bhAvonI upekSA kare che. teonI gRhastha jIvananI sAdhanA eka cakSubhUta samajavI. teo chatI zaktie dharmanI prabhAvanA karI zaktA nathI A pramANe A sUtranA aMtima prakaraNathI dareka zrAvakoe ubhaya cakSu banavAnI preraNA prApta karavI joIe. arthAt AdhyAtmadharmanI sAdhanAnI sAthe chatI zakti anukaMpA dAna AdinI upekSA na karavI joIe. (5) zramaNa varge kezIzramaNanI A carcAthI anupama preraNA levI joIe ke durAgrahI praznakartAone paNa saMtoSa ApI zakAya che. AvA prakaraNonuM vAraMvAra svAdhyAya, manana karavAthI buddhi ane tarkazaktino vikAsa thAya che. () kevaLajJAnI bhagavaMto paNa aMtima samaye ghaNA divasono saMthAro kare che te pradezanA bhaviSyanA bhava daDhapratijJanA varNanathI spaSTa thAya che. (7) kathAnakomAM pradeza rAjAe chaThanA pAraNe chaThanI 40 divasa sudhI ArAdhanA karI che, tema varNavyuM che. paNa A sUtramAM te(vAtano ullekha) upalabdha nathI. (8) pApakarmono udaya thatAM potAnA paNa parAyA thaI jAya che. tethI saMsAramAM koInI paNa sAthe moha rAkhavo nahi. niprayojana ahita karanArA ke ghAta karanAra upara paNa dveSa karavo nahi. samabhAva rAkhavAmAM kaMI ahita thatuM nathI. A prakAre vartavAthI ja pradezIe dharmArAdhanA karI devabhavanI prApti karI. temaja saMsAra bhramaNathI mukata thavAnuM pramANapatra prApta karyuM. eka hiMdI kavinA zabdomAM kahIe to - jahara diyA mahArANI, rAjA paradezI pI gayA, vighaTana pApa kA kiyA, roSa ko nivArA hai / vipadAoM ke mAdhyama se.kamoM kA kinArA hai| DaranA bhI kyA kaSToM se, mahApurUSoM kA nArA hai / / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjanIya sUtra (9) AtmA Adi arUpI tattvone zraddhAthI samajI svIkAravA joIe. sUkSmatama tattvo mATe pratyakSa pramANano Agraha na rAkhavo joIe, tarka agocara viSayono paNa zraddhAthI svIkAra karavo joIe. paraMparAgata rUDhIone paNa sAcI samajaNa meLavyA pachI choDI devI joIe. pachI game tevI paraMparA hoya, siddhAMtanuM rUpa laI cUkyA hoya, AcArano ke itihAsano viSaya hoya to paNa jo te asatya, kalpita, anAgamika, asaMgata hoya to te paraMparAno durAgraha na rAkhavo, balke satya buddhithI nirNaya lIdhA bAda parivartana karavAmAM jarA paNa hicakicATa na thavo joIe. A preraNA kezI svAmIe pradezI rAjAne loha vaNikanA daSTAMta dvArA ApI hatI ane pradezIe teno svIkAra paNa karyo hato. 103 (10) pradezI rAjA ane citta sArathInA dhArmika zramaNopAsaka jIvananA varNanamAM muni darzana, sevA bhakti, vyAkhyAna zravaNa, pAMca abhigama,vaMdana vidhi,kSetra sparzanA karavAnI vinaMti, sAdhunI bhASAmAM svIkRti, zrAvaka vrata dhAravA, pauSadha svIkAra, zramaNa nigraMtho sAtheno vyavahAra, dUra kSetramAM vicaratA zramaNone vaMdanA, udyAnamAM padhAravA chatAM prathama gharamAM ja vaMdana vidhi, anazana grahaNa AdidhArmika kRtyonuM varNana karavAmAM AvyuM che. je zrAvakonA zreSTha AcAro che. sAthe ja janasevAnI bhAvanAthI rAjyanI Avakano cotho bhAga dAnazALA mATe vAparavA rUpa AcaraNane dhArmika jIvananuM mahatvazIla aMga batAvyuM che. dhyAna devA yogya vAta e che ke zrAvaka jIvananA tyAga tapomaya A vistRta varNanamAM kayAMya paNa maMdira ane mUrti banAvavA ke pUjA vidhi karavAnuM varNana AvatuM nathI. paraMtu te viSayane zrAvaka jIvanamAM na joDatAM tenA pUrva vibhAgamAM deva bhavathI joDyuM che. tethI spaSTa thAya che ke mUrtipUjA zrAvakAcAra ke zramaNAcAra nathI.paraMtu deva vagere avratIono jItAcAra che. devalokanAM badhA sthAna zAzvatA che. tene koIe banAvyA nathI. tethI tyAM koI paNa vyaktigata mUrti hovAnI zakyatA ja nathI, kAraNa ke anAdi vastumAM vartamAnanA koIpaNa vyaktinA nAmanI kalpanA karavI asaMgata che. koI vyakti anAdi nathI hotI. tethI anAdi sthAnomAM devo potAnA janma samaye ja mAtra loka vyavahAranA pAlanArthe pUjAdi kriyA kare che. te pramANe sUryAbhadeve potAnA jItAcAra mujaba devalokanA badhA ja nAnA-moTA sthAnonI, yakSa-bhUta Adi potAnAthI nAnA nimna kakSAnA devonA biMbonI arcA, phUla, pANI AdithI karI che. tyAra pachI caMdananA thApA lagADayA che. AthI spaSTa thAya che ke deva potAnA jItAcAra mujaba badhI kriyA janma samaye kare che. deva manuSya lokamAM jyAre paNa Ave che tyAre te dharmadaSTie tIrthaMkara, zramaNonA darzana mATe ja Ave che paNa koI maMdira ke tIrthasthAnanA darzana ke sevA-pUjA mATe kyAreya AvatA hoya tevA ullekha koI paNa AgamamAM nathI. manuSyalokamAM Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 dharma hetue AvatA samaye paNa te devalokanI mUrtionA darzana karatA nathI, kevaLa janma samaye ja te devo potAnA jItAcAra mujaba kare che. tethI A sUtramAM varNita je pUjA vagere kriyA che, tene sAdhvAcAra ke zrAvakAcAra sAthe joDavI nahi. 14 (12) cAra jJAna yukta yuga pradhAna kezI zramaNa tIrthaMkara pArzvanAtha bhagavAnanI paraMparAnA hovA chatAM pradezI rAjAne koI tIrtha sthaLa ke maMdira banAvavAnI preraNA ApI nathI. tIrthayAtrA karavAno paNa kyAMya saMketa karavAmAM Avyo nathI ane zaMkhezvara pArzvanAthanuM paNa nAma tene ApyuM nathI. AthI spaSTa thAya che ke te vakhate mUrtipUjA, tIrtha, maMdiranI yAtrA jaina sAdhu ke zrAvaka samAjamAM na hatI. arvAcIna granthomAM maMdira AdinuM varNana joDyuM che te sUtra atirikta che. (13) sUryAbha vimAnanI sudharmA sabhAnA siddhAyatana varNanamAM 108 jina pratimAonuM nAma vinAnuM varNana che ane daravAjAnI bahAra stUpa tarapha mukhavALI temaja vartamAna covIsInA RSabha ane vardhamAnanA nAma vALI tathA airavata kSetra nA prathama ane aMtima tIrthaMkaranA nAma paNa temA joDAyA che. zAzvata pratimAomAM vartamAnanA cothA ArAnA cAra tIrthaMkaronAM nAma hovA kharekhara saMdeha pUrNa che. tethI te pAThanI kAlpanikatA ane prakSiptatA pragaTa thAya che. (14) tIrthaMkara bhagavaMtone ane zramaNone parokSa vaMdana, modyu MnA pAThathI karavAmAM Ave che. te vaMdana bhale deva-manuSya kare, deva sabhA, rAja sabhA, pauSadhazALA ke gharamAM beThA ka2e. temaja teone pratyakSa vaMdana tivruttonA pAThathI karAya che, cAhe zrAvaka hoya ke deva. siddhone vaMdana sadAya moDyuLanA pAThathI ja karavAmAM Ave che. kAraNa ke teo haMmezA parokSaja hoya che. A tathya prastuta sUtranA prasaMgothI ke anya sUtramAM AvelA prasaMgothI siddha thAya che. mokSa prApta tIrthaMkarone siddhapadathI vaMdana karavAmAM Ave che. kRcchAmi samAsamaLonA pAThathI utkRSTa vaMdana phakta pratikramaNa veLAe ja karavAmAM Ave che. anya samayamAM athavA anyatra A utkRSTa vidhithI vaMdana kyAMya karavAmAM AvyA nathI. mosthuLa tathA tivruttonA pAThathI vaMdana batAvyA che. zramaNone je khamotthA~thI vaMdana karavAmAM Ave che temAM tIrthaMkaronA saMpUrNa guNonuM uccAraNa na karatAM nIce pramANe saMkSiptamAM bolavAmAM Ave che, moTyuna kesissa kumAra samaNassa mama dhammAyariyassa dhammovaesagassa bhane viziSTa jJAnI guru hoya to vaMdAmi NaM bhaMte! tatthagae ihagayaM, pAsau me bhagavaM tatthagae rUdAya ti Tu vayar LamaMsa.' eTaluM adhika bolavuM joIe. upakArI zramaNopAsakane paNa parokSa vaMdana modyuLanA pAThathI karAya che. aupapAtika sUtramAM namoghuLa aMtraDamsa parivyAyAmsa(samaLovAsAphsa) amhaM dhammAyariyassa dhamovaesagassa / Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjapraznIya sUtra 105 aupapAtika sUtramAM traNa vakhata moghuvaM kahevAnuM kathana che. prastuta rAjapraznIya sUtramAM tathA jJAtA sUtramAM be vakhata moLu kahevAno prasaMga che. be vakhata sUryAbhe siddha ane arihaMta bhagavAna mahAvIra svAmIne ane citta, sArathIe, pradeza rAjAe tathA dharmarUci aNagAre siddha ane gurune mosthaLa nA pAThathI parokSa vaMdana karyAnuM varNana zAstramAM che. traNa vakhata polyumAM kahenArA abaDanA ziSyoe siddhane, bhagavAna mahAvIrane ane guru aMbaDa zramaNopAsakane parokSa vaMdana karyA che. tAtparya e che ke zAsanapati tIrthakara sadehe hoya to gurune parokSa vaMdana karatAM traNa molyumAM kahevAya che. potAnA kSetramAM tIrthakara nirvANa padhAryA hoya to siddha ane gurune moghu apAya che. te samaye arihaMtane ke mahAvidehanA viharamAnone namohyu kahevAya nahIM. guru jo pratyakSa hoya to temane mosthaLanA pAThathI vaMdana na karAya. tyAre to (te samaye) siddha ane arihaMtane ja karAya. jo arihaMta nirvANa padhAryA hoya to phakta siddhane ja moghu apAya che. (15) kathArUpa adhyayanonA svAdhyAya karatAM dhyAna rAkhavuM jarUrI che ke temAMthI grahaNa karavA yogya, choDavA yogya, jANavA yogya. madhyastha bhAva rAkhavA yogya ema judA judA ghaNA viSayo hoya che. te mATe satata vivekabuddhithI nirNaya karavo joIe. rAjAonI divya RddhinuM varNana paNa hoya che, rANIo(strIo)nI bhoga sAmagrInuM varNana paNa hoya che. dharmAcaraNa, zrAvakAcAra tathA zramaNAcAranuM varNana paNa hoya che, temaja kusiddhAMta, kutarkonuM temaja mahA adharmI AtmAonI kUra pravRttinuM varNana paNa hoya che; ane jItAcAra, lokAcAranuM varNana paNa hoya che. AvA varNanothI ciMtanapUrvaka AcaraNIya tatvono nirNaya levo joIe. kathAmAM varNita vyaktiomAMthI koInI paNa upara rAga-dveSa, niMdA ane karmabaMdhanA vicAro AvavA joIe nahIM. taTastha paNe rahevAno abhyAsa karavo joIe. kAraNa ke ghaTanA prasaMgo bhUtakALamAM thaI gayA che. have tenA viSayamAM saMkalpa, vikalpa karavA nirarthaka che, ane tema karatAM nAhaka karmabaMdhanA bhAgIdAra thavAya che. (16) jItAcAra athavA loka vyavahAra ane dhArmika AcAranuM sthAna juduM juduM hoya che. gRhastha zramaNopAsakanA jIvanamAM yA devonA daivika jIvanamAM keTalAka vyavahAro maryAdita sImA sudhInA hoya che. paNa temanA dhArmika AcAra te vyavahArothI judA vrata-pratyAkhyAna, dayA, dAna, zIla saMtoSa, saMvara ane nirjarA vagere dharmarUpa hoya che. koIpaNa dharmAcaraNamAM jItAcAra yA loka vyavahArane praviSTa karAvI tenI paraMparA banAvI devI anucita che. tevI ja rIte jItAcArane ja dharmAcAra banAvI devo te paNa ayogya che. tathA jItAcAra ke loka vyavahAranI vivekabuddhi rahita, ekAMta upekSA karavI paNa yogya nathI. temAM viveka buddhi Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1es mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 rAkhavAnI jarUrI hoya che. sAmAjika jIvanamAMthI svataMtra thaI, nivRtta sAdhanAmaya jIvanakALamAM gRhasthanA jItAcAra Adino pUrNa tyAga karI devo anupayukta nathI arthAt upayukta ja kahevAya che. A kAraNe ja anivRtta gRhastha jIvanamAM mukhya AgAra hoya che ane nivRtta sAdhanAkALamAM zrAvakane te AgArano paNa tyAga thaI jAya che. tAtparya e che ke anivRtta zrAvakanA jIvanamAM jItAcAranI ekAMta upekSA karI zakAtI nathI. jJAtAsUtranA Adarza zramaNopAsaka arahaNakane zradhdhAmAMthI pizAca rUpa deva paNa vicalita karI zakyA na hatAM. temaNe paNa yAtrAnA prAraMbhamAM nAvanI pUjA-arcA tathA maMgala manAvavAnI pravRtti karI hatI. samyagdaSTi carama zarIrI devendro paNa tIrthakaronA dAha saMskAra, bhasma, asthi Adi saMbaMdhI keTalIya pravRttio kare che. utkRSTa ArAdhanAthI deva thayelA sUryAla samyagdaSTi hovA chatAM vimAnanA nAnA moTA apUjanIya evA daravAjA bhIta vagere aneka sthAnonI pUjA karI hatI. Adeza karIne seMkaDo sthAnonI pUjA karAvAyI hatI. je prastuta sUtramAM spaSTa paNe varNavavAmAM AvyuM che. kahevAnuM tAtparya e che ke jItAcArane jItAcAra ja mAnavA. tene dharmAcaraNa na mAnatAM, AvazyakatAnusAra svIkAra karavo gRhastha jIvanamAM jarA ya anucita nathI, paNa tenI aviveka pUrNa ekAMta upekSA karavI ayogya che. jItAcAra pota-potAnI sImA sudhI ja maryAdita hoya che. e ja kAraNe prathama ahiMsA vratadhArI, prasaMga AvatA saMgrAmamAM paMcendriya jIvono saMhAra kare, chatAM ya te zramaNopAsaka tathA samakita paryAyamAM surakSita rahe che. (17) zramaNoe koIpaNa prakAranA nATaka, vAjIMtra Adi darzanIya dazyone jovAno saMkalpa paNa na karavo. A pramANeno niSedha AcArAMga sUtramAM che tathA tenuM prAyazcitta nizItha sUtramAM varNavyuM che. sAdhue vivekathI AcAranuM pAlana karavuM joIe. tema chatAM jo koI vyakti Agraha bhAve sAdhunI AjJA svIkAravAno vikalpa na rAkhe; to tevA AgrahI bhAvavALA sAthe tiraskAra vRtti ke daMDanIti na apanAvatAM upekSA bhAva rAkhI taTastha rahevuM hitAvaha che. jema ke sUryAbhe gautamAdi aNagAranI samakSa potAnI Rddhi batAvavAnuM vicAryuM, prabhue svIkRti na detAM mauna dhAryuM, niSedha ke tiraskAra na karyo temaja asaSyavahAra paNa na karyo. svIkRti vinA ja sUryAbhe potAnA nirNayAnusAra nATaka dekhADyuM. AvA prasaMgo upasthita thatAM sAdhue yogya lAge to upadeza Apavo, zrAvaka, sAdhunA AcAro jaNAvI sUcana karavuM, chatAM ya nirarthaka lAge to upekSA Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : rAjapraznIya sUtra rAkhavI; paNa johukamI, tiraskAra, bahiSkAra ke durvyavahAra vagere koInI sAthe na ja karavA ane tevA vyavahAronI preraNA ke anumodanA paNa na karavI. kAraNa ke dharma AtmAnA pariNAmo upara AdhAra rAkhe che. bIjA upara baLAtkAra karI jAtane dharmI dekhADavI yogya nathI. upasaMhAra :- A prakAre aneka zikSAo, preraNAothI paripUrNa A sUtra che, je anubhava ane zraddhAne puSTa kare che. tethI A adhyayananA mananathI yathocita AtmavikAsane prApta karavo joIe. zrI rAjapraznIya sUtra saMpUrNa bAra vrata TUMkamA 1. sabhI jIvakI rakSA karanA. 2. mukhase saccI bAteM kahanA. 3. mAga pUcha kara vastu lenA. 4. brahmacaryakA pAlana karanA. 5. icchA apanI sadA ghaTAnA. 6. idhara-udhara nahi AnA jAnA. 7. sIdhA-sAdA jIvana jInA. 8. koI anarthakA kAma na karanA. 9. nita uTha kara sAmAyika karanA. 10. dravyAdi maryAdA karanA. 11. banate pauSadha Adi karanA. 12. apane hAthoM se bahorAnA. dhAraNa kara zrAvaka bana jAnA, dhAraNa kara zrAvikA bana jAnA. samyaktvanA lakSaNa zAMta ho Avega sAre, zAnti manameM vyApta ho, mukta hone kI hRdayameM, preraNA paryApta ho, vRtti me vairAgya, aMtara bhAvameM karuNA rahe, vItarAga vANI sahI, yoM aTala AsthA nita rahe. 17 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 i upAMga sUtra (nirayAvalikA varga paMcaka) ) D sUtra paricaya - A Agama bAra aMgasUtrothI bhinna eTale aMga bAhA kAlika sUtra che. A sUtranuM nAma 'upAMga sUtra' che; je tenI prAraMbhika bhUmikArUpa mULa pAThathI ja spaSTa siddha thAya che. yathA- samaje navi saMpattimAM sarva vaI pattA, taMgadI-nirAvariyALo gIva vakhrisALo, chatAM paNa kALa kramathI tenuM nAma "nirayAvalikA' prasiddha thayuM che. taduparAMta eka sUtranA pAMca vargane pAMca sUtra tarIke svIkArI levAmAM AvyA che. hakIkatamAM A "upAMgasUtra' nAmanuM Agama che. tenI racanA kayAre thaI, koNe karI te ajJAta che. chatAM paNa tenA racayitA pUrvadhara bahuzruta che, te niHsaMdeha che. kAraNake naMdIsUtranI Agama sUcimAM paNa teno spaSTa ullekha che. A upAMgasUtra nuM eka ja zrutaskaMdha che. tenA pAMca varga che. pAMca varganA kula bAvana adhyayana che. pAMce varganA nAmanuM spaSTIkaraNa karatAM prAraMbhanI utthAnikAmAM tenA je nAmo kahyA che, te varganA nAmane ja sUtra kahevAmAM AvyA che. paraMparAe lipikALamAM A kathanano prabhAva A sUtranA aMtima prazasti vAkayamAM ane naMdIsUtramAM paNa paDyo che. to paNa A pAMca varga Agama mAnya ane sarvamAnya tattva che. varga koI eka sUtranA hoya che. tene svataMtra sUtra kahevuM ke svIkAravuM te vicAraNIya che. tethI upAMgasUtra nAmanuM A eka ja Agama che. nirayAvalikAdi tenA pAMca varga che, te dhruva satya che. tene pAMca Agama rUpe gaNavAnI paraMparA thaI gayela che, te yogya nathI. Agamika pramANa mATe A sUtrano prAraMbhika mULapATha che. te aMtagaDasUtranA prAraMbhika pATha samAna ja che. je rIte aMtagaDadazA sUtranA prAraMbhamAM pRcchA karI tenA ATha varga kahyA che te ja rIte A sUtranA prAraMbhamAM upAMgasUtranI pRcchA karI tenA pAMca varga kahyA che. A kAraNe vargane ja sUtra kahevAnI paraMparAne vicAra pUrvakanI ke satya to na ja gaNI zakAya. sAra:- nirayAvalikA varga paMcaka eka sUtra che. tenuM vAstavika nAma 'upAMgasUtra' che. aMtagaDasUtranA ATha varga ane nevu adhyayananI samAna ja nirayAvalikA Adi tenA pAMca varga tathA bAvana adhyayana che. A sUtra kathA ane ghaTanA pradhAna che. kathAonA mAdhyame A loka ane paraloka, naraka ane svarga, karma siddhAMta, sAMsArika manodazA ane durgati, vairAgya ane mukita, rAjanIti ane tatkAlIna aitihAsika tattvone samajAvavAmAM AvyA che. A sUtra saMbaMdhI vistRta paricaya meLavavA zrI gurUprANa phAunDezana dvArA prakAzita saMskaraNanuM adhyayana karavuM joIe. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH upAMga sUtra (nirayAvalikAdi) 19 varga - 1 : nirayAvalikA(kappiyA) A vargamAM dasa adhyayana che; jemAM dasa jIvonuM narakamAM javAnuM varNana che. tethI A varganuM nAma nirayAvalikA che. kathA varNana :- prAcIna kALamAM rAjagRhI nAmanI nagarI hatI. tyAM zreNika rAjA rAjya karatA hatA. zreNika rAjAne celaNA, naMdA Adi tera tathA kAli Adi dasa ema aneka rANIo hatI. celaNA rANIne koNika, vehalla Adi putra hatA. nandAne abhayakumAra nAmano putra hato, temaja kAlI Adi dasa rANIone kAlakumAra Adi dasa putra hatA. koNikano janmaH ekadA rANI celaNAe siMhanuM svapna joIne jAgRta thaI; rAjAne svapnanuM nivedana karyuM. rAjAe svapna pAThakone pUchIne jANyuM ke koI tejasvI jIva garbhamAM Avyo che. garbhakALanA traNa mahinA vItyA bAda celaNAne garbhanA prabhAve zreNika rAjAnA kalejAnuM mAMsa khAvAno dohada(saMkalpa) utpanna thayo. abhayakumAranI buddhinA baLe dohada pUrNa karavAmAM Avyo. A duSkRtyathI ciMtita thaI rANIe garbhane naSTa karavAnA aneka prayatno karyA, kintu badhAja prayatno niSphaLa gayA. garbhakALanA nava mahinA pUrNa thatAM putrano janma thayo. rANIe dAsI dvArA tene ukaraDA upara naMkhAvI dIdho. tyAM kukaDAe bALakanI AMgaLIne karaDI khAdhI. tethI AMgaLImAMthI lohI ane paru vahevA lAgyA. zreNikane A ghaTanAnI jANakArI maLatAM tatkALa te bALaka pAse gayA. rAjA svayaM bALakane laI AvyA ane rANIne AkrozabharyA zabdothI upAlaMbha detAM bALakanI sAra-saMbhALa levAno Adeza karyo. bArame divase te rAjakumAranuM nAma kuNika (koNika) rAkhavAmAM AvyuM. yuvAvasthAmAM kuNikakumAranA padmAvatI Adi ATha rAjakanyAonI sAthe lagna thayA. : celaNArANIne vihallakumAra nAmano putra paNa hato. ekadA zreNikarAjAe prasanna thaI secanaka hAthI ane aDhAra saro hAra vihallakumArane bheTa ApyA. zreNikanA azubha karmodaya kAlI Adi rANIo dvArA kAlakumAra Adi dasa putro janamyA. eka vakhata kuNike kAlakumAra Adidasa bhAIo samakSa prastAva mukyo ke 'zreNikane bAMdhI jelamAM pUrI do ane rAjyanA agiyAra bhAga karI ApaNe badhA rAjyazrIno upabhoga karIe.'' kAlakumAra Adie teno svIkAra karyo. taka joIne zreNikane kArAgRhamAM baMdhanagrasta karyA ane koNika svayaM rAjA banI gayo. tyAra pachI koNika rAjA celaNA mAtAnA caraNa sparza karavA gayo. mAtAne aprasanna joI tenuM kAraNa pUchatAM koNikanA janmanI vistRta ghaTanA batAvatAM mAtAe Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 kahyuM ke- pitAne tArI upara apAra sneha hato. teoe tane ukaraDA uparathI uThAvI tArI pAkelI AMgaLInuM lohI-paru cUsI tArI vedanA zAMta karI hatI. he putra! AvA parama upakArI pitAne baMdhanagrasta karavAnuM tArA mATe yogya nathI. mAtA dvArA potAno pUrva vRtAMta sAMbhaLI koNikane potAnI bhUlano kheda thayo. pitAne baMdhanamukta karavA svayaM kuhADI laIne doDyo. kuhADI laIne Avato joI zreNike vicAryuM ke koNika mane mAravA mATe ja AvI rahyo che. putranA hAthe maravA karatAM jAte ja marI javuM joIe, evuM vicArI tAlapuTa jhera mukhamAM nAMkhI prANa tyAga karyo. ja 180 A ghaTanA bAda kuNika khUba zokAkula thayo ane aMte manane zAMta karavA rAjagRhI nagarI choDI caMpAnagarImAM parivAra sahita rahevA gayo. teNe rAjyanA agiyAra bhAga karyA. kAlakumAra Adi dasa bhAI ane kuNika rAjA rAjyazrIne bhogavavA lAgyA. hAra hAthI mATe narasaMhAra H- koNikanA sagA bhAI vihallakumAra potAnI rANIonA parivAra sahita hAra ane hAthI dvArA aneka prakAre sukhopabhoga karatAM, AnaMda, pUrvaka caMpAnagarImAM rahetA hatA. eka vakhata mahArANI padmAvatIe potAnA pati kuNikane kahyuM ke hAra ane hAthI to tamArI pAse hovA joIe. rANInA atiAgrahathI kuNike bhAI pAse hAra ane hAthI mAMgyA. vihallakumAre tenAM badalAmAM ardhuM rAjaya mAMgyuM. koNike teno asvIkAra karyo ane hAra hAthI ApavA mATe vAraMvAra Agraha cAlu rAkhyo. AvI paristhiti sarjAtA vihallakumAre potAnA nAnA(mAtAnA pitA) ceDA rAjAnI pAse vaizAlI nagarIe javAnuM vicAryuM ane taka zodhI nIkaLI paDyA. nAnAnI pAse pahoMcI tamAma paristhitithI vAkepha karyA. na mahArAjA ceDA aDhAra gaNarAjAonA pramukha hatA. temaNe badhA rAjAone bolAvI maMtraNA karI nirNaya lIdho ke zaraNAgatanI rakSA karavI. koNike hArahAthIno Agraha na choDyo. pariNAme banne pakSamAM yuddhanI taiyArI thavA lAgI. mahArAjA ceDA bhagavAna mahAvIranA parama upAsaka hatA. temaNe zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA hatA. temanuM bANa amogha hatuM, kayAreya niSphaLa na jatuM. kAlakumAra Adi dase bhAIo koNikanI sAthe yuddhamAM AvyA. yuddhano prAraMbha thayo. dasa divasamAM dase bhAIo vArApharatI senApati banyA ane ceDA rAjAnA amogha bANathI mAryA gayA. te uparAMta yuddhamAM anya lAkho manuSya mRtyu pAmyA. mAtAonI mukita H- te ja samaye bhagavAna mahAvIra svAmI vicaratAM vicaratAM caMpA nagarImAM padhAryA. kAlakumAra Adi dase kumAranI mAtAo bhagavAnanA darzanArthe gaI. upadeza sAMbhaLyA pachI eka pachI eka daseya rANIoe prazna Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH upAMgasUtra (nirayAvalikAdi) 181 karyo ke mAro putra yuddha karavA gayo che, he bhagavan! huM tene jIvita joI zakIza ke nahi? pratyuttaramAM bhagavAne kahyuM ke- tamAro putra ceDA rAjA dvArA mAryo gayo che mATe tame jIvatAM joI zako nahi. tyAra pachI vairAgya bhAvathI bhAvita thaI dase rANIoe dIkSA aMgIkAra karI ane te ja bhavamAM saMpUrNa karmakSaya karI zivapadane prApta karyuM. kAlakumArAdinuM bhaviSyaH- gautama gaNadhare prazna pUchyo- he bhagavaMta! kAlakumAra mRtyu pAmI kayAM utpanna thaze? uttaramAM bhagavAne pharamAvyuM ke kAlakumAra yuddhamAM mRtyu pAmI cothI narakamAM utpanna thayA che. tyAM dasa sAgaropamanI sthiti pUrNa karI mahAvideha kSetramAM utpanna thaze. tyAM saMyama svIkArI saMpUrNa karmakSaya karI mukti pAmaze. A prakAre dase bhAIo yuddhamAM kALa karI cothI narakamAM gayA ane pachI mahAvideha kSetramAM janma laI, saMyama aMgIkAra karI. saMpUrNa karmano kSaya karI siddha thaze. sAra:- (1) mANasa dhAre che kaMI ane thAya che kaMIka anya mATe anaitika ane anAvazyaka ciMtana kayAreya paNa karavuM na joIe. (2) mAtAnA caraNa sparza karavA javAnA nimitte koNikanI ciMtana dazAmAM parivartana AvI gayuM. (3) abhayakumAre potAnI buddhi kauzalyathI asaMbhava kAryane saMbhava karI batAvyuM. (4) ati lobhanuM pariNAma zunyamAM Ave che yathA.- na hAra maLyA na hAthI ane bhAI maryA dasa sAthI. (5) strIono tuccha haThAgraha mANasane mahAna khADAmAM nAkhI de che. tethI manuSya tevA samayamAM gaMbhIratApUrvaka hAni-lAbha tathA bhaviSyano vicAra karI svataMtra nirNaya levo joIe. (6) yuddhamAM AtmapariNAmonI kUratA thAya che. tethI te avasthAmAM maravAvALA prAyaH narakagatimAM jAya che. (7) calaNArANIe mana vinA paNa patinI AjJAthI koNikanuM lAlanapAlana karyuM. pUjya pitAse laDatA lobhI, bhAI kI hatyA karatA. lobha pApakA bApa na karatA paravAha atyAcAra kI." kavitAnI A kaDIonuM ukta ghaTanAmAM sAkAra rUpa joI zakAya che. tethI sujJajanoe lobha saMjJAno nigraha karavo joIe.A upAMgasUtrano nirayAvalikA nAmano prathama varga samApta thayo. varga- 2: kalpAvatAMsikA 3) 'adhyayana- 1: pannakumAra A varganA dasa adhyayana che. jemAM dasa jIvonA devalokamAM javAnuM varNana che. mATe A varganuM nAma kalpAvataMsikA rAkhavAmAM AvyuM che. prAcInakALe caMpAnagarImAM koNika rAjA rAjya karato hato. tyAM zreNikarAjAnI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 patnI ane koNikanI aparamAtA kAlI nAmanI rANI hatI. tene kAlakumAra nAmano putra hato. jeNe padmAvatI sAthe lagna karyA hatA. eka vakhata padmAvatIne rAtre siMhanuM svapna AvyuM. kAlAMtare putraratnano janma thayo. jenuM nAma pAkumAra rAkhavAmAM AvyuM. tarUNAvasthAmAM ATha kanyAo sAthe tenuM pANigrahaNa thayuM. mAnuSika sukhono upabhoga karato thako te samaya vyatIta karavA lAgyo. eka vakhata caMpAnagarImAM bhagavAna mahAvIra padhAryA. pariSadanI sAthe paghakumAra paNa vaMdana karavA mATe gayA. dharmadezanA sAMbhaLI, vairAgyamaya vANIthI padmakumArane mAnava jIvananI kSaNabhaMguratAno khyAla Avyo; kSaNika bhoga sukhonuM dArUNa pariNAma ane manuSya bhavanuM mahattva samajAyuM. upadeza sAMbhaLyA pachI teNe bhagavAna samakSa pravrajayA aMgIkAra karavAnI bhAvanA pragaTa karI, parivArika janonI AjJA laI dIkSita thayA. dIkSA lIdhA bAda padmamunie agiyAra aMgasUtronuM jJAna kaMThastha karyuM. temaja aneka prakAranI tapazcaryA dvArA zarIrane ane karmane kaza(pAtaLA) karyA. pAMca varSa sudhI saMyama pALI, eka mAsano saMthAro karI, prathama devalokamAM utpanna thayA. tyAM be sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM janma laI, saMyama aMgIkAra karI, saMpUrNa karmono kSaya karI mukta thaze. A pramANe ja mahApadrakumAra Adi zeSa navakumAronuM varNana samajavuM. pUrva adhyayanamAM varNita kAlakumAra Adi dase bhAIonA A daza putra hatA. zreNika rAjAnA pautra ane kuNikanA bhatrIjA hatA. A daze AtmAoe kramazaH (1) pAMca (ra) pAMca (3) cAra (4) cAra (5) cAra (6) traNa (7) traNa (8) traNa (9) be (10) be varSa saMyama pALI, eka mahinAno saMthAro (anazana) karyo. navamuM ane agiyAramuM devaloka varjI daze AtmAo kramazaH pahelA devalokathI mAMDI bAramA devalokamAM utkRSTa sthitie utpanna thayA. A dazenA pitA narakamAM gayA. temanA dAdIo bhagavAnanI pAse saMyama aMgIkAra karI te ja bhavamAM mokSe gayA. sAra:- eka ja parivAranA dareka jIvonI potapotAnA karma anusAra gati thAya che. pitA narakamAM, mAtA mokSamAM, putro narakamAM, pautro svargamAM. (zreNika, kAli Adi rANIo, kAlakumArAdi ane padmAdi). kharekhara to puNyazALI te ja che ke je maLelI puNya sAmagrImAM aMtima samaya sudhI phasAyelA(Asakta) rahetA nathI paraMtu svecchAe teno tyAga karI manuSya bhavanI amUlya kSaNone AtmasAdhanAmAM pasAra kare che. mokSapradAyI A mAnava bhavamAM eka divasa dhana-saMpatti, strI-putra parivAra ane indriyanA sukhono svecchAe tyAga kare che, gusso, ghamaMDa, lobha Adi kaSAyo upara vijaya prApta Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra upAMga sUtra (nirayAvalikAdi) 183 - karI le che ane jIvanamAM pUrNa sarala, namra ane zAMta banI saMyama tapanI ArAdhanAmAM magna banI jAya che, tene ja sAco buddhizALI samajavo joIe. - jIvananI aMtima kSaNo sudhI je dhana ke parivArAdimAM phasAyelo rahe che, kaSAyothI mukta thaI sarala-zAMta banato nathI tene AgamanI bhASAmAM bAla(ajJAnI) jIva kahevAmAM Ave che. sAmAnya bhASAmAM tene mUrkha kahevAya che. kAraNa ke te manuSyabhavarUpI AdhyAtmika saMpattine gumAvI naraka, tiryaMca gatinA duHkhono mahemAna banI jAya che. mATe ja, pratyeka mAnave amUlya evA manuSya bhavane pAmIne niprayojana pravRttine TALI saMyama, vrata, tyAga ane dharmamAM avazya prayatnazIla thavuM joIe. | varga - 3H pupikA @ adhyayana - 1H caMdra deva prathama be vargamAM kevaLa zreNika rAjAnA parivAranA jIvonuM varNana che, jayAre A trIjA vargamAM daza adhyayanomAM judA judA daza jIvonuM varNana che. mATe tenuM nAma puSpikA rAkhavAmAM AvyuM che. pUrvabhavaH zrAvastI nagarImAM aMgajIta nAmano dhanasaMpanna vaNika raheto hato. aneka lokono te AlaMbanabhUta, AdhArabhUta ane cazubhUta ane mArgadarzaka hato. ekadA pArzvanAtha bhagavAna tyAM padhAryA. aMgajIta zeTha bhagavAnanA darzana karavA gayA. dezanA sAMbhaLI saMsArathI virakta thayA. putrane kuTuMbano bhAra soMpI bhagavAna pAse dIkSita thayA. agiyAra aMga kaMThastha karyA. vividha tapazcaryAo karI, paMdara divasanA saMthArA saha kALa karI caMdra vimAnamAM indrapaNe utpanna thayA. saMyamanI ArAdhanAmAM thoDI uNapa rahevAthI virAdhaka thayA. caMdra devanuM manuSya lokamAM Agamana - daivika sukhone bhogavatA thakA caMdradeve avadhijJAnamAM upayoga mUkyo. jaMbudvIpanA A bharatakSetramAM vicaratA bhagavAna mahAvIra svAmIne joyA. saparivAra bhagavAnanA darzana karavA AvyA. jatI vakhate batrIsa prakAranI nATyavidhi ane potAnI RddhinuM pradarzana karyuM. tenA gayA bAda gautama svAmInA pUchavAthI bhagavAne tenA pUrvabhavanuM kathana karyuM. vartamAnamAM ApaNe caMdravimAna joIe chIe temAM A aMgajItano jIva IrUpe che. tyAM tenI cAra agramahiSI (devI) che. soLa hajAra AtmarakSaka deva Adi vizALa parivAra che. vaijJAnika bhrama :- AjanA vaijJAniko A caMdravimAnamAM na pahoMcatAM potAnI kalpanA anusAra anyAnya parvatIya sthAnomAM ja paribhramaNa kare che. kAraNa ke jayotiSarAja caMdranuM vimAna ratnothI nirmita che ane aneka devothI surakSita che. ww.jainelibrary.org Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 jayAre vaijJAniko potAnA kalpita sthAnamAM mATI ke patthara sivAya kaMIja meLavI zakyA nathI. aMgajIta munie saMyamanI virAdhanA kevI rIte karI teno spaSTa ullekha sUtramAM nathI paraMtu virAdhanA karavAno saMketamAtra che. adhyayana - ra : sUrya deva pUrvabhavaH- zrAvastI nagarImAM supratiSThita nAmano vaNika raheto hato. tenuM saMpUrNa varNana aMgajIta samAna jANavuM. arthAt sAMsArika Rddhi, saMyamagrahaNa, jJAna, tapa, saMlekhanA, saMyamanI virAdhanAdi prathama adhyayana samAna ja che. pArzvanAtha bhagavAnanI pAse dIkSA aMgIkAra karI ane jyotiSe suryadeva thayA. caMdradevanI jema teo paNa bhagavAna mahAvIra svAmInI sevAmAM darzana karavA upasthita thayA; temaja potAnI Rddhi ane nRtyakaLAnuM pradarzana karyuM - A caMdra ane sUrya bane jyotiSendra mahAvideha kSetramAM janma leze ane tyAM yathAsamaya tapa-saMyamanuM pAlana karI saMpUrNa karmakSaya karI zivagatine prApta karaze. vaijJAniko sUryanA ratnamaya vimAnane agnino goLo samaje che. paNa A mAtra temanI kalpanAno bhrama che. kAraNa ke koIpaNa vaijJAnika sUryanA najIka jaIne kyAre ya tene joyuM nathI. tethI te teonI kalpanA karelI che A satya vAta che. jaina siddhAMtamAM tene ratnonuM vimAna kahyuM che. je jyotiSendra sUryadevanA saMpUrNa parivAranuM nivAsa sthAna ane janmasthAna che. temAM hajAro deva-devIo utpanna thAya che, nivAsa kare che. A jebUdvIpamAM bhramaNa karanArA sUryanA vimAna che. be sUrya ane be caMdranA vimAna jebUdvIpamAM bhramaNa kare che. saMpUrNa manuSyakSetramAM 13ra caMdra ane 13ra sUryavimAna bhramaNa kare che. aDhI dvIpathI bahAra asaMkhya caMdra ane asaMkhya sUrya potapotAnA sthAna para sthira che. . . .. 'azcayana - 3: zuTa mahAgraha) pUrvabhava - vArANasI nagarImAM somila nAmano brAhmaNa raheto hato. te cAra veda tathA aneka zAstromAM niSNAta hato. eka vakhata te nagarImAM pArzvanAtha bhagavAna padhAryA. somila brAhmaNane khabara paDatAM aneka praznonuM samAdhAna karavA te prabhu samIpe gayo. prabhue zaMkAnuM samAdhAna karyuM. saMtoSa pAmI teNe jaina dharma ane zrAvaka dharma svIkAra karyo. kALakrame te saMta samAgamanI uNapane kAraNe somila zrAvaka dharma pratye zithila thaI gayo ane tene aneka prakAranA udhAna banAvavAnI icchA thaI. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH upAMga sUtra (nirayAvalikAdi) tadanusAra teNe aneka prakAranA AkrAdinA phaLo tathA phUlonA bagIcA banAvyA. kALAMtare teNe dizA prokSika tApasanI pravrajayA aMgIkAra karI. temAM te chaThThanA pAraNe chaThTha karato. pAraNAnA dine snAna, havana Adi kriyAo karI pachI AhAra karato. prathama pAraNAmAM te pUrvadizAmAM jato ane te dizAnA svAmIdevanI pUjA karI, tenI AjJA laI kaMdAdi grahaNa karato. bIjA pAraNAmAM dakSiNa dizAmAM, trIjA pAraNAmAM pazcima dizAmAM ane cothA pAraNAmAM uttara dizAmAM jato. A pramANe tApasI dIkSAnuM AcaraNa karato hato. 185 tApasI dIkSAnuM pAlana karatAM tene saMlekhanA karavAno vicAra udbhavyo. teNe pratijJA karI ke uttara dizAmAM cAlatAM cAlatAM jyAMpaNa huM paDI jAuM tyAMthI uThIza nahi. pahele divase uttara dizAmAM cAlyo. divasa bhara cAlatAM sAMje koIpaNa yogya sthAnamAM vRkSanIce potAnA vidhi vidhAna karI, kASThamudrAthI mukhane bAMdhI, mauna dhAraNa karI, dhyAnamAM sthira thaI gayo. tyAM rAtre AkAzamAM eka deva pragaTa thayo ane AkAzavANI karI ke, he somila! A tArI pravrajayA duSpravrajayA che arthAt tAruM A AcaraNa khoTuM che. somile tenA kahevA pratye dhyAna na ApyuM. deva cAlyo gayo. bIje divase pharIne kASThamudrA bAMdhI uttara dizAmAM cAlavA lAgyo. sAMje yogya sthAne beTho. rAtre pharIne deva Avyo, pahelAnI jema ja kahyuM chatAM somile dhyAna na ApyuM. e pramANe trIjo tathA cotho divasa paNa vItI gayo. pAMcame divase paNa te deva Avyo, vAraMvAra kahetAM somile prazna pUchyo he devAnupriya ! mArI dIkSA kema khoTI che? pratyuttaramAM deve kahyuM ke- tame pArzvanAtha bhagavAna pAse zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA hatA. tene choDI tApasI dIkSA aMgIkAra karI che, A yogya nathI karyuM. punaH somile pUchyuM ke- mAruM AcaraNa suMdara kevI rIte bane ? deve pharIne bAra vrata svIkAravAnI preraNA karI. tyArabAda somile svayaM bAra vrata aMgIkAra karyA. upavAsathI laIne mAsakhamaNa sudhInI tapazcaryA karI. aneka varSo sudhI zrAvakavratanuM pAlana karI, paMdara divasanuM anazana karI, mRtyu pAmI zukrAvataMsaka vimAnamAM zukra mahAgrahanA rUpamAM devapaNe utpanna thayo. ekadA A zukra deva paNa bhagavAna mahAvIranI sevAmAM upasthita thayo. vaMdana karIne potAnI RddhinuM pradarzana karI cAlyo gayo. gautama svAmInA praznanA javAbamAM bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM ke vratabhaMga ane tApasI dIkSA svIkAra karavAnI AlocanA-pratikramaNa na karavAthI te virAdhaka thayo. deva bhavanuM AyuSya pUrNa karI, mahAvideha kSetramAM janma laI, Atma kalyANa karaze, mukta thaze. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 adhyayana - 4 : bahuputrikA devI -- pUrvabhava :- vArANasI nagarImAM bhadra nAmano sArthavAha raheto hato. tenI patnInuM nAma subhadrA hatuM, te vaMdhyA hatI. putra na thavAthI atyaMta du:khI thatI hatI. eka vakhata suvratA AryAnI ziSyAo tenA ghare gocarI arthe pahoMcI. subhadrAe AhAra-pANI vahorAvI sAdhvIjI pAse saMtAnotpatti mATe vidhA, maMtra auSadhinI yAcanA karI. sAdhvIjIoe kahyuM ke A saMbaMdhamAM kaMIpaNa batAvavuM e amArA siddhAMta viruddhanuM kArya che. tyArabAda saMkSepamAM nirprantha pravacanano upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne te zramaNopAsikA banI. keTaloka samaya pasAra thayA bAda teNe saMyama paNa aMgIkAra karyo paraMtu putra na thavAnA kAraNe bALaka-bALikAo upara teno sneha vadhavA lAgyo. saMyama maryAdAnuM ullaMghana karI teNI bALaka-bALikAonI sAthe sneha, krIDA, zrRMgAra, suzruSA Adi pravRttio karavA lAgI. guruNI dvArA ane anya AryAo dvArA niSedha karavA chatAM, samajAvavAM chatAM, tenI upekSA karI anya sthAna(upAzraya)mAM jaI rahevA lAgI. saMyama tapanuM pAlana karatAM, paMdara divasano saMthAro karI ukta dUSita pravRttionI AlocanA karyA vinA virAdhaka thaI, prathama devalokamAM utpanna thaI. jyAre jyAre devalokanI indrasabhAmAM te jatI tyAre ghaNA bALaka ane bALikAonI vizrvaNA karI sabhAnuM manoraMjana karatI, eTalA mATe tyAM te bahuputrikA devInA nAmathI oLakhAtI. eka vakhata te rAjagRha nagaramAM bhagavAna mahAvIranA samosaraNamAM AvI. potAnI banne bhujAomAMthI kramazaH 108 bALaka tathA 108 bALikAo kADhayA. te sivAya anya aneka bALakonI vikRrvaNA karI, nATaka batAvI potAnI zakita tathA RddhinuM pradarzana karI, punaH vaikriya labdhine saMkocI potAnA sthAne cAlI gaI. gautama svAmIe pUchatAM bhagavAne teno pUrvabhava kahyo ane daSTAMta ApI samajAvyuM ke jevI rIte eka vizALa bhavanamAMthI hajAro vyaktio bahAra jAya che ane pharIne temAM praveza kare che te pramANe AkhuM ya rUpa samUha tenA zarIramAM samAviSTa thaI jAya che. te devI tyAMnuM AyuSya pUrNa karI brAhmaNanA ghare somA nAmanI putrI tarIke utpanna thaze. yauvanAvasthAmAM pravezatAM bhANeja rASTrakUTa sAthe tenA mAtA-pitA lagna karAvaze. tyAM eka eka varSamAM eka yugala putrane janma Apaze. kula soLa varSamAM batrIsa bALakone janma Apaze. ATalA bALakonI paricaryA karatAM te parezAna thaI jaze. temAMthI keTalAka Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: upAMga sUtra (nirayAvalikAdi) 18e nAcaze, kUdaze, raDaze, hasaze, ekabIjAne mAraze, eka bIjAnuM bhojana khUMcavI leze. te bALako somAnA zarIra upara ja vamana karaze to koI maLamUtra karaze. A pramANe putrothI duHkhita thaIne vicAraze ke "A karatAM vaMdhyA rahevuM zreSTha che." gocarIe padhArelA koI sAdhvIjI pAse potAnuM duHkha varNavaze ane dharma zravaNa karI dIkSA aMgIkAra karavA icchaze paraMtu patino adhika Agraha thavAthI te zramaNopAsikA banaze. kALAMtare saMyama grahI, agiyAra aMgo bhaNI, zuddha ArAdhanA karI, eka mAsano saMthAro karI, kALadharma pAmI prathama devalokamAM IndranA sAmAnika devapaNe utpanna thaze. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM utpanna thaI, saMyamanI ArAdhanA karI, saMpUrNa karmakSaya karI siddha, buddha, mukta thaze. zikSA sAra - manuSya aprApta bhautika cIjonI yAcanA karI duHkhI thAya che. A bhautika sAmagrImAM kayAMya sukha nathI. saMsAramAM koI vizALa parivArathI duHkhI che to koI parivAra na hovAthI duHkhI che. koI saMpattinA abhAvamAM duHkhI che to koI aDhaLaka saMpattinA kAraNe zAMti meLavI zakatA nathI. sahaja prApta thayelA saMyogomAM saMtoSa rAkhI, prasanna rahevAthI sukha-zAMti ane AtmAnaMdanI prApti thAya che. aMte to dharma ane tyAga ja saMsAranA prapaMcathI mukta karI zake che. evuM jANI pratyeka sukhecchae dharma, tyAga ane saMyama mArge agrasara thavAno saMkalpa karavo joIe. icchAo upara kAbU meLavI Atma kalyANanA zreSTha mArgano svIkAra karavo joIe. e ja Agama jJAna ane zraddhAno sAra che. je zraddhALu loko sAdhu-sAdhvIjIo pAsethI potAnI sAMsArika ulajhanone dUra karavAnI apekSA rAkhe che, te mATe yaMtra-maMtra, auSadha-bheSajanI AzA rAkhe che temaNe uparokta adhyayanathI zikSA levI joIe ke AvI pravRttio sAdhvAcArathI viparIta che. vItarAga bhagavAnanA sAdhu-sAdhvIjI kevaLa Atma kalyANanA mArgano, saMyama dharma ane tapa tyAgano ja upadeza ApI zake; anya laukika pravRttimAM teo bhAga laI zakatA nathI. adhyayana - paH pUrNabhadra pUrNabhava :- A jaMbUdvIpanA bharatakSetramAM maNipadikA nAmanI nagarI hatI. tyAM pUrNabhadra nAmano zeTha raheto hato. temaNe bahuta sthAvara bhagavaMto pAsethI dharmopadeza sAMbhaLI saMyama aMgIkAra karyo. agayAra aMgo kaMThastha karyA. pavAsathI mAMDI mAsakhamaNa sudhInI aneka tapAryAo karI, karmanI'narjarA karatA thakA aneka varSo sudhI saMyama pAlana karyuM eka mAsanA anazananI ArAdhanA karI saudharmadevalokamAM pUrNabha nAmano deva thayo. koI eka samaye te deve bhagavAna mahAvIra samakSa batrIsa prakAranA Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanAH jainAgama navanIta-1 nATaka dvArA potAnI RddhinuM pradarzana karyuM. gautama svAmInA pUchavAthI bhagavAne teno pUrvabhava kahyo. taduparAMta kahyuM ke devalokanuM be sAgaropamanuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM manuSyapaNe utpanna thaI, saMyama aMgIkAra karI, sarva karmano kSaya karI mukta thaze. 'adhyayana - 6 thI 10 chaThThA adhyayananuM saMpUrNa varNana pUrNabhadra samAna samajavuM. nagarInuM nAma maNipadikA ane zeThanuM nAma maNibhadra hatuM temanA dIkSA, adhyayana, tapa ane devalokanI sthiti, mahAvidehamAM janma ane aMte mokSa; A badhuM ja varNana pAMcamA adhyayananI samAna jANavuM. e ja pramANe 7mA-datta, 8mA-ziva, 9mA-bala ane 10mA-anAdUtanuM varNana pAMcamA adhyayananI samAna che. A vargamAM varNavelA 4 jIva saMyamanA virAdhaka thayA, zeSa cha ArAdhaka thaI devagatimAM gayA. dazamAMthI nava jIva ekAvatArI che arthAt eka bhava manuSyano karI mokSe jaze. bahuputrikA devI traNabhava karI mokSe jaze. sAra:- saMyama vratanI virAdhanA karavAvALA paNa jo zraddhAmAM sthira hoya to virAdhaka thavA chatAM saMsAra bhramaNa eTale ke janma-maraNa vadhAratA nathI. paNa nimna kakSAnA deva athavA devI svarUpe utpanna thAya che. A uparathI samajavAnuM e che ke saMyamamAM pUrNa zuddha ArAdhanA na karanArA sAdhako, potAnI zraddhA prarUpaNA AgamAnusAra zuddha rAkhe; yathAsaMbhava bAra prakAranA tapamAM lIna rahe; kaSAya bhAvothI mukta rahe to te saMyamamAM nabaLA hovA chatAM paNa potAnA AtmAnI adhogatithI surakSA karI, nikaTa bhaviSyamAM jarUra mukta thaze. varga - 4H puSpacUlikA A vargamAM dasa strIonuM varNana che jemaNe pArzvanAtha bhagavAnanA zAsanamAM puSpacUlA nAmanI sAdhvI pramukhonI pAse adhyayana karI, saMyamatapanuM pAlana karyuM hatuM. eTale A varganuM puSpacUlA nAma rAkhavAmAM AvyuM che. te dase strIo saMyamanuM pAlana karI kramazaH nIce pramANe devIo banI. (1) zrI devI (2) hI devI (3) dhRti devI (4) kIrtidevI (5) buddhi devI (6) lakSmI devI (7) ilA devI (8) surA devI (9) rasa devI (10) gaMdha devI. zrI devI - rAjagRhI nagarImAM sudarzana nAmano dhanADhya sadguhastha raheto hato. tene 'priyA' nAmanI patnI hatI ane bhUtA' nAmanI suputrI hatI. bhUtA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH upAMga sUtra (nirayAvalikAdi) 189 vRddha ane jIrNa zarIravALI dekhAtI hatI. tenA dareka aMgopAMga zithila hatA, jethI tene koI vara maLato na hato. eka vakhata pArzvanAtha bhagavAna te nagarImAM padhAryA. mAtA-pitAnI AjJA laI te bhUtA potAnA dhArmika rathamAM besI bhagavAnanA darzana-vaMdana karavA gaI. upadeza sAMbhaLI khUba khuza thaI. teNIne nirgastha pravacana upara khUba zraddhA thaI. mAtA-pitAnI AjJA laI saMyama levA tatpara banI. eka hajAra puruSa upADI zake tevI zibikAmAM besADI bhagavAna sanmukha tene lAvavAmAM AvI. bhagavAnane ziSyAnA rUpamAM bhikSA svIkAravAnI mAtA-pitAe vinaMti karI. bhagavAne dIkSA ApI ane puSpacUlA AryAne suprata karI. bhUtA AryA puSpacUlA AryAnI pAse saMyama tapathI AtmAne bhAvita karatI thakI vicaravA lAgI. kAlAMtare te bhUtA AryA zarIranI sevA-suzraSAmAM lAgI gaI. zucidharmanuM AcaraNa karavA lAgI. arthAt vAraMvAra hAtha, paga, mukha, zIra, mastaka, kAMkha, stana ane guptAMgane dhovA lAgI. besavA, sUvA, UbhA rahevAnI jagyA upara pahelAM pANI chAMTavA lAgI. guruNI dvArA A badhI pravRttiono niSedha karavA para anya ekAMta sthAnamAM jaIne rahevA lAgI ane icchita pravRttio karavA lAgI tyAM teNI aneka prakAranI tapazcaryA karavA chatAM AlocanA-pratikramaNa na karavAthI virAdhaka thaI prathama devalokanA "zrI avatasaka' vimAnamAM "zrI devI' nA rUpamAM utpanna thaI. koI samaye bhagavAna mahAvIra samakSa AvIne zrI devIe aneka prakAranI nATaya vidhi dvArA saddhinuM pradarzana karyuM. tyAMnI eka palyopamanI sthiti pUrNa karI mahAvidehakSetramAM utpanna thaI mukta thaze. bhUtAnI samAna ja nave strIonuM varNana jANavuM. phakta nAma ja judA che. sarveya zArIra-bakuzA thaI prathama devalokamAM gaI. tyAM eka palyopamanI sthiti pUrNa karI mahAvideha kSetramAM jaI mokSe jaze. A varganA varNanathI jANavA maLe che ke lokamAM lakSmI, sarasvatI Adi devIonI pUjA pratiSThA karavAmAM Ave che te prathama devalokanI devIo pratye eka prakAranI bhaktinuM pradarzana che. temane prasanna karI loko kaMIka meLavavAnI apekSA rAkhe che. trIjA vargamAM mANibhadra-pUrNabhadra devanuM varNana Ave che. teonI paNa jinamaMdiromAM pUjA pratiSThA karavAmAM Ave che. A badhI bhautika sukhanI apekSAthI pravRtti karavAmAM Ave che. vItarAga dharma to laukika AzAthI para rahIne Atma-sAdhanA karavAno che. tevI sAdhanA karanArA sAdhakane to pAMca padomAM sthita Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 AtmAo ja namaskaraNIya che. te sivAya bIjA koIne paNa vaMdana karavA ne laukika, vyAvahArika ane paraMparAgata AcAra mAnavo joIe paraMtu temAM dharmanI kalpanA na karavI joIe. keTalAka bhadra svabhAvI sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAo AvA laukika AzAyukta vinaya bhakitanA AcaraNane dharma mAne che A temanI vyakitagata ajJAnadazAnI bhUla che. jo teo potAnI pravRtinuM parivartana na karI zake to paNa samajaNanuM parivartana avazya karavuM joIe arthAt sAdhaka Atma sAMsarika pravRttine laukika AcaraNa samaje ane prabhu AjJAnI pravRttine dharmAcaraNa samaje, temaja dharmanA nAme AraMbha-samAraMbha ADaMbara pravRtti no tyAga kare. varga- paH vRSNika dazA A vargamAM aMdhaka viSNunA kuLanA yAdavonuM varNana che, eTale A varganuM nAma vRSNidazA rAkhavAmAM AvyuM che. A varganA bAra adhyayana che. niSadha kumAra:kRSNa vAsudevanA bhAI baLadeva rAjAnI revatI nAmanI rANI hatI. teNIe eka putrane janma Apyo. tenuM nAma niSadhakumAra rAkhavAmAM AvyuM. yauvanAvasthAmAM praveza karatAM pacAsa kanyAo sAthe tenA lagna thayA. niSadha kumAra bhavya prAsAdamAM manuSya saMbaMdhI sukho bhogavatA vicaravA lAgyA. eka vakhata arihaMta ariSTanemi dvArikA nagarImAM padhAryA. kRSNa vAsudevanI AjJAthI sAmudAnika bherI vagADavAmAM AvI. kRSNa vAsudeva tathA prajAjano bhagavAnanA darzanArthe gayA. niSadhakumAra paNa gayA. upadeza zravaNa karI bhagavAna pAse zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA. pariSada pAchI gaI. ariSTanemi bhagavAnanA prathama gaNadhara varadatta aNagAra dvArA niSadha kumArano pUrvabhava pUchavAmAM AvatAM bhagavAne tenuM varNana karyuM. niSadhakumArano pUrvabhava :- A bharatakSetramAM rohataka nAmanuM nagara hatuM. tyAM mahAbala nAmano rAjA hato. tene vIrAMgada nAmano putra hato. batrIsa zreSTha rAja kanyAo sAthe tenuM pANigrahaNa thayuM. uttama prAsAdamAM te mAnuSika sukho bhogavatA vicaravA lAgyo. koI eka samaye siddhArtha nAmanA AcArya te nagarImAM padhAryA. vIrAMgada rAjakumAre upadeza sAMbhaLI saMyama aMgIkAra karyo. agiyAra aMga kaMThastha karI aneka prakAranI tapazcaryA dvArA Atmazuddhi karavA lAgyo. 45 varSa sudhI zuddha saMyamanuM pAlana karI, be mahinAno saMthAro karI, ArAdhaka banI, pAMcamA devalokamAM deva rUpe utpanna thayo. tyAM dasa sAgaropamanI sthiti pUrNa karI. ahIM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH upAMga sUtra (nirayAvalikAdi) 191 niSakumAra tarIke utpanna thayo che ane Aje teNe zrAvakavrata svIkAryA che. niSadhakumAra zrAvakanA guNothI saMpanna thaI zramaNopAsaka paryAya vyatIta karavA lAgyA. eka vakhata pauSadhamAM dharmajAgaraNa karatAM dvArikA nagarImAM bhagavAnanI vaMdanA paryApAsanA karavAno saMkalpa karyo. bhagavAna ariSTanemi temanA manogata bhAvane jANI tyAM padhAryA. niSadhakumAra upadeza sAMbhaLI saMyamI banyA. agiyAra aMga kaMThastha karyA. vividha tapazcaryA karatAM. nava varSano saMyama pALI ekavIsa divasano saMthAro karI kALadharma pAmI savArthasiddha mahAvimAnamAM utpanna thayA. tyAM tetrIsa sAgaropamanuM devAyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM janma leze. yauvanAvasthAmAM saMyama grahaNa karI, saMpUrNa karmakSaya karI siddhagatine prApta karaze. zeSa agiyAra adhyayanamAM 11 rAjakumAronuM varNana upara pramANe ja Ave che. saMyamagrahaNa ane anuttara vimAnamAM utpatti Adi varNana paNa niSadhakumAranI jema ja samajI levuM. upAMgasUtranA pAMcavarga ane bAvana adhyayanomAM prathama varganAdasajIvonuM narakamAM javAnuM varNana che. zeSa cAra varganA 42 AtmAonuM svargamAM javAnuM varNana che tethI ja prathama varganuM nAma nirayAvalikA hovuM susaMgata che. AkhAya sUtranuM nAma nirayAvalikA hovuM te yogya nathI. Agama pramANathI saMpUrNa sUtranuM nAma 'upAMgasUtra" samajavuM ane sUcita pAMca nAma vargonA samajavA.A pramANe A pAMca vargAtmaka upAMgasUtra samApta thayuM. / upAMga sUtra saMpUrNa citana kaNa A samabhAvanI prApti ane te dvArA akhUTa Atma-zAMti pAmavI, e ja zrAvaka jIvana ane saMyama jIvananuM mukhya lakSya che. A samabhAva ane zAMtinI prApti thavI e ja samasta dharma sAdhanAonuM zreSTha phaLa che. koI vyakitaonA saMyogathI ane koI paNa upasthita vikaTa paristhitimAM jo samabhAva ane zAMti sthira rahe(calita na thAya). tyAre ja samajavuM joIe ke ApaNe dharmAcaraNano sAco AnaMda meLavyo che. ane ApaNI dharmakaraNI | dharmAcaraNa saphaLa che. A samabhAva ane AtmazAMtinA lAbha mATe ja saMpUrNa sAdhanAo che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 nadI sUtranI kathAo autpAtikI buddhinuM lakSaNa ane tenA dRSTAMto H je vyakti koI paNa mUMjhavaNano ukela ane gaMbhIra praznanuM samAdhAna tatkALa karI de che, te vyakti autpAtikI buddhivALo kahevAya che. A buddhizALI vyakti kyAre ya nahi jANela, kyAre ya nahi joyela nahi sAMbhaLela ane kyAre ya na vicArela viSayamAM paNa tatkALa ukela kADhI, samAdhAna ApI zake che. A buddhithI azakya ke duHzakya lAgatAM kAryo paNa bahu jhaDapathI saphaLa thaI jAya che. ahIM bharata-zila zabdathI cauda kathAo che ane pachI bIjI chavvIsa kathAo che. Ama autpAtikI buddhinI kula 40 kathAo che. bharatazila :- (1) bharata (2) zilA (3) gheTuM (4) kUkaDo (5) tala (6) retI(7) hAthI (8) kUvo (9) vanakhaMDa (10) khIra (11) atiga (12) pAMdaDA (13) khIlakhoDI(khisakolI) (14) pAMca pitA. (1) kAkaDI(pratijJA, zarata) (2) vRkSa (3) vIMTI (4) vastra (5) kAkIDo (6) kAgaDA (7) zauca(malaparIkSA) (8) hAthI (9) bhAMDa (10) goLI (11) thAMbhalo (12) parivrAjaka (13) mArga (14) strI (15) pati (16) putra (17) madhuchatra (18) mudrAo (19) vAMsaLI (20) paisAnI thelI (21) bhikSu (22) ceTakanidhAna (23) zikSA-dhanurveda (24) arthazAstra--nItizAstra (25) IcchA mujaba (26) zatasahastra (lAkha). A autpAtikI buddhinA dRSTAMto che. (1) bharata H- ujjayinI nagarInI nikaTa eka naTalokonuM gAma hatuM. temAM bharata nAmano eka naTa raheto hato. tenI dharmapatnInuM koI asAdhya rogathI mRtyu thayuM. tene eka rohaka nAmano dIkaro hato. te bahu ja nAno hato. tethI bharatanaTe potAnI ane rohakanI saMbhALa mATe bIju lagna karyuM. rohaka nAno hovA chatAM kudaratI rIte buddhimAna tathA puNyavAna hato. rohakanI vimAtA duSTa svabhAvanI hatI. te rohaka para prema rAkhatI na hatI, vAraMvAra ciDAyA karatI hatI. eka divasa rohake tenI vimAtAne kahyuM mAtAjI ! Apa mArI sAthe premathI vAta kema karatA nathI ? dararoja kaMIka ne kaMIka roka Toka cAlu ja hoya che, A zuM ApanA mATe ucita che ? rohakanA e zabdo sAMbhaLIne vimAtA saLagI uThI ane krodhAvezamAM AvIne bolI- duSTa ! nAnA moDhe moTI vAta kare che ? jA, tArAthI thAya e karI le, mAre tArI koI jarUra nathI. ema kahIne vimAtA potAnA kAryamAM lAgI gaI. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : nadI sUtranI kathAo 12 - - - rohake vimAtAnA kaDavA zabdo sAMbhaLIne teno badalo levAno nirNaya karyo ane samayanI rAha jovA lAgyo. thoDA divasa bAda rohaka potAnA pitA pAse rAtre sUto hato. ardhI rAtanA acAnaka tenI nidrA UDI gaI. jAgIne te kahevA lAgyo- pitAjI! pitAjI! ahIMthI koI anya puruSa doDIne jaI rahyo che. bALakanI A vAta sAMbhaLIne bharata naTe vicAryuM ke mArI A patnI sadAcAriNI lAgatI nathI. pariNAma e AvyuM ke bharata naTa potAnI patnIthI viruddha thaI gayo, tenI sAthe vArtAlApa paNa baMdha karyo ane rAtre rohakane laIne bIjA rUmamAM sUvAnuM teNe zarU karyuM. patinI rItabhAta joIne rohakanI vimAtA samajI gaI ke koI paNa kAraNe rohake potAnA pitAne mArI viruddha kAna bhaMbheraNI karI che. have rohakane anukULa thayA vagara mArA patideva saMtuSTa nahIM thAya, pati ruSTa rahevAthI mAruM jIvana nirasa banI jaze. ema vicArIne teNIe rohakane premathI bolAvyo ane kahyuM beTA! mArI bhUla thaI gaI. huM AjathI bhaviSyamAM kyAreya paNa tArI sAthe kharAba vyavahAra nahIM karuM. haMmezAM huM tArI sAthe premathI vAta karIza. ema vizvAsa pamADatAM rohaka saMtuSTa thaI gayo. rohakano krodha zAMta thaI gayo. te potAnA pitAno bhrama dUra karavA mATe avasaranI rAha jovA lAgyo. eka vakhata cAMdanI rAta hatI. ardhI rAtanA te potAnA pitAne potAnI AMgaLIno paDachAyo dekhADIne kahevA lAgyo, pitAjI ! juo te puruSa bhAgI rahyo che. bharata naTe vicAryuM je puruSa mArA gharamAM Ave che te jaI rahyo lAge che ema vicArIne teNe myAnamAMthI talavAra kADhI ane kahyuM- rohaka kyAM che te laMpaTa puruSa! hamaNAM ja huM tenI jIvanalIlAne khatama karIza. rohake potAnI AMgaLIno paDachAyo dekhADIne kahyuM - pitAjI! A ja pahelo puruSa che, te mArI AMgaLInuM halanacalana thavAthI bhAgI jAya che. bALakanI bAlaceSTAthI bharata naTa lajjita thaIne vicAravA lAgyo ke meM bALakanI vAta sAMbhaLIne mArI patnI sAthe durvyavahAra karyo, meM tene durAcAriNI samajIne choDI dIdhI, e meM bhayaMkara bhUla karI che. pachI te potAnI patnI sAthe sAro vyavahAra karavA lAgyo. buddhimAna rohake vicAra karyo ke mArA dvArA pitAe vimAtA sAthe durvyavahAra karyo tethI te aprasanna rahI, have prasanna che chatAM vimAtA to vimAtA ja hoya, kyAreka te mane viSa khavaDAvIne mArI nAkhaze. mATe AjathI kyAre ya ekalA bhojana karavuM nahIM. dararoja te pitAnI sAthe ja bhojana karato. dareka kArya te pitAnI sAthe karavA lAgyo. pitAthI alaga te kyAre ya thato nahIM. eka divasa koI kAma mATe bharata naTane ujjayinI javAnuM thayuM. rohaka paNa pitAnI sAthe ujjayinI gayo. te nagarI vaibhavathI samRddha ane sauMdaryapUrNa hatI. tene joIne rohaka temAM mugdha banI gayo. nagarInI cAre tarapha pharIne potAnA manarUpI kemerAmAM teNe nagarIno nakazo utArI lIdho. thoDA samaya bAda pitAnI sAthe te potAnA gAma tarapha ravAnA thayo. ujjayinI nagarInI bahAra nIkaLatI vakhate bharatane eka bhUlAI gayelI cIja yAda AvI tethI rohakane kSiprA nadInA kinAre besADIne te ekalo pharI ujjayinI gayo. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 ahIM rohaka nadInA kinArA para besIne retIthI ramato hato. ekAeka tene retImAM ujjayinI nagarIno nakazo banAvavAnuM mana thayuM. alpa samayamAM teNe sapheda retI para ujjayinI nagarIno AbehUba nakazo taiyAra karyo. rAjamahela, nagarIne pharato killo, koThA, kAMgarA, rAjadhAnI vagere dareka dazya bahu suMdara citaryu. saMyogavaza te nagarInA rAjA te samaye nadI kinAre AvyA. cAlatAM cAlatAM te rohake banAvelA nagarInA nakazA pAse AvyA ane tenA para cAlavA lAgyA te ja kSaNe rohake tene rokI dIdhA ane kahyuM- mahAzaya ! Apa A mArgathI na jAo. 194 A zabda sAMbhaLatA ja Azcarya cakita thaIne rAjAe kahyuM zuM vAta che beTA ! rohake kahyuM- A rAjabhavana che, emAM koI AjJA vagara praveza karI na zake. rAjAe zabda sAMbhaLatA ja kutUhalapUrvaka rohake banAvela potAnI nagarIno nakazo nIrakhIne joyo. teo manomana vicAravA lAgyA- A nAno bALaka keTalo buddhimAna che. jeNe eka ja vAra nagarImAM pharIne keTalo suMdara ane AbehUba sAco nakazo banAvI lIdho. te ja kSaNe rAjAnA manamAM eka vicAra Avyo ke mArA rAjyamAM cAra so navvANu (499) maMtrI che enI upara A bALaka jevo ati kuzAgra buddhimAna koI mahAmaMtrI hoya to mAruM rAjya keTaluM suMdara DhaMgathI cAle ! anya baLa nyUna hoya to paNa tenI buddhi dvArA huM niSkaMTaka rAjya calAvI zakIza ane zatru rAjA para vijaya meLavI zakIza. paraMtu e pahelA bALakanI parIkSA karavI joIe. ema vicArIne rAjAe te bALakanuM nAma ane gAma pUchyuM. bALake kahyuM- mAruM nAma rohaka che huM A nagarInI najIka naTonA gAmamAM chuM. rAjAe pUchyuM- tArA pitAnuM nAma zuM che? rohake kahyuM- bharata naTa. eTalI vAta thaI tyAM rohakanA pitA AvI gayA. tethI rohaka tenI sAthe potAnA gAma tarapha ravAnA thayo. rAjA paNa potAnI nagarI tarapha ravAnA thayA. rAjA potAnA rAjyamAM gayA paNa rohaka tenI najaramAM vasI gayo. thoDA samaya bAda rAjAe rohakanI parIkSA levA mATe zarUAta karI. (2) zilA :- rAjAe sarva prathama rohakanA grAmavAsIone bolAvIne kahyuM- tame badhA loko maLIne eka evo suMdara maMDapa banAvo, je rAjAne yogya hoya. tamArA gAmanI bahAra je mahAzilA che tene tyAMthI khaseDayA vinA ane AghIpAchI karyA vinA e ja zilA maMDapanI chata banI javI joIe. rAjAnI AjJA sAMbhaLIne grAmavAsI naTa loko bahu ciMtAmAM paDI gayA. teo badhA paMcAyata gharamA ekatrita thayA. rohakanA pitA bharata paNa tenI sAthe hatA. sarve maLa ne paraspara vicAra vimarza karavA lAgyA. have ApaNe zuM karavuM? rAjAnI AjJAnuM pAlana paNa karavuM joIe. jo ApaNe rAjAnA AdezanuM pAlana nahIM karIe to rAjA avazya daMDa karaze. A rIte vicAraNA karatAM karatAM madhyAhna samaya thaI gayo. na bIjI bAju rohaka tenA pitA vagara bhojana karato na hato, temaja pANI paNa pIto na hato. moDuM thavAthI tene bahu ja bhUkha lAgI. tethI rohaka bhUkhathI vyAkuLa banIne paMcAyata sabhAmAM pitAnI pAse AvIne bolyo- pitAjI mane bahu ja bhUkha lAgI che mATe jaldI ghare cAlo. pitAe kahyuM- beTA ! dhIraja rAkha, grAmavAsIo para bahu kaSTa AvI paDyuM che. e vAta teM jANato nathI " Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ... - - - - - ----- - - --- - --- - - - --- - -- -- - kathAzAstraH naMdI sUtranI kathAo 195 rohake kahyuM- pitAjI! grAmavAsIo para zuM kaSTa AvyuM che? bharata naTe rAjAnI AjJA viSenI muzkelI batAvI. pitAnI vAta sAMbhaLIne rohake smita karatAM kahyuM - A kAmamAM zuM saMkaTa che? A kaSTane huM hamaNA ja dUra karI daIza. AmAM ciMtA karavA jevI koI vAta nathI. nAnA evA rohakanI vAta para lokone vizvAsa zI rIte Ave? rohake kahyuM- Apa loko maMDapa banAvavA mATe e mahAzilAnI cAre tarapha jamIna khodo. pachI tenI cAre ya bAju jyAM jyAM jarUra paDe tyAM tyAM thAMbhalAo lagAvI do. pachI madhyabhAganI jamInane khodo. tyArabAda cAreya bAju suMdara majAnI kotaraNI yukta divAlo banAvI do. A rIte karavAthI ati suMdara maMDapa banI jaze. A che rAjAnI AjJA pAlanano zreSTha upAya. maMDapa banAvavAno sahaja upAya rohake batAvyo. te badhA lokone gamI gayo. upAya maLI gayA pachI bharata, rohaka temaja grAmavAsIo badhA pota potAnA ghare gayAM. bhojana kayo bAda loko gAmanI bahAra jyAM mahAzilA hatI tyAM AvyA ane cAre bAju khodakAma zarU karIne thAMbhalAo mUkI dIdhA pachI vaccenI jamIna khodIne sApha karI. pachI mahAzilAnI cAre bAju divAlo caNI dIdhI. Ama karavAthI mahAzilA te maMDapanI chata banI gaI. tyArabAda grAmINa loko rAjAnI pAse gayA ane nivedana karya-mahArAja! ApazrIe amone AjJA karI hatI te pramANe ame mahAzilAne tyAMthI haTAvyA vagara ja maMDapa taiyAra karela che, ApazrI kRpA karIne tenuM nirIkSaNa karavA mATe padhAro. rAjAe svayaM AvIne maMDapane joyo ke tarata ja tenuM mana khuza thaI gayuM. pachI rAjAe teone pUchayuM A rIte maMDapa banAvavAno upAya tamane koNe batAvyo? grAmINa lokoe ekI avAje kahyuM- mahArAjAdhirAja! A upAya amane bharata naTanA nAnakaDA bALaka rohake batAvyo. tenI buddhino A camatkAra che. tenI buddhithI ame ApanI AjJAnuM pAlana karI zakyA chIe. rohakanI hAjara javAbI buddhi temaja tenI sUjhabUjha yukta mati joIne rAjA ati saMtuSTa thayA. rohaka rAjAnI eka parIkSAmAM uttIrNa thaI gayo. rAjA prasanna thatAM thatAM potAnA gAma tarapha ravAnA thayA. (3) minTa - rAjAe bIjIvAra rohakanI parIkSA karavA mATe te grAmINa lokonI pAse eka gheTuM mokalyuM ane sAthe kahevaDAvyuM ke paMdara divasa pachI A gheTAne rAjA pAse mokalI dejo. paNa hA, rAjAnI eka zarata che, A gheTAnuM atyAre jeTaluM vajana che eTaluM ja rahevuM joIe, eka pakhavADIyAmAM vadhavuM paNa na joIe ane ghaTavuM paNa na joIe. jema che ema ja pAchuM soMpI dejo. rAjAnI uparyukta AjJA maLatA grAmINa loko ciMtAtura banI gayA. lokoe vicAryuM ke jo ene sAruM khavaDAvazuM to paMdara divasamAM A gheTAnuM vajana vadhI jaze ane jo ene bhUkhyuM rAkhazuM to eka pakSamAM(1padinamAM) tenuM vajana ghaTI jaze. A vikaTa samasyAne ukelavA mATe teoe bharatanA putra rohakane bolAvyo ane rAjAnI gheTA viSenI je AjJA hatI te rohakane atha thI Iti sudhI kahI saMbhaLAvI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19s mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 rohake potAnI tIkSNa buddhithI evo mArga kADhayo ke eka pakhavADiyuM to zuM? aneka pakhavADiyA sudhI rAjA A gheTAne ahIM rAkhe to paNa vajana vadhe paNa nahIM ane ghaTe paNa nahIM. atyAre tenuM vajana jeTaluM che eTaluM ja raheze. rohake grAmINa lokone kahyuM- A rAjAnuM gheTuM che mATe pratidina tene sAruM sAruM khavaDAvo ane tenI sAme ja baMdha pAMjarAmAM eka vAghane rAkho. sAruM sAruM khAvAthI gheTAnuM vajana vadhI jaze paNa vAghanA bhayathI pharI tenuM vajana ghaTI jaze ane jema che tema ja raheze. grAmINa loko rohakanA kahevA mujaba gheTAne sAruM sAruM khavaDAvavA lAgyA ane teoe tenI sAme eka vAgha pUrela baMdha pAMjaru rAkhI dIdhuM. bhojananI paryApta mAtrAthI tathA vAghanA bhayathI gheTAnuM vajana vadhyuM paNa nahIM ane ghaTayuM paNa nahIM. eka pakhavADiyuM vyatIta thayA bAda grAmINa lokoe pelA gheTAne rAjAne soMpI dIdho. rAjAe e gheTAnuM vajana karAvyuM to jeTaluM hatuM eTaluM ja thayuM. rAjA A vakhate paNa rohakanI caturAI joIne bahu khuza thayA. (4) kUkaDo - thoDA divasa pachI rAjAe rohakanI otpAtika buddhinI parIkSA karavA mATe te grAmINa lokonI pAse eka nAnAkaDA kUkaDAne mokalyo ane sAthe kahevaDAvyuM ke A kUkaDAne bIjA kUkaDAnI sAthe nahIM paNa ekalo ja rAkhIne laDI zake evo laDAyaka banAvIne pachI ahIM mokalI dejo. - rAjAnI A AjJA sAMbhaLIne grAmINa loko mUMjhAyA ane teo rohakanI pAse gayA ane rAjAnI AjJA viSenI vAta kahI saMbhaLAvI. grAmINa lokoe kahyuM- rohaka, ekalo kUkaDo koI divasa laDatA zIkhe nahIM. have karavuM zuM? rohake kahyuM tame koI mUMjhAzo nahIM, eno upAya huM hamaNAM ja batAvuM chuM. ema kahIne teNe grAmINajanone kahyuM ke tame eka moTo ane majabUta arIso maMgAvIne, A kUkaDAne te arIsAnI sAme rAkho eTale te dhIre dhIre laDatA zIkhI jaze. grAmINavAsIoe rohakanA kahevA mujaba divasamAM cAra pAMca vAra kUkaDAne pratidina arIsAnI sAme rAkhatA. kUkaDo potAnuM pratibiMba joIne tene potAno pratibaMdhI samajIne dhIre dhIre tenI sAthe laDavA mATe prayatna karavA lAgyo. thoDA divasomAM kUkaDo potAnA pratibiMbanI sAthe laDAI karatA zIkhI gayo. thoDA divaso bAda grAmINa lokoe te kUkaDo rAjAne soMpI dIdho ane A kUkaDo ekalo laDI zake che tenI vigata batAvI. rAjA ekalA kUkaDAne arIsA sAthe laDato joI khUba ja khuza thayA ane rohakanI buddhi para ati prasanna thayA. (pa) tilaH- anya keTalAka divaso pachI pharI rAjAne rohakanI buddhinI parIkSA karavAnuM mana thayuM. rohakanA gAmanA lokone rAjAe potAnA darabAramAM bolAvyA ane kahyuM- tamArI sAme ja talano Dhagalo che tene gaNyA vagara batAvo ke A DhagalAmAM keTalA talache? ane saMkhyA batAvavAmAM bahu vilaMba nahIM karavAno. rAjAnI vAta sAMbhaLIne grAmINa loko kiMkartavyamUDha banIne rohakanI pAse AvyA ane rAjAnI AjJA viSeno sarvavRtAMta kahI saMbhaLAvyo. rohake kahyuM tame rAjAnI pAse jaIne kaho- rAjan ! ame gaNita zAstrI to nathI chatAM ApanI AjJA ziromAnya Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo 19o karIne A mahArAzimAM talanI saMkhyA keTalI che te ame Apane upamA dvArA batAvIzuM. A ujjayinI nagarInI upara AkAzamAM jeTalA tArA che eTalI ja saMkhyA A DhagalAmAM talanI che. grAmINajano harSAvita thaIne rAjAnI pAse gayA ane tyAM jaIne rohakanA kahevA mujaba tala viSe badhI vAta kahI saMbhaLAvI. rAjAjI rohakanI buddhi joIne manamAM ati khuza thayA. (6) bAlukA :- koI eka divasa rAjAe pharI rohakanI parIkSA karavA mATe grAmINa lokone Adeza Apyo ke tamArA gAmanI AsapAsa bahu kiMmatI retI che tenuM eka doraDuM banAvIne mokalo. - bicArA naTa loko gabharAyA ke retInuM doraDuM vaNI kema zakAya? teo rohakanI pAse gayA ane rAjAno Adeza kahI saMbhaLAvyo. rohake grAmINa vAsIone kahyuM tame rAjAnI pAse jaIne kaho ame sarva naTa chIe tethI nRtya kaLA tathA vAMsa para nAcavAnuM jANIe chIe. doraDuM banAvavAno dhaMdho amAro nathI to paNa ApazrIno Adeza che, tenuM pAlana karavuM e amAruM kartavya che. amArI Apane eka namra prArthanA che. jo ApanA bhaMDAramAMthI athavA ajAyaba gharamAMthI namUnArUpe jUnuM retInuM doraDuM hoya to te Apo. ame e namUno joIne retInuM doraDuM banAvIzu ane ApanI sevAmAM mokalI ApazuM. grAmINaloko rAjAnI pAse gayA. tyAM jaIne namratApUrvaka rohake jema kahyuM hatuM ema ja kahyuM arthAt retInA doraDAno koI namUno hoya to ApavAnI mAgaNI karI. rohakanI camatkArayukta buddhi joIne rAjA nittara banI gayA. (7) hastI - koI eka divase rAjAe pharI rohakanI parIkSA mATe grAmINa loko pAse eka vRddha maraNonmukha hAthI mokalyo ane kahevaDAvyuM ke A hAthInI barAbara sevA karo ane pratidina tenA samAcAra mane mokalatA raho paNa kyAre ya evuM kahevaDAvazo nahIM ke hAthI marI gayo. jo evo saMdezo tame kahevaDAvazo to tamane daMDa devAmAM Avaze. A pramANe samAcAra AvavAthI grAmINaloko mUMjhAyA, teo tarata ja rohakanI pAse gayA ane rAjAnI AjJA kahI saMbhaLAvI, rohake zIdhra teno upAya batAvyo- A hAthIne sAro sAro khorAka khavaDAvo pachI je kAMI thaze te huM saMbhALI laIza. grAmINa lokoe rohakanA kahevA mujaba hAthIne anukULa Ave evo sAro khorAka Apyo paraMtu hAthI te ja rAtrinA marI gayo. grAmINaloko gabharAyA ke rAjAne have zuM javAba ApIzuM? paraMtu rohake temane zIkhaDAvyuM e ja rIte grAmINavAsIoe rAjAne kahyuM- he naradeva! Aja hAthI UThato nathI, besato nathI, khAto nathI, pIto nathI, zvAsa leto nathI. koIpaNa prakAranI ceSTA paNa karato nathI. ardhI rAtathI ekadama niSkriya paDyo che. - rAjAe kupita thaIne kahyuM to zuM hAthI marI gayo? grAmINa lokoe kahyuM- prabhu ema ame zI rIte kahI zakIe? evuM to Apa ja kahI zako cho. rAjA rohakanI caturAI para bahu ja khuza thayA. grAmavAsIo potAnA jAna Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 bacAvIne saharSa pota potAnA ghare gayA. dhanya che rohakanI otpAttika buddhine! (8) agaDakUpa:- ekavAra rAjAe rohakanI parIkSA karavA mATe grAmINa lokone eka saMdezo mokalyo ke tamArA gAmamAM susvAdazItala, pathya jaLathI pUrNa bharela kUvo che tene jema bane tema jaldIthI jaldI amAre tyAM mokalI do, nahi mokalo to tamane daMDa devAmAM Avaze. rAjAno A Adeza sAMbhaLIne loko ciMtAgrasta banIne rohakanI pAse gayA ane teno upAya pUchaLyo. bIjuM to ThIka, paNa kUvo koI divasa cAlIne bIje gAma jato haze? he buddhimAna ! Ano upAya Apa ja batAvI zakazo. rohake kahyuM- rAjAnI pAse jaIne ema kaho ke amAro gAmaDAno kUvo svabhAvathI ja Darapoka che. e ekalo kyAMya jato nathI. koInA para tene vizvAsa Avato nathI. mATe Apa tyAMnA eka kUvAne mokalo, jethI tenI sAthe amAro kUvo tyAM AvI jaze. rohakanA kahevA mujaba grAmINa lokoe rAjAne jaIne vAta karI ke amAro kUvo ekalo nahIM Ave, tyAMthI tamArA eka kuvAne mokalo to tenI sAthe amAro kUvo AvI jaze. rohakanI buddhi para rAjA prasanna thaI gayA. (9) vana-khaMDa - thoDA divaso vyatIta thayA pachI rAjAe grAmINa lokone saMdezo kahevaDAvyo ke tamArA gAmamAM pUrvadizAmAM je vanakhaMDa che tene pazcima dizAmAM karI do. grAmINa loko ciMtAmagna banIne rohakanI pAse gayA ane rAjAnA AdezanI vAta karI. rohake otpAtika buddhi vaDe kahyuM- mahArAjane jaIne kaho ke Apa A gAmane ja pUrva dizAmAM vasAvI do eTale amAruM vanakhaMDa ApoApa pazcima dizAmAM AvI jaze. grAmINa lokoe rohakanA kahevA mujaba mahArAjAne kahyuM- Apa A nagarane pUrva dizAmAM vasAvI do eTale amAruM vanakhaMDa svayaM pazcima dizAmAM AvI jaze. rAjAe kahyuM- A konI buddhino camatkAra che? grAmavAsIoe kahyuM- rohakanI buddhino camatkAra che. rAjanuM rohakanI buddhi para atyaMta khuza thayA. (10) pAyasa :- eka divasa rAjAe acAnaka naTa lokone AjJA karI ke tame loko agni vinA khIra pakAvIne ahIM mokalI do. naTa loko pharI herAna thaI gayA. rAjA je je AjJA kare che te vAta ApaNI buddhimAM AvatI nathI. teo tarata ja rohaka pAse gayA. rohake potAnI autpArika buddhi dvArA tarata ja upAya batAvyo ke tame pahelA cokhAne pANImAM palALI do. ekadama narama thaI jAya pachI e cokhAne dUdhathI bharelI degaDImAM nAkhI do. emAM thoDIka sAkara nAkhI do, pachI e degaDIne cUnAnA DhagalA para rAkhI do. cUnAnA DhagalAmAM thoDuMka pANI nAMkhI do jethI cUno garama thaI jaze. cUnAnI tIvra garamIthI khIra pAkI jaze, pachI rAjAne jaIne daI Avajo. grAmINa lokoe rohakanA kahevA mujaba khIra pakAvIne te degaDI rAjAne pahoMcADI dIdhI ane agni vagara khIra kevI rIte taiyAra karI te vAta rAjAne kahI saMbhaLAvI. rAjA rohakanI alaukika buddhino camatkAra sAMbhaLIne AnaMda vibhora banI gayA. (11) atiga:- thoDA divasa pachI rAjAe rohakane potAnI pAse bolAvavA mATe Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H naMdI sUtranI kathAo mANasone mokalyA ane tenI zarto kahevaDAvI. rohaka jyAre mArI pAse Ave tyAre zukla pakSamAM na Ave, kRSNapakSamAM na Ave, divasanA nA Ave, rAtrinA na Ave, chAyAmAM na Ave, taDakAmAM na Ave, AkAzamArgathI na Ave, bhUmi para cAlIne paNa na Ave, mArgathI na Ave, unmArgathI na Ave, snAna karIne na Ave, snAna karyA vagara paNa na Ave. paraMtu rohakane rAjA pAse avazya AvavAnuM che. rAjAnI evI nirAlI AjJA sAMbhaLIne rohakanI pAse UbhelA mANasonA zvAsa addhara caDI gayA. sau vicAramAM paDI gayA ke AvI kaThina zarto zI rIte pUrI thaze? paraMtu rohaka kAMI hAre ema na hato. rohake rAjadarabAramAM javAnI taiyArI karI. 199 suavasara joIne rohake gaLA sudhI snAna karyuM, amAvasyA ane ekamanI saMdhimAM saMdhyA samaye, zira para cAyaNInuM chatra dhAraNa karIne, bakarI para besIne, gADInA paiDAnA cilAno rasto choDIne vacalA rastethI rAjAnI pAse gayo. rAjadarzana, devadarzana ane gurudarzane khAlI hAthe na javAya e nIti vacanane dhyAnamAM rAkhIne rohake hAthamAM eka mATInuM Dhephu sAthe lIdhuM hatuM. rAjAnI sevAmAM pahoMcIne rohake yogya rIte vinayapUrvaka namaskAra karyA. pachI mATInuM Dhephu rAjAnI samakSa rAkhI dIdhuM. rAjAe Azcaryacakita thaIne pUchyuM- A zuM che ? rohake namrabhAve uttara Apyo, deva ! Apa pRthvIpati cho eTale huM ApanA caraNe dharavA mATe pRthvI lAvyo chuM. prathama darzane ja evA prakAranuM mAMgalika vacana sAMbhaLIne rAjA ati pramudita thayA. rohakanI sAthe AvanAra grAmINa loko harSathI nAcI uThayA rohake AjJAnuM pAlana karyuM tethI rAjAe grAmINa lokone mokalI dIdhA paNa rohakane potAnI pAse rAkhI lIdho. rAtre rAjAe rohakane potAnI pAse sUvaDAvyo. rAtrinA bIjA pahore rAjAe rohakane saMbodhana karIne kahyuM- rohaka ! tuM jAge che ke UMghe che ? rohake javAba Apyo- jAguM chuM mahArAja. rAjAe pUchyuM- jAgIne tuM zuM vicAre che ? rohake kahyuM huM vicAruM chuM ke bakarInA peTamAM goLa- goLa lIMDIo kema banatI haze ? rohakanI Azcaryacakita vAta sAMbhaLIne rAjA paNa vicAramAM paDI gayA paNa rAjAne uttara sUjhyo nahIM. teNe pharI rohakane pUchyuM- jo huM e javAba jANato ho to mane batAva. rohake kahyuM- deva ! bakarInA peTamAM saMvartaka nAmano vAyu vizeSa hoya che, tethI tenI lIMDIo goLa-goLa banIne bahAra Ave che. ema kahIne thoDI vAramAM ja rohaka UMghI gayo. (12) patra :~ * rAtrinA trIjA pahore rAjAe kahyuM-- rohaka ! jAge che ke UMghe che ? rohake zIghra javAba Apyo-jAguM chuM svAmI ! rAjAe pharI kahyuM- rohaka ! tuM zuM vicAre che? rohake kahyuM- huM ema vicAruM chuM ke pipaLAnA pAMdaDAnI DAMDalI moTI hoya ke tenI zikhA ? A vAta sAMbhaLIne rAjA saMzayamAM paDI gayA. pachI teNe rohakane pUchyuM- beTA tuM A viSe zuM jANe che ? rohake kahyuM- deva ! jyAM lagI zikhAno agrabhAga sUkAya na jAya tyAM sudhI banne sarakhA hoya che. pachI rAjA UMghI gayA ane rohaka paNa UMghI gayo. rAjAe koI anubhavIne pUchyuM- tyAre teNe kahyuM ke rohakanI vAta sAcI che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 (13) khAhilA (khisakolI) :- rAtrino cotho prahara cAlato hato. te samaye acAnaka rAjAe rohakane pUchyuM tuM jAge che ke UMghe che ? rohake kahyuM- jAguM chuM svAmI ! rAjAe kahyuM tuM zuM vicAre che ! rohake kahyuM- huM vicAruM chuM ke khisakolInI pUMchaDI enA zarIrathI moTI haze ke nAnI ? 200 rohakanI vAta sAMbhaLIne rAjA khuda vicAramagna banI gayA. jyAre te koI nirNaya na karI zakyA tyAre teNe rohakane pUchyuM- beTA ! tuM A viSe zuM jANe che? roke kahyuM- deva khisakolInuM zarIra ane pUMcha banne barAbara hoya che. ema kahIne rohaka pharI UMghI gayo. (14) paMcapiyaro (pAMca pitA) :- rAtri vyatIta thaI gaI. sUryodayathI pahelA jyAre maMgala vAjiMtro vagADavAmAM AvyA tyAre rAjA jAgyA paraMtu rohaka gADha nidrAmAM sUto hato. rAjAe rohakane avAja dIdho paraMtu rohaka jAgyo nahIM. tethI rAjAe potAnI chaDI jarAka rohakanA zarIrane aDADI, tethI rohaka tarata ja jAgI gayo. rAjAe kutUhalapUrvaka pUchyuM- rohaka tuM zuM vicAra karato hato ? rohake kahyuM- huM vicArato hato ke Apane pitA keTalA che? rohakanI vAta sAMbhaLIne rAjA cakkaramAM paDI gayA paraMtu tenI buddhi prabaLa hovAnA kAraNe krodhane zAMta karIne kahyuM- beTA ! tuM ja batAva ke huM keTalA pitAno putra chuM? rohake kahyuM-mahArAja ! Apa pAMca pitAthI utpanna thayA cho. eka to vaizramaNathI kema ke Apa kubera samAna udAra cho. bIjA cAMDAlathI kema ke duzmano mATe Apa cAMDAla samAna krUra cho. trIjA dhobIthI, dhobI jema bhInA kapaDAne khUba nIcovIne badhuM pANI temAMthI kADhI nAMkhe che e ja rIte Apa paNa dezadrohI ane rAjadrohInuM sarvasva lUMTI lo cho. cothA viMchIthI, jema viMchI DaMkha mArIne bIjAne pIDA pahoMcADe che e ja rIte mArA jevA nidrAdhIna bALakane chaDInA agrabhAgathI jagADIne viMchInI jema kaSTa pahoMcADyuM che. pAMcamA ApanA pitAzrI kema ke Apa ApanA pitA samAna nyAyapUrvaka prajAnuM pAlana karo cho. rohakanI uparyukta vAta sAMbhaLIne rAjA avAk banI gayA. prAtaHkALe zauca-snAnAdithI nivRtta thaIne rAjA potAnI mAtAne praNAma karavA mATe gayA. praNAma karIne rohake batAvelI pAMca pitAnI vAta teNe mAtAne kahI saMbhaLAvI ane pachI kahyuM- mAtAjI ! A vAta keTalI satya che ? rAjamAtAe kahyuM - putra ! vikArI icchAthI jovuM e ja jo tArA saMskAranuM kAraNa hoya to evuM avazya banyuM che. jyAre tuM garbhamAM hato tyAre huM eka divasa kuberanI pUjA karavA mATe gaI hatI. kuberanI suMdara mUrtine joIne mArI bhAvanA vikRta thaI hatI, pAchA pharatI vakhate eka dhobI ane eka cAMDAla yuvakane joIne mArI bhAvanA vikRta thaI hatI. tyAra bAda ghara tarapha AvatI vakhate eka viMchI yugalane ciMta-krIDA karatAM joIne mArA manamAM paNa kaMIka vikArI bhAvanA utpanna thaI hatI. vastutaH to tArA janaka jagatu prasiddha eka ja pitA che. mAtA pAsethI sarva vAta jANIne, rohakanI tpAtika alaukika buddhino camatkAra joIne, rAjA Azcaryacakita banI gayA. mAtAne praNAma karIne rAjA potAnA mahelamAM Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo | | ra01 gayA ane rAjadarabArano samaya thavAthI rAjA rAja siMhAsana para virAjita thayA. pachI prajAjanonI samakSa rohakane mukhyamaMtrInA pada para niyukta karyo. A cauda udAharaNa rohakanI otpAtika buddhinA che. (15) pratijJA-zarta :- koI eka bhoLo gAmaDAno kheDUta potAnA gAmathI kAkaDInI gADI bharIne zaheramAM vecavA mATe gayo. nagaranA daravAjA pAse pahoMcatAM ja tene eka dhUrta maLI gayo. teNe kheDUtane kahyuM- huM tamArI A badhI kAkaDI khAI jAuM to tuM mane zuM Ape? kheDUte kahyuM- to huM tane eka evo moTo lADavo ApuM ke je daravAjAnI bahAra na jaI zake. bannenI zarta nakkI thaI gaI. pAse UbhelA lokone teNe sAkSImAM rAkhI lIdhA. dhUrta nAgarike pahelAM kheDUtanI dareka kAkaDI thoDI thoDI khAI lIdhI. kAkaDIne eThI karI nAkhI pachI kahe, "lo bhAIme tamArI badhI kAkaDI khAI lIdhI che. kheDUte kahyuM ema na cAle. tyAre nAgarika grAhakone bolAvI lAvyo. grAhakoe kahyuM badhI kAkaDI khAdhelI che mATe ame nahIM laIe. nAgarike kheDUtane kahyuM - mArI zarta pramANe tame mane lADu ApI do. pahelAe kahyuM- tane huM eka be, traNa, cAra, pAMca rUpiyA ApuM. chevaTe vadhatAM vadhatAM so rUpiyA ApuM ema kahyuM. paNa dhUrta nAgarika mAnyo nahIM, teNe kahyuM mane zarta pramANe lADu ja joIe. kheDUte kahyuM traNa divasamAM huM tamArI zarta pUrNa karIza. traNa divasamAM kheDUte eka bIjA dhUrtane zodhI lIdho. tenA kahevA mujaba kheDUte gAmamAMthI eka nAnakaDA lADavAnI kharIdI karI, pachI e lADavAne teNe nagaranA daravAjA pAse rAkhIne kahyuM - lADu ! tuM daravAjAnI bahAra cAlyo jA. paNa lADavo tyAMthI khasyo nahIM. kheDUte dhUrta nAgarikane kahyuM tamane daravAjAnI bahAra na jaI zake evo lADavo ApI dIdho che. sAkSImAM rahelA lokoe kahyuM - barAbara che. bannenI zarta pUrNa thaI gaI. ahIM dhUrtanI aupAtikI buddhithI kArya pUrNa thayuM. (16) vRkSa - koI eka samaye thoDAka yAtriko eka sthAnathI bIjA sthAne jatAM rastAmAM eka saghana AMbAnA vRkSa nIce visAmo levA beThA. AMbAmAM pAkelI kerIo joIne teonA moDhAmAM pANI AvI gayuM. teo kerI levAno upAya zodhavA lAgyA. AMbAnA vRkSa para vAMdarAo beThA hatA. tethI vRkSa para caDIne kerI levI muzkela hatI. AkharamAM eka otpAtika buddhimAne kahyuM paththara laIne vAMdarAo tarapha pheMko. vAMdarAo caMcaLa ane nakala karanArA hoya che. tethI te paththaranA badale kerIo pheMkaze. tenI salAha pramANe karatAM vAMdarAo paththarone badale pAkI kerIo toDI toDIne teonI tarapha pheMkavA lAgyA. pathikone to kerI ja joItI hatI. teoe peTa bharIne kerI khAdhI. pachI tyAMthI ravAnA thaI gayA. (17) khaDuMga(vITI) - rAjagRhanagaramAM prasenajita rAjAe potAnI nyAya-priyatA ane buddhibaLathI samasta zatruo para vijaya prApta karyo hato. te niSphaTaka rAjya karI rahyA hatA. te pratApI rAjAne ghaNA putro hatA. temAM eka zreNika nAmano rAjakumAra samasta rAjya guNothI yukta hato ane te rAjAno prema pAtra hato. rAjA pragaTa rUpe tenA para potAno prema pradarzita karatA na hatA. rAjAne Dara hato ke pitAno prema pAtra jANIne Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 tenA bIjA bhAIo IrSyAvaza zreNikane mArI na nAMkhe tenI khAtrI zuM? paraMtu zreNika buddhimAna hovA chatAM pitAno prema nahi maLavAthI manomana duHkhI ane vyathita thaIne teNe ghara choDavAno nizcaya karyo. eka divasa te potAnI yojanA pramANe cupacApa mahelamAMthI nIkaLIne anya dezamAM javA mATe ravAnA thayo. 202 cAlatAM cAlatAM te benAtaTa nAmanA nagaramAM pahoMcyo ane koI vyApArInI dukAne visAmo levA beTho. te vyApArIne potAnA durbhAgyathI dhaMdho dareka prakAre baMdha thaI gayo hato paraMtu zreNika enI dukAne beTho ke tarata ja teNe saMcita karelo mAla bahu UMcA bhAvathI vecAI gayo. videzathI vyApArIo ratno lAvyA hatA, te tene alpa mUlyamAM maLI gayA. evo aciMtya lAbha maLavAthI vyApArIe vicAryuM- Aje mane je lAbha maLyo che te A puNyavAna vyaktinA bhAgyathI maLyo che. e mArI dukAne AvIne beTho ke tarata ja mane lAbha maLI gayo. koI mahAna AtmA lAge che. vaLI te keTalo suMdara ane tejasvI dekhAya che ? AgalI rAtrie zeThane svapna AvyuM hatuM ke potAnI putrInA lagna eka 'ratnAkara' nI sAthe thaI rahyA che. te ja divase zreNika tenI dukAna para jaIne beTho ane divasabhara zeThane puSkaLa lAbha thayo tethI zeThane lAgyuM ke A ja 'ratnAkara' haze. manomana pramudita thaIne vyApArIe zreNikane pUchyuM- Apa ahIM konA gharamAM atithi banIne AvyA cho ? zreNike vinamrabhAve mIThI bhASAmAM kahyuM- zrImAn ! huM Apano ja atithi chuM. evo mITho ane AtmIyatApUrNa uttara sAMbhaLIne zeThanuM hRdaya praphullita thaI gayuM. te bahu ja premathI zreNikane potAnA ghare laI gayo ane uttamottama vastra temaja bhojana AdithI teno satkAra karyo. teNe potAnA ghare ja rahevAnuM zreNikane kahyuM. zreNikane to tyAM ja rahevAnuM hatuM eTale te AnaMdapUrvaka rahevA lAgyo. zreNikanA puNyathI zeThanI saMpattimAM dina pratidina vRddhi thavA lAgI, tethI zeThanI pratiSThA vadhI gaI. A rIte keTalAka divaso vyatIta thaI gayA. zeThe dhIre dhIre vAtacIta karIne potAnI putrI naMdAnA lagna zubhadivase ane zubha muhUrto zreNikanI sAthe karI ApyA. zreNika svasuragRhe potAnI patnInI sAthe rahevA lAgyA. thoDA samaya bAda naMdAdevI garbhavatI banI ane yathAvidhi garbhanuM pAlana poSaNa karavA lAgI. bIjI bAju rAjakumAra zreNika kahyA vagara cAlyA gayA hovAthI rAjA prasenajita bahu ciMtAgrasta banI gayA. teNe cAre dizAmAM zreNikanI zodha karavA mATe mANasone mokalyA. thoDA divasa bAda zodha karatAM karatAM thoDAka mANaso benAtaTa AvyA. tyAM pahoMcatA teone zreNikanI khabara maLatAM teo zreNika pAse pahoMcI gayA ane zreNikane prArthanA karI ke mahArAjA ApanA viyogathI bahu ja du:khI che, kRpA karIne Apa zIghra rAjagRha padhAro. zreNike rAjapuruSonI prArthanAno svIkAra karyo ane rAjagRha javA mATe nizcaya karyo. potAnI patnI naMdAne vAkepha karI, tenI saMmati laIne potAno vistRta paricaya lakhIne Apyo, pachI temaNe rAjagRha tarapha prasthAna karyuM. rAjagRha pahoMcatA prasenajita rAjAe zreNikane rAjyapada ApyuM. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : naMdI sUtranI kathAo A bAju naMdAnA garbhamAM devalokathI cyavIne AvelA jIvanA puNyaprabhAvathI naMdAdevIne eka zubha dohada utpanna thayo. huM eka moTA hAthI para ArUDha thaIne dhana-dAna tathA abhayadAna ApuM, evA tenA manamAM vicAro AvyA. pachI teNIe potAnA pitAne potAnI IcchA pUrNa karavA mATe prArthanA karI. pitAe saharSa potAnI putrIno dohada pUrNa karyo. samaya vItatAM savA nava mAse putraratnano janma thayo. pitAe prAtaHkAlIna sUrya samAna tejasvI ane daze dizAone prakAzita karanAra bALakano janma mahotsava manAvyo. pachI dohadAnusAra tenuM nAma 'abhayakumAra' rAkhyuM. te sukumAra bALaka dina pratidina vRddhi pAmavA lAgyo. samaya pasAra thavA para tene zALAe mokalyo. prAraMbhika jJAnathI laIne aneka zAstrano abhyAsa karIne 72 kaLAomAM te pravINa thayo. 203 eka divasa ociMtA abhayakumAre tenI mAtAne pUchyuM- mA, mArA pitAjI koNa che ane te kyAM rahe che ? putranA A praznathI mAtAe tenA pitA viSenI sarva vAta karI ane zreNike vigatavAra lakhela patra paNa vaMcAvyo. mAtAnI vAta sAMbhaLIne temaja potAnA pitAe lakhelo paricaya patra vAMcIne teNe jANyuM ke mArA pitA rAjagRhanA rAjA che. te jANIne abhayakumArane ati prasannatA thaI. pachI teNe potAnI mAtAne kahyuM- mAtAjI ! Apa AjJA Apo to huM sAthIdArone laIne rAjagRha jAuM ? mAtAe kahyuM- jo tuM kahe to huM paNa tArI sAthe AvuM. abhayakumAre hA pADI tethI mAtA ane putra temaja sAthIdAro badhAM rAjagRha tarapha ravAnAM thayAM. cAlatAM cAlatAM teo rAjagRha nagaranI bahAra pahoMcyA. potAnI mAtAne sAthIdAronI pAse eka suMdara sthAna para rAkhIne abhayakumAra nagaramAM gayo. tyAMnuM vAtAvaraNa kevuM haze ? rAjAjInA mane darzana kevI rIte thaze? vagere vicAra karato karato te cAlyo jato hato. tyAM nagaranI aMdara eka jaLarahita kUvAnI AsapAsa mANasonI bhIDa joI. abhayakumAre koI eka vyaktine pUchyuM badhA kUvAnA kAMThe zA mATe bhegA thayA cho ? teNe kahyuM- pANI vagaranA A sUkA kUvAmAM amArA rAjAnI suvarNa mudrikA(vIMTI) paDI gaI che. rAjAe ghoSaNA karI che je koI mANasa kUvAmAM UtaryA vagara ane kUvAnA kAMThe ja UbhA rahIne potAnA hAthathI vIMTI kADhI Apaze tene mahArAja bahu suMdara pAritoSika Apaze. paraMtu ahIM UbhelAomAMthI koIne paNa vIMTI kADhavAno upAya sUjhato nathI. abhayakumAre te ja kSaNe kahyuM- jo tame mane anumati Apo to huM vIMTI kADhI ApuM. A vAta jANIne rAjanA karmacArIoe abhayakumArane vIMTI kADhI ApavAno anurodha karyo arthAt hA pADI. abhayakumAre sarvaprathama kUvAnA kAMThA para rahIne ekavAra vIMTIne barAbara joI lIdhI. tyArabAda thoDeka dUra paDelA chANane te laI Avyo. pachI kUvAmAM paDelI vIMTI para te chANa teNe nAkhI dIdhuM. vIMTI chANamAM coMTI gaI. pachI chANa sukAI gayA bAda teNe kUvAmAM pANI bharAvyuM. kUvo pANIthI chalochala bharAI javAthI peluM sukAI gayeluM chANa upara AvatAM kUvAnA kAMThe UbhA rahIne teNe hAtha vaDe laI lIdhuM, pachI temAMthI sonAnI vIMTI kADhI lIdhI. tyAM UbhelA loko A yuvakanI kaLA joIne Azcaryacakita banI gayA. vIMTI bahAra nIkaLI gayAnA samAcAra rAjA sudhI pahoMcI Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA: jainAgama navanIta-1 gayA. rAjAe abhayakumArane rAjamahelamAM bolAvyo ane pUchayuM beTA! tuM koNa cho? abhayakumAre rAjAnA hAthamAM vIMTI ApIne kahyuM- huM Apano putra chuM. rAjAe pUchyuM -kvI rIte? tyAre abhayakumAre badho vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. e sAMbhaLIne rAjA atyaMta khuza thayA. tarata ja teNe potAnA putrane vAtsalya ApIne mastaka para hAtha pheravyo ane pUchyuM- beTA! tArI mAtA kyAM che? putre kahyuM te nagaranI bahAra mArA sAthIo sAthe che. abhayakumAranI vAta sAMbhaLIne rAjA khuda potAnA parivArajanonI sAthe rANI naMdAne levA mATe gayA. rAjA pahoMce tenI pahelA abhayakumAre saMpUrNa vRttAMta mAtAne kahI saMbhaLAvyo ane ema paNa kahyuM- rAjAjI khuda Apane rAjamahelamAM levA mATe padhAre che. e samAcAra sAMbhaLIne rANI naMdA khUba ja harSaghelI banI gaI. eTalAmAM mahArAjA zreNika tyAM AvI pahoMcyA. samagra janatA rANInA darzana karIne harSavibhora banI gaI. rAjAjI rANIne utsAha ane samAroha pUrvaka arthAt vAjate gAjate rAjamahelamAM laI gayA. rAjAe autpAtikI buddhinA dhaNI potAnA putra abhayakumArane maMtrIpade sthApita karyo. pachI loko AnaMda pUrvaka divaso vyatIta karavA lAgyA. (18) paTa - eka samayanI vAta che. be vyakti koI sthaLe jaI rahI hatI. rastAmAM eka suMdara moTuM sarovara AvyuM. tenuM svaccha pANI joIne teone sarovaramAM snAna karavAnuM mana thayuM. bannee potapotAnAM vastro utArIne sarovaranA kAMThe rAkhI dIdhA. pachI snAna karavA mATe sarovaramAM gayA. sarovaramAM snAna karIne eka mANasa jaldI bahAra AvI gayo. te potAnA sAthInI unanI kAMbaLI oDhIne cAlato thayo. jyAre bIjA mANase A dazya joyuM tyAre teNe jorathI kahyuM- are ! tuM mArI kAMbaLI laIne kema lAge che? teNe bahu zora macAvyo paNa pelAe kAMI javAba na Apyo. kAMbaLIno mAlika sarovaranI bahAra nIkaLIne jaldI tenI pAchaLa doDyo ane kahyuM- bhAI ! mArI kAMbaLI tuM mane ApI de. paNa pelAe kAMbaLI ApI nahIM, tethI paraspara jhagaDo vadhI gayo. aMte te jhagaDo nyAyAlayamAM gayo. bannee potapotAnI kAMbaLI mATenI vAta karI. kAMbaLI para koInuM nAma na hatuM temaja koI sAkSI na hovAthI nyAyAdhIzanI samajamAM AvyuM nahIM ke A kAMbaLI konI che. thoDIvAra vicArIne tpAtika buddhinAdhAraka evA nyAyAdhIzebekAMgasI(kAMsakI) maMgAvI. pachI bannenA mAthAnA vALa mANaso dvArA oLAvyA. ekanA mAthAmAMthI unanA rUMchaDA nIkaLyA.bIjAnA mastakamAMthI sUtaranA taMtu nIkaLyA. nyAyAdhIze jenA mastakamAMthI unanA rUMchaDA nIkaLyA hatA tene unanI kAMbaLI ApI dIdhI ane je mANasa unanI kAMbaLI laI gayo hato tene daMDa Apyo. (19) saraTa(kAkIDo) - ekavAra eka mANasa jaMgalamAM jaI rahyo hato. rastAmAM tene zauca javAnI hAjata thaI. te utAvaLamAM koI eka bilanA mukha para besI gayo. akasmAta tyAM eka kAkIDo Avyo, teNe potAnI pUMchaDI vaDe pelA mANasanA gudAnA bhAgano sparza karyo. pachI tarata ja te bilamAM ghusI gayo. zauca beThelA mANasanA manamAM evo vahema paDyo ke kAkIDo adhomArgathI mArA zarIramAM praveza karI gayo che. e ciMtAmAM te dinapratidina dUbaLo thavA lAgyo. teNe bahu ja upacAro karAvyA paNa badhA niSphaLa gayA. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sutranI kathAo 205 eka divasa te koI vadhanI pAse gayo ane kahAM - mAruM svAthya dina-pratidina bagaDI rahyuM che. Apa eno upAya batAvo jethI huM svastha banI jAuM vaidarAje tenI nADI tapAsI, dareka rIte tenA zarIrane tapAsyuM paraMtu koI bImArI pratIta na thaI. pachI vaidarAje te mANasane pUchyuM- tamane A bImArI kyArathI lAgu paDI che? teNe pahelethI chelle sudhI badhI vAta karI. vaidarAje jANI lIdhuM ke A mANasanI bImArInuM kAraNa bhrama che. chatAM vidarAje rogIne kahyuM - tamArI bimArInuM kAraNa huM samajI gayo chuM. vaidarAjanI buddhi autpAtikI hatI, tethI teNe te vyaktinA rogano IlAja tarata ja zodhI kADhayo. vaidarAje kyAMkathI eka kAkIDo maMgAvyo. tene lAkSArasathI alipta karIne eka mATInA vAsaNamAM nAkhI dIdho. tyAra bAda rogIne virecanI auSadhi ApI. pachI teNe rogIne kahyuM - tamAre A mATInA vAsaNamAM zauca javAnuM che. pelA mANase temaja karyuM. vaidarAja te mATInA vAsaNane prakAzamAM lAvyA. pachI teNe kahyuM - "juo bhAI! tamArA peTamAMthI A kAkIDo nIkaLI gayo." pelA mANasane saMtoSa thaI gayo ke mArA peTamAM kAkIDo praveza karI gayo hato eTale ja huM bImAra raheto hato paNa vaidarAja hoMziyAra che. teNe kAkIDo kADhI Apyo. have AjathI mArI bImArI gaI. pachI te zIdhra svastha ane nIrogI banI gayo. (20) kAka - benAtaTa nagaramAM bhikSA levA mATe nIkaLelA jainamunino bauddha bhikSue upahAsa karatA kahyuM. munirAja ! tamArA arihaMta sarvajJa che ane tame enA saMtAna cho to batAvo A nagaramAM kAgaDA keTalA che? jaina muni bauddha bhikSunI dhUrtatA samajI gayA. tene zikSA devA mATe potAnI tpAtikI buddhino prayoga karatA kahyuM - bhikSarAja! A nagaramAM sATha hajAra kAgaDAo che. tame gaNI lo. jo ochA hoya to samajajo ke teo bahAragAma mahemAna thaIne gayA che ane jo adhika hoya to samajajo ke bahAragAmathI mahemAna thaIne ahIM AvyA che. jaina muninI buddhimattA joIne bauddha bhikSu zaramAIne tyAMthI cAlyA gayA. (21) uccAra-mala parIkSA :- eka vAra eka mANasa potAnI navaparaNetara suMdara patnInI sAthe koI sthaLe jaI rahyo hato. rastAmAM tene eka dhUrta maLyo. tenI sAthe vArtAlApa karatAM karatAM navavadhU te dhUrta para Asakta thaI gaI ane tenI sAthe javA mATe taiyAra thaI gaI. dhUrta kahevA lAgyo ke A mArI strI che. pachI baMneno jhagaDo zarU thaI gayo. aMtamAM vivAda karatAM karatAM teo nyAyAlayamAM pahoMcI gayA. nyAyAdhIzanI pAse jaIne jenI patnI hatI teNe kahyuM ke A mArI strI che. pelA dhUrte kahyuM ke A mArI strI che. banne jaNA pelI strI para potAno adhikAra batAvI rahyA hatA. bannenI vAta sAMbhaLIne nyAyAdhIze sau prathama traNeyane alaga alaga rAkhI dIdhA. tyAra bAda jenI strI hatI tene nyAyAdhIze pUchyuM- kAle tame zuM khAdhuM hatuM? pelI strInA patie kahyuMkAle meM ane mArI patnI bannee talano lADavo khAdho hato. pachI nyAyAdhIze dhUrtane pUchyuM kAle te zuM khAdhuM hatuM? teNe kahyuM- kAle meM judI judI vAnagI tala vagere khAdhI hatI. nyAyAdhIze pahelI strI ane dhUrta bannene virecana ApyuM pachI tapAsa karAvI to strInA maLamAM talanA dANA dekhAyA paraMtu dhUrtanA maLamAM tala dekhAyA nahIM. autpAtikI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 buddhinA dhAraka nyAyAdhIza nyAya karI Apyo ke A strI pelA puruSanI ja che. tethI tene tenI patnI soMpI dIdhI ane dhUrtane yogya daMDa Apyo. (22) gaja:- eka samayanI vAta che. koI eka rAjAne eka buddhimAna maMtrInI jarUra hatI. tethI te atizaya medhAvI tathA autpAtikI buddhinA dhAraka evI vyaktinI khoja karI rahyo hato. parIkSA karavA mATe rAjAe eka baLavAna hAthIne cAra rastA para bAMdhI dIdho. pachI ghoSaNA karAvI- je vyakti A hAthInuM vagara tole vajana karI deze, tene rAjA bahu moTuM InAma Apaze. A ghoSaNA sAMbhaLIne koI eka mANase eka nAvane pANImAM taratI mUkI, pachI e nAva para pelA hAthIne caDAvI dIdho. pachI nAva pANImAM keTalI DUbI e tapAsa karIne teNe nAva para eka cita karI lIdhuM. tyAra bAda hAthIne nAvathI utArIne teNe e nAvamAM paththara bharI dIdhA.cihna sudhI pANI AvI gayuM eTale eNe nAvamAMthI paththara kADhIne tenuM vajana karIne rAjAne batAvyuM ke hAthInuM vajana amuka pala parimANanuM che. rAjAe pUchaya - tame kevI rIte jANyuM? pelA mANase hAthInuM vajana vagara tolAe je rIte karyuM te prakriyA rAjAne batAvI dIdhI. rAjA tenI prakriyA sAMbhaLIne khUba ja prasanna thayA ane te mANasane mukhyamaMtrInuM pada ApyuM. A te puruSanI otpAtikI buddhinuM udAharaNa che. (23) ghayaNa-bhAMDaH- koI eka rAjAnA darabAramAM eka bhAMDa raheto hato. rAjA tenA para bahaprema rAkhatA hatA. tethI te bahumoDhe caDI gayo hato. rAjA te moDhe caDAvelA bhAMDanI samakSa potAnI mahArANInI sadeva prazaMsA karyA karatA ane kahetA ke mArI rANI bahu AjJAkArI che paraMtu mAMDa rAjAne kaheto ke ApanI rANI svArtha khAtara ApazrInI AjJAnuM pAlana kare che. jo Apane vizvAsa na hoya to parIkSA karI lejo. rAjAe bhAMDanA kahevA mujaba eka divasa rANIne kahyuM- devI! mArI IcchA bIjA lagna karavAnI che ane tenAthI je prazna thAya teno rAjyAbhiSeka karIza. rAjAnI vAta sAMbhaLIne rANIe kahyuM- mahArAja Apa bhale bIjIvAra lagna karo paraMtu rAjyano adhikAra paraMparAgata pahelA ja rAjakumArane ApI zakAya. rAjAne bhAMDanI vAta yAda AvI tethI rANInI sAme smita karyuM. rANIe hAsyanuM kAraNa pUchyuM to rAjA jorathI hasyA. rANIe bIjIvAra, trIjIvAra rAjAne hasavAnuM kAraNa pUchyuM tyAre rAjAe bhADe kahelI vAta karI batAvI. e sAMbhaLIne rANI krodhathI dhamadhamI UThI ane rAjAne kahyuM- bhAMDane deza parityAga karavAnI AjJA Apo. rAjAe rANInA kahevA mujaba bhAMDane deza parityAganI AjJA ApI. e vAta sAMbhaLIne bhAMDe ghaNA badhA jUtA(joDA) bhegA karIne eka moTI gAMsaDI vALI. e gAMsaDI zira para laIne bhAMDa rANInA bhavanamAM gayo. paheragIranI AjJA mAMgIne te rANInA darzanArthe gayo. rANIe pUchyuM- A zira para gAMsaDImAM zuM lIdhuM che? bhADe kahyuM- mAtAjI! A gAMsaDImAM ghaNA jUtA lIdhA che. A jUtA paherIne huM jeTalA dezamAM jaIza te dareka sthaLe huM Apano apayaza gAIza. bhAMDanA mukhethI rANIe potAnA apayazanI vAta sAMbhaLIne bhAMDane deza parityAganI je AjJA ApI hatI te pAchI kheMcAvI lIdhI. pachI bhAMDa pahelAnI jema rAjAnI sAthe AnaMdathI rahevA lAgyo. A bhAMDanI tpAtikI Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : naMdI sUtranI kathAo 200 buddhinuM udAharaNa che. (24) golaka-lAkhanI goLI:- ekavAra koI eka bALake ramatAM ramatAM kutUhalavaza eka lAkhanI goLI nAkamAM nAkhI dIdhI. e goLI aMdara jaIne zvAsanADImAM phasAI gaI tethI te, bALakane zvAsa levAmAM bahu takalIpha thavA lAgI. A dazya joIne pelA bALakanA mAtA-pitA gabharAI gayA. teo banne doDIne eka sonIne bolAvI lAvyA. sonIe potAnI buddhithI eka bArIka loDhAnI saLInA agrabhAgane garama karIne sAvadhAnIpUrvaka bALakanA nAkamAM nAMkhI. garama saLInI sAthe te lAkhanI goLI coTI gaI pachI teNe kheMcIne goLI bahAra kADhI. A suvarNakAranI autpAtikI buddhinuM udAharaNa che. (25) khaMbha-thAMbhalo:- koI eka rAjAne buddhimAna maMtrInI jarUra hatI. buddhimAnanI parIkSA karavA mATe eka vizALa ane UMDA taLAvamAM eka UMco thAMbhalo khoDI dIdho. tyAra pachI ghoSaNA karAvI ke je mANasa pANImAM UtaryA vagara kinArA para UbhA rahIne ja A thAMbhalAne rasIthI bAMdhI deze tene eka lAkha rUpiyA InAma ApavAmAM Avaze. A ghoSaNA sAMbhaLIne eka mANasa tyAM Avyo. teNe bIDuM jhaDapyuM ke huM kinArA para rahIne thAMbhalAne dorIthI bAMdhI daIza. pachI teNe kinArA para eka UMco thAMbhalo khoDyo, tenA para dorIno eka cheDo majabUta bAMdhyo. pachI bIjo cheDo laIne taLAvanI cAre bAju pharato gayo. jema jema pharato gayo tema tema taLAvamAM rahelo thAMbhalo baMdhAto gayo. A samAcAra rAjapuruSoe rAjAne ApyA. rAjA tenI buddhi para khuza thayA. rAjAe tene eka lAkha rUpiyA InAma ApIne maMtrI pada para sthApita karyo. A te vyaktinI autpAtikI buddhinuM udAharaNa che. (ra) kSullaka - ghaNA varSo pahelAnI eka vAta che. koI eka gAmamAM eka saMnyAsinI rahetI hatI. tene potAnA AcAra vicArano bahu garva hato. eka vAra rAjasabhAmAM jaIne teNIe kahyuM- mahArAja ! A nagaramAM koI evo mANasa che ke mane parAsta karI zake? saMnyAsinInI abhimAna yukta vAta sAMbhaLIne rAjAe tarata ja nagaramAM ghoSaNA karAvI dIdhI ke je koI A saMnyAsinIne parAsta karaze tene rAjA sAruM pAritoSika Apaze. ghoSaNA sAMbhaLIne nagaranA koI loko na AvyA, paraMtu eka kSullaka sabhAmAM Avyo. teNe kahyuM- mahArAja! huM e saMnyAsinIne parAsta karI daIza. rAjAe kSullakane AjJA ApI. saMnyAsinI kSullakane joIne hasI paDI ane bolI A muMDita mArI sAthe zuM mukAbalo karI zakaze? zullaka gaMbhIra hato. te saMnyAsinInI dhUrtatAne samajI gayo. tethI kSullake saMnyAsinIne kahyuM- huM jema karuM tema tamAre karavAnuM, jo ema nahIM karo to tame parAsta thaI jazo. saMnyAsinIe kahyuM- e vAta mane maMjUra che. sabhAjano samakSa kSullake potAnA kapaDAM utArIne parivrAjikAne oDhADI dIdhA. pachI kahyuM- have tame paNa tamArA kapaDA utArIne mArI para pheMkI do. saMnyAsinI sabhA samakSa kapaDAM utArI na zakI, tethI te parAsta thaIne tyAMthI cAlI gaI. A kSullakanI autpAtikI buddhinuM udAharaNa che. (27) mArga - eka puruSa potAnI patnInI sAthe rathamAM besIne bIje gAma jaI rahyo hato. rastAmAM eka jagyAe ratha Ubho rakhAvIne tenI patnI laghuzaMkA nivAraNa mATe koI Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 ka , , , jhADanI pAchaLa gaI. pelo puruSa jyAM ubho hato tyAM eka vRkSa para koI vyaMtarI rahetI hatI. te vyaMtarI pelA puruSa para mohita thaI gaI. teNe tarata ja pelI strInuM rUpa dhAraNa karyuM ane rathamAM AvIne besI gaI. pachI teNIe ratha cAlu karavAnuM kahyuM. ratha ravAnA thayo tyAra pachI pelI strI laghuzaMkA nivArIne AvI to ratha cAlato thaI gayo hato. paraMtu pelI strI tIvra gatie cAlIne ratha pAse pahoMcI gaI, tene joIne rathamAM beThelI pelI strIe kahyuM- je bAI cAlI AvI che e vyaMtarI che, teNe mArA jevuM rUpa dhAraNa karyuM che mATe tame ratha zIdhra calAvo. pelA puruSe rathanI gati vadhArI to paNa pelI strI ratha pAse doDatI doDatI AvI ane raDatI raDatI kahevA lAgI, he svAmI! tame rathane roko ApanI pAse je strI beThI che te vyaMtarI che. enI vAta sAMbhaLIne pelo puruSa eka najare jovA lAgyo. te samajI nA zakyo ke AmAM mArI patnI koNa che. paNa teNe rathanI gati dhImI karI nAkhI. eTalAmAM gAma AvyuM. banne strIono jhagaDo grAmapaMcAyatamAM pahoMcyo. nyAyAdhIze bannenI vAta sAMbhaLIne potAnI buddhithI banne strIone tenA patithI dUra dUra ekane DAbI bAju ane bIjIne jamaNI bAju UbhI rAkhI dIdhI. pachI kahyuM - je strI pahelAM A puruSane aDaze tene e puruSanI patnI mAnavAmAM Avaze. nyAyAdhIzanI vAta sAMbhaLIne asalI strI doDIne patine aDavA jAya tenI pahelA vyaMtarIe vaikriya zakti dvArA potAnA sthAnethI lAMbA hAtha banAvIne pelA puruSane aDI gaI. nyAyAdhIza teNInA lAMbA hAtha joIne samajI gayo ke A strI ja vyaMtarI che. pachI teNe asalI strI tenA patine soMpI dIdhI ane vyaMtarIne bhagADI mUkI. A che nyAyAdhIzanI tpAtikI buddhinuM udAharaNa. (28) strI:-- eka vakhata mULadeva ane puMDarIka banne mitro anya sthaLe jaI rahyA hatAM. e ja mArgamAM koI bIjo puruSa potAnI patnInI sAthe jaI rahyo hato. paMDarIka te strIne joIne tenA para mohita thaI gayo. pachI potAnA mitra mULadevane teNe kahyuM- jo A strI mane maLaze to ja huM jIvita rahIza. anyathA mAruM mRtyu nizcita che, tyAre kAmAsakta paMDarIkane mULadeve kahyuM - tuM Atura na bana. huM eka evo upAya karIza jethI te strI tane maLI jaze. mULadeve puMDarIkane eka vanakuMjamAM besADI dIdho. pachI te peluM yugala cAlyuM jatuM hatuM tyAM gayo. tyAM jaIne mULadeve pelA puruSane kahyuM- atyAre huM eka musIbatamAM AvI gayo chuM. A bAjunI jhADImAM mArI patnIe bALakano janma Apyo che, tene jovA mATe ApanI strIne thoDIvAra mokalo. pelA puruSe dayA lAvIne potAnI patnIne thoDIvAra mATe mULadevanI sAthe mokalI. mULadeve kahyuM- A vanakuMjamAM mArI patnI che tyAM tuM jA. pelI strI vanakuMjamAM gaI to teNIe puMDarIkane joyo, tethI teNI tarata ja tyAMthI pAchI pharI ane mULadevane hasatA hasatA kahetI gaI "Apane vadhAI, bahu suMdara bALakano janma thayo che ho" A kaTAkSa sAMbhaLIne mULadeva zaramAI gayo. pelI strI tenA pati pAse cAlI gaI ane mULadeva tyAMthI bhAgI gayo. A che mULadeva ane pelI strInI autpAtikI buddhinuM udAharaNa. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo 209 (ra9) patiH- koI eka gAmamAM be bhAIo rahetA hatA. te bannenI patnI eka ja hatI. tenI patnI bahu catura hatI. e kyAreya koIne khabara paDavA detI nahatI ke banne patimAMthI eka para tene adhika anurAga che. loko vAraMvAra tenI prazaMsA karatA hatA. dhIre dhIre A vAta rAjAnA kAna sudhI pahoMcI gaI. rAjAe vismita thaIne maMtrIne kahyuM- A vAta sAcI che? maMtrIe kahyuM- mahArAja ! evuM banI zake nahIM. e strIne be mAMthI eka para vadhAre anurAga haze ja. rAjAe kahyuM- e kema jANI zakAya? maMtrIe kahyuM- huM teno upAya karIza, jethI jANavA maLI jaze. eka divasa maMtrIe pelI strI para eka saMdeza lakhIne mokalyo- tuM tArA banne patine judA judA gAma mokalI de. ekane pUrvadizAmAM ane bIjAne pazcima dizAmAM mokalaje. paNa sAMje banne ghare AvI javA joIe. pelI patnIe jenA para ocho anurAga hato tene pUrva dizAmAM mokalyo ane jenA para adhika rAga hato tene pazcima dizAmAM mokalyo. jene pUrva dizAmAM mokalyo hato tene jatAM ane AvatAM banne vakhata sUryano tApa sAme rahyo, jethI tene kaSTa paDyuM. jene pazcimadizAmAM mokalyo hato tene jatAM ane AvatAM sUrya pITha pAchaLa rahyo, tethI jarAya kaSTa na paDyuM. sAMje teo banne ghare AvI gayA. maMtrIe rAjAne kahyuM - pelI strIne pazcima tarapha janAra pati para adhika prema che. rAjAe kahyuM- e vAta mane mAnavAmAM AvatI nathI. ApaNe ja ekane pUrva tarapha ane bIjAne pazcima tarapha javAnuM kahyuM hatuM. A vAta barAbara nathI. maMtrIe bIjo upAya zodhyo. eka divasa pharI maMtrIe pelI patnI para saMdezo mokalyo ke tuM tArA banne patine Aje eka ja samaye pUrva ane pazcima dizAmAM mokalaje. patnIe pUrvavat karyuM. thoDIvAra pachI maMtrIe pelI patnI pAse be mANaso mokalyA. teoe AvIne kahyuM- tamArA banne patinA zarIramAM koI vyAdhi thayo che mATe tame prathama pUrvadizAmAM jAo. pelI patnIe kahyuM- pUrva dizAmAM janAra mArA pati sadAya bImAra ja hoya che, enI pAse javA karatA mane pazcima dizAmAM gayelA mArA pati pAse javA do. teNI pazcima dizAmAM ja gaI. pachI maMtrIe rAjAne sarva vAta karIne nivedana karyuM. rAjA maMtrInI vAta sAMbhaLIne atyaMta khuza thayA. maMtrInI autpAtikI buddhinuM A udAharaNa che. (30) putra:- koI eka nagaramAM eka vyApArI raheto hato. tene be patnI hatI. eka strIne eka putra hato. bIjI strI vaMdhyA hatI, paraMtu te paNa bALaka para atyaMta prema rAkhatI hatI. tethI bALakane khabara na paDatI ke mArI asalI mAtA koNa che. eka vAra vyApArI banne patnI tathA bALakane laIne paradeza javA nIkaLyo. rastAmAM tenuM mRtyu thaI gayuM. tyArabAda banne strIo putra mATe vivAda karavA lAgI. eka kahe ke A dIkaro mAro che, tethI gharanI sarva saMpattinI huM mAlika thaIza. bIjI kahe, dIkaro mAro che tethI patinI sarva saMpatti para mAro hakka raheze. vAta vAtamAM jhagaDo bahu vadhI gayo. chevaTe banne strIo nyAyAlayamAM pahoMcI gaI. teoe nyAyAdhIzane potAnI vAta karI. nyAyAdhIza ciMtAmAM paDI gayA ke A bALakanI asalI mAtA koNa haze? nyAyAdhIze prathama karmacArIone kahyuM - tame A banne strIonA ghare jaIne tenI saMpattino sarakho bhAga pADI do pachI A bALakane charIthI kApIne bannene ardhA ardhA Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 ApI do. nyAyAdhIzano A Adeza sAMbhaLIne eka strI mauna rahI, paraMtu bIjI strInuM hRdaya viMdhAI gayuM. teNIe kakaLatA hRdaye kahyuM- sAheba A bALaka pelI strIno che tene ApI do mArA dhaNInI badhI saMpatti paNa tene ApI do. huM daridra avasthAmAM rahIza paNa A bALakane jIvita joIne AnaMdapUrvaka divaso vyatIta karIza. nyAyAdhIze pelI strInuM duHkhita hRdaya joIne jANI lIdhuM ke bALakanI asalI mAtA A ja che, mATe te dhanasaMpatti jatI karIne paNa potAnA bALakane jIvita rAkhavA Icche che. pachI nyAyAdhIze dIkaro tathA vyApArInI badhI saMpatti asalI mAtAne suprata karI ane vaMdhyA strIne tenI dhUrtatA mATe kAMI ApyuM nahIM. A che nyAyAdhIzanI autpAtika buddhinuM udAharaNa. (31) madhusittha-madhapUDo :- eka gAmamAM eka vaNakara raheto hato. tenI patnInuM AcaraNa sAruM na hatuM. eka vakhata vaNakara koI anya gAma gayo. pAchaLathI tenI patnIe koI anya puruSanI sAthe anaitika saMbaMdha bAMdhI dIdho. patnI anya puruSanI sAthe jyAM gaI hatI, tyAM teNe jALa bichAvelA vakSanI madhyamAM eka madhapUDo joyo paraMtu tenA tarapha teNIe bahu dhyAna ApyuM nahI ane te potAnA ghare cAlI gaI. teno pati paNa bahAragAmathI ghare AvI gayo hato. ekavAra vaNakara madha levA mATe bajAramAM jato hato paNa tenI patnIe kahyuM- tame madha levA bajAramAM zA mATe jAo cho? meM A bAjumAM rahelI vRkSanI saghana jhADImAM eka moTo madhapUDo joyo che, cAlo tamane batAvuM. ema kahIne teNI potAnA patine pelA jALa bichAvelA vRkSanI pAse laI gaI paNa tyAM tene madhapUDo dekhAyo nahIM, tethI te saghana vRkSanI jhADImAM tenA patine laI gaI. AgalA divase jyAM teNIe anAcAranuM sevana karyuM hatuM tyAM moTo madhapUDo hato. patie tenI autpAtikI buddhithI jANI lIdhuM ke mArI patnI A sthAna para nirarthaka ahIM AvI na zake, nizcaya te koI anya puruSa sAthe durAcAranuM sevana karatI haze. (32) mudrAo :- koI eka nagaramAM eka brAhmaNa raheto hato. te satyavAdI hato. janatAmAM evI chApa hatI ke A purohitane tyAM thApaNa rAkhavAmAM Ave to te game teTalo samaya vyatIta thaI gayo hoya to paNa pAchI Ape che. A vAta sAMbhaLIne eka garIba bhIkhArI potAnI hajAra sonAmahora eka vAMsaLImAM bharIne purohitanA ghare Avyo ane teNe purohitane potAnI thApaNa sAcavavAnuM kahyuM. purohite te vAMsaLIne sAcavIne mUkI dIdhI. bhIkhArI tyAMthI dezAMtara cAlyo gayo. ghaNo samaya vyatIta thayA bAda te garIba bhikhArI potAnA svaghare pAcho Avyo ane purohita pAse potAnI thApaNa levA gayo. paraMtu purohite kahyuM huM tArI vAMsaLI viSe kaMI jANato nathI. tuM koNa che? kyAMthI Avyo che? tArI thApaNa mAre tyAM che ja nahIM, ema kahIne bhIkhArIne tyAMthI teNe ravAnA karyo. bhikhArIne potAnI saMpatti na maLavAthI pAgala banI gayo. gAmamAM te cAre bAju pharatAM pharatAM bolyA karato hato ke hajAra sonAmahoranI vAMsaLI. vAraMvAra A zabdano ja uccAra karato hato. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo 211 eka divasa te garIbe maMtrIne rastAmAM jatAM joyA ane bolI uThayo kepurohitajI, mArI hajAra rUpiyAnI vAMsaLI tamAre tyAM thApaNa rUpe rAkhI che te pAchI Apone? A vAta sAMbhaLIne maMtrI samajI gayA ke A vyaktine koIe dago dIdho che. mATe maMtrIne dayA AvI. teNe pelA bhikhArInI vAta rAjAne karI. rAjAe purohitane bolAvIne kahyuM- pelA bhikhArInI thApaNa tuM pAchI ApI de. purohite kahyuM- mArA ghare bhikhArInI thApaNa che ja nahIM. ema kahIne te tyAMthI cAlyo gayo. pachI rAjAebhikhArIne ekAMtamAM bolAvyo ane kahyuM te thApaNa kharekhara purohitane tyAM rAkhI che? bhikhArIe divasa, tithi, muhUrta, coghaDIyuM temaja sAthIdAronI hAjarI vagere batAvyuM. eka divase rAjAe pharI purohitane bolAvyo. rAjA tenI sAthe ramata gamatamAM magna banI gayA. pachI ramatAM ramatAM eka bIjAe vIMTI badalAvI lIdhI. pachI potAnA guptacarane rAjAe kahyuM - tame A vIMTI laIne purohitanA ghera jAo ane tenI patnIne purohitanI vIMTI batAvIne kaho ke purohite mane pelA bhikhArInI eka hajAra sonAmahoranI vAMsaLI ApavAnuM kahyuM che. vIMTInI sAkSI joIne prohitanI patnIe pelA bhikhArInI thApaNa rAjAnA karmacArIone ApI dIdhI. karmacArIoe rAjAne bhikhArInI vAMsaLI ApIne sarva vRttAMta kaho. rAjAe ghaNI vAMsaLInI vacce pelA bhikhArInI vAMsaLI paNa rAkhI dIdhI. rAjAe purohita tathA bhikhArI bannene potAnI beThakamAM besADyA. bhikhArI vAMsaLInA DhagalAmAM potAnI vAMsaLIne joIne atyaMta khuza thayo. pachI rAjAne teNe kahyuM- mahArAja! A AkRtivALa vAMsaLI mArI che. rAjAe premathI tenI vAMsaLI tene ApI dIdhI. vAMsaLI maLI javAthI bhikhArInuM pAgalapaNuM cAlyuM gayuM. rAjAe potAnI otpAtikI buddhi vaDe purohita pAsethI thApaNa meLavIne purohitane yathAyogya daMDa Apyo. (33) aMka - eka vakhata koI mANase eka zAkArane eka hajAra rUpiyAnI vAMsaLI thApaNa rUpe ApI. pachI te dezAMtara pharavA gayo. tenA gayA pachI zAhUkAre vAMsaLI nIce eka kANuM karIne hajAra rUpiyA kADhI lIdhA. temAM khoTA rUpiyA bharIne teNe vAMsaLInI silAI karI lIdhI. thoDA samaya pachI vAMsaLIno mAlika potAnA ghare AvIne zAhukAra pAse vAMsaLI levA gayo. zAhUkAre tenI vAMsaLI ApI dIdhI. te laIne vAMsaLIno mAlika potAnA ghare gayo. tyAM jaIne joyuM to vAMsaLImAMthI khoTA rUpiyA nIkaLyAM. e joIne pelo mANasa gabharAyo. pachI te nyAyAdhIza pAse gayo ane vAMsaLI mAMhenA khoTA rUpiyA viSenI vAta karI. nyAyAdhIze tene pUchyuM- tArI vAMsaLImAM keTalA rUpiyA hatA. teNe kahyuM eka hajAra hatAM. nyAyAdhIze khoTA rUpiyA temAMthI kADhIne sAcA rUpiyA bharyA paNa pAMca rUpiyA vAMsaLImAM samAyA nahIM, kema ke vAMsaLIne kApIne silAI karI hatI. te joIne nyAyAdhIze anumAna karyuM ke kharekhara zAhUkAre A vAMsaLI kApIne sAcA rUpiyA laIne khoTA bharI dIdhA che. pachI nyAyAdhIze zAhukArane bolAvIne kahyuM- A mANasanA te hajAra rUpiyA laI lIdhA che te pAchA daI de nahIMtara tane daMDa devAmAM Avaze. zAhUkAre www Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 daMDanA bhayathI DarIne eka hajAra rUpiyA vAMsaLInA mAlikane ApI dIdhA. A che nyAyAdhIzanI autpAtikI buddhinuM udAharaNa. (34) nANaka - eka mANasa eka zeThane tyAM eka hajAra savarNamahoronI bharelI thelI aMkita karIne thApaNa rUpe rAkhIne te dezAMtara gayo. thoDo samaya vItyA bAda zeThe te thelImAMthI sonAnI mahoro kADhI lIdhI ane temAM nakalI mahoro bharIne thelIne sIvI lIdhI. keTalAka varSo pachI thelIno mAlika zeThanI pAse Avyo. teNe potAnI thelI mAMgI. zeThe tenA nAmavALI thelI tene ApI. te potAnI thelI laIne ghera gayo. ghera jaIne mahoronI tapAsa karI to asalI mahorone badale nakalI mahoro nIkaLI. tarata ja te zeThanI pAse gayo ane kahyuM- zeThajI! A thelImAM mArI asalI mahorone badale nakalI mahoro che. zeThe kahyuM- huM asalI nakalI kaMI jANato nathI. meM to tamArI thelI jevI hatI evI pAchI ApI che. tenI asalI sonAmahora nahIM maLatA te nyAyAlayamAM gayo. nyAyAdhIzane teNe potAnI thelI viSe vAta karI. nyAyAdhIze zeThane tathA thelInA mAlikane bolAvyA. nyAyAdhIze thelInA mAlikane pUchayuM- tame keTalA varSa pahelA zeThane tyAM thelI rAkhI hatI? teNe potAnAM varSa ane divaso batAvI dIdhA. thelImAMnI mahoronI tapAsa karatAM khyAla Avyo ke te mahoro to navI tAjetaramAM banI hatI. nyAyAdhIze samajI lIdhuM ke mahoro badalAI gayela che. teoe zeThane bolAvIne kahyuM- zeThajI! A mahoro kharekhara tamAre tyAM badalAI gaI che mATe sAcI mahoro tene ApI do, nahIMtara tamane daMDa devAmAM Avaze. zeThe pelA mANasanI sAcI mahora pAchI ApI dIdhI. A che nyAyAdhIzanI autpAtikI buddhinuM udAharaNa. (35) sonA mahora - koI eka mANasa eka saMnyAsIne tyAM eka hajAra sonAmahoranI thApaNa rAkhIne videza gayo. thoDA samaya bAda potAnA ghare AvIne pachI te saMnyAsI pAse potAnI thApaNa levA gayo. pelo saMnyAsI Aje daIza, kAle daIza ema kaheto, paNa tenI thApaNa Apato nahIM. pelo mANasa ciMtAmAM raheto ke A saMnyAsI pAsethI mArI thApaNa kevI rIte kaDhAvavI. saMyogavaza eka divasa tene eka jugArI maLyo. vAtacIta karatAM karatAM teNe potAnI sonAmahora viSe vAta karI. jugArIe kahyuM- huM tamArI sonA mahora tenI pAsethI kaDhAvI ApIza. pachI te kaMIka saMketa karIne cAlyo gayo. bIjA divase jugArI gerU raMganA kapaDA paherIne saMnyAsIno veza dhAraNa karIne pelA bhikSanI pAse gayo. tyAM jaIne teNe bhikSane kahyuM- mArI pAse thoDIka sonAnI khIMTIo che te Apa mArI thApaNa rUpe rAkho. huM videzathI AvIne pAchI laI jaIza. Apa satyavAdI mahAtmA cho eTale huM ApanI pAse mArI A thApaNa rAkhavA IcchuM chuM. evI vAta karatA hatA tyAM pelA mANase jugArInA saMketAnusAra saMnyAsI pAse AvIne kahyuM- mahAtmAjI mArI hajAra sonAmahoranI thelI mane Apo. mAre Aje joIe che. bhikSu pelI sonAnI khIMTIonA lobhe ane saMnyAsI pAse apayaza na phelAya eTalA khAtara gharamAM jaIne hajAra sonAmahoranI thelI laI Avyo ane thelInA mAlikane ApI dIdhI. tyArabAda vezadhArI saMnyAsIe pelA bhikSune kahyuM- thoDIvAra khamo, mAre Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : naMdI sUtranI kathAo eka jarUrI kAma mATe atyAre javuM paDaze. huM mAruM kAma karIne pachI A sonAnI khIMTIo Apane tyAM mUkavA AvIza. ema kahIne veSadhArI saMnyAsI tyAMthI cAlyo gayo. veSadhArI saMnyAsI jugArInI autpAtika buddhinA kAraNe pelAnI hajAra sonAmahora maLI gaI. (36) ceTaka nidhAna :- eka gAmamAM be mitro rahetA hatA. paraspara banneno gADha prema hato. eka vAra banne mitro gAmanI bahAra jaMgalamAM gayA. tyAM eka jhADa nIce beThA hatA. ociMtAnI teonI najara eka khADA para paDI. tyAM teoe suvarNathI bharela eka caru joyo. bannee khADo khodIne caru bahAra kADhyo. teo banne kahevA lAgyA ke ApaNe kevA bhAgyazALI chIe ke ApaNane acAnaka puSkaLa dhana maLI gayuM. paNa eka mAyAvI mitre kahyuM- ApaNe A dhanane Aje ahIM ja dATI daIe. kAle zubha divasa ane zubha nakSatra che mATe ApaNe banne kAle ahIM AvIne A dhana laI jaIzuM. 213 pelo mitra saraLa hato. teNe kahyuM- bhale. pachI banne mitro dhana dATIne potAnA ghare gayA. mAyAvI mitra te ja rAtanA jaMgalamAM jyAM dhana dATayuM hatuM tyAM gayo. teNe khADo khodIne badhuM dhana kADhI lIdhuM ane carumAM kolasA bharIne pharI tyAM dATI dIdho. badhuM dhana laIne potAnA gharamAM mUkI dIdhuM. bIjA divase banne mitro maLIne jaMgalamAM dhana levA gayA, khADo khodIne caru kADhyo to aMdarathI kolasA nIkaLyAM. kapaTI mitra kolasAne joIne chAtIphATa rudana karavA lAgyo ane bolavA lAgyo ApaNe kevA kamanasIba ? deve ApaNane dravya ApyuM ane pAchuM chInavI lIdhuM. ema vAraMvAra kaheto kaheto jINI najare te saraLa mitra sAm joto hato. saraLa mitre kahyuM... Ama rovAthI dhana nahIM maLe. saraLa mitra samajI gayo hato ke A kapaTIe ja dhana kADhIne emAM kolasA bharI dIdhA che. chatAM tene samajAvIne banne potapotAnA ghare gayA. thoDA divasa pachI saraLa mitre kapaTI mitranI eka mUrti banAvI. pachI e mUrti potAnA ghare rAkhI. tyAra bAda teNe be vAMdarA pALyA. pachI e vAMdarAone khAvA yogya padArthonI thelI mUrtinA mastaka para, khaMbhA para, hAtha para, paga para rAkhI deto hato. vAMdarAo mUrti parathI potAno khorAka khAIne te pratimA para nAca-kUda vagere kriyA karatA hatA. e pratimAnI AkRti banne vAMdarAo jANItA thaI gayA. eka divasa tahevAranA divase saraLa mitre kapaTI mitranA banne dIkarAne jamavAnuM kahyuM. kapaTI mitre tenuM AmaMtraNa svIkArIne banne dIkarAone tenA ghare jamavA mokalyA. saraLa mitre bannene khUba premathI jamADayA pachI anya sthAna para sukhapUrvaka saMtADI dIdhA. sAMjano samaya thatAM kapaTI mitra potAnA banne bALakone levA mATe Avyo, tene Avato joIne bhoLA mitre je jagyAe pelAnI mUrti rAkhI hatI e tyAMthI laI lIdhI ane e ja jagyAe zetraMjI pAtharIne tene tyAM besADyo. pachI gharamAM jaIne banne vAMdarAone teNe chUTA karyA. banne vAMdarAo sIdhA kapaTI mitranA mastaka para, hAtha para, pITha para, paga para caDIne mastI karavA lAgyA. kapaTI mitre kahyuM- A vAMdarAo mArA para atyaMta prema kema kare che ? saraLa mitre kahyuM- e banne ApanA putro che. mArA ghera AvIne jamyA pachI e banne vAMdarAo banI gayA che. e ApanA putro hovAthI paricita che mATe ApanA zarIra para nAca-kUda kare che. mAyAvI mitre kahyuM- zuM manuSya paNa vAMdarA banI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 | mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 zake? bhoLA mitre kahyuM- jo suvarNa kolasA banI zake to mANasa paNa vAMdarA banI zake che. mAyAvI mitrae vicAryuM ke mArA A bhoLA mitrane mArI cAlanI khabara paDI gaI che. jo huM zora macAvIza to te rAjAne kahI deze. rAjA mane pakaDI leze daMDa karaze, badhuM dhana laI jaze ane mArA dIkarAo paNa pharI manuSya nahIM thAya. ema vicArIne teNe potAnA mitrane badhI satya vAta karI dIdhI ane dhanano ardho bhAga paNa tene ApI dIdho. saraLa mitre banne vAMdarAone gharamAM jaIne bAMdhI dIdhA ane je sthaLe kapaTI mitranA be putro rAkhyA hatA tyAMthI lAvIne tene soMpI dIdhA. A saraLa mitranI autpAtikI buddhinuM udAharaNa che. (37) zikSA-dhanurvedaH- koI eka gAmamAM eka mANasa dhanuSya vidhAmAM bahu nipuNa hato. eka vakhata cAlatAM cAlatAM te koI eka zaheramAM pahoMcyo. tyAMnA lokone tenI kaLA tathA hoziyArInI khabara paDI, eTale ghaNA zrImaMta lokonA dIkarAo tenI pAse dhanurvidhA zIkhavA mATe AvyAM. kalAcArye te badhAne premapUrvaka dhanurvidyA zIkhaDAvI. vidyA zIkhI lIdhA pachI badhA dhanika putroe kalAcAryane ghaNuM dhana dakSiNAmAM ApyuM. vidyArthIonA pArivArika janone A vAtanI jANa thatAM, teone krodha Avyo. teoe maLIne nakkI karyuM ke kalAcArya jyAre ahIMthI tenA ghare javA mATe nIkaLe tyAre ApaNe tene mAra mArIne badhuM dhana laI levuM A vAtanI koIpaNa prakAre dhanurvidyAnA dhAraka kalAcAryane khabara paDI gaI. pachI teNe eka yojanA banAvI. prathama temaNe potAnA gAmamAM rahenAra baMdhuone samAcAra mokalyA ke huM amuka divase athavA amuka rAtrinA thoDAka chANanA goLa goLa piMDAo nadImAM vahAvIne ravAnA karIza. ene tame kADhIne gharamAM rAkhI dejo. tyAra bAda teNe potAnuM saghaLuM dravya chANamAM nAkhIne thoDAka piMDo banAvyA. pachI tene sUkavIne rAkhI dIdhA. eka divasa teNe vidyArthIone bolAvIne kahyuM - amArA kuLanI evI paraMparA che ke jyAre zikSA samApta thaI jAya tyAre koI parvanA zubha divase snAna karIne maMtra uccAraNa karatAM karatAM chANanA sUkA piMDane nadImAM pravAhita karavAmAM Ave e mATe amuka rAtrinA A kArya karavAmAM Avaze. nizcita karelI rAtrie kalAcArya ane sarve vidyArthIoe maMtroccAraNa karatAM karatAM sUkA chANanA piMDone nadImAM ravAnA karI dIdhA. epiMDAo nizcita sthAna para pahoMcyA eTale kalAcAryanA baMdhujanoe tene surakSita rIte kADhIne potAnA gharamAM rAkhI dIdhA. thoDo samaya vyatIta thayA bAda eka divasa kalAcArye vidyArthIone tathA tenA saMbaMdhIone kahyuM- Aje huM mArA ghare javA mATe ravAnA thAuM chuM. kalAcAryanA zarIra para phakta eka ja vastra joIne vidyArthIonA parivArajanoe vicAryuM ke temanI pAse kAMI che nahIM mATe tene lUMTavA ke mAravA jevuM kAMI che nahIM. kalAcArya potAnI autpAtikI buddhinA prabhAve sakuzaLa potAnA ghare pahoMcI gayA. temaNe ghera jaIne pelA chANanA piMDono bhUko karIne joyuM to potAnuM dhana barAbara nIkaLyuM. (38) arthazAstra nItizAstra - eka vaNikane be patnI hatI. ekane eka putra hato ane bIjI strI vaMdhyA hatI. banne mAtAo putranuM pAlana poSaNa barAbara karatI hatI. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : nadI sUtranI kathAo 15 tethI bALakane khabara na hatI ke mArI sagI mAtA koNa che? ekavAra vaNika potAnI banne patnI tathA bALakane laIne bhagavAna sumatinAthanA nagaramAM gayA. paraMtu tyAM gayA pachI vaNikanuM mRtyu thaI gayuM. tethI banne patnIomAM saMpUrNa dhana vaibhava tathA putra mATe vivAda thavA lAgyo. kema ke jeno putra hato e ja mAtAno saMpUrNa vaibhava tathA bALaka para adhikAra hato paNa, vaMdhyA tene devA IcchatI na hatI. teo banne strIono vivAda AgaLa vadhatAM vadhatAM rAja darabAramAM pahoMcyo paNa kAMI pheMsalo na thayo. paraMtu e vivAda mahArANI sumaMgalAe sAMbhaLyo. e samaye te garbhavatI hatI. teNIe banne vaNika patnIone potAnI pAse bolAvIne kahyuM - thoDA samaya bAda mArA udaramAMthI putrano janma thaze, te amuka azoka vRkSanI nIce besIne tamAro vivAda dUra karaze. tyAM sudhI tame banne AnaMdapUrvaka ahIM raho. bhagavAna sumatinAthanI mAtA sumaMgalAnI vAta sAMbhaLIne vaNikanI vaMdhyA strIe vicAryuM ke "haju to mahArANIe putrano janma paNa nathI Apyo, putra janma thaze pachI e moTo thaze. tyAM sudhI to ahIM AnaMdathI rahI zakAze. pachI je thaze te joIzuM." Ama vicArIne teNIe tarata ja sumaMgalAnI vAtano svIkAra karI lIdho. tenI mukhAkRti joIne mahArANI sumaMgalAe jANI lIdhuM ke bALakanI mAtA A nathI. pachI te vaMdhyA strIne tiraskRta karIne tyAMthI kADhI mUkI ane bALaka asalI mAtAne soMpI, teNIne gRhasvAminI banAvI dIdhI. A udAharaNa mAtA sumaMgalAdevInI arthazAstra viSayaka autpAtikI buddhinuM che. (39) IcchAyamahaM:- koI eka nagaramAM eka zeTha rahetA hatA. ociMtAnuM tenuM mRtyu thayuM. tethI zeThANI bahu parezAna thaI gaI. kema ke zeTha dvArA vyAje ApelI rakama te vasula karI zakatI na hatI. ekavAra teNIe zeThanA mitrane bolAvIne kahyuM- mahAnubhAva! kRpA karIne Apa zeThe ApelI vyAja AdinI rakama mane vasula karI Apo. zeThano mitra bahu svArthI hato. teNe kahyuM- huM zeThanuM dhana vasula karI dauM to tame mane keTaluM dhana Apazo? zeThANIe kahyuM- tame je Iccho te mane Apajo. tyArabAda zeThanA mitre zeThanA rUpiyA vagere badhI rakama vasUla karI lIdhI. paraMtu te zeThANIne ochuM devA cAhato hato, potAne vadhAre rakama joItI hatI. A vAtanI zeThANIne khabara paDI eTale banne vacce vivAda zarU thayo. chevaTe nyAyAlayamAM e vivAda pahoMcyo. nyAyAdhIze bannenI vAta sAMbhaLIne zeThanA mitrane hukama karyo ke tame badhu dhana ahIM laI Avo. pachI nyAyAdhIze tenA be DhagalA taiyAra karAvyA. eka Dhagalo moTo banAvyo ane bIjo Dhagalo nAno banAvyo. tyArabAda nyAyAdhIze zeThanA mitrane pUchyuM- A be DhagalAmAMthI tame kayo Dhagalo levA Iccho cho ? mitra zeThe turata javAba Apyo- huM moTo bhAga(Dhagalo) levA IcchuM chuM. nyAyAdhIze zeThanA mitranI vAtane pakaDI lIdhI ane kahyuM- zeThANIe tamane zuM kahyuM hatuM? tame je cAho te mane Apajo. zeThANInA zabdo pramANe tame moTA DhagalAne cAho cho e rakama zeThANIne ApavAmAM Ave che ane nAno Dhagalo tamAre levAno che. zeThano mitra mAthuM kUTato nAno Dha galo laIne cupacApa cAlyo gayo. nyAyAdhIzanI autpAtikI buddhinuM A udAharaNa che. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 (40) zatasahasa:- eka gAmamAM eka parivrAjaka raheto hato. tenI pAse eka moTuM cAMdInuM vAsaNa hatuM. e vAsaNanuM nAma teNe khorakI rAkhyuM hatuM. e parivrAjaka bahu buddhimAna hato. te je koI vAta ekavAra sAMbhaLe te potAnI kuzAgra buddhithI akSarazaH yAda rAkhato hato. potAnI prajJAnA abhimAnathI teNe sarvajanonI samakSa pratijJA karI ke je vyakti mane azrutapUrva arthAtu pahelAM nahi sAMbhaLelI vAta saMbhaLAvaze to, tene huM mAruM A cAMdInuM vAsaNa ApI daIza. parivrAjakanI A pratijJA sAMbhaLIne cAMdInA vAsaNanA lobhe ghaNA mANaso tenI pAse AvyA. te dareke navI navI vAto saMbhaLAvI paraMtu AgaMtuka je vAta saMbhaLAve te parivrAjaka akSarazaH anuvAda karIne te ja samaye saMbhaLAvI deto ane kaheto ke A vAta meM sAMbhaLI che. jo meM sAMbhaLI na hoya to huM tamane akSarazaH kevI rIte batAvI zakuM? lokomAM prasiddhi thaI ke AvI kuzAgra buddhi ame koInAmAM joI nathI. parivrAjakanI buddhinI cAre bAju prazaMsA thavA lAgI. A vAta eka siddhaputre sAMbhaLI. teNe kahyuM- huM parivrAjakane eka vAta evI kahIza je vAta teNe kyAre ya paNa sAMbhaLI nahIM hoya. siddhaputranI vAta sAMbhaLIne rAjAe potAnA darabAramAM sabhAjanone bolAvyA. parivrAjakane paNa tyAM bolAvyo. parivrAjakanI sAme siddhaputre vAta karavAnI zarUAta karI. tujjha piyA maha piuNo, dhArei aNUNagaM sayasahassaM / jai suyapuvvaM dijjau, aha Na suyaM khorayaM desu // artha:- tamArA pitAne mArA pitAe pUrA eka lAkha rUpiyA ApyA hatA. jo A vAta tame pahelA sAMbhaLI hoya to tamArA pitAnuM eka lAkha rUpiyAnuM karaja cUkavI do ane jo vAta na sAMbhaLI hoya to ApanI pratijJA anusAra cAMdInuM vAsaNa(khorAka) mane ApI do. bicAro parivrAjaka potAnI phelAvelI jALamAM pote ja phasAI gayo. te ema kahe ke meM A vAta pahelAM sAMbhaLI che to tene eka lAkha rUpiyA ApavA paDe. tene lAkha rUpiyA to ApavA na hatA tethI teNe potAno parAjaya svIkArI lIdho ane cAMdInuM vAsaNa siddhaputrane ApI dIdhuM. AIsiddhaputranI autpAtika buddhinuM anupama udAharaNa. vainacikI buddhinuM lakSaNa ane tenA dAMto: vinayathI utpanna thayelI buddhi kAryabhAranA vistaraNa arthAt vahana karavAmAM samartha hoya che. trivarga eTale dharma, artha, kAmanuM pratipAdana karanAra, sUtra tathA arthane grahaNa karavAmAM pradhAna-kuzaLa temaja A loka ane paralokamAM suMdara phaLa denArI vaiyikI buddhi hoya che. tenA paMdara udAharaNonA nAma A pramANe che(1) nimitta (2) arthazAstra (3) lekha (4) gaNita (5) kUvo (c) azva (7) gadheDo (8) lakSaNa (9) graMthi (10) agaDa, kUvo (11) rathika (12) gaNikA (13) zItAzATI-bhInuM dhotiyuM (14) nIdrodaka (15) baLadonI corI, azvanuM maraNa, vRkSathI paDavuM e nayikI buddhinA udAharaNa che. (1) nimitta - koI eka nagaramAM eka siddha puruSa rahetA hatA. tene be ziSyo hatA. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo 210 siddha puruSe te bannene eka sarakho nimitta zAstrano abhyAsa karAvyo. be ziSyamAMthI eka ziSya bahu vinayavAna hato. guru je AjJA kare tenuM te yathAvatu pAlana karato hato. temaja guru je kAMI zIkhavADe tenA para te niraMtara ciMtana manana karato hato. ciMtana karatAM karatAM tene je viSayamAM zaMkA utpanna thatI tene samajavA mATe potAnA gurunI samakSa upasthita thato ane vinayapUrvaka vaMdana namaskAra karIne zaMkAnuM samAdhAna karato hato. paraMtu bIjo ziSya avinIta hato. te vAraMvAra gurune pUchavAmAM paNa potAnuM apamAna samajato hato. pramAdanA kAraNe te bhaNela viSayanuM ciMtana paNa karato nahIM. tethI teno abhyAsa apUrNa ane doSapUrNa rahI gayo jyAre vinIta ziSya sarvaguNa saMpanna temaja nimitta zAstramAM pAraMgata thaI gayo. eka vAra gurunI AjJAthI banne ziSyo koI eka gAmamAM jaI rahyA hatA. mArgamAM teoe moTA moTA paganA cihno joyA. avinIta ziSya potAnA gurubhAIne kahyuM lAge che ke A paganA cita koI hAthInA hoya. uttara detA bIjo ziSya bolyo- nA, e paganA cihna hAthaNInA che. e hAthaNI DAbI AMkhe kANI haze eTaluM ja nahIM e hAthaNI para koI rANI savArI karatI haze. e rANI saubhAgyavatI haze temaja garbhavatI haze. e rANI eka be divasamAM ja putrane janma Apaze. phakta pagano AkAra joIne ATalI badhI vAta kahI zake? avinIta ziSyanI AMkho kapALa para caDhI gaI. temaNe vinIta ziSyane pUchyuM- ATalI badhI vAto tame zenA AdhAre kahI zako cho? vinIta ziSya kahyuM- bhAI ! thoDuM AgaLa cAlavAthI tane spaSTa samajAya jaze. e sAMbhaLIne avinIta ziSya cUpa thaI gayo. banne cAlatAM cAlatAM thoDA samayamAM nirNaya karelA gAma sudhI pahoMcI gayA. tyAM teoe joyuM to gAmanI bahAra eka vizALa sarovaranA kAMThA para sukhI saMpanna vyaktino paDAva paDyo hato. taMbUonI eka bAju DAbI AMkhathI kANI eka hAthaNI bAMdhelI hatI. e ja vakhate banne ziSyoe e paNa joyuM ke eka dAsI taMbUmAMthI bahAra nIkaLI, teNe eka prabhAvazALI vyaktine kahyuM - maMtrIvara ! mahArAjAne jaIne vadhAI Apo ke rANIe rAjakumArane janma Apyo che. A badhuM joIne vinIta ziSya kahyuM- joyuM ne? DAbI AMkhe kANI hAthaNI ahIM bAMdhI che. saubhAgyavatI ane garbhavatI rANIe rAjakumArane janma Apyo che. e ja rANI A hAthaNI para savAra banI hatI ane teNI jamIna para hAthano Teko daIne UbhI thaI hatI. avinIta ziSya vyaMgamAM vinItane kahyuM - hA, tAruM jJAna sAcuM che. tyAra bAda banne jaNA taLAvamAM hAtha paga dhoIne eka vaDalAnA jhADa nIce visAmo levA beThA. e ja vakhate eka vRddhA mastaka para pANIno ghaDo rAkhIne teonI sAme UbhI rahI. tyAM UbhIne vRddhA vicAre che- A banne vidvAna hoya evuM lAge che. mATe huM mArA putra viSe A paMDitone prazna pUchIza. ema vicArIne vRddhAe prazna pUchyo ke mAro putra videza gayo che te kyAre Avaze? prazna pUchayo ke tarata ja vRddhAnA zira para rahelo pANIno ghaDo nIce paDI gayo. ghaDo jamIna para paDyo ke tarata ja ghaDAnA TukaDe TukaDA thaI gayA ane pANI mATImAM maLI gayuM. e ja vakhate avinIta ziSya kahyuM buDhiyA! tAro putra ghaDAnI jema Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 mRtyu pAmyo che. e sAMbhaLIne vRddhAno jIva addhara caDI gayo. tyAre vinIta ziSye kahyuM- mAjI ! tame ciMtA na karo. tamAro putra ghare AvI gayo che, e tamArI rAha jue che, mATe tame zIghra ghare jAo. vinIta ziSyanI vAta sAMbhaLIne mAjInA zarIramAM prANa AvyA. te tarata ja ghare gayA. tyAM teno dIkaro kharekhara rAha joto hato. putrae mAtAnA caraNamAM namaskAra karyA. mAtA putrane bheTI paDI. pachI teNIe vinIta ziSya batAvelI vAta karI. tyAra bAda mAtA putrane laIne vinIta ziSyanI pAse gaI ane tenA caraNamAM amuka rUpiyA tathA vastrayugala bheTa rUpe arpaNa karyA ane zatazaH AzIrvAda ApyA. 218 avinIta ziSya potAnA gurubhAInI vAta sAcI paDI, tethI krodhita thayo ane manamAM vicAravA lAgyo. A badhuM gurujInA pakSapAtanuM kAraNa che. gurujIe mane dila daIne jJAna ApyuM nathI. pachI je kAma mATe gurujIe teone mokalyA hatA e kAma pUrNa thatAM teo banne pharI gurujInI pAse AvyA. tyAM jaIne vinIta ziSya AnaMdAzru vahAvato gadgad bhAvathI gurunA caraNomAM jhukI gayo paraMtu avinIta ziSya ThUMThAnI jema Ubho rahyo. e joIne gurudeve tenA sAmuM joIne pUchyuM- tane zuM thayuM che ? avinIta ziSya kahyuM- Ape mane barAbara bhaNAvyo nathI eTale mArI vAta khoTI paDe che ane Ane tame dila daIne bhaNAvyo che eTale tenI vAta sAcI paDe che. Ape pakSapAta karyo che. gurujI tenI vAta sAMbhaLIne cakita thaI gayA paNa kAMI samaja na paDavAthI teNe vinIta ziSyane pUchyuM- vatsa ! zuM vAta che ? kaI ghaTanAthI tArA gurubhAInA manamAM Avo vicAra Avyo che ? vinIta ziSye mArgamAM je je ghaTanA banI te kahI saMbhaLAvI. gurue vinIta ziSyane pUchyuM- e banne vAtanI jANakArI tane kevI rIte thaI ? ziSya kahyuM- gurudeva ! ApanA caraNanI kRpAthI ja meM vAta batAvI hatI. rastAmAM e prANIe pezAba karyo hato tenI AkRtithI meM jANyuM ke hAthI nahIM paNa hAthaNI haze, mArgamAM jamaNI bAju ghAsa patrAdi khAdhelAM hatAM, DAbI bAju khAdhelAM na hatAM. tethI meM kahyuM e hAthaNI DAbI bAju kANI haze. ghaNA janasamUhanI sAthe ArUDha thaIne janAra vyakti rAjakIya ja hoya zake. e jANyA pachI hAthI parathI utarIne laghuzaMkA janAra vyaktinA paganA cihna joIne meM vicAryuM ke rANI haze temaja jamaNo hAtha bhUmi para TekAvIne e UbhI thaI haze tethI meM jANyuM e garbhavatI haze. tyAMnA jhADanI DALI para rezamI lAla taMtu phasAI gayelA joIne meM vicAryuM e saubhAgyavatI haze. tenA jamaNA paganI AkRti thoDIka vajanayukta joIne meM kahyuM- te rANI TUMka samayamAM ja putrane janma Apaze. ame thoDeka dUra gayA tyAM eka hAthaNI bAMdhelI hatI. te DAbI AMkhe kANI hatI. taMbUmAMthI eka dAsI maMtrIne samAcAra ApatI hatI ke rAjAjIne vadhAI Apo ke rANIbAe putrane janma Apyo che. A rIte ApazrInA AzIrvAdathI mArI dareka vAta sAcI paDI che. bIjI vAta eka vRddhA strInI hatI. te vRddhA e amane prazna karyo ke mAro paradeza gayelo dIkaro pharI kyAre Avaze ? e ja samaye tenA mastaka parathI pANIno bharelo ghaDo bhUmi para paDI gayo. ghaDAnA seMkaDo TukaDA thaI gayA ane pANI badhuM e mATImAM samAI gayuM. tethI meM vicAryuM ke mATIthI mATalI banI hatI ane mATImAM pharI maLI gaI tethI meM jANyuM ke je mAtAe putrane janma Apyo hato te mAtAne putra maLI jaze. mAjI ghare gayA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H nadI sUtranI kathAo 219 to kharekhara teno putra tenI rAha joto hato. ApanI kRpAthI A vAta paNa mArI sAcI paDI. ziSyanI vAta sAMbhaLIne gurujI atyaMta khuza thayAM ane tenI prazaMsA karI ke A vinIta ziSya jJAnane pacAvyuM che. avinIta ziSyane gurue kahyuM - tuM mArI AjJAnuM pAlana karato nathI temaja zIkhela adhyayana viSe ciMtana-manana paNa karato nathI, pachI tane samyagujJAna kevI rIte prApta thAya? huM to tamo bannene sadA sAthe besIne ja zIkhaDAvuM chuM. mArI koI kacAza nathI paNa vidyA vinayena zobhate vidyA vinayathI zobhe che arthAta vRddhi pAme che. vinayAt yAti pAtratAm vinayathI pAtratA, suyogyatA vagere guNo prApta thAya che. tArAmAM vinayano abhAva che eTale tAruM jJAna khoTuM paDe che. gurunI hita zikSA sAMbhaLIne avinIta ziSya lajjita thaIne mauna rahyo. A vanayikI buddhinuM udAharaNa vinIta ziSyanuM che. (2) atthasandhaH- arthazAstra para kalpaka maMtrInuM udAharaNa che. TIkAkAre phakta tenuM nAma ja Apela che. tethI tenuM vivaraNa upalabdha nathI. (3) lekha :- lipinuM jJAna paNa vinayavAna ziSyane ja hoya che. A paNa vainAyikI buddhinuM udAharaNa che paNa tenuM dAMta zAstrakAre lakhela nathI. (4) gaNita - gaNitamAM pravINatA e paNa vaiyikI buddhino camatkAra che. (5) kUpa - eka bhUvettA potAnA gurujInI pAse jamIna saMbaMdhI adhyayana karato hato. teNe gurujInI pratyeka AjJAne temaja tenA zikSaNane vinayapUrvaka svIkAryA hatAM. te potAnA viSayamAM pUrNa pAraMgata thayo. tyArabAda potAnI vainAyikI buddhi vaDe pratyeka kAryamAM saphaLatA prApta karato hato. eka vAra koI kheDUte tene pUchyuM- mAre mArA khetaramAM kUvo banAvavo che to keTaluM UMDuM khodavAthI pANI nIkaLaze? bhUvettAe tenuM mApa batAvyuM. kheDUte bhUverAnA kahevA mujaba jamIna khodIne kUvo banAvyo. paraMtu pANI nIkaLyuM nahIM. kisAne pharI bhUvettAnI pAse jaIne kahyuM- ApanA nirdezAnusAra meM kUvo khodyo paNa pANI nIkaLyuM nahIM. bhUmi parIkSake kUvAnI pAse jaI bArIkAIthI nirIkSaNa karyuM tyArabAda kisAnane teNe kahyuM- tame jyAM khodhuM che tenI bAjunA bhAgamAM tamArI eDIthI prahAra karo eTale pANI nIkaLaze. kisAne ema karyuM. eDIno sparza thayo ke tarata ja jANe Dema tUTe ne pANI nIkaLe eTaluM puSkaLa pANI nIkaLyuM. kisAne bhUvettAnI vainAyikI buddhino camatkAra joIne, tenI khUba ja prazaMsA karI ane sArI evI rakama teNe bhavettAne ApI. () azvaH- eka vAra ghaNA vyApArIo dvArakA nagarImAM potAnA ghoDA vecavA mATe gayA. keTalAka rAjakumAroe moTA moTA bharAvadAra ghoDAnI kharIdI karI paraMtu ghoDAnI parIkSAmAM pravINa evA vAsudeva nAmanA eka yuvake dubaLA-pAtaLA ghoDAnI kharIdI karI. AzcaryanI vAta e hatI ke jyAre ghoDAnI doDa hoya tyAre vAsudevano ja ghoDo badhAthI AgaLa rahIne pAritoSika prApta karato hato. bAkInA badhA moTA moTA alamastAna ghoDAo pAchaLa rahI jatAM hatAM. vAsudeve azva parIkSakanI vidyA tenA kalAcArya pAsethI vinayapUrvaka zIkhI hatI. vinayathI buddhi tIkSNa bane che ane vinayathI zIkheluM jJAna pUrNatAne prApta kare che. A udAharaNa tainayikI buddhinuM che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 (7) gardabha - koI eka nagaramAM eka yuvAna rAjA rAjya karatA hatA. tenA manamAM eka vAta ThasAI gaI hatI ke yuvAvasthA ja zreSTha che. yuvaka adhika parizrama karI zake che. ema vicArIne teNe potAnI senAnA dareka anubhavI temaja vRddha yoddhAone haTAvIne taruNa yuvakone potAnI senAmAM dAkhala karyA. ekavAra te rAjA potAnI javAna senAnI sAthe koI eka rAjya para AkramaNa karavA mATe jaI rahyAM hatAM. cAlatAM cAlatAM teo mArga bhUlI gayA, eka bihAmaNA jaMgalamAM phasAI gayA. ghaNI tapAsa karI paNa temane kyAMya rasto maLyo nahIM. sainikone khUba ja tRSA lAgavAthI jamIna para ALoTavA lAgyAM. pANI temane kyAMyathI maLyuM nahIM. tyAre koI eka vyaktie rAjAne prArthanA karI mahArAja amane A vipattimAMthI ugaravAno koI mArga sUjhato nathI. koI anubhavI ke vayovRddha hoya to A saMkaTamAMthI bacAvI zake. tenI vAta sAMbhaLIne rAjAe e ja vakhate ghoSaNA karAvI- A sainyamAM koI anubhavI vyakti hoya to te amArI samakSa AvIne amane salAha pradAna kare. saubhAgyavaza senAmAM eka vayovRddha yoddho chUpAvezamAM Avyo hato. tene teno pitRbhakta putra sainika lAvyo hato. te rAjAnI pAse Avyo. rAjAe tene pUchaya -mahAnubhAva!mArI senAne jaLa prApta thAya evo upAya batAvo. vRddha puruSe thoDIkavAra vicArIne kahyuM-mahArAja! gadheDAne chUTA karo. teo jyAM paNa bhUmine suMghe e bhUmimAMthI pANI nIkaLaze. rAjAe anubhavInA kahevA pramANe karyuM. gadheDAe bhUmine je jagyAe suMdhI, tyAM rAjAe tarata ja khodAvyuM to puSkaLa pANI nIkaLyuM. sainikoe tyAM jaIne pANI pIdhuM ke tarata ja zarIramAM cetanA AvI gaI. rAjA anubhavInI venayikI buddhi para khuza thayAM. tyAMthI sainyane laIne rAjA AgaLa vadhyo. (8) lakSaNa - eka vyApArIe potAnA ghoDAonI rakSA mATe eka vyaktine rAkhela ane tene kahyuM- tuM mArA ghoDAnI rakSA karIza to huM tane tArA vetanamAM be ghoDA ApIza. pelAe kabUla karyuM. pratidina te ghoDAonI sAra-saMbhALa leto hato. thoDo samaya vyatIta thayA bAda tene vyApArInI dIkarI sAthe sneha saMbaMdha joDAI gayo. sevaka catura hato tethI teNe kanyAne pUchI lIdhuM ke A badhA ghoDAmAM kayA kayA zreSTha che? kanyAe kahyuM- A badhA ghoDA uttama jAtinA che, paraMtu paththarothI bharela pIone vRkSa parathI nIce pheMkavAmAM Ave ane teno avAja sAMbhaLIne je ghoDA bhayabhIta na thAya te zreSTha lakSaNavAna hoya che. evA ghoDA bhAgye ja jovA maLe che. kanyAnA kahevA mujaba sevake ukta vidhi pramANe dareka ghoDAonI parIkSA karI to temAMthI be ghoDA evA zreSTha nIkaLyAM. sevake e banne ghoDAnI nizAnI yAda rAkhI lIdhI. jyAre vetana levAno samaya Avyo tyAre sevake te vyApArI pAse pelA be ghoDAnI mAMgaNI karI. ghoDAono mAlika sevakanI vAta sAMbhaLIne manamAM mUMjhAvA lAgyo. A sevaka mArA sarva zreSTha lakSaNayukta ghoDAone laI jaze. teNe kahyuM - bhAI A ghoDA karatA bIjA aSTa puSTa ane adhika suMdara ghoDA che te tuM laI jA. paNa sevaka mAnyo nahIM tyAre gRhasvAmIe aMdara jaIne potAnI patnIne vAta karI. devI! A sevaka to bahu catura nIkaLyo. na jANe tene kevI rIte ApaNA be pANIdAra ghoDAne oLakhI lIdhA! ene Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : nadI sutranI kathAo || rara1 21 vetanamAM meM be ghoDA ApavAnuM kahyuM che eTale mArAthI nA paNa nahIM kahevAya. jo tuM hA pADe to ApaNe ene gharajamAI banAvI laIe." potAnA svAmInI e vAta sAMbhaLIne strI nArAja thaIne kahevA lAgI. zuM tamAruM mAthuM to nathI pharI gayuM ne? nokarane jamAI banAvavAnI vAta karo cho? tyAre vepArIe potAnI patnIne samajAvI. jo A sarvalakSaNa saMpanna banne ghoDA cAlyA jaze to ApaNane dareka prakAre nukazAnI thaze. ApaNe paNa sevaka banavAno vakhata Avaze. paraMtu tene jamAI banAvI laIe to e baMne ghoDA ahIM ja raheze ane te potAnI kaLAthI bIjA ghoDAone paNa guNayukta banAvaze. A rIte ApaNane dareka prakAre lAbha thaze. bIjI vAta e che- A azvarakSaka yuvaka suMdara ane guNavAna to che ja. vyApArInI patnI potAnA patinI vAta sAMbhaLIne sahamata thaI gaI. azvanA svAmIe gharamAMthI bahAra AvIne sevakane kahyuM- huM tArI buddhi para prasanna thaIne mArI dIkarI sAthe tArA lagna karavA IcchuM chuM. sevakane joItuM hatuM te maLI gayuM. vyApArInI kanyA sAthe tenA lagna thaI gayA. vyApArIe tene gharajamAI rAkhI lIdho. jethI zreSTha ghoDAo paNa rahyA ane carasevaka paNa rahyo. A udAharaNa vyApArInI vanayikI buddhinuM che. (9) grathi - eka vakhata pATaliputra nagaramAM musaMDa nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. koI eka divase anya rAjAe tenA rAjyamAM traNa vicitra vastuo mokalI. eka sUtara mokalyuM paNa eno cheDo na hato. bIjI evI lAkaDI mokalI ke jemAM gAMTha na hatI. trIjo evo Dabbo mokalyo jemAM DhAMkaNuM na hatuM. A traNe ya cIja para lAkha evI rIte lagADAyela hatI ke koIne khabara na paDe. rAjAe rAjasabhAne traNe ya vastu dekhADI paNa koIne samaja na paDI. rAjAe pAdalipta AcAryane sabhAmAM bolAvyA ane tene pUchyuM- bhagavAnuM! Apa A traNa vastunuM svarUpa batAvI Apazo? AcArye kahyuM - hA. ema svIkRti ApIne AcArye sabhA samakSa garama pANI maMgAvyuM temAM emaNe sUtarane DUbADI dIdhuM tethI sUtara para rahelI lAkha ogaLI gaI ane sUtarano cheDo dekhAvA lAgyo. bIjIvAra AcArye garama pANImAM lAkaDI nAMkhI eTale gAMThavALo bhAga pANImAM DUbI gayo ane tenA para rahela lAkha ogaLI gayuM. trIjIvAra garama pANImAM AcArye Dabbo nAMkhyo eTale lAkha ogaLI jatAM DabbAnuM DhAMkaNa dekhAvA lAgyuM. sabhAjanoe ekI avAje AcAryanI prazaMsA karI. tyArabAda rAjA muruDe pAdalipta AcAryane prArthanA karI Apa paNa AvI kautukapUrNa vastu taiyAra karo, tene huM jyAMthI A traNa cIja AvI che tenAM rAjyamAM mokalI zake. AcArya eka tuMbaDAne bahu sAvadhAnIpUrvaka kApyuM ane tenI aMdara ratna bharIne tene evI kaLAthI sAMdhI lIdhuM ke koIne khabara ja na paDe. AcArya A tuMbaDuM taiyAra karIne rAjAne ApyuM. rAjAe bIjA dezathI AvelA mANasone kahyuM - A tuMbaDAne toDyA vagara tenI aMdarathI ratna kADhavAnA che. AvelA mANaso pelA tuMbaDAne tenA rAjyamAM laI gayA paraMtu tyAMnA loko tuMbaDAne toDyA vagara ratnane kADhI na zakyA. pharI tuMbaDuM teone pAchuM mokalyuM rAjAe pharI sabhA bharIne sabhA samakSa AcAryanI vanayikI buddhinA vakhANa karyA. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 (10) agada :- * eka nagaranA rAjAnI pAse sainyadaLa bahu ochuM hatuM. eka vakhata zatrurAjAe tenA rAjyane cAre bAjuthI gherI lIdhuM. rAjAe nagarajanone kahyuM- jenI pAse viSa hoya te laI Avo. ghaNA mANaso rAjAnI AjJA anusAra viSa laI AvyA. rAjAe nagaranI bahAra rahelA kUvAnA pANImAM e viSa naMkhAvI dIdhuM jethI e kUvAnuM badhuM pANI viSayukta thaI gayuM. e kUvAnuM pANI zatrunA sainyadaLane maLatuM hatuM. e gAmamAM eka vaidarAja rahetA hatA te bahu alpa mAtrAmAM viSa laIne rAjAnI pAse AvyA. rAjA ati alpa mAtrAmAM viSa lAvanAra vaidarAja para bahu ja gusse thayA, paraMtu vaidarAje kahyuM- mahArAja ! Apa krodha na karo, A sahasravedhI viSa che. atyAra sudhI jeTalA mANaso viSa lAvyAM tenAthI jeTalA loko maraze tenA karatA adhika mANaso A alpa viSathI maraze. rAjAe AzcaryathI pUchyuM- ema kema banI zake ? zuM Apa enuM pramANa batAvI zako cho ? vaidarAje e ja vakhate eka vRddha hAthIne maMgAvyo ane tenI pUMchaDIno eka vALa kADhIne e ja jagyAe soyanI aNIthI viSa lagAvyuM. jema jema viSa zarIramAM AgaLa vadhatuM gayuM tema tema hAthI viSayukta banato gayo arthAt hAthInuM zarIra jaDa jevuM banI gayuM eTale vaidarAje kahyuM- mahArAja ! juo A hAthI viSamaya banI gayo. ene je koI khAze te viSamaya banI jaze. mATe A viSane sahasravedhI viSa kahevAya che. rarara rAjAne vaidanI vAta para vizvAsa besI gayo paraMtu hAthInI hAlata marelA jevI joIne rAjAe kahyuM- vaidarAja ! zuM A hAthI pharI svastha nahIM thaI zake ? vaidarAje kahyuMjarUra svastha thaI zakaze. vaidarAje pUMchanA je bhAgamAMthI eka vALa kADhyo hato e ja jagyA para anya koI auSadhi lagADI ke hAthI tarata ja sacetana banI gayo. vaidarAjanI vainayikI buddhino camatkAra joIne rAjA khUba khuza thayA ane vaidarAjane sAro evo puraskAra Apyo. (11) rathika ane (12) gaNikA :- rathika arthAt ratha calAvanAranuM udAharaNa tathA gaNikA- vezyAnuM udAharaNa sthUlIbhadranI kathAmAM Ave che. A banne dRSTAMta vaiyikI buddhinA che. (13) zATikA tRNa tathA krauMca :- tRNa tathA krauMca- koI eka nagaramAM atyaMta lobhI rAjA rAjya karatA hatA. tenA rAjakumAro eka vidvAna AcArya pAse zikSA prApta karatA hatA. dareka rAjakumAra potAnA pitA karatA udAra ane vinayavAna hatA. tethI AcArye e badhA ziSyone khUba ja khaMtathI abhyAsa karAvyo. zikSA samApta thavA para rAjakumAroe potAnA zikSAgurune pracuradhana gurudakSiNA rUpe ApyuM. rAjAne jyAre A vAtanI khabara paDI tyAre kalAcAryane mAra mArIne badhuM dhana tenI pAsethI paDAvI levAno teNe vicAra karyo. rAjakumArone koI paNa hisAbe potAnA pitAnA vicAronI khabara paDI gaI. potAnA zikSAguru pratye rAjakumArone atyaMta prema tathA zraddhA hatI. mATe teoe potAnA zikSAgurunA prANa bacAvavAno nirNaya karyo. rAjakumAro AcAryanI pAse gayA. te vakhate zikSAguru bhojananI pahelA snAna karavAnI taiyArImAM hatA. rAjakumAro pAse gurue paheravA mATe sUkAya gayeluM dhotiyuM mAMgyuM paNa rAjakumAroe kahyuM- zATikA bhInI che eTaluM ja nahIM teo hAthamAM tRNa Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: nadI sUtranI kathAo 223 laIne bolyA- tRNa lAMbA che. temaja teoe kahyuM- pahelA krauMca pakSI sadA pradakSiNA karatAM hatAM. have te jamaNI bAju AMTA mAre che. kalAcArya rAjakumAronI aTapaTI vAto sAMbhaLIne sAvadhAna thayA, te samajI gayA ke mAruM dhana joIne koI mAro duzamana banyo hoya evuM lAge che. mArA priya ziSyo mane zATikAnA bahAne cetavaNI ApI rahyA lAge che. evuM jJAna thatAM temaNe je tithi prasthAna mATe nakkI karI hatI tenAthI pahelA rAjakumAro pAse vidAya laIne teo cupacApa potAnA ghara tarapha ravAnA thaI gayA. A rAjakumAro tathA kalAcAryanI vanayikI buddhinuM uttama udAharaNa che. (14) nIvAdaka - koI eka vyApArI ghaNA varSothI paradeza raheto hato. tenI patnIe potAnI kAmavAsanAne tRpta karavA mATe potAnI nokarANI pAse koI eka puruSane bolAvyo. e puruSa Avyo. pachI eka vANaMdane bolAvyo. tenI pAse AgaMtuka puruSanA nakha ane keza kapAvyA. pachI snAnAdi karAvIne sArA vastra paherAvyA. divasabhara tenI sevA karI rAtrinA tene zeThANI pAse mokalyo. e rAtrimAM muzaLadhAra varasAda varasato hato. AgaMtukane khUba ja tarasa lAgavAthI chAjA parathI nIce paDatuM pANI teNe khovAthI pI lIdhuM. paNa banyuM evuM ke chAjAnA uparanA bhAgamAM eka marelA sarpanuM klevara paDyuM hatuM. tenA parathI thaIne AvatuM pANI viSa mizrita thaI gayuM hatuM. evuM pANI pItA ja te durAcArI puruSanuM tyAM ja mRtyu thayuM. - pelA puruSanuM mRtyu joIne vyApArInI patnI gabharAI gaI. teNIe sevako dvArA te ja samaye mRta mANasane zUnya devakulikAmAM pheMkAvI dIdho. prAtaHkALa thatAM lokone marelA mANasanI khabara paDI. e vAta rAjadarabAramAM gaI. rAjAnA mANasoe tenuM mRtyu kema thayuM haze? enuM kAraNa zodhavAnI zarUAta karI. mRtakane nirakhIne joyo to tenA nakha ane keza TUMka samayamAM kApyA hoya evuM lAgyuM. nakha ane keza kApanAra to hajAma ja hoya evuM vicArIne rAjAnA sevakoe zaheramAM rahela dareka hajAmane bolAvyAM. bolAvIne darekane alaga alaga pUchyuM- A vyaktinA nakha ane keza koNe kApyA che? emAMthI eka hajAe kahyuM - amuka vyApArInI patnInI dAsI mane bolAvavA AvI hatI. teNInA kahevAthI meM enA nakha ane keza gaI rAtrinA kApI ApyA hatA. rAjapuruSoe tarata ja dAsIne pakaDI lIdhI. gabharAI gayelI dAsIe bhayabhIta thaIne zeThanI patnInI saMpUrNa vAta batAvI dIdhI. A udAharaNa rAjAnA karmacArIonI vainAyikI buddhinuM che. (15) baLadonI corI(ghoDAnuM mRtyu ane vRkSathI paDavuM) - eka gAmamAM eka vyakti atyaMta puNyahIna hatI. e je kAMI kare emAM ene saMkaTa AvyA vagara rahetuM ja nahIM. ekavAra teNe potAnA mitra pAse haLa calAvavA mATe baLado mAMgyA. mitre ApyAM. tenuM kArya samApta thatAM e baLadone pAchA mitranA vADAmAM mUkI Avyo. e samaye teno mitra bhojana karato hato. tethI te tenI pAse na gayo paNa tenA mitranI sAme ja e baLadone vADAmAM mUkIne cAlyo gayo. durbhAgyavaza baLado koI paNa prakAre vADAnI bahAra nIkaLI gayAM ane cora loko baLadonI corI karI gayA. baLadano mAlika vADAmAM potAnA baLadone na jovAthI te Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 puNyahInanI pAse AvIne bolyo mArA baLado mane ApI de. pelo bicAro kyAMthI de? tenA para teno mitra krodhita thaIne, tene pakaDIne rAjA pAse laI javA lAgyo. mArgamAM eka ghoDesvAra sAmethI AvI rahyo hato. teno ghoDo bhaDakIne savArane nIce pachADIne bhAgI gayo. teno savAra tADukIne bolyo- are ! bhAI A ghoDAne daMDo mArIne roko. puNyahIna vyaktinA hAthamAM eka lAkaDI hatI. ghoDesavArane sahAyatA karavA mATe teNe sAmethI doDI AvatA ghoDAne eka lAkaDI mArI. paraMtu tenA durbhAgyane kAraNe lAkaDI ghoDAne tenA marmasthAna para lAgI ane ghoDo tyAM ja marI gayo. ghoDAno svAmI ghoDAne marI gayelo joIne bahu krodhita thayo ane tene rAjA pAse daMDa ApavA mATe laI javA lAgyo. A rIte aparAdhI eka ane sajA apAvanAra be, ema traNeya jaNA rAjadarabAra tarapha cAlyA. cAlatAM cAlatAM rAta thaI gaI ane nagaranA daravAjA baMdha thaI gayA tethI teo nagaranI bahAra ja eka saghana vRkSanI nIce sUI gayA. temaNe vicAryuM ke savAre daravAjo khUlaze tyAre praveza karazuM. paraMtu puNyahIna vyaktine nidrA na AvI. temaNe vicAryuM ke huM game teTaluM sAruM kAma karavA jAuM chuM to paNa sArAne badale kharAba ja thAya che, kharekhara mAruM bhAgya mane sAtha ApatuM nathI. AvA jIvanathI mane zuM lAbha che? mATe marI javuM joIe. jo huM marI jaIza to dareka vipattiothI chUTI jaIza, anyathA na jANe kayA kayA kaSTa mAre bhogavavA paDaze? evo vicAra karIne teNe maravAno nizcaya karyo. teNe potAnA dupaTTAno eka cheDo DALI para bAMdhI dIdho ane bIjA cheDAno gALIyo banAvIne potAnA gaLAmAM nAMkhIne laTakI gayo paraMtu durbhAgyavaza mRtyue paNa tene sAtha na Apyo. dupaTTo jIrNa hovAnA kAraNe teno bhAra jhIlI na zakyo. dupaTTo phATI gayo ane te dhaDa karato nIce paDyo. e vRkSanI nIce naTa lokono agraNI saradAra sUto hato. tenA para paDavAthI naTa lokono saradAra marI gayo. naTa lokomAM hAhAkAra macI gayo. saradAranA motanuM kAraNa pelo puNyahIna che evuM jANIne, tenA para gusse thaIne savAra thatAM e loko paNa tene rAjadarabAramAM laI javA lAgyA. rAjadarabAramAM jyAre A kAphalo pahoMcyo tyAre badhA mANaso cakita thaIne tene jovA lAgyA. rAjAe teone AvavAnuM kAraNa pUchyuM. dareke puNyahIna mANasanI bhUla batAvI. e traNeyanI vAta sAMbhaLIne rAjAe puNyahInane te aMge pUchyuM. teNe nirAzApUrvaka dareka ghaTanA batAvatAM kahyuM- mahArAja ! meM jANIbUjhIne koI aparAdha karyo nathI, mAruM durbhAgya ja prabaLa che. dareka kArya huM sAruM karavA jAuM chuM to paNa te ulaTuM ja thAya che. A loko je batAve che te satya che. huM daMDa bhogavavA mATe taiyAra chuM. rAjA bahu javicArazIla hatA. darekanI vAta sAMbhaLIne teNe vicAryuM-AbicArAe koI aparAdha jANI joIne karyo nathI. tene dayA AvI eTale caturAIthI pheMsalo karavAno nirNaya karyo. sarvaprathama baLadanA mAlikane bolAvyo. tene rAjAe kahyuM bhAI ! tamAre jo baLado joItA hoya to pahelA tamArI AMkho kADhIne puNyahInane ApI do kema ke teNe tamArA vADAmAM baLado mUkyAM e tame tamArI AMkhothI joyA hatA. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH nadI sUtranI kathAo tyArabAda rAjAe ghoDesavArane bolAvIne kahyuM... jo tamAre ghoDe joIto hoya to pahelA tamArI jIbha kApIne gunhegArane ApI do kema ke tamArI jIbha doSita che. tamArI jIbhe ja ghoDAne lAkaDInA prahAra karavAnuM gunhegArane kahyuM hatuM. Ane daMDa maLe ane tamArI jIbha bacI jAya e nyAyasaMgata nathI. mATe tame paNa pahelA tamArI jIbha ene ApI do pachI tenI pAsethI huM ghoDo apAvIza. tyAra bAda naTa lokone bolAvyAM. rAjAe kahyuM- A dIna vyakti pAse che zuM ke huM tamane apAvuM? jo tamAre badalo levo ja hoya to A gunhegArane e vRkSanI nIce suvaDAvI do ane tamArA navA banelA saradArane kaho ke te paNa A mANasanI jema gaLa mAM phAso nAMkhIne te DALI para laTakI jAya ane A mANasanI upara paDI jAya. rAjAno pheMsalo sAMbhaLIne traNe ya abhiyogI(phariyAdI) mauna rahIne tyAMthI cAlatA thaI gayA. rAjAnI vainAyikI buddhie te abhAgI vyaktinA prANa bacAvI lIdhA. A prakAre A paMdara dAMto nayikI buddhi mATe varNavela che. karmajA buddhinuM lakSaNa ane tenAM daSTAMto: upayogathI jeno sAra(paramArthI jANI zakAya che, abhyAsa ane vicArathI je vistRta bane che ane jenAthI zreSTha pariNAma prApta thAya che athavA prazaMsA prApta thAya che te karmajA buddhi kahevAya che. kAryakaratAM karatAM utpanna thayelI buddhinA udAharaNa A pramANe che (1) suvarNakAra (2) kisAna (3) vaNakara (4) darvIkAra (5) motI (6) ghI (7) naTa (8) darajI (9) suthAra (10) kaMdoI (11) ghaDo (1ra) citrakAra. A bAra karmajA buddhinA daSTAMto che. (1) suvarNakAra - hairaNyaka suvarNakAra evo kuzaLa kalAkAra hato ke potAnA kAryanA jJAnathI ghora aMdhakAramAM paNa hAthanA sparzathI ja sonuM ane cAMdInI parIkSA bahu ja sarasa rIte karI zakato hato. (2)rSa - kheDUta. eka cora koI vaNikanA ghare corI karavA gayo. tyAM teNe dIvAlamAM eka bAkoruM pADyuM. temAM kamaLanI AkRtti banI gaI. prAta:kALe jyAre lokoe te bAkorAnI kaLAkRti joItyAre corI keTalI thaI e vAta bhUlIne teo coranI kaLAkRtinI prazaMsA karavA lAgyAM. e janasamUhamAM cora paNa chUpAveSamAM hato. te potAnI caturAInI prazaMsA sAMbhaLIne khuza thaI rahyo hato. eka kheDUta paNa tyAM hato. teNe prazaMsA karavAne badale kahyuM-- bhAIo ! enI ATalI prazaMsA? ane emAM acaMbAnI zuM vAta che ? potAnA kAmamAM dareka vyakti kuzaLa hoya che. kheDUtanI vAta sAMbhaLIne corane bahu krodha Avyo. eka divasa te charI laIne kheDUtane mAravA mATe tenA khetaramAM gayo. jyAre charI laIne kheDUtanI tarapha gayo tyAre pAchaLa pAchaLa haTatA kheDUte kahyuM - tame koNa cho? mane zA mATe mAravA Iccho cho? core kahyuM- te te divase meM banAvelA bAkorAnI prazaMsA kema nahotI karI ? - kheDUta samajI gayo ke A te ja cora che. kheDUte kahyuM meM tamArI burAI to nathI karIne? ema ja kahyuM hatuM ke je mANasa je kArya karato hoya, temAM potAnA abhyAsanA Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 kAraNe kuzaLa ja hoya che? jo tamane vizvAsa na hoya to huM tane mArI kaLA dekhADIne vizvasta banAvI dauM. juo mArA hAthamAM maganA A dANA che. tame kaho to huM A badhAne eka sAthe adhomukha, urdhvamukha athavA paDakhe pheMkI zakuM chuM. cora tenI vAta sAMbhaLIne cakita thaI gayo. tene kisAnanI vAta para vizvAsa na Avyo. to paNa kheDUtanI cAlAkI jovA mATe core kahyuM- tuM A badhA maganA dANAne uMdhA pADIne mane batAva. kheDUte te ja vakhate pRthvI para eka cAdara bichAvI dIdhI ane maganA badhAdANAne evI cAlAkIthI e cAdara para pheMkyA ke badhA dANA adhomukha eTale uMdhA ja paDyAM. core dhyAna daIne dareka dANAnI tapAsa karI to kharekhara badhA dANA uMdhA ja paDyA hatA. e joIne core kahyuM - bhAI ! tuM tArA kAryamAM mArAthI paNa kuzaLa cho. ema kahIne vAraMvAra tenI prazaMsA karI. cora jatAM jatAM eTaluM kaheto gayo ke jo tArA maga uMdhA na paDyA hota to huM tane cokkasa mArI nAkhata. A karSaka ane taskara bannenI karmajA buddhinuM udAharaNa che. (3) ni :- eka gAmamAM eka vaNakara raheto hato. te potAnA hAthamAM sUtaranA dorAone laIne cokasAIpUrvaka batAvI zakato hato ke ATalI saMkhyAnA sUtaranA phALa kAthI A vastra taiyAra thaI jaze. A vaNakaranI karmajA buddhinuM udAharaNa che. (4) Dova - kaDachI- eka sUthAra anumAnathI ja kahI deto ke A kaDachImAM ATalI mAtrAmAM vastu samAya zakaze. tene karmanA buddhi prApta thaI hatI. (pa) motI - siddhahasta maNikAra motIone evI rIte yatnApUrvaka uchALato ke nIce rAkhelA sUvaranA vALamAM jaIne parovAI jatA. A siddhahasta maNikAranI karmajA buddhinuM udAharaNa che. (6)vRtta :- koI koI ghInA vyApArI paNa eTalA kuzaLa hoya che ke teo gADAmAM athavA rathamAM beThA beThA ja nIce rahela kuMDImAM eka TIpuM paNa DhoLAyA vagara ghI bharI zake che. A tenI karmajA buddhinuM udAharaNa che. (7) taiva(naTa):- naTalokonI caturAI jaga prasiddha che. teo dorI para addhara caDIne aneka prakAranA khela kare che, topaNa nIce paDatA nathI. loko dAMtanI nIce potAnI AMgaLa teo dabAvIne jue eTalA Azcaryacakita thaI jAya che. e naTa lokonI karmajA buddhinI caturAI che. (8) TU(darajI) :-kuzaLa darajI kapaDAnI evI saphAIthI silAI kare che ke teNe kaI jagyAe silAI karI che e paNa dekhAvA na de. A darajInI karmajA buddhinI caturAI che. (9) va6 :-- suthAra lAkaDA para suMdara kotaraNI karI zake che. temaja tenI upara bhinna bhinna prakAranI suMdara AkRti banAvI zake che. jANe ke te sajIva AkRti na hoya? tevI lAge che. teo potAnI kaLAmAM evA pravINa hoya che. amuka makAna, ratha, AdimAM keTaluM lAkaDuM joIze te gaNatarI karyA vagara batAvI zake che. e tenI karmajA buddhinI kaLA che. (10) mApUpis :- catura kaMdoI vividha prakAranI mIThAIo banAve che. tene mApyA vinA ja keTalI cIja keTalA vajananI joIe tenuM anumAna karI le che. koI koI puruSa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo potAnI kaLAmAM eTalA prasiddha thaI jAya che ke dUra-dUranA dezo sudhI tenI kIrti phelAya jAya che. e tenI karmajA buddhinI kaLA che. (11) paTa :- kuMbhakAro ghaDo banAvavAmAM eTalA catura hoya che ke cAlatA cAkaDA para jaldI jaldI rAkhavA mATe mATIno piMDa eTalo ja le che ke jenAthI ghaDo barAbara banI jAya che. A tenI karmajA buddhinI kaLA che. (12) trira :- kuzaLa citrakAra potAnI kaLAthI phUla, pAMdaDA, jhADa, nadI, jharaNA, mUrti AdinA evA citro banAvI Ape che ke temAM asalI, nakalIno bheda karavo kaThina thaI paDe che. te pazu, pakSI, deva athavA mAnavanA citromAM paNa prANa reDI de che ane krodha, bhaya, hAsya tathA dhRNA AdinA bhAvo tenA caherA para evA aMkita kare che ke jonAra thaMbhI jAya che. uparanA bAre udAharaNa kArya karatAM, tenA abhyAsathI utpanna thayela karmacAbuddhinA che. AvI buddhi mAnavane potAnA vyavasAya kAryamAM dakSa banAve che. pAriNAmikI buddhinuM lakSaNa ane daSTAMto: anumAna, hetu ane daSTAMtathI kAryane siddha karanArI, uMmara paripakva thavA para prApta thanArI AtmahitakArI tathA mokSa phaLane pradAna karanArI buddhi pAriNAmikI buddhi kahevAya che. tenA ekavIsa udAharaNonA nAma A pramANe che - (1) abhayakumAra (2) zeTha (3) kumAra (4) devI (5) uditodaya rAjA (6) sAdhu ane naMdiSeNa (7) dhanadatta (8) zrAvaka (9) amAtya (10) kSapaka (11) amAtyaputra (12) cANakya (13) sthUlibhadra (14) nAsikanA suMdarInaMda (15) vajasvAmI (16) caraNAhata (17) AMbaLA (18) maNi (19) sarpa (20) geMDA (ra1) stUpa-bhedana ItyAdi. (1) abhayakumAra - mAlavadezamAM ujjayinI nAmanI nagarI hatI. tyAM caMdrapradyotana rAjA rAjya karatA hatA. eka vAra teNe potAnA sADhubhAI rAjagRhanA rAjA zreNikane dUta dvArA kahevaDAvyuM ke- jo tame tamAruM ane tamArA rAjyanuM bhaluM cAhatA ho to anupama vaMkacUDa hAra, secanaka hAthI, abhayakumAra putra ane rANI celaNAne vilaMba karyA vagara mArI pAse mokalI do. dUta dvArA caMdrapradyotanano saMdeza sAMbhaLIne zreNika rAjA krodhathI dhamadhamAyamAna banyA. temaNe dUtane kahyuM- dUta avadhya hoya che mATe tamane huM choDI dauM chuM. tame tamArA rAjAne jaIne kahI dejo- jo tame tamArI kuzaLatA cAhatA ho to agniratha, anilagiri hastI, vajajaMgha dUta ane zivAdevI rANI e cAreyane mArI pAse zIdhrAtizIdhra mokalI do. mahArAjA zreNikanI AjJA dUte caMdrapradyotana rAjAne kahI saMbhaLAvI. tenI vAta sAMbhaLIne rAjAne bahu krodha Avyo ane potAnA apamAnano badalo levA mATe rAjagRha para moTI senA laIne caDAI karI ane rAjagRhane cAre bAjuthI gherI lIdhuM. zreNika rAjAe paNa yuddha karavAnI taiyArI karI lIdhI hatI. senA susajjita thaI gaI. yuddhanI taiyArI joIne teno putra abhayakumAra pitAjI pAse Avyo ane kahyuM- mahArAja! hamaNA Apa yuddha karavAnI AjJA na detA. huM kaMIka evo upAya karIza ke 'sApa paNa mare nahIM Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 ane lAkaDI paNa bhAMge nahIM.' arthAt mArA mAsA caMdrapradhotana svayaM bhAgI jaze ane ApaNI senA paNa naSTa nahIM thAya. rAjA zreNikane potAnA putra para vizvAsa hato tethI temaNe abhayakumAranI vAta mAnya rAkhI. ra A bAju rAtrinA ja abhayakumAra puSkaLa dhana laIne nagaramAMthI bahAra gayo ane caMdrapradhotane jyAM paDAva nAMkhyo hato tenI pAchaLanI bhUmimAM eka UMDo khADo khodIne temAM badhuM dhana dATI dIdhuM. tyAra pachI te rAjA caMdrapradyotananI pAse gayo. tyAM jaIne teNe kahyuM-- mAsA ! Apa ane mArA pitAjI banne mArA mATe AdaraNIya cho eTale huM ApanA hitanI eka vAta karavA IcchuM chuM. Apa dhokhAmAM rahI jAva, evuM huM Icchato nathI. rAjA caMdrapradhotane utsukatAthI pUchyuM- vatsa ! mane koNa dhokhAmAM nAkhaze ? tuM zIghra batAva. abhayakumAre kahyuM- mArA pitAjIe ApanA zreSTha senAdhipatio ane adhikArIone lAMca(rUzvata) ApI potAnA vazamAM karI lIdhA che. teo prAtaHkALa thatAM ja Apane baMdI banAvIne pitAjInI pAse laI jaze. jo Apane vizvAsa na Ave to teonI pAse AveluM dhana ApanA paDAvanI bAjunA bhAgamAM ja dATeluM che. jo Apane jovuM hoya to dekhADuM ? Ama kahIne abhayakumAra caMdrapradhotanane potAnI sAthe laI gayo ane pote dATeluM dhana khodIne tene dekhADyuM. e joIne rAjAne vizvAsa AvI gayo ane te zIghratAthI rAtorAta ghoDA para besIne ujjayinI tarapha pAcho pharyo. prAtaHkALa thatAM ja jyAre senAdhipati ane mukhyAdhikArIone A vAtanI jANa thaI ke rAjA bhAgIne tyAMthI ujjayinI cAlyA gayA tyAre teone Azcarya thayuM ke rAjA zA mATe cAlyA gayA haze ? nAyaka vinA senA laDI na zake' vara vagaranI jAnanI jema senA tyAM zuM kare. teo badhuM sameTIne ujjayinI AvI gayA. tyAM AvyA pachI teo jyAre rAjAne maLavA gayAM tyAre rAjAe kahyuM- mane dhokhAmAM nAkhanAra e badhAne huM maLavA mAMgato nathI. bahu ja prArthanA karavA para ane dayanIyatA pradarzita karavA para rAjA teone maLyA. tamo tenI lAlacamAM zA mATe lapeTAyA ? rAjAe teone khUba ja Thapako dIdho. bicArA padAdhikArIo AzcaryamAM paDI gayA. lAMca kevI ne vAta kevI. ApaNe kAMI jANatA nathI. aMtamAM vinamrabhAve eka sevake kahyuM- deva ! varSothI ame ApanuM namaka khAIe chIe. bhalA, ame ApanI sAthe AvI jAtanuM chaLa karI zakIe kharA ? A cAlabAjI abhayakumAranI ja che. teNe ja ApaNane dhokho Apyo che. teNe ja Apane bhUla bhUlavaNImAM nAMkhIne tenA pitAnuM ane rAjyanuM rakSaNa karyuM che. caMdrapradyotananA gaLe A vAta UtarI gaI. tene abhayakumAra para bahu krodha Avyo. teNe nagaramAM DhaMDhero piTAvyo ke je koI mANasa abhayakumArane pakaDIne mArI pAse laI Avaze tene bahumUlya puraskAra ApavAmAM Avaze. nagaramAM ghoSaNA to thaI, paraMtu bilADInA gaLAmAM ghaMTI bAMdhavA jAya koNa ? rAjAnA maMtrIo, senApatio AdithI laIne sAdhAraNa vyakti sudhI darekane A vAta pahoMcADI paNa koInI hiMmata cAlI nahIM. AkharamAM eka vezyAe A kArya karavAnI hAma bharI. te rAjagRha gaI. tyAM jaIne Adarza zrAvikA jevI dharma karaNI karavA lAgI. kyAreka kyAreka te abhayakumArane paNa maLatI. thoDo samaya vItyA bAda te pAkhaMDI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstrA: naMdI sUtranI kathAo 29 zrAvikAe eka divasa abhayakumArane potAne tyAM bhojana karavA nimaMtraNa mokalyuM. zrAvikA samajIne abhayakumAre notaru svIkArI lIdhuM. vezyAe khAvAlAyaka dareka vastuomAM nazo caDe evo padArtha nAMkhyo hato. te vastune ArogatAM ArogatAM ja abhayakumAra mUcchita thaI gayo. gaNikA A paLanI ja rAha joI rahI hatI. teNIe vilaMba karyA vagara abhayakumArane potAnA rathamAM nAkhIne, ujjayinI jaIne caMdrapradyotana rAjAne soMpI dIdho. abhayakumArane joIne rAjA harSita thayo. abhayakumAra jyAre hoMzamAM Avyo tyAre vyaMgamAM parihAsapUrvaka rAjAe kahyuM- kema beTA ! dhokhAbAjInuM phaLa maLI gayuMne? kevI caturAI karIne meM tane ahIM pakaDIne maMgAvyo? abhayakumAre jarA paNa gabharAyA vagara nirbhayatApUrvaka kahyuM - mAsA! Ape to mane behozImAM rathamAM nAMkhIne ahIM maMgAvyo che paraMtu huM to Apane hozapUrvaka rathamAM besADIne jUtAno mAra mArato mArato rAjagRhamAM laI jaIza. rAjAe abhayakumAranI vAtane upahAsa samajIne TALI nAkhI ane abhayakumArane tyAM ja rAkhI lIdho. paraMtu abhayakumAre badalo levAno nirNaya karyo hato. te mokAnI rAha joto hato. thoDA divasa vyatIta thavA para abhayakumAre eka yojanA banAvI. yojanA anusAra eka evI vyaktinI khoja karI ke jeno avAja bilakula caMdrapradyotana rAjA jevo ja hato. evI garIba vyaktine bahu moTA InAmanI lAlaca ApIne potAnI pAse rAkhI lIdho ane potAnI yojanA te mANasane abhayakumAre samajAvI dIdhI. eka divasa e garIba mANasane abhayakumAre rathamAM besADyo ane nagaranA madhyabhAgamAM tenAM mastaka para jUtAno mAra mArato mArato abhayakumAra nIkaLyo. jUtAno mAra khAnAra bUmAbUma karato hato ke abhayakumAra mane jUtAthI mAre che mATe mane bacAvo.. bacAvo.. potAnA rAjA jevo avAja sAMbhaLIne loko doDIne pelA mANasane choDAvavA mATe tyAM AvyA. teone joIne jUtA mAranAra ane jUtA khAnAra banne khaDakhaDATa hasI paDyA. abhayakumArano khela joIne loko cUpacApa tyAMthI cAlyA gayA. abhayakumAre niraMtara pAMca divasa sudhI A prakriyA karI, tethI tyAra pachI bajAranA loko kumAranI A kIDA samajIne hasatA hatA paraMtu koI paNa mANasa tene choDAvavA mATe jatA nahIM. chaThThA divase moko joIne abhayakumAre rAjA caMdrapradyotanane bAMdhI lIdhA ane baLa pUrvaka rathamAM besADIne tenA sira para jUtA mArato mArato te madhya bajArathI nIkaLyo. rAjA bUmAbUma kare che- "are ! doDo! doDo! pakaDo ! abhayakumAra mane jUtA mArato mArato laI jAya che." lokoe joyuM paNa pratidinanI jema abhayakumAranuM manoraMjana samajIne hasatA hatA. koI paNa rAjAne choDAvavA na gayA. e rIte nagaranI bahAra nIkaLIne abhayakumAre pavanavege rathane doDAvyo. rAjagRha AvIne ja dama lIdho. yathAsamaye te potAnA pitAnI samakSa caMdrapradyotanane upasthita karyo. caMdrapradyotana abhayakumAranA cAturyathI mAra khAIne atyaMta lajjita thayo. lajjita vadane te zreNikarAjAnA pagamAM paDyo ane pote karelA aparAdhanI kSamA mAgI. rAjA zreNike te ja kSaNe caMdrapradyotanane kSamA ApI, pachI rAjasI sanmAna pradAna karIne pharI ujjayinImAM pahoMcADI dIdho. tyAM te potAnuM rAjya nyAyapUrvaka karavA lAgyo. rAjagRhanagaranA lokoe abhayakumAranI Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 mukta kaMThe prazaMsA karI. A abhayakumAranI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. (2) zeTha :- eka zeThanI patnI durAcArINI hatI. patnInA anAcArathI duHkhita thaIne teNe pravrajyA grahaNa karavAnI bhAvanA pragaTa karI. potAnA putrane kuTuMbano bhAra soMpIne zeTha dIkSita banI gayA. saMyama grahaNa karIne muni tyAMthI vihAra karI gayA. tyArabAda janatAe zeThanA putrane te nagarano rAjA banAvI dIdho. te barAbara rAjyanuM pAlana karato hato. keTalAka samaya pachI muni vihAra karatAM karatAM e ja nagaramAM AvyA. rAjAnI prArthanA tathA vinaMtIne mAna ApIne munie tyAM cAturmAsa karyuM. muninA upadezathI janatA bahu ja prabhAvita thaI. zAsananI rUDI prabhAvanA zAsana virodhIo sahana karI zakyA nahIM. teoe eka SaDyuMtranI racanA karI. jyAre cAturmAsa kALa samApta thayo tyAre munie vihAra karavAnI taiyArI karI. tyAre virodhIo dvArA zikhaDAvavAmAM AvelI eka garbhavatI dAsI, muninI pAse AvIne kahevA lAgI- munirAja ! Apa vihAra karIne kyAM jazo ? huM nikaTanA bhaviSyamAM tamArA bALakanI mA banavAnI chuM ane tame mane choDIne anyatra jaI rahyAM cho to pAchaLathI mAruM zuM thaze ? 230 muni vicAravA lAgyA huM sarvathA niSkalaMka chuM paNa A samayamAM jo huM vihAra karIne jaIza to zAsananI apakIrti thaze ane dharmanI hAni thaze. muni eka zakti saMpanna sAdhaka hatA. dAsInI khoTI vAta sAMbhaLIne tenuM nivAraNa karavA mATe munie tarata ja kahyuM- jo A garbha mAro haze to prasava svAbhAvika thaze, anyathA te tAruM peTa phADIne nIkaLaze. dAsI Asanna-prasavA hatAM paraMtu muni para jUThuM kalaMka lagADavAthI prasava thato na hato. asahya vedanA thavA lAgI. pachI tene muninI samakSa laI gayA. tyAM jaIne dAsIe kahyuM- mahArAja ! mane bacAvo. ApanA virodhIonA kahevAthI meM tamArA para jUThuM kalaMka caDAvyuM hatuM. sabhA samakSa dAsIe kahyuM- mahArAja ! kRpA karIne mane A saMkaTathI mukta karo. muninA hRdayamAM leza mAtra kaSAya na hato. te kSamAnA sAgara hatA. tarata ja temaNe dAsIne kSamA ApI. dAsIno prasava kuzaLatApUrvaka thaI gayo. virodhIo munino prabhAva joIne bolatA baMdha thaI gayAM. munirAjano yaza cAre ya bAju phelAI gayo. A munirAjanI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. (3) dhumAra :- eka rAjakumAra hato. tene bAlyakALathI ja lADu bahu priya hatA. uMmaralAyaka thatAM tenA lagna thayA. eka vakhata koI utsavano prasaMga Avyo. utsavanA divase rAjakumAre svAdiSTa miSTAna, pakavAna, lADu Adi uttama prakAranA miSTAno karAvyA. potAnA sAthIo sAthe AnaMdamAM AvIne rAjakumAre khUba ja khAdhuM. tenuM pariNAma kharAba AvyuM. ajIrNanA kAraNe tenA zarIramAMthI durgaMdha AvavA lAgI tethI te bahu duHkhI thaI gayo. rAjakumAra vicAravA lAgyo- aho ! ATalA suMdara ane svAdiSTa bhakSya padArtha zarIranA saMsarga mAtrathI durgaMdhamaya banI jAya ? kharekhara A zarIra azuci padArthothI banela che. tenA saMsargamAM AvanAra pratyeka padArtha kharAba thaI jAya che. mATe dhikkAra che A zarIrane, jenA mATe manuSya pApanuM AcaraNa kare che. A rIte azica bhAvanAnuM anusaraNa karatAM karatAM tenA adhyavasAyo uttarottara zubha, zubhatara thatA gayA ane eka Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H naMdI sUtranI kathAo aMtarmuhUrtamAM tene kevaLajJAna utpanna thaI gayuM. A rAjakumAranI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. 231 (4) devI :- ghaNAM varSo pahelAnI eka vAta che. e samaye pUrNabhadra nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM puSpaketu nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tene puSpAvatI nAmanI rANI hatI. rAjAne eka dIkaro ane eka dIkarI hatA. dIkarAnuM nAma puSpacUla hatuM ane dIkarInuM nAma puSpacUlA hatuM. bhAI bahenano paraspara atyaMta sneha hato. banne yuvAna thayAM tyAre tenI mAtAno svargavAsa thayo. devalokamAM teNI puSpavatI nAmanI devIrUpe utpanna thaI. puSpAvatIe devInA bhavamAM avadhijJAnathI potAno pUrvabhava joyo. potAnA parivArane paNa joyo. tenA manamAM vicAra Avyo ke mArI putrI puSpacUlA AtmakalyANanA pathane bhUlI na jAya te mATe tene pratibodha devo joIe. ema vicArIne puSpAvatI devIe potAnI pUrvabhavanI putrI puSpacUlAne rAtrimAM naraka ane svarganuM svapna dekhADya svapna joIne puSpacUlAne vairAgya utpanna thayo. saMsArI jhaMjhaTane choDIne teNe saMyama grahaNa karyo. tapa, saMyama, svAdhyAya, dhyAna AdinI sAthe te anya sAdhvIonI vaiyAvaccamAM paNa rasa letI hatI. AtmabhAvamAM rahetAM rahetAM ghAtI karmano kSaya karIne teNe kevaLajJAna ane kevaLadarzana prApta karyuM. te sAdhvIe ghaNA varSa sudhI dIkSA paryAyanuM pAlana karIne nirvANa pada prApta karyuM. puSpacUlAne pratibodha pamADavo e puSpAvatI devInI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. (5) savitoya :- purimatAla puramAM uditodaya nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. zrI kAMtA nAmanI tene rUpa yauvana saMpanna rANI hatI. banne dharmiSTha hatA eTale bannee zrAvaka-zrAvikAnA vrata dhAraNa karyA hatA. A rIte teo sukhapUrvaka dharmamaya jIvana vyatIta karI rahyA hatA. ekavAra aMtaHpuramAM eka parivrAjikA AvI. teNe rANIne zuci dharmano upadeza Apyo. paraMtu rANIe tenA tarapha dhyAna na ApyuM. parivrAjikA potAno anAdara samajIne tyAMthI kupita thaIne cAlI gaI. rANI dvArA potAnA apamAnano badalo levA mATe teNIe vArANasInA rAjA dharmarUcinI pAse zrIkAMtA rANInA rUpa ane anupama yauvananI prazaMsA karI. zrIkAMtAnA rUpanI vAta sAMbhaLIne dharmaruci rAjAe purimatAlapura para caDha AI karI ane nagaranI cAre tarapha ghero ghAlyo. rAtrinA samaye uditodaya rAjAe vicAryuM- jo huM yuddha karIza to saMkhyAbaMdha mANasono saMhAra thaze. mATe bIjo koI upAya karavo joIe. janasaMhAra aTakAvavA mATe rAjAe vaizramaNa devanI ArAdhanA karavA mATe aThamatapa karyo. trIjA divase deva pragaTa thayo. rAjAe devane potAnI IcchA batAvI. deve kahyuM- tathAstu. vaizramaNa deve rAtorAta potAnI vaikriya zaktithI saMpUrNa nagarane anya sthAna para saMharaNa karI dIdhuM. vArANasInA rAjAe bIjA divase tyAM joyuM to nagarane badale sApha medAna dekhAyuM. e joIne te potAnA nagara tarapha pAcho gayo. rAjA uditodaye potAnI pAriNAmikI buddhithI potAnI ane janatAnI rakSA karI. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jainAgama navanIta-1 :: (6) sAdhu ane naMdisena - nadiSaNa rAjagRhanA rAjA zreNikano putra hato. te yuvAna thayo eTale rAjAe aneka rAjakumArIo sAthe tenuM pANigrahaNa karAvyuM. e navoDhAo potAnA rUpa ane yauvanathI apsarAone paNa parAjita karatI hatI. naMdiSaNa tenI sAthe sAMsArika sukha bhogavatAM samaya vyatIta karatA hatA. te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI rAjagRha nagaramAM padhAryA. mahAvIra prabhunA padhAravAnA samAcAra zreNika mahArAjAne maLyA. tyArabAda te aMtaHpura sahita bhagavAnanA darzana mATe gayA. naMdiNa paNa e samAcAra sAMbhaLIne potAnI patnIo sAthe darzanArthe gayo. upasthita janatAne bhagavAne upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLIne naMdiSaNane vairAgya utpanna thayo. tyAMthI te rAjabhavanamAM gayo. tyAM jaIne mAtApitA tathA dareka patnInI anumati meLavIne teNe saMyama aMgIkAra karyo. saMyamI banyA pachI jJAna abhyAsamAM tallIna banI gayA. atyaMta tIvra buddhinA kAraNe teNe alpakALamAM ja zAstrono abhyAsa pUrNa karyo. naMdiSaNa muninA upadezathI aneka bhavyAtmAo pratibodhita thaIne saMyama aMgIkAra karatA hatA. bhagavAna mahAvIranI AjJA laIne potAnA ziSya parivAra sahita naMdiSeNa munie rAjagRhathI anyatra vihAra zarU karyo. ghaNo samaya vyatIta thayA bAda grAmAnugAma vihAra karatAM karatAM ekavAra naMdiSeNa munine jJAnamAM jANavA maLyuM ke mAro eka ziSya saMyama pratye aruci rAkhe che ane pharI sAMsArika sukha bhogavavAnI IcchA rAkhe che. tene saMyamamAM sthira karavA mATe naMdiNa munie pharI rAjagRha tarapha vihAra karyo. naMdiSaNa muni rAjagRha padhAravAnA samAcAra sAMbhaLIne mahArAjA zreNika potAnA aMtaHpura sahita temaja naMdiSeNa kumAranI patnIone sAthe laIne darzanArthe gayAM. rAjA zreNikane, tenI rANIone tathA potAnA guru naMdiSaNanI anupama rUpavatI patnIone joIne munipaNAmAM zithila thaI gayela sAdhue vicAryuM ke are ! mArA gurue to apsarAne zaramAve evI rUpavatI strIono tyAga karIne saMyama grahaNa karela che ane mana, vacana, kAyAthI sArI rIte saMyamanuM pAlana kare che ane huM vamana karelA viSaya bhogonuM pharI sevana karavA IcchuM chuM. dhikkAra che mane ! A rIte vicalita thayAnuM mAre prAyazcita karavuM joIe. evo vicAra karIne te punaH saMyamI jIvanamAM daDha banI gayA ane Atma kalyANanA mArgamAM adhika tanmayatAthI pravRtta thayA. naMdiSaNa muninI pAriNAmikI buddhinA upAya vaDe zithila thayelA muni saMyamamAM sthira thayA. (7) dhanadatta H- dhanadattanuM udAharaNa A ja pustakamAM zrI jJAtAdharmakathA sUtranA aDha AramA adhyayanamAM vistArapUrvaka ApeluM che mATe tyAMthI jANI levuM. dhanadattanuM udAharaNa pAriNAmika buddhi viSe che. (8) zrAvaka : - eka gAmamAM eka gRhasthe potAnA guru pAse zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA. svadAra saMtoSa vratanuM barAbara pAlana karatA hatA. ghaNA varSo sudhI potAnA vratonuM pAlana karatA rahyAM. paraMtu karmanA udayathI eka vAra teNe potAnI patnInI sakhIne dekhI. dekhatA ja temAM te Asakta thayAM. AsaktinA kAraNe hara samaya te ciMtita rahevA lAgyAM. lajjAvaza te potAnI bhAvanA koI paNa prakAre pragaTa karI zakatA na hatAM. ciMtAnA kAraNe Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo 233 te dubaLA thavA lAgyAM tyAre tenI patnIe AgrahapUrvaka pUchyuM- nAtha!tamane zuM thayuM che? tamAruM zarIra kema ghasAtuM jAya che? patnIe pUchyuM eTale patie potAnI IcchA pragaTa karI dIdhI. vratadhArI potAnA patinI vAta sAMbhaLIne tenI strIe vicAryuM- teNe svadAra saMtoSa vrata grahaNa karyuM che chatAM mohanA kAraNe evI durbhAvanA utpanna thayela che. jo A rIte kaluSita vicAromAM temanuM mRtyu thaze to avazya tenI durgati thaze. mATe patinA kuvicAra haTI jAya ane vrata paNa na bhAMge evo koI upAya zodhuM. vicArIne teNIe tenA patine kahyuM- svAmI ! Apa nizcita raho. huM ApanI bhAvanAne pUrNa karI daIza. e to mArI sakhI che. mArI vAtane te TALI nahi zake. e Aje ja ApanI sevAmAM upasthita thaze. ema kahIne teNI potAnI sahelI pAse gaI. sakhInI sAthe vArtAlApa karIne teNIe kahyuM - tArA dAgInA ane vastra mane Apa mAre paheravA che. tenI sakhIe vastra tathA AbhUSaNo ApyAM. te laIne potAnA ghare AvI. rAtrinA te zrAvakanI patnIe e ja AbhUSaNo ane e ja vastro paheryA. taiyAra thaIne te potAnA pati pAse gaI ane tenI IcchA pUrNa karI. bIjA divase tenA patie kahyuM. meM bahu anartha karI nAkhyo. mArA vratano meM bhaMga karyo. te bahu ja pazcAtApa karavA lAgyA. tyAre tenI patnIe dareka vAta spaSTa karIne kahyuM meM tamAruM vrata bhAMgavA dIdhuM nathI. zrAvaka A vAta sAMbhaLIne bahu khuza thayA. pachI potAnA dharmagurunI pAse jaIne AlocanA karI prAyazcita karIne zuddhikaraNa karyuM. tenI strIe potAnA patinA vatanI rakSA karI, A te zrAvikAnI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. (9) amAtya:- kAMpilapura nagaramAM brahma nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tenI rANInuM nAma calaNI hatuM. eka vAra sukhe zayyAmAM poDhelI rANIe cakravartInA janma sUcaka evA cauda svapnA joyAM. tyArabAda samaya thavA para rANIe eka parama pratApI sukumAra putrane janma Apyo. tenuM nAma brahmadatta rAkhyuM. brahmadattanA pitA brahmano dehAMta thayo tyAre brahmadattano haju bAlyakALa ja hato. tethI brahmadatta uMmaralAyaka thAya tyAM sudhI rAjAnA mitra dIrghapRSThane rAjagAdI para besADyo. dIrghapRSTha caritrahIna hato. te vAraMvAra aMtaHpuramAM AvajA karato hato. jenA pariNAme rANInI sAthe teno anucita saMbaMdha thaI gayo. teo banne vaiSayika sukha bhogavavA lAgyAM. rAjA brahmanA maMtrInuM nAma dhanu hatuM. te rAjAno hiteSI hato. rAjAnA mRtyu bAda maMtrI rAjakumAranI sarva prakAre sAra-saMbhALa rAkhato hato. brahmadatta yuvAna thayo tyAre maMtrIe dIrghapRSTha ane rANInA anucita saMbaMdha viSe batAvI dIdhuM. yuvA rAjakumArane mAtAnA anAcAra pratye bahu krodha Avyo. rAjakumAre mAtAne samajAvavA mATe eka upAya zodhyo. eka vAra te eka kAgaDAne ane eka koyalane laI Avyo. eka divasa te aMtaHpuramAM jaIne kahevA lAgyo- A pakSIonI jema je varNazaMkarapaNu karaze tene huM cokkasa daMDa ApIza. rANI putranI vAta sAMbhaLIne gabharAI gaI, paNa dIrghapRSTha teNIne samajAvI dIdhI ke e to bALaka che tenI vAta para dhyAna devuM nahIM. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 ekavAra rAjakumAre zreSTha hAthaNInI sAthe nikRSTa hAthIne joyo, joIne teNe rANI ane dIrghapRSThane vyaMgabhASAmAM dhamakI ApI. trIjIvAra eka haMsI ane eka bagalAne laI Avyo ane aMtaHpuramAM jaIne tene moTA avAje kahyuM- A rAjyamAM je koI AnI jema ramaNa karaze tene huM mRtyuno daMDa ApIza. traNavAra A rIte rAjakumAranI dhamakI sAMbhaLIne dIrghapRSThanA kAna UbhA thaI gayA. teNe rANIne kahyuM- A kumAra je kahI rahyo che te pramANe avazya daMDita karaze. nItizAstra anusAra viSavRkSane vadhavA devuM joIe nahIM. rANIe paNa tenI vAtanuM samarthana karyuM. rANIe kahyuM- evo upAya karavAno ke ApaNuM kArya siddha thaI jAya ane lokomAM niMdA paNa na thAya. A mATe temaNe eka yojanA banAvI ke sau prathama rAjakumAranA lagna karAvI daIe. kumArane rahevA mATe eka lAkSAgRha banAvavuM. lAkSAgRhamAM kumAra tenI patnI sAthe AnaMda vinoda karato hoya te samaye lAkSAgRhamAM Aga lagADI devI. "kAmAMdha mANasa zuM na karI zake?" rANI mAtA hovA chatAM potAnA putranI hatyA karavA mATe taiyAra thaI gaI. rAjakumAranA lagna rAjA puSpacUlanI kanyA sAthe dhAmadhUmathI karyA. bIjI bAju suMdara lAkSAgRha paNa banI gayuM. maMtrI dhanune dIrghapRSTha tathA rANInA payaMtranI khabara paDI gaI hatI. eka divasa te dIrghapRSThanI pAse gayo. tyAM jaIne teNe kahyuM- "mahArAja ! have huM vRddha thaI gayo chuM. have kAma karavAnI zakti paNa rahI nathI. mATe zeSa jIvana huM bhagavAnanA bhajanamAM vyatIta karavA IcchuM chuM. mAro putra varadhanuM uMmaralAyaka tathA buddhimAna banI gayo che. mATe rAjyanI sevA have e karaze." A pramANe dIrghapRSThanI AjJA laIne maMtrI dhanu tyAMthI ravAnA thaIne gaMgAnadInA kinAre eka dAnazALA kholIne dAna devA lAgyAM. paNa A kArya karatAM karatAM teNe ati zIghratAthI eka suraMga khodAvI. gaMgAnadIthI e suraMga TheTha lAkSAgRha sudhI taiyAra karAvI. rAjakumAranA vivAha ane lAkSAgRhanuM nirmANa banne taiyAra thaI gayA. tenI sAthe suraMga paNa taiyAra thaI gaI hatI. lagna bAda brahmadattakumAra tathA navavadhune varadhanunI sAthe lAkSAgRhamAM mokalyAM. paraMtu ardhI rAtrinA acAnaka Aga lAgI ane lAkSAgRha pIgaLavA lAgyo. e joIne kumAre gabharAIne varadhanune pUchyuM- mitra! A zuM thaI rahyuM che? Aga kvI rIte lAgI gaI? tyAre varadhanue dIrghapRSTha ane rANInA payaMtranI vAta saMkSepamAM batAvI dIdhI. mAtAe ApanI hatyAno A upAya zodhyo che, paNa Apa gabharAtA nahIM. mArA pitAjIe A lAkSAgRhathI gaMgA nadInA kinArA sudhI suraMga banAvIne rAkhI che ane tyAM ApanA mATe ghoDo paNa taiyAra rAkhela che. te Apane Icchita sthAna para pahoMcADI deze. zIdhra cAlo. Apa bannene suraMga dvArA ahIMthI bahAra kADhIne huM gaMgA nadInA kinArA sudhI pahoMcADI dauM chuM. e pramANe kumAra gaMgA nadInA kinAre pahoMcI gayA. tyAra bAda gaMgA nadInA kinArA parathI aneka dezamAM pharIne brahmadattakumAre aneka kanyAo sAthe pANigrahaNa karIne cha khaMDanI sAdhanA karI. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra H nadI sUtranI kathAo -1 ra3pa A rIte amAtya dhananI pAriNAmikI baddhi vaDe saraMgathI rAjakumAra brahmadatta saphazaLa motanA mukhamAMthI bacI gayo ane kAlAMtare potAnI buddhi ane baLathI cha khaMDane jItIne cakravartI samrATa banI gayo. (10) kSapaka :- eka vAra tapasvI muni gocarI mATe potAnA ziSyanI sAthe gayA. pAchA vaLatI vakhate tapasvI muninA paganI nIce eka deDakI dabAI gaI. ziSya A dazya joyuM eTale teNe gurune prAyazcitta karavA mATe kahyuM. paNa ziSyanI vAta para tapasvI munie dhyAna na ApyuM. sAyaMkAla pratikramaNa karatI vakhate pharI ziSya deDakI marI gayAnI vAta yAda karAvI dIdhI ane gurune vinayapUrvaka kahyuM- Apa deDakInuM prAyazcita laI lo. paraMtu tapasvI muni krodhathI dhamadhamAyamAna banIne ziSyane mAravA mATe doDyA. jhaDapathI doDIne te AgaLa vadhavA gayA. aMdhakAra hovAnA kAraNe ziSyanI pAse te pahoMcI zakyA nahIM paNa eka thAMbhalA sAthe bhaTakAyA tethI tenuM mAthuM phUTI gayuM ane tarata ja tenuM mRtyu thayuM. marIne te jyotiSI deva thayA. tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne daSTi viSa sarpanI yonimAM utpanna thayA. tyAM tene jAtismaraNa jJAna thavAthI potAno pUrvabhava joyo ane bhayaMkara pazcAttApa karavA lAgyA. pachI te bilamAM ja rahevA lAgyA. teNe vicAryuM ke mArI daSTinA viSathI have koI paNa prANInI ghAta thavI joIe nahIM. e arasAmAM eka rAjAnA rAjakumArane sarpa karaDyo ane rAjakumAra marI gayo. rAjakumAra marI javAthI rAjAne atyaMta duHkha thayuM ane krodhe bharAIne gAmogAmanA gAruDIone bolAvyAM. bolAvIne darekane kahyuM- dareka gAmanA sarpone pakaDIne mArI nAMkho, evI mArI AjJA che. gAruDI loko gAmogAmanA sarpone mAravA lAgyAM. eka gADI te daSTiviSa sarpanA bila pAse pahoMcyo. teNe sarpane bilanI bahAra kADhavA mATe bila para jherI davA chaMTAvI. davAnA prabhAve te sarpa bahAra AvavA lAgyo. teNe vicAryuM ke mArI daSTithI mane mAranAranuM mRtyu na thavuM joIe. evA uddezathI sarSe pahelA potAnI pUMchaDI daranI bahAra kADhI. jema jema te bahAra nIkaLato gayo tema tema gAruDI tenA zarIranA TukaDA karato gayo. to paNa sarSe samabhAva rAkhyo, mAranAra pratye lezamAtra paNa krodha na karyo. maratI vakhate tenA pariNAmo zuddha hatAM. zreSTha pariNAmanA kAraNe te marIne tyAMnA rAjAnA ghare putra rUpe utpanna thayA. tyAM tenuM nAma "nAgadatta" rAkhavAmAM AvyuM. nAgadattane bAlyakALamAM ja pUrvabhavanA saMskAranAM kAraNe vairAgya utpanna thayo ane saMyama dhAraNa karyo. vinaya, saraLatA, kSamA Adi asAdhAraNa guNonAM kAraNe te muni devo mATe paNa vaMdanIya banI gayA. pUrvabhavamAM te tiryaMca hatAM tethI bhUkhano parISaha tene bahu parezAna karato hato. tethI te tapasyA bilakula karI zakatA na hatAM. tenA gacchamAM ekathI eka caDe evA cAra tapasvI munio hatA. nAgadattamuni te tapasvIonI trikaraNathI sevA-bhakti, vaiyAvacca vagere karatA hatA. eka vAra nAgadatta munine vaMdana karavA mATe eka deva Avyo. tapasvI munio A joIne nAgadatta muninI IrSyA karavA lAgyA. eka divasa nAgadatta muni potAnA mATe gocarI laIne AvyA. teNe vinayapUrvaka tapasvI munione AhAra dekhADyo. paraMtu IrSAnA kAraNe teoe kahyuM- are bhUkhamarA ! ema kahIne tiraskAra karatAM eka muni Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1) tenA AhAramAM ghUMkyA. e joIne nAgadatta munie kSamA dhAraNa karI lIdhI. tenA manamAM jarA paNa roSa na Avyo. te potAnI niMdA ane cAre ya tapasvI muninI prazaMsA karavA lAgyA. upazAMta vRtti ane pariNAmonI vizuddhatAnA kAraNe nAgadatta munine te ja kSaNe kevaLajJAna utpanna thayuM. devo kevaLa mahotsava manAvavA mATe AvyA. e joIne cAre ya tapasvI munio potAnA apakRtya para pazcAttApa karavA lAgyA. pazcAttApathI teono AtmA nirmaLa banyo. tethI teone paNa kevaLajJAna utpanna thayuM. nAgadattamunie viparIta paristhitimAM paNa samatA dhAraNa karI tethI temane kevaLajJAna utpanna thayuM. A nAgadattamuninI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. (11) amAtyaputra - kapilapura nagaranA rAjA brahmahatAM. tenA maMtrInuM nAma dhanu hatuM. rAjakumAranuM nAma brahmadatta hatuM. maMtrInA putranuM nAma varadhanuM hatuM. brahmarAjAnA mRtyu bAda tenuM rAjya tenA mitra dIrghapRSThane ApyuM. rANI cUlaNI sAthe teno anucita saMbaMdha hato. rAjakumAra brahmadattane jyAre e vAtanI khabara paDI tyAre teNe potAnI mAtA tathA dIrghapRSThane mAravAnI dhamakI ApI. tethI teoe potAnA mArgamAM kaMTaka samAna samajIne brahmadattanA lagna karyA. lagna bAda putra ane putravadhUne lAkSAgRhamAM mokalyAM ane pachI lAkSagRhamAM Aga lagADI dIdhI. paraMtu brahmadattakumArano vaphAdAra maMtrI dhana temaja teno dIkaro varadhanu, A bannenI sahAyatAthI teo lAkSAgRhamAMthI nIkaLI gayA. ATaluM vRtAMta pahelAM AvI gayuM che. tyArabAda jyAre teo jaMgalamAM jaI rahyA hatAM tyAre brahmadattane khUba ja tarasa lAgI. varadhanu rAjakumArane eka vRkSa nIce besADIne pANI levA mATe gayo. A bAju dIrghapRSThane khabara paDI ke rAjakumAra lAkSAgRhathI nIkaLI gayo che. tethI teNe rAjakumAra brahmadatta ane tenA mitra varadhanune zodhavA mATe cAre ya bAju nokarone doDAvyAM. anucaro zodhatAM zodhatAM e ja jaMgalanA sarovarane kAMThe pahoMcyA. tyAM varadhana rAjakumAra mATe pANI bharI rahyo hato. sevakoe varadhanune pakaDI lIdho. e ja samaye varadhanue evo joradAra avAja karyo ke brahmadattakumAra tenA saMketane samajIne te ja kSaNe ghoDA upara caDIne bhAgI gayo. sevakoe varadhanune rAjakumAra viSe pUchayuM paNa teNe kAMI batAvyuM nahIM. tethI rAjAnA mANaso tene mAravA-pITavA lAgyA. catura varadhanu nizceSTa thaIne nIce paDI gayo. anucaroe tene marelo samajIne choDI dIdho. tyAMthI teo rAjakumArane zodhavA mATe gayA. rAjasevako gayA pachI varadhanuM tyAMthI UThyo ane rAjakumArane zodhavA lAgyo paNa teno kyAMya pato lAgyo nahIM. tethI te potAnA saMbaMdhIone maLavA mATe potAnA ghara tarapha ravAnA thayo. mArgamAM tene saMjIvana ane nirjIvana nAmanI be auSadhi maLI. te laIne kaMpilapuranagaranI pAse pahoMcyo. tyAM tene eka cAMDAla maLyo. teNe varadhanune kahyuM - tamArA parivAranA dareka mANasone rAjAe baMdI banAvI dIdhA che. rAjAnI vAta sAMbhaLIne varadhanue muMjhAyA vinA cAMDAlane lAlaca ApIne potAnA vazamAM karI lIdho ane tene nirjIvana auSadhi ApI ane teno saMketa samajAvI dIdho. varadhanunA Adeza anusAra cAMDAle nirjIvana auSadhi tenA kuTuMbanA mukhya mANasane ApI. teNe kuTuMbanI dareka vyaktinI AMkhamAM e auSadhi AMjI dIdhI. tethI te tatkALa nirjIva Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstraH nadI sUtranI kathAo 3che sadaza banI gayA. rAjasevakoe rAjAne khabara ApyA ke baMdI karelA dareka mANaso marI gayA che. rAjAe cAMDAlane bolAvIne e badhAne zamazAnamAM laI javAnI AjJA ApI. cAMDAle varadhanunA saMketa anusAra eka jagyAe teone mUkI dIdhA. varadhanue tyAM AvIne te darekanI AMkhomAM saMjIvanI auSadhi AMjI to tatkALa dareka sabhya svastha banI gayA ane varadhanune potAnI pAse Ubhelo joIne harSita thayA. tyArabAda varadhanuM potAnA parivArane koI saMbaMdhIne tyAM sakuzaLa rAkhIne pote rAjakumAra brahmadattanI zodha karavA nIkaLI gayo. dUra dUra jaMgalamAM tene rAjakumAra maLI gayo. banne mitro tyAMthI cAlatA thayA, rastAmAM aneka rAjAonI sAthe yuddha karIne teone jItI lIdhA. aneka kanyAo sAthe brahmadattanA lagna thayA. dhIre dhIre cha khaMDane jItIne brahmadatta cakravartI kaMpilapura nagaramAM AvyA. tyAM AvIne dIrghapuSThane mArIne cakravartInI Rddhino upabhoga karatAM sukhapUrvaka jIvana vyatIta karavA lAgyA. A rIte maMtrI putra varadhanue potAnA kuTuMbanI ane brahmadattanI rakSA karI, temaja brahmadattane cakravartI banAvavAmAM aneka prakAre sahAyatA ApI. A tenI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. (12) cANakya - pATaliputranA rAjA naMda kupita thaIne eka vAra cANakya nAmanA brAhmaNane potAnA nagarathI bahAra nIkaLI javAnI AjJA ApI. cANakya saMnyAsIno veSa dhAraNa karIne tyAMthI ravAnA thayo. pharatAM pharatAM te maurya dezamAM pahoMcyo. tyAM eka gAmamAM koI eka kSatriyANIne caMdrapAna karavAno dohada utpanna thayo. dohada pUNe na thavAthI kSatriyANI dina pratidina dUbaLI thavA lAgI. tenA patie patnIne pUchayuM- tuM dubaLI kema dekhAya che? kAMI darda thayuM hoya to vAta kara. patnIe dohadanI vAta karI. teNInI vAta sAMbhaLIne teno pati paNa ciMtAmAM paDI gayo. teNInI A IcchA huM kaI rIte pUrNa karI zakIza? dohada pUrNa nahi thavAthI teNI ati ati dUbaLI thavA lAgI. teno pati vicAra kare che ke jo A strIno dohada pUrNa nahi thAya to te marI jaze. A arasAmAM saMnyAsI cANakya pharato pharato e gAmamAM Avyo. te samaye kSatriya gharanI bahAra udAsa beTho hato. cANakya tenI udAsInuM kAraNa pUchyuM. kSatriye tenI patnInA dohadanI vAta batAvI. e vAta sAMbhaLIne cANakya kahyuM huM teNInI IcchA pUrNa karI daIza. cANakya te strInI IcchA pUrNa karavA mATe nagaranI bahAra eka taMbU banAvyo. tenI upara eka caMdrAkAra chidra banAvyuM ane pUrNimAnI rAtrie chidranI nIce eka thALa mAM peya padArtha rAkhI dIdho. te divase tyAM eka mahotsava rAkhela hato, emAM kSatriya ane kSatriyANIne paNa bolAvyA. jyAre caMdra te chidranI upara Avyo tyAre tenuM pratibiMba thALImAM paDyuM. te ja samaye cANakya kahyuM- bahena! A thALImAM caMdra che tenuM pAna karI lo. kSatriyANIe e peya padArthanuM prasannatApUrvaka pAna karyuM. je kSaNe teNIe caMdra pIdho te ja kSaNe cANakya chidra upara eka kapaDuM DhAMkI dIdhuM. jethI caMdrano prakAza Avavo baMdha thaI gayo. kSatriyANI caMdranuM pAna karIne khuza thaI gaI. teNInI IcchA pUrNa thavAthI te zIdhra svastha banI gaI ane sukhapUrvaka garbhanuM pAlana karavA lAgI, samaya thavA para caMdra samAna tejasvI putrane janma Apyo. bALaka garbhamAM Avyo tyAre mAtAne caMdrano dohada utpanna Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 thayo hato. tethI tenuM nAma 'caMdragupta' rAkhyuM. caMdragupta jyAre juvAna thayo tyAre potAnI mAtAne caMdrapAna karAvanAra cANakyanI sahAyatAthI rAjA naMdane mArIne pATaliputrano rAjA banI gayo ane cANakyane potAno maMtrI banAvyo. A cANakyanI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. 2308 (13) sthUlibhadra :- pATaliputramAM naMda nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tenA maMtrInuM nAma zakaDAla hatuM. te bahu catura hato. tene sthUlibhadra ane zriyaka nAmanA be dIkarA hatA. temaja yakSA, yakSAdattA, bhUtA, bhUtadattA, seNA, veNA ane reNA nAmanI sAta putrIo hatI. te kanyAonI smaraNa zakti ajaba gajabanI hatI. sarvathI moTI dIkarI yakSAnI smaraNa zakti bahu tIvra hatI. je vAta te ekavAra sAMbhaLatI tene akSarazaH yAda rAkhatI. yakSadattA be vAra sAMbhaLIne yAda rAkhatI. bhUtA traNavAra, bhUtadattA cAravAra, seNA pAMcavAra, veNA cha vAra ane reNA sAtavAra sAMbhaLe to koI paNa vAta kyAre ya bhUlatI nahIM. game tyAre game tene e vAta saMbhaLAvI zake evI tenI smaraNazakti hatI. e ja nagaramAM eka vararuci nAmano brAhmaNa raheto hato. te bahu vidvAna hato. te pratidina 108 zlokanI racanA karIne rAjasabhAmAM rAjA naMdanI stuti karato. rAjA nitya navA navA 108 zloka vaDe karAtI potAnI stuti sAMbhaLatA ane sAMbhaLIne maMtrInA sAme jotA. teno abhiprAya evo hato ke maMtrI tenI prazaMsA kare to tene kaMIka puraskAra ApI zakAya. paraMtu zakaDAla maMtrI kAMI paNa bolyA vagara cupacApa sAMbhaLatA tethI rAjA tene kAMI paNa puraskAra ApatA na hatA. vararuci pratidina rAjasabhAmAMthI khAlI hAthe ghera jato. vararucinI patnI tene upAlaMbha ApatI ke tame kAMI paNa kamAIne kema laI AvatA nathI? A rIte ApaNuM ghara zI rIte cAlaze ? tenI patnI pratidina patine kahetI ke tame game tema karIne kaMIka kamAIne laI Avo. patnInI vAta sAMbhaLIne vararucie vicAryuM- jyAM sudhI maMtrI rAjAne kAMI kaheze nahIM tyAM sudhI rAjA mane kAMI paNa Apaze nahIM. eka vAra te zakaDAla maMtrInA ghera gayo ane tenI strInI prazaMsA karavA lAgyo. tenI strIe pUchyuM- paMDitarAja ! Apa Aje ahIM kayA prayojanathI AvyA cho ? vararucie teNIne sarva vRttAMta saMbhaLAvI dIdho ane kahyuM- huM pratidina navA navA 108 zloka banAvIne rAjAnI stuti karuM chuM. paraMtu maMtrInA mauna rahevAthI rAjA khuza thaIne mane kAMI ApatA nathI, tethI mArI patnI mArI sAthe dararoja jhagaDo kare che ane kahe che rAjA kAMI ApatA nathI, to pachI zA mATe divasabhara kalama pakaDIne beso cho? zakaDAlanI patnIe kahyuM- bhale ! Aje huM maMtrIne vAta karIza. zakaDAlanI patnI buddhimatI ane dayALu hatI. teNIe rAtre potAnA patine kahyuM- svAmin ! varaci pratidina eka so ATha navA navA zlokanI racanA karIne rAjAnI stuti kare che. zuM e zloka Apane sArA nathI lAgatA ? tenA patie kahyuM- mane sArA lAge che. to pachI Apa paMDitajInI prazaMsA kema nathI karatA ? maMtrIe kahyuM- te mithyAtvI che mATe huM tenI prazaMsA karato nathI. patnIe pharI vinayapUrvaka kahyuM- nAtha ! jo ApanA kahevAthI e bicArAnuM bhaluM thatuM hoya to Apane emAM zuM nukazAnI che ? maMtrIe kahyuM- bhale, kAle huM e bAbata vicAra karIza. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo 1. 239 ! 229 bIjA divase maMtrI jyAre darabAramAM gayo tyAre vararucie potAnA banAvelA navA 108 zlokathI rAjAnI stuti karI. rAjAe maMtrInA sAmuM joyuM. maMtrIe kahyuM " subhASita" che. eTaluM kahevA para ja rAjAe paMDitajIne eka so ATha suvarNamudrAo ApI. vararuci harSita thaIne potAnA ghare gayo. vararuci gayA pachI maMtrIe rAjAne pUchayuM- mahArAja ! Ape tene suvarNamudrA zA mATe ApI? rAjAe kahyuM- te pratidina navA navA 108 zlokathI stuti kare che ane Aje tame paNa tenI prazaMsA karI eTale meM tene pAritoSika rUpe savarNamudrAo ApI. maMtrIe kahyuM- mahArAja ! te to jagatamAM pracalita jUnA zloko ja Apane saMbhaLAve che. rAjAe AzcaryathI pUchyuM tenuM pramANa zuM che? maMtrIe kahyuM- huM satya kahuM chuM. je zloka vararuci Apane saMbhaLAve che e to mArI dIkarIone paNa AvaDe che. jo Apane vizvAsana Ave to kAlevaracije zloka Apane saMbhaLAvaze e ja zloko mArI suputrIo Apane saMbhaLAvaze. rAjAe kahyuM bhale. bIjA divase cAlAka maMtrI potAnI sAte yakanyAne rAjadarabAramAM laI Avyo ane te darekane paDadAnI pAchaLa besADI dIdhI. niyata samaya para vararuci sabhAmAM Avyo. teNe potAnA banAvelA navA navA 108 zlokathI rAjAnI stuti karI, paraMtu zakapAla maMtrIe IzAro karI potAnI moTI dIkarI yakSAne bolAvI. rAjAnI samakSa AvIne vararucie saMbhaLAvelA 108 zloko teNe paNa saMbhaLAvI dIdhA. yakSA ekavAra je sAMbhaLe te tene yAda rahI jatuM. vararucinA bolelA samasta zloko jyAre yakSAe rAjAne saMbhaLAvyA tyAre rAjA vararuci para krodhita thayAM ane kahyuM "tuM kahe che ne ke huM dararoja navA zloka saMbhaLAvuM chuM, ATaluM khoTuM bole che?' AjathI tAre rAjasabhAmAM AvavAnuM nathI. rAjAe karelA apamAnathI vararucibaduHkhI thayo ane zAkaDAlano badalo levAno nirNaya karyo. teNe eka lAMbA lAkaDAno trApo banAvyo. pachI e trApo laIne te gaMgA nadInA kinAre gayo. ardho trApo teNe pANImAM rAkhyo, tenI upara sonAmahoranI thelI rAkhI, ardhA trApo je pANIthI bahAra hato tenA para besIne te gaMgAnI stuti karavA lAgyo. ti pUrNa thayA bAda teNe trApAne dabAvyo eTale sonAmahoranI thelI sahita te bhAga upara Avyo, thelIne joIne varacie lokone kahyuM- rAjA mane InAma na Ape to temAM muMjhAvAnuM zuM? gaMgA to prasanna thaIne mane pratidina suvarNanI eka thelI Ape che. ema kahIne te potAnA ghare cAlyo gayo. pratidina A kriyA teNe cAlu rAkhI. gaMgA mAtAnI vararuci para kRpA utarI che, e vAta AkhA ya nagaramAM phelAI gaI. rAjAnA kAna sudhI e vAta pahoMcI gaI. rAjAe zakapAlane vararucinI vAta viSe pUchyuM. maMtrIe kahyuM- "mahArAja! sAMbhaLelI vAto para vizvAsa na karatAM prAtaHkALa ApaNe tyAM jaIne jovuM joIe." rAjAe tenI vAta mAnya rAkhI. ghare jaIne zakaDAle potAnA eka vizvAsu sevakane Adeza Apyo ke tuM rAtanA gaMgAnA kinArA para chapAIne besI jaze. jyAre vararuci sonAmahoranI thelI pANImAM chupAvIne cAlyo jAya tyAre tAre e thelI laIne mArI pAse AvavuM. sevake maMtrInA kahevA mujaba kArya karyuM. te gaMgAnA kinArA para chupAIne besI gayo. ardhI rAte vararuci tyAM Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 Avyo ane pANImAM sonAmahoranI thelI chupAvIne cAlyo gayo. tenA gayA pachI sevake tyAMthI pelI thelI laIne maMtrIne soMpI dIdhI. ra40 bIjA divase savAre vararuci gaMgAkinAre Avyo ane trApA para besIne gaMgAnI stuti karavA lAgyo. e ja samaye rAjA ane maMtrI paNa tyAM AvyA. stuti saMpUrNa thayA bAda varacie trApAne dabAvyo paNa thelI upara AvI nahIM. be traNavAra teNe mahenata karI paNa sonAmahoranI thelI dekhANI nahIM, tyAre zakaDAle kahyuM- paMDitarAja ! pANImAM zuM juo cho ? rAtanA chupAvelI ApanI thelI to mArI pAse che. ema kahIne teNe tyAM beThelA lokone thelI batAvIne vararucinI pola khullI karI. loko mAyAvI, kapaTI ema kahIne paMDitajInI niMdA karavA lAgyA. paNa maMtrI sAthe verano badalo levA mATe varaci tenA chidro zodhavA lAgyo. ghaNo samaya vyatIta thayA bAda zakaDAla potAnA putra zriyakanA lagnanI taiyArImAM paDI gayo. maMtrIe vivAhanI khuzAlImAM rAjAne bheTa ApavA mATe uttama prakAranAM zastro ane astro banAvavAno Adeza Apyo. vararucine A vAtanI jANa thaI. tene badalo levAno moko maLyo. teNe amuka ziSyone nimnalikhita zloka yAda karAvIne nagaramAM pracAra karAvI dIdho. taM na vijANei loo, jaM sakaDAlo karissai / nandarAuM mArevi kari, siriyauM rajje Thavessai || loko jANatA nathI ke zakaDAla maMtrI zuM karaze ? te rAjA naMdane mArIne potAnA putra zriyakane rAjasiMhAsana para besADI deze. rAjAe paNa e vAta sAMbhaLI. teNe zakaDAlanA pataMtranI vAtane sAcI mAnI lIdhI. savAre maMtrI rAjadarabAramAM Avyo ane rAjAne praNAma karyA, paNa rAjAe kupita thaIne moDhuM pheravI lIdhuM. rAjAno evo vyavahAra joIne maMtrI bhayabhIta banI gayo. teNe ghera AvIne A vAta potAnA putra zriyakane karI. beTA ! rAjAno bhayaMkara kopa saMpUrNa vaMzano paNa nAza karI zake che mATe kAle jyAre rAjasabhAmAM jaIne rAjAne namaskAra karuM e samaye jo rAjA moDhuM pheravI le to te samaye tuM mArA gaLA para talavAra pheravI deje. putre kahyuM- pitAjI huM evuM ghAtaka ane loka niMdanIya kArya zI rIte karI zakuM ? maMtrIe kahyuM- beTA ! huM e samaye tAlapuTa nAmanuM viSa mArA moDhAmAM rAkhI daIza eTale mAruM mRtyu e viSathI thaze. jethI tane pitR hatyAnuM pApa nahIM lAge. paraMtu mane talavAra mAravAthI rAjAno kopa tamArA upara nahIM Utare ane ApaNA vaMzanI rakSA thaze. zriyake vaMzanI rakSA mATe vivaza thaIne pitAnI AjJA mAnya rAkhI. bIjA divase maMtrI potAnA putra zriyakanI sAthe rAja darabAramAM gayo. jyAre teNe rAjAne praNAma karyA tyAre rAjAe moDhuM pheravI lIdhuM. praNAma karavA mATe maMtrIe mAthuM namAvyuM ke tarata ja zriyake talavAra pitAnA gardana para mArI dIdhI jethI dhaDa ane mAthuM alaga thaI gayAM. A dazya joIne rAjAe cakita thaIne kahyuM- zriyaka ! teM A zuM karyuM ? Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jana.. kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo ra41 zriyake kahyuM- deva je vyakti Apane ISTa na lAge te amane kema ISTa lAge? zakahAlanA mRtyuthI rAjA duHkhI thayA paraMtu zriyakanI vaphAdArI jaIne rAjA prasanna thayA. rAjAe kahyuM- zriyaka ! tArA pitAnA maMtrIpadane have tuM saMbhALa. tyAre zriyake vinayapUrvaka kahyuM prabho! huM maMtrI padano svIkAra nahIM karI zakuM. mArA moTA bhAI thUlibhadra bAra varSathI kozA gaNikAne tyAM rahe che. pitAjInI gerahAjarI bAda maMtrIpadano adhikArI mAro bhAI ja thaI zake. zriyakanI e vAta sAMbhaLIne rAjAe potAnA karmacArIone kahyuM - tame kozA vezyAne tyAM jAo ane sthUlibhadrane kozAne tyAMthI sanmAnapUrvaka ahIM laI Avo. tene maMtrIpada ApavAnuM che. rAjAnA karmacArIo kozA vezyAnA nivAse gayAM. tyAM jaIne sthUlibhadrane badhuM vRttAMta saMbhaLAvyuM. pitAjInA mRtyunA samAcAra sAMbhaLIne sthUlibhadrane atyaMta duHkha thayuM. rAjapuruSoe sthUlibhadrane vinayapUrvaka prArthanA karIne kahyuM "he mahAbhAgyazALI ! Apa rAjasabhAmAM padhAro. mahArAja Apane sanmAnapUrvaka bolAve che." karmacArIonI vAta sAMbhaLIne sthUlibhadra rAjadarabAramAM AvyA. rAjAe tene sanmAnapUrvaka Asana para besADyA. besADIne kahyuM - tamArA pitAjInuM mRtyu thayuM che mATe have tame maMtrIpadano svIkAra karo. libhadra vicAryuM- je maMtrIpada mArA pitAjInA mRtyunuM kAraNa banyuM te pada mArA mATe zI rIte hitakara thaze? rAjAno koI bharoso na karAya. Aje teozrI mane maMtrIpada saharSa pradAna kare che ane kAle te nAkhuza thaIne chInavI paNa zake che. mATe evuM pada ane dhana prApta karavAthI lAbha zuM? A rIte vicAra karatAM karatAM sthUlibhadrane vairAgya utpanna thayo. teo rAja darabArathI pAchA pharIne AcAryazrI saMbhUti vijayanI pAse gayA ane dIkSA aMgIkAra karI. sthUlibhadra muni banI gayA. eTale rAjAe zriyakane maMtrIpada ApyuM. yUlibhadra muni potAnA gurunI sAthe grAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM jJAna dhyAnamAM magna rahevA lAgyA. ekavAra vihAra karIne teo pATaliputra zaheranI najIka pahoMcyA. gurue varSAkALa najIka hovAthI tyAMja varSAkALa rahevAno nizcaya karyo. teozrIne sthUlibhadra vagere cAra ziSyo hatA. cAre ya munie judA judA sthaLe varSAkALa vyatIta karavAnI guru pAse AjJA mAMgI. gurue AjJA ApI. eka siMhanI guphAmAM, bIjA bhayAnaka sarpanA dara pAse, trIjA kUvAnA kinArA para ane cothA sthUlibhadra muni kozA vezyAne ghera, varSAkALa mATe gayA. kozAvezyA sthUlibhadra munine joIne atyaMta prasanna thaI. teNe vicAryuM ke pahelAnI jema bhogavilAsamAM samaya vyatIta thaze. sthUlibhadramuninI IcchAnusAra kozAe potAnI citrazALAmAM rahevAnI AjJA ApI. vezyA pratidina pahelAMnI mAphaka nitya navA navA zRMgAra sajIne potAnA hAvabhAva pradarzita karavA lAgI. yUlibhadra have pahelAM jevA sthUlibhadra na hatAM, ke je teNInA zRMgAramaya kAmuka pradarzanathI vicalita thAya. teNe kAmabhogane kiMpAkaphaLa jevA samajIne choDI dIdhA hatA. teo vairAgyanA raMge raMjita hatA. tethI te potAnA AtmAne patananI khAImAM pADe ema nahatA. kahyuM che-viSayavastaro Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 hi yatirmokSa vikRti / jenuM mana sAdhu veza dhAraNa karyA pachI paNa viSayAsakta rahe che, eno AtmA mokSanI prApti karI zakato nathI. ra4ra kozAe lAkho prayatna karyA paNa sthUlibhadra muninuM mana vicalita na thayuM. pUrNa nirvikAra bhAve te tenI sAdhanAmAM masta rahetA hatA. jema agni para zItaLajaLa paDavAthI te zAMta thaI jAya che tema sthUlibhadra muninuM zAMta ane vikAra rahita mukhamaMDala joIne vezyAnuM vilAsI hRdaya zAMta banI gayuM. pachI sthUlibhadra munie kozAne upadeza Apyo. e upadeza sAMbhaLIne teNIe bAra vrata dhAraNa karI lIdhAM. cAturmAsanI samApti thavApara cAre ya ziSyo gurunI sevAmAM pahoMcI gayA. siMhaguphA, sarpanuM dara ane kUvAnA kinArA para cAturmAsa karanAra munioe AvIne gurunA caraNomAM namaskAra karyA tyAre gurue teonI prazaMsA karatAM kahyuM- tavu<: : he munio ! tame duSkara kArya karyuM che. paraMtu jyAre sthUlibhadra munie potAnuM mastaka gurunA caraNamAM jhukAvyuM tyAre gurue kahyuM- dhRtapura: tuM; he muni ! tame atiduSkara kArya karyuM che. sthUlibhadrane gurue jyAre ati duSkara kArya mATe zAbAzI ApI tyAre traNe ya munionAM hRdayamAM IrSyAbhAva utpanna thayo. jyAre bIjuM cAturmAsa AvyuM tyAre siMhaguphAmAM varSAvAsa karanAra munie guru pAse kozA vezyAnA ghare cAturmAsa karavAnI AjJA mAMgI. paraMtu gurue tene AjJA na ApI. gurunI AjJA vinA te muni kozA vezyAnA ghare cAturmAsa karavA mATe gayA. kozAe potAnI citrazALAmAM te munine cAturmAsa karavAnI anumati ApI. paraMtu vezyAnA rUpa ane lAvaNyane joIne muni potAnI tapasyA ane sAdhanA bhUlI gayA. te vezyAnA prati prema nivedana karavA lAgyA. e jANIne vezyAne bahu duHkha thayuM. dharma pAmelI vezyAe munine sanmArga para lAvavAno upAya zodhI kADhayo. teNIe munine kahyuM- munirAja ! pahelAM mane eka lAkha sonAmahora Apo. munie kahyuM- huM bhikSu chuM. mArI pAse dhana kyAMthI hoya ? vezyAe kahyuM- to tame nepAla jAo. nepAlanA nareza dareka bhikSune eka eka ratnakaMbala pradAna kare che tenuM mUlya eka lAkha sonAmahoranuM che. mATe tame tyAM jaIne mane e ratnakaMbala lAvI Apo. kAmarAgamAM Asakta thayela vyakti zuM na kare ? muni paNa potAnI sAdhanAne eka bAju rAkhIne ratnakAMbaLI levA mATe ravAnA thayA. mArgamAM aneka kaSTo sahana karatAM karatAM mahAmusIbate te nepAla pahoMcyA. tyAMnA rAjA pAsethI eka ratnakAMbaLI meLavIne te pAchA pharyA. paraMtu rastAmAM cora lokoe te ratnakAMbaLI chInavI lIdhI. te rotAM rotAM bIjIvAra nepAla gayA. rAjAne potAnI rAmakahAnI kahIne mahAmahenate teNe pharIthI ratnakAMbaLI prApta karI. pachI teNe vAMsaLImAM e ratnakAMbaLIne chupAvI dIdhI. rastAmAM cAlatAM cAlatAM pharI cora maLyA. teoe dhamakI ApI. munie kahyuM- huM bhikSu chuM, mArI pAse dhana kyAMthI hoya ? vAMsaLImAM chUpAvela ratnakAMbaLIne cora loko joI zakyA nahIM tethI cAlyA gayAM. tyAra bAda muni bhUkha, tarasa vagere aneka zArIrika kaSTo sahana karIne chevaTe pATaliputra pahoMcyA ane kozA vezyAne teNe ratnakAMbaLI ApI. paraMtu kozAe te bahumUlyavAna ratnakAMbaLIne muni jue e rIte durgaMdhamaya azuci sthAna para pheMkI dIdhI. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo ra43 e joIne dukhita hRdaye munie kahyuM- tame A zuM karo cho? huM aneka kaSTo sahana karIne A ratnakAMbaLI laI Avyo chuM ane tame Ama ekAeka pheMkI kema dIdhI? vezyAe kahyuM- munirAja ! meM tamArI pAse ratnakAMbaLI maMgAvI ane pachI gaMdakImAM phekI dIdhI, A badhuM tamane samajAvavA mATe karyuM jevI rIte azucimAM paDavAthI ratnakAMbaLI dUSita thaI gaI, e ja rIte kAmabhogamAM paDavAthI tamAro AtmA paNa malina thaI jaze. ratnakAMbaLInI kiMmata sImita che, tyAre tamArA saMyamanI kiMmata aNamola che. AkhA saMsArano vaibhava paNa AnI tulanAmAM nagaNya che. evA saMyamarUpI dhanane tame kAmabhoga rUpI kIcaDamAM phasAIne malina karavA mAMgo cho? jarAka vicAra to karo. viSayone tame viSa samAna samajIne choDI dIdhA che, zuM Apa vamana karelA bhogone pharI grahaNa karavA Iccho cho? kozAnI vAta sAMbhaLIne munine pArAvAra pazcAttApa thayo. jema hAthI aMkuzathI ThekANe AvI jAya ema vezyAnA hita zabdo rUpI aMkuzathI muni pharI saMyamamAM sthira banyA ane bolyA sthUlibhadraH sthUlibhadraH sa eko'khilasAdhuSu / yuktaM duSkara duSkArako guruNA jage // kharekhara saMpUrNa sAdhuomAM sthUlibhadra muni ja duSkaramAM duSkara kArya karanAra advitIya che. je bAra varSa sudhI vezyAnI citrazALAmAM kAma bhogamAM Asakta hatA. paraMtu saMyama grahaNa karyA bAda vezyAnI kAmuka prArthanAmAM lepAyA nahIM, meru parvata samAna daDha rahyA. mATe gurudeve tene duzmarAti6ra vAra evA zabdo kahyA, te yathArtha che. A rIte vicAra karatAM karatAM te muni potAnA gurunI pAse gayA ane potAnA patana viSe pazcAttApa karI guru pAse prAyazcitta laIne AtmAnI zuddhi karI. vAraMvAra sthUlibhadra muninI prazaMsA karatAM te kahevA lAgyA vezyA rAgavatI sadA tadanugA SaDbhiH rasairbhojana / zubhra dhAma manohara vapuraho ! navyo vayaH saMgamaH // kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH, kAmajigAyAdarAt / taM vaMde yuvatiprabodhakuzala, zrIsthUlabhadraM munim // prema karanArI tathA temAM anurakta vezyA, SaTrasa bhojana, manohara mahela, suMdara zarIra, taruNa avasthA ane varSAkALa e badhI anukULatA hovA chatAM jeoe kAmadevane jItI lIdho temaja vezyAne pratibodha pamADIne dharmanA mArge lAvyA evA zrI yUlibhadra munine huM vAraMvAra praNAma karuM chuM. naMdarAjAe sthUlibhadrane maMtrI pada ApavA mATe ghaNA prayatno karyA paraMtu bhoga-vilAsa ane saMsAranA saMbaMdhone duHkhanuM kAraNa jANIne teoe maMtrIpadane Thokara mArIne saMyamano svIkAra karyo. sAdhanA ane ArAdhanA karI AtmakalyANa karyuM. A sthUlibhadrajInI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. (14) nAsikapuranA suMdarInaMda - nAsikapuramAM eka zeTha rahetA hatA. tenuM nAma naMda Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra44 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 hatuM. tenI patnInuM nAma suMdarI hatuM. nAma pramANe te bahu suMdara hatI. naMda zeTha tenA para bahu prema rAkhatA hatA. tene te ati vallabha ane priya hatI. zeTha te strImAM eTalA anurakta hatA ke eka kSaNa mATe paNa teno viyoga sahana karI zakatA na hatA. e kAraNe loko tene suMdarInaMdanA nAmathI bolAvatA hatA. suMdarInaMdane eka nAno bhAI hato. jeNe dIkSA dhAraNa karI hatI. jyAre munine khabara paDI ke mAro moTobhAI suMdarImAM atyaMta Asakta che tyAre muni tene pratibodha devA mATe nAsikapuramAM padhAryA. loko muninA AgamananA samAcAra jANIne dharmaupadeza sAMbhaLavA mATe muninI pAse gayA. paraMtu suMdarInaMda muni pAse na gayAM. munirAja pravacana bAda AhAranI gaveSaNA karatAM karatAM suMdarInaMdanA ghare gayA. potAnA bhAInI sthiti joIne muninA manamAM vicAra Avyo ke jyAM sudhI tene vadhu pramANamAM pralobhana nahIM ApavAmAM Ave tyAM sudhI te patnI pratyenI Asakti nahIM choDe. munie potAnI vaikriya labdhi vaDe eka suMdara vAMdarI banAvI. pachI teNe naMdane pUchyuM- zuM A vAMdarI suMdarI jevI suMdara che? zeThe kahyuM suMdarIthI aDadhI suMdara che. bIjIvAra munie pharI potAnI labdhithI eka vidyAdharI banAvI. pachI zeThane pUchyuMA kevI che? zeThe kahyuM- A strI suMdarI jevI ja che. trIjIvAra munie pharI potAnI labdhithI eka devInI vikarvaNA karI, pachI teNe bhAIne pUchyuM A strI kevI che? zeTha kahyuM- A strI suMdarIthI paNa adhika suMdara che. munie kahyuM- jo tame thoDuM paNa dharmanuM AcaraNa karazo to AvI aneka suMdarIo prApta thaze. muninA evA pratibodhapUrNa vacanone sAMbhaLIne suMdarInaMdane potAnI strI pratyeno rAga ocho thayo. thoDo samaya vyatIta thayA bAda teNe paNa dIkSA aMgIkAra karI ane saMyamanI sAdhanA karIne AtmakalyANa karyuM. potAnA bhAIne pratibodhita karavA mATe munie je kArya karyuM te pariNAmikI buddhinuM dAMta che. (15) vajasvAmI - avaMti dezamAM tuMbavana nAmano eka sanniveza hato. tyAM eka zeTha rahetA hatA. tenA putranuM nAma dhanagiri hatuM. dhanagirinA vivAha dhanapAla zeThanI putrI sunaMdAnI sAthe thayA. thoDo samaya vyatIta thayA bAda dhanagirine saMyama grahaNa karavAnI IcchA thaI. paraMtu sunaMdAe koI paNa prakAre rokI dIdhAM. amuka samaya pachI devalokathI cyavIne eka puNyavAna jIva sunaMdAnA garbhamAM Avyo tyAre dhanagirie kahyuM - "bhAvi putra tamArI jIvanayAtrAmAM sahAyaka banaze. huM to dIkSA grahaNa karIza." patinI utkRSTa IcchAnA kAraNe sunaMdAe dIkSAnI AjJA ApI. dhanagirie AcAryasiMhagirinI pAse jaIne pravajyA grahaNa karI. e ja AcAryanI pAse sunaMdAnA bhAI Aryasamite paNa dIkSA lIdhI hatI. bIjI bAju nava mAsa pUrNa thayA pachI sunaMdAe eka puNyavAna putrane janma Apyo. je samaye putrano janma mahotsava manAvavA jaI rahyA hatA tyAre koI eka strIe kahyuM ke A bALakanA pitAe dIkSA na lIdhI hota ane Aje ahIM hota to keTaluM sAruM lAgata! bALaka bahu ja medhAvI hato. teNe pelI strInA zabdo sAMbhaLIne vicAra karyo- mArA pitAjIe to dIkSA laI lIdhI che. mAre have zuM karavuM? A viSaya Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo. ra4pa para ciMtana manana karatAM karatAM tene jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. te vicAravA lAgyo ke mArA pitAjIe to muktino mArga apanAvI lIdho che. have mAre paNa kaMIka upAya karavo joIe jethI huM paNa saMsArathI virakta thaI zake tathA mArI mAtA paNa A sAMsArika baMdhanothI mukta thaI zake. ema vicArIne A bALake rAta ane divasa raDavAnuM zarU karI dIdhuM. mAtAe tathA sagA saMbaMdhIoe e bALakanuM raDavuM baMdha thAya e mATe aneka prayatno karyA paNa saphaLatA na maLI. mAtA sunaMdA bahu ja parezAna thavA lAgI. bIjI bAju grAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM AcArya siMhagiri potAnA ziSyo sahita pharI tuMbavana nagaramAM padhAryA. AhAranA samaye muni Aryasamita tathA dhanagiri gurunI AjJA laIne gocarI mATe nagaramAM javA lAgyA. tyAre zubha zukano jotAM AcArye teone kahyuM- Aje tamane mahAlAbhanI prApti thaze. mATe saceta acera je kAMI gocarImAM maLe te laI lejo. gurunI AjJA svIkArIne banne muni zahera tarapha cAlyA gayA. je samaye ni sanaMdAnA ghera gocarI gayA te samaye sunaMdA potAnA rotA bALakane zAMta karavA mATe prayatna karI rahI hatI. munine joIne sunaMdAe dhanagirine kahyuM- munivara! Aja sudhI A bALakanI rakSA meM khUba ja karI paNa koI hisAbe te raDato baMdha thato nathI. mATe have Apa saMbhALo ane enI rakSA karo. sunaMdAnI vAta sAMbhaLIne munie jhoLImAMthI pAtra bahAra kADhayuM ke tarata ja sunaMdAe e pAtramAM bALakane vahorAvI dIdho. zrAvaka zrAvikAnI upasthitimAM munie bALakane grahaNa karI lIdhuM. e ja samaye bALake rovAnuM baMdha karI dIdhuM. AcAryasiMhagiri pAse jyAre teo jaI rahyA hatA tyAre vajanadAra jhoLIne joIne dUrathI ja AcAryazrIe kahyuM- "A vaja jevI bhArI vastu zuM laI AvyA cho?" dhanagirie bALaka sahita pAtra gurunI pAse rAkhI dIdhuM. pAtramAM rahela tejasvI bALakane joIne gurudeva Azcaryacakita thayA ane harSita paNa thayA. teozrIe kahyuM- A bALaka bhaviSyamAM zAsanano AdhArastaMbha banaze. gurue bALakanuM nAma "vaja rAkhI dIdhuM. bALaka bahu ja nAno hato. tethI AcAryazrIe tenA pAlana poSaNanI javAbadArI saMghane soMpI dIdhI. zizu vaja caMdranI kaLA samAna tejomaya banato thako dina-pratidina moTo thavA lAgyo. thoDo samaya vyatIta thayA bAda sunaMdAe potAno putra saMgha pAsethI pAcho mAMgyo. paraMtu saMghe kahyuM A bALaka AcAryazrInI dharohara che. A anAmatane koI hAtha na lagADI zake. ema kahIne saMghe sunaMdAne bALaka ApavAnI nA pADI dIdhI. mana mArIne sunaMdA tyAMthI potAnA ghare AvI ane samayanI rAha jovA lAgI. e avasara tyAre Avyo jyAre AcArya siMhagiri vihAra karatAM karatAM potAnA ziSya samudAya sahita pharI tuMbavana nagaramAM padhAryA. sunaMdA AcAryazrInA AgamananI vAta sAMbhaLIne tarata ja AcAryazrInI pAse gaI. tyAM jaIne teNIe kahyuM- gurudeva!mAro putra mane pAcho ApI do. paraMtu AcAryazrIe kahyuM A bALakane tame pAtramAM vahorAvela che mATe have ame ApIzuM nahIM. A bALakanI mAlikI have amArI che. sunaMdA duHkhita hRdaye tyAMthI pAchI AvIne rAjA pAse gaI. rAjA pAse teNIe potAnA bALaka viSenI vAta karI. rAjAe te strInI vAta sAMbhaLI, Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra46 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA jainAgama navanIta-1 pachI vicArIne kahyuM- eka bAju bALakanI mAtAne besADavAmAM Avaze ane bIjI bAju muni banelA tenA pitAne besADavAmAM Avaze. bALakane huM kahIza ke tAre jenI pAse javuM hoya tenI pAse jA. pachI bALaka jenI pAse jAya tenI pAse raheze. mAtA samajatI hatI ke bALaka mArI pAse ja Avaze. bIjA divase rAjasabhA bharANI. rAjAe pahelA mAtAne kahyuM tame bALakane tamArI pAse bolAvo. vajanI mAtA bALakane lobhAvanAra AkarSaka ramakaDA tathA khAvA pIvAnI aneka vastuo laIne eka bAju beThI hatI. te rAjasabhAnA madhyabhAgamAM beThelA potAnA putrane potAnI tarapha AvavA mATe saMketa karavA lAgI. paraMtu bALake vicAryuM, "jo huM mAtA pAse jaIza nahi to ja te mohane choDIne Atma kalyANamAM joDAze. e rIte amo bannenuM kalyANa thaze." ema vicArIne bALake mAtAe rAkhela kiMmatI padArtho para najara paNa na karI ane tyAMthI eka DagaluM paNa khasyo nahIM. tyAra bAda tenA pitA muni dhanagirine rAjAe kahyuM- have tame bALakane bolAvo. munie bALakane saMbodhita karIne kahyuM - jaisi kayajjhavasAo, dhammajjhayamUsi imaM vaira / giha lahu rayaharaNaM, kamma-rayapamajjaNaM dhIra / / he vaja! jo te dIkSA levAno nizcaya karI lIdho hoya to dharmAcaraNanA cihnabhUta ane karmarUpI rajane pramArjita karanAra rajoharaNane grahaNa karI le. e zabda sAMbhaLatAM ja bALake tarata ja pitA gurunI pAse jaIne rajoharaNa grahaNa karI lIdho. bALakano rajoharaNa pratyeno prema joIne rAjAe bALaka AcArya siMhagirine soMpI dIdho. AcAryazrIe e ja samaye rAjA temaja saMghanI AjJA prApta karIne vajane dIkSA pradAna karI. bALakanI dIkSA joIne sunaMdAe vicAryuM. mArA patideva, putra ane bhAI badhA sAMsArika baMdhanone choDIne dIkSita thaI gayA. have huM ekalI gharamAM rahIne zuM karIza? basa, sunaMdA paNa saMyama levA mATe taiyAra thaI gaI ane Atma kalyANanA mArga para agrasara thaI. AcArya siMhagirie tyAMthI anyatra vihAra karyo. bALaka vajamuni bahu ja buddhimAna hatA. jyAre AcAryazrI bIjA munione vAcanA detA tyAre te citta daIne sAMbhaLatA. mAtra sAMbhaLIne ja temaNe agiyAra aMganuM jJAna prApta karI lIdhuM ane kramazaH pUvonuM jJAna paNa prApta karyuM. eka vAra AcAryazrI upAzrayathI bahAra gayA hatA, anya munio gocarInI gaveSaNA karavA mATe gayA hatA. e samaye bALaka vajamunie ramata gamata rUpe saMtonA vastro ane pAtrone paMktibaMdha rAkhIne pote e badhAnI vacamAM besIne vastro ane pAtrone potAnA ziSyo rUpe kalpita karIne vAcA ApavAno prAraMbha karI dIdho. jyAre AcArya bahArathI upAzraya tarapha AvatA hatA tyAre temaNe vAcanAno dhvani sAMbhaLyo. teozrI Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kathAzAstra: naMdI sUtranI kathAo ra40 tyAM ja rokAIne sAMbhaLavA lAgyA ke A avAja kono che? thoDIvAramAM AcAryazrIe bALaka vajamunino avAja oLakhI lIdho. tenI vAcanA ApavAnI zailI ane tenI jJAna pratibhA paNa AcAryazrIe jANI lIdhI. bIjA munio tenI vAcanAnI chaTA joIne AzcaryamAM paDI gayA! ATalA nAnakaDA bALamunine ATaluM badhuM jJAna kyAMthI prApta thaI gayuM? tenI pratibhAnI prazaMsA karatAM karatAM teoe upAzrayamAM praveza karyo. AcAryazrIne joIne vajamuni tyAMthI UbhA thaIne gurudevanA caraNomAM vinayapUrvaka namaskAra karIne dareka upakaraNone yathAsthAne rAkhI dIdhA. eTalI vAramAM gocarI gayelA munio paNa AvI gayA. dareke AhAra pANI grahaNa karyA. - AcAryazrIe vicAryuM- A vajamuni satadhara che paNa tene nAnA samajIne anya munio tenI avajJA na kare eTalA mATe thoDA divasa mATe ahIMthI vihAra karIne bahAra vicaraNa karavuM joIe. pachI teozrI vAcanA ApavAnuM kArya vajamunine soMpIne vihAra karI gayAM. bALaka vajamuni AgamanA sUkSmathI sUkSma rahasyane eTalI saraLatAthI samajAvatA hatA ke maMda buddhivAna muni paNa tene hRdayaMgama karavA lAgyA. munionA hRdayamAM pUrva prApta jJAnamAM je je zaMkAo hatI tenuM vajamuninI zAstrokta vistRta vAcanA vaDe samAdhAna thaI gayuM. dareka sAdhuonAM hRdayamAM vajamuni para asIma zraddhA utpanna thaI gaI ane teo vinayapUrvaka vajamuni pAse vAcanA letA rahyA. AcAryazrI vicaraNa karatAM karatAM pharI tuMbavana nagaramAM padhAryA.dareka munione AcAryazrIe vajamuninI vAcanA viSe pUchyuM tyAre munioe pUrNa saMtoSa vyakta karIne kahyuM-- gurudeva! vajamuni amane sArI rIte vAcanA ApI rahyA che. kRpA karIne Apa haMmezane mATe vAcanAnuM kAryavAjamunine soMpI do. AcAryazrI A vAta sAMbhaLIne atyaMta saMtuSTa temaja prasanna thaIne bolyA- vajamuni pratye tamo darekano sneha ane sadUbhAva joIne mane khUba ja saMtoSa thayo che. meM paNa tenI yogyatA ane kuzaLatAno paricaya karAvavA mATe ja teone A kArya soMpIne vihAra karyo hato. vajamuninuM A samagra rutajJAna guru pAsethI prApta thayela na hatuM paNa sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM tene A jJAna prApta thayuM hatuM. jyAM sudhI gurunA mukhethI jJAna prApta na karyuM hoya tyAM sudhI koI vAcanAguru banI zake nahIM. tethI AcAryazrIe vajamunine samasta sUtronI vAcanA ApI ane potAnuM badhuM jJAna tene zikhaDAvI dIdhuM. rAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM eka vAra AcAryazrI potAnA ziSya samudAya sahita dazapura nagaramAM padhAryA. te samaye AcArya bhadragupta vRddhAvasthAnA kAraNe avaMti nagarImAM sthiravAsa karyo hato. AcAryazrIne A samAcAra maLatAM potAnA be ziSyonI sAthe vajamunine temanI sevAmAM mokalyAM. vajamunie AcArya bhadraguptanI sevA karatAM karatAM daza pUrvanuM jJAna prApta karyuM. tyAra bAda AcAryazrI siMhagirie vajamunine AcAryapada pradAna karI pote anazanavrata dhAraNa karyuM ane svarge sidhAvI gayA. - AcAryazrI vajamuni grAmAnugrAma dharmopadeza vaDe sva-parakalyANamAM saMlagna banI gayA. suMdaratejasvIrUpa, zAstrIyajJAna, vividha prakAranI labdhio ane AcAryazrInI aneka vizeSatAothI AcArya vajamunino prabhAva digdizAMtaromAM phelAI gayo. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra48 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA H jenAgama navanIta-1 teozrInA pratibodhathI saMkhyAbaMdha AtmAoe AtmakalyANano mArga prApta karyo. cirakALa sudhI vajamunie saMyamanI sAdhanA karI, aMtima samaye anazanavrata dhAraNa karIne AyuSya karma samApta thatAM devalokamAM padhAryA. vajanino janma vikrama saMvata 26 mAM thayo ane 88 varSanuM AyuSya bhogavIne vi. saM. 114 mAM temano svargavAsa thayo. vajamunie bacapaNathI ja mAtAnA premanI upekSA karI ane zrIsaMghanuM bahumAna karyuM. evI rIte karavAthI mAtAno moha paNa dUra thayo, svayaM saMyama grahaNa karI, mAtAne paNa saMyama apAvI, zAsananI prabhAvanAmAM savizeSa vRddhi karI. A che vajamuninI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa. (16) caraNAhata :- koI eka nagaramAM eka yuvAna rAjA rAjya karatA hatA. tenI aparipakva uMmarano lAbha uThAvavA mATe amuka yuvakoe AvIne rAjAne salAha ApI. "mahArAja! Apa taruNa vayanA cho tethI ApanA kArya saMcAlanamAM paNa taruNa vyaktio ja hovI joIe. evI vyaktio potAnI zakti tathA yogyatAthI kuzaLatApUrvaka rAjyanuM kArya karaze. vRddho azakta hovAnA kAraNe koIpaNa kArya sArI rIte na karI zake." rAjA navayuvaka hatA paNa atyaMta buddhimAna hatA. teoe te navayuvakonI parIkSA karavA mATe kahyuM jo koI mANasa mArA mastaka para potAnA paga vaDe prahAra kare to tene kevA prakArano daMDa karavo joIe? yuvakoe kahyuM- mahArAja ! evI vyaktinA tala tala jeTalA TukaDA karIne mArI nAMkhavI joIe. rAjAe e ja prazna darabAramAM anubhavI vRddhone paNa karyo. teoe vicArIne kahyuM- mahArAja! je vyakti ApanA mastaka para caraNothI prahAra kare tenA para pyAra karavo joIe ane amUlya vastrAbhUSaNanI tene bheTa ApavI joIe. vRddhajanono uttara sAMbhaLI rAjA atyaMta khuza thayA. vRddhajanono uttara sAMbhaLIne navayuvako gusse thayA. paraMtu rAjAe teone zAMta ryA ane vRddhajanone potAnI vAta spaSTa karavA mATe kahyuM. eTale eka vRddha darabArIe uttara dIdho-mahArAja! ApanA mastaka para caraNono prahAra to ApanAziza rAjakumAra ja karI zake te sivAya anya koNa evuM sAhasa karI zake? ane ziza rAjakumArane kevI rIte daMDadevAya? vRddhadarabArIno uttara sAMbhaLIne navayuvako potAnI ajJAnatA para lajjita thaIne tyAMthI cAlyA gayA. rAjAe prasanna thaIne vayovRddha darabArIonuM sanmAna karyuM ane teone ja potAnAM kAryomAM niyukta karyA. rAjAe sabhA samakSa ema paNa kahyuM- rAjya yogya kAryamAM zakti karatAM buddhinI AvazyakatA adhika hoya che. A udAharaNa vRddhajano tathA rAjAnI pAriNAmikI buddhinuM che. (17) AMbaLA:- koI eka gAmamAM eka kumAre koI eka vyaktine mUrkha banAvavA mATe pILI mATInA kRtrima AMbaLA banAvIne tene ApyA. teno rUpa-raMga, AkAra-prakAra ane vajana barAbara AMbaLA samAna ja hatA. AMbaLA hAthamAM laIne pelo mANasa vicAravA lAgyo- A AkRtimAM to AMbaLA jevA ja che paraMtu A bahu ja kaThaNa che ane atyAre Rtu paNa AMbaLAnI nathI. A rIte kRtrima AMbaLAne teNe potAnI pAriNAmikI buddhi vaDe jANI lIdhAM. (18) maNi - koI eka jaMgalamAM eka moTo sarpa raheto hato. tenA mastaka para maNi Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : naMdI sUtranI kathAo ra49 hato. te sarpa rAtrinA vRkSa para caDIne pakSIonA baccAne khAI jato hato. eka vAra te potAnA vajanadAra zarIrane saMbhALI na zakyo eTale vRkSa parathI nIce paDI gayo ane paDatI vakhate tenA mastakano maNi te vRkSanI DALImAM phasAI gayo. te vRkSanI nIce eka kUvo hato. upara rahela maNino prakAza temAM paDavAthI te kUvAnuM pANI lAla raMganuM dekhAvA lAgyuM. prAtaHkALe eka bALaka ramato ramato kUvAnA kAMThA para Avyo. kUvAnuM lAla raMga jevuM camakatuM pANI joIne doDato doDato te potAnA ghare gayo. tyAM jaIne te potAnA pitAne bolAvI lAvyo. tenA vRddha pitA tyAM AvyA. teNe kUvAnuM pANI joyuM to kharekhara Azcarya thayuM. je sthAnethI pANImAM pratibiMba paDatuM hatuM te sthAne teNe zodhI kADhyuM ane vRkSanI DALI para caDIne teNe maNine gotI lIdho. maNi meLavIne atyaMta prasanna thatAM thatAM pitA ane patra potAnA ghare cAlyA gayA. bALakanA pitAnI pAriNAmikI buddhinuM A udAharaNa che. (19) sarpa - bhagavAna mahAvIre dIkSA laIne prathama cAturmAsa asthi gAmamAM karyuM. cAturmAsa bAda vihAra karIne bhagavAna zvetAMbikA nagarI tarapha jaI rahyAM hatAM. thoDAka dUra gayA tyAM teozrIne govALIyAe prArthanA karI, "bhagavan! zvetAMbikA nagarI javA mATe kharekhara A rasto TUMko thAya paraMtu A mArgamAM eka daSTiviSa sarpa rahe che. te badhAne parezAna kare che. jethI A mArga para koI paNa prANIo jatAM nathI. prabhu! Apa paNa zvetAMbikA nagarI javA mATe bIjo mArga grahaNa karo." bhagavAne govALiyAnI vAta sAMbhaLI lIdhI paNa te sarpane pratibodha devAnI bhAvanAthI prabhu e ja mArga para AgaLa vadhyA. cAlatAM cAlatAM teozrI viSadhara sarpanA rAphaDA sudhI pahoMcI gayA ane tyAM ja kAyotsargamAM sthira banI gayAM. thoDI kSaNomAM ja nAga bahAra Avyo ane potAnA rAphaDAnI samIpa ja eka vyaktine UbhelI joIne te krodhita thayo. teNe potAnI viSamaya daSTi bhagavAna para pheMkI. paraMtu temanA zarIra para koI asara na thaI. e joIne sarve krodhanuM ugra svarUpa dhAraNa karyuM. sUryanI sAme joIne bIjIvAra viSamaya daSTi bhagavAna para pheMkI, tenI paNa bhagavAna para koI asara na thaI. eTale te doDato doDato bhagavAnanI pAse gayo ane temanA jamaNA paganA aMgUThAmAM jorathI DaMsa dIdho. to paNa bhagavAna potAnA dhyAnamAM tallIna rahAM, lezamAtra paNa DagyA nahIM. aMgUThAnA lohIno svAda sarpane koI vilakSaNa ja pratIta thayo. nAga vicAravA lAgyo- A koI sAmAnya mANasa nathI paNa alaukika puruSa lAge che. evuM vicAratAM ja sarpano krodha zAMta thaI gayo ane te kAruNya dRSTithI bhagavAnanA saumya mukha maMDaLane jovA lAgyo. e ja samaye prabhue dhyAna pUrNa karyuM. dhyAna pUrNa karIne prabhue atyaMta snehapUrNa dRSTithI tene saMbodhita karIne kahyuM- he caMDakauzika! burja bujja, bodhane prApta karI ane tArA pUrvabhavanuM smaraNa kara. pUrvabhavamAM tuM sAdhu hato ane eka ziSyano guru paNa hato. eka vakhata tame banne guru ane ziSya gocarI gayA hatA. AhAra laIne vaLatI vakhate tArA paga nIce eka deDakI kacaDAIne marI gaI. te samaye tArA ziSya tane AlocanA karavA mATe kahyuM, paraMtu te tenA para dhyAna na ApyuM. ziSya vicAryuM guru mahArAja tapasvI che eTale sAyaMkALe AlocanA karI leze. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 saMdhyA samaye pratikramaNa bAda paNa teM e pApanI AlocanA na karI. ziSye vicAryuM- saMbhava che ke guru mahArAja AlocanA karavAnuM bhUlI gayA haze. evI saraLa buddhithI ziSye tane pharI AlocanA karavA mATe yAda karAvyuM. 250 ziSyanAM vacana sAMbhaLatAM ja tane atyaMta krodha Avyo. krodhathI dhamadhamAyamAna banIne tuM ziSyane mAravA doDayo paNa vacce rahelA thAMbhalA sAthe tAruM mastaka jorathI bhaTakAyuM. mastakanI nasa phATI jatAM tAruM tyAM ja mRtyu thayuM. he caMDakauzika ! bhayaMkara krodhamAM tAruM mRtyu thavAthI tane A sarpanI yoni maLI che ane pharI paNa tuM krodhane AdhIna thaIne, tAro janma bagADI rahyo che. have samaja samaja ! ane pratibodhane prApta kara. bhagavAnanA upadezathI te ja samaye jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI caMDakauzika sarpane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. teNe potAnA jJAnamAM pUrvabhava joyo ane pote karelA aparAdha ane krodha mATe te pazcAttApa karavA lAgyo. e ja samaye teNe bhagavAna mahAvIra svAmIne vinayapUrvaka vaMdanA karI ane kahyuM- je krodhathI mane sarpanI yoni maLI tenA para vijaya prApta karavA mATe temaja mArI A daSTithI koI paNa prANIne kaSTa na pahoMce enA mATe mane yAvajjIvana anazanavrata karAvo. prabhue tenA utkRSTa bhAvo joIne jAvajIva sudhI anazana vrata dhAraNa karAvyuM. anazanavrata lIdhA pachI sarpe potAnuM mukha rAphaDAmAM rAkhyuM ane pUMchano bhAga bahAra rAkhyo. thoDo samaya vyatIta thayA pachI govALa bhagavAna mahAvIranI tapAsa karavA tyAM Avyo. bhagavAna mahAvIrane sakuzaLa tyAMthI ravAnA thatAM joIne tenA AzcaryanI koI sImA na rahI. govALe tyAM sarpanuM moDhuM bilamAM joyuM ane zarIrano bhAga bahAra joyo. e joIne tenA para teNe paththara pheMkyA. e rIte ghaNA loko sarpane lAkaDIno prahAra karavA lAgyA ane paththara paNa pheMkavA lAgyA. caMDakauzika badhA prahArone samabhAvathI sahana karato hato. paNa teNe rAphaDAmAMthI potAnuM moDhuM bahAra kADhayuM nahIM. jyAre AsapAsanA lokone A vAtanI khabara paDI tyAre ToLe ToLA maLIne sarpanA darzana karavA AvavAM lAgyAM ane sarpanI ghI, dUdha, sAkara vagerethI pUjA karavAM lAgyAM. ghI AdinI sugaMdhathI lAkho kIDIo AvI. teNe sarpanA zarIrane caTakA bharIne cALaNI jevuM banAvI dIdhuM. e badhA kaSTone sarve, potAnA pUrvabhavamAM karelAM karmonuM phaLa samajIne samabhAvapUrvaka sahana karyAM. paMdara divasa sudhI caMDakauzika sarve sarva prakAranI yAtanAone zAMtipUrvaka sahana karI. potAnA zarIrane paNa halAvyuM nahIM. teNe vicAryuM- jo huM paDakhuM pharIza to kIDI, makoDAM vagere jhINA jhINA aneka jIvo mArA zarIra nIce dabAIne marI jaze eTale teNe bIjA jIvonI rakSA karIne potAnA karmo khapAvyA. paMdara divasanuM anazanavrata pUrNa karIne, AyuSya pUrNa thatAM te sahasrAra nAmanA AThamA devalokamAM utpanna thayo. bhagavAna mahAvIra svAmInA alaukika raktanuM AsvAdana karIne caMDakauzika sarve prabhunA upadezathI anazana vrata grahaNa karI potAno janma saphaLa karyo. A udAharaNa caMDakauzika sarpanI pAriNAmikI buddhinuM che. (20) geMDo :- eka gAmamAM eka mANase yuvAvasthAmAM zrAvakanA vratone dhAraNa karyA paraMtu te samyak prakAre vratonuM pAlana na karI zakyo. amuka samaya bAda te rogagrasta banI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : naMdI sUtranI kathAo rapa1 gayo. bhayaMkara bImArInA kAraNe bhaMga karelA vratonI te AlocanA na karI zakyo. e ja dardamAM tenuM mRtyu thayuM. dharmathI patita thavAnA kAraNe eka jaMgalamAM te geMDA rUpe utpanna thayo. potAnA pUra pariNAmanA kAraNe te jaMgalI janAvarone mArI nAMkhavA lAgyo. dhIre dhIre e rastA para AvatAM jAtAM manuSyane paNa mArI nAMkhato hato. eka vAra jaina munio e jaMgalamAMthI vihAra karIne jaI rahyA hatA. guMDAe jevA emunine dekhyA ke tarata ja krodhathI dhamadhamAyamAna thaIne munione mAravA mATe doDyo. paraMtu munionA tapa, vrata ane ahiMsA Adi dharmanA prabhAve geMDo tyAM sudhI pahoMcI zakyo nahIM ane potAnA kAryamAM te asaphaLa rahyo. geMDo vicAravA lAgyo- Aja sudhImAM huM dareka kAryamAM saphaLa ja thayo chuM. Aje huM zA mATe asaphaLa thayo? tenuM kAraNa te zodhavA lAgyo. dhIre dhIre teno krodha zAMta paDyo ane tene jJAnAvaraNIyakarmanA kSayopazamathI jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. jJAnanA prabhAve teNe potAno pUrvabhava joyo. pote karelA vratono bhaMga jANIne teNe khUba ja pazcAttApa karyo ane e ja samaye teNe anazanavratano svIkAra karyo. AyuSya pUrNa karIne te devalokamAM utpanna thayo. A tenI pAriNAmikI buddhinuM udAharaNa che. (21) sUpa bhedana :-- rAjA kuNika ane vihallakumAra banne rAjA zreNikanA ja putro hatA. zreNike potAnA jIvanakALamAM ja (devatAI) siMcAnaka hAthI ane devatAI) vaMkacUDa hAra banne vihalakumArane ApI dIdhA hatA ane kuNika rAjA banI gayo hato. vihallakumAra pratidina potAnI rANIonI sAthe hAthI para besIne jaLakrIDA karavA mATe gaMgAnadInA kinArA para jatA hatA. rANIone potAnI sUMDha vaDe upADIne hAthI vividha prakAre manoraMjana karAvato hato. vihallakumAra tathA tenI rANIonI manoraMjaka krIDAo joIne nagarajano tenI khUba prazaMsA karatA hatA ane kahetA hatA ke rAjya lakSmIno sAco upabhoga to vihallakumAra ja kare che. rAjA kaNikanI rANI padmAvatInA manamAM A badhI vAto sAMbhaLIne IrSyA thatI hatI. te vicAratI hatI ke mahArANI huM chuM chatAM mArA karatA savizeSa sukhavihallakumAranI rANIo bhogave che. eka divasa padmAvatIe potAnA patideva rAjA kRNikane kahyuM, jo siMcAnaka hAthI ane vaMkacUDa hAra mArI pAse na hoya to huM mahArANI kevI rIte kahevaDAvI zake? mAre e banne vastu joIe che." pheNike pahelA to padmAvatInI vAta para dhyAna ApyuM nahIM. paraMtu rANInA ati AgrahathI kuNike vihallakumArane kahyuM - tuM mane hAthI ane hAra ApI de. vihallakumAre kahyuM - jo Apa hAthI ane hAra levA IcchatA ho to mArA bhAgano rAjyano hisso mane ApI do." kaNika e bAbate taiyAra na thayo paNa hAthI ane hAravihallakumAra pAsethI parANe laI levAno teNenizcaya karyo. vihalakumArane jANavA maLyuM ke kaNikarAjA mArI pAsethI hAthI ane hAra paDAvI leze, mATe mAre ahIM rahevuM salAmata nathI. ema vicArIne te potAnI rANIo sAthe hAthI ane hAra laIne potAnA nAnA(dAdA) ceDA rAjAnI pAse vizAlA nagarImAM cAlyo gayo. rAjA kuNikane A vAtanI khabara paDI. tethI tene khUba ja krodha Avyo ane ceDA rAjAne teNe eka dUta dvArA saMdezo mokalyo- rAjyanI zreSTha vastuo rAjAnI ja hoya che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rApara mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jenAgama navanIta-1 mATe hAthI ane hAra sAthe vihallakumArane Apa ahIM mokalI Apo nahitara yuddha mATe taiyAra thaI jAo. kuNikano saMdezo ceDA rAjAne dUta dvArA maLyo. teno javAba ceDA rAjAe AvanAra dUta dvArA kahevaDAvyo- jevI rIte rAjA zreNika ane celaNAno putra kuNika mAro dohitra che. evI ja rIte vihallakumAra paNa mAro dohitra che. vihalakumArane zreNika rAjAe potAnI haiyAtImAM ja potAnA hAthe e be cIja Apela che mATe e be cIjano adhikAra eno che. to paNa kuNika A be cIja vihallakumAra pAsethI paDAvI levA mAMgato hoya to tuM tArA rAjAne kaheje- pahelA e vihallakumArane ardha rAjya ApI de ane jo ene ema na karavuM hoya to yuddha karavA mATe huM paNa taiyAra chuM. ceDA rAjAno saMdezo dUte tyAM jaIne kuNika rAjAne atha thI Iti sudhI saMbhaLAvI dIdho. saMdeza sAMbhaLIne kuNikane bahu krodha Avyo. teNe yuddha karavAno nizcaya karI lIdho. potAnA anya bhAIonI sAthe vizALa sainyadaLa laIne te vizAlA nagarI para caDAI karavA mATe ravAnA thayo. ceDA rAjAe paNa keTalAka anya gaNarAjAone sAthe laIne kuNikano sAmano karavA mATe yuddhanA medAna tarapha prayANa karyuM. banne pakSo vacce bhISaNa yuddha thayuM ane lAkho mANasono saMhAra thayo. e yuddhamAM ceDA rAjA parAjita thayA. te pAchA pharIne vizAlA nagarImAM AvI gayA. e nagarInI cAre tarapha vizALa killAnI rasaMga hatI. temAM jeTalA daravAjA hatA te badhA baMdha karAvI dIdhA. kuNike killAne cAre bAjuthI toDavAnI koziSa karI paNa saphaLatA na maLI. eTalAmAM AkAzavANI thaI, "jo kuLabAlaka sAdhu nAgadhikA vezyAnI sAthe ramaNa karaze to kuNika vizAlA nagarIno koTa toDIne tenA para potAno adhikAra jamAvI zakaze." kaNika AkAzavANI sAMbhaLIne Azcaryacakita banI gayo. tene AkAzavANI para vizvAsa besI gayo. teNe e ja samaye mAgadhikA gaNikAne potAnI pAse laI AvavA mATe rAjasevakone doDAvyA. teo mAgadhikA vezyA pAse gayA ane kahyuM- mahArAjA Apane bolAve che. mAgadhikA vezyA tarata ja rAjA pAse AvI. rAjAe mAgadhikAne kaha- tAre eka kAma karavAnuM che. kULabAlaka sAdhu game tyAM vana vagaDAmAM hoya tyAM jaIne tAre tene calita karIne mArI pAse laI AvavAnA che. mAgadhikAe rAjAnI AjJA zirodhArya karI ane tyAMthI teNI kULabAlaka muninI zodhamAM nIkaLI gaI. kULabAlaka eka mahAkrodhI ane duSTa sAdhu hato. jyAre te potAnA gurunI sAthe raheto hato tyAre gurunI hitakArI zikSAno paNa ulaTo artha karIne tenA para paNa krodha karato hato. eka vAra te potAnA gurunI sAthe koI pahADI mArga para jaI rahyo hato. rastAmAM cAlatAM cAlatAM tene koI eka kAraNe krodha Avyo. krodha Avyo ke tarata ja teNe potAnA gurune mArI nAkhavA mATe eka vajanadAra moTo patthara guru para gabaDAvI dIdho. potAnI tarapha AvatA paththarane joIne AcAryazrI eka bAju UbhA rahI gayA tethI te bacI gayA. paraMtu pAse UbhelA eka ziSyathI A sahana na thayuM. teNe krodhita thaIne kULa bAlaka sAdhune kahyuM- duSTa! koIne mArI nAMkhavA mATe tuM acakAto nathI, paNa gurudevane mArI nAMkhavA jevuM nIca karma paNa tuM karI zake che? jA tAruM patana paNa koI strI vaDe ja thaze. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra: nadI sUtranI kathAo 253 kULabAlaka sadA gurunI AjJAthI viparIta ja kArya karato hato. potAnA gurubhAInI vAtane asatya karavA mATe te koI eka nirjana pradezamAM cAlyo gayo. tyAM koI strI to zuM? koI puruSo paNa rahetA na hatA. evA sthaLe nadInA kinArA para te dhyAnastha banIne tapasyA karavA lAgyo. AhAra mATe paNa te kyAre ya gAmamAM jato nahIM. saMyogavazAtu kyAreka koI yAtrika tyAMthI nIkaLe to tenAthI kaMIka AhAra prApta karIne te zarIrane TakAvato hato. eka vAra nadImAM ghoDA pura AvyuM. emAM e taNAI jAta paraMtu tenI ghora tapasyAnA kAraNe nadInuM vaheNa bIjI bAju cAlyuM gayuM. evI Azcaryajanaka ghaTanA joIne lokoe tenuM nAma "kuLa bAlaka muni' rAkhI dIdhuM. bIjI bAju kuNikarAjAe mAgadhikA vezyAne kULabAlaka munine zodhI lAvavA mATe mokalI. mAgadhikAe ghaNA gAmo joyA paNa kULabAlaka muni tene kyAMya maLatA na hatA. chevaTe teNI pelA nirjana pradezamAM pahoMcI gaI. tyAM nadI kinAre dhyAnAvasthAmAM teNIe kULabAlakamunine joyA. pachI mAgadhikA svayaM DhoMgI zrAvikAbanIne nadIkinArAnI samIpe ja rahevA lAgI ane muninI atyaMta sevA bhakti vagere karavA lAgI. dhIre dhIre teNIe kULabAlaka munine AkarSita karI lIdhA temaja AhAra mATe munine potAnI jhuMpaDIe vAraMvAra laI jatI. ekavAra te strIe khAvAnI dareka cIjomAM virecaka auSadhi mizrita karIne munine te AhAra vahorAvI dIdho. evo AhAra khAvAthI kULabAlakamunine atisAra nAmano roga lAgu paDI gayo. bImArInA kAraNe vezyA muninI sevA-zuzruSA karavA lAgI. kapaTI vezyAnA sparzathI muninuM mana vicalita thaI gayuM ane te cAritrathI bhraSTa thaI gayA. sAdhunI zithilatA vezyAne anukULa thaI gaI. dhIre dhIre mAMgadhikAe munine potAnA banAvIne eka divasa tene kuNika rAjAnI pAse laI gaI. kuNikarAjA kULabAlaka munine joIne atyaMta khuza thayo. vAtacIta karatAM karatAM teNe munine pUchayuM- vizAlA nagarInA A khUba ja moTA ane majabUta koTane kevI rIte toDI zakAya? kULabAlaka muni potAnA sAdhutvathI bhraSTa to thaI ja gayA hatA. teNe naimittikano veSa dhAraNa karyo. pachI teNe rAjAne kahyuM- mahArAja ! atyAre huM A nagarImAM jAuM chuM paNa jyAre huM sapheda vastra hAthamAM laIne cAreya bAju pheravIne Apane saMketa karuM te vakhate Apa yuddhamedAnamAMthI senAne laIne thoDAka pAchA khasI jajo. jemAM ApanuM zreya che. kULabAlake naimittikanuM rUpa dhAraNa karavAthI tene nagaramAM praveza karavAnI koIe nA na pADI. nagaravAsIoe naimittikane pUchyuM- mahArAja ! rAjA kuNike amArI nagarIne cAreya bAjuthI gherI lIdhI che. A saMkaTathI amane kyAre chUTakAro maLI zakaze? kULabAlaka naimittike potAnA jJAnAbhyAsa dvArA jANI lIdhuM ke A nagarImAM je sUpa banAvelo che, teno prabhAva jyAM sudhI raheze tyAM sudhI kuNika vijaya prApta nahIM karI zake. tethI teNe kapaTa karIne e ja nagaravAsIo vaDe ja tene paDAvI nAkhavAno upAya vicArI lIdho. pachI teNe kahyuM- bhAIo ! tamArI nagarImAM amukasthAna para je stUpa Ubho che, e stUpa jyAM sudhI naSTa nahIM thAya tyAM sudhI kuNika yuddha choDaze nahIM ane tame A saMkaTathI mukta thazo nahIM. mATe e sUpane tame toDAvI nAMkho. jevo e sUpa tUTaze ke Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA : jainAgama navanIta-1 tarata ja kuNika pAcho haTI jaze. bhoLA nAgarikoe naimittikanI vAta para vizvAsa karIne stUpane toDavAno prAraMbha karI dIdho. e ja samaye kapaTI naimittike sapheda vastra hAthamAM laIne cAre ya bAju pheravavAnuM zarU karyuM. potAnI yojanAnusAra kuNikane senA sahita pAchaLa haTavAno saMketa karyo. je samaye tene saMketa maLyo te ja samaye kuNika senAne laIne pAchaLa haTI gayo. nAgarikoe joyuM ke thoDoka stUpa toDyo tyAM ja kuNikanI senA pAchaLa haTavA lAgI. e dazya joIne nAgarikoe bahu utsAhapUrvaka stUpane jaDa mULathI UkheDI nAMkhavAno prayatna karyo. thoDA ja samayamAM stUpa dharAzAyI banI gayo. paNa banyuM evuM ke jevo e stUpa tUTayo ke tarata ja te majabUta koTano prabhAva samApta thaI gayo ane kuNike AgaLa vadhIne koTane toDIne vizAlA nagarI para potAno adhikAra jamAvI dIdho. kULabAlaka sAdhune potAnA vazamAM karI levAnI pAriNAmikI buddhi vezyAnI hatI ane stUpane toDAvIne kuNikane vijaya prApta karAvanArI pAriNAmikI buddhi mULabAlaka muninI hatI. A kathA sAthe pAriNAmikI buddhinI kathAo samApta thAya che. temaja azrutanizrita eTale zrutanI apekSA nahi rAkhanAra matijJAnanuM varNana paNa samApta thayuM. A cAre ya buddhinA kAryomAM zrutanI apekSA hotI nathI. matijJAnanA kSayopazamanI pramukhatAthI ja azrutanizrita matijJAnanuM eTale buddhinuM pravartana thAya che. || naMdIsUtranI cAra buddhinA dRSTAMta saMpUrNa / / kathA zAstra saMpUrNa / / jainAgama navanIta bhAga-1 saMpUrNa // / / mIThI mIThI lAge che mahAvIranI dezanA saMpUrNa // Jain Educationnerational N Forvate & Personal Use Only" Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathAzAstra : saujanya dAtAo saujanya dAtAone AbhAra saha dhanyavAda 1. zrI zaradabhAI jamanAdAsa mahetA, rAjakoTa 2. sva. prabhAbena mohanalAla mahetA(gurukulavALA) porabaMdara 3. zrImatI bhAvanAbena vasaMtalAla turakhIyA, rAjakoTa 4. zrI lAlajI kuMvarajI sAvalA (tuMbaDI), DoMbIvalI 5. F. 7. .. 9. sva. raMjanabena caMdrakAMta dozI (kuMdaNIvALA) rAjakoTa zrImatI jyotsanAbena prakAzabhAI vorA, rAjakoTa zrI navala sAhitya prakAzana cerITebala TrasTa, surendranagara zrImatI madhubena rajanIkAMta kAmadAra, rAjakoTa(taraMga epA.) zrI narendrabhAI zAMtilAla kAmadAra, lAtura 10. zrImatI kInItAbena dIlIpakumAra gAMdhI, rAjakoTa 11. zrI naMdAcArya sAhitya samiti, badanAvara 12. zrI praphulabhAI trIbhovanadAsa zAha, rAjakoTa 13. zrI manaharalAla choTAlAla mahetA, rAjakoTa. 14. zrI vardhamAna sthA. jaina zrAvaka saMgha, malADa (vesTa) 15. zrI AcArya OMkArasUri ArAdhanA bhavana, surata 16. zrI harIlAla maMgaLajI mahetA, muMbaI 17. DaoN. bharatabhAI cImanalAla mahetA, rAjakoTa 18. dhIrendra premajIbhAI saMgoI, mATuMgA 19. zrI caMdubhAI vorA, mombAsA 20. Do. sudhAbena bhUdarajI hapANI, rAjakoTa(8 seTa) 21. zrI zAMtilAla choTAlAla zAha (sAyalAvALA) amadAvAda 22. zrI vallabhajI TokarazI mAmaNIyA, muMbaI 23. zrI maNIlAla dhanajI nIsara, thANA jaina zramaNonI gocarI ane zrAvakAcAra prakAzita thaI gayela che. (pokeTa sAIjhamA) mUlya H rUA. 5/100 ane tethI vadhAre mATe mUlya : rU|. 3/- 55 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ InAga0 navanIta nI praznotarI sarjaka AgAmI manISI zrI tilokamunijI dakSI 8 1995-1997 dIkSAguru - zramaNazreSTha pUjya zrI samarthamalajI ma.sA., nizrAguru - pUjyazrI campAlAlajI ma.sA. (prathama ziSya), Agama jJAnavikAsa sAMnidhya - pUjyazrI prakAzacaMdrajI ma.sA., lekhana saMpAdana kalA vikAsa sAMnidhya - pUjyazrI kanveyAlAlajI ma.sA. 'kamala', navajJAna gaccha pramukhatA vahana - zrI gautama munijI Adi saMta gaNanI, vartamAna nizrA - zramaNa saMghIya AcAryazrI zivamunijI ma.sA., bAra varSe adhyApana prAvadhAnamAM saphaLa sahayogI - (1) tattvaciMtaka saphaLa vakatA munizrI prakAzacandrajI ma.sA. (ajarAmara saMgha) (2) vANIbhUSaNa pUjyazrI girIzacaMdrajI ma.sA. (goMDala ) saMpradAya), gujarAtI bhASAmAM guruprANa Agama batrIsInA saMpAdana karo sahayogarUpa anupama lAbha pradAtA - bhAvayoginI sthavirA pU. zrI lIlamabAI ma.sa.. Agama sevAH- cAreya cheda sUtronuM hindI vivecana lekhana (Agama prakAzana samiti, khyAvarathI prakAzita). 3ra AgamonuM sArAMza lekhana, caraNAnuyoga, dravyAnuyoganA 5- khaMDomAM saMpAdana sahayoga. guNasthAna svarUpa, dhyAna svarUpa, 14niyama, 12vratanuM saraLa samajaNa sAthe lekhana saMpAdana. vartamAna sevA :- gujarAta jaina sthAnakavAsI samudAyonAM saMta satIjIne AgamajJAna pradAna. 3ra AgamanA gujarAtI vivecana prakAzanamAM saMpAdana sahayoga. sara AgamonA praznottara lekhana, saMpAdana (hindI). Agama sArAMza gujarAtI bhASAMtaramAM saMpAdana sahayoga ane Agama praznottaranuM gujarAtI saMpAdana., , munizrI prakAzacandrajI For Private & Perona Use only