________________
૧૨.
પ્રબુદ્ધ જીવન
માર્ચ ૨૦૧૦
મહાવીર કથા શા માટે ? ભગવાન મહાવીરના જીવનની મહત્ત્વની ઘટનાઓ અંગે આપણે પરિચિત સમાજમાં અપરિગ્રહનો ઉપદેશ આપ્યો. એ ધાર્મિક ક્રાંતિને આવરી લેવાનો છીએ, પરંતુ મુખ્યત્વે એમના જીવનની જાણીતી ઘટનાઓ દ્વારા જ એમને આ મહાવીર કથાનો ઉદ્દેશ છે. જોવાનો-પામવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે. ચંદનબાળાની ઘટના સહુ કોઈ જાણે ભાવના અને ક્રિયાને જોડવાનો ભગવાન મહાવીરે ઉત્કૃષ્ટ પ્રયાસ કર્યો, જેમાં છે, પરંતુ કટપૂતનાની ઘટનાથી ઘણા અજાણ છે. સંગમદેવે ભગવાન મનની શક્તિને માટે પચ્ચખ્ખાણ, ધ્યાનની ઉચ્ચ ભૂમિકા માટે કાઉસગ્ગ, મહાવીરને કરેલાં ઉપસર્ગો વિશે જાણકારી ધરાવનાર મળે, પરંતુ અચ્છેદક આંતરદોષોની ઓળખ માટે પ્રતિક્રમણ, આંતરશુદ્ધિ માટે પર્યુષણ અને વીરતાના કે આજિવક સંપ્રદાય વિશે બહુ ઓછી જાણકારી જોવા મળે છે. સર્વોચ્ચ આદર્શ સમી ક્ષમાપના જેવી ભાવનાઓને પ્રબોધી. જીવનની પ્રયોગભૂમિ
હંમેશાં એવું બનતું આવ્યું છે કે કેટલાક પ્રચલિત પ્રસંગો સમાજમાં પર આ ઉન્નત ભાવનાઓને ક્રિયાશીલ બનાવવાનો પ્રયત્નો કર્યો. આ ભાવ અને ગીત-સંગીત, સ્તવન કે કથારૂપે ખૂબ જાણીતા બનતા હોય છે અને કેટલાક ક્રિયાનો સેતુ દર્શાવવાનો આ મહાવીર કથાનો આશય છે. પ્રસંગો એ સમગ્ર જીવનની અગત્યની કડી હોવા છતાં અજ્ઞાત રહેતા હોય ભગવાન મહાવીરનું જીવન એક સત્યશોધકની અધ્યાત્મ-યાત્રા છે, તો છે. કોઈપણ ચરિત્રને જોઈએ તો એને સંપૂર્ણતયા જોવા માટે જાણીતા એમાં બનતી ઘટનાઓ આધ્યાત્મિક રહસ્ય ધરાવે છે. એમની સાધનાની અને ઓછા જાણીતા એવા તમામ પ્રસંગોને અખિલાઈપૂર્વક જોવા જોઈએ ભૂમિકાને જોવાનું સહુને મન થાય. પ્રસંગની સપાટી ભેદીને એની ભીતરમાં અને તેના પ્રયાસરૂપે આ મહાવીર કથાનું આયોજન કર્યું છે.
જોવાનો પ્રયાસ કરનાર જ એ સાધનામૃત પામી શકે છે. તેથી આ મહાવીર ભગવાન મહાવીર મહાન ક્રાંતિકારી હતા, એ વિગત પર પૂરતો પ્રકાશ કથામાં એમના સાધનાના પંથની યાત્રા બતાવવાનો હેતુ રાખ્યો છે. આવા જીવનને પડ્યો નથી. એમણે ક્રૂરતા, ધર્માધતા અને ઈજારાશાહીના આધિપત્યને દૂર કથા, ગીત, સ્તવનરૂપે આલેખવાનો આ પ્રયાસ એ માટે છે કે જેમાંથી કર્યું. નારી સન્માન અને માનવગૌરવની વિચારધારા વહેવડાવી. જાતિ, કુળ શ્રોતાઓને ભગવાન મહાવીરના વિરાટ જીવનનો સ્પર્શ થાય. કે વર્ણને બદલે વ્યક્તિની એના ગુણ, કાર્ય અને પરિશ્રમથી પહેચાન આપી. ગીતો, દુહા, ચોપાઈઓ કે સ્તવનનોનો ધોધ વહેવડાવીને શ્રોતાના પુરુષાર્થનો પ્રભાવ પ્રગટ કર્યો. અશ્વમેઘ અને નરમેઘ સામે ઝુંબેશ ઊઠાવી મનોરંજનને બદલે એની ભગવાન મહાવીરના જીવનને સમગ્રતયા જાણવાની અને તેને સર્વથા નષ્ટ કર્યા હતા.
અધ્યાત્મતૃષા તૃપ્ત થાય એવા આશયથી કોઈપણ રૂપમાં હિંસાને ત્યજવાનો શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંઘના સર્વે સભ્યો અને
આ મહાવીર કથાનું આયોજન કર્યું છે. ઉપદેશ આપ્યો. પ્રબુદ્ધ જીવન'ના વાચકોને સમર્પિત
- સ્તવન અને સંગીતના સથવારે આ આ રીતે બદ્ધમાન બની ગયેલા
નિમંત્રણ
કથા પ્રસ્તુત કરશે જૈન દર્શનના વિશ્વમાં વર્ધમાને ક્રાંતિકારી પરિવર્તનો ભગવાન મહાવીર જન્મકલ્યાણક દિવસ નિમિત્તે
આંતરરાષ્ટ્રીય ચિંતક અને પ્રચારક કર્યા. ભગવાન મહાવીરના ચરિત્રને શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ” દ્વારા આયોજિત દ્વિ દિવસીય
તેમજ તીર્થકર મહાવીર વિશેના ગ્રંથોના સમજવા માટે આ ક્રાંતિકારી
પ્રસિદ્ધ લેખક પાશ્રી ડૉ. કુમારપાળ પરિવર્તનોની છબીનીરખવી અનિવાર્ય || મહાવીર કથા ||
દેસાઈ. છે. માત્ર ત્યાગ અને વૈરાગ્ય જ નહીં, TI મહાવીર કથા ||
મહાવીરના ચિં તન-દર્શનને પરંતુ એમણે કરેલો સમગ્ર સૃષ્ટિનો કથા તત્ત્વ, સંગીત અને અભિનવ દર્શનનો ત્રિવેણી સંગમ
અભિનવ પરિમાણથી પ્રસ્તુત કરતી આ વિચાર આમાં ધબકે છે અને તેથી આ પોતાની આગવી શૈલીથી સ્વમુખે જ પ્રસ્તુત કરશે
| પ્રકારની “મહાવીર કથા', એ પણ એક મહાવીર કથાનો એક ઉદ્દેશ ભગવાન
જ ચિંતક દ્વારા વહેતી કરવી એ એક મહાવીરે કરેલી સામાજિક, આર્થિક
જૈનદર્શનના આંતરરાષ્ટ્રીય ચિંતક અને તીર્થકર મહાવીર વિશેનાં ગ્રંથોના પ્રસિદ્ધ લેખક
વિરલ પ્રયોગ છે. અને રાજકીય ક્રાંતિના પ્રભાવને
મહાવીર જન્મ કલ્યાણકની પૂર્વ દર્શાવવાનો છે. પદ્મશ્રી ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈ
સંધ્યાએ અને જન્મ કલ્યાણકના ધર્મની દૃષ્ટિએ જોઈએ તો સંગીત સાથ: મહાવીર શાહ અને ગાયક વૃંદ
દિવસની સવારે, ચિત્ત વિકાસનો આ ભગવાન મહાવીરે આત્મા એજ
(૧) તા. ૨૭–૩–૨૦૧૦, શનિવાર, સાંજે ચાર કલાકે સ્થળ : કે. સી. કૉલેજ હૉલ, ચર્ચગેટ, મુંબઈ.
ઉત્સવ પ્રસંગ-“મહાવીર કથા” શ્રી મુંબઈ પરમાત્માના સિદ્ધાંતની ઘોષણા કરીને (૨) તા. ૨૮-૩-૨૦૧૦ રવિવાર, સવારે દસ કલાકે
જૈન યુવક સંઘ એના સભ્યો અને ઈશ્વરની અધીનતા ઘટાડી, જગતના સ્થળ : ભારતીય વિદ્યા ભવન, હૉલ, ચોપાટી, મુંબઈ.
પ્રશંસકોને આદર સહ અર્પણ કરે છે. સર્વ મતોને સાપેક્ષ સત્યવાળા ઠરાવ્યા.
આ પ્રસંગે તા. ૨૮ માર્ચના શ્રી કુલીન વોરા સર્જીત ૩૬૫ દિવસની ) આપ સર્વને ભાવભર્યું આમંત્રણ છે. અનેકાંતદૃષ્ટિથી જગતને જોવાનું કહ્યું.
૩૬૫ બાળકો માટેની જૈન વાર્તાઓના કેલેન્ડર “જૈન બાળ પતંગિયા' આચારમાં અહિંસા, વિચારમાં - ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈના શુભ હસ્તે લોકાર્પણ
-શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંઘ અનેકાંત, વાણીમાં સ્યાદ્વાદ અને
કારોબારી સમિતિ અને સંઘ પરિવાર પ્રવેશપત્ર માટે શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંઘનો સંપર્ક કરવા વિનંતી. )