Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIrvana (varSa-27 * aMka-1 9 jAnyuArI 2010 * pAnA 28 * kImata rUA. 10 jina-vacana dharmatattvamAM zraddhA Ahacca savaNaM laddhaM saddhA parama dullahA / soccA NeyAuNaM maggaM bahave paribhassaI / / -uttarAdhyayana-2-16 saMjogavazAt dharmazravaNanI taka maLavA chatAM dharmatattvamAM zraddhA thavI e parama durlabha che. sAcA dharmamArga vize jANavA maLe chatAM ghaNA mANaso te mArgathI bhraSTa thaI jAya che. kadAcit dharmazravaNa kA avasara pA lene para bhI usa meM zraddhA honA parama durlabha hai / dharma kI ora le jAnevAle sahI mArga ko jAnakara bhI bahuta loga isa mArga se bhraSTa ho nAte hai Even after getting an opportunity to hear religious discourses, it is very difficult to have faith in religion. There are many who get lost even after being shown the right path. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita bina-vana'mAMthI)
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAla lIlI lIlI lIlI lIla ka prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010. sattA ke adhikAra prApta karavA A vinA anya dAktarane temaNe kastUrabAno nirdhAra kahI sAyamana koI mArga nathI. mANasa potAnI pharajanuM ke saMbhaLAvyo. kartavyanuM pAlana karIne ja sattA ke adhikAra prApta dAktara bolyA, "e to strI kahevAya! paNa adhikAra karI zake che. je mANasa bIjA mANasa pratyenI pharaja tame to samajo cho ne? temane ahIMthI bahAra bIje ke kartavya adA karavAnuM cUke che tene koInI upara laI javAmAM jAnanuM jokhama che ane mane lAge che vaijJAnika navalakathAo lakhI vizvakhyAti prApta adhikAra karavAno haka raheto nathI." ke, jo tame emane ahIMthI bIje kyAMka laI jazo karanAra IMglenDanA lekhaka eca. jI. veze gAMdhIjIne aneka navalakathAo lakhanAra eca. jI. to rastAmAM ja e maraNa pAmaze !" ekavAra prazna karyo, 'mi. gAMdhI! mAnavIno velsane A sAMbhaLIne manamAM thayuM ke Aje pote "to maraNa kyAM be vAra AvavAnuM che?' adhikAra konA konA para hoI zake ?' 'adhikAra' viSe eka navuM ja jJAna saMprApta karyuM ! kastUrabA to potAnA nirNayamAM makkama hatA. temaNe gAMdhIjIe eno uttara nIce mujaba ApyoH tyAMthI cAlyA javAno nizcaya karI lIdho hato. 'mi. velsa, hakIkatamAM to koIno koInA para nirdhAra rastAmAM teo gAMdhIjIne eka ja vAta kahyA kazo adhikAra nathI! mArI patnI, mAro putra ke kare, 'tame mArI saheja paNa ciMtA karazo nahIM. mane mArA koI svajana para paNa mAro kazo ja adhikAra DarabanamAM kastUrabA bImAra paDyA. kazuM ja thavAnuM nathI. kharo bhaya hato temAMthI to huM nathI. A brahmajJAna mane tyAre ja lAdhyuM jyAre meM mAMdagImAMthI UThI zake e mATe dAktare mukta banI chuM. have bhaya che ja kyAM ?' Avo koI mAro adhikAra temanA para calAvavAno mAMsano seravo khAvAnI bhalAmaNa karI. bAnI apUrva hiMmata joIne gAMdhIjI paNa cakita prayAsa karyo. paNa te divasathI meM Avo adhikAra gAMdhIjIe bAne vAta karI. thaI gayA. * * * temanA para calAvavAnuM choDI dIdhuM. ene badale bA bolyA, "nA, mArAthI e nahIM bane. mArA temanA pratyenI mArI pharaja bajAvavAnuM zarU karyuM. dehane paramATIthI huM abhaDAvIza nahIM. e karatAM prabuddha jIvananI gaMgotrI mArA kartavyanuM pAlana karavAno meM prAraMbha karyo huM maraNa pAmuM e vadhAre sAruM. deha vaTalAvIne 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA ane pachI to mArI e pharaja ke kartavyanA pAlana jIvavAnuM mane pasaMda nathI!" 1929 thI 1932 2, prabuddha jaina dvArA ja mane adhikAra prApta thayo !' "paNa dAktara kahe che ke ahIM rahIne davA 1932 thI 1933 A vAta badhA mATe sAcI hovI joIe ke karAvavI haze to mArI sUcanAno amala karavo briTiza sarakAra sAme na jhUkayuM pratyeka mAnavI potAnA mitro, kuTuMbIjano, paDaze !" eTale navA nAme sagAMsnehIo ane deza-bAMdhavonI sevA karIne, to ApaNe ahIM rahevuM nathI.' 3. tarUNa jaina tenA phaLarUpe ja sattA ke adhikAra prApta karI zake. gAMdhIjI kastUrabAno nirdhAra samajI gayA. 1934 thI 1937 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana | sarjana-sUci 1939-1953 kartA pRSTa 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM "prabuddha jIvana' (1) gAMdhI : yugasarjaka mahAmAnava DaoN. dhanavaMta zAha 1953 thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 (2) kSamA-dharma : khristI dharmamAM ane anya dharmomAM DaoN. IzAnaMda vempanI thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA (3) "sara neIma lesa' DaoN. raNajita paTela (anAmI) sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda (4) dharma H mRtyuMjaya mahArathI pU. AcAryapravara zrImad vijaya mAsika pUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja 2010mAM "prabuddha jIvanano pa7mAM varSamAM (5) patra-carcA sAdhu-sAdhvIonA vihAra, mArga praveza akasmAta, AdhunikatA vigere sunaMdAbahena vohorA prabuddha vAcakone praNAma (6) zrI muMbaI jena yuvaka saMgha dvArA pUrva maMtrI mahAzayo 75mI vyAkhyAnamALA saMpanna zrI ketana jAnI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (7) vyaktiomAM rahelA bIjabhUta vyaktitvane caMdrakAMta sutariyA pragaTa kare te ja sAcI keLavaNI zrI guNavaMta baravALiyA ratilAla sI. koThArI (8) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-14 DaoN. kumArapALa desAI maNilAla mokamacaMda zAha (9) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-15 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa jaTubhAI mahetA (10) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jItendra bI. zAha paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA (12) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha cImanalAla cakubhAI zAha (13) paMthe paMthe pAtheya : eka puNyadarzana bhogIlAla zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha ... - 10
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa : 57 0 aMka: 1 0 jAnyuArI 2010 vikrama saMvata 2066 0 vIra saMvata 25370 mahA suda -tithi-10 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 pra & QUO6i 0 0 vArSika lavAjama rU.125/-0 0 0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 mAnada taMtrI : dhanavaMta ti. zAha gAMdhI : yugasarjaka mahAmAnavo 2jI okTobara karatAM 30 mI jAnyuArInA divase A kalyANacaMdrajI bApA, ane evA ja AMsubharyA cahere kArANI sAheba mahAmAnava vizeSa yAda Ave. padhAryA. thoDI vAre amArI zALAnA AcArya kavi nAthAlAla dave rAma, kRSNa, mahAvIra ane buddha pachI A avatArI mahAtmAne padhAryA. amArA Adarza zikSaka bhoLAbhAI khasiyA paNa mukha upara A dharatIe nihALyA. A dharatInuM A ahobhAgya ane e samaye apAra vedanA sAthe prArthanA khaMDamAM AvyA. A dharatI para je je jIvo hatA e to parama sabhAgI! vAtAvaraNa kSubdha ane zAMta hatuM. mane kAMI samaja na paDe. rAgapahelI 30 mI jAnyuArInuM huM smaraNa karuM chuM tyAre hRdayamAM dveSathI para eka jaina sAdhu Ama raDe? kArANI sAheba jevA Ama aneka AMdolano AkAra le che. meM gAMdhInA pratyakSa darzana karyA bALakanI jema codhAra AMsu vahAve? A prazro tyAre bALa mAnasamAM nathI, paNa gAMdhI vAtAvaraNamAM mAro uchera thayo che eTale keTaloka jAgyA hatA, paNa eno uttara na hato, chatAM gAMdhI vize pravacano samaya gAMdhImaya rahevAno sAMbhaLyA pachI A aMkanA saujanyadAtA : lhAvo maLyo che. ane pachI vAtAvaraNanI evI asara jyAre vAstavika jIvanamAM zrImatI padmAvatIbahena epha. jhaverI parivAra thaI ke AMtaramana gAMdhImaya praveza thayo tyAre A gAMdhIne haste : kIranA surendra jhaverI thaI gayuM. kAraNe ja aneka saMgharSo ane amane bahAra saMvedanono anubhava paNa karyo che, mArI peDhInA sarvenI A vAstavikatA bhAratamAtAnI mUrti pAse laI javAmAM AvyA. pravacanomAM sAMbhaLyuM ke A sthaLe gAMdhIjI padhAryA hatA, ane emanA svahaste A mUrtinI tyAre huM cothA dhoraNamAM abhyAsa karato hato. mAruM pUrepUruM sthApanA thaI hatI. A sAMbhaLyuM tyAre mana to ahobhAvamAM mUkI bALa mAnasa. e sonagaDha Azrama - zrI mahAvIra jaina cAritra ratna gayuM ke je dharatI upara gAMdhIjInA pagalAM thayA hatAM tyAM ame UbhA kalyANa Azrama - khAdI dhArI jaina sAdhu kalyANacaMdrajI bApA ane chIe ? evA ja gAMdhI vAdI. 'gAMdhI bAvanI'nA sarjaka kacchanA meghANI sarve mahAnubhavoe gAMdhIjIvananA zabdo pAtharyA, paraMtu emAM jevA medhAvI amArA gRhapati dulerAya kArANI. e 30 zabdo karatAM AMsu vizeSa hatA. e thoDAM zabdo hatA eTale ja to jAnyuArInA divase rAtre prArthanA pahelAM acAnaka eka prArthanA jIvanabhara gAMdhI vizenA ghaNAM zabdo sAMbhaLavA-vAMcavAnI jijJAsA sabhA yojAI. ame badhAM zista pramANe goThavAI gayA. zuM thayuM vadhatI rahI. enI kAMI samaja na paDe. thoDI vAre dhrusake dhrusake raDatA pU. pU. kalyANacaMdrajI bApA prakhara gAMdhIvAdI, ane potAnA vidyArthI * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email :
[email protected]
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010. bALako upara paNa gAMdhI saMskAra paDe evuM Icche. Azrama jainonuM, hatA. uttama zikSako maLe to bALa mAnasanuM kevuM ghaDatara thAya che jaina siddhAMtonI kyAMya avagaNanA nahi, temaja koI kriyAono enuM A udAharaNa. ati Agraha paNa nahi. bagIcAmAM phUla vikase ema bALakane tyArabAda vadhu abhyAsa arthe AzramamAMthI muMbaI Avyo tyAre vikasavA dyo eja siddhAMta. eTale jyAMthI je sugaMdho maLe e jIvana uparanA niyamo pakaDI rAkhyA, pratyeka 30 mI jAnyuArInA sugaMdho pU. bApA ane kArANI sAheba AzramamAM lAve. maNibhuvanamAM javAnuM vagere. eTale ja amane pU. saMtabAlajI, nArAyaNabhAI desAI, svAmI paraMtu eka vakhata eka mAMdagIne kAraNe upavAsanuM vrata chUTI AnaMda, punita mahArAja, zivajI devasI gaDhaDAvALA, ramaNalAla gayuM. desAI, gopALarAva vidyAsa, nAnAbhAI bhaTTa, manubhAI paMcoLI- khAdI ane ahiMsaka vastu ane aMga upara suvarNatyAga to darzaka, kRSNalAla zrIdharANI, jayabhikhkhuM, ratilAla desAI, mahArAjA jIvanamAM rahyA. kRSNakumAra siMhajI, temaja anya prasiddha sAhityakAro, ciMtako ane muMbaIno khAdI bhaMDAra ane bAjunI peTiTa lAyabrerI amAruM sonagaDha bhAvanagara, pAlitANAnI madhyamAM hoI vihAra karatA jANe maMdira. aneka jaina sAdhu bhagavaMto ane AcAryo temaja daraveza jevA eka divasa khAdI bhavanamAM kapaDAM levA huM gayo tyAre khAdI tAMsaLIvALA bAbAno jIvana lAbha maLyo. A sarve gAMdhIjInI bhavananA karoDonA goTALA vize sAMbhaLyuM, enA korTanA keso aneka vAto kare ja kare, eTale gAMdhI to AMtaramanamAM sthira thaI vize jANyuM ane manamAM udvega, saMgharSa ane maMthana bharAyA ane gayA. gAMdhI eTalA ahobhAvathI sthita thaI gayA ke kaoNlejakALamAM khAdI choDI. gAMdhIjInA pustaka "nIti nAzane mArga' upara amArA vidvAna huM, kizora pArekha, anilA ane kalAbahena khAdI bhavanamAMthI sAhityakAra sureza joSIe TIkA lakhI tyAre mArI buddhine durvAsAno bahAra nIkaLyA ane meM mAro A nirNaya mArA e mitrone kahyo, sparza thayo hato, paraMtu varaso pachI samajAyuM ke sureza joSI sAcA eTale tarata ja kalAbene phona zodhI mArI vAgdattAne phona karIne hatA, ane jIvaMta gAMdhIjIe e vAMcyuM hota to e vidvAna sAthe kahyuM, "khuzakhabara, tAro dhanajI have dharmeza banI gayo che." saMmata thAta. gAMdhI badhI ja jagyAe badhAMnI dRSTie sAcA na paNa te divase amArA kizore sAmenI galInI 'vesTa kosTa' haoNTalamAM hoya, eTale to InAmamAM emane 30 jAnyuArIe chAtImAM IDalI-DhosAnI A nimitte amane rUA. 5/-nI pArTI ApI! goLIo maLI. kAza, e vyaktioe jaina dharmanA mahAna siddhAMta gAMdhI zarIra uparathI utaryA paNa aMtaramAM to vadhu ne vadhu sthira syAdvAdane jANyo-samajyo hota to A hiMsA na thAta. paNa koI thatA gayA. dharma ke siddhAMtane jayAre "jhanunI'nA kAcabAnI pITha jevA vastro gujarAtI sAhityamAM gAMdhI upara atyAra sudhI uttama kavitA paherAvAya che tyAre sahaastitva ane samajabharyA pariNAma na ja lakhI mahAkavi nhAnAlAle, "gujarAtano tapasvI' zIrSakathI. A Ave. ja kavine gAMdhIjI sAthe kyAMka saiddhAMtika vAMku paDyuM, ane kavie tyAra pachInI bIjI 30mI jAnyuArInA eka sAMje amArA gAMdhIne kahyuM, 'vardhAno vaMThela', tyAre gAMdhIjIe saradArane kahyuM, kArANI sAheba bapore emanA ghare jamavA na gayA, tyAre emanI 'dujhaNI gAya hoya to e kyAreka pATuM paNa mAre, ApaNe kavinI oNphisamAM lekhana kAryamAM magna evA amArA sAhebane jamavAnI kavitAnuM dujhaNu mahANavAnuM!" A gAMdhI nhAnAlAlano meLApa pachI ame vinaMti karI tyAre emaNe amane kahyuM, "Aje upavAsa che. 30 kyAreya na thayo, koIe thavA nA dIdho, ethI gujarAtI sAhityane mI jAnyuArI, gAMdhI nirvANa dina che eTale". mArA bALa mAnasamAM nukazAna vizeSa thayuM. kavinI khumArIne salAma! vadhu eka Azcarya ane ahobhAva umerAyA. (kacchamAM duSkALa paDyo A ja kavie 'hari saMhitA', nAme traNa graMthamAM mahAkAvya lakhyuM. hato tyAre bethI traNa varSa A kArANI sAhebe dUdha vagereno tyAga e mahAkAvyamAM kavie kalpanA karI che ke kurukSetranA yuddha pachI karyo hato.) kRSNa dvArakA nivAsa kare che, ane thoDAM varSo pachI parivAra sAthe ane meM nakkI karyuM, huM paNa A divase have haMmezAM upavAsa karIza, bhArata yAtrAe nIkaLe che ane zAMti ane saMskRtinA saMdeza vahetA khAdI ane ahiMsaka vastu vAparIza ane sonuM nahi paheruM. pU. kare che. jo kavine gAMdhIjI sAthe vAMku na paDyuM hota to A kalyANacaMdrajI bApA ane kArANI sAhebanA jIvanamAM A niyamo mahAkAvyano nAyaka kRSNanI jagyAe gAMdhIjI hota, ane A kAvya * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana prasiddhine zikhare pahoMcyuM hota. svAtaMtrya prApti pachI gAMdhIjInI vAstavikatAe e sarvene nirAzAmAM DUbakI marAvI haze. A paNa vizvazAMti mATe A ja mahecchA hatI. samasaMvedana che! koleja kALamAM mana bharIne gAMdhIjIne vAMcyA. atyAranA A lakhavAnA be nimitta banyA, eka to gAMdhI nirvANa dina vidyArthIone paNa gAMdhI sAhitya eTaluM ja prItipAtra ane ane bIjuM ame muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyo gAMdhIjIe kahyuMlI preraNAtmaka lAge che, enI pratIti gAMdhI sAhityanA mabalakha svAvalaMbI buniyAdI keLavaNI ApatA vALukaDanA loka vidyAlaya vecANa parathI thAya che. hamaNAM kyAMka vAMcyuM ke rUpiyA pAMcasonI mATe paryuSaNa daramiyAna saMgha dvArA ekatrita karelI rU. paccIsa lAkha noTamAM gAMdhInI chabInI nakalI noTamAM nakala nathI thaI zakatI! jevI rakama e saMsthAne arpaNa karavA jaI rahyA chIe tyAre zrI mahAvIra jo ke A kamAla TekanolojInI che, paNa jaza to gAMdhInI asaliyata jaina cAritra ratnakalyANa AzramanI dharatInA darzana karavAnI amUlya ane gAMdhI satyane ja. taka maLI, eTale e badhuM yAda AvI gayuM. gAMdhI pUrA vaiSNavajana. narasiMha mahetAnA vaiSNavajana jevA. paNa sAMTha varSanI prauDhA pAse piyaranI vAta kADho to enA nakalI mane to gAMdhI pUrA zrAvaka lAge che. zrImad zrImad rAjacaMdranA dAMta bahAra AvI jAya evuM khaDakhaDATa hAsya enA smitabharyA vicAronI gAMdhIjI upara amITa asara. keTalAke ati utsAhamAM mukhamAMthI vahevA mAMDe e dRzya joyuM che? zrImanne gAMdhInA gurusthAne paNa birAjAvI dIdhA che. bhagavAna ane "ke tane sAMbhare re" kahenAra koI maLe tyAre to kRSNa paNa mahAvIranA sarva siddhAMtone saMdipanI Azramane yAda karIne gAMdhIjIe jIvanamAM utAryA. | rasaprada kathA, abhinava darzana, viziSTa prastuti | kevA ALoTyA hatA? "mane mahAvIranI jema gAMdhI sarvadarzI traNeno triveNI saMgama racAze sAMbhare re'no jAdu ja cetanabharyo hatA. sarvadharma samabhAvano svIkAra ane mANasa mANasa * kathA tattva, saMgIta ane stavana dvArA * - A deza, A dezanA vaccenA varNabhedano asvIkAra e netAo, mAtra bhautika mahAvIrano siddhAMta gAMdhIe bhagavAna mahAvIra janmakalyANaka divasa nimitte samRddhinI vAha vAha gAtA AtmasAta karyo hato. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA ApaNA bauddhiko ane kriminala 1947mAM kAzmIranuM rakSaNa jIvana jIvanArA sAMsado pharI pharI karavA bhAratIya senA tyAM Ayojita dvidivasIya mukhya pradhAno bane, evA pahoMcI tyAre ahiMsAnA A || mahAvIra kathA || pradhAno nA gharethI noTonA pUjArI A kAryano virodha karaze kothaLA maLe tyAre gAMdhIjanonI evI bhArata sarakArane dahezata jainadarzananA AMtararASTrIya ciMtaka, vedanA keTalA DUsakA bhare ? tyAre hatI, paNa gAMdhIe to rakSaNa tIrthaMkara mahAvIra vizenAM graMthonA prasiddha lekhaka A bApu ja khabhe hAtha mUkIne karavA jatA e vimAnone ApaNane kaheze, "IDiyaTa! padmazrI DaoN. kumArapALa desAI dvArA ahiMsAnA dUta kahyA. munnAbhAI! lage raho!' mahAvIrano anekAMtavAda prathamavAra muMbaImAM yojAze adhanavaMta zAha ane syAdvAda gAMdhI jIvananA rome romamAM hatA. || mahAvIra kathA || * * * mApha karajo , gAMdhI vize |(1) tA. 27-3-2017, zanivAra, sAMje cAra kalAke ApaNA eka RSi kavi lakhatA lakhatA thoDuM aMgata rAjendra zAhano deha navA avatAra sthaLa : ke. sI. kaoNleja hola, carcageTa, muMbaI. lakhAI gayuM. paraMtu gAMdhI mATe vilina thayo. e gujarAtI vAtAvaraNamAM ucharelA mArA tA. 28-3-2010 ravivAra, savAre dasa kalAke sAhityane ghaNuM ApIne gayA, jevA ghaNAMe gAMdhI jIvananA sthaLa : bhAratIya vidyA bhavana, hola, copATI, muMbaI. ane amUlya pAmIne gayA! e Adarzone jIvanamAM utAravA pravezapatra mATe gAMdhIyuganA kavinA AtmAne saMgharSo karyA haze, ane AjhAdI zrI muMbaI jena yuvaka saMghano saMparka karavA vinaMtI. koTi koTi vaMdana. pachInI dezanI vartamAna ntaMtrI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha vana kSamA-dharma: khrista dharmamAM ane anya dharmomAM .DaoN. IzAnaMda vempenI mane khUba AnaMda thAya che. pUjya muni zrI vAtsalyadIpajIe mane kaheluM ke A sabhAmAM hAjarI ApanArA mahAnubhAvo 'ahiMsA paramo dharma', 'satyameva jayate' ane 'vasudhaiva kuTuMbakam' evA sUtronI bhAvanA jIvanamAM utAranArA che. jAnyuArI, 2010 AdaraNIya adhyakSazrI, pUjya sAdhu mahAtmAo ane anya AmaMtrita sajjano ane sannArIo, A pravacana zreNInA chellA divase ane pavitra paryuSaNa parvanA chellA tabakkAmAM kSamA-dharma vize be bola karavA AmaMtraNa maLyuM, e badala muMbaI jaina yuvaka saMghanA sarva kAryakartAone mAro AbhAra. A kAryakramanA saMyojakazrI DaoN. dhanavaMta zAhe mane kaheluM ke mAruM pravacana mukhyatve khristI dharmamAM kSamA-dharma e aMge hovuM joIe. emaNe kaheluM ke anekAntavAda ane syAdvAda evA tattvadarzananA himAyatIo kUpamaMDUka tarIke rahevAne badale anya dharmo vize jANavA Atura haze. 'micchAmI dukkaDaM' evI kSamA-dharmanI zubhecchA pAThavyA pachI Apa sau padhArelAM cho. A pavitra paryuSaNa parvanA chellA divase kSamA-dharma vize pravacana ApavAno prasaMga maLyo che e mATeRgvedanI ukti ApaNane kaTTarapaMthamAMthI mukta karI zake. bhagavAna sanAtana dharma ema gaNAtA hiMdu dharmamAM kSamA-dharmanI paraMparA UMDI che. A paraMparAmAM bahu cagAyelo eka maMtra cheH 'kSamA vIrasya bhUSaNam'. gItAmAM (16:1-3) bhagavAna zrIkRSNa daivI saMpattinuM varNana kare che tyAM kSamA ane dhairyane khAsa sthAna Ape che, hiMdu, jaina tathA bauddha paraMparAmAM vAreghaDIe saMbhaLAto eka maMtra cheH ahiMsA paramo dharma'. ahiMsA, saMyama ane syAdvAda jyAM hoya tyAM kSamA-dharma kendrasthAne hoya che. jena saptabhaMgInanI jema mANasone kaTTarapaMthI vicAradhArAthI bacAve evo siddhAMta che vedAMtano catuSkoDInaya. 'ekama sat vimA bahudhA vadanti" e keTalAka kaoNlejiyanoe mArA A vArtAlApa vize sAMbhaLIne kahyuM: 'ame svapnanI duniyAmAMthI bahAra AvI vAstavikatAnI nakkara bhUmi para paga mUkI zakIe evo koI viSaya laIne bolone ? jyAM sudhI cIna ane pAkistAna ApaNI AjubAju hoya ane kAzmIranuM kokaDuM ukalyA vagara rahe ane ApaNA dezamAM khUNe ane khAMcare AtaMkavAdIo bephATa phare che tyAre ApaNe eke-47 baMdUkanA dharmanI vAta karavI joIe, nA kSamAdharmanI, ApaNo vArtAlApa TUMkamAM khristI dharmanA kSamA-dharmanI vAta zarU karuM te pahelAM dharma vividhatAnA ApaNA dezanA anya dharmono Acho khyAla rajU karavA koziza karIza. khristI dharmanI zIkhAmaNanuM hArda rajU kare evI eka ghaTanAnA ullekha pachI kSamA dharma vizeno A vArtAlApa zarU karIza jo ke cAra-pAMca miniTa mAgI le topaNa. mAphI ApavAnA A Adezane jIvanamAM utAravAthI mAnavajIvanane maLatA keTalAka phAyadAonA TUMkA ullekha pachI kSamA-dharma kAyara loko mATe nathI e batAvavA kSamA-dharmamAM puNyaprakopanA avakAzanI vAta karIza. bhAratanA anya dharmomAM kSamA-dharmanI TUMkI noMdha bhArata jevA dharma vividhatAnA dezamAM mAtra potAnA ja dharma vize bolavAmAM kaMIka ajugatuM to che ja. hAlamAM badhe ja saMbhaLAya che evo eka maMtra cheH To be religious is to be inter-religious eTale dharma vividhatAnA saMdarbhamAM dhArmika thavuM eTale AMtaradhArmika thavuM jarUrI che. paNa samayamaryAdAnI aMdara bolanAra mArAthI anya dharmo vize mAtra Acho ja khyAla ApI zakAya. rAma, kRSNa ane Isu jevA avatArI puruSo, bhagavAna mahAvIra jevA tIrthaMkaro, bhagavAna buddha ane emanA pratibiMba jevA bodhisattvo, guru nAnaka jevA zIkha guruo, vagere mahAtmAonI kSamAzIlatA kAyaratAnI na hatI. A yugapuruSoe potAnA nikaTanA ziSyo ane anuyAyIone lokasaMgraha mATe, dharmasaMsthApanA mATe ane vizvakuTuMbanI sthApanA mATe jhajhUmavAnI hAkala karatA rahyA. IslAmamAM jihAdanA arthano anartha thAya che topaNa musalamAna maulAnAo pavitra kurAna TAMkIne zIkhave che ke jihAdano sAco artha adharma ane anyAya sAme jhajhUmavo e ja che (kurAna 2:3940, 5:8, 49:13). kamanasIbI e che ke AvA kSamA dharma vALA ApaNA dezamAM komI ramakhANa ane AtaMkavAda cAlyA ja kare che. kSamA-dharmane paDakAranArI sAmAnya khristI jIvanamAMthI eka ghaTanA sAITa-pAMsaTha varSa pahelAMnI eka vAta che. purANI paraMparAnA ke. jI. kalAsathI mAro sahAdhyAyI thaI cUkelA TomI nAmanA eka chokarAnI vAta che. ke. jI. kalAsathI lakhatAM-vAMcatAM-gaNatAM vagere zIkhyA pachI ame baMne bIjA dhoraNamAM dAkhala thayA. amArI skUlanA pahelA divasanA kAryakramo pachI ame ADozapADozanA anya mitro sAthe TomInA ghara najIka pahoMcyA. ociMtA cothA dhoraNanA eka moTA chokarAe TomIne ramata ramatamAM eka kAcI kerIthI joradAra ghA karyo. e raDI paDyo ane raDatAM raDatAM ghara AMgaNAnA dAdara caDhavA lAgyo. ghara AMgaNe Ubhelo eno moTobhAI nI enI pAse doDI Avyo. kevI rIte pelA moTA chokarAe ene kAcI kerIthI ghA karyo e vAta jANI lIdhI. jaoNnIbhAIe gussAthI lAlacoLa thaIne TomInA hAthamAM eka paththara mUkyo ane sakhtAIthI kahyuMH 'ApaNA kuTuMbamAM koI paNa mAra khAIne bamaNuM vasula karyA vagara
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana raDatAM raDatAM ghara AMgaNe paga mUkatA nathI. kAle tuM pAcho Ave bolyo nathI?' javAbamAM eNe nAnA bALakone ghaNA citro dvArA tyAre e ja chokarAne A paththarathI mAra khAdhAno AjaMda ane ane nATyAtmaka rIte "he amArA bApa' jevI prArthanA zIkhavanAra zorabakora mane sAMbhaLavA joIe. yAda rAkha ApaNA pUrvajo eka buTyUDhA lAMbI dADhIvALA phAdharanI vAta kahI. e phAdhare zIkhaveluM rAjAnA salAmatI daLanA AgevAno hatA.' ke ApaNA duzmanone mAphI ApyA vagara "he amArA bApa' e TomIbhAI ane huM kerAlAnA saMta thomasa khristIo ema prArthanA bolavAno artha e che ke, "he paramezvara pitA, jema ame jaNAtA ane pahelA saikAthI naMbUdarI brAhmaNa komathI khristI banatA amArA aparAdhIonI kSamA nA karIe chIe tema tame amArA khristI kuTuMbanA hatA. AvA kuTuMbomAM sAMje aDadhA-poNA kalAkanI aparAdhonI kSamA nA karo ane amane svarganA paramasukhane badale kuTuMbaprArthanA hoya che. dAdA-dAdIo, mA-bApa vagere vaDIlone narakanI pIDAo Apo.' e pachI emaNe svarga vizenA AkarSaka besavAnA khAsa Asano hoya che. A kuTuMba bhaktinI eka khAsa citro ane naraka vizenA dhRNA upajAve tevAM ghaNAM citro paNa prArthanA Isue zIkhavelI "he amArA bApa' e prArthanA che (mAththI batAvelAM. A vAta kahyA pachI TomIe dAdAne pUchyuM, "dAdAjI, 6:7-15). enI eka kaDI A che: "jema ame amArA kone AvA narakamAM javuM game?' aparAdhIonI kSamA karIe chIe tema tame amArA aparAdhonI dAdAe rUma bahAra AvIne TomI pAsethI lIdhelo paththara jonIne kSamA karo.' batAvyo. emaNe pUchayuM, tane khyAla che A paththara TomI pAse dAdAnI IcchA pramANe gharamAM sauthI nAnA evA TomI pAse "he kyAMthI Avyo? jaoNnI gabharAIne javAba na ApatAM dAdAe pahADI amArA bApa' jevI keTalIka prAthamika prArthanAo vaDIlo vaMcAvatA. avAjamAM pUchayuM: "kema teM AvuM karyuM?' javAbamAM jonIe kahyuM, paNa AjanA divase "he amArA bApa' bolavAnI eNe sApha nA 'kuTuMbanI Ijjata mATe'. gharanA badhA sabhyo UbhA rahIne A nATaka pADI. mAbApanI ane khuda dAdAnI AjJA mAnyA vagara eNe bIjI jue che te jANIne dAdA moMnI gaMbhIratA choDIne maMda svare premathI prArthanAo vAMcavAnuM zarU karyuM. gharamAM sauthI pratiSThita dAdAnI AjJA jonIne kahyuM, "tuM vera vALavAnI IcchA sAthe "he amArA bApa" e toDatAM joIne gusse thaIne TomInI mammIe ene eka tamAco prArthanA bolyo, ethI A prArthanAnA arthano anartha kevI rIte mAryo. te raDatAM raDatAM enI rUma tarapha nATho. thayo te tuM samaje che? nA samaje to tArAthI paMdara varSa nAnA TomI dAdAe enI mammIne Thapako Apyo. prArthanAno kAryakrama pUro pAsethI zIkhI le. tuM pukhtavayano thayo che ane AvatA varSe tAruM thayA pachI badhA enA vize vAta karatAM rahyAM. dAdIe kahyuM ke AvI lagna thavAnuM che. kSamA-dharmanA pALanArA yugalo roja jhadhaDatAM rahe. pavitra prArthanA bolavA nA pADanAra TomIne kaMI bhUta vaLagyuM haze! AvA kuTuMbomAM zAMti nA rahe. kAle savAre tuM TomIne laIne mArI enI mammI eka glAsa dUdha laIne rUmanI aMdara pravezI te pahelAM pAse Avaje ane ApaNe traNeya pelA chokarAne ghera jaIzuM. kerIthI bArInI eka bAjue UbhI rahIne corIchUpIthI TomI khATalA upara ghA karanAra chokarAne ane tenA mAbApane sAthe bolAvIne ApaNA zuM karato hato e nihALavA lAgI. moTAbhAIe ApelA paththarane ghera jaIzuM. kerIthI ghA karanAra chokarAne ane tenA mAbApane sAthe hAthamAM Amatema pheravatAM te ADo paDyo hato. mammI AvI tyAre bolAvIne ApaNA ghera zuM thayuM e kahyA pachI kSamA-dharma vize beeka eNe jhaDapathI e paththara takIyAnI nIce saMtADI dIdho. TomIne vAta huM karavAno chuM. tyAre jonI tane samajAze ApaNA kuTuMbanI vahAlathI dUdha pIvaDAvatI vakhate mammIe zAMta svarathI pUchyuM ke Ijjata eTale zuM." A ghaTanA pachI baMne kuTuMbono saMbaMdha vadhAre tArA hAthamAM A paththara kayAMthI Avyo? A to amasto nikaTano thayo ane A baMne chokarAo dilojAna mitro banI gayA. AMgaNAmAMthI lIdho, ema kahIne eNe gussAmAM mammInA bAIbalamAM kSamA-dharma hAthamAMthI dUdha laI pIvA lAgyo. mammI dhIme rahIne rUmamAMthI bahAra A dAkhalAne pUrvabhUmikA tarIke rAkhIne A vize bAIbalamAM gaI ane dAdAne A vAta karI. ghaNA putra-pautronA haTha, jhaghaDA Isu zuM zIkhave che e jarA joIzuM. ane zabdonI sAThamArI joyelA dAdAne lAgyuM ke dALamAM kaMIka kALuM bAIbalamAM Isu ghaNI badhI dRSTAMta kathAo vaDe prabhu paramezvara che. svastha mane dAdA TomInA rUmamAM pravezyA. teo TomInA khATalA kevA dayALu ane kSamAzIla che e bhAra daIne zIkhave che (dA. ta. lUka para besI enA mAthA upara vahAlathI hAtha pheravavA lAgyA. TomIne 15). Isue zIkhaveluM ke jema ApaNA paramapitA kSamAzIla che to dAdA tarapha khUba prema ane AdarabhAva. AvA premALa dAdA pAsethI tema emanA badhAM saMtAnoe paNa hovuM joIe. uparAMta badhA lokone TomI koI paNa vAta chupAvato nahoto. bhagavAnanAM saMtAno ane ApaNA bhAIbaheno gaNIne haMmezAM TomI pAsethI ghaNI badhI vAto jANI lIdhA pachI dAdAe chevaTe mAphI ApavI joIe. bAIbalanA saMta mAththIkRta pavitra pustakamAM ene pUchayuM, "TomI beTA, tuM "he amArA bApa' e prArthanA kema Isune ziSyo pUche che, sAta vAra kSamA ApavAthI basa che? tyAre
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010 Isue ApaNe haMmezAM ja kSamA ApavI joIe e salAha sAthe IsunI AgaLa laI AvI ene paththare paththara mAravAnI mAgaNI eka dRSTAMta kathA kahI (mAththI 18: 21-35). karI. Isue thoDA samayanA mona pachI kahyuM: "tamArAmAM je niSpApa A lAMbI kathAno sAra TUMkamAM kahuM chuM. eka ThAkora jevA zeTha hoya te ene pahelo patharo mAre" (yohAna-8:7). jyAre moTAthI potAnA kArabhArIe be-eka varSa pahelAM hamaNAM pAchA ApIza mAMDIne badhAM eka pachI eka cAlyA gayA tyAre Isue pelI strIne ema kahIne, uchInA lIdhelA traNa lAkha jeTalA rUpiyA kaMI ne kaMI kahyuM: "huM paNa tane sajA nathI karato. jA, havethI pApa karIza nahi?' bahAne haju sudhI parata karyA nathI. zeThe gusse thaIne kArabhArIne kahyuM ke (yohAna 8:11). paNa IsunA kSamA-dharmanI parAkASTA krUse laTakAI mane abaghaDI AnAkAnI karyA vagara paisA parata kara. kArabhArIe bahu rahI asahya vedanA veThatI vakhate emanA zatruone yAda karIne emaNe lAcAra thaIne AjIjI karI ke "devAmAM DUbI maruM chuM. Apa ThAkorajI potAnA paramapitAne prArthanA karIH "he pitA, A lokone mApha vagara koI mane bacAvI nA zake". zeThe dayA khAIne ATalI moTI kara; pote zuM kare che enuM emane bhAna nathI." (lUka 23:34). rakamanuM devuM nAbUda karyuM. paNa kArabhArI baMgalAnI bahAra Avyo ke kSamA dharmathI ApaNane thatA phAyadAo tarata ja tenI pAsethI 100 rUpiyAnuM devuM lIdhelA eka majUrane kSamA-dharmanA mAtra be-traNa mukhya phAyadAono ja ullekha pakaDyo. te potAnuM devuM cUkavavA asamartha che ema jANI ene karIza. khUba mAryA pachI kedakhAnA tarapha laI gayo. zeThe A vAta jANI ke 1. khristIonI dRSTie saMpUrNa mukti ke svarganA paramAnaMda tarata ja kArabhArIne bolAvaDAvIne kahyuM: "meM mArA lAkho rUpiyA mATe bhagavAnanI pAsethI badhA pAponI mAphI meLavavI joIe. tArI pAsethI jatA karIne tane mAphI ApI hatI, tAre paNa A paNa e mATe ApaNe bhagavAnanA anya saMtAnonI bhUlacUkanI mAphI garIba majUrane mAphI ApavI joItI hatI." ema kahIne zeThe ApavI joIe. ApaNe kSamA-dharma AcaryA vagara prabhu paramezvara kArabhArIne kedamAM pUryo. Isue A dRSTAMta kathA vaDe ApelI pAsethI kSamA pAmI svargamAM jaI na zakIe. zikhAmaNa e che ke paramezvara ApaNe pastAvo karIne emanI pAse 2. kuTuMbajIvananI pavitratA ane ekatA mATe kSamA-dharma jarUrI mAphI mAgIe tyAre ApaNAM moTAM moTAM pAponI paNa mAphI Ape che. potAnA jIvanasAthInI bhUlacUka emanA taraphathI samajIne premathI che tema ApaNe ApaNA bhAI-bhAMDuonI nAnI-moTI bhUlacUkanI sudhAravAnuM ke mAphI ApavAnuM valaNa na hoya tevA kuTuMbomAM kadI mAphI ApavI joIe. zAMti na rahe. ApaNA gujarAtImAM eka kahevata che ke peTano baLyo Isu kSamA dharma upara eTalo badho bhAra mUkatA hatA ke emaNe ghara bALa gharano baLyo gAma bALe. eTale prema ane nikhAlasatA AvI coMkAvanArI eka vAta karIH "vedI upara nevedya dharAvatAM tane vagara jhaghaDanAra yugalonA bALako kuTuMba ane samAja virodhI thaze. yAda Ave ke, tArA bhAIne tArI sAme kaMI phariyAda che, to tAruM ja. ane AvA bALako vizvakuTuMbanI sthApanA mATe kaMI phALo ApI naivedya vedI AgaLa ja rahevA daI nIkaLI paDaje. pahelAM tArA bhAI na zake. sAthe samAdhAna karaje ane tyAra pachI AvIne naivedya dharAvaje' 3 cInamAM eka kahevata che ke vera vALavA IcchanAra khode che be (mAththI 5: 23-24). yahUdIonI zikhAmaNa pramANe "AMkhane kabara. eTale ke je vyakti mAphI nA Ape te mAnasika rIte pIDAtI sATe AMkha ane dAMtane sATe dAMta' e hisAbe vera vALavuM joIe hoya che ane dhIme dhIme zArIrika rIte paNa rogI bane che. bIjuM te (mahAprasthAna 21:22-25, anusaMhitA 19:2). paNa Isue potAnA zatrune agara to sAme jaIne mArI nAkhavA koziza kare enI taddana viruddha zikhAmaNa ApIH "huM tamane kahuM chuM ke, tamArA che athavA to dhAkadhamakIthI mAnasika trAsa ApIne ene mAnasika zatru upara prema rAkho ane tamane raMjADanAra mATe duA mAgo; to ane zArIrika rIte rogI banAve che. A rIte be kabaranI jarUra paDe ja tame tamArA paramapitAnA sAcAM saMtAna thaI zakazo. te kevo, che, eka potAne mATe ane bIjI potAnA zatru mATe. bhalA ane bhUMDA sone sUryano prakAza Ape che, ane pApI ane sAcA nAmaThAma ApyA vagara huM amadAvAdanA be DaoNkTaronI puNyazALI sone mATe varasAda varasAve che" (mAththI 5:44-45). vAta karIza. eka DaoNkTara eka khristI sAdhvIbahena (eTale sisTara) Isu mAtra zikhAmaNa dvArA ja nahi paNa potAnA AcArathI ja ane bIjo eka sarjarImAM niSNAta. A sarjana kensaranA chellA kSamA-dharmanuM mahattva zIkhavatA hatA. evA ghaNA badhA udAharaNomAM tabakkAmAM pathArIvaza thayAnI vAta sisTara DaoNkaTarane maLI. DaoNkTaroe ApaNane sparze evuM eka rajU karuM chuM (yohAna 8:1-11). yahUdI nidAna kareluM ke A kensara rogI eka aThavADiyuM paNa nA jIve. dharmanA mukhya nyAyAdhIza mozee ApelA niyama pramANe koI strI sisTara DaoNkTara emanI pAse gayA tyAre DokTaranI IcchA pramANe vyabhicAra karatAM pakaDAya to ene paththare-paththare mArI nAMkhavI emane mATe bhagavAnane prArthanA karI. paNa sisTare ekAeka AMkha joIe. yahUdI lokoe AvI eka vyabhicAra karatAM pakaDAyelI strIne ughADIne kensaravALA DaoNkTarane kahyuM ke tame haju tamArA be duzmana
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana DaoNkTarone mAphI na ApavAthI ApaNI prArthanA saphaLa thatI nathI. jIta meLavI na zake. sArAnarasAnI vyAkhyA ApaNe badalavI joIe. sisTaranA kahyA pramANe emaNe pelA be duzamanone hRdayanA barka nAmanA aMgrejI tattvaciMtake lakheluM ke duniyAmAM je anyAya aMdarakhAnethI mAphI ApI ane emanI joDe mAbAIla dvArA vAta ane adharma cAle che tenuM mukhya kAraNa kahevAtA sArA loko eno karI. e daramiyAna bIjA DaoNkTara mitro rUmamAM AvI gayA. thoDA sAmano karatA nathI. mAre mana mAtra adharma choDavAthI ja ke dharma samayanI aMdara hAlavA-cAlavAnI zakti vagara pathArImAM paDI rahelA AcaravAthI ja koI sAro banato nathI, paNa puNyaprakopathI adharmano DaoNkaTara badhAnA dekhatAM UThIne saMDAsa jaIne pAchA AvyA. mane sAmano paNa karI dharmasaMsthApanA mATe tanatoDa prayatna kare e ja bhUkha lAgI che ema kahetAM sisTare emane eka keLuM khavaDAvyuM. TUMkamAM sAro mANasa-sAro vidyArthI. camatkArIka rIte doDheka varSa bahu vedanA pIDA vagara kAma karyA pachI gAMdhIjInI daSTie bhraSTAcAra, lAMcaruzvata, aspRzyatA ane bahiSkRta A sarjana zAMtithI svargastha thaI gayA. garIba lokonuM zoSaNa evA adharmo joIne zAMta rahenAra vyaktionI prastuta sAdhvIbahena DaoNkTare mane AvI ghaNI badhI ghaTanAonI kSamAzIlatA te sAcI kSamAzIlatA nathI ke nathI sAcI ahiMsA. paNa vAta karI che. atyAre A vAta lakhatI vakhate mArA Tebala upara kAyaratA che. yohAna krisTopha ArnolDa nAmanA manovaijJAnika DaoNkTare lakhelI "dha kSamA-dharma vizenA mArA vicAro khokharA avAje mArA mallu losTa ArTa opha phoragiviMga' nAmanI eka copaDI che. A copaDImAM gujarAtImAM rajU karyA, topaNa Apa saue kharekhara kSamA-dharmanA mAphI ApyA vagara kevI rIte loko bImAra paDe che ane jyAre himAyatIone chAje e pramANe dhyAna daIne sAMbhaLyA badala Apa emanAmAM kSamA-dharmanuM bIja ugavA lAge tyAre kevI rIte A loko sauno mAro AbhAra. tyAga saMyamanA A paryuSaNa parvanA AcaraNathI sAjA thAya che evI ghaNI ghaTanAo varNavelI che. Apa so kSamA-dharmane jIvanamAM utArI vizvakuTuMbanI (vasudhaiva kSamA-dharma ane puNyaprakopa kuTuMbakam) bhAvanAnA himAyatIo thAo, e ja mArI zubhecchA ghaNAM varSa pahelAM huM vaDodarAmAM ema.esa. yunivarsiTImAM ane prArthanA. kSamA-dharmanuM hArda abhivyakta kare evI eka bhAratIyadarzanamAM ema.e. karato hato. te vakhatanA upakulapati AgamavANIthI huM A pravacanathI viramuM chuM: jasTIsa vakIla tarapha mane khUba mAna ane prema hatAM. eka divasa je je maNeNaM baddha je je vAyAe bhAsikaM pAve vidyArthI caLavaLanA samaye emaNe mane potAnI ophisamAM bolAvI je je kAeNa kayuM micchA mi dukkaDa tassa je vAta karI e trIsa-cALIsa varSa pachI paNa mArA manamAM hajI (je je pApapravRttione meM manamAM saMkalpalI hoya, je je tAjI che. emanI hRdayasparzI vAta saMkSepamAM Apa lokonI AgaLa pApapravRttio meM vANIthI kahI batAvI hoya ane je je rajU karuM chuM. emaNe kahyuM: 'ApaNI yunivarsiTImAM Azare trIseka pApapravRttione meM zarIra dvArA AcarI batAvI hoya te mArI tamAma hajAra vidyArthI-vidyArthinIo che. emAM dasa hajAra jeTalA abhyAsa pravRttionI huM kSamA mAguM chuM.) * * * temaja cAritryamAM sarAsarIthI para che. emAMthI eka hajAra duniyAnI (tA. 4-9-2008nA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA yojita game te yunivarsiTInA TuDanTasa joDe harIphAI karI zake evA che. paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM ApeluM vaktavya.) emAM pacIseka to kharA hIrA jevA che. eka hajAra jeTalA TuDanTasa DaoN. IzAnaMda vempanI, premaLa jyoti, po. bo. naM. 4002. abhyAsa temaja cAritramAM nIca kakSAnAM. emAM pacIseka mArAmArImAM (seMTa jheviyarsa kaoNleja sAme), navaraMgapurA, amadAvAda-380 009. mAnanArA guMDAo jevA che to emAMnA cAra guMDAonI caMDALa- phona naM. (079) 66522900 (o.) cokaDI che. teo mana bhAve tyAre haDatALa pADI zake, game te I-mela :
[email protected] vidyArthIne mArI zake ane amuka vAra badhI maryAdAo vaTAvIne agatyanI sUcanA prAdhyApakone paNa mAre. atyAranI A haDatALa teoe aMgata hita prabuddha jIvana" samayasara na maLavAnA amane ghaNA Teliphona mATe jAhera karelI che. A yunivarsiTI A caMDALa cokaDInA hAthamAM Ave che. mAnavaMtA sabhyone amArI vinaMtI che ke jeone "prabuddha che. kyAM gayA A eka hajAra ekadama uttama vidyArthIo? kyAM che jIvana' samayasara na maLe teo tarata ja amArI oNphisano saMparka | pelA paccIseka hIrAo? zuM pacIseka hIrA jevA uttama vidyArthIo A caMDALacokaDInI AgaLa pANI bhare? ApaNe kahIe chIe yathA oNphisanA Teliphona naM. : 022-23820296 dharma stathI vijaya ke satyameva jayate! paNa ApaNI yunivarsiTIno mathurAdAsa : 9833576421 anubhava e che ke eka hajAra jeTalA uttamottama vidyArthIo ane praviNabhAI : 9222056428 pacIseka hIrAo A caMDALa cokaDInA anyAya ane adharma sAme kare.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010 sara neIma lesa' DaoN. raNajita paTela (anAmI) tA. 7-10-2004, guruvAranA roja "saMdeza'nA pratinidhi dilhI, AgrA, kanoja-kAzI, ujjana ujjavalatA hAsI, mAruM eka kalAkanuM "InTaravyu laI gayA. eka prazna emaNe evo rUma, zAma ne irAna ujjaDa, raDe gaLAmAM laI phAMsI. pUchyo ke have gujarAtamAM tamane tamArA sAcA nAmathI khAsa koI tavArIkhanAM cihna na kAMI, jANe badhI mazkarI e, jANatuM nathI. "anAmI' ja tamAruM nAma banI gayuM che ne e nAme sagAM dIThAM meM zAha AlamanAM bhIkha mAgatAM zerIe.' nAmI banyA cho to hajI ye "anAmI' takhallusa zA mATe ? 'dIThAM smAraka sthAna ghaNAM e, kIrti-koTa AkAza caDyA; meM e pratinidhi bhAIne kahyuM ke vaDodarA nagarInA prathama meyara kharatAM kharata paththara bAkI, cUnA-mATIe jakaDyA'sAheba zrI nAnAlAlabhAI cokasI jyAre jyAre mane koI paNa A paktiomAM Sir Nameless' kAvyano paDagho saMbhaLAya samAraMbhamAM maLe che tyAre tyAre "ma cho nAmI anAmI'?' e che. vyakti, saMsthA ke rASTranI kALanI samakSa A niyati che! rIte ja bolAve che paNa A anAdi kALamAM ane virATa vizvamAM ApaNA sAhitya-vArasAnI vAta karIe to be nAma amara thaI koNa nAmI? keTalA nAmI? keTalA kALanA nAmI? jo ke "anAmI gayAM che. rAmAyaNanA kartA vAlmIkI ne mahAbhAratanA sarjaka takhallusa meM be kAraNe rAkheluM. eka to bhagavAnanAM sahastranAmamAM vedavyAsajI. emanI tulanAe kAlidAsa bhavabhUti ne bhartuharine eka nAma "anAmI' paNa che ane bIjuM kAraNa huM sane 1932mAM ochA mArka maLe. aMgrejI dhoraNamAM pAMcamAmAM bhaNato hato tyAre amAre aMgrejImAM A to saMskRta sAhityanI vAta thaI. emAMya bhAsa, amara, ne eka kAvya bhaNavAnuM hatuM jenuM zIrSaka hatuM: 'Sir Nameless' Aje jagannAthane yAda karavA rahyA ane saMskRta sAhityamAM noMdhavA jevAya, lagabhaga sAteka dAyakA bAda e kAvyano sAra kaika Avo yAda rahI aitihAsika dRSTie bIjAM aneka nAma maLe ne chatAMya keTalAka gayo che. saranA IlkAbavALA eka sajjananuM pUtaLuM hoya che. "anAmI' rahI gayA hoya! hiMdImAM tulasI, kabIra, suradAsa, nAnaka, nagarajano enI khUba Ijjata kare che, mAnamaratabo jALave che. mIrAM vagerene yAda karavAM paDe ne chatAMye ghaNAM badhAM nAma rahI jAya! samaya jatAM, peDhIo badalAya che ne prajA mAnasamAMthI e vismRta gujarAtImAM narasiMha, mIrAM, premAnaMda, zAmaLa, akho, dayArAmanuM thatA jAya che. e pUtaLAnI pUrI mAvajata thatI nathI. keTalAka loko pradAna ghaNuM badhuM. e pachI narmada-dalapata, govardhanarAma, maNilAla, e pUtaLAnI sAthe ceDAM karI ene kSati pahoMcADe che. eka samaya hAnAlAla, kalApI, ba.ka. ThAkora, narasiMharAva, AcArya dhruva ane evo Ave che ke enI sadaMtara upekSA thAya che ne e pachI to evo paMDitayuga ne pachI gAMdhIyuga, anugAMdhIyuganA aneka samaya Ave che ke ko'ka kaMTha pUche che: "A konuM pUtaLuM che?' to sAhityakArone yAda karavA paNa sAmAnya prajA A badhAMnA javAba maLe cheH 'Sir Nameless' nuM. sAhityasaMbaMdhe zuM jANe che? keTaluM jANe che? are! nobela InAmanA gItAmAM bhagavAne kahyuM cheHttioDakSi nokSayakRta pravRttA huM vijetA kavivara ravIndranAtha ThAkuranAM pAMceka kAvyonA nAma paNa svayaMkALa chuM ne lokono kSaya karavA mATe pravRtta chuM. matalaba ke sAmAnya prajA jANatI hotI nathI. kavi rAjendra zAhane jJAnapITha kALanI samakSa badhA ja Nameless'-"anAmI' che. e pachI meM evorDa maLyo paNa gujarAtI bhASA sAhityathI anabhijJa evA emane lagabhaga eka saikA pUrve lakhAyelI kavi malabArInI keTalAye grejyueTone emanA nAmanI paNa khabara nahotI! eka bAju ItihAsanI ArasI'nI vAta karI, kaTalIka paMktio gAI A sthiti che to bIjI bAju evA paNa keTalAka kavio che jemaNe batAvIH pramANamAM ochuM lakhyuM hoya ne chatAMya emanA eka-be kAvyothI rAjArANA! akkaDa zenA? visAta zI tama rAjya taNI? vadhu jANItA thayA hoya. mArA dAdA ne pitAjIne bhojA bhagatanAM kaI sattA para kUdakA mAro? lAkha-koTinA bhale dhaNI. keTalAMka kAvyo kaMThastha hatAM; emAMya emanuM "prANIyA! bhaja lene lAkha to mUThI rAkha barAbara, baLI AsapAse bALe. kiratAra, A to sapanuM che-saMsAra' e kAvya to Aje paNa eTaluM cakravarti mahArAja cAliyA, kALa cakranI pherIe; ja lokapriya che. bhojAnA eka bhajane-"harijana hoya teNe heta ghaNuM sagAM dIThAM meM zAha AlamanAM, bhIkha mAgatAM zerIe.' rAkhavuM" ne "Azrama-bhajanAvali'mAM sthAna maLyuM che. dIThAM smArakasthAna ghaNAM e kIrti-koTa AkAza ThakyA; Azrama-bhajanAvali'mAM sthAna pAmavAne kAraNe ne kAvyaguNe, khUba kharatAM kharatAM paththara bAkI, cUnA-mATIe jakayA. ja ochuM lakhanAra zrI harihara bhaTTa paNa "eka ja de cinagArI
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana 11. mahAnala!' ne kAraNe prakhyAti pAmyA che paNa "sagAM dIThAM meM zAha uddezIne lakhAyelI 'kAnta'nI kavitA "anAmI nAma'mAMthI mane e AlamanAM bhIkha mAMgatAM zerIe" ne kAraNe Aje ekAda sekA bAda upanAma-takhallusanI preraNA maLI hoya. paNa teo kavi tarIke jIvaMta che. pramANamAM khabaradAre paNa khUba "anAmI nAma tAruM hA "sakhe e rahevAnuM! lakhyuM che paNa "jyAM jyAM vase eka gujarAtI, tyAM tyAM sadAkALa nahIM mAre kadApi koIne e kahevAnuM'. gujarAta' e kAvya emane jIvatA rAkhyA che. zrImad rAjacaMdranA "ane jyora anAmI vizvane vhAlu e nAma: apUrva avasara evo kyAre Avaze, kyAre thaIzuM bAhyAMtara pratikSaNa svarganI vINA mukhe che levAnuM." nircathajo" ane "rAma kaho, rahamAna kaho, kouM, kAnha kaho, ekavAra huM vallabha vidyAnagaranI eka kaoNlejamAM bhASaNa ApavA mahAdevarI" e AnaMdadhanajInAM pado paNa amara banI gayAM che. Ama gayo hato. eka zrotAe "anAmI' no prAsa meLavI nanAmIno to mArA dazeka kAvyasaMgraho pragaTa thayA che. "AkAzavANI parathI artha pUchayo. meM "anAmI'nI nanAmI para kavitA lakhI:seMkaDo ne "dUradarzana parathI keTalAMka kAvyo prasAra pAmyAM che, keTalAke 'cira nidrAmAM ahIM poDhyo' 'anAmI', to mane reDiyo pokeTa' tarIke biradAvyo che, mArAM gItonI traNeka dunyavI duHkhonI bAMdhIne nanAmI'. keseTa utarI che chatAMye bhojo, harihara bhaTTa malabArI, khabaradAra, nA lIdhuM ke nA dIdhuM, haLavo rahyo, zrImad rAjacaMdra ne AnaMdaghanajI jevuM eka paNa mAruM kAvya prajAmAM Avyo hato evo ja e pAcho gayo. svIkRti pAmyuM nathI. lagabhaga ardho Dajhana jeTalAM mArAM kAvyo je te kAvya saMgrahonA saMpAdanamAM svIkRti pAmyAM che paNa lokakaMThamAM rasikabhAI raNajitabhAI paTela, sthAna pAmyAM nathI e rIte huM sir Nameless'-"anAmI' chuM. C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi baMgalonI sAme, huM aMgrejI dhoraNa pAMcamAmAM hato tyArathI ja kavi 'kAnta'nI A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380 052. kavitAno prazaMsaka hato. saMbhava che ke jisasa ke svIDana borgane mobAIla : 9898169069. dharmaH mRtyuMjayI mahArathI ppU. AcAryapravara zrImad vijayapUrNacandra sUrIzvarajI mahArAja dharma-cakravartI evuM akhUTa-atUTa sAmrAjya dharAve che ke, puNyanA tattva gaNI zakAya. to pachI dharma dvArA mRtyuno paNa pratikAra thavo pIThabaLapUrvakanA nirjarAnA rokaDA naphAnI kamANI dvArA e game joIe ne? paraMtu mRtyunI gati to trikALa ane tribhuvanamAM tevA mUlya dharAvatA zubha tattvone kAcI paLamAM kharIdI zake ane apratihata che. tIrthakara devo samakSa paNa e mRtyu nizcita paLe hAjara azubha tattvone mArI haThAvavAM, e paNa enA mATe DAbA hAthano thaI jatuM hoya che. Ama badhA azubhano avarodhaka dharma kaI rIte khela gaNAya. dharmanI AvI acijya-zaktine TUMkamAM varNavavI hoya, gaNAya? jo dharma mRtyuno paNa avarodhaka banI zakato hoya, to to ema kahI zakAya ke, dharma zubha-mAtrano pratiSThApaka che temaja to AvuM biruda dharAvavAno eno adhikAra abAdhita gaNAya. paNa azubha-mAtrano avarodhaka paNa dharma ja che. sarva zaktimAna tarIke mRtyunA Agamanane rokavAnI vAta to dUra rahI. paraMtu tenA upasI AvatA dharma aMge vadhu vicArIe to, sarva azubhano AgamananI paLane thoDI AghI pAchI ke ADI avaLI karavI, e dharma mATe pratikAraka paNa dharma jaNAyA vinA nahi rahe. TUMkamAM dharma-sAmrAjyanI paNa gajA bahAranI vAta gaNAtI hoya, to pachI azubhamAtranA avarodhaka comera evo prabaLa puNyapratApa jhagArA mArI rahyo che ke, emAM tarIke dharmanI AratI kaI rIte utArI zakAya? bhalabhalA aMjAI jAya ane kheMcAI Ave. A pratApamAM sUryathIya AvA savAlanuM samAdhAna karatA prastuta eka saMskRta subhASita adhika evuM teja jhagArA mArI raheluM hoya che ke, ghuvaDa jevA game kahe che ke, dharmamAM mRtyunI pratikArakatA e kAraNe barAbara ghaTI zake tevA azubha tattvo dUra dUra palAyana thaI gayA vinA na rahe. che ke, dharma zubhagatino dAtA banavA dvArA paraMparAe mRtyuno | sarva zubhanI saMsthApanA e dharmano prabhAva ane svabhAva che. avarodhaka bane che. mRtyunI avarodhakatA sIdhesIdhI bhale dharmamAM A ja rIte sarva azubhano abhAva thaI javo, e paNa dharmano ja ghaTatI na hoya, paNa zubha-gatinI paraMparAnA sarjana dvArA aMte to prabhAva-svabhAva che. dharma jyAre sarva azubhanA avarodhaka tarIke mRtyu-mAtrano avarodhaka banavA dharma saphaLa nIvaDe ja che. AMkha ane aMtara samakSa upasI Ave, tyAre eka evo prazna jAgavo zubhagatinA pradAna dvArA dharma aMte kaI rIte mRtyu-mAtrano sahaja che ke, mRtyune paNa azubha tattvomAMnuM ja eka pramukha azubha avarodhaka bane che, e barAbara vicAravA jevuM che. mRtyunI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 2 prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010 avarodhakatA sAbita karatAM A hetune jo UMDANathI samajavAno AvI gayuM! muMbaI jema ekAeka ja nathI AvI jatuM, sTezane sTezane prayatna karIzuM to dharmanI mRtyu-avarodhakatA yuktithI paNa sacoTa jema muMbaI najIka AvatuM hoya che, ema mRtyu paNa ekAeka AvI samajAI jaze. jatuM nathI. jema jema jIvanamAM ApaNe AgaLa vadhIe, ema mRtyu maraNanI sAme sIdho ja moraco mAMDavAno vyuha jo ke dharma nathI najIka Ave che. A saMdarbhamAM ApaNe pratidina thoDuM thoDuM mRtyu apanAvato. paNa sukhamAM alInatA ane duHkhamAM adInatAno maMtra- pAmatA hoIe chIe, Ano khyAla AvI jAya to aMtima sTezana jApa karAvIne samAdhinI siddhi apAvavAmAM to dharma jarUra saphaLa para mRtyunuM spaSTa darzana thatAM ApaNe bhayabhIta na banI uThIe. bane ja che. jIvana Adhi ane vyAdhimaya hovAthI A maMtra-jApanA Ama jIvana-mRtyunI sAcI samajaNa ApaNane dharma dvArA maLatI prabhAve samAdhi siddha karI zakAya che. temaja jIvana ane mRtyunI hoya che. ApaNe A samajaNa barAbara pAkI karI laIe, to pachI paLe sacavAtI AvI samAdhinA pratApe motanI vaNajhArane aTakI mRtyuno Dara ja na rahe. dharma A rIte mRtyuno Dara dUra karI nAMkhavA javAnI pharaja pADavAmAM sAdhaka jarUra saphaLa thAya che. A paNa eka dvArA mRtyuno pratikAraka banato hoya che. dharma AgaLa vadhIne ema jAtano mRtyunI sAmeno paDakAra ane pratikAra ja gaNAya ne? paNa samajAve che ke, kAyA para jema kapaDAMnuM paheraNa che, ema AtmA zubha gatinI sarjAtI paraMparAnI phalazruti ja to mRtyunuM mRtyu para dehanuM paheraNa che. navA kapaDAM paheratAM jema AnaMda anubhavAto che. A rIte mRtyunA mRtyune notaratI zaktine mRtya-pratikAraka hoya che, ema jUno deha tajIne navo deha dhAraNa karavAnI paLe to zakti tarIke biradAvavAmAM Ave, to koI atizayoktino Azraya moDhA para vadhu prasannatA chalakAI uThavI joIe. lIdho na ja gaNAya. mRtyunI gati yatra-tatra-sarvatra apratihata ApaNe jene jIvana gaNIe chIe, e jIvanane yamarAjanI hovAthI enI sAme sIdho moraco mAMDIe, to saphaLa na thavAya, nidrAnA samaya tarIke samajAvIne dharma kahe che ke, yamarAja hamaNAM ja paNa A rIte zubha-gatinA sarjana dvArA mRtyunA visarjanano vyuha uThaze ane bhUkha zamAvavA mAnavano koLiyo karI jaze. pachI enAthI goThavavAmAM Ave, to emAM cokkasa saphaLatA maLIne ja rahe. dharma DaravAno zo artha ? mAnava jo kALano koLiyo banI ja javAno A rIte ja mRtyu para vijayano vAvaTo pharakAvI zakavAnI siddhi hoya, to jIvana kALa daramiyAna mAnave evI mAnasika nIDaratA hAMsala karI jANe che. A rIte azubhanA avarodhaka tarIkenuM vizeSaNa keLavI levI joIe ke, mRtyune mahotsava tarIke AvakArI zakAya. dharmane barAbara lAgu paDI zake che. eka mAtra dharma pAse ja evI zakti che ke, je ApaNane mRtyuthI dharma mRtyuno aneka rIte pratikAraka bane che. sauprathama to dharma mAhitagAra banAvIne saharSa-sadharma mRtyune varavAnI samAdhi-kaLAnuM ApaNane jIvana zuM che ane mRtyu zuM che, e samajAve che. mRtyuthI pradAna kare ane A rItanI zubha-gatinA dAnano ja e prabhAva che ApaNe paricita nathI, mATe ja mRtyuthI ApaNe DarIe che. mRtyune ke, ethI mRtyunuM ja mRtyu thaI javA pAme. Ama, dharma eka mRtyuMjayI ApaNe jo barAbara pichANI laIe, to pachI mRtyu mahotsava samuM mahArathI che. bhAse. janma bAda ApaNe satata mRtyu pAmatA ja rahetA hoIe sArI rIte jIvavuM, eno artha eTalo ja thAya ke, sArI rIte chIe. jIvana daramiyAna ApaNI gati satata mRtyu bhaNI cAlu ja maravA mATe sajja rahevuM. ane samAdhipUrvaka maravuM, eno garbhitArtha hoya che. dA. ta. mANasa amadAvAdathI muMbaI javA mATenI relve eTalo ja thAya ke, vahelA-moDA mRtyune mArIne mRtyuno pratikAra saphara zarU kare, tyAre vacce vacce AvatA sTezana ane e ja vAtanI karIne ja maravuM! dharma A saMdarbhamAM ja mRtyu-pratikAraka gaNAya che. smRti karAvatA rahetA hoya che ke, have muMbaI najIka ne najIka AvI AjanA vaidya-DaoNkTaro bhale motanI sAme moraco mAMDavAnI rahyuM che. ethI muMbaI AvatAM e prasannatApUrvaka tarata ja nIce utarI vAto karatA hoya, paNa mRtyunA mULiyAne samULagA ukheDIne pheMkI jAya che. devA to eka mAtra dharma ja samartha che. kAraNa ke e mRtyune dhakko ApaNuM jIvana paNa eka AvI ja yAtrA che, je janmathI mRtyu mArIne bAju para ja haDaselI detuM nathI, paNa e mRtyunuM ja mRtyu sudhInI laMbAI dharAve che. jIvananI gADI zaizava, yuvAnI, prauDhAvasthA nIpajAvIne evo samULago mRtyunAza notare che ke, kALa anAdithI vaTAvIne jema jema AgaLa vadhe che, ema mRtyu najIka AvatuM jAya panAre paDeluM mRtyu pachI e "mRtyuMjayI'nI pAse pharakavAnI hiMmata che. ApaNuM A janma pUratuM chelluM sTezana "mRtyunAmanuM che. eno paNa karI zakatuM nathI. * * * barAbara khyAla AvI jAya, to A chellA sTezana para utarI jatA jitendra velarsa, 100, bhaMDArI sTrITa, ApaNe zoka-saMtapta na banatA prasanna banI uThIe ke, hAza sTezana goLadevaLa, muMbaI-400004 vasuMdharA paranAM suMdaratama lIlAM vRkSonI chAyA karatAM paNa adhika zItaLatA viveka nIce rahe che..
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana 13 ( patra carcA ) vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe? [ 'pra.jI.'nA julAI aMkanA taMtrI lekha 'vihAra : mArga akasmAta ane AdhunikatA' dvArA ame uparanA viSayanI carcA mATe samagra samAjane AmaMtraNa ApyuM hatuM. e vize prApta thayela patro 'pra.jI. 'nA AgaLanA aMkomAM ame prakAzita karyA hatA, A aMkamAM vadhu patro ahIM prastuta karIe chIe. amone jema jema patro prApta thatA jaze e pramANe pra.jI.nA aMkamAM prasiddha karatA rahIzuM. sarveno AbhAra maMtrI]. (8) sAdhu-sAdhvIonA vihAra, mArga akasmAta, AdhunikatA vigere bAbato taMtrIzrIe bahoLA anubhava ane sadbhAvathI uparanA muddAonI dehAdhyAsa tyajI ArAdhanA svIkAre che. ApaNe saMsArI jIvo khUba rajUAta karI che te sAdhu-sAdhvI samAja ane adhikRta AcArayukta sukhazIlatAmAM rahI zuM sUcana karI zakIe ? chatAM bhAva zrAvaka zrAvaka-zrAvikA saMghe tenA ukela mATe prayAsa karavo jarUrI che. jaina jevA adhikRta zrAvakano samudAya kaMI sUcana ke ukela mATe vicArI darzana vAstavamAM zramaNa saMskRti che. teno artha e ke temanA pavitra zake te asthAne nathI. AcAro vaDe jaina samAjanI saMskRti TakI rahe. jo ke A kALe A jyAre moTA bhAge zaheramAM sArA DaoNkTaranI sagavaDa maLe tevA prazna ghaNo jaTila che. chatAM cAre aMgo vaDe samAja saMkaLAyelo che. AzayathI, vaLI sazakto abhyAsanI sagavaDa maLe mATe zaheramAM sAdhu janmatA nathI, saMsAra tyAga karIne sAdhu bane che. tethI saMsAranA rahevuM pasaMda kare che, eTale grAmyanivAsa sAMje ke mAMde gauNa ja saMskArano ekAeka nAza thato nathI. ane aMze vairAgyajanita rahevAno che. grAmyanivAsamAM vapara zreya che. saMsAratyAga hoya to paNa te yogya gurujanonuM ghaDatara, sAnnidhya, have rahI akasmAtanI vAta. akasmAta to moTara, basa, cAlatA vAtsalya mAMge che. teno abhAva teTalo bhautikatA ke AdhunikatAno mANasone paNa thAya che. eTale A akasmAta koI vihAranI prabhAva rahe teTalI kSatio, doSo pedA thavAnA che. teno ukela khAmIthI ja thAya che tema nathI. hA, teo koIvAra mArganI bAjumAM bhautikatAvAdI zrAvaka gRhastha kevI rIte lAve ? adhikRta zrAvako agavaDa hoya tyAre saDaka vacce cAle tyAre akasmAta bane che. paraMtu saMbhAvathI kaMI karI zake kAraNake A kArya TIkAthI ukale tevuM nathI. nAnA rastA, vAhanonI jhaDapa ane vadhAro vizeSa kAraNa che. temAM ghaNI kSamatA mAMgI le che. zuM thaI zake? akasmAta thayA pachI tarata ja sAravAra maLe tevA - sva. zrI bhadraMkara sUri AcArya kahetA hatA ke jaina dharmanA Ayojano thavA mAMDyA che. paraMtu A pAdavihAra to sAdhu jIvananuM sAdhu jIvanamAM loca, khUllA page vihAra, zakya eTalI nirdoSa aMga che. temAM vAhana jevo anya vikalpa ApaNe yojI zakIe tevuM gocarI, asnAna, vAhana tyAga jevA mAdhyamo nIkaLI jAya to jarUrI nathI. vihAra karanAre sAvacetI rAkhavI te upAya che. te sAdhu jIvana nathI. jo ke A bAbato ghaNI sacavAI che tethI pAdavihArathI mArgamAM AvatA gAmo ane yAtrA sthaLono saMparka tyAgI vargano prabhAva samAja para Takyo che. chatAM keTalAka prazno rahevAthI lAbha che. vicAraNIya che. - AdhunikatA eTale Adhunika sAdhanono upayoga; temAM vastro, vihAra ane akasmAta : moTA bhAgano sAdhu-sAdhvI varga pAtro, mobAIla, ghaDiyALo jevA sAdhanono samAveza thAya. emAM pAdavihArI che. glAna vRddhajano vahIlacera ke DoLIno upayoga kare be varga che. keTalAka atyAdhika cUsta che. keTalAka upakaraNa mAnIne che. temAM sUkSma ahiMsAnA mAdhyame matabheda che. paNa teo sthiravAsI kaMI vAMdho gaNatA nathI. AmAM zrAvaka-zrAvikA javAbadAra kharA? na thAya tyAM sudhI A prazna rahevAno. eka kALe rastAo retALa ApaNe zrAvaka gRhastho keTalA Adhunika thayA chIe? eTale ApaNe hatA. Aje DAmaranI saDako ane banne bAju kAMkarIo hoya che. jyAre tyAgIvargane kaMIpaNa vahorAvIe tyAre zubha bhAvathI garama banne thAya che. vaLI zaheramAM garama dharatI para sAdhu-sAdhvIjano Adhunika vastuo laI jaIe. temAM sagA svajanI hoya to pachI bapore bAra vAge prasanna citte svasthatAthI khullA page cAlatA maryAdA rahetI nathI. horAvanAra bhaktibhAva gaNI puNyanuM poTaluM gocarI mATe ghera ghera padhAre che. chatAM koI kAraNasara ke sahI zake bAMdhe che. grahaNa karanAra dharmalAbha Apyo mAne che. Ama anyonya nahi te mojAno upayoga kare che. AgaLa vadhIne bImArImAM vAhanano aNasamajathI AdhunikatAmAM doSa che te gauNa thaI jAya che. tethI upayoga ke anya sagavaDo levAya che. A prazro jema samAjanA che zithilatAne avakAza rahe che. sAdhujano te te sAdhanono upakaraNanI tema vyaktigata manobaLanA che. koIka vaLI sthiravAsa karI kvacita upamA ApI muktamane vaparAza kare che. vaLI eka kAraNa e paNa
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha vana manAya che ke A vastuo tyAgIjano mATe banatI nathI; paNa gRhastho mATe bane che. temAM temane jarUrI vastu levAmAM doSa nathI. koIvAra viveka sacavAya nahi tevuM bane che ane aMtaramAM rahelI vRttio poSAya che kharI. huM mArI jAtane ahIM mU | mArI pAse suMdara ghaDiyAla ke kaMI pAtra jevI vastu che. mane amuka sAdhujano pratye cAhanA che. temane bhaktithI ApuM tyAre AnaMda mAnuM chuM. sAdhujano temane mATe nathI baneluM paNa gRhastha lAbha le che tema mAnI grahaNane kare che. AmAM satya tAravavuM agharuM che. chatAM tAravI zake tevA tyAgIjano che teno prasaMga jaNAyuM. ekavAra sva. pU. AcArya bhadraMkara sUrijI pAse darzanArthe javAnuM thayuM. tyAre koI bhAI vastuonA poTalA laIne AvyA. pU. zrIe zrAvakane kahyuM ke, 'poTalA bahAra mokalI do pachI beso, vaMdana karo.' pelA bhAI kahe sAhebajI suMdara malamala che. bhAre kAmaLI che (kiMmatamAM). pU.zrIno avAja jarA moTo thayo ke, "eTale ja nA pADuM chuM. amAre sAdhu rahevuM che. suMdaratA amAruM vrata ane tapa che `eTale pahelA poTalA bahAra mokalI do. 525dArthomAM AkarSita thaIe amAruM guNa ThANuM Take nahi. alaMkArika vastuonI Asaktine naSTa karavA A veza che bhAI!' bIjo prasaMga yAda Ave che. A. pU. zrI kalApUrNazrIe batrIsa varSe dIkSA lIdhI tyAre be putro 10 ane 12 varSanA sAthe dIkSita thayA. sagA-snehIo thelImAM bALako mATe vastu ke miThAI lAve. pU. kanakasUrijI pelAnI pAsenI thelI bahAra mUkArya, bhakto kahe bALako mATe che. pU.zrI kahetA, 'mAre bALakane pavitra sAdhu banAvavAnA che. saMsAramAM pAchA mokalavA nathI. mATe AvI vastuo lAvavI nahi.' AvA prakhara ane vAtsalyapUrNa gurujano hoya tyAM hajI sAdhu jIvananI pavitratA jaLavAya che. bAkI to cAre bAju dekhAdekhI cAle che. tethI zithilatAno doSa vadhavA pAme che. ApaNe emanA tyAgamAMthI kaMIka zIkhavuM che. te pUratuM ApaNe mATe vicAraNIya che. sAdhu-sAdhvI jIvana saMsAra tyAganuM che. pavitra mahAvratadhArI che. tethI samAja temanI pAse ucca AdarzonI apekSA rAkhe te svAbhAvika che. sAdhu janmatA nathI, paraMtu gRhasthapaNuM tyajI tyAgI thayA che. tyAre darekamAM vairAgyanI prabaLatA hoya tevuM banatuM nathI. temAM paNa jo sAdhupaNAmAM koI zrImaMta bhakto maLI gayA ane vairAgya hato nahi ke te vikasyo nahi tethI sukhazIlatA Ave. jo tapa vrata hoya to paNa anya rIte AdhunikatA svIkAre tyAre zithilatA AvavAno saMbhava che. vaLI evuM nathI ke garIbo ja dIkSA le che. zrImaMta gharanA bALako, yuvAno samajapUrvaka svecchAe saMyama svIkAre che. jAnyuArI, 2010 kare paNa kaMI asara na thAya ane gRhasthone paNa AdhunikatA, parigrahanA vadhArAmAM rasa che. parigraha parimANa che to paNa hoya tenAthI vadhArIne te, A paristhitimAM tyAgI ke bhogI konuM sattva baLavAna thAya ke je tattvadraSTi ne pragaTa kare? aparigrahI evA sAdhu sAdhvIjanonA mahAvratanI maryAdA zuM ? keTaluM pramANa koNa svIkAre. AthI bodha ApanArane gRhastho vaMdana koIkavAra evo vicAra Ave che ke bhale ApaNe saMsArI chIe, paNa e.sI. haoNla ane paMkhA nIce besI sAdhujanonA pariSaTha jaya zithilatAnI carcA, pravacana karIe to tenI keTalI asara upaje ? samUha saMsArI che temane sagavaDa maLe tenuM prAdhAnya bhale hoya chatAM temAM pravacanomAM maryAdA jaLavAvI jarUrI che. bIjo prazra ke zvetAMbara, digaMbara, sthAnakavAsI jeo AmnAyane AdhIna che. tyAM kaMI paNa maryAdA sacavAya che, paNa AmnAyathI bahAra hoya te jainadharmI hoya chatAM koI maryAdA jaNAtI nathI. AdhunikatA ane sagavaDothI sajja hoya. tethI jemane dharmatattvanI samaja nathI tevA vargane temAM AkarSaNa thAya. temAM saMkhyAbaLa vadhe che. A prazna to Ubho ja rahevAno. ahIM ApaNe je vicArIe chIe te kevaLa zvetAMbara, mUrtipUjaka mATe maryAdita che teno khyAla nathI. AmnAyamAM hajI sAdAI, saccAI, zramaNatA jaLavAI che. tene bhAviko AvakAre che. chatAM upara jaNAvyuM teno ukela vicAraNIya che. vaLI eka muddo che AkarSaka AmaMtraNa patrikAo, pustako. A patrikA vagerenuM kharca gRhastha kare che. sAdhujano mAne che ke Apo tyAgI chIe. bhaktono bhAva che. ApaNane doSa nathI. vAstava temanA manamAM UMDe UMDe AkarSita vastunI vRtti hoI zake! je A rIte poSAtI haze. patrikAo rUA. 100 thI 500 sudhInI joSAmAM Ave che. eka vAra vAMcI pachI nikAla karavAnI paNa mUMjhavaNa thAya che. ane pustakonA lakhANa to cAra pustake eka pustaka thAya tevI paddhati. lakhANa karatAM vadhu kharca tenA bAhya dekhAvano che. vaLI bhaktonA kharce chapAya ane kiMmata to UMcI rAkhe. AvI mUDI bhegI karIne kone ApavI che ? teo vidvAna, vicAraka che. zA mATe vicArI zakatA nathI. nathI bhakto viveka rAkhatA ke nathI tyAgIjano rAkhatA. jo ke ema pracAra kare che ke zrutajJAna to sono hIre maDhIe toya ochuM; paNa mrutajJAna kahevuM kone ? evA zrutajJAnanA abhyAsanI Rci keTalI vikasI? AthI jo zrAvaka varga sajAga nahi bane to jJAnabhaMDAro bekAra paDyA che tema gharamAM pustakono bharAvo pAcho tyAM ja pahoMce che, vAstavamAM abhyAsa vargo vikasAvavAnI javAbadArI sAdhujano sAdhvIone sAthe rAkhI vikasAvavI joIe. kevaLa eka kalAkanA vyAkhyAnathI ke vAcanathI prazna hala kema thaze? zrAvaka-zrAvikAo paNa nakkI kare ame pustakanA AdhAra sthaMbha ke sahayogI banavAne badale abhyAsI banazuM. te jarUrI che. Adhunika sAdhano vaDe strIvargane samaya hoya che to dhaMdhA jevA kAryamAM paDe che
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI, 2010 tene badale tattvano abhyAsa karavo jarUrI che. tenuM pramANa ochuM che. have eka muddo varadhoDA, pIThikAnA utsarvo, svAmIvAtsalyo, pUjano jenI AvazyakatA manAtI hatI ke AvA prasaMge AbAla vRddho sau lAbha letA te vAta gauNa thaI ane zrAvaka tathA sAdhu samAja vyaktigata pracAranA bhAvanuM poSaNa thavAthI utsava pachI koI bodha pAmI jAya ane tyAgI thAya tevuM banatuM nathI. vaLI temAM badhuM bhADUtI. vAhanonI doDAdoDI, pazugADIonA zaNagAra jovA mATe varaghoDAnI zuM asara upaje. chatAM ekAMte karavA jevuM nathI tema kahevuM nathI. utsavo dharmajIvanamAM prANa pUratA hatA. tevuM ojasa keTaluM jaLavAyuM che? mULa dharma je tattvarUpa, ratnatraya rUpa hato te keTalo vikasyo che? ATalI patrikA, pustako, utsavo pachI jo emAM kaMI pariNAma na Ave to jaina dharmanI vizeSatA zI? prabuddha vana chelle sAdhu-sAdhvI jIvana mATe kaMI paNa zIkha ApavI te javAbadAra adhikRta gRhasthanuM kAma che. athavA tevA zrAvakono samudAya ekaThAM thaI ukela lAve. jyAM savizeSa sAdhu samudAya, sAdhvI samudAyanA movaDIono sAtha levAmAM Ave temanI sAthe carcAvicAraNA thAya to kaMI ukela maLe. jo ke e samAjamAM eTalA phAMTA che ke koI meLa karavo muzkela che. chatAM eka ja moTA samudAyane prathama vizvAsamAM laIne A aMge vicAraNA thaI zake. taMtrIzrI mATe e kArya ghaNuM kaThina che chatAM paNa sauno sAtha che to kaMI ukela thaI zakaze tevI apekSA che kAraNa ke ApaNA A sUcana ke carcAnI tyAgI samAja noMdha leze kharA? saMghabaLa saune mAnya evuM saMgaThana che. paNa udAracitta samabhAvI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 75 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna ketana jAnI (navembara 2009nA aMkathI AgaLa) saMzayarahita spaSTatA e zrIkRSNanA vyaktitvanI viziSThatA tA. 21-8 nA 'zrIkRSNanuM vyaktitva' vize vyAkhyAna ApatA zrImatI kAjala ojhA-vaidyae jaNAvyuM hatuM ke zrIkRSNanA jIvanamAM ahaMkAra, satya ane sAdhanazuddhino abhAva haze paraMtu saMzayarahita spaSTatA e temanA vyaktitvanI viziSThatA che. pAMca gAma maLe to mahAbhAratanuM yuddha karavuM nahIM evo prastAva pAMDavo vatI laIne teo ja kauravo pAse gayA hatA. tyAre khuda draupadIe ja puchyuM ja hatuM ke mArA vALa-vastro kheMcyA teo sAthe viSTi kevI? viSTino prastAva saphaLa thavAno nathI e jANatA hovA chatAM teo gayA hatA. yuddhanA medAnamAM arjuna mUMjhAyo ke jenA khoLAmAM huM ramyo chuM teo 52 zastra kevI rIte upADuM? te samaye yuddha karavA 15 haze to saunA sahakAryathI A prazna hala thaze. DAMkTara davAkhAnAnI sagavaDo, paMDitonI pAse abhyAsa, zrotAvarga, anya sagavaDone kAraNe sAdhu-sAdhvIjano zaheramAM rahevAno Agraha rAkhe che. temAM upAzrayonA nivAsanI maryAdAne kAraNe phlaeNTanA nivAsa vadhatA jAya che. aNagArone nivAsa levA paDe che. te prazna paNa che. vaLI upAzrayo thAya paNa Thalle mAtrAnI je kriyA che te to UbhI ja rahe che. teno ukela paNa pUrato thaI zakato nathI. zvetAMbara samAjamAM sAdhvIjanonI saMkhyA ghaNI che. teo nAnA nAnA zaheramAM cAturmAsa kare tyAM paMDitajanonI sagavaDa karAve ane bhaze, bhaNAve tevI yojanA thAya to zaherIkaraNanA doSathI bacI zakAya. sAdhvIjanomAM paNa abhyAsI varga che. teo zivargane bhaNAvI zake. vyAkhyAna ApI zake, jyAM pU. AcArya hoya tyAM so baso bhegA rahe tevuM varasamAM bIjA koI ekAda mAsa mATe karI zakAya. to banne vyavasthAo sacavAya AvA aneka prazno che. te vistaratA jAya te pahelA taMtrIzrInA prayAsa mujaba banne samAjanA maLIne thoDI adhikRta vyaktio punaH punaH vicAraNA kare to kaIka ukela saMbhava che. A lekha kevaLa sadbhAvathI lakhyo che chatAM jinAjJA virUddha ke anaadhikRta kaMIpaNa lakhAyuM hoya to punaH punaH micchAmi dukkaDam sunaMdAbahena vohorA, 5, mahAvIra sosAyaTI, elisabrIja, pAlaDI, amadAvAda-380 007. phona naM. : 26587954 samajAvanArA zrIkRSNa ja hatA. azvatthAmAnA brahmAstrathI garbhamAMno parIkSita mRta avataryAM tyAre zrIkRSNa puruSa hovA chatAM sUtikAgRhamAM gayA hatA. temaNe kahyuM ke jo jIvana sAdhuvRttithI ane nyAyapUrvaka jIvyo houM to A zizu jIvatuM thAya ane parIkSita jIvato thayo hato. zrIkRSNanA ekapaNa lagna snehalagna nahotA paNa polITIkala hatA. ekavAra rukSmaNIe puchyuM hatuM ke tame mArA ke oraDAmAM Avo tyAre ekalA AvatA nathI. tyAre zrIkRSNe uttara Apyo hato ke siMhAsana upara besanAra vyaktine aMgata sukhone tenA pAyA nIce dATI devA paDe che te rAjya ja sthira rahI zake. che zrIkRSNae samaSTi sAthe kyAreya anyAya karyo nahoto. teo juThThANuM ke ardhasatya calAvatA nahotA paraMtu teo potAnI dizA ke karmo ke vize suspaSTa hatA. te mATe mArgamAM koza maLe che ane kayA saMjogo
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010 Ave che tenI teone paravA nahotI. puruSanI puruSa ane strI pitRbhakti, gurubhakti, Izvarabhakti ke rASTrabhakti svarUpe hoI sAthenI maitrInuM teo uttama udAharaNa che. dropadI sAthenI nirmaLa zake che. bhagavAna buddha svayaM bhagavAnamAM mAnatA nahotA paraMtu maitrIne kAraNe zrIkRSNa temane cira pUrA pADyA hatA. sudAmA sAthenI temanA anuyAyIoe temane bhagavAna mAnIne pUjyA che. ApaNe maitrI paNa teNe barAbara nibhAvI hatI. gAMdhArIe zrIkRSNane zrApa maMdiro ke derAsaromAM IzvaranI ke tIrthakaronI mUrtinA darzana karIe Apyo hato ke 36 varSa pachI tamArA sahita AkhAya kuLano nAza chIe ane AnaMda thAya che. te prakAre satsaMga sAMbhaLIne ApaNe thaze tyAre vicalita thayA vinA zrIkRSNa turata uttara Apyo hato ke huM evuM jIvana jIvavuM joIe ke maMdiramAM ke derAsaramAM ApaNane joIne jANuM chuM. temanA manamAM kyAreya vecArika taMdra ke mUMjhavaNa nahotI. Izvara ke tIrthakarane AnaMda thAya. Izvara bhaktimAM tallIna thaIne (zrImatI kAjala ojhA-vaidya gujarAtI bhASAnA jANItA ghaNAM nAce che. ApaNane joIne Izvara nAce te sAcI bhaktinI navalakathAkAra che. cAra varSamAM temanI 22 navalakathA pragaTa thaI che.) pUrNAhUti che. ApaNe kevuM jIvana jIvavuM joIe te mATe tIrthakaro XXX ane AcAryo Adarza che. vyAkhyAna manoraMjana nathI te manomaMthana parvAdhirAja paryuSaNa ApaNI jAtane ane karavA prere che. jIvanamAM ke dAMpatya jIvanamAM moha ghaTe eTale prema AdhyAtmika cetanAne "cArja karavA mATe vadhe che. prema ghasAto nathI. prema uMce jAya to te bhakti ane nIce "astitvano utsava' vize vyAkhyAna ApatA bhAgyeza jahAMe jAya to te vAsanA che. strI pAse samarpaNa bhAva che. lagna pachI jaNAvyuM hatuM ke parvAdhirAja paryuSaNa ApaNI jAtane ane AdhyAtmika nAma-aTaka badale che. prasUti pIDA veThI navajAta zizune janma Ape cetanAne "cArja karavA mATe che. A saMdeza ApaNe svIkAravAno che. strI pAse zakti che. tene jagADo. bhakti vaDe zakti upara che. e eca-1ena-1 rUpI dUSaNo sAme samajadArIno mAska bAMdhIne niyaMtraNa thaI zake che. sattA, saMpatti ane zakti Ave eTale vyakti mAtra zuddha havA eTale ke sArA vicAro - guNo grahaNa karavA joIe. bephAma bane che paNa mAtra bhakti ja tArI zake che. pati-patnI vaccenI brahma satya che ane jagata mithyA che. tenA mATe dharmanI mathAmaNa che. premabhakti vaDe gRhasthAzramane sArthaka banAvI zakAya che. je vyakti satya eka ja che. paNa te alaga alaga rIte rajU thaI zake che. paryuSaNa badhA kAma bhaktipUrvaka kare che tene jIvavAnI utAvaLa nathI ane parvanA divasomAM ApaNe ApaNA astitva para sTethoskopa mUkIne mRtyuno Dara paNa nathI. bhakti anubhUtinI vAta che nahIM ke vANI tapAsavAnuM che ane eksare kADhavAno che. ApaNe utkrAMti tarapha athavA pradarzananI. bhaktino artha mizana athavA niSThA evo karI jaI rahyA chIe ke pachI adhogati tarapha te vicAravAnuM che. tenA vaDe zakAya. bhakti vinA jJAna nirasa che. jJAnayogI ane karmayogI ja ApaNI pratyeka kriyAmAM sugaMdha pragaTaze. paryuSaNa, zrAvaNa mAsa baMne mATe bhakti jarUrI che. bhaktivihoNuM karma nirasa che. karma mATe ane cAturmAsamAM aMtaranI yAtrA karavAnI che. zrAvaNamAM zravaNanI puruSArtha ane bhakti mATe bhAvanA Avazyaka che. jyAM bhAva ke jema kAvaDa upADavAnA hoya che. paNa have mAtApitA vRddhAzramamAM bhakti na hoya to pArivArika ke anya saMbaMdho mAtra sahavAsa ja gayA che. ApaNAmAM utsavano "eTeka Avavo na joIe. arthAt hoya che paNa temAM sahajIvana hotuM nathI. je vyakti bhaktimAM potAnI temAM badhuM yaMtravat thavuM na joIe. dhArmika utsavathI ApaNuM hRdaya aMdara UMDo utare te tare che ane anyone tAre che. tIrthakara tarabatara thavuM joIe. paryuSaNanA parvamAM caitanya paripATI, tIrthayAtrAe jatAM nathI paNa jyAM jAya tyAM tIrtha ubhA thAya che. aSTamatapa, kSamApanA ane sAdharmika bhakti jevAM tapa karavAnA hoya che. (haribhAI koThArI agraNI ciMtaka ane prasiddha vaktA che.). sAdhanA ane tapa vaDe potAnI oLakha pAmavAnI hoya che. XXX (DaoN. bhAgyeza jahA kavi ane sAhityakAra che. teo sanadI AjanI yuvA peDhImAM pAradarzakatA, vartamAnamAM adhikArI che. hAla teo gujarAta sarakAramAM mAhitI Ayuktano jIvavAnI ane bIjAne sukha ApavAnI vRtti hodo dharAve che.) tA. 22-8 nA "Izvara-vijJAna ane yuvAna' e viSaya upara XXX vyAkhyAna ApatAM jaya vasAvaDAe jaNAvyuM hatuM ke AjanA bhaktimAM uMDo utare te pote tare che ane pachI bIjAne tAre che yuvAvargamAM pAradarzakatA, vartamAnamAM jIvavAnI vRtti ane bIjAne 'bhakti kare te tare' e viSaya upara bolatA ciMtaka haribhAI sukha ApavAnI vRtti che. teo Izvara sudhI pahoMcI zake che. yuvA koThArIe jaNAvyuM hatuM ke ApaNe evuM jIvana jIvavuM joIe ke peDhI pAradarzaka hovAthI daMbha karatI nathI ane jevA che evA dekhAya tIrthakarane AnaMda thAya, te ja sAcI bhakti che. bhakti e vyaktinI che teo ja satya sudhI pahoMcI zake che. bIjuM, AjanI yuvApeDhI sAyakolojIkala jarUriyAta che. vyaktimAM bhakti mAtRbhakti, bhUtakALamAM jIvatI nathI. tene dasa varSamAM zuM thayuM temAM rasa nathI.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana 17. * te mAtra vartamAnamAM jIve che. vartamAnamAM jIve te vardhamAnane prApta zraddhA be alaga vastu che. vizvAsa buddhimAMthI pedA thAya che jyAre karI zake. trI, yuvApeDhI bIjAne sukha ApavAnI vRtti dharAve che. zraddhA aMtaramAMthI janme che. saMtoSa moTuM tapa che. jIvanamAM saMtoSa tethI te sakhI thaI zakaze. yuvAno vyAkhyAnamAM Ave tyAre vaktA AvI jAya to ApaNI jIMdagInI 99 TakA samasyA hala thaI jAya teonI TIkA karatAM kahe che ke tame A karatA nathI ane amuka che. saMtoSanuM tapa karanArane koInI sAthe chaLa, kapaTa, dumanI kAmo karo cho je vyAkhyAna sAMbhaLavA Ave teno koI vAMka hoto 1 athavA saMgrahanI jarUra nathI. tenAthI cAra kaSAya dUra thAya che. saMsArI thavA nathI. tenI TIkA na karo ke maheNAM na mAro. vairAgyamAM saMsAra ke jIvo I saMsAre ke jIvo IcchApUrti mATe tapa kare che jyAre sAdhuo karmane ghaTADavA anya vastuono tyAga karavAmAM Ave che jyAre vitarAgamAM tapa kare che. bhagavAna mahAvIrathI vastro chUTI gayA evuM kahevAya. dareka dharmamAM (AcArya padhdhadata sA (AcArya puSpadaMta sAgarajI mahArAja jaina dharmanA digambara karma kriyA badalAya che. paNa prema, dayA, kSamA ane karuNA vigere saMpradAyanA sAdhu bhagavaMta che.). bAbato badalAtI nathI. jaina dharmamAM niyamo che paNa niyamatA nathI. R XXX sArA kAryo karo paNa teno ghamaMDa na karo. jaina dharmamAM ciMtana nahIM kSamAnA parvanA dine temAM AbhAranuM tattva paNa meLavo paNa darzana che. A darzana eTale vijhana. darzana mATe prakAzanI nahIM 'kSamA vIrasya bhUSaNam' e vize guNavaMta zAhe vyAkhyAna ApatAM paNa tejasvItAnI jarUra hoya che. vijJAna ane dharma ekamekanA jaNAvyuM hatuM ke bhagavAna mahAvIra, gautama buddha, Izu khrista ane bhAgIdAra che ane ekamekamAM ekatA vikasAve che. mahAtmA gAMdhIjI ajAtazatru hatA teno artha evo nathI ke teonA (jaya vasAvaDA patrakAra che ane keTalAMya sAmayikomAM kolama lima koI zatru nahotA. paraMtu teoe koIne zatruno darajjo Apyo lakhe che. teo gujarAtamAM kaoNlejanA prAcArya rahI cUkyA che.). nahoto. kAyara ke nabaLI vyakti mAphI Ape e zakya nathI. hAthIne XXX jyAre macchara karaDe tyAre te sAmo karaDato nathI paNa tenI upekSA saMtoSanuM phaLa Adare tenI 99 TakA samasyA hala thaI jAya che kare che. bharavADe bhagavAna mahAvIranA kAnamAM zalAkA ghoMcI tyAre tA. 23-8 nA "jaina dharma aura tapazcaryA' vize AcArya puSpadaMta temane je takalIpha thaI tenI kalpanA karavA jevI che. temaNe pIDAnI sAgarajI mahArAje jaNAvyuM hatuM ke mana sImA oLaMge nahIM to noMdha suddhAM na lIdhI ane kSamA ApI che. A bAbate ApaNe bhagavAna jIvanamAM AkAMkSAonuM tophAna AvI na zake. AcArya kuMdakuMda kahe mahAvIranuM anukaraNa karIe tyAre ApaNAmAM paNa "mAIkro che ke saMtoe adhyayana ane paThananI jarUra nathI. sAdhaka mATe mAtra mahAvIranuM tattva pedA thAya che. ApaNe kSamAnA A parvanI aSTama pravacananuM jJAna pUratuM che. pAMca samiti che. prathama IriyA sAthosAtha temAM AbhAranA tattvanuM paNa milana karavAnuM che. gAya, samiti eTale ke viveka sahita cAlo. koInuM apamAna na karo. bheMsa ke tenA jevA dUdhALA prANIonI poNA bhAganI jIMdagI maMdiramAM pUjA karavA jAva paNa koInuM kharAba karavA na jAva. bIjI ApaNane dUdha ApavAmAM vyatita thAya che. ApaNA dezanA gAmaDAmAM bhASA samiti eTale ke haMmezAM samajI vicArIne bolo. tenAthI je DerInI ImArato che te vAstavamAM mAtRmaMdira che. gAyanuM dUdha e vivAda TaLI zakaze. eSaNA samiti eTale ke manane pakaDI rAkho. sAkSAta dhAvaNa che. gAya ke bheMsa dUdha ApatA baMdha thAya eTale tene bhojanamAMthI vALa-kAMkarA kADhavA saraLa che paNa manamAMthI rAga- katalakhAne mokalI devAmAM Ave che. tenI ApaNane zarama AvavI anurAga kADhavA muzkela che. cothuM AdAna nizleSaNa eTale ke koI joIe. jyAre keTalAka parivAromAM kUtarA ke bilADAne erakaMDizana ghaDiyALa bheTa Ape tyAre vicAra karo ke mAre AnI jarUra nathI paNa rUmamAM rAkhavAmAM Ave che. ApaNI mAnavajAti "enimala huM teno saMgraha karuM chuM. svAdhyAyano matalaba pahelA sva pachI adhyayana. ripablika' eTale ke prANIjAta mATe osAmA bina lAdena jevI graMthane hAtha lagADo tyAre graMthI tuTavI joIe. pAMcamI pratiSThAvAna AtaMkavAdI che. vikhyAta paryAvaraNavAdI rAjendra pacaurI kahe che ke samiti eTale ApaNI koIpaNa pravRttithI anyone asuvidhA ke "globala vormiMga'nA mukAbalA mATe zAkAhAra jarUrI che. pazuone takalIpha na thAya tenuM dhyAna rAkho. maLavisarjana karatI veLAe kIDA mAryA pachI tene dhovAmAM je pANI vaparAya che te eMzI karoDa maMkoDA na mare ane tenI durgadhathI bIjAne takalIpha na thAya tenuM nAgarikonI jarUriyAta saMtoSI zake che. koIne kSamA ApIne te dhyAna rAkho. tapa sudhI pahoMcavA pUrvenA cAra tabakkA che. pahelA bhUlI javuM joIe. ApaNA moDhAmAM je eka koLiyo pahoMce che jJAna, pachI zraddhA, tyArabAda cAritra ane chelle tapa Ave. tapathI tenA mATe eka hajAra lokoe parizrama uThAvyo hoya che. zuddha thavAya che. jJAna, zraddhA ane caritra Indriyono nigraha kare pachI (guNavaMta zAha nivRtta prAdhyApaka che. aneka akhabAro ane tapa Ave che tapa AMtarika haze to patana nahIM thAya. vizvAsa ane sAmayikomAM kolama lakhe che. teo tejasvI vaktA ane ciMtaka che.)
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010 vyaktimAM rahelA bIjabhUta vyaktitvane pragaTa kare te ja sAcI keLavaNI guNavaMta baravALiyA pratibhA bIjanI mAvajata karanArA paribaLomAM zikSaNanuM sthAna phITa karIne cAlyA gayA. 1835mAM lorDa mekole bhArata mATe eka prathama haroLamAM che. zikSaNa jIvananA pratyeka kSetrane sparzato viSaya zikSaNa nItinuM bIja ropyuM hatuM. poNA basso varSa pachI e che. zikSaNa ane saMskAra ekabIjAnA paryAya che mATe ja bALakanA viSavRkSanA kaDavA phaLa Aje paNa ApaNe ArogIe chIe. garbhasaMskAra sAthe ja zikSaNanI prakriyA zarU thAya che. AjhAdI maLyAne bAMsaTha varSa thayA. zikSaNa sudhAraNA mATe traNa zrIrAma, mahAvIra, hanumAna, abhimanyu, zivAjI jevI vizvanI zikSaNa paMca ane pAMca samitio nimavAmAM AvI chatAM zALA mahAna pratibhAone garbhamAM ja zikSaNa ane saMskAra maLyA hatA. ane kolejonA praveza meLavavA moTI kepITezana phI, Tyuzana, prAyaveTa potAnA AcAra, vicAra ane vihAra dvArA mAtA potAnA klAsIsa, parIkSAmAM corI, parIkSA paddhatinA aniSTo vigere bALakane garbhamAM zikSaNa saMskAra Ape che. bALakanA janma pachI gerarItiomAMthI zikSaNa kSetrane mukti maLI nathI. tenI zaizava avasthAmAM paNa mA bALakane satata zikSaNa ApatuM 1999mAM 'bhAra vinAnuM bhaNatara' nAmaka yazapAla kamiTino pavitra vidyAlaya che. rIporTa Avyo. 12 varSa thayA chatAM koI nakkara pariNAma AvyuM bALaka thoDuM moTuM thatAM mA potAnA ja staranI vyaktine bALakane nathI. bALakonI skUlabegano bhAra vadhato jAya che ne sAthe vAlIo zikSaNa ApavA mATe zodhe che ane A mAnA staranI vyakti te para phI no bhAra vadhato jAya che. mAstara' che. kavi mukeza joSI kahe che kebALakanA bhItaranA khajAnAno jANatala ane tene zodhavA mATe bAla zikSaNanA prathama zvAse ja lyo hAMphI jatA preranAra prerakabaLa mAstara che. hAtha badalAvyA chatAMya mAMDa daphtara UMcake bhagavAna RSabhadeve khetI, ojAro, hathiyAro ane agnino mammI jevI mammInA paNa hAtha be thAkI jatAM." upayoga jevI pAyAnI keLavaNI A mAnavajAtine ApI ane temanI vaLI kRSNa dave to bhagavAna zrIkRSNane kahe che kebe putrIo brAhmI ane suMdarIe lIpI ane 64 kaLAo zIkhavI. govardhana nahi le, A bALakanuM daphtara uMcakAze ? bhArata varSanI prAcIna zikSaNa paddhatimAM DokiyuM karIzuM to jaNAze are! eka ja paLamAM morapIMchanA raMgo utarI jaze." ke e samayamAM RSikuLa, gurukuLa, tapovana jevA AzramomAM RSio nizALa vizALa ane raLiyAmaNI bane, zALA "gharazALA" bane bALakone jIvana upayogI vividha prakAranI vidyAonuM zikSaNa eTale bALakane zALAmAM paNa ghara jevuM vAtAvaraNa ne hUMpha maLe to ApatA. bALakane zALAmAM AvavA jhaMkhanA thaze. nizALe javA thanaganATathI krame krame zikSaNanI kSitijano vistAra thayo. vidyAlayo ane paga upaDaze. paraMtu ahIM to zikSaNa ciMtaka vilImaya brekara kahe che mahAvidyAlayo sthapAyAM. bhAratavarSamAM takSazilA ane nAlaMdA jevAM tema bALako zALAmAM Ave che potAnI jAtane keLavaNI ApavA vizvavidyAlayo paNa banyAM. nahi pote jANe lAkaDAnA pATIyA hoya tema AvIne e zikSaNa aDhAramI sadImAM vizvamAM bALa zikSaNanA spensara, rUso, pAse paDatuM mUke che ane kahe che ke lo have AmAMthI pharnicara banAvo." phrobela, peTolojI jevA ciMtako udayamAM AvyA. ogaNIsamI AvA nirjIva pATIyA joIe tyAre karasanadAsa mANekanI kAvya sadImAM monTesarI ane ravIndranAtha TAgore zikSaNanA ciMtanamAM prANa paMktio jarUra yAda Ave. pUryA. e ja arasAmAM gujarAtamAM pU. gAMdhIjI, gIjubhAI badhekA, khIluM khIluM karatAM mAsUma gUlasama zikSakane soMpANA, haribhAI trivedI ane mULazaMkara bhaTTa jevA zikSaNa kSetranA ucca kArAgAra samI zALAnA kATha upara khaDakANAM vicArako maLyA. vasaMta, varSA, grISma-zaradanA bheda badhAya bhUlANAM, jarmanImAM 1937mAM phrobele kinnara gArDana eTale bALakono jIvana moha taNAM laghutamamAM pragatipada chedANA. bAga evo mukta ane svataMtra vAtAvaraNamAM nAnA bhUlakAone harSa jharaNa lAkho haiyAnA jhabakyA tyAMja jalANA anaupacArika zikSaNano vicAra Apyo. paraMtu zikSaNanuM lAkha gulAbI mita bhAvinA vaNavikasyA ja sUkANA vyavasAyikaraNa karanArAoe ramatA, nAcatA, kUdatA nirdoSa te dina AMsu bhInA re, harinA locanIyA meM dIThA. bALakone ke.jI.nI kedamAM pUrI dIdhA ne te zaizavanuM vismaya chInavI keLavaNIne ApaNe sAcA arthamAM samajavI paDaze. kAkA lIdhuM. kAlelakare keLavaNIne svataMtra rAjarANI sAthe sarakhAvI che. e 1947mAM bhAratavarSane aMgrejo svarAjanA lokhaMDI cokaThAmAM sattAnI dAsI ke kAyadAnI kiMkarI nathI. sarvathA prakAranA baMdhanothI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana 19. mUkti apAve ane jIvana vadhAre unnata ane baLavAna banAve te ja zikSaNavido, zikSaNaciMtako e zikSaNanuM Adarza mALakhuM sAcI keLavaNI che. bahArathI ane aMdarathI vyakti Akhe ne AkhI banAvavAmAM madadarUpa thAya ane e rUparekhAne caritArtha karavA zikSako badalAI jAya. keLavaNI e rUpAMtaranI prakriyA che. mukti apAve te ene puruSArtha dvArA saphaLa pariNAma ApavA tatpara banaze. ja sAcI vidyA che. sAcI keLavaNI to bALakonI aMdara raheluM hIra zikSako ane zikSaNazAstrIo mATe 1937mAM harijana baMdhumAM pragaTAvavAmAM rahelI che. keLavaNInuM kharuM kAma vyaktimAM rahelA pragaTa thayelA gAMdhIjInA vicAro pathadarzaka banI rahe tevA che. bIjabhUta vyaktitvane pragaTa karavAnuM che. "sAcI keLavaNI to bALako ane bALAonI aMdara raheluM hIra ArSa darzana, mukti, aMta:preraNA, nitya navuM sarjana ane sAhasa pragaTAvavAmAM rahelI che. A vastu vidyArthIonA magajamAM nakAmI - AcArya vinobAjI A pAMca tattvonA pavitra rasAyaNa-paMcazIla hakIkatono khIcaDo bharavAthI kadI na sAdhI zakAya. evI hakIkato dvArA bhaNatara, gaNatara ane ghaDataranI keLavaNI banAvavAnI vAta vidyArthIo para bojA rUpa thaI paDe che e temanI svataMtra vicArakare che. vyaktine keLave te ja kharI keLavaNI kahevAya. zaktine haNI nAMkhe che ane vidyArthIne kevaLa yaMtrarUpa banAvI de che. zikSaNa ke keLavaNInI sAmAnya samaja ApaNAmAM evI hoya gAMdhIjIe prarUpelI navI tAlImanA Adarza ane uttama tattvo che ke "mArA bALakane mATe evuM zikSaNa ApavuM che ke tene moTI AjanI zikSaNa praNAlImAM umeravA jevA che. ane UMcI DIgrI maLe ane e DIgrI paNa evI hoya che ke tene sokreTIse zikSakane dAyaNa sAthe sarakhAvyo che. zikSaka jJAna denAro samAjamAM mAna mobho to maLe, khUba ja zrImaMta kuTuMbanI rUpALI nathI paraMtu khUba ja sIphTathI mAvajatathI jJAnane bahAra lAvanAra kanyA maLe ke khUba ja zrImaMta kuTuMbano muratIyo maLI jAya. khUba ja che. sArI UMcA pagAravALI nokarI maLe athavA te DIgrI dvArA potAno bALaka akhUTa khajAno bharela eka bIja rUpa che ane zikSaka vyavasAya karI khUba UMcI kamANI karI zake. zikSaNa ke keLavaNI pAse mALInI bhUmikAmAM che je bALakanI aMdara rahelI zaktione bahAra ApaNI A ja apekSA che. lAvavA mATenuM sAnukULa vAtAvaraNa pUruM pADe che. koI bIjane vRkSa zikSaNa, vidyA ke keLavaNI mAtra paisA kamAvavAnuM sAdhana nathI. banAvavA mATe tenI aMdara rahelA aMkUrane baLajabarIthI bahAra kheMcI zikSaNa jIvanalakSI hoya to ja jIvana unnata bane. zikSaNa ane saMskAra kADhavAmAM Ave to te vRkSa na banI zake. paraMtu kuzaLa mALI tene eka sikkAnI be bAju che te bhUlavuM na joIe. keLavaNInuM aMtima khAtara ane pANInuM yogya siMcana karaze, to yogya samaye te dhyeya to jJAnamAMthI zANapaNa sudhI laI javAnuM che. je zikSaNamAM aMkuramAMthI choDa vikasaze. saphaLa udyogapati zrI ajhIma premajI kahe nIti ane dharmanA saMskAra abhipreta hoya te keLavaNI ja kalyANakArI che : AjanA vidyAlayo ane zikSako bALakane mATI jevuM mAne che. banI zake. tene koI paNa bIbAmAM DhALI zakAya tema hoya che. koI eka vyakti vijJAnakSetranI UMcI keLavaNI prApta karI ahIM vAlIo ane zikSako kuMbhAranI bhUmikA bhajavI bALakane vinAzakArI bomba banAvAvanI zodha kare ane e zodha vecI karoDo kevo ghATa Apavo teno nirNaya kare che. eka cInI kahevata che kuMbhArane rUpiyA raLe ane lAkhkho mAnava saMhArano nimitta bane. tame eka bIja Apazo to tenuM bonsAI banAvI deze. bonsAI karoDa rUpiyA dvArA e gADI-baMgalo ane saMpattinI hAramALA eTale eka prakAranuM kuMThita vRkSa jene mANasanI marajI mujaba kRtrima UbhI karI de. pote meLavela zikSaNa ke vidyAnA upayoga (durUpayoga) ghATa ApavAmAM Avyo che. A vRkSa kyAreya AkAzanI akhilAIne dvArA e bhavya jIvanazailI pAme ane pote ene vidyAnI bhavyatA mApI zakatuM nathI. tenuM astitva kuMDAmAM ja maryAdita rahe che. tenA paNa kaheze. bIjI vyakti tabIbI vijJAnamAM zodha karI bIjAnA mULane jamInamAM phelAI javAnI taka maLatI nathI AjanI zikSaNa jIvana bacAvavAnuM kArya kare che. garIba dardInI phI lIdhA vagara davA saMsthAo bALakanI zaktione A rIte kuMThita banAvI de che. paNa kare che. ochA paisA kamAvAthI sAdI jIvanazailI che, ApaNe zikSaka, mitra, guru ke mArgadarzakanI bhUmikAne badale jo te svArthI, Ane vidyAnI divyatA kahIzuM. lAlacu ane nirdaya banI saramukhatyAranI bhUmikA bhajave tyAre Akho saMskAra ke vivekabuddhi vihIna zikSaNa, vidyA ke keLavaNI na banI samAja tenAthI nArAja thaI jAya che. zake. lukhkhuM zikSaNa vivekahIna bhavyatAnuM pradarzana karI zake paraMtu vartamAna patromAM AvA kissAo chAza vAre pragaTa thAya che. saMskAra ane vivekasaha prApta karela zikSaNa pavitra vidyA ke keLavaNI pATaNanI kaoNlejanA adhyApakoe vidyArthinIonuM jAtiya zoSaNa banI divyatAnuM darzana karAvI zake. divyatAnuM darzana karAvanAra vidyArthI karyuM. para zrata devatA ke mA sarasvatInA AzirvAda ja hoya. eka vidyArthIne zikSake prazna pUchayo, javAba na maLyo. zikSake - zikSaNanI samagra prakriyAmAM zikSaNaviddo, vidvAno, sArasvato eTalA jorathI tamAco mAryo ke kAnanA paDadA phATI gayA. ane zikSakonuM pavitra ane agrasthAna che. dilhInI eka zALAnA zikSake sAta varSanI eka bALAne homavarka
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010 karIne na lAvavAnI sajA rUpe nirvastra karI pATalI para UbhI ke Diprezanano bhoga bane che. jIvanathI vimukha thavAnA paNa keTalAka rAkhavAno daMDa phaTakAryo. zikSakane jelanI sajA maLI. kissAo banyA che. saMsthAnA saMcAlakoe kaDaka hAthe kAma laI A udepuramAM parIkSAkhaMDamAM eka vidyArthinIe Deska bahAra paga zaramajanaka vikRtine DAmI devI joIe. tAjetaramAM kendra sarakAranA lAMbA karyA. zikSikAe sajA karI te bALAnuM jIvana gayuM. samAjanI mAnava saMsAdhana sacivAlaye regiMga aTakAvavA eka helpalAIna najaromAM zApita zikSikA kArAgAramAM keda thaI. zarU karI che. koI paNa zaikSaNika saMsthAnA vidyArthI ke vidyArthinI amerikAnI eka zALAnA vidyArthIne zikSaka sAthe jhagaDo thatAM regiMga aMgenI phariyAda 1800-180-5522 Tola phrI naMbara potAnI rIvolvaramAMthI zikSakane goLI mArI para noMdhAvI zakaze.
[email protected] para taMtra ke A koI gunegAra ke polIsanI vAto nathI. vidyArthI ane zikSaka polIsanI madada mATe I meIla karI zakaze. vaccenI ghaTanAo che. AvI ja ghaTanAo ghaTe che te mAtra durghaTanA ja zikSaNa kaI bhASAmAM ApavuM tenA vivAdamAM ApaNe dAyakAothI phasAyelA chIe. aMgrejI mAdhyamano pAyo nAMkhanAra sahazikSaNamAM keTalIya yuvatIo svecchAe jAtiya sahacarya mANe mekolane to aMgrejo mATe bAbuo pedA karavAmAM rasa hato. zikSaNa che to keTalIya baLAtkArano bhoga bane che. A samasyA zALAmAM ciMtakoe mAtRbhASAne AMkha ane aMgrejI bhASAne cazmA sAthe seksa ejyukezana ApavAthI nahi ukale paraMtu ghara ane zALA sarakhAvI che. mAtRbhASAmAM mAnA dhAvaNa jevuM baLa ane pavitratA jIvananA pAyAmAMthI maLatA nIti, sadAcAra, samUhajIvana, dharma che. mAtRbhASAmAM bALake gokhaNapaTTI nahIM karavI paDe te sahaja ane vivekayukta saMskAra ja A duSaNane DAmI zake. rIte bhaNI zakaze. 1949mAM DaoN. rAdhAkRSNananI AgevAnI heThaLanA paMce potAnA uttama aMgrejInuM zikSaNa jarUrI che. aMgrejI zIkhavA sAme virodha ahevAlamAM parIkSA paddhatinI sudhAraNA para bhAra mUkyo. 1966mAM na hoI zake. bhArata varSamAM aMgrejI sAthe aMgrejIyata Ave tenI DaoN. DI. esa. koThArInA adhyakSasthAne racAyela kamizane kahyuM ke sAme virodha hovo ja joIe. dareka rAjyano vahivaTa je te pradezanI vidyArthIonA jJAnano kyAsa temanA mArksa uparathI AvI zake prAMtIya bhASAmAM cAle sAthe prAMta ane dezano vahivaTa rASTrabhASA nahi." vadhu mArksa meLavavAnI resamAM vAlIo ane zikSako skUlomAM hiMdImAM cAle te vAta vyavahAru che. vizvanA 180 rASTromAMthI mAtra bhaNatA bhUlakAne zikSaNanA bojA heThaLa kacaDI rahyAM che. ApaNI 12 rASTromAM aMgrejIno vyavahAra cAle che. phrAnsa, jarmanI, raziyA, parIkSA paddhatinI sauthI moTI khAmI e ke vidyArthI ahIM parIkSArthInI cIna, IjharAyela ane jApAna jevA dezo potAnI rASTrabhASAmAM ja bhUmikAmAM hoya che ane zikSaka nyAyAdhIzanI bhUmikAmAM hoya che. vyavahAra kare che. to ya vijJAna TekanolojInA kSetre e rASTro AgalI hakIkatamAM zikSaNa eka evI prakriyA che ke jemAM bannenI barAbaranI haroLamAM che. bhAgIdArI hoya che. parIkSA paddhatino upayoga vidyArthIne pAsa ke samAje bALakomAM rahelI larniga DIsaebIlITI, slo larnara nApAsano sTempa mAravA mATe ja thaI rahyo che. AjanI parIkSAno (DIsa leziyA) ane hAIpara ekTIviTI, (bIhevIyara DIsaorDara) hetu have pAsa thavA pUrato ja maryAdita nathI rahyo. te vadhu mArksa atizaya caMcaLatA pratye durlakSa sevyuM che. sarakAre prAthamika kakSAmAM meLavavAnI resa banI gaI che. ja A mATe zALAomAM skrInIMga kempa yojI (nidAna zibira) senTrala borDa opha sekanDarI ejyukezana (bIsIesaI)mAM dara AvA bALakone dareka jillAomAM zikSaNanI sagavaDa karI varSe cha lAkha vidyArthIo bese che. temAMthI napAsa thayelA vidyArthIo ApavI joIe. paikI keTalAka DIprezana ane mAnasika bimArIono bhoga bane chezikSaNa saMsthAonuM vyavasAyikaraNa ane vaizvikaraNa mATe sarakAre ane 4000 vidyArthIo dara varSe ApaghAta kare che. eTaluM ja nahi vivekayukta nIti ghaDavI paDaze jethI globalAIjhezanano zikSaNa 92 TakA mArksa maLavAthI ja sArI kaoNlejamAM eDamizana maLaze, kSetramAM lAbha maLe ane aniSThothI dUra rahevAya. evI graMthithI 90 TakA meLavanAra vidyArthI hatAzAmAM jIvanano zikSaNa ciMtaka motIbhAI paTela kahe che ke "Ajano zikSaka guru aMta ANe che. jo ApaNe vidyArthIne sTresa, hatAzA ane tANanA banavAnI ane vidyArthI ziSya banavAnI hesiyata ja khoI beTho che. sakaMjAmAMthI choDAvavo hoya to parIkSA paddhatino hetu vidyArthInuM mUlyAMkana pahelA gurune mana adhyApana e AnaMda hato. Aje to e vyavasAya karavAno che e vaLagaNamAMthI bahAra AvavuM joIe. dasamA dhoraNanI banI gayo che. zikSaNa saMsthAo mAnava ucheranA upavana banavAne parIkSA to vidyArthIo para mAtra bojo banI rahela che. badale kArakhAnA banI gayA che. vidyAlayo ane kaoNleja ke yunivarsiTInI hosTelomAM ane zikSaNamAM anAmata prathAnA rAjakAraNanA kaDavA phaLa ApaNe chAtrAlayomAM regiMganI ghaTanAo paNa eka bhayaMkara duSaNa che. ArogI rahyA chIe. ucca vahivaTI kSetramAM bhraSTa ane anetika regiMgano bhoga bananAra vidyArthIo ke vidyArthinIo tANa hatAzA amaladAro ApaNane koNe ApyA? A eka ciMtA ane ciMtanano
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana viSaya che. vidyArthIo ane vAlIoe have zikSaNane samAjamAM Arthika sIDI caDhavAnA sAdhana tarIke nahi paNa vyaktitva vikAsanA mAdhyama tarIke svIkAravuM paDaze. zikSaNa e mAnava hakka che mATe dareka bALakane zikSaNa maLe e jovAnI sa2kA2 ane rASTranA dareka nAgarikanI pharaja che. A dezamAM zikSaNa aMge jAgRti lAvavAnuM ane zikSakone saMskAravAnuM kAma kathAkAro, lokazikSako ane saMto supere karI zake tema che. pU. morArI bApue potAnA gAmamAM zikSaka satra yojI pAMcaso zikSakone pustako ane keseTo arpaNa karI hatI. e kArya vidyA jagatanI apUrva ghaTanA gaNAya. je vidyAguru pAsethI ApaNe vidyA grahaNa karI parivAra ane samAjamAM sthira thayA pachI ApaNe kyAreya tene yAda karIe chIe ? saurASTranA eka gAmaDAmAMthI bhaNI ane ame badhA bhAIbaheno muMbaI AvyA. prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa vatanamAM laI ahIM DaoNkTara, sI.e., enjiniyara, ema.bI.e. thaI potapotAnA vyavasAya udyogamAM seTala thayA. thoDA varSo pahelAM amane vicAra Avyo ke ApaNe jenI pAse bhaNyA e zikSaka-zikSikAone gAma jaI maLIe. keTalAka riTAyarDa thayelA, keTalAka bIje gAma gayelA paraMtu gAmanI zikSaNa saMsthAonA sahayogathI jillAnA kulle 47 zikSaka-zikSakiAo agAuthI Apela AmaMtraNa pramANe amAre tyAM parivAra sAthe padhAryA. deza-videzamA vasatA amArA parivAranA sabhyoe eka divasa e vidyAguruvaryo sAthe gALyo. 'guru vaMdanA' kAryakrama heThaLa samAraMbhamAM teo jyAM beThA hatA tyAM jaI ame kumakuma akSatathI tilaka karI, mA sarasvatInI cAMdInI mudrA pratIka rUpe arpaNa karI, mIThAI ane RNa svIkAra sanmAna patra sAthe vaMdana vyaktinA cittamAM rahelI sarjakatA koLe che koI ghaTanAthI. koI prasaMga evo sparzI jAya ke AkhuM aMtara DAmADoLa thAya ane emAMthI sarjaka-cetanA jAgrata thAya che. AjathI 90 varSa pahelAM uttara gujarAtanA varasoDA gAmamAM banelI eka ghaTanAe nizALiyA jayabhikhkhunA jIvanamAM pArAvAra 21 karI sanmAna karyuM. Aje varSo pahelAMno e divasa mArA mATe avismaraNIya AnaMda parva samAna che. bALakonA jIvanamAM zrama, svAvalaMbana, samUha jIvananA khyAlo ane prakRtinuM sAnnidhya maLe tevI zikSaNa saMsthAonA vikAsanI jarUra che. nAlaMdA, takSazilA, vikrama zilA ane gujarAtanA vallabhIpuranI saMsthAnA avazeSo AjanA vidyArthIo ane zikSakone ItihAsa jayabhikhkhu jIvanadhArA : 14 D DaoN. kumArapALa desAI [gujarAtI sAhityamAM navalakathA, navalikA, caritra, bALasAhitya jevAM sAhitya-svarUpomAM kheDANa karanAra sarjaka 'jayabhikhkhu'nI jIvanakathA have emanA sarjanakALanA paroDha tarapha AgaLa cAle che. sarjakanI sarjakatAno thato kramabaddha vikAsa e sahu koInI jijJAsAno viSaya hoya che. 'jayabhikhkhu'nA bALapaNanI madhura smRtio joyA pachI have joie emanA hRdayamAM paDelAM sarjakabIjanI vAta emanI jIvanakathAnA A caudamA prakaraNamAM. nArIne rovA vinA, karmamAM kaMI che nahIM! sAthe batAvavA jevA che. zAMti niketana, zAradA grAma, loka bhAratI, RSikuLa, navasArInuM tapovana, saMskAratIrtha, ATakoTanuM rUDA bhagatanuM vidyA saMkula, aMkalezvaranuM guru vidyAlaya, surendranagaranuM saradAra paTela zikSaNa saMkula ane suratanA gajerA vidyA saMkUlanI zikSaNa jagatanA jijJAsuoe mUlAkAta levI joIe. rASTrapitA gAMdhIjI, jenA janmadivasane ApaNe zikSaka dina rUpe ujavIe chIe te DaoN. sarvapallI rAdhAkRSNana, mahilA zikSaNanA praNetA dhoMDo kezava karve, ravIndranAtha TAgo2, manubhAI paMcoLI, jugatarAma dave, gIjubhAI, nAnAbhAI bhaTTa, navalabhAI zAhathI laIne saurASTranA chevADAnA gAma amarelInA vidyAguru RSitulya navalakAMta joSI jevA nAmI anAmI aneka zikSako ane zikSaNa jagatanA mahAnubhAvo ke jeNe zikSaNanA pavitra gaMgAjaLane duSita thatuM aTakAvavAno samyak puruSArtha karyo che, jenA kAraNe vidyArUpI dIpakanI jyota prajjavalita che ane e vidyA dIpakamAMthI lAkho dIvA pragaTI rahela che evA puNya zloka puruSonI ApaNe abhivaMdanA karIe. 601, smita, upAzraya lena, ghATakopara (IsTa), muMbaI-400 077. phona : (022) 25010658. mobAIla : 9820215542. maMthana jagAvyuM. atyAra sudhI zALA, zikSako, mitro ane prakRtinI AsapAsa dhabakatI emanI citra-sRSTimAM eka ghaTanAe evo pralaya sarjyo ke jANe bALapaNanuM samagra mugdhavizva enA pravAhamAM taNAI gayuM ane jIvananuM eka navuM ja parimANa UpasI AvyuM. potIkAonI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 2 prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010 sRSTimAM eka parAyI vyaktino praveza thayo ane e praveze vidyArthI A nArIne jIvananA jokhamano khyAla hato. bALavidhavA thaIne bhIkhAlAla ('jayabhikhkha'nuM hulAmaNuM nAma)nA jIvanamAM parivartana karelA lagnanA pariNAmanI jANa hatI. pelA yuvAna sAthe e ghera ApyuM. svaracita AtmajagatamAM jIvatA A vidyArthIne pArakAnI pahoMcI, tyAre enA komaLa dehamAM zvAsa mAto nahoto. enI vyathAno prathama anubhava thayo. caMpAphUla jevI pAnIo lohIthI raMgAI gaI hatI ane kaDakaDatI Ane pariNAme 90 varSa pUrvenI nArInI asahAya sthiti ThaMDI rAtamAMya bhaya, bIka ane thAkane kAraNe zarIra para parasevo jonArA vidyArthI bhIkhAlAla sarjaka jayabhikhkha banyA pachI haMmezAM vaLI gayo hato. e divase A yugala gAmamAM AvyuM, e pachI nArIgauravano puraskAra karatA rahyA. emaNe 'dAsI janama janamanI, emaNe pharIthI na zahera joyuM, na e sTezana joyuM. je divase e sAthI janama janamanA' jevI navalakathA, "pArakA gharanI lakSmI", gharamAM dAkhala thayA tyArathI te emano deha paDyo tyAM sudhI temAM ja "kaMcana ane kAminI', "aMganA', "kAjala ane arIso', rahyA. kAraNa ke A gharamAM sAmAjika baMdhanone toDIne nAsI chUTelI kanyAdAna', "kara le siMgAra' jevA nArIjIvanaviSayaka vArtAsaMgraho nArI rahetI hatI. AkhuM vizva enuM verI hatuM. nirbaLa samAjane A ApyAM. pannAdAI jevI madhyayuganI ane kepTana lakSmI jevI arvAcIna abaLA para jora jamAvavAnI bhAre tAlAvelI hatI. 'nirbala ke bala yuganI strIonA caritro AlekhyAM, paraMtu A badhAMno prathama sparza rAma' kahenArAo emanA baLano upayoga A nirbaLo upara karavA vidyArthI avasthAmAM anubhavyo. talasI rahyA hatA. banyuM evuM ke eka vAra ziyALAnI dhummasabharI rAtre eka gharanA piMjaramAM jIvatI A nArInuM nAma hatuM nImubahena. suMdara bALavidhavA gAmanA yuvAna sAthe varasoDA gAmanA sTezana para rUpa dharAvatI A nArI jyAre garabe ramavA jAya, tyAre zerI guMjI UtarI. phakta be ghAsaleTanA dIvAvALA bhUkhaDIbArasa jevA sTezana UThatI hatI. chokarAo ene padamaNI nAra kahetAM hatAM. savA para UtaranArA gaNyAgAMThyA utAruo ja hoya. Ameya AvI vAMbhano coTalo ane evI ja oDhavAnI adbhuta chaTA. AvAM himabharI rAtre koNa musApharI karavAno vicAra kare? moDI rAtre gAmaDAM-gAmamAM enI mAphaka suMdara rIte kapaDAM paheratAM koIne na gADI AvatI, tyAre sTezana para sAmAnya rIte ekAda gADAvALo AvaDe. enA avAjamAM mIThAza ane saMskAra hatAM eTale Avato hato. nasIbamAM utAru hoya to bhADuM maLatuM hatuM. paraMtu sAMbhaLanArA kyAreya thAkatA nahIM. e divase A ziyALAnI kaDakaDatI TADhane kAraNe gADAvALo paNa bALavidhavA nImubahene bALapaNathI ja jIvananAM jhera pIdhAM hatAM. Avyo nahoto. bALavidhavAno paDachAyo koI le nahIM. evAmAM A gAmanA gADImAMthI UtarelI zaheranI sukomaLa nArI khADA-TekarA ane yuvAnano aNadhAryo paricaya thayo. A yuvAne nImubahenane kahyuM dhULa-DhephAMvALA mArga para cAlavA TevAyelI nahotI, paraMtu kareya ke, A zahera to veThiyA lokothI bhareluM che. gAmaDAmAM je lahera zuM? aMdhArI rAta nirjana sTezana para vitAvavI muzkela hatI. emAM che, tenI to vAta ja na thAya! eNe nImubahenane kahyuM, 'naraka samuM paNa sTezananA buDhA mAstare relave phAnasanA ajavALe A rUpavAna zahera choDIne, cAlo, gAmaDAmAM jaIne gokula-vRMdAvananI moja yuvatIne jotAM ja enI AMkho camakI hatI, AthI emane mATe be mANIe." gAu cAlIne gAmamAM pahoMcavA sivAya bIjo koI rasto nahoto. zikSita nImubahene vAMcelI kathAomAM paNa gAmaDAMnAM A zaherI yuvatI ane gAmaDAnA yuvAne jhaDapabhera cAlIne rasto lobhAmaNAM varNano hatAM. gAmaDAno mAnavI sukhI, zaherano mAnavI pasAra karavAnuM nakkI karyuM. eNe kamarano pAlava jarA kasIne bAMdhyo. pArAvAra du:khI, gAmaDuM to dharatI paranuM svarga che ane zahera to paganA jhAMjhara kADhI lIdhAM ane pachI cAlavA mAMDI. rastAmAM patharA, sAtamuM naraka che. emAM vaLI pelA yuvAne potAnA khetara-pAdaranI, khADA ane kAMTA hatA. svaccha pAkA rastA para cAlavA TevAyelI jamIna-jAyadAdanI moTI moTI baDAzo mArI hatI. enA paganI komaLa pAnIo cholAvA lAgI. jhaDapabhera cAlatAM A bhoLI strIne mANasa mAtranI vAtamAM vizvAsa hato. yuvAna enA makhamalI caMpalanA baMdha tUTI gayA. aMdhArI rAtre ughADA page je kahe te mAnI letI. eNe kalpanA paNa karI nahotI ke eka vyakti e ane enI sAthe Avelo gAmano yuvAna UMcA thAse paMtha kApatAM bIjI vyakti sAthe chaLaprapaMca khelato hoya. potAnA svArtha khAtara hatAM. jhaDapabhera cAlatAM kyAreka khADAmAM paDI jatAM sahejamAM bacI koInI jiMdagI sAthe ramata ramato hoya! eNe to juvAnanI moTI jatAM, to kyAreka pagamAM bAvaLanI zULo bhoMkAtI hatI. baDAzabharI vAtone satya mAnI lIdhI ane ethI ene kahyuM, "tAre bALavidhavA nArI enA nasIbane jANatI hatI. hiMdu vidhavAnA khAtara gAmaDAnI gorI banIza. tArAM dahIM-dUdha valovIza, khetare nasIbamAM jIve tyAM sudhI sadA zULa hoya che ane mRtyu pAme tyAre bhAta laIne ApavA AvIza.' hajI yuvAnI uMbare paga mUkatI zULI hoya che. nImubahene gAmaDAnAM keTalAya sonerI svapnAM sajyAM. jIvanamAM
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatuM. jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana haLAhaLa viSa pInArane gAmaDAnA navanItanI abhipsA jAgI. bhulAI jatuM. nImubahena vicAratAM ke zaheranAM saghaLAM duHkhono gAmaDAmAM aMta hajI A divaso vItatA hatA, tyAM ja nImubahenanA kuTuMbIoe AvI jaze. gAmanA bhalAbhoLA loko vacce jIvatAM jIvananAM jakhama moTuM tophAna jagAvyuM. tophAnanuM kAraNa e hatuM ke emanA kuTuMbanI rUjhAI jaze. chokarI AvI rIte nAsI jAya e barAbara nahIM, paNa ethIya vadhAre yuvAne zaheranI nokarI choDI ane bALavidhavA nImubahene ghara A jAnI kuTuMbanI chokarI jozI kuTuMbanA chokarA sAthe paraNe, to choDyuM, paNa gAmamAM AvIne joyuM to kalpanAjagatathI badhuM bhinna to badhA jAnIne mAthe kalaMka samAna gaNAya. enA kuTuMbIjanone lAgyuM ke nAtamAM emanI AbarUno savAla Ubho thayo che ane gAmaDuM gAma ane ATaluM rUpa emAM vaLI ghareNAM ane suMdara mahAmUlI AbarU jALavavA mATe eka nirAdhAra nArInA jIvanavastra pahere, to to zuM nuM zuM thaI jAya? bhUlecUke mAthAmAM veNI maraNano zo hisAba? emanA kuTuMbIjanoe ene jIvatI upADI naMkhAya nahIM ane vALa paNa sIdhI pAMthInA oLavAnA. nImubahenanuM javAnA, nadI-kUve hoya, to ene dhakko mAravAnA prayatno karyA, haiyuM bharAI AvyuM. kismatanI dagAbAjI te kevI? paraMtu nImubahena bhagavAna para bharoso rAkhIne zAMtithI jIvatA nAnI vaye pati chInavI lIdho ane jenI sAthe jIvana bAMdhyuM e hatA. prapaMcI nIkaLyo. gharanI baLI vanamAM gaI, to vanamAM vaLI dava lAgyo. bIjI bAju vidyArthIo paNa emano keDo mUkatA nahIM. saheja potAnA nasIbane doSa ApatAM nImubahene vicAryuM ke bhale ulamAMthI navarA paDe ke tarata ja nImubahenane tyAM pahoMcI jAya. teo cUlamAM paDI houM, paNa jIvanathI hArI javuM nathI. rAmAyaNanI ekAda TUMka, bhImanuM ekAda parAkrama ke sarasvatIcaMdra'no zaherathI AvelA nImubahenane gAmaDAnI gorI banatAM vAra na suMdara prasaMga kahI saMbhaLAve. e ghauM vINatA hoya to vidyArthIo lAgI. badhAM ghareNAM utArI nAkhyA ane mAtra saubhAgyanuM cihna emanI sAthe ghauM vINe, tuvera pholatAM hoya to te pholavA lAgI rAkhyuM. banArasI ane maisurI sADIo mUkI dIdhI ane lAla jAya, rAMdhatA hoya to lAkaDAM, tela ke pANI lAvI Ape. vAta kinAravALI sAdI sADIo paheravA mAMDI. vALa paNa sAdI rIte sAMbhaLavA mATe badhuM karavA taiyAra. emanI vAta kahevAnI rIta paNa oLavA lAgyAM. zaheramAM naLa hatA eTale gAmaDAmAM mAthe hela adbhuta hatI. (beDuM) mUkIne jatAM phAve nahIM. kyAreka gucchAdAra vALa parathI beDuM ekavAra badhA chokarAo vAta sAMbhaLavA AvyAM, tyAre sarI paNa paDe. e ghaMTIe daLavA beThAM ane ghaMTI emane phAvI gaI. nImubahene chaNako karyo, ATalA vedanAmaya jIvana vacce paNa kyAreka hasI letAM ane "roja zuM java khAva cho, jAva, jatAM raho.' bhIkhAlAla ane anAja daLIne UThe tyAre lAlacola hAtha batAvIne A rasika nArI emanA mitro nirAza thayA. vaLI Azcarya paNa thayuM ke kyAreya UMcA kahetI, sAde nahIM bolanArAM nImubahena Aje kema gusse thayA? nakkI kaMIka 'tamArA bhAIe kevI suMdara maheMdI mUkI che?' avinaya-aparAdha thayo haze? badhA vidyArthIo kapAtA kALaje nImubahenane "sarasvatIcaMdra' graMtha ati priya hato. gAmaDAnA pAchA pharyA. be divasa emanI pAse gayA nahIM, paraMtu saune satata vidyArthIo sAthe besIne nImubahena enI vArtA kahetA. kyAreka ajaMpo korI khAto hato. Akhare badhAe nakkI karyuM ke eka vAra rAmAyaNa, mahAbhArata, arebiyana nAITsa, vetAla paccIsI ane emane maLIe, ApaNo guno jANIe, gunAnI mAphI mAgIe sUDA bahoterInuM pAna karAvatAM. vaLI emanI vAta kahevAnI rIta ane emanA mukhethI mAphI Ape, pachI e emanA raste ane ApaNe paNa evI ke badhA hoMzehoMze sAMbhaLe. roja vidyArthIo bhegA thAya ApaNA raste. badhA vidyArthIo kevI rIte maLavuM eno vicAra karatA ane nImubahena eka pachI eka vAta kahe. hatA, tyAM trIje divase nImubahene bhIkhAne ja bolAvyo. Ama vidyArthI avasthAmAM ja jayabhikhkhane Akasmika rIte 'bhAI, be divasathI kema kAMI dekhAtA nathI?' sarasvatIcaMdra' jevA mahAna graMthano sahelAIthI ane saraLatApUrvaka "bahena, tamane mAThuM lAgyuM che ne! eka vAra kaMI guno thayo paricaya thayo. e graMtha emanA jIvanano ati priya graMtha banI rahyo hoya to mAphI mAMgavA AvavuM'tuM. paNa tame vizeSa nArAja thAva nImubahena A kathAo je sahajatAthI kahetAM hatAM, temAMthI eno Dara hato.' jayabhikhkha'nA cittamAM kathArasanI AlekhanarItinA bIja ropAyAM. "mArAM bALuDAMo ! tamArAthI huM nArAja thaIza !' nImubahena nImubahena kathA kahe eTale nizALiyAonA saghaLAM duHkho bhulAI gaLagaLA banI gayA. "are, tamArA saMgAthathI to huM jIvuM chuM. huM jAya. lesana karavAnuM duHkha, moMpATha levAnuM duHkha, bApAjInI maruM re, mArA bhAI ! tame mane choDI dezo to vinA mote marI dhamakInuM duHkha, mAstara ghare bhaNAvavA Ave enuM duHkha-e badhuM jaIza. mana udAsa haze. bhUlathI tamane dubhavyA haze, bhAI! mArA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. prabuddha jIvana jAnyuArI, 2010 jevI hatabhAginI para gusso zobhe ?' gharanA vaDIloe paNa bhIkhAne kahyuM ke nImubahenanA ghare javAmAM nImubahenanI suMdara AMkhomAMthI motI jharatAM hatAM. A joIne jo khama che ane eka divasa rAtre nImubahenanA ghera keTalAka bhIkho paNa raDavA lAgyo. bhIkhAne raDato joI e AgaLa vadhyAM tophAnIo ghUsI AvyA. emAM eka bhIkhAno mitra gIrajo hato. ane kahyuM, "marada thaIne rUe che?" bhIkhAe jyAre jANyuM tyAre gIrajA tarapha bhAre roSa jAgyo. emanI bhIkhAe kahyuM, "zuM chokarIone ja raDavAno paravAno che? dostI khaMDera banI gaI, paraMtu nImubahenanuM nAka kApI nAkhavA bharAyeluM mana to khAlI karavuM paDe ne.' AvelA tophAnIo phAvyA nahIM. kArabhArInA dIkarA bhIkhAne kAraNa nImubahena zAMta thaI gayA, paNa sarasvatIcaMdramAMthI eka kavitA nImubahena aMte nirbhaya banyA. gAI saMbhaLAvIH vidyArthIkALanI A ghaTanA sarjaka "jayabhikhu'nA cittamAM jaDAI narajAta sukhI ahIM haze, kadI mahAlatI svacchaMdathI; gaI hatI, AthI emaNe je kathAo lakhI emAM nArInI vedanA paNa nArIne rovA vinA, karmamAM kaMI che nahi!" lakhI, nArIne bhoLavanArA puruSonA prapaMcone AlekhyAM, to bIjI bhIkhAnI uMmara nahotI ke A kavitAno artha samajI zake, paNa bAju navI nArInI svArthI manodazA para Akroza ThAlavyo. nImubahena khuza thayAM eno AnaMda hato ane enA samAcAra A badhAMnuM kAraNa zuM? kAraNa e ke jayabhikhkhanA cittamAM ApavA mATe e mitro pAse doDI gayo. e pachI thoDA divaso nImubahena jevuM nirmaLa nArI-vyaktitva chavAyeluM hatuM. bAda nImubahenanA kuTuMbIjanoe upADo lIdho. garIbaDAM gheTAMno (kramaza) prANa levA, sarvatra khUnI varuo potAnA kAtila paMjA pasArIne 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, beThAM hatAM. amadAvAda-380 007. mobAIla : 09824019925. zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 15 rUpa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI paMcadaza adhyAyaH jJAta yoga che. samyakajJAnanI prApti thAya eTale jIva mokSanI dizAmAM caraNa 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM paMdaramo adhyAya 'jJAnayoga' che. mAMDe. A prakaraNamAM 338 zloka che. jJAnayoga'nI AvI viziSTa siddhi che tema kahIne zrImad "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM A adhyAyanuM nAma "jJAnayoga' buddhisAgarasUrIzvarajI tattvajJAnanI UMcI dharohara para laI jAya che. che. bhAratIya saMskRtimAM ane jaina saMskRtimAM jJAnanuM keTaluM mahattva jUo: che te A prakaraNanA nAma parathI phalita thAya che. jaina dharmamAM jJAnane 'jIva ajIvana vagere maLIne soLa padArtho (tattvo) che. puruSa mokSa-prAptinuM mULa kahyuM che. zrI mahAvIra gItAno prAraMbha AvI AtmarUpa che ane prakRti jaDa svarUpa che. (zloka, 3) puruSa svarUpavALo rIte thAya cheH che jyAre prakRti dvatarUpa vALI che. A baMneno svAbhAvika rIte ja dharmayogaM nirAbhyAya, sUrayo gautmaadyH| anAdikALathI saMbaMdha che. (zloka,4). mahAna devo, siddha, buddha, papracchu: zrI mahAnavIraM, jnyaanyogbubhutsvH|| niraMjana rUpa zuddha AtmA che. te badhA aSTakarma vihIna hovAthI janmathI zrIvIra provivAjJAnayogaM mohavinAzakam / para che ane mahezvara rUpa che. (zloka, 5). prakRti athavA karmanI mAyAe yaM prApya kRtakRtyAH syurmanuSyAH siddhigAminaH / / banne paryAya che. arthAt eka rUpa che. temaja AtmAo karma karanArA che zrI gautama vagere sUrioe dharmayoga (vagere) vize sAMbhaLIne ane karmano vinAza karanArA che. (zloka, 6). aMtarAtmA sAtvika pachI jJAnayoga prApta karavAnI IcchA thaI. te vize zrI mahAvIrane pUchyuM.' karmathI yukta ane IzvararUpa che. A paramAtmA rUpa evA aMtara jene prApta karanAra manuSyo siddhi prApta kare che ane katakaya bane AtmAone kamaMtIta ane kalyANakara mAnavA joIe. (zloka, 7). che evA mohano nAza karanAra jJAnayogane zrI mahAvIre kahyo." vyavahAranI rIte AtmA e karmano kartA, bhokatA rUpa che paraMtu kharI saMsAramAM AtmA anAdikALathI paribhramaNa kare che enuM kAraNa rIte to prakRti kartA, bhoktA ane zaktirUpa che. (zloka, 8). cokkasa jIvanI sAthe coMTeluM mohanIya karma che. jJAnanuM zuM mahattva che te rIte AtmA kadI kartA, bhokatA banato nathI. AtmAe karmanA prabhurUpa uparanA bIjA zlokamAMthI phalita thAya che. AtmAne anAdikALathI ane sAkSIrUpa che.' (zloka, 9). saMsAramAM rakhaDAvanAra mohanIya karmano nAza karavA mATe jJAna samartha jaina dharmanI vizeSatA enuM tattvajJAna che. AtmA, karma,
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 5 jAnyuArI, 2010 prabuddha jIvana bhavabhramaNa, Atmazuddhi mATeno puruSArtha vagere mATe jainadharmamAM che. atyaMta sUkSma ciMtana karavAmAM AvyuM che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI dharmanuM kArya che sanmArganI preraNA karavI ane dharmajanone dharmamArge viziSTa ane virala Alekhana dvArA jema aneka ajANI dizAo TakAvavA. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI e mATenI preraNA kholI Ape che tevI ja rIte ahIM "jJAnayoga'mAM jaina dharmanA jJAnayogamAM A rIte kare cheH tattvajJAnane UMDANapUrvaka samajAve che ane ApaNane dharmAbhimukha "paropakAranA kAryomAM mArA lokoe bhedabhAva karavo joIe nahIM. kare che. zrI mahAvIra svAmI AtmA zuM che, tenI vizeSatA zuM che badhAnI sevA AtmabhAvathI karavI joIe. tenAthI puNyabaMdha thAya che. ane lokAkAzamAM AtmAnuM zuM sthAna che te varNave che. (zloka, 187). jIvonuM kalyANa thAya che evA bhAvathI dhArmika nItithI 'dravyono dhruvabhAva mArI jema sanAtana ane nitya che. haMmezAM paryAyanA mArA bhaktoe mahAna puNya ApanAra evuM kArya karavuM joIe. vyaya ane utpatti vArApharatI thayA kare che. (zloka, 38). huM layasRSTi (188). parataMtratA e mahAdoSavALuM ane pApathI bhareluM kArya che. ane baMne svarUpa vALo chuM. parabrahma sanAtanarUpa chuM. mArA jJAnamAM vizvanA zAMti ane sukhano nAza karanAra evuM pApakarma haMmezAM choDI devuM laya ane utpatti samAI jAya che. (zloka, 39). zeyarUpa vagerethI bhinna joIe. (zloka, 189). dharma, artha, kAma ane mokSano nAza pApa evuM A sanAtana vizva che. bhinna bhinna vivikSAthI A jaDa ane vyaktirUpa kahevAya che. te sarva lokonA nIti, dharma ane sadAcArano nAza kare che. evuM vizva bhinna che. (zloka, 40). huM sarvazuddha svarUpavALo chuM. sattAthI (zloka, 190). manISi lokoe pApanA AcAra vicArano tyAga huM niraMjana rU5 chuM. vyakti ane avyakta svarUpa vALo chuM. sat, cit karIne puNyanA AcAra vicAranA kAryo ALasa choDIne karavA joIe. ane AnaMdarUpa chuM. (zloka, 41). huM svarUpathI sarUpa ane pararUpathI (zloka, 191). jagatamAM jainadharmanI mahAsevA e eka ja sArarUpa arUpa chuM. asaMkhyAtA pradezavALo huM nirAkAra, mahAna, vibhurUpa chuM. che. te sarva siddhi ApanAra ane sarvapApano nAza karanAra che. (zloka, (zloka, 42). anaMtazaktithI huM cha rIte kArya karanAra chuM. lakSya, alakSya- 192). anAdi evA tIrthakarothI jainadharma prakAzita thayela che. tenI svarUpavALo, Asti, nAsti svarUpavALo chuM. (zloka,43). huM sAkAra ArAdhanA vagere dvArA loko svarga siddhi vagere meLave che. (zloka, chuM. nirAkAra chuM. jJAnane kAraNe to mArAmAM jagata raheluM che. huM jIva 193). Atmavat badhA lokonA svAtaMtrya, sukha vagerenA hetuo mATe ane ajIva padArthono jJApaka chuM. huM rakSaka chuM. (zloka-44). AtmAne ane du:khIonA duHkhanA nAza mATeno udyoga pUNyabaMdha karanAra che. nitya mArA samAna ane zAna dhAraka gaNavA. mArA thakI ja sRSTi ane (zloka-194). anItinA vinAzathI puNyabaMdha thAya che. pazu, pakSI, laya thAya che. (zloka-44) AtmAne nitya mArA samAna ane jJAna vRkSo vagerenI rakSA karavAthI puNyabaMdha thAya che." (zloka, 195). dhAraka gaNavA. mArA thakI ja sRSTi ane laya thAya che. (zloka-45). "zrI jaina mahAvIra gItA"nA "jJAnayoga'mAM zrImad buddhisAgaraanAdikALathI A vizva dazyarUpa ane adRzyarUpa jANavuM. jIvo ane sUrIzvarajI dharma vize virATa parIprekSyamAM je kaMI kahe che te Atmastha ajIvo jJAna vaDe A vizvamAM vyApaka che. (zloka, 46). mArA svarUpanuM karavA jevuM che. dharma AcaraNa mATe che, daMbha mATe nahIM. dharma AtmAnA jJAna karanArA bhakti bhAjako che jeo prItipUrvaka mArAmAM lIna thAya che. utthAna mATe che, jaDa sAdhanA mATe nahIM. A divyadRSTi zrImad ane mahAjyotino Azraya le che. (zloka-47). eka Idriya vagerenA buddhisAgarasUrIzvarajInA ciMtanamAMthI sAMpaDe che. jJAnayoganA bhedathI jIvo pAMca prakAranA che. jyAre AtmAo be prakAranA che. eka vizAla adhyAyanA aMtamAM teo kahe cheH siddha ane bIjA sAMsArika' (zloka, 48). "jainadharma sanAtana savikalpa ane avikalpa rUpa che ane zuddha cAritra zrImad buddhisAgarasarIzvarajI jainazAsanamAM virala vidyApuruSa rUpa evo AtmA ja jaina dharma che. (zloka, 366). gurudevanA svarUpa hatA. bhagavAna mahAvIranuM dharmatattva samajavA ane pAmavA pracaMDa dharmarUpa AtmA ja che. astitva ane vyaktarUpa evo AtmA ja mahAvIra puruSArtha karyo hato. niyamita yogasAdhanA dvArA eo svAdhyAya che. (zloka, 337). nayanA sApekSa bodha vaDe vyaktinuM jJAna utpanna magna paNa rahetA hatA. jJAnayogamAM teo je jaina dharmano marma thAya che. vyakti svarUpa vaDe sattA uddabhave che evuM A jaina darzana jaya pAmyA te pragaTa thAya che. mULa to AkhI vAta AtmazuddhinI ane pAmo. (zloka, 338). AtmakalyANanI che. AtmAno zI rIte uddhAra thAya ane AtmAnuM zrImad buddhisAgarasUrIzvarajInI A bhAvanAmAM ApaNe paNa zI rIte kalyANa thAya tenuM gahana ciMtana "jJAnayoga'mAM satata sUra pUrAvIe ke samasta sRSTinuM kalyANa IcchanAra ane sakaLa vizvane nihALavA maLe che. jinapUjA, gurusevA, saMghasevA, sAta kSetromAM ane kAMtavAdanI abhuta bheTa ApanAra jainadarzana niraMtara jaya dAna karavuM, rogI ane duHkhI lokone auSadha vagerenuM dAna ApIne pAmo, jaya pAmo. (kramaza:) madadagAra thavuM, jaina dharmanA prabhAva ane vistAra mATe mahAna pUjya AcArya vAtsalyadIpa, vidyApIThonI sthApanA karavI ItyAdi preraNA ahIM satata prApta thAya jaina jJAnamaMdIra, jJAnamaMdIra roDa, dAdara (vesTa), muMbaI-400 028.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 596. prazama 597, prastara (pratara) 598. prANa 599 prANata (Indra) 1: : : 60. prANAtipAtikI : vidhA 601. prAtyayikI kriyA : 604. prAyazcitta 602, prArdAdhikI kriyA : 603. prAcakArI (Indriya): prabuddha vana jaina pAribhASika zabdakoza gha DaoN. jitendra bI. zAha (Disembara 2009nA aMkathI AgaLa) tattvanA mithyA pakSapAtathI utpanna thatA kadAgraha Adi doSono upazama e 'prazama'. tattvoM ke asat pakSapAta se honevAle kadAgraha Adi doSoM kA upazama prazama / The calming down of the vices like wrong insistence etc. that result from a misplaced partisanship of philosophical views-that is prasama. je mALavALA ghara taLa samAna che te. jo ki maMjilAvAle ghara ke tale ke samAna hai| jAnyuArI, 2010 Strata which are like storeys of a multistoreyed building. pAMca Indriyo, mana-vacana-kAyabala, ucchvAsa-niHzvAsa ane vAyu e daza prANa che. pA~ca indriyA~, mana-vacana-kAya se tIna bala, acchvAsaniH zvAsa aura Ayu ye dasa prANa hai| The five sense organs, the three energies i.e.-manas, speech and body, out-breath and in-breath, life-quantum these are ten pranas. Anata ane prANata devalokanA IMdranuM nAma. Anata aura prANata devaloka ke indra kA nAma / The name of the indra of Anata and Pranata Kalpas. prANIone pAMca Indriyo, mana-vacana-kAyabala, ucchvAsaniHzvAsa ane vAyu e daza prANathI vikhUTA karavAnI kriyA 'prANAtipAtikI' che. prANiyoM ko pA~ca indriyA~, mana-vacana-kAyA se tIna bala, ucchvAsaniHzvAsa aura Ayu ye dasa prANoM se viyukta karane kI Action of the form of depriving the living beings of their Pranas or vital elements. navAM zastro banAvavAM te mAnyapikI kriyA. ye zastroM kA nirmANa karane kI kriyA / The forging of new weapons. koMdhanA AvezathI thatI kriyA te prAdAyikI kriyA. krodha ke Aveza se honevAlI kriyA / Action undertaken under the impulse of anger. je indriya grAhya viSayo sAthe saMyukta thaIne ja emane grahaNa kare te. jo indriya grAhya viSayoM ko unase saMyukta hokara grahaNa karatI hai| Those indriyas which grasp their object only through coming in contact with it. lIdhela vratamAM thayela pramAdajanita dorSonuM jenA vaDe zodhana karI zakAya te 'prAyazcitta', dhAraNa kie hue vrata meM pramAdajanita doSoM kA zodhana karanA / That through which it is possible to make clean sweep of the defects born of negligence arisen in connection with a vrata that has been accepted. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke)
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2010 prabuddha jIvana rAke pustakanuM nAma pagameM bhamarI (dvitIya caraNA) sarjana-svAgad. pustakanuM nAma :pagameM bhamarI (dvitIya caraNa) kalame vyakta thayuM che. TUMkamAM A graMtha eTale lekhakanuM nAma : lIlAdhara mANeka gaDA skRtinuM upavana. A graMtha vAMcavA jevo ane saMpAdana : pravINacaMdra zAha vasAvavA jevo avazya che. DDaoN. kalA zAha XXX prakAzaka : amRta caudharI, DivAIna pablikezana, 30, trIje mALe, kRSNa kopleksa, jUnuM moDala pustakanuM nAma : vRMdAvana moralI vAge che para lakhavAmAM pragaTa thatI sarjakatAno paricaya sinemA, gAMdhI roDa, amadAvAda-380001. bhAratIya kRSNabhakti kavitA lIlAdharabhAInA lokabhASAmAM lakhAyela A phonaH (079) 22167200, saMpAdana : bhoLAbhAI paTela-anilA dalAla nibaMdhomAM thAya che. A pustakanA lekhomAM lekhakanI (mo.)94270 12895. kiMmata rUA. 150/-, pArAvAra huMphano ane emanI kalamamAMthI karuNa prakAzaka: bhAratI dave-prakAzanamaMtrI, pAnA 220, AvRttiH prathama 2009. kavitAno sparza satata Tapakato rahe che. gujarAtI sAhitya pariSada, mAdhava rAmAnuja lakhe che. "adhAnI sevA XXX govardhana bhavana, nadI kinAre, 'TAImsa' pAchaLa, yAtrAnA saMbhAraNa ahIM pAne patharAyA che. A pustakanuM nAma : smRtinA upavanamAM Azrama mArga, amadAvAda-380009. pustaka lAgaNInA pAvana pravAhane vahAvatI lekhaka-saMkalana : baMsarI pArekha - raMjana pArekha phonaH 26576371, 26587947. sagapaNanI saritAnA sparzanI..snehabhInA sparzanI prakAzaka : Imeja pablikezanansa prA. li. mUlya: rU. 160/- pAnA-42+278. anubhUti karAve che." AvRtti: sapTembara-2007. lIlAdharabhAI 'pagadaMDI'nA taMtrI tarIke te 199/1, gopAla bhuvana, prinsesa sTrITa, gujarAtI sAhitya pariSadanI zatAbdI prasaMge samaye banelI (2005)mAM keTalIka ghaTanAonuM muMbaI-400 002. phona : 200 22691, ane cAritranuM Alekhana nahotA karI zakyA. pragaTa thayela A pustakamAM saMskRta, hiMdI, baMgALI 22001358. mUlya : rUA. 150/ Adi bhAratIya bhASAonA ziSTa ane lokapagadaMDI'nA taMtrI padethI nivRtta thayA pachI AvI pAnA-178. AvRtti prathama, Disembara-2008. sAhityamAMthI cUMTIne 321 jeTalAM kRSNaviSayaka ghaTanAo ane caritro vize temaNe lakhyuM. e A graMtha vize sureza dalAla lakhe che. A pada, bhajana ane gIto samAvavAmAM AvyAM che. ghaTanAono saMgraha eTale 'pagameM bhamarI"-dvitIya graMthamAM ramaNabhAInA deza ane paradezanA asaMkhya 'vaMdAvana moralI vAge che mAM bhAratIya caraNa. cAhakoe vyakti ramaNabhAI ane kavi ramaNabhAI kRSNabhakti kavitA rUpe sAkAra thaI che. saMskRta lIlAdharabhAI chellA pAMtrIsa varSathI kaccha ane vize to lakhyuM ja che. eTaluM ja nahIM paNa muMbaInA sAhityamAM temaja madhyakAlIna bhakti-AMdolana muMbaImAM ArogyanI pravRtti sAthe saMkaLAyelA che. e jamAnAnA atyaMta agraNIo, keLavaNIkAroe daramyAna pada, bhajana, kirtana ke kavitA rUpe rAdhAA pravRttionA saMcAlanArthe kacchanA 750 potAnuM hRdaya kholIne A daMpatI vize pAradarzaka kRSNa viSayaka asaMkhya racanAo lakhAya che. jeTalAM gAmaDAM khUMdI vaLyAM che. tethI A pustakanA vAto karI che. emanA zikSako, vidyArthIoe A pustakamAM saMskRta, gujarAtI, hindI, vividha viSayone lekhake cAra vibhAgamAM vibhAjita ramaNabhAIne smaraNAMjali arpI che.' baMgALI, asamiyA, oDiyA, marAThI, tamiLa ane karyA che. (1) daI-dardI-rIzto, (2) rekhAcitro, A graMthamAM aMgrejImAM lakhAyela 87 lekho kannaDA bhASAonI madhyakAlIna vaiSNava bhakti kRSNa (3) rAhata-punarvasana-punarnirmANa Aphata pachI ane gujarAtImAM lakhAyela 44 lekho moDarna kavitA gujarAtI lipyAntara ane anuvAda sAthe ane (4) takavaMcita samudAyo. AmAM kula 41 skUlamAM bhaNI gayelA vidyArthIonA che. A mUkI che ane dareka bhASAnI kRSNa kavitAno TUMko lekhono samAveza lekhake karyo che. lIlAdharabhAIe vidyArthIoe zALAmAM vitAvelA yAdagAra samayane paricaya paNa ApavAmAM Avyo che. sAmAjika kAryamAM jIvana samarpita karyuM che. kacchano potAnI kalama dvArA sajIvana karyA che. emanA A A graMthanI vizeSatA e che temAM rAdhAdharatIkaMpa, kAzmIrano dharatIkaMpa, IrAnano saMsmaraNomAM sAdI-sIdhI bhASAmAM zALA mATeno kRSNanA kalAtmaka rekhAMkano A graMthane suzobhita dharatIkaMpa, InDoneziyAno sunAmI dharatIkaMpa tathA ane emanA gurudaMpatI mATeno akhUTa prema ane kalAdRSTithI sabhara ane surucipUrNa banAve che. kacchanA grAmavistAromAM vasatA asahAya Adara vyakta thayo che. ane tethI ja A pustakanI parivAranI lAcArI vagere viSayone AlekhyA che. zailI ADaMbara vinAnI sAdI ane saraLa che. A pustakanA vAcakanA kAna dvArA vRMdAvananI emanA athAka rajhaLapATa, meLAo ke vividha ramaNabhAI ane puSpAbahenanI dIrghakAlIna moralInA sUra hRdaya sudhI pahoMcI tene bhAvavibhora aNadhAryA saMjogomAM je saMkhyAbaMdha pAtro maLyA, sevAone temanA vidyArthIoe A prasaMge kare che. * * * bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, ghaTanAo ghaTI, tenuM mUlyAMkana temaNe ahIM karyuM zraddhAMjali Apela che. gokula-dhAma, goregAma (IsTa), A pustakamAM ramaNabhAInuM AMtarabAhya muMbaI-400063. jIvanamAM ochI mahattvanI jaNAtI bAbato vyaktitva deza-paradezanA temanA asaMkhya cAhakonI phona naM. : (022) 22923754 S 6)
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) GEO liTale ( paMthe paMthe pAtheya... 300 304 305 ) Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month * Regd. No.MH/MR/SOUTH-146/2009-11 | PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 JANUARY, 2010 ane bhistI paNa hatA. gAMdhIjI kahetAH mahAdevanuM zoka puNyadarzana jIvana akhaMDa kAvya che ane temanuM balidAna 3 bhogIlAla zAha rASTranI svataMtratAnI vedo para moMgheruM ane advitIya bAe kahyuM, "kazuM samajAtuM nathI.' nADI khUba maMda dilhI-rASTrapitA gAMdhIjInI samAdhi-rAjaghATanA mahAdevanA mRtyu pachI gAMdhIjIe temanA paDI gaI hatI ane AMkho cetana vihoNI banI darzana karavAnuM eka-be vakhata baneluM. paraMtu pU. asthi eka DabbImAM saMbhALIne rAkhI mUkyAM ane gaI. gaLAmAM ghareDo bolavA lAgyo. zvAsa levA kasturabA ane pU. mahAdeva desAInI samAdhinA e rAkhathI potAnA mAthe tilaka karatA. pU. bApu, mATe moM ughaDI gayuM ane e be cAra zvAsa laIne darzana karavA punA javAno kAMI meLa paDato na sarojInI nAyaDu ane mIrAbahena roja savAra- bA saMsAranA baMdhanamAMthI chUTI gayA...bA pU. hato. varSothI mana jhaMkhatuM hatuM ke kyAre pUnA javAnuM sAMjanI samAdhi sthaLanI yAtrAmAM joDAtAM ane tyAM bApunA khoLAmAM ja cira zAMtithI poDhI gayA. thAya ane A be mahAna rASTrabhaktonI samAdhinA gItAjInA bhaktiyogano pATha thato. mIrAbahena to AvuM devane paNa durlabha dRzya bhalabhalAnA kALajA darzana karI kRtArtha thAuM. mAre mana maMdira ke yAtrA A samAdhine phUlo ane zaMkhalAthI zaNagArI kaMpAvI jAya tevuM hatuM. sthaLo karatAM A bhAva yAtrA ane darzana vadhu mATInI lIMpaNathI samAdhi para OM lakhI tenI nIce bAnI aMtyeSTI kriyA paNa yaravaDA jelamAM pAvanakArI hatA. kusa ane cAra khUNe tArA karyA hatA. AgAkhAna mahelanA parisaramAM mahAdevanI samAdhi pU. gAMdhIjInA samagra jIvana para chavAI janAra pU. gAMdhIjI sAthe bAsaTha varSano sathavAro pAse ja thaI. devadAsa hAthe agni mUkAyo ne evA pU. bA tathA mAnasapUtra mahAdeva desAIne | nibhAvyo chatAM pU. kasturabA mAtra gAMdhIjInA savAranA sADA dasa vAge saMpanna thaI. gAMdhIjI samagra sadehe to na joI zakyo paraMtu temaNe je sthAna anugAmI ja nahi paraMtu sAcA arthamAM kriyA daramyAna lAkaDInA Teke UbhA hatA; pachI para cira nidrA lIdhI te pavitra samAdhinA pUNya sahadharmacAriNI ane temanA badhAM sukhaduHkhamAM khurazI para beThA. be kalAka pachI sAthIoe bApune darzana karavAnI varSonI tIvra manokAmanA gayA varSe bhAgIdAra rahI bhAratIya paraMparAnA pratinidhi thoDo ArAma karavA samajAvyA tyAre bolyA: 2008mAM sAkAra thaI. eka sAmAjika prasaMge pUnA svarUpe patnIdharma supere nibhAvyo hato. dakSiNa 'bAsaTha varSa sAthe rahyA pachI have chelle divase javAnuM thayuM tyAre mArA yajamAnane mArA mananI AphrikAmAM gAMdhIjIne temanI sevAne nimitta mAre zI utAvaLa che?' bapore sADAcAra vAge vAta jaNAvI ane mane yaravaDA jelamAM samAdhi banAvI dAnamAM maLelAM ghareNAMne potAnI aMgata gAMdhIjI tyAMthI UThyA. 26mI e bApue bAnI darzana mATe goThavaNa karI ApavAnI vinaMtI karI. milakata nahi gaNatAM teno TrasTa banAvavAno samAdhi para gulAbanuM phUla mUkyuM. bAnA javAthI pU. mahAdeva desAI (mRtyu 15 oNgasTa) ane gAMdhIjIno nirNaya lagabhaga ekapakSI hovA chatAM bApu khUba ekalatA anubhavavA lAgyA. thoDA pU. bA (mRtyu 22 phebruArI, 1944) jyAM pU. pU. bAe teno aphasosa ke raMja kadI vyakta karyo divaso sudhI to uThatAM, besatAM, sUtAM, jAgatAM bApunA sAnnidhyamAM aMtima nidrAmAM poDhI gayA nahoto. maraNAsanna hovA chatAM mAMsano zerabo mAtra bAnuM ja smaraNa ane vicAro AvatA hatA. te samAdhinI yAtrA ane darzana mArA manamAM aneka na levAmAM gAMdhIjI sAthe saMpUrNa sahamata hatAM. pU. bA ane pU. mahAdeva desAI banne punita bhAvo janmAvI gayA ane huM dhanyatAnI gAMdhIjInA jIvanamAM ghaNAM nirNaya Adarza prerita svataMtratAnI vedI para potAnA prANanI AhutI lAgaNI anubhavI rahyo. hatA paraMtu tene vAstavika ghATa ApavAnuM zreya ApI amara thaI gayA. prAcIna dharmazAstromAM devImAnava ItihAsamAM bhAgye ja AvI mohana- bAne phALe jAya che. bhale kasturabAnA saMskAra devatAonA parAkrama ke kurabAnInI vAto mahAdevanI samarpita joDI tathA pU. bA-bApunuM vaiSaNava paraMparAnA hatA chatAM aspRzyatAnuM sAMbhaLelI paraMtu Adhunika yuganA A deva samAna sAyujya joDuM jovA maLaze. mahAdevabhAI ane nirmUlana, sarvadharma samabhAva ke brahmacaryanA vratane mAnavonI rASTra mATe ApelI sevA-zahAdata gAMdhIjInA banne vyaktitvo ekabIjAthI bhinna ane bAe sahajabhAve svIkAryuM hatuM. advitIya che. judAM judAM hatAM. pU. bApunuM vyaktitva vaizAkhanA 22 phebruArI, 1944-gAMdhIjI savAre huM pU. bA ane pU. mahAdeva desAInI samAdhi prakhara sUrya jevuM hatuM to mahAdevanuM vyaktitva pharavA jatAM pahelAM bimAra bA pAse AvyA. samakSa AMkho mIMcI natamastake hAtha joDI A pUnamanA caMdranI zILI cAMdanI jevuM saumya hatuM. thoDIvAre kahyuM, "huM pharI AvuM?' rASTranA mahAna sapUtonA atitamAM khovAI gayo. gAMdhIjInA prathama darzanathI ja mahAdeva temanA premamAM bAe nA pADI. pahelAM haMmezAM bA ja kahetAM hRdaya bhAvAvezathI bharAI gayuM. AMkho azruthI paDI gayA ane manomana nakkI karyuM ke dezanI sevArthe ke pharI Avo paNa Aje gAMdhIjIne potAnI pAse bhInI thaI gaI ane temane bhAvAMjali ApI bhAre jIvana sarpita karavuM hoya to bApu jevA samartha besADI rAkhyA. bApu bAnA khATalA para beThA. bA haiye samAdhi sthaLa choDyuM. gurunA caraNe ja karavuM. jema bhakta bhagavAnamAM temanA khoLAmAM sUtAM hatAM. gaI rAtathI bAne (saMdarbha: nArAyaNa desAI likhita graMtha bhA-4 "mAruM ekAkAra thaI jAya tema mahAdeve samagra vyaktitva pANI pIvAnI aruci thaI hatI, paNa devadAsa jIvana e ja mArI vANI') pU. bApunI sevAmAM ogALI dIdhuM. teo mAtra gaMgAjaLa lAvyA hatA ema sAMbhaLI bAe moM C/o. surezA epArTamenTa, Izvara bhuvana pAse, gAMdhIjInA rahasyamaMtrI ja nahotA paraMtu temanA kholyuM ane bApue eka camacI gaMgAjaLa reDyuM. navaraMgapurA, amadAvAda-380009. samartha bhASyakAra ane sAthe sAthe pIra, babaracI bApue pUchyuM: "zuM thAya che?" atyaMta karuNasvare Te. naM. (079) 26431884. ke Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A. Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. 40 thI ra Ara kArDa dhAra kAra koI mArI , ). . 50 thI 6.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuTTa jIna varSa-17 0 aMka-30 mArca 2010 pAnA 36 kImata rUA.10 ) tIrthakara mahAvIra janmakalyANaka vizeSa aMka jina-vacanA ahiMsA ane samatA evaM khu nANiNo sAraM jaM na hiMsai kiMcaNa / ahiMsAsamayaM ceva etAvaMta viyANiyA / / / -sUtra vRtAM - 6-4- 7 0 jJAnI mANasonuM A sArabhUta lakSaNa che ke teo koI paNa prANInI hiMsA na kare. eTaluM jANavuM joIe ke ahiMsA ane samatA (sarva jIvo pratye samAnapaNuM) e mukhya dharma che. jJAnI ke lie sAratattva yahI hai ki vaha kisI bhI prANI kI hiMsA na kare / ahiMsA aura samatA (sabhI jIvoM ke prati samAnatA) inhI ko mukhya dharma samajho It is the essential characteristic of a wise man that he does not kill any living being. One should know that non-killing and equality of all living beings are the main principles of religion. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina-vana'mAMthI)
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana mArca, 2010. nahotA. evA aneka Agamika zabdo che, jemano nA mahAvIra Aje vidyamAna hota to teo A saMgharSo AnyAna spaSTa artha Aje paNa prApta nathI ane evA pATha joIne saghaLuM choDIne himAlayanI koI guphAmAM jaI paNa che jemanA mATe - 'tattva punaH kevaligamyam' beThA hota, ekAntavAsa karI dIdho hota. potAne saMdarbhasahita arthane pAmIe kahIne ja chUTI javuM paDe che. Ama chatAM Agraha kAraNe AvA saMgharSo thAya evuM temaNe kyAreya evo che ke jANe saghaLuM satya pratyakSa ja hoya. AvI IcchayuM nA hota. Aje upAzrayo, dharmasthAnone calaNA sUtI hatI. kAtila ThaMDInI Rtu hatI. paristhitimAM ApaNe mahAvIra jayaMtI ujavIne paNa kAraNe vivAda che, nAnI-nAnI mAnyatAone kAraNe teno hAtha kAmaLAnI bahAra rahI gayo hato. te temanI vijayapatAkA laherAvavAno adhikAra pAmI paNa vivAda che. A vivAdomAM mahAvIrane zodhavAno hAtha ThaMDo paDI gayo. vacce AMkha khUlI. ekAeka zakatA nathI. temanA vibhinna rUpomAM ekatA pragaTAvI prayatna keTalo sArthaka thaze ? enA mukhamAMthI ugAra nIkaLI paDyo, 'te zuM karato zakatA nathI. e tyAre ja zakya che ke jyAre ApaNe carcanI sAme eka mANasa ghaNA samayathI Ubho haze ?' magadha samrATa zreNikanI bhramara taMga banI gaI. mahAvIrane mahAvIranI dRSTie ja lokone jovA hato. te mANasa kALo hato. tyAM koIka ajANI 'mahArANI potAnA koI premIne yAda karI rahI che'- daIe. vyakti AvI. teNe phariyAda karI ke keTalA samayathI ema samajIne temanuM mana zaMkAothI bharAI gayuM. temaNe huM ahIM Ubho chuM, mane koI aMdara javA nathI detuM. mahArANInA mahelane saLagAvI devAno Adeza pUjAne badale AvanAra vyakti bolI, tame oLakho cho ke huM ApI dIdho. aMte rahasya khUlyuM. celaNAe e ja koNa chuM ? huM Isu chuM. mane paNa aMdara nathI javA sAMje eka munine jaMgalamAM dhyAna dharatA joyA hatA. mAre kahevuM joIe ke na kahevuM joIe-ApaNe detA. tamane aMdara nathI javA detA to temAM AzcaryanI potAnA hAthane ThaMDo paDelo anubhavIne ekAeka loko pUjA karavAnuM sArI rIte jANIe chIe, paraMtu vAta zI che ? tenA mukhamAMthI evo udgAra sarI paDyo hato ke, jenI prazaMsA karI rahyA chIe, jenI stuti karI rahyA 'te zuM karato haze ?' A saMdarbhamAM e vAkya bIjo chIe tenI vAta svIkAravAnuM bahu ochuM jANIe AcArya mahAprajJA artha Ape che. saMdarbha vagara koI paNa vAkya je chIe athavA to nathI jANatA. jo mahAvIranI pUjAne artha Apyo, teNe zreNikane kopAdhu banAvI mUkyo. badale temanI AjJAne mAthe caDhAvI hota, temanI 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA deza, kALa ane saMdarbho vagara AgamonA arthane vAta svIkArIne cAlyA hota, temanA pagale pagale - 1929 thI 1932, pakaDavAmAM kevI muzkelI pedA thAya che e vAta e ja cAlyA hota to zuM Aje jaina samAjamAM maMdirone 2. prabuddha jaina loko samajI zake che jeNe tenA viSe thoDuM paNa kAraNe je saMgharSa cAlI rahyo che te kyAreya cAlyo 1932 thI 1933 ciMtana karyuM hoya. ApaNA prAcIna vyAkhyAkAroe hota kharo ? dharmanA kSetramAM ATalo moTo saMgharSa ! briTiza sarakAra sAme na jhUkavuM AgamanA eka pAThanA aneka artha rajU karyA che. mahAvIrathI A taddana viparIta che. huM jANuM chuM ke eTale navA nAme teno cokkasa artha ApavAmAM teo svayaM spaSTa mahAvIra mukta che, temanAmAM rAga-dveSa nathI paraMtu 3. tarUNa jaina 1934 thI 1937 | sarjana-sUci 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana kuti - 1939-1953 (1) mahAvIra mArga : 'INa avasara mata cUka' DaoN. dhanavaMta zAha 5. prabuddha jaina navA zIrSaka banyuM 'prabuddha jIvana' (2) bhagavAna mahAvIranuM buniyAdI ciMtana DaoN. jayakumAra jalaja 1953 thI anu. DaoN. zekharacaMdrajI jaina zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 (3) mahAvIra kathA zA mATe ? thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA (4) upAdhyAya yazovijayajI racita sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika zrI vardhamAna svAmI jina-stavana sumanabhAI ema. zAha 2010mAM 'prabuddha jIvana'no pa7mAM varSamAM (5) tIrthakara bhagavAna mahAvIra vize pustako DaoN. kumArapALa desAI praveza (6) loka vidyAlaya vALukaDa (pAlItANA) prabuddha vAcakone praNAma ceka arpaNa kAryakrama mathurAdAsa TAMka (7) AjIvana sabhyono pUraka rakama mATeno pUrva maMtrI mahAzayo | abhuta pratisAda jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (8) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-16, DaoN. kumArapALa desAI caMdrakAMta sutariyA (9) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-17 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa 29 ratilAla sI. koThArI (10) eka jaMgama tIrthanI yAtrA anubhava pArulabena bharatakumAra gAMdhI maNilAla mokamacaMda zAha (11) abudha koNa ? jitendra e. zAha jaTubhAI mahetA (12) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA (13) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha cImanalAla cakubhAI zAha (14) paMthe paMthe pAtheya : he rAma ! kandhI dave DaoN. ramaNalAla cI. zAha krama kartA pRSTa
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa : 57 : aMka: 3 0 mArca 20100 vikrama saMvata 2066 0 vIra saMvata 2536 0 caitra suda -tithi-10 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 0 pra[pha 0 0 vArSika lavAjama rU.125/-00 00 chUTaka nakala rUA. 10/-0 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha mahAvIra mArga INa avasara mata cUka' sidhdha tIrtha zatruMjayanI taLeTImAM A jAnyuArI mAsamAM pU. sAmyavAdI paNa. sAmyavAda ane samAjavAdano siddhAMta sau prathama jainAcAryo, muni bhagavaMto ane bauddha dharmaguru pU. dalAIlAmA sAthe mahAvIre jagata samakSa mUkyo. varNa vyavasthAno cheda karyo ane sarva dharma caryA yojAI tyAre "vizvazAMti' kaI rIte prApta thaI zake enA dharma samabhAva ane sarvamata Adara mATe sAduvAda ane anekAMtavAdano uttaramAM dalAI lAmAe kaMIka evuM kahyuM ke mana:zAMtithI ja vizvazAMti uttama ane advitiya siddhAMta jagatane caraNe dharyo. prApta thaI zakaze. mana:zAMti A yAtrAnuM prathama caraNa che. sarva prathama emaNe "aparigraha'no siddhAMta jagatane Apyo. bhagavAna mahAvIre A mana:zAMtino mArga ApaNane 2600 varSa badhI azAMtinuM mULa kAraNa parigraha che. eka vakhata "aparigraha'no pahelAM darzAvI dIdho che. Adarza jIvanamAM sthira thAya pachI pAchaLa ahiMsA, satya, ane mahAvIrane tIrthakara tarIke pUjatA pahelAM emane eka mAnava tarIke acorya mAtra cAlyA Ave ja nahi, vaLagatA Ave. "mArI jarUriyAta pahelAM oLakhIe. uparAMta vizeSa mAre joItuM ja nathI to pachI zuM meLavavA mATe huM buddhano gRhatyAga emaNe koInI hiMsA karuM? zA kAje jIvanamAM joyela viSAdomAMthI A aMkanA saujanyadAtA : asatya vadu ke koInuM kAMI paDAvI janmyo hato, ane A viSAdanA DaoN. mANekalAla ema. saMgoI lauM?' AvA vicAravALI kAraNo zodhavA e nIkaLI paDyA. smRti : pU. mAtuzrI devakAbena ane vyaktimAM zAMti Apo Apa banne rAjAnA putro hatA. eke pitAzrI maganalAla hirajI saMgoI, samAdhistha thaI jAya; A mahAbhiniSkramaNa karyuM. bIjAe mana:zAMti. samajI vicArIne tema ja parivAranI saMmatithI saMsAra tyAga karyo mAtra aparigrahathI to vyaktine potAnI svasthatAnI prApti ane bAra varSathI vadhu bhramaNa karIne jIvananA satyonI prApti karI thaI paNa samAja vyavasthAnuM zuM? eTale mahAvIre karma siddhAMta ane jagata zAMti mATe e satyo emaNe vizvane caraNe dharI dIdhAM. Apyo. pratyeka cetanAno niyAmaka karmavargaNA che ema kahI karma mahAvIra tapasvI ane jJAnI hatA e A satyAnubhUtine kAraNe, nirjarA, karma rajakaNo, vagere karma siddhAMtono vizALa paTa te 14 paraMtu sarva prathama to mahAvIra parama tejasvI ane buddhizALI mAnavI guNasthAno sudhI vistArI ApaNane ApI A karmavAdane sUkSmatAthI hatA. mAnava ane jagata svasthatA temaja zAMtithI rahe e emano prathama kAMtyo ane karmazUnyatA sudhI yAtrA karAvI "jIvana mukta" ke "mokSa'nA dhyeya hato. mahAvIra ApaNA pahelAM samAjazAstrI ane pahelAM darzanano mArga darzAvyo. jevuM karazo evuM bhogavazo - A janmamAM * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email:
[email protected]
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana mArca 2010 nahi to punaH janmamAM to avazya e bhogavavuM paDaze ja. A 'bhaya'thI maLyuM che, paraMtu hamaNAM 20mA jaina sAhitya samAroha prasaMge ratalAma sAmAnya mANasa avyavasthita thatA ane zoSaNakhora thatA bacyo javAnuM thayuM tyAre eka adbhuta "sthaLa'nA darzana karavAno lahAvo ane samAja jIvanamAM saraLatA, zAMti ane zistanA niyamonI maLyo. mahAvIranA mArganI cetanAnI tyAM anubhUti thaI. paraMtu A sthApanA thatI rahI eTale "mokSa'nA mArgadarzananI pahelAM mahAvIre koI sAdhanA maTha ke maMdira upAzraya na hatA. samAja, mAnavIya saMbaMdho ane saMvedanAne prathama prAdhAnya ApyuM. ahIM mahAvIra ane gAMdhI vicAranuM A grAmamAM vistaraNa hatuM. mahAvIra A rIte samAjazAstrI uparAMta manovizleSaka paNa hatA. ratalAmanA eka jaina udyogapati ane "cetanA' akhabAranA A aparigraha eTale ja mUDIvAdano aMta. kArla mArksa je mAlika cetanya kAzyapajIe ahIM mahAvIra-gAMdhInA sAmAjika AkrozathI kahyuM e ja mahAvIre varaso pahelAM mAnava samAjane utthAnanI dRSTi aMtaramAM bharI, ane "garIbI se mukti, vikAsa kI zAMtithI AgamavANI dvArA samajAvyuM. je samAjano mAnavI yukti'nA vicArane kendramAM rAkhI aDhI ekaranI jagyAmAM eka aparigrahI haze e samAjamAM zAMti ane mana samRddhi haze. e anokhA grAmanuM nirmANa karyuM. - "garIbI haTAvo'nA nArA to samAjane kyAreya maMdInI agnimAM tapavuM ke taDaphaDavuM nahi paDe. koI ApaNe bahu sAMbhaLyA, emAM garIbo haTyA ane navA rAjakaraNI paNa vyakti bhUkhyuM nahi sUe. aparigrahathI vyaktinI manaHzAMti ane zrImaMta udyogapati pedA thayA. anekonI mana:zAMtinI dizA banI jaze. A aDhI ekaranI vizALa jagyAmAM ekaso be oraDAvALA nAnA paraMtu vartamAnamAM to A mana:zAMti mATe lagabhaga dizA ja badalAI gharo che. ahIM 40 vividha dharmonA 450 garIbInI rekhA nIcenA loko gaI che. maMdiro ane dharmasthAnakomAM jamana:zAMti prApta thAya evI mAnyatA eka sAthe saMpathI rahe che. 3pa thI 40nI vayanA be bALako hoya evA daDha thatI gaI. yena kena prakAre dhana saMcaya karI e dhana saMcayathI AvA kuTuMbane ja dharma-jAtanA bhedabhAva vagara ahIM praveza apAya che. A sthAnakonuM ja nirmANa karavuM ane e dhana saMcayamAM potAnI salAmatI badhAne ni:zulka AvAsa apAyA che, paraMtu e kuTuMba mATe A kAyamI zodhI, e dhana saMcayathI anyanA parizramathI utpanna thatA dhanane AvAsa nathI, rojagArImAM sthira thAya, potAnA puratuM kamAtA thAya bhogavavuM-vyAja pravRtti-ane pote puruSArtha vihina banI kahevAto sAdhanA eTale A sajja kuTuMbo samAja pravAhamAM bhaLI jAya che ane e kuTuMbanA mArga svIkArI mana:zAMti zodhavA nIkaLI paDavuM evI vartamAnamAM to jANe sthAne navA garIba kuTuMbane praveza apAya che. ahIM garIbane AvakAra eka "phezana" banI gaI che. AvA nivRtta sAdhakonI saMkhyAmAM Aje che, garIbIne jAkAro che, puruSArthanI pUjA che ane svamAnane dinapratidina vadhAro thato jAya che e sAruM to che ja, paraMtu AtmadarzananI sanmAna apAya che tema ja pramANikatAnI AratI utArAya che. A jhaMkhanA sAthe AtmamaMthana paNa eTaluM ja jarUrI che. maMthana haze to ja grAmanA puruSo rojI kamAvavA zaheramAM jAya tyAre temanA mahilA sabhyone satyanuM navanIta prApta thaze. grAma udyoga, jevA ke zivaNa, agarabattI, sAbu vagere gRha udyoga vAre vAre kahevAmAM Ave ke, "tame kuTuMba, samAja mATe ghaNuM karyuM, have zikhavADAya che ane e cIjonuM vecANa paNa ahIM thAya che. savA karoDanA badhuM choDo ane potAnA AtmAnuM vicAro." zuM A satya che? mahAvIre kharce nirmANa thayelA A ahiMsA grAmanuM sarjana 2005mAM thayuM. kahyuM che ke "parasparopagraho jIvAnAm"-jIvana ekamekanA AdhAra upara anya dharma sthAnonI jema Aje samAjane AvA "ahiMsA nirbhara che. mahAvIre karma-puruSArtha vihina jIvananA vicAro kyAreya grAmanI vizeSa jarUra che, enA sarjakane AvA nirmANathI avazya nathI ApyA. janmathI jIvana ane mRtyu sudhI mAnava paraspara upakArothI mana:zAMti prApta thaI hazeja, kAraNa ke amane jonArane to prasannatA jIvana jIve che, pratyeka paLe e koI ne koIno RNI banato jAya che. ane mana:zAMtino anero anubhava thayo ja. eTale paLe paLa ene A RNamukta thavAnuM che ane eTale ja A A mahAvIra mArga che. ahIM mahAvIra che, ahIM gAMdhI vicAranI suvAsa che. paLepaLanI RNamukti mATeno puruSArtha ane karma eja sAcI mahAvIra janma kalyANaka divase ApaNe aparigraha ane AvA AtmasAdhanA che, AtmakalyANa che. A karmamAM rahIne ja akarmabhAva jagatakalyANanA mahAvIra mArgane yAda karIe to mana:zAMtithI prApta karatA karatA ja 14 guNasthAnane pAmavAnA che, nivRttimAM jagata zAMtinI yAtrAno mArga ApoApa prApta thaI jAya. pravRttimaya rahevAnuM che. mA zAradA sarve zaktimAnone A zubha vicArane AcAramAM ahiMsA grAma pariNAvavAnI zubha buddhi Apo ane AvAM ghaNAM "ahiMsA upara jaNAvela evA ghaNAM nivRttidhAma-sAdhanAdhAma-maMdiro, ane grAmo'nuM sarjana thAva. upAzrayonA zubhra AMdolanonA anubhava prApta karavAnuM sadbhAgya adhanavaMta zAha * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana bhagavAna mahAvIranuM buniyAdI ciMtana nlekhaka: DaoN. jayakumAra jalaja, anu.: DaoN. zekharacaMdrajI jaina (bhagavAna mahAvIranA 2600mAM janmotsava prasaMge madhyapradezanI rAjya samitie 'bhagavAna mahAvIra kA buniyAdI ciMtana' e hindI pustikAnuM prakAzana karyuM hatuM. bhagavAna mahAvIranA ciMtananA marmajJa ane vikhyAta sAhityakAra, prAdhyApaka DaoN. jayakumAra jalaje A pustikAnuM sarjana karyuM. A pustikAnI aneka AvRttio pragaTa thaI temaja A pustikAno aMgrejI, urdu, siMdhI, marAThI, kannaDa ane gujarAtI bhASAmAM anuvAda thayo ane e bhASAnI paNa ghaNI AvRtti thaI mULa pustikA 30 pAnAnI che, ahIM to mAtra thoDAM aMza ja pragaTa karyA che. DaoN. jayakumAra jalaja ane DaoN. zekharacaMdrajIno RNa svIkAra karIe chIe. -taMtrI) mahAvIrano janma I. pU. 599 (599 BCE) zanivAra 19 dehAvasAna thayeluM. teo have apekSAkRta svataMtra thayA. bhAI pAsethI mArca varSamAM caitra mAsa, zukala pakSa, trayodazI tithi, madhyarAtrie AjJA mAMgI. temano saMkoca joI rokAI rahyA. digaMbara matAnusAra bihAra prAntanA vaizAlI pAsenA kuMDagrAmamAM thayo. kuMDagrAma jJAtR chevaTe mAtA-pitA sahita sahunI AjJA laI gharethI nIkaLI paDyA. kSatriyonuM gaNarAjya hatuM. mahAvIranA pitA rAjA siddhArtha tenA sADAbAra varSa sudhI mauna tapasyA karatA rahyA ane mAtra ciMtana gaNa pramukha hatA ane mAtA trizalA jeonuM eka nAma priyakAriNI tathA dhyAnathI teo e satyanI prApti karI. 557 I. pU. 13 hatuM teo vaizAlI gaNarAjyanA licchavI vaMzanA mahAmAnya oNkTobara, budhavAra, vaizAkha zukla 10mInA divase bihAra rASTrAdhyakSa ceTakanA bahena ke putrI hatA. putranA garbhamAM AvatAnI pradezanA juMbhaka gAmanI jukUlA nadInA kinAre zAlavRkSanI nIce sAthe ja rAjyamAM dhana-dhAnyanI vRddhi thavA lAgI. mATe temanA pitAe A ghaTanA ghaTita thaI. tyAra pachI so teone sarvajJa kahevA lAgyA. temanuM nAma vardhamAna rAkhyuM. vaLI nAnapaNathI ja buddhinI nirmaLatA jJAna ane ciMtananA page yAtrA karavAne kAraNe temanA vicAro ane aneka vIratApUrNa kAryone kAraNe vardhamAnane "sanmati' ane ane niSkarSonA pAyA khUba ja majabUta, UMDA ane sarvakAlika che. "mahAvIra'thI saMbodhavA mAMDyA. mahAvIranI tapasyAe temanI samakSa A pAyAnuM satya prakaTa mahAvIrane lokataMtra ane gaNataMtranI vicArasaraNI saMskAra to karyuM ke padArtha/vasta/dravya ke sat mahAna che. mATe pachI te jIvana temanA mAtA-pitA dvArA vArasAmAM maLyA ja hatA paNa pote paNa hoya ke ajIva teonI sAthe sanmAnanI dRSTithI jovuM joIe. A te pramANenA gaNarAjyonA khullA ane khIlelA vAtAvaraNamAM moTA adbhuta anubhavanI asAdhAraNatA mAtra ATalI vAtathI samajI thayA hatA. zakAya che ke Ane samajavA mATe vijJAnane lagabhaga 2500 varSano mahAvIranA jIvanamAM koI raghavAyApaNuM nathI. temanA jIvana samaya lAgyo. 20mI zatAbdImAM AInsTAInanA mAdhyamathI Ane sAthe saMkaLAyelI ghaTanAo pramANita kare che ke temanuM jIvana doDadhAma samajI zakAyuM. Ane samajavA mATe rAjanIti zAstrane lagabhaga vALuM nahi paNa vicAravaMta, zAMta, taTastha ane vastune koI paNa savA be hajAra varSa sudhI pratIkSA karavI paDI. phrAnsanI krAMti vakhate pUrvAgraha vagara samajavA mATe prastuta rahyuM che. grahaNa karavAnI bhAvuka ja te samajI zakAyuM. jo ke AInsTAIna mULabhUta rIte mAtra jaDa utAvaLa paNa nahi ane chUTI javAno koI pazcAtApa paNa nahi. padArthonA saMdarbhe phrAnsanI krAMti tene mAtra mAnavIya saMdarbhomAM ja jIvanamAM koI nATakapaNuM nahi, koI tamAzo nahi. teonuM jIvana samajI zakyA. jyAre mahAvIre Ano sAkSAtkAra saMpUrNa jaDaeka medAnI nadInI jema zAMta vaheNa jevuM hatuM. cetananA saMdarbhe karyo. teo e mAtra mAnavAdhikAra athavA mATe trIsa varSanI uMmare mahAvIranuM saMnyAsa grahaNa koI azrubharelI ke prANIo nA adhikAranI ja nahi paNa saMpUrNa jaDa-cetananA tAtkAlika ghaTanAnuM pariNAma nathI. balle te ciMtana-manananI lAMbI adhikAronI ciMtA karI. prakriyAnuM pariNAma rahyuM haze. e potAnA paryAvaraNa, jaLa, zramaNa bhagavAna mahAvIranA pAMca kalyANako. zvetAMbara mAnyatA che ke teo |(1) vana kalyANaka jaMgala, jamIna vagerenI rakSA mATe aSADha zudi 6 brAhmaNakuMDagrAma nagara paraNelA hatA. jyAre digambara (2) janma kalyANaka caitra zudi 13 kSatriyakuMDagrAma nagara ciMtita vizvane A jANIne sukhada mAnyatA che ke teoe lagna karyA |(3) dIkSA kalyANaka kArtika vadi 10 kSatriyakuMDagrAma nagara Azcarya thaze ke mahAvIra A badhAne na hatA. zvetAMbara matAnusAra |(4) kevalajJAna kalyANaka vaizAkha zudi 10 28juvAlikA nadInA nirjIva nahi-paNa sajIva mAne che. jyAre teo 27 varSanA hatA kinAre zAlavRkSa mahAvIranI dRSTimAM saMsAranA tyAre temanA mA-bApanuM (5) nirvANa kalyANaka Aso vadi 0)) pAvApurI prANIo be prakAranA che-traNa
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana mArca 2010 athavA jaMgama ane sthAvara. zaMkha, kIDI, bhramara ane pazu | mANasa ja mahAvIra virodhI vicAro temaja dRSTi viSe eka sahiSNutApUrNa anukrame be, traNa, cAra ane paMcendriya trasa jIva che. hAMsiyA (pUrvAgraha)ne choDavAnI ane anekAMta dRSTinI himAyata sthAvara jIvone paNa kaSTa Apavo, teno apavyaya karavo, teno karatA hatA. A zodhane eTalI to AdhArabhUta mAnavAmAM AvI ke jarUrIyAta vagara upabhoga karavo-mahAvIranI dRSTimAM hiMsA che. dhIre paravartI kALamAM mahAvIranuM saMpUrNa ciMtana ane darzana anekAMtavAda dhIre have vaijJAnika prayoga paNa Ano svIkAra karavA lAgyA che ke nAme prasiddha thayuM. A sarvemAM jIvonI sthitino svIkAra karavA bAbate mahAvIranI vastu utpAda, vyaya ane dhrovya yukta che. arthAta temAM pratyeka daSTi khoTI nathI. kSaNe kAMIka vRddhi ke pratyeka kSaNe kamI thayA kare che. chatAM kAMIka che je mahAvIranI sarvajJatAno artha e che ke teo vastuonA sthira rahe che. navuM pANI AvavAthI ane jUnA pANIno nikAla pArasparika vyavahAranA evA mApadaMDo nakkI karI zakyA jenAthI thavAthI nadI kSaNa-kSaNe badalAtI rahe che. paNa A parivartananA mAnavInA vyaktitvanA vikAsanA dvAra khule che. A jJAnathI te pratyeka kSaNamAM te tenI te ja rahe che. gaMgA Aje paNa gaMgA ja che. anekAMta, syAdvAda, ahiMsA, aparigraha vagere satyone joI- vastu svataMtra che. te potAnA pariNAmI svabhAvane kAraNe svayaM samajI zakyA ane AnAthI ja mAnavInA 7 jarUra badalAya che paraMtu tenA potAnA zramaNa bhagavAna mahAvIranA 27 bhavA AcaraNamAM sahiSNutA ane para-sammAnanI | kSetrAdhikAramAM koInI DakhalagIrI thaI zake 1. bhava navasAra grAmamukhI bhAvanAne rekhAMkita karI zakyA. nahi. 2. bhava saudharma devalokamAM deva teo dRSTi sampanna banyA hatA. dRSTi 3. bhava marIci rAjakumAra vastu nAnI hoya ke moTI, jaDa hoya ke sampanna vyakti cAre bAju (sarva dizA) joI 4. bhava pAMcamA brahmalokamAM deva cetana te eTalI virATa che ke ApaNe tenI zake che. mahAvIra mATe sarva dizAmAM jovAnuM | 5. bhava kauzika brAhmaNa saMpUrNatAne eka sAthe (yugavata) joI paNa saMbhava banyuM. Adhunika yugamAM AvI 6. bhava puSpamitra brAhmaNa nathI zakatA. AIsabarga jaLanI sapATIe sarvajJatAnI AchI jhalaka ApaNane mahAtmA | 7. bhava saudharma devalokamAM deva jeTaluM dekhAya che tenA karatA vadhu vizALa gAMdhImAM jovA maLe che. 8. bhava agnidyota brAhmaNa hoya che. teno adhikAMza bhAga sapATInI vastunA aneka guNadharmo che. jemake cetana | 9, bhava IzAna devalokamAM deva nIce hoya che. phakta dRzya bhAgane joIne tene vastu (jIva-AtmA)mAM jJAna, darzana, sukha| 10. bhava agnibhUti brAhmaNa Takkara mAravAvALuM jahAja tenI sAthe vagere acetana vastumAM rUpa, rasa, gaMdha vagere. | 11. bhava sanatkumAra devalokamAM deva athaDAIne khaMDa khaMDa thaI zake che. e ja sthiti saMsAramAM rahelI anaMta vastuonI che | 12. bhava bhAradvAja brAhmaNa dareka vastunI che. te AIsabarganI jema che. 13. bhava mAhendra devalokamAM deva sApekSatAne kAraNe vastunA anaMta aMta mahAvIranA ciMtananA saMdarbha sAduvAda 14. bhava sthAvara brAhmaNa arthAt dharmanA pakSa che, jema ke eka vyakti zabdano paNa khUba ja prayoga thAya che. paNa, 15. bhava brahmadevalokamAM deva pitAnI apekSAe putra che to putranI syAdvAda vastunuM svarUpa nathI. te anekAMtano 16. bhava vizvabhUti rAjakumAra ane saMyamanI apekSAe te pitA paNa che. jene ame pitA bhASita pratinidhi che. vicAranA kSetramAM je ArAdhanA temaja niyANuM kahI rahyA chIe te potAnI bahenanI dRSTie anekAMta che abhivyakti ane vANInA 17. bhava zukradevalokamAM deva bhAI che. zuM ApaNe kahIzuM ke bahena dvArA 18. bhava tripRSTha vAsudeva kSetramAM te syAdvAda che. hakIkate vastune karavAmAM Avela saMbodhana bhAI barAbara 19. bhava sAtamI naraka ApaNe jeTalI paNa joI ane jANI zakIe nathI? virodhI dRSTikoNathI vastumAM je dharma 20. bhava siMha chIe, tenuM varNana tenAthI ghaNuM ochuM karI dekhAI rahyo che te paNa vastumAM ja rahelo | 21. bhava cothI naraka zakIe chIe. amArI bhASA, amArI che. vivAda vastumAM nathI, jonArAnI dRSTimAM | 22. bhava vimala rAjakumAra ane saMyama grahaNa dRSTinI sarakhAmaNImAM vadhu asamartha che. te che. ApaNe AgrahapUrvaka kema kahI zakIe ke | 23. bhava priya mitra cakravartI ane cAritra grahaNa vastunA vyaktitva (svarUpa)ne tenI ApaNane je dekhAya che te ja sAcuM che ! | 24. bhava mahAzukra nAmanA devalokamAM deva | saMpUrNatAmAM vyakta karI zakatI nathI. tene bIjAnI dRSTino tiraskAra ane potAnI | 25. bhava naMdana rAjakumAra, cAritra grahaNa ane apUrNa ane ayathArtha rUpe ja vyakta kare che. dRSTino ahaMkAra vastu svarUpanI gerasamajane tIrthaMkaranAma-karmano nikAcita baMdha | dhRNA (khaMbhA) zabdanI vyutpatti sthA (UbhA kAraNe ja ApaNAmAM utpanna thAya che. mATe | 26, bhava prANata nAmanA dazamA devalokamAM deva rahevuM) dhAtuthI che. eTale je Ubho che te 27. bhava zramaNa bhagavAna mahAvIra pUNA che. ghaNA vakhata pahelA niruktakAra
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana yAska tarka ApeluM ke jo thAMbhalA ne UbhA rahevAne kAraNe sthUNA do.' jevA saraLa zabdomAM parivartita thaI zatAbdIothI amArA kahevAya che to pachI te khADAmAM dATelo hoya to darazayA (khADAmAM loka jIvananuM eka jarUrI aMga banI gayo che. pratyeka yuddha pachI khUMpelo) ane baLiyo ne saMbhALavAne kAraNe sajjanI (baLiyone thAkelI-hArelI manuSya jAti potAnI hAramAM ja nahi potAnA saMbhALanAra) paNa kahevuM joIe. vijayamAM paNa kSata-vikSata deha ane hAthamAM tUTeluM paiDuM laI enI mahAvIranI syAdavAda, ahiMsA, aparigraha vagerenI samasta ja zaraNamAM pahoMce che. sAruM thAta ke ApaNe sthAIrUpe samajI zakyA avadhAraNAo anekAMtanA pAyA upara UbhI che. vicAromAM je hota ke satya ApaNA pota-potAnA pakSa karatA vadhu moTuM hoya anekAMta che, vANImAM te ja syAdvAda che, AcAramAM ahiMsA che che. mahAvIra mAtra muktinA ja nahi paNa jIvananA paNa himAyatI ane samAja vyavasthAmAM te aparigraha che. mahAvIra anekAMta vaDe ja hatA. temanuM ciMtana prANImAtranA jIvanane bacAvavA cAhe che. vyakti ane samAja mATe eka AkuLatArahita, samatAvAdI, zAMta bIjA mATe upAdAnanI bhUmikA amone pradAna na karIne mahAvIra ane niSkapaTa jIvana zodhavA mAMge che. temanI A ciMtA ane pIDA amone ahaMkArathI bacAve che. paraMtu bIjA mATe nimittanI bhUmikA phakta mANaso mATe ja nahi paNa samasta jIva-ajIva mATe paNa che. soMpIne teo amone tucchatAnA bodhathI paNa bacAvI le che. eka eka evA yugamAM jyAre mANasa-mANasa vacce samAnatA viSe dRSTie amo kazuM ja nathI, paNa bIjI dRSTie kAMIka karIe chIe vicAravuM paNa saMbhava na hatuM, tyAre mahAvIre samasta padArthone samAna paNa kharA. rUpe virATa ane svataMtra ghoSita karyA. teoe potAnI ghoSaNAne jaina mahAmaMtra Namo kAramAM pAMca parameSThio paikI arihaMtone kAryarUpe prastuta karI potAnA caturvidha saMghamAM tamAma vargo ane siddho pahelA namana karavAmAM Avela che. e hakIkata che ke siddha varNo-strI puruSa sahuno samabhAve svIkAra karyo. sarve ATha prakAranA karmo (cAra ghAti ane cAra aghAti)no kSaya karI teo kahe che, vastu pote potAnA vikAsa athavA hrAsanuM mULa bhAva ane dravya banne mokSa prApta karI cukyA che. teo adeha rUpe kAraNa athavA AdhAra sAmagrI athavA upAdAna che. sahune potAnA mokSamAM che ane saMsArane mATe mAtra parokSa preraNA ane apratyakSa page cAlavAnuM che. koI bIjA mATe cAlI zake nahi. arthAt amAro Adarza rUpe ja nimitta che. AnAthI urdu arihaMtonA cAra madadakartA game teTalo moTo kema nA hoya te amArA mATe upAdAna ghAtikarmono ja kSaya thayo che. teono bhAvamokSa thaI gayo che paNa banI zakato nathI. sutrakRtAMgamAM mahAvIre kahyuM che-"sUro pati hajI teo saMsAramAM che. e nakkI che ke teonA bAkI rahelA cAra varaghuva' sUryanA udaya thayA pachI paNa joyuM to AMkhane ja paDe che. karmono kSaya thavo ane temane dravya mokSanI prApti thavI nakkI che, paNa khalIla jibrAna potAnI propheTa kavitAmAM jANe mahAvIranA vartamAnamAM temanuM sthAna siddho karatA ochuM che parantu prANIonA vicArone ja vAcA ApatA kahe che-"bALako amArA thakI che, uddhAra mATe te pratyakSa nimitta che ane saMsAramAM sazarIra vihAra amArA mATe nathI' paNa AvuM keTalA mA-bApa vicAre che ! adhikAMza karatA teo potAnI nimittanI bhUmikAno sIdhe-sIdho nirvAha to Ama ja Icche ane prayatna kare che ke teonA bALako te pramANe karI rahyA che. mATe saMsAranA hitanI dRSTie apekSAkRta vadhu sakriya, ja kare, tevA ja bane jenI temane apekSA che. teo phakta temanA vaDe prabhAvI ane pratyakSa nimittanI bhUmikA dvArA saMbaddha arihaMtone batAvelA | banAvelA mArga para ja cAle. temanA nAnA pada chatAM siddhothI pahelAM namananuM vidhAna karIne ApaNe bIjAnI hiMsA nathI karatA to A bIjA para ApaNI NamokAra maMtra e ApaNA lokajIvanane eka sAco ane arthagarbhita dayA nathI. dayA bhAva ke kupA bhAvathI to mahAvIranI yAtrAno prAraMbha saMketa Apyo che. thayo ja nathI. A to bIjAono mahAvIra pustakIya vyakti nathI. teo prabhu mahAvIrano sAMsArika parivAra adhikAra che ke ApaNe temanA adhikAra | mAtra tattvajJAnane mukti mATe paryApta mAtA-devAnaMdA tathA trizalA (videhaditrA) kSetramAM, praveza na karIe. A amAro pitA-RSabhadatta tathA siddhArtha (zreyAMsa) mAnatA nathI. teoe ciMtana, dhyAna ane adhikAra che ke teo paNa amArA vaDIlabaMdhu-naMdivardhana sAdhanA vaDe ja satyanI upalabdhi karI hatI, adhikAra kSetramAM praveza na kare. A bahena-sudarzanA pustako dvArA nahi. Ane kAraNe ja temanuM parasparika che. temAM ahesAna zAno? patnI-yazodA jJAna anivAryapaNe jIvana sAthe joDAyeluM mahAvIranA vicArone paravartI putrI-priyadarzanA che. teo mAne che ke jo jJAna samyaka che AcAryoe sUtrabaddha karyA che- | dohitrI-zeSavatI to te jIvanamAM utare ja. jema pANI 'parasparopagrahonIvanAma' (tattvArthasUtra 5 kAkA-supArtha potAnI meLe DhALa tarapha pravAhita thaI jAya 21) A ja vicAra "jIvo ane jIvavA jamAI-jamAlI che. samyaka jJAnIne kyAMya kAMI pUchavuM paDatuM
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana mArca 2010 nathI. te pote ja pramANa banI jAya che. nirmaLa AtmA svayaM pramANa ane ekAgratAnI dizA ema A abhedatvathI prApta thAya che. hoya che. Ane kAraNe ja mahAvIrano dharma sAdhakano dharma che. te mahAvIra bhAgyavAdI nathI. teo AtmAnI bahAra koI IzvarIya koInuM anusaraNa nathI. samyakajJAnI satyane jANe che. te tenuM nirmANa sattAmAM vizvAsa karatA nathI. teo e to mAne che ke vastu potAnA karato nathI. ApaNe ajJAnI jaNa ene nirmita karIe chIe. kahevuM pariNAmI svabhAve pote ja parivartita thAya che, paNa A prakriyAmAM joIe tene nirmita karavAno prayatna karIe chIe. (kAraNa ke nirmita te bIjAnA nimittanI bhUmikAne ane vastunA potAnA prayatnone to ApaNe tenuM zuM karIzuM?) ane pachI tenA pakSe dalIlo karIe niSkrIya mAnatA nathI. potAnuM upAdAna svayaM hovAthI vastunI chIe. mATe sahu potapotAnA kathita satyane laIne phare che. ane lagAma tenA potAnA hAthamAM che. baMdhana ane mokSa svayaM temAM eka bIjAne vAda-vivAda mATe lalakArIe chIe. samyajJAnIomAM rahelA che. te temAMthI game tene pasaMda karI zake che. karma phaLIbhUta vAdavivAdano koI muddo ja raheto nathI. kAraNa ke tyAM satya eka ja thAya che. paNa jo AtmA jAgRta che to te paLa ApyA vagara ja kharI hoya che. mahAvIranA sAcA anuyAyI zrImad rAjacaMdra, ke jemano jaze. sAnnidhya ane sajIva saMparka mahAtmA gAMdhIne thayo hato, ane teo Icche che ke dayA paNa jJAnathI utpanna thAya. ajJAnathI janmelI potAnA vicAra ane saMskAra para jeonuM RNa teo potAnI dayA baMdhana muktimAM madadarUpa thatI nathI. dazavaikAlika sUtramAM teonuM AtmakathA-'satyanA prayogo'mAM svIkAra kare che-sAcuM ja kahyuM kathana che - "paDhamaM nA to rA' - pahelA jJAna pachI dayA. che- "karoDa jJAnIono eka ja vikalpa hoya che jayAre ke eka jJAna prApti pachI ane 527 I. pU. budhavAra, 13 okTobara ajJAnInA karoDa vikalpa hoya che.' kArtika kRSNa, amAvasanA divase pAvApuramAM potAnA nirvANa ekaluM jJAna eka mukhoTo che to mAtra AcaraNa paNa eka dhAraNa thatA sudhI jaina dharmanA 24mA tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra 29 varSa, karela cahero che. ane Avo cahero haMmezAM du:khanuM kAraNa hoya che. 3 mAsa ane 24 divasa sudhI niraMtara bhramaNa karatA rahyA ane mANasanuM sauthI moTuM du:kha ja jana-jananI muktinA nimitta e che ke te haMmezAM eka bAhya bhagavAna mahAvIranI sADAbAra varSanA banatA rahyA. potAnI jAtane oDhelA caherAmAM rahe che. te je chadmasthakALanI ugra tapasyA jItI levI, potAnA rAgadveSa nathI te dekhAvA mAMge che. tene tapanuM nAma keTalI vAra dina saMkhyA pAraNA para saMpUrNa vijaya prApta karyAne harahaMmeza A tANa rahe che ke te chamAsI 1 180 kAraNe pUrva tIrthakaronI mAphaka kyAreya potAnA sAcA pAMca mahinA upara paccIsa divasa 175 emane jina, emanA kahelA svarUpamAM oLakhAI na jAya. comAsI 1080 zabdone jinavANI ane samyak darzana, samyak jJAna ane traNa mAsI jinavANIne potAnI AsthA samyaka cAritra vagara A bAhya aDhI mAsI 150 ane AcaraNano viSaya oDhelA dekhAvathI mukti saMbhava be mAsI 360 banAvanArane, te pachI game te nathI. prathama zatAbdi pUrvanA mAsa kSamaNa-(eka mahino). 360 varga | varNa | jAtinA hoya, AcArya umAsvAtie pAsa kSamaNa-(15 divasanA) 1080 jaina kahevAmAM AvyA. darzana-jJAna ane cAritrane eka pratimA-aThThama tapa 36 te o nI dharmasabhA chaThTha tapa 229 458 2282 sAthe eka ja vizeSaNa samyanI bhadra pratimA samavasaraNa' kahevAtI. temAM sAthe joDIne ane mArgane eka mahAbhadra pratimA samasta dharma, vicAra, umaranA vacanamAM mUkIne teone sarvato bhadra pratimA 1 10. mANasone ja nahi paNa pazumokSano mArga kahyo che. temanuM 4165 350 pakSIone paNa AvavAnI chUTa A kathana ke " sAna 1. A yaMtramAM divasanI saMkhyA 1 mAsanA 30 divasanA hisAbathI hatI ane muktinA sama jJAnavAritrAnimokSama:' ApaNI lakhavAmAM AvI che. avasara hatA. te pote kSatriya dRSTine A traNenA abhedata para 2. chaThTha 229 ane pAraNA dina 228. A rIte eka divasa pAraNAmAM hatA. temanA mukhya gaNadhara rAkhe che. Ane ja ratnatraya ocho thavAnuM kAraNa e che ke kevala-jJAnakalyANaka avasarano chaThTha | IndrabhUti gautama brAhmaNa hatA. kahevAmAM AvyuM che. vighaTita- chAstha kALamAM jAya che. jyAre tenA pAraNAno divasa kevalaparyAyamAM jAya te o e pratiSThita paNa vibhAjIta vyaktitvane samagratA che. tethI eka divasa ocho thAya che. lokavimukha thaI rahela saMskRta 180
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana 9 bhASAnA sthAne janabhASA prAkRtano svIkAra karyo. prAkRta navA dravyo amUrta che. jIva ane pudgala kriyAzIla che. bAkInA cAra yuganI bhASA jarUra hatI paNa te saMskRta, pAli jevI pUrvavartI dravyo niSkriya che. dharma-adharma AkAza ane kAla anukrame gati, bhASAomAMthI vikasita thaI hatI. te kAraNe tene bolanArA paNa sthiti, avagAhana ane pariNamana arthAt rUpAMtara sAthe joDAyelA tene sArI rIte samajI zakatA hatA. mahAvIranI mAtRbhASA mAgadhI che. jaina graMthomAM (AgamamAM) te vartamAnanA pracalita arthamAM prayukta prAkRta hatI chatAM potAnA upadezo mATe temaNe ardhamAgadhI prAkRtane nathI. rUpa | varNa, rasa, gaMdha zabda ane sparzathI yukta je kAMI paNa pasaMda karI. ApaNane dekhAya che te saghaLuM pudgala che. cetana AtmAthI teno A rIte bhASAnA saMdarbhe paNa mahAvIra potAnA janavAdI saMbaMdha viccheda thatA ja tenuM acetanatva ane pudgalatva tarata ja vicArane kAraNe eka vizALa bhogolika bhUkhaMDanA mANaso sAthe spaSTa thaI jAya che. mATe ja mahAvIre jIva (AtmA)ne dehathI bhinna saMbodhana ane saMvAda sthApita karI zakyA. ane pRthaka mAnavAnA daDha vizvAsane samyaka darzananI eka viziSTa vastu svarUpanI sAcI samajaNane kAraNe mahAvIranI dRSTi ane anivAryatA mAnI che. ciMtanamAM hI' (A ja nahi paNa 'bhI' (A paNa)no samAveza AtmA karmane kAraNe ja punarjanama, svarga, narka, manuSya paryAya, thayo che. teo mAnatA ke bIjAne mATe paNa hAsiyo (sthAna) | pazu paryAyo vagere prApta kare che. chatAM karmajALamAM phasAvavuM ke na choDavo joIe. bIjA mATe sthAna choDavuM te kAyaratA nathI paNa phasAvavuM, phasAI gayA pachI tene kApIne temAMthI bahAra nIkaLavuM ucca prakAranI vIratA che. dezanI rakSA mATe samyaka rIte jJAnapUrvaka te AtmAnA hAthanI vAta che. eTale ja kahevAya che ke karmonI gati zatruno vadha paNa hiMsA nathI. hiMsA to tyAre thAya jyAre unmAda game teTalI nyArI hoya paNa puruSArtha sAme tenuM kazuM ja upajatuM ane ahaMkArane vazIbhUta thaI koInA sukha ke prANonuM haraNa karavAmAM nathI. AtmA potapotAno AtmaniyaMtA che. enAthI Itara, tenAthI Ave. umAsvAtie mahAvIranA maMtavyane spaSTa karyuM che-"pramattayoti bahAra koI teno niyatA nathI. sRSTinA koI tathAkathita niyaMtA pALavyaparopamAM hiMsA' (tattvArthasUtra 7/13) vartamAna yugamAM mahAtmA ane tenI kRpA-akRpA, janma ane jAtinA naphA-nukazAna para gAMdhIne mahAvIranI dRSTinI barAbara pakaDa hatI. mahAvIra vizvAsa karatA nathI. chatAM ATaluM to che ja ke jyAM sudhI bhautika svarUpamAM hiMsA bhale na thAya, paNa jo manamAM teno AtmA karmanI jALamAM che tyAM sudhI A jALa tenI niyAmaka che. bhAva Avyo hoya to teno paNa karmabaMdha thAya che-pApa lAge che. karmabaMdhananI A ramatane samajAvavA mATe mahAvIre AtmAne be A bhAvahiMsA che. bhautika rUpe zarIrothI gherAelo mAnyo che. ghaTita thatI hiMsA te dravya hiMsA (1) sthUla zarIra, je che. jyAM bhAva ane dravya banne zramaNa bhagavAna mahAvIra prabhuno parivAra mAtAnA udarathI prApta thAya che. prakAranI hiMsA thatI hoya tyAM (1) IndrabhUti vagere 11 gaNadharo A jIvana kALano sAthI che. vadhu moTA pApanuM baMdha thavuM (2) IndrabhUti vagere cauda hajAra sAdhuo jenuM mRtyu thatAM ja jalAvIne ke svAbhAvika che. (3) caMdanabALA vagere chatrIsa hajAra sAdhvIo daphanAvIne nAza karavAmAM Ave saMsAramAM vyApta samasta (4) zaMkha-zataka vagere eka lAkha ogaNasATha hajAra zrAvako che. manuSya tathA pazu paryAyamAM astitvane mahAvIre cha dravyomAM (5) sulasA revatI vagere traNa lAkha aDhAra hajAra zrAvikAo AnI saMjJA odArika tathA deva vargIkRta karyuM che - jIva (6) sADAtraNaso caudapUrvadhara sAdhuo ane nArakIya paryAyomAM eka (AtmA), pudgala, dharma, (7) teraso avadhijJAnI sAdhuo jIvanamAM paNa vikriyA eTale ke adharma, AkAza ane kALa. (8) sAtaso kevalajJAnI sAdhuo parivartanazIlatAthI kSamatAne jIva dravya anaMta che. pudgala lIdhe vaikriyika che. (9) codaso kevalajJAnI sAdhvIo enA karatAM vadhu anaMta che. (10) sAtaso vaikriyalabdhidhArI sAdhuo (2) adRSya sUkSma zarIra dharma-adharma ane AkAza dravya (11) pAMcaso vipulamati mana:paryavajJAnI sAdhuo janma janmAMtaranA karmonA eka-eka che. kALa dravya | (12) cAraso vAdalabdhimAM nipuNa-vAdI sAdhuo jamA-udhAranuM pariNAma che. asaMkhya che. AtmA cetana che. cAragati, corAsI lAkha | (13) sAtaso teja bhavamAM muktigAmI sAdhuo mATe ja mahAvIra tene jIva kahe yonimAM A AtmA teno bhAra (14) caudaso teja bhavamAM muktigAmI sAdhvIo che. anya sarve dravya acetana che. upADato rahyo che. A ja tenuM (15) AThaso anuttara vimAnamAM ekAvatArI tarIke utpanna thanArA sAdhuo pudgala mUrta che. anya badhA phamAM) mULa kArAgAra (jela) che. A
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana mArca 2010 AnI ja koI graMthi, teno ja koI sarcata bhAva ApaNA aMtaramAM vikasita thavA lAge che to tenA kAraNe navIna karmanuM Asava | Agamana thAya che. ahaMkAra na hovo te sArI vAta che. paNa AvA lokonI kamI nathI jeone A vAtano ja ahaMkAra che ke teone koI paNa vAtano ahaMkAra nathI. eTalA mATe ja puNyanI IcchAne apanAvavAnuM samarthana mahAvIra karatA nathI. puNyanI IcchA karavI te saMsAranI IcchA karavI che. puNya sugatinuM kAraNa che, mokSanuM nahi. mokSa mATe to puNyathIye upara uThavuM paDe che. puNya bhale sonAnI sAMkaLa hoya paNa che te baMdhana ja (sAMkaLa). tene gaLe lagAvazo to te bAMdhaze ja. vItarAgatA ane rAga-dveSa banne AtmAmAM uchare che. paNa rAga-dveSa para nirbhara che. tene AtmAthI Itara bAhyanI apekSA hoya che. parapadArtha ja tene ukasAve che. tenuM niyamana rimoTathI thAya che. mATe muktigAmIe vItadveSI ane vItarAgI paNa thavuM paDe che. AthI virUddha vItarAgatA Atmanirbhara che. tene AtmAthI Itara anya koI bAhyanI apekSA nathI hotI. tenA mULa kyAMya bahAra hotA nathI. jJAna, darzana, cAritra, zraddhA, sukha vagere guNono bhaMDAra, AtmA, vItarAgatAne lIdhe ja mULa caLakATa prApta kare che, jema darpaNa upara jAmelI dhULane sApha karavAmAM Ave. A AtmAne, vastune potAnA mULa svabhAvamAM paraMta thavuM che ane vastuno svabhAva te ja teno dharma che. A ja potAnA ghera pAchuM pharavuM che. kArmANa zarIrathI mukta banI Atma svabhAvamAM potAnI nirmamanAthI pAchI pharI AtmanI zakti para mahAvIrano atUTa vizvAsa che. AtmAnI kArmANa zarIra che. ApaNA mana, vacana kAyAnA AcaraNathI pudgalanI vibhinna vargakAo (saMsAramAM vyApta anaMta paramANu samUha) dararoja satata AtmA tarapha kheMcAtI Ave che. te ApaNA kAryonA nimitta / saMyoga pAmIne AtmAne DhAMkI de che-jema krIma lagAvela caherA upara dhULa ke dhUmADAnuM paDa jAmI jAya che athavA bhInA daDA para dhULa coMTI jAya che. 'saSAya tyAiIva: rmaLo yogyAn purvAnAvo ca: janma:' (tattvArthasUtra 8 / 2) vargaNAo karmANuonuM AtmA tarapha AkarSAIne AvavuM te karmano Asava ane AtmA sAthe tenuM dUdha-pANInI jema ekAkAra thaI javuM te teno baMdha che. A baMdhanuM puMjIbhUta rUpa te ja kArmANa zarIra che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA upAsaka rAjA-mahArAjAo (1) rAjagRhInA rAjA zreNika (aparanAma bhaMbhasAra athavA biMbisAra) (2) caMpAnagarInA rAjA azokacaMdra (athavA kozika (3) vaizAlInA rAjA ceTaka upara varNavela banne zarIra jaDa che, jyAre AtmA cetana che. potAnI mukti ane nirmaLatA hetu AtmAne kArmANa zarIrathI mukti pAmavI jarUrI che. samaya sAthe karma paripakva bane che. te temano paripakva ke udaya ke phaLa che, te phaLIne naSTa thaI jAya che. paNa tenA phaLane ApaNe je rIte bhogavIe chIe, je mAnasikatAthI tenuM grahaNa karIe chIe tenAthI navA (4) kAzI dezanA rAjA nava malakI jAtinA gaNataMtra rAjavIo (5) kauzala dezanA nava lacchavI jAtinA gAmaMtra rAjavIo (6) amalakalpA nagarInA zveta rAjA (7) vItabhaya pattananA udAyana rAjA (Ta) kauzAMtrInA nAnIka rAjA tathA dAyanavatsa (9) kSatriyakuMDanA naMdivardhana rAjA (10) ujjayinInA kaMThaprIta rAjA karmonuM arjana thAya che ane te (11) himAlaya partavanI uttara tarapha pRSTha caMpAnA zAla ane mahAzAla ApaNA saMcita karma sAthe umerAI jAya che. karmano bhoga ane bhogano karma A viSacakra tyAM sudhI cAlyA ja kare che jyAM sudhI ApaNe tenA saMtulana bindune prApta karI letA nathI. jyAM navIna karma baMdhana rokAI jAya ane pUrva saMcita karma athavA jUnA karmo tapa arthAt IcchA nirodha dvArA nAza pAme. A kramazaH karmanI saMgara ane karmanI nirjarA che. krodha-mAnamAyA-lobha vagerenI pakaDathI bacavAno sahaja svabhAva (12) polAsapuranA vijaya rAjA (13) potanapuranA prasannacaMdra rAjA (14) hastizIrSa nagaranA adInazatru rAjA (15) RSabhapuranA dhanAvaha rAjA (16) vIrapura nagaranA vIrakRSNamitra rAjA (17) vijayapuranA vAsavadatta rAjA (18) saugaMdhika nagaranA apratihata rAjA (19) kanakapuranA priyacaMdra rAjA (20) mahApuranA balarAjA |(21) caMpAnagarInA dattarAjA (22) sAketapuranA mitraMdI rAjA A pramANe bIjA paNa aneka rAjA, mahArAjAo, maMtrIzvaro . AtmA uparanI karmabaMdhanI kroDAdhipati-lakSAdhipati saMkhyAbaMdha zrImaMto bhagavAna mahAvIranA parama pakaDane zithila kare che. paNa jo upAsaka hatA. zaktino
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana 11 ahesAsa ane deha sAthenI tenI pRthakatAno gahana bodha raLatA | ApaNe te mukAmathI paNa pAchA pharI zakIe chIe jenA kAraNe sahajatAthI thato nathI. tenA mATe jIva (AtmA), ajIva (pudgala), koI janmamAM te yAtrAe nIkaLyA hatA. Asava, baMdha, pApa-puNya, saMva2, nirjarA, mokSa jevA tattvone mahAvIranA pUrvajanmonA varNana e saMketa kare che ke sAdhanA hadayaMgama karavA ane deva (arihaMta siddha), zAstra (Agama), guru ane vItarAgatA koI paNa AtmAne mahAvIra banAvI zake che. koI (AcArya, upAdhyAya, sAdhunuM nimitta, prApta karavuM paDe che. deha pUrva bhavamAM siMha paryAyamAM janma lenAra AtmA paNa mahAvIratAne kendrita dRSTi AgaLanI yAtrA kema karaze ? deha to eka bhava mATe prApta karI zake che ane prAptimAtranA uddhAra mATe nimitta banIne maLe che. jyAre AtmAne to sAdhAraNa rIte asaMkhya bhavonI caDatI- janma-maraNanA cakramAMthI mukta banI zake che. paDatImAMthI pasAra thavuM paDe che. svayaM mahAvIrano AtmA paNa aneka karmabaMdhanI jakaDamAMthI mukta thavA mATe samyagudarzana, jJAna, janmomAMthI pasAra thaI mahAvIra banyo hato. cAritrapUrvaka upAdAna ane nimittanI bhUmikAnA nirvAha mATe mahAvIrano vizvAsa anekAtmavAdamAM che. AtmAo anaMta ane mahAvIranI vIratAno mArga agharo jarUra che paNa jo eka vakhata te svataMtra che. te koI aMzIno aMza paNa nathI. AtmA kIDInI hoya pagonI pakaDamAM AvI jAya to tenI saraLatAno javAba nathI. ke hAthInI-samAna hoya che. je rIte prakAza potAnA AcchAdananI bhagavAna mahAvIra ApaNane pUrvagraha, jaDatA ane rUDhithI anurUpatAmAM saMkucita ane vistRta thAya che te ja rIte AtmA bacAvavA mAMge che. zarIranA parimANamAM samAelI hoya che. eTale ke AtmAomAM AmA mahAvIra dareka prakAranA bhedabhAva, ADaMbara ane karmakAMDano virodha parimANanuM aMtara hoI zake che-pramANa (tattva)nuM nahi. AtmAno kare che. temano prayatna rahyo che ke mANasa jarUrI ne binajarUrImAM pudagala (zarIra)thI saMyoga thavo jIvana che. paNa A ja saMyoga bheda karavAnuM zIkhe. AtmAnuM karmabandha sAthe joDAvAnuM pramANa paNa che. karmabandhathI bhAgyavAda, hAraphUla, svAgata dvAra, caraNasparza, bhaviSyakathana, mukta thayela AtmA janma-maraNathI mukta thaI jAya che. te A amUrta AzIrvAda gulAmI ane bAhya dekhAvanA eka navA karmakAMDe vizva rUpamAM hoya che. te kazAmAM vilIna thato nathI. A eno mokSa che. che. para potAnI pakaDa majabuta banAvI che. te A ja nirvANa che. dareka padArtha potapotAno bhAgyavidhAtA che. bIjI bAju nimitta viSaya-kaSAya janya kAmaNa zarIrathI muktinA lakSya tarapha pratyenI kRtajJatAne eka nakAmI vastu mAnavAmAM AvI rahI che. AtmAnI pragatine jaina zAstroe 14 guNa sthAno (jo ke aMtima jyAM saMsAranAM samasta arihaMto, siddho, AcAryo, upAdhyAya 11 guNa sthAna ja tenA vikAsakALanA pagathiyAM che. pahelA traNa ane sAdhuo pratye praNAma prastuta karanArI, kRtajJa abhivyakti avikAsa kALanA che.) be parokSa jJAna (Indriya ane mananI eka zirodhArya maMtra banI gaI che. ane krodha, IrSA, mithyA Agrahane sahAyatAthI utpanna mati ane ja nahIM akRtajJatA ne paNa zrata) ane traNa pratyakSa jJAna zramaNa bhagavAna mahAvIranA cAturmAsa mAnavIya guNonuM nAzaka mAnyuM (jJAna svabhAvI AtmAmAM 1 comAsuM asthika grAmamAM che. (sthAnAMga sUtra 4-4) tyAM sIdhe sIdhA utpanna avadhi, ja Aje to emAM hoMziyArI mana:paryAya ane kevaLa)nI prApti 3 comAsA caMpA ane pRSThacaMpAmAM mAnavAmAM Ave che ke je ane zrAvakanA saMdarbhe 11 12 comAsA vaizAlI ane vANijya grAmamAM pagathiyAnuM nimitta pAmIne upara pratimAo nA mAdhyamathI 14 comAsA rAjagRha nagaranA nAlaMdA pADAmAM cayA chIe sauthI pahelA ene samajAvavAmAM AvyA che. koTi 6 comAsA mithilAmAM ja toDavAno prayatna karo. kramatAne chevaTe to bheda-prabheda 2 comAsA bhadrikAmAM ane gaNatarI vaDe ja samajAvI nimittanuM nAma paNa na lo anyathA tamArI saphaLatAno zakAze! paNa lakSya tarapha pragati comAsuM AlaMbhikAmAM thoDoka zreya tene paNa maLI jaze. karato AtmA mAIlanA A 1 comAsuM zrAvastImAM pattharonI gaNatarI karato nathI. 1 comAsuM anArya bhUmimAM 30 IndirA nagara, ratalAma, A eka evI yAtrA che jemAM 1 comAsuM pAvApurImAM pIna-457001. lakSyanI prApti pUrve pAchA phonaH (07412) 504208. vaLavAno khataro haMmezAM rahe che. ( 42 Email:
[email protected] 2 0
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. prabuddha jIvana mArca 2010 mahAvIra kathA zA mATe ? bhagavAna mahAvIranA jIvananI mahattvanI ghaTanAo aMge ApaNe paricita samAjamAM aparigrahano upadeza Apyo. e dhArmika krAMtine AvarI levAno chIe, paraMtu mukhyatve emanA jIvananI jANItI ghaTanAo dvArA ja emane A mahAvIra kathAno uddeza che. jovAno-pAmavAno prayatna karyo che. caMdanabALAnI ghaTanA sahu koI jANe bhAvanA ane kriyAne joDavAno bhagavAna mahAvIre utkRSTa prayAsa karyo, jemAM che, paraMtu kaTapUtanAnI ghaTanAthI ghaNA ajANa che. saMgamadeve bhagavAna mananI zaktine mATe paccakhkhANa, dhyAnanI ucca bhUmikA mATe kAusagga, mahAvIrane karelAM upasargo vize jANakArI dharAvanAra maLe, paraMtu acchedaka AMtaradoSonI oLakha mATe pratikramaNa, AMtarazuddhi mATe paryuSaNa ane vIratAnA ke Ajivaka saMpradAya vize bahu ochI jANakArI jovA maLe che. sarvocca Adarza samI kSamApanA jevI bhAvanAone prabodhI. jIvananI prayogabhUmi haMmezAM evuM banatuM AvyuM che ke keTalAka pracalita prasaMgo samAjamAM para A unnata bhAvanAone kriyAzIla banAvavAno prayatno karyo. A bhAva ane gIta-saMgIta, stavana ke kathArUpe khUba jANItA banatA hoya che ane keTalAka kriyAno setu darzAvavAno A mahAvIra kathAno Azaya che. prasaMgo e samagra jIvananI agatyanI kaDI hovA chatAM ajJAta rahetA hoya bhagavAna mahAvIranuM jIvana eka satyazodhakanI adhyAtma-yAtrA che, to che. koIpaNa caritrane joIe to ene saMpUrNatayA jovA mATe jANItA emAM banatI ghaTanAo AdhyAtmika rahasya dharAve che. emanI sAdhanAnI ane ochA jANItA evA tamAma prasaMgone akhilAIpUrvaka jovA joIe bhUmikAne jovAnuM sahune mana thAya. prasaMganI sapATI bhedIne enI bhItaramAM ane tenA prayAsarUpe A mahAvIra kathAnuM Ayojana karyuM che. jovAno prayAsa karanAra ja e sAdhanAmRta pAmI zake che. tethI A mahAvIra bhagavAna mahAvIra mahAna krAMtikArI hatA, e vigata para pUrato prakAza kathAmAM emanA sAdhanAnA paMthanI yAtrA batAvavAno hetu rAkhyo che. AvA jIvanane paDyo nathI. emaNe krUratA, dharmAdhatA ane IjArAzAhInA Adhipatyane dUra kathA, gIta, stavanarUpe AlekhavAno A prayAsa e mATe che ke jemAMthI karyuM. nArI sanmAna ane mAnavagauravanI vicAradhArA vahevaDAvI. jAti, kuLa zrotAone bhagavAna mahAvIranA virATa jIvanano sparza thAya. ke varNane badale vyaktinI enA guNa, kArya ane parizramathI pahecAna ApI. gIto, duhA, copAIo ke stavananono dhodha vahevaDAvIne zrotAnA puruSArthano prabhAva pragaTa karyo. azvamegha ane naramegha sAme jhuMbeza UThAvI manoraMjanane badale enI bhagavAna mahAvIranA jIvanane samagratayA jANavAnI ane tene sarvathA naSTa karyA hatA. adhyAtmatRSA tRpta thAya evA AzayathI koIpaNa rUpamAM hiMsAne tyajavAno zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA sarve sabhyo ane A mahAvIra kathAnuM Ayojana karyuM che. upadeza Apyo. prabuddha jIvana'nA vAcakone samarpita - stavana ane saMgItanA sathavAre A A rIte baddhamAna banI gayelA nimaMtraNa kathA prastuta karaze jaina darzananA vizvamAM vardhamAne krAMtikArI parivartano bhagavAna mahAvIra janmakalyANaka divasa nimitte AMtararASTrIya ciMtaka ane pracAraka karyA. bhagavAna mahAvIranA caritrane zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha" dvArA Ayojita dvi divasIya temaja tIrthakara mahAvIra vizenA graMthonA samajavA mATe A krAMtikArI prasiddha lekhaka pAzrI DaoN. kumArapALa parivartanonI chabInIrakhavI anivArya || mahAvIra kathA || desAI. che. mAtra tyAga ane vairAgya ja nahIM, TI mahAvIra kathA || mahAvIranA ciM tana-darzanane paraMtu emaNe karelo samagra sRSTino kathA tattva, saMgIta ane abhinava darzanano triveNI saMgama abhinava parimANathI prastuta karatI A vicAra AmAM dhabake che ane tethI A potAnI AgavI zailIthI svamukhe ja prastuta karaze | prakAranI "mahAvIra kathA', e paNa eka mahAvIra kathAno eka uddeza bhagavAna ja ciMtaka dvArA vahetI karavI e eka mahAvIre karelI sAmAjika, Arthika jainadarzananA AMtararASTrIya ciMtaka ane tIrthakara mahAvIra vizenAM graMthonA prasiddha lekhaka virala prayoga che. ane rAjakIya krAMtinA prabhAvane mahAvIra janma kalyANakanI pUrva darzAvavAno che. padmazrI DaoN. kumArapALa desAI saMdhyAe ane janma kalyANakanA dharmanI dRSTie joIe to saMgIta sAtha: mahAvIra zAha ane gAyaka vRMda divasanI savAre, citta vikAsano A bhagavAna mahAvIre AtmA eja (1) tA. 27-3-2010, zanivAra, sAMje cAra kalAke sthaLa : ke. sI. kaoNleja haoNla, carcageTa, muMbaI. utsava prasaMga-"mahAvIra kathA" zrI muMbaI paramAtmAnA siddhAMtanI ghoSaNA karIne (2) tA. 28-3-2010 ravivAra, savAre dasa kalAke jaina yuvaka saMgha enA sabhyo ane IzvaranI adhInatA ghaTADI, jagatanA sthaLa : bhAratIya vidyA bhavana, haoNla, copATI, muMbaI. prazaMsakone Adara saha arpaNa kare che. sarva matone sApekSa satyavALA TharAvyA. A prasaMge tA. 28 mArcanA zrI kulIna vorA sarjIta 365 divasanI ) Apa sarvane bhAvabharyuM AmaMtraNa che. anekAMtadRSTithI jagatane jovAnuM kahyuM. 365 bALako mATenI jaina vArtAonA kelenDara "jaina bALa pataMgiyA' AcAramAM ahiMsA, vicAramAM - DaoN. kumArapALa desAInA zubha haste lokArpaNa -zrI muMbaI jena yuvaka saMgha anekAMta, vANImAM syAdvAda ane kArobArI samiti ane saMgha parivAra pravezapatra mATe zrI muMbaI jena yuvaka saMghano saMparka karavA vinaMtI. )
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana 13 upAdhyAya zrI yazovijayajI racita-zrI vardhamAnasvAmI jina-stavana sumanabhAI zAha zrI vardhamAnasvAmIne anaMta jJAna, darzana, sukha, vIryAdi zuddha zarIra ke kAyAnA traNa mukhya vibhAgo che. sthULa (dArika) deha, AtmikaguNo pragaTapaNe varte che. AvA agaNita vizuddha guNonuM zravaNa sUkSma tejasa deha ane sUkSmatama kArmaNadeha. bAhya Indriyo sahitano jayAre bhaktajanane pratyakSa saguru mAraphata thAya che tyAre tene prabhu hADa-mAMsavALo sthULa deha je jIvane kriyA karavAnuM pradhAna sAdhana che, pratye gADha prIti, bhakti, ahobhAva ityAdi thAya che. bhaktajana ane jene pAribhASika zabdamAM "odArika' kahevAmAM Ave che. bIjo prabhuguNomAM lIna thaI guNagrAma kare che. bhaktajanane nirNaya ane vibhAga tejasa deha che, je garamI Ape che ane khorAkanuM pAcana nizcaya thAya che ke prabhunA zuddha-AlaMbanamAM ja teo jevI paramAtma- karavAnI zakti dharAve che. trIjo vibhAga e kArmaNa deha che, je atyaMta dazAnI prApti zakya che. sAdhakanA hRdayamAM Avo apUrva bhAva pragaTa sUkSma che. kAzmaNa deha podgalika kArmaNa-vargaNAono banelo che. A thavAthI te prArthanA kare che ke prabhunuM AlaMbana mukti na maLe tyAM sudhI kArmaNa-vargaNAo Atmapradezo sAthe majabutapaNe mizrabhAve joDAyelI tene rahe. have stavanano gAthAvAra bhAvArtha joIe. hoya che. Atma-pradeza e Atma-tattvanuM avibhAjya aMga che ane giruAre guNa tuma taNA, zrI vardhamAna jinarAyA re; asaMkhya Atma pradezo sthULa dehamAM vyApta che. jIva jyAre rAgadveSa suNatAM zravaNe amI jhare, mArI nirmaLa thAye kAyA re. ane ajJAnavaza vibhAvika vRtti ane pravRtti kare che tyAre mana-vacanagiruAre guNa tuma taNA...1. kAyAdi yoga kaMpAyamAna thAya che ane te zarIramAM rahelI aneka prakAranI he mahAvIrasvAmI ! Apane anaMtA jJAna, darzanacAritrAdi kArmaNa-vargaNAone AkarSaNa kare che. A vargaNAo Atma-pradezo AtmikaguNo pragaTapaNe varte che. he prabhu! ApazrI samasta brahmAMDanA sAthe saMlagna thAya che, jene karmabaMdha kahevAmAM Ave che. jIve je prakAranA saghaLA padArthonA trimAlika bhAvo vartamAnamAM joI-jANI zakavAnuM vibhAvo karyA haze ane jeTalI tIvratAthI te karyA haze te mujabanI sAmarthya dharAvo cho. AvA vizaddha guNo ane aizvaryano mahimA ane vargaNAo grahaNa thAya che. karma aneka prakAranAM che, paraMtu tene sahelAIthI gurugame jANavA maLyo che. he prabhu! Apane sadeva zuddha jJAna-darzanAdi samajI zakAya te mATe tenuM ATha-vibhAgamAM vargIkaraNa karavAmAM (aSTaguNonA pariNamanamAM avyAbAdha karma) AvyuM che. dareka vibhAga bhAra saMyama ane vrata para sukha ane sahajAnaMda varte che. koI cokkasa AtmikaguNane bhagavAna mahAvIre mArI samajaNa che tyAM sudhI ane mane vAMcavA maLyuM | AvI apratima paramAtma-dezAna |tyAM sudhI kyAMya ema nathI kahyuM ke mAtra mAruM nAma japo, mAtra pUjA AvaraNa kare che. dA. ta. jJAna varNana gurugame mane akhkhalitapaNe AvaraNIya, darzana AvaraNIya, karo, Ama karo - tema karo. bhagavAna pAse koI paNa vyakti gaI tene mohanIya, aMtarAya, AyuSya, zravaNa thayA kara tavA bhAvanA huM temaNe ema ja kahyuM ke vratono svIkAra karo. hindustAnamAM eka mahAvIra ja bhAvuM chuM. AvuM guNAkhyAna nAma, gotra ane vedanIya. evA thayA che ke jemaNe vrato upara ATalo bhAra mUkyo che, saMyama ane sAMbhaLavAthI jANe mArA kAnamAM cAritrya upara ATalo bhAra mUkyo che. AmAMnA prathama cAra ghAtI karmo amRtadhArA vahe che tevo anubhava | Aje atyAre ApaNe Atmalocana karavuM joIe ke mahAvIranI jayaMtI| che, jenA saMpUrNa kSaya ke TaLavAthI thAya che. he prabhu! mane evuM lAge ujavI rahyA chIe ane dara varSe ujavatA rahIe chIe. huM mAnuM chuM ke te zubha kevaLajJAna pragaTe che. bAkInA cAra che ke mArA zarIramAM vyApta che, kharAba nathI paraMtu tenI sAthe vadhArAmAM e paNa sAMkaLI levuM joIe ke | aghAtI karmo kevaLInA te ja Atmapradezo uparathI karmarUpa mahAvIranI jayaMtI ujavatI vakhate ApaNe e vAta na bhUlIe ke ekalA bhavamAM pUrNa kSaya thatAM siddhagati AvaraNo satata dUra thayA kare che, bhagavAna mahAvIre potAnA jamAnAmAM traNa lAkhathI vadhu bAra vatI zrAvako | thAya che. jenI haLavAza huM anubhavuM chuM. taiyAra karyA hatA. Aje ApaNA jeTalA jaino che, temAM jaina anuyAyI to | zrI vardhamAnasvAmIne che paraMtu zrAvako keTalA che teno ApaNe vicAra karavo joIe. Aje cAre AnAthI krodha, mAna, mAyA, pragaTapaNe vartatA zuddha-guNonuM samAjamAM hajAro sAdhu-sAdhvIo che. zuM Aje traNa lAkha jainone bAravratI lobhAdi kaSAyo maMda paDelA mane guNakaraNa, teo pratye prIti, zrAvaka na banAvI zakAya? jo Aje traNa lAkha zrAvako jainomAM bAravratI jaNAya che. bhakti, upAsanA ityAdi banI jAya to hindustAnamAM kadAca eka navI krAMtino sUtrapAta thaI zake. huM mArI nirmaLa thAye kAyA re. sAdhakathI thAya che. AvI dhyeyalakSI AzA rAkhuM chuM ke hindustAnamAM AdhyAtmika krAMtino sUtrapAta karavA mATe uparanA jJAnavAkyane jaina samAja AgaLa Avaze. pravRttithI sAdhakanuM kAraka-cakra vistArathI samajIe. bAdhakabhAvamAMthI sAdhaka thAya che. AcArya mahAprajJA
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14. prabuddha jIvana mArca 2010 eTale AvA sAdhakane kSayopazama varte che evuM apekSAe kahI zakAya. bhaktajana Asaktiyukta anya deva-devIo pratye udAsInatA seve AnAthI sAdhakanA Atmapradezo upara lAgela karmarUpa paugalika rajakaNo che, kAraNa ke tene mahAvIra prabhu jevA vItarAga pratye ananyatA varte phaLa ApI nIrjare che. navAM karmabaMdha aTakI javAthI sAdhakanA Atmapradezo che. nirmaLa thatAM jAya che. AvI apekSAe stavanakAre kahyuM che ke-"mArI ema ame tuma guNa goThaze, raMge rAcyA ne vaLI mAcyA re; nirmaLa thAye kAyA re.' te kema parasura Adare ? je paranArI vaza rAcyA re, tuma guNa gaMgAjaLe, huM jhIlIne nirmaLa thAuM re; guruAre guNa tuma taNA...4 avara na dhaMdho AdaruM, nizadina torA guNa gAuM re. je bhavyajIvane potAnuM sattAgata AtmasvarUpa zuM che ane zuM nathI giruAre guNa tuma taNA...2. tenI yathArtha samajaNa bhedajJAna mAraphata evA dehadhArI sadguru pAsethI ghaNAM bhaktajanomAM evI mAnyatA pravarte che ke mAtra gaMgA nadImAM thAya che, jeo AtmAnubhavI che, tevA sAdhakane aMtima dhyeya ke lakSya snAna karavAthI pApo naSTa thAya che ane nirmaLatA thAya che, je dekhItI thAya che. AvA sAdhakano saghaLo puruSArtha dhyeyalakSI thAya che. AvA rIte saMdehajanaka jaNAya che paraMtu jinadarzanano sAdhaka prabhunA anaMtA lakSyanI prAptinuM eka sat-sAdhana zrI jinezvaranuM puSTa-nimittAvalaMbana jJAna-darzanAdi guNorUpa gaMgAjaLamAM ja nimagna thavAnI ruci dharAve che. A hetuthI sAdhaka ekabAju zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM guNagrAma kare che. AvA sAdhakane gurugame samajaNa pragaTelI hoya che ke prabhune je che ane bIjI bAju potAnA doSo niSpakSapAtapaNe oLakhI tenuM AtmikaguNo pragaTapaNe varte che, tevA ja guNo potAnI sattAmAM bharyA hRdayapUrvaka prAyazcita kare che. Avo sAdhaka niraMtara prabhunA guNomAM ja paDyA che, paraMtu te AvaraNa yukta che. eTale prabhunA guNonuM guNagrAma, rAcyo-mAcyo rahe che. AvA sAdhakane Asakti dharAvanAra anya devaciMtana, manana, dhyAnAdithI sAdhaka paNa potAnA guNo bhaktimArgathI devIomAM jarAya ruci thatI nathI. sAdhakanI AvI AMtarika vartanAnI nirAvaraNa karI zake che. sAdhaka evI bhAvanA bhAve che ke, "huM niraMtara apekSAe samyakatvanI nizAnI kahI zakAya. prabhuguNa gAvAmAM ja nimagna ane lIna rahuM tathA anya koI pravRtti na tuM gati tuM mati Azaro, tuM AlaMbana muja pyAro re; karuM." bIjI rIte joIe to jJAna-sabhara bhaktithI kareluM guNagrAma vAcaka yaza kahe mAhare, tuM jIvajIvana AdhAro re. parama-ISTa evI mukti pAmavAnuM pradhAna sat-sAdhana che. giruAre guNa tuma taNa...5 jhIlyA je gaMgAjaLe, te chIllara jaLa kima pese re? mumukSane nirNaya-nizcaya varte che ke paramaguNI evA zrI je mAlatI phUle mohiyA, te bAvaLa jaI navi bese re. vardhamAnasvAmInuM zaraNuM, teo pratye ananyatA, prIti, bhakti, giruAre guNa tuma taNA...3 ahobhAva tathA teonI Azraya-bhakti ja tene muktimArganuM dhyeya mAtra gaMgA nadInA pANImAM snAna karavAthI zarIra ane aMtaHkaraNa prApta karAvanAra puSTa-nimitta nIvaDaze. rAgadveSa ane ajJAnavaza jIvane zuddha thaI pApo ke karmo naSTa thatAM nathI. paraMtu je bhavyajIva prabhunA kSaNe kSaNe thatAM bhAvamaraNomAMthI choDAvanAra zrI arihaMta prabhu sarvottama guNorUpa jJAnagaMgAmAM bhAvapUrvaka nimagna thAya che tenI AMtarika zuddhi sat-sAdhana che. paraMtu bhaktajanane siddhi thavA mATe zrI jinezvare prarupelI avazya thAya che. je sAdhakane sarvajJa ane sarvadarzI evA mahAvIra prabhunI AjJAnuM niSThApUrvaka paripAlana atyaMta Avazyaka che. sAdhakathI ugAro guNo upara rAga ane ruci thAya che te khAbociyA jevA Asakta deva- nIkaLe che ke "he prabhu! Apa ja mArA svAmI cho, Apa ja taraNadevIonI bhaktimAM aruci dharAve che. gaMgA nadInuM vahetuM pANI zuddhatA tAraNa cho, mane Apano ja AdhAra che, Apa ja mArA jIvana-prANa dharAve che, jyAre khAbociyAnA chIcharA pANImAM malinatA hoya che, samAna cho. he prabhu! pAMpaNanA dareka palakAre mane Apano ja jayaghoSa jemAM bAhya zarIrano mela paNa dUra thavo zakya nathI. varto ! mArA dareka zvAse ApanA ja dhabakArA thayA kare ! ApanA jevuM stavanakAra bIjo dAkhalo zuddha AtmasvarUpa jevuM ja mAruM ApatAM jaNAve che ke je bhamaro yatra tatra samaye yathA, yosi sosyAbhidhayA yayA tayA / / svarUpa nIvaDe evI mArI mAlatInA sugaMdhI phUlothI mohita vItadoSakluSaH sa yed bhavAn, eka eva bhagavAna namostu te / / | hRdayapUrvakanI prArthanA ApanI thAya che te bAvaLanA sugaMdha rahita -ayogavyavaccheda dvAtrizikA, 29 kRpAthI saphaLa nIvaDe. ** puSpa upara bese ja nahIM. AvI rIte koI paNa samayamAM koI paNa rUpe ane koI paNa nAme prasiddha pa63, AnaMdavana sosAyaTI, mumukSu sAdhaka parama-vizuddhi guNo hoya paraMtu jo e vItarAga hoya to e tame eka ja cho, bAhyanA nyu samA roDa, dharAvanAra zrI mahAvIra prabhu upara vibhinna rUpomAM abhinna mArA bhagavAna! tamane namaskAra hojo ! vaDodarA-390 024. ja rAga ane ruci dharAve che. Avo phona : 0265-2795439
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana 15. tIrthakara bhagavAna mahAvIra vize pustako DaoN. kumArapALa desAI gujarAtI : lAlana, prakAzaka : gUrjara graMtharatna kAryAlaya, amadAvAda, prathama AvRtti, 1988. (1) mahAvIra kahetA hatA : le. zAha vADIlAla motIlAla, prakAzaka : zaMkarabhAI (17) mahAvIra svAmInA deza zrAvako : prakAzaka : jaina sastI vAcanamALA, motIbhAI zAha, muMbaI, prathama AvRtti, 192 1. bhAvanaga2, prathama AvRtti, 1978. (2) mahAvIra svAmI caritra: saMpA. vakIla naMdalAla lalubhAI, prakAzaka: mukti (18) mahAvIra prabhunuM jIvanarahasya : prakAzaka : prabhudAsa becaradAsa pArekha, kamala jaina mohanamALA, vaDodarA, prathama AvRtti, 1925, bIjI AvRtti 1930, rAdhanapura, prathama AvRtti, 1928. trIjI AvRtti 1936. (19) mahAvIra svAmInA pAMca vadhAvA prakAzaka : zA. bhImasiMha mANeka, muMbaI, (3) mahAvIra caritra: le. harSacaMdra, prakAzaka : zAha nAnAlAla dharamazI, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1891. bIjI AvRtti, 1945. (20) mahAvIra jIvanavistAra : le. pAri bhImajI harajIvana, prakAzaka : meghajI (4) mahAvIra paramAtmAnuM saMkSipta jIvanacaritra: saMpA. kuMvarajI AnaMdajI, prakAzakaH harajI kaMpanI, muMbaI, prathama AvRtti, 1911. jaina prasAraka sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1942. (21) zrImad mahAvIra (sacitra aMka-89) : prakAzaka : desAI mohanalAla dalIcaMda, (5) mahAvIra : le. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha, prakAzaka : sastu sAhityavardhaka prathama AvRtti, 1914. kAryAlaya, amadAvAda, prathama AvRtti, 1944. (22) mahAvIra cariyuM : anu. becaradAsa dozI, prakAzaka : prAkRta vidyAmaMDaLa, (6) mahAvIra caritra: le. guNacaMdra gaNi, prakAzaka : jaina AtmAnaMda sabhA, amadAvAda, prathama AvRtti, 1966. bhAvanagara, prathama AvRtti, 1938. (23) mahAvIra svAmInA daza zrAvako : prakAzaka : jaina sastI vAcanamALA, (7) mahAvIra svAmIno saMyamadharma: saMpA. paTela gopAladAsa jIvAbhAI, prakAzaka bhAvanagara, prathama AvRtti, 1923. : navajIvana kAryAlaya, amadAvAda, prathama AvRtti, 1936. (24) mahAvIra svAmIno jIvanasaMdeza : le. dalasukha mAlavaNiyA, prakAzaka : vA. ma. (8) mahAvIra svAmIno AcAradharma: saMpA. paTela gopAladAsa jIvAbhAI, prakAzaka desAI, saurASTra yunivarsiTI, rAjakoTa, prathama AvRtti, 1972. : jaina sAhitya prakAzana maMDaLa, amadAvAda, prathama AvRtti, 1936. (25) mahAvIra vANI: saMpA. cImanalAla maNilAla zAha, prakAzaka : kapilabhAI (9) mahAvIra svAmIno aMtima upadeza : saMpA. paTela gopAladAsa jIvAbhAI, talakacaMda koraDiyA, gujarAta dI. jaina zAMtivIra sabhA, hiMmatanagara, prathama AvRtti, prakAzaka : jaina sAhitya prakAzana samiti, amadAvAda, prathama AvRtti, 1937, 1975. prakAzaka : nirNayasAgara, muMbaI, dvitIya AvRtti, 1938, prakAzaka : gujarAta (26) mahAvIra vANI : dozI becaradAsa jIvarAja, prakAzaka : gUrjara graMtharatna vidyApITha, tRtIya AvRtti, 1948. kAryAlaya, amadAvAda. sAtamI AvRtti, (10) mahAvIra tattvaprakAza : | vartamAna sthiti 1974. vijayake sarasUri, prakAzaka : jaina oNphisa, | Aje sthiti evI banI gaI che ke je je avatAro thayA che, je je (2) mAM evI banI gaI che ke je je vasA thayA che je jI (27) mahAvIra caritra: zeTha cimanabhAI bhAvanagara, prathama AvRtti, 1927. Cii bhAIlAla, prathama AvRtti, amadAvAda. mahApuruSo thayA che, je je dharma-pravartako thayA che temane paNa kAM to koI (11) mahAvIra paMcakalyANaka pUjA : (28) bhagavAna mahAvIra ane mAMsAhAra | kArAvAsamAM baMdha karI devAmAM AvyA che athavA to aMdara temane paNa vijayamAnikyasiMha sUri, bIjI AvRtti, : zAha ratilAla maphAbhAI, prakAzaka: 1927, sAtamI AvRtti, 1937. praveza ApavAmAM nathI Avato. aMdara praveza thaI rahyo che-ekAntavAdano, hemacaMdrAcArya jaina sabhA. pATaNa vApInA 4 bhavana | AgrahavAdano, jhaghaDAno, saMgharSono. A samagra vAtAvaraNamAM mahAvIraAvRtti, 1959. stavana tathA paMcakalyANakana stavana prakAzaka |jayaMtI ujavavAno zo artha che? khUba UMDANathI ApaNe vicAra karavo| (29) zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra deva : zrAvaka bhImasiMha mANeka, muMbaI, bIjI |paDaze. huM jyAre rAjanItinA kSetrane jouM chuM tyAre keTalAka arthomAM (zrI kalpasUtra varjIta citramaya jIvanaAvRtti, 1922. rAjanaitika lokone dhanyavAda ApavAnuM Avazyaka banI jAya che. virodhI prasaMgo) : kApaDIyA gokuladAsa (citra), (13) mahAvIra stavana : le kheka : Tloko paNa eka sAthe bese che. vAto kare che. samAdhAna kare che. samanvayI yazovijayajI mahArAja (citraparicaya uttamavijaya, saMpA. mAnavijaya, |tAro payana kare che ane Akhare saMgharSano ukela zodhI nAnAthaja, | karavAno prayatna kare che ane Akhare saMgharSano ukela zodhI kADhe che, samAdhAna lekhaka), prakAzaka : harajIvana harIdAsa, satyavijaya graMthamALA, amadAvAda, prathama | muMbaI, prathama AvRtti, 1949. thaI jAya che. AvRtti, 1923. (30) zramaNa bhagavAna mahAvIra 1 thI 26 A | IjharAIla ane philistAnanI vacce kevo moTo saMgharSa cAlI rahyo (14) mahAvIra kathA : saMpA. paTela | bhava : vijayadharmasUri, prakAzaka : zrI prakAza , jena hito! samAdhAnanI vATAghATo zarU thaI. eka vakhata nahi, be vakhata nahi. mUlikamala jaina mohana graMthamALA, sAhitya prakAzana samiti, amadAvAda. prathama |lagabhaga AThaso, navaso vakhata vATAghATo cAlI ane Akhare samAdhAna koThIpoLa, vaDodarA. dvitIya AvRtti, AvRtti, 1941. | thaI gayuM. zuM Aje anekAMtavAdane mAnanArA lokomAM, mahAvIrane 1969. (15) mahAvIranuM auSadha grahaNa : le. mAnanArA lokomAM ATaluM dhairya che kharuM? be vakhata vATAghATa niSphaLa jAya (31) bhagavAna mahAvIra, AcArya zrI tulasI nyAyavijaya, prakAzaka : hemacaMdrAcArya |to kahe che ke koNa phAlatu vAtoMmA mAthAkuTa kare ? choDone e vAtane ! | saMpAdaka deva jenasabhA, pATaNa, 1959. |AcArya mahAprajJa) : : jaina zvetAMbara terApaMthI samAja, amadAvAda, (16) mahAvIrano sAmAyiyoga : le. prathama AvRtti, 1975.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana mArca 2010 (32) zramaNa bhagavAna mahAvIra: vijayadharmasUrIzvarajI, saMpA. yazovijayajI mahArAja, 1926. prakAzaka : zAha pannAlAla lAlacaMda, mukti kamala jaina mohanamALA, vaDodarA, (50) vardhamAna tapa vidhi : ratnavijaya, jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1974. dvitIya AvRtti. (33) bhagavAna mahAvIra, eka anuzIlana: lekhaka : devendramuni zAstrI, anuvAdaka (51) vardhamAna prabodha: prakAzaka : zrI zivatilaka jJAna maMdira, rAmapurA, bhaMkoDA, : DaoN. kanubhAI vrajalAla zeTha, prakAzaka : zrI lakSmI pustaka bhaMDAra, amadAvAda, prathama AvRtti. prathama AvRtti, 1955. (52) tIrthakara bhagavAna mahAvIra : kumArapALa desAI, prakAzaka : zrIjayabhikhkhuM sAhitya (34) zramaNa bhagavAna mahAvIradeva : jIvana ane upadeza : prakAzaka : 2500mI TrasTa, amadAvAda, prathama AvRtti, jAnyuArI 2004. nirvANa kalyANaka samiti, navI dilhI, prathama AvRtti. (53) trilokaguru mahAvIradeva (saMkSipta jIvana) : paMnyAsa caMdrazekharavijayajI, prakAzaka (35) bhagavAna mahAvIranA aMtevAsI : le. 'makaraMda', prakAzaka : zrI yazovijayajI : kamala prakAzana TrasTa, amadAvAda, prathama AvRtti, 1974. graMthamALA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1967. (54) tribhuvana prakAza mahAvIradeva: munizrI caMdrazekharavijayajI, prakAzaka: kamala prakAzana (36) zramaNa bhagavAna mahAvIranA sAmAyikanA prayogo vIranaMdIlAlana, prakAzaka TrasTa, amadAvAda, prathama AvRtti, 1975. ; gUrjara graMtharatna kAryAlaya, amadAvAda, chaThThI AvRtti, 1995. (55) bhagavAna mahAvIra : munizrI tattvAnaMdavijayajI, prakAzaka : zrI ahaMda vAtsalya (37) bhagavAna mahAvIra : le. jayabhikhu, saMpAdaka : kumArapALa desAI, prakAzaka: prakAzana, muMbaI, prathama AvRtti, 1974. zrI jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa, amadAvAda. (56) nigraMtha bhagavAna mahAvIra jayabhikhkhuM, prakAzaka : gUrjara graMtharatna kAryAlaya, (38) bhagavAna mahAvIranA daza upAsako : anu. dozI becaradAsa, prakAzaka : amadAvAda, prathama AvRtti, 1956, gUrjara graMtharatna kAryAlaya, prathama AvRtti, 1931. (57) buddha ane mahAvIra : mazarUvAlA kizoralAla ghanazyAmalAla, prakAzaka : (39) bhagavAna zrI mahAvIradeva : zrIkAnta, prakAzaka : cImanalAla nAthAlAla navajIvana prakAzana maMdira, amadAvAda, prathama AvRtti, 1923. zAha (zrIkAnta), amadAvAda, prathama AvRtti, 1996. (58) buddha ane mahAvIra : (anu.) paTela narasiMhabhAI IzvarabhAI, prakAzaka: (40) mahAvIra jIvanadarzana : le. kumArapALa desAI, prakAzaka : pUjA pablikezansa, bhArata jaina vidyAlaya, pUnA. prathama AvRtti, 1925. amadAvAda, 1998. (59) sacitra mahAvIra caritra : bhAnuvijaya, prakAzaka : jaina mArga ArAdhanA (41) bhagavAna mahAvIra yuganA upAsako : prakAzaka : jaina AtmAnaMda sabhA, samiti, Ayoti (AM. pra.) prathama AvRtti, 1966. bhAvanagara, prathama AvRtti, 1971, (60) bhagavAna mahAvIra yuganA upAsako : muni caturavijaya (saMzo.), prakAzaka: (42) kAlpanika adhyAtma mahAvIra bhAga 1 : buddhisAgarasUrIzvarajI, prakAzaka: zAha khImacaMda cAMpasI jaina AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1971. buddhisAgarasUri sAhitya saMrakSaka prakAzana samiti, amadAvAda, prathama AvRtti, hindI : 1969. (43) kAlpanika adhyAtma mahAvIra bhAga 2 : (1) mahAvIra : se. vAtAmasI, prAza : vayaM puNa evamAikkhAmo, evaM bhAsAmo, buddhisAgarasUrIzvarajI, prakAzaka: buddhisAgarasUri caitanya prinTIMga presa, vijanaura, prathama AvRtti, evaM paruvemo, evaM paNNavemo, sAhitya saMrakSaka prakAzana samiti, amadAvAda, prathama savve pANA, savve bhUyA, (2) mahAvIra zAsana : te. taMtita vinayanI, prakAzaka : Atmatilaka graMtha sosAyaTI, pUnA, AvRtti, 1969. savve jIvA, savve sattA, (44) kAlpanika adhyAtma mahAvIra bhAga 3 : prathama AvRtti, 1921. na haMtavvA, na ajjAveyavvA, buddhisAgarasUrIzvarajI, prakAzaka: buddhisAgarasUri (3) mahAvIra nIvana vistAra : anu. DhozI na parighetavvA, na pariyAveyavvA, sAhitya saMrakSaka prakAzana samiti, amadAvAda, prathama tArAcaMda, prakAzaka : hiMdI vijaya graMthamAla, Abu 1 3yatrI | AvRtti, 1969. roDa, prathama saMskaraNa prathama AvRtti, 1918. (45) vizvoddhAraka mahAvIra bhAga 1 : saMghavI itthiM vijANaha natthittha doso / (4) mahAvIra vardhamAna : saMpA. naina namAvIsavaMdra, maphatalAla, saMskRti rakSaka sastu sAhitya kAryAlaya, AriyavayaNameyaM / prakAzaka : vizvavyApI kAryAlaya, alhAbAda, vaDodarA, prathama AvRtti, 1949. (bhagavAna mahAvIra, zrI AcArAMga sUtra, 1-4-1) | prathama AvRtti, 1945. (46) vizvoddhAraka mahAvIra bhAga 2, saMghavI huM ema kahuM chuM, ema boluM chuM, (6) mahAvIra vALa : saMpA. DhozI vevaravAsa, maphatalAla, saMskRti rakSaka sastu sAhitya kAryAlaya, evI prarupaNA karuM chuM, evo upadeza ApuM chuM ke - prakAzaka : bhArata jaina mahAmaMDala, vardhA, prathama vaDodarA, prathama AvRtti, 1949. koI paNa prANI, koI paNa bhUta, koI paNa jIva, AvRtti, 1953. (47) AnaMda ane prabhu mahAvIra : kezara vijaya, koI paNa sattane kyAre paNa haNavA na joIe, | (6) mahAvIra jayaMtismArikA : jaina sukharAma, prakAzaka : vijayakamalezvara graMthamAlA, amadAvAda, temanI para AghAta karavo nahIM, prakAzaka : rAjasthAna jaina sabhA, jayapUra, prathama prathama AvRtti, 1926. temane paritApa Apavo nahIM ke, AvRtti, 1953. (48) vardhamAna tapo mahAbhya : saM grA. caMdrasAgaragaNi, prakAzaka : chaganI -rAmajInI peDhI, temane koI paNa prakArano upadrava pahoMcADavo nahIM. | (7) mahAvIra vApI : saMpA. DhozI vevaravAsa, ujjaina, prathama AvRtti, 1946. e sArI rIte jANI lo ke prakAzaka : sarva sevA saMgha, vArANasI, prathama (4) vardhamAna tapa padyAvalI : prakAzaka : zA. | A ahiMsA dharmamAM koI paNa prakArano doSa nathI. AvRtti, 1966. zAMtilAla haragoviMdadAsa, pATaNa, prathama AvRtti, vastutaH ahiMsA e Arya (pavitra) dharma che. (8) mahAvIra tathA the : . muni nathamatanI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 saMpA. vRddhicaMdra kundanamala surANA - tArAnagara (rAjasthAna), prathama AvRtti, 1968. (9) mahAvIra vyaktitva, upadeza aura AcAramArga rAMkA riSabhadAsa, bhArata jaina mahAmaMDala, muMbaI, prathama AvRtti, 1974. : (10) mahAvIra kI kahAnI vardhamAna kI jabAnI : naMdalAla jaina, prakAzaka : kAmaraDa memoriyala klaba, purAnI varapaI, jabalapura, prathama AvRtti, 1975. (11) mahAvIra : zrI citrazataka paM. zrI kamala kumArajI zAstrI, kumuda, puSpendu, ': prakAzaka : bhImakasena ratanalAla jaina, vakIlapurA, dilhI, prathama AvRtti, 1986. (12) mahAvIra darzana : bhuvana vijayajI mahArAja, prakAzaka : gayA jillA bhagavAna mahAvIra 2500vIM nirvANa mahotsava saMcAlana samiti, gayA, prathama AvRtti 1975. prabuddha apana : (13) mahAvIra vANI rAmapuriyA zrIcanda, prakAzaka : 2500vA~ nirvANa mahotsava samiti, naI dilhI prathama AvRtti, 1975. (14) mahAvIra yA mahAvinAza: rajanIza, narendra bodhi satya, prakAzaka : rajanIza phAunDezana, pUnA, prathama AvRtti, 1975. (15) mahAvIra vANI : rAmapuriyA zrIcanda, prakAzaka : 2500 vA~ nirvANa mahotsava samiti, naI dilhI, prathama AvRtti, 1975. : (16) mahAvIra vyaktitva upadeza aura AcAramArga : riSabhadAsa rAMkA, prakAzaka: bhArata jaina mahAmaMDala, muMbaI, dvitIya AvRtti, 1974. (17) mahAvIra yuga aura jIvanadarzana DaoN.rAlAla jaina, DaoN. A. ne. upAdhyAya, prakAzaka : bhAratIya jJAnapITha, naI dilhI, prathama AvRtti, 1974. (18) mahAvIra kI sAdhanA kA rahasya : muni nathamala, saMpAdaka : Adarza sAhitya saMgha, curu, rAjasthAna, prathama AvRtti, 1975. (19) saMkSipta mahAvIrAyaNa prakAza zramaNa, prakAzaka vardhamAna jJAnapITha, meraTha, prathama AvRtti, 1975. (20) zrI mahAvIra jIvana saMkirtana : rAmakumAra jaina, prakAzaka : vardhamAna jJAnapITha, meraTha, prathama AvRtti, 1974. (21) mahAvIra : merI dRSTi meM : rajanIza, saMpA. dayAnanda bhArgava, prakAzaka : motIlAla banArasIdAsa, dillI, prathama AvRtti, 1971. (22) mahAvIra vANI bhA. 1 : rajanIza yoga lakSmI, saMka., svAmI kRSNa kabIra, svAmI yoga cinmaya, saMpA. prakAzaka : jIvana jAgRti kendra, muMbaI, prathama 17 AvRtti, 1972. : (23) mahAvIra vANI bhA. 2 rajanIza, saMpA. svAmI caitanya bhAratI, saMpA prakAzaka jIvana jAgRti kendra, muMbaI, prathama AvRtti, 1973. : : : T (24) mahAvIra paricaya aura vANI AcArya rajanIza, AnaMda vitarAga saMpA. prakAzaka : motIlAla banArasIdAsa, dilhI, prathama AvRtti, 1974. (25) mahAvIra vANI: le. vIrATa, prakAzaka maMtrI vIrasevA maMdira TrasTa prakAzana, yugavIra - samantabhadrA graMthamAlA - 10, vArANasI, prathama AvRtti, 1975. (26) zrI mahAvIra purANa : saMpA. zrI naMdalAla jaina 'vizAkhA', prakAzaka : jaina pustaka bhavana, kalakattA, prathama AvRtti, (27) mahAvIra parinirvANa smRtigraMtha : maMDana mizra aura tripAThI, rudradeva, saMpA. prakAzaka : lAla bahAdura zAstrI kendrIya saMskRta vidyApITha, dilhI, prathama AvRtti, 1975. (28) bhagavAna mahAvIra : kAmatA prasAda jaina, prakAzaka : mUlacaMda kizanadAsa, sUrata prathama AvRtti, 1928. vicAronA (29) dharmavIra mahAvIra aura karmavIra kRSNa: saMghavI sukhalAla, anu. bhArilla zobhAcaMda, prakAzaka AtmajAgRti kAryAlaya, vyAvara prathama AvRtti, 1934. taphAvata che mahAvIre je kahyuM te ekarUpa ja kahyuM. Aje ApaNe aneka mahAvIra pedA karI dIdhA che. mahAvIrane vyakti tarIke ApaNe eka ja mAnIe chIne, paraMtu avayanaDAra mahAvIra kheDa nathI. AApazI vyApyAmAM mahAvIranuM je pravacanakAra svarUpa che, te bIjAonI vyAkhyAmAM soLaAnA evuM ja nathI. tethI e prazna mUMjhavaNabharyo che ke mahAvIra sAthe sAco saMbaMdha kono che ? mahAvIranA pravacanane yathArthataH na pakaDyuM, ema mAnIne to koI cAlatuM nathI. sau potapotAnA mArga para sAcA che, paraMtu bIjAonI dRSTie eTalA sAcA nathI ke jeTalA teo pote che. ApaNe aneka hovA chatAM mahAvIrane eka nathI rahevA detA. rASTrakavi maithilIzaraNa gupte kahyuM hatuM, 'meM rAma, buddha vagere mahApuruSone mArI zraddhAMjali arpaNa karI che. bhagavAna mahAvIrane paNa huM mArI zraddhAMjali arpaNa karavA icchuM chuM, paraMtu eka muzkelI che. bhagavAna mahAvIranuM zvetAMbara ane digaMbara baMne saMpradAya dvArA svIkRta jIvanacaritra maLatuM nathI. huM kono abhimata svIkAruM ane konA abhigatano avIkAra karuM. kone prasanna rAkhuM ? ane kone aprasanna karuM ? Apa mane koI mArga batAvo jethI huM mArI bhAvanA pUrNa karI zakuM.' paraMtu AyArya tulasI yA zo upAya batAve ? zvetAMbara paraMparA bhuSa mahAvIre lagna karyAM, digaMbara zAstro kahe che ke mahAvIre lagna nathI karyAM. anya paNa je taphAvata che te che ja. paraMtu e badhA gauNa taphAvata che. sauthI moTo taphAvata che vicArono. tenuM kAraNa che zabdonI kheMcatANa. A ytaae| bheTalA bhATe thAya che } sarvasaMmata prAmAzi vastI DoI nathI. potapotAnA saMpradAyamAM paNa saMbhavataH evI vyakti nathI. zAstronI bhASA be-aDhI hajAra varSa jUnI che. samayanI dIrgha avadhimAM ciMtanano prakAra paNa ajJAta jevo thaI gayo che. A tamAma sthitio zAstravANIne samajavAmAM jaTilatA pedA kare che. saMdarbha vagara zabdanA sAcA arthane pakaDavAnuM sahaja nathI hotuM. AcArya mahAprajJa (30) bhagavAna mahAvIra kA samaya : le. kAmatA prasAda jaina, prakAzaka : caitanya miTiMga presa, bijanaura, prathama AvRtti, 1932. : (31) zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra deva (zrI kalpasUtra varNita citramaya jIvanaprasaMga) gokuladAsa kApaDiyA (32) bhagavAna mahAvIrasvAmI kA divya jIvana : purNAnanda vijayajI, zrI vidyAvijayajI smAraka graMthamAlA, sAMThabA (sAbarakAMThA), prathama AvRtti, 1975. (33) bhagavAna mahAvIra : jagadIzacaMdra jaina, prakAzaka : yunivarsiTI graMtha nirmANa borDa, ahamadAvAda, prathama AvRtti, 1977. (34) bhagavAna mahAvIra jIvana aura darzana rAjendra muni, saMpA bhaTanAgara, lakSmaNa, prakAzaka tAraka guru jaina graMthamAlA, udayapura, prathama AvRtti, 1974. (35) zramaNa bhagavAna mahAvIra : prakAzaka : kalyANa vijayajI gaNi zAstra saMgraha samiti, jhAlora, mAravADa, prathama AvRtti, 1942. (36) zramaNa mahAvIra muni nathamala, :
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prakAzaka : jaina vizvabhAratI prakAzana, rAjasthAna, lADanU, prathama AvRtti, 1974. (37) satya kI khoja : muni nathamala, prakAzaka : jaina vizvabhAratI prakAzana, rAjasthAna, lADanU, prathama AvRtti, 1974. (38) bhagavAna mahAvIra : AcArya tulasI, prakAzaka : jaina vizvabhAratI prakAzana, rAjasthAna, lADanU, prathama AvRtti, 1974. (39) jaina dharma aura bhagavAna mahAvIra DaoN. devendrakumAra zAstrI, prakAzaka: siMdhaI khantIlAla rAdhAbAI jaina TrasTa, indaura, prathama AvRtti, 1975. (40) bhagavAna mahAvIra : virATa, jayapUra, prakAzaka : anupama prakAzana, jayapUra, prathama AvRtti, 1975. (41) mahAvIra vANI : saMka. rUpAMtarakAra, DaoN. devendrakumAra zAstrI, prakAzaka: vIra sevA maMdira TrasTa prakAzana, vArANasI, prathama AvRtti, 1975. (42) tIrthaMkara mahAvIra eka adhyayana se mahendrakumAra phusakele, prakAzaka: janatA presa prakAzana, parakoTA, madhyapradeza, prathama AvRtti, 1975. : (43) zramaNa mahAvIra : le. muni nathamala, prakAzaka : jaina vizvabhAratI prakAzana, rAjasthAna (lADanU), prathama AvRtti, 1974. (44) tIrthaMkara vardhamAna mahAvIra : le. zrI madhukara muni ratana muni caMdrasurAnA 'sarasa', prakAzaka : vIra nirvANa graMtha prakAzana samiti, iMdaura (madhyapradeza), prathama AvRtti, 1974. prabuddha jIvana 1974. (54) vardhamAna jIvana koza: saMpA. bAMThiyA mohanalAla coraDiyA zrIcanda, prakAzaka: jaina darzana samiti, kalakattA, prathama AvRtti, 1980. (53) mAnavatA ke maMdarAcala bhagavAna mahAvIra : jamanAlAla jaina, prakAzaka : vardhamAna prakAzana, prathama AvRtti, 1975. (55) bhArata para bhagavAna mahAvIra kA asIma upadeza : vinobA bhAve, saMpA. tripAThI rudradeva, prakAzaka dazapura sAhitya saMvardhana saMsthAna, mandasaura (ma. pra. ) prathama AvRtti, 1964. (56) buddha aura mahAvIra tathA do bhASaNa : kizoralAla mazarUvAlA, anu. jaina jamanAlAla, prakAzaka : bhArata jaina mahAmaMDala, vardhA, prathama AvRtti, 1950. (57) zrI mahAvIra purANa : naMdalAla jaina 'vizAradajI' saMpA. prakAzaka : jaina pustaka bhavana, kalakattA, prathama AvRtti. (58) DhAI hajAra varSoM meM zrI bhagavAna mahAvIra svAmI kI vizva ko dena : saMpA. dezabhUSaNajI, zrImatI munnAdevI, lAlA rAjendra prasAdajI, dilhI, prathama AvRtti. (59) bhagavAna mahAvIranA yuganI mahAdevIo : suzIla, prakAzaka : jaina AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1946. saMskRta : (1) buddhAraNyakopaniSadRSTA vArtika le. surezvara TI. kA Anandagiri, prakAzakaH mahAdeva dvimANAji ApTe, pUnA, prathama AvRtti, 1894. mArca 2010 10 (2) kAvyamAlA - 7 : prakAzaka : nirNayasAgara, muMbaI, prathama AvRtti, 1907. (3) mahAvIra pUjA (nyAya kusumAgnAmi prakaraNam) le nyAya vijayajI, prakAzaka : lakSmI prinTiMga presa, ahamadAbAda, prathama AvRtti, 1902. (4) saMbhatitarka prakaraNa vyAkhyA tattvabodhavidyAcinyA : le. siddhasena divAkara vyA. kA. abhayadeva sUri saMpA. saMghavI sukhalAla, prakAzaka : gujarAta purAtattva (45) bhagavAna mahAvIra kA jIvana : le. paMDita sukhalAlajI saMghavI, prakAzaka: jaina kalcarala risarca sosAyaTI, banArasa, prathama AvRtti. (46) citeroM ke mahAvIra : DaoN. premasumana jaina, prakAzaka maMtrI amara jaina maMdira, ahamadAbAda, prathama AvRtti, 1928. : : sAhitya saMsthAna, udayapura, prathama AvRtti, 1975. (47) jaina dharma aura bhagavAna mahAvIra DaoN. devendrakumAra zAstrI, prakAzaka : DaoN. jI. sI. jaina siMghaI khuntIlAla rAdhAbAI jaina TrasTa, indaura, prathama AvRtti, 1975. (6) triSaSThizalAkApuruSacaritra mahAkAvyam bhA. 2, parva 10 muM : hemacaMdrAcArya, prakAzaka : jaina dharma pracAra samiti, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1965. prakAzaka : manasukhabhAI mANekalAla, prathama AvRtti, 1928. (48) anuttara yogI : tIrthaMkara mahAvIra bhAga - 1 : le. vIrendrakumAra jaina, (7) nyAya khaMDAdyaparanAma mahAvIra stava prakaraNa : le. yazovijaya gaNi, prakAzaka : zrI vIra nirvANa graMtha prakAzana samiti, indaura, prathama AvRtti, 1974. (49) carama tIrthaMkara zrI mahAvIra vijaya vidyAcaMdra sUri, saMpA. jozI madanalAla, prakAzaka : rAjendra pravacana kAryAlaya, rAjagaDha, prathama AvRtti, 1975. (50) bhagavAna mahAvIra : le. mAlavaNiyA dalasukha, prakAzaka : jaina saMskRti saMzodhana maMDala, vArANasI, prathama AvRtti. : (51) bhagavAna mahAvIra aura mAMsaniSedha le. AtmArAmajI prakAzaka : amaranAtha, ludhiyAnA, prathama AvRtti, 1957. (52) bhagavAna mahAvIra aura unakA tattvadarzana : le. deza bhUSaNajI, prakAzaka : jaina sAhitya samiti espleneDa roDa, dilhI, prathama AvRtti, 1973. (53) vIra vardhamAna caritam : le. DaoN. hIrAlAla jaina, prakAzaka: bhAratIya jJAnapITha prakAzana, dilhI, prathama AvRtti, (5) mahAvIra tattva prakAza : le. vijaya kezara sUri, prakAzaka : vijaya kamala kezara graMthamAlA, prathama AvRtti, 1927. (8) mahAvIra caritam (anuvAda TippaNa) bhavabhUti, saMpA. ToDaramala, prakAzaka : paMjAba yUnivarsiTI, lAhora, prathama AvRtti, 1928. (8) zramaNa bhagavAna mahAvIra : le. kalyANa vijayajI gaNi, prakAzaka : zrI kalyANa vijayajI zAstra saMgraha samiti, mAravADa, prathama AvRtti, 1942. (9) jaina mahAvIra gItA : le. buddhisAgara sUrIzvarajI, prakAzaka : jayabhikhkhu sAhitya prakAzana graMthamAlA, ahamadAbAda, prathama AvRtti, 1968. udadhAviva sarvasindhava; samudIrNAstvayi sarvaduSTayaH / na ca tAsu bhavAnudIkSyate, pravibhaktAsu saritsvivodadhiH / / - dvAtriMzi4-15 : (10) alpabahugarbhita zrI mahAvIra stavanam sattvacUrikaM mahAdaNDaka stotrAparaparvA cAlya bahutva vicAra stavanam : le. samaya sundara gaNi, prakAzaka: zrI AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1914. prAkRta, ardhamAgadhI, rAjasthAnI aura anya pustakeM : jaima samudramAM badhI nadIo maLe che, evI ja rIte tamArA darzanamAM tamAma dRSTio maLe che, bhinna bhinna draSTiomAM tame dekhAtA nathI, jema, nadIomAM samudra dekhAto nathI. (1) prakaraNa ratnakara bhAga - 2 (adharmAgadhI) : prakAzaka : zrAvaka bhImasiMha mANeka, muMbaI, prathama AvRtti, 1876. (2) prakaraNa ratnakara bhAga-3 (adharmAgadhI) : prakAzaka : zrAvaka
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana bhImasiMha mANeka, muMbaI, prathama AvRtti, 1878. (anya) : pArI bhImajI harajIvana, prakAzaka : meghajI harajI kaMpanI, muMbaI, prathama (3) mahAvIra caritram (prAkRta) : le. gaNacaMdra gaNi, prakAzaka : devacaMdra lAlabhAI, AvRtti, 1911. muMbaI, prathama AvRtti, 1929. __ (23) zrIman mahAvIra (sacitra aM.89) (anya) : desAI mohanalAla dalIcaMda, (4) mahAvIra stavanam (anya) : le. pArzvacaMdra kavi (mUla), bhAvaprabha sUri prakAzaka : desAI mo. da. muMbaI, prathama AvRtti, 1914. (vRtti), prakAzaka : yazo. vi. pAThazALA, mahesANA, prathama AvRtti. 1929. (24) mahAvIra cariyaM (chaThTho prastAva) (anya) : guNacaMdra prakAzaka : prAkRta (5) mahAvIra satuti garbhita (zrI samyakatva vicAra stavana) (anya) : le. vidyA maMDala, ahamadAbAda, prathama AvRtti, 1965. nyAyasAgara sUri, paMDita caMdulAla nAnacaMda, artha. prakAzaka : zrI vikA sabhA, (25) mahAvIra paMcakalyANaka pUjAdi saMgraha (anya) : le. padmavijaya, prakAzaka khaMbhAta, prathama AvRtti, 1984. : zAha cImanalAla gokuladAsa, prathama AvRtti, 1923. (6) mahAvIra tattvaprakAza (anya) : le. vijaya kesara sUri (mUla), paM. maNilAla (26) mahAvIra rI olakhANI (rAjasthAnI) : DaoN. zAntA manAvat, prakAzaka: popaTalAla (saM. anu.), prakAzaka : dayA vimala graMtha, dahegAma, prathama AvRtti, 1920. anupama prakAzana, cauDA rastA, jayapUra, prathama AvRtti, 1975. (7) mahAvIra stavanam avacUri : le. samaya suMdara gaNi svAparA, prakAzakaH (27) mahAvIra jina stuti saMgraha (saTika): prakA. haMsarAja, jAmanagara, prathama AtmAnaMda sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1970. AvRtti, 1918. (8) mahAvIra caritram (prAkRta) : le. guNacaMdragaNi, prakAzaka : devacaMda lAlabhAI, (28) vardhamAna dvAtriMzikA (saMskRta) : siddhasena divAkara TIkA. udayasAgarasUri, muMbaI, prathama AvRtti, 1929. prakAzaka : jaina dharmaprasAraka sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1903. (9) vizeSAvazyaka bhASA : bhA. 2 (anya) : le. cunilAla hakamacaMda, prakAzaka (29) vardhamAna dezanA bhAga-1 (saMskRtAnuvAda) (anya) : le. paM. zubhavardhanagaNi, : AgamodAya samiti, muMbaI, prathama AvRtti, 1927. prakAzaka : jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1984. (10) mahAvIra caritam (anya) : le. kavi bhavabhUti, vIra rAghava (vRtti) (30) vardhamAna dezanA bhAga-2 (saMskRtAnuvAda) (anya) : le. paM. zubhavardhanagaNi, prakAzaka: nirNaya sAgara presa, muMbaI, prathama AvRtti, 1823. prakAzaka : jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara. prathama AvRtti, 1988. (11) mahAvIra svAmI caritra (anya) : vakila naMdalAla lallubhAI, prakAzakaH (31) vardhamAna dezanA (anya) : le. rAjakIrti gaNi, prakAzaka : paM. hIrAlAla mukti kamala mohana, vaDodarA, prathama AvRtti, 1924. haMsa, jAmanagara, prathama AvRtti, vIra 2463. (12) mahAvIra svAmI caritra (anya) : vakila naMdalAla lallubhAI, prakAzakaH (32) vardhamAna vidyAkalpa (anya) : le. vAcaka caMdraseno kRta, prakAzaka : mukti kamala mohana, vaDodarA, prathama AvRtti, 1930. zA. DAhyA. mahikam, ahamadAbAda, prathama AvRtti. (13) mahAvIra bhakta maNibhadra (sacitra) (anya) : bhImajI harajIvana suzila, (33) vardhamAna dezanA (prAkRta gadya) : zubha vardhanagaNi, prakAzaka : jaina dharma prakAzaka : jyoti kAryAlaya, ahamadAbAda, prathama AvRtti, 1937. prasAraka sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1984. (14) mahAvIra jina paMcakalyANaka pUjA (anya) : vijaya mANikyasiMha (34) vardhamAna-tapa-mahimA (anya) : le. jaya padmavijaya, prakAzaka : saurASTra sUri, prakAzaka : gAMdhI vADIlAla sAM., ahamadAbAda, prathama AvRtti, 1927. ile. enDa meTala inDasTrIjha, muMbaI, prathama AvRtti, 1941. (15) mahAvIra jyotipUjA (anya) : prakAzaka : caritra smAraka graMtha, vIramagAma, (35) bRhat hrA~kAra kalpa vivaraNam tathA vardhamAna vidyAkalpa : le. jinaprabha prathama AvRtti, 1929. sUri, prakAzaka : zA. DAhyA mAhokam, ahamadAbAda. prathama AvRtti. (16) mahAvIra cariyaM (padya) (anya) :le. nemicaMda sUri, prakAzaka : AtmAnaMda (36) sanmati mahAvIra : le. sureza muni, prakAzaka : sanmati jJAnapITha, AgrA, sabhA, bhAvanagara, prathama AvRtti, 1973. prathama AvRtti, 1954. (17) mahAvIra tattva prakAza (anya) : vijaya kesara sUri, kamala kezara graMtha, English : dahegAma, prathama AvRtti, 1986. / (1) bhagavAna mahAvIra 2600etha kalyANaka mahotsava : AcArya rAjakumAra (18) mahAvIra stavana prakaraNam (nyAya khaMDaravAdya) (anya) : u. yazovijayajI, haina, mano4 porA, bhagavAna mahAvIra 2600bho khyaae| mahotsava samitI, prakAzaka : manasukha bhagubhAI, ahamadAbAda, prathama AvRtti. yenA, paDebI bhAvRti. (19) mahAvIra prakAza-bhA.1 (anya) : lAlana niketana, maDhaDA, prathama (2) bhagavAna mahAvI20 : proI mAI Tobaransa : bepa: 3. bhAra. yaMdrA, haina mizana AvRtti, 1924. sosAyaTI, yenAS, 5vI AvRti, 1875. (20) mahAvIra kahetA hatA (anya) (3) bhagavAna mhaavii| an DIja khevana bhouna Isa : saMpA64 : narendra : le. vADIlAla motIlAla, prakAzaka bhAnAvata ane prema sumana jaina, prakAzaka: jayaI jagajIvajoNI - viyANao dagaguru jagANaMdo / : zaMkarabhAI, mo. zAha, muMbaI, prathama akhila bhAratavarSIya sAdhu jaina saMgha, jagaNAho jagabaMdhu, jayai jagapiyAmaho bhagavaM / / bIne2, 5vI bhAti, 1876. AvRtti, 1988. nahI, 1 | (4) bhagavAna mahAvIra : se5 : (21) mahAvIra stava (anya) : le. jagatanI jIvayonine jANanArA, jagadguru ane jagatane AnaMda cothamalajI, anuvAdaka : paMDita rAmacaMdra mAna vijaya, prakAzaka : satya vijaya ApanArA, jagannAtha, jagatabaMdhu ane jagata pitAmaha, bhagavAna zarmA, khAnapura, prakAzaka : jinodaya pustaka graMthamAlA, prathama AvRtti, 1922. pracAraka samiti, ratalAma, pahelI AvRti, (22) mahAvIra jIvana vistAra (mahAvIrano 4ya ho! 1842.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana mArca 2010 (5) bhagavAna mahAvIra : lekhaka : suMdaralAla cunIlAla kApaDiyA, kIrtipAla esa. esa. koThArI, motIlAla banArasI dAsa, dilhI, 1983. kApaDiyA, vaDodarA, pahelI AvRti. (26) lorDa mahAvIrA enDa sama adhara TiciMgsa oNpha hIjha TAIma: lekhaka : kAmatA (6) bhagavAna mahAvIrA (zorTa bAyogrAphI eNnDa AIDiyolojI oNpha lorDa mahAvIrA, prasAda jaina,jaina mitra maMDaLa, dilhI, 1927. dha greTa praoNpheTa oNpha jainIjhama) : lekhaka : muni mahendrakumAra, jaina vizva bhAratI, lADanuM, (27) lorDa mahAvIrA: lekhaka : bulacaMda, jaina kalcarala risarca sosAyaTI, banArasa, rAjasthAna, pahelI AvRti, 1942. 1948. (7) koporemITI eNnDa dha kronolaoNjI oNpha mahAvIra eNnDa buddhAH anuvAdaka : muni (28) lorDa mahAvIrA : lekhaka : TI. ela. vAsavAnI, paMjAba saMskrIta jaina Dipo, mahendrakumAra, TuDejha eNnDa Tumorojha prinTarsa eNnDa pablizarsa, delhI, 1970. 1936, (8) kaoNnTaporemITI eNnDa dha kronolaoNjI oNpha mahAvIrA eNnDa buddhA : lekhaka : muni (29) lorDa mahAvIrA : saMpAdaka : akSayakumAra jaina (navabhArata TAImsa), nAgarAjajI, jena je. terApaMthI mahAsabhA, kalakattA,1964. ravikumAra, nyU dilhI, 1993. (9) DivAIna laoNrDa mahAvIrA dha lAITa oNpha dha thrI varlasa lekhaka : esa. Ara. phalanIkara, (30) lorDa mahAvIrA hIjha lAIpha enDa DaoNkTarAInsa: lekhaka : somasukha puranacaMda, kamala prakAzana TrasTa, amadAvAda, pahelI AvRti, 1981. vaDodarA, 1914. (10) IsenzIyalsa pha bhagavAna mahAvIrsa philosophI - ganAdharAvAda: lekhaka : ke. (31) lorDa mahAvIrA Ina dha AIjha opha phoragIvanesa: saMpAdaka : akSayakumAra rAmappA, motIlAla banArasIdAsa, dilhI, 1989. jaina, mInA bhAratI, nyu dilhI, 1975. (11) gAIDalAInsa Tu mahAvIra darzana : saMpAdaka : pI. bI. mahetA, satkRta sevA (32) mahAvIrA : lekhaka : amUlya sena, mahAbodhi buka ejansI, kalakattA, sAdhanA kendra, 1984. (rI-prinTa) 2003. (12) heriTeja oNpha aham mahAvIra : lekhikA cArloTa krAujha (zubhadrAdevI), (33) mahAvIrA : hIjha lAIpha enDa TiciMgsa : lekhaka : rAghavacArI sarasvatI, pArzvanAtha vidyApITha, vArANasI, 1997. jaina sastu sAhitya, amadAvAda. (13) AI ema mahAvIrA : lekhaka : ena. ela. jaina, saMpAdaka : sAragamala jaina, (34) mahAvIra enDa hIjha mizana: lekhaka : bhIkhAlAla bI. kapAsI, amadAvAda, pArzvanAtha vidyApITha, vArANasI, 2002. 1927. (14) lAIpha oNpha lorDa zrI mahAvIrA ejha riprejheTeDa Ina kalpasUtra peInTiMgsa: (35) mahAvIra jayaMtI sImpojhIyama prakAzaka : gulAbacaMda jaina, dilhI, 1955. lekhaka : sArAbhAI maNilAla navAba, sArAbhAI maNilAla navAba, mahAvIra jayaMtI vIka (ekjhIbIzana oNpha jaina ArTa) bhArata jaina mahAmaMDaLa, ahamadAbAda,1978. kalakattA, 1964. (15) lorDa zrI mahAvIra : oNmnIsIenTa Ticara oNpha Tratha : lekhaka: Ara. bI. (36) mahAvIra : vallabhasUri smAraka nidhi, muMbaI, vi. saMvata, 1955. prAgavaTa, AdinAtha jaina zvetAMbara Tempala, beMgalora, 1969. (37) mahAvIrA : hIjha lAIpha eNnDa TiciMgsa : lekhaka : bImalA curna leko, (16) lorDa mahAvIra eNnDa hIjha TiciMgsa: lekhaka : vI. jI. nAyara, jaina yuvaka mahAbodhi buka ejansI, kalakattA, 2002. saMgha, cennAI, 1977. (38) mahAvIrA : hIjha lAIpha enDa TiciMgsa : lo, vimalA curna, lujhaka enDa (17) lorDa mahAvIra eNnDa hIjha TiciMgsa : lekhaka : Ara.bI. prAgavata, ku., laMDana, 1937. ratnAhIrIbAI liTararI pablikezansa, cennAI, 1969. (39) mahAvIrAH hIjha TAImsa enDa hIjha philosophI opha lAIpha : lekhakaH DaoN. (18) lorDa mahAvIra - dhI jenA propheTa : lekhaka : puranacaMda samasukha, kubera hIrAlAla jaina, Do. e. ena. upAdhyAya, vIra nirvANa graMtha prakAzana samitI, pablikezansa, cennAI, 1953. Indora, 1979. (19) lorDa mahAvIra H hisTorikala paraspekTiva: lekhaka : bolacaMda, pArzvanAtha (40) mahAvIrA: hIjha TAImsa eNnDa hIjha philosophI oNpha lAIpha: lekhaka : DaoN. zodha saMsthAna, vArANasI, 1987. hIrAlAla jaina, DaoN. e. ena. upAdhyAya, jaina mitra maMDaLa, nyu dilhI, 1926. (20) lorDa mahAvIra H hisTrI Ina hisTorikala paraspekTisa : lekhaka: bulacaMda, (41) mahAvIrA : hIjha TAImsa eNnDa hIjha philosophI oNpha lAIpha : saMpAdaka : rAjahaMsa pablikezana, banArasa, 1948. paMDita kelAzacaMdra zAstrI, jyoti prasAda jaina, bhAratIya jJAnapITha, dilhI, vi. (21) lorDa mahAvIra eNnDa harbala sAyansa : lekhakaH darzana vijayajI, anuvAda: saMvata 2034. ghanazyAma jozI, vallabhasUri smAraka nidhi, muMbaI, 1957. (42) mahAvIrA : dhI greTa hIro: e. je. sunavAlA, prakAzaka : lujheka enDa ku., (22) lorDa mahAvIrA eNnDa harbala sAyansa : lekhakaH darzanavijayajI, anuvAda: laMDana, 1934. ghanazyAma jozI, goDijI mahArAja jena Tempala, muMbaI, 1960. (43) mahAvIrA enDa hIjha philosophI opha lAIpha : lekhaka : AdinAtha neminAtha (23) lorDa mahAvIrA eNnDa hIjha TiciMgsa : keTalAka lekhakonA lekhono saMgraha, upAdhyAya, InDiyana InsTiTyUTa oNpha kalcara, beMgalora, 1956. vallabhasUri smAraka nidhi, muMbaI, (44) mahAvIrA enDa hIjha TiciMgsa : ( zvetAmbaratve na digambaratve, na tarkavAde na ca tattvavAde 1961. saMpAdaka : e. ena. upAdhyAya, nAthAmala (24) lorDa mahAvIrA eNnDa hIjha TiciMgsa | na pakSasevAzrayona mukti:, kaSAyamukti: kila muktireva. TAMTiyA, paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA, : lekhaka : vI. jI. nAyara, prakAzaka : | 'na to zvetAmbara hovAthI mukti maLaze ke na to digaMbara hovAthI. mohanalAla esa. mahetA, 2500mo vallabhasUri smAraka nidhi, muMbaI, na to tarkavAda dvArA mukti maLaze ke na to tattvavAda dvArA. potAnA nirvANa mahotsava samiti, muMbaI, 1983. 1977. pakSane vaLagI rahevAthI paNa mukti nahi maLe. sAcA arthamAM to (25) lorDa mahAvIrA enDa hIjha TAImsa (45) mahAvIrA:lekhaka: amaracaMda, jainA : lekhaka : kailAzacaMdra jaina, saMpAdaka : DI. kaSAyamukti e ja mukti che. kalcarala risarca sosAyaTI, banArasa,
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana 1953. (60) zramaNa bhagavAna mahAvIra : lekhaka : muni ratnaprabha vijaya, volyuma 1, (46) mahAvIrA : lekhaka : amaracaMda, pArzvanAtha vidyApITha, vArANasI, (rI pArTa 1, (15 pUrva bhavo) prakAzaka : jaina siddhAMta sosAyaTI, amadAvAda, vi. prinTa), 1997. saMvata, 1941. (47) mahAvIrA lekhaka: sarasvatI rAghavAcArI (sudhArelI AvRtti) vallabhasUri (61) zramaNa bhagavAna mahAvIra : lekhaka : muni ratnaprabha vijaya, volyuma 1, pArTa smAraka nidhi, bomba, 1956. 2, (jIvana) prakAzaka : jaina siddhAMta sosAyaTI, amadAvAda, vi. saMvata, 1948. (48) mahAvIrA dha jainaH lekhaka : jyoti prasAda jaina, ahiMsA sthaLa, dilhI. (62) zramaNa bhagavAna mahAvIra : lekhaka : muni ratnaprabha vijaya, volyuma 2. (49) mahAvIrA dha marasIkula : lekhaka : RSi RSabhadAsa svAmI, saMpAdaka : vI. pArTa 1, (jIvana), prakAzaka : jaina siddhAMta sosAyaTI, amadAvAda, vi. saMvata. 1948. jI. nAyara, Adizvara jaina Tempala, cennAI, 1974.. (63) zramaNa bhagavAna mahAvIrA : lekhaka : muni ratnaprabha vijaya, volyuma 2. (50) mahAvIrA vacanAmRtA: lekhaka : sunItakumAra ceTarjI, jaina sAhitya prakAzana pArTa 2, (jIvana), prakAzaka : jaina siddhAMta sosAyaTI, amadAvAda. vI. saMvata. 1951. maMdira, muMbaI, 1963. (64) zramaNa bhagavAna mahAvIra : lekhaka : muni ratnaprabha vijaya, volyuma 3. pArTa (51) morala sTorIjha opha bhagavAna mahAvIra : lekhaka : upAdhyAya puSkaramuni, 1, (gaMdharvavAda) prakAzaka : jaina siddhAMta sosAyaTI, amadAvAda, vi. saMvata, 1950. saMpAdaka : AcArya devendra muni, divAkara prakAzana, AgrA. (65) zramaNa bhagavAna mahAvIra : lekhaka : muni ratnaprabha vijaya, volyuma 4. (52) zramaNa bhagavAna mahAvIrA (volyuma 4), nihavA vedA: lekhakaH jinabhadra, pArTa 2, (nindavavAda) prakAzaka : jaina siddhAMta sosAyaTI, amadAvAda, vi. saMvata, saMpAdaka : ratnaprabha vijaya, prakAzaka : jaina siddhAMta sosAyaTI, amadAvAda, 1947. 1947. (53) nona vAyolansa: a vaeN oNpha lAIpha: lekhaka : kumArapALa desAI, jayabhikhkhuM (66) zramaNa bhagavAna mahAvIra : lekhaka : muni ratnaprabha vijaya, volyuma 5, sAhitya TrasTa, 1990. pArTa 2, (sthavirAvalI) prakAzaka : jaina siddhAMta sosAyaTI, amadAvAda, vi. saMvata, (54) perebalsa oNpha mahAvIrA : rajUkartA : kiraNabhAI, zrI kiraNa pablizarsa, 1950. muMbaI, 1979. (6) TAImalesa maeNseja oNpha bhagavAna mahAvIra prakAzaka: lekhaka : kumArapALa (55) prinTiMga oNpha lorDa mahAvIrA : lekhaka : sI. ema. zAha, prakAzaka: sI. desAI, jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa, amadAvAda, 2000. ema. zAha, amadAvAda, 1985. (68) tIrthakara mahAvIrA : lAIpha eNnDa philosophI : lekhaka : esa. sI. divAkara, (56) pablika haoNliDe ona laoNrDa mahAvIrA barthaDe : lekhaka : paMnyAsa sumeracaMdrajI jaina mitra maMDaLa, dilhI, 1975. divAkara, mahAvIra jaina sabhA, maMDavalA, 1949. (69) tIrthakara mahAvIrA lekhaka : kumArapALa desAI, jayabhikhkhuM sAhitya TrasTa, (57) zramaNa bhagavAna mahAvIra : lekhaka : ke. sI. lAlavAnI, dhI nirvA amadAvAda, 2003. esosIesa, kalakattA, 1975. (70) tIrthakara mahAvIrA : lAIpha enDa philosophI : lekhaka : divAkara esa. sI., (58) zramaNa bhagavAna mahAvIrA eNnDa jenijhama: lekhaka : ramaNalAla sI. zAha, jaina mitra maMDaLa, dilhI, 1975. vallabhasUri smAraka nidhI, muMbaI, 1975. (71) varlDa seviyara lorDa mahAvIra : lekhaka : rAmaprasAda pI. bakSI, sAMtAkrujha jaina (59) zramaNa mahAvIra : lekhaka : muni nathamala, mitra pariSada, kolakAtA, 1980. mitra maMDaLa, muMbaI, 196 1. - saujanyaH DaoN. kumArapALa desAI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha : kAryavAhaka samiti 2009-2010 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra tA. 02-01-2010nA roja tathA kAryavAhaka samitinI sabhA budhavAra tA.24-| 02-2010nA mAravADI vidyAlaya, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI-400 004 madhye maLI hatI. jemAM sane 2009-2010nA varSa mATe hoddedAro, kAryavAhaka samitinA sabhyo, koNa tathA nimaMtrita sabhyonI varaNI sarvAnumate nIce mujaba karavAmAM AvI hatI. hoddedAro zrI gAMgajIbhAI popaTalAla zeThiyA zrI bharatabhAI meghajIbhAI mAmaNiyA pramukha: zrImatI uSAbahena pravINabhAI zAha zrI kAkulAla chaganalAla mahetA zrI rasikalAla laheracaMda zAha ku. vasubahena caMdubhAI bhaNazAlI nimaMtrita sabhyo upapramukhaH ku. mInAbahena zAha zrImatI jayAbahena TokarazI vIrA zrI caMdrakAnta dIpacaMda zAha zrImatI kusumabahena narendrabhAI bhAu zrImatI zailajAbahena cetanabhAI zAha maMtrIoH zrImatI puSpAbahena caMdrakAnta parIkha zrI jayaMtIlAla popaTalAla zAha zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha zrImatI ramAbahena vinodabhAI mahetA zrI ramibhAI bhagavAnadAsa zAha DaoN. zrI dhanavaMta tilakarAya zAha zrImatI ramAbahena jayasukhalAla vorA ku. yazomatIbahena zAha sahamaMtrI : zrI kiraNabhAI hIrAlAla zAha zrImatI kalAvatI zAMtilAla mahetA zrImatI varSAbahena rajubhAI zAha zrI pIyUSabhAI zAMtilAla koThArI zrImatI caMdrAbahena pIyUSabhAI koThArI koSAdhyakSa : zrI nitInabhAI kAMtilAla sonAvAlA zrI mahendrabhAI zAmajIbhAI gosara zrI bhUpendra DAhyAbhAI javerI zrI premaLabhAI ena. kApaDiyA zrI zAntibhAI karamazIbhAI gosara samitI sabhyo ko-opTa sabhyo zrI mANekalAla ema. saMgoI zrI lalitabhAI popaTalAla zAha zrI zaileSabhAI hiMmatalAla koThArI zrI prakAzabhAI jIvanacaMda jhaverI zrI dilIpabhAI mahendrabhAI zAha zrI dilIpabhAI vIrendrabhAI kAkAbaLIyA zrImatI reNukA jinendra poravAla zrI vallabhadAsa Ara. ghelANI zrI zAMtilAla maMgaLajI mahetA zrI pannAlAla ke. cheDA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 2. prabuddha jIvana mArca 2010 zrI vinaya vihAra keLavaNI maMDaLa saMcAlita loka vidyAlaya, vAlukaDa (pAlItANA) ceka arpaNa kAryakrama mathurAdAsa ema. TAMka zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha chellA 25 varSathI paryuSaNa vyAkhyAnamALA vALukaDa mukAme ItihAsa sarjAyo ke eka sAthe 4 kaoNlejonI judI judI daramiyAna gujarAtarAjyanI koI eka saMsthA mATe dAnanI apIla kare phekalTInInuM ahIM nirmANa thavAnuM che. che. A kAryakrama pachI padhArelA badhA mahemAno ane pAlItANAthI dAnanI apIla karatAM pahelA be-traNa saMsthAonI mulAkAta levAmAM AvelA saMghanA badhA sabhyone bhojana kakSamAM svAdiSTa bhojanano AnaMda Ave che temAMthI je saMsthA Arthika sahAya mATe vadhAre lAyaka hoya tenI levA AmaMtryA hatAM. bhojanAdi kArya patAvI, mahemAnone vAlukaDA varaNI saMghanI kAryavAhaka samitimAM karavAmAM Ave che te mujaba A saMkulanA badhA vibhAgo batAvI, mAhitI apAI hatI. tyAra pachI varSe loka vidyAlaya vAsukaDa-pAlItANAne Arthika sahAya karavI ema kAryakrama mATe taiyAra karelA zAmiyANAmAM badhAM goThavAI gayAM hatAM. TharAvavAmAM AvyuM hatuM. kAryakramanI zarUAta karatAM pahelAM vAlukaDanA bhAI-bahenoe pUjya paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna loka vidyAlaya mATe rUpiyA zrI gaNapatinI stuti raju karI hatI. pacIsa lAkha trepana hajAra traNaso ogaNacAlIsa jevI mAtabara rakama prAraMbhamAM loka vidyAlaya, vAlukaDanA TrasTI DaoN. jheDa. pI. khenIe maLI jene arpaNa karavAno kAryakrama tAlukaDa mukAme zanivAra tA. 9mI vALukaDa padhArelA badhA mahemAnone ane maMca upara birAjamAna jAnyuArI 2010nA roja rAkhavAmAM Avyo hato. saMghanI chellA mahAnubhAvono, paricaya Apyo, temaja saMsthAnA kAryanI khUba ja 25 varSanI praNAlikA che ke ApaNe dAna, dAna lenAranA AMgaNe jaI suMdara rUparekhA ApI. badhA vALukaDa mukAme padhAryA te mATe khUba ApavuM. abhinaMdana ApyAM hatAM. saMghanA hoddedAro, sabhyo, dAtAo maLI kula 19 bhAI-baheno tyAra pachI maMca upara birAjamAna mahAnubhAvo sarvazrI goviMdabhAI zukravAra tA. 8mI jAnyuArI 2010nA roja rAtanA 9-25 kalAke lAlajIbhAI dhoLakiyA, gurU Azrama, bagadANAnA manajI bApA, bombe senTralathI bhAvanagara eksapresamAM ravAnA thaI, zanivAre savAre dalasukhabhAI godhANI temaja saMghanA pramukhazrI rasikalAla laheracaMda 11-00 kalAke sonagaDha sTezane pahoMcyA hatAM. sonagaDha sTezane zAha ane maMtrI DaoN. dhanavaMtarAya tilakarAya zAha, anubhAI devarAjabhAI vALukaDanA kAryakaro lakjharI basa laIne Avela, temAM so ravAnA tejANI ane jasamatabhAI nAnubhAI vIDiyAe dIpa pragaTAvI thaI, pAlItANAmAM pAlaNapura jaina yAtrika bhavanamAM utaryA. snAnAdi kAryakramanI zarUAta karI hatI. kriyAo patAvI so loka vidyAlaya, vAlukaDa (kAryakramanA sthaLe) javA dIpa prAgaTya kAryakrama pachI maMca upara birAjamAna mahAnubhAvonuM basamAM ravAnA thayAM. vAlukaDa pahoMcatA loka vidyAlayanA menejIMga pustaka ane zAla oDhADI bahumAna karavAmAM AvyuM hatuM. TrasTI zrI nAnubhAI ziroyAe badhAne bhAvathI AvakArI svAgata karyuM AjanA prasaMge ghaNAM dAnanI jAherAto dAtAonA nAma sAthe thaI temaja skulanI vidyArthinIoe badhA mahemAnone cAMdalo karI gulAbanuM hatI. Azare 75/80 lAkhanA dAnanA nAmo jAhera thayAM hatAM. bhUtapUrva phula ApI abhivAdana karyuM. vidyArthI zrI kAMtibhAI ukANIe 11 lAkhanA dAnanI jAherAta karI loka vidyAlaya, vAlukaDa taraphathI trividha samArohanuM Ayojana hatI. A badhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM 25,53,339/karavAmAM AvyuM hatuM. pahelo kAryakrama savAranA mahilA mahA vidyAlaya dAna e anerUM hatuM. saMkulanuM zilAnyAsa zrImatI maMjulAbena anubhAI tejANI ane zrImatI pU. AcArya zrI rAjayazasUrizvarajI mahArAja sAhebanA sAMnidhyamAM rekhAbena jasamatabhAI vIDiyAnA varad haste karavAmAM AvyuM hatuM. A loka vidyAlaya, vAlukAnA menejIMga TrasTI, zrI nAnubhAI ziroyAe mahA vidyAlaya mATe 71 lAkhanuM dAna zrI anubhAI tejANI ane saMghano ceka rUA. 21,78,339/- arpaNa karavAmAM Avyo temaja rUA. jasamatabhAI vIDiyAe temanA pUjya mAtuzrInA smaraNArthe "mAtuzrI 3,75,000/- vALukaDane dAtAoe mokalyAM hatAM. kula dAnanI rAmubA devarAjabhAI tejANI ane zAMtAbA nAnubhAI vIDiyA nAma rakama rUA. 25,53,339/- thaI. ApavAmAM AvyuM hatuM. A rIte A be bhAIoe potAnI mAtAnuM e prasaMge pU. AcAryazrIe potAnA vaktavyamAM kahyuM ke sarasa saMskAra RNa utAravAno yaza lIdho hato. A prasaMge pU. zrI rAjazasUrizvarajI ApatI AvI vidyAlayone kharekhara vidyAtIrtha kahevuM joIe. dAtAo mahArAja sAheba temaja pU. sAdhvIjI pU. bahena mahArAja sAheba temaja potAnI mAtAne yAda karI dAna Ape che te kharekhara prazaMsaniya che. gujarAta rAjyanA bhUtapUrva mukhyamaMtrI zrI kezubhAI paTela hAjara hatAM. tyArabAda saMghanA maMtrI DaoN. dhanavaMtabhAIe potAnA vaktavyamAM
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana jaNAvyuM ke ame kharekharadAtA nathI paNa amane bIjA dAtAo ApaNI gayAM che. evI khUba ja suMdara ane AtmiyatAnI lAgaNIthI badhAne saMsthA mATe dAna Ape che te bheguM karIe chIe. ame mAtra nimitta premanI hUMpha ApavAmAM Ave che. chIe. dAtAo bIjA che. ApanuM dAna hoya che te ame badhAM pAsethI tyAMthI basamAM badhA zrI mahAvIra jaina cAritra kalyANa ratnAzramabheguM karIne Apane ApIe chIe. phakta TapAlInuM kAma ame karIe sonagaDha gayAM. baporanuM bhojana tyAM ja karyuM. baporano vizrAma karI chIe. sAMjanA pharIthI ratnAzramanA vidyArthIoe skulamAM cAlatA vividha sAMjanA bhojanano kAryakrama vAlukaDa mukAme hato temaja rAtanA prakAranA klAsIsa, kaoNmyuTara rUma, kalAtmaka cIjonI banAvaTa vagere sAMskRtika kAryakramamAM sabhyo hAjara rahI, bALakone protsAhita karyA batAvavAmAM AvyuM hatuM. sAMjanA skulanA chokarAo taraphathI sAMskRtika hatAM. rAtanA basamAM badhA pAlaNapura yAMtrika bhavana mATe ravAnA tayAM progrAma raju karavAmAM Avyo hato. hatAM. A mulAkAta samaye zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe rUA. 11,000/- no ceka ravivAre tA. 10mI jAnyuArIe thoDA sabhyo savAre vahelA UThI maMdabuddhi Azramane ane rUA. 5,001/- no ceka zrI mahAvIra jaina zatruMjaya parvata upara dAdAnI pUjA ane darzana karavA gayAM hatAM. bAkInA cAritra ratna kalyANa Azrama sonagaDhane arpaNa karyo hato. bIjAoe taLeTImAM AvelA devasthAnonA darzanano lAbha lIdho hato. sonagaDhathI rAtanA 9-15 kalAke bhAvanagara eksapresamAM ravAnA baporanuM jamavAnuM yAMtrika bhavanamAM hatuM. temaja sAMjanA kAryakrama mATe thaI maMgaLavAra tA. 12mI jAnyuArIe 11-00 kalAke vAMdrA sTezane bhaginI mitra maMDaLanA maMtrI zrI Dolarabena kapAsI taraphathI jamavAnuM utaryA hatAM. | * * * AmaMtraNa hatuM. eTale badhA sabhyo 5 vAge basamAM besI bhaginI prabuddha jIvana mitra maMDaLanI ophise maLavA gayAM hatAM. bhaginI mitra maMDaLanI | (phorma naM. 4, rUla naM. 8). bahenoe AmaMtrita mahemAnone gulAbanA phUla ane rUmAlathI svAgata rajisTrezana opha nyUjhapepara rUlsa 1956 anvaye 'prabuddha jIvana'nI mAlikI karyuM hatuM. saMghanA sabhyoe bhaginI mitra maMDaLanI navI pravRtti nihALI ane te aMgenI mAhitI. saMtoSa vyakta karyo hato. pachI bhojanane nyAya ApI badhA basamAM 1. prakAzana sthAna : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, yAMtrika bhavana mATe ravAnA thayAM hatAM. 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, yAMtrika bhavana pahoMcyAM pachI bhavananA daravAjA pAse ja saMgItanI muMbaI-400 004. moTI mahephila jAmI hatI. zrI bharatabhAInI pharamAIzathI kumArI kAmacalAu saranAmu : 33, mahammadI mInAra, desIkAe stavananI zarUAta karI hatI. tyAra pachI philmI gIto, bhajana, 14mIkhetavADI,muMbaI-400 004. stavana, gajhalo, zAyarI raju karI. mahephilamAM cAra cAMda lAgI gayAM | 2. prasiddhino krama : mAsika. dara mahinAnI 16mI tArIkhe hatAM. raju karanArA sarvazrI DaoN. dhanavaMtabhAI, rasikalAlabhAI, 3. mudrakanuM nAma : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha bharatabhAI, prakAzabhAI, uSAbena, Indubena, uSAbena, IlAbena, |4. prakAzakanuM nAma : zrImatI nirubahena subodhabhAI zAha ghelANI sAheba gAMgajIbhAI vagere mahephilamAM raMgata lAvyAM hatAM. | rASTrIyatA : bhAratIya somavAra tA. 11mI jAnyuArIe savAranA yAMtrika bhavanamAMthI saranAmuM: : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, nIkaLI sonagaDha mATe ravAnA thayAM. rastAmAM bhImezvara mahAdeva ceriTebala 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, TrasTa saMcAlita maMdabuddhijana AzramanI mulAkAta lIdhI. zrI bhIkhAbhAI muMbaI-400 004. sATIyA enuM khUba ja suMdara saMcAlana kare che. gAmamAM jeTalA paNa |5. taMtrI : zrI dhanavaMta tilakarAya zAha maMdabuddhinA purUSa-strI hoya tene baporanuM ane sAMjanuM jamaNa ApavAmAM rASTrIyatA : bhAratIya Ave che. temaja AzramamAM ja 140 maMdabuddhijanane rahevAnI, khAvAnI |saranAmuM : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, vyavasthA che. jemAM 105 purUSa che ane 35 baheno che. A saMkhyA 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, vadhAravAno emano vicAra che. A saMsthA kharekhara khUba ja umadA kAma muMbaI-400 004. kare che. maMdabuddhinA bALakone sAcavavA e khUba ja kaThina kAma che. [6. mAlikanuM nAma : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha samAjamAM AvA lokone badhA gAMDA kahIne haDadhUta karatA hoya che. ane saranAmu : 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, jyAre A saMsthAmAM emane mAnabhera rAkhavAmAM Ave che ane emanuM muMbaI-400 004. gAMDapaNa ochuM thAya evA prayatno kare che. huM dhanavaMta tilakarAya zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara jaNAvelI vigato A maMdabuddhinA AzramamAM Aja sudhI ghaNAM maMdabuddhinA bALakoe mArI vadhumAM vadhu jANa ane mAnyatA mujaba sAcI che. pyAra bharI sevAno lAba lIdho che ane sArA thaI samAjamAM pAchAM ja I dhanavaMta tilakarAya zAha, taMtrI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana mArca 2010 AjIvana sabhyono pUraka rakama mATe abhUta pratisAda rakama zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA varSo pahelA rU. 251/-, rU. 501/- bharIne je mahAnubhAvo AjIvana sabhya banyA hatA eozrIne vartamAna AjIvana sabhya phI rU. 5000/- che ema jaNAvI pUraka rakama ApavA ame 'prabuddha jIvana' dvArA vinaMti karI hatI, jeno amane khUba ja sAro pratisAda maLyo hato. keTalAMka mAnavaMtA sabhyo pAse jUnI vigato na hatI eTale sarve sabhyone ame pUrI vigata ApI pUraka rakama mokalavA vyaktigata patro lakhyA, ane sAthe 'prabuddha jIvana mATe sUcano paNa AvakAryA. amane khUba ja AnaMda thAya che temaja zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyo mATe gaurava paNa thAya che ke amArA e vyaktigata patrono amane abhuta-abhUtapUrvaka pratisAda maLyo ane pratidina pUraka rakamanA ce ko-rokaDA maLatA rahyA. sAthe khUba ja jANavA jevA abhiprAyo maLyA. A sarva mahAnubhAvone AvI UMcI saMskAritAne amArA na mastake vaMdana che. A saMsthA pratye Ape je zraddhA vahAvI che e mATe Apane amArA aMtaranA abhinaMdana ane ApanA sarvAgI vikAsa mATe parama kRpALu paramAtmAne prArthanA. prabuddha jIvanamAM vinaMti karI hatI tyArathI, tA. 10-3-2010 sudhI je je pUraka rakama amane prApta thaI che enI yAdI nIce mujaba che-tyAra pachI je rakama prApta thaze enI vigata paNa 'prabuddha jIvanamAM pragaTa karatA rahIzuM. nAma rakama nAma nAma 2kama agAuno saravALo 197003 29 zrI yAtrika ema. jhaverI (navA) 5000 57 zrI pramIlAbahena bI. zAha 4500 01 zrI jayaMtIlAla choTAlAla zAha 5000 (rasIlAbena jhaverI) 58 zrI rakSAbahena zropha 3500 02 zrI sureza premacaMda mahetA 5000 30 zrI kiraNabhAI gAMdhI 4750 59 zrI mRdulAbahena ema. mahetA 5000 03 zrI bhupatalAla chaganalAla virANI 4750 31 zrI dAmajIbhAI ke. cheDA 4500 60 zrI pIyuSabhAI pI. avalAnI 4749 04 zrI jayazrIbena jayaMtilAla virANI 4750 32 zrI prakAza esa. dozI 4750 61 zrI pareza ema. kApaDiyA 4500 05 zrI maheza jamanAlAla zAha (navA) 5000 33 zrI pradIpa DI. koThArI 4500 62 zrI bharata lakhamazI cheDA (navA) 5000 06 zrI hareza praviNacaMdra zAha 5000 34 zrI kizora dalIcaMda jobalIyA 5000 63 zrI manasukhalAla mahetA 2000 07 zrI puSpAbahena caMdrakAMta parIkha 4499 35 zrI zIvajI mulajI zAha 1000 64 zrI lakSmIkAMta je. zAha 4500 08 zrI nitinabhAI AI. kapAsI 4500 - 36 zrI vijaya premajI zAha 4750 65 zrI jayaMta je. turakhIyA 4500 09 zrI praviNacaMdra zAMtilAla koThArI 4749 37 zrI vinoda ema. mahetA 5000 66 zrI jayaMta ke. cheDA 2500 10 zrI pRthvIrAja sI. zAha 4749 - 38 zrI navIna sI. gAMdhI 500 67 zrI manahara pI. hemANI 4500 11 zrI rasikalAla sI. caudharI 5001 39 zrI arUNakumAra ramaNalAla gAMdhI 5000 68 zrI vasaMta ke. modI 500 12 zrI manasukhalAla ela. vasA 5000 40 zrI jayaMtilAla eca. zAha 4750 69 zrI jazavaMta pI. vorA 4750 13 zrI pratApa ke. zAha 1000 41 zrI e. ema. DelIvAlA 2500 - 70 zrI ramAbahena vinoda mahetA 5000 14 zrI premaLabhAI ena. kApaDiyA 4500 42 zrI hemalatA ela. zAha 5000 - 71 zrI bhUpendra ema. zAha 4650 15 zrI mukundalAla vADIlAla gAMdhI 4750 43 zrI hitena kalyANajI gAlA 2000 72 zrI surendra zAha 5000 16 zrI bharatacaMdra cImanalAla zAha 4750 44 zrI narendra sI. hekaDa 2000 73 zrI priyalatA esa. sonAvAlA (navA) 5000 17 zrI kirITakumAra karamazI gAlA 5000 45 zrI ema. ena. zAha 4750 74 zrI bipInabhAI vA. gosalIyA 5000 18 DaoN. dineza ke. daphatarI 4500 46 zrI lakSmIbena tejazI cheDA 4750 75 zrI manoja nemacaMda zAha 2500 19 zrI harSada ema. zeTha 5000 - 47 Do. praviNa je. zAha 4500 76 zrI nirmalA vI. tolATa 4650 20 zrI ke. ela. vorA 5000 48 zrI kalpanAbena zAha 4499 77 zrI kalAvatI esa. mahetA 5000 21 zrI hasamukha jI. zAha 4750 49 zrI hasamukhabhAI DI. zAha 4749 78 zrI varSAbena Ara. zAha 3500 22 zrI zaradabhAI rasikabhAI zAha 4749 50 zrI bhAratI jI. kapAsI 4499 79 zrI bhUpendra Ara. zAha 4750 23 zrI sumitrA ke. jhaverI 4500 51 zrI dAmajI vijapara sAvalA 5000 80 zrI guNavaMta bI. zAha 2049 24 zrI ajita Ara. cokasI 4500 52 zrI cImanalAla ke. mahetA 4250 81 zrI kIrITa Ara. gohIla 2500 25 zrI arUNA ajita cokasI 4500 53 zrI pradipa ena. zAha 5000 82 zrI bharata ke. zAha 1000 26 zrI gAMgajI popaTalAla zeThiyA 4500 - 54 zrI manasukhalAla amRtalAla modI 4750 83 zrI araviMda ela. zAha 4649 27 zrI mahendra popaTalAla zAha 4750 55 zrI je. vI. Thakkara 5000 84 zrI pannAlAla Ara. zAha 4748 28 zrI mahendra sI. saMghavI 5000 56 zrI bharata karamacaMda dalAla 4750 85 zrI navIna DI. zAha 4500
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana 25. nAma nAma 2kama 2kama 86 zrI nAnajI lAlajI bhedA 5000 131 zrI araviMda pI. zeTha 4750 87 Do. ramIbhAI javerI 4000 132 zrI zazikAnta cImanalAla zeTha 4750 88 zrI dhIrajalAla kalyANajI 5000 133 zrI DAhyAbhAI DI. vakhArIyA 1500 89 zrI chabIladAsa nemacaMda zAha 5000 134 zrI dIpaka ela. vorA 1000 90 zrI kuMvarajI nAnajI kenIyA 4500 135 zrI saMdIpa ena. vorA 4250. 91 zrI rasikalAla kezavalAla zAha 4750 136 zrI prakAza modI 4651 92 zrI vikrama cunIlAla zAha 4500 137 zrI hasamukha eca. dodhIvAlA 4750 93 zrI maheza sI. ajamerA 1500 138 zrI jyotibena zAha 4750 94 zrI devacaMda jI. zAha 4000 139 zrI dIlIpabhAI vI. kAkAbaLiyA 3000 95 zrI gulAbacaMda ke. zAha 5000 140 zrI ela. DI. zAha 5000 96 zrI bipina e. zAha 4500 141 zrI jagazI ema. zAha 5000 97 zrI mahendra bI. vorA 4750 142 zrI rasikalAla DI. juThANI 2500 98 zrI yogeza premajI cheDA (navA) 5000 143 zrI TokarazI ema. gaDA 4650 99 zrI DI. ema. pArekha 4501 144 zrI kanakamala munota 1000 100 zrI kizora je. zeTha. 5000 145 zrI amitA DI. pArekha 4750 101 zrI kusumabena bI. dozI 1000 146 zrI jayaMtIlAla je. gAMdhI 1000 102 zrI khetazI ena. zAha 4750 147 zrI dipaka ema. modI 5000 103 zrI ramaNalAla e. saMghavI 1000 148 zrI hirena zAha 2149 104 zrI caMdrakAnta jI. zAha 5000 149 zrI maNilAla esa. dozI 5000 105 zrI madhukAnta TI. zeTha 5000 150 zrI kAkulAla sI. mahetA 4500 106 zrI sudhIra je. mAlade (navA) 5000 151 zrI mahendra eca. zAha 4750 107 zrI prabodha ke. zAha 4750 15ra zrI sonala rAjenakumAra zAha (navA) 5000 108 zrI kezavalAla sI. zAha 750 153 zrI lakSmIcaMda ke. zAha 4500 109 zrI hiMmatalAla dhaDA 1001 154 zrI vinita araviMda zAha (navA) 5000 110 zrI rasikalAla je. kApaDIyA 2750 155 zrI prakAza nAgaradAsa zAha 5000 111 zrI mahendra yu. zAha 4500 156 zrI vI. ena. savANI 4750 112 zrI narendra maNilAla dozI 2000 (mATuMgA gujarAtI klaba li.) 113 zrI mANekajI nemajI daMDa 4500. 157 lInA vI. zAha 4500 114 zrI jazavaMtabhAI bI. mahetA 2500 158 zrI rasikalAla ena. vorA 4750 115 zrI jayakizora vI. saMghavI 5001 159 zrImatI mIrA Ara. mahetA 5000 116 zrI sevaMtIlAla choTAlAla zAha 5001 160 zrI zAMtilAla rAmajI gaDA 4500 117 zrI ema. bI. vorA 4750 161 zrI dineza varajIvanadAsa zAha 2500 118 zrI vipinacaMdra esa. saMghavI 5000 - 162 zrI zirISa ke. bhaNazAlI 4650 119 zrI yazomatIbena vI. nANAvaTI(navA) 5000 ( 163 DaoN. dhIrendrakumAra vI. zAha 5000 120 zrI prajJeza kAMtilAla desAI 4749 164 zrI pramodacaMda vIracaMda zAha 2500 121 zrI guNavaMtarAya DI. zAha 5000 165 DaoN. bharata je. bhImANI 4530 122 zrI rameza ema. jhaverI 4500 166 zrI kiraNa eca. zAha 4500 123 zrI pratAparAya pI. zeTha 1001 167 zrI azoka esa. mahetA 5000 124 zrI lakSmIcaMda lIlAdhara deDhIyA 4750 168 zrI lakSmIcaMda yu. mArU 4500 125 zrI dhIrajalAla TI. zAha 4500 - 169 zrI anaMtarAya epha. zAha 2500 126 zrI anaMta khetANI 2500 - 170 zrI hasamukhabhAI talasANIyA 1000 127 zrI dilIpa bI. zAha 4750 171 zrI zAMtilAla sI. zAha 5000 128 zrI kapuracaMda jaina 4500 172 zrI jayaMtIlAla ema. dozI 5000 129 zrI puSpA dhanavaMta mahetA 5000 173 zrImatI darzanAbena nareza parIkha5000 130 zrI zIlA rAjendra buTAlA 5000 174 zrI harIza ela. saMghavI 1500 nAma rakama 175 zrI dinakarabhAI e. koThArI 5000 176 zrI zAMtilAla saMghavI 1000 177 zrI harSadabhAI bI. dozI 4500 178 zrI harakhacaMdabhAI bI. zAha 2500 158 zrI rasikalAla ena. vorA 4750 159 zrImatI mIrA Ara. mahetA 5000 160 zrI zAMtilAla rAmajI gaDA 4500 161 zrI dineza varajIvanadAsa zAha 2500 162 zrI zirISa ke. bhaNazAlI 4650 163 DaoN. dhIrendrakumAra vI. zAha 5000 164 zrI pramodacaMda vIracaMda zAha 2500 165 DaoN. bharata jebhImANI 4530 166 zrI kiraNa eca. zAha 4500 167 zrI azoka esa. mahetA 5000 168 zrI lakSmIcaMda yu. mArU 4500 169 zrI anaMtarAya epha. zAha 2500 170 zrI hasamukhabhAI talasANIyA 1000 171 zrI zAMtilAla sI. zAha 5000 172 zrI jayaMtIlAla ema. dozI 5000 173 zrImatI darzanAbena nareza parIkha pa000 174 zrI harIza ela. saMghavI 1500 175 zrI dinakarabhAI e. koThArI 5000 176 zrI zAMtilAla saMghavI 1000 177 zrI harSadabhAI bI. dozI 4500 178 zrI harakhacaMdabhAI bI. zAha 2500 179 zrI manahara sI. pArekha 5000 180 zrI narendra ema. zAha 4500 181 zrImatI jhaverabena pI. sonI 1000 182 zrI manaharalAla je. zeTha 1000 183 zrI rasikacaMda DI. turakhIyA 1000 184 zrI ramaNalAla ena. zAha 2500 185 zrI haMzA niraMjana vorA 4000 186 zrI prakAza ke. zAha 1000 187 zrI mahendra ema. zAha 4000 188 zrI kizanabhAI ke. kApaDiyA 2500 189 zrI zarada ema. gAMdhI (navA) 5000 190 zrImatI bhAratIbena bI. zAha (navA). 5000 191 zrI pI. ema. zAha 5000 192 zrI bI. esa. vasA 5000 193 zrI anaMta je. dhAmI 5000 193 zrI rasikalAla esa. turakhiyA 500 ToTala 10,62,057
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 prabuddha jIvana mArca 2010 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 16 | DaoN. kumArapALa desAI [gujarAtI sAhityanA prasiddha sarjaka 'jayabhikhkha"nI jIvanakathAmAM have raMga purAya che javAMmardInA. vaLI caritrakAranA caritranI sAthe enI AsapAsano pariveza eTalo ja rasaprada banato hoya che. AjathI ekaso varSa pUrvenA samAjanI mAnyatAo, vahemo ane jIvanadazAnuM AmAM citraNa maLe che. emanA zALAjIvananA prasaMgomAMthI emanA sarjananI pIThikA sAMpaDe che. ahIM emanA zALAjIvananA sarjanalakSI ghaTanAprasaMgonI jhalaka joIe emanI jIvanakathAnA havenA pravAhamAM.] jIvanI jema jALavaje! pratyeka mAnavIne atItanuM eka tIvra kheMcANa hoya che. e atIta cAlatI hatI. enA cittane bhUtakALanI smRtionA raMge raMgI nAkhe che. e smRtio ema kahevAtuM ke AmAMnA eka kUvAmAM eka brAhmaNI ane bIjA enA vartamAna jIvanamAM AnaMda-karuNAnA vividha bhAvo jagADatI kUvAmAM mocaNa DUbI gaI hatI. e DUbI gayelI baMne strIono jIva hoya che. emAM paNa 'tane sAMbhare re ?' ane 'mane kema vIsare re ?'- avagate jatAM e baMne kuvAnA thALA para besIne aneka kautuka kare che evA keTalAya prasaMgo cittamAM UpasI AvatA hoya che. mana punaH ema kahevAtuM. kyAreka emanuM rudana saMbhaLAtuM to kyAreka aTTahAsya. punaH bALapaNanI duniyAmAM sarI jatuM hoya che. are, raste jatA vaTemArgune aTakAvIne e citravicitra prazno kare che uttara gujarAtanA varasoDA gAmanI nizALamAM bhIkhAlAle ane pasAra thatI koI strInI pAse sADI mAge che. (jayabhikhkhanuM hulAmaNuM nAma) abhyAsa karyo. sAbaramatI nadI A AvI to keTalIya kathAo varasoDA gAmamAM ghera-ghera pracalita hatI. gAmathI mAtra eka gAu (doDheka mAIla)nA aMtare hatI, paraMtu nadI keTalAka to mUche tAva daIne kahetA ke A badhuM ame najaronajara joyuM ane gAmanI vacce puSkaLa vAghA-kotara AvelAM hatAM. nirjana ane che to koI navI vArtA karatuM ke gAmanI eka strI A rastethI pasAra bheMkAra kotaramAM bAvaLa ane AvaLanA jhADa sthaLanA ekAMta ane thatI hatI ane ene A avagatie gayelI strIo vaLagI paDI te bhayanI tIvratA vadhAratAM hatAM. vaLI Thera Thera hAthiyA thoranI moTI- kAraNe e strIne bhUta vaLagyuM hatuM. koI kahetuM ke ame ene moTe sAde moTI vADa jovA maLatI hatI. UMDAM kotaromAM thaIne pasAra thatI keDI gAtI sAMbhaLI che to koI kahetuM ke ame kUvAnI aMdara bhUsakA mAravAno para cAlatI vakhate bhalabhalAnI hiMmata bhAMgI jatI. Akho mANasa avAja sAMbhaLyo che! bhUtapretanA bhedane pArakhanArA anubhavI loko jANe jamInamAM khovAI gayo hoya, e rIte A UMcAM kotaromAM e evI salAha ApatA ke A rastethI nadIe javuM nahIM ane javuM paDe to kyAMka adRzya thaI jato. enA mukha sAme jovuM, paNa pITha sAme na jovuM. kAraNa ke e to cuDela vAtAvaraNamAM evo sannATo raheto ke vaTemArgunI AMkhanI kIkI kahevAya. tarata vaLagI paDe! satata cotarapha bhamatI rahetI. koI dhADapADu, bahAravaTiyo ke lebhAgu bhIkhAlAla AvI ghaNI vAto gAmaDAgAmamAM sAMbhaLatA, paNa manamAM mANasa kotaranI kaI bakholamAMthI dhasI Avaze eno kazo aMdAja eka pAkI gAMTha vaLI gayelI ke jIvatA mANasane marelo mANasa zuM karI nahoto. Ave samaye madade Ave evuMya koI dekhAtuM nahotuM. kotaronI zakavAno? A bhayAnakatAmAM kUvAo umeraNa karatA hatA. sukAI gayelA A vaLI, A be kUvAothI ardhA gAu dUra nadInA kinAre smazAna kUvAo vize keTalIye lIlIchama kathAo gAmalokonI jIbhe carcAtI AveluM hatuM. A smazAnamAM kUtarAM ane ziyALa sadAya rahyAM karatAM hatI. gAmanI vastI karatAM gAmanA vistAramAM bhUtapretanI vastI vadhu ane tyAMthI otarAdI (uttara) dizAmAM nAhavAno dharo Avyo hato. hatI! koInuM akALe mRtyu thAya ke so jayaiM jassa kevalaNANujjaladappaNammi loyAloyaM / eka vAra bhIkhAlAla ane enA koI dhIMgANAmAM khapI jAya, to puDha yadibiMba dIsai, viyasiyasayavattagabbhagauro vIro / / goThiyAo A dharAmAM snAna karavA e badhAno jIva avagati pAmIne -jaya dhavalA 3: maMgalAcaraNa gayA. e samaye ziyALAnI baporanI bhUtapreta thato! ApaghAta karanArI jenA kevaLajJAna rUpI ujjavaLa darpaNamAM loka ane aloka | chuTTI mitro sAthe maLIne A rIte pratyeka nArI DAkaNanuM rUpa dhAraNa pratibiMbanI jema dekhAya che, je vikasita kamaLagarbhanI samAna UjavatA hatA. bhIkhAlAlanA eka karatI ane ethI ja sAbaramatI ujvaLa ane taptasuvarNa jevA pILA varNanA che tevA bhagavAna vaDIla eka nAnuM suMdara ghaDiyALa nadInA kinAre AvelA be kUvAo | mahAvIrano jaya thAva. videzathI lAvyA hatA. e jamAnAmAM vize gAmamAM jAtajAtanI vAto ghaDiyALanI kalpanA karavIye muzkela.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana eve samaye A evuM ghaDiyALa hatuM ke jenA kAMTA rAtre aMdhArAmAM jhagamaga mAruM hatuM ne meM ja khoyuM." jyAre bhIkhAne to ema lAgatuM hatuM ke enuM thatAM. vaLI emAM eka nAnakaDo kAMTo hato, e to Akho divasa doDyA nahotuM ane eNe khoyuM. vicAramagna bhIkho maMdiranA oTalA para ja karato ! aTakavAnuM nAma le nahIM, ghAMcInA baLadanI jema goLagoLa besI rahyo. manomana vicArato hato ke have basa, ahIM ja maMdiranA pharyA kare ane eka vAra pharavAnuM zarU karyuM to thoDI ja vAramAM pAcho e oTalA para besI rahevuM che. mAre koInI pAse javuM nathI ane kazuM tyAM AvIne Ubho raheto hato. karavuM nathI. A mitroya kevA che ke mArI madade AvatA nathI. Ama ne bhIkhAe potAnA e vaDIla pAsethI apAra Azcaryo dharAvatI Ama rAtanA dasa vAgyA. maMdiranA daravAjA paNa baMdha thaI gayA. corA ghaDiyALa paheravA mAgI. pahelAM to vaDIle AnAkAnI karI. A chokaro uparanA hanumAnajIno dIvo paNa olavAI gayo. cAre bAju aMdhakAra ene toDI nAkhaze to e ghaDiyALane 'ripera' karanAra kyAMthI maLaze? prasarI gayo ane acAnaka A aMdhArAmAM koI bhIkhAnA khamIsanI bhIkhAe to haTha pakaDI ane kahyuM ke "A ghaDiyALane huM jIvanI jema cALa (aMgarakhAno chAtI nIceno ghe2) kheMcatuM lAgyuM. jALavIza. satata mArI sAthe rAkhIza. ene eka paLa paNa reDhI mUkIza bhIkho coMkI gayo. bhayabhIta banyo ane gabharAIne pAchaLa joyuM nahIM." AthI nadIe dharAmAM snAna karavA gayelA bhIkhAlAla A to eno mitra jagata Ubho Ubho hasato hato. potAnA mAthe ghaDiyALa sAthe laIne gayA hatA. gharamAM mUke ane koInA hAthamAM caDe musIbatano pahADa tUTI paDyo hoya ane koI mitra ATalI badhI to! e divase nadIe nAhI, dhoIne sAMje pAchA pharyA. AratInA bephikarAIthI hase, e bhIkhAne mATe asahya banI rahyuM. eNe kahyuM, samaye badhA goThiyAo bhegA thayA. AnaMdabhera AratI karI ane pachI "jagata, tuMya naThAro nIkaLyo. bhIDamAM madada kare te bheru kahevAya. paNa aMdhAruM thatAM sahu ghara tarapha pAchA pharyA. tane kyAM kaI mArI ciMtA-phikara che." Ave samaye bhIkhAlAlanA manamAM vicAra jAgyo ke keTalA vAgyA bhIkhAe potAnA mananI akaLAmaNa vyakta karI. muzkelIno muMjhAro haze ! ane tarata ja aMdhArAmAM jhagamagatI ghaDiyALanA kAMTA yAda AvyA. ghaNI vAra AvI akaLAmaNathI vyakta thato hoya che. jagate kahyuM, "are! eNe paheraNanA khissAmAM hAtha nAMkhyo, to khyAla Avyo ke ghaDiyALa emAM Avo DhIlo zuM thaI gayo che? cAla, thA teyAra! jaIne ghaDiyALa to nadIkinAre AvelA pIpaLAnA thaDanI bakholamAM paDI haze. dharAmAM laI AvIe. koIneya khabara nahIM paDe ane jaladI pAchA AvI jaIzuM.' snAna karavA jatI vakhate bakholamAM e sAcavIne mUkI hatI. nAhyA gabharAyelA bhIkhAlAlanA manamAM bALapaNathI ja bhayanuM niraMkuza pachI jhaTapaTa kapaDAM paherIne rojanI mAphaka ghera Avyo ane utAvaLamAM rAjya hatuM. enA cittamAM bhayanA saMskAro ladAyA hatA ane AthI ghaDiyALa levAnuM vIsarI gayo. eNe jagatane kahyuM, 'gAMDo thayo che? atyAre javAya? javAnA rastAmAM bhIkhAne mAthe to Aphatano pahADa tUTI paDyo. eka to vaDIla be gojhArA kUvA Ave che, tyAM cuDela vase che te tuM jANe che ne! ane ghaDiyALa ApavAnI AnAkAnI karatA hatA ane pote haTha karIne meLavI ethIya vadhAre A aMdhArI rAte UMDAM kotaramAM koI jaMgalI jAnavara hatI. mAMDa mAMDa emaNe ghaDiyALa ApavAnI taiyArI batAvI ane zarata sAmuM maLe to? nA, bhAI nA, ghaDiyALa meLavavA mATe jIva gumAvavo karI hatI ke Ane jIvanI peThe jALavaje. have zuM thaze ? vaDIlanA mAranI nathI." bIka nahotI, paraMtu vaDIlanA manamAM potAne vize kevo khoTo abhiprAya bhIkhAe dhrUjatA avAje kahyuM, tyAre enA javAbamAM jagata bolyo, baMdhAze e vicArathI bhIkho zaramamAM DUbI gayo. pote vaDIlane kaI "sAva namAlo che. oTale beTho beTho royA kara. tArAthI bIjuM kaMI nahIM rIte moM batAvaze ? have karavuM zuM? thAya. jIvatA mAnavIne marelAM maDadAM DarAvavA lAge tyAre thaI rahyuM. manamAM ema paNa thayuM ke vaDIlane ADuMavaLuM samajAvI dauM, paNa marda che ke koNa? vaLI tArI sAthe huM AvuM . ApaNe be chIe. pachI tethI zuM? vaDIle mArA upara vizvAsa mUkyo eTale have huM emane zuM? jANato nathI ke eka jaNa eTale kaMI nahIM ane be jaNa eTale be chetaruM? mitrone vAta karI eTale sahue hamadardI batAvavA mAMDI. paraMtu ekaDe agiyAra." ghaDiyALa pAchI meLavavAno koInI pAse upAya nahoto. mitroe jagata AtmavizvAsathI bolato hato. vaLI bhIkho Darapoka nahoto. gamagIna cahere vidAya lIdhI. bhIkho vicAramAM paDyo ke kyAMthI A divase kaho e kAma karI Ape, paNa bALapaNamAM sAMbhaLelI bhUtapretanI upAdhi vahorI lIdhI! ghaDiyALa batAvIne mitro para vaTa pADavAno vAto enA manamAM evI jaDa ghAlI gaI hatI ke aMdhAruM ene bhayajanaka vicAra kema Avyo? lAgatuM hatuM. rAtri ene kALarAtri jevI bhAsatI hatI. nizALamAM koI lakSAdhipatinI saghaLI dolata lUMTAI jAya ane jeTaluM du:kha khelakUdamAM bhIkho sauthI mokhare raheto hato. UMcA kUdakA ane lAMbA thAya enA karatAMya vizeSa du:kha bhIkhAne thavA mAMDyuM. lakSAdhipatine kudakAnI harIphAImAM to koI evo mADIjAyo nahoto ke e bhIkhAne enuM saghaLuM dhana gumAvavA chatAM manathI eTalo saMtuSTa hoya che. 'haze, TapI jAya.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana mArca 2010 bhIkho mAnato ke cora sAme laDI zakAya, game tevA jAnavara sAme Apattino divasa hato. hoya nahIM tyAMthI musIbata AvatI hatI. jhajhamI zakAya, paNa A mAyAvI jIvone to kemeya karIne vaza karI musIbata thoDI dUra TaLe to pAchI pharIne sAme AvIne UbhI rahetI zakAya nahIM. bhIkhAnA A bhayane jagatanA maheNAM-ToNAMe dUra haThAvyo hatI. ane e ekadama Ubho thaIne jagatano hAtha pakaDIne bolyo. "cAlo, kamanasIbe thoDI vAramAM e kALo paDachAyo pAcho pharato dekhAyo karIe kUca-kadama." ane jagate kahyuM, 'A bhUta nathI. paNa rIMcha che. mahuDAnI A RtumAM aMdhArAmAM kUca-kadamano vicAra karyo, paraMtu enA AcaraNamAM mahuDAne ArogIne jhUmatuM lAge che. rIMcha potAne bhAvatA mahuDA aneka muzkelIo hatI. eka to e ke gAmanA nAkethI nadI tarapha akarAMtiyA mAphaka khAya che ane pachI ene enuM ghena caDe che. Ave javAya nahIM, kAraNa ke koI oLakhItuM maLe to ATalI moDI rAtre vakhate ene chaMcheDavuM sAruM nahIM.' nadI bhaNI javA mATe Thapako Ape. moDI rAte Ama karavAnI vAta jo bhIkhAe jagatanI rIMcha vizenI jANakArI para jhAjhuM lakSa ApyuM ghera pahoMce to rAtre bahAra nIkaLavA para pratibaMdha mukAI jAya ane nahIM. eNe to ema mAnyuM ke nakkI bhUta rIMcha banIne ja AvyuM che. vadhArAmAM methIpAka maLe. eNe potAnI A zaMkA jagata samakSa pragaTa karI tyAre jagatano gusso bhIkho ane jagata sAva judo ja mArga laIne vAMghAMmAM UtaryA. UchaLI UThyo. jagata be lAkaDI lAvyo hato. eka enI kaDiyALI lAkaDI ane bIjI 'alyA, sAva gharakUkaDI jevo che tuM. basa, badhI vAtamAM tuM bhUtane bhIkhAne mATe hatI. vaLI sAthe kamaramAM eka charo khosyo hato. e ja bhALe che. sAMbhaLa! huM to keTalAMya jaMgalo khUMdI vaLyo chuM. divasa jamAnAmAM A rIte kamaramAM charo khosavAnI gAmaDAmAM phaeNzana cAlatI hoya ke rAta-enI kadI paravA karI nathI. ziyALAnI ThaMDImAM ke comAsAnA rAtanA aMdhakAramAM UMDAM UMDAM kotaro ane vAMghonI vaccethI mAtra varasAdamAM, ghora madharAte vagaDAmAM ghUmyo chuM. paNa koI divasa evuM TamaTamatA tArAonA tejathI bhIkho ane jagata mArga kApI rahyA hatA. bhUta meM bhALyuM nathI. paNa have sAvadhAna thaI jA. jo rIMcha ApaNI madharAtano ThaMDo pavana zarU thayo. vanavagaDAnAM phUlonI sugaMdha nAkane tarapha AvI rahyuM che. (kramaza:) maghamaghAvI rahI hatI. A be mitronA pagaravathI ziyALavAM ane 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, ghorakhodiyAM rastAnI bAjumAM lapAI- chupAI jatAM hatAM. amadAvAda-380 007, mobAIla : 09824019925 baMne mitronI AMkhamAM rAtanI duniyA jovAnuM kutUhala ramatuM hatuM. DaoN. kumArapALa desAInA pustakane divasanI duniyA karatAM rAtanI duniyA koI ora raMga dharAvatI hoya pradIpakumAra rAmapuriyA sAhityapuraskAra che. AvI zAMti ane AvI gaMbhIra ghaDIo bhIkhAe jiMdagImAM kyAreya AjanA vizvanI samasyAonA saMdarbhamAM zikAgo ane pasAra karI nahotI. jyAre jagatanA pitA kheDUta hovAthI kyAreka enA kaMpaTAunanI vizvadharma pariSada ane anya AMtararASTrIya pariSadomAM pitAnI sAthe khetaramAMthI moDo ghera Avato hato. apAyelAM DaoN. kumArapALa desAInAM vyAkhyAnono saMgraha 'Jainism baMne mitro sAbaramatInA retALa paTa para AvI pahoMcyA. acAnaka : The Cosmic Vision' ne uttama pustaka tarIke zrI pradIpakumAra eka chIMkoTo (vAreghaDIe chIMka khAnAruM) saMbhaLAyo. jagata Ubho rahI rAmapuriyA smRti sAhitya puraskAra' arpaNa karavAmAM Avyo. jaina gayo. eNe bhIkhAno hAtha pakaDyo. AkAzanA tArAnA jhAMkhA prakAzamAM dharma ane darzanane mATe apAto A puraskAra ApatAM zrI sukharAjajI joyuM to sAmethI kALI meMzanA jevuM DhIcakA ane jADA mANasanA jene jaNAvyuM hatuM ke A graMthamAM jaina dharmanI tAttvika vicAraNAnI AkAranuM kaMIka vegathI cAlyuM AvatuM hatuM. sAthosAtha mAnava adhikAra ane jaina dharmamAM strInuM sthAna vize AgavA bhIkhAe jagatano hAtha dAbIne kahyuM, 'are jagata, A sAme jo, vicAro maLe che ane jaina dharmanA zAkAhAra, kSamApanA jevA viSayonI| kALuM zuM Ave che ? bhUta lAge che. mAryA.' sAthosAtha vizvabharanI jaina saMsthAone ekasUtre joDavAnA "jaina jagate bhIkhAne jarA tIkhA avAje kahyuM. "he bhagavAna, tane to |DAyasporA" vize navuM ciMtana prastuta karyuM che. AcAryazrI nAreza dhyAna jyAM ane tyAM bhUta ne bhUta ja dekhAya che. jo e bhUta hota to to huM 9. jA A bhUta hIta tA tA 6 kendranA DaoN. sureza sisodiyAe kahyuM ke A graMtha vartamAna yugamAM doDIne sAta vAra ene gaLe bAjhI jAuM, paNa e bhUta nathI. koI jainadarzananI bhAvanAonI prayogazIlatA darzAve che. jaMgalI jAnavara lAge che.' udepuranI najIka AvelA maMgalavADamAM zrI akhila bhAratIya sAbaramatI nadIno retALa paTa jyAMthI zarU thato hato, evA khetaranA sAdhumArgI jaina saMghanA adhyakSa zrI suMdaralAlajI dugaDa dvArA DaoN. chellA khUNe baMne UbhA rahyA. pelo kALo AkAra dUra dUra jato hato kumArapALa desAIne caMdraka, sanmAnapatra tathA sAhityathI sanmAnita ane baMnee chUTakArAno zvAsa lIdho. paraMtu A divasa bhIkhAne mATe karavAmAM AvyA.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana 29 zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 17 pa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI saptadaza adhyAya : maMtrayoga che. jaina dharma karmamAM mAne che, chatAMya maMtra vize bhagavAna mahAvIranA zrI jaina mahAvIra gItA'mAM soLa adhyAya pUrNa thayA pachI cha samayathI gahana ciMtana ane vyApaka nirUpaNa thayuM che. AgamagraMthomAM svataMtra prakaraNa che. sattaramA prakaraNa rUpe "maMtrayoga" che. "zrI jaina paNa maMtra vize ullekha maLe che. ema paNa kahevAyuM che ke AgamagraMthanA mahAvIra gItA'nI racanA saMvAda zailImAM thaI che. prathama gaNadhara zrI pratyeka akSara maMtra svarUpa che. vaLI, jaina dharmano 'zrI navakAra mahAmaMtra' gautama svAmI pUche che ane carama tIrthapati zramaNa bhagavAna mahAvIra A jagatamAM abhUtapUrva sthAna dharAve che. eka paNa vyaktinA saMdarbhamAM uttara vALe che. samagra "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM viziSTatA e che, nahIM paNa mAtra gurunI pUjAnA saMdarbhamAM zrI navakAra maMtranuM jyAre kyAMya prasaMga nathI paNa vibhinna adhyAyomAM bhakti, zakti, dharma, paNa UMDANathI ciMtana manana karIe chIe tyAre Azcarya e vAtanuM thAya jJAna ItyAdi aneka viSayo para bhagavAna mahAvIra sIdho upadeza che ke hajI paNa zrI navakAramaMtramAM rahelI viziSTatA ApaNe kyAM pAmI Ape che. bhagavad gItAnI jema vibhinna viSayo para nirUpaNa thayuM zakyA chIe ? hovAthI pAThakane potAne manabhAvana kazuMka maLI rahe tevI saMbhAvanA evuM kahevAya che ke je vastunuM satata raTaNa karavAmAM Ave te maMtra UbhI thAya che. Ama chatAM eka paNa dRSTAMta vinA "zrI jaina mahAvIra banI jAya.mananA ti : / mananA joDANa vinA maMtra sudhI pahoMcAtuM gItA' ApaNane satata satarka ane jAgRta rAkhe che e tenI vyApaka nathI. maMtra ane tenI sAdhanA apAra zraddhA mAMge che. jaina dharma, upara sidhdhi gaNavI joIe. kahyuM tema karmamAM mAne che chatAM bhagavAna AdinAthanA samayathI mAMDIne "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM soLa prakaraNa pUrA thayA pachI 'maMtrayoga" Aja sudhImAM asaMkhya pUrva sUrioe tathA anyoe samaye samaye maMtra che. A prakaraNathI graMthalekhaka zrImad buddhisAgara sUrIzvarajIe sattaramA sAdhanA, deva sAdhanA karyAnA ullekho maLe che. A ullekho darzAve che ke adhyAya rUpe nahIM paNa mAtra eka prakaraNa rUpe bAkInA cha prakaraNanuM maMtra sAdhanA paNa dharma mArge upayogI che ane jarUra paDe tyAre pUrI zraddhA Alekhana karela che. sAthe maMtra sAdhanA karavI joIe. maMtra sAdhanAno upayoga Atma kalyANa zrI jaina mahAvIra gItA'mAM prAraMbhathI atyAra sudhI zrI gautamasvAmI mATe, viziSTa hetunI siddhi mATe, saMkaTa nivAraNa mATe karavo joIe. prazna kare che. "maMtrayoga'mAM sarvaprathamavAra zrI sudharmAsvAmI prazna kare vyaktigata svArtha mATe tathA anyanA azubha mATe maMtra sAdhanAno upayoga che. ene prabhu zrI mahAvIra "maMtrayoga' kahe che. karavo joIe nahIM. 'zrI navasmaraNa'mAM je nava stotro samAya che te zrI jaina mahAvIra gItA'mAM "maMtrayoga'mAM 141 zloka dvArA Avo ja nirdeza kare che. "zrI uvasaggaharaM stotra', "zrI namiuNa stotra', maMtrayoga'no prAraMbha Ama thAya che. zrI bhaktAmara stotra', 'zrI kalyANa maMdira stotra', 'zrI bRhazAnti zaktiyogaM mahAyoga samAkarNya mahAmatiH / stotra', vagere adbhuta maMtra vidhAnathI sabhara che ane AvI paDelA praNamyaM zrI mahAvIraM, sudharmovAca bhaktiH / / saMkaTa nivAraNa mATe adbhuta sAmarthya dharAve che te sau jANe che. vaLI, cintAmaNisamA loke, cintitaarthprdaaykaaH| tvayA samyaktayA protkAH, sarvayogAH zrutA myaa|| dehajyotiSi yasya majjati jagad dugdhAmburAzAviva, svadIpamantrayogastu, samyagArAdhito nRNAm / jJAnajyotiSi ca sphuTatyatitarAM oMbhUrbhuva: svastrayI / sadyaH phalapradAtAsti, tasmAtaM vacmi bhktiH|| zabdajyotiSi yasya darpaNa iva svArthAzyakAsatyamI, 'mahAna buddhizALI evA sudharmae zaktiyoga sAMbhaLIne bhaktipUrvaka sa zrImAnamarArvito jinptiyotistryaayaastu naH / / praNAma karIne mahAvIrane A pramANe pUchyuM?' -tavAnuzAsana prazasti, zloka 259 A jagatamAM Icchita padArtho ApanArA ciMtAmaNi samAna evA badhA yogo tame mane kahyA, te meM sArI rIte dhyAna daIne sAMbhaLyA che.' kSIrasamudranA snAnanI jema emanI dehajyoti jagatane snAna karAve che, emanI jJAnajyotimAM traNeya loka prakAzita thAya che, 'tamAro A maMtrayoga loko sArI rIte kare to tarata ja phaLa ApanAra darpaNamAM paDatA pratibiMbanI mAphaka emanI zabdajyotimAM padArtha bane che. tethI bhaktipUrvaka tame mane te kaho.' abhivyakta thAya che, evA devothI pUjita mahAvIra amane traNeya (maMtrayoga, gAthA-1, 2 ane 3) | jyotionI prApti mATe mArgadarzana Ape. jagatanA pratyeka dharmomAM ane pratyeka dezomAM maMtra mATe zraddhA keLavAI
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30. prabuddha jIvana mArca 2010 teno sukhada anubhava Aja sudhI te matronA sAdhakone thato rahyo prakAranA sukho ApanAra che. vAMcoH ___OM zrIM aiM mantrarAjasyaM, pUrNalakSmIkaro bhava / yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgara surIzvarajI prakhara yoga sAdhaka putra hi va meM putrI, rAjyAdri sarvasaMparva: || ne maMtra sAdhaka hatA. teonA jIvanamAM evuM banyuM ke, "ekavAra suratanA 3OM zrI chuM e maMtra rAja che. pUrNa lakSmI ApanAra che. te mane putrazrI saMghe vinaMtI karelI ke Aje jeno mIrAdAtAra vagere jainetara tIrthomAM putrI, rAjyAdi sarva saMpatti Apo." darzana mATe jAya che to jaina dharmamAM evA ekapaNa deva nathI jyAM jeno (maMtrayoga gAthA 10) jAya ane saMkaTa mukti pAme ?' 'zrI jaina mahAvIra gItAnA 'maMtrayoga'mAM mahAvIra prabhunA nAme zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInA cittamAM A vicArabIja ropAyuM satata maMtra zaktino apUrva prabhAva che. evuM kahevAmAM AvyuM che. ane tenA phaLa rUpe zrI ghaMTAkarNa mahAvIra devanI mahuDI tIrthamAM ApaNane 3% marda zrI mahAvIra! pUrNazaktivisa!! prApti thaI. zrI caturvidha saMghasya, kuruM zAntiM dyaanidhe!|| 18 ATalI bhUmikA eTalA mATe bAMdhI ke "zrI jena mahAvIra gItA'mAM rAjyazAntiM prajAzAntiM, dezazAntiM tathA kuru| jenA maMDANa thAya che te maMtrayoga' vize ApaNane spaSTatA prApta thAya. svakuTumbapazUnakSa, rakSa srvvipttitH|| 19 maMtrayoga'mAM maMtra vize nirdeza maLe che, tenI sAthosAtha zrI saMghanA, OM namaste mahAvIra! vizvAtiM sadA | AcAryonA, sAdhu-sAdhvIonA, upAsaka gaNanA, vyaktigata ane kSudropadravato rakSa, srvlokaanprrkssk!|| 20 samUhagata kalyANa ane utthAna mATe kayA maMtranI sAdhanA karavI tenI lorkAzca duSTavebhyo, rakSa rakSa sukhprd!| sUcanA maLe che ane saunA kalyANa mATe prArthanA paNa prApta thAya che. mahAvIra prabho! rakSa, duSkAlA dibhyaatsdaa|| 21 maMtrayoga'nA cothA zlokamAM kahe che : dharmapratApato lokarakSArtha sddyaanidhe!| 'OM hrIM zrIM vastI, mahAvIra sarva duHkhono nAza karo. tAva vagere kuruSva meghavRSTiM tvaM, yogyakAlesu dhAnyadAm / / sphoTaka rogonA mULano nAza karo, nAza karo. OM sarva zrI mahAvIra! pUrNa zaktinA vikAsaka, dayAnidhi zrI caturvidha zrI jaina mahAvIra gItA"nA "maMtrayoga'mAM zrI mahAvIra svAmInA saMghanI zAMti karo. nAme upara mujaba maMtra kathana karavAmAM AvyuM che. svayaM zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI haMmezAM 3% dIM mahAvIra tathA 3% DrIM maraMm mahAvIra nA rAjyazAMti, prajAzAMti, dezazAMti karo. sarva vipattithI pazu, kuTuMba vagerenI zatruthI rakSA karo. maMtrano akhaMDa jApa karatA hatA. tevA ullekho temaNe lakhelA graMthomAM OM mahAvIra tane namaskAra. haMmezA vizvazAMti karo he sarvalokonA tathA temanI rojiMdI DAyarIomAM vAraMvAra jovA maLe che. maMtrayoga'mAM prAraMbhamAM je nirdeza maLe che temAM prArthanA rUpe maMtra rakSaka ! kSudra upadravathI rakSaNa karo. duSTa devothI lokonI rakSA karo. sukha ApanAra he mahAvIra prabhu, sUcanA maLe che? duSkALa vagerenA bhayathI haMmezAM rakSaNa karo. he vardhamAna! he mahAvIra! tame haMmezA mArA hRdayamAM vAsa karo he dayAnidhi! dharmanA pratApathI lokonI rakSA mATe yogya samaye dhAnya ane zAkinI, bhUta, vaitAla vagereno zIdhra nAza karo." ApanAra evI meghavRSTi karo. mArA hRdayamAM rahelI duSTa buddhino zIgha nAza karo, mArA hRdayamAM rahela AtmajJAnanA mahAlAbhane zIdhra Apo.' (maMtrayoga gAthA 18, 19, 20, 21, 22) 'tamArA prabhAvathI mahAmArI roga zIghra nAza pAmo, mAruM akALa mRtyuna bandhurna na: sa bhagavAnarayopi nAnye, thAo ane jaldIthI mArA badhA upasargone harI lo.' sAkSAnna duSTatara ekatamo'pi caiSAm / he bhAskara, sarva devonA deva, tame mArA hRdayamAM vaso. jaya ane zrutvA vayaH sucaritaM ca pRthag vizeSa, vijaya thAo. zIdhra zubha ane ISTa Apo.' vIraM guNAtizayalolatayA zritA: smaH / / Na vanIM hUM mahAvIra he prabhu zAnti, vRSTi Apo. mane -lokatattvanirNaya, 33 sarva zakti Apo ane sarva doSono nAza karo, nAza karo.' mahAvIra amArA bhAI nathI ane kaNAda vagere amArA zatru (maMtrayoga gAthA, 5, 6, 7, 8 ane 9). nathI, ame koIne paNa pratyakSa joyA nathI, Ama chatAM mahAvIranAM duniyAnA dareka mANasanI AzA mukhyatve lakSmI prApti mATe tathA AcArapUrNa vacano sAMbhaLIne ame emanA atizaya guNothI mugdha putra-putrInI prApti mATe ane sarvasattAnI prApti mATenI hoya che. thaI gayA chIe ane emanA zaraNamAM AvI gayA chIe. maMtrayoga'mAM kahe che ke 3OM zrIM zuM e maMtra ziromaNI che ane sarva
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana 31 maMtramAM viziSTa zakti hoya che. sukhanI prApti mATe, zAntinI OM huM sau vastIM mahAvIra skU svAhA. tamane namaskAra. A prApti mATe, samRddhinI prApti mATe maMtra upayogI bane che tevI ja vidyAmaMtranA adhirAja maMtrano japa karavAthI mANasa jJAnI thAya che. rIte bhUta, preta, pizAca vagere aniSTonA nAza mATe maMtra zakti he lakSamIpati mahAvIra mane lakSmI Apo. he yazodApati vIra, mane upayogI bane che. maMtra dvArA deva-devInI sAdhanA thAya che. zAsana yogya patnI Apo. devo Aje paNa potAno pragaTa prabhAva darzAve che tevI aneka he sarvAdhAra, mahAvIra, rAI, vizvazAsaka, vidyA, kalA, guNathI yogya ghaTanAo banatI rahe che. zAsana devonI sAdhanA vyavasthita maMtro evo priya pati mane Apo. ane vidhipUrvaka karavAmAM Ave to avazya tenuM suMdara phaLa prApta guNakarmanA bhedathI daMpatinI zuddha rAgatA hoya che. guNonI samAnatAthI thAya che. maMtra sAdhanA dvArA sonI abhivRddhi mATe prayatna karanAra nirogItA thAya che. svayaM sukhI thAya che ane anya lokone sukhI kare che. maMtranA pUrNa (maMtrayoga gAthA 83 thI 95). prabhAvathI jagata jene camatkAra mAne tevA prasaMgo sarjAya che. maMtranI zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI "maMtrayoga' dvArA jaina saMgha dvArA sAdhanA tIrthamAM, pavitra sthaLamAM, sarovaranA kinAre, nadI taTe, ' jaina saMgha upara ane samagra mAnava jAta upara mahAna upakAra karI ajJAtuM athavA zuddha sthaLa zodhIne karavI joIe. maMtra sAdhanA karatI rahyAM che. maMtrayogano mAtra eka ja zubha uddeza e che ke pratyeka dharmIjIva vakhate eka ja Asana, eka ja mALA, zuddha vastro ane nirmaLa jIvana sukhI thAya ane suMdara rIte dharma ArAdhanA kare. A maMtrayogano anivArya che. maMtrasAdhanA daramyAna vikaTa anubhava thAya to paNa udeza e nathI ke vyakti aMdhazraddhALu bane. zraddhA ane aMdhazraddhA vacce potAnI sAdhanAmAM daDhatApUrvaka AgaLa vadhavuM joIe. haMmezAM akhaMDa pAtaLI divAla hoya che ane dareka vyakti potAnI IcchA mujaba zraddhA ane majabUta vizvAsa maMtra sAdhanAmAM siddhi sudhI pahoMcADe tenuM arthaghaTana kare che. e arthaghaTana sAthe zrImad buddhisAgara che. AjakAla sAMbhaLavA maLatA vicitra banAvo pratye lakSya rAkhyA sUrIzvarajIne koI saMbaMdha nathI. bagIcAmAM raheluM phUla sugaMdha veravAnuM vinA paraMparAgata sAdhanAne vaLagI rahevuM e ja sAdhakanuM lakSya hovuM kAma kare che. phUla e vicAra kadI karatuM nathI ke pote konA hAthamAM joIe. Ama karavAthI siddhinA zikhare pahoMcI zakAya che. jaI caDaze? phUlanuM kArya to mAtra sugaMdha vecavAnuM hoya che, thoDAka zlokArtha joIe: mahApuruSonuM AvuM ja hoya che. he mahAjana, tamArA puNyanA samudranA pratApathI mane zAMti thAo. zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInI kalyANa kAmanA saune sukhadAyaka tamArA nAma rUpI auSadhathI sarvatra zAMti thAo. banI raheze. OM sarva hrIM mahAvIra, pUrNa zAMti pracAraka lokone zrI, hIM kIrti, pUjya AcArya vAtsalyadIpa, dhRti, vidyA ane zAMti ApavI. caMdraprabhu jaina derAsara, prArthanA samAja, muMbaI-400004. sarva jAtinA jainonA vidyA, kSAtra karma vagere vaDe sarva deza ane khaMDamAM dharmano udaya karo. pannage ca surendre ca, kauzike pAdasaMspRzi / sarva dezomAM jainonI sarvathA vRddhi thAo. sarva gRhastha jainonI vaMza nirvizeSamanaskAya, zrI vIrasvAmine namaH paraMparA thAo. -yogazAstra, 1-2 badhA dikapAla, graho vagere tamArA caraNa-sevako che. te badhA tamArI Indra caraNomAM namaskAra karatA hatA, caMDakauzika nAga paga para AjJAne vaza thaIne amArI sahAya kare che. DaMkha deto hato. A baMne pratye jemanuM mana samAna hatuM evA mahAvIrane zuM yau hIM zrIM mahAvIrA mane vidyAzakti Apo. vANI-siddhi huM namaskAra karuM chuM. Apo he vAEvIzA, vANInA pati, mane vANInI siddhi Apo. XXX - vastI sau Dhau mahAvIra vANI pati tamane namaskAra. mane vAda zamodbhutodbhutaM rupaM, sarvAtmasu kRpAdbhutA / vivAdamAM jaya Apo. mArA hRdayane prakAzita karo. sarvAdabhutanidhIzAya, tubhyaM bhagavate namaH / / vyAkhyAna ane vivAda vakhate mArI jIbha upara raho. he svayaM saMbuddha -vItarAgastava, 10-8 daveza, jJAna sAgarano prakAza karo. prabhu! tamArI zAMti adbhuta che, adbhuta che tamAruM rUpa, sarva tamArA prabhAvathI zIgha jJAnanA AcchAdhIno nAza thAya che. sau jIvo pratyenI tamArI kRpA abhuta che, tame badhA abhutonA svAhA. he prabhu tuM mArA sarvajJatvano prakAza karo. bhaMDAranA svAmI cho, tamane mArA namaskAra.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 2 prabuddha jIvana mArca 2010 eka jaMgama tIrthano yAtrAnubhava preSaka : zrImatI pArulabena bharatakumAra gAMdhI vartamAna samayamAM pratyeka mAnavInA manamAM jJAna meLavavAnI jhaMkhanA satrane cAra cAMda lagAvI dIdhA. jAgI che. vizva AkhuM jJAna AdhArita thaI rahyuM che. bhAratIya saMskRti je jJAnakhajAnAnA aNamola motI jevA sAgaramalajInI vAta karuM ke paMDitajI AkhA jagatanI saMskRtionI ziratAja banI rahI che tenI pAchaLanuM eka dhIrajalAlajInI ke jeoe potAnA jJAnadIpaka dvArA jJAnanI jyoti jalAvI. kAraNa che temAM raheluM ziSTa, samyagU ane prAcIna sAhitya. sAhitya e bhAratamAM ja nahi, videzomAM paNa jaina dharmanA dhvajane pharakato karanAra saMskRtinA mULa samAna che. jo sAhityano nAza thAya to saMskRti paNa nAza pAzrI kumArapALa desAInI vAta karuM ke padmazrI chajalANI sAhebanI. jeoe pAmI jAya. bhAratIya saMskRti ane sAhityamAM sauthI moTo phALo jaina zuddha dharmanA pAlana mATe dAMbhikatAnA paDadAne dezavaTo ApavAnI vAta karI. sAhityano rahyo che. emAMye prAcIna ane madhyakAlIna sAhityamAMthI jo jenuM nAma ja pArasa che evA zrI pArasamalajInI vAta karuM ke jeo hajAro jaina sAhityanI bAdabAkI karavAmAM Ave to kaMI bAkI ja na rahe tema mahAna lokone niHzulka vyavasAyika tAlIma ApI rahyA che ke pachI zrI caitanyajI vidvAno kahe che. AvA jaina sAhityanI jALavaNI, saMzodhana, abhyAsa vagere kAzyapanI vAta karuM jemaNe jaina dharmanI aparigraha bhAvanAne Adarza banAvI mATe mahAvIra jaina vidyAlaya dvArA sAhitya satro yojI prayatno thaI rahyA che. "ahiMsAgrAma'nI racanA (100 parivArone makAna, rojagAra tAlIma, zikSaNa jene pracaMDa pratisAda paNa maLI rahyo che. vagerenI niHzulka sagavaDa) dvArA jIvaMta banAvI jena siddhAMtane mUrta svarUpa paMjAbakesarI, yugadraSTA AcArya zrI vijayavallabhasUrijI ma.sA.nA prayatnothI ApI, jIvana sAthe vaNI laI deza samakSa eka namUnArUpa yojanAne moDela 1915mAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI sthApanA thayelI. tyArabAda dhIme svarUpa ApyuM. are! DaoN. prakAzajI amerikAmAM khyAtanAma sarjana hovA chatAM dhIme A saMsthAnI pragati thatI ja gaI. jaina sAhityanA tattvajJa, dIrghadRSTA dharma tathA mAtA-pitAnI sevA mATe dhIkatI prekaTIsa choDI bhAratamAM vasI ane dharmapremIpU. zrI ramaNalAla cI. zAha ke jeone jaina sAhityano abhyAsa, 110 beDanI hospiTala calAve che. DaoN. dhanavaMta zAhanI vAta karuM ke jemanI saMzodhana vagere thAya temAM UMDo rasa hato. teoe jaina sAhitya viSe vizeSa saraLatA, namratA, sojanya ane lAgaNIbharyA protsAhane Aje vidvAnonI saMzodhana thAya, abhyAsa thAya, aprakAzita sAhityanuM prakAzana thAya vagere saMkhyAne rekorDa breka 100nA AMka para pahoMcADI ane aneka gauravabharyA bAbato mATe khUba ja rasa laIne lokone jaina sAhityamAM rasa letA karavA jaina graMthonuM vAMcana, ciMtana, dohana ane saMzodhana karAvyuM, ke pachI DaoN. 1977mAM prathama sAhitya-satranuM Ayojana karyuM. zarUAtamAM tene bahu pratisAda jitendra zAhanI vAta karuM ke jemaNe A mahAyajJanA samagra saMcAlanamAM, na maLyo. dhIme dhIme A nAnakaDuM bIja Aje vaTavRkSa banI gayuM che. aneka viSayonI pasaMdagImAM tema ja mArgadarzaka tarIke dhanavaMtabhAInI sAthe kadamathI vidvAno temAM rasa laI rahyA che. AvA A jainIonA gaurava samAna sAhitya kadama joDI kArya karI A gauravagraMtha samArohane avismaraNIya banAvavAmAM satranuM 20 muM satra tA. 29, 30, 31 jAnyuArI, 2010-ratalAma madada karI. tevI ja rIte DaoN. kalAbena, DaoN. kokilAbena, DaoN. abhayabhAI, DaoN. khAte yojAI gayuM. jenuM zIrSaka hatuM "jaina sAhitya gaurava graMtha samAroha'. utpalAbena, DaoN. mAlatIbena vagereno paNa prazaMsanIya phALo rahyo. te sAthe uparokta satranuM Ayojana mahAvIra jaina vidyAlayanA nejA heThaLa thayuM. sAhitya-yAtrAnA sahabhAgI zataka vidvAnone paNa vaMdanA jemanA vinA A Ayojaka hatA DaoN. zrI dhanavaMtabhAI zAha ane yajamAna pade hatuM "rupa mANaka kArya muzkela ja nahi, azakya hatuM. bhaMsAlI cerITebala TrasTa'-muMbaI. A samArohamAM jaina dharmanA prAcIna, A to thaI Ayojako, vidvAno vagerenI vAta, paraMtu jenA thakI A madhyakAlIna ane arvAcIna 100 jeTalA graMtho para saMzodhakoe potAnA jaina sAhitya gauravagraMtha samAroha gauravamaya ane garimAmaya banyo tevA laghu zodhanibaMdho rajU karyA. A jJAnayajJamAM sahabhAgI thavAnuM saujanya mane pitR bhakta zrI vallabhabhAI bhaMsAlI ane paNa sAMpaDeluM. A mahAyajJanA sahabhAgI banIne AvI chuM tyAre roma-roma zrI maMgalabhAI bhaMsAlInuM je pradAna che te anokhuM ja rahyuM che. mArA mAnavA romAMcita thaI gayuM che. A sAhitya satra jIvanamAM na bhUlI zakAya tevo mujaba AvuM vizALa sAhitya-satra kadAca pahelIvAra ja yojAyuM haze ane avismaraNIya prasaMga banI gayo che. teno samagra yaza DaoN. dhanavaMta zAha ane rupa-mANaka bhaMsAlI TrasTane phALe ApaNe dareka jANIe chIe ke "tAre te tIrtha". tIrtha be prakAranA gaNAvI jAya che. amApa saMpattinA svAmI hovA chatAM temanAmAM rahelI saMskAritA, zakAya. 1. sthAvara tIrtha eTale ke ApaNI saMskRti ane sthApatyakalAnA lAgaNI, kuTuMbaprema, sAdharmika bhakti, namratA, nirAbhimAnatA, saraLatA ziramora evA devAlayo, upAzrayo vagere. 2. jaMgama tIrtha eTale ke sAdhu- ane udAratA joIe to kharekhara kahI zakAya ke e kuTuMba ghaNuM ja sadbhAgI sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA. sthAvara tIrtha sthira che, jaMgama tIrtha haratApharatA che. temane mATe A AkhuM Ayojana eka rIte joIe to pitA-mAtA tathA che. ratalAmamAM Ayojita A sAhitya satra paNa eka jaMgama tIrtha banI gayuM vaDIla baMdhune anokhI ane adbhuta jJAnAMjalIrUpe rahyuM. temanA pU. pitAzrI ema kahIza to jarAya atizayokti nahi gaNAya. jJAna, bhAvanA, sevA, rupacaMdajInA saMskAra, dharmavAraso ane saraLatAne temaNe akhaMDa jALavyA aikya ane samarpaNano jemAM mahAsaMgama thayo che tevA A satra viSe zuM kahyuM che ema nahi tene savAyA sAcavyA che tema kahIza to paNa khoTuM nahi gaNAya. ne zuM na kahuM? eka-ekathI caDiyAtI vyaktionI upasthitie A sAhitya- vallabha sA, maMgala sAnI baMdhubelaDIe jJAnasaMmArjananA kAryamAM je yogadAna
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArca, 2010 prabuddha jIvana 33. ApyuM tenAthI ghaNAM lokone preraNA maLaze, jJAnAvaraNIya karmano zreyopazama saMpattino sadupayoga to karyo ja che paNa anya dAnavIrone paNa saMpatti kevI thaze. rIte vAparavI te mATe mArgadarzaka banyA che. sauthI vadhAre vidvajanone jJAnanI 'atithi devo bhava" e ukti sarvee sAMbhaLI haze, paraMtu upasthita dareka ArAdhanAnA A ajoDa kAryamAM zAmela karIne temaNe eka jIvatA-jAgatA, mahemAnonI AgatA-svAgatA ane Atithya je rIte thayuM teNe A uktine hAlatA-cAlatA jaMgamatIrthana jANe ke sthApanA karI che! jJAnatIrthanI sthApanA sArthaka karI batAvI. A mahAyajJanuM suMdara Ayojana karyuM mahAvIra jaina karI che! prAcIna graMthonA gauravabharyA vArasAnI Ana-bAna ane zAna vidyAlaye, lAbha lIdho yajamAna rupa-mANaka bhaMsAlI ceriTebala TrasTa, paraMtu vadhArI che. A samagra saMcAlanane saphaLa banAvyuM zrI mukezajI jaina ane temanI TIme. A maMgala avasare eTalI ja kAmanA che ke AvA sAhitya satro vAraMvAra eka eka vAta yAda karuM, eka ekane yAda karuM tyAM hRdaya lAgaNIthI bhAvavibhora yojAya, dareka vidvajano potAnI zaktino upayoga karI mAtra graMthonuM banI jAya che. sarasvatIjI-lakSmIjI ane manasAdevIno A triveNIsaMgama ciMtana, manana ane vAMcana ja nahi paraMtu hastaprato jALavavAnI, tene kharekhara ajoDa ane abhuta banI rahyo. ukelavAnI ane e rIte jaina sAhityane amaratA bakSavAnI A sadbhavRttimAM A badhI mAtra prazastinI vAto nathI, koIne sAruM lagADavAnI vAta paNa kiMcita phALo ApI samAjane zaktinuM pradAna kare. nathI, paraMtu je jANyuM, mAthuM ane anubhavyuM evI aMtaranI lAgaNInI zata zata vaMdana jemaNe A mahAyajJanuM sarjana karyuM, sahabhAgI banyA ane vAta che. mAtra mArI ja nahi, mArI joDe je upasthita rahyA hatA tevA 200 potAnA yogadAna dvArA tene avismaraNIya banAvyuM. vItarAganI vANI viruddha lokonA mananI vAta che. pitA-mAtA ane vaDIla baMdhu pratyeno prema che tene kAMI paNa lakhAyuM hoya to trividha trividha micchAmi dukkaDa... vyakta karavA, potAnA para temanuM je RNa che temAMthI yatkiMcita mukta * * * banavA tathA temaNe ApelA saMskAra vArasAne jALavI rAkhavA rupa mANaka "uSA - smRti' 1, bhaktinagara sosAyaTI, rAjakoTa-360002. bhaMsAlI ceriTebala TrasTa dvArA A eka bhagIratha kArya thayuM che. potAnI phona:0281-2222795; mobAIla : 9824485410 bhAratanA cAra mahAnagaronI sAthe sAthe jenuM mRtyu pAmI. nAma paNa laI zakAya tevuM koI nagara hoya to te Ujdha koNa mRtyu koI paNa rIte potAnA AgamananA che. karNATakanI rAjadhAnI beMgalora. InphonagarI jitendra e. zAha aNasAra avazya ApI de che. tarIke oLakhAtuM beMgalora dakSiNa bhAratanuM benjhIe tenA gharamAM eka kUtaro pALyo hato. mahAnagara to che ja te niHzaMka che. parivArajanone paNa khyAla na Avyo. nAma hatuM zAInI. benjhIe potAnA prANano tyAga beMgaloranA olDa eraporTa roDa tarIke benjhImaMgaLavAre kArbaTana TAvaranI oNphisamAM to maMgaLavAre karyo paraMtu somavAranI rAtathI te oLakhAto vistAra pravRttiothI dhamadhamato che. pahoMce che ane potAnA kAmakAjamAMthI paravAre kUtarAe vagara kAraNe gharamAM utpAta-tophAnI te vistAramAM Avela kAryaTana TAvara komarziyala te pahelAM ja zorTa-sarakiTanA kAraNe te makAnano macAvavA zarU karyA. eTaluM ja nahIM benjhInI te bilDiMga che. dakSiNa bhAratanA akhabAronI pAMcamA mALa sahitano upalo bhAga bhayaMkara AkharI rAte te benjhIthI thoDIka kSaNo mATe paNa heDalAInsamAM hAlamAM te TAvara-temAM lAgela AgamAM jhaDapAI jAya che. dUra thavA taiyAra na hato. mahAbhayAnaka Agane kAraNe camakI gayuM. te benjhI tarata ja mobAIla para patino saMparka benjhInA bhAI jhonIe bahenanA mRtyu AgamAM nava vyaktio maraNane zaraNa thaI ane kare che. tenI vAta sAMbhaLyA pachI pati tene khAtrI pazcAt jaNAvyuM te mujaba zAInI benjhIne behada anya paMdarathI vIsa vyaktio gaMbhIra rIte ghAyala Ape che ke mAtra dasa miniTamAM te tyAM pahoMce che. cAhato hato. somavAranI AkhI rAtanA utpAta thaI. te ja AgamAM ghaTelI eka ghaTanA ApaNane hakIkata e hatI ke AganI bhayAnaka jvALAo pachI maMgaLavAre benjhIe jyAre kArbaTana TAvaranI ghaDIbhara vicAratA karI mUke tevI che. vacce ane kALA raMgano dhumADo zvAsamAM jato oNphisamAM javAnI taiyAra karI tyAre te kahevAtA benjhI eka madhyamavargIya cAlIsa varSanI yuvatI hovAne kAraNe benjhI mATe te TAvaramAM dasa miniTa abudha jAnavara benjhIne gharamAMthI bahAra jatI| hatI ane nava-dasa varSanI be putrIonI mAtA paNa TakI rahevuM azakya hatuM. asahya gUMgaLA- rokavA potAnAthI zakya teTalA prayAsa karyA. hatI. pati-patnI bane alaga alaga jagyAe maNamAMthI bacavA tenI pAse eka ja mArga hato. paraMtu vicAravA jevo prazna e che ke kALanA. nokarI karI rahyA hatA. benjhIe kArbaTana TAvaranI pAMcamA mALethI paDatuM mUkavuM ane bhAgya sAtha zAMta dhImA pagalAM jAnavara sAMbhaLI zake paraMtu potAnI nokarI hAlamAM ja choDI dIdhI hatI ane Ape to jIvana jIvavAnI eka taka jhaDapI levI. potAne buddhimAna gaNato mANasa ne sAMbhaLI, na budhavAra tA. 24-2-09 thI navI jagyAe navI baMbAvALAo TAvara sudhI pahoMce te pahelAM samajI zake to bannemAM vadhAre abudha koNa ? ja oNphisamAM kAme lAgavAnI hatI. benjhIe ja teNe pAMcamA mALethI chalAMga lagAvI. AganI * * * jyAre jUnI nokarI choDI ja dIdhI hatI to jvALAothI to teNe potAnI jAtane bacAvI "mAtRchAyA', grAunDa phlora, 14, kasturabAnagara, maMgaLavAre (tA. 23-2-09) zA mATe teNe lIdhI paNa ATalA UMcethI khAdhelA pachaDATane kAraNe Opp. naM. 57, arUNodaya sosAyaTI, alakApurI, kArbaTana TAvaranI oNphisamAM paga dIdho teno tenA teNe jIvananA chellA zvAsa gaNI lIdhA. benjhI vaDodarA-390007. Teliphona : 2354725
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 prabuddha jIvana mArca 2010 605. pregyayoga (aticAra) 606. nakSatra jaina pAribhASika zabdakoza a DaoN. jitendra bI. zAha (phebruArI 2009nA aMkathI AgaLa) jagyAnI svIkArelI maryAdA bahAra kAma paDe tyAre jAte na jatAM ke bIjA pAse te cIja na maMgAvAtAM, nokara Adine ja hukama karI tyAM beThA kAma karAvI levuM. sthAna sambandhI svIkRta maryAdA ke bAhara kAma paDane para svayaM na jAnA aura na dUsare se hI usa vastu ko ma~gavAnA kintu naukara Adi se AjJApUrvaka vahA~ baiThe-biThAe kAma karA lenaa| When a thing is got not by oneself going outside the prescribed sphere or by inviting someone from outside this sphere but by ordering a servant etc. to bring it. nakSatra e jyotiSka nikAyano eka prakAra che. nakSatra jyotiSka nikAya kA eka prakAra hai| One of the types of Jyotiska-gods. nagnapaNAne samabhAvapUrvaka sahana karavuM. nagnatA ko samabhAvapUrvaka sahana krnaa| To put up with nakedness with a sense of equanimity. jenAmAM kAMIka strInuM cihna ane kAMIka puruSanuM cihna hoya te dravya napuMsakaveda ane strI-puruSa baMnenA saMsargasukhanI abhilASAne bhAva napuMsakaveda kahevAya che. jisa meM kucha strI ke cihna aura kucha puruSa ke cihna hoM vaha dravya napuMsakaveda aura strI-puruSa donoM ke saMsarga-sukha kI abhilASA bhAva-napuMsakadaveda hai| The collective of bodily signs in which some characteristic of a man. Some characteristic of a woman is neuter veda of dravya type, the desire for the pleasure born of intercourse with a man as well as a woman is neuter veda of the bhava type. vastunA aneka dharmomAMthI jyAre koI eka dharma dvArA vastuno nizcaya karavAmAM Ave tyAre tene naya kahevAya 607. nagnatva (parISaha): 608. napuMsaka liMga-bheda : 609. naya vastu ke aneka dharma meM se kisI eka dharma ke dvArA vastu kA nizcaya karanA ise naya kahate hai| A thing is possessed of numerous properties and when it is ascertained on the basis of but one of these properties the ascertainment ocncerned is called Naya. 610. naraka nitya-niraMtara azubhatara vezyA, pariNAma, deha, vedanA ane vikriyAvALA sthAnane naraka kahevAya che. nitya (niraMtara) azubhatara lezya, pariNAma, deha, vedanA ane vikriyAvAle sthAna ko naraka kahate hai| Those groups which are ever Cgaracterized by an increasingly more inauspicious lesya, parinama, deh, vedana and vikriya is known as Naraka. 6 11. narakagati cAra gatimAMnI eka gati. cAra gati meM se eka gti| One of the gati from the 4 types of gati. 6 12. narakAyu jenA udaya vaDe naraka gatinuM jIvana gALavuM paDe tene narakAyuM kahevAya. jina karmoM ke udaya se naraka gati milatI hai use narakAyu kahate hai| The karmas whose manifestation compels being to lead the life of a helish being. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke)
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA nA na nAnI mana-svAgad kAkarAka sakasIka sAyakala mArca 2010. prabuddha jIvana 3 5 pustakanuM nAma : prabuddha zaraNe lakhAyela 'bhAratIya saMskRtino AtmA' nAmanuM lekhaka : tArAbahena ramaNalAla zAha vIracaMda rAghavajI gAMdhInuM A caritra temanA prakAzaka : zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha vyaktitvanA aneka maulika ane navIna pAsAonuM 385, saradAra paTela roDa, muMbaI-400004. nirUpaNa kare che. te uparAMta A pustakamAM I. sa. mUlya: rUA. 100/-, pAnA 130,AvRtti prathama, uDaoN. kalA zAha 1886 mAM prakAzita thayela vIracaMda rAghavajIno navembara-2009. pazcimanI duniyA samakSa khulluM mUkyuM. bhAratIya gujarAtImAM lakhela 'raDavA-kuTavAnI hAnikAraka cAla' mahApuruSonA jIvana preraka ane mArgadarzaka saMskRti pratyeno temano prema ane aDaga zraddhA nibaMdha prakAzita karyo che. pariziSTomAMthI vIracaMda hoya che. tethI temanA jIvanacaritro vaMcAya te A pustakamAM vyakta thayAM che. jaina dharmanA gAMdhI vizenI mUlyavAna sAmagrI prApti thAya che. agatyanuM che. A bAbatane dhyAnamAM rAkhI siddhAMtone gahanatAthI lekhake spaSTa karyA che. teo prathama vAra Avo sarvagrAhI graMtha prakaTa thayo tArAbahena zAhe A caritro AlekhyA che. A mAtra jaina dharma ja nahi paNa anya dharmona bAna che je atyaMta AvakArya che. pustakamAM jinazAsananA prabhAvazALI puruSonA paNa dharAvatA hatA. te uparAMta yoga, mAnasazAstra, XXX jIvanacaritronA nAmo A pramANe che. (1) Arya AhAravijJAna vagere viSayothI paNa jJAta hatA. pustakanuM nAma : The Yoga Philosophy vajUsvAmI, (2) adhyAtmavIra zrImad rAjacaMdra, teo bhAratanI vAstavikatA, tenI samRddha sAMskRtika (zrI vIracaMda rAghavajI nibaMdho tathA vyAkhyAno) (3) prajJAcakSu paMDita sukhalAlajI (4) vidvAna paraMparA tathA AdhyAtmikatA, lokonI dhArmika vIracaMda gAMdhI likhita nibaMdho tathA vyAkhyAno ramaNalAla cI. zAha, (5) zrI rAkezabhAI jhaverI.. jIvana paddhati ane audyogika pragati vagerenuM lekhaka : kumArapALa desAI jinazAsana AvI prabhAvaka pratibhAothI pratibhAthI tAdRzya citra A pustakamAM doryuM che. prakAzaka : varlDa jaina konphaDarezana, gauravavaMtu banyuM che. ahIM AlekhAyela dareka Ama ahIM temaNe bhAratanA sAcA pratinidhi prAptisthAna : varlDa jaina kaoNnphaDarezana, mahetA mahApuruSanuM jIvana sAmAnya mAnava karatAM ucca tarIkenI chApa UbhI karI che. bilDIMga, 1le mALe, rUma naM. 7, 47, nagInadAsa hatuM, koI ne koI rIte khAsa hatuM-vizeSa hatuM. XXX mAstara roDa, phorTa, muMbaI-400 023. - Arya vajUsvAmInuM jIvana vairAgya ane jJAna pustakanuM nAma : 'bhAratIya saMskRtino AtmA' phona : 022-22632220 thakI abhuta hatuM. zrImanI sAdhanA apUrva hatI (zrI vIracaMda rAghavajI gAMdhInuM caritra) mUlya : rUA. 150/-, pAnA 206, AvRtti trIjI, ane paMDita sukhalAlajInuM jJAna abhUtapUrva hatuM. vIracaMda gAMdhI likhita nibaMdho tathA vyAkhyAno 2008. rAkezabhAI vartamAna yugamAM dharmanI jyota lekhake : kumArapALa desAI vIracaMda gAMdhIe oriyenTa philosophInA prajvalita rAkhavAmAM mahattvanuM yogadAna ApI prakAzaka : varlDa jaina konphaDarezana, upakrame vyAkhyAno ApelA hatA. 'dha yoga philosophI' e vIracaMda gAMdhInuM bhAratanA somyatAnA sumeLathI sau koI paricita che. bilDIMga, 1le mALe, rUma naM. 7, 47, nagInadAsa tattvajJAna, prAcIna saMskRti ane AdhyAtmika tArAbahena zAhe A sarva prabhAvaka puruSonA mAstara roDa, phorTa, muMbaI-400 023. paraMparAmAM eka viziSTa pradAna che. I. sa. jIvana saraLa ane subodha zailImAM Ale khyA che. phona : 022-22632 220 1893mAM zikAgomAM vizvadharma pariSadamAM jaina vAcakone jIvanamAM jJAna, vairAgya ane dharmanI mulya : rUA. 100/-, pAnA 136, AvRtti prathama, dharma vize emAMya khAsa karIne anekAnta vize preraNA ApatuM A pustaka sAcA arthamAM prabuddhanA 2009. vyAkhyAna ApI badhAMne jaina dharmathI paricita karyA caraNe javAnI preraNA Ape tevuM che. AjathI ekaso soLa varSa pUrve amerikAmAM hatA. A pustakamAM 'yoga', 'hipnoTijhama', XXX vizva dharma pariSada zikAgomAM yojAI hatI. A 'zvAsozvAsanuM vijJAna" tathA "dhyAnanI zakti' jevA pustakanuM nAma : "dha jaina philosophI' dharma pariSadamAM 29 varSanA yuvAna vIracaMda rAghavajI viSayone AvakAryA che ane te dvArA AvA gaMbhIra lekhaka : The Jaina Philosophy, Speechs gAMdhI jaina dharmanA pratinidhi tarIke hAjarI ApI viSayo para suMdara prakAza pADyo che. & Writtings of Virchand R. Gandhi potAnI vidvatA ane vAgdhArA vaDe temaNe sahune aMgrejI bhASAmAM taiyAra karela A pustakamAM vIracaMda gAMdhI likhita nibaMdho tathA vyAkhyAno stabdha karI dIdhA. teoe ane ka viSayo para temanA mahuvAnA raheThANa, temaNe prApta karela prakAzaka : varlDa jaina konTezana-muMbaI AgavI chaTA, UMDo abhyAsa ane viziSTa ciMtana vividha eDalsa, tamane maLela vividha meDalsa, temane maLela mAnapatra, temanI prAptisthAna : varlDa jaina kaoNnphaDe zana, mahetA zakti alpa AyuSyamAM prApta karyA hatAM. kumArapALa smRtimAM bhArata sarakAre prakAzita karela sTempsa bilDIMga, 1le mALe, rUma naM. 7, 47, nagInadAsa desAInuM AvI vyaktinuM caritra lakhavAnuM svapna hatuM. (TapAla TikiTa) vagerenA phoToo pustakane suMdara mAstara roDa, phorTa, muMbaI- 400 023. ane te pustaka dvArA sAkAra thayuM che. tathA darzanIya banAve che. phona :022-22632220. mUlya : rUA. 200/- jaina dharmanA jyortidhara ane bhAratIya aMgrejI mAdhyamamAM zikSaNa lenAra yuvAvargane pAnA 288, AvRtti cothI, 2009, saMskRtinA udgAtA evA vIracaMda rAghavajInuM vAMcavA, vicAravA tathA vasAvavA ane preraNA vIracaMda rAghavajInA mRtyu pachI dasa varSe 'jaina vyaktitva eka siddhahasta lekhakanI kalame lakhAyuM ApatuM A pustaka che. * * * philosophI' pustaka aMgrejI bhASAmAM prakAzita thayuM. che. temanA vyaktitvanI navI navI kSitijo lekhakanI bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, ciMtaka ane dArzanika evA vIracaMda gAMdhI eka saMzodhana vRtti ane abhyAsa dvArA khulI thaI che. a-104, gokula-dhAma, goregAma (IsTa), evI prathama vyakti hatA jemaNe jaina darzanane pravAhI, pramANabhUta ane chaTAdAra zailImAM muMbaI- 400063. phona naM. : (022) 22923754 88 rara kare
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month Regd. No.MH/MR/SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 36 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 MARCH, 2010 paMthe paMthe pAtheya... ApI jatA. oraDA baMdha-ughADa karavAnuM kAma he rAma ! 'pATaka Tekanikala hAIskUla'nA paTTAvALA ayyatanuM 3 kandhI dave hatuM. maNibena mane kahe, 'bena, kAle eka guMDo tamane mAravA AvavAno che, saMbhALajo." mArA nAnAM-nAnAM bhUlakAMo lAvavA-mUkavA javAnuM | 'e bAI thAmA, a..ga...e bAI thAmA ki.' sAsu tyAM ja beThA hatA, temaNe kahyuM, 'maNibena kAma maLI gayuM. thoDuM zALAnuM kAma paNa soMpyuM. ane karkaza svare bolato pelo mANasa mArA tarapha tamane kevI rIte khabara paDI ?' paNa gallA-tallA vaLI saMcAlakone vAraMvAra kahIne temano pagAra doDyo. khissAmAMthI eka dhAradAra cappa kADhI ne karI javAba na Apyo. temane ema hatuM ke benane vadhAro paNa hamaNAM ja karAvI Apyo. vAlIone hatuM teTaluM jora karI hAtha UMco karI ugAmyuM. cetavI daIza eTale bena temanA gharavALA ane thoDAM vadhAre paisA ApavA samajAvyA. jethI barAbara e ja TANe vAkolA brIjanA cheDe nAnakaDI AjubAjunA marAThI mardone laIne Avaze. maNibenanI jIMdagIno mukhya savAla pUro thayo. haoNTala calAvato bhIkho doDyo. 'e kAya karatosa rAtre meM mArA patine vAta karI, paNa mArA ghaNIvAra sAMje mAre tyAM cAvIo ApavA Ave akkA ?" kahetAM bhIkhAe ugAmelo hAtha nIco sAsunA ekanA eka putra eTale bA kahe temaja tyAre koI nAnuM-moTuM kAma karavA IcchA kare, karI nAkhyo. pelAne hAtha pakaDIne potAnI haoNTalamAM karavAnuM. bAne hatuM AvI rIte dIkaro jAya ne nA paNa mane e na game. meM to pahelethI ja zALAlaI gayo. thavAnuM kaMI thAya to ? vahunuM to jANe samajyA ! gharanuM aMtara rAkhI dIdhuM hatuM. mane have hoza AvyA. zuM thaI gayuM enI kaLa savAre uThI rasoI-pUjA niyamita karI 7-30 samaya kyAM koInI rAha jue che? eka varSa vaLatI nahotI. gavarnamenTa kaoNlonIthI vAkolA brIja vAge zALAe javA nIkaLI. bAne nIkaLatI vakhate A vAtane pUruM thayuM. sAtamA dhoraNano azoka utarI DAbe hAthe AvelI 'pragati samAja zALA' dayAmaNA avAje kahyuM, 'mArI mInu ne jayanuM dhyAne be divasa nA Avyo. pUchatAM khabara paDI ke tenI jatI hatI ne A banAva banyo. A je banyuM temAM rAkhajo.' banne bALako sUtAM hatAM. khUba vhAla karI bA suvAvaDamAM gujarI gayA che. meM hindI vibhAganA zALA saMcAlakonA ugra matabhedano huM zikAra banI pati sAme achaDatI najare joI huM gharanI bahAra sTAphane sAthe laI tene tyAM javAnuM nakkI karyuM. hatI. paNa pachI jANe kaMI ja banyuM nathI ema manane nIkaLI gaI. cAlatI pula para AvIne A bhayanAka zALAnI pAchaLa jhuMpaDapaTTI. jANItA chokarAne sAthe manAvI zALAmAM praveza karyo. banAva banyo. roja 8-00 pachI haoNTale Avato laI azokane ghera pahoMcyA. azokanA dAdImAM bhIkhAno camatkAra kema thayo te paNa kharekhara bhIkho Aje vahelo kema AvI gayo ? zuM teNe AgaLa beThA hatA. ame so nIce beThAM. azoka svAbhAvika ja hatuM. roja be pALImAM cAlatI hindI mArI rakSA kAje hanumAna banavAnuM hatuM ? khera, doDI mArI pAse page lAgI besI raDavA mAMDyo. gujarAtI prAthamika zALAnI banne risesamAM bhIkho paNa mAro AbAda bacAva thayo. meM tene premathI paMpALyo. vAMsAmAM dhIme dhIme hAtha AkhA sTApha mATe cA-kophI-nAsto pUro pADato. A maNibenane paNa mArA pratye bhAva kaMI pheravyo. tenA AMsu mArA rUmAlathI lUchyAM. azoka vaLI koI garIba parivAranA bALako mATe phI akAraNa nahoto thayo. te garIba nirAdhAra brAhmaNa dAdImAne kahe, 'ammAjI, mane noTa, pensila, mAphInI araja paNa karato. mArI sAthe to e nIcu vidhavAne saMtAnamAM nAnI dIkarI kamANI kAMI nahIM. pustako badhuM mAsTaranIjI Ape che. mArI phI paNa joI lagabhaga hAtha joDelI mudrAmAM Ubho raheto. mArI pAse zALAmAM AvyA tyAre zabdo karatAM mApha karAvI dIdhI che. tyAM to aMdaranAM oraDAmAMthI mAruM sthAna hindI-gujarAtI banne vibhAganI mukhya tenA niHsAsA vadhAre saMbhaLAyA zALAnI cAre tenA niHsAsA vadhAre saMbhaLAyA. meM zALAnI cAre tenA pappA AvyA, kahevA lAgyA, 'amane zikSikAnuM hatuM. enuM mAna e kAyama jALavato. tarapha vistarelA baMgalA-kaoNlonIomAMthI AvatA mAsTaranI nahIM madadagAra maLyA che. mAro azoka jyAre eNe pelA AkkAno hAtha nIce vALyo bALakone teDI-mUkI javAnuM kAma karavA sUcavyuM. dina-rAta tamArI ja vAto kare che.' A zuM ? A tyAre teNe eTaluM ja kahyuM hatuM: 'veDA jhAlo kAya, khUba rAjI thaI gayA. jota-jotAmAM emane ghaNAM to pelo akkA ? pUlane cheDe Ubhelo krUra ekkA ? tulA kAya samajha nAhI. tI mAsTaranI devI mArI madada, sahAnubhUti ane azoka Ahe devI.'--jo ke mAre A kaMI sAMbhaLavuM na zraddhayaiva tvayi pakSapAto, na dveSamAtAdaruciH pressu| taraphano prema jANe pIDAI rahyo hato. 'mAlA nahotuM. huM je kaMI karatI hatI temAM prabhune yathAvadAptatva parIkSayA tu; tvAmeva vIraprabhumAzritA: smaH / / mApha karA, mAstaranIjI' bolyo hato akkA. sAkSI rAkhI garIba vAlIo pratye dayA -ayogyavyavaccheda dvArnAizikA, 3 1 sTApha sAMbhaLato hato, samajato na hato. rAkhatI. zraddhAne kAraNe tamArA tarapha huM pakSapAta dharAvato nathI. dveSane huM samajatI hatI, sAMbhaLI zakatI nahotI. A banAvano aNasAra mane AgalI | kAraNe bIjAMo pratye aruci dAkhavato nathI, meM to AptavanI | enI AMkhomAM AMsu pastAvAnA paricAyaka sAMje AvI gayo hato. zALAnA kAmavALI | parIkSA karI che enA AdhAre ja mArA prabhu mahAvIra ! huM tamArA | hatA. mArAthI bolAI gayuM : he rAma ! maNibena mukhya kabATonI cAvIo roja mane | zaraNamAM Avyo che. gAMdhInagara Printed & Published by Niroobahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. - thoDA thoDA thoDA thAvaA ja kAra arajI
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvuLa varSa-570 aMka -4 0 eprila 2010 0 pAnA 28 9 kImata rUA. 10 jina-vacanA manuSya ane dharma mANusattammi AyAo jo dhamma socca saddahe / tapasvI vIriyaM laddhaM saMvuDo nijhuNe rayaM / / -uttarAyana-rU-2? manuSyajanma pAmelo je jIva dharmane sAMbhaLIne zraddhALu bane che te jIva pachI tapasvI banIne tathA saMyamI thaIne karmamaLane khaMkherI nAkhavAno puruSArtha kare che. manuSya-janma ko prApta kara jo dharma ko sunatA hai, usa meM zraddhA karatA hai aura usa ke anusAra puruSArtha karatA hai, vaha tapasvI naye karmoM ko rokatA huA karmarUpI raz2a ko jhAr3atA hai / After attaining human birth, he who listens to and believes in true religion and practises it with penance and self-control, guards himself and gets rid of the dust of accumulated Karmas. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina-vana'mAMthI)
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amana 'jyAM ho tyAM mahekatA raho' mohanadAsane mahAtmA sudhI pahoMcatA karavAmAM emanI mAtAe zuM bhAga bhajavyo ? gAMdhIne pedA karanAra strIe paNa kaMIka ajaba bhAga bhajavyo haze ja. gAMdhIne vIlAyata mokalatAM pahelAM mAtAe sakhata virodha noMdhAvyo ane pachIthI traNa mahAvrato levarAvyA bAda batAvelI marajImAM enAM UMDAM mULa dekhAya che. traNa mahAvrato brahmacarya, mAMsa tyAga ane madIrA tyAganA vrato levarAvIne ja temaNe gAMdhIjInA jIvananAM pA ja nAMkhyo ema kahI zakAya. gAMdhIjInA zarIrane temaNe janma Apyo te to kharI ja, paNa gAMdhIjInA adhyAtma zarIrane paNa temaNe ja janma Apyo. temaNe je AdhyAtmika bIjo vAvyAM te ja AgaLa jatAM rahyAM ane hAcyAM che. eka vAra mahAdevabhAI gAMdhIjInI'AtmakathA'nI saMkSipta AvRttinAM prupha tapAsatAM bApune pUche cheH 'tamArI mAtAnA kaThaNa vrato : ekAdazI, cAturmAMsa, cAMdrAyaNa vagerenI vAta karI che, paNa Ape to zabda Saintliness (pavitratA) vAparyo che. ahIM pavitratA karatAM tapazcaryA kahevA Apa sArjana-sUci prabuddha jIvana nathI IcchatA ? to zabda Austerity na lakhAya ? bApu kahe: 'nA, meM pavitratA zabda hetupUrvaka vAparyAM che, tathaSTamAM to bAhya tyAga, sahanazakti ane ADaMbara paNa hoI zake; paNa pavitratA e to AMtaraguNa che. mArI mAtAnA AMtarajIvanano paDagho enI tapazcaryAmAM paDato. mArAmAM kazI pavitratA jotA ho to te mArA potAnI nathI. paNa mArI mAtAnI che. mArI mAtA cALIsa va2se gujarI gayelAM eTale meM enI bharajuvAnI joI che. paNa kadI ene uchAMchaLI ke TApaTIpavALI ke kAMI paNa zokha ke ADaMbara ka2nA2I meM joI nathI. enI pavitratAnI ja chApa haMmezane mATe mArA upara rahI gaI che. amane bALakone kAMdAno bahu zokha. vaiSNava dharmamAM kAMdA na khavAya, paNa mA sAthe kajIyo karIe. mA bApaDI pote na khAya paNa amAre mATe judA kAMdA rAMdhIne amane khavaDAve. ane ema khavaDAvatAM khavaDAvatAM TIkA karIne amArI Adata mAtAe choDAvI, e enI zuddha ahiMsA ane satyAgraha hato. amAro siddhAMta bhogano hato, eno tyAgano hato. potAno tyAga na choDatAM amArA bhogane rIjhavatAM. paNa premane baLe e choDAvI zakI. tyArathI huM mArI mA pAse premamaya asahakAra zIkhyo. krama kRti (1) mArI mAtRbhASA : mArI gujarAtI (2) rAmakRSNa paramahaMsanuM dakSiNAramAM Agamana (3) ApaNA bhAva-vizvanA kavi : TI.esa.eliyaTa (4) zrImad bhAgavatane AdhAre avatAravAdanI vibhAvanA (5) sAmAnya lekhana-azuddhio (6) bhagavAna mahAvIra janmakalyANaka divasa nimitte DaoN. kumArapALa desAInA mukhe mahAvIra kathA (7) mahAvIra kathA : pratibhAva (8) jayabhikhkhu jIvanadhArA-17 (9) prazna patra (10)zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-17 (11) dharmamaya vijJAna (12)jaina pAribhASika zabdoza (13) sarjana svAgata (14) paMthe paMthe pAtheya : premanuM tela kartA DaoN. dhanavaMta zAha gaMbhIrasiMha gohila DaoN. raNajita ema. paTela rabArI rAchoDabhAI ema. zAMtilAla gaDhiyA DaoN. kumArapALa desAI pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa namIcaMda jaina anuvAda : puSpAbena parIkha DaoN. jitendra bI. zAha DaoN. kalA zAha gInA jaina pRSTa 6 8 10 11 13 hyu che . 4 1 26 27 28 eprila 2010 mAnAM choDAM pablika upara na bane harIlAlabhAInI dIkarI manubahena mAMdI paDIne sevAgrAma thoDA divasa rahI hatI, to gAMdhIjIe manubahenanA pati surendra mazaruvALAne lakhyuM : mAro dharma manu upara thayeluM kharca tamArI pAsethI levAno che. meM koI nI khA hisAba to nathI rAkhyA. tamane pAlave te rakama mokalaze eTale dharma sacavAze. kamAtAM chokarAM pablika upara na nabhe e ja barAbara ne ? harIlAlabhAInI moTI dIkarI rAmIbahenanA pati kuMvarajIbhAI pArekhane TI.bI. thayelo tyAre gAMdhIjIe emane potAnI pAse chaeka mAsa rAkhI sAravAra karalI, teo jamAI hovA chatAM gAMdhIjIe temanA kharcanuM bIla mokalI ApeluM. saujanya : "sadbhAvanA-sAdhanA' 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 1929 thI 1932 2. prabuddha jaina 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navA nAme 3. tarUNa jaina 1934 thI 1937 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana 1939-1953 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' 1953 thI * zrImuMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyA2bAda mAsika 2010mAM 'prabuddha jIvana'no 57mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva taMtrI mahAzayo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. kauhArI maNilAla mokamacaMda zAha jagubhAI mahetA paramANaMda kuMvara kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha DaoN. ramaNalAla cI. zAha
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa : 57 0 aMka: 4 0 eprila 20100 vikrama saMvata 2066 0 vIra saMvata 2536 0 a. vaizAkha suda -tithi-20 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 0 0 0 vArSika lavAjama rU.125/-0 0 00 chUTaka nakala rUA. 10-0 0 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha mArI mAtRbhASA : mArI gujarAtI je janmatAM ja AziSa hemacaMdranA pAmI, vitarAgI jina sAdhuoe jenAM hiMcoLyAM mamatAthI pAraNAM rasaprabhA bhASaNathI lahI je nAcI abhaMga narasiMha-mIrAM akhA taNA nAda caDhI umaMge AyuSyamati lADalI prema bhaTTanI deDhAyuM govardhanathI banI je arcela kAMte dalapataputre e gurjarI dhanya banI RtuMbharA gAMdhI mukhe vizvamAMgalya yAtrI. -umAzaMkara joSI lagabhaga chellA paccIsa bhASAnI jarUra avazya che ja, A aMkanA saujanyadAtA : varasathI gujarAtI bhASA' paraMtu mAtRbhASAno cheda uDADIne bacAvonI jhuMbeza ghaNAM zrImatI kalpA hasamukha DI. zAha parivAra to nahi ja, ethI to gujarAtI mahAnubhAvoe upADI che, smRti : sva. saMpatabena dIpacaMda zAha saMskAra ane saMskRtino cheda UDI emAMnA keTalAka "yasa jaze. minisTara'nA nArA sAthe rAjakAraNamAM pravezI gayA to keTalAka hamaNAM DaoN. guNavaMta zAhe A praznanI vyavasthita rIte, kAraNo gujarAtI bacAvonA pokAra sAthe sAmAjika takhta pratiSThA pada upara sAthe chaNAvaTa karI gujarAtamAM pracAra pherI paNa kADhI. to emanI besI gayA, to keTalAMke A jhuMbezanA nAme potAnA nAmano pracAra samAMtare keTalAMka mahAnubhAvoe hAkoTo kADhyo ke, "are ciMtA karI dIdho. A sarve gujarAtI bhASA premI mahAnubhAvone eka prazna zuM karo cho? pAMca karoDa gujarAtInI A gujarAtI bhASAne kAMI pUchavAnuM mana thAya ke tamArA saMtAno aMgrejI mAdhyamamAM ke gujarAtI thavAnuM nathI, tama tamAre jalasA karo ane ciMtA choDI dyo. mAdhyamamAM bhaNyA? bhaNe che? javAbanI kalpanA sujJa vAcaka ja kare. gujarAtamAM ATaATalA vartamAna patro ane navA navA sAmayiko paraMtu hajI gujarAtI bhASAnI ciMtAno prazna to tyAM ne tyAM ja Ubho che. nIkaLe che ane e haMdhAya doDe che." alabatta, jagatanA vizALa phalaka upara UbhA rahevA mATe aMgrejI sasaluM jamInamAM mAthuM nAMkhIne nizcitatAno bhrama oDhIle evA * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI- 400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com email :
[email protected]
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 A bhrAmaka AzvAsano che. A mahAnubhAvane prazna pUchIe ke gujarAta-mahArASTramAM keTalI gujarAtI mAdhyamanI zALA baMdha thaI e khabara che ? muMbaImAM to bI.e.,ema.e.mAM gujarAtI viSaya lenArA vidyArthIono to dukALa che ja. keTalAM sattvazIla sAmayikonuM prakAzana baMdha thayuM che e vigato ApaNI pAse che ? gujarAtI nATako jovA 45nI vayanI nIcenA keTalAM prekSako Ave che ? 'ciMtA choDI daryo' A bhrAmaka ThAluM AzvAsana che. gujarAtI bhASAnI ImArata kyAreka ociMti kakaDabhUsa thaze tyAre Teko kyAMthI lAvazo ? A sAmayika 'prabuddha jIvana' varasothI khoTamAM cAlyuM, pachI eka samaya enA zvAsa gaNavAno vAro Avyo tyAre A saMsthAe samAjane apIla karI ane 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karI temaja 'saujanyadAtA'nI yojanA samAja sAme mUkI ane kadaradAna vAcakoe 'prabuddha jIvana'nA jIvanane svasthatA ane dIrgha Ayu mATe dhanarAzi bakSI, paraMtu eka baLavAna saMsthAno Teko che eTale 'pra. jI.'nuM prasAraNa thAya che, paNa anya evA keTalAya sattvazIla gujarAtI sAmayiko haze je Arthika muMjhavakAmAM hijarAtA haze emanuM zuM bhaviSya? emanA A 'tapa'nuM bhaviSya zuM ? eka to Arthika bhIMsathI mAMDa mAMDa gujarAtI bhASA ane gujarAta premane kAraNe potAnuM gADuM gabaDAvatA hoya emAM aMgrejI mAdhyamane kAraNe navo gujarAtI bhASI emAM umerAya nI ane vartamAnamAM je vAcaka varga che e kALane arpaNa thatA jAya, pachI zuM ? vartamAnamAM AvA keTalAMya sattvazIla sAmayiko gujarAtI bhASAprema ane potAnI 'pratiSThA'ne kAraNe pharajiyAta jIvI rahyAM che. prabuddha vana 'prabuddha jIvana'no sattvazIla vAcaka varga bahoLo che. eno yaza A sAmayikanA pUrva taMtrIone che. e mahAnubhAvoe samAjanA eka AvA vargane eka keDI pakaDAvI eprila, 2010 vinA mUlye niyamita arpaNa karAya che. koI paNa jijJAsu '5. jI,' mATe vinaMti kare to lavAjamanA koI paNa Agraha vagara ame e jijJAsuone niyamita A '. jI,' arpaNa karIe ja chIe. amAro Azaya vadhu ne vadhu baudhdhiko ane jijJAsuonI pAse A 'pra. jI,' pahoMce ane sattva-tattvanI sAthe gujarAtI bhASAnI paNa arcanA thAya-A bhAva che eTale 'pra. ja.'no vAcaka varga vadhato jAya che ane amane sarve vAcako taraphathI saMtoSa ane AnaMdanA pratibhAvo niyamita maLatA rahe che. amArA mATe A gaurava ghaTanA che, paraMtu, chatAM, hRdayane eka khUNe bhaya to che ja ke aMgrejI mAdhyamanI navI peDhI bhaviSyamAM A sAmayika vAMcaze ? dIdhI eTale Aje paNa e varga niyamita A sAmayika vAMce che, paraMtu A varga paNa kALane samarpita thatI jaze pachI zuM ? to zuM pratiSThA khAtara A sAmayikane pragaTa karatA ja rahevuM? to to samAjanA dhanano e sadaupayoga nathI ja. A 'bhaya'ne kendramAM rAkhI ame A saMsthAnA Avana sabhyone eka praznAvali mokalI, jenA amane uttaro paNa maLyA. A praznapatra A aMkamAM 22mA pAne ame Apela che. 'pra.jI.' nA sarve vAcakone amArI AgrahabharI vinaMti che ke amane A praznAvalinA uttaro avazya Ape. Apa ATalI tasdI lo to eka mahattvanA nirNayanA bhAgIdAra banazo. uttara Apavo e Apano vAcakadharma che. A praznomAM cAra mukhya prazno A pramANe cheH (3) ApanA parivAramAM vartamAna peDhI aMgrejI mAdhyamamAM bhaNatI hoI, gujarAtI bhASI 'prabuddha jIvana' vAMce che? hA-nA. (4) Apa Iccho cho ke 'pra.jI.' aMgrejImAM prakAzita thavuM joIe ? hA-nA. (6) vartamAna paristhitine kAraNe 'pra.jI.' ApanA parivAramAM na ja vaMcAtuM hoya to e Apane mokalAtuM baMdha karIe ? hA nA (8) keTalAMka jijJAsu sajjano sAthe carcA karatA jANavA maLyuM ke vartamAna vayaskonI eka pUrI peDhIe varasothI niyamita 'prabuddha jIvana'nuM vAMcana karyuM che, paNa kALakrame A vAcakavarga vidAya thato jAya che, eTale dazeka varSa pachI AvA sAmayikanuM bhaviSya zuM ? zraddhA rAkhIne 'pra, jA'nuM prakAzana karatA ja rahevuM ? hA-nA. amArA AjIvana sabhyo pAsethI uparanA cAra praznonA atyAra sudhI uttara maLyA emAM 3 'prabuddha jIvana' saujanyadAtA mATe vinaMti 2010-2011nA varSa mATe koI paNa eka mAsanA rUA. 20,000/-nuM anudAna ApI saujanyadAtA banavA ame amArA prabuddha vana'nA sujJa vATakone vinaMti karIe chIe. jJAnadAna e uttama ane ciraMjIva dAna che. ja ane potAnA svajanonuM AvA jJAna karmathI tarpaza karavuM e sAcI zraddhAMjali che, ane bhavya tarpaNa che. gujarAtI bhASA vartamAnamAM pra. .' A tattva vicAranI A uttaryAttama sevA che. saMsthAnA AjIvana sabhyo, peTro, grAhako ane pU. sAdhusAdhvI bhagavaMto tema ja gujarAtI bhASAnA pratiSThita baudhdhikone saujanyadAtAnuM nAma lakhAvavA mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane phona-022-23820296 upara saMparka karavA vinaMti. ApanA hRdayamAM janmela bhAgane amArA vaMdana. mAM nA, 4 mAM paNa nA, paraMtu keTalAMkanuM sUcana che ke keTalAMka lekho aMgrejImAM apAya e icchavA yogya, 6 mAM paNa badhAMnI 'nA' pramukha, zrI muM. jena yuvaka saMgha, eTale 'pra.,' parivAramAM AvavuM 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 0 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) = 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 to joIe ja, ane 8 mAM to badhAMnI 'nA' ja. paraMtu A 'nA' mAM eka mamatva che, jenA vAMcanathI potAnA jIvananuM ghaDatara thayuM hoya, jenA vAMcane vanamAM sattva ane AnaMdanI pardhA ApI hoya ane 'saMkelavA'nuM to koI paNa sahRdayI na ja kahe. paraMtu vAstavikatA zuM? zraddhA rAkhI kyAM sudhI AvA sAmayikanuM prakAzana karatA rahevuM ? bhokatA na maLe to kalAnuM projana zuM? kalApIe gAyuM ja hatuM keH kalA che bhojya mIThI te bhokatA viNa kalA nahIM! kalAvAna kalA sAthe bhokatA viNa maLe nahIM! gujarAtI vAcaka varga ocho thato jAya che enuM A pramANa. A paristhiti mATe sarva prathama dozI che sAMTha varasa pahelAMnA ApaNA gujarAtanA rAjakAraNIo. ane emAM mokhare ThAkorabhAI desAI ane aMgreja virodhI emanA AdarzavAdI sAthIo. sAMTha varasa pahelAM gujarAtamAM evo keLavaNIno 'phatavo' A gujarAtI bhaktoe-vizeSa to aMgreja sAthe aMgrejI bhASAnA virodhI-bahAra pADyo ke aMgrejI viSaya esa.esa.sI.mAM marajiyAta banAvyo eTaluM ja nahi, AThamA dhoraNathI ja e.bI.sI. zikhavADAya. mAtra cAra varSa aMgrejInA abhyAsanA vidyArthIne kaoNlejamAM saMpUrNa aMgrejInA mAdhyamanA vidyArthIo pAse mUkavAthI A vidyArthIo keTalI moTI laghutAgraMthInA rogI banI gayA haze! vAstavika jIvananA pravAhamAM potAnA 'kAcA' aMgrejIne kAraNe emane keTaluM veThavuM paDyuM haze ? ane eTale ja A varga potAnA saMtAno mATe aMgrejI mAdhyamano Agraha rAkhe emAM anaucitya kazuM ja nathI. prabuddha vana sATha varasa pahelAM zikSaNamAM aMgrejI bhASAnuM sthAna hatuM, enI samAMtare gujarAtIne paNa mahattva hatuM, e peDhInA vayaskone maLo to emanuM prabhutva banne bhASAmAM che evo ahesAsa thAya che ja. muMbaInI eka skUla evI hatI ke jyAM gujarAtI mAdhyama sAthe dareka varase eka eka viSaya aMgrejImAM vadhato jAya. A zALAnA vidyArthImAM banne bhASA para prabhutva che eno A lakhanArane anubhava che. atyAre to gujarAtI bhASAnI paristhiti lagabhaga AvI cheHabe tabe ke solaha AnA, aThe kaThe ke bAraka, IMka tikaDaM ATha AnA, zuM zA paisA cAra. atyAre gujarAta sarakAra 'svarNima gujarAta'nA nagArA vagA che, ane 'vAMce gujarAta'nuM abhiyAna zaru karyuM che. paNa AvatI kAle paNa 'vAMce gujarAtI bhASA gujarAta' evuM karavuM hoya to sattA sthAne beThelA mahAnubhAvo pahelAM e niyama kAyado kare ke gujarAtanI pratyeka skUlamAM, hA 'pratyeka' - pahelI thI eca.esa.sI. sudhI eka viSaya gujarAtIno pharajiyAta hovo ja joIe. gujarAtamAM vasavuM haze, gujarAtanI dharatInuM anna ArogavuM haze to A 'dharma' paNa gujarAtamAM vasatA sarve mAnavoe apanAvavo paDaze ja. to ja bhaviSyanuM gujarAta gujarAtI vAMcaze. ane gujarAta bahAranA gujarAtIoe to kavi khabaradAranI A kavitA sArthaka karI ja cheH 5 jyAM jyAM vase eka gujarAtI, tyAM tyAM sadAkALa gujarAta! jyAM jyAM bolAtI gujarAtI, tyAM tyAM gurjarInI maholAta! gurjara vANI, gurjara lahANI, gurjara zANI rIta; jaMgalamAM paNa maMgala karatI, gurjara udyama prIta. gurjara bharatI UchaLe chAtI tyAM he garajI gurjara mAta; jyAM jyAM vase eka gujarAtI, tyAM tyAM sadAkALa gujarAta. premAnaMde gujarAtI bhASAne sanmAna na maLe tyAM sudhI zikhA na bAMdhavAnI pratijJA lIdhI, kavi narmade kahyuM: 'gujarAtI bhASAne mAnabharyuM sthAna apAvIza nahi tyAM sudhI mAthe pAghaDI bAMdhIza nahi, ane kavi dalapate gujarAtI bhASAne vhAla karatA kahyuM:Ava girA gujarAtI tane, ati zobhita huM zaNagAra sajAvuM; jANanI pAsa vakhANa karAvuM, guNIjanamAM tuja kIrti gajAvuM; bhArata varSa viSe bIjI bhArata mAnavatI taNuM mAna tajAvuM deza viSe dalapata kahe, bhabhako tuja jo bhalIbhAta bhajAvuM. vidvAna mitra DaoN. guNavaMta zAhe gujarAtI bhASAne cetanavaMtI rAkhavA je "avAja" uThAvyo che emAM ApaNe badhAM ApaNAM sarjanAtmaka zabdo umerIe ane ApaNe paNa koIka evI ja pratijJA laIe, ane gujarAtI 'bolI'ne pahelAM sAcavIe. eka gujarAtI bIjA gujarAtIne maLe tyAre gujarAtImAM ja bole. kacchI mADuno dAkhalo lyo. eka kacchIbhAI tamArI sAthe gujarAtImAM vAta karatA haze tyAre e ja samaye jo koI kacchI mahAnubhAva maLI jAya to e beu kacchIpremI kacchI bolImAM ja vAto kare, ane tame nirakhatA rahI jAva. ApaNe paNa pRthvI upara kyAMya gujarAtI maLe to enI sAthe gujarAtImAM ja bolIe ane gujarAtI bhASAno ja upayoga karIe, ane 'gujju' jevA apamAnajanaka zabdane jAkAro ApIe. ATaluM karIe to gujarAtI bhASA ghasAze nahi, paNa cakacakIta banaze. gujarAtI vANI ane bolI guMjaze to sadAkALa gujarAtI girA ajara amara. svarNima gujarAtanA abhiyAnane abhivaMdanA ane vAMce gujarAta' bhAvane vaMdanA. jaya gurjara girA. dhanavaMta zAha 'bhagavAna mahAvIranuM buniyAdI ciMtana' 'prabuddha jIvana'nA mArca-tIrthaMkara mahAvIra janmakalyANaka vizeSAMkamAM DaoN. jayakumAra jalajano lekha 'bhagavAna mahAvIranuM buniyAdI ciMtana je pustikAmAMthI ame avataraNa karyuM che e pustikA prApta karavA amone aneka vAcakoe pRcchA karI che. A pustikA aMgrejI, hiMdI ane gujarAtImAM hiMdI graMtha kAryAlaya, 9 hIrAbAga, sI. pI. TeMka, muMbaIthI prApta thaze. phona naM. : 23826739 / 23826739. mo. naM. : 9820896128)
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha vana rAmakRSNa paramahaMsanuM dakSiNezvaramAM Agamana _gaMbhIrasiMha gohila rAmakRSNa paramahaMsanA jIvana ane kRtitvathI samasta jagata prabhAvita thayeluM che. dezano chellA savA-doDha saikAno ItihAsa teno sAkSI che. AdhyAtmika, sAmAjika, rASTrIya, sAMskRtika ema aneka kSetro para temano pratyakSathI vadhu parokSa prabhAva paDelo che. mahApuruSonA jIvananI gatividhio nyArI hoya che. paraMtu vAstavikatAo tapAsIe to jaNAze ke rAmakRSNanA kolakatA khAtenA nivAse ja temane jagata samakSa lAvI mUkyA hatA. jo temano nivAsa temanA janmasthaLe ja rahyo hota to paNa temanI utkaTa prabhuparAyaNatA to pAMgarI ja A hota. paraMtu jagatane temano lAbha ghaNo ja ocho maLyo hato. rAmakRSNanA pitA khudIrAma mANikarAma caTTopAdhyAyanuM mULa vatana deregAma baMgALanA hugalI jillAmAM AveluM hatuM. viparIta saMjogomAM temane te gAma choDavuM paDyuM hatuM. bAjunA gAma kAmArapukuramAM temaNe vasavATa karelo jyAM 1936mAM rAmakRSNano janma thayelo. temanuM mULa nAma gadAdhara. sAta varasanI uMmare temanA pitAnuM avasAna thayuM. rAmakRSNanI jIvanasaritAne ahIMthI vaLAMko maLavAnuM zarU thAya che. temanA sauthI moTA bhAI rAmakumAre pUjA, karmakAMDa vagerenAM kAryothI kuTuMbano nirvAha calAvavA mAMDyo. temaNe vyAkaraNa, sAhitya, smRtizAstra, jyotiSa vagereno abhyAsa karyo hato. yogya guru pAse devImaMtra laIne temaNe zakti upAsanA paNa karelI. pitAnA mRtyu pachI cha varSe rAmakumAranAM patnI putrane janma ApI mRtyu pAmyAM. cAra bhAI-bahena, mAtA, putra vagerenuM pAlana poSaNa karavAnuM muzkela jaNAtAM rAmakumAre kolakatA najIka jhAmApukuramAM pAThazALA kholI. dharmiSTha, nispRha ane zastronA niSNAta rAmakumAra bhaNAvavA uparAMta sevApUjAnuM kAma paNa karatA. rAmakRSNa bALapaNathI ja vAraMvAra bhAvAvezamAM AvI jatA. temanI adbhuta smRti, prabaLa vicArazakti, dRDha saMkalpa baLa, asIma sAhasa, vinodapriyatA ane karuNAnA prasaMgo banatA rahetA. sevApujAnAM kAryomAM madada maLe ane tene sArI keLavaNI maLe te hetuthI pAThazALA kholyA pachI beeka varase rAmakumAra gadAdharane kolakatA laI AvyA. tyAre temanI uMmara soLeka varSanI hatI. kolakattAnI pAThazALAmAM AvyA pachI moTAbhAInI IcchA pramANe sevApUjAnA kAryamAM rAmakRSNa thoDI madada karatA. te sivAyanA samayanA AsapAsanA yajamAna kuTuMbo temanA madhura kaMThe bhajana sAMbhaLavA ane anya nAnA kAma mATe bolAvatA. AthI eprila, 2010 temano abhyAsa khAsa AgaLa vadhyo nahi. AthI rAmakRSNane moTA bhAIe Thapako Apyo. tyAre temaNe spaSTa kahI dIdhuM,'cokhA-keLAMnAM sIdhAM bAMdhavAnI vidyA mAre nathI zIkhavI; mAre to evI vidyA zIkhavI che ke jenAthI jJAnano udaya thAya ane manuSya sAcosAca kRtArtha bane !' bIjI bAju rAmakumAranI Arthika sthiti vadhu kathaLatI cAlI. A samaye kolakatAnA dakSiNa bhAgamAM jAnabajAra nAmanA mahollAmAM rANI rAsAinA parivArano nivAsa hato. kolakatAnuM A suvikhyAta jamInadAra kuTuMba hatuM jenI pAse aDhaLaka saMpatti ane puSkaLa milkato hatI. rANI rAsamiNanA pati rAjacaMdradAsanuM avasAna thatAM kauTuMbika milkatono vahivaTa rANI khuda karatAM. temanAmAM vahivaTI kuzaLatA uparAMta IzvarazraddhA, tejasvitA, garIbo pratyenI karuNA, dAnazIlatA vagere aneka umadA guNo hatA. rANI rAjAine saMtAnamAM mAtra cAra dIkarIo ja hatI. temanA parivAro paNa sAthe ja rahetAM. sauthI nAnA jamAI mathurAmohana vizvAsa kArbala karatA ane vahivaTamAM rANIne madada karatA. AthI milko, nokara cAkara, nANAMkIya vyavasthA, adAlatI dAvAo vagerenI vyavasthA temanI sIdhI dekharekha heThaLa cAlatI. tIvra dharmabhAvanAthI rANIe saMkalpa karelo ke kAzIdhAme jaI vizvezvara bhagavAna ane annapUrNA mAtAnA darzana karavAM ane vizeSa karIne pUjana karAvavuM. A dharmakArya mATe rANIe ghaNuM dhana ekaThuM karI rAkheluM. Akhare I. 1849mAM yAtrA mATe temaNe taiyArIo zarU karAvI. relave tyAre hatI nahi. so jeTalAM nAnA moTA vahANomAM parivAra, nokara-cAkara ane sAdhana sAmagrI sAthe yAtrA zaru karavAnuM Ayojana pUruM karavAmAM AvyuM. jAtrAe nIkaLavAnI AgalI rAtre ja rANIne svapnamAM devInA darzana thayAM. devIe rANIne Adeza Apyo ke kAzI javAnI jarUra nathI. bhAgIrathI tIre sArI jagyAe mArI mUrti sthApIne pUjA vagereno baMdobasta kara. huM te mUrtinA mAdhyamathI tArI pAsethI nityapUjA grahaNa karIza. bhaktiparAyaNA rANIe devInA AdezathI dhanyatA anubhavI. kAzInI yAtrA tarata aTakAvI dIdhI, saMcita kareluM dhana A zubhakAryamAM yojavAno nizcaya karyo. A mATe bhAgIrathInA tIre kharIdAyelI vizALa jamInano upayoga karavAno nirNaya thayo. puSkaLa dhana kharcIne nava zikharothI zobhatuM ativizALa kAlImaMdira, tenI pAse bIjAM nAnAM maMdiro, bagIcAo, nivAso tathA anya suvidhAonAM bAMdhakAmo
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana zarU karavAmAM AvyAM. kharce kharIdI laI devasevA arthe tenuM dAnapatra lakhI ApyuM. pAMca-cha varSe paNa A badhuM kArya pUrNa thayeluM na jaNAtAM potAnI rANInA kuTuMba dvArA rAmakumAranuM pUruM mAna sacavAtAM teo hayAtImAM ja zubha dharmakArya saMpanna karavAnA AgrahathI 1855nA jIvyA tyAM sudhI maMdiranA pUjArIpade rahyA. keTaloka samaya vItatAM me mahinAnI 31 tArIkhe zrI jagadaMbAnI mUrti pratiSThA tathA te pote rAdhAgoviMdanI pUjA kare, rAmakRSNa kAlImAtAnI pUjA kare mATenI taiyArIo moTA pAye zarU karavAmAM AvI. ane temanA bhANeja hRdayarAma sahAyaka tarIke kAma kare tevI vyavasthA rANIno mukhya hetu jagadaMbAne annabhoga dharAvavAno ane goThavavAmAM AvI. vidhisara pUjA satata cAlatI rahe tema karavAno hato. temAM sauthI rAmakRSNanA bhAvonmeSanA kAraNe pUjAmAM aneka vighno AvatAM. moTo aMtarAya hato rANInI pachAta jJAtino ane sAmAjika paraMtu rANI rAsamaNi ane mathurabAbune rAmakRSNanA ucca Izvara prathAono. rANInuM kuTuMba varta eTale ke mAchImAra jAtinA zUdra praNidhAnanA eTalA badhA anubhavo thayA ke temanA paranA vizvAsamAM kuLanuM hatuM. vadhAro ja thato gayo. eTale sudhI ke rAmakRSNanI tamAma suvidhAo A samaye sAmAjika, dhArmika rUDhionA baMdhana khUba sakhata hatAM. temanA dvArA sAcavavAmAM AvatI. be vakhata mathurabAbue rAmakRSaNane brAhmaNo zUdra jAtinAM dAna, bhojana, dakSiNA svIkAre nahi ke te kAzI-prayAganI yAtrAo karAvI hatI. bIjI yAtrAmAM mathurA kuLa dvArA jagadaMbAne pUjA-annabhoga dharAvavA zAstra saMmati Ape vRMdAvanano paNa samAveza thayelo. nahi. rANInA kuLaguruoe paNa Avo ja abhiprAya Apyo. AthI I. sa. 1855mAM dakSiNezvaramAM mUrtipratiSThA karAvyA pachI rANI nirAza thayAM paNa temaNe prayatna choDyA nahi. 1861mAM rANI rAsamaNinuM avasAna thayuM. I. sa. 1871mAM lAMbA samaya sudhI prayatno karyA pachI kAmArapukuranI pAThazALAmAMthI mathurabAbu gayA. vahivaTI vyavasthAo badalAtI gaI. paraMtu te zAstramata maLyo ke maMdiramAM mUrtipratiSThA karatAM pahelAM A daramyAna gadAdhara tarIke AvelA rAmakRSNa have paramahaMsa banI cUkyA saMpattinuM jo koI brAhmaNane dAna karI devAmAM Ave ane e ja hatA. temanA darzane AvanArAono pravAha vadhato jato hato. cheka brAhmaNa pachI e maMdiramAM devInI pratiSThA karIne annabhoganI vyavasthA I. sa. 1885mAM rAmakRSNane chellI bimArI AvI tyAre sAravAranI kare to zAstrano niyama pUrepUro jaLavAze ane ucca varNane prasAda suvidhA mATe temaNe dakSiNezvara choDI zyAmapukura ane pachI grahaNa karavAmAM doSa naDaze nahi. vArAhanagara pAse kAzIpuranA bagIcA tarIke oLakhAtA sthAne rANIne Avo AzAjanaka zAstramata maLatAM potAnA gurunA nivAsa karyo. tyAM temanuM I. sa. 1886mAM dehAvasAna thayuM. varSo nAme maMdirI pratiSThA karI devasevAnA vyavasthAnA kArabhArI tarIke pachI rAmakRSNanA ziSyoe belura maThanI sthApanA karI te paNa e pote rahevAno temaNe saMkalpa karyo. zAstrajJa brAhmaNa rAmakumArano ja vistAramAM. Avo udAra zAstramata te samayanA saMjogomAM hiMmatabharelo hato. Ama jIvananA chellA traNa dAyakA daramyAna rAmakRSNa paramahaMsanuM anya brAhmaNoe tenI TIkA karI. rANInA guruone paNa zUdra gaNavA jIvana dakSiNezvara sAthe avinAbhAva saMbaMdhe saMkaLAeluM rahyuM. pracAra karyo. paraMtu nirdeza karAyela vyavasthAne zAstra virodhI gaNavAnI dakSiNezvaramAM nivAsanA kAraNe jagate rAmakRSNane jANyA ane koInI hiMmata cAlI nahi. rAmakRSaNanA jagatavyApI prabhAva sAthe dakSiNezvarane paNa prasiddhi rANIe taiyAra karAvelA maMdiromAM rAdhAgoviMdanA maMdiranA maLI. pUjArI to maLI gayA. paNa kAlI mAtAnA maMdiranI pUjA kare tevA rAmakRSNa paramahaMsa svAmI vivekAnaMda jevA ziSyo taiyAra karyA. adhikArI brAhmaNa koI maLatA nahotA. rAmakumAra zUdranA yajamAna jemaNe jagatabharamAM hiMdu dharma ane bhAratIya saMskRti aMgeno sAco tarIke jatA nahi. tethI teo javAbadArI svIkAre te zakya jaNAtuM khyAla rajU karyo, rAmakRSNa Azrama jevA mAdhyamathI teoe dezanI nahotuM. tema chatAM temaNe ja sUcavelI vyavasthA pramANe Ayojana ghaNI sevA karI. rAmakRSNa paramahaMsanA jIvana ane upadeza pratye thayuM hovAthI mUrtipUjAnA mahotsava vakhate pUjAkArya karAvI ApavA videzo sudhI jijJAsA rahI tenA pariNAme vikhyAta phreMca, tathA anya pUjArI na maLe tyAM sudhI madada karavA temane Agraha karAyo. sAhityakAra ane tattvajJa romA rolAMe temanuM jIvanacaritra lakhyuM. aMte teo saMmata thayA. * * * samAraMbha suMdara rIte saMpanna thayo. rANIe te mATe maMdira nirmANa DI-140, kALavI bIDa, bhAvanagara-364002. sahita nava lAkha rUpiyA jevI mAtabara rakama kharcI. te uparAMta Teli. : (0278) 2569898 dinAjapura jillAnuM zAlavADI paragaNuM 2 lAkha 26 hajAra rUpiyAnA I-meIla :
[email protected]
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 prabuddha vana ApaNA bhAva-vizvanA kavi : TI. esa. eliyaTa ghaDaoN. raNajita paTela (anAmI) vaDodarAnI mahArAjA sayAjIrAva yunivarsiTanA 'phrekalTI opha ArTsa'nA aMgrejI bhASA sAhityanA nivRtta prophesara ane laMDana yunivarsiTInA bhUtapUrva briTIza kAunsila skolara DaoN. rajanIkAnta ema. paMcoLInA eka pustaka, 'TI. esa. eliyaTanI kAvyasRSTinuM gujarAta sAhitya akAdamI (gAMdhInagara)e prakAzana karyuM che. e ja arasAmAM gUrjara graMtha ratna kAryAlaye, 'DaoN. paMcoLInA kAvyasaMgraha 'manobhUti'nuM paNa prakAzana karyuM che. 'manobhUti'nI saMtarpaka vigdha sarjakatAnuM abhivAdana karatAM ApaNA nitya-abhyAsI vivecaka DaoN. subhASa ma. davee lakhyuM cheH 'anubhUtionI prAtibhAsika abhigamabharI abhivyaktio kavinA jIvana darzanane tattvabharI nahIM, mUrtatAdhArI banAve che, e 'manobhUti'nI upalabdhi che. sane 30:11H 1928mAM janmelA DaoN, paMcoLInuM tA. 31-5-2003 mAM amerikAmAM duHkhada nidhana thayuM che. amadAvAdanI gujarAta kaoNlejamAM sADA pAMca dAyakA pUrve ao 'eka ja gurunA vidyArthI ahIM to huM 'TI.esa. eliyaTanI kAvyasRSTi saMbaMdhe be zabda lakhavA mAMguM chuM. kaoNlejakALathI ja bhAI rajanIkAntane eliyaTanI kavitA mATe AgavuM AkarSaNa hatuM. aMgrejI onarsanA vidyArthI tarIke temaNe prathama sane 1947mAM eliyaTanAM kAvyo vAMcavAnuM zarU karyuM. eliyaTa te vakhate abhyAsakramamAM nahIM pA sahAdhyAyIo zrI hemakumAra mistrI, rameza dave, ramaNika jAnI, kanu jAnI ane kvacita ja maMDaLImAM bhaLatA kavi zrI razika arAlavALA A sau mitro bhegA maLIne eliyaTanI kavitAnuM samUhavAMcana karatA ne yathAzakti mati artha besADatA, eliyaTano janma sane 1898 ane avasAna-sAla 1965. kavinA avasAna bAda bhAI paMcoLIe emanAM kAvyono anuvAda karavAnuM zarU karyuM ane 'dha holormana' sane 1965mAM saMskRtimAM pragaTa thayuM. sane 1966mAM kavizrI umAzaMkara joSI ane prA. saMtaprasAda bhaTTanA sAnnidhyamAM 'uSara dharA' vAMceluM ne prasannacitte kavizrI umAzaMkarabhAI joSIe 'saMskRti' mATe svIkAreluM. e pachI to TheTha sudhI kavi eliyaTe DaoN. paMcoLInA cittano kabajo sara karelo...pariNAme kavi 'TI. esa. eliyaTa'nI kAvyasRSTi' saMbaMdhe mAro pratibhAva jANavA vinatI karI to meM emane eka ja vAkyamAM kahyuM ke 'AmAM to mane ApaNA bhAvavizvano dhabakAra saMbhaLAya che.' ApaNA bhAva-vizvathI mane bhAratIya tattvajJAna ane ApaNI upaniSada-nirbhara AdhyAtmika paraMparA abhipreta che. bRhadAraNyaka upaniSadamAM eka majAnI saMketakathA che. ekavAra deva. dAnava ne mAnava upadeza levA kAje prajApati pAse eprila, 2010 pahoMcyA. prajApatie traNeyane upadezamAM eka ja zabda Apyo'da.A.da' zabda paNa nathI, kevaLa eka ja akSara ja che. paNa deva, dAnava ane mAnava pota-potAnI prakRti ane pota potAnA jIvanabharanA anubhava parathI je sAra tAravyo te keTalo badho ucita che. 'da' akSarano artha devo 'damana karo' samajyA kAraNa ke kAma ne bhogavilAsa emanA lohImAM, krodhI ane krUra dAnavo dayA karo' samajyA kAraNa ke e emanI prakRti hatI ane lobhI mAnavo samajyA-'dAna karo' akSara to eka ja hato paNa devo-dAnavo ne mAnavoe eno je artha karyo te emanI prakRtinA vyAvartaka lakSaNa jevo hato...Ama prakRtimAM AvAM pratIko to aneka paDyAM che, jene jaDyAM che ane ene yogya sthaLe maDhatAM AvaDyuM che evA sarjako dhanya banI gayA che. kavi eliyaTata to tattvajJAnanA vidyArthI hatA. bhAratIya tattvaparaMparAthI e anabhijJa ke aLagA zI rIte rahI zake ? emaNe emanA mahAkAvyanA gajAnA 'vesTa lenDa''uSaradharA'mAM bRhadAraNyaka upaniSadanI A saMketakathAno samucita upayoga karI lIdho che. dA. ta.: 'da'-dana. 'koIne dIdhuM kadI che kAMI, bhAI? harSe umaLako dhArIne kIdhuM samarpaNa ? jiMdagI AkhInuM DahApaNa, nA bhale kahetuM rahe uSmAbharyA haiye samarpI dIdha, paLa ekamAM je jiMdagI AkhI raLyo ? astitva rahyuM che A TakI tethI ja to nA dAna ApyAthI lakhIne vIlamAM kabranI taktI pare nA kotarAvyA nAmathI karoLiyA jALAM kare che te pare- vIla karI gyA sIla mArI solisiTara cazmAM caDAvI vAMcatA ApavAnuM keTaluM kone kazuM ? A dAnanI vAtamAM kavie je eka paMkti lakhI che tenA para samAja ne dharma TakI rahyAM cheH 'astitva rahyuM che A TakI tethI ja to.' vizvabharanA pratyeka dharmamAM dAna, kherAtanuM mahattva gavAyuM che. dAnano mahimA jagatanA sarva jIvone samajAya to A sAmrAjyavAda, A mUDIvAda, A sAmyavAda, A samAjavAda jevuM kaMI ja na rahe, "sarve janA sukhino bhavantu'nI vizvakAruNyabhAvanA A dAnabhAvanAmAM samAyelI che. Aje jUno, varavo sAmrAjyavAda pAcho nave svarUpe jIvato thato jAya che...galAgalamasyanyAye moTAM rASTramA~ nhAnAM mAchalAMne ohiyAM karI jatAM dekhAya che. hAthe kaMkaNa ne arIsAmAM
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana zuM jovuM? aphaghAnistAna, IrAkanI ghaTanA tAjI ja che. ne IrAna teno artha kaI Avo haze? para bhaya toLAI rahyo che. AvA saMjogomAM vRttio para damana bhAvi purANuM gIta che, karavAnI vAta keTalI badhI samayocita che? ane mAnava-mAnava sakala parmanI pAMkhaDI vacce, rASTra-rASTra vacce dayAbhAva jAge, IrSyA-asUyA ne peDhI hajI je kALa garbha che sUtA veravRttine badale karuNA, samabhAva ne anukaMpAnI saravANI pragaTe te Avazeto prajApaMkhIono vizva-nIDa eka kalpanA na rahetAM nakkara ne pharI mahAbhArata thaze." vAstavikatA banI rahe. bhAratIya tattvajJAnane sarjakatAnI AvI sane 1914-1918 ane sane 1939-194pamAM thayelAM Toca para mUkavAmAM kavi pratibhAno vijaya-TaMkAra che. be vizvayuddho mahAbhArata karatAM ochAM krUra, ochAM amAnavIya upaniSadanI jema, 'uSara dharA' (vesTa lenDa) ane "jIvananuM mULamAM, ane ochAM bhayaMkara nahotAM..enI keTalIka kavitAomAM A be babbevAra te bhagavAna buddhane yAda kare che. 'uSara dharA'mAM kahe cheH- vizvayuddhonI chAyA paNa paDelI che. A be vizvayuddho mahAbhAratanA huM ahIM lapasI paDyo chuM, saMskAra jagave te sAva svAbhAvika che. yuddhanI vibhiSikA samAja, pApanA paMke bharelA gartamAM. dharma, nyAyanItine vizIrNa karI nAkhe che ne mAnavajAtine e pachI buddha kahe che - TakI rahevA mATe nijI saMskRtinAM mULa sudhI gayA vinA chUTako nathI. khevanA jo zAMtinI kavi eliyaTanI kavitA mATe zrI niraMjana bhagate ati saMkSepamAM to AgamAM homo, jalAvo ghaNuM badhuM kahI dIdhuM che. "TI. esa. eliyaTanI kavitA arvAcIna mAMsane, A dehane, A raktane yugamAM prabhuvihIna vizvamAM Atma vihIna manuSya ane enI A kAma, matsara, mohane mUlyavihIna saMskRtinA saMdarbhamAM prema, zraddhA ane dharmanI AgamAM homo." anivAryatAnI kavitA che.' paNa kavine deha damananI aMtima koTInI sthitino paNa khyala DaoN. rajanIkAnta paMcoLI, eprila-2003mAM amerikA jatA che. Beating of the Flesh is the raising of the soul' e ugra pahelAM mane maLavA AvelA ne jatAM jatAM kaheH "anAmIjI" have tapasyAnI vacce pelA gAyakavRMdanuM gAna paNa kAmaNa kare cheH- 2003nA jUnanA prathama aThavADiyAmAM huM tamane maLavA AvIza' 'taMga tAra tUTI jAze, manavA! paNa vidhinI vakratA kevI ke tA. 31-5-2003nA roja zithila tArathI gaja nA vAge amerikAmAM emanuM duHkhada avasAna thayuM. aMjalirUpe A kAvya:nava gIta-sUra relAze...manavA ! khaDatala skaMdhe kAbUlI-thelo sama para tAra taNAtAM, manavA! thelAmAM a-kSara saMpa sUra-sarita relAze...manavA! padhAratA'tA paMcoLIjIeTale kavi kahe che - milana-svAda zuM kUTiyuM-madha! A bhavaraNa aMdhAra aTavImAM cAru smita ne mita madhuvANI mArga madhyama rAkhavo vacce ja rahevuM. mAhitInI mabalakha khANa! nahIM to jazo nIce paDelI khAImAM.' svAbhAvikanI zuM suMdaratA! 'jIvananuM mULamAM ane traNa khaDaka'mAM paNa kavie gItAne nija gauravathI sAva ajANa. ane bhagavAna kRSNane yAda karyA cheH TI. esa. eliyaTa ragaraga-vyApI yadA yadA hi dharmasya glAnirbhavati gUrjara-AMgla, kavitane mApI koIpaNa deze savya sAcI zuM karatA tola yAda karo te pATha: vivecanA rajanI aNamola. karma tamAro adhikAra che gayo sadA rajanI paMcoLI mA phaleSu kadAcana saMskRti antara khAtuM koLI. * * * prabhu dayAmAM rAkho zraddhA" ane "kurukSetre bodha vAkyo je kahyAM rasikabhAI raNajitabhAI paTela, te gUDha cheH C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi baMgalonI sAme, A-1, skUla pAse, kRSaNane abhipretaH memanagara, amadAvAda-380052. mobAIla : 9898169069.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana eprila, 2010 zrImad bhAgavatane AdhAre avatAravAdanI vibhAvanA rabArI raNachoDabhAI e. avatAra zabdanI vyAkhyA : lokabhuvanonI racanA karIne devatA, pazu, pakSI, manuSya vagere avatAra e vaidika dharmamAM du:khI jIvonI ane saMtonI rakSA jAtiomAM 20 (vIsa) avatAronuM nirapuNa prApta thAya che paraMtu mATe tathA duSTonA vinAza mATe hoya che. bhAratIya saMskRtino eka AmAMnA mAtra 10 (daza) ke 12 (bAra) nAma pracalita che. pAyAno siddhAMta avatAra che. e ja rIte karma ane punarjanmano bhAgavatamAM pracalita avatAronA vargIkaraNamAM sthAnagata ane siddhAMta paNa emAM samAviSTa thAya che. kAlagata avatAranA nirupaNa bAda kAryagata avatArakAryanI dRSTithI ahIM avatAra zabdanI vibhAvanA ApavAno prayatna karyo che. pahelA vibhinna rUpo jotA tenA (1) pUrNAvatAra (2) aMzAvatAra mukhyatve avatAra zabda evaC+ne dham (ba) pratyaya lagADavAthI (3) kalAvatAra (4) vibhutiavatAra (5) AvezAvatAra jevA prakAra ava+tR+X = avatAra banyo che. sAmAnya rIte teno artha "nIce paDe che. utaravuM" evo thAya che. nRsiMha tathA vAmana rUpanI rIte utkrAMti AvatI gaI. zrImad pANini : bhAgavatanA mate Rgvada tathA yajurvedamAM AvelA puruSa sRSTinA pANininA aSTAdhyAyImAM eka sUtra jovA maLe che dhyavetRstroIga nArAyaNa ja prathama avatAra tarIke manAyA che. A rIte bhAgavatakAre (rU rU 220) siddhAMta kaumudImAM A mATenA apAyelA udAharaNamAM vaidika mAnyatAne AdhAre ja avatAravAdanuM vyApaka rUpa prastuta karyuM 'mavatari: chUpAve ? evA nirdeza jovA maLe che. A jotAM avatArano che. bhAgavata 1-3-5mAM je nArAyaNa puruSane avatArono akSaya artha kuvAmAM UtaravuM evo thAya. AthI eTaluM to cokkasa kahI koza kahyo che tema mAnavAmAM Ave che. zakAya ke avatAramAM uparathI nIce UtaravAno artha samAyelo che. avatAranuM svarUpa :A uparAMta saMskRta sAhityamAM paNa A zabdanA anya artho jevA bhagavAnanuM svAbhAvika pAramArthika svarUpa nirAkAra, nirvikAra ke pAra karavuM, taravuM, zarIra dhAraNa karavuM, janma grahaNa karavo. ane ekarUpa che. chatAM bhagavAna anaMta brahmAMDa utpAdanIya, pratikRti, nakala, prAdurbhAva, AvirbhAva ane eka aMze Utpanna anirvacanIya, mahAzaktinA yogathI saguNa, sAkAra tathA aneka rUpamAM thavuM ItyAdi thAya che. zrI nagendranAtha potAnA vizvakozamAM paNa pratIta thAya che. A vAta paramAtmA e ja rahevA chatAM aneka rUpe janme che. A pramANe ja artha batAve che ke (hindI vizvakoSa pAnA naM. 179). A rIte nirguNa, nirAkAra paramAtmA mAyA vaDe saguNa banI nAmarUpa vaidika sAhityamAM avatAra zabdano prayoga: dhAraNa kare che. Ane ja paramAtmAno avatAra kahevAya che. temAM spaSTa nirdeza maLato nathI paNa avatAra zabdanI mAphaka zrImad bhAgavatamAM nirUpita avatAronI mimAMsA:eka avatAra zabda che. Ano artha paNa nIce UtaravuM ke Udhya pAmavuM zrImad bhAgavatamAM avatAronI saMkhyA paratve bheda dRSTigocara e rItano che. paNa paramAtmAnA AvirbhAva mATe avatAra zabda thAya che. ahIM koI jagyAe nava, coda, vIsa, bAvIsa ke covIsa vaparAto nathI. avatArano ja prayoga maLe che. A uparAMta yajurveda e rItanI avatAra saMkhyA batAvavAmAM AvI che to e sAthe sAthe (31.19) manAyamAno vahudhA vinAyato paramAtmA aja hovA chatAM harinA asaMkhya avatAra hovAnuM paNa kahyuM che. aneka rUpe janme che to Rgvada (6.47.18)mAM rundro mAyAmi: puru6pa zrI bhagavatamAM nIce pramANe avatArono ullekha maLe che. prathama tA Indra paramAtmA mAyA vaDe aneka rUpe pratIta thAya che jevAnA skaMdhanA trIjA adhyAyamAM zloka 1thI 2pamAM bAvIsa avatarono ullekho prApta thAya che. TUMkamAM ahIM zrutio vaDe siddha thAya che ke ullekha che. bIjA skaMdhanA sAtamA adhyAyanA AraMbhathI 38mAM avatAra eTale nAma ane rUpamAM prabhunuM avataraNa. zloka sudhI bhagavAnanA 24 avatAronuM varNana prApta thAya che. bhagavad gItAmAM avatAra vAdanuM saidhyAttika rUpa maLe che jemake :- skaMdha 10, adhyAya 40nA zloka 17 thI 22mAM 14 avatAronuM paritrANAya sAdhunAM vinAzAya ca duSkRtAm / nirupaNa jovA maLe che. dharmasaMsthApanArthAya saMbhavAmi yuge yuge / / (4-8) A rIte bhAgavatamAM mukhyatve sRSTithI mAMDIne vaiyaktika avatAra eja rIte gItA 4.5 thI 6mAM paraMparAgata yoninI carcA karatAM sudhI bhagavAnanA traNa rUpa dRSTigocara thAya che. paheluM puruSa rUpa che prAcIna ke tatkAlIna janmasaMbaMdhI prasaMgonA kramamAM gItA ukta je rUpamAM teo sRSTinI aMdara bahAra sarvatra vyApta che. bIjuM sattva, avatAra vAdano prAraMbha thAya che vani be vyatitAniyA rajas ane tamasUthI yukta triguNAtmIka rUpa che je brahmA, viSNu bhagavad purANa : ane mahezanA rUpamAM anukartA, pAlana ane saMhAranuM kArya kare che. bhAgavata purANa vaDe A viSayanA saMbaMdhamAM Ama jaNAvela che tathA bhagavAnanuM trIjuM vyaktigata rUpa jemAM lokaraMjana ane loka damAvayatveSa satvena to novAvana:I (22 rU4) arthAt samasta rakSaNArthe lIlAtmaka rUpa dhAraNa kare che. navasArI phira tyayA : sarvani:
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana 11. dinA: bhAgavata (1, 3, 26). avatAromAM samAviSTa karI eka umadA sarvadharma samabhAvanI sArAMza : bhAvanAnA darzana karAvI zakAya che. bhAgavatamAM avatAronA nAma zrImad bhAgavatamAM nirUpita avatAranI mimAMsA keTalAka ane saMkhyA paratve alaga alaga sthaLe bheda dRSTigocara thAya che. je dharmone bAda karatAM moTA bhAganA lokoe svIkArI che. ahIM bhAgavata purANanI vyAsa zailInA darzana karAve che jenI aMdara avatAranuM eka vizALa ane eka viziSTa phalaka jovA maLe che. umeraNo thayA hoya evo spaSTa khyAla Ave che. je doSa paNa mAnI bhAratIya saMskRtinuM mULa siddhAMta banI rahe che. jenA mULa khUba ja zakAya chatAM paNa uparokta avatAranI aneka vizeSatAone kAraNa UMDA ane vijJAna sAthe saMbaMdha dharAve che. uDIne AMkhe vaLage evI A graMtha akhilAI pUrNa banavA pAmyo che. * * * bAbato e che ke anya dharmonA anya dharmanI vibhUtione A adhyApaka : saMskRta vibhAga, Ara. Ara. lAlana kaoNleja, bhuja (kaccha) sAmAnya lekhana-azuddhio zAMtilAla gaDhiyA darekane potAnI mAtRbhASA mA jeTalI vahAlI hoya che. mAtAnI samAsanI aMdara bIjuM pada I-kArAMta strIliMga hoya to te AMtarabAhya sucitAne ApaNe saheja paNa AMca AvavA detA nathI, yathAvat rahe che. "labdha kIrti rasikabhAI", "tIkSNa buddhi nyUTana', to pachI mAtRbhASAnI azuddhi zA mATe calAvI levAya? "prabuddha 'dRDhabhakti narasiMha' kahI zakAya. jIvana'nA lagabhaga tamAma vAcakonI mAtRbhASA gujarAtI haze (2) suMdaram zatAbdI nimitte eka sAmayikamAM vAMcyuM: suMdarame evuM gRhIta dharIne prastuta lekha temane keTalIka lekhana- azuddhiono araviMda AzramamAM yogasAdhanA karI hatI. vAkyamAM pahelo zabda paricaya karAve che. juo. aMtyAkSaramAM halanta cihna (khoDo) che ane upara mAtrA che - I. epha. zumAkharanuM eka pustaka cheH smola Ijha byuTIphUla (nAnuM (kartA vibhakti hovAthI). niyama pramANe A bhUla che. AvI chatAM raLiyAmaNuM). zirSaka svayaM raLiyAmaNuM che, paNa temAM nihita paristhitimAM halatta cihnano lopa thAya che. eTale ke sAco zabda satya sarvatra sarakhuM lAgu paDatuM nathI. dA. ta. ApaNAthI lakhatI "suMdarame' banaze. vakhate thatI bhUlo nAnI hoya che, sAdhAraNa dekhAtI hoya che, paNa zrImad AdhyAtmika pravacana ApyuM vAkyamAM "zrIma' ne badale vastutaH gaMbhIra hoya che. bhUlo nAnI hoya tethI zuM thaI gayuM? "zrImade' hovuM joIe. bhUlo eTale bhUlo. thoDIka sAvacetI rAkhIe to A bhUlothI alabatta, vibhaktinA pratyayo chUTA hoya to halanta cihna bacI zakAya che. keTalAMka udAharaNoH yathAvat rAkhavuM. dA. ta. suMdaramUnAM kAvyo, zrImannI niSThA. (1) labdhapratiSThita sAhityakAra-temAM prathama zabdaprayoga khoTo (3) thoDI saMdhinI vAta-nirAbhimAnI' khoTI saMdhi che. che. 'labdhapratiSTha' sAcuM che. 'labdha' ane 'pratiSThA' be zabdothI banelo "nirabhimAnI' karavuM joIe. zA mATe, samajAvuM. mULa be zabdo samAsa "sAhityakAra'nuM vizeSaNa bane che. have 'labdha' vizeSaNa che-niH + abhimAnI. have visargano 2 thatAM nirR + abhimAnI che, pachI bIjuM pada paNa vizeSaNa rAkhIe (pratiSThita), to thaze. 2 ane ja DAtAM 2 thaze. javAba Avyo nirabhimAnI. bevaDApaNAno doSa thAya. tethI mULa zabda 'pratiSThA' rAkhatAM barAbara ne? dhyAna eTaluM ja rAkhavAnuM che ke visargano ru thayo che, labdhapratiSThA' banaze. have A-kArAMta strIliMga zabdane eTale ke svara vagarano aradho 2, Akho nahi. jo Akho hota to a-kArAMtamAM pheravavuM joIe. Ama "labdhapratiSTha' samAsa banaze. 2+ a = rA thAta, e tamArI vAta barAbara. tevI ja rIte "daDhapratijJa' samAsa paNa banI zake. ('daDhapratijJA' te ja pramANe vAn + IzvarI = vAgIzvarI thAya, nahi ke vAgezvarI. nahi) udAharaNaH dRDhapratijJa gopAla gherathI nIkaLI paDyo. hA, eTaluM kharuM (gU aradho che, Akho nahi). ke "Dha" ane "pratijJA' chUTA AvI zake. udA-gopAle dRDha pratijJA (4) "ne u ke U lAge che tyAre ApaNe cokasAI batAvatA lIdhI. a-kArAMta puliMga zabdo: (nizcaya, aparAdha, saMkalpa vagere) hrasva-dIrthano khyAla karyA vagara sarvatra rU lakhIe chIe. bahu kRtanizcayI goviMda' temAM "kRtanizcayI' khoTuM che. "kRtanizcaya' ochA jANe che ke AmAM U (dIrgha) rahelo che. kharekhara to u (hUrva) joIe. lAge tyAre ru athavA ru bane. jema ke, guruvAra, ruci, rudhira. dIrtha kRtAparAdhI vikramasiMha'mAM "kRtAparAdhI' khoTuM che. "kRtAparAdha" (u) lAge to upara kahyuM tema rU bane. jema ke, rUpa, rUjha, rUmajhUma. joIe. (5) keTalAkane anusvAra bhAre AphatarUpa lAge che. nAnuM amathuM I-kArAMta strIliMga zabdo: TapakuM Dagale-pagale naDe che. mitro, akSaranA bhAla paranI nAnI nathI.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 bindI enuM saubhAgyacihna che. zuM enI khevanA nahi karavI joIe ? (6) UjaLA rastA (kha) UjaLAM vastro (ka) vizeSaNAno aMtyAkSara niranusvAra che, kAraNa ke 'rastA' puliMga che. (kha) vizeSaNano aMtyAkSara sAnusvAra che, kAraNa ke 'vastro' napuMsakaliMga che. jema vizeSAmAM anusvAra AvI zake che, tema nAmamAM paNa AvI zake. u-kArAMta napuM. zabdomAM Ama bane che-ekacavana, bahuvacana baMnemAM. mukhaDuM-mukhaDAM jhUmakhuM-jhUmakhAM prabuddha vana nAmanI jAti anusAra vibhiktinA pratyayane paNa anusvAra lAge che. napuM. suMdaranuM kAvya (ekavacana) suMdaramnAM kAvyo (bahuvacana) baMne udAharaNomAM vibhaktino pratyaya sAnusvAra che. puliMga-suMdaramno kAvyasaMgraha (ekavacana) suMdaramnA kAvyasaMgraho (bahuvacana) tame joI zako cho ke puliMgamAM kyAMya anusvArane avakAza nathI.. mitro, 'mAtA'no samAnArthI zabda 'mA' lo tyAre anusvAra na karazo-UMghamAMthI koI jagADe to ya nahi. A bhUla TheraThera jovA maLe che. kadAca hindInI asara haze. (jo 'mAM' lakhazo to artha thaze 'aMdara. 'bhItara'. sAtamI vibhaktino pratyaya 'mAM' che. (6) kyAreka kriyApadanI jAtimAM bhUla thAya che. (ka) eTalI bhAre lUMTa vahivaTI taMtranuM kalaMka hatuM. 'hatI' joIe, kAraNa ke kartA "lUMTa" nArI jAti che. (kha) ramAnA duHkhanuM kAraNa patino svargavAsa hato. 'hatuM' joIe, kAraNa ke kartA 'kAraNa' napuMsakaliMga che. (7) 'guruttama' khoTuM, 'gurutama' sAcuM. 'ladhuttama' khoTuM, 'laghutama' sAcuM. tulanAdarzaka pratyaya 'tara' che. zreSThatAdarzaka pratyaya 'tama' che. jema ke, adhika adhikattara adhikatama eprila, 2010 'prabuddha jIvana' rasaprada hoI mayaMka niyamita vAMce che. keTalAka loko hoI" ne badale mItha' lakhe che. tame Ama nathI lakhatA ne ? (9) aMtya dIrgha IvALA puliMga nAmonuM strIliMga karatI vakhate TraeNsva I mAM rUpAMtara karI 'nI' umeravAmAM Ave che. vidyArthI-vidyArthinI laghu-laghutara-laghutama guru guruttara gurutama tame kahezo, 'uttama'mAM doDha 'ta' zA mATe che ? kAraNa ke temAM u - tame be zabdo joDAyA che. tevI ja rIte mahat + tama = mahattama. (8) 'hovuM' kriyApadanuM kAraNadarzaka rUpa hovAthI' athavA 'hoI' che. udA. 'prabuddha jIvana' rasaprada hovAthI mayaMka niyamita vAMce che. tapasvI tapasvinI (10) bhAvavAcaka nAmamAM 'tA' umerI Dabala bhAvavAcaka banAvavAnI bhUla karIe chIe. sAcuM khoTuM sAmya sAmyatA prAdhAnya saujanya prAdhAnyatA saujanyatA (11) AmaMtraNapatrikAomAM 'zrImati' vAMcIe chIe. sAca zabda che 'zrImatI'. 'zrImad' saMjJAnuM puliMga zrImAna ane strIliMga zrImatI 'mati' athavA 'buddhi'no artha ahIM saheja paNa abhipreta nathI. (12) '2' kAranuM cihna (') ardhA akSarane lAguM paDatuM hovA chatAM tenA para nahi karatAM pachInA AkhA akSara para karavAmAM Ave che. ardhya, bharTsanA sAmAnya rIte AvA zabdomAM '2' kArane goThavavAmAM bhUla thatI nathI, kAraNa ke arardhA akSara svayaM spaSTa hoya che, paraMtu aspaSTa hoya tyAre bhUla karI besIe chIe. jema ke ArTsa, mArksa ahIM '2' kAranuM cihna Tu ane 6 upara khoTI rIte mUkyuM che, kAraNa ke e baMne aradhA akSaro che, je halaMta cihnathI darzAvyuM che. sAcI joDaNI Ama bane- ArTsa, mArksa (13) kriyApadanA karmaNi ane pre2ka rUpo karatI vakhate dIrgha I-U hrasva thaI jAya che. udA. (ka) rAmue glAsa Tebala para mUkyo. (kha) rAmuthI glAsa bhUlathI Tebala para mukAI gayo. (karmaNi) (ga) zeThANIe rAmu pAse glAsa Tebala para mukAvyo. (preraka) (ka) mAM dIrgha U kriyApada che. (kha) ane (ga) mAM hasva uM che. mUkAI gayo, mUkAvyo lakhIe to khoTuM kahevAya. (14) keTalIka vAra 'cokakhuM', 'patthara', 'suddhAM' evI joDaNI karIe chIe. ahIM anukrame ke, te ane 6 alpaprANa ane kha, tha ane dha mahAprANa kahevAya che. traNa joDaNI khoTI che. kharekhara to mahAprANa bevaDAvavo joIe. eTale sAcI joDaNI Ama thazeH cokhkhu, paththara, sudhdhAM. (apavAda-ca ane cha joDI zakAya, jema ke, svaccha. uparAMta tatsama zabdo, jema ke buddhi, utthAna vagere). e-6, gurukRpA sosAyaTI, zrI muktajIvana svAmI bApA mArga, vodarA-390 006,
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA Ayojita bhagavAna mahAvIra janmakalyANaka divasa nimitte DaoN. kumArapALa desAInA mukhe mahAvIra kathA (be bhAga-be divasa) _ahevAlaH ketana jAnI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA bhagavAna mahAvIra janmakalyANaka divasa nimitte 27mI ane 28mI mArce jaina darzananA AMtararASTrIya ciMtaka ane tIrthaMkara mahAvIra vizenA graMthonA prasiddha lekhaka padmazrI DaoN. kumArapALa desAInA svamukhe mahAvIra kathAno kAryakrama yojavAmAM Avyo hato. kathAtattva, saMgIta ane abhinava darzananA triveNI saMgama samAna A kAryakramamAM jJAnapipAsu jijJAsuo moTI saMkhyAmAM upasthita rahyAM hatAM. kAryakramanA prAraMbhamAM 'saMgha'nA maMtrI ane jaina dharmanA abhyAsu DaoN. dhanavaMtarAya zAhe mahAvIrakathAnA AyojananIpArzvabhUmi spaSTa karatAM jaNAvyuM hatuM ke DaoN. kumArapALa desAI sAthe A kathA yojavA mATe traNa varSathI carcA thatI hatI. mahAvIranI vAto bIjA svarUpe pahoMce tenA karatAM kathA svarUpe samAja pAse pahoMcavI joIe. mahAvIra vizenI jANakArI ApavA mATe mAtra vyAkhyAna ane stavana pUratA nathI. eka vyakti eka viSayanI vAta kare paNa badhA pAsAne sAMkaLe evuM svarUpa hoya to temAM mahAvIranuM samagra darzana thAya. DaoN. kumArapALabhAIe vizvano pravAsa kheDyo che. vizvanI samasyAono ukela bhagavAna mahAvIranI vANImAM maLI rahe ema che. koIpaNa vAtano upadeza Apavo hoya to priyatama potAnI priyatamAne je rIte mIThAzathI vAta kare e rIte kahevAmAM Ave no turaMta gaLe utarI jAya te prakAre mahAvIranA jIvana ane upadezane kathAnA rUpamAM pIrasavAmAM Ave to te turaMta ja samajAya ane manamAM vasI jAya. DaoN. kumArapALabhAI gRhastha zrAvaka che. jaina dharma viro temanuM gahana ciMtana che. mahAvIrane ApI jJAnapI jANIe ane pachI pAmIe. A mahAvIra kathA hRdaya maMjana, hRdaya aMjana ane hRdaya raMjana che. tenA vaDe ApaNe cittavikAsa karavAno che. A kathA janaraMjananI nahIM paNa prabuddha bhUmikAnI che. ema DaoN. dhanavaMtarAya zAhe umeryuM hatuM. prAraMbhamAM prA. DaoN. lini maDagAvakare vicAranA prAkRta zlokonuM paThana karyuM hatuM ane samAMtare yuvaka saMghanA zubhecchaka zrI sI. ke. mahetA, saMghanA pramukha rasikabhAI zAha, upa pramukha caMdrakAMtabhAI zAha, koSAdhyakSa zrI bhUpendra javerI ane samiti sabhya nItina sonAvAlAe dIpa prAgaTya karyuM hatuM. DaoN. kumArapALa desAIe jaNAvyuM hatuM ke mahAvIra kathA e lokakathA nathI paraMtu AtmakathA che. bhagavAna mahAvIranA jIvanano talasparzI abhyAsa ka2vAthI AtmAno uddhAra thAya che. A kathAnuM zravaNa karatI veLAe hRdayanA saDhane khullA rAkhavA joIe. paMtha, gaccha, saMpradAya, ane golane manamAMthI kADhI nAMkhavA joIe. tenuM kAraNa bhagavAna mahAvIre ja kahyuM che ke te manuSya jAti eka thAva, AjathI 2600 varSa pUrve ja mahAvIre paMtha, gaccha, saMpradAya ane golamAMthI bahAra nIkaLIne manu jAtinI ekatAno vicAra karavAno upadeza Apyo hato. moyadharma che tethI vizeSa jIvana dharma che. Atma dharma, 13 mokSa dharma ane jIvanadharma che. AtmakrAMti, vizvakrAMti ane mokSakrAMti-e traNa krAMti thAya e ja jainanuM kartavya che. je dharma che e paLAto nathI ane je paLAto nathI. e dharma che. nAnA paMtho, jhaghaDA, vivAda utsava ane mahotsavamAM aTavAyA vinA bhItaramAM utsava ane mahotsava thAya e mahattvanuM che. jJAnane muThThIbhara lokone badale sahu mATe khullu mUkavAnI vAta temaNe ja karI hatI. je vadhu pazu mAre te moTo rAjA e vAtano virodha karyA vinA temaNe alaga rIte vAta rajU karI. bhagavAna mahAvIre kahyuM ke homa ke yajJamAM pazuone homavAne badale vRttine temAM homI devIjoIe. prANIo Atmavat che. hAla paryAvaraNavAdIo kahe che ke ApaNe varSo sudhI prANIonuM nikaMdana kADhyuM che have teone nahIM bacAvo to paryAvaraNanI samatulA khoravAI jaze ane mAnavajAti mATe jokhama sarjAze. bhagavAna mahAvIre hajAro varSo pahelAM kahyuM hatuM ke jevI ApaNI mAnavajAti che evI prANIonI paNa jAti che. ApaNI jema teone paNa jIvavAno adhikAra che. viAmAM mANasane mAAsa tarIke oLakhAvanAra ane mANasane mANasAIno paricaya ApanAra bhagavAna mahAvIra prathama che. mANasano mANasa tarIke vicA2 ka2vAno ane mANaso guNathI vicAra karavAno upadeza mahAvIre Apyo che. guNavAna mANasa ja sAdhu che. zramaNa, sAdhaka ane bhikSu e zabdo mahAvIre ApyA che. meM agAu paNa kahyuM che ke jaina dharma emahilAone sahuthI vadhu adhikA2 ApyA che. strIne svataMtra vyaktItva che. tIrthaMkaronA samayamAM sAdhvIo ane zrAvikAonI saMkhyA vadhu hatI. keTalAMka loko kahe che ke dharma bahenothI Tarka che. hAla mANasa yuddhathI grasita thayo che. teno upAya mahAvIre hajAro varSo pUrve vikalpa batAvyo hato. temaNe jagatane bodha Apyo ke bahAra nahIM paNa ke bhItaramAM vijaya meLava. mananI aMdaranA zatrune haNI nAMkha, je prakAre nAnakaDI goTalImAM AMbAnuM vRkSa saMtAyeluM che. e prakAre manuSyanA AtmAmAM ja paramAtmA che. jaina dharma e bhIta2nI prakriyA che. samatAthI zramaNa, jJAnathI muni, tapathI tapasvI ane brahmacaryathI brAhmaNa banAya che. ApaNe bAhyane badale bhItara taraphanA dharma bhaNI javAnI jarUra che. Atmadharma e jaina dharmanI moTI viziSTatA che. aMtaraAtmAthI AgaLa vadhIne ja paramAtmA bhaNI jaI zakAya. ApaNA AtmAmAM saMtAyelA pa2mAtmAne jAgRta karavAnI vAta che. bhItaramAM krAMti na hoya to jainatva jALavavAnuM muzkela bane che. vyavahAramAM ahiMsA, vANImAM syAdvAda, vicAramAM anekAMta, samAja mATe aparigraha banavuM joIe. dhyAna vizenuM gahana ciMtana jaina dharma jeTaluM anyatra kyAMya nathI. dhyAna mAtra palAMThI vALIne nahIM paNa UbhA rahIne temaja khullI AMkhe paNa dharI zakAya che. khullI AMkhe dhyAna dharavuM agharuM che. sAdhanAnuM navuM parimANa mahAvIre ApyuM che. temaNe Azrama nahIM paNa jaMgalomAM sAdhanA karIne siddha
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana eprila, 2010 karyuM hatuM ke sAdhanAne sImADA hotA nathI. jaina dharmanI dizA AdhyAtma bhAInI IcchAne mAna ApIne rahyA. jo ke teo gharamAM jaLamAM kamaLa taraphanI ane gati vijJAnanI hovI joIe. mANasa guNomAM vRddhi kare to te rahe-ema alipta thaIne rahyA. bhagavAna mahAvIre ghara choDatI veLAe 388 devathI moTo thaI zake che. jaina dharmamAM jayaMtI nAmanI sAmAnya zrAvikAne karoDa mudrAnuM dAna karyuM hatuM. temaNe ghara choDatI veLAe pAMca saMkalpa karyA paNa prazna pUchavAno adhikAra hato. bhagavAna mahAvIre teNe pUchelA praznanA hatA te jIvananA hArda samAna che. paheluM temaNe aprIti thAya evA sthaLe uttaramAM samaja ApatAM jaNAvyuM hatuM ke sAro mANasa jAgato ane durjana nahIM rahevuM ema nakkI karyuM hatuM. teo smazAna ke avAvaru jagyAmAM ja rahyA uMghato sAro. jIvanamAM paheluM tIrtha mAtA che. mAtA nahIM hoya tyAre saMskRti hatA. bIjuM, dhyAna karavA mATe jagyA, samaya ke zarIranI sthitinuM baMdhana dharAzAyI thaI jaze. bhagavAna trizalA mAtAnA udaramAM hatA tyAre temanA rAkhavuM nahIM. temaNe khullI AMkhe ane cAlatA cAlatA paNa dhyAna karyuM che. halanacalanathI mAtAne akaLAmaNa thatI hatI. mAtAne du:kha na pahoce te temaNe jagatane ApelI A viziSTa bheTa che. trIjuM, prAya: mauna rahevuM. mATe temaNe halanacalana baMdha karyuM. tethI mAtAnI tananI akaLAmaNa gaI paNa arthAt mita bhASI thavuM ane miSTa eTale ke koInuM dila dubhAya nahIM evuM mananI akaLAmaNa vadhI. mAtA trizalA gabharAyA ane teo muMjhavaNamAM bolavuM. cothuM, karapAtramAM bhojana levuM. teno artha e ke hAthamAM ja gocarI mUkAyA. bhagavAnane thayuM meM prema khAtara halanacalana baMdha karyuM paNa temAMthI levI. pAMcamuM, gRhasthanI kadI khuzAmata na karavI. sAdhu gRhasthanI khuzAmata zoka pedA thayo tethI jaLAzayamAM jema mAchalI haze ema temaNe halanacalana kare e yogya na lekhAya. sAdhu svAvalaMbI che. te sIvelA vastro paheratA nathI karyuM. mahAtmA gAMdhIjIe kahyuM che ke prANIonI sthiti uparathI te dezanI eTale darajInI jarUra nathI. zira upara chatra nathI rAkhatA eTale sevakanI saMskArItAno vicAra thaI zake. A bAbata bhagavAna mahAvIre hajAro varSo AvazyakatA nathI hotI. pagarakhAM paheratA nathI eTale mocInI jarUra rahetI pUrve kahI hatI ke tamArI jema bIjAne paNa jIvavAnuM game che. nathI. A pAMca saMkalpo mAnavI jIvananA parama saMlpo che. jaina dharmamAM kuTumbapremano mahimA che. gharamAM prema hoya to mana Izvara bhagavAna mahAvIranA eka samayanA ziSya gauzAlaka niyatIvAdI saMpradAyanA sAthe joDI zakazo. gharamAM sabhA thAya temAM prArthanA, gIta ane pustakanuM vaDA banyA hatA. eka samayano prakhara ziSya prabaLa harIpha bane evI sthitithI mahAvIra vAMcana thAya. te bAbata AvakArya che. je vyakti potAnA bhAIne prema ApI lagIra paNa vicalita thayA nahotA. mahAvIranI potAnI putrIo priyadarzanA ane na zake te bIjAne kyAMthI prema ApI zake! bhagavAna mahAvIra ghara choDavAnA jAmAlI paNa e saMpradAyamAM gaI hatI. jo ke teone satyanuM jJAna thatAM teo pAchI hatA tyAre temanA bhAI naMdIvardhane be varSa thobhavAnuM kahyuM tyAre teoe AvIhatI. mahAvIrakathA : bIjo divasa jaina darzanamAM ahiMsA, saMyama ane tapa ati mahattvanA bIjA divasanI kathAno prAraMbha saMghanA zubhecchaka mahAnubhAva zrI kIrtibhAI Apo ema teoe kahyuM hatuM. temaNe potAnA priya ziSya gautamane zrAvaka dozI ane mAnad maMtrI nIrubena zAha, varSAbena zAhanA haste dIpa prAgaTyathI AnaMdanI mAphI mAMgavAnuM kahyuM hatuM eTalI vizALa temanI laghutA-vinamratA thayo hato. hatA. jaina dharmamAM jAdu-TonA ke maMtrataMtranuM koI sthAna nathI. tenA vinA ja DaoN. kumArapALa zAhe kathA AgaLa vadhAratA kahyuM ke bhItaranuM vyaktitva bahAra AvI zake che. amIra hoya, garIba hoya, brAhmaNa jaina darzanamAM ahiMsA, saMyama ane tapa traNa e ati mahattvanA che. A hoya ke pachI vaizya-e jaina nathI. paraMtu jenuM citta zuddha che te jaina che. ghaNAM traNa vastu bahAra nathI paNa ApaNI aMdara che ema jaNAvIne DaoN. kumArapALa jIjJAsuone prazna thato hoya che ke bhagavAna mahAvIra kevuM tapa karatAM haze? desAIe mahAvIrakathAnA bIjA divase jaNAvyuM hatuM ke jagatanA upadezakoe dIkSA lIdhI pachI hemaMta RtunI kaDakaDatI ThaMDImAM zarIra DhAMkavAne badale potAnA anuyAyIo ke bhaktone bodha Apyo che ke tuM mAre zaraNe Ava, chAMyaDAmAM hAtha lAMbA rAkhIne tapa karatA hatA. unALAnA dhomadhakhatA taDakAmAM mArI pUjA kara, huM tAro uddhAra karIza. jyAre bhagavAna mahAvIra tuM mAre khullAmAM tapa karatA hatA. teo bahu ochuM bolatA hatA ane dRSTine sthira zaraNe Ava ema kahetA nathI. teo koI lAlaca dekhADatA nathI. tenuM kAraNa rAkhIne aMtarmukha rahetA hatA. Agama sUtro kahe che ke cAlatA hoya tyAre eka lAlaca aneka lobhanuM sthAna che. temaNe mAruM te sAcuM ema kahyuM nathI potAnI chAyA upara ja najara rAkhatA hatA. A virala sAdhanA ujjaDa gharamAM, paNa sAcuM te mAruM ema kahyuM che. pratyeka vyaktie jIvanamAM satyanuM anveSaNa nirjana udyAnamAM ane smazAnamAM sADAbAra varSa sudhI karI hatI. adhama karavuM joIe. bhagavAna mahAvIre anekAMtavAda ane sApekSavAdanI vAta karI manovRtti dharAvatI vyaktio hAthamAM hathiyAra laIne parezAna karatI hatI. hatI tenA lagabhaga 2500 varSa pachI vaijJAnika AlbarTa AInsTAIne teo peTa uNuM rAkhIne jamatA hatA. nyUyorka TAImsamAM thoDA samaya pahelAM sApekSavAdano siddhAMta rajU karyo hato. bhagavAna mahAvIranA samayamAM vidyA 90 varSa sudhI jIvavA mATe pALavAnA niyamo vize lekha chapAyo hato. te e vivAdanuM sthAna banI hatI. jJAnanI parAkASThA vAdavivAdamAM jJAnI vyaktine niyamo ApaNA uNodaranA vratanA jevA ja hatA. bhagavAna mahAvIra gocarI parAjIta karavAnI vRtti hatI. te samaye bhagavAna mahAvIre jJAna-vijJAna vahoravA jatA tyAM bahAra yAcaka athavA zvAna ke anya prANI UbhuM hoya to sAmI vyaktine parAjIta karavA nahIM paNa jagatane te kevI rIte upayogI teo pAchA pharI jatA hatA. teo mArgamAM koIne aprIti thAya nahIM e rIte nIvaDe che te jovAmAM tenuM mahattva che ema jaNAvyuM. sAro vicAra jagatane cAlyA jatA hatA. jaina AgevAnoe vaizAkha suda agiyArazanA divasane
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana jJAnadarzananA divasa tarIke ujavavo joIe. te divase abhUta ghaTanA banI apakArathI vALanAra kRtanI vyaktine narka maLe che. tamane jaina dharma na maLyo hatI. ahiMsA, samatA, anekAMtavAda ane nayavAdathI prabhAvita thaIne 4411 hota to? tame keTalI hatyA karatA hota, keTalA vyasano vaLagyA hota, jeTalA AtmAoe paramAtmA pAse dIkSA lIdhI hatI. gautamasvAmI, temaja keTalI arUcipUrNa bAbatomAM rasa letA hota? teno vicAra karI jojo. agnibhUti gautama ane IndrabhUti gotama bhagavAna mahAvIrane vAda-vivAdamAM bhagavAna mahAvIre ApaNane jaina dharmanA saMskAra lohImAM ane jIvanamAM parAbhUta karavA AvyA hatA. sAmAnyapaNe sAmI vyakti zaMkA vyakta kare ApyA teno badalo koI saMjogomAM vALI zakAya ema nathI ema DaoN. ane tenuM nirasana karavAmAM Ave evuM thatuM hoya che. jo ke ahIM to bhagavAna kumArapALa desAIe umeryuM hatuM. mahAvIra sAmI vyaktinI jIjJAsA ane zaMkA jANatA hatA. mahAvIra sarvajJa DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe jaNAvyuM hatuM ke mahAvIra kathA citta vikAsanI che. teo sAmethI kahetA ke tamArA manamAM ghaNAM vakhatathI A zaMkA che ane bhUmikA para AdhArita che. A kathA vaDe temane jANavAnA, mAnavAnA ane teno uttara A che. temaNe vAda-vivAdane badale saMvAda karyo. gaNadharanuM pAmavAnA che. zraddhA rAkhyA vinA temane pAmavAnuM muzkela che. tenA vaDe Alekhana e bhagavAnanI tarkabaddhatA ane sarvajJatAno meLa che. syAdvAda bodhibIjanI prApti pUrepUrI zakya che. saMsArabhramaNathI karmazUnya ane mokSamArga ane anekAMtavAdamAM mAnanArA jaina dharma jJAnano samanvaya kare che. bhagavAna tarapha javuM te bodhibIja. vANIvilAsa hoya te kAryakrama pUro thAya pachI te mahAvIre te samaye yajJa ane temAM apAtI pazunI Ahutino virodha karavAne bhUlI javAya che. Atmika vikAsanI vANI hRdayamAM ciraMjIva sthAna pAme che. badale kahyuM hatuM ke yajJamAM pazu ke anAja homavAne badale duSTa vRttine homI AvatA varSe DaoN. kumArapALabhAI gautamasvAmInI kathA rajU karaze. evI do. temaNe yajJano virodha karyo nahoto. A virala samanvayAtmaka dRSTi jaina jAherAta paNa DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe karI hatI. dharmamAM che. khristI dharmamAM kSamA aMgenA aneka pustako che. bhagavAna mahAvIre A mahAvIra kathA prathama divase 27 mArce muMbaInA ke. sI. kaoNleja haoNlamAM jaNAvyuM hatuM ke jene duHkha pahoMcADyuM hoya tenI pAse jaIne ja kSamA mAMgavI sAMje cAra vAge ane 28 mArce savAre daza vAge bhAratIya vidyA bhavana copATImAM joIe. te mANasa nAno hoya to paNa tenI pAse ja kSamA mAMgavI joIe. yojAI hatI. banne divasanI kathA sAMbhaLavA jijJAsuono apUrva dhasAro ane jyAM sudhI kSamA na mAMgIe tyAM sudhI ghUMka paNa gaLethI utAravuM na joIe. koInuM pratisAda hato. dila dubhavIne bhagavAna ke guru pAse jaIne mAphI mAMgavI te yogya nathI. 19mA DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe AbhAravidhi karatAM A kAryakramanI saphaLatAnuM cAturmAsa vakhate bhagavAna mahAvIre sAdhuonI sabhAmAM kahyuM hatuM ke sAdhuonI zreya "saMgha'nA kAryakaronA parizramane ApyuM hatuM. temaNe jaNAvyuM hatuM ke zakti adbhuta che. te rIte zrAvakanI zaktine paNa ochI AMkI zakAya ema nathI. mahAvIra kathA rajU karanArA DaoN. kumArapALa desAInuM ApaNA paNa RNa jaina dharma e mAtra 'ArTa opha liviMga' nathI. paraMtu "ArTa opha DAIMga' paNa caDyuM che. maMcanI suMdara sajAvaTa badala mehula bUca ane rAjeza paTelatathA che. IndrIyo kAma na karatI hoya ane zarIra kAmanuM na hoya tyAre saMllekhanA anya sahakAra mATe DaoN. rekhA vorA ane prANa reDiyovALA anilabhAIno mRtyu mATe taiyAra thayo hoya ane te ema vicAra kare ke vadhAre loko darzana paNa "saMgha" AbhArI che. kare to te sAruM. bIjI tarapha mRtyu jaldI Ave te mATe te kAlAvAlA ke A mahAvIra kathAnA be divasomAM saMgIta Ayojana yuvAna saMgItakAra AjIjI kare to te paNa yogya nathI. A baMne prakAranI mAnasikatAthI mahAvIra zAhe karyuM hatuM. saMgIta ane stavanothI mahAvIra zAhanA vAdya saMllekhanAnuM phaLa maLatuM nathI. te samaye mRtyu tuM Ava, Ava ema kahIne gAyaka kalAkAroe kathA tattvane rasAnaMdabharyuM nimyuM hatuM. jaba se hamane sunA mota kA nAma jIndagI hai, sira para kaphana lapaTe kAtila A kAryakramamAM kulIna vorAe taiyAra karelA jaina dharmanI vArtAo ko TUMDhate hai" evo vicAra karavo yogya lekhAya. AnaMda zrAvakanA mRtyunI AdhArita 365 divasanA kelenDaranuM lokArpaNa DaoN. kumArapALa desAInA ghaDIe gautamasvAmI tene maLavA Ave che tyAre AnaMda zrAvakanA caherA haste karavAmAM AvyuM hatuM. A kelenDaramAM bALakomAM saMskAronuM siMcana para apAra teja hatuM. te samaye bhagavAna mahAvIranA kahevAthI gautama svAmIe thAya evI jaina dharmanI TacUkaDI vArtAo samAvI levAmAM AvI che. AnaMdazrAvaka pAse kSamA mAMgI hatI. temAM gautama svAmInI laghutA (ati vinamratA) samAyelI che. vyavahAramAM, jIvana ane jagatamAM kSamA Ave to jIvana nyAla thaI jAya. kSamAnI vAta karavI pramANamAM saraLa che. paNa tenI DaoN. caMdrazekhara jaina puraskRta (ghoSita). parAkASThA karavI muzkela che. gomaTeza vidyApITha puraskAra' ke je zravaNabelagolAno ghaNAM loko potAno gusso khUba ja joradAra hovAnI athavA divasamAM pratiSThita puraskAra che ke je dara varSe bhAratIya staranA koI vizeSa mAtra pAMca sigAreTa pItA hovAnI vAta kare che. vAstavamAM A ja teonI vidvAnane arpita karavAmAM Ave che. sane 2010no A puraskAra nabaLAI che jene teo potAnI kSamatA tarIke gaNAve che. ApaNe aMtara |'tIrthakara vANI'nA pradhAna saMpAdaka ane aneka rASTrIya puraskArothI kholavuM joIe. temAM ja ahiMsA, satya, maitrI ane karuNAnA bhAva samAyelA puraskRta vidvAna DaoN. caMdrazekhara jainane pradAna karavAnI ghoSaNA thaI che. mahAvIra kathA e lokakathA nathI paraMtu AtmakathA che. che. A puraskAra bhagavAna mahAvIranA janmotsava tA. 28 mArcanA bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke anyAyI bhAvothI dUra rahevAthI, dharma roja zravaNabelagolAmAM pUjya bhaTTAraka svAmIzrI cArukIrtijI sUtronA UMDA abhyAsathI, ciMtana,mananathI, ane Izvara sAthe mana joDavAthI mahArAja dvArA arpita karavAmAM Avyo. mokSa prApti thaI zake che. hiMsA, asabhyatA, corI, ane upakArano badalo
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. prabuddha jIvana eprila, 2010 mahAvIra kathA : pratibhAvo aDhI hajAra varSa pahelAM mahAvIre kareluM ciMtana Aje paNa keTaluM prastuta che tenI pratIti karAvatI "mahAvIra kathA' thoDA samaya pahelAM samAcAra vAMcyA "mahAvIra kathA'nA. vAMcatAM homavarka ane vaktA tarIkeno varasono anubhava-A badhAMe ja yAda AvI nArAyaNa desAInI 'gAMdhI kathA". ane 27 mArca mahAvIrakathAnA Teka oNphane mUdha banAvyuM. mahAvIrano janma, mAtA 2010nA zanivAranI sAMje muMbaInA ke. sI. kolejanA trizalAne AvelAM sapanAM, bALaka mahAvIranuM anokhuM vyaktitva, oNDiToriyamamAM gujarAtI bhASAnA pratiSThita lekhaka ane jaina dharmane yuvAna mahAvIranI daDha nirNayazakti-AvA mahAvIranA jIvananA sAhityanA sakSama vidvAna DaoN. kumArapALa desAIe raju karelI aneka vaividhyasabhara pAsAM kumArapALanI vANInI saravANIe eka mahAvIra kathA' sAMbhaLI tyAre paNa gAMdhI kathAnuM smaraNa thayuM. banne pachI eka khulatA jatA hatA. prasaMgo ane varNano dvArA mahAvIrano kathAo lekhaka-abhyAsInA mukhethI vahe che. bannemAM kathAnAyakanA ahiMsA paramo dharmano ne syAdvAdano jIvanasaMdeza ughADa pAmato jIvanamUlyo-satya, ahiMsA, aparigraha, zAMta krAMtimAM paNa ghaNuM hato. e sAMbhaLatAM AjanA saLagatA prazno tAjA thatA hatA. sAmya che. viSayane vadhu asarakAraka banAvavA bannee saMgItano suMdara globala vormiMga ane trAsavAda jevA bhayaMkara prazno Aje duniyAne viniyoga karyo che. Ama phormamAM paNa sAmyatA anubhavAya che. dhrujAvI rahyA che paNa aDhI hajAra varSa pahelAM bhAratanI bhUmi parathI varasothI bhAgavata kathA, rAma kathA, hanumAna kathA, gopIgIta mahAvIre samagra jaDa-cetana sRSTinA salAmatIpUrNa sahaastitva vize kathA ItyAdI kathAo thatI AvI che ane janamAnasa para teno ciMtana karyuM hatuM! koI paNa praznane eka ja dRSTikoNathI nahIM paNa pracaMDa prabhAva rahyo che. temAMthI ja preraNA maLI haze nArAyaNa desAIne aneka eMgalsathI mUlavavAno udAramatavAdI vicAra Apyo hato! gAMdhInI kathA karavAnI. ane kharekhara, kALanI gaNatarIe ApaNI bhagavAna tarIke jene pUjIe chIe te vyaktinuM hajAro varSa ghaNI nikaTa che tevA mahApuruSa mahAtmA gAMdhInI kathA sAMbhaLatAM pUrvenuM ciMtana Aje paNa prastuta che e vicAra koI paNa bhaktane zrotAoe paricitatAno eka anubaMdha anubhavyo. mahAvIra sAthe porasAve tevo che. A porasano anubhava karAvyo A mahAvIra evI pratyakSa paricitatA bhale na hoya paNa mahAvIre puraskRta karelAM kathAe. sAthe ja mahAvIranA ciMtana ane saMdezano globala vileja jIvanamUlyo-ahiMsA, karuNA, banelI AjanI duniyAmAM prasAra aparigraha ane vizeSa to sakaLa | mahAvIra kathA DI.vI.DI. karavAnI anivAryatAnI pratIti sRSTi pratyenA samabhAva tathA jIva | be bhAga, be divasa ane kula pAMca kalAkamAM prasarelI A kathA,/ paNa thaI. DaoN. kumArapALa jevA mAtra pratyenA AdaranI mahAvIranI tattva ane stavananA saMgItathI vibhUSita A anerI mahAvIra anya vaktAo ane viSayanA vibhAvanA AjanA samayamAM jeTalI kathAnI be DI.vI.DI. jijJAsuonI IcchAthI taiyAra thaI gaI che. | abhyAsIo ke anya bhASI prastuta che eTalI agAu kyAreya | A be DI.vI.DI.nA seTanI kiMmata rU. 250/- che. | sAhityakAro paNa A dizAmAM nahotI. e dRSTie "mahAvIra kathA' | maryAdIta saMkhyAmAM A keseTa taiyAra karavAnI hoya Apano| sakriya thAya to kevuM sarasa! karavAno DaoN. dhanavaMta zAhano orDara A je ja phona 022-23820296 upara jaNAvo. chelle eka nikhAlasa sucana. vicAra dAda mAgI le tevo che. Apane ghera beThA A DI.vI.DI. ame pahoMcADIzuM. | sumadhura kaMThe relAtuM kumArapALa desAI uttama vaktA che | kuTuMbIjano ane mitrone A DI.vI.DI. bheTa ApavI e jaina prasaMgocita saMgIta cokkasa A nava to to ja paNa zAsananI mahAna sevA che. vastunI prabhAvanA kSaNajIvI che | mahAvIra kathAnuM eka suMdara aMga temane vyAsapITha jevA Asane (jo vicAranI prabhAvanA ciraMjIva che. che paNa pUrepUrAM gItone badale ke tene mATe yogya rIte ja jJAnapITha pratyeka jainanA gharamAM A DI.vI.DI. hovI ja joIe. ekAda kaDIthI kAma lIdhuM hoya to zabda prayojAyo) birAjIne kathA | jJAna prabhAvanA ja prabhAvaka prabhAvanA che. kathArasa mATe te vadhu upakAraka kahetA sAMbhaLavAno A pahelo na samyak dezana ane samyak cAritranI prApti AvAnuM banyuM hota tema mAnuM chuM. AvA moko hato. mahAvIra vicArathI ja thAya che. prazasya prayogane hRdayapUrvakanI | | mArapALa desAIna mArA | mahAvIra kathAnA dazyane nihALo ane vANInuM zravaNa jaina ja nahIM, anya dharmonA paNa mahAvIrane jANo, mAno ane pAmo. taru kajAriyA UMDA abhyAsanuM pIThabaLa, pAkyuM pramukha, zrI muM. jena yuvaka saMgha XXX karI zubhecchA.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana priya dhanavaMtabhAI ane hajIro varSothI rAmakathA to bhAratabharamAM thatI rahI che. kRSaNakathA zrI muM. jaina yuvaka saMghanA sarve kAryakartAzrI paNa thatI rahI che. zrotAgaNa sAMbhaLe paNa che; paraMtu vAstavika namaskAra. tA. 27 ane 28 mArcanA anukrame ke. sI. kaoNleja jIvanane sparza karatI hoya evuM bhAgye ja jovA maLe che. zrI ane bhAratIya vidyA bhavanamAM saMgha dvArA Ayojita "mahAvIra nArAyaNabhAI desAIe "gAMdhI-kathA" dvArA ApaNA rojabarojanA kathAnuM Ayojana mAryuM. jIvanane sparzatA praznone zI rIte ukelI zakAya e darzAvyuM. eja TI.vI.nA paDadA para hindu saMto dvArA thatI kathAo joIe chIe rIte jainonA upAzrayamAM mahAvIra kathA paNa thatI ja rahe che. paraMtu tyAre aneka jaina kathAnakonuM smaraNa thAya che. mANabhaTTa dvArA thatI zrI kumArapALa desAIe "mahAvIra kathA' dvArA AjanA kaluSita ane kathAonI yAda Ave che. ApaNI jaina kathAo paNa eTalI ja hiMsAthI trasta vAtAvaraNamAM, upabhogathI vinAza tarapha doDI rahelI samRddha ane bodhadAyaka che tema chatAM mAtra upAzrayo pUratI sImita duniyAne, sukhI ane samRddha jIvanane kema vikasAvI zakAya e bAbata rahetI AvI kathAo Amavarga sudhI pahoMcatI nathI, bauddhikone mahAvIranA jIvanane vistRta svarUpe ane sAmAnya buddhine paNa sparzI gaLe UtaratI nathI, e samaye zrI kumArapALa desAI jevA samartha jAya e rIte rajUAta karIne samAjanI prazaMsanIya sevA karI che. ciMtaka ane mUrdhanya vidvAnanA mukhe jJAnapITha parathI vahetI AvI Aje jyAre zoSaNa ane temAMthI nIpajatI hiMsAthI samasta vizva kathAonuM zravaNa eka manabhara lahAvo banI rahe che. eka akathya muMjhavaNa anubhavI rahela che ane khuda saMyukta rASTra saMgha mAtra eka ja vAkya "zatrane haNe te vIra paNa zatrane parama mitra paNa e vAtano svIkAra karI cukela che ke "ahiMsA' sivAya koI banAve te mahAvIra' e zabdo dvArA jaina dharmanuM hArda emaNo upAya nathI tyAre A kathA eka adbhuta rIte e vAta samajAvI samajAvyuM hatuM. vicAromAM anekAMta ane vyavahAramAM sApekSatAnA jAya che ke 'ahiMsA, anekAMtavAda ane maryAdita saMgraha (aparigraha) kathana sAthe mahAvIra svAmIe prabodhelA aneka vicAro, siddhAMto eja badhA praznono ukela lAvavA sakSama che. A vAta bhAratabharamAM ane jAte ja AcaraNamAM mUkelA prayogo nuM dohana, zrI hidAmAM savajana sudhI pahoMce eTaluM ja nahi paNa agrajI hiMdImAM sarvajana sudhI pahoMce eTaluM ja nahi paNa aMgrejI mAraphata kumArapALabhAIe saraLa bhASAmAM karI ApyuM hatuM. vizvabharamAM vyApe eja abhyarthanA. zrI kumArapALabhAIne sAdara manoraMjananI sAthe jJAna ane vijJAna dvArA ahiMsA, saMyama vaMdana ane abhinaMdana ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe A prAthamika ane tapa jevA jaina dharmanA mukhya tattvone samajAvatI AvI vadhu pagaluM bharyuM te pagale pagale vizvanI yAtrA karI saphaLa bane eja kathAo, saMgha ane zrI kumArapALabhAI dvArA pAmI jaina dharmane prAthanA. lokAbhimukha banAvI zakazuM. saMghanI vaicArika prakriyAne gativaMta kAkulAla cha. mahetA banAvI zakazuM. hRdayapUrvaka AnaMda vyakta karuM chuM. (phona : 022-28988878) pannAlAla cheDA, muMbaI XXX 022-2342 3328 zanivAra 27 mArca, 2010 mAre mATe ane mArA jevA aneka XXX mATe eka yAdagAra divasa thaI gayo. priya dhanavaMtabhAI, Ama to TI.vI.para ghaNAM saMto-vaktAo- jANakAronA adbhUta, avismaraNIya, zrI kumArapALabhAInI hRdayasparzI vyAkhyAno satata sAMbhaLuM chuM. mAro zrI kumArapALabhAI sAtheno vANIe bhAva jagatane DhaMDhoLyuM ane aMtaramAM jANa mahAvIra paricaya varSono che. saMtazrI AnaMdadhanajInA stavanonuM rekoDIMga pragaTa thayA. karavAnuM hatuM tyAre zrI kumArapALabhAIe dareka stavana pachI padyamAM mahAvIrano janma nA maLyo hota to.. vicAra karatAM paNa bhaya sahelAIthI samajI zakAya evo sAra Apelo ane pachI aneka lAge che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane dhanyavAda jeNe 'mahAvIra kathA'nuM prasaMgoe temanI sAthe temanA vyAkhyAnanA lAbha levAno avasara AvuM suMdara Ayojana karI lokomAM pramoda bhAvanA janmAvI ane maLyo. paNa zanivAra 27 mArca 2010nA roja ke. sI. kaoNlejanA guNAnurAgI banavA mATenI preraNA ApI. haoNlamAM je rIte mahAvIra kathA raju thaI te sAMbhaLIne, varSo sudhI bhagavAna mahAvIra tathA je na dharma pratye kRtajJatA meLaveluM-vAMceluM jANeluM bhagavAna mahAvIra svAmI viSenuM jJAna anubhavavAno moko ApavA badala zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano karatAM eka taddana navo ja suMdara abhigama prApta thayo. pharI pharI AbhAra. A kathAnI prazaMsAmAM aneka pRSTho lakhI zakAya paraMtu A TUMkI nItIna sonAvAlA noMdha purI karatA pahelAM lakhavuM joIe ke AvI aneka kathAo XXX thAya, tenA Ayojana jaina yuvaka saMgha ane bIjI jaina saMsthAo
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvane eprila, 2010 bhAratamAM ane bhArata bahAra kare ane bhagavAna mahAvIra svAmIno nathI. saMdeza khUNe-khUNe jaino ane jainetaromAM prasare tevuM Ayojana "huM bhikSu chuM' bhagavAna mahAvIre kevI sarasa rIte potAnI thAya. oLakhANa ApI ane ApaNe sAmenI vyaktine keTalo lAMbo lAMbo navanItabhAI zAha (AzApurA) paricaya ApIne moTAI pradarzita karIe chIe. (mo. : 9821072959 strIne samAna adhikAra, strIne svataMtra vyaktitva ApanAra prabhu XXX mahAvIra ja hatA. patnI yazodA, potAnI putrI priyadarzanAnI paNa muMbaI jena yuvaka saMgha dvArA prathama vakhata eka anokho ane saMyama mArage jatAM pahelAM kSamA mAMgI. prabhu mahAvIranuM A viziSTa cirasmaraNIya rahe tevo tA. 27 mArcanA roja ke. sI. kaoNlejanA mahAbhiniSkramaNa kahevAyuM. sabhAgRhamAM, tA. 28 mArcanA roja bhAratIya vidyAbhavana khAte jema AMbAnI goTalInI aMdara ja AMbAnuM vRkSa samAyuM che tema prabhu mahAvIra janma kalyANakanA zubha avasare, mahAvIra kathA bhAga- ApaNAM saunI bhItaramAM ja Izvara che. AtmAne oLakho. AtmAnA 1, bhAga-2 no kAryakrama saMpannathayo hato. A kAryakrama vizeSa hitanuM lakSa rAkho. AtmA dvArA AtmAne oLakhI paramAtmA banavAnuM prakAre hato. sAmAnya rIte prabhunA janmakalyANaka nimite muMbaInI che. kAyAnuM mona, cakSu mona cittanuM mauna-kAusagga, dhyAna, sAdhanAnI aneka nAmAMkita, agragaNya saMsthAo, jaina samAjanA cAra paddhati jANavA-samajavA maLI. mAtA trizalAne AvelAM 14 phirakAo vividha prakAre Ayojana kare che. navakAra maMtranA jApa, svapnAMo paNa vizeSa prakAre artha batAve che. mAtra paryuSaNamAM bhakti gIto, snAtra mahotsava vi. vi. paNa jaina yuvaka saMghanA svapnA jhulAvI levAthI jIvanamAM koI artha sarato nathI. pramukha zrI rasikabhAI zAhanA netRtva heThaLa, saMsthAnA hoddedAro ane sAdANa putranA dRSTAMta parathI AkhA jagatane moTo karmavAda maLyo. kArobArI samitinA sabhyoe khUba ja suMdara rIte mahAvIra kathAnuM jaina darzane eka virala vAta karI che. bhagavAna mahAvIra ema Ayojana karI, zrutajJAnanA jijJAsu zrAvakone tattvaciMtaka, lekhaka, kahetA nathI ke; "tuM mAre zaraNe Ava, te kahe che ke tuM dharmanA zaraNe jA, DaoN. kumArapALabhAI desAInA haste A kathAnuM rasapAna karAvyuM te to tArI mukti che." dharmanA kSetre mAnavI mAtrae svAvalaMbI banavAnuM badala temane saune abhinaMdana ApIe teTalA ochAM che. che. dareke dareka jainone nAnAM-moTAM saune prabhu mahAvIranA "ahiMsA, saMyama ane tapa' e bahAranA tapa nathI. bhItaranA tapa jIvanacaritra vize saMpUrNa jANakArI che. paryuSaNamAM "kalpasUtra' che. Art Of Living -jIvana jIvavAnI zrAvakanI eka kaLA batAvI che. sAMbhaLIne paNa tenA vize jJAna jarUra meLavyuM haze. pustakomAMthI vahevAra batAvyo che. dukAna ane derAsarano bheda jANIne jenoe paNa keTalAMka zrAvakoe vAMcana karIne jJAna meLavyuM haze. paNa A AgaLa vadhavAnuM che. cAra prakAranA zramaNopAsaka che. te jANavA mahAvIra kathA sAMbhaLavAnI, vAta kaMIka judA ja prakAre hatI. maLyuM. darpaNa jevA, dhvajA jevA, sthAna jevA (kadAgrahI) ane tINa mA sarasvatInA panotA putra evA DaoN. kumArapALabhAIe khUba ja kAMTA jevA. UMDo abhyAsa karI prabhu mahAvIranA janmathI laIne, temanA jo jena dharma ApaNane na maLyo hota to ApaNe kevA hota? kevaLajJAna sudhInA dareke dareka prasaMgomAMthI je prakAre tattvano nicoDa jaina darzana ApaNane na maLyuM hota to ApaNe kevA hota? kADhIne potAnI saraLa ane jJAna sabhara vANIthI saune jJAnAmRtanuM prabhu mahAvIra ApaNane na maLyA hota to ApaNe kevA hota? pAna karAvyuM hatuM. tenI thoDIka ciMtana ane mananIya mukhya mukhya satya, ahiMsA, anekAMtavAda, aparigrahanA siddhAMto jo na maLyA hAIlAITsa nIce mujaba che. mAnad maMtrI zrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe hota to ApaNuM jIvana kevuM hota? ane jena yuvaka saMghe jo AvI paNa potAnI prastAvanA bhUmikAmAM jaNAvI dIdhuM hatuM keH "A mahAvIra kathAnuM Ayojana nA karyuM hota to Avo zreSTha lAbha jJAna mahAvIra kathA e hRdayamaMjana che. ekavAra mahAvIrane tame jANo-mAno- meLavavA mATeno ApaNane kyAMthI maLata? mANo ane pachI tene pAmo to paramapada sudhI pahoMcI zakAya. guNonI jaina yuvaka saMghane khAsa vinaMtI che ke pharI pharI varSamAM be ke traNa vAra vRddhi karavAnI che. bhItaramAMthI jAgRti rAkhavAnI che. AvI suMdara viSayonI mAvajata sAthe kathAonuM Ayojana karatA raho. bha. mahAvIre A vizvane eka vAkya ApyuM; "eko huM mANasa je sAMbhaLIne aneka AtmAo bodha pAmI jaze ne Atma kalyANanA jAI." jeno artha samajAvyo hato ke "he, mAnavo tame badhAM eka mArge viharI raheze.AbhAra. thAo. jaina dharma e vIrono dharma che. 1 bhAratI bI. zAha ApaNe dharmathI bahu dUra thatAM jaIe chIe te vAta sAcI che. mokSa M : 9324115575 kriAMti, jIvanakrAMti, AtmakrAMti karavAnA mArge AgaLa vadhI zakyA XXX
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana 19 saMgItanI surAvalI sAthe sumadhura vAtAvaraNamAM prabhu mahAvIranI yuvaka saMgha sAthe huM paramAnaMdabhAInA vakhatathI joDAyelI chuM. saMvatsarInA kathAno navatara prayoga prabhunA janmadine padmazrI DaoN. kumArapALa ane bIjA badhA vyAkhyAno meM sAMbhaLyA che. huM mane nasIbadAra gaNuM chuM. desAI dvArA potAnI AgavI zailI ane laDhaNathI rajU thayo. A ATaluM vaividhya vAMcana ane manana dara varSe sAMbhaLavA maLe che. ApanA kathAnI viziSTatA e hatI ke prabhu mahAvIranA jIvana prasaMganuM jevA sukAnI maLavAthI uttarottara enI pragati thaze tenI khAtrI che. Apane ciMtana AjanA saMdarbha pramANe DaoN. desAIe rajU karyuM. dhanyavAda. anArya dezamAM pharatA mahAvIra prabhu ane noAkhalImAM phATI puSpA bhaNazALI nIkaLela komI tophAnone rokavA doDI gayelA mahAtmA gAMdhI bApu, prabuddha jIvananI prasaMzaka A baMne mahApuruSomAM eka ja sAmya hatuM ane te e ke teo * * * janamAnasamAM ghara karI gayela hiMsAne kAyamI rIte dUra karavA mAMgatA zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra saMcAlita hatA. e mATe temaNe ahiMsA ane nirbhayatAnuM vAtAvaraNa UbhuM jJAnatIrtha karyuM ane te dvArA teo hiMsaka lokonA mAnasapaTa para ahiMsA AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobA ane abhayanA bIja ropavAmAM sakSama nIvaDyA. Ape che sapanAonI kArakIrdI mATe ujjavaLa taka... DaoN. desAIe jainone mahAvIra svAmI jevA vIra thavA ane jainadharma, bhAratIya saMskRti, vaidika dharma, prAcyavidyA ane kartavyapAlanano bodha Apyo. temaNe AjanI yuvA peDhIne vijJAnanI gati sAhityanI be lAkha jeTalI hastaprato ane doDha lAkha mudrita apanAvI vizvamAM jainadarzanano pracAra karavAnuM AhvAna karyuM. prabhu pustako-prato sahitano vizALa saMgraha dharAvato vizvano sauthI mahAvIre karela jAtivAdano virodha ane nArIzaktinA udAharaNone vizALa ane adyatana jaina jJAnabhaMDAra pU. sAdhu-sAdhvI bhagavaMto DaoN. desAIe ghaNAM ja dhAradAra rIte rajU karyA. temaja saMzodhakone Agama, nyAya, darzana, yoga, sAhitya, vyAkaraNa, kathAne anurUpa vyAsapITha jene DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe jJAnapITha jyotiSa, Ayurveda, bhAratIya prAcIna sabhyatA-saMskRtinA kahIne saMbodhI hatI e nAma paNa ghaNuM sArthaka nIvaDyuM. jJAnapIThanI saMbaMdhita sAhitya upalabdha karAvavAmAM agraNI che ane A pazcAd bhIMta para pradarzita karAyela durlabha citro ghaNAM ja cittAkarSaka sAhityane bhaviSyanI peDhIo mATe saMrakSita karavAnuM kArya kare che. lAgatA hatA. A jJAnamaMdira jaina dharma ane saMskRtinA prasAra-pracAranuM kArya A kathAnA vyAkhyAtA DaoN. kumArapALa desAI ane Ayojana kare che. je jaina saMgho mATe khUba ja mahattva dharAve che. temaja pa. pU. zrI jaina yuvaka saMghane ghaNAM ghaNAM dhanyavAda. sAdhu-sAdhvI bhagavaMto ane vidvAno mATe khUba ja agatyanI a reNukAporavAla sevAo ApavAnuM kArya satata bajAve che. XXX hastapratasUci kAryo mATe-gujarAtI, hindI, saMskRta, prAkRta bhAIzrI dhanavaMtabhAI, bhASA tathA jaina dharma, jaina sAhityanuM pAyAnuM jJAna, prAcIna Aje bhAratIya vidyA bhavanamAM bhAIzrI kumArapALanuM vaktavya sAMbhaLI lipi, aMgrejI tathA kaoNpyuTaranI jANakArI AvakArya. ame sau mahAvIramaya thaI gayA. emanuM adhyayana, manana ane smaraNane graMthAlayanA vividha kAryo mATe sahAyakoH-prAkRta, saMskRta, viSayane darzAvavAnI eka AgavI kaLA che. 2600 varSanA gALAmAM gujarAtI, aMgrejI, hiMdI bhASA temaja kaoNpyuTaranI jANakArI, ApaNane mahAvIre keTaluM jIvana darzana ApyuM te alaga alaga dRSTikoNathI jaina dharma tathA sAhityanuM pAyAnuM jJAna, jainetara dharma/sAhityanI jaina tattvane khAsa karIne anekAntavAda ane satya upara bhAra mUkIne aneka jANakArI AvakArya. dharmo sAthe sarakhAvI globalAIjhezanano Ajano abhigama ane gujarAtI, hiMdI ane aMgrejI bhASAnA sArA pUpha rIDaro. AInsTAInanI vAto ApaNane bhagavAna mahAvIre varSo pahelAM kahelI vetana :- A kSetramAM AkarSaka kahI zakAya tevuM mAnada vetana te bhAIzrI kumArapALae emanI vaktavyakaLAthI samajAvyuM. gahana viSayane to kharuM ja. paNa sahelo ane Anandamaya banAvyo. ujjavaLa kArakIrdI mATe joDAvAnuM saMsthA nimaMtraNa pAThave che. Azare traNa kalAka sudhI vANIno vilAsa sAMbhaLyA pachI harSollAsathI saMparka : kanubhAI zAha niyAmaka, bahAra nIkaLIe tyAre ApaNe keTaluM meLavyuM tenA lekhA jokhA thAya ane AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, have smaraNa ane AcaraNanI kasoTI thaze. kobA, gAMdhInagara-382007 dhanavaMtabhAI ApanuM eDamisTrezana, Infrastructure (mAruM gujarAtI phona-(079) 23276252 kAcuM che) ane vyavahArakuzaLatA abhinaMdanane pAtra che. zrI muMbaI jaina
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana eprila, 2010 jayabhikhu jIvanadhArA : 17 DaoN. kumArapALa desAI [mAnavatA., mUlyaniSThA ane rASTrapremanuM sattvazIla sAhitya sarjanAra "jayabhikhkhanA kumArAvasthAnA A prasaMgomAM emanA vyaktitvanA badalAtA raMgo daSTigocara thAya che. gabharu ane kAyara bALaka saMjogothI ghaDAIne kaI rIte sAhasika ane javAMmarda bane che eno Alekha A prasaMgamAM jovA maLe che. AjathI ekaso varSa pUrvenA gAmaDAnA sAmAjika parivezamAM banelI A ghaTanAo vAcakane sarvathI bhinna sRSTino anubhava karAvaze. 'jayabhikhkhuM' jIvanamAM javAMmardInAM raMgo pUranArI ghaTanA joIe A sattaramAM prakaraNamAM.] mRtyu sAme mardAnagI uttara gujarAtanA raLiyAmaNA varasoDA gAma ane najIka vahetI khAvA lAgI jAya. khAtAM khAtAM bhAna bhUlI jAya ane pachI mahuDAnA sAbaramatI nadI vacce doDheka gAunuM aMtara hatuM, paraMtu vahetI nadI ghenamAM e DolavA lAge. vaLI rIMchane mahuDAMnuM ghena caDyuM hoya, ane vaselA gAmanI vacce nirjana ane bheMkAra vAMghAM-kotara AvyAM tyAre chaMcheDavuM sAruM nahIM." hatAM. A UMDAM kotaronI vaccethI pasAra thatI nAnakaDI keDI ke atyaMta kheDUtanA dIkarAe svAnubhavanI rajUAta karI ane baMne e sAMkaDA rastA para cAlatI vakhate bhalabhalAnI hiMmata dhrUjavA lAgatI AkArane sAme Avato joI rahyA. rIMcha potAnI sAme AvatuM hatI. vaLI A UMcA kotaronI bakholamAMthI bahAravaTiyAo ke hatuM eTale jagate bhIkhAne kahyuM, "jo, atyAre sAmA pagale javAmAM jaMgalI pazuo kyAre, kyAMthI ane kaI rIte dhasI Avaze tenI sAra nathI. sApanA rAphaDAmAM hAtha ghAlIne kALaviSa nAgane DokathI paLepaLa dahezata rahetI hatI ane tethI sAMja pachI tyAMthI nIkaLavAnI pakaDAya nahIM. mATe cAla, dhIrethI pelA vRkSa para caDI jaIe. e koI hAma bhIDatuM nahIM. vaLI A kotaromAM AvelA napANiyA, ahIMthI vidAya pAme, tenI rAha joIe." avAvaru kUvAo vizenI bhUta-pretanI pracalita kathAo A bheMkAra kotaranA cheDe UgelA vRkSa para banne mitro caDI gayA. UpalI vAtAvaraNanI zUnyatAmAM vizeSa bhayAnakatAnuM umeraNa karatA hatA. DALe bhIkho beTho hato ane nIcenI DALe jagata. banne rAha jotA sAbaramatI nadI para nahAvA gayelA bhIkhAlAle ('jayabhikhkha'nuM hatA ke kyAre divasa daramyAna kotaromAM ArAma karIne sAMjanA hulAmaNuM nAma) nadImAM dhabAkA mAratI vakhate vaDIla pAsethI mAMgIne samaye khorAkanI zodhamAM nIkaLeluM rIMcha ahIMthI pasAra thaI jAya lIdhelI videzI ghaDiyALa nadI kinAre AvelA pIpaLAnA thaDanI ane hemakhema nIce UtarIe. gaLA ane khabhA para lAMbA keza dharAvatuM bakholamAM mUkI hatI ane aMdhAruM thatAM jhaTa pAchA vaLavAnI barachaTa vALavALuM rIMcha dhIre dhIre A vRkSanI najIka pahoMcyuM ane utAvaLamAM bhUlI gayA. emanA mitra jagata sAthe bhIkho rAtanA enI nIce besIne e be paga UMcA karI jhINA ane lAMbA nahorathI gherA aMdhakAramAM hAthamAM kaDIyALI DAMga sAthe nadIkinAre vRkSa nIce moTuM khaMjavALavA lAgyuM. bhIkho mUMjhAyo. have rIMcha karaze zuM? manamAM mUkelI ghaDiyALa levA vAMdhAomAMthI pasAra thato hato. thayuM paNa kharuM ke enA jevo mUrkha ane besamaja bIjo koI nahIM madharAtano susavATAbharyo avAja karato ThaMDo pavana vAto hato. hoya. aMdhArI rAte bheMkAra kotaramAM bahAra nIkaLanAre sapheda kapaDAM mAnavInAM pagalAMnA avAjathI ziyALavAM ane ghorakhodiyAM rastAnI paheravAM joIe nahIM, kAraNa ke aMdhArI kALI rAtamAM sapheda kapaDAM bAjumAM lapAI-chUpAIne cAlatAM hatAM. paheranAra aMdhakAramAM judo tarI Ave che. bhIkhAe navI kaDakaDatI banne mitro sAbaramatInA retALa paTa para AvI pahoMcyA, tyAM sapheda baMDI paherI hatI ane bapore ja khUba dhoI-dhoIne cokhkhoacAnaka eka moTo chIMkoTo (chIMkano avAja) saMbhaLAyo ane DarI caNAka karelo pAyajAmo pahoryo hato. gayelo bhIkho jagatanuM kAMDuM pakaDIne Ubho rahI gayo. sAbaramatI bhayabhIta bhIkhAnA manamAM vaLI vicAra jhabakyo ke Aje savAre nadInI retInA paTanA prAraMbha ane kotaranA chellA khUNAnA aMtanA konuM moTuM joIne UThyo hoIza ke jene kAraNe Aje jyAM juo saMdhisthaLe be goThiyA ekAeka UbhA rahI gayA. aMdhakAramAM dhImA tyAM Aphata ja Ave che ! pagale, saheja DolatA sAme AvatA e kALA paDachAyAne joIne vRkSanI nIce beTheluM rIMcha saheja AgaLa vadhyuM kharuM, paNa na jANe bhIkhAne to thayuM ke nakkI A bhUta ja che, paraMtu kheDUtanA dIkarA zuM thayuM ke eNe vaLI pAchAM pagalAM bharyA ane pharI jhADa nIce aDiMgo jagate pArakhI lIdhuM ke A to kALamukhuM rIMcha che. eNe kahyuM, jamAvI dIdho. AgaLanA be paga UMcA karI potAnuM moM khaMjavALavA | 'bhIkhA, A bhUta nahIM, paNa rIMcha che. mahuDAnI A Rtu che lAgyuM. bhIkhAne thayuM ke rIMcha zA mATe vAraMvAra enA beDoLa mukhane ane rIMchane mahuDAM khUba bhAve. e maLe eTale akarAMtiyAnI jema A rIte khaMjavALatuM haze? e pachI rIMcha dhIre dhIre jhADa para caDavAno
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana prayatna karavA lAgyuM. bhIkhA ane jagatanI najara rIMchanI ekeeka to huM jagatane zuM moM batAvIza. bIjI bAju ema paNa lAgatuM hatuM ceSTA para noMdhAyelI hatI. rIMcha jhADa nIce nirAMte bese, to baMnenA jIva ke pote jagata jevo jorAvara nathI eTale rIMcha sAthe bAtha bhIDI UMcA thaI jAya. saheja AghuMpAchuM thAya, to thoDI nirAMta vaLe. zake tema nathI, AthI mota nizcita jaNAtuM hatuM. paNa mitranI bhIkhA ane jagate joyuM to Aphata dhIre dhIre DolatI emanI paDakhopaDakha motane bheTavAnI majA mANavA bhIkho taiyAra thayo! sAme AvatI hatI. nIcenI DALIe rahelo jagata ekadama sAvadhAna A kaparI kSaNe bhIkhAnA cittamAM keTalAya saMkalpa-vikalpo thayo ane kaDiyALI DAMga hAthamAM toLI lIdhI. nIcenI DALIe jAgyA. enA manamAM cAlatA vicAranA veganI gati kalpavI muzkela hovAthI khuMkhAra rIMchano pahelo mukAbalo eNe karavAno hato ane hatI. Akhare eNe ghaDiyALa zodhavA madade AvelA mitrane tamAma e mATe e pUro susajja hato. vRkSanuM thaDa caDIne upara AvelA sAtha ApavAnuM nakkI karyuM. jagata para humalo karavA tatpara rIMcha para rIMche pahelAM jagatane joyo ane enI AMkhomAM jhanUna UbharAyuM. eNe bajaraMgabalinuM smaraNa karIne nIce kUdako mAryo. mota to eNe jorathI vAtAvaraNanI stabdhatAne bhAMgato bhalabhalAne sAme hatuM ja, paNa mardAnagI mANIne zA mATe na maravuM? dhrujAvanAro chIMkoTo karyo, paNa jagata sAvadha hato. lacIlA hoTha, A javAMmardInA vicAroe bhIkhAmAM navA joza ane hiMmata cIkaNI jIbha ane tINA dAMtavALuM rIMcha jagata tarapha dhasya ke enI jagAvyAM. enI bhayabharelI bhIru sRSTimAM navo camatkAra sarjAyo. sAme jagate kaDiyALI DAMga ugAmIne enA kezAcchAdita kapALa enA zarIramAM jANe eka navI zakti pedA thaI. e rIMcha para barAbara para phaTakArI. rIMcha jhADa parathI lapasIne moTA avAja sAthe jamIna kUdI na zakyo, paNa enI bAjue paDyo. chatAM eno eTalo hetu para paDyuM. saphaLa thayo ke jagata tarapha potAnI jhINI AMkha TekavIne humalo evAmAM vaLI eka bIjo avAja saMbhaLAyo ane te e ke rIMchanA karavA jatA rIMchane e navA zikAra tarapha vALI zakyo. rIMcha jagatane kapALamAM jorathI kaDiyALI DAMga mAravA jatAM je DALa para jagata badale bhIkhA tarapha dhasyuM ane bhIkhAe bIjI ja kSaNe TaTTAra thaIne beTho hato, te DALa kaDeDATa avAja sAthe tUTI paDI ane jagata jamIna rIMcha para kaDiyALI lAkaDIno sapATo bolAvyo. rIMcha jamIna para para pachaDAyo. bhIkhAnA cittamAM vicAra jhabakI gayo ke A to "havelI paDyuM. bhIkhAe dhAryuM ke have to e rAmazaraNa thaI gayuM che. jakhI letAM gujarAta khoI' jevuM thaze. eka ghaDiyALane mATe jagatanA jIvanuM jagata mAthA para thayelI IjAone kAraNe bAjumAM bebhAna thaIne sATuM ! paDyo hato. bhIkho potAnA mitranI saMbhALa levA mATe enI pAse bhIkhAne potAnI mUrkhatA mATe pArAvAra pastAvo thayo. aMdhArI gayo. enA ajAgrata deha para hAtha pherave, tyAM to pAchaLathI koI rAtamAM ekAeka A vicAra bhIkhAnA manamAM jhabakyo. paNa tyAM ene bAjhI paDyuM hoya ema lAgyuM. to pharIvAra jamIna para pachaDAyelA rIMchano chIMkoTo saMbhaLAyo ane bhIkho zuM vicAre ! eNe vicAryuM ke nakkI koI bhUta vAMghAMmAMthI e potAnA duzmanane mArI nAkhavA mATe cAra page taiyAra thaI gayuM AvIne ene pAchaLathI vaLagI paDyuM che. avAvaruM kUvAmAMthI apamRtyu hatuM. saLagatA nAnA aMgArA jevI enI AMkhomAM khUnI Ataza pAmelI koI cUDela rAtanA rUmajhUma karatI pharavA nIkaLI haze ane jalato hato. zikArano nAza karI nAkhavAnA manasubAne kAraNe eNe tene pakaDI lIdho che. bhUtanA vicAre A bhaDavIra banelA enA paMjAnA nahora thanaganI rahyA hatA. jagata para e humalo bhIkhAmAM bhayanI kaMpArI jagAvI. cheka bALapaNathI bhUtanI vAto karavAnI taiyArI karatuM hatuM ane uzkerAyeluM, nazAbAja, jIva-tarasyuM enA manamAM ghara karI gaI hatI. e mananA taLamAM rahelo bhaya bahAra rIMcha eno paMjo ugAmIne trATakavAnI taiyArI karatuM hatuM. AvI gayo. bhIkho hajI A bhayanI kamakamATI anubhave ke bIjI ja bhAre kaTokaTInI kSaNa AvI hatI. gussAmAM rIMcha enA jhINA paLe enuM nAka mahuDAnI gaMdhathI gUMgaLAmaNa anubhavavA lAgyuM. dAMta kacaDatuM hatuM ane bhayaMkara chIMkoTA sAthe eNe potAnA zikAra 'are ! A to zetAna rIMcha!' bhIkhAthI bUma paDAI gaI. para humalo karyo. kotaroe sAmasAme e chIMkoTAno paDagho pADyo. kaDiyALI DAMga to rIMchanA mAthA para phaTakAryA pachI dUra paDI rAkSasI dAMto ane tINA nahora kSaNavAramAM jagatanI bharAvadAra hatI. AthI have maraNiyA thaIne hAthe-page eno sAmano karavA garadanane chuMdI nAMkhe tema hatA. sivAya bIjo koI upAya nahoto. rIMcha paNa jhanUne bharAyuM hatuM vRkSa para beThelo bhIkho sahIsalAmata hato. rIMcha pharI jhADa para ane e lAga maLe bhIkhAnA zarIra para bacakuM bharavA mathatuM hatuM. caDavAno vicAra kare e zakya nahotuM. jaMgalI prANInI e khAsiyata khUba mathyA pachI bhIkho mAMDa mAMDa rIMchanA gaLAnI AsapAsa hoya che ke eka vAra jyAM ThagAyuM ke ghavAyuM hoya tyAM pharI pAchuM na hAthano bharaDo lagAvI zakyo, paraMtu rIMchanA gaLAne pakaDavA jatAM Ave. bhIkhAnA jIvane nirAMta hatI. paraMtu jagatano ene bhAre enA paga chUTA thaI gayA ane eNe bhIkhAnI kamara para nahora ucATa hato. e vicArato hato ke game te thAya, paNa potAnA bheravyA. sukhadu:khanA sAthI jagatane bacAvavo joIe. rIMcha ene phADI khAze bhAre bAthaMbAthI cAlI. eka tarapha bhIkho jorathI rIMchanuM gaLuM
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvane eprila, 2010 dAbato hato, to bIjI bAju rIMcha paNa bhIkhAnI kamaramAM nahora bhoMkatuM jatuM hatuM. | 'prabuddha jIvana'nA vAMcakone A prazna patra "hA-nA'mAM bharIne, pAnAM 3 upara nIce motane sAme joIne bhIkhAmAM navuM joza |darzAvela A saMsthAnA saranAme posTa karavA vinaMti. AzA che ke sahakAra ApI Apa pragaTyuM. bALapaNamAM ghuvaDa ane cIbarIthI vAcakadharma pALazo. DaranAra bhIkho have rIMchano jIvasaTosaTano sAmano karato hato. bhIkhAe pahelI vAra praznapatra bIka bAjue mUkI ane hiMmatabharyA repara uparano naMbara sAhasano sAtha lIdho. vAcakanuM nAma : evAmAM thoDo svastha thayelo jagata pAkuM saranAmuM : UThyo, hAthamAM kaDiyALI DAMga lIdhI ane rIMchanA pAchalA page jorathI phaTakArI. rIMcha nIce paDI gayuM ane enI sAthosAtha enA Tiliphona naMbara oNphisa :gaLA para bhIkhAe lagAvelI bhIsa paNa chUTI Teliphona naMbara ghara :gaI. jagatanI kaDiyALI DAMga bIjA ghA karavA mobAIla naM. :mATe taiyAra hatI. eNe DAMga UMcI karIne I. meila ID :jo rathI prahAra karyo. bhIkhAe doDIne |(1) "prabuddha jIvana' Apane niyamita maLe che ?.. ...........hA | nA potAnI kaDiyALI DAMga lIdhI ane pachI |(2) prabuddha jIvana ApanA gharamAM vaMcAya che?.... ................hA / nA baMnee rIMcha para kaDiyALI DAMgano muzaLadhAra (3) ApanA parivAramAM vartamAna peDhI aMgrejI mAdhyamamAM bhaNatI hoI, varasAda varasAvyo. | gujarAtI bhASI 'prabuddha jIvana" vAMce che?. ..............hA | nA rIMche eno AkharI dAva ajamAvavA ](4) Apa Iccho cho ke navI peDhI mATe 'prabuddha jIvana' mADyuM ane ati ghAyala thayeluM rIMcha marI aMgrejImAM prakAzita thavuM joIe (thoDA lekho)... .............hA | nA gayuM hoya tema dharatI para DhaLI paDyuM. A ] (5) je saranAme Apane 'prabuddha jIvana' maLe che temAM khaMdhuM prANI haMmezane mATe taraphaDIne zAMta nA thAya, tyAM sudhI baMne mitro sAvadhAnIthI pheraphAra che? hoya to navuM saranAmuM jaNAvazo. ........hA / nA kaDiyALI DAMga sAthe UbhA rahyA. baMne thAkIne (6) vartamAna paristhitine kAraNe "prabuddha jIvana' ApanA lothapotha thaI gayA hatA. ekabIjAnA hAtha parivAramAM na ja vaMcAtuM hoya to e Apane mokalavAnuM baMdha karIe ?....hA nA pakaDIne jamIna para beThA ane aMdhAriyAnI |(7) bhUlathI 'prabuddha jIvana' nI be nakala maLe che? ......hA nA dazamano nAnakaDo caMdra dUra dUra AkAzamAM | maLatI hoya to baMnenA repara mokalavA kensala mATe bhalAmaNa karavI. Ugato joI baMne goThiyAoe anumAna |(8) keTalAMka jijJAsu sajjano sAthe carcA karatA jANavA maLyuM ke vartamAna karyuM ke lagabhaga rAtanA traNa vAgI cUkyA vayaskonI eka pUrI peDhIe varasothI niyamita "prabuddha jIvananuM vAMcana karyuM che. paraMtu kALanA krame A vAcakavarga vidAya thato jAya che, bhIkhAe potAnA goThiyAne kahyuM, "jagata, eTale dazeka varSa pachI AvA sAmayikanuM bhaviSya zuM? zraddhA rAkhIne cAla, dhIre dhIre ghara bhegA thaI jaIe." 'prabuddha jIvana'nuM prakAzana karatA ja rahevuM? ......... ...........hA / nA ane ghaDiyALa? jene mATe motano (9) ApanA anya amulya sUcano jaNAvazo. mukAbalo karyo enuM zuM?' jagate vaLato prazna karyo. (kramaza:) 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkha mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602675. mobAIla : 09824019925
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzana: 18 35. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI aSTAdaza prakaraNa yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI racita 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM soLa adhyAya pUrA thayA pachI je cha svataMtra prakaraNa che temAM prathama 'maMtrayoga' che ane pachI dvitiya 'gautamastuti' che. zramaNa bhagavAna mahAvIra pratye adbhuta bhaktibhAva dharAvatA ane saMpUrNa bhaktibhAva dharAvatA anaMta labdhinidhAna zrI gautamasvAmIjI pratyeka jainanA hRdayamAM vaselA che. samarpita ziSyatva kone kahevAya e jANavAnI jijJAsA rAkhanAre zrI gautamasvAmIjInA jIvanathI paricita thaI javuM joIe. aNadhAryA saMjogomAM zrI IndrabhUti gautame jANyuM ke bhagavAna mahAvIra nAmanI eka vyakti pAvApurImAM che ane sau temane sarvajJa tarIke jANe che te kSaNe zrI IndrabhUti gautamanuM abhimAna chaMcheDAyuM ane emAMthI temane bhagavAna mahAvIrano bheTo thayo. abhimAnanA DaMkhane kAraNe zrI IndrabhUti gautamane bhagavAna mahAvIra maLyA e jagaprasiddha ghaTanA che paNa e kSaNe ApaNane saune jJAna bhaMDAra, guNanA bhaMDAra, anaMtalabdhinA bhaMDAra evA zrI gautamasvAmI mahArAjanI prApti thaI te kevI mahAna ghaTanA che! AgamasUtramAM varNavyA mujaba vinaya ane vivekathI bharelA zrI gautamasvAmI 50 hajAra ziSyonA sadguru hovA thatAM pote to AjIvana prabhunA vinA ziSya ja rahyA hatA. kevaLa satya jANavAnI jijJAsAthI prabhune teo satata prazna karatAM ane je pratyuttara maLato temAMthI sakaLa saMghane alaukika tattva pAmyAnI tRpti thatI. saLa lokanI jijJAsA saMtuSTa karavA mATenA eka mAtra pratinidhi zrI gautamasvAmI hatA. zrI gautama svAmInI praznadhArAmAMthI vidyamAna tattvajJAnanuM mahati kSetra kheDAyeluM che. vidyamAna AgamabhaMDAra A prazna ane pratyuttaramAMthI sAMpaDelA jJAnarAzithI zobhe che. zrI gautamasvAmI jema vinamra ziSya che tema abhimAnamukta jIvana jIvanAra vyaktitva dharAve che. jyAre emaNe jANyuM ke AnaMdazrAvaka sAcA che ane pote je kahe che temAM bhUla che te ja kSaNe koIpaNa khacakATa vinA teo AnaMdazrAvakane micchAmi dukkaDaM devA jAya che. A nirAbhimAnIpaNuM temane mATe sAva sahaja hatuM. zrI gautamasvAmI bhagavAna mahAvIranA prathama padhara ane agiyAra gaNadharomAM sauthI varkarA ane jIvaMta labdhinidhAna hovA chatAM temanI bhakti potAnA guru bhagavAna mahAvIra pratye akhaMDa vahetI saritAnI jema dhUMdhavatI hatI. zrI gautamasvAmI eka paLa mATe paNa judA thavAnuM pasaMda karatA na hatA. jIvananI pratyeka kSaNa prabhunA zaraNamAM vitAvIne prabhunuM apUrva guNavaibhava pAmavA ane samajavA teo satata aa karatA. dIkSAnA prathama divasathI niyamita ane akhaMDapaNe prabhu mATe gocarI levA teo ja jatA. koI bIjuM jAya to teo nAnA bALakanI jema 23 potAno A haka koI laI le che tema mAnIne raDI paDatA. dIkSAnA prathama divase emaNe prabhu pAse pratijJA grahaNa karI hatI ke jyAM sudhI mane kevaLajJAna nahIM thAya tyAM sudhI pote chaTha (be upavAsa)nA pAraNe ekAsaNuM karIne chakanI tapazcaryA karaze. emaNe saLaMga trIsa varSa sudhI chaThanI tapazcaryA karI hatI. kevaLajJAnanI prApti mATe zrI gautamasvAmInuM taDapana tIvra hatuM. teo jemane dIkSA ApIne AvatAM temAMthI moTA bhAganA munijano kevaLajJAna pAmI jatAM. e kSaNe zrI gautamasvAmI taraphaDI uThatA. emane thatuM ke potAne kevaLajJAna prApta thatuM kema nathI? e mATe teo satata bhagavAnane pUchatA paNa kharA. ekavAra prabhunI AjJAthI potAnI labdhinA baLe teo zrI aSTApada tIrthanI yAtrA paNa karI AvyA. ane pAchA vaLatA hatA tyAre paMdaraso tApasone ziSya paNa banAvatA AvyA. e tApasa ziSyo prabhunA zaraNamAM pahoMcyA tyAre kevaLajJAna pAmI gayA hatA! e kSaNe zrI gautama svAmInI pIDA asIma banI gaI : mane kevaLajJAna kyAre thaze ? kintu zrI gautamasvAmI haMmezA ema mAnatA hatA ke bhagavAnanI kRpA mane jarUra tAraze. zrI gautamasvAmI ajoDa pravacanakAra hatA. bhagavAnanuM tattva teo sUtrarUpe gUMthIne ziSyone tathA saMdhane zIkhavatA. emaNe je e vakhate sone zIkhavyuM te ja che AjanI ApaNI mahAmUlI AgamasaMpatti! zrI gautamasvAmInA guDDAkIrtana samaye samaye jJAnIjano karatA ja rahyA che ane sarva samaye teone haMmezAM ema thayuM che ke pote karelI guNAstuti haju sAva nAnI che! zrI gautamasvAmInA guNa gAIe teTalA ochA che! zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrI gautamasvAmIe prabhu vIranI karelI stuti race che. zrI gautamasvAmInA hRdayamAM prabhunuM sthAna zuM che te A stuti vAMcatA ApaNane samajAya che ane te stutinuM gAna ApaNane bhaktibhAvathI bhIMjave che. gautamastutino prAraMbha Ama thAya che. kevalajJAnagambhIra :, sarvAtizayabhUSita: / zAsanAdhipatirvizvoddhArakaH surasevitaH / / 1 mahimnaH stavanAt stutya, AdhAra: sarvadehinAm / ramyopadezadAyI tvaM, sarvazaktidharo bhavAn / / 2 // jagadgururmahAjanmA tvacchikSA kAryasiddhidA / tvattulyo nAsti me svAmI, jagadIzamahAmaNi / / 3 / / anantAstvadguNAH santi, tvadanyo naiva tArakaH / dharmoddhAravidhAtA tvaM sAkAro lokanAyaka: / / 4 / / (zrI jaina mahAvIra gItA, gAthA, 1, 2, 3, 4) 'tamo kevaLajJAnathI gaMbhIra, sarvAtizaya zobhita, zAsanAdhipati, vizvoddhAraka, devo varlDa sevita cho.' "
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 mahimna stavanathI ati yogya, sarvadehiono AdhAra, saMdara upadeza ApanAra, sarvazakti dhAraNa karanAra cho.' prabuddha jIvana 'jagadguru mahAjanmA cho. tamAruM zikSAkArya siddhi Ape che. tamArA jevo mAro svAmI nathI. tame jagadIza, mahAgi rUpa cho.' 'tamArA go anaMta che. tArA sivAya koI tAraka nathI. te dharmano utAraka, vidhAtA, sAkAra lokanAyaka cho.' zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI gautamastutimAM je bhAvamaya varNana kare che te atyaMta suMdara che. gautamastuti mAtra zabda racanA nathI, te hRdayano bhAvodgAra che. zrI gautamasvAmInA hRdayamAM prabhu pratye birAjita bhaktibhAvanuM zreSTha Alekhana che. upara mUkelA cAra zlokonuM svarUpa punaH punaH samajavA koziza karIe tyAre e samajAya che ke zrI gautamasvAmI prabhu vIrane kevI ucca bhaktibhAvanAthI bhaje che. bhaktane tAranAra bhakti ja hoya che. 'zaktithI adhika tuja bhakti muja mana vasI'-evuM pUrvasUrionuM vidhAna atyaMta asyamaya che. sAco bhakta bhagavAnanA guNagAna kare che tyAre e zakti nahIM bhakti mAMge che. ane bhaktinI mAMgaNI karatI vakhate bhaktanA cittamAM bhagavAnanuM akhila svarUpa hoya che. je ahIM gautamasvAmIe karelI stutimAM dhabakI rahyuM che. bhagavAnamAM ekAkAra bhakta bhagavAna sivAya kyAreya kaMI jue nahIM. ane mAtra bhagavAna dekhAya. jema arjunane paMkhInI AMkha dekhAya che. AvuM thAya to bhagavAnanA hRdayamAM ApaNo vAsa thAya ane te kSaNe je sthitinuM nirmANa thAya te kaMIka AvI hoyaH 'mIrA hRdayamAM hari birAka, pAra hRdayamAM mIrAM, eka bALaka para jANe beThA, moro maMjIrAM zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI bhagavAna mahAvIra vize jyAre paNa lakhe che tyAre temanI kalamamAMthI bhakti sahaja parNa gaMgAvataraNanI jema prastuta thAya che. zrI gautamasvAmI bhagavAnanI stuti karatAM karatAM prabhuno prabhAva paNa pratyakSa kare che te tarapha duSTi karavA jevI che. 'zaktino svAmI, jagatamAM vyApya ane vyApaka, vibhu, yogya ane ayogya karmomAM satyadharmanA batAvanAra che." 'ke brahmana, vIra, sarvalokanApati, sarvajagatanA maNi, tamArA upadezathI loko bhavasAgara pAra kare che. 'tuM niraMjana, nirAkAra, nitya, jagatano Azraya ema sarvatra tAruM nAma kAryasiddhi Ape che. 'jJAna, bhakti ke karmayoganI upAsanA karanAramAM rata evA lokonA citramAM AtmA, paramAtmAnI ekatA thAya che ane janmanuM duHkha thatuM nathI." eprila, 2010 anaMta labdhinidhAna zrI gautamasvAmInI ananya zraddhA paramAtmA mahAvIra upara je che te nIcenA zabdomAM vyakta thAya che : 'kALa ane svabhAva, niyati vagere pAMca hetuo che. tArI sevA ane bhaktimAM lIna thayelAne vividha tarkathI zo phAyado che ?' ('zrI jaina mahAvIra gItA' gAthA 5, 6, 7, 8, 9), 'tArA nAmathI pApano nAza thAya che. mana Icchita phaLa meLave che. te racela badhA vaido tArA vacanamAM rahe che. (zrI jaina mahAvIra gItA gAthA:15) AMtarika "hA mAtra zabdamAM nahIM paNa vartanamAM vikAsa pAmI e ghaTanAnuM mUlya ghaNuM moTuM che. zrI gautamasvAmImAM je zraddhA birAjamAna che te temanA jIvanamAM pratyeka prasaMge pragaTa thatI jovA maLe che. ema lAge che ke vidyamAna jaina saMghamAM zrI arihaMta paramAtmA pratyenA pragADha zraddhAbhAvanA saMskAra jovA maLe che te zrI gautamasvAmI mahArAjanuM pradAna che. AjathI paccIsaso varSa pahelAno viSama samayakALa aitihAsika draSTithI joIe to sukha bharapUra paNa nathI. evA samayamAM zrI gautamasvAmInI ananya zraddhA A vizvanI mahAna ghaTanA gaNAvI joIe. zrI gautamasvAmI prabhubhakta che. prabhunA tattvanA upadezaka che. prabhunA dharmanA prasAraka paNa che. emaNe hajAro lokone dharmopadeza ApIne duniyAne bhagavAna mahAvIranuM tattva to samajAvyuM ja, sAthosAtha prabhu para sthira zraddhA rAkhavAthI AtmakalyANa avazya thAya che e paNa asarakAraka zabdomAM kahyuM. vAMcoH 'traNe jagatamAM tAro mahimA sarvathI adhika che. tArI AjJA pramANe rahenAra bhaktonI mukti cokkasa thAya che.' (zrI jaina mahAvIra gItA gAthA: 19) zramaNa bhagavAna mahAvIra mAtra jainonA nahIM, sakaLa vizvanA che. bhagavAna mahAvIranA prathama agiyAra gaNadhara brAhmA che. ane ka kSatriya rAjAo prabhu pAse dIkSita thayA che. anya paNa aneka mumukSuo nAta-jAtanA bheda vinA dIkSita thayA che. AvuM ja strIonuM paNa che. nAta-jAtanA bheda vinA ane zrImaMta-garIbanA bheda vinA asaMkhya strIo bhagavAnanA saMdhamAM dIkSita thaIne joDAI. bhagavAna mahAvIra te samayanI lokabhASA ardhamAgadhImAM pravacana karatA hatA. e jema jANItuM che tema e paNa jANI levuM joIe ke emanA ziSya zrI gautamasvAmIe racelA sUtro e ja lokabhASAmAM che. te samayanA vijJAno ane vicArako koI paNa ciMtana kare te pUrve bhagavAna mahAvIranI dezanAmAM e satya vahetuM thAya che ane jagata AzcaryamAM DUbe che. A apUrva ghaTanAmAM sAMkaLarUpe zrI gautamasvAmI sarvatra ane akhaMDapaNe nihALavA maLe che. te samayamAM jyAre vicAra karIe chIe tyAre zrI gautamasvAmI pratye ApaNuM mastaka ahobhAvathI namI jAya che. paraMtu teo to mAtra vinamra ziSyanI ja bhUmikAmAM sarvatra jovA maLe che. thoDAMka zlokArtha joIeH 'haMmezAM tArA nAmathI loko Icchita vastuo meLave che. tArA sivAya A pRthvI upara bIjuM kazuM Icchita nathI.'
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ eprila, 2010 prabuddha jIvana 2 5 dareka zarIramAM rahela AtmAmAM guNo AvirbhAva pAme che tene thayo che. he sarvajJa, sarvadeveza, bRhaspati, tane namaskAra." sanAtana tattvarUpa mahAvIra jANavA joIe.' "he deva, devothI evIta, ame tArA dAsAnudAsa chIe. he sattAthI badhA jIvo mahAvIro che. mahAvIranI bhaktithI badhA mahAdeva, yajJahiMsA dUra karanAra tane namaskAra.' mahAvIra thAya che.' | 'tuM sarvamaMgala dAtA che. vizvoddhAraka, yogirAja, vizvabhAskara badhA jIvo tirobhAvathI avyakta evA vIrarUpavALA che. bhAskara, pUrNapremathI tane namaskAra.' AvirbhAvathI te jIvo vIrarUpe janme che.' 'vyAsa vagere maharSIone jJAna ApanAra tane namaskAra. | 'tArA vacano satya che. temAM badhuM samAI jAya che. mArA hRdayamAM mAyAdevInA putra buddha tane premabhAvathI stuti kare che." sanAtana tuM che. ema mAnIne tane namaskAra karuM chuM.' "aMte tane gozAlaka sAMkhya anuyAyIo stuti kare che. "jagatamAM eka ja evo mahAvIra niraMjana che. loko jJAna ane AryadezanA lokonA bhagavAna tarIke tuM janmela che.' bhaktinA baLathI tArA jevA thAya che." 'temaja anArya dezamAM paNa tArA pAdasevako janmelA che. te 'deva asura vagerene pUjya jiSNu, viSNu, mahAprabhu evA he sarvajJa, puruSottama tuM ja mAruM zaraNa thAo.' mahAvIra, tArI zaktithI mArA hRdayamAM tuM vyakta thA." (zrI jaina mahAvIra gItA, gautamastuti gAthA 28 thI 41) 'sarvAdhAra, mahAvIra, rUpAtIta, zivaMkara, tArA svarUpamaya evA zrI gautamasvAmInI A ananya stuti zrImad buddhisAgara loko vaDe he parabrahma tuM prApta thAya che." - sUrIzvarajI bhaktibhAvapUrvaka Alekhe che. e bhAvanA ApaNAmAM he jIneza, AryAvarta upara upakAra karavA mATe tAro AvirbhAva pragaTa thAya evuM IcchIe. (kramaza:) dharmamaya vijJAna pnemIcaMda jaina 7 anuvAdaka : puSpA parIkha jeo ImAnadAra vaijJAnika che teo ja kharekhara ImAnadAra, sAcA ane dharma be ekAkAra thaI jAya che. vAstavamAM dharma ane vijJAne ja arthamAM dhArmika che. ane tevI ja rIte je o saMpUrNa niSThApUrvaka ApaNane je jarUrI che te upalabdha karavAmAM madada karI che. have e dhArmika che teo ja pUrI ImAnadArI sahita sAcA arthamAM vaijJAnika ApaNI javAbadArI che ke je maLyuM che ene caritranI bhASAmAM che. dharma ane vijJAna be virodhI cheDAo nathI; eka ja che. hA, anuvAdita karI duniyAmAM ene pragaTa karIe. Aje eka ja khoDa baMnemAM eka mULabhUta aMtara jarUra che. vijJAna che' che ane dharma che. ApaNe bolIe chIe atizaya paraMtu eno bahu ja thoDo 'joIe cheche. 'joIe che'no daravAjo "che'nI cAvIthI nathI bhAga paNa AcaraNamAM nathI mUkatA. eno artha sIdho che ke jyAM khulato ane 'che' no daravAjo 'joIe che'nI cAvIthI nathI khulato. sudhI zabda-yAne-bhASAnI sAthe cAritrane nahi joDIe tyAM sudhI e ghaNI AzcaryanI vAta che ke vastuniSTha jJAnanI cAvIthI dharmano dharma ane vijJAnanI ekatA nahIM dekhAya. jyAre manuSya dharma ane daravAjo phakta kholI nathI zakatA paraMtu sAthe khullA daravAjAmAMthI vijJAna baMnene koIpaNa pUrvagraha vagara samajIne jIvavAno prayatna ApaNI bhItara eka ajAyaba prakAzane paNa dAkhala karI zakIe karaze tyAre ja dharma ane vijJAna vaccenI ekatA samajAze. chIe. dharma ane vijJAna e kAMI zatruo nathI, emanI vacce koI A sAthe darekanA manamAM eka savAla jarUra Ubho thAya. dhArmika saMvAda ke vivAda nathI. A baMnenI mitratA samajIe to mAnava koNa che athavA koNa thaI zake ? vaijJAnika koNa che athavA koNa maMgalano pAyo ApaNe nAMkhI zakIe. thaI zake ? jeNe potAnI jAtane svArtha ane aMdhavizvAsathI mukta dharma ane vijJAna baMne tarkanI anupasthitimAM eka DagaluM paNa karyA hoya ane ajJAnarUpI beDIno cheda karyo hoya che. AthI e bharavA zaktimAna nathI. baMne mATe tarkanI eka susaMgata bhUmikA spaSTa jaNAya che ke ajJAnanI sAthe hiMsA ane asatya joDAyelA joIe. vijJAnanA mAdhyamathI ja ApaNe jIvana ane jagatanA che jyAre jJAna sAthe ahiMsA ane satya. brAntio ane aMdhabuniyAdI siddhAMto samajIe chIe athavA samajI zakIe chIe vizvAsane dUra karI kAryakAraNanA saMbaMdhanA aucityanI sthApanA ane dharmanI bhAvanAzIlatAne lIdhe ja e siddhAMtone ApaNAM karavI eja dharma ane vijJAnanuM uttaradAyitva jIvanamAM sudaDha karI zakIe chIe. vijJAna ane dharmanI judI judI * * * asarane ApaNe jyAM sudhI purI na samajI zakIe tyAM sudhI 6/bI, 1le mALe, kaeNna hAusa, vADIlAla paTela mArga, muMbaI-400004. jIvanamAM-jana jIvanamAM-upayukta abhivyakti nahIM ApI zakIe. Te.naM.: 238736 11; mULa vastunI zodhanuM bindu e ja che jyAM pahoMcIne vijJAna mo.: 9820530415 thaI *
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 6 prabuddha jIvane eprila, 2010 jaina pAribhASika zabdakoza, a DaoN. jitendra bI. zAha (mArca 2010nA aMkathI AgaLa) 61 3. narakAvAsa sAte bhUmionI jeTakeTalI jADAI che tenI upara tathA nIcenA eka-eka hajAra yojana choDI daIne bAkInA madhya bhAgamAM narakAvAsa che. sAtoM bhUmiyoM kI jitanI-jitanI moTAI hai usake Upara tathA nIce ke eka-eka hajAra yojana ko choDakara zeSa madhyabhAga meM narakAvAsa hai| In each of the seven grounds barring an uppermost strip and a lower most strip of 1000 yojanas each the entire remaining thickness has hellish residing places. 614. navanavamikA (tapa): (i.e.Narakavas) navanavamikA e pratimA rUpa tapa che. navanavamikA ye pratimA rUpa tapa hai| 615. nAgakumAra (deva) : One of the type of penance practised in form of Pratimas. nAgakumAra bhavanavAsinikAya. 616. nAma (nikSepa) : nAgakumAra bhavanavAsinikAya hai| One of the sub type of Bhavanpati nikaya God. je artha vyutpattisiddha nathI paNa phakta mAta-pitA athavA bIjA lokonA saMketabaLathI jANI zakAya che, tene nAma (nikSepa) kahevAya che. jo artha vyutpatti siddha nahIM hai, mAtra mAtA-pitA yA anya logoM ke saMketa se jAnA jAtA hai, vaha nAma (nikSepa) hai| The meaning that is not derived etymologically but is gathered on the basis of the 617. nAmakarma convention set up by the father, mother or some other people is meaning of the type called Nama (niksepa). jenAthI viziSTa gati, jAti Adi prApta thAya, te nAmakarma. jisameM viziSTa gati, jAti Adi prApta hotI hai vo nAmakarma hai| On account of which specific gati, jati etc. are attained that is called Namakarma. 6 18. nAraka narakamAM janma grahaNa karanAra jIva nAraka. naraka meM janma grahaNa karanevAle jIva nAraka kahalAte hai| The souls which resides in Naraka (hell) are called Naraka (hellish beings) 6 19. nArakAnupurnI : jIvane narakagatimAM laI janAruM karma narakAnupUrvI kahevAya che. jIva ko narakagati meM gamana karAnevAlA karma narakAnupUrvI hai| The Karma which causes motion for a jiva to proceed towards narakgati. 620. nAraka AyuSya : je karmanA udayathI naraka gati maLe che tene naraka AyuSya kahe che. jo karma ke udaya se naraka gati milatI hai use narakAyuSya kahate hai| The Karma whose manifestation compels a being to lead the life of a hellish being. 6 2 1. nArada gAndharva nAmanA vyaMtara devano avAMtara prakAra. gAndharva nAmaka vyaMtara deva kA avAMtara prkaar| One of the subtype of a Vyantaras Dev named Gandharvas. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke)
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ' 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 3 eprila 2010 prabuddha jIvana 2 7. 'pustakanuM nAma : jinazAsananI ahiMsA lekhamAM dharmanI paribhASA samajAvI vartamAna yugamAM pravacanadAtA : AcAryadeva zrImad vijaya dharmanI mahattAnuM Alekhana karyuM che. jaina dharmanA yogatilakasUrizvarajI mahArAjA tAttvikaviSayamAM 'padravya', 'bAra bhAvanA', prakAzaka : saMyama suvAra 'pratikramaNa', 'karamano koyaDo', 'saMle khanA" DaoN. kalA zAha prApti sthAna : ramezabhAI eca. mujapurA, 303, vageremAM tattvadarzananI gahanatA sarala zailImAM zukra epA. gozALA lena, malADa (vesTa), virala kAvyaprakAra geya che. sAyaMkAlina pratikramaNamAM AlekhI che. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya racela muMbaI-400097. sAdhu-sAdhvI madhura kaMThe gAya che. sakjhAyanA be 'vItarAga stotra'no kAvyAtmaka paricaya temaNe mo. : 98212 46424 upadeza che. tattvanI prarUpaNA ane upadeza. jena karAvyo che. A lekhonI noMdhapAtra vizeSatA e mUlya: amUlya, pAnA 260, AvRtti vi. saM. sAhityamAM jJAnI sAdhu kavioe pAMcathI kaDIthI dasa- che ke temaNe Apela aneka tattvajJAnIo, aneka 2064 DhALa sudhInI dIrdha sajhAyo racelI che. sakjhAya saraLa graMthonA saMdarbho , dRSAMto ane kAvyAmaya haMsA, enaphI na bhASAmAM madhura zabdomAM mIThA zabdo dvArA sanmArge paMktio lekhonA viSayane upakAraka bane che. aparigrahanA siddhAMto mATe samagra vizvamAM jANIto jaina tattvadarzana viSayamAM DaoN. utpalA modInuM che. A pustakamAM pU. gurudeve jinazAsananI A nAnakaDA pustakanI trIjI AvRtti thaI che. A pradAna noMdhapAtra che. ahiMsAnA viSaya para Apela vyAkhyAno prakAzita tenA parathI samajAya che ke sakjhAya lokapriya kAvya XXX karavAmAM AvyA che, jemAM 22 vyAkhyAnomAM jaina prakAra che. ahIM pasaMda karelI 50 sajhAyo dvArA pustakanuM nAma : yogadRSTithI jIvanadRSTi che dharmanI dRSTie ahiMsAnI-sUkSma ahiMsAnI AcAryazrIe eka bAju bhAvakane Atmopadeza le khaka : muni saMyamakIti vijaya AlocanA karavAmAM AvI che. A bAvIsa Ape che to bIjI tarapha dhArmika daMbho para tIkho prakAzaka : harasukhabhAI bhAyacaMda mahetA parivAra vyAkhyAnomAM dravyahiMsA, bhASAhiMsA, dAna ane prahara paNa kare che. AcAryazrIe vipula sajhAya 203, vAlakezvara roDa, penoramA, paTTe mALe, dAnanA prakAro , jIvadayA, sAmayika, zIla, sAhityamAMthI pasaMda karela sakjhAyo madhyakAlIna muMbaI-400006. phona: 022-2690603, rAtribhojana, tyAga, paropakAra, sAtakSetra, mo7, gujarAtI sAhityanA pratinidhi kavionI sajajhAyo 2690608. jinapUjA, jinabhakti zrAvaka, sAdhamika tathA che. jemAM AtmakalyANo karmakSaya mokSaprApti, mUlya: -, citana manane, pAnA- 128 , AvRtti mithyAtva jevA viSayone sAmAnya mAnavIne bhaktino taravarATa bhArobhAra bharyA che. je gAtAM bIjI, vi. saM. 206 5. samajAya te rIte vArtAonA udAharaNa dvArA ke sAMbhaLatA alaukika AnaMdanI anubhUti thAya AlekhyA che. vyavahAru dRSTikoNane dhyAnamAM rAkhIne che. A nAnakaDA pustamaka jaina tatvano arka sAcA sukhanI zodhamAM che paNa te ene maLatuM nathI. AcAryazrIe ahiMsAnI vAto saraLa bhASAmAM samAyela che. AvA mArga bhUlelA pathikane munizrI A pustaka praznottara zailImAM vAcaka samakSa mUkI che. XXX dvArA-yogadaSTi dvArA jIvana jIvavAno mArga batAve vyavahAra dRSTikoNane dhyAnamAM rAkhIne pustakanuM nAma : jaina jJAna saritA che. AtmAne du:khada bhavabhramaNamAMthI mukta karI AcAryazrIe ahiMsAnI vAto saraLa bhASAmAM lekhaka : DaoN. utpalA kAMtilAla modI sAcA sukhanI prApti mATe vibhAvadazA, praznottara zailImAM vAcaka samakSa mUkI che. prakAzaka : arham spiricyuMala senTara saMcAlita svabhAvadazA, sakAmanijerA vagerenuM svarUpa A jaina dharma vizenI sAcI ane sArI samaja A saurASTra kesarI pustakamAM AlekhyuM che. pustakanA vAcana kArA thaI zake ema che. phakta vAcavA prANagura jaina philosophikala enDa liTararI rIsarca Atmika sukhanI prApti mATe vibhAvadazAno jevuM nahi paNa AcaravA jevuM A pustaka che. senTara, ghATakopara-muM baI. tayAga karI svabhAva dazAmAM javuM tathA svabhAva I XXX e- 231, zAstrInagara, paMtanagara, buddha maMdiranI dazAmAM AvatA avarodhono nAza kevI rIte karavo pustakanuM nAma : jena sajhAya ane marma sAme, muMbaI-400075. phona : 2 5010658, te samajAvyuM che. A badhA praznonA samAdhAno yoga saMpAdaka-vivecaka : AcAryazrI munivAtsalyadIpa mUlya: -, pAnA 128 ,AvRtti prathama, sapTembara- ane adhyAtmagraMthomAM jovA maLe che te graMthonA prakAzaka : gurjara graMtharatna 2009. AdhAre vividha sthaLo e munizrI Apela gurjara graMtharatna kAryAlaya, DaoN. utpalA modIe vividha samArohamAM rajU vyAkhyAnono saMgraha karI A pustaka prakAzita ratanapoLanI sAme, amadAvAda-380001. karela potAnA A bAra lekhomAM jaina dharma, karavAmAM AvyuM che. phona naM. : 022-266 20472 tattvadarzana ane sAhityanA temanA UMDA prathama bhAgamAM traNa yogadRSTi dvArA jIvana mUlya: rU. 70/-, pAnA 164,AvRtti trIjI abhyAsanI pratIti karAvI che. A pustakanA bAra jIvavAnI rIta saraLa bhASAmAM samajAvI che. - jaina sAhityamAM kAvyakSetre vipula kheDANa thayuM lekho vAMcatA so prathama UDIne AMkhe vaLage che. AvA pustakonA vAMcana dvArA jaTila jIvana che. jemAM pUjA, covIzI, rAsA, phAgu, caityavaMdana temaNe karela viSayanI pasaMdagI ane viSaya vaividhya jIvavAnuM saraLa banAvI zakAya che. * * * jevI viziSTa racanAo asaMkhya pramANamAM prApta Izvara ane jainadarzana" lekhamAM vividha dharmomAM bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, thAya che. A sarvemAM sakjhAya eka viziSTa jJAnayAgI Izvara ane jaina dharmamAM Izvara viSayaka mAnyatAne e-104, gokula-dhAma, goregAma (IsTa), kAvya prakAra che, sajhAyanuM mULa che svAdhyAya. A saMdara rIte spaSTa karI che to dharma ane jIvana muMbaI-400063. phona naM. : (022) 22923754 ST
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month - Regd.No.MH/ MR/SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 APRIL, 2010 premanuM tela D gItA jaina 26-1-20092 madhya pradezanA gunA nagare yoga zibira saMcAlanArthe javAnI taiyArI cAlI rahI hatI, ne vaDodarAthI zrI pradIpabhAI paMDyAnAM phona Avyo ke Akhare emanA 16varSanA putra zivanuM penkIyAsanuM oNparezana kocIna karavAnuM nakkI thayuM che. sAmAnya rikSA DrAIvaranuM aDhI-traNa lAkhanA kharca AsapAsanuM gajuM to na ja hoya, uparAMta kocIna pahelIvAra javAnuM hoI enI gabharAmaNa ane tyAM bhASAno paNa prazna to hoya ja! Azare be varSa pUrve vaDodarAmAM moDI rAtre pradIpabhAI amane acAnaka madadarUpa thayA hatA, AthI emanA putranI samasyA viSe ane avAranavAra vAta karatA, nAnI moTI sahAya paNa karatA, emAM vaDodarAnA zibirArthI zrI jayaMtabhAI deDhiyAno sahayoga maLato. pradIpabhAIe kocInamAM zrIdharmezabhAI Ara. nAgaDAno saMparka karyo. e divase kocInamAM muzaLadhAra varasAda-dharmezabhAI korTanA kAryamAM rokAyelA hatA, vaLI haoNspiTala emanA sthAnathI ghaNe dU svAmI vivekAnaMde kahyuM che, kartavya bhAgye ja komaLa hoya che. paiDAmAM premanuM tela purAya tyAre ja e saraLatAthI vahe che." haoNspiTalamAMthI rajA maLatAM ja, haoNspiTalanI sAme ja AvelI haoNTalamAM rahevA sUcanA ApI. jethI ImarajansImAM tarata tabIbI madada maLI zake. aThavADiyA pachI DaoNkTare vaDodarA javAnI rajA premanuM tela pUravA dharmezabhAIe badhI musIbatone oLaMgIne haoNspiTalamAM phona karyo, jAte maLavA gayA, koImbaturanA pradIpabhAIe potAnA vatI ApI tyAre sTezana para jaI traNa-cAra divasa cAle eTaluM bhAthuM paNa ApyuM. eka mahinA pachI rU|. 25,000 ApavA kahyuM hatuM to dharmezabhAIe pharI ceka-apa mATe kocIna AvavAnuM thaze tyAre potAnA taraphathI paNa rU. 25,000 umeryAM ane rU. 50,000 e ja divase pahoMcatA karyAM. paNa vinA saMkoce jaNAvajo. evuM kahIne bhAvabharI vidAya ApI. taddana ajANI jagyAe haoNspiTalamAM muMjhAyelI hAlatano zivanA mAtA-pitA Avo sahayoga meLavI keTalA khuza thayA haze ! huM madhya pradezanA gunAmAM hatI, dharmezabhAIe mArI sAthe phona para satata saMparka rAkhyo ! mAro emane koI paricaya nahIM, chatAM emaNe e AvaDI moTI rakama eka ajANyA rijJADrAIvaranA putra mATe phALavI. ghaNIvAra mANasa paisA ApIne chUTI jAya-ahIM to emaNe khaDe page sevA karI, DaoNkTarane maLyA, AkhI vAta samajI, mane jaNAvI, zivanA mAtA-pitAne mAnasika kocInamAM khAsa koI paricaya nahIM, eTale meM koImbaturanAM zrI pradIpabhAI loDAyA (yogInathI zibiranA Aryojaka)no saMparka karI, vigato jaNAvI ke jo kocInamAM koI sAthe vAta thAya to pradIpabhAI paMDyAne rahevA-jamavAnI sagavaDa thAya to sArUM-bhASAnI samasyAno ukela Ave. sAdhvI bhaktizIlAjIe pIeca.DI.nI DI. DIgrI prApta karI zravAsaMdhanA pU. DoM. dharmazIlAjI ma.sa.nA suziSyA sAdhvI bhaktizIlAjIe jaina dharmamAM karma siddhAMta'nA viSaya upara pIeca.DI. DIgrI mATe punA yunivarsiTInA DaoN. kAMcana mATenA mArgadarzana heThaLa mahAnibaMdha lakhela jeno svIkAra karavAmAM Avela che. paMthe paMthe pAtheya... Teko Apyo, Arthika sahayoga Apyo. meM emane Arthika madada karavAnuM kahyuM paNa na hatuM. baMne bhAIoe svecchAe hAtha laMbAvyo. pU. bhaktizIlAjIe A DIgrIno yaza temanA gorANI DaoN. dharmazIlAjInI preraNA ane DaoN. cArItrazIlAnA mArgadarzanane AbhArI che. taddana ajANyA bALaka mATe, mArA eka mAtra phonathI paDakhe UbhA rahenArA pradIpabhAI loDAyA ane dharmezabhAI nAgaDAe jJAtibaMdhunI uMmadA lAgaNI vahAvI mane ajabagajabanI hUMpha pUrI pADI che ! vaDodarA pahoMcelA pradIpabhAI paMDyAno phona para hAzakAro sAMbhaLIne kharekhara huM jhUkI ja gaI ! 12, hIrA bhuvana, kuNAla jaina coka, pI. pI. roDa, muluMDa (5.), muMbaI-400 080, sAhitya saMgIta ratna praoN. pratApakumAra ToliyA dvArA mahAvIra kathA vipArTI sthita 'ciMtana' saMsthA dvArA eprila 24nA sAMje sADAsAta, tA. 25 savAre sADA nava ane tA. 26nA sAMje sADA sAte, zrI ghelAbhAI karamacaMda TrasTa, zvetAMbara mUrtipUjaka jaina derAsaranA upAzraya-vilepArle (vesTa), sTezana phATaka pAse mAM. pratApamAra ToliyA dhyAna saMgIta sAthe mahAvIranA jIvana prasaMgo varNavatAM mahAvIra kathA prastuta karaze. sarve jijJAsuone AmaMtraNa che. menejara Printed & Published by Niroobahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 ) I / prabuddha jIrvana varSa-pa7 0 aMka-5 0 me-2010 0 pAnA- 28 0 kImata rUA. 10 jina-vayanA pApakarmanI gati je pAvakammehiM dhaNaM maNussA samAyayaMtI amaiM gahAya / pahAya te pAsa payaTThie nare verANabaddhA naragaM uveMti / / -3ttarAdhyayana-4- 2 je manuSya pApakarmo karIne, dhanane amRta samajIne bheguM kare che, teo karmanA phAMsAmAM baMdhAya che ane chevaTe vera bAMdhIne, dhanane ahIM ja choDIne, narakagatimAM cAlyA jAya che. jo manuSya dhana ko amRta samajha kara, pApakarmoM se upArjana karate haiM, unheM dekho / ve karma ke phaMde meM par3ane ke lie taiyAra hai / ve vaira se baMdhe hue sArA dhana yahIM chor3akara naraka meM jAte Those people who accumulate wealth through sinful deeds, as if they were collecting nectar, get involved in great sins, create enmity with others, and eventually leaving all wealth here, go to hell. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina-vana' mAMthI) pa
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ' ' 'lIlA kI " " " jI jI jI jI , prabuddha jIvana me 2010 ToTakA divase AvI. sIdhI upara caDhI gaI. pagamAM senDalasainikanI saMmatI. IHA benDala na hatA. karamAyelA phUlane potAnA hAthamAM prathama vizvayuddhamAM briTana vatI laDato bhAratanI rAkhIne te beThI rahI. gurudeva lakhavAnA kAmamAM pagalI gurakhA rejimenTano eka sainika maraNatola ghavAyo hatA. vAta karavAnI phurasada na hatI. gAMDI thoDA samaya pachI cAlI gaI. keTalAka divaso bAda pharIne gurudeva eka divasa thAkIne uparanA majale ane yuddhakedI tarIke jarmanonA hAthamAM paDyo. tenA e AvI. gurudeva lakhatA ja beThA rahyA ane gAMDI baMne paga sakhata ghavAyA hatA. eka paga kApI UbhA UbhA dUra kaMIka joI rahyA hatA. acAnaka eka gAMDI strI nIce dekhAI ane te upara AvavA temanA kAnamAM kaMIka kahI gaI ! zuM kahI gaI? e nAMkhavAmAM Ave to ja teno jIva bace tema hato. mATe dAdara caDavA lAgI. daravAne tene rokI khabara nathI. paraMtu gurudeve kahyuMteno eka paga kApavA jarmana DaoNkTarane tenI saMmati haTAvatAM kahyuM: 'cAlI jA, cAlI jA ahIMthI !" 'pahelAM to huM kalpanA dvArA saunI sAthe ekatA joItI hatI. senika bahu gabharAyelo hato, kAraNa ane te nIce utarI gaI. gurudevane uparathI A anubhavato hato, paraMtu te divasathI mArI saunI ke yuddhakedIo para jarmanonA krUra julmanI vAto jANa thaI ane teo vicAravA lAgyAH sAthe sAcI ekatA, AMtarika ekatA thaI gaI.' eNe sAMbhaLI hatI. jarmana DaoNkTara vimAsaNamAM 'A gAmamAM A gAMDI AvI zA mATe ? nIce A prasaMga pachIthI gurudeve nIce dharatI para hatA: 'sainikamAM vizvAsa kevI rIte Ubho karavo jauM ane pUchuM ?' paNa eTalAmAM to nIcethI e jhuMpaDI bAMdhIne besavAnuM ane nikaTanA loko sAMthAla jano vagere sAthe haLavA-maLavAnuM, temanA ane eka paga kApavA tenI saMmati zI rIte marmabharyuM prazna-veNa bolI: meLavavI?' DokTara aMgrejI jANatA nahotA ane 'uparanA mALethI heThA kyAre utarazo ThAkara ?' duHkhone samajavAnuM ane vAcA ApavAnuM paNa bhAratIya sainika jarmana bhASA nahoto jANato. (AvA ja marmabharyA veNoe jagAyA ane mAnarUpI zarU karyuM. 'dIThI sAMthalanI nArI' jevA hRdayadrAvaka gaja parathI nIce utAryA hatA. mAna-gajAphaTa karuNa kAvyo AmAMthI sarjAyA. jarmana DaoNkTare bahu vicAra karyo. 'kayo zabda boluM bAhubaLIjIne brAhmI-suMdarI bahenoe 'vIrA morA ! gaja -prA. pratApakumAra je. ToliyA to A bhAratIya sainikanA manamAM vizvAsa pedA thakI heThA utaro. gaja caDhaye kevaLa na hoya !' kahIne.) 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI thAya ane e DokuM halAvI paga kApavA saMmati | gurudeva A zabdo sAMbhaLI coMkI UThyA. | 1. zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA Ape ?' aMte DaoNkTarane rasto sUyo. DaoNkTare teo nIce utaryA. premanuM milana 'upara' thoDuM ja 1929 thI 1932 sainikanA kAnamAM traNa vAra moTethI zabdoccAra thAya che ! e gAMDI vaiSNavI strI jotI rahI. bolI: || 2. prabuddha jaina karyo. 'ravIndranAtha TAgora, ravIndranAtha TAgora, 'huM roja ahIM AvuM chuM, paNa A daravAna mane 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM ravIndranAtha TAgora.' sainikanA moM para camaka tamane maLavA deto nathI.' AvI. teNe DokuM halAvI yogya hoya te kApakUpa eTale navA nAme A parathI gurudeve daravAnane kahyuM: 'jyAre paNa A ahIM Ave tyAre tene upara AvavA devI.' 3. tarUNa jena karavA saMmati ApI. - 1934 thI 1937 gurudevane vicAra karatA karI DhaMDhoLI mUkanArI 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana - maheza dave kRta 'kavitAno sUrya"mAMthI e gAMDI te vakhate to tyAM na rokAI. pharI bIje 1939-1953 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' - 1953 thI. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 (1) "jana gaNa mana adhinAyaka'nA sarjaka thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda RSi kavi ravIndranAtha TAgora DaoN. dhanavaMta zAha mAsika (2) sUphI paraMparA anuprANita gujarAtI saMta sAhitya praoN. mahebUba desAI 2010mAM 'prabuddha jIvana'no pa7mAM varSamAM (3) sarvajJatA vize vicAraNA DaoN. pravINabhAI sI. zAha praveza gAMdhIjI ane gurudeva zAMtilAla gaDhiyA prabuddha vAcakone praNAma (5) anubhUtinI aphalAtUna anubhUti DaoN. raNajita ema. paTela pUrva maMtrI mahAzayo (6) patra-carcA azoka na. zAha 17 jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (7) navakAra maMtramAM na' ke 'I' namukkAro ke "mukkAro? puSpAbena parIkha caMdrakAMta sutariyA (8) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-18 DaoN. kumArapALa desAI ratilAla sI. koThArI (9) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-19 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa 23 maNilAla mokamacaMda zAha (10) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha jaTubhAI mahetA (11) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha (12) paMthe paMthe pAtheya : ravIndrasmRti prA. pratApa ToliyA DaoN. ramaNalAla cI. zAha sarjana-sUci kuti kartA 12. ja che
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa : 57 : aMka: 5 0 me 20100 vikrama saMvata 2066 0 vIra saMvata 2536 0 ni. vaizAkha suda -tithi-30 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 0. 0 0 vArSika lavAjama rU.125/-0 0 0 0 chUTaka nakala rUA. 10/-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha jana gaNa mana adhinAyaka'nA sarjaka gaDhaSi kavi ravIndranAtha TAgora vipattimAM karo rakSA, na evI prArthanA mArI. sadA mastaka raho namra, na sukhamAM garva kaMI hojo, vipattithI DaruM nA huM kadI - e prArthanA mArI! sadA muja netra saghaLe sarvadA tava sukha-chabI jo jo ! -TAgora AMtara saMvedanAmAMthI sUrajanA kiraNo jevI, jagatane nava pallavita daLadAra graMtho baMgALImAM prakAzita thayA che. uparAMta pote ja svarabaddha karI de evI kavitA janmAve e mahAkavi ane jagatanA rahasyone karelA 2500 gIto ( A ravIndra saMgItane ApaNA gujarAtI potAnA sarjanamAM jhAMjharanI jema guMjatA karI vizvane AnaMda vibhoranI svarakAroe gujarAtamAM jIvaMta rAkhyuM che, emAM vartamAnamAM vidUSI parama kakSAe laI jAya e RSi kavi DaoN. nalinI maMDagAMvakara mokhare A aMkanA saujanyadAtA : che.) ane jIvananI uttara avasthA, kavivara ravIndranAtha TAgora zrI rasikalAla laheracaMda zAha 68nI UMmare AMgaLIomAM piMchI AvA mahAkavi ane RSi kavi laI 2000 thI vadhu uttama ane hatA. bhAratanI dharatIe amIra khUzaro pachI kadAca Avo bhavya kavi rahasyamaya citronuM sarjana karyuM. eo kahetA Painting have an A TAgoramAM nihALyo. universal language. mArA vidvAna mitra zAMtibhAI gaDhiyAe hamaNAM ja mane eka patramAM kalakattAnI dvArakAnAtha galImAM joDAsAMkonA TAgora parivAranA lakhyuM ke "ApaNA A Togora to sapta AyAmI pratibhAthI vibhUSita naMbara pAMcamAMnA gharamAM ratnagarbhA zAradAdevInI kukhe 7me 1861mAM saptarSi kavi che. kavi, nATyakAra, vArtAkAra, eka sUraja Ugyo ane eja gharamAM 7 oNgasTa mana jarIye nathI Aja maravAnuM navalakathAkAra, saMgItakAra, citrakAra ane nRtya 1941mAM A sUraja Athamyo. e sUraja game che suMdara A viSe pharavAnuM abhinayakAra', A sapta kalAmAM pAraMgata ane ApaNA ravIndranAtha TAgora. devendranAtha ane rahevuM che mAnavo vacce pratiSThita A kavie mabalakha lakhyuM. aDhaLaka sUraja-tejanI sAkhe zAradAdevInuM A 14muM saMtAna. je gharamAM AMkha lakhyuM. ATha varSanI UMmarathI 80 varSanI UMmara phUlo praphulla vacce ne avasara maLe to UghaDI e ja gharamAM AMkha miMcANI. je gharamAM sudhI basa sAhitya-kalAnuM sarjana A vibhUti premIjananA hRdayakamaLe. praveza eja gharamAMthI mahAprayANa. jyAM pahelo karatA ja rahyA. temanA gadya-padya sarjanonA 28 -kavivara TAgora zvAsa lIdho e ja sthAne zvAsa thaMbhyo. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email:
[email protected]
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana ravIndranAtha TAgoranuM parApUrvathI jamInadArI kuTuMba. samAjanA sarva kSetra, samAjasudhAro, keLavaNI, sAhitya, tattvajJAna vagere badhAmAM A kuTuMba pratiSThita ane samAjane preraNA Ape evuM. pitAmaha dvArakAnAtha ati zrImaMta, vepAra udyogamAM paNa kuzaLa sukha samRddhimAM chochala eTale emane 'prinsa'nuM biruda maLyuM. pitAmaha dvArakAnAthanA putra devendranAtha paNa A zrIvabhavamAM ucharyA ane pAMgaryA. paraMtu jIvananI eka kSaNe emane kaMIka evo sAkSAtkAra thayo ke A badhuM tyajIne himAlaya jaI beThA, chatAM pharajo bajAvavA saMsAramAM rahyA, paNa veda-upaniSada vagere tattvajJAnano abhyAsa, dhyAna ane manana sAthe, eTale samAje emane maharSi devendranAtha kahyA. prinsa dvArakAnAthe dhaMdhAmAM nukasAnI karI ane kuTuMba mAthe moTuM devuM mUkI vilAyatamAM avasAna pAmyA. paraMtu uttama putra devendranAthe badhI jAgIra vecI, chevaTe AMgaLIonI vIMTI vecIne paNa pitAnuM devuM bharapAI karyuM. maharSi devendranAthanA patnI zAradAdevI paNa vaidika dharmamAM pUrI zraddhAvALA ane dharma-dhyAnamAM lIna sAttvika prakRtinA bhAratIya nArI. AvA A yugala thakI je saMtAno A dharatI upara avataryAM e badhAM ja ati tejasvI. eTale ja mAtA zAradAdevI ratnagarbhA kahevAyA. mA zAradAdevI pUjA-dharma dhyAnamAM vyasta eTale ravIndrane mAtAnuM lAlanapAlana ochuM maLyuM. bharyAbhAdaryA gharamAM nokara cAkaronI vacce ravIndrano Uchera thayo. yuvAna vaya sudhInI pote lakhela AtmakathA 'jIvana smRti'mAM ravIndranAtha lakhe cheH 'mA zI vastu che te huM jANI ja na zakyo.' potAnI 14 varSanI UMmare ravIndranAthe mAtAne gumAvyA. pitA devendranAtha vize TArgora lakhe cheH 'devendranAthane yAda karuM chuM tyAre himAlayanA atIva suMdara zikhara kAMcanajaMghAnI bhavya zveta ekalatAnI mUrti mArA manaHcakSu samakSa khaDI thAya che. upaniSadanA zabdomAM kahuM to svargIya AkAzamAM UbhelA UMcA vRkSa jevA te hatA. A pitA pAse ravIndranAthe pUjana-arcana, dhyAna, veda ane upaniSadono abhyAsa karyo. A kAraNe ja ravIndranAthane gAyatrI maMtra khUba gamato ane A maMtrano eo niyamina jApa karatA. uparAMta ravIndranAthe vividha pustakonuM vAMcana paNa karyuM ane emanI pratibhA pAMgaratI rahI. gurUkULa jevuM hatuM. ravIndranAthanA moTA bahena svarNAkumArI devI sAhitya rasika hatA, ane kavitA-vArtA lakhatA. baMgALamAM baMgALI navalakathA lakhanAra e pahelA mahilA navalakathAkAra hatA. moTAbhAI satyendranAtha AI.sI.esa. adhikArI hatA, ane eo amadAvAdamAM jaja hatAM tyAre 17 varSanI UMmare ravIndranAtha amadAvAdamAM bAdazAhI mahela zAhIbAgamAM rahyA hatA. ravIndranAthanI prasiddha kRti 'kSudhita pASANa'nA bIja ravIndranAthanA manamAM tyAre ropAyA hatA, ane tyAre ja emaNe potAnA be gItonuM svarAMkana karyuM hatuM. vartamAnamAM ahIM saradAra paTelanuM smAraka che ane ravIndranAtha je khaMDamAM rahyA hatA e khaMDane 'ravIndra smRti' nAma apAyuM che. ravIndranAtha TAgoranA bhAIo, baheno, pitrAIo, kuTuMbIjano vagerenI eka eka vyakti upara eka graMtha lakhAya evA A badhAM tejasvI ratno hatA. Genetics nA abhyAsI mATe A zodhano viSaya che. A kuTuMba sAthenA saMbaMdhono eka cheDo gujarAtane paNa sparze che, ane bhAva saMbaMdhano eka aMza ApaNA mahAtmA gAMdhIjI sAthe paNa joDAyo hato. vadhu vigata mATe 'muMbaI samAcAra'nI nava meM pahelAnI ane pachInI bakula Telara likhita 'sagapaNanA kula' kolama dhyAnathI vAMcavA vinaMtI. ravIndranAthane sAhitya ruci keLavavAmAM moTA bhAI jyotirIndranAthano phALo paNa mahattvano. A moTAbhAI paNa sarjaka sAhityakAra. emanuM lagna kAdambarI devI sAthe thayuM tyAre ravIndranAthanI UMmara sAta ane kAdambarI devInI uMmara nava. kAdambarI devImAM paNa sAhityarasanA jharaNAM, paraMtu vizeSa bhAvajharaNuM to ravIndranAthanuM emanI sAthe baMdhAyuM. kavinI kavitAne emaNe preraNA ane protsAhana ApyA. A saMbaMdha koI alaukika hato. anubhavAya paNa samajAya nahi. ravIndranAthanA jIvanamAM A prathama strI pAtra. A kAdambarI devIne kavi grIka devI "kere'nA nAmathI saMbodhatA. potAnA pati dvArA thatI potAnI upekSA sahana na thatA A kAdambarI devIe potAnI 25nI UMmare viSa dhoLyuM, tyAre ravIndranAthanI sthiti kevI haze enI kalpanA paNa azakya. kavie A kAdambarIdevIne jIvanabhara maryA hatA. nathI nathI joItI mukti rAnI AjanA thakI mAthuM asaMkhya baMdhanamAM ja svAda mahAnaMda muktinAM. me 2010 pratyeka navajAta zizu saMdezo lAve che: 'Izvare hajI manuSyamAM zraddhA gumAvI na mane eTalI khabara che ke huM jyAre A racato houM chuM tyAre huM IzvaranI sauthI na houM chuM.' zikSaNa mATe 10 varSanI UMmare kavine beMgala ekeDamImAM praveza apAyo. 13nI UMmare senTa jhevIyarsa skUlamAM praveza thayo. uparAMta bhArata -kavivara TAgora) 0 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $40) 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) TArgoranA parivAranuM vAtAvaraNa eka prAcIna 0 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana pravAsa ane vizeSataH himAlaya pravAsa paNa karyo. zikSaNa kArya daramiyAna smRtikathAmAM lakhe cheH emanuM kAvya, nATakanuM sarjana to gatimAM hatuM ja. A sarjana tyAre "e banne mArA premamAM hatI e vize mane lagIre zaMkA nathI. sthAnika patrikA ane sAmayikomAM chapAyuM. 16 varSanI UMmare ajJAta kAza...mArAmAM e vakhate vadhu naitika hiMmata hota !' nAma bhAnusiMha dhAraNa karI 'bhAnu siMhera padAvali' lakhyuM. A kAvyo acAnaka pitA devendranAthano Adeza Avyo ke 'jaladI bhArata AvI 'bhAratI' sAmayikamAM prakAzita thayA. A kAvyomAM prAcIna kAvyonI jAva' ane berisTarIno abhyAsa adhUro mUkI ravIndranAthe laMDanathI zailI hatI, eTale tajajJoe ene prAcIna gaNIne vadhAvI lIdhI. jarmanImAM vidAya lIdhI. tyAre zrImatI skoTane khUba du:kha thayuM, ane ravIndranAthanA rahetA eka baMgAlI vidvAne to A padAvali upara DaoNkTareTanI padavI hAthane sparzIne azrubhInI AMkhe kahyuM, 'Ama vahelA cAlyA javuM hatuM paNa prApta karI hatI. to tuM amAre tyAM Avyo ja zA mATe?' TAgora kaTuMbe nirNaya karyo ke ravIndranAthane berisTara banAvavA. e koIpaNa bauddhika ane saMvedanazIla pratibhA anna vagara jIvI zake mATe kavine IMglAMDa mokalavAno nirNaya levAyo. eTale aMgrejI paNa lAgaNInA sAtha vagara enuM jIvavuM muzkela bane che, pachI te puruSa bhASAjJAna ane rItabhAta zikhavavA muMbaImAM rahetA TAgora kuTuMbanA hoya ke strI, kAraNa ke anyo anyanI samaja anya anya mATe eka nehI tabIba DaoN. AtmArAma tarakhuDanA ghare mokalyA. ravIndranAtha tyAM UrjAnuM ane anyo anya mATe hara paLe urvIkaraNanuM kAma karatI hoya badhuM zikhyA. A samaye temanI AtmArAmanI SoDaSI kanyA annapUrNA che. sAthe maitrI thaI. kavitA-sAhityanA AdAna pradAnanI goSThie eka ravIndranAthane jemanI sAthe manameLa thayo emanI sAthe jIvanameLa na thayo, navo bhAva saMbaMdha baMdhAyo. ravIndranI AMtarika pratibhA ane bAhya ethI A kavi devIdAsa' banI na gayA paraMtu jemanI sAthe jIvanameLa thayo. dekhAvathI 'enA" khUba khuza hatI, ane ravIndrane kahetI 'AvA rUpALA emanI sAthe manameLa karIne pratibhAvaMta jIvana jIvyA. pitA devendranAtha ane caherA upara dADhI na vadhArIza.' eNnAnA mRtyu pachI ja kavie dADhI TAgora kaTuMbe IcchelI kanyA sAthe eo paraNyA. pAMca saMtAno sAthe 19 vadhArI ane jagatane atyaMta pratibhAzALI RSitulya vyaktitva maLyuM. varSa prasanna dAmpatya jIvana jIvyA. kavi potAnA mitrone eka hulAmaNuM nAma ApatA, ema A "eNnA'ne potAnI 22nI vaye 10 varSanA mRNAlinI devI sAthe lagna, ane nalinI nAma ApyuM. eka vakhata kavie A nalinI upara lakheluM gIta potAnI 41nI vaya hatI tyAre 1902mAM 29 varSanI UMmare mRNAlinI bhairavI rAgamAM saMbhaLAvyuM tyAre A eNnA-nalinI-kavinA svara zabda devIe vidAya lIdhI. patnI bimAra hatA tyAre ravIndranAthe be mahinA upara maMtra mugdha thaI gaI ane bolI UThI : "kavi, tAruM gIta sAMbhaLIne emanI zramapUrvaka sevA karI, ane pachI patnInA virahane potAnA to mRtyulokamAMthI paNa huM pAchI AvI jAuM." AvI "eNnA'ne kavi zAMtiniketananA kAmamAM ane sAhitya sarjanamAM DhALyo. potAno kAvya jIvanabhara bhUlI ja kema zake? phUlo karamAya jAya che paNa sugaMdha to saMgraha "smaraNa" patnIne arpaNa karatA kavi lakhe cheH avismaraNIyatAnA pradezamAM ciraMjIvI saurabha banI sthAyI thaI jAya 'tumi Aji mora mAjhe Ami haye ocho ! AmAri jIvane tumi bAMyo o go bAMyo.' bAra varSanI UMmare kavino upanayana saMskAra thayo. TAgora kuTuMbanA (tuM Aje mArI aMdara mAruM ja rUpa laIne huM banIne rahelI cho. nirNaya kavine 17 varSanI UMmare berisTara banavA IMglAMDa javuM paDyuM. mArA ja jIvanamAM tuM jIva, tuM jIva !). potAnA sTImaranA A prathama pravAsa vize kavie lalita gadyamAM suMdara A mRtyune to kavi jANe pacAvI gayA hatA. eMzI varSanA jIvanakALa lakhyuM che. daramiyAna, mAtA, pitA, patnI, bhAbhI, bhAI, laMDanamAM DaoN. skoTanA premALa kuTuMba sAthe ( jIvanamAM jANye-ajANye ghaNAM mithyA. be saMtAno, eka pautra, anya svajano ane ravIndranAthe vasavATa karavo evuM goThavAyuM. TAgora | AcaraNo meM karyA haze, paNa kavitAmAM meM. aMgata mitro ema lagabhaga dazeka vyaktiI mRtyu tyAM traNa mAsa rahyA. A kuTuMbe kavine khUba prema kyAreya mithyA vAta kahI nathI. ("chinnapatra') | ane hUMpha ApyA. ahIM paNa sAhitya ane zaiyA emaNe nihALI. bharyAbhAdaryA ane mitro-kavivara TAgora svajanothI sadeva gherAyelA A kavie kyAreka saMgItanuM vAtAvaraNa hatuM, ane samAna guNeSu | 'jana gaNa mana' e gIta DiseMbara 1911mAM asahya ekalatAno anubhava karyo. 39 varSa patnI sakhyam e niyame DaoN. skoTanI be samavayaska kalakattAmAM maLanAra rASTrIya koMgresanA| vagara vitAvyA. paraMtu A vidAyo ane ekalatAmAMthI patrIo sAthe emane maitrI saMbaMdha baMdhAyo. kavinuM |adhivezana mATe kavivara TAgore lakheluM, ane emaNe ekAMtanI samAdhi prApta karI lIdhI hatI. saujanya ane pratibhA ja evI ke koI paNa e gIta tyAre ja pahelI vakhata tyAM adhivezanamAM| emanA putra rIndra lakhe cheH sahRdayI emane hRdaya dharI de. kavi potAnI gavAyuM. ravIndranAthanI AMtarika zAMti koI bAhya che.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana me 2010 rahyA. zokArta ghaTanAthI vicalita thatI nahi." gItAMjali' vahe. A "gItAMjali'ne nobela prAIjha maLyuM. kavinI ravIndranAthe bhArata pravAsa karyo. soLa vakhata videza pravAso karyA, kavitAe bhAratane advitiya sanmAna apAvyuM. A nobela prAIjhanI sarve sthaLethI emane AvakAra ane uSmA maLyA. vividha sthaLoe emanA rakama emaNe potAnA zAMti niketanane caraNe dharI dIdhI. vaktavyo goThavAyA. emanA zabdonA paDaghA paDyA ane zrotAomAM ravIndranAtha vIsamI sadInA bhAratanA sarvottama sAhityakAra che, e navI navI cetanAnA umeraNa thayA. veda yuganA kavidRSTAno arvAcIna avatAra che. A kavi ApaNA zrIlaMkA ane raziyAnI paNa yAtrA karI. kavi raziyAnA prazaMsaka vyAsa, vAlmIki ane kAlidAsanI paMktimAM emanA sarjana karmathI svayaM sthAna pAmI jAya che. ravIndranAtha gAMdhIjInI rASTrIya caLavaLamAM aMtarathI sahabhAgI thayA. AvA kavinuM smaraNa karIe chIe e ja kSaNe eka RSinI mUrti beu mahApuruSonuM zAMtiniketana ane anya sthaLe milana thayuM. lokamAnya ApaNI samakSa sthita thAya che. A mahAkavine ApaNe emanA zabdothI tilaka mATe kavie phALo ugharAvyo. ja A dharatI upara punaH padhAravA vinavIe. zAMtiniketananI sthApanA, ane tyAM vizvabhAratI vizvavidyAlayanI sumi nava nava rUpe eSo prANe, sthApanA. A vizvavidyAlaye jagatanA boddhikonuM dhyAna kheMcyuM. ApaNA eSo gaMdhe, varaNe, eSo gAne ! umAzaMkara joSI eka samaye A saMsthAnA kulapati hatA. eSo aMge pulakAya paraze, vizvabhAratIno dhvanimaMtra hato. eSa citte amRtamaya haraze, atheyaM vizvabhAratI yatra vizvaM bhavatyekanIDam eSa mugdha mudita du nayAne, (A vizvabhAratI evuM sthAna che jyAM AkhuM vizva e mALo banI tumi nava nava rUpe eSo mANe ! rahe che.) (navA navA rUpe tame prANamAM padhAro! philma sarjaka satyajita rAya lakhe cheH "zAMti niketanamAM meM gALelA saMgamAM, varNamAM ane gAmamAM padhAro! traNa varSane huM mArA jIvanano sauthI phaLadAyI samaya gaNuM chuM. aMge aMge pulakamaya sparza rUpe, padhAro! zAMtiniketane mArI AMkho samakSa bhAratIya ane pUrvanI kaLAonI cittamAM amRtamaya harSa rUpe padhAro, bhavyatA ughADI ApI. huM pazcimanI kaLAothI abhijJa hato. zAMtiniketane mugdha mudita nayanomAM padhAro, mane pazcima ane pUrvanI kaLAothI pUrNa banAvyo." navA navA rUpe tame prANamAM padhAro. kavi mAtra kavi ja na hatA. uttama vahivaTakAra paNa hatA. ogaNIsa samagra bhArata A varSe enA A panotA putra mahAkavino 150mo varSanI vaye parivAranI jamInadArInA vahivaTanA sUtro potAnA hAthamAM janma divasa ujavI rahyuM che. 'prabuddha jIvana'nA vAcako paNa emAM sAtha lIdhA, ane majUro, karmacArIo vagerenA priyapAtra banyA. ane sUra pUrAve che. paraMtu A vizvavibhUtine vizva vizeSa to eka mahAkavi tarIke ja smare che. adhanavaMta zAha ravIndranAthe niji saMvedanAmAMthI tattvanA satyane pragaTa karyuM. aneka " noMdha: A lekha taiyAra karavAmAM nIcenA pustakono AdhAra lIdho che vedanAo chatAM kyAMya kazo ja Akroza nahi. ( zALAnuM zikSaNa ravIndrane rAsa na AvyuM. e sarveno traNa svIkAra karuM chuM. IzvaranA satyano nata mastake svIkAra e ja teimaNe cAra cAra nizALo badalI, paNa eke na| | 1."kavitAno sUrya-ravIndra carita'- maheza dave, emano jIvanamaMtra. kavi jANe prabhu ane prakRtimAM phAvI. abhyAsa pUro karatAM pahelAM ja temaNe| Imaja pAblakazana-mubA ramamANa thaI bhAvasamAdhimAM sthita thatA hoya, zALAnuM zikSaNa choDyuM. zikSaNa viSe| (A aMkamAM verAyelA gadya khaMDo paNa Aja pustakamAMthI koI alaukika sAkSAtkAranI anubhUti karatA ravIndranAthanA AgavA vicAro hatA. te mAnatA' avatAryA che. TAgoravize jijJAsuone A pustaka vAMcavAnI hoya, koI alabhya 'darzana' prApta thatuM hoya, ki, 'zikSaNanuM prayojana mAhitI ke khulAsA pUrA bhalAmaNa.) pariNAme jIvana ane mana zAMta, sthira ane pADavAnuM nathI. zikSaNa cittanA dvAre Takora | 2.gurudeva ravIndranAtha-ramaNalAla sonI-mihi AnaMdarUpa thatuM hoya, AvuM hoya to ja tejasvI, mAravAnA che ane bhItaranA vizvane ughADavAnuM prakAzana-rAjakoTa). che. zikSaNe cittanAM dvAra khaTakhaTAvavAnAM UMDA AdhyAtmika sparza sAthenI bhagavAna buddhanA 3. TAGORE-A Life-Krishna Kriplani che... aMtaHpuramAM je cAlI rahyuM hoya che tenI upadeza jevI ane upaniSadonA sUtro jevI National Book Trust - New Delhi. khabara buddhinA pradezane pahoMcatI nathI.' ) kavitA vahe. Izvarane aMjali ApatA gItonI * * *
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana sUphI paraMparA anuprANita gujarAtI saMta sAhitya sAhitya akAdamI, muMbaI dvArA "gujarAtI saMta sAhitya : mULa ane kuLa' viSayaka be divasIya rASTrIya seminAra somanAtha mukAme 30, 31 jAnyuArI 2010nA roja yojAyo hato. temAM Apela vyAkhyAna. - pro. mahebUba desAI 1. sUphIvAdano udbhava nathI. sUphI zabdanA AdhyAtmika arthaghaTana sudhI sImita na rahetA, sUphIvAdanA udbhavanA pAyAmAM IslAmano mAnavatAvAdI dRSTikoNa sUphI paraMparAnA mULa sudhI pahoMcavuM jarUrI che. daTAyelo paDyo che. tenI sAkSI puratI samaja ensAIklopiDiyA IslAmano ItihAsa tapAsatA sUphI paraMparAnA mULa IslAmanI briTAnikAmAM ApavAmAM AvI che. temAM sUphIvAda aMge lakhyuM che, sauthI jANItI ane jUnI masjita-e-nabavI sudhI daTAyelA jovA eka AdhyAtmika IslAmika paMtha ane upAsanA paddhati, jemAM khudA maLe che. IslAmanA aMtima payagambara hajharata mahaMmada sAhebe madInAmAM aMge pratyakSa ane vyaktigata anubhavonA mAdhyama dvArA alokika prema potAnA hAthe IslAmanI bIjI 'masjita-e-nabavI'nuM sarjana karyuM hatuM. ane jJAnanuM satya jANavAno prayAsa thAya che.' e masjitanA eka khUNAmAM eka chatano cabutaro temaNe banAvyo IslAmanA A AdhyAtmikavAdane arabI bhASAmAM 'tasavupha" ane hato. A cabutaro evA loko mATe hato jeo gharabAra vagaranA daravezo phArasImAM 'sUphI' kahe che. 'tasavyupha' eTale UnanuM vastra paheranAra. ke phakIro hatA. AvA phakIro tyAM ekaThA thatA ane Ilma ane IslAmanA 'sUphI' zabdano artha paNa "sUpha' eTale Una parathI Avyo che. sUphI siddhAMtonI chaNAvaTa karatA. A cabutarAne IslAmI itihAsamAM saMto moTe bhAge UnanuM vastra ke cogo paheratA hatA. e parathI temanI suphaha khaMDa' kahevAmAM Ave che. "sukha khaMDa' aMge sIrate sarakAre vicAradhArAne sUphIvAda kahevAno AraMbha thayo haze, ema moTe bhAge madInA (mahaMmada sAhebanuM jIvana caritra)mAM kahyuM cheH mAnavAmAM Ave che. paNa mAtra poSAkane koI vicAradhArAnI oLakha 'keTalAka musalamAna bananAra agAuthI gharabAra vagaranA hatA. gaNAvI, tenuM nAmAbhidhAna ke arthaghaTana karavuM yogya nathI. saphI zabdanI keTalAka bahArathI AvIne IslAma svIkAryA bAda, Ilama-e-dIna utpatti aMge suphI saMtonA jIvana prasaMgone asarakAraka zailImAM zIkhavA madInAmAM rokAI gayA hatA. teonA utArA mATe koI jagyA AlekhatA phArasI grantha 'tajhakIrtala oliyA'nI prastAvanAmAM lakhyuM na hatI. AvA phakIro, daravezo mATe A cabutaro nemata (AzIrvAda) rUpa hato.' 1 'sUpha phArasI bhASAno zabda che. phArasImAM 2. bhAratanA sUphI saMto ane temano prabhAva hakIma ane dAnIzvarone philasUpha kahevAmAM Ave ( aMgrejInA zikSaNa pratye pahelethI ja ravIndranI bhAratamAM sUphI vicArano pracAra mughalakALa che. phila eTale muhIba arthAt mahobbata karanAra itarAjI rahI. mAtRbhASAmAM zikSaNa viSenA (1526-1707) daramyAna thayAnuM manAya che. eTale sUphI." emanA vicAro Aje paNa eTalA ja prastuta| jo ke turka-aphaghAna zAsanakALa (1206eja rIte "sUphI" mATe arabImAM 'tasavyupha' che: 1526)mAM paNa sUphI vicAradhArAne mokaLuM zabda vaparAyo che. allAmAM Ibna maduna teno | "nAnapaNamAM baMgALI zIkhyo hato, mATe medAna maLyuM hatuM. prasiddha sUphI saMta mIra abdula artha spaSTa karatA lakhe cheH ja AkhuM citta gatimAna thaI zake| vahIda mIljAmIe 'hakIkI hinda' nAmaka sUphI che. zarUAtathI ja jo cittane gatimAna| garA Da sa va para dramAM lakhyo hato. A padavI. 'tasavupha eTale IbAdata (bhakti)mAM pAbaMda karavAnI taka na maLe to tenI calanazakti sUphI mAnyatAo, vicAro ane vyavahArono (ekAgra) rahevuM. duniyAnA sukhacenathI, maMda paDI jAya che. jyAre cAre bAju khUba-| 6 dhanadolatathI mukta thaI mAtra khudAnI ekAgracitte | uttarottara vikAsa thato gayo. A ja arasAmAM khUba aMgrejI bhaNAvavAno vAyaro vAto to sUphIvAdanI 'vahada-ala-vajUda' vicAradhArA ibAdata karavI." tyAre hiMmatapUrvaka jemaNe amane lAMbA vakhata bhAratamAM prasarI vahada-ala-vajUda eTale jIvanI sUpha' ane 'tasavupha' zabdanA uparokta sudhI baMgALI bhaNAvavAnI vyavasthA karI te arthaghaTano sUphInA AdhyAtmika pAsAne ujAgara ekatA. A vicArano mukhya uddeza jIva ke mArA sejadAdA (trIjA bhAI hemendranAtha)ne AtmAnI ekatA hato. dareka zarIra eka AtmAnuM kare che. UnanuM vastra dhAraNa karanAra sUphI, evuM huM kRtajJatApUrvaka praNAma karuM chuM." ravIndranAthanA vicArane Adhunika zaikSaNika | nivAsa che. ane AtmA nAza pAmato nathI. zAbdika arthaghaTana bhale sau svIkAratA hoya, | manovijJAne paNa samarthana ApyuM che. AtmA eja khudAnuM ghara che. A vicAradhArA paNa te sUphI saMtonA sAcA kAryone vyakta karatuM sAme sUphIvAdanI nakazabaMdI zAkhAe "vahada
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana me 2010 ala-zUhuda' arthAt 'vicAranI ekatAne prAdhAnya ApyuM. AtmA kundusa gaMgotI (1456-1537), sUphI saMta nAjhIra (mR.1821), khudA che. paNa tenA vicAra-AcAra ane gati mahattvanA che. A saMta sacala (1739-1827), abdula latIpha zAha (1689vicArane sUphI saMta sahinda zekha ahemada (1564-1624)e 1752), bullezAha (1680-1757) jevA saMto sUphIvAdanA bhAratamAM prasarAvyo. temaNe lakhela graMtho "risAle tahalIlIyA' ane pAyAnA paththara banI rahyA.2 "risAle phI IndAta ala nabuvatIe sUphI vicArane spaSTa ane kabIra (1518), dAdu dayAla (1577), yArI sAheba (1556) asarakAraka rIte rajU karyo. ane dariyA sAheba (1577) jevA sUphIone AjhAda sUphIo 18mI sadImAM dilhInA sUphI saMta zAhavalI allAhe A baMne kahevAmAM Ave che. A saMto IslAma ke sUphIvAdanA koI saMpradAya sUphI vicAradhArAo vacce samajutI sAdhavAno prayAsa karyo. temaNe sAthe joDAyA na hatA. chatAM temanA sAhityamAM sUphI paraMparAnA dhabakArA kurAna-e-zarIphano mughala bhAratanI rAjabhASA phArasImAM anuvAda mahesUsa thAya che. kabIra lakhe chekaryo. A ja arasAmAM mIra darda jevA urdU zAyaroe 'Izka-e-mijAjI' premabhAva eka cAhiye, bheza aneka banAya (mAnava prema)nA sthAne Izka-e-ilAhI'ne kendramAM rAkhI zAyarIonI cAhe gharameMbasa kare, cAhe bana ko jAya." 3 racanA karI, sUphIvAdane prajA sudhI pahoMcADyo. I. sa. 1188mAM mulatAna zahera najIka koThAvAla gAmamAM janmela sUphI saMta pharIde eja layamAM yArI sAheba kahe che : bhAratamAM sUphI paraMparAmAM noMdhapAtra phALo Apyo. bAbA pharIdanA 'bina baMdagI Isa Alama meM upadezAtmaka kathanomAM jIvananI saraLa philasuphI samAyelI hatI. temanA khAnA tujhe harAma che re grantha "sIarula oliyA'e e yugamAM lokone gheluM lagADyuM hatuM. baMdA kare sAI baMdagI temanA sUphI vicAro saraLa ane jIvana mUlyone sAkAra karatA hatA. khidamata meM ATho jAma hai re." jemake, Ama bhAratanA sAMskRtika ane sAhityaka mAholamAM sUphI 'zarIranI mAMgo pUrI nA karo, kAraNa ke tenuM moM bahu moTuM che.' vicAradhArA sugaMdhanI jema prasaratI gaI hatI. mRtyune kyAreya, kyAMya na bhUlazo.' 3. gujarAtanA sUphI saMto ane temanuM gujarAtI saMta sAhityamAM pradAna bAbA pharIdanA AvA saraLa vicAroe e yuganA sAhitya para 3.1 bhASA samRddhi ghATI asara karI hatI. zIkha dharmanA dharmagrantha "gurugrantha sAhibamAM bAbA pharIdanI vANI pAMcamA guru arjunadeve akSarazaH mUkI. "gurugrantha bhAratanA madhyakAlina muslima zAsakonA pAMcaso varSanA zAsana sAhiba'mAM pharIdavANInA 122 zloko ane cAra pado samAviSTa (1206-1526) daramiyAna gujarAtanA sulatAnoe paNa sUphI thayA che. guru nAnaka (I. sa. 1469-1539). saMtone rAjyAzraya Apyo hato. A saMtonA jIvana kavanano abhyAsa ane bAbA pharIda (I. sa. 1188-1280) ( ravIndrane to bALavayamAM nokaronI kedamAM 2o karatA temanI keTalIka viziSTatAo jANavA maLe vacce be traNa zatAbdInuM aMtara hovA chatAM guru |UcharavAnuM AvyuM hatuM. lagabhaga A ja samaye che. nAnake "gurugrantha sAhiba'mAM mUkAyela 'kAdambarI 'bAlikA vadhU' rUpe TAgora kuTuMbamAM 1. teonuM jIvana sAdagIpUrNa hatuM. pharIdavANInA eka paNa zabdamAM pheraphAra nathI |dAkhala thayAM. te vakhate kAdambarInI uMmara nava, 0. 1] 2. teo zuddha caritranA mAlika hatA. karyo. e ja bAbata IslAma ane suphI saMtonA virSanI. ravIndra to temanAthIya ekAda varSa nAnA.|| yugonA prabhAvane vyakta kare che. pharIda bAbAnA nAka-nakaze kAdambarI namaNAM ne sohAmaNAM.] 3. temanA vicAra ane AcAramAM bheda na hato. ziSya nijhAmuddIna oliyAe paNa e pachI sUphI 'ghauvarNA kumaLA hAthamAM sonAnA nAjuka kaMkaNa) 4. sAmAjika-dhArmika bhedabhAvathI para hatA. paraMparAne bhAratamAM jIvaMta rAkhavAmAM noMdhapAtra dhAraNa karelI" A bAlikona sukhI banAvavAnuM | pa. haMmezA IbAdata (bhakti)mAM lIna rahetA. tenI sAthe ramavAnuM bALa ravIndrane mana thatuM. pradAna ApyuM hatuM. e pachI to sUphI saMtonI 'temanAthI thoDuM aMtara rAkhI temanI AsapAsa 6. niHsvArthI ane paropakArI hatA. moTI hAramALA bhAratanA janajIvana para prasarI AMTA-pherA mAravAnuM gamatuM, paNa najIka javAnI 7. dareka dharma ane saMpradAyane mAna ApatA. tenA gaI hatI. saMta jo jana (1504), kubana hiMmata cAlatI nahotI.' najIka jAya to tarata sArA vicArone svIkAratA.4 (1494), malika mohaMmada jAyasI (1464- |okI ena imArInAkhatAM 'bhAI DIthI / 1542), usmAna (16 14), rahIma sUphI saMtonA A lakSaNoe gujarAtanA saMta * rahIma ahIM tamAruM chokarAonuM zuM kAma che ?' (1627), nura mahaMmada (1745) abdula sAhityanA sarjana ane prasAramAM mahattvano bhAga
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 bhajavyo che. hiMdu-muslima bannenA saMta sAhityamAM tenI spaSTa asara jovA maLe che. e yugamAM gujarAtanA mukhya sUphI saMtomAM zekha khattuM gaMjabakSa (1337-1445), saiyada burAhuddIna abu muhammada bukhArI urpha kutubeAlama (mR. 1452), zekha mahamuda IrajI (mR. 1458), saiyada muhaMmada zAheAlama (14151477), saiyada ahemada zAha jahAna zAha (mR. 1594), zekha mAMlIhIna annA mohaMmada (mR. 1578), pIra mohamada zAha, prabuddha jIvana jaina zvetAMbara terApaMtha samAjanA AcArya zrI mahAprajJajInuM mahAprayANa loka sAhityanA prakhara saMzodhaka jhaveracaMda meghANI paNa yugavaMdanA (pR. 39)mAM lakhe che, gebI, hima, agAdha UMDANa tyAM che. Aje Aga lAgI che. A yuganA prAjJapuruSa, dharatI upara sitArA jevA mahAjJAnI AcArya mahAprajJajIno AtmA tA. 9 menA arihaMtazaraNa thayA. samagra jaina tema ja bauddhiko mATe A asahya duHkhada ghaTanA che. pUjyazrInA jIvanakarma viSeno prA. DaoN. yogendra pArekha likhita abhyAsI lekha pra.jI.nA jUnanA aMkamAM pragaTa thaze. dhUMvAdhAra Topa dAgI che.' e ja rIte mIrAMbAI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha parivAranA pUjyazrInA AtmAne koTi (1450-1547) lakhe cheH koTi namana. 'viSano pyAlo rANe moko OM, ke jo mIrAMne hAtha, OM arham namaH OM zAMti zAMti zAMtiH hajharata usmAna ane hajharata mahemuda zAha bukhArIno samAveza karI zakAya. jyAre arvAcIna yugamAM paNa sUphI saMtonA prabhAvano silasilo yathAvata rahyo che. e saMtomAM dAsa sattAra zAha cistI, hajharata azaraphakhAna ane hajharata badIna jevA saMtono samAveza karI zakAya. 'gebI' nipaja thaI piDa taNI, tyAre tuM tyAM noto dhaNI' phArasI bhASAnA gaiba (na dekhAya evI vastu) zabda parathI gujarAtImAM rUDha thayelo gebI zabda ApaNI abhivyaktimAM potIko banI gayo che. -taMtrI. 2 amRta banI mIrAM pI gayA jene sahAya zrIvizvano nAtha.' A tamAma sUphI saMto potAnI sAthe sAdagI, bhaktimaya jIvana ke udAra dhArmika vicAro mAtra nahotA lAvyA. paNa gajhala, rUbAI, nAna ane kavvAlI jevI lekhana zailI paNa lAvyA hatA. pariNAme cheka 15mI sadIthI gujarAtI saMta sAhityanuM kalevara badalavA lAgyuM hatuM. arabIphArasI sAhityanA paricayane kAraNe vyavahAranI bhASAmAM seMkaDo arabI-phArasI zabdone sthAna ApyuM che. phArasI zabdono praveza thayo hato. samaya jatAM e zabdo gujarAtI bhASAnA potIkA zabdo banI gayA. AvA rojabarojanA vyavahAramAM vaparAtA aneka zabdo madhyakAlina abhilekho, khatapatro ane arvAcIna gadya-padya gujarAtI saMta sAhityamAM Aje paNa jovA maLe che. 5. gujarAtanA jANItA bhakti sAhityanA racayitA akho, narisaMha mahetA, mIrAMbAI, dayArAma, 'dUradUranA pahADothI ekAeka dhasI AvatI prItamadAsa vagerenI racanAo arabI-phArasI varSARtunI jaLadhArAo jUnA baMdha toDI nA zabdothI zaNagArelI jovA maLe che. gujarAtI che. evuM ja kaMIka banyuM hatuM.' ravIndranA saMkocanI sAhityanI coTadAra vyaMgakAra akho gujarAtanA saltanata yugamAM ja thaI gayo. tenI racanAomAM dIvAla tUTI gaI hatI. bhAntanI sAthe navasabhya pAMgaryuM hatuM. ravIndra vAMce ane kAdambarI sAMbhaLe evo sAhityasahavAsa racAyo hato.ekabIjA vagara beune cAlatuM nahIM. ravIndra ghare Ave ane bhAbhIne jue nahIM to dhuMApUMA thaI jatA. phArasI zabdono asarakAraka upayoga thayelo jovA maLe che. khabara paDe ke kAdambarI bahAra gayAM che eTale ciDAya. bhAbhIne pATha bhaNAvavA temanA rUmamAMthI temanI cIjavastu gAyaba karatA. sukuna, 405, prabhudAsa taLAva, kAdambarI Ave ane temanI vastu nI jagyAne na jaDe ke tarata ravIndrane pUchatA bhAvanagara-364 001. mo. naM.: 09825114848 pyAlA zabdanuM mULa phArasImAM che. jenA parathI gujarAtImAM pyAlI, pyAlo ke pavAluM zabda Avyo che. 6 madhyayuganA prasiddha bhakti sAhityanA sarjaka prItamadAsa (saMvata 1780-1854)nA kArgomAM prabhupremanI parAkASTA jevA maLe che. 'jIbhalaDI re tuM harI guNa gAtA, AvaDuM ALasa kyAMthI re.' 'harIno mAraga che zUrAno nahIM kAyaranuM kAma jone.' jevA bhakti gItonA sarjaka kavi prItame paNa potAnA kAvyamAM 'tIre UrjA juve 'tamAzo' te koDI nava pAme jone.' ahIM vaparAyela zabda 'tamAzo' (khela phajetI joNuM phArasI-urdu bhASAnI dena che. ApaNI bahu jANItI kahevatamAM 'tamAzo' zabda evI rIte goThavAI gayo che, jANe te ApaNo ja na hoya. 7. 'tamAzAne teDuM na hoya' ema jyAre ApaNe bolIe chIe tyAre tenA mULa cheka madhyakAlina gujarAtamAM paDyA che tenI ApaNane kalpanA suddhAM nathI hotI. TUMkamAM, IslAmanA sUphI saMtoe gujarAtI saMta sAhityane eka navo zabda bhaMDoLa Apyo hato. Aje paNa e zabdo ApaNA sAhityanA avibhAjaya aMga banI gayA che. (kramaza:)
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana me 2010 sarvajJatA vize vicAraNA DDaoN. pravINabhAI sI. zAha jaina darzana pramANe cAra ghAtI karmo jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya vyaktie sevelA Adarza, puruSArtha, svataMtratAno koI matalaba nathI. ane aMtarAya karmono nAza thAya eTale sarvajJatA, vItarAgatA prApta to pachI sArI narasI ghaTanAonI javAbadArI vyakti upara kevI rIte thAya che. sarvajJatAnI vyAkhyA pramANe traNe lokanA sarva dravyo ane sarve gaNI zakAya? eno doSa kevI rIte ApI zakAya? A rIte jotAM paryAyo, sarvabhAvo, bhUta-bhaviSya ane vartamAnakALanI sarva ghaTanAo prabhu mahAvIrano sarvajJatAvAda siddhAMta viruddha gozALAnA niyativAda joI zake ane jANI zake. jIvanA bAkInA rahelA AyuSya daramyAna tarapha dorI jAya che. Ano khulAso samajavo jarUrI che. bhogavAtAM cAra aghAtI karmo-vedanIyakarma, nAmakarma, gotrakarma ane pahelI vAta spaSTa che ke sarvajJanI bhaviSyavANI pramANe ghaTanA banatI AyuSyakarma bhogavAIne AyuSya pUrNa thavAthI AtmA nirvANa pAme che, nathI paNa bhaviSyamAM bananArI ghaTanAnA darzana thavAthI je banavAnuM mokSe jAya che ane saMsAranA paribhramaNamAM pharI janma pAmato nathI, che. je rIte banavAnuM che te joIne ghaTanAnuM varNana kare che arthAt zAzvata sukha, zAzvata sthiratA mokSamAM pAme che. Ama ATha karmanA sarvajJa kahe che tema nahi paNa jema che te jANe che tethI kahe che. kSayathI siddha banelA paramAtmAnA ATha guNonA pragaTIkaraNanuM varNana - jainadarzananA vistRta samayasAra ane pravacanasAramAM lakhyuM che ke jaina zAstromAM jovA maLe che. anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta caritra lokAlokanA bhAvone sarvajJa jANe e vyavahAranayanI apekSAe che, anaMta vIrya anaMta sukha, akSaya sthiti, agurulaghupaNuM, arupIpaNuM. ane sarvajJa sva-AtmAnA svarUpane jANe te paramArtha dRSTi che. jaina ApaNe sarvajJatAnA arthanI carcA karavI che. jainadarzana, bauddha darzana, AgamomAM aneka sthaLe sarvajJatAno ullekha karyo che. bhagavatIsUtra, hiMdudarzana vagere dharmazAstromAM A viSayanI carcA jANavI rasaprada thaI aMtakutadazAMga sUtra vagere AgamomAM ullekha Ave che ke trikALajJAnI zakaze. sarvajJa bhagavaMto tathA tIrthakaro, gauzALo, zreNika, kuSNa vagerenA dareka darzanamAM AdhyAtmika tattvonI vicAraNAmAM judA judA bhAvi jIvananI ghaTanAonuM varNana kare che ane je samaye je rIte je dRSTikoNathI tattvacarcA jovA maLe che. bhavitavyatAvAda, kAlavAda, dezakALa pramANe ghaTanAo banavAnI che te svarUpe joIne tenuM varNana svabhAvavAda, bhAgyavAda, sarvajJatAvAda, IzvaravAda, puruSArthavAda vagere karela che. eTale sarvajJa bhagavaMto hastAmalakavatuM badhI ghaTanAonA dRSTikoNathI vividha tattvonA ciMtananuM mUlyAMkana jovA maLe che. traNe kALanA sarva paryAyone jue che, jANe che evo sarvajJatAno artha prastuta lekhamAM sarvajJatAvAda viSe carcA karavI che. karelo che. sarvajJatAvAdanI carcA jaina darzana, bauddha darzana. vaidika darzana vageremAM AcArya haribhadrasUrIe paNa sarvajJatAno Avo artha svIkAryo che. jovA maLe che. bIjo vikalpa e udbhave che ke upAsakadazAMgamAM batAvyA pramANe sarvajJatAvAdanI vicAraNAmAM evI mAnyatA saMpUrNa ghaTanAkramane aniyata mAnIne puruSArthavAdanuM sthApana karavAthI che ke dezakALanI sImAo vaTAvIne sarvajJanI ( IramA vIra bhagata hatA trikALajJAnI sarvajJanI bhaviSyavANIne yathArtha dRSTithI tene bhUta-bhaviSyanuM jJAna hoya che. enA dIrghakAvya lakhavAnuM zarU karyuM hatuM. pAchA pharatAM sAbita karI zakAya nahi; kAraNa ke sarvajJA jJAnamAM saMbhavIta che, saMjogovazAta che ke sTImaramAM paNa e lakhAtuM rahyuM. kalakattA AvI trikALajJAnI bhaviSyamAM banatI nizcita ghaTanAo aniyata che evA saMdehAtmaka prazno uThatA nathI, temaNe e pUruM karyuM. viphaLa praNayanI kathAnuM e joI zake che, aniyata ghaTanAonuM varNana karI kAraNa ke sarvajJanuM bhaviSya saMbaMdhI jJAna- ]kAvya 34 sarga, 4000 paMktio ane 200| zake nahi ane ema mAnIe to sarvakALanA jANakArI hovAthI bhaviSyavANI tenI mithyA |pAnAMmAM patharAeluM che. 1882mAM te kuti pragaTa| sarvadravyonA bhAvonI jANakArI sarvajJanuM lakSaNa nathI hotI. eno eka artha evo thAya ke thaI. potAnI sAme ja rahelA sAcA prItipAtranevuM hoya to aniyata ghaTanAonuM darzana na karI bhaviSyanI ghaTanAo banavAnI e nizcita thaI mANasa oLakhI zakato nathI ane dUranA khoTA zakanAra sarvajJa kevI rIte kahI zakAya? pAtra pAchaLa e nirarthaka jhAvAM mAre che, pariNAme jAya che eTale ghaTanA pUrvanuM jJAna ke bhaviSya Ano artha aniyatavAda arthAt bhaviSyanI te baMnene gumAve che ne duHkhI thAya che-A bhAva darzana pramANe ghaTanA banavAnI niyati nakkI hoya ghaTanAo aniyata hoya che te vAda asatya nirUpatI kathA "bhagnahRdaya'mAM vAMcavA maLe che. to vyaktinI svataMtratA ke puruSArthano artha zuM? | mAnavo paDe athavA trikALajJAnI sarvajJanI ravIndranAthanI ghaNI kRtiomAM A viSaya e prazna udbhave che. Ama darekanA jIvananI karapAyo che vyAkhyA badalavI paDe ane eno artha traNa kALanuM ghaTanAo pUrvanirdhArita nizcita hoya to jJAna nahi paNa sarvajJane AtmajJAna ane tamAma
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 darzanonuM tattvajJAna jANavAnuM sAmarthya hoya che evo artha vicArI zakAya. prabuddha jIvana A vicAraNA paNa tarka siddha nathI. kAraNa ke jo banelI ghaTanAne aniyata mAnIe to ghaTanA mATe javAbadArI kone soMpavI, tenA phaLa bhogavavA koNe taiyAra rahevuM paDe ane zA mATe ? dareka ghaTanAnA kAryakAraNabhAva hoya che te siddhAMta khoTo paDe. akasmAta ke saMyogAdhina aniyata ghaTanAnuM pariNAma bhogavavAnI javAbadArI konI te prazna uThe ? ane zA mATe ? Ama to karma siddhAMta ja khoTo paDe. kAraNa ke aniyata banatI ghaTanAomAM zubhAzubha karma karanArane zubhAzubha phaLa bhogavavA paDe e karma siddhAMta khoTo paDe je hakIkatamAM sarvenA anubhavamAM zubhAzubha karmanA zubhAzubha phaLa bhogavavAnuM Ave che. aniyata ghaTanAmAM kArya kAraNa hetunI vicAraNA ja upayogI na thaI zake e paNa satya nathI ke kArya-kAraNa hetuno abhAva hoya. 11 darzanamAMthI jaina paraMparAmAM Avyo hoya to svAbhAki che ke kevaLa jJAnano artha dArzanika tattvonuM yathArtha saMpUrNa jJAna evo thAya trikALajJAna thAya nahi, AcArAMga sUtramAM AvuM vacana je aMge jANaI se savva jANaI Ave che teno artha paNa e ja che ke je Atma svarUpane yathArtharUpathI jANe che te tenA sarva dravyo, paryAyo, bhAvo jANe che paNa trikALajJAnI evo artha thato nathI. bhagavatI sUtramAM sI jANaI sI za jAI no bhAvArtha kevaLajJAnI trikALajJAnI nahi paNa vizuddha AdhyAtmika dArzanika tattvono jJAnI. sarvajJane anaMtajJAnI kahevAthI trikALajJAnI artha thaI zakato nathI. A zabdo stutivAcaka hoI zake, vAstavika arthamAM jJAna anaMta che sarvanuM jJAna che ema mAnI zakAya nahi. koIne anaMta upakArI kahevAthI anaMtA agaNita-upakAro thoDA varSomAM karelA che evo vAstavika artha upajAvI na zakAya. bhaktirupe stutirupe kRtajJa vyakti anaMta upakArI saMbaMdhana karI zake. A arthamAM jainadarzananA Ama tarkathI e vAta siddha karI zakAya ke ghaTanAo niyatavAda anusAre bane che ane jevI banavAnI che tenI trikALajJAnI sarvajJa puruSArthavAdanuM samarthana ane gauzALAnA niyativAdanuM virodhapaNuM joIne nirdezana kare che, bhaviSyavANI sAcI Thare che. siddha thaI zake che. AcArAMga bhagavatIsUtra Adi AgamonA AdhAre paMDita sukhalAlajInuM maMtavya evuM che ke AtmA, jagata, sAdhanAmArga saMbaMdhI saMpUrNa dArzanika jJAna, vartamAna yugamAM sarvajJanuM jJAna mAnavAmAM Ave che trA kALanA jJAnane nahi, jaina paraMparAmAM kevaLajJAna zabdano artha kevaLa dravya ane paryAya baMnene samAnabhAvathI jANe tenA jJAnane pUrNajJAna kahevAya che. gautama buddha paNa ziSyone A ja saMdarbhamAM jaNAve che ke huM cAra ArthazAstrono saMpUrNa jANakAra chuM paNa agamya ke kAlpanika tattvono jJAtA nathI. Ama vAstavika bhUmikA upara gautama buddha potAne sarvajJa kahevaDAve che, trikALajJAnI nahi. Aja kathana prabhu mahAvIranA kevaLajJAnane sarakhAvatA atiyukta ke alpokita vinA pote sakaLa dravya paryAyanA saMpUrNa jJAnane kevaLajJAnI tarIke oLakhAvatA hovA joIe, trikALajJAnI nahi, kAdambarIdevI vIndranAtha karatAM karNaka varSe moTAM hatAM. mAtAnA mRtyu pachI temA ja gautama buddhanI paraMparAmAM bauddhika vidvAnoe temaNe ja ravIndranAthane ucheryA hatA. vAtsalyaprema Apyo hato. heta ane jatanathI vAstavika bhUmikA upara gautama buddhane sarvajJa kizoravayamAM temo sabhya pUruM pADyuM hatuM. kahyA che jyAre prabhu mahAvIranI paraMparAmAM ravIndranAthamAM sAhitya ane saMgItane vidvAnoe trikALajJAnI sarvajJa tarIke varNavyA che. khIlavavAmAM temano phALo moTo hato. temaNe kevaLajJAnI pote to potAne dArzanika jJAnanI protsAhana ane preraNA pUrAM pADyAM hatAM. pUrNatA ja samaje che trikALajJAnI nahi. kevaLa kAdambarIdavI viSe chobA' ane zabda sAMkhya darzanamAM prakRti puruSa vivekanA 'jIvanasmRti'mAM ravIndranAthe ghaNI vAto arthamAM vaparAya che. jo kevaLa zabda sAMkhya AlekhI che. jo ke jaina anuyAyI paraMparAgata trikALajJAnI sarvajJAnI AvI avahelanA sahana nahi karI zake. bauddha ane hiMdu paraMparAmAM paNa anuyAyIoe sarvajJatAno artha trikALajJAnI tarIke svIkArelo che. gItAmAM zrI kRSNa arjunane kahe che ke huM aneka janmone jANuM chuM huM nahi. have trikALajJAnI tarIke prabhu mahAvIra, gautama buddha, zrI kRSNa kharekhara sarvajJa hatA ke nahi athavA trikALajJAnI ravIndra gAtA, tindra rojana vagADatA, kAdambarIdevI bhAva-vibhora thaI sAMbhaLI rahetAM. DhaLatI saMdhyAe bajaDA (nAnI TeDI besI bI eJA-vihAra karavA nIkaLo paDatAM. pUravI rAzithI zarU karI bihAga sudhI pahoMcI jatA. koI hoI zake ke nahi e prazna carcA mAMgI le che. vizeSa rIte vivecana karatA eka vAta spaSTa tAravI zakAze ke trikALajJAnI sarvajJa e tarka virUddha paNa nathI. deza-kALanI maryAdA vinA devaLajJAnI badhuM joI-jANI zake che e vAta tarkathI siddha karI zakAya che. sApekSavAdanA samarthaka vaijJAnika AInsTAIne paNa saMpUrNa nirapekSa dRSTi hoI zake che te siddhAMta paNa svIkArelo che, tema tarkathI trikALajJa sarvajJa hoI zake che e siddhAMta paNa sAbita thaI zake che. jo jagatanuM saMcAlana niyamabaddha hoya to tenI vyavasthAnuM saMpUrNa jJAna dharAvatI vyaktine traNa kALanI banatI ghaTanAonuM jJAna jarUrathI hoI zake. jema eka niSNAta jyotiSIne graha-nakSatranI asaronuM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana me 2010 jJAna hoya to te bhUta-bhaviSya-vartamAnanI ghaTanAonuM badhA prakAranA puruSArtha nirdhArIta nathI thato paNa bhaviSyamAM thavAnA niyata puruSArthanuM sUrya caMdra grahonI cAla-gatinuM traNakALanuM jJAna dharAvI zake che. jo jJAna sarvajJane hoya che arthAt sarvajJa je jANe che tevo puruSArtha vyakti sarvajJa Atma dravyanA badhA ja paryAyo jANe che te svIkArIe chIe to karavAne baMdhAyelo nathI paNa vyakti dvArA je puruSArtha thavAno che tenuM AtmAnA tamAma paryAyonI niyati-nizcitatAnuM jJAna paNa saMbhavI jJAna sarvajJa varNave che. eTale sarvajJatAmAM vyaktinI svataMtratA ke vyaktinA zake che. puruSArthanI avagaNanA hotI nathI. niyativAda ane jaina sarvajJatAmAM pharaka eTalo che ke niyativAda sArAMzamAM sAcI dRSTithI mUlyAMkana karavAthI sarvajJa trikALajJAnI che, bhUtavyaktinA puruSArtha ke svAtaMtryano asvIkAra kare che jyAre jaina dharmanI bhaviSya-vartamAna jANe che, jue che, traNe lokanA sakaLa dravyonA sarvajJatA vyaktinI svataMtratA ane puruSArthano svIkAra karI sarva bhAvone, paryAyone jue che ane e arthamAM anaMtajJAnI pUravAra thAya paryAyonI niyatatAno svIkAra kare che. prabhu mahAvIranA jIvana prasaMgo che. uparathI ghaTanAonI niyatAniyatano abhyAsa karavAthI sarvajJatA ane jaina darzana virUddha lakhAyuM hoya to micchAmI dukkaDaM. puruSArthavAdane samarthana maLe che. Ama trikAlajJa sarvajJanI dhAraNAmAM puruSArthanI saMbhAvanA niyata puruSArthanA rUpamAM ja zakya che. niyatimAM puruSArtha Avazyaka che ane te puruSArtha paNa niyata hoya che aniyata 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, amadAvAda-380 007. nahi. ane sarvajJatAmAM niyati pramANabhUta che. Ama sarvajJathI vyaktino phona : (079) 26604590 gAMdhIjI ane gurudeva gaurI paMta "zivAnI' (1923-2003) anuvAda : zAMtilAla gaDhiyA gAMdhIjIno janmotsava-samAraMbha zAMti niketanamAM khUba dhAmadhUmathI tame so jayaghoSa karo emano, jethI tamAro kaMThasvara emanA Asana manAvavAmAM Avato. prArthanAsabhA ghaNuM karIne AmrakuMjamAM thatI. eka sudhI pahoMcI zake. kaho, tamane grahaNa karI lIdhA che, tamArA satyane vakhata gurudeve A sabhAmAM kahyuM hatuM: ame svIkArI lIdhuM che. je bhASAmAM e bolI rahyA che, e kAnathI Aje mahAtmA gAMdhInA janmadina _ nahi, prANathI sAMbhaLavAnI bhASA che. mArI samAraMbhamAM ApaNe AzramavAsIo ( mane evuM yAda che ke sadara sTrITano rasto) bhASAmAM jora kyAM che? bhASAnI parAkASTA to AnaMdotsava karIzuM. hamaNAM ja svaragAna thayuM jyAM pUro thato hato tyAM phrI-skUlanA bagIcAnAM' e manuSyanI che, kAraNa ke ni:zaMka e tamArA teno AraMbha pakaDavA mAMguM chuM. jemane kendramAM jhADe dekhAtA hatA. eka divasa savAre varaDAmA| prANa sudhI pahoMce che." rAkhI ApaNe AnaMda manAvI rahyA chIe emanuM ubhA rahIna chuM e tara tA hatA. tA-1 bolatAM bolatAM gurudevano kaMThasvara uttejita sthAna kyAM che? emanI viziSTatA zI che? je jotAM acAnaka eka paLamAM mArI AMkho parathI\ , | thaI kAMpavA lAgyo hato. pachI jyAre sana jANe eka paDado sarI gayo. AkhI duniyA mane daDha zaktinA prabhAvathI gAMdhIjIe samasta 1940nA phebruArImAM gAMdhIjI Azrame koI apUrva mahinAmAM taraboLa dekhAI, [. bhAratavarSane sacetana banAvI dIdhuM che, e pracaMDa AvyA, tyAre to jANe utsavonuM pUra UmaTyuM cArebAju saudaryanAM mojAM UchaLatAM hatAM. mArA che. samasta dezanI pUrI chAtI para paDelA bhAre | hRdayamAM viSAdanA je thara bAjhelA hatA tene eka| hatuM. ati vira mAM hatuM. ati vizALa zamiyANo Ubho karAyo hato. paththarane e zaktie halAvI dIdho che." palakamAM bhedI nAkhI mArA samasta aMtarane pU. bA paNa padhAryA hatAM. vividha prakAranAM gAMdhIjInA anazana vakhate paNa AkhA vizva jyotie ekadama chalakAvI dIdhuM. te ja citrothI AzramanI jamIna ane divAlo AzramamAM udAsI ane ciMtAnuM mojuM pharI vaLyuM |divase nirjharara svapnabhaMga' kavitA nijharanI suzobhita karavAmAM AvI ane be-traNa divasa hatuM. AzramavAsIone ekaThA karI gurudeve pharI peThe ja jANe pragaTa thaIne vahI cAlI. kavitA sudhI nAnAmoTA utsavo cAlatA rahyA hatA. eja AmrakuMjamAM eka sabhAmAM uddhodhana karyuM pUrI thaI gaI, paraMtu jagatanA e AnaMdamaya hatuM: svarUpa upara paDado paDyo nahi. mArI evI dazA e-6, gurukRpA sosAyaTI, 'jaya ho e tapasvIno, je atyAre mRtyune thaI hatI ke mane have koI ja ane kaMI ja apriya zrI muktajIvana svAmI bApA mArga, potAnI sAme rAkhIne beTho che, Izvarane hRdayastha rahyuM nahi... karIne, samasta hRdayanA premane tapAvIne, bALIne. -ravIndranAtha TAgora) vaDodarA-390 006.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana anubhUtinI aphalAtUna abhivyakti DaoN. raNajita paTela (anAmI) ekavAra, cha dAyakA purANA mArA adhyAtmaka-suhRdaya DaoN. A maMtra saMbaMdhe pro. ba. ka. ThAkora lakhe cheH "Arya prajAnA avAjano A bhAskarabhAI desAInA zrImatI kumudabahena desAIe aNadhAryo maNi A ja paNa prathama uccArAyo te kSaNanA jeTalo ja jyotirmaya che, coMkAvanAro prazna pUchyo: 'te heM anAmIbhe ! tame A praNaya-kAvyo sajIvana che..hiMdu prajA gata thaze, te pachI paNa e maMtra hajAro ne lAkho lakho cho te koIne prema karIne lakho cho? zrImatI kumudabahenano mANaso rahyA karaze. sAhityanI amaratA te AnuM nAma.... (vividha Avo prazna pro. bhAskarabhAIne vicitra lAgyo eTale patnIne TokatAM vyAkhyAno-guccha trIjo, pR. 157). kaheH "AvuM zuM pUchatI hoIza.' kumudabahene kahyuM: 'emAM zuM khoTuM che? dharma, artha, kAma ane mokSa-A cAra puruSArtha che. cAra Azrama ne jANavuM to joIe ne ke A kavio praNayakAvyo lakhe che te kevaLa cAra varNanI ApaNe tyAM vyavasthA hatI. cAra Azrama daramiyAna cAra kalpanAthI ke vAstavika aMgata anubhavathI." mArA mitra patnIne puruSArtha sAdhavAnA hatA. jIvananI A suMdara vyavasthA hatI. dharma dvArA ati-saMkSepamAM kahyuM: "kalpanAthI lakhAya, anyanA anubhavathI paNa lakhAya, artha, kAma ne mokSanI prApti zakya hatI. mahAbhAratanA racayitA sAhityamAM nirUpita vAMcIne lakhAya paNa aMgata anubhava ane anubhUtinI bhagavAna vyAsanuM A darzana hatuM, paNa prajA artha ne kAmamAM rata hatI. vAta nirALI; kema je "suspaSTa anubhUtinI sudakSa abhivyakti te kavitA'...pachI dharma ne mokSanI bahu ochAne paDI hatI...tyAre AkrozapUrvaka te kavitA praNayanI hoya, prakRtinI hoya, bhaktinI hoya ke koI paNa viSayanI araNyarudana-vANI uccAre cheH "UMcA hAtha karIne huM haMmezAM bUma hoya. pADuM chuMH chatAM mAruM koI sAMbhaLatuM nathI ke dharma thakI ja artha ane kAma evuM kahevAya che ke kavizrI narasiMharAva diveTiyAnA mitranI patnInuM siddha thAya che, chatAM paNa ene (dharmane) loka kema nahi sevatA hoya avasAna thayuM. mitrabhAve temaNe narasiMharAvane kavitA lakhavAnuM kahyuM (dharmavarNana-pR. 68) bhagavAna vyAsanA jamAnAnI jo A sthiti tyAre kavie kahyuM: avasAna to tamArA patnInuM thayuM che, mArI patnI hatI to Aje to sthiti ethI paNa badatara che. prajA varNazaMkara thatI suzIlA to jIve che.' A uktinI pAchaLa pama aMgata anubhUti kendramAM jAya che, Azramo be ja rahyA che ne puruSArtha paNa be ja rahyA che...artha che. dhAryuM hota to narasiMharAva mitra patnInA avasAnanuM ane kAma, mahAbhArata kALamAM arthadAso hatA...vyAsane kahevuM paDyuM: virahakAvya...zoka prazasti kAvya lakhI zakyA hota paNa emAM aMgata "sarva arthanA dAsa che, artha koIno dAsa nathI." bhautikavAdanA, bAbarA tIvra anubhUtinI uNapa raheta. pratibhAzALI kavi ananya kalpanAthI bhUte mAjhA mUkI che, eNe kAmAcAra vadhAryo che ne "sabase baDA rUpaiyAnI anyanI utkaTa anubhUtinI abhivyakti karI zake che. dAkhalA tarIke bolabAlA karI mUkI che. dharmanI hATaDIo maMDAI che ne mokSa vAsanAtRpti kAlidAsano "aja-vilApa" ne "rativilApa' paNa AvA paralakSI pUrato paryApta che. vyAsanuM ArSa-darzana sarvakAlIna ne sarvajanIna che. anubhavamAMya AtmalakSI anubhUtinI chAMTa ke mAtrA garbhita hoya che. emanA puNya-prakopa ane araNyarudanane citrabaddha karavA jevA kharA. parakAyA pravezazaktinI jema anyanA manogatanA AMtara pravAhone kalpanA-zaktine kAme lagADo. kavi-RSi-manISInuM A amara-darzana tAgavAnI sarjakamAM zakti hovI joIe. sarvajanIna ne sarvakAlIna che. sacoTa bhaviSyavANI jevuM. kaviH kAntadarzI te AnuM nAma. e darzananI sAhityanI A ja to khUbI ne balihArI che. vyAsavAlmIkinI abhivyakti paNa keTalI badhI vedhaka ne sacoTa che. eka upaniSakAre yAvazcandradivAkaro pratibhAnuM A rahasya che. vyAsocchiSTam jagata paNa satyanA mukhane suvarNa pAtrathI DhaMkAyeluM kyAM kahyuM nathI. suvarNa sarvam' uktimAM sarvajanIna ne sarvakAlIna anubhava ne anubhUtino bole tyAM satya cUpa. suvarNapAtranA e AvaraNane to pUSana ja dUra aNasAra abhipreta che. ( huM devadAranA vanamAM bhamyo, jharaNAMne kAMTho karI zake ne satyano prakAza prasarAvI zake. AjanA seMkaDo varSa jIve tathApi mAnava Akhare to beTho. tenA jaLamAM nAhyo, kAMcanajaMghAno ? khare to ]dha to tenA jaLamAM nA hA) kAMcanajaMghAna | rAjakAraNamAM paNa satyanA mukhane suvarNanuM pAtra marya ja che jyAre enuM prathama kakSAnuM sAhitya amara che. RSi vizvAmitrane thaI gaye varSo vahI paraMta darzana thavuM saheluM mAnyuM hatuM tyAM mane tilaka mahArAjane yAda karIe. emanA be gayAM paNa emaNe Apelo gAyatrImaMtra Aje kizuM maLyuM nahIM.. | vAkyomAM ja emanI anubhUtinI abhivyakti hajjAro varaSathI Arya prajAnA kaMThamAM ne raktamAM | nagAdhirAja game tevA abhabhedI hoya, kevI sacoTa rIte vyakta thaI cheH 'svarAja mAro raNake che, vahe che. topaNa teo kaMI ApI zake ema nathI. je| janmasiddha hakka che ne te huM laIne ja rahIza." OM tatsaviturvareNya ApavAvALo che te to galInA nAke eka ja emanA anugAmI pU. bApunA lakhANamAMthI to bhargo devasya dhImahi palakamAM vizvanuM darzana karAvI Ape che. | AvAM aneka zabda-brahmanA darzana thAya. "mAruM dhiyo yo naH pracodayAt | jIvana, mArI vANI' bAkI badhuM jhAkaLapANI).
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana gItAMjali 'mArA jevA lAkhkhono kSaya thAo paNa satyane mApavAno gaja TUMko na banI.' kAgaDA-kUtarAne mukhe marIza paNa svarAja lIdhA vinA mATe mukhyatve ravIndranAthane 1913mAM nobela puraskAra maLyo te aMgrejI 1910mAM pragaTa thayelI baMgALI 'gItAMjali'nI AvRtti ane jene AzramamAM paga mUkanAra nathI.' 'gItAMjali', e baMne svataMtra ane judAM ja pustako che. baMgALI ane svAmI vivekAnaMdanI vANInuM'gItAMjali'mAM 1906thI 1910 daramyAna lakhAyelAM baMgALI gIto che, jyAre aMgrejI 'gItAMjali' ravIndranAthanA judA-judA dasa jeTalA kAvyasaMgrahomAMthI temaNe pote cUMTelAM ane anUdita karelAM 103 kAvyonuM guccha che. vIrya paNa keTaluM badhuM ojasvI ne preraka che: 'uttiSThata, jAgrata, varAna prApya nirbAdhata'-jAgo, UTho ane uttama vastune prApta karo.' `Arise, Awake & stop pahelI navembara 1912nA divase 'gItAMjali'nI pahelI maryAdita AvRtti pragaTa thaI, 750 prata chapAI. not till the goal is reached.' 1913nA mArcamAM laMDananI maeNkamilana kaMpanIe'gItAMjali'nIprathama jAhe2 ane pramANabhUta AvRtti pragaTa karI. navembara 1913mAM 'gItAMjali'bIjI mATe ravIndranAthane nobela puraskAra maLyo. mArca ane navembaranA ATha mAsanA gALAmAM nobela prAIjha pUrve 'gItAMjali'nAM dasa punarmudraNa thayAM. 'gItAMjali'nA gItonI sAdI ne nikhAlasatA, bhAvavAhitA ne nAdamAdhurya evAM to saccAIbharyAM che ke ApaNane lAge ke A to jANe mArAM ja mana-hRdayanA bhAva. AthI ja kAkA kAlelakare 'gItAMjali'ne hRdayanI sArvabhauma vANI' tarIke varNavI che. dehadamana, tyAga, dhyAna ke tapanuM temAM nAma nathI. samagra jIvananI suvAsa, sauMdarya ane AnaMda ke'gItAMjali'mAM anubhavAya che. vyAkuLatA, bhakti, kRpA ane samAdhAnathI |'gItAMjali'tarabatara che. kAkAsAheba kahe che, ciraparicitatAnuM samAdhAna ane ananubhUta navInatAnI camatkRti baMne ekasAthe 'gItAMjali'mAM maLe. laMDana AvI ravIndranAthe rodhensTAInane 'gItAMjali'no anuvAda dekhADyo. rodhensTAIna prasanna-cakita thaI gayA. temaNe lakhyuMH ..meM kavitAo vAMcI. eka navA ja prakAranI kavitAo mArI AMkho kavi kAlidAsanuM mahAkAvya 'raghuvaMza' meM ghaNIvAra vAMcyuM che. emAMnuM ghaNuMbadhuM mane gamyuM che paNa aneka rIte mahatvanA eka prasaMganA saMskAra mArA cittamAM varSothI dRDha thayA che te hajI sudhI bhUlAyA nathI. emAM sItAnA vyaktitvane je uThAva maLyo che te adabhuta che. svAmI vivekAnaMde kahyuM che AryanArIne mATe sItA-sAvitrI jevAM anukaraNIya Adarza pAtro che...bIjuM zodhavAnI zI jarUra che ? dhobInI TIkAthI rAma sItAno tyAga kare che. lakSmaNane zire kaparI javAbadArI AvI che-mAtA samI bhAbhIne vAlmIkinA AzramamAM pahoMcADavAnI. kAma patatAM lakSmaNa sItAne vaMdana karI kahe che vi! samasyaMti babhUva namraH" lakSmaNane uThADIne sItA kahe cheH prItAsmi te saumya ! cirAya jIva' 'prasanna huM, vatsa ! ciraMjIvI thAH jatAM jatAM lakSmaNane be-traNa vAto kahe che...temAM prathama anukrame badhI ja sAsuone praNAma pAThave che ne pote sagarbhA che eTale kahevaDAve 99: 2010 e pachI pati rAmane saMdezamAM Aryaputra, priyatama ke evAM AtmIya saMbodhana na karataM kahe cheH 'ne veNa kaheje muja rAjane e. mArA ne prajAnA rAjAne kaheje ke 'tuM sammukhe agnithI vizuddha thai, chatAM ...2vIndranAthanI kavitAno eka pachI eka pATha thayo...te sAMje meM kevo asIma AnaMda anubhavyo te mane barAbara yAda che. ravIndranAthanI kavitAnA Asarve mane manna karI mUkyo, caMpamaeNne karelo homarano anuvAda pahelavahelI vAra vAMcI kavi kiTsane dharyo hato barAbara tevo ja anubhava mane thayo. sinkalere 2vIndranAtha paranA patramAM lakhyuM : ...tamArI kavitAnA prabhAvane huM kadI bhUlI nahIM zakuM. tamArA kAvyomAM mane mUrtimaMta sauMdaryaane kavitAnI pUrNasiddhi jovA maLyAM che, eTaluM ja nahIM mane kyAreka ja Achoamatho ane anizcitapaNe thato divyatAno paricaya tamArI kavitAthI pUrNa thayo che. pola no ahevAla Apyo che : ..mArA potAnA dhUMdhaLA vicAra ne lAgaNIo (A kAvyomAM) eTalAM to spaSTa ane suMdara rIte abhivyakta thayelAM lAge che ke huM AnaMdavibhora thaI suputranA aMzanuM rUMDuM cAhajo.' gayo. mananI zAMti ane zakti mATe bAIbalanI jema huM 'gItAMjali'| vasela mArA udare tamArA lokApavAde mujane tajI, e prasiddha hArA kulane zuM chAje?' prasUti bAda huM tapa tapIza ne prabhune prArthIza ke- 'sUryo yathA meM jananAntareDapi tvameva bhartA na ca viprayoga' 'ke AvatA ye bhavamAM, pharIne tame ja mArA pati, ne vijoga nA.' manue kahyA pramANe, varNAzrama samaya hatI. moTA gajAnA rahasyavAdI kavionI saMtavANI jevuM te dharmanuM pAlana karAvavAnuM rAjAnuM kavitAonuM stara hatuM. kartavya che to Ama tyAgI mujane, chatAMye hIrA jevo pratApI pati hovA chatAM mAre anyane zaraNe javAnuM ! eka mahattvanI vAta. tArA viyogamAM ja meM deha choDyo hota, jIvanano mane moha nathI paNa jIvI rahI chuM. kArA ke-huM sagarbhA chuM...ne mArI pharaja che mArI kUkhamAM AzarUpa rahela 'tAruM vastu teja ropavAnuM,' bIjA tapasvI sama dhyAna rAkhajo.' anubhUttionI A abhivyakti keTalI badhI karuNa-bhavya che! pAonuM AbhijAtya ne dAkSiNya paNa ucca kakSAe nirUpAyuM che. dazyamALAnI gUMthaNI keTalI badhI kalAtmaka ne sacoTa che. sAhityamAMthI AvAM to aneka dRSTAMto maLI rahe pA saMta-kavi kabIra je khAsa kaMI bhaNyA ja nahIMnA emanA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana sAhityamAMthI anubhUtinIne tenI viAMcavAnuM pasaMda karuM. nibhAvavo keTalo kaThaNa che. dakSa abhivyaktinI aneka | ravIndranAthe 'gItAMjali' rodhensTAInane arpaNa karI yeTsa "gItAMjali' tatsaMbaMdhe enA ApelA dRSTAMtanuM paMktio maLe che tyAre AnaMda nAvInya maulika ne sacoTa che. mATe adbhuta prastAvanA lakhI. temaNe lakhyuM cheH sAthe Azcarya thAya che. kabIra kahe che ke maitrI ke snehasaMbaMdha ....anuvAdanI hastaprata sAthe ne sAthe rAkhI divasonA divaso sudhI huM AkAzavANI'- amadAvAdapharyo chuM; TrenanA DabbAmAM, basanA upalA mALe ke resTorAMmAM beThAM-beThAM - nibhAvavo te mINanA ghoDA upara vaDodarAe kabIranI A prakAranI jyAM taka ane samaya maLe tyAM - huM A kavitAo vAMcato rahyo chuM... | savArI karI agnipatha para cAlavA vANIno pracAra karavAmAM khUba ...ApaNAthI sAva ajANI evI eka AkhI prajAne, eka AkhI| jevI kaparI vAta che. 'DhAI akSara mahattvanuM yogadAna ApyuM che. premakA'nI vAta ja nirALI che! saMskRtine kavinI kalpanAnA kemerAe jhaDapI che, paNa ajANapaNAnuM rahasya | AnA samarthanamAM aneka daSTAtA vismaya nahIM paNa temAM jovA maLatI ApaNI potAnI ja chabI ApaNane keTalIka anubhUtio ApI zakAya paNa huM kevaLa be ja bhAvavibhora karI mUke che. vyaSTigata ne keTalIka samaSTigata dRSTAMta ApIza. tananA jogI to amerikAnA 'phorTanAITalI rivyumAM jharA pAune "gItAMjali' viSe | hoya che. laMgaDo, AMdhaLo, mUMgo, aneka maLe paNa mananA jogI leikha karyo; lakhyuM: badhiranI anubhUtio kevI maLavA virala. prabhumAM dhyAna na ..padyakhaMDomAM kyAMka-kyAreka (grIka saMskRtinI) "helenika' punita hoya? emanI apUrNatAone, hoya ne mALA pheravavI e kevaLa bhavyatAnI jhalaka dekhAya che, to ghaNI badhI jagAe da gurumonTa ke baoNdalerI khoDakhAMpaNone, adhUrapone daMbha ne AtmapratAraNA che. namAja javA kavioe AkharI tabakkAmAM sAdhelI zuddha kAvyasaphAI jovA maLe saMvedanazIla kavi guNa-vizeSamAM same jorathI bAMga pokAranArane mUlavI batAve tyAre? vAMco A kabIra kahe che ke khUdA to kIDInA | ...ravIndranAthanI kavitAonA pAyAmAM temaja tenA AkAzamAM vismita virala zlokaHpagano jhAMjharano raNakAra paNa zAMtatA chavAyelI che...ApaNA yAMtrika jIvanamAM ekAeka zANapaNanuM - paMgo vanyasvamasi na gRha sAMbhaLI zake to tuM zIdane jorathI nIrava prabhAta UghaDI UThe che... yAsi yoDarthI pareSAM bAMga pUkAre che..."zuM allAha ...prakRti sAthe kavi ekAkAra thaI gayA che. kyAMya kazo ja virodha rahyo dhanyoDampa - dhanamadavatAM (khudA) terA baherA hai ?' ahIM nathI. nekSasa ya--khAnA akho sonAro yAda Ave. akho laMDananA TAImsa liTararI saplimenTa UMcAmAM UMcA prakAranA abhinaMdana glAdhyo mUka tvamasi kRpaNa kahe cheHApyAM: stauSi nArthAzayA yaH sajIvAe najIvAne ghaDyo "gItAMjali'nI racanAo vAMcatAM ApaNA yuganA koI DeviDanA stotro] stotasva badhirana vaco yaH ne sajIvo najIvAne ke'che kevAMcatAM hoIe evo anubhava thAya che. potAnA zraddhA-sAdhanAkarma ane khalAnAM kRNoSiTI tuM mane kAMka de, jIvana-anubhavothI kavi Izvara pAmyA che. tene uddezIne temaNe kAvyo racyAM matalaba ke he laMgaDA mANasa! A akho bhagata to ema pUche che. tuM vaMdana karavAne lAyaka che kAraNa .kyAMya kalA-kasaba ke buddhinI chIcharI cAturI nathI...sAdagI evI ke tuM pArakAne ghera kaMI mAgavA alyA! hArI te eka phUTA che pUrNa che ke kAvyone to sau koI sahajatAthI samajI zake ane chatAMya temAM jatA nathI. huM ApaLA mAnava! ke be? samajavA jevuM gaMbhIra UMDANa alpa ke nahivat to nathI ja nathI tane dhanya che kAraNa ke dhanathI snehanA sa ba dho-metrI- | temanI kavitAmAM ghaNAne bAIbalanuM zANapaNa ane zAMta ramyatA, unmatta banelA mANasonA mukha nibhAvavI ati kaparI sAdhanA che, dikhAyAM. DArvinanA vidaSI poTI krAnsisa konakorTe e karAra karyo | tAre jovA paDato nathI; huM mUMgA chatAM maitrI thaI jAya paNa e ataMdra _*ravIndranAthane maLyA pachI ekIsAthe zaktiprabhAvI ane mRdu evI IzunI mANasa! tuM prazaMsAne pAtra che jAgrati mAge che, pramAda, apekSA, pratibhAmAM huM mAnatI thaI. te pahelAM evA ajaba samanvayanuM satya huM kAraNa ke kaMjUsa mANasanI pAse upekSA emAM na nabhe. kabIra svIkArI zakI nahotI. dhana meLavavAnI AzAthI tuM prazaMsA prema-saMbaMdhe lakhe cheH'gItAMjali'nI racanAoe pazcimanA vizvamAnasamAM ravIndranAthanI| karato nathI. he baherA mAnava! tuM neha nibhAvana kaThana haya, eka viziSTa chabI upasAvI. pUrvamAMthI AvelA zANA ane saMta RSiI vakhANane pAtra che kAraNa ke tAre sabase nibhata nAhi; tarIkenI temanI chApa UbhI thaI. temane IzA masIha sAthe| durjanonAM kharAba vacano sAMbhaLavA caDhavo moma-turaMgape, sarakhAvanArAonI saMkhyA nAnIsUnI nahotI. paDatAM nathI. calavo pAvaka mAMhi. maheza dave, eka atizaya karuNa sneha to thAya paNa ene 'kavitAno surya'mAMthI anubhUtinuM daSTAMta mahAtmA
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana me 2010 gAMdhInA jIvananuM varNavI A lekha pUro mahAvIra kathA DI.vI.DI. mAgI bhIkhIne meLavelI eka nAraMgI karIza. pU. bApunA sauthI moTA dIkarA che. e nAraMgI kasturabAne Ape che. haridAsa sAthe sorAba-rUstamIno be bhAga, be divasa ane kula pAMca kalAkamAM prasarelI A kathA, khAsa bA mATe lAvela che. bApue tattva ane stavananA saMgItathI vibhUSita A anerI mahAvIra kathAnI saMbaMdha hato. dIrghajIvanamAM mahAtmA be DI.vI.DI. jijJAsuonI IcchAthI taiyAra thaI gaI che. pUchyuM, "mAre mATe nathI?' putre kahyuM; gAMdhIe anekanuM hRdaya parivartana karyuM nA, tamAre mATe nathI..kevaLa "bA" A be DI.vI.DI.nA seTanI kiMmata rU. 250/- che. hatuM pama mahaMmadaalI jhINA ane mATe ja che. pachI pitAne kahe che: "tame maryAdIta saMkhyAmAM A keseTa taiyAra karavAnI hoya Apano orDara emanA moTA dIkarAne samajAvavAmAM A je ja phona 022-23820296 upara jaNAvo. Apane ghera ATalA badhA mahAna thayA cho te mArAM teo karuNa rIte niSphaLa nIvaDelA.] - beThA A DI.vI.DI. ame pahoMcADIzuM. bAne lIdhe. Surely kahI pU.bApu haridAsa badhI ja rIte hAthathI gayela | kuTuMbIjano ane mitrone A DI.vI.DI. bheTa ApavI e jaina enA vidhAnano svIkAra kare che...pachI saMtAna che. badhI ja rIte khuvAra thaI | zAsananI mahAna sevA che. vastunI prabhAvanA kSaNajIvI che. vicAranI pU. bApu pUche che: 'amArI sAthe gayela che. dADhI vadhI gaI che. | * prabhAvanA ciraMjIva che. dazathI vadhu seTa kharIdanArane DIskAunTI AvavuM che, cAla' e spaSTa nA bhaNe paheravezanA kaMI ThekANAM nathI...ne eka vInA kaI ThekANA natha... barDa ApavAmAM Avaze. che. pU. bAnI AMkhamAM AMsunA toraNa karuNa ghaTanA nAgapura sTezane bane che. pratyeka jainanA gharamAM A DI.vI.DI. hovI ja joIe. che. gADI upaDe che...kasturabA pAse nAgapura sTezane mANasonI bhIDa jAmI jJAna prabhAvanA ja prabhAvaka prabhAvanA che. TopalImAM phaLa che. putrane ApavA che. eka gADImAM mahAtmA gAMdhI ne pU. samyaka jJAna samyaka darzana ane samyaka cAritranI prApti AvAI jAya che tyAM gADI upaDI jAya che. kasturabA musApharI karI rahela che. mahAvIra vicArathI ja thAya che. traNeyane kAje A ke vI karuNa emane AvakAravA lokonI ThaTha jAmI | mahAvIra kathAnA dazyane nihALo ane vANInuM zravaNa karI| anubhUti che. che. gADI yArDamAM Ave che eTale loko mahAvIrane jANo, mAno ane pAmo. mahAtmA gAMdhI kI jaya" pukAre che. e pramukha, zrI muM. jaina yuvaka saMgha) rasikabhAI raNajitabhAI paTela, pukAramAM bIjo eka moTo pukAra C/12, navadIpa epArTamenTa, sArathi saMbhaLAya che: baMgalonI sAme, A-1, skUla pAse, memanagara, amadAvAda-380 052. mAtA kasturabAno jaya'. e avAja haridAsano che. enA hAthamAM mobAIla : 9898169069. mahAvIra kathA' aMge pratibhAva snehI bhAIzrI dhanavaMtabhAI ane bhAI kumArapALabhAIne A kArya mATe temaNe karelI mahenata, tanmayatA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA kAryothI sadA yuvAna sarva sutradhAro- tathA jaina dharmanA agAdha samudramAMthI zodhela motI sarva jijJAsu zrotAjano jaya jinendra. samakSa rajU karavA badala khUba khUba abhinaMdana tathA AbhAra. | hRdayapUrvakanA abhinaMdana ane AbhAra. jJAnapITha, kathAno mAhola tathA saMgIta vyavasthA kharekhara ja prasaMgane saMgha dvArA prabuddha-jIvana, amulya pustako, paryuSaNa vyAkhyAna- mALA anurUpa hatAM. rAmakathA, bhAgavatakathA vigeremAM saMgIta sAthe dhUna hoya che jevA suMdara, jIvanopayogI kAryakramo to niyamita thatAM ja rahe che; jJAna- eTale saMgIta lAuDa hoya che, paraMtu jo mahAvIra kathAmAM saMgIta thoDuM gaMgA, jJAna-saritA haMmezA vahetI ja rahe che. paraMtu tA. 27 mArca-ke. sI. saumya rAkhyuM hota to vadhAre mANavA yogya banyuM hota tema mAruM aMgata kaoNleja haoNla tathA 28 mArca-bhAratIya vidyA bhavanamAM "mahAvIra kathA'no maMtavya che. navatara chatAM sarva rIte saphaLa prayoga, jemAM lAbha levAnI, dharma-jJAnamAM be divasamAM kula pAMca kalAkano samaya, bhagavAna mahAvIre prabodhelA taraboLa tathA saMtRpta thavAnI je taka maLI tene huM mArA jIvananI paMca-mahAvrata je temaNe temanA jIvananI paLe paLe AcaraNamAM mUkela te avismaraNIya taka mAnuM chuM. samajAvavA, rajU karavA mATe samaya ghaNo ocho paDyo hoya tema lAge che. koIpaNa jaina bhAI-bahena evA nahIM hoya ke jemaNe prabhu mahAvIra viSe jo kathAno samaya traNa ke cAra divasano hota ane kumArapALabhAInI vAMcyuM ke sAMbhaLyuM na hoya. upAzrayomAM jJAnI gItArtha guru bhagavaMtoe upadeza vANIno lAbha maLyo hota to je thoDA tarasyA rahI gayAnI lAgaNI thAya, svarUpe ghaNuM badhuM vyAkhyAnomAM kahyAnuM ApaNe badhAe sAMbhaLyuM haze. che te na thaI hota. | paraMtu jaina dharmanA UMDA abhyAsI, tattvaciMtaka, lekhaka tathA vANI upara AvA atyaMta upayogI suMdara saphaLa prayoga mATe abhinaMdana-zubhecchA. jemanuM adbhuta prabhutva che tevA mRdubhASI padmazrI DaoN. kumArapALa bhAIe je saraLatAthI bhagavAna mahAvIranA jIvananA dareka prasaMgo-mAtAnA garbhathI hiMmatalAla esa. gAMdhI laIne mokSa sudhInA sacoTa rIte kathA svarUpe rajU karyA ane sAco jaina dharma 404, suMdara TAvara, TI. je. roDa, zIvarI (vesTa), muMbaI-400 015. e kriyAomAM nahIM paNa AcaraNamAM che te suMdara rIte samajAvyuM. snehI phona : 022-24131493. mobAIla : 09323331493.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010. prabuddha jIvana patra carcA ) vartamAna yugamAM jaina sAdhu samAje Adhunika upakaraNono upayoga karavo joIe? [ 'pra.jI.'nA julAI aMkanA taMtrI lekha 'vihAra : mArga akasmAta ane AdhunikatA' dvArA ame uparanA viSayanI carcA mATe samagra samAjane AmaMtraNa ApyuM hatuM. e vize prApta thayela patro 'pra.jI.'nA AgaLanA aMkomAM ame prakAzita karyA hatA, A aMkamAM eka vadhu patra ahIM prastuta karIe chIe. amone jema jema patro prApta thatA jaze e pramANe pra.jI.nA aMkamAM prasiddha karatA rahIzuM. sarveno AbhAra. taMtrI]. hamaNAM be mAsa pahelAM lIbaDI pAse be sAdhvIzrIo ane A ja mahinAnI menI navamIe zaMkhezvara tarapha vihAra karatA eka sAdhvIzrIe jIvana gumAvyuM. je samAja mATe have A ciMtAno viSaya che. taMtrIzrI prabuddha jIvana, sAcA ane pUrA zrAvakAcAra ApaNe paNa apanAvavA paDaze ane AtmazreyArthe julAI 2009nA pra.jI.nA aMkamAM DaoN. dhanavaMta zAhanA lekhamAM zrI pauSadhAdi karI zakya eTalo vadhu samaya sAdhu-mahAtmAonA saMparkamAM kADhI temanI dhanavaMtabhAIe jaina dharmanA bhAvi aMgenI potAnI ciMtA sucAru rUpe vyakta takalIpho vagerethI vAkepha rahevuM joIze. karI ane tyArabAda sapTembaranA aMkamAM paNa traNa patro AvyA, je vAMcI have sAdhu saMsthAnI vAta karIe to, dIkSArthIonI-temanA jJAna, vairAgya A lakhavA huM prerAyo chuM. aMgenI-cakAsaNImAM sAcA zrAvako, paMDitoe potAno phALo Apavo A aMge jeTaluM paNa lakhAya ochuM paDe tema che. huM mAtra amuka muddAo paDaze ane jarUra lAge to zramaNa-zramaNI jevI saMsthA zarU karI temanI keLavaNI tarapha aMgulI nirdeza karavA cAhuM chuM. vagere upara dhyAna ApavuM paDaze. pahelI vAta te e ke tathAkathita "sudhArA'nI vAta jo ApaNe A aMgenI bIjI vAta te e ke sAdhu mahAtmAonI bImArI, vRddhAvasthA sAdhu-sAdhvIo pUratI maryAdita rAkhIzuM to bhAgye ja koI artha saraze! vageremAM temanI vaiyAvacca vagere upara zrAvakoe pote pUratuM lakSya ApavuM mArA namra mata pramANe, zarUAta zrAvakoe potAnI jAtathI karavI paDaze. paDaze jethI temanI e aMgenI ciMtA TaLI jAya. sAdhu thavA mAgatI hareka vyakti, hakIkatamAM, zrAvaka kuTuMbamAMthI ja ane ATaluM thayA pachI, je anivArya vAta lAge che te e ke jo amuka Azare 25-30 varSanA saMskAra laIne Ave che. vaLI, dIkSA pachI paNa sAdhu-koI paNa kAraNe-sAdhunA AcAra pALI zake tema nA ja hoya to, sAdhuoe AhAra-pANI vahoravA ane anyathA paNa zrAvakonA satata tenA ke anyonA pariNAma vadhu bagaDe te pahelAM, tene "sAdhutva'thI mukti saMparkamAM rahevuM paDe che jethI samAjamAMnA duSaNo vahelA-moDA temane AMbI ApavAnuM jarUrI banI jAya to te zakya banAvavAnI taiyArI paNa rAkhavI ja jAya e nizcita vAta che. rahI. vaLI, zrAvakoe, kama se kama moTA bhAganA zrAvakoe, paisA, saMpatti, kAma hakIkatamAM, khUba ja kaparuM ane chatAM anivArya che. vakhata Avya, samRddhine Aje je rIte atyaMta vadhu paDatuM mahattva ApyuM che temAMthI bahAra ApaNe ghaDiyALanA kAMTA pAchA pheravI, bhagavAna mahAvIranA samaya sudhI AvI, sImita paNa nyAyapUrNa nahIM to ye gAMdhIjI-zrImadbhA samaya sudhI AjIvikAne mahatva ApavuM paDaze ane te ravIndranAtha IMglenDa hatA tyAre muMbaInA AtmArAma tarabuDa] pAchaLa javuM jAiza. 2Aja282, arakanDIzanara, kalakattA AvyA hatA. sAthe temanI putrI enA hatI. AtmArAmAM A 'pradUSaNa" je phelAyeluM che te phukta mobAIla phona jevI lakjharInI vastuone lakjharAnA vastuone khAssA sudhArAvAdI hatA. temaNe eNnAne bhaNAvI hatI, eTaluM ja| jaina dharmamAM ja che evuMye nathI. lagabhaga tilAMjalI ApI sAdu jIvana-jarUra lAgyuM nahIM. paradezamAM palaTI hatI. temane nAta-jAtanA bheda naDatA nahotA.| badhA dhamAnA anuyAyAna nahI, zahero tema ja temanI jhAkajhamALano tyAga aMnA zikSita saMskArI yuvatI hatI. sAhitya ane saMgItamAM tene paryAvaraNamAM vadhatAM jatAM pradUSaNa, CO, karIne vatanane vahAlAM karIne sAcakalo rasa hato. ravIndranAtha taraphanI aMnAnI lAgaNI spaSTa vAyu ane ojhonanA paTalane thaI rahelA paNa-apanAvavuM paDaze. hatI. ravIndranAthe ApeluM sAhityika nAmAbhidhAna 'nalinI' eNe vyApaka nukazAnamAMthI bacavAno, samagra vyakitanI jema, ApaNI kiTalAMya varSo sudhI jALaveluM. tenA eka bhatrIjAnuM nAma teNe "ravIndra'| sRSTi mATe, mArA namra mata pramANa saMsthAomAMthI tema ja anuSThAnomAMthI |pADela. AtmArAma kalakattA AvyA tyAre temaNe devendranAthanI eka ja mArga che ane jeno jo A dizAmAM paisAnI nAgacUDane ghaTADavI joIze ane ghumalAkAta lIdhI hatI AtmArAme enA mATe ravIndranAthanI vAta AgaLa vadhI zake to badhA mATe e Aje jyAM tyAM 'bhavya' ke pachI pacheDI hovAnI aTakaLa che, paNa devendranAtha dharmanI bAbatamAM bhale! mAgadazaka banA zaka. 'bhavyAtibhavya'nA bhapakA thAya che tyAM game teTalA sa dhAraka hoya, sAmAjika vyavahAra ane rItarivAja arAka na rASi badhe saMpUrNa sAdagI apanAvavI paDaze. bAbatamAM rUDhicusta hatA. pawAMtanI kanyAM putravadhu tarIke svIkAravAnuM bA-4, Anada apATa - sAdhuo pAsethI sAcA sAdhvAcAranI divendranAthanA lohImAM nahotuM. enA jevI patnIe ravIndranAthanA | 24, je. pI. roDa, aMdherI (5.), apekSA jema ApaNe temanA ane jaina jIvanane kevo vaLAMka Apyo hota tevI kalpanA karavI nirarthaka che.)] muMbaI-400 058. dharmanA sArA bhAvi mATe karIe chIe tema Teli. naM.: 26242643.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana navakAra maMtramAM 'na' ke '' : namukkAro ke namukkAro? puSpA parIkha A viSaya bahucarcita nathI tethI ghaNA lokone prazna thAya ke sAco asara karyo ? namo arihaMtAnuM' bolavAmAM ane ravIndranAtha mATe vadhUnI pasaMdagI thaI gaI ane lagna levAyAM. sAMbhaLavAmAM madhura nathI lAgatuM ane 'kha' A carcA mATe thoDo abhyAsa jarUrI che. jananI, bajArU pAtaLI, dekhAva sAmAnya ane lagabhaga olatAM ja na AvaDato hoya ane tota ApaNA eTale ke jainonA jUnA graMtho, mu. ramaNabhAInA pustaka 'zAna navakAramaMtra', tathA anya lekhakonA lakhelA lekhono jo abhyAsa karIe to jaNAze ke '' e mULa navakAra maMtramAM vaparAyela che ane samaya jatAM ' no '[' 'na' thaI gayo lAge che. A 'na' thaI javAnA paNa kAraNo to che ja je ApaNe AgaLa jatAM joIzuM. sau prathama ApaNe jUnA graMthono vicAra karIe to ApaNA graMtho prAkRta ane ardhamAgadhI bhASAmAM lakhAyelA che. nirakSara evI putrI bhavatAriNIne ravIndranAthanA bhAbhIoe pasaMda karI ravIndranAtha bhAva vadhu jovA mA nahotA gayA. emaNe bhAbhIone kahI dIdhuM hatuM, tamAre je karavuM hoya ta karo, mAre emAM kazuM kahevAnuM nathI.' temanAthI bAra-tera varSa nAnI, kAcI vayanI, sIdhI-sAdI grAma-bAlikA temaNe jarAya AnAkAnI vagara svIkArI lIdhI tenI pAchaLa kadAca pitA devendranAthanuM vajana kAma karI gayuM. lAge che. ravIndranAthane maharSi pitA pratye apAra Adara hato. temane te ahobhAvathI jotA. temanI AmanyA rAjanA dhAme tell prAkRta ane ardhamAgadhImAM 'na' karatAM ''no upayoga vadhu jaNAya che. prAkRta e lokabhASA hatI. saMskRta e brAhmaNonI eTale ke e e bholAnI bhASA hatI jemAM '' karatAM 'na' no upayoga vadhu thato hato. bolatA hoIe tevuM lAge che. pAMce padamAM zarUAtamAM '[' ke 'na'mAM jarAye vAMdho nathI lAgato. di. saMpradAyamAM to Aje paNa 'La' no ja upayoga karAya che. bhagavatI sUtra'mAM paNa 'namo hisAbe prAcIna kALathI ja 'namo' 'mo' arihatA' ja che. DaoN. ramaNabhAInA baMne pado vikalpe prayojAya che ane tethI baMne sAcA che ane tevI ja rIte dvijendranAthe sAsaravAsanuM navuM nAma ApyuM 'zAlinI'. kanyAnuM piyaranuM nAma hatuM 'bhavatArizI! moTAbhAI 'namukkAro' ane 'murI' paNa sAcA che. jo ke dareka jagyAe 'T' no 'na' nathI karyAM. jema ke 'namAM arihaMtANaM'. ahIM saMskRtanI vibhaktino ja upayoga karyo che. anya sAmayikanA taMtrIzrI ane lekhakone vinaMti 'prabuddhe jIvana'mAM pragaTa thatAM lekho ane prasaMgo anya sAmayikanA DaoN. ramaNabhAInA vicAro mujaba taMtrIzrIo potAnA sAmayikamAM punaH prakAzita kare che eno amane 'zAzvata navakAra maMtra' pustakamAM AnaMda che. paraMtu e lekhanA aMte 'prabuddha jIvana' saujanya lakhAya to jaNAvyA pramANe 'La' ane 'na'mAM amAza AnaMdamAM vizeSa umero thAya. me 2010 'na' ane '' nuM viziSTa prakAranuM nAda mAdhurya hoya che. yogIonA maMtavya mujaba 'na' nA uccAraNathI hRdayamaMtrI vadhu samaya taraMgIta rahe che. 'T' vyaMjana jJAnano vAcaka manAya che tethI tene maMgalasvarUpa mAnavAmAM Ave che. jaina dharmanA ghaNA zAstromAM 'La' alaranuM svarUpa vyoma batAvyuM che ane 'na'nuM zUnyam. navakAramaMtramAM ApaNe 'narmA' ke 'no' e vaMdana karavAno arthamAM vAparIe chIe. eTale vyoma eTale AkAza ane 'na' nakArAtmaka sUcaka tarIke paNa vaparAya che. 'na' e Atmasiddhi sUcaka, jalatattvano sUcaka, mRdaMtara kAryono sAdhaka ane AtmaniyaMtA che. e dRSTie paNa baMne akSaro prabhAvI che. paraMtu baMnemAM thoDo pharaka che. 'T' khAsa moTo taphAvata nathI. mArA 'prabuddha jIvana'mAM prakAzita thatA lekhonA lekhakone puraskAra maMtavya pramANe 'na' dainyavarNa che arpaza karAya che. jyAre '[' mUrdhanyavarNa che. 'na' bolavAmAM koI takalIpha thatI nathI e ja samaye anya sAmayikone paNa mokale che. eTale jyAM chapAya keTalAka mahAnubhAva lekhako potAno lekha "prabuddha jIvana' uparAMta jyAre 'La' bolavAmAM jIbha uMdhI tyAM bhale' e vicArathI, paraMtu A yogya nathI. kAraNa ke keTalIka lagADavI paDe che. 'La' nAbhimAMthI bIjA sAmayikamAM paNa prakAzita thayo hoya, taMtrIo mATe A vakhata A e lekha 'prabuddha jIvana'mAM pragaTa thAya tyAre e ja samaye | Ave che 'na' bolavAmAM saheluM paDe. vimAsaNa paristhiti che. mATe samaya jatAM '[' no 'na' thaI gayo lAge che. vAlIne nALavAmAM uparanA bhAgamAM eTale lekhaka mahAzayone vinaMti ke 'prabuddha jIvana' mATe jo lekha mokalo e ja samaye anyatra na mokalo. AzA che ke anya taMtrIzrIo ane vidvAna lekhako A hakIkatamAM amane sahakAra Apaze. -taMtrI zAMtisUcaka hovAthI samattvabhAva ApanAra che. AtmasiTi meLavavA samatvabhAva pahelo keLavavo rahyo. navakAramaMtra jaina dharmano mukhya maMtra che. A maMtramAM arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana paMca parameSThIne namaskAra karavAmAM AvyA che. maMtra davA paNa che ane Tonika paNa che. e A maMtramAM koI vyaktivizeSane namaskAra na | mRNAlinI jhA bhaNyAM nahIM, sAhitya | AdhyAtmika bimArIne dUra karI AtmAne karatAM gaNone namaskAra karyA hovAthI A maMtra ane kaLA jevA Itara rasa keLavI zakyAM nahIM, zaktizALI paNa banAve che. mahAmaMtra tarIke oLakhAya che. maMtra zAstramAM joke mRNAlinI sArAM ghararakhkha patnI banI na'nA 35 nAma ApavAmAM AvyA che. "T'nAM rahyAM. kuTuMbamAM te sArI rIte bhaLI gayAM. na" no vicAra karIe to mahAmaMtranA jApa zuddha 20 athavA 24 nAma ApavAmAM AvyA che. kuTuMbamAM badhAM temanAthI prasanna hatAM. temaNe uccAra sAthe karavAthI zuM phAyadA thAya ane kevI vRttaratnAkara'mAM mAtRakSaronAM je zubha ke ravIndranAthanI saMbhALa sArI rIte rAkhI, pAMca rIte phAyadA thAya te joIe. A mahAmaMtramAM phakta azubha phaLa darzAvavAmAM AvyA che te pramANe saMtAno ApyAM. zAMtiniketana mATe laukika ja nahIM paraMtu zArIrika, mAnasika ane 'I' zrama karAvanAra che ane 'na' saMtoSa ravIndranAthane nANAbhIDa hatI tyAre temaNe | pAralaukika siddhino hetu paNa samAyelo che tethI ApanAra che. navakAramaMtranA pado vyaktivAcaka temanA sarva dhareNAM vinA saMkoce kADhI ApyAM prAkRtano 'I' akSara bolIne jApa karavAthI je - ja hatAM. jIvyAM tyAM sudhI maNAlinI patinI] taraMgo utpanna thAya che te havAmAM utpanna thayelA sarvavyApaka ane sanAtana rahyA che ane sAthe paDakhe rahyAM. dhvani taraMgo sAthe maLI Urdhvagamana karI sAthe anya dharmane paNa svIkArya banI zake che. codalokamAM vistarIta thaI samaSTine prabhAvita vaijJAnika dRSTie "T' ane 'na' bolavAmAM ApaNA zarIramAM kyAM kare che ane sAthe sAthe sAdhakanA AbhAmaMDaLane paNa prabhAvazALI banAve ane zuM pheraphAro thAya che te joIe. ApaNA mastiSkamAM jAtajAtanA che. taraMgo hoya che. AlphA, bITA, DeTA, teTA Adi. jyAre AlphA taraMgo 'zAzvatadharma' sAmayikamAM zrI vimalakumAra coraDiyAnA lekhamAM to adhika mAtrAmAM hoya tyAre manuSya AnaMdita hoya che. 'I'no prayoga ghaNA vistArathI 'I' akSara bolavAthI jApa karIe to zArIrika AlphA taraMgonA utpAdanamAM ati sahAyaka gaNAya che. '' bolavAthI vijJAnanI dRSTie ApaNA zarIramAM kaI jAtanA pheraphAro thAya ane kaMTha ane jilDAnI pezIo para eka prakAranI kheMca Ave che. kaMThamAM zuM asara thAya e ghaNAM vistArathI samajAvyuM che. joke thoDuM ghaNuM to thAIroIDa ane perAthAIroIDa granthIo che. thAIroIDa granthI mULamAM ApaNe paNa AgaLa joI gayA. A "T' akSarathI thatA pheraphArone zarIranI zakti utpAdana karavAvALI granthI che. pAcana kriyAmAM paNa lIdhe ApaNAmAM dhIme dhIme utpanna thatA krodha, lAlasA Adi bhAvo A granthI sahAyakartA che. '' nA uccArathI thAIroIDa ane hoya evo ja sAva graMthIomAMthI thAya ane e strAvane anurUpa manuSyano perAthAIroIDa granthIonuM saMtulana 5 vyavahAra ane AcaraNa bane. jaLavAya che ane granthIo zaktizALI prabuddha jIvana' saujanyadAtA zrI vimalakumArajIe temanA lekhamAM bane che. mATe vinaMti zarUAtamAM suMdara zloka (je nIce mokAra maMtramAM 'A' akSarano prayoga | 2010-2011nA varSa mATe koI paNa eka mAsanA, Apelo che) TAMkIne 'kha' akSarano mahimA 14 vAra thAya che. eka mALAmAM ''no rUA. 20,000/-nuM anudAna ApI saujanyadAtA banavAnuM ane 'kha' akSara eTale zuM te jaNAvyuM prayoga 1512 vAra layabaddha karavAthI ame amArA prabuddha jIvana'nA sujJa vAcakone vinaMti karIe che. jIbha tALavAne lAge che ane tenA phaLa chIe. 'kuNDalIttva gatA rekhA, madhyatastata svarUpe mastiSkanI granthIo jevI ke jJAnadAna e uttama ane ciraMjIva dAna che. arthAta: hAIpothelemasa, piTyuTarI tathA | pInIyalane jAgrata kare che, vyavasthita kare potAnA svajanonuM AvA jJAna karmathI tarpaNa karavuM e vAmAM yojAtA saiva, punarudgha AtA priya aa2 T. che. A rIte '' akSaranA prayogathI | thI ja sAcI zraddhAMjali che, ane bhavya tarpaNa che. gujarAtI bhASA vaMzaviSNu kvAsI, vaturva7mAM | zarIranI AdhyAtmika, mAnasika, ane te vicAranI A uttamottama sevA che. dhyAnamasya NakArasya pravakSyAmi ca / zArIrika puSTinI sAthe rogone rokavAnI saujanyadAtAnuM nAma lakhAvavA mATe zrI muMbaI jaina yuvaka taththumbArA zakti paNa vadhatI jAya che tathA amuka saMghane phona-022-23820296 upara saMparka karavA dvibhujAM varadAM ramyAM bhaktAbhISTa pradA rogo paNa dUra thAya che. Aja kAraNane vinaMti. lIdhe mahAnubhAvonuM kahevuM che ke navakAra ApanA hRdayamAM janmela bhAvane amArA vaMdana. maMtranA jApathI ghaNI vAra rogIonA | rAjavi locano nityAM, dharmakAmArtha pramukha, zrI muM. jaina yuvaka saMgha) mokSama IIrU II rogo dUra thAya che. A dRSTie "TmokAra' | yiniin|
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana me 2010 joDAsAMkonA gharanI agAsI para DhaLatI bapore huM AMTA mArato hato. namatA pahoranI jJAnatAmAM sUryAstano ujAsa bhaLatAM te divase AvI rahelI saMdhyA mAre mana koI viziSTa prakAre manohara banI gaI bAjunA gharanI dIvAlo suddhAM mAre mATe suMdara banI gaI.. saMdhyA jANe mArI aMdara ja AvI) gaI. mArAmAMno 'huM'DhaMkAI gayo. "huM" khasI gayo eTale jagatane tenA nijanA svarUpamAM huM joI rahyo... e svarUpa kadI tuccha nathI... e AnaMdamaya ane sauMdaryamaya che. -ravIndranAtha TAgora bhaktone pasaMda phaLa ApanArI, kamalAkSI, dharma, artha, kAma ane mokSa ApanArI che. mRtyunA viSayamAM ravIndranAtha jeTaluM UMDuM manana koIe karyuM nathI, paNa " akSaramAM vaccenA bhAgamAM kuMDalInI kAdambarIdevInA mRtyuno zoka ravIndranAthane rUparekhA che jenI pachI uparanI tarapha vaLI pAchI e rekhA DAbI tarapha jAya che ane priye, pAchI jIvananA aMta sudhI satAvato rahyo. e upara gaI che. varSo dvArA tatra anusAra ravIndranAthe kAdambarIdevIne mRtyu pahelAM pAm padamAM sarve siddhi ApanAra zakti potAnA cAra ane mRtyu pachI be graMtha arpaNa vidyamAna che. karyA che. bIjA koIne temaNe ATalA graMtha arpaNa karyA nathI. '' akSarano mahimA jaina tathA hindu baMne dharmamAM gavAyo che. ApaNe to jaina dharmanA navakAra maMtramAM 'I' ke 'na'nI ja carcA karI adhika prabhAvavALo che. enA pratyeka akSara che. ATalI carcA bAda huM vAcaka para mArA upara eka hajAra ane ATha mahA vidyAo vicAro pradarzita karyA bAda nirNaya levAnuM ane rahelI che.) je yogya lAge te uccAra athavA akSarano "na' ane T' nA taphAvatanI carcA karI upayoga niyamita navakAra maMtranA jApamAM 1 mahAmaMtra sudhI pahoMcyA e nAnI sUnI vAta athavA rojIMdA upayogamAM levAne vinavuM chuM. nathI chelle DaoN. ramaNabhAInA lekhamAM aMtamAM TAMkelA zlokathI A lekhanI pUrNAhuti karIza. 6/bI, 1le mALe, kaeNnave hAusa, zrI ratnamaMdira gaNie kahyuM cheH vADIlAla paTela mArga, maMtra namaznara: parva namora: jyAra@RTdha6: RRIdha: muMbaI-400 004. pti pratyakSa choNa vidyAsahastra: // Te. naM.: 238736 11; (paMca namaskAra maMtra kalpavRkSathI paNa mo.: 9820530415 evaM dhyAtvA brahmarupAM, tanamaMtraM dazadhA jayeta / / 4 / / iti varNodvAra tntre| artha : A traNa rekhAo brahmA, viSNu ane maheza svarUpa che ane caturvarga rUpane bakSanAra che ane "T' kAranA dhyAnano artha sAMbhaLoH be hAthavALI, varadAna ApanArI, sauMdaryavAna, bhIvaMDI-gokulanagaramAM savAranI pAThazALAnuM Ayojana bhIvaMDI-gokulanagaramAM pU. gacchAdhipati zrI jayaghoSasUri mahArAja sAhebanI pAvana nizrAmAM pravacanakAra pUjya paMnyAsazrI mahAbodhi vijayajI mahArAjanI preraNAthI chellA pAMca mahinAthI morniga pAThazALAnuM Ayojana thayuM che. jemAM lagabhaga 150 jeTalA yuvAno be pratikramaNanA sUtronA svAdhyAya kare che. savAre 6-30 thI 7-45 sudhImAM cAlatI A pAThazALAmAM sUtra svAdhyAyanI sAthe sAthe avAra navAra sAmAyika pratikramaNa, yAtrA pravAsa, tattvajJAna, praznottarI ane vividha bhakti anuSThAnonA Ayojana thAya che. sAthe sAthe chellA be-aDhI mahinAthI eka navuM Ayojana goThavAyuM che. je che vihAra sevA. zeSakALa daramiyAna lagabhaga 40 jeTalA yuvAno vividha samudAyanA sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto sAthe bhivaMDIthI cAre tarapha ekeka mukAma sudhI pa0 thI 60 vakhata vihAra karI cUkyA che. A sevAmAM yuvAno temaja prauDho khUba ja utsAhathI bhAga laI rahyA che. vartamAnamAM vihAra daramiyAna ApaNA pUjyonA je rIte akasmAta thaI rahyA che temAMthI bacavAnA aneka upAyomAMthI eka mahattvano upAya che vihAramAM zrAvakoe pUjyonI sAthe rahevuM. beTarI, siTI vagere sAdhano sAthe pUjyonI sAthe ke AgaLa pAchaLa cAlavAthI akasmAtano prazna ghaNA bhAge hala thaze ema jaNAya che. muMbaI, mahArASTra, rAjasthAna ane gujarAtanA saMgho ane yuvAno jAgRta thAya ane vihAra sevAno prAraMbha kare evI sahune hArdika bhalAmaNa che.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010 prabuddha jIvana jayabhikhkhu jIvanadhArA : 18 D DaoN. kumArapALa desAI sAhityakAranA sarjanamAM dhaNIvAra emanA aMgata jIvananuM pratibiMba jhIlAya che. jIvananA vaivisabhara anubhavo emanI kRtiomAM bhinna bhinna rUpe pragaTa thAya che. gujarAtI sAhityamAM mahattvanuM pradAna karanAra ane jiMdAdilIbharyuM jIvana jIvanAra jayabhikhkhu nA jIvananI A ghaTanA eka DaramAMka ane vahemI chokarAnuM eka sAhasika chokarAmAM kevI rIte rUpAMtara thAya che teno Alekha Ape che. sarjaka jayabhikhkhunA kumArAvasthAmAM banelA prasaMgane joIe A aDhAramA prakarAmAM) zerasiMha bApunI bahAdurI! gharanA murabbI pAse bhIkhA ('jayabhikhkhu'nuM hulAmaNuM nAma)e videzI ghaDiyALa joyuM ane e jamAnAmAM atyaMta kiMmatI ane durlabha gaNAtuM. A ghaDiyALa bhIkhAe jIda karIne jIvanI jema jALavavAnI zarane lIdhuM. ghaDiyALa paherIne sAbaramatI nadImAM nhAvA gayelA bhIkhAlAle pIpaLAnA jhADanA thaDanI nAnIzI bakholamAM A ghaDiyALa mUkyuM. evAmAM aMdhAruM thatAM pAchA vaLavAnI utAvaLamAM e levAnuM bhUlI garyA. ghera AvyA pachI rAtanA gherA aMdhakAramAM hAthamAM kaDiyALI DAMga sAthe e DiyALa levA mATe potAnA goThiyA evA kheDUtanA dIkarA jagatanI sAthe nIkaLyo ane rastAmAM rIMchano bheTo thayo. jagate bhAre jhIMka jhIlI; paraMtu e ghAyala thatAM Daroka bhIkhAnA manamAM ekAeka zUrAtana jAgyuM ane enne jIvasaTosaTa khelIne kaDiyALI DAMga rIMchanA pAchalA page jorathI phaTakArI ane pachI nIce paDelA rIMcha para baMnee DAMgano varasAda varasAvyo. rIMcha maraNatola mAra khAIne nIce paDyuM ne marI gayuM. bhIkho ane jagata banne thAkIne lothapotha thaI gayA hatA. rAtanA baNaka vAgI cUkyA hatA ane bhIkhAe ghera pAchA pharavAno vicAra karyo, tyAre kheDUtanA bhaDa dIkarA jagate kahyuM, 'alyA! je ghaDiyALane mATe A motano mukAbalo karyo, enuM zuM? ene lIdhA vinA pAchA javAya nahIM." bhIkhAe kahyuM, 'dosta ! e apazukaniyALa ghaDiyALane yAda na karAya. have ene bhUlI jA. ATaluM jAnanuM jokhama kheDyuM te ochuM che?" javA de ne. ATalI hiMmata batAvI te basa che! hiMmatanA bahu pArakhA na hoya! kAkAne huM cokhkhuM cokhkhuM kahI daIza ke ghaDiyALa khovAI gayuM che. tamAre Thapako Apavo hoya to Thapako 21 Apo ane mAravo hoya to mArI nAkho !' jagata hAthamAM kaDiyALI DAMga ghumAvato bolyo, 'alyA, pAgala, cheka nadIkinAre jaIne tarasyA pAchA AvIe te cAle ! tAre na AvavuM hoya to ahIM besa. huM abaghaDI vAMdhAM-kotara vIMdhI nadIe pahoMcIne jhADanI bakholamAMthI ghaDiyALa laI AvuM chuM. Ama bolI jagata jamIna pa2 kaDiyALI DAMga ThokI AgaLa cAlavA lAgyo. bhIkho jagatane jato joI rahe evo nahoto. eNe paNa jagatanI sAthe cAlavA mAMDyuM. baMnenAM kapaDAM dhULathI ragadoLAyelAM hatAM. kapaDAM parathI dhULa khaMkherI. bhIkhAnI baMDI phATI gaI hatI ane jagatanA AkhA zarIre rIMchanA nahoranA ujharaDA upasI AvyA hatA. A kazAnI paravA karyA vinA A baMne goThiyA nadI tarapha cAlyA. rIMchane dharatI para DhALIne meLavelA sAhasabharyA vijayanA kAraNe emanAmAM prabaLa utsAha hato. baMnene ema lAgatuM ke Aje A AkhI duniyAmAM amane koI DarAvI ke harAvI zake tema nathI. rIMcha paranA vijaye emanAmAM navo jusso ane saMkalpa jagAvyA hatA. Aja sudhI divase vAMdhAM-kotaromAM jatAM bhaya pAmato bhIkho have A aMdhArI rAtamAM nirAMte nirbhaya banIne cAlato hato. pachI pAchA pharavAmAM huM mAnato nathI. game te thAya, A vAMdhAMone vIMdhIne, nadI kinAre pahoMcIne ghaDiyALanI tapAsa to karavI ja paDe temanAM patnI mAlinI devI be mahinA 'e vAta to sAcI, paNa jokhama mAthe lIdhA | mAMdAM rahyAM. kRSNa kRpalAnInA jAgyA mujaba ravIndranAthe khUba hasujA karI vIjaLI nahatI tejI sAthe paMkho nAMkhatA rahyA. kRSNa datta ane enDru robinsane suzrUSAnI AvI vAtano ravIndranAthanI AMtarika zAMti kAMI bAva prativAda karyo che. ravIndranAthe lakhyuM che ke coMkAte TanAthI vicalita thatI nahIM patnInA mRtyu pachI te navA utsAhathI zAMtiniketananA kAmamAM lAgI gayA. baMne nadInA kinAre pahoMcyA ane pIpaLAnI bakhola tapAsI. ghaDiyALa jevuM mUkyuM hatuM jevuM bicAruM zAMtithI paDyuM hatuM. mAtra e potAnuM kAma karatuM hatuM. caMdranA jhAMkhA ajavALAmAM bhIkhAe ghaDiyALa joyuM, to barAbara rAtanA traNa ane pistALIsa thayA hatA. have navI phikara peThI. ghe2 mA dUjhaNAM (dUdha ApatuM Dhora)nI saMbhALa levA UThe te pahelAM pahoMcI javuM paDe tema hatuM, baMne jhaTapaTa nadIkinAre pahoMcyA ane hAtha-moM dhoyA. emanA zarIra para lohInA DAghA paDyA hatA, e paNa sApha karI nAkhyA. baMDIo kADhIne dhoI nAkhI ane pachI lAkaDI para ane pharapharatI dhajAnI jema bhAvIne dhara tarapha pAchA pharyA. jAko rIMcha paranA emanA vijayanI patAkA uDADatA na hoya!
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 baMne jhaDapathI cAlatA hatA, tyAM rIMcha sAthenI 'yuddhabhUmi' AvI. caMdranA prakAzamAM Azraya ApanArA vRkSanI UMcI DALe kaMIka mAkhIo jevuM UDatuM hatuM, e tarapha jagate saheja UbhA rahIne dhyAnapUrvaka joyuM. bhIkho akaLAyo. ane thayuM ke have jaldI ghare pahoMcavAnuM che, tyAM vaLI A navI paMcAta zAnI? eNe vRkSanI UMcI DALane eka dhyAne jotA jagatane jarA DhaMDhoLyo, eTale jagata bolI UThyo, prabuddha jIvana 'hA, mArA manamAM paNa savAla hato. e vAta ghoLAtI hatI ke na jANa, na pichAna! A rIMcha sAthe ApaNe koI saMbaMdha nahoto, chatAM ApaNe je jhADa para caDhIne beThA hatA, e ja jhADane eNe kema pasaMda karyuM?' bhIkhA, A rIMcha A jhADa para kema caDhyuM enuM kAraNa tuM jANe UMgha AvI gaI. che ? Akhare eno bheda khUlI gayo.' basa, have eno tALo maLI gayo. jhADanI UMcI DALI para jarA dhyAnathI joIza eTale khyAla AvI jaze. enA para madhapUDo che ane A rIMchabhAI madhanA bhAre zokhIna hoya che. e roja ahIM A madhano caTAko karavA AvatA haze.' bhIkhAe kahyuM, 'paNa madhamAkhIo ene herAna parezAna na kare. enA DaMkha to bahu kAtila hoya che ane jo badhI madhamAkhI ekasAmaTI tUTI paDe, to bhalabhalA AdamIne paNa pholIne khAI jAya. bhIkhAe madhamAkhI vizenuM UMDuM jJAna pragaTa karyuM ane e jagatane batAvavA cAhato hato ke ene paNa pazu-paMkhInI ghaNI bAbatonI jANakArI che. jagata bolyo, 'tArI vAta sAva sAcI; paraMtu madhamAkhIno Dara ApaNane lAge, rIMchane nahIM. rIMchanA zarIra para jaththAbaMdha ghATA kALA raMganA jADA vALa hoya che eTale mAkhI ene DaMkha mArI na zake, ApaNA gAmano gabalo paNa vALano kAmaLo oDhIne AkhA ne AkhA madhapUDA upADI lAve che, e te nathI joyuM ? rIMchane to bhagavAne ja kAmaLAnI garaja sAre evA vALa ApyA che.' bhIkhAe kahyuM, 'dosta! have A rIMchapurANa baMdha karIza ? e to e kyAranuMya marI gayuM; paraMtu hajI tArA manamAMthI gayuM nathI. jo rAta vItatI jAya che ane ghera moDA paDyA to ApaNuM AvI banaze eTale carcA karavAnuM choDIne jhaDapathI doDIe 2010 doDatA jAya ane hAMphatA jAya. navuM cetana AvyuM hoya ema lAgyuM. enuM eka kAraNa e ke rIMchanA rAma ramADI dIdhA hatA ane bIjuM kAraNa e ke aMte ghaDiyALa laIne pAchA AvyA. rAtanA AkAzamAM haraNI (mRgazIrSa, AkAzamAM UgatuM nakSatra) thoDe dUra hatI. baMne mitro bhIkhAnA manamAM to koI sAmrAjya para vijaya meLavyo hoya evo bhAva ramato hato. baMne ghera pahoMcyA ane cUpacApa parasALa(osarI)mAM paDelA khATalA para UMdhI gayA. thAka evo lAgyo hato ke khUba gherI savAra paDI, sUryanArAyaNa paNa kSitijathI UMce AvI gayA, tyAre goThiyA nAraNe AvIne baMnene DhaMDhoLyA. emane jagADavAnuM kAraNa e ke nAraNa pote eka romaharSaka samAcAra laIne Avyo hato. ene sanasanATIpUrNa samAcAro doDI doDIne sone pahoMcADavAno zokha hato. baMnene bhara UMghamAMthI DhaMDhoLyA ane hajI e AMkho coLIne purA jAgrata thAya, te pahelAM nA2Ne emane samAcAra ApyA. 'alyA UMghaNazIo ! kyAM sudhI UMghazo? ame pelA gojhArA (hatyArA) kuve jaIe chIe. zerasiMha phojadAre bhAre bahAdurIthI eka rIMchane mAryuM che. cAlo jovuM hoya to amArI sAthe. bahAdurI zI cIja che eno khyAla Avaze.' zerasiMha phojadArane vaLI rIMcha kyAMthI maLyuM ? kevI rIte emane eno bheMTa thayo? A aMge to nAraNe gAmamAM phelAyelI vAta karI eTale jagata ane bhIkhAne khAtarI thaI gaI ke A ApaNe mAreluM rIMcha ja zerasiMha phojadAre pharI mAryuM. vAha, bApunI te kevI mardAnagI! jIvatAne mAranArA bahAdura kahevAya; paraMtu marelAne mAranArA to ApaNA ekalA zerisaMha phojadAra ja. jagatathI puchAI gayuM, 'are nAraNa! A phojadAra sAhebe marelA rIMchane mAryuM che ke jIvatAne.' 'marelAne mAravAmAM zI mardAI? tame baMne sAva gAMDA thaI gayA cho. AkhuM gAma A jovA jAya che. huM paNa cAlyo ane tamAre AvavuM hoya to cAlo.' vizvanA dezone joDanArA kendra tarIke zAMtiniketanane upasAvavuM evI romAMcaka kalpanA, amerikA hatA tyAre, ravIndranAthane AvI hatI 1916nA AkTobarano e samaya, rIndranAtha dakSiNa keliphorniyAmAM hatA. eka savAre pharavAno muDa thaI Avyo. losa enjelasa najIkanA | dariyAkinAre TahelavA nIkaLI paDyA. pAchA pharatAM rastAmAM phaLonI manohara vALa para najara paDI ravIndranAtha UbhA rahI gayA. aMtarAnAM vRkSonI sugaMdhI AtAvaraNa tarabatara hatuM, strIndranAthane dhyAna dharavAnuM mana thaI AvyuM. vRkSonI jhADI vacce hariyALImAM ravIndranAtha dhyAnamAM besI gayA. te vakhate yaMtiniketanane vizvavidhAlaya banAvavAno vicAra karjA, zAMtiniketana kalakattAnI uttara-pazcima 160 3.mI jeTaluM dUra che. nakanuM sTezana bolapura che. bolapurathI zAMtiniketana traNeka ki.mI. che. ATaluM kahIne nAraNa potAnA bIjA mitro sAthe zerasiMha bApunI bahAdurI najaronajara jovA gayuM. zerasiMha bApu gAma vacce core besI mUchonI vaLa caDhAvI kahetA hatA, 'are! savAre pAsenA gAmathI pAcho Avato hato ane sAme A rIMcha maLyuM. jotajotAmAM enA rAma ramADI dIdhA. bhAI, AvA jabarA rIMchane mAravuM e kaMI chokarAnA khela nathI.'
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ me 2010. prabuddha jIvana 2 3 kharekhara zerasiMha bApunI vAta sAcI hatI. sau chokarAMoe kabUla jyAre nIkaLatA, tyAre zerasiMha bApunI chaTAthI paraspara ekabIjA karyuM. bhIkhA ane jagate paNa enI vAta svIkArI, kAraNa ke zerasiMha sAme jaIne kahetA, bApunA parAkramano bheda bhAMgavAmAM pitAnI zikSAno emane bhAre "A jabarA rIMchane mAravuM e kaMI chokarAMnA khela nathI.' ATaluM bhaya hato. bolIne baMne mitro khaDakhaDATa hasI paDatA! (kramaza:) jagata ane bhIkhAne AkhA zarIre khUba kaLatara thatuM hatuM. UjharaDAnI vedanA paNa zamI nahotI, AthI e pharI khATalAmAM ADA paDyA. 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, zerasiMha bApue to e rIMchane kheMcI maMgAvI, ene sApha karIne amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. masAlo bharIne corAmAM rAkhyuM. e corAmAMthI jagata ane bhIkho mobAIla : 09824019925. zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzana : 19 2 AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI navedaza prakaraNa : zreNikAdi stuti rAjA zreNika bhagavAna mahAvIranA saMparkamAM AvyA. e pachI temanuM 'zrI mahAvIra jaina gItA'mAM je chellAM cha svataMtra prakaraNa che temAM jIvanaparivartana thayuM. jIvana dharmamaya thayuM. prabhu pratyenI zraddhA pragADha tRtIya prakaraNa "zreNikAdi stuti' che. A prakaraNamAM 17 zloko che. banI. lAyaka samyakatvanI, tIrthaMkara nAmakarmanI prApti thaI. dharmAjIva bhagavAna mahAvIranA samayanA mahAna rAjavIo, zreNika tathA jenI pratipaLa jhaMkhanA kare che ane A alabhya prApti kavacit ja prApya udAyana tathA caMDapradyota tathA ceTaka vagere A prakaraNamAM prabhunI stuti bane che te, rAjA zreNikane maLyuM. e abhuta sukha maLaze te mATe rAjA kare che. zreNikanuM aMtara taiyAra haze tema mAnIe to paNa, te mATe teNe koI zrI mahAvIra jaina gItA'nI racanA yoganiSTha AcArya zrImada viziSTa puruSArtha karyo hoya tevI ghaTanA tenA jIvanamAM banI nathI. buddhisAgara surIzvarajI kare che tyAre temAM temanI eka virala sarjaka rAjA zreNike jene apUrva kahI zakAya tevo zraddhAbhAva, prabhu pratye keLavyo tarIkenI oLakha sthApita thAya che. zrImad buddhisAgarasurIzvarajInI ane tenA pariNAma rUpe tene, zrAvaka samyakatva tathA tIrthakara nAmakarmanI sarjakadRSTi, racanAzailI, ane bhaktibhAvanA satata dhyAnArha banI rahe saMprApti thaI. bhakta bhagavAna pAsethI AvuM apUrva varadAna meLave tyAre tenA AtmAnA zikhara para je bhAvanAno kaLaza caDhe te kevo mahArAjA zreNika, mahArAjA udAyana, mahArAjA caMDapradyota, darzanIya banI rahe! mahArAjA ceTaka vagere kSatriya rAjavIo te samayanA bhAratavarSanA mahAna mahArAjA udAyana, bhagavAna mahAvIranA zAsananA aMtima rAjarSi rAjAo hatA. soe jyAre che. prabhu mahAvIra svayaM, maMtrI abhayakumArane, udAyana aMtima rAjarSi jyAre anukuLatA prApta thaI AvA zAMtiniketanamAM ra 1 Disembara 1901 nA divase pAMca vidyArthIo mATe bArI tathA nidarI kare che. tyAre prabhunA darzana, vaMdana, ravIndranAthe temanI tapovana-zALAno prAraMbha karyo. tene nAma ApyuM, 'brahmacI sAdhu pada pAmyA pachI, bhakti ItyAdi zraddhApUrvaka karyA Azrama'. cAra vidyArthIo kalakattAthI AvelA, pAMcamAM hatA 2thIndra badhA iSabuddhithI, jIvananA aMtima ane dharma lAbha me Lavyo. vidyArthIo e lAla aboTiyAM ne uttarIya dhAraNA karyA hatAM. ravIndranAthe gAyuM, | samaye temane jha2 apAyeluM. mahArAjA zreNikanuM nAma | ame thaIe chIe satyane samarpita... kAtila pIDAnI vacamAM temaNe bhagavAna mahAvIra sAthe aneka pAMca vidyArthIo mATe eka RSi AcAryane badale pAMca zikSako hatA-jemAMnA akhUTa samatA dAkhavI ane ghaTanAomAM ullekhAyuM che. te traNa khristI hatA. AtmakalyANa pAmyAM. Agama graMthomAM paNa rAjA | zikSaNakArya ne rahevA-jamavA mATe koI phI nahotI rAkhI. tema chatAM pUratI rAjA o ane * saMkhyAmAM vidyArthIo AvatA nahotA. (pAchaLathI phI dAkhala karavAmAM AvI hatI.)| zreNikano ullekha vAraMvAra bhogavilAsano saMbaMdha pragADha beeka varSa zAMtiniketanamAM rahI abhyAsa karanAra satyajita renA zabdomAM: nihALavA maLe che. che. mahArAjA caMDapradyota rANI 'zAMtiniketanamAM bIjuM kazuM hoya ke na hoya, paraMtu taddana zuddha ane sAva saMsArIrANI cellaNAnI preraNAthI vyavahArI mANasamAM paNa dhyAna-ciMtana meravAnI ane tene adbhuta vismaya-bhAvanAthI'. mRgAvatInA rUpathI AkarSita ane anAthA maninA nimitte bharI devAnI ajaba AMdolana-zakti zAMtiniketananA vAtAvaraNamAM che.' | "9" 1 : 2* **
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana me 2010. vAsanAnA kAmaNamAM buddhi bahera mArI jatI hoya che. rANI mRgAvatIe pAmavA hRdaya taDape. eTaluM ja nahi, zrI yazovijayajI mahArAja eka caturAIthI rAjA caMdrapradyota pAsethI chUTakAro meLavIne bhagavAna mahAvIra stavanamAM kahe che tema, "jasa guNakathA bhavavyathA bhAMje !'-prabhunA pAse dIkSA laI lIdhI. atyaMta parAkramI rAjA caMDapradyota ghA khAI gayo. guNonI kathA ApaNo bhavasaMsAra ghaTADI de che ! hRdayamAMthI sAcI Arata tenI zAna ThekANe AvI. teNe prabhu mahAvIrano saMparka jALavIne bhaktinA jAge to Ama jarUra bane. prakhyAta jaina kavivara zrI udayaratnajIno paMthe prayANa karyuM ane AtmakalyANa prApta thayuM. anubhava smaraNIya che. vi. saM. 1750mAM zaMkhezvarajI tIrthamAM saMgha rAjA ceTakane jaina ItihAsa apUrva zaktizALI, yuddha kauzalyanA sAthe pahoMcyA tyAre tyAMnA ThAkore prabhunI pratimA tenA kabajAmAM niSNAta tarIke oLakhe che. sAMsArika saMbaMdhamAM rAjA ceTaka bhagavAna hatI tethI, prabhunA darzanano tax mAMgelo! paM. udayaratnajI kahe ke mahAvIranA mAmA thAya che. Ama to, rAjA udAyana ane rAjA caMDapradyota prabhunA darzananA kara na hoya! emaNe kharA dilathI 'pAsa zaMkhezvarA! paNa prabhu mahAvIra sAthe sAMsArika saMbaMdha dharAve che. A baMne rAjAo, sAra karasevako, deva kAM evaDI vAra lAge ?'vALuM bhaktimaya stavana lalakAryuM rAjA ceTakanI putrIone paraNelA tethI te prabhunA banevI thAya che. ane taNa prabhunA pragaTa darzana thayelA! vaizAlInA rAjA ceTakanA mATe evI anokhI aitihAsika noMdha "zrI jaina mahAvIra gItAmAM AvatI 'zreNikAdi stuti' A svarUpe maLe che ke te game tevA yuddhamAM divasamAM mAtra eka ja vAra dhanuSa jovAnI che. rAjAo natamastake prabhunA guNa gAya che, prabhunA padakamaLa hAthamAM letA ane eka ja bANa pheMkatA! vaLI, temanuM nizAna paNa pUje che, prabhu jevA thavA mAMge che - e bhAva A stutino prANa che. acUka rahetuM! zreNikAdi stutino prAraMbha Ama thAya che? rAjA ceTaka prabhu mahAvIra devanA sAMnidhyamAM gayA ane AtmakalyANa zreNikodAyinau caNDapradyotanazca cettkH| pAmyA. praNamya zrI mahAvIraM, stuvantyevaM vivektH|| zrI jaina mahAvIra gItAmAM zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI A dharmoddhAraka! deveza! mahAvIra! mhaaprbho| cAra rAjAoe prabhunI stuti karI tevuM prakaraNa mUke che. ema lAge che sarvavIreSu vIrastvaM, srvyogprdrshk!|| ke A cAra rAjAo darzana, jJAna, cAritra ane tapanA pratIka che. rAjA kSAtravaMzaziroratnaM, pUrNabrahma guruH prbhuH| zreNikanA jIvanamAM samyaka darzanano prabhAva che, rAjA udAyananA sarvajJAyakatIrthezo, bhavatsevA sadA'stu nH|| jIvanamAM samyaka jJAnano prabhAva che, rAjA caMDapradyotanA jIvanamAM sarvavarNAdhikAreNa, jindhrmstvyoditH| samyaka cAritrano prabhAva che ane rAjA ceTakanA jIvanamAM samyaku tapano proktAni svA'dhikAreNa, karmANi sarvadehinAm / / prabhAva che. kalau tvacchAsanaM sarvavizvA''dhAratayA sthitam / bhagavAna mahAvIranI Aja sudhImAM racAyelI pratyeka stutimAM prabhunuM tvadAjJAyAM sthito dharmaH, zraddhayA sukhkaarkH|| guNakIrtana nihALavA maLe che tevuM ja ahIM paNa che. prabhunA stavanano, stutino ('zrI jaina mahAvIra gItA' prabhAva aparaMpAra che. prabhunA ( zAMtiniketana vikasAvavA mATe puSkaLa paisAnI jarUra rahetI. mitro gAthA 1,2,3,4,5) upakArano to ApaNe zuM badalo |jagadIzacaMdra bojhane laMDana bhaNavA mUkyA hatA. tenA kharcano bojo upADavAnI 'zreNika, udAyina, caMDapradyota vALI zakIe ? prabhanuM guNakIrtana |ravIndranAthe svIkAryuM hatuM, te javAbadArI paNa hatI. ekamAtra tripurAnA) ane ceTake zrI mahAvIrane namaskAra karIe teja zreSTha upAya. paraMtu e mahArAjAe Arthika mahArAjAe Arthika madada karI. mRNAlinIdevI patinI paDakhe UbhAM rahyAM.] karIne A pramANe stuti karavA samaye paNa jANe ApaNane to ApaNane to temanAM ghareNAM ravIndranAthe temanI bahenane vecI dIdhAM. jagannAthapurInI eka lAgyA.' prabhuno ahesAna prApta thAya che! koThI paNa ravIndranAthe vecavI paDI. te samaya sudhInA temanA lakhANonI| 'he dharNoddhAraka deveza. jema jema prabhanuM gaNavarNana karIe lagabhaga 1300 pAnAMnI samagra sAhityanI AvRttinA haka temaNe 3. AvRttinA hake temaNe 2 mahAvIra, mahAprabhu tame 2000/- jeTalI mAmUlI rakamamAM prakAzakane ApI devA paDyA. A rIta| tema tema ApaNuM bhItara paNa sukha sarvavIromAM vIra ane sarvayoga ravIndranAtha jhajhUmyA, jhUkyA nahIM. pAme, guNa pAme, AnaMda pAme. A| pradarzaka cho.' | 1915mAM ravIndranAtha para briTiza saltanate 'nAITahUDa'nA sarapAvanI paNa prabhuno ja upakAra thayo ne! 'tame kSAtravaMzanA zirorana navAjeza karI. kavi 'sara ravIndranAtha TAgora' banyA. prabhunI bhAvavAhI stuti gAyakane | jevA, pUrNa brahma, prabhu, guru, 2 | jaliyAMvAlA bAganI ghaTanAne pagale 1919mAM ravIndranAthe potAna| sarvattAyaka. tIrtheza cho. tamArI paNa bhAvamaya banAvI mUke. je | guNonuM kathana thAya tevA ja guNo 1 maLelA IlkAbano tyAga karyo. sevA ame karIe."
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 me 2010 prabuddha jIvana tame sarvavarNanA adhikAra vaDe jIta-dharma upadezyo che. sva adhikAra bhraSTa thayelA puruSo ane strIo duHkhI thAya che.' vaDe sarvalokonA kAryo kahyAM che.' "tamArA nAma vaDe sarva pApo ane durti palAyana thaI jAya che. kaliyugamAM tamAruM zAsana sarvavizvanA AdhArathI sthira che. tamArI tamArA nAmanI smRti mAtrathI sarva kAryo siddha thAya che." AjJAmAM zraddhA vaDe tamAro dharma sthira che." 'u ahama, tame mahAvIra, tuM sarva dehIono AdhAra che. tuM deva upara kahyuM tema A saMpUrNa stuti bhAvamaya stuti che. vyakti jyAre devIono pAlaka che. tuM zuddha AtmA che. hRdayamAM rahelo che.' koIthI aMjAya che tyAre hAtha joDe che paraMtu bhakta jyAre koI pAsethI "tuM parabrahma, paripUrNa, yogeza, ardhanuM, sadAziva che. kSAtradharmane guNa pAme che tyAre sASTAMga daMDavat praNAma kare che ane haMmezAM tenA phelAvIne kaleza rAzino nAza karanAra che.' padakamaLa pUje che. emAM paNa svayaM bhagavAnano bheTo thaI jAya pachI 'tuM traNe bhuvanamAM brAhmaNa vagere prabhuno AdhAra che. tuM sadAziva to pUchavuM ja zuM? che. sarva vizvanA jIvono AdhAra che.' mahArAjA zreNikanI bhakti ane zraddhAnI prazaMsA to Agama graMthomAM "tuM sarva jIvono AdhAra che. tArI bhaktithI parama pada maLe che. paNa nihALavA maLe che. prabhu pratye rAjA zreNika vagere aneka rAjAone tArA kahyA pramANe loko tene pAme che ane pAmaze.' apAra bhakti ane zraddhA sUrya sAthe jema prakAza joDAI jAya tema "dharmanA uddhAra vaDe hiMsA, duSTa doSo vagerene nAza karyA che. moha AtmA sAthe joDAI gayA hatA. bhagavAna mahAvIranuM sarvakalyANakAraka garbhita pAkhaMDone satyajJAna vaDe nAza karyA che.' jIvana ane sarvajIvauddhAraka dharmatattva sarvalokone haMmezAM AkarSaka rahyuM ka rahyuM " parathama ti "tuM paravyakta, vizaddhAtmA che. jainadharma ziromaNi cho. tArI AjJAthI che. vaLI te samayamAM to svayaM bhagavAna vidyamAna hatA eTale saune sarva doSo vilIna thaI jAya che.' anahada AkarSaNa thAya ane zraddhA jAge te taddana svAbhAvika hatuM. "AryAvarta vagere dezono tuM dyotaka che. karmayogIo zira upara bhagavAna mahAvIranI sAthe temanA caturvidha saMghamAM rAjAo, rANIo, . tArI AjJA dhAraNa kare che.' maMtrIo, zreSThio, mahilAo sarve nAta-jAtanA bheda toDIne joDAyA "tuM IndriyothI agocara che. vANIthI kahI zakAya tema nathI. zrI ane AtmakalyANa pAmyA. samagra bhAratamAM te samaye A alaukika mahAvIra amane tAro prakAza pUrNa bhaktithI prApta thAo.' ghaTanA hatI kemake bhagavAna ema kahetA hatA ke sarva jIvone mokSa - "he mahAvIra, tuM jaya pAma. tArI bhaktino ame Azraya karyo che. pAmavAno adhikAra che. ane mA pAse jema bALako gherIne besI jAya jaina dharmanA prakAzathI sarvanuM maMgala thAo." tevI ja rIte A caturvidha saMgha ('zrI mahAvIra jaina gItA' paNa samavasaraNamAM bAre | bharyAbharyA kuTuMbamAM ravIndranAthanuM bALapaNa ane kizorajIvana vItyuM hatuM. bAra gAthA 7 thI 17) parSadArUpe birAjamAna thato | bAra bhAI-baheno, bhAbhIo, pitarAIo ane saMtAnono sahavAsa mANyo hato. | hato ane te samaye bhagavAna yoganiSTha AcArya pravRttio ane pravAsothI jIvana sabhara hatuM. paNa jIvanayAtrAmAM AgaLa cAlatA pAsethI saune je tattvanI gayA tema ekalatA vIMTaLAtI gaI tenuM mukhya kAraNa AptajanonAM mRtyuno anubhava. zrImad buddhisAgara amRtadhArA maLatI hatI te bALapaNamAM mAtA gumAvyAM. pachI vajrAghAta anubhavyo bhAbhI kAdambarIdevInA mRtyuno. sUrIzvarajInI A bhagavAnanA bhakta banAvI samAnadharmA sakhya pUruM pADanAra kAdambarIdevI vidAya thayAM tyAre ravIndranAthanI uMmara zreNikAdi stuti'no bhAva devA mATe samartha hatI. zreNika spaSTa che. ApaNane paNa trevIsa varSanI. tyAra pachI mRtyunI ghaTanA sadasarvadAnA sAthI tarIke ravIndranAtha sAthe vagere rAjAonA dilamAMthI cAlatI rahI. AtmIyajano mRtyu pAmatAM rahyAM. phUla jevAM kumaLAM-kumaLAM prANapriya | jemAMthI samyakatva prApta je stuti prakaTa thaI che te A | saMtAno akALe kharatAM gayAM. ravIndranAthanA nijI kuTuMbamAMthI 1902mAM patnI thAya tevI prabhu pratyenI bhaktinuM pratibiMba che. mRNAlinIdevI, eka ja varSa pachI 1903mAM vaceTa putrI reNukA (rANI), cAra varSa | zraddhA prakaTa thAo ! thoDAMka zlokArtha joIe : pachI 1907mAM nAno putra zamIndra, 1918mAM moTI putrI mAdhurIlatA (belA) (kramaza:) sarva dharmomAM AtmAmAM | ane 1932mAM dohitra nItIndra-eka pachI eka e badhAMe vidAya lIdhI. bAkI | AcArya zrI vAtsalyadIpa rahelAM baMne saMtAno rIndranAtha ane mIrAM ni:saMtAna. ravIndranAtha joI zakyA haze ke abheda che. jagatamAM tArA mahArAja sAheba, | temanuM vyaktigata kuTuMba nAmazeSa thavAnuM, kAraNa ke ravIndra ke mIrAMne have bALakono vacanamAM zubha Asakti sukha | tame vyaktigata kuTuMba nAmazeSa thavAnuM, kAraNa ke jaina upAzraya, klaba holanI saMbhava nahoto. eTale ja kadAca nItIndranA mRtyu-samaye emaNe mRtyune AghAta, Ape che.' upara, sudhA pArka, zAMtipatha, gAroDiyAnagaranI bAjumAM, je yogo kSAtradharmane vajrapAta, utpAta tarIke varNavatuM "mRtyuMjaya' kAvya lakhyuM. jo ke te kAvyamAMya manu dhyane ghATakopara (pUrva) hitakAraka che, te yogothI mRtyu karAtAM moTo kahyo che: mo. 9769957393
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana me 2010 jaina pAribhASika zabdakoza, a DaoN. jitendra bI. zAha (eprila 2010nA aMkathI AgaLa) 622. nArAja cha prakAranA saMghayaNamAM nArAja trIjuM saMghayaNa. cha prakAra ke saMhanana meM nArAca tIsarA sNhnn| Out of the six types of Samhanana Naraca is third type of Samhanana. 623. nAza naSTa thavuM. naSTa honA Destruction. 624. niHzalya je zalyarahita hoya te niHzalya. jo zalyarahita hai vo niHshly| Spiritual enjoyment. 625. niHzIlatva je zIlathI rahita che te niHzIlatava. jo zIla se rahita honA hai vo ni:shiiltv| To be devoid of sila. 626. niHzreyasa AdhyAtmika sukhanuM sAdhana. AdhyAtmika sukha kA sAdhana / Spiritual enjoyment. 627. niHzvAsa bahAra kADhavAmAM Avato zvAsa. bahAra nikAlA jAnevAlA vaayu| Out-breath. 628. ni:zvAsavAyu prANa. AtmA dvArA udara se bAhara nikAlA jAnevAlA vAyu (praann)| Prana-that is, out-breath which is soul expels outwards from the abdomen 629. niHsRtAvagraha : saMpUrNa rIte Avirbhata pudgalonuM grahaNa. sampUrNatayA AvirbhUta pudgaloM kA grahaNa 'ni:sRtAvagraha' hai| That grasping a thing as mixed with alien properties is nisrita-grasping avagraha. 630. nikAya amuka samuha eTale jAti. samUha vizeSa yA jAti ko nikAya kahate hai| Group of species. 631. nikSepa nyAya vibhAga nyAya vibhaag| Manner of positing. 632. nigodazarIra sUkSma zarIra sUkSma shriir| One common body inhabited by ananta jivas. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. mo. naM. 09825800126 (vadhu AvatA aMke) hoMgakoMganA baMdare ravIndranAthane sakhata majUrI karatA cInI kAmadAro jovA maLyA. jarAya carabI vagaranAM kasAyelAM emanAM zarIra taDakAmAM camakatAM hatAM. temanA sudRDha-snAyubaddha zarIramAMthI aneruM saudarya pragaTatuM hatuM. ravIndranAthane lAgyuM ke vyavasthita rUpe thato parizrama mAnavadehane anokhI AbhA Ape che. cInI zramikonI layabaddha kAmagIrI joI ravIndranAthe lakhyuM, 'vAjiMtramAMthI nartana karato sUra vahe tema zramikonA zarIramAMthI thanagana karato parizrama sahaja rIte vahI rahyo hato. strIonuM saudarya paNa A puruSonA saudaryanI barAbarI na karI zake, kAraNa ke puruSonA zarIramAM baLa ane lAvaNyanI pUrNa samatulA hoya che. A guNonI AvI samatulA strIone maLI nathI.' cInI prajAnAM zarIrabaLa ane kAryakozala tathA temanAmAM jovA maLato kAma karavAno AnaMda nihALI ravIndranAtha khAssA prabhAvita thayA. temaNe bhaviSyavANI bhAkhI: 'prajAnA A guNomAM jyAre Adhunika vijJAnanA AzIrvAda bhaLaze tyAre A prajAnA sAmarthyane koI paDakArI nahIM zake. "
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII/ CELLULES me 2010 prabuddha jIvana zarIrajI sarjana-svAgatA pustakanuM nAma : rAjaguru AzIrvAda ciMtanikA kAlabAdevI roDa, muMbaI-400 002. AzIrvAda udgAtA pU. gurudeva rAjyazasUrIzvarajI phonaH22060826 (samaya bapore 12 thI 7). mahArAja mUlyaH rU. 30/-, pAnA 100, AvRtti 2 lekhikA : sAdhvI vAcaMyamA zrI (bena mahArAja) - uttama Adarzo ane uttama AcaraNonA darzana rUDaoN. kalA zAha prApti sthAna : (1) zrI nizIthabhAI atulabhAI durlabha thatA jAya evuM vAtAvaraNa Aje cAreya zAha, 11, operA sosAyaTI pArTa-1, bAju najare paDe che. mAdhyamanuM sthAna pavananuM sthAna pustakanuM nAma : maMthana (hindI) che. gaTaranI dizA tarapha vaheto pavana jo bagIcAnI meghamaNI hAusa pAse, navA vikAsa gRha roDa, lekhaka : muni rAjaratnavijaya dizA tarapha vahevA lAge to vAtAvaraNane jema pAlaDI, amadAvAda-380 007. prakAzaka : mukezakumAra azokakumAra tAjagIsabhara banAvI de che, tema gaMdu ja darzAvatAM (2) zrImati mInAbena siddhArthabhAI zAha bamborI parivAra-ratalAma. rahetA pracAra mAdhyamo jo Aje sAruM ane samyaka, 17, rAjasvI baMgalo, preraNAtIrtha vibhAga-1, mUlya:rU. 10/-, pAnA 64 , AvRtti vi. zubha ane suMdara prastuti peza kare to samagra rojhavuDa esTeTanI bAjumAM, jodhapura cAra rastA, saM.2066. jagatamAM tAjagI lAvI zake. pavane bIjuM kazuM ja seTelAITa, amadAvAda-380015. AjanA bhautika yugamAM sadgurunuM sAnnidhya nathI karavAnuM mAtra potAnI dizA badalavAnI che. prakAzaka : zrI labdhi vikrama siddhAcala cAturmAsa prApta thavuM ati durlabha hoya che. A. bhagavaMta prApta thavuM ati durlabha hoya che. o. bhagavata e badalavA mATe pavane zuM karavuM joIe enI samiti rAjaratnavijayajI mahArAja sAhebe ratalAmanA anekavidha vAto mahArAjazrIe ahIM karI che. mUlya: amUlya, pAnA 1pa2, AvRtti prathama. cAturmAsa samaye 70 thI 72 pravacano ApyA cAtumosa samaye 70 thI 72 pravacano ApyA A nAnakaDA pustakanA 100 pAnAmAM 50 - A pastakanA lekhikA 5, 5. sA. vAcaMyamAzrIjI hatA. te dvArA tyAMnA zrAvakone jJAnanA pIyUSa patromAM vartamAna jIvananI vAstavikatAono lakhe che, 'pUjyazrInA AzIrvAda eka mahAna graMtha ( pAyA hatA. vedanA upaje evo citAra Ale khyo che. samAna che. saMyama-zAsana ane samudAyanA jarUrI A pravacanomAM mAtra jJAna nahi paNa hRdayanI AcAryazrInI kaTAkSayukta zailI hRdaya soMsarI aneka viSayo sahaja bhAve AzIrvAdamAM bhAvanAone jAgRta karavAnuM baLa paNa che. e UtarI jAya tevI che. teno eka namUno joIe : saMkaLAyela che.' pUjyazrIe aMtaranA AzIrvAda pravacanone mukezakumAra bamborIe pustaka rUpe ...ane chatAM du:khada Azcarya e sarjAyuM che ke so para varasAvyA che sAthe samasta jJAnano sAra prakaTa karI jaina zAsana para upakAra karyo che. lokonI pAse samAcAra pahoMcI rahyA che ane vyavahArano nIcoDa Apyo che. sAthe sAthe 'maMthana" nAmanA nAnakaDA pustaka dvArA vAcakanA vepArIonI luccAInA, yuvakonI nAgAInA, pUjyazrIe AzA vyakta karI che ke 'pratyeka hRdayamAM eka evo bhAva uThe che ke manuSya mAtranuM durjanonI durjanatAnA, netAonA kaubhAMDonA jIvana dharmamaya bano, dareka mAnavIne ati durlabha ane veSadhArIonA pAkhaMDonA...sarvatra phelAtI sAdhakanA jIvanamAM parivartananuM pavitra pathadarzaka evo manuSya bhava prApta thayo che to tenuM mUlya rahetI gaTaranI durgadha je rIte nagaranuM Arogya A pustaka banaze.' samaje ane sanmArge prayANa karI janma maraNanA bagADI rahe che. basa e ja rIte, sarvatra phelAI A nAnakaDA pustakamAM pa. pU. gurudeva, zrI pherAmAMthI mukti meLave. A nAnakaDuM pustaka rahela kharAba samAcAro, nakArAtmaka vicAro rAjayazasUrIzvarajI ma.sA.e Apela AzIrvAdanA vasAvavA jevuM avazya che. vidhvaMzAtmaka prasaMgo Aje atizayokti vinA kahuM lekhana-saMkalanane 65 pRSThomAM tenA rahasyo to AkhI duniyAnuM Arogya bagADI rahyA che. XXX samajAya te rIte AlekhyA che, jemAM bena pustakanuM nAma : pavana tuM tArI dizA badalI nAMkha AvA gaMdavADathI bacavA mATe A pustaka vAMcavuM mahArAjano vAmana virATane sparze tevo prayatna lekhaka : pUjyapAda AcArya bhagavaMta jarUrI che. che. A pAMsaTha AzIrvAdonI bhASA madhura ane zrImad vijayaratnasuMdara sUrIzvarajI mahArAja bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, rahasyothI bharelI che. prakAzaka : ratnatrayI TrasTa, praviNakumAra dozI e-104, gokuladhAma, goregAma (IsTa), XXX 258, gAMdhI galI, svadezI mArkeTa, muMbaI-400063. phona naM. : (022) 22923754 . A suMdara vizvamAMthI huM maravA Icchato nathI.' maravAnuM to saune che, paNa kavi jIvana-prItinI bhAvanAthI jIvatA hatA. pIDAnI phariyAda na karatA ke temanI AMkhamAM kyAreya AMsu jovA na maLatAM. pote lakhI na zake to bIjA pAse kavitA lakhAvatA. pote lAMbu bolI na zake to lakhAvI bIjI pAse bolAvatA. svathya kathaLatuM jatuM hatuM. vizvayuddha caramasImAe hatuM. cArekora azAMti hatI. bhArata hajI parataMtra hatuM tenuM kavine du: kha hatuM. baMgALI kelenDara pramANe 14 eprila, 1941 nA divase temano esImo janmadivasa ujavAyo. 'sabhyatAra saMkaTa' e nAmano gurudevano saMdeza zAMtiniketananA aMtevAsIo samakSa vaMcAyo. gurudevano e chello jAhera saMdezo hato. gurudeve saMdezAmAM kahyuM hatuM: 'briTiza sAmrAjyanI cuMgAlamAMthI eka divasa bhAgyanuM cakra bhAratane choDAvaze, paNa aMgrejo kevuM bhArata mUkI jaze...baso varSanA temanA zoSaNavALA vahIvaTathI sukAyeluM kaMgAla bhArata !... eka samaye huM mAnato hato ke yuropamAMthI cAre tarapha saMskRtino udaya thaze, paNa Aje jyAre huM jagatamAMthI vidAya levAmAM chuM, tyAre mArI e zraddhA mArAmAM rahI nathI... ' ane chatAMya manu SyamAMthI zraddhA gumAvavAnuM mahApAtaka huM nahIM vahoruM. jyAMthI sUrya Uge che te pUrvadizAnI kSitijethI prabhAta pragaTaze. evo divasa Avaze jyAre ajeya evo mAnavI pharI vijayanA mArge vaLaze ane mAnavatAno vAraso pAmaze. ''
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1. 6067/57 Licence to post without prepayment. No. South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001. On 16th of every month. Regd.No.MH/MR/SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 MAY, 2010 vAMco...mArA sAhityano eka ja uddeza rahyo chesvIndra smRti sAMta (sa+aMta)nuM anaMtanI sAthe ane anaMtanuM prA. pratApakumAra ja. ToliyA . sAMtanI sAthe saMmilana (To relate the Fi nite with the Infinite and Infinite with vahAvatAM virATa vizvasvarUpamAM bheLavI de che. (7mI me nI ravIndra janmajayaMtI prasaMge). the Finite). vartamAnapatroe tyAre lakhyuM hatuM: 'khare bapore gurudeva ravIndranAtha ThAkuranI sevAmAM jIvananAM paoNsTa oNphisa'mAM gurudeve sAMtamAMthI ravi asta thayo." paraMtu ravi asta nahIM, abhinava 22 varSo mUka paNe zAMti niketanamAM rahIne temanA anaMtanuM, 'sImAmAMthI 'asIma'nuM, darzana karAvyuM anaMtanA cidAkAzamAM vizvAtmArUpe Udita thayo pAsethI 'mUMgo gurudayALa'nuM saMbodhana pAmanAra che. eka mAMdo bALaka che. tenA oraDAnI bArIo hato ! evuM zuM hatuM e gItamAM ? premanA payagaMbara sUphI saMta AcArya gurudayAla badhA baMdha karI jAya che. bALaka roja kahe che-"eka gItamAM hatI anaMta karNadhAra paramAtmA pratyenI mallikajI pAse gurudevanA mUlyavAna saMsmaraNono bArI aradhI-zI to kholI jAo !' aradhI bArI A vedanAbharI vinaMtiH moTo khajAno hato. svayaM gurudeve temane kahelA pachI khullI rakhAya che. temAMthI te dUrano parvata laherAI rahyo che samIpe tAro zAMtisAgara, ane pote anubhavI AtmasAt karelA gurudevanAM nihALe che, prakRtinuM darzana kare che, mANasone he karNadhAra! he mArI jIvananaiyAnA sukAnI ! haju preraNAbharyA jIvanaprasaMgo mallikajInA zrImukhethI jue che. dUrathI dahI vecavA AvanArAne jue che sudhI tAruM darzana na thayuM...kyAre thaze e ? sAMbhaLavA e eka lhAvo hato. ane tenI pAsethI dahI vecavAnuM zIkhe che. A kyAre ?...mArI naiyAne tArA zAMtisAgaramAM ahIM prastuta che temAMno eka prasaMga temanA rIte te darekanA kAmamAM rasa le che ane navI navI vahAvI laI jA ! tArA virATa vizvanI sAthe mane ja zabdomAM vAto zIkhe che. ekarUpa karI de..tArA anaMta svarUpamAM mAruM A (2) patra ane paoNsTa oNphisa : je oraDAmAM rahe che, baMdha rahe che, te kazuM sAta vyaktitva bheLavI de, prabhu !" anaMtanA zAMti-sAgaranuM milanadvAra pAmato nathI. je dvAra khole che, bArI khullI rAkhe zamukhe zAntipArAbAra bIjI paNa A ja gAmanI vAta che. eka TapAlI che, sImAnI pAra asImane jue che, tene kaMIka bhAsAo taraNI, he krnndhaar| roja tyAM Avato hato. khuzamijAja ane gAna darzana thAya che. bArI kholatAM veMta ja asImanI, tumi habe cirasAthi, lao lao he kroDa paatimasta. 'gagana' tenuM nAma. eka divasa e daravAnane anaMtanI jhAMkhI thAya che. asImera pathe jvalibe jyoti dhruvtaarkaar| gurudevanI TapAla ApIne gaNagaNato AgaLa eka vakhata, potAnA dehAMtanA thoDA divasa muktidAtA tomAra kSamA, tomAra dayA, nIkaLI gayo. bhAre madhura sUromAM e gAto jato pUrva gurudeva zAMtiniketanamAM A 'paoNsTa oNphisa' habe cirapAtheya cirjaatraar| hato: nATakano abhinaya karAvI rahyA hatA. ekAeka haya jena martera bandhana kSaya, 'AmAra ciThI Azabe kabe ?" teo gaNagaNavA lAgyA ane temaNe abhinaya virATa vizva bAhu meli lygurudeve A zabda sAMbhaLI lIdhA. bIjA divase thaMbhAvIne bAjunA oraDAmAM jaIne gIta lakhyuM pAya antare nirbhaya paricaya mhaa-ajaanaar|| temaNe A gagana TapAlIne bolAvIne tenA 'zamukhe zAMti pArAbAra." sanmukhe laherAI rahyo che zAMti sAgara pAsethI e gIta sAMbhaLyuM. sAMbhaLIne teo A gIta zrI zAMtideva ghoSane zIkhavavAmAM AvyuM. (emAM) vahAvI laI jAo mArI jIvananaiyA he maMtramugdha thaI gayA ane Ane potAnA dhyAnanuM ane svaralipi lakhAvIne parabIDiyAmAM baMdha karI karNadhAra! sUtra banAvI dIdhuM: devAyuM. e baMdha kavara zAMtidevane ApatAM ApatAM tame thazo mArA cirasAthI, mane grahI lo goda phelAvI, 'kAgaLa mAro Avaze kyAre ?' gurudeve kahyuM-"je divase mAruM dehAvasAna thAya te asImanA paMthe jhaLahaLaze jyoti dhruvatArakanI. je samaye ApaNo janma thAya che te divase ja divase A kholavuM ane gAvuM." he muktidAtA! tamArI kSamA, tamArI dayA karuNA ApaNI sAthe eka patra mokalavAmAM Ave che. e A pachI cha mahinAmAM to gurudeva mAMdA banaze cira pAtheya mArI cirayAtrAnuM patra kyAre, kayA janmamAM, ApaNane pahoMcaze ? paDyA. zAMtiniketanathI temane potAnA paitRka kSaya thaze jenAthI mRtyuonAM baMdhana A prasaMgathI gurudevane potAnA sarvottama makAna joDAsAMko bhavana kalakattAmAM lavAyA. 7mI pasAro virATa vizva bAhu tamArA nATaka DAkaghara : 'posTa oNphisa'nI preraNA maLI. oNgasTa 1941no e divasa savArathI peluM jethI aMtare pAmI zake paricaya tamArA ajJAtatemanA pUrva baMgALanA jIvanano A bIjo parabIDiyuM magAvI, kholAvI 'zamukhe zAMti' gIta -mahAajJAta svarupano ! * * * mahattvapUrNa prasaMga hato. sau pAse gavarAvAya che. satata vaNathaMbhya gavAI (lekhakanA prakAzya pustaka 'gurudeva saMge'mAMthI) AgaLa jatAM A 'paoNsTa oNphisa' nATaka raheluM potAnuM e gAna pote ja suNatAM suNatAM, pArula, 1580 kumArasvAmI le AuTa, lakhyA pachI eka vakhata gurudeve kahyuM hatuM: 'mAruM ane sAthe eno bhAva ghaMTatA aMtara UMDANe eno bhAva ghuMTatA ghUMTatA gurudeva beMgalora-pa60078. Te. 080-6 pa9pa3440, sAhitya samajavAne mATe 'posTa ophisa' potAnI jIvananaiyAne e zAMtisAgaramAM vahAvatAM 26667882, 96 11 231 580 Printed & Published by Niroobahen Subodhbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd.. Mumbai-400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana varSa-570 aMka-6 0 juna 2010 0 pAnA 280 kImata rUA.10 jina-vacana prANInI hiMsA karavI nahi ajjhatthaM savvao savvaM dissa pANe piyAyae / nA haNe pANiNo pANe bhayaverAo uvarae / / -3ttarAdhyayana- 6-6 sarva sthaLe, sarvane potAnI jema joIne, sarva prANIone potAnA prANa vahAlA che ema samajIne, bhaya tathA verathI viramIne, koI paNa prANInI hiMsA karavI nahi. sarva sthala meM sarva meM khuda ko dekhakara, sarva jIvoM ko apanA prANa priya hai yaha samajhakara, bhaya aura vaira se uparata puruSa prANiyoM ke prANoM kA ghAta na kare / Seeing the self in everyone and everywhere, knowing that all beings love their life, we, having made ourselves free from fear and enmity, should not kill other beings. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'nina-vattana'mAMthI)
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||||||||||||||| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| prabuddha jIvana jUna 2010 - - - - - - - kenvAsanA bUTa nayamana eka rIte huM paNa DhoronI katalamAM bhAgIdAra nathI banato ? 1907nA varSamAM paMDita madanamohana emane napho thavAne badale khoTa ja thaze." bIjA ja divase temaNe cAmaDAnA bUTa mAlaviyAjI pAse eka pratinidhimaMDaLa AvyuM ane teNe phariyAda karavA mAMDI, TaMDanajIne samajAvatAM pelA loko e paheravA badala ke vAsanA pagarakhAM 'paDitajI, saMyukta prAMtanA karvI gAma khAte kahyu , "khoTa nahi jAya, ke make hamaNAM paheravAnuM zarU karI dIdhuM. eka katalakhAnuM UbhuM karavAnI hilacAla thaI 1 buMdelakhaMDamAM dukALa pravartI rahyo che. tyAM (pratyeka jaine cAmaDAMnA upayogamAM viveka rahI che. Apa game tema karIne e hilacAla betraNa rUpiye Dhora vecAya che. ATalAM sastAM rAkhavo joIe. kudaratI rIte marelA DhoranA baMdha karAvo. gAma lokonI AthI ghaNI Dhora koNa na kharIde ? A DhoronAM cAmaDAmAMthI cAmaDAmAMthI banelAM buTa, caMpala vagere khAdI lAgaNI dubhAI rahI che." A loko sArA paisA upajAvaze. pachI mAMsa bhaMDAramAM maLe che, teno ja upayoga karavo bhalene na vecAya. mAMsa bhale paDyuM raheze, joIe; paraMtu zakya hoya to reksIna ke - paMDita mAlaviyAjIe e aMge ghaTatuM paNa cAmaDAnA paisA to sArA maLavAnA kenavAsanA pagarakhAM ja vAparavA joIe.) karavAnuM vacana ApyuM. paNa mAlaviyAjI ne !' bIjAM kAmomAM khUba vyasta rahetA hovAthI saujanya : 'divyadhvani' temaNe A kAma puruSottamadAsa TaMDanane soMpyuM. TaMDanajIe thoDA divasa bAda sarakArane A aMge arajI karI ane pariNAme karvAmAM TaMDanajIe karvInA keTalAka mANasone katalakhAnuM na baMdhAyuM. | 'prabuddha jIvananI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA bolAvyA ane pUchayuM, "kartImAM mAMsAhArIo 1929 thI 1932 keTalAM che?' paNa TaMDanajI para A banAvanI eka bIjI 2. prabuddha jaina ja asara thaI. temaNe vicAryuM ke DhoronuM 1932 thI 1933 javAba maLyo, "ghaNAM ja o chA, cAmaDuM vecIne napho meLavavAnA AzayathI | briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navA nAme AMgaLIne veDhe gaNI zakAya eTalA ja.' paNa katalakhAnA bAMdhavAmAM Ave che ane 3. tarUNa jaina kasAIo DhoronAM je cAmaDAM vece che temAMthI | 1934 thI 1937 'to katalakhAnAvALA mAMsa vecaze kone ? pagarakhAM bane che. zuM cAmaDAnAM pagarakhAM paherIne 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana - 1939-1953 5. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana | sarjana-sUci 1953 thI krama kuti zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929| (1) pUrNa prAjJa vibhUti AcArya zrI yuvAcArya mahAprajJa DaoN. dhanavaMta zAha thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA (2) AcArya mahAprazane bhAvAMjali | DaoN. yogendra pArekha sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika J(3) adhyAtmayogI AcArya mahAprajJajInuM mahAprayANa DaoN. razmibhAI jhaverI 2010mAM 'prabuddha jIvana'no pa7mAM varSamAM (4) sUphI paraMparA anuprANita gujarAtI saMta sAhitya praoN. mahebUba desAI praveza (5) bhagavAna mahAvIranA vaNasparyA prabuddha vAcakone praNAma pAsAonuM jIvaMta darzana zrI guNavaMta baravALiyA pUrva maMtrI mahAzayo () sAmAnya lekhana-azuddhio (2) zAMtilAla gaDhiyA jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (7) sahasAvana jaI vasie... DaoN. kavina zAha caMdrakAMta sutariyA (8) jayabhikhkhuM jIvanadhArA-19 DaoN. kumArapALa desAI ratilAla sI. koThArI (9) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-20 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa maNilAla mokamacaMda zAha (10) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jitendra bI. zAha jaTubhAI mahetA (11) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA (12) paMthe paMthe pAtheya : 'dharma ja kevala zaraNa' zrI gAMgajI pI. zeThiyA cImanalAla cakubhAI zAha .000000000.mAro bhAkatavAsI zrI sureza caudharI DaoN. ramaNalAla cI. zAha - - - - - - - - kartA - - -
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 0 varSa 'prabuddha jIvana' : 57 0 aMka : 6 0 jUna 20100 vikrama saMvata 2066 0 vIra saMvata 25370 jeTha suda -tithi-5 0 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 81mA varSamAM praveza) paH& 9046 0 0 vArSika lavAjama rU.125/-0 0 0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha pUrNa prAjJa vibhUti AcArya zrI yuvAcArya mahAprajJA nava me nA rAtre adhyAtma jagatanA ujjavaLa nakSatra, terA paMtha saMghe AcArya rajanIzajIne vaktavya ApavA nimaMtryA hatA. AcArya saMghanA dazamA AcArya vayovRddha ane jJAnavRddha pU. AcAryazrI rajanIzane zodhavAnuM mukhya dhyeya saMghanA e vakhatanA kAryakara ane mahAprajJajInA mahAprayANanA samAcAra sAMbhaLyA tyAre hRdaya eka eka samayanA pra.jI.nA taMtrI patrakAra jaTubhAI mahetAne phALe jAya dhabakAro cUkI gayuM. eka tivra vasavasAe hRdayane citkArathI bharI evuM mane smRtimAM che, kAraNa ke e vakhate jabalapurathI AvelA dIdhuM. durbhAgya upara zApa varasAvavAnuM mana thaI gayuM. A yuganA darzanazAstranA prophesara rajanIzanuM paheluM vyAkhyAna sI. pI. TenkanA A mahApuruSanA dehadarzanathI kema vaMcita rahevAya gayuM? hirAbAgamAM A saMsthAe yojyuM hatuM. tyAre to huM kaoNlejamAM hato, haju thoDA samaya pahelAM ja pU. AcAryazrInA prabuddha jJAnanI paNa saMghanI pravRttionA AkarSaNane kAraNe e vaktavya sAMbhaLavA vidvAna mitra nItina sonAvAlA huM paNa gayo hato, ane e ane dIptibahena sAthe carcA karatI | A aMkanA saujanyadAtA rajanIzajI mArA upara chavAI gayA. vakhate meM emane vinaMti karI hatI zrI ane zrImatI aMju kiraNa zAha pachI to samagra muMbaI upara, ke have Apa daMpatI jyAre prekSAdhyAna sAdhanA kendra, vilepArle-muMbaI bhArata upara ane paradezamAM paNa pUjyazrInA darzana karavA jAva tyAre | smRti-zradhdhAMjali rajanIzajI chavAI gayA. mane laI jajo, mAre pUjyazrInA prekSApraNetA AcAryazrI mahAprajJajI rajanIzanA pravacano ane Tepa darzana karI tIrthakara darzananI AnaMda sAMbhaLavAnuM ane pustako anubhUti karavI che. bhAI nItinabhAIe mane vacana ApyuM, paraMtu vAMcavAnuM mane "gheluM" lAgyuM. mAno huM saMmohita thaI gayo! rajanIza mAruM bhAgya baLavAna hovuM joIe ne? have A vasavasA sAthe ja A yuganA apratima buddhizALI mAnava hatA. emanA jeTaluM vAMcana jIvavuM ja rahyuM. bhAgye ja koI tattvajJae karyuM haze. AjhAdI pahelAM to bhAratanA 'tattva'nuM utthAna kare evA ghaNAM paraMtu eka vaLAMke rajanIza mane na gamyA. vicAra AcAramAM mahApuruSo ApaNane maLyA. ane AjhAdI pachI ya ghaNAMya khUba ja virodhAbhAsa lAgyo. AcArya rajanIza, bhagavAna rajanIza, mahAmAnavo A dharatI upara vicaryA, paraMtu mArI samaja pramANe ozo rajanIza ane rajanIza kaMThI temaja bhagavA kapaDAM dhAraNa karavA emAMnA traNa to gajabanA prajJAvAna, ozo rajanIza, je. kRSNamUrti uparAMta svaira vihAra, mukta AcAra, A badhuM gamyuM nahi. je ane AcArya mahAprajJa. 'choDatA' zIkhave e navuM "paherAve' zA mATe ? na samajAyuM. lagabhaga paMcAvana varSa pahelAM A saMsthA zrI muMbaI jaina yuvaka rajanIzajInA zabdo kathA ane bhASAno AnaMda Ape, tArkika * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email :
[email protected]
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 dalIlono jhUmakho pIrasI de, rajanIzajImAMthI mastI maLe paNa samAdhAna ane zAMti na maLe evuM anubhavAyuM. rajanIzajImAM vivAdo ane virodho eTalA ke ApaNe aTavAI jaIe. prabuddha jIvana koI paNa vicAra jyAre ghena, Asava ke Teva Adata vicAra tarapha ApaNane dorI jAya tyAre buddhimAna manuSya tarata ja sajAga thaI, mugdhatAne khaMkherIne 'viveka'nA pradezamAM pravezI javuM. zrI cImanalAla cakubhAI kahetA ke, jyAre evI paristhiti Ave ke A kriyA karyA vagara mane cena na paDe' tyAre AtmA, mana, buddhi ane Indriyo sAthe thoDI vAto karI levI. vaLagaNa chUTI jaze ane yogya nirNaya maLI raheze. e samaye pratyeka phebruArI mahinAmAM je. je. skUla opha ArTanA medAnamAM je. kRSNamUrtinA pravacano yojAya, je. kRSNamUrti pAse rajanIza jevo vaMToLa nahi, paNa tarkazuddha dalIlono zAMta bauddhika khajAno kharo ja. emane vAMco eTale dhaNI beDIo ane graMthio chUTI jAya. haLavA thaI javAya, paNa pramANita tattva ane satya tyAMthI paNa prApta na thayuM. uparAMta vicAra ane AcAranI saMvAditA paNa je. kRSNamUrtimAM zodhavI paDe. A baMne baudhikomAMthI pamAya dhaNuM chatAM tarasyA rahyAno ahesAsa to thAya ja. A A lakhanArano anubhava che. ane A zAMti, A samAdhAna mane AcArya mahAprajJanA zabdomAMthI maLyA. sauthI paheluM 'mana jite jIta' pustaka hAthamAM AvyuM, ane pachI to zakya eTaluM pU. mahAprajJanuM hiMdIgujarAtImAM pragaTa thayela sAhitya vAMcavAnI jhaMkhanA jAgI. zakya eTaluM vAMcyuM, pratyeka pustakamAM navA jJAnAkAzanA darzana thAya. zAstrono pUro AdhAra, tArkika dalIlo, vaijJAnika abhigama, bhArobhAra sarjakatA ane maulikatA, saraLa zailI ane potAnA vicAranA pracArano jarAya Agraha nahi, 'mAre zaraNe Ava, ke 'mane mAna'mAM evo Agraha to jarAya nahi. abhyAsa ane AMtara juna 2010 maryAdita na hatuM. pUjyazrI A dharatInA mAnava hatA. eozrInA karma ane saMdezano vyApa virATa hato. vyaktithI samaSTi sudhI hato. pUjyazrInuM karma ane saMdeza samagra rASTrIya ane AMtara rASTrIya janajIvana sudhI vistaryuM hatuM. emAMya pUjyazrInI bhArata ahiMsA yAtrAnuM kArya to suvarNa zikhara jevuM hatuM. AvI mahAvibhUtinA jIvana ane sarjana vize to aneka zodha prabaMdho lakhAya. darzanathI pUjyazrIe je 'jANyuM' te eozrIe ApaNane 'jaNAvyuM'. vAcakane vicAravAnI pUrI svataMtratA Ape evuM mahAprajJajInuM zabdakarma. terApaMthanA vizALa saMpradAyanuM saMcAlana karatAM karatAM, sAdhu jIvananI AcArasaMhitAne pUrNa rIte pALatA pALatA ATaluM bhavya sarjana karavuM e koI RtuMbharA prajJA pAmela mahAmAnava ja karI zake. vizeSa to vicAra ane AcAranI pUrI saMveditA, jevI vANI evuM ja jIvana, jevA vicAro evA AcAro, gAMdhIjInI jema satya tattvanA zodhaka ane AhI AcArya mahAprazajInuM jIvana karma mAtra jena zAsana sudhI ja AcArya hemacaMdrAcArya ane upAdhyAya yovijayajI pachI jaina zAsanane kadAca A mahApuruSa maLyA e jaina jagatanuM mahA sadbhAgya. mArA vidvAna mitra DaoN. yogendra pArekhe mahAprajJajInA pustakonA anuvAda karyAM che, eTale pUjyazrI vize lekha lakhavAnI vinaMti meM emane karI, temaja mArA murabbI mitra razmibhAI jhaverIe mAro mauna zabdabhAva samajIne pUjyazrI vize lekha lakhIne mokalyo. DaoN. razmibhAI jhaverI to parama sadbhAgI ke eo pUjyazrInA saMparkamAM varasothI rahyA. A be mahAnubhAvonA lekha A aMkamAM che. emAM pUjyazrI vizenI vizeSa vigato AvI jAya che, eTale pUjyazrI vize lakhI ahIM koI punarAvartana karato nathI. paraMtu pujyazrI vize jeTaluM lakhAya e bindu samAna ja lAge, evI bhavya ane virATa e pratibhA hatI. pUjyazrInA jIvana ane sAhitya sarjanamAM bhaviSyanI peDhI jyAre UMDI Utaraze tyAre e peDhIne jarUra Azcarya thaze ke AvI bhavya prajJA A dharatI upara kharekhara vicarI hatI! mokSagAmI evA pUjyazrInA AtmAne koTi koTi vaMdana. dhanavaMta zAha
[email protected] paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMghanA upakrame sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA saujanyathI yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA zanivAra tA. 4-9-2010 thI zanivAra tA. 11-9-2010 sudhI ema ATha divasa mATe yojAyo. vyAkhyAnamALA sthaLa : pATakara haoNla, nyU marIna lAInsa, carcageTa, muMbaI-400 020. roja 7-30 vAge bhaktisaMgIta ane 8-30 thI 1015sudhI be vyAkhyAno yojAze. sarvane padhAravA nimaMtraNa che. maMtrIo 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) 0 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kandhA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 prabuddha jIvana AcArya mahAprajJajIne bhAvAMjali rUDaoN. yogendra pArekha jaina dharmasaMgha terApaMthanA dasamAM AcArya mahAprajJajIe thAya evI jIvanazailIno mArga prazasta karyo. tAjetaramAM potAnI jIvanalIlA saMkelI lIdhI. 14mI jUna svastha samAja saMracanA ane vyaktitva nirmANamAM zikSaNa 1920nA roja rAjasthAnanA Tamakora jevA gAmamAM janma ane 9mI mahattvano bhAga bhajavI zake che. zikSaNakSetre sudhAraNA ane prayogo me-2010nA roja saradAra zahera rAjasthAnanI dharatI para paNa AcAryazrInA ciMtananA kendramAM hatA. gAMdhIjIe zikSitonI mahAprayANa. terApaMthanA AThamA AcArya pUjya kAlgaNIjI pAse saMvedanazUnyatA viSe khedanI lAgaNI vyakta karelI. e rIte ja 29 jAnyu. 1931nA divase saMyama jIvanano prAraMbha karyo. nava AcAryazrIe zikSita vyaktio dvArA AcaravAmAM AvatI hiMsA, dAyakAnI jIvanayAtrAmAM ATha dAyakAnuM sAdhu jIvana! AcArya pada anIti, aparAdha, bhraSTAcAra joIne jIvanavijJAna svarUpe pAThyakrama prApti pUrvenuM nAma - muni nathamala ! bALamuni nathamalane pUjya ApI samasyAnuM samAdhAna karavAno mArga Apyo. kAlUgaNi gurue vidyA prApti mATe tejasvI yuvA muni tulasInI paraMparAgata pAThyakramo ane zikSaNa paddhatine temaNe nakAmI nathI nizrAmAM mukyA! prAkRta bhASAmAM dazavaikAlikathI muni nathamalanI gaNI paNa temAM rahelI adhUrapane dUra karavA mATe navo pAThyakrama vidyAyAtrAno prAraMbha thayo. teo virala vidyAtapasvI hatA. mahAprajJa ane prayogonI AvazyakatA hatI. vartamAna zikSaNa praNAlImAM guNa-nAmane sArthaka kare tevuM ujjavaLa jIvana rahyuM. sADA cha dAyakA zArIrika ane bauddhika vikAsane pUratI taka che paNa mAnasika vikAsa pUrve - cheka 194pathI lekhana-sarjanano prAraMbha karyo. muni tulasInI ane bhAvAtmaka vikAsa mATe pUratuM dhyAna apAyuM nathI. nokariyAta nizrAmAM prajJAjyota jhaLahaLatI rahI! nitya vikasatI prajJAnI taiyAra thAya paNa mANasa na bane evuM zikSaNa sAva nakAmuM nahi sarjanayAtrAnA vividha paDAvo mahAprajJajInA vidyAtapa ane paNa apUratuM jarUra gaNAya. sAdhanAnA vyApanuM darzana karAve che. jIvana vijJAnano mukhya uddeza che. (1) svastha vyaktinuM nirmANa AcArya mahAprajJa mAtra jainAcArya nahotA! jema mahAvIra mAtra (2) hiMsA, zoSaNa ane anaitikatAmukta navA samAjanuM nirmANa jenonA nathI tema mahAprajJajI paNa sAMpradAyika cetanAnA (3) adhyAtma ane vijJAnano samanvaya sAdhatI navI peDhInuM nirmANa. sImADAone oLaMgIne vistaratA rahyA ! vicaratA rahyA. jainadharmanA vyakti jIvanamAM niSedhAtmaka bhAvonI sakriyatA ochI thAya. sAdhu jIvananA AcArano lopa karyA vagara teo dharma ane vijJAnano prAmANikatA, anukaMpA, karuNA, jIvadayA, kSamA jevA bhAvo samanvaya sAdhI zakyA! teo kharA arthamAM ekavIsamI sadInA jaina vikasita thAya tevA vidyArthIbhogya prayogo jIvanavijJAnanI AcArya hatA. jainadharma janadharma banavAnI kSamatA dharAve che. tevI vizeSatA che. jIvanavijJAnano pAThyakrama AcArya mahAprajJajIe sUjhabUjhathI temanuM ciMtana sarvajanahitAya prastuta thatuM rahyuM. nirmANa karyo. vyavahAra ane prayogonI bhUmikAe tenA nakkara samakAlIna jIvananI samasyAothI kadI moM pheravyuM nahi. "samasyA' svarUpanuM rAjasthAna, madhyapradeza jevA rAjyonI zALAomAM ane "samAdhAna' emanA ciMtanamAM nitya paDaghAtA zabdo hatA. amalIkaraNa paNa thayuM. nUtana mAnavanirmANanI AcAryazrInI samayanI nADa para hAtha mukIne teo samasyAnuM nidAna karatA hatA. saMkalpanA emanI manuSya pratyenI karuNAno vistAra hato. mAtra AcArya mahAprajJanuM sAdhu jIvana ane sAhitya yAtrA aneka rIte AdarzonI pothI nahi paNa prayogabhUmi prastuta karIne potAnA noMdhapAtra che. virala AdhyAtmika vibhUtinI samagra jIvanayAtrA vicArone paNa mUrta svarUpa ApavAnI kasoTImAMthI pAra utAryA. jainadharmanA AcaraNa sUtranI maryAdAmAM rahIne paNa samagra adhyAtma ApaNe tyAM eka pracalita mAnyatA che ke "prANa ane prakRti vizvane mArgadarzaka nIvaDe evI tejomaya rahI che. sAthe ja jAya.' mANasano svabhAva badalI zakAto nathI evo khyAla rASTranA caritra nirmANa hetu AcArya tulasIe aNuvrata prabaLa che. AcArya mahAprajJa praNita prekSA dhyAna paddhatie A khyAlane AMdolanano prAraMbha karyo. aNuvratane nakkara dArzanika svarUpamAM badalI nAMkhyo. prekSA dhyAna paddhati dvArA mAnavInI Adato ane loko samakSa mUkI jIvana sudhAraNAno saraLa ane samyaka mArga temaNe svabhAvane badalI saMpUrNa vyaktitva rUpAMtaraNa zakya bane che. loko samakSa rajU karyo. jainetaromAM ane praziSTa bauddhika vartuLomAM prekSAdhyAna paddhati e jaina Agama sAhityamAM samAviSTa dhyAna temanI oLakha "aNuvrata'vALA sAdhu tarIke pratiSThita che. A prakriyAnA sUtronuM samArjita rUpa ane vijJAnanA AdhArano samanvaya paMcamahAvratadhArI mahAtmAe AcArya tulasI prerita aNuvrata che. AMdolana dvArA sarvasAdhAraNa loko mATe naitika mUlyonuM jatana prekSAdhyAnane loko samakSa lAvatAM pahelAM khuda AcAryazrIe
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana juna 2010 potAnA zarIra para dhyAna-sAdhanAnAM virala prayogo karyA. dhyAna- ahiMsAyAtrAnA praNetA ane prayogavIra evA AcArya mahAprajJanI yoganI kaThora sAdhanAnA phaLasvarUpe AMtarika zaktio jAgrata thaI. 3jI sarvAzleSI cetanAnA kendramAM vizvakalyANanI bhAvanA hatI. jainamArca, 1977nA roja dhyAna kendrita ekAMtavAsa anuSThAnano jainetaranA bheda na hatA. globala vormiMganI vikaTa samasyAthI trasta AcAryazrIe AraMbha karyo. A navamAsika anuSThAnamAM AtmakalyANanI vizvane mATe paryAvaraNa jAgRtinI cetanA paNa hatI. Adhunika samAMtare lokakalyANanI bhAvanA paNa samAyelI hatI. dezanA aneka jIvanazailI, bhogavAdI mAnasikatA ane upabhokatAvAde janmAvelI rAjyomAM jyAM jyAM AcAryazrIe vicaraNa karyuM tyAM tyAM vividha jelomAM viSamatAonA mULamAM jaIne temaNe ciMtana karyuM. satya, ahiMsA, kedIo mATe, polIsa adhikArIo mATe anya vividha janasamUhomAM aparigraha, acorya ane brahmacarya jevA siddhAMtone - vratone prekSAdhyAnanA prayogo thayA ane thaI rahyA che. prayogabhUmie samyak svarUpe lokabhogya svarUpe rajU karyA. jIvananA uttarArdhamAM kaho ke aMtima dAyako ahiMsAyAtrAno mahAprajJajIe dhArmika upadezanI paraMparAthI upharA cAlIne rahyo. sAhitya sarjana sAdhanAnI samAMtare ahiMsAnuM prazikSaNa ane nItiniSTha jIvanazailIno Agraha rAkhyo. sAdhujIvanamAM ahaMkAra prayoga temanI pravRttinA kendramAM hatA. varSa 2001nI pAMcamI vistaraNanA smAraka jevA bhavyAtibhavya dharmasthAnako bAMdhavAnI Disembare rAjasthAna-sujAnagaDhathI ahiMsAyAtrAno prAraMbha thayo. A spardhAthI dUra rahyA. lADanU vizvavidyAlaya jevI zikSaNa saMsthAnI ahiMsAyAtrA - e paraMparAgata sAdhuvihAra na hato. lokakalyANanI sthApanA tulasI-mahAprajJa sAdhanAmArganuM zikhara gaNAya. temaNe bhAvanA ane bhAvaparivartanano parama uddeza hato. hiMsAnA mULamAM svAdhyAya para bhAra mUkyo. temanI nizrAmAM eka hajAra jeTalA sAdhugarIbI che evI gAMdhIbhAvanAnuM vistaraNa mahAprajJa cetanAmAM sAdhvIo mAM moTA bhAganA uccazikSita ane bhAvadIkSita che. ahiMsAyAtrA rUpe AviSkAra pAme che. ahiMsAyAtrA daramiyAna snAtaka, anusnAtaka ane pIeca.DI. kakSAnuM zikSaNa prApta karela anuyAyI chevADAnA mANasa sAthe saMvAda karatAM rahyA. rojagArI nirmANa mATe saMyamI sAdhakonI saMkhyA Adara janmAve teTalI che. kAryakarone mArgadarzana ApavAnuM kArya karyuM. sAdhanasaMpanna jaina terApaMthanI sarva pravRttine mahAprajJajInuM virala netRtva sAMpaDyuM. samudAyanI rojagArI nirmANa kSetre vizeSa javAbadArI che ema terApaMtha-jainadharmano eka phAMTo na rahetA viziSTa jIvanarIti ane karuNApUrvaka samajAvyuM. khAsa kAryakarone garIbo pratye lakSya ApavAnuM nItirItino mArgadarzaka saMgha banI rahe evo vyApa vistAra AcArya kAma soMpyuM. "garIbI haTAvo' jevA sUtronuM baMdhana ke rAjanIti na mahAprajJajInI ciMtanazIla sakriyatA, samasAmayika jAgRti tathA hatI paNa saMtahRdayanI zItaLatAno lepa hato. dharma-adhyAtmanI sAmAjika pratibaddhatAnuM pariNAma che. vAtonA kendramAM sAmAnya mANasa Ave e jarUrI hatuM. mAtra AtmasAdhanAmAM magna rahyA hota to samakAlIna jIvananI 2001mAM zarU thayelI A yAtrAno mahattvano paDAva hato samasyAo ane arAjakatAothI teo bekhabara hota. AtmakalyANa gujarAta. varSa 2002mAM gujarAta komI AgamAM saLagatuM hatuM. jeTalI ja rASTrakalyANa ane vizvakalyANanI anivAryatA temaNe nihALI. evA divasomAM ahiMsAyAtrA amadAvAda mukAme AvI. verajheranA zAzvata mahAmUlyone kendramAM rAkhyA paNa temaNe kahyuM ke, "vartamAna vAtAvaraNane dUra karavAmAM ane sAmAjika samarasatA nirmANa samasyAonuM samAdhAna na Ape te dharma manuSyanA kAmano nathI. karavAmAM mahAprajJajIe mahattvanI bhUmikA bhajavI vividha dharma- anekAMtaSTithI ja teo samAdhAna zodhatA. mAtra jainAcArya tarIke jIvavuM saMpradAyanA AgevAno sAthe vimarza karI amadAvAdanI paraMparAgata ke prabodhana karavuM temane mATe muzkela hatuM. asImanA yAtrI hovAnA kAraNe rathayAtrA jevA dhArmika prasaMgane hiMsA bharakhI na jAya te mATe zAMti janajananA hRdaya sudhI pahoMce evI jIvanoddhAraka vAto temaNe kahI. sthApI. gAMdhInuM gujarAta ahiMsAnI prayogabhUmi bane evo saMkalpa caritArtha lokapriya zailImAM kahI asaMkhya udAharaNo - vArtAo - laghukathAo ne karavAmAM mahAprajJajIe komI dAvAnaLano kasoTIbharyo samaya pasaMda karyo vyAkhyAnamAM vaNI lIdhA. saMskRtanA mahApaMDita, Agama saMpAdaka, zIghrakavi ane 12 julAI 2002nI rathayAtrAnA nAjuka samayane sadbhAvano ane medhAvI prajJA chatAM sahaja vaktavya, zailInI saraLatA, hRdayamAM karUNA kaLaza caDhAvyo. temano vizeSa. varSa 2009nI cothI jAnyuArIe A ahiMsAyAtrA saMpanna zikSako ane rAjanetAo parano temano prabhAva samyaka arthamAM thaI. rAjasthAna, gujarAta, damaNa, mahArASTra, madhyapradeza, hariyANA, samAjakalyANa mATe anivArya rahyo. jarUra paDye zAsako sAthe saMvAda dilhI, uttarapradeza, paMjAba ane caMDIgaDhanA 87 jillAo ane sAdhI samasyAo aMge vimarza paNa karatA. pUrva rASTrapati e.pI. 2045 gAmo sudhI prasarelI ahiMsAyAtrA mahAprajJajInA tapomaya je abdula kalAma sAthe eka pustaka paNa karyuM. abdula kalAma sAthe jIvananI mahAna upalabdhi gaNAya. avirata ciMtana ane pariNAmalakSI kAmagIrI mATe paNa pravRtta thayA. aNuvrata AMdolana, prekSAdhyAna, jIvanavijJAna ane abdula kalAma jevA vaijJAnika paNa AcAryazrInA mAtra
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 paraMparAgata dhArmika mAna mobhA ke AbhAvartuLathI AkrarSAyA na hatA. paNa mahAprajJajInA ciMtana-manana svAdhyAya ane jIvana tathA adhyAtma ane vijJAna samanvayanuM saMgamatIrtha joIne svastha prajJAthI ApaNA samayanA RSi kakSAnA vaijJAnikane sahaciMtana karavAnuM anusaraNa karavAnuM anivArya lAgyuM. ullekhanIya che ke AcAryazrInA aMtima darzanArthe veLAsara abdula kalAma pahoMcI gayA. AcArya mahAprajJanA sAhitya sarjananI AcArya tulasInA sAnnidhyamAM - mArgadarzanamAM 1945thI zarUAta thaI. prAraMbhe 'bhikSu vicAra darzana'mAM terApaMthanA sthApaka AcArya viSeno gahana adhyayana graMtha Avyo. 'phUla aura aMgAre 'nI kavitAmAM kendramAM jainadharma darzana nathI paNa sAhityika sarjakatAno unmeSa che. prathama pustaka 'jIvaajIva' jainadarzananA jijJAsu vidyArthI mATenuM pustaka gaNAya. 'jainadarzana' ke maulika tattva 'ahiMsA tattvadarzana'mAM ciMtananI sUkSmatA ane sarvavyApakatA che. baso uparAMta graMthamAM vistarelI mahAprajJa cetanA viSe vistRta mahAnibaMdhanI apAra zakyatAo rahelI che. jaina Agama saMpAdana ane sUkSma vivecana uparAMta RRSabhASaNa' jevA mahAkAvyanuM sarjana paNa temaNe karyuM. mananI apAra kSamatAo ane sUkSmatAo vizva mana jIte chata' - koMgre kahyuM mana caMcaLa che' jevA pustako vizeSa abhyAsa lekhanI garaja sAre prabuddha jIvana UrdhvarohaNa', 'mukta bhoganI samasyA', 'manana ane mUlyAMkana' jevA graMtho gujarAtI anuvAda dvArA prabuddha nAgarikomAM paNa vyApaka AvakAra pAmyA che. gujarAtamAM mahAprajJa-sAhityanI rAjadhAnI amadAvAda che. anekAMta bhAratI prakAzana dvArA AcArya mahAprajJajInAM ekaso cAlIsa jeTalA pustakonA gujarAtImAM anuvAda thayAM che. prakAzana saMsthAnA sthApaka zrI zubhakaraNajI surANA 85 varSanI vaye paNa anuvAda-prakAzana pravRttimAM sakriya che. kizoravayathI mahAprajJajInA ekaniSTha ArAdhaka dhyAna dvArA paDachAyAthI dUra mULa pratimA sudhI pahoMcI zakAya dhyAna e eka sazakta mAdhyama che. AjanI sauthI moTI samasyA jo koI hoya to te nakalInI, paDachAyAnI che. mULa bicArUM che, chAyA kyAMka che ane paDachAyo pUjAya che. kyAM eka mArmika vArtA che. eka citrakAre khUba mahenata karI eka suMdara citra banAvyuM. emAM eka grAmya nArInuM citra hatuM. AkhuM citra khUba ja suMdara hatuM, grAmya nArI suMdaratAnI pratimUrti hatI, sahaja sauMdarya, prAkRtika sauMdarya hatuM. eka zaheramAM pradarzanamAM citrakAre potAnuM citra mUkyuM. eka vyaktie AvIne enuM citra pacAsa hajAra rUpiyAmAM kharIdyuM. e citra laIne bahAra nIkaLyA. daravAjAnI bahAra eka suMdara strI bhIkha mAMgI rahI hatI, 'pAMca-dasa paisA Apo.' pacAsa hajAra rUpiyA ApI kharIdI karanAra vyaktie e strIne dhutkArI e strInI najara pelI vyaktinA hAthamAMnA citra para paDI paraMtu e kaMI na bolI ane cakita thaI gaI, acaMbAmAM paDI gaI, stabdha thaI gaI, e citra enuM potAnuM ja hatuM. jarA vicAra karo, duniyA kevI che ? biMba yAne mULa paisA mATe bhIkha mAMge che ane pratibiMba pacAsa hajAramAM vecAya che. kevI viDaMbanA! dhyAna 'prekSAdhyAna' zreNInI agiyAra pustikAo; 'AhAra ane adhyAtma' jevuM ArogyalakSI ciMtana, tathA 'sUryakiraNa cikitsA' - prayogavIra AcAryanA svAdhyAya - sAdhanA vaividhyano paricaya karAve che. mahAvIranuM ahiMsA darzana', 'mahAvIranuM arthazAstra', 'cetanAnuM sivAya bIjuM koI mAdhyama evuM nathI je tamane pratibiMbathI dUra mULa sudhI pahoMcADe. paDachAyAne pratibiMbanuM rUpa kadi na ApI zakAya. paDachAyo e paDachAyo ane pratimA e pratimA. DAcArya mahAprajJa (anuvAda : puSpA parIkha) che. 'mahApraza sAhitya puraskAra'thI puraskRta zubhakaraNajInA suputra zrI saMtoSakumAra surAzA hAla prakAzana pravRtti saMbhALe che. mahAprajJa sAhityanA gujarAtI anuvAda kSetre paM. dalasukhabhAI mAlaziyA, ratilAla dIpacaMda desAI, prAkRta bhASA sAhityanA vidvAna DaoN. Ara. ema. zAha, DaoN. kumArapALa desAI, zrI rohita zAha tathA A lakhanAre pradAna ApyuM che. mahAmaza sAhitya ane mahApraza darzana vizeSa abhyAsano avakAza race che. eka samartha jainAcArya sAMpradAyika saMkucitatAthI dUra rahIne dareka kALanA manuSyane prastuta evuM ciMtana prayoga bhUmithI prastuta kare ane vyApaka svIkRti pAme e ja ApaNA samayanI mahAna ghaTanA che. dharma-vijJAnanA eTalo paTa roke tema che. jijJAsue anivArya paNe A graMtho vAMcavA AlokamAM jhaLahaLatI zAzvata cetanAne zata zata praNAma! navaniyukta AcArya mahAzramaNajInAM samayamAM mahAprajJayuga vistarato rahe evI abhyarthanA! rahyA. 6, aranAtha epArTamenTa, prAthamika Arogya kendra pAse, memanagara, amadAvAda-380052 phona H 97252 74555, 94279 03536
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana juna 2010 adhyAtmayogI AcArya mahAprajJajInuM mahAprayANa || DaoN. razmibhAI jhaverI Tamakora (rAjasthAna)mAM janmelA eka 11 varSanA abudha saraLa anuprekSAnA prayogathI seMkaDo sAdhako niSedhAtmaka (Negative) ane bhoLA bALake mAtAnA saMskAra ane satsaMgathI utpanna bhAvone vidheyAtmaka (Positive) bhAvomAM parivartita karavAmAM saphaLa AtmaphuraNAthI saMsArano tyAga karI AjathI 80 varSa pUrve jaina rahyA che. muninI dIkSA grahaNa karI. terApaMthanA aSTamAcArya kAlugaNie A A mahAprajJa ucca koTinA ciMtaka ane manISI hatA. emaNe bALaka muni nathamalane sadbhAgya muni tulasI jevA pratibhAsaMpanna vyaktigata, sAmAjika, rASTrIya ane vaizvika samasyAonuM ciMtana zikSAgurune soMpI dIdhA. emaNe niSNAta jhaverInI jema bALamuninA karI, ene mATe samAdhAna paNa ApyuM che. Arogya mATe "mahAvIranuM jIvanamAM aneka pAsAone pramArjita karI nathamalamAMthI mahAprajJa Arogya zAstra', Ikonomiksa para "mahAvIranuM arthazAstra', banAvI dIdhA. eka bAju ziSyanuM saMpUrNa samarpaNa ane niSThA ane rAjakIya taMtra mATe "lokataMtra : navI vyakti - navo samAja ane bIjI bAju mahAjJAnI zikSAgurunI parama kRpAdRSTi. najIkanA jainatattva mATe "jaina darzana-manana ane mImAMsA' jevA vividha viSayo itihAsamAM AvA guru-ziSyanI joDI jaDavI muzkela che. mAdhyamika para ciMtanazIla pustako lakhyAM che. mananI azAMti ane cittanI zALA ke kaoNlejanA abhyAsathI vaMcita rahela muni nathamale "tulasI caMcaLatA dUra karavA to pacAseka graMthonI racanA karI che. jenA vizva vidyAlayamAM rahI niSThA ane zramathI hiMdI, saMskRta, prAkRta, AgamomAM sauthI prAcIna temaja gUDha manAtA AcArAMga sUtra para rAjasthAnI Adi bhASAo, jaina tattva, Agama, ItihAsa, darzana, emaNe saMskRtamAM prathama AcArAMga bhASya" lakhyuM che, jemAM emaNe siddhAMta, nyAya, vyAkaraNa vagereno nakkara abhyAsa karyo. saiddhAMtika svaprajJAthI keTalAMya gUDha rahasyone udghATita karyA che ane mahAvIranA paricaryA, pravacana, lekhana ane Agama-saMpAdananA kSetramAM UtaryA darzananI sAMprata saMdarbhomAM-ahiMsA, paryAvaraNa, sRSTi, vijJAna pachI potAnA adhyayana kSetrane temaNe vyApaka banAvyuM. Adhunika AdinI navI prasthApanA karI che. kuzaLa sAhityakAra mahAprajJa vijJAna, Ayurveda, rAjanIti, arthazAstra, sAmyavAda ane samAjavAda eka saMvedanazIla kavi paNa hatA. saMskRtanA to Azukavi hatA. AdinuM gahana adhyayana karyuM ane thoDA ja samayamAM mAtra terApaMthI "saMbodhi' emanI kAvyadhArAnuM virala sarjana che jemAM mahAvIra ane saMpradAyamAM ja nahIM paNa samagra jaina samAjamAM teo eka virala, meghakumAranA saMvAdathI saMskRta bhASAmAM jainadarzananA UMDA siddhAMto variSTha ane vidvAna muni banI gayA. emaNe samajAvyA che. A racanAne jaina dharmanI gItA kahI zakAya. gurudeva AcArya tulasI sAthe kacchathI kalakattA ane kanyAkumArIthI A uparAMta saMskRtamAM racAyeluM 'RSabhAyaNa' prathama tIrthakaranA paMjAba sudhI aitihAsika padayAtrAo karIne dharmanA kSetramAM prasarelI jIvananuM sacoTa darzana karAve che. khoTI dhAraNAo, daMbhI dhArmika karmakAMDo vagere upara jAhera sabhAomAM AvA mahAna dArzanika, ciMtaka, vaijJAnika, tyAgI yogInI emaNe vedhaka prahAro karyA. e kahe che ke je dharma mAnavInA jIvanamAM aMtardaSTi ane prajJAnuM mUlyAMkana karI 1968mAM AcArya tulasIe parivartana lAve ane zAMti pradAna kare eja sAco dharma che. tAmasika emane 'mahAprajJanuM alaMkaraNa ApyuM hatuM. A prasaMge "mahAprajJa' ane pAzavIka vRttionA parimArjana mATe emaNe prAyogika dharmanuM zabdanI mImAMsA karatAM emaNe kahyuM hatuM ke phakta vidvAna athavA svarUpa prekSAdhyAnanA rUpamAM prastuta karyuM che. Agama sAhityamAM UMDuM bhASyakAra athavA dhyAna-sAdhanA karanArane ja huM mahAprajJa nathI anusaMdhAna karI dhyAna-prakriyAnA sUtronuM gahana anveSaNa karI ane mAnato. mArI dRSTimAM mahAprajJa ene kahI zakAya jenAmAM vidyAno AjanA manovaijJAnika zAstrano AdhAra laI emaNe dharma ane pUro samAveza thayo hoya ane sAthe sAdhanAno samAgama hoya. vijJAnano suMdara sumeLa racyo che. potAnA zarIrane prayogazALA muni nathamalajImAM jJAna, dhyAna ane sAdhanAno triveNIsaMgama che. (leboreTarI) banAvI dhyAna-sAdhanAnA aneka prayogo karyA. mahinAo 1979mAM emane yuvAcAryapada para pratiSThita karavAmAM AvyA. sudhI ekAMtamAM rahIne emaNe A saMpUrNa dArzanika-vaijJAnika paddhati 1989thI mahAprajJajI AMtararASTrIya bhAratIya darzana koMgresanI sarvAgINa vikAsa yogya banAvI jagata sAme rajU karI che. Aje A kAryakAriNInA sanmAnita sabhya hatA. jaina yoganA kSetramAM karavAmAM prekSAdhyAnanI prAyogika sAdhanA deza-videzamAM saphaLatAthI thaI rahI AvelA ullekhanIya kAryathI 12 sapTembara 1989mAM temane "jaina che. Aja sudhImAM prekSAdhyAna zibiro dvArA hajAro lokoe potAnA yoganA punaruddhAraka' sammAnathI vibhUSita karavAmAM AvyA hatA. jIvanamAMthI zArIrika, mAnasika ane bhAvanAtmaka taNAvo dUra karI 1994mAM eka ajaba ghaTanAmAM navamAcArya tulasIe potAnA zAMti ane AnaMdano anubhava karyo che. AMtaHstrAvI graMthIo AcAryapadano svecchAe tyAga karI mahAprajJajIno terApaMtha (endocrine glands)nA pravAho ane caitanya kendro para prekSA ane saMpradAyanA dazamA AcArya tarIkeno padAbhiSeka karyo.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 prabuddha jIvana A prasaMge jaina vidvAna paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA lakhe badhA prabhAvita thaIne kahyuM-"mahAprajJazrI, huM tamane jaina paraMparAnA che- "muni zrI nathamalajI (AcArya mahAprajJa)nI sAthe mAro paricaya AcArya siddhasena mAnuM chuM." ane gurudeva tulasIne uddezIne kahyuM bahu jUno che. ame ApasamAM vAda-vivAda paNa karyo che. A 'gurudeva! prazAsaka bahu maLaze paNa mahAprajJa jevA vidvAna, prajJAvAna prasaMgomAM emano vartAva vidvAna-janocita ane advitIya hato. ane vilakSaNa buddhimAna nahIM maLe.' meM emane haMmeza prasanna ja joyA che. vinamratA ane guru prati samarpaNa AcAryazrI mahAprajJajI potAnI nirmaLa cAritryasAdhanA sAthe bhAva e emanI be vizeSatA che. AcArya tulasIe jaina samAjane anekavidha pravRttiomAM kAryarata hatA. jaina Agama sAhityanA ghaNuM ApyuM che. paNa muni nathamalajI AcArya mahAprajJa banIne saMzodhaka-saMpAdaka, Adi vibhinna rUpomAM emanI pratibhA eka enAthI paNa vadhAre kevala jaina samAjane ja nahIM paNa samagra bhAratIya sUryanI jema prakAzI rahI hatI. samAjane Apaze emAM koI saMdeha nathI." emanAmAM aneka vizeSatAo hatI, jemAM sauthI moTI hatI AcAryapada grahaNa karatI vakhate mahAprajJajIe kahyuM hatuM ke- emanI saMtatA, ahiMsA, satya, abhaya, anekAnta, maitrI ane samarpaNa, kRtajJatA, sahiSNutA ane saMtulanane mArA jIvanano mamatva mukti. teozrI eka vizALa dharmasaMghanA anuzAstA hatA, AdhAra banAvI huM anuzAsita, vyavasthita ane maryAdita dharmasaMghano paNa emanuM ciMtana-karma-saMkalpa ane sAdhanA saMpradAyanI sImAthI yogakSema karIza. mArI bhAvanA che ke pratibaddha na hatA. teozrI graMthothI dorAyelA nirjhantha guru hatA. (1) huM zaikSane zramaNa banAvI zakuM. emanAmAM bauddhikatAnI sAthe vinamratA ane vinayazIlatA hatA. (2) huM zramaNane nirjhantha banAvI zakuM. adhyAtmayogI hovA chatAM vaijJAnikatAnA pakSadhara hatA. (3) huM nirjhanthane ahaMntanI bhUmikA para ArohaNa karatA joI zakuM." emanA pratyeka pravacanamAM ane lekhanamAM pavitratA ane badhAnA yogakSema ane sarvajanakalyANanI bhAvanA e ja karI nirmaLatAno bodha hato. teo haMmezA kahetA hatA-"svayaM satyane zake jenAmAM yugapradhAna banavAnI kSamatA hoya. zodho." vaijJAnika puruSa Adhunika yaMtro dvArA satya zodhe che, jayAre AvA adhyAtmayogI, vayovRddha ane jJAnavRddha AcArya mahAprajJa AvA AdhyAtmika puruSa potAnI atindriya cetanA dvArA satyane koI vyakti nahotA, vicAra hatA, evo vicAra hatA ke je kSetra zodhe che. emanA svabhAvamAM cirakALa mATe vasaMtaRtu ja rahetI ane kALanI sImAomAM kyAreya baMdhAto nathI. e jJAnanA jaLAzaya hatI. teo ghaNIvAra kahetA ke "niHzeSa'-kAryabhArathI muktanahotA, srota hatA. emAM UMDANa hatuM. haLavA banatA zIkho. mAthe nakAmo bhAra na rAkho.' teo bhagavAna prasiddha sAhityakAra jainendrakumAre emane eka "anUThA anAgrahI mahAvIranI AjJAnI ArAdhanA karavAmAM mAnatA hatA. emanI ciMtana' tarIke biradAvyA che. gujarAtI jaina agraNI DaoN. kumArapALa lokapriyatAnuM eka kAraNa hatuM emanuM maulika ciMtana ane enI desAI emane "jJAna-darzana-cAritranA triveNI saMgama' mAne che. suMdara prastuti. emanI vANImAM jAdu hato ane kaMThamAM vidyAdevI ane kahe che ke "mahAprajJa eka evA mahAna yogI hatA je potAnA sarasvatI sAkSAt birAjamAna hatA. emanAmAM vicAra ane karmathI mahAna banyA hatA. emanI pratyeka pravRttimAM emanA kAryanI nirvicAra, kriyA ane akriyA tathA pravRtti ane nivRttinuM adbhuta mahAnatA bolatI hoya che. meM emane nikaTathI joyA che. emAM paNa saMtulana hatuM. sAhityika nikaTatA adhika che. mane lAge che ke emanI vANI bolatI AvA prajJApuruSane samagra jaina samAje dilhImAM yugapradhAna' vANI hatI. emanA sAhityamAM badhI jagAe syAdvAdanuM darzana padathI alaMkRta karyA hatA. thAya che. mahAprajJajI emanI prajJAnI sAdhanAmAM satata jAgRta rahIne bhUtapUrva rASTrapati DaoN. abdula kalAma emanA vicAro tathA kartutva ApaNI prajJA jAgRta kare eja mArI kAmanA che." jANItA ciMtaka ane lekhanathI atyaMta prabhAvita hatA. banne mahAna vicArakoe zrI guNavaMta zAha emanA ciMtanane vaizvika ane arthaghaTanane maulika, sAthe maLI 'dha phemilI enDa dha nezana' nAmanA abhuta pustakanuM mArmika ane mAMgalika gaNAve che. nirmANa karyuM hatuM. ekavAra gurudeva tulasInA sAnnidhyamAM mahAprajJa tattvArthAdhigama AvA parama pAvana, adhyAtmayogI ane jaina darzananA prakhara sUtranuM adhyApana karAvI rahyA hatA. aneka sAdhu-sAdhvIo ane paMDita AcAryazrI mahAprazajIe mahAprayANa karyuM che. vizvabharanA zramaNio Ano lAbha laI rahyA hatA. aneka tattvArthasUtrano vicArako, sAhityakAro ane yogasAdhako eka akaLa khAlIpo aMgrejI anuvAda karanAra jaina vidvAna DaoN. nathamala TATiyA paNa roja anubhavaze. AvA yuga prabhAvaka mahApuruSane koTi koTi zraddhAMjali ! emAM bhAga letA. ekavAra nayavAdanuM prakaraNa cAlI rahyuM hatuM. mahAprajJa A agharA viSayanI aneka samasyAono sarala bhASAmAM pI. ena. bI. hAusa, pI.ema. roDa, phorTa, muMbaI-400 001. bodha ApI rahyA hatA. DaoN. TATiyAjIe emanI prajJAthI eTalA phona : (022) 2409 4157
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1o prabuddha jIvana juna 2010 sUphI paraMparA anuprANita gujarAtI saMta sAhitya upro. mahebUba desAI (me 2010nA aMkathI AgaLa) bhASAmAM lakhAyA che. vedAMta ane kurAnanA vicArono tulanAtmaka 3.2 sAhitya lekhana para sUphI vicAradhArAno prabhAva abhyAsa A graMthonA kendramAM che. I. sa. 1700mAM lakhAyela A IslAmanA sUphI saMtonA AgamanathI gujarAtI sAhityano graMthono anuvAda 1755-56 mAM temanA ziSya bhagata sulemAna zabdabhaMDoLa to samRddha thayo, paNa tenI sAthe sAhityanI lekhana mahaMmada e karyo hato. tenI eka racanA mANavA jevI che. zailI upara paNa moTI asara thaI. madhyakAlina gujarAtamAM gujarAtI "caraNe satagurune namiye, jhINA thaI muradane namIe sAhitya moTe bhAge mAnava premane kendramAM rAkhI racyuM hatuM. jene tyAre to alakha dhaNIne namIye. sAhityanI bhASAmAM "Izka-e-mijAjI kahe che. jemAM mAnavaprema, suratA sunamAMhI lAgI, vAMsaLI agamamAM vAgI, zRMgAra ane kudaratI sauMdarya kendramAM hoya che. paNa sUphI saMtonA khumArI prema taNI jAgI." Agamana ane vaicArika samAgama pachI mAnava premanA sthAne Izvara- gujarAtI saMta sAhityamAM racatA padomAM zabdo sAthe sUphI khudAnA premane kendramAM rAkhI gujarAtI saMta sAhitya racavA lAgyuM. vicAranI paNa AgavI zailI vikasatI cAlI. sUphI saMtonA ziSyo jene "Izka-e-IlAhI' ke "Izka-e-akIkI' kahe che. vyaMgakAra akho ke murIdoe gujarAtanA gAmaDe gAmaDe bhajana, gIto ane rubAIo paNa enA prabhAvathI mukta nathI rahI zakyo. dvArA gujarAtI saMta sAhityane samRddhi bakSI. eka mAtra ciztIyA akhA! khuda ko mata mAre, mArA khudI mile khudA." paraMparAnA saMta kAyamadInanI ja vAta karIe to temanA ziSyo mIrAnA bhakti padomAM paNa sUphI paraMparAnA lakSaNo dekhAya che. gujarAtanA dareka pradezamAM prasarI gayA hatA. bharUca jIllAnA jaMbusara suphI sAhitya prakRti varNanathI para che. mIrAMnA padomAM paNa prakRti tAlukAnA saroda gAmanA vatanI sulemAna bhagata (I. sa. 1699) varNanano saMpUrNa abhAva che. vaLI, sUphI paraMparAmAM khudAnI IbAdata ane jIvaNa mastAna (I. sa. 1700)nI racanAo gAme gAma kendramAM hoya che. mIrA paNa mAtra kRSNa bhaktimAM rata hatA. sUphIo gavAtI hatI. jIvana mastAna lakhe che, jema khudAnA "jI" mATe gIta-saMgItane mAdhyama banAve che tema ja "Izvara to sauno sarakho re, ene nathI koI bheda, mIrA paNa gIta saMgIta dvArA kRSNanI bhaktimAM potAnuM tana-mana rokI zake ene nahIM koI joI lo cAre veda. ogALI nAkhe che. madhyayuganA gujarAtI saMtomAM mIrA agra che. tenA khoLiyAne bhUlAve re UbhuM thayuM evuM bhAna che, pado ane bhaktinI paddhati sUphI vicAradhArAnI najIka lAge che. saMbhava sajano kasAI, supaca bhaMgI, rohItadAsa camAra che mIrAMnI kRSNa bhaktimAM kyAMka madhyayuganI bahu pracalita IslAmanI evA loko moTA gaNAya, e bhaktino sAra' sUphI IbAdata paddhati ane tenA sAhityanI chAMTa hoya? e ja rIte vaDodarA jIllAnA karajaNa tAlukAnA pAchIyApurA alabatta khudA-IzvaranA premane kendramAM rAkhI racAyela gadya ane gAmanA rahevAsI ane pATIdAra jJAtinA ratanabA (I. sa. 1700) padya sAhitya madhyayugamAM turata lokabhogya banyuM na hatuM. paNa jema abhaNa hovA chatAM temanA bhajanoe e yugamAM lokone gheluM jema sUphI saMto prajAmAM prasaratA gayA, tema tema sUphI vicAradhArA lagAvyuM hatuM. gujarAtI bhASAmAM vistaratI gaI. A prakriyA samaya mAMgI le tevI 'pyAlo meM to pIdho re kAyamaddIna pIrano rejI hatI kAraNa ke sUphI saMtonI "mAdare jabAna" arthAt mAtRbhASA pItA huM to thaI gaI gulatAna phArasI ke arabI hatI. Ama chatAM sUphI vicAradhArAnA pracAra- lahera mane Ave re aMtarathI uchaLI re jI prasAra arthe sUphI saMto gujarAtI bhASA zIkhyA ane "Izka-e- TaLyA mArA dehI taNAM abhimAna.' IlAhI'nA vicArane gujarAtI bhASAmAM lokabhogya banAvyo. gAmaDe gAmaDe prasarela AvA sUphI saMtonI moTI hAramALA IsunI dasamI sadIthI sUphI paraMparAnA vividha silasilAo madhyayugamAM jovA maLe che. umarabAvA (18mI sadI pUrve), sulemAna gujarAtamAM prasaravA lAgyA hatA. jemAM mukhyatve ciztIyA ane bhagata, pUjAbAvA, nabImIyA, abharAmabAvA jevA aneka sUphI kadArIyA silasilA gujarAtamAM jovA maLe che. ciztIyA saMtoe gujarAtI saMta sAhityane loka kAMThe ramatuM karyuM hatuM. 8. silasilAnA sUphI saMta pIra kAyamaddiIna (1690-1768) ane arvAcIna yugamAM paNa saMta sAhityanI A paraMparA avirapaNe cAlu tenA ziSyono gujarAtanA saMta sAhityanA sarjanamAM ghATo phALo rahI hatI. tenuM uttama dRSTAMta dAsa sattAra zAha cistI (1892che. pIra kAyamaddIna ciztIe be graMtho lakhyA che. 'nUra-e-rozana" 1962) che. nAMdodamAM janmelA sattAra zAha cistInA gIto, ane "dila-e-rozana'. A graMtho ud-hindI-gujarAtI mizra bhajano ane dRSTAMta kathAo gujarAta saurASTranA taLa pradezomAM
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 prabuddha jIvana | 11 Aje paNa bhakti bhAvathI gavAya che. aphaghAstiAnanA vatanI hovA abhivyaktinuM umadA mAdhyama bane tevA che. chatAM gujarAtamAM AvI vaselA ane jAtamahenatathI gujarAtI "trAjavuM tenA kAryamAM sonA ane zIzAmAM bheda nathI karatuM." zIkhelA sattAra zAha hiMduomAM dAsa sattAra zAha tarIke oLakhAtA. ImAnano duzmana asatya che. jayAre muslimomAM sattAra zAha ciztI tarIke prasiddha hatA. sUphI buddhino duzmana krodha che. saMpradAyanI cistIyA paraMparAnA himAyatI sattAra zAhanA komI Ijjatano duzmana bhIkha che. ekatAne vAcA ApatA bhajano Aje paNa loka jIbhe rame che. dolatano duzmana beImAnI che." koI brAhmaNa koI vANIyo, koI saiyada koI zekha motathI DaranAra kAyara che '11. jJAna karIne joI lo bhAI Atma saunA eka 3.3. bhavAI sAhitya para suphI paraMparAno prabhAva sUphI paraMparA mujaba gurunA zaraNa vagara jJAna zakya nathI. eTale bhavAI e gujarAtanI evI nATya paraMparA che je mAtra pAThya sattAra zAha potAnA guru anavara miyAMne I. sa. 1912mAM bAvIsa pradhAna nathI, paNa nRtya, gIta ane vAdya pradhAna paNa che. bhavAI e varSanI vaye vaDodarAmAM maLyA tyAre anavara miyAe potAnA aMbAmAnA cAcaramAM thatuM bhAvana che. zaktinI upAsanAno eka hAthamAMnA pyAlAmAMthI kaMIka pIdhuM ane pachI te sattArane pIvA prakAra che. sAmAnya rIte bhavAI gAmanA devasthAnanA cogAna ke kahyuM. sattAra zAha te pI gayA. pIdhA pachI khudAnA raMgamAM raMgAIne corAmAM ramAya che. bhavAImAM mAtra dhArmika ke paurANika kathA ja teo gAI uThyA, rajU thatI nathI, paNa tatkAlIna samayanA sAmAjika, dhArmika, Arthika "evI pyAlI pIdhI meM to mArA sadagurunA hAthe re, ane rAjakIya pravAhonuM nirUpaNa paNa thAya che. madhyakAlina yugamAM pItA mAre prIta baMdhANI mArA prItamajI saMgAthe.' suphI saMtoe potAnA vicAronA prasAra-pracAra mATe gujarAtanA sattAra zAhanA guru anavara miyA paNa rahasyavAdI sUphI racanAomAM gAmaDAo khuMdayA hatA. pariNAme sUphI vicAro gAmaDAnI saMskRti mAhira hatA. temanA bhakti gIto paNa loko hoMze hoMze gAtA. ane sabhyatA sudhI pahoMcyA hatA. 13mI ane 14mI sadI daramiyAna vhAlA prema kaTArI re mane zIda mArI re, racAyelA bhavAI vezomAM sUphI paraMparAno cokhkho prabhAva jovA lAgI lAgI che heDAMnI mAMha ghAyala thaI nArI re.' maLe che. sAhityanA saMdarbhamAM joIe to "rekhato' ane 'gajhala" hiMdu sUphI saMta dina daraveza kuMDalIyA pAlanapura rAjyanA eka A banne svarUpo phArasI bhASAnI gujarAtI saMta sAhityane dena che. gAmanA nivAsI hatA. 18mI sadInA madhyabhAgamAM IsTa IMDiyA gajhala zabdathI to ApaNe paricita chIe. paNa rekhato zabdano kaMpanInI senAmAM sipAhI hatA. jAte luhAra paNa khamIravaMtA. eka paricaya jarUrI che. rekhato eTale gadyanI evI bhASA jemAM hindIyuddhamAM hAtha kapAI gayo. tethI nokarI choDI dIdhI. sUphI phakIro, gujarAtI-arabI-phArasInA zabdo, vizeSaNo ane pratIkonuM mizraNa olIyAonA saMgamAM rahevA lAgyA ane pAkkA sUphI banI gayA. hoya. tene Adhunika uddhanuM prAraMbhika rUpa paNa kahevAmAM Ave che. gujarAtamAM teo daravezanA nAme jANItA thayA. temaNe paNa potAnI 12. bhavAInA padomAM A banne svarUpo jovA maLe che. jemake "jhaMDA bhakti racanAomAM hiMdu-muslima aikyane prAdhAnya ApyuM che. jhUlaNa'nA vezamAM rekhatAnuM eka udAharaNa che. 'kuNa jyAdA kuNa kama, kabhI karanA nahI kajiyA, naina tamare tIra he moe lage kaleje bIca eka bhakta ho rAma dujA rahemAna so rajiyA.' kaMkarI meM kiyA hota hai suMdara kAeku khIja." temaNe gujarAtImAM 'dina prakAza' ane 'bhajana bhaDAkA' nAme eja rIte jhaMDA jhUlaNa vezamAM ja eka gajhala che. be pustako lakhyA hatA. jo ke Aje te upalabdha nathI. paNa temanI 'bhalAjI bheda pUchA khuba aba tuM sabada suna mahebUba racanAo Aje paNa uttara gujarAtanA gAmaDAomAM loka jIbhe jo hai dInakA tuM dosta, manameM rAkhIe na rosta' jIvaMta che. 10 sabakA eka hai allAha, bhalA mana hoyagA bhalA eka anya sUphI saMta gujarAta ane gujarAta bahAra prasiddha hatA. jJAnI soI rahe gaMbhIra, ADuM amara pIra kAphira azarapha khAna (1880-1960). teo nATaka ane philmonA jinase jIkara na kIje, davA daraveza kI lIje jANItA kalAkAra hatA. chatAM kAdavamAM kamaLanI jema teo e oma sabada pecAna Ado, agamakI olakhAna." lapasaNI duniyAmAM rahyA. temanA ziSyo temano payo bola A gajhala mAtra eka sAhitya svarUpa tarIke ja nahIM, paNa jhIlatA. temanA be graMtho "anne phayAjha' ane 'zamma-e-hidAyata'e philasuphInI dRSTie paNa mahattvanI che. krodha vinAnuM mana, sApha hRdaya, mUlyaniSTha gujarAtI sAhityamAM noMdhapAtra umeraNa karyuM che. temanA jJAnanuM mahattva, Izvara-allAha eka ane sauthI mahattvanI bAbata zamma-e-hidAyata granthanuM 1974mAM prathamavAra prakAzana thayuM hatuM. allAha ane omane sAcA arthamAM oLakhavAnI vAta-A tamAma tenA keTalAka suvicAro gujarAtI sAhityamAM Aje paNa vicAronI bAbato sUphI paraMparAno ja AvirbhAva che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 2 prabuddha jIvana juna 2010 allAha ja jagatano tAraNahAra che. manuSya potAnA "huM pada'ne gujarAtanA samAja jIvananI rage ragamAM prasarI gaI hatI. dharma, ogALI nAkhI allAha-IzvaramAM lIna thaI javuM joie. jhaMDA samAja ane sAhitya temAM mukhya hatA. sUphI saMto ane sAhitya jhUlaNamAM A ja vicArane vAcA Apato eka duho che. gujarAtanI prajAmAM evA samAI gayA hatA ke sUphI saMtonI majhAro baMdA kahetA mai karuM, karanAra kiratAra para gavAtA bhakti gIto ke kavvAlImAM hiMdu muslima bhedo ogaLI terA kahA so nA hove, hosI hovAnahAra. 13 jatA. bhAratamAM khvAjA garIba navAjhanI daragAha para AvA dRzyo gujarAtanI bhavAI saMskRti ane sAhitya para sUphI vicAronA Aje paNa sAmAnya che. gujarAtamAM evI daragAhonI kamI nathI. prabhAvanI sAkSI pUratA A duhAo Aje paNa jhaMDA jhUlaNanA vezamAM sarakhejanA zAha-e-Alama sAheba, bhaDIyAdanA mahemuda zAha gAme gAma gavAya che, bhajavAya che. bukhArI, goMDalanA musAbAvA, AmaraNanA dAvala zAha pIra ane 3.4 gujarAtImAM anuvAdita sUphI saMta sAhitya pIrANAnA nUra stagaranI majhAra para Aje paNa eka bAju kavvAlInI cheka 1pamI sadIthI sUphI sAhityanI maheka gujarAtI bhASAmAM ramajhaTa bole che to bIjI bAju bhajanonI raMgata jAme che. AvI prasarelI che. madhyakAlIna gujarAtamAM AraMbhanA kALamAM sUphI sAhitya sabhAvanA ja sUphI saMto ane sAhityanI sAcI oLakha che ane phArasI bhASAmAM racAyuM hatuM. e pachI dhIme dhIme phArasI-gujarAtI jyAM sudhI saMtonuM sattvazIla sAhitya jIvaMta raheze tyAM sudhI jIvaMta mizrita bhASAmAM lakhavA lAgyuM. evuM sAhitya Ama gujarAtI prajAne raheze temAM be mata nathI-AmIna. samajavuM muzkela paDatuM. pariNAme tenA anuvAda karavAno silasilo pAdanoMdha: zarU thayo. tenuM uttama daSTAMta gujarAtanA moTA gajAnA sUphI saMta 1. hathurAnI, mo. ahemada mohaMmada, sIrate sarakAre madInA, bhAga-1, pIra mohaMmada zAha (janma 1688) che. temaNe aneka suphI graMtho nurAnI kutubakhAnA, chApI, banAsakAMThA, pR. 559-560. lakhyA hatA. Aje paNa temanA hastalikhita graMthonI keTalIka prato 2. desAI, DaoN. mahebUba, sUphIjana to tene re kahIe, pra. gUrjara grantharatna pIra mohaMmada zAha granthAlaya, amadAvAdamAM upalabdha che. temano kAryAlaya, amadAvAda, 2007. pR. 16. 3. dalAla, sureza (saMpAdaka), kahata kabIra, Imeja pablikezana, muMbaIeka graMtha "IskullAha' madhyayugamAM kAphI lokapriya thayo hato. urdu amadAvAda, 2005. pR. 12. gujarAtImAM lakhAyelo A grantha chellA pAMcaso varSothI gujarAtamAM 4. pAThaka, jagajIvana kAlidAsa, muslima mahAtmAo, pra. sastuM sAhitya bolAtI ud-gujarAtI mizra bhASA para AdhArita che. urdu-gujarAtI vardhaka kAryAlaya, amadAvAda, 1940, pustakamAM ApelA sUphI saMtonA jIvana mizra bhASAno saMzodhanAtmaka abhyAsa karavA IcchatA saMzodhakane caritronA abhyAsanuM tAraNa. te AdhArabhUta mAhitI pUrI pADe che. IzkallAhano zuddha anuvAda pU. AcArya, DaoN. navInacandra, gujarAtano sAMskRtika ItihAsa, amadAvAdahajharata pIra mohaMmada zAha granthAlaya ane saMzodhana kendra, amadAvAda 1984. . 4, dvArA prakAzita thayo che. "IkullAha' eTale khudA ke Izvara pratyeno 6. nAyaka, DaoN. choTubhAI raNachoDabhAI, phArasI zabdano sArtha vyutpatti koza, bhAga-3, gujarAta vizva vidyAlaya, amadAvAda,1980. pR. 56. prema. khudAno prema prApta karavA khudAmAM ekAkAra thavuM paDe. e mATenA 7. ejana. pR. 102. mArgo "IzlallAha'mAM ApavAmAM AvyA che. 8. mahetA makaraMda ane anya (saMpAdako), madhyakAlina gujarAtamAM bhakti granthamAM sAtamA sabaka (upadeza)mAM pIra mohaMmada zAha lakhe cheH ane sUphI AMdolana, darzaka ItihAsa nidhi, amadAvAda, 2008. pR. 48 sAtamA sabakano bodha svaccha dRSTi che. svaccha dRSTi mATe jarUrI thI 54. che ruhA (AtmA)nI zuddhi ane khudI (ahaMkAra)no tyAga. mAnavI 9. mahetA, gaMgAdAsa prAgajI, sUphI kAvya prasAdI, pra. kusuma prakAzana, ArasI samAna che. jo ArasI sApha ane svaccha haze to ApaNo amadAvAda, 1999, pR. 102. cahero temAM sApha dekhAze. tevI rIte ApaNuM dila sApha haze to 10. ejana, pR. 106. temAM ApaNe khudAne joI zakIzuM. khudI (ahaMkAra) tyajavAthI khudAnI 11. vadhu vigato mATe juo zama-e-hidAyata, pra. gaMje sohadA kabrastAna, dANI lImaDA, amadAvAda, 2003. prApti thAya che." 12. nAyaka, DaoN. choTubhAI raNachoDabhAI, phArasI zabdano sArtha vyutpatti AvA phArasI graMthono khajAno Aje paNa pIra mohaMmada zAha koza, bhAga-4, gujarAta vizva vidyAlaya, amadAvAda-1980.pR. 34. graMthAlayamAM sacavAyelo paDyo che. temAMnA keTalAka graMtho "mirAte 13. nIlakaMTha, mahIpatarAma rUparAma, bhavAI saMgraha. pR. 64. ahe madI' "mirAte sikandarI' ane 'tArIkha- e- oliyA-e- 14, IzkallAha, (tarajumA sAthe), pra. hajharata pIra mohamada zAha granthAlaya gujarAta'no anuvAda zrI ratnamanI rAva joTe, molAnA saiyada abu ane saMzodhana kendra, amadAvAda, 2006, pR. 53. jhaphara nadavI ane DaoN. choTubhAI nAyaka jevA vidvAnoe karyo che. prA. mahebUba desAI 4. tAratamya sukuna, 405, prabhudAsa taLAva, bhAvanagara-364001. gujarAtamAM sUphI saMtonA Agamanane kAraNe sUphI vicAradhArA mo. : 0982511 4848
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 prabuddha jIvana All mahAvIra kathA || DI.vI.DI.-be bhAga dvArA bhagavAna mahAvIranA vaNasparSA pAsAMonuM jIvaMta darzana - guNavaMta baravALiyA bhagavAna mahAvIra janmakalyANaka divasa nimitte DaoN. kumArapALa kumArapALabhAIe vizvano pravAsa kheDyo che. vizvanI samasyAono desAInI hRdaya sparzI prabhAvaka vANI dvArA be divasanI mahAvIra ukela bhagavAna mahAvIranI vANImAM maLI rahe tema che. prabuddha jaino kathAnuM Ayojana jJAnapipAsu zrotAo mATe samakitanuM AnaMda mATenI mahAvIra kathA citta vikAsanI bhUmikA para AdhArita che. parva banI gayuM. A kathA dvArA bhagavAna mahAvIrane jANavAnA, mAnavAnA ane paryuSaNa parvamAM ane zeSakALamAM paNa gurubhagavaMto ane pU. pAmavAnA che.' sAdhvIjIonA mukhethI bhagavAna mahAvIranA jIvananA prasaMgo AMtararASTrIya khyAti prApta jaina darzananA prakhara vidvAna DaoN. ApaNe sAMbhaLI chIe. paryuSaNa parvamAM kalpasUtranA saMdarbhe bhagavAna kumArapALabhAI mahAvIra kathAnA prAraMbhamAM vizALa zrotAjanone mahAvIra janma vAMcananA divase paNa bhagavAnanA 27 bhava aMge gaccha mata, saMpradAyathI para thaI hRdayanA saDha kholIne mahAvIrakathA ApaNe varSothI sAMbhaLIe chIe. guru bhagavaMtonA AgamajJAna zravaNa karavAnI mArmika vAta karatA darzAya che. ane utkRSTha cAritra pAlanane kAraNe, temanA pravacananI UMDI ane sau prathama temaNe mahAvIra sukti "eko huM mANasa jAIno prabhAvaka asara upAzraye janAra zrAvaka-zrAvikAo para paDe che. paraMtu guDhArtha khUba ja saraLa ane bhAvavAhI zailImAM samajAvyo. manuSya atyAre eka evo varga paNa che jemAM yuvAno vizeSa ke je upAzrayo mAtra eka thAya. "globala vileja' - 'vizvagrAma' 'vizva ane derAsaronI dhArmika ane AdhyAtmika pravRttimAM rasa letA nathI. vAtsalyanI samagra bhAvanA A eka ja vAkyamAM abhipreta che. tenA kAraNo ghaNAM che te carcAno ahIM avakAza nathI. AvA vargamAM dharmathI ApaNe dUra cAlyA gayA chIe. mahAvIra kathA dharmathI rUci jAgRta karavA AvI kathA zreNI khUba ja upayogI thaI zake. najIka AvavAno upakrama che. vizvanA badhA ja dharmoe cULa hiMsAthI dharmakathAnakomAM AvatI keTalIka vAto zAstrasaMbaMdha rIte sAcI dUra rahevA jaNAvyuM, prahArane hiMsA gaNI jyAre bhagavAna mahAvIre hoya jemane zraddhA che te e vAtane svIkArI leze, paraMtu dharmanA vicArathI paNa hiMsAnI zarUAta evA viziSTa ane sUkSma hiMsAnA bALajIvo, pAzcAt saMskRtinI jIvana zailIthI raMgAyelI vyaktio, ucca svarUpanuM vizleSaNa karyuM. bhagavAna mahAvIre yajJano virodha nathI abhyAsa karatA yuvaka-yuvatIo jaldIthI A vAto svIkArI zakaze karyo. temaNe kahyuM ke yajJamAM A mUMgA pazuone na homa, A nahi. temane A camatkArI vAto, mAtra daMtakathA ke aMdhazraddhA lAgaze, prANIo Atmavat che. yajJamAM jarUra hoya paNa te tArI duvRttione dharmanI dalIlo atArkika kapoLakalpita ke asatyamUlaka lAgaze. temane homa. potAnI bhItaramAM rahelA kaSAyo sAthe yuddha karI teno nAza to A vAto vaijJAnika dRSTikoNathI samajAvavI paDaze. A satya karavAnuM kahyuM. jAta sAthe yuddha karavAnuM kahI bhagavAne yuddha ane vidvAna vaktAo chellA vaijJAnika ane manovaijJAnika saMzodhano, parAkramanI vyAkhyA ja badalI nAMkhI. Adhunika upakaraNonA upayoga dvArA samajAvI zake. vaLI jaina dharma jJAna, muThThIbhara lokonA hAthamAM hatuM. bhagavAne te badhA mATe pracAra karatAM AcaraNanA prabhAvane prAdhAnya Ape che jethI sAdhakonI khUlluM mukyuM. bhagavAna pahelAM cotarapha dehano mahimA hato. sAmAcArIne kAraNe guru bhagavaMtone kSetra kALanI maryAdA hoya che. bhagavAna mahAvIre deha nahi, dehamAM chUpAyela AtmAno mahimA vaLI keTalAMka upakaraNono upayoga paNa na karI zake jethI karyo. jaina dharme be vAta kahI che eka dizA ane bIjI gati. dizA Ayojakone AvI kathA-zreNIo mATe sAdhu-sAdhvIjIono khUba vijJAnanI ane gati adhyAtmanI. ahiM vijJAna ane dharmanA sAyujya ja ocho lAbha maLI zake. racavAnI vAta abhipreta che. mahAvIra kathA AyojananI pUrvabhUmikAmAM jaina yuvaka saMghanA mAtA trizalAne AvelA svapnAone guNasthAnakanA saMbaMdha maMtrI ane jaina darzananA abhyAsu DaoN. dhanavaMta zAhe sAcuM ja kahyuM ke vizleSaNa karI ane svapnAnA vividha sUcitArtho ane arthagaMbhIra mahAvIranI vAto kathA svarUpe samAja pAse pahoMcavI joIe. eka saMketonA rahasyanuM udghATana karI vyAkhyAtA DaoN. kumArapALabhAIe vyakti eka viSayanI vAta kare paNa badhA pAsAne sAMkaLe tevuM svarUpa dharmanA eka nUtana parimANanuM zrotAone darzana karAvyuM. hoya to temAM mahAvIranuM samagra darzana thAya. padmazrI DaoN. ItihAsa dvArA ApaNane jANavA maLyuM che. ghaNAM mahApuruSoe
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana juna 2010 sanyAsa mArge javA gRhatyAga karI mahAbhiniSkramaNa karyuM che. paraMtu gautama svAmIne kahe che ke hAlIkane samajAvo ke pazu para atyAcAra bhAI, patnI ane kuTuMbIjanonI saMmatithI mahAbhiniSkramaNa karanAra na karAya. pelo hAlIka-kheDUta gautama svAmInI pratibhA jotA bhagavAna mahAvIranuM mahAbhiniSkramaNa viziSTa hatuM. mahAvIra kathAnA stabdha bane che. gautama svAmI ene premathI samajAvatAM kahe che ke A prasaMganuM nirUpaNa mohagarbhita ke du:khagarbhita vairAgya paMthe A pazune kema mAro cho, tenAmAM paNa jIva che. hAlIka A bodhathI janArA, aparipakva mAnasa dharAvanAra ke kartavyathI vimukha thaI eTalo badho prabhAvita thAya che ane kahe che ke Apa mane ApanA paMthe saMsArathI bhAgI janArAo mATe dizAdarzana karAvanAra che. laI jAva ane samarpaNa bhAva sAthe te gautama svAmIno ziSya bane che. prathama cAturmAsamAM bhagavAna mahAvIra tApasanA AzramamAM eka gautamasvAmI kahe che ke hAlIka cAla ApaNe gurunA darzana karIe. jhUMpaDImAM rahe che. pazuo jhUMpaDImAMthI ghAsa toDI khAya che. anya hAlIka vicAre che ke jenA ziSya AvA utkRSTa pratibhAnA adhikArI AzramavAsIo kulapatine phariyAda kare che ke A atithi potAnI hoya tenA guru kevA adbhuta haze. hAlIka mahAvIranA prathama darzane jhUMpaDInuM dhyAna paNa nathI rAkhI zakatA. kulapati vardhamAnane kahe ja nATho. gautama vicAre che ke ahIM loko bhagavAnanA darzana mATe che, tame kSatriya cho, jhUMpaDInuM rakSaNa tamAre karavuM joIe. tyAre jhaMkhe che ane A bhagavAna mahAvIrane jotAM ja kema nATho. bhagavAnane manomaMthana thAya che ke mAre A ghAsapAnanI jhUMpaDI gautama svAmInA mukha para praznArtha mudrA joI bhagavAna tenuM sAcavavI ke amolakha AtmA. ane pAMca saMkalpo sAthe kulapatinI samAdhAna kare che. rajA laI anyatra vihAra karI jAya che. mahAvIra kathAmAM A prasaMganuM paraMparAgata rIte guruno javAba evo hoya ke "AnI pAtratA zabdacitra zrotAone maMtramugdha karI de tevuM che. nahotI eTale bhAgyo paraMtu ahIM bhagavAna mahAvIra kahe che ke, mahAvIra kathAmAM dhyAna vizenI suMdara vAto thaI. mAtra palAMThI "jIva mAtra pUrva karma ane pUrvanA verajherane vaza hoya che. eka samaye vALIne nahi paNa UbhA rahIne ane khullI AMkhe paNa dhyAna karI huM tripuSTa vAsudeva hato ane A siMha hato. eka bhavamAM huM naukAmAM zakAya che. Ama kahI bhagavAne jato hato ane e nAgakumAra sAdhanAne eka navuM parimANa "mahAvIra kathA' DI.vI.DI. mane upasargo Apato e ja A ApyuM che. bhagavAne prarUpela vrata be bhAga, be divasa ane kula pAMca kalAkamAM prasarelI A hAlIka che. pUrvanA AvA bhAvone ane tapanI vAta karatA vyAkhyAtA kathA, tattva ane stavananA saMgItathI vibhUSita A anerI mahAvIra kAraNe ja e nATho e ja satya che. kahe che ke nyuyorka TAImsamAM thoDA kathAnI be DI.vI.DI. jijJAsuonI IcchAthI taiyAra thaI gaI che. bhagavAne prazna vyAkaraNamAM kahyuM samaya pahelAM 90 varSa sudhI A be DI.vI.DI.nA seTanI kiMmata rU. 250/- che. che ke A jagatanuM koI sAra tattva jIvavA mATe pALavAnA niyamo | maryAdIta saMkhyAmAM A keseTa taiyAra karelI hoya Apano orDara thI toya Apano | hoya to te satya che. dareka vize lekha chapAyo hato. niyamo |A je ja kona 02 ra-ra 3820296 upara jaNAvo |A je ja phona 022-23820296 upara jaNAvo. Apane vyaktie satyanuM anveSaNa karavuM ApaNA uNodarInA vrata jevA ja ghera beThA A DI.vI.DI. ame pahoMcADIzuM. joIe. hatA. A niyamo Arogya kuTuMbIjano ane mitrone A DI.vI.DI. bheTa ApavI e jaina ) 2 mahAvIra kathAmAM zrI vijJAnane puSTi Ape che. bhagavAne zAsananI mahAna sevA che. vastunI prabhAvanA kSaNajIvI che, kumArapALa bhAIe A prarUpela jIvana zailI bhagavAna ce, kharIdanArane eka ceTa bhagavAnanI vihArayAtrAmAM mahAvIra parama vaijJAnika hatA te vinA mUlya prabhAvanA svarUpe ApavAmAM Avaze. joDyA. kathAnuM zravaNa karatAM vAtane caritArtha kare che. pratyeka jainanA gharamAM A DI.vI.DI. hovI ja joIe. jANe ApaNe e vihArayAtrAmAM bhagavAne sAme cAlIne jJAna prabhAvanA ja prabhAvaka prabhAvanA che. hoIe ane hAlIkane bhAgato upasargo sahana karI pracaMDa puruSArtha samyaka jJAna samyaka darzana ane samyaku cAritranI prApti AvA jotA hoIe tevI anubhUti dhArI kema sattA para vijaya meLavI mahAvIra vicArathI ja thAya che. thAya che. bhagavAna mahAvIre A svasattA sthApita karI. pratyeka jaina chAtrAlayoe A DI.vI.DI. dvArA potAnA yuvA praznanuM jenA darzananA karma bhagavAna mahAvIra gautama vidyArthIone A mahAvIra ciMtana darzAvavuM joIe. vijJAnanA saMdarbhe samAdhAna karyuM svAmI sAthe vihAramAM hoya che. | || mahAvIra kathAnA dRzyane nihALo ane vANInuM zravaNa karI tenA matApti thAya eka hAlIka (haLa hAMkanAra) pazune mahAvIrane jANo, mAno ane pAmo. jaina dharma e mAtra 'ArTa opha mAra mAre che. e dRzya jotAM prabuddha pramukha, zrI muM. jaina yuvaka saMgha) lIvIMga' nathI. "ArTa opha karUNAnA karanArA bhagavAna DAIMga' paNa che. mahAvIra kathAmAM 19.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 saMllekhanA saMdarbhe jaina darzanamAM mRtyu-ciMtananuM nirUpaNa thayuM che. A be DI.vI.DI.nuM darzana-zravaNa karavAthI be divasanI A mahAvIra kathA mahAvIra prasaMgo ane ciMtanane tAddazya kare che ane e bhagavAna mahAvIranA jIvananA vaNaspardhA pAsAonuM darzana karAve che. mahAvIra kathAmAM sTejanI sajAvaTa, mAIka ane lAITanI uttama vyavasthA, vizALa oNDiToriyama, zrotAone saMmohita kare tevuM maMtramugdha vaktavya, suramya gIta-saMgItanI surAvalI, hAvabhAva, zailI, Aroha-avaroha ane jANe Adarza vaktAnuM upaniSada apanAvyuM hoya tevA vaktA dvArA mahAvIra kathAnI bhavyatA A DI.vI.DI.mAM dRzyamAna thAya che. prabuddha jIvana kathAomAM sapATI paranI vAto kahI manoraMjana karatAM vaktAo vartamAna samayanA pravAhamAM kadAca lokapriya banI zake paraMtu kALanI kasoTI sAme vicAra tattvanuM UMDANa ane maulikatA ja TakI zake. vaicArika samRddhi ane maulika tattvaciMtana e A mahAvIra kathAnI divyatA che. vANInI divyatA ja svapara kalyANakAraka banI zake. A kathA dRzya-kSavaNamAM divyatA ane bhavyatAno samanvaya che. mahAvIra kathAnI vAta karatA vidvAna Ayojaka dhanavaMtabhAI zAhe kahyuM ke 'A kathA hRdaya maMjana, hRdaya aMjana ane hRdaya raMjana che ane AvI sarasa ciMtana kathA ja ApaNane bodhibIjanI yAtrA karAve.' mahAvIra kathAe A vAtane caritArtha karatI sAttvika ciMtananI eprila '10nA aMkamAM uparokta zIrSakathI pragaTa thayela lekhanA protsAhaka pratibhAva AvyA che. keTalAka vAcakamitroe premapUrvaka sUcana karyuM che ke haju vadhu spaSTIkaraNa thAya ane anya muddA AvarI levAmAM Ave, tethI lekhano bIjo (ane aMtima) hapto atre prastuta che. lekhanA aMte bhUlo nivAravA aMge mArgadarzana ApavAno prayAsa karyo che. roganAM lakSaNo-kAraNo jANyA pachI eno upacAra paNa karavo joIe ne! (1) niranusvAra 'mA'nA bIjA artha: saurASTra-kaccha taraphanI lokabhASAmAM kriyAno nakAra sUcavavA 'mA' prayojAya che. jema ke, (1) beTA, kAgaLa phADa mA. arthAt 'beTA kAgaLa phADIza nahi.' (2) chokarAo ghoMghATa karo mA. arthAt chokarAo, ghoMghATa karazo nahi. AjJArtha vAkyomAM A rIte 'mA' vaparAya che. zabdalIlA kevuM ramaNIya rUpa dhAraNa kare che, enuM bhavya udAharaNa juoH mA, mA. keTaluM nAnuM vAkya ! phakta ekAkSarI traNa zabdo. temAM arthano AbohavAnuM sarjana karyuM che. paraMparAgata kathAkArone besavAnI jagyAne vyAsapITha kahevAya sAmAnya lekhana-azuddhio (2) zAMtilAla gaDhiyA 15 che. paraMtu zrI dhanavaMtabhAIe A sthAna mATe 'jJAnapITha' zabdano prayoga karyo. mahAvIra kathAe jJAnapipAsu mATe jJAna saMprAptino AnaMda pradAna karI 'jJAnapITha' zabdane caritArtha karyo che. jJAnapITha para mUkAyelo caLakato tAMbAno loTo paNa pratikAtmaka lAge che. ahIM mahAvIra vANInuM amRta bhareluM paDyuM che. AmAMthI jeTaluM amRta jhIlI zakAya eTaluM jhIlavAnuM che. AvI suMdara mahAvI2 kathAnuM Ayojana karavA badala DaoN. kumArapALa desAI, DaoN. dhanavaMtabhAI zAha, muMbaI jaina yuvaka saMghanA saMcAlako ane sarve TIma abhinaMdananI adhikArI che. mahAvIra svAmInA suvarNAkSarI kathana ane divya jIvana darzananA guNa gAtI, be bhAga, be divasa ane kula pAMca kalAkamAM prasarelI, tattva ane saMgItathI vibhuSita A viziSTa mahAvIra kathAnI be DI.vI.DI. muMbaI jaina yuvaka saMghe taiyAra karI che. A kSetranA niSNAto dvArA DI.vI.DI. taiyAra karavAmAM AvI che. A DI.vI.DI. dareke jovA ane vasAvavA jevI che. pratyeka jaina chAtrAlayo, jaina maMDaLomAM yuvakayuvatIone batAvavA jevI che. AvA Ayojano anekone dharmAbhimukha karavAmAM nimitta banI zake tema che. *** 601, smita, upAzraya lena, ghATakopara (I.) M. : 9820215542 ghUghavato sAgara vahe cheH mA, tuM raDIza nahi. kramavAcaka saMjJA tarIke 'mA': meM pAMcamA vidyArthIne e ja savAla pUchyo. caudamA adhivezananA pramukha davesAheba hatA. baMne vAkyomAM 'mA' niranusvAra che. prAyaH loko anusvAra kare che. (2) kriyApadano aMtyAkSara 'vo' nahi, 'o' karo. ahIM besIne citro juvo. tame kapaDAM dhuvo cho? uparanAM vAkyomAM 'juvo' ane 'vo' azuddha prayoga che. sAcuM che-juo, dhuo. tevI ja rIte kriyApadamAM 've' nahi, 'e' karavuM joIe. rameza cA pIve che. (sAcuM-pIe) caMdu zAMtithI sUve che, (sAcuM-sUe) 'khovuM', 'rovuM' dhAtunAM rUpomAM thatA pheraphAra juoH khovuM-khuo cho khue che rovuM-ruo cho
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prabuddha jIvana juna 2010 (4). rue che dhAtunAM preraka rUpomAM 'vo' ane 've' karavuM. jema ke, (1) tame enI pAse vadhu kapaDAM na dhovaDAvo. e roja rAmu pAse kAcanAM bArI bAraNAM dhovaDAve che. (2) tame joza jovaDAvo tyAM sudhI huM be roTalI karI lauM. videza javAnI ghelachAmAM e avAranavAra jo za jovaDAve che. bahena, vahAluM, mahoruM vagere joDAkSarI zabdoazuddha che. vAstavamAM pahelo vyaMjana akArAnta (svarayukta) hovo joIe. eTale zuddha zabdo Ama banaze: bahena, vahAluM, mahoruM. amuka zabdomAM 'hanI hAjarI binajarUrI hoya che, tyAM tene premathI "Avajo' kahI devuM joIe. hAruM, hAruM, hAnuM (azuddha) mAruM, tAruM, nAnuM (zuddha). kriyApadamAM 'ya' ane 'I'nI karAmata jANavI rasaprada thaI paDaze. (ka) samaya badalAya tema vyaktie parivartana apanAvavuM rahyuM. (kha) samaya badalAI gayo che, bhAI mArA. upara (ka)mAM "badalAya' mukhya kriyApada che. (kha)mAM pUraka kriyApada "gayo' umerAyuM hovAthI "badalAI" karavuM paDe che. karmaNi prayogamAM kALa anusAre I-no bheda: (ka) emanA vaDe haMmezAM videzI vastuo vaparAya che. (vartamAnakALa) (kha) gayA varSe emanA vaDe keTalI videzI vastuo vaparAI? (bhUtakALa) upara (ka)mAM "vaparAya', jyAre (kha)mAM "vaparAI' kriyApada che. jo ke puliMga-napusaMkaliMga saMjJA hoya to (kha) lAgu paDatuM nathI, jema ke emanA vaDe videzI mAla vaparAyo. (pu.) emanA vaDe videzI vimAna vaparAyuM. (napu.) pUrva lekhamAM saMdhinI vAta karI hatI. temAM vadhu UMDe DUbakI mArIe. (motI maLe to ThIka !) punarokti, atyAdhika, ravindra, lokeSaNA, niroga, siMdhormi-A tamAma saMdhizabdo khoTA che. sAcA Ama banaze: punaH + ukti = punar + ukti = punarukti ati +adhika=at+ I + adhika =at+ yU+ adhika = atyadhika (I)no yu thAya che. ravi+Indra =ravIndra (I4I=I) loka+eSaNA=lo keSaNA (a+e=e) niH+roga=niroga-nIroga (niyama che ke visargano 2 thayA pachI bAjuno zabda 2 thI zarU thato hoya to pahelo ru dUra thAya che ane teno pUrva hRsva svara dIrgha thaI jAya che.) siMdhu+UrmikasiMdhUrmi (u+U=U) tame kahezo, saMdhinI kaDAkUTamAM koNa paDe? e to vyAkaraNanA abhyAsInuM kAma. mitro, saMdhinI jANakArI zabdano artha spaSTa karavAmAM madadarUpa thAya che. pariNAme zabdanuM mAdhurya mANI zakAya che. chAMdogya upaniSadanuM sArarUpa vAkya cheH tattvamasi pahelI najare A eka ja zabda lAge che, paNa te 3 padonI saMdhithI baneluM vAkya cheH tattvamasiarthAt 'te (brahma) tuM ja che." Avo suMdara artha skuTa thatAM ApaNane keTalo AnaMda thAya che! (6) halanta cihnano muddo AgaLa laMbAvIe. nevuM TakAthI paNa vadhAre loko vara, mAna AvI khoTI joDaNI kare che. sAcI joDaNI che-varada, mAnada, samAsane aMte AvatA 'da'no artha che "ApanAruM." varada=varadAna ApanAruM, mAnada=sanmAna ApanAruM. bIjo artha che 'nirvetana" (onarari), dhanaja=dhana ApanAruM, annada anna ApanAruM. analada=anala (agni) ApanAruM, sukhada=sukha ApanAruM. amArA vistAramAM eka baMgalAnuM nAma 'varada' (sAcI joDaNI) jyAre jyAre jouM chuM, tyAre tyAre huM harakhAuM chuM. natu mastake, Apano anila. Apane zat zat praNAma. ahIM traNe - azuddha che, eTale ke 'ta' Akho joIehalatta cihna vagarano. aMte tu hoya tevA tatsama zabdo svataMtra rIte Ave tyAre yathAvat rahe che, paNa emanA pachI "ja' Ave to halanta cihna dUra karavuM. dA. ta. - (ka) huM kavacit mayUrane ghera jauM chuM. huM kavacita ja mayUrane ghera jauM chuM. (kha) manue pUchyuM, zuM Ama banaze evuM tane lAge che?" kanue kahyuM, 'arthAta ja." (niHsaMdeha Ama banaze.) rurU thI banatA yuktAkSara ane R thI banatA yuktAkSara vacceno bheda samajI levo jarUrI che. +=kR (udA. kRpA) kuru ku (udA. krudhita athavA kuddha) karU=# (udA. kra) uparokta bheda dhyAnamAM nahi rAkhavAthI ApaNe keTalIka bhUlo karIe chIe:zRMgAra (azuddha) - zRMgAra (zuddha) zuM khalA-zRMkhalA (baMne azuddha) -zRMkhalA (zuddha) (5).
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 prabuddha jIvana (8) rA . bhRNa (azuddha) - bhUNa (zuddha) azuddha uccAra karavAthI azuddha lakhIe chIe. draSTi (azuddha), dRSTi (zuddha) vAstavamAM 'dRSTi' zabdamAM R rahelo che, paraMtu uccAramAM teno lopa karI daIe chIe (kharekhara na karavo joIe) ane tethI da ne badale dra bolIe chIe. pachI lakhIe paNa evuM ja ne? joDAkSaromAM AjubAjunA akSaranA sthAna UlaTasUlaTa thaI jatAM azuddha joDaNI thAya che. jAnhavI (azuddha) - jAnavI (zuddha) agatsya (azuddha) - agamya (zuddha) jillA (azuddha) - jihvA (zuddha) kyAreka eka akSara bevaDAvavAne badale bIjo bevaDAvIe chIe: uddAta (azuddha) - udAtta (zuddha) eka akSara parano anusvAra bIjA para lagAvI daIe chIe. ekanI TopI bIjAnA mAthe ! atyaja (azuddha) - aMtyaja (zuddha) kaMdaba (azuddha) -kadaMba (zuddha) (10) kriyApadane 'tA' lAge to anusvAra kyAre karavo ane kyAre nahi, tenI mUMjhavaNa aneka mitrone thAya che. cAlo, Aje ja eno pheMsalo. AvuM kriyArUpa nAmanA vizeSaNa tarIke Ave to anusvAra na karavo. kriyAnA arthamAM vadhAro karatuM hoya to anusvAra karavo. udA. bolatA sabhyone zAMta karo. ATaluM bolatAM mInAne hAMpha caDI. pahelA vAkyamAM "bolatA' niranusvAra che, kAraNa ke e sabhyo'nuM vizeSaNa che. kevA sabhyo? bolatA sabhyo. bIjA vAkyamAM "bolatAM' eTale ke sAnusvAra che, kAraNa ke mInAne kayAre hAMpha caDI, e arthamAM (kriyAnA arthamAM) vadhAro kare che. hasatA caherA badhAne AkarSe..(vizeSaNa) eNe moTethI hasatAM mArI sAthe hAtha milAvyA...(kriyAnA arthamAM vRddhi) apavAda : napuM. saMjJA-bahuvacanamAM AvuM kriyArUpa vizeSaNa tarIke AvavA chatAM 'tA" upara anusvAra Ave. (juo pUrva lekha-muddo 5) udAharaNa-tUTatAM gAmaDAM dezano moTo prazna che. (11) saMskRta-aMgrejI avataraNo TAMkatAM kyAreka bhUlo thAya che, mAtRvo / pitRdevo / nIvAryavo / tithivo / mava: ahIM visargavALuM bhava: azuddha che, mava joIe. (mULa dhAtu mU) amArA zaheramAM eka TurisTa basanA mAlike potAnA AkarSaka vAhana para zabdo citarAvyA cheH yAtrIkevo bhava: ahIM paNa mava: nahi, bhava joIe. (kyAreka basanA mAlikane kahevAnI IcchA thAya che ke bhAI, tamArA mATe yAtrI deva che ane yAtrI mATe tamAro DrAIvara.) vaLI lipi bAbata paNa kALajI rAkhavI joIe. bhASA saMskRta ane lipi gujarAtI, e kajoDuM kahevAya. lipi devanAgarI rAkhIe to devabhASA saMskRtane pUro nyAya Apyo kahevAya. zrIkRM: zaraNam mam temAM mam nahi, mama joIe. artha che "mAruM'. tamai zrI gurave nama: Ane lagatI eka ramuja yAda Ave che. eka bhAIe gurave ema sAcI joDaNI karI hatI. mitre Takora karI ke tame bhUlathI 4 ne badale 4 karyo che. pelA bhAIe ThAvakAIthI kahyuM ke saMskRtamAM gurunI cothI vibhakti ekavacana gurave thAya che. * vALA aMgrejI zabdone gujarAtImAM lakhatI vakhate thatI bhUlo: azuddha zuddha | azuddha zuddha jherokSa jheroksa | ekSaTenzana eksaTenzana kaoNplekSa kaoNpleksa | prokSi proksi eTale ke Sa nahi, paNa sa karavo joIe, kAraNa ke aMgrejI x = ku + sa, nahi ke k + Sa eka akhabAramAM jAhera khabara: hAIve roDa Taca hoTela vecavAnI che. ahIM "roDa' zabdane lIdhe punaruktino doSa thAya che; kAraNa ke AgaLanA zabdamAM e artha AvI ja jAya che. hAIve eTale dhorI mArga. eka gujarAtI pustakanA prAraMbhamAM saMskRtamAM vAkya cheH gurukRpA hI vartam ahIM hI nahi, hi joIe, jeno artha che, niHsaMdeha, nizcitapaNe, sAce ja. mArgadarzana cAra muddA sUcana rUpe mahattvanA cheH (1) zabdakozano upayoga-lakhatI vakhate ApaNI pena niraMkuza doDavA lAge che. pachI akasmAta thAya ja ne? zabdanI joDaNI sAcI karI che ke nahi, e jAte ja cakAsavA zabdakozanI madada levI joIe. keTalAka moTA zabdomAM be thI vadhAre hrasva-dIrgha hoya che. jema ke, jijIviSA, bibhISikA, vagere. uparAMta "sevAzuzruSA' jevA sAmAsika zabdomAM zaSa-sa nuM mizraNa hoya che. AvA jaTila zabdonI joDaNI lakhatI vakhate cokasAI khAtara lagabhaga badhAe joDaNIkozanI madada levI paDe che. kahevAya che ke TIvIe AkhuM vizva ApaNA divAnakhAnAmAM lAvI dIdhuM che, paNa mitro, kabATamAM mUkelo
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 tapAsIzuM to khyAla Avaze ke emAM be saMskRta zabdo chehraSIka ane Iza. pahelAno artha che Indriya ane bIjAno artha che mAlika, svAmI eTale ke, je Indriyono svAmI che. (2) vAMcatI vakhate zabdanI joDaNInI khAtarI karavI. te zrIkRSNa, viSNu bhagavAna mATe paNa A zabda vaparAya che. eka bodhavacana pracalita che ke sAmI vyaktinA guNa jovA, doSa ( 4 ) jyAre ane jyAM paNa lakhavAno avasara maLe, ene jhaDapI lo. lakhavA mATe lekhaka banavAnI jarUra nathI. lakhe te lekhaka, patro lakho. rojanIzI lekho, akhabAra yA sAmayikanA taMtrIne patro lakhI tamArA vicAro abhivyakta karatA rahI. kaMI nahi to gharanA ja svajanane patra lakho. lakhazo ja nahi, to sAcAkhoTAnI jANa kyAMthI thaze ? ane enA vagara bhulo sudharaze kyAMthI? cAlo, hAthamAM TeliphonanuM risIvara ke mobAIlanuM cokhUNiyuM nahi, pena pakaDo. koro kAgaLa tamArA hAthanA akSaro pAmavA Atura che. ene nArAja na karazo.* * e-6, gurupA sosAyaTI, zrI muktajIvana svAmI bApA mArga, vargodarA-390 006, phona naM. 0265-2481680 18 prabuddha vana zabdakoza to AkhI zabdasRSTi ApaNA gharamAM lAvI de che. pratyeka gharamAM zabdakoza hovo ja joIe, ISTa devadevInuM pratIka hoya che tema. nahi. paNa vyakti kSatiyukta zabdaprayoga kare tyAre A sUtra niSkriya banI jAya che. ApaNe vyaktine enI bhUla tarapha sabhAna karavI ja joIe. AnAthI ubhaya pakSe lAbha thaze. (3) zabdanI vyutpattimAM rasa levo. zabda kyAMthI, kaI bhASAmAMthI UtarI Avyo che, enI mULa utpatti kyAM che, evI jijJAsA ApaNane thavI ja joIe, jethI keTalAya zabdonI azuddha joDaNI dUra thaze. dA. ta. himAlayamAM eka tIrthasthAna che hRSIkeza. prAyaH A zabdanI joDaNI 'RSikeza' karavAmAM Ave che. ahIM koI RSi ke enA keza (vALa)no saMdarbha che ja nahi, A zabdanI vyutpatti sahasAvana jaI vasie... DaoN. kavina zAha vItarAga devanI dravya pUjA pachI bhAvapUjAnuM zAstrIya vidhAna che. bhAvapUjA eTale caityavaMdana ane stavananA sahayogathI prabhunAM guNagAna gAvAnI bhAvavAhI bhaktino eka prakAra. pUrvAcAryoe 24 tIrthaMkaronAM guNAnuvAda yukta rasika stavanonI racanA karI. bhakti mArganI sAthe Avazyaka kriyAmAM stavanano mahimA aparaMpAra che. stavananA AvA mahimAne AtmasAt karavA mATe tenA arthanuM jJAna khUba ja upayogI che.sAmrAjya pravarte che. / / 1 / / stavananuM popaTiyuM raTaNa e bhaktino prakAra to che paNa temAM 'bhAva' lAvavA mATe arthajJAna jevuM bIjuM koI sAdhana nathI kavi paMDita viravijayajae giranAranA stavananI racanA karI che temAM rUpakAtmaka abhivyaktino prayoga thayo che. A stavanamAM zabdArtha nahi paNa gUDhArtha mahattvano che. A stavana artha sahita rasAsvAda ane bhakti mATe pragaTa karavAmAM AvyuM che. sahasAvana jaI visae, cAlo ne sakhI sahasAvana jaI visae gharano dhaMdho kabuca napUro, jo karIe aho nizie; pIyaramAM sukha ghaDIe na dIdhuM, bhaya kAraNa cauM dizie cAlone. / / 1 || jaIne vasIe. sahasra Amra vRkSonuM vana eTale sahasAvana zabda prayoga thayo che. nemanAtha bhagavAnane A vRkSanI chAyAmAM dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa kalyANaka thayAM hatAM eTale AvA pavitra sthaLe jaIe to mukti prApta thAya. he sakhI? gharano dhaMdho to pUro thavAno ja nathI. rAta divasa game teTaluM kAma karIe toya kAma khUTe tema nathI..piyaramAM to lezamAtra sukha nathI cAre dizAmAM bhayanuM pazuono pokAra sAMbhaLIne nemakumAra lagnanA mAMDavethI ratha pAcho pheravIne gaDha giranAra jaI saMyama svIkAre che tyAre rAjala paNa nemakumAranA pagale javAno nirNaya kare che te saMdarbhathI stavanano prAraMbha thayo che. rAjula sakhIone kahe che ke sahasAvanamAM nAka viSuzA sayala kaTuMbI, lajjA kimavina karIe. bheLA jamIe najara na hArI raheluM ghora tamasIe. cAlone. / / 2 / / sumati nAmanI strI tenI sakhI samatAne uddezIne kahe che. A saMsAra vizenA saMdarbhathI kavi jaNAve che ke kuTuMbanA badhA sabhyo nAka vinAnA che. eka bIjAnI koI zarama-maryAdA rAkhatA nathI. sAthe jamIe ne jhaghaDI e to naraka jevuM lAge che. ahIM vasavAthI koI lAbha nathI. || 2 || piyara pAchaLa chala karI melyuM, sAsarIe sukha vasIe. sAsuDI te ghara ghara bhaTake, lokana caTake DasIe. cAne. / / 3|| piyarIyAne choDIne caitana rAja sAthe lagana karI sAsarIe jaIe, paNa tyAM ghaNI muzkelI che. kahetAM sAsu Ave hAMsu, bhUMzIe mukha leI mazIe.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 prabuddha jIvana kata amAro bAbo bhoLo, jANe na asI masI kasIeTI4TI bIjA ArAmAM ujjavaMtagiri-27 yojanA mArI kumati nAmanI sAsu duSTa svabhAvanI che. tene sAsu tarIke trIjA ArAmAM revaMtagiri-16 yojanA oLakhAvavAmAM zarama Ave che. tenuM moDhuMya jovuMya gamatuM nathI. cothA ArAmAM svarNa caLa-10 yojanA mazI (zAhI-Inka)no kucaDo tenA mukha upara pheravI dauM tevI dAjha pAMcamA ArAmAM giranAra-2 yojanA caDhe che. kAraNa ke mArA cetana rAjane khUba caDhavaNI kare che. pati to chaThThA ArAmAM naMdabhadragiri-107 dhanuSya. sAva bhoLA zaMkara jevo che. asi, masi ane kRSi vagere koI paNa A rIte cha nAmanI mAhitI prApta thAya che. kAma karavAnuM jANato nathI. jANe ke akarma bhUmino yugalika jevo anubhava raMga vadhe tema pUjA kezara ghasI orasIe, bhAvastava zubha kevala pragaTe, zrI zubhavIra vilasIe. jUThA bolI kalahaNa zIlA ghara ghara ghUmI javuM bhasIe. cAlone. 19 // e duHkha dekhI haIDuM mUMjhe, durjanathI dUra khasIe. bhaktinA raMganI anerI anubhUti vRddhi pAme tevI rIte giranAra cAlone || 5 || tIrtha upara birAjamAna nemanAtha bhagavAnanI orasIe kezara ghasIne sAsu kajiyAkhora ane juThThA bolI che. ghera ghera kutarAnI mAphaka pUjA karIe. bhaTake che. ane amArA avaguNa bolatI (niMdA) karatI phare che. prabhu pratye zubha bhAvanA bhAvatAM kevaLajJAna paNa pragaTa thaze. AvuM duHkha haiyAmAM samAtuM nathI. AvA durjanathI to dUra rahevuM ja (bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve kevaLajJAna). paMDita vIravijayajI sAruM che. kahe che ke A rIte prabhu bhaktimAM tallIna banIne vilAsa karIe. revatagirinuM dhyAna na dharIyuM, kALa gayo hasa masIe, sAcuM sAsaruM mokSa che ane te giranAra upara javAthI maLaze zrI giranAre gaNya kalyANaka, nemi nayana ullesIe. ema rAjimatInI bhAvanA stavanamAM pragaTa thaI che. paNa A cAlone || 6 || bhAvanA-vicAra sau koIe vicAravA jevo che. kavie giranArano raivatagiri (gIranAra tIrthonuM dhyAna dharyuM nahi teno kALa hasavA- mahimA gAvAnI sAthe AjanI covIzImAM naMdabhadra nAmathI tIrtha majAkamAM vItI gayo che. A giranAra tIrtha para neminAtha bhagavAnanAM prasiddha thaze e vAta paNa spaSTa jaNAvI che. paMDita vIra vijayajInI dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa ema traNa kalyANaka thayAM che, eTale racanAomAM gUDhArtha rahelA che ane te samajAya to bhAvastavaA pavitra bhUmine namana karIne (vaMdana) karIne ati ullAsa caityavaMdanamAM stavana bolavAthI sAco bhAva ane prabhunI stuti thAya tema anubhavIe. che. kavi padma vijayajIe zAMtinAthanI thoyamAM jaNAvyuM che keziva varaze covIza jinezvara, anAgata cauvIzIe, jinavaranI vANI mohavallabha kRpANI kailAsa ujjayaMta revata kahIe, zaraNa girine pharasIe. sUtre devANI sAdhune yogya jANI cAlone || 7 || arthe gUMthANI deva manuSya prANI AvatI covIzImAM 24 tIrtha karo A giranAra upara mokSe praNAmo hita ANI mokSanI e nizAnI. 3 || javAnA che. A tIrthamAM anya nAma kailAsa, ujjavaMta, revata giri bhagavaMtanI vANI sAdhu bhagavaMtone sUtra rUpe pradAna karavAmAM che mATe A tIrthanuM zaraNa svIkArIne yAtrA tIrtha sparzanA karavA AvI che. jyAre deva ane manuSya tenA artha samajIne mokSa mArganI jevI che. sAdhanAmAM pragati karI zake che eTale jJAnamArganI nAnI moTI giranAra naMdabhadrae nAme, Are Are cha covIzIe, racanAono artha AtmasAt thAya to bhAvamAM abhivRddhi thayA dekhI mahItala mahimA moTo, prabhu guNa dhyAna varasie. vagara rahe nahi. giranAranuM prAcIna nAma 'u skriti eTale ujjayaMta cAlone || 8 || che teno ullekha jaga ciMtAmaNi sUtra ane siddhANaM buddhANaMthI maLe AvatI covIzImAM giranAra tIrtha naMdabhadra nAmathI prasiddha thaze. che. vividha tIrtha kalpamAM paNa A tIrthano mahimA darzAvavAmAM Avyo ema cha ArAmAM judA judA nAmathI tIrthano mahimA vadhaze. A che. giranAra upara karaMja nAmanI zilA ghoDAnA AkAranI che. tenI pRthvI para giranAra tIrthano mahimA aparaMpAra che. tenuM dhyAna dharIne mekhalA para chatrazilA che. guNagAna gAI bhaktithI vRSTi karIe. A tIrthanI pavitratA suprasiddha che. A tIrtha judA judA nAmathI prasiddha kavi haMsavijayajI kRta zrI giranAra tIrthanI pUjAmAM giranAranA che. temanAthanuM jinAlaya nirvANa zilA nAmathI oLakhAya che.* * * cha nAmano ullekha thayo che. C/103, jIvanajyota epArTamenTa, narimAna poInTa, pahelA ArAmAM kailAsagiri-26 yojana pramANa bIlImorA-369 321. Teliphona : (02634) 288792
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 on prabuddha jIvana juna 2010 jayabhikhu jIvanadhArA : 19 || DaoN. kumArapALa desAI [sarjakanA jIvanamAM paristhitinA judA judA vaLAMko enA sarjanane prabhAvita kare che. bALako mATe preraNAdAyI vArtAo lakhanAra ane yuvAno mATe sAhasakathAo sarjanAra 'jayabhikhu"nA jIvananI A ghaTanAo emanI mAnasasRSTimAM AvelAM parivartanonI jhAMkhI karAve che. jayabhikhyunI vidyArthI avasthAmAM banelA prasaMgane joIe A ogaNIsamAM prakaraNamAM.] DAkuno bheTo A jIvana eTale jANe niraMtara rajhaLapATa. hajI eka gAmamAM kAzImAM bhinna bhinna darzanonA aneka adhyApako maLe, je adhyApako mana mAMDa TharIThAma thAya, gamatA dostonI maMDaLI jAme, gAmanI vidyArthIone darzanazAstrano ucca kakSAno abhyAsa karAvI zake. prakRti sAthe AtmIyatA ane ekarUpatA baMdhAya, tyAM to gAmamAMthI AvA paMDito pAse abhyAsa karavAnI taka maLe, to ja samAjamAM vasamI vidAya levAno vakhata Ave! eka sRSTi sarjI hoya, te tejasvI vidvAnonuM nirmANa thAya. videzamAM jaIne dharmapracAra kare rAtorAta adRzya thaI jAya ane navA jagatamAM praveza karavAnuM bane! tevA tejasvI yuvAno ghaDavAno paNa emano hetu hato. AthI emaNe saurASTranA vIMchiyA, boTAda ane sAyalAmAM thaIne uttara gujarAtamAMthI bAraso-teraso mAIlano vihAra karIne kAzI javAnuM gujarAtanA varasoDAnI nizALamAM bhIkhAlAlane bhaNavAnuM banyuM. nakkI karyuM. AsapAsanA gujarAtI samAje to hAtha joDIne vinaMtI sAbaramatI nadInA kinAre AvelAM kotarothI bharapUra evA A karI, "gurudeva, gujarAta choDIne ATale badhe dUra javAnI zI jarUra gAma sAthe nizALiyA bhIkhAlAla ("jayabhikhkha'nuM hulAmaNuM che ? vaLI tyAM kyAM koI ApaNe paricita che, AthI Apa nAma)nA hRdayanA tAra AsapAsanA vAtAvaraNa ane prakRti sAthe gujarAtamAM vihAra karo, to ApanA AtmAne AnaMda thaze.' hajI gUMthAtA hatA. dhIre dhIre dostonI maMDaLI paNa jAmI hatI. paNa A. zrI vijayadharmasUrijIe A vinaMtIno asvIkAra karIne bALapaNanI dhIMgAmastI pUrajozamAM cAlatI hatI, tyAM bhIkhAlAlane kahyuM, "sAdhupuruSoe muzkelIthI DarI jaI amuka sthaLe na javuM te varasoDA choDavAnuM AvyuM. sAta dhoraNa sudhIno abhyAsa varasoDAmAM vicAra yogya nathI. mane cokkasa khAtarI che ke tyAM javAthI dareka karyA pachI amadAvAdanI TyuToriyala hAIskUlamAM mAdhyamika zikSaNa prakAranA lAbha ja thavAnA.' levA mATe praveza meLavyo. eka maMgala prabhAte munizrI vijayadharmasUrijIe cha sAdhuo ane e pachI bhIkhAlAla ane emanA pitarAI moTAbhAI ratilAla dasa ziSyo sAthe gujarAta choDyuM ane teo vi saM. 1959nI dIpacaMda desAIe pAraMparika uccazikSaNa levAne badale dhArmika zikSaNa akSayatRtIyAe kAzI pahoMcyA. ahIM koI paricita nahotuM. vaLI levAno vicAra karyo. kArabhArI vIracaMdabhAInA nAnAbhAI jaino pratye ane temAMya jaina sAdhuo pratye to sanAtanI paMDitomAM dIpacaMdabhAI atyaMta dhArmika vRttinA hatA. kuTuMbamAM teo "dIpacaMda bhAre aNagamo ane sUga hatAM, AthI rahevAnuM sthaLa meLavatAM bhagata' tarIke jANItA hatA. emanAM patnI zivakorabahenanuM vi. pArAvAra muzkelI paDI. mAMDa mAMDa eka purANI dharmazALA UtaravA saM. 1977ne caitra suda 4nA divase avasAna thayuM. patnInA nidhana mATe maLI. cAMcaDa-mAMkaDa jIvajaMtuono tyAM toTo nahoto. AvI bAda e sAMsArika jIvanathI virakta banyA ane dIkSA aMgIkAra viparIta paristhiti hovA chatAM zrI vijayadharmasUrijIno nizcaya karI. emanA putra ratilAla ane bhIkhAlAla e baMne pitarAI lezamAtra Dagyo nahIM. bIjA ja divase namatA pahore potAnA ziSyone bhAIo vacce akhUTa neha. sagA bhAIo jevo emano gADha prema. laIne nagaranA cokamAM UbhA rahIne emaNe vyAkhyAna ApyuM. hiMdI pariNAme baMnee dhArmika zikSaNa levAno vicAra karyo. pariNAme bhASA para prabhutva hovAthI emane sAMbhaLavA loko ekaThAM thatAM muMbaImAM vilepArlemAM AvelI munizrI vijayadharmasUrie sthApelA hatAM. e pachI to roja namatA pahore kAzInA judA judA lattAomAM zrI vIratattva prakAzaka maMDaLanI saMsthAmAM jaina dharmanuM zikSaNa levAno UbhA rahIne vyAkhyAno ApavA lAgyA ane lokasamUhamAM emanA vicAra karyo. bhIkhAlAle emAM praveza meLavyo, paNa rajhaLapATa kaMI pratye bhakti jAgavA lAgI. pIcho choDe kharI ? vilepArlenI saMsthAmAM sthAyI thayA, na thayA dhIre dhIre kAzInA vidvAnonI maMDaLIne paNa emanA vyAkhyAnomAM tyAM to AkhI pAThazALAnuM ja vi. saM. 1978mAM banArasa khAte rasa jAgrata thayo. vyAkhyAnonI A dhArAnI sAthosAtha pAThazALA sthaLAMtara karavAnuM banyuM. mATe eka sAruM makAna zodhavAnuM kAma zarU thayuM. thoDAka samayamAM A samaye AcArya vijayadharmasUrijIe vicAryuM ke vidyAnA naMdasAha mahollAmAM aMgrejI koThInA nAme oLakhAtI AkhI kSetramAM saMgIna kArya karavuM hoya to vidyAnA dhAma kAzI javuM joIe. ImArata muMbaInA be bhaktoe kharIdI lIdhI ane e makAnane zrI
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 prabuddha jIvana yazovijaya jaina pAThazALA nAma ApIne vidyAyajJano prAraMbha karyo. nahoto, ethI jagate be nALavALI eka suMdara baMdUka vasAvI hatI. prAraMbhamAM dasa vidyArthIonI saMkhyA hatI, te dhIre dhIre sATha para e baMdUkathI eNe A pradezanA "ghoDApachADa"nA nAme oLakhAtA pahoMcI. muMbaInA vilepArlenI saMsthAe sthaLAMtara karyuM ane banArasamAM sApane vIMdhyo hato. AvyA. tyAMthI AgrA ane tyAMthI gvAliyara rAjyanA zivapurImAM A "ghoDApachADa' sApanuM jhera dAMtane badale enA lAMbA tIkSaNa saMsthA sthira thaI. vi. saM. 1980-81nA samayamAM zivapurImAM DaMkhamAM hoya che ane game tevA majabUta ghoDAne jo A sApa eka pU. AcAryajI vijayadharmasUrijI mahArAjanA samAdhi maMdira najIkanA vAra daMza Ape, to e jamIna para taraphaDIne mRtyu pAme che. jyAM makAnamAM saMsthA sthira thaI. varasoDA ane amadAvAda pachI ghoDAnI AvI dazA thatI hoya, tyAM mANasanI to kevI bUrI hAlata bhIkhAlAle zivapurInA prAkRtika vAtAvaraNamAM abhyAsa karavAno thAya? dara unALAmAM rajAomAM bhIkhAlAla pravAsanuM Ayojana prAraMbha karyo. e samaye saurASTranA sAyalA gAmanA vatanIo kare ane bIjA goThiyAo uparAMta emAM joDAvA mATe jagatane garvabhera kahetA ke gAmanA be vidyArthIo ratilAla ane bhIkhAlAla vizeSa nimaMtraNa mokalatA. gvAliyarathI poNoso mAIla dUra naLa paMDita thavA mATe cheka kAzI abhyAsa karavA gayA che. rAjAnI rAjadhAnInuM gAma naravara AvyuM hatuM. e gAmanI mulAkAta zivapurImAM abhyAsa karatA bhIkhAlAlane vatananI yAda khUba levAnI bhIkhAlAlane lAMbA samayathI IcchA hatI. naLa ane satAvatI hatI. e vicAratA ke huM keTale badhe dUra pheMkAI gayo! na damayaMtInI kathAmAM enA ullekho bALapaNamAM ghaNI vAra sAMbhaLyA gujarAta, na kaccha, na kAThiyAvADa ane cheka gvAliyara - AgrA hatA ane tethI naravara gAma ane DuMgarI para Avelo killo jovAnI sudhI DhasaDAI gayo. ahIM mAtRbhASA gujarAtI sAMbhaLavA maLe nahIM tAlAvelI jAgI hatI. eTale emanuM mana aMdaroaMdara kocavAtuM hatuM. ahIMnA lokonA unALAnI rajAomAM bhIkhAlAla ane jagate A pravAsanuM veza paNa judA ane saMskAra paNa judA. gvAliyaranA bhayaMkara jaMgalothI Ayojana karyuM. A pradezamAM unALAnA divasomAM dhomadhakhatA vIMTaLAyelA zivapurI nAmanA gAmanA nAnakaDA gurukuLamAM emaNe tApamAM bapore musApharI karavI muzkela hatI. mAthe pracaMDa tApa hoya abhyAsano prAraMbha karyo. ahIM niyamita svAdhyAya, ciMtana ane manana ane nIce dharatI lAvArasanI jema UkaLatI hoya. badhe AMkha pheravo karatA hatA. toya kyAMya eka cakaluMya pharakatuM jovA na maLe. AthI musApharo vidyAnA dhAma tarIke A gurukuLa ghaNuM prasiddha hatuM. eka samaye khUba vahelAM, bhaLabhAMkhaLuM hoya tevA samaye pravAsano prAraMbha karatA rAtre ghuvaDano avAja sAMbhaLIne DaratA bhIkhAlAlane varasoDAnA hatA ane ATha-nava vAgatAM je visAmo Ave, tyAM mukAma karatA kotaroe hiMmata ane sAhasa ajANapaNe bheTa ApyAM hatAM. e hatA. paNa bhIkhAlAla ane jagata pAse ochA divaso hatA, AthI pachI enA manamAM satata evI tamannA rahetI ke ghora jaMgalomAM e savAre ane sAMje ema be vakhata musApharI karIne paMtha kApavA ghUmavAnuM maLe to kevuM sAruM! aDhaLaka AnaMdamayI prakRtinI vacce lAgyA. jIvavAnuM maLe to kevuM sAruM! judA baMne mitro naravara gAmathI judA pradezo jovA maLe, to kevI majA 2010nI 76 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI ) paMdareka mAIla dUra hatA. emano Ave! AvI utsukatAnI AMkhe c. D. nA saujanyadAtA vicAra to vahelI savAre naravara bhIkhAlAla zivapurInA | amane jaNAvatA AnaMda thAya che 2010nI 76 mI paryuSaNa gAmamAM pahoMcIne ghUmavA gurukuLamAM AvyA. vyAkhyAnamALAnA ATha divasanA 16 vyAkhyAnanI sI.DI.nI nIkaLavAno hato. AthI sAMje emAM vaLI emano eka sAthI prabhAvanA mATe zrI kAMtilAla ramaNalAla parIkha (dilhIvALA)| jhaDapabhera sAteka mAIla cAlI jagata paNa khetIvADIno viSaya taraphathI saMghane rUA. 45,000/- (aMke rUpiyA pistAlIsa hajAra nAkhe to bIje divase vahelI laIne zAjhApuranA jaMgalomAM pUrA) maLyAM che te mATe saMgha emano AbhAra mAne che. savAre bAkIno pravAsa karatAM AvIne vasyo. A zAjhApura ane | 2010 nI 76 mI paryuSaNa vyAkhyAna mALA tA. 4 sapTembara thAka na lAge ane thoDA ArAma bhIkhAlAlanA gurukuLa vacce bahu thI tA. 11 sapTembara sudhI yojAze ane pratyeka vyAkhyAnanI sI. bAda gAmamAM pharavA nIkaLI ochuM aMtara hatuM. e jaMgalomAM |DI. vyAkhyAnanA bIje divase sarve jijJAsu zrotAone vinA mUlya| zakAya. AthI baMnee sAMje ja jagate pacAseka kUbAnA eka gAma |prabhAvanA svarUpe arpaNa karavAmAM Avaze. cAlavAnuM zarU karyuM. pAse khetIvADInA prayogo mATe zrutajJAna dAnano lAbha levA mATe dAtAzrIne abhinaMdana ane Akho divasa dhomadhakhatA jamIna lIdhI hatI. e jamAnAmAM tApamAM atizaya AkarI garamI ahIM hathiyArabaMdhIno kAyado -menejara) sahenAruM jaMgala hajI cAmaDI bALI
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 prabuddha jIvana juna 2010. nAMkhe tevI garama varALo kADhatuM hatuM. rastAnI bhekhaDo paNa ghaNI TukaDInA bhomiyAe ekAeka jAhera karyuM, "are, A to DAku.' garama hatI ane mitronI TukaDI dhIre-dhIre pravAsa kheDatI eka pula ane bhomiyo DhIloDhasa thaIne jamIna para besI gayo. saheja svastha pAse AvI pahoMcI. ekAda mAIla lAMbA pulanI nIce vahetI nadIno thatAM e bhayano mAryo thoDe dUra AvelI jhADImAM lapAIne beTho. artho paTa sUko hato ane pula pasAra karIne cAlatI vakhate nadInuM bhIkhAlAla, jagata, bIjA keTalAka sAthIo ane be gADAvALA sAmethI dRzya ati AlAdakArI lAgatuM hatuM. nAnA nAnA goLa patharA AvatA DAkuone joI rahyA. be gADAvALA majabUta mananA hatA; ane kAMkarA sAthe haLave-haLave athaDAIne vaheto jaLapravAha madhura paraMtu khAlI hAthe hatA. emane ghaNI vAra AvI rIte A mArgethI saMgItanI dhUna cheDI rahyo hoya, tema lAgatuM hatuM. upara AkAzamAMthI pasAra thatAM AvA bhayano sAmano karavo paDyo hato, tethI teo cAMdanI varasAvato caMdra sRSTine zveta amI pAI rahyo hato. kudarata DaratA nahotA. gADAnA ADAM kADhI teo sAmA UbhA rahyA. AvI mahorI hoya tyAre enI vaccethI AgaLa vadhavAnuM mana kone jagatanA caherAno bhAva palaTAI gayo. koI paDakAra sAme thAya? AthI bhIkhAlAla ane temanA mitroe ahIM ja temano AvatAM teno cahero atyaMta taMga ane ugra banI jato hato. bAvIseka paDAva nAMkhI dIdho ane sAthe jholAmAM lAvyA hatA, te sAthavo varSanA yuvAne hiMmatabhera potAnI badUka saMbhALI. bhIkhAlAla tenI (khAdya padArtha) pANImAM palALIne ArogI lIdho ane kudaratI zobhA pAse pahoMcyA ane kahyuM, "A DAkuo sAme to jo ! garIba ane manabhara mANavA mATe nadIkinAre jaIne beThA. A pravAsI maMDaLI behAla gAmaDAnA loko lAge che. emanI sAthe baMdUkanI cAMpathI khAvA-pIvAnI bahu jhaMjhaTa rAkhatI nahIM. je maLyuM tene nirAMte kAma levAne badale caturAIbharI kaLa vAparIne kAma levAnI jarUra ArogavuM, peTa bharavAnuM ja kAma hatuM. so kudarata jovAmAM masta che. vaLI ApaNI pAse che paNa zuM, ke je e lUMTI javAnA hatA? hatA, tyAre thoDe dUra tApaNAM jevuM dekhAyuM ane dhIre dhIre e tApaNuM mATe dosta jagata, jarA dhIrajathI kAma le, ApaNI pAse mAla nathI vadhatuM gayuM. bhIkhAlAlanI mitramaMDaLI sAthenA bhomiyAe kahyuM, to jAnanI ciMtA paNa nathI.' ghaNI vAra ahIMnA AdivAsI loko mAnatA rAkhe che ke jo mArA jagata AvezamAM hato. enA hAthamAM kAratUsa bharelI baMdUka ghare saMtAna thaze athavA mAro duzmana aNadhAryo mRtyu pAmaze, to ramatI hatI. enA ghoDA para AMgaLI mUkIne eNe bhIkhAlAlane huM DuMgaro dhoIza. DuMgaro dhovAnuM eTale vana bALavAnuM. kadAca koInI kahyuM, 'gAmaDIyA hoya ke bahAravaTiyA hoya, paNa mane pahelAM bhaDAko mAnatA pUrI thaI haze, jethI A jaMgala bALatA haze." karI levA de. pahelo ghA rANAno. je pahelo prahAra kare, te kadI nA hAre. bhomiyAnA khulAsAe bhIkhAlAla ane emanA sAthIonAM jo A badhA ApaNI najIka AvI jaze to AvI ekAda baMdUke ane manane samAdhAna ApyuM. mojIlA jagate potAnuM gAyana pharI AgaLa ATalA ochA kAratUse ApaNe emane nahIM pahoMcI zakIe." calAvyuM. evAmAM joyuM to keTalAka mANasonI ToLI sAmethI AvatI bhIkhAlAla sAhasa ane sabUrI baMne jANatA hatA. emaNe kahyuM, hatI. thobhI jA, jagata! amArI saMmati vagara baMdUkano ghoDo dabAvato bhIkhAlAle kahyuM, "A paNa ApaNA jevA koI vaTemArga haze; nahIM ane eka goLI paNa A DAkuo para calAvato nahIM. e lUMTArA paraMtu tarata ja potAno abhiprAya haze to ApaNI pAsethI zuM lUMTI khoTo lAgyo. sAmethI paMdareka ( zrI dilIpa mahendrabhAI zAhane abhinaMdana ) javAnA. ApaNI pAse to A mANaso cAlyA AvatA hatA. be | A saMsthA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitinA velsana ke pAjhizana ane vyaktinA hAthamAM dArU bharIne sabhya ane saMghanA saMniSTha kAryakara zrI dilIpa mahendrabhAI zAhane hemacaMdrAcAryanuM abhidhAna phoDavAnI jUnI baMdUka hatI. jena soziyala grupa InTaranezanala pheDarezananA 2009-11 ciMtAmaNi che. cArekanA hAthamAM ballama hatA ane nA IleTa pesiDenTa ane ra01 ranA varSa mATe presiDenTa tarIke jagata bharI baMdUka vicAramAM bAkInA lokonA hAthamAM talavAro phiDarezananA pacAsa hajAra sabhyoe sarvAnumate niyukta karyA paDyo. ane lAThIo hatI. che. (kramaza:) keTalAka ardhanagna hatA, to | zrI dilIpabhAInA mArgadarzana heThaLa e saMsthA navA vicArothI keTalAke phATelAM kapaDAM paheryA |navI dizAmAM pragati karaze evI zraddhA. 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, hatAM, chatAMya emano cahero rAtre | 2 caharA rotra | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha parivAranA zrI dilIpabhAIneT jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, bihAmaNo lAgato hato. madharAte abhinaMdana. amadAvAda-380 007. AvA mANasono bheTo bIka kAryavAhaka samiti : zrI muM. jaina yu. saMgha) TeliphonaH079-26602575. jagADe tevo hato ane evAmAM mobAIla : 09824019925.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 20 AcAryazrI vAtsalyadIpasUrijI bIudaza prakaraNa : ceTaka stuti karyuM che! yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrizvarajI racita "zrI jaina "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM "ceTaka stuti'nI racanA yoganiSTha mahAvIra gItA'no ApaNe svAdhyAya karIe chIe. "zrI jaina mahAvIra AcAryazrI kare che tyAre tatkAlIna mahArAjAo kevA bhaktibhAvathI gItA'mAM 16 adhyAya pUrNa thayA pachI je 6 svataMtra prakaraNa che prabhu mahAvIra prati dorAyA haze tenI jhalaka nihALavA maLe che. temAM 4thuM prakaraNa "ceTaka stuti' che. tenA 363 zloka che. rAjA ceTakanA nAme jaina ajena zAstromAM tatkAlIna samayanI AjathI 2500 varSa pUrveno samaya saune vismayamAM mUke tevo rAjakIya khaTapaTa ane magadha-vaizAlI yuddha sivAya vizeSa mAhitI samayakhaMDa che. jyAre pRthvI para bhagavAna mahAvIra ane bhagavAna jovA maLatI nathI : kiMtu te samayanA pratiSThita rAjavIomAM rAjA buddha vicaratA hatA, bIjAM aneka mahApuruSo pRthvI para upasthita ceTakanuM sthAna sarvaprathama che. rAjA ceTakanI buddhipratibhA, samayadarzitA hatA tyAranI vAta karIe chIe tyAre samajAya che ke jIvana ane ane viziSTatA bhAratIya ItihAsakAroe supere noMdhI che. jagatamAM kevA kevA meghadhanuSyanA raMga khIlyAM, vikharAyAM! nAnI- "ceTaka stuti'no prAraMbha Ama thAya cheH nAnI vAtamAM yuddha, strI, dharatI ane saMpatti mATenI laDAI, hiMsA vaijJAnimahIra nagheTophezapArva: ane rAjakIya kAvAdAvA pratyeka jamAnAmAM jovA maLe che tevuM citra zrutvaivaM zrIprabhuM stauti, mahAvIrasya maatulH|| bhayAnaka rUpe te samayakhaMDanuM dorAyuM che. kalaha, vaimanasya, azAMti, tuSTAva zrImahAvIra ! smyktvaadigunnaanvitH| daridratA, roganuM paNa sAmrAjya te samayamAM jovA maLe che to prema, kevalajJAnasUryeNa, tvayA vizvaM prakAzitam / / zAMtinI zodha, satkArya mATeno prayatna, AtmakalyANanI mathAmaNa saMskAritAstvayA vedAH, styopnissdstthaa| ane janakalyANanA kAryo : e paNa te samayamAM vipula rUpe jovA saMhitAzca mahAgItA, AgamAdyA: prakAzitAH / / maLe che. vedAgamAdisatsArastvayA satya: prakAzitaH / rAjA ceTaka vaizAlInA mahArAjA hatA. vaizAlI bhAratanuM namAmi tvaM mahAprItyA, sarvavizvaniyAmaka! / / agragaNya gaNataMtra rAjya hatuM. bhAratanI sarvaprathama lokazAhInI OM zuddhAtmaparabrahma, sarvazaktimayaM mahad / vyavasthA ahIM vikasI. vaizAlI sukhI ane samRddha rAjya hatuM. zrImaMto pUrNabrahmamahAvIraM, vandesarvamayaM prabhum / / sannArIo, bAhoza rAjadvArIothI vaizAlI ubharAtuM hatuM. rAjA OM hrI~ zrI mantrarUpAya, e~ klIM hrauM sauM svruupinne| ceTaka, siMha senApati, AmrapAlInI pratiSThA bhAratavarSamAM chavAI mahAvIrajinezAya, namaH shriiprmaatmne|| hatI. devamaMdiro, bhavya mahelo, vizALa udyAno, agaNita pukuro, mUrtA'mUrtaM parabrahma, mhaaviirmhaaprbhuH| parvatazreNI ane khaLa khaLa vahetI gaMDakI nadI : vaizAlInI zrI ane darzanajJAnacAritramaya: srvniyaamkH|| kIrti AsamAne hatA. rAjA ceTaka ahIMnA lokapriya mahArAjA hatA. brahmasattAmayaM piNDabrahmANDaM svpraatmkm| ceTaka rAjA lokapriya, nyAyapriya ane zUravIra rAjA hatA. temanI tvayi brahmaNi sarvajJe, mahAvIre sthitaM jgt|| eka pratijJA evI hatI ke game tevA bhayAnaka yuddhamAM paNa teo jJeyaM vizvaM jagadbhAti, shuddhaatmviirscciti| divasamAM eka ja vAra dhanuSyabANa uThAvatA ane eka ja vAra bANa utpAdavyayAmeti, dhrauvyaJca sviiyshktitH|| pheMkatA! atyaMta mutsadI, dhanurdhara ane vaizAlInI gaNataMtra pariSadanA nAmarUpAtmakA jIvA, vIrarUpA: snaatnaaH|| adhyakSa tarIke rAjA ceTaka nAmAMkita hatA. sAthosAtha pUrA dhArmika mahAvIraM nijAtmAnaM, jJAtvA saMpAnti viirtaam||1 hatA. bhagavAna mahAvIranA saMsArI pakSe teo mAmA thAya. mahArANI "vaizAlInA mahArAjA, dezanA pAlaka, zrI mahAvIra svAmInA mAmA trizalAnA teo baMdhu hatA. ceTaka A pramANe, (prabhune) sAMbhaLIne, zrI vIra prabhunI stuti kare che.' rAjA ceTakanI sAteya putrIo gajabanAka sauMdaryadhAritrI hatI. "he mahAvIra, tame prasanna thAo. samyakatva vagere guNothI yukta, bhAratanA agragaNya rAjAone paraNelI A sAteya rAjakanyAonA kevaLajJAna rUpI sUryathI tamArA vaDe vizva prakAzita thAya che." kAraNe te samaye moTA yuddha thayA che! bhagavAna mahAvIre A sAte "tamArA vaDe veda saMskAravALA che. upaniSada satya che. saMhitA, gItA, ya rAjarANIone "mahAsatI' kahIne temane ananya gaurava pradAna Agama vagere prakAzita thayelA che.'
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. prabuddha jIvana juna 2010 veda, Agama vagere tamArA vaDe sAra rUpa che. satya prakAze che. (he) vAta vAraMvAra TaMkazALI vacanomAM kahetA jovA maLe che teno marma sarva vizvaniyAmaka, khUba premapUrvaka tamane namaskAra karuM chuM.' e che ke A graMthano vAcaka vadhumAM vadhu zraddhALu bane ane vadhumAM "OM zuddhAtma parabrahma rUpa, sarvazaktimAna pUrNabrahma mahAvIra, sarvamaya vadhu dharmI bane. A vizvamAM je kaMIpaNa che te aMte mahAvIramaya che prabhu (mahAvIra)ne huM namana karuM chuM.' te bhAvanA satata dRSTigocara thAya che. tamAre bIjA koI paNa dhyAna, "OM hrIM zrIM maMtrarUpa, haiM kle jo stroM svarUpa, mahAvIra, jInezvara, bhakti karavAnI jarUra nathI mAtra prabhu mahAvIramAM akhaMDa zraddhA zrI paramAtmAne namaskAra.' keLavo. vAMco: "mahAvIra eja aMbikA, kAlI, cakrezvarI che. (Atma) mUrta, amUrti, parabrahma, mahAvIra, mahAprabhu, darzanajJAnacAritramaya svarUpathI deva-devIo (paNa) mahAvIrathI abhinna che." (ceTaka stuti, ane (Apa) sarvanA niyAmaka cho.' gAthA 101). 'tamArA vaDe (jagata) brahma sattAmaya che, A piMDa brahmAMDa svarUpa che, je sAdhaka paramAtmAmAM saMpUrNa zraddhA rAkhIne cAle che te tarI tamArAmAM, brahmamAM, sarvajJamAM A jagata sthita rahyuM che.' jAya che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI "ceTaka stuti'mAM to tyAM zuddha AtmavIra evA tamArAmAM A jagata jANI zakAya evuM zobhe sudhI kahe che ke jeNe moTA pApa karyA che teo paNa prabhumAM zraddhA che. utpAdana, vyaya, dhruvatA vagere tamArI zaktithI thAya che.' rAkhIne bhaje to mukti pAme che; vAMcoH "OM arha zrI mahAvIra e nAma rUpa evA A jIvo, vIrarUpa, sanAtana (evA) badhA ja nAmanuM hRdayamAM smaraNa karavAthI mahA hatyA jevA pApono nAza thAya mahAvIrane potAnA AtmA rUpa mAnIne vIratva pAme che.' che.' (ceTaka stuti, gAthA, 123) zrImad buddhisAgarasUrizvarajI (zrI jaina mahAvIra gItA, ceTaka stuti, gAthA 1 thI 10) dharmI vyaktinI prArthanA, maMtra AvA hoya teno nirdeza karatA kahe ceTaka stuti'no prAraMbha bhAvollAsasabhara che. che ke, "OM arha zrI mahAvIra e sarva zaktinA prakAzaka, mane bhaktipUrvaka je stuti prabhu mATe hoya ane hRdayamAMthI prakaTa thatI hoya te zAMti, suSTi, puSTi Apo.' AvI rIte maMtra jApa karIne saMskAra vagere stuti saune game. "ceTaka stuti'nuM racanAsvarUpa saMskRtagirAmAM che, zubha kAryo karavA ane jaina lakSaNa pramANe gurunI AjJA mAnavI.' (caTaka paNa jo gUrjaragirAmAM hota to saunA hoThe caDhI jAta te nakkI. stuti, gAthA 172, 173) jainadharma mAne che ke AtmA amara sakaLa IndrAdi devo, rAjAo ane janagaNathI chalakAtI che. vAMco: 'deha ane prANanA viyogathI vyavahArathI mRtyu thAya che paraMtu samavasaraNasabhAmAM gaNadharabhagavaMto sahita bAreya parSadAnI deha ane prANanA viyogathI cetanA nAza pAmatI nathI (eTale ke AtmA sanmukha thatI ceTaka rAjAnI stuti prabhu mahAvIra svAmInA guNonuM nAza pAmato nathI.' (ceTaka stuti, gAthA 224) bhAvathI kIrtana kare che. A guNakathanamAM bhakti, zraddhA, vaizvika "ceTaka stutinA 363 zlokomAM aneka kSetro AvarI levAyA mahattva ane vairAgyAdi guNonuM poSaNa satata thatuM jovA maLe che. che paraMtu sauthI mahattvapUrNa to zrI mahAvIra svAmI prati zraddhA, jaina dharma sau koInA mATe che. sarva jAtinA tathA sarva dezanA vizvAsa, AtmakalyANa mATe puruSArtha karavo ane sakaLavizvanA jIvo loko tenuM ArAdhana karIne kalyANa pAmI zake che. nAta jAtanA tarapha samabhAva keLavavo vagere mukhya che. bheda A dharmamAM nathI temaja prabhunuM dharmazAsana sau mATe che te sUra thoDAka zlokArtha joIe: ceTaka stuti'mAM punaH vyakta thAya che. prakAza-light para sauno haka rAjA ceTaka kahe che: "jyotiomAM (sarvAdhika) jyoti, sarvatejanA che. dharma eka nirmaLa prakAza che. je jainadharmamAM mAne che te karmamAM (sarvAdhika) prakAzaka, parabrahma mahAvIramAM huM pUrNa lIna thayo chuM.' mAne che. vAMco: "je thavAnuM che te thAya che ema sabuddhi rAkhIne (zrI jaina mahAvIra gItA, ceTaka stuti, zloka 238) Atmonnati karanAra loko vIradharmanA anuyAyIo che.' (ceTaka stuti, "parabrahmamAM lIna thayA pachI mArA-tArAno bheda raheto nathI. savikalpa gAthA 78) je karmamAM zraddhA rAkhe che te besI rahetA nathI paNa dazAmAM ja svAmI-sevakanI bhAvanA hoya che...nirvikalpa parabrahma prabhunA tattvamAM zraddhA rAkhIne, puruSArtha karIne AgaLa vadhe che. samAdhimAM Atmazaktione yogIo nirvikalpa samAdhi vaDe vikAsa koIpaNa vyakti satata Atmonnati mATe mathyA kare te anivArya che. pAme che, ane anubhave che. ceTaka stuti'mAM suMdara kAvyatattvanA paNa darzana thAya che tyAre sarjaka (zrI jaina mahAvIra gItA, ceTaka stuti, zloka 247/248) yoganiSTha AcAryazrInI manovizvanI jhalaka paNa nihALavA maLe durbaLa ane anAtha lokonI saMtati pIDAkAraka hoya che. aMte teo che. vAMco: "rAma e mahAvIra che, sItA e zuddha cetanA che. kRSNa e duHkha bhogave che, ane nirvaza thAya che...tyAgIo ane durbaLone pIDA mahAvIra che, rAdhA e zuddha cetanA che.' (ceTaka stuti, gAthA 100) ApavI te duHkhakAraka che. teonA duSTa niHsAsAo duHkharUpI yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI ekanI eka dAvAgnimAM saLagAvI nAMkhe che...nirAparAdhi jIvonI hiMsA karanArA
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ juna 2010 prabuddha jIvana 2 5 tenA loko pApI yonIomAM janme che. AvA durjano mukti pAmatA 'paMthe paMthe pAtheya - mAro bhAratavAsI nathI.' (anusaMdhAna pRSTha chellAthI cAlu) (zrI jaina mahAvIra gItA, ceTaka stuti zloka 263 264265) sUryadeva tapI tapIne thAkelA raktavarNA thALI jevaDA goLa dekhAtA hatA. anyAya, Asakti, saMmoha, pramAda, adharma, matsara, bAhyabhoga, saMdhyAnA saptaraMgo dharatI upara vyavasthita patharAyelA hatA te jovA ane vilAsa vagere sarva sAmrAjyanA nAzaka che..ati bhogavilAsa vaDe deza mANavAno AnaMda abhuta ane alaukika hato. tevA samaye mAre laMDana ane saMghano nAza thAya che. sarva zaktino vinAza ane lokonI parataMtratA tema ja bhArata phona karavA hatA. haoNTalanA phona baMdha thaI gayA hatA. haoNTala thAya che.' bahAra pablika phona bUtha hatA paNa te kArDa sisTamanA hatA ane mArI pAse (zrI jaina mahAvIra gItA, ceTaka stuti, zloka 276277) kArDa na hatuM tethI amo AgaLa tapAsa karavA gayA. ravivAranI rAtrino 'himAlayanA uttara khaMDamAM (dharmanA) sarva siddhAMta jANanArA, graMtha samaya eTale badhuM ja baMdha thaI gayuM hatuM. kaze ja paNa phona karavAnI vyavasthA (pustaka) rakSaka mahAvIranA bhakta devo vase che...te badhA mahAvIre kahelA na thaI zakI. tyAM mArI najara resToranTa hovara oNpha (Restaurant Hower siddhAMtonA gupta pustakonuM rakSaNa kare che. bhaviSyanA (nUtana) yugamAM OT) te badhAne kaheze...te badhA jena dharmanI premapUrvaka prabhAvanA karaze. meM sAme cAlIne risepzana upara beThelA bhAIne phona karavA mATe aMgrejImAM pUchayuM paNa teone aMgrejI bhASAnI samajaNa na paDI tethI mane bhAMgI tUTI kaLiyugamAM te deva-devIo prakaTa thaze? bhASA ane ekzanamAM kahI dIdhuM ke mane aMgrejI AvaDatuM nathI. tame bIje (zrI jaina mahAvIra gItA, ceTaka stuti, zloka 285/286/287) (9) kaze paNa prayatna karo. tyAM mArAthI kahevAI gayuM. huM bhAratathI Avyo chuM 'bhavyajIvoe zuddha AtmarUpa zrI mahAvIra svAmInI prApti mATe ane mane jarmana bhASA AvaDatI nathI. ATalA ja vAkya tenI bAjumAM vivekapUrvaka piMDadhyAna karavuM joIe...zrI mahAvIra prabhune jANyA pachI beThelA mAnavatAnA dIpaka samA bhAIe sAMbhaLyA ane mAro hAtha pakaDI kaMI jANavuM bAkI rahetuM nathI. jeNe zrI mahAvIrane jANyAM che teNe traNe tenI haoNTalanA aMdaranA bhAgamAM laI gayA. mane thoDo Dara paNa lAgyo tyAM jagatane jANI lIdhuM che.' tenA kicanamAM kAma karatA rAmAne kahevA lAgyA. "rAma...rAmA...tArA, (zrI jaina mahAvIra gItA, ceTaka stuti, zloka 331/332) tArA InDiyana." yakSadeva vagerenI mUrtio, aSTamaMgalanA saMketa vagere jainadharmanA tyAM rAmasiMge mane hindImAM pUchyuM, 'kyA kAma hai bhAI sAba.' meM hAtha darzaka ane mahAjJAna dekhADanArA che.. mahAvIre yuktipUrvaka jinAlaya saI , jinAlaya joDI namaskAra sAthe namratAthI kahyuM, 'huM bhAratathI Avyo chuM ane bAjunI haoNTalamAM Utaryo chuM. mAre laMDana temaja bhArata phona karavo che je mATe mArI vagere dvArA guptajJAnanA cihno sArI rIte dekhADelA che.paMdarIyA yaMtra pAse kArDa nathI." vagere dvArA tIrthasaMketanA jJAna vaDe AtmarUpa mahAvIre guptajJAna prakAzita | mulAyama dilanA ane mANasAInA upAsaka rAmasiMge mArI sAme joyuM karela che... deva, vidyAdharo vagereno gupta saMgha kaliyugamAM che te yuktipUrvaka ane AMkhamAM AMkha meLavI namratAthI kahyuM, 'tamo ciMtA na karo. mArI DayUTI gakhajJAnanI rakSA kare che. tenuM prAkaTya pharIthI teo ja kare che. bhakto 11 vAge purI thAya che tyAre huM tamArI hoTala upara AvI jaIza ane vivekapUrvaka, mahAvIra arihaMta pAsethI te jANe che." tamane phona karAvI ApIza. tamo jamyA? huM tamArA mATe bhAratIya jamaNa (zrI jaina mahAvIra gItA, ceTakastuti, zloka 349 thI 353) paNa garamAgarama leto AvIza. phakta tamo eka kalAka rokAI jAva. tamArA 'bhagavAna mahAvIra maMgala che, jaina zAsana maMgala che, jaina saMgha badhA ja phona mArA taraphathI!' maMgala che. sarve jAtinA manuSyonuM maMgala thAo.' meM temane hAtha joDI namratAthI cokhkhI nA pADI to mane kahe, "mAro (zrI jaina mahAvIra gItA, ceTaka stuti zloka 360) bhAratavAsI' mAre AMgaNe kyAMthI? huM tamane koI paNa saMjogomAM khAlI bhAratavAsI' mAre AgaNa kyAMthI? huM tamane koi paNa zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI "ceTaka stuti'mAM 36 2mAM hAthe pAchA javA daIza nahIM." tyAre mane thayuM vI.AI.pI. mANaso ghaNA maLe che paNa vI.ena.pI. zlokamAM ceTaka rAjAne bAravratadhArI kahe che. zrImad buddhisAgara (verI nAIsa parsana) bahu ochA maLe che. mANasanuM sAcuM saudarya arIsAmAM sUrIzvarajI racita A stutinA aneka aprakaTa rahasyo tarapha nahIM paraMtu tenA vANI, vartana ane vicAramAM jovA maLe che. dhyAnapUrvaka vicAra karavo paDe tevuM che. samagra vizva nAnuM thatuM jAya 'zraddhA meM agara jAna hai, to bhagavAna tumase dUra nahIM. che ane aneka ajAyabIo pratyakSa thavA mAMDI che tyAre 'ceTaka AMkhoM meM agara muskAna hai, to InsAna bhI dUra nahIM." stuti'mAM kahevAyela tathyo tarapha lakSma zA mATe na ApavuM joIe? lAgaNIthI bhInA bhInA uSmAbharyA rAmasiMga sAthenA saMbaMdhanI yAda ceTaka stuti'nuM bhAvamaya vizva saunuM maMgala karo! (kramazaH) vAraMvAra Ave che. AvA saMbaMdhonI koI vyAkhyA nathI hotI. tene koI * * * cokkasa sImAmAM bAMdhI zakatA nathI. * * * caMdraprabhu jaina derAsara, prArthanA samAja, muMbaI-400 004. kalA bhavana, 3, methya roDa, operA hAusa, muMbaI-400004. phona naM. :23694528 / Telipheksa : 23685109
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana juna 2010 jaina pAribhASika zabdakoza 2 DaoN. jitendra bI. zAha (me 2010nA aMkathI AgaLa) 633. nigraha saMkSepa karavo. saMkSepa karanA Restruction. 634. nitya zAzvata zAzvata | Permanent. 635. nitya-avaktavya : saptabhaMgIno eka prakAra saptabhaMgI kA eka prakAra Nitya-Avaktavya:Permanent cum in-destrcibable. 636. nityatva potapotAnA sAmAnya tathA vizeza svarUpathI zruta thavuM. apane sAmAnya tathA vizeSa svarupa se cyuta na honaa| Contrasted with avasthitatva. 637. nityAnitya : saptabhaMgIno eka prakAra che. saptabhaMgI kA eka prkaar| Permanent cum Transient cum indescribable. 638. nidAna (zalya) : mAnasika doSa jemAM bhogonI lAlasA hoya che. mAnasika doSa hai jisa meM bhogoM kI lAlasA hotI hai| Greed for wordly enjoyment. 6 39. nidAna bhoganI lAlacanI utkaTatAne lIdhe aprApta vastune meLavavAno tIvra saMkalpa. (ArtadhyAna) bhogoM kI lAlasA kI utkacatA ke kAraNa aprApta vastu ko prApta karane kA tIvra sNklp| Greed for wordly enjoyment. 640. nidAnakaraNa : tapa ke tyAgano badalo koIpaNa jAtanA bhogarUpe mAMgI levo. tapa va tyAga kA badalA kisI bhI taraha ke bhoga ke rupa meM caahnaa| To wish for some sort of enjoyment as a result of penance renunciation. 641. nidrA darzanAvaraNIya karmano eka prakAra che. darzanAvaraNIya karma kA eka prkaar| It is a part of Darsnavarana Karma. 642. nidrAnidrA : darzanAvaraNIya karmano chaThTho prakAra che. darzanAvaraNIya karma kA chaThThA prakAra hai| 6th type of Darsnavarana Karma. 643. nidrAvedanIya : je karmanA udayathI sukhapUrvaka jAgI zakAya evI nidrA Ave te. jisa karma ke udaya se sukhapUrvaka jAga sake esI nidrA Aye ki use nidrAvedanIya darzanAvaraNa hai| The Karma whose manifestation brings about the type of sleep from which one can be easily wakened is called Nidravedaniya. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. mo. naM. 09825800126 (vadhu AvatA aMke)
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| |||||||||||||||||||||||||| jUna 2010 prabuddha jIvana , iiiiii rahyuM che zarIramAM rAri pustakanuM nAma : bhagavAna mahAvIra ko buniyAdI daSTie mUlyavAna vArtAo ApIne "mAya Diyara ciMtana (hiMdImAM) jaya 'e potAnuM sthAna nizcita karI lIdhuM che. lekhaka : DaoN. jayakumAra jalaja anubhava, nirIkSaNa, AMtarasUjha ane svarUpanI prakAzaka : sAhitya akAdamI, madhya pradeza, saMskRti nDaoN. kalA zAha samaja pragaTa karatI A vArtAo vAraMvAra pariSada AsvAdavA jevI che. anu Adhunika vArtAne navI mullA ramUjI saMskRti bhavana, vIza gAthAprayANa A graMtha upara nyAyavizArada dizA ApanArA mahattvanA sarjakomAM A vArtAkAra bANagaMgA, bhopAla-46 2003. upAdhyAya yazovijayajI mahArAjAe khuba ja spaSTa agresara che. phonaH 0755-2554782. ane vizada TIkAnI racanA karI che. XXX mUlya:rU.24/-, pAnA : 32, AvRtti trevIza- A graMthanI zarUAtamAM mokSasAdhaka sakala pustakanuM nAma : preraka jena kathAo 2009. dharmavyApArane yogarUpe varNavI tenA praNidhAnAdi parizIlana : AcAryazrI vAtsalyadIpa bhagavAna mahAvIranA 2600mAM janmotsava pAMca AzayanuM varNana karyuM che e traNa jJAnayoganuM prakAzaka : AcAryazrI vAtsalyadIpa phAunDezana varSa nimitte prakhyAta sAhityakAra DaoN. jayakumAra khUba ja spaSTa varNana che. e pAMca prakAranA yoganA (rajI. naM. e 2400) 7, rUpamAdhurI sosAyaTI, jalaja dvArA prakaTa thayela A pustakamAM prabhu svAmIonuM varNana karI tenA bheda-prabhedanuM varNana saMghavI relve krosiMga pAse , nAraNapurA, mahAvIranuM mahAna ciMtana vyakta thayela che. karatAM IcchApravRtti, sthiratA ane siddhiyoganuM amadAvAda-380013. bhagavAna mahAvIranA vicAro sahaja, saMkSipta ane saMkSepathI paNa suMdara rIte varNana karyuM che. graMthanA mUlya : amUlya. pAnA 84. AvRtti : prathama, pUrvApara saMbaMdhamAM gUMthAIne vyakta thayA che. A madhyabhAge vivakSita yoganA hetuonuM ane 2001. pustakamAM lekhakanI talasparzI dRSTi uDIne AMkhe vivakSita yoganA kAryanuM varNana karI caityavaMdananA AcArya vAtsalyadIpe paraMparAgata jaina vaLage che. dRSTAMtathI yoganuM svarUpa jaNAvatAM pAMca kathAonuM arvAcIna Dhabe punaH kathana karyuM che, tethI prAkRta bhAratI akAdamI jayapure A pustakanA anuSThAnonuM ane prIti, bhakti, vacana tathA te kathAo vAcaka vargane rocaka ane bodhaka nIvaDe aMgrejI, urdu, gujarAtI, marAThI, kannaDa anuvAda aiNa A cAra sadanuSThAnonuM nirUpaNa che. che. jaina vAtoone AMtararASTrIya banAvavAmAM prakAzita karyA che. A nAnakaDuM pustaka bhagavAna A saMkalana yogamArganA jijJAsuone munizrIno phALo noMdhapAtra che. jaina sAhityamAM mahAvIranA vicArone jana-jana sudhI mokSamArge prayANa karavAmAM sahAyarUpa banaze - dharmakathAono akhUTa bhaMDAra bharyo paDyo che. e pahoMcADavAmAM saphaLa bhUmikA nibhAvaze. 32 XXX kathAone Adhunika zailImAM AlekhanArAonI pAnAmAM 3200 pAnAnI sAmagrI samAvatA A pustakanuM nAma : mAya Diyara jayu : vArtA vaividhya gauravabharI paraMparA paNa che. e paraMparAmAM A. pustakanI zailI saMkSipta, mArmika ane dhAradAra che. saMpAdaka : IlA nAyaka vAtsalyadIpanI kathAo gujarAtI jaina sAhityamAM XXX prakAzaka : avanIndra gohela gauravabharyuM sthAna bhogave che. pustakanuM nAma : yogaviMzikA eka parizIlana laTUra prakAzana, 'alaniloka', A vArtAsaMgrahanI lagabhaga cAlIsa nAmI parizIlana : A. vi. candragupta sUrIzvarajI ma. 3, zAMtinagara sosAyaTI, kathAonuM avalokana karatAM jaNAya che ke lekhaka prakAzaka : zrI anekAnta prakAzana, 2273, hila DrAIva, bhAvanagara-364002. pAse kathAzilpane kaMDAravAnI anokhI kalA che. jaina rilIjiyasa TrasTa M : 0962469 5646, 09377115646 A prAcIna kathAo dharmakathAo hovA chatAM emAM mUlya : amUlya pAnA 128 AvRtti : tRtIya mUlya: rUA. 120/-, pAnA 208, sAMsArika citra ane manuSyonA svAbhAvika varNano vi. saM. 206 1. AvRtti prathama-2009. vArtAnA kathAvastune anurUpa hoya che ane te prAptisthAna : (1) pramoda choTAlAla zAha mAya Diyara jayu" eTale ke jayaMtIlAla pAtrone jIvaMta banAve che. sAthe sAthe nAnA nAnA 102, vorA AziSa, 5. solIsITara roDa, ratilAla gohela anu Adhunika vArtAkAromAM nijI ane vedhaka vAkyo dvArA temanI kathana zailI malADa (IsTa), muMbaI-400 097. mudrA pragaTAvatA prANavAna vArtAkAra che. temaNe dhAradAra-soMsarI bhAvakanA manamAM UtarI jAya (2) zA. mukuMdabhAI ramaNalAla sAdI sIdhI zailIthI mAMDIne kapola kalpanA prayukti tevI banI che. 5, navaratna phleTsa, navA vikAsa gRha mArga, sudhInI abhivyaktinI rItathI vArtAracanA karI che. A preraka kathAo mAtra jaina sAhityamAM ja pAlaDI, amadAvAda-380007. mAya Diyara jayu'nA vArtA saMgrahomAMthI pasaMda nahi paNa samagra gujarAtI sAhityanI vArtAomAM eka mAtra jinAgama ja saMsArasamudra taravA karAyelI A paMdara racanAo che. A vArtAo viziSTa sthAne birAje che. mATe taraNopAya che ema kahenAra, caudaso aneka dRSTithI tapAsatAM jaNAya che ke temAM viSaya cuMmAlIsa graMthonA praNetA yAkinI mahattArAsuta vaividhya, vastughaTakonuM saMghaTana, abhivyaktinI AcArya bhagavaMta haribhadrasUrie racela sarva vividha rItio, pratIkAtmaka bhASA, pAtronA bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, graMthomAM yogaviMzikA khUba ja nAno yogaviSayaka manobhAvo, vyakti saMvedano ane kathananuM vaividhya e-104, gokula-dhAma, goregAma (IsTa), graMtha che. 'viMzati-vizikA graMnyAntargata' e jevAM tattvo temanI judI judI vArtAomAM eka mubaI- 40006s. yogaviMzikA Aje eka graMtharUpe prasiddha che. mAtra yA bIjI rIte guMthAyelA joI zakAya che. rasakIya phona . : (022) 22923754 ThAi i ijA thai gai che
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||| Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57. Licence to post without prepayment. No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month. Regd. No. MH / MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 JUNE, 2010 bhaNAvavAnI ciMtA na hatI. 'gharma ja kevala zaNa' bA vahelI paroDhe UThI jatAM. gAmanAM naLamAMthI paMthe paMthe pAtheya... | gAMgajI pI. zeThiyA pANI bharI AvIne sagaDImAM badAmI kolasA bharI khIcaDI mUkIne vahelA DuMgara upara jAtrA karavA mArI jiMdagIno e pahelo upavAsa hato. 194pamAM sva. pitAjI popaTalAla mAvajI jatA. AvIne kaDhI sAthe khIcaDI khAvAno amAro dharmakriyAomAM divasa to sArI rIte pasAra thaI zeThiyA muMbaImAM saTTAbajAramAM dalAlI karatA. ame nityakrama raheto. kyAreka khIcaDI nIcethI baLI jAya, gayo. rAtanA sUI gayA bAda vahelI paroDhe bhUkhe khUba traNa bhAIo bA sAthe kacchamAM rahetA. dara mahine 1 kyAreka namakanI mAtrA ochI-vadhu thaI jAya chatAMye parezAna karyA. mAMDa-mAMDa savAra thatAM dharmazALAnI rUA. 100/- nuM manIorDara AvatuM. jemAMthI mAMDa ame sau ene navakAra gaNI, page lAgIne nyAya paDozanI rUmanA kacchIbena pAnabAIe amane baMnne mAMDa ghara cAlatuM. ApatA. jamyA bAda traNa vakhata thALI dhoIne bhAIone pAraNuM karAvyuM. bAe chaThThanA paccakhANa pitAjIne koIka grAhaka evI kaMIka TIpa ApI pIvAno niyama ame pALatA. laI lIdhA. ke jaldI kamAvAnI lAlacamAM teo potAno saTTo roja savAre-sAMje pratikramaNa, devadarzana, bhUkhanuM duHkha, achatanI kAramI pIDA ne karI beThA. khUba nUkazAna thayuM. jema tema karja karI sAmAyika Adi karatA. bA derAsaramAM roja TaMcAInA e divaso huM kyAreya nahIM bhUlI zakuM. bajAranA nukazAnInA paisA emaNe cUkavyA. Ane bhaMDAramAM thoDIka cillara avazya nAkhatA. khUba ja bAnAM dharmanAM saMskArathI e divaso paNa zAMtithI lIdhe teo khUba ja udAsa rahevA lAgyA. bhakti karatA. traNa stavana caitya vaMdanamAM avazya pasAra thaI gayA. amArA sva. mAtAjIne dharmamAM khUba ja zraddhA surIlA avAje gAtAM. sAMje pratikramaNa bAda bA saMgIta zIkhelA, avAja khUba ja surIlo, hatI. AvA saMkaTa kALamAM dharmane zaraNe javA sajjAyo gAtA. khUba ja AnaMdita rahI dharma-dhyAna chaThThanAM upavAsane divase khUba ja premathI prabhuemaNe navANu yAtrA karavAno saMkalpa karyo. teone karatA. samaya pasAra thato hato. bhaktimAM divasa pasAra thayo. trIje divase savAranA barmAthI pAlitANAnA zrAvikAzramamAM nava varSanI nAnI zAka mArakITamAM phoInA baMgalA sAme trIjA upavAsanA paccakhANa bAe lIdhA. e divase kumaLI vaye amArA nAnAe bhaNAvavA rAkhyA hatA. salota chaganabhAInI anAja-kariyANAnI dukAna rU. 1000/- no manIorDara ane pitAjIno patra lagabhaga be varSamAM jIva vicAra-navatattva-saMgIta hatI. tyAMthI anAja rasakasa bA laI AvatAM. Avyo. lakhyuM hatuM ke huM sAruM kamAyo chuM. navANuM sAthe rAga-rAgINImAM pUjAo bhaNAvavI vagere, pitAjIno manI orDara maLethI chaganabhAInuM bIla pUrI thayA bAda enuM ujamaNuM karIzuM. khUba ja UMDo jaina dharmano abhyAsa thatAM, vairAgya cUkavI detAM. jIvanamAM kaTokaTInI veLAe phakta dharmano ja bhAve dIkSA laI sAdhvI banavAno manoratha bAno satata 3-4 mahinA manI orDara nahIM AvatAM, vizeSa sahAro lIdho che. dharme ja amArI rakSA karI hato, paraMtu bhogAvalI karma bAkI hoI paraNelA. chaganabhAInuM bIla cUkavI nahIM zakatA, bAne khUba che. dharmamAM zraddhA vadhAre UMDI thaI che. bAe pitAjIne kahyuM ke kaccha-khAkharavALA ja saMkoca thato. chaganabhAI kahe tame ciMtA nahIM raNazI devarAja sAthe Apane paricaya che. to temanI karo. huM sAkarabenano paDozI chuM. jyAre paNa paisA 12, tulIsa, peTITa haoNla sAme, 71, nepIyansI roDa, dharmazALAmAM eka varSa rahevAnI ane navANu yAtrA Ave tame cUkavajo. udhArInI ciMtA choDI do. muMbaI-400086, phona naM. : 9833702220 karavAnI sagavaDa karI Apo. bAe anAja udhArIthI levAnuM baMdha karI ne pitAjInA bahena, sAkarabena devazIno roja AyaMbila karI, AyaMbila khAtAmAM amane mANe bhAratavANI pAlItANAmAM nAnI zAka mArakITa pAse baMgalo laI jaI AyaMbila karAvatA. eka divasa AyaMbila 1 sureza esa. caudharI hato. temAM rahIne navANu karavAnI pitAjIe khAtAnA munIme mane navakAra maMtra bolavA kahyuM. IcchA batAvela. paraMtu bA khUba ja svAbhimAnI huM popaTanI jema navakAra maMtra bolI gayo. bAnI jUna mAsa bhAratIyo mATe ThaMDo ane yuropanA hatA. emaNe dharmazALAmAM ja rahevAnI IcchA AMkhomAM jhaLajhaLIyAM AvI gayA. dharmazALAmAM loko mATe samara kahevAya. evA divasomAM huM darzAvI. Akhare raNazI devarAja dharmazALAmAM eka AvIne khUba raDyA. ame pUchyuM bA kema ATaluM ane mArAM patnI yuropanI TuramAM nIkaLyA hatAM. varSa rahevAnI anumati maLatAM, 13 varSanAM raDe che? bA e kahyuM paisA bharAvyA sivAya have tanamananI AjhAdIno suvarNa divasa. ravivAranI moTAbhAI manasukhane yazojiyajI jaina gurukuLamAM AyaMbila khAtAmAM nahIM jaIe. huM to upavAsa rAtrinA 9 vAge amo jarmanI (Germany) dAkhala karI, mane darabArI skUla bahAdura siMhajInI karIza paNa tame be khUba nAnA cho tenI ciMtAthI nA nA to tenI ciMtAthI nA DoramAjana (Dormagen) gAmanI hoTala zALAmAM pahelI copaDImAM dAkhala karelo. huM cha rasa raDavuM AvI gayuM. ame kahyuM bA ame paNa tArI soloIna (Soloinn) mAM UtaryA. rAtrinA samaye varSano hato. nAno bhAI 4 varSano hato, tene jema upavAsa karIzuM. | (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnu 25) Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ hataU) prabhu jIrvana varSa-57aMka-70 julAI 2010 pAnA 28 * kImata rUA. 10 jina-vacana prANIvadhanuM anumodana karavuM nahi na hu pANavahaM aNujANe muccejja kayAi savvadukkhANaM / evAyariehiM akkhAyaM jehiM imo sAhudhammo paNNatto / / -3ttarAdhyayana-8-8 jeo prANIvadhanuM anumodana kare che, teo kyAreya sarva duHkhothI chUTI zakatA nathI. jeoe sAdhudharma samajAvyo che teoe A pramANe kahyuM che. prANIvadha kA anumodana karane vAlA sarva du:khoM se kabhI bhI mukta nahIM ho sakatA / jinhoM ne yaha sAdhu-dharma samajhAyA hai unhoMne aisA kahA hai / Those who support others' act of killing living beings can never be free from all the miseries. All those who have preached true religion have said so. | (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita "jina-vevana'mAMthI)
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana julAI 2010 huM Apato upakAra mAnuM chuM Ayamana je mAnavI tattvajJAnanA sAcA upAsaka hato. sokreTIsane rastAmAM e sAmo maLI hoya che evA loko potAne haMmezAM gayo. te rastA upara Thera Thera kAdava hato. tattvajJAnanA vidyArthI samaje che. jyAMthI sokreTIse premabhAve ene kahyuM, 'bhAI! jJAna maLe tyAM thI le che ne potAnA DagalA saMbhALI bharo, nahIM to kAdavamAM AcaraNamAM vaNI le che. nAnI vyakti gabaDI paDazo.' pAsethI paNa zIkhavAnuM maLe to e loko dArUDiyAe to saNasaNato javAba jhIlI le che. Apyo, "are saMta! Apa mane zuM salAha grIka tattvajJa sokreTIsa AvA ja eka Apo cho. huM gabaDI paDIza to snAna karIne sAcA tattvajJAnI hatA. emanuM jIvana bahu pharIthI svaccha thaI jaIza. paraMtu Apano paga kaDaka hatuM. emane joIne loko AdarathI jo lapasyo to Apa kyAMyanA nahi raho. mastaka jhUkAvI detA, paNa e to potAne nA sAdhu! nA gRhastha! samajyA!' tattvajJAnanA vidyArthI ja samajatA ane nAnI zarAbInI e vANI sAMbhaLIne sokreTIse ke moTI koIpaNa vyakti pAsethI jJAnanI ene namana karyuM ne e bolyA, 'bhAI! Ape prApti thAya to hoMze hoMze jJAna bheguM karatA kahyuM te taddana sAcuM che. Ape mane saceta ne ne jIvanamAM vaNI letA. sAvadhAna karyo e mATe huM Apano khUba eka samaye eka nAmacIna zarAbI madirA upakAra mAnuM chuM. pIne jhUmI rahyo hato. hajI e thoDA hozamAM saujanya : 'RtaMbharA zaktidala" paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMghanA upakrame sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA saujanyathI yojAtI parya paNa vyAkhyAnamALA zanivAra tA. 4-92010 thI zanivAra tA. 11-9-2010 sudhI ema ATha divasa mATe yojAze. vyAkhyAnamALA sthaLa : pATakara haoNla, nyU marIna lAInsa, carcageTa, muMbaI- 400 020. roja 7-30 vAge bhaktisaMgIta ane 8-30 thI 10-15sudhI be vyAkhyAno yojAze. sarvane padhAravA nimaMtraNa che. | | maMtrIo) jarUrI khulAso jaina pAribhASika zabdakoza' temaja "patra carcA' vibhAga aMtargata lekho prastuta | aMkamAM sthaLasaMkocane kAraNe samAvI zakAyA nathI je badala vAcako daragujara kare. - taMtrI kartA sarjana-sUci (1) jaina dharma ane zrImaMto ane aparigraha Do. dhanavaMta zAha (2) saMtavANI : kalA ane kasaba DaoN. niraMjana rAjyaguru (3) AnaMdaghanajI racita-zrI caMdraprabhu jina stavana sumanabhAI ema. zAha (4) svadezI sAmrAjyavAda mahendra meghANI (5) khUbIo vadhArIe, khAmIo sudhArIe ! rohita zAha (6) pro. pratApakumAra ToliyA dvArA 1 manaharabhAI kAmadAra saMgItamaya mahAvIra kathA navanItabhAI DagalI hiMmatalAla esa. gAMdhI (8) rAma kathA, gAMdhI kathA ane have sAMbhaLo || mahAvIra kathA || DaoN. manoja jozI (9) "Na" akSarano prabhAva DaoN. razmibhAI jhaverI (10)vizva gujarAtI bhASA divasa kAkubhAI chaganalAla mahetA (11)zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-21 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa (12)jayabhikhkhuM jIvanadhArA-20 DaoN. kumArapALa desAI (13) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha (14) paMthe paMthe pAtheya : e hRdayasparzI dazya bhogIlAla zAha 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 19 29 thI 1932 2. prabuddha jenI 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navA nAme 3. tarUNa jaina 1934 thI 1937 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana 1939-1953 5. prabuddha jaina navA zIrSaka banyuM "prabuddha jIvana" 1953 thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika 2010mAM "prabuddha jIvana'no pa7mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva maMtrI mahAzayo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI maNilAla mokamacaMda zAha jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha Do. ramaNalAla cI. zAha kAra rAdhA kA koI kAra che. ahIM koI kArDa kaI che. A kArDa
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa 'prabuddha jIvana' : 57 0 aMka : 7 7 julAI 2010 - vikrama saMvata 20660 vIra saMvata 2537 0 aSADha suda -tithi-5 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 0 (1929 thI prAraMbha, 81mA varSamAM praveza) prabhuTTu jIvA vArSika lavAjama rUA.125/ 7 chUTaka nakala rUA. 10/ mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha jaina dharma ane zrImaMto ane aparigraha 84 varSa nI dIrtha yAtrA svasthatApUrvaka pAra karI cUkelA, anubhava ane pravRttithI samRddha ane Aje ya pUrA kAryazIla evA svAtaMtrya senAnI zrI sUryakAMtabhAI parIkhano hamaNAM ja tA. 28 menA mane eka patra maLyo, A patra 'prabuddha jIvana'nA vAMcakone huM samarpita karuM chuM, carcA-ciMtana mATe. snehIzrI dhanavaMtabhAI, jainadharma paNa anya dharmonI mAphaka ekAMgI nathI, te sarvagrAhI che, ane jAgatika paristhitine lakSyamAM laIne jainadharma pALanAre ochAmAM ochuM zuM - vyaktigata rIte, ane sAmAjika rIte zuM karavuM joIe te aMge Apa lakho, ane nIcenA mArA prazno para prakAza pADo ke (1) atyAre satata paisAnuM mahattva khUba ja vadhI rahyuM che, kamAva, khUba kamAva, ane te mATe game te rIte kamAva e manaHsthiti divase divase vadhu vyApaka thatI jAya che, to temAM jainadharmanA mULamAM aparigraha tarapha gati karavAnI vAta bhUMsAtI jAya che to zuM karavuM jarUrI che ? jema paryuSaNa vyAkhyAnamALA goThavo cho tema bIjI paNa vyAkhyAnamALA muMbaI jaina yuvaka saMgha goThave che. temAM viSaya rAkhavo joIe ke (1) cAre tarapha sattAnuM, paisAnuM kendrIkaraNa thAya che. tenI vacce pALI zakAya evo jaina dharma kevo hovo joIe ? zrI kumArapALabhAI jevA vyaktA te aMge kaMIka jaNAve to sAruM. A sUryakAntabhAI A saMsthA, zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sthApakomAMnA eka zrI paramANaMda kuMvarajI kApaDiyAnA kuTuMbIjana, emanA patnI zrImati gItA parIkha paramANaMdabhAInA suputrI ane ciMtanazIla kavayitrI, sUryakAMtabhAI bhAratanI AjhAdInI laDatamAM pUrA sakriya hatA, eTale potAne haMmezA svataMtrasenAnI ane phrIDama phAITara kahe-lakhe, A vAMcIne ApaNane paNa gau2va thAya ane porasa caDhe, eo A uparAMta gAMdhI ane gAMdhI yugathI pUrA raMgAyelA, A aMkanA saujanyadAtA temaja pU. ravizaMkara mahArAja ane pU. vinAbAjInI bhUdAna ane anya pravRttimAM paNa joDAyelA eTale eo AdarzavAdI hoya e samajI sva. pU. bApujI, bA, pravINabhAI, pratApabhAI ane pramilA zakAya che. chellA 25 varasathI sUryakAMtabhAIe paryAvaraNanI ane mAnava Arogya mATenI eka mahattvanI pravRtti mATe bhekha dharyo che ane emAM saphaLa paNa thayA che. e che seniTezana eTale bhAratamAM yAtrA ane anya sthaLoe jAhera zocAlayo ane snAnagRho bAMdhavA ane enI jALavaNI karavI. amadAvAda sthita emanI saMsthAnuM nAma che 'nAsA phAunDezana' sva. somacaMda cunIlAla zAha parivAra smRti-zradhdhAMjali tame atyAranI Arthika-viSama paristhitimAM prabuddha jIvana mAraphate jaina dharmanI rIte vyakti/kuTuMba/samAja kevI rIte jIve te darzAvazo to AnaMda thaze. dharma e ApaNA atyAranA jIvanane paNa bacAvanAra che, jaina dharmamAM je tapa sAdhanA che te chevaTe to manane zAMti Ape te mATenI che. NATIONAL SANITATION & ENVIRONMENT IMPROVE MENT FOUNDATION. A saMsthAe A kSetramAM khUba ja sAruM ane mahattvanuM kAma karyuM che, ane AnaMdanI hakIkata to e che ke dAnavIra dAtAo maMdiranI jema AvI pravRttimAM paNa chUTe hAthe potAnI dhana rAzi AvA kAryamAM ApI paryAvaraNanI AvI pravRttine protsAhana Ape che. A saMdarbhe A saMsthAnI pustikA 'TaoNyaleTanI duniyA' vAMcavA jevI che. jAgRta nAgarikoe A saMsthAnI ane enI pravRttinI vigato A saMsthA pAsethI maMgAvavI joIe. paryAvaraNanI khevanA ane Arogya sevA e mAnava dharma che, e eka uttama pUjA che. sUryakAnta parIkha * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minA2, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsapaoNrTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com e email :
[email protected]
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana julAI 2010. keTalAMka vartamAna saMtapuruSo ane bauddhikoe to tyAM sudhI kathana karyuM karI dhvani pradUSaNamAM vadhAro karIe ane hAthI-ghoDAno upayoga karI pazuone che ke dezane raLiyAmaNo ane svastha-svaccha banAvavo haze to have maMdiro du:bhavIe. nahi jAhera zaucAlayo vadhu bAMdhavA joIze, jo ke A kathana sAthe pUrA A utsavo thakI jAgRtajanone emAM zrImaMtAInuM pradarzana lAge to saMmata na thavAya. zArIrika zuddhi mATe jeTalI jarUriyAto zaucAlayonI che navAI zA mATe pAmavI? eTalI ja jarUriyAto mAnasika ane caitasika zuddhi mATe maMdiro ane dhArmika jaina dharmanA pAyAnA siddhAMta aparigrahanI to avagaNanA thaI gaI che. sthAnonI paNa che. sAmAjika ane Atmika zAMtinI prApti A aparigrahanA AcaraNathI ja have ApaNe emanA ahIM pragaTa karela patranI thoDI carcA karIe. zakya banavAnI che. A patramAM eozrInI je saMvedanA, vedanA che e vedanA Akroza sudhI jyArathI 'dharma'no janma thayo tyArathI Aja sudhI ane bhaviSyamAM paNa pahoMcI che. mAruM mAnavuM che ke A vedanA ekalA sUryakAMtabhAInI ja nathI janamAnasa upara e dharmanA dharmAcAryonuM ja varcasva rahevAnuM. game tevo sarva jAgrata ane bauddhika nAgarikanI ane jaina zrAvakanI che. eTale ja A cakravartI sattAdhArI rAjA jaMgalamAM ke maThamAM vasatA dharmAcAryonA Adezane patra 'pra.jI.'nA vAcako pAse meM mUkyo che. sarva vAcaka mahAnubhAvone potAnA ja sarvasva mAnato. rAjA ane prajAnI 'nA'' ane 'sukAna' A dharmAcAryo vicAro darzAvavA ame nimaMtraNa ApIe chIe. pAse ja rahevAnA. eTale aparigrahano siddhAMta A dharmAcAryo ja samajAvI jaina dharma sarvagrAhI che, ane kAMtavAda ane sAdvAda enA pAyAmAM che. zakaze, AcaraNa karAvI zakaze. eTale jagatanA sarva tattvaciMtakoe ene prazasyo che ane keTalAMke to Ajano ApaNo keTaloka varga yenakena prakAreNa dhanaprApti pAchaLa ghelo punarjanmamAM jaina tarIke janmavAnI IcchA paNa vyakta karI che. jagatanI banyo che. A bhautika prApti pachI 'yaza-kIrti' prAptinI pAchaLa paNa eTalo lagabhaga pAMca abajanI vastImAM jaina dharmInI saMkhyA eka karoDathI vadhunI , ja raghavAyo thayo che. dAna svIkArI kIrti ApanAra varge e dhanapatie dhana nahi hoya, paNa jaina dharmanuM ciMtana to karoDothI ya vadhu loko sudhI pahoMcyuM prApti kayA mArge, kayA sAdhano ane kaI rIte karI che, enI sajAgatA che ja. jaina dharmanA anya siddhAMtomAM traNa to mukhya, ahiMsA, satya ane visarAI gaI che. bhAmAzA, jagaDuzA, vastupALa tejapAla, motIzA vagere aparigraha. anya dharmo tarapha dRSTi karIe to A traNa siddhAMto lagabhaga have dRSTAMta kathAonA pAtro ja banI rahyA che. A mahAna pAtro vAMcana pratyeka dharma prabodhyA che. jaina dharma pALanAra gRhastha zrAvaka-zrAvikA che ane pUratA ja preraka rahyAM che. saMsAranI sarva Asakti tyajIne mokSamArga svIkAranAra sAdhu-sAdhvI varga che. jaina zAstra A banne varga mATe vigate ane UMDANapUrvaka AcArasaMhitA Avo vaMToLa che, to paNa A "aparigraha'nA siddhAMtanuM teja ochuM ane niyamo ghaDyA che je zAstrabaddha che ja. sarva prathama A niyamonuM adhyayana thayuM nathI, A siddhAMtane kAraNe ja Aje paNa ApaNA samAjamAM evA sAdhu varga kare che ane e pramANe AcaraNa bahoLo sAdhu varga kare che ja.' dAnavIro dazyamAna thAya che ke jemanA jIvananI sAdagI joIne ApaNuM zrAvaka-zrAvikAone A niyamo samajAvavAno ane AcaraNa karAvavAno 1 niyamo samajAvavAno ane AcaraNa karAvavAno mastaka namI jAya. potAno dharma paNa A sAdhu varga pALe che ja. mu. sUryakAMtabhAIe mane hamaNAM eka nAnakaDI pustikA mokalI- 'vI paraMtu vartamAna samayamAM AdhunikatAnA nAme ane yuvAnone dharma pratye gAva ava cuna-emAM A aparigrahanA siddhAta tarapha vaLelA amArakana AkarSavAnA kAraNo ApI keTalAMka niyamonI avagaNanA karavAmAM AvI na dhanapationI kathA che, emAM cAlIza dhanapationI kathA che. A cAlIza rahI che. ApaNe 'jaDana banIe, 'rUDhivAdI' paNa na rahIe, paNa jyAM dhanapatioe potAnI samagra dhanarAzi samAjane ApI dIdhI che enI satya pAyAnuM 'satya" ja khaMDita thatuM hoya to e thakI prAkRtika pariNAma Ave e ghaTanA che. samAje bhogavavuM ja rahyuM. Aje jaina samAja A paristhiti pAse AvIne 'tena tyaktA bhujiyAH' 'teno tyAga karIne bhogava' ane 'dAnam Ubho che. pUrvAcAryoe vicArelI kriyAo jarUra anusarIe paNa emAM savibhAgam'-abhimAna rahita dAna karo. A bhAratIya saMskRtine ane atizayokti Ave, utsavo ane emAMya bhavyAtibhavya utsavonA nirmANo gAMdhIjInI 'TrasTIzIpa'nA siddhAMtane A dAnavIro caritArtha kare che. mu. thAya tyAre mAtra dhanavyaya ja nathI thato, jaina siddhAMtanI hiMsA paNa thAya che. sUryakAMtabhAIe e pustikAnA dohana rUpa je paricchedo mane mokalyA che e ane A utsavo paNa keTakeTalA prakAranA ? ujamaNA ane preraNAnA lebalanA pra.jI.nA vAcakone samarpita karuM chuM. nAme Aje to mAtra zrImaMtone ja poSAya evA prasaMgonuM Ayojana thAya "khUba paisApAtra kuTuMbomAM eka samAna vicAra raheto hoya che ke, potAnA che. dekhAdekhIthI madhyama vargane paNa A ghaTanAone anusaravI paDe che, e aDhaLaka dhananA bhaMDArane ocho na thavA devo, ene mATe tene aDavuM nahIM duHkhane to kyAM vAgoLavuM? eka tarapha aThThAI Adi aneka tapa karI puNyanI eTale dhanathI meLavAtI sattA ane vizeSa adhikAro maLyAM kare, je kamANI prApti sAthe annano upayoga ocho thAya, ane eja nimitte bhojana satata thatI hoya te vAparavI ane dhananA saMcayamAMthI maLatuM vyAja maLe samAraMbho karI annano kevo upayoga karIe chIe ? varaghoDAnuM Ayojana temAMthI thoDuMka dAna ApIne dAnavIromAM potAnuM nAma AgaLa karavuM.' * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 paraMtu, je amerikana samAjamAM dhanano saMgraha karavAnI ja vRtti hoya tathA navI peDhIne paNa bhautika sAdhana saMpattimAM ja rasa hoya, emAM paNa eka kolIna jevA jarmana dhanADhya mA-bApanA dIkarA jevA yuvAna nIkaLe ke jeo ema kahe ke, mane janmathI ja moTI saMpatti vArasAmAM maLI hatI, paraMtu te sthiti mane kudaratI rIte ja mAphaka nahotI AvatI, eTale meM te tamAma saMpatti (2,75,000 Dolara) samAjanuM navanirmANanuM kAma karanAra sAmAjika saMsthAne ApI dIdhI. kolIna AgaLa upara kahe che ke huM 16 varSano hato tyAre mArA pitAe mane bolAvIne kahyuM ke, tuM ghaNAM paisA vArasAmAM meLavavAno che, ane jo tuM tenuM yogya rIte rokANa karIza to tane jIMdagIbhara koI vAMdho nahIM Ave. mArA pitAjInI IcchA mAruM bALapaNa ane tyArapachInuM mAruM jIvana sukhethI kADhuM tevI hatI. paraMtu mArA manamAM e vAta pAkI thayelI ke, ekalI Arthika saddharatA e mANasanA sukhamaya ke zAMtimaya jIvananI cAvI nathI, paraMtu bIjI keTalIka bAbata te sAthe saMkaLAyelI che. A jAtanA vicAro karanAra vyakti kolIna ja nahoto, paraMtu bIjA paNa samAjamAM hatI ke jeoe samAjamAM zAMti ane samabhAva sthapAya te mATe potAnI tamAma prabuddha jIvana dolata ApI dIdhelI. evI 40 vyaktione zodhavAnuM kAma krIsTophara mogI ane enI slIpeIna nAmanA be lekhakoe karI mi. mogIle eka akhabAra sAthenA temanA InTaravyumAM jaNAvyuM ke, sAmAnya rIte dhanADhaya loko potAnI saMcaya karelI saMpattinuM vyAja ja vAparatA hoya che. paraMtu A badhA kissAomAM eka judI ja paristhiti hatI. jene ApaNe paraMparAgata dAnano pravAha kahIe temAM bhUkhyAne anna ApavuM, mAMdAne sAravAra ApavI ke abhaNane bhaNAvavA vigere bAbato gaNI levAmAM Ave che, paraMtu dharamULathI sAmAjika nyAya maLe tenI sAthe dAnano pravAha joDavAmAM Avato nathI. sAmAjika nyAyano artha loko potAnA Arthika ane sAmAjika kartavyamAM sabhAna thAya tema ja AgrahapUrvaka samAja vyavasthAne badalavA mATe mahenata kare e che. 'ame amAruM bhAgya samAjane arpita karyuM', e zIrSaka heThaLanI A copaDImAM 17 strIo ane 27 puruSo badhA ja vhAITa amerikano ane jarmano, uMma2 25 thI 27 nI vaccenI che, teonI satya kathAo che. emAMnI keTalIka bahenoe to paryAvaraNanI sudhAraNA mATe, bahenonA hakko mATe, eIDjha jevA rogo sAme sajAgatA keLavavA potAnI tamAma dolata evA kAmamAM kharcI che, je lagabhaga 4 karoDa Dolara jeTalI thAya che. duniyAnI davAnI kaMpanIomAM jenuM bahu mahattvanuM sthAna che tevI prokTara enDa gembala nAmanI kaMpanIno eka vArasa jenuM nAma rUbI gebala che ane je bosTanamAM moTo thayo che. teNe potAnI dolatanI parNo moTo bhAga samAjanA navanirmANanA kAmamAM ApI dIdho che. eTaluM ja nahIM, paNa keneDAmAM sAmAjika ane Arthika nyAya mATe saMzodhana karavA eka saMzodhana kendranI sthApanA paNa karI che. phIla verA nAmanI eka bosTananA eka audyogika sAhasanI vyaktie yu.esa.e mAM phemilIjha phAunDezana nAmanI saMsthA zarU karavA mATe 4 karoDa Dolara (120 karoDa rUpiyA) jeTalI rakama dAnamAM ApI dIdhI che. e ja pramANe kolInse potAnI moTA bhAganI dolata eka evI saMsthAne ApI che 5 ke je bIjI saMsthAone madada kare che. kolIse jAheramAM kahyuM ke, mArA dhanano mane je upayoga che tenA karatAM vadhu upayoga samAjane che. jamaikAmAM be beDarUmanA eka phleTamAM te rahe che. potAnI dolatamAMthI tene abhyAsa mATe tathA pravAsa mATe je phAyado thayo te mATe tene ghaNo AnaMda che, ane pitAjIe tenA dhananuM rakSaNa karavA je TrasTa kareluM te TrasTanuM visarjana karatA tene saheje paNa duHkha nahotuM thayuM. AvA aneka lokonI mulAkAto A copaDImAM kaMDArAyelI che. jeoe e vAtano svIkAra karelo che ke, garIba lokonI garIbInuM eka kAraNa teone pUratA pramANamAM temanA kAmanuM vaLatara nathI ApavAmAM AvatuM te che. ane paisAdAra loko temane garIba rAkhavAmAM ja potAno svArtha samarja che. je lokoe potAnuM dhana samAjane caraNe dharI dIdhuM che, teo e vAtano svIkAra kare che ke amAruM dhana paNa amane je cAlu vyavasthA che ke jemAM zoSaNa e mahattvanuM che, tenA AdhAre ja te maLeluM che. eTale amAre evA dhanano vahelI take tyAga karavo joIe. kolInse potAnA pitA upara je patra lakhyo temAMnA vicAra sAthe enA pitA saMmata na hovA chatAM dIkarAno prema dekhAya che. eTale A copaDI bhAratanI STie eTalA mATe mahattvanI che ke, gAMdhIjIe AjhAdInI laDatamAM keTalAya kuTuMbo pAse potAnI Arthika saMpatti samAjanA mULabhUta parivartana mATe choDAvelI, Aje paNa gAMdhIjInA gayA pachI 14 varSa sudhI samagra bhAratamAM khUNe khUNe vyApela bhUdAna AMdolananI sAthe sAthe saMpattidAnano je vicAra Avelo, tene kArAsara A copaDI vicArakoe vAMcavA jevI che. Aje cAre tarapha sattAnuM, paisAnuM kendrikaraNa thAya che kAraNa ke ApaNI saMskRti enA adhyAtma mULane eka tarapha mUkIne bhautikavAdamAM DUbI cUkI che. amerikA ane pazcimanA bhautikavAdanI dekhAdekhImAM ApaNe pAmyA karatA ghaNuM gumAvI cUkyA chIe. have bhautika samRddhi eja pragatinI vyAkhyA banI cUkI che. haveno samAja samRddhinI pAchaLa doDe che. enI mULa khoja to zAMtinI hovI joIe e bhUlAI gayuM che. have upadeza ke garcAthI kAMI nahi vadhe, have to e paTakAIne pAcho Avaze tyAre ja samajAze, paNa tyAre ghaNuM moDuM thaI gayuM haze. jo ke ApaNI saMskRtinA pAyAmAM eTaluM badhuM baLa che ke e kyAreya tUTaze nahi. Aje adhyAtmika mArgadarzana ane zAMti mATe badhAM ja dezonI najara bhArata tarapha maMDANI che. pUrva ane pazcimanI dIvAdAMDInuM kAma eka samaye A deza ja karaze. kALa pAkaze tyAre e thaze ja; tyAM sudhI dhIraja rAkhavI rahI, ane dhIraja e tapa che. jIvana jIvavAnI kaLA jaina dharmanA siddhAMtomAM adbhuta che. navI khojanI koI jarUra nathI, mAtra ApaNA dharmAcAryo sAcI rIte, nispRhI bhAve zrAvakane e samajAvaze to maMgala maMgala che, zAMti zAMti che. ndhanavaMta zAha
[email protected] (amadAvAda sthita zrI sUryakAMtabhAI parIkhano phona naMbara che- 079-26305745/26304561 Mobile: 9898003996.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana julAI 2010 saMtavANI : kalA ane kasabA nDaoN. niraMjana rAjayaguru gujarAtI bhajanasAhitya : sattva ane sauMdarya' zIrSaka nIce hoya enI vANI paNa nirbhayavANI hoya. 'bhajana bharoMse re nara saMtavANI-kalA ane kasaba viSaye thoDIka uparachallI goThaDI mAMDI nirabhe thiyA re." mokSapada nahIM, nirabhe padanI, abhepadanI prApti. che tyAre A milanameLAmAM mane mArA pUrvasUrionuM smaraNa karavuM ane A abhepada meLavavuM hoya to nirguNa nirAkAra alakhadhaNIno khUba ja jarUrI lAge che. saurASTra nI saMtavANIdhArAnA ArAdha mAMDavo paDe ane abhepada maLe tyAre ja abheda darzana thAya. saMzodhanakSetramAM AcArya kSitimohana sena, jhaveracaMda meghANI, pachI nArI-puruSanA, svAmI-sevakanA, nAnA-moTAnA, brAhmaNajayamalla paramAra, makaranda dave, jayaMtIlAla AcArya, rAjendrasiMha bhaMgInA, ThAkara-cAkaranA ane Izvara-allAhanA bheda TaLI gayA rAyajAdA, mohanapurI gosvAmI, himAMzu bhaTTa ane narottama palANa hoya. saMtakavi hothIe gAyuM che ne! jevA maramI saMzodhako dvArA kaMDArAyelI keDIe meM DagalAM mAMDyAM "allA ho nabIjI re... rAma ne rahemAna tame eka karI mAno dAtA che. A dhArAne kaMI keTalAya te jasvI samartha bhajanikonI tRhi re nabIjI... bhajanamaMDaLIoe jIvaMta rAkhI che. to AjanI peDhInA mArA samakAlIna to miTa jAya corAzIkA pherA... maTI jAya corAzIkA pherAre nabIjI nehI saMzodhako sarva zrI hasubhAI yAjJika, bhagavAnadAsa paTela, mu. ho... allAha ho.' lAbhazaMkara purohita, dalapata paDhiyAra, baLavaMta jAnI, nAthAlAla gohela, madhyakAlIna sAhityamAM-bhakti saMgItamAM, pada ane kIrtana e manoja rAvala, rAjula dave, mu. bhANadevajI, mu. puMjAlAla baDavA, prA. saguNa-sAkAranI upAsanAnuM zabdamAdhyama che, e sUryodayathI ravajI rokaDa, prA. rameza mahetA, zrI phAruka zAha, rameza sAgaThiyA vagere sUryAsta lagI, maMgaLA AratIthI zayanaAratI lagI gavAya, jyAre mitro murabbIonI yAda tAjI karIne A milanameLAne A samaiyAne A bhajana e nirguNa-nirAkAranI sAthe anusaMdhAna prApta karavAnI jAmaiyAne A jAmAne saMtavANInI paribhASAmAM gatyagaMgA nAma zabdasAdhanA che. je saMdhyAthI-sAyaMkALathI zarU thAya, prAta:kALaApavuM mane yogya lAge che. AvA milanameLA, AvI gayagaMgA sUryodaya sudhI-samagra rAtri daramyAna enA cokkasa nakkI thayelA yugeyuge maLatI rahe che. ApaNA maramI kavi zrI makarandabhAIe e samayamAM, cokkasa rAga tAla DhALa DhaMgamAM, cokkasa prakAro mujaba viSe saMketa Apyo ja che. paraMparita bhajaniko dvArA gavAtI rahe. nirmaLa sAtvika bhAvanI 'nita navA navA veSa dharIne, nita nave nave deza, parAkASTAe manuSyane pahoMcADavA mATenI eka mAnasika sAravAra, ApaNe AvazuM, oLakhI lezuM AMkhyuMnA I saMdeza; menTala TrITamenTa A bhajano dvArA apAya. je mAnasika cetanAne pUravanI e prIta taNAM jyAM bhInA bheda bharelA, sthira karI sAdhakane eka cokkasa bhUmikAe pahoMcADI zake, paNa e mATe maraNane e mAratA jAze ApaNA milanameLA... adhikArI thavuM paDe. piDazodhananI prakriyAmAMthI pasAra thavuM paDe. jIvana kerI sAMja thaze ne ApaNe jaIzuM poDhI, evA adhuriyAMse no hoya dalaDAMnI vAtuM mArI bAyuM re sUraja sAthe jAgazuM pAchA navIna aMcaLo oDhI; nara pUrA re maLe to rAvuM reDIe... sapanAM jevI taratI jAze jUThI jUdAI veLA, evA khADA re khAbociyAM kerI deDakI re marata lokamAM eka che amara ApaNA milanameLA...' I zuM jANe samadariyAnI leNuM mArI bAyuM re...nara pUrA re..' ahIM kendramAM bhajana che. bhajanavANInI vahetI gaMgA, nirmaLa ne paNa pUrA nara thavA mATenI zarato ghaNI AkarI hoya. pAvanakArI gaMgAmAM ApaNe saue snAna karavAnuM nimitta anAyAsa " saru vacanuM nA thAva adhikArI pAnabAI, paramAtmAe UbhuM karyuM che. bhajanomAM gavAyuM che ke- 'nAyA te nara melI dejo aMtara kerA mAna jI nirabhe thiyA ne kuDiyA kinAre besI riyA...'. adabhuta rahasya che A ALasa melIne tame Avone medAnamAM ne, nirabhe' thavAmAM. saMtavANImAM 'nirabhe' ane 'anabhe' zabda vAraMvAra samajo satagurujInI sAna re... Ave. manuSyane sauthI moTo bhaya che motano. kALano... potAno jJAna, bhakti, yoga ane sevA ke dharma...A cAra pravAhomAM ahaMkAra, potAnI sattA, potAnuM sAmarthya cAlI jaze to zuM thaze? vahetI Ave che ApaNI saMtavANI. A bIka, A bhaya miTAvI de enuM nAma bhajana. kabIra kUvA eka che, panIhArI che aneka, jenuM jIvana nirabhe hoya, je anabhepada - abhaya pada pAmyA baratana tyAre tyAre bhaye, pAnI sabanameM eka.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 prabuddha jIvana madhyakAlIna saMta-bhaktonI A rahasyavANI ane zabdasAdhanAnI paNa pATanAM jati-satIne sAthe lAvavA nimaMtraNa Ape tyAre gavAya cAra saravANI maLe. dhArmika, sAMpradAyika, AdhyAtmika ane pATanA gaNeza bhajano : sAdhanAtmaka. emAM vedAnta, tattvadarzana, yoga ane AtmajJAnanA jamA jAgaraNa kuMbha thapANA, maLiyA jati ne satI... raMgachAMTaNAM avanavI bhAta pADe. garavA pATe padhAro guNapati... (kezava). mAre to ahIM saMdhyA samayathI zarU karIne sUryodaya sudhInI samagra nirvANa prakAranAM gaNapatinAM bhajano koI saMta-siddhapuruSarAtri daramyAna karAtAM bhajanagAna dvArA eka bhajanika, eka gAyaka bhakta-sAdhakane samAdhi-bhUmidAha ApatI veLA gavAya che, temAM kaI rIte saMtasAdhanAnA kSetramAM sAdhaka tarIke AgaLa vadhI zake tenA ApaNAM piMDa ane brahmAMDanuM sarjana kema thayuM tenuM rahasya, pAMca saMketo mAtra ApavA che. tattva, traNa guNa, pacIsa prakRti, sAta dhAtu, zarIranAM nava dvAra, | bhajanagAna paNa eka jAtanI sahajasAdhanA che. bhajanagAyaka daza Indriyo, paTa cakro, enAM devI-devatA, enA bIjamaMtro... TaTTAra-sthira beTho hoya, enA khoLAmAM ekatAro hoya, bhajananA vagerenuM nirUpaNa hoya che. cokkasa rAga DhALa ane tAla sAthe enA zvAsa-prANanuM niyamana * mULa mahelanA vAsI gajAnana anubhavI tArA upAsI guNapati... thatuM rahe, zabdonA Aroha avarohathI ane e zabdonA artha, mULa mahelanA... bhAvathI enuM citta pariplAvita ke ramamANa thatuM rahe ane * sevA mArI mAnI lejo svAmI re suMDhALA re... ajAgRtapaNe ja enI suratA sthira thaI jAya. * tame bhAMgo mArA dalaDAnI bhrAMtA...tame kholo mArA rUdiyAnA sAkhIthI zarU karIne rAtrinA agiyAra vAgyA sudhInA samayagALA tALAM..guNapati dAtA re.. (toralaparI rUkhaDiyo) daramyAna saMdhyA, AratI, mALA, gaNapativaMdanA, gurumahimA ane guru mahimA vairAgya upadeza, bodha ke cetavaNInA bhajano cohAra rUpe cAra bhajanonA guru bina jJAna na upaje, guru bina miTe na bheda, jhUmakhAmAM gavAya. e pachI guruzaraNe AvelA sAdhakanA mananI guru bina saMzaya nA TaLe, bhale vAMcIe cAre veda. mUMjhavaNa AlekhatA bhajanonuM gAna zarU thAya. tyArabAda guru dvArA bhAratIya sAdhanA dhArAonI tamAma paraMparAomAM guruzaraNabhAvano sAdhanAnuM mArgadarzana apAyuM hoya, piMDa ne brahmAMDano paricaya karAvyo mahimA khUba gavAyo che. badhA saMta-bhaktakavioe potAnI vANImAM hoya tevAM cuMdaDI, paToLI, carakho, baMgalo, hATaDI...vagere rUpaka prakAranA gurumahimAnuM gAna karyuM che. bhajano rAtrinA bAra sudhI gAvAmAM Ave. amArA avaguNa re gurujI guNa to ghaNA re jI... (dAsI jIvaNa) sAkhI, parathama kene samariye, jenA laIe nAma guNapati Avo riddhi siddhi lAvo. nirabhe nAma suNAvo.. mAta pitA guru ApaNA laIe alakha puruSanAM nAma... (bhavAnI dAsa) sadA bhavAnI sahAya raho, sanamukha raho gaNeza gurU tAro pAra na pAyo... prathamInA mAlika tAro he jI...ho...jI... paMcadeva rakSA karo, brahmA viSNu maheza... (devAyata paMDita) AratI, AratI zrI rAmanI...saMto bolo saMdhyA AratI... saddaguru tAraNahAra, hari guru tame mArA saMdhyA, garava kiyo soI nara hAryo; hAlone vidura ghera... tAraNahAra, Aja mArI rAMkuMnI arajuM re... (DuMgarapUrI) mALA, gurujInA nAmanI ho...mALA che DokamAM.. vairAgya upadeza, bodha-cetavaNI gaNapatinAM bhajanonA traNa prakAra : UlaTa, pATa ane nirvANa sadgurunuM zaraNa maLI jAya pachI navAsavA sAdhakane guru A parathama pahelAM samariye re...svAmI tamane suMDhALA... mArage cAlavA mATe ane kSaNabhaMgura evI A kAyA tathA mAyAno evA riddhi-siddhinA dAtAra devanA, me'ra karIne mA'rAja re... moha choDavA mATe zuM karavuM, zuM na karavuM, zenAthI bacavuM tenI (rAvata raNazI) zikhAmaNa Ape. bIjamAragI mahApaMthIgukhapATa upAsanA thatI hoya, paMcamiyA. * belIDA bedalano saMga nA karIe... (ratanadAsa) dasA, vIsA, bArapahorA, mahAkAlI, zivazakti, rAmadevapIra. * doraMgA bheLAM re nava besIe... (dAsI jIvaNa) zaMkhADhoLa vagere vidhi-vidhAnonA taMtramArgI gUDha jyota upAsanA : 'he jI hIro kho mAM tuM...hAthathI, sAthenA pATapUjana samaye je gaNapatinAM bhajano gavAya temAM jati- Avo avasara, pAcho nai maLe ho jI...' (tilakadAsa) satI maLI gaNanAyaka gajAnanane A gayagaMgamAM padhAravA tathA * "A pala jAve re karI le ne baMdagI... (kalyANadAsa) tetrIza koTi devI-devatA, corAzI siddha, nava nAtha, cosaTha jogaNI * jAvuM che niravANI... tamArI karI le ne oLakhANI rAma... bAvana vIra, cAra pIra-guru, cAra juganA koTavALa, cAra juganA (ratanadAsa)
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 * maLyo manuSa janama avatAra... (gaMgAdAsa) * dila kerA dAga, miTAde mere bhAI..mana kerA mela tame dhoI karI DAlo vIrA mArA...zabaThurA...sAbu lagAI...surati zIlA jhATakI pachADo...vadha varSe hoze hAI... (kaMthaDanAtha) * bastI meM renAM abadhU mAMgIne nA khAnA ho jI... sAdhu ! tero saMgaDo nA cheDuM mere lAla... (gorakha) ke rAgane zvAsa tarI che sagAI tharamAM kaDI na rAkhuM bhAI... prabuddha jIvana (bhojAbhagata) * veDIza mAM re DAM toDIza mA... mArI vADInA bhamaralA vADI... (dAsI jIvaNa) * bhUlyAM bhaTako cho bAre mAsa haMsalA ! kema utarazo pAre... jaDI haLadarane hATa ja mAMDayuM, vadhI vepAra re ... sAvakAra thaIne caLI jiyonuM, mAvAnA ekAra mArA bheMsalA... (bhojAbhagata) mananI mUMjhavaNa sadgurunI zikhAmaNa maLyA pachI sAdhanAmAM AgaLa vadhavA mAgatA sAdhakanA cittamAM vaMToLa jAge, mana sthira thAya nahi. vairAgyabhAva pUro pragaTe nahi eTale guru AgaLa potAnA mananI mUMjhavaNa A rIte vyakta kare : * mArI mamatA mAre ne.. (kAjI mAmadazA * mArI menA re bole re... (ADA mekaraNa) * kahone gurujI mAruM...manaDuM na mAne mamatALuM... (dAsI jIvaNa) sAdhanA mArgadarzana ziSyanA piMDa ane prakRtinI pAtratA joIne guru enI lAyakAta mujaba je pacAvI zake, evI sAdhanAnI kUMcIo batAve. sthULathI zarU karIne sUkSma ane sUkSmatama keDIe sAdhakane dorI jAya. sauthI pahelAM to A zarIranI pichAna karAve. A piMDanuM baMdhAraNa, enI zakti, enuM sAmarthya, ne chatAM enI kSaNabhaMguratA baMgalo, carakho, reMTiyo, cUMdaDI, paToLI, moralo, hATaDI, nisaraNI, jaMtarI jevAM rUpakothI kAyAnI oLakhANa karAvIne pachI AMtarapraveza karAve. sArthosAtha piMDodhanano kriyAyoga paNa zIkhavatA rahe. kAyAnagarI-cUMdaDI, poLI, carakho, hATaDI * evI cUMdalaDInuM caTakuM dADA cAra re... (lILabAI) * e jI re eno vAnAro vizaMbhara nAdha paToLI A premanI... (dAsa daya) julAI 2010 * vIjaLIne camakAre...meru, re Dage paNa jenAM... (gaMgAsatI rAtanA bAra vAge nirguNa-nirAkAranI jyota pragaTa thayA pachI thALa, AratI, sAvaLa, ArAdha, raveNI, Agama, helI, anahadanAda ane khAlAnuM rUpaka dharavatI rahasyavANI zarU thAya, jemAM yogAnubhavathI sAMpaDelI mastInuM varNana hoya. nirguNa jyota AratI * e jI enA paDanArAne tame pArakho. he rAma surata surate nIrakho, koko banAvyo pavana carakho..... (ravisAheba) suMdara varanI cuMdaDI re mahAsaMto... (mULadAsajI) * tuM jI jIvaNa jIvane jyAM rAkhIe... (bhImasAheba) * AnaMda maMgaLa karuM...AratI hari guru saMtanI sevA... uThata rahyuMkAra aparaMpArA...Ape narane Ape nArI... jhalamala jyota akhaMDa ucArA nUra niraMtara teja apArA... (bhImasAheba) - sAvaLa * vAge bhaDAkA bhArI bhajananA... harajI bhATI) * evAM paDayama jA... (harajI bhATI) * caNI khammA tamane jhAjhI khammA... (harajI bhATI) * bhagati karo to harajI agama bheda jANo re...ane kahyuM te...vacanamAM hAlo re hAM... dharama... jUno che (20! nijArapaMca Adi re... moTA munivara thaIne emAM mahAlo re hAM... (rAmadevapIra ) ArAdha gaLatI mAjama rAte pachI dhIra gaMbhIra kahe "ArAdha'no sUra maMDAya. ArAdha' prakAranA bhajanomAM ApaNane asala-prAcIna taLapadA vividha DhaMga sAMbhaLavA maLe, jemAM sAdhakane cetavaNI paNa apAI hoya ke A sAdhutA pacAvavI sahelI nathI. tema dhIre dhIre A harirasa, A bhaktirasa, A premarasanuM pAna karo. - ajarA kAMI jariyA na jAya... (dhruva prahalAda) * nUrijana satavAdI Aja mArA... (devAyata paMDita) jesala karI le vicAra mAthe jama kero mAra... (sattI torala) * jI re lAkhA dhyAnamAM besIne tame dhaNIne ArAdho re jI... (loyaNa) veNI AdunI ravezI kahyuM vistArI, suno guru rAmAnaMda kA hamArI... pele zabade huvA rAMkArA...nyAMthI upanyA jamI AsamAnA, bI bIje rAkhaDe huvA omakArA nAMthI UpayA niraMjana nyArA... (kabIra) Agama * devAyata paMDita ThADA dAkhave...suzI le ne devaLade nAra, ApaNAM gurue sata bhAkhiyAM... jukaDAM nahIM re lagAra, jA re joI Thana AvarI... (devAyata paMDita) pyAlo * dayA karIne muMne preme pAyo, mArI nenuMmAM AyA nUra, pyAlo meM pIdhela che bharapUra... (dAsI jIvaNa) * mana matavAlo pyAlo cAkhIyo... (lakhIrAma)
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 * evo pyAlo muMne pAyo...saddgurue. (ravisAheba) * 'ammara piyAlo mArA gurujIe pA... '(ravisAheba) * he jI mArA gurujIe pAyo re agAdha pyAlo dUjo kokA pIve.. (trikama sAheba) merA rAmarasa pyAlA bharapUra... (kabIra) anahada nAda prabuddha jIvana AghAta dhvani, je nAdanA be prakAra che, eka Ahata nAda koI paNa jAtanA AghAtathI utpanna thAya, be maMjIrA TakarAya ne raNakAra Upaje, be vAdaLAM TakarAya ne meghagarjanA thAya, ApaNA ucchvAsathI gaLAmAMnI svarayaMtrIomAM kaMpana thAya ne avAja-zabda bahAra paDe... paNa bIjo eka nAda, jene mAtra sAdhanAnI amuka kakSAe pahoMcelA sAdhako ja sAMbhaLI zake che, jene koI hadamAM bAMdhI zakAya tema nathI, jene koI ja prakArano AraMbha, madhya, aMta, sImA ke baMdhana nathI, ane te anAhata anahada nAdane varNavatAM bhajano ApaNA saMta-bhaktakavioe racyAM che. yogAnubhUti * guru mArI najare motI AyA. he jI meM to bheda bhramarA pAyA... (arajaNa) * zvetAM re jotAM re amane jaDiyA re sAcAM sAgaranAM motI... (kabIra) sadagurue ane corI zIkhavADI, zAna reziyo ghaDAyo che... (dAsI jIvaNa) * benI muMne bhItara sataguru maLiyA re. varatANI AnaMda lIlA mArI bAyuM re... (lakhIrAma) rAtrinA aDhI-poNA traNa pachI, sAdhakane AtmasAkSAtkAra thayA pachInI brahmasAkSAtkAranI viraha jhaMkhanA varNavatAM saMdezo, kaTArI, mahinA ne araja jevAM hiimalananI vyAkuLatA varNavatAM ane nirguza-saguNAno samanvaya karIne ati vilaMbita gAyakIthI tIvra vedanA janmAvatAM sAmerInA DhaMgamAM paraja prakAranAM bhajano gavAya. virahavedanA * jene vAlAthI vijoga re... sukhethI mana koI di' sarve naM. (savArAma) * sAmAMjIne kejo rai... (dAsI jIvaNa) dekhaMdA koI A dila mAMya...nirakhaMdA koI, parakhaMdA koI A * dila mAMya... * jhAjhA jhAlarI vAge... (dAsI jIvaNa) * ko to to bIjuM koNa re jANe mArI hAla re phakIrI... (amarabAI) evo Ujo re saMdezo yA rahyA....tare cha AvatA AdhAra re... (morArasAheba) * kaTArI, kalejA kaTArI re... (dAsI jIvaNa) * benI mArA rUdiyAmAM jAjI .... ceramanI caudhArI... pelI kaTArI... (mULadAsajI) - premakaTArI AraMpAra... (dAsI jIvaNa) evI premakaTArI lAgI... (sAMI valI) paraja he jI nALA nAmA mArA... (morArasAheba lAvo lAvo kAgaLiyAne mota .. (morArasAheba) rAtrinA sADA cAra pachI rAmagarI, pAMca pachI prabhAtI ane sADA pAMca pachI prabhAtiyAM gavAya... rAmagarI he jI vAlA akhaMDa rojI re...harinA hAthamAM... (narasiMha mahetA) A che jI vAlA hArane kAje... (narasiMha mAnA) " he jI vAlA jIvaNa jIvane... (bhImasAheba) prabhAti jA jA niMdarA huM tuMne vAruM, tuM cho nAra dhRtArI re.. (narasiMha mahetA) meM kAnuDA torI govAlaNA... (narasiMha mahetA) jazodA tArA kAnuDAne sAda karIne vAra .... (narasiMha mahetA) nArAyakAnuM nAma ja letAM vAre tene tajIye re... (narasiMha mahetA) * jAgone jazodAnA jAyA, cAAlA re vAyA... (narasiMha mahetA) * bhAtI sAM kAnajI kALA re.... (pUnAde) prabhAtiyAM 2 * che ugiyA suraja bhA... nave khaMDamAM luvA jALA, gata ne gaMgA maLI ne nita kare parajAma rAma... (mULadAsa ) * ke jAga ne jAdavA kA govALiyA tuja vinA jainamAM kauzA jAze... (narasiMha mahetA) he rAta rahe jyAhare pAchalI khaTaghaDI sAdhupuruSane sUI na rahevuM... nikAne paraharI bharavA zrIhari eka tuM eka tuM ema kahevuM... (narasiMha mahetA) * akhila brahmAMDamAM...eka tuM zrI hari... (narasiMha mahetA) * je game jagata guru deva.... jagadIzane te taNo kharakharo phoka karavo... saMdhyAthI mAMDIne prabhAtiyAM sudhInA samagra rAtri daramyAna gavAtAM bhajana prakAronA A paraMparita rAga-DhALa-tAla. e mujaba yAtrA thAya ApaNI bhajana sa2vANInI... bhajana e gAvA ke sAMbhaLavAnI cIja nathI, bhajana to jIvavAnI ane jhIlavAnI cIja che. bhajanano eka zabda paNa ApaNA aMtaramAM UtarI jAya to beDo pAra thaI jAya... *** AnaMda Azrama gausevA gosaMvardhana gauzALA, dhodhAvadara, tA. goMDala, ji. rAjakoTa-360311. mo. : 09824371904. Teliphona :02825 - 271582.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha vana zrI AnaMdaghanajI racita-zrI caMdraprabhu jina-stavana sumanabhAI zAha dehadhArI kevaLajJAnIo sivAya sAMsArika jIvo corAsI lAkha javAonimAM cAragatirUpa bhavabhramaNa karyA kare che. pRthvIkAya, apakAya (jalakAya), teukAya (agnikAya) vAukAya (vAukAya), pratyeka ane sAdhAraNa vanaspatikAya, be Indriya, traNa Indriya, cAra Indriya, tiryaMca paMcendriya (asaMzI), saMzI paMcendriya, devatA tathA nAraka utpatti sthAnakomAM sAMsArika jIvo janma-maraNanA pherA vAraMvAra karyA kare che. AmAMnA manuSyagatinA jIvone AhAra, zarIra, Indriya, zvAsocchvAsa bhASA ane mana:paryApti (cha paryApti) vikasita thayelI hoya che, jo ke temAM karmAnusAra tIvratA ke maMdatA dareka jIvane alaga alaga hoI zake che. manuSyanuM mana pUrNapaNe vikasita thayuM hovAthI te karmanA kSayopazama mujaba traNa kALa viSe vicAravAnuM sAmarthya dharAve che. muktimArga ke AdhyAtmika vikAsanI upekSAe manuSyadehane ratnaciMtAmaNI kahevAmAM Ave che jyAre anya gatinA jIvone bahudhA karmano bhogavaTo hoya che. corAsI lAkha jIvAninA kaSTamaya duHkhonA bhogavaTAthI mukti maLe e hetuthI vicAravaMtane zrI arihaMta paramAtmAe mAnavakalyANa mATe je jinadarzana ke tattvajJAna pAMtrIsa atizayothI yukta vANIthI prakAzita karyuM che tene pAmavAnI ruci utpanna thAya che, je prastuta stavanamAM zrI AnaMdaghanajI Alokita kare che. bIjI rIte joIe to aneka jIvAonimAM jIva prabhu darzana ane teonI samyak oLakhathI vaMcita hato te pAmavAnI utkaMThA manuSyagatimAM cetanAzaktithI kevI rIte pAmI zakAya tenI saraLa ane sugama rIte stavanakAre prastuta vanamAM prakAzita karelI che te gAthAvA joIe. dekhA de re sakhI ! mune dekhA de, caMdraprabhu mukhacaMda; sakhI. upazamarasano kaMda, sakhI... gata kali-mala-duHkhadaMda-sakhI. ...1 agaNita janmothI zrI jinadarzana pAmavAnI utkaMThApUrvaka rAha joI rahela saMjJI paMcendriya jIva potAnI susakhIrUpa cetanA zaktine vinaMtI kare che ke zrI arihaMta paramAtmAnuM nirmaLa AtmasvarUpa kevuM che te joI jANavA de. cetanA zakti eTale karmonA ayyapazcama mujaba Atmika darzana ane jJAnaguNano prayoga ke upayoga je vIryazaktinA sadbhAvathI thAya che athavA upayoga lakSaNathI jIvane thatI AMtarika jovA-jANavAdinI prakriyA. zrI arihaMta prabhunuM sAkSAt darzana atyaMta durlabha che. kadAca AvI zakyatA hoya to paNa AtmArthI sAdhaka prabhunA kevaLajJAnAdi AtmikaguNo grahaNa karI zakato nathI, paraMtu tenI zarUAta nAma ane sthApanA nikSepathI thAya che, je chadmastha jIvathI grAhya che. jo sAdhakane zrI jinapratimAjInuM bhAvavAhI darzana nizcaya ane vyavahAra draSTie thAya to zrI jinapratimA jina sArikhI nIvaDe che' evuM jJAnIonuM kathana che. julAI 2010 zrI jinapratimAjInI prazAMta mukhamudrA, dhyAnastha avasthA, karmamaLa ane duHkhathI rahita jhaLakatI vItarAgatAne nihALatAM sAdhakanI paNa upAdAna zakti, je sattAmAM apragaTapaNe hatI, te jAgRta thAya che. athavA zrI jina darzananA zuddha nimittAvalaMbanathI sAdhakane paNa nirmaLa Atmika guNomAM ruci, pravRtti, tattvaramaNatAdi thAya che. AnAthI sAdhakane paNa zuddhabhAva pragaTe che ke te paNa kyAre zrI sarvajJa bhagavaMta jevA nirmaLa AtmasvarUpane hAMsala karaze. sRha nigode na dekhIo, sakhI, bAdara atihi visesa; sakhI. puDhavI Au na lekhIo, sakhI. teu-vArDa na lesa. sakhI.-2 vanaspati ati ghaNa dihA, sakhI. dITho nahIM ya dIdAra; sakhI. bi-ti-ca uriMdI jala lIhA, sakhI. gatasiMga paNa dhAra- sakhI. 3 sUra tirI niraya nivAsamAM, sakhI. manuja anAraja sAthe; sakhI. apajattA pratibhAsamAM, sakhI. catura na caDhIyo hAya. sakhI. 4 Ima aneka thaLa jANIe, sakhI. darisaNa viSNu jinadeva; sakhI. AgamathI mata ANIe, sakhI. kIje niramaNa seva. sakhI. 5 stavanakAre uparanI bethI pAMcamI gAthAmAM avyavahAra rAzithI mAMDI paMcendriyapaNAnI cAragatirUpa jivAyoniomAM anekavAra je bhavabhramaNa karI, avyakta ane vyaktapaNe janma-maraNAdinAM duHkho bhogavyAM che ane jyAM zrI jinadarzana pAmyo nathI tenuM vRttAMta varNave che. athavA eka thI pAMca IndriyonuM utkrAMtinuM saMkSipta nivedana jIva tenI cetanAzaktine varNave che, jemAM te zrI jinadarzanathI vaMcita hato. have saMkSiptamAM A corAsI lAkha jIvayoniomAM kevuM bhavabhramaNa thaI saMjJI paMcendriyapaNuM pAmI jIva vicAravaMta thAya che te joIe. (1) eka IMndriya jIvAyoni : mAtra sparzendriya. sAdhAraNa vanaspatikAya (sUkSma ane bAdara nigoda) eka sahiyArA zarIramAM anaMtA javo rahelA che ane jeo ekI sAthe AhAra tathA zvAsocchvAsa kare che, jene nigodanA jIvo kahevAmAM Ave che. anaMta sUkSma vanaspatikAya jenA asaMkhya goLA hoya che ane pratyeka goLAmAM anaMta nirvAda hoya che. pratyeka nigodamAM anaMta jIvo atyaMta najIka eka ja zarIramAM Azrita hoya che. * nirmAdo jIva anaMtakALathI mAtra nidamAM ja hoya ane eka vAra paNa trasapaNuM pAmyo na hoya tene avyavahAra rAzi kahevAmAM Ave che ane tene sUkSmanioda kahevAya che. paraMtu je nirmAdo jIva eka ke tethI vadhu vakhata trasapaNuM pAmyo che tene vyavahAra rAzinA bAdara nigodayA jIvo kahevAmAM Ave che. AvA bAdara nigodanA jIvo kaMdamULa, lIla, phuga vagere tarIke oLakhAya che. pratyeka vanaspatikAya : eka zarIramAM eka ja jAva, jema ke vRkSa, latA, vela, haritakAya, auSadhi, tRSNa vagere.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 prabuddha jIvana pRthvIkAya ? suMvALI ane kharakharI mATI, khANIyA pattharo jemAM dravya bhAvasevA, prIti, bhakti ane zuddha vyavahAra cAritrya dharmanA tAMbu, rUpuM, sonuM, pAro vagere hoya. sphaTika, gomeda vagere ratno. AcaraNathI jIva AdhyAtmika vikAsa sAdhI zake che. A hetuthI jalakAya : pANI ja jenuM zarIra che evA jIvo. pANInA eka AtmArthI sAdhaka potAnI susakhI cetanAzaktine vinaMtI kare che TIpAmAM asaMkhyAta jIvo rahelA che. ke zrI jinezvaranI samyak oLakha karAve to anaMta avatAranI agnikAya: aMgArA, vAlA, vIjaLI, dAvAnaLa vageremAM rahela bhavabhramaNanI bhaTakaNano cheda thAya. agnikAya jIvo. niramaLa sAdhu bhagati lahI, sakhI. yoga-avaMcaka hoya; sakhI. vAyukAya : daza dizAomAMthI vAyu pharakavo. eka vAyarAnA pharakavAmAM kriyA avaMcaka tima sahI, sakhI. phaLa avaMcaka joya. sakhI. 6 asaMkhyAta jIva jJAnI bhagavaMte kahyA che. prastuta gAthAmAM stavanakAre zrI jinezvaranI samajaNa sahitanI (2) be Indriya jIvAyoni: sparza ane rasanendriyo.-jaLo, poro vagere. bhAvavAhI bhakti ane guNagrAma kevI rIte karI zakAya tenI saraLa (3) traNa Indriya jIvAyoniH sparza, rasa ane dhrANendriya.-mAMkaDa, ju vagere. ane sahelI rIta prakAzita karelI che te joIe. (4) cAra Indriya jIvAyoni: sparza, rasa, thrANa ane cakSurindriya.- samyakajJAna ane kriyAnA samanvayamAM AdhyAtmika samAyeluM che vIMchI, bhamarA vagere. evuM jJAnIonuM kathana che. jJAna kriyAkhyAMma mokSa: AdhyAtmika vikAsa (5) pAMca Indriya jIvAyoniH sparza, rasa, ghANa cakSu ane zrotendriya. mATe yoga ke joganA sthAnako asaMkhya che, paraMtu temAM bhaktimArga AmAM be vibhAgo che, asaMjJI paMcendriya jeone mana vikAsa saraLa che. sau prathama jijJAsu bhaktajana evI aMtaraMga bhAvanAthI pAmyuM nathI athavA nahivat che, jemAM magaramaccha, gAya, bheMsa, bhAvita rahe ke tene evA satparuSanuM sAnnidhya prApta thAya ke jeone ghoDA, pakSIo vagere (jaLacara, sthaLacara ane khecara) che. AMtarabAhya dazAmAM kSAyika samakita vartatuM hoya (nirmaLa sAdhu). bIjA prakAranA saMjJI paMcendriya jIvo jeone mana vikasita pAmyuM eTale evA jJAnI ke jenA anaMtAnubaMdhI kaSAyo ane darzanache ane jeone "cha" paryApti varte che. manuSyagatinA sAMsArika mohanIya karmaprakRtinuM vidAraNa thavAthI moTA bhAganA Atmika jIvo, jeone guNadoSa ke viveka viSe vicAravAnuM sAmarthya hoya jJAnadarzanAdi guNo nirmaLatA pAmyA che. A mujabanI bhAvanAnA che, jo ke karmonA kSayopazama mujaba taratamatA (tIvratA-maMdatA) pariNAme AtmArthIne pratyakSa sagurunuM sAnnidhya ke yoga prApta dareka jIvanI alaga hoI zake che. mAnava dhAre to AMtarika thAya. Avo joga prApta thatA AtmArthIne paramazruta jJAnarUpa subodha puruSArthanA AdhAre AdhyAtmika vikAsa sAdhI zake che. prApta thAya che, jemAM 'jIva daraasalapaNe koNa che ane koNa nathI" (6) devagati : A gatimAM saMjJI paMcendriyapaNuM hovA chatAMya teo tenuM bhedajJAna thAya che. AtmArthIne AdhyAtmika kSetramAM ucca mojamajAmAM ane viSaya-kaSAyAdimAM evA taraboLa thayA hoya che padavIdhAraka paMcaparameSTi bhagavaMtonuM yathArtha svarUpa jANavA maLe ke teo jJAnI bhagavaMtone jema che tema oLakhI zakatA nathI. che ane AvI dazAnI prApti mATe kevA puruSArthadharmanuM ArAdhana AmAMnA amuka devalokone zrI arihaMta prabhunA samavasaraNamAM ke karavuM ghaTe tenI bhaktimaya rIta jANavA maLe che. niSkapaTa ane bhadrika teonI sevAmAM rahevAnuM saubhAgya prApta thAya che. Ama chatAMya jIva mATe Ane yoga-avaMcakatA ghaTAvI zakAya. teo AMtarika puruSArtha karI zakatA na hovAthI jJAnIo kahe che ke pratyakSa saMguru mAraphata subodha pAmela AjJAdhArI sAdhaka paMcateone puNya prakRtino bhogavaTo hoya che. parameSTi bhagavaMtono guNAnuvAda, prIti, bhakti, dhyAnAdithI (7) narkagati: aneka prakAranI vedanA ane pIDA narakagatimAM jIvane puruSArthadharmanuM ArAdhana sadgurunI nizrAmAM vidhivat kare che. AvI bhogavavI paDatI hovAthI tene jJAnI bhagavaMtonI jANa thatI nathI. upAsanAmAM sAdhaka samyakdarzana, jJAna, cAritrya, tapAdi sat jJAnIo kahe che ke teone pApakarmono bahudhA bhogavaTo hoya che. sAdhanono upayoga sAdhyadaSTi niraMtara lakSamAM rAkhI kare che. AvI uparanI be thI pAMcamI gAthAomAM saMjJI paMcendriya sAMsArika jIvane sAdhanAne 'navapada' bhakti paNa ghaTAvI zakAya. sAdhakanA jIvana aneka jIvAyonimAM bhaTakaNa (tenAthI) thaI paraMtu zrI jinezvaranuM darzana vyavahAramAM AvatA anukULa ke pratikULa saMjogo vakhate jANatAMthayuM nahIM. athavA zrI jinadarzanamAM sarvajJa bhagavaMte je tattvajJAna ajANatAM atikramaNanA doSo oLakhI tenuM vidhivat prAyazcitta prakAzita karyuM che tenI samyak oLakha na thaI. paraMtu jyAre tene kare che. pharI pharI AvA doSo na thavA pAme tenI sAdhaka jAgRti saMjJI paMcendriyapaNuM prApta thayuM che tyAre tene AgamAdi zrutagraMthothI vartAve che. saMyamanA hetuthI mana, vacana, kAyAdinA upayoga vakhate gurugame jANa thaI che ke janma-maraNanA pherA TALavA mATe zrI udAsInatA sAdhaka vartAve che. TUMkamAM zrI jinavacana ane jinAjJAnuM jinezvaranuM puSTa-nimittAvalaMbana Avazyaka che jethI tenI sattAgata dhyAna sAdhakane varte che. AvA puruSArthane amuka upekSAe bhadrika zakti je apragaTapaNe hatI te jAgRti pAme. uparAMta zrI jina sAdhaka mATe kriyA-avaMcakatA ghaTAvI zakAya. pratimAjInA nizcaya ane vyavahAradRSTie darzana, vaMdana, guNagrAma, upara mujabanA puruSArtha ke muktimArganA kAraNonA sevanathI
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha vana julAI 2010 jJAnIpurUSanA paramazruta jJAnarUpa suodhathI upazama, ryApama ane kSaya thAya che, ane cAritrya mohanIya karmano vibhAga udAsInatAthI mAMDI vItarAgatAthI yaya thAya che. mohanIya karma nirbaLa thatAM ja karyo paNa ApoApa zithila thAya che. prajJA ke aMtaraAtmAnA jJAnaprakAzathI AtmArthI sAdhakanI kriyA saphaLa thayA kare che ane tene chevaTe phaLa avaMcakatA saMprApta thAya che. bIjI rIte joIe to zrI arihaMta paramAtmA sAthe tAdAtmyatA thavAthI, teo jevA ja AtmikaguNo sAdhakamAM pragaTIkaraNa pAme che. Ama jinavacana, jinadarzana ane jinAjJA sAdhakane kalpavRkSa samAna nIvaDe che. chevaTe AtmadazAno sAdhaka sahajAnaMda ane avyAbAdha sukhano bhokatA nIvaDI azarIrI avasthAmAM siddha kSetre kAyamI sthiratA kare che. 563, AnaMdavana sosAyaTI, nyu samA roDa, vaDodarA-390 024.rjana : 0265-2795439 sAdhaka uttarottara AdhyAtmika vikAsanA sopAno ke guTTAsthAna ArohaNa kare che. athavA sAdhakanI sattAmAM apragaTadazAe rahela AtmikaguNonuM pragaTIkaraNa kramazaH thayA kare che. bIjI rIte joIe to sAdhyadRSTi niraMtara lakSamAM rAkhI zuddha vyavahAra cAritrya dharmanA AcaraNathI dravyakarmo eka bAju saMvarapUrvaka nirjare che ane bIjI bAju AtmikaguNo nirAvaraNa thaI pragaTIkaraNa pAme che. amuka apekSAe AvA pariNAmone bhadrika AtmadazAnA sAdhako mATe phaLa-avaMcakatA ghaTAvI zakAya. AvA pariNAmanuM saghaLuM zreya paMca-parameSTi bhagavaMtonuM zuddha nimittAvalaMbana ane teonI Azrayabhakti che. pre2ka avasara jinavarU, sakhI. mohanIya kSaya jAya; sakhI. kArmita pUrA surataru, sakhI. 'AnaMdaddana prabhu' pAya. sakhI... 7. cAra dhAtIkomAM atyaMta bhayaMkara mohanIya karma che ane tene karmono mahArAjA tarIke saMbodhAya che. darzana mohanIya karmano vibhAga svadezI sAmrAjyavAda mahendra meghANI ApaNe evA bhrama heThaLa chIe ke utpAdanamAM jhaDapI vadhAro thAya eTale dezano vikAsa thayo gaNAya. AvI jAtanA rama pedA karavA e ghaNuM kharuM rAjakIya AgevAnono mukhya dhaMdho rahyo che. AvA bhrama pedA karavAmAM Ave che moTA dhaMdhA-udyogone madada karavA mATe, ane pachI e dhaMdhAvALAo lakhalUTa nANAM ane prasAra mAdhyamo paranA potAnA kAbU vaDe A bhramono vizeSa phelAvo kare che. dhanavAna dhaMdhAvALAo ane rAjakIya netAgIrI vacce parasparane lAbhadAyI AvA saMbaMdho, e ApaNI lokazAhInuM eka agatyanuM lakSaNa banI gayuM che. bhAratanI saMsadamAM karoDapationI saMkhyA 128 thI vadhIne 2007nI cUMTaNImAM 300 upara pahoMcI che, ane A bAbatamAM jItanAra ke hAranAra pakSo vacce koI moTo taphAvata nathI. bhramo pedA karavAmAM bhaLelo madhyama varga mahattvano bhAga bhajave che. chApAM-TelivijhananA saMcAlako ane kahevAtA buddhijIvI varganA niSNAto lokamatanA ghaDanArAo tarIke A prakriyAmAM sArI evI sahAya kare che. tarahatarahanA prakAranA rAjakIya pakzo Ave che ne jAya che, paNa padmavat vananI garIbI ne kaMgAliyata lezamAtca ghaTADA vinA satata cAlu ja rahe che. ApaNA moTA bhAganA nAgariko mATe Arthika lokazAhIne rAjakIya lokazAhInI samIpa lAvavAnI vaDa eka paNa rAjakIya pakSa pAse nathI, kadAca evo eno IrAdo paNa nathI. have to vAtavAtamAM kahevAtuM hoya che ke be jAtanAM bhArata astitvamAM cheH eka bhArata tenA dhanika vistAro, vepAraadyogo, moTI moTI dukAno ane jenI supara navAM navAM moDelanI moTaragADIonI katAro doDatI rahe che evA rAjamArgo vaDe jhaLahathI che rahyuM che. ane bIjuM che eka evuM bhArata jemAM nirAdhAra kisAno AtmahatyA karatA rahe che. dalIto sadAya atyAcAro veThanA rahe. che, AdivAsIo temanI vanyabhUmi ane roTIthI vaMcita banI rahyA che, ane hajI to cAlatAM paNa barAbara jene nathI AvaDatuM tevAM bALako zaheronI camakatI saDako para bhIkha mAMgatAM bhaTake che. A bIjA bhAratanA kaMgAlono roza bhabhUkI rahyo che; A dezanA 607 paikI 120thI 160 jillAomAM naksalavAdI hiMsArUpe te phelAI cUkyo che. evuM lAge che ke jhagamagATa ane che vizeSAdhikAra vALuM eka bhArata hatAzA, napharata ane amAnuSI garIbIvALA bIjA bhAratathI vikhuTuM paDI javAno nirdhAra karI beThuM che. moTA moTA vepAra-udyogovALAo vizALa pAyA para jamIno haDapa karI rahyA che, ane temAM temane sarakArI madada maLI rahI che. audyogikaraNane nAme, vijaLI ane siMcAI mATenA totIMga baMdhane nAme, garIbone temanA paraMparAgata vasavATamAMthI hAMkI kADhavAmAM Ave che, rojI raLavAnAM temanAM sAdhanono nAza karavAmAM Ave che ane moTAM nagaronAM AdhunikakaraNa'ne 'sauMdaryarpana'ne nAme jhUMpaDapaTTIono bhukko bolAvavAmAM Ave che. A badhuM batAve che-rojeroja batAve che-ke vikAsa kevo vikRta thaI zake che. sapTembara 2006 sudhImAM bhAratabharamAM 'speziyala ikonomika jhona'nI 267 yojanAone bhArata sarakAranI maMjUrI maLI cUkI hatI. evI dareka yojanA mATe 1,000thI 14,000 hekTara jeTalI jamInanI jogavAI karavAmAM AvI che. atyAra sudhImAM phakta 67 yojanAo mATe ja 1,34,000 hekTara jeTalI jamIna kabaje karavAmAM AvI che. moTe bhAge AdivAsI vistAromAM khANo khodavAnA hako moTI moTI kaMpanIone ApavAmAM AvyA che. yAda karo ke 2006nI sAlane AraMbhe ja orisAmAM bAra AdivAsIone polIse ThaMDe kaleje ThAra mAryA hatA, kAraNa ke potAnI jamIna tAtA kaMpanIne khANo calAvavA mATe soMpI devAno temaNe virodha karelo.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 prabuddha jIvana 13 kabaje karelI jamIno mATe pazcima baMgALanI sarakAre rU. 140 jemane paravaDe temane mATe jAtajAtanI bATalIomAM bhareluM pANI karoDa cUkavelA, paNa e jamIna mATe tAtAne to mAtra rU. 20 vecAtuM maLe che. zrImaMtonAM saMtAno mATenI khAnagI nizALonI karoDa cUkavavAnA raheze, ane te paNa pAMca varasa vityA pachI ane mAsika phI ghaNIvAra sAmAnya kArIgaranI varasabharanI kamANI karatAM maphatamAM pANI pUruM pADIne. eTale ke rU. 120 karoDa jeTalAM vadhAre hoya che, jyAre garIbone to zikSako ke oraDAo vagaranI janatAnAM nANAM eka kaMpanIne ApI devAmAM AvyAM. zALAothI saMtoSa mAnavAno rahe che. phorabasa" nAmanA nAmAMkita amerikana sAmayikanI sana 2007nI paisAdAronI pasaMdagInI cIjavastuo ne sagavaDo pUrI pADavAmAM dhanavAnonI yAdI mujaba, bhAratamAM abajapationo AMkaDo 2004mAM pANI ane bIjI kudaratI saMpatti khUba veDaphAya che. duniyAmAM zreSTha 9 hato te 2007mAM 40 upara pahoMcelo; jyAre ghaNI vadhAre saMpattivALA samRdhdhinI barobarI karanArAM pratiko eka garIba mulakamAM mRbhAM jApAna jevA dezamAM 24 ja abajapatio hatA ane phrAMsa tathA ITalImAM karavA mATe, moTA bhAganA loko jyAM jIve che te gAmaDAMnI saMpatti 14-14 ja hatA. cInamAM sudhdhAM e AMkaDo 17 abajapationo zahero bhaNI tANI javAmAM Ave che. asaMkhya manuzyone zahero hato. bhAratanA badhA abajapationI kula saMpatti 2006-07nA bhaNI hijarata karavI paDe che. kAraNa ke phaLadrupa jamInano bina-khetImAM eka ja varasa daramyAna 106 abaja DolarathI vadhIne 170 abaja sudhI apayoga thAya che, khetImAM jyAre vadhumAM vadhu jarUra hoya tyAre pahoMcelI. sATha TakA jeTalo A vadhAro, khANo-udyogo mATenI jamIno pANI ane vijaLI zahero mATe aThAvI javAmAM Ave che. moTA baMdho sarakAre khAnagI mAlikInI kaMpanIone suparata karI na hota to zakya na vaDe pedA thatI vijaLIno moTo bhAga kArakhAnAMo mATe tANI javAya banyo hota. che, ane tenI paDozanAM gAmaDAM aMdhakAramAM tarase mare che. abajapationI kula saMpatti bAbatamAM ekavIsamI sadInA sarakArI ahevAla mujaba 2006mAM gujarAte ayogone bhAratanuM sthAna jagatabharamAM amerikA pachI bIje naMbare Ave che. narmadAnuM pAMca gaNuM vadhAre pANI pUruM pADyuM hatuM, te varasAdanA ane A abajapationI sAthe sahaastitva dharAve che. gharabAra abhAve pIDAtAM gAmaDAMne bhoge. pANI vecanArI kaMpanIo ane vihoNAM, ardhabhUkhyAM, abhaNono duniyAno sauthI moTo samUha. kokA-kolA jevA rAkSasI vepArIo dharatImAM vadhu ne vadhu aMDA cha varasanI aMdaranAM lagabhaga aradhoaradha bhAratIya bALakone pUratuM ataratAM jAya che ane potAnI banAvaTo mATe kAco mAla maphatamAM poSaNa maLatuM nathI. annanA niraMtara abhAvane kAraNe hajAro mUMgAM meLave che. chellA dAyakAmAM eka lAkhathI vadhu kisAnoe karelA mUMgAM motane bheTe che. dara cAramAMthI traNa bhAratavAsIonI rojanI ApaghAtonA sattAvAra AMkaDAA sUcave che ke dhanavAnone Avaka rU. 20 karatAM ochI che, tyAre bIjI bAju sarakArI paMpALavAnI nIti keTalI bhayAnaka hade pahoMcI cUkI che. nItione pariNAme dhanavAno ane kaMgAlonI vaccenI khAI vadhu e nItine pariNAme, mukhyatve dalIto ane AdivAsIonA pahoLI banatI jAya che. banelA garIbonA samUha upara videzI nahi paNa svadezI sAmrAjyavAda paisAdAra bhAratavAsIonI Avaka jhaDapabhera vadhatI jAya che phelAI rahyo che. zAhivAdI zAsako ane temanI hakUmata taLenA tenI sAthe teo evI evI cIjavastuonI mAMgaNI karatA rahe che dezI jano vacce hato tevo saMbaMdha e be vacce sthapAto jAya che. je bAkInA samAjanI pahoMcanI bahAra che-erakanDIzana karelA vikAsanI A raphtAra jo lAMbo kALa cAlu rahI, to e potAnA gaMjAvara vastubhaMDAro, amIrI haoNTalo, moTaragADIo, garIbo, rAkSaso pedA karaze. paraMtu ko paNa samAja eka hadathI vadhAre jyAM adrazya banI gayA hoya tevI Adhunika nagarIo. dhanavAno asamAnatA sahana karI zakato nathI. eTale garIbonA vadhatA jatA mATe AsamAnI kharacavALI haoNspiTalo ApaNI pAse che, paNa virodhane vadhu ne vadhu sarakArI hiMsA vaDe dAbI devo paDaze. ane e jenI sAravAra kharcALa nathI te maleriyA ane kSaya jevA rogane hiMsAne je pratihiMsAno bheTo thaze te samasta samAjane gherI vaLaze. aMkuzamAM levAnAM nANAM ApaNane maLatAM nathI. eTale e moTI * * * saMkhyAmAM manuSyonI hatyA karatA rahe che. cokhkhA pANInA abhAvathI ("dha phesIsa yu vera aphreIDa Tu sI' nAmanA aMgrejI pustaka (lekhaka bhayaMkara rogo phelAtA rahe che-khAsa karIne bALakomAM. bIjI bAju, amIta bhAdurI)mAMthI tAraNa karanAra mahendra meghANI.) | caTapaTa jhaTapaTa jabaradasta Arthika maMdI chatAM, amerikA Aje paNa Toca upara che. amerikAmAM 31 lAkha karoDapatio che, te badhAMnI kula muDI 10,700 biliyana Dolara che. karoDapatiomAM cIna cothA naMbare che. bhAratanA karoDapationI saMkhyAmAM pacAsa TakAno vadhAro thayo che. badhAM ja dezomAM karoDapationI saMkhyA vadhI rahI che. maMdImAM zrImaMtonA nANAne AMca AvI nathI. garIbI vadhI che. moTA bhAganA bhAratIyanI Avaka rUA. 20 eka divasanI che. zrImaMto vadhyA che to garIbo paNa vadhyA che...zrImaMto vadhu zrImaMta bane ane garIbo vadhu garIba bane, maMdI ane moMghavArImAM garIba TaLavaLe, A ApaNI Arthika vyavasthA! (divya bhAskaramAMthI, sanata mahetAnA lekhamAMthI TUMkAvIne...taMtrI)
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana julAI 2010 khUbIo vadhArIe, khAmIo sudhArIe! | rohita zAha dIkarAnA akSaro kharAba hatA. pitAe kahyuM, "beTA, tAre tArA mANasa potAnA doSo ane avaguNo ane truTio ane akSaro sudhAravAnI jarUra che." cAlAka dIkarAe tarata ja kahyuM: 'gAMdhI khAmIono ja bacAva karato rahe che, tene bacAvavA to svayaM Izvara bApunA akSaro to mArA karatAMya vadhu kharAba hatA! akSaro kharAba paNa nathI Avato! UNapo ane adhUrapa dUra karavA mATe che, DhAMkavA hoya eTale kAMI jiMdagI kharAba na thaI jAya..!! mATe nahi! bIjAonA jIvanamAMthI sanmArganI preraNA levAnI hoya, A dIkarAne khabara nathI ke, gAMdhI bApunA akSaro kharAba hatA kumArganI nahi! paNa e bAbatano temane bharapUra aphasosa hato. gAMdhIjIe ja zuM A rIte...? kahyuM hatuM ke, "kharAba akSaro e adhUrI keLavaNInI nizAnI che.' moTo bhAI mAtA-pitAne rAkhavA taiyAra nathI, to huM zA mATe dIkarAnA akSaro gAMdhIjI jevA kharAba hatA, paNa kharAba akSaro rAkhuM? (eTale ke moTo bhAI naphphaTa hoya to huM ya naphphaTa thaIza!) mATe gAMdhIjIne hato evo aphasosa ene nahoto ! mArI jeThANI gharanI koI javAbadArI nathI saMbhALatI to huM kema sAco mANasa saMbhALu? (eTale ke jeThANI harAmakhora che to huM savAI harAmakhora bIjAnA doSo e ApaNA doSone DhAMkavAnuM AvaraNa nathI. thaIza!) ophisamAM bIjA loko kAma nathI karatA, to mAre bIjAnI UNapo e ApaNI UNapo mATenuM koI surakSAkavaca nathI. ekalAe niSThAvAna banavAnI zI jarUra che? (eTale ke bIjA badhA bIjAnA avaguNo e ApaNA avaguNonI DhAla nathI. bIjAnI cora che to huM mahAcora banIza !) bIjA adhikArIo lAMca le che, adhUrapo kAMI ApaNI adhUrapone abhayadAna ApatI nathI! e to huM ya kema na lauM? (eTale ke bIjA bhraSTa che, to huM bhraSTavAta sAva sAcI che ke mANasa e mANasa che ane koIpaNa mANasa ziromaNi banIza !) zuM A rIte jIvana jIvAya? zuM A rIte pragati sarvaguNasaMpanna nathI hoto, enAmAM guNo paNa hoya ane avaguNo karI zakAya? zuM A rIte ItihAsanuM nirmANa karAya? paNa hoya. enAmAM khAmIo paNa hoya ane khUbIo paNa hoya. samarthanI pichAna paraMtu sAco mANasa e che, je potAnA guNomAM vRddhi kare ane jagata bhale bhraSTa hoya, huM bhraSTa nahi banuM. jamAno bhale kharAba potAnA avaguNone dUra karavAnI mathAmaNa kare. mANasa hovAnuM hoya huM mArI sajjanatA nahi choDuM. duniyA bhale khoTA raste cAle, mULa lakSaNa e che ke te potAnI khUbIo vadhArato rahe ane khAmIo huM mAro rasto nahi choDuM. Avo saMkalpa sajjano ane samartha sudhArato rahe! vyaktio ja karI zake che. emanI kasoTIo thAya che, thoDIka enuM zuM? takalIpho veThavI paDe che. paNa Akhare to gaurava emane ja maLe che. eka bhAIne eka vakhata tenI patnInA cAritra upara zaMkA UpajI. evA sajjano ja saune priya lAge che ane sauno Adara pAme che. patnI pAse kazo khulAso mAgavAnI ya darakAra emaNe na karI. svamAna ane svAbhimAna vagaranuM saDeluM jIvana emane pasaMda nathI. emaNe patnIno tyAga karyo. koI snehI vaDIla e bhAIne samajAvavA khamIra ane khAnadAnIne gobo paDe e emane paravaDatuM nathI. sAcI gayA ane kahyuM ke, tame A sAruM nathI karyuM. tamArI patnI bevaphA vAta to e che ke evA samartha loko yugane nathI anusaratA, paNa hatI ke nahi e paNa tame nathI vicAryuM. jo e bevaphA na hoya to yuga temanA pagale pagale cAlato hoya che! tame eno tyAga karIne anyAya karyo che. jo te kharekhara ja bevaphA DarTI poliTiksa hoya to ene mApha karavAnI udAratA batAvavAnI taka tame khoI sajjana e che ke je durjananA jIvanamAMthIya pojhITiva bAbato che. lagnanA ATalAM varasa pachI tame tamArI patnIno tyAga karavAmAM zodhI kADhe. durjana e che ke je sajajanonA jIvanamAMthI ya negeTiva bhAre utAvaLa karI che, bhUla karI che." pelA mahAzaye kahyuM, "bhagavAna bAbato zodhI kADhe. potAne phAvatuM ane mAphaka AvatuM ja jovAnI rAmane tame Avo upadeza ApavA kema nahotA gayA? emaNeya vRtti e to DarTI poliTiksa che, mananI luccAI che. evI vRttine sItAjIno tyAga karyo ja hato ne! jema kAma rAma karI zake, te kAma huM kAraNe phemilImAM problemsa pedA thAya che. bIjAnA vAda levA ja hoya to kema na karI zakuM?' vaDIla sajjane kahyuM, "bhagavAna rAma pitAjInA vacana pUrepUrA levA joIe. kRSNanI jema rAsalIlA karavAmAM ja rasa laIe to khAtara vanavAsa veThavA utsAhI banyA hatA. tame to tamArA pitAne ja na cAle, emanA karmayogamAMya InTaresTa levo paDe ane sudAmA sAthenI vRddhAzramano vanavAsa ApI beThA cho, enuM zuM?' maitrIya nibhAvavI paDe! kartavyothI chaTakIne mAtra adhikAronI vAta na cAritra upara DipenDa karAya. ApaNA avaguNo ApaNA avarodhako ja che. bIjAnA durguNo mANasa konI pAsethI kayuM udAharaNa le che, konA jIvanamAMthI mane nathI naDatA, mArA ja durguNo mane naDe che-ATalI vAta samajavA kevo bodhapATha le che, e enA cAritra upara DipenDa kare che. nabaLA mATe khAssI sajagatA keLavavI paDe ho! ane nakAmA mANaso bIjAnA negeTiva pAsAMnuM ja anukaraNa karaze. "anekAnta', DI-11, ramaNakalA epArTamenTa, saMghavI skUla relave krosiMga pAse, potAnA doSo sudhAravAnI vRtti nathI, eTale evA doSo bIjA nAraNapurA, amadAvAda-380013. Teliphona : 27473207 (ghara); konA-konAmAM che enI dalIla karIne potAno bacAva karaze. je 27497195 (oNphisa)
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 prabuddha jIvana pro. pratApakumAra ToliyA dvArA saMgatImaya mahAvIra kathA manaharabhAI kAmadAra - navanItabhAI DagalI (prA. pratApakumAra ToliyA, jaina sAhityanA UMDA abhyAsI che. aneka bhASAnA jJAtA che. zrImad rAjacaMdranA 'Atmasiddhi zAstra'nuM emaNe sAta bhASAmAM bhASAMtara karyuM che. uparAMta aneka graMthonA sarjaka che. saMgItajJa che. dhyAna saMgIta emanI vizeSatA che. 1974mAM mahAvIra janmanA 2500 varSanI bhArate ujavaNI karI tyAre "mahAvIra darzana' zIrSakathI jena jagatane hiMdI-aMgrejImAM mahAvIra jIvana ane ciMtanane prastuta karatI kathAnI saMgIta sabhara sI.DI.nuM emaNe sarjana karyuM hatuM jene khUba sAro AvakAra prApta thayo hato. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mahAvIra kathA' yojI pachI vilepArle-muMbaImAM, eprila 24, 25, 26nA ciMtana saMsthA dvArA tridivasIya mahAvIra kathA'nuM Ayojana karAyeluM hatuM. prA. pratApabhAI ToliyA ane eozrInA zrImatI bahena zrI sumitrAbahena, ke jeo paNa gAMdhI vicAradhArAnA vidUSI che, aneka graMthonA anuvAdaka ane saMgItajJa che-A daMpatIe saMgIta sAjIMdAonA sathavAre tridivasIya mahAvIra kathA prastuta karI zrotAone maMtramugdha karyA hatA. beMgalora sthita zrI pratApabhAIno phona naMbara che 080-5953440; mobAIla : 096 11 231580. A mahAvIra kathAno prApya saMkSipta ahevAla pra.jI.nA vAcako samakSa prastuta karatA ame AnaMda-gaurava anubhavIe chIe.taMtrI.) tArIkha 24-25-26 eprilanA roja "ciMtana' - vilepArle dharmanA loko paNa mAnatA thayA che. dvArA Ayojita "mahAvIra kathA' pro. pratApakumAra ToliyA tathA prabhue mahAbhinISkramaNa karI sarva saMbaMdhonA tyAga karI zrImati sumitrAbena ToliyAnA svamukhe prabuddha jijJAsu janonI ekalavihArI banI cAlI nIkaLyA ane A prasaMge lokomAM hAjarImAM saMpanna thaI. hRdayadrAvaka banI gayo. tyArapachI prabhu mahAvIranA prasaMgo jevA ke bhagavAna mahAvIrano pahelo prazna zrotAo samakSa AMtarazodha caMDakauzika nAge jyAre prabhune DaMza dIdho temAMthI dUdhanI dhArA chuTI rUpe mukyo. 'huM koNa chuM'no A zodhaprazna ane teno spaSTa anubhava ane caMDakauzikane 'bujha bujha" kahI tenA jIvanano uddhAra karyo. sabhara pratyuttara ke "huM AtmA chuM' - "saccidAnaMdI zuddha svarUpI caMdanabALAno uddhAra karI prabhue strI jAtinuM sanmAna karI puruSa AtmA'. te bhagavAna mahAvIranA jIvana darzanano pradhAna bodha che. samovaDI AlekhI ane temanA kaTTara duzmana gauzAlAne potAnA A AMtarabodha sUcaka temanA sUtra "jeNe jANae se sava jANe I doSayukta jIvanano pazcAttApa karAvyo. (jeNe AtmA jANyo teNe sarva jANya)no ghoSa-pratighoSa bhagavAna A pramANe potAnuM jIvana vitAvatA ghorAtighora upasargo mahAvIranI svayaMnI jIvana kathAmAM sarvatra gUMjato rahyo. sADAbAra varSa sudhI bhogavyA ane chelle saMgama devatAe prabhunI prabhu mahAvIranI kSatriyakuMDa grAmanI bhUmimAM brAhmaNa kuMDa vacce khyAti devalokamAM sAMbhaLI tyAre tenAmAM IrSAbhAva Avyo ane thatA thatA temAM zrImad rAjacaMdranI nizcaya vyavahAranA samanvayanI prabhune parezAna karavA pRthvIlokamAM Avyo ane prabhune aneka tattvadRSTi temAM bhaLI ane temAM paNa temanA pado tathA svargastha jAtanA upasargo karyA. dareka upasargo prabhue je rIte sahana karyA zrI zAMtilAla zAhanA hindImAM karelA gIto sAtha ApatA rahyAM. tenAthI e thAkI pAcho vaLyo tyAre prabhunI AMkhamAM be biMdu taduparAMta upAdhyAya amaramunI ane upAdhyAya yazovijayajI tathA AMsunA TapakI paDyA jenA thakI duzmanane paNa pazcAttApa karAvyo. mahAyogI AnaMdaghanajInA pado prasaMge prasaMge DokAtA rahyA. temanA prathama ziSya IndrabhUti gautama temanA 11 gaNadharamAMnA prabhunA mAtAnA 14 svapno sUcita sargabhAvasthAno saMbhALa prathama gaNadhara banyA. A badhA gaNadharo prabhune jJAnamAM harAvavA kALa evI rIte AlekhAyo ke vartamAnanI ane sarvakALanI mAtAo AvyA hatA paNa jevA eka pachI eka gaNadharo prabhunA samosaraNamAM mATe AdarzarUpa thaI zake. prabhunI bAlakrIDAnA sarpa ane hAthIne AvyA tyAre premathI temanA nAma bolI temane AvakAryA. badhA nAthavAnA prasaMgo, vidyAzALAmAM Indra dvArA prabhono mahimA gaNadharo potAnA ziSyo sahita prabhunA mArgamAM joDAI gayA. vadhAratA prasaMgo ane kalikAla hemacandrAcArya varNita yazodAnA sADAbAra varSa sudhI prabhue aghora tapa karI RjuvAlikA nadInA pANIgrahaNano, trizalAmAtA ane vardhamAnakumAranA hRdayasparzI kinAre go-dohIkA Asane besIne dhyAnamagna hatA tyAre zAlivRkSa prasaMgo sahune eka upekSita bhUmimAM laI janArA banyA. nIce kevaLajJAna prApta thayuM. prabhu mahAvIranA siddhAMto jevA ke ahiMsA, satya, brahmacarya, A pramANe prabhu potAnuM jIvana vitAvatA vitAvatA temanA aparigraha ane kSamApanA Aje paNa jagatanA jeno uparAMta anya jIvana saMdhyAnA vinaya mahimAnA vinayasUtranA udAharaNo sAthe
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana julAI 2010 ane temanI aMtima kSaNomAM varNano sAthe dhIra-gaMbhIra ghoSa ane ajaMpo, eka ugra avasAda paNa Ubho karAvI rahyo hato. prabhu saMgItanA karuNatama svaro sAthe pravakatA prastuta karI rahyA hatA jANe jatA jatA kahI rahyA hatA ke "aba hama amara bhaye na mareMge' tyAre saune mATe e taddana navo ja Agavo anubhava hato. eka to ApaNe kyAre A amaratAnuM gAna gAI zakIzuM? kyAre bAjuthI prabhu nirvANanA e abhuta prasaMgamAM sahune DUbADI rahyo mahApuruSanA e paMthe vicarI zakIzuM? evI cinagArI potAnI hato, bIjI bAjuthI temanA jIvana saMdeza bhaNI spaSTa AMgaLI jIvanadarzana dvArA jagAvI rahyA hatA. * cIMdhI rahyo hato to trIjI bAjuthI prabhu-pradarzita AtmadhyAnanA 'ciMtana', 4 goviMda nivAsa, 179, sarojInI roDa, vilepArale (ve.), pradezamAM jIvanabhara DokiyuM nahIM karI zakanArAomAM eka akkaDa muMbaI-400056. phona naM. : 022-2611 5435 'dUdha' BhiMmatalAla esa. gAMdhI Arogya vijJAna tathA prAcIna zAstro mujaba dUdhane saMpUrNa dUdha vadhAre maLe che. khorAka tarIke vizvabharamAM svIkAravAmAM Avela che. dUdhanA ghaTaka (3) zaheromAM vadhu ane jhaDapI dUdha meLavavA mATe gAya-bheMsane poSaka dravyo ane supAcyatAnA hisAbe navajAta zIzuthI laIne vRddha dararoja oksiTosIna (Oxitorin)nA be vakhata IMjekzana vyaktio sudhI sarva mATe te jarUrI khorAka tarIke svIkArAyela che. ApavAmAM Ave che. AthI gAya-bheMsanA garbhAzayamAM sojo AvI katalakhAnAo dvArA karoDo dUdhALA pazuonI katala thavAnA jAya che tathA te sakhata pIDA bhogave che. abhaNa dUdhavALo paNa kAraNe dUdha ane dUdhanI pedAzonI achatanI paristhitI sarjAI che. oNksiTosIna aMge jANe che-dareka tabelA DerI AsapAsanA pAnajenA kAraNe DerI udyoga ane pazupAlako vadhu dUdha meLavavA je rItano bIDI vALA paNa te rAkhe che. gujarAtamAM jyAre A aMge DerIo upayoga karI rahyA che te rIto nirdaya temaja hiMsaka hoIne vizvamAM upara daroDA pADyA tyAre ekalA amadAvAdamAMthI eka ja divasamAM khAsa karIne amerikAmAM temaja bhAratamAM dUdha e mAMsAhAra che 3,50,000 IMjekzano pakaDAyA hatA. A oNksiTosInanA tevo prabaLa mata Ubho thayo che. e rIto nIce mujaba che:- kAraNe manuSyomAM hormonsanI samatulA jokhamAya che, AMkho nabaLI (1) gAya-bheMsa baccAMne janma ApyA pachI lagabhaga daza mahinA paDe che, kasuvAvaDa thAya che ane kensara paNa thaI zake che. vAcharaDAne dUdha Ape che. sAmAnya rIte traNa-cAra varSe sagarbhA thAya ane bhUkhyA rAkhavAmAM Ave che. lagabhaga cAra baccAne janma Ape. paraMtu atyAre gAya-bheMsane dara (4) DerIomAM gAya-bheMsane mazInathI dohavAmAM Ave che. eTale varSe sagarbhA banAvavAmAM Ave che. baccAne janma ApyA pachI chelle temAM dUdha sAthe lohI paNa AvI jAya che. trIje mahine ja tene kRtrima rIte garbhAdhAna karAvavAmAM Ave che. (5) eka sanasanATIbharI hakIkata-akhabAramAM prasiddha thayela eTale te sagarbhA hovA chatAM dUdha Ape che, tethI tenA zarIranA kerAlAnI ghaTanA che. eka dUdhavALo sAyakala upara dUdhanA kena laIne koSono bhaMga thAya che ane tene kITosIsa (Ketosis) nAmano kerAlA-milka skImamAM saplAya karavA jaI rahyo hato. akasmAta te roga thAya che. gAya-bheMsane rAkhavAnI sAMkaDI jagyA ane gaMdakInA sAyakala parathI paDI gayo ane kenamAnuM dUdha DhoLAI gayuM. tene kAraNe (Mostisis) nAmano roga thAya che. kharAba khorAka ane madada karanAra lokomAMthI eka jaNe joyuM to DhoLAyelA dUdhamAM eka azaktinA kAraNe Rumenocidosis nAmano roga thAya che. vaLI malamalanI poTalI hatI. te kholIne joyuM to temAM 15 thI 20 tenI kSamatA barAbara rAkhavA mATe tene moTA pramANamAM enTIbAyoTika aLasIyA hatA. pAchaLa AvatA bIjA 6 thI 7 dUdhavALAne rokIne davAo tathA hormonsa ApavAmAM Ave che-je kAraNone lIdhe tenuM ceka karatAM temanA kenamAMthI paNa malamalanI aLasIyAvALI poTalI maLI. AyuSya ochuM thAya che-temaja dUdha ApatI baMdha thAya eTale dUdhavALAne pUchatAM temaNe jaNAvyuM ke "ame dUdhamAM sAruM evuM pANI katalakhAne mokalI ApavAmAM Ave che. tenA cAra baccAmAMthI bheLavIe chIe. dudha pAtaLuM paDI jAya che. milka skImamAM teo traNa paNa katalakhAne jAya che. DaoN. kuriyana paNa kabula kare che ke dara dUdhanI ghanatA tapAsIne dUdha le che. aLasIyA aMdara nAMkhavAthI jyAre varSe ekalA muMbaImAMthI 80,000 vAcharaDA katalakhAne jAya che. te mare che tyAre tenA lacapacatA bhAgothI dUdha jADuM thAya che? Aja (2) gAya-bheMsane phakana paddhatithI dohavAmAM Ave che. gAya- hakIkata dareka moTA zaheronI milka skImanI che-dilhI, lakhanau, muMbaI bheMsane ati pIDA ApavA tenA garbhAzayamAM lAkaDI nAMkhI vigere eTale e dUdhamAM aLasIyAnuM mAMsa paNa che. halAvavAmAM Ave che. gAmaDAnA loko mAne che ke Ama karavAthI Aja kAraNosara, menakA gAMdhI, peTA saMsthA, amerikAnI
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 prabuddha jIvana vegAna' sosAyaTInA sabhyo dUdhane mAMsAhAra mAne che ane dUdha ke zIMgadANAmAMthI to "pI-naTa' baTara bane ja che ane te ochI dUdhamAMthI banatI koIpaNa vastuno khorAkamAM upayoga nathI karatAM. kelerIphIka velyu dharAvatuM hovAthI amerikA-yuropamAM to khUba ja jo A dUdha ja ApaNe vAparatA hoIe to: vaparAya che. ghauM, juvAra, bAjarI, makAI, zakarIyA, nAriyeLa, (1) jaina derAsaromAM prabhujInA prakSAlamAM temaja anya koI magaphaLI vigeremAMthI dUdha maLe tevA prayatno thayA che. paraMtu gAyarIte te vAparI ja na zakAya. eja rIte koIpaNa dharmanI dhArmika kriyA bheMsanA dUdhamAMthI maLatAM dareka poSaka dravyo sAthe sastA vikalpa ke maMdiromAM paNa na ja vAparI zakAya. tarIke 'soyA dUdha' vadhAre svIkArya bane che, vadhu pracalIta che. temAM (2) AvA dUdha ke dUdhamAMthI banelI koI paNa vastu jaina sAdhu- lekTojha na hovAnA kAraNe gAyanA dUdha karatAM paNa vadhAre supAcya sAdhvI vahorI paNa na zake ke vAparI paNa na ja zake. che. 90 TakA eziyano lekTojha pacAvI zakatA na hovAnA kAraNe (3) eja rIte bhagavAna mahAvIranA anuyAyIo, zrAvaka- prANIja dUdha pacyA vinA zarIramAMthI bahAra nIkaLI jAya che. soyA zrAvikAo paNa upayogamAM na ja laI zake. ahiMsAmAM mAnanAra dUdhamAM prI-bAyoTika sugara hoya che, je zarIranA nakAmA kacarAne koI ja vyakti vAparI ja na zake. bahAra pheMkavAmAM madadarUpa thAya che. A dUdhamAM semyureTeDa pheTa khUba ja dUdhanI achatanA hisAbe lebhAgu, nIti vagaranA loko dUdhamAM ochI hovAthI ochuM kolesTrola bane che ane hRdayarogamAM guNakArI bIjI paNa ghaNI bheLaseLa kare che. je ApaNA svAthya mATe khUba ja gaNAya che. soyAmAM hRdaya mATe jarUrI "lecIthIna" paNa hovAthI hAnikAraka tathA jIvaleNa rogonA sarjananuM kAma kare che. vadhAre upayogI che. soyAmAM solyubala phAyabara paNa vadhAre hovAthI (1) dUdhane kalekzana seMTarothI DerI sudhI pahoMcADavAmAM samaya zarIramAMthI thato kelziyamano ghaTADo ghaTe che, jethI kiDanImAM jherI jAya che. te daramyAna dUdha bagaDI na jAya te mATe temAM yuriyA (khAtara) tattvonuM philTarezana saraLatAthI thAya che. gAyanA dUdhamAM proTIna nAMkhavAmAM Ave che je mAnava zarIra mATe hAnikAraka che. jo thoDuM 3.05 TakA hoya che, jyAre soyA dUdhamAM 3.02 thI 4.65 TakA vadhAre yuriyA hoya to mANasa bezuddha thaI jAya. sudhI hoya che. carabI gAyanA dUdhamAM 4 TakA hoya che, je soyA (2) keTalIya jagyAe sIMtheTIka dUdha-yuriyA, jhIMka oNksAIDa, dUdhamAM 3.10 sudhI hoya che, je mAnavanA poSaNa mATe puratI che. vAITIMga pAvaDara, cUno tathA anya kemikalothI banAvela dUdha paNa khanija kSAro gAyanA dUdhamAM pa TakA hoya che je soyA dUdhamAM 0.5 TakA vecAya che. je phakta zArirIka nukazAna ja kare che. sudhI hoya che. viTAmIna "A' thAyamIna, rIbophlevIna, kelziyama, (3) ICMR'nA sAta varSonA saMzodhana bAda-je bhAratamAMthI phospharasa, Ayarna, nAyasIna, vigere tattvo lagabhaga banne dUdhamAM sarakhA hajAro dUdhanA namunA meLavIne karavAmAM Avela che-tenA tAraNa maLe che. temAM 2.1 TakA sagara hoya te DAyAbiTIzamAM vAparI zakAya che. mujaba:- (a) dUdhamAM DI.DI.TI.nuM pramANa khUba ja UMcuM hovAnuM jaNAyuM soyA dUdhamAM thoDuM separeTa dUdha meLavIne temAM meLavaNa nAMkhIne che. HCH nAmanA jherI pesTIsAIjhanuM pramANa khAdya niyamana dhArA dahIM jamAvI zakAya che. A dahIMmAMthI mAkhaNa paNa meLavI zakAya mujaba phakta 0.01 mg/kg hovuM joIe tene badale sarerAza 4.9 ane chAza paNa banI zake. ukaLatA dUdhamAM lIMbuno rasa nAMkhavAthI te dUdha mg/kg jovA maLyuM che. (ba) teone dUdhamAM Arsenika, kalAI tathA phATI jAya che, temAMthI panIra maLe che. tenI miThAIo paNa banAvI zakAya sIsu jovA maLyA che jenA kAraNe kiDanImAM bagADa, hRdayaroga, che. A dUdhamAMthI milka pAvaDara paNa banAvI zakAya che. magajanI kozikAono nAza ane kensara paNa thaI zake. teoe kiMmatamAM satuM hovAnA kAraNe relve sTezanomAM maLatuM dUdha moTA saMzodhana mATe dUdhanA 50,000 namUnA lIdhela hatA. (ka) gAya- bhAge soyA dUdha hoya che. A dUdha ghare paNa banAvI zakAya che. temAM thoDuM bheMsane je oNksiTonanA IMjekzana ApavAmAM Ave che te hormona kapura ane thoDI vATelI IlAyacI nAMkhavAthI svAdiSTa banI jAya che ane che eTale dUdhamAM bhaLe che. AvuM dUdha pIvAthI nAnA bALakone cazmAM tenI aNagamatI gaMdha dUra thaI jAya che. ghare ja banAvavAmAM Ave to 10 Ave che, strI-puruSanA hormonamAM asaMtulana pedA thAya che. thI 12 rUpiyAmAM eka lITara dUdha banI zake. ApaNe dUdha zarIra svAcya, vRddhi mATe laIe chIe. paraMtu upara to Arogya mATe nukazAnakAraka bajAramAM maLatAM dUdhane badale, jaNAvyA mujabanA dUdha to svAthya mATe khUba ja hAnikAraka che. to temaja Aje maLatuM bajAranuM dUdha mAMsAhAra paNa hoI zake, tene have zuM karavuM te prazna pedA thAya che. dUdha ApaNA mATe agatyanuM badale soyA dUdha vAparavuM bahetara che. temaja derAsaro tathA maMdiro tathA anivArya che. levuM ke nahIM? ane dhArmika vidhiomAM paNa soyA dUdha vAparavuM ja yogya gaNAya. dUdhano vikalpa zuM? sauthI sAro tathA sasto vikalpa che - "soyA milka'. bAkI 404, suMdara TAvara, TI. je. roDa, zIvarI, muMbaI-400 015. juvAra temaja anya jADA dhAnamAMthI paNa dUdha banAvI zakAya. mo.: 9323331493, ghara : 24131493.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana julAI 2010 rAmakathA, gAMdhIkathA ane have sAMbhaLo || mahAvIra kathA || jANItA sarjaka-vaktA DaoN.kumArapALa desAI dvArA "mahAvIra kathA'no nUtana-maMgala prAraMbha DaoN. manoja jozI bhAratIya prajA kathApremI che. kathAo-kathAnako-prasaMgo- Apone !' kahyuM: "amAro mahAvIra khovAyo che tyAM tamane ya vArtAo-upasargo vagere dvArA prajAnuM ane enA jIvataranuM ghaDatara kema Apavo ?' arthAt 2600 varSa pUrve A mahAna tIrthaMkara thatuM hoya che. yugo yugothI bhAtIya prajA rAmAyaNa, bhAgavat, paramAtmAe je jaina dharma Apyo te Atma, mokSa ane jIvana dharma paMcataMtra, hitopadeza, vedapurANo vagerenI kathA-pArAyaNa dvArA che. emaNe "ekohu mANasa jAInI vAta yugo pahelAM karI che. potAnuM ane parivAranuM zreya prApta karatI rahe che. zrI morAribApu TAgora jene "yunIvarsalamena' kahe che. utsava-vijaya bhItaramAM thavo rAmakathA ane zrI nArAyaNa desAI gAMdhIkathA dvArA zrIrAma ane joIe, bahAra nahIM. zatru haNe te vIra ane zatrune mitra banAve te mahAtmA gAMdhIjInA Adarzone AjanI ane AvatIkAlanI peDhI mahAvIra. mahAbhArata ane mahAvIra che temAM mahAvIranA mArge sanmukha mukI rahyAM che. zrIrAma ane gAMdhIbApu ApaNA samagra cAlavA jevuM che. Atmadharma e jaina dharmanI vizeSatA che. sAdhanAne bhAratIya jIvananI jIvaMta cetanA che. enA jIvananI ghaTanAo koI sImADAo hotA nathI. mahAvIra AzramomAM nahIM jaMgalomAM ane svayaM anubhavelA prasaMgomAMthI Aje paNa ApaNane jIvana pharyA che. dizA dharmanI ane gati vijJAnanI hovI joIe e jaina jIvavAno prasannakara mArga maLato ja rahe che. morAribApu to sAMprata dharmanuM darzana che. jayaMtI nAmanA zrAvake mahAvIrane pUchyuM ke "mANasa ane AjanI atyAdhunika peDhInI navI AbohavA sAme rAmatattva jAgato sAro ke uMghato?' prabhue kahyuM "sAro mANasa jAgato ane hanumaMtatattva e banne jIvanane kema akhila-akhaMDa ane prasanna sAro, durjana ughato sAro.' je mAtAne prasanna kare che pRthvIne prasanna banAve che e yuvApeDhIne phAve-bhAve e zailImAM samajAvI rahyA kare che. prathama tIrtha mAtA che. AkAzanA tArAo AkAzanI kavitA che. jyAre zrI nArAyaNa desAI (nAraNakAkA) gAMdhI jIvananA amUlya che to dharatI upara mA-mAtA e dharatInI kavitA che." - prasaMgo ane keTalIka ghaTanAo jenI AjanI peDhI sudhI vAta mahAvIranA janma samaye mAtA trizalA devInA svapnonA marmo, nathI pahoMcI te atyaMta saraLa ane sAdagI sabhara zailImAM samajAvIne somazarmA nAmanA brAhmaNano prasaMga, AnaMdaghanajI mahArAja tathA khUba uttamottama gAMdhI karma karI rahyAM che tenuM RNa gujarAta kyAreya dIkSA-sanmAna vagerenA prasaMgonuM varNana saraLa bhASAmAM kathAkAra nahIM cUkavI zake! samajAve che. mahAvIra prabhunA pAMca saMkalpo-jaina darzanamAM kendrastha DaoN. kumArapALa desAIe paNa A kathA zailIno mArga apanAvyo che. (1) aprIti thAya tevA sthAne vasavuM nahIM (2) jyAM rahevuM tyAM che. morAribApu ane nArAyaNa desAInI jema kumArapALa "mahAvIra dhyAna magna rahevuM. (3) prAya: mauna rahevuM (4) karapAtramAM ja bhojana kathA' laIne Ave che. mAtra be divasanI A mahAvIra kathAmAM e levuM (5) gRhasthanI kadI khuzAmata na karavI. kathA daramyAna prasaMgo yugapuruSa-mahAtmA tIrthaMkara paramAtmAnA janmathI laI nirvANa ke jaina darzanane anurUpa evA jaina gIta-stotronuM gAna paNa vacce sudhInA prasaMgo ane keTalIka a-paricIta-ajANI vAto ne sAMkaLIne vacce thatuM rahe che. jANItA gAyaka mahAvIra zAha ane tenA saMgIta jJAnapITha'nI bhUmikAe e kathA kare che. thoDA samaya pUrve A nUtana- vRMda dvArA mahAvIra kathAmAM gIto prastuta thatA rahe che. gautama svAmI prayogazIla "mahAvIra kathA'nuM prathama vakhata ja Ayojana karavAnuM jyAre hAlIkane mahAvIra svAmI pAse laI jAya che tyAre mahAvIranA zubha karma muMbaImAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA muMbaImAM ja darzana karIne hAlIka bhAga che e prasaMge paNa sarasa rIte kahevAyo thayuM. eTaluM ja nahIM paraMtu A "mahAvIra kathA'ne be vIDIyo sIDImAM che. tyAre mahAvIra svAmIe 'enI pAtratA nahotI' ema na kahyuM saMgrahita karIne tenuM prakAzana paNa karavAmAM AvyuM. mahAvIra kathAmAM paNa pUrva bhavanA vera-jhe2 thakI paNa hisAba cUkate thato hoya che. DaoN. kumArapALa desAIe mahAvIra svAmInA jIvananI vAto sAthe e Atmadharma dvArA satyanuM anveSaNa thayuM. ahiMsA-saMyama-tapa A jaina darzananA paramatatvo ane A dharmanI sahajatA-mahAvIra prabhue traNa tattvo jaina darzananA majabUta pAyA che. gAMdhInI ahiMsA-nirbhayatA prabodhelo saraLa mArga vagere potAnI saraLa zailImAM samajAvI hatI. svAvalaMbI banAve che. gAMdhIjIe noAkhalImAM ane mahAvIra emaNe sarasa vAta karI ke "A lokakathA nathI paNa AtmakathA che. svAmIe lADapradezamAM ahiMsAnA pATho prasarAvyAM. abhaya banAvyA. amerikAnA cepalamAM jyAre mahAvIra prabhanA jaina darzananI vAta vera khoTuM che, vera nahIM!, tyAganI oLakha vRSabha deve ApI che. vaktAe karI pachI eka khristI pAdarIe mane kahyuM ke "amane eka mahAvIra vaizAkha suda-agiyArasa (11)nuM mahattva tathA 'gaNadharavAda'no mahimA
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 prabuddha jIvana vistArathI samajAvyo hato. emaNe kahyuM ke, "yajJamAM pazu tathA mArge cAlo. mokSanA mArgo eTale guru-vRddhonI sevA, anAja homAtA hatAM tene badale mahAvIra svAmIe vaicArika krAMti ajJAnIothI dUra, sUtrArthanuM ciMtana, ekAMtamAM rahevuM ane zairya karIne paddhati nahIM paNa vicAra badalAvyo ke yajJamAM duSTavRttio dhAraNa karavuM.' homo. kSamAno saMdeza vyavahAramAM, jIvanamAM ane jagatamAM paNa muMbaImAM yojAyelI A pahelI vahelI mahAvIrakathAne bhAvakono AvIne phelAya ane jJAnanI-sAcA jJAnanI jyoti jAge e jarUrI khUba ja sAro pratisAda maLyo hato. che. mahAvIra svAmIe mRtyunI paNa jaDIbuTTI ApI che ke najIka "mahAvIrakathA'nA A eka upakAraka ane nUtana upakrama mATe hoya tenI mAphI mAgavI ane AtmAne sthira-samAdhistha karavo. DaoN. kumArapALa desAIne vaMdana jaya jinendra. e mokSa mArganuM saraLa nirUpaNa paNa emaNe ApyuM che. gautamavilApa e bhAvadhArAnuM jaina darzana che. mArA mArge nahIM paNa mArA tattvone phUlachAba-pUrti-tA. 27-6-2010 thI muMbaI jaina yuvaka nAnI , anNavIrukathA || nI muna kena paka saMtAnanI AanNavIrakathI II mArI vAta che DE PART are un OMD PART Sila 2 thI mana kI zA 1/2 nAnI thayA ane vijhana Erla do mahAvIra kathA' DI.vI.DI. prakhara ciMtaka ane karAvavuM joIe. samartha sarjaka padmazrI DaoN. upAzrayamAM na jatA ane na kumArapALa desAInI jaI zakatA ane jaina hRdayasparzI vANImAM pustakonA vAMcana mATe vahetI, be bhAga, be divasa samaya na phALavI zakatA jaina ane kula pAMca kalAkamAM zrAvaka-zrAvikAne ghara beThAM prasarelI tattva ane mahAvIra jIvana ane ciMtana stavananA saMgItathI A DI.vI.DI. pIrase che. vibhUSita A anerI mahAvIra kathAnA mahAvIra kathAnI be DI.vI.DI. jijJAsuonI IcchAthI taiyAra thaIne dazyane nihALo ane vANInuM zravaNa karI mahAvIrane jANo, mAno prakAzita thaI gaI che. ane pAmo. tajajJo dvArA taiyAra thayelI A DI.vI.DI. eka ja mahinAmAM deza- be DI.vI.DI.nA seTanuM dAna mUlya rUA. 250/- paradeza mATe paradezanA aneka jijJAsuoe potAnA ciMtana khaMDamAM vasAvI 20 yu.esa.Dolara. che. je mahAnubhAvoe joI che, emaNe A DI.vI.DI.nA ciMtanane zrI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyo, peTranazrIo, jaina mANyuM che ane prasaMzA karI che. chAtrAlayo, pustakAlayo ane saMghone 20% DiskAunTa. A ciMtanAtmaka dRzya-zrAvya DI.vI.DI. potAnA parivAra mATe daza seTa kharIdanArane eka seTa vinA mUlya prabhAvanA svarUpe vasAvavI, mitro ane anya parivArajanone e bheTa ApavI e ApavAmAM Avaze. jaina zAsananI mahAna sevA che, ane mahAvIra vANInA ciMtana beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI pracAranuM puNya karma che. jaina yuvaka saMgha - prArthanA samAja brAMca - muMbaI. khAtA naM. vastanI prabhAvanA kSaNajIvI che. vicAranI prabhAvanA ciraMjIva 0039 20100020260 mAM 2kama bharI e slIpa emane mokalazo eTale Apane ghera beThAM ame ApanI Icchita DI.vI.DI. pratyeka jaina kuTuMbamAM A DI.vI.DI. hovI e dharmapriyatA ane mokalIzuM. jaina dharmanA saMskArano pUrAvo che. jJAna prabhAvanA ja prabhAvaka amAruM saranAmuM pAnA naM. 3 upara ApeluM che. prabhAvanA che. samyakajJAna, samyakracAritra ane samyakdarzananI prApti phona naM.: 022-23820296 - 022-2056428 AvA mahAvIra vicArathI ja thAya. dhanyavAda. pratyeka jaina chAtrAlayo ane zALA-kaoNlejoe A DI.vI.DI. pramukha, dvArA potAnA yuvA vidyArthIone A mahAvIra ciMtananuM darzana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha)
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 on prabuddha jIvana julAI 2010 Na' akSarano prabhAva DaoN. razmibhAI jhaverI. prabuddha jIvana me 2010nA aMkamAM "navakAra maMtramAM "na' ke prabhAvazALI AtmAmaMDaLanuM nirmANa thAya che. AjJAcakranA sakriya 'Na' : namukkAro ke NamukkAro?" - puSpA parIkhe A lekhamAM "na' thavAthI vyakti daDha saMkalpavALI ane Indriyo para niyaMtraNa karavAvALI 'Na" akSara viSe suMdara vivecana karyuM che. enA saMdarbhamAM AcArya banI jAya che. sAthe sAthe avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane zrI mahAprajJajInI vidUSI sAdhvIzrI puNyazAjInA namaskAra mahAmaMtra kevaLajJAnanI bhUmikA paNa bane che. uparano eka lekha "mahAmaMtra kI arthavattAH vaijJAnika pariprekSya' (jena 6. 'Na'mo nA uccAraNathI je dhvanitaraMgo (Sound Waves) bhAratI me, 2010-jaina zve. terApaMthI mahAsabhA) mananIya che. utpanna thAya che, te svaramaya hovAthI ane na" thI vadhu bRha (vizALa) emAMthI saMbaMdhita bhAgano bhAvAnuvAda ahIM ApavAmAM Avyo che. hovAthI A maMtra enA ArAdhakanA zarIranI hRdayataMtrIne vadhu samaya mahAmaMtramAM prayukta "'nuM aparihArya mahattva' namaskAra sudhI taraMgita kare che. mahAmaMtranA japAkAra taraMgo AtmAmAM amogha-zaktino saMcAra 7. namaskAra mahAmaMtranA pratyeka padamAM prAraMbhamAM ane aMtamAM kare che. A mahAmaMtramAM prayukta eka mAtra "NanI viziSTatA ja paNa 'Na' akSara che. prAraMbhanA ''mAM anusvAra nathI paNa aMtanA Azcaryacakita pariNAma lAvI zake che. 'Na'nuM potAnuM aparihArya 'Na'mAM anusvAra Ave che. saMgItazAstra ane zarIravijJAna anusAra mahattva che, enA kAraNo che prAraMbhano 'Na' gati Ape che ane aMtano 'Na' virAma. 1. 'Na' zakti-sUcaka hovAthI samatvabhAva ApavAvALo che. bhASAvijJAna anusAra paNa prAraMbhanA 'Na'nA svara-taraMgo gatimAna 2. "" pRthvI tattva saMjJaka hovAthI sthiratA, aDolatA, thaIne zarIranA romeromane jhaMkRta kare che. ane aMtamAM uccArelA gaMbhIratA, sahanazIlatA, Adino paricAyaka che. 'Na" thI e taraMgo dhIre dhIre virAma pAme che. Ama 'Na'nuM uccAraNa 3. zAstromAM 'Na' zabdanuM svarUpa vyoma (AkAza) batAvavAmAM cittane sthiratA Ape che. AvyuM che. AkAzamAM vyApakatA, vizALatA, avagAha ApavAnI 8. 'Na'nI dhvani 'nathI adhika prabhAvI ane vajanadAra che. AthI e kSamatA tathA zabdonA taraMgone prabhAvita karavAnI yogyatA che. zarIranA badhAM ja snAyutaMtrone taraMgita karIne ciMtanadhArAne gati Ape vyoma ApaNane upara tarapha laI jAya che-arthAt urdhvagAmI banAve che. namaskAra mahAmaMtramAM anusvAra sahita ane anusvAra rahita 4. vijJAna mujaba "Na'no prayoga AlphA (Aalpha) taraMgonA kula dasa 'Na' hoya che. eka mALAmAM kula 1080 vAra "Na nuM nirmANamAM sahAyaka bane che. "Na'no uccAra karavAthI gaLuM jIbha uccAraNa thAya che. AnAthI jIbha ane tAlunuM layabaddha gharSaNa thayA dvArA kheMcAya che, jenAthI thAIroIDa ane perAthAIroIDa graMthio kare che jethI ArAdhakanI pInIyala (Pineal) pITyurITI (Pitutary) saMtulita ane zaktizALI bane che. jIbhanA kheMcAvAthI thAImasano ane hAIpothelemasa prabhAvita thAya che. emAMthI nIkaLatA srAva paNa saMtulita thAya che, jethI vAyu ane sAMdhAnA dardImAM rAhata AMtarastrAvo (Hormones) saMtulita thaI jAya che. AnI sAthe magajamAM maLe che. rahelA reTIkyulara phormezana (Reticular Formation) prabhAvita thAya 5. yoga zAstra anusAra mAnava zarIranA koIka aMgamAM (9) che. magajamAM rahelI A phIlTara sIsTama asaMkhya narva selsanuM baneluM neTavarka RNa vidyuta (Negative Charge)nI pradhAnatA che to koIkamAM che jenAthI magaja kuzaLatAthI kAma karI zake che. (1) dhana vidyuta (Positive Charge)nI pradhAnatA che. ApaNA jyAre vyaktinA Avego ane Avezo (Emotions and ImzarIramAM jIbhamAM RNa-vidyuta (-) ane magaja (brain)mAM dhana-vidyuta pulses) para hAIpothelemasanuM niyaMtraNa thAya che tyAre enAthI () mukhya che. 'Na'nA uccArathI AMzika (khecarI mudrA) thAya che pInIyala ane pITyuTarI graMthio paNa prabhAvita thAya che. A ane jIbhanuM tAlunI sAthe gharSaNa thAya che. tAla magajano nIcalo graMthiomAMthI nIkaLatA sAva (Hormones) nAbhi pAse rahelI hisso che. ahIM jIbha dvArA gharSaNa thavAthI (9) tathA (+) baMne taraMgono eDrInala (Adrinal) graMthine prabhAvita kare che. pariNAme e vyaktinI saMgama thAya che. ane AnAthI "AjJAcakra' (baMne bhrakuTionI vacce- uttejanAo, Avezo, Avego ane hiMsAtmaka bhAvo zAMta thaI darzana kendra) prabhAvita thAya che. A caMdramAnuM paNa sthAna che. ema jAya che. ane A zAMta-prazAMta-upazAMta bhAvothI eno vyavahAra kahevAya che ke enuM mukha nIcenI rahetuM hoya che ane e amRta- ane AcaraNa paNa zAMtimaya banI jAya che. * * * varSA karyA kare che. jyAre AjJAcakra (darzana kendra) jAgRta thAya che "aham', Topa phlora, 266, gAMdhI mArkeTa pAse, sAyana (IsTa), tyAre A varSAthI zarIranI badhI ja naso bharAI jAya che ane muMbaI-400022.Teliphona: 022-24095040/ 24094157.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 prabuddha jIvana vizva gujarAtI bhASA divasa .kAkulAla chaganalAla mahetA A varSe 24 oNgasTanA roja 'vizva gujarAtI bhASA divasanI asara jaldIthI anubhavavA maLe. bhArata jyArathI svataMtratA gumAvI ujavaNI zA mATe ? kaI rIte ?'no eka kAryakrama mahArASTra rAjyagulAma banyuM tyArathI ApaNe vyApArI ane vyavahAru prajA hovAne gujarAtI sAhitya akAdamI ane muMbaI samAcAra taraphathI jAhe2 kAraNe, je tarapha havA vahetI hoya te tarapha haMkAravAnuM buddhi vAparI thayela che. eka lakIranI A rajUAta kaMI keTalAya prazronI hAramALA rAjyane vaphAdAra rahI ApaNA mArge cAlatA rahyA. e samayamAM manamAM jagAve che. savAla e che ke hajAreka varSa pUrANI bhASAnI ApaNe na to mAtRbhASA prati jAgRta hatA ke na to enI ciMtA ujavaNIno vicAra pahelI vAra, Aje ATalA varSe kema ? bhASA e hatI. pariNAme ApaNe aMgrejI prati DhaLyA. e pahelA mugala rAjya zikSaNanuM mAdhyama che paraMtu zikSaNa e jIvananA dareka pAsAne, kSetrane kALamAM paNa ApaNe urdUmizrita bhASAno svIkAra karI cUkyA hatA. AvarI letuM, jIvananuM ghaDatara karavuM, mahAna paribaLa che ethI bhASAnI joDe zikSaNa aMge vizALa jlaka para vicAravuM rahyuM. gujarAtInI joDe rASTrabhASAno vicAra karavo paNa atyaMta Avazyaka che. e vinA rASTraaikya sAdhI nahi zakAya ane vibhAjita deza svataMtratA jALavI nahi zake. lagabhaga badhA ja dezone, jema ke briTana, cIna, phrAMsa, jarmana, jApAna, rusa (raziyA) vagerene purA rASTrane AvarI letI eka ja bhASA che ane enuM adhikuM gaurava paNa che. chellA be-eka dAyakAthI ane vizeSe eka dAyakAthI gujarAtI bhASAnA bhaviSya viSe carcA-vicAraNA ane lakhANo paNa prasiddha thatAM rahe che. jeNe 'zuM zA paisA cAra'no prayoga karyo eNe kadAca e ApaNI A uNapa prati izAro karavA mATe ja karyo haze. Aje have aMgrejI bhASA vyApAra mATe to kharI ja paraMtu anyathA paNa vizvabharamAM potAnuM varcasva sthApI cUkI che ethI ApaNe paNa kadAca pUrNapaNe nahi to paNa mahad aMze aMgrejIne svIkArI cUkyA chIe. A eka vAstavikatA che, eno virodha nathI, svIkAra paNa karIe paraMtu mAtRbhASA ke saMskRtinA bhoge to nahi ja. zA mATe? mAtRbhASAnuM mahattva samajavuM bahu ja jarUrI che. mArA pautra ane pautrI aMgrejI mAdhyamamAM bhaNe che. gharamAM gujarAtI bole che, samaje paNa che paraMtu lekhatA-vAMcatA AvaDatuM nathI. meM emane prazna karyo ke e,bI,sI,DI ziSyA pachI ja tame aMgrejI bolatA ane samajatA thayA paNa tamane gujarAtI zIkhavADavAmAM AvyuM nathI to gujarAtI kaI rIte bolo-samajo cho? hakikata e che ke bALaka mAtAnA IzArAthI, sisakArAthI ke bolAtI bhASAthI sahelAIthI samajI ezake che ane bolI ke samajAvI na zake tyAM paNa samajaNa to hoya ja che. eTaluM ja nahi paNa hajAro varSanI ApaNI AgavI saMskRtinI pAchaLa anubhava hoya che jene apanAvIne ApaNe bhUlo karatA bacI jaIe ane yogya mArga pragati sAdhI zakIe. mAtRbhASA jatAM AvI anupama saMskRtine gumAvIne ApaNe dizA-vihoNA banI jaIe. A kAraNe mAtRbhASAnuM jJAna eka anivArya AvazyakatA banI jAya che. mArI pautrI agiyAra varSanI che. aMgrejI, hiMdI, marAThI ane saMskRta zIkhI che ane hAla rajAnA divasomAM gujarAtI zIkhe che. Azcarya ane duHkhanI vAta to e che ke gujarAtInI janmadAtrI saMskRtanuM zikSaNa aMgrejInA mAdhyamathI lye che. vicAravAnuM eja ke bALakone mATe mAtRbhASA, hiMdI ane aMgrejI sAthe sAthe zIkhavAnuM muzkela nathI kema ke emanI grahaNa zakti adbhuta hoya che. bhUtakALa : prastAvamAM 'vizva gujarAtI bhASAno ullekha che. eka evuM anumAna dorI zakAya ke bhArate svataMtratA gumAvI e pahelA (tyAra pachI ane hAla paNa) ApaNo gujarAtIono vyApAra vizvamAM dUra dUra sudhI phelAyelo jemake najIkamAM barmA, jAvA, sumAtrAthI laIne cheka AphrikA ane bIjA ghaNAM dezo sudhI. vakhatanI vyApAra vyavasthAmAM eka viziSTatA e hatI ke temAM gujarAtImAM vAtacIta thatI ane vastuonuM AdAna-pradAna thatuM. jeTalo mAlasAmAna laI vahANa jyAM jAya tyAM badhe ja sAmAna tyAMnA calaNamAM vecAto ane eja calaNamAMthI bhAratavAsI potAne joIto sAmAna tyAMthI kharIdIne laI AvatA. AthI videzI mudrAno savAla ja UThato nahi. na koI leNAdAra banatuM ke na devAdAra. banne pakSanuM hita jaLavAI jatuM, bhAratanA rupiyAnI pratiSThA hatI ane svIkArya paNa hato. e samayamAM ane Aje paNa gujarAtIo vizvabharamAM phelAyelA che. vyApAra paNa phelAyo che. ApaNe mAtRbhASA, rASTrabhASA ane jIvanaghaDataranuM yogya saMjana karI zakIe to saMbhava che ke 50-60 varSanA gALAmAM ApaNI bhASAne paNa vizvanI prakhyAta bhASAomAM sthAna maLe. ApaNI saMskRtimAM e tAkAta che jo ene na avagaNIe to. 21 samaya ane parivartana sAthe sAthe cAlatA rahe che, kyAreka dhImI gatie najaramAM paNa na Ave evI rIte to kyAreka jhaDapathI jenI vartamAna : ApaNe joyuM ke samaya sAthe parivartana thatuM ja rahe che, kyAreka pImI gatie to kyAreka jhaDapathI. AjhAdI pachI bhArate Arthika vikAsa mATe haraNaphALa bharI AjhAdInI laData aMte to
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 prabuddha jIvana julAI 2010 garIbI dUra karavA mATe ja hatIne? paraMtu koI mahAna kAryane pAra zIkhyA pahelA to e bolatA zIkhI jAya che ane ethIe vizeSa pADavA mATe khaMta ane dhIrajanI jarUrata rahe che. jaldI pragatinI dhUnamAM to e samajatA zIkhI jAya che, mATe mAtRbhASAnuM zikSaNa pharajiyAta ApaNe, ApaNo deza khetIpradhAna hovA chatAM, khetIne avagaNIne ane jemAM jIvanaghaDatara thAya evuM banavuM joIe. A kAMI pharajiyAta vizALakAya udyogo prati ja badhuM dhyAna aMkita karyuM ane ema zikSaNano kAyado pasAra karavAthI nathI banavAnuM ane A kAma karavAmAM vikasita dezonuM AMdhaLuM anukaraNa karyuM. deze pragati to sarakAra paNa, Icche to ye nathI karI zakavAnI, kAraNa ke e kAma karI paNa garIba ane tavaMgaranI khAI vadhArIne. vikasita dezone jenA mAraphata karavAnuM che enI lAyakAtavALA zikSako paNa e kALe AphrikA, bhArata, zrIlaMkA, barmA vagere vasAhatI dezomAMthI joIene? A mATe to zikSaNakSetranI anubhavI vyaktio dvArA kAco mAla maphata jevA bhAve maLato ane pAko mAla UMcA bhAve navuM ja Ayojana thavuM joIe, navo abhyAsakrama taiyAra karavo paDe, vecIne kamANI karavAnI taka maLelI. aMgrejo to ahIM vyApAra arthe navA ane yogya zikSako taiyAra thavA joIe. judI judI jAtanA ja AvelA ane gayA to paNa evI vyavasthA karIne gayA ke ApaNe vistRta zabdakoza racavA joIe. AvuM badhuM kadAca "gujarAtI emanA Azrita thaIne rahIe ane emanA mArgadarzana pramANe AgaLa vizvakoza' racanArA karI zake paraMtu emane paNa yuvAna ane samarpita vadhIe. emAM emano svArtha ja hato. ApaNe jANIe chIe ke kAryakaro joIe, paryApta mAtrAmAM dhanarAzI joIe vagere vagere. vikasita dezoe Arthika pragati game teTalI karI hoya, bAhya dRSTie A badhAno vicAra ke TharAva pasAra karIne kAme lAgI javAya to sukhI ane samRddha jaNAtA hoya, paraMtu prajA manathI atyaMta vyathita che. varSonI mahenata pachI ja ApaNe pragati karI zakIe. AjhAdInI ane mAnasika tANane lIdhe manovaijJAnika cikitsako ane davAnA laData ke Arthika vikAsa mATe keTalA varSonI tapasyA pachI paNa AdhAre jIve che. A vAtane bhASA sAthe Ama to koI saMbaMdha ApaNe kyAM UbhA chIe? gujarAta ane gujarAtIne gaurava prApta nathI chatAM eno ullekha eTalA mATe karavo paDyo che ke bhASA e thAya evI IcchA hoya to samarpita kAryakaro, pUratA sAdhano, dhIraja zikSaNanuM mahattvanuM mAdhyama che. ane zikSaNa e eka mAnavajIvananA ane khaMta joIze. e haze to ja kAma thaze. utkarSa ane sArthakyanuM sAdhana che. upasaMhAra : ApaNe joI gayA ke mAtRbhASAne avagaNIne ApaNe e paNa jANIe chIe ke pazcimanuM anukaraNa karIne ApaNe ghaNuM badhuM gumAvyuM che. A prazna ApaNo ja nahi paNa Arthika samRddhi to meLavI che paNa Atmika zakti gumAvI beThA bhAratanI badhI ja bhASAo uparAMta anya dezonI bhASAone paNa chIe. rojanA dainika patromAM AvatA samAcArone AjathI vIsa- sparze che. keTalIya bhASAo naSTa paNa thaI cUkI che. koIka evuM pacIsa varSa pahelAnA samAcAro sAthe meLavI juo. vicArazo to paNa sUcana kare che ke samayAMtare aMgrejI, phreMca, jarmanI jevI gaNIgAMThI khyAla Avaze ke ApaNe keTaluM badhuM gumAvI paNa cUkyA chIe. bhASAo ja bacaze. kadAca bolI bace paNa bhASA nahi. evuM paNa bane jhaDapI ane surata AMkhe caDe evo pheraphAra te mAnavanuM sAmAjika ke kadAca vikasita bhASAo bolanArA paNa ema ja IcchatA hoya prANImAMthI vyaktigata jIvana taraphanuM prayANa, game te rIte jIvavAno ane e mArge prayatna paNa karatA hoya. alabatta A badhuM koI varasa be adhikAra ApatuM jIvana, jemAM vyaktie potAnA sivAya bIjA varasamAM na ja banI zake. mAtRbhASA vize jAgRti lAvavAno A prayAsa koIno vicAra karavAno nahi. ApaNe sAmAjika prANI maTIne phakta che to ApaNe e paNa svIkArI laIe ke ApaNI hAra che, niSphaLatA che pazujIvana tarapha DhaLI rahyA chIe. eka bIjuM pariNAma e AvyuM che ane niSphaLatAnI ujavaNI na hoya. ke jIvana pratyenI dRSTi badalAI gaI ane koI paNa bhoge, yogya ke e mATe to game te bhoge muzkelIone vaTAvI, saphaLatA anucita mArge, paiso banAvavo eja jIvananuM dhyeya banI cUkyuM meLavavAnI pratibaddhatA hovI joIe. pratijJAbaddha banIe to ja che. mAnava jIvana eja eka mahAna upalabdhi che e vAtano khyAla pragati thaze nahi to phakta ujavaNI banIne rahI jaze. gujarAtanuM paNa nathI rahyo. jIvananI ghaTamALa ja evI banI gaI che ke koIne, svataMtra rAjya banyuM e mATe "svarNima gujarAta'nI ujavaNI karIe, IcchA hoya to paNa, vicAravAno samaya nathI; pachI bhale te samaya bhArata AjhAda thayuM enI ujavaNI karIe, rAjyabaMdhAraNa maMjUra meca jovAmAM ke TI.vI. ane kSullaka manoraMjana ke jalasA-tamAzA karyuM enI ujavaNI jarUra karIe kemake ApaNe kAMIka upalabdhi meLavI jovAmAM jato hoya. AMtarika AnaMda gumAvI beThA chIe eTale che enI e ujavaNI che bahAra khoLIe chIe. ( vizALa phalaka : bhASA prati ciMtAno viSaya ApaNe jozuM to have pachI : ApaNe bhUtakALa ane vartamAna upara eka achaDatI vayaskone mUMjhave che, yuvAnone enI koI ciMtA nathI. enuM kAraNa najara karI. have bhaviSya para eka najara karIe. ema kahevAya che ke ema mAnavAmAM Ave che ke peDhIbheda to rahevAno. vAta sAcI paNa mAtRbhASA to bALakane gaLathuthImAM maLe che. kakko-bArAkSarI e bheda Aje eka peDhIno maTIne be peDhIno eTalA mATe banI gayo
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 prabuddha jIvana che ke jIvAdorI je 55-60 varSanI hatI te Aje 75-80 sudhI emanI vAta sAMbhaLIe ane ApaNI vAta emane samajAvIe. pahoMcI gaI che paNa eTaluM ja nahi AgaLa vadhIne atyaMta jhaDapI emAMthI ja mArgadarzana ane AgaLanI kAryasUcinI dizA prApta TekanolojInA vikAsane lIdhe e bheda anekagaNo vadhI gayo che. thaze. saMbhava che ke A kAraNe yuvAvarga ciMtita nathI paraMtu emanA mATe (vAcakonA kaDavA-mIThA maMtavyo AvakArya-abhipsita) paNa A praznanI gaMbhIratAno vicAra karavAnI AvazyakatA UbhI 1704, grIna rIja TAvara-2, 120, lIMka roDa, cIkuvADI, borIvalI thaI che. ApaNe prathama to yuvAno sAthe vArtAlApa yojavo paDaze. (pa.) muMbaI-400092. phona : (022) 28988878 zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 21 | | pa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa'sUrIzvarajI ma. ekoviMzati prakaraNa : zaktiyoga anumodanA 'zaktiyoga anumodanA prakaraNamAM buddhinidhAna maMtrIzvara yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI racita "zrI jaina abhayakumAra dvArA adhyAyano prAraMbha thAya che. atyaMta buddhizALI mahAvIra gItA'no ApaNe maMgala svAdhyAya karI rahyAM chIeH "zrI maMtrIzvara abhayakumAra "zaktiyoga'nI anumodanA kare che te kalpanA jaina mahAvIra gItA'mAM agAu kahyuM tema, 16 adhyAya pUrNa thayAM ja kevI uttama che! pachI je 6 svataMtra prakaraNa che temAM, pamuM prakaraNa "zaktiyoga "zaktiyoga anumodanA" adhyAyamAM 23 zloka che eTale te anumodanA' che. tenA 23 zloka che. tamAma gAthAo ahIM artha sameta mUkuM chuM: "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM 8mo adhyAya "zaktiyoga" che. saLaMga zaktiyogaM samAkarNya, yuvarAjAbhayo'bhayaH / krame gaNIe to, A 21muM prakaraNa "zaktiyoga anumodanA', tenI harSollAsena saMstauti, zaktiyogaM guNAlayam / / sAthe ja hovuM joItuM hatuM. graMthalekhaka AcArya zrImadjIe ema na karatAM siMhavajjainasaMghena, sthAtavyaM sarvazaktibhiH / tenA anusaMdhAnarUpe, pAchaLathI "zaktiyoga anumodanA' nAmaka prakaraNa siMhAGkito mahAvIra, AjJApayati sarvathA / / umeryuM che. agAu ApaNe jeno svAdhyAya karI gayA chIe te, "zaktiyoga' jayatu zrImahAvIro, jainadharmaprakAzakaH / eka adbhuta ane viziSTa adhyAya hatoH jaina/jainetara sAhitya vizvamAM pAtu caramatIrthezo, jainAnAM sarvazaktidaH / / kyAMya paNa AvI adUbhUta racanA jovA maLI nathI. 'zaktiyoga' adhyAyanI sarvaparAkramakhyAtaH, siMhalAJchanasaMjJayA / saMpUrNa kalpanA ja ananya che. paJcamAre mahAvIro, bhUyAnnaH sarvazaktidaH / / prAptavyA jainasaMghena, sarvajAtIyazaktayaH / zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI A prakaraNamAM samartha banavAnI jainAnAM jIvanaM naiva, kalau zAktiM vinA kadA / / preraNA kare che. ALasa, nirmAlyatA, parAdhInatAno tyAga karIne manovAkkAyazaktInAM, vikAso yogyazikSaNaiH / daDha, majabUta, zaktivAna bano tevI adbhuta preraNA ahIM maLe che. kartavyaH sarvasaMghena, dezakAlAnusArataH / / jaina sAhityamAM ane moTe bhAge bhAratIya dhArmika sAhityamAM je svAtmarakSaNazastrAdizikSaNaM sarvayuktitaH / upadeza karavAmAM Ave che temAM tyAga, bhakti, tapazcaryA ItyAdi sarvathA sarvadA grAhyaM, dharmasvAtantryarakSakam / / vizeSa nihALavA maLe che, paraMtu, eka dharmAcArya zaktimaMtra banavAnI vidyAvyApArasattAdizaktInAM rakSaNArthibhiH / preraNA kare che tevuM ahIM virala svarUpe prApta thAya cheH A eka zauryAdyaiH siMhavajjainaiH, stheyaM sarvatra karmasu / / krAnti gaNavI rahI. nirbalA naiva jIvanti, zaktividyAdhanaM vinA / je vyakti samartha che tenuM dharmAcaraNa paNa saune vizeSa preraka prAkaTyaM sarvazaktInAM, jainasaMghonnatipradam / / bane cheH jenuM jIvana samartha nathI tenuM dharmAcaraNa, vyaktitva, kauzalya kalidharmA'nusAreNa, sarvajAtIyazaktaye / uttama hovA chatAM paraMparAzIla manAya che. jainAnAM varttanaM dharmyamaikyaJca sarvazaktidam / / ALasa jevo jIvanano koI bIjo zatru nathI. nirmAlyatA ya alpadoSamahAlAbhakArakamapavAdataH / paLe paLe jIvanane khatama karato agni che. parAdhIna banIne jIvavA caturvarNasthasajjainaiH, sevyaM karmasu zaktidam / / karatAM svamAna sAthe jIvavuM bahetara che. sUrivAcakasAdhUnAM, sAdhvInAJcA'pavAdataH / A vicAra ane AcAranI majabUta upadezadhArA "zaktiyogamAM zaktivarddhakakarmANi, zubhAni paJcamArake / / ApaNe joI hatI. zaktidAyakakarmANi, jainAnAmapavAdataH /
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana julAI 2010. bhaviSyati kalau tatra, varttanaM dharmahetave / / kaliyugamAM dharma anusAra sarva jAtinI zakti mATe jainonuM vartana, dezakAlA'nusAreNa, svAtantryazaktivarddhakAH / dharma, aikya ane sarva zakti ApanAra che." upAyA yatnataH sevyA, vidyAkSAtrabalapradAH / / cAra varNanA lokoe alpa doSavALA, mahAlAbha ApanArA kAryo zrIvIrasyArpaNaM kRtvA, saMprAptasarvasaMpadAm / ane zakti ApanArA kAryo karavA joIe.' jainairaikya vidyAyaivaM, sAdhyA sarvonnatiH sadA / / 'pAMcamA ArAmAM sUri, vAcaka, sAdhuo ane sAdhvIonA pratipakSijanaiH sArddha, sAvadhAnatayA sadA / sarvazaktibalenaiva, vartitavyaM suyuktitaH / / zaktivardhaka kAryo zubha hoya che! rAjyadharmAdisAmrAjyarakSakavarddhakAni vai / kaliyugamAM-kaThina kALamAM dharmanA hetu mATe zaktivardhaka kAryo karavA karmANi jainasaMghena, kartavyAni vizeSataH / / joIe.' prajArASTramahAsaMghavikAsAya manISibhiH / deza ane kALa anusAra vidyA ane kSAtrabala ApanArA tathA svAtaMtrya udArAzayabandhena, saMpAdyA:sarvazaktayaH / / zakti vadhAranArA upAyo prayatnapUrvaka karavA joIe.' caturvidhaprajAsaMghasvAtantryazaktivarddhakAH / zrI mahAvIra svAmIne arpaNa karIne, sarva saMpattio arpaNa karIne, autsargikA'pAdAbhyAM, saMsthApyA dharmyanItayaH / jenoe aikya sAdhIne sadA sarvadA unnati sAdhavI joIe.' zaktiyoga: sadA zreSTho, varddhamAnena bhASitaH / yukti-prayuktipUrvaka, sarvazakti ane baLathI sAvadhAnIpUrvaka, saMprati bhArate tasya, mahattA bhAvinI tathA / / pratipakSanA loko sAthe vartavuM joIe.' bhaviSyajjainasaMghena, zaktiyogAptaye sdaa| jaina saMghoe rAjya, dharma, sAmrAjyavardhaka evA kAryo vizeSa karavA vartitavyaM prayatnena, tatra zrIvijayo dhruvam / / joIe.' dezakAlasamAjA'nusAriNo dharmyanItitaH / 'vidvAnoe prajA, rASTra, mahAsaMgha vagerenA vikAsa mATe udAra zaktiyogaM samAlambya, jainA jayantu sarvadA / / zaktiyoga: samAkhyAto, mahAvIreNa sarvathA / Azaya/vicArathI, sarvazaktithI saMpAdana karavuM joIe.' saMstuta: zaktiyogastu, zreNikA'bhayamantriNA / / cAra prakAranA prajAnA-(caturvidha)-saMghanA svAtaMtrya zakti vadhAranArA yuvarAja abhayakumAre 'zaktiyoga' (vize) sAMbhaLIne harSa ane A autsarga, apavAda, vagere dvArA dharmanItio sthApavI joIe." ullAsa vaDe guNanA bhaMDAra samA "zaktiyoga'nA vakhANa karavA lAgyo: | 'vardhamAna svAmIe sadA zreSTha zaktiyoga kahyo che. Aje bhAratamAM sarva zaktio vaDe siMhanI jema jaina saMthe rahevuM joIe. ema tenI mahattA vizeSa che. bhaviSyamAM paNa te vadhaze.' siMha aMkita (eTale siMha jemanuM cina-lAMchana-che tevA) mahAvIra bhaviSyamAM jaina saMgha vaDe zaktiyoganI prApti mATe prayatnapUrvaka vartavuM. AjJA Ape che.' joIe, temAM ja nizcita vijaya che.' jaina dharmanA prakAzaka zrI mahAvIra jaya pAmo. jainone sarvazakti "dharma ane nItithI deza, kALa, samAja zaktiyoganuM AlaMbana karIne ApanAra caramatIrtheza jenonuM rakSaNa karo.' jeno sadA jaya pAmo.' 'siMha lAMchanasaMjJAthI sarva parAkrama vaDe prakhyAta mahAvIrasvAmI pAMcamA "zrI mahAvIre sarvathA zaktiyoga kahyo che. zreNika vagere tathA abhaya ArAmAM zreSTha che, te sarva zakti ApanAra che.' maMtrI vageree zaktiyoganI stuti karI che. sarva jAtanI zaktio jaina saMghe prApta karavI joIe (sarva rIte samartha zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInuM jIvana ane kArya jANanArane banavuM joIe) kaliyugamAM zakti vinA jainonuM jIvana nathI.' khabara che ke teo keTalA prabhAvI ane pratApI sAdhupuruSa hatAH "mana, vacana ane kArya zaktino vikAsa yogya zikSaNa dvArA (karavo temanI gadya ke padyanI tamAma racanAomAM khumArI, jhiMdAdIlI, joIe), deza ane kALa anusAra sarva saMghe (sAmartha) prApta karavuM samarpaNa ane sAmarthyanA supere darzana thAya che. jaina saMgha paNa, joIe." sattvathI bharapUra ane zaktithI paripUrNa hoya tevI tIvra apekSA Atma rakSaNa mATe zastra vagerenuM zikSaNa sarva yukti vaDe prApta karavuM sAthe 'zaktiyoga anumodanA'nI racanA temaNe karI che. joIe. (ane tema karIne) dharmasvAtaMtryanuM rakSaNa karavuM joIe.' 'zaktiyoga'nI kalpanA ja virala ane viziSTa che. A adhyAyano 'vidyA, vyApAra, sattA vagere zaktionA rakSaNa karanArAoe saMdeza jaina saMghamAM prasAravo joIe, sarvatra. siMhanI jema zaurya vaDe sarva karmamAM (pravRtta) rahevuM joIe.' zaktiyogano saMdeza eTale sarvojhatino sanmArga. (kramaza:) 'zakti, dhana vagerenA nirbaLa mANaso jIvatA nathI. sarvazaktinuM (AcAryazrI muMbaImAM prArthanA samAja caMdraprabhu derAsaranA prAkaTya thavAthI jaina saMghanI unnati thAya che." upAzrayamAM cAturmAsa arthe birAjamAna che.)
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ julAI 2010 prabuddha jIvana 25 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 20 | DaoN. kumArapALa desAI [bALako ane yuvAno mATe sAhasakathAonuM sarjana karanAra sAhityakAra "jayabhikhkhane gvAliyara pAse AvelA zivapurInA gurukuLamAM abhyAsa karatI vakhate keTalAya anubhavo thayA. A anubhavoe sarjaka 'jayabhikhkhuM'nA kavana para gADha prabhAva pADyo. evA emanA vidyArthIkALanA prasaMgane joIe A vIsamA prakaraNamAM.] ahiMsAno mahimA ane aparigrahanuM pApa unALAnI rajAmAM pravAse nIkaLelA jagata, bhIkhAlAla ane emanI jagata akaLAyo. ene thayuM ke bhIkhAlAla ane emanI mitramaMDaLI khoTI mitramaMDaLI ghora jaMgalamAMthI pasAra thaI rahI hatI, tyAre sAmethI paMdareka jIda kare che. baMdUkano dhaDAko karIe to badhA pobArA gaNI jAya. paNa khera, mANaso jhaDapabhera AvatA dekhAyA. emAMthI benA hAthamAM dArU bharIne phoDavAnI jagate vicAryuM ke emane jema karavuM hoya tema kare. AphatanI veLAe huM jUnI baMdUka hatI, to keTalAkanI pAse talavAra ane lAThIo hatI. koIe mAro upAya ajamAvI laIza. phATelA kapaDAM paheryA hatAM, to koI ardhanagna hatA, Ama chatAM madharAte ane paththaronI ADamAM lapAtuM-chupAtuM sasaluM jema cAlyuM jAya, ema A ToLIno veza, hathiyAra ane emanA caherA bihAmaNAM lAgatAM hatAM. jagata A jaMgalamAM kyAMka adRzya thaI gayo. ene jANe kazI vAtano bhaya bhIkhAlAla (jayabhikhkhanuM hulAmaNuM nAma), jagata ane bIjA keTalAka sAthIo na hato. thoDI vAra nadInA pANImAM thoDuM halanacalana thayuM. kyAMka koI ane be gADAMvALA sAmethI AvatA DAkuone joI rahyA. patharo paDyo hoya tema lAgyuM. koI taratuM jaNAyuM, paNa paLavAramAM saghaLuM, jagata baMdUka laIne bAjunI jhADImAM chupAI gayo, paraMtu bhIkhAlAle zAMta thaI gayuM. ene saMketa karyo ke amArI saMmati vagara tuM baMdUkano ghoDo dabAvato nahIM A bAju DAkuo dhIre dhIre mitramaMDaLInI najIka AvI gayA. emanI ane DAkuo para goLI calAvato nahIM. bhIkhAlAla vicAratA hatA ke bhalene rIta evI hatI ke e jema jema najIka AvatA hatA, tema tema temanI ToLI khUMkhAra lUMTArA hoya, paNa ApaNI pAsethI zuM lUMTI javAnA? ApaNI pAse ochI thatI hatI ane eka pachI eka DAku AjubAjunI jhADImAM chupAyelA to A velsanuM kampojhizana ane hemacaMdrAcAryanuM "abhidhAnaciMtAmaNi' koI humalo kare nahIM. DAkunI ToLI najIka AvI, tyAre mAtra pAMca ja DAkuo rahyA hatA. jagate kahyuM, 'AvI majAka javA de, mazkarIno A samaya nathI. A mukhya DAkuno dekhAva citravicitra hato. eNe jUnI khAkhI brijisa paherI loko to je maLe te lUMTI levA nIkaLelA dhADapADu che. emane to eka hatI. joke e brijisa para lAgelAM moTAM thIMgaDAM ane coMTelo mela dekhAI paheraNa maLe, to paNa ganImata samajI upADI javAnA." AvatAM hatAM. ema jaNAtuM hatuM ke A bicArI brijisane kadAca be mahinAthI 'te bhalene laI jAya ApaNAM paheraNa ke pustakothI emanuM daLadara (dAritrya) sAbu ke pANI ekeya no cokhkhA thavA mATe yoga nahIM sAMpaDyo hoya. dUra thaze kharuM?' brijisa para lazkarI Dhabano koTa hato. A koTato brijisa karatAMya vadhu melo jagate kahyuM, 'evuM nathI. jarA vicAra kara. mArI pAse A baMdUka che ane hato. enA UtaraDAI gayelAM khissAM cADI khAtAM hatAM ke emAM kaMI bhareluM e baMdUka emane mATe hajAro rUpiyAnI lUMTa karatAM vadhu kIMmatI che." haze ja nahIM. AvA dedAramAM vaLI eka vicitra vAta e hatI ke eNe mAthe bhIkhAlAle majAka karI, "oha, zastradhArIne zastrano Dara!" phALiyuM paheryuM hatuM. A phALiyuM ghaMTInA paDa jevuM pahoLuM lAgatuM hatuM. joke jagata AvI majAkathI akaLAyo ane bolyo, "kema, tane kazo bhaya e pachI bhIkhAlAlane khyAla Avyo ke AnuM kAraNa e che ke kAMsAnI lAgato nathI?' tAMsaLI mUkIne enA para phALiyuM bAMdhyuM hatuM, jethI mAthA para ghA thAya to bhIkhAlAle kahyuM, "are, amane phakIrane vaLI lUMTAvAno bhaya zo?' rakSaNa maLI zake. dADhI-mUcha vadhI gayelI hatI ane ene bukAnI nIce muzkeTATa ema to eno artha evo ke tamane mAre kAraNe bhaya lAge che, paNa jo bAMdhI hatI. Ama enA dedAramAM koI Dara dekhAto nahoto. mAtra eTaluM ja huM kyAMka lapAI-chupAIne A jaMgalamAM cAlyo jaIza, pachI tame loko A ke enI lAladhUma khUnI AMkho khuda yamarAjane paNa DarAve tevI hatI. badhAno kaI rIte sAmano karazo? bharasabhAmAM cIraharaNa thatAM dropadIne enI pITha para dezI banAvaTanI baMdUka laTakatI hatI ane hAthamAM moTI jema zrIkRSNane sAda devo paDyo hato tema tamAre mane sAda karI karIne DAMga hatI. kavara para patarAMnI nAnI caMbu AkAranI kothaLI jhUlatI hatI, AjIjIpUrvaka bolAvavo paDe. tamane bacAvavA mATe mane pArAvAra vinaMtI jemAM baMdUkano dArU bharelo hato. karavI paDe." najIkanuM naravara gAma baMdUko banAvavA mATe prakhyAta hatuM ane DAkunA bhIkhAlAle kahyuM, 'bhAI, khoTuM na lagADato, paraMtu pahelAM amane A saradAra pAse e gAmanI banAvaTanI ja baMdUka hatI. enI kAyA paDachaMda hatI, lUMTAruo sAthe sIdho mukAbalo karI levA de. zastravihoNA ame saphaLa paNa paraMtu avAja khokharo hato. enI bihAmaNI najara ane khokharo avAja jaIe. jo ame niSphaLa jaIe to tuM amane bacAvaje. jema zrIkRSNa draupadInI sAmI vyaktine bhayabhIta karavA mATe pUratAM hatAM. enI lagolaga cAlatA vhAre dhAyA hatA tema!' cAra DAkuomAMthI ekanI pAse baMdUka hatI. bIjA pAse bhAlA ane DAMgo che.
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 prabuddha jIvana julAI 2010 hatAM. teo A goThiyAonI maMDaLInI sAva lagolaga AvI pahoMcyA. pachI bAkInA chokarAonI AsapAsa pharyo. ene sAcI sthitinuM mApa maLI bhIkhAlAla sAvadha banI gayA. gayuM, pariNAme enI bhayAnaka mukhamudrA thoDIka saumya banI. bhIkhAlAla janmajAta saMskAra ane gurukuLanA zikSaNane emane zIkhavyuM hatuM ke enA caherA paranA bhAvo pArakhI gayA. emanI hiMmata paNa thoDI vadhI gaI. hiMsA ane mArAmArI karatAM samajAvaTa ane samAdhAna vadhu asarakAraka che. emanA sAhasane joIne bIjA mitro paNa utsAhI banyA. emaNe joyuM ke baMdUkanI A sAThamArImAM baMne bAjuthI ekAda mANasa jIva DAkuonA saradAre najIkanA eka moTA khaDaka paraDAkunI AgavI chaTAthI gumAvavAno Ano artha zo ? AthI nAchUTake baMdUka ajamAvavI, evo besatAM kahayuM, 'tame vidyArthI cho, ema ke? tamane khabara hovI joIe ke bhIkhAlAlano mata hato ane ethI ja potAnA mitra jagatane vAryo hato. cAra divasa pahelAM ahIM eka jAna lUMTAI hatI.' pAMceya DAku najIka AvyA bhIkhAlAlanA nAnA mitro emanI pITha pAchaLa "jAna lUMTAya emAM amAre zuM? ame to vidyArthIo. duniyAmAM bhaya lapAIne UbhA rahyA. bhIkhAlAla potAnI saghaLI hiMmata ekaThI karIne DAkuo mAyAno che, amArI pAse mAyA ja na hoya tyAM bhaya kyAMthI hoya? ane sAme UbhA rahyA. jaMgala upara rUperI cAMdanI varasatI hatI ane enA amaneya ghaNI vAra thAya ke loko zA mATe bIjAne mArajhuDa karatA haze!ajavALAmAM AkhI sRSTi camakatI hatI. bAjumAM nadInA vahetA pANIno lUMTatA haze! emane koI lUMTe to kevuM thAya?' dhImo dhImo avAja Avato hato. UMcAM vRkSomAMthI dhIme dhIme vahetA pavanano bhIkhAlAlano A uttara sAMbhaLatAM ja DAkuonA saradAranI AMkha jarA khaDakhaDATa vAtAvaraNanI bhayAnakatAmAM umero karato hato. ghanaghora gIca camakI. eNe bhayaMkara aTTahAsya karyuM ane bolyo, "chokarAo, A to jhADImAMthI aNadhAryA jAgatAM prANIonA avAjathI hRdayamAM kaMpArI chUTatI mAthA sATe mAla levAno che. lUMTanAra kaMI mahemAna thaIne levA nathI AvatA. hatI. bhIkhAlAle saheja najara pherava to judI judI dizAethI be-be traNa- ApanArA kaMI emane mA-jaNyA bhAI gaNIne ema ne ema ApI detA traNa DAkuo AvIne UbhA rahyA. "kauna ho ?' DAkuonA saradArano khokharo nathI !' paNa DarAmaNo avAja jaMgalanI nIrava zAMtimAM gAjI UThyo. bhIkhAlAlanI hiMmata have vadhI gaI hatI. bhaya naSTa thayo hato ane hiMmatabhera thelo laIne UbhelA bhIkhAlAle kahyuM, 'vidyArthI !' sAhasa eka pachI eka DagaluM AgaLa vadhavA prerato hato. bhayAnaka jaMgalamAM tyAM sAmethI vaLato dAMca vacce kacaDAto avAja Avyo, 'bi...dyA..rthI...' DAkuonI ToLIne A vidyArthIo jANe enA dilanI vAta kaheto hoya ane pAMca DAkuo DAMga khakhaDAvatA badhAnI AsapAsa vIMTaLAI vaLyA. evA bhoLapaNa sAthe kahyuM, 'AvI lUMTa karavAnI zI jarUra?" bhagavAne kyAM DAkuoe cAre dizAthI mitramaMDaLIne gherI lIdhA. bhIkhAlAle vicAryuM ke hAthapaga nathI ApyA. ane pachI bhIkhAlAle sAMbhaLelI e ukti sUphiyANI sAruM thayuM ke jagata ahIMthI sarakI gayo, nahIM to eNe akaLAIne baMdUka salAha rUpe DAkuone kahI, "e mAro vahAlo sahune bhUkhyA uThADe che, paNa calAvI hota ane sAruM karavA jatAM ghaNAnA jAna jAta. bhUkhyA suvADato nathI. ane pachI bhagavAna viSNu ane lakSmInI Ane lagatI | 'bidyArthI cho ? AvA jaMgalamAM zuM karo cho? koI ahIM lUMTI jaze, to kathA kahevAno A vidyArthIo prAraMbha karyo eTale akaLAIne saradAre A tamane koNa bacAvaze?" melAghelA koTa para hAtha pheravatA DAkuonA saradAre vidyArthIne adhavacce ja aTakAvyo. enI gAmaThI hiMdImAM vAta karI, paraMtu A bolatI vakhate paNa enI najara saradAranI AMkho dUra dUra jhADIne vIMdhatI copAsa ghUmatI hatI. enA to A vidyArthInA pozAka ane emanA sAmAnanI jaDatI laI rahI hatI. sAthIdAro cotaraNa chupAyelA hatA. khUnanI icchAvALo eno AtmA atRpta "ame pravAse nIkaLyA chIe. A vahetI nadInuM suMdara prakRti dRzya joIne ane becena hato, tyAre eNe kahyuM, "alyA chokarAo, bIjA koI hota to ame ahIM rAtavAso karyo. amArI pAse lUMTavAnuM zuM hoya ? amane koNa badhI vAtano baMdUkathI javAba Apata, paNa tame ilama (vidyA) paDhatA lUMTe ? vidyArthI to dakhaNA (dakSiNA)no hakadAra kahevAya.' bhIkhAlAle badhI vidyArthIo cho tethI eTaluM kahI dauM ke tamane koI sAcuM bhaNAvatuM nathI.' hiMmata bhegI karIne javAba Apyo. baMdUkanI goLInI sAme premanI bhASAthI "eTale zuM?" DAkunA bhayathI mukta thayelA bhIkhAlAle eka sAthIe prazna DAkuone samajAvavAno emano hetu hato. karyo, 'to zuM ame badhA bhaNIe chIe e sAva khoTuM che ?' 'tamArI pAse koI sAmAna ja nathI?' dUra UbhelA gADAvALA sAme saradAre kahyuM, 'duniyAmAM kyAM koI sAcuM bhaNAve che? tamArA dezano joIne saradAre pUchyuM. kheDUta enI devAdAra sthiti, dara pAMca varSe Avato dukALa, ochA kasavALI vidyArthInA bhoLAbhAva sAthe bhIkhAlAle mIThI jabAnamAM kahyuM, "amArA bhUmi-A badhAM amArAM duHkho koNa tamane samajAve? tame moTA thazo sAmAnamAM A che amArA thelAo. kaho to amArA thelAmAM zuM che e eTale aMgrejI bhaNI amaladAra paNa thazo. koIka divasa koI lUMTArAnI batAvuM?' ema kahIne DAkuo pAse saheja hasatAM hasatAM jaIne bhIkhAlAle pAchaLa paDI ke eno InsApa toLavA beso to eTalo khyAla jarUra rAkhajo thelAmAMthI eka pachI eka cIja kADhIne rajU karatAM kahyuM, 'A lakhavAnA kAgaLo, ene paNa bIbIbaccAM, nirAMtanuM bhojana ne parasevAno roTalo gamato A bhaNavAnAM pustako, A caDDI ane khamIsa, A cItaravAnA raMgonI hato. e lUMTAruM tyAre ja banyo haze ke jyAre parasevAno eka roTalo paNa peTI, A kaMpAsa boksa, A amArI DAyarI ane dorI-loTo. bhUkha lAge peTa bharavA meLavI zakyo nahi hoya, bIbI-baccAM sAme rotAM-kakaLatAM to phAkavA mATe A caNA ane hathiyAramAM mAtra A pensila cholavAnuM haze, tyAre ja enI aMdarano zetAna dhUNI UThyo haze." nAnuM cappa.' saradAranA hRdayasoMsaravA nIkaLatA zabdoe vidyArthIonA manamAMthI DAkuonA saradAre nirAza vadane A badhI vastuo sAme joyuM ane (vadhu mATe juo anusaMdhAna pAnuM chelluM)
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ hala karI cheA e ja jI jI nI nI nI julAI 2010 prabuddha jIvana 2 7. 'pustakanuM nAma : vicAronuM gharuvADiyuM caturvidha saMgha mATe arthathI prarUpita ane gaNadhara lekhaka : manubhAI zAha gajana-svaIDjd bhagavaMte sUtrita gUMthita ane tyArabAda coda prakAzaka : navabhArata sAhitya maMdira pUrvadharoe sUtrita karela jinavacanane Agama 134, prinsesa sTrITa, muMbaI-400002 rUDaoN. kalA zAha kahevAya che. jaya AgamomAM je dazAyannAno derAsara pAse, gAMdhI roDa, samAveza thAya che temAM prathama "catu:zaraNa amadAvAda-380001. lAMbu lAMbu vAMcavA taiyAra nathI eTale gAMdhI prakIrNakam" ane bIjA karme Ave che "Atura mUlya : rU. 45), pAnA :86, AvRtti : 1, vicAra paricaya, vAcana ane sevana karAvavAnA pratyAkhyAna prakIrNakam" zrI vIrabhadra nAmanA I. sa. 2000. dhyeyathI lekhake A pustaka taiyAra karyuM che. AcArya A graMthanA mULa kartA che. A pustakanI vizeSatA e che ke tenI bhASA yuvA peDhIne A pustakA vAcanathI A dezamAM prastuta AgamanuM nAma "Aura paccakhANa sAdI, vAkya saraLa, vicAro sacoTa-spaSTa Avo koI mahAmAnava thaI gayo che teno khyAla paIzaya' je saMskRtamAM (Atura pratyAkhyAna samajAya tevA ane lakhANa TUMkuM Taca che. Avaze. prakIrNakam nAme prakhyAta che A graMthamAM mRtyune dareka vAcane rasa paDe tevA 85 vicArone XXX samatAbhAve vadhAvavAnuM kahe che. Ama Atura eraNa para caDAvI ahIM rajU karyA che. AmAMnA pastakanuM nAma : manamAM khIlyo mogaro banelA sAdhaka "Atura" kahevAya che. ane sarva ghaNAM muddAo jIvAtA jIvanane sparze che. sAthe lekhaka : zrImati pArulabena gAMdhI tyAga karavA je pratyAkhyAna-niyamo kare tene sAthe dharma, arthakaraNa, samAjajIvana, vijJAna, prakAzaka : bharADa phAunDezana 'Atura pratyAkhyAna" kahevAya che. prAraMbha graMthakAra graMthano paricaya karAve che. 2 viSayone lekhaka lAghavatA pUrvaka AvarI lIdhA che. yAjJika roDa, rAjakoTa-380001. thI pa gAthAmAM zrAvakanA bAravratonI samaja ApI nA ustakanA 81 sudhI upara eka-eka mUlya : rU. 88/-, pAnA :128, AvRtti :1 che, 8 sudhI bAlapaMDita maraNanI vyAkhyA ane pAnAmAM rajU karelA vicAro vidyArthIo tathA anya 2009 vidhinI vAta karI che. 9 mI gAthAmAM tenuM phaLa vAcakone navI dRSTie vicAra karatA karI mUke tevA 2 karatA karA mUka tavA vAMcanalekhana, ciMtana ane manana jemanA batAvyuM che. dasamI gAthAmAM paMDita maraNanI zarU priya zokha che evA pArulabena gAMdhIe "manamAM karelI vAta 71 mI gAthAmAM pUrI thAya che. eka anubhavI zikSaka tarIke lekhakanuM ciMtana khIlyo mogaro' pastakamAM 38 jeTalI nAnI-nAnI A graMthanA vAcana-manana ane ciMtana dvArA sarjana 'vicAronuM gharuvADiyuM" vAcaka varganA jIvana paraMtu hRdayasparzI ane coTadAra bodhaka kathAo aneka sAdhaka AtmAone mRtyune mahotsava mATe pathadarzaka banI zake tevuM che. ApI che. banAvavAno abhigama prApta thaze. XXX lekhikAe nAnA nAnA prasaMgone sAMkaLI Xxx pustakanuM nAma : sUryanA kiraNo aneka laIne kathA dvArA loko samakSa vAta mukavAno A pustakanuM nAma : 'dhyAna zatakam' bhAga-1-2 lekhaka : manubhAI zAha pustakamAM prayatna karyo che. (saMskRta) prakAzaka : lokabhAratI jaina dharmanI nAnInAnI kathAonA pAtro kezI saMpAdaka : pU. A. zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvara manubhAI zAha prakAzana, saNosarA. zramaNa, mRgAputra, medhakumAra mahAvIra ane prakAzana : sanmArga prakAzana amadAvAda mUlya : rU. 30/-, pAnA 92, AvRtti : 2001. gautama, bharata cakravartI, kapila kevaLI, pUNiyA mUlya : rU. 250/-, pAnAH168, AvRtti: 1, '09. buddhanI karuNA, mahAvIranI ahiMsA, Izuno zrAvaka, vagere uparAMta rAmAyaNanA pAtro, rAma A graMthamAM kartA dhyAna dhyayananuM svarUpa, prema, sokreTisanI lokapriyatA, rAmanI parivAra ane kekeyI, rAmarAvaNa, sati sItA, vagerenA dhyAnanA kALa, dhyAna pUrNa thayA pachI zuM zuM karavuM bhAvanA, kuSNanI rAjanIti, hindudharmanI AdhAre jaina dharmanA siddhAMtomAM jIvadayA, ane dhyAnanI vyAkhyA karI che. A dhyAnanA cAre vizALatA, gItAno karmayoga-A badhAMno ahiMsA prabhu mahAvIrano saMdeza vaNI laI A pAyA dhAnA ahiMsA, prabhu mahAvIrano saMdeza vaNI laI A pAyAnuM varNana, svarUpa, raudra dhyAnanuM svarUpa, lezyA samanvaya eTale rASTrapitA gAMdhIjI. Aje duniyA prasaMgakathAone hRdayasparzI Alekhana karyuM che. che. A navA prasaMgakathAonuM hRdayasparzI Alekhana karyuM che. te tathA liMgonuM varNana karyuM che. dharmadhyAnanuM svarUpa, gAMdhIjInA vicArone bhUlavA lAgI che Aje A prasaMga kathAonA zirSaka evA AkarSaka 12 dvAronA nAmo, zukaladhyAnanuM svarUpa, dhyAtAnuM duniyAmAM bhayaMkara dharatIkaMpa, dukALa, vAvAjhoDuM, che ke te kathAnA marmane prakaTa kare che. saraLa ane svarUpa, tathA dharmadhyAna ane zukaladhyAnanuM phaLa pUra, honArata, tIrthakara Agama. A badhuM thatuM rasamaya zailI dvArA parokSa rIte A kathAo batAvyuM che. dazadRSTAMta vaDe karmanAza ane mokSa rahe che. tenA kAraNomAM mANasanuM duSkRtya ane bAMdhakAmaka A banI che. siddhi batAvavAmAM AvI che. dhyAnanA Idalaikika atRpta tRSNA che. ane tRSNA ja sarvanAza XXX phaLa ane sAdhuno AcAra kaI rIte dhyAnarUpa bane vahoranAruM paribaLa che. kudarata mAnavane poSe che pustakanuM nAma : zrI Atura pratyAkhyAna prakIrNakam che te batAvyuM che. e vAta jANavA chatAM mAnavI bhautika tRSNA A graMthanI vizeSatA e che ke graMthanA viSayane (saMskRta) pAchaLa AMdhaLI doTa mUkI rahyo che. saMpAdaka-saMzodhaka : zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvara samajavA mATe cArTasa paNa ApyA che. * * * AmAMthI bacavA vyakti, samAja ane duniyAne prakAzaka : sanmArga prakAzana amadAvAda bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, sAcA mArge lAvavA gAMdhI mArga ja anivArya che. mUlya : rU. 175 , AvRtti : 1, 2010. e-104, gokula-dhAma, goregAma (IsTa), AjanA yugamAM jhaDapI jagatamAM loko bahu parama tAraka prabhu mahAvIre zAsananA ArAdhaka muMbaI-400063. phona naM. : (022)22923754 sakasI
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 nA nAma - na 'paMthe paMthe pAtheya... - Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57. Licence to post without prepayment. No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month. Regd. No. MH/MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 JULY, 2010 potAnA gharaAMgaNe AvelA mulAkAtI hadayaspaNI dazya mahemAnonuM kaoNlonInA dardI bhAI-bahenoe 1 bhogIbhAI zAha umaLakAbhera svAgata karyuM. ame sau dardIo sAthe temanI kAmagIrI aMge aupacArika pUchaparacha karI jaI, temanA aMtaramAM DokiyuM karI temane zAtA varSo pahelAM vaDodarAmAM sarvicAra parivAra rahyA hatAM tyAre meM eka kautuka joyuM. amArI ApavAno prayatna to koI karo ! ane baroDA siTIjhana kAunsilanA saMyukta upakrame sAthe AvelA paradezI mizanarI bhAI-baheno raktapitta dardIone mana A sevAbhAvI akhila bhAratIya leprasI kaoNnpharansa bharAyelI. bhASAnI muzkelIne kAraNe vAta to na karI zakyA paradezI mizanarIono sparza e sAkSAt Izuno paNa badhI bhASA bhedone ogALI nAMkhe tevA premALa sparza hato. te devI sparzamAM RNa ane bhAratabharanA leprolojIsasa, raktapittakSetre kAma karatI svaicchika saMsthAonA kAryakaro, gujarAta premALa vartAvathI teoe dardIonuM mana jItI lIdhuM. manathI bhAMgI paDelA A abhAgI mAnavIo mATe A dardI bhAIone temanI vikalAMgatAne najara rogamAMthI beThA thavAnI zaktino srota hato temAM sarakAranA raktapitta vibhAganA tabIbo tathA paradezathI leprasI mizananA kAryakaro A aMdAja karI mizanarIbhAIo temane premapUrvaka bheTI koI saMdeha nathI. je davAthI nathI thaI zakatuM te kaoNnpharansamAM bhAga levA AvelAM hatA. raktapitta temane premALa sparzathI paMpALatA hatA. duAthI zakya bane che. raktapittanA dardIne potAnA aMgenA zodhanibaMdho, peparsa temaja tenI kAmagIrI A hRdayasparzI dRzya joI huM bhAvavibhora banI svajanasama gaNI temane bheTI paDanAra e paradezI gayo. mArI AMkho harSAzruthI bharAI gaI. huM mizanarIo samakSa mAruM mastaka namI paDyuM. e aMgenA vArtAlApo rajU thayA hatAM. raktapittagrasta mAnavIo ane samAja vaccenI gerasamaja, dhikkAra manomana mArI jAtane ThapakArato...TakorI rahyo, hRdayasparzI dRzyane jIvanabhara huM bhUlI zakIza nahi. re! tuM to tArI jAtane raktapittano moTo kAryakara sAthe sAthe jyAre raktapittanI koI asarakAraka ane dhRNAnI khAI pUravAno e prazasya prayatna hato. bIjA divase rAtre manoraMjana kAryakrama tathA kahevaDAve che ane tuM A daradInArAyaNo vacce davA nahotI tyAre raktapittanA dardI zrI paracUre raktapitta viSaya AdhArita zrI DAhyAbhAI bhakta AbhaDacheDa rAkhI sparzathI dUra bhAge che? mane mArI zAstrIne potAnA sevAgrAma (vadhu)nA AzramamAM digdarzita philma 'samasyA' batAvavAmAM AvelI. jAta mATe zarama upajI. leprasI kaoNnpharansomAM ke rAkhI jAte sAravAra-suzruSA karanAra pU. gAMdhI ane savAre zaheranI leprasI kaoNlonI temaja semInAromAM moTI moTI vAto karIne sarakArI bApunI e chabI mane haMmezAM kuSTharogInI sevAno raktapittagrasto dvArA cAlatA carakhA kendranI paisAne jore kAgaLa upara moTA moTA leprasI preraka saMdezo ApatI rahI che. * * * projekTasa batAvavAno zo artha ? kaoNnpharansanA C/o. surezA epArTamenTa, Izvara bhuvana pAse, mulAkAtano kAryakrama goThavelo. ame badhA videzathI masamoTA bhojana ane mijabAnIonA khoTA navaraMgapurA, amadAvAda-380009. AvelA leprasI mizananA kAryakaro sAthe A kharcA karavAne badale A piDIta rogIonI pAse Te. naM. (079) 26431884. mulAkAtamAM joDAyAM hatAM. ke eka jhATake kaTakA jayabhikhu jIvanadhArA-20 : ahiMsAno mahimA ane aparigrahanuM pApa (anusaMdhAna pRSTa 26thI cAlu) emano bhaya dUra karyo. dhIre dhIre ema lAgyuM ke sAthosAtha parigrahane kAraNe sarjAtA pApanI AvavAnI hatI.' gAmanA core e koI vaDIla sAthe vAto karatA kathAo jANavA maLI. gharaghara rAtanA jaMgalamAM | 'polIsa !" A zabdo sAMbhaLatAM ja haraNa hoya ane e vaDIla potAnA anubhavanI vAta meLavelA A eka kalAkanA anubhave bALakone phALa bhare tema lAMbI phALa bharatAM badhA dakSiNa kahetA hoya. evuM pratyakSa zikSaNa ApyuM, je kadAca jIvanabhara dizA tarapha doDI gayA. bhIkhAlAla ane badhA cAMdanI rAta, jharaNAnuM gAna, dUra bhelA emane maLavuM muzkela hatuM. goThiyAone nirAMta thaI, paNa saunI najara khAmoza parvato ane A badhAnI vacce eka khaDaka evAmAM dUra kaMI khaLabhaLATa saMbhaLAyo ane zodhatI hatI ke ApaNo sAthI jagata kyAM che. para beThela DAkuono bihAmaNo saradAra ane acAnaka baMdUkano avAja Avyo. AgevAne baMdUka (kramaza:) enI Aju bAju zAMta bhAvathI UbhelA A hAthamAM lIdhI ane vidyArthIo sAthenA bhomiyAne * * * vidyArthIothI eka juduM ja vAtAvaraNa sarjAya che. pUchayuM, 'tame A taraphe AvyA, tyAre bIjA koI 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, dhArmika zikSaka pAsethI vratonuM zikSaNa ane jaMgalamAM AvanAranA samAcAra hatA ?' pAlaDI, amadAvAda-380 007. vivecana lenAra garakaLanA A vidyArthIone e bhomiyAe kahyuM, 'hA, naravaramAM zikArano Teliphona: 079-26602575. rAtre ahiMsAnA mahimAno anubhava thayo, paNa progrAma goThavAyo hato eTale polIsanI TukaDI mobAIla : 09824019925. Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sii e paryuSaNa parva vizeSAMka jaina sAhityagaurava graMtho ha, 8i jIvuMnA varSa-pa7 : aMka-8-9 ogasTa-sapTembara 2010 pAnA 76 ! kImata rUA. 25 zrI gurugautama yukta sarasvatI devI jinapati prathitAkhilavAGmayI ghaNadhaNananamaMDapa vrtkii| gurumukhAmbujakhelanahaMsikA vijayate jagati zrutadevatA / /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Amana eka vakhata eka mANasa bhagavAna buddha pAse Avyo ane prazna pUchyo ke, 'A kinArA paranI mAchalIo ApameLe marI gaI che. meM mArI nathI-hiMsA karI nathI. mArAthI e khavAya ?' bhagavAna buddhe javAba Apyo ke 'teM mAchalI mArI nathI. teM haMsA karI nathI, eTale e ApameLe marI gayelI mAchalI khAvAmAM vAMdho nathI.' ghoDAM samaya pachI mahAvIra svAmI viAra karatAM karatAM A jagyAe AvI pahoMcyA, tyAre e ja mANase bhagavAna mahAvIrane e ja prazna krama kRti (1) paryuSaNa parva vizeSAMka (2) bhagavatI sUtra (3) AcArAMga sUtra (4) karmagraMSa (5) 'jIva-vicAra prakaraNa' graMtha ane (10) upamiti bhavaprapaMca kathA (11) varAMgacarita sarjana-sUci DArvinano utkrAMtivAda : eka adhyayana (6) umAsvAtijI kRta : prazamarati prakaraNa (7)'jaina sAhitya gaurava graMtha'prApta zodha nibaMdhonI yAdI (8) zrI dazavaikAlika sutra (9)jaina dharma, bhAratIya darzanano ane svadezapremano gora-graMSa : jena philosophI' (12) 'yoga biMdu' (13) prabuddha raunirNaya (14) zrI zAlIbhadra caritram prabuddha jIvana pUchyo. mahAvIre spaSTa bhASAmAM javAba ApatAM kahyuM ke tArAthI e mAchalIo khavAya nahIM. pelA mANase pUchyuM 'kema na khavAya ? meM to mAchalIo mArI nathI, to pachI mAchalI khAvAmAM vAMdho kaI rIte hoI zake ?" bhagavAna mahAvIre kahyuM ke eka vakhata tuM A mAchalI khAze ane teno svAda tane gamI jaze, to pachI mAchalI mArIne khAvAnuM mana thaze, eTale atyAre bhale te mAchalI mArI nathI - hiMsA karI nathI, paNa atyAre tArAthI mAchalI khavAya nahIM. keTalI sUkSma dRSTi! ane spaSTa mArgadarzana! saujanya : 'kaccha racanA' (15) abhidhAna ciMtAmaNi nAma mAlA (16) prAraMbha : zrI zrAdhdha pratikramaNa sUtra (17) gautama-pRcchA (18) tattvArtha sUtra (18) khajAno kadI pUrI nahi thAya ja..... (19) paMthe paMthe pAtheya...navakAra maMtramAM AsthA ane Atmazaktinoanubhava kartA DaoN. dhanavaMta zAha DaoN. pravINa sI. zAha DaoN. pUrNimA esa. mahetA prA. dhirendra Ara. mahetA mAvajI ke. sAvalA vijayAbena sI. zAha pRSTa 3 sudhArana esa. zAha 6 12 17 2220 21 25 30 33 DaoN. gibhAI jeThAlAla jhaverI DaoN. kumArapALa desAI sumanabena pravINAcaMdra zAha priteza vinodabhAI zAha razmi bhedA DaoN. rUpA cAvaDA hiMmatalAla koThArI prA. hiteza jAnI DaoN. kavina zAha DaoN. dhanavaMtIbena navInacaMdra modI 67 IlAbena zAha 72 5 anu. puSpAbahena parIkha 37 41 45 _* * & & & & 75 mukhapRSTa sojanya : pU. munizrI kulacaMdna vijayajI saMpAdita 'sacitra sarasvatI prAsAda' saMdha prakAzana saMvata 2055 ogAsTa-sapTembara 2010 jina-vacana AtmAne jIto paMcidiyANi kohaM mANaM mAyaM taheba lobhaM ca / dujjayaM ceva appANaM savvamappe jie jiyaM / pAMca indriyo tathA krodha, mAna, mAyA ane lobhane jItavAM kaThina che. AtmAne jItavo tethI paNa vadhu kaThina che; paraMtu AtmAne jItavAthI sarva jItI levAya che. It is difficult to conquer the five senses as well as anger, pride, delusion and greed. It is even more difficult to conquer the self. Those who have conquered the self have conquered everything. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina vacana'mAMthI) 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA 1929 thI 1932 2. prabuddha jaina 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkyuM eTale navA nAme 3. tarUNa jaina 1934 thI 1937 4. punaH prabuddha jainanA nAmathI prakAzana 1939-1953 pa. prabuddha jaina navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana' 1953 thI * zrImuMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika 2010mAM 'prabuddha jIvana'no 57mAM varSamAM praveza prabuddha vAcakone praNAma pUrva maMtrI mahArAvo jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI caMdrakAMta sutariyA ratilAla sI. koThArI maNilAla mokamacaMda zAha jabhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAma DaoN. ramaNalAla cI. zAha
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa 'prabuddha jIvana': 57 0 aMka: 8-9 0 oNgasTa-sapTembara 20100 vikrama saMvata 2066 0 vIra saMvata 25370 zrAvaNa vada-tithi-50 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 81mA varSamAM praveza) pramuThTha jIvI 0 0 chUTaka nakala rUA. 25/-0 0 0 0 vArSika lavAjama rUA.125/-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha paryuSaNa parva vizeSAMka paryuSaNa parvanA ATha-dasa divasa dharma mahotsavanA divaso che. A varSe paryuSaNa parva 4 sapTembarathI zarU thAya che, eTale dara A karmakSaya karavAnA divaso che. prAyazcitta ane pazcAtApanI paLonA mahinAnI paMdaramI tArIkhe niyamita prakAzita thatuM 'prabuddha jIvana' darzana karI, kSamA ApI kSamA mAgavAnA A dhanya divaso che. AtmA jo 15mI ogasTe paryuSaNa viSezaka tarIke prakAzita karIe to para ArUDha thaI gayelA rAga, dveSa, kAma, lobha, moha vagere ghaNuM vaheluM thAya, ane tA. 15 sapTembaranA A vizeSAMka pragaTa pApasthAnakone jJAna, tapa ane bhaktithI e badhAMne nIce UtArI karIe to ghaNuM moDuM thAya, tema ja cAra sapTembarathI agiyAra ane haLavekathI emane vidAya karavAnA A divaso che. jema jema A sapTembara sudhI paryuSaNanA divaso hoI, tA. 15 sapTembarano aMka azuddha AvaraNo dUra thatAM prakAzita karavo zakya na | A saMyukta aMkanA saujanyadAtA jaze tema tema Atamajyoti bane. eTale madhyama mArga prakAzita thaze, e anubhUti o: gasTa : zrI kAlIdAsa sAkaLacaMda dozI parivAra pasaMda karI tA. 30 ogasTa, zabdAtita che. je mahAna | (pAlanapuravALA). AgasTa-sapTe mba2nA AtmAne A anubhati thAya sapTembara : zrI-zrImatI kalpA hasamukha DI. zAha parivAra saMyukta aMka prakAzita karavo. che e jIvanamukta banI jAya smRti-zraddhAjaliH dIpacaMdakezarImala zAhanI 16mI puNyatithi para e badhI rIte ucita lAgyuM. che. saMsAramAM rahIne paNa prasaMganA vAjAM prasaMge vAge asaMsArI banI jIvI jAya che, sAkSIbhAva svarUpe A bhavya AtmA to ja e nAda karNapriya ane manabhAvana lAge. citta prasanna thAya. mokSanA yAtri banI jAya che. A nirNaya pachI mAnasika saMgharSa zarU thayo. A vizeSAMkamAM zuM A zikhare pahoMcavA mATe jJAnatapa e eka umadA tapa che. jJAna pIrasavuM? paryuSaNa parva, tIrthakara bhagavAno, tapa, dhArmika kriyAo e mAtra pustaka nathI, jJAna e deva che, e jJAnadevatA che. enuM vagere vize to ghaNuM ja lakhAI gayuM che. pUjana AMkhothI, manathI ane dhyAnathI ja thAya. eTale paryuSaNanA jaina sAhitya sAgara jevuM vizALa ane gahana che. bhagavAna A pavitra divasoe ame ApanI pAse jaina sAhityanA sAgarasamA mahAvIra pahelAM ane pachI jaina sAhityanuM sarjana thatuM ja rahyuM che. jJAna bhaMDAramAMthI thoDuM Acamana laIne upasthita thaI rahyA chIe. jyAre lipi ane lekhana kaLA na hatI tyAre A sAhitya guru bhagavaMto prati mAse ApanA karakamaLamAM thoDuM bhAre, thoDuM haLavuM 'prabuddha dvArA zruta paraMparAthI jaLavAyuM ane pachI A Agama sAhitya lekhana jIvanaApane arpaNa karatA hatA evo A saMyukta aMka nathI, sAmagrI para lipi baddha thayuM. A vize vizeSa vigato A aMkamAM paNa thoDo bhAre bhAre che. paraMtu A tapanA divasomAM to AtmAne anyatra che eTale ahIM punarAvartana nathI karato. bharyuM bharyuM kare evuM bhavya bhavya ja darzAvAya ne! I.sa.nA bAramA zatakamAM zarU thayelA prAcIna gujarAtI jaina * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email:
[email protected] Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 sAhityano pravAha 1450 thI 1600 sudhInA doDhaso varSanA zrI mahAvIra jaina vidyAlaya dvArA rUpamANaka bhaMzAlI TrasTanA gALAmAM vadhAre puSTa ane vegavALo banyo, tyAra pachI te Aja saujanyathI A varSanA jAnyuArInA aMtamAM ratalAmamAM tridivasIya sudhI prati varSe jaina sAhityanuM sarjana thatuM ja rahyuM che. kahevAya che ke vIsamA jaina sAhitya samArohanuM Ayojana karAyuM. A samArohano bhAratanA jainonA jJAna bhaMDAromAM haju vIsa lAkha hastaprato viSaya hato: "jaina sAhitya gaurava graMtha'. lagabhaga 150 jaina-jainetara saMzodhakonI rAha jotI potAno zabda dhabakAra karI rahI che. evuM vidvAno A samArohamAM padhAryA. 110 jeTalAM jaina graMtho upara manAya che ke vizvamAM kyAMya ne kyAMya alaga alaga bhASAmAM pratidina zodhanibaMdho prApta thayA ane sarve vidvAnoe potAnI samaya eka eka jaina graMthanuM sarjana thaI rahyuM che. jaina sAhitya eTaluM maryAdAmAM rahIne e zodhanibaMdhonuM alpa alpa vAMcana paNa karyuM. sabhAgI che ke A dizAmAM A sAhityanI ciMtA ane khevanA eka jJAna mahotsavanuM vAtAvaraNa racAI gayuM, ane jaina sAhitya karanAra pU. muni bhagavaMto, prakAMDa paMDito, jijJAsuo ane mATe A eka aitihAsika ghaTanA banI rahI. A sarve zodhanibaMdho dhanapatio Aje paNa eTalA ja sakriya che, e nimitte ghaNI rUpamANaka bhazAlI TrasTanA vIratattva prakAzana maMDaLa zivapurI dvArA saMsthAo kAryarata che ane pragatine paMthe che. A saMsthAo vize "jaina graMtha nidhi' zIrSakathI prakAzita thaze ane enuM saMpAdana kArya eka dIrgha graMtha lakhI zakAya. jainonA caturvidha saMghe jJAnane tIrthakara jaina dharmanA paMDita ela. DI. InsTiTyUTa amadAvAdanA niyAmaka DaoN. jeTaluM ja mahattva ApI enI pUjA karI che. paDhamaM nAjhuM to yA jitendra zAha karaze. pahelAM jJAna, pachI ja dayArUpa dharma ane anuSThAno. A badhAM zodhanibaMdho amArI pAse taiyAra hatA ja. badhAM eTale amane paNa evo vicAra Avyo ke "prabuddha jIvana' dvArA zodhanibaMdho uttama ane saMzodhanAtmaka. A nibaMdhonI vigate yAdI ame paNa yatkiMcita jJAnabhAva zAsanane ane vAcakane samarpIe. A aMkamAM anyatra ApI che, jethI jijJAsuo e mahAnubhAvono jaina sAhitya be vibhAgamAM vibhAjita thayela che. ati prAcIna saMparka karI zake. A nibaMdhamAMthI "prabuddha jIvananA vizeSAMka mATe Agama eTale tIrthakara vANI je zrutaparaMparA pachI lipi baddha thayA, thoDAM nibaMdho pasaMda karavAnuM kAma A lakhanAra mATe khUba ja saMgharSamaya ane tyAra pachInuM Agametara sAhitya, A Agametara sAhityanuM banyuM. jyAM badhuM ja pasaMda hoya tyAM kyuM pasaMda karavuM? uparAMta sarjana karyuM jaina muni bhagavaMto, prakAMDa paMDito ane zrAvaka- 'prabuddha jIvana'nA vAMcakone manasamakSa rAkhI, pRSTanI maryAdA zrAvikAoe. A sAhityamAM vividha viSayo che to e sAhitya svIkArIne A nibaMdhonI dIrghatAnuM saMpAdana karavuM paDe. kAraNa ke vividha svarUpamAM paNa che. dA. ta. kathA, rAsa, prabaMdha, nATaka, ahIM to mAtra graMtha paricayano ja abhigama rAkhyo che. eTale viSaya vyAkaraNa, kAvyazAstra, nyAya, tattvajJAna vagere. A sAhitya mAtra ane sAhitya svarUponI dRSTie thoDAM nibaMdho vicAryA, paraMtu je vairAgyanuM sAhitya nathI, vividha rasothI e chalakAtuM sAhitya che. nibaMdhone sthAna na apAyuM e mATe pArAvAra duHkha ane manomaMthana jaina sAhitya rAjyAzrita na hatuM, tyAre ane Aje paNa e sarjanamAM paNa anubhavyuM. eTale je anya uttama nibaMdho samAvI nathI zakAyA saMghano sAtha ane saMghano A sarjana prati ahobhAva, khevanAbhAva enuM kAraNa pRSTa maryAdA che eno svIkAra karI e anya vidvAna ane dhanyabhAva rahyo che. jaina zAsana ane jaina sAhitya ATaluM mahAnubhAvonI huM kSamA mAguM chuM. sAthosAtha e nirNaya paNa pragaTa badhuM sadbhAgI che. karuM chuM ke zakya haze tyAre e nibaMdho enI dIrghatAnuM saMpAdana "prabuddha jIvana'nA vAcako jaina che, ane bauddhika jainetaro paNa che. karIne 'prabuddha jIvana'nA have pachInA aMkomAM prakAzita karIzuM, A jaina jijJAsu vAcakone ane jainetara boddhikone jaina sAhityano, jethI "prabuddha jIvana'nA jaina-jainetara jijJAsu vAMcakone jaina enA UMDANano, enA tattvajJAnano thoDo paricaya thAya evuM sAhitya sAhityanI vizALatAno ane gahanatAno paricaya thato rahe. A aMkamAM ApavAnA bhAva amArAmAM jAgRta thayA. ahIM prastuta thayelA zodhanibaMdhonI dIrghatAnuM saMpAdana karatI AkAza jevA vizALa ane samudra jeTalA gahana sAhityamAMthI vakhate paNa manamAM vyathA to anubhavI ja. pratyeka nibaMdha mULa dazathI motI jevAM thoDAM biMdu zodhavAnuM kAma kaThina to hatuM ja. samaya paMdara pAnAnA che, e pUrepUrA akSaramAM pragaTa karIe to bahu thoDAM paNa thoDo hato.paNa amArI TIme nirNayane kAryamAM pariNata karavAnI ja nibaMdhone samAvI zakAya, ane vaividhyano cheda UDI jAya. uparAMta pratijJA ja laI lIdhI. amArA pU. puSpAbena parIkha, komyuTara prabuddha jIvana'no vadhu vAcakavarga paMDitavarga ke ekeDemika varga nahi mudraNanA zrI javAharabhAI zukla ane amArA sarvenI vacce doDAdoDa ja, eTale e jijJAsu vargane manasamakSa rAkhI, emanI rasa ane karanAra kaDI jevo amAro azoka, badhAM kAryarata thayA. sau prathama grAhyazaktine lakSamAM rAkhIne A dIrgha nibaMdhonI dIrghatAnuM saMpAdana A tripuTI pratye mAro AnaMda ane saMtoSa bhAva pragaTa karuM chuM. karatA khUba mathAmaNa anubhavI che ja. anubhava che ke potAnA lekhano * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rU. 1000/-(U.S. $120) 7 kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana eka zabda paNa kapAya to lekhaka potAnI nasa kapAyAnuM duHkha anubhave aMtaramAM rAkhyo che, eTale vAcakanI e apekSA pUrNa na thaI hoya che. mAre anicchAe paNa A kArya karavuM paDyuM che. A sarva vidvAna evuM lAge to e vAcaka amane kSamA kare. lekhakonI huM kSamA cAhuM chuM. ahIM mAtra graMtha paricaya che. enA A aMkanuM vAMcana buddhiraMjana, manaraMjana, cittaraMjana ane mukhya bhAvanuM Acamana che. phUla nathI phUlanI sugaMdha che. cittavikAsanuM ja mAtra vAMcana nathI, paraMtu AgamathI arvAcIna A lekho vAMcyA pachI je koI vAcakane emAM kSati jaNAya athavA sudhInI A laghu zabdayAtrA vAcakane Atmika ane AdhyAtmika zAstradoSa dekhAya to e sarva vidvadajanane amArI vinaMtI che ke patra lakhIne vikAsanA zikhara tarapha dRSTi karAvaze evI zraddhA che. amane tarata ja jaNAve, ame pachInA aMkamAM pragaTa karIzuM. jethI zAstra sarva vAcaka mahAnubhAvone paryuSaNa parva mATe zubha prArthanA. azuddhi ke koI asatya AgaLa vadhatAM aTake, jJAna e devatA che. ane e A pavitra divasomAM karmakSayanA utsavo Apa ujavo evI UrjA zuddha svarUpe ja dRzyamAna hovA joIe. Apa sarvene prApta thAya evI zAsana devane prArthanA. A sarva lekhonI prApti mATe punaH zrI mahAvIra jaina vidyAlaya vitelA varSa daramiyAna amArI lekhana kSetre je kAMI bhUla thaI ane rUpa-mANaka bhaMzAlI TrasTano ame AbhAra mAnIe chIe. hoya, pragaTa thayela sAhityathI ApanuM kyAMya mana dubhAyuM hoya to 'prabuddha jIvana'nA niyamita vAcako pAse A saMyukta aMka eka ame aMtaHkaraNa pUrvaka ApanI kSamA mAgIe chIe. viziSTatA laIne Ave che eTale pUrvanAM badhAM aMkonI jema managamatuM khAmemi savya jIve, save jIvA khamaMtu me, mitti me sava bhUesa, ke jhaTapaTa mANI zakAya evuM vAMcana A mahAnubhAvone nahi maLe. vere majhe na keNaI. uparAMta niyamita pragaTa thatA vibhAgo paNa ahIM dRzyamAna nahi micchAmi dukkaDam. thAya, kAraNa e ja ke e vibhAgo pachI to AvavAnA ja che. paraMtu TdhanavaMta zAha e sthAne ahIM vadhu graMthono paricaya-lAbha ApI zakAya, e bhAva
[email protected] khajAno kadI pUro nahi thAya jo... |anuvAdakaH puSpA parIkha je roke che te saDe che, je choDe che te pAme che. khAbocIyAmAM pANI to nadIone khoTa jatI haze ! vAdaLa kaMI nadIo para eTalI varSA nathI sUkAI jAya, ghaTI jAya ane duSita thAya paraMtu vahetA jharaNAmAM haMmezA karatA ke jethI nadI dvArA apAyela anudAnano badalo vALI zake. A khoTane gatizIlatAnI sAthe sAthe svacchatA paNa rahe che. nathI e sUkAtuM ke nathI e himAlaya parano barapha pUrI kare che ane zAnadAra nadIone khoTamAM nathI saDatuM. eno srota kadi pUrNa thato nathI. je gatizIlatAno niyama toDe che, rahevA deto. barapha pIgaLyA kare che ane nadIonA peTa bharAtA rahe che. to saMcaya kare che tene alpa prApta thAya che, akSaya anudAnanI pAtratAthI te pIgaLato himAlaya bAMDo thaI jato haze? nA e paNa nathI thatuM, AsamAnanA vaMcita rahI jAya che. khajAnAmAM eTalo barapha bharelo che ke nadIone ApeluM anudAna paNa e dharatI potAnuM jIvanatattva vanaspatione niraMtara Ape che. A krama pUrNa karI zake. himAlayanA hima zikharo hajAro varSo pUrve jevA hatA tethI anAdikALathI cAlI Ave che. sarve prANI dharatImAMthI ja potAno AhAra jarAye ochA nathI thayA. prApta kare che. dharatIno bhaMDAra kadI khAlI thato nathI. vanaspatinA sUkA je ApyuM te kyAre pAchuM Avaze teno hisAba mAMDavAnI jarUra nathI. pAMdaDA ane prANIono maLa, gobara enI zaktine kadI ghaTavA nathI detA. ApavAvALAno khajAno kadI khUTato nathI e ukti para vizvAsa rAkhavo prakRti e prANIonA dAnanA badalAmAM emane aDhaLaka vaibhava ApatI ja jarUrI che. kAle nahIM to parame eka hAthe apAyela anudAna bIjA hAthamAM rahI che. sarvenA peTa bharavAvALI dharatIe kadI potAnuM peTa khAlI hovAnI AvI ja jAya che. pAnakharamAM pAMdaDAo jamIna para paDatA rahe che jethI phariyAda nathI karI. bhUmine khorAka maLato rahe che ane enI phaLadrupatAmAM ghaTADo thato nathI. vanaspatio potAnI hariyALI ane jIvavAnI zakti niraMtara prANIone pILA parNo kharyA nathI ke navI kuMpaLo phUTavA mAMDe che ane vRkSa pahelAM karatAM pradAna kare che. ema lAge ke eno bhaMDAra Aje nahIM to kAle jarUra khAlI paNa adhika hariyALuM banI jAya che. phaLono silasilo paNa Aja pramANe thaze, paraMtu vRkSonA mULIyAM eTalA majabUta hoya che ane dharatInA UMDANa cAlyo Ave che. toDavAvALA phaLa toDavAmAM kasara nathI karatA paraMtu temAM sudhI ghUsI jaIne vanaspatinI saMpatti yathAvat jIvaMta rAkhI zake che. vRkSa kaMI gumAvatuM nathI. varSamAM be vAra vRkSa para phaLa bese che ane koI khoTa samudra vAdaLo Ape che. vAdaLonI mAMgaNI kadI pUrI nathI thatI chatAM paDatI nathI. una ApanAra gheTAMonuM paNa evuM ja che. bALakonA garama sRSTinI zarUAtathI Aja sudhI cAlI AvatI A yAcanAne kadI InkAra kapaDAM banAvavA ke sveTara banAvavA gheTAMo una ApyA ja kare che ane navuM sAMbhaLavo paDyo nathI. nadIoe samudranA AMgaNe pahoMcI teno bhaMDAra una ugyA kare che. pUrI umara e ApyA ja kare che paNa kadi una vagaranuM gheTuM bharavAnA sogaMda lIdhA ane Aja sudhI nibhAve che. samudra Aja sudhI najare nathI paDatuM. | * * * ('tIrthaMkaranA saMkalano'mAMthI) yathAvat che. vAdaLAMoe je ApyuM che ke Ape che te nadIo bharapAI kare che. phona : 022-23873611
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 bhagavatI sUtra | DaoN. pravINa sI. zAha lekhaka jena dharmanA UMDA abhyAsI, vaktA ane jena dharma viSayaka graMthonA kartA che. varSo sudhI amerikamAM vasavATa karI vartamAnamAM amadAvAdamAM sthAyI thaI vizvabharamAM jene jJAna sAhityano pracAra karI rahyAM che. hiMdu darzananA veda-vedAMta-upaniSada-purANa vagere zAstromAM bhakatyA nitya prabaLe zrutamahamakhila sarva lokeka sAramuM pAraMgata brAhmaNa paMDitoe jyAre jainadarzananuM zaraNuM svIkArI Agama sUtro zrI arihaMta (bhAvatIrthaMkara) devanA mukhamAMthI artha dvAdazAMgInA zruta sAgaramAM DokIyuM karIne aneka amUlya zAstra rupe prakaTa thayelA che ne te vizAla jaina pravacanonI sUtra rupe racanA padArthonA motI joyA tyAre atyaMta prabhAvita thaI gayA. bhale karanArA bIjabuddhi vagere lablinidhAna zrI gaNadharo che tathA aneka pachI IndrabhUti gautama Adi dhuraMdharo hoya ke navAMgI TIkAkAra arthothI te jaina pravacano bharelA hovAthI citrA (Azcarya abhayadevasUri, bhadrabAhu, haribhadrasUri jevA vidvAna maharSio hoya. upajAvanArA) kahevAya che. temaja mahAbuddhi vinayAdi sadguNI haribhadrasUrie to lakhyuM munivaro ja A zrI AgamajJAna viziSTa pradipta ajavALA pAtharanAra bodhAgAdya supada padavI nIrapurA bhIrAma dIpaka samAna che, tathA te jaina pravacanone bhaNIne ke sAMbhaLIne jIvA hiMsA virala lahari saMgamagAha deha jANanArA bhavya jIvo aNuvrata mahAvratAdinI sAtvika ArAdhanA cUlA vela gurugamamaNI saMkula dUra pAra rupa phalane pAme che eTale teo niyANAMno tyAga karIne vidhipUrvaka sAraMvirAgama jalanidhi sAdare sAdhu saMve. nirdoSa mokSamArgane ArAdhIne siddhipadane pAme che kAraNa ke Aje AvA amUlya pArasamaNI jevA eka graMthano paricaya sarvalokanA sArarupa che. ApavAnuM mane saubhAgya prApta thayuM che te che bhagavatI sUtra eTale jaina Agama sAhitya para niryukti, bhASya, cUrNa, TIkA, vivaraNa, vivAha pannati nAmano pAMcamo Agama graMtha. vRtti, dIpikA, avacUrI, avacUrNi, vivecana, vyAkhyA, chAyA, Agamano paricaya : akSarArtha, paMjikA, TabbA, bhASATIkA, vacanikA, jevuM ghaNuM sAhitya jigaMdA terA Agama che avikArA paNa lakhAyeluM che. kamanasIbe temAMthI ghaNuM ja ochuM sAhitya bacyuM Ama jainadharmanI jaDa hoya to te Agama che. enA ja AdhAre che. Ama chatAM ghaNuM sAhitya bhaMDAromAM sacavAyeluM che. je dhIre dhIre jainadharmanI ImArata Aja varSonA varSo pachI paNa aneka jhaMjhAvAto vidvAnonI najare AvatAM prakAzita thatuM jAya che. vacce ya meruparvatanI jema aDolapaNe khaDI rahI che. ene jainadharmanA paMcAgIno paricaya: prANarupa gaNavAmAM paNa kazI ja harakata nathI. eTale ke jenAthI (1) sUtra : gaNadhara bhagavatta, pratyeka buddha mahApuruSa, cauda vastutatvano spaSTapaNe bodha thAya tene Agama kahevAmAM Ave che. pUrvadhara bhagavanta ane dazapUrvadhara bhagavatta dvArA racavAmAM Avela zrI arihaMta prarupita ane gaNadharaguMphita Agamo dvArA lokAloka graMthane sUtra tarIke mAnavAmAM AvelA che. svarUpane hAthamAM rahelA AmaLAnI jema jANI zakAya che. (2) niryukti : vyAkhyAtmaka sAhityamAM niryuktinuM sthAna jema brAhmaNo vedane, boddho tripiTakane, khristio bAIbalane, mahattvanuM che. arthone koI eka nakkI sUtramAM bAMdhyA hoya tene muslimo kurAne zarIphane ane pArasIo khurde avestAne parama pavitra niryukti (arthayukta sUtro) kahe che. niryukti AryAchaMdamAM eTale graMtha gaNavApUrvaka pramANabhUta mAne che tevI ja rIte jaina mATe prAkRta gAthAomAM lakhAyelA saMkSipta vivecana che. tenA viSayaAgamagraMtho parama mAnya che. Ane pravacana, zruta-sUtra tathA siddhAMta vastumAM aneka kathAnako, udAharaNo ane dRSTAMtono saMkSepamAM Adi zabdathI paNa oLakhavAmAM Ave che. upayoga thayelo che. 45 AgamomAM-11 aMga, 12 upAMga, 10 pannA, 6 (3) bhASya sAhitya : bhASyasAhitya paNa niryuktinI jema ja saMkSipta chedasUtro, 4 mULasUtra tathA naMdIsUtra ane anuyogadvAra sUtra. A gAthAomAM lakhAyeluM sAhitya che. bhASyonI bhASA niyuktinI jema ja rIte gaNavAmAM Ave che. ardhamAgadhI che. aneka jagyAe mAgadhI ane zaurasenIno prayoga thayelo maharSi bAlacaMdramuni snAtasyAnI thoyamAM zrutajJAnanI stuti che. temAM mukhya AryA chaMda che. bhASyono samaya sAmAnya rIte I. sa. nI karatA lakhe cheH 4thI 5mI zatAbdI manAya che. ahaMdavatra prastuta gaNadhara racita dvAdazAMga vizAlam (4) cUrNisAhitya : Agama para lakhAyela vyAkhyA sAhityamAM citra bahuvarNayukta munigaNa RSabheru dhArita buddhi medabhiH cUrNinuM sthAna agatyanuM che. tenI racanA gadyamAM che. tenI bhASA mokSAgradvAra bhUta vratacaraNa phala zeya bhAva pradipa
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 saMskRta mizrita prAkRta che. mUrchAomAM laukika ane dhArmika kathAo aneka che. temAM prAkRta bhASAmAM zabdonI utpatti ApI che. tathA saMskRta ane prAkRta pardhA paNa che. prabuddha jIvana (5) TIkA sAhitya : Agamo para vistRta TIkAo lakhAI che. AgamasiddhAMtane samajavA mATe A sAhitya agatyanuM che. TIkA sAhitya moTe bhAge saMskRtamAM lakhAyeluM che, temAMno kathAbhAga prAkRtamAM che. AgamanI valabhI vAcanA pahelAM TIkA sAhitya lakhavAmAM AveluM. mULasUtranI jemaja tenI niryukti-TIkA-pUrvi ane bhASya e cAreya prAmANika che ane tethI tenI mAnyatAmAM koIpaNa jAtano vivAda Ubho karavo joIe nahi. A pAMceya maLIne paMcAgI sAhitya ne che. mULasUtranA yathArtha bhAvo jANavA mATe niryukti TIkA Adino sahAro levo ja paDe che. tenA vagara keTalIya jagyAe arthano anartha thatAM vAra nathI lAgatI. vaLI sUtrakAranI jema ja niryukti-TIkA-bhASya ane cUrNinA racayitA mahApuruSo paNa prabaLa kSayopazamavanta ane bhavabhIru hatA tethI temanI racanAmAM koI anyathA bhAva thavAno. saMbhava raheto nathI. bhagavatI sutranA nAmo: bhagavatI sUtra ne vihapajJattI kahevAya che. enuM saMskRtarupa che-vyAkhyAprazapti. praznottaranI zailImAM lakhAyela A graMtha vyAkhyAprajJapti kahevAya che. vyAkhyAno artha che vivecana karavuM ane prAptino artha che samajavuM, jemAM vivecanapUrvaka tattva samajAvavAmAM Ave che tene vyAkhyAprajJapti kahevAya che. naMdIsUtramAM cAra prajJaptino ullekha che-jaMbudvipaprajJapti, dvIpasAgaraprajJapti, caMdraprajJapti ane sUryaprajJapti. jyAre kaSAyapANDamAM pAMcamI vyAkhyAprajJapti paNa batAvI che. zvetAMbara sAhityamAM vyAkhyAprajJaptino ullekha mAtra dvAdazAMgInA pAMcamA aMganA rupamAM ja maLe che. abhayadevasUrie sUtranA prAraMbhamAM vyAkhyAprajJapti padanI vyAkhyA karI che. e anusAra prastuta AgamamAM gautamasvAmI gaNadhare pUchelA praznonA uttaramAM prabhu mahAvIre je pratipAdana karyuM tenI prajJApanA che tethI tenuM nAma vyAkhyAprajJapti che. emaNe tenA cA2 artha bIjA karyA che. 1. vyAkhyA+prajJA+Apti=vyAkhyAprajJApti 2. vyAkhyA+prajJA +Atti=vyAkhyAprajJAtti. AmAM vyAkhyAnI prajJAthI arthanI prApti thAya che tethI vyAkhyAprajJApti athavA vyAkhyAprajJAtti evuM nAma che. 3. vyAkhyAprajJa+Apti=vyAkhyAprajJApti 4. vyAkhyAprajJa+ Atti=vyAkhyAprajJAtti. vyAkhyAkAra bhagavAna mahAvIra dvArA gaNadharone arthanI prApti thaI tenI tenuM nAma vyAkhyAmajJApti athavA vyAkhyAprajJAtti che. A cAre artha bauddhika che. prAkRta vyAkarAnI dRSTithI karavAmAM AvyA che. abhayadevasUrie A sUtranuM bIjuM nAma viAhupaLattinI vyAkhyA karI che. (1) vivAda-prApti-vivAda kSapti-AmAM vividha athavA viziSTa arthapravAhonuM prajJApana che tethI vivAdaprajJapti kahevAya che. (1) vidmavyAdha+prajJapti-vibAdhaprApti-mAM bAdhArahita arthAt pramANathI abAdhita arthanuM nirupaNa che tethI vivyAdhaprajJapti kahevAya che. prastuta AgamanuM nAma bhagavatI che. bhagavatI e vyAkhyAprajJaptinuM vizeSaNa hatuM. potAnI viziSTatAne lIdhe maLeluM A vizeSaNa AgaLa jatA tenuM nAma banI gayuM je vadhu pracalita banyuM. vaLI ema paNa kahevAya che ke bhagavatI e nAma sUtranI pUjyatAne sUcavanAruM che. vaLI gautamasvAmI agnibhUti-vAyubhUtimaMDitaputra-mAkaMdIputra-rAhaka-jayaMti zrAvikA anyatIrthaka skaMdaka parivrAjaka vageree pUchelA 36000 savAlonA javAbo temAM che tethI tenuM ghaNuM mahattva hovAthI A pAMcamA aMganuM nAma bhagavatI che. bhagavatIsUtranA racanAkAra : agiyAra gaNadhara bhagavArtAnA dIkSAparyAyamAM sauthI vadhAre lAMbA samayano dIkSAparyAya pAMcamA gaNadhara bhagavAna zrI sudharmAMsvAmIjIno hato; ane ethI ja bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAe, potAnA agiyAra gaNadharo paikI pAMcamA gaNadhara bhagavAna zrI sudharmAsvAmIjIne, potAnI pATe sthApita karyA hatA. bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA nirvANane pAmyA te samaye, e tArakanA agiyAra gaNadharo paikI mAtra be ja gaNadhara bhagavAno vidyamAna hatA. pahelA gaNadhara bhagavAna zrI gautamasvAmIjI ane pAMcamA gaNadhara bhagavAna zrI sudharmAsvAmIjI, e be sivAyanA naveya gaNadhara bhagavAno, bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA nirvANane pAmyA te pahelAM ja nirvANane pAmI cUkyA hatA. niyama evo che ke gaNadhara bhagavAno potAnA nirvANane pAmavAnA samayathI eka mahinA pUrve pAdopagamana anazanane svIkAre che, eTale e naveya gaNadhara bhagavAnoe pAdopagamana anazanane svIkAratAM pahelAM, potapotAno gaNa, pAMcamA gaNadhara bhagavAna zrI sudharmAsvAmIjIne suprata karyo hato. bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA nirvANa bAda varSo pahelAM gaNadhara bhagavAna zrI gautamasvAmIjI paNa nirvANane pAmyA che, eTale e tArake paNa nirvANa pAmyAnA eka mahinA pahelAM ja potAno gaNa pAMcamA gaNadhara bhagavAna zrI sudharmAsvAmIjIne suprata karyo hato. AthI ema samajI zakAya che ke bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA nirvANa bAda lagabhaga bAra varSe, e tArakanA pAMcamA gaNadhara bhagavAna zrI sudharmAsvAmIjInI nizrAmAM, bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA zAsananA samasta munigaNo AvI gayA hatA. Ama thavAthI, e
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 taddana ja svAbhAvika che ke pAMcamA gaNadhara bhagavAna zrI sudhImAM hayAta hatA. temane lagatI vigatavAra hakIkata sudharmAsvAmIjIe racelI dvAdazAMgInI ja paraMparA cAle temaja prabhAvakacaritramAM abhayadevasUrinA prabaMdhamAM ApelI che. te mULa bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmAnA zAsananA munionI paraMparA dhArAnagarInA hatA, temanA pitAnuM nAma mahidhara ane mAtAnuM paNa teozrInI ja gaNAya. nAma dhanadevI hatuM. ane A AcAryanuM mULa nAma abhayakumAra hatuM. prastuta Agama dvAdazAMgInuM pAMcamuM aMga che. emAM prabhu vardhamAnasUrinA ziSya buddhisAgarasUri ane jinezvarasUri hatA. A mahAvIranI vANI sudharmA gaNadhara dvArA saMkalita che tethI tenA mULa abhayadevasUri e jinezvarasUrinA ziSya hatA. e jamAnAmAM A praNetA prabhu mahAvIra che, ane racanAkAra gaNadhara sudharyA che. AmAM AcArya hatA te jamAnAmAM sAdhu saMsthA bahu zithila dazAmAM hatI. ghaNo bhAga naSTa thaI javA pAmyo che paNa A kALamAM dvAdazAMgInA caityavAsIonuM prabaLa khUba hatuM. caityavAsIo AcAramAM eTalA A aMgano je bhAga vidyamAna che tenA racanAkAra sudharmAsvAmI ja badhA zithila thaI gayA hatA ke teo pagArathI nokarI karavAnI hada che. ane A sUtranA vivaraNakAra (TIkAkAra) navaaMgI TIkAkAra sudhI pahoMcI gayA hatA. A AcArya ane emanA guruo e AcArya abhayadevasUri che. zithilatAne dUra karavAno prayatna karatA hatA. navaaMga sUtro upara atyAra sudhImAM anantI utsarpiNIo ane anantI AmanI TIkAo vidyamAna che. uparAMta emaNe paMcAzaka vagere aneka avasarpiNIo thaI che temaja bhaviSyamAM anantI utsarpiNIo prakaraNo upara vivaraNo lakhelAM che ane bIjA keTalAMka navAM prakaraNo ane anantI avasarpiNIo thavAnI che; eTale atyAra sudhImAM paNa banAvelAM che. sUtro uparanI ghaNI kharI TIkAo temaNe pATaNamAM jema anantA zrI tIrthakara bhagavaMto thayA che ane te tArakonA karI che tema teo jaNAve che. prastuta sUtranI TIkA temaNe 1128mAM anantA zrI gaNadhara bhagavAno thayA che, tema bhaviSyakALamAM paNa pATaNamAM karI che ema teo TIkAne prAnta jaNAve che. anantA zrI tIrthaMkaradevo thavAnA che ane te tArakonA zrI gaNadhara bhagavatIsUtra racanAno prasaMga bhagavAno paNa anantA thavAnA che. e thayelA ane thanArA anantA zrImAn abhayadevasUrijInA samayamAM dukALanA upadravane lIdhe zrI gaNadhara bhagavAno potapotAnI dvAdazAMgIne race, eTale anantI dezanI durdazA thavA pAmI ane tethI siddhAMta tathA tenI vRttino dvAdazAMgIo thaI; paNa e dvAdazAMgIonA arthanI dRSTie kahIe, uccheda thavA lAgyo. temAMthI je kAMI sUtro bacI javA pAmyAM, temAM to e anansI dvAdazAMgIomAMthI eka dvAdazAMgImAM paNa kazI ja prekSAnipuNa munione paNa zabdArtha durbodha thaI paDyo. bhinnatA hoI zake nahi. Ama arthanI apekSAe bhinnatA na hoya. zAstrone aMge AvI sthiti upasthita thavA pAmI, te anansI dvAdazAMgIomAM paNa zabdanI apekSAe paraspara bhinnatA daramyAnamAM eka vAra evuM banavA pAmyuM ke zAsanadevI AcArya zrI saMbhavI zake, paNa arthanI apekSAe to anansI dvAdazAMgIomAM abhayadevasUrijI mahArAjAnI pAse AvyAM. paNa abhinnatA ja hoya. madhyarAtrino e samaya hato. madhyarAtrinA samaye paNa zrImAnuM - bhagavAna zrI jinezvaradevanA zrImukhe uccArAyela tripadInA abhayadevasUrijI mahArAjA to sAvadhAnapaNe dharmadhyAnamAM magna zravaNathI, gaNadhara bhagavaMtone gaNadhara-nAmakarmano udaya thAya che banIne beThA hatA. ane teone potapotAnA jJAnAvaraNIya karmano evo to suMdara zAsanadevIe AvI, temane namaskAra karIne kahyuM ke zrI kSayopazama thAya che, ke jethI teone utkRSTa koTinuM matijJAna ane zIlAMgakoTi nAmanA AcAryazrIe pUrve agiyAra aMgasUtronI je zrutajJAna prApta thAya che. gaNadhara-nAmakarmano udaya thavAthI ane vRttio banAvI hatI, temAMthI hAla mAtra be ja aMgasUtronI utkRSTa matijJAna tathA zrutajJAna prApta thavAthI, zrI gaNadhara bhagavaMto vRttio vidyamAna che ane bAkInA nava aMgasUtronI vRttio eka muhUrta mAtramAM ja dvAdazAMgInI racanA karI zake che. duSkALane aMge vicchinna thaI javA pAmI che; AthI, zrIsaMgha uparanA AcArya bhagavAna zrImad abhayadevasUrIzvarajI mahArAjAe zrI anugrahane mATe tame, je nava aMgasUtronI vRttiono viccheda thaI bhagavatIjI sUtranuM A vivaraNa lakheluM che. zrI ThANAMga sUtrathI laIne javA pAmyo che, te nava aMgasUtronI vRttionI racanA karo! zrI vipAkasUtra sudhInA nava aMgasUtronA vivaraNo A AcArya zAsanadevInA AvA sUcanane sAMbhaLatAM, zrI abhayadevasUrijI bhagavAna zrImad abhayadevasUrIzvarajI mahArAjAe racelAM che ane mahArAjA, to Azcaryacakita banI gayA. nava aMgasUtronI vRttione ethI ja A mahApuruSa ApaNA samAjamAM navAMgI TIkAkAra tarIkenI racavAnI teozrIne kadI kalpanA paNa nahi AvelI. pote e vAtamAM khyAtine pAmelA che. paNa zaMkita ja hatA ke mArAmAM evuM sAmarthya ja kyAM che, ke jethI huM abhayadevasUrijInI oLakha nava aMgasUtronI vRttione racI zakuM? bIjI tarapha sUcana TIkAkAra abhayadeva vikramanA 11mA saikAthI te bAramA saikA zAsanadevInuM hatuM. A kAraNe zrImAna abhayadevasUrijIe
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 movyagratA anubhavI ane te vyagratAne zAsanadevI samakSa pragaTa karatAM kahyuM ke, mAtA! huM to alpamati jaDa jevo chuM, gadAdhara bhagavAna zrI sudharmAMsvAmIjIe racelA granthone yathArtha rupamAM jovA jogI buddhi paNa mArAmAM nathI, eTale huM tenI vRtti racuM ane mArA ajJAnapaNAthI temAM jo koI paNa utsutra mArAthI kahevAI jAya, tethI mane mahApApa lAge ! usUtrakathana karanArane anaMta saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe, evuM pUrvAcArya paramarSionuM kathana che. A eka muMjhavaNa ane mArI bIjA muMjhavaNa e che ke tamArI vANI paNa agraMthanIya che; mATe tame ja kaho ke mAre karavuM zuM ? zrI abhayadevasUrijI mahArAjAne zAsanadevIe paNa suMdara ane soTa javAba dIdho che. zAsanadevIe kahyuM ke huM sujJaziromaNi ! siddhAMtanA arthanI vyAjabI vicAraNA karavAnI tamArAmAM yogyatA che, evI mArI khAtrI che. Ama chatAM paNa, jo kyAMka saMdeha paDe to tame mane yAda karo, eTale huM tarata ja tamArI pAse hAjara thaIza ane tamArI sUcavelI saMdehavALI bAbata bhagavAna zrI sImaMdharasvAmIjIne pUchI AvIne tamane jaNAvIza. zAsanadevIe A pramANe utsAha ane AzvAsana ApavAthI, AcArya bhagavAna zrImad abhayadevasUrIzva2 mahArAjAe, zrI AcArAMga ane zrI sUyagaDAMga nAmanA be aMgasUtro sivAyanA, zrI ThAAMgasUtra Adi nava aMgasUtronI vRttionI racanA karavAno svIkAra karyo. AvA duSkara kAryano svIkAra karavAnI sAthe, e mahApuruSe evI paNa duSkara pratijJA grahaNa karI ke jyAM sudhI zrI ThANAMgasUtra Adi naveya aMgasUtronI vRttione racavAnuM kArya huM paripUrNa karuM nahi, tyAM sudhI mAre haMmezAne mATe AyaMbila ja karavuM. prabuddha jIvana navAMgI TIkAkAra AcArya bhagavAna zrImad abhayadevasUrIzvarajI mahArAjAe, zAsanadevInI preraNAne pAmIne nava aMgasUtro uparanI vRttionI racanA karI, evuM zrI prabhAvakacaritranA racayitA AcArya zrI prabhAcandrasUrijIe jaNAvyuM che. ApaNA upara e mahApuruSano paNa asAdhAraA koTino upakAra che. Aje ApaNe A zrI bhagavatIjI sUtrano rasAsvAda laI zakIe, sUtronA artho karIne rahasyane samajI zakIe chIe, te navAMgI TIkAkAra zrI abhayadevasUrIzvarajI mahArAjAnA puNyAprAztArano prabhAva che. e mahApuruSe zrI ThANAMgasUtra Adi nava aMgasUtro upara evI to saraLa, sarasa ane savistara TIkAo racI che ke enA ja pratApe, gaNadhara bhagavAna zrI sudharmAsvAmIjIe sUtromAM gUMthelI zrI jinavANInuM ApaNe sudhApAna karI zakIe chIe, agiyAra aMgonA zabdArthane samajavAne mATe, zrI zIlAMkAcArya mahArAjAnI banAvelI zrI AcArAMgasUtra ane zrI sUyagaDAMgasUtranI be TIkAne tathA zrI abhayadevasUrijI mahArAjAnI banAvelI zrI ThANAMgasUtra Adi nava aMgasUtronI nava TIkAo, 9 e ja ApaNe mATe A kALamAM aoDa ane parama upogI sAdhana ja che. viSayavastu samavAyAMga ane naMdI anusAra prastuta AgamamAM 36000 praznonuM vyAkaraNa che. emAM carcelA viSaya saMbaMdhI aneka sUcanAo prApta thAya che. temAM samaya, parasamaya, jIva, ajIva, loka ane aloka vyAkhyAna che. samavAyAMga anusAra gautama gaNadhara uparAMta aneka deva, devI, zrAvaka-zrAvikAoe pUchela praznono temAM ullekha che. A Agamano UMDANapUrvaka abhyAsa karavAthI khyAla Ave che. ke prastuta AgamamAM vartamAna vaijJAnika zodhonuM prakaraNa kareluM che. prastuta graMtha tattvavidyAno AkAragraMtha che temAM cetana acetana baMne tattvonI vizada jANakArI upalabdha che. TUMkamAM vizvavidyAnI koI evI zAkhA nahIM hoya jenI A graMthamAM pratyakSa ke apratyakSa rIte carcA karI na hoya. tattvavidhAno ATalo vizALa graMtha haju sudhI jJAta nathI. A AgamamAM evA seMkaDo viSayonuM pratipAdana kareluM che je buddhi dvArA grAhya nathI. jJAnanA sAgara evA A bhagavatisUtramAM jo ke gaNitAnuyoganI pradhAnatA che to paNa dravyAnuyoga, caritAnuyoga ane kathAnuyoganA pATha paNa jovA maLe che. sUtramAM upadeza ane siddhAMtano saMyoga thavAthI sUtra vadhAre upAdeya, zraddheya ane pUjya bane che. sUtramAM asaMvRta aNagAra, saMskRta aNagAra, karmonA prakAro, zyAo, jIvonI vividha jAti, devagati ane manuSyagatinuM vistRta vivecana, IndralokanI sabhAnuM varNana vagere aneka viSayonI carcA karelI che. vaLI prastuta AgamamAM gativijJAna, bhAvitAtmA dvArA AkAza gamana, pRthvI Adi sthAvara jIvonA zvAsa-ucchavAsa, sArvabhauma dharmonuM pravacana, gatipravAda adhyayananI prajJApanA, kRSNarAji, tamaskAya, paramANunI gati, dUrasaMcAra Adi aneka mahattvapUrNa prakaraNa che jenuM vaijJAnika daSTithI adhyayana arpakSita che. prastuta Agamano pUrNa AkAra Aje upalabdha nathI paraMtu jeTalo upalabdha che temAM hajAro prazno carcIta thayelA che. aitihAsika dRSTithI AcArya maMli gozAla, jamAli, zivarAjarSi, skaMdaka saMnyAsI vagere prakaraNa bahu ja mahattvapUrNa che. tattvacarcAnI dRSTithI jayantI, madaduka, zramarNopAsaka, roha aNasAra, saumita brAhmaNa, bhagavAna pArthanA ziSya kAlAsarvasiya, tuMgiyA nagarInA zrAvako vagere prakaraNo paThanIya che. zitanI dRSTie gAMgeya aNagAranA praznottara bahu mulyavAna che. prastuta AgamamAM evA aneka prasaMgo prApta thAya che jemAM tattvanI carcAo karatA judA judA dharmonA AcAryomAM dhArmika udAratAno yathArtha paricaya prApta thAya che. kulika ane ceTaka vaccenA yuddhanuM mArmika varNana paNa che.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 vaLI prastuta AgamamAM caturdazapUrvI dvArA eka vastunA hajAro athavA prazna hoya tene zataka kahevAya che. pratiruponuM nirmANa, AdinI carcA karelI che je ghaNI mahattvapUrNa che. racanA zailI : prastuta AgamamAM 36000 vyAkaraNono ullekha prastuta Agama prabhu mahAvIranI tattva vidyAnuM pratinidhi sUtra che, tethI tenI racanA praznottara zailImAM karavAmAM AvI che. vartamAna che. A AgamamAM prabhu mahAvIranuM vyaktitva jeTaluM praphUrita thayuM AkAramAM paNa te praznottara zailInuM Agama che. che teTaluM anyatra nathI. DaoN. vaoNlTara subrImoe prastuta AgamanA prazna ane uttaranI bhASA sahaja ane saraLa che. aneka sthAno saMdarbhamAM bhagavAna mahAvIrane samajAvatA mArmika bhASA prastuta para gadyakAvya jevI chaTA dRSTigocara thAya che. adhikatama praznottara karI che. temaNe lakhyuM che ke mahAvIra eka suvyavasthita ane nirUpaNanA paddhatimAM pratyakSa zailIno prayoga che. praznakartA prazna pUche che ane puraskartA che. temaNe potAnA nirUpaNamAM prakRtimAM maLatA tattvone bhagavAna uttara Ape che. kyAMka kyAMka racanAkAre parokSa zailIno sthAna ApyuM che. jema ke vAyu ne agni saMbaMdhI jIvonI vyAkhyA, upayoga karyo che. kyAMka kyAMka khUTa prazna che to kyAMka kyAMka eka ja vagere aneka viSayomAM bhagavAna mahAvIra sarvazreSTha, asAdhAraNa, prakaraNathI saMbaMdhita praznottaranI zRMkhalA che. sarvAdhika vidvAna tarIke jhabakI uThe che. DaoN. Delyue lakhyuM che ke huM zatakanA prAraMbhamAM saMgrahaNI gAthA hoya che jemAM te zatakanA niSkarSarUpe kahevA mAMgu chuM ke prastuta Agama mahAvIranA vyaktitvane badhA uddezakonI sUci maLI jAya che. gadyanI madhyamAM paNa saMgrahaNI eka ciMtaka ane praNetAnA rUpamAM prarUpita kare che, ane sAthe te gAthA pracura rUpamAM maLe che. udAharaNa tarIke cothA zatakanuM pAMcamA abhuta yuganuM paNa citraNa kare che ke jyAre dharma ane darzanano ane AThamA ane chaThThA zatakanuM 132, 134muM sUtra dRSTavya che. sarjanAtmaka dora cAlI rahyo hato. prastuta AgamanA be saMskaraNa maLe che. eka saMkSipta saMskaraNa bhagavatI sUtra eka ja evuM AgamasUtra che jemAM maMgalAcaraNamAM ane bIjuM vistRta saMskaraNa. vistRta saMskaraNa savAlAkha zloka navakAramaMtra prasthApita karI maMgalarUpe paMcaparameSThi bhagavaMtone pramANe che tethI tene savAlakhI bhagavatI kahevAya che. banne namaskAra karavAmAM AvyA che. pUrA sUtrane mATe maMgalAcaraNa karyA saMskaraNomAM koI bhautika bheda nathI. pachI prathama zatakanI zarUAtamAM dvAdazAMgI rUpa zrutajJAnane namaskAra bhagavatI sUtranA vyAkhyA graMtha: kare che kAraNa ke zrutajJAna ahata pravacana rUpa hovAthI mAMgalika che. niryukti : prastuta AgamanI niryukta vartamAnamAM upalabdha nathI. sAthe kuMbhakara, brahmazAMti, yajJa, vairuTyA vidyAdevI, aMtahuDI devIno Agama graMthomAM niryukti svataMtra vyAkhyAnagraMtha rUpe hovAno ullekha che. ullekha che paNa hAla te prApta nathI. prastuta AgamanAM keTalAka A graMthamAM prabhu mahAvIre jIva ane pudgalanuM je vizleSaNa nirukta maLe che. jene niyukti kahI zakAya. karyuM che tenuM varNana prAcIna bhAratIya dharma ke darzana graMthomAM anyatra cUrNi : cUrNi paNa mudrita nathI. hastalikhita maLe che. tenI prata jovA maLatuM nathI. prastuta Agama pratyeka adhyetA mATe jJAnavardhaka, saMkhyA 80 che. ne graMthapramANa 3560 zloka pramANa che. tenA saMyama ne samatAnI bhAvanAnuM prerakastotra che. prAraMbhamAM maMgalAcaraNa nathI ane aMtamAM prazasti nathI. racanAkAra vibhAga-avAMtara vibhAga : A sUtra hAthI samAna bahu vizALa ane racanAkALano koI ullekha nathI. vidvAno anusAra bhagavatI cUrNinA che. samavAyAMga ane naMdIsUtra anusAra prastuta AgamanA sauthI racanAkAra jInadAsa mahattara che. adhika adhyayana, dazahajAra uddezaka ane dazahajAra samuddezaka che. vRtti : prastuta Agama para navaaMgI TIkAkAra abhayadevasUrinI 36000 prazna tathA 2 lAkha 28000 pada saMkhyA che. prabhu vRtti upalabdha che. vikrama saMvata 1128 aNahilapura pATaNa nagaramAM mahAvIranA nirvANa pachI 980 varSe devardhi kSamAzramaNanA Adhipatya A vRttinuM nirmANa thayuM. tenuM graMthamAna anuSkA zlokanA anupAtra nIce Agamone lipita karavAnuM mahAbhArata jevuM kAma karavAmAM pramANe 18679 che. vRttino prAraMbha maMgalAcaraNathI karyo che. A AvyuM tyAre judA judA AgamonI je racanA karavAmAM AvI te vRtti atyaMta vizada, spaSTa tathA viSayasparzinI hovAthI sarvagrAhya anusAra vartamAna bhagavatI sUtra che. vartamAnamAM tenA 138 zataka che. ane 1925 uddezaka maLe che. prathama 3 zataka svataMtra che. 33 thI vRttinI parisamApti para prazastinA 16 zloka che. temAM paraMparAno 39 zataka bAra-bAra zatakono samavAya che. cAlIsamA zataka paricaya, guru prati kRtajJatA, sahAyako prati AbhAra, racanApUrtino 41mA zatakano samavAya che. 41mo zataka svataMtra che. kula 138 kALa tathA graMthamAnano ullekha che. zataka thAya che temAMthI 41 mukhya ane zeSa avAjUntara zataka che. vartamAnamAM paMDitarAja becaradAsa dozIe A sUtra para TIkA prastuta AgamamAM adhyayanane zata kahevAmAM Ave che. banne lakhI che. paryAyavAcI zabda che. zatano artha so thAya che jemAM so zloka prasiddha vyAkhyAnakAra AcArya labdhisUri mahArAje paNa A sUtra
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 11 para vyAkhyAna saMgraho taiyAra karyA che. kahevAnuM e che ke bhagavAna mahAvIra ane buddha e baMnnee potAnAM paMDita bhagavAnadAsa harakhacaMda dozI paNa bhagavatI sUtranA pravacanomAM jJAna ane kriyAne ekasarakhuM sthAna ApeluM che. anuvAdaka ane saMzodhaka che. bhagavAna, gautamane kahe che ke te gautama! hAthI ane thavo e bhagavatI sUtranA vacanAmRtanA namUnA A paMcamAMga zrI bhagavatIjI sUtranA arthonuM jJAnAmRtapAna, AtmAnI svAbhAvika evI je ajarAmara avasthA, tene prApta karAvanAra che. muktigAmI AtmAo ja AnuM zravaNa bhAvapUrvaka karI zake che. prabuddha jIvana mahA virAgI ane mahA tyAgI evA parama upakArI AcArya bhagavAna zrImad abhayadevasUrIzvarajI mahArAjA saghaLAya bhagavAna zrI jinezvaradevInI prayatnapUrvaka stavanA karatAM, e tArakone zuddha bhAvathI ullAsapUrvaka namaskAra karatAM, e tArakone mATe paMdara vizeSaNono upayoga kare che; ane ema bhagavAnanA guNonI stavanA karavAnI sAthe, ApaNane paNa e tArakonI oLakha karAve che. eka sthaLe bhagavAnane temanA mukhya ziSya IndrabhUti gautame pUchyuM ke, guNavaMta zramaNa nA brAhmaNonI sevAthI zuM lAbha thAya che? bhagavAne jaNAvyuM ke he gautama ! temanI sevA karavAthI Arya puruSoe kahelAM vacano sAMbhaLavAno lAbha thAya che ane tethI tene sAMbhaLanArane potAnI sthitinuM bhAna thAya che, bhAna thavAthI viveka prApta thAya che, vivekI thavAthI svArthIpaNuM ochuM thaI tyAgabhAvanA keLavAya che ane te dvArA saMyama khIle che ane saMyamanI khIlavaNIthI divase divase zuddha tathA tapazcaryAparAyaNa thAya che,tapazcaryAthI mohamaLa dUra thAya che ane mohamaLa dUra thavAthI ajanmA dazAne pAme che. eka sthaLe maMtiputranA praznanA uttaramAM bhagavAna kahe che ke, anAtmabhAvamAM vartato AtmA haMmezAM kaMpyA kare che, phaphaDyA kare che, kSobha pAmyA kare che ane tema karato te hiMsA vagere aneka jAtanA AraMbhamAM paDe che. tenA te AraMbha jIva mAtrane trAsa upajAvanArA thAya che. mATe he maMDitaputra! AtmAe AtmabhAvamAM sthira rahevuM joIe ane anAtmabhAva tarapha kadI paNa na javuM joIe. A ja pramANe AThamA zatakanA dazamA uddezakamAM bhagavAna kahe che ke koI manuSya, mAtra zrutasaMpanna hoya paNa zIlasaMpanna na hoya te dezathI aMzathI virAdhaka che. je mAtra zIlasaMpanna hoya paNa zrutasaMpanna na hoya te dezathI ArAdhaka che, je zruta ane zIla baMnethI saMpanna hoya te sarvathI ArAdhaka che ane je baMneM vinAno che te sarvathA virAdhaka che. A kathanamAM prajJA ane AcAra baMne jIvanazuddhimAM eka sarakhAM upayogI che ema bhagavAna batAve che. prajJA vinAno AcAra baMdhanarUpa thAya che ane AcAra vinAnI prA uMcyuMkhalatA poSe che. A ja kAraNathI buddha bhagavAne paNa buddhapada pAmatAM pahelAM prajJApAramitA, satyapAramitA ane zIlapAramitA keLavI hatI. baMneno AtmA eka sarakho che. emanA e kathanamAM nAnA moTA dareka prANIo pratye sarakho bhAva rAkhavAno ApaNane saMdezo maLe che. bhagavAna mahAvIre dhyeyarUpa jIvanazuddhine dhyAnamAM rAkhIne ja A sUtramAM sRSTivijJAnanI carcAo aneka rIte karelI che. e badhI carcAo paNa paraMparAe jIvanazuddhinI poSaka che emAM zaka nathI, jo samajanAra bhagavAnanA marmane samajI zake to. eka sthaLe potAnA ziSya ohaka aNagArane samajAvatAM bhagavAna kahe che ke jema kUkaDI ane IMDuM e be vacce kyuM kArya ane kyuM kAraNa evo kramavALo vibhAga thaI zakato nathI paNa bannene zAzvata mAnavA paDe che, tema loka, alaka, jIva, ajIva vagere bhAvone paNa zAzvata mAnavAnA che. e be vacce kazo kAryakAraNano krama nathI. bhASA-zabda svarupanI carcA karatAM zabdonI utpatti, zabdono AkAra, bolAyela zabda jyAM paryavasAna pAme che te ane zabdanA paramANuo vagere viSe vistArathI jaNAveluM che. pannavAsUtramAM bhASAnA svarupane lagatuM bhASApada nAmanuM eka 11muM prakaraNa ja che. vanaspati viSe vicAra karatAM eka jagyAe te sauthI ocho AhAra kyAre le che ane sauthI vadhAre AhAra kyAre le che? e praznanA uttaramAM bhagavAne jaNAveluM che ke prAvRRRtumAM eTale zrAvaNa ane bhAdaravA mahinAmAM, ane varSARtumAM eTale Aso ane kArataka mAsamAM vanaspati sauthI vadhAremAM vadhAre AhAra le che. ane pachI zarada, hemaMta ane vasaMtaRRtumAM ocho ocho AhAra le che. paNa sauthI ocho AhAra grISmaRRtumAM le che. chaThThA zatakanA sAtamAM udezakamAM bhagavAnane gautama pUche che ke he bhagavAna! koThAmAM ane bharelAM ane uparathI chANathI lIpelAM, mATI vagerethI cAMdelA evA zAla, cokhA, dhauM tathA javanI ugavAnI zakti kyAM sudhI TakI rahe ? uttara ApatAM bhagavAna kahe che ke he gautama! ochAmAM ochuM aMtarmuhUrta ane vadhAremAM vadhAre traNa varSa sudhI e badhAM anAjanI ugavAnI zakti kAyama rahI zake che. eka sthaLe padArthonA parasparanA baMdha viSe kahetAM bhagavAna mahAvIre gautamane kahyuM ke baMdha be prakAranA che. je baMdha jIvanA prayatnathI thato dekhAya che te prayogabaMdha kahevAya che. je baMdha jIvanA prayatna vagara emane ema thato dekhAya ne vIsasAbaMdha kahevAya che. anekAMtadRSTi bhagavAne jyAM jyAM AcAra ke tattvanuM pratipAdana kareluM che tyAM tenI badhI apekSAo sAthe vicAra karelo che eTale ke koI eka padArtha tenA mULa dravyanI dRSTie amuka jAtano hoya che, tenA pariNAmanI dRSTie koI judI jAtano hoya che. te ja pramANe kSetra,
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 12 kALa, bhAva vagere bAjuo lakSamAM rAkhIne paNa vicAra karavAmAM Avelo che. skaMdakanA praznanA uttaramAM bhagavAne tene kahyuM che ke, loka sAMta paNa che, loka anaMta paNa che. kALa ane bhAvathI loka anaMta che. ane dravya ane kSetrathI loka sAMta che. jIva paNa dravya ane kSetrathI sAMta che ane bhAva ane kALathI anaMta che. paramANune lagato vicAra karatAM dravya dRSTino ane pradeza daSTino upayoga karelo che. AcAranI bAbatamAM samanvayanI dRSTi kezI ane gautamanA saMvAdamAM prasiddha che. AcArAMga sUtra - Do. pUrNimA esa. mahetA prastAvanA AcAra eTale AcaraNa...vyavahAra. samagra vyavahA2 jIvanano pAyo AcaraNa che. bhAratIya dharma ane darzana-ciMtanamAM AcAra upara UMDuM ciMtana karavAmAM AvyuM che. manusmRti graMthamAM AvA prathama : kahIne tamAma dharmomAM paNa AcArane prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che. kAraNa ke samAja, jIvana ane rASTranA nirmANamAM AcaraNano phALo ati mahattvapUrNa che. Do. pUrNimAjona esa. mahetA gujarAta vidhAI-amadAvAda-nI AMtararASTrIya jaina vidyA adhyayana kendranA adhyakSA che. jaina dharma uparanA pustakonA kartA che temaja pIeca.DI.nA vidyArthI mATe mArgadarzaka che. anya dharmo ane paraMparAo ke darzana-tattvajJAnanI jema jaina paraMparAe paNa AcArane ciMtananuM kendra banAvyuM che. samagra jaina ciMtananA saMgraharupa je dvAdazAMgI che gaNipiTaka che, Agama zAstro che emAM sarvaprathama sthAna AcArane che. samasta AgamAMnA viryone achaDatI najare joIe to paNa AcaraNa eja pradhAna viSaya ane prastuti tarIke tarI Ave che. jaina paraMparAmAM zAstrone Agama zabdanI saMjJA ApavAmAM AvI che. mana upasarga sAthe AAviASIya nu nI dhAtuthI anya pratyaya karavAthI Agama zabdanI utpatti thAya che. jaina paraMparAmAM AgamanI vyAkhyA aneka rIte karavAmAM AvI che. AptapuruSa pote ja AgamasvarUpa che. jenAthI arthano avabodha thAya, jJAna thAya e Agama che. AptajJAnI puruSanA vacana e Agama che. Apta puruSonI vANI dvArA je jJAna utpanna thAya che e Agama dha ogasTa-sapTembara 2010 upasaMhAra saMkSiptamAM A bhagavatI sUtra viSe eTaluM lakhavAnuM mana thAya che ke A sUtramAM carcelI jIvanazuddhi, vizvavicAra, ruDhiccheda vagere mImAMsA viSe zuM kahevAmAM AvyuM che te AjathI aDhIhajAra varSa pahelAnA satyanA ane jIvanazuddhinA upAsakonI agAdha buddhi ane zuddhinuM UMDANa batAvavAne pUratuM che. *** saMdarbha : (1) orIjInala zrImad bhagavatI sUtra : paM. bhagavAnadAsa dozI (2) vyAkhyAno H labdhisUrijI. (3) vyAkhyAno : dharmasUrijI 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsaNA, amadAvAda-380007. phonaH (079)26604590/26612860 Apta puruSonI vyAkhyA karatA syAdvAdamaMjarI nAmanA graMthamAM AcArya madhdhiSaNa kahe che ke jemanA rAga-dveSa ane mohano ekAMte ane sarvathA kSaya thayo hoya te ApyuM che, ke AvA AptajanonI vANI eja Agama che. joke AptajanonI zreNimAM tIrthaMkara, gaNadhara, caturdazapUrvadhara ane pratyeka buddhano samAveza karavAmAM Avyo che. Agama eja zruta che, samayajJAna che. AcArya umAsvAtie paNa Agama zabdane dhRtanA paryAyavAcI tarIke svIkAryo che. 10 jaina paraMparAmAM AgonI saMkhyA aMge vividha mAnyatAo pravarti rahI che. sAmAnyatayA jaina Agama 46 graMthomAM prasareluM hatuM, je aMga ane upAMga sAhitya tarIke prasiddha che. bIjA arthamAM aMgapraviSTa ane aMgabAhya rUpe supratiSThita che. vartamAnamAM 45 Ago pracalita che.6 12 aMga, 12 upAMga, 10 prakIrNaka, 6 chaMdasUtra ane 6 mULa sUtra, AmAM 12 aMgomAMno 12mo dRSTivAda nAmano aMga lupta che, naSTa che mATe 11 aMgonI gaNanA prasiddha thaI che. 11 aMgonA nAma A pramANe che. 1. AcArAMga, 2. sUyagaDAMga, 3. ThANAMga, 4. samavAyAMga, 5. vyAkhyAprazapti, 6. jJAtAdharmakathA, 7. upAsaka dazA, 8. aMtakRta dazA, 9. anuttaropapAtika dazA, 10. praznavyAkaraNa, 11. vipAka sUtra eka rasaprada vAta e che ke A bAra aMgo jene dvAdazAMgInA nAme jANavAmAM Ave che enA AdhAre zrutapuruSa-Agama puruSanI kalpanA paNa karavAmAM AvI che. zrutapuruSanA 12 aMgo A 13 pramANe che. 1 mastaka (mAthu), 1 grIvA (garadana), 2 bAhu, 1 peTa, 2 sAthaLa, 2 jAMgha, 1 pITha ane 2 paga.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010. prabuddha jIvana - 13 sAmAnya rIte bAra aMgomAM prathama aMga tarIke AcArAMgane kahyuM che. A vAkyaracanA uparathI e spaSTa che ke koI trIjo puruSa sthAna apAyuM che. chatAMye ekathI vadhAre ThekANe e aMge judo mata kahI rahyo che ke meM AvuM sAMbhaLyuM che ke bhagavAne Ama kahyuM che. paNa darzAvyo che.15 Ano artha e che ke mULa vaktA bhagavAna che. jeNe sAMbhaLyuM che te AcArya malayagirinI naMdavRtti ane sthAnAMga samavAyAMganI bhagavAnano sAkSAta zrotA che. ane te ja zrotA pAsethI sAMbhaLIne vRttimAM AcArAMgane sthApanAnI dRSTithI prathama tathA racanAnI atyAre je saMbhaLAvI rahyo che te zrotAno zrotA che. A paraMparA dRSTithI bAramuM aMga mAne che.16 evI ja che ke jema koI eka mahAzaya pravacana karatA hoya, bIjA jyAre eja graMthomAM saMracanA ane sthApanA baMne dRSTie mahAzaya te pravacanane sAMbhaLatA hoya ane sAMbhaLIne te trIjA AcArAMgane prathama aMganI mAnyatA paNa ApavAmAM AvI che. 17 mahAzayane saMbhaLAvatA hoya. AmAMthI evo dhvani nIkaLe che ke niryuktikAra AcArya bhadrabAhusvAmI, cUrNikAra jinadAsagaNi bhagavAnanA mukhethI nIkaLelA zabdo to jema jema bolAtA gayA ane TIkAkAra AcArya zIlAMkanA mata mujaba 12 aMgomAM tema tema vilIna thatA gayA. tyArabAda bhagavAne kahelI vAta AcArAMgano upadeza ane graMtharacanA sahuprathama che.18 jaNAvavAno prasaMga AvatAM sAMbhaLanAra mahAzaya ema kahe che ke eka atyaMta mahattvapUrNa vAta tarIke AcArAMga sAhityanA meM bhagavAna pAsethI Ama sAMbhaLyuM che. Ano artha e thayo ke cUrNikAro ane vRttikAronA mate tIrthakaro sarvaprathama AcArano lokonI pAse bhagavAnanA potAnA zabdo nathI AvatA paraMtu koI ja upadeza Ape che ane tyArabAda kramika rIte anya aMgonuM sAMbhaLanArAnA zabdo Ave che. zabdono evo svabhAva hoya che ke pratipAdana kare che.19 te je rUpe bahAra Ave che te ja rUpe kyAreya TakI zakatA nathI. jo zrutakevaLI bhagavAna bhadrabAhusvAmI AcArAMgane dvAdazAMgIno temane te ja rUpamAM surakSita rAkhavAnI koI vizeSa vyavasthA hoya sAra kahIne mokSanA avyAbAdha sukhanI prAptinuM mULa kAraNa tarIke to jarUra tevuM thaI zake che. vartamAna yugamAM A prakAranA vaijJAnika darzAve che.20 sAdhano upalabdha che. evA sAdhano bhagavAna mahAvIranA samayamAM AcArAMganA adhyayanathI ja zramaNadharmanuM svarUpa yathArtharUpe jANI vidyamAna na hatAM. AthI ApaNI sAme je zabdo che te sAkSAt zakAya che. AcArAMgane bhagavAna tarIke paNa pratiSThita karavAmAM bhagavAnanA nahi paraMtu temanA che ke jemaNe bhagavAna pAsethI AvyuM che. sAMbhaLyAM che. bhagavAnanA potAnA zabdo ane zrotAnA zabdomAM nizIthasUtrakAre AcArAMganA mahattvanuM Akalana karatAM kahyuM zabdanA svarUpanI dRSTie vAstavika rIte ghaNuM aMtara che. chatAM paNa che ke AcArAMganA adhyayana karyA bAda ja muni anya zAstronuM A zabdo bhagavAnanA ja che, e prakAranI chApa manamAMthI kyAreya adhyayana karavA mATe yogya bane che. jo e AcArAMganA adhyayana khasI zakatI nathI. tenuM kAraNa e che ke zabdayojanA bhalene zrotAnI vagara anya AgamonuM avagAhana kare che, to e cAturmAsika hoya, Azaya to bhagavAnano ja che. prAyazcittano bhAgI bane che. AcArAMgano samaya vyavahAra sUtramAM AcArAMganA adhyayananuM je bhArapUrvaka mahattva Adhunika videzI vidvAnoe e vAta mAnI che ke bhale devardhie batAvAyuM che e jotAM A Agama svayaMmAM atyaMta AdaraNIya banI pustaka-lekhana karIne AgamonuM surakSAkArya AgaLa vadhAryuM paraMtu jAya che. tyAM kahevAyuM che ke taruNa-yuvA ke vRddha tamAma bhikSuo- teo, jevuM keTalAka jaina AcAryo paNa mAne che, temanA kartA nathI. munio mATe Ano svAdhyAya anivArya che. rogI ane bimAra ke Agamo to prAcIna ja che. teoe temane atratatra vyavasthita karyA.' azakta munie sUtA sUtA paNa Ano (AcArAMgano) svAdhyAya AgamomAM keTalAka aMza prakSipta hoI zake che paraMtu te prakSepanA karavAno che.23 kAraNe samagra AgamasAhityano samaya devardhino samaya thaI jato paristhiti ke sthiti game te hoya AcAra eja adhyayana-ciMtana- nathI. temAM keTalAya aMzo evA che je molika che. AthI samagra manana ane anuprekSAno viSaya bane che. kAraNa ke AcaraNathI ja AgamasAhityano racanAsamaya eka nathI. te te AgamanuM parIkSaNa jIvananuM nirmANa thAya che, jIvanane sAcI dizA sAMpaDe che, karIne kALanirNaya karavo jarUrI che. sAmAnya rIte vidvAnoe aMgamaryAdApUrvakanuM AcaraNa eja AcAra che. Agamono kALa, prakSepo choDIne, pATaliputranI vAcanAnA kALane AcArAMganA kartA mAnyo che. pATaliputranI vAcanA bhagavAna mahAvIra pachI chaThThA AcArAMganA kartRtva saMbaMdhamAM tenuM upadyAtAtmaka prathama vAkya AcArya bhadrabAhunA samayamAM thaI ane temano kALa che I. sa. pU. kaMIka prakAza pADe che. e vAkya A pramANe cheH surya me mArAM ! teNe 4thI zatAbdIno bIjo dazaka. DaoN. jekobIe chaMda vagerenI dRSTie maviyA vamaravayaM-he ciraMjIva! meM sAMbhaLyuM che ke te bhagavAne Ama adhyayana karIne evo nirNaya karyo hato ke koI paNa hAlatamAM
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 Agamono prAcIna aMza I. sa. pU. 4thI zatAbdInA aMtathI mAMDIne upayoga karI zakyA nathI. AcArAMganA padyo tripubha, jagatI vagere I. sa. pU. 3jI zatAbdInA prAraMbhathI prAcIna Tharato nathI. Ama vaidika padyo sAthe maLatAM Ave che. badhI rIte ApaNe eTaluM to mAnI ja zakIe ke Agamono prAcIna bhASAnI dRSTie jotAM AgamonI bhASA sAdhAraNapaNe aMza I. pUrvano che. temane devardhinA kALa sudhI lAvI zakAze nahi. ardhamAgadhI kahevAya che. vaiyAkaraNo tene ArSa prAkRta kahe che. jaina AcArAMganI bhASA paraMparAmAM zabda arthAt bhASAnuM vizeSa mahattva nathI, je kAMI mahattva bhASAnI dRSTie tapAsatAM samasta jaina AgamamAM che te artha arthAt bhAvanuM che. eTalA mATe jaina zAstromAM kyAreya zrIAcArAMganI bhASA prAcInatama che. pUrvArdhamAM ArSamAgadhI bhASA para jo 2 devAmAM AvyuM nathI. jaina zAstromAM spaSTa (eTale ardhamAgadhI)nAM nAma, kriyApada, sarva nAmanA jUnAM rUpo darzAvavAmAM AvyuM che ke citravicitra bhASAo manuSyanI cittazuddhi uttarArdha karatAM vadhAre pramANamAM maLI Ave che. vartamAna trI. pu. ke AtmavikAsanuM nirmANa karatI nathI. jIvananI zuddhinuM nirmANa e. va. parasma-tti pUrvArdhamAM ti ja rahe che. (udA. a. 2, u. 1. to sad vicAro dvArA ja thAya che. bhASA to vicAronuM vAhana eTale pamuccati) jyAre uttarArdhamAM te I tarIke vAraMvAra dekhAya che. (udA ke mAdhyama che. AthI mAdhyama hovA sivAya bhASAnuM koI mUlya paritraDaI vagere vAkyaracanAmAM paNa pUrvArdhanA vAkyo sAdAM ane nathI. paraMparAthI cAlatuM AveluM sAhitya bhASAnI dRSTie parivartita TUMkA che. utarArdhanAM mizra, sAlaMkAra ane lAMbAM che. A rIte pUrvArdha thatuM AvyuM che. AthI temAM prAkRta bhASAnuM eka svarUpa sthira rahyuM tathA utarArdhane vastu, zailI ane bhASAnI dRSTie tapAsatAM pUrvArdha che ema kahI zakAya nahi. eTalA mATe hemacaMdra jaina AgamonI ghaNuM ja jUnuM ane uttarArdha tenI apekSAe Adhunika Thare che. pUrvArdha bhASAne ArSa prAkRta nAma ApyuM che. tattvajJAnano graMtha che, uttarArdha dhArmika yumoniyamabodhaka graMtha che. AcArAMga graMtha kartAno vigate paricaya zailInI dRSTie prathama aMga AcArAMgamAM gadyAtmaka ane AcArAMganI vAcanAo padyAtmaka baMne prakAranI zailI che. dvitIya aMgamAM paNa A ja prakAranI naMdisUtra ane samavAyAMgamAM lakhyuM che ke AcArAMganI aneka zailI che. trIjAthI mAMDI agiyAramA aMga sudhI gadyAtmaka zailIno vAcanAo che. vartamAna samayamAM A badhI vAcanAo upalabdha ja AdhAra levAmAM Avyo che. te badhAmAM kyAMya eka paNa padya nathI nathI, paraMtu zIlAMkanI vRttimAM svIkRta pATharUpe eka vAcanA ane evuM to kahI na zakAya, paraMtu mukhyapaNe te badhAM gadyamAM ja che. temAM nAgArjunIya nAme ullikhita bIjI vAcanA-ema be prakAranI temAM paNa jJAtAdharmakathA vageremAM to vasudevahiMDI athavA vAcanAo maLe che. nAgArjunIya vAcanAnA pAThabhedo vartamAna pATho kAdaMbarInI samakakSa kahI zakAya tevI gadya zailIno upayoga thayo karatAM atyaMta vilakSaNa che. che. A zailI temanA racanAkALa para prakAza nAMkhavA mATe paNa samartha AcArAMgasUtrano viSaya ane viSaya nirupaNa che. ApaNA sAhityamAM padya zailI ati prAcIna che tathA kAvyAtmaka prathama Agama AcArAMga eka dIrghakALa mahAgraMtha che jemAM 2 gadya zailI tenI apekSAe arvAcIna che. gadya yAda rAkhavuM ghaNuM muzkela zrutaskaMdha, 25 adhyayana, 85 udezanakALa, 85 samudyazana padothI hoya che eTalA mATe gadyAtmaka graMthono ahIMtahIM saMgrahagAthAo yukta che, tathA saMkhyAtA anaMta gamo ane anaMta paryAyothI parivRta ApavAmAM Ave che ke jenAthI viSaya yAda rAkhavAmAM sahAya maLe che.24 naMdIsUtra tathA samavAyAMganA sUtra 89mAM A aMge vizada che. jaina graMthone paNa A ja vAta lAgu paDe che. vivaraNa karavAmAM AvyuM che. joke samavAyanuM vivaraNa vadhAre che.25 e batAvavuM Avazyaka che ke AcArAMgasUtramAM padya saMkhyA alpa AcArAMga sUtramAM be zrutaskaMdha nathI. paraMtu ati prAcIna samayathI cAlI AvatI ApaNA pUrvajonI pahelA zrutaskaMdhamAM atyaMtara zuddhi kema karAya tenA nava adhyayana e viSayanI anabhijJatAne kAraNe vartamAna samayamAM AcArAMganuM che. tethI tene nava brahmacarya adhyayana paNa kahevAmAM Ave che. bIjA anekavAra prakAzana thavA chatAM paNa temAM gadya-padya vibhAganuM zrutaskaMdhamAM 16 adhyayana che. uparokta 25 adhyayananA 85 uddezo pUrNapaNe pRththakaraNa karI zakAyuM nathI. ema lAge che ke vRttikAra kahyA che. zIlAMkane paNa A viSayamAM pUrI jANakArI na hatI. temanAthI pahelAM prathama zrutaskaMdha vidyamAna cUrNikAronA viSayamAM paNa A vAta kahI zakAya che. adhyayananuM nAma saMkSipta viSaya vartamAna mahAna saMzodhaka zrI zabrige ati parizramapUrvaka 1 zastra parijJA SaDajIvanikAyanI yatanA AcArAMganA samasta padyonuM pRthakkaraNa karI ApaNA para mahAna 2 lokavijaya saMsArasaMbaMdhI mamatAno tyAga upakAra karyo che. kheda e vAtano che ke A prakAranuM saMskaraNa ApaNI 3 zItoSNIya ThaMDI-garamI (anukuLa-pratikuLa), vagere samakSa hovA chatAM ApaNe navIna prakAzana vageremAM teno pUro pariSaho para vijaya
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010. prabuddha jIvana 4 samyakatva tIrthaMkaranA vacanamAM acaLa daDha zraddhA AcArAMgamAM mokSanA aMgabhUta jJAna-AcAranuM nirupaNa batAvyuM 5 lokasAra saMsArathI uga-vairAgyabhAva, karmone che.29 kSINa karavAno upAya prathama zrutaskaMdhanA adhyayanomAM jJAnAcAra, darzanAcAra 6 dhUtAkhyuM karmone kSINa karavAno upAya cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra ItyAdi pAMca AcAronuM 7 mahAparijJA vaiyAvRtya (sevA)no prayatna vizada varNana karavAmAM AvyuM che. (viccheda) niryuktikAra ane TIkAkAro mujaba prathama zrutaskaMdhamAM je viSayo 8 vimokSa tapanI vidhi nathI kahevAyA athavA saMkSepamAM kahevAyA che, ene ja bIjA 9 upadhAna zrata strI saMgano tyAga (jJAna bhaNatA) tapa zrutaskaMdhamAM vistArathI kahevAmAM AvyA che. bIjo zrutaskaMdha rAga-dveSa, moha-mamatva ane kaSAyono saMpUrNapaNe tyAga eja 10 piMDeSaNA vidhipUrvaka bhIkSA grahaNa mokSa-muktine meLavavAmAM sakSama che. A vAtane judA judA rUpako 11 zavyA strI, pazu, vagere rahita upAzrayAdi ane dAkhalAthI A AgamamAM samajAvAI che. sthAnanuM sevana vItarAgatAthI janma-maraNano cakarAvo sadA mATe samApta thaI 12 IryAkhyA gati zuddhi eTale AvavA javAnI zuddhi jAya che. e vAta paNa darzAvAI che. AcAra dharmanA vivecananI 13 bhASAsamiti bhASA zuddhi dRSTie AcArAMga atyaMta mahattvapUrNa che. alabatta moTA bhAganA 14 vaaiSaNA vastranI eSaNA-vastra levAnI vidhi AcArono spaSTa saMbaMdha zramaNajIvana sAthe che. AcArAMga sarvaprathama 15 pAtraSaNA pAtranI eSaNA-pAtra upadeza hovAthI bhagavAna mahAvIra samakSa emanA ziSyo-zramaNo 16 avagraha avagraha zuddhi-AjJA hoya e svAbhAvika che. 17 cekhikA sthAna zuddhi-UbhA rahevAno vidhi jo ke thoDAka UMDANathI sarvatomukhI dRSTie vicArIe to 18 nisIho niSadhA zuddhi-besavAnI AcArAMgamAM SaDajIvathI bacavAnI vivecanA che. khAsa karIne enI 19 uccAra pAsavaNa vyutsarga zuddhi-laghu nevaDInItanI hiMsAthI virata thavA mATe je bhArapUrvaka bhalAmaNa che. jAtajAtanA 20 zabda zabdAsakti parityAga udAharaNo, tulanAo ane vyAkhyAo dvArA enA rakSaNa-saMrakSaNa 21 rUpAkhyA rUpAsakti parityAga mATeno upadeza che. emAM paryAvaraNa ane pradUSaNathI bacavAnI vAta 22 prakriyA parikriyA varjana pratidhvanita thAya che. jIvamAtrano jIvavAno adhikAra paDaghAya che. 23 anyo kriyAkhyA anyo kriyAvarjana tatkAlIna lokamAnasa, khAsa karIne grAmya janapada, jaMgalanA 24 bhAvanAkhyA mahAvratonI daDhatA aMtariyALa vistAramAM rahenArI janajAtionA svabhAva-vyavahAra 25 bhAvanAnuM kathana che. aMgenI prAsaMgika vAto dvArA mAnava manano UMDo abhyAsa25 vimukti sarvasaMgathI vimukta vyavahAra karavAnI taka maLe che. sAdhunI upamA ApI che. AcArAMganA sUtro atyaMta arthagaMbhIra ane saMkSepamAM che. joke samavAyAMga sUtra mujaba nigraMtha zramaNono suprazasta AcAra, cUrNi, niryukti ane TIkAonA mAdhyamathI vizada vivecanA karavAnA gocarI-bhikSA, vinaya, vanayika, sthAna, gamana, bhramaNa, pramANa, aneka prayatno thayA che. yoga-yojana, bhASA, samiti, gupti, zayA, upadhi, bhaktapAna e samayanA rAjakIya ane sAmAjika saMdarbhamAM AcArAMga (bhojana tathA pANI) udgamavizuddhi (AhAra saMbaMdhI), utpAdana graMthanI mahattA ane jaina zAsanamAM teno prabhAva vizuddhi, eSaNAvizuddhi, zuddhAzuddha grahaNano viveka, vrata, niyama, prathama zrutaskaMdhanA upadhAnazruta nAmaka navamA adhyayananA be tapa upadhAna vagerenuM nirUpaNa che.26 uddezakomAM bhagavAna mahAvIranI caryAnuM aitihAsika dRSTie ati naMdIsUtra mujaba AcArAMgamAM zramaNanigraMthanA AcAra, gocara, mahattvapUrNa varNana che. A varNana jaina dharmanA pAyArUpa tathA AMtarika vinaya, vainAyika, zikSA bhASA-abhASA, caraNa-karaNa, yAtrA mAtrA ane bAhya aparigrahanI dRSTie paNa atyaMta mahattvanuM che. vaidika vRttinuM AkhyAna che. paraMparAnA hiMsArUpa AlaMbanano sarvathA niSedha karanAra ane tattvArtha vArtika upara siddhasenIya TIkAmAM AcArAMgane ahiMsAne ja dharmarUpa batAvanAra zastraparijJA nAmaka prathama adhyayana sAdhuonA AcAra saMbaMdhI niyamono AcAra darzAvyo che. paNa ochA mahattvanuM nathI. temAM hiMsArUpa snAna Adi zaucadharmane ajitadevasUrie AcArAMga upara je dIpikA TIkA lakhI che emAM paDakAravAmAM Avela che. sAthosAtha ja vaidika ane bauddha paraMparAnA
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 munionI hiMsArUpa carcA viSayamAM paNa sthAne sthAne vivecana karavAmAM AvyuM che tathA sarva prANonuM hanana karavuM joIe e prakAranuM kathana anAryonuM che tathA koI paNa prANanuM hanana na karavuM joIe e prakAranuM kathana AryonuM che, evA matanI puSTi karavAmAM AvI che. avarena purjA na saraMti ghe, tanhAyA 3 ItyAdi ullekho dvArA tathAgata buddhanA matano nirdeza karavAmAM Avyo che. yo yo nihano jevAM upaniSadavAkyo sAthe maLatA satve sarA niyakRti, tavA natha na vipnad ItyAdi vAkyo dvArA AtmAnI agocaratA batAvavAmAM AvI che. acelaka-sarvathA nagna, ekavastrAdhArI, dvivastrAdhArI tathA trivastrAdhArI bhikSuonI caryAsaMbaMdhI mahattvapUrNa ullekho prathama zrutaskaMdhamAM maLe che. A ullekhomAM sarcalakatA ane azailakattAnI saMgatirUpa sApekSa maryAdAnuM pratipAdana che. prathama zrutaskaMdhamAM AvatI badhI vAto jaina dharmanA ItihAsanI dRSTie, jaina munionI caryAnI draSTie ane samagra jaina saMghanI aparigrahAtmaka vyavasthAnI STie mahattvapUrNa che. AcArAMga upara vivecana sAhitya niryukti AcArya bhadrabAhu svAmI dvArA racita niryukti 356 gAthAnI prAkRta bhASAmAM lakhAyelI che. 285 gAthAmAM prathama zrutaskaMdhanA sUtronI vyAkhyA karavAmAM AvI che, jyAre bAkInI 64 gAthAomAM bIjA zrutaskaMdhanI saMkSipta vyAkhyA karavAmAM AvI che je saMsparza mAtra che. 7 zloko lupta adhyayana mahAparikSA upara mAtra lakhAyA che. viSaya pratipAdana mATe daSTAMto, udAharaNo, kathAno varNavyA che. paNa bhASA sAMketika ane saMkSepa hovAnA lIdhe bhASya ane TIkAnI sahAyatA vagara samajavI agharI che. cUrNi prabuddha jIvana AnA kartA jinadAsa gaNI mahattara che. Amano samaya IsvI 672 (athavA 574 IsvI)no che. AnI bhASA saMskRta-prAkRta mizra che. AmAM aneka laukika-dhArmika kathAo ane vAtone vaNI levAI che. TIkA AcArAMgasUtra upara zIlAMkAcArya (samaya IsvI 872 athavA 869) nI vistRta TIkA che. TIkAno AdhAra niryukti ane cUrNi che. jo A TIkAno sahAro nA levAya to niryukti ane cUrNi samajavA atyaMta durAha che. AcArya gaMdhAinI zastraparikSA TIkA je hAlamAM upalabdha che. vikrama saMvata 1571mAM nijahaMse TIkA lakhI hatI. lakSmIkallola gaNI, arjitadevasUri (vi. sa. 1629) nI TIkAo paNa lakhAI che. ogasTa-sapTembara 2010 suprasiddha jarmana vidvAna pro. yobInA maMtavya mujaba bhASA, zailI ane viSayavastunI draSTie AcArAMga tamAma AgamomAM prAcIna ane mahattvapUrNa lAge che. A graMthamAM mAtra bhikSunA AcAronuM varNana maLe che evuM nathI paNa tatkAlIna zAsana, samAja, ItihAsa, saMskRti sAthe joDAyelA aneka mahattvapUrNa tathyo ujAgara thAya che. A uparAMta prAdezika bhASAomAM tathA videzI jarmana ane aMgrejI bhASAmAM paNa AnA anuvAdo (hindI-gujarAtI) vivecanAo pragaTa thaI che. A sUtranA adhyayana uparAMta ja sAdhaka zramaNadharmano jJAtA ane AcAryapadano adhikArI bane che. (AcA. niryu. gAthA 10) dezI kAlikanI racanA pahelA zramomAM eka paraMparA hatI ke dIkSArthIne AcArAMganA zastraparijJA (prathama adhyayana)no abhyAsa karAvavAmAM Avato tathA navadIkSItane AcArAMganA piMDeSaNA saMbaMdhI adhyayana pachI ja svataMtra rUpe bhikSA levA javA mATe adhikA2 apAto. (4, gAthA 174-136) phaLa smRti (samA locanA) AcArAMga jaina AcAra darzanano prathama ane prAcInatama graMtha che. AcArAMga krodha, mAna mAyA ane lobha A cAra kaSAyo pa2 vijayano mArga batAve che. AcArAMga anusAra A kaSAyo para vijayano eka ja mArga che ane te che tenA prati apramata ane jAgRta rahevuM. AcArAMga bahu spaSTa rUpathI pratipAdita kare che ke AtmA jyAre viSaya-vAsanAo ane kAryo prati jAgRta thaI jAya che tyAre te vRttio eka mananA mAlikanA jAgavA 52 cora cupacApa cAlyo jAya tema cAlI jAya che. AcArAMgamAM sAdhanA mArganuM viziSTa arthamAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. AcArAMga trividha sAdhanA mArgane prastuta kare che, tenI potAnI e vizeSatA che emAM ahiMsA, samAdhi ane prajJAnA rUpamAM trividha sAdhanA mArganuM vivecana thayuM che. AcArAMganA A sAdhanA mArga dvArA bauddha dharmanA prajJA, zIla ane samAdhirUpa tripatha sAdhanA pathanuM smaraNa thAya che. pharaka mAtra eTalo che ke jyAM bauddha darzanamAM zIla zabdano prayoga thayo che, tyAM AcArAMgamAM ahiMsA zabdano prayoga gharyA che, kAraNa ke AcArAMganI dRSTimAM ahiMsA zIlano paryAyavAcI zabda che. jainadharma mULataH eka nivRtti pradhAna dharma che ane A kAraNe temAM zramaNa jIvananuM mahattvapUrNa sthAna che. jaina paraMparAmAM AcAranA niyamone be bhAgomAM vibhAjIta karavAmAM Ave che. (1) zramaNAcAra, (2) gRhasthAcAra. paraMtu AcAranA baMne zrutaskomAM gRhasthAcAranuM vivecana prApta thatuM nathI. gRhasthAcAra saMbaMdhI niyamono temAM abhAva che. samagrapo AcArAMganuM adhyayana jIvasRSTinA tamAma jIvonI svataMtra cetanA, sattA ane astitvano bhArapUrvaka svIkAra kare che. mATe ja koIpaNa jIvanI hiMsA karavI, pIDA pahoMcADavI, saMtApa
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana pamADavo - A badhI kriyAono spaSTarUpe niSedha kare che. sAthe ja vi adhyayana, pR. 3 DaoN. parameSThIvAra naina, vanArasa, 1687. 12. naMdIsUtra, potAnA parAIne pragaTa karIne jAtane jvalaMta banAvAvanI vAta 73, jaina vizvabhAratI saMsthAna, lADanuM, 1997. 13. naMdIcUrNi peja naM. 49, saM. pA. munizrI puSyavijayajI, prAkRta TekasTa sosAyaTI, banArasa, 1966. kare che. 14. ejana. 26. mavAra dhULa-pR.7 jinadAsagaNi, RSabhadevajI, kezarImalajI SaDajIvanikAyanA rakSaNa, saMrakSaNanI vAta AjanA vartamAna zvetAmbara saMsthA, ratnapura (mAlavA). 26, maMtrI manayarivRtti-patra zA. AcArya yugamAM vakarI rahelA paryAvaraNa-praduSaNa tathA vaizvika havAmAnanI malayagiri, Agamodaya, samiti, surata, 19 17. 6 7. mavAra 11 niryukti, kathaLatI sthitinA saMdarbhamAM ati mahattvanI banI rahe che. THthA-8, AcArya bhadrabAhu, Agamodaya, muMbaI-1928. 18. mAvAyAM jIvone abhaya ApIne, bhayanI saMjJA dUra karI zake che. anyane niyaMtti, pArthI- 8, ejana. 11. khAvAra niyukli, sAtha-8, ejana. 20 , abhaya ApIne ja svayaM abhaya banI zakAya. anyanI svataMtra sattAno - anAno bhAvArA niyukli, jAthA-8, ejana. 22. AvArA niyu,i jAthA-2 04, ejana. 22. nizItha bhASya-cUsihita, bhAga 4-19.1, kamalamuni, sanmati, AgarA, svIkAra karIne ja adveSane ArAdhI zakAya ane potAnI cetanAne 1960. bhAga 4-19.1. 23. vyavahArabhAga, uddeza-3-vi. 4 gAthA-174 urvArohI banAvIne akhedanI bhUmikA pAmI zakAya. abhaya-adveSa thI 176. AcArya mahApraza, jena vizvabhAratI, nADanuM, 1996, 24, nainA ane akhedane ArAdhavAmAM AcArAMganuM adhyayana aneka rIte sArthaka gAma meM tana, pR. 35, samaNI maMgalaprajJA, jaina vizvabhAratI, lADanuM, 2005. bane che. Aja mokSano, muktino mArga che. svane zodhavAnI keDI 25. samavAya sUtra-89, naMdIsUtra-80. 26. samavAya sUtra-89, 27. che. svane pIchANavAnI prakriyA che ane svane pAmavAno paMtha che. naMdIsUtra-80. 28. tattvArtha siddhasenIya TIkA-91, lAlabhAI jaina pustako saMdarbhasUci : dvArakanDa, muMbaI- 1986, 26. mavAra vIpivA pena-1, - pRSTha-19, Agamodaya 1 manusmRti, pR. 108, nirNayasAgara presa, muMbaI, 1946. 2. naina nAma prakAzana samiti, surata. 30. samavAyAMga sUtra-89. 36. mavAra 11mASyameM Tarzana, pR. 2 3, naina vizva mAratI, tADanuM, 20 0 6. 3. vyavahAramALuM, gAthA pUmi- pRSTha-19, AcArya mahAprajJa jaina 1994. 32. naina nAma meM tana318, saM. AcArya mahAprajJajI, jaina vizvabhAratI saMsthAna lADanU. 4, Avazya 36, samaNI maMgalaprajJA, jaina vizvabhAratI, lADanuM, 2005. 3 rU. mAvArI cUf, pR. 26, (khajJAti prathA neNa sau mArAmo), ninavAsa mafkha, ratalAma, 66 28.6. niryukli- 36- rU 2, AcArya bhadrabAhu, Agamodaya, samiti, muMbaI. 34. bAvAra 'T pramANanayatattvanoLa, vATivasUri, 4.2, dipacaMda bAMThiyA, ujjaina, 1989, 6. ni - 288-266, ejana. rU5. AvArA niryu- 267, ejana. 36. mAvAra || sthA dvAnaMnarI, pR. 7, vIrya mAlvinavena, mAsa, 2676, ni - 217, ejana. rU7, nIvArakAsUtra parva adhyayana, pR. 25, Da. parameSThIvAsa jaina, 7, manuyogAdvArathUrthi, pR. 26, ninanavAsaTTmadAra, ratalAma, 2628, 8, pArzvanAtha vidyAzrama zodha saMsthAna vArANasI, 1987. 38. nizItha parva adhyayanagopaniyukli, Agamodaya prakAzana samiti surata. 2. sunipAta, sUtra-35, anu. uga-25. 32. gavAra 7 vi adhyayana-na-14, rDo. ramekIvAsa naina, pArzvanAtha vidyAzrama bhikSuvarjaratna, bhikSu saMdharatna, mahAbodhi, sAranAtha, 1951. 20, samartha zodha saMsthAna vArANasI, 1987. tattvArthasUtrama, -20, bhAvArtha rUmAsvAti, mAsa, 2232. 26. nAvAra sUtra saranAmuM: gujarAta vidyApITha - amadAvAda-380014. karmagraMtha || prA. dhirendra Ara. mahetA prA. dhirendra Ara. mahetA. bhAvanagara zaheranI zAmaLadAsa ArTsa kolejamAM tattvajJAna viSayanuM zaikSaNika kArya chellA 20 varSathI kare che. AMtararASTrIya kakSA sudhI dharma tattvajJAnanA seminAromAM bhAga lIdho che. 1. prAraMbha : jANIe. A rahasya to karmanuM tattvajJAna jANIne samajIe to ja samagra saMsAramAM kaI vyakti evI che, ke je sukha-zAMti, AnaMda maLe. A samaja jemAM samajAvela che e graMthanuM nAma che karmagraMtha...! ane mukti na Icche? eka arthamAM prANImAtra sukha-zAMti, AnaMda 1. graMthanuM nAma : karmagraMtha bhAga 1 thI 6 (1) karma vipAka (2) ane mukti Icche che. enuM kAraNa ajJAna che. A paristhiti jIvanamAM karmastat (3) baMdha svAmitva (4) SaDu zIti (5) zataka (6) sattari, nirmANa thavAnuM pAyAnuM kAraNa karma che. sRSTinA anya aTala 2. graMthanA kartA : zrImAna zivazarmasUrIzvarajI mahArAjA ane pUjya niyamonI jema ja karmano aTala niyama karmasattA che. A niyama zrI caMdrarSi mahattara (siddhAMta) AdikALathI astitvamAM che. tenI sattA AtmA para jabbara navya graMthakartA : tapAgacchAcArya zrImad devendra sUrIzvarajI mahArAjA che. anAdi anaMta kALathI karma sAthe ja AtmAne janma-maraNanA 3. graMthanI bhASA : mukhyatve saMskRta, prAkRta ane mArgadhI. uparAMta saMsAra cakranA paribhramaNano koIpaNa rIte zuddha yogathI nAza karI prAdezIka bhASAo : hindI, gurjara (jUnI gujarAtI) ane karNATakI. potAnuM zuddha svarUpa pragaTa karavuM eja badhA AtmAonuM aMtima 4. graMthano racanAkALa : prAcIna graMtha bhAga 1 thI 6 judA judA samaye. dhyeya che. A kakSAe to sajJAnanI prApti thAya to ja pahoMcAya. navya karmagraMtha bhAga 1 thI 5: vikramI 13mI sadInA uttarArdha 14mI AvA jJAnanI prAptimAM saraLatA to ja rahe ke; jyAre karmanuM rahasya sadIno prAraMbha.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 5. graMthano viSaya : tattvajJAna. (5) paMca nadhya karmagraMtho (3) siddhazikA sUtravRtti (4) dharmaratna 6. vartamAna kALamAM graMthanA saMpAdaka ane prakAzaka : prakaraNa bRhada vRtti (5) sudarzana caritra (6) caityavaMdanAdi bhASyatraya 1. karmagraMtha bhAga-1 : saMpAdaka paMDita bhagavAnadAsa harakhacaMda - (7) siddhadaMDIkA (8) vaMdArU vRtti (9) sAravRtti dazA (10) zrI prakAzaka :- jaina zreyaskara maMDaLa, mahesANA vRSabha vardhamAna pramukha stavana 'gurnAvalI'mAM teozrInI vidvatA 2. paMcama zataka karmagraMtha : AcArya devavijayasUryodaya sUrIzvarajI mahArAja. aMge nirdeza che ke; teo zrI SadarzananA vidvAna hatA te kAraNe ja prakAzaka : dharmakRpA TrasTa, DabhoI. teozrI paMca karmagraMtha saTIkanA kartA banyA hatA. teozrInI A 3. karmagraMtha 1-6 : 2008-9 : AcAryazrI vijayazekhara sUri. TIkA spaSTa, saraLa ane vidvatApUrNa che. prakAzaka : bhAratIya prAcyatA prakAzana samiti, piMDavADA zrImad devendrasUrijI mahArAja phakta vidvAna ja na hatA. paraMtu 2. vizeSa vigataH teozrI potAnA cAritryamAM ati daDha hatA, A aMge eTaluM ja kartAnI vigata : (prAcIna karmagraMtha) (navya karmagraMtha) kahevuM (basa) paryApta che, ke e samaye sAdhubhagavaMtozrIomAM kriyA kartA tapAgacchAcArya pUjya zrImAna devendrasUrIzvarajI zithilatA pravezI gayela; te joI temanA gurumahArAjAzrI mahArAjAnA janma, dIkSA ane suripadanA nizcita samayano nirdeza tapAgacchAcArya zrImAna jayacaMdrasUrijIe ati sakhata puruSArtha kyAMya dRzyamAna nathI, chatAM paNa temanA guru bRhatapAgacchIya pUjya ane tyAga dvArA kriyoddhAra karela ane teno nirvAha zrImad devendrasUrijIe zrImAna jagazcaMdrasUrIzvarajI mahArAje vikrama saMvata 1285mAM karyo hato. tapAgacchanI sthApanA karI. tyArabAdanA koIpaNa saMvatamAM zrImAna A mahAna puNyAtmA zrImad devendrasUrijI mahArAjAzrIe devendrasUrIzvarajI mahArAjane dIkSA bAda sUripada (arpaNa) samarpaNa paMcamahAbhUtAtmaka nazvara dhULa dehatyAga karI vikrama saMvata karyAnuM anumAna gurnAvalImAM rahela spaSTa ullekhane AdhAre kahI 1337mAM svargArohaNa karyuM. zakAya che. paNa temaNe AcAryapada grahaNa karyA pachI je ghaTanAo 3. graMthano vigate viSaya: ghaTI tenA AdhAre kahI zakAya ke temano vihAra mALavA ke gujarAta graMthano viSaya ane tenuM (viSaya) nirUpaNa hato. tethI teozrIe temanA vihAra sthaLe paMcamahAbhUtAtmaka deha *karmagraMtha-1-6 karmavipAka kremagraMtha naM. 1 : A graMthanA nAma dhAraNa karyo haze e saMbhava che. pUjya zrImAna devendrasUrIzvarajI mAtrathI teno viSaya karmano artha karmanA 8 (ATha) prakAro mahArAjane guru mahArAjA taraphathI apAyela. AcAryapadanI sArthakatA bheda-prabheda, karmanuM svarUpa ane pratyeka karma vipAka arthAt phaLa teozrInI asAdhAraNa vidvatA, cAritryazIlatA ane gaMbhIratAnA athavA karma kevI asara nipajAvI zake? tenuM varNana sadRSTAMta mukhya guNone kAraNe jaNAI Ave che. karmavipAka nAmanA prathama/pahelA/naM. 1 karmagraMthamAM thayela che. temanA prathama ziSya zrImAna vidyAnaMdasUrijI aMge nirdeza che ke karmastava-karmagraMtha naM. 2 : A graMthanA nAmano artha rajU karatA saMvata 1302mAM ujjayinI nagarInA zreSThI zrI jinacaMdranA putra kahI zakAya ke, "baMdha, udIraNA ane sattAmAM prApta thayela karmano zrI viradhavalane lagna samaye pratibodha karI temanA pitAzrInI guNasthAna dvArA kSaya karavA vaDe stuti karavI. A graMthamAM zramaNa saMmatipUrvaka temane dIkSA ApI hatI. 1923mAM gujarAtanA mahAvIra svAmI paramAtmAnI stuti karavA mATe 14 guNasthAnakonuM praphlAdanapura (pAlaNapura/pAlanapura)mAM teozrIne sUripada arpaNa svarUpa ane (1) prathama karmagraMtha karmavipAkamAM varNavela karmanI karela. temanA A ziSya zrImAna vidyAnaMdasUrijI AgamanA vidvAna prakRtio paikI baMdha, udIraNA ane sattA sthAne keTalI prakRtio hatA eTaluM ja nahi paNa, teozrIe 'vidyAnaMda' nAmanA navIna che ane keTalI prakRtio vicchinna thayelI hoya che e abhidheya vyAkaraNanI racanA paNa karela, ke je vyAkaraNa Aje nAmazeSa jevuM viSayanuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. thaI gayuM che. * baMdha svAmitva-karmagraMtha naM. 3 : A graMthamAM mArgaNA temAM temanA bIjA ziSya dharmakIrti upAdhyAya AcAryazrI dharmaghoSasUrijI paNa 14 mULa mArgaNA ane tenA peTAbheda sAthe letA kula 62 ke, je pratibhAzIla vidvAna, vizuddha cAritryazIla ane viziSTa mArgaNA sthAnonI apekSAe jIvonA karma prakRti aMge baMdha prabhAvaka puruSa hatA. temanA racela "saMghAcAra bhASya' ane 'camaka svAmitvanuM varNana thayela che. stuti' jevA graMtho vidyamAna che. svAbhAvika ane vaibhAvika paryAyo dvArA jIvanuM aneka prakAre zrImad devendrasUrijI mahArAja jainazAstranA saMpUrNa vidvAna hatA pRththakaraNa karavuM e mArgaNA sthAnaka ane mohanIya karmanA udaya, temAM koI paNa prakArano saMzaya nathI kAraNa ke temanA racela graMtho kSayopazama, upazama ane lakSya dvArA jIva vikAsanI tAratamyasUcaka ja sAkSI rUpe che. jevA ke, (1) zrAddhadina kRtyasUtra vRtti (2) saTIka bhUmikAone guNasthAnaka kahe che.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana bIjA graMthamAM rahela guNasthAnakane AzrayI baMdha svAmitvanuM kathana dAkhala karI 5 (pAMcamA) graMthanI (racanA) viracanA pUrNa karela che. trIjA karmagraMthamAM rahela che. ahIM darzAvAyela (arvAcIna navya paMca) karmagraMthanI racanA zaDazIti-karmagraMtha . 4 : A graMthamAM jIvasthAna, mArgaNAsthAna, tapAgacchAcArya zrImad devendrasUrIzvarajI mahArAjAzrIe karela jaNAya guNasthAna, bhAva ane saMkhyA evA 5 (pAMca) vibhAgamAM 86 che. Ama chatAM A graMthonI mULabhUta racanA to prAcIna samaye thaI gAthAono samAveza karI tenuM vistArathI vivecana karavAmAM AvyuM gayela AcAryoe judA judA samaye karela che. chatAM paNa baMne graMthomAM che. A graMthamAM 86 gAthAo hovAthI graMthanuM nAma zIti paDela bhagavAna mahAvIra svAmIe upadezela karmanA siddhAMtanI paraMparA che. 5 paikI 3 vibhAga sAthe jIva, guNasthAna, yoga, upayoga, A mahAna pUrvAcAryozrIe Aja paryata jALavI rAkhI che. lezyA, baMdha, udaya, udIraNA ane sattA baMdhAraNa nirdezI A badhAno sattari,daSTivAdanA jharaNA/saptatikA-karmagraMtha naM. 6 : A graMtha viSaya caryo che. sAthosAtha A naveya (9) viSayonuM varNana paNa dRSTivAda nAmanA 12mA aMgamAMthI udaraNa karela hovAthI dRSTivAdanA che. A graMthanA aMtima banne eTale ke cothA (4) pAMcamA (5) jharaNA tarIke oLakhAya che. sAtho sAtha e ullekha paNa dhyAne vibhAgamAM bhAva ane saMkhyAnuM varNana koIpaNa viSayamAM mizrita Ave che ke dRSTivAda nAmanuM 12muM prakaraNa agrAyaNIya pUrvamAM nathI. A vivecanAtmaka varNana karmanA viSaya sAthe jJAna pAkuM thAya raheluM che. temAMthI uddhAra karyo hoya evuM jaNAya che. eTalA mATe amuka prakIrNa viSayone karmabaddha ane paddhatisara A graMthanI racanA ati gaMbhIra ane prasanna che tene ja yathAvata ApavAmAM Avela che. rAkhIne temAMthI 70 gAthAo svarUpe A graMthanuM sarjana thatAM A -zataka-karmagraMtha naM. 5 : A graMthamAM 100 gAthAo samAviSTa graMthanuM nAma sattarI evuM dRDha thayela che. A graMthamAM karma prakRtinA thayela hovAthI A graMthanuM zataka nAma rUDha thayela che. zataka nAmanA baMdha, udIraNA ane sattAnA saMvedhano vicAra karavAmAM Avyo che, A paMcama karmagraMthamAM prathama (1) karmagraMthamAM varNavela prakRtio ke je sthiti ane saMvedhone samajavA bhUmikA pUrI pADe che. paikI jaghanya (evI) jevI ke, dhruvabaMdhinI, adhruvabaMdhinI, dhruvodayA, kharekhara to A (5) pAMca pachI chaThTho (6) karmagraMtha che ja nahIM. adhruvodayA, dhruvasatAkA, adhuvasatAkA, parAvartamAna prakRti ane paNa tapAgacchAcArya zrImad devendrasUrIzvarajI mahArAja viracIta (5) utkRSTa evI adhruvaghAtinI, dezaghAtinI, sarvaghAtinI, puNya, pApa karmagraMthane bhaNyA pachI A graMtha bhaNavAmAM Avato hovAthI (6) ane aparAvartamAna prakRtionA svarUpa sAthe anAdi, Adi anaMta chaThTho karmagraMtha kahevAya che. hakIkatamAM A graMtha to ahIM jaNAvela ane zAMti sAthe joDIne ja bhAMgAmAM avataraNa karI A pravRtio pAMceya graMtha karatAM paNa prAcIna che. ApaNane khyAlamAM che ja ke A paikI kaI kaI prakRtionuM dhruvAdhruvapaNuM batAvI 4 (cAra) prakArano graMthanA kartAno pUrvadhara prAcIna AcArya zrImAna caMdrarSi mahattara vipAka jevo ke kSe travipAkI, jIvavipAkI, bhavavipAkI ane mahArAjAzrI che. pugalavipAkI che? te aMge 4 prakAranA baMdha jevA ke bhUyaskAra ahIM nirdiSTa graMthano (saMkSipta) viSaya, karmagraMtha 1 thI 6 ne alpattara, avyavasthita ane avaktavya baMdhanuM lakSaNa ane svarUpa kramabaddhapaNe saMyojIne saLaMga sUtratA mATe kahI zakAya ke, graMtha-1 aMge modakanA dRSTAMta sAthe mukhyatve vicAra ApavAmAM Avyo che. mAM ullekha mujaba karma vipAka asara kevI nipajAvI zake ? A prazna pratyeka karmanA baMdhasthAna jevA ke jaghanya baMdha, utkRSTa baMdha, jaghanya aMge anya prazno paNa astitvamAM Ave che, jevA ke AtmA ane utkRSTa A bAdhAkALanuM svarUpa jaNAvyA pachI sthiti baMdha, rasabaMdha karmano saMbaMdha kSIranIravat kevA prakArano che ? A praznanA ane pradeza baMdhanuM ghaNuM nirUpaNa karatA vacce prAsaMgika yoga sthAno, pratyuttaramAM ja kahI zakAya ke AtmAnA asaMkhya pradezo paikI pratyeka sthiti sthAno nA svarUpa ane svAminA varNana pachI Atma pradeza upara anaMta kArmaNa skaMdho kArmaNa vargaNA (rUpe) ati sthitibaMdhyavasthAno, sAta baMdha, niraMtara baMdha, rasANuonuM svarUpa, cikAsathI coMTIne sattA jamAvI rahelA che; ke je phaLa Ape che. e anubhAga sthAno, grAhyAgrAhya audArikAdi gugala vargaNAonuM ja baMdha arthAt baMdhanamAM bAMdhe che. A baMdha ja karmano kSaya na thavA svarUpa darzAvI grahaNa karela pradezAgramAMthI kayA kayA karmanI kaI kaI detA udIraNA, ane sattA astitvamAM lAve che. teno kSaya karavA prakRtine keTalA dalikano bhAga Ave tenA vistArapUrvaka varNana pachI mATe ja bhagavAna mahAvIra svAmInI stuti karavA guNasthAnakonA 4 prakAranA pudgala parAvartananuM svarUpa darzAvI 11 guNa zreNIo, baMdhAraNamAM karma prakRtio paikI kaI ane keTalI karma pravRtio palyopama, sAgaropama, dhanIkRtaloka, sucIzreNI, prataradhananuM sattAsthAne rahIne vicchinna che e viSayanuM nirupaNa karmastava nAmanA baMdhAraNa varNavI ane upazama zreNI ane kSapaka zreNInuM nirUpaNa bIjA graMthamAM che. jyAre tenA kAraNe ja mArgaNA sthAnonI apekSAe karI yadyapi udiSTa 26 dvAro che. to paNa prAsaMgika aneka viSayo karma prakRtionA baMdhasvAmitvanA varNanano viSaya karmagraMtha naM. 3 graMthakAra maharSi tapAgacchAcArya zrImad devendrasUrIzvarajI mahArAje baMdha svAmitvamAM thayela che. graMtha naM. 4 mAM jIvasthAna, mArgaNAsthAna
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 ane guNasthAnanuM vistArathI vivecana karIne bIjA (2) graMthamAM guNa dvArA. A tyAre ja zakya banaze ke, jyAre zramaNa varga svayaM darzAvela. baMdha udIraNAsattA ane vezyAnA viSayanuM nirUpaNa karyA dhArmika guNo jevA ke (ahiMsakatA, zreSTha cAritrya zIlatA, bAda nirvANapada mATe Avazyaka jJAna pAkuM karAvavAnA hetu sAthe vizeSajJAna, saMyamItatA, sahaja nyAyapaNuM, premALatA, sadAcArItA prakIrNa viSayanuM paddhatisara nirUpaNa A graMthamAM zabdabaddha thayela che. ane sevA) khIlavaze to ja zrAvaka varganA mumukSu gRhastho para sahaja A saMdarbha laI karmagraMtha-1 mAM nirUpela karma vipAka prakRtionA karmanA siddhAMta (niyama) mujaba gherI asara paDyA vinA nahI rahe, vipAka dvArA vistArathI vigata darzAvIne karmagraMtha 2-3-4 mAM arthAt A zrAvaka varga gRhasthI hovA chatAM tapAgacchAcArya zrImad baMdhasthAna saMdarbhe tenuM lakSaNa ane svarUpa modakanA dRSTAMta sAthe devendrasurIzvarajI mahArAje samajAvela karma rahasyanI asarakArakatAthI mukhya viSaya tarIke varNavIne pudgala ane anya vargaNAo paNa potAnuM jIvana ucca kakSAe pahoMcADe che. AtmAe grahaNa karela pradezAgramAMthI karmanI prakRtine keTalA dalikano jaina zAsanamAM karmagraMthano prabhAva advitIya rahyo che, je nirUpatA bhAga Ape che, tenA para AdhArIta 15 guNa zreNInA kahI zakAya ke, jaina sAhityamAM karmagraMthanuM ghaNuM ucca sthAna che. baMdhAraNAtmaka varNana pachI tenA udISTa 26 tAro che. A paikI jaina darzana kALa-svabhAva-niyati vagere kAraNone mAnavA chatAM potAne nirvANapada sudhI pahoMcavA mATe ja vyaktie karmanuM viziSTa A darzane amuka vastusthiti ane darzanAttaronI mAnyatAo dhyAne rahasyamaya svarUpa jANIne samajavAnuM che. Ama, A karmanA rahasyane laI karmanA siddhAMta para kaMIka vadhu bhAra mUkela che. tethI jaina darzana ja mukhya viSaya tarIke karmagraMtha 1-6 mAM nirUpavAmAM Avela che. ane jaina AgamonuM yathArtha ane pUrNajJAna karmatattvane jANyA vinA TUMkamAM prAcIna karmagraMthakAroe karmagraMtha 1-6mAM karmanA rahasyanuM koI paNa rIte thaI zakatuM nathI. A viziSTa jJAna prApti mATe nirUpaNa karela che. eja, nirUpaNa navya karmagraMthamAM tenA kartA AraMbhika mukhya sAdhana jo koI hoya to e phakta karmagraMtho ja che. tapAgacchAcArya zrImad devendrasUrIzvarajI mahArAjAe karela hovAthI karma prakRti, paMca saMgraha vagere karma sAhitya vizALa samudra samAna graMthano mukhya viSaya karma che. ane tenuM rahasya samajAtuM hovAthI mahAgraMthomAM pravezavA mATenI prAthamika lAyakAta jo koI hoya enuM ja nirUpaNa viSaya tarIke thayela che. to, e phakta karmagraMthano abhyAsa ja khUba anivArya che. AthI ja bhagavAna mahAvIra svAmIe sthApela saMgha vyavasthAmAM dhArmika karmagraMthonuM sthAna jaina sAhityamAM ati gauravabharyuM rahe che. eTale sAdhakonA zramaNa ane zrAvaka evA be (2) varga paikI zramaNI vargamAM ja jaina sAhityamAM karmagraMthano savizeSa prabhAva rahela che. tethI samAviSTa thatA sAdhaka mahArAja sAhebazrIoe tapAgacchAcArya jaina dharma ane jaina sAhityamAM A karmagraMthanuM sthAna Aja paryata zrImad devendra sUrIzvarajI mahArAja viracita navya karmagraMtha ke jaino advitIya che. AdhAra prAcIna karmagraMtha to che ja sAthe sAthe maharSi mahAmuni samAlocanA zrImAna pUjya caMdrarSi mahattara mahArAja kRta SaSThI karmagraMthanA saMdarbha A carcAnI samAlocanA karatA huM eTaluM ja kahIza ke, sRSTinA saha darzAvAyela karmano saraLatam artha, mukhya ane gauNa prakAronI jIva mAtrane potAnA sakaMjAmAM letA karmane kAraNe ja jIvanI sArIsahelI samaja, baMdha-baMdha svAmionA guNa sthAnako samajAvI kharAba gati thatI AvI che. tethI ja jIvane rAga-dveSa ane kaSAyanI kramazaH sahaja paNa kAmanA tyAga keLavI, karma-kSaya karatA karatA viSTAmAM ragadoLAvuM paDe che. eTaluM ja nahi are! anaMta sAgarasamA graMthamAM pagathiyA caDavA mATe tapazcaryA (upavAsa-mAsakhamaNa-aThThaI jIvane Aja karma alpa-kuMThita zaktimAM keda karI lAcAra bicAro vagere) karIne dehanI sahanazIlatAno guNa keLavavA, kaparA (duSkara) paNa banAve che. temAMthI tAranAra zrI arihaMta bhagavaMto jIvatA kaSTo sahana karatA karatA zIlano pamarATa (maheka,bhabhaka) cotarapha ari (zatru)rUpa karmone sarvathA haNI svayaM arihaMtano bane ja che. prasarAvI karmakSaya dvArA nirvANa (mokSa/mukti) prada prApta karavAnuM eTaluM ja nahi, samavasaraNamAM vahetI dharmadezanAnA mAdhyame e karmonuM che. khAsa to A tapazcaryAtmaka sAdhanA kALa daramyAna sAdhaka vAstavika yathArtha svarUpa e ja karmanuM rahasya che ke jene jANyA pachI mahArAjazrIo e zakya teTalA vadhu sUkSmAtisUkSmapaNe samajIne vyakti mAtra arihaMta to bane ja che, paNa nirvANapada ahiMsAvratanA custa pAlana dvArA zuddha niHsvArtha prema keLavIne, sudhI pahoMcI zake che. e tyAre ke jyAre karma kSaya dvArA vizvane karma saMyamI banIne zreSThatama cAritrya nirmANa jyAre zramaNa kare tyAre mukta thavAno maMgalamaya mArga darzAvAya che e nirUpaNane ja karma karmakSayanI prakriyA sahajapaNe cAlu thaI jAya che. sAhitya zabdathI oLakhIe chIe. temAM karmagraMtho jaina sAhitya sAthe sAthe bhagavAnazrI mahAvIra svAmIzrI sthApita saMgha vyavasthA gorava graMthamAM kohInura hIrAnI jema Aje paNa eTalA ja tejathI paikI bIjo zrAvaka varga ke je tyAgI nathI thaI zakato chatAM zrAvakone prakAzI rahyA che. paNa adhyAtmajJAna to prApta karavAnuM che, ne te yatkiMcita sevAnA mobAIla phona naM. 09824980506 che.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana 2 1 vAdivetAla zAMtisUrijI (11mI sadI) racita jIva-vicAra prakaraNa' graMtha ane DArvinano utkrAMtivAda: eka adhyayana mAvajI ke. sAvalA [janma 1930. vyavasAye TheThathI vepArI evA kaccha-gAMdhIdhAmanA mAvajI ke. sAvalAe sane 1968mAM philasUphInA viSayamAM ema.e. karyuM. 1968 thI 1974 emaNe pI.ecaDI.nA thisIsa mATe tattvajJAnanA saMdarbhe utkrAMtivAdanuM saghana adhyayana karyuM. 1974 thI 77 kaccha AdipuranI tolANI ArTsa kolejamAM philasUphI vibhAgamAM teo adhyApaka paNa rahyA. philasUphInA viSayane kendramAM rAkhIne emaNe lakhela pustakonI saMkhyA pacAsekanI che.] 'jagatanuM kAraNa brahma zuM che? ApaNe zAmAMthI utpanna thayA mArga e potAne jANavAno mArga che. tIrthakaro-kevaLajJAnIo chIe? AnA AdhAre ApaNe jIvI zakyA chIe? konA niyama kSaNamAtranA upayogathI saMsAranI tamAma bAbato-banAvotaLe rahIne ApaNe sukhadu:kha anubhavIe chIe ?' hakIkatone jANI zake che te A arthamAM ja. -zvetAmbara upaniSada: prathama maMtra cArlsa DArvine judA judA aneka TApuo para bhramaNa karIne aneka bALaka doDheka varSanI uMmaranuM thatAM ja bolatAM zIkhe eTale vanaspatio, eka koSI jIva-amIbAthI karIne manuSya sudhInIpotAnI AsapAsa je kaMI jue e zuM che te jANavA mATe satata jIvasRSTinA vikAsanI-utkrAntivAdanA siddhAMtanI jagatane dhAraNA prazno karatuM rahe che. manuSyanI A kutUhalavRttine paNa AhAra, maithuna ApI. eNe enuM AkhuM jIvana enI pAchaLa vItAvyuM. jaina ane bhayanI jema mULabhUta vRtti gaNI zakAya. pukhta uMmare pahoMcatAM AgamagraMthomAM saMsAranI racanA vizenI AvI badhI bAbatomAM potAnI AsapAsanA jagatane vadhu ne vadhu jANavAnI vRtti tIvra jIvajagata aMgenI vistArathI samajaNa apAI che. Agama praNita thatI jAya che. prAkRtika vijJAna ane mAnavavidyAnI anekavidha jaina darzanamAM dravyanA siddhAMtamAM jIvatattva ane ajIvatattva evA zAkhAono vikAsa emAMthI ja thayo che. veda graMthomAMnA "veda" be mukhya bhedo kahyA che. bhAratIya paraMparAmAM janmajanmAMtaramAM zabdanuM mULa che 'vi' eTale ke jANavuM. judA judA dharmanA mULa graMthomAM coryAsI lAkhanuM cakkara-coryAsI lAkha yoninI vAta TheThathI kahevAtI manuSyane jANavA mATenuM badhuM ja AvI jAya che evuM je-te dharmane ja rahI che, paraMtu jagatanA koIpaNa dharma ke tattvajJAnamAM A coryAsI anusaranArAonuM manovalaNa hoya che. duniyAnA tamAma graMtho lAkha yoninI vigato-vargIkaraNa ane lakSaNo sahitanI saMkhyAnI bhale koI kAraNasara nAza pAme paNa eka mAtra kurAnano graMtha bacI prastutI jovA-jANavAmAM AvI nathI; eTale ja vikrama saMvata jAya to paNa emAMthI mAnavIne jIvanapAtheya maLatuM raheze" evuM 1004mAM thaI gayela vAdivetAla zrI zAMtisUrIzvarajI mahArAja kurAna vize kahevAyuM che. bhAratIya dharmagraMtho vize paNa evuM kahI viracita "jIva-vicAra prakaraNa'nuM mahattva ane mUlya Aje moDe moDe zakAya. mAtra dharmagraMtho ja nahi, paraMtu grIka tattvaciMtaka sokreTisanA mane samajAyuM che. Aje prathama A graMthano ane emAMnI sAmagrIno ziSya pleTonA 'ripablika' graMtha vize AvuM ja vIsamI sadInA prasiddha paricaya ApavAno upakrama che; enA anusaMdhAne cArlsa DArvinanA vidvAna Imarsane kahyuM che. utkrAntivAdane kaMIka tapAsavAno hetu che. 'piMDe so brahmAMDe-brahmAMDe so piMDe' evA sUtrano artha ghaNo graMthakartA zAMtisUrijIno tapAgacchanI paTTAvalImAM A pramANe UMDo che. AjanA vijJAne padArtha jagatanA 115 thI vadhu mULa ullekha cheH "saMvata 1004mAM "jIva vicAra prakaraNa'nA kartA tattvo(elements) nI oLakha karI lIdhI che eTaluM ja nahi paraMtu vaDagacchanA vAdivetAla zAMtisUri thayA. A vAdivetAlanuM birUda mAnavazarIramAM A badhA ja tattvo mojUda hoya che evuM paNa vijJAne teozrIne ladhu bhojarAjAe ApyuM hatuM. cakrezvarI ane padmAvatI ja siddha karI batAvyuM che. "brahmAMDe so piMDe' A arthamAM paNa barAbara devInI sahAyathI 1097mAM temaNe zrImALInA 700 gotrane samajI zakAya che. dhulikoTa paDavAnI AgAhI jaNAvI temanuM rakSaNa karyuM hatuM. jagatane jANavAno mArga ghaNo ghaNo lAMbo ane kadAca aMtahIna uttarAdhyayana sUtranI moTI TIkA 18000 zloka pramANanI temaNe che. jyAre vAstavamAM dharma-adhyAtmakSetrano potAne jANavA mATeno racI che, je uttarAdhyananI pAIa TIkA kahevAya che. kAnhoDa nagaramAM mArga sAva TUMko che. 'eka sadha-saba sadhe' jevo potAne jANavAno saMvata 1111mAM temanuM svargagamana thayuM." mArga che. dhanapAla paMDita kRta 'tilakamaMjarI'nuM paNa emaNe saMzodhana karela jJAna prAptino-kevaLajJAnano-AtmajJAnano-AtmasAkSAtkArano che. te uparathI A 'jIva-vicAra prakaraNa" emaNe agiyAramA saikAmAM
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 2 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 racyuM hovAnuM pramANa maLe che. zAMtisUrijInA 'jIva-vicAra prakaraNa' devatA 4 lAkha upara pAThaka ratnAkarajIe saMvata 16 10mAM brahavRtti racI che. nArakI 4 lAkha saMvata 1785mAM muni kSamA kalyANajIe enA para laghuvRtti racI manuSya 14 lAkha che. 84 lAkha jIva-vicAra prakaraNa'nI maMgaLAcaraNa rUpe prathama gAthA cheH ahIM pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya ane be prakAranA bhuvaNAIva vIra namiUNa bhaNAmi abuha-bohaEUR | vanaspatikAya jIvone eka ja jJAnendriya eTale ke sparzendriya mAtra jIvanarUvaM kiMci vi jaha bhaNiyuM putrasUrIhiM ||' hovAnuM kahevAyuM che. pRthvIkAya-apakAya-teukAya ane vAukAya arthAt "bhuvanamAM dIpaka samAna mahAvIra svAmIne namaskAra e paMcamahAbhUtomAMnA cAra mahAbhUtano paryAya (pRthvI, jaLa, agni karI pUrvanA AcAryoe jema kahyuM che tema huM jIvonuM TUMka svarUpa ane vAyu) samajI zakAya ema che. ajJAna-jIvone samajAvavA kahuM chuM." jainadharmano pAyo ahiMsA che, eTaluM ja nahi paNa ahiMsAnI SaDadarzanomAM vedAMtadarzana eka ja tattvane (brahma) mAnya kare che. jeTalI hade sUkSma vicAraNA jainadarzanamAM che eTalI sUkSma vicAraNA kapilamuni racita "sAMkhyadarzana' puruSa ane prakRti ema be tattvothI vizvanA koIpaNa dharma-darzanamAM nathI ja thaI. ahIM ApaNe jenonA sRSTinuM nirUpaNa kare che. pAtaMjala racita yogadarzana puruSa, prakRti nityakarma samAna pratikramaNanuM udAharaNa laIe; pratikramaNa eTale ane Izvara ema traNa tattvothI saMsAranI racanAne samajAve che jyAre pApathI pAchA pharavuM arthAt kSamAbhAva dvArA pApakarmathI mukta thatA jainadarzane nava tattvomAM saMsAranuM nirUpaNa karyuM che. navatattva prakaraNanI javuM. savAre ane sAMje 48 miniTanA A pratikramaNa dvArA covIsa prathama gAthA A pramANe cheH kalAkamAM thatAM pApakarmono ekarAra ane emAMthI pAchA pharavAno jIvADajIvA purNa, pAvADaDasava saMvaro ya nikjharaNA bhAva che. eTale ja pratikramaNamAM bolAtA sUtromAMnuM eka sUtra bandho mukakho ya tahA, navatattA huMti nAyavAnA sAta lAkha...' che jemAM 84 lAkha prakAranA jIvonI jAye-ajANya arthAt : jIva-ajIva-pu -pApa-Azrava-saMvara-nirjarA-baMdha thayelI hiMsA mATenI kSamAyAcanAno bhAva che. ane mokSa ema nava tattva jANavA. 'jIva-vicAra prakaraNa' graMthamAM jIvatattvanuM prAthamika vargIkaraNa Ama ahIM zAMtisUrijIe nava tattvamAMnA eka jIva tattvanuM pratyeka varganI yoninI saMkhyAnA AdhAre karIne kulle 84 lAkhanI vistArathI ane taddana tATathyapUrvaka jJAnIo e joyA-bhAkhyA saMkhyA ApaNane maLe che. Adhunika vijJAnanI jIvazAstra ane pramANenuM nirUpaNa karyuM che. vanaspatizAstra (bAyolojI ane boTonI)mAM yoni zabdanA paryAya agAu ApaNe ullekha karyo ema coryAsI lAkha jIvayonio tarIke "jAti' ane 'prajAti' (jAti ane upajAti) zabda prayojAya vize anya koI bhAratIya dharmo ke darzanazAstromAM vargIkaraNa bhedo- che ane ApaNe paNa zakya haze tyAM e arthamAM AvA paryAyano prabhedonA AdhAre A coryAsI lAkhanI saMkhyA mArA jovA Azraya laIzuM. jANavAmAM Avela nathI. jIvajAtionA vargIkaraNa judA-judA lakSaNothI paNa ahIM jIva-vicAra prakaraNanI gAthA kramAMka 45-46 ane 47mAM ApaNane jovA maLe che. dA. ta. sUkSma ane bAdara evA be A coryAsI lAkha jIva prakAronuM varNana che, jenA sAra rUpe saMkSepamAM vibhAgomAM vargIkaraNa; sUkSma eTale narI AMkhe joI na zakAya evAM; A vargIkaraNa A mujaba ahIM noMdhIe: bAdara eTale narI AMkhe joI zakAya evA jIva. evI ja rIte trasa pRthvIkAya 7 lAkha ane sthAvara evA be bhede paNa vargIkaraNa karavAmAM Ave che. traNa apakAya 7 lAkha eTale halanacalana karanAra ane sthAvara eTale ke sthira. teukAya 7 lAkha "jIva-vicAra prakaraNa' graMthanI mAtra anukramaNikA para najara vAyukAya 7 lAkha karIe to Azcaryacakita thaI jaIe. paraMtu ahIM ApaNe enI pratyeka vanaspatikAya 10 lAkha vigatomAM nahi jaIe, chatAM saMkSepamAM thoDoka khyAla ApavA mATe sAdhAraNa vanaspatikAya 14 lAkha keTalAka muddAonI noMdha karIe. be Indriya 2 lAkha keTalIka jAtionA AyuSya, kada uparAMta vividha traNa Indriya 2 lAkha lAkSaNikatAonuM ahIM vigate varNana maLe che. devaloka ane cAra Indriya 2 lAkha narakalokanA jIvanI paNa AvI vigato ahIM ApavAmAM AvI che. tiryaMca paMcendriya 4 lAkha vaLI pAMca jJAnendriyo (sparza, rasa, gaMdha, zravaNa ane dRSTi)nA saMdarbhe
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010. prabuddha jIvana 2 3 paNa ahIM A pAMca vibhAganI jIva-jAtionA udAharaNothI paNa saMzodhana, nirIkSaNo, UMDI vicAraNA temaja e viSaya saMbaMdhita A bAbata gAthA kramAMka 15thI 24mAM vistArathI samajAvavAmAM aneka vaijJAnika graMthonA adhyayana pachI potAnA mahAna graMtha OriAvI che. dA. ta. gAthA kramAMka 17no anuvAda ahIM noMdhIeH gin of species dvArA prAkRtika vijJAnakSetre sau prathamavAra A kAnakhajUrA, mAMkaDa, jU, kIDI, UdhaI, maMkoDA, IyaLa, vimala pathvI paranI jIvasarSi pRthvI paranI jIvasRSTinA udgama ane vikAsano potAno siddhAMta (lAla raMganuM maMkoDAnI jAtanuM jIvaDuM), sAvA ane jhIMgUra (eka sthApita karyo. jyAre te potAnA AkharI niSkarSa para pahoMcyo prakAranuM tama)nI jAto tathA gadhaiyA, viSTAnA jIvaDAM, chANanAM tyAre teNe kahyuM hatuM - "sRSTinI racanA ane vikAsanA rahasyo jIvaDAM, dhaneDAM, kaMthavA, gopAlika, IyaLa, gokaLagAya vagere ADeno mArI AMkha sAmeno parado khasI gayo che.' zuM che DArvinano teIndriya jIvo che eTale ke sparza, rasa ane gaMdha e traNa jJAnendriyo A vikAsavAda? ApaNe saMkSepamAM enA mukhya AdhAronI ja vAta A jIvone hoya che. karIzuM. AjathI eka hajAra varSa pUrve jyAre vijJAna ane TekanolojIe pAna ane TekanolojIe A pRthvI nAmanA graha upara AjathI Azare aDhI abaja varSa zodhelA sAdhano dvArA prayogo ane cakAsaNInA koI sAdhano ja parve sau prathama ekakoSI jIvono (amIbA) AraMbha thayo. aDhI nahotA tyAre anekavidha jIva-jAtionI ATalI sUkSma ane sacoTa abaja varSanA A samayagALA daramiyAna A jIvasRSTino vikAsakrama vigato ahIM apAI che; dekhItI vAta che ke koI prayogazALA jevAM manuSya sudhI pahoMcyo. ene paNa pacAseka lAkha varSa thaI cUkyAM parIkSaNothI nahi paraMtu tIrthakaro-jJAnIone eka paLa mAtrAmAM che. purAtatviya avazeSonI kaDaka vaijJAnika paddhatie cakAsaNIo thaI zakatA samagra brahmAMDanA jJAna-darzanathI ja A hakIkato ApaNane pachI evuM paNa prasthApita karAyuM che ke AjathI sattara lAkha varSa maLe che. pUrvenA manuSyanI UMcAI traNeka phUTa hatI ane enA magajanuM kada paMcamahAbhUtomAMnA cAra mahAbhUta (pRthvI, jaLa, agni, vAyu)no sAtaso sI. sI. hatuM. AjanA mAnavInI sarerAza pAMceka phUTathI paNa ahIM jIva-jAtimAM samAveza karavAmAM Avela che, eTaluM ja vadhu UMcAI ane magajanuM kada 1300-1400 sI. sI. thavAmAM nahi e pratyeka jIva-jAtinA nAma sahIta thoDA udAharaNo 17 lAkha varSa lAgyAM che. jIvasRSTinA A vikAsamAM kAraNabhUta ApavAmAM AvyA che. dA. ta. gAthA kramAMka 3 ane 4 : evAM cAra paribaLo DArvina A pramANe gaNAve che: sphaTika, maNi, ratna, paravALAM, hiMgaLo, haDatAla, mAgasIla, (1) Akasmika vaividhya [Accidental Variations] pAro, sonuM vagere dhAtuo, khaDI, ramacI, araNeTTI, pASANa, (2) prakRtinI pasaMdagI [Natural Selection]. abarakha, te jaMturI, khAro, mATI, suramo mIThuM vagere pRthvIkAya (3) astitva TakAvavA mATeno saMgharSa [Struggles for Existance] jIvonA bhedo che. (4) astitva mATenA A saMgharSamAM vadhu sakSama jIvonuM TakI rahevuM. kevI Azcaryajanaka A bAbata che ! A pRthvIkAya jIvone eka [Survival of the fittest] ja jJAnendriya-sparzendriya hoya che. 'kAya' zabda ahIM kAya eTale ke koI paNa eka jAtinA badhA ja jIvo badhI ja bAbatomAM zarIranA arthamAM che. ekasamAna hotA nathI. dA.ta. badhA ja haraNanI doDavAnI gati eka vedAMta darzananA sUtra "sarva khalu Idam brahmam' paNa zuM Avo ja samAna hotI nathI. AthI jeo vadhu jhaDapathI doDIne vAgha-siMha saMketa nathI ApatuM? jevAM hiMsaka prANIonAM zikAra thatAM bacI zake che teo astitva ahIM A nibaMdhanuM kendravartI lakSya pAMca jJAnendriyo dvArA samagra mATenA saMgharSamAM TakI zake che ane e prANIo potAnI vizeSa jIvonA vargIkaraNane keTalAMka saMdarbhothI mUlavavAnuM che; e saMdarbhe zaktio potAnI saMtatine vArasAmAM paNa Ape che. arthAt DArvinanA utkrAMtivAdane saMkSepamAM samajI levo Avazyaka che. jIsakI lAThI usakI bheMsa'nA nyAyanI jema sabaLAone TakI rahevAnA vIsamI sadImAM mAnavajIvananA ghaNA badhAM pAsAMo para bhAre UMDo ane potAno khorAka meLavavA temaja anya hiMsaka prANIothI prabhAva pADanAra traNa vyaktioe prasthApita karela siddhAMto che. bacavAnA vadhu saMjogo hoya che. Ama vArasA dvArA maLela vizeSa (1) cArlsa DArvina [1809-1882)no utkrAMtivAda- zaktio-sakSamatAne kAraNe keTalIka jIvajAtio hajAro-lAkho vikAsavAdano siddhAMta. varSanA samayagALA daramiyAna Azcaryajanaka vikAsa ane parivartana (2) kArla mAksa [1818-1883no sAmyavAda. pAme che. Ajano ghoDo lAkho varSa pUrve eka udara jevo hato (2) simaMDa phroIDa [1856-1939]nI manovijJAnika kSetre 'vAMdarAmAMthI manuSya thayo' evuM DArvinanA nAme kahevuM e sAIko enAlisisanI vicAradhArA. adhakacarI vAta che. 17 lAkha varSa pahelAMno mAnavI ane AjanI cArlsa DArvine be dAyakAthI vadhu samayanA rajhaLapATa, abhyAsa, vAnaronI sauthI vikasita peTAjAtinA vAnaranA phoTogrApha
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 sAthosAtha rAkhIne jovAthI A vAta kaMIka samajAze. ja kaMIka gahana artha samAyelo cheH jenadarzananA saMdarbhe DArvinanA utkrAMtivAdane jovA-tapAsavAmAM 'paMcamahAbhUta to parabrahmathI upanyAM vicAraNIya muddAo A pramANe noMdhI zakAya. aNu aNumAM rahyAM che teha vaLagI.' DArvine mAtra A pRthvI paranI jIvasRSTine ja dhyAnamAM lIdhI che. philasUphInI judI judI vidyAzAkhAomAM eka zAkhA "sRSTiracanA' AjanA vijJAnakSetre have cAlI rahela saMzodhano paNa evA saMketo [COSMOLOGY] tarIke oLakhAya che. A pRthvI para jIvasRSTinA Ape che ke pRthvI sivAyanA anya graho para paNa kadAca jIvasRSTi vidhavidha jIvajAtionA vikAsa kramane cArlsa DArvine utkrAMti jevo hoya. je nAgamo pramANe A pRthvI (bharatakSe tra) sivAya zabda Apyo che. dekhItI rIte ja IslAma ane khristI dharmamAM sRSTinA mahAvidehakSetranuM vistArathI ane savigata che, jyAM ApaNI pRthvI udbhavanI je dhAraNAo che e DArvinanA utkrAMtivAdane svIkArI karatAM vadhu vikasita evI saMskRti hovAnuM sahaja svIkRta che. zake nahi. amerikAnA pAThyapustakomAM-pAThamALAomAM DArvina dekhItI vAta che ke hindu darzano sivAya punarjanmanI bAbata vizenA lekho hatA ja ane e lekho kADhI nakhAvavA mATe anya koI dharma ke darzanamAM mAnya nathI. paraMtu have je saMzodhano thaI amerikAnA kensAsanI adAlatamAM kesa paNa dAkhala karAyA hatA. rahyAM che, navI navI ghaTanAo-hakIkato ApaNI sAme AvI rahI Adhunika tattvaciMtakoe paNa utkrAMti-vikAsavAda jevI keTalIka che emAM punarjanmanA vadhu ne vadhu kissAo prakAzita thatA rahe che. dhAraNAo ApI che. enI vigatomAM ahIM ApaNe na jaIe paraMtu hAlamAM ja prakAzita pustaka 'Many lives'nA manocikitsaka lekhaka zrI araviMde prastuta karela dhAraNA tAttvika dRSTie mahattvanI jaNAya Britan Weisse potAnI prekaTIsa daramiyAna keTalAka daradIone che. zrI araviMde utkrAMtinA kramamAM nIce mujabano krama darzAvyo cheH sAravAranA chellA vikalpa tarIke hipnoTIjhamano Azraya lIdho hato (1) bhautika dravya [MATTER] . ane evA daradIoe baso, pAMcaso, paMdaraso varSa pUrvenA potAnA (2) prANa [LIFE] janmonI ghaTanAo hipnosIsa daramiyAna kahI saMbhaLAvI hatI ane (3) mana [MIND]. e badhI dAstAnonA rekorDiMganA AdhAre A pustaka lakhAyuM che. (4) brahma [ABSOLUTE] ahIM e paNa dhyAnamAM levAnuM che ke khristI dharmamAM punarjanma jevI zrI araviMda kahe che ke A cakrAkAra vikAsa satata cAlyA kare che. dhAraNAne sthAna ja nathI. brahmatattva dravyamAM utarIne prANa, mananA staro pAra karIne pharI brahmamAM pharI ekavAra ApaNe'jIva-vicAra prakaraNa' graMthamAM vargIkaraNanA pahoMce che, eTale ke caDa-UtaranA kramamAM vikAsanI A mALA pharatI eka mahattvanA muddA para AvIe : rahe che. A caDa-UtaranA krama mATe araviMde Descent (brahmatattvanuM jJAnendriyonA AdhAre vargIkaraNamAM caitanyanA vikAsanI bAbata bhautika dravya sudhI UtaravuM) ane Ascent (bhautika dravyamAMthI kramazaH ghaNI mahattvanI banI rahe che. vaLI punarjanma sAthe anivArya evI pharI absolute [brahma sudhI pahoMcavuM) evA zabdo prayojyA che. zrI karma ane karmaphaLanI bAbatane samajI levAthI DArvinanA tAraNonI araviMde mananA starathI uthvakaraNamAM supara mAInDa ane ovara thoDIka maryAdAo chatI thaI jAya che. amIbAthI laIne manuSya mAInDanI vAta paNa karI che. eka mAtra ApaNA Agama- graMthomAMthI sudhInA vikAsakramanI sAMkaLamAM DArvine pote paNa keTalIka khUTatI tAravela 'jIva-vicAra prakaraNamAM vizvamAM sau prathama vAra ochIkaDIo [Missing link]no svIkAra ane ekarAra karyo che. A vadhu vikasita jIvasRSTinI A brahmAMDanA vidhavidha graho para hovAnI brahmAMDamAM graho ane upagrahonI saMkhyA to abajonI che. koIpaNa vAta karI che. mAtra ApaNI sUryamALAmAMnA grahonI saMkhyA karoDonI jIva potAnA karmanA pugalo sAthe laIne caitanya rUpe abajo mAIla che, ane evI to brahmAMDamAM asaMkhya sUryamALAo che evuM vijJAne dUranA koI paNa graha upara navo janma laI zake che e to ApaNe noMdhyuM che. ApaNI sAta nArakI, soLa devaloka vagerene brahmAMDamAMnA bhAratIyone sahaja samajAya ane pratItikAraka lAge tevI vAta che. judA judA graho paranI sRSTinI vikasita jIvajAti gaNI zakAya. DArvine je khUTatI kaDIonI vAta karI che enuM anusaMdhAna kadAca "jIva-vicAra prakaraNamAM jene jaina bhUgoLa kahI zakAya evo AmAM ja hoya. aDhI dvIpano nakazo AkRtirUpe ApavAmAM Avyo che; je pramANe karmanA pudgalo sAthe laIne AtmA A brahmAMDanA vidhavidha jaMbudvIpa, ghAtakIkhaMDa dvIpa ane ardhapuSparAvarta dvIpa ema aDhI dvIpamAM pradezomAM potAnA karmAnusAra pharI pharIne janma dhAraNa kare che ane je loko rahe che. potAnA saMcita karmo mujaba paMcamahAbhUtanA tattvone grahaNa karIne mAtra A pRthvI paranI jIvasRSTinA vikAsanA saMdarbhe eka A 84 lAkha yonimAMthI koIpaNa eka jIvajAti tarIke deha dhAraNa mahattvanuM ane dizAsUcaka sUtra phrenca tattvaciMtaka TelahArDa da zArDananA kare che. A saMdarbhe narasiMha mahetAnI A be paMktiomAM paNa Avo graMthomAMthI mane yAda rahI gayela che. zArDana kahe che ke manuSyanA
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010. prabuddha jIvana 2 5 prAgaTya agAu A vikAsa prakRtinA aMdha paribaLothI lohInA ing out of a spiritual evolution; it is the only possible vArasAnA mAdhyamathI (InTarabrIDIMgathI) thato rahyo. have manuSyano effective condition, the obvious dynamic process of AgaLa uparano vikAsa ciMtana-jJAnanA AdAnapradAna eTale ke such a manifestation in the material universe.' *** saMdarbha sUci : (1) jIva-vicAra (arthasahita) : zAMtisUrIzvarajI viracita : prakAzaka : vinimaya (InTarathIMkIMgathI)thI ja thaze. zArDIne A viSaya para 4-5 zrI jaina zreyaskara maMDaLa, mahesANA, chaThThI AvRtti (sane 1953). (2) navatatva prakaraNa graMthonI eka zreNI ja ApI che. (sArtha) : prakAzaka : zrI jaina zreyaskara maMDaLa, mahesANA, bIjI AvRtti (sane 1934). ane chelleH (3) samAsutta (jainadharmasAra) : anuvAdaka : munizrI bhuvanacaMdrajI, prakAzaka : yajJa prakAzana, bhUmiputra, hujarAtapAgA, vaDodarA-390001. trIjI AvRtti (sane 2007). (4) The DArvinanI utkrAMtinI prakriyAmAMnA cAra paribaLomAM prathama Origin of Species and The Descent of Man : by Charles Darwin paribaLa tarIke 'Akasmika vaividhya'ne gaNAvyuM che. Akasmika eTale (banne graMthonI saMyukta AvRtti) Publisher : The Modern Library, New York (Sixth Edition-1 Edition 1859). (5) zrI jinapraNIta karmavijJAna : lekhaka ane zuM? koI eka jIvajAtimAM judA judA jIvomAM je bhinnatA-vaividhya prakAzaka : kIrti mANekalAla zAha, prAptisthAna : zrI pArzva prakAzana, amadAvAda (1983) dekhAya che emAM karmanA pudgalo - karma ane karmaphaLa ane (4) Sri Aurobindo and The Theories of Evolution : by Rama punarjanmanA siddhAMtane jo joDavAmAM Ave to A sRSTinI racanA Shankar Srivastava. Publisher : Chowkhana Sanskrit Series Offce, pAchaLanA tamAma rahasyo ADeno parado haTI jAya che. anya traNa Varanasi-1. (1968). (6) The Vision of the Past : by Pierre Teilhard de Chardin. English Translation by J. M. Cohen. Publisher: ColinsparibaLonuM paNa mULa cAlaka baLa emAM ja samAyeluM che. dhI lAIpha London.(1966) DIvAInamAMnA zrI araviMdanA zabdomAM have samApana: ena.-45, gAMdhIdhAma, kaccha-370 201 "Rebirth is an indispensable machinery for the work- Teliphona : (02836) 21526, 220877.. umAsvAtijI kRta : prazamarati prakaraNa || vijayAbena sI. zAha emano kALa nirNaya karavo muzkela che. chatAM lokonuM ema mAnavuM teo zrInuM jaina samAjamAM AdaraNIya sthAna rahyuM che. teo che ke mahAvIra svAmInA nirvANa pachI lagabhaga 401 varSe mokSagatinA rAhagIra banyA. umAsvAtijI thayA. vikramano prathama zatAbdIkALa" mAnavAmAM Ave A graMthanA adhyayanathI aMtara AnaMda anubhave che. prazamaratimAM che. mULa nAgara brAhmaNa. gurunA upakArathI jaina tattvArtha sUtronI mukhya bAvIsa viSayonI saMkalanA che. (1) paMca mahAvrata (2) kaSAya racanA karI. potAnA jIvanakALamAM 500 graMthonI racanA karI. (3) rAgAdi (4) karma (5) aSTa karma (6) karaNa (7) madasthAna jemAMthI hAla pAMca graMtho upalabdha che. "jambudvIpasamAja prakaraNa', (8) AcAra (9) bAra bhAvanA (10) dharma (11) kathA (12) 'pUjAmakaraNa', 'zrAvaka prajJapti', 'kSe travicAra' vagere. emanA jIvarAzinI jALa (13) upayoga (14) bhAva (lezyA) (15) dravya dIkSAguru dhoSanadi agiyAra aMganA dhAraka hatA. kalikAla sarvajJa (16) caraNa (17) zilAMga (18) dhyaya (19) zreNI (20) zrI hemacaMdrAcArye umAsvAtijIne sarvotkRSTa saMgrahakAra kahela. samughaghAta (21) yoganirogha (22) zivAgama. eo e tattvArtha sUtramAM Aharta guNonA padArthono adbhuta mULa graMtha saMskRta zlokamAM pachI enI TIkA saMskRta, prAkRta, saMgraha karela che. prathamaratimAM paNa A Aharta zrutanA DhagalAbaMdha gujarAtI, hindI, aMgrejI ane anya bhASAmAM karavAmAM AvI. padArthono saMgraha karela che. pUrvadhara maharSi umAsvAtijIne banne 500 graMthanA racayitA, jaina zAsananA jyotirdhara mahAna AcArya saMpradAyo "zvetAMbara ane digaMbara' bahu mAnapUrvaka mAne che. teo zrI umAsvAtijI caramazarIrI jine tharonI prathama zlokomAM jaya zvetAMbara paraMparAnA bahuzruta maharSi hatA. pokAre che. sarvajJa jinezvaronI jaya bolAve che. bahuzruta AcAryazrIe e samayanA rAjakIya vAtAvaraNamAM karmakAMDI brAhmaNonuM varcasva maMgalAcaraNa karatA kuzaLatApUrvaka rAga-dveSa para vijayI banavAnA hatuM. maharSi paNa mULa nAgara brAhmaNa hatA. bhagavAna zrI mahAvIranA aNamola upAyone garbhita rIte nirdeza karI dIdhA che. badhA gaNadharo paNa prakAMDa kriyAkAMDI brAhmaNo hatA. paNa jinezvaranI (1) pAMca mahAvratonuM pAlana sarvajJatA emane prabhAvita karI gaI. ane teo jainAgama tarapha (2) navapada samagra ArAdhanA AkarSAI gayA. 1444 graMthonA racayitA zrI haribhadrasUri paNa (3) daza prakAranAM zramaNa dharmanuM yathArtha pAlana eka mahAna vijayI prakAMDajJAnI brAhmaNa hatA. paNa "yogInI (4) kaSAyo para vijaya mahatarAnA sUna' banI jaina dharmanA AgamajJAtA banI gayA.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 zarIra ane AtmAno aMtima saMyoga. jyAM sudhI zarIra ane ane malInamati gIdhaDAonuM svAgata kare che. ahiMsA, satya, AtmAno saMyoga che tyAM sudhI ja parAjaya che. rAgadveSamAM trAsa che acaurya, brahmacarya ane aparigrahanA mRtadehonI e gIdhaDA mojathI ane saMsAramAM paribhramaNa che. AtmA zarIranA baMdhanamAMthI mukta ujANI kare che. pAMce Indriyo A ujANImAM bhaLe che. basa pachI thayo te vijetA banyo-"rAgadveSathI mukta'. bAkI rahe ? paMcamahAvrato ane daza prakAranA zramaNadharmanI sAdhanA mATe daDha pariNAma-vipula ghora karmabaMdha manobaLa ane apUrva Atmazakti joIe. jina, siddha, AcArya, cAra kaSAyo : krodha, mAna, mAyA, lobha, maithuna saMjJAthI pragaTa upAdhyAya ane sarva sAdhuone namana karIne prazama (vairAgya)mAM thAya che. AtmA ATha karmonA niyaMtraNa nIce che. e niyaMtraNa cAra prItibhAvanI nizcalatA mATe umAsvAtijI kaMIka kahevA mAge che. prakAre jIva para ladAyeluM che. (1) spaSTa (2) baddha (3) nidhata (4) maharSi saMsAranA saMtapta AtmAone prazamarasa sAthe sudaDha prIti nikAcita. basa pachI to janmato ane marato jIva karmone bAMdhato karAve che. jIvAtmAonA sarve AzravonA dvAra baMdha karI dIdhA vinA bhArekhama bane che. vAraMvAra cAragatimAM bhramaNa kare che. tethI anaMta AMtarasukhano anubhava saMbhavita nathI. prazamarasathI rAga-dveSanA bhramaNAomAM aTavAI jAya che. bhrAMta AtmA kaSAyono zikAra kALakUTa jhera amRta banI jAya che. janama-janamanA verI vAsanAonA bane che. bhUtaLA bhAgI jAya che. jIvAtmA svastha, zAMta ane prasanna banI ATha kramone bAMdhato nikAcita pharato AtmA niraMtara 84 lAkha jAya che. graMtha kAra AcAryadevanI sAme evI aneka graMtha racanAM paDelI yonImAM bhamaNa karato ane bhrAMtiomAM bhramita thaI gayelo che ke je vairAgyarasathI mumukSu AtmAone taraboLa karI de che. kaSAyonI krUratAno bhoga bane che. jyAM sudhI AtmA karmo bAMdhato prathamarasanA zItala sarovaramAM sarvAgIna snAna karAvI de che. 22) raheze, e karmabaMdhathI bhAre thayelo sahastra gatimAM janma-maraNa karato maharSine prazama upazama viSaya khUba ja priya che. bhaktibhAvathI zakti bhaTakato raheze, vividha rUpone dhAraNa karato raheze, tyAM sudhI e pragaTe che. cauda pUrvadhara maharSionI graMtha racanAnA aMzo graMthakArane kaSAyothI mukta nahIM thAya. ane pAMce Indriyone vaza thaI AtmA maLI gayA hatA. ane e aMzonI saMkalana karIne mahAsvAtijIe krodhI mAnI. lobhI, mAyAvI banI jaze. A graMthanI racanA karI che. ati durjaya evA krodha, mAna, mAyA ane lobhathI parAbhUta graMthakAra maharSi pUrvadhara pUrvonA jJAnanA vilakSaNa pratibhAzALI ) thayela e jIva kaSAya paraMparAne vaza thaI jIva Apattiono bhoga prakAMDa vidvAna hatA. pAMcaso graMthanA racayitA mahAna zAstrakAra bane che. kaSAyoe jIva para evuM kAma karyuM che ke kaSAyo ene hatA. uddezya-manuSyane rAga-dveSathI mukta karIne zAMta samudramAM nimagna hitakArI ane sukhakArI lAge che. duHkhanA dAvAnaLa vacce paNa te karIne AtmA parama AhvAda anubhava kare. sarvajJa vitarAgonI vANIne kaSAyone vaLagI rahe che. kaSAyanA vicAro, kaSAyayukta vacano je gaNadharoe sUtrabaddha karI te vANInuM anuzIlana A prazamarati che. ane kaSAya bharapUra pravRttio ane mIThI ane karavA jevI lAge che. rAga-dveSa halAhala jherathI paNa ati khataranAka jhera che. mokSa je karato jAya che ane duHkhI thAya che. ghora anarthono zikAra bane para rAga ane saMsAra para dveSa e vicArone kendrabiMdu banAvI janma- che. jarA-mRtyu, Adhi-vyAdhi-upAdhithI bharapUra A saMsAranuM ciMtana dhithI bharapUra A saMsAranuM ciMtana karUNApUrNa hRdayavALA graMthakAra kahe che : krodhane kSamAthI, mAnane gAI karAvI vairAgyanI bhAvanAne prabaLa banAve che. vinayathI, mAyAne nirmaLa hRdayathI, lobhane saMtoSathI jItI lo. mAdhyastha, vairAgya, virAgatA, zAMti, upazama, prazama, doSakSaya A rIte krodha, mAna, mAyA, lobha, jIvanA hetu mATe du:khanA hetu ane kaSAya vijaya vairAgyanA paryAya che. prazama eTale rAga-dveSano hovAthI narakAdimAM laI janArA che. utkRSTasama. jyAre A utkRSTasama hoya tyAre AtmabhAva atyaMta A krodhAdinA mULa be pada che - "mamakAra ane ahaMkAra' je vizuddha hoya che. prazamarasamAM sthiratA prApta karavA mATe A graMthanI rAga-dveSanA paryAya che. racanA karI che. mamakAra" eTale rAga kahI zakAya. jyAre mithyAtvanuM bhUtaLuM jJAnadRSTi haNI nAMkhe che tyAre dRSTimAM ahaMkAra' eTale dveSa kahI zakAya. malinatA AvI jAya che. buddhinI nirmaLatA palAyana thaI jAya che. hiMsA, jUTha, corI, abrahma ane parigrahanA Azraya gIdhaDAnAM ToLe rAga-dveSa moharAjAnA mahAmaMtrIo che. mithyAtva, anIti, ToLAM ciciyArIo karatA AtmabhUmi para dhasI Ave che. mithyAtva mamAi, mana-vacana alazi para zI thAya che. ziva pramAda, mana-vacana-kAyAnA yoga A cAre rAga-dveSanA upakArIta che. te mithyAtvathI upagrahIta rAga ane dveSa ATha prakAranA karmabaMdhanA
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana 27 kAraNa bane che. ekalA rAga-dveSa karmabaMdhanA kAraNa banI zakatA kare che. nathI. A sahAyaka maMDaLIthI ja emanuM astitva che. sahAyaka maMDaLI ISTa viSayanimitaka sukhAnubhava che. nahIM to rAga-dveSa nahIM. A cAMDALacokaDI toDI nAMkhavAmAM Ave aniSTa viSayanimitaka dukhAnubhava che. to rAga-dveSa mahAna upakArI bane che. mithyAtvano saMgha tyajI te viSayane grahaNa karavAnuM kArya IndriyonuM che. sukha ane duHkhanA samyakatvano sahAro le. aviratI tajI viratI sAthe prema lAve che. anubhava karavAnuM kAma mananuM che. jIvAtmA IndriyothI viSaya grahaNa pramAdane tyajI apramAdane mitra banAve, rAga-dveSa AtmAne nyAla kare che ane manathI sukha ane duHkhanA anubhava kare che. mana vinAnA karI de. mana-vacana-kAyA jo AtmAnA pavitra sahayogamAM AvI jIvone paNa saMjJA (IcchA) to hoya ja che. jAya to Atmonnati ja unnati che. mohano aMdhApo to UMdhI ja samaja Ape che ane avaLI pravRtti karmabaMdha ATha prakAranA che. ja karAve che. mohanIyakarma jaLonI jema AtmAne cITakI paDe che. jJAnAvaraNIya', 'darzanAvaraNIya', "mohanIya, 'vedanIya', "AyuSa', nAla, Alu, eka samajane bIjo pravRti ne raphedaphe karI nAMkhe che. mana-vacana e manane nAma", "gotra' ane 'aMtarAya". AtmAnuM bhautika svarUpa je anaMta jJAna, tathA pAna, kAyAnuM tIvra jhera A kAyAmAM bhaLe che tyAre AtmAno mahAvinAza anaMta darzana, avyAbAdha sthiti, vitarAgatA, akSayasthiti, agurulaghutA sarjAya che. mana azAMta ane asvastha bane che, vANI dInatAbharI ane anaMta vIrya che te to AvarAyeluM che, dabAyeluM paDyuM che. AtmAno uzkerATavALI, ane Indriyo caMcaLa ane bekAbU bane che-pracaMDa svabhAva-jJAna Avarata karIne vibhAvadazAmAM ramaNatA karAvanArA karmabaMdha baMdhAya che paNa A prakriyA jovA mATe AtmA AMdhaLo A ATha karmo samagra sRSTi para chavAyelA che. koI paNa jIva A karmonA banI jAya che. prabhAvathI bacela nathI. jyAre A rmo baMdhAya che tyAre tenI sthiti, pApakarmono baMdha ane udaya thatA bhayaMkara yAtanAo, vedanAo enA rasa ane enA pradezo paNa sAthe ja baMdhAya che. sthiti, rasa, pradezanA ane rIbAmaNa jIvane prApta thAya che. mohanIyakarmanI vizALa senAmAM baMdhathI prakRti viziSTa bane che. gherAyelo jIva saMsArane sAcuM, anityane nitya mAnavA lAge che. cAra prakAranA baMdhamAM mana-vacana-kAyAno yoga thAya che. te , bhavonI paraMparA vadhAre che ane anaMtAanaMta du:khone pAme che. pradezabaMdha karmanA anusAra kaSAya thAya che ane sthitino jaghanya, phakta eka ja IndriyanI paravazatA jIvaleNa hoya che. kAna - madhyama, utkRSTa sthitinuM nirmANa lezyAothI thAya che. jIva manathI rAgathI haraNajALamAM baMdhAya che. AMkha - dRSTinA kAraNe pataMgiyuM vicAra kare che, vacanathI bole che, kAyAthI pAMca Indriyone pravarta dIpakamAM baLe che. nAka - dhrANendriyanI lAlacathI bhramara kamaLamAM kare che. mATe te karmono Dhagalo AtmAmAM AvIne maLe che. manathI, phasAya che. jIbha - svAdendriyanI lAlacamAM mAchalI jALamAM phasAya vacanathI ane kAyAthI koI paNa sUkSma ke dhULa pravRti karI ke ATha che. sparza - IndriyathI hAthI baMdhanamAM paDI prANa gumAve che. pAMce karmonA pudgalo AtmAmAM AvyA ja samajo. e karma pudgalono IndriyonA vazamAM thaIne mAnavI bhava-bhramaNamAM aTavAya che. ane sArA-narasA prabhAvano anubhava kaSAyonA mAdhyamathI thAya che. krodha, asahya duHkhone pAme che. samaju jIve manane vadhu samaye IndriyomAM mAna, mAyA, lobha A cAra mukhya kaSAyo AtmapradezamAM rahelA che. karma pudgalonuM sukhAtmaka ane dukhAtmaka saMvedana A kaSAyo rAcavA na devuM. vinA thaI zakatuM nathI. AtmAnI sAthe baMdhAyelA karma pudagalonI paramazAnA, karUNAvata umAsvAtijI jyAre samagra jIvarAzine sthitino nirNaya A karma kaSAyo karatA nathI, te kAma lezyAonuM che. jue che, zArIrika ane mAnasika vedanAomAM ane durgatimAM paDelA huM jue che tyAre temano AtmA kakaLI uThe che. saMsAra samudra mAMthI e karmonI nirjarAmAM pariNAmonuM zubha hovuM Avazyaka hoya che. karmabaMdhamAM ane karmanirjarAmAM pariNAma, adhyavasAya ane vezyAonuM jIvAtmAone bahAra kADhavA mathAmaNa kare che. AtmA, mana ane Indriyo ekamekanA thaIne paraspara sAtha-sahakArathI jyAre viSayono saMpUrNa yogadAna hoya che. saMgha kare che tyAre AtmA evo mUDha thaI jAya che, evo laMpaTa thaI je karmo bAMdhyA hoya che te ja udayamAM Ave che. badhA bAMdhelA , jAya che ke enA bhAva pradezonuM nikaMdana nIkaLI rahyuM che enuM ene kye udayamAM Ave tyAre sukha ane dukhano anubhava na paNa thAya bhAra . bhAna nathI rahetuM. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzathI AkarSAyelI chatAM udayamAM AvI jAya ane bhogavI jAya ane pradezodhaya kahevAya pAMce IndriyonI paravazatA e svachaMda AtmAne bhiSaNabhava samudramAM che. zarIranuM nirmANa taiyAra ja hoya che. e sAthe IndriyonuM nirmANa paTakI de che. Indriyo koI paNa samaye tRpta thatI nathI sadAya tarasI thatuM ja hoya che. jIvAtmA A IndriyonA mAdhyamathI viSayo grahaNa ja hoya che. roja tRpta karo ane A Indriyo atRpta ja rahe che. e
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 prabuddha jIvana ja eno mULa svabhAva che. sAcI tRpti Indriyone viSayabhogathI rokavAmAM ja che. zubhAzubha kalpanA mAtra ja che. jyAre mana rAgI hoya tyAre viSaya priya lAge che, ane jyAre mana dveSI hoya tyAre apriya lAge che. Indriyajanya sukha syAthI nathI, anitya ane kSaNika che. ISTa lAgatA viSayomAM Indriyo pravarta thAya che, ane aniSTa lAgatA viSayomAM Indriyo nivarta thAya che. A IndriyonI pravRtti ane nivRtti pAchaLa agra dorI saMcAra mananI kalpanAono hoya che. zrutadhara maharSie A gahana vAtono mAtra manuSyane ja enI bauddhika yogyatA joIne tattvopadeza ApI zakAya. jenI buddhi nirmaLa, zuddha, sUkSmadhAradAra banI vivekathI suzobhite evA jIvone ja upadeza ApI zakAya. AnA mATe have Atma nirIkSaNanI AvazyakatA che. mananI parINatA ane parINAmone oLakhatA koI viSaya kharAba nathI, priya ke apriya nathI. badhA rAga-dveSanA bela che. vizvamAM ISTa ke aniSTa, priya ke apriyanI kalpanAo vAtmAonA rAga-dveSamAMthI janme che. IndriyonA je viSayamAM rAga-dveSayukta jIva zubha ke azubha citta pariNAma sthApita kare che, te cita pariNAma karmabaMdhanuM kAraNa bane che. samagra saMsAramAM rahelA anaMtoanaMta jIvAtmAonA sukha ane duHkhano AdhAra A karmabaMdha che. karmone bAMdhanAra ane bhogavanAra jIva ja che. je sukha ane duHkhane anubhavI rahyA chIe enuM kAraNa pUrva upArjIta karmonA prabhAvathI utpanna puchyodaya ane pArvodayano hRdaya che. cita pariNAma karmabaMdhano asAdhAraNa kAraNe che. mananA vicAro ja karmabaMdhanA mukhya hetu bane che. zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzanA asaMkhya viSayomAMthI game te viSayamAM tame rAgI bano-A vastu sArI che, game che, A vastu sArI nathI e pramANe rAgI-dveSI banyA eTale karmoe Avarta karyA samajo. vicAra karavAnI sAthe ja karmo hAjara. rAgI ke dveSI jIvonA ISTa ke aniSTa viSaya karmabaMdhanA asAdhAraNa kAraNa bane che. rAga ane dveSathI snigdha karmo AtmAne coMTe che. cauda rAjalokamAM jyAM-jyAM jIvo che tyAM sarvatra kAryaNya vargaNAnA pudgalo rahelAM ja che. je viSayika vicAro kare, vyakta ke avyakta, turaMta ja karmo AtmAne coMTe che. AtmAnA asaMkhya pradezo rAga-dveSanI cIkAsathI kharaDAyelA che. e kArmaNya vargaNAnA pudgalo AtmAne coMTe te pachI e pudgalo, ATha karmorUpe pariNamI jAya che. ogasTa-sapTembara 2010 nathI hotuM. e to tyAre mAthA pachADe che jyAre karmo udayamAM AvIne ghora trAsa Ape che. bhayaMkara, zArIrika ane mAnasika vedanAo maLe che. AvA rAga ane dveSa, mohanIya-mithyAtva ane aviratI, pramAdasahita yogI (mana-vacana-kAyA)ne anusarIne karma grahaNa kare che. rAga-dveSathI karmabaMdha thAya che, paraMtu sahayogI e pramAdagrasta mana, vacana, kAyAnA yogo hoya che, mATe karmabaMdha thAya che. evI ja rIte kAryo, mithyAtva ane aviratIthI karmabaMdha thAya che. paraMtu pramatta yoganA sahayoga hoya to ja, svataMtra rIte nahIM. karmano vikAra saMsAra che. saMsAranA kAraNe duHkha che. mATe rAga-dveSa vagere ja bhavaparaMparAnuM mULa che. karmoe ja AtmAnI svabhAvadazAne Avarta karela che. saMsAramAM kyAMya zuddha ane zAzvata sukha che ja nahIM. pratikSaNa, pratisamaya AtmA sAthe karma pudgalo coMTe che. anaMta anaMta pudgalInA DhagalA AtmapradezamAM khaDakAI jAya che, paraMtu rAga-dveSathI mUDha banelA jIvAtmAne A sUkSma prakriyAnuM ja jJAna rAga-dveSanA tANAvANAthI gUMthAyelI A jALa kevI rIte gUMthAya che ane kevI rIte tUTe che e jANavuM khUba Avazyaka che. AtmAmAM A jALane chedavAno utsAha janme che ane mukta thaI anaMtajJAna AkAzamAM mukta mane uDavAne hRdayamAM talasATa jAge che. evA jIvAtmAonuM samagra vyaktitva graMthakAre ahIM batAvyuM che. mohajALano viccheda karanAra AtmA pramAda ke bhayathI besI nA o. evA mANasonI vAto A jIvAtmA kAna para dharatA nathI. jJAna, darzana, cAritrya, tapa, svAdhyAya ane dhyAnathI yukta bhagavAna mahAvIre traNa prakAranA tattvo batAvyA che-heya, geya ane upAdeya. jJAna vinA dhyAna nahIM ane dhyAna vinA kevaLajJAna nahIM. atyaMta vizuddha AtmA zukala dhyAnamAM praveze che. rAgajanya AnaMda karatA vairAgya AnaMda dIrghajIvI, parizuddha ane puNyabaMdhaka hoya che. siddhAMtomAM bhAvanA jJAnanI guNavattAne janArA hoya che. jJAna traNa prakAranA che. (1) zrutajJAna (2) ciMtAjJAna (3) bhAvezAna. cutajJAna-AgamasUrgonA artha caDhayA karI emanI smRtinA bhaMDArAmAM bharavuM. ciMtAjJAna-smRtinA bhaMDAromAM bharelA siddhAMtonA jJAnane laya ane pramANathI kasIne buddhigamya karavAM. bhAvajJAna-buddhigamya karela siddhAMtone AtmasAt karI ane paramArthanA prakAza pAmavA. bhAvanA jJAnathI vinaya pragaTe che. saMsArasukhanA rAgathI saMsArano dveSa janme che. pAMca IndriyonA viSaya sukhanA bhoga-upabhoganuM pariNAma trAsa ane viDaMbanAo maLe che. svahitArthe mokSasukhamAM manathI ramaNa karanArAne mokSamArganuM jJAna joIe. prabaLa AkarSaNa joIe tathA tyAM javAnI pUrNa taiyA2I joIe. AtmasAdhaka atidurlabha maLelA manuSyabhavamAM kSaNano paNa vilaMba karyA vagara AtmasAdhanA karI le che. viSa to eka ja bhava khatama kare jyAre viSayo bhavobhava bhaTakAve,
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010. prabuddha jIvana jIvanuM adhaHpatana kare che. vairAgyanuM amRta manane-jIvane AnaMdathI kaSAyono zikAra AtmA banato jAya. tIrthakaro dvArA prati bharI de che. (arthamAM) gaNadharo tathA gaNadharonA ziSyo dvArA prarUpita je bhAvo prazAMta AtmA ja nijAnaMdanA AnaMdanI mastI mANI zake che. ane padArthonuM anekavAra anukirtana - jJAna, darzana ane cAritryanI prazAMta manuSya ja agama-agocara sukhanI madhura anubhUti karI zake puSTi karanAruM che. karmonI nirjarA karI mokSa ApanAruM che. che, je sAdhuo paraciMtAthI mukta che teo abhuta svAdhIna sAdhakane samyakdaSTi dvArA prazamavRttimAM pahoMcavAnuM che, jIvayAtrA karI rahyA che. zAstrajJAnane sahAre upasamarasanA bharelA zItala jaLamAM bhIMjAvAnuM che. sarve doSothI rahIta karmanirjarAmAM unnata jIva AtmAnA zuddha paramAtmAnA dhyAnanI tIvra bharatInA mAdhyamathI saMsAranA svarUpane pAme che. AcArya bhagavaMte khUba suMdara rIte prazamaratimAM mRgajaLa- AkarSaNo thI mukta thavAnuM che. ugra tapasyAthI AlekhyuM che. tattvArthathI bharapura eka-eka vAtane khuba sukSma rUpe viSayavAsanAone bALI nAMkhavAnI che. prazAMta AtmA ja nijAnaMda varNavI che. saMpUrNa vitarAga (rAga-dveSa) dazAnuM suMdara Alekhana mANI zake che. prazAMta manuSya ja agama agocara sukhanI madhura karyuM che. tattvazrotanI A ajoDa kRti che, jemAM sUkSma jJAnanuM varNana anubhUti karI zake che. evA sAdhaka AtmA paraciMtAthI mukta thaI, che. krame-krame jIva sarve karmone kSaya karI kevI rIte siddhatva dazA prApta svasthatAthI jIvanayAtrA karI rahyA che. temanA rAga-dveSa, moha ane thAya, tenuM khUba ja jhINavaTathI Alekhana karyuM che. mokSamArganA durgama kaSAya zAMta thaI gayA che. lokavirUddha ane dharmavirUddha AcArono rAhane varNana dvArA spaSTa karI aneka jIvonA upakAra karavA AcArya tyAga karI-AhAra, pAtra, makAna rAga-dveSa rahIta samabhAve prApta bhagavaMte A graMthanI racanA karI che. kare che. te samayamAM brAhmaNo ane bauddha paMDitothI rAjA ane rAjadarabAra je uge che te Athame che, je khIle che te karamAya che, je janme che prabhAvita hatA. dA. ta. vikrama rAjAne siddhasena divAkarasUrie ane te mRtyu pAme che, AkhuM jagata vinAzI che. sarva saMyogo kSaNika kumArapALane hemacaMdrAcArye potAnA jJAnanA prabhAvathI pratibodha che. tethI koI vyakti ke vastuno moha karavA jevo nathI. Adhi, pamADyA hatA. vyAdhi, upAdhi ane mota Ave tyAre koI bacAvI zakatuM nathI. jo jIva paMcamahAvratamaya banI jAya to zramaNa dharmanuM sarvAgI 20 deva, guru ane dharma sivAya A jagatamAM koI zaraNabhUta nathI. A 1, 2 suMdara pAlana thaI jAya. navapadonuM hRdayakamaLamAM dhyAna ramatuM thaI saMsAra duHkhamaya che, Dagale ne pagale pApa karAvanAro che, aneka jAya to caramazarIrI banatAM vAra ja nahIM. te zarIra sAthe AtmAno vicitratAothI bharelo che, saMsAramAM sahu svArthanA sagA che, mATe aMtima saMyoga banI jAya. pAMcamahAvrato ne daza prakAranA zrutadharmanI A saMsAra asAra che. A jagatamAM huM ekalo Avyo chuM, ahIMthI sAdhanAmAM daDha manobaLa joIe, tyAre apUrva Atmazakti pragaTe ekalo javAno chuM. mana-vacana-kAyAnI zubha pravRttiothI azubha che. navapadonI ArAdhanAthI AtmA arihaMta AdinA padomAMthI ? pachI karmono baMdha aTake che mATe haMmezA zubha pravRttimAM ja magna rahevA anaMta zaktinA je bhaMDAra bharyA che temane dhyAna ane upAsanAthI jevuM che. bAra prakAranA tapanI ArAdhanAthI AtmAne vaLagelA karmo upAsaka AtmAmAM bharI de che. upAsanA ane bhaktithI zakti pragaTe nAza pAme che mATe tapamAM khUba udyama karavo joIe. anaMta puNyanA udayathI jaina zAsananI prApti thaI. AvA durlabha dharmanI prApti thayA pachI kSaNano paNa pramAda karavA jevo nathI. dharma mahAsattAno IcchA, mUrchA, kAma, sneha, gRddhatA, abhilASA e rAganA ajaba-gajabano prabhAva vartI rahyo che mATe ja dariyo mAjhA mUkato paryAya che. IrSA, roSa, dveSa, parivAra matsara, asUyA, vera prapaMca nathI, sUrya agni okato nathI ane vizva TakI rahyuM che. jIva ane vagere dveSanA paryAya che. jIva ATha karmonA niyaMtraNa nIce che. jaDathI banelA A AkhA vizvanuM kevuM AbehUba svarUpa sarvajJa spaSTa-Atma pradezo sAthe sAmAnya milana. baddha-Atma pradezono karmo sAthe viziSTa baMdha. nidhata-AtmA sAthe karmo ekameka thaI bhagavaMte batAvyuM che! dhanya che sarvajJanA zAsanane ane dhanya che AcArya maharSine jene prabhunA prarUpelA tattvonuM sAkAra citraNa jAya. nikAcita-tela lagAvela rezamanA dorAne gAMTha bAMdhavAmAM Ave ane kheMcavAthI majabUta banAvI devAmAM Ave to kholI nA karyuM che. zakAya tevA A cIkaNA karmo che. A rIte hajAro gatiomAM janmato * * * ane marato jIva karmone bAMdhato bhArekhama thaI vAraMvAra cAre 506, narImAna kompalekSa, zrImAna lakSmI Tokijha roDa pAse, gatiomAM bhramaNa karato anaMta bhramaNAomAM aTavAI jAya ane ANaMda-388001 (gujarAta)
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 zrI mahAvIra jaina vidyAlaya Ayojita saujanya rUpa-mANeka bhaMzAlI TrasTa jAnyuArI 29, 30, 31, sthaLa-ratalAma-viSaya 'jaita sAhitya gaurava graMtha'-prApta zodha nibaMdhonI yAdI mobAIla naMbara Teliphona naMbara 9892678278 9925711639 9868098396 9426328870 9415810767 0542-2575446 9879586049 0261-2765660 9824701899 9892422535 022-23875076 9800402829 9821143364 9824485410 9375967845 9824655351 9909468572 9879512651 krama nAma 1 DaoN. abhayabhAI dozI 2 3. DaoN. anekAMtakumAra jaina 4 arcanAbena ke. pArekha 5 DaoN. aruNa pratApa siMha DaoN. ajitasiMha AI. ThAkora 6 araviMda svarUpacaMda saMghavI OM bhAnubhAI ema. zAha - bhAnubena zAha 9 bharatabhAI dozI 10 bharatakumAra ema. gAMdhI 11 bhAvezabhAI Ara. dozI 12 caMdrakAMtabhAI esa. saMghavI 13 cetanabhAI sI. zAha 14 chAyAbena zAha 15 DaoN. dhanavaMtabhAI TI. zAha 16 DaoN. dhanavaMtIbena ena. modI 17 dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA 18 dhIrendrabhAI Ara. mahetA 19 dInAnAtha zarmA 20 dinezabhAI vI. jAnI 21. dinezacaMdra ke. mahetA 22 dIkSA eca. sAvalA 23 DaoN. hAlgunIbena pI. jharvarI 24 phUlacaMdra jaina 25 grISmAbena esa. zAha 26 DaoN. haMsAbena zAha 27 harSadabhAI pI. mahetA 28 hiMmatalAla e. zAha 29 hiMmatalAla jI. koThArI 30 hiMmatalAla esa. gAMdhI 31 hinA vijayakumAra dozI hitezabhAI bI. jAnI 32 33 hitezabhAI vI. paMDyA 34 IlA zAha sthAna muMbaI ANaMda nyU dilhI amadAvAda yu.pI. rAdhanapura surata muMbaI muMbaI rAjakoTa amadAvAda pATaNa bhAvanagara amadAvAda muMbaI muMbaI surata bhAvanagara amadAvAda vo 9820002341 9819826206 9898330835 - 9824980506 928245944 9711397716 079-26606432 02766-231603 0278-2224982 079-26612860 - 022-25001633 0261-2763070 9016338472 079-26305157 9687309110 0265-2580207 amadAvAda 9428422274 079-27505291 ANaMda 9327914484 9825185167 muMbaI 9930495745 022-26169161 vArANasI jalapura muMbaI jAmanagara muMbaI surendranagara muMbAI 9323331493 022-22081294 amadAvAda 9925038148 079-26732535 bhAvanagara 9328952958 0278-2517270 amadAvAda 9825928822 079-27913164 muMbaI 9820697657 022-24383357 9450179254 9455587715 9425428539 9819720398 9429141207 9324530292 022-65249313 9228241428 022-28070660 graMthanuM nAma lalitavistA kAvya kalpalatA - zrI arisiMha racita zaMkAsTikAya samarAditya kevalI caritra mUlAcAra - eka adhyayana dharmaratna prakaraNa aSTAntikA vyAkhyAna kavi RSabhadAsa jJAtA dharma kathA sUtra vitarAga stotra - hemacaMdrAcArya kRta dravyAzraya mahAkAvya vastupAla caritra parama teja - bhuvanabhAnu sUrIzvarajI ma.sA. nATya darpaNa zotama pucha vizeSAvazyaka bhASya karmagraMtha 1-6 dhUrtAkhyAna prabaMdha koza bhASyatrayam kavi zikSA (vijayacaMdra sUri kRta jJAtrizattA,triMzikA - upAdhyAya dho vijyajI kRta nyAyakumudacaMdra nyAyAvatAra sAdAda maMjarI nayacakra dharma bindu zAlibhadra caritra vijayAnaMda sUri kaSAya prAbhUta abhidhAna ciMtAmaNi nAmamAlA jJAnAvarNa (lekhaka : zubhacaMdra) sattvArthAdhigama sUtra
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana | 31 mobAIla naMbara Teliphona naMbara graMthanuM nAma vaDodarA muMbaI muMbaI krama nAma sthAna 35 jAgRtibena ena. ghIvAlA amadAvAda 36 jasavaMtabhAI DI. zAha vApI 37 DaoN. jayaMtabhAI umareThIyA 38 jayaMtIlAla ema. zAha muMbaI 39 DaoN. jayakumAra jalaja ratalAma 40 jayaprakAza ena. dvivedI jAmanagara 41 DaoN. jayazrIbena e. ThAkora ANaMda 42 jayazrIbena bI. dozI muMbaI 43 jyonI ke. zAha 44 ke. TI. sumarA bhAvanagara 45 kelAzabena ke. mahetA kolakAtA 46 DaoN. kalAbena zAha 47 kAnajIbhAI DI. bagaDA bhAvanagara 48 kAnajIbhAI mahezvarI kaccha 49 DaoN. kAMtibhAI bI. zAha amadAvAda 50 DaoN. kavinacaMdra ema. zAha bilImorA 51 DaoN. ketakI zaradabhAI zAha muMbaI para DaoN. ketakI yogezabhAI zAha pa3 kirtIbhAI ena. zAha khaMbhAta 54 DaoN. kokilAbena eca. zAha muMbaI 55 DaoN. kumArapALa desAI amadAvAda 56 DaoN. mAlatI kizorakumAra zAha bhAvanagara pa7 manaharalAla ke. zAha amadAvAda 58 manaharabhAI DI. zAha muMbaI 59 DaoN. manojabhAI e. upAdhyAya vaDodarA 60 manubhAI je. zAha bhAvanagara 61 DaoN. mItA je. vyAsa bhAvanagara 62 miliMda esa. joSI vaDodarA 63 DaoN. mukuMdabhAI ela. vADekara vaDodarA 64 DaoN. nalinIbena DI. zAha muMbaI 65 nikItA pArasakumAra zAha surata 66 nirAlI ke. zAha amadAvAda 67 pArUlabena bI. gAMdhI rAjakoTa 68 DaoN. pArvatIbena ena. khIrAnI muMbaI 69 pradipabhAI amRtalAla ToliyA rAjakoTa 70 DaoN. praphullA rasikalAla vorA bhAvanagara 71 praphulabhAI ena. zAha amadAvAda 7ra pratApakumAra je. ToliyA beMgalora 9428913751 022-26614848 uttarAdhyayana sUtra 9426116976 0268-2426656 paramAtma prakAza (AcArya yogendu kRta) 9427840843 - saMdeza rAsaka 022-23693578 kalpasUtra 9407108727 07412-260911 9723432004 0288-234208 gAthA saptazatI 9925711639 - prabaMdha ciMtAmaNi - mAnatuMgAcArya kRta 9870402829 9821143364 zAlIbhadra caritra 9223272515 022-65249313 pariziSTa parva 9537161322 0278-2564890 jaina tarka bhASA 9432291159 033-24868578 guNasthAnaka samAroha 022-22923754 prAkRta vyAkaraNa 966254920) 0278-2564890 yoga zAstra 9426789670 02836-252825 prabudhdha rohiNeyama 9429064141 079-25502348 upadeza mAlA 02634-288792 zrAdhdha pratikramaNa sUtra 9320995372 022-26122920 zrI mahAvIra kathA - gopALabhAI paTela kRta 9323568999 022-25004010 dharma saMgraha 9428564948 02698-220197 jaina paraMparAno ItihAsa 9323079922 022-25138463 zAMta sudhArasa 9824019925 079-26602675 vIracaMda rAghavajInuM sAhitya 0278-2205986 SaDuM darzana samuccaya 079-26610037 mUlAcAra 9322697006 9322274981 jaina rAmAyaNa 9825686312 - samarAditya mahAkathA 94295057pa6 0278-2570670 kumArapALa caritra 8000819334 0278-2939066 chaMdonuzAsana - hemacaMdrAcArya 9825317492 - zrI guNavarma caritrAntargatA-kathA-17 pUjA 9427347645 0265-2425121 yogaviMzikA 9869208193 022-26735905 gaNitasAra saMgraha (mahAvIrAcArya kRta) 9429419826 - zrIpALa rAjAno rAsa 9428420303 079-26631783 adhyAtma sAra 9428474045 - pratyeka budhdha caritra 9869787692 022-24011657 prajJApanA sUtra 9924920950 98248733pa6 | darzana ane ciMtana (paMDita sukhalAlajI) 0278-2523949 zIlopadeza mAlA 9374569090 9998479483 vairAgya zataka 9611231580 080-26667882 jaina vAstu zAstra prakaraNa
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 krama nAma 73 DaoN. pravINabhAI sI. zAha 74 priteza vinodabhAI zAha 75 DaoN. pUrNimA esa. mahetA 76 2jjana kumAra 77 rAjavI ojhA 78 79 80 81 82 DaoN. riSabhAI jhaverI 83 DaoN. ratanabena ke. chADavA 84 DaoN. rekhAbena vorA 85 DaoN. reNukA je. poravAla DaoN. rakSAbena je. zAha DaoN. ramaNalAla sonI rAmanAtha pAMDe razmibena bhedA 86 rezmA DI. paTela 87 DaoN. rUpA cAvaDA 88 rUpAlIbena ajaya bAphanA 89 DaoN. sAgara makavANA 90 DaoN. sAgaramalajI jaina 91 saMdipa jaina 92 zItala ema. zAha 93 DaoN. zekharacaMdra jena 94 zobhanA pI. jaina 95 zobhanAbena Ara. zAha 96 zrIkAMtabhAI Ara. dhruva 7 mitAbena pI. jena 98 sudarzanA pI. koThArI 99 DaoN. sudhAbena paMDyA 10 sumanabena zAha 101 suvarNA jaina 102 urvazI manubhAI paMDyA 103 uSA Ara. paTela 104 DaoN. utpalA kAMtilAla modI 105 vardhamAna Ara. zAha 106 varSAbena vI. zAha 107 vijayAbena sI. zAha 108 DaoN. vijayakumAra paMDyA 109 vinayakAMta pI. bakhAI sthAna Teliphona naMbara amadAvAda 9898781932 079-26604590 amadAvAda 9427380743 079-27501602 amadAvAda 9427021221 079-40016323 barelI 9412978712 9375029123 079-27680934 9819102060 022-26490164 9228215275 0265-2357187 9998281366 9867186440 022-26171770 9821681046 022-24094157 9892828196 022-23806722 9820824281 022-28078794 9821877327 022-25616231 amadAvAda muMbaI vaDodarA vaDodarA muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI ANaMda 9825185167 gAMdhInagara 9825164356 amadAvAda navasArI pu bhAvanagara sAjApura nyU di amadAvAda 9426425600 079-26620361 079-25850744 9426881591 prabuddha jIvana muMbaI naMdarabAra mobAIza naMbara muMbaI vaDodarA 9427869369 amadAvAda 9898109273 9869322457 9423981367 muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI vallabha vidyAnagara 9403086571 02563-256871 9727417234 9364227425 07364-222218 - 02565-223867 022-23868865 0265-2794279 9427539279 9987668866 9820999777 9819820758 9920118092 9821673577 9987016306 9224444981 022-32084024 26833961 amadAvAda 9898059404 rAjakoTa 26836010 9892364420 9757124282 022-26834061 02692-251520 079-26303929 9824485410 93759676845 ogasTa-sapTembara 2010 graMthanuM nAma bhagavatI sUtra varAMga caritra AcArAMga sUtra jivAjiyAbhigatprajJApano sUtra kuvalayamAlA aSTAntikA pravacana samudra vahANa saMvAda kAvyAnuvAsana yoganinuM dAve kAlika upAsaka dazAMga sUtra bhaktAmara stotra pAvara paoNInTa prejhanTezana mathurAmAM prApta jaina so mallikA makaraMda - zrI rAmacaMdra sUrina prabuddha rohiNeya jina dhammo - AcArya nAlAlajI bharata yAra bAhubalivRtti jaina sAhitya amRtAzIta - yogInuM kRta yogasAra jJAnArNava annagaDha sUtra manoramA kathA dharma paricaya devaracanA harArAya kRta Indriya parAjaya zataka ArAmazobhA kathA upamitibhava prapaMca kathA samayasAra prakaraNa vasudeva- DI pramANa mImAMsA - hemacaMdra sUri triSaSThIzalAkA puruSa caritra aSTaka prakaraNa vizeSAvazyaka bhASya prazamaratiprakaraNa taraMgavatI kathA
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana zrI dazavaikAlika sUtra DaoN. razmibhAI jeThAlAla jhaverI lekhaka vyavasAye cArTarDa ekAunTanTa che. jena dharmanA UMDA abhyAsI ane sAmAjika kAryakara che. bAra bhAvanAnI anuprekSA upara zodhaprabaMdha lakhI lekhake pIeca.DI.nI upAdhi hAMsala karI che. bhagavAna mahAvIranI vANI gaNadharoe jhIlI ane ene sUtrabadhdha zramaNone zayaMbhavanA yajJavAmAM mokalyA. paNa tyAM emanuM ghora karIne AgamonI racanA karI. jenAgamanA mukhya be bheda apamAna karI kADhI mukavAmAM AvyA tyAre teoe upazAMta bhAvathI che-aMgapraviSTa ane aMgabAhya. zvetAMbara mAnyatA pramANe Aje zayyabhavane kahyuM: "aho kaSTamahA kaSTa, tattva vijJAyate nahi." "aho! 45 athavA 32 Agamo upalabdha che. emAM 11 aMga, 12 upAMga khedanI vAta che ke tattva jANavAmAM AvatuM nathI." sahita mUla sUtra, cheda sUtra Adino samAveza thAya che. zaThaMbhava mahAbhimAnI hovA chatAM sAcA jijJAsu hatA. prazAMta dazavaikAlika sUtra e "mUla' sUtranA vargIkaraNamAM Ave che. zramaNayugalanI TakorathI e tattva samajavA AcArya prabhavasvAmI vyAkhyAkrama athavA viSaya gata vargIkaraNanI dRSTie dazavaikAlika pAse AvyA. prabhavasvAmI atyaMta sakSama AcArya hatA. emaNe sUtra "caraNa karaNAnuyoga'nA vibhAgamAM Ave che. kAraNa ke emAM zayyabhavane yajJanuM yathArthata svarUpa samajAvI potAnI pIyUSavANIthI zramaNonA AcAra viSe vivecana karavAmAM AvyuM che. emane pratibodha Apyo ane vI.ni. 64 (vi.pU. 406)mAM paMDita nAma : dazavaikAlika sUtranA dasa adhyayana che ane e vikAlamAM brAhmaNa zayyabhava 28 varSanI vaye zramaNa banI gayA. AcArya prabhAva racavAmAM AvyuM che eTale enuM nAma 'dazavaikAlika' rAkhavAmAM AvyuM pAse emaNe 14 pUrvanuM jJAna meLavyuM ane zratadharanI paraMparAmAM e bIjA zrutakevalI banI gayA. vI.ni. 75mAM teo zramaNa saMghanA kartA : A sUtranA kartA che zrutakevalI zayaMbhava svAmI. emaNe AcArya banyA. enI racanA potAnA putra manaka mATe karI hatI. emaNe dIkSA lIdhI tyAre emanI patnI garbhavatI hatI. emanA samayaH A sUtranI racanA vIra saMvata 72nI AsapAsa "caMpA'mAM putranuM nAma manaka hatuM. e jyAre ATha varSano hato tyAre eNe thaI hatI. potAnI mAtA pAsethI jANyuM ke enA pitA jainAcArya zayaMbhava bhASA: dazavaikAlikanI bhASA che-ardhamAgadhI. bhagavAna mahAvIra che. emane maLavA manaka caMpA pahoMcyo. zayyabhave ene oLakhI A bhASAmAM ja upadeza ApatA hatA. e samayanI e divya bhASA lIdho, paNa manakane potAnI oLakhANa na ApI. manakane emaNe hatI. ardhamAgadhI e prAkRta bhASAnuM ja eka rUpa che. e magadhanA adhyAtma-bodha Apyo ane manaka emanI pAse muni banIne rahyo. eka bhAgamAM bolAtI hatI, eTale ene ardhamAgadhI kahevAmAM hastarekhAnA jANakAra zaryAbhavane khabara paDI gaI ke manakanuM AyuSya Ave che. AcArya hemacaMdra ene "ArSa" bhASA kahI che. bahuM ja thoDuM che. eTale ene zAstronA jJAnano sAra zIkhavavA emaNe racanAkAra paricaya pUmAMthI dazAvakAlika sUtranuM nirmUhaNa karyuM, ane manakane eno zruta-zArdUla AcArya zayaMbhava bhagavAna mahAvIranA cothA paTTadhara UMDo abhyAsa karAvo. hatA. prathama paTTadhara sudharmAsvAmI ane dvitIya paTTadhara jaMbusvAmI, alpAyuSa manakano dIkSA pachI 6 mahinAnI aMdara ja svargavAsa kevaLajJAnI hatA. tRtIya paTTadhara prabhavasvAmIne tathA emanA vidvAna thaI gayo. AcArya zaabhavane 14 pUrvanuM jJAna hatuM paNa e vItarAga ziSya AcArya zaabhavane 14 pUrvonuM jJAna hatuM eTale e baMne thayA na hatA. eTale putramohathI emanI AMkho bhInI thaI gaI. zruta-kevalI' kahevAyA. anya munioe enuM kAraNa pUchatAM emaNe badhAne hakIkata batAvI emano janma vIra nirvANa 26 (vi. pU. 434)mAM rAjagRhImAM ane kahyuM ke, "manaka mAro putra che e vAta meM jANI joIne gopanIya vatsa gotramAM brAhmaNa parivAramAM thayo hato. veda-vedAMga darzananuM rAkhI hatI. kAraNa ke nahIM to tame badhA ene sevA kAryathI vaMcita jJAna agAdha hatuM. eka vidvAna hovA chatAM mahAbhimAnI ane pracaMDa rAkhata.' krodhI hatA, tathA nirgandha dharmanA prabaLa virodhI hatA. AcArya prabhAva pAsethI emaNe 39 varSanI vaye AcAryapada AcArya prabhavasvAmIne potAnA uttarAdhikArI tarIke A vidvAna saMbhALyuM ane vItarAga zAsananI emaNe vyApaka prabhAvanA karI. brAhmaNa yogya lAgyA kAraNa ke emanAmAM vidvattAnI sAthe samartha potAnI atinikaTa evA brAhmaNa samAjane yajJanuM adhyAtmarUpa netRtva kalA hatI. eTale dharma-saMghanA hita mATe prabhavasvAmIe be samajAvI emane jainadharma tarapha AkarSA. A prakriAMta paMDita zratadhara
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 AcArya 62 varSanI vaye vI.ni. 98mAM svargavAsI thayA. karavA. hiMsA, asatya, corI, maithuna ane parigraha, A pAMca nispRhaNa kRti kAraNathI karma baMdhAya che. A pAMceya aviratiyono tyAga karavo, racanA be prakAranI hoya che-svataMtra ane nispRhaNa. dazavaikAlika kaSAya vijaya, indriya-nigraha, pAMca samiti ane traNa guptinuM sUtra e nispRhaNa kRti che, svataMtra nahIM. AcArya zaThaMbhava 14 pAlana-A badhAM artha saMyamamAM samAhita che. pUrvonA jANakAra (zruta kevalI) hatA ane emaNe bhinna bhinna tapa eTale ATha prakAranI nirjarA, jenAthI AtmAnI AMzika pUrvomAMthI A sUtranuM nirmUhaNa karyuM che. AcArya bhadrabAhu racita vizuddhi thAya. cha bAhya nirjarA che-anazana, uNodarI, bhikSAcArI, dazavaikAlika niryukti anusAra A sUtranA daza adhyayananuM nirmUhaNa rasa-parityAga, kAryakleza ane pratisalInatA. A prakAranA tapa thayuM che. zarIra saMbaMdhI che ane AtyaMtara nirjarAnI sAdhanA mATe upayogI AvI rIte dasa adhyayananI racanA AcArya zaabhave karI hatI. che. vadhu agatyanA tapa-AtyaMtara tapa-cha prakAranA che-prAyazcitta, tyAra bAda 'raIvakkA' ane 'vivittacaryA' nAmanI be cUlikAonI vinaya, vaiyAvRttva, svAdhyAya, dhyAna ane vyutsarga. racanA thaI ane ene dazavaikAlika sUtra sAthe joDI devAmAM AvI. bAkInA cAra zlokomAM sAdhujIvananA nirvAha mATe mAdhukarI saMyamamAM asthira muninA vicArone sthira karavA (sthirIkaraNa) mATe bhikSA padhdhatinuM varNana che. jema madhukara puSpone hAni pahoMcADyA A banne cUlikAonuM svAdhyAya majabUta AlaMbana-rUpa bane che. vagara, alaga alaga puSpomAMthI rasa le che, ema sAdhu paNa alaga A sUtra zvetAMbara ane digaMbara baMne paraMparAomAM mAnya che. alaga gRhasthonA gharamAMthI potAnA parivAra mATe banAvelA zvetAMbara eno samAveza utkAlika sUtramAM caraNakaraNAnuyogamAM bhojanamAMthI, eka divasanA khapa pUratA ja AhAranI bhikSA grahaNa kare che. ene "mUla' sUtra paNa kahevAmAM Ave che. digaMbara paraMparAmAM karI, potAno nirvAha kare che. A rIte je sAdhu apratibadhdhapaNe paNa A sUtra priya che. bhikSAcArI karatAM ahiMsA, saMyama ane tapa rUpa mahAmaMgalakArI dazavaikAlikaH viSaya ane viSaya nirUpaNa AtmadharmanI ArAdhanA kare che, te ja sAco sAdhu che. A sUtranA dasa adhyayano ane be cUllikAo che. enuM saMkSipta (2) bIjA adhyayananuM nAma che-zrAmaNyapUrvaka. eTale ke saMyamamAM vivecana A pramANe che. dhRti ane enI sAdhanA. je saMyamamAM zrama kare e zramaNa kahevAya (1) pahelA adhyayananuM nAma che- 'drumapuSpikA' emAM pAMca che. zramaNanA bhAvane zramaNya kahevAya che. ane enuM mULa bIja che zloko che. prathama zloka jainadharmanI vyAkhyA ane svarUpa samajAve dhRti ane kAma-rAga (bhogavilAsa-viSaya sevana)nuM nivAraNa. che, jenuM svAdhyAya atyaMta pracalita che. A zloka A pramANe cheH (3) (6) trIjA ane chaThThA adhyayanamAM zramaNa nigraMthanA AcAra dhamo maMgala muThuiM, ane anAcAranuM varNana che, je trIjAmAM saMkSipta rUpamAM ane chaThThAmAM ahiMsA saMjamo tavo !' vistRta rUpe che. eTale trIjA adhyayananuM nAma che "kSullakAcAraAtmAnI mukti mATe dharmanI sAdhanA atyaMta Avazyaka che. kAraNa kathA ane chaThThAnuM nAma che "mahAcAra-kathA'. ke e prathama ane parama maMgala che. enA lakSaNo che-ahiMsA, saMyama saMpUrNa jJAnano sAra che-AcAra. mukhya pAMca AcAra cheane tapa. A jainadharmano sAra che. AmAM koI dharmanuM nAma jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, vIryAcAra ane tapAcAra. je nathI-lebala nathI. je dharmamAM A traNa hoya te ja ekAMtika, A pAMca AcAranuM zudhdha rUpe pAlana kare e ja sAdhu saMyamamAM sthira AtyaMtika ane utkRSTa maMgala che, kalyANakArI che. rahI zake che. trIjA adhyayanamAM 54 prakAranA AcAra ane para ahiMsA to jaina dharmano prANa che, AdhAra che. jaina darzanamAM prakAranA anAcAranuM varNana che. enI gahanatama carcA karavAmAM AvI che. sarva jIvone potAnA chaThThA adhyayanamAM AcAranA 18 sthAnonuM varNana che - 1 AtmA samAna jANIne temane mana, vacana athavA kAyAthI koIpaNa ahiMsA, 2 satya, 3 acorya, 4 brahmacarya, 5 aparigraha, 6 prakAre pIDA na ApavI, duHkha na ApavuM, bhayabhIta na karavA, ghAta rAtribhojana tyAga, 7-12 cha kAyanI yatanA, 13 akalapsa, 14 na karavI, te ahiMsA che. jenAgamamAM ahiMsAnuM jevuM sUkSmatama gRhasthanuM bhAjana (vAsaNa), 15 paryaka, (khurasI, palaMga Adi) varNana maLe che te koI anya darzanamAM nathI. 16 niSadyA (gRhasthanA gharamAM na besavuM) 17 snAna ane 18 saMyamano artha che "uparama.' rAga-dveSa rahita thaIne samabhAvamAM vibhUSAvarjana. sthita thavuM enuM nAma che saMyama. haribhadrasUrie saMyamanI vyAkhyA A aDhAra sthAnanuM jinAjJAnusAra pAlana karavAthI karI che- "Azrava dvAro paramaH'- arthAta karma AvavAnA dvArane baMdha AsaktibhAva ghaTe che ane anAdikAlIna vAsanAo niSphaLa jAya
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana 35 che. che. sudhInA zlokomAM brahmacaryanI sAdhanA ane enA sAdhananuM varNana | (4) cothuM adhyayana che "SaDajIvanikA' eTale ke jIva-saMyama ane che. Atma-saMyama. (9) navamA adhyayananuM nAma che-"vinaya-samAdhi.' vinaya e AnA prathama 1thI 10 zlokomAM cha kAyanA nAma, svarUpa, lakSaNa tapano prakAra che. ane tapa e dharma che. mATe vinaya karavo joIe. tathA jIva-vadha na karavAno upadeza che. 11thI 17 zlokomAM pAMca vinayano artha kevaLa namratA nathI. jenAgamomAM 'vinaya'no prayoga mahAvrata ane rAtri-bhojana-viramaNanuM varNana che. 18thI 22 AcAranA vizALa arthamAM thayo che. jaina dharma AcAra-pradhAna dharma zlokomAM cha kAyanI yatanA (jayaNA)no upadeza che. tyAra bAdanA che, mAtra vanayika nahIM. vinaya to dharmanuM mULa che. opapAtika zlokomAM ayatanAthI thatI hiMsA, baMdhana ane pariNAma darzAvyA sUtramAM vinayanA sAta prakAra che-jJAna, darzana, cAritra, mana, che. aMtamAM dharma-phaLa, karma-muktinI prakriyA ane sumatinI carcA vANI, kAyA ane upacAra. zramaNa nirgathe udhdhata bhAvano tyAga karI anuzAsanano svIkAra karavo abhipreta che. (5) pAMcamuM adhyayana "piMDaSaNA' che. enA prathama uddezakanA A adhyayananA cAra uddezaka che-prathama uddezakanA 17 zlokomAM traNa vibhAga che. 1 gaveSaNA, 2 grahaNaSaNA 3 bhogeSaNA. bIjA vinayathI thatA mAnasika svAthyanI carcA che. bIjAnA 23 zlokomAM uddezakamAM sAdhue bhojana karatI vakhate dhyAnamAM rAkhavAnI "avinIta ane suvinIta'nuM varNana che. trIjAnA 15 zlokomAM bAbatono upadeza che. Ama A adhyayanamAM sAdhue bhikSA levA pUjya koNa ? pUjyanA lakSaNa ane enI ahaMtAno upadeza che. javAnA niyamo, eno samaya, bhikSA grahaNa karavAnI vigatavAra cothAmAM 7 zlokomAM 'vinaya-samAdhinA sthAna" darzAvyA che. vidhi, bhojana karavAnA niyamo, emAM lAgatA aticAro tathA (10) dasamA adhyayananuM nAma che "sabhikSa'. AnA 21 enI AlocanA, sAmudAyika bhikSAnuM vidhAna, Adi, bhikSA- zlokomAM zreSTha bhikSunA lakSaNo ane enI ahaMtAno upadeza che. bhojanane lagato upadeza che. dazavaikAlika sUtrano sAra A adhyayanamAM che. ahiMsaka jIvana (7) sAtamA adhyayana "vAkya zuddhi'mAM bhASA-vivekano upadeza nirvAha mATe je bhikSu bane che te ja sAco bhikSu che. saMveda, nirveda, che. mauna rahevuM e vacanagupti che ane bhASAno prayoga bhASA- viveka (viSaya-tyAga), suzIla-saMsarga, ArAdhanA, tapa, jJAna, samitino prakAra che. mATe sAvadya-anavadya bhASAnuM jJAna ane darzana, cAritra, vinaya, kSati, mArdava, Arjava, adInatA, titikSA, eno viveka zramaNa mATe Avazyaka che. satya bhASA paNa jo sAvadya Avazyaka-zudhdhi-A badhA bhikSunA lakSaNo che. thatI hoya to eno niSedha karavAmAM Avyo che. eka nirgatha mATe uttarAdhyayana sUtranA paMdaramA adhyayananuM nAma paNa "sabhikSu' che vaktavya ane avaktavya zuM che enuM bahu sUkSma vivecana A adhyayanamAM ane emAMnA viSaya ane padonuM A adhyayana sAthe ghaNuM sAmya che. che. ahiMsaka vANI bhAva-zuddhinuM nimitta bane che. dhammapadanA 'bhikakhuvaDjha'nI gAthA (25.3) ane A adhyayananI A adhyayananA 57 zloko che. AmAM avaktavya, asatya, gAthA 15 lagabhaga zabdazaH maLatI Ave che. satyAsatya, mRSA, anAcIrNa vyavahAra, saMdeha ke zaMkAmAM nAkhe tevI, A dasa adhyayano pachI be cUllikAo che. prathama cUllikAnuM nizcayAtmaka, kaThora, hiMsAtmaka, tuccha, apamAnajanaka, aprItikara, nAma che "rativAkyA.' AmAM sthirIkaraNanA 18 sUtro che. "gRhavAsa upaghAtakara, Adi bhASAno niSedha che. baMdhana che ane saMyama mokSa che'-e A cUllikAnuM mukhya pratipAdya (8) AThamA adhyayana "AcAra-prasidhi'mAM AcAranuM praNidhAna che. dvitIya cUllikA 'viviktacaryAmAM zramaNanI caryA (AcaraNa) che. AcAra eka nidhi che ane ene meLavIne nirgathe kema pravRtti guNo ane niyamonuM nirUpaNa che. karavI joIe eno AmAM bodha che. prasidhino bIjo artha che- cUlikA eTale zikhara, agrabhAga. je rIte zikhara parvatanI zobhA ekAgratA, sthApanA athavA prayoga. AmAM paNa prazasta prasidhi- vadhAre che tema A baMne cUlikAo samagra sUtranA viSayanI zobhA supraNidhAna zramaNa mATe AcaraNIya che, dupraNidhAna tyAjya che. rUpa che. A adhyayananA 35 zlokomAM AnuM vivecana che. pachInA 36thI TIkA : haribhadrasUrie saMskRtamAM A sUtranI TIkA lakhI che. 51 zlokomAM kaSAya, vinaya, nidrA, vANI-viveka, Adino bodha uparAMta anya aneka bhAratIya ane videzI vidvAnoe A sUtrano che. 50mA zlokamAM gRhasthane nakSatra, svapnaphaLa, vazIkaraNa, anuvAda, vivecana karyA che. jemake jarmana vidvAna zApenTiyare jarmana nimitta, maMtra, Adi batAvavAno niSedha karavAmAM Avyo che, je bhASAmAM, ke. vI. atyaMkare aMgrejImAM 'dasayAliya sUtra', ema. AjanA yuganA sAdhuoe vizeSa samajavA jevA che. 52thI 63 vI. paTavardhane paNa aMgrejImAM 'dasavekAlika sUtra-e sTaDI',
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010. thato. goviMdajI paTele gujarAtImAM 'samI sAMjhano upadeza', Do. sAdhvI prastuta sUtramAM ApelAM keTalAMka mahattvanA zloko ane AratI tathA sAdhvI subodhikAe gujarAtImAM 'zrI dazavaikAlika subhASito A pramANe che. sUtra (paricaya)', upAdhyAya kamalamunie hiMdImAM, Adi racanAo 1. dhammo maMgalamukkiTTI (11) ullekhanIya che. dharma utkRSTa parama maMgala che. vAcanA pramukha AcArya tulasInA mArgadarzana heThaLa muni nathamale 2. jaya care, jaya ciThe, jayamAle, jaya sae, (hAla AcArya zrI mahAprajJa) A sUtra para atyaMta mananIya vivecana jayaM bhujaMto bhAsaMto, pAvakame na baMdhaUTT (48) sahita hiMdI bhASAmAM saMpAdana karyuM che, je A laghunibaMdhano mukhya yatanA (jayaNA) pUrvaka cAlavAthI, UbhA rahevAthI, besavAthI, AdhAra che. suvAthI, khAvAthI ane bolavAthI pApa karmano baMdha nathI dazavaikAlikanI mahattA zramaNa jIvananI "bALapothI' samAna A sUtra atyaMta pracalita 3. paDhamaM nANuM, tao dayA || (410) ane upayogI Agama graMtha che. racanAkAre emAM sarva zAstrono prathama jJAna pachI dayA-kriyA-AcaraNa. sAra ApavAno prayatna karyo che. khAsa karIne saMyamI jIvananI 4. kAle kAla samAyare ! (5/2/4) samAcArIno spaSTa bodha karAvyo che. A sUtranI racanA thaI te pratyeka kAma enA niyata samaya para karo. pahelAM navadIkSita sAdhuone prathama AcArAMga ane pachI uttarAdhyayana (Time ManagementnI AvazyakatA) sUtro bhaNAvavAmAM AvatA hatA, paNa AnI racanA pachI A sUtra 5. ahiMsA niuNa diThA, savabhUesu saMjamo(68) sAdhunA adhyayana-kramamAM sarva prathama che, kAraNa ke sAdhune sarva prathama sarva jIvo pratye je saMyama che te ja ahiMsA che. AcAranuM jJAna karAvavuM Avazyaka che, je A sUtra saraLa ane sugama 6. mucchA parignaho vatto II (6/20) bhASAmAM karAvI zake che. enA cothA adhyayana "SaDajIvanikA'no mUccha-mamatva ja parigraha che. artha sahita abhyAsa karanArA sAdhu mahAvratonI vibhAgataH 7. dehe dukhe mahAphala // (8/27) upasthApanA mATe yogya gaNAya che. e ja pramANe enA pAMcamA je kaSTa AvI paDe, ene sahana karo. adhyayana 'piMDeSaNA'no artha sahita abhyAsa karanAra sAdhune 8. niyAsaNa | (8(29). piMDakalpI" gaNavAmAM Ave che. AmAM jainadarzana ane AcAranA ochuM khAvo. atyaMta mahattvanA sUtrono samAveza thayo che. 9. uvasameNa haNe koha, mANe madvayA jiNe ! upasaMhAra-phaLazruti mAya majjavabhAveNa, lobha saMtoSao jiNe II (8/38) prastuta sUtranuM sAdyopAMta adhyayana pratyeka zramaNa nigraMtha mATe upazamathI krodhane haNo, mRdutAthI mAnane jIto, RjubhAva anivArya che. emAM sAdhujIvananI samAcArI, gocarI, ahiMsaka (saralatA)thI mAyAne jIto ane saMtoSathI lobhane jIto. jIvana padhdhati, dhRti, saMyama, bhASA viveka, brahmacaryanI sAdhanA, 10.piThI maMsa na khAejanI ! (8/40) cAra prakAranI samAdhi (vinaya-zruta-tapa-AcAra), zreSTha bhikSunA cADI-cugalI na karo. koInI pITha pAchaLa enA viSe kharAba lakSaNo, AdinuM vizada vivecana che. niryuktikAra bhadrabAhusvAmI bolavuM e pIThanuM mAMsa khAvA barAbara che. (dvitIya) anusAra emAM be prakAranA AcAranuM varNana che-(1) 11.asaMvibhAgI nahu tassa mokho. (9/2/22) caraNa-vrata, Adi (2) karaNa-piMDa-vizuddhi, Adi. AthI e caraNa- je saMvibhAga (Share) nathI karato teno mokSa nathI. karaNAnuyoga Agama che. dhavalA anusAra A sUtra AcAra ane 12 najAtya niphpharaThathAe tavamahiejajA (9/4/6) gocaranI vidhinuM varNana kare che. tattvArthanI zrutasAgarIya vRtti mAtra nirjarA mATe ja tapa karo. A loka ke paralokanA sukha anusAra emAM vRkSa-kusuma AdinA bhedanuM ane yatiyonA AcAranuM mATe nahIM. kathana che. AcArya mahAprajJa anusAra AmAM AcAra-gocara sivAya jIva-vidyA, yoga-vidyA, Adi aneka mahattvapUrNa viSayonuM nirUpaNa ahama, 266, gAMdhImArkeTa pAse, sAyana (IsTa) muMbaI-400 022. che. mULa zramaNo mATe racAyela A sUtramAM zrAvako mATe paNa atyaMta Teliphona: 022-24994157. upayogI bodha che, je sUkta athavA subhASitonA rUpamAM ahIM mobAIla : 9821681046. ApyA che. E-Mail:
[email protected]
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana jaina dharma, bhAratIya darzanano ane svadezapremano gaurava-graMtha : "dhI jaina philaoNsophI' DaoN. kumArapALa desAI padmazrI Do. kumArapALa desAI jena dharmanA UMDA ciMtaka, ekAvanathI uparAMta pustakonA sarjaka, vizvapravAsI ane prabhAvaka vaktA che. gaurava graMthanI yAtrAmAM A eka evo graMtha che, je saMskRti, 'savIryadhyAna' e dasamA saikAnA thayelA AcArya zubhacaMdra viracita dharma ane darzananA gauravanI bhavya jhAMkhI karAve che. potAnA rASTra, 'jJAnArNava' graMthanA dhyAna vizenAM prakaraNono zrI vIracaMda gAMdhIe samAja ke dharmabaMdhuo samakSa emanA bhUlAyelA gauravanuM smaraNa karelo anuvAda che. jaina dharmanI vistRta thayelI dhyAnapraNAlIne punaH karAvavuM saraLa che; paraMtu ahIM to gulAmInI beDImAM jakaDAyelA jAgrata karanAra ane ene paradezIo samakSa prabhAvazALI rIte rajU bhAratanA AtmAne ujAgara karatA vIracaMda gAMdhInA A pravacano karanAra vIracaMda gAMdhInI dhyAnalaganI AmAMthI joI zakAya che. bhArata virodhI ane bhAratIya dharma ane samAja tarapha tiraskArabharI vidhinI e kevI viDaMbanA kahevAya ke vIracaMda gAMdhInA pravacanonuM dRSTie jotA videzIo samakSa ApelA che. 'The Jain eka paNa pustaka teo jIvaMta hatA te samaye pragaTa thayuM nathI. emanI Philosophy' nAmanA emanA pravacana-saMgrahanA A pustakanI vaicArika pratibhAnI oLakha ApavAnuM zreya "dha jaina' ane pahelI AvRtti I. sa. 1911mAM thaI. bIjI AvRtti I. sa. "peTriyeTa'nA taMtrI zrI bhagubhAI kArabhArIne jAya che. emanA "dha 1924mAM thaI ane enI trIjI AvRtti paMcyAsI varSa bAda jaina philosophI' pustakamAM emaNe amerikA ane IMglenDamAM ApelAM muMbaInI varlDa jaina kanphaDarezana saMsthAnA sahayogathI A lekhanA vyAkhyAno ane lekhono samAveza karavAmAM Avyo che. A lekhakanA saMpAdana sAthe pragaTa thaI. A graMthamAM saMgrahita pravacanomAM pustakamAM graMthastha thayelAM pravacanomAM vIracaMda gAMdhInI jaina dharma eka virATa pratibhAnI jhAMkhI thAya che. vizenI siddhAMtalakSI marmagAmI chaNAvaTa to maLe che, paNa enI vIracaMda gAMdhInA graMthasarjanane joIe to emanA jIvanakALa sAthosAtha bhAratIya saMskRtinI gahanatA, bhavyatA ane enA daramyAna mAtra be ja pustako maLe che. emanuM eka pustaka I. sa. gauravano khyAla Ave che. vIracaMda gAMdhIe A graMthamAM jaina, bauddha, 1889mAM mULa saMskRtamAMthI gujarAtI bhASAmAM anuvAdita sAMkhya, vedAMta ane nyAya jevAM darzanonI tattvavicAraNAno videzI savIrya dhyAna" ane bIjuM pustaka te I. sa. 1894mAM amerikAnA zrotAo samakSa prakAza pADyo che. AjathI ekasone soLa varSa zikAgo zaheramAMthI prasiddha karelo "ananona lAIpha oNpha jisasa pUrve parAdhIna, 'pachAta' gaNAtA bhArata pAse ATalI samRddha krAIsTa'no anuvAda. Ama vIracaMda gAMdhInI hayAtImAM emanA mAtra tattvapraNAlIo che e vize sAMbhaLIne videzI zrotAone navIna be pustako pragaTa thayA. samaja ane jJAna pAmyAno anubhava thayo hato. A baMne pustako pUrve I. sa. 1886mAM emaNe bAvIsamA vIracaMda gAMdhIno saMbaMdha mAtra tattvajJAna sAthe ja nahoto, varSe eka nibaMdha pragaTa karyo. e nibaMdhano viSaya che "raDavA kUTavAnI bALapaNamAM paNa emaNe dezanI sthiti vize kAvyo racyAM hatAM. hAnikAraka cAla viSe nibaMdha'. A nibaMdha kaccha-koDA nivAsI ravajI yuvAnImAM dhArmika, sAmAjika ane rAjakIya viSayo para bhAratamAM devarAje lakhyo hato ane temAM bIjI ghaNI agatyanI bAbato mananIya pravacano ApyAM hatAM, AthI amerikAmAM paNa tattvajJAna umerIne vIracaMda rAghavajI gAMdhIe ene prakAzita karyo hato. uparAMta teo AhAra-vijJAna, yoga-vijJAna ane jIvana-vijJAna bAvIsa varSanI uMmare A yuvAnane dharmavirodhI raDavA-kUTavAnI vize vaktavyo Ape che. gUDhavidyAthI mAMDIne dhArmika pratIkonA prathA sAme Akroza jAge, e vize nibaMdha-spardhAnuM Ayojana kare, rahasyo sudhInI vAto emanA pravacanamAM maLe che. prAcIna bhAratanI emAM vijetA thanAra kacchanA ravajI devarAjane pote jAhera kareluM sthitithI mAMDIne vartamAna samayamAM bhAratamAM cAlatI mizanarI rU. 32 5nuM InAma Ape te ghaTanA keTaluM badhuM sUcavI jAya che. pravRttio aMge e vAta karI zake che. vaLI bAvIsa varSanI vaye vivekI jaina baMdhuone lakSyamAM rAkhIne vizva sAthenA manuSya saMbaMdhanAM eka pachI eka pAsAMne teo jaina bhAIomAM sastuM vAMcana' phelAvavAno prayatna adyApi paryata ujAgara kare che. e tattvajJAna sAthe manovijJAnano saMbaMdha joDI thayo nathI tethI AvA prayatnone kaMIka uttejana maLe tevI IcchAthI Ape che, to bIjI bAju smRtinA camatkAranI ghaTanAothI mAMDIne raMka ane zrImaMta' kharIdI zake te mATe mAtra be AnAnI kiMmata AbhAmaMDaLanI vAta kare che. vIracaMda gAMdhIe bhAratIya darzanono rAkhIne teo A nibaMdha prakAzita kare che. jyAre emaNe lakheluM UMDo abhyAsa karyo hato, paraMtu enI sAthosAtha e samaye jarmanI
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 Adi dezomAM prAcyavidyAnA abhyAsIoe lakhelA ane saMzodhita sAhasa ane dezabhaktinuM darzana thAya che. e samaye lAkho rUpiyA kharcIne karelA bhAratanA prAcIna zAstragraMtho ane lekhono eTalo ja UMDo khristI dharmanA prasAra mATe bhArata mokalavAmAM AvatA abhyAsa karyo hato. emanA vaktavyamAM eno upayoga karIne ene mizanarIonI pravRttio vize ATalI hiMmata, dRDhatA ane vadhu vizada banAvatA hatA. pariNAme teo jaina tattvajJAnane aMgrejI tarkabaddhatAthI bahu virala lokoe vAta karI che. bhASAmAM enAthI pUrNapaNe aparicita zrotAone saraLatAthI emaNe kahyuM, "mAre amerikAnA khristI bhAI-baheno AgaLa samajAvI zakyA. eka nikhAlasa nivedana karavAnuM che. A dezamAM AvyA pachI huM "dha jaina philosophI'mAM 'The Occult Law of sacrifice' evA sUtro sAMbhaLI rahyo chuM ke "sAruMye jagata IzunuM che." A badhuM jevA lekhamAM emanI maulika vicAradhArA jovA maLe che. teo zuM che? Ano artha zo? e kayo Izu che jenA nAme Apa vizva manuSyajAtinA traNa prakAra darzAve che. eka adhama prakAra, jemAM upara vijaya meLavavA cAho cho ? zuM koI atyAcArI Izu ApanA anaitika ane ajJAnI mANasono samAveza thAya che. bIjo madhyama manamAM vasyo che? zuM anyAyano koI Izu Apa saue mAnI lIdho prakAra (miDala kalAsa), je mAtra potAnI Indriyone khuza karato, che? zuM mAnava adhikArono niSedha karanAra koI IzunuM astitva dunyavI AnaMdamAM DUbelo rahe che. jyAre trIjA ucca varga (hAyara che kharuM? anyAya ane atyAcArI karaboja lAdanAra koI Izu hoI kalAsa)mAM evA loko che ke jeo AdhyAtmika kalyANa kAje zake kharo, je evI sarakAro ke saltanatanI taraphadArI kare ane potAno samaya ane zakti kharcatA hoya che. jenI madadathI agara to nAme amArAM jJAna, vicAra, dharma ane Ama, mANase paheluM samarpaNa Indriya bhogonuM ApavuM joIe. saMmatinI uparavaTa jaI mAtra amArI sAme khaDo rahe ane videzIno bIjuM samarpaNa vaDIlo ane mAtA-pitA pratye karavuM joIe. trIjuM bhedabhAva Ubho kare? jo evA koI IzunA nAma upara Apa sau samarpaNa garIba ane jarUriyAtamaMda mATe karavuM joIe. cothuM samarpaNa amane jItI levA mAMgatA ho to khAtarI rAkhajo ke ame kadI prANIonA kalyANa kAje karavuM joIe. pAMcamuM samarpaNa potAnI parAjita nahi thaIe. paraMtu Apa amArI pAse jo sadupadeza, baMdhutva AdhyAtmika UrdhvatA mATe dhana, samaya ane zakti vAparavAnuM karavuM ane vizvapremathI nItaratA IzunA nAme upasthita thazo, to ame joIe. jarUra ApanuM bahumAna karIzuM. ame to evA Izune oLakhIe vIracaMda gAMdhI kahe che ke AvA pAMca samarpaNathI vyakti "eNnimala chIe jeno amane bhaya nathI ke bIka nathI." mena'mAMthI "hyumana' banaze. A samarpaNanA devI kAyadAne khoTI vIracaMda gAMdhI bhAratIya tattvajJAnanI garimA darzAvIne siddha rIte samajavAmAM Avyo ane pariNAme mANaso mUka-lAcAra karavA mAge che ke bhArata e mAtra vAgha, kobrA ke rAjAono deza prANIonI hatyA kare che. mAMsAhArane uttejana Ape che. mANasa nathI, paraMtu enI pAse potIkuM AgavuM vijJAna che, enI prANIothI caDiyAto che, to pachI te prANIone nirdayatAthI dharmavicAraNA che, samRddha bhASA ane sAhitya che ane evA bhAratanI haNe, e kaI rIte samarpaNa gaNAya? khoTI vAto cagAvIne badanAma karavAnI pravRttino khristI prabhAvathI A lekhamAM vIracaMda gAMdhI bhautika upabhogamAM jIvatA mAnavIne bharelA kSetramAM vIracaMda gAMdhIe pracaMDa virodha karyo. AmAM jarUra AdhyAtmika UrdhvatAnuM darzana karAve che. ahIM emanI molika paDe tyAre emaNe bhAratIya ItihAsanI, enA gahana tattvajJAnanI, vicAradRSTino paricaya Ape che. "jenijhama' nAmanA lekhamAM emaNe enI utkRSTa zikSaNaprathAnI garimAmaya vigato zrotAjano samakSa kahyuM che ke bAIbalamAM kahyuM che ke 'Thou shall not kill', paraMtu rajU karI ane potAno pheMsalo ApatA hoya tema sahune saMbodhIne jainadarzanamAM to koInIya hatyA karavI nahIM tevuM kahyuM che. jo ke teo kahyuM, darzAve che ke dharma-dharma vaccenA marmane jANIe, to koI saMgharSa ke 'My brothers and sisters of America, there is not a vivAda raheto nathI. pratyeka dharma e maMjhila che zikhara para pahoMcavAnI. shadow of hope of Christianizing India.' vIracaMda gAMdhInI pratibhAnuM kharuM teja nyUyorkanI nAInTIntha vIracaMda gAMdhI kahe che ke khristI mizanarIo potAnA dharmapracAra semyurI kalabanA khristI zrotAjano samakSa ApelAM pravacanamAM mATe amerikana prajAmAM bhAratIya loko vize, emanI jIvanapaddhati dekhAya che. Have Christian Missions to India been vize ane emanI sAmAjika vyavasthA aMge khoTI mAnyatAo phelAve successful?' e viSaya paranA vaktavyamAM vIracaMda gAMdhI bhAratIya che. ame bhAratIyo mAtra ekAda ravivAre ja karuNAnI bhAvanA pALatA saMskRtinA prabaLa ane tejasvI puraskartA lAge che. amerikAmAM nathI, balka amArI karuNA to mAtra manuSyo ja nahIM, balka prANI prathama praveze ja atyaMta nirbhayatAthI bhArata vizenI amerikAnI ane prakRti sudhI avirata vahe che. amArI dharmakriyAo ane pravartamAna bhrAMtio para prahAra karavAmAM vIracaMda gAMdhInI satyaniSThA, tahevAro para aMdhazraddhAno AkSepa karAya che, paNa kharekhara to amArA
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010. prabuddha jIvana 39 AcAra ane utsavo vijJAnanA niyamo para AdhArita che. pratyeka the start and for ever make the world better and better.' hiMdu bhojana samaye hAtha ane paga svaccha kare che, te vijJAnano eka I. sa. 1894nI 30mI navembare A nAInTIntha segyurI niyama che. jene tame vaijJAnika siddhAMta kaho cho, te amArI denika nAmanI prabhAvazALI sabhyo dharAvatI prasiddha kalaba AgaLa vIracaMda kriyAmAM vaNAyelA che. gAMdhIe A pravacana ApyuM tyAre 33 varSa sudhI bhAratamAM rahelA vIracaMda gAMdhI kahe che ke mArA mizanarI mitro bhAratIya lokone kalakattAnA bizapa thornane vIracaMda gAMdhI sAthe carcAmAM UtaryA. keLavaNI ApavAnuM kahe che, tyAre vIracaMda gAMdhI savAla kare che ke zA e samaye evuM banatuM hatuM. svAmI vivekAnaMda sAme paNa khristI mATe? zuM e mAtra khristI jALamAM hiMdu mAchalIone phasAvavAnuM pralobhana mizanarIoe eka yA bIjuM kAraNa zodhIne carcAnA vaMToLa jagAvyA to nathI ne? hatA. vIracaMda gAMdhIe bizapa thobaMnenA praznono sabaLa uttara hajI AgaLa vadhIne vIracaMda gAMdhI kahe che ke A mizanarI Apyo hato. bIje divase A saMsthAnA pramukhe vIracaMda gAMdhIne zALAo ke sarakArI aMgrejI skUlo yuvAnonI prakRtione rUMdhe ane AbhArapatra lakhyo, jemAM emanA vicArone Adara ApavAnI sAthe vikRta banAve evuM zikSaNa Ape che. Ane mATe amerikA ane sabhAmAM padhAryA te badala prasannatA vyakta karI hatI. IMglenDathI lAkho DaoNlara bhAratamAM mokalavAmAM Ave che. keTalAka varacaMda gAMdhInI virala pratibhAno sparza vaoNziMgTana DI.sI.mAM vidvAna mizanarIo potAnA vAcAturyathI bhArata para AkSepo emaNe ApelA ane "dha jaina philosophI'mAM saMgrahita thayelA ane doSAropaNa kare che ane hiMdu dharmanI TIkA karavAmAM potAnI Symbolism nAmanA pravacanamAM joI zakAya che. dhArmika pratIkonuM zakti veDaphI nAMkhe che. koI paNa mANasa saMskRta bhASAnuM pUratuM arthaghaTana karatA A viSayano emano UMDo ane vyApaka abhyAsa jJAna dharAvato na hoya to e hiMdu dharmane jANI zake nahIM. jo teo pragaTa thAya che. parziyana, grIka, romana, Ijipziyana ane pArasI saMskRtamAM mArI sAthe vArtAlApa karI zake to huM jarUra e dharmanA pratIkonI e vAta kare che, paraMtu vizeSe to emaNe hiMdu pAdarIonA zabdo para bharoso mUkuM. paNa jo tema karI zake nahIM ane jaina dharmanA pratIko vize vistRta Alekhana karyuM che. eka ja to huM ema pUchIza ke teo atyAra sudhI bhAratamAM zuM karI rahyA pratIka baMne dharmomAM kevA bhinna bhinna artho dharAve che tenI chaNAvaTa hatA? kare che. emAM paNa khAsa karIne e pratIko sAthe e dhArmika paraMparAnuM A mizanarIo garIbonA belI hovAno dekhAva kare che. mAre anusaMdhAna sAdhI Ape che. AkRti dvArA jaina svastikano artha samajAvIne pUchavuM che ke sarerAza pacAsa senTanI mAsika Avaka dharAvatI kahe che ke pazcimanA loko mAne che tema svastika e bhAratIya hiMduonI ardhI vastI mAtra eka TaMkanuM bhojana pAme che, tema chatAM paraMparAmAM mAtra sarbhAva (guDalaka) ANanAruM nathI, paraMtu mukta temanA para sarakAra dvArA rojeroja vadhArAno kara nAMkhavAmAM Ave AtmAnI oLakha ApanAruM che. sAta AMdhaLA ane hAthInuM che, AnI sAme teo kema savAla uThAvatA nathI? rANI vikToriyAne anekAMtavAda darzAvatuM dRSTAMta ke pachI mAnavInI tRSNAne darzAvatuM bhAratanA zAsaka tarIke jAhera karatAM jAheranAmAnI pAchaLa lAkho madhubiMdunuM dRSTAMta athavA to AkhuM vRkSa kApavAne badale jamIna DaoNlara e samaye kharcAyA, je samaye bhAratamAM bhUkhamarAthI pAMca para paDelAM jAMbu levAnuM vezyAonuM dRSTAMta samajAve che. ATha hajAra mANaso marI gayA hatA. zA mATe koI mizanarIe AnI pAMdaDIvALA kamaLanuM pratIka samajAve che. vaLI jarUra paDe tyAM teo sAme avAja uThAvyo nahIM? zA mATe mizanarIoe Ane mATe citro dorIne vicAra spaSTa kare che. koI kamizana nImavAnI vAta karI nahIM? jena tattvajJAna e eka pUrNa paddhati che ane kaI rIte vIracaMda gAMdhI potAnA pravacanane aMte mizanarIoe kevI smRtizaktine khIlavavI e paNa zIkhave che. ahIM vIracaMda rAghavajI paddhati apanAvavI joIe enI vAta kare che. emaNe pratyeka mAnavIya gAMdhI kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya, zrImad rAjacaMdra ane paM. AtmAnI sukhAkArInI bhAvanA sevavI joIe. teo kahe che, gaTulAlajInA udAharaNo ApIne bhAratamAM kevA adbhuta 'In one sentence, the method 1 advocate is that of smRtizakti dharAvatA mahAna puruSo pedA thayA che tenI vAta kare self-recognition-the education of all the faculties of body che. kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcArya vize teo ema kahe che ke prAtaHkALe and of soul, devoutly recognising responsibility to the cAlIsa jeTalA hastapratalekhana karatA lahiyAone lakhavA besADatA. Infinite or universal good. Such propagandism, eka lahiyAne vyAkaraNazAstranI pahelI lITI lakhAve, lahiyo e whatever it may be supposed to lack, would never want lakhe tyAre teo bIjA lahiyA pAse jAya ane potAnA bIjA graMtha success, would never fail to meet with responsive co- alaMkArazAstranI pahelI paMkti lakhAve. Ama potAnA 40 graMthonI operation in all lands among all people and would from prathama paMkti lakhAvyA bAda teo pharI prathama kramanA lahiyA pAse
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 jAya ane tene vyAkaraNazAstranuM bIjuM vAkya lakhAvatA. A rIte 'The Science of Eating' prakaraNa eka arthamAM aitihAsika teo thoDA ja divasamAM ekasAthe cAlIsa kRtinI racanA karI zakatA kahI zakAya tevuM che. AjanA samayamAM zAkAhAranI tarapheNamAM hatA. mAMsAhAra viruddha je vigato rajU thAya che, te AmAM najare paDe che. e samaye zrImad rAjacaMdra jIvita hatA ane vIracaMda gAMdhI emanA vIracaMda gAMdhInI vyApaka, sUkSma ane sarvagrAhI dRSTino khyAla Ape adbhuta zatAvadhAnanA prayogo aMge vAta kare che. muMbaImAM vaiSNava che. vIracaMda rAghavajI gAMdhI zAkAhArI hatA ane kadAca amerikAnI saMpradAyanA paM. gaTulAlajI aMdhatvane kAraNe abhyAsa karI zakyA dharatI para paga mUkanAra pahelA zAkAhArI hatA. nahIM, paraMtu bIjA pAsethI sAMbhaLIne potAnI smRtizaktinA baLe teo kahe che ke mANasa e mULabhUta rIte mAMsAhArI prANI sAMbhaLelA phakarAo koI paNa samaye punaH bolI zakatA hatA. nathI. "eNnimala phUDa'thI mANasamAM "eNnimala necara' jAge che ane pazcimanA dezomAM bhAratIya loko vize tuccha, jaMgalI ane krUra enAthI aneka prakAranA rogo thAya che. kensara jevA rogomAM paNa sAmAjika rUDhi dharAvanArAno khyAla hato, tyAre vIracaMda gAMdhInA A khorAka kAraNabhUta che ane vaLI mAMsAhArI khorAka e khorAka A vicAroe amerikanonA manamAM bhAratanI kevI bhavya chabI sarjI sAthe uttejanAtmaka pINuM mAge che. koI kahe che ke mAre bhUkhyA haze te vicAra Aje paNa romAMcita kare che! rahIne marI javuM ke pachI mAMsa ArogavuM? vIracaMda gAMdhI kahe che ke e pachInA prakaraNamAM teo hiMdu dharma, jaina dharma ane bauddha to bhUkhyA rahIne maravuM bahetara che. dharmanA mahattvanA siddhAMtonI carcA kare che ane A traNe vicAradhArA teo evo upAya paNa batAve che ke amerikAmAM paNa mAMsAhAra AtmA, karma ane punarjanma jevA siddhAMto kevI rIte darzAve che karavAnI jarUra nathI. kaeNliphaoNrniyAmAMthI pUratuM anAja maLI zake tema tenI carcA kare che. AmAM deva, devIo, asura, prajApati vagerenA che. bIjI bAju amerikanonI khorAka rAMdhavAnI paddhati vize paNa artho paNa samajAve che. vIracaMda gAMdhI kahe che ke'The True Laws of Life' mAM pUrva ane pazcimanA jIvana "When rice is cooked in he ordinary American vizenI bhinnatAnI vAta kare che. maitrI, karuNA, muditA ane upekSAnA fashion, it is cooked till it is paste, which might be very good to paste paper on a wall but is not good to eat.' (p. cAra siddhAMto darzAve che. AmAM AtmA ane deha vaccenA saMbaMdhane 195) pragaTa kare che. pUrva ane pazcimanI jIvanapaddhatinAM mULa tattvone teo noMdhe che ke bhAratamAM briTiza rAjya AvyuM te pahelAM darzAve che. baMne sukhanI zodha calAve che, paraMtu pUrvano sukhano cAno paNa prakAra nahoto. bhAratamAM sauthI moTuM pINuM te pANI artha AtmA sAthe joDAyelo AdhyAtmika artha che. pazcimano sukhano che, jyAre vIracaMda gAMdhI Azcarya pragaTa kare che ke jarmana loko pIvA vicAra zarIra sAthe joDAyelo che ane zarIrasukhamAM ja e sukhanI mATe pANI pUratuM nahIM hovAthI bIyara pIvAnuM kahe che-evuM bhAratamAM re samApti mAne che. nathI. bhAratamAM to koI bIyarane aDe to snAna kare che. bhAratanI 'Jain Doctrine of Karma' vize vIracaMda gAMdhIe vizvanuM vizvanuM sUryAsta pahelAM bhojana karavAnI paddhatinI vaijJAnikatAnI vAta sauprathama dhyAna kheMcyuM. pazcimanA jaina dharmanA vidvAna glAsanepa jaina, kare che. karmasiddhAMtanA UMDA abhyAsI hatA ane potAno DaoNkTareTano nibaMdha Azcaryajanaka hakIkata e che ke je samaye mAtra mAMsAhAranI A viSaya para lakhyo hato. emanA kahevA pramANe vIracaMda gAMdhInA bolabAlA hatI, e samaye ane e pradezamAM jaIne vIracaMda gAMdhIe A pravacano Aje paNa A viSayamAM navo prakAza pADanArAM che. zAkAhArano mahimA karyo haze. eka bAjuthI mAnavIne mATe yogya svataMtra rIte vicAranArI buddhipratibhAnI jIvaMtatA jovA maLe che. khorAkanI carcA kare che, to bIjI tarapha AbhAmaMDaLa jevI gahana mAtra e durbhAgya gaNAya ke vIracaMda gAMdhIe ApelA jaina dharmanA bAbatanI samajaNa Ape che. jyAre Ancient India mAM Arya prajA, siddhAMta bahu ochA lokonA dhyAnamAM AvyA ane ene pariNAme vaidika sAhitya ane e samayanI samAjaracanAno Alekha Ape che. bhAratIya zAstromAM uDA rasa lenArAoe paNa vAyada gAthAo Contribution of Jainsism to Philosophy, History and ApelA A siddhAMto vize bahu UMDANathI vicAra karyo nahIM. vIracaMda Progress' nAmanA Asiatic quarterly review' nA julAI gAMdhI karma vize vaidika, bauddhika ane jaina dharmanI vicAradhArAone 1900nA aMkamAM pragaTa thayelA A lekhamAM ane "dha jaina jANatA hatA. karma zabdanA judA judA samaye thayelA arthonA philaoNsophI'mAM saMgrahita thayelA jaina philosophInAM mukhya tattvono parivartanane samajatA hatA ane ethI temano karma vizeno UMDo emaNe paricaya Apyo che. enA judA judA siddhAMto darzAvyA che. abhyAsa 'krama philosophI" nAmanA graMthamAM jovA maLe che. enI sAhityika gatividhio temaja jaina samAjano zikSaNa mATeno
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana prema darzAvyAM che. 1969nI 24mI Disembare jainadarzananA mahAna vidvAna, prakAMDa paMDita sukhalAlajIe lakhyuM, 'huM prathama to e sUcavuM chuM ke zrIyuta gAMdhInA e traNe pustakono prAmANika anuvAda ke sAra hiMdI, gujarAtI Adi bhASAmAM jaladI prakAzita thavo joIe, ane dharmatattvajJAnanA jaina paraMparAmAM calAvAtA vargomAM enuM sthAna avazya rahevuM joIe. ema thaze to ja navI peDhInuM mana saMkucita banavAne badale vikasita thaze ane upekSA pAmatI dhArmika pAThazALAonA abhyAsIomAM kAMIka teja Avaze. Aje 41 varSe paNa ApaNe AmAMnuM kazuM karI zakyA nathI teno aphasosa anubhavAya che. emanA aMgrejI pravacanono anuvAda hajI bAkI ja che. 'jaina phioNsophI' graMthanA tevIsa pravacanomAM parAdhIna bhAratamAM vasatA; paraMtu svataMtratA jhaMkhatA AtmAno avAja che. jaMgalI ane amAnavIya sAmAjika rUDhi dharAvatA samAja tarIke videzamAM bhAratanI chabI upasAvavAmAM AvI hatI tenI sAme bhAratanA ApaNe Aje ahIM je graMthanuM vizleSaNa karIne tAratamya meLavavAno prayatna karazuM te che upamiti bhavaprapaMca kathA. graMthanA kartA-kathAlekhaka che pUjaya zrI siddharSigaNi. zrI siddharSi atUTa upazamamALA, sphaTika jevA nirmaLa, parihata jonArA, mahAbhAgyazALI hatA. A graMtha teozrInA vyaktitvane chatuM kare che. upamiti bhavaprapaMca kathA D sumanabena pravINacaMdra zAha zrImatI sumanabena prAcaMdra saN-BA., LL.B., Ph.D. in Phiosophy che. temanI thIsIsano viSaya che - karmathIarI opha jenIjhama beDa ona jainagama temaNebombe yunivarsiTImAMthI 2 varSano jainIjhamano DiplomA korsa karela che. temaNe lADanu yunivarsiTInI jenijhamamAM ema.e.nI DigrI lIdhela che. teoe graMthanI nirvighne samApti arthe, te samayanI nItirIti pramANe prAraMbha namaskAra ane maMgaLAcaraNathI karela. ApaNe temano Adara karI te ja namaskArane jhIlIe. tyArapachI teo covIsa tIrthaMkara, zrI vIra paramAtmA, bhagavAnanI vANI, sarasvatIdevI gurumahArAja, sarvane namaskAra kare che. tyArapachI prastAvanAmAMthI jADAvA maLe che ke graMthanI pahelI kopI durgaMsvAmInI ziSyA gaNAsAdhvIe lakhI. tyAra pachI bhillamAla nagaramAM kavizrIe A kathA kahI. graMthanI zailI AgamapramANa che. AgamomAM A sAhitya prAkRtamAM che jyAre tenuM TIkA sAhitya saMskRtamAM che. jainadharmanuM 41 vedagraMtho ane vidvAnonI bhavyatA sUcavato A graMtha che. pAzcAtya saMskRti pUrvenI saMskRtine damanakArI zAsana ane vaTALapravRttithI naSTa karavA cAhatI hatI, tyAre enI sAme ogaNatrIsa varSanA gujarAtI yuvAnanI vAstavika, pramANabhUta mAhitI sAthenI satyagarjanA che. jaina dharmanA tattvajJAnanI spaSTa, mArmika ane videzI zrotAjanone samajAya tevI soTa rajUAta che. Aje amerikAnI kadamabosI ka2vAmAM Ave che ane enA mUlyono mahimA karAya che, tyAre A pustakamAM amerikAne A yuvAne Apelo saMdeza maLe che. Aje jyAre dharmo-dharmo vacce InTarapheIlanI mUvamenTa cAle che. tyAre e samaye vIracaMda gAMdhIe vaizvika dharma(Universal religion) nI vyApaka bhAvanAno khyAla Apyo. A sarva dRSTie 'dha jaina philaoNsophI' eka bhAratIya yuvAnanI dArzanika vicAradhArAthI mAMDIne vaizvika cetanA sudhInA enA vyApano paricaya Ape che. 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhu mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. mobAIla : 09824019925. kathA sAhitya prAraMbhakALathI te sattara, aDhAramI sadI sudhI avirata vikAsa pAmatuM rahyuM. zramaNavarge prAkRta to sAmAnyajane saMskRtabhASA svIkArI. graMthanA racanAkALa vize AdhArabhUta mAhitI nathI maLatI chatAM ema lAge che ke jainasAhityanA bIjA AgamakALa eTale ke pUjya tIrthaMkara zrI mahAvIranA janma pachInA 450 thI 500 varSanA samayagALA daramyAna A graMthanI racanA thaI. graMthamAM mAhitI che ke A ke saMvata 962 no saMvatsara lagabhaga pUro thatAM jeTha suda pAMcamane gurUvAranA puSpanatre A graMthanI samApti thaI. eka mata pramANe te I. sa. 905mAM racAze. umiti bhavaprapaMca kathA zuddha dharma kathAnA svarUpamAM puNyabaMdha ane karmanirjarA karAvanAra che tethI te svarga mokSanA kArAbhUta hoI upAdeya che. te dharma, artha, kAma vagere sAdhanabhUta upAyonuM pratipAdana karatA prANIone vidvAna banAvavAnA heturUpa ane mohAsakta prANIone dharmAbhimukha banAvanAra bane che tyAre te saMkIrNa kyA bane che. anubhavagamya prasaMgo, svarga, narka, tiryaMcanI
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 vAto vagere khUba vistArathI karela che. vividha viSayagrAhI Adarze tethI teo sarve A graMthane sonA-rUpA jevI mUlyavAna vastuo ne siddhAMtone janasamudAya sudhI pahoMcADavA mATeno temano prayatna sAthe peTImAM rAkhavA yogya gaNyo che. prazaMsanIya che. traNa vibhAga ane ATha prastAva ane eka eka prastAvanA 15 zrI siddharSigaNino graMtha racavA pAchaLano hetu sAMsArika kaleza thI 35 prakaraNomAM AlekhAyelI A kathAvArtA, 2100 jeTalA ane prapaMca darzAvavAno che. teozrI kathAnA pAtro dvArA, saMsAranA pAnA aMdAje roke che. temAM kathA ane AMtarakathAo Ale ja manovikAro ane iMdriyajanya alanamAMthI thatA doSo darzAve che, jAya che. ane bIjA pAtro dvArA temAMthI mukta thavAnA upAyo paNa batAve prathama prastAva che. manovicArane vAcA ApavAnI teozrInI zailI adbhuta che. pIThabaMdha nAmanA prathama prastAvamAM upodghAtarUpe je dRSTAMtakathA mAnavamananuM UMDANa pIchANI tene rUpaka dvArA saraLa bhASAmAM rajU che te che aSTamUla paryanta nAmanA nagaramAM rahetA nipuNyaka nAmanA kare che. saMsArI jIve pote ja, saMsAra paranA cittane AdhyAtmika bhikSakanI. AkhI kathA AdithI aMta sudhI, A saMsArIjIva mArge vALavuM joIe. bhavATavImAM kevI rIte bhamyA kare che tenI che. vArtA rUpakakathA che. A graMtha gujarAtI avataraNa che. tenA anuvAdaka che zrI motIcaMda temAM AvatA nAmo paNa nAmanA arthanA sUcaka che. gIradharalAla kApaDIyAnA suputra zrI mauktika. bhAvanagaranI zrI jaina nipuNyakanI daridratAmAM tucchatA, adherya, zoka, bhrama, lolupatA dharmapracAraka sabhAe A graMtha prasiddha karela che. vagere halakA bhAvo hatA. bhIkha mAgavAnuM ThIkaruM tenI Asakti - have kathA vize kahIe to tenuM nAma ja teno artha sArthaka kare hatI je pIDA pedA karatI hatI. tevI ja rIte rAga, dveSa, harSa, zoka, che. zrI siddharSigaNi aMtaraMga ane bahiraMga kathAvastu dvArA, daSTAMta bhAva-parabhAvanA paraspara virodhI tattvo, karma vipAkathI udayamAM ane rUpaka dvArA bhavaprapaMcano vistAra darzAvI, tenuM upamAna-tolana AvatA asAtAvedanIya karmano udaya thatA, jIvamAM pIDA pedA kare karavAno saphaLa prayatna kare che. aMtaraMgamAM ATha vistAra che. che. bahiraMgamAM tene lagatA spaSTIkaraNa che. Akho graMtha tenA dareka jIva jyAre, lokavyApAranI avagaNanA karI, pAMca prakAranA prakaraNa, jIvananA aneka prasaMgo sAthe otaprota thaI, svAdhyAyamAM jIva parovI jJAnagoSTi kare che ne jJAna-darzanamanovicArone vAcA ApatA jIvane navI navI dizAmAM ughADa Ape cAritrarUpI traNa auSadhanuM sevana kare che tyAre dharmAcaraNamAM prIti che. jIvanano hetu, tenA sAdhananI khoja karavAnI preraNA Ape che. vadhatAM, vikArI bhAvo dUra thatAM jIva ujjavaLa bane che, ne je maLyuM jaina kathAnuyoga, je te samayanA samAjane pratibiMbita kare che. tenI prabhAvanA satpAtromAM karatA rahe che. jaina kathAkAroe yugane anusAra, sarjanAtmaka dRSTikoNa apanAvI, A pahelo prastAva vigate kahyo paNa have pachInA prastAvanI sAmAjika ne sAMskRtika siddhAMtone bojhila banAvyA vinA, nUtana rajUAta teno bodhagrahaNa karavA pUratI ja raheze. ane bhAvanAsabhara kathAonuM nirUpaNa karyuM, samanvayavAdI ane dvitIya prastAva samAdhAnakArI valaNa apanAvI kathA sAhityane lokabhogya banAvyuM. saMsArIjIvanA caritrane aMge nirNayagati varNana nAmanA A graMthakAramAM dRSTinI spaSTatA ane sApekSatA, pRthakkaraNa ane dvitIya prastAvamAM saMsAranuM vairAgya vistArathI varNavavAmAM AvyuM samuccaya avalokana che. che, je sAMbhaLI samaju jIvo vairAgya pAmatAM viratimAM Ave che. temanA mate jiMdagIne dizA ApavAnI jarUra che nahIM to paNa je jIvo, karmavipAko sahana karavA chatAM saMsAra tarapha AkarSita vAmadevanI jema vyartha besavAnuM thAya ke nipuNyakanI jema ThIMkarI ne ja che te jIvo mUDha che. eThAjUThAnI ciMtA ja karavAnI rahe ane amUlya evI jiMdagI retanI avyavahAra nigodanA jIvo, kaniSTha avasthAmAM avyaktapaNe jema hAthamAMthI sarI jAya, mATe sva sAthe vicAravimarza karI jiMdagIne pIDA bhogavatA anaMtakALa vyatIta kare che, tyAMthI nIkaLI ekendriyanI sArthaka banAvavAno prayatna karavo joIe. pAMca gati pRthvI, apa vageremAM janma le che. ane AgaLa vadhatAM samAlocanA rUpe jaina ane jainetara vidvAnonA abhiprAya TAMkuM. akAma nirjarA karatA paMcendriya jIva bane che. 'saMskRta sAhityamAM A graMtha asAdhAraNa gaurava dharAve che. graMthamAM AkhI kathA rUpakakathA che ane ane eka eka pAtra nAmadhArI darzAvAtA UMDA bhAvo, apUrva vicAprauDhatA, ane vastunirdezanano rUpaka dvArA samajAvavAmAM AvyA che. eka bhavamAM bhogavavA yogya, prabhAva darzAvI A graMtha kathAnI adbhuta saMkalanA sAthe, udayamAM AvanArA karmasamUhane bhavavedyagoLI kahI che. A jIva AMtaradhvanimAM upadeza paNa eTalo ja AtmasAt karAve che ane ajaraamara che tethI te anaMtakALa avasthAna karato rahe che. evI
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010. prabuddha jIvana 4 3. koIpaNa yonI nathI ke jyAM jIve janma lIdho na hoya ane evuM caritramAMthI lIdhela zrI siddharSiprabaMdha paNa mULa ane bhASAMtara sAthe koIpaNa cAritra nathI ke je teNe pALyuM na hoya. saMsArIjIvanA A prastAvamAM Apela che. bhavabhramaNanI vArtA AgaLa vadhatI ja jAya che. SaSTha prastAva tRtIya prastAva lobha, maithuna, cakSuriMdriyanA vipAkanuM varNana karato A prastAva krodha, hiMsA ane sparzendriyanA vipAkanuM varNana karatA A trIjA 16 prakaraNa sAthe 180 pAnAnI rUpakakathA che ane te ja zailImAM prastAvamAM mULakathA sAthe aMtarakathAo paNa che je 34 prakaraNano kahevAI che. vistAra le che. prakaraNa 1 thI 30 mAM saMsArIjIvanuM bhavabhramaNa 3 zloka dvArA teo jIvananI viSamatA samajAve che ke aneka ane krodha ane hiMsAnA vipAkodayathI ane bhavaprapaMcathI vyakta prakAranI rakhaDapaTTImAM, nayanathI Asakta thaI, maithunamAM tatpara rahI, thatuM tenuM duHkhamaya jIvana tenI vAta che. prakaraNa 32-33-34 thoDA dravyanA lobhe mUrkha jIvo, ati durlabha evuM manuSyapaNuM gumAvI upasaMhAra ane uddeza-rUpe rUpakanA svarUpamAM che. bese che. AvA bhraSTa jIvo, mahAkarmone vedatA, lAMbA kALa sudhI bhavaprapaMca ane manuSyabhavanI durlabhatA-tRtIya prakaraNano A bhavATavImAM mahAbhayaMkara du:kho bhogavatA rahe che to A lakSamAM mukhya uddeza che. AgamazAstramAM batAvyA chatAM, aNasamaju jIva rAkhI lobha, lolupatA, AsaktithI jIve dUra rahevuM joIe. svasvarUpa na pAmatAM, AtmaverI banI sparzendriya, strIsaMga ane aMtamAM zrI siddharSi upadeza Ape che ke zrI jinendranA upadeza lolupatAne vaza thaI, anaMtIvAra manuSya paNu gumAve che, to pramANe madhyasthabhAve meM tamane A AMtara bhAva-sAra-rahasya Apela bodharUpe aMtima nivedanano teno zloka che to nirmaLacitta ane vizuddha buddhithI tame paNa A Azaya samajo tannaveditamiha prakaTe tato bhIstAM sparzakopa para tApa mati vihAya ! ane jainamata saMbaMdhamAM premadhAraNa karo. A tamAruM kartavya ane zAntAH kurUdhvamadhunA kuzalAnubandhamannAya laMghayaya yena bhavaprapazcam // anaMta, avyAbAdha sukhaprAptinuM nimittakendra che. tamArI Atmonnati zlokano gUDha saMdeza e che ke sparzendriyanI paravazatA, kopa tamane nivRttinagara prayANa karAvaze. eTale krodha ane paratApa eTale hiMsAnI buddhi choDI daIne tame have saptama prastAva zAMta thaIne puNyabaMdha karo jethI karIne saMsAranA prapaMcane tame mahAmoha, parigraha, zravaNendriyanA vipAkanuM varNana karato 7 oLakhI, zIdhra oLaMgI zako. mo prastAva 17 prakaraNa ane 200 pAnAno che. zrI siddharSie caturtha prastAva A prastAvamAM vArtAnI sAthe sAthe, AkhI jaina philosophInI jJAna, mRSAvAda, rasanendriyanA vipAkane batAvanAra cothA gUMthaNI karI che. vArtAnA upasaMhAramAM teozrI kahe che, mahAmoha prastAvanA 40 prakaraNa che, je kathA ane aMtara kathA sAthe 440 goTALA mAtrano hetu che. parigraha lobhanI sakhA ane sarva doSanuM pAnA roke che. A prastAva AkhA graMthanA madhyabiMdu jevo hoI nimitta che, saMsAra samudramAM DubADanAra che mATe anAsakta thaI prathama sthAna hAMsila kare che. vartamAnakALamAM AkhI duniyAno teno tyAga karo. A bAbato para AtmadRSTie vicAra karI hitakArI samuccaye khyAla ApI zake tevo A alabhya graMtha che, anubhava lAge to tene amalamAM mUkavAnI yojanA karo. ane kavitvano upahAra che. rUpaka kathAmAM cittane prasanna karI de tevuM aSTama prastAva nAvInya che. sAte prastAvanI kathAvArtAno meLa besADe tevo A pUrvasUcita A prastAva mukhyatve mRSAvAdanA phaLa, mAnathI thatI hAni, mIlakavarNana nAmano AThamo prastAva 23 prakaraNa, 220 pAnAno rasanendriyanI lubdhatAnA pariNAme utpanna thatA bhayaMkara pariNAmo che. te traNa vibhAgamAM thaI tattvacarcAne AgaLa vadhAre che. saMsAramAM darzAvI AtmajAgRti lAvavAnA prayAsa kare che. chellA prakaraNomAM sukha nathI, zAzvata sukha amUrtadazAmAM che je siddhajIvone ja prApya jainadarzana ane SaDradarzananI siddhAMtika samAlocanA kare che ane che. sAco vaida sarvajJa paramAtmA che. jainanagara viveka parvatanA apramattatva zikhara upara che ema rUpakarUpe zrI siddharSigaNi vizeSapaNe kahe che, "AtmAnuM astitva kahI jainadharmanI sarvottamatA darzAve che. svIkAravA chatAM, AtmA jo karmamaLathI lipta hoya to tyAM saMsAra paMcama prastAva che, kamarahita thatAM teno mokSa che. dazaguNathI yukta hovA chatAM mAyA, corI ane dhrANendriyanA vipAkane ane tenA pariNAmane dharma eka ja che ane svargamokSane ApanAra che. AvI hitakArI samajAvanAra paMcama prastAva 22 prakaraNa sAthe 220 pAnA roke bAbatonuM AcaraNa, lakSanI parama siddhi che.' A ane AvA che. pAMcamA pariziSTamAM jaina siddhAMto samajAvyA che. prabhAvaka siddhAMto jainadarzananI vyApakatA pUravAra kare che.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 Ama A ATha prastAvanI kathA ApaNe bahu ja TUMkAmAM joI. 3 gaNitAnuyogano viSaya bane che. bhAgamAM vaheMcAyelI 2100 pAnAnI kathAno traNa ja pAnAmAMthI sAdhu dharma, zrAvaka dharma, aSTa pravacanamAtA vagerenA varNanathI paricaya meLavavo ati duSkara kahevAya. vAcakane rasa jAge ne apekSAe caraNa karuNAnuyogano viSaya bane che. kathAvAMcana karavA prerAya to mane lAgaze ke mAro prayatna lekhe lAgyo kathAnuyoga to che ja. A kathA pUrve banelI ghaTanArUpa grAmache. te samayanA sthaLa-kALa-samAja-rItarivAja-dharma vagerenuM uttama sthaLa-nagaravALI nathI chatAM sadAkALa saMsAramAM pravartatI rahetI udAharaNa upamiti bhavaprapaMca kathA che. hoya che. potAnuM nAma ane uddeza sivAya, zrI siddharSie A kathAvArtAmAM rUpakakathAno uddeza jIvamAtrane vairAgya tarapha vALavAno che. jIvo potAne mATe bIjuM kaMI kahyuM nathI. te kyAM janmyA? teonA je mArge pratibodha pAme, kalyANa sAdhe te mArga vicArI, tyAga mAtApitA koNa hatA ? abhyAsa, dIkSA paryAya vagerenI vigata karavA yogyano tyAga ane karavA yogya karavuM tevI samajaNa ApI, graMthamAM bIje kyAMya maLatI nathI. eTalI ja mAhitI prApya che ke, temanuM svakalyANa sadhAya teno AmAM prayatna che. kAlpanika kathA zrI vajAsena svAmInA cAra ziSyae banAvela cAra gacchamAMthI, graMtha karatAM te vizeSa eTalA mATe che ke te rUpakakathA hovA chatAM paraMparAe AvatA eka gacchanA AcArya vidvAna dellamahattAcAryanA svAnubhUtimAM Ave evI e guNayukta kathA che. eka ziSya te brAhmaNakuLa dharAvatA durgasvAmI, tenA be ziSya te gadya-padyanA sumeLavALo A graMtha Atmadarzanano nirmaLa Ayano sadRSi ane siddharSi. A siddharSigaNi teja upamiti bhava prapaMca che. temAM ApaNI unnati ane avanatino ItihAsa pratibiMbita kathAnA racayitA. thAya che. AtmAnI vibhAvadazAmAM thatA manovikAro, kaSAyo, e samayamAM ane Aje paNa jainadharmanA sAhityamAM upamiti tRSNAo ane tene kAraNe thatI yAtanAo vagereno AbehUba bhavaprapaMca kathAnuM sthAna ajoDa che. zrI siddharSigaNie nitAMta citAra che. tenuM vAMcana saMveda-nirvedanA bhAvo jAgRta kare che. upakAra ane svapakalyANArthe A graMthanI racanA karI te dharmakathA, jenetaromAM zrI harmana jekobI ane pITarasana jevA pAzcAtyoe rUpakakathA che ane tenI racanA campa che. A kathAnI racanA pachI, A graMthanI muktamane prazaMsA karI che. vidvAno, graMtha ane graMthakAro teja zailIne anusaratA mohavive karAsa, bhuvanabhAnu kevala caritra, teono Adara karIne, temanuM mastaka namAvI, preraNA le che. bhavabhAvanA, bhuvanabhAnu rAsa, vairAgya kalpalatA, kuvalayamAlA, samAlocanA : saMdarbha graMtha-1 samarAIdhyakahA, jainagraMtho ane kRSNagItA vagere jainetara sAhityanAM pUjya munivara zrI siddharSigaNi viracita upamiti bhavaprapaMca rUpaka graMtho racAyA paraMtu tamAma pAtravaraNI ane samagra kathA eka kathA-saMskRta bhASAmAM lakhAyela A graMtha 16000 ja pravAhamAM vahe tevo akhkhalita pravAhabaddha bIjo koI graMtha adyapi glo kapramANa che. prava2, puNyazloka, siddhahasta kathAkAra zrI racAyo nathI. paMcamuM graha vagere karma sAhityanA graMthomAM siddharSie A graMthanI racanA vIra saMvata 962mAM jeTha suda tIrthaMkaranAmakarma bAMdhanAra zuM vicAre che? kevA adhyavasAya seve pAMcamanA karI. saMskRtamAM lakhAyela A eka cakhUkAvya che. A che? vagerenuM je varNana AmAM Ave che teno tAdRza vicAra AmAMthI graMthanuM vAMcana zravaNa pahelI vakhata, sabhA samakSa bhInnamALanA maLe che. caityamaMDapamAM karavAmAM AvyuM. munizrI siddharSigaNie potAnA adbhuta ane vizALa jJAna graMthakAra maharSi rUpaka kathA dvArA sarva saM sArIjIvonI dvArA vizvanA pratyeka prANIonA jIvanaprasaMgone AvarI lenArI dazAavadazAnuM nirUpaNa karIne, jIvonA manobhAvo, IMdriyanA A upamiti bhavaprapaMca kathA banAvI che, jemAM aneka nAnI nAnI pralobhano vagere rajU kare che, sAthe tenA uthvakaraNanI dizA paNa kathAo paNa che. tenA vAMcanAra ApaNe teozrInA upakArI chIe. darzAve che. nyAya, darzana, Ayurveda, jyotiSa, sAmudrika , AvA siddhahasta kathAlekhanakA2 zrI siddharSi munivarane mArA nimittazAstra, vyApAra, rAjanIti, yuddhanIti vagere ghaNA vyavahArika bhAvabhInA vaMdana hojo. viSayo A graMthamAM AvatA hovA chatAM, pravAhane dharmasAgara tarapha A graMtha nAma pramANe kathAsAhityano graMtha che chatAM temAM cAre vALyo hovAthI, A samagra graMtha eka dharmakathA bane che. A kathA anuyoganuM nirUpaNa che. duSamakALamAM paNa suSamakALano AsvAda karAve che. A graMthamAM puNya, pApa, dharma, kALa, svabhAva, niyati vagerenA * * * varNanathI dravyAnuyogano viSaya bane che. mobAIla : 9987668866. devagati, narakagati vagerenA varNanathI tathA tenA pramANathI
[email protected]
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana | 45 varAMgacarita BpritezavinodabhAI zAha priteza vinodabhAI zAha, vidyArthI (ema. phIla.) AMtararASTrIya jaina vidyA adhyayana kendra, gujarAta vidyApITha, amadAvAda. graMthanuM nAma: varAMgacarita. graMthanA kartA : zrI jaTAsiMhananTi AcArya, graMthano viSaya: amaranAma zrI jaTAcArya athavA zrI jaTilamuni. graMthanI bhASA: saMskRta. A varAMgacaritanI racanA saMskRta bhASAmAM padyamAM thaI che, je graMthano racanAkALa : lagabhaga I. sa. 675 thI 700 sudhIno gaNI 31 sarga (adhikAra)mAM vibhAjIta thayela che, jenI zloka saMkhyA zakAya. graMthano viSaya :paurANika mahAkAvya saha dharmakathA 38 19 che. A prathamAnuyogano graMtha saMskRta bhASAnuM eka graMthanA kartAnI vigata: janmasthAnaH karNATakamAM koI eka pradeza hovo paurANIka mahAkAvya gaNI zakAya. dareka sarganA aMtamAM A vAkya joIe. dehavilaya sthAnaHkompaNa gAma pAse "pAlakIgunDa' nAmanI Ave che. "cAre varga samanvita saraLa zabda artha racanAmaya varAMgacaritra pahADI. ' nAmaka dharma kathA'. A graMthamAM mukhyapaNe anuSTrapa, upajAti, janmajAta mahAkavi, ugratapasvI, niraticAra, paripUrNa saMyamI, dratavilambita, puSmitAgrA, maharSiNA, bhujaMgaprayAta, parama pratApI, raMka ane rAjAnA hitopadezI sarvasaMmata AcArya mAlabhAriNI, mAlinI, vasaMtatilakA ane vaMzasya chaMdano upayoga tathA suprasiddha jaina muni zrI jaTAsiMhanandie A vairAgyapreraka karyo che. jemAM upajAti chaMdanA vizeSa upayogathI jaNAya che ke varAMgacaritanI racanA karI hatI. teo zrI purANakAra mahAkavi, kavine te chaMda priya hato. vyAkaraNa pAraMgata, jaina siddhAMtonA pragADha paMDita hatA. prastuta bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha ane zrIkRSNanA samakAlIna graMthamAM jaina darzananA tamAma siddhAMtonuM saMgopAMga varNana karyuM che. rAjA varAMga A graMthanA caritranAyaka che. varAMganI dAnavIratA, temaNe saiddhAMtika ane dArzanika carcAo khUba suMdara rIte varNavI dharmaniSThA, sadAcAra ane kartavya parAyaNatA, zArIrika ane che. teozrI nyAyazAstranA paNa vizALa jJAtA hatA. teozrIe mAnasika vipatti samaye sahiSNutA, viveka, sAhasa, bAhya tathA kALavAda, devavAda, zUnyavAda, grahavAda, niyogavAda, niyatIvAda, AMtarika zatru upara vijaya ityAdi guNothI teo sahaja dharmavIra puruSavAda, IzvaravAda vagere badhA ja vikalpone batAvIne tenuM dhIrodatta nAyaka bane che. akATya pravRttio dvArA nirAkaraNa karyuM che. AcArya deve jena varAMgacarita eka vairAgya-preraka kathA che. nikaTa mokSagAmI, siddhAtonuM nirUpaNa karavA mATe ja varAMgacaritamAM 4 thI 11, 26 mahApuNyazALI varAMgane jIvanamAM aneka prakAranI azAtA ane 27mA sargamAM adhikAra lakhelA che. A uparathI spaSTa thAya bhogavavI paDe che chatAM samatApUrvaka kevI rIte rahe che. temaja zAtAnA che ke jaTila kavi dharma zikSaka tathA upadezaka hatA. udaya vakhate keTalI vairAgyabhAvanApUrvaka dIkSita thAya che tenuM varNana zrI jaTAcAryanI varAMgacarita sivAya anya kRtio paNa hovI che. joIe jenI puSTi munirAja yogIndudeva racita "amRtAzIti' jaina dharmanA siddhAMtonuM nirUpaNa karavA mATe AcAryadeve cothA nAmanA graMthamAM lakhela zloka parathI thAya che. jeno ullekha sargamAM karma prakaraNa, pAMcamAmAM lokanuM ane narakanuM, chaThThAmAM jaTAsiMhananTi AcArya vRtama' zloka ApI karavAmAM Avyo che. tIrthaMcayonInuM, sAtamAmAM bhogabhUminuM, AThamAmAM karmabhUminuM, A zloka varAMgacaritamAM nathI tethI spaSTa che ke jaTAcArya lakhita navamAmAM svargalokanuM, dazamAmAM mokSanuM svarUpa, agiyAramAmAM anya graMtha lupta che. mithyAtvanuM, paMdaramAmAM bAra vratono upadeza, bAvIsamAmAM jiTAsiMhananti AcArya' nAmano ullekha karato eka zIlAlekha gRhasthAcAranuM nirUpaNa, tevIsamAmAM jinendra pratiSThA ane pUjA, paNa che. DaoN. e.ena. upAdhyAyanA mata anusAra A zilAlekha I. covIsamAmAM anyamata nirAkaraNa, paccIsamAmAM jagata katRtva ane sa. 881nI AjubAjuno hovo joIe. athavA AThamI sadIno veda brAhmaNa vividha tIrthonI vyarthatA, chavvIsamAmAM dravya-guNanuM paNa hoI zake che. svarUpa, pramANa-nayanuM vivecana, sattAvIsamAmAM tresaTha salAkA AcAryazrInI kavitva zaktimAM mAdhurya, sukumAra kalpanA, sajIva puruSanuM varNana, aThThAvIsamAmAM bAra bhAvanA tathA ekatrIsamAmAM saMgopAMga upamA, alaMkAra bahulatA, bhASAno pravAha ane mahAvrata samiti, gupti, dhyAna AdinuM vivecana spaSTapaNe siddha ojasvI vagere guNone lIdhe tattva vivecana jevA nirasa prakaraNamAM kare che ke A graMtha mAtra dharmakathA arthAt prathamAnuyogano ja graMtha kavinI pratibhA tathA pAMDityanA darzana thAya che. temanA sadupadeza, nathI paraMtu temAM caNAnuyoga, dravyAnuyoga ane karaNAnuyoganA yuddha, aTavI, darabAra vagerenA maulika tathA sajIva varNana vAlmikI viSayo paNa AvarI levAyA che. ane vyAsanI yAda apAve che. vividha prasaMgoe AcAryadeva sadupadeza paNa ApatA ja rahyA
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 che, jema ke 15mA sargamAM rAjavadhUone upadeza. 22mA sargamAM rANIone upadeza, 28mA sargamAM sAgarabuddhi pitAne upadeza ghaTanAonuM varNana eTaluM badhuM tAddaza, sajIva ane sacitra karyuM che, ke te vAMcatA-vAMcatA pAThakanA mAnasamAM te prasaMga sAkSAta khaDo thAya che. A graMthanuM e samaya-kALamAM jaina dharma ane sAhityamAM sthAna : varAMgacaritanA vividha sarganA varNana dvArA AcArya jaTAcArye dakSiNa bhAratamAM te samayamAM pravartamAna jainadharmanuM eka suMdara citraNa ApyuM che. temaNe jainetara devI-devatAonI, vedonA yAjJika dharmanI ane purohita vidhividhAnanI khUba khabara lIdhI hatI. purohitone kevI rIte rAjadarabAramAMthI bahAra kADhyA ane temanA krodhanozrApano koI prabhAva rAjAo para na paDyo. temaNe jaina maMdiro, jaina pratimAo tathA jaina mahatsavanuM suMdara varNana karyuM che. temanA lekha uparathI jaNAya che ke maMdironI divAla para purANika upAkhyAta citrita karavAmAM AvatA hatA. temaNe rAjya taraphathI maMdirane grAma vagere paNa dAnamAM ApyAno ullekha che. prabuddha jIvana jaTila muni karNATakanA vatanI hatA ane temano samaya lagabhaga I. sa. 650 thI I. sa. 750no hato, jethI upara darzAvela vArtA dakSiNa bhAratanI te samayanI paristhitinA prakAzamAM dekhavI yogya che kAraNa ke te samaya cAlukya vaMzamAM jaina dharmano khuba prasAra thayo hato. te samayamAM ja ravikIrtie mecuTIkA maMdira banAvaDAvI prasiddha 'ehole zilAlekha'mAM teno ullekha karyo. sAtamI zatAbdinA aMtamAM cAlukya ane gaMgavaMzanA rAjAne paNa potAnA Adhina karyAM. gaMgarAjA paNa jainadharma rakSaka hato. Ama temanA samayamAM paNa jainadharma rAjyadharma hato. I. sa. 640nA zruAnatsaMge temanA pravAsa varNanamAM dakSiNanA pallava ane pAThya rAjyamAM ghaNAM digambara jaina maMdira ane digambara jainono ullekha karyo che. kadamba, cAlukya ane bIjA rAjAo dvArA apAyelA dAnano ullekha zilAlekho ane nAmapatramAM maLe che. udyotanasUrinI prakhyAta kuvalayamAlAnI (I. sa. 778) eka gAthAmAM varAMgaciratane 'Dila'nI racanA tathA padmacaritane 'riharSakA'nI racanA batAvI che. jinasena prathama potAnA ogasTa-sapTembara 2010 varAMgacaritanA raciyatA che. dhavala kavie temanA apabhraMza bhASAnA harivaMzapurANamAM (I. 11mI zatAbdI lagabhaga) spaSTa rIte ullekha karyo che ke sulocanAcarita mahAsenanI, padmacarita virSAnI, harivaMzapurANa jinasena prathamanI ane varAMgacarita jaTilamuninI racanA che. phaLazruti Ama AcAryadeva zrI jaTAsiMhanadie varNavela varAMga caritanA uparokta vivaraNa uparathI e phalita thAya che ke je jIva saMsArika saMpatti ane bhoga-upabhoganI sAmagrIne prApta karavA mATe Avazyaka badhA ja kukarmo khUba ja cAvI ane tatparatAthI kare che te janma janmAMtaromAM prApta thavAvALA duHkhono pAra nathI pAmatA ane lAMbA samaya sudhI naraka gatimAM ja sabaDe che. je AtmA A bhavamAM mata dvArA saMsAranI samasta vibhUti tathA bhaugopoga sAmagrI vize vicArato rahe che ane mAnasika parigraha vadhAre che te mAnasika kAyanAno cakravartI paNa sIdho narakamAM jAya che. pUrva bhavamAM bAMdhelA zubha ke azubha karmanuM phaLa jIvane kyAMya choDatuM nathI. pachI bhale te potAnA rAjyamAM rahe ke rAjya bahAra, dharatI para rahe ke AkAzamAM, mitrothI ane sagAMsaMbaMdhIothI gherAyelo rahe, karmanA phaLanI aTalanAnI evI vidhi che ke koIpaNa kAraNa ke yojanAthI teno pratikAra thaI zakato nathI. je rAgAdi vikArIparyAya che teno paNa tuM kartA nathI, are kartA to nathI paNa vAstavamAM te rAgAdi vikArI paryAyano jJAtA paNa nathI. huM to mAtra mArA jJAnane ja jANuM chuM. huM ja jJAna, jJAtAne zeya huM ja chuM. paradravya jIvane sukhI ke duHkhI karI zakatA nathI. dareka dravyanuM dareka samayanuM pariNAmAna anAdithI nizcita che ane te pariNamanamAM AtmA anukULa-pratikULanI kalpanA karIne sukha-duHkhano anubhava kare che paNa te para dravyanuM nizcita-pariNamana to mArA jJAnanuM zeya che, jIva to jANanAra che. zuddha nizcayathI to A paradravyane jANanAruM Indriya jJAna khaMDa khaMDa jJAna che. te paNa paradravya ja che. kAraNa dravyaIndriyanA nimitta vagara tene jANavuM thatuM nathI. ane jIva svataMtrasvAdhIna jJAtAddaSTA pUrNa paramAtmA che. jIva jJAyaka mate ja jANe che ane parane jANe te paraba che. saMdarbha graMtha : 1. kuvalayamAlA ane zrI harivaMzapurANa (I. 7830nA patha 35mAM varAMgacaritane tenA racayitAno ullekha karyA vagara tenA guNagAna darzAvyA che. AcArya jinasena dvitIya e potAnA AdipurANa (lagabhaga I.sa. 938)nA eka khuNAmAM jaTAcAryanuM nAma siMhanaMdi lakhyuM che. temanA varAMgaciratanI ghaNI kharI sAmagrI temaNe lIdhI che. rAcamalla maMtrI ane senApati e cAmuMDapurANa (I. sa. 978)nI gadyamAM racanA karI hatI. jemAM temaNe vAMgacaritano upayoga karyo hato ane tenA kartAno ullekha karatA lakheluM ke 'jaTAsiMhanandrAcArya vRttama' jethI te niHsaMdeha jaNAya che ke temanI sAme te graMtha upalabdha hato. Ama cAmuMDarAyanA ullekha anusAra jaTAsiMhanaMdyAcArya ja ratnaprabhasUri vicarIta kuvalayamAlA kathA saMkSepa, zrI siddhagiri cAturmAsa-upadhAnatapa. ArAdhaka samiti, pAlitANA. 2. varAMgacarita, DaoN. e. ena. upAdhyAya mANikacaMda digambara jaina graMthamALA samiti. 3. pati meM pratipAdita bhAratIya saMskRti, DaoN. ramezacaMda jaina bhAratIya digaMbara jaina mahAsabhA, lakhanau. 4. varAMgacarita pro. khuzAlacaMda gorAvAlA, bhAratIya digambara jaina saMga, mathurA. 5. varAMgacarata bhAratavarSIya anekAMta vid pariSada, bhAratavaSa anekAMta vistRta pariSada. 5, ciMtAmaNI sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-380005. mobAIla naM. : 09427380743,
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana yogabiMdu' || razmi bhedA. lekhikA B.Sc. (Physics), M.A. (Jainology) nI zaikSaNika upAdhI dharAve che. mokSa prApta karavAno mArga : yoga' viSaya para temaNe zodhaprabaMdha Ph.D. mATe prastuta karela che. yogabiMdu' A graMtha AcArya haribhadrasUrie vikramanI AThamI Avyo che. sarva bhAratIya darzanonuM aMtima dhyeya che muktinI prApti. zatAbdImAM lakhelo che. je na sAhitya ItihAsamAM A. nAmamAM bheda maLaze paNa bhAvanI bhUmikAmAM badhA samAna che. haribhadrasUrinuM sthAna ati mahattvanuM che. teo jaina dharma sAhityanA yogadarzana jene "kaivalya' kahe che, boddha darzana jene nirvANanI saMjJA pUrvakAlIna ane uttarakAlIna ItihAsanA madhyavartI sImAstaMbha Ape che, jaina darzana ene ja mokSa kahe che. arthanI dRSTie joIe samAna che. teo 1444 graMthonA praNetA manAya che. teoe to A badhA zabdo samAnArthI che. bhinna bhinna darzanonA mArga judA prAkRta ane saMskRta baMne bhASAmAM tathA gadya ane padya baMne zailImAM judA hovA chatAM phalitArtha darekano sarakho ja che. lakhyuM che. bhavya jIvonA zreyArthe AtmAnuM mokSa sAthe sahayojana 'yoga' zabda saMskRta dhAtu "yuja' parathI banelo che. "yuja' dhAtuno karanAra "yoga' A viSaya para aneka graMthonuM nirmANa temaNe karyuM. artha thAya che yojavuM, joDavuM. eTale mokSa sAthe yojana, joDANa 'jaina yoga' A viSaya para lakhAyela sAhityamAM A. haribhadrasUrie karAve te yoga kahevAya che. je prakriyA vaDe AtmA zuddha AtmasiddhirUpa navo adhyAya zarU karyo. temaNe pAtaMjala Adi anya darzananI yoga mokSapada athavA nirvANapadane pAme te yoga che. AtmAnuM nija paddhatio ane paribhASAono jaina yoga paribhASA sAthe samanvaya zuddha svabhAva sAthe, sahajAtmasvarUpa sAthe joDANa thavuM te ja yoganuM karI jaina yogane navI dizA pradAna karI. emanA yogaviSayaka 4 mukhya spaSTa svarUpa che. mokSarUpa parama zAMti pAmavAno mArga e ja yoga graMtho che- 1. yogabindu, 2. yogazataka, 3. yogaviMzikA, 4. che. yogadRSTisamuccaya. AvA 'yoga'ne samajavA mATe A haribhadrasUrie sarva darzanonA A badhA graMthomAM temanI yogAbhirUci ane yogaviSayaka vyApaka yogazAstronI avagAhanA karI temanA bhinna bhinna vicAro ane jJAnanA darzana thAya che. matonI sUkSma dRSTipUrvaka mImAMsA karI temAM AvatA visaMvAdone yogabiMdu' pa27 zlokomAM saMskRtamAM lakhAyela graMtha che. A judA pADIne, vItarAga tIrthakara devoe prarUpelA Agama zAstrane graMthamAM jaina mArgAnusAra yoganA varNana sAthe sAthe bIjA dhArmika anusarIne A "yogabiMdu' graMthanI racanA karI. jethI jagatanA bhavya paraMparA anusAra yoganI carcA karI che. ane e yoga prakriyA ane jIvAtmAonA saMsAra paribhramaNanA kAraNarUpa mithyAtva, ajJAna, yogaparibhASAo sAthe jaina saMketone sarakhAvyA che. yogabiMdu avirati ane kaSAyano nAza thAya, rAgadveSamoharUpa AvaraNa dUra A graMtha AtmAne samyagU darzana, jJAna, cAritrarUpa yogamArgane thAya ane bhavyAtmAo heya, zeya, upAdeya padArthone yathAsvarUpa batAvI mokSamArgano saraLa mArga ApaNI samakSa rajU kare che. jANe. bAhyAtmapaNAne tyAgI, samyagadarzana, jJAna, cAritrarUpa jyAre ApaNe "yoga' A viSayanA graMthanuM vivecana karI rahyA aMtarAtmabhAvane prApta karI uttama puruSArthathI cAritra yoga vaDe chIe tyAre bhAratIya dharmadarzanomAM 'yoga" kayA kayA arthamAM levAmAM paramAtmabhAvane prApta kare. Avo yogamArga A graMthamAM nirUpaNa Avyo che e prathama joIe karelo che. gItAmAM karma karavAnI kuzaLatAne temaja samatva bhAvane "yoga" A. haribhadrasUri AtmasvarUpane pragaTAvanArA A yogamArganA ema kahyuM che. bhedane jaNAvatA "yogabiMdu' graMthamAM kahe che* pAtaMjala yogadarzanamAM cittavRtti nirodhane yoga kahelo che. adhyAtma bhAvanA dhyAna samatA vRttisaMzayaH / * boddha darzanamAM yogane bodhisattvanI prApti mATe hetu tarIke mokSe yoganAdyo | va zreSTo yayottaram II rU // svIkAravAmAM Ave che. artha : je mokSa sAthe joDI Ape te yoga kahevAya che. adhyAtma, * jaina darzana AtmAnI zuddhi karanArI kriyAone yoganA rUpe bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRttisaMzaya A yogamArga oLakhe che. (mokSamArga)nA pAMca aMgo che. A sakalakSayarUpa mokSa sAthe AtmAnuM Ama yogane sarva darzanamAM koIne koI rUpamAM AtmAnA yojana kare che tethI yogarUpa che. emAM uttarottara yoga zreSTha yoga uttarottara kramika vikAsa sAdhavAnA sAdhana tarIke svIkAravAmAM che.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 A. haribhadrasUrie A graMthamAM AtmasvarUpane pragaTAvanArA nahIM ciMtaveluM temaja bhavAMtaranuM paNa Ape che. kalpavRkSa ane yoganA-adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRttisaMzaya ema ciMtAmaNI to vinAzI vastu Ape che jyAre yoga avinAzI vastu pAMca vibhAga karyA che. temAM samyagU darzana jJAna adhyAtmayoganI Ape che. mATe yoga A baMnethI utkRSTa che. yogathI AtmAnuM vicAraNAmAM ghaTe che. bhAvanA ane dhyAna rAga saMyamarUpa paramAtmA sAthe eTale mokSa sAthe joDANa thAya che eTale badhA cAritrayogamAM ghaTe che. dhyAnamAM dharmadhyAna sarAga saMyamamAM ghaTe che. dharmothI zreSTha che. yoga muktino svayaMgraha che. ane zukladhyAna, samatA ane vRttisaMzaya vItarAga cAritrayogamAM AvA yoganuM svarUpa jaNAvatA A. haribhadrasUri kahe che ke yoga prApta thAya che. A pAMca prakAranA yoga saMkSiptamAM joIe. janmanA bIjane bhasmIbhUta karavA agnitulya che. yoga jarAnI paNa 1. adhyAtmayoga-ucita pravRttirUpa Ayuvrata, mahAvratothI yukta utkRSTa jarA che eTale ke vRddhatvano nAza karavA mATe A yoga utkRSTa thaI maitrI Adi bhAvanAothI bhAvita banI, zAstrAnusAra jarA samAna che. "yoga' e padanuM saMkIrtana ane zravaNa yathAyogya tattvaciMtana karavuM e adhyAtmayoga kahevAya. enAthI pApakSaya, ane vidhipUrvaka karavAthI saMcita karmono kSaya thAya che ane malina vIryotkarSa ane citta samAdhi Adi prApta thAya che. evA AtmAnI zuddhi thAya che. yogathI dhRti, kSamA, sadAcAra, 2. bhAvanA yoga-A adhyAtmayogano punaH punaH abhyAsa yogavRddhi, adeyatA, gurutA ane anuttara zamasukhanI prApti thAya karavo te bhAvanAyoga che. enAthI kAma, krodha Adi azuddha bhAvonI che. AtmAdinuM jJAna ane sarvajJatA AdinI prApti e yoganuM nivRtti ane jJAna Adi zubha bhAvonI puSTi thAya che. mahAbhya che. AtmA-karma AdinI pratItinuM yoga ja kAraNa che. 3. dhyAna yoga- bhAvanAyogathI bhAvita thatA thatA cittane kAraNa ke yogathI nizcita ja tattvasiddhi thAya che. apramAdi sUkSma upayogapUrvaka koI eka prazasta viSaya para ekAgra karavAmAM AtmAone mokSanA sAcA mArgamAM gamana karavA mATe adhyAtmayoga Ave e dhyAnayoga che. AnAthI cittavairya prApta thAya che ane ja eka mAtra upAya che. adhyAtma eTale AtmAmAM rahelA guNono bhavabhramaNanA kAraNono viccheda karAya che. vikAsa karavo. tenAthI ja AtmAne jIva, ajIva, puNya, 4. samatA yoga-avidyAthI atizaya kalpelI ISTa-aniSTa pApa..Adi nava tattva ane tenA lakSaNono anubhava thAya ane vastuo pratye vivekapUrvaka ISTa-aniSTa bhAvano tyAga karI AtmAne karmabaMdhathI chUTavAno upAya vicArAya. samabhAvanI je vRtti te samatAyoga che. A yogathI labdhio prApta anAdikALathI jIvo catugartimaya saMsAramAM pharyA kare che. teno thAya che. aMta puruSArthathI lAvI zakAya che. A puruSArtha adhyAtma Adi 5. vRtti saMzaya yoga-vijAtIya dravya saMyogathI udbhavelI yogonI sAdhanA karavAno che. ane A adhyAtma Adi yogonI cittavRttiono jaDamULathI nAza karavo, arthAt e vRttio pharIthI sAdhanA duSkara che. dareka jIva mATe A yogamArga sulabha nathI. eTale kyAreya utpanna na thAya tevo nirodha karavo te vRttisaMzaya yoga che. ahIM kayA jIvo A yogamArganA adhikArI ane anadhikArI che e Avo nirodha kevaLajJAnanI prApti samaye ane ayogI kevaLI graMthakAre batAvyuM che. je jIvo caramAvartamAM vartatA hoya (arthAt guNasthAnake thAya che. A yoganA phaLasvarUpe kevaLajJAna ane je o nA saMsAra pravAhanI amuka maryAdA nakkI thaI hoya), mokSaprApti thAya che. zuklapAkSika hoya (je jIvano ardhapudgalaparAvarta jeTalo ja yoga eTale joDAvuM, yojavuM. mokSanI prApti mATe karAtI saMsArakALa bAkI rahe te), bhinnagraMthI (samyagdaSTi), cAritrI hoya, kriyAomAM joDAvuM e uttama yoga che. jyAre mana, vacana, kAyA teo ja adhyAtmayoga AdinI sAdhanA karavAnA adhikArI che. ane IndriyonA viSayamAM joDAvuM e aprazasta athavA kuyoga che. ApaNA AptapuruSoe mokSanI prApti mATe je yogamArga batAvyo A kuyogano tyAga karI eTale IndriyonA viSaya mATe mana, vacana, che ke caramAvartamAM Avelo AtmA zuddha nirmaLa manavALo hoya te kAyAnI pravRttione rokIne AtmadhyAnamAM joDAvuM te prazasta ja yoganA svarUpane zraddhApUrvaka sAdhI zake che. kAraNa ke A jIvo dhyAnayoga uttama che. AvA yoganuM mahAtma "yogabiMdu'mAM varNavatA parathI mohano tIvra prabhAva ghaTI gayo hoya che. AthI urdu A. haribhadrasUri kahe che acaramAvartamAM rahelA jIvo para mohanuM dabANa tIvrapaNe hovAthI thoDA: nyata: zreSTho, yozcintAmaf: : || teo saMsAranA bhogomAM racyApacyA rahe che. A jIvo yogamArge yo 1: pradhAna dharmA, yo1: siddhasvayaMprada: //rU 7TI. cAlavA mATe anadhikArI che. A jIvone A. haribhadrasUrie artha : yoga zreSTha kalpavRkSa, yoga utkRSTa ciMtAmaNi ratna che. bhavAbhinaMdI kahyA che. kAraNa kalpavRkSa ane ciMtAmaNI IccheluM, ciMtaveluM temaja A bhava A yogAdhikAra prApta karavA mATe pUrvataiyArI rUpa pUrvasevA pUratuM ja Ape che. jyAre yogarUpa kalpavRkSa to nahIM IccheluM ane batAvI che. A pUrvasevAmAM batAvelI cAra vAtone AcAra
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 vicAramAM utAranAra yogamArgano adhikArI bane che. A cAra vAto che 1. guru-deva AdinuM pUjana, 2. sadAcAra, 3. tapa, 4. mukti anuSThAnanA pAMca prakAra batAvyA chepratye apa 1. gurusevA-jJAna, darzana, cAritra, tapa tathA kriyAmAM apramAdI koI sarva jIvone mokSamArga batAvanArA je hoya te guru che. tevA pUjya guruonI zraddhApUrvaka vinaya, bhakti karavI te gurusevA. devapUjA-je vItarAga, lokottara devo uttama AtmaguNothI bharapura, temanI pUjA karavI, stuti karavI te devapUjA. 2. sadAcAra-yama-vrata, niyama-Indriya ane manano nigraha karanArA abhigraha temaja dayA, dAna, brahmacarya, kSamA Adi zuddha AcAra pALavA. prabuddha jIvana 3. tapa-bAhyAMtara ane atyaMtara tapa 4. muktino adveSa-sarva karmano kSaya karI saccidAnaMda AtmasvarUpane prApta karavuM, evA mokSanA svarUpa pratye anAdara na karatA pUrNa zraddhAthI mokSa tarapha pravRtti karavI. (1) viSa (2) gara (3) anuSThAna (4) tadvetu (5) amRta. AmAMthI prathama traNa asad anuSThAna che (anuSThAna eTale yogamAM pravRtti) eTale jIvo je anuSThAna kare che temAM teono Azaya kIrti, aizvarya meLavavAno hoya che, parokamAM phaLanI apekSA hoya che tethI te saMsAranI vRddhimAM kAraNabhUta thAya che. karmanI nirjarA mATe thatA nathI. jyAre chellA be sadnanuSThAna che. punabaMdhaka Adi yogAdhikArIone saanuSThAna ja hoya che. A zuddha anuSThAna traNa prakAre che-viSayazuddha, svarUpazuddha, anubaMdhazuddha. A 1. viSaSazuddha-muktinA dhyeyathI karAtuM anuSThAna viSayasuddha anuSThAna che. 2. svarUpazuddha-jenuM potAnuM svarUpa zuddha hoya te svarUpazuddha anuSThAna che. 3. anubaMdhazuddha-zAstranI AjJA pramANe samyajJAnathI yukta ane prazAMta vRttivALA anuSThAna anubaMdhazuddha anuSThAna hoya che. A traNa anuSThAnamAM uttarottara anuSThAna zreSTha che. A pUrva sevAnA yoge je jIvo yogAdhikAra pAmyA che emane A. haribhadrasUrie cAra vibhAgamAM vaheMcelA che je AtmA punabaMdha che teo viSayAnuSThAna, svarUpa duhAnuSThAna, 1. apunarbaMdhaka, 2. bhinnagraMthi (samyakdaSTi), 3. dezivarati, anubaMdhazuddhAnuSThAna A traNe anukula sAmagrInA yoge prApta kare 4. sarvavirati. che. ane graMthIbheda karI zuddhatApUrvaka samyagdarzanane pAme che. prazasta rIte yogapravRttimAM AgaLa vadho thayApravRttikaraNane karI anukrame apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa karIne AgaLa vadhI samyagdarzana prApta kare che. A bhavyAtmA graMthibheda karatA devapUjA, gurubhakti, vrata, paccakhANa, tapa, zAstrazravaNa karatA samayagdarzana ane dezaviratirUpa cAritrabhAvane pAme che. jyArathI graMthibheda thayela che tyArathI zubha pariNAmanI dhArAne anukrame vadhArato saMsAranA bIjA yogAdhikArI che bhinnagraMthi evA samyadRSTi jIvo. A jIvone dharmazAstra zravaNa karavAnI utkRSTa IcchA hoya che ane cAritradharma pratye tIvra anurAga hoya che. temanuM citta mokSAbhimukhahetubhUta karmamalane haNato sarvavirati cAritrane pAme che. sarvathI hoya che. mAtra dehathI teo saMsAramAM hoya che. eTale ke pUrNa bhAve, ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigraha, ema pAMca mahAvrata pALavA temaja rAtribhojana tyAga evI aneka prakAranI yoga pravRtti karAya che. pUrve kahela adhyAtmabhAva, bhAvanA, dhyAna, samatA, vRttisaMzaya A yoga graMthibheda karanArA mArgAnusArI ArAdhatA anukrame adhyAtmabhAva rUpa AtmasvarUpano lAbha thAya che. adhyAtmayoga samyagdarzana ane jJAnathI yukta hoya che. AvA adhyAtma- yogIo bhAvanA, dhyAna ane samatA A traNa yoganA abhyAsathI vRttisaMzaya nAmanA pAMcamA yogabhedanI prApti kare che. vRttisaMzaya eTale rahelI karmasaMyoganA yogyatAnI nivRtti. AtmAnA karma bAMdhavAnA heturUpa thanArA cittanI rAgadveSamaya kliSTatAvALI vRttiono nAza dharmadhyAna ane zukaladhyAnanA yoge apunarbaMdhaka jIvo, bhavAbhinaMdI jIvothI virodhI lakSaNavALA hoya che. teo udAratA, nirlobhatA, adInatA, nirbhaya, saralatA, viveka, jJAna evA guNothI yukta hoI A guNone vadhAratA jaI kramazaH yogavRddhi karatA, graMthibheda karavA samartha bane che. 49 samyagdaSTi jIvo cittanA saMkalezano hrAsa karatA karatA kramazaH cAritrI avasthA prApta kare che. A cAritrI mahAtmAo mArgAnusArI (arthAt vItarAga paramAtmAnA upadezelA zAstromAM atyaMta zraddhAyukta, dharma-pravRttimAM atyaMta utsAhI ane zakti pramANe dharmapravRtti karanArA, mahAna puruSonA guNAnurAgI) hoya che. ane zubha pariNAma vaDe zakya teTalo dharmapuruSArtha karanArA hoya che. A deza-viratidhara ane sarva-viratidhara cAritrInA varNanamAM adhyAtma Adi pAMca bhedonuM varNana kareluM che. prathama be prakAranA yogAdhikArIapunarbaMdhaka ane samyagdaSTi jIvo para cAritrohano vizeSa prabhAva hovAthI A yogo 'yogabIja' rUpe hoya che. zubha pariNAmayukta zuddha anuSThAna AtmasvarUpanI zuddhatA karato hovAthI ane mokSa sAthe joDato hovAthI yogarUpa che. ahIM graMthakAre
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010. karavo. anAdikAlathI AtmAnI sAthe lAgelA karmano kSaya karavA zreNIne pAme che. Atma svarUpanA ghAtaka evA ghAtI karmono nAza apUrva puruSArtha karI svayaM paramAtma svarUpe thavuM. vRttisaMzaya yoganI karIne kevalajJAna ane kevaladarzanane prApta kare che. prApti thatAM AtmA muktipadane pAme che. saMdarbha graMtha : AvI rIte adhyAtmayoga, bhAvanAyoga, dhyAnayoga ane 1. zrI haribhadrasUri praNIta yogabiMdu anuvAdaka-zrI vijaya rAjazekharasUrijI samatAyoganA satata abhyAsathI samatArUpa samAdhiyogamAM sthiratA 2. yogabiMdu (bhAvAnuvAda) anuvAda : muni zrI manakavijayajI prApta thayela yogI A chellA eTale ke carama bhavamAM samyagdarzana, 3. yogabiMdu (vivecana saha) lekhaka : A. RddhisAgarasUrijI * * * jJAna, cAritranI apramattabhAve ArAdhanA karato krame krame kSapaka Mobile No. : 9867186440. prabuddha rauhiNeya D DaoN. rUpA cAvaDA prA. Do. rUpA cAvaDA gAMdhInagaranI umA A4 mahilA kolejamAM saMskRtanA prAdhyApikA che graMthakartA tathA samaya putrI madanavatInuM paNa rohiNeya haraNa karI le che. 12mI sadImAM saMskRtamAM racAyela cha aMkanA A rUpakanI nagaramAM subhadrazeThanA putra manorathano vivAha dhUmadhAmathI thaI prastAvanAmAM kahyuM che rahyo che. A vivAhotsavamAM rohiNeya strI veza dhAraNa karI cAhamAna (cauhANa) vaMzanA bhUSaNarUpa zrI pArzvacandranA kuLamAM nAcagAnamAM potAnA sAthIdAra zabara sAthe joDAya che. tyArabAda, zobhAyamAna yazovara ane ajayapAle AdIzvara bhagavAnanuM bhavya kRtrima cIrikA sarpa pheMkIne lokonI nAsabhAgano lAbha laI zreSThicaitya nirmANa karAvyuM hatuM. A ja yAtrA-utsava prasaMge jAloramAM putrane laI rohiNeya bhAgI chUTe che. paristhitinI jANa thatAM zreSThi paravAdIone jItanAra devasUrIzvaranA gaNamAM sUri jayaprabhanA ziSya tathA teno parivAra kalpAMta ane rudana kare che. vidyAnidhAna, guNI rAmabhadra muni racita "prabuddha rohiNeya' prakaraNanuM trIjA aMkamAM mahAjana-samudAya rAjA zreNika pAse jaI maMcana (I. sa. 1186) karavAmAM AvyuM hatuM." rohiNeyanA karatUtonI phariyAda noMdhAve che. rAjA kupita banI siddharAjanI rAjasabhAmAM digaMbara AcArya mahAvAdI kumudacaMdrane rohiNayane pakaDavA mATe maMtrI abhayakumArane Adeza Ape che. zAstrArthamAM parAjita karanAra vAdI devasUrinA praziSya tathA A. abhayakumAra corane pakaDavA sajja thAya che. tevAmAM, aMkane aMte jayaprabhasUrinA ziSya rAmabhadramuni (vikramanI 13mI sadI)e uttama samAcAra maLe che ke-bhagavAna mahAvIre manorama udyAnamAM sarjakatAno paricaya Apyo che. samavasaraNa karyuM che. munizrI puNyavijayajI saMpAdita "prabuddha rohiNeya'nA nivedanamAM caturtha aMkamAM, maMtrI nagaranA core ane coTe joI vaLyA che, teo kahe che-sattA samayatheteSAM vikramIya trayodraza zatAbdI parva... Ama, paraMtu corano kyAMya patto nathI. chevaTe, abhayakumAra nagarane ghero rAmabhadra kavino samaya vikramanI 13mI sadIno kahI zakAya. ghAle che. A samaye rohiNeya nagaramAM corI karavA mATe jAya che. vinTaranIjha A racanAno samaya I. sa. 1185 mAne che. bhagavAna mahAvIrano dharmopadeza jyAM cAlI rahyo che te ja rastethI prabuddha rohiNeya'nuM kathAvastu tathA kathAnirUpaNa te pasAra thAya che. pitAnI aMtima AjJA anusAra kAnamAM rohiNeya corane tenA AsannamRtyu pitA lohakhure aMtima AMgaLIo nAMkhIne cAle che, jethI upadezavANI kAne paDe nahIM. upadeza Apyo ke-"he putra, tuM vividha zastronA prayogamAM nipuNa kintu, akasmAt tenA page kAMTo vAge che. asahya pIDA thatAM te che, corInI kalAmAM niSNAta che, pratibhAvAna che. Ama chatAM kAna parathI hAtha uThAvI laI kAMTo kADhavA lAge che. A kSaNe bhagavAna eka vAra kahevA mAguM chuM. jo tuM mAro putra ho, to sura-asura- mahAvIra potAnA vyAkhyAnamAM devatAonuM svarUpa-varNana karI rahyA manuSyonI sabhAmAM saddharmano upadeza ApanAra mahAvIranI vANI hatA. jemake-"devonA caraNa pRthvIne aDakatA nathI, netra nimeSarahita tArA kAne paDavA daIza nahIM. corI to ApaNo paraMparAgata kulAcAra hoya che, puSpamALA karamAtI nathI ane zarIra prasveda tathA rajathI rahita hoya che." pitAnA upadezanuM pUrNapaNe pAlana karato rohiNeya nagaramAM mahAvIranA A vacana saMbhaLAI gayA bAda rohiNeya tvarita corI karIne hAhAkAra macAvI de che. vasaMtotsavanA samaye udyAnamAM tyAMthI cAlyo jAya che paraMtu, aMte abhayakumAranA chaTakAmAM pakaDAI potAnA priyatama sAthe vihAra-kriIDA karavA Avela dhana sArthavAhanI jAya che.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010. prabuddha jIvana pAMcamA aMkamAM cora pakaDAI javAthI rAjA prasanna che ane corane kArya-kalApanI sUkSma bAbato para paNa dhyAna ApyuM che. bhAvonA mRtyu daMDa pharamAve che, paraMtu, abhayakumAranA kahevAthI ke "cora kAM prakaTIkaraNamAM kavinuM naipuNya jaNAI Ave che. to muddAmAla sAthe pakaDAya athavA potAno aparAdha svIkAra kare, carita-nAyaka rohiNeyanA caritrano vikAsa nATyakalAnI dRSTie tyAre ja tene daMDa devo ucita che'-tyAre rohiNeyane baMdI banAvI mahattva pUrNa che. mahAvIra-vANI sAMbhaLyA bAda tenuM caritra levAmAM Ave che. savRttiothI pUrita thAya che; potAnA corya-karma para tene maMtrI abhayakumAre nATyAcArya bharatanI sahAyathI svargalokanI pazcAttApa thAya che. "mIThA rasapUrNa AmraphaLane tyajIne meM kaTu pratikRti taiyAra karAvI che jemAM gaMdharvo gAna karI rahyA che, apsarAo lImaDAmAM mana lagADyuM'-ane te viraktino mArga grahaNa kare che. nRtya ane gIta karI rahI che. rohiNeyane lAge che ke te kharekhara cora hovA chatAM tenuM vyaktitva kavitvapUrNa che. te kahe chesvargalokamAM deva banIne utpanna thayo che ane devAMganAothI vAsaMtika krIDAno rasa levo e nAgarikonI sukRti rAzinuM phaLa vIMTaLAyela che. tevAmAM pratihAra AvIne svarganI AcAra maryAdA che.' vasaMtotsavamAM chupAIne jyAre te madanavatIne jue che, tyAre pramANe rauhiNeyane potAnA pUrvabhavanA sukata ane duSkata jaNAvyA %i zuM IRmayI, mui smaramayI, &i pharSa nakSmImayI ?... ema bolI uThe che. bAda ja svargasukha bhogavI zakAze-evo niyama batAve che. tyAM ja rohiNeya atyaMta buddhizALI paNa che. zAligrAmanA durgacaMDa nAme rohiNeyane devavarNana karatI mahAvIravANInuM smaraNa thAya che ane kheDUta tarIke te potAno paricaya Ape che. potAnA sAthIdArane devonA te lakSaNo A vyaktimAM na dekhAtAM te potAnA sukato ja teNe sAdhI rAkhyo che jethI abhayakumAra dvArA tapAsa karavAmAM jaNAve che. maMtrI abhayakumAranI yojanA niSphaLa jAya che. rAjA AvatAM tenI vAta satya puravAra thAya. pratihAranA vAraMvAranA dvArA abhayavacana ApavAmAM AvatAM rohiNeya satya jaNAvI corInuM anurodha chatAM te potAnA duSkata jaNAvato nathI. te kahe che-"svarga dhana pAchuM soMpe che. jina-vacanone kAraNete bacI zakyo-evI to sukRtathI ja prApta thAya che. jo huM puNya-hIna chuM, to svarga kevI pratIti thatAM tene pazcAttApa thAya che ane te jina-zaraNe javAno rIte prApta thAya?' nizcaya kare che. nATyamaMcanahemacaMdrAcArya racita tri.za.pu.camAM rohiNeya kathAnA aMte AdinAthanA caityanirmANa utsava prasaMge prastuta nATakanI 'zreNikarAjAe jeno niSkramaNa mahotsava karyo che, evo rohiNeya bhajavaNI karavAmAM AvI hatI. saMskRta raMgamaMcanI A paraMparA rahI vIra prabhu pAse jaI tapazcaryA karI, bhAva saMle khanA ane che-koI yAtrA-utsava, maMdira nirmANa mahotsava, vasaMtotsava jevA zubhadhyAnapUrvaka manuSyadeha tyajI svarge jAya che. samaye sAmAjiko samakSa ke maMdiranA prAMgaNamAM sAmAjikonI rasaviSaya nirUpaNa ruci anusAra nipuNa naTo dvArA nATakonI bhajavaNI karavAmAM AvatI nATakamAM nAndIthI AraMbha karI jainadharmana viSaya-vastu hovA chatAM hatI. 'dUtAMgada' nATakano somanAthanA maMdiranA jIrNoddhAra saMdarbhe kathAnI ramaNIyatA ane nATakanI kalAtmakatAmAM sAMpradAyikatA kyAMya Ayojita utsavamAM abhinaya karavAmAM Avyo hato. te ja rIte ADe AvI nathI. kathAno mULa hetu bhagavAna mahAvIrano mahimA bilauNanuM kaNasudarA jana mAdara mahotsava prasaMga para abhinIta darzAvavAno hoya, paraMtu rohiNeya kathA-prasaMgonuM nirUpaNa atyaMta thayuM hatuM. bhavabhUtinA nATako paNa bhagavAna kAlapriyAnAthanA AphlAdaka ane prabhAvaka che. mahotsava prasaMge maMdiranA prAMgaNamAM bhajavAyA. "caMdralekhA vijaya sata nATakamAM AdyAna Tagya sAmagrI che. koI pAtranI raMgamaMca prakaraNa', 'moharAja-parAjaya" paNa AvAM ja dRSTAtta che. para ekokita-bhAvAbhivyakti nATyadRSTie AkarSaka che. pAtronI zrI govardhana paMcAla dvArA 1994mAM IIM Ahmedabad nA saMkhyA alpa che. rAmabhadra A nATakamAM nRtya-gIta-vAdyano noMdha-1 zrI hasamukha bArADI kahe che-"nATya maMcana bAbate pAchaLanA lokocita viniyoga karyo che. nRtya-saMgItanI duniyAmAM saMskRtanuM samayamAM jAgarUkatA AvI, jemAM zrI govardhana paMcAle praziSTa nATya koI rUpaka ATaluM manoraMjaka nathI. bIjA aMkamAM zreSThiputranA paraMparA para kAma karavAnI sAthe ja saMskRta nATakone mULa bharata vivAhanuM dRzya ati AlAdaka temaja nATyAtmaka che. nATyazAstranI zailImAM abhinIta karyA. rAju bAroTa, harakisana devabhUmithI mAMDI giri-guphAo, vasaMtotsava, nyAyAlaya, varmA jevA yuvA kalAkAro dvArA tenuM maMcana thayuM. dUtavAkya (1990) samavasaraNa-jevAM dRzyo atyaMta manohara ane vaicitryapUrNa che. ane pra. rau. (1993)no abhinaya karavAmAM Avyo." (Tol mAMno lekha). nATakamAM kUTa ghaTanAonuM prAcurya che. corane pakaDavA mATe kapaTa karmanI kerAlAmAM Aje paNa kuzaLa naTasamUha dvArA nATyazAstra anusAra yojanA karavAmAM Ave che, to kyAMka madanavatInuM apaharaNa. nATyakAre nATakonI bhajavaNI thAya che.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 prAMgaNamAM A nATakanuM maMcana thayuM te apUrva ghaTanA che. prasiddha che. prakRti varNanamAM kalpanA, camatkRti ane kAvyavaibhava che. nagaranA viSaya-vastu, prasaMgonI samucita graMthana-racanA, alpa pAtrasaMkhyA upavanamAM vasaMtotsavamAM DUbelA nagarajanonuM varNana hoya ke pachI temaja bolacAlanI bhASA-zailIne kAraNe prastuta nATaka maMcanakSama sUryodayanuM A nAvinyapUrNa varNana-'pUrvadizAmAM sUrya udaya thavAthI kiraNo phelAyAM che, zuM siMdUranA bindu TapakI rahyAM che, ke kusumapUMja anuvAdaka zrI zIlacaMdravijayajI maMcana viSe nirdeza kare che ke- che? zuM kiMkalItarunAM parNo kharI rahyAM che ke pravAlanA aMkura verAyAM aMka-4mAM mahAvIranI vANI rohiNeyane saMbhaLAya che. A prasaMge che? sRSTi para kumakumano chaMTakAva thaI rahyo che ke zoNanahanA sTeja para paDadA rUpe samavasaraNa-dharmasabhAnuM citra dekhAya ane kamaLono parAga che?" nepathyamAM mAlakauMsa rAgamAM mahAvIranuM gAna saMbhaLAya, gAyaka 'vikasita kamaLarUpI thALa laIne, himakaNarUpI akSata laIne, dRSTigocara na hoya, mAtra taMtu ke kaMThavAdya dvArA sUra cheDavAmAM Ave. nalinI sajja banI prAta:kALe jANe ke sUryanI AratI utAre che. maMca para kAMTo dUra karato rohiNeya hoya. A prakAre yojanA karavAthI (3) 2)' abhinaya atyaMta garimAmaya banI zake che. mULa saMskRta padyanuM gAna sUryAsta thatAM phelAtA aMdhakAranuM varNana- vizvanuM bhakSaNa vadhu prabhAvaka bane.' karavAmAM vyAkuLa ghora aMdhakAra sarpanA samUha jevo phelAyo che. | nATyavid zrI ela.ela. ciniyArA jaNAve che ke-"jo nATakamAM vizvavijetA sUrya gaganamAM vyApta teja sRSTi para verato..sAgaramAM geya tattva rAkhavuM hoya to prasaMgocita rAgano viniyoga karavAthI snAna karavA utaryo che...' prasaMga vadhu prabhAvaka banI zake che." kavinA navIna kalpano keTalo manohArI che! jemake-"nRtya karatI svarUpa ane zailI strIonA motInA hAra tUTI javAthI verAyelA motI vaDe gRhaprastuta nATakamAM saMskRta praziSTa nATakonuM paraMparAgata svarUpa prAMgaNa sAgara taTa jevuM dekhAya che." (form) temaja nATyalakSaNa jaLavAyAM che. avanati yugamAM rasanA "sUryodaya thatAM aMdhakAra rUpI kacarAnA Dhagane paga vaDe khotarato, prAdhAnyane kAraNe nATakamAM nRtya-gAna jevAM tattvo umerAyAM. Ama tAraka-kITakono nAza karato, uSAnI kalagI dhAraNa karela, kuMkumavarNa chatAM A pUrNapaNe maMca tathA abhinaya yogya kRti che. saMvidhAnakalA, piccha phelAvato sUryarUpI kUkaDo Avyo che." (3/2). nAndI, prastAvanA, viSka bhaka jevI yuktio no prayoga bIjA aMkamAM hAsya-rasano prayoga kaMIka grAmya stare hovA chatAM kuzaLatApUrvaka karavAmAM Avyo che. kathAvastumAM vikAsane adhika manoraMjaka che. eka prasaMge rohiNeya zabarane kahe che-"vastra, taka na hovA chatAM eka ghaTanA-mAtra suMdara nATyakRtino AkAra AbhUSaNa ane ekAda rUpavatI navayovanA-ATaluM maLI jAya to dhAraNa kare che. zravaNa mAtrathI rasikajanonA manane mohI lenAra, divasa saphaLa!" sa-rasa uktiothI sabhara, vividha rasothI chalakatuM A rUpaka che. nATakamAM tatkAlIna samAja, rItirivAja, devatAonI pUjA DaoN. De Ane "prakaraNa' prakAranuM rUpaka mAne che-nATakamAM kartAe upAsanA, parva-utsava, bhojana-pAna, vastrAlaMkAra, zukanapaNa tene "prakaraNa' kahyuM che. apazukananI mAnyatAo, vagere sAmAjika citraNanI sAthe ja prastuta nATakamAM saMskRta-prAkRta-mAgadhI bhASAno prayoga che. rAjakIya sthiti, nyAya-vyavahAru dhArmika sthiti, lokajIvana vagere madhyayugamAM kartAoe saMskRta bhASAne sarvajanocita temaja jIvaMta yathAtatha pratibiMbita thayAM che. banAvI rAkhI. rohiNeya nimnastaranuM pAtra hovA chatAM saMskRta jaina kathAomAM moTebhAge AvuM kAvya saundarya maLatuM nathI. bhASAmAM saMvAda kare che. nATakamAM kahyuM che tema te vidyA-kalA sampanna, avanati yugamAM uttama sarjakatAno viniyoga prastuta nATakamAM saMpattivAna ane buddhizALI che. teno sAthI zabara temaja anya dekhAyo. nATakanI prastAvanAmAM kahyuM che tema-rAmabhadranI kavitA pAtro mAgadhI ke zAbarIno prayoga kare che. "kaumudI mitrANaMda'mAM caMdra, saMgIta ane vanitA karatAMya madhura che. paNa lUMTArA saMskRtamAM vArtAlApa kare che. satyaM satyeva zItAMzu saMgIta vanitAvaya: / "prabaddha rohiNeya'nI zailI kaMIka aMze kliSTa ke goDIghelI che. dhurya krima mAdhurya rAmamadrArAM puna: (1/6) DaoN. vijaya paMDyA kahe che-"madhyakAlIna saMskRta nATakakAroe kRtinI mahattA-hetu tathA prabhAva viSayavastu ane zailImAM bhavabhUtinuM anusaraNa karyuM che.' prastuta nATakanI rasaprada kathAnuM kendra che-rohiNeya coranuM hRdaya nRtya-gAna, prahasana jevuM hAsyatatva paNa A nATakamAM maLe che. parivartana. A kathAghaTaka jaina paraMparAmAM pracalita che. hemacaMdrAcArya vivAhotsavanuM dRzya ke vAmanikA-zabarano vArtAlApa cittAkarSaka triSaSTizalAkA puruSa-carita (parva-10 sarga-11)mAM mahAvIra
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana 53 carita aMtargata rohiNeya kathA vistArathI Ape che. hemacaMdra racita samaya 1501thI 1534 I. sa.no mAnavAmAM Avyo che. yogazAstramAM paNa vaurofpa tyakta vaurya. sAt svamA raudimyavata- vinayasamudra racita rohiNeya rAsano samaya I. 1450 thI evo ullekha che. A pracalita kathA ghaTakane rAmabhadra muni kalAtmaka 1500 che. hIravijayasUrinA praziSya temaja vijayasenasUrinA nATyarUpa Ape che. ziSya kanakakuzale saM. 1657mAM rohiNeya kathAnakanI racanA karI.* kathArasanI pracuratAnI sAthe manoraMjana, kutUhala ane caritrano A prakAre, saMskRta nATakathI lokabhASAmAM avatarita thatAM sarjana utkarSa paNa kathAno uddezya che. asahya karmathI nivRtta thaI zubha karmamAM A yugamAM thayA. yAtrA, bhavAI jevA svarUpo prAdezika bhASAomAM pravRttinI preraNA-e nakathAonI viziSTatA che. vItarAgavANInuM vikasita thayA. zravaNa thavAthI, vairAgyabhAva jAgrata thatAM pravrajyA grahaNa karI 'prabuddha rohiNeya'no bhAvAnuvAda zrI zIlacaMdra vijayajIe karyo tapasAdhanA dvArA jIva mukta thAya che. upAdhyAya devamUrti racita che, je atyaMta sugamya, rasAtmaka hovAnI sAthe teozrInI rohiNeya caritammAM paNa kahyuM che-'draSofpa vadhavavava: zravaNe vidhAya, sarjanAtmaka pratibhAno paricAyaka che (I. 2003mAM prakAzita). syAdrauhiNeya iva jaMturudAralAbha:' Ama, praziSTottara saMskRta nATya sAhityamAM madhyakALamAM 'prabuddha jainakathAomAM caritra to nimitta mAtra hoya che. jana pracalita rohiNeya' nATakanuM amUlya pradAna che. avanatikALa kahevAtA A kathAono upayoga upadezAtmaka rUpe thAya che. dharmamAM zraddhA utpanna samayamAM paNa uttama sarjakatAnuM te dyotaka che. karavI, ahaMtu dharmanI mahattA, naitikatA, sArA-khoTA karmonuM phaLa jainadharmanA vastu ane vAtAvaraNamAM vikasita thayuM hovA chatAM darzAvavuM-e uddezya hoya che. prastuta nATakanI kathA vikathA nathI, sAMpradAyikatAe nATyakalAne kyAMya jhAMkhI pADI nathI. praziSTa kemake tenI mULa preraNA pApanuM ku phaLa darzAvI virakita utpanna saMskRta nATakanI tAjagI A madhyakAlIna nATakamAM paNa jaLavAI karavAnI che. jinaprabhunI vANI ane dezanAnuM mAhAtya ane prabhAva rahI che. ahIM darzAvyAM che. saMdarbha grantha-sUci: pazcAdvartIkALamAM kathAonuM svarUpa badalAtuM rahyuM, paNa bhAva (1) prabuddharohiNeya-anu. zIlacaMdravijayasUrijI. prakAzaka-jaina sA. akAdamI, e ja rahyo. abhinava dhArAono samAveza thato gayo ane kathAo gAMdhIdhAma. (2) triSaSTi zalAkApuruSa carita-mULa tathA anuvAda-parva-10. rocaka, camatkRtipUrNa tathA lokabhogya banatI gaI. sAmAnya jana AtmAnaMda jena pra. sabhA, bhAvanagara. (3) Indian Kavya LiteraturejIvananuM citraNa paNa temAM AvyuM ane te manoraMjaka banI. A. K. Warder bhAga-7-8. M. B. dillI. (4) jaina sA.no bRhad kAmadraha gacchanA devacaMdrasUrinA ziSya upAdhyAya devamUrtie itihAsa bhAga-6, gulAbacaMda caudharI-jaina tIrtha bhavana TrasTa, pAlItANA. raudimyavarita'nI racanA karI. temanI anya racanA vikramacarita' (5) jaina sA.no saMkSipta itihAsa : mohanalAla desAI, 3OMkAra sUri jJAna che. (samaya vi. saM. 1471). American Oriental Society maMdira, surata. (6) prabuddha rohiNeya-bhAvanagara. puNyavijayajI dvArA saMpAdita. 1924 thI prakAzita lekhamAM H. M. Johnson devamUrti (7) madhyakAlIna nATaka-rAmajI upAdhyAya. AcAryano samaya I. sa. 1440 Ape che. devamUrtinI (8) rohiNeya kathA-devamUrti A. racita, mULa graMtha prakAzaka : jina zAsana racanAno anuvAda teoe I. sa. 1930mAM karyo che. teo ArAdhanA TrasTa (9) madhyakAlIna gujarAtI sAhitya koSa (10) saMskRta jaNAve che ke keTalIya hastapratomAM rohiNeya kathAnaka che, je nATakono paricaya-DaoN. nAndI gu. yuni. graMtha nirmANa borDa (11) jaina kathA prakAzita thayela nathI. sAhitya kI vikAsa yAtrA-upAdhyAya devendramuni-udayapura (12) jaina kathA sAhitya-vividha rUpoM meM-DaoN. jagadIzacaMdra jaina prAkRta bhAratI, jayapura. (13) pachInA samayamAM A ja kathAnakanA AdhAre anya racanAo thaI, History of Sanskrit Literature - krizcamacArIyara. (14) jemAM depAla zrAvaka racita rohiNeya rAsa gujarAtImAM che. teno mahAamAtya vastupAla kA sAhitya maMDala-DaoN. sAMDesarA-jaina saMskRti zodhamaMDaLa-vArANasI. (15) jaina gUrjara kavio-bhAga-1. (16) jina noMdha: (1) A. devamUrtino samaya vi. saM. 1421 ratnakoza. (2) anuvAda-Studies in honour of Maurice Bloomfield * * * (3) lohakharAnau beTaDau tiNi zreNIsuta kalike gAMdhInagara. mobAIla : 09825164356 tAta AdesaI uvaTi cAlatAM kaMTakau eka bhAga. kAI kAMTA ATha kADhyA, mokalau thiu pAga. noMdha: (4) (a) jaina gUrjara kavio-bhAga-1 pR. 134, 285. cora adRSTa sau samosaraNi jiNa (ba) jaina sAM.no saMkSipta itihAsa-pR. 324, 387. coriyAM e, ekalaDAM amarataNAM. (ka) gujarAtI madhyakALano ItihAsa.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 zrI zAlibhadra caritram | hiMmatalAla koThArI lekhaka nivRtta vijJAna zikSaka che. prastAvanA : kAvya tarIke varNavI zakAya. A mahAkAvya saMskRta/prAkRta bhASAmAM ApaNI pavitra bhAratabhUmi mahApuruSonI bhUmi che. prathama lakhAyeluM che jemAM dhannA ane zAlibhadranI saMpUrNa kathA suMdara kAvyamAM tIrtha kara zrI RSabhadevathI mAMDIne zrI mahAvIra prabhunA zAsana AlekhAyelI che. daramyAna aneka mahApuruSo, saMto, mahAsatIo ane sAdhu A kathA kAvyanI racanA nAgendra gacchanA AcArya zrI hemaprabha mahAtmAo A pavitra dezamAM thaI gayA che. sUrijInA ziSya zrI vibudha sUrijInI preraNAthI ane zrI ApaNAM jaina loko-vepArIo copaDA pUjana eTale ke zAradA sarasvatI devInA divya AzISathI dhyAna dharIne vi. saM. 1334mAM pUjana karatI vakhate divALInA divase potAnA vepAra dhaMdhAnA kacchamAM Avela tIrthAdhirAja zrI bhadrezvaramAM karelI che. A kAvyamAM copaDAmAM prathama pAne AvA puNyAtmAone yAda karI temanA jevI 1224 zloko anuchupa chaMdamAM AvelA che. A kAvya zabdAlaMkAra vizeSa prakAranI zakti-buddhi ane saMpattinI mAMgaNI karI temanA tathA arthAlaMkAra ema banne prakAranA alaMkArothI vibhUSita karAyela zubha nAmo lakhe che. jemAM eka nAma "dhannA-zAlibhadranI Rddhi che. A saMpUrNa graMthanA saMzodhaka che pUjya AcArya zrI kanakaprabhu hojo' ema lakhavAmAM Ave che. ' sUrijInA ziSya ane prasiddha saMzodhaka zrI padyumnasUrijI mahArAja. ApaNo zrI sakaLa saMgha prAtaHkALanA rAI-pratikramaNamAM paNa zAlibhadra ane dhannAjI to sALA-banevInA saMbaMdha baMdhAyelA AvA keTalAMka mahApuruSonA nAmanuM smaraNa kare che ane te mATe hatA. zAlibhadra-dhannAnA jIvanane varNavatA aneka kAvyo saMskRtabharosaranI sajhAya bole che. prAkRta bhASAmAM lakhAyelA che. madhyakAlIna sAhityano ItihAsa prabhu mahAvIra svAmInA samayamAM rAjagRhI nagarImAM dhannA ane jotAM ApaNane khyAla Ave che ke gujarAtI bhASAmAM paNa dhannAzAlibhadra nAmanA ati samRddhivAna zrAvako vasatA hatA. dhannA zeThane zAlibhadranA jIvana viSe aneka rAsa-copAI ane rAsa temaja ATha patnIo hatI ane zAlibhadrane batrIsa patnIo hatI. A sajjAI jovA maLe che. banne zrAvako potAnI bhautika sukha-sAmagrI ane vaibhava choDI, zrI dharmakumAra paMDita eka aprasiddha kavi caudamI sadInA pUrvArdha potAnI svarUpavAna patnIone choDI prabhu mahAvIranI dezanA bhAgamAM thaI gayA. A kavivare zrI zAlibhadra kAvya (zrI zAlibhadra sAMbhaLI prabhu mahAvIra deva pAse saMyama svIkArI dIkSA laI cAritra carita) nAmano abhuta graMtha banAvyo che. teo ucca koTInA jIvananI utakRSTa sAdhanA karI aMte anazana karI anuttara vimAnamAM vidvAna hatA. teonA A graMthamAM dareka zlokamAM kaMIka ne kaMIka gayA ane deva thayA. tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM manuSyapaNuM navInatA jovA maLe che. jyotiSa, maMtra ane paurANika vAto paNa prApta karaze ane teo mokSamAM jaze. teoe potAnI racanAmAM vaNI lIdhI che. vartamAna kALamAM A AvA mahApuruSonA jIvanane varNavatA ghaNA badhA kAvyo ane graMthanI sAnuvAda TIkA pUjya zrI munindra vijayajI mahArAje karela graMtho ghaNA badhA lekhakoe ane kavioe saMskRta temaja prAkRta che. bhASAmAM lakhelA che. pAchaLathI AvA graMthonuM anya bhASAmAM graMthano vigate viSaya: bhASAMtara temaja TIkAo paNa lakhAyelI che. prastuta zrI zAlibhadra caritra (zrI zAlibhadra mahAkAvyomAM zrI aDhI hajAra varSothI paNa vadhu samaya pahelAM thaI gayelA prabhunA mahAvIra paramAtmAnA samayamAM banelI ghaTanAne kathA kAvya svarUpe zAsanakALamAM AvA be mahApuruSo dhannA ane zAlibhadranI kathA rajU karavAmAM AvelI che. A kAvya graMthamAM judA judA vibhAgomAM paNa eka suMdara graMthamAM sacavAyelI che. viSaya vastu varNavelI che. zAlibhadra caritra viSe kAMIka : 1. magadha dezamAM te samaye zAligrAma nAmanuM eka nagara hatuM A graMthanuM nAma che zrI zAlibhadra caritra athavA mULa nAma zrI tyAM dhannA nAme eka garIba vidhavA bAI rahetI hatI. teNIne saMgama zAlibhadra mahAkAvyam. A eka adbhuta graMtha che. A graMtha kAvyanA nAmano eka putra hato. dhanikonA gharamAM kAma karIne te potAnA kartA che zrI dharmakumAra ane graMthano samaya che vi. sa. 1334. A vahAlA putranuM poSaNa karatI hatI. bALaka cAra varSanI uMmare pahoMcyA graMtha zAlibhadra caritra (zrI zAlibhadra mahAkAvyam)ne sakala kathA
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 bAda govALa tarIke uchyuM, ATha varSanI uMmare Dhora carAvavA jaMgalamAM jato. eka tahevAranA divase saMgama gAmamAM ghare-ghare dUdhanI khIra banatAM joIne ghare AvIne potAnI mAtAne khIra banAvI ApavA vinave che. AvI behudI mAMgaNIthI mA bahu ciMtita bane che kAraNa tenI pAse khIra mATe dUdha ke khAMDa hatA nahi, pADozInA sahakArathI dUdha ane khAMDa mAMgI lAvIne dUdhanI khIra banAve che. mAtA bahAra jAya che ane bALaka saMgama khIra khAvAnI taiyArI kare che tyAM ja mAsa-bhramaNanA tapasvI eka muni Ave che. mahAtmAne dekhI saMgamanuM hRdaya nAcI UThe che ane vicAre che aho! mAruM sadbhAgya Aje to mAre tyAM citta, vitta ane pAtrano triveNI saMgama thayo che ane vAdaLa vinAnI vRSTi thaI che. A pramANe AnaMdita thayelA saMgame niSkAma bhAve munine badhI khIra vahorAvI dIdhI muni dharma lAbha kahIne cAlyA gayA. mA ghare Ave che ane vAta jANe che. mA pharIthI khIra banAvI Ape che. prathama vAra ja dUdhanI khIra joIne bALaka saMgama badhI khIra ArogI jAya che. prathamavAra khIra khAvAthI te pacI nahi ane peTamAM darda upaDatA potAnuM mRtyu najIka dekhAyuM chatAM paNa khIra-dAnanI anuodanA karatA karatA bALaka saMgama mRtyu pAmyo. prabuddha jIvana 2. A ja magadha dezanA pATanagara rAjagRhI nagarImAM rAjA zreNikanuM rAjya hatuM ane ceNA rAjAnI paTTarANI hatA. abhayakumAra mahAmaMtrI hatA. te nagaramAM gobhadra nAmanA eka zeTha hatA ane bhadrA nAmanI temanI zeThANI hatA. bhadrA zeThANInI kutie A saMgama avataryo. A bALaka garbhamAM hato tyAre bhadrA mAtAe zAli (cokhA)nA khetarane svapnamAM joyuM tethI bALakanuM nAma zAlibhadra pADyuM. pitAe yuvAna putrane batrIsa zreSTha putrIo sAthe paraNAvyo. divasa ke rAtanI khabara paDe nahi tevA sukhamAM zAlibhadrano saMsAra pasAra thavA lAgyo. 3. eka zubha divase gobhadra zeTha vairAgyanI vicAradhArAmAM caDhI putrane gRhabhAra soMpI saMyama levA utsuka bane che. te ja samaye prabhu mahAvIra rAjagRhI nagarImAM padhAre che. gobhadra zeThane to joItuM hatuM te sAmethI maLyuM. vaibhAragiri upara parivAra sAthe prabhunI dezanA sAMbhaLI vairAgyanA raMge raMgAyelA patnI ane putranI paravAnagI meLavI saMyamanA saMgAthI banavA utsuka banyA ane carcAnA aMte dIkSA grahaNa karI. saMyama jIvananI suMdara ArAdhanA karI anazanapUrvaka kALadharma pAmyA. ane gobhadra zeThane avadhijJAnanA upayogathI pUrvabhavanI jANa thAya che. ane putra upara vAtsalya bhAvano dhodha vahevA lAge che. gobhadra zeTha dararoja AbhUSo, vastro, kalpavRkSonA phUlanI mALAo tathA caMdanAdinA vilopano vagerenI 99 peTIo 55 zAlibhadrane tyAM devalokamAMthI utAravA lAgyo. zAlibhadra pA dararoja navA vastro paherI, alaMkAro paherI vilopano lagAvI potAnI batrIsa patnIo sAthe divDa sukha mANavA lAgyo. 4. eka samaye rAjagRhI nagarImAM ratna kaMbala vecanArA keTalAka vepArIo AvyA ane rAjA zreNikanA mahelamAM jaIne te kaMbala kharIdavA kahevA lAgyA. zreNika mahArAjAe kaMbalanuM mUlya pUchatA vepArIe kahyuM A kaMbalanuM mUlya eka lAkha sonAmahora che. zreNika mahArAjAe A mUlyavAna kaMbalo kharIdavAnI azakti batAvI. tethI vepArIo zAlibhadrane baMgale jAya che. ane bhadrA mAtAne A ratna kaMbo kharIdavA kahyuM. bhadrA zeThANIe potAnI batrIsa putravadhUo mATe batrIsa kaMbalanI mAMgaNI karI paraMtu A vepArIo pAse mAtra ATha kaMbala ja hatI. bhadrAe A AThe kaMbala kharIdI lIdhI ane dareka kaMbalanA cAra-cAra TUkaDA karI dareka TUkaDo paga lUMchavAnA rumAla tarIke ApI dIdho. prezika mahArAjAnI mahArANI cellaNAe jyAre A vAta sAMbhaLI tyAre rAjAne game tema thAya to paNa potAne eka kaMbala apAvavA kahyuM. turata ja zreNika rAjAe vepArIone bolAvavA mANasa mokalyo. vepArIe to badhA kaMbala bhadrA zeThANIne vecI dIdhA hatA. rANInA mukhe zAlibhadranI prazaMsA sAMbhaLI rAjA zrezika A zAlibhadrane potAnA baMgale maLavA bolAve che. bhadrA zeThANI kI che, 'mAro putra bahAra nILato nathI. bagIcAmAM paNa jato nathI. jo Apa maLavA mAMgatA ho to mAre baMgale padhAro.' rAjA zreNika zAlIbhadranA baMgale jAya che. zeThANIe bhavya svAgata karyuM. ane bhadrA mAtA zAlIbhadrane bolAvavA upara gaI ane kahyuM, 'beTA, nIce Ava, zreNika maLavA AvyA che.' zAlibhadra javAba Ape cheH 'mAre nIce AvI zuM kAma che yogya kiMmata ApI karIyANuM kharIdI lyo.' (zreNika nAmanuM karIyANuM Ave che), bhadrA zeThANI kahe che, 'beTA, A karIyANuM nathI. A to ApaNA nagaranA mAlika che.' mAtAnI A vAta sAMbhaLI zAlIbhadra Azcarya pAme che ane vicAre che zuM mArA upara haju koI mAlika che? jo traNa bhuvananA nAtha vidyamAna hoya to nAtha banavAnI koIne zI jarUra? mAlika zabdathI ja zAlIbhadranA hRdayamAM cinagArI caMpAI gaI. rAjAne maLavA nIce utaryo paNa mana mAnatuM nathI, atizaya rUpavAna ane saubhAgyavAna zAlibhadrane joIne zreNika rAjAne saMtoSa thayo. zAlibhadrano vaibhava varNavatI bIjI eka ghaTanA bane che. bhadrA zeThANInA AgrahathI zreNika mahArAja mahelamAM snAna kare che tevA samaye temanI AMgaLImAMthI aMguThI-vIMTI uDIne bAjunA phUvAmAM jaI paDe che. rAjA nirAza thAya che tyAre zeThANIe kUvAnuM badhuM pANI bahAra pheMkAvI kUvo khAlI karAvyo. zreNika rAjA khAlI
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 kUvo jue che to tenA vismayano pAra raheto nathI. kUvAmAM pahoMcyA. ATheya patnIo sahita dhannAe prabhu pAse dIkSA lIdhI. jhaLahaLatA AbhUSaNo vacce tenI vIMTI sAva jhAMkhI najare paDe cheA joIne mAtAne kahe che, "haju tuM mane kema dIkSA levA rajA nathI tyAre rANInI dAsI kahe che : amArA svAmI zAlibhadra mATe A Apato ?' badhI vastu sAva nakAmI che. teo to dararoja deve mokalAvela navA bhadrA zeThANI zAlibhadrane dIkSA levA rajA Ape che. zreNika AbhUSaNo pahere che ane jUnA AbhuSaNo vastro A kUvAmAM pheMkI mahArAjAe kahyuM, 'huM pote ja zAlibhadrano dIkSA mahotsava karIza. teNe aThThAI mahotsava karyo. sAta kSetromAM potAnI saMpatti vAparI. (5) rAjA zreNika to jAya che paNa zAlibhadranA hRdayamAM vicAra soneyAonuM dAna karIne zubha muhurte prabhu mahAvIre dIkSA ApI. krAMti pedA karato jAya che. zAlibhadra vicAre che rAjAonA jIvanamAM dIkSA paryAyamAM banevI dhannA muni sAthe maitrI jAmI jAya che ane zAnuM sukha? baMne sAdhanAmAM joDAya che. zAlibhadrane samajAya che ke, AvuM rAjAone maLatuM sukha mAtra dIkSA paryAyamAM guru gotame dhannA ane zAlibhadrane agiyAra mamatA'nuM ja che. "A badhuM mAruM che" AvA vicAro ja rAjAne aMgo bhaNAvyA. guru nizrAmAM tapa, tapavA lAgyA ane tapathI AnaMda Ape che. kAyA karamAvA lAgI. AvA mamatA-mUlaka sukho kaho ke svarganA sukho mAre na joIe. 12 varSa bAda guru sAthe teo rAjagRhI nagarImAM pAchA Ave bahArathI sukhano dekhAva che paNa aMdara to parAdhInatAnuM duHkha che. che. mAsakSamaNanI ugra tapazcaryA kare che. prabhu mahAvIra kahe che, Aje huM have evo koI maMtra sAdhIza je mArA AnaMdane parataMtratAnI tArI mAtA pAraNuM karAvaze. "prabhunI AjJA laIne gocarI mATe beDImAM na jakaDI zake. badhA munio sAthe bhadrA zeThANInA mahelamAM jAya che. dharma-lAbha zAlibhadranuM mana saMsAramAMthI UThI gayuM. tevA samaye zrI dharmaghoSa kahI badhA munio sAthe UbhA rahe che. paraMtu koInuM dhyAna zAlibhadra nAmanA AcArya rAjagRhI nagarImAM Ave che. zAlibhadra temanI tarapha jatuM nathI kAraNa ke te oLakhI zakAya tevA rahyA nathI. dezanA sAMbhaLe che. ane mAtAnI zikhAmaNathI te dararoja eka eka nagaramAMthI bahAra nIkaLatA rastAmAM eka dahIM vecanArI mahiyArI patnIno tyAga karI sukha vaibhava choDavA lAgyo ane saMyama jIvana sAme maLe che. A vRddha strI zAlibhadrane joI atyaMta romAMcita svIkAre che. banI jAya che. ghaDapaNamAM paNa tenA stanamAMthI dUdhanI dhArA jharavA rAjagRhI nagarImAM zAlibhadranI bahena subhadrA rahetI hatI jenA lAgI. teNe dahIM zAlibhadrane premathI vahorAvyuM. lagna dhannA sAthe thayelA hatA. eka samaye patine snAna karAvatA bhagavAna pAse AvIne zAlibhadra bolI UThyA, "mArI mAtAe teNInA AMsu dhannAnA khabhA upara paDe che. dhannAe pUchyuM kema raDe pAraNuM kyAM karAvyuM? prabhu mahAvIre javAba Apyo, e dahIM vecanArI che? subhadrAe javAba Apyo, mAro bhAI dIkSA levAno che ane tArI pUrva bhavanI mAtA ja hatI. prabhue pUrvabhavanI badhI vAta dararoja eka eka priyAno tyAga kare che. dhannAe kaTAkSa karyo, choDavuM samajAvI. zAlibhadra to vairAgya bhAvamAM uchaLI uThe che. pAraNuM karyuM ja che to badhuM eka sAthe kema choDato nathI? te kAyara che, eka paNa mana to AtmabhAvamAM ramatuM hatuM. sAthe ja badhuM choDI devuM joIe. 7, prabhu vIranI vANI sAMbhaLI zAlibhadra vicAra karatA rahe che A sAMbhaLI subhadrA cUpa thaI jAya che paNa bIjI patnIo bolI A janma maraNanA cakkara kyAM sudhI cAlaze? eka vakhatano saMgama UThe che ke tamo to khAlI DoLa karo cho. tamAre saMsAramAM cITakI govALa, sAva garIba, A bhavamAM RddhivAna zAlibhadra ane Aje rahevuM che ane bIjAne upadeza Apa cho. tame to kAyaranA saradAra A muni! karmasattA baLavAna che te kevA nAca nacAve che, have to cho. bIjAne dIkSA apAvavI sahelI che paNa pote levI agharI che. mAre A jaMjALomAMthI mukta banI anazana karI jIthI Atma tame kema dIkSA letA nathI? kalyANa sAdhI levuM che. anazananI IcchAvALA baMnne munio prabhu patnIonI vAta sAMbhaLI dhannAne paNa saMyama levAnI bhAvanA mahAvIra pAse pahoMcyA. prabhue AzIrvAda ApyA. guru gotama jAgI ane zrI ane strInA tyAgathI uttama phaLa maLe che tema vicArI sAthe banne munio 'vaibhAragiri' upara AvyAM. dIkSA grahaNa kare che. "jo Apa dIkSA lezo to, ame badhA paNa cAra AhArano saMpUrNa tyAga karI teoe 'pAdayogama' nAmanuM saMyama laIzuM, pati hoya tyAM ja satI zobhe' ane badhA prabhu mahAvIra anazana svIkAryuM. mAtA bhadrA sAthe zAlibhadra muninA darzana karavA devanI rAha jovA lAgyAM. utsuka banIne patnIo jovA lAgI. zAlibhadra kyAMya najare na 6. bhagavAna mahAvIra deva chevaTe rAjagRhI nagarImAM AvI paDyA. bhadrA mAtAne dhrAsko paDyo. ane prabhune pUchavA lAgI.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 mArA ghare zAlibhadra munine vahoravA kema na mokalyA ?' prabhue kahyuM, 'tamArA ghare munirAja padhAryA hatA. paNa tame oLakhI na zakyA.' rastAmAM pUrva bhavanI mAtA 'dhanyAe' dahIM vahorAvyuM hatuM. dahIMthI mAsa-kSamAnuM pAraNuM karI mArI saMmati laI vaibhAra parvata upara hamaNAM ja gayA che ane anazana svIkArI lIdhuM che. vaibhAra parvata upara AvI pahoMcI, zreNika mahArAjA ane maMtrI abhayakumAra paNa tyAM AvI pahoMce che. prabuddha jIvana dhagadhagatI zilA upara mAkhAnA piMDa jevA dhannA ane zAlibhadra munine dekhIne bhadrA mAtA haiyAphATa rudana karavA lAgI. zreNika mahArAjA bhadrA zeThANI pAse AvI kahevA lAgyA, 'he bhadrA ! tuM to A jagatamAM parama vaMdanIya che. tuM to ratna-kukSi che. tuM to naMdanavananI dharatI che. teM AvA kalpavRkSa samAna mahAna evA A dhanya banelA mahAmunivarane janma Apyo che. loko je mRtyuthI Dare che te mRtyune tArA A mahAna tejasvI putra-ratne sAme cAlIne AmaMtraNa ApyuM che. tAre to tene koTi koTi vaMdana karI aMtarathI abhinaMdana ApavA joIe. zreNikanI samajAvaTathI bhadrA mAtA zAMta banI ane kahevA lAgI, 'he prabhu mahAvIranA ane guru gautamanA ziSya tuM parama zAtA anubhava banne munivaro tamAro mArga kalyANakArI bano. bhadrA mAtA ane rAjA zreNika potAnA svasthAne jAya che ane tu ja banne munio samAdhipUrvaka kALadharma pAmIne 'sarvArthasiddha nAmanA vimAnamAM teo uttama deva thayA, tyAMthI cyavI mahAvideha kSetramAM manuSyapaNuM pAmI teo mokSamAM jaze. koTi koTi vaMdanA hojo A banne munirAjone, 57 dhannA jevA vaibhavamAM ALoTatA RddhizALI dhaniko saMsAra choDIne saMghamanA paMthe kevA nIkaLI paDe che teno khyAla AvA graMthIthI Ave jaya ho ! jaya ho ! dhannA-zAlibhadra munivaronA deva-AtmAno. A graMthanuM e samaya-kALamAM jaina dharma ane sAhityamAM sthAna : prabhu mahAvIranA samayanI A kathA che. magadha dezamAM prabhu mahAvIra vicare che. rAjA zreNikanuM rAjya che. te samaye samAjamAM daMbha, kriyAkAMDa, pazubalI ane ahiMsAnuM sAmrAjya phelAyuM hatuM. loko vaibhava vilAsamAM phasAyelA che. prabhu eka navo ja rAha cIMdhe che. prastuta kathAmAM te samayanI dhArmika paraMparAnI jhalaka dekhAya che. prabhue tapano mahimA batAvyo ane saMyama vaDe sAdhanA karI muktino mArga batAvyo che. jaina sAhitya hajAro graMthomAM ane lAkho hastapratomAM aneka bhASAomAM vistareluM che. AvA graMtho kharekhara jaina dharmanA siddhAMtone puSTi Ape che. te samayamAM saMyamanuM ane jaina zAsana AvA mahApururSothI prabhAvita baneluM che. AvA graMthono zAsanamAM khUba ja prabhAvazALI mahimA che. je te samayanI samAja-dharma-rAjakIya ane sAmAjika vyavasthAno paricaya karAve. che. samAjamAM te samaye mahAvIra-prabhunI dezanAthI zAlibhadra ane che. pacIso varSa pahelAnI ghaTanAne kathA svarUpe sAMbhaLI AjanA zrAvaka-zrAvikAo dhanya bane che. prAcIna samayamAM paMDita dharmakumAra viracita zAlibhadra caritra upara koI TIkA graMtha lakhAyela jevA maLato nathI. keTalIka hastaprato jovA maLe che. temAMthI eka avasurI mULa sAthe zrI yazovijayajI graMthamALAe vi. saM. 1966mAM potAnA paMdaramA saMdha tarIke prakAzita karela jANavA maLe che. graMthanuM ciMtana : Aje loko zrI zAlibhadra caritra vAMcI mahAkAvyano AnaMda mANI zAlibhadra ane dhannA jevA mahApuruSone koTi koTi vaMdana kare che. prathama to paramAtmA pAse dhannA-zAlibhadra jevI Rddhi ane riti siddhinI mAMgaNI kare che ane chevaTe teonA tyAganI ane samatAnI vAta sAMbhaLI teono jaya jayakAra bolAve che. prastuta mahAkAvyanI phaLazruti mAtra A cAra lITInI prArthanAmAM ja TUMkamAM varNavI zakAya. A laghu nibaMdhanI samApti nIcenI prArthanA lakhI zAlibhadra ane dhaLAnA jIvanane TUMkamAM LazrutirUpe darzAvuM chuM. ke mAnava ! mamatA tuM mela, mamatA tuM mela, mAyAvI duniyAnI mamatA tuM mela, juTho A khela, juTho A khela, saMsArI duniyAno juTho A khela, je tAruM dekhAya, te tAruM na thAya, khAlI jaMjALomAM bhamato tuM jAya, jIvanamAM eka, rAkhI le 'Teka", "muktine kAje A mAnavano deche.. A laghu nibaMdhanA lakhANamAM kyAMya zrI jinAjJA viruddha lakhANa thaI gayuM hoya enuM trividha, trividha micchAmi dukkaDam saMdarbha graMtho ke (1) dhannA-zAlibhadra rAsa - jina vijaya (2) dhannAno rAsa - zrI gaMgamuni (3) zAlibhadra zloko - udaya ratna (4) dhannAoDhALIyuM - zrI guNacaMda (5) zAlibhadra rAsa - jina harSasUri (6) dhannA-zAlibhadra caritra - guNa vinaya (7) dhannA-sajjhAya - zrI lakSmI kallola (8) zAlibhadra copAI - jina vardhamAna (9) pannA-zAlibhadra copAI - zrI jina vardhamAna (10) zAlibhadra oDhALIyuM - zrI padmacandrasUri (11) dhannA-zAlibhadra sajjhAya - vidyA kIrti (12) dhannAzAlibhadra rAsa - jina vijaya (13) dhannA-zAlibhadra caritra - zrI trilokasUrI (14) dhannA-zAlibhadra caritrama (kAvya) - zrI dharmakumAra (1) zAlibhadra mahAkAvyam - paMDita dharmakumAra racita gujarAtI anuvAda...TIkA zrI municaMdravijayajI ma. sAheba 3, koThArI nagara sosAyaTI, maiyANI mArga, surendranagara-363002 (gujarAta) mobAIla 09428474045, :
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 abhidhAna ciMtAmaNinAmamAlA prA. hiteza jAnI lekhaka chellA cha varSathI zAmaLadAsa ArTsa kaoNleja bhAvanagara khAte gujarAtI viSayamAM mulAkAtI vyAkhyAtA tarIke kAryarata che. uparAMta chellA cha varSathI bhutA koleja sihora khAte gujarAtI viSayamAM khaMDa samayanA vyAkhyAtA tarIke kAryarata. graMthanAma : adhibhAna ciMtAmaNinAmamAlA, graMthakartA : AcArya hemacaMdra, virATa vibhUti hatA. graMtha samaya : aMdAje vikrama saMvata 1207-08. graMthabhASA : saMskRta. gujarAtanA samartha rAjavI siddharAja ane saMskArI rAjavI graMthano viSaya : koza sAhitya. kumArapALane ItihAsamAM amarasthAna ApavAmAM zrI hemacaMdrAcAryanA graMthakartAno vigate paricaya: sAhitya sarjananuM ja bahumUlya pradAna che. 'prabhAvaka caritra' nAmanA prAcIna graMthamAMthI AcAryazrInA "zrI siddhahema zabdAnuzAsana' racI AcAryazrIe siddharAjane pUrvajIvana aMgenI sattAvAra mAhitI maLe che. te graMthamAM jaNAvyA amara banAvyo. jyAre 'yogazAstra', 'triSaSTi zalAkA puruSacarita' ane pramANe AcAryazrI hemacaMdrano janma vikrama saMvata 114panA kArataka "pariziSTa parva' jevA graMtho racI AcAryazrIe kumArapALanI dhArmika suda pUrNimA (tArIkha 7-11-1088)nA zubha dine dhaMdhukAmAM tRptine sahodita banAvI ane jaina dharmanA siddhAMto tathA tIrthakaro moDha vaNika jJAtimAM thayo hato. temanA pitAnuM nAma cAciMga temaja prAcIna sUripuMgavonuM jJAna bakyuM. 'dvAyAzraya' mahAkAvya racI ane mAtAnuM nAma pAhiNI hatuM. zrI hemacaMdrAcAryanuM saMsArI nAma siddharAja ane kumArapALanI yaza kIrtine ciraMjIvI banAvI. caMgadeva hatuM. samagra vizvanA sAhityakAromAM hemacaMdrAcAryanuM sthAna advitIya pitA bahAragAma hovAthI mAtA pAsethI zrI devacaMdrasUrie che. sAhityanuM eka paNa kSetra evuM nathI jemAM temaNe pradAna na karyuM bALaka caMgadevanI mAMgaNI karI. mAtAnI saMmati laIne AcAryazrIe hoya. vividha prakAranA graMtho racI temaNe potAnI vidvatAnA darzana vikrama saMvata 1150mAM bALaka caMgadevane khaMbhAta mukAme jaina vizvane karAvyAM. sAdhu tarIkenI dIkSA ApI. navadIkSita jaMgadevanuM nAma "somacaMdra' jJAnanA tamAma kSetromAM pAraMgata evA zrI hemacaMdrAcArya sAcA rAkhavAmAM AvyuM. arthamAM ja "kalikAlasarvajJa' kahevAya che. kanaiyAlAla munazI thoDAka ja samayamAM A bALaka munie potAnI bauddhika AcAryazrI mATe yogya ja noMdhe che ke, "zrI hemacaMdrAcArya gujarAtanI pratibhAthI kuzaLatA hAMsala karI ane vidyAkIya kSetre pravINatA asmitAnA eka karNadhAra hatA.' to kumArapALa desAI AcAryazrI meLavI. vidyAnI sAthe-sAthe ja tyAga, tapa ane saMyama jevA mATe kahe che te sarvathA yogya cheH "gujarAtI bhASAnuM prabhAta saguNo paNa jIvanamAM khIlavyA. temanI yogyatA joI vikrama kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryathI UghaDe che." saMvata 1166mAM mAtra 21 varSanI uMmare temane AcAryapada janma, jarA, vyAdhi ane mRtyu e dehano dharma che e mujaba 84 ApavAmAM AvyuM. caMgadeva nAmano bALaka have AcArya hemacaMdra' varSanuM AyuSya bhogavI vikrama saMvata 1229mAM AcAryazrI kALadharma nAmathI oLakhAvA lAgyA. pAmyA. vikrama saMvata 1192mAM AcAryazrInI siddharAja jayasiMha sAthe AcAryazrI hemacaMdrae racela graMtho mulAkAta thaI. prathama mulAkAtathI ja prabhAvita thayelA siddharAje (1) vyAkaraNa ane tenA aMgo AcAryazrIne kAyama mATe potAnA darabAramAM mAnabhera ucca sthAna anukrama nAma zloka pramANa ApyuM. siddharAjanI vinaMtIthI ja AcAryazrIe navuM vyAkaraNa racyuM. 1. siddhahema-laghuvRtti 6000 siddharAja ane hemacaMdrAcArya baMnenA nAmone amara karatA A 2. siddhahema-bRhavRtti (tattva prakAzikA). 18000 vyAkaraNa graMthanuM nAma "siddhahema zabdAnuzAsana' rAkhavAmAM AvyuM. 3. siddhahema-bRhanyAsa (zabda mahArNavanyAsa) (apUrNa) 8400 siddharAjanA avasAna pachI kumArapALa gAdI para Avyo. siddhahema-prAkRtavRtti 2200 5. liMgAnuzAsana-saTIka 3684 kumArapALa zarUthI ja AcAryane potAnA saguru mAnato hato. 6. uNAdi gaNa vivaraNa 3250 siddharAja ane kumArapALano zAsanakALa sAcA arthamAM 'hamayuga' 7. dhAtu pArAyaNa-vivaraNa pa600 hato. rAjakIya kAvAdAvAthI para rahI khUnAmarakI karyA vagara be / be (2) koza graMtho virodhI rAjavIo sAthe sumeLa rAkhanAra A yugapuruSa eka virala, 8. abhidhAna ciMtAmaNi-svopajJa TIkAsahita 6000
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana | 59 9. abhidhAna ciMtAmaNi-pariziSTa 204 vismRtinA gartamAM vilIna thAya che. koIkavAra arthasaMdarbha badalAI 10. anekArtha koza 1824 jAya che, to koIkavAra navIna svarUpa pAme che. mATe pratyeka yugamAM 11. nighaMTu zeSa (vanaspati viSayaka) 396 athavA kAlAntare zabdasaMgraha thatA rahyA che. jene 12. dezI nAmamAlA-svapajJa TIkA sahita 3500 LEXICOGRAPHY kahevAya che. zabda vaijJAnika ane zAstrIya (3) sAhitya alaMkAra graMthomAM pAribhASika banato hovAthI viziSTa artha dhAraNa kare che. 13. kAvyAnuzAsana-svapajJa alaMkAra cUDAmaNi ane tethI vaijJAnika pAribhASika koza ane zabdakoza astitvamAM AvyA. 'viveka' vRtti sahita 6800 zabdakozanA racayitAnA AdAnapradAna ane varSo sudhInI athAga (4) chaMda graMtho 14. chaMdonuzAsana-chaMdacUDAmaNi TIkA sahita mahenata temaja pUrvavartI zabdasa grahonI sahAyathI navI-navI 3000 (4) darzana AvRttio sarjAtI jAya che. zAstrIya pracalita, dezya ane alpa 15. pramANamImAMsA-svapajJavRtti sahita (apUrNa) 2500 paricita zabdonuM vargIkaraNa paNa karavAmAM AvyuM che. je koI zabdo 16. vedAMkuza (dvijavadanacapeTA) 1000 sacavAyA che enA karatA vadhAre saMkhyAmAM zabdo vismRta thaI gayA (6) ItihAsa kAvya-vyAkaraNa sahita che. arthazAstrano siddhAMta che ke je saMpatti chUpAyelI che athavA 17. saMskRta dhayAzraya mahAkAvya 2828 arthopArjananA hetu mATe nathI te saMpatti mRtta che, anupayogI che. 18. prAkRta ghayAzraya mahAkAvya (urphe kumArapAlacarita) 1500 paraMtu je vidhipUrvaka vyavasAyamAM lagAvelI che te sArthaka che, jIvaMta (7) ItihAsa kAvya ane upadeza che. evI ja rIte bhASAnA saMsAramAM je zabdarAzi ahIM tahIM 19. triSaSTizalAkApuruSacarita (mahAkAvya-dazaparva) 32000 vikharAyelI paDI che te paNa mRta che. ane je prayoganA abhAve 20. pariziSTa parva 3500 bhUgarbhamAM paDI che te paNa nirupayogI che. AthI Ama-tema (8) yoga vikharAyelI zabdasaMpattine vyavasthita rUpa ApIne tenA sAmarthyano 21. yogazAstra (svopajJa TIkA sahita) 12570 upayoga karavo Avazyaka che. kozakAra vaijJAnika paddhatithI samAjamAM (9) stuti stotra 22. vItarAgastotra (padya) atra-tatra vikharAyela zabdarAzine saMkalita athavA vyavasthita karIne 188 23. mahAdeva stotra (padya) kozanirmANanuM kArya kare che, jenAthI nirupayogI evam mRta 24. anyayogavyavaccheda dvAtrizikA (padya) zabdAvaline upayogI banAvI jIvaMta banAve che. A ja kAraNasara - 3ra. 25. ayogavyavaccheda dvAtrizikA (padya) prAcIna samayathI ja kozasAhityanI racanA thatI AvI che. (10) nItizAstra saMskRta bhASA mahAna zabdasaMpattithI yukta che. jenA zabdakoza 26, annIti 188 kyAreya kSaya na pAmavAvALA nidhinI samAna akSaya-anaMta che. enA anya kRtio bhaMDAra aneka sadIothI samRddha thatAM rahyAM che. zabda bhAvane vahana 1. madhyama vRtti (siddhahema zabdAnuzAsananI TIkA), 2. rahasya karatuM vAhana che. jyAM sudhI saMketa grahaNa na thAya tyAM sudhI zabdanI vRtti (siddhahema zabdAnuzAsananI TIkA), 3. ahanAma samuccaya upayogitA rahetI nathI. eka ja zabda saMketabheda - bhedathI bhinna tathA ahaMnnIti, 4. nAbheya-nemiddhisaMdhAna kAvya, 5. nyAya - bhinna arthonA vAcaka bane che. kozajJAna zabdasaMketa samajavA balobala sU , , balAbalasU tra-bRhada vRtti, 7. mATe ati Avazyaka che. sAhityamAM zabda ane zabdanA arthonA bAlabhASAvyAkaraNa sUtra kRti. ucita prayogane jANavA mATe kozajJAna, vyAkaraNajJAna karatAM adhika abhidhAna ciMtAmaNinAmamAlA: upayogI che. koza dvArA ja vAcyArthathI lakSaNo temaja vyaMgyArthano zabdasamRddhi koIpaNa susaMskRta, parimArjita ane vikasita bodha maLe che. bhASAnuM uttama lakSaNa manAya che. mAnava manamAM upajatA sUkSmatama saMskRta bhASAmAM kozagraMthanI paraMparA bahu ja prAcIna che. bhAvonI abhivyakti zabdathI thaI zake che. tema chatAM vAraMvAra evuM vaidikayugamAM ja koza viSayaka graMtha lakhavAnI zarUAta thaI gaI hatI. pratipAdana karavAmAM Ave che ke zabdanI zakti sImita che, teno vedamaMtronA dRSTA RSi kozakAra paNa hatA. prAcIna kozanA atyAre artha eTalo ja thaI zake ke zabdane aparimita tarapha vikAsa pAmavAnI mAtra udAharaNa ja maLe che. tenA parathI khyAla Ave che ke prAcInakoza pUrNa kSamatA che. zabda satata parivartanazIla rahyo che. samayanA vaheNa atyAranA koza karatAM sarvathA bhinna hatA. prAcIna samayamAM vyAkaraNa ane AdAna-pradAna prakriyAnI sAtatyapUrNa vidhine kAraNe zabdo ane koza lagabhaga eka ja zreNInA hatA. temaja te baMneno samAveza =
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010. zabdazAstra aMtargata thato hato. vilupta kozagraMthamAM sau prathama che abhidhAna ciMtAmaNinAmamAlA: bhAguri racita koza. tyArabAda Apizala racita koza, zAkaTAyana kAMDa kAMDa nAma zloka saMkhyA viSaya noMdha racita koza, vyADikRta kozanA nAma prApta thAya che. bhAratIya 1 devAdhideva kAMDa 1 thI 86 (kula 86) atIta, anAgata, vartamAnanA 24 bhASAmAM vAska sauthI prAcIna sarvamAnya kozakAra che. temaNe 'nighaMTu' jaina tIrtha kara, 11 gaNadhara temanA atizaya vagerenI noMdha ahIM varNita (zabdasaMgraha), 'nirukta' (vyutpattizAstra)nI racanA karI hatI. thaI che. temaNe potAnA baMne graMthomAM prAmANikapaNe potAnA purogAmI 2 devakAMDa 87 thI 336 (kula 250) devanA nAma, devasaMbaMdhI nagara vastuo gArgyu, zAkaTAyana, aupamanyu Adino nirdeza karIne temanA vicAro vagerene gUMthI levAmAM AvyA che. pragaTa karyA che. 3 maryakAMDa manuSyonA nAma, manuSyanA vyavahAramAM 337 thI 934 (kula 597) AvatA padArthono, zabdono saMgraha A uparAMta prAcIna ane khyAtiprApta evo saMskRta bhASAmAM jovA maLe che. amarasiMha racita "amarakoza' upalabdha bane che. A amarasiMha 4 tiryakakAMDa 935 thI 1357 (kula 423) (1) ekendriya pRthvIkAya : bauddhadharmI hatA evuM koIka mAne che to koIka temane jaina mAne che. 935 thI 1068 (2) ekendriya apakAya : temanI gaNanA vikramAdityanA navaratnomAM karavAmAM AvelI. AthI 1069 thI 1096 temano samaya I. sa.nI cothI sadI kahI zakAya. 'amarakoza'no cInI (3) ekendriya tejaskAya : bhASAmAM anuvAda I. sa.nI chaThThI sadI pahelA thaI cUkyo hato. 1097 thI 1105 kavi-vyAkaraNazAstrI halAyudhe "abhidhAna ratnamAlA" nAmano (4) ekendriya vAyukAya : 1106 thI 1109 kozagraMtha lakhyo che. jemAM 887 zlokamAM paryAyavAcI ane (5) ekendriya vanaspatikAya : samAnArthaka zabdono saMgraha che. AcArya yAdava prakAze vaijJAnika 1110 thI 1201 rIta mujaba "vaijayantIkoza lakhyo che. jemAM zabdanA akSara, liMga (6) tIndriyA : 1202 thI 1205 (7) trikriyA : 1206 thI 1209 ane prAraMbhika varNane kramAnusAra rajU karavAmAM AvyA che. mahAkavi (8) caturindriyA : dhanaMjaye traNa koza racyA cheH "nAmamAlA', 'anekArtha-nAmamAlA" 1210 thI 1215 ane "anekArtha nighaMTu'. 'nAmamAlA'mAM 200 zlokamAM ja saMskRta (9) paMcendriyA sthalacara : bhASAnI Avazyaka zabdAvalinuM cayana karavAmAM AvyuM che. 1216 thI 1315 (10) paMcendriya khacara : anekArthanAmamAlA'mAM 66 zlokamAM eka ja zabdanA aneka arthanuM 1316 thI 1342 pratipAdana karI arthasaMkalana karavAmAM AvyuM che. "anekArthanighaMTumAM (11) paMcendriyA jalacara : 268 zabdonA vibhinna artha saMgrahita karyA che. jemAM eka ja zabdanA 1342 thI 13pa7 traNa-cAra artho darzAvyA che. 5 nArakakAMDa 1358 thI 1364 (kula 7) narakavAsI, naraka saMbaMdhI padArtha aMge vivaraNa kozasAhityanI samRddhi mATe bAramI sadI mahattvapUrNa che. jemAM 6 sAdhAraNa kAMDa 1365 thI 1542(kula 178) dhvani, sugaMdha, sAmAnya padArtho, kezavasvAmI racita "nAnArthArNava saMkSepa' ane 'zabdakalpadruma' che. bAkI rahelA zabdo sarva avayava aMge abhayapAla dvArA nAnArtha ratnamAlA' nAmano nAnArthaka koza carcA karavAmAM AvI che. racavAmAM Avyo che. AcArya hemacaMdra dvArA "abhidhAna ciMtAmaNi'. kula cha kAMDa kula zloka : 1542 anekArthasaMgraha', 'nighaMTu zeSa' ane 'dezInAmamAlA' nAmanA caturtha nAmanA cataI "zeSAkhyAnamAlA" abhiyAna ciMtAmaNinuM punaH nirIkSaNa svayaM kozanI racanA karavAmAM AvI. A samayamAM ja bhairava kavie AcAryazrIe karIne racelI puravaNI anekArthakoza'nuM nirmANa karyuM. jyAre caudamI sadImAM medinikara (1) devAdhikAMDa 1, (2) devakAMDa 89, (3) maryakAMDa 63, tArA ane I ddha kozanI racanA karavAmAM AvI che zIdharana (4) tiryakakAMDa 41, (5) nArakakAMDa 2, (6) sAdhAraNakAMDa 8. dvArA 'vizvalocanakoza'nI racanA karavAmAM AvI che. sattaramI sadImAM kula zloka : 204 kezava devajJa 'kalpadruma' ane appaya dIkSite 'nAmasaMgrahamAlA' nAmanA zabda koza : kozagraMtha lakhyA che. A uparAMta bhojano 'nAmamAlIkoza', rAjakozanI sarakhAmaNI karatA saMskRta subhASitakAra kahe cheH karNapurano "saMskRta pArasika prakAza' ane zivadattanA 'vizvakoza' 'kozasyeya mahIpAnAM kozasya viduSAmapi / jevo sanmAnya koza graMtha paNa maLe che. upayogo mahAn yasmAt kalezastena vinA bhavet / / ' rAjAonI jema vidvAnone paNa koSano mahAupayoga hoya
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana che, kema ke tenA vinA kaleza utpanna thAya che. saMskRta jevI lokomAM kumArapAnathaulukayo rAjJarSi paramAraMta: ati pracalita nahIM tevI bhASAmAM kozanI upayogitA zI? mRtasvamom[ dharmAtmA mArivyasanavAra:// AcArya kahe che ke vidyArthI vyAkaraNa zIkhe, paNa zabdasamUhanA jJAna jaina siddhAMtano svIkAra karI kumArapAle AcAryano upadeza vinA e upayogI na bane e mATe zabdakoza joIe. zabdakozamAM grahaNa karyo. te samaye A graMthanI racanA thaI haze tema A zlokathI gati thayA pachI bhASA upara prabhutva Ave. AcAryazrIe vyAkaraNa jANa thAya che. arthAt vikrama saMvata 1207-08 nI AsapAsa graMtha "siddhahema zabdAnuzAsana' racIne cAra kozagraMtha saMkalita karyA A graMthanI racanA thaI hovI joIe. eka bAju AcAryazrI dvArA che. A koza sAhityamAM sarvAdhika lokapriya temaja bhASA ane yogazAstra, bIjI bAju vItarAga stutio ane prakAMDa purANagraMtha pratipAdananI vizadatAnI dRSTie jotAM "abhidhAna ciMtAmaNi 'triSaSThi zalAkApuruSacarita' ema anekAneka graMthanI racanA thaI nAmamAlA' sarvazreSTha sAbita thAya che. haze te arasAmAM A graMtha racAyo hovo joIe ane tenI vivRtti hemacaMdrAcArya graMthAraMbhe ahaMtone namaskAra karIne pAMceya aMga paNa A samaye ja racAI gaI haze. vivRtti sAthe graMthanuM sahita zabdAnuzAna pratiSThA pAmyA pachI pratijJA karatA kahe che ke, punarAvalokana te samayamAM ja thayuM hovuM joIe. ane tethI keTalAka 'rUDha, yaugika ane mizrazabdonI paryAyavAcI zabdanuM lekhana vistAruM vadhArA e samaye ja graMthamAM thayA che. jema ke 2.12mAM sUryanA nAmonA traNa zloka zeSazva kahIne mUkavAmAM AvyAM che. AcArya zrI hemacaMdra dvArA upalabdha cAra graMtha "abhidhAna "abhidhAna ciMtAmaNinAmamAlA'no zabdazAstramAM ghaNo ciMtAmaNinAmamAlA', "anekArthasaMgraha', 'nighaMTu' ane 'dezI upayoga che. nAmamAlA' aMtargata ahIM "abhidhAna ciMtAmaNinAmamAlA" hemacaMdrAcArya mULa zlokomAM je zabdono saMgraha kare che. enA graMthano paricaya ApavAno prayatna karyo che. kozanI upayogitA sivAya zeSazva kahIne anya zabdone (je mULa zlokamAM nathI hotA) vize "abhidhAna ciMtAmaNi'nA maMgalazlokanI vivRttimAM AcArya sthAna Ape che. A uparAMta svopajJavRttimAM paNa rahI gayelA kahe che ke, zabdone saMgrahita karavAno prayAsa kare che. A rIte A kozamAM te vakatRtvaM ca kavitvaM ca vidvatAyA: kalaM viduH / samaya sudhInA pracalita ane sAhityamAM upayogI zabdone sthAna zabdajJAnAdatte tanIdvayamapyupayadyate / / ApavAmAM AvyuM che. A kAraNathI A koza saMskRta sAhityamAM vastRtva ane kavitvane vidvatAnuM phaLa gaNavAmAM Ave che. paNa sarvazreSTha che. AcAryazrI dvArA racita 204 zlokanA pariziSTa je zabdajJAna vinA e baMnenI prApti thaI zakatI nathI. 'zeSAkhyAnamAlA' tarIke jANItuM che tene boTaliMka ane rayu nAmanA "amarakoza'no Adarza svIkArIne AcAryazrI potAnI dhArmika jarmana vidvAnoe 'abhiyAna ciMtAmaNi'nI sAthe yazovijaya paraMparA anusAra 6 kAMDamAM zabdane vibhAjita kare che. temanA graMthamALAnI banArasa AvRttimAM saMpAdita karyuM che. A saMpAdana vibhAjana para jaina darzananI spaSTa chApa che, uparAMta zabdonI hAlamAM durlabha che. "kAvyamAlA'nA saMpAdaka paMDita zivanAtha ane AdAna-pradAna pravRtti ane pracalita dezya zabdonI svIkRti kAzInAthe "abhidhAna saMgraha' nAme graMthamAM AcAryazrInA saMskRta dhyAnAkarSaka banI rahI che. kozonuM saMpAdana karyuM che, temAM 7mA koza tarIke "abhidhAna saMskRta paryAyavAcI zabdonI jANakArI mATe "abhidhAna ciMtAmaNi'mAM pariziSTa tarIke zeSa koza Apyo che. ciMtAmaNi' kozanuM mahattva "amarakoza'nI apekSAe adhika che. rAjakIya dRSTie graMthanI mahattAH A graMthamAM samAnArthaka zabdono saMgraha karavAmAM Avyo che. A "abhidhAna ciMtAmaNi' aneka dRSTie mahattvapUrNa graMtha che. graMtha padyamaya zailImAM 6 kAMDamAM vibhakta che. prathama devAdhideva nAmanA jijJAsuo mATe mAtra paryAyavAcI zabdonuM ja saMkalana mAtra nathI. kAMDamAM 86 padya che. bIjA devakAMDamAM 250 padya, trIjA maryakAMDamAM paraMtu, ahIM rAjakIya dRSTie je bhASA-prayoga jovA maLyo che te, 518 padya, cothA tiryakakAMDamAM 423 padya, pAMcamA nArakakAMDamAM te samayanI rAjavyavasthAno paricAyaka banI rahe che. kozasAhityanuM 7 padya, aMtima chaThThAkAMDa sAdhAraNamAM 178 padya che. Ama A moTAmAM moTuM kArya ja e che ke navA-navA zabdonI AvazyakatAnI kozamAM 6 kAMDamAM kula 1542 padyano samAveza thAya che. sAthosAtha navIna tathA prAcIna zabdonuM rakSaNa ane poSaNa temAM samAjamAM siddhahema pratiSThita thayA pachI AcAryazrIe prastuta thayeluM hoya che. AcAryazrIe A kozamAM vadhAremAM vadhAre abhidhAna ciMtAmaNinAmamAlA'nI racanA karI che. tenI racanAnuM zabdone sthAna ApyuM che. to sAthe arvAcIna-prAcIna zabdono sUcana trIjA kAMDanA 376mAM zlokamAM maLe che. samanvaya paNa darzAvyo che. jema ke guptakAlamAM mu i(prAnta-rAjya),
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 viSaya (jillo), (jillAno sarvocca adhikArI), viSayapati mATe vAparI zakAya che. (jillAdhIza), zauntiva (jakAtanAkAno adhyakSa), tmi (jaMgala bhASAvijJAnanI draSTie graMthanI mahattA : vibhAganA adhyakSa), vaitAdhita (senAdhyakSa), mahAvatAdhikRta (lazkarI bhASAvijJAnanI dRSTie A koza khUba ja mUlyavAna che. ucca amaladAra), akSata adhipati (daphatarI) ItyAdi navA zabdono hemacaMdrAcArya ahIM evA zabdonuM saMkalana karyuM che jenA para prAkRta, samanvaya jovA maLe che. apabhraMza temaja anya dezI bhASAonA zabdono pUrNa prabhAva jovA aitihAsika dRSTie graMthanI mahattA: maLe che. aneka zabdo to Adhunika bhAratIya bhASAomAM paNa jovA ItihAsanI dRSTie A kozanuM mahattva ananya che. AcAryazrIe maLe che. jyAre keTalAka evA zabdo paNa che je bhASAvijJAnanA samIkaraNa, svapajJavRtti nAmanI A graMthanI TIkAmAM potAnA pUrvavatI pa6 viSamIkaraNanA siddhAMtothI prabhAvita che. graMthakAro tathA temanA 31 graMthono ullekha karyo che. jema ke graMthakAra 1, poni (3/62) gujarAtImAM poNI, vraja bhASAmAM ponI. amara, alaMkArakRta, Agamavida, utpala, kAtya, durga, kAmaMdaki, bhojanabhASAmAM purI, hindI bhASAmAM yuinI kAlidAsa, kauTilya, kauzika, kSIrasvAmI, goDa, cANakya, cAndra, 2. moze navuveza (3/64) : gujarAtImAM lADu, hindImAM Du daMtila, dramila, dhanapAla, dhanavantarI, naMdI, nArada, ne rukta, rAjasthAnImAM tA. padArthavida, buddhisAgara, bauddha, bhaTTa tota, bharata, bhAgari, bhoja, 3. coTI (3) 331) : gujarAtImAM coLI, hindImAM voTI manu, mAgha, muni, yAjJavalkaya, yAjJika, laukika, vAmbhaTTa, vAcaspati, rAjasthAnamAM thoDI/vRMiI, vAsuki, vizvadatta, vaijayantIkAra, vADi, zAzvata, zrIharSa, zrutirA, 4. taravAri (3/446) : gujarAtamAM taravAra, vraja bhASAmAM taravAra, sabhya, smArTa ane halAyudhano ullekha prApta thAya che. rAjasthAnamAM tattavAra graMthanAmamAM amarakoza, amaraTIkA, amaraze Sa, ethe kAvya, 5. nizreNI (479) : gujarAtImAM nisaraNI, vrajabhASAmAM nasenI dhanurveda, dhAtupArAyaNa, nATyazAstrI, nighaMTu, purANa, 6. vAnanI tita (4| 84) : gujarAtI, vrajabhASA ane rAjasthAnImAM pramANamImAM sA, bhArata, mahAbhAratamAlA, yogazAstra, cAraNI, hindImAM vatanI/chattanI liMgAnazAsana. vAmana purANa, viSNupurANa, veda, vaijayantI, zruti, 7. peTA (4/8 1) : gujarAtImAM peTI, rAjasthAnImAM peTI, saMhitA ane smRtino samAveza thAya che. A badhA ja graMthakAro ane graMthanAmo ahIM prApta thAya che. jenAthI A kozanuM aitihAsika uparyakta zabdothI phalita thAya che ke "abhidhAna ciMtAmaNimUlya saMvardhita bane che. nAmamAtA'no abhyAsa arvAcIna dezya bhASA mATe atyaMta Avazyaka vyAkaraNa dRSTie graMthanI mahattA: hemacaMdrAcAryae jyAM zabdonA arthamAM matabheda upasthita thAya saMskRti - sabhyatAnI daSTie graMthanI mahattA : che tyAM anya graMtha-graMthakAronA vacanane udhdhata karI matabhedanuM sAMskRtika dRSTie paNa A graMthanuM mahattva che. A graMthamAM evA spaSTIkaraNa ApyuM che. dA. ta. guMge nAmane upasthita karyuM che. jene aneka zabda maLe che je anya kozamAM prApta thatA nathI, "amarakoza' teo mU tathA mavI nAma Ape che. zeSaza kahIne teo mU% mATe karatAM doDha gaNI zabda saMkhyA A graMthamAM sAMpaDe che. vaLI paryAyavAcI naDa tathA Da paryAya Ape che. A prasaMgamAM zabdo paNa 'amarakoza' karatAM vadhu maLe che. "amarakoza'mAM sUryanA andho hayaneDamUka: syAtu iti halAyudhaH 37 paryAya, kiraNanA 11 paryAya, caMdranA 20 paryAya, zivanA aneDamUkastu jaDa: iti vaijayantI / 48 paryAya, brahmAnA 20 paryAya, viSNunA 36 ane agninA zaTho hayaneDamUka: syAt iti bhaaguriH|| 34 paryAyavAcI nAma maLe che. jyAre "abhidhAna ciMtAmaNi'mAM ("abhidhAna ciMtAmaNinAmamAlA' kAMDaH 3, zloka 12nI svapajJavRtti) saryanA 72, kiraNanA 36. caMdranA 32, zivanA 77, brahmAnA arthAt halAyudhanA mata mujaba "aMdha' ane DamUka kahevAya che. 40, viSNunA 75 ane agninA 51 paryAyo upalabdha che. vaijayantIkAranA mata mujaba 'jaDa" ne aneDayUka kahevAya che. bhAgurinA 'amarakoza'mAM suMdaranA paryAyavAcI sundarama, virama, vAru, suSama, mata mujaba 'zaTha'ne aneDamUka kahevAya che. Ama, 'aneDamUka' zabdanA sAdha, zobhana, zAnta, manoramana, phaLa, manorama, maMgu ane maMgunameM ema ane kArya ApaNane jovA maLe che. hemacaMdrAcArya mUMgA-baherA mATe bAra paryAyo ApyA che. jyAre hemacaMdrAcArya sundaram, vAru, hAri, 'aneDamUka' zabdano prayoga kare che. AthI temanA mata mujaba eDamUka, varama, manoradama, vI. vantima, mirAma, vanyurama, vAmana, hRthvama, sumana, ane DamUka, tathA avAkazruti A traNa paryAya zabda mUMgA-baherA zokhamama, maMga, maMgunama, manoramama, sAdhu, rasthama, rezanama, dUdhama, .
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010. prabuddha jIvana manIyama, saumyama, madhurama, priyama jevA 25 zabda uparAMta naDa6 nAmano che tevuM A graMthamAMthI pasAra thayA pachI jaNAya che. dezI zabda saundaryanA paryAya rUpe rajU kare che. A uparAMta jenA varNa-pada saMdarbhagraMthasUci: lupta thayA che evA zabdonuM saMkalana paNa karavAmAM AvyuM che. 1, zAstrI, hara goviMdra (vyAraWIT) : madhaciMtAmaNI, prathama AvRtti. vArANasI : "abhidhAna ciMtAmaNinAmamAlA'no trIjo kAMDa mahattvapUrNa che. caukhambA vidyAbhavana, 1964. 2. musalagAMvakara, vi. bhA.: AcArya hemacandra, prathama saMskAra, gopAta : madhyapradeza hindI graMtha vimI, 2672. 3. kutararAna muni : prAcIna bhAratamAM prasAdhananA keTalA prakAra pracalita hatA tenuM varNana saMskRta-prAkRta jaina vyAkaraNa aura koza kI paraMparA, prathama saMskaraNa, chApara : kalAguNI ahIM maLe che. sAMskRtika ane sabhyatAnI dRSTie paNa A kozanuM banazatAbdI samAroha samiti 2677. 4. nIndra (saMpA.) : bhAratIya sAhitya voza, atyAdhika mUlya che. prathama saMskaraNa, naI dillI : nezanala pabliziMga hAusa, 1981. phalazrutiH 5. Vijaydharmasuri. (Ed.): Abhidhanachintamani, First, Bhavnagar: Yashovijay Jain Granthalaya, 1920. 6. desAI, kumArapALa (saMpA.) : Ama, AjathI lagabhaga sADA sAtaso-AThaso varSa pahelAM ! haima smRti, prathama AvRtti, pATaNa : kalikAla sarvajJa hemacandrAcArya navamI racAyela "abhidhAna ciMtAmaNinAmamAlA' graMthe tatkAlIna samayanI janmazatAbdI mahotsava samiti, 1989. kozasAhityanI vividhatAne to ApaNA samakSa ujAgara karI ja che 7. nAndI, tapasvI ane nANAvaTI rAjendra (saMpA.) : hema vADagamaya vimarza, paraMtu sAthe sAthe sAhityanA pratyeka jJAnapipAsuo samakSa zabdanI prathama AvRtti, gAMdhInagara : gujarAta sAhitya akAdamI, 1990. vividha arthacchAyAono ughADa paNa karI Apyo che te ja darzAve che. 8. modI, madhusudana : hemasamIkSA, prathama AvRtti, muMbaI : mohanalAla dIpacaMda cokasI, 1942. 9. zeTha, candrakAMta (saMpA.) : hemacaMdrAcArya, prathama AvRtti, ke AcArya hemacandra kharA arthamAM vAgIzvarInA karNaphUla hatA. temano A : amadAvAda : gujarAtI sAhitya pariSada, 1989. bahumUlya ane bahuparimANIya kozagraMtha gata-anAgata zabdavaividhyanI * * * tulanA mATe paNa eTalo ja ullekhanIya banI zakavAnI kSamatA dharAve Teliphona : (R- (0278)2517270, Mobile-9328952958). zrI zrAdhdha pratikramaNa sUtra DDaoN. kavina zAha DaoN. kavina zAha bAravrata dhArI zrAvaka, nivRtti prAdhyApaka, jene sAhityanA saMzodhaka-saMpAdaka-lekhaka ane ArAdhaka che. 1. graMthanuM nAma : zrI pratikramaNa sUtra prabodha TIkA. maNibahena ane pitA TokarazI zAhanA saMskAra saMpanna parivAramAM (zrI zrAdhdha pratikramaNa sUtra). I. sa. 1906nA mArca mAsanI 18mI tArIkhe thayo hato. pitAnI 2. graMthakartA : paMDita (zatAvadhAnI) dhIrajalAla TokarazI zAha Arthika sthiti sArI na hatI. vaDhavANa zaheranI hAIskUlamAM abhyAsa sahAyaka : pa.pU. bhadraMkara vijayajI gaNI,pa.pU. kalyANa prabha vijayajI, karyA pachI pitAnA mitra amRtalAlanI bhalAmaNathI amadAvAdamAM pa.pU. dhuraMdhara vijayajI gaNI, paMDita lAlacaMda bhagavAnadAsa gAMdhI sI. ena. chAtrAlayamAM I.sa.1917mAM dAkhala thayA. amadAvAdamAM saMzodhaka : saMzodhita AvRttinA prayojaka amRtalAla kAlIdAsa dozI. gavarnamenTa miDala skUlamAM dAkhala thayA pachI rASTrIya caLavaLa zarU 3. graMthanI bhASA : prAkRta (ardhamAgadhI), saMskRta, gujarAtI, apabhraMza thaI hatI temAM dezabhaktithI prerAIne proprAyaTarI skUlamAM joDAyA 4. graMthano racanAkALa : 21mI sadIno prAraMbha arvAcInakALa. prathama hatA. meTrIkanI parIkSA pAsa karI dhArmika zikSaNa prApta karyuM ane AvRtti saMvata 2007, dvitIya AvRtti 2032. prabhu pUjA bhaktimAM paNa bhAvathI bhAga lIdho hato. 5. graMthano viSaya : Avazyaka kriyAnAM navakAra maMtrathI saMtikara sudhInAM amadAvAdamAM citrakAra ane zikSaka tarIke kAma karIne jIvana 108 sUtronuM vivecana. nirvAha karyo hato. samaya jatAM dhArmika zikSaka tarIke kAma karyuM. 6. graMthanA saMpAdaka : saMzodhaka : zrI amRtalAla kAlIdAsa dozI. jIvavicAra tattvArtha, navatatva jevA graMthono abhyAsa karyo. saMpAdaka : paMDita narottamadAsa nagInadAsa zAha dhIrajalAlabhAInAM lagna (I.sa.1924) boTAdanA zeTha prakAzaka : jaina sAhitya maMDaLa, vilepArlA, muMbaI-400 056 lavajIbhAInI saMskAra saMpanna putrI caMpAbena sAthe thayAM hatAM. eka 1. graMtha kartAno paricaya putra ane cAra putrIno parivAra hato. amadAvAdamAM rahIne sAhitya zrI zrAdhdha pratikramaNa sUtra-prabodha TIkAnA lekhaka dhIrajalAla TokarazI sarjanano prAraMbha karyo. bALakonA ghaDatara mATe bALa zreNI (20) zAhano paricaya nIce pramANe che. evI cha zreNIo prakAzita karI hatI. tyAra pachI vidyArthI arvAcIna jaina sAhityanA bahumukhI pratibhAzALI sarjaka zrI vAcanamALA, kumAra vAcanamALAnAM pustako pragaTa karyA hatAM. dhIrajalAlabhAIno janma jhAlAvADanA dANAvADA gAmamAM mAtA sAhasa-parAkramI ne ajAyabI bharelI sarjana pravRtti sAthe kAvyonuM
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 sarjana karIne "ajaMTAno yAtrI' jevAM uttama khaMDakAvyanuM sarjana karyuM eTale pratikramaNa cha AvazyakamAM cothuM sthAna che. tenA pAMca prakAra, hatuM. rAI, devasi, prakhkhI, comAsI ane saMvatsarI. rAI pratikramaNa pravAsa viSayaka pustako lakhyAM hatAM. gujarAta, saurASTra, prabhAtanA samaye, devasi pratikramaNa sUryAstanA samaye (pratidina), mahArASTra uparAMta maMtravidyAnA saMdarbhamAM baMgALa-bihAra-madhyapradeza pakhkhI pratikramaNa-caudazanA sUryAsta samaye comAsI pratikramaNaane rAjasthAnano pravAsa karyo hato. I. sa. 1930thI 40 sudhI kArataka suda-14, phAgaNa suda-14, aSADha suda-14nuM tathA vArSika patrakAritvanA kSetramAM pravRtti karI hatI. emanI sarjana pravRttimAM saMvatsarI bhAdaravA suda 4nuM karavAnuM vidhAnazAstramAM darzAvyuM che. jainadharma, adhyAtma, maMtravidyA, gaNita, camatkAra jevA avanavA pratikramaNa zA mATe karavAnuM tenI mAhitI vaMdita sUtranI 48mI viSayono samAveza thAya che. avadhAnanA prayogo karIne gAthAmAMthI prApta thAya che. zatAvadhAnInuM birUda prApta karyuM hatuM. A mATe dhAraNA zakti ane paDisidhdhANaMkaraNe, kiccANamakaraNe apaDikakramaNa smaraNa zakti mahattvanI hatI. emanA jIvanamAM sAdhanAno jAduI asad haNe A tahA, vivarIya parvaNAeya //48 camatkAra nihALI zakAya che. eka varSamAM 60 upavAsa karIne artha : niSedha karelA azubha karmanuM AcaraNa karavAthI karavA yogya uvasaggaharano jApa karyo hato. eozrI muMbaImAM sthAyI thayA. kAryonuM AcaraNa na karavAthI, azradhdhA utpanna thavAthI zAstra virUdhdha muMbaI vidhAnasabhAmAM bhikSukadhAro ane bALadIkSA virodha bIlanI prarUpaNA karavAthI pratikramaNa karavAnuM hoya che. morArajI desAI sAthe maMtraNA karIne pratikAra karyo hato. aMte be sUtra vibhAjana dhArA rada thayA hatA. I. sa. 1981mAM dhIrajalAlabhAIno bhavya prabodha TIkAnA traNa bhAgamAM navakAra thI saMtikara sudhInAM sUtronuM sanmAna samAraMbha yojAyo hato. zatAvadhAnI, paMDita, vidyAbhUSaNa, vibhAjana karIne vivecana karavAmAM AvyuM che. bhA-1mAM navakAra thI gaNita dinamaNi, sAhitya vAridhi, sarasvatI varadaputra, maMtramanISI veyAvaccagarANuM. bhA-2mAM bhagavAnaDAM thI bharaphesaranI sakjhAya, jevAM birUda uparAMta suvarNacaMdrakanI prApti thaI hatI. dhIrajalAla- bhA-3mAM manhajINANa thI saMtikara sudhInA kula 108 sUtro che. bhAInuM jIvana pracaMDa puruSArtha, sAdhanA, kartavyaparAyaNatA ane sUtronA viSayo pratikramaNane anulakSIne jovA maLe che. apUrva dharmazraddhAnI sAthe AtmavizvAsa jevA guNothI alaMkRta hatuM. sUtranI vyAkhyA: graMthakartAnuM avasAna muMbaImAM 27-7-85nA roja thayuM hatuM. prabaMdha prAkRta bhASAnA "sutta' zabda parathI sUtra zabda pracalita thayo che. TIkAnA saMzodhana ane lekhana mATe pa. pU. dhuraMdhara vijayajI, pU. 5. teno saMskRta ane gujarAtI bhASAmAM paNa prayoga thAya che. bhadraMkara vijayajI gaNI, amRtalAla kAlIdAsa dozI tathA lAlacaMda sUtra eTale saMkSipta vAkya. bhagavAnadAsa paMDitano rUbarU saMparka ane patra dvArA mArgadarzana meLavIne -sUtra eTale saMdeha rahita sAravALuM sarva taraphathI artha thaI zake graMtha taiyAra karyo hato. tevuM vAkya. 2. graMthano vigate viSaya -sUtra eTale thoDA zabdo ke akSaromAM ghaNA artha samAyelA hoya zrAdhdha pratikramaNa sUtra e vivecana graMtha che eTale caturvidha saMghane tevI rIte racAyeluM vAkya. mATe pratikramaNanI Avazyaka kriyAnAM sUtronuM zabdArtha - vizeSArtha -sUtra eTale alpa zabdomAM vistRta bhAva darzAvatuM pada. dvArA nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. -sUtra eTale prAcIna zAstrakAroe saMskRtamAM racelA graMtho. racanA : gaNadhara bhagavaMtoe racelA sUtro uparAMta pUrvAcAryoe -sUtra eTale graMtha racanAnI zailIno prakAra. sUtraracanA karI che. sUtranA niyamo: bhASA : moTA bhAganAM sUtro gaNadhara bhagavaMtoe prAkRta paMca pratikramaNanI Avazyaka kriyAne lakSamAM rAkhIne sUtro racAyAM bhASAmAM racyAM che. saMskRta bhASAmAM saMsAra dAvAnala, pU. che, temAM vividha viSayono samAveza thayo che. haribhadrasUri, laghuzAMti pU. mAnadevasUri snAtasyA thAya-bAlacaMdra deva-gurune vaMdanA, prAyazcitta, AcArazuddhi, dhyAna kAryotsarga, muni, sakalADaharta stotra-kalikAla sarvajJa A. hemacaMdrAcAryasUri, viratidharma, tIrtha ane tIrthakarone vaMdanA, mahApuruSo ane satIonuM namoDastu vardhamAnAma-zrI tilakAcArya, bRhada-zAMti-zivAdevI puNyasmaraNa, zrAvakadharma, zAzvata, azAzvata, jainacetyo ane mAtA, vizAlalocana vagere sUtro racAyAM che. apabhraMza bhASAmAM jinabiMbane vaMdana, zAMtipATha yakSa, yakSiNA smaraNa, aticAranI caukakalsAya sUtra (prAcIna) che. gujarAtI bhASAmAM jIvavijayakRta AlocanA, caityavaMdana-stuti prArthanA, kSamApanA vagere viSayone sakalatIrtha, aticAra, sAtalAkha, aDhAra pApa sthAnaka vagere sUtro che. sparzatAM sUtro racAyAM che. pratikramaNanA prakAra : pratikramaNa-pApa vimocananI pavitra kriyA sUtra racanAnI rIti : paMca pratikramaNanAM sUtro gadya ane padyamAM
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana racAyAM che. keTalAMka sUtro padyamAM che to keTalAMka sUtro gadya-padyanA khamAsamaNa sUtra viSenI mAhitI nIce mujaba che. mizraNavALAM che. khamAsamaNano artha kSamA zramaNa eTale sAdhu zabdArtha thayo. dA.ta. jagaciMtAmaNi sUtra padyamAM racAyuM che, namuskurNa sUtrano vizeSa artha-zatru ane mitra pratye samabhAva rAkhe te zramaNaAraMbha gadyathI che ane chellI gAthA "gAthA" chaMdamAM racAyelI che. zramaNa eTale tapasvI, saMyamI, vairAgI AvA guNothI zobhatA bRhazAMti sUtrano AraMbha saMskRta bhASAnA mandAkrAntA chaMdathI hovAthI zramaNa eTale sAdhu kahevAya che. uttarAdhyayana sUtranA 25mAM tyAra pachI padyamAM gAthA, chaMdamAM 1pa-16, 22, 12- adhyayanamAM jaNAvyuM che ke, samatAthI sAdhu, brahmacaryathI brAhmaNa, 14,23,24mAM anuSupa chaMda, gAthA-20mAM upajAti chaMda ane jJAnathI muni ane tapathI tApasa kahevAya che. samaNa zabda prayoga gadyamAM 14 pariccheda racAyA che. uvasaggahara, logassa, sAdhu mATe thAya che. sidhdhANaMbudhdhANaM, jayaviyarAya, vaMdita vagere sUtro gAthA chaMdamAM khamAsamaNa sUtramAM 'vaMdana'no ullekha che. vaMdananI kriyA paMcAga che. ajitazAMti stotramAM prAkRta bhASAnA vividha chaMdano prayoga praNipAta eTale ke be hAtha, be koNI ane mastaka ema pAMca aMgano thayo che. gAthA chaMda uparAMta mAgahiyA, saMgamaya, rAsAnaMdiya, jamIna sAthe sparza thAya tevI rIte vaMdana karavAmAM Ave che. rayaNamAlA, kasalayamALA, sumuhu, khittayaM, vagere chaMda prayoga jovA vaMdanAnA traNa prakAra che. maLe che. citrAkSarA, lalita, aparAntikA, nArAca, jevA saMskRta 1. phidR vaMdana-be hAtha joDI mastaka namAvavuM te phiTTA vaMdana che. vRto paNa prayojAyelA che. gadya-padyamAM racAyelAM sUtro layabadhdha (mArgamAM guru maLe te vakhate) che. sUtranAM nAma-dareka sUtra tenA prathama zabdathI oLakhAya che tema 2. thobha vaMdana-guru mahArAja UbhA hoya athavA Asana para chatAM tenuM bIjuM nAma paNa sUtranA viSayane spaSTa kare che. dA. ta. logassa beThA hoya tyAre IcchAkAreNaM ane abhuThThio dvArA vaMdana karavAmAM prathama zabda ne bIjuM nAma nAmastava-24 tIrthakaronA nAma sahita ullekha Ave te thobhavaMdana kahevAya che. tIrthakaro ane gaNadharone paNa che. vaMditu-prathama zabda zrAvaka pratikramaNa sUtra Ayariye-kSamApanA sUtra. thobhavaMdana karAya che eTale paMcAMga praNipAta nAma ApavAmAM AvyuM annatya-AcArasUtra-chIMka, bagAsuM oDakAra jevI vikRtiothI che. gurune be ane tIrthakarone traNa khamAsamaNathI vaMdana thAya che. kAryotsargano bhaMga thato nathI. 3. dvAdazAvarta vaMdana-guru bhagavaMtane sukhazAtA pUchIne be vAMdaNAM pukhkharavaradI-zrutasva-zrutajJAnanI stuti-bharakhesara- dvArA vaMdana karavAmAM Ave che te dvAdazAvarta vaMdana che. ahokAyaM e manDajiNANAM-sakjhAya che. sUtra bolavAnuM hoya che. pauSadhamAM rAI muhapati vakhate ane kalyANakaMda, saMsAradAvA snAtasyA-stutithoya che. laghuzAMti, pratikramaNamAM vAMdaNAM vidhi A prakAranuM vaMdana kahevAya che. padAdhikArI bRhazAMti zAMtipATha che. vAMdaNAM-abhuThio, guruvaMdana sUtra che. ane AcAryone A vaMdana karAya che. pa. pU. A. devendrasUrie sakala tIrtha-tIrtha vaMdanA sUtra che. nANaMmi-vaMditu-aticAra pApanI guruvaMdana bhASyanI racanA karI che temAM vaMdana vize vistArathI mAhitI AlocanAnAM sUtra che. aticAramAM vistArathI pApanI mAhitI che. prApta thAya che. aticAra gadyamAM 22 pariccheda rUpa che. logassa-laghuzAMti-uvasagahara 6. artha saMkalanA-mULa sUtrano artha pragaTa karavAmAM Ave che. bRhazAMti e maMtra garbhita sUtro che. ajitazAMti-saMtikara stotra he kSamA zramaNa ! Apane huM nirvikArI niSpApa kAyA vaDe vaMdana che. jayavIrAya-prArthanAsUtra che. A rIte sUtronA nAma che. zrAdhdha karavAne IcchuM chuM. mastakAdi pAMca aMgo namAvIne vaMdana karuM chuM. pratikramaNa sUtramAM vivecana paddhati hovAthI graMthamAM sUtronuM ATha 7. sUtra paricaya-pUjyone, vaDIlone, deva ane gurune vaMdana vibhAgamAM vivecana karavAmAM AvyuM che eTale aSTAMga vivecana karavAno AcAra zAzvata dharma che. A aMge caityavaMdana (davavaMdana) kahevAya che. sAhityanI dRSTie vyAkhyAtmaka vivecana paddhati kahevAya guru vaMdana bhASyanI kRtio che temAM vistArathI mAhitI prApta thAya 1. sUtrano mULapATha prAkRta bhASAmAM che tenI mAhitI sUtrapATha. 8. A sUtranuM AdhAra sthAna AvazyakasUtranA pAMcamA, trIjA 2. saMskRta chAyA-prAkRtamAM sUtro che teno saMskRtamAM pATha Avyo vaMdana AvazyakamAM che. che te chAyA kahevAya che. odhaniryakti droNIyAvRtti A rIte anyasUtronuM vivecana 3. sUtrano gujarAtI bhASAmAM anuvAda-gujarAtI chAyA. karavAmAM AvyuM che. dareka sUtramAM eka karatAM vizeSa zabdo hoya che 4. sAmAnya ane vizeSArtha sUtranA pratyeka zabdanA zabdArtha tethI mAhitI ApIne rahasyane pragaTa karavAmAM Ave che. A aSTAMga ApavAmAM AvyA che. vizeSArthamAM zabdonA rahasyane pragaTa karatA vivecana kriyAne miSTAnna banAvIne karma nirjarA dvArA AtmAnI zuddhi anya saMdarbho sAthe samajAvavAmAM AvyA che. kare che.
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 saMzodhita navI AvRttinA lekhaka-saMpAdaka-amRtalAla kAlidAsa zrAvikA vargane pratikramaNanI Avazyaka kriyAmAM bhAvollAsanI zuddhi dozIe saptAMga vivecana karyuM che temAM gujarAtI chAyAno samAveza ane vRddhi mATe anubhavasidhdha rAjamArga darzAve che. karyo nathI. mULakartAe AdhAra sthAna zabda prayoga karyo che tene A graMthanI sAmagrI jJAna ane kriyAyoganA subhaga samanvaya saMzodhake prakIrNaka nAma ApyuM che. dvArA AtmAnA Urdhvagamana-vikAsa mATe karma nirjarAnI sAthe pariziSTa prAyazcitta rUpe sthAna dharAvIne mUlyaniSTha nimitta bane che. vidhino A graMthamAM sUtronA vivacana uparAMta pariziSTamAM Avazyaka mahimA samajIne vinayapUrvaka pratikramaNanI kriyAthI AtmA nirmaLa kriyA aMganI vizeSa mAhitIno saMcaya thayo che. banIne mokSa prApti mATe yogya bane che. Agama graMthonA prAraMbhamAM sAmAyika levAnI-pAravAnI, muhapati paDilehaNa caityavaMdana AcArAMga sUtra che eTale AcAradharmanuM utkRSTa mUlya samajIne ane pUjA vidhi, cha Avazyaka, sAmAyikanI sAdhanA, anAnupUrvI- jJAnakriyAno suyoga sAdhI AtmavikAsa karavo joIe evo sarva navakAramaMtra jApa, dhyAna, cAra bhAvanA, caturvizaMti rahasya ane sAmAnya vicAra pragaTa thAya che. dharmopakaraNo guruvaMdanano mahimA, pratikramaNa Avazyaka hetu batrIsI, A graMthanA vicAro AtmanirIkSaNa karavA mATeno mArga darzAve pratikramaNanA dRSTAMto, kAyotsarga dhyAna pratyAkhyAna jevA viSayono che. AtmAnI kevI sthiti che? AtmAnI mULa sthiti kevI rIte samAveza thayo che. taduparAMta caityavaMdana, stavana, stuti, sajhAya, prApta thAya te mATe paNa ananya preraka bane che. jJAna ane kriyA gahuMlI, chaMda, bAra vrata, mArgAnusArInA 35 bola, puNyaprakAzanA jaDatA nathI paNa AtmAnI ajJAnatAne kAraNe ekapakSIya vartanathI stavanano saMcaya thayo che. pariziSTamAM paNa zrAvakanI Avazyaka jaDatA Ave che. te A sUtronA jJAnathI jaDatA nirmaLa thAya ane kriyAmAM navo prANa pUre tevI mAhitIno samAveza thayo che. jJAna AtmA jJAna ane kriyAmAM nimagna banI kalyANa kare, AtmA siddhi kriyAnA samanvayathI A vigato AtmAnI UrdhvagatimAM mArgadarzaka sAdhe e ja zreyaskara vicAra durlabha mAnava janmanuM najarANuM che. che. graMthanA sUtro ane pariziSTa eTale AcAra dharmano zAstrIya mAtra poTapiyA raTaNane sthAne, ciMtana, manana ane svAdhyAyanA graMtha. pariziSTanI vaividhyapUrNa mAhitI sUtrArthanA rahasyane pragaTa triveNI saMgamamAM AtmA zuci snAna dvArA sidhdha-budhdha bane tevI karavAmAM mahattvanI gaNAya che. A vigatono vivecananA saMdarbhamAM paramocca bhAvanAnI phaLazruti e A graMthanuM nimitta che. samAveza thAya che. saMdarbha sUci: 3. A graMthanuM e samayakALamAM jena dharma ane sAhityamAM sthAna * paMca pratikramaNa sArtha - goDIjI jaina derAsara TrasTa muMbaI. sUtra-zabdArthaAgama kALathI jIvananI Urdhvagati mATe gaNadhara bhagavaMtoe bhAvArtha-gAthArtha ane sUtranuM bIjuM nAma. * zrI paMca pratikramaNa sUtro: paMDita sUtro racyAM hatAM. tenuM vivecana jaina samAja mATe sadAkALa upayogI prabhudAsa becaradAsa pArekha. bhUmikA pA. 8 thI 54. saMpAdakIya pA. 55, zrI pratikramaNa hetu garbhita svAdhyAya, pA. 735, pratikramaNa vidhi-pA. 787. che. bhautikavAdanA prabhAvathI IrSA ane asaMtoSathI jIvana samasyA * haribhadrIya Avazyaka vRtti ane lalita vistarAno vivecanamAM AdhAra. pradhAna banyuM che temAM zAMti prApta karavA mATe cha AvazyakanuM vidhisara * zrAvaka pratikramaNa sUtro (bAlAvabodha) saM. 1569nI hastaprata. A pAlana karavA mATeno rAjamArga A graMthanI mahattA che. jaDa kriyA ke devasuMdarasUrinA ziSya pU. kirtIsuMdarajI. * zrAvaka pratikramaNa ajJAta kavikRta saM. kriyAzUnya jJAnamAMthI AgaLa vadhIne jJAna ane kriyAno samanvaya 15900 zrAvaka pratikramaNa sUtra (SaDAvazyaka) (kharatara gaccha) saM. 1525, karI AtmA karmathI mukta thAya tevo sArabhUta vicAra pragaTa thAya che. pU. muni suMdarajI. guruvaMdana bhASya : pU. A. devendrasUri, prAcIna AdhArabhUta graMthonI sUci prabodhaTIkA bhAga-1 pA. 19 thI 30 mAM pragaTa thayela che. bhautika sukha karatAM AtmAnuM zAzvata sukha meLavavA mATe A sUtronuM " bhAratanI eka virala vibhUti rUdradeva tripAThI (kartAnuM jIvana) paMDita dhIrajalAla jJAna anivArya che. dharmanuM sAcuM jJAna, zradhdhA, vidhivat kriyA, TokarazI zAha* kAryotsarga dhyAna : pa. pU. paM. zrI bhadraMkara vijayajIno paricaya samakitanI zuddhi vRddhi, virati dharmanI tAlIma, pApakarmonuM pA-10. lekhaka : amRtalAla kAlIdAsa dozI. * zrI zrAdhdha pratikramaNa sUtra, prAyazcitta, Atmonnati, bhAvadharmanuM pAlana, cha AvazyakanuM pAlana, prabodhaTIkA bhAga-1, saMzodhaka amRtalAla kAlIdAsa dozI. pA. 3 * kAvya zAstra vinodana-lekhaka DaoN. kavina zAha. sUtrArtha rahasya pA. 171, AcAranI zuddhi jevI AtmonnatikAraka vigato samAjane unmArgathI : pratikramaNa zA mATe pA. 1990 bhAva pratikramaNa tALuM kholo. 5. pU. puNya sanmArge laI javAmAM jIvanano sAco rAha darzAve che. pratikramaNathI kIrti vijayajI ane pa. pU. divyakIrti vijayajI ma.sA. paMcAcAranI zuddhi ane AtmAno vikAsa thAya che. uttarAdhyayana sUtranA * * * 29mA adhyayanamAMthI mAhitI maLe che. sI-103 jIvanajyota epArTamenTa samAlocanA: lekhakanuM ciMtana vakhArIyA baMdara roDa, bIlImorA-396 321 zrI pratikramaNa sUtra prabodha TIkA graMtha sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane phona : (02634) 288792
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana gautama - pRcchA | DaoN. dhanavaMtI navInacaMdra modI lekhikA ema.e., pIeca.DI. che. 'dariyApurI sthA. jaina saMpradAyanA sthApaka zrI dharmasiMhajI muninuM jIvana sAhitya ane tattvajJAna' viSaya upara zodhaprabaMdha lakhyo che. temane 4ra varSano zALAnA zikSaka, AcAryo temaja kaoNlejanA prAdhyApaka tarIkeno anubhava che. (1) graMthanuM nAma - gautama pRcchA te pRcchanA-jyAre sUtra ke arthanA viSayamAM ziSyane saMdeha utpanna graMthanuM nAma zIrSaka - saMkSipta suMdara, AkarSaka, jijJAsApreraka thAya tyAre gurudevane pUchIne ziSya samAdhAna meLavIne potAnA ane samagra pustakanA sArarUpa che. zIrSaka vAMcatAM ja gautamasvAmIe zrutajJAnane vizuddha karI le che. sUtrArtha vizuddha thatAM mithyAtva mohanIya vIraprabhune pUchelA anekAneka praznomAMthI pustakamAM keTalA ane (kAMkSA mohanIya) karmano kSaya thAya che. gurudeva jyAre mULapATha kayA prazno haze? vaLI vIranA uttaro paNa temAMthI jANavA maLaze ke samajAve tyAre tenA anusaMdhAnamAM ziSyane jijJAsA thatAM je prazno kema - vagere jANavAnI jijJAsA pustaka hAthamAM letAM ja thAya che pUche tene pratipRcchanA kahevAya. tenAthI ziSyanA aMtaramAM mULapATha, ane pustaka vAMcyA pachI nAmanI yathArthatA manamaMdiramAM chavAI artha spaSTa thAya che. zaMkAonuM samAdhAna thatAM tenuM zrutajJAna nirmaLa jAya che ke samagra graMthanA viSaya-nirUpaNane jotAM taddana yogya evuM thatAM, te jIvane jinavANI pratye zraddhA, bhakti ane bahumAna thAya A zIrSaka che. che, tenA darzana mohanIya karmanAM daliko naSTa thaI jatAM jIva kSAyika gautama ane pRcchA-A be sAmAsika zabdothI A graMthanuM nAma samakitane prApta kare che. banyuM che. gautama zabdanA vividha artha che. 'gautama-pRcchA' graMtha te bhagavatI sUtranI gaMgAmAMthI nIkaLatuM gautama-gagye kAma gavI bhalI, na te surataru vRkSa. eka jharaNuM che. pAMcamuM aMgasUtra-bhagavatI sUtra e mastaka samAna mame maNi ciMtAmaNi, gautama svAmI pratyakSa. che. jema mastakamAM aneka sku, nADI, kozikAo che. tema bhagavatI go eTale kAmadhenu gAya, ta eTale kalpataru ane ma eTale sUtramAM aneka vyakti-IMdrabhUti, agnibhUti, jayaMtizrAvikA, rohA ciMtAmaNI ratna - AvA traNa mahAprabhAvaka zabdo jemAM samAviSTa aNagAra ane keTalIka ajaina vyakti dvArA puchAyelA 36000 prazno che, temanI puNya-gAthAnuM zuM kahevuM? che. jANe bhava-bhavAMtaramAM thayelA jJAnAvaraNIya Adi karmonA vaLI go eTale IMdriya, tapa eTale aMdhakAra. IMdriya pratyeno rAga kSayopazame UbharAtI praznonI judI judI tijorIo-emAMnI mukhya rUpI aMdhakAra dUra kare te gautama. ApaNe bolIe chIe ke tijorI te gautama dvArA puchAyelA prazno. A pustakamAM mAtra gautama aMgUThe amRta vase, labdhi taNA bhaMDAra." dvArA puchAyelA ja prazno lIdhA che eTale A pustakanuM nAma aMga eTale kAyAnA rAga parathI je upara UThyA che te gautama. "gautama-pRcchA' taddana yathArtha che. A gautama-IMdrabhUti brAhmaNa, pahelAM to hatA ahaMkAranuM pUtaLuM. (2) graMthanA kartA: sarvajJa mahAvIrane harAvavA ahaMkArI IMdrabhUti cAlI nIkaLyA. teo gautama-pRcchA graMthanA kartA saMbaMdhI phakta eTalo ja ullekha maLe nIkaLyA prabhuno tAga levA paNa tyAganA bAga khIlI UThyA. sUrya che ke te pUrvAcArya praNIta mahAna graMtha che. Ama tenA kartA vize sAme mINa ogaLe ema IMdrabhUtino garva ogaLI gayo. loDhAnI cokkasa mAhitI upalabdha nathI. muni zrI puNyavijayajI jemaNe charI pArasamaNine kApavA gaI paNa sonAnI banI gaI. "gautama-pRcchA' graMthanuM saMyojana karI, graMthanA anukartA munizrI gautama zabda vaDe vItarAgI carama tIrthaMkara mahAvIra prabhue yathArtha niraMjana vijayajInA gujarAtI-hindI navala vivaraNa graMthane prasiddha svarUpe IMdrabhUtine temanA uttama gotranA bhAvavizeSa rUpa nAma vaDe karavAmAM madada karI che, teo lakhe che, "mULa graMthanA kartA saMbaMdhI saMbodhana kareluM che. temAM 'go" zabda vANIvAcaka che ane tama pratyaya zodhakhoLa karavA chatAM paNa tenI mAhitI maLatI nathI. te saMbaMdhI zreSThatA, sarvottamatA sUcave che. jemanI vANI jagatanA sarva jIvone koI paNa mahAnubhAvane mAhitI maLe to mane jaNAvavA namra maMgaLakArI, kalyANakArI, hitakArI evI vizeSatA vALI che, evI vinaMtI.' ghaNI vAra graMthamAM chellI gAthAmAM kartAnA nAma-gAmaamRtatulya vANIno zrI mahAvIra svAmI pratino pRcchA rUpa samayano ullekha hoya che. ahIM te paNa jovA maLato nathI. viniyoga te gautama-pRcchA che. (3) graMthanI bhASA : pRcchA zabda paNa ghaNo mahattvano che. bAra prakAranA tapamAM A graMtha mULa prAkRta bhASAmAM lakhAyelo che. paNa teno anuvAda 'svAdhyAya' e AtyaMtara tapa che. svAdhyAyanA pAMca bheda che. vAMcanA, saMskRta ane hindImAM jovA maLe che. saMskRta TIkAo upalabdha che. svAbhAvika pRcchanA, paripaTTaNA, anuprekSA ane dharmakathA-AmAM bIjo bheda che ke gautama-mahAvIra praznottara mULa to prAkRta bhASAmAM ja hoya paNa
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 samayanA vaheNa sAthe, jamAnAnI mAMga pramANe te anya bhASAomAM vairAgya bIja: anuvAdita thayA hoya. vaDIla bIjAnaMbaranA bhAI mULacaMdajI, jeo vikrama saMvata (4) graMthanI racanA kALaH 1986mAM dIkSita thaI munivaryakhAMtijI nAme prasiddha hatA. graMthanA mULa kartAnI jema tenA racanAkALa vize paNa cokkasa mAhitI navalamalajI temane vaMdanArtha amadAvAda AvatA, tyAM sUrisamrATa maLatI nathI. paNa te prAcIna sAhityano eka graMtha che, eTaluM to jarUra vijayanemisUrIzvarajI prabhAvazALI mukhamudrAnA darzana thatAM, pravacana kahI zakAya. sAMbhaLatAM vairAgya bIja ropAyuM. temanI puNyanizrAmAM doDha varSa vIra prabhu mahAvIra svAmI I. sa. pUrve 557 mAM sarvajJa banyA. rahetA vairAgyanI pRSTi thaI. bIje divase emaNe buddhimAM bRhaspati, vidyAnA vAcaspati evA dIkSA : 11 vedamUrti brAhmaNone dIkSA ApI gaNadharanI mAnavaMtI padavIthI 17 varSanI uMmare vi. saM. 1991mAM caitra vada bIjanA kadamagiri navAjyA, sAthe mahAmUlI tripadI ApI. jenA upara sarva gaNadharoe mahAtIrthamAM sUrisamrATanA pavitra karakamaLa dIkSA. teo zrI zAMti dvAdazAMgI racI. tyAra bAda gItArtha viroe e viSaya garbhita vijayajInA ziSya niraMjana vijayajI tarIke oLakhAyA. hajAro prakIrNa konI racanA karI. AmAMthI keTalAye khovAI gayAM. saMyamajIvana: tyArabAda pUrvAcAryoe vividha viSayo jevAM ke dArzanika mimAMsA, gurunI nizrAmAM sUtravAcanA, tapa ane dharmayAtrA cAlu. saMvata 2010 karmavAda, jIvavAda, khagoLaviSayaka, AcAraviSayaka-vagare 52 thI svataMtra cAturmAsa karI ananya zAsanaprabhAvanA karI. kulako, prakaraNo lakhyAM. A gautama-pRcchA paNa karmavAda samajAvato sAhitya sevA: pUrvAcArya likhita graMtha che. teno racanAkALa anizcita che. Ajano bALaka AvatI kAlano suzrAvaka che eTale bALakomAM (5) graMthano viSaya: mULathI ja dhArmika saMskAranuM siMcana karavA munizrIe athAga parizrama graMthanuM mULa hArda-karmavAdanA siddhAMta che. eTale ke tattvajJAna che. karyo che. bALamAnasanA jANakAra evA A munizrIe bALabhogya paNa tenuM nirUpaNa 64 zloka dvArA praznottara rUpe thayuM che. gaNadhara zailI para prabhutva meLavyuM che. bALakone gamI jAya, vAMcavAnuM mana gautame pUchelA 48 prazno ane tenA uttaro-A 64 zlokamAM che. thAya, pIparamIMTanI jema cagaLyA karavAnuM mana thAya evA sacitra sAthe eka eka praznanA uttara sAthe dRSTAMta rUpe eka eka kathA che. kathAnakothI bharapUra bALasAhityanuM sarjana ane saMyojana karavAmAM Ama tattvajJAna, kavitA ane kathAno triveNIsaMgama A graMthamAM siddha hasta banyA. teozrI mAtra bALasAhityanuM sarjana karI aTakyA che. vaLI 90 suMdara citrothI graMtha suzobhita banyo che. nathI. temaNe saMskRta gautama-pRcchAnuM TIppaNa sAthe saMpAdana karI, (6) vartamAna kALamAM graMthanuM kyAre, koNe saMpAdana-prakAzana karyuM? gautama-pRcchAno hindI ane gujarAtImAM bhAvAnuvAda karyo che. A graMtha para saMskRta TIkAo, TabA, gadya AvRttio jovA maLe vaLI hindI bhASAmAM 1200 pRSThanuM vikrama caritra temaja zrIpALano che. paNa vartamAne zrI nemi-amRta-khAMti-niraMjana graMtha mALA 700 pAnAno sacitra graMtha taiyAra karyo che. bhagavAna AdinAtha (amadAvAda) taraphathI prasiddha thayela anukartA zrI niraMjana vijayajInA temaja neminAtha sacitra, samAjopayogI nAnAM moTAM 55 pustako gujarAtI temaja hindI pustako ane tenI AvRttio ja prAyaH karIne taiyAra karyA che. dvimAsika "kathAbhAratI' temanA mArgadarzana nIce badhAM pustakAlayomAM che. jenI prathama AvRtti saMvata 2015 mAM pragaTa thatuM hatuM. A badhuM jotAM samagra jaina samAje temane sAhitya prakAzita thaI. bIjI AvRtti saMvata 2018mAM, trIjI AvRtti premI'nuM ApeluM biruda yathArtha che. athAga parizramI lagabhaga 5000 saMvata 2030mAM ane adyatana chellI AvRtti saMvata 2065mAM jeTalA pustakonuM vAMcana-ciMtana manana karanAra munizrI vijayajI bahAra paDI che. navI AvRttimAM pustakanuM kalevara-kada badalAyuM che, sthULa dehe Aje ApaNI vacce nathI paNa temano akSara deha, sAhitya pustaka vadhu suMdara, AkarSaka banyuM che. chelle mahAnubhAvo, deha amara che. munizrIonA abhiprAyo mUkyA che. je navI AvRttinuM AgavuM (2) graMthano vigate viSaya: aMga che. bhagavatI sUtra eTale jJAnano, praznottarano UchaLato mahAsAgara. (1) anukartAnI vigata : A sUtranA mukhya be viSaya che. paramANupada ane karmavAda. anukartA zrI niraMjanavijayajI muni-jIvana kavana-eka jhAMkhI. potAnA ahaMkArane kAraNe ja IMdrabhUti mahAvIra svAmIne eka vikrama saMvata 1974mAM dharmapremI suzrAvaka mAravADanA paNa prazna nahotA pUchI zakyA te ja IMdrabhUtie mahAvIra prabhune bAlInivAsI, nyAyanItipriya, hajArImalajI amIcaMda zAhanA 4thA samarpita thaI aneka praznonI sacoTa dhArA vahAvI. temAMthI mukhya putra navalamalajI tarIke janma. karmavAda para AdhArita AyuSya baMdha vakhate baMdhAtA cha bola AdinA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana prazno ahIM mukhya che. uttara 5 : capaLa svabhAvI, mUrkha, kadAgrahI, vizvAsaghAtI puruSa rasamaya praznottara zailInI potAnI svataMtra AgavI mahattA che. marIne strI thAya. saMtoSI, vinayavAdI strI marIne puruSa thAya. A zailImAM viSayano bodha atyaMta sulabha banI jAya che. vijJAna sAra : jUThuM na bolo. ALa na caDAvo. How ane Why A be sUtrone laIne vastunA aMtara sudhI praveza prazra 7: kayA karmathI jIva napuMsaka thAya? kare che. pAzcAtya tattvaciMtaka sokreTIsanI praznapaddhatinuM atre smaraNa uttara 7 : je puruSa pazuone nilaMchana kare (puruSa cihnathI thayA vagara rahetuM nathI. AjanI navI zikSaNa tAlIma paddhatimAM zikSaka rahita kare temanA kAna, galakaMbala vagere avayavo chede, jIvahiMsA praznottara paddhati dvArA viSayanA hArda sudhI chAtrone pahoMcADe che. A kare te puruSa marIne napuMsaka thAya.) gautama-pRcchAmAM praznakartA gotama svAmI che ane uttaradAtA khuda sAra : niSpharapaNe pazuonA aMgo kApavA te kaDavI tuMbImAM sarvajJa mahAvIra prabhu che eTale A paddhatine vizeSa gaurava maLyuM che jherano vaghAra karavA jevuM che. ane viSayanuM talasparzI jJAna bALajIvone maLe che. prazna 8 : kayA kAraNathI jIva alpa AyuSya vALo thAya che? ApaNane prazna thAya che ke cAra jJAnanA dhaNI evA gautamasvAmI uttara 8 : nirdayI, jIvahiMsA karanAra, paralokamAM na mAnanAra, pote badhuM jANatA hovA chatAM zA mATe prazno pUche che? kAraNa saMkleza pariNAmI alpa AyuSI thAya. gautama mAne che ke bhagavAna potAthI vizeSa che. vaLI potAnA sAra : jIvahiMsA, kAmavAsanAthI dUra raho. jJAna para bhagavAnanA sahI-sikkA thaI jAya, sTempa marAI jAya to prazna 9: kayAM karmanA udayathI jIva parabhave dIrgha AyuSI thAya che? ja potAnA jJAnanA cekanI kiMmata. vaLI tIrthakaranI vANIno atizaya uttara 9: dayALu ane bIjAne abhayadAna ApanAra, parabhave dIrdhAyuSI prabhAva paDe-sau saunI bhASAmAM so samajI jAya-kharekhara gautama thAya. svAmIe abudha jIvone bodha pamADavA mATe prabhune prazno pUchI sAra : niSkapaTa bhAve jIvadayA pALo ane parabhave lAMbu AyuSya jagata para upakAra karyo che. bhogavo. A graMthamAM pUrvAcArya racita mULa 64 gAthAo che. 1 thI 10 prazna 10, 11 : kayA karmathI jIva abhogI ane kayA karmathI gAthAmAM maMgaLAcaraNa ane gotame pUchelA 48 prazno che. gAthA bhogI, mahAsukhI thAya? 11 thI 64mAM mahAvIre ApelA uttaro che. uttara 10, 11 : dAna na ApanAra, dAna ApIne pastAvo prazra 1 : he bhagavAna jIva narake kema jAya che? karanAra, bIjAne dAna ApatAM rokanAra bhoga-sukha vinAno thAya. uttara 1: bhagavAne uttara ApatAM cAra gatinuM svarUpa samajAvatAM ullasita bhAve supAtre dAna ApanAra bhoga sukhavALo thAya. kahyuM che potAnA karmAnusAra jIva cAra gatimAM jAya che. pAMca aNuvratono sAra dAna Apo - nAdAna na bano. virAdhaka. atizaya krodhI, mAyAvI, lobhI, raudra svabhAvI, kRtanI jIva prazna 12, 13 : kayA karmanA udayathI jIva saubhAgI lokapriya narake jAya. thAya che ane kayA kameM jIva durbhAgI thAya che? sAra : hiMsA duHkhanI khANa che, lobha pApano bApa che, durgatino uttara 12, 13H je deva guru, sAdhuno vinaya kare, kaTu vacana na daravAjo che. bole te darzanIya thAya che. ahaMkArI, deva-guru-sAdhunI niMdA kare, prazna 2: jIva svarge kayA kAraNathI jAya che? parane pIDe te durbhAgI thAya. uttara 2: tapa, saMyama, dAnanI rucivALo, ratnatrayano ArAdhaka, atyaMta sAra : paraguNanI anumodanA, svadoSanI gaha karo. zraddhAvaMta, bhadra, saraLa pariNAmI devaloke jAya che. prazra 14, 15 : kayA kameM jIva buddhizALI ane kayA karme durbuddhi sAra : ratnatrayamAM ajoDa niSThA rAkho. bhUlano ekarAra karI mAphI mUrkha bane ? mAgo. saraLa bano. uttara 14, 15: zrutajJAnanI bhakti karanAra, zAstronuM paThana-pAThana, prazra 3, 4: kayA karma jIva tiryaMca bane? manuSya thAya? karanAra-karAvanAra buddhizALI thAya. tapasvI jJAnI gurunI niMdA karanAra uttara 3, 4: je jIva nirdayI, mAyAvI, mitradrohI hoya te marIne te buddhi vagarano thAya. tiryaMca thAya. saraLa svabhAvI, nirAbhimAnI, maMda kaSAyI, saMtoSI, alpa sAra : bhaNe, bhaNAve jJAna te thAya nirmaLa buddhi, niMdaka bane parigrahI, deva, guru, dharmano bhakta marIne manuSya thAya. sAra : buddhinI vakratA choDI saraLa bano. prazna 16, 17: kayA karmathI jIva paMDita thAya? kayA karmathI mUrakha prazna 5 : puruSa marIne strI zAthI thAya? strI marIne puruSa zAthI thAya? thAya? uttara 16, 17 : vaDIlonI sevA karanAra, tattvono jijJAsu,
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 zrutajJAnanI bhakti kare, te marIne paMDita thAya. je bIjAne kahe, "jIvone vahorAve tene khAdheluM anna pace nahi. mAro, mAMsa-madirAnuM bhakSaNa karo.' te mUrkha-mUMgo thAya. sAra : rohiNI vrata karo. zuddha bhAve vahorAvo. sAra: zruta sevA karo, devaguru dharmanA avarNavAda na bolo. prazna 30: kayA karmathI jIva koDhI thAya? prazna 18, 19 : jIva dhIra, sAhasika zAthI thAya? jIva bIkaNa uttara 30 : je vanane bALe, madhapuDA pADe, vagara kAraNe vanaspati zAthI thAya? toDe te koDhiyo thAya. uttara 18, 19: je bIjAne trAsa na Ape, mAnavasevA ane paropakAra sAra : be ghaDInI moja mATe nA haNo anya jIvone, rakSA karo. kare te dhIra-sAhasika bane. je pazu-pakSIne pAMjare pUre, trAsa Ape te prazna 31: kayA kramane lIdhe jIva kubaDo thAya? bIkaNa thAya. uttara 31 : pazuo para gajA uparAMtano bhAra bharanAra jIva sAra : jIvanamAM abhaya mANavA, parAkramI banavA bIjAne abhaya kubaDo thAya. Apo. sAra : mAThAM karmanA mAThAM phaLa. praza 20: kayA karmane lIdhe jIvanI bhaNelI vidyA niSphaLa jAya? prazra 32 : kayA karmane lIdhe jIvane dAsatva prApta thAya che? uttara 20 : je guru pAse kapaTathI bhaNe, gurunuM nAma chupAve tenI uttara 32 : jAti mada karanAra., pazu-pakSIno kraya-vikraya karanAra, vidyA niSphaLa jAya. kRtanI parabhave dAsatva pAme. sAra : jJAnadAtA guruno AbhAra mAno. sAra : puNyodayathI maLela jAti-kuLano mada na karo. prazna 21 : kayA karmane lIdhe bhaNelI vidyA saphaLa thAya? prazna 33 : kayA karmane lIdhe jIva daridrI bane? uttara 21 : guruno vinaya karavAthI bhaNelI vidyA saphaLa thAya. uttara 33 : cAritra, dAna, dharma, vinaya rahita ane mana-vacanasAra : vinaya-namratA mahattAno pAyo che. kAyAnA daMDa sahita hoya te daridrI thAya. prazna 22, 23 : kayA karmathI mANasanuM dravya nAza pAme che? kayA sAra : bAvaLa vAvI, kerInI AzA na rAkho. karmathI mANasane lakSmI AvI pharI maLe che? prazra 34 : kayA karmane lIdhe jIva RddhivALo thAya che? uttara 22, 23 : dAna ApI pastAvo karanAranI lakSmI cAlI jAya. uttara 34 : dAnezvarI, vinayI, guNavAna jIva marIne RddhivAna zakti anusAra supAtre dAna ApanArane bIjA bhave lakSmI pharI maLe. thAya. sAra : dAna Apo-apAvo. sAra : dayA ane dAna be che pavana pAhuDA-je mokSe laI jAya. prazna 24 : yA karmathI lakSmI maLIne sthira thAya? prazna 35, 36 : kayA karmane kAraNe jIva rogI thAya? nIrogI uttara 24 : gamatI vastu sAdhune utkaTa bhAve vahorAve, pachI thAya ? paNa manamAM rAjI thAya tenI lakSmI sthira thAya. uttara 35, 36 : vizvAsaghAtI, zuddha AlocanA na karanAra sAra : supAtre dAnamAM zUrAtana keLavo. rogI thAya. je guru pAse sarva pApanI AlocanA kare, Apela prazna 25, 26 : yA karmathI koI vyaktino putra jIvato nathI? prAyazcitta pUrNa kare te nIrogI bane. kayA karmane lIdhe jIva ghaNA putravALo thAya che? sAra : pApane prakAzo-DhAMkavAthI pApa vadhe. uttara 25, 26 : pazu, pakSI ane manuSyanA bALakano viyoga prazna 37 : jIva hIna aMgavALo zAthI thAya? karanArane tyAM putra jIve nahi. parama dayAvAna vyaktine parabhave ghaNA uttara 37: kapaTI puruSa, khoTA mApa tolA ane bheLaseLa karelI putro thAya. vastuno vepAra karanAra, mAyA-kapaTa karanAra hIna aMgavALo manuSya sAra: dharmathI saMtAna maLe ne chevaTe avyAbAdha zivasukha maLe. thAya. prazna 27, 28 : kayA karmathI jIva bahero thAya? kayA karmathI sAra : khoDakhAMpaNavALuM zarIra ne game to tenA kAraNarUpa kapaTa janmAMdha thAya? na karo. uttara 27, 28 : sAMbhaLyuM na hoya chatAM kahe meM sAMbhaLyuM che, prazna 38, 39 : kyA karmane lIdhe jIva mUMgo thAya? TUMTho thAya? ema ga5 mAre. joyuM na hoya chatAM nizcayathI meM joyuM che ema kahe te uttara 38, 39 : zIlavAna-guNavAna sAdhunI niMdA karanAra mUMgo anukrame baherA ane janmAMdha thAya. thAya. sAdhune pagathI prahAra karanAra ThUMTho thAya che. sAra : IMdriyono durupayoga na karo. sAra : IMdriyono sadupayoga karo. prazna 29: kayA karmane lIdhe khAdheluM anna pace nahi? prazra 40: kayA karmathI jIva pAMgaLo thAya che? uttara 29 : jANI joIne saMtone bagaDeluM, azuddha bhojana uttara 40 : nirdayatAthI pazu para vadhu bhAra karanAra, pazunA nAka
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 kAna chedanAra pAMgaLo thAya che. khyAla A graMthanA kathAnakomAMthI maLe ja che. vaLI A graMthano jaina dharma ane sAhitya 52 ghaNo prabhAva che. jaina dharmano karmavAda ati sUkSma che. sAra : jIvadayA vagaranuM jIvana pazuthI badatara che. thAya? prazna 41, 42 : kayA karmathI jIva sarUpa thAya ? kayA karmathI kurUpa vizvanI tamAma visaMgatinuM mULa karmasiddhAMta che. sAmAnya kakSAnI bALajananAne karmavAdanI UMDI vicAraNAmAM rasa nathI hoto. chatAM eTalI jijJAsA jarUra hoya che ke khullI AMkhe dekhAtI visaMgati, sAruM-narasuM zAne AbhArI che, te mATe yathAyogya kArya karavA, ArAdhanA karavA temanuM mana taiyAra hoya che, te bALavA mATe A graMtha mahattvano graMtha che. prabuddha jIvana uttara 41, 42 : chatranA daMDanI jema sIdho saraLa svabhAvI, devaguru-dharmano bhakta surUpa thAya. pApI, dveSI, niMdaka jIva kurUpa thAya. sAra : saraLatA tyAM zubha nAma karma. prazna 43 : kyAM karmathI jIva vedanAyukta jIvana bhogave che? uttara 43 : prANIone hAya vaDe ke AkaDI, daMDa, bhAlAthI mAre te praznottara razailI, rasamaya thAnothI ahIM karI che. vedanAyukta jIvana bhogave. sAra : jevA bIja vAto tevA jhADa Uge. sAra : jIva dayA rAkho, 52ne chetaro nahi. prazna 45 3 kayA karmo paMcendriya jIva ekendriya paNuM pAme ? uttara 45 : mohanIya karmanA tIvra udayathI, kuTuMbanI atizaya mUrchA rAkhanAra zAtAvaMdanIya karma thoDuM hoya te ekendriya paNuM meLa.. sAra : mAruM-mAruM karavAthI mAruM (Atamadhana) cAlyuM jAya che. prazna 46, 47 : kayA karmathI jIvano saMsAra varSa-zraddhAvaMtano parita thAya. prazna 44 : kayA karme jIva vedanAmukta thAya? uttara 44 : bIjAne baMdhanamukta ka2nA2ne bIjA bhave vedanAmukta evuM sAhitya-sarjana bahu ochuM che, tyAre A graMtha bahu upayogI jIvana maLe. thaI paDe evo che. A graMthanuM vAraMvAra punarmudraNa ane AvRttio e tenA prabhAvanI, upayogitAnI, lokapriyatAnI ane AdaraNIyatAnI sAbitI che. thAya. sAra : dharma-karma-nava tattvano anAdara na karo. svIkAra karo. prazna 48 : kayA kAraNathI jIva saMsAra samudra tarI mokSanagarI pahoMce che? 71 uttara 48 : nirmaLa, samyakajJAna-darzana- cAritravALuM mokSe jAya. sAra : levA jevA saMyamanI jhaMkhanA karo. choDavA jevA saMsAramAM lIna na bano. jIvananI sArthakatA dharma-ArAdhanAmAM che-A ApaNuM jIvanasatra bano. kharekhara kramazaH sopAna caDhatAM A chellA pra aMtima sopAne pahoMcADI dIdhA. chellI be gAthAmAM graMthakartA jaNAve che ke pApa-puNyanA phaLa vize gautame je prazno pUchyA tenA uttaro vIra prabhue ApyA. bhavya jIvo ! te vAMcI, ciMtana karI dharma-adharmanA phaLa pragaTapaNe vicArI dharma Adarajo. chelle graMthakAra kahe che 48 prazno ane 64 gAthA rUpa A gautama-pRcchA graMtha gaMbhIra arthathI bharapUra che. je pUrvAcArya bhagavaMte kahyo che. (3) gautama-pRcchA graMthanuM e samaya-kALamAM jainadharma ane sAhityamAM sthAna kaDo kamma na mokakha a'i karmavAdanI A philaoNsolI atyaMta saraLa samAlocanA, mahAnubhAvonA abhiprAya-lekhakanuM ciMtana vagere munizrI yazovijayajI trIjI AvRttinA punarmudraNa prasaMge lakhe che. * A graMtha jIvanamAM utpanna thatI aneka zaMkAvALI bAbatomAM mULabhUta kAraNo darzAve che, ane viSama samasyAo hala karavAmAM samAdhAna paNa Ape che. A kAraNe Adhidaivika ke AdhyAtmika dardo uttara 46, 47 : nAstikano saMsAra vardha-zraddhAvaMtano parita miTAvavA nA graMtha eka anubhavI AdhyAtmika DaoNkTara jevo che.' munizrI mitrAnaMda vijayajI lakhe cheH 'A 'gautama-pRcchA'ne manovijJAna, mAnasazAstranA niyamonA pAlana ane khaMDanathI AvatA sArA narasAM pariNAmonI pArAzIzI kahevAmAM harakata nathI.' comAsA daramiyAna barpore sAmAyika karavA AvatAM aneka AbAla-vRddhone 'gautama-pRcchA' vAMcI akhUTa rasa anubhavatAM ajJAnavaza AcarelA pAponA pazcAttApa karatAM joyAM che, jIvanamAM keLavelI pApa buddhine dhikkAratA nihALyA che. pApane paMthe caDhelo mAnavI jo 'gautama-pRcchA' vAMce to tene A graMtha prAyaH kAMIne kAMI asara karyA vinA nahIM rahe. are ! ghaNAne A graMtha mAnI hUMpha jevI paNa lAgaze. A graMtha sAdhu sAdhvI mATe vyAkhyAnamAM upayogI che. zrAvaka-zrAvikA mATe guru mahArAja jevo che. kathAo yAda rAkhI prasaMgopAta kahevAthI suMdara vAtAvaraNa sarjI zake ema che. pratyeka jaine A graMtha vAMcavo joIe ane jainetarone vaMcAvavo joIe. sAhitya e tatkAlIna samAjanuM darpaNa che ane tenI dIvAdAMDI paNa che. te samayanI rAjakIya, sAmAjika, nyAyaviSayaka ke Arthika paristhitino A graMthanuM jaina sAhityamAM eka AgavuM sthAna che, kAraNa jaina dharma ati prAcIna che, chatAM enA siddhAMtothI ghaNA ochA loko paricita che. jainadharmane samajI zakAya ane sarva sAdhAraNane upayogI aMtamAM A graMtha sau vAcakanA jIvanamAM prakAza pAthare, unALAnI bharabapore thAkelA saMsArayAtrIone suktanI A paraba potAnA zItaLa jaLathI zAtA pamADe eja abhyarthanA. mobAIla : 98198226206. Teli. 022 25001633
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 prabuddha jIvana tattvArtha sUtra ttaIlAbena zAha lekhikA jaina dharmanA abhyAsa ane pracAraka che. kuzAgra buddhinA dhaNI, vistRta Agamika viSayonuM saMkSiptamAM saMkalana karavAvALA, 'vAcakavaya' biruda dhAraNa karavAvALA zrImAna umAsvAti racita 'tattvArtha sUtra' mATe lakhavuM ke kahevuM mArA jevA alpabuddhivALA mATe murakela che eTalA mATe A lakhANa eka prayAsa che. 'anya sovaMn sUtta sUrNa A vyutpatti tattvArtha sUtra mATe sarvathA ucita che. zrI umAsvAtie AgamazAstronuM dohana karIne lagabhaga sarva viSayono samAveza tattvArthasUtramAM nAnA nAnA sUtro dvArA 10 adhyAyomAM karyo che. tattvArthasUtra ane enA racayitA umAsvAti badhA ja jaina saMpradAyomAM bhakti ane bahumAnapUrvaka svIkArya che. kAraNa ke zvetAMbara ane digaMbara baMne saMpradAyanA sanmAnita AcAryoe enA para TIkA lakhI che. zrI umAsvAtino kAryakALa vikramanI bIjI zatAbdI mAnavAmAM Ave che, paraMtu satyasaMpUrNa evI aitihAsika sAmagrI upalabdha nathI. ghaNAM vidvAno emano kAryakALa vikramanI pAMcamI zatAbdI pahelAM mAne che. emano janma zaivadharmI brAhmaNa parivAramAM thayo hato. emanA mAtAjInuM nAma umA ane pitAjInuM nAma svAti hatuM tethI tyAranA pracalita rivAja pramANe emanuM nAma umAsvAti rAkhavAmAM AvyuM. kadAca brAhmA parivAranA hovAne lIdhe saMskRta emane jIbhane Terave hatI. lagabhaga badhA nAgamika viSayonuM sUkSma avalokana karI vidha vidha tAttvika viSaryAnA avataraze tattvArtha sUtramAM saMskRta bhASAmAM karyA. zrI umAsvAtine saMskRta bhASAnA 'pradhAna saMgrAhaka' (Adyalekhaka) mAnavAmAM Ave che. kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajI Apane 'saMgrahakAra' tarIke uccatama sthAna upara birAjamAna kare che. saMskRta bhASAnuM calana prAcIna samayamAM haze kAraNa ke dvAdazaaMga - dRSTivAdanA tRtIya bhedarUpa cauda pUrva kahevAya ke che je saMskRtamAM hatAM evuM jaina zAstromAM lakhyuM che. cAra mUla sUtramAMno eka 'anuyogadvAra' paNa prAkRta ane saMskRtamAM hovAno ullekha che. zrI umAsvAtinA paricayamAM kahevAnuM ke, pUrve vAcakavaMza vidyamAna hato je vidyApriya hovAthI Agamika zAstronA adhyayana ane kaMThasya karavA pazcAtuM enA paThana-pAThanamAM tallIna rahevAvALo hato. A vAcakavaMza zvetAMbara ane digaMbara saMpradAyamAM udbhavatA tIvra matabhedo vakhate taTastha rahIne Agamika paraMparAne saMpUrNa samarpita hovAnuM kathana paTTAvalImAM maLe che. Avazyaka vRttimAM vAcakavaMzane namaskAra karatAM lakhAyuM che 'vArasavi Lada, pavAya pavayaLastra vaMmi muLuM riyasa, vAgavaMza paLapaLa e' / / tattvArthasUtra para aneka TIkA ogasTa-sapTembara 2010 lakhAI che paraMtu vidvAna AcAryagA bhASyanA racayitA tarIke svayaM che umAsvAtine ja mAne che. kAraNa ke bhASyanI racanA mULa graMthane anulakSIne lakhAI che. kAraNa ke aMtamAM lakhelI prazastimAM umAsvAtInA guru, pragurunuM varNana maLe che. (sthaLa saMkocanA kAraNe prazasti ahIM ApI nathI) zrI umAsvAtinA ekadazAMgadhAraka dhoSanaMdI' nAme guru tathA vAcaka mukhya 'zivazrI' nAme pracu hatA. mahAna kIrtivarSa mahAvAcaka 'zrI muMDapAda' kSamaNanA ziSya vAcakAcArya 'mUla' pAsethI zrI umAsvAtie AgamavAcanA prApta karI hatI. zrI umAsvAtinA kusumapuramAM hevAvALA 'kaubhISaNa' gotravALA mAtA-pitA hatA jemanA suputre vItarAgavANIne hRdayamAM dhAraNa karIne saMsArI jIvonI mukti mATe tattvArthasUtranI racanA karI. zrI tattvArthasUtranI aneka hastaprato upalabdha che. paraMtu mULa pratanuM nirUpaNa karavuM muzkela che. tattvArthasUtranI bhASya sAthe, bhASya vagaranI prato bhAratanI je je saMsthAomAM upalabdha che emAMnI che 'ela.DI. je InsTiTyuTa-amadAvAda', hemacaMdrAcArya jJAnamaMdira-pATaNa, lIMbaDI jaina jJAnamaMdira-lIMbaDI ane bhAMDArakara orienTala risarca InsTiTyUTa-punA che. vi. saM. 1303mAM tADapatra para lakhAyelI hastapratanI be AvRttio pATaNamAM upalabdha che je atyaMta zrIza avasthAmAM che ane koI paNa kSaNe TukaDAomAM parivartita thaI zake che. bAkInI prato kAgaLa upara lakhAyelI je, 16 thI laIne 20mI zatAbdi sudhInI che. gujarAtamAM maLatI prato mukhyatayA zvetAMbara paraMparAne anurUpa che jyAre bhAMDArakara orienTala risarca InsTiTyUTa-punAnI pro digaMbara paraMparAne anurUpa che. pATaNanA saMghavI pADAmAM sthita kRti tADapatra para lakhAyelI che je zvetAMbara paraMparAne anurUpa che paNa emAM digaMbara paraMparA anusAra trIjA che adhyAyano samAveza karavAmAM Avyo che. kadAca lekhake AvI svataMtratA laI lIdhI haze. zrI tattvArthasUtra upara aneka vivaraNa lakhAyA che jemAMthI cAra vivaraNa je atyAre upalabdha che, jenuM jaina tattvadarzanamAM bahu mahattva che, emAMnA traNa digaMbara che jenI racanA digaMbara vidvAnoe karI che ane eka zrI umAsvAtie pote lakhyuM che jenuM aitihAsika mUlya che. ahIM eka vAta dhyAnAkarSaka che ke mUlataH sUtra eka ja pA saMpradAya bhedanA lIdhe be pravAha banyA-zvetAMbara je bhASyanI khUba ja najIka che e 'bhASya mAnya' ane digaMbaronA sarvArthasiddhithI sAmyatA rAkhavAvALuM 'sarvArthasiddhi" mAnya. baMnemAM mukhya traNa bheda che
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana 73. (1) sUtronI saMkhyA 'bhASya mAnyamAM 344 che ane 'sarvArthasiddhi' sahuthI pahelI TIkA sarvArthasiddhi je pUjyapAde lakhI hatI, je pAMcamI mAnyamAM 357 che. (2) sUtronI saMkhyAbheda hovA chatAM paNa zatAbdImAM thayA hatA.) arthabheda nathI sivAya ke devaloka (zvetAMbara 12 digaMbara 16) (5) zrI malayagIrI - zrI malayagIrI 12-13 sadInA khUba ja kALa ane hAsyanuM puNya karmamAM samAveza (3) pUjyapAda dvArA lakhela moTA vidvAna hatA paNa emaNe lakhelI bhASya paranI TIkA maLatI sarvArthasiddhine emanA pachI thayela digaMbara vidvAnoe mAnya rAkhyuM. nathI. sarvArthasiddhimAM dhyAnAkarSaka vAta e hatI ke pUjyapAda anya darzananI (6) zrI ciraMtanamuni - 14mI zatAbdImAM thayelA A ajJAta mAnyatAnuM khulleAma khaMDana karyuM hatuM. jema ke mokSamArga-saMlekhanA- munie, je zvetAMbara hatA tattvArtha para TippaNI lakhI che. AtmahatyA nathI ItyAdi. sarvArthasiddhinI bIjI khAsiyata e hatI (7) zrI vAcaka yazovijayajI - emaNe lakhelA bhASyanI TIkAnuM ke jyAre dakSiNamAM trIjI vallabhI vAcanAne amAnya karavAmAM AvI paheluM apUrNa adhyAya atyAre upalabdha che. tyAre, bhASya AdhArita sarvArthasiddhine aneka navI TIppaNIo sAthe (8) zrI gaNi yazovijayajI - emanA dvArA lakhavAmAM AvelI prastuta karavAmAM AvyuM, je kadAca samayanI mAMga hatI. eTaluM ja gujarAtImAM tabA-TippaNI upalabdha che jemAM be vAto dhyAnAkarSaka nahIM paNa rAjavArtika ane zlokavArtika mATe paNa bhUmikA taiyAra che. emaNe vAcaka yazovijayajInI jema sarvArthasiddhi para TippaNI karavAmAM AvI. ApaNane Azcarya thAya ke bhASya tathA vArtika nAma lakhI ane pahelIvAra gujarAtImAM TippaNI lakhAI. kema paDyA haze! pataMjalino vyAkaraNa graMtha mahAbhASya nAmathI prasiddha (9) zrI pUjyapAda - pAMcamI zatAbdimAM thayela zrI pUjyapAde hato. tethI zrI umAsvAtie paNa bhASyanA nAmano upayoga karyo. sarvArthasiddhi nAmaka TIkA lakhI. bhAratIya sAhityamAM eka yuga Avyo ke aneka saMpradAyamAM vArtikanA (10) bhaTTa akalaMka - lagabhaga sAtamI zatAbdImAM thayela bhaTTa nAmathI lakhavAmAM AvyuM. enI asara tattvArtha upara lakhAyelA akalaMka tattvArtha para rAjavArtika nAme TIkA lakhI. vivaraNa upara paNa thaI. zrI akalaMkanuM tattvArthavArtika je pachIthI (11) zrI vidyAnaMda - lagabhaga 9-10mI zatAbdInA zrI rAjavArtikanA nAmathI mazahura thayuM ane zrI vidyAnaMde zlokavArtika vidyAnaMde zlokavArtika nAmaka TIkA lakhI. nAmaka TIkA tattvArthasUtra para lakhI jenI preraNA kumArikanA tattvArthasUtra sadIothI abhyAsuo mATe evo graMtha che jemAM zlokavArtikathI maLI. rAjavArtika ane zlokavArtika nizcita rUpathI Agamono samagra sAra ati saMkSepamAM kahevAmAM Avyo che. svArthasiddhinA RNI che. chatAM paNa graMthanI daSTie baMne mokSamArganuM nirUpaNa nava athavA sAta tattvothI e jaina ItihAsamAM zrI sarvArthasiddhithI caDiyAtA che. rAjavArtikanI navInatA ane umAsvAtino pahelo prayAsa hato. jIvanA karmabaMdhanathI sarvathA tejasvItA ApaNane prabhAvita karyA vagara rahetI nathI. bhASyano mukta thaI mokSa prApta karavAnI prarupaNA tattvArthasUtramAM karavAmAM upayoga dakSiNamAM pUjyapAde sarvArthasiddhimAM, zrI akala ke AvI che. zrI umAsvAtie uttarAdhyAnanA nava tattvane sAta tattvomAM rAjavArtikamAM ane zrI vIrasene dhavalAmAM karyo che paNa tyArabAda samAviSTa karIne mokSamArganI keDI batAvI che. tattvArthasUtranA bIjAthI 12 mI sadInA zrI bhASkarAnaMdI ane zrI vidyAnaMdIe eno ullekha sAtamA adhyAyamAM sAta tattvono samAveza karavAmAM Avyo che. jyAre suddhAM karyo nathI. jJAnane prathama adhyAyamAM ja levAmAM AvyuM che kAraNa ke "jJAna" tattvArthasUtra para TIkAkAra 'tattva'nA vargamAM nathI Avato. bIjAthI pAMcamA adhyAyamAM cauda (1) zrI umAsvAti - bhASya rUpe rAjaloka, enA urdhva, madhya ane tiracho ema traNa bhAga, karmAnusAra (2) gaMdhahastI - A alaMkAra che jenAthI zvetAMbaramAM vRddhavAdInA jIvanI gati ane janma, zarIra ane IndriyanI racanA, emanI ziSya siddhasena divAkara ane digaMbaranA zrI samatabhadrane vibhUSita khAsiyata Adi sAMsArika jIvonuM varNana che. jaMbudvipanA vacce karavAmAM AvyA hatA. emaNe paNa TIkA lakhI che. siddhasene to meruparvata, eno vistAra, manuSyono nivAsa, devatAonA nivAsa, 18000 zloka pramANa TIkA lakhI che je sahuthI moTI che. emanI vezyAo, AyuSya ItyAdinuM varNana che. A adhyAyano AdhAra (3) zrI haribhadra - zrI haribhadranI sAthe zrI yazobhadra ane pannavaNA, sthAnAMga tathA jaMbudvipapannatI che. chaThThA adhyAyamAM Azraya yazobhadranA ajJAta ziSya, e traNee maLIne TIkA lakhI. (atyAre enA bheda, prabheda, puNyapApa, AzravanA kAraNa ane enI ATha e rIzabhadeva kesarImala TrasTa-ratalAmamAM upalabdha che.) mULa prakRtionuM varNana che. ahIM e jANavuM rasaprada che ke A adhyAya (4) zrI devagupta - zrI devagupta bhASyanI kArikA para TIkA lakhI. lakhavA mATe zrI umAsvAtine viSayanI koI taiyAra sUci upalabdha (eTalA mATe umAsvAtino kAryakALa bhagavAna mahAvIra pachI nahotI. 471no mAnavAmAM Ave che. je vIra saMvatanI zarUAta paNa hatI. sAtathI nava tattvonuM vivaraNa bIjAthI dasamA adhyAyamAM karyuM
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ogasTa-sapTembara 2010 che jyAre jJAnamImAMsAnuM vivaraNa prathama pAMcamA adhyAyamAM che. saMvaradvAra-samiti, gupti, dharma, anuprekSA, pariSahajya ane jJAnane prAthamikatA ApavAnuM kAraNa ke emanuM tattvonI sAthe cAritrano aupacArika ullekha AgamomAM nathI maLato. A nirUpaNa karavuM zakya nahotuM. bIjuM enAthI bAkInA adhyAyonI umAsvAtinI potAnI upaja haze ke mahAvratanA ullekha vagara tattvArthAdhigama tarIke siddhi thAya che. prathama adhyAyano AraMbha saMvaradvAra dvArA A adhyAyane lakhavo. tapanA bAra prakAramAMthI dhyAnane samyaka darzana' zabdathI thAya che. mithyAtva ane ajJAnathI mukta tattvArthasUtramAM khUba ja alaga rIte prastuta karavAmAM Avyo che. thaI AtmAno jJAna guNa pragaTa thAya che je jIvanuM mULa svarUpa che. ahIM eka prazna thAya che ke zrI umAsvAtine tattvArthasUtra lakhavAnI jJAnane pramANa tarIke sthApavAnuM zreya paNa umAsvAtine jAya che. preraNA zA mATe thaI! sAdhAraNa rIte ApaNe joyuM che ke koIpaNa anya darzanomAM nyAya ane pramANa viSe khUba lakhAyuM hatuM tethI zrI viSaya hoya, pachI te arthazAstra, zRMgArazAstra, khagoLazAstra ke umAsvAtie paNa jainadarzanamAM pracalita pAMca jJAnane pratyakSa ane Arogya yA adhyAtma, enI zarUAta ane aMta haMmezA mokSathI parokSa rUpa ApIne ene ja pramANa tarIke mAnyatA apAvI. jJAnanI thatI hatI. jyAre vaizeSikanA kaNAda, nyAyadarzananA gotama, paribhASA karatAM prathama adhyAyanA 9mA sUtramAM kahe che- "mati- sAMkhyadarzananA kapila ItyAdie mokSa prApta karavAno upAya paNa zretAya-mana: paryAya-vevatAni jJAnam' ane pachI 10mA sUtramAM ene sUcavyo hato. zrI umAsvAtie paNa mokSane aMtima lakSya batAvatA ja pramANanuM birUda ApatA kahe che 'tatvamALa'. prathama be jJAna parokSa tattvArthasUtramAM dasa adhyAya dvArA ene prApta karavAno upAya pramANa che ane bAkInA traNa pratyakSa pramANa che. Ama jJAna ne batAvyo. jaina darzana sAthe emaNe vedo ane buddha dharmano paNa gahana pramANa tarIke prathama vakhata mAnyatA apAvavAnuM zreya paNa zrI abhyAsa karyo hato. enI asara hatI ke emaNe samakAlIna zailIno umAsvAtine phALe jAya che. trIjA tathA cothA adhyAyamAM jIvatattva, upayoga karIne jaina darzanane saMkSipta ane navA DhaMgathI prastuta karyo karmabaMdhanuM kAraNa, e pramANe vargIkaraNa, svabhAva, zarIra, cAra je tyAranA yuga mATe bilakula navI zailI hatI. pachIthI zvetAMbara gatimAM bhramaNa, jaMbUdvipa ane merU parvata, manuSya, tiryaMca, nAraka ane digaMbara baMne saMpradAyanA vidvAnoe A zailI apanAvI. vAcaka ane devatA, vezyA, AyuSyanuM varNana che. A adhyAyamAM saMsArI umAsvAtie nava tattvone ja lekhanano viSaya banAvyo kemake jIvonuM ane dasamA adhyAyamAM mukta jIvonuM varNana che. pAMcamA bhagavAne paNa nava tattvanA jJAna ane enA pratye akhUTa zraddhAne ja adhyAyamAM pAMca astikAya ane 6 dravyanuM varNana che. chaThThA adhyAyamAM jaina thavAnI rIta batAvI che pachI bhale te saMsArI hoya ke sAdhu. AvatA Azrava tattvanA ciMtana mATe AgamamAM koI taiyAra sAmagrI emaNe jJAnanI sAthe AcaraNanI mahattA paNa samajAvI. A badhI nathI maLatI. vizALa Agama graMthonuM adhyayana karIne zrI umAsvAtie vAto sAthe sAthe zrI umAsvAtinI nIjI pratibhA hatI ke emane potAnI yojanA anusAra eka rUparekhA banAvI. samagra AgamamAM A graMtha lakhavAnI preraNA thaI. AvatA traNa yoga "mana, vAka, kAya'ne zrI umAsvAtie 'kAya, agaNita jIvo A saMsAramAM che jemanI eka ja IcchA che-sukha vAka, mana'mAM badalI nAMkhyuM. (A samagra adhyAyamAM alaga alaga prApti. A jIvone be vibhAgamAM vaheMcI zakAya. eka, jemanA kriyAonuM vivaraNa che.) kAraNa ke prANAtipAtanA saMdarbhamAM sukhano AdhAra bahAra che ane bIjA, jemanA sukhano AdhAra thavAvALI kriyAno saMbaMdha kAyAthI che eTalA mATe kAyA ja badhA bahAranI vastuo na hotA adhyAtmanI UMcAIone AMbavAno AzravonuM mULa che. eTale ene pahelA rAkhyuM. traNa yoga ne AzravanI che. jemanuM sukha bahAra che ene kAma ane jenuM sukha potAnAmAM che vyAkhyA paNa prathama zrI umAsvAtie ja ApI. emaNe yogane ja ene mokSa kahevAya che. jyAre artha ane saMpatti ane dharma athavA Azrava kIdho. e yugamAM A dhAraNA sAva navI hatI. jyAM sudhI dhArmika AcArasaMhitA puruSArthamAM bhaLe che tyAre kAma ane mokSanI jIva teramA guNasthAna sudhI nathI pahoMcato tyAM sudhI zubha azubha prApti thAya che. bezaka, artha kAmanuM ane dharma mokSanuM kAraNa che. yoga jIvamAM pravarte che. sAtamA adhyAyamAM vrata, vratI tathA tattvArthasUtrano mukhya viSaya mokSa che eTale "dharma' mokSa mArga che. mahAvratono saMbaMdha saMvara ane vratono saMbaMdha nirjarA tattva sAthe e sahuthI paheluM sUtra che. samyak darzana, samyaka jJAna ane samyak batAvavAmAM Avyo che. AThamA adhyAyamAM karma, enI vyAkhyA, cAritra mokSa mArga che. e traNenA saMgamathI ja mokSa prApta thaI zake kAraNa, karmaprakRtinuM varNana che. navamA adhyAyamAM sAdhujIvananI che anyathA nahIM. jema teramA guNasthAna upara samyak darzana ane AcArasaMhitAnuM vivaraNa saMva2 ane nirjarA tattva dvArA karavAmAM jJAna hovA chatAM paNa mokSa prApta nathI thato kAraNa ke yoganI AvyuM che. buddha dharmamAM paNa saMvara ane Azravano ullekha maLe che hAjarImAM samyaka cAritra na thaI zake. eTale racayitAnI javAbadArI hatI ke A be tattvonI jainadarzana 201, bhairava darzana, je. bI. mArga, muMbaI-400013 pramANe viziSTa oLakhANa karAve. emAM ullekhita 6 mobAIla : 9820697657. Teliphona : 022-24383357.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogasTa-sapTembara 2010 prabuddha jIvana 75 navakAra maMtramAM osthA ane Atmazaktino anubhava piMthe paMthe pAtheya... che. Pra jUna 2004 bapore 4 vAge pratikramaNa boluM teTalo samaya upAzrayathI pAchA pharatA kAra ( 1 sudhA esa. zAha AMkho barAbara khullI rahetI. hovAnA kAraNe pati-devanI mAnasika hAlata bagaDI calAvatAM calAvatAM AMkhanA sAyananA mAvaDIono, temAM jAya. popacAM baMdha thavAnI mAtrA vadhatI gaI. ghare AvIne paNa jayAbAno keTalo moTo upakAra hato, teo haju to A badhuM ochuM hatuM temAM pati sureza kahI dIdhuM, 'huM mAMgu to paNa mane gADI calAvavA kahe- 'beTA ! tuM ja AkhuM pratikramaNa bolAva, bhale liphTanA khADAmAM paDI gayA, te samaye to bacavAnI nahIM ApatAM. mArI AMkha vAre-vAre baMdha thaI jAya bhUla paDe ane sudhArIzuM. uparAMta teTalo samaya tArI koI ja zakyatA na hatI. lokhaMDanI strIMga ghUMTaNamAM che, jethI akasmAta thavAnI zakyatA vadhI jAya." AMkha khullI to rahezene ? baMdha AMkhe tane keTalI ghusI TukaDA karI nAkhyA. temanI sevA mATe DokTara pahelethI ja manamAM eka saMkalpa karyo hato ke huM mUMjhavaNa thatI haze ?' pAse laI javA vigere navakAra-maMtranA stavana sAthe 30 varSathI gADI calAvuM paraMtu (1) abhimAna - AMkho baMdha thaI tenA AgalA varSe pahelI vakhata kAra DrAivIMga paNa karI zakI chuM. nahIM AvavA devuM ane (2) akasmAta na thavA huM bhagavAna mahAvIra svAmInI stuti, samUha jApa - eka tarapha mAruM Atmika-baLa tathA manobaLa devo...ane evuM thavAnI zakyatA lAge to he prabhu karavA upAzraya gaI. mane to pustakamAM joIne paNa vadhatuM gayuM tenI sAthe sAthe zarIrano upadrava paNa sauthI prathama kAra calAvavAnuM baMdha karAvI deje. zabdo pakaDatAM vAra lAge ane badhA to jaldI jaldI vadhato ja jato hato. mana kahe AdhyAtmika raste AMkha acAnaka ja baMdha thaI gaI, thayuM ke temAM bole. tyAra bAda gAthA zIkhavAnuM zarU karyuM. 9 gAthA AgaLa vadhavuM ja che, tyAre tana thatA bAhya saMjogo paNa kaMIka saMketa haze ? zuM karavuM ? tenI kAMI samaja ja moDhe thaI hatI. A vakhate paNa samUha-jApa mATe kahe, 'huM jarApaNa tane sAtha nahIM ApuM." Aja karma nahotI paDatI. jema jema sarvajana sAMbhaLe tema jovA savAre gharakAma karatI dIkarI mane mUkavA AvI paraMtu tathA Aja jIva ane ajIvanA-tattvanuM yuddha mane Ave, pUche "ema AMkha baMdha thAya kharI?' sarvene samUha jApa na hatA. nirAza thaI ghare AvI. AMkhamAM jaNAyuM. Azcarya lAge. navA-navA prayogo ane TrITamenTa pazcAttApanA be AMsu AvI gayAM. mananI prabaLa A badhI kasoTImAMthI pasAra thatAM thatAMbatAve, jyAM je kahe tyAM phona karIne pahoMcI jaIe IcchAe jora pakaDyuM. jaina stuti hAthamAM lIdhI. bhagavAnanI guNa-stuti, nAma-smaraNa, zraddhA, paraMtu paisAnA pANI, hAlAkIno pAra na rahe, ane aMtarAtmAe Thapako Apyo, "are ? mUrkha te joI navakAra-maMtra paranI AsthA majabUta banatI gaI ane pariNAma zUnya. nathI zakatI, AvaDatuM paNa nathI. to pachInuM pustaka mArA jIva-jIvamAtra sAthenI kSamApanA harapaLa karavA | mane to hAtha pakaDIne laI javI paDe. magajanA hAthamAM zA mATe pakaDe che ? mana kahetuM rahyuM ane 9 mAMDI. DokTarane batAvyuM. kahe, "A bimArInuM nAma gAthA sudhI bolIne pustakamAM jovAno prayatna karyo. Ane camatkAra kaho ? ke pachI mArI zraddhA kaho? Blafro Spasm che, Ano hajI sudhI koI AMkha khUla-baMdha thatAM thatAM 10mI, 11mI, te rIte ke pachI puNyano udaya kaho? ke pachI jina-zAsana upAya zodhAyo nathI." sAMbhaLIne to thoDA nAsIpAsa 29 gAthA pUrI karI. AMkha sarasa khulI gaI ane devanI sahAya kaho? ke pachI mArA upara koIno thaI gayA. traNa divasa savAso gAthA karI. upAzraya ekalI moTo upakAra kaho? A badhuM ja mane tenuM phaLa nadInA pravAhamAM lAkaDuM athaDAtuM-kuTAtuM jema jatI AvatI. navA varSe vahelI savAre prArthanAmAM lAge che. AgaLa vahetuM rahe tema amArI jIvananaiyA samayanA gaI. ghare AvI ane pharIthI AMkho baMdha thavA mAMDI ! A anuprekSAnAM AdhAre ja- e zraddhA, e pravAhamAM IlAjanA akhatarAM karavAmAM, caDAva-utAra pucchisuNa ane pratikramaNa banne barAbara AvaDI zakti, e AsthA, e Atma-baLa tathA e manobaLa sAthe athaDAtA-kuTAtA aMdhakAramAM AzAnA kiraNanI gayA che. pucchisuNe bolavAnI 1 varSa mATe bAdhA daDha thatAM gayA tathA lekhana-kArya, vAMcanakArya, zodhamAM ame jIvI rahyAM hatAM. mRtyue TakorA mAryA. karI. ekAMtamAM rahevAnI Adata, jAta sAthe, pazu-paMkhI DAyAbiTisa 700 upara thaI gayuM. AvA saMjogomAM koIno paNa sahAro levAno baMdha karI, potAnI sAthe vAto karavAnI ane kudaratanA khoLe rahevAnI paNa eka nizcaya karavAnI zakti sAMpaDI. meM mArA jAte jIvavAnuM zarU karyuM. hiMmata karIne navakAra-maMtranA Adata vadhu ne vadhu keLavAtI gaI. jethI mane aneka magajanA DokTarane kahI dIdhuM: 'mAre have koI smaraNa sAthe DagaluM mAMDatI. upAzraya jatI, gharanAM kaSTo vacce paNa aMdarathI je AnaMdanI anubhUti thAya akhatarA nathI karavA, AMkhane mATe je davA cAlu dareka kArya navakAranA smaraNa tathA mahAvideha rUDuM te che te anubhavyA bAda mAruM sukha ane khuzImAM rAkhuM te mArI dRSTi kharAba kare, te levAthI sAruM to stavananA smaraNa sAthe eke eka kArya sAvadhAnIthI vadhAro thato gayo. nathI ja thavAnuM. tethI mAre te davA nathI levI. huM karatI. AMkha to satata khula baMdha thatI tenI sAthe prabhu pAse e ja prArthanA ke jema huM jIvananA mArI rIte dharmanA sahAre zAMtithI jIvavA mAMgu chuM.' mAthe hAtha badhuM kheMcANanA kAraNe halI jAya. savAre jhaMjhAvAtamAM paNa AtmAnA utthAna arthe Atma| mArA aMtarAtmAno avAja mane kahe-"meM pUrve cA-dUdha vigere kAryo agharAM paDatAM hatAM, paraMtu baLa keLavI zakI chuM ane AtmAnA guNane oLakhavA, koI bhavamAM ramatAM-ramatAM mAchalIonI AMkho baMdha deva-guru-dharmanI kRpAthI mAruM AtmikabaLa vadhatuM anubhavavA ane vadhu ne vadhu khIlavavAne samartha karI hatI. je karma be ghaDInuM baMdhAyuM hatuM, jethI mArI gayuM. basa-TrenamAM javuM, roDa krosa karavA vigere banatI gaI chuM tevI zakti tathA AtmabaLa sarve jana AMkho rathI 3 varSa baMdha raheze. navakAra maMtranA smaraNathI hiMmatathI karavA lAgI. keLavI zake. bALapaNathI ja janmanA tathA mAvataranA Aje 6 varSa bAda paNa AMkho khula-baMdha thAya ja | 'prabhu ! sarve jIvone e zakti prApta karAve." saMskAranAM kAraNe jaina dharmanI zraddhA majabUta hatI. che. chatAM huM mArA jIvananI naukA khUba sarasa rIte, | sarvathA sau sukhI thAo, sarvatra zAMti vistaro. koIe kahyuM te mujaba eka ja samaya ane sthaLe besI jarApaNa DhIlA paDyA vinA calAvI zakuM chuM. jo huM | oma zAMtiH zAMtiH zAMtiH * * * bAMdhI navakAravArI ane 11 zAMtinAtha bhagavAnanI hiMmata hArIne manathI tUTI paDI hota to DiprezanamAM ploTa naM. 88/e, 'AzA' bilDiMga, mALA 21 divasa karI. te samaye mArI AMkho barAbara jatI raheta ane mAruM ghara tathA jIvana calAvavuM to abhinaMdana svAmI mArga, sAyana (pazcima), khullI rahetI hatI. pratikramaNa karavA upAzraya jatI. muzkela thaI paData, uparAMta gharamAM bIjuM koI nahIM muMbaI-400 024. Mobile :9987902866 ra . DI. jhAjhA jhIjha TAkaDA jAjha. tA . . . . . .
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57. Licence to post without prepayment. No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month * Regd. No. MH / MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 00. PRABUDHHA JIVAN AUGUST-SEPTEMBER-2010 | paryuSaNa vyAkhyAnamALA - 2010 Arthika sahayoga : sevaMtIlAla kAntilAla TrasTa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI pratyeka varSe yojAtI vyAkhyAnamALA A varSe 76mA varSamAM praveze che. zanivAra, 4-9-2010 thI zanivAra tA. 11-9-2010 sudhI roja be vyAkhyAno. sthaLa : pATakara hola, nyu marIna lAInsa, muMbaI-400 020. prathama vyAkhyAna : savAre 8-30 thI 09-15, dvitIya vyAkhyAna : savAre 9-30 thI 10-15 pramukha sthAna : DaoN. dhanavaMta zAha samaya divasa tArIkha vyAkhyAtAnuM nAma viSaya zanivAra 4-9-2010 | 8-30 thI 9-15 | pU. zramaNIjI vipUla prajJAjI AcArya gurudeva mahAprazajInI vicAradhArA 9-30 thI 10-15 | DaoN. sarveza vorA logassa sUtra-vizva jhaMkhanA ravivAra 5-9-2010 8-30 thI 9-15 | DaoN. nalinI maDagAMvakara gItAMjalinI AdhyAtmikatA 9-30 thI 10-15 | DaoN. guNavaMta zAha dharmanA khoLAmAM mAnavatA | somavAra 6-9-2010 | 8-30 thI 9-15 | pa. pU. A. vAtsalyadIpajI ma.sA. ArAdhanA ane prabhAvanA 9-30 thI 10-15 | zrI vallabhabhAI bhaMsAlI vyApAra, dharma ane vijJAna | maMgaLavAre 7-9-2010 | 8-30 thI 9-15 | zrImatI rUpA madhu zAha samavasaraNa 9-30 thI 10-15 | zrI ajaya umaTa dharma : bAvIsamI sadImAM budhavAra 8-9-2010 8-30 thI 9-15 | zrImatI zailajA cetana zAha jaina dharmanI cAra - bhAvanA 9-30 thI 10-15 | DaoN. nareza veda kapila gItA guruvAre 9-9-2010 8-30 thI 9-15 | zrImatI jhenA sorAbajI bahAI dharma 9-30 thI 10-15 | zrI bhAgyeza jahA satya dharmAya zukravAra 10-9-2010 | 8-30 thI 9-15 | pU.yativarya DaoN.vasaMta vijayajI ma.sA. jaina dharma ke anuSThAno meM chipA huA rahasyamaya vijJAna 9-30 thI 10-15 zrI prakAza na. zAha TaoNlsaToyathIgAMdhI - abhinava dhama yAtrA zanivAra 11-9-2010 | 8-30 thI 9-15 | pa. pU. saMtazIromaNI 108 AcArya zrI vidyAsAgarajI mahArAjanI suziSyA bA. bra. suzIlA dIdI samayasAra 9-30 thI 10-15 | DaoN. kumArapALa desAI kSamApanAnuM hArda bhajano savAre 7-30 thI 8-25. saMcAlana : zrImatI nIrUbena esa. zAha. bhajano rajU karaze anukrame (1) zrImatI urvazI zAha (2) zrImatI anurAdhA dAmale (3) lalitabhAI damaNiyA (4) zrImatI uSAbena gosaliyA (5) zrImatI alakA zAha (6) zrI gautama kAmata (7) zrImatI sImA gosaliyA ane (8) zrImatI zrImatI gAyatrI kAmata. pratyeka divasanA banne vyAkhyAno tema ja bhakti saMgItanI sI. DI. zrI kAMtilAla ramaNalAla parIkha (dilhIvALA) taraphathI bIje divase padhAranAra sarva zrotAone prabhAvanA svarUpe arpaNa karavAmAM Avaze. A sarve vyAkhyAno yuvaka saMghanI veba sAITa upara Apa sAMbhaLI zakazo. A vyAkhyAnono lAbha levA saMghanA sarva zubhecchako ane mitrone bhAvabharyuM nimaMtraNa che. bhUpendra DI. javerI caMdrakAnta dIpacaMda zAha rasikalAla laheracaMda zAha nirubena esa. zAha varSAbahena rajjubhAI zAha koSAdhyakSa upapramukha pramukha dhanavaMta TI. zAha sahamaMtrI maMtrIo * paryuSaNa parva daramyAna dara varSe saMghanI kAryavAhaka samitie nakkI karelI saMsthA mATe anudAna karavAnI vinaMti karavAmAM Ave che. * A varSe saMghe svarAja Azrama veDachI, tA. vAloDa jillo suratane Arthika sahAya karavI ema TharAvyuM che tenA mATe Tahela nAkhavAmAM Ave che. - saMdha taraphathI 1985 thI A prathA zarU karI, 25 saMrathAone Aja sudhI Azare traNa karoDa upara jevI mAtabara rakama sahAya tarIke meLavI ApI che. * dAna ApanArane AvakaverAnI kalama 80 G anvaye karamuktinuM pramANapatra ApavAmAM Ave che, Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa-57 * aMka-10 * okTobara 2010 * pAnA 36 * kImata rUA. 10 zrI sarasvatI devI priAcIna hastapratamAMthI. rItA maMtra :-- 3 zrI zrI jI nama: ja ja na karI zake che ju Sii jo
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2E RE E Roka roka saE voka karI karo ke te koka raka bhaviSyavANI prabuddha jIvana okTobara 2010 pramANikatA paNa hatI. lAbha eTalo ja Acamana - jina-vacana thayo haze ke e ka jAti tarIke ApaNe mAthe thI apamAna ane gulAmInuM kala ka pApone saMkocI lo Utaraze. AkhA dezamAM keLavaNIno pracAra jahA kumme saaMgAI sae dehe samAhare / karIe to ja AzA che. tenAthI lokomAM svarAja Aje ke lAMbA vakhata sudhI paNa bacapaNathI ja zuddha AcaraNa, Izvarano Dara evaM pAvAI mehAvI ajjhappeNa samAhare / / cAlu rAjya (aMgreja rAjya) karatAM bahu sAruM ane premabhAvanA khIlaze, svarAja sukha | sUtrakRtai[ - 8-6 6 hovAnuM nathI. svarAja thayuM eTale loko ApanAruM tyAre ja thaze jyAre ApaNe A jivI rIte kAcabo potAnAM aMgone potAnA ekadama sukhI banI javAnA nathI, eTaluM kAryamAM phatehamaMda thaIzuM. nahIM to svarAja zarIramAM saMkocI le che, tevI rIte jJAnI puruSo ApaNe saue jANI rAkhavuM joIe. svataMtra e dhanasattAnA dhora anyAya ane julamano adhyAtma dvArA potAnAM pApone saMkocI le che. thaIzuM tenI sAthe ja cUMTaNImAM rahelA badhA bharelo eka dho2 narakaAvAsa ja haze. Just as a tortoise withdraws all doSo, anyAya, zrImaMtonI sattA ne julama ho ! jo dareka mANasa satyaniSTha hoya, its limbs within its own body, in temaja vahIvaTanI binaAvaData e badhuM IzvarathI DarIne cAlanAra hoya, bIjA upara the same way a wise man protects himself from sins through ApaNI upara caDI besavAnuM ane A jaMjALa prema rAkhavAnuM sukha anubhavI zakato hoya, spirituality. kyAMthI AvI paDI ema lAgavAnuM. loko to saMsAra keTalo sAravALo thaI paDe ! tevuM (DaoNramaNalAla cI. zAha graMthita 'bina vacana'mAMthI). aphasosanI sAthe gayA dahADA yAda karaze ke nathI te chatAM A Adarza sthitine pratyakSa A karatAM pahelAM vadhAre nyAya hato, A karavAnI pAtratA bIjA dezo karatAM prabuddha jIvananI gaMgotrI karatAM vahIvaTa sAro hato, zAMti hatI ane hiMdustAnamAM adhika che. 1. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha patrikA amaladAro mAM o chAvattA pramANamAM (eka patra - 24-1-22).. - 1929 thI 1932 -gAMdhIjI 2. prabuddha jaina | sarjana-sUci 1932 thI 1933 briTiza sarakAra sAme na jhUkavuM eTale navA nAme (1) gAMdhI tArI anubhavavANI DaoN. dhanavaMta zAha 3. tarUNa jaina (2) gAMdhI : gaIkAlanA, AjanA, AvatIkAlanA nArAyaNa desAI - 1934 thI 1937 (3) saklezvara rASTrapitA gAMdhI bApu.... zazikAMta lavaidya 4. punaH prabuddha jenanA nAmathI prakAzana |(4) 76 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna dazA jAnI - 1939-1953 (5) patra-carcA- jaina dharma ; aparigraha-zrImaMto ravIndra sAMkaLiyA, 15, prabuddha jena navA zIrSa ke banyuM 'prabuddha jIvana', kAkulAla sI. mahetA 1953 thI azoka na. zAha zrI muMbaI jena yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 (6) sAMpratavidyAno Agavo parisaMvAda thI, eTale 8 1 varSathI avirata saphara, pahelA ajANI dizAmAM virala AgekUca DaoN. nalinI desAI sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda mAsika (7) mahAvIra kathA 2010mAM "prabuddha jIvana'no pa7mAM varSamAM (8) zrI jaina varlDa praveza (9) jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 21 DaoN. kumArapALa desAI prabuddha vAcakone praNAma (10) zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzana : 22 pa.pU.A.vAtsalyadIpasUrIzvarajI ma. (11) svarAja Azrama, veDachI : Arthika sahAya karavA mATe noMdhAyelI rakamanI yAdI pUrva taMtrI mahAzayo (12) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATenoMdhAyelI rakamanI yAdI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (13) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN jItendra bI. zAha caMdrakAMta sutariyA (14) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha ratilAla sI. koThArI (15) paMthe paMthe pAtheya...kSamA yAcanAno jAdU DaoN. ramibhAI jhaverI maNilAla mokamacaMda zAha (11) paMthe paMthe pAtheya. plAsTikano samaya DaoN. yogendra pArekha jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA mukhapRSTa saujanya ; cImanalAla cakubhAI zAha pU. munizrI kulacaMdra vijayajI saMpAdita 'sacitra sarasvatI prAsAda' graMtha prakAzana saMvata 2055 DaoN. ramaNalAla cI. zArka - kavi kena Ask MAA SAjanaka
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa 'prabuddha jIvana': 57 0 aMka : 10 0 oNkTobara 20100 vikrama saMvata 2066 0 vIra saMvata 2536 0 Aso suda-tithi-9 0 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 81mA varSamAM praveza) prabhuDha @Jdol 0 0 vArSika lavAjama rU.125/-0 0 00 chUTake nakala rUA. 25/-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha gAMdhI tArI anubhava vANI paryuSaNa parva tapa ane utsavathI hamaNAM ja pUrA thayA. A varase anya janone jANa thAya che! jeo tapa nathI karI zakyA e vargane pU. AcArya bhagavaMtonI preraNAthI aneka sthaLe deza-paradezamAM vividha dhanano sadupayoga karAvIne dAna lAbha prApta thAya che. pU. AcArya deha tapa ane jJAna tapa thayA. A tapamAM yuvAna vargano prativarSe bhagavaMto ane pU. sAdhu-sAdhvIzrIo cAturmAsamAM jyAM jyAM vadhAro thato jAya che e joI-vAMcIne aMtaramAM khUba AnaMda thAya birAjamAna hoya che tyAM potAnI zubha yojanA ane manoratho saMgha samakSa prastuta kare che ane e zubha kAmo pAra paNa paDI jAya kammadu mummUlaLa kuMjarassa, namo namo vivvata vorss| che. sarva prakAre dhanyatAnA guNAkAro thAya che. (karma rUpI vRkSane ukheDI nAkhavAmAM hAthI samAne tIvra tapanA A tapa nimittanA ujamaNAmAM, vizeSa to pAraNAmAM A samUhane vAraMvAra namaskAra thAo) lakhanArane snehI-kuTuMbIjanone tyAM javAnuM thayuM. khUba AnaMda thayo. tapa apUrva kalpavRkSa samAna che. prabhAvanAnI prApti thaI, kyAM kyAM, koNe koNe keTalI keTalI zuM tapane jeTaluM mahattva apAya che A aMkanA saujanyadAtA prabhAvanA karI e paNa jANavA ethI vizeSa utsavone mahattva maLyuM. vastuthI mAMDIne sonAapAI jAya che. jo ke vartamAnamAM 1. zrImati puSpAbena kIrtilAla bhaNazAlI cAMdInI gInInI prabhAvanA paNa kyAMka kyAMka A utsavano smRti : sva. kIrtilAla ema. bhaNazAlI A tapa nimitte thaI. A badhI atirekta thato jAya che.) kAraNa 2. kezavalAla kIlAcaMda ceriTebala TrasTa 'vastu' sAthe 'vicAra'nA pustakanI ke bhAvikono utsAha anero hoya prabhAvanA koI sthaLe thaI haze ? che, uparAMta anyo paNa emAM sahabhAgI thaI anumodanAnuM puNya jyAM thaI hoya to tevA vicAravaMta parivArane mArA namana. prApta karI zake che. ApaNe A utsavane 'ujamaNuM' kahIe chIe. A mAholamAM eka mitre mane prabhAvanA svarUpe gAMdhIjInI vyakti, kuTuMba athavA saMgha yathAzakti-kuTuMba to kayAreka zakti AtmakathA-satyanA prayogo' mokalI. A mitra nAgara brAhmaNa, bahAra, taNAIne paNa- A ujamaNA kare che. cAMdInA ratha, janme zaivapaMthI che. vidvAna che. emaNe jaina mAtAone traNa bhASAmAM ghoDAgADI, bagI, kyAMka to hAthI savArI paNa, ane benDavAjAnA jaina bALakathAonuM 36 5 kathAnuM bALa kelenDara kAgaLa upara ane nAda dhvanithI zaNagArelA varaghoDA rAja mArga uparathI pasAra thAya sI.DI. upara ApyuM che. A kathAo e zaivapaMthIne ja prathama sparzI che. A zubha dRzya joIne anya dharmIonI AMkhamAM kutUhala ane gaI. e mitra te kulIna vorA. uMmara 76 varSa, tapa mAsakhamaNa ane buddhimAM jijJAsA praveze che. jainonA tapa sAthe jainonI samRddhinI pAraNuM karyuM jaina yuvA varganA sAcA mArgadarzaka pa. pU. namramunijInI * zrI muMbaI jena yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004, TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email:
[email protected] Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 zubha nizrA. ane mane lakhe che ke, 'tapanuM ujamaNuM karavAnI mArI Aja zakti.' huM to aMdarathI hacamacI gayo. mana bAga bAga thaI gayuM. anya prabhAvanAnI sAme A keTalI mUlyavAna prabhAvanA! upavAso to gAMdhI sAthe ghaNAM badhAM joDAyelA che. gAMdhInA A upavAse jagatane eka ItihAsa Apyo che. jaina dharmanA mukhya siddhAMto tapa, aparigraha, ahiMsA ane satya gAMdhI jIvanamAM rasAyaNanI jema ekarasa thaI gayA hatA. jyAre gAMdhIjI dharma saMgharSanI avasthAmAM hatA tyAre zrImad rAjacaMdranA zabdoe e saMgharSamAM emane ukela ane zAMtvanA ApI hatI. gAMdhIjI parama vaiSNava hatA, ane savAyA jaina zrAvaka paNa hatA. prabuddha vana oNkTobara 2010 paNa ApaNe ocho na karI zakIe eTalI saMpUrNatA A mahAmAnavamAM che. A prastAvanA vAMcIne vAcakane avazya koI navo anubhava thaze ja. A gAMdhI janmamahinAmAM murabbI vAcakone gAMdhI prastAvanA vAMcIne vArgALavA khAsa namra vinaMtI karuM chuM. A oNkTobara mahino eTale A jagata upara gAMdhI avataryAno mahino. ahiMsA ane vizvazAMtino saMdezo laIne ugelo eka sUrya. jANe punaH mahAvIra ane buddhanI vANI vistarI. 'pa. .'nA vAMco gAMdhIjInI AtmakathAthI paricita haze ja. varaso pahelAM athavA hamaNAM e vAMcI haze. keTalAMka pustako dara pAMca varSe pharI pharI vAMcavA joIe. pratyeka vAMcane navA navA artho ane rahasyo sAMpaDe. Apane punaH vinaMti karuM chuM ke, 'vAMcI hatI,' 'kyAreka phUrasade vAMcI lezuM' evA vAkyo buddhimAMthI janmAvI A prastAvanA aLagI karazo to sonA sauMdarya ane tejanI pratItithI Apa vaMcita rahI jazo. 'tyAre' vAMcI hatI e mugdhatA ane jijJAsA hatI, 'atyAre' vAMcazo emAM nija anubhava ane ciMtananA maMthananuM amRta haze, ane navuM satya darzana prApta thaze. pachI ApanA AtmA sAthe vArtAlApa karazo to to ghaNuM ghaNuM maLaze ane hRdaya haLavuM thaze. 'ujamaNuM' paNa thaI jaze. A prastAvanA ApanA khoLAmAM acAnaka AvI che emAM izvarano kAMI saMketa samajajo. ndhanavaMta zAha
[email protected] prastAvanA 'ujamaNA'mAM mane maLelI A prata 2010mAM prakAzita thaI. che. A pratamAM mAhitI che ke 'atyAra sudhI A pustakanI cAra lAkha channuhajAra gujarAtImAM prato pragaTa thaI che.' A AtmakathAno jagatanI vIsa bhASAmAM anuvAda thayo che ane kula 19 lAkha nakalo pragaTa thaI che ane karoDo mAnavone e preraka ane prabhAvaka banI che. gAMdhIjInI AtmakathA vize ja eka moTo graMtha lakhAya eTaluM A pustakanuM vizva vizALa che. cAra athavA pAMca varSa pUrve nikaTanA sAthIonA AgrahathI meM AtmakathA lakhavAno svIkAra karyo hato; ane AraMbha paNa karelo. pA eka pAnuM phUlaskepanuM pUruM na karI zakyo teTalAmAM muMbaInI jvALA saLagI ane mAruM AdaryuM adhUruM rahyuM. tyAra pachI to huM eka pachI evA vyavasAyomAM paDyo ke chevaTe mane mAruM yaravaDAnuM sthAna maLyuM. bhAI jerAmadAsa paNa hatA. emaNe mArI pAse evI mAgaNI karI ke bIjAM badhAM kAma paDatAM mUkIne mAre AtmakathA to pahelI ja lakhI nAMkhavI. meM emane javAba mokalyo ke mAro abhyAsakrama ghaDAI cUkyo che, ane te pUro thatAM sudhI huM AtmakathAno AraMbha na karI muMbaI sarvodaya maMDaLanA TrasTI ane gAMdhI buka senTaranA adhiSThAtA tulasIdAsa somaiyA kahe che ke "gayA varSe (eprila-zakuM. mane jo mAro pUro samaya yaravaDAmAM gALavAnuM sadbhAgya ke 2009thI mArca 2010 sudhI) bApunI AtmakathAnI vividha bhASAonI AvRttionI 2.54 lAkha nakalo vecAI, bAra bhAratIya ane cha videzI bhASAomAM anuvAdita AtmakathAnI 1.40 lAkha nakalo A varSanA eprilathI sapTembara mahinA sudhI cha mahinAmAM vecAI. mArca-2011 sudhImAM sADA traNa lAkha nakalo vecAvAnI zakyatA che.'' prApta thayuM hota to huM jarUra tyAM ja AtmakathA lakhI zakata. paNa tene pahoMcavAne haju mane eka varSa bAkI hatuM. te pahelAM huM koI paNa rIte AtmakathAno AraMbha paNa karI zakuM ema nahotuM, eTale te rahI gayuM. have svAmI AnaMde pharI pAchI e ja mAgaNI karI che. ane meM dakSiNa AphrikAnA satyAgrahano itihAsa pUro karyo che. tethI AtmakathA lakhavA lalacAyo chuM. svAmInI mAgaNI to evI hatI ke mAre AkhI kathA lakhI nAMkhavI ane pachI te pustakAkAre chapAya. mArI pAse ekasAmaTo eTalo samaya nathI. jo lakhuM to A gAMdhI janmamAsa nimitte 'pra.jI.'nA vAcakone A AtmakathAmAM pU. gAMdhIjIe lakhelI prastAvanA arpaNa karuM chuM. A prastAvanA ghaNI vakhata vAMcIne enI dIrghatAne ochI karavA'navajIvana'ne sAru ja lakhI zakAya. mAre 'navajIvana' sAru kaMIka prayatna karyo, paNa e zakya na ja banyuM eTale e yathAtatha Apane arpaNa karuM chuM. gAMdhInA virATa vyaktitvano koI paNa aMza, kyAMthI to lakhavAnuM hoya ja. to AtmakathA kAM nahIM? svAmIe e nirNaya kabUla rAkhyo, ane AtmakathA lakhavAno have mane avasara Avyo. 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) - 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 prabuddha jIvana paNa A nirNaya karuM chuM eTalAmAM eka nirmaLa sAthIe, somavAre che ke je AtmA ja jANe che, AtmAmAM ja zamI jAya che, paNa evI huM monamAM hato tyAre, mane dhImethI nIcenA vAkyo saMbhaLAvyAMH vastu ApavI e mArI zakti uparAMtanI vAta thaI. mArA prayogomAM 'tame AtmakathA zuM kAma lakhavAnA cho? e to pazcimanI prathA to AdhyAtmika eTale naitika; dharma eTale nIti; AtmAnI dRSTie che. pUrvamAM koIe lakhI jANI nathI. ane zuM lakhazo? Aje je pALelI nIti te dharma. eTale je vastuono nirNaya bALako, juvAna vastune siddhAMta tarIke mAno cho tene kAle mAnatA aTakI jAo ane buThThAM kare che ane karI zake che te ja vastuono A kathAmAM to? athavA siddhAMtane anusarIne je je kAryo Aje karo cho te te samAveza thaze. AvI kathA jo huM taTastha bhAve, nirabhimAnapaNe kAryomAM pAchaLathI pheraphAra karo to? tamArA lakhANane ghaNAM manuSyo lakhI zakuM to temAMthI bIjA prayoga karanArAone sAru kaMIka pramANabhUta samajI potAnuM vartana ghaDe che teo khoTI rIte doravAI sAmagrI maLe. jAya to ? tethI sAvadhAna rahI hAla turata AtmakathA jevuM kAMI na A prayogone vize huM koI paNa prakAranI saMpUrNatA Aropato lakho to ThIka nahIM?' ja nathI. vijJAnazAstrI jema potAnA prayogo atizaya niyamasara, A dalIlanI mArA mana upara thoDIghaNI asara thaI. paNa mAre vicArapUrvaka ane jhINavaTathI kare che, chatAM temAMthI nipajAvelAM AtmakathA kyAM lakhavI che? mAre to AtmakathAne bahAne satyanA pariNAmone te chevaTanA gaNAvato nathI, athavA to e enAM sAcAM meM je aneka prayogo karelA che tenI kathA lakhavI che. temAM mAruM ja pariNAma che e vize paNa sAzaMka nahIM to taTastha rahe che, tevo jIvana otaprota hovAthI kathA eka jIvanavRttAMta jevI thaI jaze ja mArA prayogone vize mAro dAvo che. meM khUba AtmanirIkSaNa e kharuM che. paNa jo temAMthI pAne pAne mArA prayogo ja nItarI karyuM che, ekeeka bhAvane tapAsyo che, tenuM pRthakkaraNa karyuM che. paNa Ave to e kathAne huM pote nirdoSa gaNuM. mArA badhA prayogono temAMthI nIpajelAM pariNAma e sahune sAru chevaTanA ja che, e samudAya prajAnI pAse hoya to te lAbhadAyI thaI paDe ema huM mAnuM kharAM che athavA to e ja kharAM che, evo dAvo huM koI divasa karavA chuM, athavA kaho ke evo mane moha che. rAjyaprakaraNI kSetramAMnA icchato nathI. hA, eka dAvo huM avazya karuM chuM ke mArI dRSTie e mArA prayogo have to hiMdustAna jANe che, eTaluM ja nahIM paNa kharAM che, ane atyAre to chevaTanAM jevAM lAge che. jo na lAge to thoDeghaNe aMze sudhareluM kahevAtuM jagata paNa jANe che. enI kiMmata mAre enA upara koI paNa kArya na racavuM joIe. paNa huM to pagale mAre mana ochAmAM ochI che. ane tethI e prayogonI mAraphate pagale je je vastuone jouM tenA tyAjya ane grAhya evA be bhAga mane 'mahAtmA'nuM pada maLyuM che enI kiMmata paNa jUja che. keTalIka pADI lauM ane jene grAhya vastu samajuM te pramANe mArA AcArone veLA to e vizeSaNe mane atizaya duHkha paNa dIdhuM che. e vizeSaNathI ghaDuM. ane jyAM lagI e pramANe ghaDAyelA AcAra mane, eTale mArI huM phulAI gayo houM evI eka paNa kSaNa mane yAda nathI. paNa mArA buddhine ane AtmAne, saMtoSa Ape tyAM lagI mAre tenA zubha AdhyAtmika prayogo, je huM ja jANI zakuM ane jemAMthI mArI pariNAmo vize acalita vizvAsa rAkhavo ja joIe. rAjyaprakaraNI kSetra uparanI zakti paNa udbhavI che, te prayogonuM jo mAre kevaLa siddhAMtonuM eTale tattvonuM ja varNana karavAnuM varNana karI javuM mane game kharuM. jo e kharekhara AdhyAtmika hoya to hoya to A AtmakathA huM na ja lakhuM. paNa mAre to tenA upara emAM to phUlaNazIne sthAna ja nathI. emAMthI to kevaLa namratAnI racAyelAM kAryono itihAsa ApavAno che, ane tethI ja meM A ja vRddhi thAya. jema jema huM vicAra karato jAuM chuM, mArA bhUtakALanA prayatnane 'satyanA prayogo' evuM paheluM nAma ApeluM che. AmAM jIvana upara dRSTi nAMkhato jAuM chuM, tema tema mAruM alpapaNuM huM satyathI bhinna manAtA ahiMsA, brahmacarya ItyAdi niyamonA prayogo zuddha rIte joI zakuM chuM. mAre je karavuM che, jenI huM 30 varSa thayAM paNa AvI jaze. paNa mAre mana satya ja sarvoparI che ane temAM jhaMkhanA karI rahyo chuM, te to Atmadarzana che, te Izvarano sAkSAtkAra agaNita vastuono samAveza thaI jAya che. A satya te sthUla - che, mokSa che. mAruM calanavalana badhuM e ja dRSTie thAya che. mAruM vAcAnuM - satya nahIM. A to jema vAcAnuM tema vicAranuM paNa lakhANa badhuM e ja dRSTie che ane mAruM rAjyaprakaraNI kSetranI aMdara kharuM. A satya te ApaNe kalpeluM satya ja nahIM. paNa svataMtra jhaMpalAvavuM paNa e ja vastune AdhIna che. cirasthAyI satya; eTale ke paramezvara ja. paNa mULathI ja mAro abhiprAya rahyo che ke je ekane sAru zakya paramezvaranI vyAkhyAo agaNita che, kema ke tenI vibhUtio che te badhAne sAru zakya che. tethI mArA prayogo khAnagI nathI paNa agaNita che. e vibhUtio mane Azcaryacakita kare che. e thayA, nathI rahyA. e sahu joI zake emAM mane tenI AdhyAtmikatA ane kSaNavAra mugdha paNa kare che. paNa huM pUjArI to satyarUpI ochI thatI hoya ema nathI lAgatuM. evI keTalIka vastuo avazya paramezvarano ja chuM. e eka ja satya che ane bIjuM badhuM mithyA che. e
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana kTobara 2010 satya mane jaDyuM nathI, paNa eno huM zodhaka chuM. e zodhavAne arthe chuM ane je mApa ApaNe badhAe potapotAne vize vAparavuM joIe, je vastu mane priyamAM priya hoya teno tyAga karavA huM taiyAra chuM, te pramANe to huM avazya kahyuM ke, ane e zodharUpI yajJamAM A zarIrane paNa homavAnI mArI taiyArI mo sama auna dina ratna zAnI ? che ane zakti che evo mane vizvAsa che. paNa e satyano huM nina tanu riyo tAhivisarAyo. sAkSAtkAra na karuM tyAM lagI mAro aMtarAtmA jene satya gaNe che te sonimAnI. kAlpanika satyane mAro AdhAra gaNI, mArI dIvAdAMDI gaNI, tene kema ke, jene huM saMpUrNa vizvAsapUrvaka mArA zvAsocchavAsano Azraye mAruM jIvana huM vyatIta karuM chuM. svAmI gaNuM chuM, jene huM mArA nimakano denAro gaNuM chuM tenAthI A mArga khAMDAnI dhAre cAlavA jevo che chatAM mane sahelAmAM hajIye huM dUra chuM, e mane pratikSaNa sAle che. enA kAraNarUpa mArA sahelo lAgyo che. e mArge jatAM mArI bhayaMkara bhUlo paNa mane vikArane huM joI zakuM chuM. paNa ene hajIye kADhI zakato nathI. najIvI jevI lAgI che. kAraNa ke e bhUlo karatAM chatAM huM bacI paNa have basa thayuM. prastAvanAmAMthI huM prayoganI kathAmAM na gayo chuM ane, mArI samajaNa pramANe, AgaLa vadhyo chuM. dUra dUrathI UtarI zakuM. e to kathA-prakaraNomAM ja maLaze. vizuddha satyanI-IzvaranI-jhAMkhI paNa karI rahyo chuM. satya ja che, e Azrama, sAbaramatI. mohanadAsa karamacaMda gAMdhI sivAya bIjuM kAMI ja A jagatamAM nathI, evo mAro vizvAsa mAgazara zu. 11 1982 dinapratidina vadhato jAya che. e kaI rIte vadhato gayo che e mAruM jagata eTale 'navajIvana' ityAdinA vAMcanAra jANI bhale mArA (ke.je. somaiyA senTara phora sTaDIjha Ina jainijhama dvArA prayogonA bhAgIdAra bane ane enI jhAMkhI paNa mArI sAthe sAthe ddhi divasiya "samaNa sutta' graMtha upara rASTrIya seminAra kare. vaLI, jeTaluM mAre sAru zakya che teTaluM eka bALakane sAru paNa tA. 18-19 navembara 2010 ne dina savAre 9-30 vAgye zakya che ema huM vadhAre ne vadhAre mAnato thayo chuM, ane tene sAru A rASTrIya seminAranuM udghATana muni zrI kIrticaMdrajI mahArAja mArI pAse sabaLa kAraNo che. satyanI zodhanA sAdhano jeTalAM kaThaNa (baMdhu tripuTI) karaze. mukhya vaktA DaoN. sAga2mala jaina che. che teTalAM ja sahelAM che. e abhimAnIne azakya lAge ane eka udghATananuM sthaLa : cotho mALo, sabhAgRha, menejamenTa InsTITyUTa nirdoSa bALakane taddana zakya lAge. satyanA zodhakane rajakaNathI bilDIMga, somaiyA vidyA vihAra kempasa, vidyAvihAra (pUrva), muMbaI. paNa nIce rahevuM paDe che. jagata AkhuM rajakaNane kacaDe che, paNa satyano | udghATana pachInA zodhapatro ane tenA para vivecana pahele pUjArI to rajakaNa suddhAM tene kacaDI zake evo alpa na bane tyAM mALe seminAra holamAM vidvAno dvArA rajU karAze. A vidvAnomAM sudhI tene svataMtra satyanI jhAMkhI paNa durlabha che. A vastu vasiSTha- DaoN. dayAnaMda bhArgava, DaoN. rAmajI sIMga, DaoN. premasumana jaina, vizvAmitranA AkhyAnamAM spaSTa batAvavAmAM AvI che. khristI dharma DioN.jitendra zAha, DaoN. dAmodara zAstrI, DaoN. sohanalAla gAMdhI, ane IslAma paNa e ja vastu siddha kare che. DaoN. bhAgacaMdra jaina, DaoN. anekAMta jaina, samaNI Agama prajJAjI, je prakaraNo huM lakhavAno chuM temAM jo vAMcanArane abhimAnano samaNI zazIprajJAjI, samaNI rohiNI prajJAjI, DaoN. zucitA jaina, bhAsa Ave to teNe avazya samajavuM ke mArI zodhamAM khAmI che DioN. saroja jaina, DaoN. abhaya dozI vagere dhuraMdharo potAnA vaktavya ane mArI jhAMkhIo te jhAMjhavAnA nIra samAna che. bhale mArA jevA ane kono kSaya thAo, paNa satyano jaya thAo. alpAtmAne vidAya samAraMbhamAM tarUlatAbAI mahAsatIjI AzIrvAda mApavAne sAru satyano gaja kadI TUMko na bano. Apaze ane DaoN. dhanavaMta zAha A parisaMvAda vizenA potAnA mArA lekhone koI pramANabhUta na gaNe ema huM IcchuM chuM. evI pratibhAvo rajU karaze. mArI vinaMtI che. temAM darzAvelA prayogone dRSTAntarUpe gaNIne | parisaMvAdamAM zrotA temaja praznakartA tarIke so jena dharmapremIo sahu potapotAnA prayogo yathAzakti ane yathAmati kare eTalI temaja jJAnotsuka vyaktione AmaMtraNa che. tA. 19mI navembarane ja mArI IcchA che. e saMkucita kSetramAM mArA AtmakathAnA dina sAMje pa-30 vAgye A parisaMvAdanuM samApana thaze. lekhomAMthI ghaNuM maLI zakaze evo mAro vizvAsa che. kema ke, kahevA A parisaMvAdamAM bhAga levA icchatA jijJAsue 8 navembara yogya eka paNa vAta huM chUpAvavAno nathI. mArA doSonuM bhAna sudhI 21023209, 67283074phona upara potAnuM vAMcanArane huM pUrepUruM karAvavAnI AzA rAkhuM chuM. mAre satyanA rajisTrezana karAvI levA vinaMti athavA zAstrIya prayogo varNavavA che, huM kevI rUpALo chuM e varNavavAnI
[email protected] upara jaNAvavuM. talamAtra IcchA nathI. je mApathI huM mAruM potAnuM mApa karavA Icche
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 prabuddha jIvana gAMdhI : gaIkAlanA, AjanA, AvatIkAlanA TnArAyaNa desAI varSo pahelAM IMglenDanA kAna sAmayika paMcamAM eka kArTuna joyeluM e kharuM. temAM eka labdhapratiSThita lekhaka tAra oNphisa AgaLa mUMjhAto Ubho gAMdhI viSe vicAra karatI vakhate bIjo muddo e dhyAnamAM rAkhavo che. e kahe cheH "Ama to mane zabdadITha nANAM cUkavAya che. paNa ahIM joIe ke gAMdhInuM vyaktitva nityavikAsazIla hatuM. temaNe pote mArI muzkelI e che ke ahIM zabdadITha mAre nANAM cUkavavAnA che.' ja noMdhyuM che ke mArA lakhANomAM vAcakone jo koI visaMgati lAge, sAmAnya rIte eka gAMdhIkathA karavAmAM mane 15 kalAka maLatA hoya to temaNe AgalI vAtane bAjue rAkhIne pAchalI vAtane mAnavI. che, jyAre ahIM cAra eka kalAkamAM ATopavAnuM che, ane tyAM huM je mANasa nitya vikAsa karato hoya te ja AvI vAta vizvAsapUrvaka mAtra gaIkAlanA gAMdhInI kathA karuM chuM, ahIM viSaya enAthI traNa kahI zake. rAte aMdhArAmAM bahAra nIkaLatAM Darato moniyo, AgaLa gaNo moTo che. jatA duniyAnA sauthI moTA sAmrAjya sAme ekalo jhajhUme evo gaIkAlanA gAMdhI sAthe huM varSo sudhI rahyo chuM; AjanA gAMdhIne nirbhaya banyo. dakSiNa AphrikAmAM briTiza sAmrAjyane vaphAdAra meM thoDAghaNA jANyA che; AvatIkAlanA gAMdhIne huM mArA samaNAmAM rahenAra gAMdhI, jaliyAMvAlA bAga pachI baLavAkhora gAMdhI bane jovA IcchuM chuM. che. emanA jIvanamAM AvA aneka palaTAo ApaNane jovA maLe gaIkAlanA gAMdhI viSe kathA nathI mAMDavAno. ApamAMthI ghaNAkharA che, te emanI nitya vikAsazIlatAne lIdhe. ahIM eka vastu dhyAnamAM e kathA jANo cho. emane viSe mAtra keTalAka muddAono ja sparza rAkhavA jevI che. badhA palaTAonI pAchaLa emanI eka vAtanI karavA IcchIza. | nitya ekarAgitA jovA maLatI. te hatI emanI satyanI zodha. pahelo muddo huM e kahevA IcchuM chuM ke ApaNe gAMdhIno vicAra emanI satyanI zodha niraMtara hatI. ane emanI satyanI vyAkhyA akhilAImAM karavo joIe. keTalAkane gAMdhI saMta lAge, keTalAkane vikasatI jatI hatI. "satya eTale sAcuM bolavuM'thI zarU karI. "satya mutsadI, to keTalAkane vaLI rAjakAraNI lAge. paNa gAMdhIne mAtra e ja paramezvara che" sudhI teo pahoMcyA hatA. saMta ke mAtra rAjakAraNI tarIke jovAthI emane anyAya thavAno saMbhava gAMdhIe potAne prekTikala AIDIalisTa kahyA hatA e bhUlavuM che. gAMdhInA vyaktitvanA ema bhAgalA pADI na zakAya. na joIe. emanuM mAthuM AkAzamAM rahetuM, paNa paga haMmezAM bhoMya gAMdhIkathAnuM eka gIta kahe che: para makkama rahetA. pote vyavahAra samajanAra AdarzavAdI hatA. tethI gAMdhInuM cAritra rUDuM! eka ne akhaMDa hatuM ja dakSiNa AphrikAthI pAchA AvyA tyAre emane haradvAra ane devaghara gAMdhInA bhAgalA pADazo mA. jevAM tIrtha sthaLonA nimaMtraNa hatA chatAM temaNe amadAvAdane zANA ho mAnavI Azrama sthApavA sAruM pasaMda karyuM hatuM te paNa A ja kAraNe. satyanuM kamaLa so pAMkhaDIe zobhatuM amadAvAdanA zreSThIo e temano AraMbhamAM varasa be varasa pAMkhaDIo pIMkhI pIMkhI nAkhazo mA. Azramano kharaca upADI levAnI javAbadArI lIdhI hatI te zANA ho mAnavI svIkAravAmAM gAMdhIno vAstavavAda hato ane mAre janatAnI sevA gAMdhInA cAritryanI ApaNe AyuvRkSa sAthe tulanA karIe to karavI hoya to tenI bhASAmAM ja kAma karavuM joIe ane mAre sAru gAMdhInAM mULa ane bIja emanI AdhyAtmikatAmAM, emanuM thaDa ane mAtRbhASA gujarAtI sahaja che eTale gujarAtane potAnuM sevAkSetra DALIo temanA sAmAjika, Arthika, zaikSaNika vicAromAM ane banAvIza, e emano AdarzavAda hato. phaLaphUla emanA rAjanaitika kAryakramomAM hatAM ema kahI zakAya. sAdhaka teo jema siddhAMtanI bAbatamAM daDha AgrahI hatA, tema bIjI gAMdhI, laDavaiyA gAMdhI ane ghaDavaiyA gAMdhI ekabIjAmAM avicchinnapaNe bAju ghaNI vigato ke peTAmuddAo bAbata bAMdhachoDa karavA paNa gUMthAyelA hatA. taiyAra rahetA e bhUlavuM na joIe. temaNe paMDita motIlAlajI ghaNIvAra loko kahe che ke gAMdhIjIe ja A dezane svarAja apAvyuM. ane cittaraMjana dAsa joDe, lorDa aravina joDe, janarala smaTsa paNa te AMzika satya che, pUrNa satya nathI, svarAja AvavA pAchaLa joDe ke AMbeDakara joDe paNa ghaNI bAbatomAM bAMdhachoDa karI hatI. gAMdhInA netRtva heThaLa cAleluM AMdolana ghaNe aMze javAbadAra hatuM mAtra eka bAbata teo kadI bAMdhachoDa karavA taiyAra nahotA, te e vAta sAcI, briTiza pArlAmenTamAM paNa A vAta svIkArAI che. sAdhana-zuddhinI bAbatamAM. paraMtu svarAja AvavA pAchaLa bIjA paNa ghaNAM kAraNo hatA. hA, huM mAnavatAne gAMdhInI traNa moTI deNa gaNuM chuM. satyAgraha, svarAja meLavavAnI gAMdhIjIe dekhADelI rIta e sAva AgavI hatI racanAtmaka kArya ane ekAdazI vrata. satyAgraha mAraphata gAMdhIjIe
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 prabuddha vana ApaNane parivartanano eka maulika abhikrama (InsenTivarDa batAvyo. tyAra sudhI mAnavajAta be ja pre2ka baLane lIdhe parivartana thAya che evI samaja sAthe vartatI hatIH kAM lobhane lIdhe kAM bhayane lIdhe. gAMdhIjIe satyAgraha mAraphata prema, samaja ane sahakAranuM eka trIjuM prerakabaLa dekhADyuM. krAMtikArI je vyavasthAne badalavAnI hoya che te bAbata to bahu spaSTa hoya che paNa ene badale je bIjI vyavasthA lAvavAnI hoya che, te bAbatanuM krAMtikArIonA manamAM citra dhUMdhaLuM hoya che. racanAtmaka kAryakrama mAraphata gAMdhIe ApaNane krAMtinuM vidhAyaka pAsuM kholI ApyuM. ApaNe taMtra to badalavuM che, paNa enI jagAe navI ahiMsaka samAja lAvavo che e emaNe taMtra badalavAnA AMdolana sAthe sAthe ja zIkhavyuM, gAMdhIjIe Ama to AzramavAsIonA AcaraNa sAru batAvela agiyAra vrato AkhA samAjane TakAvavA ane svastha rAkhavAmAM madadarUpa thAya ema che. gAMdhI dvArA sUcita ekAdaza vratanuM rahasya e bAbatamAM che ke atyAra sudhI satya, ahiMsAdine ApaNe vyaktigata guNa mAnyA hatA. tene temaNe sAmAjika mUlyo tarIke sthApyA. gAMdhIe ApaNane e vAtanI paNa yAda ApI che ke dezamAM sauthI aMtima zakti to lokonI ja che. gaIkAlanA gAMdhIno vicAra karatAM chelle eka vAta para mAre bhArapUrvaka dhyAna doravuM che. gAMdhIvicArone ApI sagavaDa khAtara be vibhAgomAM vaheMcI zakIe. tattva ane taMtra. emanA je vicAro tatkAlIna deza ane kALanI paristhitimAMthI nipajyA che tene huM 'taMtra' kahuM chuM. paNa emanA dhaNA evA vicAro che, jene dezakALanI sImA bAMdhI nathI zakatI. AvA vicArone ApaNe 'tattva'mAM gaNI zakIe. satya, ahiMsA, sAdhanazuddhi jevA vicAro gAMdhIjInA tattva che-je koI paNa dezamAM ane koI paNa kALamAM lAgu paDe ema che. khAdI, aspRzyatA nivAraNa e baMne vicAro ApaNA dezakALanI paristhitimAMthI utpanna thayA che. khAdI kadAca sAIbirIyAmAM na cAle ane je dezamAM AbhaDacheTa hoya ja nahIM tyAM aspRzyatA nivAraNano prazna ja nathI UThato. tattva dezakALa abAdhita rahe che, taMtra dezakALa mujaba badalAI zake, badalAvuM joIe. paNa taMtranI badalAvAnI dizA haMmezA tattva taraphanI ja hovI joIe. oNkTobara 2010 Aje jemaNe gAMdhItattvane potAnI rIte jIvatuM rAkhyuM che, tevA lokomAM mane AjanA gAMdhI dekhAya che. sasImamAMthI asIma tarapha javAno prayAsa eTale gAMdhI. zarIramAMthI AtmA tarapha javAno prayAsa eTale gAMdhI. ApaNA dezamAM jemaNe gAMdhInA gayA pachI gAMdhItattvane jIvatuM rAkhyuM temAM prathama Ave vinobA bhAve. emaNe Arthika kSetramAM ahiMsAno praveza karAvyo. dezano pAyAno prazna che bhUmino prazna ene ahiMsAne mArge ukelavA temaNe prayAsa karyo. gAMdhIe julamano virodha karyo hato, paNa julamIno nahIM. vinobAe e ja rIte amIrI ane garIbIno virodha karyo, paNa amIra ane garIbane bacAvavA sAru, vaLI temaNe rAjanItine badale lokanItinI rAha dekhADI. temaNe zAstrIya bhASAmAM kahyuM ke, ApaNe hiMsAzaktinI virodhI, daMDazaktithI nirapekSa evI tRtIya zakti pedA karavI che. temaNe e paNa samajAvyuM ke A duniyA to ja TakI zakaze jo vijJAna ane adhyAtmano samanvaya thaze. temaNe samajAvyuM ke jIvananI gADImAM vijJAna ane TekanolojI peTrolanuM kAma kare che, paNa adhyAtma sTIarIMga vhIlanuM kAma kare che. jo AnAthI UMdhuM thaze to ApaNI gADI khADAmAM khAbakaze. vaLI vinobAe judA judA dharmono AdarapUrvaka UMDo abhyAsa karI darekano sAra kADhI batAvyo. Ama teo ApaNane gAMdhInA sarvadharmasamabhAvanI ta2pha eka DagaluM AgaLa laI gayA. ekavAra amerikana vicAraka homara jeke vinobAne prazna pUchyo ke, gAMdhIjInA javAnA samAcAra sAMbhaLyA tyAre tamane sauthI pahelo vicAra zo Avyo? vinobAe kahyuM ke mane sauthI pahelo vicAra e Avyo ke teo gayA ja nathI. gAMdhIjI pote paNa ApaNane kahI gayA che ke maryA pachI paNa huM cUpa nathI rahevAno. kabaramAMthI paNa ALasa maraDIne Ubho thaIza. zarIranI sImAmAM rahelA gAMdhIe mRtyu dvArA asImamAM praveza karyo. sthULamAMthI e sUkSmamAM pravezyA. ane dezamAMthI duniyA sudhI phelAI gayA. bIjA jayaprakAzajI. gAMdhIdRSTie mane emanAmAM je guNa vadhumAM vadhu AkarSaka lAgyo te hato RjutAno, sphoTaka zI pAradarzitA emanAmAM hatI. potAnA kAmamAM kyAMya kamI lAgI hoya to tene jagajAhera karavAmAM emane lavaleza paNa saMkoca nahoto thato. ekavAra pavanAranA AzramamAM huM tyAMnA AzramavAsIo sAthe beTho hato. tyAre meM kahyuM ke ApaNA sarvodayavALAnA be netAo che. eka saMta ane bIjo rAjanItijJa. ane emAM jayaprakAzajI saMta che. A sAMbhaLIne bahena kusuma dezapAMDe kautukamizrita uttejanA sAthe UbhI thaI gaI ane vinobAnI oraDI tarapha dhasI gaI. huM paNa enI pAchaLa pAchaLa gayuM. eNe jaIne kahyuM, 'bAbA! juo A nArAyaNa zuM kahe che ?' vinobAne eka Teva evI hatI ke jyAre khUba khuza thaI jAya tyAre UbhA thaIne tALIo pADe, teo kusumanI vAta sAMbhaLI UbhA thaI gayA ane temaNe tALI pADatAM pADatAM kahyuM, 'barAbara, bilakula barAbara! jayaprakAzajI saMta che ane huM rAjanItijJa chuM.' eka dAkhalo ApuM. kaTakI pachI janatApArTInuM rAja AvyuM tyAre jelamAM jayaprakAza sAthe barAbara vartaNUMka thaI hatI ke nahIM tenI tapAsa karavA sAru DaoN. AhvAnuM eka vyaktinuM baneluM mizana nImavAmAM AvyuM hatuM. DaoN. AlvA ema IcchatA hatA ke bIje badhe tapAsa karI che to A bAbata jayaprakAzajIno zo abhiprAya che te
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 prabuddha jIvana paNa jANI laIe. jayaprakAzajIne jelamAM laI gayA tyAre teo je temaNe premanuM darzana jIsasa krAIsTa pAsethI lIdhuM hatuM, paNa tene davAo niyamita rIte khAtA hatA te temanI pAsethI laI levAmAM AcaraNamAM mUkavAnI Tekanika emane gAMdhI pAsethI maLI hatI. AvI hatI ane taddana judI ja davAo ApavAmAM AvI hatI. emane vizvanA moTA bhAganA zAMtivAdIoe gAMdhInA satyAgrahane eka jiMdagImAM kadI kiDanInI bImArI nahotI paNa navI davAo kiDanI Tekanika tarIke joyo che, darzana tarIke, jIvana jIvavAnI zailI tarIke aMgenI ja hatI. joyo nathI. mArI mAnyatA mujaba e emanI bahu moTI maryAdA che. DaoN. AlvAe jayaprakAzajIne kahyuM ke "Apa chAtI para hAtha satyAgrahanI takanIka paNa enA darzanamAMthI ja nIkaLI che. paraMtu rAkhIne kaho ke tamArI sAthe je vyavahAra thayo hato, te bAbata mArTina lyuthara kiMge satyAgrahane mAtra Tekanika gaNyo ema na kahI tamane zaMkA che ke nahIM." zakAya, kAraNa emaNe premanuM darzana krAIsTa pAse lIdhuM hatuM. jayaprakAzajIe kahyuM, "DaoN. tame chAtI para hAtha mUkIne kahevAnuM gAMdhItattvano vicAra karatAM ja bIjuM nAma sAMbhare che nelsana kaho cho eTale huM ema to nathI kahI zakato ke mane jarAya zaMkA manDelAnuM. nirveratAne huM temano sauthI moTo guNa mAnuM chuM. 27nathI.' DaoN. AlvAe pUchayuM ke huM mArA ahevAlamAM A bAbatanI 28 varSa jelamAM rahyA pachI ane lagabhaga AkhA samAjathI vikhUTA noMdha lauM?' rahyA pachI chUTyA tyAre je zAsane emane jelamAM rAkhyA tene viSe nA nA. A vAta oNpha dha rekorDa che." emaNe sTeje verabhAva dAkhavyo nahIM. emanI nirveratA AjanA gAMdhI je. pI.! huM satya zodhavA nIkaLyo chuM. ane mAre satyanI to tarIke ApaNI vacce hayAta che. noMdha karavI ja paDe ke tamane paNa manamAM zaMkA che.' DaoN. AlvA. keTalAMka dezo e gAMdhI pAse preraNA lIdhI che. emAM te vakhate jayaprakAzajI ekAMtare divase DAyAlisisa karAvatA cekoslovAkiyA ane polaMDa jANItA dAkhalA che. raziyA ane enI hatA. AlvAe jyAre bahu Agraha karyo tyAre jayaprakAzajIe kahyuM, joDe vorasopekTanA sainyonI sAme niHzastra pratikAranuM sAdhana juo, mAro eka paga A duniyAmAM che ane bIjo paga pelI tyAMnI prajAe apanAvyuM. AnA mULamAM mane gAMdhI vicAra lAge duniyAmAM che. IMdune to hajI lAMbI jiMdagI kADhavAnI che. huM ene che. kalaMkita karavA nathI mAgato." A hatuM jayaprakAzajInuM saMtapaNuM. myAnamAra (brahmadeza)nI oNga sAna sU kImAM mane vivekano guNa potAne jelamAM dhakelIne emanI sAthe zaMkAspada vyavahAra karanArane mukhya dekhAyo che. ATalI nAnI uMmare teNe pragalma viveka dekhADyo paNa e kalaMkita karavA taiyAra nahotA. che. evI rIte pelesTInanA mubAraka avADa Aje to jo ke amerikAmAM krAMtikArInuM eka lakSaNa e che ke enI hRdayataMtramAM vizvanA che, teo IjharAIla sAtheno pelesTInano saMgharSa ahiMsaka ja hoya koI paNa khUNAnI vedanA hoya toye te jhaMkRta thaI UThe che. perU ho tenA AgrahI che. ane e saMgharSamAM joke saphaLatA nathI maLI paNa ke cilI ho, cekoslovekiyA ho ke haMgerI ho, kyAMya paNa prajA ahiMsA viSenI temanI niSThA pAkI che. Aje teo ahiMsA aMge para anyAya thato sAMbhaLe to jayaprakAzajI hAlI UThatA. haMgerImAM eka AMtarrASTrIya kendra calAve che. soviyeTa yuniyana dvArA je damana thayuM teno sauthI pahelo virodha ApaNA paDozI deza tibeTano mukti mATeno ahiMsaka saMgrAma jayaprakAzajIe karyo hato. bAMglAdeza vakhate to tyAMnA vAsIonI paNa gAMdhInuM smaraNa karAve tevo che. dalAI lAmA to vAraMvAra kahe vAta laIne emaNe AkhI duniyAno pravAsa karyo hato. bahu ochA che ke temane badhI preraNA buddha ane gAMdhI pAsethI maLI che. loko kadAca e vAta jANatA haze ke saMyukta rASTronI je pIsa AjanA saMdarbhamAM gAMdhInA racanAtmaka kAryone yAda karatAM sauthI kIpiMga ArmI che te niHzastra hovI joIe evuM sUcana sauthI pahelAM mokhare nAma mULa ITalInA paNa pachI phrAnsamAM jaI Azrama sthApanAra jayaprakAzajIe spenanA eka netA joDe maLIne kareluM. zAMtidaLa jo lAMjhA Dela vAsto urphe zAMtidAsanuM yAda Ave che. emanA nava jeTalAM niHzastra hoya to ja e asarakAraka nIvaDe e vAta duniyA AgaLa Azramo to phrAnsamAM ja che ane bIjA anya dezomAM paNa che. emanA kahenAra jayaprakAzajI sauthI pahelA hatA. mukhya Azrama laborI nodhvamAM sau AzramavAsIo potAnA garama - have huM deza bahAranA keTalAka AgevAnono ullekha karIza. vastro ane khorAka jAte pedA karI le che. badhA zAkAhArI che. emanI jemanAmAM mane gAMdhIno koI eka ke be guNa vizeSarUpe dekhAyA mukhya pravRtti racanAtmaka che, paNa lArajhAkanA ahiMsaka pratikAranA hoya. temAMthI keTalAkano ullekha huM AjanA gAMdhInA mathALA heThaLa AMdolanamAM paNa temano moTo phALo hato. karIza. mULa leTina amerikana sIjhara zAvejhanuM mukhya kAryakSetra yu.esa.e. svAbhAvika rIte ja emAM sauthI paheluM nAma mArTina lyuthara kiMga hatuM. drAkSanI vADIomAM kAma karatA zramikonuM temaNe saMgaThana UbhuM karyuM. jUniyaranuM yAda Ave. ApaNe emane viSe ThIkaThIka jANIe chIe. 14 varSa sudhI saMgharSamaya jIvana jIvIne temaNe zramikone sAru ahoniza eTale khUba vistAra nahIM karuM. emaNe pote ja e svIkAryuM che ke mathAmaNa karI. 9 dezomAM khAvAnI drAkSanA bahiSkAranA vyApaka AMdolanane
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana kTobara 2010 saphaLa banAvyuM. kadAca yu.esa.e.mAM mArTina lUthara pachI ahiMsA aMge vaDe e kapAsane loDhI, pIMjIne pUNI banAvI. eTale eka harSanAda sauthI vadhu jANItuM nAma hoya to temanuM ja haze. thayo. dubhASiyAnI madadathI meM AmanI vAta samajavAno prayatna brAjhilanA mahAnagara sAo pAolonI eka jhUMpaDapaTTImAM rahetA karyo. vacce kaMIka vikhavAda thayo ane ghAMTA jarA UMcA thayA. AkhI phAdhara kunsa ema to jarmana mULanA. paNa brAjhIliyana ja thaI gayelA. vAta jANI tyAre samajAyuM ke AdivAsI juvAniyAomAM vivAda uttara pazcimanA eka vistAramAM ekavAra bhayAnaka dukALa paDyo. pedA thayo hato. eka be jaNe kahyuM ke AvuM mazIna ApaNI pAse gAmaDAnA loko bhUkhanA mAryA zahero tarapha AvavA lAgyA tyAre hoya to kApaDa sAru ApaNe bajAramAM javuM na paDe. mane thayuM ke zaheranA keTalAka vatanIo e chApAmAM lakhyuM ke rezananI vAta to barAbara hatI emAM vivAda zo? vivAda e hato ke bIjA dukAnavALAone baMdUkanA lAIsansa ApavA joIe. kAraNa eka be jaNe kahyuM ke e to jANe che ja, paNa mahemAna kAMI mAtra gAmaDAnA loko AvIne lUMTa calAvI zake che. A vAMcIne phAdhara kapaDA sAru A yaMtra nathI calAvatA. jo kevA TaTTAra ne zAMta beThA kunsanuM haiyuM dravI UryuM. e to tarata te zaheramAM pahoMcyA ane che! e kevaLa sUtara banAvatA nathI, paNa prArthanA paNa karatA lAge tyAMnA mukhya kethalamAM besIne upavAsa karavAnI temaNe tyAMnA che. mane sAbaramatI ane sevAgrAma AzramanA "sUtrayajJa" yAda AvI vyavasthApako pAse rajA mAMgI. temaNe kethIDralamAM ja rahIne 21 gayA jyAM ame roja gAMdhIjInI nizrAmAM besIne kAMtatA. divasanA anazana ghoSita karyA. zarUAtamAM to keTalAka lokoe uttara dhruvathI Azare traNaso mAIla dakSiNe Ilsa nAmanI eka ThekaDI uDADI ke phAdharanA upavAsa karavAthI bhUkhyAnI bhUkha zI rIte AdivAsI jAtino eka bhAI mane potAne gAma laI jaI rahyo maTaze? paNa dhIre dhIre loko emanI pathArI pAse AvIne pUchavA hato. ene potAne tyAM mane laI javAmAM rasa eTalA sAru paDyo lAgyA, "ame zuM karI zakIe ? ameya upavAsa karIe ?' phAdhara hato ke e lokoe thoDA vakhata pahelAM ja eka saphaLa satyAgraha kunse kahyuM ke "sahAnubhUtinA upavAsa koI 24 kalAkathI vadhAremAM karyo hato. "neTo" rAjyonA vimAnI lazkaro te kALe emanA na kare. paNa tamAre kaMIka karavuM ja hoya potapotAnA ghara AgaLa baraphIlA pradeza para vimAnonI kasarato karIne jhaDapathI bomba pheMkIne pATiyuM TiMgADI emAM jAherAta karo ke amArA dvAra saune sAru khullAM pAchA kema nAsI javAya tenI rojeroja kavAyata karatA hatA. che. jene AvavuM hoya te bhale padhAryA. amArI kane je kAMI haze te vimAnonI A kasaratone lIdhe vAtAvaraNa eTaluM pradUSita thayuM ke vaheMcI khAzuM. eka roTalo haze to ardhA artho vaheMcI laIzuM. kAMI barapha heThaLanI mAchalIo moTI saMkhyAmAM maravA lAgI. Amano nahIM rahe tyAre sAthe besIne prArthanA karIzuM.' uttara pazcimanA e AdivAsIo e hAthanI sAMkaLa banAvIne eraporTane gherIne zaheramAM phAdhara kunsanA 21 divasanA upavAsa pachI jyAre pAraNAM vimAnone UDatAM baMdha karAvyA hatA ane chevaTe potAnA kasarata thayAM tyAre tyAMnA 10 hajAra gharomAM AvA pATiyAM lAgI gayAM medAna tarIke A vistArane na vAparavAno neTo rAjyone TharAva hatAM ane baMdUkanA lAIsansanI vAta to sAva bhUlAI ja gaI hatI. karavo paDyo hato. ahIM mane ApaNA maNipuranI bahena Iroma zarmilAnI yAda AvatIkAlanA gAMdhI eTale mAre mana jenuM sapanuM jovuM game Ave che je Aje varasothI eka lazkarI kAyado dUra karAvavA upavAsa evA gAMdhI. 1948mAM yunAITeDa nezansanA TharAvathI gAMdhInA karI rahI che ane jene baLajabarIthI nAkamAM naLIo khosI khorAka zokamAM duniyAnA dezonA dhvajo ardhI kAThIe karavAmAM AvyA hatA. caDAvIne TakAvIne rAkhavAmAM Ave che. Iroma zarmilAnuM tapa ApaNA have, duniyAnA dezoe gAMdhIjayaMtIne "ahiMsA dina' tarIke dezanI hRdayazUnyatAne paDakAra samAna che. UjavavAnuM TharAvyuM che. dakSiNa amerikAnA peregnemAM relve lAInathI 300 mAIla dUra mAruM mAnavuM che ke AvatIkAlano gAMdhI koI eka vyakti tarIke eka AdivAsI gAma hatuM. e gAmamAM mAre javAnuM thayuM tyAre nahIM paNa sahasrAvadhi rUpe pragaTa thaze. e loko satyane potAnA bhASAnI muzkelIne lIdhe meM to moTe bhAge cUpa rahIne reMTiyo saMdarbhamAM zodhaze. gAMdhIno vicAra sasImamAMthI niHsImamAM kAMtavAno rAkhyo hato. reMTiyo joIne chokarAMo sahaja ja pahoMcavA mAMDyo che. vaizvika praznono ukela tyAre gAMdhI pAse preraNA AsapAsa vIMTaLAI vaLyA. pachI emanI mAtAo AvI, pachI thoDA laIne paNa potapotAnI sUjhabUjha mujaba zodhAze. sauthI pahelAM juvAniyAo AvyA. mAruM mauna kAMtaNa cAlu hatuM. A loko ukela zodhavo paDaze vaiSamyano. vaiSamyano ukela Aje to gAMdhInA mAMhomAMhe kAMIka carcA karavA lAgyA eTale mane samajAyuM ke emane vicAra sivAya bIjo koI upAya dekhAto nathI. duniyAmAM Aje rasa paDavA lAgyo che. tyAM acAnaka cAra pAMca chokarAoe doTa deza deza vaccenuM vaiSamya che ane dezanI aMdara paNa vaiSamya che. jo e mUkI. pahelAM to mane kAMI samaja na paDI. paNa thoDIvAramAM A badhI viSamatAono ukela nahIM zodhAya to mAnavatAne mATe e chokarAo doDatA pAchA AvyA tyAre emanA hAthamAM kapAsanA mahAna paDakArarUpa banI jaze. gAMdhIe rastA batAvyA che, TrasTIzipanA pUmaDAM joyAM. mane majA paDI gaI. tyAM ne tyAM kAmacalAu sAdhano oziyenika sarkalsanA, vyakti samAjane samarpita ane samAja pratyeka
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ oNkTobara 2010 prabuddha jIvana vyaktinI kALajI rAkhanAra thAya tevA sadbhAvanA rastA, satya prema AgaLa vadhIne saMpUrNa yuddha nirAkaraNa eTale ke yuddhanAM kAraNonA karuNAnA rastA, grAmasvarAjanA rastA. dezakALa mujaba ene amalamAM nirAkaraNa sudhI javuM paDaze. mUkavA zodhanArAmAM ApaNane AvatIkAlano gAMdhI jaDaze. samAjanA mALakhAM bAbata eka bAju mukhomukhI (phesa Tu phesa) bIjo evo ja prazna Avaze mAnava ane paryAvaraNanA saMbaMdhano. samAja ane bIjI bAju jaya jagatanA bhAva vacce saMvAditA pedA Aje e prakRtine loko digvijayIbhAve jue che tene badale tenI karavI paDaze. upAsanA dvArA tenI joDe saMvAditA sAdhavA prayatna karAze. mAunTa mane lAge che ke AvatIkAlano gAMdhI eka nahIM hajAro lokono evaresTa para sauthI pahelA caDelA be mAnavIone yAda karo. temAMnA samanvita thayelo gAMdhIbhAva haze ane pUrI zakyatA che ke e zAMtinA eka, hilarIe parvata para caDIne enI upara ja dhvaja pharakAvyo hato agradUta koI dalita, koI laghumatinA pratinidhi, koI zyAmavarNanI ane bIjA, tejhiMge tyAMnI mATI laIne potAne mAthe caDAvI hatI. strI haze. prakRti viSenI dRSTimAM ApaNe digvijayathI upAsanA sudhI gaIkAlanA gAMdhIe ApaNane e dekhADI ApyuM ke satya para dRDha pahoMcavAnuM che ema AvatIkAlano gAMdhI ApaNane gaLe utAraze. niSThA sAthe cAlI mANasa jo anavarata puruSArtha kare to kyAM sudhI jyAM mAnava mAnavanA saMbaMdhono prazna che temAM ApaNe rAjya pahoMcI zake. saMsthA ane rASTranI bhAvanAnA mULamAM jaI emAM rahelAM vibhAjaka AjanA gAMdhIe satya ahiMsAne AcaraNamAM mUkavA sAru tattvo ghaTADIne samAvezaka tattvone khIlavavA paDaze. rAjyavyavasthAnI aneka navA navA kSetro kholI ApyA che. bAbata mAnavajAta Aje lokazAhInA vicAra sudhI pahoMcI che. AvatIkAlanA gAMdhI ApaNane mAtra eTaluM ja zIkhave che ke paNa ene asarakAraka ane vadhu nyAyI banAvavI haze to enA paNa samagra mANasajAte jo AtmahatyA ne TALavI hoya to eNe kaI aneka prayoga akhatarAo karavA paDaze. dizAmAM pagalAM mAMDavA joIze. * * * zAMti aMgenI vicAraNA zastranirAkaraNa (DisArnAmenTa)thI (saujanya : sarvodaya presa sarvisa buleTina, amadAvAda ). satyezvara rASTrapitA gAMdhI bApu... nzazikAMta la. vaidha (78 varSanI uMmaranA A lekhaka nivRtta zikSaka ane sAmAjika kAryakara che. ) kavi DAhyAbhAI paTela suNAva (tA. peTalAda) gAmanA suprasiddha hatI. A zubha prasaMge gujarAtanA suprasiddha ciMtaka ane lekhaka DaoN. vicAraka ane sudhArAvAdI vyakti hatA. A kavine rASTrapitA gAMdhI kumArapALa desAIe je vaktavya ApyuM te khUba mananIya ane maulika mATe khUba mAna hatuM. zrI DAhyAbhAI kavi gAMdhIjInA vicArothI hatuM. ApaNe jANIe chIe ke pU. gAMdhIjInuM samagra jIvana mUlyaniSTha khUba prabhAvita hatA. emanI vicAradhArA para gAMdhI vicAradhArAnI hatuM. pU. bApune satya ane ahiMsAmAM pUrNa zraddhA hatI. samagra jIvana pUrNa asara hatI. AthI ja emaNe pUjya bApu vize eka mahAkAvya teo satyanI chAyAmAM rahIne ja jIvyA. emAM koI bAMdhachoDa karI lakhyuM. A kAvyamAM kavie pU. bApunuM suMdara zabdacitra AMkyuM che. nahi. kadAca koIne ema lAge ke teo haThAgrahI hatA, paNa nA-evuM pU. bApu eTale sAkSAta-satya ane ahiMsAno pUjArI. A kaMI hatuM nahi. teo sadAya kahetA 'satyane mApavAno mApadaMDa kadApi mahAkAvyamAM kavie gAMdhIjIne-satyezvara' kahyA. satya e ja TUMko na bano." A sUtra ja kahe che ke emanI zraddhA satya pratye keTalI paramezvara. gAMdhIjI mAnatA ke paramezvara satyathI judA nathI. eTale dRDha hatI. satyapriya vyakti sadAya ahiMsaka hoya ja . svataMtratAnI kavi to gAMdhIjIne RSi mAnatA-satyanA mahAna upAsaka. kavi laData paNa emaNe satya ane ahiMsAnA siddhAMta para calAvI-saphaLatA AphrikAmAM khUba kamAyA ane tyArabAda teo yu.ke. gayA, paNa paNa maLI..paNa emanI AkarI kasoTI paNa thaI. zrI DAhyAbhAI emanA krAMtikArI vicAro aTakyA nahi. khUba vAMcyuM-khUba lakhyuM. kavi kahetA ke rASTrapitA gAMdhIjImAM mahAvIra prabhu, bhagavAna buddha pU. gAMdhI bApunI amara smRtimAM kavie eka evaoNrDa jAhera karyo. ane Izu-A traNa yugapuruSono samanvaya hato. pU. bApumAM evaoNrDanuM nAma "kavi DAhyAbhAI paTela sAhityaratna suvarNacaMdraka'... mahAvIranI ahiMsA, bhagavAna buddhanI karuNA ane Izuno nirmaLa 2009mAM traNa sAhitya sAdhakone arpaNa thayA-je hatA mUlyaniSTha prema vidyamAna hatAM. pU. bApune koIpaNa vyakti para dveSa nahi. aMgrejI sarjaka "jayabhikhkhuM" (kumArapALanA pitAjI), "kumAra"nA nava sarjaka saltanata sAme ahiMsAnA hathiyArathI laData laDyA, paNa aMgrejo DaoN. dhIrubhAI parIkha ane nATya sAhitya marmI DaoN. lavakumAra pratye emane dveSabhAva jarA paNa nahi. emane aMgrejonI nIti pratye desAI...A traNe vyakti sAhitya kSetre ujjavaLa sthAna dharAvanAra aNagamo hato eTale emanA ghaNA aMgreja mitro emane khUba
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. prabuddha jIvana oNkTobara 2010. cAhatA. ApaNe gAMdhIjInuM bhArata banAvI zakyA nathI. svarAjya maLyuM paNa A evorDa arpaNa samAraMbha nimitte DaoN. kumArapALa desAIe surAjya ke rAmarAjya na banyuM. kahevAnI jarUra nathI ke gAMdhIjIne gAMdhI bApu aMge je kaMI kahyuM te khare ja khUba maulika ane preraNAdAyI mana satya ane ahiMsA sarvasva hatA. pU. bApue eka trAsavAdIne hatuM. emanA pravacanamAM DaoN. desAIe kahyuM ke ApaNA karatAM kaheluM, 'huM hiMsAmAM zraddhA dharAvato nathI, chatAM hiMsAmAM paNa amuka bahAranA dezamAM gAMdhIjIne vadhu sArI rIte oLakhe che. A saMdarbhamAM niyama pALavAnA hoya che. asahAya vRddha, strI ke nirdoSa bALakanI emaNe khUba suMdara rajUAta karI, je saunuM dhyAna kheMcanArI hatI. hatyA thatI nathI. Ane bahAdurI na kahevAya. A kAyaratA che. kharI DaoN. desAI jyAre yu.ke. (laMDana) gayA tyAre je kaMI anubhavyuM teno rIte to bahAdUre tenA jIvanA jokhame paNa tenuM rakSaNa karavuM joIe." suMdara khyAla saune Apyo. A kathA jANavA jevI che. emaNe kahyuM, hindu dharma, jaina dharma, Izu dharma, buddha dharma ane vizvanA badhA-dharmo amAre tyAM bakiMgahAma pelesa jovA javAnuM hatuM -jemAM satya ane ahiMsAno svIkAra kare che. ATaluM sAMbhaLyA pachI pelA rAjA-rANI nivAsa kare che. IMglenDa zista mATe jANItuM che. A bhAI (trAsavAdI) zAMta paDyA ane gAMdhIjIne namana karIne vidAya prajA eTIkeTa mAM paNa mAne che. DaoN. desAIne kahevAmAM AvyuM ke thayA. pU. bApunI vANImAM je satyano raNako hato, teno khyAla 'tamAre ahIMnI eTIkeTa paNa zIkhavI paDaze...rAjA-rANI sAthe Ave che. AjhAdI pahelAM ane pachI jyAre komI tophAno thayAM kaI rIte vartavuM...zuM paheravuM....are paganA bUTa paNa amUka raMganA tyAre paNa teo koInA rakSaNa vinA lokone samajAvavA gayelA ja. kevI rIte bolavuM vagere zIkhavavAmAM AvyuM. khUba dhyAnapUrvaka ane lokone zAMta karelA. jeo tophAnomAM krUra banelA-hindu yA teo zIkhyA...A pachI ja teo aMdara gayA ane rAjA-rANIne muslimo te saue bApu AgaLa AvIne dilagIrI vyakta karelI. maLyA...' A pachI Aja saMdarbhamAM DaoN. desAIe kahyuM ke-Aja pU. bApue ekalavIra banIne satya ane ahiMsAnA baLa para laData mahelamAM ApaNA rASTrapitA gAMdhIjI phakta TUMkI potaDI ane zarIra para calAvI. A emanuM tejasvI ane ujjavaLa pAsuM che. ATalA varSo eka khAdInuM vastra dhAraNa karIne pravezelA-rAunDa Tebala konpharansamAM. pachI paNa Aje ApaNe komI dAvAnaLane zAMta karI zakyA nathI gAMdhIjIne kahevAmAM AveluM ke A Dresa na cAle...ahIMnI amArI A eka duHkhada ghaTanA che. kema? javAba e che ke ApaNe sau sAcA eTIkeTathI viruddha che, tyAre emaNe kaheluM ke "ahIM-mArA bhArata arthamAM niSThAvAna nathI. hajuya paNa 'bhAgalA pADo ane rAjya dezanA pratinidhi tarIke Avyo chuM. huM mArA garIba dezanA mANasono karo'no aMgrejono siddhAMta A rAjakAraNI ramI rahyA che. sone pratinidhi chuM...teo tyAMnI bhayaMkara ThaMDImAM Aja Dresa paherIne beThA. sattA joIe che. rASTraprema kyAM gayo? mahApuruSonA jIvanamAM je (jo ke goLamejI pariSadamAM emane saphaLatA na maLI) kahevAno bhAvArtha kaMI banyuM che temAM gAMdhIjI apavAda nathI. buddha, Izu, mahAvIra A evo che ke teo emanA siddhAMtamAM aDaga rahyA. eTale to tyAMnA saune ApaNe maMdiramAM besADIne emanI pUjA karI, paNa emanA vaDApradhAna carcile emane "nekeDa phakIra opha InDiyA'nA nAmathI AdarzonI ThekaDI uDADI. ApaNe jo AtmanirIkSaNa karIzuM - oLakhyA. gAMdhIjI kahetA, "mAruM jIvana eja mAro saMdeza." teo taTasthabhAve to teno javAba acUka maLI jaze. emane jeNe goLI tana-manathI sAcA arthamAM satyAgrahI hatA ane ahiMsAmAM pUrNa mArI che teNe sau prathama namana karIne goLI choDelI! eka ciMtake zraddhA dharAvanAra hatA. dakSiNa AphrikAnA gAMdhI nelsana maMDelAe kahyuM, "goDasee to goLI mArI, paNa ApaNe to gAMdhIjInA satya kaheluM, 'pU. bApu amArA dezamAM berisTara tarIke AvyA ane ame ane ahiMsAnA siddhAMtane dhoI pI gayA.' A vidhAna sUcaka che. emane mahAtmA banAvIne bhAratamAM mokalyA." mahAtmA tyAM ja mahAvIra prabhunI ahiMsAne, bhagavAna buddhanI karuNAne ane IzunA banyA...satya mATe khUba sahana paNa karyuM. emaNe samagra laData satya nirmaLa premane emaNe AtmasAt karelo...IslAmano bhAIcAro ane ahiMsAnA siddhAMta para calAvI ane te saphaLa paNa rahyA. mahAna paNa emane khUba gamato. teo sarvadharma samanvayamAM mAnatA emanA vaijJAnika DaoN. AlbarTa AInsTAIne kahyuM, "AvanArI peDhIo bhAgye aMtima zabdo hatA, "he rAma...' IzvaramAM acala zraddhAe emane ja mAnI zakaze ke Avo koI mANasa, mAMsa ane raktano banelo, sadAya amara banAvyA. bApune ApaNe yugapuruSa kahIzu-jeno A pRthvI para cAlyo haze." gAMdhI bApunuM samagra vyaktitva A prabhAva hajAro varSo sudhI raheze. teo sAcA arthamAM satyezvara vidhAnamAM pratibiMbita thAya che. mArTina lyuthara kahe che ke "meM hatA...A mahAna satyezvara vibhUtine lAkha lAkha vaMdana. AjhAdInI preraNA pU. gAMdhIjInA jIvanamAMthI meLavI che.' jarmanImAM * * * gAMdhI mArga che! amerikAmAM mArTina lyutharanI pratimA joDe bApunI 51, zilAlekha DuplekSa, arUNodaya sarkala pAse, "naMdanavana sosAyaTInI pratimA che. jarmanImAM eka zALAnuM nAma pU. bApunA nAma sAthe bAjumAM, alakApurI, vaDodarA-390007. (gujarAta) joDAyeluM che. duHkhanI vAta to e che ke AjhAdI pachI ATalA varSomAM phona : (0265) 2326035
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 76mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna pdakSA jAnI [4 sapTembarathI 11 sapTembara sudhI pratidina be vyAkhyAno, eTale 16 vyAkhyAnonA zravaNano lAbha jijJAsuone prApta thayo. pratyeka vidvAna vyAkhyAtAoe prastuta viSaya upara UMDANapUrvaka satata eka kalAka sudhI potAno asmalita ciMtanAtmaka vANI pravAha vahAvI zrotAone maMtramugdha karI dIdhA hatA. ahIM to e vaktavyanI khUba ja AcherI jhalaka mAtra che. A 16 vyAkhyAno Apa zrI muMbaI jena yuvaka saMghanI veba sAITa www.mumbaijainyuvaksangh.com upara sAMbhaLI zakazo. A veba sAITanI mulAkAta levAmAM Apane muzkelI paDe to veba sAITanA saMpAdaka zrI hiteSa mAyAnIno mo. naM. 9820347990 para saMparka karavA vinaMti. jijJAsujanone A jJAnalAbha levA vinaMtI. uparAMta zrI kAMtilAla ramaNalAla parIkha (dilhIvALA) taraphathI prabhAvanA svarUpe pratyeka vyAkhyAnanI sI.DI. paNa saMsthAnA kAryAlayamAMthI Apa meLavI zakazo.) zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI 76mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA zAhe paNa potAnA vyAkhyAna daramiyAna A saMsthAne udAra hAthe madada karavAno sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA Arthika sahayoga vaDe jaina dharmanA abhyAsu anurodha karyo hato. ane sAhityakAra DaoN. dhanavaMtabhAI zAhanI adhyakSatA heThaLa ATha divasa paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA prathama divase DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe upasthita sudhI nyU marIna lAInsa sthita pATakara holamAM yojAI hatI. cothIthI jJAnapipAsu zrAvakonuM svAgata karatAM jaNAvyuM hatuM ke A parva tapa, jJAna agiyAramI sapTembara sudhI yojAyelI A vyAkhyAnamALA zrAvako mATe ane saMyamano triveNI saMgama che. paryuSaNa parva aneka rIte advitIya che. A jJAna, ArAdhanA ane bhaktirasanI paraba banI hatI. divasomAM ApaNe potAnI jAta pratye mAna thAya evuM kAma karavuM joIe. tapa, jJAna ane saMyamanA parvAdhirAja paryuSaNa daramiyAna tIrthakaronI A vyAkhyAnamALA zarU karavAno sahuprathama vicAra prakhara vicAraka paMDita upAsanAnI sAthe aMtariyALa ane pachAta vistAramAM cAlatI sevA pravRttine sukhalAlajIne Avyo hato. varSa 1930mAM amadAvAdamAM vyAkhyAnamALA baLa ApavA nANAM bhaMDoLa ekaThuM karavAno anokho sevAyajJa 'saMghe" I. sa. yojAI hatI. varSa 1931mAM muMbaImAM hIrAbAgamAM prathama vyAkhyAnamALA 1985thI Adaryo che. yojAI hatI. temAM ghaNAM zrAvako upasthita hatA. A vyAkhyAnamALAmAM A varSe gujarAtamAM AdivAsI vistAramAM zaikSaNika kSetre kAryarata "svarAja vyAkhyAna ApanArA mahAnubhAvomAM bhUtapUrva rASTrapati DaoN. rAdhAkRSNana, Azrama, veDachI'ne Arthika sahAya ApavA Tahela nAMkhavAmAM AvI hatI. nobela pAritoSika vijetA madhara TeresA, AcArya rajanIza ane sAhityakAra veDachI gAmanA zrI jIvaNadAdA ane zrI gomajIbhAIe rASTrapitA mahAtmA kAkA kAlelakara jevA mahAnubhAvono samAveza thAya che. paMDita sukhalAlajIe gAMdhIjIne vinaMtI karI hatI ke zrI cunIbhAI sAMkaLezvara mahetAne veDachI 30 varSa, saMskRtanA vidvAna gaurIprasAda jhAlAe 10 varSa ane DaoN. ramaNabhAI mokalo. tethI zrI cunIbhAI mahetA varSa 1924mAM veDachI AvyA pachI zrI zAhe 33 varSa vyAkhyAnamALAnuM adhyakSasthAna saMbhALyuM hatuM. tyArapachI cothA rUpAlAbhAIe potAnuM aDadhuM ghara temane rahevA mATe ApyuM hatuM. varSa adhyakSa tarIke vyAkhyAnamALAnI javAbadArI mane soMpavAmAM AvI che. 1928mAM gAMdhIyuganA RSi samAna jugatarAma cImanalAla dave veDachI "saMgha'nA pramukha zrI rasikabhAI zAha ane upapramukha zrI caMdrakAMta DI. zAhe AvyA ane temaNe saMsthA mATe prANa reDI dIdhA hatA. saMsthA Aje je vaTavRkSa veDachI sthita svarAja Azramane udAra hAthe Arthika sahAya karavAno anurodha samAna vikasI temAM jugatarAma daveno siMhaphALo che. hAla bhIkhubhAI vyAsa karyo hato. khajAnacI zrI bhUpendra javerIe dAtAonA nAmanI vigato jAhera A saMsthAnA adhyakSapadanI javAbadArI saMbhALe che. jANItA ciMtaka zrI guNavaMta karI hatI. maMtrI nirubahena zAhe potAnI viziSTha zailImAM AbhAravidhi karI 76 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA-tA. 4 sapTembara tA. 11 sapTembara vaktA ane viSaya (1) pU. zramaNIjI vipUla prazAjI-AcArya gurudeva yuvAcArya mahAprajJajInI vicAra dhArA (2) DaoN. sarveza vorA-logassa sUtra-vizva jhaMkhanA (3) DaoN. nalinI maDagAMvakara-gItAMjalinI AdhyAtmikatA (4) DaoN. guNavaMta zAha-dharmanA khoLAmAM mAnavatA (5) pa. pU. AcArya vAtsalyadIpa sUrIzvarajI ma.sA. ArAdhanA ane prabhAvanA (6) zrI vallabhabhAI bhaMsAlI-vyApAra, dharma ane vijJAna (7) zrImatI rUpA madhu zAha-samavasaraNa (8) zrI ajaya umaTa-dharma : bAvIsamI sadImAM (9) zrImatI zailajA cetana zAha-jaina dharmanI cAra bhAvanA (10) DaoN. nareza veda-kapila gItA (11) zrImatI jhenA sorAbajI-bahAIdharma (12) zrI bhAgyeza jahA-satya dharmAya (13) tapAgacchAdipati pU. A. zrI premasUrIzvarajI ma.sA.nA ziSa yativarya DaoN. vasaMta vijayajI ma.sA.-naina dharma manuSThAno meM chipA mA rahasyamaya vijJAna (14) zrI prakAza na. zAha-TaoNlsaToya thI gAMdhI-abhinava dharma yAtrA (15) pa. pU. saMtazIromaNI 108 AcArya zrI vidyAsAgarajI mahArAjanI suziSyA bA.bra.suzIlA dIdI-samayasAra (16) DaoN. kumArapALa desAI-kSamApanAnuM hArda
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana kTobara 2010 hatI ane praphullAbahena lalitabhAI zAha dvArA 'moTI zAMti stotra' gAnathI teono upadeza grahaNa karavA lAyakAta mahattvanI che. tIrthakaronA smaraNathI vyAkhyAnamALA pUrNa thaI hatI. dRSTi ane samajaNa vadhe che. sonAnI sAMkaLanI pAchaLa rahelI keda vyaktine A vyAkhyAnamALAmAM zrImatI urvazI zAha, zrImatI anurAdhA dAmale, dekhAtI thAya che. dharma e adhyAtmanuM bAhyasvarUpa che ane ApaNe bAhya zrI lalita damaNIyA, zrImatI uSAbahena gosaliyA, zrImatI alakAbahena svarUpa apanAvIe chIe. ucca vicArane lokomAM jAgRti ANavA mATe zAha, zrI gautama kAmata, zrImatI sImA mahAdevIyA ane zrImatI gAyatrI kAyamI lAkaDI tarIke upayogamAM levAya tyAre tenuM pariNAma AtmavaMcanAmAM kAmate bhajano rajU karyA hatA. Ave che. vyAkhyAna-1 vyAkhyAna-3 AcArya gurudeva mahAprajJajInI vicAradhArA vize gItAMjalinI AdhyAtmikatA' vize DaoN. nalinI maDagAMvakara pU. zramaNIjI vipula prajJAjI kavivarya ravIndranAtha TAgora racita gItAMjali e IzvaranuM AratIgIta vartamAna samayamAM mAnavI zarIrathI ocho paraMtu bhAvanA ane manathI ane Izvara sAthe karelI guphtagu che. gItAMjali graMtha pragaTa thayo tenuM A vadhAre duHkhI che. ApaNuM jIvana ane dazA badalavI hoya to AcArya zatAbdI varSa che. te ravIndranAtha TAgoranI varSonI sAdhanAno paripAka che. mahAprajJajInuM sAhitya vAMcavuM joIe. jaina dharmanA siddhAMto ekathI eka svajanonI vasamI vidAya pachI temane jIvana ane Izvarane jovAnI navI caDhiyAtA che. ApaNe prathama tene jANavA-zIkhavA joIe ane pachI bIjAne dRSTi maLI te graMthamAM dekhAya che. teo mRtyune mitra gaNAvIne kahe che ke tuM samajAvavA joIe. AcArya mahAprajJajI terApaMthanA AcArya hatA paraMtu na hota to mAruM jIvana adhUruM hota. mRtyu ja jIvanane paripUrNa banAve che. temanA vaktavyamAM ane vyavahAramAM saMpradAyanI kaTTaratA nahotI. teo haMmezAM gItAMjali graMtha nathI paNa mANasanA aMtarajagatanI navI svIkRti che. Izvara potAne paMthanA AcAryane badale bhagavAna mahAvIranA anuyAyI tarIke rajU tuM mArA lIdhe ja pRthvI upara utarI Avyo che ane mArA vinA tArA premanI karatA hatA. teo kahetA ke "terA paMtha' hai aura meM to mAtra pathika huM kadara koNa karata ? evo bhAva graMthamAM vyakta thayo che. aMtara mama vikasita calanevAlA. temanuM hRdaya ane buddhi vizALa dRSTikoNa dharAvatA hatA. karo, nirmaLa karo, suMdara karo, ane ujvaLa karo evI IcchA darzAvIne bALapaNamAM temaNe dIkSA levAnI IcchA parivAra samakSa darzAvI tyAre temanA vizvabaMdhutvanI bhAvanA vyakta karavAmAM AvI che. Izvara mArA prANamAM praveze kAkAe kahyuM ke, "tuM tane gamatI ArasI, Torca ane ghaDiyALa sAthe rAkhI ane mane pulakita kare evA sparzane laI Ave evI prArthanA karavAmAM AvI nahIM zake.' tyAre bALaka nathae uttara Apyo ke, "dIkSA lIdhA pachI mAre che. Izvara mANasa upara prema varasAve to prema khUTato nathI ane ApaNuM pAtra cahero jovo haze to huM vAsaNamAM pANI mUkIne cahero joI laIza. Torcane bharAtuM nathI evo A saMbaMdha che. badale huM aMtaranA prakAzathI kAma calAvIza. ghaDiyALane badale huM samayanI vyAkhyAna-4 sAthe ane AgaLa cAlIza." dharmanA khoLAmAM mAnavatA' vize DaoN. guNavaMta zAha vyAkhyAna-2 dharmanA khoLAmAM mAnavatAne badale dAnavatA bese tyAre hiMsA ane yuddha logassa sUtra-vizvajhaMkhanA' vize DaoN. sarveza vorA thAya che. kurAnamAM lakhyuM che ke tame eka mANasanI hatyA karo tyAre mAnavatAnI maMtromAM zreSTha navakAra maMtra ane stotromAM zreSTha bhaktAmara stotra che. hatyA karo cho. dharmanA khoLAmAM mAnavatA na hoya to te arthavihoNo che. te prakAre sUtromAM zreSTha logassa sUtra che. logassa sUtramAM jaNAvavAmAM dharma e lADu samAna che paNa tenI AsapAsa coMTelI khasakhasane eTale ke AvyuM che ke rUpa, paiso ane samRddhi jevI vastuone bAhya Indriyo pArakhI bAhyAcArane ja lADu samajanArAo samAjamAM vizALa bahumatImAM che. jyAre zake che. A vastuo anitya che. tIrthakaroe paNa upadeza Apyo che ke jo lADa e ja dharma che evuM mAnanArAo "mAIkroskopika mAyanorITI'mAM citta IndriyomAM rokANuM to tenA lIdhe karma baMdhAze, tethI teo muktinI che. bAhyAcAramAM mAnanArAono varga eTalo moTo che ke khasakhasa e ja vAta kare che. Ama chatAM pratyeka vyakti upara te upadezanI asara alaga lADa che evI chApa ApaNAmAM UbhI thAya. ApaNe lADuvAdI hoIe to alaga prakAre ke vattAochA aMze thAya che. tIrthakaro vRddhAvasthA ke mRtyuthI hindu ke IslAma dharma nahIM paraMtu mAnavatA yAda AvavI joIe. duniyAmAM para ema eTalA mATe kahevAya che kAraNa ke teone te asara karatAM nathI. dharmane nAme sahuthI vadhu adharma thAya che. jUThuM bolavuM e sAruM ema koI 14 guNasthAnakomAM sAdhakanA vikAsanA judA judA tabakkA che. pahelA dharmamAM kahevAmAM AvyuM nathI. 500 varSa pUrve A satya hatuM ane saikAo gaNasthAnakamAM jJAnavikAsanI sthApanA thAya che. IzvaranI kupA ke AdhAra pachI A ja satya raheze. dharma zAzvata che. mahAtmA gAMdhIjI khAtara jelamAM mATe prArthanA karatAM mukta thavAnI jhaMkhanA vadhAre mahattvanI che. pRthvI upara janArA ane khAdI paheranArA lAkho loko hatA. temAM jAnanuM jokhama nahotuM dharmo, saMto, tIrthakaro ane payagambaro avataryA chatAM ApaNe sudhayo nahI paraMta obAmA khAtara AtmaghAtI bombara banAvanArA aneka che. AvatA evo prazna ghaNAM pUche che. teno ukela ke javAba sattAmAM, dukAnamAM athavA dAyakAmAM AtmaghAtI bombaranI saMkhyA ghaTavAnI nathI. gAMdhIjInA abhaya nANAMthI maLe ema nathI. A savAla ApaNe ApaNI jAtane puchavAno che. sAthe dharma joDAyelo hato. prabhu zrIkRSNa gItAnA 16mA adhyAyamAM ane jJAna TrAnsapharebala hota to tIrtha karo AkhI duniyA badalI zakyA hota. bhagavAna mahAvIre paNa kahyuM che ke abhayasiddhi vinA ahiMsAnuM pAlana
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 prabuddha jIvana 15 zakya nathI. vartamAna samayamAM jehAdane nAme je thaI rahyuM che te IslAmane eTalA pUrato maryAdita che? vastuno svabhAva e dharma che. jJAna AdhArita anyAya karanAruM che. dharma gaMgA jevo pavitra che. temAM pradUSaNa thAya to niyama banyA te dharmanA mArga che. ApaNA dezamAM mahAvIra, nAnaka ane ApaNe javAbadAra chIe. asatya bole teNe dharmane tilAMjali ApI che. kabIra jevA upadezako avataryA che paNa dharmanI samaja spaSTa ane sAcI nahIM dharmaguruo pAse dharma hoto nathI. tethI teo pAse te levAnuM mAMDI vALajo. hovAne lIdhe samasyA sarjAya che. dharmanA nAme ApaNe ApasamAM laDIe karmano kAyado koIne choDato nathI ane temAM bhagavAnanI lAgavaga cAlatI chIe. aMgrejoe dharmane nAme eTaluM laDAvyA ke ApaNe dharmane ja bhUlI nathI. karma ane punarjanmanA siddhAMto hindu, jaina ane bauddha dharmane eka gayA. ApaNane dharmano mArga jeNe batAvyo teonI pAchaLa ApaNe ghelAM tAMtaNe bAMdhe che. tethI ApaNe jeTalI kALajI nANAM rokavAmAM rAkhIe thayA. ApaNe teonI pUjA karI paraMtu temanI vAto jANavAmAM zithilatA chIe eTalI kALajI karma karavAmAM paNa rAkhavI joIe. karma eka prakAranuM dekhADI. ApaNe dharmane rUDhIthI jANIe chIe paNa vivekathI jANatA nathI. InvesTamenTa che. khoTA karmanA AcaraNathI hRdayamAM udvega ane azAMti janma ApaNA mAtA-pitA ane parivAra anusare che eTale ApaNe paNa te anusAra dharma pALIe chIe. vyAkhyAna-5 vyAkhyAna-7 ArAdhanA ane prabhAvanA' vize samavasaraNa' vize zrImatI rUpA madhu zAha AcArya vAtsalyadIpasUrijI mahArAja samavasaraNa e devI racanA che. samavasaraNa e dharmasthAna che. jyAM tIrthakara ApaNA AtmAnA uddhAra mATe karIe te puruSArtha ke kArya ArAdhanA prabhu jIvo sanmukha thaIne dezanA Ape che ane badhA jIvone mokSanI che. anyo samakSa tenI prazaMsA karIe te prabhAvanA. jIvanamAM sanmArge cAlavAno ekasamAna taka Ape che. samavasaraNamAM devadevI, rAjA, cakravartI, manuSya, prayatna e ArAdhanA che. potAnA aMtaHsthaLane pavitra rAkhavAnI javAbadArI sAdhu-sAdhvIo ane tiryaMco sAthe bese che. samavasaraNamAM jagatanA jIvo ApaNI potAnI ja che. mAtra sArI vAto karanArA nahIM paraMtu te vartanamAM dezanA sAMbhaLavA samatvabhAva dhAraNa karIne vasavATa kare che ane vairAnuMbaMdhono utAranArA ArAdhaka che. sArA zikSaka banavuM e ArAdhanA che. temAMthI savAsa tyAga kare che. tIrthakara bhagavAna hoya tyAM savAso yojana sudhInA parisaramAM prasare te prabhAvanA che. mAtra sArI vAto karanArA nahIM paNa vartanamAM utAranArA roga ke ativRSTi jevA koIpaNa vighno nAza pAme che. tIrthakarone lIdhe sarva ArAdhaka che. tapa, saMyama ane jJAna dvArA ArAdhanA thAya tyAre ja te AtmA vighno nAza pAme che-nAza thaI jAya che. samavasaraNamAM azoka vRkSa, cAmara, upara coMTelA karmone dUra karI zake. ApaNe divasamAM ane jIvanamAM keTalA Asana, chatra ane devaduMdubhi che. te devIracanA che. A jagatamAM be niyama sArA kAma karyA evo savAla potAnI jAtane puchavo joIe. aMtarAtmAne che. eka lokottara ane bIjo laukika, bhautika siddhAMto prayogazALAmAM siddha chetaryA vinA teno javAba Apavo joIe. saMsArIjIva paNa pramANikatA karI zakAya che. laukika bAbato mATe jANo to mAno evo niyama che. jyAre ane nItipurvaka jIvIne ArAdhanA karI zake che. hRdayamAMthI Izvara pratye apurva lokottara athavA dunyavI bAbato mATe 'mAno to jANa' e niyama kAma kare che. bhakti pragaTI hoya evA ArAdhakone jaina saMgho paNa yAda kare che. vartamAna A devI racanA mATe sAdhakanI manaHsthiti svIkAravAmAM AnAkAnI kare samayamAM niSThA ane vaphAdArIpUrvaka jIvavAnuM valaNa ghaTyuM che. jo vAta to te buddhine namaskAra karIne bAjue mUko paraMtu tenI avahelanA karazo sAcI hota to te adharma che. vastupALa ane tejapALe satkarmothI eTaluM badhuM nahIM. samyak zraddhA vinA lokottara vastuno tAga meLavavo muzkela che. saubhAgya prApta karyuM hatuM ke rastAmAM cAlatA Thesa vAge to tyAM dhananA caru jInazAsanamAM evuM koI karma nathI ke jenA nivAraNano upAya tIrthakara nIkaLatA hatA. teoe 3.22 abaja rUpiyA jeTaluM dAna karyuM hatuM. AcArya bhagavAne batAvyo na hoya. vividha 24 prakAranA dhyAnamAM zreSTha dhyAna hIrasUrijI mahArAja akabara bAdazAhanA darabAramAM gayA hatA. jyAre samavasaraNamAM birAjatA tIrthakara bhagavAna che. samavasaraNa bhUmimAM tIrthakara bAdazAhe kaMIka mAMgavAnuM kahyuM hatuM tyAre AcArya hIrasUrijI mahArAje prabhunI sAme ekamekanA virodhI prANIo ekamekanI bAjumAM bese che. katalakhAnA thoDA samaya mATe baMdha rAkhavAnuM kahyuM hatuM. A prakAre keTalIkavAra samavasaraNanI eka yojana bhUmine savartaka nAmano sugaMdhI vAyu kacaro sApha katalakhAnA baMdha rahetA. lokomAM zAkAhAranI Adata vadhI hatI. kare che. zuci zarIra ane pavitra manavALo ghAtA pUrva ke uttara dizA tarapha mana, vyAkhyAna-6 vacana ane kAyAnA yogono virodha karIne AtmabhAvamAM sthira thAya che. AtmA vyApAra, dharma ane vijJAna' vize vallabhabhAI bhaNazALI karmothI gherAyelo che. mAre mArA doSo jovA ja joIe evI bhAvanA ghAtAe vijJAnamAM roja camatkAra thAya che. dharmamAM camatkAra thato nathI. tethI tyAM : ApaNe camatkAranI AzAmAM doDayA karIe chIe. vijJAna prayoga dvArA samavasaraNamAM saMpUrNa anuzAsana che. koNa kaI jagyA ane kayA khUNe siddha thAya te ja sAcuM mAne che. eDisana ane AInsTAIna jevA vaijJAnikonA koNa bese te niyama spaSTa che. koIpaNa jana upa2 samyakajJAna ane maMdiro banyA nathI. bhagavAna mahAvIre dharmane jANI ane samajIne samyakdarzananI be mAtrA caDhe tyAre te jaina bane che. anusaravAno bodha Apyo che. teo AMkho khullI rAkhIne AgaLa vadhavAnuM zIkhave che. dharma eTale maMdira ke derAsaramAM jaI tilaka ke TIkA lagADavA (paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM thayelA anya vyAkhyAno have pachI)
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana kTobara 2010 ( patra carcA ) jaina dharma : aparigraha-zrImaMto [pra.jI.nA julAI aMkamAM uparokta viSayanA lekhamAM murabbI zrI sUryakAMta parIkhano patra pragaTa karI ame vicAravaMta vAMcakone e viSaya paratve carcAnuM nimaMtraNa ApyuM hatuM. amane phona ane patra dvArA khUba ja sAro pratisAda maLyo. muMbaIthI zrI kAkubhAI mahetA, zrI jazavaMtabhAI mahetA ane kaccha bidaDAthI zrI lakSmIcaMdabhAIe temaja amadAvAdanA anya jAgRta mahAnubhAvoe to "vI gIva ave A phorcyuna' e aMgrejI pustikAnuM gujarAtI bhASAMtara karI 'pra.jI."nA vAcako ane anya jijJAsuone vinAmUlya e pustikA vaheMcavA mATe dhanarAzI paNa zrI sUryakAMtabhAIne arpaNa karI dIdhI che. zrI sUryakAMtabhAI e dizAmAM sakriya thayA che ane thoDA samayamAM ja e pustikA 'pra.jI."nA vAcakone ane anya vicAravaMtone arpaNa karAze. A sarva mahAnubhAvone amArA aMtaranA dhanyavAda. uparAMta A viSayamAM keTalAMka patro paNa amane prApta thayA che, e patronA thoDAM aMzo atre prastuta karIe chIe. vadhu patro AvatA aMkamAM pragaTa karIzuM. hamaNAM ja 21 sapTembaranA 'divya bhAskara'mAM vAMcyuM ke bila geTsa tenA bALako mATe saMpatti nahi choDe. jyAre ApaNe tyAM to sAta peDhI sudhI na khUTe eTalI saMpatti ekatrita karavAnI lAlasA che !54 varSanA bila geTsa pAse 34 biliyana pAunDanI saMpatti che. tene traNa saMtAno che. gesa ane temanI patnIe teonA phAunDezana dvArA 18 abaja pAunDanuM dAna karyuM che, jeNe garIba dezomAM ra 5 karoDathI vadhu bALakone rasI ApavAmAM madada karI che, ane lagabhaga 50 lAkha motane TALyAM che. ApaNe Art Of Living-jIvana jIvavAnI kaLA-zikhavA doDIe chIe, paNa e kaLA prApta karatA pahelAM Art of Leaving-choDavAnI kaLA-tena cattena kuMnitha: - teno tyAga karIne bhogava-ane Art Of Living zikhavuM joIe to ApoApa Art of Giving jIvanamAM siddha thaI jaze...taMtrI prasaMge yA to mRta vyaktinI smRtimAM lahANI ApavAnI prathA-A mu. DaoN. zrI dhanavaMtabhAI, badhAne lIdhe gharamAM binajarUrI vastuono bharAvo thato ja rahe che, julAI mAsanA prabuddha jIvanamAM Apano taMtrI lekha vAMcyo. je tarata kADhI nAMkhavAno jIva nathI cAlato. khUba gamyo. emAM Ape zrI sUryakAMta parIkhano lekha TAMkI jaina to A paristhitimAM vyakti, kuTuMba ke samAja kevuM jIvana jIve, dharmanA mULamAM rahelA 'aparigraha'nA siddhAMta para vAcakone potAnA kevI jIvanazailI apanAve e bAbata kaMI mArgadarzana ApavAnuM zrI vicAro darzAvavA nimaMtraNa ApyuM che te mujaba huM mArA vicAro sUryakAMtabhAIe jaNAvyuM che. to sau prathama to dareka vyaktie gharamAM darzAvuM chuM: eka paNa binajarUrI vastu rahe ja nahi tenI takedArI rAkhavI joIe. aparigraha' e gAMdhIjInA ekAdazI vratomAMnuM eka che. AjanA "molakalcara'mAM "sAruM dekhAyuM eTale laI lIdhuM" ke "satuM gAMdhIjIe ene bahu sAdI bhASAmAM rajU karyo. 'vaNajotuM nava maLatuM'tuM eTale laI lIdhuM' evI mAnasikatA nahi cAle. Ama saMgharavuM. samAjanA moTA bhAganA loko binajarUrI vastuono karavuM e corI che e gAMdhIjInI vAta manamAM barAbara ThasI javI saMgraha karatAM ja hoya che, potAnA vaibhavanuM pradarzana karavA. eka joIe. kaMI paNa kharIdI karatAM pahelAM dareka vyaktie potAnI bahu jANItI vAta yAda Ave che. eka sAdhu pharato pharato nagaranA jAtane traNa prazno pUchavAnA-(1) A vastunI mane jarUra che? (2) sauthI vadhu dhanavAna zeThane tyAM pahoMcI gayo. zeThe enuM yathocita hamaNAM ja enI jarUra che? (3) enI kiMmata mane poSAya evI svAgata karyuM ane pachI potAno vaibhavazALI baMgalo batAvyo. che? kuTuMbanI dareka vyakti A rIte vicAraze to sauthI sArUM; nahi dareke dareka khaMDa-temAMnuM rAcaracIluM, jAtajAtanA upakaraNo, to kuTuMbamAM kaleza thavAno saMbhava che. avanavI sajAvaTa vi.vi. aMte sAdhu tarapha praznArthasUcaka najare joyuM. sAmAjika stare ApaNA bheTasogAda ApavAnA rivAjo ke kema kevo lAgyo mAro baMgalo?' sAdhue kahyuM, "A badhuM joIne lahANI ApavAnI prathAno sadaMtara tyAga karavAnI jarUra che. sauthI mane bahu khuzI thaI. mane thayuM ke duniyAnI keTalI badhI vastuonI sArUM to e ke dareka vyaktie potAnA sagAMvahAlAMone-mitrone mAre jarUra nathI." gAMdhIjI to eTale sudhI kahetA ke "jarUra karatAM bahu ja vinayapUrvaka jaNAvI devuM joIe ke "mArA pratyeno tamAro vadhAre eka paNa vastu gharamAM rAkhavI te to corI kahevAya." prema-tamArI lAgaNI huM samajuM chuM paNa meM aparigrahanuM vrata lIdhuM aparigraha' vratanuM pAlana karavAmAM muzkelI UbhI thAya che, che eTale tame mane kazuM ja Apazo nahi-mAre mATe kazuM ja lAvazo samAjanA rItarivAjone lIdhe. lagnaprasaMga ke bIjI koI khuzInA nahi to mane ghaNI khuzI thaze. prasaMge bheTa sogAda ApavAno rivAja ke navarAtri jevA tahevArone ApanA lekhamAM mu. sUryakAMtabhAIe eka pustikA mokalI che
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 prabuddha jIvana teno ullekha che 'vI gIva ane phorcyuna'. emAM amerikAnA cAlIsa udbhava sthAna kyuM? dhanapatio jemaNe potAnI samagra dhanarAzi samAjane ApI dIdhI ApaNe pUrva ane pazcimanI be bhinna saMskRtinA samanvaya ane che tenI vAta che. to bIjI bAju zrI mahendra meghANInA lekhamAM gharSaNanA kALamAMthI pasAra thaI rahyA chIe. pUrvanI saMskRti, dharma, (pra.jI.nA Aja aMkamAM) bhAratamAM 2007nI sAlamAM cAlIsa artha, kAma ane mokSa evA cAra pAyAnA siddhAMto upara nirdhArita abajapatio hatA ane abajapationI kula saMpatti bAbatamAM che. temAM mAnava jIvana ane temAM rahelI utkarSanI, AtmavikAsanI jagatabharamAM bhAratanuM sthAna amerikA pachI bIje naMbare Ave che. pracaMDa zakyatAno vicAra mukhya che. pUrvanI saMskRtimAM artha ane bhAratanA abajapationo cotho bhAga paNa jo amerikAnA kAma e jIvanane sparSatA prabaLa tattvo che teno InkAra nathI paraMtu dhanapatione anusare ane potAnI samagra saMpatti dezane caraNe tene anicchanIya ane hINI manovRtti mAnIe chIe jyAre dharma dharI de to samAjane-dezane keTalo moTo phAyado thAya! emanuM joIne ane mokSane AtmAnI parama zAMti, AnaMda ane saMtoSanA sAdhana bhAratanA bAkInA dhaniko ke sAmAnya nAgarikone paNa porasa caDhaze tarIke vadhAre mahattvanA samajIe chIe. pazcimanI saMskRti kevaLa ke ApaNe paNa kaMIka karavuM joIe. deza para koI kudaratI Aphata vyaktine ane bhogavAdane svIkAre che. saMgharSa ahIM samAyelo che. Ave, dA. ta. kacchano dharatIkaMpa tyAre hajAro loko gharabAra vagaranA pazcimanI vicAradhArAne anusarIne ane kevaLa Arthika vikAsane thaI jAya che. potAnuM sarvasva gumAvI bese che-tyAre tamArA gharanA lakSamAM rAkhIne, mAnava jIvanamAM rahelI aneka zakyatAone binajarUrI vAsaNa-kusaNa ke kapaDAM-latAM A lokone keTalA kAma avagaNIne, ApaNA zAsanakartAoe ke jemaNe videzI zikSaNa Ave? Ave vakhate paNa zuM ApaNe vicAra karatAM besI rahIzuM? lIdheluM ane pazcimanI saMskRtithI prabhAvita thayelA temaNe, videzInI AvuM dharmanuM kAma karavAmAM paNa ApaNe DhIla karIzuM? vinobA salAha mujaba ane mArgadarzana pramANe vikAsanuM Ayojana karyuM. kahetA ke "je zIdhra thAya te ja dharma." "dharmasya tvaritA gati." de te deva kevaLa Arthika vikAsanA ekAMgI dRSTikoNane apanAvIne ane ane rAkhe te rAkSasa' evA suvAkyo ApaNe vAMcIzuM ke pravacanamAM mAnavajIvananA mahattvane avagaNIne A vikAsa sAdhavAmAM Avyo sAMbhaLIzuM paNa jIvanamAM utAraze kharA ? "hamaNAM kamAI levA che jene kAraNe mahenata karanAra bhUkhe mare ane zoSaNa karanAra moja do-dAnadharma pachI karIzuM" evuM ja ghaNAM vicAratA hoya che. are kare e paristhiti upasthita thaI che. yuvAna varga ApaNI AgavI bhAI tArI jiMdagIno bharoso zo? ane tArA mRtyu pachI tArI saMskRtithI ajANa che ane tethI dhana dolatanuM emane apUrva AkarSaNa saMpatti konA hAthamAM jaze tenI tane zuM khabara? tyAre hamaNAM ja paNa che. emAMthI chUTavuM jarUrI che. emane koNa samajAve? konI pharaja? A - ghaDIe jyAre tArA hAthamAM garama garama lohI vahI rahyuM che lakSmI jyAre Ave che tyAre sAthe sAthe lobha ane ahaMkArane tevA uSmAbharyA hAthe ja tArI saMpattino nikAla kara ne! enAthI paNa laIne Ave che je aMte to vinAzaka ja nIvaDe che; paraMtu, je rUDuM bIjuM zuM? koI vyakti sAduM ane saMyamita jIvana jIvatI hoya te eno hamaNAM thoDA divasa pahelAM ja ApaNe mahAvIra jayaMtI ujavI sadupayoga kare che ane sAcA sukhano anubhava kare che. ema lAge te vakhate aparigraha vratanuM pAlana karavAno saMkalpa na karyo hoya to che ke khattA khAzuM tyAre ja sAcI samajaNa Avaze paNa tyAre ghaNuM ja hajI ye kaMI moDuM nathI thayuM. ApaNe to jAgyA tyArathI savAra! moDuM thaI gayuM haze. je jAgI jaze te potAnuM, kuTuMbanuM ane samAjanuM -ravindra sAMkaLiyA hita karaze. 7, DaoN. ke. ena. roDa, gAmadevI, muMbaI-400 007. jaina dharmamAM zrAvako mATe jIvana nirvAha arthe dhana kamAvAno phona : 022-23806926 koI niSedha nahoto paNa sukhI gRhajIvana ane samAjanA hita (2) mATe ahiMsA Avazyaka hovAthI amuka jAtanA niSedha hatA. jemake julAI 2010nA "prabuddha jIvana'nA aMkamAM DaoN. zrI hathiyArono vyApAra, pazu-pakSIono (prANIono) vyApAra, dhanavaMtabhAIe emanA agralekhamAM zrI sUryakAMtabhAI parIkhe mAMsano vyApAra, dArU vigere nazAkArI padArthono vyApAra ane UThAvela prazna "cAre tarapha sattA-saMpattinuM kendrikaraNa thAya che tyAre viSano vyApAra jemAM pesTIsAIjha vagereno samAveza thAya che. pALI zakAya evo jaina dharma kevo hovo joIe?' evo prazna e uparAMta koInuM zoSaNa na thavuM joIe. UThAvyo che. emano IzAro jaina dharmanA siddhAMta 'aparigraha' tarapha koI sAdhu ke jemaNe saMpUrNa aparigrahano svIkAra karyo che emanA che. e viSe mArA vicAro prastuta karavAno A prayAsa che. prazra pratye Adara bharI bhAvanA sAthe ema lAge che ke jyAre eka vyApArI jeTalo gahana-gaMbhIra che eTalo ja vizALa che. enuM vizleSaNa saMsthAne emanA AzIrvAda maLatA hoya to kadAca evuM bane ke maryAdita zabdomAM zakya nathI; toye maryAdA jALavavAno prayatna emaNe moTA bhAganA vyApArIo pAsethI kadAca vacano meLavyA karavo rahyo. prazna UThe che ke sattA ane saMpattinI bolabAlAnuM ja haze ke dharma jeno virodha kare che tevo koI dhaMdho teo nahi ja kare
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana kTobara 2010 ane prAmANikapaNe karelI kamANIno koI cokkasa hisso, eka temaNe je kArya ne javAbadArI 'prabuddha-jIvananA taMtrI tarIke DaoN. saMvibhAga tarIke, sarva koInA nahi to paNa jaina dharmInA utkarSa dhanavaMtabhAIne, pUrA premAdarapUrvaka soMpyA, te teo paNa karI ja mATe, varSo varSanI kamANImAMthI cokkasa vAparaze. paraMtu AvI koI zakyAM hota; paraMtu samAjanI nabaLAInI vAta khotaravAthI paraheja vAta jANavAmAM AvI nathI eTale jo AvuM kAMI nizcita na hoya pALavAnuM temane vadhAre munAsiba lAgyuM hoya e zakya che ! to svAbhAvika rIte ja ema mAnavAnuM mana thAya ke evA AzIrvAda lagabhaga e ja kAraNe, mArA namra mata mujaba, DaoN. dhanavaMtabhAIe, pAchaLa kALanA prabhAve pratiSThAno moha ajANatA ja potAno carcAne zarU karI thoDuM kahyuM paNa kharuM; paNa bahu badhuM adhyAhAra bhAga bhajavI gayo hoya. saMsArInI e pharaja che ke kamAvuM paNa e rAkhIne, ADakatarI rIte, ghaNuM ghaNuM kahI nAMkhyuM! kamANI ucita mArge thAya toja kalyANakArI bane e vAta koNa mArA mata mujaba, paisA-parigrahanA pAgalapaNAthI bacavAsamajAvaze? konI pharaja ? bacAvavAno samaya tyAre hato, jyAre pU. gAMdhIjIe, huM bhUlato ATaluM nizcita che ke bhogavAdathI Aje vikaselA dezonI prajA nA houM to, "grAma-svarAja' lakhIne ane gRha udyogo ane paNa zArIrika ane manorogothI pIDAya che ane manocikitsA grAmodyogonI tarapheNa karIne ApaNane mArgadarzana karyuM ja hatuM. ane davA upara jIve che. ghaNAM loko yoga ane bIjI sAdhanA kamanasIbe ApaNe temane pUjya kahyAM, pUjyAM paNa; paraMtu paddhatio ke "olTaraneTa meDIsIna' tarapha vaLI rahyA che. tyAMnI yuvAna anukaraNIya mAnyAM, protsAhita karyA emaNe cIMdhelA mArgathI prajA niSkriya ane nirutsAha che ane kahevAtA ucca zikSaNa chatAM viparIta dizAmAM laI jaI moTAM zahero, moTA udyogo vagerenI emane emAM rasa nathI eTale presiDaMTa obAmA paNa emane sArI tarapheNa karatAM netAone! rIte bhaNavA ane harIphAImAM AvavA kahe che paNa vikSipta mana e Aje have bahu moDuM thaI cUkyuM che. parigraha sAthenI, parigraha vAta svIkArI nathI zakatuM. bhogavAdI jIvana kadI paNa sukhadAyaka mATenI doDamAM je mokhare che, teo have pAchAM pharI zake tema nathI; banI na zake ema samajIne yuvAvarga sAdA ane saMyamita jIvana be kAraNeH (1) "ame amAruM bhAgya samAjane arpita karyuM che" ema tarapha vaLe emAM ja emanuM hita che. vaDIlo maryAdita parigrahano kahenAra yuvAnonI jema A lokono mohabhaMga hajI thayo nathI; svIkAra kare, sAdAI apanAve ane dekhADo ocho kare to emane (2) jemanI pAse paisA-parigraha nathI, jeo vaMcita-dalita che teo ane kuTuMbane ane samAjane paNa lAbha ja thaze. suSu kiM bahunA. paNa A spardhAmAM joDAyelAM ja che ane game tema karI AgaLa javA aparigraha eka mahattvano siddhAMta che ane Aje nahi to kAle, pAchaLa rahyA rahyA puSkaLa dabANa karI rahyA che! bhogavAdanA du:khada pariNAmo joyA pachI pAchuM vaLavuM ja paDaze sAdhAraNa rIte Ave vakhate sAdhu-mahAtmAo tarapha, taraNopAya evI zraddhA che. tarIke najara jAya, paraMtu, ekadama TUMkamAM kahIe to, teo paNa ApaNA -kAkulAla sI. mahetA jeTalAM ja rogagrasta che ane pariNAme, TocanA parigrahIonA paise khAnagI 1704, grIna rIja TAvara, 120, nyU lInka roDa, cIku vADI-borIvalI eroplenomAM ke pachI lazrurIyasa krujharomAM kathAo karI AvIne ke (pazcima), muMbaI-400002. phonaH (022) 28988878. bhavyAtibhavya anuSThAno karI-karAvI potAne kRta-kRtya mAne che ! AzA kahI zakIe to AzA eka ja che ke jema pazcimanA dezo taMtrIzrI-prabuddha jIvana, samRddhinA zikharanI TocanI ekadama najIka pahoMcI cUkyAM che (jethI mahAzaya, ApaNe agAu jemanI vAta karI te yuvAnono mohabhaMga thayo) jainadharma, zrImaMto ane aparigraha', julAI 2010nA "prabuddha ane lAge che evuM ke, arthazAstrIo tAjetaramAM kahe che tema, jIvanamAM ApanA taMtrIlekhamAM carcA-ciMtana mATenA AlvAnanA thoDA vakhatamAM ja Dabala-DIpa-rIsezana Avaze tyAre Toca parathI anusaMdhAnamAM A patra lakhI rahyo chuM. kudako mArI teo nIce Avaze ja; barAbara evI rIte ApaNe prathama to, mArA namra mata mujaba, khAsa karIne AjanA samaye, tyAMnA zrImaMto, bIjI badhI bAbatomAM kare che tema, amerikanonuM jayAre aparimita parigraha athavA to parigraha aparimANarUpI anukaraNa, anusaraNa karI prathama Toca upara pahoMcavA mAMge che; rogacALo epiDemika maTIne peDemika banI beTho che tyAre, jaino pachI bhale ne kUdI paDavuM paDe! mArA A lakhANathI koInuM paNa dila ane ajeno vacce bheda karavAnuM yogya lAgatuM nathI; kAraNa ke duHkhAya to micchAmI dukkaDama! lagabhaga badhA dharmoe parigrahane vakhoDI kADhyo che. -azoka zAha zrI sUryakAnta parIkhane maLavAnuM sadbhAgya mane prApta thayuM nathI,
[email protected] Ama chatAM emanI vidvatA, emanI lokasevA bAbatamAM alapa- 1704, grIna rIja TAvara, 12bI-4, AnaMda epArTamenTa, 24, je.pI.roDa, jhalapa ghaNIvAra vAMcavA, sAMbhaLavA maLyuM che ane mane lAge che ke aMdherI (pa.), muMbaI-400 058. * * *
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkTobara 2010 prabuddha jIvana sAMpratavidhAno Agavo parisaMvAda ajANI dizAmAM vila Agekya ghaDaoN. nalinI desAI (DaoN. nalinI desAI amadAvAdanI epa ke. ArTsa kaoNlejamAM gujarAtInA prAdhyApikA che ane AtmakathA ane hAjarI sAhahatya upara eoe zodhanibaMdha lakhyo che. InsTITyUTa oNpha jainolojI (laMDana-amadAvAda) ane bhAMDArakara orienTala risarca InsTITyUTa (purNa)nA saMyukta upakrame 'hastapratavidyA' vize tridivasIya rASTrIya kakSAno parisaMvAda amadAvAdanA gujarAta vizvakoza bhavananA zrI hIrAlAla bhagavatI sabhAgRhamAM yojAI gayo. A seminAra eka judI ja bhAta upasAvI garyo. emAM Azare 230 jeTalA adhyApako ane vidyArthIoe sakriyapaNe bhAga lIdho hato. 19 gopAlakriSNane saMsthAo vacce paraspara AdAna-pradAnanI A ghaTanA aMge AnaMda pragaTa karyo. DaoN. maitreyI dezapAMDee kahyuM ke, mahAbhArata uparanA graMtho prakAzita karavAnuM aitihAsika kArya A saMsthAe karyuM che. emaNe bhAMDArakara insTITyUTamAM snAtaka ane anusnAtaka vibhAgamAM zuM-zuM kArya thAya che tenI vigate mAhitI ApI. pI. vI. kArTo dvArA likhita 'hisTarI AMpha dharmazAstra' paNa temanuM mahattvanuM prakAzana che. DaoN. maitreyI dezapAMDee bhAMDArakara orienTala risarca InsTITyUTamAM rahelI jena hastaprato vize vigate chaNAvaTa karI. kAryakramano prAraMbha sarasvatI-vaMdanAthI thayo. tyAra pachI nezanala mizana phora menyuskripTolojI vibhAganA DAyarekTara pro. dIpti tripAThIe dIpaprAgaTya karIne parisaMvAdanuM udghATana karyuM. udghATana beThakamAM padmazrI DaoN. kumArapALa desAIe InsTITyUTa oNpha jainolojI pravRttino vigate khyAla Apyo. gujarAta vizvakozanA TrasTI DaoN. dhIrubhAI ThAkara, bhAMDArakara orienTala risarca insTITyUTanA DaoN. maitreyI dezapAMDe, nezanala mizana phora menyuskripTolojInA pUrva DAyarekTara DAM, sudhA gopAlakriSNana temaja zrI zrIyakabhAI zeTha upasthita rahyA hatA. kAryakramanA prAraMbhamAM pro. dIpti tripAThIe hastaprata vize vigate ane ahiMsAnI vAta vizleSaNa sAthe karI temaNe praznavyAkaraNa'nA vAta karatAM kahyuM. hastapratanuM zuM mahattva che te ApaNane bahu moDuM samajAyuM che. ApaNane e nathI samajAtuM ke A ApaNI dharohara keTalI badhI mUlyavAna che. ApaNI pAse hIrA paDyA che, motI paDyA che, paNa kiMmata ApaNane khabara nathI. kiMmata eTalA mATe nathI ke ApaNuM mAnasa purAtanapaMthI che. rASTrIya hastapratasaMsthAnI sthApanAnuM kAraNa janajAgaraNa hoI zake. temaNe ema kahyuM ke janajAgaraNa to pachI, vidyAgaraNanI AvazyakatA che. hastaprata vize keTalIka bhrAMtio pravarte che. hastaprata mAtra zAstranA viSayanuM ja Alekhana nathI karatI, paNa e ItihAsa sAthe paNa saMkaLAyelI che. hastaprata saMskRti sAthe paNa saMkaLAyelI che. hastaprata koI eka bhASAmAM, koI eka lipimAM, koI eka sthAna 52, koI eka samayamAM thayelI nathI. hastapratano artha thAya che ApaNA dezano chellA pAMca hajAra varSano ItihAsa. hastaprata koI vastu upara lakhelI hoya che. kAgaLa, tADapatra, bhUrjapatra, kapaDAM, rezama kApaDa, sutarAu kApaDa A badhAM upara hastaprata lakhelI jovA maLe che. jaina vizvabhAratI, lADanU (rAjasthAna)mAM saMzodhanakArya karatAM DaoN. jagatarAma bhaTTAcArye 'praznavyAkaraNa saMpAdananA keTalAka prazno' e vize vaktavya ApatAM kahyuM, 'praznavyAkaraNa e jaina Agama sAhityano viSaya che. jaina AgamonI saMkhyA ghaNI moTI che. emAM paNa ghaNA matamatAMtara che. praznavyAkaraNa je pustaka rUpe upalabdha thAya che temAM be bAbata che. eka to karmanA AzravanI vAta che. emAM jyotiSa ane maMtra-taMtranA viSNu che. AgomAM hiMsA prakaraNo vize kahyuM ke, emAM pAMca prakAranI ahiMsAnI vAta karI che, tene bhagavatI evuM nAma ApavAmAM AvyuM che. ela. DI. InsTITyUTa oNpha InDolojInA niyAmaka DaoN. jitendra zAha jaina Agama graMthonA saMzodhana-saMpAdana vize vAta karI. jaina Agama AkhuM jaina sAhitya, jaina vidyA ane jaina zAstrano mULa srota che. sAhityanI racanA ghaNAM varSothI thatI AvI che. eTalA mATe jaina AgamanuM saMzodhana, saMpAdana ghaNuM Avazyaka che. A kArya atyaMta jaTila ane duSkara che. Agama upara TIkA lakhanAra AcArya abhayadevasUri navAMgI TIkA mATe prasiddha che. jemaNe nava AgamonI bahu vistRta TIkA lakhavAnI zarUAta karI, tyAre temanI sAme aneka prazno khaDA thayA hatA. enuM bayAna ApatAM kahe che ke amArI pAse keTalI badhI vAcanA che, pustako azuddha che, sUtra ati gaMbhIra che ane ghaNAbadhA matabhedo che. AgamanA saMzodhananI AvazyakatA eTalA mATe che ke temAM ghaNIbadhI azuddhio che. mULa pATha maLI jAya to saMzodhana mATe te ghaNuM Avazyaka che. purNa yunivarsiTInA adhyApikA DaoN. nalinI jozIe hastaprata nezanala mizana phora menyuskripTanA pUrva DAyarekTara DaoN. sudhA saMpAdanamAM paDatI muzkelIonI vAta udAharaNo sahita samajAvI.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana kTobara 2010 temaNe kahyuM ke chellI sadImAM bhAratIya vidvAno prAkRta ane jaina narasiMha ke mIrA pachI sATha-sittera varSa pachI; kabIra ane gorakha dharma upara kAma kare che. emAMnA thoDA paMDita paraMparAnA che. temaNe pachI baso varasa pachInI hastaprata maLatI hoya e samayagALAmAM kahyuM ke jena, prAkRta ane saMskRta badhAnI thaIne Azare so jeTalI narasiMhane AdyakavinuM biruda, alabatta te prathama kavi nathI ja paNa hastapratonuM saMpAdana thayuM haze. AdikavinuM biruda ApaNe ApyuM che. narasiMha pahelAM ghaNA sarjako citramaya hastaprato vize vAta karatAM bhAMDArakara InsTITyUTanA gujarAtI bhASAmAM thayA che. aneka jaina sarjakonI racanAo maLe menyuskripTa kanjharvezana vibhAganA AsisTanTa kyureTara DaoN. zrInaMda che. hastapratomAM paNa narasiMha mahetA pahelAMno koI jainetara sarjaka bApaTe kahyuM ke hastaprata ghaNAM prakAranI hoya che. je hastapratamAM ke jeNe saMtasAhityanI, bhaktisAhityanI racanAonuM sarjana karyuM citro che tenI saMkhyA paNa ghaNI moTI che. temaNe bhImabeTakAnA hoya enI noMdha ApaNane maLatI nathI. gujarAtamAM Aje paNa citronI vAta karI. e mesolethika yuganA citro che. kuSANakAlanA keTalIka jagyAo ane keTalAMka saMtasthAnako evA che jyAM citro vize paNa temaNe vigate vAta karI. citra hastapratanI vAta hastapratanA paTArA paDyA che. e hastapratonI noMdha Aja sudhI kyAreya thAya che, tyAre paththara upara je citra thatAM hatAM tenI TaeNkanika koI karavAmAM AvI nathI. dharmasthAnaka ane saMtasthAnakamAM A judI nahotI. 19mI sadImAM ApaNe tyAM oIla kalara nahotA, hastapratone pUjanIya mAnavAmAM Ave che. bhAratIya saMtonI bhAratamAM citranI je dainika hatI te eka ja hatI. emAM mAtra raMgo racanAo gujarAtIkaraNa pAmIne ApaNe tyAM AvI che. umerAtA gayA. citramAM je raMgo vaparAyA che te vejiTebala raMgo che. saMtasAhityanA hastapratanI koI nakala maLatI nathI. A lupta thaI e mAnyatA khoTI vAta che ke vejiTebala kalaro esiDika hoya che. rahelI vidyAne jALavIne rAkhavAnuM kAma bhaviSyanI peDhIe karavAnuM vejiTebala kalara hoya, to ATalA varSo sudhI Take nahIM. A badhA che. kharekhara to minarala kalara ja che. prAcyavidyAmaMdiramAM 27 varSathI saMzodhananA kAma sAthe joDAyelA kyAMka evuM paNa jovA maLyuM ke viSaya ane citra vacce sAmya na Do. ema. ela. vADekare kahyuM ke, orienTala InsTITyUTamAM hoya. e jarUrI nathI ke je meTara hoya, tenuM ja citra bane. navamI- 30,000 jeTalI hastaprato che. vividha prakAranI A hastaprato dasamI zatAbdIthI hastapratamAM citro jovA maLe che. hastapratamAM judA judA kAgaLa ane tADapatra upara lakhAyelI hastaprato che. 125 citra mATe jagyA paNa choDavAmAM AvatI hatI. temaNe vividha jeTalI sacitra hastapatro che. raiddha-eTale hAthe lakhelI hoya te; hastaprata ane citro vize vAta karIne kahyuM ke hastapratamAM adradda eTale lekha-lekhana, Du-enuM zAstra. Ama temaNe AlekhAyelA citro dvArA je te saMskRtino abhyAsa thaI zake che. te pruddhamaThadradyuThThaghno artha samajAvyo. hastaprata-hastalekhanano artha vakhate hastapratamAM dorAyelA citro kalpanAthI doravAmAM AvatA koIka vyakti dvArA lakhAyeluM. lahiyA, lekhaka ane kartA A traNe hatA. hastapratamAM je viSaya hoya che, te ghaNo mahattvano hoya che. judI-judI vyaktio che. AkhA bhAratamAM judI judI lipio maLe tatkAlIna saMskRti mATe paNa citronuM adhyayana mahattvapUrNa gaNAya. che. A seminAranI eka vizeSatA e rahI ke emAM mAtra jaina bI.ela InsTITyUTa opha InDolojI, dilhI sAthe saMkaLAyelA hastaprato ane anya hastaprato vize carcA karavA uparAMta atyAra DaoN. bAlAjI ganorakare 'hastaprata keTalogiMga ane IlekaTronika sudhI upekSita rahelA evA saMta sAhityanI hastaprato, cAraNI saMzodhano' vize emanA vyAkhyAnamAM hastaprata meLavavAmAM keTalI hastaprato athavA to phArasI hastapratonI e viSayanA tajjJoe muzkelI paDe che, tenI vAta karIne tenA saMrakSaNa aMge jaNAvyuM hatuM. rajUAta karI ane keTalIka atyaMta upayogI ane rasaprada mAhitI hastapratanuM vyavasthita rIte DijiTalAIjhezana thAya to teno sArI emanI pAsethI sAMpaDI. saMtavANI, lokavANI ane bhajanavANInA rIte upayoga thaI zake. te vAMcavA yogya thaI zake. kAzmIrathI laIne jANakAra zrI niraMjana rAjyagurue kahyuM ke ApaNe sahu kanyAkumArI sudhI ane kAmarUthI kaccha sudhI dezamAM je 17-18 hastapratavidyAnA maramIonI vacce beThA chIe. saMtasAhityanuM lipio che te Aje paNa pracalita che. enuM svarUpa samaye samaye saMkalana ane saMzodhana ghaNA samayathI thatuM AvyuM che. jena hastaprata badalAtuM rahyuM che. emaNe hastaprata-saMzodhanamAM skeniMga, bhaMDAromAM jainetara kavionI DhagalAbaMdha racanAo sacavAyelI paDI DijiTalAIjhezana vagerenI vizeSatA ane maryAdAo batAvI hatI. che, paNa enI sUci ApaNane maLatI nathI. asaMkhya saurASTra yunivarsiTInA gujarAtI vibhAganA adhyakSa ane pUrva hastapratabhaMDAromAM asaMkhya padasaMgraho evA paDyA che ke jemAMnI kulapati DaoN. baLavaMta jAnIe cAraNI sAhitya vize vAta karatA sAmagrInI noMdha koI paNa hastapratabhaMDAranI sUcimAM thaI nathI. kahyuM ke teone lahiyAo pAse lakhAvavAnI vRtti nahotI ane
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 prabuddha jIvana 21. evI zakti paNa nahotI. cAraNI sAhityamAM hastapratanI nakala gujarAtI bhASAnI hastapratonI vAta karI. bhAratamAM cAlIsa lAkha bahu bahu to eno putra kare, bhANeja kare, bhatrIjo kare, bhAIne hastaprato che ane gujarAtamAM dasa lAkha hastaprato che. emAM saMskRta, paNa nakala karavA na Ape. e rajU karIne ene rAjA pAsethI InAma prAkRtathI mAMDI badhI prAdezika bhASAonI anekavidha viSayo meLavavAnuM hoya. A kavio potAnI hAthalakhANanI kRtio dharAvatI hastapratone AvarI levAI che. emAM jaina hastaprato cAra koInI paNa pAse na jAya tenI takedArIo rAkhatA hatA. A lAkha hovAnuM aMdAjAyuM che. emaNe kahyuM ke hastaprata-saMpAdana e cAraNI sAhityanI eka viziSTa paraMparA che. cAraNI sAhityanI kevaLa eka kAgaLa uparathI bIjA kAgaLa uparano mAtra utAro nathI. moTAbhAganI hastaprato kartAnA hastAkSaramAM lakhAyelI maLe che liyaMtaranI A prakriyA pUrI sajjatA ane kSamatA mAMgI le che. athavA to enA saMtAna ke vaMzajo dvArA lakhAyelI maLe che. bIjI- hastaprata-saMpAdananI eka cokkasa zista che. saMpAdake sarjakanI mULa trIjI peDhInA saMtAno dvArA lakhAyelI jovA maLe che. pachI paraMparA racanAnI prakriyAnI nikaTatama pahoMcavAnuM che. sUcionI lupta thayelI che. traNaso-cAraso varSanI ja paraMparA ApaNI pAse anukramaNikAnI paddhatio paNa alaga alaga prakAranI hoya che. sacavAyelI che. kartAnA saMdarbhe, lekhananA saMdarbhe cAraNI sAhitya temaNe "vasudevahiMDI' ane 'bRhatkathA' vize vistArathI carcA karI. juduM tarI Ave che. cAraNa kavioe je kRtio racI te pote pATha lahiyAnI kalame kyAreka koI akSara lakhavAno rahI jato hoya che. karavA mATe racI che. cAraNI hastaprata-lekhananI moTI vizeSatA e kyAreka bevaDAI jato hoya che. kyAreka akSaro ADAavaLA krame che ke cAraNI hastapratamAM DhALa ane rAga che. rAsamAM AkhuM kaDavuM goThavAtA hoya che. AgalI pratano pATha na ukelAtAM teo potAnI eka ja rAgamAM ke DhALamAM cAle, cAraNI sAhityamAM evuM nathI. rIte paNa goThavatA hoya che. pATha-pasaMdagImAM prAsa paNa mahattvanA ahiMyA to viSayanI rajUAtamAM bhAvanA palaTA sAthe chaMda parivartana banatA hoya che. kRtinA aMtima bhAgamAM racanAvarSa ApavAnI Ave che. eka kRtimAM pacIsa-trIsa jeTalA chaMdo hoya. koI cAraNa praNAlI che. kavi evo nathI jeNe sittera-eMsI chaMdo prayojyA na hoya. chaMdanuM gujarAta vidyApIThanA urdU, parziyananA adhyakSa DaoN. mohiyuddIna punarAvartana thAya. bhAvAnurUpa sAthe chaMdo palaTAya e cAraNI baoNmbevAlAe temanA vaktavyamAM kahyuM ke, Arabane sahuthI jUno sAhityanA lekhananuM-sarjananuM viziSTa pAsuM che. koI eka rAgamAM saMbaMdha gujarAtanI sAthe che. pahelAnA jamAnAmAM loko paradeza ke DhALamAM AkhuM kaDavuM cAlatuM nathI. saMskRtanA akSarameLa-mAtrAmeLa jatA, tyAre IlmI pustaka laIne jatA. zekha ahamada hajarata gaMjabA chaMdo nahIM, paNa cAraNI chaMdo, DigaLI chaMdo jovA maLe. A sarjako khaTTane maLavA mATe IrAnathI AvyA, tyAre eka UMTa upara emano pAse emanuM chaMdazAstra alaga che. DiMgaLI chaMda nAda upara AdhArita sAmAna hato ane bIjA UMTa upara pustako hatA. e hastaprato che. 17mI sadI pachI vividha prAdezika bhASAmAM sAhitya racAtuM arabI-urdU-phArasImAM lakhelI hatI. e koI musalamAnanI virAsata thayuM. ApaNe tyAM je alaMkAro maLe che tethI vadhAre ATha-dasa jeTalA nahotI. te hindustAnanI virAsata hatI. alaMkAro cAraNI sAhityamAM maLe che. cAraNI sAhityamAM yamaka zrI bho. je. vidyAbhavananA kAryakArI niyAmaka DaoN. Ara. TI. ala kAranA ATha-dasa peTAprakAro maLe che. ala kArano pracura sAvaliyAe kahyuM ke, hastaprato ekaThI karavAnI kAryavAhI 1848thI viniyoga koI sAhityamAM hoya to te cAraNI sAhityamAM thayo zarU thayelI. 1939mAM saMkalita yAdI vidyAbhavana dvArA bahAra pADavAmAM AvI che. hiMdu, jaina, bauddha dharmanI hastaprato bho. je. prAkRta ane apabhraMzanA vidvAna DaoN. ramaNIkabhAI zAhe hastaprata vidyAbhavanane maLatI rahI. temAM citrita ane acitrita hastaprato uparathI prAkRta graMthonuM saMpAdana kaI rIte thaI zake-khAsa karIne paNa hatI. vIsa hajArathI vadhu hastaprato bho. je. vidyAbhavanamAM jaLavAyelI kathAgraMtha ane te paNa lAMbA kathAgraMthanA saMpAdanamAM kaI kaI che. emAM khAsa karIne jyotiSa, khagoLazAstra ane vAstuzAstranI muzkelIo, samasyAo Ave che tenI vAta vigate karI. hastaprato paNa che. durgAsaptasatInI traNa viSayone lagatI hastaprato vasa devahiMDI'no sau prathama temaNe paricaya Apyo. bhAratIya che je advitIya kahI zakAya. sAhityamAM keTalAka graMthonI samIkSita AvRttio thaI, te DaoN. kanubhAI zeThe gujarAtanA hastabhaMDAro vize vAta karatAM sImAcihnarUpa gaNAya che. orienTala risarca InsTITyUTa, kahyuM ke hastapratanI paraMparA jUnI che. khAsa karIne gujarAtamAM vaDodarAmAMthI thayela rAmAyaNanI AvRtti, bho. je. vidyAbhavananI pAMcamI-chaThThI sadImAM je devarSigaNInI prathama vAcanA gujarAtanA bhAgavatanI AvRtti A jainetara saMskRta graMtho che. saMskRta ane prAkRta rAjavIo siddharAja ane kumArapALe lahiyAo rokIne aneka graMtho graMthomAM rahelo pAyAno taphAvata dRSTAMta sahita darzAvyo hato. utarAvyA ane taiyAra karIne aneka jagyAe e mokalyA. gujarAtamAM gujarAtInA nivRtta prAdhyApaka DaoN. kAMtibhAI zAhe madhyakAlIna khAsa karIne be prakAranA bhaMDAro che. eka vyaktigata bhaMDAra ane
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 2 prabuddha jIvana kTobara 2010 bIje sAMghika bhaMDAra. dezamAM gujarAta ane rAjasthAna be rAjyomAM thAya che. A lipino dareka akSara eka ja dhvaninuM uccAraNa kare che vadhAre hastapratabhaMDAro che. eTale samajavAmAM te saraLa che. temaNe brAhmI lipinI vizeSatAo bho. je. vidyAbhavananA bhUtapUrva niyAmaka DaoN. bhAratIbahena paNa batAvI. zelate 'itihAsa ane saMskRtinA strota : zilAlekho ane hastaprato" DaoN. ratana parImUe karNadeva solaMkI, hemacaMdrAcArya, vastupALa, vize kahyuM ke koI paNa deza, saMskRti ke pradezanA pramANita itihAsanuM jaina AcAryo, pethaDa zeTha A badhAMnA samayagALA daramiyAna nirUpaNa e pradezanI sAdhanasAmagrInA anveSaNa, adhyayana ane racAyelI sacitra hastaprato vize vigate vAto karI. saMzodhana para AdhArita hoya che. abhilekho arthAt zilA, dhAtu kAryakramanA samApanamAM DaoN. zrInaMda bApaTa, DaoN. bAlAjI ganorakara jevA TakAu padArtho upara kotarelAM lakhANo hastapratasvarUpa ane zrI manoja jaine A kAryakramanI saphaLatAnI prasannatA vyakta sAhityika sAdhanonI jema vyaktivizeSo, ghaTanAvizeSo ane karI. DaoN. candrakAnta zeThe paNa hastapratavidyAnA seminAra vize temanA sthaLavizeSo vize vipula mAhitI pUrI pADe che. abhilekho ane vicAro pragaTa karyA. temanA haste darekane sarTiphikeTanuM vitaraNa karAyuM. prAcIna hastapratomAM lipinA maroDa ane bhASAsvarUpa jaLavAyelAM jovA traNa divasa cAlelA A seminAranA aMte InsTITyUTa opha maLe che. judA judA samayamAM thayelA rAjAoe zilAlekho, tAmrapatro jainolojInA TasTI zrI nemubhAI caMdarayAe je vidyArthIo ema.phila. karAvyAM teno savistara paricaya karAvyo. ane pIeca.DI.mAM saMzodhana karavA mAMgatA hoya temane ziSyavRtti DaoN. kalpanA zeThe jaNAvyuM ke bhAratanI bahAra rahelI hastaprato ApavAnI paNa jAherAta karI. samagra kAryakramanuM saMcAlana zrImatI ghaNA vividha viSayo sAthe saMkaLAyelI che. temaNe vividha viSayo mInAkSIbahena ThAkare karyuM. jevA ke kathAsAhitya, stotra sAhitya, vidhi-vidhAna, tIrthasAhitya, gujarAtamAM pahelI vAra Avo vyApaka dhoraNe ane ATalI badhI vyAkaraNa sAhitya, chaMdasAhitya Ama aneka viSayonI hastaprato saMsthAonA sahayogathI hastapratavidyAono parisaMvAda yojAyo. sacavAyelI che. bhArata bahAra jaLavAyelA jaina hastaprata-saMgraha ane AmAM jaina vizvabhAratI (lADanuM), bhogIlAla laheracaMda InsTITyUTa sUcikaraNanI paNa temaNe vAta karI. (dilhI), prAcyavidyAmaMdira (vaDodarA), ela.DI. InsTITyUTa oNpha DaoN. vijaya paMDyAe 'vAlmIki rAmAyaNa : samIkSita AvRtti, InDolojI, ela. DI. myujhiyama (amadAvAda), mahAvIra ArAdhanA keTalAMka prazno' e viSayanI vAta karI. temaNe kahyuM ke samIkSita kendra (kobA), saurASTra yunivarsiTI, puNe yunivarsiTI, gujarAta AvattinI eka samasyA upayogamAM lIdhelI hastapratonI che. yunivarsiTI, bho. je. vidyAbhavana ane AMtararASTrIya jaina vidyA bhAratIya bhASAmAM paNa A ja viSaya uparanI hastaprato vize paNa kendra (gujarAta vidyApITha) ema badhI saMsthAonA vidvAno eka maMca vAta karatA gayA. temaNe judA judA kAMDanA prasaMgone udAharaNa sahita para ekatrita thayA ema emanA jJAnano lAbha maLyo. samajAvyA. traNa divasa cAlelA A seminAranA aMte InsTITyUTa opha DaoN. dInAnAtha zarmAe "bhArata meM nairavanaparaMparA' e viSaya upara jainolojInA TrasTI zrI nemubhAI caMdarayAe hastapratavidyA para vAta karatAM kahyuM ke bhAratamAM lekhanaparaMparA bahu prAcIna che. mahAnibaMdha lakhanArane niSNAto dvArA jarUrI kAryavAhI karyA rAjasthAnanA ajamera jillAnA baDAlI gAmamAMthI sauthI prAcIna bAda be varSa sudhI mahine rU. 1500/- nI ziSyavRtti ApavAnuM lekha maLyo che. I. sa. bIjI zatAbdImAM bhojapatra para "saMyuktAgama' jAhera karyuM. judI judI saMsthAone paNa ema.phila. ane pIeca.DI. nAmano graMtha lakhAyelo maLe che ane kAgaLa para lakhAyelA cAra karavA mAMgatA vidyArthI mATe bIjI saMsthAo e A saMsthAne saMskRta graMtha maLe che. hastaprata mAM kalavA jaNAvyuM. A saMsthA rasa dharAvatA | DaoN. zrInaMda bApaTe hastapratanI jALavaNI kevI rIte karavI te saMdarbhe vidyArthIone mokalaze. A samagra kArya mATe zrI nemubhAI vAta karI. hastapratane rAkhavA mATe bhAMDArakara InsTITyUTamAM kabATanI caMdarayA ane DaoN. kumArapALa desAIe athAga mahenata karI hatI racanA khAsa karI che. 8 thI 9 iMcanA paththara para kabATa rAkhavAmAM ane teonA dvArA 15 divasano tAlIma zibira thoDA samayamAM Ave che. temaNe kahyuM ke UdhaI, phUga, jIvajaMtu, dhULa, havAmAna thaze. jenuM Ayojana thaI rahyuM che. vagerethI zakya teTalI tene ArakSita rAkhavI joIe. * * * zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendramAM ghaNAM varSothI kAryarata zrI 9, vRMdAvana, esa. bI.AI.o. sosAyaTI, manoja jaine lipino vikAsa ane vaividhya vize vAta karI. temaNe bhAvasAra hosTela sAme, kahyuM ke vartamAna samayamAM sahuthI prAcIna brAhmI, kharoSThI ane grIka navA vADaja, amadAvAda-380013. lipi maLe che. emAM bhAratamAM brAhmI lipino upayoga vizeSa mo. 09879278827.
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMkTobara 2010 prabuddha jIvana mahAvIrakathA zrImad rAjacaMdra AdhyAtmika sAdhanA kendranA preraka pUjya zrI AtmAnaMdajIno abhiprAya 'savvutAnAM gugaLA, vISayAre pa maunam' mahApurUSonuM pavitra ane preraNAdAyI vanacaritra ApaNAM jIvanane urdhvagAmI banAve che. Lives of great men all remind us to make our lives sublime, mahApuruSonA jIvanacaritro ApaNe avazya vAMcavA joIe. ApaNA dezamAM rAmAyA, hanumAnakathA temaja zrImad bhAgavata jevI kathAo aneka saikAothI cAlatI AvI che. A kathAonA mAdhyamathI janamAnasanI vRttio, durgurgAthI parAkramukha thaI sadguNI tarapha vaLe che. bhAratIya saMskRtinA mUlyo ane paraMparA jALavI rAkhavAmAM AvI kathAoe moTuM yogadAna Apela che. Aje pAzcAtya saMskRtinA prabhAva heThaLa ApaNA dezamAM mAtra artha ane kAmarUpI puruSArthanI pradhAnatA vadhI ha che, svArthavRtti ane saMkucitatA comera daSTigocara thAya che, jIvanamAMthI nIti, sadAcAra, prAmANikatA jevA mUlyono hrAsa thaI rahyo che, bhAratIya saMskRti mRtaprAyaH banI gaI che tevA saMjogomAM mahApuruSonA jIvananA kathAmRtanuM lokone pAna karAvavAmAM Ave to bhAratIya saMskRtinI paraMparA ane mUlyonuM saMrakSaNa thAya. prakhara ciMtaka ane samartha sarjaka padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI hRdayasparzI vANImAM hatI. be bhAga, be divasa ane kula pAMca kalAkamAM prasarelI tattva ane stavananA saMgItathI vibhUSita A anerI mahAvIra kathAnI be DI.vI.DI. jijJAsuonI IcchAthI taiyAra thaIne prakAzita thaI gaI che. tajajJo dvArA taiyAra thayelI A DI.vI.DI. eka ja mahinAmAM deza-paradezanA aneka jijJAsuoe potAnA ciMtana khaMDamAM vasAvI che. je mahAnubhAvoe joI che, emaNe A DI.vI.DI.nA ciMtanane mANyuM che ane prasaMzA karI che. A ciMtanAtmaka dRzya-zrAvya DI.vI.DI. potAnA parivAra mATe vasAvavI, mitro ane anya parivArajanone e bheTa ApavI e jaina zAsananI mahAna sevA che, ane mahAvIra vANInA ciMtana pracAranuM puNya karma che. vastunI prabhAvanA kSaNajIvI che. vicAranI prabhAvanA ciraMjIva che. pratyeka jaina kuTuMbamAM A DI.vI.DI. hovI e dharmapriyatA ane jaina dharmanA saMskArano pUrAvo che. jJAna prabhAvanA ja prabhAvaka prabhAvanA che. sabhyajJAna, samyacAritra ane samyakdarzananI prApti AvA mahAvIra vicArathI ja thAya. 'mahAvIra kathA' DI.vI.DI. zrI muMbaI jaina yuvaka sAtigita ka mahAvIrakthA |Dara paramA mAnI kathA OND PART zrI muMjI Ed Ro tA kula sudha pratyeka jaina chAtrAlayo ane zALA-kaoNlejoe A DI.vI.DI. dvArA potAnA yuvA vidyArthIone A mahAvIra ciMtananuM darzana karAvavuM joIe. AvA saMjogomAM padmazrI DaoN. kumArapALabhAI desAIe zarU karela mahAvIrakathA A yuganI eka tAtI jarUra che ane te khUba preraNAdAyaka bane tema che. bhaktisaMgIta sAthe bhagavAna mahAvIranA jIvanacaritranuM suMdara, Abehuba varNana rocaka ane lokamAnasane anukULa Ave evuM che. anya vartamAna AcAryo ane jinazAsana prabhAvaka mahApuruSono abhiprAya levo ane tene haju vadhAre rocaka banAvavI. mArA khyAla mujaba A rIte mahAvIrakathAne prastuta karavAnuM sau prathama zreSa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane AdaraNIya DaoN. kumArapALabhAIne jAya che; je badala teozrIne ane e saMsthAne anekazaH dhanyavAda ghaTe che. AdaraNIya DaoN. kumArapALabhAI desAI ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe Adarela 'mahAvIrakathA'nA suMdara mizanano vadhu ne vadhu vyApa thAya ane tenA dvArA lokomAM bhagavAna mahAvIra pratye bhaktibhAvanI vRddhi thAya tevA aMtaranA zubhAziSa pAThavuM chuM. zrI muLAAM je ma sa nimita mahAvIrakathA bhara pramANamAM khetI karavI OD PART 2 zrI muMbai jaina yuvA sA 94043 Rose 23 -AtmAnaMda tA. 3-8-2010 upAzrayamAM najaI zakatA ane jaina pustakonA vAMcana mATe samaya na phALavI zakatA jaina zrAvaka-zrAvikAne ghara beThAM mahAvIra jIvana ane ciMtana nA DI.vI.DI. pIrase che mahAvIra kathAnA dRzyane nihALo ane vANInuM zravaNa karI mahAvIrane jANo, mAno ane pAmo. be DI.vI.DI.nA seTanuM dAna/ amAruM saranAmuM pAnA naM. 3 upara ApeluM che. phona naM.: 022-23820296 - 022-2056428. dhanyavAda. mulya rUA. 250/- paradeza mATe 20 yu.esa.Dolara zrI jaina yuvaka saMdhanA AjIvana sabhyo. penazrIo, jaina chAbAlayo pustakAlayo ane saMdhone 20% DiskAunTa. dA seTa kharIdanArane eka seTa vinA mUlye prabhAvanA svarUpe ApavAmAM Avaze. beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - prArthanA samAja brAMca - muMbaI. khAtA naM. 003920100020260 mAM krama bharI e slIpa amane mokalazo eTale Apane ghera beThAM ame ApanI Icchita DI.vI.DI. mokalIzuM, pramukha, zrI muMbaI jaina ka saMgha
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 4 prabuddha jIvana kTobara 2010 zrI jaina varlDa jaina jagatanI apekSAone saMtoSatuM mAsika jaina patrakAritvano itihAsa 150 varSathI paNa jUno che. sana sughaDa to che ja. 'inDiyA Tu De' ke 'citralekhA' jevuM AMtara-bAhya 1859mAM amadAvAdathI prathama jaina mAsika "jaina dIpaka' pragaTa soMdaryanI sUjhabUjha pragaTa karatuM raMgaberaMgI ane AkarSaka che. prathama thayuM. 1982 sudhI 600 jaina patro hatA. A jaina sAmayiko aMkamAM 66 pAnA, jAherakhabaro kharI, paNa jAherakhabaronI gujarAtI, aMgrejI, urdU, hiMdI, kannaDa, tAmila, baMgALI, marAThI goThavaNI evI ke vAcana kSati thAya nahi. ane saMskRta bhASAmAM, AmAMnA keTalAMka dainika, sAptAhika, samagra mAsikanI bhASA sAdI, saraLa, aMgrejI zabdonA jhUmakhAM pAkSika, mAsika, trivArSika ane vArSika hatA. vartamAnamAM paNa sAthe, jethI navI peDhIne emAMnA vicAro tarata ja samajAI jAya vividha bhASAmAM aneka jaina sAmayiko prakAzita thaI rahyAM che. A ane magaja-buddhimAM utarI jAya. "jaina varlDa' e aMgrejI nAmanI badhA patromAM keTalAMka vividha saMpradAya ane saMsthAnA mukhapatra temaja AgaLa saMskRta zrI akSara-zabda mUkI eka saMskArane pragaTa kare che, keTalAMka pU. sAdhu bhagavaMto prerita ane saMcAlita hatA-che. sAthosAtha sUtramAM "globala jaina samAjano prakhara avAja' e jUna 1990mAM yoga prAcAryA viduSi gItA jainanA parizramathI prAraMbhanA aMgrejI zabda ane pachI yojAyelA "prakhara avAja' A pa. pU. AcAryadeva zrI rAjendrasUrIzvarajI ma. sA.nI preraNAthI, zrI zabdomAM A megejhina potAno patrakAra dharma pragaTa karI de che. "samasta cittaraMjana DI. zAhanA adhyakSasthAne zrI kumArapALa vI. zAha, jaina samAjanuM pratinidhirUpa megejhina' A sUtra paNa prathama pAne kalikuMDa tIrtha dhoLakAmAM prathama akhila bhAratIya jaina patrakAra zrI tilaka jevuM zobhe che ane potAnI AiDenTITI paNa spaSTa kare pariSadanuM Ayojana karyuM hatuM, jemAM vividha bhASAnA 300thI che. prathama aMkamAM pragaTa thayela mulAkAto A aMkanuM ziramora vadhu jaina patrakAro ekatrita thayAM hatAM. AkarSaNa che. nobela prAIjha vijetA bauddha dharma guru dalAI lAmA upara jaNAvela jaina sAmayikomAM alaga ane viziSTa sthAna sAthe jaina dharmanI carcA, jina zAsananA dhruva tAraka samAna pU. pAmatuM "zrI jaina varlDa' mAsika sUratathI prakAzita thayuM che. A koI caMdrazekhara vijayajI, taruNa sAgarajI, ratna suMdarajI, namra munijI saMsthAnuM ke saMpradAyanuM mukhapatra nathI, paNa 'parasparograho nIvAnA' vagere vividha saMpradAyanA muni bhagavaMto sAthe nikhAlasa ane spaSTa e maMtra sAthe "DivAIna vijhana' nAmaka TrasTe A bhavya sAhasa karyuM prazna ane uttaro, uparAMta mAnavatAnI maheMka jevA zreSThivarya dIpacaMda che. "samasta jaina samAjanuM pratinidhirUpa megejhina' evI A gArDa, saMyukta kuTuMbanI saphaLatAnI jhAlara vagADatA hirA udyoganA mAsikanI vicAradhArA che. A mAsikanA menejiMga taMtrI pI. je. mAtabara udyogapati zrI Asita mahetA ane jaina sAhityanA samartha vANa (zAha), taMtrI esa. DI. zAha ane sapanA jaina ane salAhakAra sarjaka padmazrI DaoN. kumArapALa desAI sAtheno vigate vArtAlApa. taMtrI rameza bI. zAha ane jayakumAra anAgola che. vividha zaheromAM A mulAkAto kharekhara jaina vAcakane jIvana preraka bane evI rIte potAnA pratinidhionI nimaNuMka emaNe karI che. muMbaInA pratinidhi levAI che. mulAkAta lenAranI sajjanatA ane svasthatA kharekhara che rohita parIkha (9323397197) ane RSabha zAha. prakAzana abhinaMdanIya che. A uparAMta vizvanI jaina vastI vizeno sthAna-sUrata. phona 0261 3235056. saMzodhanAtmaka lekha to prazaMsApAtra che ja. prathama aMkathI pratIta thAya che ke bIjhanesa hAusanI jema A A prakAranA mAsikanI jaina jagatane ghaNAM samayathI jarUra hatI. mAsikanuM lagabhaga 25 kAryakaronA sAthanuM vyavasthA taMtra haze. jaina vAcakonI apekSA pUrI kare evuM A svaccha ane nikhAlasa mAtra jaina jagatane ja kendramAM rAkhIne AvuM mAsika zarU karavuM e mAsika anya bhASAmAM, aMgrejI, hiMdImAM paNa pragaTa thavuM joIe. eka moTuM sAhasa to che ja, paraMtu je rIte A prathama aMka samRddha A "zrI jaina varlDa'ne avazya AvakAra ane saphaLatA maLaze ja, banyo che e jotAM manamAM zraddhA bese che ke A mAsikanA kAryakaronI ane e ciraMjIva banI rahe evA AzIrvAda sarva dizAethI A niSThA A sAhasane avazya saphaLatA ane kIrti apAvaze. TrasTane prApta thAya evI zubha bhAvanA pratyeka jena bhAve e jina prinTiMga proDakzanamAM A mAsika "zrI jaina varlDa' suMdara ane zAsananI amUlya sevA gaNAze. -dhanavaMta zAha * ochAmAM ochuM kAma karIne vadhumAM vadhu vaLatara meLavavAnI vRtti samAjane patananA mArge laI jaze. jarUra pUratuM ja laIne vadhumAM vadhu mahenata karavAnI vRtti ja samAjane AgaLa vadhAraze. -mahAtmA gAMdhI
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 prabuddha jIvana 2 5. jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 21 | DaoN. kumArapALa desAI [sAhityakAranA sarjanamAM ghaNI vAra emanA aMgata jIvananuM pratibiMba jhilAya che. jIvananA vaividhyasabhara anubhavo emanI kRtiomAM bhinna bhinna rUpe pragaTa thAya che. gujarAtI sAhityamAM mahattvanuM pradAna karanAra ane jhiMdAdilIbharyuM jIvana jIvanAra "jayabhikhu'nA jIvananI eka sAhasakathA te naravara gAme jatA thayelo vAghano bheTo che. vidyArthIkALanI A ghaTanAoe sAhasakathAnA sarjaka jayabhikhkha'ne preraNA ApI ane emanA zivapurInA gurukuLanivAsano eka prasaMga joIe A ekavIsamA prakaraNamAM pharizta bhI phidA jina pe. cheka bALapaNathI jayabhikhkhane evo anubhava thato ke emanA evuM nahotuM. gujarAtI, hindI ane aMgrejI bhASA-sAhityano nasIbamAM sadA, sattA bhramaNa lakhAyeluM che. eka gAmamAM vasavA abhyAsa paNa karAvavAmAM Avato. DaoN. krAujhenA kAraNe jayabhikhkhane Ave, hajI manathI jarA TharIThAma thAya, tyAM to vaLI bIje gAma pAzcAtya sAhityano paricaya thayo. vaLI madhyapradezamAM lAMbo samaya javAnuM bane, kyAreka AzarAnA abhAve bIje javuM paDe, to kyAreka rahevAne kAraNe hiMdI bhASA para emano sAro mahAvaro hato. Ama, e zikSaNanI saMsthA sthaLAMtara kare enI sAthe emane paNa khepa gurukuLamAM rahIne abhyAsamAM pragati karavA lAgyA. karavI paDe. - gurukuLamAM emanA ghaNA mitro hatA; paraMtu sahuthI gADha dostI jiMdagInA A rajhaLapATanI jayabhikhkhae kyAreya vedanA thaI gurukuLanA cokIdAra paThANa khAna zAhajharIna sAthe. UMcA, anubhavI nathI, balka A rajhaLapATamAM thatAM bhinna bhinna prakAranA majabUta ane kadAvara zAhajharIna akarAkhaTakano rahevAsI hato. e prakRtidarzano ane anubhavo emanA hRdayane jIvanabhara AnaMda ane paThANa hato; paraMtu eno deha lAla TAmeTA jevo ADI-Ubho phAlelo mastI arpatA rahyA. vidyArthIkALa vize kyAreya koI phariyAda jovA deha nahoto, balka sIdhA soTA jevo hato. sahunI sAthe AdarathI maLe nahIM. bALapaNanI koI muzkelInI kyAreya vAta kare nahIM jyAM vAta karavAnI ene Adata hatI. sAmenI vyaktinA mAna-sanmAnane khumArI hoya, tyAM A badhAnI zI smRti ? emane sarvatra snehanI leza paNa AMca Ave nahIM e rIte namratAthI vAta karato ane saravANI vahetI najare paDe ane jyAM jue tyAM prema ane saujanyapUrNa vyavahAra karato. sAmenI vyaktine e dosta ke bhAI AtmIyabhAvano anubhava kare. jevA zabdathI saMbodhato hato; paraMtu jo e vIpharato to kesariyAM | vidyArthIkALamAM paNa eka ja tarasa hatI ane te potAnI karato rajapUta banI jato. pachI ene vAravo e jevAtevAnuM kAma AsapAsanA samudAyane sneha ApavAnI. bIjA goThiyAo koI nahotuM. dostone mATe mAthuM Ape, paNa duzmananuM mAthuM kApyA vinA cIja-vastu mATe lAlaca dharAvatA hoya, tyAre vidyArthI jayabhikhkhane jaMpe nahIM. manamAM evI koI lAlaca jAge nahIM. gurukuLanA abhyAsa daramiyAna rAtre gurukuLamAM "saba salAmata'nI rona pharIne e ArAmakhurazI cittamAM dhIre dhIre ucca bhAvanAo ane dharmasaMskAro pragaTavA lAgyA para besatA, tyAre koI purANA zAhI jamAnAnA masta, zokhIna ane tethI tophAnI vidyArthIonI ToLakI paNa potAnA A mitranI ane beparavAha lodI sulatAnanI bhavyatAnI jhAMkhI karAvatA. bhaya AmanyA jALavatI hatI. eNe kadI jANyo nahoto, Dara ene kadI lAgyo nahoto. potAnI AcArya zrI vijayadharmasUrIzvarajIe sthApelA vIratattva prakAzaka mastI ane beparavAhIthI jaMgalamAM AvelA A gurukuLanI cokI maMDaLamAM emaNe jaina tattvajJAnanuM gahana adhyayana karyuM. jyAM svayaM karato. rAtre thoDA thoDA samayane aMtare gurukuLanI AjubAju laTAra vidvAna sAdhujano ja dharmadarzana zIkhavatA hoya, tyAM bIjuM zuM kahevuM? mArI Avato ane laTAra mAryA pachI e potAnI priya paMktio ahIM vidyArthI jayabhikhkhae jJAnopAsanAnI sAthosAtha gurujanonI gaNagaNato hatosevAnuM vrata dhAraNa karyuM. gurujano haMmezAM emanA para premAziSa 'camana ke takhta para jisa dama zahAgula kA tajammula thA; vahevaDAvatA hatA. hajAro bulabule thI, eka zora thA eka gula thA.' zivapurInA gurukuLamAM darzanono abhyAsa karavA mATe paradezathI vidyArthI jayabhikhkhuM ane cokIdAra khAnasAheba vacce dostIno vidvAno AvatA hatA. DaoN. eNraloTa krAujha nAmanA viduSIe to atUTa nAto hato. baMne divase sAthe bahAra jatA ane rAtre khAnasAhebanI varSo sudhI A saMsthAmAM rahIne abhyAsa karyo hato. zivapurInA ArAma khurazI pAse baMne dostonI mahephila jAmatI. khAnasAheba A gurukuLamAM mAtra dharmazAstrono ja abhyAsa karAvavAmAM Avato pAkistAnanA potAnA pradezanI ane paThANanA rahanasahananI vAta
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana oNkTobara 2010 kare to vidyArthI jayabhikhkhuM ene gujarAtanI raheNIkaraNIno paricaya bahAnAbAjIthI kaMTALI gayA. eka divasa khAnasAheba ene tyAM Ape. divase khAnasAheba kyAreka jayabhikhu pAse besIne hiMdI pahoMcI gayA. moTA avAja sAthe lAla AMkho karIne kahyuM, bhASA zIkhato hato to kyAreka A paThANa potAnA nAnakaDA 'tame mane bIje ja divase mArI rakama ApavAnuM vacana ApyuM gujarAtI dostane zivapurInI AsapAsanA jaMgalonI sera karAvato hatuM. Aje to divaso nahIM, paNa mahinAo thaI gayA. tamane hato. jayabhikhumAM jaina dharmanA saMskAra hatA, jyAre emanA dosta tamArI jabAnanI kiMmata che kharI ?" paThANane enuM AkhuM pAka kurAna moDhe hatuM. enA jJAnanI sImA khAnasAheba zAhajharInanA lAlacoLa caherAne joIne jhuniyA pavitra kurAnezarIpha sudhI sImita hatI. kurAnane e jJAnano bhaMDAra khAmoza thaI gaI. ene thayuM ke have bahAnA cAle tema nathI. AthI mAnato hato. kurAnanI bahAranI koI vAtane ke jJAnane e kabUla eNe kahyuM, rAkhato nahoto. namAjha, jakAta ke rojAno pAbaMda puruSa hato "khAnasAheba, takalIpha mApha karajo, kAle sAMje mArA ghera AvIne ane ethI enI jamAtamAM khAna zAhajharIna 'Alama-phAjhala' laI jajo.' kahevAtA hatA. zAhajharIne enI vAta maMjUra rAkhI. bIjA divase sAMje jhuniyAnI A samaye gurukuLamAM thoDAM navAM makAno baMdhAvavAnuM nakkI jhUMpaDIe ugharANI mATe gayA. karavAmAM AvyuM. eka Akho navo vibhAga caNAto hato. jaMgalanI e jamAnAmAM ghaNAM paThANo dhIradhArano dhaMdho karatA hatA, AthI vacce AvelA A gurukuLamAM kAma karavA mATe dUra-dUrathI majUro khAna jhUniyAnI jhUMpaDIe AvyA. tenuM AsapAsanA koIne Azcarya AvatA hatA. gvAliyarathI bAMdhakAma mATeno sAmAna Avato hato. thayuM nahIM. jhUniyA hamaNAM ja majUrI karIne AvI hatI ane jhUMpaDInuM A badhA para dekharekha rAkhavAnuM kAma zAhajharIna karato hato. ahIM bAraNuM bhiDAvIne snAna karatI hatI. AvatA majUra strI-puruSomAM vIsa-bAvIsa varSanI kyUniyA nAmanI pAka musalamAna khAnasAheba zAhajharIna to kahetA, 'vyAja majUraNa paNa hatI. ene enI juvAnIno bhAre mada hato. puruSone amAre tyAM guno gaNAya che ane amArI pAka kitAbamAM pharamAna AkarSavAnuM ene khUba gamatuM hatuM. bhramaronA guMjAravamAM rAcanArI che, ke majUrI karanAra mANasano parasevo sukAya, te pahelAM enI e strI hatI. eNe majabUta ane kadAvara zAhajharInane joyo. enI majUrI cUkavI Apo.' yuvAnI joIne jhuniyAne AkarSaNa jAgyuM. eNe manomana nakkI "paisA ApuM chuM, paNa vyAja leto nathI. koI kArIgaranI karyuM ke game teTalA prayatna karavA paDe, paNa zAhajharInane vaza karyA kamANImAMthI kamizana paNa khAto nathI.' vinA nahIM rahuM. vinA vyAje paisA dhIravA eka vAta che; paraMtu ApelA paisA eka vAra e khAnasAheba pAse AvI. eNe khAnasAheba pAse mATe ATalI badhI rAha jovI paDe ane ATalA badhA dhakkA khAvA be rUpiyA mAMgyA. khAnasAhebe bhoLA bhAve ene be rUpiyA ApyA. paDe, te manane uzkere tevI vAta che. khAne jhuniyAnI jhUMpaDInuM khaDakhaDa jhuniyAne kadAca rUpiyAnI koI jarUrata nahIM hoya; paraMtu khAnasAheba pAMcama jevuM bAraNuM khakhaDAvyuM, tyAre jhuniyAno IrAdo sAva judo sAthe dostI bAMdhavAnA IrAde e gaI haze. jo ke ApanAranA manamAM hato. madada karavA sivAya bIjo koI khyAla nahoto. eNe jhUMpaDInI aMdarathI bUma pADI, 'nAhuM chuM. bahAra cArapAI A vAtane thoDo samaya vahI gayo. e jamAnAmAM be rUpiyAnI para beso." kiMmata ghaNI moTI hatI. nUniyAe bIje divase rakama pAchI ApavAnI khAna zAhajharIna akaLAyelA hatA. Aje manamAM evo makkama khAtarI ApI hatI; paraMtu e banyuM nahIM. pachI to roja khAnasAheba IrAdo laIne AvyA hatA ke game te thAya paNa rakama lIdhA vinA jhUniyA pAse potAnI rakama mAge ane jhuniyA koI ne koI bahAnuM pAchA javuM nathI. A sIdhA-sAdA AdamIne jhuniyAnA bahAnAmAM AgaLa dhare. kyAreka kahe ke rakama laIne nIkaLI hatI, paraMtu rastAmAM banAvaTanI badabU AvatI hatI. du:khIne mATe jAnanuM jokhama kheDanAra rUpiyA paDI gayA, to kyAreka AMkhomAM AMsu lAvIne kahe ke rUpiyA khAnane AvA dekhADo karanArA loko tarapha sakhta napharata hatI. e to hatA, paNa bImAra mAnI davAmAM vaparAI gayA. pachI gurukuLanuM cArapAI para beThA ane ghaNo vakhata vItI gayo. jhuniyAe jhUMpaDInuM kAma pUruM thayuM ane jhuniyA bIjI jagyAe kAme javA lAgI. bAraNuM kholyuM. khAnasAhebanI sahanazIlatAnI hada AvI gaI. niyAnI jhuniyA ema mAnatI hatI ke A jhUMpaDInI tirADomAMthI bahAra * prArthanAmAM dila vagaranA zabdo hoya e karatAM zabdo vagaranuM dila hoya e vadhAre sAruM. | IzvaranI sAthe jeo sodo karavA mAge che, temanI prArthanA Izvara sAMbhaLato nathI. | -mahAtmA gAMdhI
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ oNkTobara 2010 prabuddha jIvana beThelo mANasa ene jovAnI koziza karaze; paraMtu khAna ema have javAnI vAta hoya. ene to kherAta khAte samajo.' ImAnano pAko hato. e to manamAM ne manamAM ciDAto cArapAI jayabhikhkhae joyuM ke potAno A vAghathI nahIM DaranAro javAMmarda para beTho hato. nUniyAe snAna karI lIdhuM hatuM paNa aMdara UbhI- dosta auratathI DarI gayo. UbhI dIvAlonI phATa vaccethI paThANane nIrakhI rahI hatI. e e A ghaTanAe vidyArthI jayabhikhkhanA jIvana para gADha asara karI. mATe DokiyuM karI rahI hatI ke bahAra beThelo mANasa kevo che? jo emaNe vicAryuM ke raziyAnA RSisamAna TaoNlsaToya jevA jJAnIne bahAra beThelo mANasa aMdara DokiyuM kare to jhUniyA enI corI Ave samaye mUMjhavaNa thaI hatI, to khAna jevA nirakSarane AvuM pakaDI le ane sAmAne khasiyANo pADI de, enA para moTuM ALa thAya emAM navAI zI ? ane chatAM A nirakSara paristhitine vaza caDAve ane ene mINa jevo banAvIne dhAryA ghATa ghaDe. na thayo. jhuniyAnI A ustAdI zAhajharIna sAme cAlI nahIM. paThANa to A khAna to Alama phAjhala hato. AkhuM pAka kurAna ene moDhe manamAM dhaMdhavAtA cArapAI para beThA hatA ane jhuniyAe dhIme sAde hatuM. kurAnanuM jJAna e jJAna, bAkI badhuM ajJAna-evI sAdI sIdhI bAraNuM kholIne paThANane aMdara AvavA AmaMtraNa ApyuM. vAtamAM mAnanAra sipAhIe enA jIvanane kevuM suvAsita banAvyuM khAna zAhajharIne enI akaLAmaNa vyakta karI. eNe kahyuM ke eno hatuM. khAna zAhajharInane vidyArthI jayabhikhkhuM UrdU ane hindI samaya AvI rIte barabAda karavo joIe nahIM. e ghaNAM kAma mUkIne zIkhavatA hatA. jayabhikhkhanA hoTha para dostane mATe A paMkti Avyo che, jaMgalamAM AvelA gurukuLanI cokIdArInI jimedArI AvI gaI enA para che. enA kartavyamAM saheje cUka thAya te ene pasaMda nahotuM. 'ho phariste bhI phidA jina pe eTale eNe jhuniyAne Thapako Apyo ane sAthe kahyuM ke enA paisA ye vo InsAna che." (kramaza:)* * * ApI de, jhaniyA ThapakAthI DaratI nahotI. e paThANa pAse AvIne 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, UbhI rahI. oraDImAM jhAMkho dIvo hato, samI sAMjanuM ekAMta hatuMamadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. ane eNe enA vALa bedarakArIthI oLyA hatA. mobAIla : 09824019925. zAhajharIne UMcA avAje kahyuM, 'lAva, paisA lAva." paMthe paMthe pAtheya... jhUniyA zAMtithI bolI, "mArI pAse nathI." (anusaMdhAna pRSTa chellAthI cAlu) 'na hoya to huM zuM karuM? mArA paisA lAva. teM ghaNAM bahAnA eka Dola laIne javAnuM kahe ! khedanI vAta to e che ke A zikSakane batAvyA. have tAruM koI bahAnuM cAlaze nahIM. lAva paisA." agAu 'Adarza zikSakano puraskAra maLI cukyo che ! paisA nathI. huM chuM.' uparokta ghaTanAo kharA saMvedanazIla mANasane kSubdha karavA mATe jhuniyAe ATalA zabdo kahyA ane paThANe pracaMDa dharatIkaMpano pUratI che. Ajano manuSya zuM siddha karavA jIvI rahyo che eno tAga anubhava karyo. ImAnadAra paThANa A joIne hebatAI gayo. e maLato nathI. sahu potapotAnI mastImAM hoya to bahu moTo vAMdho jhUMpaDImAMthI bahAra nIkaLIne tarata ja gurukuLa tarapha doDyo. cArekora pADavA jevuM nathI; paNa behozImAM che. Akho samAja jyAre behoza AganI jvALA bhaDabhaDa baLatI hoya ane vyakti bahAra nIkaLe e thaI jAya tyAre sahathI vadhu majA nyujha cenalsane Ave che. rAkhI rIte paThANa enI jhuMpaDInI bahAra nIkaLyo. mAthe baMne hAtha mUkIne sAvaMta ke rAhula mahAjananA svayaMvarane kAraNe TI.Ara.pI. vadhavAnI tobA!' tobA !' bolato bolato e doDI rahyo hato. rAtanA taka UbhI karI ApatA samAjanI behozI ke avadazAne koNa TALI nava vAgye e zivapurInA gurukuLamAM pahoMcyo. e samaye zake ? vidyArthIone mATe sUI javAno ghaMTa vAgI cUkyo hato. paThANanA taLiye gayelAM manuSyatvanI nirmama tasavIronI ghaTanAo ochI dosta jayabhikhkhuM pathArImAM jAgatA paDyA hatA. khAna hAMphato nathI. ghora hatAzAnuM A citraNa naryo nirAzAvAda nathI. ApaNe hAMphato potAnA mitra pAse Avyo. eno zvAsa caDhI gayo hato, AbhAsI AzAvAdanA aMcaLA heThaLa kayAM sudhI jAtane chetarIzuM? eno cahero taMga thaI gayo hato ane eNe baMne kAnanI bUTa pakaDIne araNyarudana sAMbhaLanAra koI na hoya e vAta sAcI ane anubhavasiddha; kahyuM, 'bhAI sAba ! tobA, tobA. khudAnI mahera samajo ke zetAnane pa paNa araNya ApaNA rudananA adhikAranuM to jatana kare ja che. zikasta maLyuM. bAkI AdamInuM gajuM nahIM, amArI jamAtamAM oratane vedanazIlatAnI abhivyakti nimitte hajI azruno Azraya jhUMTavAyo nathI, zaramanI cIja gaNI che e keTaluM sAcuM che." chinavAyo nathI e ja AjanI kSaNanuMAzvAsana! * * * 'dosta, have kadI paisA levA jazo kharA?' jayabhikhkhae prazna karyo. 6, aranAtha epArTamenTa, prAthamika Arogya kendra pAse, memanagara, are, jAna bacI to lAkho pAye, ghara ke budhdha ghara ko Aye. amadAvAda-52. mo. 97252 74555 / 94279 03936.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 oNkTobara 2010 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 22 D pa. pU. AcAryazrI "vAtsalyadIpa'sUrIzvarajI ma. dvAviMzati prakaraNa : IndrAdi stuti dikapAlA: premata: sarve, kurvntstvtpdaa'rcnm| yoganiSTha AcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI racita "zrI jaina dharmoddhArakasUrIzasAhAyyaM kurvate sdaa|| mahAvIra gItA'no ApaNe kramazaH svAdhyAya karI rahyA chIe. "zrI guptAguptopadezaste, kalau sarvatra vrttte| jaina mahAvIra gItA'mAM AgaLa kahyuM te mujaba, 16 adhyAya pUrNa sarvadA matsahAyena, daivI sNpdbhvissyti|| thayA pachI je svataMtra 6 prakaraNa che temAM, 6ThuM prakaraNa "IndrAdi devabalAtkariSyanti, tvadbhaktA dhrmsnggtim| stuti' che tenA 109 zloka che. AsurIzaktiratyantaM, pralayaM yAsyati svayam / / sarva Indroe A prakaraNamAM bhagavAna mahAvIranI stuti karI che. da:kha ane saMkaTamAM magna evA tArA bhaktonI sahAya mATe huM amApa aizvarya ane zaktinA svAmI Indra mahArAjA vagere devatAo kaliyugamAM bhaktipUrvaka kArya karIza. tAro dharma jaya pAmo. zrI mahAvIra svAmInuM pravacana sAMbhaLavA niraMtara Ave che, huM AcAryomAM avatAra laI tamArA dharmano vistAra karIza. tArA samavasaraNanI racanA kare che, yojana pramANa bhagavAnanI vahetI bhaktonA ghera janma laI devadevIo devatvane prApta thAya che. vANImAM divya sUra pUrAve che. devatAo haMmezAM jhaMkhatA hoya che ke badhA dikapAlo premapUrvaka tamArA paganuM arcana kare che ane dharmanA potAne kyAre manuSyabhava prApta thAya ane pote kyAre vratadhara banIne uddhAraka surione sahAya kare che. AtmakalyANa pAme! kaliyugamAM tArA gupta ane agupta upadezo pravarte che. sarvadA mArI samavasaraNamAM devasarjita abhuta aizvarya khaDuM thatuM hoya che to sahAyamAM devI saMpa thaze. paNa jinavANI samakSa ane prabhunA upakAra samakSa e aizvaryanI deva baLathI tamArA bhakto dharmasaMgati karaze tyAre AsurI zakti koI visAta nathI tevuM devatAo samaje che. jinavANI sAMbhaLIne atyaMta pralaya karaze. dharmanuM tattvAmRta pAmelA IndrAdi devo jinezvara bhagavAnanI stuti (zrI jaina mahAvIra gItA, IndrAdi stuti gAthA, 5,6,7,8,9) kare te sAva sahaja che, kintu A kalpanA zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI jinezvara bhagavAna jyAre vidyamAna hotA nathI tyAre jaina racita "zrI jaina mahAvIra gItA' sivAya anyatra kyAMya svarUpa pAmI zAsanamAM AcAryo tIrtha kara samAna che. zAstrakAro kahe che kenathI. tisthara samo sUriA zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI IndrAdi stutimAM IndrAdi stuti prakaraNano prAraMbha Ama thAya che? kahe che ke devatAo sUrIzvaro dvArA jaina zAsanane sahAyaka banaze. itthaM zrImahAvIravAkprabandhaM sudhopmm| vAMco: samAkA'tisantuSTAH, gautmshrennikaadyH|| sarvA: pUrvAdikA vidyA, gopayiSpanti devtaaH| devA indrAdayaH sarve, praNamanti punaH punH| tatprAkaTayaM ca sUryagre, kariSyanti punaH punaH / / tathaiva yakSiNImukhyA, devyaH stuvanti bhuurish:|| sAhAyyaM sUrivaryANAM, pravidhAya punaH punaH / A pramANe amRta jevuM zrI mahAvIranuM vAkya sAMbhaLIne gautama jainadharmasya saMsevAM, kariSye bhktibhaavtH|| ane zreNika vagere ati saMtuSTha thayA.' badhI pUrvavidyAone devatAo chUpI rAkhe che ane pachI tenuM prAkaTya "Indra vagere devo vAraMvAra namaskAra karavA lAgyA. tevI ja rIte yakSINi sarionI AgaLa vAraMvAra kare che. vagere devIoe paNa stuti karI.' vAraMvAra sUrivaryonI sahAya laIne huM bhaktibhAvapUrvaka jainadharmanI (zrI jaina mahAvIra gItA, IndrAdi stuti gAthA 1,2) sevA karIza. IndrAdi devatAo jyAre stuti kare che tyAre pUrI vinamratA sAthe (zrI jaina mahAvIra gItA, IndrAdi stuti gAthA 10, 11) bhaktimaya vacano uccAre che ane te samaye prabhune kahe che ke ame jaina dharmamAM tIrthaMkara paramAtmAnuM vacana e aMtima satya che. sau Aja pachI ApanA bhaktone sahAyaka banIzuM. vAMco: tIrthaMkara paramAtmAthI vizeSa koI nathI tevI avihaDa zraddhA duHkhasaMkaTamagnAnAM, tvadbhaktAnAM sahAyatAm / dharmAtmAono prANa che. e zraddhAbharyA vacano nIcenI gAthAmAM kalau prItyA kariSyAmi, tvaddharmo'sti jyaavhH|| sAMbhaLavA maLe che? AcAryeSvavatIryA'haM, kariSye dharmavistRtim / tvadAjJAyAM sadA dharmastvaM svAtmA'bhinna issttd;| prApsyanti devadevyazca, tvadbhaktagRhajanmatAm / / zuddhAtmA tvaM dA pUjyastvayi lIno'smi srvthaa||
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ oNkTobara 2010 prabuddha jIvana 29 jJAte tvayyakhilaM jJAtaM, tvatprAptau praapyte'khilm| che, bahAra che, badhAmAM che ane chatAM kyAMya nathI." sarvezAno munIndrastvaM, tvayi sarvaM smaapyte|| ('zrI jaina mahAvIra gItA' IndrAdi stuti gAthAH 31) yogino ye nirAsaktyA, tvatpremNA''nanda bhoginaH / zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInA samayamAM vaTALa pravRtti pUrajozamAM bhUtvA tvAM pratipadyante, dossnyjitvaa'tivegtH|| cAlu hatI teno paDagho ahIM paNa paDe cheH "lokoe kadI paNa prANAnta vIrarUpAnsamAn jIvAn, dRSTvA dharma vidhaasyti| ya jaina dharma choDavo joIe nahIM ane kadI temAM mithyAtva ke bhrAMti ke lapsyate zAzvataM zarma, sa tvdbhktshiromnniH|| kutarka karavA joIe nahIM.' pUrvarAgeNa loke tvAM, seviSyante nraadyH| ('zrI jaina mahAvarI gItA' IndrAdi stuti gAthAH 37) teSAM manorathAn sarvAnpUrayiSyAmi nizcitam / / zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInA graMthomAM jaina dharma ane bhagavAna sarvadevAstathA dhrmaastvtsvruupsmaashritaaH| mahAvIranI jema svadeza prIti paNa akhaMDa jovA maLe che. svadharma evaM viditvA tvAmekaM, sevate bhktshekhrH|| ane svadezanuM rakSaNa karavAno upadeza ahIM paNa prApta thAya che. tvatto mahAnna ko'pyasti, satyametanna sNshyH| to, bhagavAna mahAvIranA pAMce kalyANakonA samaye caMdra sUryathI nirAkArazca sAkArastvaM vyakto'vyakta iishvrH|| aMkita dhajAo vaDe zobhAyamAna rathayAtrA bhakatibhAvapUrvaka jaina sarvopAyAnkariSye'haM , jaindhrmvivRddhye| saMghe yojavI joIe tevI preraNA paNa prApta thAya che. yuvakoe jainA jayanti sarvatra, zraddhAbalena srvdaa|| zarIra sauSThava keLavavuM joIe. bALakoe niSThApUrvaka abhyAsa karavo joIe. vepArIoe nItipUrvaka vyApAra karavo joIe tevo upadeza tArI AjJAmAM sadA dharma che. tuM AtmAthI abhinna che. ISTa ApanAra paNa prApta thAya che "zrI jaina mahAvIra gItA'no sadAya abhyAsa karavo che. zuddhAtmA tuM sadA pUjya che. tArAmAM huM sarvathA lIna chuM. joIe ane pracAra karavo joIe tevI preraNA paNa prApta thAya che. tane jANavAthI badhuM jaNAI jAya che. tane prApta karavAthI badhuM prApta thaI | 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM maMtra sAdhanA vagere karavA mATenI preraNA jAya che. tuM sarvano Iza che. munIndra che. tamArAmAM sarva samApta thAya che. maLe cheH "siddhAcaLa vagere tIrthomAM gaMgA nadInA kinAre mahAvIra prabhuno yajJa je yogIo nirAsakta hoya che te badhA prema vaDe AnaMda bhogave che (pUjana) maMtrayogathI karavo joIe. AMbo, azvastha, mahAzAla, vaDa, vagerenI ane doSone jaldI jItIne tane prApta kare che. nIce mahAvIra prabhunI gItA yajJa karyA pachI vAMcavI joIe.' je badhA jIvone vIrarUpe jue che ane dharmanuM pAlana kare che te ('zrI jaina mahAvIra gItA IndrAdi stuti gAthAH 73, 74) zAzvata dharma prApta kare che ane te tAro bhakta ziromaNi che. IndrAdi stutinA 109 zloka pUrNa thayA pachI 'zrI jaina mahAvIra manuSyo tane pUrvarAgathI bhajaze. teonA manoratho huM nizcitapUrNa karIza. gItAnI pUrNAhutinA 3 zloka maLe che. te A mujaba che. sarva devo tathA dharmo tArA svarUpavALA che. Ama jANIne zreSTha bhakto maMgalam tane ekalAne ja seve che. paThanIyA sadA gItA, pAThanIyA prairpi| tArAthI mahAna koI paNa nathI A satya che emAM zaMkA nathI. tuM mumukSuNA sadA mAnyA, pUjyA vandyA ca bhaavtH|| nirAkAra, sAkAra, vyakta, avyakta, Izvara che. mahAvIragItA zuddhA, buddhisaagrsuurinnaa| huM jainadharmanI vRddhi mATe sarva upAyo karIza. hamezAM jeno zraddhA paraMparaddhRtA jJayA, prakaTIkRtA bhaavtH|| baLa vaDe sarvatra jaya pAme che. sarvamaMgalamAMgalyaM, srvklyaannkaarnn| (zrI jaina mahAvIra gItA, IndrAdi stuti gAthA, pradhAnaM sarvadharmANAM, jainaMjayati shaasnm|| 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21) maMgala zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInA pratyeka graMthomAM jaina dharmano haMmezA gItAno pATha karavo. bIjA pAse karAvavo. mumukSu lokoe abhyadaya thAya te mATeno sUra satata sAMbhaLavA maLe che. tevI ja tene haMmezAM mAna ApavuM, pUjA karavI ane vaMdana karavuM.' rIte jaDa kriyAkAMDa sAme Akroza paNa satata nihALavA maLe che. zrI "buddhisAgara sUrie A zuddha mahAvIra gItAne paraMparAthI jANI che mahAvIra svAmI pratye zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInI avicaLa bhakti ane bhAvapUrvaka prakaTa karela che.' ApaNane Azcaryacakita kare che. zrImad buddhisAgara sUrIzvarajInuM samagra "sarva maMgalanuM maMgala, sarva kalyANakAraka, sarva dharmomAM mukhya jena sAhitya jotAM lAge che ke 2500 varSanA ItihAsamAM bhagavAna zAsana jaya pAme che.' mahAvIra vize zrImad buddhisAgara surIzvarajIe jeTaluM gadya ane 'zrI jaina mahAvIra gItA'no svAdhyAya ahIM saMpUrNa thAya che. padyamAM lakhyuM che teTaluM anya koIe lakhyuM nathI. "zrI jaina mahAvIra A svAdhyAyamAM eka krAMtikArI graMtha vAMcyAno ApaNane paritoSa gItA'mAM paNa satata mahAvIra darzana thAya che. vAMco: "zuddha prApta thAya che. (AvatA aMke pUrNa) brahmasvarUpavALA mahAvIra sarvotkRSTa che, te najIka che, dUra che, aMdara pUjya AcAryazrI prArthanA samAja caMdraprabhu jina maMdiramAM cAturmAsa birAjamAna che. gItAdi stutinavIra gItA che
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 prabuddha jIvana kTobara 2010 ora svarAja Azrama, veDachI (Arthika sahAya karavA mATe noMdhAyelI rakamanI yAdI) saMghanA upakrame 2010nI 76nI paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna svarAja Azrama, veDachIne Arthika sahAya karavAnuM TharAvavAmAM AvyuM hatuM. amane jaNAvatAM AnaMda thAya che ke Azare rUpiyA bAvIsa lAkha jevI mAtabara rakama AvI che. e mATe dAtAonA ame khUba RNI chIe. yAdI nIce mujaba che. hajI paNa dhanano pravAha AvI rahyo che je AvatA aMke pragaTa thaze. rUpiyA nAma rUpiyA nAma rUpiyA nAma 200000 zrI pravINabhAI zAMtilAla koThArI 15000 zrI maMjulA cInubhAI hiMmatalAla zAha 10000 zrI dilIpabhAI kAkAbaLIyA 125000 zrI bipinacaMdra kAnajIbhAI jaina TrasTa 10000 zrI zAMtilAla maMgaLajI mahetA ceriTebala TrasTa (nAnIkhAkhara-kaccha) 15000 me. VSPUR mIla (vINA cokasI) 10000 zrI caMdrakAMta khaMDerIyA 125000 zrI pIyUSabhAI zAMtilAla koThArI 15000 zrI zAMtilAla ujamazIbhAI eNnDa 10000 zrI suzIlAbena cImanalAla jhaverI 10000 me. onavarDa phAunDezana sansa ceriTI TrasTa 10000 zrI dipAlI esa. mahetA haste zailAbena harezabhAI mahetA 15000 zrI pravINA e. mahetA 10000 sva. hiMmatalAla kezavalAla 100000 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa 15000 zrI vasaMtalAla kAMtilAla zAha sakhIdAnA smaraNArthe haste meTala 100000 zrI anilAbena zazikAMta mahetA 15000 enkaravAlA parivAra 51000 zrI pravINabhAI ane uSAbena zAha hasta-zrIdAmajIbhAI zrIjAdhavajIbhAI 10000 zrI arUNAbahena ajItabhAI cokasI 51000 zrI kAMtilAla nAraNadAsa zAha 15000 zrI zAmajIbhAI TI. vorA 10001 zrI ThAkoralAla kezavalAla mahetA (taLAjAvALA). amarasansa phAunDezana ceriTebala TrasTa 51000 zrI konTesTa pablika ceriTebala TrasTa 15000 me. puSpama InvesTamenTa 10000 me. AkAra ArTsa 51000 mAtuzrI ratanabena lakhamazI 11111 zrI pAlanapurI jaina-mATuMgA nivAsI 10000 zrI dInAbena jItendra vorA ghelAbhAI sAvalA parivAra (sva. zrImatI kAMtAbena kAMtibhAI mahetA) 10000 zrI naramadAbena caMpakalAla zAha 51000 me. ekselanTa enjiniyariMga ku. 11111 zrI sarojarAnI zAha ceriTebala 10000 zrI esa. eca. zAha 10000 zrI maphatalAla bhIkhAcaMda phAunDezana hasteH ramezabhAI ajamerA TrasTa 10000 me. ela. DI. brokareja ku. 51000 zrI aronI ceriTebala TrasTa 11007 zrI pramodacaMdra somacaMda zAha ane 10000 zrI rakSA zropha 50000 DaoN. nItAbena karNikabhAI kAMtilAla parivAra 10000 sva. ramIlAbena bharatakumAra zAhanI parIkha (dilhIvALA) 11000 zrI haMsA bharata zAha smRtimAM haste: me. prabhAta TI. enDa 50000 zrI zreyasa pracAraka sabhA 11000 zrI ratanacaMda bhogIlAla pArekha TeksaTAIlsa prA. lI. 30000 zrI paMkajabhAI dozI phemilI 11000 zrI zarmI pravINabhAI bhaNazAlI 10000 zrI nirmaLA lakSmIcaMda zAha zrI janaka DImpala dozI 11000 zrI pratApabhAI bhogIlAla laheracaMda (jIvana jyota hospiTala) 25000 zrI riteSa maNIlAla polaDiyA 11000 me. prinsa plAsTIksa 10000 zrI e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 25000 me. nyUTarIka InpharameTIka lI. haste-jayaMtIbhAI zAmajI cheDA 10000 zrI caMdrikA ema. vorA haste-zrI harSadabhAI dIpacaMda zAha 11000 me. amola phAInAnsIala 10000 me. AnaMda enjiniyariMga ku. prA. lI. 22000 zrI varSAbena rajubhAI zAha ane saravasIsa prA.lI. 10000 zrI prakAza DAhyAbhAI zAha DaoN. rAjubhAI parivAra 10000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 10000 me. lakSmIcaMda DAhyAbhAI ekSaporTa ku. 21000 sva. nemIcaMdabhAI kuvADIAnA 10000 zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAha prA. lI. smaraNArthe haste-nItInabhAI 10000 zrI bhUpendra DAhyAbhAI jhaverI 7500 zrI virala araviMda dharamazI lukhI kuvADIyA 10000 sva. tArAbahena ramaNalAla zAha 7500 zrI ojasa araviMda dharamazI lukhI 20000 preraNA saMsthA HUF mAnava maMdira haste zailajAbahena zAha 7000 zrI suzIlAbena niraMjana bhaNazAlI 20000 DaoN. caMdrakAMta ke. parIkha 10000 zrI dilIpabhAI ema. zAha 6000 sva. saralAbena zAMtilAla dozI ane 20000 eka bahena 10000 zrI nitInabhAI kAMtilAla sonAvAlA sva. zAMtilAla kAlIdAsa dozInA 20000 zrI vINA zAha 10000 zrI kusumabena narendrabhAI bhAu smaraNArthe haste zrI prakAza zAMtilAla 20000 zrI atulA zAha 10000 zrI yazomatIbahena zAha dozI
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 prabuddha jIvana 3 1. rUpiyA nAma 6000 ku. tejI zrIkumAra dhAmI pa300 zrI rAjulabena je. zAha 5000 zrI dhanavaMtarAya tilakarAya zAha 5000 zrI nIrUbena subodhabhAI zAha 5000 zrI vasubena bhaNazAlI 5000 zrI kalAvatIbena zAMtilAla mahetA 5000 zrI gAMgajI popaTalAla zeThiyA phemilI ceriTebala TrasTa 5000 zrI tArAbena mohanalAla zAha ceriTebala TrasTa haste zrI puSpAbena caMdrakAMta parIkha 5000 zrI ramAbena vinodabhAI mahetA 5000 zrI ramAbena jayasukhalAla vorA 5000 zrI razmikAMta bhagavAnadAsa zAha 5000 zrI aniza zailezabhAI koThArI 5000 zrI ajItabhAI ramaNalAla cokasI 5000 zrI mahendrabhAI gosara (trizalA) 5000 zrI zAradAbena bAbubhAI zAha 5000 me. kannI jemsa 5000 me. eca. DI. InDasTrIjha haste zrI hasamukhabhAI zAha 5000 zrI pannAlAla khImajIbhAI cheDA (naMditA jayaMta cheDA TrasTa) 5000 zrI tarUNAbena bipInabhAI zAha 5000 zrI piyUSa choTAlAla zAha 5000 sva. maganalAla jagajIvanarAma zeThanA smaraNArthe haste zeTha bradharsa 5000 sva. naramadAbena maganalAla zeThanA smaraNArthe haste zeTha bradharsa 5000 mIsa Dolara maganalAla zeTha 5000 zrI harSAbena bharata DagalI 5000 zrI harSada maganalAla zeTha 5000 zrI rasIlAbena jayasukhalAla pArekha 5000 zrI kumuda eca. zeTha 5151 sva. gaMgAbena harajI bhadrazA haste zrI hIrajI jerAma bhadrazA 5000 zrI hasamukhabhAI khuzAladAsa mahetA 5000 zrI AzA jItendra dazonI 5000 lInA vI. zAha 5000 zrI surezabhAI premacaMda mahetA 5000 zrI aMjubena ane bhUpendra rasikalAla zAha kolasAvAlA rUpiyA nAma 5000 zrI saMjaya mahetA 5000 me. je. ke. phAunDezana 5000 zrI uSAbena ramezabhAI jhaverI 5000 zrI ronaka zAha 5000 zrI vasaMtalAla rasikabhAI zAha 5000 zrI nalinI zeTha 5000 zrI gItAbena gotamabhAI zAha 5000 zrI maheza ke. mahetA 5000 zrI saralA kAMtilAla sAvalA 5000 DaoN. kAMtilAla kalyANajI zAha 5000 me. lakSmI masAlA ku. 5000 zrI sucita dozI 5000 zrI nayanA azvina AMkhaDa 5000 zrI niraMjana haragoviMdadAsa bhaNazAlI 5000 zrI puSpAbena bhaNazAlI 5000 zrI bharata kAMtilAla parIkha 5000 DaoN. snehala saMghavI 5000 zrI tRpti caMdrakAMta nirmaLa 5000 zrI rohana caMdrakAMta nirmaLa 5000 zrI kusumabena paTavA 5000 mAtuzrI pAMcIbAI khImajI zAha (patrI-kaccha) 5000 zrI vanitA jayaMta zAha 5000 zrI zobhanAbena tuSArabhAI modI 5000 zrI rIyAnA dolata 5000 zrI bhagavatIbena pannAlAla sonAvAlA 5000 zrI nIlA caMdrakAMta zAha 5000 sva. upendra je. saMghavI haste vencArDa TuDiyo 5000 eka bahena 5000 zrI puSpAbena surezabhAI bhaNazAlI 5000 zrI mahAsukhalAla maNilAla zAha (Comfort Holidays) 5000 zrI sujIta pradIpa parIkha 5000 zrI vI. esa. gAMdhI ceriTebala TrasTa haste zrI mukuMdabhAI gAMdhI 5000 eka bahena 5000 zrI ramaNikalAla gosalIyA 5000 zrI saralAbena cunIlAla ghIvAlA 5000 me. yunivarsala golDIama velsa 5000 zrI ramAbena DI. zAha 5000 zrI kiraNabhAI eca. zAha rUpiyA nAma 5000 zrI gAMgajI rAghavajI satarA 5000 zrI pratimA zrIkAMta cakravartI 5100 zrI bhAIcaMda ema. mahetA ceriTebala TrasTa 5100 zrI zilpA je. mahetA phAunDezana 5000 zrI rasikalAla choTAlAla zAha 5000 zrI sarasvatIbena rasikalAla zAha 5000 zrI bAbulAla choTAlAla zAha 5000 zrI bhogIlAla sukhalAla zAha 5001 zrI sela enDa jIla 5000 eka bahena 5000 me. naMdu greparsa haste zrI thAvarabhAI 5000 zrI harSA vikrama zAha 5000 zrI vikrama ramaNalAla zAha 5000 zrI mahendra cImanalAla zAha 5000 zrI vasaMtalAla ela. saMghavI 5000 zrI manoja nemacaMda zAha 5000 DaoN. harIza eca. kuMDaliyA-kapaDavaMja 5000 zrI vasanajI narazI vorA 5000 zrI rAjulabena vinubhAI zAha 5000 zrI bhAvanA paMkaja vizarIyA 5000 zrI paMkaja jI. vizarIyA 5001 zrI bhAratI jI. kapAsI 5000 zrI kezavalAla kilAcaMda ceriTebala TrasTa 5000 zrI mahendra Ara. zAha 5000 zrI dineza devacaMda rAmajI gAlA 5000 DaoN. hasamukhalAla sI. kuvADiyA 5000 sva. jazumatIbena eca. kuvADiyAnA smaraNArtha hasteH DaoN. hemaMta eca. kuvADiyA 5000 zrI rakSA eca. kuvADiyA 5000 DaoN. hemaMta eca. kuvADiyA 5000 zrI puSpAbena ke. bhaNazAlI 5000 zrI darzinI zAha 5000 zrI uSA dilIpa zAha 5000 DaoN. mANekalAla saMgoI pa000 zrI bAbubhAI kuMvarajI zAha 5000 zrI dilIpa somacaMda zAha HUF 5400 me. jeka InDasTrIjha, 5400 me. saraphesa Inovezana prA.lI. 5000 sva. javalabena rAmacaMda zAha 5000 zrI rAmacaMda je. zAha
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 2 | prabuddha jIvana kTobara 2010 rUpiyA nAma rUpiyA nAma rUpiyA nAma 5000 zrI guNavaMta pI. zAha 5000 zrImatI jazavaMtI pravINacaMdra vorA 3000 eka bahena 5000 zrI kezarIcaMda je. zAha ceriTebala TrasTa 3000 zrI vidyAbena mahendra mahetA 5000 zrI siddhArtha ema. dozI 5000 zrI pannAlAla rasikalAla zAha 3000 me. gulAbadAsa enDa ku. 5001 zrI aMjana AI. DAMgaravAlA 5000 zrI ghelANI ceriTebala TrasTa 3000 zrI mahendrakumAra amaratalAla zAha pa000 eka bhAI 5000 zrI sureza zAha ceriTebala TrasTa 3000 me. esa. hiMmatalAla enDa ku. 5000 zrI devacaMda ghelAbhAI zAha 5000 zrImatI bhAnubena Ara. mahetA 2500 zrI premajI rAyasI gAlA 5000 sva. guNavaMtabena rasikalAla 5000 zrI ramezabhAI pI. mahetA 2500 zrI bhadrAbena zAha haste zrI kizora-zaileza 5000 ku. nalinI mahetA 2500 zrI rasikalAla uttamacaMda ajamerA HUF 5000 me. jyupITara eksapoTarsa hastaka 5000 zrI zazikAMta sI. zeTha 2500 zrI varajIvana sI. zAha zrI kokilAbena hemaMtabhAI zAha 4000 zrI pravINa je. zAha 2500 zrI sumanabhAI chabIladAsa zAha 5000 me. jatIna enTaraprAIjha 4000 DaoN. ajIta eca. zAha 2501 zrI Ara. e. saMghavI 5000 zrI kAMtilAla ela. vorA 3501 zrI muktAbena lAbhubhAI saMghavI 2000 zrI vinodacaMdra harilAla mahetA 5000 zrI aMjalI nilaya parIkha 3333 zrI caMdulAla gAMgajI phremavAlA 2000 zrI kalpanAbena surendra zAha 5000 zrI saMtokabA jeThAlAla parIkha 3222 zrI bAbubhAI cunIlAla cokasI- 2000 eka bahena 5000 zrI ratilAla odhavajI gohila amadAvAda 1100 zrI harizrI paTela ceriTebala TrasTa 3100 zrI IndumatI ane harakIzana udANI 1000 zrI vinodabhAI TI. pArekha 5000 zrI kAnajI korazI ceriTebala TrasTa ceriTebala TrasTa 1000 zrI zaradacaMda kAMtilAla zeTha 5000 zrI vanalIlA naTavaralAla mahetA 3000 zrI nirmaLAbena paTela (maMthana-hAjIpura) 1000 zrI zAMtilAla TokarazI 5000 zrI lakSmIcaMda vorA pablika 3000 zrI girIzabhAI paTela 1000 zrI madhubena caMdrakAMta talasANIyA ceriTebala TrasTa (maMthana-hAjIpura) 1000 zrI sumanabena dalAla 5000 zrI pUrvIbena bAbubhAI jhaverI 3000 zrI vijaya ke. zAha 1000 zrI maMjulA mahetA 5000 zrI devakuMvarabena jesaMga rAMbhIyA 3000 zrI sujAtA jayeza gAMdhI 1000 zrI bharata kezavalAla zAha 5000 mAtuzrI mamIbena meghajIbhAI saMgoI 3000 zrI jayeza DI. gAMdhI 2001 1000 thI ochI rakamanAM saravALo 5000 me. sI. enDa rIkyuTa ku. lI. 3000 zrI jayavaMtIbena joramala mahetA 2704942 5000 sva. vanalIlA mukuMda vorA 3000 WUDTEC 5000 zrI ke. sI. zAha-amadAvAda 3000 eka bahena zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe prApta thayela rakamanI yAdI 2010nA 76 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna dAtAone apIla karavAmAM AvI teno sAro pratisAda maLyo che. e mATe sarva dAtAonA ame RNI chIe. nAmonI yAdI nIce mujaba che. rUpiyA nAma rUpiyA nAma rUpiyA nAma janarala phaMDa 5000 zrI dhanavaMtarAya tilakarAya zAha 5000 zrI vaMdanA razmikAMta zAha 51000 zrI kusumabena narendrabhAI bhAu 5000 zrI nirUbahena subodhabhAI zAha 5000 zrI zAMtilAla maMgaLajI mahetA 25000 zrI harezabhAI ane zailAbena mahetA 5000 zrI bhUpendra DAhyAbhAI zAha 5000 zrI dilIpabhAI kAkAbaLIyA (Onward Foundation) 5000 sva. tArAbena ramaNalAla zAhanA 5000 zrI je. ke. phAunDezana 11000 me. amola kepITala mArakeTsa prA.lI. smaraNArthe haste zrI zailajAbena 5000 zrI manISA dhIrena bhaNazAlI 11000 zrI sI. ke. mahetA cetanabhAI zAha 5000 zrI ajItabhAI ramaNalAla cokasI 6000 me. puSpam InvesTamenTasa 5000 zrI dilIpabhAI ema. zAha 5000 zrI arUNAbena ajItabhAI cokasI 6000 zrI gAMgajI popaTalAla zeThiyA 5000 zrI nitInabhAI kAMtilAla sonAvAlA 5000 zrI prakAzabhAI gAMdhI phemilI ceriTebala TrasTa pa000 zrI yazomatIbena zAha 5001 zrI manISA gajendra kapAsI 5000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 5000 zrI uSAbena pravINabhAI zAha 5000 zrI zAMtilAla ujamazI enDa sansa 5000 zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAha 5000 zrI ramAbena jayasukhalAla vorA TrasTa
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMobara 2010 rUpiyA nAma 5000 zrI atula esa. zAha 5000 zrI vasaMtalAla ke. zAha 5000 zrI dineza devacaMda ravajI gAlA 5000 DaoN. hemaMta eca. kuMvADiyA 5000 zrI puSpAbena ke. bhaNazAlI 5000 zrI e. pI. zeTha ceriTebala TrasTa 5000 zrI uSA dilIpa zAha 5000 zrI lakSmIcaMda meghajI zAha 5000 zrI Ara. pI. daphtarI ceriTebala TrasTa 3000 zrIprakAzabhAI DAhyAbhAI zAha 3000 zrI bhAratIbena zAha 2500 zrIprakAzabhAI jhaverI 257 zrI zailezabhAI hiMmatalAla koThArI 2500 zrI caMdrakAMta je. zAha 2000 zrI vasubena bhaNazALI 2007 ii kalAvatIbena zAMtilAla mahetA 2000 zrIzammapravINabhAI bhaNazAlI 2000 zrI nalInI ema. zeTha 1500 zrI caMdrakAMtabhAI zAha 1000 zrI mInAbena gAMdhI 1000 zrI zAradAbena bAbubhAI zAha pustakanuM nAma jaina dharma darzana graMtha-1 jaina AcAra darzana graMtha-2 |caritra darzana graMtha-3 sAhitya darzana graMtha-4 prabuddha jIvana pravAsa darzana graMtha-5 sAMprata samAja darzana graMtha-6 nAma rUpiyA 1000 zrIpravINabhAI gAMdhI 1000 me. meTala ora 1000 zrI harIzrI pareza rAvala 500 zrI pradIpa sevaMtIlAla zAha 501 me. kAnajI karamazI enDa kuAM. 289006 nAma prabuddha jIvana saujanyAtAnI yAdI rUpiyA 20000 dInAbena jItendra vorA 20000 zrIhasamukhabhAI zAha (eca. AI. inDasTrIjha) zruta upAsaka DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMtha-7 jina vacana pAsaporTanI pAMkhe bhAga-1 20000 sva. manISA zAha 20000 zrI vaMdana zAha 20000 zrI sItArAma zAha 10000 zrI kezavalAla kIlAcaMda ceriTebala TrasTa 10000 zrI puSpAbena ke. bhaNazAlI 20000 zrI bipInabhAI pArekha 20000 DaoN. mANekalAla ema. saMgoI 20000 zrI zailezabhAI zAMtilAla mahetA 1,60,000 premaLa jyoti 51000 zrI caMdrAbena pIyUSabhAI koThArI 10000 zrI kusumabena narendrabhAI bhAu 1251 zrI alakAbena kiraNabhAI zAha 1000 zrI rasIkalAla ena. vorA 63,251 mina saMgIna 10000 zrI kusumabena narendrabhAI bhAI 10,000 prabuddha vana nIdhi maMDa 500 zrI varSAbena rajjubhAI zAha 5000 eka bhAI 3000 zrI suvarNAbena dalAla 13,000 2011 nI 77mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA : CB nA saujanyadAtA amane jaNAvatAM AnaMda thAya ke AvatAM varSa 2011 nI 77 mI paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA ATha divasanA 16 vyAkhyAnanI sI.DI.nIprabhAvanA zrI kAMtilAla ramAlAla parIkha (dilhIvALA) taraphathI karavAmAM Avaze. saMgha A mahAnubhAvano AbhAra mAne che. D maMtrIo 33 jamanAdAsa mahetA anAja rAhata phaMDa 10000 zrI jIgISAbena dezAI 5000 zrI ramAbena vinodabhAI mahetA 15,000 DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA pustako pustakanuM nAma pAsaporTanI pAMkhe bhAga-2 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-3 jina tattva bhAga 6 thI 9 vaMdanIya hRdayasparza kizora TiMbaDiyA keLavaNI maMDa pa00 zrIuSAbena pravINabhAI zAha 5000 bhAva rUA. 220-00 rUA. 240-00 rUA. 220-00 rUA. 320-00 rUA. 260-00 rUA. 270-00 rUA. 320-00 rUA. 250-00 rUA. 150-00 rUA. 1000thI vadhu kiMmatanA pustako kharIdanArane 20% DiskAunTa ane posTeja phrI.. jina vacana : hindI, gujarAtI ane aMgrejI e traNe bhASAmAM eka ja pustakamAM racAyela A 'jInavacana' prabhAvanA bheTa mATe 100 thI vadhu nakala kharIdanArane A pustaka u52 30% DiskAunTa ane posTeja phrI prabhAvaka sthaviro bhAga- 1 thI 6 jina tattva bhAga 1 thI 5 bhAva rUA. 150-00 rUA. 200-00 rUA. 300-00 rUA. 300-00 rUA. 240-00 rUA. 250-00 saMskRta nATakonI kathA bhAga-1 (prA. tArAbena 2. zAha) rUA. 100-00 ApaNA tIrthaMkaro (prA. tArAbena 2. zAha) rUA. 100-00
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 prabuddha jIvana kTobara 2010 jaina pAribhASika zabdakoza Do. jitendra bI. zAha (juna 2010nA aMkathI AgaLa) 644. nidrAnidrAvedanIya: 645. niMdA 646. nibaMdha 647. niraMtarasiddha : 648. niranvayakSaNika : jenA udayathI jAgavuM vadhAre muzkela bane te nidrAnidrAvedanIya darzanAvaraNa karma kahevAya che. jisa karma ke udaya se nidrA se jaganA atyanta kaThina ho vaha nidrAnidrAvedanIya darzanAvaraNa karma kahalAtA hai| The Karma whose manifestiation brings about the sleep from which one can be awakened with much difficulty is called Nidranidravedaniya darshanavarah karma. sAcA ke khoTA doSone durbuddhithI pragaTa karavAnI vRtti. sacce yA jhUThe doSoM ko durbuddhipUrvaka prakaTa karane kI vRtti| Tendency to condemn others because of pervert intellect is called 'Ninda'. pravRtti (grAhyatA) pravRtti (grAhyatA) Occupation. koI eka siddha thayA pachI tarata ja bIjA siddha thAya che, tyAre te niraMtarasiddha kahevAya che. kisI eka ke siddha hone ke bAda turanta hI jaba dUsarA jIva siddha hotA hai to use nirantarasiddha kahate hai| When one is emencipated immediately after another without any gap of time it is called Nirantar Siddha' mAtra utpAda vinAzazIla mAtra utpaad-vinaashshiil| Momentary without a residue. jJAna, saMpatti AdimAM bIjAthI caDhiyAtApaNuM hovA chatAM temane kAraNe garva dhAraNa na karavo te anutyeka. jJAna, sampatti Adi meM dUsare se adhikatA hone para bhI usake kAraNa garva na karanA vaha 'anutsek'| Humility means not feeling proud or arrogant even when one is superior to others in respect of knowledge, property etc. darzana athavA nirvikalpaka bodha. darzana athavA nirvikalpaka bodh| The indeterminate cognition (Nirakar) is called darshana or nirvikalpaka bodha. paraMparAthI sAdhana hovAne lIdhe kArpaNa zarIrane nirupabhoga kahevAmAM AvyuM che. paraMparA se sAdhana hone se kArmaNa zarIra ko nirupabhoga kahA gayA hai| The Karmana body is cald `Nirupabhog' as it is traditional means. pratibaMdha prativanya | Restrain. dravyaniSTha zaktirUpa guNane nirguNa mAnyA che. dravyaniSTha zaktirupa guNa ko nirguNa mAnA gayA hai| The qualities in a substance are treated as devoid qualities. 649. nirabhimAnatA : 650. nirAkAra 651. nirupayoga : 652. nirodha 653. nirguNa 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke)
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ kTobara 2010 pustakanuM nAma : The Jain Philosophy dha jaina philosohI (aMgrejI) lekhaka : vIracaMda Ara. gAMdhI (vIracaMda gAMdhInA lekho ane pravacano) saMkalana : kumArapALa desAI prakAzaka : varlDa jaina kaoNnpheDarezana prApti sthAna : varlDa Trena kaoNnpheDarezana mahetA bilDIMga, 1le mALa, rUma naM. 7, 47, nagInadAsa mAstara roDa, phorTa, muMbaI-400023, mUlya rU. 200/-, pAnAH 288, AvRtti cothI, 2010. 'dha jena philosophI' aMgrejI bhASAmAM A graMtha vIracaMda gAMdhInA mRtyu bAda dasa varSe pragaTa thayela. philasUpha ane ciMtaka evA vIracaMda gAMdhI eka prabhAvazALI vaktA paNa hatA. pazcimanA vizvamAM jaina tattvajJAnano pracAra karanAra prathama pratinidhi hatA. A graMtha vIracaMda gAMdhIno bhAratIya saMskRti pratyeno apAra prema ane zraddhA vyakta kare che. temanI zailImAM eka prakAranI pravAhitA ane UMDANa che je jena dharmanA siddhAMto samajavAmAM sahAyarUpa thAya che. teo jaina philosophInI sAthe anya dharmonI phliosophI, yoga, mAnasazAstra, AhAra vijJAna vagere viSaya vaktavyo ApyA hatA. teoe bhAratanI saMskRtinuM, bhAratanI sAMskRtika paraMparAnuM, bhAratanI prajAnA dhArmika jIvananuM sAcuM pratibiMba temanA vaktavyomAM pADyuM hatuM. te uparAMta bhAratanI audyogika pragati ane bhAratIya nArInuM sAcuM darzana emAM vyakta thatuM hatuM. Ama vIracaMda rAghavajI bhAratanA sAcA pratinidhi hatA jemaNe pazcimanA dezone sAcA arthamAM bhAratanuM darzana karAvyuM hatuM. XXX prabuddha jIvana sarjana-svAgata pustakanuM nAma : The Yoga Philosophy dha yoga philosophI lekhaka : vIracaMda Ara. gAMdhI (pravacano ane lekho) saMkalana : kumArapALa desAI prakAzaka : varlDa jaina kaoNnpheDarezana prApti sthAna : varlDa jaina kaoNnpheDarezana mahetA bilDIMga, 1le mALa, rUma naM. 7, 47, nagInadAsa mAstara roDa, phorTa, muMbaI-400 023, DaoN. kalA zAha mUlya H rU. 150/-, pAnA 206, AvRtti traza, 2009. 'dha yoga philosophI' graMtha vIracaMda rAdhavajI gAMdhI racita eka viziSTa noMdhapAtra graMtha che. jemAM bhAratIya saMskRti, philosophI ane AdhyAtmika paraMparAnuM darzana thAya che. I. sa. 1893mAM vizvadharma pariSada-cikArgomAM svAmI vivekAnaMdanI sAthe teoe bhAratanA pratinidhi tarIke potAnuM vaktavya ApyuM hatuM. A pravacanamAM temaNe jaina dharmanA pAyAnA siddhAMto ane khAsa karIne anekAntavAda ke jemAM badhAM dharmono samanvaya karI zakAya che tenI carcA karI hatI. 35 A graMthamAM temaNe yoga, vazIkaraNa, zvAsozvAsanuM vijJAna prAchAyAma vagere viSayo para sAro prakAza pADyo che. A graMtha yuvAno tathA vRddha sarva vAcakone AmAM ApelA viSayomAM rasa paDe tevA che. XXX A pustaka vize kumArapALabhAI desAI pote lakhe para adhikArI vaktA hatA. ane A viSayonA suMdara pustakanuM nAma : The unknown life of che, 'koI eka vicAra sphure ane AlekhavAnuM mana Jesus Christ vaktavyo ane lekho thaI jAya temAMthI kSaNano sAkSAtkAra sarjAya che.' lekhaka : vIracaMda Ara. gAMdhI saMkalana : kumArapALa desAI prakAzaka : varlDa jaina kaoNnpheDarezana prApti sthAna H varlDa jaina kaoNnpheDarezana mahetA bilDIMga, 1le mALe, rUma naM. 7, 47. nagInadAsa mAstara roDa, phorTa, muMbaI-400023, mUlya rU. 150/-, pAnA H 175, AvRtti bIjI, navembara 2009. vIracaMda rAdhavajIe 'dha ananona lAIka jIsasa krAIsTa' graMthano phreMca bhASAmAMthI aMgrejImAM anuvAda karyo che. jIsasa krAIsTa bArathI soLa varSanI varSa bhArata AvyA hatA te vAta tathA jIsasa krAIsTanA pravAsanuM vistArapUrvaka varNana lekhake karyuM. che. te uparAMta jIsasa krAIsTanA jIvananI keTalIka ajANI vAto para lekhake prakAza pADyo che. ane jIsasa bauddha maThamAM rahyA hatA ane tyAMnA lokone maLyA hatA tenuM Alekhana karyuM che. mULa phreMca bhASAmAM nikolasa noovice lakhela A graMthano anuvAda vIracaMda rAghavajIe karyo che e vAta Azcarya pamADe tevI che. A graMthano aMgrejI anuvAda cikArgomAM prakAzita thayo che. A graMtha saMzodhakone bahu upayogI thAya tevo che. A suvarNanA khajAnA jevA graMthamAM vIracaMda rAvajInI saMzodhaka tarIkenI sukSma dRSTi najare paDe che. teo jyAre amerikAmAM hatA tyAre aThThAvIsa varSanI varSa A anuvAda karyo che. A graMthamAM temanA phreMca bhASA parano kAbunI pratIti thAya che. XXX pustakanuM nAma : kSaNano sAkSAtkAra lekhaka : kumArapALa desAI prakAzaka : sAhitya saMgama bAvA sIdI, paMcolI vADI sAme, gopIpurA, surata-395001, prApti sthAna : sAhitya ciMtana, kacariyA poLa, bAlA hanumAna sAme, gAMdhI roDa, amadAvAda-1. phona naM. (079)2217929 mUlya : rU. 75/- pAnA : 168 AvRtti HbIjI 2009 ekAda kSaNa paNa melIvAra jiMdagInI aneka ghone AnaMdita karanArI ke ujALanArI bane che. e traNa koI ciMtana Ape, koI vicAra Ape, koI anubhava Ape. athavA vana vavAno koI tarIkI Ape 'AvI kSaNono A pustakamAM saMcaya karyo che. 'gujarAta samAcAra'nI ravivAranI pUrtimAM pragaTa thatI parijAtano parisaMvAda' kaoNlamamAM lekhane chele A vicAra'kSaNano sAkSAtkAra' nAme pragaTa thAya che. A pustakanI vizeSatA ane lokapriyatA e che ke eka ja varSamAM tenI bIjI AvRtti prakaTa thAya che. ekaso paMcAvana kSaNonA AlekhanamAM lekhakanI kalamanA jAduno sAkSAtkAra thAya che ane AnaMdanI anubhUti thAya che. dareka kSaNonA zIrSaka ane sAthe citro lekhane vAcA Ape che. bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, goregAma (IsTa), muMbaI- 400063, phona naM. : (022) 22923754
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ sikkAnI rikavara siERE sarakArI sITa para karI rahI che paMthe paMthe pAtheya... Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Licence to post without prepayment. No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month. Regd. No. MH / MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 36 PRABUDHHA JIVAN OCTOBER-2010 che ?' AvA kSamAryA ane prema nItaratA zabdo kSamA-vAca sAMbhaLI mulajIbhAInI AMkhomAM AMsu AvI DaoN. razmibhAI jhaverI gayA, pappAjIne gharanI aMdara laI jaI besADyA. pachI potAnA moTA dIkarA harIne kahyuM ke, ApaNA vicAravAnI kSaNone badale AghAtanI kSaNo sarasAI sva. jeThAbhAI jhaverInA jIvanamAM banelo vakIlane phona karI jamInano kesa pAcho kheMcI bhogave che. eka prasaMga Aje paNa badhAMne preraNArUpa che. levAnuM kahI de.' ane jeThA tuM paNa tArA vakIlane mAnazo? be varSa pahelAM eka savAre dvitIya AjathI Azare 65 varSa pUrvenI vAta che. kahI de ke have amAre laDavuM nathI. koTemAM kanse je varSa bI.e.nA vargamAM paMcAvana vidyArthIonI pappAjInA eka mitra hatA- sva. mulajI vI. nI DIkI karAvI le.' samAM, namratA ane emanA hAjarI A lakhanAre prazra karyo- ravIna TAgoranI mulajIbhAI kaMsa sa kala sTezana pAse AvelI vyavahAra ane vANIe jAduI asara karI ane be tasavIra keTalAM vidyArthIoe jo I che ?* javAba udyoganagaranI jamInanA mAlika hatA. teo tyAM zatruo pAchA mitra banI gayA. eTaluM ja nahIM, maLyo: 'cAra'! hA! mAtra cAra vidyArthIoe ja rahetA ane emanuM kArakhAnuM paNa tyAM hatuM. jIvanabhara mitratA nabhAvI ane ame tathA AMgaLI UMcI karI. pratha bIjo: himeza rezamiyAnI A udyonagaramAM ghaNI jamIna khAlI paDelI hatI. mulajIbhAInA putro Adi saha Aja sudhI mitro tasavIra ? javAbamAM pistAlIsa hAtha UMcA thayA ! pappAjIe, A khAlI paDelI jamInamAM bhArata rahyA chIe. mAphI mAMganAra koI divasa hIna nathI | gayA mahine ja samAcAra vAMcavA maLyA ke bijalI' nAmanuM IlekaTrIka moTara banAvavAnuM thato. mahAna vizALa hRdayavALo ja khullA dilathI naDiyAda pAse eka mahilAe pAMca hajAranI kArakhAnuM UbhuM karavAno vicAra karyo ane kSamA mAMgI zake che. A che kSamAyAcanAnuM kiMmatano mobAIla kharIdavA aDhI mahinAnA mulajIbhAI pAsethI jamIna kharIdavA sodo karyo adbhUta pariNAma-camatkAra! * * navajAta putrane pUrA pAMca hajAramAM rItasara vecI paNa pachI e sodA mATe baMne mitro vacce takarAra arham, ploTa naM 266, gAMdhI mArkeTa pAse, sAyana thaI, eka bAju kacchI luhANo ane bIjI bAju (IsTa), muMbaI-400 02 2. dIdho ! A AghAtanI kaLa vaLe te pahelAM ja bIjA karachI vANiyo, baMne jIde caDI gayA ane mAmalo mobAIla : 982168 1046, samAcAra vAMcyA ke kacchamAM dIkarI na IcchatA pitAe dIkarIne gaTaramAM vahAvI dIdhI. korTe caDyo. E-Mail:
[email protected] - te daramyAna paryuSaNa parva AvyA ane | 'vAMce gujarAta" aMtargata mukhyamaMtrI narendra plAsTikano samaya saMvatsarInuM pratikramaNa karI pappAjIe badhAM sAthe modIe 'taratuM pustaka'no vicAra vaheto mukyo. kSamAyAcanA karI. bIje divase jaina munionI | DaoN. yogendra pArekha eka pustaka vaMcAI rahe pachI bIjA, trIjA, cothA preraNAthI mulajIbhAI sAthe kSamAyAcanA karavA ema asaMkhya bhAvako sudhI pahoMce evo vibhAva | roja-barojanA jIvanamAM plAsTikanuM AkramaNa emane ghera udyoganagara gayA. ane bahAra UbhA AvakArya. have vAMco ! madhya gujarAta, kheDA mAtra paryAvaraNano prazna nathI. manuSya jAtinI rahIne kahyuM, 'mulajIbhAI, micchAmi dukkaDuM', jillAnA mAtara tAlukAnI eka zALAnA saMvedanazIlatAno sucaka AMka bahu jhaDapathI nIce mulajI-bhAI to Ano artha samajatA na hatA. AcAryae potAnI zALAmAM 'vAMce gujarAta'no Utarato jAya che emAM plAsTikanuM noMdhapAtra paNa dukkaDuMno artha 'do kaDA' karIne gussAthI sijhanala kAryakrama sarakArI rAhe yojyo. taMtranA pradAna che ! pANI, chAza, kaDhI, dUdha, davA, zoka, sakSama adhikArInI vizeSa upasthitimAM taratuM pustaka rAtApILA thatAM bahAra AvyA ne moTA svare anAja, kaThoLa, miThAI...badhuM ja plAsTikanA bolavA lAgyA. 'jeThA! ahIM tane dokaDA-bokaDA vicArane 'sArtha ka' pariNAma ApavA zikSakazrIe pekiMgamAM maLe che. pANInA paDA-beDA, bogharaNA kaMI nahIM maLe, (kacchamAM e vakhate 'do kaDA"no pANI bharelI DolanI paNa vyavasthA rAkhelI. sahunI sikko cAlato hato) tArI hiMmata kema thaI ke ahIM paNa plAsTikanA. prahalAda pArekhe "banAvaTI hAjarImAM paddhatisara pANImAM taratuM mukavA pustaka mArI pAse dokaDA mAMgavA Avyo ? jA , je kaMI vA 4 phUlone" kavitA keTalI vahelI ApI ! saMvedanazIla DubADyuM. jJAnanuM visarjana, ajJAnanuM udghATana ! kahevuM hoya te mArA vakIlane kahe je.' AvA sparzakSamatA nathI zabdomAM, vicAromAM ke rIlImata upasthita koIne na thayuM Azcarya ke na AdhAta ! apamAnabharyA kaparA saMjogomAM paNa pappAjIe vastaomAM, saMvedana kathAo vecAya che, vecAya bIjA divase chApAmAM A parAkrama prasiddha na thayuM saMparza zAMti rAkhI ane bahu premathI mAlajIbhAIna che paNa tenI dUragAmI asara thAya te pahelAM ja hota to thAya te pahelA ja hota to 'prerita' thayelAM keTalA vidyArthIoe "DaoNla samajAvyuM ke, 'mane dokaDA nathI khapatA. huM to jagatanI sarvavyApI arAjakatA tene grasI le che. mArge ' pustaka padharAvyAM hota tenI kalpanA ja karavI tamArI mAphI mAMgavA Avyo chuM. Akhare ApaNe kevo che A samaya ? vArasAgata paraMparAo . paNa kevo che A samaya ? vArasAgata paraMparA rahI, saMbhava che ke A zikSaka mahAzaya koI pustaka be mitro chIe. jamInanI bAbatamAM kajiyo thAya sAthe no sam LagAM viccheda ane vipharelI medhAmAM emanA vidyArthIone pANI bharelI eka e to vakIlo laDaze. ApaNe laDavAnI zI jarUra bhautikavAdI jIvanazailIe manu dhyane viSe (vadhu mATe juo anusaMdhAna pRSTha 27) Printed & Published by Nirooben Subhodbhal Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ HITI varSa-pa7 : aMka-11 navembara 2010 pAnA 28 kImata rUA. 10 ) OM aiM hrIM klIM sarasvatyai namaH / zrI sarasvatI devI jesalamera nA jJAna bhaMDAramAMthI
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana navembara, 2010 jika kasarata 8 takarIra TakA AturatAthI jue e rIte jovA lAgyo. jina-vacana Ayamana - divaso vItavA lAgyA, paNa rASTrapatino kazo rakSaka nathI ke zaraNarUpa nathI ja pratyuttara tene maLyo nahi. vittaM pasavo ya nAio taM bAle saraNaM ti manai / jJAnapipAsunI kadara. - have pratyuttara ke phI nahi ja Ave ema mAnIne ete mama tesu vi ahaM no tANaM saraNaM na vijjai / / teNe vicAryuM, have mArA mATe eka vikalpa rahe che DaoN. rAdhAkRSNananA jIvanano eka prasaMga che. ke prinsipAlane jaIne kahevuM ke huM phI bharI zakuM sUtravRrT4T 2-3-6 6. je temanI zikSaNa ane zikSaNa letA vidyArthIo tema nathI, to mAruM nAma kamI karo.' ajJAnI mANasa ema mAne che ke dhanasaMpatti, | pratye kevI lAgaNI hatI te darzAve che. Ama, te prinsipAlanI ophisamAM gayo ane pazuo ane jJAtibaMdhuo e badhAM potAne eka kaoNlejamAM eka vidyArthI pAse Tarma- phI prinsapAlane dIna vadane kahevA lAgyo, 'sAheba, rakSaNa ApavAvALAM che, kAraNa ke teo mArAM bharavA jeTalA paisA nahi. mAruM nAma kamI karajo.' che ane huM teono chuM." paraMtu e badhAM tenAM teNe phI bharavA mATe paisA meLavavA aneka | 'are, tuM to bhaNavAmAM hoMziyAra che, to pachI rakSaka nathI ke zaraNArUpa nathI. sajjanonA gharanA uMbarA ghasI nAkhyA, paNa koI pachI koI zA mATe tAruM nAma kamI karavAnuM tuM kahe che ?' An ignorant person believes that jagyAethI te vidyArthIne phI bharavA paisA maLyA | 'kAraNa bahu sIdhuM che. huM phI bharI zakuM ema nathI.' wealth, animals and relatives are nahi.. his protectors. He says, They 'paNa tArI phI to amane maLI cUkI che.' belong to me and I belong to tenI nirAzAno koI pAra rahyo nahi. 'hai !aneka AzcaryanA paDaghArUpe vidyArthInA them.' But they are neither his have konI pAse javuM? konI pAsethI phInA | mukhamAMthI A zabda nIkaLI Avyo. protectors nor shelter. paisA levA hAtha laMbAvavo ? e prazro tenA manamAM prinsipAle vidyArthInI pITha thAbaDatAM kahyuM, 'teM (DaoN. ramaNalAla vI. zAha graMthita 'bina vana' mAMthI) | ubhavI rahyA ! jemane patra lakhyo hato temanA taraphathI phI maLI chevaTe tene thayuM ke DaoN. rAdhAkRSNane A aMge cUkI che. DaoN. rAdhAkAne tAro patra maLyo hato. 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI huM patra lakhIne jaNAvuM ! joke, e moTA mANasane khUba dhyAnathI temaNe e patra vAMcyo lAge che, kema 1, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA mAro patra vAMcavAnI phurasada haze ke kema, e paNa ke patra vAMcIne temaNe tArA aMge mArI pAsethI 1929 thI 1932 prazna che, chatAM eka patra to lakhI jouM ! mAhitI maMgAvI hatI. meM mAhitI mokalI ApI. 2, prabuddha jena ane e ja divase teNe rASTrapati Do. enA javAbamAM temaNe tArI phI mokalI ApI.' 1932 thI 1933 rAdhAkRSAnuM paNa patra lakhyo ane posTa karyo. DaoN. rAdhAkRSNAne zikSaNa ane zikSaNArthI pratye briTiza sarakAra sAme na mUkavuM pachI to roja e vidyArthI rASTrapatinA kevI lAgaNI che eno sukhada anubhava e vidyArthIne eTale navA nAme pratyuttaranI rAha, cAtaka jema mehanI rAha je pratyakSa thayo. (saujanya : jaina prakAza) 3. tarUNa jaina 1934 thI 1937 4. puna : prabuddha jenanA nAmathI prakAzana | sarjana-sUci - 1939a1953 | kartA 5. prabuddha jena navA zIrSake banyuM 'prabuddha jIvana'| (1) saranAmA vagaranA mANaso DaoN. dhanavaMta zAha 1953 thI (2) satya dharmAya dRSTaye bhAgyeza jahA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 (3) patra- carcAya jaina dharma : aparigrahavazrImaMto guNavaMta bI. zAha thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda pravINa sI. zAha (4) prekSAdhyAnaeka anupama varadAna : mAsika * 2010mAM 'prabuddha jIvana'no 57mAM varSamAM prekSAdhyAnano marma aMja kiraNa zAha praveza (5) zrI samavasaraNa rUpA madhu zAha prabuddha vAcakone praNAma (6) 76mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna dalA jAnI (7) jaina sAhitya gaurava graMthazya17 : 'samayasAra' suvarSA jaina pUrva maMtrI mahAzayo (8) jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 22 DaoN. kumArapALa desAI jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI (9) zrI muMbaI jena yuvaka saMghane prApta thayeluM anudAna caMdrakAMta sutariyA (10) zrI jaina mahAvIra gItA- eka darzana : 23 pa.pU.A.vAtsalyadIpasUrIzvarajI ma. ratilAla sI, koThArI (11) sarjana svAgata Do. kulA zAha maNilAla mokamacaMda zAha | (12) paMthe paMthe pAtheya...gurudeva ane gAMdhIjI : jaTubhAI mahetA | gurudayAla mallikajInI najaramAM prA. pratApakumAra ToliyA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA cImanalAla cakubhAI zAha | mukhapRSTa saujanya : DaoN. ramaNalAla cI. zAha pU. munizrI kulacaMdra vijayajI saMpAdita "sacitra sarasvatI prAsAda' graMtha prakAzana saMvata 2055
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa 'prabuddha jIvana': 57 0 aMka: 11 0 navembara 20100 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25370 kArataka suda-tithi-10 0 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 81mA varSamAM praveza) prabhuDha @Jdol 0 0 vArSika lavAjama rU.125/-0 0 0 0 chUTaka nakala rUA. 10/-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha saranAmA vagaranA mANaso thoDA samaya pahelAM eka sAMje AjIvana sAmAjika sevA samarpita, bhAgoLe bhavaiyA AvI ApaNI purANakathAnI rasalahANa karAvatA satya prasaMga kathA pustaka "pagamAM bhamarI'nA lekhaka vidvAna mitra ane sAmAjika kurivAjo pratye kaTAkSa dvArA samAjane jAgRta karatA lIlAdharabhAI gaDA, jemane kacchI samAja ane mitro "adhA'nA ane jana manaraMjana karAvatA. gAmane pAdare vaNajhArA AvatA ane vhAlabharyA nAmathI saMbodhe che, - jo ke samayagALe koI emane jIvana jarUriyAtanI vastunI Apa-le karatA. nAgapaMcamIe madArI lIlAdharabhAInA nAme oLakhaze ja nahi-evA e svajana jevA AvatA ane svamAnapUrvaka potAnI rojIroTI raLI letA. A varganI sajjanano phona AvyoH vigato mitra kizora pArekhanA sanmAnita pustaka "kahAM gaye vo A zanivAre bIjuM kaMI rokANa che? sAMjanA cha vAge.' adhA loga'mAMthI sAMpaDe che. Avo eka asthAyI moTo varga ApaNA koI kAryakrama ke satsaMga mATe samAjanuM aMga banI gayo hato, A aMkanA saujanyadAtA AmaMtraNa Ape to emAM sAttvika emanuM koI sthAyI gAma ke ghara na hatuM. ane vaicArika tatva hoya ja, eTale | zrI vaMdana zAha sAdhu to calatA bhalA'nI jema A tarata ja meM manamAM anukULatA smati : sva. manISA vaMdana zAhanI komanA-vicaratA loko gAmegAma goThavIne hA pADI dIdhI. jo ke yatithi nimitte pharatA. emanuM koI sthAyI saranAmuM muMbaInI vikaTa ane trAsadAyaka TrAphika na hatuM. samasyAne kAraNe ghara- oNphisathI bahAra javuM have duHkhadAyaka banyuM to Adhunika jIvanazailIne kAraNe A badhAMnA vyavasAyo alopa che ja, paraMtu gamatAno gulAla uDato hoya tyAM javA mana lalacAya thaI gayA, paNa varasonI paraMparAthI je kAmamAM A jAti jotarAyelI to kharuM ja. uparAMta tyAM samavayaska ane samaciMtanaska mitro paNa hatI e have kyAM che enI ApaNane khabara che? have e kevI rIte maLI jAya, jUnA maLe, jemane muMbaImAM vAre vAre maLavAnuM zakya jIve che, AjivikA mATe peTiyuM pUravA mATe zuM kare che enI ApaNe banatuM na hoya evAM ane navA ropAya paNa kharA. saraLatAthI kalpanA karI zakIe? jIvanamAM kazuM maLatuM nathI, pratyekanI kiMmata to cUkavavI ja paDe. A varganuM koI sthAyI gAma na hatuM, eTale emanuM koI saranAmu ApaNane yAda haze ja ke hajI thoDAM varaso pahelAM ja zAka nathI. badhA gAmoe e varganI sevA svIkArI paNa vatanano darajjo samAravAnI charI-cappanI dhAra kADhanAro ApaNe AMgaNe AvIne na Apyo, eTale A bhaTakatI jAtine koI rezanakArDa na maLe, e charI-cappAnI dhAra potAnI sarANa upara kADhI Apato, piMjAro ApaNI 'bhavya lokazAhImAM ene matapatra na maLe eTale matAdhikAra ghare AvIne osarImAM besIne rU piMjI deto, navarAtrImAM gAmane to zeno maLe? oLakhapatra na maLe, eTale enA bALakone zikSaNa * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsapaoNrTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email:
[email protected] Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana navembara 2010 na maLe, vahIvaTI mALakhAne mAtra kalamo ja hoya che, emAM komaLatA jhaveracaMda meghANI kRta "mANasAInA dIvA' vAMco. saMta ravizaMkara ke mAnavatA kevI? mahArAja A jAti vatI laDyA ane AjhAdI pachI cheka 1952mAM to A badhAM peTiyuM raLavA mATe zuM kare? bIjo koI vyavasAya A kAyado rada thayo. eTale A jAtine kharI AjhAdI to 1952mAM AvaDe nahi, ane bhaNataramAM praveza na maLe, pariNAme strIo maLI ane janma paNa be-eka janmyo tyAre ane bIjo 1952mAM. dehavyavasAya kare ane bALako ne puruSo gunegArIne raste caDhe. bIjuM ApaNA pUrva samAja ane sarakAre A jAti pratye anyAya karyo kare paNa zuM? ahIM ApaNane kArla mArksanI lAla AMkha yAda Ave. che, ane vartamAne paNa emanI paristhiti dayanIya to che ja. eka aMdAja mujaba bhAratanI kula vasatInA ATha TakA AvA A bhaTakatI jAtinI vAcA emanA A zabdomAM sAMbhaLoH bhaTakatI jAtinA loko che. AmAMya gujarAta, rAjasthAna, "amArI AMI kyAMya jagyA nathI. sarakArane kyo ke amane upADI mahArASTra, madhyapradezamAM temanI vasatI anya rAjyo karatAM vadhu che. pAkistAnamAM ke kyAMya bIje nAkhI Ave. bIjA dezanA to amArI sAthe gujarAtamAM to emanI vasatI aMdAje cAlIsa lAkhanI che ane Avo vyavahAra karaze to ame AMInA nathI eTale AvuM kare evuM bolI samudAyanI saMkhyA aThThAvIsanI che, emAM bajANiyA, bhAMDa, gArUDI, mana bALIzuM, paNa AMI raI A jAkAro have sahana thato nathI.' DADoDI, madArI, vAhI, vAMsaphoDA, bAvA, bhavaiyA, vAgharI, oDa, A vAstavikatA ApaNI sAme lAvI eka 27 varSanI dIkarI. pAradhI, sarANiyA, vaNajhArA vagere che. nAme mittala paTela. patrakAratvano abhyAsa karI ema. phIla.nI DIgrI ApaNe phaoNrbasamAM pragaTa thatI abajopatinI yAdImAM bhAratanA mATe kavara sTorI zodhavA e gAmegAma pharI. A samAjanI vigato keTalA ane mukeza aMbANInA abajonA raheThANa, tema ja zera- jANI enuM mana dravI UThyuM. eka gharamAM traNa peDhIthI strIne sonA-cAMdInI vigato ke anya bhautika samRddhinI vigato vAMcavA dehavyavasAyamAM jotarAyelI joIne, cothI peDhInI bALakI paNa TevAI gayA chIe, utsuka chIe ane svapna nazAmAM DolavA mAMDIe A vyavasAya mATe taiyAra thaI rahI hatI, A joI jANIne mittalamAM chIe, evA samaye bhUkhyA sUI jatA ke deha vecI potAnA parivAranuM A jAtine samajavAnI ane enI sevA karavAnI eka paeNzana jAgI. poSaNa karatA AvA "jIvo'no vicAra karIe chIe? enI rojI, A "pezana' enuM 'mizana' banI gayuM. enA zikSaNa ke enI mAMdagInI mAvajata mATe emane koI UbhA e pharI vaLI, ekalI dIkarI jhanUna laIne nIkaLI paDI. e loko nathI rAkhatuM kAraNa ke emanI pAse potAnuM saranAmu nathI. oLakha sAthe rAta-divasa rahI, emanI sAthe roTalo ne caTaNI khAdhI, e nathI, oLakha che to badanAma jAti tarIkenI ja oLakha che. A bhaTakatI jAtimaya banI gaI. pote bhaTakatI-bhamatI thaI gaI. AzcaryanI hakIkata to e che ke aMgreja sarakAre 1871mAM dezamAM koI paNa kArya sAthe AtmasAta thavAya to ja ene pUro nyAya vasatI AvI baso jAtione janmajAta gunegAra (noTIphAIDa) ApI zakAya. basa eka ja dhUna, A bhaTakatI jAtine sarakAra pAsethI jAhera karI hatI. nAma ApyuM "krimInala TrAIbsa ekTa 1871." oLakhapatra apAvavuM, ene enA baMdhAraNIya ane mAnavIya hakko eTale A samudAyamAM je janme e gunegAranI chApa sAthe ja janme. apAvavA, ene svamAnapUrvaka rojagAra maLe evA prayatno karavA, gAmamAM koI corI-lUMTa-khUna thAya to polIsa gunegAranI zodha ane A jAtinA bALakone zikSaNa apAvavuM jethI have e strIo na kare, AvI jAtinA eka isamane pakaDIne jelamAM dhakelI devAno. dehavyavasAyanA raste na jAya, ane navA gunegAro na sarjAya. jANe aMdhera nagarI'nI kavitA jema, "jADA narane joI zULIe caDhAvo." ApaNA pUrva samAje je samAja pratye anyAya karyo hato enuM pachI sIdho kesa ane jIvanabhara jelavAsa, pachI bhalene eNe sAco prAyazcitta karavA ekalI eka dIkarIe hoDa kADhI. guno karyo na hoya. e jAtimAM janmyo e ja guno. enI vakilAta A mizanamAM sarakArI vahIvaTakAro taraphathI ene ghaNAM kaDavA to koI na kare kAraNake temanA para dabANa lAvavA polIsane anubhavo thayA. sAdhana vagara e rakhaDI, ane aneka nirAzAono ekataraphI adhikAro maLyA hatA. AvI jAtinA lokone DhoranI sAmano karyo. jema tAranI vADanA vADAmAM rAkhavAmAM AvatA, ane chUTA hatA AvI nirAzAnI paLomAM izvare enI madada karI ane temane roja polIsa sTezane hAjarI pUrAvavI paDatI. A pratyeka lIlAdharabhAI temaja anya sevAyajJadhArIono paricaya thayo. hAjarI samaye e jAtine aneka apamAno, gALo ane zoSaNano mittalanA mizanano jhAMkho thato dIpa prajvalita thayo. bhoga banavuM paDatuM. kAraNake polIsane AgaLa kahyuM tema ekataraphI tA. 30mI okTobare sAMje cha vAge muMbaInA sevAbhAvI adhikAro maLyA hatA. e samayanA polIso keTalA nirdayI hatA e jAgRta nAgariko, zreSThio ane patrakAro samakSa muMbaInA mATuMgAto ApaNe vArtAo ane itihAsamAM vAMcyuM ja che. sthita samatA holamAM A badhI vigatono slAIDa zo dvArA vigate * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 0 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) - kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 prabuddha jIvana ahevAla apAyo tyAre tyAM beThelA sau Rju hRdayIonuM aMtara zrI vasanajIbhAI gaDA ane amArA nItinabhAI sonAvAlAe be bhInuM thaI gayuM. varasanA kharcanI javAbadArI lIdhI ane pachI to ghaNAM zreSThio A prAraMbhamAM razmibhAI saMghavIe-(jeo sI.e. che ane muMbaInI dAdane anusaryA. sarvene abhinaMdana. vaDAlAnI phUTapAtha uparanAM keTalAMka jhUMpaDAonA punarvasana mATe sevAbhAvI anubhavIonI sahAyathI amadAvAdamAM 'vicaratA purA kAryarata che. abhinaMdana) A pravRttino ahevAla Apyo. tyAra samudAya samarthana maMca' e saMsthAnI sthApanA thaI. kavi mAdhava bAda zrI lIlAdhara gaDA-adhAe (09879506059) A rAmAnuje pramukhasthAna saMbhALyuM ne kAryarata thayA, ane mittala to vicaratI jAtine thayelA ane vartamAnamAM thaI rahelA anyAyonA A mizananuM rasAyaNa banI gaI che ja-079-2682 1553/ savistAra dAkhalAo ApyA ane pachI mittale to asmalita 09099936011. vANImAM potAne thayelAM je je anubhavo kahyAM e abhivyaktithI pU. morAri bApunA haiye A vAta vasI gaI ane eka 'rAmakathA" to pratyekanI pAMpaNamAM bhInAza chavAI gaI. A saranAmA vagaranI jAtine eozrIe arpaNa karI che. mittale A jAtinI rojagArI, oLakhapatra vizenI vigate vAta AvI jAti pratye ApaNA pUrva samAje karelA anyAyanuM to karI. paNa eno mukhya dhyeya A varganA bALakone zikSaNa prAyazcitta pratyeka Adhunika mAnavIe karavAnuM hoya. e karmakSaya ane ApavAno che. jethI navA gunegAro ane dehavyavasAyI pedA na aparigrahano uttama mArga che. AvA samAjane sahAya karavAthI navA thAya. jIvanabhara, janmajAta apamAnita ane gunAkhorInA vAtAvaraNamAM zubha karmanuM AtmatattvamAM ropaNa thAya che. mahAnagaranA sAdhanasaMpanna ucharelA A samAjane zikSaNanA vAtAvaraNamAM laI javA e paNa to potAnA eka bALakanA zikSaNa mATe paccIsa hajAra dara mahine eka kaparuM ane vikaTa kArya che. kharce che. ahIM to A rakamamAM 40 bALakone zikSaNa ane saMskAra AvA zikSaNa mATe makAna to koNa Ape? eTale mittale varSa daramiyAna maLaze ane A bALakonA AnaMda-killola ane kAryakaro ekatra karI AvI zALA gAmane pAdare jhADanI nIce zarU enA mAtApitAnI TharatI AMtaraDInuM puNya ApaNA eka bALakanI karI. AvI eka vachAyA zALAmAM e jAtimAMthI bALako pragatimAM umerAze, to zubhanA keTalA guNAkAra thaze enI bAlikAone zodhI lAvI akSarajJAna apAve. eka vRkSachAyA kalpanAno AnaMda ja ApaNAmAM navA prANanuM umeraNa karaze. zALAmAM lagabhaga 40nI saMkhyA ane eka baoNrDa, pustaka, AhAra Avo prakAza ane puNya sarvenA hRdayamAM pragaTo evI parama vagereno kharca varase rU. 25,000 hajAra Ave. zaktine prArthanA! adhanavaMta zAha mittalanI A apIlanA pratibhAvarUpe tyAM mArI bAjumAM beThelA
[email protected] jaiina sAhitya jJAnasatra-7 zrI zAmajIbhAI ghaNI badhI saMsthAo ghATakopara pArasadhAma khAte yojAze avasara sAthe saMkaLAyelA che. sAMpratamAM teo zrI, saurASTra ke sarI prANaguru jaina senTara kacchI jaina bhAIo mATenI AvAsa yojanA * jInAgama : Atma-sudhAraNAno amUlya dastAveja Ayojita zAsana aruNodaya pU. gurudeva kacchI jaina phAunDezanamAM vizeSa kAryarata che. vidvAnoe svIkRtipatra tA. 25-11-10 zrI namramuni ma. sA.nI pAvana nizrAmAM temanA pramukhapada heThaLa Disembara sudhImAM tathA nibaMdho tA. 02-12-10 sudhImAM vismagahara sAdhanA TrasTa prerita guNavaMta , lagabhaga 750 jeTalAM parivAro muMbaInA baravALiyA saMyojita jaina sAhitya dUranA parAomAM AvAsa meLavaze. 21452471:
[email protected] jJAnasatra-7 padmazrI DaoN. kumArapALa desAInA temanA sanmAnamAM mahArASTranA mukhya Mobile : 9820215542 pramukhasthAne tA. 8 ane 9 Disembara, '10nA pradhAna zrI azokarAva cavhANa, zrImatI razmi 601, smita eNpArTamenTa, upAzrayalena,ghATakopara pArasadhAmamAM yojAze jemAM DaoN. jitendra uddhava ThAkare, jayavaMtIbahena mahetA temaja zAha tathA DaoN. dhanavaMta zAha ane DaoN. bipina zrI zAmajIbhAI (amara sansa)nuM vIrAyatananA sAdhvI zrI zIlApIjI uparAMta dozI satranA adhyakSasthAne raheze. viSayo nIce sanmAna muMbaI zaheranA aneka agraNIo e pramANe che: udAracita dAtA, sAmAjika agraNI, upasthita rahI zubhecchAo arpI hatI. zrI - caturvidha saMghane sAMkaLatI keDI-samaNa zreNI, muMbaInA suprasiddha DipArTamenTala sTorsa amara zAmajIbhAI muMbaI jaina yuvaka saMgha sAthe suvratI samudAya ke dharma pracArakanI AvazyakatA sansanA zrI zAmajIbhAI TokarazI vorAnA tA. zubhecchaka tarIke varSothI saMkaLAyelA che. svarUpa niyamo. 10-10-2010nA pUrAM thatAM 75 varSa eozrIne eozrInA svAthyapUrNa dIrgha jaina zALAnA bALako mATenA Adarza nimitte amRta mahotsava varSa samiti taraphathI AyuSya mATe paramAtmAne prArthanA. abhyAsakramanI rUparekhA Tarpha klabamAM sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM. -pramukha zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha,
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana navembara 2010 satya dharmAya daSTaye a bhAgyeza jahA (vidvAna lekhaka AI.e.esa ophisara-sanadI adhikArI che. vartamAnamAM gujarAta sarakAranA sAMskRtika vibhAganA variSTha saciva che. vidyA kSetre saMskRta bhASAnA paMDita che. uttama vaktA che. "pahADa ogaLatA rahyA' e zIrSakathI emano kAvya saMgraha che.) pUjya dhanavaMtabhAInA atyaMta premAgraha ane IzvarakRpAthI Aje (saunA) poSaNadAtA (Iza), mane satyanuM darzana thAya te sAru te jagatanA sauthI agharA viSaya para kaMIka vAta karavI che. jo ke kholI Apa." prAraMbhamAM eTaluM kahevAnI IcchA to thaI Ave che ke A pravacanamAM A maMtranA cothA caraNane Aje samajavAno prayAsa karavo che. uccArAto zabda e pelA RSividhAnono pratidhvani mAtra che. "iti A upaniSada mAnavatAnA itihAsamAM uccArAyela adbhuta zukyuma dhIrANAM' e upaniSadavAkya, Ama buddhizALI mahAnubhAvo vidhAno che. satyane ATaluM muktarIte sAMbhaLavuM e paNa eka lhAvo kahI gayA che, te namratAnA bhAva sAthe vAtano prAraMbha karavo che. che. kAraNa jyAre paNa satya uccArAyuM che tyAre kAMto ene tatkSaNa A jagatanA prAraMbhathI ja manuSya potAnA astitvano artha ja nabaLA pADavAnA prayatno thayA che, kAMto ene ardhasatya ke koI pAmavA mahenata karato rahyo che. e vedakALanA RSionI dravIbhUta mAlikIhakanI jaTAjALamAM dhakelI devAyuM che. A rIte satyanuM Akalana cetanAnA sAmagAna hoya ke ethensamAM sokreTIsa-pleTonA saMvAdo covIsa kereTanuM che. A AjanI vibhiSIkA che eTalA mATe Adhunika hoya, ke mahAvIraprabhunI ghora tapasyA hoya, bauddhabhikhkhaonA patrakAra ane lekhaka gurucaraNadAsa A varSamAM ApaNane sarasa vihAra hoya, sa yatnomAM, bhASAnI bhaMgimAomAM, nRtyamAM badhe pustaka Ape che, "dhI DIphIkalTI opha bIIMga guDa.' manuSya cetanAnA sAcA svarUpane, yathAtatha pAmavA mATe mathAmaNa satyano ane gujarAtano saMbaMdha paNa jANIto che. vizvamAnava karI che. ane je eka tattvanI aharniza upAsanA karI che te tattva gAMdhIjInI AtmakathA "satyanA prayogo' Aje paNa gujarAtI satya che. A 'satya' zabda ja sat dhAtu parathI Avelo che. e rIte bhASAno Agavo zaNagAra che. svAmI dayAnaMde dharmanI navI astitva ane satya eka ja phaLanA ane tattvajJAnamAM samAna vyAkhyAo karIne je pustaka lakhyuM te paNa 'satyArtha prakAza"nA nAme arthachAyAo pragaTAvatI saMjJAo gaNAya che, gavAya che, carcAya Aje paNa dharmaciMtananI eka dharohara che. bhAratanA svAtaMtrya saMgrAme che. Aja paryata jagatanI badhI saMsthAo jemAM manuSya zraddhA mUkI jagatane je zabdanI bheTa ApI te 'satyAgraha' jagatanI ahiMsaka che te badhI saMsthAonI mathAmaNa A satyanI prasthApanA ja rahI caLavaLanuM Aje paNa cAlakabaLa gaNAya che. mitra vinoda bhaTTa kahelI che. ApaNI dhArmika, sAmAjika, nyAyika ke rAjakIya vyavasthAo eka ramUja yAda Ave che; ekavAra sarojinI nAyaDUe gAMdhIjIne eka yA bIjA svarUpe A satyanI ja upAsanA karatI hoya tevuM pUcheluM ke jagatamAM sauthI suMdara strI koNa che. sarojinI nAyaDUne jovA maLe che. vedanA RSie AvI ja kSaNe uccArelA maMtramAM "ekama AzA hatI bApu sarojinIne ja A biruda Apaze, paNa gAMdhIjIe sad viprAH bahudhA vadanti'mAM jANe ke satya bAbatanuM eka sanAtana kahyuM "kasturabA". thoDA samaya pachI sarojinIbena kasturabA sAthe satya uccArAyuM che. anekAntavAdano pAyo paNa satyazodhakanA mananI koI anya viSayanI carcA karatA hatA tyAre kasturabAe kadAca bemokaLAza, enA khullApaNAno yugaghoSa che. A parama satyanA traNa vAra sarojinInA rUpa ke svabhAvanA vakhANa karyA hatA, tyAre AbhAsoe athavA tenA ajJAne jagatamAM aneka anartho saryA dhIre rahIne sarojinI nAyaDUe bApuno jagatanI sauthI suMdara strI che. manane dharatIkaMpano anubhava thAya tevA yuddho khelAyA che. kyAMka "kasturabA' che tevo bApuno abhiprAya kahyo. kasturabA tarata ja bolyA, izune khIle dIdhA che to kyAMka sokreTIsane jhera dIdhuM che. paNa jagatamAM bApu koI divasa khoTuM bole nahIM. samaye samaye ko'ka mahAvIre, ko'ka buddhe ke gAMdhIe ke TolsaToye satya mATe jIvanAra ane maranAra aneka mahApuruSonA jagatane prakAzita karI zake tevI rIte A satyanI yugapravartaka ghoSaNA udAharaNothI bhAratanuM janajIvana bharyuMbhAdaryuM che. yudhiSThira ane karI che. paMDita sukhalAlajIthI prAraMbhAyela A satyazravaNanI paraMparA rAjA harizcandranI kathAo ApaNI gaLathuthImAM satyanuM pratisthApana dhanavaMtabhAI jevA saMtapuruSo A kaLiyugamAM paNa nibhAvI rahyA che karatI rahI che. gurucaraNa dAsanuM chelluM pustaka "dhI DIphIkalTI opha te manuSyanA mATe eka AzvAsana che. bIIMga gUDa' eka taddana navI rIte mahAbhAratane tapAse che. dareka satya dharmAya draSTaye' e izopaniSadanA paMdaramAM maMtramAM uccArAya yudhiSThirano pitarAI bhAI duryodhana hoya che. yudhiSThirathI zarU karIne che. je maMtra A pramANe che. satyaniSThAthI jIvatA aneka lokoe satyanI rAhe jIvatA jIvatA 'hiraNyamayeNa pAtreNa satyasthApihitam sukham, aneka kasoTIomAMthI pasAra thavuM paDe che. "satAm saddhi: saM thaI tattvam pUSapAtRNu satyadharmAya dRzya 15nA' puSyana mavati' e kahevata ghera ghera ane zerI zerImAM sAcI paDatI arthAta "suvarNamaya pAtra vaDe satyanuM mukha DhaMkAyeluM che. he jaNAya che. to svAtaMtryanI vizvasvIkRta vyAkhyAmAM gurudeva ravIndranAtha
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 prabuddha jIvana TAgore paNa satyano mahimA karyo che. A rIte; mRtyu thayuM. tyAre pe'lA bahene DaoNkTara sAthe mITho jhaghaDo karyo. tame Where the mind is without fear mane zA mATe sAcesAcuM na kahI dIdhuM. DaoNkTare bahu nikhAlasatAthI And the head is held high, svIkAryuM ke huM mananA viSAdane jo paMdara divasa paNa vilaMbamAM Where knowledge is free, nAkhI zakuM to nAkhavA mAMgato hato. Where words come out from The depths of truth, pahelA udAharaNamAM naryo daMbha hato, asatyanA pravartanane Where tireless striving DhAMkapichoDo karavAno eka bAliza prayAsa hato, to bIjAmAM Stretches its arms towards perfection, sAmAnya mANasanI ajANye sAmAnya mANasa dvArA thatI Where clear reason has not satyaniSThAnI pratiSThA jovA maLe che. jyAre trIjAmAM 'satye tuyAta, lost its way into dreary desert of dead habit, priyaM tuyA' vALo maMtra guMje che. Into that heaven of freedom AdhyAtmika kSetranA satyamAM lokika jo ke AvA satya paNa My father let my country awake.' DhaMkAyelA na hoya tevuM nathI. kAraNa ke ApaNe je yugamAM jIvIe Rabindranath Tagore chIe te spardhAno ane mArkeTIMgano yuga che. ahIM jAherAtomAM satyane ApaNe be rIte tapAsavuM che, laukika satya ane AdhyAtmika ane samAcAromAM anekavAra satyane DhAMkavAnI kalAne mArkeTIMga satya. kahevAmAM Ave che. koI sAbuthI taMdurastI AvI na jAya ke koI satya vizenI carcAno ApaNe prAraMbha karIe te pahelAM huM traNa udAharaNa cokkasa prakAranuM kApaDa tamane 'paraphekaTa mena' na banAve. mIDIyAmAM ke kissA ApanI manobhUmimAM ropI devA mAMguM chuM. cAlatI TrAyala vize to jeTaluM ochuM bolIe teTaluM sAruM! eka | (eka) ekavAra eka kaoNlejamAM sIlebasamAM 'satyanA prayogo'nuM pustaka jokathI ja mArA kaTAkSane asarakAraka rIte rajU karI zakAze. na rAkhavuM, kAraNake Ama karavAmAM Ave to vidyArthIo satyanA eka vAra eka bApu mArate ghoDe jaI rahyA hatA, ghaNA lokoe prayogonI kApalIo lAvaze ane tenAthI satyanI kusevA thaze. hAtha joDI bApune pokAryA. paNa sAMbhaLe to bApu kevA...e to ahIM prazna ema che ke satyanA prayogothI dUra rAkhavAnA prayAso te jatA rahyA. aDadhA kalAka pachI badhAnA Azcarya vacce bApu thAkelA suvarNamaya pAtra che ke kApalI, ane kApalI thakI khulluM paDanAruM cahere pAchA AvyA. loko jemaNe thoDA samaya pahelA emane mArate samAjajIvananuM khokhalApaNuM. ghoDe jatA joyA hatA te saue ekI zvAse bApune pUchyuM, 'bApu ! (ba) mArA jIvanano eka prasaMga kahevAnI IcchA thaI Ave che. kAM pAchA AvI gayA? kayA gAma jaIne AvIyA, bApu ?' mane eka svAmIe savAre vahelA bolAvyA, savAre cAra vAgye. je lokone AzvAsana ApatAM bApue kahyuM, 'I to, hAme gAma lokone naDiyAdanI jUnI vyavasthA yAda haze e loko jANatA haze gayo'to. ko'ke kahyuM dhIgANuM thayuM che.' loko utsukatA vadhArIne ke naDiyAdamAM jela relve sTezananI bAjumAM ane mukhya rastA upara ja temanI keDa para bharAvelI talavAra joI rahyA hatA. 'pachI bApu !" hatI. ziyALAnI vahelI savAra hatI, khAssI ThaMDI hatI. huM mukhya ekajaNe pUchyuM. koIe vaLI evuM e pUchI nAkhyuM: 'to bApu rastA upara ja hato. ziyALAnI vahelI savAra hatI, khAssI ThaMDI pAchA kAM pharyA ?' bApue kahyuM: 'nyAM'to hAcukaluM dhIMgANuM hatuM. hatI. huM jillA mejisTreTa paNa hato, te jela AgaLathI pasAra thato mane to Ima ke A to hamAcAra haze.' hato tyAre eka dRzya joyuM. satya vize dareka yugamAM carcA thayelI che. paNa AjanA yugamAM bahAra roDa para keTalAka loko phUTapAtha para sUtA hatA. ThaMDI hADa - jyAre mIDIyAnI ATalI pracura mAtrAmAM hAjarI che, jyAre ApaNA jyAre mIDIyA dhrujAve evI hatI. meM paNa be sveTara paheryA hatA. paNa eka phATelI gharamAM TIvImAM anekagaNI hiMsA roja batAvavAmAM Ave che tyAre cAdaramAM eka parivAra potAne mAMDa mAMDa DhAMkatuM hatuM. meM saheja AITI zabda paNa tenI mudrA badale che. agAu AITI eTale najara bahAra karI, pelA kuTuMbo tarapha najara gaI. eka garIba mANase inphormezana TekanolojI ke gujarAtIo mATe InkamaTekSa jevo artha jo dhAryuM hota to ekAda nAnA gunAmAM paNa pakaDAI javAnuM vicAryuM thato hato paNa have AITI eTale InTelegyula TerarIjhama gaNAya hota to jelamAM roDa karatAM vadhAre sagavaDo sAthe raheto hota. A che. A satyasaMhAramAM mIDIyA evI bhUmikA bhajave che jemAM ame mANasa ane jelanI vacce ubhelI divAla vAMcavAno meM prayatna karyo. batAvIe e ja tamAre jovAnuM. ame kahIe e ja sAMbhaLavAnuM. Ane mane jaNAyuM ke dareka mANasanI AMkhamAM prabhu e eka evuM teja ANu kAraNe satyazodha mATenI Indriyano ja jANe ke kSaya thaI rahyo che. che je tene satyanA pakSe rahevA mATe jAgRta karyA kare. ahIM bRhadAraNyaka upaniSadano eka maMtra yAda Ave che, (3) trIjuM udAharaNa eka DaoNkTare uccAreluM nirdoSa jUThANAnuM 3 tasyopaniSat satyasya stymiti| prANA vai stym| teSAM eSa stym|' che. eka bahenanA patine kensara thayeluM. DaoNkTare bahenane batAvyuM juo, sAMbhaLo, tetarIya upaniSada (zikSAvalI; anuvAkanahIM, tapAsa karIe chIe va. va. jaNAvI AkhI vAtane chupAvI 2)mAM brahmanuM varNana A prakAranuM che je batAve che ke satyanI pratiSThA rAkhI paNa pachI to kemotherepI cAlI ane chelle pe'lA bhAInuM 101 upaniSadane pAne pAne jovA maLe che.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana navembara 2010 AkAzazarIra brahmA (2) A satyanuM mukha hiraNyamaya pAtrathI DhaMkAyeluM che. satyAtma prANArAma mana Anandam (3) he sUrya! tame tene kholI Apo, zAntisamRddham amRtam | (4) jethI huM satyadharmanA darzana karI zakuM. iti prAcInayogya upAsvI' ahIM lokika satyanI vAta nathI. jaina dharmanI traNa pravartaka saMjJAo che, samyaka jJAna, samyaka darzana RSikavi dvArA IzopaniSadanI prArthanAnA saMpuTamAM A prathama ane samyaka cAritrya. ramaNabhAIno jAdu AvA pAribhASika zabdane maMtra che. A maMtra sAdhakanI manosthitine rajU karato maMtra che. pahelAM ekadama sarasa banAvIne pIrasavAmAM che. A samyakatva eTale to satyanuM mukha DhaMkAyeluM che, satya ema sahelAIthI dekhAtuM nathI. sArApaNuM, sAcApaNuM. samyaka darzana eTale dharmamAM zraddhA, devakAryamAM Ama joIe to yugothI manuSya buddhie satyane zodhavAnA aneka sAcI ruci, sAcuM Atmadarzana. vedAMtamAM eka sarasa pAribhASika prayatna karyA che. ahIM satyanuM mukha aMdhakArathI nahIM paNa hiraNyamaya zabda vaparAya che. draga-drazya-viveka. sAcA darzana vinA samyakajJAna pAtrathI DhaMkAyeluM che. A hiraNyamaya pAtra zuM che. enI samajaNa upalabdha thAya nahIM. samyakajJAna eTale sAcuM jJAna. jJAna e cetanAne mAyA ke yogamAyA kahe che. vinobAjI A yogamAyA e saMsAranI pariSkRta karatI upAsanA che. AjanA yugamAM mAhitIne jJAna mAnI jaTAjUTa racanAmAM aTavAI jatA mAnavamananI urdhvagatimUlaka sUtra laIe tevuM jokhama che tyAre jaina tatvadRSTAoe ApelI A saMjJA gaNe che. A maMtrane. ApaNo sAmAnya khyAla evo che ke "UMDA atyaMta upayogI che satyanI upAsanAmAM. samyakadarzana thAya, aMdhArethI prabhu parama teje, tuM laI jA'. arthAt manuSyano satyano samyakajJAna thAya paNa jo A vAta AcAramAM pariName nahIM to sAkSAtkAra aMdhAranA paDane lIdhe, ADazane lIdhe aTakI paDe che. artha ja na rahe eTalA mATe, samyaka cAritryanI vAta anivAryapaNe eka arthamAM e samaja sAva khoTI nathI paraMtu, RSikavi A maMtramAM karavAmAM Ave che. Ama mokSamArganA A traNa anivArya sopAnonA eka judA DAyamenzanathI, eka judA dRSTikoNathI satya viSenuM satya mULamAM satya che. je darzana thAya, je jJAna prApta thAya ke je cAritryanuM samajAve che. RSinuM kahevuM che ke je jhAkajhamALa che, te sAdhakane nirmANa thAya te sarvamAM satyano pAyo hovo Avazyaka ja nahIM phasAvI rahyuM che. A hiraNyamaya mukha e saMsAranA sukha jevA lAgatA anivArya che. paribaLo tarapha aMgUlinirdeza kare che. eka pAtranA bAhya svarupamAM jaina dharmamAM AcAranuM khUba mahatva che. saMsArIoe ane dekhAto prakAza che ane bIjo assala AtmAno divya prakAza che. sAdhuoe kevI rIte potAnA AcArane pariSkRta karavAno tenI A bAhya prakAzanuM AvaraNa manuSyane pe'lA divya prakAzanI tarapha khUba jhINavaTabharI vigato zAstromAM maLe che. parvAdhirAja paryuSaNa thatI gati aTakAvI de che. eka bIjI dRSTie joIe to divya prakAza paNa AvA ja AcAravijJAnanuM vArSika zAhI snAna che. A pAmatAM pahelAM, turata pahelAM, A jhagamagATa stara Ave che jyAM AdhyAtmika valaNane kAraNe jainajIvana darzanamAM pAMca mahAvratonuM sAdhaka aMjAI jAya che. A divya prakAza pAmavA pahelAnuM chelluM mahAbhya khUba che. A pAMca mahAvrato che satya, ahiMsA, asteya, pagathiyuM che. A caLakatuM, DhaMkAyeluM sTeja atikramI zakAya to manuSya aparigraha ane brahmacarya. gAMdhIjI kahetA mArA jIvanamAM traNa mATe divyaprakAza pAmavo saraLa bane che. jemake gItAmAM kahe che, vyaktiono bhAre prabhAva hato, TolasToya, thoro ane zrImad ne tatra sUryo mati, na zazo , na pIva: | rAjacaMdrajI. A traNeya mahApuruSo satyanA mahAupAsako. jaina dharmamAM yat tvA na nivartanta, tadvAmuM paramaM mam II satyanuM A mahattva ja aMtatogatvA zAlIna samAja ghaDavAmAM A satyano prakAza pAmavA mATenI ApaNA saunI mathAmaNa che. agatyano bhAga bhajave che. ApaNA vrato, dhyAna badhuM ja aMtatogatvA A sata-tattvane pAmavA mathe mane jenuM atyaMta AkarSaNa che te to jaina dharmanI satyaniSThAno che. je astitvane enA sAcA svarUpe rajU kare che, je sat che. AnI pAyAno paththara che, te che anekAntavAda. anekAntavAda eTale dareka vastune, jAgRti ApanAra citta che, ane A jAgRti sAthe parama satyanA darzana bAbatane, banAvane aneka aMta hoya che eTale ene samagrapaNe tapAsavI thatAM je AnaMda thAya che te saccidAnaMda che. manuSyanuM, vizeSa karIne sAdhakanA joIe. AnAthI vadhAre asarakAraka satyanI upAsanA mATenI rIta na jIvanamAM A prakAranI saccidAnaMda avasthA ekamAtra icchanIya hoI zake. anekAntavAdanuM saundarya e che ke satya sudhI pahoMcavAno eka gaMtavya sthAna hoya che. ahIM ja sAdhaka vitarAgI ane kevaLI jJAnanI Adarza rasto che. samagra menejamenTanuM je vijJAna A sadImAM vikasI rahyuM jAgRtine pAme che. paryuSaNa AvA satya dharmanA darzana mATeno sAdhanApatha che te A anekAntavAdanA siddhAMta para AdhArita che. A kAma, A che. satyano dharma ane dharmanA satyanI AvI divya anubhuti saune maLo e projekTa anya rIte paNa thaI zake tema che. ja prArthanA. * * * | RSikavi je satyadharmanI vAta kare che enA pUrA saMdarbhamAM (zrI muMbaI jena yuvaka saMgha yojita 76mI paryuSaNa vyAkhyAnasamajavA jevI che. A maMtramAM satyadharma mATe je udyoSa che te A mALAmAM tA. 9-9-2010nA Apela vaktavya.). prakAre jovA maLe che. 921/1, sekTara-4-DI, gAMdhInagara-382006. (1) satyanuM mukha DhaMkAyeluM che. mobAIla : 09978407601.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 prabuddha jIvana ( patra carcA jaina dharma : aparigraha-zrImaMto [ pra.jI.nA julAI aMkamAM uparokta viSayanA lekhamAM murabbI zrI sUryakAMtabhAI parIkhano patra pragaTa karI vicAravaMta vAMcakone e viSaya paratve carcAnuM nimaMtraNa ApyuM hatuM. e saMdarbhe 'pra.jI.' nA okaTobaranA aMkamAM ame traNa patro prastuta karyA hatA. have A aMkamAM vadhu be patro 'pra.jI.' nA vAcako mATe prastuta karIe chIe. julAInA e aMkanA taMtrI lekha ane murabbI zrI sUryakAMtabhAIe pustaka-'vI gIva ave e phorcyuna' e aMgrejI pustakano ullekha karyo hato. A pustakanuM gujarAtImAM bhASAMtara karAvI e pustaka prakAzita karavA mATe su jJa vAMcako e zrI sUryakAMtabhAIne lagabhaga rUA. doDha lAkhanI dhanarAzi arpaNa karI. pariNAme 4500 prata chapAI ane e badhI ja "pra.jI." nA vAcako tema ja anya sujJajanone vinA mUlya arpaNa karAI che. Apane jo e pustikA na maLI hoya to 09898003996 upara . sUryakAMtabhAIno saMparka karavA vinaMti. A zubha kArya mATe dhanarAzi arpaNa karanAra vicAravaMtonI yAdI A lekhane aMte pragaTa karI che. A sarve mahAnubhAvone koTi koTi dhanyavAda. 'vAMce gujarAta-vAMce gujarAtI" A sUtranA yajJamAM A sarve sahabhAgI thayA e gujarAtI bhASAnuM sadbhAgya.. uparokta lekhanA pratibhAva rUpe murabbI zrI sUryakAMtabhAIe 'pra. jI. "ne patra lakhyo che e sarva prathama prastuta karuM chuM. pachI vAcakonA be patro pragaTa che.taMtrI ] prati, karaze evo mane vizvAsa che. zrI DaoN. dhanavaMtabhAI zAha (tA. 4-11-2010). -sUryakAMta parIkha mAnada maMtrIzrI 'prabuddha jIvana" XXX julAI- 2010nA "prabuddha jIvanamAM Ape jainadharma ane guru dakSiNA, bANa mukti ane sevAyata zrImaMto ane aparigraha e mathALA nIce je lekha lakhyo che, te (4) lekhane kAraNe keTalAMka vAcakone preraNA thaI, ane kulle 21 jaNe vizvano dareka mAnava khuzI ane AnaMda zodhe che. ane te meLavavA mAro saMparka karyo. eTaluM ja nahi, paraMtu temAMthI keTalAka lokoe athAga ane tanatoDa mahenata kare che ane mAne che ke khuzI, amArA kAma aMge madadarUpa thavA dAna paNa mokalyuM. dhanadolata, paisA ane saMpatti haze to sahelAIthI maLaze. enI TUMkamAM eTaluM kahevuM che ke tamArA lekhane kAraNe je preraNA jyAM badhI ja zakti dhana kamAvA prati ja kendrita thayelI hoya che. ane A UbhI thaI teNe kAma karyuM. ApanA eka sAthI ela. DI. zAhe to uddezane saphaLatA maLe te mATe dareka jAtanA vikalpo (sArA-narasA) amane moTI rakama mokalI ema paNa lakhyuM ke, "prabuddha jIvana'nA ajamAvato hoya che. AvI uMdaradoDa Rat Race mAM adhavacce sarve vAcakone ame 'vI geva ave e phorcyuna'nuM bhASAMtara kareluM che aNadhAryo DhaLI paDe che. jIvanamAM bIjAo mATe jIvanamAM zuM karyuM. te copaDI mokalI ApavA amane badhAM saranAmA paNa maLyA che. niSkAma bhAve, badalAnI AzA vagara kaMI ja nahi karyuM. citragupta temAMthI 800 jaNAne A copaDI mokalI che. bAkI bIjI copaDI copaDo kholaze tyAre kadAca AMkha ughaDaze. paNa ghaNuM ja moDuM thaI gayuM haze. raheze phakta pastAvo ane gunegAra tarIkenI lAgaNI. mokalavA mATe mAre pharIthI bIjI 2000 nakalo chapAvavAnI che. AvI paristhitimAMthI thoDe ghaNe aMze bacavA eka saraLa mArganI A chapAvavAno kharca paNa mane rU. 40,000 jeTalo thavAno che. mane hAlamAM jANa thaI che. A saraLa mArga che dhananA satrayano, dAtAonA dAnathI ame e kharcane pahoMcI vaLIzuM. paraMtu tamane sadupayogano ane tenAthI sadhAti RNamukti ke gurudakSiNA mATe kalpanA nahi hoya paNa copaDIne bukaposTa karavI hoya ke kuriyarathI sevAyajJa karavAno. A yojanAno pracAra ane prasAra karI krame krame mokalavI hoya to te copaDInuM kharca pratyeka copaDI dITha rU.13 vizvabharamAM phelAvavAno daDha nizcaya. yojanAnA pAyAmAM niSkAma 00 posTathI mokalIe to ane kuriyarathI mokalIe to rUA. 20- ane rUhArahita 'prema'ne sthApo. darekane premathI samajAvo. nAnI 00 thAya che. e kharca paNa ame atyAra sudhI jene copaDIo mokalI moTI saphaLatA acUka maLatI raheze ane buMda buMde sarovara bharAze. te aMge bhogavyo che. badalAmAM "ApyAno AnaMda' maLavAno ja che. ApyAnA AnaMdanI A badhuM hovA chatAM 'prabuddha jIvana" jemAM nimitta banyuM te jaina tole duniyAno bIjo kayo AnaMda Avaze. daDha prabhuzraddhA ane dharmano moTo siddhAMta che ke nimitta tarIke banavuM eTale e siddhAMtanI amApa hakArAtmaka vicAradhArA A zakya banAvaze. rIte A moTuM puNyanuM kAma thayuM che. tema huM mAnuM chuM. amArI copaDI sevAyajJanI prAthamika rUparekhA: jeo vAMcaze teo preraNA laIne samAjane mATe kaMIkane kaMIka tyAga vartamAna patromAM meM vAMcyuM che ke chellA doDheka varSathI amerikAnA
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana navembara 2010 abajopatioe potAnI cokhkhI (NET) milkatanA 50% pacAsa AvA kAryamAM dareke dareka mANasa, adano mANasa paNa potAno TakA (aDadho aDadhI rakama dha gIvIMga phaMDamAM Pledge karI che. eTale sahakAra ane sahayoga acUka ApI zake. dhanakubero dhanano pravAha ke bheTa ApavAnuM nakkI karyuM che. A yojanAnA nANAM lokahita vaheto kare. samAjano dareka paragaju ane parahitamAM AnaMda, sukha ane sAmAnya vyaktione kalyANakArI, Arthika rIte ochA ane zAMti meLavavAnI IcchA dharAvanAra A yojanAmAM koI ane sadbhAgI mahAzayone temanA kuTuMbanA vidyArthIonA dareka jAtanA koI rIte yogadAna ApI zake. prasAra ane pracAranuM kArya karI bhaNatara, bhaNatara viSayanA saMzodhana ane svAthyabharyuM taMdurasta protsAhana puruM pADI zake. potAnuM dAyitva, potAnuM sAmAjika jIvana jIvavAnI badhI jarUriyAto mATe moTI moTI rakamo niSkAma RNa adA karI A sevAyajJamAM artha ane premAMjalI ApI zake. ane nisvArtha bhAvathI bheTa ApI che. rakamo bheTa ApatI vakhate huM jANuM chuM ke cokhkhI saMpattinA 50% eTale ke aDadhoaDadha A dAnavIro, dAnanI rakamano kevI rIte upayoga karavo joIe e rakama ApaNe sAmAnappaNe dAna ke bheTamAM ApavA TevAyelA nathI. viSe temanA potAnA vicAro, bheTa lenAra saMsthAne vigate rUbarU paraMtu cokhkhI saMpattinA 5% phakta pAMca TakA paNa jo ApaNane maLI ke patra vyavahArathI jaNAve che jethI rakama jyAre kharacAya tyAre maLela vArasAnI rakamanA hoya to e bheTa ke dAna ApaNe avazya te te dAnavIronA aMtara bhAvo paramArtha mATe thatA kAryamAM ApI zakIzuM. phakta zarUAta ja karo. bAkInuM badhuM, hA, badhuM ja pratibiMbita thAya. ane evA pavitra ane hakArAtmaka vicAro mAro vAlIDo saMbhALI leze. ApaNe AvI zarUAta karIe enI AjubAjunA vAtAvaraNamAM guMjatA thaI mogarAnI maheka ane ja e rAha joIne TAMpI rahyo che. A kArya je enuM sauthI manapasaMda gulAbano pamarATa phelAve. che jenAthI eNe sarjelA badhA ramakaDAM AnaMda ane khelakUdamAM prasanna AvA umadA ane virocita kAryo AraMbhavAno vicArAMkura ane praphullita jIvana jIve. vizvanA prathama paMktinA Information Technology AI.TI. A zubha pravRttinA maMgalAcaraNa, muMbaInA mahAvIra jaina sekTaramAM nAmAMkita sadgRhastha zrI bIla geTsa ane eTalA ja vidyAlaya, aMdherIthI ke zrI jaina vizA osavALa keLavaNI maMDaLa, moTA gajAnA vizvanA vimA ane mUDI rokANanA kSetranA mAMdhAtA aMdherI (ve.) thI thAya evI mArI IcchA che. AvI anya koI saMsthA zrI vorena baphene Avyo. baMnne diggajoe hAtha mIlAvI A Giving ke je keLavaNI ane vidyArthInA svAthya sudhAranI pravRttimAM koIpaNa Pledge gIvIMga parlsanI yojanA cAlu karI. geTsa daMpatie bIla jAtanA bhedabhAva vagara sevAyajJamAM pravRtta hoya te dvArA paNa karI geTsa ane zrImatI melInDA geTsa daMpatie to A yojanA hethaLa zakAya. A pravRttinI mULa bhAvanAne AtmasAta karIe ane lagabhaga 28 bilIyana amerikI Dolarsa eTale ke bAra nikharva anubhavIe tathA sadAcAraNa mukIe e ja mArA A vinamra prayAsano bhAratIya rUpiyA eTale 12,32,00,00,00,000 vAparyA hetu che. eka khulAso spaSTikaraNa karavAnuM ke amerIkAnuM udAharaNa che. jyAre zrI vorena baphee to temanI cokhkhI saMpattinA 99% eTalA mATe ApyuM che ke AvA samAcAra amerikAthI hAlamAM prasiddha A yojanAmAM vAparavA jAhera saMkalpa karyo che. thayA che. bAkI, devI vicAronI janmotrI-mA to mArI bhAratabhUmi gesa daMpati (zrI bIla geTsa ane zrImatI melInDA geTsa) ja che. TATA, biralA, bajAja ane bIjA asaMkhya gaNyA gaNAya vizvanA judA judA bhAgomAM niraMtara bhramaNa karI sthAnikone rUbarU nahi evA dAnavIro e A dezane pRthvI paranuM svarga ane maLI temanI jarUriyAto jANIne temane yathAyogya madada kare che tathA kalpatarUonuM upavana banAvyuM che. AvA AnaMdanA bIjA paNa eka vizvanA dhanakuberone A yojanA samajAvI, A yojanAmAM rUci samAcAra e che ke muMbaInI IIT (Indian Institute of TechnoljAgRta karI zakya hoya teTalo Arthika ane naitika phALo ApavA ogy, Powai) hAlamAM tyAMthI uttirNa thayelA 735 vidyArthIo prerIta kare che ane ema A Giving Pledge nI yojanA jhaDapI gatie temanA mahenatANAmAMthI eka Tako 1% AvI umadA pravRttimAM vizvanA cidAkAzamAM prasarI rahI che ane pamarATa phelAvI rahI che. kharcavA bheTa ApavAno jAhera saMkalpa karyo che. IIT nA bIjA kendro pariNAmo camatkArI ane netradipaka ja haze. paNa A IIT muMbaInA kAryane anusaraze evA saMketa maLI rahyA che. amerikA pAsethI ApaNe saue ane vizvae zuM zuM zIkhavAnuM A viSayamAM patravyavahArathI ke anya mAdhyamathI khullA dile-mana ane khaMtathI apanAvavAnuM che tenI yAdI banAvavAnuM mAruM jJAna ane gaju mukIne nikhAlasa carcA vicAraNA karI yojanAne nakkara svarUpa nathI, paraMtu upara jaNAvela ratnakaNikA avazya agrasthAne haze. ApIe. Apa sarvano sahakAra ane protsAhana maLatuM rahe e ja geTsa daMpati ane zrImAna buphe A "ApyAnA AnaMdanI abhyarthanA.jaya jinendra - jaya mahAvIra pravRttimAMthI keTaluM baLa ane protsAhana meLavatA haze enI kalpanA -guNavaMta bI. zAha paNa bhavya ane madhura che. ATalA lAMbA vivecana pachI huM mArA mULa 10, lakSmIdarzana, bajAja roDa, vilepArle (ve.), muMbaI- 400 056. uddeza ane muddA viSe vAta karUM. phona : 2671 1126. mo.: 99699 57435
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 prabuddha jIvana pheravanArA, tamAma prakAranA dhArmika tattvo, sukRtanA sAdhano che. taMtrI, DaoN. dhanavaMta zAha, enA pracAra ane protsAhanamAM samAjanuM kalyANa che. ApanA taMtrI lekhamAMthI evo artha nIkaLato hoya ke ApazrInA taMtrI lekhano artha huM je samajyo chuM ke dhanano pravAha aparigrahanA siddhAMtano artha jaina dhArmika lokoe vadhArAnI dhArmika tattvo ke sukRtanA sAdhano karatAM lokonI sukha sagavaDo saMpattino upayoga AdhyAtmika anuSThAno taraphano jhoka ocho vadhAravAmAM ane dAridraya TALavAmAM vadhu dhyAna mAMgI le che te koI karIne sAmAjIka kSetre dAnano pravAha vadhAravo joIe to mArA paNa dharmanA sarva jIvone parama sukha zAMti ApavAnA uddeza mATenA pratyAghAto nIce mujaba che. prayatnone nukazAna pahoMcADaze ane lokone sukhI karavAno hetu tamAma tIrthakara bhagavaMto dIkSA letA pahelA varasIdAnamAM 360 siddha nahi thaI zake. divasa karoDo sonaiyAnI vRSTi dAnamAM kare che temaja anna vastra- yAda rahe mAtra ne mAtra AMtarika pavitratA sukha zAMti Ape che, pAtranuM dAna karI lokonuM dAridraya TALe che. savi jIva karuM zAsana bAhya sAdhano mAtra nahi. jaina paribhASAmAM samyagU darzana vinA rasInI utkRSTa bhAvanAthI sarva jIvo pratyeno dayA bhAva karuNAbhAva zArirIka ane mAnasika zAMti zakya nathI. kAraNa ke zAMtinA mULamAM prabhu zAsana sthApanA pahelAM darzAve che. chatAM jenA nasIbamAM je kaSAyonI upazAMti anivAryapaNe rahelI che. karmanA kSayanA upAyo hoya tene tenA karma pramANe maLe che ane pachI anaMtA saMsAranA sAdhano vinA mAnavajAta sukhI nahi thAya. bhAva bhramaNamAMthI corAzInA sukhaduHkhanA cakkaramAMthI kAyamI jaina paribhASAmAM varaghoDA, utsavo, pratiSThA mahotsavo, zAzvata sukhano mokSa mArga sthAyI jIvonI bhAvadayAthI zAsananI jinAlayo, dharmasthAno, mahApUjA, vividha ujamaNA, sAdharmika sthApanA kare che. vAtsalyanA bhojano AvA aneka anuSThAnonA bhavya rIte ujavAtA Ama ApaNe tyAM jIvonI dravya dayA ane bhAva dayAno prasaMgo samyam darzananI lhANa kare che. sabhAvo jAgRta kare che, uttamottama upadeza batAvavAmAM Avela che. moha-lobhanI tRSNAo kaSAya che, sukRtonI anumodanAnuM anupama dIrghadRSTI rAkhIe ane zAstranA uDANa rahasyo samajIe to phaLa maLe che. Aje vizvamAM dravyadayA ciMtavanArA dAnezvarIo kadAca Thera Thera jovA tapa-tyAga jevI bhakti-pUjA-vairAgya Adi samabhAvo jIvane maLaze jemAM haoNspiTalo, taLAvo, sarovaro, nadI uparanA baMdha, sukhazAMti Ape che ane A zubha bhAvo jagADanArA tamAma vAhana vyavahAranI zodho, davAonI zodho TUMkamAM tamAma vaijJAnika paribaLone tana-mana-dhanathI protsAhana ApavuM joIe. tema chatAM zodhakhoLo mAnavahita mATe thatI Ave che chatAM Aje duniyAmAM supAtradAna ane anukaMpAdAnano niSedha jainadarzanamAM nathI. duHkhI keTalA ane sukhI keTalA? keTalA rogo vadhyA, DaoNkTaro vadhyA -pravINa sI. zAha davAo vadhI, haoNspiTalo vadhI, bhautika sukhanI aDhaLaka sAmagrIno 94, lAvaNya sosAyaTI, vAsanA, pAlaDI, amadAvAda-380007. Dhagalo khaDakAyo paNa bhAva dayAnI samaja vinA jagata kadIe sukhI Tel. : 079-26604590 thavAnuM nathI. vizvamAM zAMti sthapAvAnI nathI. AtaMkavAda vadhyo, 'WE GAVE AWAY A FORTUNE ' e aMgrejI pustakanuM bhraSTAcAra vadhyo, lobha ane asaMtoSa vadhyA, kaleAma vadhI, gujarAtI bhASAMtara 'ame samAjane samarpa vArasAI saMpatti' zIrSakathI sAmUhika mAnava sajIta saMhAro sarjAyA-zA mATe ? pustaka prakAzana thayuM, e mATe zrI suryakAMtabhAInedhanarAzi arpaNa lo kone adhyAtma, dharma-bhAva dayAnI samajaNa phelAvanArI karanAra mahAnubhAvo: maMdiro, upAzrayo, saMto, upadeza-vyavasthA vagere haju Thera Thera (1) zrI caMdrakAMta AnaMdapara (2) DaoN rajanIkAMta ema. zAha (3) zrI ela. vizvanA khuNe khuNe pahoMcyA nathI. duniyAmAM jeTalI haoNspiTalo DI. zAha, jalArAma ceriTebala TrasTa (4) zrI jayaMtabhAI meghANI (5) zrI banI. DaoNkTaro taiyAra thayA, davAo zodhAI enA pramANamAM prakAzabhAI ema. gAMdhI (6) zrI jasavaMtabhAI bI. mahetA (7) zrI kAkubhAI maMdironI saMkhyA keTalI, saMtonI saMkhyA keTalI adhyAtmanA pracArako zAha (8) DaoN. hasamukhabhAI paTela (9) DaoN. bI. sI. mahetA (10) zrI keTalA-gaNitanA AMkaDA zodhI kADho. mahendrabhAI ratilAla zeTha (11) zrI navanItabhAI zAha (12) zrI jyAM sudhI mAnava jAtane dharma sthAno ane dharma pracArako dvArA pradIpabhAI vakhArIyA (13) zrI parezabhAI zeTha (14) zrI dhIrUbhAI koThArI mAnavatA, dayA, parahitanI bhAvanA, nisvArthatA, paropakArI paNuM, (15) zrI devAMgIbahena ajayabhAI vakhArIyA (16) DaoN. bhUpendrabhAI nIti ane pramANikatA, nirlobhIpaNuM, saMtoSa, sadAcAra, mahetA (17) zrI kizorabhAI zAha (18) zrI mahendrabhAI zeTha (19) zrI nirvikAra vagere saguNonA bIja ropavAnA, sAdhanonI vRddhi ane jayaMtabhAI bI. mahetA. prabhAva nahi vadhe tyAM sudhI mAnavajAtane sukhI karavAnI vAta A uparAMta paradezathI paNa yatkiMcita dhanarAzi prApta thaI che. AvA svapnavat che. umadA kArya mATe mu. zrI sUryakAMtabhAIne aMtaranA abhinaMdana-dhanyavAda. sau saune bhAgya pramANe sukha du:kha bhogavavA paDe che. durbhAgyane * * *
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana navembara 2010 prekSAdhyAna eka anupama varadAna : prekSAdhyAnano marma aMju kiraNa zAha (viduSI lekhikAe pa. pU. AcArya mahAprajJajI pAsethI A viSayanuM zikSaNa lIdhuM che. vartamAnamAM eozrI muMbaI-vilepArale sthita che ane jIjJAsune prekSAdhyAnanuM sevAbhAve niyamita zikSaNa Ape che.) vizvamAM Ajano mAnavI sukha, zAMti ane AnaMda prApta karavA AcArya mahAprajJajIe A paddhatimAM jaina siddhAMtono AdhAra mATe athAga prayatna kare che. paraMtu te prayatnonA pramANamAM sukha, lIdho che paNa sAthe sAthe yogano paNa samanvaya karyo che ane zAMti ane AnaMda prApta thAya che kharA? Aje vadhatA jatA eTalethI na aTakatA arvAcIna zarIra vijJAna ane manovijJAnanA audyogikaraNa ane zaherIkaraNanA prabhAvathI, ati mahattvAkAMkSAo ane siddhAMtothI tene pratipAdita karI AjanA tArkika, bauddhika ane tene pUrA karavAnA sAdhano limiTeDa che tenAthI AjanuM dainika jIvana vaijJAnika yugamAnasane paNa saMtuSTa ane AkRSTa karyA che. Aje tanAvagrasta che jene kAraNe zArIrika, mAnasika ane bhAvanAtmaka purA vizvamAM A paddhati dhIme paNa makkama pagale AgaLa vadhI rahI bImArIo vadhatI jAya che. to tanAvamukta jIvana kaI rIte jIvI che. A paddhati dvArA dharmanA siddhAMtone kevaLa samaya-sthaLathI nA zakAya? Aje Avega, Aveza, uttejanAo vadhatI jAya che. bAMdhatA dainika jIvanamAM khUba saraLatAthI jIvI zakAya che. tenA hatyA-AtmahatyAnuM pramANa paNa vadhatuM jAya che. pArivArIka saMbaMdho dvArA jJAna ane cAritra baMnneno saMtulita vikAsa thaI zake che. ahIM tUTatA najare Ave che to A bhAvanAtmaka bImArIothI bacI have jarUra Apane prazna thaze ke A prekSAdhyAna eTale zuM? tenA zuM zakIe kharA? Aje vyakti potAnA vyaktitvanA vikAsa mATe prayogo che? tenuM hArda ke marma zuM che vagere vagere. to A badhA ja tana, mana, dhana, samaya ane zakti vagereno moTo bhAga upayoga praznonA uttara meLavavA prayatna karIe. kare che, paraMtu zuM mUlyaniSThA ke naitikatAno vikAsa thAya che kharo? sau prathama prekSAdhyAnanI artha vyaMjanA, prekSA ane dhyAna e be Intelligent Quotient no AMka UMce jato jAya che paraMtu Emo- zabdo che. dhyAna zabda khUba jANIto che. teno artha che mana, vacana tional Quotient vadhe che kharo? ApaNo deza dharmapradhAna kahevAya ane kAyAnI ekAgratA. jyAre "prekSA" zabda navo che. je IkSa dhAtu che paraMtu jIvana dhArmika che ke pachI dharma khovAI gayo che. sAMpradAyika parathI banelo che. jeno artha che "jovuM." ahIM 'pra" upasarga khUba ja kriyAkAMDamAM ane mahAgrahamAM zAMti, saraLatA, saMtoSa ane kSamA mahattvapUrNa che. jeno artha che vizeSa rIte ke UMDANapUrvaka. TUMkamAM jevA saguNo eTale ke Spiritual Quotient vadhe che kharA? A badhA prekSAdhyAna eTale mana, vacana ane kAyAnI ekAgratAthI UMDANapUrvaka ja prANapraznonA uttara vicAra mAMge tevA che. ApaNA adhyAtma vizeSatAthI jovuM. A vizeSatA zuM che te darzAve che prekSAdhyAnanuM manISIoe A praznonI ciMtA na karatA ciMtana kare che, vyathA na dhyeya sUtra. je dazavaikAlikanuM sUtra che. "saMpikhae apyagamapyaeNe' karatA vyavasthA vicAre che, kevaLa praznonI carcA na karatA upAya AtmAthI AtmAne juo. svayaMthI svayaMne juo. svayaMthI svayaMnI dvArA prastuti kare che. samasyAnI vAto na karatA samAdhAna darzAve saMprekSA karo. sthULa manathI sUkSma manane juo. svathI svanuM nirIkSaNa che. ane Avo ja abhuta prayatna gaNAdhipati tulasInI preraNAthI karI, svathI svanuM parIkSaNa karI, svathI svadoSonuM visarjana eTale AcAryazrI mahAprajJajIe prekSAdhyAna sAdhanA paddhati vizva samakSa prekSAdhyAna. A paddhatimAM jyAre paNa jovAnuM che tyAre nA rAga, nA prastuta karI darzAvyo che. dveSa - nA gamo, nA aNagamo - nA priya, nA apriya - evA bhAvathI ApaNe sau jANIe chIe ke bhagavAna mahAvIre 12 varSa eTale ke taTasthatAthI, sAkSIbhAvathI Unbiasly jovAnuM che. A rIte dhyAna ane anazananI dIrgha sAdhanA dvArA kevaLajJAna prApta karyuM ane sAdhaka dhyAnamAM abhyAsa kare che pariNAme dhIme dhIme jIvanamAM mokSamArganI sthApanA karI. Aja mArganA anuyAyIo muMjhavaNa samatA, vItarAgatA ke sthitaprajJatAno praveza thAya che. anubhave che, prazna kare che ke jaina dharmamAM dhyAna paddhati che kharI? A gItAmAM kahyuM che sAkSIbhAva keLavo ane sthitaprajJa bano. buddha praznanA uttaranI zodhano prAraMbha AjathI 40 varSa pahelAM AcArya kahyuM che mAdhyasthabhAva keLavo ane tathAtA bano. mahAvIre kahyuM che mahAprajJajIe karyo. Ape varSo sudhI jaina zAstrono abhyAsa ane samabhAva keLavo ane vItarAga bano. Aja vAta A mahAprajJajIe dohana karI tene AdhAre vividha prayogo potAnA tathA sAdhu prekSAdhyAnanA vividha prayogo dvArA sAdhakane zIkhavADavAno prayAsa sAdhvInA zarIrane prayogazALA banAvI zarU karyA ane pariNAme I. karyo che. prekSAdhyAna eka prayoga paddhati che jenA dvArA sAdhakanI sa. 1978-jayapuramAM te sAdhanA paddhatinuM 'prekSAdhyAna' evuM nAmakaraNa dRSTi badalAya che ane "jevI dRSTi tevI sRSTi' te nyAye jIvana badalAvA thayuM. A rIte bhagavAna mahAvIranI dhyAna-sAdhanA paddhatine lAge che. ahIM jAtane jotA jotA jagatane ane jagatane jotA punarjIvita karavAno mahAna kalyANakArI prayAsa AcArya jotA jagadIzane joI zakAya che. mahAprajJajIe karyo che. jaina darzanamAM mokSamArganuM mahattvapUrNa aMga AtmasAkSAtkAra
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 prabuddha jIvana 13. ke Atmadarzana che. prekSAdhyAnanuM lakSya paNa A ja che. paraMtu sAdhanAno mana-je ApaNA mananI 90% suSupta zaktio dharAve che. prAraMbha zarIrathI thAya che. AcArya mahAprajJajInuM mAnavuM che ke zarIrane prekSAdhyAnanA prayoga dvArA A suSupta zaktione jAgRta karI, sAdhyA vinA AtmAne pAmavo azakya che. kAraNa ke AtmAnuM Icchita dhyeya banAvI, dhyeya prApta karI zakAya che. nivAsasthAna zarIra che. AtmAnI abhivyakti paNa zarIrathI thAya bhAvanAtmaka stara upara prekSAdhyAnathI UMDA ane abhuta pheraphAro che. sukha-duHkhano anubhava paNa zarIrathI thAya che ane mokSanI thaI zake che. lagabhaga dhyAna paddhatio mAnasika stara sudhI ja kArya sAdhanA paNa zarIra dvArA ja thAya che. kare che. jyAre prekSAdhyAna svabhAvanA mULa sudhI jaI bhAvanAtmaka prekSAdhyAnamAM jeTaluM mahattva Atmika vikAsanuM che teTaluM ja parivartana lAve che. je prekSAdhyAnanI AgavI vizeSatA che. jaina vyaktitvanA saMtulita vikAsanuM che, je AjanA yuganI mAga che. darzanamAM bhAvanuM ghaNuM ja mahattva che. kevaLa bhAvathI kevaLajJAna prApta ahIM vyaktitvanA mahattvapUrNa traNe aMga (1) svastha zarIra (2) thaI zake che, tevI jaina darzananI AgavI mAnyatA che. Aja vAtane svastha mana ane (3) svastha bhAvanuM khUba ja mahattva che ane AthI prekSAdhyAnamAM AcArya mahAprajJajIe judA zabdomAM kahI che. "jevo ja sAdhakane anukrame zArIrika, mAnasika ane bhAvanAtmaka staranA bhAva tevo svabhAva." vyaktinA jevA bhAva tevI vRtti. jevI vRtti vividha prayogo karAvavAmAM Ave che jethI tenA vyaktitvano kevaLa tevI pravRtti ane pravRttionI punarAvRttio tevuM vyaktitva bane vikAsa ja nahIM paraMtu saMtulitatA Ave che. eka AdhyAtmika- che. vyaktitatvanA pAyAmAM vyaktinuM potAnuM bhAva jagata raheluM vaijJAnika vyaktitva taiyAra thAya che-je jIvanamAM naitika mUlyo sAthe che. jo bhAva azubha, zubha ke zuddha to vicAro azubha, zubha ke suMdara jIvana jIvI zake che. A mATe prekSAdhyAnamAM kAyotsarga, zuddha ane vicAro azubha, zubha ke zuddha to pravRttio azubha, aMtarayAtrA, zarIraprekSA, zvAsaprekSA, ceta kendra prekSA, vezyAdhyAna zubha ke zuddha ane pariNAme vyaktitva azubha, zubha ke zuddha. A ane anuprekSA jevA bhinnabhinna prayogo che. bhAvono saMbaMdha Adhunika zarIra vijJAna mujaba graMthitaMtranA strAvo A rIte joIe to prekSAdhyAnanuM phalaka ghaNuM vizALa che. vividha (Hormonal Secretion) sAthe che. ane A strAvo saMtulita rahe prayogo dvArA vividha phAyadA prApta thaI zake che. dareka vyakti potAnI to Avega, Aveza, uttejanAo ane kaSAyo saMtulita rahe che. IcchA ke dhyeya mujaba prayogo pasaMda karI potAnA vyaktitvane Icchita tenA mATe caitanya kendra prekSAno prayoga che. jenI prekSA karavAthI vaLAMka ApI zake che. A paddhati dvArA vyaktitvanA traNa stara jevA strAvo saMtulita thatAM bhAva jagata saMtulita thaI, saMtulita vyaktitva ke zArIrika, mAnasika ane bhAvanAtmaka staramAM adbhuta parivartana prApta thAya che. A uparAMta lezyAdhyAna dvArA zubha raMgonA taraMgothI lAvI zakAya che. tenAthI vyaktinI vivekabuddhi jAgrata thAya che ane vezyAne zubha banAvI zubha bhAva jagata sthApita thaI zake che. vyaktitvano saMtulita ane sarvAgINa vikAsa thaI zake che. anuprekSAnA prayogamAM zubha bhAvanAno upayoga karI zubha vyaktitva zArIrika stara upara saMpUrNa kAyotsarga (Auto Relaxation)nA banAvI zakAya che. A uparAMta durgaNonA sthAne saguNonI prayogo dvArA zithilIkaraNano anubhava thAya che. jenAthI pUruM nADI sthApanA karI jIvanamAM sArA guNono vikAsa thaI zake che. TUMkamAM taMtra - Nervous system zAMta thAya che. pariNAme tanAvathI thatA bhAva jagata badalI svabhAva parivartana thaI zake che jene mATe mAnyatA rogothI mukti meLavI zakAya che. A prayogathI zarIra zAMta thatA evI che ke svabhAvanuM koI osaDa nathI athavA prANa ane prakRti dhyAnamArgamAM sthiratAthI AgaLa vadhI zakAya che. zarIraprekSA ane sAthe jAya che. zvAsaprekSAnA prayogo dvArA zarIranI koSikAo, mAMsapezIo ane AdhyAtmika vikAsa, Atmadarzana, AtmasAkSAtkAra e avayavo svastha thatAM zarIra svastha ane skUrtiluM bane che. zvAsaprekSAthI prekSAdhyAnanuM lakSya che. je jaina darzananuM paNa lakSya che. Aje korporeTa zvasana prakriyA sudhare che jethI zarIrane prANavAyu pUratI mAtrAmAM jagatamAM 9.9. nuM mahattva 1.Q. ane E.Q.nI apekSAe vadhatuM jAya maLe che. tethI zarIranI svasthatA prApta thAya che. zarIranI kAryakSamatA che. prekSAdhyAnanA abhyAsathI dhArmika dRSTie Atmika vikAsa thAya ane kAryadakSatA vadhe che. che, to vyavahArika dRSTie AjanI bhASAmAM S.O. vadhato jAya che. mAnasika stara upara A paddhati dvArA aneka phAyadA prApta thaI TUMkamAM prekSAdhyAna vIrathI mahAvIra, jIvathI zIva, bhaktathI zake che. Aje DIprezana, narvasa brekaDAuna jevA mAnasika rogo vadhI bhagavAna ke pAmarathI parama banAvI zakavAnI kSamatA dharAve che. rahyA che. AtmahatyA, hatyA ane uttejanAo vadhI rahI che. te samaye paraMtu jarUra che A dhyAna paddhati yogya mArgadarzana heThaLa zIkhI yogya dIrghazvAsaprekSAno prayoga ghaNo ja upayogI thAya che. tenAthI vicAro mArge AgaLa dhapavAnI. to sau A mArge AgaLa dhape tevI maMgala ekAgra ane hakArAtmaka bane che. pariNAme mAnasika ekAgratA bhAvanA sAthe... 3OM arham... ane zAMti prApta thAya che. jene mATe dareka vyakti prayatnazIla che. AjanuM manovijJAna mananA mukhya be vibhAga kahe che. (1) cetana 377, smita-kiraNa, esa.vI. roDa, vilepArale (pazcima), muMbaImana-je ApaNA mananI 10% zaktio dharAve che. (2) avacetana 400056. Tel. : 26133993, Mobile. : 9920051549
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha vana zrI samavasaraNa navembara 2010 -rUpA madhu zAha (viduSI lekhikA beMka opha baroDAnA mukhya prabaMdhaka hatA. jaina dharmanA tattvajJa paMDita kiraNabhAI pArekhanuM ziSyatva eozrIne prApta karyuM che. vartamAnamAM eo adhyayana, adhyApana ane sAdhanAnA mArge che. te cauttIrsa aIAya junA arU mahApAjhira kaya sohA / nizcayarA gaya mohA jhAe allA pareza II zrI navasmaraNamAMnA 4thA smaraNa 'tijayaparhutta"nI A dhyAna gAthA che. stotranA racayitA zrI nannasUri jaNAve che ke 34 atizaya varka yukta, aSTa mahAprAtihAryo vaDe zobhAyamAna, gayA che mohAdi karmo jemanA evA tIrthaMkaronuM prayatnapUrvaka dhyAna karavuM. A gAthAmAM tIrthaMkara bhagavaMtanA rUpasya dhyAnanI saMpUrNa prakriyA che. dhyAna mATe parama upayogI 1. 34 atizayo, 2. 8 mahAprAtihAryo ane 3. bhagavaMtanI nirmoha avasthA che. anaMta upakArI, anaMtajJAnI tIrthaMkara bhagavaMto potAnA aMtima bhavamAM eka adbhuta sAdhanA kare che. ghAtI karmo je AtmAnA pariNAmone Avare, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAya te karmono saMpUrNa kSaya karI kaivalya prAptinI sAdhanA. A sAdhanA tIrthaMkaro be prayojanathI kare che. eka to potAnA AtmAne paramAtmA banAvavA ane bIjuM jagatanA jIvone mokSamArganI prarUpaNA karavA. A guNane 'mArgadezaktA' kahe che. tIrthaMkaronA anaMtaguNo paikI A guNa caDhI jAya che ane tethI ja kadAca arihaMtanuM lakSya siddha hovA chatAM temane adhAtI karmo bAkI hovA chatAM temanuM sthAna namaskAra mahAmaMtramAM siddha bhagavaMta karatAM AgavuM che. kaivalya prApti bAda tarata ja tIrthaMkarane 12 guA pragaTa thAya te ja bhagavaMtane oLakhavAnA te sAdhano che. je samaye kevalpa utpanna thAya te ja samaye AgalA trIjA bhavamAM nikAcita kareluM tIrthaMkara nAmakarma udavAvalimAM Ave che te ja samaye 64 IndronA Asano kaMpAyamAna thAya che. AnaMdIta manavALA Indro parivAra sAthe kaivalyanA sthAne padhAre che ane te devatAo samavasaraNa nAmanI dharmasabhAnI racanA kare che. bhaktAmara stotramAM zrI mAnatuMga sUri jaNAve che ke ItyaM yathA tava vibhutirabhujajinendra dharmopadeza na vidho na tathA parastha yAdaka prabhA dinakRta prahatAndhakArA tAdaka kuto grahagaNaya na vikAsinepi / / ke jinendra! dharma upadeza vakhate tamArA jevI dharmasabhA anya koI devonI nathI. jema aMdhakArano nAza karanAra sUrya jevI prabhA sAmAnya grahagaNanI kyAMthI hoya?' tIrthaMkarane je 12 guNa pragaTa thAya che temAM ja mahA atizayo-pUjAtizaya, vacanAnAizaya, jJAnAtizaya ane apAyApagamAtizaya che ane 8 mahAprAtihAryoche azokavRkSa, surapuSpavRSTi, divyadhvani, cAmara, Asana, bhAmaMDaLa devadubhi ane chatra che. 4 atizomAM 434 peTAatizayo samAI jAya che. 34 atizayomAM prathama 4 atizayo bhagavaMtane janmathI hoya, 11 atizayo karmakSayathI prApta thAya ane 19 devakRta aniryo devatAe atyaMta bhakti varDa karyA hoya. atizaya eTale Azcaryo - Wondermeats jenA kAraNe arihaMta deva jagatanA jIvo karatAM caDhiyAtA hoya. devakRta atizaSTha pUjAtizayamAM samAI jAya. vacanane lagatA atizayo vacanAtizayamAM. bhagavaMtanI dezanA-vacananA sAnidhya je jIvonA saMzaya samavasaraNamAM dUra thAya te jJAnAnAizayamAM samAya ane karmakSayathI utpanna thayelA sarva atizayo apAyApagamAtizayamAM samAI jAya che. devarAja Indre bhagavaMtanI sevAmAM niyukta karela devone pratihAra kahevAya ane A pratihAro bhagavaMtanI bhakti nimitte je adbhuta racanAo kare tene prAtihAryo kahevAya. je svAmI pAse laI jAya te sevaka. te jagatanA jIvone A prAtihAryo jotAM ja pratIti thAya ke ahIM kyAMka tribhuvana rAjarAjezvara arihaMta deva upasthita che. prAtihAryo prakRtinA guNo che paraMtu tene tIrthaMkaranA guNomAM khatavavAmAM Ave che. kAraNa A prAtihAryonI racanA 14 sAmAnya deva tIrthaMkaranI hAjarImAM karI zake paNa koTi devI maLe ane tIrthaMkara hAjara na hoya to kAMI ja na karI zake, A atizayone prAtihAryo tIrthaMkara bhagavaMtanuM aizcarya che je samavasaraNamAM nihALavA maLe che. A aizvaryanA darzana mAtrathI jIva samyaktva pAme, nirmaLa bane. anya Indro, upendro ane cakravartInA aizvaryathI AvuM kaMI ja na bane. devo samavasaraNanI racanA A prakAre kare che. 1 yojana pramANa bhUmimAMthI vAyukumAra devo saMvartaka nAmano vAyu vikurtI kacaro dUra karI bhUmine zuddha kare che. meghakumAra devo A bhUmi upara sugaMdhI jalanI maMda maMda vRSTi kare che. tyArabAda vyaMtaradevo bhUmithI lagabhaga savAkoSa UMcuM suvarNa ratna ane mizanuM pITha banAve che. devatAo A bhUmimAM DhIMcaNa sudhI divya puSponI vRSTi kare che. te pachI bhuvanapati devatAo bhUmithI 10 hajAra pagathiyA UMco cAMdIno prAkAra (gaDha) banAve che. 1-1 pagathiyuM 1 hAtha UMcuM ne 1 hAtha pahoLuM hoya che. A gaDhanI bhIMto upara suvarNanA kAMgarA hoya che. gaDhane 4 ratnanA daravAjA hoya. dareka upara suMdara pUtaLIo, dhvajavALI patAkA, suMdara toraNo ne zaNagAra hoya. aSTamaMgala phUlanI mALA hoya ane dhUpadAnIo hoya che jyAMthI divya sugaMdhavALo dhUpa vistAra pAme che. A gaDhane pUrva dvAre tuMbaru nAmano deva paramAtmAne AvakAravA Ubho hoya che. kAraNa bhagavAna pUrva dvArethI upara caDhe che. A gaDhamAM samavasaraNamAM AvatA jatA devone manuSyonA vAhano mUkavAmAM Ave che. tenA khUrNa khUNe
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 prabuddha jIvana 15 jana' mIThA pANInI vAvo che. tyArabAda prathama gaDha upara bIjA gaDhanA ja devo temanuM rUpa vipharve eTale cAre dizAmAM beThelA jIvo temanA pagathiyAnI zarUAta thAya che te 5000 hoya che ane bIjo gaDha sanmukha darzana karI zake. Ane paramAtmAnI caturmukhAMgatA kahe che. jyotiSka devo suvarNano banAve jenA upara ratnanA maNimaya kAMgarA jANe dAna-zIla-tapa-bhAva dharmanA bIjanuM ropaNa jIvomAM eka hoya. tiryaMco jevA ke siMha-vAgha-haraNa-mora-udara jevA pazupakSIo sAthe na karI rahyA hoya. bhagavaMta "namo tiththassa" karI tIrthane paraspara verabhAva bhUlIne dezanA sAMbhaLavA bese che. A ja gaDhanA namaskAra kare che ane tyArabAda megha jevI gaMbhIra madhura ane sarvottama IzAna khUNe devo devachaMdAnI racanA kare jyAM prathama pahore dezanA guNovALI 3pa atizayo vaDe yukta vANI vaDe dezanA Ape che. ApyA bAda bhagavaMta tyAM AvIne bese che. bIjA gaDhanA pagathiyAne devatAo sADA traNa karoDa vAjIMtro tADana karyA vagara devaduMdubhi ane trIjA gaDhanA pagathiyAnI zarUAta thAya je 5000 hoya che ane vigeremAMthI abhuta sUro prasArita kare che. paramAtmAnA mukhamAMthI vaimAnika devo A gaDha ratnano-maNimaya kAMgarA sAthe banAve che. bIjA eTalo prakAza nIkaLe che ke narI AMkhe bhagavaMtanuM rUpa jovuM zakya ne trIjA gaDhe paNa prathama gaDha jevA ja dvAro-zaNagAra ne pagathiyA hoya nathI. devatAo temanA mastaka pAchaLa AbhAmaMDaLanI racanA kare jemAM temanuM rUpa saMkramAya ane bhagavaMtane joI zakAya. bhagavAna trIjA gaDhanA madhyamAM TheTha upara samabhUtala pITha hoya che. A vihAramAM hoya tyAre sarva prAtihAryo prabhunI upara AkAzamAM cAle goLa vartaLAkAranA samavasaraNanI racanA jaNAvI. jyAre A ane pachI samavasaraNamAM Ave tyAre goThavAI jAya. dharmasabhAnI kalpanA karIe emAM prathama gaDhanI paridhi karatAM bIjA samavasaraNanA adbhUta vaibhava ane parama ezvarya vacce gaDhanI lagabhaga bamaNI moTI ne bIjA karatAM trIjAnI paridhi bamaNI bhagavaMtanI sanmukha dezanA sAMbhaLavA 12 parSadA bese che. agni moTI jANavI. trIjA gaDhanI madhyamAM samabhUtala pITha che tenI madhyamAM khUNe sAdhu-sAdhvI ane vaimAnika devIo, vAyavya khUNe jyotiSkabhagavAnanA zarIrathI 12 gaNuM UMcuM ane 1 yojanAnA vistAravALuM bhuvanapati ane vyaMtara devIo, neRtya khUNe jyotiSkabhuvanapati uttama azokavRkSa hoya che. tenI chAyA ghaNI gADha ane dhvaja ane vyaMtara devo ane IzAna khUNe zrAvaka-zrAvikA ane vaimAnika patAkAothI suzobhita hoya che. abhuta toraNo lAgelA hoya devo bese che. che. temAM bhagavaMtanA mastaka para Ave ema traNa chatro zobhe che. samavasaraNamAM birAjamAna caturmukha bhagavaMtanA dhyAnathI azokavRkSa saMpUrNa samavasaraNa para chAyA kare ane bhavya jIvo aMtarAya karmono kSaya ane aneka lAbho thAya che. zrI devacaMdrAcArya zokarahita banI dezanA sAMbhaLe. chatro paramAtmAnuM traNa bhuvana racita siripAsanAcariya nAmanA graMthamAM zivadatta maMtrInA putra para Adhipatya darzAve che. azokavRkSanI TheTha nIce cAra dizAmAM 4 devaprasAdanuM dRSTAMta che te jaNAvuM chuM. suvarNanA ratnajaDita siMhAsana bhagavaMtane besavA mATe hoya che. zivadatta nAme rAjamaMtrI che. te dAridra ane rAjAnA apamAnathI A siMhAsano saMpUrNapaNe ratno vaDe khacita hoya che. dareka siMhAsana pIDita bane che. te rAjAne khUba priya hato paNa krodhe bharAyela rAjA nIce maNi ratnonA pAdapITha goThavAyelA hoya che. dareka siMhAsana teno dezanikAla kare che. maMtrInA kuTuMbamAM pote, tenI patnI ane para 3-3 motIjaDita chatro hoya che. ratnonI jyoti eTalI apAra putra devaprasAda ane tenI patnI che. zivadattane jaMgalamAM jJAnI hoya che ke jonAranI AMkha aMjAI jAya. dareka siMhAsananI bhagavaMtano bheTo thAya che. te potAnI avasthAnA kAraNa pUche che. AjubAju 2-2 devo bhakti vaDe cAmara vIMjhe. cAmaranA dAMDA sphaTika muni pUrvabhava kahe che. pUrvakRta sAdhAraNa sAthe karelA karmone kAraNe ratnanA maNi ratno vaDe jaDita ane je devo vIMjhe tenA hAtha para tame sarva pIDAo cho. paNa tArA putra devaprasAdanuM aMtarAya karma khabhA sudhInA AbhUSaNo hoya che tethI dRzya evuM lAge ke A sarva khUba bhArI che. tethI ja tamArI A avasthA che. devaprasAda muninA ratno ne maNimAMthI nIkaLatA prakAzanA kiraNo cAmara vIMjhAya tyAre caraNomAM paDI upAya pUche che. muni samavasaraNamAM caturmukha birAjIta jANe bhagavaMtane namana ne unmana karI rahyA hoya che. dareka siMhAsana tIrthakaranA dhyAnanI prakriyA batAve che. jyAre samavasaraNamAM dezanA AgaLa suvarNa kamaLanA sthApita dharmacakra zobhe che. sAMbhaLavA koI jIva bese tyAre tene bhagavaMtanuM eka ja mukha dekhAya cAre dizAmAM cAra mahAdhvaja zobhI rahyA hoya che. AvA divya paNa rUpastha dhyAna karavAmAM samavasaraNamAM birAjIta bhagavaMtanA 4 samavasaraNamAM ane abhuta vAtAvaraNamAM sUryodaya samaye tIrthakara mukhanuM ja dhyAna karavuM joIe ema zAstrakAra kahe che. vaLI A bhagavaMta suvarNanA 9-9 kamaLomAM paga mUkatAM mUkatAM padhAre che. dhyAna e rIte karavuM ke bhagavaMta ApaNI AMkha samakSa vartamAna ja pUrvadyAre praveza kare tyAre tuM barU nAmano deva temane AvakAre che. sAkSAt birAjIta che. A prakriyAne dhyAna astitA kahe che. kevaLa maMgala praveza bAda TheTha uparanA gaDha para AvI azokavRkSane traNa aMtarAya ja nahi paNa sarva karmavRkSone mULathI ukheDI nAkhavA pracaMDa pradakSiNA de tyAre te vanaspatikAya potAne dhanya mAne ane pUrva vAyu samAna A dhyAna che ema muni devaprasAdane samajAve che. muninI siMhAsane bese. bAkInI traNa dizAmAM AbehUba paramAtmA jevuM dezanA pachI devaprasAda ane sarva kuTuMbIjano prastuta dhyAnanA
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana navembara 2010 prakarSanA prabhAvathI karmo kSINa karI vairAgya pAme che. ArAdhanA karI 15-16 nI 15-17 varSa pahelAM Readers DigestmAM A bAbata para eka devaprasAda uttama deva gatinuM AyuSya bhogavI pathvIloka para DhavI Article Publish thayo hato. ParisnI eka UniversitymAM eka 23mA pArzvanAtha bhagavaMtanA 10 gaNadhara paikI pAMcamA gaNadhara South Indian chokaro je A mahilAno mitra hato, te ElecthaI mokSe jAya che. munie devaprasAdane batAvela dhyAnavidhi A tronics WingmAM abhyA tronics WingmAM abhyAsa karato hato. mahilAe eka prayoga mujaba che. zuci, zarIra ane pavitra manavALo dhyAtA karyo. A yuvAnane tenI LaboratorymAM ScreennI eka bAju 1. sukhapUrvaka pUrvAbhimukha bese. 2. samucita paryakAsana ke besADI saMskRtamAM eka ATha gAthAnuM aSTaka dhvanipUrvaka uccAraNa sukhAsana dhAraNa kare. 3. mana-vacana-kAyAne yogono virodha kare. karAvyuM. 7 gAthA bolAyA bAda pelo chokaro thoDo Nervous 4. nAsAgra dRSTi rAkhe. 5. zvAsozvAsa maMda kare. 6, potAnA pUrvakRta hatA. adakA gayA. hato. aTakI gayo. ScreennI bIjI bAju 1 spaSTa citra upasI pAponI gaha kare. 7. sukatanI anumodanA kare, 8, paMca parameSThinuM AvyuM che tenA kuladeva kAlabhairavanuM hatuM. kAraNa A kAlabhairava devanuM zaraNagamana svIkAre, 9, gaNadharo ane sadaguruonuM smaraNa kare aSTaka hatuM. bIje divase pharI karavAmAM Avela prayogamAM pelo yuvAna te pachI ciMtana kare. saMpUrNa stotra bolyo. 8mI gAthA kALabhairavanA vAhana 'thAna'nI - 1, vAyukumAra devo dvArA samavasaraNa bhumi zaddha thaI rahI che. AkRti bheravajInA paga nIce spaSTa hatI. 8mI gAthAmAM zvAnanuM 2. meghakumAra devo pANI sIMce che. 3. RtukumAra devo phUlo varasAve ja varNana A vAta pratIti karAve che ke zabda pachI artha spaSTa hoya che. 4. vaimAnika devo maNino, jyotiSka sonAno ane bhuvanapati to zabda-artha-tadubhaya-upayoga thatAM citra upase. citramAM Movedevo rajatano ema traNa gaDha banAve che. 5. madhyabhAgamAM azokava8 ment Ave ane jo e 3-D citramAM samagratAthI SelfSelf ParticipAdapITha yukta siMhAsana-traNa chatro-cAmaronI racanA devo kare pation thAya to e che. 6, anya devo samavasaraNane dhvajavALI toraNa patAkAthI ane saMpUrNa Stages zabda-artha-tadubhaya-upayoga-citra-Movedharmo dhvajathI zaNagAre che. 7. tyArabAda jinendra paramAtmAnuM A ment ParticipationnA che. zAstrakAroe 7 cakromAM A prakriyAnI pramANe dhyAna kare. ArAdhanA batAvI che. | * * * 1. suvarNanA 9-9 kamaLomAM paga mukI bhagavaMta padhArI rahyA (zrI muMbaI jena yuvaka saMgha yojita 76 mI paryuSaNa vyAkhyAnache. 2. devatAo bhagavaMtane cAmara vIMjhI rahyA che. 'jaya jaya"no mALAmAM tA. 7-9-2010nA Apela vaktavya.) nAda saMbhaLAya che. 3, bhagavaMtanI AgaLa cAlatA Indro mArgamAM 10 bI, izvaradAsa mAna, pAMcame mALe, gAmadevI, rahela lokone bAjue karI rahyA che. 4. bhagavaMta parva dvArethI mubaI- 400 007. phona : 022-23871 141.. samavasaraNamAM praveza kare che. 5. devatAonA vAjIMtro adbhuta ( zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAlita bhaktisaMgIta varga vAge che. tyArabAda - bhakti saMgItanA vargamAM badhuM maLIne cauda baheno Ave che. ane badhI 1. bhagavAna siMhAsana para ArUDha thayA. 2. Indro zveta cAmara bhaktithI bahenone niHzulka saMgItanI tAlIma apAya che. hArmoniyama para gurujI vIMjhe che. 3. 12 parSadA ane tiryaMco ucita sthAne besI gayA che. aMbAjIrAva ane tabalA para gurujI ramezabhAI hoya che. vidhavidha jAtanA tiryaMco janmajAta vera bhUlI zAMta rasamAM taraboLa che. bhagavAnanuM bhajano gAvAnI tAlIma apAtI hoya che. lagabhaga pahelA zukravAre navuM vacanAmRta sarvakoI amRtavarSAnI jema jhIlI rahyA che. paramAtmAnI bhajana zIkhavavAmAM Ave che. dareka bhajanano rAga ane tAla jaNAvI vANI sarva koIne abhuta prakAre pariName che. mane paNa pariName zarUAtano AlApa zIkhavADI bhajana zIkhavavAmAM Ave che. moTA bhAge che. A dhyAna tyAM sudhI karavuM jyAM sudhI paramAtmA sAkSAt sAme mahinAnA chellA zukravAre darekanI pasaMdagInuM bhajana dareka pAse gavaDAvavAmAM bhAse. paramAtmAnI vAsakSepa pUjA karI dhyAnamAM caityavaMdana karI Ave che. A klAsamAMthI traNeka bahenoe ApaNI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM bodhilAbhanI prArthanA karI dhyAna samApta karavuM. muni devaprasAdane bhajanika tarIke paNa bhAga lIdho che. eka bahena reDiyo ArTisTa paNa che. gaNezotsavamAM eka bahenane tyAM dara varSe ame bhajano gAvA mATe jaIe kahe che ke, "he devAnupriye ! kalyANanI kAmanA hoya to paramaguru chIe. dara varSe gurupUrNimA paNa ujavIe chIe. varSamAM ekAda vakhata je. praNita A dhyAnanI vidhino tame AdarapUrvaka abhyAsa karo." ji. dharmazALA jevI saMsthAmAM jaIne tyAMnA bhAIbahenone thoDo samaya prastuta dhyAnamAM mahattva mAnasapaTa para citrAvalokananuM che. jo AnaMdamAM pasAra karAvavAno prayatna karIe chIe. A saMgIta varganI dRDhatApUrvaka paramAtmAnA guNono abhyAsa karavAmAM Ave to bahenomAMthI amuka baheno jaja karIke bIjI saMsthAe yojela harIphAImAM mAnasapaTa para citronuM sarjana thAya. dhvani vijJAnamAM je dhyAna taraMgo paNa jAya che. A rIte zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI bhakti saMgIta hoya, zrAvya ane azrAvya teno saMbaMdha cokkasa prakAranA citro |varganI pravRtti cAle che. A varga mArA gharamAM lagabhaga bAreka varSathI niyamita sAthe hoya che. je dvArA dhyAnano abhyAsa saraLa banaze. vijJAna dira zukravAre 4 thI 5 mAM cAle che. atyAre A bAbata para jabbara saMzodhano karI rahyuM che. lagabhaga ppuSpA parIkha (saMyojaka)
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 76mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna dakSA jAnI 76 mI paryuSaNa vyAkhyAmALAnA sAta vyAkhyAno okTobara 10nA aMkamAM ame prastuta karyA hatA. A aMkamAM AThamuM ane navamuM vyAkhyAna prastuta che. vyAkhyAna-8 'savAyA jena" che. dharma: bAvIsamI sadImAM' vize ajaya umaTa vyAkhyAna-9 | vizvamAM 22mI sadImAM dharma naitikatA ane mUlya AdhArita haze. temAM "jaina dharmanI cAra bhAvanA' vize zrImatI zelajA cetana zAha TTaratA ochI haze. maMdiramAM pUjA karavAnA, ghaMTa vagADavAnA ane AratI jaina dharmamAM maitrI, prabodha, karuNA ane mAdhyastha ema cAra bhAvanA che. utAravAnA kAmanuM AuTasorsIga thaze. moTA udyoga gRho sAmAjika manamAM vicAra ke ciMtana karIe te bhAvanA che. bhAvanA zubha ane azubha javAbadArInI jema sakhAvato paNa karaze. tenuM bajeTa sarakAranA sevA prakalpo hoya evA pariNAma te Ape che. uttarAdhyayana sUtramAM bhagavAna mahAvIrane karatAM moTuM haze. samAjamAM vidhi-rUDhi ghaTaze paraMtu naitika mUlyonuM mahattva gautama svAmIe bhAvanA vize puchelA praznanI vAta Ave che. te aMge bhagavAna vadhaze. 22mI sadImAM dezamAM samAna nAgarika dhAro (komana sivila koDa) mahAvIra jaNAve che ke bhAvanA e bhavanAzInI che. bhAvanA e zakti che. haze. jaDa niyamo pALanArA dharma nAmazeSa thaI rahyA che. karmakAMDa-vidhio sArI bhAvanAthI karmono nAza thAya che ane bhava ochA thAya che. vizvanA TUMkI thaI rahI che. rAjakAraNIo jJAtiprathA TakAvI rahyA che. vizvamAM 45 badhAM jIvonI bhAvanA e maitrIbhAvanA che. vyakti badhAne potAnA samAna TakA vastI dharAvatA cIna, bhArata ane raziyAmAM potAnA dharmano phelAvo gaNe che. zrIkRSNa maitrIbhAve ja mitra sudAmAnI nirdhanatA dUra karI hatI. karavA keTalAMya dharmanA vaDAo utsuka che. IslAma dharmamAM vyAja levAnI maitrIbhAvamAM veravRttino tyAga karavAno hoya che. bhagavAna mahAvIrano prabhAva manAI che. paNa khojA, memana ane vahorAoe IslAmI baeNnkonI sthApanA eTalo prabaLa hato ke teo upadeza ApatA tyAre zrAvakonI sAthe vAgha ane karI che. khristI dharma jaDa hovAthI proTesTaMTa paMthano phelAvo jhaDapathI thayo. bakarI jevA ekamekanA zatruo paNa sAthe besIne te sAMbhaLatA hatA. mitramAM ravivAranI samUha prArthanAmAM dharma uparAMta loko vacce meLameLApa vadhAravAnI kharAba guNa hoya to tene dhikkAravAne badale tenA mAtra te kharAba guNano ja gaNatarI paNa che. svAminArAyaNa saMpradAya bhavya maMdironuM nirmANa karIne dhikkAra karavo joIe. jaina dharma sarve pratye maitrIbhAva rAkhavAnuM zIkhave che. temaja temAM IlekaTrIkala-mekenikala upakaraNo vaDe phUvArA ane ajAyabI bIjI bhAvanA prabodha bhAvanA che. vidvAna, jJAnI ke guNavAna vyakti pratye UbhI karIne bhaktone AkarSavAno prayatna kare che. 1970mAM harita krAMti IrSyA karavAne badale tenA pratye mAna jAgavuM joIe. AjanA jagatamAM pachI samRddha thayelo paTela varga A saMpradAya bhaNI vaLyo. gujarAtamAM bauddha koIpaNa vyakti saMpUrNa nathI. tethI ApaNe doSadRSTA thavAne badale guNagrAhaka dharmonA caityagrahonA dvArA moTA ane bhavya banAvIne bhaktone potAnA thavuM joIe. paMca parameSThInI guNopAsanA karavI joIe. ApaNAmAM namratAno bhaNI vALavAno prayAsa thayo che. bhAva hoya to ja ApaNe bIjAnA saguNo joI zakIe chIe. navakAra devaLanA eka pAdarIe mane kahyuM ke amAre tyAM prArthanAmAM yuvako maMtramAM ApaNe 'namo arihaMtANa' bolIe chIe. temAM nAma nathI bolatA AvatA nathI paraMtu jainomAM yuvAnomAM dhArmikatA vadhAre che. aThThAI tapa paraMtu temAM badhA tIrthakara AvI jAya che. trIjI karuNA bhAvanAmAM duHkhI karanArA asaMkhya jaina yuvAnonI tasvIro akhabAromAM pragaTa thAya che. vyakti-prANInI sevA karavAnI IcchAno samAveza thAya che. prANI pratyenI khristIo have loko sudhI pahoMcavA sthAnika saMgIta ane bhASAno upayoga karuNAthI pAMjarApoLamAM dAna Apo to te hRdayakaruNA kahevAya. mArA AtmA karI rahyA che. sthAnika bhASA jANanAra vyaktinI pAdarI tarIke nimaNUMka jevo ja bIjAno AtmA che evI bhAvanAthI koIpaNa jIvanI hiMsA karavI na karAya che. gujarAtamAM nAtAlamAM garabA gavAya che ane carcamAM navarAtri joIe. cothI bhAvanA mAdhyastha bhAvanA che. duSTa buddhivALA vyaktio ane ujavAya che. pAdarInA gAunanI pAchaLa "oma" lakhIne te AkhA vizvanuM bIjAnA doSo pratye roSa ke dhRNA rAkhavI nahIM te mAdhyastha bhAvanA kahevAya pratIka che ema kahevAmAM Ave che. kalola pAse baMdhAyelA madhara merInA che. pati-patnI vacce athavA kuTuMbamAM jhaghaDo athavA vAda-vivAda thAya tyAre maMdirane UMTezvarI devInuM nAma apAyuM che. bhoLAnAthanI jema Izune IzunAtha roSa karavAnuM TALavuM joIe. sAmasAmA AkSepo karavAne badale samatAbhAva kahevAmAM Ave che. zIkhonA laMgara ane jalArAmanA maMdiramAM sadAvrata rAkhavo joIe ane samayocita zIkhAmaNa ApavI joIe. mAdhyastha bhAvanAthI hovAthI bhaktonI avarajavara rahe che. khristIo paNa A prakAranI vyavasthA vAtAvaraNa kaluSita thatuM nathI. UbhI karavAnuM vicArI rahyA che. amadAvAdanI pratiSThita saMsthAe jaina dharmanA ApaNA jaina dharmamAM 'ArTa opha liviMga'no hakArAtmaka abhigama dekhADavAmAM yuvAnomAM dhArmikatA kema vadhAre che tenuM sarvekSaNa karyuM hatuM. temAM jaNAyuM Avyo che. tenAthI cittazuddhi ane AtmAno vikAsa thAya che. hatuM ke bALapaNamAM parivAra dvArA apAtA prabaLa dhArmika saMskArone lIdhe (anya zeSa vyAkhyAno have pachI pragaTa karavAmAM Avaze.) yuvAnomAM dhArmikatA vadhAre che. amerikA ane briTanamAM vasatA parivAro * * *
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana navembara 2010 jaina sAhitya gaurava graMtho (17) samayasAra T suvarNA jaina lekhikA B.Sc., LL.B., M.A. (Philo.), JainologynI zaikSaNika upAdhIothI vibhUSita che. temanA pAMca pustako prakAzita thayA che. (jena sAhitya gaurava graMtha zIrSakathI "prabuddha jIvanano AMgasTa-sapTembarano paryuSaNa vizeSAMka ame 'pra.jI.'nA jijJAsu vAcaka vargane arpaNa karyo hato. A viziSTa aMkano vAcako taraphathI amane khuba ja sAro pratisAda maLyo ane e sarvee IcchA vyakta karI ke AvA gaurava graMthono paricaya pratyeka aMke maLe to jaina-jainetara vAcaka varganI jijJAsA saMtoSAya temaja jaina sAhityanA gauravavaMtA graMthono sarvene vizeSa paricaya thAya. sujJa vAcakonI IcchAne mAna ApI havethI zakya haze tyAM sudhI AvA graMthono paricaya ApavAnI bhAvanA ane sevI che. sujJa vAcakone mA zAradAnI A prakAranI bhakti mATe amArA aMtaranA dhanyavAda. e aMkomAM 16 graMthono paricaya Apyo hato. have A 17 mA graMthano paricaya ApanA kara kamaLamAM arpatA AnaMda anubhavIe chIe.-taMtrI) 2. graMthanA kartA : AcArya kuMdakuMdAcArya gAthAomAM saMskRta bhASAmAM tAtparyavRtti TIkA lakhI. 13mI 3. graMthanI bhASA: prAkRta, jemAM 415 gAthA, AryA, anuSTaya zatAbdImAM bAlacaMdrAcArye kannaDamAM anuvAda karyo ane mallIsane upajAti, mAlinI, pRthvI, maMdAkrAMtA chaMda ane nizcaya-vyavahAra tAmilamAM karyo. nayanI zailI che. "Ama che", "Ama nathI" tathA zuM karo cho, zuM vartamAna kALamAM 16mI zatAbdImAM TUDhAhaDha pradezamAM kavivara nathI karatA e prakAranI bhASA zailImAM lakhAyuM che. jemAM nava tattvanA rAjamalajI pAMDee TUMDhArI bhASAmAM kaLaza TIkA lakhI. jene AdhAra nava adhikAra che. ane be pariziSTa TIkAkAroe joDyA che. banAvI kavivara banArasadAsajIe padyarUpa nATaka samayasAra hindImAM 4 graMthano racanAkALa : be hajAra varSa pahelAM pahelI ke bIjI lakhyuM. tenA pachI jayacaMdajI chAbaDAe 1864mAM Atma- khyAti zatAbdImAM kuMdakuMdAcArya dvArA prAkRtamAM, 10mI zatAbdImAM amRta TIkA parathI hindImAM TIkA lakhI. vidyAsAgarajIe padyAnuvAda karyo. caMdradeva dvArA saMskRtamAM AtmakhyAti TIkA, 12mI zatAbdImAM jJAnasAgarajIe hindImAM TIkA lakhI. hiMmatalAla jeThAlAle gujarAtI jayasenAcArya dvArA tAtparyavRtti TIkA lakhAI pachI kannaDa, tAmila, anuvAda karyo. parameSThI nyAyatIrtha dvArA khaDI bolI hindImAM anuvAda hindI, marAThI, TUMDhArI khaDI bolI hindI, aMgrejI vagere bhASAomAM thayo. ne mIcaMda pATanIe padyAnuvAda ane uttamacaMda jaina anuvAda thayA. kavivara amRta caMdradeva ane banArasadAsajI dvArA manoharalAlajIe hindI anuvAda karyo. phUlacaMda siddhAMtazAstrIe nATakIyakaraNa thayuM. Ama be hajAra varSamAM samayasAra para ghaNuM badhuM hindImAM anuvAda karyo. pro. cakravartI ane je. ela. jainIe IMglIzamAM lakhAyuM che. je jaina vADamaya ja nahIM balki bhAratIya vADamayamAM anuvAda karyo. AdisAgara mahArAje samayasAra kaLazanI marAThImAM paNa viziSTa sthAna dharAve che. je jaina sAhityanuM gaurava che. gadya ane padyAtmaka racanA karI. uttamacaMda jene samayapAhuDamAM 5. graMthano viSaya : jaina tattvajJAna je upaniSadanA siddhAMtothI kuMdakuMdAcAryanI prAkRta, saMskRta AtmakhyAti ane saMskRta alaga gUMthAyeluM che. traNa zabdathI baneluM nAma samayasAra - sama, tAtparyavRttinI gAthAonI bhAvArtha sAthe suMdara rIte racanA karI aya, sAra. sama eTale padArtha, aya eTale gamana pariNamana athavA che. amRtacaMdradeve so prathama samayasArane sparzva, mulyAMkana karyuM ane jANavuM ane sAra eTale zreSTha. ema samayasAra eTale zreSTha padArtha nATakanA rUpamAM AtmakhyAti TIkA prastuta karI pachI ke dhAtunuM gamana ke pariNamana ane zreSTha padArtha eTale AtmA. banArasadAsajIe nATakIyakaraNa karyuM ethI e nATaka samayasAra tarIke samayasAranA ghaNAM artha thAya che. AcAra, kALa, sogaMda, siddhAMta, prasiddha thayuM. amRtacaMdradeve samayasArane dharmanI preraNAnuM jharaNuM, jJAna vagere. samayanA paNa ghaNAM artha thAya che. kALa, deza, kSetra, adhyAtmika AzvAsana ane vaizvika AkarSaNa banAvyuM ane mata, zAstra, yuddha. ahIM samaya AtmAnA arthamAM che. kuMdakuMdAcArya jainAkAzamAM sUryanI jema prajvalita thaI gayA. zrImad vartamAna kALamAM graMthanuM saMpAdana ane prakAzana rAjacaMdra, kAnajIsvAmI ane banArasadAsajInA jIvanamAM krAMti madhyakAlIna yugamAM 12mI zatAbdImAM jayasenAcArya 320 lAvanAra graMtha samayasArano kAnajIsvAmI dvArA pracura pramANamAM
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 pracAra thayo che. je dArzanika, adhyAtmika, adhyAtma cetanAne ubuddha karanAra viziSTa graMtha che. prabuddha vana kartAnI vigata : be hajAra varSa pahelAM vikramanI pahelI ke bIjI zatAbdImAM anaMtapura jillAmAM AndhrapradezanA gunTukala sTezanathI lagabhaga cAra mAIla dUra kaoNMDakuMDamAM kuMdakuMdAcArya janmyA. jina zAsananI AdhyAtmika krAMtinI janmaghUMTI pIne mAtra 11 varSanI uMmaramAM naMdIsaMghamAM temaNe munIvrata aMgIkAra karyo tyAre emane padmanaMdI nAma apAyuM. koDaMkapuranA vAsI hovAthI teo koDakuMDAcArya kahevAyA. pachI zruti, karNapriyatA ane madhuratAnI dRSTithI kALAntare kuMdakuMdAcArya kahevAyA. pUjyazrIe prabhu mahAvIranA upadezane yathAsUtra lokajIvanamAM caritArtha karavAno saMkalpa karyo. chaThThA eTale pramatta ane sAtamA eTale apramatta guNasthAnamAM jhUlanAra saMta tema chaThThA, sAtamA sthAnamAM jhUlanArA bIjA saMtono Atmaanubhava A graMthamAM bharelo che. teo digaMbara paMthanA sarvotkRSTa sthAne che. temane AkAzamAM cAra AMgaLa UMce cAlavAnI smRti hatI. temanI mahattA darzAvanArA zIlAlekho vijayanagara, zravaNa belagoDA, karNATaka caMdragiri tathA vindhyagirimAM maLe che. jJAna ane sAdhanAnA tattvo jIrNa thaI lupta thatA hatA tyAre zAzvata mUlyonI emaNe punaH sthApanA karI AcAra ane Atmika bodha sAdhanAthI vihIna mAtra daihika AcaraNa parivartananA virUddha sarvakAlika avAja uThAvI, sAdhu zrAvakonI surakSA tathA bIjI bAju sAdhutvanA gauravane nAka para rAkhI svecchAcArI thatI zvetavastradhArI paraMparA viruddha moraco Ubho karI mULa saMghanI sthApanA karI. emanA be uttaradAyitva hatA eka dvitIya zrutaskaMdha rUpa paramAgama adhyAtmazAstrane likhIta rUpamAM vyavasthita karavuM, bIjuM zithilAcAra virUddha sazakta AMdolana calAvI sakhata pagalAM levA. A beu uttaradAyitva emaNe bakhUbI nibhAvyA. kuMdakuMdAcAryanA guru samayasAramAM bhadrabAhune mAnyA che. bodha pAhuDamAM gurunA rUpamAM bhadrabAhunuM smaraNa che. tAtparyavRttimAM jayarsanAcArye kuMdakuMdAcAryanA gurunuM nAma kumAranaMdI siddhAMtadeva lakhyuM che jyAre naMdI saMghanI paTTAvalimAM jinacaMdranA ziSya batAvyA che. emane mahAvIranA ziSya paNa kahI zakAya kemake teo mahAvIra zAsananI paraMparAnA AcArya che. aMtamAM kuMdakuMdAcArya tattvArthasUtranA racayitA umAsvAtIne AcAryapada pradAna karI mokSa pAmyA. graMthano viSaya samayasAra jinavANIno ziramora dravyAnuyogamAM utkRSTa graMtha che. amRtacaMdradeve samayasArane advitIya akSayacakSu kahyuM che. emAM nizcayanayathI AtmAnA dravyasvarUpa para prakAza pADyo che. paramAgama samayasAgaramAM navatattvonuM zuddha nayanI dRSTithI nirUpaNa karI jIvanuM zuddha svarUpa Agamayukti anubhava ane paraMparAthI vistArapUrvaka 19 samajAvyuM che. navatattvamAM Atmatattva kevuM che emAM eka ajIva ane ATha paryAya che. caitanyarasanA dhAma AtmAnA AnaMdarasanI prApti karavI te anubhavaratna zAMtirasano siMdhu muktino mokSa mArga che. dharma samyagdarzana jJAna caritra che. paMcAstikAyamAM cha dravyonuM ane nava tattvonuM svarUpa saMkSepamAM batAvyuM che. pravacanasAramAM jina pravacanano sAra che. samayasAramAM darzanapradhAna nirUpaNa che je azarIrI thavAnuM zAstra che. kAnajIsvAmI kahe che samayasAra sarvazreSTha Agama che. jemAM lAkho zAstrono sAra che. e jainazAsanano staMbha, sAdhakanI kAmadhenu kalpavRkSa che jemAM cauda pUrvenuM asya samAyeluM che. emAM AtmAnuM ekatva ane paradravyonI bhAvathI alagatA darzAvI che. zAstrano uddezya yathArtha AtmasvarUpanI oLakhANa karAvavAnuM che. sarva vizuddha jJAnamAM kahyuM che jIvathI laI mokSa sudhI badhA svAMga eTale ke nATakamAM je veSa paherIne Ave te svAMga AtmAnI vAstavika sthiti nathI. e svAMgathI bhinna AtmA che e je jANI jAya che te jJAnI che. badhA svAMga samApta thaI jAya ane chelle jJAna svabhAvI AtmA ja rahe tenuM nAma sarva vizuddha jJAna. zeksapiyare pRthvIne raMgabhUmi ane jiMdagIne nATakanuM pAtra gaNyuM hatuM je bhajavI aMte mAnavI motane bheTe che ema A graMthane AcArye nATakanuM rUpaka ApyuM che, jyAM saMsArarUpI raMgabhUmi para jIva ajIva ekatra veza dhAraNa karI ApaNI vividha nATyalIlA batAvI jagane bharamAve che enuM suMdara citraNa che. nATakanA mukhya pAtro kAraNa samayasAra ane kAraNa paramAtmA che. jyAM sudhI jIvane ApaNA AtmatattvanuM bhAna nathI hotuM te ajIva-puddagala-zarIrane ApaNuM mAnI rAgadveSamAM tanmaya thaI emAM ekatvabuddhino bhrama rAkhI enI sAthe premano saMbaMdha joDe che tyAM sudhI te ajJAnI che. jyAM sudhI paramatattva jIva pudgala ajIvamAM praveza karI dehapIMjaramAM hoya che tyAM sudhI ja e sAta ke nava tattvanA bAhya vaiSa dhAraNa karI saMsArarUpI citrapaTa para ApaNI nATyalIlA batADe che. jyAre jIva sva samayamAM sthita thaI paramatattvamAM vilIna thaI jAya che tyAre sAta ke nava rUpanA vicitra saMsAra nATaka citraNano aMta thAya che. e nava rUpa pANInA parapoTA jevA ke pratibiMba jevA bhramAtmaka avasturUpa hoya che. AtmA anAdithI nigodathI laI mokSa sudhI jevo ne tevo ja rahe che. tenA pradezamAM koI pharaka paDato nathI. saMogI bhAvathI judo te AtmA huM chuM enI pratIti te samyakdarzana. A huM ja chuM e jANavuM te samyajJAna, AtmAmAM lIna ke dhyAnastha thavuM te sacaritra. A huM chuM aham ekatvabuddhi A mAruM che mamatvabuddhi. Ano huM kartA chuM kartRtva buddhi
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana Ano huM bhoktA chuM bhoktatva buddhi. A cAra prakAranA saMbaMdho ane cAra prakAranI buDhithI AtmAmAM ekatva siddha thAya che. enAthI saMbaMdha toDavo te vibhakta jIva ajIva, kartA, karma adhikArano niSedha karavAno che. sthitetva vighnA khalu pudgalasya svabhAvabhUtA pariNAma zakti, tyasAM sthiratAyAM sa karoti bhAvaM yanAtmanaH tasya sa eva kartA. arthAt hai jIva palpamAM tAre kaMI karavAnuM nathI, teM kaMI karyuM nathI ane bhaviSyamAM tAre kaMI karavAnuM nathI. dareka padArtha svayaM pariNAmanazIla che je hara ghaDI badalato rahe che. ene pariNamana mATe paradravyanI sahAyatAnI jarUra nathI. huM bIjAne madada ke bIjAnuM kalyANa karuM chuM e buddhi bIjAnuM svataMtra jIvana haNanArI che. dareka padArthamAM svataMtra jIvana jIvavAnI kSamatA sAmartha svayaMsiddha che. parAdhInatA duHkhanuM mULa kAraNa che. ApaNe ApaNA sAmarthyathI jIvIe chIe e samaja zAMti ApanArI che. gUDhatattva A graMthanuM vaiziSTaya che. ja samayasAranI 27mI gAthAmAM kahyuM che jIva ane zarIra vyavahAra nayathI eka ja che paraMtu nizcayanayathI e eka nathI. tattvArthasUtramAM puNya pApane Azrava baMdhamAM samAvI lIdhA che. jyAre samayasAramAM pApapuNyApikArane juduM sthAna ApavAmAM AvyuM che ane bhAvothI bhinna batAvI bhedavijJAna karAvyuM che. baMdhAdhikAramAM baMdhanuM kAraNa rAgabhAva, mithyAtva, ajJAna, kaSAya, asaMyama ane baMdhano chaMda mokSanuM kAraNa che. paramAM kaMIka karI zakavAnI buddhi AkAzamAMthI phUla cUMTavA jevI che. tuM koIne mArI ke bacAvI zakato nathI. paraMtu mAravAnA bhAvonuM pApa tane lAge che. jaina darzanamAM AtmA dehathI judo, vedAntamAM paNa AtmA dehathI judo paraMtu vedAntamAM saMpUrNa jagata brahmamaya che. bhinna evuM kaMI nathI. gItA upaniSada vaidAnta bhedarekhAne ajJAna mAne che. jainamAM AtmA svataMtra padArtha che jene paradravyathI saMbaMdha nathI. jyAre vedAnta che AtmA ane Izvarane eka mAne che. jaina darzanamAM karavuM, karAvavuM, anuodavuM traNenuM phLa sarakhuM ja che. bIjA darzanamAM phakta karavAnuM ja phaLa bhogavavuM paDe che bhAvonuM nahIM. kuMdakuMdAcArye aMtima gAthAmAM samayasArano adhyayananuM phaLa banAvyuM che : navembara 2010 samayasAranA pakSI AkAzamAM uDe che jyAre vipakSI jaganI jaMjALamAM phase che. samayasAra pakSI eTale AtmAno anubhavI rAga paryAya choDI AtmAnI paDakhe Avyo ane gaganamAM uDI mokSe cAvyo. tene vacamAM pANI, parvata, jhADa, vaMToLiyA, nadI ke dariyo koI ADe AvatA nathI samayasAranI pAMkhe uDI apAra jJAnagaganamAM uDIne UrdhvamAM cAlyo jAya che. Ama samayasAra vItarAgatAthI nItaratuM tattva che. samayasAramAM paramatattva AtmAnuM pratipAdana hovAthI te paramAgama che. jayasenAcAryanuM mAnavuM che ke samayasAra mukhyataH vItarAga nirvikalpa samAdhimAM sthita sAdhujanonA kalyANArthe racAyuM che. prAcIna prAkRtabhASI dvitIya zrutaskaMdha gAthAmaya, padyamaya graMthAdhirAja AtmAnI AsapAsa mokSamArgadarzI, hetulakSI, hitakArI A graMtha mumukSu digaMbara paMtha ja nahIM paraMtu dareka saMpradAyamAM A priya ISTa mAnya ane jaina sAhityamAM gauravavaMtu sthAna dharAve che. tenA adhyayanathI jIvana sukhamaya saphaLa thAya che. jIvananuM lakSya AMkha sAme Ave che. manuSya potAne saMsAranI mAyAthI pRthak samajavA lAge che. emAM AtmabaLa jAgrata thAya che. bhedajJAnanA vijJAnanI jANakArIthI viSayavAsanA ochI thAya che, jaDavAda, AtaMkavAda, anAtmavAdanA samayamAM A graMtha hitakara che. dareka dharmanA mULamAM aparigraha, ahiMsA, akaSAya, aparigrahanI jaDo utarelI che. bhAratIya dharmonA rAha judA, vAhana judA, paraMtu lakSya eka ja che ke bhava cakkaranA pherAmAMthI mukta thaI mukti pAmavI. e muktinI rAha bhaivijJAnathI khUba ja suMdara rIte manamAM utarI jAya e rIte samayasAramAM samajAvI che. samaya eTale AtmAno sAra, jIvanano dhyeya ane paramAM nirmohI thavAno mArga sUcavyo che. AtmAnI bhinnatA darzAvavAnuM samayasAranuM mULa prayojana che. samayasAranI carcA ane pracAra kAnajIsvAmI dvArA pracura pramANamAM thayo che. na khadhu samayasAra vRttare kiMcidani. arthAt samayasArathI mahAna graMtha jagatamAM koI nathI. kAnajIsvAmIe eka eka zabdanuM bhAvavAhI hRdyasparzI vivecana karI 19 pravacana karyA tathA aMtarmukhI ciMtana manana anekavAra karyuM jenuM 'pravacana ratnAkara'mAM saMpAdana karyuM. jo samaya pAhuDa miNuM paDhivUrNa athacca oNAu anthe ThAhIdI ceyA so ho hI uttama okakhaM. (415) arthAt samayaprAbhUtane vAMcI artha ane tattvane jANI viSaya bhUta arthamAM sthApita kare e uttama sukha pAme. banArasadAsajI kahe che samayasAra mokSamAM javAnI sIDI che. je karmarUpa vikAranuM vamana karAvanA2 che. sukha eTale svarga satkarmothI maLe che. duHkha eTale narka yAtanA e duSkarmothI maLe che. svarga naraka badhuM ahIM ja che. ane karmonuM phaLa paNa A janme ahIM ja bhogavavuM paDe che. e bhedavijJAna dvArA samayasAramAM samajAvyuM che. 2501, monTrIyala TAvara, 25me mALe, zAstrInagara, lokhaMDavAlA kompalekSa, adherI (vesTa), muMbaI-400 06 3. Mobile : 9920116032
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 prabuddha jIvana 2 1 jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 22 I DaoN. kumArapALa desAI [gvAliyara pAse AvelA zivapurInA gurukuLamAM sarjaka 'jayabhikhkhuM "e vidyAbhyAsa karyo. ahIM vidyArthIkALamAM thayelI paThANa zAhajharIna sAthenI dostIe sarjakanA jIvanamAM hiMmata ane sAhasanA guNonuM siMcana karyuM, je emanA jIvanamAM karmarUpe ane emanA sAhityamAM zabdarUpe pragaTa thayA. zivapurInA gurukuLa nivAsanA keTalAka prasaMga joIe A bAvIsamAM prakaraNamAM. ] tame vizvadharmanI vAto karo cho ne ! gADha jaMgalonI vacce AvelA zivapurInA gurukuLanA cokIdAra kaMIka halacala thAya che. koI Amatema pharI rahyuM che. eka vidyArthIne paThANa khAna zAhajharIna sAthe vidyArthI 'jayabhikhkhane gADha dostI lAgyuM ke nakkI rAtre koI dhADapADu AvyA lAge che ane gurukuLamAM thaI. divase baMne sAthe phare ane rAtre zerazAyarInI raMgata jamAve. dAkhala thavAno lAga zodhI rahyA che. keTalAka vidyArthIo gabharAI dostIe dharmanI bhedarekhA bhUMsI nAkhI hatI. zivapurI gurukuLamAM gayA, keTalAka vicAra karatA hatA ke bUmo pADIne bIjA vidyArthIone Ama to jayabhikhkhanA aneka mitro hatA. vaLI, 'vaDA vidyArthInuM jagADavA, koIne thayuM ke zikSakone jANa karavI; paraMtu hajI A pada bhogavatA hovAthI badhA vidyArthIo sAthe emano gADha saMbaMdha badhA vidyArthIo zuM karavuM enI avaDhavamAM hatA, tyAM ja acAnaka hato. abhyAsanI sAthosAtha nATakamAM paNa vidyArthI "jayabhikhu" khAnanI oraDI khUlI. emAMthI koI UMcI paDachaMda strI hAthamAM ughADI utsAhabhera bhAga letA hatA ane kyAreka vidyArthIonI dhIMgA- talavAra sAthe bahAra nIkaLI. mastImAM paNa sAmela thatA hatA. vidyArthIone khyAla AvI gayo ke A to khAna zAhajharInanA A samaye khAna zAhajharIna sAthe AtmIyatAno gADha taMtu patnI che ane teo A bhayanI sAme khullI talavAre paDakAra ApavA baMdhAyo. pAka musalamAna zAhajharInanI patnI UMcI, kadAvara ane nIkaLyA che. emanI cAlamAM tvaritatA hatI, teo tyAM pahoMcyA atyaMta svarUpavAna hatI. burakhAthI eno deha DhaMkAyelo raheto. ane vADanI pAse jyAM halacala thatI hatI, tyAM UbhA rahyA. keTalAka ekavAra khAna zAhajharIna gurukuLanA kAma aMge bahAragAma gayA mAnava AkAro Amatema harI-pharI rahyA hatA. kyAMka padarava hatA. cokIpahero karavAnI javAbadArI e rAtre vidyArthIonI hatI. saMbhaLAto, to kyAMka pAMdaDAMno avAja Avato hato. zAhajharInanA rAta paDe tyAre zarUAtamAM to utsAhathI badhA vidyArthIo patnIe vADanI najIka UbhA rahIne jorathI khoMkhAro khAdho, talavAra cokIdArInuM kAma karatA ane khAna zAhajharIna jevA hiMmatavAna che AgaLa karIne kahyuM, evo dekhAva karIne gurukuLamAM thoDA AMTA lagAvatA hatA; paraMtu "khabaradAra! jo aMdara pesavAno peMtaro karyo che, to tamAruM rAta jema vadhu DhaLatI jAya, tema tema A vidyArthIonI hiMmatamAM AvI banaze. A talavAra koInI sagI nahIM thAya. jAna vahAlo oTa AvatI jAya. keTalAkane UMgha AvI jatI ane eka ke bIjuM hoya to bhAgI chUTo.' bahAnuM batAvIne sUvA mATe potAnA rUmamAM jatA rahetA. keTalAka vidyArthIo stabdha banIne A dazya joI rahyA. e avAjamAM jAgatAM kharAM, paraMtu jAgavA mATeno vAro nakkI karatA. eka vidyArthI rahelo paDakAra sAMbhaLIne emanI bhAgatI hiMmata pAchI AvI gaI. cAreka kalAka jAge, pachI e bIjAne uThADe ane pote UMghI jAya. vADanI najIka AvyA ane joyuM to tyAMthI koI mANaso nAsatA vaLI bIjo vidyArthI cAreka kalAka jAge. hoya tevo avAja Avyo. vidyArthIoe doDIne pakaDavA prayAsa bhayAnaka jaMgala, ghanaghora rAta, prANIonA avAjo, kyAMka karyo, emanA zikSako paNa AvI pahoMcyA; paraMtu dhADapADuo nAsI kyAMka saMbhaLAtI trADa ane cIso-eve samaye kaMIka khakhaDATa thAya chUTyA hatA. khAna zAhajharInanA patnI khullI talavAra sAthe tarata to paNa vidyArthIonA hRdayamAM bhayanI kaMpArI pasAra thaI jatI. ja oraDImAM cAlyA gayA. na koIne kazuM kahyuM, na koInI sAthe AthI gurukuLanI AjubAju pahero bharavAne badale e gurukuLanI kazI vAta karI. aMdara cAreya bAju pharIne pahero bharatAM. khAna zAhajharIna gurukuLanI jANe aMdhArA AbhamAM vIjaLI jhabakIne alopa thaI jAya evuM vADanA cheDe UbhA rahIne "saba salAmata'no pokAra karatA hatA, lAgyuM, eka svapna AvIne pasAra thaI gayuM hoya ema jaNAyuM. jyAre A vidyArthIo gurukuLanI vacce khAnasAhebanI mAphaka raoNna vidyArthIo svapnamAM e vasaMta dehayaSTine sajIvana karavA prayAsa pharIne "saba salAmata" pokAratA hatA. karavA lAgyA; paraMtu A gujarAtI vidyArthIo mATe e zakya nahotuM. evAmAM vidyArthIoe joyuM ke dUra gurukuLanI vADanI pAchaLa keTalAya divasa sudhI khAnasAhebanI gerahAjarImAM emanI
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 2 prabuddha jIvana navembara 2010 patnIe dAkhavelI hiMmatanI vAta vAtAvaraNamAM gUMjatI rahI. deha hato TaTTAra, paDachaMda ane sazakta. jayabhikhkhae be hAtha joDyA. x x x emaNe paNa be hAtha joDIne mastaka namAvyuM. gujarAtI sAhityamAM dostInI jema majA hoya che, ema enI mUMjhavaNa paNa hoya che. puruSa ane nArI pAtronAM aneka suMdara varNano ApanAra jayabhikhyue eka bAju dosta sAthe dilanI dostI baMdhAI hoya che ane tyAre e potAnA A anubhavane A rIte vyakta karyo cheH dostI ghaNIvAra dvidhA UbhI karatI hoya che. vAta evI banI ke Ida- "sarunA vRkSa jevI UMcI paDachaMda kAyA hatA. deha para AkAzanI e-milAdano divasa Avyo ane khAna zAhajharIna potAnA dosta raMgaberaMgI vAdaLI jevuM oDhaNuM hatuM ne mastaka para mINanAM TapakAM jayabhikhkhanI pAse potAnuM jUnuM nimaMtraNa laIne AvyA. emaNe pADelo maghamaghato rUmAla bAMdhelo hato. AMkhamAM kALo suramo kahyuM, "A Ida-e-milAdanA divase tamAre AvavuM paDaze. have koI hato. pAMpaNo jADI hatI, ne lAMbI hatI." bahAnAM nahIM cAle. gherathI kahyuM che ke cokkasa Avajo.' 'deha para kovata hatuM, kAmIne Ubho DAmanAruM. AMkhamAM jayabhikhkha mATe mUMjhavaNabharI paristhiti UbhI thaI. eka to jagadaMbAnI jyota hatI. zIlane khAtara zULIe caDhatAM na DaranArI teo gurukuLanA agraNI vidyArthI hatA. vaLI jena sAdhuo dvArA nArIkuLanI e duhitA hatI. adaba enI hatI. malAjo eno hato. sthapAyelI A saMsthA hovAthI keTalAka cUsta niyamo hatA. keTalIka "mArI AMkha adaba karI beThI. beThI beThI svapnAM jovA lAgI. bAbatamAM koI niyamo ghaDAyA nahotA; paraMtu vidyArthIo svayaM cittoDanI padminI ke jUnAgaDhanI rANakadevI jIvaMta avatAre AvelI emanA saMskArane pariNAme e baMdhanone svIkArI letA hatA. AthI lAgI." jayabhikhkhane khyAla AvI gayo ke emane mATe Ida-e-milAdanA vidyArthI jayabhikhkhae khabara-aMtara pUchyA. zAhajharIne emanI divase khAnasAhebane tyAM nAstA mATe javuM keTaluM muzkela che. Ama vacce dubhASiyAnuM kAma karyuM. emaNe jayabhikhkhanA kuzaLa samAcAra chatAM gADha dostInA dAve enA nimaMtraNano InkAra karI zakyA emanI patnIne ApyA ane emanI patnInA kuzaLa samAcAra nahIM. emaNe khAnasAhebane kahyuM, "rAte vAta." jayabhikhune kahyA. e pachI khAna sAhebe kahyuM: baMnenI dostInI gAMTha paNa rAtanA ekAMta samaye ja gADha thatI. "e tamArA khUba vakhANa kare che. kahe che ke tamAro dharma khUba ekavAra A rIte khAna zAhajharIna sAthe jayabhikhkhuM jaMgalomAM vAgha umadA che. sAcuM bolavuM, dayA karavI, ImAnadArI rAkhavI e badhuM jovA paNa gayA hatA. rAta paDI. have lAgyuM ke koI bahAnuM madade barAbara che; paraMtu A butaparastI (mUrtipUjA) ane zarIra bALavAnuM Ave tema nathI. nathI gamatuM.' gurukuLamAM rAtre nava vAge vidyArthIone sUvA mATe ghaMTa vAgato vidyArthI jayabhikhkhae chaTAbhera uttara Apyo, "darekanA hato. badhA sUI gayA. khAna zAhajharIna pUrA pozAka ane baMdUka potapotAnA dharma hoya che, enI pAchaLa kAraNo hoya che, eno sAthe paherA mATe hAjara thayA. rojanI priya gajhalo mastIthI gAvA ItihAsa hoya che ane bhAvanAo hoya che; paraMtu A badhI dAstAna lAgyA ane dostano IMtejAra karavA lAgyA. rAtanA daseka vAge ghaNI lAMbI che.' jayabhikhkhuM pathArImAMthI UThIne dhIrethI bahAra nIkaLyA. sAme ja khAna zAhajharIne enI patnIne jayabhikhkhae kahelI vAta samajAvI, khAna emanI rAha joIne UbhA hatA. banne eka zabda paNa bolyA tyAre sAme emaNe kahyuM: vinA cUpacApa oraDI tarapha cAlyA. "khoTuM na lagADe to mArI khvAhiza peza karuM. Apa thoDo biraMja cAMdanI rAta hatI, vasaMtanA divaso hatA. khAna zAhajharIne lo ane amane mAna Apo. bIjI to mahemAna navAjI ame zuM potAnI nAnI oraDI AgaLa coka vALI dIdho hato. lAla kareNanAM karIe ?' choDa ane papaiyAnAM vRkSa ropyAM hatAM, mogarAnI velano mAMDavo turata ja eka suMdara tAsakamAM kesarIyo bhAta Avyo. emAMthI racyo hato, enI nIce eka cArapAI hatI. zarama ane saMkoca laviMga, elAyacInI sugaMdha nIkaLatI hatI. vidyArthI jayabhikhkhane anubhavatA vidyArthI jayabhikhkhuM tyAM jaIne cArapAI para beThA. mATe moTI muzkelI AvIne sAme UbhI rahI. e jamAno Ajano zAhajharIne oraDImAM jaIne potAnI patnIne jIgarI dostanA yuga nahoto. vaLI A to dhArmika gurukuLa hatuM. AthI emaNe AgamananI jANa karI ane thoDIvAramAM Akho deha vastrathI DhAMkIne thoDI AnAkAnI karavA mAMDI, to sAmethI khUba ja Agraha thayo. emanA patnI bahAra AvyA. emanuM mukha aDadhuM khulyuM hatuM. kALAM khAna zAhajharIne paNa e ati AgrahamAM sAtha pUrAvyo. vAdaLonI oDhaNI oDhI caMdramA bahAra Ave evuM lAgyuM. eka samaye "meM ghaNA vakhatathI mAMsAhAra choDyo che, dArU to dharmathI baMdha che, to jayabhikhkhanA manamAM evI kalpanA jAgI ke jANe UMcA gaDha kAnUna mujaba namAjha paDhuM , jakAta pALuM chuM, mArA gharanuM tame kema na giranAra parathI rANakadevIno bIjo avatAra Avato na hoya! e lo? kaI vAte tame mane tamArAthI hIna ane tiraskRta gaNo cho?'
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara 2010 prabuddha jIvana | 2 3 ane pachI khAna sAhebe vidyArthI ( paMthe paMthe pAtheya... AMkhomAMthI AMsu vahe. e mahAna rahamadila phirastA jayabhikhkhane potAnAM bhASaNomAM vAraMvAra ane amaMgaLanI eMdhANI vartanArA bhaviSyadRSTAnI, (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu) je beta kahetA hatA e ja lalakArI, chelle ATalI ja TUMkI paNa sadAkALa mATenI have gAMdhIjInA chellA divasonI vedanA-vyathA cetavaNI detI dardabharI vANI nIkaLI. jANe 'darde dila pAse vaphA, z2abaye ImAM honA bharI bhAvanAnI pazcAd bhUmimAM thoDuM DokiyuM. gAMdhIjInI ja aMtarthathAno pratighoSa na hoya! Adamiyata he yahI, ora yahI InsAM honA.' AjhAdI maLavAnA pUrva divasomAM mArA para 'sastITha cho nahIM pasaMdra hindustAnapotAnI ja vAta potAnI sAme dalIlarUpe TapAlamAM patronI eka peTI AvelI. pAkistAna, usako pasanda hai birAdarIstAna!' makavAmAM AvI. Aja sudhI sabhAmAM je mAruM nAma polIsanI yAdI para ke vakhate AmAM paNa koNa sAMbhaLe ? rAjanItivALA 'rAja'no bhAvanA pragaTa karI hatI, e ja bhAvanAno pAkistAnanA patro hoya ! aMgreja sarakAra mArA vadhAre vicAra kare, nItino ocho! e ja muzkelI! paDagho jhIlavAno Avyo. e paNa hakIkata para gusse. patra peTImAM lakheluM, tethI to bhAgalA paDI pAkistAna-hindustAna thayA hatI ke khAna zAhajharIna atyaMta pAka ane 'hI raheMge pAkistAna!' ane lohInI nadIo vahI ! mArA lekhanI, phakIra ImAnadAra hatA. emaNe jayabhikhune kahyuM: mArAthI rahevAyuM nahIM. mahaMmadaalI jinnAe murzida sAhebanA dardanI ane gAMdhIjInI mahAvyathAnI 'tamArA jevA paDhelA-zikhelA loko e nakkI kareluM. turataja 15 miniTamAM tenA vANI sAcI paDI! A dojakha UbhuM karavA mATe, hAthInA dAMta jevuM kare. e barAbara nathI, virodhamAM lekha lakhI eka saMpAdaka pAse gayo. A 'nApAka' bhAgalA mATe, javAbadAra koNa? bhAIsAba ! pachI AgaLa mAre kahevuM nathI. teNe joyuM ane chApI dIdho ! briTiza sarakAranI dekhItA ja "jahannamanA jAgIradAra' janAba jinnA tame vizvadharmanI vAta karo cho ne ? paNa najara ane jitrA sAhebanI paNa. meM lakhyuM hatuM: sAheba! jyAre bilakala jaho doSa apAyo. 'jhINA sAheba! Ape je vicAra karyo che te nakhazikha nirdoSa bicArA gAMdhIbApUne! vidyArthI jayabhikhkhane mATe mUMjhavaNa bhagavAnanI IcchA nathI. bhagavAnanI IcchA ApaNe 'nAhavAhInayAne prema veH payaganDara UbhI thaI. emanI vAta paNa barAbara hatI nathI samajI zakatA, ane te e ke, "ApaNe pyAre vApUro jJAmakriyAmAM ke Aja sudhI ahiMsA, ane kAMta ane haLImaLIne rahIe bhagavAnanI najaramAM. eka ja gaura tIna gotiyoM kI saugAta Trevara, aparigraha dvArA emaNe vizvadharmanI vAta karI vinaMti ke, pAkistAnano jUdA karavAno prastAva mauta vehe dhATa utAra DhiyA!" hatI. mAnavI-mAnavI vacce bhedabhAva bhUlIne pAcho kheMcI lo, nahIM to lohInI nadIo vaheze! bApunA e balidAna pUrve aMtara vyathita chatAM dharmapAlananI vAta karI hatI. tame ja jyAre IMglenDamAM bhaNatA tyAre tame bahArathI sadA hasatAM evA temaNe dillImAM mane jayabhikhkhane lAgyuM ke mitre kharekhara mArI aMgrejone dariyAmAM pheMkavAno ane AjhAda kahyuM: 'karAvI nAne se pahane prArthanA meM vAyo, ja coTI pakaDI. thavAno nirNaya karyo hato. kema bhUlI jAo cho ! mananagAgora gAne se pahalesechapAvo!" khAna zAhajharInanA suzIla bIbI A ke 1923mAM sarojinI nAyaDue kahyuM hatuM ke eka gAMdhIbhakta prese te chApI dIdhuM. prArthanAmAM dalIlabAjIne samajatA nahotA; paraMtu A mahamadaalI elacI thaI premano pula bAMdhaze-tenuM gavAtA pahelA gAMdhIjI bolyAH "merA mitra baMne dostonA caherA para mahobbatanI je zuM thaI gayuM ? mATe vinaMti ke prastAva pAcho kheMcI DhADhIvAnA gAyegA 3se pyAna se sunA maeNneDavI rekhAo patharAI hatI, te AnaMdathI nIrakhI lo.' nakala chapAI haiN| jinheM lenI ho ve le le aura rahyA hatA. teo jayabhikhUnI mahemAna mana mArA lekhanI A vAta pAkistAnavALAne na harinana vAra ghara jJAne TeTu' gIta gAyuM. gamI. navAjI mATe ati Atura hatA. Akhare aDhIso rUpiyA vANiyA mohanadAsane maLI gayA! A sAthe kaDI jevI bIjI mahattvanI vAta yAda meM kahyuM ke, "mArI dalAlI paNa nahIM?' bApUe vidyArthI jayabhikhkhae tAsaka laIne hAtha AvI. 14mI oNgasTa 1947nI madhya rAtre 105 AzIrvAdarUpe pAchaLa thApI mArI kahyuM: 'lo tamArI lAMbo karyo. emAMthI eka camacI kesariyo varSanI uMmaranA eka jabbara sUphI phakIra maLyA. dalAlI!' jANe navo prANa mArAmAM AvI gayo. bhAta moMmAM mUkyo, paNa koNa jANe kema murzida kAmila temanuM nAma. loko temanI pAse zuM khabara hatI ke, mArA A chellA bhajana pachI emane gaLAmAM kaMInuM kaMI thaI gayuM! khAna jatA. te rAtre paNa gayA. niyama evo ke emanI thoDA ja mAse gAMdhIjI cAlyA jaze temanA 'IzvarasAheba doDyA ane kAcanA sApha glAsamAM pAse maunamAM besavAnuM. pUchavAnuM kaMI nahIM. ekathI allAha' pAse, "he rAma !' vadatAM. 3OM zAMtiH pANI laIne AvyA. pachI to baMne dosto na rahevAyuM. puchI dIdhuM: '34 3pa vIvAra-varzana zAMtiH zAMtiH || * * * biraMja ane 'bAtoM thI jamyA! (kramaza:) vava hoMge, murzidra sAdeva?' (anulekhaka-saMpAdaka dvArA prakAzya 'gurudeva saMge' 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhu murzida sAheba e rAtanA be, traNa, cAra vAgyA pustakamAMthI) mArga, pAlaDI, amadAvAda-380 007. sudhI cUpa. e maunamAM nikaTamAM bananArI, nahIM prA. pratApakumAra ToliyA, beMgalora, Teliphona : 079-26602575. ghaTavI hovI joItI "honI'no pUrvAnubhava- phonaH080-65953440/9611231580 mobAIla : 09824019925. pUrvAbhAsa karI rahyA hatA. temanI karuNAbhInI
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane prApta thayeluM anudAnana AjIvana sabhyone karelI vinaMtino uSmAbharyo pratibhAva AjIvana sabhyono pUraka rakama mATe adbhuta pratisAda maLyo. tenI prathama yAdI 'prabuddha jIvana'nA mArca 2010mAM chapAI hatI. te pachI je rakama AvI tenI yAdI ahIM pragaTa karIe chIe. rakama nAma jA agAuno mArca '10no saravALo 9,80,627 zrImatI minAkSIbena su. zrI mAdhavalAla sI. vorA zrImatI bhAratI bI. zAha zrI jayaMtIlAla jI zAha zrImatI smitA esa. zAha zrI navInacaMdra yu. zA zrImatI bhAratI mukeza lAla zrI harezakumAra ena. zAha zrI ratIlAla vI. zAha zrI hasamukha pI. zAha zrImatI smitAbena esa. kAmadAra zrI kAMtilAla DI. zAha zrI vasaMta kAMtilAla gIyA zrImatI gItA jI. zAha zrI zreyAMza ke. dozI zrI kirtIlAla ke. dozI zrImatI kusumabena ena. bhAu zrI rAjeza je. zAha (rAmajI narabherAma vekarIvALA ceriTebala TrasTa) zrImatI haMsAbena bI. surAnA zrI ketana pI. zAha zrI prakAza ke. zAha zrI girIza Ara. vakIla (navA) zrImatI lIlAbena eca. zAha zrI mulacaMda ela. sAvalA zrI keza ke. gAlA zrImanI saralAbena eca. koThArI zrI caMdAbena bI. zAha zrI kaga ena. zAha zrImatI nalinI zAha zrI ratanacaMda bhogIlAla parIkha zrI haMsAbena vinodacaMdra kApaDiyA zrI kAMtibhAI vI. zeTha 4750 2500 4750 1000 4499 5000 4750 5000 5000 2500 4750 4750 5000 5000 4500 4500 4750 5000 nAma zrI hareza muLajI gAlA zrI bhAratIbena TI. daMDa zrI hasamukhabhAI ema. zAha zrI mahendra ma. jumerA zrI suhAsinI Ara koThArI zrI zAmajI morArajI sAvalA (navA) DaoN. harIpa eca. kuMDayA (navA) zrI navinacaMdra pI. zAha zrI japatazivajI ena. cheDA zrI maNIlAla kAnajI polaDiyA zrI hemaMta Ara. zAha zrI jyoti eca. zAha zrI esa. eca. zAha zrI nagInadAsa jJAnacaMda doDI zrI ko hazabhAI mahAdevIyA zrI uSAbena jhaverI zrI rasikalAla sI. caudharI eka bhAI taraphathI zrI zAMtilAla TI. zAha DaoN. mAdhurIbena esa. naMdu zrI bharata navInacaMdra mahetA (navA) DaoN. mAdhurI zAMtilAla naMdu (navA) 2000 4500 5000 5000 1000 AgaLano saravALo 5000 maheza pI. zAha 3500 zrImatI mInAkSIbena ojhA 5000 jayazrIbena nisIla zAha 4750 zrI gItA jaina 5000 praviNacaMdra ema. zAha dhairyakAntA pI. zAha 4750 4750 zrI prakAza je. jhaverI zrI mugaTalAla jI. dozI 4500 5000 rakama 2000 4250 2751 5000 5000 5000 5000 2000 2000 5000 2500 2500 4500 4750 5000 4500 5000 4500 5000 5000 5000 5000 kula 1212627 svarAja Azrama-veDachI nAma rakama 2704972 2500 10000 10000 1000 3000 3000 5001 5000 kula rUA. 2744443 navembara 2010 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrana sabhyone vartamAna peTrana lavAjama rUA. 25,000/- che eTale pUraka rama mokalavA amoe e peTranazrIone vinaMti karI hatI e vinaMtinA pratisAdarUpe e mahAnubhAvo taraphathI AvelI rakamanI yAdI nAma zrI amaracaMda Ara. gAlA zrI kAMtilAla ke. zeTha zrI piyuSabhAI zAMtilAla koThArI zrI pratApabhAI bhogIlAla zAha zrI pUrNimAbena sevaMtIlAla zeTha zrI hIrAlAla pI. DagalI zrI caMdrakAMta bI. AnaMdaparA zrI arUNabhAI pI. zeTha ajaya joramala mahetA mahAsukhalAla maNIlAla zAha maNIlAla TI. zAha AgaLano saravALo zrI mugaTalAla jI. dozI prabuddha jIvana nidhi nAma rakama 22000 10000 22500 22500 22500 2500 5000 22000 22500 11000 22000 kula 184500 rakama 1302976 5000 kula rUA. 1307976 sudhAro : oNkaTobara-2010 svarAja Azrama-veDachI 1,00,0001. onavarDa phAunDezana mAne zailAbena harezabhAI mahetAnA bhUlathI 10000 lakhelA che. sudhAro : oNkaTobara-2010 jamanAdAsa mahetA anAja rAhata phaMDa 1000 zrI jIgISAbena dezAInA bhUlathI 10000 lakhelA che.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 navembara 2010 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzanaH 23 pa. pU. AcAryazrI "vAtsalyadIpa'sUrIzvarajI ma. [lagabhaga be varSa sudhI 'zrI jaina mahAvIra gItA'no pa. pU. AcArya bhagavaMta zrI vAtsalyadIpa' sUrIzvarajI ma. sAhebe 'prabuddha jIvana'nA vAcakone ambalita svAdhyAya karAvyo e mATe sarva vAcaka varga, 'pra.jI." ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha pUjyazrIno sarvadA RNI raheze. A lekhamALAthI vikhUTA paDatA avazya vedanA anubhavAya che, jANe jJAna amRtadhArA sthira thaI gaI. jJAna ArAdhanA samAdhistha thAya evI kSaNa pAse pUjyazrI ApaNane laI AvyA. jaina sAdhu cAturmAsa sivAya satata vihAramAM ja hoya, uparAMta divasa daramiyAna A sAdhu niyamonuM pAlana, vyAkhyAna ane zArIrika zrama, A badhAM kAryo karatA karatA jyAM hoya tyAMthI pratyeka hapto samayasara pahoMcato karavo e keTaluM kaThina kArya che enI to kalpanA ja karavI rahI. pUjyazrIe A sarva zrama uThAvyo, ane ciMtana AkAzane zabdomAM goThavyuM. A mahAkArya mATe ApaNe pUjyazrIno jeTalo AbhAra mAnIe e alya ja che. 'pra. jI. 'nA vAcaka eTalA saddabhAgI ke Avo apUrva jJAna lAbha e prApta karI zakyA. - A prakaraNamAM prastuta graMtha je mULa saMskRtamAM che enI sarjana kathA ane saMgharSa vyathA uparathI Aje pUjyazrIe paDado ughADyo che, tyAre e vAMcIne 5. pU. yoganiSTha jainAcArya zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI ane pUjyazrInA ziSya AcArya zrI durlabhasAgara sUrIzvarajI pratye ApaNo AtmA namana bhAvo anubhavI le che, ane e ja paMktimAM sthAnastha che. pU. zrI vAtsalyadIpa sUrIzvarajI ke jemaNe ApaNane A graMthanA AkAzane ApaNI samakSa UghADI dIdhuM pratye evo ja bhAva hRdayamAMthI nirjhare che. pUjyazrIe mAtra potAnA guru pratyenuM ja nahi paNa dAdAguru pratyenuM RNa paNa pragaTa karyuM. eozrIne dhanyavAda pAThavavAnI ApaNI to pAtratA nathI, paNa aMtaranA AnaMdane vyakta karavA zabdo paNa kyAM che? amadAvAdanI amArI e thoDI paLonI saMvAda yAtrA, e paNa koI zubha-dhanya paLa haze ke pUjyazrInI vANImAMthI 'zrI jaina mahAvIra gItA'nI vAta nIkaLI ane e zabdo mArA hRdayamAM sthira thayA ane mArA aMtaramAMthI vinaMti zabdo sarI paDyA, ane pariNAme A 23 haptAnI sudIrgha jJAnavardhaka lekhamALA! A 23 prakaraNo have vahelI take graMtha svarUpe jaina zAsanane prApta thAya evI mA zAradAne prArthanA. punaH punaH 'pra.jI.nA vAcako vatI pUjyazrI pratye RNanA bhAvo AnaMda-viyoga bhAve vyakta karuM chuM. jI, A 23 haptAno Apano sAtha amane gamyo, khUba gamyo, paNa vikhUTA paDavAnuM na gamyuM. Apane ? taMtrI] dharmanI maulikatA apAra che. sakaLa vizvamAM dharmanuM prabhutva che. nahIM paraMtu be paccIsI vItye zrImad buddhisAgara sUrijInA Arya dezamAM dharmanuM mahattva che. dharmAcaraNa karanArA satpuruSonuM paTTaparaMparaka ziSya pUjya AcArya zrI durlabhasAgara sUrijInA hAthamAM paNa ghaNuM mahattva che. sajjanonI paropakArathI bharelI ane karuNAthI te amUlya hastaprata AvI. temaNe joyuM ke te hastapratamAM krAMtikArI bharapUra pravRttio sau mATe AkarSaka banI rahe che. vicArono bhaMDAra hato. gacchAdhipati pUjya AcArya zrI RddhisAgara dharma, artha, kAma ane mokSa e cAre puruSArtha Arya dezamAM sUrIzvarajI tathA prazAMtamUrti pUjya AcArya zrI kIrtisAgara mahattvapUrNa gaNAya che. sUrIzvarajInA AzIrvAda meLavIne temaNe prakAzana kArya zarU karAvyuM. jaina dharma sakaLa vizvanA sarva jIvonA kalyANa mATe che. A dharmanuM suzrAvako zeTha zrI kezavalAla lalubhAI jhaverI, zrI cImanalAla tattva darzana karAvavA mATe, preraNA ApavA mATe aneka graMthonI jecaMdabhAI, zrI bAlAbhAI vIracaMda desAI-jayabhikhu vagerene sAthe samaye samaye mahApuruSoe racanA karI che. rAkhIne AcArya zrI durlabhasAgara sUrijIe pustaka prakAzana zarU - parama pUjya, yoganiSTha, jainAcArya zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI karAveluM paNa te samaye A pustakonA prakAzana mATe pracaMDa virodha temanA samayanA krAMtikArI sAdhupuruSa che. temaNe aneka navI keDI uThyo. sAgara gacchanA sAdhuo ane anya sAdhuo ane jaina kaMDArI che. "zrI jaina mahAvIra gItA' temaNe je aneka navI keDI samAjano eka hisso A pustaka prakAzananA virodha mATe, ema kaMDArI che temAMno ja eka bhAga che. A eka krAMtikArI graMtha che. kahI zakAya ke jhanUnathI AgaLa Avyo. A samagra ghaTanAno huM sAkSI mULa to zrImad buddhisAgara sUrijIe "kAlpanika adhyAtma mahAvIra' chuM. bALavayamAM meM A samagra prasaMga joyo che. pUjya AcArya zrI (bhAga-1,2,3) ane "zrI jaina mahAvIra gItA'nI racanA karIne durlabhasAgara sUrijIe te samaye ane tyAra pachI jIvanaparyata A jIvananA aMtima samaye potAnA aMtevAsI zrI pAdarAkarane hastaprata pustaka prakAzanathI apUrva yaza paNa meLavyo ane jIvanabhara kaSTa soMpI rAkhelI. zrImad buddhisAgara sUrijI svayaM jANatA hatA ke paNa meLavyuM. A graMthamAM mUkAyelA vicAraratnonuM teja AjanA samAja sahana "zrI jaina mahAvIra gItA" zuM che? AgaLanA pAnAM joyA pachI karI zakaze nahIM tethI temaNe zrI pAdarAkarane sUcanA ApelI ke jaNAze ke eka vairAgI jaina sAdhu krAMtinuM kevuM adbhuta anusaMdhAna mArA mRtyu pachI eka paccIsI vIte A graMtharatno pragaTa karajo. jIvana ane vizva sAthe joDI Ape che! "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM joke eka paccIsI vItyA pachI nANAMnA abhAve graMtho pragaTa thayA zuM nathI? A graMthamAM tamAma viziSTatAo chalakAya che.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana navembara 2010 zrI jaina mahAvIra gItA'nuM nAmAbhidhAna "zrI bhagavad gItA'thI prakaraNamAM aneka maMtro che, gupta maMtro che ane maMtronA gupta rahasyo sAmya dharAve che, paNa A sAmyatA sivAya anya koI samAnatA che. e pachInA prakaraNomAM zrI gautamasvAmI, zrI zreNikarAjA, zrI ahIM nathI. "zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrI mahAvIra svAmI bole ceTakarAjA, zrI Indra mahArAjA bhagavAnanI stuti kare che. eka che ane zrI gautamasvAmI sAMbhaLe che, tema ja zrI zreNika rAjA "zaktiyoga anumodanA' nAmanuM prakaraNa che. A prakaraNa zaktiyoga vagere rAjAo, zrI IndrAdi devatAo sadupadeza pAme che tevo adhyAyanA anusaMdhAnamAM che. racanAkrama ahIM che. "zrI jaina mahAvIra gItA'no abhyAsa karavA jevo che. AgaLanA zrI mahAvIra gItAmAM graMthanA maMDANa 'zraddhAyoga' dvArA thAya pAnAomAM pratyeka adhyAya ane prakaraNano svAdhyAya karyo che paraMtu che. zraddhAne daDha karavAthI AtmAnI unnati thAya che, te mATeno bharapUra te to aMgUlinirdeza jevI eka nAnakaDI ceSTA che. manuSyanA be upadeza 'zraddhAyoga'mAM jovA maLe che. "premayoga'nA vizALa hAtha pahoLA karavAthI AkhuMya AkAza mApI zakAya? kintu je prakaraNamAM anAsakta premanI gahanatA darzAvAI che. "karmayoga'mAM vyakti "zrI jaina mahAvIra gItA'no abhyAsa karavAnuM Icchaze tene karma karavA mATenI preraNA maLe che. ALasu, parAvalaMbI, dhyeyahIna A svAdhyAya acUka upayogamAM Avaze. jIvana jIvatA lokone zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI Aja kSaNe "zrI jaina mahAvIra gItAno abhyAsa karatAM pUrve jaina darzananA UbhA thaIne pravRttizIla banavAno upadeza Ape che. "dharmayoga'mAM sApekSavAda, nayavAda jANI levA joIe. jyAM sudhI sApekSavAda, zrI mahAvIra vANIne hRdayamAM dhArIne AtmakalyANanA paMthe cAlavAnuM nayavAda jANI laIe nahIM tyAM sudhI koI paNa dRSTibiMduno kahyuM che. nItiyoga'mAM nItinuM keTaluM badhuM mahattva che te spaSTa tulanAtmaka paricaya sAMpaDato nathI. "zrI jaina mahAvIra gItA'nuM zabdomAM kahyuM che. je nItinuM pAlana na kare te manuSya patana pAme che aneka dRSTikoNathI adhyayana karavAmAM na Ave tyAM sudhI zrImad tevuM kahyuM che. saMskArayoga'mAM tyAganA saMskAra ane zakti prApta buddhisAgara sUrIzvarajI je kahe che tenuM hArda pAmI zakAya nahIM. agAu karavAnA saMskAranI vAta che. "zikSAyoga'mAM dharma, artha, kAma ane kahyuM tema "zrI jaina mahAvIra gItA" krAMtikArI vicArono bhaMDAra mokSanA zikSaNanI vAta che. AThamo adhyAya, zrImad buddhisAgara che, eTale teno tulanAtmaka abhyAsa karavo joIe. jo ApaNe sUrijI svayaM kahe che tema, na bhUto na bhaviSyati jevo che. tema na karIe to ApaNe ja kyAMka lekhakane anyAya karI besIe zaktiyoga" jevuM prakaraNa mAtra jaina nahIM paraMtu samagra vizvanA tevuM bane. sAhityamAM ananya gaNavuM joIe. eka jainAcArya zakti meLavIne vaLI, AjanA samayamAM TI.vI., mobAIla, InTaraneTane kAraNe samartha banavAnI preraNA kare che tyAre vismayajanaka lAgavA chatAM so najIka AvI gayA che. sukhanA sAdhano vadhyA che paNa zArIrika, keTaluM badhuM preraka lAge che! "dAnayoga'mAM ApIne khuza thavAnI mAnasika du:kho paNa eTalAM ja vadhyAM che. Ama kema thayuM che? zrIma vAta jovA maLe che. bhAratIya saMskRtino maMgala dhvani temAMthI buddhisAgara sUrIzvarajI "nItiyoga'nA pa0 thI 70mA zloka saMbhaLAya che. "brahmacaryayoga'mAM nirmaLa jIvananI salAha che. sudhImAM kahe che ketapoyoga'mAM mAtra bAhya tapa ke abhyatara tapa nahIM paraMtu sarvathA je dezamAM ane je samAjamAM dArU pIvAya che tyAM sAttvikatAno nirAsakta banavAnI, anya mATe khapI javAnI preraNA paNa sAMpaDe nAza thAya che. jyAM hiMsA thAya che tyAM prabhuno eTale ke dharmano che. 'tyAgayoga'mAM vairAgyanI, tyAganI, AcAryonA zaraNamAM vAsa hoto nathI. jyAM anyAya hoya che tyAM Aphato Ave che. jyAM rahevAnI, jaina dharmanI abhivRddhi mATe prayatnazIla banavAnI preraNA dharmakAryano nAza thAya che tyAM rogo sthira thaI jAya che. che. "satsaMgayoga'mAM jJAnI ane vairAgInA zaraNamAM rahIne A mAtra upadeza nathI. A vANImAM satya che. AjakAla cArekora AtmoddhAra pAmavAnI vAta to che ja, sAthe sAthe kartavyazIla banIne najara karIe to A vANInI anubhUti saccAI rUpe prakaTa thatI dharmanI abhivRddhi karavI evI preraNA paNa che. "gurubhaktiyogamAM jovA maLe che. gurunI kRpA vinA kazuM ja prApta thatuM nathI te vAta to che ja, sAthe zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI ema paNa kahe che ke tame samartha sAthe gurunuM zaraNa kadIya na choDavuM tevo daDha upadeza paNa che. bano, svAvalaMbI bano. koIne anyAya karavo, koInuM paDAvI levuM jJAnayoga'mAM sarva dharmonuM, sarva zAstronuM, sarva zastronuM, sarva evuM na karAya. AvI sAdI sIdhI vAtamAM dharmanuM rahasya zrImad jAtionuM, TUMkamAM kahIe to sarva prakAranuM jJAna prApta karavAno buddhisAgara sUrijI cIMdhIne ApaNane keTaluM badhuM kahI de che? upadeza sAMpaDe che. "yogo pasaMhArayoga'mAM keTalIka bhaviSyavANI DaoN. dhanavaMta zAha amadAvAda vaMdana karavA AvyA tyAre "zrI jaina prApta thAya che. tema ja pote A mahAvIra gItA kono AdhAra laIne lakhI mahAvarI gItA' vize alapajhalapa vAto thayelI. "prabuddha jIvananA che te rahasya zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI pragaTa kare che. vAcako sAthe "zrI jaina mahAvIra gItAno svAdhyAya thayo temAM te 'zrI jaina mahAvIra gItA'nA 16 adhyAya paripUrNa thayA pachI mulAkAta nimitta banI. DaoN. dhanavaMta zAhanA premALa Agrahane kAraNe 6 svataMtra prakaraNa che temAM paheluM prakaraNa "maMtrayoga' che. A ATaluM lakhAyuM. tamane gamyuM? -saMpUrNa
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ navembara, 2010 prabuddha jIvana pustakanuM nAma : paroDhanuM smita (gajhala-saMgraha) naMdalAlabhAI devalukane aDhaLake aDhaLaka lekhaka-kavi : vijaya Azara annta abhinaMdana. prakAzaka : araviMda Azara A mahAna ane virATa graMthamAM naMdalAlabhAI mana maMdira, Ahira borDiMga sAme, jAmanagara, DaoN. kalA zAha devaluke judA judA viSayone samAvI lIdhA che temAM prApti sthAna : (1) rameza Azara temanI vizALa dRSTinI pratIti thAya che. AkhA ya kaMsArI zerI, kAlAvaDa (zitalA). 'hRdayanI kSitijo ' kAvya saMgrahamAM suvarNa jaina graMthane pAMca vibhAgamAM vibhAjita karyo che, phona (02894) 222890, hRdayanA saMvedanA vyakta thaI kalAtmaka rIte kAvya vibhAga-1 : ahaMta guNavaibhava darzana (2) manahara Azara zilpane kotare che. temanA vicAronuM manomaMthana vibhAga-2 : mAMgalika bhaktidarzana je-4, bIje mALe, supara mArkeTa, jAmanagara. zabdomAM vahe che. emanI kavitAmAM prema, vibhAga-3 : jaina kalA ane sAhityamUlya : rU. 80/-, pAnA 84, AvRtti :prathama, soMdarya ,carAga, jhaMkhanA, vizvAsa, svapnabhaMga vagere viziSTa darzana jAnyuArI-2010. pratIta thAya che. ane samAjanA navA navA citraNa vibhAga-4 : vikramanI vIsamI sadI chellA cAra cAra dAyakAthI jAmanagara zaheramAM jovA maLe che. suvaNabinanuM sauMdarya darzana nIcenI vibhAga-5 : vaividhya saurabha darzana vijaya Azare sAhityanI jyotane jhalamalatI paMktiomAM vyakta thayuM che. - A pAMca vibhAgamAM saMpAdakazrIe Agama rAkhavAno prayatna karyo che, temano A AThamo rAmAmAM saMdara murata tArI. baMdha nayana mAM AvI. sAhitya, jaina tattvadarzana viSayaka lekho, jena kAvya saMgraha che. sAgaDhakinAre, maet5 milananI lahara umaLatI AvI. dharmanA ane zAsananA surIzvaro, jena darzananA A gajhala saMgraha mA vijaya AzaranA potIko temanI kavitAmAM nArI sahaja abhivyaktinI zratadharo, jina darzananA dArzaniko, jena prAcIna avAja che, temanI kalamamAM bhAvone suMdara rIte chaTA ane kamANa mAhAvA jevA che. jIvananA tIrtho, jina maMdironI sthApatya kalA, gujarAtI abhivyakta karavAnuM kauvata che. to sAthe sAthe satyone anuprAsathI kaMDAre che. jaina sAhitya, hastaprata lipio, zAnabhaMDAro, mAnavIya saMbaMdhonI pAra jovAnI. temanI Teva sAcI sUkAM pAne havAnA jhokAno phUra che, jenonI sAMskRtika saMpatti, zramaNI ratno, gajhalano sAkSAtkAra karAve che. jhAkaLa biMdune tapatA sUrajano Dara che. e kavIsamI sadInA keTalAka viziSTa 12, nagara, dvAra choDI bahAra Avo, suvarNa jainanI kalama hindImAM paNa zrAvakavazrAvikAo, saMgItakAro, dAnavIro, saghaLA kArobAra choDI bahAra Avo. kamanIyatAnI pratIti karAve che. suvA jaina tapasvI ratno, dharmaniSTha puNya pratibhAo vagere jIvavAno artha sAva pharI jAya che. adhyAtmanA kaviyatrI che. potAnA AMtara jagatanA viSayone samAvyA che. saMpAdaka zrIe karela A jaina e ja kSaNe mANasa marI jAya che. Aroha-avarohane kAvyarUpe utAravAno prayAsa zAsananI bhagIratha sevA che. A graMtha mAtra jaina AvA zero hRdaya soMsarA utarI jAya tevA kare che. to sAthe sAthe prema hoya ke prakRti, vicAra dharma ane sAhityanuM ja nahi paNa bhAratIya banyA che. hoya ke vyavahAra, adhyAtma hoya ke saMsAraA sAhityanuM eka gauravavaMtu sopAna che. | 'mA have nathI' gajhala atyaMta saMvedanazIla sarvane AvarI letA aneka viSayo paranI racanAo dhanyadharA : zAzvata saurabha bhAga-2 mAtRtvanA bhAvo vyakta kare che. AtmasAta karavA jevI che. A graMthamAM vividha pratibhAno paricaya pIDAo pAlavamAM bAMdhIne vahI gaI XXX saMpAdakazrIe karAvyo che. enI vizeSatA e che jIvataranI jANakAra - mA have nathI. pustakanuM nAma : dhanyadharA zAzvata saurabha- ke A paricaya phoTAo sAthe karAvyo che. A mANaso vizenI gajhalomAM temanI jIvana sRSTi bhAga-1-2 phoTAo ane citro, chabIomAM jaina saMskRti spaSTa thAya che. nAnakaDo gajhalasaMgraha mANavA saMpAdaka-naMdalAla devaluka ane saMskAranA darzana thAya che. A graMthanI bIjI jevo che. prakAzaka ane prApti sthAnaH zrI arihaMta prakAzana, vizeSatA e che ke temAM nArI pratibhAono XXX padmAlaya', 2237, 1hIla DrAIva, porTa kolonI paricaya paNa karAvavAmAM Avyo che, pustakanuM nAma : hadayanI kSitija pAchaLa, vAghAvADI roDa, sarakITa hAusa pAse, | baMne graMthonA kavarapeja ati AkarSaka che ane kaviyitrI : suvarSA jaina bhAvanagara-36402, zIrSaka paNa yathArtha che. prakAzaka : suvarNA jena mUlya : rU. 450/-, pAnA :945, AvRtti :prathama vidvAno ane sAkSaroe vasAvavA jevA A 2501, monTrIyala TAvara, bilDiMga nuM, 31, 2008. baMne graMtho che. 25me mALe, zAstrInagara, lokhaMDavAlA komlekSa, dhanyadharA zAzvata saurabha- bhAga-1 I XXX aMdherI (vesTa), muMbaIzva400 053, dharma, sAhitya ane saMskRtino samanvaya karato prApti sthAna upara pramANe. bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokuladhAma, eka adbhuta graMtha che. jaina sAhityano Avo mUlya : rU. 50/- (bhAratamAM) pAnA 96, AvRtti goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. apratima, vizALa anekavidha viSayone AvarI , : prathama, 10 Dolara (videzamAM) phona naM. : (022) 22923754 leto virATa graMtha saMpAdita karavA badala S. . 3 3: its:
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ : - S S S . . . . . . . . Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57. Licence to post without prepayment. No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month * Regd. No. MH/MR / SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN NOVEMBER 2010 gurudeva ane gAMdhIjI : gurudayAla mallikajInI najaramAM piMthe paMthe pAtheya... prA. pratApakumAra je. ToliyA je, vagara vicAryuM. zeThane Azrama choDI jatI vakhate meM pUchayuMH mane kahyuM ke, 'have cAlyo Ava. have tAre mAruM aMtadeNA gurudayAla mallikajIne temanI nava 'tamane zAMti niketana gamyuM ?? to kahe, 'hA'. kAma karavAnuM. gAmaDAmAM jyAM jyAM kAma thatuM hoya varSanI uMmare deha choDI rahelI mAtAe traNa meM kahyuM, 'tame to vepArI cho. tamArI pAse tyAM tyAM javuM ane rahevuM." AzAo ApI hatI jemAM mahattvanI hatI koI vepArI-grAhaka Ave ne tamane 'gayuM che tema A pachI gAMdhIjInA samAjasevAnA kAmomAM mahApuruSo pAse jatI vakhate mauna rAkhavAnI. A kahe to tame tenI kiMmata mAgo, to pachI zAMti ane temanI sAthe ghaniSTapaNe varSo vItyAM. meM joyuM temaNe akSaraza: pALI ane pachI jyArathI zAMti niketana gayuM hoya to tenI kiMmata Apo !' ke svadezInI, sarva dharma samanvayanI, daridranArAyaNanI niketanamAM gurudeva ravIndranAthane samarpita thayA ne pelo zeTha 500- pAMcasono ceka ApIne sevAnI, vagere aneka bAbatomAM gurudeva ane ane temanA sAnidhyamAM 22 varSa jeTalo dIrdhakALa gayo. gurudeve prArthanA karI ke tenuM aMtara sAcI gAMdhIjI mAM ghaNuM sAmya hatuM. baMnenA chellA divaso rahyA tyAM sudhImAM temaNe 22 miniTa jeTalI paNa rIte vikase !' ane chellI bhAvanAonI ghaNI vAto yAda Ave vAta nahIM karatA AdyAnta mauna jALaveluM. AthI gurudeva ane gAMdhIjInuM sAmya gurudeve temanuM nAma pADeluM 'gaMgo (mUMgo) huM to zAMti niketana AzramamAM vadhu rahyo. gurudeva 25mI julAI 1941nA zAMti gurudayAla.' gAMdhIjI sAthe paNa temanA 28 varSa tyAM be rajAo : 25 eprilathI 23 julAI sudhI niketanathI kalakattA gayA, jyAM 7mI oNgaSTa jeTalA kAlakhaMDa daramyAna paNa temaNe Avo ja ane divALInI 15 divasanI. tyAre gAMdhIjI pAse, 1941nA divase temanuM zarIra chuyuM. te pahelAM vinaya, mauna, adaba jALavyA. gurudeva ane temanI AjJAthI, jato. 5mI oNgasTe zarIramAM pIDA atizaya, haju bezuddha gAMdhIjI je kAma cIMdhe te samarpita thaIne prasanna svataMtratA pachI ApaNe temane rahevA paNa na nathI thayo tyAre 'gunaguna' karavA lAgyA. manapUrvaka kare, A yuganA baMne mahApuruSo dIdhA. je koI ApaNane sAce mArge laI jAya che. DaoNkTaronA kaDaka pratibaMdha chatAM temanAthI rahevAyuM gurudeva ane gAMdhIjInI nizrAmAM vItelA temanA tene mArI ja nAMkho !! nahIM. teo je gIta 'gunagunAvyA" (gaNagaNyA) mUlyavAna jIvananA saMsmaraNanA bhaMDAramAMthI thoDA 1947mAM mane lAgatuM hatuM ke gurudeva paNa ItA te eka bahena lakhI lIdhu. ja ahIM prastuta che, temanA (mallikajInA) ja zabdomAM. gayA, mA paNa gaI, bApa paNa gayA, huM anAtha | 'mArA prabhu ! mArI eka ja IcchA tArA caraNe aMtara mama vikasita karo! ! kaI rIte ? thaI garyo ! zAMti niketana AzramamAM eka varSamAM mUke che. mane khAtrI che ke mane bIjo janma maLaze, ekavAra zAMti niketanamAM muMbaInA eka evA pheraphAra karI dIdhA ke je Adarza ke dhyeya mATe paNa mane garIbamAM garIbanA ghera janma Apaje, lakhapati zeTha AvyA. gurudevanI upAsanA- huM badhuM mUkIne tyAM gayo hato te bhUMsAto gayo! jethI temanuM du:kha huM anubhava karI zakuM.' ghAyala prArthanAmAM beThA, jyAM gurudeve pote gAyuM 'aMtara kavizrI gujarI gayA (941mAM) te pahelAM teo kI gata dhAyala jANe ! jema gAMdhIjI kahetA temaja ! marma vikasita karo !' zAMti niketanamAM gAMdhIjIne mukhya TrasTI banAvIne gurudevanuM daridranArAyaNanuM darda sahevAnuM e gIta A bhajana sAMbhaLatAM sAMbhaLatAM pelA zeThanA gayA hatA. paNa tyAre to teo pUnAmAM AgAkhAna kahyuM hatuM ema kahevAya che, jo ke, emanI dANathI peTa para hAtha pharyA kare. kavizrI-gurudevanI najara jelamAM. bahAra AvI, zAMti niketana AvI che kyuM gIta cAra pAMca mAsa pahelA lakhAyeluM. bahu teja, temaNe e joI lIdhuM. sAMje mArA para gAMdhIjIe saune khuba vinaMti karI ke "kavivaranA 'DAkaghara' nATakanI riharsala karAvatAM phareluM 'samukhe hukama Avyo : "eya gurudayAla ! e koNa beTho Adarzane apanAvIne raho.' TrasTIo kahe ke zAMti pArAbAra', jeno bhAva hato, 'have zAMtino paisAnI tANa rahe che. bApu kahetA ke "kavivarane sAgara pAra karIzuM. Aja sudhI je karNadhAra jIvananI muMbaInA eka zeTha.' meM kahyuM. tANA paDatI tyAre zraddhApUrvaka ane kAgaLa lakhI naukA calAvato Avyo che tene joIza.' eTale 'to ene na sUvuM ke aMtara mama vikasita detA ne huM paisA biralA jevAnA gajavA kApI mokalI eka dRSTithI A temanA chellA gItanA chellA karo !' eTale A ja aMtara-peTa ?..teno daMDa karavo aApato, je kAma kalyANakArI che. lokone jenI zabdo, chello bhAve. to bIjI dRSTithI garIbamAM paDaze. koI rIte phosalAvIne 1000/- eka hajA2 sevAnI jarUra che, te mATe paisA AvyA ja karaze, garIbane tyAM janmavAnI jhaMkhanA pote anubhava rUpiyA zAMti niketana mATe tenI pAsethI kaDhAva...' TrasTIoe kahyuM ke nakkI karIzuM. pachI eka varSamAM karI zake tevI bhAvanA, - e kAma mArA mATe to bahu muzakela. paNa nakakI karyuM sarakArI vizvavidyAlaya (central 'nAdi tau nI parsaH diratAna-pazitA ' gurudevano hukama-Adeza Avyo eTale karavAnuM Govt. University) banAvavAnuM. tyAre bApue (vadhu mATe juo anusaMdhAna pRSTha 23) hato ?' Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah. zAka jhaTa jhaTa jhaTa jhaTa jha Ta jhaTa jhaTa jhaTa ke zA che ke A bAju
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ (varSa-pa7 : aMka-12 Disembara 2010 * pAnA 36 kImata rU. 10 OM aiM hrIM klIM sarasvatyai nama sadhavaradA mA sarasvatI devI.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ kisa ka ka divasamAM eka prabuddha jIvana . Disembara, 2010 St. jina-vacana Acamana ApI dIdhA !' mahAdevIe nirAlAjIne eka garama korTe Apyo pAMDityanuM pradarzana anirachanIya udAradila kavi ane kahyuM, 'vo, A koTa ! ThaMDImAM kAma Avaze." trayaM sayaM pasaMsaMtA garahaMtA paraM vayaM / thoDA divasa pachI mahAdevI AvyAM ane joyuM je u tattha viussaMti saMsAraM te viussiyA / / hiMdI kavi nirAlAjI kadI pArakAnuM du:kha joI to nirAlAjInA zarIra para e garama koTa hato | sUtrantAMa1 1-2-23| zakatA nahotA. koI paNa du :khI mANasa temanI nahIM! jio potAnA matanI prazaMsA kare che ane bIjAnAM pAse Ave to kadI ene khAlI hAthe javA detA temaNe pUchayuM, 'nirAlAjI ! pelo garama koTa vacanonI niMdA kare che ane e rIte potAnA nahIM. potAnA lekhano puraskAra paNa daridro pAchaLa kyAM?' pAMDityanuM pradarzana kare che teo saMsAramAM ja ja kharcI nAkhatA hatA. javAba maLyo, "betraNa divasa pahelAM huM bhramaNa karatA rahe che. AvI udAratAne kAraNe temanI pAse ghaNI bahArathI rAtanA samaye ghera AvI rahyo hato, tyAM Those who praise their own views and condemn the words of others, vAra to eka paiso paNa raheto nahoto. chatAM e mArgamAM phUTapAtha para meM eka vRddhane ThaMDIthI dhrUjato only to show off thier so-called vAtano temane aphasosa paNa na hato, ziyALo joyo, eTale e koTa ene ApI dIdho !' learnedness, are indeed wandering in the worldly cycle of birth and Avyo, paraMtu temanI pAse garama korTa paNa nahoto. | 'paNa koTane badale ghera AvIne koI bIjuM death. sAhityakSetre sAruM evuM pradAna karanAra kapaDuM laI jaIne ene ApyuM hota to na cAlata?' (DaoN. ramaNalAla vI. zAha graMthita 'jhina vavana'mAMthI) mahAdevI varmAe eka divasa temane kahyuM, 'AvI nirAlAjI bolyA, 'eTalo samaya rahyo kaDakaDatI ThaMDI paDe che, chatAM tame zarIra para ekAda nahoto, ghera AvIne koI oDhavAnuM vastra laIne 'prabuddha jIvana'nI gaMgotrI garama vastra paNa kema paheryuM nathI?' enI pAse pAcho phare eTalI vAramAM to kadAca 1, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA - nirAlAjIe kahyuM, 'thoDA paisA hatA ane 1929 thI 1932 e vRddhanuM kAtila ThaMDIthI mRtyu thayuM hota !' 2, prabuddha jaina koI garama vastra kharIdavAno vicAra paNa karyo nirAlAjInI A udAratAne kavayitrI mahAdevI 1932 thI 1933 hato, paNa evAmAM ja eka garIba mAre ubhare varmA jiMdagIbhara bhUlI zakyA nahotA. briTiza sarakAra sAme na jhUkavuM AvI caDha, meM hatA eTalA badhA paisA ene eTale navA nAme 3. tarUNa jena 1934 thI 1937 4. puna : prabuddha jenanA nAmathI prakAzana 1939-1953 pa. prabuddha jaina navA zIrSa ke banyuM 'prabuddha jIvana' (1) IcchAmRtyu DaoN. dhanavaMta zAha 19pa3 thI | (2) sArthaka saMthAro - saMsAranI aMtima vidAya harSada dozI + zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA mukhapatranI 1929 (3) pU. rAjabAImAnI saMkhanA yAtrA DaoN. mANeka saMgoI thI, eTale 81 varSathI avirata saphara, pahelA sAptAhika, pachI ardhamAsika ane tyArabAda (4) manovijJAnanA vividha vicArapatha mAsika SCHOOLS OF PSYCHOLOGY zAMtilAla gaDhiyA + 2010mAM 'prabuddha jIvana'no 57mAM varSamAM | (5) sthaLa- kAna saMdarbhe devadravyano jene khyAla caMdrasena momAyA praveza (6) 76mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna dakSA jAnI prabuddha vAcakone praNAma (7) jayabhikhkhuM jIvanadhArA : 23 DaoN. kumArapALa desAI pUrva maMtrI mahAzayo (8) hemacaMdrAcArya caMdraka arpaNa samAroha DaoN. niraMjana rAjyaguru (9) avasara taruNAbhAI mahetA jamanAdAsa amaracaMda gAMdhI DaoN. kokilA zAha caMdrakAMta sutariyA (10) jaina pAribhASika zabdakoza Do. jitendra bI. zAha ratilAla sI. koThArI ( 11) sarjana svAgata Do. kalA zAha maNilAla mokamacaMda zAha (12) paMthe paMthe pAtheya... DaoN. mahebUba desAI jaTubhAI mahetA paramANaMda kuMvarajI kApaDiyA mukhapRSTa saujanya : cImanalAla cakubhAI zAha pU. munizrI kulacaMdra vijayajI saMpAdita 'sacitra sarasvatI prAsAda' graMtha prakAzana saMvata 2055 DaoN. ramaNalAla cI. zAha | sarjana-sUci ma kartA | | | | TTTTTTTTT T TT III III
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa 'prabuddha jIvana': 57 0 aMka: 12 0 Disembara 20100 vikrama saMvata 2067 0 vIra saMvata 25370 mAgasara suda-tithi-10 0. 0 0 0 zrI muMbaI jena yuvaka saMgha patrikA 0 0 0 (1929 thI prAraMbha, 81mA varSamAM praveza) prabhuDha @Jdol 0 0 vArSika lavAjama rU.125/-0 0 0 0 chUTaka nakala rUA. 10-00 mAnada taMtrI : DaoN. dhanavaMta zAha IcchAmRtyu hamaNAM adbhuta, saMvedanazIla ane vaicArika kalAkRti mATe adAlatamAM dhA paNa nAMkhe che ane IcchAmRtyunI IcchA vyakta gujhAriza' joIne keTalAMka a-jaina mitronA mane phona AvyA ane kare che ane chelle alavidA pArTI paNa yoje che. kahe ke, "tamArA jaina dharmamAM to A IcchAmRtyu zAstra mAnya che, bhAratanA baMdhAraNanI 21mI kalama mujaba koI paNa vyaktine eTale tamAre kAyadAnI paravAnagI levAnI jarUra ja nathI." potAnI ke bIjAnI jiMdagIno aMta lAvavAno adhikAra nathI. evuM a-jaina mitronI A gerasamajathI huM coMkI UThyo. jainadharmamAM kare to e ApaghAta ane hatyAno guno bane che. jiMdagI Izvare ArAdhanAnA eka svarUpamAM "saMlekhanA-saMthAro' e eka aMtima ApI che to ene pAchI levAno adhikAra paNa Izvarane che, AvuM ArAdhanA mArga che. emAM sthULa deha to mAdhyama che, jItavAnA kRtya eka vyakti potAnI rIte ke anya dvArA kare-karAve e IzvaranuM ane haNavAnA to bhItaranA apamAna che. A aMkanA saujanyadAtA kaSAyo, rAga-dveSa, moha, mAyA, varSo pahelAM amadAvAdamAMgAMdhI aha, kAma, krodha vagere che. zrImatI dInAbena jitendra vorA udyogagRhamAM mAMdA vAcharaDAne jhera A IcchA mRtyu eTale to apAyuM tyAre, jhera apAyAnA kRtya duHkhothI bhAgavAnI vAta che. jyAre smRti : gosaliyA kAMtilAla hIrAcaMda pachI 'navajIvana'nA aMkamAM saMlekhanAmAM to du:khone gAMdhIjIe prajAnA vicAro svIkArIne, duHkho-yAtanAne bhogavIne, karmo khapAvIne AMtarika jANavAnI khvAheza' darzAvI tyAre kavi nhAnAlAla gAMdhIjI pratye kaSAyothI mukta thavAnI prakriyA che. tADukyA hatA ane vadyA hatA, "...kRtya pahelAM, vicAraNA pachI, citranA nAyakane klADriplejika-perAplemiyA gaLAnI nIcenA vAha mahAtmAjI...sajjano! hamaNAM hamaNAM mohanadAsabhAI bhAgathI saMpUrNa lakavo che, chAtIthI paga sudhInuM zarIra niSkriya che. ahiMsA zabdane vizeSaNo lagADe che. "vyavahAru ahiMsA evA zabda 14 varSathI AvI yAtanA e bhogavI rahyo che. paraMtu mana ane prayoga kare che...to ApaNe kahIe ke vAcharaDAne jhera ApavuM e buddhithI e eTalo badho sazakta che ke reDiyo jokI tarIke e mohanadAsanI hiMsaka ahiMsA... lAkhonI kiMmatano zaratano ghoDo zrotAone pojhiTIva thIMkiMga pIrase che. AnaMda apAve che, potAnI asAdhya rogathI laMgaDo thAya to ApaNA loko ene pAMjarApoLa sevA karanArane prema kare che, enI sAthe lagnanI IcchA vyakta kare mokale ne yuropiyano e ghoDAne baMdukanA bhaDAke mAre. vAcharaDAne che, ane pUrI paNa kare che. kyAreka ati krodha paNa kare che ane mArI nAMkhavAnI anumati ApavAmAM bhAI mohanadAse yuropI potAne yuthaneziyA-marsakilIMga mATe kAyadAnI svIkRti maLe e prajAnuM AMdhaLuM anukaraNa karyuM. pAchuM A prasaMgane potAnA * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004. TeliphonaH 23820296 . Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com . email:
[email protected] Web Editor: Hitesh Mayani-9820347990 pApano e gha) , paNa loko e, te mArI
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana Disembara 2010 'navajIvana'mAM 'pAvaka jvAlA' nAma ApyuM..mohanadAsa!tame lakho saMbaMdhI saMpattinI vaheMcaNI mATe AvA samAcAranI "rAha' jotAM cho ke "vAcharaDo sAjo nahi ja thAya' evuM nizcayAtmaka jJAna tamane hoya!! na hatuM. to tamArI A hiMsAne ahiMsA kema kahevAya? eTale A IcchA mRtyu ane jaina dharmanA saMthArA-saMlekhanA sAthe A samaye gAMdhIjInI 60mI janmatithi ujavAI rahI hatI ane koI meLa nathI. saMthAro eTale karmo bhogavI laIne karmakSayanI prakriyA ahiMsAvAdI jeno, veSNavo, zAMkaramatAvAdI vagere agiyAra ane yAtrA che. jo ke vartamAnamAM moTI uMmare ja levAtA A saMthArA saMsthAoe be hajAranI medanI sAthe gAMdhIjInA A kRtyano virodha vrata mATe paNa vicAramaMthananI jarUra che ja. karyo hato, ane gAMdhIjInI 60mI janma jayaMtI amadAvAda zaheranI A viSaya upara eka mAtra lekha sagata mitra harSada dozIe saMsthAoe ujavI na hatI. traNeka varSa pahelAM zrI mahAvIra jaina vidyAlaya yojIta pUnAmAM 19mA A marsI kilIMga-dayA mRtyuno dora Adhunika tabIbI zAstramAM jaina sAhitya samArohamAM saMthArA vize eka divasanI vidvad goSTi akaruNAnI paristhiti sudhI laMbAyo che. dardI lAMbo samaya sudhI yojAI tyAre zrI harSadabhAIe mane Apyo hato, e ahIM A aMkamAM komAmAM rahe, athavA enA jIvananA zvAso ochA thatAM jAya tyAre prastuta che. uparAMta vidvAna mitra DaoN. mANeka saMgoIne je jIvaMta kRtrima zvAsozvAsa yaMtra-respireTara upara ene zarIra uparanI ghaNI dazyAnubhava thayo e paNa ahIM prakAzita che. A banne lekhothI naLIo sAthe rakhAya, ane DaoNkTara kahI de ke have A ribAya che, a-jainane IcchA mRtyu ane saMthArA vizeno bheda samajAze ane bacavAno koI upAya nathI-ane sagA vahAlAne samajAvAya ane jaina dharmIne paNa vicAra maMthananI eka bhUmikA pUrI pADaze evI haoNspiTalonA kharcAthI bacavA kuTuMba upara boja na bane eTale, zraddhA che. sagA-vahAlA (!) paNa saMmati Ape, tyAre A marsIkilIMga zarIramAM rahelo AtmA paramAtmA svarUpa tyAre ja pAme jyAre (yuthaneziyA) na kahevAya paNa svArtha prerita hatyA ja kahevAya, dardI AtmA upara rahelA karmono saMpUrNa kSaya thAya. A karmonuM nimitta to tyAre bebhAna ja hoya, enI saMmati lIdhA vagara AvA sAdhano zarIranI Indrio che ane A Indriyo ja jyAre anazana vratathI kaDhAvI levAya ene tabIbI zAstranI maryAdA kahIzuM ke A zAstranuM zithila thAya, anitya bhAva tarapha dRSTi kare ane samyajJAna, samyam brahma (ke bhrama) jJAna? tabIbano e abhiprAya aMtima satya gaNI darzana ane samajJa cAritranI prApti thAya tyAre AtmAnI mokSa zakAya? AvI ja paristhiti asAdhya rogathI pIDita dardIonI tarapha gati nizcita che ja. sAravAra baMdha karI devAnI che ane "nirAMte' vidAya thavA do evA AvA bhavya AtmAne koTi koTi vaMdana. DahApaNa (ke daMbha) vAkyonA uccAraNanI che. vRddhAzramamAM to AvA dhanavaMta zAha keTalAya virala (?) dRzya jovA maLatA haze, jyAM enA sagA
[email protected] lintIvA ) litNavIra kathA ( svarAja Azrama-veDachI mahAvIra kathA DI. vI. DI. padmazrI DaoN. kumArapALa desAInI hRdayasparzI vANImAM vahetI, be bhAga, be divasa ane kula pAMca kalAkamAM | prasarelI tattva ane stavananA saMgItathI vibhUSita A anerI mahAvIra kathAnI be DI.vI.DI. jijJAsuonI IcchAthI teyAra thaIne prakAzita thaI gaI che. A ciMtanAtmaka drazya-zrAvya DI.vI.DI. potAnA parivAra mATe vasAvavI, mitro ane anya parivArajanone e bheTa ApavI e jaina zAsananI mahAna sevA che, ane mahAvIra vANInA ciMtana pracAranuM puNya karma che. zrI jaina yuvaka saMghanA AjIvana sabhyo, peTranazrIo, jaina chAtrAlaya, pustakAlayo ane saMghone 20% DiskAunTathI maLaze. beMka opha InDiyAnI bhAratanI koI paNa zAkhAmAM zrI muMbaI jena yuvaka saMgha - prArthanA samAja brAMca - muMbaI. khAtA naM. 0039 20100020260 mAM rakama bharI e slIpa amane mokalazo eTale Apane ghera beThAM ame ApanI Icchita DI.vI.DI. mokalIzuM. amAruM saranAmuM pAnA naM. 3 upara ApeluM che. phona naM.: 002223820296 -022-2056428. -pramukha, zrI muMbaI jena yuvaka saMgha) nAma 2kama navembara aMkano saravALo 2759443 (2744443) zrImatI rasilAbena jhaverI 5000 zrI pradIpa jagamohanadAsa zAha 25000 zrI yaza Inphosolyuzana 1000 zrI lAyansa kalaba opha bombe 40000 hArbara ceriTebala TrasTa haste DaoN. vikrama zAha saravALo 2830443 * 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) * 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) * 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150)
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana sArthaka saMthAro - saMsAranI aMtima vidAya I harSada dozI [jUna-2009mAM A uttama zrAvaka ane vidvAna lekhaka harSada samAroha yojAyo tyAre harSadabhAI 'saMthArA' vize lekha laIne dozIno eka lekha- 'jhaLahaLatI jIvana jyotathI manAvyo mRtyu padhAryA ane 'pra.jI.' mATe mane pachIthI mokalI Apyo. mahotsava' 'prabuddha jIvana'mAM prakAzita thayo hato. A lekha 2009mAM A mikenikala Injiniyara udyogapati paryuSaNa vAcakonI khUba ja prazaMsA pAmyo hato, ane ghaNAM prabuddha vAcakoe vyAkhyAnamALAmAM nAdurasta tabiyata hovA chatAM Agama upara e lekhanI nakala karAvI mitrone vaheMcI hatI. | pravacana ApavA padhAryA hatA. | e lekhamAM livaranA kensara sAthe jhajhUmatA prakhyAta prophesara uttama mitra evA harSadabhAIno livaranA kensare bhoga lIdho ane renDI pAusane potAnA A roganI jANa thayA pachI pote lIdhelA 'saMthArA'nI bhUmikA jema ja svasthatApUrvaka khUba ja zAMtithI sarjanAtmaka nirNayonI vigata ane emanA chevaTanA prabhAvaka ane tA. 6 sapTembara 2010nA kalakattAmAM svagRhe parivAranI preraNAtmaka pravacananI vigata hatI. upasthitimAM mAtra 6 7 varSano samaya dehamAM vasI deha tyajyo. [ A lekha lakhatI vakhate harSadabhAIne khabara ja na hatI ke A A saMthAro lekha emanI pAMDitya prajJAe to kharo ja paNa aMdaranI livaranuM kensara emanA potAnA zarIramAM pravezI cUkyuM che. kALa kaI cetanAe e lakhAvyo haze ? pAse bhASA ane saMketa bane hoya che. siddha puruSo ja A bhASA- AvA pavitra AtmAne zabdAMjali arpatA vedanA anubhavI emanA saMketane vAMcI zake. ethI ya vizeSa AzcaryakAraka hakIkata e che ke pAMDitya ane jIvananuM darzana karI preraNAtmaka zAtA paNa anubhavuM pUnA khAte mahAvIra jaina vidyAlaya yojita, 19mo jaina sAhitya chuM. -dha.] . * ud kevI vilakSaNatA! sAmAnya mANasane koI sthaLe potAnA je sAdhake A saMsArane aneka upAdhi, vyagratA, azAMti ane mRtyunI bhUlathI paNa jarA gaMdha AvI jAya to e tatkALa e sthAnethI baMdhananuM kAraNa samajIne tyAga karyo che ane parama AnaMda ane seMkaDo jojana dUra bhAgI jAya! tenAthI viparIta, tapomUrti zrI aMtima mukti mATe upAsanA karI che tene jIvananI aMtima kSaNo jagajIvana muni potAnA dehavilaya mATe svayaM prAkRtika sthaLa zodhI potAnI sAdhanAnA parama lakSyane anurUpa pasAra thAya evI bhAvanA rahyA hatA! thavI svAbhAvika che. eTale sAdhaka naisargika dehatyAga pahelA manathI je sthaLe bhagavAna mahAvIre aneka dezanA ApI hatI ane Arya ane dehathI sarva pravRttiono prasannatApUrvaka ane svecchAe tyAga sudharmAe saMlekhanA vrata aMgIkAra karyuM hatuM evA, rAjagiranI bahAra, kare che. sAmAnya manuSya jyAre mRtyunA nAmathI paNa bhayabhIta thaI udayagirInI pavitra taLeTIne tapasvI zrI jagajIvana munie jAya che tyAre jaina sAdhaka mRtyuMjaya banIne mRtyune AhvAna Ape AmaraNAMta saMlekhanA mATe pasaMda karyuM tyAre uparanA udagAra zrI che. tene mATe mRtyu tenI sAdhanAnI aMtima parIkSA che. zrImad jayaMta muninA mukhethI vismayatA sAthe sarI paDyA. rAjacaMdrae kahyuM che tema sAmAnya manuSya kSaNa kSaNa bhAvamaraNathI saMlekhanA ke saMthAro jaina sAdhanAnI adbhuta ane vismayakAraka marI rahyo che, tyAre jaina sAdhakanuM pUruM jIvana mRtyune khumArI sAthe paraMparA che. sAmAnya mANasa mRtyunA bhayathI jIvI rahyo hoya che, bheTavAnI pUrva taiyArI che. A pUrva taiyArIne paNa saMlekhanA kahe che. tyAre tenAthI viparIta, saMsArI hoya ke tyAgI sAdhu, jaina sAdhaka mRtyu pahelA AhAra ane pANI sahita sarva prakAranI zArIrika nirbhayatAthI mRtyune svIkAre che. tene mATe jIvana ane maraNa karmajanya pravRttinI sAthe AzA, IcchA, apekSA ane kaSAya jevI mAnasika sahaja avasthA che. mRtyu e jIvananI sarvasAmAnya, aMtima ane vRttiono paNa saMpUrNa tyAga e saMthAro che. anivArya ghaTanA che. pUruM jIvana prasannabhAvathI vitAvyuM, aneka zrI saMtabAlajIe zrI AcArAMga sUtranA vivecanamAM kahyuM che ke anukULa ane pratikuLa saMyogono samabhAvathI sAmano karyo, tyAra "mRtyu e navajIvananI pUrvadazA che. mRtyusamayanI zAMti navInadehanuM pachI jyAre A zarIra vizeSa pravRtti ke sAdhanA mATe sahAyaka jaNAtuM zAMti bIja che. mRtyu be jIvana vacceno setu che, saMdhIkALa che. nathI tyAre jaina sAdhaka svecchAe, zAMti ane samabhAvathI, vadhAre jyAM sudhI saMpUrNa mukti nathI tyAM sudhI punarjanma che. mRtyu jo A jIvavAnI ke tvarita mRtyunI AkAMkSA vagara, A priya zarIrano janmanuM aMtima biMdu che to AvatA janmanuM prAraMbha biMdu paNa che. paNa jIrNa vastranI jema tyAga karavAnI bhAvanA sAthe AmaraNAMta mRtyu A jIvanI anaMtakALathI cAlI rahelI jIvanadhArAmAM samaya anazana kare che, jene jaina paraMparAmAM saMthAro kahe che. samaya para AvatI dehaparivartananI kSaNika ghaTanA che. "mRtyu A
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana Disembara 2010 jIvananA lakSyanI upalabdhi mATe aMtima avasara che. mRtyu vItI ja AtmAnA anaMta jJAna uparanA AvaraNa chinna thaI jAya che, rahelA ane AvI rahelA jIvananA mUlyonuM saMyojana kare che." mRtyu AtmAnI anaMta zakti pragaTa thAya che ane tene anaMta sukhano pachI jIva pUrvakarma anusAra navo deha dhAraNa karI tadarUpa jIvana abAdhya anubhava thAya che. Ama bhayane jItavo e ja sAdhakanA jIve che. e deha jIrNa thatAM ane AyuSya pUruM thatAM, jIva pharIthI jIvananuM parama lakSya bane che. saMthAro A baMdhana toDavAnuM dhAradAra mRtyunI prakriyAmAMthI pasAra thAya che ane punaH navo deha dhAraNa zastra che. karI, navuM jIvana jIve che. janma ane maraNanI A zRMkhalA svAbhAvika prazna thAya che ke saMthAro zuM che ane tenuM svarUpa kevuM anaMtakALathI asmalita cAlI rahI che. sAmAnya rIte jIvane pUrvabhava che? jenuM aMtima dhyeya saMthAro che evA jaina sAdhakanuM jIvana kevuM ke mRtyunI koI smRti rahetI nathI. eTale tene mATe A vartamAna hovuM joIe? mRtyu zuM che ane kevuM hovuM joIe? A praznonA jIvana ja eka mAtra jIvana che, jene te vaLagI rahe che. talasparzI samAdhAna mATe saMthArA vize AdhyAtmika, sAmAjika, jJAnIoe joyuM che, jANyuM che ane anubhavyuM che ke A jIvana vaiyaktika ane manovaijJAnika pRSThabhUmimAM vicAra Avazyaka che, ane saMsAra duHkhathI bharelA che. temAM sukha thoDuM che ane du:kha jhAjhuM jemAMthI jaina darzananI mULa mAnyatAo ane siddhAMta pragaTa thAya che. chatAM dareka jIvane A jIvana atyaMta priya che ane mRtyu atyaMta che. apriya che. "parama, anaMta zAzvata sukha A saMsAranI saMthAro e saMskRta zabda "sastAraka'nuM prAkRta rUpa che ane teno jIvana-maraNanI zRMkhalAmAMthI mukta thavAmAM che. e vicitratA che artha "samatAbharI chellI pathArI-zaiyA' evo thAya che. A arthamAM ke saMsAramAM duHkha ane saMsAranI muktimAM sukha hovA chatAM, jIva saMthAro mRtyu pahelAno AmaraNAMta saMpUrNa tyAga ane anazana A saMsArane ane A jIvanane vaLagI rahevA mAMge che. te koI paNa che. jyAre saMlekhanAno zAbdika artha che samabhAva sAtheno dRDha bhoge jIvavA mAMge che. jIvananI samApti eTale ke mRtyune te atyaMta saMkalpa. zarIra svastha hoya tyAre ja mRtyu samaye saMthAro levAnI kaSTadAyaka mAne che. mRtyu pachInA ajJAta ane anizcita bhaviSyano bhAvanA bhAvavI, teno saMkalpa karavo ane te mATe tana ane manane tene bhaya hoya che. A saMsAramAM tene sukhano ane tenI samAptimAM sajja karavA varSo sudhI taiyArI karavI e sAcA arthamAM saMlekhanA tene duHkhano AbhAsa thAya che, je vAstavamAM eka bhramaNA che. A che. saMlekhanA saMyama ane daDhatA keLavavAno jIvananI chellI ghaDI brAMtine jainadarzanamAM mithyAtva kahe che. A bhrAMta mAnyatA ke sudhIno prayoga che. mRtyunI ghaDIe zarIra ane mana DagI na jAya te AbhAsa saMsAranI vicitratA che ane jIvanuM satata jIvana-maraNanA mATe saMlekhanA daramiyAna ugra tapasyA dvArA sAdhaka zarIra ane cakramAM aTavAI javAnuM mULa kAraNa che. tIvra jijIviSAmAMthI kaSAyone kuza kare che. ema paNa kahI zakAya ke dareka tapa saMthArAnI udbhavatI ane tene kAraNe A dehane vaLagI rahevAnI, TakAvI pUrva taiyArI che. sAmAnya rIte saMthAro ane saMlekhanA eka ja arthamAM rAkhavAnI tIvra vAMchanAmAM mithyAtvanuM mULa che. jIvana-maraNanA vaparAya che, chatAM bheda vyakta karavA mATe "AmaraNAMta saMthAro" cakramAMthI chUTavuM e ja niHzreyasa che evI pratIti thavI e zabda paNa pracalita che. mithyAtvamAMthI mukti ane samyaktvanI prApti che. mithyAtva e sAdhAraNa rIte manuSya jIvananA chellA divaso pathArImAM eka evuM bIja che jemAMthI deha ane AtmA eka che tevI mAnyatA, vitAvato hoya che. te pathArImAM ja mRtyu pAme che. moTA bhAganA dehanuM mamatva, jijIviSA ane mRtyuno bhaya aMkurita thaI eka virATa mANasonA A chellA divaso mAMdagIne kAraNe trAsabharyA ane vRkSa bane che. rAga, dveSa, krodha, mAna, mAyA ane lobha tenI AkuLatAbharyA hoya che. te uparAMta sAMsArika vaLagaNone kAraNe zAkhAo che ane sukha-duHkhanA anubhava tenA phaLa che. jyAre te aneka prakAranI upAdhio ane mAnasika azAMtithI paNa gherAyelo bodhibIja prApta thAya che tyAre temAMthI AtmAnA nijaguNa vikase hoya che. jIvavAnI zakyatA na hovA chatAM tene jIvananI tIvra che. jema kheDUta tenA khetaramAMthI niMdAmaNane nirmULa karavAmAM ane Asakti hoya che. te anicchAe, du:khathI chUTavA mATe mRtyune dANAnA vAvetarane saMbhALavAmAM pUro udyama kare che tema sAdhaka svIkAre che. jainadarzana ane bAla maraNa athavA akAma maraNa kahe mithyAtvane nirmaLa karavAmAM ane samyakatvane aMkurita karavAno che. tenAthI viparita prajJAzIla jenasAdhaka, game teTalI zArIrika puruSArtha kare che. mRtyuno bhaya saMsAranuM sajjaDa baMdhana che. jijIviSA vyAdhi hoya to paNa, tenI aMtima zaiyAmAM, atyaMta mAnasika ane mRtyunA bhayathI mukti e parama mukti che. A baMdhana tUTatAM svasthatA ane samatA sAthe, A dehanuM paNa mamatva choDIne, mRtyunI 1 nArakIya jIvo ane svarganA devone pAchalA eka ja bhavanI smRti hoya anivAryatAnA svIkAra sAthe tene bheTe che. jainadarzana tene paMDita che, je hAlanuM AyuSya pUruM thaye vismRta thaI jAya che. eTale sAdhAraNa rIte | (vadhu mATe juo anusaMdhAna pRSTa codamuM) pAchalA jIvananI smRti jIvone hotI nathI ema kahI zakAya. 2 "saMlekhanA' zabdano paNa upayoga thAya che.
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha vana pU. rAjabAImAnI saMlekhanA yAtrA nDaoN. mANeka saMgoI (DaoN. mArkTaka saMgoI kyupezanala therapisTa ane meDikala rIhebIlITezana eksaparTa che. A kSetramAM dilhInI haoNspiTalamAM eozrIe dIrgha sevA ApI che, ane 'hUTa dvArA phelozipa prApta karI jagatanA lagabhaga vaLA dezonI haoNspiTalomAM tyAMnA dardIone potAnI sevA arpI che. daMpatI jagata pravAsI ane ciMtaka che. ahIM temaNe je citra tAdarA karyuM che e tapasvI yu. rAjabAImA zrI mArkokabhAInA dharmapatnI zrImatI svairabenanA mAtuzrI hatA. ja varNana ApaNane ApaNA anitya jIvananuM hradayamaMthana karAve che. dhamA to dhamaNI rahIne buja gayA aMgAra re ! erA Thamako rahI gayo pachI uTha cAlyo luhAra re ! saMlekhanA ane paMDitamaraNa sudhInI maMdagatithI yAtrA karatAM 92 varSanA pU. mAtRzrI rAjabAIne ame sAkSIpUrvaka sAva najIkathI joyA. A abhUtapUrva anubhava amane traNa varSa pahelAM thayo. zarUAtamAM zaMkA AvI ke A prakAranA svaicchA mRtyune ApaghAta kahI zakAya ? saMlekhanAnI sAdhanAmAM kAma, krodha, mAna, lobha, mAyA vi. jevA kAryo kSINa thAya to ja saMthArAnI-mRtyu IcchAnI sArthakatA saMsAranA duHkho, zArIrika vyAdhio ane jIvananI viparIta paristhitiothI gabharAIne maravAnI IcchA karavI e kAyaratA che. e rIte mRtyu pAmavuM e ApaghAta che. saMlekhanA e paMDita maraNanI taiyArI che. zahIda thavuM ke ApaghAta karavo e to aneka kaSAyono sAmAna mRtyu pachI bIjA bhavamAM sAthe laI javAnI vAta thaI. rAjabAInI saMsArika jIvanayAtrA nAnI vaye emanAthI vIsa varSa moTI vyaktine paraNyA. traNa saMtAno thayA. moTo dIkaro janma vakhate magajamAM IjA thavAthI mAnasika rIte avikasIta tharyA paNa pAMcamI sudhI ene bhaNAvI, pramANikatA ane mahenata karavAnA guNone lIdhe ene kAme lagADI enA jevI strI sAthe lagna paNa karAvI ApyA. dIkarIne meTrIka bhaNAvI paraNAvI. nAno dIkaro IMjiniyara thayo ne pachI nAnI phekTarIno mAlika. ene paraNAvyo. banne dIkarAne dIkarA AvyA. moTA pautrane nokarIe lagADI paraNAvyo. paradAdI banyA. nAno pautra mArkeTIMga IMjiniyara thaI ema.bI.e. thayo. kuTuMbano mukhya AdhAra nAnA dIkarAnuM bharayuvAnImAM 39 varSanI AyumAM kensarathI mRtyu thayuM. tyAra bAda patine khoyA. moTA dIkarAne-putravadhUne ane emanA ati priya evA nAnA bhAIne A saMsAramAMthI vidAya letAM bhAre hRdaye joyA. jANe e ekalA thaI gayA! emanA jIvananA chellA pAMca varSano moTA bhAgano samaya emanI dIkarInA kuTuMba sAthe gALyo. AdhyAtmika yAtrA rAjabAImA ATha koTi pakSanA jaina sthAnakavAsI. custa, emanI prakhara yAdazakti. 92 varSanI uMmare paNa svAdhyAya vAMcana kare. moDhe pratikramaNa-sAmAyikano roja niyama. saMgharSa karatAM saMsAranA sarva sukhaduHkha emaNe anubhavyA hatA. saMsAranI asAratAnI aneka sajjAryA emane maukhika yAda, 8 varSanI uMmare emaNe 400 ekAsaNA karyA. nabaLAI lAgatAM kuTuMbIjanoe e baMdha karAvyA. tyArabAda peTanI takalIphane lIdhe AMtaraDAnuM oNparezana karAvavuM paDyuM, be vAra paDI javAthI khabhAnA ane kulAnA hADakAnA phrekcara thayA. chellI uMmaramAM zArIrika kaSTa sahyA paNa emanI rIkavarI zakti gajabanI. sahana zakti ane hiMmata pA himAlaya jevI 92 varSanI uMmaramAM paNa e jANe doDatAM jAya. jADA cazmA paherI baTana paNa TAMke ane kAmanI vAto barAbara sAMbhaLI le. eka divasa emaNe dRDhatAthI jaNAvyuM. 'mAre DozIne have zuM kAma che ? saMsAranI badhI bAjI joI lIdhI che. saMthAro levo che.' emanI sUcanA mujaba sIttera varSanA emanA vijJAna bhANeja zrI bAlubhAIne ghare sapatnI bolAvI saMthArA viSe vistArathI carcA thaI. emanI salAha hatI ke saMthArA mATe muMbaInuM dhamAlIyuM ane kauTuMbika vAtAvaraNa yogya nathI. kaccha mudrA tAlukAnA bAroI gAmamAM pUjya gurudevanuM mArgadarzana ane AzIrvAda maLaze. bAroI gAmamAM rahevA mATe badhI vyavasthA sagavaDavALA ArogyadhAmamAM thaI jaze. nirNaya pAko thayo. rAjabAImAe upavAsa zarU karyA. kaccha eksapresanI TikiTo AvI gaI. ArogyadhAmamAM bukIMga thaI gayuM. sagavahAlAMone mAhitI maLatAM dUranA ane najIkanA sau pU.mAne maLavA-zAtA pUchavA AvavA lAgyA. saMsAranI koI carcA nahIM. vAtAvaraNane dhArmika ane AdhyAtmika rAkhavAmAM AvyuM. tema chatAM nikaTanA svajanomAM amukane bhAsa thayo ke pU. rAjabAImAnA A
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana Disembara 2010 aMtima darzana che. e to dUra cAlyA jaze. emanI AMkhomAM AMsu nahotI darzAvI. mAtra be vAra emanAmAM DhIlAza najare AvI. emanA hatA. paraMtu muMbaInA A daza divasanA upavAsamAM emanA mukha bhatrIjA-vahu muMbaIthI potAnuM kuTuMba choDI mAnI A AdhyAtmika para zAMti ane samatA. emanI mAyA emanA prapautra ane pautrane sAdhanAmAM sevA ApavA zarUAtathI emanI sAthe hatA. emane jaina jovAmAM rahI gayelI. AThamA divase potra Avyo maLavA. prapautra dharmanuM UMDuM jJAna ane gajabanI smaraNazakti. sarva sUtro, stavano, jaina ATha varSano paNa enI paradAdInI apekSA pramANe emanA premano dharmanA siddhAMto emane yAda. rAjabAI mAe be vAra potAno aphasosa pratisAda na ApI zakyo. A prasaMgathI mAno saMthArAno nirNaya vyakta karatAM kahyuM ke "hajI mArA dehano aMta nathI Avato, juone vizeSa pAko thaI gayo. dazamA upavAse kaccha eksapresanI yAtrA keTalA divasa thayA kusuma bicArI potAnuM ghara choDI mArI pAse sakuzaLa karI bAroI gAma pahoMcI gayA. AvI che." pU. mahArAja sAheba AcArya rAghavajI svAmI gAmanA copana upavAsa pUrA thayA tyAre peTamAM bhAra jevuM lAgyuM. muMdrAthI upAzrayamAM emanA ziSyagaNa sAthe birAjamAna hatA. leDI DaoNkTarane bolAvI cekIMga thayuM. enImA apAyuM ne jUno maLa rAjabAImAnA nivAsasthAne padhArI saMthAro karavAnI emanI UMDI bahAra nIkaLyo. ghaNI haLavAza emaNe anubhavI. anya koI zArIrika bhAvanA samajI emaNe salAha ApI roja eka upavAsanA ja takalIpha emane na thaI. paccakhANa levA ane pragati jovI. ToyaleTa vAparavAnI ane ochA paMcAvanamA upavAsa pachI zArIrika zakti ghaTI gaI hatI. dhIre pANIthI spaMja karavAnI chUTa ApI. pU. mahAsatI nInAbAI svAmI dhIre jema tela khUTatAM dIpakanI jyota dhImI paDatI jAya tema emanI paNa mAne jovA padhAryA. roja be vAra sAdhvIjInA traNa ThANA cetanA maMda paDatI gaI paNa sabhAnapaNe amane covihAranA rAjabAImA pAse darzana ApavA padhAre, roja upavAsanA paccakhANa paccakhANa bolIne eo Ape. aThAvana upavAse pUjya sAdhvIjI Ape, UMcA bhAva rAkhavA kahe, emanA hAthe gocarI vahorAve, mahArAja sAheba emane darzana ApI kahI gayA ke have paMDita maraNano mAMgalika saMbhaLAve. samaya AvI gayo che. saMthArAnA paccakhANa ApyA. mAMgalika AkhuM gAma mAnA darzana karavA Ave. bALa maMdiramAM bhaNatA saMbhaLAvyuM. ogaNasAIThamA upavAse rAtanA ame sau jAgI emanI bALaka ane sIvaNa kalAsanI bALAo paNa. bIjA gAmothI ane pAse maMda svaramAM navakAramaMtra-sAmAyikanA sUtro saMbhaLAvyA. emanA svajano muMbaIthI maLavA Ave. vAtAvaraNamAM abhuta 60mA divase pUjya sAheba AvyA. mAMgalika saMbhaLAvI sarva AdhyAtmikatA. sAMsArika ane kauTuMbika koI vAtacIta ke carcA nahIM. sUcanAo ApI. mAnI AMkho khUllI hatI. zvAsa cAlato hato. Disembara-jAnyuArInI zItaLatA. khUba ja AlAdaka sADA daza vAge ame joyuM ke emanA zvAsa UMDA thatA gayA, chAtI vAtAvaraNa. rahevAnA blokanI bahAra cokamAM AMbAnA-lImaDAnA ThIka UMcI upaDe che ne zAMta pAme che. thoDI vAra pachI paNa ema thayuM. lIlAchama vRkSo. koyala kuMje ane mora tyAM TahUkA kare-nRtya kare. chellI vAra chAtI upaDIne badhuM zAMta thaI gayuM. ghaTAdAra vRkSomAMthI chaMTAIne AvatA sUryakiraNo. AvA zAMta ane A veLAne joIne ja sajjAmAM gavAyuM che tema : ramaNIya vAtAvaraNamAM pU. rAjabAImAnA upavAsomAM pragati thaI. dhamaNa to dhamaNI rahIne buja gayA aMgAra re! emaNe eka pachI eka ema 60 divasanA upavAsamAM mAtra eka ja eraNa Thamako rahI gayo pachI uTha cAlyo luhAra re! vAra saMsAranI vAta karI jyAre emanA atipriya divaMgata AtmAnI vidAya ghaDI AvI gaI. paMDita maraNano samaya barAbara nAnAbhAInuM kuTuMba muMbaIthI maLavA AvyuM. e bolelA, 'juo savAranA 10.40. mArA bhAI vastunuM kuTuMba AvyuM. eka divasa pittanI ulaTI thaI. pU. rAjabAImAe saMlekhanAnI A sAdhanAmAM 60 divasa sudhI mAnasika rIte khUba makkama, utsAhI, samabhAvamAM, pUrNa zAtAmAM. AhAra tyAga karI kaSAyone maMda karyA, vitarAgabhAvanI vRddhi karI saMlekhaNA karatAM pAMca prakAranA aticArathI sAvadha rahevAnuM AdhyAtmika vAtAvaraNamAM prasannatAthI dehano tyAga karyo. * * * hoya che. pU. rAjabAImAM moTe bhAge kharA utaryA. emane lokika ke 14, sAgaraprabhA, prabhA nagara, pI.bAlu roDa, prabhAdevI, bhautika sukha maLe, paralokamAM devagati maLe ke ATalA badhA darzanArthI muMbaI-400025. phona:022-24211116. maLavA Ave che eTale vadhAre jIvavAnI IcchA paNa emaNe kyAreya Email :
[email protected]. * uttama mANasanI traNa oLakha cheH (1) saguNo hovAthI te ciMtAthI mukta che, (2) DAhyo hovAthI te gUMcavADAthI mukta che, (3) bahAdura hovAthI te bhayathI mukta che. * mahAna purUSone oLakhavAnI traNa nizAnIo cheH (1) vicAromAM udAratA, (2) kAryamAM mahAnatA, (3) kAryamAM saphaLatA pachI svasthatA.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana manovijJAnanA vividha vicArapathA SCHOOLS OF PSYCHOLOGY I zAMtilAla gaDhiyA vidvAnalekhaka gujarAta vizvavidyAlayanA-karajaNa koleja-manovijJAnanA nivRttaprAdhyApaka ane gAMdhI vicAradhArAnA samarthaka, ciMtaka che temaja 'kuSTasevA' sAmayikanA sahasaMpAdaka che. judAM judAM jharaNAM nadIne jaI maLe che. pagadaMDIonA cheDA eka (3) racanAvAda (Structuralism) vizALa mArgane maLe che. tevuM ja manovijJAnamAM banyuM che. vibhinna A saMpradAyano pravartaka jarmanIno vunTa (Wundt) hato. te zarIravicAra-paddhatioe manovijJAnane 'vijJAnano darajjo ApavA vijJAnI hato. tenA mata pramANe anubhava athavA jJAna prakAza, prayatna karyo che. keTalIka vicAradhArAo parasparathI viruddha to keTalIka svAda, gaMdha vagerenA vibhinna saMvedanomAMthI nIpaje che. arthAt pUraka hoya tema pratIta thAya che. manano abhyAsa judA judA vunTane mATe anubhava athavA jJAnano abhyAsa saMvedanonA dRSTikoNothI karAtAM mananA vibhinna rUpo spaSTa thAya che. tethI parIkSAno abhyAsa banI gayo hato. te mATe teNe 1879mAM manovijJAnanA paNa aneka rUpa astitvamAM AvyAM che. temane jarmanInA lipajhIga zaheramAM manovijJAnanI sau prathama prayogazALA manovijJAnanI vicAradhArAo - vicArapatha kahI zakAya. sthApI. (1) adhikaraNa manovijJAna (Faculty Psychology) vyakti potAnA saMvedanonuM varNana pote ja karI zake che. tethI jUnA vakhatamAM manane saMvedana, saMkalpanA, smaraNa, vicAraNA tatkAlIna zarIra vijJAnIoe saMvedanonuM varNana karavAnI vagere mAnasika kriyAonA svataMtra adhikartA mAnavAmAM AvatuM. vyaktigata paddhatine 'AMtaranirIkSaNa' (Introspection) nAma eTale ke mana adhikRta zakti che ane mAnasika kriyAo mananA ApyuM, ane e paddhatine maulika ane mULabhUta mAnI. temanA adhikaraNanuM (sattAvAhitAnuM) pariNAma che. mananA judAM judAM mate anubhava eTale vibhinna vyaktigata saMvedanonuM ekIkaraNa.. adhikaraNone paNa parasparathI svataMtra mAnavAmAM AvatA. bIjA AvA lAkSaNika anubhavane temaNe "cetanatA' (Consciousness) zabdomAM, mananuM eka prakAranuM adhikaraNa eka prakAranI mAnasika nAma ApyuM. Ama manovijJAnano uddezya AMtaranirIkSaNa dvArA kriyA janmAve; paraMtu ahIM prazna Ubho thAya che ke kharekhara jo Ama cetanatAnI "racanA" jANavAno ane tene nirmita karatA niyamonuM hoya to mAnasika kriyAo vacce rahelI ekatA athavA akhaMDitatA saMzodhana karavAno hato. kone AbhArI che? Ama manovijJAnanI A vicAradhArA mAnasika (4) kAryavAda (Functionalism) kriyAone spaSTa rIte samajavAmAM madadarUpa thaI zakatI nathI. manovijJAnanuM kAryavAdI dRSTibiMdu 19 mI sadImAM DArvina, (2) sAhacaryavAda (Associationism) loIDa morgana vagere jIvavijJAnIo e pratipAdita karela adhikaraNa manovijJAnano prabaLa virodha sAhacaryavAdamAM jovA vikAsavAdanA siddhAMta para AdhArita che. vikAsavAda mAne che ke maLe che. ghUma, bena, mila vagere sAhacaryavAdIonA mate jJAna saMvedana prANInI mAnasika ke zArIrika kriyAo pAchaLa koI ne koI dvArA prApta thAya che. saMvedana judAMjudAM ekamomAM hoya che. jJAnamAM prayojana raheluM hoya che. prANI potAnA tamAma kAryo koI je ekarUpatA hoya che te sAhacaryanA niyamo dvArA Ave che. prayojananI pUrti mATe ja kare che. vikAsavAdanI asara heThaLa viliyama jyAre ApaNe nAraMgI joIe chIe tyAre ApaNane eno jemsa vagere manovijJAnIone lAgyuM ke mAnasika kriyAonA raMga, enuM goLAkArapaNuM vagere vibhinna saMvedano thAya che. A abhyAsamAM temanuM kArya-pAsuM dhyAnamAM levuM ghaNuM jarUrI che. saMvedano alaga rIte nAraMgInuM jJAna nathI ApatA, paraMtu jyAre vyaktinI mAnasika kriyAonuM prayojana jarUriyAto pUrI karavAnuM te o sAhacaryanA niyamo dvArA parasparamAM saMyukta thAya che che, ema kAryavAda daDhapaNe mAne che. anya prANIono pariveza tyAre ApaNane nAraMgInuM jJAna thAya che. A rIte sAhacaryavAda manuSyanA pariveza jeTalo jaTila hoto nathI. tethI temanI mAnasika paNa mAnasika kriyAonI ekatAne avagaNe che. alabatta kriyAomAM jaTilatA hotI nathI. manuSyano pariveza jaTila hoI sAhacaryanA niyamo dvArA Ana khaMgika rIte A ekatA temAMthI udbhavatI jarUriyAto pUrI karavA mATe mAnava je mAnasika samajavAno prayatna thato, Ama sAhacaryano mukhya uddezya kriyAo kare che, te paNa jaTila ane ucca kakSAnI hoya che. kAryavAdanI anubhavanuM vizleSaNa karavAno ane anubhava pAchaLa kAma karatA dRSTie manovijJAnanuM kAma mAnasika kriyAo zuM che, te jANavAnuM sAhacaryanA niyamo zodhavAno hato. nahi, paNa prANInA jIvanamAM e kriyAonuM kArya (Function)
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana Disembara 2010 kevuM mahattva dharAve che, teno abhyAsa karavAnuM che. IcchApUrtinuM pratIka che. jAgRta avasthAmAM pUrI nahi thaI zakelI (5) manovizleSaNa (Psychoanalysis) IcchAo svapna dvArA saMtoSAya che. phroIDe I. sa. 1900mAM svapnane mAnasika kriyAonA kArya-pAsAne manovizleSaNe vadhu baLa lagatAM saMzodhano jarmana bhASAmAM pustaka rUpe pragaTa karIne be hajAra ApyuM. manovizleSaNa Adhunika manovijJAnanI mukhya vicAradhArA varSathI rahasyamaya rahelA mAnavajAtinA mananA vilakSaNanuM spaSTIkaraNa che. teno ItihAsa rocaka che. manovizleSaNano udaya manovaijJAnika karyuM. samasyAone nahi, tabIbI vijJAnane AbhArI che. manovizleSaNa (6) cAlanA manovijJAna (Hormic Psychology) samajavA mATe saMmohana (hipnoTijhama)no ullekha anivArya che. cAlanA manovijJAnanA janmadAtA viliyama mekaDUgale phroIDanI saMmohana eTale kRtrima rIte lAvavAmAM AvatI nidrA jevI avasthA, jema ja mananI gatyAtmaka pravRttionuM mULa samajavA para bhAra mUkyo. jemAM vyakti bahAranA saMketo ke sUcano anusAra vartana kare che. "hormika' zabda grIka bhASAnA Horme parathI banyo che, jeno artha 19mI sadImAM saMmohanano upayoga vADhakApa ItyAdi mATe paNa thAya che cAlanA ApanAruM athavA prerita karanAruM. mekaDUgala mAnato thato. perisamAM zArako cikitsA paddhati tarIke saMmohanano upayoga ke manovijJAnano uddezya mAnasika kriyAo pAchaLanA prerako karato. A paddhatithI te hisTIriyAnA daradIonI sAravAra paNa jANavAno hovo joIe. manovizleSaNanI dRSTie mAnasika karato. kriyAonA prerakonuM mULa acetana manamAM raheluM che, jyAre mekaDUgala A divasomAM piyare jene mananI acetana kriyAono abhyAsa keTalIka mULa vRttione prerako mAne che. tenI vicArasaraNI anusAra karI rahyo hato. te 1890 thI somya manovikRti (yurosisa)nA prANI potAnI jarUriyAto pUrI karavA sahaja rIte amuka lakSya prApta abhyAsamAM ane tenI upacAra paddhatio zodhavAmAM kAryarata hato. karavAnI pravRttio kare che. A jarUriyAto ane te pUrI karavAnI teNe joyuM ke saMmohana avasthAmAM hisTIriyAno daradI jAgRta lakSyagAmI pravRttio prANImAM janmajAta hoya che. tethI te "mULa avasthAmAM bhulAI gayelI bAbato yAda karato hoya che. jenenI vRttio" athavA "sahajavRttio' (Instincts) tarIke oLakhAya A zodha manovizleSaNanI sthApanAnI pAyAnI IMTa banI. tenA che. para AgaLa jatAM simaMDa phroIDe yugapravartaka siddhAMtonuM nirmANa hormika manovijJAna mAne che ke anya prANIonI jema manuSya karyuM. phroIDano janma jhekoslovekiyAmAM, paNa bALapaNathI te viyenA paNa keTalIka vRttio AnuvaMzika rIte prApta kare che. je te (oNsTriyA)mAM raheto hato. kroIDa zArakonI kAryapaddhati jovA- jarUriyAtonI lakSya prApti mATe karavAmAM AvatA prayatnonuM mULa jANavA 1885mAM perisa gayo. eka divasa eNe zArakone ema A vRttio che. mAnasika kriyAo sahajavRttione lakSya prApta kahetAM sAMbhaLyo ke jAtIya jIvananI koI muzkelIne lIdhe saumya karavAmAM sahAyabhUta thAya che. A rIte mekaphUgala mAnasika kriyAone manovikRti thAya che. phroIDa para A zabdonI gADha asara thaI ane sahajavRttionI dAsI mAne che. hArmika manavijJAnanI dRSTie kAlAMtare ene A zabdo pratyakSa rIte sAcA paDatA jaNAyA. prANInI tamAma mAnasika kriyAonI gatyAtmaka pravRtti viyenAnA josepha briyara pAsethI paNa phroIDane ghaNuM zIkhavAnuM sahajavRttio dvArA nizcita thAya che. maLyuM. baMnee joyuM ke daradI saMmohananI sthitimAM muktapaNe potAnI mekaphUgalano siddhAMta atizayoktipUrNa che. sahajavRttio bhAvAtmaka muzkelIo kahI nAkhe to tene ghaNI rAhata thAya che. ApaNA badhA ja prakAranA vartananI mULa cAlanA athavA prerako hoI acetana manamAM paDI rahelI vAto saMkoca vagara kahI nAkhavAnI zake nahi ane jarUriyAtonA lakSyonI nirNAyaka paNa haMmezAM hoI kriyA "mukta kathana' athavA "mukta sAhacarya' (Free Associa- zake nahi. hakIkata to e che ke prasaMgopAta mana sahajavRttionuM tion) kahevAya che. phroIDane mukta kathanamAM eka aDacaNa e jaNAI pathadarzaka bane che ane emanA para niyaMtraNa rAkhe che. mAnavavartana kevaLa ke daradIno vAdbhavAha thaMbhI jato. e AgaLa kazuM vicArI zakato sahajavRttio dvArA nirdhArita thatuM nathI, paraMtu arjita kauzalyo, ja nahi. athavA evI bAbato viSe vicArato, je vyakta karavA vicAraNA, kalpanA vagerethI paNa nirdhArita thAya che. manuSya lAyaka na hoya. phroIDanI dRSTie A muzkelI vAjabI hatI, kAraNa sAmAjika prANI hovAthI tene ghaNuM badhuM zIkhavAnuM hoya che. tethI ke jAtIyatAno muddo ja evo che ke tenI abhivyaktimAM rUkAvaTa tenI keTalIya sahajavRttio parivartanane AdhIna rahI buddhi ane Ave. vaLI mukta kathananI rIta jhAjho samaya mAgI letI. phroIDa to vicAraNAnA anuzAsana heThaLa kAma karatI hoya che. yathAzIdhra daradInA acetana mana sudhI pahoMcavA mAgato hato. (7) vartanavAda (Behaviourism) svapnonA pRthakkaraNathI te siddha thaI zake, ema te mAnato. phroIDanI mananA viSayamAM vibhinna dhAraNAo saMtoSakAraka nahi jaNAtAM pahelAM koIe paNa svapnano vaijJAnika abhyAsa karyo nahoto. svapna vartanavAdanA praNetA je. bI. vaoNTsane navo vicAra mUkyo ke manovijJAna
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 Disembara 2010 prabuddha jIvana mananuM nahi, vartananuM vijJAna che. mananuM nirIkSaNa thaI zakatuM nathI "samaSTi' athavA samagra-akhaMDita-bhAta'. samaSTivAdanA mate gati, ane jenuM nirIkSaNa-parIkSaNa na thaI zake te vijJAnanuM viSayavastu AkRti ane anya guNo dharAvatA anubhavanuM spaSTIkaraNa banI zake nahi. vartananuM vaijJAnika nirIkSaNa thaI zake che. manuSya uddIpaka-pratikriyA athavA sAhacaryanA niyamothI thaI zake nahi. eTale bIjuM kAMI nahi, paNa pariveza pratye thatAM vartanono samuccaya. anubhava to "samaSTi' che. nAraMgIno anubhava eka "samaSTi' che. vartana eTale uddIpaka-pratikriyAnA joDANo. Ama vaoNTsana ene raMga, AkRti, goLAkArapaNuM, ghanatA vagere bhAgonA vizleSaNathI manovijJAnane uddIpaka-pratikriyAnA abhyAsa pUratuM sImita gaNe samajAvI zakAto nathI. che. enA kahevA pramANe vartanano abhyAsa karavAmAM anubhava, gesTAsTravAdI dRSTibiMdunA agraNI samarthako vardImara, kophakA, cetanatA ke AMtaranirIkSaNathI maLatI mAhitIne kazuM ja sthAna nathI. kohalara ane karTa levinanA mata anusAra manuSyanI manoracanAmAM e badhA jUnA khyAlo che. hArmika vicAradhArA vartananuM prerakabaLa ja evI janmagata pUrvavyavasthA hoya che ke te vartanane ghATa Ape che. sahajavRttiomAM jue che, jyAre vartanavAda parivezamAM. temAM 'riktipUrti' (Filling the gap) no niyama kAma kare che. 'rikti manovijJAnamAM anubhavane koI ja sthAna nathI, ema pratipAdita eTale khAlIpaNuM. ApaNe rikta aniyamita AkRti joIe tyAre karavAmAM voTsana bhUlI jAya che ke vAstavamAM vartana anubhavano manamAM asaMtulita taMgatA UbhI thAya che ane temAM pUrti karIe ja AviSkAra che. arthapUrNa anubhavanI abhivyakti eTale ja vartana. tyAre pharI mananuM saMtulana sthApita thAya che. Ama svAbhAvika rIte vartana parivezamAM AkAra letuM hoya che, e sAcuM, paNa eno artha ApaNAmAM ziktipUrtinuM valaNa hoya che. dhAro ke tamArA khissAmAM e nathI ke vyakti parivezanI kaThapUtaLI che. balka vyakti vartana patra che, je TapAlapeTImAM nAkhavAno che. patra khissAmAM mUkatI vakhate dvArA parivezane prabhAvita karI zakatI hoya che, rUpAMtarita karI tamArI aMdara eka prakAranI zikti (khAlIpaNuM) utpanna thAya che. zakatI hoya che. amuka uddIpakathI amuka pratikriyA UbhI thAya, pariNAme tamArA gatyAtmaka baMdhAraNa (System) mAM amuM talana evI ekAMgI samajUtI dvArA vartananI yathocita paribhASA thaI UbhuM thAya che. te tamane vivaza banAvI de che. jevo tame patra peTImAM zakatI nathI. nAMkho cho ke tarata punaH saMtulana sthApita thAya che. (8) samaSTivAdI manovijJAna (Gestalt Psychology) samaSTivAde manovijJAnane navI dizA ApI, paraMtu teNe racanAvAdI abhigamano pravartaka vunTa mAnato ke vibhinna saMvedanonA "samaSTio" (Gestalts)nuM svarUpa samajAvavAno prayatna na karyo. bhAgo (Parts) ekatrita thaI samagra (Whole) anubhavanuM nirmANa vaLI vyakti dvArA je gatyAtmaka pravRtti tathA lakSyaprAptino prayatna thAya che ane manovijJAnano uddezya anubhavanA bhAgonuM vizleSaNa thAya che, tenI asara anubhavanI samaSTio para zI thAya che, te ya karavAno temaja bhAgonA ekatrIkaraNathI banatA 'samagra' pAchaLa spaSTa na karyuM. bALaka pahelI najare 'nAraMgI'ne baoNla ane strI Unano kAma karatA niyamono abhyAsa karavAno che. daDo mAnI bese che? baMnenI gatyAtmaka pravRttine kAraNe Ama bane samaSTivAdI manovijJAnanuM Agamana vunTanA mata sAmenA che. Ama A vicAradhArA gatyAtmaka pravRttinI upekSA kare che. te virodha rUpe thayuM hatuM. teNe vunTanA racanAvAdane "IMTa ane cUnA'nuM uparAMta vizleSaNano paNa te bahiSkAra kare che, je yogya nathI. manovijJAna kahyuM; kAraNa ke te anubhavanA bhAgone (IMTone) mahattva vaijJAnika abhyAsamAM vizleSaNanuM mahattva hoya che. vizleSaNa vagara ApatuM hatuM. samaSTivAda mAne che ke pratyeka anubhava eka samaSTi' tathyonuM spaSTIkaraNa vyartha banI jAya. (Gestalt) che, jenuM svarUpa ene bhAgomAM (vyaSTiomAM) vizleSaNa e-6, gurukRpA sosAyaTI, zrI muktajIvana svAmI bApA mArga, karavAthI samajI zakAtuM nathI. jarmana zabda "gesTAsTa'no artha che vaDodarA-390 006. paMthe paMthe pAtheya.... 'bhAratI aba mujhe ijAjata dIjiye.' merA khyAla to aba uparavAlA rakhegA. (anusaMdhAna pRSTa chellAthI cAlu) 'sara, ApakA bahota bahota zukriyA, Apane ane mArI kAra aDavALanA dhULiyA rastA para mere liye ItanA vakta nikAlo. agale sAla jindA DamarIo uDADatI doDavA lAgI ane tyAre arnesTa tenA caherA para e ja mIThI muskAna hatI. rahI to phira Apako hI bulAuMgI.' hemiMgvanuM peluM bahu jANItuM vAkya mArA hRdayamAM valovAI rahyuM hatuM. sara, Apako merI skUla batAnA cAhatI huM.' kAra sudhI saMjaya ane bhAratI mane mukavA "Man can be destroyed, ane ame badhA tenI nAnakaDI skUlanA rUmamAM AvyA. kAramAM besatAM meM bhAratIne kahyuM, Cannot be defeated. *** pharyA. dareka rUmane bhAratIe jAte zaNagAryo hato. 'bhAratI apanA khyAla rakhanA.' 'sukuna', 405, prabhudAsa taLAva sarkala, lagabhaga vIseka minITa rUmonuM nirIkSaNa karI ane mArI sAme eja mIThuM smita karatAM bhAratIe | bhAvanagara-364001.Te.0278-2439226. badhA bahAra AvyA. eTale meM kahyuM, AkAza tarapha najara karI. jANe kahetI nA hoya mobAIla : 09825114848. Saa " caDI.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra prabuddha jIvana Disembara 2010 sthaLa-kALa saMdarbhe devadravyano jaina khyAla vacaMdrasena momAyA vidvAna lekhaka jena dharmanA abhyAsI, sAmAjika kAryakara ane variSTha patrakAra che. jaina samudAyomAM vAraMvAra carcAtA viSayomAM devadravya kone banI jAya. tyAM AvanAra moTA bhAganI vyaktio paNa zraddhALu kahevAya ane teno upayoga kyAM ane kevI rIte thaI zake te mukhya ane vatte oche aMze hakArAtmaka UrjAvAna hoya che, tethI paNa viSayomAMthI eka che. maMdira-derAsaranA hakArAtmaka UrjA bhaMDAramAM vadhAro thAya che. A saMbaMdhe "zAstromAM kaheluM che" evA AdhAre bhAre bhAvukatA zakya hoya tyAM sudhI jyAM mUrti hoya tenI uparanA bhAge zikhara pravarte che. jo ke, vyavahAramAM tethI uchuM thatuM rahe che. jene kAraNe hoya che. te to hakArAtmaka UrjAne seMkaDo-hajAro varSa sudhI TakAvI ghaNA zraddhALuo kaMIka aniSTa thavAnuM che, e vAte phaphaDatA rahe che. rAkhavA sakSama hoya che. ghaNI vakhata to aniSTa na thayuM hoya to paNa A to deva-guru mUrti ane maMdiranI hakArAtmaka UrjA satata vaparAtI rahe che prabhAve bacI gayA bAkI A pApathI to bhavobhava chUTAze nahIM kemake tyAM AvanArAmAMthI ghaNA ucca vicAra ane hakArAtmaka evI lAgaNIthI zraddhALuo mUMjhavaNa anubhave che. UrjAvALA nathI hotA. teo potAnI nakArAtmaka UrjAthI ulTAnuM A saMbaMdhe talasparzI vicAraNAnI AvazyakatA che. A mAtra ahIMnI hakArAtmaka UrjA ochI kare che. jaina dharma puratI maryAdita ghaTanA nathI tethI anya dharmanA saMdarbhe paNa ahIM ja deva dravyanI bhUmikA UbhI thAya che. je dravyo mUrti ane tulanAtmaka abhyAsa karavo rahyo. maMdira-derAsaranI hakArAtmaka UrjA TakAvavA mATe sahAyarUpa thAya devadravyano sauthI pahelo saMbaMdha maMdira ane mUrti sAthe che, eTale che te dravyonA jaththA ke te meLavavA mATenA dhanane devadravya tarIke e bannenA nirmANa pAchaLano uddezya zuM che, tyAMthI ja vAtanI oLakhavAmAM Ave che. pAchaLathI jo ke A mATenA dhanane ja zarUAta thAya e IcchanIya che. hiMdu deva-devIonI mUrti banAvavA devadravyanI oLakha maLI. keTalIka vakhata devane arpaNa karAyela badhI ane tenI pUjA karavA pAchaLa temanA daivI guNo AtmasAt karavAthI vastuone paNa devadravya kahevAya che. mAMDIne rakSaNa prApta karavAno uddezya hoya che. ATalI samaja sAthe mUrti ane maMdira nirmANanI kaLAnA kramika dareka hiMdu deva-devInI potAnI vizeSatA hoya che ane temanI vikAsa tarapha najara karavI yogya gaNAze. jenA eka tabakke jainomAM mUrti te pramANenI hoya che. sAme pakSe, jaina tIrthakaronI mUrti eka devadravyano upayoga amuka rIte ja thAya evo saMdarbha kyAre prastuta samAna hoya che kemake te darekanI vizeSatAnA AdhAre nahIM, badhA banyo te paNa ApaNI samakSa Avaze. tIrthakaronA samAna guNanA AdhAre banelI hoya che. jIva rAgadveSathI Ama to vizvamAM pAMceka hajAra varSothI mUrtio banatI AvI mukta thayA bAda kevA alaukika bhAva anubhavaze e darzAvavuM teno che paNa jaina dharma ane mUrtione saMbaMdha che tevI mUrtinA caherA para mukhya uddezya che. buddhanI mUrti ghaDavA ane bhajavA pAchaLa paNa evo AMtaramana stare ja UbhA thatA sUkSma bhAvonuM nirUpaNa karavAnI ja uddezya hoya che, paNa temAM zAMti ane abhavanA bhAvane prAdhAnya kaLA bhAratamAM IsvIsana pUrve bIjI sadIthI vikasI. apAya che. tevI ja rIte paththaramAM paththara phITa karIne kotaraNIvALA maMdira bIjA zabdomAM kahIe to hiMdu deva-devInI mUrti, bhaktanuM rakSaNa banAvavAnI kaLA pAMcamI sadIthI vikasI. e ja kALamAM guphA korI karavAthI mAMDIne bhaktane AzIrvAdathI samRddha karavAnI bhAvanAthI dharmasthAna banAvavAnI kaLA paNa vikasI. jo ke pAMcamI sadInA maMdira banI hoya che, jyAre jaina ke bauddha mUrti AdhyAtmika UMcAInA 12 thI 15 phUTa ja UMcA rahetA. chaThThI ane sAtamI sadImAM A bhAva darzAvavA ane e bhAvo tarapha bhAvikone AkarSavA mATe hoya prakAranA maMdira banAvavAnI kaLA vikasatI rahI paNa A be sadImAM AvA maMdirone badale guphA maMdironuM ja moTA pramANamAM nirmANa A badhI mUrtio dhyAnapUrvaka tenI najIka AvanArane hakArAtmaka thayuM. UrjA prApta karAve che. atyAre ApaNe je bhavya maMdiro joIe chIe te kharekhara to maMdira ke derAsara hakArAtmaka UrjA prasAranA saMbaMdhamAM mUrtithI 10mI sadI pachInA che. eka pagaluM AgaLa jAya che. maMdira-derAsarano AkAra ja hakArAtmaka A vigato eTalA mATe prastuta che ke je mUrti IsvIsana pUrve UrjAno saMgraha thAya tevo hoya che. vaLI, maMdira-derAsaranI 2jI sadInI tathA maMdira-derAsara IsvIsananI pAMcamI sadIthI zarU prANapratiSThA evI AdhyAtmika UMcAIvALI vyakti dvArA karAya che thatI ghaTanA hoya to zAstromAM teno ullekha tenI AgaLanA kALa ke jenAthI te sthAna cetanavaMtu banI hakArAtmaka UrjAno bhaMDAra mATe na hoI zake.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana 13. Ama to zAstro paNa kAlAdhIna che. hamaNAM je jaina zAstrono anubhavavI paDI. jo ke eTaluM sAruM thayuM ke ekadama aMdhakAra yuga zarU ullekha thAya che, te 12mI sadImAM thayelI AgamonI vallabhIpura thAya te pahelAM veravikhera thayelA jJAnane graMthastha karIne vividha vAMcanA (AvRtti) para AdhArita che. jJAnabhaMDAromAM rAkhavAnuM kAma sArI rIte thaI zakyuM. A covIsInA trevIsa tIrthakaro uttara bhAratamAM janmyA ane pazcima ane pazcima-uttara bhAratamAM jaina dharmano kasoTIkALa temaNe dharma upadeza tyAM ja Apyo. sauthI pahelAM to sAMbhaLIne zarU thayo tyAre pharIthI yatioe kaI vastune deva sAthe sIdhI moDhe karavAnI paraMparA hatI. 12 varSanA dukALamAM uttara bhAratano saMkaLAyelI gaNI tenuM prANAMte paNa rakSaNa karavuM, tenI pavitratA jaina samudAya khAsa karIne sAdhu samudAya veravikhera thayo eTale prathama jALavavI tenI vyAkhyA karavAnI jarUrata UbhI thaI. A samaye dakSiNa vakhata zAstrone graMthastha karavAmAM AvyA. bhAratanA kasoTIkALa vakhatanI banne vyAkhyA upalabdha haze eTale A dukALo daramiyAna ghaNA jaina sAdhuo dakSiNa bhAratamAM gayA. vadhu vicAravuM nahIM paDyuM hoya. temaNe tyAM jaina dharma vize maulika ciMtana paNa khUba karyuM, eTale jo ItihAsanA A anubhavonuM Alekhana yogya rIte thayuM che emAMthI agatyanuM zuM tene AdhAre bIjI vAMcanA ke AvRtti thaI. ema mAnIe to svAbhAvika rIte e paNa mAnavuM paDaze ke A pAMcamIthI sAtamI sadImAM je maMdira kaLAno vikAsa thayo ane vyAkhyAo koI mukta vicAraNAnI phalazruti nathI paNa vikaTa satata thato gayo teno lAbha dakSiNanA jaina maMdirone paNa maLyo. paristhitinA dabANamAM ghaDAyela vyavahArika samajaNa che eTaluM ja dhananI dRSTie paNa dakSiNanA jaina saMgho bahu samRddha thayA. nahIM paNa devadravya A kSetramAM nahIM paNa phakta mUrti ane maMdira mATe e pachI dakSiNa bhAratamAM pahelAM hiMdu ane pachI muslima prabhutva ja upayogamAM laI zakAya evo tarka zAstrokta, vadhu ucita che vadhyuM eTale jeno para atyAcAra thayA. sthiti eTalI kharAba thaI ke evuM svIkArIe to ghaNA anartha thAya tema che. yati jevI bhaTTArakanI paddhati zarU karI mukhya dharmasthAnono vahivaTa Ano vyavahArika artha ema ja thAya ke jaino Ama aparigraha temane soMpI devo paDyo. ane jJAnanI DAhI DAhI vAto bhale kare, paNa patharAmAM paisA A aMdhakAra yugamAM jaina dharmasthAno sAcavavAnuM kAma saheluM nAMkhavAnI vAta Ave tyAre badho viveka bhUlI gAMDA thaI jAya evI nahotuM. bhaTTArako ane yatioe jaina dharmanI pAyAnI samajaNa je TIkA thAya che temAM vajUda che. bAjue mUkIne te mATe rAjakAraNamAM paNa rasa levo paDyo. khera je hoya te pazcima ane uttara-pazcima bhAratamAM jenone bhaTTArakoe ke yatioe kaI vastuone devanI samajI tenI 12mI sadInA aMta bhAgathI je AkarI kasoTImAMthI pasAra thavuM pavitratA TakAvI rAkhavA vizeSa prayatna karavo e bAbate devadravyanI paDyuM te traNasoeka varSa cAlI. te pachI sthiratA AvI. vyAkhyA bAMdhavAnI AvazyakatA UbhI thaI haze. jo ke, jaina dharma sthAnako dakSiNa bhAratamAM bhaTTArakonA tathA e agAu kadAca devane arpaNa karAyela ke devonI sevA- pazcima ane pazcima-uttara bhAratamAM yationA hAthamAM hatA. eka devasthAnonI pavitratA (hakArAtmaka UrjA) TakAvI rAkhavA Avazyaka vastu khAsa kahevI paDe ke potAnI jAta mATe ya jokhama hoya evI badhI vastuo-bAbato devadravya gaNAtI haze paNa e bAbata koI sthitimAM mAnasika svasthatA jALavI tathA potAnI jyotiSathI niyama banAvavAnI jarUra nahIM hoya kemake IsvIsana pUrve 300 mAMDIne maMtrazAstra sudhInI vidyA kAme lagADI zeTho ane zAsako varSathI karIne IsvIsana 700 sudhI dakSiNa bhAratamAM jaina dharmano bannene vaza karI jainono durlabha vAraso bacAvavo e bahu muzkela suvarNakALa rahyo. kAma hatuM. vyAjabI rIte evo tarka thaI zake ke pahelAM hamaNAM jemane sAta e duHkhanI vAta che eka tarapha lagabhaga sAdhu jevuM jIvana jIvatA kSetra tarIke oLakhavAmAM Ave che te mATe apAyela dravya devadravya ane potAnI pharajane samarpita samartha bhaTTAraka-yati hatA to bIjI tarIke pavitra-prANAMte paNa rakSA lAyaka gaNAya evI vyAkhyA tarapha potAnuM jJAna game tevuM hoya lokonI lAcArIno-saMghanI pracalita haze paNa pAchaLathI mAtra derAsara ane mUrti jevI mukhya lAcArIno pUro phAyado uThAvI bharapura dhana ekaThuM karanArA yatio vastunI pavitratA akhaMDa rAkhI zakAya to paNa ghaNuM evI sthiti paNa hatA. tethI eka arthamAM moTI mAMdagImAM thAya tema zarIra to dakSiNa bhAratamAMnA jaina dharmanI thaI. bacI jAya paNa te cetanavaMtu na hoya evuM ahIM paNa banyuM. A pachI pazcima ane uttara-pazcima bhAratamAM jaina dharmano prabhAva dharma sthAnakono vahivaTa yationA hAthamAM hovAthI temaNe je vadhyo. tyAM paNa lagabhaga sADA traNaso varSa sudhI jaina dharmanI satata koI devadravya mATe eTale ke mUrtimaMdira ke pachI sAta kSetra mATe dAna caDatI rahI, te pachI kasoTIno kALa Avyo. kumArapALanA samayamAM Ape tenuM dAna bhavobhava mATe sunizcita thaI jAya tevI jainonA rAjyAzraya maLyo tenA 100 varSa pahelAM ane 50 varSa pachI jaina custa karmavAdathI viparita vAta phelAvI. dharma pazcima ane pazcima-uttara bhAratamAM tenI eka Toca pakaDI paNa jeno dharmane paNa samayacakrane Adhina mAne che. samayacakra nIcethI te pachI tyAMya tene dakSiNa bhAratamAM anubhavavI paDI tevI ja kasoTI upara jatuM hoya evA utsarpiNInA kALamAM dharma sahaja hoya che.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana Disembara 2010 samayacakra uparathI nIce jatuM hoya evA avasarpiNInA kALamAM Agraha hoya te saMghane parigraha karavAno bodha kaI rIte ApI zake ? dharmanI vyAkhyA karavAnI jarUra paDe che ane dareka covIsImAM 24 devadravyano parigraha paNa prapaMca vadhAravAno che, karmabaMdhana vadhAravAno tIrthakaro AvI A kAma kare che. te pachI samayacakra nIce javAnA kALanI che, vikhavAda preravAno che je jaina dharmanI dRSTie ThIka nathI. aDadhe sudhI pahoMcI gayuM hoya tyAM sudhI dharma Take che paNa ghasAtA jatA. A vAta bhUlIne, devadravya ane tenA rakSaNa sivAya dharmamAM kAMI A vAtanI pratIti karAvatA hoya tema jainomAM paNa ahiMsA, che ja nahIM evuM mAnanArA mULa karatAM avalaMbanane vizeSa mahattva tapa ane aparigraha dvArA karmanirjarAne badale ahaM poSanAra ApI rahyA che, teo dharma mArga para aTakI ja nathI gayA bAjunI dharmasthAno banAvavA aMge zrAvaka-zrAvikAomAM ja nahIM sAdhu- galIomAM bhaTakI gayA che. sAdhvInuM paNa vizeSa AkarSaNa jovA maLe che. javA do e vAta. ApaNe sthaLa-kALanA saMdarbhe jaina siddhAMtonA ghaNA jaina saMgha-samudAyamAM devadravya rUpe dhananA DhagalA hoya toya prakAzamAM devadravya vize zuM nIti-rIti rAkhavI e vize vicArIe. sAdhAraNa khAtAmAM dhananI kheMca hoya che tenuM kAraNa potAnI kIrtine (1) saMgha pAse dravyanI chUTa maryAdita hoya tyAre devadravyano paththaramAM zAzvata banAvavA icchatA sAdhu-sAdhvIo sAdhAraNa khAtA upayoga kAyamI javAbadArI eTale ke mUrti ane maMdira pUrato tarapha ochuM dhyAna de che. ane AvuM thavuM svAbhAvika che kemake maryAdita rahevo joIe. devadravyamAM apAyela vastu-dhana bhavobhava sudhI sAthe Avaze ema (2) saMgha pAse dravyanI chUTa sArI hoya to teNe mUrti-maMdira kahetA ja zeThiyAo dhananA DhagalA kare che. e judI vAta che ke emAMthI ane AsapAsanA vAtAvaraNane pavitra rAkhavA sAta kSetramAM moTA bhAganuM nANuM jaina dharma pramANe anItinuM gaNAya. devadravyano upayoga karavo joIe. je hoya te paMdaramI-soLamI sadImAM thoDI sthiratA AvI te atyAra sudhInI jaina rIta ATale AvIne aTake che. jo ke pachI jyAre jaina dharmane UMco lAvavAnI zakyatA UbhI thaI tyAre vyavahAramAM ghaNA saMgho paraMparAgata rIte jene mAtra devadravya khAtAmAM vicArazIla lokoe potAnI AsapAsanI je sthiti joI tethI gaNatA hatA. jemake paryuSaNamAM utAravAmAM AvatA sapanA, teno teo coMkI uThyA. yatio dorA-dhAgA dvArA sAmAnya janatAmAM amuka bhAga sAdhAraNa khAtAmAM laI javA lAgyA che. avizvAsa preratA joyA. A manomaMthanamAMthI sthAnakavAsI saMpradAyanA AvI sthitimAM ApaNe A bAbata pAyAno siddhAMta e rAkhIe bI vavAyA. ke saMgha pAse jyAre devadravya vadhe te vakhate teNe rokaDa rUpe ke beMka vicArazIlone prazna thayo jena dharma nivRtti pradhAna che, karma nirjarA purAMta ke peDhImAM bIje mUkavAne badale puNyanI beMkamAM jamA rAkhavuM. ane aparigrahamAM mAne che to pachI jene bacAvavA ATalA badhA te kaI rIte. prapaMca karavA paDyA evA derAsaronI Atma unnati mATe AvazyakatA A bAbata vicAraNA zarU thAya te mATe keTalAka sUcano karyA kharI? Akhare to mUrti ane derAsara paNa eka avalaMbana ja che, jaina che. AzA che ke anekAMtavAdanA sAdhako sArthaka vicAravaloNAMthI sAdhake to tenAthI ghaNA AgaLa javAnuM che. emAMthI jarUra mAkhaNa tAravaze. alabatta, kALakrame sthAnakane ThIkaThAka rAkhavA ane Adhunika (1) derAsaranuM vAtAvaraNa haMmezAM pavitra rahe te mATe AsapAsa rUpa ApavA tathA sukha sagavaDavALA banAvavAmAM TALavA dhAreluM sAdharmika vasatA hoya te IcchanIya ja nahIM, Avazyaka che. mATe saMgha duSaNa pAchalA bAraNethI AvI gayuM. devadravya nahIM to nibhAva- pAse dravyanI chUTa ghaNI sArI hoya to teNe jinAlaya pAse jALavaNI mATenuM bhaMDoLa AvyuM. paNa ekaMdare sthAnakavAsI saMpradAye sAdharmikone vasAvavA mATe paNa devadravyano upayoga karavo joIe. jaina dharmanA siddhAMtanI najIka javA ADaMbara choDavAno prayoga karI (2) sAdharmika bhale jinAlaya pAse rahetA hoya ke dUra teo jo batAvyo. takalIpha anubhavatA haze to jinAlaya ArAdhanA karavAne badale ApaNe AgaLa joyuM te derAsara ke maMdira bAMdhavA pAchaLano temane mATe phariyAda peTI banI jaze, je Akhare jinAlayanA puNya hetu to dharmapreraka pudgalone sAcavIne rAkhavAno ja che. kharekhara pugala khatama karI tene apavitra banAvI deze. mATe je saMgha pAse to jaina samudAye IsvIsana pUrve bIjI sadIthI jinabiMbonuM nirmANa dravyanI eTalI badhI chUTa hoya ke teNe sAdharmikone pAse vasAvI zarU thayuM tyArathI atyAra sudhInA potAnA anubhavamAMthI yogya lIdhA pachI paNa devadravya bacatuM hoya to te devadravya sAdharmikonI tAravaNI kADhIne jinamUrti-jinAlaya je Akhare to zuddha dharma tarapha takalIpho dUra karavA mATe vAparavuM joIe. javAnuM avalaMbana mAtra che, tene puNya UrjAthI bharapura rAkhanArA (3) jinAlayanI AsapAsa bhale sAdharmiko vasatA hoya ane tattvo satata meLavavA rakhAyela dhana-devadravya aMge vivekabharI carcA saMghe temanI eTalI kALajI lIdhI hoya ke temanAmAM koI jAtano karI dIrghadRSTibharyA nirNaya levA joIe. asaMtoSa na rahe to paNa anya dharmIo jinAlayanA koI ne koI tAttvika rIte joIe to vyakti parigraha na kare evo je dharmanI rIte saMparkamAM AvI tenI pavitratA ochI karI zake che. AvuM TALavA
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana mATe temanAmAM jaina dharma, jinAlaya ane jaina loko mATe mAna beMkamAM jamA karAvavA mATe che. thAya tevuM kAMI karavuM joIe. mATe je saMgha pAse devadravyanI ati navA saMjogomAM dareka vAta navI rIte vicAravI rahI temAM devadravya ati chUTa hoya teNe jinAlaya pAse sAdharmikone vasAvavA ane aMgeno khyAla paNa AvI gayo. AzA che ke anekAMtanA ArAdhako temane saMtuSTa karavA uparAMtanuM devadravya anya samudAyanA loko jaina Ane yogya vicAraNA mATenuM prAraMbha biMdu mAnaze. dharma-jaina dharmasthAna ane jaina lokone AdaranI dRSTie jue te micchAmi dukkaDam * * * mATe vAparavuM joIe. 2, manusmRti, vardhanagara, ghATakopara (pa.) muMbaI-400084. A traNe sUcana vadhArAnuM devadravya jhAjhI mAthAkUTa vagara puNyanI mobAIla : 93246 18606 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 76mI paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMpanna dakSA jAnI 76 mI paryuSaNa vyAkhyAmALAnuM AThamuM ane navamuM vyAkhyAna navembara 10nA aMkamAM ame prastuta karyA hatA. A aMkamAM dasamuM ane agiyAramuM vyAkhyAna prastuta che. vyAkhyAna-10 sudhI pahoMcI zake che. A lakSya sudhI pahoMcavA ke mAnava thavA kapila gItA' vize DaoN. nareza veda sAdhanAnI prakriyAmAMthI pasAra thavuM paDe che. AMtarika sAdhanA mATe zrImad bhagavadgItAnA trIjA skaMdhamAM kapila gItAno samAveza AdhyAtmika guru Avazyaka che. jIvanamAM karmanA phaLanI Asakti thAya che. zrImad bhagavadgItAmAM arjune puchelA praznonA javAba tajavI joIe. tajavA jevA karmone samajavA joIe. saMcita karma bhagavAna zrIkRSNa ApyA hatA. te ja prakAre "kapila gItAmAM mAtA ane prArabdhane AdhAre jIvana ghaDAya che. devahutie puchelA praznonA uttara temanA vidvAna putra kapile ApyA vyAkhyAna-11 che. mAtA devahutie putra kapilane jagatamAM sAcuM sukha kyAM che, - "bahAI dharma' vize zrImatI jhenA sorAbajI IzvaranI bhakti kevI rIte karavI, prakRtinA kAryasvarUpa, karmanA baMdhana bahAI dharmanI sthApanA IrAnamAM I. sa. 1817mAM janmelA AtmA-manane naDe ke nahIM, temaja janma-maraNanA pherAmAMthI mukti bahAue karI hatI. A dharma mAne che ke bhagavAna eka ja che. temaNe aMge pAMca prazno puchuyA hatA. tenA javAbamAM kapile jaNAvyuM hatuM ja badhAnuM sarjana karyuM che. ApaNe badhA temanA saMtAno chIe. tethI ke dharma mATe zarIra mAdhyama che. zarIrane nirogI rAkhavuM joIe paraMtu ApaNA vacce jAti, dharma, rASTrIyatA, Arthika sthiti ane puruSa te sarvasva nathI. te bAhya ane prAthamika sAdhana che. mana, buddhi, ke mahilA evA koI bhedabhAva hovA na joIe. ApaNo pitA citta ane ahaMkAra e AMtarika sAdhano che. A sAdhano avyakta Izvara che. mAnavajAti tabakkAvAra vikAsanA paMthe AgaLa dhapI rahI che. citta mana upara aMkuza dharAve che. citta, bhUta, vartamAna ane che. Izvara avatAra le tyAre te badhuM ja jANe che paraMtu te samaye je bhAvi vacce jholA khAya che. annanuM pariNAma mana upara paDe che. yogya hoya eTalo ja upadeza ane bodha samAjane Ape che. hajAro AhAra zuddha ane vihAra zuddhanA prayAsathI citta zuddha thAya che. AtmA varSothI Izvara samaye samaye avatAra dhAraNa kare che. mAnavajAti mATe strI-puruSa ke bALaka-vRddha evo koI bheda nathI. jJAna, bhakti, pragatinA paMthe AgaLa vadhe pachI Izvara pharI navo avatAra dhAraNa karma ane yoga e Izvara sudhI pahoMcavAnA dhorI mArgo che. bhakti karaze. te upadeza ke bodha Ape tenA upara dhyAna ApavuM joIe. e jJAnanI mAtA che. puruSa e jAti nathI. paNa AtmAnuM nAma che. A dharmanA sthApaka bahAue AgAhI karI hatI ke bhaviSyamAM zarIra mATe snAna, mana mATe dhyAna ane dhana mATe dAna jarUrI che. AkhA vizvamAM eka ja bhASA ane eka ja saMsada Avaze. mAnava jagatanuM koI karma kAraNa vinA thatuM nathI. tenuM pariNAma samAjamAM ekatA jarUrI che. jIvanamAM bhotika zikSaNanI sAthe bhogavavuM ja paDe che. bhagavAna Avaze ane ugArI leze e vAtamAM AdhyAtmika zikSaNa paNa Avazyaka che. bahAu I. sa. 1892mAM koI dama nathI. gRhasthAzramamAM rahIne paNa cittazuddha thaI zake che. avasAna pAmyA. tyAM sudhImAM 40 varSa kedamAM gALyA hatA. temanI maMdira-derAsaramAM darzana, bhajana, kirtana, upavAsa, vrata ane samAdhi IjharAyalamAM AvelI che. bahAue AgAhI karI hatI ke zobhAyAtrA vigere bAhyAcAra che. bahAranA jagatamAMthI potAne A yugamAM vijJAna ane TekanolojIno puSkaLa vikAsa thaze. Aje kheMcIne aMdara laI javAnI jarUra che. vAsanAno kSaya Avazyaka che. ApaNe vikAsanA ucca tabakke pahoMcyA chIe. saMsArasAgaramAM strI nAvaDI ane puruSa nAvika che. teo cetanabhAva (bAkInA vyAkhyAno have pachI)
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana Disembara 2010 sArthaka saMthAro - saMsAranI aMtima vidAya vahANanI jema te vadhu ane vadhu teja gatithI saMsArasAgaranA taLiyA | (anusaMdhAna pRSTa chaThThAthI cAlu) tarapha kheMcAto jAya che. temAMthI chUTavAnA ke chaTakavAnA koI upAya tene jaNAtA nathI. hakIkatamAM moTA bhAganA mANaso A maraNa, samAdhi maraNa athavA sakAma maraNa kahe che. bAla maraNamAM saMsAramAMthI chUTavA mAgatA ja nathI. temane A saMsAramAM du:kha mRtyunuM manuSya upara zAsana che. jyAre paMDita maraNamAM manuSyanuM hovA chatAM sukha maLaze tevI mULamAM rahelI lAlaca tene mRtyu upara zAsana che.khAM sAdhaka saMthAro eTale ke tenI A aMtima saMsAramuktimAM rahelA sukhano aNasAra paNa AvavA detI nathI. zaiyAmAM svecchAe daDha saMkalpa ane nirbhayatAthI dareka sAMsArika Ama mULamAM rahelA lobha ane tenA sahodara krodha, mAna ane saMbaMdho, anna ane jaLa sahitanI dareka zArIrika kriyAo, mananA mAyAnA pAzamAM te vadhu ane vadhu jakaDAto rahe che. koI virala vikAro, AzA, apekSAo, tuNA ane kaSAyono tyAga kare che. manuSya ja saMsAranA baMdhanane samaje che ane tene toDavAnuM parAkrama tene mATe saMthAro nirbaLa zarIranA du:kha - kaSTa ke saMsAranI, ane puruSArtha kare che. viTaMbaNAothI DarIne palAyana thavAnI vRtti nathI, paNa te jIvananI samyakatvano bodha thatAM ja manuSya saMsAranA baMdhanamAMthI chUTavA saMdhyAe AkAMkSA vagara mRtyuno svIkAra che.vi mATe prayatnazIla thAya che. te potAno puruSArtha AhAra, bhaya, maithuna saMthArAmAM AdhyAtmika zubha bhAva sivAyanI dareka pravRttimAMthI ane parigrahanI cAra anAdi saMjJAo ane cAra kaSAyathI mukta sAdhaka saMpUrNa nivRtta thAya che. saMpUrNa nivRtti eka divasamAM thatI thavAmAM kendrita kare che. samyaka jJAna, darzana, cAritra ane tArUpI nathI. te mATe varSonI kaThina sAdhanA ane pUrva taiyArI karavI paDe che. jenasAdhanAno mokSamArga saMpUrNa rIte A cAra saMjJA ane cAra te mATe khaDaga jevI mAnasika dRDhatA keLavavI paDe che. jema meru parvata kaSAyane nirmULa karavAno mArga che. A puruSArtha e ja uttama dharma AvatA-jatA aneka jhaMjhAvAto vacce paNa yugayugAMtarathI aDola che je devone mATe paNa durlabha che.3 manuSya jema jema kaSAyone kSINa Ubho che, tema zArIrika ane mAnasika anukULatAo, pralobhano, kare che tema tema A mArga upara kramika vikAsa sAdhe che ane chevaTe pratikULatAo, pariSaho ane kaSTo vacce paNa sAdhaka calAyamAna vitarAgatA, kevaLajJAna sAthe bhAvamukti ane dehatyAga sAthe thato nathI. e samaye te AtmasaMyamanuM adbhuta udAharaNa pUruM pADe aMtima lakSya - pUrNa mukti ane zAzvata sukha prApta kare che. A aMtima lakSyanI prApti ati durlabha che. koI vIra ja pracaMDa dareka vrata, pratyAkhyAna ane tapa AtmAnI zaktine khilavavA puruSArthathI rAga-dveSa ane kaSAyonI sAthe cAra saMjJAone nirmULa mATe ane dehika-mAnasika graMthione toDavA mATe che. tapa ane karIne A siddhi meLave che. vratathI saMcita karmono kSaya thAya che ane teTale aMze karmanI graMthio AhAra, bhaya, maithuna ane parigrahanI saMjJAone nirmaLa karavI keTalI DhIlI paDe che ane AtmAnI zakti jhaLakI UThe che. karmano kSaya ke kaThina che teno khyAla vIrastutinI nIcenI gAthAmAMthI maLe che. AtmAnI zakti keLavavI e baMne eka ja sikkAnI be bAju che dANANa seThaM abhayappayANaM, saccesu vA aNavajjaM vayaMti / ane AdhyAtmika unnatinA dyotaka che. sAdhaka saMkhanAmAM zarU karelI tavesu vA uttamavaMmare, to tame samaLe nAyaDute (gAthA 23) tapanI zRMkhalA mRtyu sudhI ammalita jALave che. dAnomAM abhayadAna zreSTha che, satyamAM anavadya satya uttama che. tIvra jijIviSAmAMthI dehamAM ja potAnA astitvano AbhAsa, tapamAM brahmacarya uttama che. zramaNa jJAtaputra lokamAM uttama che. deha pratyenI Asakti ane mRtyuno bhaya udbhave che. A dehane dhAraNa karI rAkhavAnI, tene TakAvI rAkhavAnI adamya icchA ja lobha se vAriyA itthi sarAibhatta, ucahANavaM dukkhytttthyaae| ane parigrahanuM mULa che. A dehanA poSaNa mATe AhAranI jarUrata nonAM vivitA mAre pAraMva, savaM vAriyA sanna vAre (gAthA 28) UbhI thAya che. tethI AgaLa vadhIne, potAnA astitvane sadA kALa temaNe rAtrI bhojana ane strIsaMgano parihAra karyo hato, teo mATe TakAvI rAkhavAnI pracchanna abhIpsAmAMthI prajotpattinI ATha duHkhanA kSaya mATe upadhAnavAna banyA hatA. prabhue AkhA lokane vAMchanAnA UMDA mULa ropAya che, je maithuna saMjJArUpe pragaTa thAya che. ArapAra jANyo hato ane sarva pApanuM nivAraNa karyuM hatuM. A rIte AhAra, bhaya, maithuna ane parigrahanI cAra mULa saMjJAo gaNadhara sudharmAe racelI vIrastuti" bhagavAna mahAvIranI sahuthI jIva mAtramAM sakriya hoya che. A saMjJAothI doravAyelo jIva prAcIna stuti che. bhagavAna mahAvIranA anupama jJAna, darzana ane rAga-dveSanA kaMdra ane krodha, mAna, mAyA ane lobha, e cAra cAritranA bhavya varNananA samApanamAM upasaMhArarUpe teo mAtra kaSAyanA majabUta pAzamAM sapaDAIne je kaMI kriyA kare che te tenA 3 dhammo maMgalamukkiThaM, ahiMsA saMjamo tavo saMsAranI satata vRddhinuM kAraNa bane che. vamaLamAM phasAyelA asahAya devA vi jaM namasaMti, jasTa dhame sayAmaNo (dasa vaikAlika sUtra, 1/1)
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana eTaluM ja kahe che ke bhagavAne rAtrI bhojana ane strIsaMganA be ApavA joIe. e vakhate je vaDIlo dhIre dhIre temane kAma soMpIne mahAdoSano parihAra karyo che. bhagavAna mahAvIranuM jIvana eka pote khasI jAya che temanA kuTuMbamAM sauthI vadhu zAMti, pragati ane mahAsaMgrAma hatuM. temaNe ugra sAdhanA karI hatI. temaNe kaThora pariSaha vaDIlo pratye Adara jovA maLe che. pUruM jIvana sAMsArika ane ane bhayaMkara, maraNAMtaka kahI zakAya tevA upasargano pracaMDa sAmAjika javAbadArIo saMbhALyA pachI tenI vaLagaNa ochI karIne parAkramathI sAmano karyo hato. AvA mahAvIra tIrthakaranI sAdhanAnA je vyakti AdhyAtmikatA tarapha vaLe che tene jIvanamAM saMtoSa sAthe sarvocca biMdu tarIke jyAre AhAra ane strIsaMganA tyAgane jaNAve kRtakRtyatAno anubhava thAya che. saMlekhanA kauTuMbika ane sAmAjika che tyAre spaSTa samajAya che ke AhAra saMjJA ane maithuna saMjJA nirmULa nivRttinI zarUAta che. have sAdhakane AdhyAtmika sAdhanA sAthe karavA e janma-janmAMtaranI sAdhanAnuM durlabha phaLa che ane sarvottama vyaktigata pravRtti ane dehika AvazyakatAone ghaTADavAno ane siddhi che. cAra saMjJAno aMza mAtra paNa rahI jAya to paNa saMsAra mAnasika graMthione bhedavAno avasara maLe che. paribhramaNa cAlu rahe che. A cAra saMjJA saMsAranuM mULa che. AnaMda zrAvake potAnI sAMsArika javAbadArIo sArI rIte pUruM jIvana jeNe A sAdhanAmAM vitAvyuM che te sAdhaka jIvananA nibhAvyA pachI badhI ja javAbadArI potAnA jyeSTha putrane soMpI aMtima samaye AhAra ane maithunano sarvathA mana, vacana ane AdhyAtmika sAdhanAmAM pravRtta thayA hatA tenuM yathArtha citra kAyAthI tyAga karI, A dehanuM paNa mamatva choDI, sarva prakAranA upAsakadazAMga sUtramAM maLe che. zAstramAM kahyuM che ke AnaMda zrAvaka parigrahathI mukta thaI saMthAro grahaNa kare che. jaina sAdhaka mATe saMthAro tenA kuTuMbamAM ane samAjamAM cakSubhUta ane meDhIbhUta hatA eTale tenI aMtima zaiyA che, tenI sAdhanAnuM carama biMdu che. ke salAhakAra ane AdhArastaMbha hatA. aneka javAbadArIo ane saMthAro manuSyanuM chelluM kRtya ane jIvananA aMte karavAmAM pratiSThA hovA chatAM teo sAMsArika kAryomAMthI nivRtta thaI kramazaH AvatI kriyA hovAthI te apazcima kRtya kahevAya che. have bIjuM AdhyAtmika vikAsane paMthe AgaLa vadhatA gayA ane chevaTe zramaNa kaMI thaI zake tema nathI ane bIjI koI pravRtti azakya che, e jevI avasthAmAM (zramaNabhUta) pahoMce che. tyAra pachI ja teo vAstavikatAnA svIkAra sAthe jIvanano aMta lAvavo e jIvananuM mAraNAMtika saMthAro grahaNa kare che. chelluM, mahattvanuM ane gauravabharyuM kRtya che. sAthesAthe saMthAro saMsArathI alipta rahIne saMsAranI javAbadArIone saphaLatAthI jIvananI sauthI kaThina, kaparI ane nakhazikha cakAsaNI karatI pAra pADavAnI kaLA mATe AnaMda zrAvaka zreSTha udAharaNa che. be agniparIkSA jevI kasoTI che. A kasoTImAMthI sarvAga saMpUrNa peDhIomAM jyAre gharSaNa ane visaMvAditA jovA maLe che tyAre teno pAra utaravA mATe sAdhakanI taiyArI kyAreka bAra varSa sudhI cAle upAya AnaMda zrAvakanA saMlekhanAmAMthI maLe che. AjanA yugamAM che. zarIra haju sazakta che tyArathI sAdhaka vividha tapazcaryA ane nivRtta vRddha nakAmo gaNAya che. vRddha paravazatA ane lAcArImAMthI kaDaka saMyamapAlana dvArA jAtane kasavAnuM zarU kare che. bAhya rIte pAMgaratI hatAzA, viSAda ane ekalatAne kAraNe mAnasika rIte zarIra kRza thatuM hoya che. sAthesAthe AMtarika kaSAya paNa kRza thatA to marI ja gayo hoya che. A sAmAjika samasyAnuM samAdhAna saMlekhanA jAya che. dehanI Asakti kSINa thatI jAya che. eTale sAdhaka aMtima ane saMthArAmAMthI maLe che. saMsAramAMthI nivRtta thayA pachI paNa jIvana samaye aDola ane dRDhatAthI mRtyu para vijaya meLave che. evuM ja gauravavaMtu ane dhyeyalakSI rahI zake che. manuSya chellA zvAsa jeNe saMsAra choDyo che ane muktinA paMthe agresara che ane sudhI svAvalaMbI rahI zake che. svAvalaMbana muktinI prathama zarata che, dareka prakAranI kriyAono tyAga karIne kaSAyone kRza karavAnI eTale ema paNa kahI zakAya ke chellA zvAsa sudhI svAvalaMbI rahevA sAdhanA karI rahyA che evA sAdhu-sAdhvIo jIvanane aMte saMthAro mATe sAdhanAnA dIrgha kALa daramiyAna potAne zArIrika ane mAnasika grahaNa kare te svAbhAvika che. paraMtu aneka sAMsArika javAbadArIone rIte sajja karavAnA hoya che. kAraNe jIvana daramiyAna saMpUrNa tyAga nathI karI zakyA ane have 14 varSa sudhI zrAvaka dharmanuM uttama pAlana karyA pachI AnaMda jIvanane aMte dareka pravRttithI nivRtta thaI jyAre gRhastha paNa saMthAro zrAvake mAraNAMtika saMthArA mATe cha varSa sudhI ugra sAdhanA dvArA grahaNa kare che tyAre te sAdhunI samakakSa banI jAya che. AnaMda zrAvaka teyArI karI hatI. A cha varSanA sAdhanA kALane paNa zAstramAM saMthAro gRhasthanA saMthArAnuM zreSTha udAharaNa che. kahyo che. jo A cha varSamAM temaNe zrAvakanI 11 pratimAo dhAraNa | sAmAjika dRSTie paNa dareka vyaktie potAno kAryabhAra ane karI, tene yathAzruta, yathAkalpa, yathAmArga ane yathAtatva sArI rIte saMpatti potAnA uttarAdhikArIne soMpIne nivRtta thavuM icchanIya sparzanA karI, pAlana karI, zodhana karI ane samyaka prakAre samApta che. prauDha vaye, jyAre potAnA putro yuvAna thaI gayA hoya tyAre karI. A cha varSane aMte AnaMda zrAvaka saMkalpa kare che ke "mArAmAM temane paNa svataMtratAthI saMsAra nibhAvavAnI tAlIma ane taka utthAna - dharmonmukha utsAha, karmane anurUpa pravRtti, zArIrika baLa
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana Disembara 2010 - zakti, daDhatA, vIrya - AMtarika oja, puruSArtha, parAkrama athavA paNa vicalita na thatA potAnA sthAne zAMti ane samabhAvathI sthira aMtaHzakti, zraddhA, dhRti, saMvega - mumukSutA che tyAre mArA mATe rahe che. zreyaskara che ke huM kAle sUryodaya thavA para mAraNAMtika saMlekhanA bhaktaparijJAmAM halana-calana mATe anyanI sahAya svIkArya che, svIkAra karuM, khAnapAnanA pratyAkhyAna karuM, maraNanI IcchA na karato jyAre iMgitamaraNamAM A chUTa nathI. iMgitamaraNamAM mAtra potAnA ArAdhanAmAM lIna thAuM ane zAMtipUrvaka aMtimakALa vyatIta karuM.'av zarIrathI zakya eTaluM ja halana-calana karI zakAya che. tethI vizeSa AnaMda zrAvakanA saMthArAnI svayaM bhagavAna mahAvIre prazaMsA pAdapogamanamAM cAlI zakAtuM hovA chatAM svecchAe potAne vRkSanI karI hatI. zrAvaka mATe vairAgyabhAva jALavI rAkhavo ane saMthAro jema acala ane nizreSTa banAvIne sthira rahevAnuM hoya che. ahIM karavo sAdhu karatAM paNa vadhu agharo che. zrI jagajIvana muninA potAnA zarIranI sahAya paNa levAnI nathI. ahIM dareka prakAranI saMthArAne aMte zraddhAMjali ApatAM vinobA bhAvee kahyuM hatuM, bahAranI sahAyathI mukta thaIne mAtra potAnA AtmabaLathI saMthArAne 'tapasvIjI saMsArarasanA anubhavI hatA. saMsArano jeTalo tIvra kAraNe UbhI thayelI kSudhA, tarasa ane anya zArIrika pIDA, vyAdhi anubhava hoya che teTalI ja saMsAranI tIvratara Asakti paNa rahe ane kTano samabhAvathI sAmano karavAno che. che. paNa jyAre jJAnapUrvaka satyano sAkSAtkAra thAya che tyAre badhI potAnA zarIra sahita dareka prakAranI bAhya sahAyanA asvIkArathI Asakti tIvratama viraktimAM parivartita thaI jAya che. AvI yaugika sAdhakamAM ekatva bhAvanA dRDha thAya che. tethI AgaLa vadhIne jyAre chaTAthI nirbhayatApUrvaka dehatyAga karavo e tIvratama viraktinuM ja te potAnA zarIranI sahAya levI paNa baMdha kare che tyAre A zarIra sAkSAt pariNAma che.* pratyenI Asakti ane mamatva ogaLI jAya che. tene dRDha vizvAsa AnaMda zrAvakanA jIvanathI jANI zakAya che ke 14 varSanA sAthe sAkSAtkAra thAya che ke je kaMI ghaTI rahyuM che te zarIra upara thaI sAdhanAmaya jIvana pachI paNa temaNe mAraNAMtika saMthArAnI taiyArI rahyuM che, je kaMI pIDA ke kaSTa thaI rahyA che te zarIrane thaI rahyA che, mATe bIjA cha varSa sudhI ugra ane samyak prakAre tapomaya sAdhanA ane eTale ke AtmAne kaMI ja nathI thaI rahyuM. have dehabhAna kSINa karI hatI. AvI dIrgha sAdhanA karI rahelA sAdhaka samaya paripakva thaI jAya che ane sAdhaka AtmabhAvamAM ramaNa kare che. have rAga-dveSa thatA kramathI tapa dvArA AhArane ocho kare che. zarIra ane kaSAya ane kaSAyo atyaMta maMda thaI jAya che ane sAdhaka badhA ja karmono kuza thatA chevaTe cAre prakAranA AhArano sarvathA tyAga sAthe kSaya karIne saMthArAne aMte mukta thaI siddha gatine pAme che. AmaraNAMta anazana kare che ane chevaTe samAdhimaraNane prApta thAya ahIM e yAda rAkhavuM ucita che ke traNa prakAranA AmaraNAMta che. anazanamAM pAdapogamana saMthAro atyaMta kaThina sAdhanA che ane te AvI sAdhanAne aMte karavAmAM AvatA mAraNAMtika saMthArAnA daramiyAna apUrva zraddhA, sahanazakti, pariSahajaya ane akhaMDita traNa prakAra che. (1) bhaktaparijJA athavA bhakta pratyAkhyAna (2) samabhAva virala che. pAdapogamana saMthArAmAM sAdhake svecchAe iMgitamaraNa ane (3) pAdapogamana xvi 4 svIkAryuM che ke zarIra akaDAI jAya, jaMtuo caTakA bhare ke prANIono bhakta eTale bhojana. traNa prakAranA saMthArAmAM AmaraNAMta humalo thAya to paNa mana, vacana ke kAyAthI pratikAra karavAno nathI anazana hoya ja che, paraMtu bhaktaparijJAmAM saMthArAnA ArAdhakane ane zarIrane halAvavAnuM nathI. jema vRkSa dareka Apatti veLAe bIjAnI sahAya laIne paNa halana-calananI chUTa hoya che. iMgita potAnA sthAna upara ja sthira rahe che tema sthira rahevAnuM che. A eTale halana-calananI maryAdA. iMgitamaraNamAM halana-calana upara saMkalpane pALavo keTalo kaThina che te saheje samajI zakAya che. jo ke ghaNA niyaMtraNa hoya che. iMgitamaraNamAM bahAranI koInI paNa madada e samaye sAdhakanI AdhyAtmika avasthA eTalI UMcI hoya che, vagara svayaM ja halana-calana karavAnuM hoya che. svAvalaMbana ane dehabhAna vismRta thaI gayuM hoya che ane AtmalInatAnI parAkASTA Atmagaurava vadhAravA mATe ane dehAsakti ghaTADavA mATe saMthArAno hoya che eTale AvI paDelA deha uparanA upasarga, pariSaha ane sAdhaka halana-canala mATe paNa bIjAnI sahAya levI baMdha kare che. kaSTanI tenI upara koI asara thatI nathI. bahArathI bhale tenI pAdapopagamana saMthArAmAM sAdhaka sarvathA halana-calana paNa baMdha sarakhAmaNI vRkSanI sthiratA sAthe thAya, vAstavamAM tenI cetanA kare che. te dehane kASTanA pATiyA jevuM sthira rAkhe che. pAdapa eTale pUrI jAgRta ane gatizIla hoya che. vRkSa. upagamana eTale halana-calana ke vyavahAra. A prakAranA ahIM eka prazna thAya che. vRkSa mATe aneka paryAvavAcI zabdo hovA saMthArAmAM dareka prakAranA zArIrika halana-calana ane kriyAono chatAM pAdapa jevo ocho pracalita zabda zAstrakAre zA mATe pasaMda paNa tyAga karavAmAM Ave che. jema koI vRkSa tenA sthAne dareka karyo haze? saMyogomAM sthira rahe che, tema saMthArAno dhAraka game tevA upasargamAM "pA" dhAtunA be artha thAya che - (1) pIvuM, cusavuM ane (2)
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana paga, taLiyuM ke mULa. vRkSa jamInamAMthI tenA mULathI pANI cUse che che. A samaye AtmAe pUrI sAvadhAnI ane jAgRti rAkhavI paDe eTale "pA' dhAtunA banne arthanA saMyojanathI vRkSa mATe "pAdapa' che ane jarA paNa pramAdarUpI jhokuM AvI gayuM to karma pUrI zakti zabda banyo che. pariSaha hoya ke sAmAnya sthiti hoya. saMthArAmAM sAthe AtmAne sANasAmAM jakaDI le che. sAvadhAna sAdhaka karmane sAdhaka haMmeza vRkSanI jema sthira rahe che, pratikAra karato nathI ke vadhu taka Apato nathI ane karma sAtheno saMgrAma cAlu rahe che. khasI nathI jato. te uparAMta jema vRkSa jamInanI aMdara rahelA mULathI AtmA ane karmanA yuddhamAM aneka caDAva - utAra Ave che. kyAreka rasanuM pAna kare che ane te mATe koI bAhya aMgano upayoga karatuM karmanI to kyAreka AtmAnI jIta thatI dekhAya che. AtmAnI tenA nathI tema saMthArAmAM sAdhaka have tenA koI paNa bAhya aMgano ke lakSya uparathI dRSTi khasI jAya to e doSa che, jene aticAra kahe IMdriyano upayoga nathI karato ane mAtra tenA aMtaraAtmAthI ja che. saMthArAmAM aticAra sAdhakanA patananuM kAraNa che. aticAra sukhAnubhUti karI rahyo che. tenI zaktino strota teno aMtara AtmA evuM chidra che jyAMthI sAdhakanI jANa bahAra karmazatru praveze che ane che. zukladhyAnanI ucca bhUmikAmAM lIna sAdhakano bAhya Indriya ke chevaTe sAdhakane gherI le che. mATe dRDha manobaLa dharAvatA ucca kakSAnA aMga sAtheno saMparka chUTI jAya che ane te mAtra tenA AtmabhAvamAM sAdhake paNa saMthArA daramiyAna potAnI AdhyAtmika sthiratAne ramaNa karato hoya che. AtmadhyAnanA ucca zikhara upara AruDha thayelA jALavI rAkhavA mATe doSanA nivAraNa mATe satata AMtarAvalokana sAdhakane du:kha, darda ane pIDAno saMtApa na hoya te svAbhAvika che. Avazyaka che. tethI vizeSa tene dehanuM mamatva ane dareka vAsanAno paNa kSaya thaI kSINa thayelA kaSAyomAM deha pratyenuM mamatva ane jijiviSA sauthI gayo hoya che. jema sAmAnya mRtyu be jIvana vacceno setu che tema chelle vidAya le che. sAdhanAnI ucca avasthAmAM A mamatva paNa saMthAro parama samAdhimAM lIna sAdhakanA vartamAna jIvana ane mokSa ghaNuM ja atyaMta sUkSma thaI gayuM hoya che. paNa jema eka bIjamAMthI vacceno setu che. siddha AtmA dareka IcchA, AkAMkSA, vAsanA, virATa vRkSa vikase che tema, thoDI paNa asAvadhAnI rahe to sUkSma zoka, bhaya ane duHkhathI mukta che ane parama sukha ane AnaMdamAM dehAdhyAsa paNa sAdhakanA patananuM kAraNa bane che. dehanuM A sUkSma lIna che, mATe siddhatvanI pUrva avasthA paNa dareka kAmanA ane kSaya- mamatva zarIrasukha ane jIvana sAthe joDAyelI AkAMkSAo ane vAsanAne duHkhathI mukta hovI joIe ane AtmabhAvamAM lavalIna hovI uttejana Ape che. temAMthI sAdhakane saMthArAmAM DagamagAvI de tevA sAmAnya joIe. samAdhinI A unnata avasthA svayaM pAdapogamana saMthAro rIte nIce pramANe pAMca prakAranA aticAra che. banI jAya che. kharekhara, zAstrakAre pAdapogamana zabdathI saMthArAnA (1) zarIranA sukhanI IcchA sUkSma ane UMDA bhAvonI sAthe jaina sAdhanAnA aMtima lakSyane (2) AvatA janmamAM paNa zarIranI sukhAkArI mATenI kAmanA prakAzita karyuM che. (3) jijiviSA ahIM e yAda rAkhavuM ucita che ke jenadarzana dhULa ane bAhya (4) mRtyunI kAmanA upakaraNo ane sAdhana karatAM AMtarika bhAvone vadhu mahattva Ape (5) kAmabhoganI IcchA che, eTale saMthArA mATe ghAsanI zaiyA ane ekAMta sthaLa apekSita saMthArAmAM bhUkha, tarasa, roga, azakti ane zarIramAM upadrava hovA chatAM aMtima lakSya mATe anivArya nathI. vizuddha cAritramAM vagere bhalabhalA daDha ane pIDha sAdhakane paNa DagamagAvI zake che. e ramaNa karato AtmA svayaM sastAraka (samyakabhAve tAranAra) che. je vakhate asahya pIDAmAMthI chUTavA mATe motanI anicchAe paNa sAdhaka yathAkhyAta cAritrano dhAraka che, saraLahRdayI che ane kAmanA thaI zake che. sAdhaka kadAca ema mAnavA prerAya ke mRtyunI anAsaktabhAvathI saMyamamAM sthira che te nitya saMthArAmAM ja che. kAmanA anicchAe ja thaI che. paNa vAstavamAM aMtaranA UMDANamAM varSonI sAdhanA, daDha manobaLa ane lakSyanI spaSTatA hovA chatAM je dehabhAna raheluM che temAMthI ja mRtyunI kAmanA udbhave che. e ja sAdhakane saMthArAmAM aneka kaTokaTInI paLa Ave che. karmone haLavA rIte anya cAra aticAranuM mULa paNa dehAdhyAsa ja che. eTale sAdhake ane kaSAyone pAtaLA karI nAMkhyA hovA chatAM tenA jorane ochuM atyaMta sahiSNutA, sAvadhAnI ane jAgRti sAthe aMtaranuM AMkI zakAya nahIM ke jarA paNa gaphalata rAkhI zakAya nahIM. saMthAro avalokana karatA rahIne A aticAranuM zodhana karI, doSane nirmaLa e sAdhaka ane karma vaccenuM mahAyuddha che. sAdhaka ajoDa parAkrama karavAnA puruSArthamAM pravRtta rahevuM joIe. eTale ja jJAnIoe dekhADIne karmanA daLane vera-vikhera karI nAkhe che. vijaya hAtha veMtamAM kahyuM che ke anuavasara saMlekhanA saMkleza che. pUrI teyArI vagara dekhAto hoya che tyAre karma chupI rIte potAnA sainyane ekatrita saMthAro karavAthI je AtmaparAjaya thAya che temAMthI bahAra nIkaLavuM kare che ane pAchaLathI acAnaka humalo kare che. anaMta kALathI karmae muzkela bane che. xvi AtmAne dabAvIne rAkhyo che ane te AtmAnI nabaLAIone jANe saMthArA pahelA saMpUrNa svAdavRtti upara jaya meLavavo Avazyaka
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana Disembara 2010 che. zrI AcArAMga sUtranA saMthArA viSenA vimokSa nAmanA 8mA niSpatikAra upasarga kahe che. adhyAyanA chaThThA uddezakamAM svAda jaya upara vistArathI vivecana che. saMlekhanAnA pratyAkhyAna AmaraNAMta hoya che. chatAM asAdhAraNa evA aneka udAharaNa che ke svayaM upavAsa karI rahyA hoya ane anyane saMjogo ke niSpatikAra upasarga TaLI javAnI paNa zakyatA hoya premathI bhojana pIrasI rahyA hoya tyAre potAne leza mAtrapaNa tyAre sAgArI saMthAro karavAmAM Ave che. upasargathI jo mRtyu thAya AhAranI Asakti na hoya. saMkhanAno dhAraka, aMta samaye kSudhA to e samAdhimaraNa che ane mRtyu pahelA upasarga TaLI jAya to ane tarasanI pIDAthI vyAkuLa na thaI javAya, saMkleza na thAya ane pharIthI yathAvat jIvanano krama zarU karavAmAM Ave che. sudarzana zeTha samatA jaLavAI rahe te mATe pUrI zArIrika ane mAnasika teyArI jyAre khuMkhAra arjuna mALIno sAmano kare che tyAre sAgArI saMthAro kare che. teNe viSaya ane kaSAyone maMda karyA hoya che ane svAdavRtti kare che. arjuna mALI temanI samatAthI prabhAvita thaI zAMta thayo upara paNa jaya meLavyo hoya che, chatAM anazana zarU karatAM pahelAM eTale temaNe saMthAro pALI lIdho hato. te dhIre dhIre khAnapAnamAM ghaTADo kare che. te pahelA annano tyAga saMthAro sAdhanAnI parAkASTA che. saMthAro zarU karelI sAdhanAnuM kare che ane pachI kramaza dUdha, chAza ane pANIno paNa tyAga kare che. chelluM sopAna che. dareka vyakti jIvananA aMte saMthAro nathI karI jeNe varSonI tapazcaryA ane sAdhanAthI kaSAyo ane iMdriyo upara zakato. chatAM je sAdhaka jAgI gayo che ane AdhyAtmika mArge AgaLa vijaya meLavyo che teo prasannatAthI saMthArAnA kaSTathI pAra utarI vadhavA tatpara che tenI haMmezAM jIvananA aMte saMthAro karavAnI jAya che. AMtarika abhilASA hoya che. saMthAro zrAvakanA manorathamAM trIjo samAdhibhAvamAM sthira sAdhaka AtmasvarUpamAM lIna thAya che tyAre ane aMtima manoratha che. tenI upara zArIrika pIDAnI asara thatI nathI ane mAnasika saMtApa saMthAro sArthaka jIvananuM gauravabharyuM samApana che. chatAM saMthArA udbhavato nathI. te jANe che ke karma baLavAna che ane te acAnaka viSe pUrI jANakArInA abhAve ghaNI gerasamajUtI pravarte che. humalo karaze. te mATe te sadA sAvaceta ane sajja rahe che. te mATe saMthArAmAM pUruM anazana hovAthI ane badhI ja kriyAomAMthI nivRtti tenI ciMtanadhArAmAM avera ane kSamA, nisnehatA, nispRhatA ane hovAthI ema mAnavAmAM Ave che ke manuSya svecchAe potAne mRtyu anAsaktinA bhAva, kaSAyothI nivRtti, vANImAM mRdutA ane tarapha dhakelI rahyo che ane je mRtyu anizcita che tenI ghaDIne nizcita madhuratA karmazatrunA humalA sAme DhAla ane kavacanI jema tenuM rakSaNa banAvI rahyo che. AtmahatyAmAM ane saMthArAmAM jIvana samApta kare che. te jANe che ke karmanA udaya sAme koI bAhya tattva tenuM rakSaNa karavAnI IcchA dekhAtI hovAthI ghaNA saMthArAne AtmahatyA sAthe karI zake tema nathI. potAnA rakSaNa mATe svayaMnA aMtastatva ekalAno sarakhAvavAnI bhUla kare che. ja AdhAra che ane te eka ja sArabhUta che. karmanI sattA sAme AtmahatyA uttejanAnI kSaNe ghaTe che. e kSaNa pasAra thaI jatA zaraNAgati nathI svIkAravAnI paNa jinezvara devanuM zaraNa ane uttejanA zamI jatA manuSya AtmahatyA karato nathI. AtmahatyA svIkAravAnuM che. karmanA udayathI tIvra vedanA thatI hoya tyAre bhagavAna karanAra ghero viSAda, hatAzA, asahAyatA, asalAmatI, mUMjhavaNa, mahAvIranA zabdo-"he mAnava! tuM ja tAro mitra cho. tuM bahAramAM bhaya ke ghora apamAnanI lAgaNImAM DUbelo hoya che. te jIvana hArI mitranI zA mATe zodha karI rahyo cho?'xix sAdhakane AtmAnI potAnI gayelo hoya che ane jIvananI samasyAothI palAyana thavA utsuka anaMta zaktine jAgRta karI, saMkalpamAM aDola rahevAnI ane aMtima hoya che. tene svayaM jIvanano bhaya hoya che. AtmahatyA nirbaLatAnI parIkSAmAM saphaLatAthI ArapAra nIkaLavAnI hiMmata Ape che. nizAnI che. tenAthI viparIta saMthAro dhAraNa karanAra prasannacitta saMlekhanA jIvananI aMtima ane sauthI agharI parIkSA che. jeNe ane nirbhaya hoya che. tene jIvanano, mRtyuno ke rogano bhaya nathI. pUruM jIvana A parIkSAnI taiyArI karI hoya che teno ja saMthAro te mRtyune mitranI jema AvakAra Ape che. tene mATe jIvana ane mRtyu samaye sArthaka nIvaDe che. eTale ja bAra varSanI dIrgha ane kaThora mRtyu banne samAna che. te nathI jIvananI ke nathI mRtyunI AkAMkSA sAdhanAnuM vidhAna che. chatAM A sAdhanA pUrI thAya te pahelA jIvanamAM karato. AtmahatyA karanAra aMdarathI azAMta hoya che jyAre saMthAro asAdhAraNa saMjogo upasthita thAya ane mRtyu sAme dekhAtuM hoya karanAra parama zAMta hoya che. AtmahatyA karanAranA jIvanamAM haju tyAre saMthAro dhAraNa karavAnI zAstramAM bhalAmaNa che. maraNAMta paNa aneka zakyatAo ane saMbhAvanAo hoya che, jyAre saMthAro upasarga Ave, mahAduSkALano samaya hoya, asAdhya roga thAya tyAre karanAra jIvananI saMdhyAe, have bIjuM kaMI ja karI zakavAnI svasthatApUrvaka ane samAdhibhAvathI zarIrano tyAga karavA mATe saMbhAvanAo zeSa thaI gaI che tyAre svecchAe mRtyune AvakAre saMlekhanA dhAraNa karavAno zAstramAM ullekha che. AvA jIvaleNa che. upasarga, ke jeno pratikAra karavAno koI avakAza nathI tene AtmahatyA karanArane hajI jIvananI IcchA hoya che. te
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana saMjogovazAt mRtyune icchI rahyo che tene bannenI kAmanA che. jyAre che, jenI dehAsakti ane kaSAyo kSINa thaI gayA che ane saMthArA saMthArAnA dhArakane nathI jIvananI tRSNA ke nathI mRtyunI tRSNA. mATe varSothI taiyArI karI che e ja saMthArA mATe yogya che. jIvananI jIvana ke mRtyunI AkAMkSA saMthArAmAM doSa che. saMthArA daramiyAna chellI ghaDIe mAtra paraMparAthI doravAIne je koI saMthAro kare che jo A doSa thaI jAya to sAdhaka tenI AlocanA karI, zuddha thaI, athavA karAvavAmAM Ave che te eka vikRti che, parANe saMthAro che pharI saMthArAmAM samabhAvathI sthira thAya che. ane saMthArAnA gaurava mATe hAnikAraka che. chellA zvAsa laI rahelA, AtmahatyAmAM tAtkAlika mRtyunI kAmanA hoya che, jyAre maraNa pathArIe paDelA asahAya ane abUjhane jyAre saMthArAnA saMthArAmAM kAmanA vagara, anazanathI dhIre dhIre mRtyu thAya che saMthAro pratyAkhyAna karAvavAmAM Ave che tyAre e mAtra bAhya kriyA che ane tvarita mRtyu mATe nathI paNa dehAsaktinA tyAga mATe che. AtmahatyA tenAthI koInuM kalyANa thatuM nathI ane jaina dharmanI pratiSThAne hAni ane saMthArAmAM A moTo bheda che. pahoMcADe che. jaina paraMparAmAM tAtkAlika mRtyuno svIkAra nathI. chatAM A bhavamAM ja mRtyune aMte je mokSadAtA che athavA paralokamAM asAdhAraNa saMjogomAM tAtkAlika mRtyuno paNa svIkAra karavAmAM Urdhva, uttama, moharahita ane ghu vimAna devarUpe janmanuM Ave che. ziyaLanI rakSA mATe jo jIva Apavo paDe to e doSa mahAkalyANakArI phaLa ApanAra che evA saMthArA mATe koNa yogya nathI. apavAda paristhiti ke dharmasaMkaTane samaye potAnA saMkalpa, che, tenI AdhyAtmika ane mAnasika avasthA kevI hoya che ane te pratyAkhyAna, cAritra ke dharmanI rakSA mATe vaihAnasa maraNa - gaLe jIvana kaI dRSTithI jIve che tenuM uttama vivecanAtmaka varNana zrI phAMso khAIne paNa zarIrano tyAga karavo, paNa koI paNa bhoge uttarAdhyayana sUtranA pamA "akAmamaraNIya' adhyayanamAM maLe che. paristhiti sAme parAjita na thavAnuM zAstramAM vidhAna che. AvuM jIvanano moha ane baMdhana eTalA tIvra hoya che ke dIrgha Akasmika vahAnasa maraNa paNa nirdoSa ane hitakArI gaNAya che. sAdhanAkALa daramiyAna game teTalI ugra sAdhanA karI hoya to paNa aneka dRDha pratijJAdhArI mahApuruSonA AvA maraNane zAstramAM paMDita chevaTanI ghaDIe 99 rana upara AuTa thaI janAra beTsamena jevI maraNa kahyuM che. tene akALa maraNa na kahetA kALaparyAyanuM (yogya saMbhAvanA paNa rahe ja che. koIka vIra ja A kasoTImAMthI aNIzuddha samayanuM) ja maraNa kahyuM che ane te hitakArI, sukhakArI. suyogya pAra utare che. A kasoTI keTalI pracaMDa, trAsadAyaka, bhayAvaha ane karmakSayanA heturUpa, niHzreyasa eTale ke mokSapradAtA ane paralokamAM duSkara che teno khyAla ApaNane zrI jagajIvana muninA saMthArAnA paNa zubha phaLadAtA che." svAnubhavamAMthI maLe che. saMthArA upara vidvatA bharelA lakhANa aneka khalila jibrAne kahyuM che ke AtmarakSA mATe AtmahatyA karI zakAya maLaze, paNa svAnubhavanI vANI atyaMta jUja che. che. A vacanamAM virodhAbhAsa ane vicitratA jaNAya che. ahIM "have mane azAtAno udaya thaze. paraMtu gabharAzo nahIM. mane AtmarakSAno artha AdhyAtmikatA ane naitika mUlyonuM rakSaNa thAya mAraNAMtika vyAdhi Avaze. AyuSyanuM baLa prabaLa che eTale zarIra che ane AtmahatyA e mAtra dehanuM visarjana che. AdhyAtmika mUlyonI para potAno prabhAva dekhADaze. mane azAtAno udaya thAya tyAM tamAro rakSA zarIranI rakSA karatA vadhu mUlyavAna che. khalila jibrAnanA A zo IlAja!' xx zabdo jenadarzananuM ja pratibiMba che. tapasvI jagajIvana munie 42mA upavAse kahelI A vANImAM jainadarzanamAM mRtyu ane samAdhimaraNa viSe jeTalA UMDANathI temanI karmanA siddhAMtanI sUkSma ane UMDI samajano ApaNane paricaya ciMtana thayuM che teTaluM bhAgye ja anya darzanamAM thayuM che. vaidika darzanamAM to maLe ja che, paNa sAthe sAthe temanI asAdhAraNa sthiratA ane vRddhAvasthAmAM jIvanane samApta karavA mATe agnipraveza, jalapraveza, dhIratAno paNa paricaya maLe che. teo jyAre AyuSya karmanI giripatana, viSa ke zastraprayoga jevA sAdhano dvArA tAtkAlika prabaLatAnI vAta kare che tyAre potAnA AyuSyane laMbAvavAnI ke mRtyunA ullekha maLe che, jenI jainadarzanamAM svIkRti nathI. agnipraveza TuMkAvavAnI vAta nathI karatA. teo kahe che ke AyuSya karma atyAre vagere prayogomAM jIvanane samApta karavAnI AturatA jaNAya che udayamAna vedanIya karmane sahayoga ApI rahyuM che. mohanIya karmano athavA to dIrghakALanA anazanamAM kaSTa ke rogano bhaya jaNAya che. rAjA che ane bIjA karma tenA rAjyanA adhikArI che. AtmA sAthenA saMthArAmAM mRtyunI AturatA nathI ane roga ke kaSTano bhaya paNa saMgrAmamAM badhA ja karma vyuha racIne, ekameka sAthe tAlameLa rAkhIne, nathI. eTale saMthArAmAM vadhu unnata AdhyAtmika bhAva ane AtmA upara AkramaNa karI rahyA che. nAma karma zarIrane nabaLuM pADe anAsaktinA darzana thAya che. che ane vedanIya karma AtmA sAmo moraco bAMdhe che. AtmA jeTalI jIvana jIvavuM e jema eka kaLA che tema mRtyu paNa eka kaLA che. pIchehaTha kare che teTaluM mohanIya krama baLavAna bane che ane jo AtmA jeNe A kaLA jIvanamAM utArI che, samAdhimaraNanuM gaurava samaje samabhAvanA zastrathI jhajhumIne A moracAnI sAme Takkara jhIle che
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 2 prabuddha jIvana Disembara 2010 te mohanIya karma nabaLuM paDe che. zrI jagajIvana muni kahe che ke azarIrI, pUrNa mukta siddha gati nizcita hatI. temane have koI saMgrAmamAM kyAreka AtmAnI to kyAreka karmanI jIta thatI dekhAya sAdhanA karavAnI na hatI. teo dehamamatvathI mukta, anAsakta, che, paNa aMtima yuddhamAM jItavAnuM lakSya AtmAe cUkavAnuM nathI. nirmohI ane vItarAga hatA eTale temane saMthArAnI AvazyakatA zrI jagajIvana muni karmanA senAdaLanI sAme jhajhumatA vIra ane na hatI. chatAM, jyAre AyuSya kSINa thaI gayuM, nirvANano samaya parAkramI sainika hatA. teo mokSanA kAmI ane paMDitamaraNanA sAdhaka AvI gayo tyAre lokamAMthI vidAyanI kSaNa kevI haze? hatA. 42mA upavAse azubha karmone AhvAna ApatA temaNe bhagavAna mahAvIranI nirvANa pahelAnI chellI dezanA uttarAdhyayana kahyuM hatuM, 'tAre jeTalo prabhAva dekhADavo hoya teTalo dekhADI deje. sUtramAM aMtima ane 36mAM adhyayana jIvAjIva vibhakti upara huM avizama bhAve moracA upara Ubho chuM." vicAra karatAM A prazna eka navA dRSTikoNathI dekhAya che. emanI pIDA joIne zuzruSA karI rahelA zrI jayaMta munie temanA tIrthakara ane kevaLI bhagavaMtone traNe lokanA jIvo pratye asIma upara jaNAvelA zabdo sAMbhaLIne noMdhyuM che, "sAtA pahoMcADavAnI karuNA hoya che. teo sarva jIvone Atmavat jANe che ane jue hArdika bhAvanA hovA chatAM ame azAtA karI rahyA hatA. amArI che. sannamUyaL mUya samma mUyA pAsA teo sarva karmarahita kevaLajJAnI mAnasika vedanAne temaNe samaja sAthe kSamya gaNI hatI. amArI hovAthI lokanA dareka jIvonI temaNe kSamA mAgI lIdhI che ane dareka nirbaLatAne kRtArthatAmAM pheravavAno emano bhagIratha prayAsa hato. jIvone kSamA ApI cUkyA che. temane have koI sAthe vera nathI. 44mA upavAsanI rAtre, dehatyAganA 6 kalAka pahelA, kAgaLa upara A jIve tenA anaMtakALanA saMsAra paribhramaNamAM A virATa temaNe lakhyuM hatuM, "duHkha te karmano udaya che. anukULatA nathI temAM lokanA aMzane sparza karyo che. sUkSma ekendriyathI paMcendriyanI dareka tamAro doSa nathI." xxi 45 upavAsa ane asahya vedanA samaye paNa yonImAM janma lIdho che ane dareka yonInA jIvo sAthe kyAreka temanI AtmajAgRti ane AtmalInatA keTalA utkRSTa hatA! saMbaMdha, paraspara milana, sahayoga ke hiMsA paNa thaI haze. have zrI jayaprakAza nArAyaNa 37mA upavAse temanA darzanArthe AvyA nirvANa pachI koI paNa jIvo sAthe pharI kyAre paNa, koI paNa hatA. temaNe arthapUrNa zabdomAM kahyuM, 'jyo kI tyoM dhara dInI cadariyA prakAranuM milana thavAnuM nathI. bhagavAna mahAvIra A jIvananA chellA - mahAtmA kabIra ke isa vAkya ko mahAtmAjIne akSarazaH sArthaka muhUrtamAM A dareka yoninA jIvone yAda kare che ane jIvananI chellI kiyA hai. sacamuca Izvara ke ghara se prApta zarIra ko vese kA vesA hI kSaNe, jyAre samudyAta kare che tyAre A vizALa lokanA dareka aMzane prabhu ke sAmane jAkara nirbhayatApUrvaka saupa diyA he." potAnA AtmapradezathI sparza kare che tyAre dareka jIvo sAthe paNa kharekhara, temano saMthAro ekale hAthe moraco saMbhALI rahelA sparzanA karI, maitrIbharyuM ekatva darzAve che. bhagavAna pote nirvera aNanama ane zUravIra sainikanI dhasI AvatA zatruonA ToLA ane nirmama thaI ja gayA che, chatAM anaMta kALanA paribhramaNa sAmenI caDAva-utArabharyA parAkramanI kathA jevo hato. daramiyAna anaMta jIvo sAthe saMparka thayo haze, te sarvanI A aMtima bAra varSanI saMlekhanAnI sAdhanAthI jIva mAtra mATe asIma karuNA vidAya che. kevI anaMta karuNA! kevo anaMta maitrI bhAva! anaMta ane vizvavyApI maitrI, dharatI jeTalI titikSA ane kamaLa jevI kALa sudhInI siddha gatimAM anaMta jJAna, anaMta darzana ane anaMta nirmamatA prApta karI, A ISTa, kAMta, suMdara, priya, managamatA, ati sukhamAM ramaNa karanAranI chellI vidAya paNa anaMta karuNA ane anaMta vahAlA, AtmarUpI ratnanA karaMDiyA samAna, anAdinA sAthI evA maitrIthI bharelI hoya tenuM anupama citra bhagavAna mahAvIre ApyuM A zarIranuM mamatva choDIne, jIvana ane mRtyu, baMnenI AkAMkSA che. A adhyayananA aMta bhAgamAM upasaMhArarUpe, bAra varSanA saMlekhanAnI vagara sAdhaka apazcima AmaraNAMta saMthArAnI ArAdhanA kare che ane sAdhanA karatA, jinavacanamAM anurakta, jinavacanonuM bhAvapUrvaka parama kalyANane pAme che. xxi AcaraNa karatA, nirmaLa ane asaMkliSTa thaIne sAdhaka aMtima mokSa jemanuM lakSya che tevA mumukSu sAdhako mATe zAstramAM saMthAro dhAraNa karI, A saMsAranI aMtima vidAya le che tenuM saMkSipta paMDitamaraNa ane saMthArA mATenA sAdhanAkrama, AcArasaMhitA ane paNa bhAvavAhI varNana karatA vizva vAtsalyanI mUrti bhagavAna mArgadarzana jovA maLe che. paraMtu jemaNe temanA jIvanakALa daramiyAna ja mahAvIra svayaM nirvANa pAme che. lakSya siddha karI lIdhuM che, sAdhanAnuM aMtima phaLa kevaLajJAna upArjana bhagavAna mahAvIranI aMtima vANI pragaTa kare che ke anAdi karyuM che ane have jemane kaMI karavAnuM rahetuM nathI tevA mahAtmAono saMsAranA aMtima mRtyunI bhavya taiyArImAM jIvananI sArthakatA che. dehatyAgano samaya kevo hoI zake ? noMdha : "saMthAra pADyuM - "saMsmAraka prakIrNaka" saMthArA upara eka bhagavAna mahAvIra tIrthakara hatA. temaNe sarva karma kSaya karyA hatA. svataMtra Agama graMtha che. te uparAMta zrI AcArAMga sUtra, zrI teo bhAvathI mukta ane siddha hatA. dehatyAga pachI temanI uttarAdhyayana sUtra, zrI upAsakadazAMga sUtra, zrI aMtakRtadazAMga sUtra,
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17. Disembara 2010 prabuddha jIvana 2 3 Avazyaka sUtra, ratnakaraMDa zrAvakAcAra ane anya Agama sUtra ane prAcIna xi "zrI upAsakadazAMga sUtra, prANaguru janma zatAbdI prakAzana samiti dvArA graMthomAM saMthArA upara vistRta mAhitI maLe che. prakAzita gujarAtI anuvAda-vivecana, gAthA 1/77 ane 79, pR. 62 nirvANa patha para,- lekhaka-zrI jayaMta muni (peTarabAra). 1968, pR. 53 ane 65. i "zrI saMtabAlajInuM AcArAMga sUtranuM bhASAMtara, cothI AvRtti-2004, xiv nirvANa re patha para, lekhaka- zrI jayaMta muni (paTarabAra), 1968, pR. 94 pR. 270 *M zrI AcArAMgasUtra, vimokSa nAmanuM 8muM adhyayana, uddezaka 5, 6 ane 7. w 'saMthArapa$UUve', DaoN. sureza sisodiyAnA hiMdI bhASAMtaranI bhUmikA. pR. xvi "saMsAra paUUU" saMsmAraka prakIrNaka Agama, gAthA 53 ane 54 xvi 'maraNa mahotsava, zrI samatabhadrAcArya racita ratnakaraMDa zrAvakAcAranA ja ravama suravA, vahuti yuvathA | uttarAdhyayana sUtra, 14/13 saMlekhanA adhikAranA vivecananuM gujarAtI bhASAMtara. pR. 104 vsarve navA viccheti, gIviDaMnaM rinniAM daza vaikAlika sUtra, 6/11 xix zrI AcAraMga sUtra, 1/3/3/4 " zrI uttarAdhyayana sUtra, adhyayana 5, mAma maraNa naM-akAma maraNIya. * zrI AcAraMga sUtra, 1/8/4/3 v saMthArapadu'nA DaoN. sureza sisodiyAnA hiMdI bhASAMtaranI bhUmikA. pR.7 xx nirvANa ve patha para, lekhaka-zrI jayaMta muni (peTarabAra), 1968, pR. 73 vi << avivaMramANe vidara - zrI upAsakadazAMga sUtra, gAthA 1/79 on nirvANa veDha patha para, lekhaka-zrI jayaMta muni (peTarabAra), 1968, pR. is "sUtrakRtAMga sUtra, adhyayana 6 73-74 *zrI upAsakadazAMga sUtra gAthA 1/60 ool zrI Avazyaka sUtra * * * x zrI uttarAdhyayana sUtra, adhyayana36, gAthA-250-255 kumakumabena dozI, 58,e paTTApukura roDa, alaMkAra bilDiMga, i " zrI upAsakadazAMga sUtra, gAthA 1/75 kolakattA-7000 20.mobAIla : 09830564421. jayabhikhu jIvanadhArA : 23 D DaoN. kumArapALa desAI [gujarAtI sAhityanA prasiddha sarjaka "jayabhi'e gvAliyara pAse AvelA zivapurInA gurukuLamAM vidyAbhyAsa karyo ane emanA A vidyAbhyAsa daramyAna sarjAyelI ghaTanAe lekhakamAM hiMmata ane sAhasanA guNonuM siMcana karyuM. bALapaNanI bhIrutA cAlI gaI ane emanA jIvanamAM navuM baLa pragaTavA lAgyuM. emanA zivapurInA gurukuLa nivAsanA eka vadhu prasaMgane joIe A trevIsamA prakaraNamAM sarasvatInA caraNe pahelI puSpapAMdaDIo gvAliyara rAjyanA vanazrIthI bharyA bharyA zivapurImAM jayabhikhkhanuM mAtra 19 varSanI vaye vidyArthI avasthAmAM lakhAyelI A adhyayana zarU thayuM. A zivapurImAM ATha-nava varSa sudhI rahIne emaNe pustikAnI prastAvanAmAM vidyArthI jayabhikhkhuM potAnI pAse alpa saMskRta, hindI ane jainazAstrono abhyAsa karyo. jayabhikhunI sAthe lekhanazakti hovAnuM kahIne potAne bALalekhaka tarIke oLakhAve emanA pitarAI bhAI ratilAla desAI paNa abhyAsarata hatA ane che. zivapurImAM banne pitarAI bhAIo eTalA najIka AvyA ke sau koI gurukuLamAM gujarAtI kyAMthI zIkhavA maLe? jyAM saMskRta ane emane sagA bhAI ja mAnatA hatA. prAkRtamAM racAyelA zAstronuM satata adhyayana cAlatuM hoya tyAM vIratattva prakAzaka maMDaLanI A saMsthAmAM rahIne jayabhikhkhae vaLI gujarAtI bhASAnI vAta zI? sAhityaracanAno AsvAda e jaina tattvajJAna ane jaina darzananuM UMDuM adhyayana karyuM ane emanA to asaMbhavita bAbata hatI. gurukuLanA niyama pramANe gujarAtI adhyayanakALa daramiyAna dhIre dhIre emanI sarjakatA phUTuM phUTuM thavA bhASAnI koI sarjanAtmaka kRti vAMcavAnI paNa manAI hatI. Ave lAgI. 1927nI 20mI sapTembare emaNe emanI pahelI pustikA samaye jayabhikhkhae potAnI A pahelI kRtinI racanA karI ane te lakhI ane enuM nAma rAkhyuM "dharmajIvana'. je gurukuLamAM emane paNa e mATe ke emane sAkSara zrI govardhanarAma tripAThIe lakhelA abhyAsa karavAnI taka maLI hatI, te gurukuLanA preraka, zAstravizArada sarasvatIcaMdra'nA cAra bhAgo vAMcavAnI saMsthA dvArA anumati maLe. jainAcArya zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAjanuM A nAnakaDuM caritra 19 varSe lakhAyelI jayabhikhkhanI A pustikAmAM saMsthAnA preraka hatuM. mAtra dasa pAnAnI A pustikA cunIlAla zivalAla gAMdhI zrI vijayadharmasUrIzvarajI mahArAjanuM caritra teo pUjyabhAvathI (zivapurI, gvAliyara)e pragaTa karI hatI ane potAnI A prathama Alekhe che. enI prastAvanAmAM teo noMdhe che. pustikAmAM lekhaka tarIke emaNe bhikSu sAyalAkara" evuM takhallusa koI vicArakanuM vacana che ke, "bhaktimAM vibhakti nathI hotI' rAkhyuM hatuM. 'bhikSu" upanAma dhAraNa karIne koI AcAryanA jIvana- e ja sthiti ahIM che. mArAmAM evI koI paNa zakti nathI ke e caritrathI lekhanakAryano prAraMbha karavo e kevI virala ghaTanA gaNAya. svargastha mahAtmAnA caritra mATe eka sAro yA uttama graMtha lakhuM.
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prabuddha jIvana Disembara 2010 to pachI e mArI bhakti-temanA nirmaLa kAryo ne cAritra pratyeno zAsanadeva tane sahAya karaze.' divya rAtrIe ApelAM AzIrvAdo prema kevI rIte batAvuM? pArAvAra parAmarzo karyA, Akhare "prema phaLyA. dharmavijayajI vidyAdevIne varyA. akhUTa zakti ane vidyAnA pAgala che" e niyamAnusAra meM zaktine na jotAM e mahAtmAnA mAlika banyA. uttama jIvanane thoDAka aMzamAM ahIM varNavyuM che. jo ke A lekhanI "thoDIeka vasaMta Rtuo pholIklIne pasAra thaI gaI. ApaNA aMdara suMdaratA dRSTipathamAM nahIM Avaze, paNa mArA jevA alpazakti dharmavijayajI have pahelAnA dharmavijaya rahyA nahotA. atyAre to premI lekhakane mATe kSamya gaNAze ja. e vidyAnA bhaMDAra, zaktionA AkAra, kSamAnA sAgara, nirmaLa aMte A lekhane Apa vAMcazo ne banaze teTalo rasa tamArA saritAnA nIra sarakhA caritrane pALanAra ane prativAdIo mATe jIvanamAM utArazo ne tenAthI tamAro AtmA jarA paNa pulakita siMha samAna banyA hatA.' thaze to A bALa lekhaka potAne dhanya mAnaze. e pachI jayabhikhkhuM darzAve che ke A dharmavijayajI mahArAje vidyAno aMte gurudeva pratye e ja prArthanA ke teo mane evI zakti arpe yajJa AraMbhyo ane kAzI nagarImAM AvyA. ahIM emaNe gujarAta, ke temanA batAvelA rastAone huM janatA samakSa mUkI zakuM.' saurASTramAM saMskRta bhASAno prasAra karavA mATe eka pAThazALA sthApI A prastAvanAnI nIce 'bhikSu' nAma sAthe emaNe zrAvaNa vadI ane saMskRta bhASA bhaNAvIne mahAna vidvAno taiyAra karyA. 9 dharma saM. 5 ema lakhyuM che. jayabhikhkhuM noMdhe che, "Aje gujarAta ane kAThiyAvADamAM paNa A pustikAmAM yuvAna jayabhikhkhanI e pratIti pragaTa thAya che je saMskRtanA madhura guMjano thaI rahyA che ane vaLI temAM jaina ke emanA abhyAsakALa daramiyAna emaNe karelI gurujanonI sevAne samAjamAM je paMDitonI hayAtI che te A mahAtmAne AbhArI che." pariNAme sAMpaDelA prema ane AziSa emanA jIvanamAM mahattvanA kAzImAM zrI dharmasUrIzvarajI mahArAja sAhebe potAnA vyAkhyAnothI banI rahyA. A kRti guru caraNe samarpita karIne prAraMbhelI emanI gheluM lagADyuM. baMgALanA mAMsAhArI pradezomAM jaina lokoe upadeza A kalamane sAce ja gurunA amogha AzIrvAda prApta thayA. dvArA mAMsAhArImAMthI zuddhAhArI banAvyA ane te pachI sUrijI A ATha pAnAnI laghukRtimAM sarjaka jayabhikhkhae kusaMgatinA gujarAtamAM AvyA. tyAra bAda emanA kALadharmanI ghaTanAne doSa svachaMda banI gayelA jugArI mULacaMdanA jIvanamAM kevuM parivartana AlekhatA bhaviSyamAM pravAhI varNanazailIthI uttama sAhityakRtio Ave che teno khyAla prAraMbhe Apyo che. pitAnI Takorane pariNAme racanAra sarjaka jayabhikhu ahIM lakhe cheH mahuvAno mULacaMda jugAra choDIne kaMdoInI dukAne nokarIe rahe che "vhAlA vAcako! Aje e punita AtmA nathI, paNa emanA ane eka samI sAMje DhaLatI saMdhyAe mULacaMdane saMsAra pratye vairAgya kAryo ApaNane temanI yAda ApI ApaNA hRdayone raDAvI rahyAM jAgatAM gRhatyAga karIne bhAvanagara bAju cAlI nIkaLyo. A samaye che. bhale temanI pogalika kAyA nAza pAmI, paNa temanI kIrti ne zrI vRddhicaMdajI mahArAja pAse dIkSA grahaNa karavAnI IcchA pragaTa yaza to sadevane mATe raheze.' karatAM emaNe mULacaMdane enA mAtA-pitA pAse rajA mAgavAnuM 'pAThako! Aje paNa e svargastha mahAtmAnA dehavilayanA sthAne kahyuM. zarUAtamAM snehALa mAtA-pitAe AnAkAnI karavA mAMDI; tenA avazeSo para eka pASANI mahela tenA anuyAyIoe paraMtu mULacaMdanI dRDhatA AgaLa moha parAjaya pAmyo ane mULacaMda banAvyo che ane Aje paNa zivapurInA sImADe saMdhyAnA suMdara pavitra ane sadAcArI sAdhu banyA ane temanuM nAma dharmavijaya samaye jyAre sUryanA kiraNo pRthvI mAtAne aMta samaye bheTI le che-te rAkhavAmAM AvyuM. A dharmavijayajI mahArAja gurunA AzIrvAda samaye e mahAtmAnuM maMdira tenA pUjArIne amarApurInA anupama meLavIne kaI rIte vidyAvAna banyA enI vAta AlekhatI vakhate pradeza jevuM ramaNIya dekhAya che." 19 varSanA yuvAna jayabhikhkhanA cittamAM gurukRpAno bhAva manamAM "o! sUrideva! tamArI pUjA zI rIte karuM? tamArA caraNe koI hoI paNa zake. teo lakhe cheH gaMbhIra sarovaranA svaccha kamaLo dharuM ke mArI AtmasaritAnAM nAnAM 'tAraliyAothI suzobhita eka rAte dharmavijaya-nirakSara dharmavijaya nAjuka phUlo? bhUri bhUri vaMdana ho e sAcA sAdhune!' gurunI sevAmAM rata hatA. temanI dRSTi atyAre jagatanA eke padArtha A pachI be varSa bAda 1929nI pAMcamI mee "navo prakAza" tarapha na hatI. tyAM to gurudeva acAnaka gaMbhIra avAjathI bolyA : nAmanuM eka bIjuM pustaka "jayabhikhkhuM" pAsethI maLe che. AmAM jA, beTA! huM tArA para prasanna thayo chuM. tane AzIrvAda ApuM chuM "prakAza pADanAra' munirAja vidyAvijayajI che ane 'jhIlanAra' tarIke ke tane vidyA varaze. tuM vidvAnomAM siMha samAna banIza. tArA tejane "bAlAbhAI vIracaMda' nAma maLe che. potAnI prathama kRtimAM 'bhikSu" tArA prativAdIo sahana nahIM karI zake. tuM mahAtmA banIza. rAjA- upanAma dhAraNa karanAra jayabhikhkhae potAnI A bIjI kRtimAM mahArAjAo tArA pagane cUmaze. beTA! tuM jaina samAjano kAMtivAna zA mATe "bAlAbhAI vIracaMda" evuM nAma ApyuM haze? AnuM kAraNa hIro thaIza. jA! beTA! dharmanA kAryo karaje. hiMmata hArato nahIM. e hoI zake ke AmAM munirAja vidyAvijayajI mahArAjane pUchelA
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana | 25. prazno ane emanA taraphathI maLelA uttara akSarazaH ApavAmAM Avela che. zivapurInA jaina gurukuLamAM jaina paMDito taiyAra karavAmAM AvatA e samaye munirAjazrI vidyAvijayajI mahArAjanA vicAroe hatA. kadAca dharmanI vartamAna sthitine joIne A yuvAne paMDita samAjamAM AMdhI sarjI hatI. sudhAraka, lekhaka, vaktA ane sAmAjika banavAno vicAra bAjue mUkyo hoya ema paNa bane. temaja dhArmika pravRttimAM mahattvano bhAga bhajavanArA munirAja sAme A pachI 1931nI 25mI sapTembare jayabhikhkhae "AtmakathAnA virodhano dAvAnaLa saLagI rahyo hato. Ave samaye emanA vicAro amRtabiMduo' nAmanuM pustaka pragaTa karyuM che. AmAM emaNe saMgrAhaka samAjane jANavA maLe te rIte pUchAyelA praznonA emaNe ApelA tarIke bAlAbhAI vIracaMda desAI lakhIne nIce 'bhikSu" upanAma lakhyuM uttaro ahIM AlekhavAmAM AvyA che. A praznonA uttaromAM che. munirAjanI krAMtaSTi jovA maLe che. vidyArthI avasthAthI ja jayabhikhkhuM eka noTabuka rAkhatA hatA Aje paNa Azcarya thAya evA emanA uttaro che. vartamAna samaye ane emAM kaMI paNa mananIya vAMce to enA phakarAo ke enA jaina samAjamAM devadravyanI bAbatamAM ghaNI carcAo cAle che. e suvAkyo noMdhI letA hatA. A noTabuka emanI priya pothI hatI vize emaNe kahelA vicAro joIe. ane jhADa kabIravaDa' bane tema e hastalikhita pothI dhIre dhIre pra. 8 - devadravyanI carcAnA saMbaMdhamAM pahelAMnA ane atyAranA moTI thatI gaI ane emAMthI A pustakanuM sarjana thayuM. ApanA vicAromAM kaMI pharka paDyo che? 'satyanA prayogo ane AtmakathA' e pustaka ghaNA samaya bAda uttara- 'je vicAro mArA pahelAM hatA te ja atyAre che. bolIo vAMcavA maLatA emAM emaNe suMdara ane satya vicArono sAgara e saMghano TharAvelo rivAja che. e rivAjamAM icchA mujabano pheraphAra uchaLato najare paDyo. jIvanane mATe kAMI samajavA jevuM dekhAyuM karavAno saMghano adhikAra che. devadravyamAM vadhAro kare javo e A ane tethI emaNe eno saMgraha karyo. jamAnAmAM IcchavA yogya nathI ane eTalA mATe bolIonI upaja gAMdhIjInA e vacano emane dharmavacano jevA lAgyA ane tethI sAdhAraNa khAte laI javAnuM saMgha TharAve, to te AkhA samAjane e amUlya khajAno emaNe vAcakone ApavA mATe prayatna karyo. mATe AzIrvAda rUpa thaI paDe. devadravyanI carcAnuM pariNAma nahIM dhAreluM A samaye AgrAnA zrI vijayalakSmI jJAnamaMdira dharma maMdira dvArA evuM sAruM AvyuM che. kaccha, dakSiNa ane gujarAta kAThiyAvADanA enA prakAzaka ratilAla dIpacaMda desAI che. teo jayabhikhkhanA pitarAI paNa ghaNAMe gAmomAM saMghoe potAnA rivAjomAM pheraphAro karI bhAI hatA ane baMne gAMdhI vicAradhArAnA raMge raMgAyelA hatA. amArA vicArone vadhAvI lIdhA che. samaya ja koI evo Avyo che. banyuM evuM ke zivapurInA gurukuLamAM A baMne bhAIo eka ke jemAM Ajano navayuvaka varga evI purANI nirmala ane aMdhazraddhA sAthe rahyA ane emaNe eka sAthe mahAtmA gAMdhIjInA vicAro janmAvatI rUDhionuM nikaMdana karavA beTho che. thoDAka jUnA jhIlyA. gAMdhIjI vize e samaye ghaNA bhrAmaka khyAlo pravartatA hatA, vicAranAo, te yuvAnonI bhalI icchAone toDI pADavA tyAre "AtmakathAnA amRtabiMduo'nA saMgrAhaka yuvAna jayabhikhkha prayatnazIla rahyA che; paraMtu emanuM TaTTa lAMbo samaya cAle ema nathI. emanI prastAvanAmAM noMdhe cheH "pratyeka vAcaka ane hRdayanA kAlupyo na kevaLa devadravyanI carcAnA saMbaMdhamAM; paraMtu evA sAmAjika keTalAe kSaNa mATe dUra karI vAMce, kAraNa ke melA kAcamAM zuddha pratibimba na viSayo che, jemAM jUnA ane navAonuM svaMdvayuddha cAlI rahyuM che, paNa paDI zake. vAMce ane vicAraka tarIke vAMce. eka eka vAkya eka eka Akhare navA phAvyA che ane phAvaze, e mArI khAtarI che." gItAvacananI garaja sAraze. vAMcanAra gAMdhIjIne kAMIka AcAra AmAM apAyelA uttaromAM yogya vyaktine sAdhu banAvavAnI ane vicAramAM samajato thaze. bhramanA Avarto nIkaLI jaze." vAta che. upadhAna, ujamaNAM ane saMgho vagere kAryo karatI vakhate A rIte sarjaka jayabhikhkhanA sarjananA prAraMbhakALe maLatI traNeya garIba jainono vicAra karavAnuM sUcana che. bALalagna ane vRddha pustikAo eka arthamAM vilakSaNa che. pahelI pustikA "dharmajIvana' vivAha jevA rivAjono virodha che. virodhIone nAstika kahevAnI e emanI bhaviSyamAM paDanArI chaTAdAra zailInI jhAMkhI Ape che. ke "saMghabahAra mUkavAnI pravRtti aMge Akroza che. jaina sAdhvIjIonI bIjI pustikA "navo prakAzamAM emanI jaina samAja mATenI khevanA sthiti aMgenI vedanA che ane sAdhu samAjamAM cAlatA vikhavAdo pragaTa thAya che ane trIjI pustikA "AtmakathAnA amRtabiMduo'mAM aMge viSAdabhAva che. gvAliyaranI najIka zivapurI jevA gurukuLamAM rahIne jaina zAstrono 21 varSanA jayabhikhkhae pUchelA A prazno e samAjanA abhyAsa karanAra yuvAnanA manamAM gAMdhIjI pratyeno agAdha Adara saLagatA prazno che. A pustikA munirAja vidyAvijayajI mahArAjanA jovA maLe che. (kramaza:) vicAro darzAvavAno Azaya dharAve che; paraMtu enI sAthosAtha enA 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, lekhana samaye yuvAna jayabhikhunA citta para kevo bhAva jAgyo haze amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602575. te vicAravA jevuM che. mobAIla : 09824019925.
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 prabuddha vana hemacaMdrAcArya caMdraka arpaNa samAroha i DaoN. niraMjana rAjyaguru Disembara 2010 DaoN. niraMjana rAjyaguru gujarAtI saMta-bhakti sAhityanA saMzodhaka ane e viSayaka graMthonA sarjaka che. heMDala pAsenA dhodhAvadara gAmamAM sAhitya ane lokasevAnI pravRttimAM pravRtta AnaMda AzramanA sthApaka che ane eozrIno AzcamamAM parivAra sahita AjIvana samarpita sthira vAsa che. amadAvAdamAM yojAI gayo gujarAtI bhASA-sAhityanA traNa mUrdhanya sAhityakAro-saMzodhakone hemacandrAcArya candraka arpaNa karavAno samAroha abhyAsIomAM jemanuM nAma atyaMta AdarathI levAmAM Ave che evA zrI zirISabhAI paMcAla tathA gujarAta sAhitya akAdamInA mahAmAtra, 'zabdasRSTi'nA saMpAdaka ane kavi-vivecakazrI harSada trivedI dvArA dIpa prAgaTya thayuM, e pachI pUjya AcArya zrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAjasAheba dvArA maMgalAcaraNa bAda saMgItajJa AdaraNIyA Indubena paMDita tathA zrI zirISabhAI paMDita dvArA maMgala gAna prastuta thayuM jemAM sarasvatI vaMdanA ane hemacandrastuti hatAM. e pachI svAgata pravacana karatAM TrasTanA pratinidhi zrI paMkajabhAI zeThe kalikAlasarvajJa hemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi' TrasTanI vividha pravRttiono khyAla ApIne jaNAvyuM ke ekavIsa varSa pUrve gacchAdhipati AcAryazrI vijayasUryodayasUri ma.sA.nI preraNAthI TrasTanI sthApanA thaI, ane aneka parisaMvAdo, seminAra, saMgoSThio, graMtha prakAzano tathA kemacandrAcArya candrakanA arpaNa samAraMbho thatA rahyA che jene deza-paradezanA vidvAno dvArA sahakAra maLato rahyo che. Aje gujarAtI bhASAnA traNa mUrdhanya saMzodhakonuM bahumAna karavAno maMgala prasaMga yojAyo che emAM upasthita saunuM hArdika svAgata che. kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya jevI vizvavaMdanIya vibhUtinA nAma ane kAma sAthe saMbaMdha dharAvatA ane pUjayapAda AcAryazrI vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI sthapAyelA TrasTa 'kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi'nA upakrame, pUjya AcAryazrInA mArgadarzanAnusAra cAlI rahelI vividha jJAnavardhaka pravRttiomAMnI eka pravRtti te ApaNA sAhitya ane saMskRtinI amUlya sevA karanAra viziSTa pratibhAsaMpanna vidvAnone 'zrI hemacandrAcArya caMdraka' arpaNa karIne temanuM bahumAna karavAnI pravRtti che. bhUtakALamAM ApaNA mUrdhanya vidvAno paMDita zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyA, DaoN. zrI harivallabha bhAyANI, zrI zAMtibhAI zAha, zrI umAkAnta zAha, zrI nagInabhAI zAha, zrI ke. Ara. candrA, zrI satyaraMjana benarajI, zrI jayaMta koThArI, zrI madhusudana DhAMkI, zrI lakSmaNabhAI bhojaka vagere dasa jeTalA bhAratIya kakSAnA vidvAnone A candraka arpaNa thayo che, te zRMkhalAmAM AgaLa vadhatA tA. A 9-10-2010 Aso sudI bIja vi. saM. 2066nA roja zeTha haThIsiMha vADI, zAhIbAganA upAzrayamAM, pU. AcAryazrInA sAMnidhyamAM gujarAtI bhASA-sAhityanA traNa tejasvI vidvAno sarvazrI kanubhAI jAnI, lAbhazaMkara purohita ane DaoN. hasubhAI yAjJikane hemacandrAcArya candra' arpaNa karavA yojAyelo candrakapradAna samAroha e sAcA arthamAM 'jJAnabhakti-mahotsava' banI rahyo, ane te saune mATe saMtRpti ApanAro nIvaDyo. e prasaMge atithi vizeSapade amadAvAdanA jagavikhyAta sthApatyavid, purAtattvavid, padmabhUSaNa DaoN. madhusudana DhAMkI tathA amarelInA saMskRta bhASA-sAhityanA paMDita zrI vasaMtabhAI parIkha upasthita hatA. anya mUrdhanya sAhityakAra vidvAno ane prAdhyApakonI upasthitine lIdhe vidvAnonA meLA jevuM vAtAvaraNa racAyeluM, to bhAvika zrotAvarga paNa bahoLI saMkhyAmAM upasthita rahelo. jaina saMghanA zreSThivarSa vaDIla zeTha zrI zreNikabhAI kastUrabhAI, zeTha zrI ANaMdajI kalyANajI peDhInA pramukha zrI saMvegabhAI lAlabhAI e banne agraNIonI atithivizeSa rUpe hAjarI sonuM ane sugaMdhanA subhaga samanvaya samI hatI. A maMgala prasaMge gujarAtanA tejasvI adhyApako ane vivecaka svAgata pravacana bAda A kAryakramanI bhUmikA bAMdhatAM DaoN. niraMjana rAjyagurue jaNAvyuM ke 'ApaNe tyAM gujarAtamAM sAhitya, zikSaNa, saMskAra, sevA, svAdhyAya ane saMzodhanamAM kAryarata aneka saMsthAo potapotAnI rIte kAma kare che. darekanA uddezo, kAryapraNAlI, abhigamAM vibhinna hoya e svAbhAvika che, paraMtu bhASA-sAhityanA aNizudgha utkarSa mATe mathanArI saMsthAo ane saMpUrNa sAttvika vyavahAro dharAvanArI vyaktio ochI thatI jAya che e hakIkata che. tyAre eka adbhuta yogAnuyoga che ke gujarAtI bhASAno piMDa je be satpuruSTa dvArA baMdhAyo che te kalikAlasarvajJazrI hemacandrAcArya ane bhaktakavi narasiMha mahetA e baMnenA nAmathI TrasTo cAle che, ane sAhityanA kSetramAM apUrva yogadAna karyuM hoya evA sarjako-saMzodhakone A TrasTo dvArA navAjavAmAM Ave che. beu TrasTa sAdhujanonA zubha saMkalponuM pariNAma che. 'hemacandrAcArya candraka' Aje traNa gurjara sarasvatI ArAdhakone arpaNa thavA jaI rahyo che. Aje jemanuM bahumAna thaze e traNe ya vijJAna mahAnubhAvo
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana 27. ekathI vadhu bhASAo jANe che, zabdanA anuzAsanamAM rahenArA kAraNe prApta thayuM che, ene mAtra saMpradAyanA lebalathI ja oLakhavAmAM che, zabdavivekane pUrepUro pichANanArA che, traNeya sAcA brAhmaNo Ave che paraMtu AcAryazrI eTalA chIcharA nahotA,' ema kahIne svadharma che. zreSThirUpa dharIne-zAmaLazA zeTha banIne bhagavAne pote narasaiyAnI parama niSTha chatAM paradharma pUrA samanvayavAdI, sarvadharmasamabhAvanI sevAbhakti svIkArelI, ane eka zabdanA sarjakanuM sanmAna kareluM keDI kaMDAranArA mahApuruSa tarIkenuM emanuM vividharaMgI vyaktitva ema Aje samasta bhAratavarSanA zreSThivaryanI hAjarImAM, itihAsanA pramANo ApIne prasphaTita karyuM hatuM. tyArabAda traNe saMtapuruSonA sAMnidhyamAM, gujarAtanA khyAtanAma prakAMDa paMDitonA vidvajanonuM sanmAna mALA, zrIphaLa, zAla, sarasvatInI pratimAM, haste A traNeya vidyApuruSonuM sanmAna thaze. prazastipatra tathA ekAvana hajAranI rAzinA eka sAthe hemacandrAcArya - pUjya AcAryazrI vijayasUryodayasUrijI mahArAjasAheba tathA candrakanI arpaNa-pradAnavidhi tALIonA gaDagaDATa vacce tathA pUjya AcAryazrI vijayazIlacandrasUrijI mahArAjasAheba dvArA vedokta RcAo ane jaina mAMgalika zlokonA paThana-uccAraNa sAthe sAhitya ane saMzodhananA kSetramAM eka ati mahattvanuM kArya e thaI karavAmAM AvyuM. sanmAna, bahumAna pachI turata ja candraka vibhUSita rahyuM che ke, gujarAtI bhASA-sAhityanA saMzodhana, adhyayana, traNe mahAnubhAvonA haste AcAryazrI ane temanA munio dvArA adhyApana sAthe joDAyelA navI peDhInA sarjako-saMzodhakone ApaNA likhita ane saMpAdita traNa pustako 1. siddhahema ladhuvRtti-udAharaNa prAcIna jaina-jainetara sAhityanI dizAmAM dorIne rasa letA karavA. koza, 2. dharmatattvaciMtana, 3. zrI hemacandrAcArya ane temaNe racela keTalI ye niSkriya kalamone pharI cetanavaMtI banAvavAnuM kArya temanA mahAdevabatrIzInuM vimocana karavAmAM AvyuM hatuM. e pachI zrI dvArA thatuM rahyuM che. kanubhAI jAnI, zrI lAbhazaMkara purohita ane zrI hasu yAjJika dvArA zrI kanubhAI jAnIno paricaya ApatAM zrI jayadeva zukle jaNAvyuM potAnA thayelA bahumAna aMge pratibhAva vaktavyo apAyA. ke-"eka taNakho dIpamALano paricaya ApavA jAya to kevI rIte atithi vizeSa zrI madhusUdana DhAMkIsAhebe A prasaMge jaina saMgha ApI zake ? A jarApaNa namratA nathI. traNe mahAnubhAvo AvA taraphathI A rIte jainetara sAhityanA traNa UMDA abhyAsIonuM dIpamALa samA che. sAhityanA, saMgItanA ane kalAonA tamAma sanmAna thayuM e badala potAnI prasannatA vyakta karIne hemacandrAcArya kSetronA marmajJo che. zrI kanubhAI jAnI eTale sahaja, saraLa, nirdabha, tathA siddharAja jayasiMhanA ItihAsa aMge prApta thatA pramANabhUta nispRha chatAM jIvatA jAgatA jJAnakoza..." Ama kahIne temaNe saMdarbho vize hindI bhASAmAM vidvattApUrNa vyAkhyAna ApyuM hatuM. kanubhAI jAnInA vyaktitvanA aneka pAsAMone ujAgara karyA hatA. A prasaMge amarelIthI khAsa upasthita rahelA saMskRta bhASAe pachI zrI lAbhazaMkara purohitano paricaya ApatAM zrI zirISa sAhityanA rASTrIya kakSAnA vidvAna paMDita ane gujarAtI sAhitya, paMcAle potAnI trIza-pAMtrIsa varSanI maitrIno ullekha karIne saMskRti tathA lokavANInA maramI, parakhaMdA mAlamI zrI vasaMtabhAI jaNAvyuM ke "AdhunikatA-anuAdhunikatAnA pUrva-pazcimanA tamAma parIkha sAhebe jJAnAmRtanuM pAna karavA ATalA lAMbA samaya sudhI sAhityano, ApaNI saMskRtanA ziSTa-praziSTa sAhityano saMpUrNa ekadhArA besI rahelA kharA adhikArI zrotAjanonuM abhivAdana paricaya hovA chatAM lokadharmI sAhityakAra tarIke gujarAtanA karIne AvA jJAna-bhaktisabhara kAryakramane biradAvyo hato. ane paraMparita sAhitya, saMskAra, kalAo, vidyAonA pUrA jANakAra pU. mahArAjasAheba dvArA gujarAtanI saMskArabhAgIrathInA traNa zrI lAbhudAdA namratAnI sAthe pote je mAne che tenI pratIti saune pravAha jevA aNamola motIDAMne pArakhIne emanuM yathocita karAvavA pUrA kaTibaddha hoya che. samAjamAM AvI asalI vAto bahumAna thayuM ane haju sAhitya saMzodhana ane zabdasAdhanA karanArI karanArA ochA ja hoya.." tyArabAda prA. parama pAThake 72 varSanA peDhIno jIvaMta pravAha vahI rahyo che enI pratIti karAvavAmAM AvI yuvAna saMzodhaka zrI hasu yAjJikano paricaya ApatAM madhyakAlIna te badala AnaMdanI lAgaNI vyakta karI hatI. kathAsAhitya, gUDha vidyAo, lokasAhitya, saMgItanA maramI to gujarAtI sAhitya pariSadanA pUrva pramukha ane vartamAna abhyAsI saMzodhaka ane sAmAjika-rahasyAtmaka kathAsAhityanA TrasTIzrI raghuvIra caudharIe Aje thayeluM traNa vidvAnonuM sanmAna mAtra sarjaka tarIkenA vibhinna pAsAMo varNavyA hatA. madhyakALanuM rahasya jANanArA, gujarAta ke pazcima bhAratanA ja nahIM A prasaMge AcArya zrI vijayazIlacandrasUrijIe vaktavya ApatAM paNa samagra bhAratanA vidyApuruSonuM abhivAdana che ema kahIne zrI hemacandrAcAryajI dvArA gujarAtane maLela pAMca anuzAsano tathA potAno harSa vyakta karyo hato. tyArabAda kavizrI rAjendra zukla agiyAra mahAvratonI sadraSTAMta carcA karI hatI. "ekalI vidyA potAnI tIrtha uddhArano bhAva vyakta karatI be racanAonuM paThana sanmAnane pAtra banAvatI nathI paraMtu emAM jJAna, kriyA, tapa, karyuM hatuM. sAdhanA bhaLyAM hoya to ja mukti prApta thAya. kalikAla sarvajJanuM 'zUnyanuM zikhara samarAvazuM, urdhvanuM caitya udharAvazuM, birUda hemacandrAcAryajIne be gurjara samrATone mArgagAmI banAvavAne tIrtha uddhArazuM AgavuM, zabdanuM biMba padharAvazuM,
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28. prabuddha jIvana Disembara 2010 avanavI AMgI racazuM vaLI, gaMdha kapUra pamarAvazuM, prAdezika bhASAonI samovaDI ja che. bhale AjanA jhaDapathI maunanA maMda maMda svare gAIzuM, stavana gavarAvazuM, palaTAtA deza-kALamAM te vyavahArabhASA na banI zake paNa tethI nitya AnaMdanI gocarI, vAparyuM e ja vaparAvazuM." tenuM mahattva jarAya ochuM thatuM nathI, ulaTuM vadhI jAya che. AjathI be samApana pachI candraka-pradAnanA upalakSyamAM, te ja divase bapore hajAra varSa pahelAM je saMskRta bhASA bolAtI ane lakhAtI hatI te eka viddhagoSThI (seminAra)nuM Ayojana karavAmAM AveluM. temAM ja Aje paNa bolAya ane lakhAya che. kAzmIramAM je saMskRta bolAyapaNa Do. zirISa paMcAla, harSada trivedI, simalAthI padhArelA lakhAya che te ja keralamAM paNa bolAya-lakhAya che. yuropIya leTina saMskRtanA vidvAna ane sapUrNAnaMda saMskRta vizvavidyAlayanA pUrva bhASAnI jema saMskRta bhASA koI klAsikala bhASA nathI ke je kulapati, triveNI kavizrI DaoN. abhirAja rAjendra mizra, amerikA vyavahAramAM na vaparAtI hoya. saMskRta bhASA Aje paNa vyavahAramAM choDIne amadAvAdamAM sthAyI thayelA nATyavid jayaMtI paTela che, temAM bolAya-lakhAya che ane graMtho paNa racAya che. anya raMgalo" tathA vividha vidvAna prAdhyApakoe 'vartamAna samayamAM samAja bhASAomAM jema sAhityanA navA navA prakAro racAya che tema saMskRta ane sAhityanA saMbaMdho" tathA "madhyakAlIna sAhityanA saMzodhana bhASAmAM paNa racAya ja che. e koI mRta bhASA nathI. te to sadAya zretre adhyApakonI udAsInatA' viSaye vyAkhyAno ApelAM. je jIvaMta ane nityanUtana bhASA che. A chellA zatakamAM ja joIe kharekhara vidvabhogya ane jijJAsAnI tRpti kare tevA hatA. to saMskRta bhASAmAM 30 thI adhika mahAkAvyo racAyAM che. anya samAraMbhanA AgalA divase tA. AThamInI rAtre eka nAnakaDo paNa koI paNa bhASAo karatAM A AMkaDo kyAMya vadhAre che. e ja rIte arthasaghana kavimeLo haThIsiMhanI vADInA paTAMgaNamAM karavAmAM mahAkAvya sivAyanA sAhityanA prakAromAM paNa A ja sthiti che. Avelo, jemAM sarvazrI lAbhazaMkara purohita, dalapata paDhiyAra, ane amo sAhityakAro paNa Aje anya bhASAonA uttamottama niraMjana rAjyaguru, kizoracandra pAThaka tathA DaoN. rAjendra mizra vageree praziSTa sAhityanI jema saMskRta bhASAmAM paNa tevuM ja uttama ane bhAga lIdho hato. praziSTa sAhitya racavAnA pUrNa prayatna karIe chIe, jethI saMskRta (2). bhASA anya bhASAnI sAthosAtha TakI zake, lokone tenA tarapha amadAvAdamAM zrI haThIsiMha kesarIsiMhanI vADI madhye saMskRta sabhA AkarSaNa jAge ane atyAre ApaNA pramAdathI je tenuM stara ane amadAvAda zaheramAM zeTha zrI haThIsiMha kesarIsiMhanI vADImAM jaina mahattva ghaTI gayuM che te pAchuM UMcuM Ave. ApaNA lokone paNa saMghamAM zAsana samrATa samudAyanA gacchAdhipati pU. AcArya zrI amArI bhalAmaNa che ke-jyAre vasati-gaNatarI thAya che tyAre temAM vijayasUryodayasUrIzvarajI mahArAjanA tattvAvadhAnamAM Aso sudI bhASAonA khAnAmAM loko potAnI prAdezika bhASA ane aMgrejI 1, tA. 8-10-2017, zukravAranA dine eka saMskRta sabhA bhASA jANe che-ema lakhAve che. tethI dareka prAdezika bhASAmAM yojAI gaI. ane aMgrejI bhASAmAM lAkho-karoDo lokonI gaNatarI thAya che, vidvAna AcAryazrI vijayazIlacandrasUrijI ma.nI preraNAthI jayAre saMskRta bhASAmAM mAtra amuka hajAra lokonI ja gaNatarI kIrnitrayI munio dvArA saMkalita saMskRtabhASAmaya ayanapatra- thAya che. ApaNI darekanI mULa bhASA to saMskRta ja che. dareka nandanavanakalpataru'nA pacIsamA aMka, "rajata aMka'nA prakAzana- bhASAmAM saMskRta zabdono ja ghaNo moTo upayoga thAya che. to jo prAgaTya nimitte A saMskRta sabhAnuM Ayojana karavAmAM AvyuM ApaNe vasati gaNatarI vakhate prAdezika bhASA sAthe saMskRta bhASA paNa lakhAvIe to sarakArane paNa thAya ke-dezamAM saMskRtabhASI A sabhAnA adhyakSa tarIke saMskRta bhASAnA AdaraNIya vidvAna, loko ghaNA vadhAre che, tethI amAre paNa tenA pracAra-prasAra mATe sapUrNAnaMda saMskRta vizvavidyAlayanA pUrva kulapati, triveNI kavi kaMIka karavuM joIe. to A bhASAne nitya jIvaMta ane ucca staranI DaoN. zrI abhirAja rAjendra mizra zimalAthI padhAryA hatA. bIjA rAkhavA mATe ApaNe ja prayatna karavo paDaze." vaktAomAM pATaNanI hemacandrAcArya yunivarsiTInA sthApaka kulapati "nandanavana kalpataru'nA prakAzana aMge paNa temaNe kahyuM zrI kulInacandra yAjJika tathA gujarAtanA saMskRta sAhityanA mAnya ke-"bhAratamAM atyAra sudhImAM 300thI adhika saMskRta sAmayiko vidvAna prA. zrI vijaya paMDyA padhAryA hatA. te sivAya kIrtitrayI prakAzita thayA che. Aje paNa 150 thI vadhu sAmayiko prakAzita munioe paNa saMskRta bhASAmAM potAnuM vastRtva ApyuM hatuM. thAya che. paNa mane to be ja saMskRta sAmayiko atyaMta ziSTa ane sabhAdhyakSa zrI rAjendra mizrajIe potAnA mananIya pravacanamAM zuddha lAgyAM che ke jemAM AgaLanA nAmathI laIne chellA pAnAnA bulaMda svare jaNAvyuM hatuM ke-"bhArata dezanI sarva bhASAo saMskRta akSara sudhI eka paNa vyAkaraNanI bhUla na hoya ke azuddhi na hoya. bhASAmAMthI ja utpanna thaI che ane te te bhASAonA moTA bhAganA te be sAmayikomAM eka che dilhIthI prakAzita thatuM 'dUrvA', ane zabdo saMskRta ja che, tethI saMskRta bhASA e bhAratanI anyonya bIjuM che. "nandanavanakalpataru'. mane e khUba ja game che, ane tenuM hatuM.
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 sAdyaMta vAMcana huM karuM chuM. mAre mana tenuM khAsa mahattva to e che ke saMsArathI virakta sAdhu bhagavaMto tenuM saMpAdana-prakAzana kare che. ane huM pUrA vizvAsathI kahIza ke bhAratabharamAM anyAnya saMpradAyonA lAkho sAdhu mahAtmAo haze paNa saMskRta sAmayikanuM prakAzana temAMnuM koI karatuM hoya e mArI jANamAM nathI. mAtra ahIMthI ja kIrtitrayI munio tenuM prakAzana kare che. A sAmayikanA pacIsamAM aMkanA prakAzana mATe A badhdha samAraMbha karyo paNa mArI vinaMti che ke ahIMyA aTakavAnuM nathI, hajI to ghaNI lAMbI majala kApavAnI che. ane niraMtara tenuM prakAzana karavAnuM che. amo sarva sAhityakArosaMzodhako sarvadA ApanA sahayogamAM rahIzuM.' prabuddha jIvana pustakanuM nAma jaina dharma darzana graMtha-1 jaina AcAra darzana graMtha-2 caritra darzana graMtha-3 sAhitya darzana graMtha-4 pravAsa darzana graMtha-pa sAMprata samAja darzana graMtha-6 zruta upAsaka DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMtha-7 jina vacana pAsaporTanI pAMkhe bhAga-1 zrI kulInacandra yAjJike jaNAveluM ke-'saMskRta bhASAnA subhASito ApaNane jIvanamAM vadhu ne vadhu sArI rIte kema jIvAya--te khUba saraLatAthI ane hRdayasparzI rIte zIkhave che. pratyeka subhASitomAM jIvanano arka paDyo che. pahelAM to nAnapaNathI bALakone A subhASito zIkhavADatAM hatAM tethI temanuM jIvana saMvyavasthita ane saraLa rahetuM, Aje e badhuM lupta thaI gayuM che, chatAM te eTaluM ja prastuta che. AjakAla sarakAra naitika mUlyonA zikSaNa aMge ciMtita che, paNa jo A subhASitonA mAdhyamathI naitika mUlyo zIkhavAya to eka eka subhASita ghaNAM ghaNAM naitika mUlyo zIkhavADI zake. mane to lAge che ke jyArathI vyavasthita rIte saMskRta bhASA zIkhavavI. baMdha thaI che tyArathI naitika mUlyono hrAsa thavA mAMDyo che.' prA. zrI vijaya paMDyAe 'jaina rAmAyaNa' viSaya para abhyAsapUrNa pravacana ApatAM vAlmIki rAmAyaNathI mAMDI AjasudhInA rAmAyo sAthe 'pauMma cariya' vagere jaina rAmAyaNonuM tulanAtmaka vizleSaNa karyuM hatuM. AnaMda Azrama, mu. posTa dhodhAvadara, tA. goMDala, ji. rAjakoTa-360311, kIrtitrI muniomAM, munizrI ratnakIrtivijayajI anyatra phona:02825-271582,271409.mo.: 9824371904. DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA pustako pustakanuM nAma bhAva rU. 220-00 rUA. 240-00 rUA. 220-00 rUA. 320-00 rUA. 260-00 29 cAturmAsArthe gayA hovAthI temanA saMskRtabhASAmaya saMdezA-patranuM paThana karavAmAM AvyuM hatuM. munizrI dharmakIrtivijayajIe 'kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcAryanI kavipratibhA' viSaya para saMskRta bhASAmAM mananIya pravacana karatAM kahyuM hatuM ke-'gujarAtI bhASAnAM mULa-kuLa hemacandrAcAryajIne AbhArI che.' munizrI kalyANakIrtivijayajIe nandanavanakalpataru'no udbhava ane vikAsayAtrA' viSaya para saMskRta bhASAmAM bolatAM A sAmayikanA prakAzana aMgenI tamAma mAhitI ApI hatI. to munizrI zailokyamaMDanavijayajIe saMskRta kAvyasAhityamAM jainamunionuM pradAna' viSaya para madhura saMskRta bhASAmAM bolatAM jainamunionA anupama sAhitya sarjana vize sarasa jANakArI ApI hatI. A sabhAmAM kaccha yunivarsiTInA pUrvakulapati zrI kAnti gora paNa upasthita rahyA hatA ane prAsaMgika pravacana ApyuM hatuM. te sivAya A sabhAmAM saMskRta sAhitya akAdamInA adhyakSa zrI gautama paTela, gujarAtanA saMskRta bhASAnA mUrdhanya kavi zrI harSadeva mAdhava tathA anya vidvAna sAhityakAro upasthita rahyA hatA. sabhAnA mukhya kArya rUpe ayanapatra 'nandanavanakalpataru'nA pacIsamA aMkanA lokArpaNa sAthe DaoN. rAjendra mizranA nUtana pustaka 'saMskRta bhASA ke arvAcIna kAvyasAhityakA samIkSAtmaka itihAsa' tathA sAdhvIzrI candanabAlAzrIjI saMpAdita traNa graMthonuM paNa lokArpaNa thayuM hatuM, sabhAnA aMte AcAryazrI vijayasUryodayasUrijIe potAnA AzIrvAda ApyA hatA. AkhI sabhAnuM saLa saMcAlana saMskRta bhASAnA mUrdhanya vidvAna DaoN. zrI vAsudeva pAThake karyuM hatuM. *** rU. 270-00 rUA. 320-00 rU. 250-00 rUA. 150-00 bhAva pAsaporTanI pAMkhe bhAga-2 pAsaporTanI pAMkhe bhAga-3 rUA. 150-00 rUA. 200-00 prabhAvaka sthaviro bhAga- 1 thI 6 rUA. 300-00 jina tattva bhAga 1 thI 5 rUA. 300-00 jina tattva bhAga 6 thI 9 vaMdanIya hRdayasparza rUA. 240-00 rUA. 250-00 saMskRta nATakonI kathA bhAga-1 (prA. tArAbena 2. zAha) rUA. 100-00 ApaNA tIrthaMkaro (prA. tArAbena 2. zAha) rUA. 100-00 * rUA. 1000thI vadhu kiMmatanA pustako kharIdanArane 20% DiskAunTa ane posTeja thI.. jina vacana : hindI, gujarAtI ane aMgrejI e traNe bhASAmAM eka ja pustakamAM racAyela A 'jInavacana' prabhAvanA bheTa mATe 100 thI vadhu nakala kharIdanArane A pustaka upara 30% DiskAunTa ane posTeja phrI.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30. prabuddha jIvana Disembara 2010 avasara (1) kesarI zrI vijaya vallabha sUrIzvarajI mahArAja sAhebanI preraNA ane zrI mahAvIra jaina vidyAlaya AzIrvAdathI sthapAyela A saMsthA zatAbdInA Are jhaDapathI AgaLa vadhI pa. pU. A. bha. yuga divAkara paMjAbakesarI zrI vijaya rahI che. chellA 15-16 varSamAM vidyAlaye suMdara pragati karI che. varSa vallabha sUrIzvarajI mahArAja sAhebanI 140 mI janma 1995-96 mAM 829 vidyArthIo- vidyArthinIonI kSamatA hatI te vadhIne jayaMtI nimitte bhavya samArohanuM Ayojana hAlamAM 1747 vidyArthIo-vidyArthinIonI thaI che. ApaNe udayapura, senDapharsTa parama pUjya AcArya bhagavaMta yuga divAkara paMjAbakesarI zrI vijaya vallabha roDa mukAme vidyArthIgRha tathA vallabha vidyAnagara ane pUnA mukAme kanyA chAtrAlayo zarU karela. amadAvAda kanyA chAtrAlayanuM jUnuM makAna toDI 171 sUrIzvarajI mahArAja sAhebanI 140 mI janma jayaMtI nimitte pa. pU. vidyArthinIonI kSamatA sAthenuM navuM sarva sagavaDatAovALuM adyatana makAna gacchAdhipati AcArya zrImad vijaya nityAnaMda sUrIzvarajI mahArAja sAhebanI bAMdhyuM. ApaNe bhADAo ane vyAjanI AvakamAM anekagaNo vadhAro karI, nizrAmAM ravivAra, Arthika rIte pagabhara thaI gayA. dareka zAkhAmAM vidyArthIonI kSamatA tA. 14-11-2010nA roja savAre 9-00 kalAke biralA mAtuzrI sabhAgRhamAM vadhAravAnA badhA ja prayAso karavAmAM AvyA. vidyArthIo-vidyArthinIonA bhavya samArohanuM Ayojana karavAmAM Avela. vyaktitvanA sarvAgI vikAsa mATe TuDanTasa seminAro, AMtara zAkhA savAre 9-30 kalAke pU. gurudevazrI haoNla para padhAratAM, sAdhu-sAdhvIjI ramatagamata harIphAI, vidvAno, gurudevonA vyAkhyAno, jaina sAhitya ma.sA. Adi ThANAnuM bhavya svAgata karavAmAM AvyuM. pU. gurudevazrI tathA samArohanuM Ayojana evI anekavidha pravRttio hAtha dharavAmAM Avela sAdhu-sAdhvIjI ma. sA. vRMda pATa para birAjamAna thayA bAda sAmUhika vaMdanA che. vidyAlayanA abhUtapUrva vikAsamAM sahayoga ApanAra sarveno vidyAlayavatI karavAmAM AvI. teozrIe hRdayapUrvaka AbhAra mAnyo. zrI kumAra ceTarajIe namaskAra mahAmaMtra, pU. gurudevanI stuti, sarasvatI TrasTIzrI tathA mAnad maMtrIzrI zrI zrIkAMtabhAI esa. vasAe vidyAlayanI vaMdanA tathA namotthaNa potAnA sumadhura kaMThamAM vAjiMtro sAthe gAIne padhArelA vividha navI yojanAonI mAhitI ApatAM jaNAvyuM ke hAla jyAre ucca mahAnubhAvone bhAvavibhora karI dIdhA. pa. pU. gacchAdhipati AcArya zrImad vijaya nityAnaMda sUrIzvarajI mahArAja zikSaNa divasodivasa moMghuM thatuM jAya che tyAre Arthika kAraNosara ApaNA samAjanA koIpaNa vidyArthIo-vidyArthinIo ucca abhyAsathI vaMcita rahI sAhebe mAMgalika saMbhaLAvyA bAda kAryakramanI zarUAta thaI. sTeja paranA mahAnubhAvo mAnanIya pramukhazrI zrI dIpacaMdabhAI esa. gArDa, zrI aruNabhAI na jAya te mATe lona skaoNlarazipanI yojanA jAhera karI che. teozrIe jaNAvyuM ke parivartita samayamAM mAtra grejyuezana sudhIno abhyAsa cAlaze je. zeTha, zrI kIrtilAla ke. dozI, zrI kumArapALa desAI, zrI zrIkAMtabhAI nahi. ApaNe ApaNA vidyArthIone prophezanala korsIsanA abhyAsa mATe Arthika esa. vasA, zrI subodhabhAI sI. gArDa, zrI aruNabhAI bI. zAha sAthe maLI sahAya ApI protsAhita karavA paDaze. teozrIe vadhumAM jaNAvyuM ke govAliyA dIpa prAgaTya karyuM. Tenka sthita navA baMdhAtA makAnamAM kanyA chAtrAlaya zarU karavAnuM che jemAM mAnanIya TrasTIzrI tathA mAnad maMtrIzrI zrI zrIkAMtabhAI esa. vasAe prati TrasTI sITa rUA. 5 lAkhanA nakarAthI 60 TrasTa skolarasITo ApavAnI sTeja para birAjamAna tathA kAryakramamAM padhArela sarve mahAnubhAvonuM zrI ' mahAvIra jaina vidyAlaya vatI hArdika svAgata karyuM. teozrIe sTeja para che. A mATe amone atyArathI ja sAro pratisAda maLela che. teozrIe vadhumAM jaNAvyuM ke ApaNe jhaDapathI zatAbdI tarapha AgaLa vadhI rahyA che. birAjamAna mahAnubhAvono paricaya ApI khAsa karIne padmazrI kumArapALabhAI zatAbdInI zAnadAra ujavaNI mATe teozrIe zatAbdI ujavaNI samitinI desAIno paricaya ApatA jaNAvyuM ke chellA 40 varSathI padmazrI kumArapALa desAIe preraka, mUlyaniSTha ane AdhyAtmika sAhityanuM sarjana karI, racanA karavAnuM sUcavyuM ane jaNAvyuM ke A samitinA pramukha tarIke vidyAlayanA mAnanIya pramukhazrI zrI dIpacaMdabhAI esa. gArDa rahe ane AMtararASTrIya kSetre AgavI pratiSThA saMpAdita karI che. zrI mahAvIra jaina - teozrIne A samitimAM bIjA sabhyazrIono samAveza karavAnI sattA vidyAlaya bhAgyazALI che ke AjanA zubha dine bhAratIya saMskRti ane jaina ApavAmAM Ave. A mujaba zatAbdI ujavaNI samitinI racanA sAkAra darzananA abhyAsI evA bahumukhI pratibhA dharAvatA padmazrI DaoN. kumArapALa karavAmAM AvI. desAInA suMdara vyAkhyAnano lAbha maLaze. mAnad maMtrIzrI zrI aruNabhAI zAhe jaNAvyuM ke vidyAlaye temanA pramukhazrI zrI dIpacaMdabhAI esa. gArDIe padmazrI DaoN. kumArapALa desAIne zAla govAliyA Tenka mukAme navA baMdhAtA makAnamAM kanyA chAtrAlaya zarU karavAnuM oDhADI, zrIphaLa sAthe bahumAna karyuM. dAtAzrI sva. zrI vADIlAla sArAbhAInA vicArela che. A aMge amArI, dAtAzrI sva. zeTha zrI vADIlAla sArAbhAInA pratinidhi zrI aruNabhAI je. zeThanuM bahumAna, vidyAlayanA TrasTa borDanA ceramena ane upapramukha zrI kIrtilAla ke. dozIe karyuM. pratinidhi zrI aruNabhAI je. zeTha sAthe paMcagInI mukAme rUbarU mulAkAta thayela ane teozrIe udArabhAve govAliyA Tenka mukAme navA thatA makAnamAM vidyAlayanA mAnad maMtrIzrI subodhabhAI sI. gArDIe zrI mahAvIra jaina kanyA chAtrAlaya zarU karavA mATe saMmati Apela che. teozrI sAthe thayela vidyAlayanI pragatino saMkSipta paricaya ApatAM jaNAvyuM ke pa. pU. A. bha. paMjAba
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 carcA vicAraNA mujaba ApaNI senDaharsTa roDa zAkhAne zrI vADIlAla sArAbhAI vidyArthIgRhanuM nAmakaraNa karavAnuM nakkI karela che. AjanA zubha dine pa. pU. gacchAdhipati AcArya zrImad vijaya nityAnaMda sUrIzvarajI mahArAja sAheba Adi sAdhu-sAdhvIjI vRMdanI nizrAmAM pU. gurudevazrInA AziSasaha senDaharsTa roDa zAkhAne zrI aruNabhAI je. zeThanA zubhahaste zrI vADIlAla sArAbhAI vidyArthIgRhanuM nAmakaraNa karavAmAM AvyuM. sarvee A zubha prasaMgane atyaMta utsAhathI vadhAvI lIdho. tyArabAda DaoN. bipiInabhAI zAhe vidyAlayanI vikAsa gAthAnI je skrIpTa banAvelI tenI DokyumenTarI batAvavAmAM AvI. A DokyumenTarI eTalI suMdara rIte batAvavAmAM Avela ke te joIne sarve mahAnubhAvoe khUba ja harSa pragaTa karyo. padmazrI DaoN. kumArapALa desAIe 5. pU. A. bha. paMjAbakesarI zrI vijaya vallabha sUrIzvarajI ma.sA.nI jIvana jharamara para suMdara vakatavya rajU karI, zrotAone bhAvavibhora karI dIdhA. teozrIe jaNAvyuM ke, 'kAMtadarzI AcArya vijayavallabhasUrIArakanuM vana eka paMcatIrthI samAna che. jJAnatIrtha vidyAtIrtha, zauryatIrtha, mAnavatIrtha ane jIvanatIrthanI emaNe racanA karI. vidyAthI AraMbhIne mAnavatA sudhI emanI draSTi pharI vaLI che. tejasvI vyaktio ja gharma ke samAjane tejasvI banAvI zake, ema kahenArA AcAryazrIe jeno jJAna, zakti ane karuNAthI tejasvI bane ane te mATe mAtra udghoSaNA ja karI nahIM, paNa potAnA AcaraNathI e sAkAra karI batAvI. mahAvIra jaina vidyAlaya dvArA emaNe aneka vyaktiomAM vidyAjyota jagAvI ane samAjanI evI sevA karI je Aja sudhImAM advitIya che. emanA kanyA keLavaNInA vicAro mUrta banyA che, paraMtu jaina yunivarsiTInI racanAno khyAla AjanA samAjane mATe paDakArarUpa che. enI siddhi e ja AcArya vijayavallabhasUrine ApaNe karelI yathArtha vaMdanA kahevAro.'temo vadhumAM jaNAvyuM ke yugadraSTAne kaI paristhitimAM ane kayA samayamAM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI sthApanAnI preraNA ApI e vicAra karatAM ja gurudevazrInI keLavAyelA jaina samAjanI apekSA dRSTimAna thAya che. pU. gurudevazrI kahetA ke jaina samAjanI pragatinI pArAzIzI zrI mahAvIra jaina vidyAlaya che. jyAre paNa zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI pragati nahI thAya tyAre samajavAnuM ke keLavAyelA jaina samAjanI A prasaMge jaina samAjanA agraNI zrAvakajano zrI caMpAlAla vardhana, pragatine pUrNa virAma AvI jaze. ApaNe yAtrAe jaIe tyAre paMcatIrthI DaoN. dhanavaMta zAha, saMghanA TrasTIo zrI puSpasena jhaverI, zrI prazAMta jhaverI ane zrI girizabhAI zAha temaja dilhIthI zrI aruNa gurujI khAsa upasthita rahyA hatA ane sarvee prasaMgocita vaktavya pragaTa karyuM hatuM. karIe e mujaba jyAre jyAre ApaNe pU. gurudevazrIne vaMdana karIe chIe tyAre samajavAnuM ke ApaNe koI vyakti, jaina samAjane jagADanAra kAMtadA ke yugavidhAtAne vaMdana karatAM nathI. paraMtu ApaNuM vaMdana paMcatIrthIne che. prabuddha jIvana pa.pU. gacchAdhipati AcArya zrImad vijaya nityAnaMda sUrIzvarajI mahArAja sAhebe AzIrvacana ApatAM jaNAvyuM ke pU. gurudeva zrI vijaya vallabha sUrIzvarajI ma.sA.nI chellI IcchA mujaba jaina vizva- vidyAlayanI sthApanA e ja enuM mukhya dhyeya che te mATe teozrIe AdaraNIya pramukhazrI zrI dIpacaMdabhAI esa. gArDIne A bAbatamAM jhaDapathI kArya hAtha dharavA sUcana karyuM. pramukhazrIe paNa pU. gurudevazrInA A sUcanane vadhAvatAM jaNAvyuM ke ane A dizAmAM jarUrathI AgaLa kAryavAhI zarU karazuM. mAnanIya pramukhazrI zrI dIpacaMdabhAI esa. gArDIe temanA udbodhanamAM jaNAvyuM ke vidyAlayano hAlano vikAsa eka rekorDa che. tema chatAM ApaNe A vikAsathI saMtoSa laI, besavuM paravaDaze nahi. samAja ApaNI pAsethI 31 ghaNI apekSAo rAkhe che. ApaNe zatAbdI tarapha jhaDapathI AgaLa vadhI rahyA chIe, tyAre samAjanI apekSA ane ApaNA yuvAdhananI ucca keLavaNInI jarUrato pUrI pADI zakIe e ja zatAbdInI sAcI ujavaNI gaNAze. 5. pU. A. bha. paMjAbakesarI zrI vijaya vallabha sUrIzvarajI ma.sA.nuM jaina vizvavidyAlaya sthApavAnuM svapna siddha karavAnA prayAso hAtha dharavAmAM Avaze. teozrIe jaNAvyuM ke pa. pU. gacchAdhipati AcArya zrImad vijaya nityAnaMda sUrIzvarajI mahArAja sAhebanI nizrAmAM A suMdara kAryakramanuM Ayojana thayuM e vidyAlayanA ahobhAgya gaNAya. pramukhazrIe jaNAvyuM ke vidyAlaya zatAbdInI Are UbhuM che. zatAbdInI zAnadAra ujavaNI pU. gurudevazrInI nizrAmAM thAya te mATe zatAbdInA varSonA traNa cAturmAsa pU. gurudeva muMbaImAM kare tevI bhAvabharI vinaMtI karI mAnad koSAdhyakSa zrI araviMdabhAI Ara. zAhanI AbhAravidhi sAthe kAryakrama pUrNa thayo. tyArabAda sarvee sAthe maLIne sAdharmika bhaktino lAbha lIdho. -taruNabhAI mahetA 022-2379179 (2) DaoN. kumArapALa desAIne AcArya bhagavaMta zrI durlabhasAgarasUrIzvarajI evorDa samarpaNa tA. 20-11-2010nA muMbaImAM zrI caMdraprabhu jaina saMgha, zrI vADIlAla sArAbhAI derAsara TrasTa, jaina upAzrayamAM (prArthanA samAja)mAM 5. pU. pravacana prabhAvaka AcArya bhagavaMta zrI premaprabhasAgarasUrIzvarajI (vAtsalyadIpa)nI zubha nizrAmAM sana-2010no uparokta evaoNrDa dAnezvarI zrIdIpacaMdabhAI gArDInA zubha haste padmazrI DaoN. kumArapALa desAIne arpaNa thayo hato. A prathama evaoNrDanA saujanyadAtA zeThazrI javAharabhAI motIlAla zAha (mAlegAmavALA) upara upasthita sarva sAdhvIzrIo ane zrAvaka-zrAvikAoe AvA sArasvata protsAhananA zubha kArya mATe dhanyavAda varasAvyA hatA. -taMtrI (3) saMgharatna zrI caMdulAla gAMgajI phremavAlAno amRta utsava zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha yojita paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM chellA 50 varSathI satata niyamita upasthita rahI jJAna lAbha lenAra kacchI samAjanA agraNI saMgharatna saMdhavI zrI caMdulAla gAMgajI phremavAlAno 75o janmadivasa, amRta utsava tA. 18 navembaranA muMbaImAM kacchI mUrtipUjaka jaina zvetAMbara saMghanI zrI nAraNajI zAmajI mahAjana vADI-mATuMgAmAM zrI caMdulAlabhAInA parivArajano ane mitroe bhavyAtibhavya rIte ujavyo. bhAtabajAramAM nAnA bAMkaDA upara phoTo phrema banAvavAno vyavasAya zarU karI vartamAnamAM bhaLye pharnicaronA zo rUma ane anya udyogamAM pragati
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 prabuddha jIvana Disembara 2010 karanAra, samAja ane dharma pratye sevA samarpita karanAra zrI caMdulAlabhAInI graMthano prazna UThyo. sahuprathama zvetAMbaramAM becaradAse mahAvIravANI taiyAra jIvanagAthA philmamAM maDhIne darzakone darzAvI hatI ane anya AnaMda kAryakramanuM karyuM, cothamalajIe nigraMtha pravacananuM nirmANa karyuM. mahAvIra gItAnuM saMkalana Ayojana paNa karyuM hatuM. buddhisAgare karyuM. vinobAjInA sahayogathI ane badhA saMpradAyo ane AcAryo A prasaMge kacchI samAjanA sarve agraNI mahAjano tema ja yuvaka saMghanA ane vidvAno maLyA. 756 gAthAno graMtha banyo. Aje paNa A graMthane pramukha, upapramukha ane maMtrIe upasthita rahI zrI caMdulAlabhAI pratye zubha ane sarvamAnya graMtha tarIke apanAvatA nathI. A praznane hala karavA mULa graMthano svastha dIrgha AyubhAva pragaTa karyo hato. AdhAra ApavAnI koziza karavAmAM AvI rahI che. A graMtha jainadharmano -taMtrI pratinidhi graMtha che jemAM badhA saMpradAyonA maMtavyono samAveza karavAmAM (4) Avyo che. sAgaramalajIe teno saMkSipta paricaya karAvyo ane kahyuM ke hiMdI, rASTrIya parisaMvAda : ke. je. somaiyA senTara phora sTaDIjha gujarAtI ane marAThI bhASAmAM tathA aMgrejImAM paNa anuvAda karavAmAM Ina jainijhama Avyo che. eno abhyAsa thavo jarUrI che. anya darzanomAM paNa zramaNadhArA che. A graMthanI sArvabhaumikatAne nakArI na zakAya. tenA mUlyone mAnavajAta viSaya: sammaNasuttanA vividha pAsAo apanAve evI bhAvanA vyakta karI vaktavyapUrNa karyuM. temanA vidvattApUrNa tA. 18 ane 19 navembara, 2010. sthaLa: somaiyA vidyAvihAra, vaktavyamAM temaNe jaina, bauddha ane vedika dharmamAM rahelI samAnatAno paNa ullekha karyo hato. Ayojako: DaoN.gItA mahetA-kokilA zAha. ke. je. somaiyA senTara phora sTaDIjha Ina jenijhama (jaina senTara) ane jaina - tyArabAda DaoN. kokilA zAhe AbhAravidhi karI hatI ane udghATana sezana vizvabhAratIlADanUnA saMyukta upakrame uparyukta viSaya para bhavya rASTrIya parisaMvAdanuM samApta thayuM. Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. A divasanA anya vibhAganA vaktAo hatA-(1) dayAnaMda bhArgava. temaNe A prasaMge parisaMvAdanI zarUAta suMdara rIte thaI-prabhu mahAvIranA jIvana Univarsalism in Saman Suttam e para potAnuM risarca pepara viSayaka rasaprada tasvIronA pradarzanathI thaI, jenuM Ayojana ratnanidhi ceriTebala raju karyuM- 'sArvabhaumikatA saMmaNa suttamAM' TrasTanA zrI mahendrabhAI tathA AzAbenanA sahayogathI thayuM. pradarzananuM udghATana (2) rAmajI siMgha-jemano viSaya hato Relevance of Saman munizrI kIrticaMdra mahArAjazrIe dIpaka pragaTAvI karyuM hatuM. Suttam in modern times.-arvAcIna samayamAM samaNattanuM mahattva. parisaMvAdano prAraMbha prArthanAthI karavAmAM Avyo hato. zrI samIra A vibhAganA pramukhasthAne DaoN. jAmakheDakara hatA. saumeyAe sarva vaktAo tathA zrotAonuM hArdika svAgata karyuM hatuM. temaja tyArabAdanA sezanamAM vaktAo nIce pramANe hatAsomaiyA saMcAlita zaikSaNika zAkhAono paricaya karAvyo hato. temaNe jaina (1) DaoN. ema. Ara. gelarA-ameriTsa prophesara-jainolojI jaina senTaranI pravRttio viSe paNa chaNAvaTa karI hatI ane mukhya mahemAnanuM vizvabhAratI yunivarsiTI. emaNe 'samaNasurammAM vijJAna" para pepara rajU bahumAna ane svAgata karyuM hatuM. DaoN. gItA mahetAe parisaMvAdano viSaya 'samaNasutta'no paricaya karAvyo (2) DaoN. sohanalAla gAMdhI (jayapura)- jeno viSaya hato-"jaina dharmamAM hato. tyArabAda DaoN. kokilA zAhe mukhya atithi munizrI kIrticaMdrajIno paricaya sRSTicakra." karAvyo hato. munizrI kIrticaMdrajIe potAnA vaktavyamAM samaNasuttano artha (3) DaoN. dAmodara zAstrI. viSaya- du:khamuktino sarvazreSTha upAya samajAvyo hato ane 'samaNasutta' sAmAnya janatAmAM pracalita nathI ema AtmajJAna- samaNasuttanA pariprekSyamAM. kahyuM hatuM. temaNe vidyAvihAramAM thatI pravRttionI prazaMsA karI ane somaiyA (4) DaoN. sucitA jena (koTA)-jemano viSaya hato-Biodiversity jena senTaramAM "samAsutta'mAM thatA risarca projekTane biradAvyo hato. jena concerns in saman Suttam.' zramaNoe prAcIna kALamAM jaina dharmano eka graMtha hoya evI bhAvanA vyakta A sezananuM pramukhasthAne DaoN. rameza davee saMbhALyuM hatuM. karI, jemAM 'sarvadharmasamabhAva' sarvadharma sabhAvanA bane. vinobAjIe cAra dareka zodhanibaMdhane aMte carcA karavAmAM AvI hatI ane adhyakSoe potAnA vividha jaina saMpradAyomAM vibhAjita evA jaina dharmano pratinidhi graMtha taiyAra vicAro pragaTa karyA hatA. A rIte vicAronI Apa-lethI parisaMvAdano prathama karavA mATe cAre saMpradAyonA AcAryo ane vidvAnone bolAvyA ane prabhu dina rasaprada rIte pUrNa thayo. mahAvIranA nirvANanA 2500mA varSe jainadharmanA sAra rUpe 'samaNasutta'no XXX graMtha taiyAra thayo. munizrIe 'samaNasutta'nI keTalIka gAthAonuM paThana karyuM. parisaMvAdanA bIjA divasano prAraMbha prArthanAthI thayo. temAM vaktAo parisaMvAdanA mukhyavaktA hatA jANItA jaina vidvAna zrI sAgaramalajI jaina hatAjeno paricaya DaoN. gItA mahetAe Apyo. DaoN. sAgaramalajIe potAnA (1) DaoN. anekAMta jaina (dilhI) jemaNe Ahimsa a way of life in vaktavyamAM bhAratIya dharmono ullekha karatAM kahyuM ke hiMdu dharmamAM gItA Saman Sutam' para potAnuM vaktavya rajU karyuM. sarvamAnya che. bauddha dharmamAM dhammapada sarvamAnya che. jainadharmanA mukhya eka (2) samaNI AgamaprajJA-Asst. Prof of Jainology,Ladanun.
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2010 prabuddha jIvana 33. viSaya- Relevance of Anekant as discussed in Saman- yojavAmAM Avyo hato. Suttam A agAu 1983mAM jainadarzananA prasAra mATe sthapAyelI AMtararASTrIya (3) samaNI caityaprajJA- Asst. Prof of Jainology, Ladnun. saMsthA InsTiTyUTa oNpha jainolojI dvArA I. sa. 1990mAM DyUka oNpha viSaya-Analysis of Saman Suttam through Annuyoga. eDinabaro prinsa philipane bakiMgahAma pelesamAM 'jaina Dekalerezana ona (4) DaoN. sUrajamala jaina viSaya : Environmental doctrines in necara' arpaNa karavAmAM AvyuM hatuM ane e samaye vizvanA dharmonI sUcimAM samaNa sutta jaina dharmane AThamA dharma tarIke sthAna maLyuM hatuM temaja varlDa vAIDa phaMDa phora A vibhAganuM saMcAlana DaoN. zaMkara nArAyaNe karyuM hatuM. necara (Dabalyu. Dabalyu.epha.)mAM jaina dharma mahattvano dharma banyo hato. tyArabAda bhojana pachInA vaktAo hatA. tAjetaramAM InsTiTyUTa oNpha jainolojIe taiyAra karelo jainapIDiyAno (5) ku. zAnu jaina-risarca skolara- rASTrIya saMskRta saMsthAna projekTa e jaina heriTeja darzAvato onalAIna sarvopayogI mAhitI ane dilhI-viSayaH samaNa surammAM zikSA darzana saMdarbho Apato mahattvakAMkSI projekTa che, je IMglenDa ane anya dezonA (6) DaoN. phUlacaMda jaina-HOD jaina tattvajJAna-saMpUrNAnaMda saMskRta hastaprata saMgraho parathI taiyAra karavAmAM Avyo che. vikToriyA eNnDa AlbarTa yunivarsiTIvArANasI myujhiyama ane velakama TrasTamAM e chellAM traNa varSathI pradarzita thaI rahyo che ane have pachI e oksapharDanI boDeliyana lAyabrerImAM paNa darzAvavAmAM viSaya: samaNa surammAM jJAna mimAMsA. Avaze. A vibhAganuM pramukhasthAna DaoN. kalA AcArye saMbhALyuM hatuM. jainapIDiyAnA projekTanI mulAkAte AvelA prinsa cArlsanuM vikToriyA bhojana pachI aMtima sezana (Validactory Session)-samApana eNnDa AlbarTa myujhiyamanA ceramena pola rUDoka ane InsTiTyUTa oNpha samArohanI zarUAta thaI. jemAM DaoN. esa. ke. bhavAnIe svAgata pravacana jainolojInA DepyuTI caeNramena nemu caMdarayAe bhAvabhInuM svAgata karyuM hatuM. ApyuM ane A parisaMvAdanI agatyatA samajAvI. tyArabAda bhAga lenArA tyArabAda zrI nemu caMdarayAe InsTiTyUTa oNpha jainolojInA DAyarekTarsa pepara rajU karanArAmAMthI DaoN. rAmajI siMghe peparanI rajUAta bAda thatI carcAnI ane vikToriyA eNnDa AlbarTanA mahattvanA adhikArIonI teonI sAthe kadara karI. DaoN. sAgaramala jaine kahyuM ke parisaMvAdathI vidvAnone maLavA mATe oLakhANa karAvI. ane vicAronI Apa-le mATe moko maLyo. DaoN. dAmodara zAstrIe kahyuM ke A yugamAM 'samaNasutta' para parisaMvAdanuM Ayojana karavuM e mahAbhAgya A prasaMge zrI nemu caMdarayAe jaNAvyuM ke hIjha royala hAyanesa, prinsa cArlsa jainapIDiyA pradarzananI mulAkAta lIdhI te mATe jaina samAja teono che. te pachI A vibhAganA mukhya vaktA jaina jagatanA jANItA DaoN. dhanavaMtabhAI zAha hatA. jemano paricaya ApatA DaoN. kokilA zAhe temane udyogapati AbhArI che. A projekTa ane jaina samAja mATenI teonI ruci ane ane jainolojIsTa tarIke biradAvyA ane jemaNe be pUrNa divasa emAM hAjarI lAgaNIe AjanA divasane amArA mATe ati mahattvano banAvyo che. ApI temaNe potAnuM vaktavya rajU karyuM ane Concluding Remarks prinsa oNpha cArlsane vikToriyA eNnDa AlbarTa myujhiyamanA kyureTara nika barnArDa ane jainapIDiyAnA niSNAta yunivarsiTI oNpha perisanA prAdhyApaka mAM keTalAMka sUcano AvyA ane kahyuM ke A ghaNo ja paripUrNa sukhada anubhava A parisaMvAda dvArA thayo jenAthI jJAnanI vRddhi thaI. temaNe jainolojI korsanA DaoN. nalInI balabIre pradarzananI samajUtI ApI hatI. prinsa oNpha cArlsa jaina khagoLazAstra ane jaina sAdhuonI 15mI sadInI jIvanacaryAne darzAvatI vidyArthIone Certificates pradAna karyA. ane tenuM mahattva samajAvyuM. aMtamAM hastaprato rasapUrvaka nihALI hatI ane tyArabAda jainapIDiyA dvArA hastaprato DaoN. gItA mahetAe AbhAravidhi karI. kaI rIte sarva koIne prApya banaze, tenI mAhitI ApavAmAM AvI hatI. TUMkamAM, parisaMvAde bauddhika khorAka pUro pADyo (intellectual feast) A prasaMge jaina samAjanA ekaso jeTalA agraNIo, briTiza lAyabrerI, badhA ja bhAga lenArAone, vaktA-zrotAone ane A eka anokho velakama TrasTa ane boDeliyana lAyabrerInA agraNIo prinsa oNpha velsane parisaMvAda banI rahyo. maLyA hatA. e pachI vikToriyA AlbarTa myujhiyamanA DepyuTI betha mekakIlo -DaoN. kokilA zAha ane InsTiTyUTa oNpha jainolojInA DirekTara mehula saMgharAjakAe projekTanI 9323079922 vAta karI hatI ane A projekTane sahAya karanAra herITeja grAMTa laMDana kamiTinA ceramena vesalI kere AbhAravidhi karI hatI. vizvavyApI onalAIna mAhitI-saMdarbha A samagra projekTanI vizeSa mAhitI www.jainpedia.org parathI ApatI jainapIDiyAno laMDanamAM prAraMbha athavA jainapIDiyA TImano saMparkaH
[email protected] InsTiTyUTa oNpha jainolojI dvArA taiyAra thayelA jainapIDiyA ekjhIbIzana 020 8236100 para karavAthI maLI raheze. ane jainapIDiyA onalAIna DIjITala risorsane nihALIne IMglenDanA hIjha -laMDanano patra raoNyala hAInesa prinsa oNpha cArlsa atyaMta prasannatA vyakta karI hatI. A 21, navembara, 2010 kAryakrama 18mI navembare laMDananA vikToriyA eNnDa AlbarTa myujhiyamamAM * * *
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 prabuddha jIvana Disembara 2010 jaina pAribhASika zabdakoza a DaoN. jitendra bI. zAha (okTobara 2010nA aMkathI AgaLa). lekhaka jaina dharmatattvanA prakAMDa paMDita, graMthakartA, ane prabhAvita vaktA che, deza-paradezanA jena-ajenone jaina dharma viSayaka aneka vyAkhyAnono lAbha eozrIe Apyo che. vartamAnamAM amadAvAdanI ela. DI. InsTiTyUTanA eo niyAmaka che. 6 54. nircantha -: jenAmAM sarvajJapaNuM na hovA chatAM rAgadveSano atyaMta abhAva hoya ane aMtarmuhUrta jeTalA vakhata pachI ja sarvajJatva pragaTa thavAnuM hoya te "nirjhantha'. sarvajJatA na hone para bhI jisa meM rAgadveSa kA atyaMta abhAva ho aura antarmuhUrta ke bAda hI sarvajJatA prakaTa honevAlI hai| One who is utterly devoid of the knot of attachment and aversion, and the person who is not yet a complete nirgranth but it is a candidate for the status of a real inrgrantha. 655. nirjarA anuSThAna Adi dvArA karmanuM AtmapradezathI chUTuM paDavuM eTale ke karmano kSaya thavo. anuSThAna Adi dvArA karma kA kSaya krnaa| By the force of penance the karma gets released from the soul-units this is known as cessation of Karma. 656. nirjarAnuprekSA : aNadhAryA prApta thayela kaTuka vipAkomAM samAdhAna vRtti keLavavI ane jyAM zakya hoya tyAM tapa ane tyAga dvArA kuzaLa pariNAma Ave tevI rIte saMcita karmone bhogavI levAM, tenuM ciMtana e nirjarAnuprekSA. acAnaka prApta hue kaTuka vipAkoM meM samAdhAna vRtti sAdhanA tathA jahA~ sambhava ho vahA~ tapa aura tyAga dvArA kuzala pariNAma kI prApti ho isa prakAra saMcita karmoM ko bhoganA nirjarAnuprekSA hai| One develops a feeling of satisfaction in relation to the bitter fruits of karma brought about involuntarily and that as far as possible one reaps the fruit of the accumulated karmas through penance and renunciation so as to meet with consequences that are auspicious. 657. nirdeza svarUpa (tattvaruci) tttvruci| Svarupa or nature of an inclination towards truth. 658. nirbhayatA : bhayano tyAga. bhaya kA tyaag| Renunciation of fear. 659, nirmANa (nAmakarma): zarIramAM aMgapracaMgone yathocita sthAne goThavanAra karma te nirmANa nAmakarma. zarIragata aMGgo aura upAGgo eko yathocita sthAna para rakhanevAlA karma nirmANa nAmakarma hai| The karma which causes the placement of the different bodily parts and sub-parts at their respective proper places that is called nirmana. 660. nirvanA : pudgala dravyanI je odArika Adi zarIrarUpa racanA. pudgala dravya kI jo audArika Adi zarIrarUpa rcnaa| Pudagala-Substance is constructed in the form of a body of the audarika type. 661. nivRtIdriya zarIra upara dekhAtI IndriyonI AkRtio je pugalaskaMdhonI viziSTa racanAo che, te nivRtaudriya. zarIra para dikhanevAlI indriyoM kI pudgalaskandhoM kI viASSTa racanA ke rupa meM jo AkRtiyA~ hai unako nirvRtti-indriya kahate haiN| Those shapes of the cognitive organs which are outworldly visible in a body & which are of the form of a specific construct made out of physical aggregrates are called nirvrttundriya. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke)
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara, 2017 prabuddha jIvana 5. pustakanuM nAma : sammati tarka prakaraNam (saMskRta) to sAthe sAthe vividha sAdhujananA-gurujanonA bhAga-1-2 bodha vacano che. paMDitajanonA jIvanano jIvaMta saMpAdaka : zrImad vijaya kIrtiyaza sUrIzvarajI saMdeza che. sAdhakonA sAdhanA mArganI uttama jhalaka prakAzaka : sanmArga prakAzana-amadAvAda | DaoN. kalA zAha che. sAmAjika rIte dInaduHkhI mAnavonI kathanI mUlya : rU. 125/-, pAnA :268, AvRtti :1 che. te uparAMta janajIvanamAM upayogI thAya tevA 2009. | tejasvIvaktA che. 'gujarAta samAcAra' akhabAranA jIvana prasaMgonuM Alekhana che. temAM lekhikAno mahAvAdI zrutakevalI pU. AcArya zrI siddhasena "amRtanI aMjali' vibhAgamAM prakAzita 36 hetu to adhyAtmayoga pratye javAno che. A dIvAkarajI dvArA racita aneka graMthomAM zreSTha graMtha lekhono A preraka saMcaya che. pustakamAM lekhikAnA saMvedanonA saMbhAraNA che, tarIke 'sammati tarka prakaraNA' cheA graMthamAM kAyA e kailAsa ane mana e mAna sarovara temanuM jIvanadohana che. durlabha evA mAnavajanmamAM viSayonI vyApakatA, jaina zAsananA mULabhUta che. kAyAne kalAsa ane manane mAna sarovara " maMgala' sAdhya karavuM, saunuM maMgaLa cAhavuM e che. padArthonI spaSTatA, arthanI gaMbhIratA, anekAMta- banAvavuM hoya to jarUriyAta rahe che. lakSyabaddha maMgala eTale sukhane lAve, pApane gALo, vAdanI sudaDha sthApanA, anubhavanA paripAka rUpa banavAnI. puSya pAse sugaMdha ja maLe ne durgadha kadApi sadguNonA sarjana dvArA jyAM AtmA prabhutvanI vacano vagere jovA maLe che. A graMthanuM saMpAdana nahi, Amavaza pAse mAdhurya ja maLe ne keTatA bhUmikAne sparzI javA satata prayatnazIla banato zrImad vijayaza kIrtiyazasUrIzvarajIe karela che, kadApi nahi, ne sAcA motI pAse mulyavattA ja rahe che, e yAtrAnuM nAma "maMgalayAtrA', A graMthane traNa khaMDamAM vaheMcavAmAM Avyo maLe ne mUlyahInatA kadApi nahi, to ApaNA vAMcatA pAra vinAnA prasannatA thAya tevuM A che. prathama nayakAMDa, dvitIya upayoga khaMDa athavA AcAra-vicArane 5 uttamatA ja vare ne adhamatA pustaka vAMcavA ane vasAvavA jevuM che. jJAnakAMDa ane tRtIya kSeya kAMDa che, kartAe A kadApi nahi. AvI lazyabaddhatA keLavAvI joIe, XXX graMthanI racanA maMdabuddhivALAo Agamano hArda e layabaddhatA keLavavAmAM sahAyaka bane tevuM A pustakanuM nAma : yoga pUrva sevA pAmI zake te hetuthI karI che. pustaka "mAna sarovaranAM motI' che, lekhaka : mu. saMyamakIrti vi, ma, upayoga kAMDa athavA jJAnakAMDamAM dravyAstika A pustakamAM raju thayela aneka ciMtana, pravacanakAra : munisaMyama kIrti vi. naya viSayanuM tathA paryAyAstika nayana viSaya rUpa dRSTAMto, satya ghaTanAo lakSyabaddhatA keLavavAmAM prakAzaka : sanmArga prakAzana jJAnanuM svarUpa spaSTa karyuM che. tRtIya kAMDamAM sAmAnya vAcakone satata sahAyarUpa thAya tevA che. jaina zramaNa prApti sthAna : bIjala gAMdhI, ane vizeSa paraspara sApekSa ja che ane baMnene tarIke Apela maMgala upadeza A pustakanA 3, nIlakaMTha baMgalo, Agama phleTanI najIka, nirapekSapaNe rajU karavAthI zuM prApta thAya che tenI AlekhananI pArzvabhUmimAM rahela che. suvidhA zopiMga senTaranI pAchaLa, pAlaDI, spaSTatA karI che. 1 x x x amadAvAda-380007. mo. : 9824093339 Ama traNe kAMDamAM mukhyatve anekAMta siddhAMtanI pustakanuM nAma : mArI maMgalayAtrA mUlya : amUlya, pAnA :68, AvRtti :prathama, ja vyApakatA savizeSa jovA maLe che. lekhaka : sunaMdAbahena vohorA muni saMyamakIrti e muMbaIyazrIpAlanagara tathA - saMpAdakazrI A graMtha vize kahe che : prakAzaka : AnaMda sumaMgala parivAra borIvalI ane amadAvAdevasaMtakuM jamAM 'A graMthanA abhyAsa dvArA jIvananA pratyeka amerikA-amadAvAda. cAturmAsa daramiyAna 'yogapUrva sevA' upara vyavahAromAM anekAMta siddhAMtano upayoga karIne prApti sthAna : sunaMdAbahena vohorA vyAkhyAno ApyA hatA. te vyAkhyAnonA aMzone jIvanane paramAtmAnuM AjJAmaya banAve tevA 5, mahAvIra sosAyaTI, amadAvAda-380007. saMkalita karI A pustakamAM prakaTa karyA che. ekamAtra AzayathI A graMthanuM saMpAdana ane racanA gujarAta bhArata. phona : 079-26587954. | 'yogapUrva sevA' yoganI prathama bhUmikA rUpa kArya karavAmAM AvyuM che.' mUlya : amUlya, pAnA 384, AvRtti :prathama- che, prathama bhUmikA jeTalI suvyavasthita ane majabUta XXX 2006. hoya che, teTalI AgaLanI bhUmikAonI pragati pustakanuM nAma : mAnasarovaranAM motI dharmapremI, tattvaciMtaka, tattvarasika suzrAvikA jhaDapI ane saraLa bane che, prathama bhUmikAmAM khAmI lekhaka : AcArya vijaya rAjaratnasUri evA sunaMdAbahena vahorAnI kalamathI pragaTa thayela rahI jAya to AgaLanI bhUmikAo paramArthathI prakAzaka : zrI dharmakupA TrasTa, darbhAvatIyaDabhoI tIrtha "mArI maMgalayAtrA' pustaka temanA jIvananuM tAraNa prApta thatI nathI. prAptisthAna : zrI dharmakupA TrasTa, pro. naTubhAI che. temanuM jIvana A pustakamAM zabdarUpe che. lekhakanuM dhyeya e che ke 'yogapUrva sevA" pI. zAha yaza riSabha, DabhoI, ji. vaDodarA gurUjanoe dharmano marma batAvyo che tenuM ahIM pustakanA sevana dvArA mumukuo yogamArgane prApta 39 1110, Acamana che. karI mukti mArge prayANa kare. huM che ? mUlya : rU. 30/-, pAnA :144, AvRtti :prathama | A dharmakathA ke parAkramakathA nathI, paraMtu bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, e-104, gokukladhAma, pujyapAda AcAryadeva zrI vijayarAjaratna sAMsArika ane AdhyAtmika jIvananA anubhavo goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. sUrIzvarajI mahArAja siddhahasta sAhityasarjaka ane che. temanA jIvananA sukhada, duHkhada prasaMgo che. phona naM. : (022) 22923754 che.
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. 1.6067/57 Licence to post without prepayment.No.MR/Tech/WPP-290/South - 290/2009-11 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001 On 16th of every month + Regd. No. MH/MR/ SOUTH-146 / 2009-11 PAGE No. 36 PRABUDHHA JIVAN DECEMBER-2010 hatuM, Man can be destroyed, cannot be defeated | paMthe paMthe pAtheya bhAratI zarmA sAthe Ama to to mahebUba desAna'phil bu ekeDemI' nAmaka eka mAro koI khAsa paricaya nahIM. nAnakaDI zALA zarU karI hatI. Ayojana karyuM hatuM. vArSika utsavamAM kothaLA doDa, paNa temanA pati saMjaya zarmA mArA Ph. D.nA dhaMdhukAthI be eka kilomITaranA aMtare aDavALa lIMbu camacI doDa jevI spardhAomAM doDatA vidyArthI hatA. e nAte varSo pahelAM temaNe mane roDa para eka nAnakaDuM makAna saMjaye banAvI ApyuM bhUlakAone protsAhita karavA bhAratI paNa temanI temanA dhaMdhukAnA ghera jamavA notaryo hato. e hatuM. temAM bhAratI zALA calAvatI hatI. e divase sAthe doDatI. koI bALaka doDatA doDatA paDI jAya samaye ujaLovAna, ghATIlo deha , bolakaNI AMkho huM tenI zALAe pahoMcyo tyAre bhAratI daravAjA tyAre bhAratI tenI pAse doDI jatI ane tene punaH ane hoTho para smita dharAvatI paccIsaika varSanI para mArI rAha mAM UbhI hatI. mane joI e mArI doDavA hiMmata ApatI, bALaka puna: doDatuM thAya yuvatI sAthe mAro paricaya karAvatA saMjaye kahyuM kAra pAse doDI AvI. huM tene joI navAI pAmyo, tyAre teno AnaMda bhAratInA caherA para upasI ghATIlA dehane badale bhAratInI sthULa kAyA mArI Avato. AvI spardhAo pachI InAma vitaraNano | 'sara, A mArI patnI bhAratI che.' AMkhone khUMcavA lAgI. caherAnI namaNAza para kAryakrama yojAyo, mArA hAthe dareka bhulakAne ane te divase bhAratIe mane pote bina carabInA thara jAmI gayA hatA. camakatI bolakaNI InAmo apAyA, pachI ame bhAratInI oNphisamAM gujarAtI hovA chatAM potAnA hAthe banAvelI AMkho nisteja hatI. ane baMne AMkho kALA AvyA tyAre saMjaya mane maLavA Avyo. e samaye svAdiSTa gujarAtI vAnagIo bhAvapUrvaka jamADI kuMDALAothI gherAI gaI hatI. alabatta tenA bhAratI ophisamAM na hatI. e takano lAbha laI hatI. basa, bhAratI sAthenI e mArI prathama smitamAM e ja mIThAza hatI. tenA AvakAramAM e meM saMjayane Takora karatAM kahyuM. mulAkAta. e pachI saMjaya mane pIeca.DI.nA kArya ja prema hato. meM kAramAMthI bahAra nIkaLI tene prathama "saMjaya, tuma bhAratIkA khyAla nahIM rakhate, aMge maLato, jyAre bhAratI mane phona para maLI ja kahyuM, - dekho usakI kyA hAlata ho gaI hai !' letI. e vAtane daseka varSa vItI gayA. chatAM 'bhAratI, ye kyA ho gayA Apako ? kahAM dasa saMjaya mArI Takora sAMbhaLI gamagIna thaI bhAratIno ghATIlo deha, namaNo cahero, bolakaNI sAla pahelethI bhAratI aura kahAM AjakI bhAratI !' gayo. tenI AMkhomAM bhinAza prasarI gaI. tenI AMkho ane madhura smita mArI smRtimAM akabaMdha mArA praznane saMbhALI bhAratI thoDI khacakAI. badalAyelI mukhamudrAne huM avAcaka najare tAkI jaLavAI rahyA hatA, daseka varSanA aMtarAla pachI pachI bolI, rahyo. eTale saMjaye dhImA svare mane kahyuM, acAnaka eka divasa bhAratIno phona Avyo. eja "sara, vakta vaktakA kAma karatA hI hai.' "sara, ApaNe kyAM chupAnA, bhAratI venarsa madhura svaramAM te bolI UThI, ' ane ame banne tenI oNphisamAM pravezyAM. grenyulomeTorsIsa (Wegeners Granulo| 'sara, meM bhAratI bola rahI huM, mujhe bhUla to ophisamAM besI teNe mane potAnI nAnakaDI skUla matorsis) kI dardI hai, ye esA roga hai jisameM nahi gaye ?" vize utsAhathI mAhitI ApI. dhaMdhukA gAmanI khUnake gaDhe ho jAte hai, kIDanI ora lIvara kAma | 'tujhe kaise bhUla sakatA huM, terA svAdiSTa khAnA AsapAsanA gAmo dholerA, pIpaLI, polArapura, karanA baMdha kara dete hai, IsakA koI IlAja nahIM. abhI taka mujhe yAda hai.' bhImanAtha, jasakA, jhInjhara, aDavALa, jALiyA, dAktarone kahe diyA he jItanI jiMdagI hai use | 'sara, Apako merI skUla ke vArSika utsavameM phedarA, rANapura, nAganeza jevA gAmomAMthI ekathI apane tarIke se jI lene do. kalakI khabara nahIM.' AnA paDegA.' | navamA dhoraNanA vidyArthIo tenI zALAmAM Ave huM saMjayanI vAta sAMbhaLI stabdha thaI gayo. ghaNA varSo pachI bhAratIno avAja sAMbhaLI che. bALako mATe gAmaDe gAmaDe pharI temanA 'bhAratI ya jAnatI che ?' thoDA svastha thatA mane AnaMda thayo chatAM samayanI samasyAne kAraNe vAlIone samajAvavA ane e pachI grAmya puchayuM. meM tene nA pADI, paNa ema mAnI jAya to bhAratI saMskRtimAMthI AvatA bALakonuM aMgrejI mAdhyama 'sara use saba patA hai, vo kahatI hai, meM IsI nahi, atyaMta premabharyA svare Agraha karatAM te bolI dvArA ghaDatara karavAnuM kArya kaparuM che, chatAM bhAratI baccoM ke sAtha khelate khelate maranA cAhatI huM. UThI, ekale hAthe te karatI. aMgrejI mAdhyamanI zALA esI mota agara A jAye to tuma ronA mata.' Apa jaba kaheMge taba rakheMge. para Apako hI hovA chatAM bhAratIya saMskRti ane sabhyatAnA ATaluM bolatAM to saMjaya bhAMgI paDyo, ane AnA hogA.' pATho bALakone bhaNAvavAnI nema bhAratInA potAnA AMsuone khALavA oNphisanI bahAra doDI aMte mArI anukULatA mujabanI eka tArIkha zabdomAM bhAsatI hatI, atyaMta apUratI sAdhana gayo. ame ATalI vAta karI tyAM to bhAratI AvI ame nakakI karI. chellA daseka varSamAM bhAratIe sAmagrI vacce paNa bhAratIe suMdara vArSika utsavanuM (vadhu mATe juo anusaMdhAna pRSTa 11) Printed & Published by Nirooben Subhodbhai Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddey Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbal-400004. Temporary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbal-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.