Book Title: Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1953 Year 13 Ank 17 to 24 and Year 14 Prabuddha Jivan Year 01 Ank 01 to 16
Author(s): Parmanand Kunvarji Kapadia
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525938/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa : 14 aka 17 |153 - 1953/ zrI muMbaI jaina yuvaka sa'dhanu pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbaI : 1 jAnevArI 1953, guruvAra jIvo jIvasya jIvanam 'jIva jIvanu jIvana che' evI lokAkita prasiddha che tenu mULa -vanamAM rahela pazutA athavA amAnuSI bhAveAmAM che. javAnA ekendriyathI mAMDI paMcendriya sudhInA varyAM che. temAMthI amuka pa Mcendriya tiya cuM ane manuSyane bAda karIe tA sarva jIvAnI yAniemAM ukata sUtra tenA yathA rUpe jovA maLe che, eTale satra matsyagajJAgala nyAya pravRtta che. moTA jIvA nAnA nAnA sahAra karIne ja jIvananirvAha kare che. tiryaMcanI vAta javA daIe ane manuSya jAtinA bhUtakALa viSe jo vicAra karIe te| jaNAze ke manuSya paNa manuSyane saMhAra karIne jIvananirvAha karyAM che. jema jema temAM manuSyatAneA vikAsa thayuM che tema tema jIpananirvAha mATe vahatyAnuM kSetra saMkucita thatuM gayuM che. sauthI Azcaya nI vAta to e che ke manuSyanA dhArmika jIvananA prAraMbhane itihAsa joIe chIe te tyAM paNa jIvahatyA te zuM paNa manuSyahatyA suddhAM dharmanuM aMga manAyu' che. ane evI hatyA karIne chevaTe te tenA upayoga jihna tRptimAM ja thatA hatA. dhanA AvI prAthamika samajathI jyAre manuSya upara uDayo tyAre teNe . sarva prathama ahiM sAnI pratiSThA karI ane nizcaya karyo ke hiMsA ane dhatA meLa nathI, paNa ahi MsA ane dhama nu aikaya che. samaja eka vastu che paNa tene jIvanamAM utAravI e taddana judI vastu che. eka tattva hAtha lAgyA pachI tene jItamAM kema utAravuM che.enI mathAmaNu cAlI. A 48 - tattvajJAnanA prAraMbhanA vicAra karIe to ati prAcIna kALamAM paNu, jyAre manuSyane kazu ja tattvajJAna hatuM nahIM, jyAre paNa teNe aNu aNumAM jIyAnuM astitva svIkAryuM ja hatu tene satra cetana tattva-jIvanatattva-nuM astitva bhAsyuM hatuM AvI sthitimAM jyAre tene ahiMsAmAM dhama samajAya tyAre ahiM sAta jIvanamAM sthAna kevI rIte devu' tenI uMDI mathAmaNa cAle te svAbhAvika che. jIvananI eka paNa paLa evI nathI jyAre tene zvAsocchavAsa vinA cAlatu hAya-ane je vAyumAM chatra hoya te! te vinA jIvana kevI rIte Take ? ane ahiMsAnuM pAlana kevI rIte thAya ? bhojanamAM dekhItI rIte mAMsa je kahevAya che. tene choDI de, chatAM jIvazUnya evI kaI vastu che jenA AdhAre te jIvana TakAvI zake ? jala, thala, sarvatra veAnuM sAmrAjya che, te ahiMsaka krama anI zakAya ? ' A mathAmaNamAMthI nivRttimArga tarapha dhArmika lAMkAnI pravRtti thaI. te eTale sudhI ke zarIratI, vacananI ane manana baMdhI ceSTAone rokavAnA prayatna karavAmAM Avyo. A mArga ati kANu hatA. ekaladokala vyakitane mATe sa`bhavita chatAM te sadharUpe sa MgaThita kAi samAja mATe sathA asa'bhava hatA. pariNAme nivRttimArgI ene hiMsA-ahiMsAnI vyAkhyA viSe punarvicAra karavA paDayA, O rajIsTarDa na. bI. 4266 vArSika lavAjama rUpiyA 4 ane phalasvarUpe dekhAtA vavadhamAM hiMsA mAnavI ja joIe e vicArane jatA karavA paDayA. hi sAneA AdhAra dekhItA vavadha upara ja nahIM paNa vadhakanA mAnasika bhAvenA upara paNa che ane te paNa mukhyarUpe che ema mAnavuM paDayuM. A prakAre ahi sAmA| - ee peAtAnI hAra kabUlI aMne bIvo nIvazya pIvanam e sUtranuM sAmrAjya aTaLa che ema svIkArI lIdhuM.... nivRttimArgIoe peAtAnA anubhavane khaLe je hiMsA-ahiM sAtI vyAkhyA zodhI ane svIkArI tethI pravRttimArgIone te temAM eka sArU evu hathIyAra maLI gayuM. zrImad bhagavadgItAmAM ahiMsAnI e ja vyAkhyAnuM rUpAntara maLI Ave che, ane AtmA te acchedya che, adAhya che ema kahIne zatru havAmAM kazI ja hiMsA nathI ema pratipAdana karavAmAM Avyu che. ka vyabuddhi mukhya che. manuSyanA kanyA prakRtie nakakI karelAM che ane te karavAmAM anAsakata bhAva hoya to kartAne koi paNa prakArakama badha-pApabdha nathI ema kahI kSatrIyanuM kartavya zatrudha hAi te karavAmAM kazuM ja pApAcaraNu mAnavA ii AvazyakatA nathI ema pratipAdana karavAmAM AvyuM. saravALe nivRttimAgI hoya ke pravRttimArgI te banne dekhItA vavadhamAM ekAMta pApa cheja ema mAnatA nathI. A prakAre bhAratIya dhArmika sUkSmavicAraka hiMsAahiMsAne viveka karavAmAM eka hada sudhI AgaLa vadhI aTakI gayA che. ane bhAvo nIvaya gavanamU'e sUtrane kheATuM pADI zakayA nathI. jIvahatyAnA kSetrane saMkucita karI zakayA che paNa jIvahatyAthI savathA bacavAno mArga zodhI zakayA nathI. AmAM paristhitinI anivAya tA kAraNa che ke manuSyanI peAtAnI svA tatparatA e vicAratu prApta thAya che. ke prANadhArI jIvanI paristhiti ja evI che ke te svA tatpara na heAya chatAM paNu kazI ja pravRttithI zUnya-sazUnya thaI A lAkamAM TakI ja zakatA nathI. pravRttizUnya thavu eTale mRtyu-pachI te bhalene mokSa mATe hAya-nAtaravuM ja joie. ema nathI banatuM ke te pravRttizUnya thaI pazu jAya ane A lekamAM jIvatA paNa rahe. A ja kAraNa che ke jainamate yAgIkevalInA samaya pAMca svAkSaranA uccArathI paNu alpa manAya che. eTale manuSya je karI zake che te eTalu' ja ' vahatyA-hiMsAnu kSetra ANu karI zake che paNa tenA sathA lApa karI zakatA nathI. A anivAya paristhiti manAvI joie. A dRSTie jyAre vicAra karIe chIe tyAre manuSya ahiM sAnI atyAra sudhI je pragati karI che te ujjavala che... enI hiM sAzakita vijJAne je vadhArI ApI che te jotAM tenI ahiMsA- `zakitanI pragati paNa teTalA ja vegamAM thaI rahI che te svIkAravu ja paDe che. anyathA je aNuzakitanI sa`hArakAnuM baLa tene maLyuM
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ nang ENT 136 prabuddha jaina , tA. 1-1-5ka che tenuM mAraka baLa ahiMsAnuM baLa paNa tene na maLyuM Adi sarva prakAranA uttama sAhityanuM nirmANa saMskRtamAM thayuM. heta te kayAraneya mAnavasRSTine nAza thaI gayo hota. AryonI te paNa e janatAnAM sAhityanI bhASA banI zakI nahi. enuM mAtra ghaDA ane rathane baLe jevI vijayayAtrA thai hatI te ja kSetra rAjadarabAra, purehita tathA paMDitathI AgaLa vistarI zakayuM gatie jo AyubaLanA dharAvanArA vijayayAtrA karavA nIkaLI paDe nahi. jaina vidvAnoe brAhmaNethI prabhAvita thai saskRta granthanI te sRSTinA saMhAranuM kArya keTalA divasa mAge ? paNa manuSya mAtra racanA karI, paratuM prAkRtanI paraMparA paNa cAlu rahI. eka ja dizAmAM pragati nathI karI. teNe jema hiMsA ane hiMsaka isunI bIjI sahastrAbdimAM paNa eka bAju brAhmaNa vargamAM sAdhanomAM pragatI karI che tema ahiMsA ane ahiMsaka sAdhanAmAM saMskRtane pracAra hatA ane vaidika paramparAne TakAvI rAkhavAnA paNa pragati karI che. eTale ja ApaNe badhA vinAzanA prayAso karavAmAM AvatA hatA, te bIjI bAju hindu ane musalagartamAM nathI jaI rahyA. ane ahiM paNa chevaTe te 'bIvo nIva4 ' mAnanA saMmizraNathI eka navI saMskRti ane eka navI bhASAno nIvanapU'-e sUtra ja tenA saMdarthamAM kAma karI rahyuM che, ane te janma thaI rahyo hate. soLamI sadIne santa kavioe e bhASA sadaI bIje kaI nahiM paNa AcArya umAsvAtie jene nirdoSa dvArA janamAnasa sudhI pahoMcavAnA prayatna karyA hatA. karela che tequojapdo-navAnA'--eTale ke jIvo parasparanA A rIte ApaNe joI zakIe chIe ke, bhAratanI prAcIna upakAra arthe che. e upakAranI Apa-le mArIne jema thaI zake che saMskRtinuM pratinidhitva saMskRta pUrNapaNe nathI pAmI zakatI. gupta ka La tema chavADIne paNa thaI zake che. te ApaNe je jIvADIne upakAranI pachI te e kevaLa sAmrAjyavAdanI bhASA rahI che. ene saMpUrNa Apa-le karI zakatA hoIe te mArIne zA mATe karavI ? AmAM ' bhAratIya saMskRtinI pratinidhi mAnIzuM te e eka moTI bhUla thaze. ja hiMsA upara ahiMsAne vijaya rahelo che. te jeTalA pramAM ' Nama saphala thAya teTalA pramANamAM ahiMsAnI vaijayantI che. ApaNI sarakAre jAhera karyuM che ke bhAratamAM saMpramAlavaNiyA dAyavAda ane jAtivAdane koI paNa jAtanuM mahattva ApavAmAM Avaze nahi. sarakAra Icche che ke bhAratamAMthI A baMne banArasanI saMskata-vizva-pariSada rogo sarvathA naSTa thaI jAya. paraMtu saMskRta-vizva-pariSada gayA navembaranI paMdaramI ane soLamI tArIkhe banArasamAM dvArA A bannene keTaluM protsAhana maLyuM che e koIthI chAnuM saMskRta-vizva-pariSadanuM bIjuM adhivezana thayuM. paheluM adhivezana rahI zake tema nathI. bhAratIya saMskRtino artha eTale varNAzrama seminAthanI sthApana vakhate prabhAsapATaNamAM thayuM hatuM. banArasa dharma e hakIkata che kAzInA paMDitamAM daDhabhUla thaI gaI che. adhivezananA pramukha yukataprAntanA rAjayapAla zrI kanaiyAlAla jyAre sAdhAraNa janasamAjamAM saMskRtanA pracAramAM prazna mANekalAla munazI hatA. rASTrapatie uddaghATanakriyA karI. rAjA, AvyA tyAre eka paMDita-sudhAro mUka ke emAM " mAratIya nArA mahArAjAo moTA moTA jamInadAra tathA rAjyAdhikArioe A arrNImanAya" eTaluM vadhAre joDI devAmAM Ave.' " Ane artha adhivezanamAM bhAga lIdhe. aMgrejonA zAsanakALamAM je leke te e thayo ke saMskRtanA pracAra prAcIne nATakaeNnI zilIne anusarIne ' aMgrejI bhASA ane aMgrejI saMskRtinA parama upAsaka hatA, teo karavAmAM Ave. je lakhAyAM che e nATakamAM to uttama pAtro , paNa saMskRta tathA bhAratanI prAcIna saMskRtine gIta gAtAM najare saMskRta bele che. strIo tathA madhyama athavA adhama pAtro vividha paDyA. kAzInA paMDitAne mATe te jANe satyayuga AvI gayo hato. prakAranI prAkRta bhASAmAM bole che. paMDitajI saMskRtanA pracAra te emanA paga dharatI para chaLatA nahotA. evuM lAgatuM hatuM ke jANe IcchatA hatA, paNa sAthe sAthe e paNa IcchatA hatA ke strIo bheja pitAnA darabAra sAthe svargamAMthI UtarI ne AvyA hoya ! , , , ane zudro enuM jJAna na meLave, A hakIkata je sIdhA rUpamAM zrI munazI bhAratIya sabhyatA ane saMskRtinA sAcA upAsaka mUkavAmAM AvI hota te hAMsI thAta. e mATe drAviDI prANAyAma che. ApaNA dezanI prAcIna kaLAo ane vidyAonA punaruddhAra karavAmAM AvyuM. te paNa samajavAvALA te samajI ja gayA. thAya evI emanI hArdika icchA che. uparokata pariSada paNa emanI bahArathI AvelA keTalAka AryasamAjI paMDitAe Ane virodha ja kalpanA ane preraNAnuM pariNAma che. paraMtu adhivezana tathA paNa karyo. jo ke te sudhAre svIkArAya nahi paraMtu e hakIkatanuM emAM svIkArAyelA TharAva parathI pratIta thatuM hatuM ke enA Ayo- ucita spaSTIkaraNa karavAmAM na AvyuM. saMskRta athavA te bhArajanamAM bhAvukatA ane moha adhika che ane vidyopAsakanI sAcI tIya saMskRtine uddhAra eTale ke jAtibhedane Azraya Apa e nikAnI uNapa che. *artha kaI na kare e hakIkata AvA pratyAghAtI vargane pramukha taraphathI - e satya che ke bhAratIya pratibhAne unmeSa saMskRtamAM tha. samajAvavAmAM Ave e atyaMta Avazyaka hatuM. A hRdaya tathA buddhi ane emAM pratibiMkhyata thayAM. paraMtu IsvI sananI bIje divase zAstrArtha sabhA bharavAmAM AvI. lagabhaga savA zarUAtathI keTalAka sekAo pahelAM saMskRta bhASA rAjadarabAra basa paMDitoe lAbha lIdhe. rASTrapatie svayaM pratyeka paMDitanA ane pAMDityapradarzana pUratI sImita thaI gaI hatI. sAdhAraNa jana paga dheyA, tilaka karyA ane 11 rUA. dakSiNa ApIne pUjA karI. samAja sAthe teno saMbaMdha lagabhaga naSTa thayo hato. A ja jo A pUjA vidyAnI hota te jagata samakSa eka navo Adarza kAraNathI mahAvIra ane budhe prAkRta ane pAlIno Azraya lIdhe upasthita thAta. paraMtu tyAM paNa jAtivAdane ja na karyo. samehate. I. sa. pUrve cothI zatAbdinA nikaTatama kALanAM nATamAM lanamAM evA aneka paMDita hatA ke jeo brAhmaNo na hovA chatAM paNa sAdhAraNa pAtro prAkRta bele che. Ane artha e paNa dhuradhara vidvAna hatA. temAMthI koIne pazu zAstrArtha sabhAmAM che ke e samaye saMskRta belacAlanI bhASA rahI nahotI. azokane levAmAM AvyA nahi. brAhmaNomAM paNa madrAsa, paMjAba AdinA rAjyakALa bhAratane suvarNayuga manAya che. e samaye paNa rAjya brAhmaNene A sabhAne yogya gaNavAmAM na AvyA. jAtivA jatAM bhApA pADI hatI. ahiMsAnI AdhArazilA para je paMthanirapekSa pitAnA ugra rUpamAM prakaTa hoya evI sabhAmAM rASTrapati bhAga le e rAjyanuM bhAratamAM nirmANa thaI rahela che e azakanI dharmalipiomAM pratibismita thAya che. ane A badhuM ja pAlImAM che. . kaMi paNa daSTie ucita kahevAya nahi. gupta sAmrAjyamAM pharIthI brAhmaNayuga Avyo. saMskRtane AnuM samAdhAna karavAne mATe eka vAta kahevAmAM Ave che protsAhana maLyuM. darzana, tarkazAstra, vyAkaraNa, kAvya, AkhyAyikA ke AmAM rASTrapatie bhAga nathI lIdhe, parantu che. rAjendraprasAde
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-53 prabuddha jaina 139 vairyAkataka rUpamAM bhAga lIdho che. paraMtu udayamAna bhArata rATa thAya ke paMDitene prasanna karIne aMdhazraddhALu janatAne Adara patinAM A be judAM svarUpa mAnavA mATe taiyAra thaze nahi. je prApta karavAmAM Ave ane je janatA sarakArI kAnane tathA zreSTha vyakita pitAnA vaiyakitaka jIvanamAM jAtivAdane ATaluM sthAna karmacArIo dvArA zoSAya che ane pIDAya che te paMDitanI vyavaApe te zuM rASTrapatine thayuM kahI zakAya ? zuM ApaNA rASTrapati sthAne mAnya karI de ane vartamAna rAjayane dharmarAjya kahevAnuM . arabI athavA te phArasI vidvAnonI paNa A rIte pUjA karI te pa chI zarU karI de. paraMtu A mAge dezanuM kalyANuM nahi thAya. zakaze ? ApaNe AzA sevIe ke bhArata sarakAra A prazna para 'gaMbhIratAthI vicAra kare ane AvA Ayojana viSe atyaMta pariSadamAM je prastAva pasAra karavAmAM AvyA temAM paNa sAvadhAna rahe. saMskRta tathA bhAratIya saMskRtino punarUddhAra avazya bhAvukatA vadhAre pramANamAM dekhAtI hatI. saMskRta-vizva-vidyAlaya athavA joIe, paraMtu te bahAnA taLe saMpradAya ane jAtivAdanuM bolavA mATe eka TharAva Avyo hato ane ene mATe agiyAra aniSTa praveza na karI jAya te mATe sAvadhAna paNa rahevuM joIe. adhyApake rAkhavAno kharca paNa maLI gayo. zrI munazIne vicAra paMDita Indra ema. e; pI ecU. DI. che ke lokasabhAmAM bIla lAvavAnI vyavasthA thayA bAda kArya zarU karavAmAM Ave. A kArya abhinandanane pAtra che. paraMtu e mATe vizALa | mArI ATalI ja prArthanA che daSTinI ati AvazyakatA che. saMskRta-vizva-vidyAlayanuM kevuM svarUpa (mULa baMgALImAMthI hiMdI ane hiMdImAMthI gujarAtI anuvAda) hovuM joIe e haju anizcita ja che. je ene banA sanA rAjakIya zrI muMbai jaina yuvaka saMgha saMkaTane vakhate mAruM rakSaNa saMskRta mahAvidyAlayanA jevuM ? karA e mArI prArthanA nathI, kevaLa zAstrI, AcArya Adi ' vArSika sAmAnya sabhA paNa saMkaTa joIne DarUM nahi parIkSAone mATe vidyArthIone eTaluM huM icchuM chuM. huM taiyAra karavA mATe ane temanI ema paNa icchato nathI ke parIkSA levA mATenuM kendra banAva zrI muMI jaina yuvaka saMdhanI vArSika sAmAnya sabhA 6 dukhatApathI mArUM citta je vAmAM Ave che tenAthI vadhu lAbha : 2 3 tA. 10-1-1953 zanivAranA roja sAMjanA 6 vAge saMghanA vyathita thAya to tuM sAvanA nahi maLe. emAM che. jarUrI che kAryAlaya (sIlvara menzana, 45-47, dhanajI sTrITa) mAM maLaze. Apa; paNa duHkho para vijaya - te e che ke bhAratanA samasta ke je vakhate nIcenuM kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze meLavI zakuM eTalI zakita prAcIna sAhityanuM adhyayana thAya, 1 vArSika vRttAMta, eDITa thayele Avaka jAvakano hisAba ! mane Apa ATalu ja huM ene pracalita bhASAmAM anu- - tathA saravaiyuM maMjura karavA 1 '. cAhuM chuM. Avazyaka sahAvAda thAya ane tene samasta - yatA mane maLe na maLe to 2 zrI maNilAla mekamacaMda zAha . sArvajanika vAcanAlaya jagata samakSa mUkavAmAM Ave. 6 huM hiMmata na hAraM, mArUM ' ane pustakAlaya, tathA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA jarmanImAM saMskRtanuM kaI vizva baLa kSINa na thAya ATaluM navA varSa (2009) mATenA aMdAjapatro maMjura karavA. vidyAlaya nathI. te paNa eNe je ja huM mAnuM chuM. vyavahAkArya karyuM che te kaI bhAratIya huM 3 pramukha, upapramukha, be maMtrIo, kapAdhyakSa tathA kArya ke ramAM mane hAni thAya ane leke nathI karI zakyA. je kaIne vAhaka samitinA 15 sabhyonI nimaNuMka karavA. * 3. mane lUTe te paNa mane paravA vedonuM zuddha saMkaraNuM joIe te $ : hisAba apakanI nimaNuMka karavI. . ' nathI, paNa hiMmata hArIne tene jarmanIthI maMgAvavuM paDe che. "have zuM karuM? mAruM sarvasva jarmanIe ja bhAratIya sAhityane 2 dareka sabhyane vakhatasara hAjara rahevA vinaMti che. gayuM !"--kahIne rovA na bese sarva prathama duniyAnI samakSa - jayaMtilAla lalubhAI parIkha - ATaluM ja huM mAguM chuM, - mukyuM che. A prakAre krAMsa, - ramaNalAla sI. zAha amerikA ane igleMDamAM paNa che , maMtrIo, muMbaI jena yuvaka saMdha 6. ke vinAzanA pravAhamAM huM kArya thayuM che. je saMskRta-vizva De taNAI jAuM, to 'tuM mArUM vidyAlaya paNa A prakAre kaMI kArya karI zakaze te te uttama rakSaNa kara, mane bacAvI le' evI prArthanA nahi karuM, gaNAze. pachI bhale enuM nAma, vizvavidyAlaya, vidyApITha athavA to paNa pravAhamAM tarI javAnuM mAruM bAhubaLa salAmata rahe.' ekeDemI kaMI paNa rAkhavAmAM Ave. moTA moTA nAmane meha ja joIe. kaI paNa nakakara kArya thavuM joIe. je * - ATaluM ja huM tArI pAse mAMguM chuM. mArA para je Adila ja che na prabhAsapATaNamAM somanAthanI sthApanAnA avasara para ane che te halako thAya evI sahAyatA huM nahi Icche, paNa | banArasamAM paMriSadanA je adhivezano thayAM te bannemAMthI eka jevale je mArA para Avaze te uThAvavAnI zakita taTastha vyakita be pariNAmo joI zake. je ema mAnavAmAM Ave . Apa, ema huM mAMgIza. sukhane vakhate garvAnvita na thatAM , ke A Ayojana rAjya sAthe koI jAtano saMbaMdha dharAvatuM nathI, 'rASTrapati ane rAjyapAla temAM kevaLa vyakitagata rIte bhAga le che. namratAthI tane oLakhI zakuM ane jyAre du:khI rAta te ema kahI zakAya ke A bhAratIya saMskRti nahi paNa brAhmaNa Ave, sarvatra aMdhAruM chavAI jAya ane paga taLenI vAdane punarjivita karavAno prayatna che. saMskRtanAM nAme jaDapUjA, dharatI paNa khasI javA lAge, te vakhate tAre viSe, tArI yajJayAgAdi, jAtivAda athavA te saMpradAyavAdane punarUhAra thAya .. hastI vize ane tArI kRpAne viSe manamAM saheja che. A bhayasthAna mATe bhAratIya janatAne ja nahi, paraMtu sarakA- paNa saMdeha pedA na thAo, ATaluM huM mAnuM chuM rane paNa sAvadhAna thavAnI jarUra che. je ema kahevAmAM Ave ke rAjaya svayaM A kAryamAM rasa le che te ene eTale lAbha jarUra (harijanabaMdhumAMthI sAbhAra uddata) ravIndranAtha TAgora -
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' 138 prabuddha jaina prakIrNa noMdha zrI gulAbacaMdajI TTAnA svargavAsa jayapuravAsI zrI gulAkhacaMda DhaDhDhAnuM gayA DIsekhara mAsanI 23 mI tArIkhe 86 varSanI ummare jayapura khAte avasAna thayuM. jaina samAjanA zvetAMbara mUti pUjaka samAjanA teo eka yeA. vRddha AgevAna hatA. teo AgrA yunIvasITInA ghaNu kharUM prathama ema. e. hatA. vidyArthI tarIkenI temanI kArakIrdI atyanta ujjavaLa hatI. jaina zvetAMbara mUrti pUjaka kAnpharansa jenu gayA juna mAsamAM muMbai khAte suvaNu adhivezana bharavAmAM Avyu hatu te kenyuransanAM temaNe 1902 mAM AjathI 50 varSa pahelAM lAMdhI, khAte pAyo nAMkhyo hatA ane tyAra pachI paNa keTalAeka varSo sudhI teo e kenpharansanA agragaNya kArya karyAM rahyA hatA ane e kAraNe temane jaina zve. mU. kAransanA pitA'tarIke oLakhavAmAM AvatA hatA. jIvananA prAraMbhamAM temaNe jayapura rAjyamAM tema ja anya rAjyAmAM eka yA anya mahatvanA rAjyA dhikArane zAbhAngeA hatA. pachInAM keTalAMka varSa temaNe mubai bAjue gALyA hatA. pAchaLanAM varSoM temaNe umedapura jaina bALAzrama, umedapura jaina vidyAlaya, varakANA jaina vidyAlaya, phAlanA jaina kAleja vagere sasthAonI sevAmAM vyatIta karyAM hatAM. chelle chelle upara jaNAvela mubainA suvaNa adhivezana daramiyAna mukhanA jaina samAja taraphathI mAnapatra ApI temanuM bahumAna karavAmAM AvyuM hatu ane mAravADI jaina samAja taraphathI paNa e ja prasaMga upara eka thelI temane apa Nu karavAmAM AvI hatI. e * temanAmAM apUrva saujanya, uMDI sevAvRtti tema ja anukaraNIya kAryakuzaLatA hatI. pUrvakALamAM aneka pratikuLa samegAmAM temaNe ... kAnpharansanuM - nAva dakSatApUrvaka calAvyu hatuM. temanAmAM ucca kATinuM vakatRtva hatu ane temanI vANI prasannatA ane madhuratAthI bharelI hatI. temanI rItabhAtamAM umadA prakAranI khAnadAnI hatI. te nahAtA sudhAraka, nahAtA kaTTara sthiticusta. parasparavirAdhI khaLA -vacce samAdhAnIpUrvaka ane ucita khAMdhachoDa karIne kAma karavuM ane samAjane be DagalAM paNa AgaLa lai javA evI temanI kAya nIti hatI. temaNe anekavidha sevAo vaDe potAnA lAMbA jIvanane caritArtha karyuM hatuM. temanA avasAnathI zvetAMbara mUrtipUjaka samAjane eka viziSTa vyakitatva dharAvatA agresara ane sevakanI mATI khoTa paDI che. A samAje gayA mahInA doDha mahInAmAM A rIte traNa vRdgha purUSone gumAvyA-zrI suracaMda purUSottama badAmI, zrI tehacaMda kapuracaMda lAlana, zrI gulAbacaMdujI TTA. A rIte junI peDhInA vRddhonI AkhI peDhI jANe ke visarjita thai rahI hAya ema lAge che. AvI zIlasa panna zakitazALI vyaki enI ujjavaLa jIvana kArakIrdI ApaNane sadA mAdaka ne ane temanu smaraNu ApaNane sadA satkArya preraka baneA ema ApaNe icchIe ane prArthIe ! samAjasevaka zrI dalapatabhAi bhaNazAlInI sevAonI karavAmAM AvelI kadara muMbai : jaina svayaMsevaka maMDaLanA varSAnA kArya kartA zrI dalapatabhAi bhaNazALInA telacatranu e saMsthA taraphathI DeA.kIrtilAla malukacaMda bhaNuzALInA pramukhapaNA nIce yojAyalA samAraMbha dvArA tA. 28-12-52 nA roja anAvaraNa karavAmAM AvyuM hatuM. ane sAthe sAthe zrI dalapatabhAine e saMsthA tarIza. 2500 nI thelI aNu karavAmAM AvI hatI. vizALa janasamAjathI meATA bhAge ajAN ane jevI rIte tA. 1-1-pa3 eka pativratA strI potAnA patinI ananya bhAva eka paNa zabda ucAryAM sivAya mAtra sevA karavAmAM ja potAnA jIvananI kRtAtha tA mAne tevI rIte muMbaI jaina svaMya sevaka maMDaLanI 1920mAM sthApanA thai tyArathI Aja sudhI eka niSThAthI ane devaLe mUkelAve thAka sevA karanAra zrI dalapatabhAinI A rIte kadara karavA aMdala muMbai jaina svayaMsevaka maDaLane dhanyavAda ghaTe che. sAdhAraNa rIte mAnavI dilamAM sevA ane mahavAkAMkSAe e vRttio sAthe sAthe cAle che. ane tethI. Aje ApaNe jemane pratiSThApAtra samAjasevakA tarIke oLakhIe chIe temanI satra jAhera pravRttimA zuddha sevAtI bhAnnanAthI prerita che ke mahatvAkAMkSA ja temane gatimAna sakhe che e tAravavuM dhaNI vakhata muzkela bane che. lapatabhAi A prakAranA prajAsevaka nahAtA. kAraNa ke temaNe peAtAnI sevAnA pariNAme kAMi mahatvanuM sthAna meLavavAnI kadi evaNA sevI nahAtI. sAmAnya prasiddhithI paNa teo haMmezA dUra ja rahyA hatA. A to te nAdurasta tabiyatanA kAraNe thaDA samayathI mubai ane potAnu pyArUM muMbaI jaina svayaMsevaka maDaLa cheAMDIne mAtAne vatana rAMdhaNupura jaIne rahyA che ane zArIrika asahAyatAne kAraNe pharajiyAta nivRtta jIvana temane svIkAravuM paDayuM che, paNa muMbaimAM te rahetA hatA te daramiyAna te mahAjanamAM rUnuM kAma karatA hatA ane temAMthI kheMcatA baMdhA vakhata jaina svayaM sevaka maMDaLane ApatA hatA. emaNe potAnI badhI zaktie mAtra A maMDaLane samarpita karI hatI. maMDaLanI dareka pravRttinA prAraMbhathI te lagabhaga gai kAla sudhI teo AdhAra ane prANa hatA. ane vakhata Avye sevAkAyamAM jIvanuM jokhama kheDatA paNa te kadi pAchI pAnI karatA nahAtA. jema eka nAnA sarakhA dIve AmAM dharane ajavALe tema kulapatabhAinA dIna rAtanA jalana vaDe svayaM sevaka maMDaLa prabhAvita thayuM hatuM. AvA eka mUka vinamra ane jAtibhAIo viSe anu kaMpAthI bharelA sevakanuM sanmAna karavu e sAcI mAnavatAnI ArAdhanA karavA barAbara che. ane tethI ja Avu samAna ApaNA attaranA uMDANune sparze che. ane ApaNe temanA pagale cAlavAnI uttejanA Ape che. #GJ A yunIvarsITI suthI zrI indrane jaina samAjanA abhinaMdana zrI ndri gheADA samaya pahelAM hiMdu pI. es. DI. nI DIgrI prApta karI tekhadala jaina samAjanAM temane aneka abhinadana ghaTe che, teo mULa paMjAbanA che. prAraMbhika urdu zikSaNa peArtAnA vatanamAM prApta karIne nava varSanI vaye teo vizeSa abhyAsa mATe bIkAnera gayA hatA ane tyAMnA zeTTI saMskRta-prAkRta vidyAlayamAM cha varSA abhyAsa karIne 14 varSanI vaye nyAyatInI padavI temaNe prApta karI hatI. pachI teo kAzInI hiMdu yunIvarsITImAM dAkhala thayA. 1937mAM temaNe zAstracAnI padavI prApta karI. sAthe sAthe aMgrejIne abhyAsa paNa cAlu hatA jenA pariNAme te 1938mAM khI. e. thayA hatA. tyAra bAda jIvananA pratikuLa sayAMgone lIdhe te lagabhaga dazeka varSa sudhI eka yA bIjA sthaLe jaina zikSaNa saMsthAomAM kAma karatA rahyA athavA to jaina sAhityane lagatI prakAzana pravRttimAM joDAyelA rahyA. ane te daramiyAna te ema. e. thayA. 1948 mAM te pAchA banArasa AvyA ane zramaNu' nAmanA mAsikanuM saMpAdanakAya temaNe hAtha dharyuM. e zramaNa' patre temane vizeSa prasiddhi ApI. kAraNa ke te patradrArA temanI svataMtra vicAraSTine tema ja bahumukhI pAMDityanA jaina samAjane sAro paricaya thayA. teo banArasamAM hatA te daramiyAna Epistemelogy of Jain Agames-jaina AgAmAM rahelA jJAnavAda-e viSaya uparanA nibadha taiyAra karIne temaNe tAjetaramAM pI. ey. DI. nI DIgrI prApta karI. hAla teo muMbai AvIne
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-53 - prabuddha-jenA 139 # # TET , : mata kare tema che A samAcAra pragaTa thayA varyA che. ane je prakAzanuM saMpAdana kare che. muMbaI jaina yuvaka ubhI karavAmAM AvI che te potAne asAMpradAdika rAjaya tarIke saMghanAM teo sabhya che. teo bahukRta vidvAna ane suma samI- oLakhAve che. A prakAranI rAjya saMsthA koI paNa navA komI ke kSaka che. teo uttarottara AgaLa vadhatA rahe ane temanI vidattAne "sAMpradAyika vizvaviMghaliyane saMmata kare e saMbhavanIya nathI, ane jaina samAjane khUba lAbha maLato rahe evI temanA viSe sau e saMbhavatIya hoya to paNa upara je kahapanA ApI che. evA .. koInI "zubhecchA. ane AkAMkSA che. . jainadharmapracArapradhAna vizvavidyAlayane te koI paNa saMyogamAM vaDedarAnI senTrala lAIbrerI muMbaI. sarakAra saMkelI le che. sarakAre saMmata kare tema che ja nahi. kAzImAM je hiMdu yunIvarsITI - ' koI koI vakhata muMbaI. sarakAranA nirNayo bhAre Azcarya che ane alIgaDhamAM je mAmi yunIvarsITI che te dareka petapapidA kare che. tAjetaramAM samAcAra pragaTa thayA che ke karakasaranA tAnA samudAyanA vidyArthIo mATe maryAdita hatI ane te. darekamAM hetuthI muMbaI sarakAre vaDodarAnI seMTrala lAIbrerI veravikhera kara- pitApitAnA dharmanA pracAra arthe aneka khAsa sagavaDe ane 1 vAno nirNaya karyo che ane tyAM je pustakano vipula saMgraha chebaMdhane hatAM. paraMtu thoDA samaya pahelAM A baMne yunIvarsITInA baMdhA-. te muMbaI prAMtanI cAra yunIvarsITIone vaheMcI devAmAM AvanAra raNamAM kendrastha sarakAra taraphathI mahatvanA pheraphAra karavAmAM AvyA - che. A pustakAlayamAM Reference Section eTale ke koI paNa che ane temAMthI kei paNa. dharmanA viziSTa adhikAra bAbutanI mAhItI maLI zake tevAM pustakanA vibhAgamAM be lAkha karavAmAM AvyA che. bajo yunIvarsiTIone dareka komanA vidyArthIo paDIo che, jemAM eka lAkha aMgrejI, 6000 gujarAtI ane mATe khullI mUkavAmAM AvI che ane pharajiyAta dhArmika zikSaNa 40000 hiMdI ane marAThI che. muMbaI sarakAranA A nirNaya baMdha karavAmAM AvyuM che. vaLI jena vizvavidyAlaya sAcA arthamAM bhAre cakAve ane reya upajAve te che, A lAIbrerI svargastha ubhuM karavuM hoya te te mATe paNa karoDathI karoDa rUpiyAnuM phaMDa - sayAjIrAva gAyakavADanI gujarAtane anupama bakSIsa che. aneka vidvAne, joIe. e vAtane bAjue rAkhIe te paNa - upara jaNAvela ' paMDita ane sazako mATe A eka tIrthasthAna che. A lAIbrerIne AjanI paristhiti uparathI e spaSTa thAya che ke jenI pAchaLa vikasAvavAnI vAta te bAjue rahI, anya koI kendramAM AvI kemI ke sAMpradAyika bhAvanA hoya-ane upara jaNAvela, yunIvarsiTInI lAIbrerI ubhI karavAnI te vAta je kayAMthI hoya, paNa je che tene kalpanA pAchaLa A ja bhAvanA rahelI che e bAbatane InakAra paNa Ama chinnabhinna karI nAMkhavAne muMbaI sarakAre nirNaya kare thaI zake tema che ja nahi-telI yunIvarsiTInI Aje zakayatA che ja e atyanta zocanIya che. karakasaranI kuhADI AvI atizaya nahi. alabatta sarakAranI saMmati tema ja svIkRtinI apekSA 'upayogI saMsthA upara paDe te asaMha che. dhAro ke muMbaI sarakAra choDIne AvuM vizvavidyAlaya ubhuM thaI zake che, paNa evo vizva A lAibrerI' nIbhAvavA nathI mAMgatI. te paNa vaDodarAmAM vidyAlayamAM Aje keTalA vidyArthIo bhaNavA Aveze e eka yunIvarsITI che tene A lAIbrerI zA mATe ropavAmAM AvatI nathI? - vaDAdarA yunIvarsITI A lAIbrerI saMbhALavA mATe puratI samartha A ja vicAraNA jaina keleja ubhI karavAnI bAbatane amuka che. tenAM pustaka cAra -ThekANe vaheMcI devAne kazo artha ja nathI. aMze lAgu paDe che. jena kelejamAM paNa dhArmika zikSaNa kadi A bAbatamAM muMbaI sarakAre pharIthI vicAra karavo ghaTe che. A pharajiyAta banAvI nahi zakAya. eTaluM kharuM ke dhArmika zikSaNanI jJAnanI parabane je rIte cAle che te koI paNa rIte cAlatI sagavaDa ApI zakAze, paNa te acchika dhoraNa upara ja calAvI 'rAkhavI ja joIe. A bAbatamAM gujarAtanA ziSTa varge ugra uhApoha zakAze. bIjuM kelejomAM ArTasa koleja ja eka e prakAra che karavo joie ke ane sarakAranA A nirNaya sAme samra virodha ke jemAM jaina dharmanA abhyAsa ane saMzodhanane vadhAre avakAza uThAvajoie* !', ' , '; " ' "" ApI zakAya. bIjI kolejomAM te te viSayanuM je jJAna ApavAnuM jaina vizvavidyAla. ' , . . . . . . hoya che. AjanA vakhatamAM vidyAthIo A kelejamAM bahu : jaina che. muM. samAjanA AgevAne AcArya zrImad vijaya- 'ochA jAya che ane je bhaNavAthI dhaMdhe udyoga ke vyavasAya maLe : vallabhasUri muMbaImAM temanA cAturmAsa daramiyAna jaina vizvavidyAlaya evI vejJAnika TekanIkala zikSaNa ApatI keleja tarapha je temane ubhuM karavAnI AvazyakatA tarapha avAranaMvAra jaina samAjanuM dhyAna me dhasAro rahe che. kAraNa ke Aje Arthika samasyAM sau koI kheMcatA hatA ane e amane partAnI jIMdagI daramiyAna mUrtimaH mATe vadhAre tIvra banatI jAya che. vidyArthIone rahevA khAvAnI thayela jovA jhaMkhatA hoya ema e viSenI temanI AturatA upa- sagavaDe ApatI saMsthAo paNa vidyArthIone A dizAmAM ja rathI lAgatuM hatuM.' ' - 15 = vALavA prayatna karatI hoya che. A saMyogamAM ekAda jaina koleja. pite je samAjanA agraNI ArcAya che ane je samAjamAM ane te paNa ArTsa koleja ja hovAnI-kADhavAthI keTale lAbha "uMcca keLavaNIno phelAvo karavA mATe pitAthI banatuM karyuM che te thAya e kolejaprajAe vicAravAnuM rahe che.. , , , "samAja taraphathI e samAjanA utkarSa arthe eka vizvavidyAlaya AjanA samayamAM kemI daSTie vicAra karatAM paNa e ja 'ubhuM thayeluM jovAnI temanI jhaMkhanA taddana svAbhAvika ane ucita mArga vyavahArU che. eka te kemanA vidyArthIo mATe alaga che. Ama chatAM paNa A vizvavidyAlayane artha jaina yunIvarsITI kele kADhavAne vicAra bAjue rAkhIne temane jyAM jyAM praveza thatA hoya ane te saMbaMdhamAM evI kR95nA hoya ke A yunIva- maLe tyAM tyAM dAkhala thavA kahevuM ane koI paNa vidyArthI Arthika saTI jene mATe ja hoya athavA te A vizvavidyAlayamAM jaina taMgInA kAraNe bhaNata aTakI na jAya enI purI takedArI rAkhavI, vidyArthIone vizeSa avakAza ane adhikAra maLe ane A vizva- ' eTaluM ja nahi paNa ahine abhyAsa pure karyA bAda je koI vidyAlayamAM bhaNanAra vidyArthIne jaina dharmane abhyAsa pharajiyAta jivI ke zaktizALI vidyAthIM hoya ane paradeza jaIne pitAnA karavo paDe evo prabaMdha hoya tema ja A vizvavidyAlayanI badhI viSayanuM viziSTa jJAna meLavavA IcchatA hoya tene te mATe paNa pravRttio jena dharmane pracAra ane phelAvAne kendramAM rAkhIne nANAMnI puratI saMgavaDa ApavI ane e pAchaLa keme joItuM dravya ja karavAmAM Ave AvI che jene vizvavidyAlayanI kalpanA papha, mANA sadA tatpara rahevuM. kAmanA vidyAthI onA utkarSa mATe hoya te AvuM vizvavidyAlaya nirmANa karavAnI - AjanI navI A sAde. sIdhe ane vyavahAruM bhAga che. . -- rAjyaracanAmAM zakayatA nathI e ApaNe samajI levuM joIe. sAthe sAthe jaina dharma, jaina zAstra, jaina sAhitya-ene kAraNa ke AjhAdI maLyA bAda ApaNA dezamAM je navI rAjyaracanA viziSTa abhyAsa karavAnI sagavaDa hoya. ene lagato sarva saMgraha
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jaina tA. 1-1-53 hoya, jaina dharmane lagatI sarva prakAranI mAhItI maLe evuM A bhejanAlaya Aje jayAM cAle che te jagyA pramANamAM sAMkaDI , pustakAlaya heya-AvI eka saMsthA-muMbaImAM bhAratIya vidyA che tema chatAM upara jaNAvelI banne bAbatone khuba sArI rIte bhavana che tevI-ubhI karavAnI khAsa jarUra che. jaina sabhyatA ane saMskRtinA nAmathI jene oLakhavAmAM Ave che tenuM A kendra hoya, amala thate joIne bhAre Azcarya tema ja AnaMda thAya tevuM che. A saMsthAmAM jaina viSaya saMbaMdhI grejyueTa thayA pachI ema. bhojanAlayanI jhINAmAM jhINI bAbata upara mahArAjanI najara e. tathA pI eca. DI. no abhyAsa karavAnI sagavaDa hoya. te- hoya che. Aje A bhojanAlayane 36 bhAIo lAbha le che. mATe yogya vidvAnone rokavAmAM Avela hoya, temAMthI paMDite, darekane mAsika rU. 30] ApavA paDe che. muMbaInI leje 45 thI dhArmika zikSaka ane jaina viSayanA saMzodhake pedA thAya evo vyavasthita prabaMdha hAya--AvI yojanApUrvakanuM, je eka jaina vidyA 50 rUpIA mAsika le che, chatAM svaccha ane sAcA arthamAM poSTika bhavana muMbaI ke amadAvAda jevA sthaLamAM ubhuM karavAmAM Ave AhAranuM nAma nizAna hotuM nathI. Ane badale mAtra rUA. 30 mAM te jaina vizvavidyAlayanA avyavahArU svamane jeTaluM vyavahArUM svarUpa ' cekhAM ghI dudha ane anAja maLe e eAchuM AvakAradAyaka ApavAnI zakayatA che te AvI saMsthAdvArA mUrtimanta thAya ane na lekhAya. A rIte bhejanAlaya calAvatAM khoTa Ave ja che Aje bhAratavarSamAM je navI saMskRti pedA thaI rahI che ane . jenA nirmANamAM Aje aneka zakitao ane baLe kAma karI ', paNa e khoTane pahoMcI vaLavA mahArAjane phaMDaphALA cAlu hoya che. rahyA che temAM jaina dharma ane jaina vicAradhArAe paNa amuka hamaNo vaLI bekAra bhAIone rU. 100 sudhInI lona ApavAnuM kALA Apa joIe ema mAnanArA sau koInI bhAvanA AvI kAma temaNe zarU karyuM che. A lena eTale rekaDI rakama nahi paNa saMsthA dvArA ja paripUrNa thAya. A dizAe jaina samAjanA bhinna jaththAbaMdha vepAra karatA kacchI vepArIone tyAMthI jene jenI. pharI bhinna saMpradAyanA AgevAna AcAryo, vidvAno tema ja zrImAne pravartamAna thAya evI prArthanA che. ke kuTakaLa vecANa karavuM hoya tene teTalI rakamane sastA bhAve mAla apAvI devAnI goThavaNuM. taduparAnta temaNe hAla jayAM bhejasevAbhAvI muni zubhavijayajI nAlaya cAle che tyAM eka dharmazALAnuM makAna baMdhAvavAnI yojanA * jaina sAdhunA AcArabaMdhane eTalA sakhta che ke je sAdhu samAjanI sakriya sevA tarapha vaLe che tenA mATe A AcAraniya 'vicArI che. A makAna thAya te nIce bhejanAlaya ane uparanA manuM sarvAgI pAlana azakaya bane che. tenAmAM jema jema sevAvratti mALAmAM raheThANa vinAnA bhAione suvA besavA rahevAnI goThavaNa ugra bane che tema tema tenI sAme be vikalpa ubhA thAya che. kAM karI ApavA temane vicAra che. A mATe temaNe phaMDa zarU karyuM che. te A sevAvRttinI lAgaNIne dAbI devI, chuMdI nAkhavI athavA te temaNe muMbaImAM vasatA karI vizA osavALa samudAya puratI AcAraparaMparA teDIne AgaLa cAlavuM ane sevA pravRti zarU karavI. saMtabAlajI A kanane sacoTa rIte puravAra karatA ApaNI sAme pitAnI sevA pravRti maryAdita rAkhI che. kAraNa ke teo pote mojuda dAkhale che. temanA jIvanamAM eka kaTokaTIne prasaMga Avyo kacchI nahi hovA chatAM A samudAya sAthe temane prAraMbhathI vadhAre - ke jyAre temaNe potAnA gurUne-saMdhADAne tyAga karavo ucita samAgama rahyo che. A uparAMta temanI 56 varSanI ummara bahu dhAyuM ane svataMtra mArge teo vicAratA thayA. Aje paNuM teo moTI na gaNAya chatAM kaThaNa ane kaSTamaya jIvane temanA zarIrane jaina sAdhunA ghaNAkharA AcAra pALe che tema chatAM paNa paraMparAparAyaNa sAdhuvamAM temane AcAra bahAranAM lekhe che. sAmAjika kSetre jarjarita karI nAkhyuM che ane AMkhe paNa have temane bahu ochuM teo Aje kevuM vyApaka kArya karI rahyA che te sA keAI jANe che.. dekhAya che. koInI madada sivAya teo bahAra jaI zakatA nathI. pramANamAM ochI zakitavALA ane nAnA pAyA upara kArya vIze kalAka pitAnA kAryamAM nimagna rahe che. ane sevA - . karatA-pitAnI maryAdAno khyAla rAkhIne eka nAnA sarakhA varga kAryamAM sAdhujIvananI sArthakatA mAne che. veza sAdhune rAkhe che puratI pitAnI sevA pravRti maryAdita rAkhIne samAjakalyANa sAdhatA- chatAM bIjo koI daMbha ke khaTa dekhAva karatA nathI tema ja pote muni zubhavijayajIne thoDA samaya pahelAM paricaya thayo. teo mULa AcAramAM je chuTa laI rahyA che te koI ThekANe chupAvatA nathI. amadAvAda bAjunA che. nAnI ummare zvetAMbara mUrtipUjaka samudAyanA upara jaNAvyuM tema zArIrika nirbaLatA vadhatI jatI hovA chatAM sAdhu pAse temaNe dIkSA lIdhelI. Aje temanI 56 varSanI umara che. mahArAjanA dilamAM sevAnA manoratha. pAravinAnA che. amerikA upara jaNAvyuM tema janasevAnI temanAmAM uMDI jhaMkhanA bharelI jAuM, jApAna jAuM, ane nAnA gRhaudyoge dezamAM laI AvuM hatI. gusaMpradAyanA ekaThAmAM rahIne kazuM paNa saMgIna kArya ane jAtibhAIone ThekANe pADavAmAM madadarUpa thAuM AvAM karavAnI temane azakyatA lAgI. AjathI daza varSa pahelAM mAM paNa teo sevI rahyA che. AvI vyakita je samudAyanI sevA temaNe ekalavihAra zarU karyo. ane kaccha tarapha gayA. kacchamAM arthe pravRtta thAya che te samudAya mATe mahAna AvIrvAda rUpa banI rahe : Avela bhadrezvara tIrthamAM temaNe pahelAM AyaMbIla khAtuM zarU karyuM che. A sevAbhAvI zubhavijayajIne cira AyuSya ane sudaDha Arogya pachI bhojanazALA zarU karI. ane te be kAma pagabhara thayAM eTale prApta thAo ke jethI temanA sevA manera saphaLa thAya ema temaNe kaccha mAMDavImAM thANuM nAMkhyuM. tyAM jaina vRddha, aMdha ApaNe antarathI IcchAo ane prArthIe ! paramAnaMda baherA bhAI baheno mATe eka Azrama zarU karyo. kacchI samAja, baLA, zradhdhALu, ane udAra, sAre ane sAce sAdhu dekhe to - viSayasUci che. puSTa AcAravicAranI bahu jhINavaTamAM na utare. AzramanuM kAma vadhatuM gayuM ane samAja AgaLathI dravya paNa maLatuM gayuM. Aje e dalasukha mAlavaNiyA 135 jIvo jIvasya jIvanam Azrama pAse be lAkhanuM bhaMDoLa che ane eka lAkhanAM makAna banArasanI saMskRta-vizva-pariSada paMDita Indra ' 136 che. te Azramane Aje 57 strIpuruSe lAbha le che. teo kaMDaphALA mArI ATalI ja prArthanA che ravindranAtha TAgera 137 mATe muMbaI jatAM AvatA rahetA hatA. chellAM be varSathI muMbaImAM prakIrNa taidha zrI gulAbacaMdajI paNa temaNe sevA pravRtti zarU karI che. zarUAtamAM kacchI jenene DhAne svargavAsa, samAjasevaka zrI lejamAM bhajanane je kharca Avato temAM amuka pramANamAM dilapatabhAI bhaNazALInI sevAo thI temaNe rAhata ApavA mAMDI. gayA varSe akhAtrIjanA rAjathI temaNe karavAmAM AvelI kadara zrI Indrane muMbaI khAte pAlA galImAM Avela kachI vizA ozavAlanI mahAjana jaina samAjaMnA abhinaMdana, vAda rAnI senTrala lAIbrerI muMbaI sarakAra vADImAM kacchI vIzA ozavAla jaina bhojanAlaya" zarU karyuM. A saMkelI le che, jene vizvavidyAlaya ? bhejanAlayanI yojanAmAM be bAbatanuM khAsa dhyAna rAkhavAmAM sevAbhAvI muni zubhavijayajI. - paramAnaM. AvyuM. eka te hAma vAsaNa pANI ane jagyAnI svacchatA ane parivAra-niyojananuM tRtIyabIjuM cekhAM ghI dudha ane anAja tema ja sArUM zAka pAMdaDuM. vizva-saMmelana bhaMvaramala siMghI 141
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-1-13 prabuddha jaina parivAra-niyojananA viSaya upara cAra varSamAM traNa vizvasaMmelanA bharAyA, te batAve che ke vizvanA vicArakAnuM dhyAna A mahattvanA viSaya * tarapha keTaluM' jhaDapathI dorAi rahyuM che. paheluM vizvasa'melana sana 1948mAM svIDanamAM bharAyuM. bIjuM sana 1949 mAM IMgleMDamAM bharAyuM ane trIjI tArIkha 24 thI 30 navembara (1952) sudhI muMbaImAM bharAyuM. ane lagabhaga e paNa nakkI thai cukayuM che ke cothu vizva-samelana ogasTa 1953 mAM pharI vakhata sTokahAmamAM bharAze. dareka samelana AgalA samelana karatAM vadhAre mahattva dharAvatuM rahyuM che. paraMtu trIju samelana bhArata varSamAM bharAyuM. te eka rIte vizeSa mahattvapUrNa banyuM che. jemake saMmelananI kAryavAhI zarU karatI vakhate bhAratIya parivAra-niyojana-saMdhanA pramukha zrImatI rAmarAve kahyuM 'A vizva-saMmelana muMbaImAM bharAvAthI AkhI duniyAnuM dhyAna hiMdustAna tarapha kheMcAyuM che. chellA traNa cAra varSoMmAM A dezamAM parivAra-niyAjana sa`badhI je pracAra ane kAya thayuM che te hAlAMDa, IglAnDa, amerikA, jApAna vigere deza karatAM pramANamAM thoDuM thayuM che, paraMtu te bhaviSyanA kAnu sUcaka che.' A saMmelanamAM 15 rASTrAnAM pratinidhie AvyA hatA. raziyA ane cInanA pratinidhionI gerahAjarI ullekhanIya hatI ane te bAbata eka bhAratIya pratinidhie prazna paNa karyAM hatA ane tenA javAbamAM kahevAmAM AvyuM ke e banne deza parivAraniyojananA praznamAM rasa dharAvatA nathI. bhAratanA ane bahAranA badhA maLIne ekadara lagabhaga 500 pratinidhio hatA, jemAM 200 paradezathI AvyA hatA. temAM DAkaTaranI saMkhyA vadhAre hatI, ate ema hAvuM svAbhAvika hatu. je dezamAM Aja paNu vastInA ghaNA moTA bhAgamAM jAtIya-praznanA upara vAta karavAmAM lajjA ane sAca anubhavAya che. tyAM 500 strI-purUSo eka sAthe mesIne jAtIya-jIvana saMbaMdhI pratA upara pUrNa spaSTatA ane vaijJAnika daSTikANuthI vivecana kare evA A pahelA prasaMga hato. satata sAta dIvasa sudhI parivAra-niyojananA judA judA dRSTibiMdu para duniyAnI keTalIeka vizeSajJa lekhAtI vyakita dvArA carcA karavAmAM AvI, zrImatI mAreTa seMgara, De|, abrahAma sTona, DeA. sI. pI. blekara, DeA, gembala, DA. helenA rAITa, DA. kAna maLamA, pre. Tana e sarve tapAtAnA viyeAmAM vizeSajJa tarIke jANItA che. bhAratIya pratinidhiemAM vadhAre saMkhyA DAkaTaza ane sAmAjika kAryakaronI hatI. * sammelanane prabandha karavAvALI to badhI baheno ja hatI, jemanA utsAha ane kA - praNAlI prazasanIya hatI. e parivAra-niyAjananuM tRtIya-vizva-sa Mmelana ( zrI saMvamala siMdhI e varSothI kalakattA vase che ane tyAMnI jaina samAjanA eka agragaNya yuvAna kAryakartA, cintaka ane vicArka che, tema ja 'tarUNa' nAmanA hiMdI sAmayikanA AdyasathApaka ane saMpAdaka che. temaNe tAjetaramAM muMbai khAte cAyela Antara rASTrIya parivAra-niyojana pariSadamAM eka pratinidhi tarIke bhAga lIdhA hatA, e viSadanAM maraNe temaNe hi'dImAM lakhI mekalelA jenA nIce anuvAda ApavAmAM Ave che. bhArata varSanA upa-rASTrapati Do. rAdhAkRSNananuM udghATana bhAjI e A sa MmelananI sauthI moTI vizeSatA hatI. me keTalAye bhAratIya ane videzI pratinidhiAne ema khelatA sAMbhaLyA parivAra-niyAjananA viSaya upara ATaluM suspaSTa ane apUrNa bhASaNa A paheluM ja sAMbhaLavA maLyuM, eka pratinidhie te ema kahyuM ke A bhASaNu parivAra-niyojananA ItihAsamAM ha Mmezane mATe apratima raheze. dhama, darzana ane sAmAjika tathA rAjanItinI vIcAradhArA upara adhikAra pUrvaka khelI zake evuM DaoN. rAdhAkRSNana sivAya ApaNA dezamAM bIjI krANu che ? temaNe thADA samayamAM parivAra-niyojananI AvazyakatA ane te sabadhI ubhI thanAra dhAreiMka ane naitika Apattie saMbaMdhI je vivecanapUrNa 143 taMtrI) javAmA ApyA te avazya sAMbhaLavA jevA hatA. mahAtmA gAMdhIjI A khAkhatamAM je virodha karatA hatA tenA ullekha karIne paNa temaNe ahiMsAnA dAkhaleo ApIne khUba ja asarakAraka javALa ApyA. temaNe spaSTa kahyu ke parivAra-niyAjana Aje vyakita ane samAjanI bahu ja moTI jarUriyAta che. DA. rAdhAkRSNananu bhASaNa jeTaluM vivecanapUrNa, spaSTa ane prabhAveAsAdaka hatuM, teTaluM ja aspaSTa ane cavaNu utpanna kare tevuM ApaNA mukhya pradhAna zrI javAharalAla naherU taraphathI mokalavAmAM Avelu nivedana hatuM. naherUnA nivedanamAM zabdo dhaNA hatA, paraMtu spaSTa mArgadarzana ochuM hatuM. sa MmelananA svAgatAdhyakSa zrImatI kamaLAdevI caTApAdhyAya hatAM, jemanuM lakheluM bhASaNa paNa dhaNuM vivecanapUrNa hatuM. bhAratanA mukhya senApati janarala kariappA, mukhya nyAyAdhIza zrI. pata'li zAstrI ane nANAmatrI zrI. ciMtAmaNu dezamukhanA saMdezAo paNa ullekhanIya hatA. bhASAnI carcAmAM DaoN. rAdhAkRSNuna pachI sathI vadhAre ullekhanIya nAma DeDa. esa caMdrazekharanu gaNAya. bhAratanA A arthazAstrIe peAtAnI vakatRtvazakti ane pAMDitya viSe bahu prasiddhi meLavI che. janasaMkhyA saMbaMdhanI samasyAo upara varSothI A vidvAna ekaniSTha adhyayana ane anuzIlanapUrvaka kAya` karI rahyA che. thADA varSo pahelAM e ' sayukta rASTrasaMdhanA a Mtargata janasa`khyA sadhI viSayA para phAya karatA hatA. atyAre vaDAdarAmAM IMDiyana insTITayuTa nAmanI sasthAmAM janasakhyA sabdhI adhyayana mATe te kAma karI rahyA che. kAnpharansamAM temaNe je bhASaNa ApyuM temAM temaNe parivAra-niyojananI virUddha thayelI dareka prakAranI dalIlAnA cokakasa AdhAra ApIne spaSTa javAmA ApyA. ApaNA svAsthyamaMtrI rAjakumArI amRtakuvara hamezAM kahyA kare che ke hindustAnanI janatA garbhanirodhanA vaijJAnika sAdhanonA prayogonA pakSamAM nathI. tenA uttara ApatAM Do. esa. cadrazekhare keTalAka AMkaDAe raju karyAM hatA ke je vaDAdarAnI keTalIka strIo sAthe thayelA praznottaranA pariNAmarUpa hatA. A AMkaDA te te strIonI parivAra-niyeAjanane lagatI dRSTine spaSTa rUpamAM raju karatA hatAM. DA. cadrazekharanuM navuM pustaka Hindi Peoples & mpty LandsnuM A kAnpharansa vakhate ja prakAzana thayuM hatuM. samelanamAM jeTalA pratinidhie AvyA hatA temAM sauthI mahAna vyaktitva zrImatI mAga reTa seMgaranu` hatu`. e ghaNI vRddha strI che. para`tu sana 1962 mAM jevI preraNA, niSThA ane utsAhathI . teNe kArya zarU karyuM hatuM. e ja rIte Aje paNa te kAma karI rahela che. jevI rIte ApaNe kaoNMgresanA adhivezanAmAM gAMdhIjInI chAyA dareka vastumAM anubhavyA karatA hatA evI rIte A sa MmelanamAM zrImatI mA reMTa seMgaranAM kAryanuM haravakhata smaraNa thatuM hatuM ane te svAbhAvika hatuM. zrImatI seMgaranuM nAma e ja parivAra-niyojananA pAchalA cAlIza varSanA itihAsa che, je kAI'' vakatA maMca upara ubhA thatA hatA te sabhApatinA nAmanI sAthe sAthe zrImatI seMgaranu nAma paNa kheAlatA ja hatA. zrImatI mATa segare potAnA eka bhASaNamAM parivAra- niyAjananA ItihAsa upara khelatAM khelatAM jyAre gAMdhIjI sAthe thayelI temanI mulAkAtanA ullekha karyAM ane temanI sAthe - kadI na TaLI zake evA matabhedanI vAta kahetAM kahetAM gAMdhIjInA atyanta prabhAvapUrNa vyaktitva viSe pAtAnA abhiprAya
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 'prabuddha jaina tA. 1-1-53 * * * jaNAvyA tyAre AkhI konpharansamAM sau AzcaryamAM garakAva thaI. videzamAM paNa strIo AvI davA meLavavA mATe khUba prayatna gayA hatA. zrImatI suMgaranI vANImAM temanA sAdhanAmaya jIvananI kare che ke je khAI levAthI garbha-niyaMtraNamAM sahAyatA maLe. eka ahajata chApa rahelI che. . . . . . AvA prakAranuM auSadha meLavavA mATe keTalAya jANakAra DokaTaro - saMmelanamAM be mahilAo anya sarvathI vadhAre rokAyelI paNa prayatna karI rahyA che. konpharansamAM A dizAmAM karavAmAM AvatA dekhAtI hatI, paraMtu maMca para temane eka paNa zabda bolatA sAMbhaLI : ' prayatno viSenA nibaMdhe paNa vAMcavAmAM AvyA hatA. paraMtu haju sudhI nahi. eka, hatAM AntararASTrIya parivAra-niyojana-saMdhanA maMtrI zrImatI verA hAkaTana ane bIjA hatA bhAratIya parivAra- nijana khAvAnI evI kaI saphaLa davA maLI zakI nathI. paraMtu A saMghanA maMtrI zrImatI vebu. baMne para AkhI konpharansanI saMpUrNa viSayanA saMzodhanakAree tana AzA choDI dIdhI nathI. saMbhava javAbadArI hatI, paraMtu mAIkanI sAme agara phoTogrAphanI sAme * che ke keIka divasa AvI davA maLI jAya, jenAthI janma-niyae bannemAMthI ekeya kayAreya jovAmAM AvyA na hatAM. kenpharansa traNanI AkhI samasyA ukelavAmAM game tevI azikSita strIne saMcAlananuM mAIkanuM AkhuM kAma zrImatI rAmarAve saMbhALI mATe paNa te sugama bane. ' lIdhuM hatuM. ATalI umare paNa zrImatI rAmarAva je utsAha, judA judA dezomAMthI AvelA jANakoranA adhyayana ane tatparatA ane tanmayatAthI kArya karatAM hatAM te jarUra. prazaMsanIya anubhavano lAbha meLavI zakAya e draSTie kenpharansamAM judA judA gaNAya. . cAra, adhyayana maMDaLanI racanA karavAmAM AvI hatI. jenI konpharansanI sAthe eka nAnuM evuM pradarzana pazu javAmAM carcAno viSaye nIce mujaba hatA- " AvyuM hatuM, jemAM parivAra-niyojanane lagatuM sAhitya ane (1) garbha-nirAdha ane tenAM sAdhano vaijJAnika sAdhana paNa rAkhavAmAM Avela hatAM. sAthe sAthe keTalIka (2) vaMdhyatva ane garbhapAta dhaMdhAdArI kaMpanIonA sTolo paNa rAkhavAmAM AvyA hatA. paraMtu (3) kAma-zikSA ane vivAha saMbaMdhI praznonA viSaya paratve pradarzana ekaMdara saphaLa thayuM na gaNAya. 52.maze . | mAruM mAnavuM che ke, ApaNA dezanI bhASAomAM paNa A . (4) parivAra-niyejana-kendranI sthApanA ane saMcAlananI vyavasthA prone lagatuM je sAhitya upalabdha hoya te tyAM hovuM joItuM ane jana svAsthanI janAomAM parivAra-niyojananuM mahatve.. hatuM. ane e sivAya keTalAka nakazA ane moDelsa paNa A 'je pratinidhione je viSayamAM vadhAre jijJAsA ane dIla*** samaye taiyAra rAkhavA joItA hatA. caspI hatI te pratinidhio te maMDaLanI peThakamAM bhAga laIne - ' saMmelananA kAryakramamAM badhAthI vadhAre khaTake evI vAta pitAtA praznonuM samAdhAna karavA mATe carcA-vicAraNAmAM bhAga * * jAhera sabhAonA kAryakrama saMbaMdhI hatI. A sabhAo mATe kAI letA hatA. letA hatA. . . ' paNa jAtane pracAra karavAmAM Avyo nahote, jenuM e pariNAma * sAmAnyataH leke parivAra-niyojananA prazna upara vicAra AvyuM ke konpharansanA adhivezanathI vadhAre A jAhera sabhAmAM kaMI na jovAmAM AvyuM. pratinidhio sivAya sAmAnya janatAe karatAM. janasaMkhyAnI vRddhi ane tenI Arthika bAju para vadhAre ' AmAM juja bhAga lIdho. meM tapAsa karI te jaNAyuM ke sthAnika bhAra muke che. paraMtu A kenpharansanI carcAomAM A bAbatanI - hindI, gujarAtI, marAThI vigere mAM to nahi paraMtu aMgrejI apekSAe A ane bALakanA svAdhyane lagatI bAbata upara vadhAre ' , patramAM paNa A jAhera sabhAonI ke jAherAta thaI na hatI.. bhAra mUkavAmAM Avyo hato. strIone A adhikAra che ane e . . mAruM mAnavuM che ke A avasara upara kenpharansa helathI dara kAI' ' " nAma pAka agara te bIjA koI moTA sthaLa upara eka be jAhera hovo joIe ke koI paNa saMjogomAM strIone pitAnI IcchA sabhA bolAvavAnI jarUra hatI. ema thayuM. heta te A viSayane sivAya jabarajastIthI garbha dhAraNa karavAnI pharaja na paDe. ane | kama . pracAramAM tethI sArI madada maLI hota. ja huM konpharansano moTAmAM moTo saMdeza lakhuM chuM. je ApaNe kenpharansamAM sauthI vadhAre carcAnA viSayo garbha nirodhanA A dRSTithI A praznano vicAra karIe te kaI paNa dezanI AbAda upAyo ane sarvajana-sulabha sAdhananI zedhane lagatA hatA. adhika che ke a5 che athavA te tethI utpanna thavAvALI muzkelIparivAra-niyojana viSe. baha tarkavitaka karavAnI jarUra Aje rahI ene pahoMcI vaLavA mATe janma-niyaMtraNa 5 sAdhana che ke ' nathI, kemake parivAra-niyojana Avazyaka che ema have lagabhaga : Athika krAMti-A praznomAM ApaNane paDavAnI jarUra nathI. badhA mAnavA lAgyA che. have prazna rahe che evuM sAdhana zodhavAne, 6 AjanI sabhya duniyAmAM strIone A svAdhikArathI kaI paNa , ke je saMtuM tathA sugama hoya. sAdhanAnA saMbaMdhamAM jANakArI kAraNasara vaMcita rAkhI zakAya nahi. vijJAnanI pragatie ApaNane DokaTaree potapotAnA anubhavanA AdhAra upara vividha aneka prAkRtika vivazatAethI mukata thavAmAM sahAya karI che. sAmaDhionA guNadoSanI carcA karI. keTalAka rAsAyaNika vidhio , , athavA te e prakAra nI mukita prApta karIne sAmAjika jIvananA viSe carcA karatA hatA to keTalAka rabaranI TeTI ane AvaraNe ApaNe navAM mUlya prApta karatA rahyA chIe. vijJAnanI madada vaDe viSe pitAnA abhiprAyo jaNAvatA hatA ane keTalAeka purUSa garbhadhAraNanI vivazatAthI mukata banIne nArajIvana eka moTA abhizApathI mukata thaI zakaze, ane tyAre ja mAtRtvane ane strIonA oparezananI upagitA viSe vicAro raju karatA sAce * AnaMda meLavavAmAM strI jAti saphaLa thaze. hatA. jema ke mane zrImatI mAgareTa seMgare kahyuM ke A adalanano AjanuM mAtRtva tenA upara lAdavAmAM AvyuM che. bhaviSyamAM sauthI moTo prazna evuM sAdhana zodhI kADhavAne lagate che, ke je te IchA ane yojanApUrvakanA mAtRtva prAptinI adhikAri saphaLa, sastu, sulabha, hAnirahita ane DokaTaranI sAravAranI banaze. A saMdezane duniyAne khUNe khUNe pahoMcADavA mATe kejarUriyAta vinA vAparI zakAya evuM hoya. konpharansamAM jeTalI ransamAM AvelA 15 rASTranA pratinidhioe parivArajanane carcA thaI emAM haju sudhI te rabaranuM DAyAgrAma ane jelInI vizvasaMdha sthApita karyo che. ' vidhi upara mukhya bhAra apAto hato. paraMtu A viSaya para satyayuga AvI rahyuM che kenpharansamAM mAluma paDayuM ke bhinna bhinna dezonA vizeSajJa DAkaTare ' gayA aMkamAM pragaTa thayelAM A lekha harijanabaMdhumAMthI niraMtara kAma karI rahyA che. kevaLa hindustAnamAM ja nahi paraMtu udhUta karavAmAM Avyo hato. zrI mubaMI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMdakuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. mRkaNasthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI, 2.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra rajIsTarDa na. bI. 4ra66 - ET prabuddha jaina taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbaI: 15 jAnevArI 153, guruvAra vArSika lavAjama 1 rUpiyA 4 gujarAtI sAhityano pradeza tA. 28, 29, 3 DIseMbara 195ra nA divase daramiyAna navasArI khAte maLelA gujarAtI sAhitya pariSadanA 18mAM saMmelananA pramukhasthAnethI mAnyavara zrI harasiddhabhAI diveTiyAe gujarAtI sAhityane lagatA aneka vaSa, parzatu eka mananIya ane vidvattApUrNa vyAkhyAna ApyuM hatuM. jagyAne abhAve te AkhuM vyAkhyAna ahiM ApavuM zakya nathI, paNu jyAre hiMdanA'-prA tenuM paNa punarvisAjana karavAmAM Ave ane eka alAyadA rAjakIya ekama tarIke gujarAtanuM nirmANa karavAmAM Ave tyAre temAM e.kayA pradeza saMmalita karavA joIe e vizenI temanI kapanA pabuDha jananA vAMcakrane yathA varU ' jANyA maLe ane AjanA vivAdAspada sImAro saMbaMdha teo kevA prakAranA maMna dharAve che tenA paNa khyAla Ave e hetuthI temanA pravacanamAM jarI bhAga nIce raju karavAmAM Ave che. taMtrI che A badhuM vivecana te gujarAtI sAhitya viSe thayuM. paNa joie. A dharaNe koI paNa prAMtane sImA pradeza nakkI karavo e .: gujarAtI sAhitya eTale kayA pradezanuM sAhitya pariSadanA baMdhA- koMgresanA karAvamAMthI phalita thAya che. A TharAvane amalamAM mUkavAno raNamAM gujarAtI bhASA" ane "gujarAtI sAhityanuM varNana A samaya Avaze tyAre ekakasa padhdhatisara sImApradeza nakakI karavA pramANe ApyuM che: "kaMI paNa samaye gujarAtanA ke tenA koI paNa mATe samitio nImAze. atyAre ApaNe AvI samiti nImI bhAganA vatanIo je mAtRbhASA belatA hoya tene samAveza | gujarAtane judA prAMta karI nAMkhavAnI mAgaNI karatA nathI. emAM gujarAtI bhASAmAM thaze ane AvI bhASAmAM lakhAyelA sAhityane to bhASA uparAMta aneka daSTibinduone vicAra karavAne Avaze. samAveza 'gujarAtI sAhityamAM thaze, eTale ke je pradezane atyAre paraMtu gujarAtI bhASA ane gujarAtI sAhitya paratve gujarAtanA viziSTa nAme 'gujarAta' kahevAya che teTalo ja nahIM, paNa jyAM kyAkyA vibhAge che te tapAsI te sarvane, jyAM sudhI sImAsami- gujarAtI bhASA bolAtI hoya tene paNa gujarAtamAM, samAveza tione chevaTano nirNaya na Ave tyAMsudhI, atyAranI sthiti pramANe akabaMdha rAkhavA evI mAgaNI te ApaNe avazya kara ' vAnI che. : 's ApaNe saurASTra ane kaccha jANe guz2arAtathI te judAM hoya che. A pradeza kayo che te nakakI karavAmAM keTalAka niyama lAgu " ema bolIe chIe. paraMtu aitihAsika banAvone lIdhe vahIvaTamAM paDe che. bhASA ane vyavahAra e banne ekabIjA upara AdhAra : 'judA paDelA vibhAge bhASA eTale. sAhityanI draSTibiMduthI je te rAkhe che. sImA upara AvelA koI paNa pradezanI bhASA taddana zuddha vibhAgonI mULa bhASA eka ja hoya che te sarve kharI rIte eka hetI nathI, paNa te banne bAjue AvelA prAMtamAMthI kayA prAMtanI - " je zarIranAM age che, ane tethI ja vibhAganAM nAme game te bhASA enI mULa bhASA che te nakakI karavAmAM bhUtakALamAM ene * hoya, paNa bhASAparatve e sarva gujarAta che. tAtparya e che ke - ghaNokharo vyavahAra kayA prAMta sAthe hato te jovAnuM che; kAraNa ke koI paNa vibhAganuM vahIvaTanA dhoraNe juduM nAma ApavAmAM AvyuM vyavahArathI bhASA ghaDAya che ane vyavahAra te pradezanI bhaugolika ' hoya paNa enI bhASAnuM mULa gujarAtI hoya te te gujarAtane ja: sthiti tathA vyApArika saMbaMdha upara AdhAra rAkhe che. te pramANe vibhAga che. musalamAna ane briTIza rAjyanA amalamAM vahIvaTanI bhASAthI paNa keTaleka aMze vyavahAra ghaDAya che; kAraNa ke eka daSTie asalanA prAntomAM aneka pheraphAra thaI gayA. marAThI tejIMgu ja bhASA bolanArA loko vacce yavahAra vadhAra hoya e dekhId. ' ane kannaDa bhASAo bolanArA prAntomAMthI TUkaDA thaIne hiMdarA- " che. A viSe yuropanA judAjudA dezo vacce sImApradeza nakakI ' ' bAdanuM rAjya banyuM. kannaDa bhASA melanArUM.sure eka juduM dezI karavA mATe keTalAeka AvA siddhati paNa nakakI karAyo che ke . 'rAjya banyuM. kAnaDAnA 5Nu be vibhAga paDI eka 'muMbaI- bhASAnI ekatA athavA sAme uparAMta rastAo, nadIo, nahere, ' '" rAjyamAM ane bIjo madrAsamAM gaye. AvA aneka dAkhalAo - vagere. bhaugolika. tathA aitihAsika paristhitine saLe. vicAra . - ApaNAM tAjetaranAM itihAsamAM maLI Ave che. A rIte chinna-dikarIne sImApradezane nirNaya karavo joIe ke jethI koI paNu * bhinna thayelA 5Nu bhASAnuM eka dharAvatA prAMtanI eka bhASAnA , dezanA vikAsa mATenAM kudaratI sAdhanAno lAbha tene maLI zake. ' dheraNuthI punaHracanA karavAnI jorUra ApaNA dezanA netAone jaNAI , Abupradeza ane koMgrese AvA pratinI racanA mATe TharAva karyo, " A harAvane have A niyama pramANe gujarAtane bhASAkIya sImA pradeza " artha e che ke atyAre prAMtino TUkaDo game tevA paDelA hoya paNuM ke atyAre zuM che te joIe. je pradeza gujarAtamAM ja gaNAya che ke : te TUkaDA paDayA te pahelAM. bhASAkIya ekeya dharAvatA prAMtanI punaH - . . ane jene mATe kAMI matabheda nathI te bAda karatAM bAkInA pradeza , sthApanA karavI eTale ke atyAranA prAMtanA sImApradezamAM bhASA viSe ja carcA karIzuM. uttarathI zarU karIe te palapura tathA : " vagerenI bAbatamAM je kAMI pheraphAra, TUkaDA paDayA pachI thayA , dAMtAnI uttaranA pradeza viSe ane khAsa karIne zIrAhInA pradeza ' hoya te pheraphAranI pAchaLa jaI te pahelAMnI sthiti zI hatI tene viSe hamaNAM ugra matabheda utpanna thayelA che. pahelAnuM zIhIrAjya. - nirNaya karI, pharI pAchA temane asalanA prAntamAM dAkhala karavA ' athavA tene koI bhAga gujarAtI bhASA bolatI prajAmAM gagvAM karAyA che. khalAo jAnItA athavA sAme uparAMta A
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 * tA. 15-1-53. AvatA vAra bAra alakA samaya mAgI nahIM, ane A joIe ke nahIM te viSe madhyastha saMrakAre traNa varasa pahelAM e : ke auraMgajheba jevA jhanUnanI bAdazAhe giranAra ane AbunA parvanI nirNaya karyo che ke Abuparvata ane tenI AjubAjune pradeza - sanada amadAvAdanA nagarazeTha ane jenAmukhI zeTha zAntidAsa , bhASAkIya tema ja aitihAsika ! bhagataliMka ane 'vahArika rIte thA. te same ema paNa pharamAna hatuM ke koI paNa : dRSTibiMdue gujarAtano vibhAga che ane tethI tene vahIveTA muMbaI- rajAra arbaladAree A bakSisanI virUddhamAM vartana calAvavuM rAjakara joIe. A nirNaya thayA pachI viMbhakAma paDezana nahi ane hera thAnagIsane paNa mAgavI nahIM, Ama chatAM mogala rAjasthAna prAnta karIne tene rAjasthAnamAMtamAM bheLasI de. joIe : rAkrayanI paDatI pachI jAtrA mATe tenA hakake rahyApaNa Abuno ' 'evI mAMgaNI karI che. A niNa bhale kAmacalAu hoya paraMtu eka kabaje zahIdarabAre laI lIdhe. A sthiti briTiza amala sudhI . ' ' tene pheravavA mATe sabaLa kAraNa joIe. te kAraNe batAvavA cAlI. daramiyAnamAM zIhInI prajAne vyavahAra - gujarAta sAthe ' ja-rAjethInIo upara che tethI hAlamAM Apa gujarAtamAM ' ja rahyo. jodhapurarAjyanuM varcasva. zIrAhI upara jayArathI jodhapuranA vibhAga che ke nahIM te praznAnathI; paNa sadhaLo vicAra karyA pachI Abune : rajA mega taraphathI gujarAtanA subA hatA tyArathI ja hatuM. ane : gujarAtano vibhAga tarIke gaNavAne miNAM thayo che te karavAne ? * ane rAjAo. rATheDa hovAthI banane vacce sagapaNane saMbadha paNa | kAMIH saLa kAraNa che ke nahIM te jakhare prazna che. chatAM levAyA na hatA krame krame zIhInA rAjAone pradeza paNa TUM thatA. gayo: nirNaya mATe kayA samathaka kAraNo che ApaNe ahIM saMkSepamAM ane atyArasudhI rAjasthAna ke rajapUtAnAM je pradeza ja na hato. " | "vicArIe. ' - , mAravADa, mevADa, mevAta,mALavA, matsyapradeza, vagere pradezomAM rAjapUta ' dara ItihAsamAM javAnI jarUra nathI. gurjararASTra adhavA , ArojAnuM raji-uMg -3 : gujaMtra jene kahevAmAM Ave che tene sAmAnya nAma che . te tarIke AvyA tyArathI pUtAnAnA rAjAnuM nasIba pharavA lAgyuM. * suidhA : pahoMcyuM hatuM e hakIkata to savA che AkaDa ke 'ulaTADajapUta riyAsatone khehahprazasaha enuM sva'. AnaMdazaMkarabhAIemaemanA pariSadanA pramukha tarIkenA bhASaNamAM '' - ' rAjene rAjasthAna mAMmapradezavaraMthApI temAM sAMgaThana karavAnuM ' , - jema kahyuM hatuM tema "gurjarabhUmine pradeza eka vakhate rAjasthAnane - che ke 5 . huMtu. AbumAM parvatanI grejone pahelAM kAMI jANapaNanA hatI. : ', aMtagata kaste esa vAta, je sthaLe "gujaratrA" zabadavALA zilA. " A " paNa kanala De pazcimahiMdanA pravAsamAM tene AbumAM sAdhaka (lekha maLyA che ane emAM je sthaLe ullekha che tenAthI atyAre ? mAnI teyAMnI zItaLa A havAthI mugdha thaIka tetetAnA svapnA ': suvidita thai cUkI cheane zaurasenI apabhraMza, zaurasenI prAkRta pramANe japUtAnAmAM bheLavI devAnI lyojanA zarU karI paraMtu te ""' ane saMskRtabhASAThAMrA, tathA rAjasthAna ane mayurAnI AsapAsanA : samaye zahI, ': vAvADa, DuMgarapura vagere gujarAtanI sarahada * zurasenadezadvArA hiMdInI bhUmi sudhI gujarAtIne sAMbaMdha pahoMcyuM " hu.l-umaramAM tamAma rAjya gujarAtane ja bhAga gaNAtAM. karnala vaikara che. A jotAM bahu dUra sudhInA bhAgene prAcIna paribhASAmAM guja. '' " " 'briTiza sarakAranAM pratinidhi tarIke vAdarAmAM resikAMTA tarIke hatA ! rAta ja gaNavo joie e spaSTa che. ene ApaNe zvatamAma a ane sane 140 mAM enA madadanIza muMbaI sarakArane karelA riporTa : - gujarAtI. ane bRhad gujarAta" thI bhinna pADIne oLakhAvavA A du ka uparathI spaSTa jaNAya che ke gujarAtanA briTiza amaladAre zIrahI. * mahAgujarAta" kahI zake """ - vAMsavADA, DuMgarapura, jhAbuAta alIrAjapura, vagere dezak. rAjayanA - : kALe karIne A mahAgujarAta saMkocAtuM gayuM. 1Na A { vibhAga gujarAtanI ane ene lIdhe muMbaI sarakAranI sattA bhUmi 1 "vidhatI vadhatI1 hAlanA gujarAtanI samIpa AvI' pADethI ame zrImALa ' ': ' taLe ja '"'gaNutA hatA. paNa pachIthI rAjasthAnanA liTikala - 9"fbhannamALa, jhAlera, vagere pradeza je hAlamAM mAravADa kahevAya , : , amaladAre phAvyA ane zIrehIne vahIvaTa rajapUtAnA ejarI taLe, | "che tenI vasati gujarAtamAM AvIne vasI pazu? AMbupradezanuM*-pATa mUkA. briTiza amaladAre hiMdusthAnI zItaLa TekarIone temanuM . . nagara caMdrAvatI' hatuM jemAM paramAra rAjAe rAjya karatA hatA te ( vargamAnatA hatA "rajapUtAnAnA, naNunI garama havAmAMthI bacavA " arNahIlapurapATaNanA solaMkI vaMzanA rAjAo "gurjarezvara kahevAtA : , mATe temane AvI eka vizALa zItaLa TekarI joitI hatI. Abu - temanA sAmate hatA paMramapachI. jeneja taraphanAda devaDAhA '', jevuM suMdara sthAna 'rajapUtAnAmAM bIje.. kaI ThekANe nuM hatuM. raja'No caMdrAvatI lIdhuM ane temAM paNa gujarAtanA rajapUta rAjAonA ' ja pUtAnAnI lazkarI TUkaDIo mATe ArAmanI jagA bIje kayAMya e sAmate ja rahyA. gujarAtanA rAjA bhImadeva pahelAnA samayamAM tenA : * pahotI. eTale chevaTe AbunI khAtara zIrahIne paNa rajapUtAnA 1. maMtrI vimaLazAhe tathA pahelA vizaLadeva vAghelAnA'na samayamAM be : ejansImAM bheLavavA teo saphaLa thayA, ane zIhInA rAjAne 2, matrIbhAIo vastupAla ane tejapAle AbumAM je " jagavikhyAta . * Abuparvatane sArAmAM sAre bhAga lazkarI vaparAza mATe sepI ke, jainamaMdire baMdhAvyAM che te sarvane suvikti che. purANomAM Abune devAnI pharaja pADI. te pachI te rajapUtAnAnA rAjAonI, kAThIo pradeza che gujarAtamAM ja hovAnuM varNane maLe che musalamAna rAjayenI : na AvI ane Abu rajapUtAnAnuM krIDAMgaNa banyuM. gujarAta bicAruM ra thIara lapatarAme ' dI Aja Akhu girirAja .' ' 'zarUAta: 5chI paNa gujarAtanA sulatAnanA : hAtha, taLe gujarAtanA : . e kavitA 'masaMbaMLAvI tyAre koIe. ema thayuM ke A 1 vibhAga tarIke seLa vibhAganAM nAme mIrAMte ahamadImAM che emAM ", "AMkha te Apo hate ! aneka divasa pAcha'1'saMLa kharo ? + - Abu, DuMgarapura ane vAMsavADA rasamAveza thAya che. te pachI megala | yuropiyana amaladArone abu rAjasthAnamAM rahe ke gujarAtane pAchuM : bAdazAhe gujareta jityA pachI paNa e ja sthiti kAyama : rahI. ' che, maLe enI zI paravA hatI ? akabaranA samayamAM ToDaramale navA subAonI : racanA karI tyAre " " zIrahIne ajameranA subA taLe mUkayuM. paraMtu mIrAMte ahamadImAM adhikSa rIte abuMzIrAtImAM ane tyAMthI rajaputAnAmAM gaye ' '' jaNAvyA pramANe pachInA magalarAjAnA aMdhAdhUdhInA samayamAM eka eka mAtra etihAsika akasmAta ja hato. karnala ToDanA pakSa zIrehIM pAchuM gujarAtanA subA taLe AvyuM che ane marAThAoe , pAtanuM pariNAmAM hatuMgujarAtanabhAga rajapUtAnAmAM bheLavI - " jayAre amadAvAda lIdhuM tyAre paNa. zIrAhI, DuMgarapura vagerenI khaMDaNI : devAnI jano kRtrima hatI. . paNa naisargika niyame te kRtrima . gujarAtamAM ja bharAtI. A hakIkatanuM zarIra jaMyanA vatanI aMtarAyone baMdha teDIne paNa bahAra nIkaLe che. vahIvaTI pheraphArane . . ' suvikhyAta paMDita gaurIzaMkara ojhAe paNa temanA rAjapUtAnAnA 'che pariNAme AvyuM. rAjasthAnamAM gayAthI rAjasthAnIonI saMkhyA vadhI. - itihAsamAM. samarthana karyuM che. eka nedhavA lAyaka hakIkata e che , AburoDa- sTezana ane Abu upara rAjasthAnanA paracUraNa. vepArIe
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jaina. tA. 15-1-13 AvI vasyA. rAjyakArabhAranI bhASA rAjasthAnanI thai paNu ApyupradezanA janasamAjanAM saMskRti ane saMbaMdha to gujarAtI khelatI prajA sAthe ja vadhAre rahyAM. enuM mukhya kAraNa te bhASA ane vyavahAra. seMkaDo varasanA gADha saMbaMdho mAtra eka saikAnA kRtrima pheraphArathI kema badalAya ? dareka sImA pradezanI bhASA mizrita te hAya ja, paNa zI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-1-53 ' .. naMdarabAranA pradezamAM Aje paNa vepAra gujarAtIonA hAtha mAM eTalI te, sabaLa rIte darzAvavAmAM AvI che ke ethI vadhAre kaheche, ane gujarAtI sAhitya paNa tyAM vaMcAya che. paNa atyAre vAnuM kAMI rahetuM ja nathI, ane ethI virUddha zuM kahI zakAya te te mukhya prazna DAMgano ubho thayo che. DAMga to hajI hamaNAM sudhI samajhAtuM paNa nathI. thoDA vakhatathI DAMganI vasatine gujarAtI zikSaNa mATe je aMtarAye paDayAM che. te satvara dUra thAya ane DAMganI briTizarAjyanA vahIvaTamAM paNa gujarAtanA saMkalita bhAga tarIke prajAne gujarAta sAthe sarvakAlIna saghaLA saMbaMdha pUrvavata kAyama gaNAtuM. e asalanA daMDakAraNyano bhAga gaNAya che. tyAMnA bhIla rahe ema mAtra ApaNe ja nahIM, paNa Akhuye gujarAta AzA rAkhe che.rAjAo gujarAtanA hAtha taLe hatA e te datihAsasiddha hakIkata pUrvadAkSiNamAMthI dakSiNa tarapha utaratAM gujarAtanI sImA damaNache. marAThI rAjyanA samayamAM paNa DAMgano bhAga gAyakavADanI.hakamata taLe gugo sudhI che ema kahevAya che, paraMtu tenI dakSiNe paNa lagabhaga hato; kAraNa ke te gujarAtamAM ja hatuM. briTiza amalanI zarUAtamAM 1. sopArA sudhI gujarAtI bhASAnuM pramANa vadhAre aMze che ema kahIMe te temAM lezamAtra atizakita nathI. thANu jillAne pahelAM DaMganA bhIlAnAM baMDe satata cAlu rahyAM. keTalAMka varasa pachI muMbaI ilAkAnA madhya vibhAgamAM nahi paNa uttara vibhAgamAM mUlyo DAMganA eliTikala ejaMTa tarIke khAnadezanA kalekaTara taLe te mUka- hatA. temAM paNa A eka kAraNa hovuM joIe. je kekaNupaTTI kahevAmAM AvyuM hatuM, paNa rastAo levaDadevaDa vagere badho vyavahAra vAya che te uttaramAM surata pAsethI zarU thatI ane te paTTIne lagabhaga gujarAta sAthe hovAthI tyArapachI tene vahIvaTa suratanA kalekaTarane muMbaI sudhIno bhAga gujarAtamAM ja hate. saMjA gumAM pArasIo 'utaryA tyArathI temanI bhASA bIjI koI nahIM paNa gujarAtI thaI sAMpAyA hatA. tyArapachIthI atyArasudhI te gujarAtanI ejaMsI e paNa sUcaka vastu che... ... ? :- 1}* : ' tarIke ja rahyuM. A kRtrima nahi, paNa kudaratI. racanA hatI; kAraNa - gujarAtanI pazcima dizAe te samudra ja Avelo che, eTale ke DAMganA saMbaMdho ane vepAra kudate ja gujarAta sAthe rAkhyA emAM te hajI sudhI koIe kAMI dAvo karyo nathI. A pramANe hatA. enI pUrva tarapha TekarIo che, paNa pazcima tarapha pUrNa, ApaNA samApradezanI sthiti che. ApaNe te tene mukhyatve karIne aMbikA, auraMgA, pAra, damaNagaMgA vagere nadIo DAMgamAMthI nIkaLI bhASA ne sAhityanA daSTibiMduthI tapAsavAnI che. paraMtu ene bIjA gujarAta tarapha vahI te dariyAmAM maLe che. A bhogolika sthitine dRSTibiMduethI paNa 6 pADI zakAya te zrI samaya draSTibiMlIdhe, tene saMbaMdha pahelethI ja gujarAta sAthe heya e taddana duthI jotAM paNa gujarAta ane tenI sarakRti alAre vahIvaTI zvAbhAvika che. mahArASTra tarapha UMcI UMcI TekarIo hovAthI bhUta dharaNe je gujarAtamAM gaNAya che tenA karatAM pabrA vadhAre vistRta kALamAM tenI sAthe vAhanavyavahAra, levaDadevaDa muzkela hatAM. tyAre rastAo ane nadIo mAraphata pazcima ane uttara taraphane vepAra pradezamAM che. enuM sAhitya paNa atyAre gujarAtanI bahAra gaNutA. dhaMdhe sIdhe ne sahele hatA. "" pradezane leke pitAnA sAhitya tarIke ja vAMce che. gujaradeza. paNa A badhA kAro karatAM paNa DAMganI gujarAta sAthe saMkecAtAsaMkecAto atyAre pAtaLA thaI gayo che. gujarAta ekatAnuM mukhya kAraNa te tyAMnI bhASA che. DAMganI bhASAne khAna vepAramAM game eTaluM pahoMceluM hoya, paNa svabhAve. narama, bheLuM dezI bolIno eka prakAra gaNatA prakhyAta bhASAzAstrI zrI asanano ane udAra dilanuM che. ene lAbha levAya che, ane hajI paNa , ' e abhiprAya che ke khAnadezI bhASA te marAThImAMthI utpanna thaI levAtuM jAya che. gujarAtane hamaNo ne hamaNuM ja judA bhASAkIya nathI, ' paNa tenI aMtargata vyAkaraNIya racanA gujarAtI ane - prAMta banAvavA joIe evI mAgaNa ApaNe karatA nathI. atyAre sAta rAjasthAnI bhASAne ghaNI vadhAre maLatI Ave che. mAtra te je kaMI sthAna che. temAM pheraphAra karo. nahIM eTaluM ja ApaNe nathI, paNa ApaNuM anubhavanI vAta che. e te jeoe DAMganI bhArapUka kahIe chIe. AgaLa upara jyAre sImAsamitio lipi bolI, vagereno zAstrIya paddhatie abhyAsa karyo che, te ja nImAya tyAre tene chevaTano nirNaya thaI zakaze. paraMtu te pahelAMthI jemane DAMganI sAthe vyavahAra che, te sarvene spaSTa rIte jaNAya ja jayAre gujarAtanA zarIranA TukaDA karavAnI vAte cAle che tyAre che. jevo grI ane niSpakSapAta abhiprAya che te to mAtra tenA pradezanI sImAne ja nahIM, paraMtu tenI sahanazakitanI ja sImAne savAla paNa ume paya che. abhiprAya vevara sI. themane sane 1875 mAM bahAra se eka varasa pahelAM gujarAtanA gaurava mATe garva dharAvanAra pADalA : bhAlI - vyAkaraNamAM jaNAya che. muMbaI gejhaTIaranA A paNa prathama rASTrabhakata kavi narmadanA hRdayamAM thI mAre bAramA puratamAM paNa tenA yurepIana lekhake jaNAvyuM che nIkaLyA hatI : ke DAMganA vatanIo gujarAtI, hindI ane marAThI mizraNathI banelI 'kAna kenI che gujarAta ? " bhASAmAM besatA, paNa temAM gujarAtInuM pramANa vadhu hatuM. sane e che je upara Ape emAM have ATaluM umeravA vakhata ke amANa 13 ] * na Avyo che : 1872 nA DAMganA eka bhIla rAjAe karI Apela dastAveja atyAre " pUja jenA gurjara bhUminAM, sImApradeze jaine vasyA, dakSiNagujarAtamAM je prakAranI bhASA bolAya che temAM ja lakhAyelA raMga che lAgyo parabhASAne, rItarivAje guja2 rahyA, che. A viSe mAre ahIM vistArathI vivecana karavAnI jarUra nathI; tenI tenI che gujarAta, pachI paDayA game te bhAga, kAraNa ke gujarAta sAhityasabhAe DAMganI bhASA mATe nImelI samitie tyAM jaI saghaLI mAhitI meLavIne je prakAzana karyuM che te te paNa gaNAyu so gujarAta, evI akhaMDa rahe ane mAta !" eTaluM badhuM sarvagrAhI ane abhyAsapUrNa che ke te vAMcyA pachI DAMgano pradeza bhaugolika, vyavahArika, bhASA viSayaka, vagere aneka vidhyasUci paSTa draSTibiMduethI gujarAtano ja bhAga che ema kAI nipakSapAta gujarAtI sAhityano pradeza. zrI harasiddhabhAI diveTIyA 143 vAcakane paNa jaNAyA vinA rahe nahIM. temAM paNa ApaNuM bhASA kezariyAjanI vastusthiti riSabhadAsa rAMkA 147 zAstrI Do. TI. ena. davee DAMganI bhASAnuM vyAkaraNa draSTie zrImada vijayavallabhasUri bAladikSAnA paMthe pRthakkaraNa karIne siddha karI ApyuM che ke DAMganI bhASA dakSiNa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha gujarAtanI bhASAne ja maLatI che. A uparAMta gujarAta saMzodhana vArSika vRttAMta maMtrIo kaI ? : 148 - maMDaLa taraphathI pragaTa thayelI 'mahAgujarAtanI bhASAkIya sImAe." zrI ma. e. zAha rAo. vA. pu. zrI kanaiyAlAla munazIe pragaTa kareluM "bhASAkIya prAMta ane muMbaInuM vArSika vRttAMta. bhaviSya," gujarAta rasImAM pariSadanA ahevAla e DAMganA viSaya saMdhanA tathA vA. 5. saravaiyA upara puSkaLa prakAza nAMkhe che. A paNa dalIle A prakAzamAM tathA Avaka jAvakanA hisAbo paramAnaMda : ". * maMtrI
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. .15-3-53 prabuddha jaina kezariyAjInI vastusthiti jaina jagatamAM bhArata jaina mahAmaDaLanA kAryAMdhyakSa zrIripabhadAsa rAMkAnA kezariyAjI tIrtha sa MbaMdhamAM eka lekha pragaTa thayA che. kezariyAjI tIdhamAM Aje cAra hitA vacce eka prakArane sa Mgha cAlI rahela che. A tIrtha saMbaMdhamAM digambara jainA ane zvetAMbara mUrtipUjaka jaine vacce. ghaNAM varSothI cAlatI AvelI adhaDAmaNu bahu jANItI che. trIju hita tyAM vasatA brAhmaNu paMDayAnu che. jemanA etI upara keTalAka lAgA lAgelA paDayA che. ceyu hita pahelAM udepura rAjyanu ane have rAjasthAna sarakAranuM che. upara jaNAvela tripakSI, jhagaDAonuM koi nirAkaraNa thatuM nathI e joine udepura rAjye e tInA vahIvaTanA keTalAMka varSothI kabajo lIdhe che ane tInI Avaka rAjayanI tIorImAM jame thAya che. A tIvra sabaMdhamAM jarUrI mAhitI meLavIne temaja jAte A tIghauMnI mulAkAta lIdhA bAda zrI riSabhadAsajIe upara jaNAvela lekha lakhyo che, temAMthI jarUrI bhAga tAravIne nIce ApavAmAM Ave che. Akho lekha kezarIyAjI tIrthenI samasyAne ukela lAvavA mATe zvetAMbara mUrtipUjaka samAja ane digabara samAja vacce ekatA ane cokakasa prakAranI samajutInI AzyakatA upara khULa bhAra mUke che ane te taddana vyAjabI che. e ekatA ane samajutInuM vAtAvaraNa pedA karavuM e je jaina samAjanA judA judA sapradAyamAM vaheMcAyelA samAja tarIke nahi paNa eka samagra samAja tarIke vicAra karI rahyA che evA samAjazubhahatacintakAnuM khAsa kavyu che. paramAnada jo ke A tItha para sarva dharmavALA darzana pujana kare che para Mtu zilAlekha, mUrtiyA vi. aitihAsIka sAmagrInA AdhAra para A tI jainAnu rahyuM. digambara zvetAmbara banne sampradAyavALA samAn rUpathI mAnatA AvyA evu jovAmAM Ave che, bIjI vAta. e che ke kAIivAra digaMbara samAjanuM ane koi vAra zvetAMbara samAjanuM jora vadhI gayu che. paNa vastuta: ane sa MpradAya mATe samAna rUpathI pujya rahyA che. ahI bane sapradAyAnI mUrti che. zarUAtamAM A ghaMTAnuM banela jinAlaya hatuM. Arasanu maMdira to zeMIdvAra dvArA banela che, maMdiranA bIjA vibhAge judA judA samaye banela che, ane te sarva khatenA bhakatoe khanAvela che. Aja paNu khate sapradAyonA lAkA pujA-darzana mATe barAbara Ave che. saMbhava che ke ApaNA purvajoe A tI banne sapradAyAmAM samanvaya taH niSpakSa draSTithI banAvarAvyuM hAya. jayAMthI mUrti lAvavAmAM Avela che te pradezanA nivAsI bhAIomAM Aja pazu paraspara sahAnubhutI jovA maLe che. tyAMsudhI jANavAmAM Ave che hu eka parivAmAM diga khara' tathA zvetAMbara mAnavAvALA leka khuzIthI rahe che. tyAM kAI jagyAe 18 divasanuM papaNu mAnavAmAM Ave che. jyAre jaina ane vaiSNave vacce saMbaMdho maLI zake che tyAre A tA . sahaja ane saraLa che ke digaMbara ane zvetAMbara parivArAmAM saLaMdha baMdhAya ane premabhAva tatha meLa-mInnApa rahe. huM paNa A udAra ane samAnatAnI bhAvanA chellA gheADA varSomAM ochI thatI gaI. tenuM kAraNa sAMpradAyika kaTTaratA te che ja. pazu ahIM prasiddhinI sAthe sAthe parizraha paNa vadhatAM gayA, jeNe sattA jamAvavAnI icchAne uttejita karI. yAtrikAnI sakhyA vadhavAthI caDhAvA (bolI)nA rahema kharca karatAM vadhAre AvA lAgI. AnAthI banne sa'prayAmAM maulIkI hakka mATe jhagaDA vadhatA gayA, tyAM sudhI huM saumika "bhAionI hatyA paNa ahIM thai. kIDI jevA jIvanI hiMsAmAM pApa samajavAvALAe pavitra tI para sattA ane sAMpradAyika kaTTaratAnA kAraNe nazAmAM petanA dharma - ghunu khuna 3 147 karI dIdhuM. AmAM doSa kAtA che ane katA nathI. A mATe kA prakAra nyAya ApavA asabhava che, A mATe jeTalI jeTalI sAmagrI mArI pAse AvI che te pakSapAta vagaranI nathI ema pazu, nathI kahI zakatA, te mATe nyAya devA athavA karavA tene khale Apasa jhagaDAnuM pariNAma jevu ane temAMthI medha levA te vadhAre zreyaskara lAge che. atyAre tItha sarakArane AdhIna che. hInA khajAne ane sampatti para adhikAra paNa sarakAranA che. sarakAre zrI kesariyAjI tI nI vyavasthA peAtAne hAtha eTalA mATe lIdhI che ke, tyAMnuM dhana surakSita rahe, vyavasthA sArI thAya. sarakAranI pRcchA bhale zubha hAya, paNa atyAre tyAM je kaI jovAmAM Ave che tethI sarakAra peAtAnA uddezamAM sakaLa nathI thai zakI e spaSTa che, kAraNa ke tyAMnI vyavasthA sArI nathI ane tyAMnI saMpatti ane dhananA upayoga jaina dharmanI mAnyatAe mujaba nathI teA. tyAM jhaghaDA vadhI rahyA che, ane enu' mULa tyAMnI vyavasthA sarakArI nokarAnA hAthamAM che e che. ane sarakArI vyavasthA ke sattAne kharAba nathI mAnatA; kharAkhI tA e thai che tethI aneka prakAranA anaM pedA thayA che. tyAM je jhaMghA, avyavasthA, gaMdakI ane kharAkhI phelAyelAM che tene dUra karavA-karAvavA tarapha ApaNuM vizeSa dhyAna gayu hoya ema nathI lAgatuM, tethI tInI sa MpattinA sarakAranI marajI mujakhkha game tyAM upayoga thavAnA saMbhava che. eTalA mATe tIthanI vyavasthAne banne sa`pradAyavALAe maLIne peAtAne hAtha dhare e jarUrI che. jyAM sudhI khanne sapradAyavALA saMpI nahIM jAya tyAM sudhI vyavasthA ane sattA sarakArane hAtha rahevAnI. jo banne soMpradAyavALA sa'pI jaya tA A kAma thai zake. tInI vyavasthAne mATe sarakAra taraphathI je adhikArIo rahe che teo dharmAtmA ke jaina dharma pratye zraddhA rAkhavAvALAM ke tenA jANakAra hoya evu nathI. teo peAtAnI sattAne majabUta khanAvavA anAne uzkeratA nahIM hoya. ema na kahI zakAya. AvaDA moTA tIyanI vyavasthAne hAthamAM rAkhavAnA meha kAte na thAya ? e adhikArIone jete sAthe zI levAdevA? je caDhAvA vagere Ave che te khajAnAmAM jamA thAya che, paNa emAM kaSTa dhAlamela nahIM thatI hAya' ema kahevu muzkela che. tIthanA 21 lAkha rUpiyA sarakArI khajAnAmAM jamA che. e paDayA rahelA dhananA upayoga janahitanA kAryoMmAM sarakAra na kare e banavA jevuM nathI. je devadravyanA upayoga kAI paNu sAmAjika kAmamAM jaita samAja nathI karI zakate te ja sarakAranA hAthe khIjAte ApavAmAM Ave che. bhaviSyamAM pazu janakalyANanI yAjanAo taiyAra thaze ane nANAMnI jarUra paDaze tyAre, sarakAra AmAMthI paisAne upayoga nahIM kare. ema kahevuM muzakela che. kAraNa ke je dhanata kAi sArA ane yogya upayoga na karI zake ane sarakAra jatu kare e have saMbhavita nathI lAgatuM. tethI A dhanane ApaNe ApaNA hAthe ja jarUrI ane upayogI karyAMmAM zA mATe na vAparIe ane A te| tyAre ja banI zake jyAre banne sapradAyavALA sapI jaIne A tI te potAnA hAthamAM le. tInI avyavasthAnuM sUcana upara karyuM che, tyAMnI avasthA ane gaMdakIne joIne sAce ja duHkha thAya che. dhama zALAmAM "natAM cokhkhAI che, na ene dhoLAvavAmAM Ave che, ke na enu samArakAma thAya che. tenI gAdIe ane kapaDAM paNa cokhkhAM nathI. vAsaNAnI paNa A ja dazA che. nAhavAnI oraDImAM ane derAsaramAM samArakAmanI jarUra che. pUghna vagerenAM kapaDAM paNa cokhkhAM nathI.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 148 prabuddha jaina ta, 15-1-53, lAkho rUpiyAnI Avaka hovA chatAM ahIM yAtrALuonI sagavaDa paNuM ghaNuM duHkha sAthe jaNAvavuM paDe che ke tAjetaramAM maLI vadhAravAno prayatna tha nathI. avyavasthA, gaMdakI, samArakAmane rahelA samAcAra A nizcantanAne khoTI pADe che ukata AcAryazrI 1. Aje muMbaI najaka, thaNAmAM lagabhaga ekAda mAMsathI bIrAje che abhAve spaSTa batAve che ke-adhikArIo, A saMbaMdhamAM dhyAna nathI ane temanA sAnnidhyamAM ve. mU, samudAyamAM Aje bahu pracalita ApatA. jyAM lagI zraddhALu jene tyAM jatA raheze tyAM lagI banelI upadhAna nAmanI eka tapakriyAne samAraMbha cAle che. e Avaka to thatI ja raheze. samArakAma, dhoLAvavuM ane sAphasUphImAM samAraMbhanI tA. 14--53 semavAranA roja pUrNAhuti che ane paisA kharcA vagara ja jo kAma cAlatuM hoya te teo kharca zA te ja divase AcAryazrI taraphathI pAMca vyakitaone dIkSA apAmATe vadhAre ? - vAnI che emAM eka upara jaNAvela 13 varSanA chokarAne ane chellA divasomAM paMDyA ane jene vaccenA jhaghaDAnI vAta bIjA 15 varSanA chokarAne samAveza thAya che. anya traNa chApAMomAM AvelI, tenA upara vicAra karatAM lAgyuM ke, AnuM vyakitao pramANamAM moTI ummaranI che ema mAluma paDe che. mULa paNa tyAMnI vyavasthA jainenA hAthamAM nathI eja che. e A nAnI umaranA be chokarAone dIkSA nahi ApavA jhaghaDAe jeTalA gaMbhIra samajavAmAM Ave che eTalA gaMbhIra mATe AcAryazrIne aneka javAbadAra vyakitao taraphathI khuba anunathI. ane samAje A jhaghaDAo tarapha dhyAna ApIne tyAMnI rodha karavAmAM Ave che. muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI saMdhanA sAcI samasyAthI dUra na thavuM joIe. AvI nAnI vAtomAM maMtrI tarIke huM tathA zrI TI. jI. zAha tathA zrI lIlAvatIbahena de cheaTavAIne mULa prazna tarapha bedarakAra na banIe ane ApaNuM vidhIonI saMkhyAmAM vadhAro na karIe, e ja ucita lAge che. hAsa ane zrI ramaNikalAla maNichAla zAha paNa A anucita atyAre paMDayAo ke pUjArIonI sAthe jhaghaDavAmAM nahIM, paNa dIkSA nahi ApavAne AcAryazrIne samajAvavA bane teTalo prayatna sarakAranA hAthamAMthI ApaNA hAthamAM vyavasthA levAmAM ja tamAma karI chuTayA, temaja sthAnakavAsI sAdhusamudAye dIkSA ApavA zakitane kAme lagADIe. saMbaMdhamAM aDhAra varSanI ummaranI maryAdA svIkArI che e hakIkata atyAre A tIrthamAM pUjana-vidhi vagere jevI rIte cAle che tarapha temanuM khAsa dhyAna kheMcavAmAM AvyuM paNa temane A tevI rIte bhale cAlyA kare, paNa banne saMpradAyavALAoe haLI bAbatamAM eTale ja javAba hato ke "evuM koI baMdhana ApaNuM maLIne evI vyavasthA karavI joIe, jethI A tIrtha ApaNuM sAdhusamudAe svIkAryuM nathI, e be chokarIomAM eka te emane mATe AkhA jaina samAjane mATe-eka pratIka banI jAya ane saMpAyale che, teo bane dIkSA levAne atyanta Atura che. te ApaNane eka bIjAnI najIka AvavAmAM preraka bane. A kAma have banenA mAbApanI dIkSA ApavA saMbaMdhamAM pUrI saMmati che: vahelAmAM vahelI take thavuM joIe. vadhAre divasa lagI ene aNu zAstramAM A ummare dIkSA ApavAne kaI niSedha nathI. dIkSA ukeluM rAkhavAmAM ApaNane nukasAna thavAnuM che. banne saMpradAyanA saMbaMdhamAM ummarane ame kAM mahattva ApatA nathI. AvI adInetAoe A mATe jaladI pagalAM bharavAM joIe. kadAca koI kAra kSita sthitimAM A chokarAone ame kyAM sudhI rakhaDAvIe ? Nasara ApaNA netAo A kAma na karI zake ke emane e mATe mATe temane DhIata banAvavAnuM ame ucita dhA" che." AvA bacAva vakhata na hoya te, janatAmAMthI sArA mANasee AgaLa AvIne sAthe kAcI ummaranA A chokarAone jaina dIkSA vrata jevA atyanta - A kAmane pitAne hAtha dharavuM joIe, ane je saphaLatA na maLe kaThaNa ane AjIvana vratathI bAMdhI tevA e koIpaNa rIte yogya te A mATe caLavaLa, satyAgraha paNa kare jarUrI thaI paDe nathI. e chokarA e AcAryazrIne saMpAyA hoya to temanA rahevA te te karavo joIe. patrakAranI pharaja che ke teo sAMpradAyika karavAno tema ja AgaLa abhyAsane lagate sarva prabaMdha AcAryazrI jerA nahIM phelAvatAM ane nAnAnAnA jhaghaDAone mahatva nahIM pitAnA anuyAyIo mAraphate karAvI zake tema che. temane meTA thavA ApatAM, A tIrthanI vyavasthA jainonA hAthamAM levAno gho; jJAnasaMpanna banavA dyo; duniyA zuM che, saMsAra zuM che, cittanA prayatna hAtha dharI zakAya evuM vAtAvaraNa ubhuM kare game tema karIne vikAra ane saMyama : che tenuM sAcuM bhAna temane thavA dyo, ane A tIrtha e lokonA hAthamAM AvavuM jarUrI che ke jeoe enI tyArabAda Ajane ajJAnagarbhita vera.bdha pachI paNa kAyama rahe ane sthApanA karI, vadhAryuM ane samRddha karyuM, ane A tyAre ja thaI zaM, jyAre banne saMpradAyanA leke haLImaLIne pagalAM bhare. tyAga tarapha ja temanuM mana DhaLeluM rahe che temane jarUra sAdhu banAvo zrImad vijayavallabhasUri bAladIkSAnA paMthe ane AtmakalyANanA mArge yatheccha vicaravA dyo. paNa A choka rAe pitAne soMpAyelA che athavA to temanA mA bApane virodha | gaI dIvALI bAda navA varSanA prAraMbhamAM muMbaI zaheramAM nathI ATalI vAta AgaLa dharIne bAbadIkSA jevA aniSTane uttejana jaina zve. mU. vibhAganA eka pramukha ane vRddha AcArya zrImad ApatuM. e lagabha mRtaprAya banelI. anartha paraMparAne punarjIvita karavA barAbara che. vijayavallabha sUrino janmajayantI mahotsava bhAre dhAmadhUmapUrvaka AcAryazrIe Aja sudhImAM je pratiSThA prApta karI traNa ke cAra divasa sudhI ujavAyo hato tyAre koI eka mAravADI che ane ane je pratibhAnuM ApaNo dana karAvyuM che - jaina gRhastha pitAne 13 varSane chokarA AcArya mahArAjane te ubhayane bhAre jhAMkhapa Ape evuM A kArya che. jevI rIte arpaNa karyo hate. AvI rIte keI gRhastha pitAnuM bALaka koI dravyamAha zrAvakathI duratA nathI tevI rIte ziSyamoha jaina sAdhuthI AcAryane bheTa Ape ane e AcArya tene svIkAra kare e ghaTanA chuTa nathI, AthI sAmAnya mAnyatAmAM zrI vijayavallabhasUrine kAMIka vicitra lAgatI hatI ane rakhene A chokarAne dIkSA Apa apavAdarU5 lekhavAmAM AvatA hatA. cAlu paraMparAnA teo- parama vAne A pAchaLa hetu nahi hoya e eka taka te vakhate cittane upAsaka hovA chatAM kALabaLane oLakhavuM ane te mujaba cAlu sparzI gayA hatA. paNa AcArya zrI vijayavallabhasUri AjanA paraMparAmAMthI eka yA bIjI rItane mArga kADhI jaina samAjane pratyAdhAtI ane kevaLa junavANI vicAradhArA dharAvatA moTA bhAganA pragatinA mArge AgaLa laI javo evI daSTi dharAvatA jaina AcAsAdhu-samudAyathI ghaNe aMze judA paDatA, eka AgaLapaDatA vicAro ryomAMnA teo eka che-A rIte jaina samAjano zikSita ane dharAvatA, jamAnAne oLakhatA ane temanI ane e ja saMpradAyanA sudhAraka varga temanA ane bhAre AdarathI joti hatA ane temanI anya: dIkSAghelA AcArya zrI vijayarAmacaMdra sUrinI varSo junI ne game tevI kAI ke pravRtti pratye upekSAbhAvathI te hate. A athaDAmaNamAM bALadIkSA , viredhI AcArya tarIke ApaNuM savane banI rahelI ghaTanA A AdarabhAva ane upekSAbhAva ubhayane sukha jANItA hAIne upara jaNAvelA tarkane kazo paNa avakAza heI AghAta pahoMcADe che. A hakIkatane ane A AghAta pratyAghAtane na ja saMke e rIte upara jaNAvaNI bAbaMta pUratuM mana nizcitatA dhyAnamAM laIne' hajupaNa A bAladIkSAo baMdha rAkhavA thAya anubhavatuM hatuM, zrIme AgrahapUrvaka vinaMti che. * paramAnaMda kuMvarajI kArbADavA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-1-13 prabuddha ceta zrI mukharda jaina yuvaka saMgha vArSika vRttAMta vi. saM. 2008nuM varSa purUM thavA sAthe ApaNA muMbai jaina yuvaka saMdha 24 varSa purAM kare che ane 25 mAM varSamAM praveza kare che. navA varSe A saMdha peAtAnA rajamahatsava ujavavAnI yAgyatA prApta karaze. A vRttAMtanA prAraMbhamAM saMsthAnA prALu zrI maNilAla mAkamada zAhanI sadhane kadi na purAya evI paDelI khATanA sauthI pahelA ullekha karavA ghaTe che, gayA julAi mAsanI 26 mI tArIkhe temaNe ApaNI vaccethI vidAya lIdhI. jIvananI chellI kSaNA sudhI temanI chabe e ja sasthAo ramatI hatI. eka zrI sa Myukata jaina vidyArthIgRha ane bIjI ApaNI saMsthA ApaNA saMdhanA Adyasa cAlakomAMnA teo. eka hatA. saMsthAne prANadAyI ane cetanavaMta karanAra paNa teo ja hatA. AthI te saMsthAnA pitA tarIke oLakhAtA. saMsthAnA te jAgatA cokIdAra hatA. mukhya kAya kartAone zithila banavA detA nahi. kAma mAge ane kAma Ape kArya kartA vacce teozrI sAMkaLarUpa banI rahetA tana mana ane dhanathI sasthA mATe sarvA kAMi karI chUTatA temanA avasAnathI saMsthAne jabarajarata ANukA lAgyA che. amale khaNI che ke je vRkSa temanA hAthe garaNa karI teozrIe jaLasicana karyuM saMkArathI ane yatnathI vaTasIenTala e rIte ja zAlaze. pramukha tarIke rahelA jANItA zAMtilAla haravana zAhanI ArAgya khAtAnAM savane mATe gauravaprada kahI vakhatanA pramukha ane za. saurASTranA sAra humatIthI cUMTAI AvyA "Ana tI. vAta che. e mAya zrI ratIlAla cI karansanA matrI tarIke cUMTaNI thai nakalIki abhinadana yarIranI kArakIrdI vRkSamA sabhyAnA thayA ane 21 RE cUMTaNI pachI mujaba prathama kabulI sthAna pAma temaja 149 varSa daramiyAna mahAtmA bhagavAnadInajIe tathA zrI bhArata jaina mahAma`DaLanA pramukha zrI riSabhadAsajI rAMkAe saMsthAnI mulAkata lIdhI hatI. mahAtmA, bhagavAnadInajIe te prasaMge peAtAnA anubhavA darzAvyA hatA, jyAre zrI rIpabhadAsajI rAMkAe zrI bhArata jaina mahAmaDaLanI pravRttione khyAla ApyA hatA. saMdhanA prANa samA zrI rmAlAla mAkamacaMda zAhanuM telacitra taiyAra karAvIne sadhanA kAryAlayamAM mUkavAnuM keTalAya samaya pahelAM nakkI karavAmAM AvyuM hatuM. te mujab jANItA citrakAra zrI. ravizaMkara rAvaLanA hAthe taiyAra karAvavAmAM Avela tailacitratI anAvaraNavidhi pahelI mArcanA rAja prasiddha sAhityakAra ane rAjasabhAnA sabhya zrI. kAkAsAheba kAlelakaranA zubha haste karavAmAM AvI hatI. A prasa Mge zrI.maNibhAinA prazaMsakAe tathA saMdhanA sabhyoe sArI hAjarI ApI temanA pratyenI zubha lAgaNI vyakata karI hatI. kAkAsAhebe cAgya zabdothI zrI, maNibhAinuM bahumAna karyuM hatuM. zrI. muMbaI jaina yuvaka saMdhanA Azraya nIce zrI. aravindranA mukhya upAsaka ane sAhityakAra zrI. akhAlAla purANInuM 'sAvitrI' e viSaya upara hIrAbAganI vyAkhyAnazALAmAM eka jAhera vyAkhyAna rAkhavAmAM AvyuM hatuM ane A vyAkhyAnanA aneka bhAibahenAe khUba lAbha lIdhA hatA. sa MdhanI varSonI mahenata pachI bALadIkSAnA prasagA bahu ochA bane che, ane je bane che te kAi dUra dUranA sthAe. varSo pachI muMbaimAM ja bALadIkSA ApavAnA eka prayatna thayo, dhrAMgadhrAnivAsI zrI. talakacaMdanI cauda varSanA putrI priyavadAne dIkSA apAvavAnI taiyArI cAle che evA samAcAra maLyA.. AthI A dIkSA aTakA vavAnA prayatnA sadhe cAlu karyAM. e daramiyAna amadAvAdanA ke jyAtisa dhanA tathA anAthAzramanA kAya kartAoe adAlatanA Azraya laI A dIkSA aTakAvI. 14 mI mArcanA rAja A aMge hIrAbAgamAM jaitAnI jAhera sabhA bALadIkSA sAme virAdha jAhera karavA melAvavAmAM AvI hatI. -3 muMbai dhArAsabhAnA nivRta thatA spIkara mAnanIya zrI ke dAmala kriAdiyAnuM jAhera sanmAna jaitAnA traNe pIrakAonI ayaga sasthAoe karyuM temAM ApaNI saMsthAe sAthe a tA. 23 mI mArcanA rAja bhAratIya vidyAbhavanamAM A yAjAyelA te prasaMge ApaNI sasthAnA pramukhazrI zabdAdvArA temanuM sanmAna karyuM hatuM. judI judI dhArAsabhA ane madhyastha salA - deza svataMtra banyA pachI pukhtamatAdhikArane dharaNe thaye jaina samAjanA je je bhAI mahetA cuMTAI AvyAM mAna karavA mATe ramI mArcanA rAjA zrI mA layamAM muMbai dhArAsabhAnA mAjI spIkara yALanA pramukhapade meLAvaDA yAjavAmAM cUMTAyelA sabhyAmAMthI nIcenA sabhyAe hoja kAunsIla opha sTeTamAM gayelA traNa te u veza thAya che.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAte to che 2 eka kala vebaI nI rIte karI rerAza ka , jaF che. (pa) kI lIlAvatIbahena eka ja ApeTamAM dara pipaTalAla rAmacaMda zAha nAthAlAla DI. parIkha pI. eca. guMjAla ( T., . (1) e zAMtilAla sarUpacaMda zAha " ' , , , tAnIyA 25 ArAma thI AvatA polI chepAna karI E (11) " zreyAMsarasAda jena '' ' ' phI sAhake hatA te dhIma lAla pI. pI. sonuM mukhapatra che. che. (12) maNilAla caturabhAI zAha ( AthI tenA janma pAsA kaI rIte sarakAra ane te vicAravuM jepharI (13): ', ' lAlacaMda hIrAcaMda dozI - che. prabuddha jeno aMzasvI rIte halAvavA badala sAdhanA pramukha zrI A ja kemI jaNAtI paNa kAryathI bInakemI evI ApaNI paramAnaMdu kuMvarajI kApaDiyAmAM so vatI ema vika ra saMsthAnI pravRttiothI. A saMmelana dvArA sau kaI vAkepha thayA hatA. , chIe. jo ke - muMbai prAMtanA pradhAnamaMDaLanI racanA thaI temAM ApaNA da2 varSa mAphaka A vakhatanI paNa vyAkhyAnamALA narva ne saMdhanA varSo junA sabhya, varSo sudhInA kAryavAhaka samitinA divasane kAryakrama tA17 :pura ravivArathI tA. rapa-ra para sabhya ane amuka samaya sudhInA upapramukha zrI zAMtilAla ha. | sudhIne saphaLatApUrvaka pAra paDaye vitelA vyApArasabhAone zAha majura tathA Arogya khAtAnA pradhAna nImAyA. temane abhi- pramukhasthAna paMDita sukhalAlajIe bhAvyuM hatuM. pahelA sAta naMdana ApavA traNe phIrakAonI saMsthAonA sahakArathI 30 mI divasanI sabhAo glaeNvATakI lejamAM bharavAmAM AvI hatI ane eprIlanA dine zrI. kedAranAthajInA pramukhapaNA nIce eka meLAvaDe chellA be divasanI sabhA mesase kapuracada bradharsanI udAratAthI ja hatA. A prasaMge traNe phIrakAonI agragaNya vyakitaoe sekasI thIeTaramAM bharavAmAM AvI hatI viro sArI hAjarI ApI hatI. ane saue zrI. zAMtilAla ha. zAha vyAkhyAtAomAM paMDita sukhalAlajI uparAMti thI bAbulAla tarapha sneha vyakata karyo hato. DeriyA, umAzaMkara joSI, kisanasiDa cAvaDA, ratilAla dIpacaMda che ApaNI saMsthA chellA bAra varSathI zrI. maNilAla makama- desAI temaja nAnAbhAI bhaTTa bahAragAmathI ATayA hatA. vaLI zrI caMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya calAve che. Adama adila, uSAbahena mahetA, dasturajI khurarodAbu rajanIkAMta jhaverI bajAra ane tenI AjubAjumAM vasatA bhAIbahene sArI edI, karasanadAsa mANeka, tathA nAnAbhAI. have A vyAkhyAnasaMkhyAmAM tene lAbha le che. gata varSa daramiyAna A pravRttine lagatI mALAmAM pahelI ja vAre vyAkhyAtAo marI AvyA hatA. tAtvika samitinA maMtrI tarIke zrI. dhIrajalAla dhanajI bhAI zAhane nIma- vyAkhyAno uparAMta saMgItane pazu sAthe rasamaya kAryakrama yojAyo. vAmAM AvyA hatA, temaNe A pravRttine vadhAre vyavasthita banAvI hate. zrI zAMtilAla zAha, abharAma bhagata, bI. zyAmalA majhas che ane temanI preraNAthI cAlu niyamamAM keTalAka pheraphAra karavAmAM gAMvakara, pinAkina trivedI tathA madhubhAI paTele bhajana tathA gIta " AvyA che. vAcanAlayane kazA bhedabhAva sivAya Azare base bhAI saMbhaLAvyA hatA. A uparAMta dareka sabhAne prArabha paNa koIne bahena ja lAbha le che, teo pAsethI koI paNa prakAranuM lavAjama kaI bahenanA prArthanAgIta vaDe thato hato. A kAryakramamAM letAmAM AvatuM nathI. hAlamAM dainika, aThavADaka, pAkSika mAsika saMkhyAbaMdha bhAIbahenoe bahu moTI saMkhyAmAM rasapUrvaka bhAga 'ane trimAsika vagere maLI kune 57 patra Ave chebIjuM, keI, lIdhe hatA ane sekasI thIeTaranA chellA be dIvasanI sabhAmAM paNa vyakita mAtra pAMca rUpiyA anAmata mUkI vinAlavAjame pusta- bhAga levA AvelAM bhAIbaheneno samAveza karavo muzkela thaI kAlayane lAbha laI zakatI hatI, temAM pheraphAra karIne pustakAyane paDayo hato. ' " , lAbha levA IcchanAra vyakita pA thI rUA. 4) nuM vArSika lavAjama saMdhanA phaMDamAM rUA. 2516, vAMcanAlaya ane pustakAlayanA phaMDamAM levAnuM nakakI karavAmAM AvyuM che. vinAlavAjamanI yojanA samaye rUA. 1263, paryuSaNa-vyAkhyAnamALAmAM rUA. 562, tathA vaidyakIya Azare sAtase vyakitao pustakAlayano lAbha letI hatI. navI rAhata khAtAmAM rUA. 50] nI Avaka thaI hatI. A uparAMta sAta aujanAmAM haju 234 vyakitaonAM nAma noMdhAyA che. yojanA gRhasthAe pAMca varSa sudhI base base rUpiyAnI madada ApavAnuM navI hovAthI haju joIe teTaluM AkarSaNa pedA karI zakI nathI. vacana ApyuM hatuM. chatAM A varSamAM e AMkaDo 400 sudhI pahoMcI jaze evI A paryuSaNa vyAkhyAnamALA. mAtra jaina samAja mATe ja AzA rahe che. dara varSe navAM pustake kharIda karavAnAM hoya ja che. nahi paNa muMbaInA saMskArI samAja mATe ati AkarSaka banI naLI pustake junAM thAya te paNa rada karIne navA vasAvavAnAM rahe ja. rahI che. tene eka sarakhI TakAvavI eTaluM ja nahi paNa uttarottara A aMgenI vigatavAra hakIkata vAcanAlaya ane pustakAlayanA vikasAvavI e ApaNA sarvanI khAsa pharaja bane che. . jAdA ahevAlamAM Apela che. A pravRttine saphaLa banAvavAmAM je aneka vyakitaoe vAMcanAlaya ane pustakAlayanA judA ahevAlamAM sUcavela che te , " eka yA bIjI rIte phALo Ape che, te sarvane samuccaye AbhAra mujaba kAyamI phaMDa rUpiyA pacAsa hajAra sudhI vadhAravAnI jarUra che, mAnavAmAM Ave che. ane temane sahakAra amane sadA maLatA AthI vAcanAlaya ane pustakAlayane adAtana rAkhI zakAya. raheze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. ' - zrI. dhIrajalAla dhanajIbhAIe varSa daramiyAna je cIvaTathI , zrI. maNilAla mokamacaMda zAha smRti mATe A paNa kArya karyuM che, tenI atre noMdha levI jarUrI che. teoe pitAnA saMdhanI kAryavAhaka samitie . 25000 nI rakama ekatra karI ahevAlamAM sUcavela che te mujaba vAcanAlaya ane pustakAlayane zrI. saMyukata jaina vidyArthIgRhane ApavI e nirNaya karela, jene saddhara banAvavA ApaNe sau sahakAra Apavo joIe, vargastha mATe jAyela zokasabhAe svIkAryo. A kAryane vega saMdhanI bIjI mukhya pravRtti te prabuddha jaina. A pAkSika patra ApavA mATe eka kamiTi nImI. maMtrI tarIke ApaNuM kArya cauda varSathI cAle che. A patramAM jaina samAjanA cAlu prazno uparAMta vAhaka samitinA be sabhyo zrI. tArAcaMda. la. ThArI ane zrI. gaNunA ane anya samAjanA praznonI chaNNAvaTa karavAmAM Ave che. A dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhane nImyA. rUpiyA dasa hajAra Azare 'nI jarUra che, layane adyatana rA zrI. dhIrajalAla
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-1-53 rakama ekatra thai che. zrI. miNubhAi taraphanI ApaNI karaja jotAM A rakama satvara ekatra thAya te ApaNe saue jovu jarUrI che. varSa daramiyAna jaina kArya kara samelana yojavA mATenI vicA raNA thatAM, A sa Mmelana kai rIte yojavuM te mATe vicAra karavA eka kiTi nImI. A vicAra navA varSamAM amalamAM mUkavAnI AzA sevIe chIe. AnuM samelana bharAya te te 2 che. saMmelanamAM vicAronI Apa-le thAya ne khIjI kAmane mAga daza ka ane ema amArUM mAnavu che. lAMbA samayathI keTalAka sabhAsadeonI evI icchA hatI ke sacogAne lakSamAM laI baMdhAraNamAM pheraphAra karave. AthI kArya - vAhaka samitie sAta sabhyAnI banelI adhAraNa samiti keTalAMka samaya pahelAM nAmI hatI. A samitie 'dhAraNanI judI judI kalama upara carcA. karIne keTalAka sudhArA sUcavyA che. A samitinA ahevAla taiyAra thayelA che, je TuMka samayamAM Apa samakSa vicAraNA mATe raju karavAmAM Avaze. ApaNA hRdayazUnya banatA jatA jIvanamAM mAnavatAnI lAgaNI prajavalita karatI vArtA bhAi.zrI vrajalAla mevANI lakhatA hatA. A kATinI vArtA sArA sArA lekha pAse lakhAvI athavA tethI prasiddha thayelI vArtAone sagraha karAvI te pragaTa karavA sastu sAhityavardhaka maDaLane za. 2500 nI rakama sepI che. A rakama zrI vrajalAla meghANI smAraka mATe bhegI karavAmAM AvI hatI. A varSe mANasAInI vAta nAmanA trausa vArtAgmAne saMgraha zrI. pItAMbara paTela pAse taiyAra karAvIne e sAMsthA taraphathI pragaTa karavAmAM Avela che. zrI kizAralAla mazavALA ke jemaNe mahAtmA gAMdhIjI pachI vicAronI vizada cha uAvaTa karanAra ane gAMdhIjInA custa anuyAyI tarIke pAtAnuM nAma zAbhAnyu' che, tema, ja krAInI seha rAkhyA vagara je pa - vicArA vyakata karanArA hatA. temane dezane emanI jarUra hatI te samaye ApaNI vaccethI kudarate lai lIdhA. ApaNA sabhyo pratya tathA pramuddha jaina mATe temane khUba ja mamatA hatI. temanA avasAnathI ApaNI sasthAe mukhkhI ane zubhecchaka gumAvela che. ja & ApaNI saMsthAnI Arthika sthiti evI nathI ke je sahAya vagara TakI zake. hAlanA madInAM samayamAM paNa ApaNI kAryavAhaka samitinA sabhyAe sa sthAne saMdura karavA je prayatna karyAM che tenA ullekha Avazyaka che. kAya vAhaka samitinA moTA bhAganA sabhyoe pAte ApIne athavA koi prAsaya AchAmAM ochA / . 100 meLavI ApI rakama ekatra karI ApI che, eTaluM ja nahi paraMtu panuM paNuM vyAkhyAnamALA samaye kAya vAhaka samitinA mATA bhAganA sabhyAe ekatrita karavAmAM rasa lIdhA che. ATha dIvasa dUrayAta sapa aMte tenA pustaka cAlatI pravRttie mATe Azare za. vI. sArI rakama ekaThI karI che. uparAMta sAta sagRhasthe svaye dareka pAsethI rUpiyA khase, ema pAMca varSa sudhI 2. varSa rUA. 1400 nAM vacanA meLavyA che. A mATe amara karanArA zubhecchakAnA jeTalA zuddha jaina . * pramukha zrI, paramAnaMdakuMvarajI sahakAra bhUlAya ema nathI. sAthe sAthe yAne paNa bhUlavA joie nahi. amA AbhAra mAtIe chIe. AzA rAkhIe samitine ApatA. varSa daramiyAna sahakAra che. pachIte, digAra banAvavA ApaNe te preraNA Ape. sukhaI jeta yuvA saMdha @ 151 zrI. ma. mA. zAhu sA. vAcanAlaya ane pustakAlaya vArSika vRttAMta zrI. maNilAla meAkamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayatA kAya vAhaka mAMDaLa taraphathI saMvata 2008 nA varSa tA ahevAla tathA hisAba ApanI samakSa rajU karIe chIe. avasAna zarUAtamAM sau prathama A sasthAnA Adyapreraka tathA sasthA56 ane za. 24001 nI rakamanuM dAna karanAra zrI maNilAla mAkamacaMda zAha,jemanu tArIkha 25 julAInA rAja thayuM che. temanuM smaraNa karavuM Avazyaka che. teo A saMsthAnA prANa hatA; eTale temanI khATa A sa MsthAne aNupurAya tevI che; ane mamArA namra maMtavya mujaba aNupurAyalI raheze. sAnA upaja khano hisAba tathA-saMsthA pAse je je. TrasTaphDa tathA askayAmatA vagere che. tenA hisAba paNa A sAthe che. saMsthA pAse rUA. 24061nuM eka kAyamI phreMDa che, te rakama DIbencarA tathA myunisipala leAnamAM zakavAmAM AvI che. A rakamamAM za. 500] cAlu varSe umeratA A kAyamI krUDa za. 24561 tu thAya che. maLI hatI. cAlu varSa daramiyAna * kAryavAhaka samitinI 3 mITIMga atyAra sudhI Arthika dRSTie sa MsthAne dara varSe sArI evI rakama kheTa tarIke mAMDI vALavI paDatI hatI; kAraNu ke vAMcanAlaya ane pustakAlayanA upayoga kaMI paNa lavAjama lIdhA vagara sau kAI karI zakatuM hatuM, jyAre AvakamAM e pakSethI kAMI na hatu. jo A rIte dara varSe kheATa mAMDI vALavI paDe to sasthA lAMkhe vakhata TakI zake nahi; tethI cAlu varSa daramiyAna vaizAkha mAsathI pustakA laya vibhAga mATe eka navI yojanA amalamAM mUkavAmAM AvI che. A yojanA mUjaba pAMca rUpiyA anAmata tarIke mUkI, kAi paNa vyakita A pustakAlayanA sabhya thai zake che, paraMtu temaNe dara cha mahIne be rUpiyA lavAjama ApavAnuM rahe che, eTale ke vArSika lavAjama rUpiyA cAra ApavAnA hoya che. vinAlavAjamanI yojanA mujaba pustakAlayanA 765 sabhyA hatA, jyAre navI yojanA mujaba cha mAsika 185 ane trImAsika 49 maLI kula 234 sabhyo che. dhAryAM mujaba sabhyasaMkhyA thai zakI nathI; kAraNa ke yojanA navI hatI; vAMcAne tethI vAMkAnI jarUra paNa kharI. para tu have navI cAjanA tarapha vAMcakAnuM valaNa DhaLatuM jAya che. eTale navA varSa sabhyasa khyA ThIka ThIka rahevA sabhava che. jo A yAjanA mujaba sabhyasaMkhyA 500 sudhI pahoMce te amArI vicAraNA ghera eThAM pustakA pahoMcADavAnI che. varSanI zarUAtamAM pustakAlaya pAse 4117 pustakA hatA. temAM varSa daramiyAna 488 kharIdAyelAM 300 bheTa maLelAM pusta umeratAM kula pustaka saMkhyA 4905 thAya che. A pustakonuM karaNa karavuM jarUrI che--jemake bALako mATenA pustakAnA vibhAga, dharmatattvajJAna tathA vivecananA judA vibhAga, tattvajJAnamudA vibhAga, vigere. uparAMta sUcipaddhati paNa karavAnI jarUra che, jethI vAcakane sahelAithI pustaka jaDI varSa daramiyAna 11092 pustakAnI vAcakAmAM sarerAzane hisAbe dararAjanI sADatrInI sakhyA gaNI zaka vAcanAlayamAM kula 57 patra Ave che jemAMnAM keTala prakhuda jainanA badalAmAM Ave che. ApavAnuM vargIkaraNa karI danika, 17' sAptAhika, 6 pAkSika 27mAsika trImAsika che. A vAcanAlayatA lAbha kAMi, paNa vyakita
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ lavAjama lazake che. atyAre Abha le che. che Avaka jAvakanI dRSTie varSa te aMta kA vadhArA rahe che. vyAja, pAsabuka, iDa, lavAjama, tIvera ---vagaranA maLI kula rUA. 33:06-7-9 nI thai che patrAnuM lavAjama, makAnabhADuM paracuraNa kharca 35, 2942-10-98 thayela che. eTale te rA 3-3-1964nA AvakamAM vadhArA batAve che; temAM pustaka kharIdInAM rUA.10584varSanI zarUAtamAM judA rAkhyA hatA, temAMthI rUA. 91.6-7-6nAM pustakA kharIdayA te bAda karatAM za. 141-12-9 bAkI uparAkata rakamamAM umeratAM jamAM bIjI rUA. 505-9-9 nA vadhArA thatAve che. e AvakanA ullekha karatI vakhate me hakIkatAnA nirdeza jarUrI che. paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna, zrI muMbaI jaina yuvaka soMdhanI kAryavAhaka samitinA keTalAka sabhyonA utsAhathI sArI evI rakama ekatra thaI rAkI che, tema ja pustakAlaya mATenI navI yojanA amalamAM AvatAM, je vyakita pustakAlayanA ' sabhya tarIke rahevA IcchatI nahAtI temaNe potAnI anAmata pAchI letI vakhate saMsthAne, kaika paNa bheTa ApavAnI udAra vRtti darzAvI, phUla nahiM te phUlanI pAMkhaDI' bheTa tarIke Apela che, AvI vRtti hAya to ja saMsthA kAlIphUlI zake e dRSTie A saMsthA A pagalAMne eka zubha cinha tarIke svIkAre che. navA varSanuM aMdAja nIce mujaba che. Avaka : za. 11003 DImensa tathA leAnanu vyAja, rU|. 1000 lavAjama, rUA. 125] pastInuM vecANu, rU| 50] daMDanI rakama, za. 25] pAsaSukanI kImata, kula 2300). kharcaH / . 1963 pagAra ( adhika mAsa sAthe), za. 50 pAnuM lavAjama, 2, 450] makAnabhADuM tathA vIjaLI kharca, za. 253 paracuraNa, kula 316]. A hisAbe za. 860' nI vaSa~nI Akhare khoTa AvavA adAja che; temAM jo navA varSe rU|. 1000] nAM pustakA echAmAM AchAM kharIdIe teA kheATanI rakama rUA. 186] thavA saMbhava che A khATa purI karavA mATe varSa daramiyAna vAkAnI saMkhyA vadhe te vhevAnu raheze. tema ja paryuM paNuM vyAkhyAnamALA daramiyAna sArI evI rakama bheTa maLe te mATe yatna karavAnA raheze. vAcanAlaya ane pustakAlayane adyatana karavA mATe nIcenA muddA vacAraNIya che -- (1) pustakAlayamAM chellAmAM chellu pragaTa thayeluM pustaka hovu joie. (2) pustakAnuM lekhakavAra, pustakavAra tathA viSayavAra ema trividha vargIkaraNa jarUrI che. pustakAlaya--vAcanAlaya mATe vizALa jagAnI jarUriAta che. (4) kAyamI phaMDa ochAmAM ochuM . 500] sudhInu hAlu joIe, jethI AvakanI draSTie dara varSe mUMjhavaNa ochI rahe. uparanA muddAo vicAratAM amArUM namra sUcana gAthA muddA tarapha za. 50000] nuM kAyamI phaMDa karavA tarapha saupradhama che. A rdaSTae, A kAyane vega maLe te mATe, ApaNI pAse cAlu varSanI Akhare je za. 505-99 nI rakama bacata tarIke rahe che temAMthI rUA. 500] kAyamI kuMDamAM lai javAnuM ame nakakI karyuM che; anevathI dara varSe je kAMi bacata raheze temAMthI yogya rakama kAyamI kuMDamAM lai javAmAM Avaze. chellA eka hakIkatatA ullekha jarUrI che. zrI jayapura meTala varkanA phA. 5000]nA ApaNI saMsthA pAse DImencarsa hatA. tenA bhAva lagabhaga trIsa TakA nIce gayA hatA; paNa sasthA taraphanA 31 21 laya samRddha thAya te mATe Apa sAnA viSa -zrI. ma. mA. zAha sArvajanika vA sabhA ane caTaNI tA. 10-1-53 zanIvAranA rAja zrI. mubaMI jaina yuvaka saghanI vArSika sabhA sadhanA kAryAlayamAM maLI hatI. sabhAmAM sabhyAnI hAjarI sArA pramANamAM hatI. zrI paramAnada kuMvarajI kApaDiyA 'pramukhasthAne khIrAjyA hatA. zarUAtamAM gata sAmAnya sabhAne vRttAMta vaheMcAyA bAda sadhanA matrI zrI. jaya tilAla parIkhe vi. sa', 2008nI sAlanA vRttAMta vAMcI sabhaLAvyA hatA tathA "saMghane Avaka jAvakanA hIsAba ane saraveyara karyAM hatAM tyAra bAda zrI maNilAla mAkamacaMdra zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA vRttAMta tene lagatI samitinA ma trI zrI. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAhe vAMcI sabhaLAvyA hatA. A bane vRttAMta tathA Avaka jAvakane hIsAba tathA saMvaiyu je A aMkamAM anyatra pragaTa karavAmAM Avela che tene sAmAnya sabhA taraphathI majurI ApavAmAM AvI hatI. tyAre khAda navA varSanA aMdAja patrA maMtrI taraphathI skru karavAmAM AvyA hatA ane tene sAmAnya sabhA taraphathI hAlI ApavAmAM AvI hatI. tyAra bAda saMdhanA navA varSa mATenA adhikArIo tathA kAryavAhaka samitinI cUMTaNI karavAmAM AvI hatI jenuM pariNAma nIce mujaba AvyuM hatuM. zrI khImajI mAMDaNu bhujapuriyA-pramukha ,, ratIlAla cI kADhArI-upapramukha cImanalAla pI zAha kApAdhyakSa paramAnaMda kuMvarajI koDiyA TI. jI. zAha cImanalAla cakubhAI zAha 29 33 2 31 33 31. zrI nAnacaMdabhAI zAmajI ramaNikalAla maNilAla zAha vallabhadAsa pulacaMda mahetA caMcaLabahena TI. jI. zAha jasumatIbahena manubhAi kApaDiyA dIpacaMda....trImeAvanadAsa zAha pAsubhAI khIyasI puriyA lakhamasI velAbhAI kAMtilAla khareDiyA Indra TAlAla kALIdAsa zAha caMdulAla sAMkaLacaMda vakIla pravINacaMdra hemacaMda amaraca menAbahena nareAttamadAsa zeThe kAkAra sahakArathI mAnI mAlaya pustakAsahakAra mAgIe chIe. maMtrI nivRtta thatA maMtrIe zrI jayatilAla lallubhAi parIkha tathA zrI ramaNalAla sI. zAha, e bannee pota potAnA adhikA rasamaya daramiyAna saMdhanI je anekavidha sevAe majAvI hatI te mATe te bannene sAmAnya sabhA taraphathI hArdika AbhAra mAnavAmAM AvyA hatA. ' saMdhanA eDITara tarIke saMvata 2009nA varSa mATe zAha mahetA enDa cokasInI ku. ne nImavAmAM AvyA hatA ane alpAhAra gAda sabhA visarjana karavAmAM AvI hatI,
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . 15-53 > zrI muMbaI. jaina yuvaka saMgha saMvata-2008ne Avaka jAvakane hisAba tathA saravaiyuM ' dha prabudhdha-jaina ': zrI prabuddha jaina lavAjamanA ...... - 1462-na-1-0 - zrI prabuddha na pipara-khAtuM , ?' zrI bheTano khADyo ... ... ... . . . . . * * - 34 -0-00 :. varSa daramiyAna kharIdho ' + 693nA 9-0 * zrI muMbai jana yuvaka: sabdha thAsethI zani : 42-1-0 daM vALInI TAkA bAda * 115-8-0 1 vanI, Akhare kheATanasaMdhamAM laI: gayA ? - ra35-129 - zrI prabaddha jaina bacakhAte ... .. ' 112-6-0 - zrI prabuddha jene chapAmaNI ..., - ra04. 0---4-0 4 . 254- - 9 * zrI prabuddha jevI pisTa .. ... . 6. dhI janarala kharcanA adhA. , 960- 11-0 . rapa4-12-9 * zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha vyAjanA * * *** .. *** .. *** .. . . . . 24ra. sana-1-0 '' * pATa kharcanA : -bheTanA .. *** .. *** ... ... ... ... - 39para-- --9 :- prITaze ane sTezanarI ... .... . ... : * - 6 0-12-6 : hAuda sabhya lavAjamanA ... - '' ki 8-1 0 " parasuraNu kharcanA' ..... .... * : 2008nA , . . * .. * .. *** '1026-10-0 * janarala kharcana- aDadhA , ... 1. vyAkhyAnamALAnA paDayA hatA te....... ... , 192- 1 6 " pra. jananA, lavAjamanA ... *** .. ... , 420=00 te ! prabuddha "jenanI beTanA . . ,2 335-12-9 1 :ha559615-7 1. gaI sAlanI bacata bAda 1456-5-0 - - 878-7--9 : , . cAlu sAlano vadhAro janarala phaMDamAM laI gayA. 2342-5-0 ' ' . 5591-15- * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ' saMvata ra008 nI sAlanuM saravaiyuM . sa' gayAM varSanA bAMkI : ..... ... ... . * * *-narala phaMDa : :' gayA varSanA bAkI.... "ha7: 9- 1 9. ' - zrI. bhame. zAha, vALag. nI . ' ga gayA varSanI kheTaH bAda , -775-0 ' , ' ' dhI InaDIyana hyuma pAIpa ku. lI. na. prApta kAnA.. @16--0 DIecasa (phuIsa veluM. . 40 . na * gayA varSanA bAkI ! ka! zrI.' maNilAla makamacaMdra zAha sArvajanika 1 vAcanAlAM ane pustakAlaya khAte . .. . 458-11-0 - I zrI prabuddha jaina pepara khAte (dIvALAne Toka) 115-8-1 che. dhI baeNnka opha InDIyA lI. (karaMTa ekAunTa) * . khAte udhAra . . . . .. . 5634-1-11 1982-1-7 : rokaDa purAMta. hAtha para. . . ** .. *** * - 46-8-8 - -746----7 *.' vadhAre cAluM varSamAM kharca ? * karatA AvakamAM vadhAre ra 234ra-5-0 - ra! zrI pustaka prakAzana khAtu . . gayA varSanA bAkI ! 318-10- : cAlu varSamAM kharacAyA te bAda 1pa-0-~anuzrI vaidyakIya rAhata khAtuM : gayA varSanA bAkI. . para-103 : cAlu varSamAM beTanA maLyA 1 16-0-0 A ? 698-11-3 cAlamAM madadana ApyA: * 304-11-9 ":"* * * * * * * * -- "rning ..=12-6 .. kaka zrI zrI mAvaja khAte jamA .. .. . . : pha329-15- " , mAlajIta DIjhITasakhAte jamA *** .. -25-0
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zrI 2009 ane 10nA sabhya lavAjamanA zrI upalaka khAte jamA dhI upara prInTasa lI. khAte jamA 33 182-7-o zrI pustaka khAte gayA varSe A khAte jamA hatA te A varSe Avaka jAvaka khAte jamA karyAM zrI vyAja khAte ', 'pAsa mukanA >> 'DanA * bheTanA " pustaka lavAjamanA paztI vecANanA a==a] Avaka jAvaka vadhArAnA havAle. or zrI maNilAla mAkamacaMda zAhu sA, vA. pu. khAte gayA varSoMnA bAkI karatI lAyabrerInA DIpeAjhITanAM jamAtA te A khAte havAlA nAMkhyA tenA khAtAnA zrI DIpAjhITa khAte jamA eca. pI. kuMbhANInI kAM. cArTarDa' ekAunTanTasa muMbaI, tA. 8--12-para saMvata 2008nI sAlanA zrI. ma. mA. zAha sArvajanika vA. pustakAlayanA Avaka jAvakanA hisAba 24001 -- p 9-03 ~~~~~.sh ha vadhArAnA DIpojhITa khAte jamA muMbaI jaina yuvaka saMdha khAte jamA (vaSa~nI khAkharanA bhADA ane lAiTanA havAleA) zrI. Avaka jAvaka khAte jamA *** yuddha jaina 162-10-0 1940 140-0-0 2491-3-10 105--4-0 1020-14 45~ ~* 114-4-9 1589-0 419-7 117-15-0 4364-11-9 434-11-9 saMvata 2008nI sAlanuM zrI. ma. mA. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanuM saravaiyu u dhI tharDa DImensasa ek rAvaLagAma syugara phAma lI. khAte udhAra (4 TakAnA ) phesi vethyu rUA. 10000 ) dhI membe sTIma nevIgezana karyAM. khAte udhAra DI pencasa (4.4 TakAnA) phesa velyu rUA. 10000) 10,000. dhI mAe myunIsIpAlITI leAna 1926 khAte u. 24561-02778-8-0 192 +0 = 9 458-11-0 p--99 27,881-12-- amee zrI muLaI. jaina yuvaka saMdhanuM upannu saravaiyu cApaDAe, rasIdA, va.carA ane eka pAsa buka sAthe tapAsyu che ane AthI rIporTa ApIe chIe ke te amene kharAkhara mAlama paDyu che. zrI pagAranA pustaka kharIdanA >> paracuraNa kharca khAtAnA (458Ada bhA ane lAiTa sAthe ) zrI papara lavAjamanA zrI khaca karatAM AvakanA vadhAra kAyamI phaMDamAM laI gayA rUA. Avaka jAvaka khAte jamA rahyA ... 50. -- (5 TakA) (phesa velyu rUA. 3000) jA DI. jayapura meTala varka sa inDasTrIjha lI. AgalA saravaiyA mujaba bAda te DImencasa cAlu varSamAM vecyA ameAe zrI maNilAla mekamacaMda zAha pablIka lAyabrerI ane rIDIMga rUmanuM upaluM saravaiyuM, cApaDAe, rasIde vAucarA ane eka pAsa buka sAthe tapAsyuM che ane AthI rIporTa ApIe chIe ke te amene barAbara mAluma paDayuM che. ----- 5000 =0 5000 dhI eka eka inDIyA lI. khAte udhAra (.karanTa ekAunTa ) purAMta rAMkaDA tA. 15-1-53 8491-3-10 zrI muMbaI jaina yuvaka sadha mATe mudraka prakAzakaH zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI mudraNusthAna : cadra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbai, 2. ... 1736-5-0 91=7 3 734-3-9 .471-14-0 505-9 - 9 $ %185_. 10,000 7 = 5 355) 4263-11 27 881-12eole eca. pI. kuMbhANI . cArTaDa ekAunTanTa" muMbaI tA. 8-12-para. sTrITa, muMbai, 3.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa H aMkaH 14 19 zrI muMbaI jaina yuvaka sadhanu pAkSika mukhapatra prabuddha jena taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbai : 1 phebruArI 1953, ravIvAra paMcavaSIya AyeAjana AyAjananI AvazyakatA julAI 1951mAM rASTrIya niyojana paMce dezanA vikAsanI yAjanAno eka kharA raju karyAM hatA. paMcavarSIya AyojananA maMDANu Ama eprIla 1951mAM maMDAyA ane AyojananI samApti mArca. 1956mAM thavI joie. A niyojana paMca taraphathI A paMcavarSIya yojanAnuM AkharI svarUpa tA. 8 mI Disekhare ApaNA dezanI vidhAna sabhA samakSa raju karavAmAM AvyuM hatuM. te yAjanAnI rUparekhA ApaNe kramazaH joizu. duniyAnA bIjA AgaLa vadhelA dezonI sarakhAmaNImAM ApaNe deza ANvika kSetre ghazeA ja pachAta che e eka nakakara hakIkata che ane te ApaNane badhAne suvidita che. arthazAstra ane nANAzAstranA vizArado ApaNA athata MtranA vidhavidha kSetranA AMkaDAe ane dalIlothI A hakIkata puravAra karI zake. prajAjIvananA kheALiyAmAMthI carakhI nIkaLI jaI sukakAM hADakAM dekhAvA lAgyAM che. ApaNI apAra garIbI, sAva nIcu'vanadhoraNa, bheLaseLavALA samAjasvAsthyane pArAvAra nukasAna karatA khorAka, audyogika ane kRSi viSayaka ejju utpAdana, kAramI mAMdhavArI, cIjonI achata, duniyAmAM khUba~ nI gaNAya tevuM mAyAdI AvakanuM. dhAraNa, ochI rASTrIya Avaka-evI badhI ApaNA atha ta MtramAMnI kSatie-Arthika zarIrane ga'dhAvI nAMkhatAM gumaDAMo-Aje paNa najare caDe che. zaherI janatA bhale kadAca e bhUle-athavA sAdhanasa patra leAkA bhale peAtAnI ja najare khulluM ghaTAravA prayatnazIla hoya, paNu hakIkate ApaNeA deza kRSi-pradhAna che ane tenA niyAjanamAM khetI, zrAmeAdyoga, nAnA pAyAnA udyoga ane grAmavistAranA lokonA Arthika utkarSoMnuM sthAna *acUka che. A kAyamI mujhavatA savAlAmAM dezanA bhAgalAne pariNAme ane yuddha pachInI Arthika viTaMbaNAoe paristhiti vadhu - agADI. zrI manu subedAra kahe che tema, " laDAi e eka bhayaMkara vyAdhi che, temAMthI hAnikAraka pariNAmA ane durdazA ja nIkaLe che. evu kahenArA che ke laDAIne lIdhe amuka dezane, amuka prajAne athavA amuka vargane phAyado thayA che thAMDA samayane mATe dekhItI paisAnI relamachela jhAMjhavAnAM 'jaLa samAna ja che." A vastusthitine asvIkAra thaI zake tema nathI. yuddhuthI dezanI jAheAjalAlI ane sukhazAMti ghaTayA che. dezanA bhAgalA paDavAthI kamanazIbe je paristhiti nirmANa thai tethI saMyukata bhArata racAi zakayuM hAta tA jenI aracanA ane Arthika bhaviSya ane saMkalanA eka ja jAtanI rahI zakI hota temAM lUNA lAgyo. e rAjakIya ghaTanAe paNa pArAvAra viTa'baNAo ubhI karI. A Arthika aMdhAdhu dhIte krama satApakAraka ukela lAvavA te niyojananu kArya kSetra ane dhyeya thai rahe che. rajIsTarDa na mI. 466 vArSika lavAjama rUpiyA 4 koi paNa madhyama vatA mANasa Aje jANe che ke dharasa sAra Akhabhera calAvavAmAM kaTalI muzkelI che. tene paNa kAM to Avaka vadhAravAnA vicAra karavA paDe che--tANI tUMsIne paN ane nahI te kha para kApa mUkavA paDe che. kApa mUkatAM kayAM kApa vadhu mUkI zakAya, kayAM kApa ocho mUkI zakAya, kai cIjane phemIlI bajeTa mAMthI uDAvI dai zakAya vi. khAkhatA dhyAnamAM laine TAMTIyA meLavavA prayAsa karavA paDe che. kuTuMbanI Arthika sthitine vicAra karavAmAM jo AnI jarUra hoya teA gAma, zahera, rAjya ane badhA rAjyAnI kendra sarakArane kaTalI AvazyakatA jaNAya ane temAM dhruvI mujhavaNeA paDe te samajI zakAya tevuM che. sAdhane maryAdita hoya, kAma muzkela hoya, jhaDapathI vikAsa karavA hAya, kaI vastu pahelA hAtha dharavI ane kaI pachI te nakakI karavAnuM hAya tyAre ja niyAjananI jarUra paDe che. pA. jyAM matabheda na hoya tyAM ubhA karI eka vaga je vAta kare tenA bIjA varga virodha karavA ja joIe evA jANe ApaNA dezamAM ravaiyo thai gayo che. racanAtmaka TIkA ane sakAraNa virAdhatu ha MmezA sthAna che ja, chatAM rAjakIya matamatAMtarane kAraNe TIkA na thavI joie. A saMjogomAM ApaNA vaDA pradhAna paMDita javAharalAla neharU akaLAI uThe che e svAbhAvika che. emaNe rASTrIya niyojananA kAryane potAnI najara samakSa rAkhyuM che ane Ate pAra pADayA vinA dezanA uddAra nathI thavAne ema e mAne che. temanI sarakAre rASTrIya paMcane A kAmagIrI sAMpIne khUba DahApaNa karyuM che ema teo kahe che. niyAjanano khyAla ApaNA dezamAM navA nayAM. raziyAmAM paMcavarSIya AryeAjanathI je Arthika ane sAmAjIka vikAsa sAdhI zakAyA tenAthI AkhI duniyA cakita thai gai. ApaNu niyAjana jUdI paddhatinu che. leAkazAsanane siddhAMte, vyakitavizeSanA svIkAra karIne, marajIyAta rIte Ane amala thavAnA che. pharajIyAta rItekAnkrapzananI Dhame-Apa niyaMjana amalamAM AvI zake ja nahIM e dekhItu che. A rASTrIya niyojananuM aMtima dhyeya tA *bhAratanI samasta prajAnI zArIrika, Arthika ane naitika unnati ja che ane temAM e matane sthAna nathI. mahAtmAjI jene ' daridranArAyaNa ' kahetA hatA te paristhitine dharamULamAMthI nAbuda karavAnA dezanA A sAhasika ane vyAjabI prayAsa che dhyeyane pahoMcavAnI sIDInu A paheluM pagaluM che. 1930-32 thI ApaNe rASTrIya niyAjana vize sAMbhaLIe chIe. " sara ema. vizvaraiyAe A bAkhatamAM prajAnuM dhyAna kheMcyuM hatuM. te pachI avAranavAra bIjA arthazAstranA abhyAsIoe paNa A viSaya taram najara doDAvI hatI. kaoNMgrese paDita naherUnA pramukhapaNA nIce 1938mAM eka nezanala plAnIMga kamITI nImI hatI jeNe suMdara kArya karyuM hatuM ane aneka prakSAnI
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 656 - prabuddha jaina tA. 1-2-53 gaMbhIra carcA karI hatI. badhA netAonA 1942 mAM jelamAM javA pachI A kAma khoraMbhe paMDayuM. eTalAmAM laDAine lIdhe tenA prazno vadhu carcAvA lAgyA ane teNe jAhera janatAnuM vadhAre dhyAna khecyuM. teTalAmAM hindanA Arthika vikAsanI yojanAnuM prayojana 1944 mAM sara purUSottamadAsa ThAkoradAsa, je. Ara. DI. tAtA, jI. DI. bIralA ane bIjA pAMca udyogapatioe karyuM, jene "tAtA-bIralA plAna" athavA oe plAna tarIke leke oLakhavA lAgyA. temanI yojanA mujaba dasa hajAra karoDa rUpiyA kharcAvAnA hatA ane te yojanAno mukhya hetu paMdara varSanI aMdara dareka hindInI mAthAdITha Avaka bevaDI karavAno hato. vastImAM thatA vadhArAne dhyAnamAM letAM ATaluM lakSya sAdhavA kula rASTrIya Avaka Aje che te karatAM traNa gaNI karavI paDe tema hatuM. khetInuM vadhAre paDatuM varcasva ghaTI udyogo vadhe te paNa yojanAnuM lakSa hatuM. A bombe plAnanA traNa tabakakAo rahevAnA hatA-traNa paMcavarSIya yojanA-jemAM pahelA tabakakAmAM rUA. 1400 karoDa, bIjA tabakakAmAM rU. 2900 karoDa ane chellA tabakAmAM rUA. pa000 karoDa kharcAvAnA hatA. A kharca udyoga, khetIvADI, vAhanavyavahAra, zikSaNa, prajA svAstha nivAsasthAne vigere kAryo sAruM thavAno hato. nANu ubhAM karavAnA sAdhanonI gaNatrImAM lagabhaga 1/4 bhAga bahAranA nANAmAMthI ane 3/4 bhAga AMtarika nANAmAMthI ubho karavAmAM Avaze evo khyAla hate. noMdhavA jevI hakIkata e che ke AmAM lagabhaga 3/10 jarUriyAta "ubhe karele paiso--krIeMTeDa manI-tarIke varNavavAmAM Avyo hato ane Ama karavAthI phugAvAno ghaNo bhaya raheze ema vidhIpakSe kahevAmAM AvyuM hatuM. - A ja vakhate zrI esa. ena. agravAle "gAMdhIana lAna" bahAra pADyo hato ane komareDa roye "rAya plAna." kogrese jelamAMthI bahAra AvyA pachI 1946 mAM pharI lAnIMganuM kAma hAthamAM lIdhuM hatuM paNa rAjakIya kSetre cIlajhaDapathI banAvo banyuM jatA hatA jethI A bAbatamAM khAsa kAMI thaI zakayuM nahIM. mArca 1950 mAM kendrIya sarakAre eka rASTrIya niyojana paMca nImyuM jemAM ApaNuM vaDA pradhAna pramukha ane zrI gulajhArIlAla naMdA upapramukha hatA. bIjA sabhyomAM zrI vI. TI. krISNAmAcArI, zrI sI. DI. dezamukha, zrI jI. ela. mahetA ane zrI Ara. ke. pATIla hatA. julAI 1851mAM A kharaDe bahAra paDayo ane te pachI AkharI svarUpamAM A samasta yojanA hAlamAM leke samakSa mUkavAmAM AvI che. - Aje ene paMcavarSIya yojanA tarIke oLakhIe e eka rIte khoTuM che. kAraNa be varSa purAM thaI gayAM che ane have traNa varSa ja A mahAna kArya mATe bAkI rahyA che. pahelAnA kharaDAmAM ane chellI yojanAmAM rUA. 500 karoDano vadhAro thaI gayo che. pahelA kharaDAmAM evI dhAraNA hatI ke rU 1483 karoDa Avazyaka vikAsa mATe kharcAze ane 300 karoDa bahArathI madada maLaze te ja vikAsa ejanA sArU vaparAze. Ayojana paMce je AkharI yojanA raju karI che temAM AvI jAtanI vibhAgIyatA nathI. ane have A vikAsa yojanAo pAchaLa rUA. 2069 karoDa kharcAze ane maLI zake tevA bhaMDoLa ane jarUrIyAtanAM bhaMDoLa vacce rUA. 655 karoDano gALe aMdAjavAmAM Avyo che. je bahAranI madadathI athavA bIjI rIte pUrA karavo rahyo. paMcavarSIya AyojananI mukhya bAbato ane te aMgenI carcAnA agatyanA mudAo ApaNe have pachI joIzuM. apUrNa kAnalAla baDiyA saMdhanA navA adhikArIo ane kAryavAhaka samitinI cUMTaNI. eka khulAso muMbaI jaina yuvaka saMghanI navI kAryavAhaka samiti ane adhikArIonI cUMTaNI saMbaMdhI gerasamajutI phelAvatuM eka carcA patra saMghanA sabhya zrI jaTubhAI mahetAnI sahIthI tA. 15-1-53nA janazakita'mAM pragaTa thayuM che ane te ja matalabanA samAcAra temanI sahI vinA tA. 14-1-53nA "vaMdemAtarama'mAM tathA tA. 17-1-53. nA "jaina" patramAM paNa pragaTa thayela che. janazakitamAM pragaTa thayela patramAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke "saMghanA baMdhAraNa mujaba dara - varSe sAmAnya sabhAnA sabhyo potAne yogya jaNAya te sabhyane matapatrikAmAM mata ApIne hodedAro ane kAryavAhaka samitinA sabhyanI cUMTaNI kare che, paraMtu A varSe saMghanA keTalAka AgevAna juvAna sabhyonA virodha chatAM evI paddhati akhatyAra karavAmAM AvI hatI ke prathama maMtrInI cUMTaNI karavAmAM Ave, ane pachI te maMtrI pitAne anukuLa Ave te mujaba, pramukha, upapramukha, saMyukata maMtrI tathA khajAnacI pasaMda karI temanA nAma jAhera kare ane sabhA tene svIkAra kare. kogresa ane bIjI keTalIka saMsthAemAM evuM baMdhAraNa hoya che ke prathama pramukhanI cUMTaNI thAya ane pachI te pitAne anukuLa Ave tevA hoddedAre ane kArebArInI nimaNuMka kare. paraMtu muMbaI jena yuvaka saMdhanI cUMTaNImAM te prathama AgalA varSanA pramukha zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnI eka maMtrI tarIke cUMTaNI karavAmAM AvI ane pachI pramukha tarIke zrI. ' khImajI mAMDaNa bhujapurIA, upapramukha tarIke zrI. ratIlAla cI. kaThArI, saMyukata maMtrI tarIke zrI. TI. jI. zAha ane khajAnacI tarIke zrI. cImanalAla pI. zAhanAM sucano rajU karyA ane sAmAnya sabhAe te bahumatIe maMjura karyA." vastutaH A adhikArIonI cUMTaNuM nIce mujaba thaI hatIH vArSika vRttAMta, hisAba tathA aMdAjapatra maMjura thayA bAda zrI. paramAnaMdabhAIne pramukhasthAne cUMTavAnI darakhAsta raju thatAM temaNe pramukhasthAna svIkAravAnI anicchA darzAvI. Ama chatAM paNa A bAbatamAM hAjara rahelA badhA ja sabhya taraphathI khUba Agraha thatAM zrI. paramAnaMdabhAIe pramukha thavA saMbaMdhamAM pitAnI pratikuLatA, gayA varSe temane anya adhikArIo sAthe thayelAM gharSa vagere bAbate raju karI ane je temaNe saMghanA javAbadAra adhikAra upara AvavuM evo sau bhAIono Agraha hoya ane pitAne . anukuLa adhikArIo ApavAmAM Ave te A ghucanA ukela tarIke saMghanA maMtrI tarIke kAma karavAnI temaNe IcchA sUcavI. A temanI sUcanA upara keTalIka carcA thavA bAda zrI. cImanalAla cakubhAI zAha, zrI. mImajI mAMDaNa bhujapurIAne saMghanA pramukha tarIke cUMTavAnI darakhAsta mUkI. te sAme zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAhe zrI. tArAcaMda koThArInuM pramukhasthAna mATe bIjuM nAma sUcavyuM. A banne darakhAsto upara mata levAtAM zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAne bahu moTI bahumatIthI cUMTavAmAM AvyA. tyAra bAda zrI. ratIlAla cImanalAla koThArIne upapramukha nImavAnI zrI cImanalAla cakubhAInI darakhAsta sarvAnumate pasAra karavAmAM AvI ane zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA tathA zrI TI. jI. RAhane maMtrI tarIke nImavAnI zrI.. cImanalAla cakubhAI zAhanI darakhAsta eka mata virUddhane bAda karatAM sarvAnumatIthI maMjura karavAmAM AvI. e ja rIte zrI. cImanalAla pI. zAhanI kapAdhyakSa tarIke sarvAnumate cUMTaNuM karavAmAM AvI. kAryavAhaka samitinA anya paMdara sabhya mATe paMdara nAmothI vadhAre nAme na sUcavAtAM e paMdara nAme cUMTAyelA jAhera karavAmAM AvyA. ' A uparathI mAluma paDaze ke muMbaI jena yuvaka saMghanA adhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA sabhyonI cUMTaNI cAlu paddhatisara karavAmAM AvI che ane zrI jaTubhAI mahetA je prakAranI aniyamitatA jaNAve che tevI koI paNa prakAranI aniyamitatA ke gerarIta akhatyAra karavAmAM AvI nathI. TI. jI. zAhu maMtrI, muMbaI jaina yuvaka saMgha
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-53 prabuddha jaina saMgha samAcAra tA. 16-1-13 nA rAja maLelI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI kAya vAhaka samitinI sabhAe nIce mujabanA e darAve karyAM hatA. 1 zANAmAM pAnAra khAladIkSAne virodha tA. 19-1-53 semavAranA rAja thANA khAte jaina zve. mu. vibhAganA suprasiddha AcArya zrImad vijayavallabhasUri eka tera varSa ane bIjA paMdara varSanA ema che. chekarAone dIkSA 1 ApavAnA che A samAcArathI AjanI sabhA sakhta AghAta anubhave che. je AcAya zrIe jaina samAjane ucca kaLavaNInA kSetramAM AgaLa vadhAravA mATe aneka saMsthAonI sthApanA karI che ane pratizIla vicAro dharAvanAra jainAcAya tarIke jemanI Aja sudhI jaina samAjanA sudhAraka vamAM khyAti che ane e kAraNe sudhAraka varga paNa jemanI viSe UMDA AdarabhAva anubhave che tevA. AcAya zrInA hAthe AvA nAnI ummaranA hekarAone dIkSA ApavAmAM Ave e bhAre Azcayajanaka che. khAladIkSAnA aniSTa viSe Aje pragatizIla vicAra dharAvatA vargomAM kazA matabheda rahyo nathI. A hakIkata dhyAnamAM laine AjanI sabhA thANu khAte yojAyalI khAladIkSAnA sakhta virodha kara che ane tene baMdha rAkhavA AcAyazrIne AzrahapUrvaka anurodha kare che. 2 thANAnA saMdhane dhanyavAda sAdhAraNa rIte upadhAnasamAraMbha jevA kharcALa dhAmika samAro pAchaLa thatA dravyaya sAme A sadhanA haMmezA viva rahyo che ema chatAM paNa thANA khAte cAyela upadhAnasamAra bhane lagatI upadhAnatapa-samitie upadhAna daramiyAna melAtI elInuM dravya sAdhAraNa khAtAmAM lai javAnI melI melanArane chuTa ApIne sAdhAraNa khAtAne je puSTi ApI che ane sAdhAraNu khAtAnI AvakanuM moTu dvAra khulluM karyuM che te mATe AjanI sabhA upadhAnatapa-mitine ane thANAnA zrI saMdhane dhanyavAda Ape che. bAladIkSA vizadhI janAnI jAhera sabhA tA. 17-1-53 zanIvAranA rAja zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAM zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAnA pramukhapaNA nIce khAladIkSAvirAdhI jainAnI eka jAhera sabhA maLI hatI je prasaMge zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe tA. 19-1-13nA rAja thANA khAte apAnAra e khAladIkSA saMbaMdhamAM prAsaMgika vivecana karyuM" hatu, te tathA zrI muMbai jaina yuvaka sa`ghanA bIjA traNa sabhyA thANA khAte khIrAjatA AcArya zrI vijayavallabhasUri pAse gayA hatA ane temanA hAthe apAnArI bAladIkSA aTakAvavA saMbadhe temanI sAthe je carcA karI hatI tene vigatavAra temaNe khyAla ApyA hatA ane khAladIkSAne nirmULa karavAnI AvazyakatA sabaMdhe potAnA vicAra| jaNAvyA hatA ane tyAra bAda prastuta khAladIkSAnA sakhta virAdha karatA muMbai jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitie pasAra karelA upara jaNAvelA TharAva raju karyAM hatA je sarvAnumate pasAra karavAmAM AvyA hatA. zrI . mA. zAha sA. vAcanAlaya-pustakAlaya samitinI nimaNuMka tathA anya samAcAra tA. 23-1-53. zukravAranA rAja maLelI zrI muMbai jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samitie zrI ratilAla cImanalAla kADhArItu keTalAka aMgata kAraNasara saMdhanA upapramukha tarIke AveluM rAjInAmuM svIkAryuM hatuM ane tyAra bAda nIcenA sabhyonI kAya vAhaka samitimAM puravaNI karI hatI. zrI ratilAla cImanalAMla kAThArI zrI lIlAvatIbahena devIdAsa zrI veNIbahena kApaDiyA zrI nAgazI dhArazI zekIA zrI khImajI mAMDaNu bhujapurI zrI dIpacaMda trIbhovanadAsa zAha tyAra bAda zrI ma. mA. zAha sA. vAMcanAlaya-pustakAlaya samitimAM kAya vAhaka samiti taraphathI nIcenA sabhyonI nimaNuka karavAmAM AvI hatI. zrI vallabhadAsa julada mahetA zrI veNIbahena kApaDiyA (3) kAranI rUie A samitinA sabhyo che. 17 A vAMcanAlaya pustakAlayanA nIce jaNAvela TrasTIo adhi zrI cImanalAla cakubhAI zAha zrI paramAnada kuMvarajI kApaDiyA zrI ratilAla cImanalAla kAhArI zrI ramaNikalAla guilAla zAha zrI pravINucadra hemacaMda amaracaMda A samitinA maMtrI tarIke zrI ramaNakalAla maNilAla zAhanI nImaNu Mka karavAmAM AvI hatI. mArca mAsanA pahelA be aThavADIA daramiyAna saMdhanA sabhyAnuM eka paryaTaNa goThavavAnuM nakakI karavAmAM AvyuM hatuM. matrI, mukhai jaina cuvaka saMdha saMyukta jaina vidyAthI gRhanu' navuM makAna pramudhdha jainanA vAMcAne yAda haze ke sayukta jaina vidyArthI - gRhanA makAnanA pAye gayA varSe sadgata maNilAla meAkamacaMda zAhanA zubha haste nAMkhavAmAM AvyA hatA, paNa tyAra bAda lAkhaMDa maLI nahi zakavAne lIdhe keTalAya samaya sudhI bAMdhakAmanI zarUAta thai zakI nahotI. pachI teA joitI sImenTa maLI ane leDhu pazu maLyuM paNa vardhAtu kAma zarU karavAnI ADe AvI. vatu patyA bAda kAmanI zarUAta thai. ane have te AMdhakAma dhamadhokAra cAlI rahyuM che. pAyA purAI gayA che; ane bhAMyataLIyA uparanu kAma zarU thai cukayuM che. A dheAraNe AgAmI juna mAsa pahelAM AkhuM makAna taiyAra thai javAnI purI AzA rahe che ane e rIte navA satrathI vidyAthI one vasAvI zakAze evI AzA baMdhAya che. bAMdhakAma vadhavA sAthe dravyanI kheMca paDavAnI bIka rahe che, te je je gRhasthAe makAna kUMDamAM bharAvelAM nANAM hajI sudhI ApyA na hAya te te gRhasthAne potapAtAnA phALA mAkalI ApavA vina Mti che ane anya jaina gRhasthone A sasthApratye udArabhAva dAkhavavAnA anurAdha karavAmAM Ave che. matrIe, sa'yukrata jaina vidyAthI gRha kAkAsAheba kAlelakaranu AphrikA viSe pravacana zrI muMbai jaina yuvaka sadhanA Azraya nIce tA. 6-2-53 zukravAranA reji sAMjanA 6 vAge carcageTa sTezana sAme pAchaLanA bhAgamAM AvelA InDIyana maracanTasa cembara enDa yuronI vyAkhyAnazALAmAM kAkAsAheba kAlelakara 'AphrikA upara jAhera vyAkhyAna Apo. mAnyavara zeTha prANalAla devakaraNa nAnajI je.pI. pramukhasthAne khIrAjaze, A viSayamAM rasa dharAvatA bhAibaheneAne sAdara AmaMtraNa che, matrIe, jaina yuvaka sadha
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jaina tA. 1-2-53 prakIrNa noMdha bAle dIkSA Akhare jainAcArya zrImad vijayavallabhasUrijIe tA. 18-1-53 somavAranA roja aneka vyakitaonI vinavaNI, samajAvaTa tathA cetavaNIne avagaNIne eka 13 varSane ane anya 15 varSa ema be chokarAne dIkSA ApI ane mRtaprAya banI rahelA bAladIkSAnA aniSTane navuM jIvana ApyuM. " tmasAdhanA khAtara sAMsArika gRhasthajIvananA tyAganI ane ekakasa prakAranA sAdhujIvananA svIkAranI prathA dareka dharma yA saMpradAyanI paraMparAmAM jovAmAM Ave che. Ama chatAM paNa je prakAranI sugrathita sAdhusaMsthA jaina dharma, bauddha dharma ane prastI dharmamAM astitva dharAve che evI saMsthA anya saMpradAyamAM najare paDatI nathI. hiMdusamAjavyavasthAmAM mAnava jIvanane cAra AzramamAM vaheMcavAmAM AvyuM che, ane temAM saMnyastAzramane jIvananI AkharI avasthA sAthe joDavAmAM Avela che. A krama jaino, baudhdha ke khrastIone mAnya nathI. baudhdhamAM te vaLI evI prathA che ke dareka boddha yuvAne vidyArthI jIvana daramiyAna athavA te gRhasthaLavananI pUrve amuka samaya mATe (ghaNuM kharuM ekAda varSa mATe) bauddha dIkSA aMgIkAra karIne sAdhujIvanano anubhava le ja joIe. A uparAMta paramita mudata mATe paNa dIkSAvata ApavAno rIvAja bauddhomAM kaMI kALa thI pracalita che. prIstIomAM sAdhuvratanI dIkSA sAmAnyataH AmachuntanI hoya che, paNa temanI sAdhusaMsthAmAM je te vyakita, phAve te ummare ane manamAM AvyuM tyAre dAkhala thaI zakatI nathI. sAdhAraNa rIte jenuM dIla khrIstI sAdhu thavA tarapha DhaLeluM hoya che tene yogya tAlIma ApavA mATe cokakasa prabaMdha hoya che. A tAlImamAMthI tema ja cakkasa prakAranI kasoTImAMthI pasAra thayA bAda tene dIkSita banAvavAmAM Ave che. te saMpradAyamAM pAdarI taiyAra karavA mATe khAsa kolejo-zikSaNasaMsthAo hoya che jemAM pAdarI thavAnI umedavArI karatA chokarAene nAnI umarathI dAkhala karavAmAM Ave che. temane dharmazAstronuM, anya dharma sAhityanuM tema ja bIjA aneka saMskAralakSI viSayanuM tathA bhinna bhinna bhASAnuM zikSaNa ApavAmAM Ave che. pAdarI banavA mATe jarUrI tAlImano tyAM prabaMdha hoya che. A rIte lagabhaga 20 varSanI uMmara sudhI zikSaNa ApyA bAda paNa tenI IcchA gRhasthajIvanamAM javAnI hoya to tema karavAne te tadana svataMtra hoya che. je sAdhu thavAnI IcchA mAM te makkama hoya te tene AgaLa laI javAmAM Ave che; tenI judI judI rIte kasoTI karavAmAM Ave che ane jarUrI parIkSAmAMthI tene pasAra thavAnuM hoya che. tyAra bAda tene pAdarInI padavI ApavAmAM Ave che. Ama pUrva taiyArI ane gAyatAnI pratIti sivAya khrIstI saMpradAyamAM kene paNa pAdarI banAvavAmAM AvatA nathI. paNa jaina saMpradAyamAM sAdhu banAvavA mATe kazI paNa yogyatAnI jarUra lekhavAmAM AvatI ja nathI. tema ja tene lagatI pUrva taiyArI saMbaMdhamAM kazA paNa prabaMdha ke niyamana jovAmAM AvatuM nathI. ulaTuM teTalI vadhAre vyakitaone dIkSA ApI zakAya temane dIkSA ApavA apAvavAmAM dhArmikatAnI jANe ke ItikartavyatA hoya ema jaina sAdhue tema ja temanA anuyAyI zrA ke mAnatA hoya che. jaina sAdhunI moTAmAM moTI nabaLAI ziSyaparizraha che. te pUchato Avyo tene muMDI nAkhavo-tene vadhAre vicAra karavAnI taka bIlakula na ApavI-AnI vRtti aneka sAdhuene varelI jovAmAM Ave che. A ziSyalAe anekanAM ghara bhAMgyA che; aneka strIone rajhaLatI karI che, ane mAbApane potAnAM bALako guma thavAnA kAraNe mAthuM phUTatAM karyA che. AvI ' agya dIkSA sAme ane temAM paNa dIkSA ApavA mATe nAnI umaranA chokarAone saMtADavA, bhagADavA sAme jaina samAjamAM khAsa karIne zvetAMbara mUrtipUjaka samAjamAM yuvA taraphathI AjathI 25-30 varSa pahelAM eka jabaradasta AMdolana upADavAmAM AvyuM hatuM. A adelananA pariNAme bALadIkSA sAme baLavAna lekaabhiprAya ume thayo hato ane vaDodAranI sarakAre bALadIkSAnI sakhta baMdhI karato kAyade paNa potAnI dhArAsabhAmAM pasAra karAvIne amalamAM mUko bane. A dezavyApI AMdolananuM e pariNAma AvyuM che ke chokarAone dIkSA ApavAnA hetuthI bhagA, DavA nasADavAnI pravRttine Aje lagabhaga anta Avyo che ane dIkSA lenAranI saMkhyA upara paNa kAMIka aMkuza mukAve che. Ama chatAM paNa nAnI ummaranA chokarAone dIkSA ApavAnI pravRttino haju sudhI anta Avyo nathI. A pravRtti vizeSa karIne vebara mUrtipUjaka samAjamAM amuka aMzamAM ane nerA paMthI samAjamAM ghaNuM moTA pramANamAM cAlI rahelI jovAmAM Ave che. sthAnakavAsI sAdhuonA navA saMgaThThane A saMbaMdhamAM 18 varSa nI umaranI maryAdA svIkArI che. digaMbara samAjamAM nagnatatva ja sA'! thavAmAM bhAre aMtarAya rUpa hoIne bALadIkSAnI ghaTanA bhAgye ja banavA pAme che. upara jaNAvela bauddha tema ja prIstI saMpradAmAM jene ApaNe bALakamacArI kahIe chIe tevA aneka sAdhue hoya che. paNa te saMpradAyamAM bALadIkSAnuM aniSTa koI paNa aMzamAM astitva dharAvatuM jANavA ke sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI. e sAdhAraNa samajaNanI vAta che ke dIkSA jevuM kaThaNa ane aneka javAbadArIothI bhareluM vrata game te vyakitane ApI na ja zakAya. A vrata mATenI yogyatAnI vicAraNAmAM paripakava umara ati mahatvanuM sthAna dharAve che. uMDA vairAgyanA pAyA upara ja dIkSAnI imArata ubhI karI ghaTe che, jyAre kAcI ummaranA chokarAnI buddhimAM sAcA ke samajaNapUrvakanA vairAgyanI koI saMbhAvanA kepI zakAtI nathI. keInI bheLavaNI ke vAtAvaraNamAMthI prApta karelI dhananA pariNAme koI chophare dIkSA levA nIkaLI paDe che ane dharmagurU AvA chokarAne dIkSA ApIne malakAya che. paNa pachI ummara vadhatAM aneka vRttivikAro jAgRta thAya che ane akudaratI damana tene akudaratI AviSkAra tarapha svAbhAvika rIte ghasaDI jAya che. eka kALe lagnasaMbaMdhe paNa kAcI ummare nirmANa thatAM paNa tenAM mAThAM pariName anubhavIne lagnavayanI maryAdA ziSTa samAjamAM sarvatra sArA pramANamAM vRddhigata thaI cukI che. pUrvakALamAM kaMI nAnI umare paraNelI vyakitae potAnA jIvanamAM moTe puruSArtha dAkhavyo hoya te uparathI Aje ApaNe bALalagnanuM samarthana karatA nathI, tevI ja rIte bhUtakALanuM koI evuM ja ujaLuM daSTAnta Aje bALadIkSAnA samarthanamAM AgaLa dharanuM yogya nathI. bALadIkSAnuM akudaratIpaNuM Aje sau koIne sahajagamya hovuM joIe. ma. lI mAtra mATe rAjamArga gRhasthajIvanano che. ane te mArge sau koI cAle e sAdhAraNa samAja mATe hitAvaha che. Ama chatAM koI viziSTa regyatA dharAvatI vyakita lagnabaMdhana vinAnuM jIvana gALavA iche te tene ApaNe virodha nathI karatA. tevI ja rIte paripakava ummare kaI viziSTa vyakita purI yogyatA prApta karIne jJAnapUrvakanA sthAyI vairAgyapUrvaka kauTuMbika tema ja sAmAjika baMdhane teDIne ahiMsA, saMyama ane tapanA pAyA upara racAyela sAdhudharma svIkAravA taiyAra thAya to tene paNa ApaNe jarUra AvakArIe. paNa sAthe sAthe e na bhUlIe ke e dIkSAno mArga vadhAre kAMTALe ane ghaNI moTI javAbadArIothI bho che. ane tenA kharA adhikArI pam sAdhAraNa rIte bahu ja
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-53 prabuddha jaina 1pa9 ochI vyakitao hoI zake che. A dIkSAno adhikAra na to koI | kAcI umaranA chokarA chokarIne hoI zake, ke na te kaI thAkelA, hArelA, bhukhamarAthI pIDAtA, kauTuMbika ke sAmAjika javAbadArIthI bhAgI chuTavAnI vRttivALA, ane dharma zuM, tyAga zuM, vairAgya zuMteno kakake bArAkhaDI paNa nahi jANanArA mAnavI-magatarAMe mATe hoI zake. bAladIkSA saMbaMdhamAM bIje e paNa khyAla rAkhavAnI jarUra che ke koI paNa mAbApane jemAMthI kALAntare paNa casakI na zakAya evA, atyanta kaThaNa, mAnavajIvananA anya aneka purUSArtha dvArone sadAne mATe baMdha karanAra ane jemAM AtmavikAsa mATe ati upayogI ghaDatara ane sevA samarpaNane sAro avakAza rahele che evA gRhasthajIvanathI sadAne mATe vaMcita rAkhanAra AjIvana sAdhuvatathI potAnuM saMtAnane AkhI jIdagI mATe jakaDAvA devAne adhikAra che ja nahi ane tevI ja rIte koI paNa dharmagurUne koI paNa che. karA karIne A rIte jaMdagIbhara bAMdhI levAno adhikAra che ja nahi. mAbApanuM kartavya che pitAnA saMtAnane sAcI keLavaNuM ApIne moTA karavAnuM, AgAmI jIvanasaMgrAmano saphaLa se. ka bane tevI tA.DAma ApavAnuM dharmagurUnuM kartavya che ugatI prajAne dharma che mAyA saMskAra ApavAnuM, temAM rahelI zakitaone unnata vaLaNa ApavAnuM. AthI anyathA vicAranAra ke vartanAra ugatI prajAne bharamAM bhAre droha kare che. AvA jenA garbhamAM koha rahe che tevI bAladIkSAnI pravRttine bAlagnanI prathA mAphaka rAjyazAsanathI dAbI devAnI anupekSaNIya AvazyakatA che. AjanA kaI vicitra vAtAvaraNamAM bAladIkSAnI ghaTanA lekamAnasamAM pahelAM jevuM. sAmAjika kSema padA karatA nathI. kAraNa ke AjanI bAladIkSAmAM javAbadAra gaNAtA sarva pakSenI sAdhAraNa rIte saMmati hoya che ane bAladIkSA kevo vikRta mAnavI pedA kare che tenuM sAmAnya janatAne sAcuM bhAna hotuM nathI. paNa vastuta: bALalagna karatAM bAladIsA vadhAre bhayAnaka ane aniSTapariNamI che. bAlalagnane bega banela vyakita tenA mAThAM pariNAma te pite tema ja tenuM kuTuMba ja bhogave che, jayAre bAladIkSAnAM mAThAM pariNAma AkhA samAjane sparze che. A vastusthiti dhyAnamAM levA ane jyAM jyAM bAladIkSA apAvAno saMbhava mAluma paDe tyAM tyAM teno avarodha karavA samAjanA zreyArthI yuvaka yuvatIone vinaMti che ane A bAladIkSAne kAyadAthI aTakAvavA AjanA jAzAsakAne prArthanA che. zrI kezavalAla rAdhavajI saMdharAjakA enDa bradharsa vidyAlayanA makAnanuM zilAropaNa upara jaNAvela vidyAlayano pAyo nAMkhavAno zubhavidhi tA. 25-1-53nA roja muMbaI sarakAranA majura pradhAna mAnyavara zrI zAntilAla ha. zAhanA hAthe karavAmAM Avyo hato. A vidyAlayane uddabhava mAnavI dilamAM rahelI udAratA ane saMvedanazIlatAnuM eka romAMcaka daSTAnta raju kare che. ApaNe aneka mAnavIone gharaDA thatAM, mAMdA paDatAM, ane mRtyu.raNa thatAM joIe chIe ane ema chatAM ApaNuM rUvADuM sarakhuM pharakatuM nathI ane ApaNuM jIvana cAlu cIle cAlyuM jAya che. jyAre bhagavAna budhe eka gharaDo mANasa je, eka vyAdhigrasta joyo ane eka zabane laI javAtuM joyuM ane tenA dilamAM ekAeka moTuM maMthana jAgI uThayuM ane A vizvavyApI duHkhamAMthI mAnavajAtane kema mukata karavI e karUNaparAyaNa vicAranuM pariNAma mahAbhiniSkramaNamAM AvyuM. ApaNe Aje aneka vidyArthIone -hAtrAmAM che jemAM praveza meLavavA mATe ahiM tahIM phAMphA mAratA ane praveza nahi maLatAM hatAza banatA joIe chIe ane temanA vize dilamAM lAgaNI uThe che, uThe che ane zamI jAya che, ane A bAbatamAM jANe ke kazuM paNa karavApaNuM na hoya evI kartavyabadhIratA ApaNe anubhavIe chIe, jyAre eka jhaveracaMda saMdharAjakAM be vAra napAsa thayelA koI eka jaina vidyArthIne sara cunIlAla bhAIcaMda vidyAlayamAM dAkhala karAvavA mATe e saMsthAnA saMcAlaka pAse jAya che. e saMsthAmAM vidyArthInI parIkSAviSayaka guNavattAnA dhoraNe vidyArthIone dAkhala karavAmAM AvatA hoIne ane e rIte jarUrI saMkhyAnA vidyArthIone laI levAmAM AvelA hovAthI pilA vidyAthIne dAkhala karavAnuM zakya nathI ema te saMcAlaka taraphathI jaNAvavAmAM Ave che ane zrI jhaveracaMdabhAIe pharI pharIne e vidyArthIne levAne Agraha kare che. ane ema chatAM paNa tene laI zakAya eTa nI chAtrAlayamAM jagyA ja nathI ema jyAre temane jaNAvavAmAM Ave che tyAre jagyAnA abhAve pitAnI komanA eka vidyArthIne pAchAphiravuM paDe e dRSNa e anubhava-temanA dilane halAvI nAMkhe che ane AvI paristhiti temanA mATe atyanta asahya bane che. Ane upAya zuM ? A che rIte keTalAya vidyAthIne pAchA pharavA paDatuM haze ane e rIte ugatI jIvanakaLI e mane ema karayAI jatI haze! eka nahi te agiyAra chatrAlayo ubhA karo, pazu AgaLa bhaNavA icchatA vidyArthIone jagyAnA, abhAve, sagavaDanA abhAve bhaNatA aTakI javuM paDe ema na ja bajavuM joIe ema temanuM dila pikArI uThayuM. e tIvra manomanthanamAM pA pAtAnI sthAnakavAsI kAmanA bIjA 100 vidyArthIo raDI zake evuM eka navuM chAtrAlaya ubhuM karavA teo kRtanizcaya thayA ane te mATe ekAeka, kazI paNa lAMbI carcA ke vATAghATa sivAya rU. 11111] nI bAdazAhI sakhAvata temaNe pitA taraphathI jAhera karI ane A chAtrAlaya mATe muMbaImAM vaDAlA sTezana roDa upara eka jamInano TukaDe kharIdavAmAM Avyo ane tyAM navA makAnano pAyo nAMkhavAnI kriyA upara jaNAvyuM te mujaba zrI zAntilAla zAhanA hAthe karavAmAM AvI. A chAtrAlayane vahIvaTa muMbainA zrI jainasthAnavAsI samAja sAthe saMbaMdha dharAvatA zrI jaina keLavaNI maMDaLa taraphathI karavAmAM Avaze. AvI svayaMspharita udAratA mATe zrI jhaveracaMda saMgharAjako tema ja temanA bhAIone jena sAjanA aneka dhanyavAda ghaTe che. saurASTranI vecANa karaverA virodhI laDatanA naitika rUparaMga. saurASTramAM chellA be mAsathI cAla nI vecANa karaverAvirodhI laDatanI rAjakIya tathA Arthika bAju bAjue rAkhIe, paNa A laDatanI naitika bAju te kharekhara duHkha ane zarama upajAve tevI che.' A laDatane prajAnI satyAgrahanI laData tarIke varNavavAmAM Ave che ane A AMdolana daramiyAna satya ane ahiMsAnA oThAne vAraMvAra upayoga karavAmAM Ave che ane ema chatAM satya ke ahiMsAnI, saMyama ke vivekanI rakSA karavAnI laDatanA koI aMgamAM leza mAtra cintAnuM darzana thatuM nathI, prajAnA vecANa karavirodhI laDatamAM mArAmArI ke kApAkApI karavAmAM AvatI nathI ane eTale e laData ahiMsaka che ema kaI kahetuM hoya to te eka moTo bhrama che. e varganA AgevAnonA mAnasamAM hiMsA bharelI ja che je temanAM udgAromAM ane aneka galIca bhASaNamAM jyAM tyAM pragaTa thaI Ave che. A uparAMta Aja sudhImAM nAnAM moTAM tophAnonI ane laDatavirodhIone jyAM tyAM trAsa ApavAnI, mAra mAravAnI aneka ghaTanAo banI cukI che. koI paNa aniSTa ghaTanAne lokalAgaNI uzkeravAmAM phAve tevo upayoga karatAM AgevAne jarA paNa acakAtA nathI. bhAvanagaramAM keTalAka divasa pahelAM pilIse vecA karavidhI vipharelA TeLA upara goLI bahAra karyo ane ane eTalA mArI ke kAla prajAnA ?
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 prabuddha jaina e sthaLethI pasAra thatA ane cAlu laData sAthe kazA paNa saMbaMdha nahi dharAvatA nAnI ummaranA pravINacaMdranuM gALI khahArathI mRtyu nIpajyuM-A banAva atyanta duHkhada che ane ubhayapakSe eka bhAre kamanasIkha ghaTanA che. jANavA maLatI vadhAre vigato uparathI ema paNa lAge che ke peAlIse A geALI bahAra zarU karavAmAM ghaNI utAvaLa karI hatI ane leAkAne purI cetavaNI ApavAmAM AvI nahotI ane zarUAtanA gALA bahAra sAdhAraNa rIte AkAzamAM karavAmAM Ave che. tevI krAisa'bhALa paNa A prasaMge levAmAM AvI nahotI. A azrugame te hoya paNa A kamanasIba ghaTanAnA bhAga khanelA pravINacaMdrane zahIda kahevA ane e zahIdanA nAma upara leAkalAgaNI uzkeryAM karavI e zahIda zabdana kevaLa ana" ane durUpayoga karavA kharAkhara che. AvI ja rIte rAjakATamAM tA. 27-3-53nA rAja tyAMnI vesTa hAspITalamAM maNibahena mULajI nAmanI eka khAInuM mRtyu thayuM. A ghaTanA saMbadhe laDatanA pracArakA taraphathI evA samAcAra cetarapha vahetA mUkavAmAM AvyA ke e bahena laDatanA prAra MbhathI upavAsa upara hatAM; temane sarakArI jelamAM pUravAmAM AvyAM hatAM ane takedArIthI temanA upavAsa chupAvavAmAM AvyA hatA ane jelamAM have temanI zarirasthiti TakI zake ema nathI ema jyAre sarakArane lAgyuM tyAre ja temane hospITalamAM khaseDavAmAM AvyA, jyAM temanu 58 divasanA upavAsanA pariNAme mRtyu thayuM ane e bahena zahIda thai gayAM. A samAcAra sAme vAstavika hakIkata e mujabanI che e bahenane jAnyuArInI cha mI tArIkhe anya baheneA sAthe kAnunabhaMga aMge gIraphatAra karyAM hatAM. jelamAM jgyA bAda te anAja khAtA nathI ema e bahene jaNAbu eTale sarakAra taraphathI dudha, phaLa, cA, sAkara vagere temane purAM pADavAmAM AvyAM ane tene temaNe upayoga karyAM ane 11 mI jAnyuArIe bIjI bahena sAthe temane cheDI mUkavAmAM AvyA, ghera javA bAda kAi mAMdagInA ke evA kAi kAraNe temane hAspITalamAM dAkhala karavAmAM AvyAM, jyAM temanuM mRtyu thayuM. AvI hakIkata hovA chatAM A bahenane zahIda tarIke jAhera karavAmAM AvyAM ane temanI rAjakoTamAM bhavya smazAnayAtrA kADhavAmAM AvI, asatyapracArane AthI vadhAre kapolakalpita namunA ApaNe bhAgye ja kalpI zakIe chIe. muni saMtabAlajI kaeNTalAeka samayathI saurASTramAM vicare che. vecANakaraverA vidhI laDatanA abhyAsa karavAnA hetuthI ane e laDatanuM kAI rIte samAdhAna thai zakatuM heAya te teve prayatna karavAnA hetuthI te thADA divasa pahelA rAjakATa AvyA. temanI satyaniSThA ke zubhabhAvanA viSe Aje kAi paNa ThekANe be mata che ja nahi. teme upAzrayanu ekAnta jIvana gALatA svalakSI jaina muni nathI, paNa udAracarita tapasvI leAkasevaka che ane temanA pratye zAsaka tema zAsita ubhaya vaga khUba Adara dharAve che. tA. 20-1-53nA rAja eka sAmyavAdI kAryakara bahena zrI nirUpamA paTelanI AgevAnI nIce doDhathI be hajAra mANasonuM TALu saMtakhAlajInA nivAsasthAna upara dhasI AvyuM ane sa MtakhAlajI viSe yAtaddA melavA lAgyuM. jANe ke A bahenane ahi MsAnI-bhaga vAna mahAvIranA dhanI-bhAre paDI hoya tema `hiMsAne utteje kANu?? 'mahAvIra dhamane lajave kANu ?" sAdhukapaDAM lajave kANu ?' evAM sUtrA melAvavA e bahene zarU karyAM ane 'saMtabAlajI, saMta khAlajI' e rIte leoNkA temane jhIlavA lAgyA-pratyuttara ApavA lAgyA. A sAMbhaLIne muni saMtabAlajI mahAra AvyA ane oTalA upara UbhA rahyA ane lAMkAne zAnta rahevA kahyuM paNa zAnta rahe e khIjA. sAdhunA veza UtArI nAkha,' 'tAre ne kAMgresane zu ?' thAkI rahIza.' gharamAM gUDI jA,' 'pAcho jA,' 'ahIM zuM kAma AvyA che ?? Ama temanI sAme UbhelAM bahene tathA bhAio jema tema melavA lAgyAM. kaiTalAka saMtabAlajI sAme dhuLa UDADI; keTalAke kAMkarA nAMkhyA; kAie munizrInu kapaDuM khecyuM, saMtabAlajI sthira mudrAe ubhA rahyA. na kAMi khelyA, na uzkerAyA. tA. 1-2-53 lagabhaga aDadhA kalAka A rIte teAphAna karIne TALu vIkharAyu'. eka santa sAdhu purUSa sAme ApaNA ja bhAi bahenA AvuM ucha khala vinayahInA vatana dAkhave e ApaNA sate mATe bhAre zaramAvanArU che. je prazna upara A laData cAlI rahI che te prazna viSe emata hAI zake che. jene vecANavere| anyAyarUpa lAgatA hAya tene tene virAdha karavAnA puro adhikAra che ane tevI ja rIte vecANaverA sAme cAlatI laData anucita che oma jene lAgatu hoya tene paNa potAne abhiprAya vyakata karavAne ane khATA mAge jai rahelA leAkAne sAcA mArge lAvavA eTalAja adhikAra che. vecANaverA sAmenI vyApArIenI laData taddana vyAjakhI che ema mAnI laIe te paNa hiMsA, satya, saMyama, vinaya, viveka e sanI satata Ahuti apAyA kare evuM prastuta laDatane rUpa apAtAM laDatanA pAyA nabaLA paDe che ane prajAmAnasamAM laData sAme eka prakAranI dhRNA pedA thAya che. eka saMta purUSanI AvI rIte AMtaraDI kakaLAvIne ApaNe ApaNuM potAnu ja akalyANa neAtarIe chIe e ApaNe na bhulIe. A rIte naitika kakSAmAM vecAraNakaraverAnI laData ekadama uttaratI jAya che. vyAkhyAnI uparanAM bhASaNA meATA bhAge pracAralakSI atyukita ane asatyAthI bharelA hoya che. haDatALa pAchaLa guMDAgIrI paNa mahatvano bhAga bhajavI rahela che ane pAle bAraNe yA rAtanA vakhate vepArI jyAM tyAM cAlI rahyA hoya che. jAherajIvanamAMthI gArava, pratibhA, paraspara AdarabhAva lApAtA jAya che ane je vadhAre amA~da rIte sarakArane, kAMgresane, varSoMjInA samAjanA kAya kartAone vakhoDI zake, tucchakArI zake tenuM bahumAna thAya che laDatanI bhinna bhinna khAjue tapAsatAM saurASTranuM zANupaNa, paraspara samAdhAnathI kAma levAnI dIdraSTi, vinaya viveka 'A khadhuM karyAM lupta thai gayuM evA prazna thAya che. haju paNa prajA samaje, mAtra saurASTrane! ja vicAra karavAne badale samagra hiMdanA anusa MdhAnamAM saurASTrane prazna samajavA prayatna kare, A kara na joie ane te baMdhana na joIe evI TukI dRSTi cheDIne lAMkhadora daSTie saurASTranA sarvAMgI vikAsane dhyAnamAM le, ane e dRSTie je kAMI karabhAraNa jarUrI lAge te hasatA meDhe upADI levA tatparatA dAkhave, bIjI khAjue A laDatanA mULamAM A ke te karanI asahratA nathI rahelI ( vecANakaraverA bIjA prAntA mATe susahya che te saurASTra mATe asahya che ema mAnavAne kAi kAraNa nathI) paNa bhAMgatA jatA vyApAranA pariNAme akaLAtA mujhAtA DubatA madhyamavargane uMDe| asa tApa rahelA chee vAstavikatA lakSyamAM rAkhIne svIkArIne madhyama varganA vyApAra krama TakI rahe ane temanI AvikA krama saraLa thAya enA upAya ane mArgo sorASTra sarakAra prajAnA madhyama varganA AgevAne sAthe maLIne vicAre, cittave, amalamAM mUkuM, sauMdaya e jo saurASTra sarakAranu lakSya DAya te te sarvAdayamAM madhyama varganA uya paNa samAyale ja che ane samasta prajAgaNanI sabhyatA, saMskRti, ane AcAravicAra samadhAraNanA AdhAra Akhare madhyama varga ja che e sAmAjika tathya samajIne tene jIvADavA, TakAvavA, uMce lAvavA saurASTra sarakAra vadhAre sajAga bane-AvI ubhaya viSe sau kAinI sAdA ane prAthaeNnA che. pAnaMda. viSayasUci pAMcavarSIya Ayojana prakIrNa noMdha-khAla dIkSA, zrI kezavalAla rAdhavajI saMdharAjakA enDa zrRdhasa vidyAlayanA makAnanuM zilArApaNu, saurASTranA vecANukaraverA virodhI laDatanA naitika rUparaMga. kalyANayAtrI satyanI krAMtikArI zakita zrI kAnti khareArDiyA paramAnada zrI karasana mANeka mahAtmA TolsToya puNa 155 158 161 162
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-'13 prabuddha jaina 161 kalyANuM yAtrI (A kAvya sukhyAta sAkSara kavi zrI karasanadAsa mANekanI tejasvI kalamanI prasAdI che. gAMdhIjI ane ApaNI vacce hayAta nathI ema chatAM paNa ApaNe manamaya cakSu samIpa Aje paNa gAMdhIjI hajI eTalA badhA jIvatA lAge che. ke temanI nirvANa tithinA TAMkaNe pragaTa thatA prabudha jananA A aMkamAM A kAvyanuM prakAzana keine paNa leza mAtra asamapaeNcita nahi lAge, A kAvya gAMdhIjInI apUva chavanapratibhAnuM Apane eka bhavya darzana karAve che, te lesara vibhUtine ApaNuAM anekaza: vaMdana hai? bhAvanA tenI kane piNI zatAkida kerA, e sUtrapeDhI jaDatAnI pratye aMdhAra jagamArga che je, stha9595 A bhAranI zI visAta ! tame sadA devuM sahunuM lakSa! prakAzakerAM pagalAM kare che, paraMtu adhurI yAtrA haju ye bApu, ApanI : paraMtu je dIThAM netAM sat vetA vaLI dvApare vAdhI rahyo ke avadhUta zAnta, ke jANe keTalI bAkI peThe mAnava-pApanI. evAM teliMga sAmrAjyo racAyAM kaliumbare ! amITa mITa jagane bharate !' buddha ne Isu ne kRSNa ane Apa samAM caDayA, ekeka e asurakerI ImAratanA gamAM puNyanuM jema, ure mAnavatA vasI Ahuti banIne, teye yajJa kAM adhurA paDayA ? AdhArastaMbhamahIM ubhI aghora hiMsA vairyadaMDe tanu dhArI je ke jAya che dhasI ! te dharmakSetra-kurUkSetrathI vahI je AmUlazAkha, mukule, kusume, phaLe jo paNo se varSanA bhAre dabAyA nija dehanI, gItA-sudhA-sarita pArthataNe nimite hiMsA taNo ragata-raMga rahyo sIMcAI! dayA khAvA jeTalIye ene nIrAMta che nahi ! ne sAranAthamahIM je thayuM dharmacakra- evAne ApamAM bApu, kALanI jhAMkhI thAya te vAdhe sadA rAmanuM nAma leto, kerUM pravartana tathAgatapuNyahaste navAI zI ? uSA dekhI je aMdhA2 muMjhAya te ! ure dharI dIpa anaMta Azane, pIyUSa je jisasane mukhathI sayuM, ne premamUrti IsumAMthI bIja kyAM nija nAzanuM vI, kadI he anukuLa zAnta, paMkAyuM je giri-prabodhataNe sunAmuM : rUmI sAmrAjyanA mUDha ane nirakhuM natuM ? kAya vaTALa ja vA vinAzane ! te sarva vismaraNazIla jagajajanone ne bhUmie yadukulamaNi utaryA hai hatA nA saMte vA, zizire vA, varSomAM, grISmamAMhI vA, saMbhArI dIdha, nija jIvana gItagAne ! tenI pahelAM jIvanabharanA pA5nA saMcayanI dhe che sarakhe vege yAtrA e navabhISmanI. kaMsathI adako da5, adake moha mArathI, mRtyubhIti pragaTa karatI, kAramI kALacIsa enI dRSTi jaDa jagatanI bhIMta bhedI rame che: herAdathI vadhu hiMsA sAme jhajhayA tame mathI- jevI kaMse suNI na hatI zuM ghera AkAzavANI? vAM AtmAnA amara vibhave paMcabhUta zame che; vIranA vIyethI jhujhayA, ryA kesariyAM sadA : tame ugyA ane sajaja sainya asara sau thayAM jiyonA paLasakhada te dakhadAyI sadAnAM, sthitaprajJate ?zAMta chatAM no vIsayo kadI ! Ayudha uMcI soye yathAsthAne khaMtI gayA ! jyAM nA hoye ramaNa, bramaNo vAmaNu vAsanAnAM ! dharA zA dhIragaMbhIra, goma zA vipulAtma cho pArthanA putrane kAje racAyo cakramUha je sRSTine sajatI veLA saccidAnaMdane ure uMDANe udadhi jevA, teja zA zuddha che tame ! varNavyo vyAsajIe te jhAMkho AnI kane paDe! hatuM je seluM eka te ja ene ure phure ! jhujho che jemanI sAme temanA hitane cahe : agninA taNakhA jevA abhimanyutaNe kare vizvamAMgalyanI ciMtA sadAye aMtare vahe ! te svapna che maMgala sRSTi kerUM, mRtyu varSaH ko daMDa tAMDave caDI uchaLe ! nija ne paranA bhede tamAre aMtare nathI : akhaMDa jyAM sAtvika rAsa brahmane; ahIM zastrAstra nAme na amanyu Apane kare! mAnavI mAtra badhu: e bhAvanA che ure gUMthI ! jyAM mAnavI sarjanahAra banI cakra che eka! hA! te to amIne varSatuM kare! banI raha bAndhavajoDalI ke ! vaLI dhRtarASTranA putra ane zastro hatAM ya zAM: mAnavI mAnavI sAthe sAdhI saMvAda saMcare : lekha svAthane dharma : yathA zaMkhaNImAM satI, gadA ne asi ne phaza. zara ne sAMga ne charA ! je A vizvamAM svarga, jevuM bhraSTAtaNe ure ! dekhe kartavya hiMsAmAM evI AjanI saMskRti ! are, je navazastronI sAme jhUjhavuM Apane : paraMtu vizvakartAnA mananI manamAM rahI, jAe sAkalpa Ayane tapaNe Indriyo taNA: jue sAphalya AyunuM tapa Indriyo taNA: te so pAse bicArAM e: pahoMce che kITa sApane te so pa te cAlyuM vizva AkhuM A anya ko mArage vahI, "aha" yajJataNA sAne lekha jAIdhaNa ! te Teke vimAne ne AbhathI agni varSA bAvyo te, ne nayana bharIne dIThuM jyAM vizva eNe, satya ne mAnavatAnI pratiSThA leza nA maLe : vyomane vasudhA kaMpe ne abhedhiya kaMpato ! bazraonI sarita vahI, te rokI zakAya zeNe vizvabhakSata kALAgni sahaajavAla che baLe ! paraMtu keDiyAMne ke, bIjA sAmAnya dIpane yAM ne tyAMjaladhi uchaLe duHkhanA, kaleSanA ye to mAnavI emAM aMjAI athaDe che: bujhAve je mahAjhaMjhA te nirartha ravi kane! saMtApanA, hRdaya maLanA, ghera viSanA che ! vinAzI rUpanA tathya pataMge agnimAM paDe ! chatAMye Abhane jyAre ghere che ghananI ghaTA masane satyane ThAme, jaDa cetaAsane, tame dI! bApu, vibhuvara-racyuM naMdanasamuM tyAra tyAre thAye ghI lupta sahasraraminI chaTA! meNe AnaMdane sthAne, dIThuM duHkha pratiSThita. jagata 5TAyeluM rUdhirabhara saMhAra-gharamAM, A ghanAdityasaMgrAme vIleyA jemaNe sadA DuiM eNe manuja baniyo dAnavothI ya duSTa : sazakatAne hAthe jahiM satata pheMsAya nabaLAM tejavaMsataNI zaMkA nA ure temane kadA! pAvA cAhe sakala bharakhI yena kena prapuSTa; jahi Adezano akaLa dhvani AkAza bharata! Apa cho bApu, atyAre, dhanakArAgRhe prasthA: huM'nI vedI para satata e anya saune vadhere : amArAM cakSu sAme te tejaprAsAdamAM vasyA ! sattAmAM satya jevAnI A arAjakatA badhI nIlA jayAM tyAM nara asuranI lehIbhInI ja laherI rAjyataMtra samAje ne dhamamAM ke thatI chatI ! - AzA pIrasyuM tevuM nANuM ne, zIgha kIdhe sunizcaya : vyakitae vyakitao vacce, rASTravacce purAtana 13mA maMDAyA ocho melA mAnavyazane ghare : - jaMpa tyAre ja, huM jyAra karUM A pApane kSaya.' zeNitAdra thayAM ubhAM ghora hiMsAtaNuM vana ! tina daityonI ghora gAjatI AratI Aja utare! . pachI te dAyakAo pe dAyakAo vItI gayA : pUrve gAMDivadhanvAe khAMDavane prajALiyuM : AnaMda ulkeH gAye gIte timirarAjanA : kALanA e ghasArAne, tame bApu, jItI gayA! tamAre vaNagAMDive hiMsAvana prajALavAM ! dipe zaMkha phukAye sau hiMsA-sainya samAjanA - je harSathI bhAra vahe yugane "kAMTAtaNe eka upAya, kAMTo' aMbhinaMde janmatta Asureza ekamekane che banAvavAM mAnavI bhAramukata, ' vadaMta soe vyavahAradakSa: "zI cheguMjAza AtmanI, bhujAe ApaNI kane? * gharSaNa
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ mIna ; * prabuddha jaina tA. 1-ra-pa3 che ' ' che dharA che vizvamAM zreSTha : dharAmAM zreSTha mAnavI: prakRti vikRti kerA dArUNatpAda dekhIne puNyanI kSINa kAyA..ne AnuM sAmarthya pApanuM ne temAM ApaNe zreSTha-vizvakartAtaNI chavi ! aMtare draviyA bApu dravyo, paNa DagyA nahi! nihALI kaI veLA te dhIrA ne gabharAya satya ne nyAya ne dharma ne evA zabda seMkaDo zraddhA sraSTA taNI lene, janetAnI sahiSaSNutA, A vimAse: sApu teja-cake je nirakhAya te saryA che zakitahIe DhAMkavA nija saDo !" mRtyunI vIratA lene, le AnanyanI svasthatA buddha ne Isu kRSNa: svapno mAnavInAM haze AsurI zakitao kerA e vA-vaMToLamAM tame te ane dhAyAM e sau dharaNItANuM levA dhaNIpaNuM pule paMcabhUtanuM sadA Ama vahyuM jaze je didhelAM vijJAne nija bhuja rahI zastra navalAM; ubhA bApu, ure jApa jaLamAMgalyanA rame! ka ja ke theMka ? AtmA : AbhA indriyagrAmanI satya : kAma kRSNa ke pratiSThA AtmarAmanI phADIne jAgI sakala jagano grAsa karatI sata asatanA saMgrAma nA navA, ne navAInA, uradaurbalya-geranA sahu A kSeka saMza mahAhi'sA karI amRtakaNa javALA bhajaga zI ! sata asatane hAthe pAmyuM nira tara traNa! ApanA jIvane bApa. sarvathA che zamAvavA yuddho meTAM, ure nAnAM, vAsanAbhi prajava paNa jIvanamAM bApu, Ape sadartha ja je sahyuM: the ja je kahyuM " "sakhe kalyANakArInI dugati nA thatI kadI e . bindumAM siMdhuno leMbha nihALI mera e caLyo! ura tharathare saMbhArI te : na jAya mukhe kahyuM ! vAviyAM emanA bIja ugavAnAM ja eka ." merU co, sUraja soma bUjhayAH dIdhI kAyA dadhIcie indrane vaja sAMpaDayuM : sudhAsa deza zrIkRSNa pAyA" tA kutIputrane mAjhA mukI sAgara-ma khIjyAM: haNa vRtra: devenuM sagha saubhAgya ughaDayuM! jagane saMzaye vaiyA-pAyo te ja pharI tala pRthvI nijasthAna thakI ahIM dadhIcIya kharIne tame saMhAra thI trAsyAM jaganI eka Aza cho tame, tapasvi, andhAra paMthabhUlelI pRthvI kerA prakAza che brahmAMDanI bA'ra caDI hiMDaLe tame ja vaja, madhavA ya cho tame! ravapna che nidro, keruM, baddhonuM mukitagAna che (evI ure janmatI bhIti dArUNa !) ne vRtra ke ? vadha pAmatAM hatAM prakRti vikRti pAme AvA utpAta saMbhave, navAM navAM rUpa dharI vilAsa ! jhujhaMtA jADayajUtha zuM aSTAnuM abhimAna cho saMbhave bheMbha nAme nA prabhunA saMtane ure! AvI vRtra taNuM mAyA, ne AvuM tapa ApanuM : A kasana mANeka satyanuM kAvya che bApu, kAvyanuM satya che tame ! jhaMkhatI kAvyane satya, sRSTi A Apane name ! ja ja = kamaLa satyanI kAMtikArI zakti UbhA rahevuM paDaze ema kadAca dekhAya, paNa kharI vAta to e che ke mAnavajIvanamAM mahAna ane mahatvanA pheraphAro karavA mATe moTA bhAganA mANase paNa tenI peThe ja vicAratA ke anubhavatA hoya che, pharaka eTale ja ke teo te jaNAvatA hotA nathI. vIratAbharyA kAryonI jarUra nathI ene, mATe kareDo zastradhArI gaI kAle eka ja mANasano je navo mata hato te Aje meTA mANasanI jarUra nathI, navI relave ke navAM yaMtronI jarUra nathI, bhAganA mANasono sarvasAmAnya mata banI jAya che. A na. navA siddhAMta ke vAnI jarUra nathI, majUra mahAjane, krAMtio, dahIbUta thatAMnI sAthe mANasanA kAryo dhIme dha me aT krame krame killebaMdI, suraMganA atyAcAro, eraplena ke evI jAtanI bIjI badalavA lAge che. (harijanabaMdhu'mAMthI sAbhAra uddata) TolasToya vastuonI paNa jarUra nathI. ene mATe emAMnI koI paNa vastunI jarUra nathI. jarUra che mAtra lekamatanA parivartano . A parivartana je saMyukata jenI lAvavA mATe, vicAronA kSetramAM navA prayAsa karavAnI jarUra nathI, sva0 maNibhAI smRti phaMDa vivAhamAM vapa rAvAnuM che. cAlu vyavasthA uthalAvI nAkhavAnI jarUra nathI ke kazI navI ane asAdhAraNa vastu khALavAnI jarUra nathI. asatyane vaza na thavAne, 10351 agAu svIkArelA 101 zrI suganacaMdrajI luNAvata-dhAmanagAMva sarakAro kRtrima rIte jene jIvatA rAkhe che te bhUtakALanA marelA 101 , IglemenTa seIsa keperezana lokamatane vaza na thavAno nirdhAra karavo-basa eTaluM ja ApaNe # 101 / Ara. Ara. konTrAkaTara-indora karavAnI jarUra che. eTaluM ja karavuM jarUrI che ke, dareka mANase te ka 101 ke. bombe mazIna sTasa ku. * 51 , kharekhara, je vicAra ke anubhavatA hoya te ja kahevuM joIe. e. naTavaralAlanI ku. 51 - aMbA .Ala harajInadAsa paTela athavA te je kharekhara na mAnatA hoya te teNe kahevuM joIe nahIM. , thIjala.la bIhAre lAla mUDIbhara le che paNa jo A rIte varte te jajUnA le mata , sI. Ara. gAMdhIjInI ku. adazya thaI jAya ane ene sthAne ApaNane na, jIvaMta ane bI. arUNacaMdranI ku. sAce lekamata lAdhe. lekamatamAM pheraphAra thatAMnI sAthe mANasenAM sI. belenI phAM. aMtaHjIvanamAM parivartana thavA pAmaze. sAcuM pUchatAM, mANasa pramIe mazInarI sTorsa ramatavAtamAM pIDAkArI aniSTomAMthI mukita meLavI zake che, mAtra teNe bAbulAla bradharsa - ana. mohanalAla enDa , asatyAcaraNa na karavuM joIe. paNa eTaluMye ApaNe nathI karatA 51 , pI. mehanalAla enDa ku. e zaramanI vAta che. mANaso temanI AgaLa dharavAmAM AvatAM 51 ,, medI bradharsa asatyane vaza na thAya, teo je vicAro ane anubhave te ja 51 , kItilAla enDa kAM. teo bele te temanA jIvanamAM pheraphAra thavA pAmaze je * 101 , kamaLAzaMkara pI. jozI krAMtikArIo--temanA hAthamAM sattA hoya toye-sadI daramyAna * 101 , zAha enDajInIyarIMga sTorsa paNa na karI zaMka. 116 19 svAdhIna mANasa, pitAnAM kAryo dvArA ethI ulaTuM ja batAvatA hoya evA hajAre mANasanI vacce paNa te je vicArato ke Apane phALe mokalavA vinaMti che " anubhava haze te ja sAcesAcuM kaheze. sAcA mANasane ekAkI A nIzAnIvALA paisA AvavA bAkI che. thI muMbaI jene yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. mudragusthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI reDa, muMbaI, 2.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM pAkSika mukhapatra rajIsTarDa na. bI. 4ra66 prabuddha jaina tr taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA varSa : 14 aka : 20 muMbaI: 15 phebruArI 1953, ravivAra ne vArSika lavAjama rUpiyA 4 =aa . - -- - paMcavarSIya Ajana AyojananI AvazyakatA (gatAMkathI cAlu) paMcavarSIya yojanAnA AkharI ahevAlamAM zrImatI durgAbAI utpAdana khUba vadhAravuM che, vadhAremAM vadhAre mANasane zajI ApavI navA sabhya tarIke joDAyA hatA, jyAre zrI jI. ela. mahetA ane che, bhAvanI sapATI ghaTADavI che. dravyanI zakaya hoya teTalI samAna zrI Ara. ke. pATIlane sarakAra taraphathI navI kAmagIrI maLavAthI vaheMcaNI karavI che, niyojanane pariNAme garIbAI ghaTe paNa zrImaMtAI teo A kAryamAM TheTha sudhI bhAga laI zakayA na hatA.' na vadhe e jevuM che, lekazAsanane vaLagI rahevuM che. e badhAne kAgaLa koI paNa dezanA suvyavasthita Ayojana aMge trividha muddA upara teDa lAvavo saheluM che, paNa vyavahAramAM pahoMcI vaLavuM muskela ne sarvAze vicAra thavo ghaTe che ane te uparanA cogya nirNaya che. yAMtrika utpAdana khUba vadhAravAthI, ApaNI vaparAzanuM dhoraNa upara AyojananI bhUmikA baMdhAya che : (1) dezanA naisargika vadhe-je loko pAse kharIdazakita hoya te, paNa yAMtrika utpAdanathI sAdhana-saMcayo, mAnavabaLanuM pramANa, yaMtro ane mazInarI vi. mAla dezanA lokonI rojI jeTalI joIe teTalI vadhe nahIM. tevI ja rIte ane vahIvaTI zakita kevI jAtanI ane kevA pramANamAM maLI zake aniyaMtrita mUDIvAdathI utpAdana bephAma vadhI zake paNa ethI lokone e muddA aMge nirNaya, (2) samagra yojanAnI saphaLatA mATe phAyado thAya nahIM, kAraNa ethI mUDIne saMcaya thAya, dravyanI asaamuka jAtanA ane amuka prakAranA vikAsane paheluM ane agatyanuM mAna vaheMcaNuM vadhu viSama thAya. AthI ulyuM, je yaMtrane ane sthAna ApavAnI jarUrIyAta aMgenA prazno uparano nirNaya ane yaMtravAdane na svIkArIe ane badhuM utpAdana nAnA nAnA udyoga (3) yojanAnA amalathI dezanA arthataMtra upara vadhu paDatuM dabANa mAraphate karIe te duniyAnI hariphAImAM ApaNe TakI ja na zakIe. na Ave ane ethI phAyadA karatAM nukazAna na thAya e bAbatane mAlanA utpAdananI sapATI paNa nIcI ja rahe. ApaNI Aje nirNaya. sauthI vadhu agatyanI vastu anAja che. paradezane AdhAre ApaNe neharU sarakAre pitAnI udyoganItinuM spaSTIkaraNa karatuM je rahevuM paDe che ane ApaNuM mevuM huMDiyAmaNu anAjanI pAchaLa agatyanuM vivecana zarUAtamAM karyuM hatuM temAM jAhera karavAmAM kharcAya che. anAja bAbatamAM jeTaluM jaldI ApaNe svAvalaMbananI AvyuM hatuM ke ApaNA dezamAM khAnagI sAhasanuM sthAna cokakasa sthitinI najIka AvIe eTaluM vadhu sArUM. AvI rIte vaparAzanI rIte che ane rAjyahastaka badhI Arthika pravRttio rahevAnI nathI. - cIjo paNa ApaNe khUba banAvavA IchIe, jethI paradezathI mAlanI rAjyanuM dhyAna hAlamAM te khetIvADI, nahera, vidyunzakita, samAja AyAta na karavI paDe. tevI rIte bahArathI mazInarI vi. lAvI sevA vi. agatyanA prazno upara vyAjabI rIte kendrita thayuM che. dezamAM mAla utpAdana karavAnI paNa teTalI ja jarUra che. Ama zuM AmAMthI phalita thAya che ke vyApAra-udyoganuM kSetra khAnagI sAhasanA karavuM, keTaluM karavuM. kevI rIte karavuM e badhA A paNa muMjhavatA hAthamAM rahe che ane niyojananI je cokakasa rekhAo ane maryA savAla che. niyaMjananI dareka dareka bhalAmaNa sAme virUddha dalIla dAo aMkita karavAmAM AvI che. enI aMdara A tatvoe kArya karI zakAya ke "AmAM tame ochuM kharce che, A nakakI karelI karavAnuM rahe che. dezanA utpAdanamAM ane vitaraNamAM khAnagI sAhasa rakama najIvI che, A bAbatamAM tamAruM lakSya bahu nIcuM che." vi. agatyane bhAga bhajavI zake che. paNa paMDitajIe spaSTa zabdomAM paNa rASTrIya niyojana samakSa jAtajAtanI jaTila samasyAo che, avAranavAra kahyuM che ke "dezamAMnI navI havAne anukuLa thavAne A jeno temaNe dezanI daSTie sarvAgI vicAra karI, virodhAbhAsa tae khUba prayatna karavo paDaze." pahelAMnI jema jUnI Dhabe khAnagI hoya chatAM najIka lAvI, guNadoSanA mulyAMkana karI, taDa lAvI, eka mUDI aniyaMtrita rIte kArya na karI zake e vAta dIvA jeTalI arthataMtranI vicAradhArAnuM mALakhuM taiyAra karyuM che. spaSTa dekhAya che. rASTranA maryAdita sAdhana-saMpatti rASTrIya Ama A paMcavarSIya AyojananuM eka mukhya dhyeya ApaNA karaNamAM na veDaphAvA joIe. rASTrIyakaraNa karavAthI te mAtra mAlIkI badalAya che, ekaThuM jAdu thAya che, paNa ethI utpAdana kAMI vadhatuM arthataMtrane ApaNA dezanI mahatvAkAMkSAone anurUpa evo nathI--dezanA cakakhA saravALAmAM kAMI paNa vadhAre thato nathI. ghATa ApavAnuM che. Akho nakazo evI rIte taiyAra karavAno prayatna thayo che ke jethI yogya caNatara pAyAmAMthI majabuta rIte zarUAtamAM rASTrIyakaraNa tarapha je sarakArano jhoka hato temAM have ThIka ThIka samatalapaNuM dekhAvA lAgyuM che. khAnagI sAhasa paNa ubhuM thaI zake. A te paheluM Ayojana che. ApaNe Arthika rIte uMcA AvavA mATe te AvI keTalIye paMcavarSIya yojanAo pitAnI pharaja javAbadArIbharI rIte adA kare te sarakAra ane A tatvo hAthamAM hAtha mIlAvI rASTrIya niyojananA kAryamAM saha banAvavI paDaze, tapAsavI paDaze ane tanatoDa mahenata karI, badhAne bhAgI banI ghaNuM kAma karI zake tema che. saMpUrNa sahRdayI sahakAra meLavI amalI banAvavI paDaze.' ApaNe arthataMtranI sAMkaLamAM nabaLI kaDIone pAra nathI. " raziyAmAM paNa zarUAtamAM Ayojana kAgaLa upara ane eka sAMdhe tyAM tera tUTe evo ghATa ghaNI vAra thAya che. ApaNe vyAkhyAnamAM ja hatuM. tene sugya pracAra thayA pachI te eka
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 majadyuta Arthika pravAtu banI zakayA. madhyastha niyojananuM ta Mtra sthapAyA pachI paNa te dezanA Arthika praznonuM AvuM svarUpa samajatAM ane tenI viSamatA ane tene ukela lAvavA Avazyaka taMtra potAnI sucAgyatA lAvI zake temAM samaya lAgyo hatA. raziyAmAM paNa pahelI paMcavarSIya cAjanAae pachInI bIjI e paMcavarSIya AyeAjananI saphaLatAnA nakakara pAyA nAMkhyo hatA. prathama pA~cavIya AyeAjana daramyAna niyAjanata trane khUba anubhava prApta thayA, pArAvAra muzkelIone sAmanA karavA paDayA ane tevI rIte Akhu taMtra niyeAjanane sArU anurUpa thayuM ane ekavAra yogya vAtAvaraNa taiyAra thayuM, paristhiti upara sAcA kAmu sthapAye pachI jhaDapathI pragati thavA lAgI. ApaNA dezamAM paNa te ja pramANe thai zake. prabuddha jaina anAja ane khetIne lagatA viSaya laIe to ApaNe tyAM AMkaDAo jAtajAtanA che. sAcI paristhiti, AMkaDA, vigate ane hakIkatA jaNAvAnuM muzkela che. eTale niyojananu kAma sAcI paristhiti jaNAvAnuM paNa mukhyatve che. anAja upara aMkuza rAkhave ke nahIM tenI lAMbI carcAe daramyAna jAtajAtanA AMkaDA bane pakSe raju thatA rahyA che, eTale niyojanapa McanuM eka kAma tA e che ke vAstavika sthitinuM mUlyAMkana karavuM ane pachI temAM pheraphArA zu thai zake te tapAsavuM. paMcavarSIya yojanAnI pahelAM je rUparekhA AravAmAM AvI hatI te tapAsIe te te mujaba te AyeAjananA kharca rU|. 1493 karADa thavAne hato. te yojanA mujaba te rakamanA 1ra.8 TakA khetI ane grAma vikAsa mATe 30.2 TakA teharA ane vidyutazakti mATe ra6.1 TakA vAhanavyavahAra ane sadezavAhaka sAdhanA mATe 6.1 TakA udyogo mATe 17,0 TakA sAmAjIka unnati mATe 5.3 TakA vasAhata vi. mATe 1.9 TakA bIjA kAryo mATe vaparAvAnA hatA. khetI ane grAmavikAsanI cAjanAete lAbha grAmavistArezane, pazudhanane, jaMgalanI saMpattine, sahakArI pravRttine, mAchImAranA dhaMdhAne, gAmaDAne sudhAravA aMgenI vividha pravRttine maLavAnA hatA. Ane pariNAme teharAnA mATA bAMdhakAma, nAnA nAnA bAMdhakAmA, jamInanI sudharAI, navI jamInanA khetI mATe vaparAza, khAtara ane sArA sArA bIAnuM vitaraNa, vi. vi. mAraphate dezanI khetIne thavAnA hatA ane anAja, zaNa, rU, telImI, zeraDI vi.nAM vAvetara ane utpAdana vadhavAnA hatA. je je rakameA nahera vi.nA khAMdhakAma pAchaLa kharcAvAnI hatI tethI eka te eTaluM vAvetara vadhatuM hatuM, pANIne puravaTho eTalA pramANamAM vadhavAnA hatA, vIjaLIka zakitanuM utpAdana vadhavAnu hatu ane tethI khetImAM nAnA yaMtrA lAvI zakavAnA sabhava sAthe udyogAne paNa kAyadA hatA. udyogomAM je rakama khacavAno aMdAja hatA tethI moTA ane nAnA udyogo jevA ke DIjhala enjIne, sImenTa, kApaDa, rasAyaNA, raMga, kAgaLa, lAkhaMDa, polAda, khAMDa e badhI cIjonuM utpAdana vadhavAnuM hatuM. AvI rIte vAhanavyavahAramAM niyAjananI madada vi. relve, rastAo, vAhana, vahANavaTu, vimAna mArgA, dA, AMtarika jaLamArgo, tAra-TapAla, brADakAsTIMga, vi. badhAne phAyado thavAnA hatA. ApaNA dezanA bahujana samAjane upayogI A niyAjana che. tethI zikSaNa, AreAgya, makAne, majura-svAsthya pachAta vargone madada e badhAno samAveza tA hovA joie e niHza'ka che. mUDI-majUrInA saMkh dhA niyojana mujaba pahelAnI jema zASaka-zeSitanA to na ja zake evI rIte jamInadArI paddhati paNa che tevI ne tevI na zakuM ane temAM Avazyaka pheraphArA sUcavAya e dekhItuM che. tA. 15-2-53 pahelAnI rUparekhA pramANe madhyastha sarakAra mAraphate rU. 734 kArDa, 'a' varganA rAjyo mAraphate rU. 560 karezaDa, a' vanA rAjyo mAraphate rU. 171 karoDa ane ka' varganA rAjye mAraphate rU. 28 karoDa ema kulle rU. 1493 karoDa kharcAvAnA hata. hAi TakI A badhI rakamA bhegI karavA mATe jamInamahesUla, vArasAverA, vecANaverA, raMjana verA, vikAsa verA, vAhana verA, vi. verAone upayega thavAnA hatA ane kharca'mAM karakasara karavA mATe bhAra mUkavAmAM AvyA hatA. A uparAMta paradezanI madada upara paNu AdhAra rAkhavAmAM AvyA hatA. A badhu ane amerikA ane kAla mA prAMtanI madado, sTalI "ga pUrAMta vi. adhAne gaNatrImAM levA chatAM ApaNune nANAkiya kheMca rahevAne pUrA sAMbhava hatA ane tethI ''ubhA karelA paisA" (created money) para paNa ApaNe AdhAra rAkhavA paDe tema hatu. parasevA vagara paise nathI maLatA tema plAnIMga paNa thatuM nathI. bhaviSyamAM phAyado joitA hoya te atyAre deze peTe pATA khAMdhavA joie. dezanA badhA vargoe athAga mahenata karI, zayataH bhoga ApI, bacata karI, parizrama karI, niyeAjanane saphaLa banAvavA yatnazIla thavu rahyu. chIe tyAMne tyAM rahevA mATe paNa niyeAjananI jarUra che. maryAdita sAdhane dvArA thoDuMka utpAdana dhArA ke vadhArIne paNa jo vastI tenA karatAM vadhu vadhe te chIe te karatAM paNa nIce utarI AvIe. vastIne prazna ApaNA eka ghaNA muMjhavatA prazna che. vastInA saMbhavita, vadhArAne paheAMcI vaLI, utpAdana eTaluM vadhavu joie ke jethI mAthAdITha utpAdana vadhe. sarakAranI pAtAnI pAse tA tIjorI che nahIM ke karADAnI rakamo phAve tema kADhI zake. karADAnI yAjanA karavA chatAM e badhI rakamA AkAzamAMthI paNa nIce AvavAnI nathI. lAnA ane jAmInagIrIo dvArA lokA peAtAnI bacata sarakArane vAparavA ApI zake athavA te karaverA mAraphate leAkA ApI zake. vadhArAnA karaverA athavA karaverAmAM vadhArA ane bacatanA prazno paNa muzkelIbharyAM che. niyAjananI saLatAnA AdhAra lAMkA taraphathI nANAkiya rIte ane bIjI rIte sarakArane kaiTale sahakAra maLe che tenI upara nirbhara che. rASTrIya Ayojana rASTra mATe che, lAkA mATe che tethI leAMkAneA sahakAra sarakArane maLavA joie. sarakAre te meLavavA yogya vAtAvaraNa ghaDavu joie. dharakhama kharca thavAya che tethI te kharce kharAkhara che te sarakAre kasI jovu joie, nANu veDakAvuM na joie ane te kharcathI lokAne sIdho phAyado thavA joie. rASTrIya AyeAjananI AkharI yAjanAnI vigatA ApaNe have pachI joizuM. apUrNa sva. maNibhAi smRti phaMDa 11619 agAu svIkArelA 51 dhI membe mazIna Tulsa enDa hArDavera kArporezana 51 dhI vinasa TreDIMga kAM. 51 zrI suMdaralAla ena. zAha 51 dhI ena. desAI enDa kuM. 11 dhI zizira enDa kuAM. 51 dhI jayata enjInIarIMga enDa mIla sTArsa Zhang ma * * Tao * kAntilAla khoDiyA je sayukata jena vidyArthIgRhamAM vaparAvAnuM che. dhI jagadIza enDa kuAM. dhI repyuTa enjInIarIMga kuAM. dhI pArekha TreDIMga kuM dhI ema. esa. desAi enDa kuM. 91 11 101 51 51 dhI harakIzanalAla somanAtha enDa kuAM. 101 dhI ema. e. vADIA enDa kAM. 12311 A nIzAnIvALA paisA AvavA khAkI che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-2-13 prabuddha jaina saMgha samAcAra tA. 7-2-53 zanIvAranA roja maLelI muMbaI jaina yuvaka ' saMdhanI kAryavAhaka samitinI sabhAe saMdhanA upapramukhanI khAlI mukhanI khAlI paDelI jagyAe zrI. lIlAvatIbahena devIdAsanI nImaNuka karI che. A uparAMta zrI paramAnaMdabhAIne lagabhaga 250 pAnAne lekha saMgraha saMdha taraphathI pragaTa karavAno nirNaya karyo che. Do. indrane vidAyamAna che. indra saMdhanA sabhya che ane A vakhatanI cUMTaNImAM teo kAryavAhaka samitinA eka sabhya tarIke cuMTAyA che, teo muMbaimAM sthAyIpaNe raheze ane saMdhane tema ja prabuddha jenane temanI vidvattAne sAre lAbha maLaze evI AzA sevavAmAM AvatI hatI. paNa temanA aMgata siMge temane ahiMthI kAzImAM AvelA pArzvanAtha vidyAzrama tarapha laI jAya che ane tyAMthI thoDA samayamAM viziSTa abhyAsa mATe temanuM paradezagamana thAya tevA saMbhava che. A rIte teo saMdhanI pravRttithI chuTA paDatA hoine saMdhanA sabhyo taraphathI temane vidAyamAna ApavA mATe tA. 20-2-53 zukravAra sAMjanA 6-15 vAgye dhanajI sTrITamAM AvelA saMdhanA kAryAlayamAM eka sneha saMmelana yojavAmAM AvyuM che. A prasaMge Do. Indra jaina samAja tema ja jaina dharmane lagatA keTalAka prakanA saMbaMdhamAM prasaMgocita vyAkhyAna paNa Apaze. saMdhanA dareka sabhyane A prasaMge hAjara rahevA AgrahapUrvaka vinaMti che leNAvalA paryaTaNa kAryakrama zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone vidita thAya ke saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhya zrI lakhamazI ghelAbhAi taraphathI saMdhanA sabhyone leNAvalA AvavAnuM nimaMtraNa maLyuM che ane temanA nimaMtraNane mAna ApIne saMghanA sabhyonuM tA. 1-3-53 ravivAranA roja paryaTaNa goThavavAmAM AvyuM che. A paryaTaNamAM saMghanA sabhyone sahakuTuMba joDAvA AgrahapUrvaka nimaMtraNa ApavAmAM Ave che. A paryaTaNamAM sAmela thavA irachatA sabhyoe tA. 25-2-53 budhavAre sAMja sudhImAM saMdhanA kAryAlayamAM (5-7 dhanajI sTrITa) khabara ApavAnI che ane nIcenA dara mujaba rakama bharI javAnI che: ' 12 varSathI moTI ummaranA jaNa dITha rU. 5. 12 varSanI nIcenI ummaranA jaNa dITha rU, rA, paryaTaNa mATe niyata karelI basa pAyadhunI TI, jI. zAhanA makAnethI savAranA barobara sAta vAge upaDaze, tyAra bAda (1) operA hAusanI bAjue, (2) mATuMgA kIga saralanI bAjue, (3) dha Takopara AgrA roDa upara AvelI desAInI vADInI bAjue, ATalAM sthaLoe babbe mInITa aTakaze ane tyAMthI sIdhI leNAvalA sTezana najIka be be-pUnA reDa upara AvelA "sAgara mahAla jaI pahoMcaze. leNAvelAthI kAryAnI guphAo jovA javAne tema ja zakya haze to anya jovAlAyaka sthaLAe javAne kAryakrama goThavavAmAM Avaze. sAyaMkALe leNAvelAthI nIkaLIne samasta maMDaLIne muMbaI pahoMcADavAmAM Avaze. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha sagIrane dIkSA ApavAno manAIhukama prabuddha jenanA vAMcakone yAda haze ke gayA varSanA mArca mAsa daramiyAna priyaMvadA nAmanI eka tera varSanI chokarIne dIkSA ApavA mATe muMbaI laI AvavA tene bI5 talakacaMda lAlacaMda taiyArI karate hatA evAmAM tyAMnA eka jANItA sAmAjika kAryakartA bahena zrI sarojabahena veNIbhAI paTele te chokarIne muMbaI laI jatI aTakAvavAne amadAvAdanI korTa pAsethI hukama meLavyA hatA ane pitAne te chokarInI vAlI nImavAnI ane tene dIkSA apAtI aTakAvavAnI korTa samakSa mAMgaNI karI hatI. tyAra bAda te kesa amadAvAdanI sIvIla korTanA AsIsTanTa jaja zrI ema. TI. vijayakara samakSa amadAvAdanA jANItA eDavokeTa zrI prabhudAsa paTavArIe calAvyuM ane tA. 7-2-53 nA roja nAmadAra ke , priyaMvadAne dIkSA ApavAnI te paripakava ummaranI na thAya tyAM sudhI aTakAyata karanAre cukAdo Apyo che. A cukAde nIce mujaba che : 1. "A araja gujAranAra zrI sarojabahena veNIbhAI paTele nIcenA saMyogomAM A arajI paNa karI che. prativAdI talakacaMda lAlacaMda zAha 14 varSanI priyaMvadA nAmanI sagIra karIne pitA che. te dharmo jaina . tenI putrI priyaMvadA tenA pitA talakacaMda sAthe rahe che. araja gujAranAre phariyAda karI hatI ke A sagIra priyaMvadAne jaina sAdhavA banAvavA mATe taratamAM muMbaI khaseDavAmAM AvanAra che evI tene khabara maLI hatI. A sagIra chokarI zArIrika tema ja baudhdhika draSTie taddana aparipakava che ane prativAdInI anumatipUrvaka je pagaluM bharavAne te taiyAra thaI che tenAM pariNAme samajavAnI sthitimAM nathI. A pagaluM sagIra chokarInA hitanI virUddha hoIne tenA vAlI tarIke anya koI vyakitane nImavAnI jarUra ubhI thaI che. Ama hovAthI araja gujAranAre mAMgaNI karI hatI ke gAMDIyana enDa vAIjha ekaTanI navamI kalama nIce araja gujAranArane pitAne A sagIra chokarInI vAlI nImavI joIe. 2. A uparathI prativAdI sAme neTIsa kADhavAmAM AvI hatI. korTanI rajA sivAya koTana hakumata pradezabahAra A sagIra chokarIne khaseDavAne pratibaMdha karate haMgAmI manAI hukama 5NuM ApavAmAM Avyo hate. 13mAM pramANupurAvA (exibit) tarIke prativAdIe lekhita nivedana raju karyuM che. A nivedanamAM sAdhu ke sAdhvI thatI vyakitane thatA phAyadAonuM varNana karavAmAM AvyuM che. 3. zrI paTavArI araja gujAranAra taraphathI ubhA rahyA che; zrI ema. ema. zAha pratipakSa taraphathI ubhA rahyA che. 4. priyaMvadA jyAM sudhI pukhta ummaranI na thAya tyAM sudhI gADayana enDa varDajha ekaTa nIce tenI jAtane vAlI nImavo e tenA bhalAmAM che ke nahi e praznane ahiM nirNaya karavAno che. ' 5. mAro javAba hakAramAM che. kAraNe 6. araja gujAranAra eka sAmAjika kAryakartA che, amadAvAdanI yuvenAIla kerTanA leDI probezana ophIsara che ane rAvasAheba mahIpatarAma rUparAma anAthAzramanA maMtrI tarIka kAma kare che. samAjasevAnA hetuthI tema ja sagIra priyaMvadAnA bhalAne mATe A arajI peza karavAmAM AvI che. Ane lIdhe A kesamAM uzkerATa bharelA AkSepe ane pratiAkSepane sadantara abhAva jovAmAM Ave che ane mAtra kenuM zemAM kalyANa raheluM che e dharaNe ja A kesa calAvavAmAM Avyo che. 7. araja gujAranAre temaja tenA pakSamAM keyita raju karanArAoe jaNAvyuM che ke A sagIra chokarI mAnasika tema ja
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 bauddhika dRSTie eTalI badhI aparipakakava che ke sAdhvI thavuM eTale zuM tene lagatAM badhAM pariNAmA tenA khyAlamAM hAi na ja zake. 8. prativAdI ane tenA pakSakAre AvI dIkSAnA agaNita phAyadAone AgaLa dharI rahyA che. A kriyata karanArA gRhasthA pote AvA kAyadAone lAbha kema uDAvatA nathI e praznane bAjue rAkhIe te paNa A sagIra chekarInA hitanI dRSTie A bALatamAM keTa daramiyAnagIrI karavI jarUrI che ke nahi te praznanI saMbhALapUrvaka chaNAvaTa thavAnI jarUra che. prabuddha jaina 9. mArA purAgAmIte A bAbatamAM kAMI paNa hukama karatAM pahelAM priyaMvadAne jAte tapAsavAnI jara lAgI hatI ane temaNe te mujaba karyuM hatuM je taddana ucita hatu. tenA pariNAme sagIre nivedana karyu hatu. je 29 mAM pramANa purAvA tarIke keATa samakSa raju karavAmAM AvyuM che. A nivedana tapAsatAM mane ema jaNAvatAM kazA paNa zaka nathI ke A che!karI baudhika tema ja zArIrika dRSTie taddana aparipakava che, eTalu ja nahi paNa je jaina dhame' tenA upara eTalI khadhI asara nIpajAvyAnuM kahevAmAM Ave che ke sAmAnya mAnavIe! je mAge jAya che te cAlu mA~nA tyAga karavAmAM ane jemAMthI pAchA karavApaNuM nathI evA jIMdagI sudhInA atyanta kaNa sASumAga svIkAravAmAM ja potAnA meAkSa raDele che ema te mAnI rahI che--A jaina dharma eTale zuM tene tene leza mAtra khyAla nathI. 10, mane lAge che ke sAdhvIjIvananI .sa bAjue kharAkhara samajavA mATe ane te viSaya upara svataMtra vicAra karavA mATe A chekarI haju ghaNI nAnI che. jo A cheAkarI sAdhvInu jIvana svIkAravA tarapha kharekhara DhaLelI hAya to huM tenA mAMgamAM ADe AvanA nathI mAMgatA. paNa tenI buddhi purepurI paripatra thAya ane tenA upara bahAranuM dabANu hovAne kaze paNa sabhava" na rahe, pachI bhale tene karavuM hoya te kare. tene jaina dharmAMnA badhA siddhAntA ane mAnyatAene badhA draSTikAthI abhyAsa karavA dyo ane tenI muddhi paripakava thAya aneM pAtA viSe te svataMtra rIte vicAra karavAne yogya thAya ane tyAra khAda sAdhvI thavAnI tenI khucchA cAlu rahI haiAya te te potAnA antaHkaraNanA Adeza mujaba vartavAne taddana svataMtra haze ja. paNa A samaya pArka tyAM sudhI mane jaNAvavAnI pharaja paDe che ke AjanI Die tenI jAtane kAi vAlI nimAya te jarUranuM che. 11. A vAlI ne nimavA te nakkI karavuM te bIjo prazna che. araja gujAranAra jaNAve che ke tene peAtAne A ekarInI vAlI nImavI joie ane karInA kabaje prativAdIne evA hukama sAthe sAMpAvA joie ke sagIraneTanI sattApradezanI bahAra khaseDI nahiM zakAya ane te pukhta ummaranI thAya tyAM sudhI tene dIkSA ApI nahi zakAya, have gArDIyana enDa vAIjha ekaTanA 19 mI kalama nIce cokkasa sayAgAmAM kA sagIra AkarInI jAta ane mIlkata mATe vAlI nImI zake che. prastuta kIssAmAM prativAdI je priyaMvadAnA sagA pitA che te sagIrane vAlI thavA mATe nAlAyaka che ema mAnavAne kazuM kAraNa raju karavAmAM AvyuM nathI. teNe potAnI dIkarIne utAvaLe dIkSA ApavA mATe doDAdoDa karI mUkI eTalA uparathI AkarIne gADIyana thavA mATe te nAlAyaka che ema puravAra thatuM nathI. saMbha- - vita che ke tenA dhAma ka jhanune sagIranu kharUM kalyANu zemAM rahelu che te samajavA ADe tene thADA vakhata mATe adha banAvI dIdhela hAya mane khAtrI che ke jo te zAntithI ane samabhAvathI kSeAbhamukata khUnIne A khAkhatanA vicAra karaze teA potAnI chekarI meTI thAya, AsapAsanI duniyA jue, ane purA paripakava vicAra karIne potAnA antaHkaraNanA Adeza anusAra varte temAM rahelA tA. 15-2-13 phAyadAonu tene peAtAne paNa sAcu N bhAna thaze. Ama hAvAthI sagIra priyavadA mATe anya kAine vAlI nImavAnI jarUra nathI. 12. jo ke pitA peAte sagIranA svAbhAvika vAlI hAvAthI sagIranI jAtane anya koIne vAlI nImavAnI mane jarUra lAgatI nathI, Ama chatAM paNu sagIranA kalyANanI dRSTie jarUrI che. ane A prazna mArI sAme upasthita karavAmAM Avyo che tethI kATa nI paravAnagI meLavyA sivAya sagIrane kAnA hakumata pradezanI bahAra laI javAnI sagIranA svAbhAvika vAlI tarIke tenA khApane manAi karavAmAM Ave che ane te uparAMta jyAM sudhI A chekarI gArDIyana enDa vejha ekaTa mujaba paripakava ummaranI na thAya tyAM sudhI A karIne sAdhvI banAvavA mATe kAine ApavAnI tenA bApane manAi karavAmAM Ave che tema ja A chekarI svataH dIkSA lai na le e bAbatanI purI sa'bhALa rAkhavAnA tenA bApane hukama karavAmAM Ave che. kha* sabaMdhe kazA hukama karavAmAM AvatA nathI.' Ave| cukAdo ApIne khAladIkSA aTakAvavA mATe AsIsTanTa jaja zrI ema. TI. vijayakarane tema ja priyavadAne sAdhvI thatAM cAvI lenAra zrI sarAjabahena paTelane tathA A mATe kuzaLatApUrNAMka laDanAra muMbainI dhArAsabhAnA sabhya zrI prabhudAsa paTavArIne jaina samAjanA anekazaH dhanyavAda ghaTe che. jyAM jyAM AvI bAludIkSAe apAvAnI peravI cAlatI hAya-pachI te karA hAya chokarI ane dIkSA ApanAra zrI vijayavallabhasUri jevA sudhAraka gaNAtA sUrisamrATa hoya ke zrI vijayarAmacaMdrasUri jevA pratyAghAtI gaNAtA junavANI AcAya hAya-tyAM tyAM A cukAdAne lakSamAM rAkhIne tyAMnA jaina yuvA peAtAthI bane teTaluM karI chUTe ane AvI akSamya dIkSAne aTakAve. paramAnaMda prakIrNa noMdha zrI kasturabhAI bAlAbhAinA akALa svargavAsa zrI mubaI jaina yuvaka saMghanA sadasya zrI kasturabhAI khAlAbhAi jhaverInu 51 varSanI ummare tA. 6-2-53 gurUvAranA rAja aNudhAyu ekAeka avasAna thayu ane sAmAnyataH virala evA eka sajjananI ApaNA samAjane khoTa paDI. te jhaverAtane dhaMdhA karatA hatA ane bhAvanAzALI jIvana jIvatA hatA. temanAM mAtuzrI zrI gaMgAbahena jhaverI samAhitacintaka sujJa sannArI tarIke jaina tema ja jainetara samAjamAM jANItA che. kasturabhAi eka kuzaLa vyApArI hatA, zIlaza'panna pati hatA, vAtsalyapUrNa pitA hatA. atyanta namra, sadA kartavyaparAyaNa, jAherAtathI hamezAM dUra rahenArA ane kAinu paNa pAtAthI bUka na thAya evA pApabhIru sagRhastha hatA. svalakSI chatAM nirUpadravI temanu jIvana hatuM. AvI vyakitaone gRhasthAzrama paNu eka sAdhanA hoya che ane AvI sAdhanA vaDe samAjanI dhruti, saMskRti ane sabhyatA nirantara pepAtI rahe che. temanI saumya sudara AkRtine ane khAnadAnIbharI rItabhAtane temanA prasaga yA paricayamAM AvelA sau kAi bahu lAMbA kALa sudhI bhUlI nahi zake. temanAM patnI zrI kAntAna jhaverI je paNa muMbai jaina yuvaka saMdhanA eka sabhya che temanA pratye tema ja temanA khALaparivAra pratye A durghaTanA prasaMge sadha UMDA dilanI sahAnubhUti vyakata kare che. trIjA vizvayuddhanA samIpa jai raheluM Ajanu jagata yunAITeDa sTeTasanA navA pramukha Aijhana hovaranI navI cAlathI duniyAnI zAnti pharIthI jokhamANI che. haju gaI kAla sudhI yuddha kArI puratuM maryAdita tema ja sthagita dazAmAM hatuM ane tenu paNa samAdhAna karavAnI vATAghATo cAlatI hatI. saMyukata rASTronI sahIsalAmatI samitimAM mukAyalA hindanA prastAvane razIAe (1)
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-2-53 prabuddha jaina svIkAryo heta te kerIAnA yuddhano kadAca anta paNa AvI gayo nathI lAgatuM ane ema chatAM e karavere sarakAra mATe bahu moTI hota, Aje phormosA ane cIna vacce dIvAla rUpe ume amerikana AvakanuM sAdhana banI rahela che. je vecANavero anya prAMte mATe kAphale khaseDavAmAM Avyo che ane phormosAmAM beThelA cAMga kAI susahya che tene saurASTra mATe asahya jAhera kare te mULamAMthI ja zephane AgaLa vadhavA preraNA ApavAmAM AvI che. ane te sAthe vadhAre paDatI vAta hatI, asatya hatuM. alabatta A karAnA ja tarapha saLavaLATa pedA thAya che ane trIjA vizvayuddhanI jANe amalamAM vepArIo je kAMI muzkelIo-agavaDe-kalpatA hoya ke duniyA najIka jaI rahI hoya evA bhaNakArA vAgI rahyA che. tenuM sarakAre avazya nivAraNa karavuM ja joIe, paNa amAre kazA suleha zAntinI vAta karatA amerikAnI AjanI nIti ezI- karaverA ja na joIe ema kahevAmAM Ave te rAjya zI rIte AnA pUrva vibhAgamAM navA dAvAnaLa saLagAvavAnI lAge che. A cAle ane Arthika utkarSanI-khetIvADI viSayaka athavA te udyoga rIte dAvAnaLa saLagaze te teTalA pradeza purate te maryAdita raheze viSayaka utkarSanI-meTI yojanAo zI rIte vicArI zakAya ? ema mAnavAne kazuM ja kAraNa nathI. razIA ochuM ja hAtha prastuta laDatamAM eka te vyApArIonI mAMgaNI ja anujoDIne besI rahevAnuM che? aMgrejonuM hoMgakoMga te jota jotAmAM cita hatI. bIjuM laData calAvavAmAM ahiMsAnI vAta karI ane jokhamAvAnuM che. jApAnanI taTasthatA paNa kayAM sudhI jaLavAvAnI guMDAgIrIne mArga akhatyAra karavAmAM Avyo; satyane AgaLa che ? ane Ama ezIAmAM ulakApAta ume thAya te yuropa zI dharyuM ane asatya ane atyukitabharyA kevaLa kalAgaNI rIte askRSTa rahI zakavAnuM che? ukaranArA ane vinaya viveka sabhyatAthI vaMcita bhASAvaDe amerikAnI dhAraNA phormosA bAjuethI cAMga kAi zeka pAse lokabhAo gajAvI; jyAM zahIdI nahotI tyAM zahIdInuM bumarANu sAmyavAdI cIna upara AkramaNa karAvIne cInane akaLAvavuM ane macAvyuM. A uparAMta je rAjakIya pakSene vecANaverA sAme kaMI kerIo uparanI cInanI jamAvaTa DhIlI karavI ane kerIA sara paNa prakArane tAvika virodha hovA saMbhava nahote te pakSe kevaLa karavuM-A prakAranI hoya ema lAge che. korI A tAbe karavAnI koMgresa sarakArane muMjhavavAnA hetuthI ja A laDatamAM joDAyA. zarUvicAraNAmAMthI A navI nIti akhatyAra karavAmAM AvI che. AtamAM vecANaveza rada karavAnI mAMgaNI karavAmAM AvI. pAchaLathI ATalI murAda pAra pADavAmAM paNa bIjI bAjue keTale mAnavI rAjyavahIvaTane hIsAba mAMgavAnI mAMgaNIne AgaLa dharavAmAM AvI. saMhAra thaze ane keTakeTalI Aphate utaraze tenI A navA sattA- pracAra kAryamAM sAcA jUdAnI, sabhyatA asabhyatAnI, hiMsA ane dhIzane kazI darakAra ke cintA nathI. ane A rIte amerikA dhAre hiMsAnI koI maryAdA na rahI. A prakAranI laData kayAM sudhI cAle? che e mujaba ja badhuM pAra utaraze ema mAnI levAne kazuM ja laData daramiyAna jyAre saurASTra sarakAre vecANaverAmAM keTalIka mahakAraNa nathI. yudhdha eka jugAra che ane temAM dhArI ghaTanA ghaNI nI rAhatenI jAherAta karI tyAre vyApArIoe laData pAchI vakhata nathI banatI ane aNadhAryA kaMI kaMI banAva banI jAya kheMcI lIdhI hatI te ubhaya pakSa vacce mAnabharyA samAdhananI Aboche. razIA ane cIna sulehazAntinA khuba nagArAM vagADe che ane havA ubhI karI zakAI hota. paNa A laDatamAM e koI Ageema chatAM sulehazAnti sthapAya evI kaI ghaDI Ave che tyAre tene vAna nahotuM ke je AkhI paristhitine lAMbara dASTie ane ThAkare mAre che. amerikAne zAnti joitI nathI ema nathI, paNa vyavahArU dheraze vicAra karIne doravaNI Ape ane evo koI tenI AgaLa vipula saMpatti ane pAra vinAnI zastrasAmagrI che, AgevAna hota te je ToLuM A laData AsapAsa ekaThuM thayuM ane magajamAM bhaya ane khumArI bane che. pratipakSa chuMdAI jAya hatuM te ToLuM AvA AgevAnane eka mInITa 5Na ume rahevA de ane keka paNa bAjuethI AkramaNane bhaya na rahe-e prakAranI tema nahotuM. Akhare vepArIo athavA te laData calAvavAvALA zAnti amerikA zodhe che. AIjhanAvaranA navA pagalAe zAntinI leke thAkayA ane bInasarate laDatane pAchI kheMcI levI paDI. AzAne dUra dUra haDaselI dIdhI che. AmAMthI trIjA vizvayuddhane vaDa A pariNAmathI tatkALa nirAza nuM vAtAvaraNa dekhAze, paNa nAvala saLagI uThe te tenI tAtkAlIna javAbadArI amerikAnI lAMbe gALe prajAmAnasa upara tenI sArI asara thayA vinA nahi lekhAze. najIkanuM bhAvI bhAre ci- janaka ane vizvavyApI kaTokaTI rahe. Ane lIdhe sarakAranA koI paNa kRtya sAme laData upADatAM ubhI kare evuM lAge che. prajAnA AgevAne dazagaNo vicAra karaze; sarakArane samajavAno saurASTranI vecANa verA-laData uDatI samIkSA tema ja jarUra paDaye samajAvavAne paNa pure prayatna karavAmAM Avaze; prabuddha jainanAM gatAMkamAM A laDatanA naitika rUparaMganI jyAre Ama chatAM laData anivArya lAgaze te paNa prajA lAyaka AgecarcA karI tyAre A laData ekAeka saMkalAI jaze evI zivane paNa vAnonA hAthamAM laDatane dora saMpaze; laDatanI naitika bhUmikA aNIkalpanA nahotI. koI paNa sarakArI kArya sAme prajA laData zuddha jaLavAI rahe tenI te AgevAne purI saMbhALa rAkhaze ane yogya samaye sarakAra sAthe samAdhAna karavAnI bAbatamAM paNa purI upADe tyAre prajAnA mananuM sAcuM samAdhA thayA vinA laData saMkelAI jAya athavA te laDatanA AgevAnone saMkelavAnI pharaja dakSatA dAkhavaze. prajAmAM zANapaNa vadhaze ane bInajarUrI AkuLapaDe te bhale sarakArI vale rAhata anubhave, 5Nu prajAti vyAkuLatAnA kephathI prajA mukata banaze.. cintake mATe sAmAnyataH e AnaMdane viSaya hotuM nathI. paNa AphrikA upara kAkAsAheba kAlelakaranuM pravacana A laData - evA khoTA pAyA upara zarU karavAmAM AvI hatI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA Azraya nIce tA. 6-2-53 ane laDatanA saMcAlakonI mAMgaNI evI avyavahArU ane zukravAranA roja InDiyana maracanTsa cembaranI vyAkhyAnazALAmAM geravyAjabI hatI, eTaluM ja nahi paNa e mAMgaNIne paNa mAnyavara zeTha prANalAla devakaraNa nAnajInA pramukhapaNa nIce kAkAevI rIte palaTAvavAmAM AvI hatI ke A laDatamAM je prajAne sAheba kAlelakaranuM "AphrikA' upara eka jAhera vyAkhyAna yojavAmAM athavA te laData calAvanAra vargane vijaya maLyA hatA AvyuM hatuM. prAraMbhamAM saMghanA pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujate tenuM lAMbadara pariNAma samasta prajA mATe bhAre khataranAka purIAe zrI prANalAlabhAIne paricaya Apyo ane temane sabhAnuM nIvaData ane prajAtinA sarva mArgonI kaMI kALa mATe rUkAvaTa kAmakAja zarU karavA vinaMti karI. zrI prANalAlabhAIe kAkAsAhethai jAta. Aje hiMdanA aneka pradezamAM vecANavere keTalAeka banI anekavidha sAhityasevAo viSe vistArathI ullekha karyo, - samayathI cAlu thaI cukI che ane tene bhAra prajAne bahu Akare InDiyana maracanTasa cembaranA makAnamAM pahelIvAra padhAravA mATe
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jaina tA. 15-2-53 AmAM zaru ke nahi kAkAsAhebane AbhAra mAnyA. bhatuM horanA zatakamAMthI pasaMda karIne pramukhazrI, kAkAsAheba tathA hAjara rahelA bhAI bahenanA vivecana sAthe pragaTa karavAmAM Avela kAkAsAhebanA sadhazatakanI AbhAranivedana sAthe sabhA visarjana thaI hatI. mukatakaMThe prazaMsA karI ane AphrikAmAM vasatA ane khAsa karIne devadravyanI samasyA dakSiNa AphrikAnA hiMdIonA praznana viSe prasaMgocita vivecana karyuM. jaina samAjanA . . vibhAgamAM cAlatI keTalIka kAkAsAheba. pitAnuM pravacana zarU karatAM jaNAvyuM ke "e koI dhArmika pravRttiomAM thatI Avakane devadravyanI Avaka khAte jame IzvarI yojanA hoya ema jaNAya che ke berIsTarInA kheDANa mATe karavAmAM Ave che ane A devadravyane jina mata ane maMdirane hiMdamAM bahu avakAza nathI ema samajIne gAMdhIjIe ke eka lagatA kAryo mATe ja upayoga thaI zake ane anya koI samAjakesanA aMge AphrikAnA kinAre paga mUkayo tyArathI sAmrAjyavAdane hitanA kAryamAM te kadi vAparI na ja zakAya evI kaMI kALathI anta AvavAnA ane duniyAnI surata palaTAvAnA gaNeza maMDAyA. rUDha thayelI mAnyatA pravarte che. A saMpradAyamAM dAna karavAne lagatAM tyAM temaNe svAtaMtryaprAptine eka evo mArga zodhyA ke jenuM kSetronI sAta kSetramAM vaheMcaNI karavAmAM AvI che. maMdira. jJAna, avalaMbana laIne bhArate potAnI AjhAdI hAMsala karI. ane tyAra sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA ane sAdhAraNa ane karmaza: uparanA thI ja raMgapa sAmenI laDAinI kharI zarUAta thaI, je Aje paNa khAtAmAM thayelI Avaka nIcenA khAtAmAM vAparI na zakAya evI AphrikAnA bhinna bhinna vibhAgomAM cAlI rahI che. A A saMbaMdhamAM mAnyatA dharAvavAmAM AvaeN che. A rIte devadravyanI duniyAmAM kharI zAnti sthapAvAne mATe A prazno ukela rakama nIcenA koIpaNa khAtAmAM vAparI na ja zakAya, jyAre - lAvavAnuM atyanta jarUrI che. keTalAka loke pUrva pazcimanAM- - - sAdhAraNa kSetramAM thayelI Avaka uparanA koI paNa kSetramAM vAparI razIA amerikAnA-praznane vadhAre agatyanA lekhe che, zakAya ema sahajapaNe phalita thAya che. e paNa huM ema nathI mAnato. razIA ane amerikA kadi nahi , athaDAya ema huM nathI kahete, paNa sAmasAmAM zastra ugAmatAM , sAdhAraNa rIte mUrtipUjaka samAjanuM vaLaNu maMdira ane mUrti parasparanA baLAbaLane sAro para AvI jatAM baMne pakSo A tarapha khUba ja pakSapAtavALuM rahyuM che ane te kAraNe tema ja aneka ekamekamAM jarUra saMdhi samAdhAna karI levAnA ane e viMgrahane te prakAranA dhArmika vahemonA kAraNe e samAjane dAnane pravAha aNadhArI rIte bahu jaTidathI anta AvI javAne "Ama mArUM - haMmezAM maMdira ane mUrti tarapha ja vaheto rahyo che. maMdiramAM mAnavuM che. paNa gorA kALAno prazna eTalI sahelAithI ke jAhidathI - cAlatI dhArmika pravRttione aMge belAtI uchANInI Avaka devaukelAI jAya evI AzA baMdhAtI nathI. eka bAju sattAsthAna, vyi khAte jame karavAmAM Ave che eTaluM ja nahi paNa svapnAM upara supratiSThita goro samAja che. bIjI bAjue nirbaLa asa : : : ja : utAravA upadhAna tapa vakhate mALone lagatuM ghI, bolavuM ane gati mATe zyAmavarNa mAnava samAja che je Aje sudhI chuMdA - A evI bIjI paNa aneka dhArmika pravRttione aMge thatI Avakane kacarA zoSAte cusAto Avyo che ane je mAnabharyuM: "pRthA: ' ' A paNa devadravya khAte laI javAmAM Ave che. pariNAma e Ave ane samAnatAnA dhoraNe nyAyI rAjyavyavasthA mAMge che. eka bAju che ke, devadravya khAte jarUra karatAM ghaNuM vadhAre Avaka jame thAya gorAo che. bIjI bAja. maLa maLaze. te che, jyAre sAdhAraNuM khAtuM je jaina samAjanA sarva kSetrone ApaNuM hiMdIo ThIka ThIka saMkhyAmAM tyAM vasI rahyAM chIe, . poSanAruM che ane jyAM khUba khapa che te khAtAmAM ghaNI ja ochI ane vyApAradhArA dravyopArjana e ApaNI tyAM mukhya ke 1. Avaka thAya che. pariNAme jaina samAjanA TakAva tema ja utkarSa vRtti ane pravRtti che. Aje tyAMnA kALA mAnavIe mAthuM uMcakayuM mATe jarUrI evI aneka pravRttio Avazyaka dravyanA abhAve kuMThita che ane evA vakhate ApaNe nathI rAjyakartAonI bAjue ubhA thI na bane che. A viSama sthiti TALavAno kharo upAya te eka ja rahI zakatA, nathI taTastha banIne cAlI zakatA. nyAya zodhatAM 'ane e hoI zake ane te e ke devadravyanA nAme thatI AvakamAMthI maMdira, uche samAnatAnA hakaka karatA AdikanonI bAjumAM ubhA rahela. tenI ! mATe jarUrI kharcapuratI rakama bAda karI bIkInI AvakanA sAmA-. vyAjabI laDatane bane teTalo Teko Apavo e ApaNe dharma bane te ra jika kAryomAM upayoga thaI zake evo pheraphAra svIkArI le-A che. Aja sudhI AphrikAno pratye ApaNe ataDApaNuM dAkhaluM che. sa : sAda sAde, sIdho ane vyavahArU mAga che ane dareka jena. saMdhane pitaApaNI zALAomAM Aphrikanane dAkhala karatAM ApaNe acakAie potAnI praNAlio badalavAne saMpUrNa adhikAra che. ane e rIte chIe. A aNagame, A ucca nIcanI bhAvanA ApaNe hovI devavyanA maryAdita upayoganI Aja sudhI cAlI AvatI praNAline joIe ane Aphrikana sAthe ApaNe tAdAmya keLavavuM joIe. 'badalIne tene vyApaka upayoga karavAnuM te jarUra nakakI karI zake che. AphrikAmAM 40 thI 50 hajAra aMgrejo vase che; be lAkha hiMdIo paNa devadravyanA upayogane lagatI cAlu mAnyatAnAM mULa eTalA vase che; traNa karoDa Aphrikano che. A be lAkha hiMdIomAM 80 badhAM uMDAM che ke temAM kaze paNa pheraphAra karavAnI vAta Ajane badho uThA che TakA gujarAtIo che. Ama hovAthI tyAMnI adyatana paristhiti gujarAta, sthiticusta ve. mU, jaina samAja sahI zakatuM nathI. A ja samAmATe sauthI vadhAre cintAno viSaya bane che. ApaNI nIti Aki. janA maMdironA vahIvaTakartAo jarUra paDI tyAre devadravya khAte jame kane sAthe maitrInI ane aMgrejo sAthe averanI hovI joIe " thayelI rakamane sAdhAraNa khAte uMdhArIne jarUrI sAmAjika kAryo Ama pitAno mukhya vicAra raju karatAM AphrikAno ItihAsa, pAchaLa kharacatAM arAkAyA nathI ane Aje ghaNu maMdironA vahIgulAmI prathAnAM mULa, AphrikAno hiMda sAthenA bhogolika saMbaMdha, ' vaTanI evI sthiti pravarte che ke jyAM devadravyanI rakama sAdhAraNuM te khaMDa upara patharAyelI bhinna bhinna yuropIya prajAnI hakamata, * khAte udhArIne moTA pramANamAM cAlu upADavAmAM AvatI hoya, AphrikAnA dharmo vagere aneka bAbato kAkAsAhebe carcA hatI Ama karavuM e reDha mAnyatA sAthe sa mata to nathI ja ema lAga-, ane chevaTe jaNAvyuM hatuM ke "Aje jyAre hiMdane AjhAdI maLI vAthI eka navI prathA zarU karavAnA keTalAka sthiticusta AgevAche ane navaracanAnA mArge hiMda AgaLa vadhI rahyuM che tyAre have e thoDA samaya pahelAM vicAra karelo ane te e ke maMdiramAM manamAM evI IcchA thAya che ke jIvananAM avazeSa vaLe AphrikAmAM " belAtI ghInI vAlI athavA to uchANanA 2kama u bolAtI ghInI balI athavA te uchANanI rakama upara sAdhAraNa gALuM, kAraNa ke eka jANItI paMkita mujaba mane paNa ema ja khAtAno pacAsa TakAno saracArja athavA te lAge nAMkho ane lAge che ke 'My home is there where liberty is not, , e rIte AvakanA dhorI pravAhamAMthI sAdhAraNa khAtA tarapha thoDe, jyAM svataMtratA nathI tyAM ja mAruM vatana che." pravAha vALo. A kAMI taddana no vicAra nathI. mAlegAMvamAM eeva ~ nAnAmAM koI pakSomAM sakSama
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 prabuddha jaina ta, 15-2-53 prathamathI ja AvI prathA svIkAravAmAM AvI che ane e rIte sAdhA- uThAvI rahyA che. aneka tIrthone vahIvaTa karatI ANaMdajI kalyANajInI ' raNu khAtAne AvakanA 'pravAhane sajIva rAkhavAmAM Avyo che. peDhI ke jenA zrImAna kasturabhAI lAlabhAI pramukha che teNe paNa paNa A vicArane kaTTara sthiticusta jaina AcAryoe thANAnA pheraphAra sAme virodha neMdhAvyo che je kharekhara tema ja AgevAnoe sakhta virodha karyo ane tethI Avo nirdoSa Azcaryajanaka che. paNa A te koI paNa pheraphAra sAme vicArapheraphAra takALa amalI banate aTakayo. badhira junavANI varganA virodhane vAvaMToLa nirmAyale che. ane upara jaNAvyuM tema devadravya ane sAdhAraNa dravya vaccenI kALanI eMdhANI jotAM te vAvaMToLa have lAMbe vakhata TakI zake viSama sthiti TALavAne eka bIjo upAya e che ke je dhArmika tema nathI ema samajIne te viSe akaLAvAnI bIlakula jarUra che pravRttanI Avaka paraMparAthI devadravya khAte jame thatI hoya tene ja nahi. thANAnI upadhAnatapa samitie ane saMdhe je mArga prAraMbhathI ja sAdhAraNa khAte jame karavAnI paddhati zarU karavI. akhatyAra karyo che te mAga anya sthaLonA saM che akhatyAra karaze A rIte upavAna ke svapnA utAravAne lagatI uchANIo kaleka ane mAtra upadhAnanI mALanI ja uchANI nahi, paNa bIjI ThekANe sAdhAraNa khAte jame karavAmAM Ave che. balInI Avakane paNa bane teTalI sAdhAraNu khAtAmAM vALavA thANAmAM hamaNuM upadhAnatapano ghaNo moTo samAraMbha thaI prayatna karaze evI ApaNe AzA rAkhIe. gayA. tyAM thanAra mALanI uchANImAM ghaNI moTI Avaka thavAno jaina vidyArthIo mATe muMbaImAM vadhatI jatI sagavaDa saMbhava hatA. thANAmAM eka bhavya maMdira baMdhAvAnA kAraNe Aje muMbaI zaheramAM bhaNatA ane bhaNavA AvatA jaina jene tyAM khUba avara javara rahe che ane te kAraNe tyAM eka - vidyArthIone rahevA vagerenI sagavaDa ApatI cAra mukhya saMsthAo dharmazALAnI ane upAzrayanI khUba ja jarUra hatI ane che. che. zrI mahAvIra jaina vidyAlaya jaina . ma. vidyArthIo mATe, e te jANItuM hatuM ke devadravya khAte jame thatI rakamano zrI hIrAcaMda gumAnajI jaina boDIMga digaMbara jaina vidyArthIMo upayoga A kArya pAchaLa thaI zake tema hatuM ja nahi. mATe, zrI cunIlAla bhAIcaMda vidyAlaya sthAnakavAsI jaina vidyArthIo A uparathI prastuta prasa ge tyAMnI upadhAna tapa samitie eka mATe ane saMyukata jaina vidyArthIgRha karatAM phIrakAbheda sivAya evo nirNaya bahAra pADayo ke upara jaNAvela mALanI belImAM sarva jaina vidyArthIo mATe. A uparAMta gokuLabhAI mULacare je bhAI ke bahena je kAMI uchANI bele tene te uchANI devadravyamAM jaina hosTelamAM Azare 40 jena vidyAthIone kazA paNa phIrakAbheda laI javI ke sAdhAraNa khAtAmAM laI javI e bAbatane pitAne sivAya rAkhavAmAM Ave che. saMyukata jaina vidyArthIgRha 80 vidyAabhiprAya jAhera karavAno vikalpa Apo ane tenI rakama tenA rthIo rahI zake evuM ziva khAte potAnuM makAna bAMdhe che. navA abhiprAya mujabanA khAtAmAM laI javI. AnuM pariNAma e baMdhAnAra saMdharAjako vidyAlayamAM 100 vidyArthIono samAveza AvyuM ke A uchANImAM lagabhaga rU. 61000 nI Avaka thaI, thaI zakaze evI AzA rahe che. anya sthaLomAM navI navI koleje jemAMthI lagabhaga rUA. pa8000 sAdhAraNa khAtAmAM ane lagabhaga ane yunIvarsITIo ughaDatI jatI hovAthI have muMbaI zahera upara rUA. 2009 devadravyamAM jame thayA. Avo eka na cAla zarU vidyArthIone pahelAM jeTale ghasAre nahi rahe evI kalpanA kara, karavA mATe thANAnI upadhAnatapa samitine dhanyavAda ghaTa che. vAmAM Ave che. A paristhitimAM koI paNa jaina vidyAthIne ? - A uparAMta A ghaTanA eka navI vastusthitinuM ApaNane jagyAnA abhAve pAchA pharavuM paDe ke pitAne abhyAsa baMdha karI ' ' bhAna karAve che, ane te e ke sAdhAraNa rIte loko gatAnagatika devai paDe e sthitine anta Ava dhae evo zrI saMdharAhoya che. Ama chatAM paNa koI paNa bAbatamAM jarA vicAra kara. jakA baMdhuone manoratha ( je viSe gayA aMkamAM ulekha. vAnI temane taka ApavAmAM Ave te Aje zenI jarUra che ane karavAmAM Avyo che. ) caritArtha thavA purI AzA baMdhAya che. zuM karavuM joIe tenuM temane sahajapaNe bhAna thAya che ane te have jarUra che. A badhI zikSaNa saMsthA vacce evuM eka anusaMdhAna " mujaba teo vartavA jarUra prerAya che. mALanI uchANInI rU. 61000 ubhuM thavAnI ke jethI eka chAtrAlayamAM jagyA na hoya te bIjA nI AvakamAMthI rU. 59000ne sAdhAraNa khAtAmAM laI javAnA chAtrAlayamAM te vidyArthIne sahelAIthI praveza maLI zake, eTaluM ja mALa paheranArA bhAI bahenoe nirNaya Apyo ane te koI ' nahi paNa muMbaIne kSetravistAra bhAre vizALa che ane bhinna sudhAraka vRttinA hatA ema mAnavAne ka ja kAraNa nathI-A bhinna viSayanuM zikSaNa ApatI keleje eka cheDethI bIje cheDe patha-" banAva ema puravAra kare che ke devadranyanA khAtAmAM dravyane Dhagalo - rAyalI paDI che. te je vidyAthIne jyAM vadhAre anukuLatA hoya tyAM ; thAya ane samAjaupayogI. pravRttione kaze TaeNkA ja na maLe e te vidyArthIne rahevAnI sagavaDatA maLI rahe e paraspara prabaMdha paristhiti Ajano sAdhAraNa sthiticusta samAja paNa have goThavAvAnI paNa eTalI ja jarUra che. je phIrakAnA jeTalA vidyAthInIbhAvI levAne taiyAra nathI. thANAnI ghaTanA . ma. samAja sAme ene bhaNAvavAnI je phIrakAparasta saMsthAmAM sagavaDa ApavAne be vikalpa raju kare che. kAM to devadravyane sAmAjika kAryomAM hetu hoya teTalA vidyArthIone rahevA vagerenI sagavaDa maLavI vAparavAnI chuTa Ape athavA te bhinnabhinna dhArmika pravRttionI ja joIe-e Agrahane ApaNe svIkAra karIe, paNa amuka Avaka devadravyano khAte jame karavAne badale sAdhAraNa khAtAmAM jame. phIrakAne vidyArthI amuka ja vidyAlayamAM ke chAtrAlayamAM rahetA ' kare ke jethI tene upayoga madhyama varganI rAhata, 'keLavaNI tema ja have joIe e Agraha ApaNe choDI daIe. A prakAranI che vaidyakIya rAhata, samAja sudhAraNa, upAzraya, dharmazALA vagere aneka vyavasthA te ja ubhI thaI zake ke je muMbaInA A jaina chAtrA ' le kApayogI kAryomAM thaI zake. samAjanA sUtradhAra A vastusthiti layo bane tyAM sudhI eka sarakhA dhoraNa upara calAvavAmAM Ave. samaje ane samAjanuM zreya ane utkarSa thAya tevA raste ane A te ja banI zaMka ke je A agatyanA chAtrAlayonuM samAjane dore... ' niyamana karatuM eka samavAyItaMtra ubhuM karavAmAM Ave. muMbaImAM ' ahiM e jaNAvavuM jarUrI che ke thANAmAM levAyelA A bhaNatA ane bhaNavA AvatA jaina vidyAthIomAM ekatA vadhe ane .... vyavahArU mArga' : same paNa kara rithaticustae mATe virodha ' sagavaDa. sacavAya te mATe hAla turatane mATe A ja eka uttama : - * uThAvyo che ane A badhA laoNkA devadra khAvA beThA che; devadravyane 'upAya lAge che. bhinna bhinna jena chAtrAlayanA saMcAlakone upara ' DubAvavAM beThA che; dharma rasALa javA beThe chee pikAra jaNAvelI vicAraNu dhyAnamAM levA AgrahapUrvaka vinaMti che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168ba prabuddha jaina tA. 15-2-53 mahAvIra DAyarI banArasanA mahAvIra jaina prakAzana maMdira taraphathI A DAyarI bahAra pADavAmAM AvI che. A DAyarInI vizeSatA e che ke tenA eka bAjunA pAnAMo upara jaina Agama tema ja anya zAstragraMthamAMthI vINI kADhIne prAkRta athavA te saMskRta subhASita chApavAmAM Avela che ane bIjI bAjunA pAnA upara tene anuvAda ApavAmAM Avyo che. A uparAMta DAyarInA prAraMbhamAM ja mahAvIra viSe athavA jena dhama viSe zrI vasudevazaraNa agravAla, sAdhu TI. ela. vasavANI, adhyApaka khuzAlacaMda gorAvALA, mahAtmA bhagavAnadIna, paMDita kailAsacaMdra siddhAntazAstrI, sva. De. veNuprasAda, sva. De. ajitaprasAda jaina, tathA mahAtmA gAMdhIjInA mananIya lekho A DAyarImAM saMkalita karavAmAM Avela che ane chevaTanA bhAgamAM cAlu jIvanamAM upayogI thAya tevI keTalIka mAhitI ApavAmAM AvI che. zro banArasIdAsa caturvedI, yazapAla jaina, paMDita kailAsacaMdra siddhAntazAstrI tathA paMDita rAjakumAra jaina sAhityAcArya A DAyarInA saMpAdake che. tenI kiMmata rUA. 1-4-0 posTa sAthe che ane te meLavavAnuM ThekANuM mahAvIra prakAzana maMdira, laMkA, banArasa che. sAmAnya janasamAja mATe A DAyarI ugI che; jenee khAsa vasAvavA jevI che. paramAnaMda A caitanya kRtrima mAnyuM che, sAcuM mAnyuM nathI pravRttinI ADe AtmA nivRttine vicAra karI zakatA nathI, ema kahevuM e mAtra bahAnuM che, je thoDA samaya. paNa AtmA pravRtti choDI pramAdarahita haMmezAM nivRttine vicAra kare te tenuM baLa pravRttimAM paNa pitAnuM kArya karI zake che. kAraNa, dareka vastune pitAnA vadhatA ochA baLavAnapaNAnA pramANamAM pitAnuM kArya karavAno svabhAva che. mAdaka cIja bIjA khorAka sAthe potAnA asala svabhAva pariNamavAne bhUlI jatI nathI, tema jJAna paNa pitAne svabhAva bhUlatuM nathI. mATe dareka jIve pramAda rahita, banI yogya kALe, nivRtti mArgane vicAra niraMtara karavo joie. AtmA samaya samaya upayogI chatAM avakAzanI khAmI athavA kAmanA bojAne laIne tene AbhAsaMbaMdhI vicAra karavAno vakhata maLI zakatuM nathI ema kahevuM e prAkRtajanya lakika vacana' che. jo khAvA pIvAno uMdhavA ItyAdino vakhata Avyo ne kAma karyuM te paNa AtmAnA upaga vinA nathI thayuM te pachI khAsa je sukhanI AvazyakatA che, ne je manuSyajanmanuM kartavya che temAM vakhata na maLyo e vacana jJAnI koI kALe sAcuM mAnI zake nahi. eno artha eTalo ja ke bIjA IkiyAdika sukhanA kAma jarUranA lAgyAM che ane te vinA duHkhI thavAnA DaranI kalpanA che. Amika sukhanA vicAranuM kAma karyA vinA anaMtakALa duHkha bhogavavuM paDaze, ane anaMta saMsAra bhramaNa kara paDaze e vAta jarUranI nathI lAgatI ? matalaba A caitanya kRtrima mAnyuM che. sAcuM mAnyuM nathI. (zrImad rAjacaMdranA patromAMthI) viSayasUci paMcavarSIya Ayojana kAntilAla boDiyA 16 3 sagIrane dIkSA ApavA manAI hukama paramAnaMda 165 prakIrNa nAMva. zrI kasturabhAI lAla 16 : bhAIno akALa svargavAsa, trIjA vizvayuddhanA samIpa jai raheluM AjanuM jagata, saurASTranA vecANurA-laDatanI uDatI samIkSA, AphrikA "upara kAkAsAheba kAlelakaranuM pravacana devadravyanI samasyA, je vidyArthIo mATe muMbaImAM vadhatI jatI sagava, mahAvIra DAyarI, paramAnaMda De kAMka bukamenamAM be mahatvanA * kavacane. che. kAMka bukamena 168- . kAMka bukamenanAM be mahatvanAM pravacano | (merala rIAImenTa'-natika punarsajAvaTa athavA to naitika punarUthAna-nA Adyapreraka prasthApaka ane pramukhapracAraka, De. kAMka bukamenane prabuddha jainanA vAMcako sArI rIte jANe che. Aje temanI ummara lagabhaga 75 varSanI che, ema chatAM potAnI vicArasaraNInA pracAra arthe deza videza ane khaMDa khaMDe teo satata paribhramaNa karI rahyA che. jema satyAgraha ane asahakAranI vicArasaraNInA gAMdhIjI AcAryuM che tema Aje jenI anivArya AvazyakatA che tevA naitika punarsajAvaTanI vicArasaraNInA De. kAMka bukamena AcArya che. hAla teo lagabhaga 175 bhAIbahenanI athavA te naitika punarsajAvaTanA sainikonI maMDaLI sAthe hiMda khAte AvyA che ane pitAnI hIlacAlane sthaLe sthaLe pracAra karI rahyA che. teo jaNAve che te mujaba A punarsajAvaTanA vicArane AjathI 44 varSa pahelAM temanA cittamAM uddabhava thayo hato ane e mArge jainatAne deravAnI temaNe hIlacAla zarU karI hatI. zarUAtamAM temanI A hIlacAla ! 'ekasapharDa grUpa'nA nAme oLakhAtI hatI. samayAntare 1938nA juna mAsamAM temaNe A naitika jIvanazuddhinI hIlacAlane vadhAre vyavasthita ane vyApaka svarUpa ApyuM ane tene "morala rIAmenTa' athavA te TuMkA nAme oLakhavuM hoya te ema, Ara. e. evuM nAma ApyuM. A rIte Aje je pravRtti morala ArmImenTanA nAme oLakhAya che, jemAM deza dezanA saMkhyAbaMdha strIpurUSe joDAyA che ane jeNe yuropa tema ja amerikAmAM jIvanazuddhinuM eka navuM vAtAvaraNa ane junI chatAM navA vegavALI eka vicArasaraNI pedA : karI che te pravRttine Do. phAMka bukamenanA sAThamA janma divase 1938 2. nA juna mAsamAM IMglAMDa khAte prAraMbha thayo hato. A prasaMge De. kAMka bukamene je maMgaLa pravacana karyuM hatuM te tema ja te ghaTanAne bAra varSa vItyA bAda 1950nA juna mAsamAM pazcima jarmanImAM yojAyela berala rIAmamenTanA vArSika dina samAraMbha prasaMge DeDa krAMka bukamene je preraka pravacana karyuM hatuM te ubhaya anuvAdita karIne nIce kramazaH ApavAmAM Ave che. paramAnaMda nAtaka punarUsthAnane pAye nAMkhatI vakhate | duniyAnI AjanI paristhiti azAnta ane cintA padI" karyA vinA rahetI nathI. prajA prajA vacce, majuro ane muDIvAdIo : vacce, varga varga vacce depa ane saMgharSa vadhatA jAya che. kaDavaMza !' ane bhayanuM mUlya mAnavajAtane vadhAre ne vadhAre cukavavuM paDe che. - gharSaNa ane hatAzapaNuM ApaNuM gRhajIvanane nAza karI rahela che!'! :- evo koI upAya che khare ke je vyakitane ane prajAne A yAdhithI mukata karI zake ane bahu jadithI ane saMtoSakAraka rIte sAjA thavAnI AzA ApI zake ? ' A upAya e sAdAM gharagathu jIvanasatyanuM zaraNa levAmAM rahelo hovA saMbhava che. e jIvanasayo A che ke jenuM ApaNuM". mAMnA keTalAke ApaNI mAtAnAM kheLAmAM anupAna karyuM haze, paNa je ApaNAmAMnA ghaNA kharA bhulI gayA haze, athavA te jenI upekSA karavAmAM AvI haze-e satye te pramANIkatA, pavi tratA, nisvArthatA ane prema. AjanI kaTokaTI mukhyatayA naitika keTinI che. prajAoe * netika punaruthAna sAdhavuM ja joize. nRtaka punarUsthAna pAchaLa Arthika punarUthAna svAbhAvika rIte cAlI Ave che. dareka deza upara , nirapavAda pramANikatA ane nirapavAda niHsvArthatAnI bharatInuM mejuM pharI vaLyuM che. evI eka kalpanA kare ! tenI zuM asara thAya? karaverAne prazna, devAMone prama, bacatane prazna. bacata viSe ?" ekAnta niHsvArthatAnuM menuM je sarvatra phelAI jAya, te, A. nA . ::++++ na kAma;
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1pa-2-53 prabuddha jaina badhAne satvara nIkA AvI jAya ane vigrahane haMmezAne mATe anta AvI jAya. '' naitika punarUddhArathI kAI kaTokaTI pedA na thAya paNa jIvananA dareka aMgamAM vizvAsa ane aikyanI lAgaNI pedA thavAnI che. duniyAnA sarva rASTromAM ApaNe A naitika punarUddhAra kaMma pedA karI zakIe ? ApaNe evI tAkAta ubhI karavAnI-kaLavavAnI jarUra che ke je vaDe mAnavasvabhAvamAM parivartana thAya ane mANasa ane mANasa vacce, vaga ane varga vacce samanvayasetuo nirmANa karI zakAya. A tyAre ja zarU thAya che jayAre dareka vyakita anyano doSa jevAne badale pitAne deSa kabula karavAne taiyAra thAya. mAtra Izvara ja mAnavasvabhAvamAM palaTe lAvI zake che. AnuM rahasya kaMi kALathI visarAyelA e mahAna satyamAM raheluM che ke jyAre mAnavI ekAgra banIne sAMbhaLavA mAMge che tyAre sthira bele che; jyAre mAnavI, Izvarane AdhIna bane che tyAre Izvara sakriya bane che; jyAre mAnavI badalAya che tyAre prajA gaNo paNa badalAya che. ladhumatI vargamAM paNa sakriya banelI e tAkAta AkhA dezanA praznono ukela zodhI ApI zake tema che. netAo badalAya, pariNAme prajAnuM mAnasa badalAya, pariNAme duniyAmAM suleha zAMtinI sthApanA thayA vinA na ja rahe. ApaNe duniyAnuM navaghaDatara karanArA banIe zuM-AvI IcchA dareka sAdhAraNa mANasanA dilamAM rahelI nathI ? ane zuM AvI AturatA dareka AdamI anubhavatA nathI ? dareka sAdhAraNa mANasa pitAnA sAthIdAra pramANIka thAya ema icche che, bIjI prajA pitAnI prajA sAthe sulehazAMtithI varte ema Icche che. ApaNe badhA kaMI ne kaMi meLavavA-prApta karavA-IcchIe chIe, paNa AvI rIte badalAyelA saitAonI doravaNI nIce ApaNuM sarvamAM devAnI -dAna karavAnI-vRtti pedA thAya e saMbhava che. je samasyAoe arthika punarUddhArane mULamAMthI aTakAvI dIdhuM che te samasyAone A navI bhAvanAnI preraNA nIce ukela maLavAne pure saMbhava che. dhAro ke pratyeka AdamI anyanI purI cintA karatA thAya, anya sAthe vaheMcIne pitAnA bhAge paDatuM levAnI vRtti rAkhe, te zuM darekane pUratuM maLI nahi rahe ? A duniyAmAM darekanI jarUriyAta mATe pUratuM bharyuM che, paNa darekanA lobhane pahoMcI vaLavA mATe puratuM Box aile. (There is enough in the world for every one's need, but not enough for everyone's gned.) AjanA bekAra AdamIo naitika punarUsthAnane kAryakrama pAra pADavAmAM je rokAI jAya te ? vizvanI prajAomAM sthiratA, sahIsalAmatI ane zANapaNuM punaH pedA karavA mATe prajAnI dareka vyakita prerita thayAnI ane saMgaThita thayAnI kalpanA kare! dareka strIo, purUSa ane bALake AmAM joDAvuM joIe. dareka ghara AnuM kendra banavuM joIe. ApaNuM e dhyeya hovuM joIe ke darekane potAnA uchavananI puratI jarUriyAta maLI jAya eTaluM ja nahi, paNa A naitika punarUsthAna siddha karavAmAM ane e rIte pitAnA rASTranI tema ja duniyAnI zAntine surakSita banAvavAmAM te pitAne phALe Apa thaI jAya.' Izvara pAse prajA vyApI kAryakrama che ane A kAryakrama sau koI mATe preraNAnI ane AjhAdInI jogavAI kare che ane sarva rAjakAraNI kAryakramanuM nirmANa kare che. vyavasAyahIna ane vyavasAya adhIna dareka vyakita naitika punarUsthAnamAM salama thAya. joke, ghare ane vyApAra-savAInuM navanirmANa karavA dareka ukata bane-rASTrasevAne A moTAmAM moTA A kAryakrama che. svIDananA eka luhAre mane kahyuM hatuM ke " mAtra AdhyAtmika krAnti ja evuM baLa che ke je mAnavasamAjanI ane . udyoganI jarUriyAtone pahuMcI vaLavA mATe pharantima hada sudhI jaI zake che." . eka majuranatAe kahyuM hatuM ke " meM majura hIlacAlane saphaLatA thatI joI che ane e saphaLatA prApta thatI hatI e daramiyAna eka prakAranuM khAlIpaNuM-zUnyatA meM anubhavela che. A dizAe eka sapharDa pe mArA jIvanamAM navI puravaNI karela che. tenA saMdezamAM majura hIlacAlanA tema ja duniyAbharanA udyoganA bhAvIne kharo upAya mane mAluma paDayo che." mANasamAM navI bhAvanA jAge te ja udyogamAM navI bhAvanA janma pAmI zake, jyAre rASTrIya sevA svArthapaNAnuM sthAna leze ane jyAre audyogika AyojananuM nirmANa IzvaranI doravaNI nIce karavAmAM Avaze tyAre ja udyoga samAjanI navaracanAne puraskartA banI zakaze. jyAre majuravamAM, vahIvaTataMtra ane muDI zakanArA IzvaranI doravaNI nIce bhAgIdAra banaze tyAre ja prajAjIvanamAM udyoga pitAnuM sAcuM sthAna prApta karI zakaze. navA mAnavIo, navAM gRho, navI udyogaprathAo, ane navI duniyA ! IzvaranA cittamAM rahela mahAna sarjanAtmaka baLAne haju sudhI ApaNe kriyAtmaka banAvyA nathI. Izvara pAse yojanA che ane prajAnA saMyukata naitika ane AdhyAmika baLe e yojanAne zodhI kADhI zake tema che. ' duniyAnuM punanirmANa kare tevI naitika tema ja AdhyAtmika tAkAta A5Ne pedA karI zakIe tema che, ApaNe te pedA karavI joIe ane pedA karIzuM ja. tame zenA mATe jIve che ? bAra varSa pahelAM huM phreMDenseTa najIkanA bleka kSereTanA jaMgalamAMthI pasAra thaI rahyo hato. duniyA anavasthAnA Are ubhI hatI. AjanI ja mAphaka sau koI suleha zAMtinI vAte karatuM hatuM ane laDAInI taiyArI karatuM hatuM. e jaMgalamAMthI huM pasAra thaI rahyo hato e daramiyAna eka vicAra mArA magajamAM ghoLAyA karate hate-" netika ane AdhyAtmika punasajAvaTa, naitika ane AdhyAtmika punarUsthAna. A duniyAmAM bIjI moTI hIlacAla sarve prajAo mATe naitika punarUsthAnanI thavAnI che." - thoDA divasa pachI laMDanamAM jyAM brITIza lebaranI naitika punarsajAvaTane lagatI hIlacAla zarU thaI tyAM IsTa enDamAM huM hate. majure A hIlacAlamAM sAmela thayA. naitika punarUsthAnano saMdeza duniyAmAM phelAvA lAgyo, chApAe jhIlavA lAgyA ane reDIoe paNa pratidhvanita karavA mAMDayo. Aje, bAra varSa bAda, duniyAnA ghaNA bhAgamAM leke pitapatAnA samudAyanA naitika punarUsthAnanuM Ayojana karavA ekaThA thaI rahyA che. laMDananA madhure poplara TAuna holamAM DAkasa (baMdaramAM kAma karatA mAre) sAthe maLIne kArya karI rahyA che. bamI"gahAmanA TAuna holamAM brITananA moTA udyogo ane dalasAnI khANo sAthe joDAyelA majurA ane vahIvaTakartAo tema ja glAsagomAM vahANo upara kAma karanArAo naitika punaruthAnano vArSika divasa ujavI rahyA che. amerikAmAMnA mArA mitra amerikAmAM thaI rahelI pragatinA tamane TelIphonathI khabara Apaze ane tame ahiM jarmanImAM zuM karI rahyA che tenI khabara teo sAMbhaLaze. chellA thoDA divasa daramiyAna osTrelIA ane nyu jhIlAMDathI, hindustAnathI, dakSiNa AphrikAthI, amerikAthI, yurepanA sarva
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ KARh kuTIva TakAvArImAM : Yes' 170 * : tA. 15-253 bhAgamAMthI, jApAnathI, ane dUra pUrvanA dezomAMthI saMdezAo e eka krAntikArI mArga hato je mAge beMtALIsa varSa AvI rahyA che. tAjetaramAM hiMdanA sarakArI plAnIMga kamIzananA pahelAM meM pagalAM mAMDayAM hatAM ane je mAge have lAkha AdamIo vaDA zrI gulajhArIlAla naMdAna-anya saMdezAone bahu maLatI bhAta Aje cAlI rahyA che ane je mArge cAlavAne Aje huM tamane vALa-saMdeze Avyo che, je nIce mujaba che. " A duniyAnI paDakAra karUM chuM. hADamArIone ane aniSTone dUra karavA mATe nirmANa karavAmAM tame zenA mATe jIve che ? tamArI prajA zenA mATe jIve AvelI ema. Ara. e.mAM zraddhA dharAvatA amo sarva taraphathI che ? svArthI mANaso ane svArthI prajAo duniyAne saMpUrNa viApane abhinaMdana. dara varSe ema. Ara. e.ne tAkAta ane nAza tarapha ghasaDI jaI zake che. navI bhAtane mAnavI nirmANa kare, dunyavI mahatvanI dRSTie vikAsa thaI rahyo che. jyAM sudhI ema. navI rAjanIti akhatyAra kare, navuM rASTrIya Ayojana kare-A. Ara. e.nI vicArasaraNi duniyAnA dareka bhAgamAM rAjakIya Arthika atyAranI ApaNI jarUriyAta che ane A hetu mATe naitika punatemaja sAmAjika vicAra ane AcAranA pradezamAM sauthI baLavAna rUsthAnane janma thayo che. ane asarakAraka sthAna prApta nahi kare tyAM sudhI ema. Ara. e. eka juvAna vIsa enjaniyara tenA dhaMdhAdhApe AbAda nuM kArya pUruM thayuM nahi gaNAya." Izvaraprerita vicAranA A vijayanuM zuM rahasya haze ? evuM hata, kuTuMba, mitro, sAmAjika sthAna, saMpatti-te koI vAtanI zuM che ke jene lIdhe mArI jevA sAdhAraNa mANasa mATe' tema ja kamI nahotI. te A vasaMta ratumAM ja maraNa pAmyo. A duniyAne duniyAnA seMkaDo ane hajAro strI-purUSo mATe AvuM asAdhAraNa kArya navI kakSA upara laI javAnA Adeza pAchaLa teNe pitAnuM jIvana ane mAlamIkI samarpita karyA hatAM. kA'* Aje je rIte sarva karavAnuM zakaya banyuM che? mAtra svArthI athavA te aMdha mANasa prajAonuM eka mahAna kendra banela che te prakAranuM kendra banAvavA ja duniyA che tevI ne tevI choDI javAmAM saMtoSa mAne che. ApaNu mATe teNe potAnI jAtanI, pitAnI patnI ke je hAla amArI sAthe mAMnA ghaNA kharA duniyAnuM AmUla parivartana jhaMkhI rahyA chIe. muzkelI tyAM che ke ApaNAmAMnA ghaNu kharA pitapotAnI rIte A kAma karI rahI che tenI ane pitAnAM bALakonI amane bheTa dharI parivartana pedA karavA mAMgIe chIe. keTalAka loko pAse AjanI hatI. ekAeka lokone mAluma paDyuM che ke pAMca varSa jeTalI TuMkI ApaNI duHsthitinuM sAcuM nidAna che, paNa tene upAya teo mudatamAM ghaNuM maNise pitAnI AkhI jIMdagI ApIne je karI khoTI rIte karavA mAMge che. teo Izvarano inakAra karIne tema ja zake te karatAM ghaNuM vadhAre duniyA mATe teNe karI batAvyuM che. A svIsa juvAna evA ja eka anya juvAnanA pagale mAnavIsvabhAvamAM pedA karavA joItA parivartanane lakSyamAM lIdhA sivAya badhA vicAra kare che. keTalAka leke khAtrIpUrvaka mAne che ke cAlyo hato ke je juvAne 700 varSa pahelAM pratiSThA ane kamAtemanI pAse sAro upAya che, paNa sAthe sAthe anya koI vyakita NIne bAjue mUkI hatI ane pitA pAse je kAMI hatuM te sarvanuM athavA te rASTra A bAbatanI zarUAta kare ema teo IcchatA duniyAne sudhAravA mATe balidAna ApyuM hatuM. teNe yuropane navuM heya che. pariNAme nirAzA ane niSphaLatA sAMpaDe che. jIvana ApyuM hatuM ane tenA avasAna bAda tenA jIvanamAMthI jyAre sAcuM nidAna ane sAcI cikitsAno suyoga thAya lAkha mANasee preraNuM prApta karI hatI. te esIsIne seInTa che tyAre ja camatkArika pariNAma nIpaje che. mAnavIne svabhAva kAnsIsa hatA. A juvAna strIsa enjiniyara, tenI patnI jaNAve badalAya che ane mAnavIsamAja paNa pariNAme badalAya ja che. che te mujaba, senTa prAnsIsanA A zabdo haMmezA pitAnA mana A bAbata eka aMgata anubhava uparathI huM samajAvuM; sAme rAkhatA hatA ane duniyAne palaTavAne maMtra paNa A kAraNa ke te banAva AjathI 42 varSa pahelAM banyo hato. jIvanamAM rIdImAM ja rahetA * zabdamAM ja rahelo che - pahelI ja vAra e vakhate mArAmAM rahelA abhimAnanuM, mArA svAthI. " he bhagavAna, tArI zAMtinuM mane sAdhana banAva. paNAnuM, mArI niSphaLatAnuM ane mArA pApanuM mane bhAna thayu jayA misara hoya tyAM huM mANe hatuM. mArA jIvananA keMdra sthAnamAM "ahaMma hatuM. mane lAgyuM jyAM IrSyA hoya tyAM huM kSamAbhAvane notaruM; ke je mAre badalAvuM hoya te A " ahaMma' nI vaitaraNIne mAre jyAM kusaMpa hoya tyAM huM saMvAditA pedA kare; oLaMgavI ja rahI. jyAM asatya hoya tyAM huM satyane pragaTa karuM; cha mANase sAme mArA dilamAM ghara karI rahela krodhane meM jyAM zaMkA hoya tyAM huM zraddhAne pre; najare nihALe. jyAM nirAzA hoya tyAM huM AzAne saMcAra karuM. mArAmAM parivartana karavAnI meM Izvarane prArthanA karI ane jyAM aMdhakAra hoya tyAM huM rozanI pragaTAvuM; teNe pelA cha mANase sAthe mArA saMbaMdha sarakho karavA AjJA jyAM gamagInI hoya tyAM huM AnaMda janmAvuM. karI. meM IzvaranI AjJA mAnya rAkhI ane chae jaNA upara meM o svAmI, sagavaDa meLavavAnI huM eTalI badhI apekSA na rAkhuM, mAphIpatra lakhyA. jeTalI sagavaDa ApavAnI, e ja divase Izvare bIjA eka mANasanA jIvanamAM palaTA mane bIjA samaje yA na samaje, paNa huM anyane barAbara samajuM, lAvavAnuM mane nimitta banAvyuM. mane mAluma paDyuM ke jyAre meM mane bIjA cAhe yA na cAhe, paNa huM sau koIne cAhuM, izvarano Adeza svIkAravAnuM zarU karyuM tyAre camatkAro banavA kAraNa ke dAna karIne ApaNe meLavIe chIe; lAgyA. mane e satya samajAyuM ke jyAre mANasa ekAgratA jIvanane gumAvIne ApaNe jIvana prApta karIe chIe; sAdhIne sAMbhaLavA maLe che, tyAre IzvaranI vANuM tene saMbhaLAya mAphI bakSIne ApaNe mArI hAMsala karIe chIe; che, jayAre tene adhIna thaine cAlavAno nizcaya kare che tyAre Izvara mRtyu pAmIne ApaNe anaMta jIvanamAM praveza karIe chIe. sakriya bane che. tene sAtha Ape che; jyAre mANase A rIte merala rIArmImenTanuM svIjha- * anuvAdaka :--paramAnaMda badalAya che tyAre prajA samuhe paNa badalAvA mAMDe che. lenDamAM AveluM mukhya kendrasthAna zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. muNasthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI reDa, muMbaI, 2.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra rajIsTarDa na. bI. 4ra66, prabuddha jaina, taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDyiA varSa : 14 aMka: 21 muMbaI : 1 mArca 1953, ravivAra i vArSika lavAjama ne rUpiyA 4 leka bhAratI (grAma vidyApITha) (thoDA samayamAM suvikhyAta keLavaNIkAra zrI nAnAbhAI bhaTTanI preraNA ane prayatnanA pariNAme sairASTramAM mabalA najIka AvelA saNosarA pAse ubhI karavAmAM AvanAra lokabhAratI (gAma vidyApITha) zuM che tene khyAla ApatuM eka vijJApana zrI gaNeza vAsudeva mAvaLaMkara, zrI morArajI ratanajI desAI, zrI vaikuMTharAya lallubhAI mahetA, zrI baLavaMtarAya gopALajI mahetA, zrI ucharaMgarAya navalakara Dhebara, zrI bhImabhAI rUDAbhAI paTela tathA zrI nAnAbhAI jAnI sahI sAdhe bahAra paDayuM che je nIce pragaTa karavAmAM Ave che. A vijJAnanA aMte jaNAvavAmAM Avela che te mujaba A vidyApITha ubhI karavA mATe jarUrI makAnonuM prAthamika kharca rU.4,97,500 nuM tema ja jarUrI sAdhana saraMjAmanuM kharca rU. 1,83,250 ane e rIte prAthamika kula kharca rU. 6,80,750 aDasaTTavAmAM AvyuM che ane vArSika kharca 3. 41900 nuM aDasaTavAmAM AvyuM che. A bane kharcanA paccAsa TakA saiArASTra sarakAra taraphathI ApavAmAM AvanAra che. prastuta vijJApana nIce mujaba che. taMtrI) Ama janatAnI; kAraNa ke kUvAmAM haze te ja havADAmAM Avaze. saurASTramAM saNosarA gAme lekabhAratI (grAma vidyApITha ). A pahelI viziSTatA. sthApavAno saMkalpa jAhera thayo che. ghaNAnA manamAM thatuM haze ke bIjI viziSTatA e haze ke je janasAmAnyanA praznone lekabhAratI (grAma vidyApITha) te hetu zuM che che? emAM zuM kendramAM rAkhIne ucca vidyA ghaDAze te janasAmAnya Akhare te bhaNAvAze ? keTalAka vaLI ema pUchaze ke cAlu koleja ane yuni bhAratavAsI ja che. eTale A ucca vidyAmAM bhAratIya saMskRtinA varsiTI karatAM AmAM zuM phera paDaze ? uttama aMzo otaprota hovAnA. ane bhAratIya aMzomAM mukhya A dezanA vizALa hitane paheluM sthAna ApanArA sau koI haze jJAna ne vijJAnane samanvaya, sAdAI ane suMdaratAno samanvaya. jANe che ke cAlu keLavaNI ane temAM ye khAsa karIne ucca zikSaNa samanvaya e bhAratavarSanI khAsa bheTa che, te tene vikasAvavAnI dezanA vizALa hitane rakSavAmAM ane AgaLa vadhAravAmAM niSphaLa khAsa jAgrati te A lokabhAratI (grAma vidyApITha) nI bIjI nIvaDela che. lokajIvananA vizALa sAgaramAM lokahitanA praznonA viziSTatA haze. kAMThAne paNa e pUrI rIte sparzI zakela nathI. lokajIvana zrama sAthe saMkaLAyeluM che. mana-buddhinA vikAsa - lokabhAratI (grAma vidyApITha) ne mukhya hetu lephenA vizALa mATe jema carcA vicAraNA jarUrI che tema ja zarIranA khuda hitane rakSavAmAM ane AgaLa vadhAravAmAM ucca zikSaNa madadagAra pitAnA ja svArtha mATe aMgopAMgane poSe te zarIrazrama ani. thAya te che. vArya che. A zrama utpAdaka bane te samAjanuM svAstha paNa sAthelokonA praznono pAra nathI ane ucca vidyA temAM madadagAra sAtha jaLavAya, buddhijIvI ane zramajIvI vaccenI bhedadIvAla ghaTe; paNa thaI zake tema che. apUrNa khorAkane prazna che, apUratI khetI eTale A lekabhAratI (grAma vidyApITha) nA vidyArthIo ane nIpajane prazna che, jamIna-dhovANano prazna che, hADakAM-pAMsaLAM dekhAI zikSake banne mATe parizramayajJa te jIvananuM eka sahaja aMga haze. gayela che ke pAzera dUdha ApatI gAyabheMzane tAjImAjI ane te trIjI viziSTatA. puSkaLa dUdha detI karavAno prazna che, sughaDa ghare ane svaccha gAma zikSaNane hetu jIvanane samRddha, samatelane zAMta karavAnuM che. bAMdhavAne prazna che, ane A badhAMne ya vaTAve tevA gAmaDAmAM jIvananI jarUriA cAra che: (1) annavastra, (2) Azraya (3) nimaMLa AnaMda ane nirmaLa kalAne praveza karAvavAne prazna paNa ume Arogya ane (4) AnaMda. che. bIjA dezamAMhenI ucca vidyAe enA moTA bhAganI vastIne leka bhAratI (grAma vidyApITha) ne abhyAsakrama A cAra : zrIhIna, AnaMdahIna paristhitimAMthI ugArI levAmAM Teko Apyo akAra-anna, Azraya, Arogya ane AnaMda-nI AjubAju geTache, upaja vadhArI che, AyuSya vadhAryuM che, mAtra ApaNe tyAM vAze. te enI cothI viziSTatA. Aja sudhI paradezI sAmrAjya hovAne kAraNe vidyAe-khAsa karIne keNa kesa dAkhala thaI zakaze ? ucca vidyAe-Ama lokone nahi paNa khAsa karIne ja upayogI loka bhAratI (grAma vidyApITha) je Adarza laIne ubhI thavAne ane janasAmAnyathI alipta rahevAno cIle pADe che. Ama hovAthI ja Aje 85 TakA kheDUtanA A mulakamAM ajenI thAya che te jotAM temAM vidyArthIo buniyAdI ne uttara buniyAdInuM zikSaNa laIne AvelA hoya te vadhAre sugama paDe. paNa jyAM taMgI che. te AnaMdane lepa dha gayo che. sudhI buniyAdI zikSaNa vyApaka thayuM nathI tyAM sudhI vyAvahArika . viviSTatA ukela tarIke meTrika, esa. esa. sI, sIniyara ke tenI kakSAnI , ' leka bhAratI (grAma vidyApITha) nI sthApanA che. ucca haroI parikSA pAsa karela vidyArthIne praveza parIkSAmAM besavAnI '" vidyAnI madadathI A vizALa Ama varganA praznonA ukela zodhavA chUTa rakhAze. A. kakSAne vidyAthI ja praveza parIkSAmAM uttINa to mATe. A vinA nathI khAsa lekanI unnati thavAnI, nathI thavAnI, thaze te tene dAkhala karAze. A praveza parIkSAmAM. enuM sAmAnya , - - - -
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 prabuddha jaina jJAna, enuM sAmAjika ane vaiyaktika jIvana pratyenuM valaNa, ne tenI. AdatA e traNenI kasoTI thaze. A kasoTI ApavA mATe vidyArthIoe eMtraNa aThavADiyAM adhyApakA sAthe gALavAnAM raheze. lAka bhAratI ( grAma vidyApITha) mAM kema bhaNAvAro ? lAka bhAratI ( grAma vidyApITha ) e naI tAlImanA ja ucca vidyA mATenA prayAga hAvAthI tenuM zikSaNu vanakendro hAvAnuM. anna, Azraya, ArAgya ane AnaMda e cArene lakSamAM rAkhIne tAlIma goThavAze. (1) khetI, geApAlana, vastravidyA, (2) grAMma vAstuzAstra te bhagIratha vidyA, (3) grAma AreAgyazAstra-A traNa mukhya vidyAomAMthI game te ekane vidyArthIe leAka bhAratI (grAma vidyApI) mAM sagavaDa hoya te khyAlamAM rAkhIne pasa Mda karavAnI raheze. udyoga ane sevA pAchaLa zikSA rAja cAra-pAMca kalAka pratyakSa parizrama karaze. tene ja temanA zikSaNunA pAyA rUpa banAvavAmAM Avaze. muddhine udyoga ane sevA dvArA, pratyakSa zikSaNa dvArA, saMzodhana dvArA, ane vidyAvistAra dvArA vikasAvavAne prayatna raheze. vidyArthI peAtAnA udyoganuM bauddhika ne pratyakSa zikSaNa meLavaze, pachI tenA ja vistAra tene soMpAyelAM be traNa gAmaDAMmAM karaze, ne te ja gAmaDAMmAM A vistAra karatAM navA jANela praznomAMthI koi mahattvanA prazna para adhyApaka sAthe sa MzAdhana karaze. Ama zikSArthI vidyA bhaNaze, vidyAnA vistAra karaze te navI vidyA ubhI paNa karaze. A uparAMta dareka zikSArthIe nIcenA viSayA levAnA raheze H-- (1) tattvajJAna, (2) samAjavidyA athavA ItihAsa athavA arthazAstra athavA rAjanItizAstra, (3) mAtRbhASA (gujarAtI) (4) Itara bhASA-aMgrejI, athavA saMskRta, athavA mAtRbhASA sivAyanI hindustAnanI kAI bhASA vidyArthI je cAra-pAMca kalAkanA parizrama karaze tenA lape thatu upAna saMjogo anusAra kAM te bhAjanakharca peTe athavA zikSAzulka peTe jamA thaze. A rIte ucca vidyA mATenA mALApee bhogavavAnA kha'mAM ghaTADA thaze. lAka bhAratI (grAma vidyApITha) nI jarUriyAtA saurASTra sarakAre te loka bhAratI (grAma vidyApITha) nA vicAra tarapha pahelethI ja sahAnubhUti rAkhI che, ne tene tenA khamAM ardho khaTM madada ApavAnuM nakkI karyuM che. paNu gujarAtanA je vidyAvyAsa gIe che, je vidyArthIe che te je dhanikA che temanI para paNa ame meTI AzA bAMdhI che. gaMgAnI naheranI jema potAnI vidyA janasAmAnyanA hRdaya- 1 rUpI khetare khetare paheAMcI tene navapallavita, lIluDA pArka DeAlatAM kare tevI icchA uMDe uMDe kayA vidyAnA upAsakane nathI hotI ? are, te vinA kAne kRtArthatA lAge che? gujarAtanA vidyAvyAsaMgIe potAnI amRtA vidyA A leka bhAratI (grAma vidyApITha) ne vikasAvavAmAM Apaze tevI amane zraddhA che. tA. 1-3-53 dha trIjo sahakAra joIze gujarAtanA nikAnA gujarAtanA dhunika bhAIcyA jANe che ke vidyAyukata lakSmI ja rAkhe che, ne te lakSmI ja sthira thAya che. gujarAtanA zrImatAe dAnavRtti keLavI che. gujarAtanI vividha zikSaNasaMsthA tenI sAkSIrUpa che. vidyAnI sArthakatA ane 'vistAra mATenA A navA sAhasamAM gujarAtanA dhanikA sAtha Ape tevI A dvArA jAhera vina MtIH karIe chIe. buddhiyukata ane sakSema kara zrama e manuSyanI krUraja nahi, paNa svastha jIvana gALatu hoya to tene aMdhakAra che. cAlu kuLavaNImAM zrama karavAnI Teva keLavAtI nathI; ethI vidyAthI one A navA AcAramAM krama goThavAzuM tenI zaMkA thaze; paNu hareka navI jAgRtinA jhIlanArAe vidyArthI samudAyamAMthI maLyA che. eTale dezamAM lokazAhI mATe je nai tAlIma zarU thai che tenA aMgarUpa A sAhasamAM paNa vidyArthI o bhaLavAnA temAM amane zaka nathI. lAka bhAratI (grAma vidyApITha) ne jamIna, kUvA, eMjine joize; lAka bhAratI (thrAma vidyApITha) ne prayogazALA joize, graMthAlaya bheze, adhyApakeAnAM nivAsasthAno joize; rApabara, gauzALA, bhIDa, parizramAlaya-va zApa, jalAgAra (vATaravarkasa) joIze. lAka bhAratI (grAma vadyApITha) grAma pradezamAM hovAthI kAMi A badhA vinA cAle ema na mAnavuM joIe. leAka bhAratI (grAmavidyApITha) mAM vidyAe pheMkata peAtAnu mukha ja badalAvanuM che, dizA pheravavAnI che. paNa vidyA tA tyAM rahevI ja joize; ulaTI tyAM te vizeSa tejasvI te vizeSa sevAparAyaNA vidyA joizene tene mATe joze A badhu, alabatta makAnA sAdAM, grAma : vAtAvaraNane zAthe tevAM haze, paNa TakAu ane upayogI haze. A makAnAmAMthI keTalAMeka to vidyArthI ane adhyApakAne hAthe khaMdhAze. peAtAnI saMsthAnI sAtheAsAtha potAnI buddhi ane cittanuM ghaDatara paNa A makAnanuM bAMdhakAma karatAM karatAM te karaze. Ama saMsthAnA ArabhathI ja temanI ne adhyApakAnI virala keLavaNI zarU thaze. zrama, tenI pAchaLa jarUrI muddhi, ane tenI pAchaLa raheluM kAvya te pahelA divasathI ja mAtA thaze.. A dRSTie leAka bhAratI (grAma vidyApITha) zarU karavA mATe ochAmAM ochI je jarUriyAta che te A sAthe mUkI che. gujarAta temA umaLakAbhera javAba Apaze tevI AzA rAkhIe chIe. sva. maNibhAi smRti phaMDa 12311 agAu svIkArelA # 101 zrI khImajI hemarAja cheDA 51 . mANekalAla enDa sansa 51 -- prImIara mazIna Tulsa kuAM. 51, sunilAla kalyANajI kAmadAra khImacaMda maganalAla vArA H 101 23 * 11, je. ema. zAha enDa kuAM. 11 ** 11 51 Lian ,, lIlAdhara pAse zAha khImajIbhAi bhujapurIAnI kAM. rUkhI enjInIarIMga kAreizana 12970 *A nIzAnIvALA paisA AvavA mAI che. je saMyukata jaina vidyArthI gRhamAM vaparAvAnu che. sAbhAra svIkAra bhArata jaina mahAma`DaLa, varSAM taraphathI nIce jaNAvela traNa prakAzane maLyAM che. tatva-samuccaya: paMpAdaka zrI hIrAlAla jaina, rAjendra smRti graMthamALA naM. 5 kimata rU. 3 mahAvIra va mAna : lekhaka zrI jagadIzacaMdra jaina ema.eN. pI. ema. DI. sva. maNilAla meAkamacaMda zAha zra'thamALA naM. 2 kiMmata rU. 0-12 salaunA saca : lekhaka mahAtma bhagavAnadIna. saguNAbAI jaina graMthamALA naM. 6 kimata rU. 0-8-0
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-53 khetI ane grAmavikAsa nahera ane vidyut zakita vAhanavyavahAra ane sadezavAhaka sAdhane ( gatAMkathI cAlu ) (3) AyeAjana pace je rUparekhA raju karI hatI ane hAlamAM je AkharI ahevAla janatA samakSa raju karavAmAM Avyo che temAM vigatAno phera hAvA chatAM, mukhyatve karIne tenuM citra ane tenA rUparaMga pahelAnAM ja rahe che. e nIce darzAvelI mAhitI batAve che: udyogaga sAmAjIka unnati prabuddha jaina paMcavarSIya AcAjana AyeAjananI AvazyakatA vasAhata bIjA kAryo kharcyA kula TakA mULa rUparekhA : AkharI ahevAla : 12.8 30.2 26.1 6.7 17.0 5.3 1.9 100,0 A ahevAlane saMpUrNa` karavAmAM AvyA-tenI upara sahIsIkakA mAravAmAM AvyA-te pahelAM AryeAjanapa Mce badhA mukhya rAjakIya pakSA, abhyAsI ane judA judA hitA sAthe carcAvicAraNA calAvI temanA dRSTibiMdu ane sUcanAnA ahevAlamAM samAveza karyAM che. A ahevAlamAM ApaNA aMtatra aMge, ApaNI sAdhana-sAmagrI aMge, uddeza sAdhavA arthe sAmAjika, Arthika ane nANAkIya rAjyanIti zuM hovI joie te aMge vizad mAhitI ane carcA karavAmAM AvI che. peAlIsa-rAjya'te khale ApaNe to kalyANakArI-rAjya' bhAratamAM sthApavuM che ane te paNa lAkasattAka ane prajAzAsananA siddhAMtAne anusarIne. A saMjogAmAM AyAjana amalI banAvavA mATe ane suyojIta karavA sArI vahIvaTI taMtramAM ane AAjanata tramAM zuM zuM upayogI pheraphAro thai zake te aMgenI paNa vistArathI carcA karavAnI che. pahelAMnI rUparekhAne mukAbale AkharI AyojanamAM khetI ane grAmavikAsa saMbaMdhamAM navI navI yAjanAo umeravAmAM AvI che, jethI ApaNuM khetIvADInuM utpAdana vadhe. AmAM rU. 90 kareDa grAmavikAsa mATe che, rU. 30 karoDa nAnAM nAnAM naherakAmeA mATe che ane khetIvADInI sudhAraNAathe paNa vadhArAnA kharce sAmela karavAmAM AvyA che. Ama hovAthI pahelAM karatAM A bAbatamAM kharce kulakharcanA 12.8 TakAne badale 17.4 TakA thayo che. naheza ane vidyurNAketanI bAbatamAM atyAranI yojanA aMge je kAma thai rahyuM che, te uparAMta, nadIo aMgenA navA bAMdhakAme, badhA vi. te samAveza karavAmAM AvyA che. AvI nadIe agenI yAjanAthI khetIvADInA kSetramAM vistAra thAya che, pAkane phAyado thAya che, kAraNa pANInA puravaTho sthAyI rIte maLe che ane sAthe sAthe vIjaLIka khaLa paNa utpanna thAya che, je vAhana-vyavahAra ane gAmaDAnA tema ja zaheranA udyogone madadakartA che. samAjasvAsthyanAM praznane paNu vIjaLIka khaLane lIdhe phAyado thAya che. ayAjana paMce kAzI, kAyanA, kriSnA, caMbala ane bIjI nadIonA bAMdhakAma a Mgenu kAya umeyuM che. ane tene zarUAtanA khaca rU. 40 karoDa AsapAsa thaze ema aMdAja karavAmAM Ave che. A aMgenA kula kharca rU. 200 karADanA adAjavAmAM Avyo che. A badhI yAjanAonuM kAma pAMca varSoMmAM pUrU nahIM thAya, kAraNa, pAyAnI amuka yAjanAe anusaMdhAna rUpe khIjI paheMcavarSIya cAjanAmAM lai javAnI che, 17.4 27.3 24.0 8.4 16.4 4.1 2.5 173 100, kha karoDa rUA.mAM mULa rUparekhA : AkharI ahevAla : 191.69 450.36 388.12 100 99 254022 79.00 28.54 360.43 561.41 497,10 173,04 339.81 85.00 51.99 1492.92 2068.78 vAhanavyavahAra ane saMdezavAhaka sAdhanA vibhAgamAM relve, rastAo, vimAna-mAryAM, tAra-TapAla, baMdara-khIlavaNI vi. mATe jaeNgavAI karavAmAM AvI che. dezanA AMtiraka ane paradezanA vepAra sAthe ane prajAnI Arthika pravRtti ane prajAjIvananA vikAsa sAthe A vibhAgane sIdhA samdha che. paMcavarSIya AyojananI rUparekhA aMge eka TIkA karavAmAM AvatI hatI ke udyogA upara joIe eTaluM dhyAna sarakAra tarakuthI ApavAmAM AvyuM nathI. A TIkA dhyAnamAM rAkhI sarakAre A kSetramAM vadhu bAbato aMgenA kharca karavAnu ahevAlamAM nakkI karyuM che ane tene nirdeza karyAM che. eka polAdanu mAThu kArakhAnu ane pAyAnA udyogo jevA ke ilekaTrIkala mazInarIneA udyoga, khAtara banAvavA aMgenA udyoga, khANanA padArthonA udyoganA vikAsa, vAhanavyavahArane lagatA udyoganA vikAsa vi. bAbato Ameja karavAmAM AvI che. A badhA udyogonA vikAsa sivAya utpAda nanI sapATI uMcI nahIM Ave ane tethI A yogya bhUmikA che. nAnA pAyA para cAlatA udyogo ane gRhaudyogo mATe paNa vadhArAnI rakama yAgya rIte khavAI che. A uparAMta, khAnagI sAhasa je vepAra-udyoganA kSetramAM kAma kare che tene paNa sarakAra vividharIte madada Apaze. A badhA kharcane pariNAme A vibhAganA khaca kula kharcanA 8.4 TakA thavA jAya che, je rUparekhAnA aMdAja karatAM 2 TakA vadhAre che. ApaNA dezamAM rAge ane bImArInA pAra nathI, nezanala melerIA kanTrola skIma, ane sukhAkArInI bIjI yojanA aMge ghaNA kharca karavAmAM AvanAra che. AvI rIte pachAta kAmA, AdivAsI bhIlA vi. ane temanAM kalyANunI yAjanAo mATe paNa kharca karavAmAM AvanAra che. majUrAnA kAyamI vasatigRhA, TekanIkala ane vaijJAnika jJAna, vasAhatA, achatanA vistArone madada, sthAnika bAMdhakAmA, samAja-sevAsaMsthAone madada vi. khAkhAne paNu ahevAlamAM yogya sthAna ApavAmAM AvyuM che. sa`zAdhananI bAbata paNa AyojanapA~ca bhUlyuM nathI. AgaLa ApaNe joyuM tema, A badhA vadhArAnA kharcane pariNAme pahelAMnI rUparekhAmAM za. 1493 karoDa to have, AkharI ahevAlanI bhalAmaNeA mujakhkha rUA. 2069 karoDanA aMdAja thayA che. ATale dharakhama kharca karIne janatAnA judA judA vargIne keTalA ane kevI rIte
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jaina tA. 1-3-43 vina Mti karI hatI. zrI. jaTubhAi mahettAe jaNAvyuM ke "De|. indrane Ama te keTalAeka vakhatathI huM jANato hato paNa temanA khA paricaya --temanI vidvattA, pAradarzaka cintanazIlatA, vizada vicArasaraNIne kharerA khyAla . tA-AjanuM temanuM aneka viSayone sparzatuM vakatavya sAMbhaLIne AvyA ane e ja vakhate te ApaNane cheADI jAya che e hakIkata ApaNA mATe savizeSa glAninuM nimitta khate che. DA. indra sthAnakavAsI kAnpharansanA sAMkaDA saMkINu kArya kSetrane choDe che e uparathI kAI paNa zakitazALI tejasvI svataMtra vyakita nAnA vADAmAM lAMe vakhata badhAne rahI zakatI nathI evA ApaNA anubhavanuM samana thAya che. A prakAranA prasa MgAcita udgArA sAthe De. indrane temaNe a Mjali ApI hatI. tyAra bAda zrI cubhAi pI. dozIe DeA. indrane vigatavAra paricaya karAvyA. pramukhasthAnethI zrI bhujapurIAe jaNAvyuM ke "jaina samAjane lagatA jAhera jIvanamAM huM varSoMthI bhAga lai rahyA chuM, paNa e jaina samAjamAM DA. indra jevI tejasvI, vidvAna ane pratibhAzALI vyakitane te Aje ja mane pahelI ja vAra * paricaya thayA che ema kahevAmAM huM jarA paNa atyukita karatA nathI. svataMtra vicAraNA ane sAMkaDu kArya kSetra e meneA kardi meLa khAtA nathI evA je bhAI indranA anubhava che tevA ja mane paNa mukhaimAM gayA varSe bharAyalA jaina zve. mU. kAnpharansanA adhivezananA svAgata pramukha tarIke anubhava thayA hatA. * samAjanA aneka prazno aMge ApaNA manamAM aneka bAbato kahevAnI hoya paNa A kahevAthI Ane du:kha lAgaze, Ama elavAthI A vaga pratikuLa thaze, A vicAra rajI karavAthI A munimahArAja vAMdhA uThAvaze-evA kaMI kaMI khyAlA ApaNI svataMtra vANInuM rUMdhana karatA lAge che ane AvI sAMkaDI manedazA vacce ane sAthe kAma levuM devuM ApaNane bahu muzkela lAge che. A anubhava uparathI DA. indranI muMjhavaNa ane rUMdhAmaNa huM samajI zakuM chuM ane A saMkINa tA vIdhIne te AgaLa vadhI rahyA che ane vizALa kAryakSetra tarapha gamana karI rahyA che te mATe temane huM dhanyavAda ApuM chuM ane mArA dilanI aneka zubhecchAe rajI karUM chuM." vagere. 174 phAyadA pahoMce che tenI upara AyeAjananI saphaLatAno AdhAra gaNI zakAya. A rakama kayAMthI ane krama ubhI karavI ane tenA leAkAnA vargo upara zu mejo paDaze, ane te sahana karavAthI kAne kAne zuM zuM phAyadA maLaze te jovAnu rahyuM. bhaviSyanA phAyadA mATe agavaDA veDhavI, mahenata karavI, Avaka vadhAravI, kheMca kamI karaveA, karakasara karI khacata vadhAravI e jeTaluM vyakita mATe jarUrI che teTaluM ja kAi paNa samAja mATe ane deza mATe paNa jarUrI che. aMgrejImAM kahevAya che tema "There cannot be planning without tears." dezanuM arthAtaMtra jeTalu pachAta eTalu tene majabuta karavA joradAra prayatno karavAnI jarUriyAta vadhu. 'bhayaMkara roga upUra mAtrA paNa bhayaMkara ApavI paDe che' ane tethI dezanA Ayojanane saphaLa banAvavA prajAnA dareka vibhAge kamara kasIne, khabhe khabhe lagADI kAya karavu paDaze emAM zaMkAne sthAna nathI, apUrNa kAntilAla khareDiyA DA.indrane vidAyasanmAna muMbaI jaina yuvaka saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhya Do. indra jeo chellA ATheka mahInAthI jaina sthAnakavAsI kAnpharansanA kAne aMge muMbai AvIne vasyA hatA te jANukane mATe muMbaI hADatA hAine temanA vidyAyasanmAna arthe tA. 20-2-53 zukravAranA roja zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAnA pramukhapaNA nIce saMdhanA sabhyonu eka sa Mmelana yojavAmAM AvyuM hatuM. zarUAtamAM saMdhanA maMtrIzrI paramAnaMdakuMvarajI kApaDiyAe DA. indrane keTalAka paricaya ApyA hatA ane temane A vakhatanI saMdhanI kAyavAhImAM sa`lagna karIne temanA viSe je aneka apekSAe rAkhavAmAM AvI hatI tene khyAla ApyA hatA, ane AvI vyakita ApaNune cheDIne jAya che te viSe kheda vyakata karyAM hatA. bIjI rIte sthAnakavAsI kAnpharansa jevA sAMkaDA kSetrane cheDIne tee hAla turaMta banArasamAM AvelA pArzvanAtha vidyAzramamAM joDAya che, jyAMthI te bhramaNa' mAsikanuM saMpAdana punaH hAthamAM levA dhAre che ane tyAra bAda thoDA vakhatamAM dhArelI Arthika anukuLatAe nizciMta thaye DI. lITa. nI DIgrI prApta karavAnA hetuthI tee IMglAMDa javA mAMge che. A rIte ahinA sAMkaDA kAryakSetrane cheDIne vizALa kArya kSetramAM praveza karavA teo jai rahyA che, A viSe temaNe AnaMdapradAzata karyAM hatA ane temanI have pachInI chatranakAraz2AdI vizeSa ane vizeSa ujjavaLa bane evI zubhecchA pradazita karI hatI. tyAra mAda DA. indre AvuM sa Mmelana upasthita karavA mATe muMbai jaina yuvaka saMghanA upakAra mAnyA hatA, A rIte muMbainA mitrethI chuTA paDavA mATe dilagIrI darzAvI hatI ane Ama sthuLa rIte chuTA paDavA chatAM lekhana tema ja anya pravRttie dvArA saMdha sAthenA saMkhdha sadA jIvanta raheze evI AzA vyakata karI hatI. tyAra bAda sthAnakavAsI kAnpharansanI kAryavAhInA anubhava, muMbainA jaina samAjanA sahavAsa, sthAnakavAsI sAdhusamudAyanA paricayatema ja mukhaI jaina yuvaka saMghanI bhAvanAe ane bhinnabhinna pravRtti -A sane aMge temaNe keTalAka svataMtra tema ja mAdaka vicArA raju karyAM hatA ane sAthe sAthe jaina samAjanI keTalI eka samasyAgmanuM Akalana karyuM hatuM, tyAra bAda zrI nemada nagInacaMda vakIlavALAe DeA. indrane zuvidAya icchatA bhagavAna mahAvIra sarvotkRSTa jaina dharmAM vizvadhama' banavAne yogya che ema jaNAvIne e dhane phelAve karavA, jagatanA lokAne e dhanuM svarUpa samajAvavAnI dizAe bane teTalu` kA` karavA DA. indrane "temanuM vigatavAra pravacana AvatA aMkamAM ApavAmAM Avaze. taMtrI De, indrane pukhtahArasamarpaNa sAthe sabhA visana karavAmAM AvI hatI. prakINa noMdha eka AdrA yuganirmANa tA. 18-2-13 sudhavAranA rAja zrI mukharjI jaina yuvaka saMdhanA bhUtapUrva maMtrI zrI dIpacaMda trIbhovanadAsa zAhanI putrI bahena tArAnA pAdarAvALA zrI cImanalAla amRtalAla zAhanA putra zrI ramaNulAla sAthe lagna thayAM. bahena tArA tathA bhAI ramaNulAla ane muMbai yunIvarsITInA ema. e. che; bannenI vidyArthI tarIkenI kArakIdI eka sarakhI ujjavaLa che. bahena tArA serI kAlejamAM gujarAtI sAhityanI adhyApikA che ane bhAI ramaNalAla senTa jhevIyarsa kAlejamAM gujarAtI sAhityanA adhyApaka che. A uparAMta bhAi ramaNalAle ema. e.nI parIkSAmAM sva. baLavantarAya ka. ThAkAranA suvaNa caMdraka prApta karyAM hatA ane te hAla keTalAeka samAthI nezanala kuDeTa kAramAM joDAyA che. ane sekanDa lephTenanTanA hoddo dharAve che. bannenA lekhA athavA anuvAdo prabhu jainanA AgaLanA akAmAM pragaTa thayA che. ApaNA samAjamAM aneka yuvaka yuvatIo lagnasaMbadhathI joDAya che, paNa jyAre phrAi samAna guNusaMskArarasaMpanna yuvaka yuvatI vacce lagnaghaTanA nirmANa thAya che tyAre ApaNu dila sahaja ha`pulakita bane che. bahuna tArA tathA bhAi ramaNalAlanuM yugala A prakAranuM che ane tethI
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-3-53 prabuddha jaina 'thamAMthI "ma paDe : arela che temanuM sahajIvana vizALa sAmAjika kSetre ane khAsa karIne sAhi- tyanA pradeze anekavidha sevAo ApanAruM nIvaDaze evI AzA ApaNuM citta seve che. temane antaranI aneka zubhecchAo che. vienA zAtipariSadra ane razIAne uDate pravAsa' " tA. 25-2-53 budhavAranA roja zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA Azraya nIce saMdhanA kAryAlayamAM yojAyelI eka jAhera sabhAmAM jANItA kaLAkAra zrI ravizaMkara mahAzaMkara rAvaLane uparanA viSayamAM eka vArtAlApa goThavavAmAM Avyo hato. cIna khAte ezIAnA dezanI eka zAtipariSad gata varSanA okaTobara mAsanI bIjI tArIkhathI 12 mI tArIkha sudhI bharavAmAM AvI hatI. e ja dharaNe akhila vizvanI eka zAnita pariSada vIenA khAte gayA DIseMbara mAsanI 12 mI thI 20 mI tArIkha sudhI javAmAM AvI hatI. A pariSadamAM hiMdanA je keTalAka bhAI bahenoe bhAga lIdhe hati temAM zrI ravizaMkara mahAzaMkara rAvaLa eka hatA. teo ahiMthI DIseMbaranI navamI tArIkhe vienA javA upaDayA hatA ane upara jaNAvyA mujaba tyAMnI zAnti paripadane kAryakrama pUruM karyA bAda mitramaMDaLI sAthe sIdhA sevIyeTa razIonA pATanagara mekke pahoMcyA hatA ane tyAMthI lenInazrADa, selInagrADa, joI AnuM pATanagara TrIphalIsa tema ja bIjA keTalAM anya sthaLenI temaNe mulAkAta lIdhI hatI. ane e rIte razIomAM temaNe eka mahIne gALyo hato. upara jaNAvela vArtAlApa dara miyAna temaNe zAnti pariSadane hetu svarUpa tema ja temAM thayelA kAmakAjano khyAla Apyo hato ane tyAra pachI razIAnA adyatanuM navanirmANanI aneka bAjuonI temaNe AlocanA karI hatI. tyAMnI kaLA, zilpa, ijenerI kuzaLatA, bAMdhakAmanI bhavyatA, bALakeLavaNInI mugdha kare tevI vyavasthA, audyogika siddhio, prajAnI sukhamayatA ane nirAmayatA, strIonI zakitamattA ane prajAnI udyogaparAyatA-AvI aneka bAbato temaNe bahu sundara rIte raju karI hatI. lagabhaga 1 kalAka temano vArtAlApa cAlyo hato ane saMghanuM kAryAlaya zretAothI khIcokhIca bharAI gayuM hatuM . je kutuhalathI tyAM sau koI ekaThA thayA hatA te kutulane temaNe aneka avanavI vigate vaDe tRpta karyuM hatuM ane ApaNA dezamAM AvA ja prakAranI koI navaracanA nirmANa karavA temaNe tAsamudAyane preraNuM ApI hatI. jaina darzana: lekhaka muni nyAyavijayajI, prakAzaka: zrI hemacaMdrAcArya jaina sabhA, pATaNa, uttara gujarAta, kIMmata rU. 3. Aje jaina dharma viSe sAmAnya mAhitI meLavavAnI ziSTa samAjamAM jijJAsA dina pratidina vadhatI rahI che. evA samaye muni nyAyavijayajIvaMcita jaina darzananI A saMdhita paTakhaMDAbhaka navamI AvRtti eka bahu upayogI graMthanI beTa pUrI pADe che A graMthanI traNa cAra vizeSatAo khAsa dhyAna kheMce tevI che. - 1 muni nyAyavijayajI jaina che. mR. saMpradAyanA eka sAdhu che ema chatAM AkhuM pustaka koI paNuM sa pradAya abhinivezathI mukata che, eTaluM ja nahi paNa jainetara prasannatApUrvaka A graMtha vAMcI zake ane jainadharma viSe pramANabhUta mAhitI meLavI zake evI taTasthatAne muni nyAyavijayajInA nirUpaNamAM ApaNane anu bhava thAya che.' * 2 muni nyAyavijayajInI lekhanazailI rasAla, pravAhAtmaka { tema ja atyanta vizada che. game tevA viSayane paNa pitAnA lAkSaNika vizada nirUpaNa vaDe teo sahajegamya banAvI zake che. A uparAMta keI paNa muddo samajAvavA mATe teo jAtajAtanA gharagaththu dRSTAMte raju kare che ane e rIte A muddo teo khUba sugama banAve che. 3 temanI bhASA paNa sAdI ane saraLa ane rocaka che. koI paNa ThekANe pitAnuM pAMDitya dekhADavAno temane moha nathI. ' ja temanuM jaina dharmanuM jJAna uparachaluM nathI. temanuM vAMcana vizALa che, avagAhana uMDuM che. A kAraNe ATalA nAnA graMthamAM zuM ApavuM ane zuM na ApavuM e muMjhavaNa teo anubhavatA hoya ema A TuMka karavA dhArela chatAM kAMIka lAMbo banI gayela graMtha uparathI mAluma paDe che. jaina dharma viSe kutuhala dharAvanArane A graMthamAMthI jarUrI mAhitI prApta thAya che; jaina dharmanA jANukAranAM matavyo A graMthanA vAMcanathI vadhAre spaSTa thAya che. A graMthamAM rahelI eka truTine khAsa ullekha karavo jarUrI che. keTalIka bAbatonuM A graMthamAM jyAM tyAM punarAvartana thayeluM mAluma paDe che. e punarAvartana have pachInI AvRttimAM dUra karavAmAM Avaze ane tema ja pramANamAM keTalAka ochI agatyanA muddAonuM vivecana kamI karavAmAM Avaze te jaina dharmanI saMkSepamAM purI ane pramANabhUta mAhItI Apata A graMtha banaze. anekAntanA nirUpaNamAM keTaleka ThekANe meLa besato na hoya tyAM meLa besADavAne athavA te jarUrI karatAM vadhAre paDato samanvaya karavAno prayatna najare paDe che. te vibhAga paNa punaH saMzodhana mAMge che. AvI kaMI kaMI truTio chatAM aMdagIbharanA abhyAsa ane avagAhananA phaLarUpa A jainadarzananI navI saMzodhita AvRti ziSTa samAjanA AvakAra ane abhinaMdanane pAtra che. A prakAranA lekho ane pustaka pragaTa karIne jaina dharma viSe ane temAM rahelI aneka tAtvika bAbato viSe muni nyAyavijayajI vizALa janasamAjane sAcI mAhitI ane mArgadarzana ApatA rahe ane te viSe pracalita aneka bhramaNAone dUra karatA rahe ema ApaNe IcchIo. leka bhAratI ane grAmavidyApITha thoDA samayamAM AMbAlAnI najIkamAM ubhI thanAra loka bhAra tIne lagatuM vijJApana A aMkanA prAraMbhamAM pragaTa karavAmAM AvyuM che. AvI grAma vidyApITha ubhI karavAne gujarAta saurASTra bAjue pahelo prayatna che. AvI eka yA be vidyApITha dezanA anya vibhAgamAM ubhI thayelI che ane te paNa prAraMbhika sthitimAM che. Adhunika zikSaNa gAmaDAomAM vasatA prajAjanonA jIvana ane jarUriyAtane anurUpa bane ane e rIte upayogI grAmasevake pedA thAya . athavA te A rIte zikSita banelA prajAjane zahere tarapha deDI AvavAne badale jyAM temane janma ane uchera thayo hoya tyAM ja teo sthira thAya ane pitAnuM tema ja AsapAsanA lekenuM jIvana vikasAve e hetu A lokabhAratInA udbhava pAchaLa rahele che. lokabhAratIne lagatA vijJApana uparathI mAluma paDaze ke tenI yojanAmAM adyatana zikSaNanA viziSTa aMze inakAra nathI, paNa gAmaDAnA lokajIvananI samasyAo, khetI, grAmodyoga, sahakArI paddhatio vagere bAbatanA zikSaNa upara vizeSa bhAra mUkavAmAM Avyo che ane e rIte grAmajane pitAnA kAryakSetrane pahoMcI vaLavA mATe purepurA zakitasaMpanna vidyAsaMpanna bane e ya lokabhAratInA prajAne prerI rahyuM che. zrI nAnAbhAI bhaTTa jIvananA prAraMbhathI zikSaNanA kAryamAM joDAyelA che ane chellAM keTalAeka varSathI abalAmAM temanA pitAnA hAthe sthapAyela grAmadakSiNAmUrtinA mukhya preraka ane projaka tarIke kArya karI rahyA che. lekazikSaNa temanA satata cintana : tema ja parizIlana viSaya che. kALanA vahevA sAthe keLavaNIne lagatA ane saMbaMdhe temanI vicAraNuM paNa parivartana pAmatI ane vikAsa ,
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 sAdhatI rahI che ane e rIte Aje te vayovRddha hAvA chatAM vicAranA pradezamAM yathAzakita nityanUtana rahyA che. zrI manubhAi paMcALI Aje grAmadakSiNAmUrtinA saMcAlanane badhA bhAra upADI rahyA che. nAnAbhAI bhaTTanA teo varSAbharanA sahakA karyAM che, cintaka lekhaka ane tejasvI Ayojaka che. prastuta leAkabhAratInuM samasta AyAjana A e vyakitaonA sahacintananuM phaLa che. temaNe lAMkhA vakhatathI seveluM svapna Aje smRti manta banI rahyuM che. gujarAta, saurASTranA zrImAne temanI eTale ke leAkabhAratInI Arthika jarUriyAtane purI pADe ane Ama janatA zikSaNanA kSetramAM zarU thatA A navA sAhasane antarathI AvakAre apanAve e ja prAthanA ! paramAnaMda eka gabhIra bhUla mATe kSamAyAcanA pramuddha jainanA gayA a`kanI viSayasUcimAM eka gabhIra bhul thai gai che je mATe mAre zrI kastUrabhAI lAlabhAinI kSamA mAMgavAnI rahe che. gayA aMkanI prakAnAMdhamAM zrI kasturabhAI bAlAbhAI jhaverInI avasAna noMdha pragaTa karavAmAM AvI hatI. paNa tene lagatI viSayasUci jeNe taiyAra karI teNe zrI kasturabhAi bAlAbhAI khadale zrI kasturabhAi lAlabhAI lakhI nAMkhyu ane te mujaba chapAyuM. A viSayasUci game teNe taiyAra karI hAya paNa tenI javAbadArI mArI ja gaNAya ane tethI zrI kasturabhAi lAlabhAinI mAre. antarathI kSamA mAMgavAnI rahI. tuM mahA, alpa "#*** ****** !nk || 2 ApaNI cAlu leAkamAnyatA evI che ke kaI jIvatI vyakitanuM mRtyu thavAnI aphavA jo ubhI thAya te tenA pariNAme te jIvatI vyakitanuM AyuSya vadhe che te cira'jIvI ane che. AvI leAkamAnyA tAomAM sAdhAraNataH zraddhAnA abhAva hevA chatAM A lAkamAnyatAne svIkArI levAnuM mana thAya che ane e rIte zeTha kasturabhAi lAlabhAI ke jemanI sAthe eka yA anya khALatamAM aMgata game te matabheda hAya ema chatAM jee mAtra jaina samAjanA ja nahi paNa mahA gujarAtanA eka pratibhAzALI prajJAsaMpanna purUSa che ema kahevAmAM huM leza mAtra atizayAkita nathI karatA temane A mArI bhUla yA skhalanA dIrghAyuSI banavAmAM nimittarUpa thAya ane temanA hAthe rASTranI tema ja jaina samAjanI haju aneka sevAo nirmAMNu thatI rahe ema huM aMtarathI IcchuM chuM. taMtrI, prabuddha jaina ( chaMda : jhUlaNA ) aikaya tu mahAkAvya ne pakita huM tAharI, tuM mahAsindhu, huM bindu cheka, phUlanI mALa tu, huM kaLI, huM hira ! gIta tuM, sUra huM mAtra eka. huM-ura chatAM ha`tuM ekaya AnadamAMhe tvarAthI, kALu phahe alaga tu' mAharAthI ? tArUM tattva huM mArUM sattva tuM viSayasUci loka bhAratI (grAma vidyApI) pa'carSiya AyAjana De. indrane vidAyasanmAna prakIrNa nAMdha, eka Adaza yugala nirmANu, vienA zAnti pariSada ane razIonA uDatA pravAsa, jaina darzana, lokabhAratI ane grAma vidyApITha. yamunAttarI-ga MgAttarI tathA kailAsagirinAM daza na prabuddha jaina --gItA kApaDiyA kAMtilAla bhareADiyA paramAnada paramAnada puSTa 171 173 174 176 176 #!$ ++ tA. 1-4-53 yamunAttarI-gagAttarI tathA kailAsagirinAM darzana tA. 31-1-13 zanIvAranA rAja sAya'kALanA samaye muMbai jaina yuvaka saMdha taraphathI yamunettarI tathA gaMgAttarI ane kailAsa girinI yAtrAnAM ra'gIna citrapaTA batAvavA mATe bhulAbhAI desAi roDa upara AvelA zrI bhulAbhAI insTITayuTamAM saMghanA sabhya tathA nimayaMtrita mahemAnuM eka sa Mmelana yAjavAmAM AvyuM hatuM. sa Mdha pratye sadbhAva dharAvatA kha' zrI navanItabhAi pArekhanI maMDaLI 1950mAM kailAsanI yAtrAe gayelI ane temaNe prAraMbhathI te pAchA AvyA tyAM sudhInI kailAsanI eka raMgIna phIlma utArelI. tyArabhAda gayA varSe zrI navanItabhAi tathA temanAM mAtapitA janmottarI ane gaMgAttarInI yAtrAe gayelAM ane te yAtrAnI paNa bhAI navanItalAle suMdara DrIma pADelI. A banne citrapaTA saMdhanA sabhyone tAvavAnI mArI ghaNA vakhatanI icchA bhAizrI navanItabhAInA saujanyathI A vakhate pAra paDI ane upara jaNAvyA mujabanuM sa Mmelana yAjI zakAyu, A saMmelanamAM sadhanA adhikArIo tathA sabhyo uparAMta svAmI AnaMda, kAkAsAheba kAlelakara, zrI pepaTalAle govIMdalAla zAha, zrI rAmanArAyaNa pATheka, zrI DuMgarazI dharamazI saMpata, zrI sarAjakhahena caudha, zrI madhurIbahena desAI, zrI dhIrajalAla meAdI vagere aneka jANItA bhAibaheneA hAjara hatAM. prArabhamAM sadhanA maMtrI tarIke me raju thanArAM citrapaTA ane tenAM nirmAtA zrI navanItabhAInA thADA paricaya ApyA ane AvA suyeAga upasthita karavA mATe zrI navanItabhAInA, svAmI AnaMdanA tema ja zrI madhurIbahena desAInA AbhAra mAnyo. svAmI AnaMda je AjathI 40 varSa pahelAM himAlayanA tItha pradezonA pravAsa karI AvyA che ane kailAsanI paNu e samayamAM page cAlIne aneka sa'kaTA veThIne yAtrA karI AvyA che ane Aje paNa chellAM traNa cAra varSathI vadhunA mATA bhAga himAlayamAM ja kausAnI khAte gALe che, temaNe himAlayanI bhavyatAne ane zrI navanItabhAInI sAhasikatA tathA nisagapriyatAnA keTaleka khyAla Apyo ane have pachI je rAkSupratyakSa thavAnu hatu te mATe yogya vAtAvaraNu pedA karyuM. tyArabAda bhAIzrI navanItabhAie yamunAttarI ane gaMgAttarInA citrapaTathI zarUAta karI. AMkha sAme citrapaTa sarakavA lAgyuM ane navanItabhAI pasAra thatAM sthaLAnI ALakhANa ane samajutI ApavA lAgyA. A citrapaTa mukhathI haradvAra tarapha lai jatI TrenanA darzanathI zarU thAya che. haradvAranA 'harakI paiDI' nAmane gaMgAtaTa uparanA suMdara ghATa, RSikeza pAsenA lakSmaNa jhulA nAmanA gaMgAparanA leAkhaMDanA jhulatA pula ane gaMgA kinAre AveluM svargAzrama ApaNI AMkhe sAmethI pasAra thAya che ane ApaNe himAlayamAM praveza karIe chIe. AgaLa cAlatAM gaMgAkAMThe dharAsu' nAmanuM eka gAma Ave che. Aha' sudhI seA meTaro jAya che. pachI pagapALA rastA zarU thAya che. prathama yamunAttarInA mAge ApaNe AgaLa cAlIe chIe. yamunA kAMThe kAMThe cAlatAM ApaNe hanumAna caTTI ane mANDeya caTTI AgaLathI pasAra thaie chIe ane yamunAnA pravAhane kAMThe AvelA yamunA madira samIpa paheAMcIe chIe. ahiM garama pANInA kuMDA ApaNane jovA maLe che. A kuMDAmAMnA ekamAM snAna thai zake che te bIjo eka kuMDa vadhAre garama heIne temAM yAtrIo lugaDAnI thelImAM nAMkhIne cokhA baTATA pakavatA najare paDe che. A sthaLa eTale ke yamunAnuM prAdubhA~vasthAna lagabhaga 10000 TrITanI uMcAIe AveluM che. yamune ttarIne AkhAye rastA gaMgotrInA rastA karatAM jarA muzkela chatAM atyaMta ramaNIya ane sRSTIsaundaryAMthI bharelA che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jaina tA. 1-3-53 ahiMthI pAchA pharatAM yamunAnA kAMThe ga MgANI Ave che ane tyAMthI gagAttarI tarafa rastA kuMTAya che ane AgaLa cAlatAM prAraMbhamAM ApaNe uttarakAzI pahoMcIe chIe. A sthaLa gagA kAMThe sapATa khANumAM AveluM che. ahiM eka jhulatA pula tathA dharmazALA tema ja annakSetra paNa ApaNI najare paDe che. ghaNu' kharUM zItakALamAM gaMgAtrI jamaneAtrInA sAdhuo atre AvIne rahe che. gaMgA kAMThe kAMThe AgaLa cAlatAM manerI, bhaTavADI, gaMganANI, sukhIjhAlA vagere sthaLAmAMthI pasAra thaine ApaNe harasala paheAMcIe chIe. TIbeTanI sarahadanI najIka hovAthI A gAmamAM beTIA tema ja TImeTI loko Apa Nune jovA maLe che. AgaLa cAlatAM bhairava ghATInI vasamI caDhAi upara thaIne ApaNe gagAttarInA madira samIpa paheAMcIe chIe. A maMdira bhavya ane sapramANa lAge che, ahiM yAtrALuo gagAsnAna karatAM jovAmAM Ave che. ahiM varSoMthI vasatA suvikhyAta muni tapAvanajI, zrI kRSNAzramajI tema ja anya aneka santa sApurUSonAM ApaNune darzana thAya che. gaMgAjInAM mULa sudhI paheAMcavA mATe AthI paNa AgaLa javuM paDe che, je mAga ghaNA vikaTa DAya che. vastutaH mAga ja nathI. pattharonI girimALA uparathI mAga jAte ja karI levA paDe che ApaNA citrapaTa-nirmAtAne himapravAha tema ja snA zrIja'ALa'gatA ApaNe joIe chIe. rastAmAM maunIbAbAnI jhuMpaDI Ave che. dhIme dhIme AgaLa vadhatAM Akhare che gomukha eTale " gagAnA mULa " pAse ApaNe paheAMcIe chIe. himapravAhanA peAlANumAMthI eka nAnA sarakhA jaLapravAha cAlyuM Ave che, je AgaLa vadhatAM vadhatAM virATakAya gaMgAMnA bhavya pravAha ane che. A sthaLa 13000 pITanI uMcAIe AvyuM che. dhArmika zraddhA ane bhAvanAnI STie A sthaLa ati pavitra manAya che. asahya ThaMDI vacce A barapha samA zItaLa pravAhamAM snAna karIne kRtA'tA anubhavatA yAtrIone ApaNe nihALIe chIe. ahiM ApaNI sAme himAlaya peAtAnI purepurI bhavyatAmAM pragaTa thatA najare paDe che. traNe khAju himAcchAdita zikharA-bhAgIrathI parvatamALA, bhagupa thanI parvatamALA ane ziva lIMganu uttuMga zikhara-ApaNI AMkhAne ane manane mugdha banAve che. A zikharo sadAkALa himAcchAdita rahe che. yAtrIkA sAthe ApaNe citrapaTa jonArA paNa dhanyatA anubhavIne ahiMthI pAchA pharIe chIe ane gAmukhathI ga MgAttarI ane tyAMthI je mAge ahiM sudhI AvyA te ja mArge pAchA pharatAM haradvAra ApaNe paheAMcI jaIe chIe. jatAM tema ja AvatAM himAlayanuM bhavya sRSTisaundraya, bhISaNa jaLaprapAtA, himazikharAnI hAramALA, adbhuta vanarAjIe tejachAyAnAM avanavAM citrA, avaNu nIya sauMdaya ane sUryAstA-ApaNI AMkhA sAmethI pasAra thAya che ane apUrva raMgalIlA nIhALatAM ApaNe mukhainA samudrataTe AvelA eka makAnamAM eMsIne eka citrapaTa joi rahyA chIe-e vAstuvikatAne ApaNe e Di bhUlI jaIe chIe. Ama eka yAtrA purI thAya che ane bIjI yAtrA kailAsanI zarU thAya che. A yAtrA paNa ApaNe muMbaithI zarU karIe chIe ane AgrAnA tAjamahAlanAM punita darzana karIne chellu relve sTezana kAThagodAma samIpa ApaNe paheAMcIe chIe. tyAMthI 81 mAli basamAM besIne AbheArA paheAMcAya che. AmerA 1200 phITa uMcAIe AveluM eka jANItuM havA khAvAnuM mathaka che. AkSmArAnI bajAra, tyAMnuM zivAlaya vagere joIne ApaNe AgaLa vadhIe chIe. A vakhatanI ma`DaLI zrI navanItabhAi ane temanA traNa cAra mitrAnI banelI che ane temanI sAthe kailAsanA suparicita svAmI praNavAna daLa che. AhmArAthI khaccara upara pravAsa zarU thAya che. mArgamAM pahADI gAmaDAMo, TekarATekarInA DhALAva upara nirmANa 177 karavAmAM AvelAM pagathIgmA jevA khetarA, (terrace fields). cIDa, devadArU vagere vRkSAnAM ghIca jaMgala ApaNI AMkha sAmethI pasAra thAya che ane pahADI leAkavanane ApaNane kAMika khyAla Ave che. AkAza svaccha banI jAya che ane badrInAtha ( jene caukha'bhA'nA nAmathI oLakhavAmAM Ave che), na MdAtruTI, trizUla, nIMdAdevI, na MdAkATa pa McagruhdI, na'pA vagere suprasidhdha gaganacuMbI himazRgAnAM dana thAya che. mAga'mAM sarayu, rAmagaMgA vagere nadI pAra karavAmAM Ave che. AhmArAthI 90 mAIla dUra dhAracUlA gAma Ave che. te kAlI gaMgAnA kAMThe AveluM che. A nadInA sAme kAMThe nepAla rAjyanI sarahada AvelI che. A nadI upara eka doraDAnA pUla Ave che jene ALagavA bhAre vikaTa lAge che. ahi' lAka DAnA trIkALu cokaThAmAM goThavAyelA ane doraDA upara laTakatA ane e rIte pulane oLaMgatA navanItabhAIne ApaNe joie chIe. dhAraculAthI AgaLa pagapALA pravAsa zarU thAya che. rastAmAM najaga' te rAmAMcaka dhodha Ave che jenAM khaLakhaLa vahetAM pANI ApaNane jANe ke saMbhaLAtAM lAge che. rasto khUba sAMkaDA ane che. patamAM kArI kADhelA mArgomAMthI pravAsI pasAra thatA dekhAya che. boTa pradezanA vistAramAM thaIne 55 mAIla dUra garvAMga nAmanA gAmaDe A maMDaLI pahoMce che. bhAratanA sImADAnuM A chelluM gAma che, ahiM beTIA lakAne pApAka ane citravicitra bhAre vajanadAra rUpAnAM ApaNe ApaNu khAsa dhyAna kheMce che. gA~ gathI AgaLa cAlatAM lIpu-pAsa (ghATa) Ave che. A ghATa 16710 prITa uMco che. AMhe bhArata TImeTanI sarahada upara navanItabhAinA gAIDa sakramasiMha rASTradhvaja pharakAvatA najare paDe che ane ApaNA dilamAM zamAMca pedA kare che. TImeTamAM AgaLa cAlatAM pahelAM takalAkATa gAma Ave che, pachI guga gAma Ave che je gAmanA leka parvatanI guphAone ja dhara banAvIne vaselA che. rIbeTI leAkeA maMgAliyana jAtinA che. te bauddha dharmanA mahAyAna pathanA anuyAyI che ane temanA dhamagurUone lAmA' kahevAmAM Ave che. A lAmAemAM evA paNa lAmAe hAya che ke je pUrvajanmamAM paNa lAmA hatA evI TIbeTanA leAkeA temanA viSe mAnyatA dharAve che. Ane 'TullulAmA' kahevAmAM Ave che ane A lAmAone vadhAre AdaraNIya ane pUjanIya gaNavAmAM Ave che. A lAmAonAM ApaNane AgaLa cAlatAM dana thAya che. TIbeTI nRtyakAro, temanAM chUMdavAdana, yAkanA vALamAMthI banAvelA gAlIcA jevA jADA kApaDanA taMbu, lAkaDAnA bhujaMgaLAmAM pANI, mIThuM, mAkhaNa ane cA nAkhIne te bhuMgaLAne valAvatA ane e rIte cA taiyAra karatA TIkeTI strIpurUSo-A badhuM jotAM ApaNe kAI judI ja mAnavI - duniyAmAM praveza karyAM hAya ema lAge che. TIkeTanA bauddha maThIte " gompA " nAmathI oLakhavAmAM Ave che. A gAmpAemAM mukhya gaNAtA evA gompAe-simbIlIMga gompA ane khAcara gempA-ApaNI AMkha sAmethI pasAra thAya che ane te pradezanA dhArmi ka jInananI ApaNune jhAMkhI karAve che. have ApaNe rAkSasatAlanA mArga tarapha vaLIe chIe. rastAmAM himAcchAdita gurthAMmAMdhAta parvata Ave che. jenI uMcAI lagabhaga 25400 kITa che. AgaLa cAlatAM thallA-deAMgalA ane gurlAlA A nAmanA be ghATamAMthI pravAsIone pasAra thavu paDe che. AmAMthI bahAra nIkaLatAM 14900 prITanI uMcAI upara AveluM rAkSasatAla ( tAla eTale taLAva ) nAmanuM eka vizALa sarAvara Ave che. kiMvadantI pramANe ahiM rAkSasonA rAjA rAvaNe tapa kareluM e uparathI A taLAvanuM rAkSasatAla' nAma paDela che. teneA vistAra 150 corasa mAIlanA che. ane tenA vizALa jaLapaTamAM be nAnA dvipa AvelA che. samudranI nAnI A%0
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 ttisamA A sarevaramAM ApaNA pravAsI ene snAna karatA nihALIne ApaNI AMkhe prasanna thAya che. A badhA pradeza lagabhaga sapATa, ane jhaDapAna vinAnA sukA verAna ane mATA bhAge nirjana jevA lAge che. AgaLa cAlatAM kharakhAnAM' medAna oLaMgIne te daracina nAmanA gAma pAse pahoMce che. ahithI kailAsa parvatanI parikammA zarU thAya che. ApaNe have kailAsa patanI samIpa AvIne ubhA rahIe chIe. A lagabhaga triza AkAranA, bhavyatAnI paNa parAkASTA samA, gaganasukhI paryaMtanAM darzana karatAM ApaNuM mastaka namI paDe che, A parvatanI "cAi 22028 pITa che. tene hiMdue mahAdeva pArvatInA nivAsa sthAna tarIke oLakhe che ane baudhamI e bhagavAna buddha tathA 500 edhIsatve A parvatamAM vase che ema mAne che. ane tethI ubhayadharmIe A sthaLane jagatanA sarvAM tama tI tarIke lekhe che ane uMDA bhikatabhAvathI AkaryAMne aneka lA A sthaLe Ave che ane tenI parikammA karavAmAM jIvananI dhanyatA kalpe che. kailAsanI pradakSiNA 32 mAilanI che. A pari kammA purI karatAM sAdhAraNa yAtrALune traNa divasa lAge che. bauddha dharmIonI pradakSiNA karavAnI rIta vaLI judA ja prakAranI che. te sASTAMga daMDavat karatAM karatAM AgaLa vadhe che ane e rIte pradakSiNA karatAM temane traNathI cAra aThThavADIA lAge che. jaina graMthamAM aSTApada patanA ullekha Ave che. ane te himAlayamAM ja pratiSTita hAvAnI mAnyatA che. jeneAnA prathama tIrthaMkara bhagavAna AdinAtha athavA rUpabhadevanI nirvANabhUmi tarIke aSTApadanuM varNana karavAmAM Avela che. jainenu aSTApada tItha eTale A kailAsa pata ja che evI paNa mAnyatA pravarte che. A rIte kailAsane sa A dharmAMnA mahattama tIrtha tarIke ApaNe kahI zakIe chIe. kailAsanu TIbeTI nAma 'ka garimpe' che' jenA atha himaratna thAya che. yuddha jaina A kailAsanI parikammA zarU karatAM zarUAtamAM serazuMga ' nAmanu sthaLa Ave che, jyAMdara vaizAkhI pUrNimA (bhagavAna mudhdhanA janmadina, edhiprAptidina ane nirvANadina) e dhvajasta Mbha ume karavAmAM Ave che. dhvajasta'bha dUra dUrathI najara paDe che. tyAMthI saheja AgaLa cAlatAM nyanarI gAmpA' Ave che. jema jema AgaLa vadhIe chIe tema tema kailAsa judA judA daSTikANathI jovA maLe che. prathama naiRtya taraphathI pachI pazcima bAjuethI, pachI vAyavya dizAethI, cheka AgaLa uttara taraphathI-ema hIrAnA judA judA pAsA zvetAM ApaNane jema navA navA teja ane rUpanuM darzIna thAya che tevI rIte kailAsane bhinna bhinna bAjuethI nIrakhatAM "vaze no cAvavAmUvaita tavela parramIyatAyAH " nI jema navanavIna sonda nA-bhavyatAne addabhutatAnA-ApaNune anubhava thAya che ane vismayanI 'kAi avaNaeNnIya lAgaNI ApaNA cittane AvarI le che. uttara bAjue 'virajIka gompA' Avela che. tyAMthI pUrva dizA tarapha jatAM dAlmalA ghATa Ave che jenI ucAi 18600 phITa che. tyAMthI jarA nIce utaratAM gaurIkuMDa (18400 phITa) Ave che. A kuMDanA pANInuM uparanuM paDa barapha thai gayelu hoya che je teDIne nIcenA sphaTIkazA jaLamAM ApaNA yAtrikAne snAna karatAM ApaNe nihAchIe chIe ane vismaya tema ja AnaMda anubhavIe chIe. tA. 13-53 parikammAnI mAnasarAvaranA snAnathI paripUrti thatI lAge che, A sarAvaranA vistAra 200 corasa mAIlanA che ane tenA kinArA samudra jevA uchaLatA taragAthI daidipyamAna lAge che chatAM jaLa atIva ni`La che. A sarovaranu TIbeTI nAma che-mavama' che. A sarovaramAM dhrujatA dhrujatA chatAM paNa dharAIdharAIne snAna karatA ApaNA yAtrikA navanItabhAI, raNacheDabhAi vagere tema ja kAMThe besIne havana karatI sAmaDaLIe ApaNI najare paDe che huM gAlDe gempA uparathI mAnasarAvarane vizALa jaLapaTa ane pazcAd bhUmikAmAM kailAsanu uttu Mga zikhara sAyakALanA AchA banatA tejamAM krAi judI ja bhavyatAne anubhava karAve che. pAchA karatAM gurthAMmAMdhAtAnAM punaH dana thAya che. takalAkoTa gAma pasAra thAya che. yAtrIkA have rastA thoDA chAkale che, TIkara pAsa (17200 TrITa) ALagIne teo nepAlamAM dAkhala thAya che. nepAlanu leAkajIvana ane te pradezanA bhinna bhinna dRSya jotAM jotAM ApaNe gA~ga thaI pAtra AbheArA AvI paheAMcIe chIe ane tyAMthI kAthAdAma pahoMcatAM citrapaTadvArA zarU karelI ApaNI kailAsanI yAtrA purI thAya che. gaurIkuMDathI utarIne AgaLa cAlatAM mAnasarovara Ave che. Ane keTalAka mAnasasarAvaranA nAmathI eLakhe che. rAmalakSmaNa athavA to bAhubaLI ane bharata mAphaka kailAsa sAthe mAnasarAvara ApaNI kalpanAmAM kaMi kALathI joDAyelu che ane tethI kailAsanI kudaratanI anupama bhavyatAnA anupAnathI tRpta banelA samIlita bhAIbaheneAnA dilamAM ramI rahelI kRtakRtyatAnI lAgaNIne saunI vatI kAkAsAheba kAlelakare vyakata karI ane AvA citrapaTA joine sa MtoSa na mAnatAM navanItabhAi mAka zakaya hoya te saukAe AvAM sthaLee pravAsa karavA joie ane te AjakAlanA amerikana pravAsIe mAphaka uDatI rIte nahi paNa uMDI dhaniSTAthI, AtmazudhdhinI bhAvanAthI, aMtamu kha banIne jIvananAM trikAlAkhAdhita satyA zeAdhavAnI anubhavavAnI vRttithI, anaMta tattva sAthe ane temAM rahelA anaMta saudaya sAthe tAdAtmya anubhavavAnI ekarUpa banavAnI jhaMkhanApUrvaka pravAsa karavA joIe ane sAcA atha'mAM yAtrika banavuM joIe - A Aza yanAM temanAM preraNAvacA vaDe -tejita khaneluM A subhaga sa Mmelana ga MgAttarI tathA kailAsanAM A vividhavI citrapaTAnA nirmAtA ane dazyaka zrI navanItabhAi viSe buddhi anubhavatuM, kailAsanA dAnane manamAM raTatu raTatuM visarjita thayu. paramAnada sabanA sabhyA joga sabanA sabhyanA jJAnamAM vRddhi thAya, dezanA vizALa kSetramAM kAya karI rahelA vidvAne, vicArakA ane cintAne paricaya thAya, sabhyo vacce paraspara saMparka vadhe e hetuthI zrI mukharjI jaina yuvaka saMdha taraphathI eka yA khIjA sthaLe avAranavAra nAnI meTI sabhAo-sa Mmelane gADhavavAmAM Ave che ane e viSenI jAherAta pramuddha jainamAM tema ja te rIte zakaya na hoya tyAre dainika chApAemAM ApavAmAM Ave che. A sabhAnI khakhkhara sadhanA dareka sabhyane vyakitagata ApavAnuM kharacALa hoIne dara vakhate zakaya nathI hatu. mahInAmAM eka athavA e sa Mmelane bharatA rahevuM ane tene lAbha jyAre jyAre zakaya hoya tyAre tyAre jAhera janatAne paNa ApatA rahevuM evI amArI dhAraNA che. saMdhanA Azraya nIce yAjAtI AvI sabhAenI jAherAte prabuddha jainamAM tema ja cAlu dainika patromAM jotA rahevA saMdhanA sabhyone vinaMti che. lavAjama A uparAMta saMghanu navuM varSa zarU thayAne sADA cAra mahInA thayA AvyA che chatAM ghaNA sabhyAnAM vArSika (rU. 5) haju sudhI AvyA nathI. A sabaMdhe yAdI mekalavAmAM Avaze. te yAdI mujab pAtapotAnuM lavAjama saMdhanA kAryAlayamAM vinA vilaMbe bharI javA te te sabhyAne vinaMti che. strIo, mukhai jaina yuvaka sA zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, mudraNusthAna : cadra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI rADa, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. muMbai, 2.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa : 14 aMkaH rara zrI muMkhaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbai : 15 mArca 1953, ravivAra rajIsTarDa na.bha.4266 vArSika lavAjama rUpiyA 4 cAMDila sarvodaya sa Mmelana vinAbAjInu uddedhana (bihAra mAnabhrama jIllAmAM AveluM cAMrDila gAma ke jyAM hAla zrI vinAbA vase che tyAM cAlu mAsanI tA, 7 thI 9 sudhI pAMcamuM sarvocca samelana ejara vAmAM AvyuM hatuM, e samelanamAM rAjasthAnanA AgevAna kregresI kAryakartA zrI gAkulabhAi dolatarAma bhaTTa bhAga lIdhe| hatA. temaNe e sa'melananI keTalIka vigata pahelA hAtArUpe cAlatA samelane prabuddha jaina mATe mekalI ApI che je sAbhAra nIce pragaTa karavAmAM Ave che, AnA bIntra hatA AvatA akamAM rajI karavAmAM Avaze. taMtrI) ekara bhUmi ApaNe dhArela samaya maryAdAmAM na meLavI zakIe to ApaNe jIvavAno hakakadAra nathI; ApaNuM pANI marI gayuM samajavu. vagere vagere. vineALAjI jyAre jyAre khele che tyAre RcA uccAratA lAge che ane teo khelavA khAtara khelatA nathI pazu hRdayamAMthI je nAdabrahma uThe che te ApaNane sAMbhaLAtA hAya tevuM jaNAya che, racanAtmaka kArya, sarakAra, sattA vagerenuM vizleSaNu emaNe karyuM. pU. bApujI jIvatA hatA tyAre jyAM jyAM gAMdhI sevA sa Mdhanu vArSika adhivezana maLatuM hatuM tyAM tyAM mukhyatve gAMdhIjInI hAjarIte kAraNe mAnavamaherAmaNu ulaTatA rahetA hatA ane kayAreka kayAreka ema thatu hatu ke kaoNMgresa adhivezananI sarasAi thai rahI che athavA to koMgrasanuM sthAna gAMdhI sevA saMdha levAnu che. evA tA~ kutarkA ja hatA. gAMdhIjInA dehavilaya pachI sarvAMya samAjanI baMdhanamukata racanA thai ane tenAM saMmelanA jude jude sthaLe thavA lAgyAM. sevAgrAma, rAu, zivarAmapallI, sevApurImAM agAunAM cAra samelana thayAM. A veLAnuM pAMcamuM saMmelana cAMDila (bihAranA mAnama jIllAmAM ) tA. 7 thI 9 sudhInuM yojavAmAM Avyu hatuM. A gAme tA Akasmika ja sa Mmelana thaI rahyuM hatuM, kAraNa ke minebAjInI bhUdAnayAtrA emanI mAMdagIne kAraNe aMhi ja TakI gai hatI ane tee jyAM heAya tyAMja saMmelana bharAvuM joIe, kAraNa ke Aje temanAmAM ane temanI AsapAsa ja preraka vAtAvaraNu jamAvavAnI ane jAmavAnI anukULatA hAya che. jyAM pU. gAMdhIjI hatA tyAM jamadhaTa hatA, jyAM paMDita javAhiralAlajI jAya tyAM mAnavasamAja hIlAne caDhe ane jyAM "saMta vineAkhA jAya, rahe, khele tyAM AzA, preraNA ne kALapurUSane navasa Mdeza saMbhaLAya, janataMtranA jamAnA bhale hAya, paNa A taMtrane! vAhaka paNa eka jana-vizeSa hoya che ane tethI amuka amuka vyakita-vizeSanI, leAkeAttara purUSanI ANu pravate ja che. tenA cAMDila samelananA Araba eka rIte to tA. 4-3-53 thI thayo ke jyAre bhAratavarSanAM katAi mALAnuM vivarazu rajU thayuM. te veLAe sata vinAkhAe je udgAra kADhayA temAM saue alaga alaga pukhtapAtAnI nAnI nAnI racanAtmaka pravRttieAmAM lIna na thatAM ekAgracita 'bhUdAnapravRttimAM lAgI javAnI hAkala karI. tA. 5-3-53 ne dine bhUdAnapravRtti prAMte prAMte kevI rIte cAlI rahI che ahevAlA, prAMtusa yAjAe sa MkSepamAM bhUdAnamAM kAma karanArAo samakSa rAkhyA; tathA bhaviSyamAM eTale ke AvatA eka vadhumAM eprila 1954 pahelAM samagra dezamAM 25 lAkha ekara bhUmidAnamAM bhegI karavAnI temane pAra pADavAnI kaTibaddhatA dAkhavI, kAya muzkela che, thayuM che tenA pramANamAM (a'kagaNitanI rIte) dhArelI muddatamAM purU na thaI zake. paratu zradhdhALe tathA dhirakRpAe purU karavAnI hiMmata saMyojakAe dAkhavI. A praMsage paNa vinAbAjIe dAna-pravRttinuM hArda samajAvyuM, bhAratanA bhaviSyanuM ane 1 vedama vreAthI tathA tulasIceApAthI 8-8aa nA samUhakAMtaNa pachI cA~sa dhanA dhIrena mAmadArane sa Mmelana sthAne besADavAmAM AvyA. svAgatabhASaNa thayuM; utkalanA tapasvI gepabApue nAnA sarakhA pradarzananuM udadhATana--bhASaNa karyuM. pramukha dhIrenabhAie pAMcasAta vAkrayAmAM ja potAnu prAraMbhika bhASaNa karIne kahyu ke AzA ane citra dADo tathA ekAgratA upara jora daine kahyu ke, 25 lAkha, kALapurUSanI vacce ApaNe chIe. kALapurUSanuM AvAhana thaI rahyu tA. 6ThThI mArce sa sevAsaMghanI sabhA thaI te khAnagI hatI eTale temAM thayela vAtacIteAnI vIgatA huM lakhIza nahi paraMtu tenA sArabhAgavata mAnapatranA pratinidhioe ahiM tahiMthI bhegA karIne samAcAra sphukAne Apyo ja haze. samelananA AraMbha tA. 7 mI mArce savAranA sAdA evA vizALa maMDapamAM samelanane Arabha thAya che, saMmelananI vyAsapIThe nAnIsarakhI, eka grAmakuMbhAranI racanA hatI; sAva sAdI gAmaDIyaNa potAnA ghera ujavAtA kASTha utsava prasaMge sAlavRkSa cItare, e bAju na oLakhAya tevA popaTA hAya evu e ekalu ja rekhAMkana kAM ane kAMgresa adhivezananI zobhA kayAM ? nivAsasthAne, rasADuM, kAryAlayA, pANInI vyavasthA, vageremAM grAmabhAva hato, kayAMka karyAMka to grAmyabhAva hatA, paNa enI carcAmAM utaravAnI jarUra nathI, kAraNa ke A te AvI paDayu eTale cANDala samelanasthaLa, anya; chatAMya cANDilane jotAM vyavasthA sArI kahevAya, bhale nhAvA dhAvAnI agavaDa naDI, cekhAmAM kAMkarA khAvA paDayA, hAthe daLela leTamAM navI dhaTIonI tathA vagaravINela ghauMnI kAMkarI AvatI hatI, chatAMya nAnA sarakhA cANDile Avela bhAra khAkhAne mATe (vitAkhAjIne khAkhA kahIne melAve che) upADI lIdhA. bihAravatI svAgata karatAM zrI, lakSmIbAmue sAcu ja kahyuM hatuM ke guNa, sagavaDa dekhA te izvaranI dena che, doSane agavaDa jIe te manuSyakRta amArA che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 prabuddha jaina che, rakhe ApaNe pAchA paDIe. theADAMka pazu mA~grAhI AvAM vacaneAe zreAtRvaga mAM prANasaMcAra karI dIdhA hatA. sava sevA saMdha tathA sarvediya saMmelananA nRtAMta zrI. zaMkararAva deva rajU karyAM (vAMcyA nahi). mAtra sva. kioAralAla mazarUvALAneA bhAvapUrNa ullekha karyAM. samelana mATe khAsa padhArela pU. rAjeMdrakhAqhue AziSavacanA kahyAM ane aMtamAM saMta vinAbAnu pravacana thayuM. sau kAgane DALe enI rAha bhALatA hatA. vineAkhAjIe dhIragaMbhIra vANImAM zarUAta karI : * 6 kizAralAlabhAI...... paNa pUjya kizAralAlabhAinA smaraNathI AraMbha karavA cAhu chuM. je mahAna kAya izvare mane soMpyuM che ane jenI dIkSA izvara ane janatAnI sanmukha meM' lIdhI che te kAmamAM teo lIna rahetA teo zarIre dubaLA hatA ethI teA skula kama jhAjhAM karI zakatA nahi, paNa kama na karI zakavAnI sthitimAM paNa keTakeTaluM mahAna kAya thaI zake che te temaNe dAkhayuM ... hatuM jenA hRdaya ni`la hoya che jemanAmAMthI zvira kRpAthI rAgadveSa lupta thayA hoya che tevA manuSyA bahu ja ochA maLe che. AvI virala vyakitamAM kizAralAlabhAinI gaNanA huM karU chuM. bApujI pachI amane emane Azraya hatA ane teeA peAtAnA sahaja saujanyathI amane nabhAvI--saMbhALI letA hatA. ATalI zakita amArAmAMthI kAinAmAM prakaTa thai nathI. "e mATe emane abhAva mane khaTake che. e achatanI pUrti ame parasparanA sadbhAvathI karI zakIe chIe.'' "A puNyasmaraNuM pachI sauMdaya saMmelana eTale zuM, ene kAkrama zu' vagere batAvyuM. "ApaNe eka kArya kartAnI jamAta chIe,***** bhara kAma karIne ApaNe eka ThekANe nArAyaNane samarpaNa karavA bhegA thaIe chIe ane bIjA vanA kAryanI preraNA laine jaie chIe.........kAya paddhati, kAryakrama ane kArya racanA A traNa muddAne vicAra ApaNe karavA joie, ApaNe duniyAnA kAi paNa khUNAmAM kAM na beThA hAie paNa duniyAmAM zuM cAlI rahyuM che tenA upara najhara rAkhyA vinA kAma nahi cAle. duniyAmAM navAM khaLA kAma karI rahyAM che. e navA pravAhe vahevA lAgyA che, e kalpanA ane bhAvanA vacce sa'dha' cAlI rahyA che. enuM dhyAna rAkhIne ApaNe sattata jAgrata rahIne nAnuM pagaluM paNa bharavuM joie. samyaSTi vagaranuM kA~ AMdhaLuM jAi jAya che mATe duniyAnI dazAnu avalAkana karatA rahevu joIe. Aje duniyA caMcaLa avasthAmAM che eTale ke sphoTaka dazA che. kaI kaI uthalapAthalanA saMbhava che; ApaNe kaMi nathI kahI zakatA ke kayAre zuM thaze............ AvI asthira dazA duniyAnI che.ApaNA pU rAjeMdrakhAyunA mAna netA paDita neharUne hiMsAmAM vizvAsa nathI, chatAMye evI paristhiti che ke sainya rAkhavuM, vadhAravuM tathA sazakata karavAnI javAbadArI levI paDe . che, AvI vicitra paristhiti che. " zraddhA eka vastu upara che evA AbhAsa thAya che ane kriyA bIjA ja prakAranI karavI paDe che..' sarvodaya samAja e patha na ane, janazakita e ja Akhare kAma AvavALI vastu che, vicArazAsana, ketu vibhAjana vagere viSayeAnuM eTaluM badhuM vizada darzana pravacanamAM hatuM ke kharI rIte e 1957 sudhI eka kAryakrama hatA; kAie ene sarvodaya samAjanuM vaiSaNApatra kahyuM. A AkhuyaeN pravacana* mananazIla hevAthI vAcAe te vAMcI levu' te e. tA. 7 mIe bapeAranA tathA tA. 8 mI me savAranA 11 sudhI judA judA bhAIhenAe potapAtAnA anubhave sa`bhaLAvyA. *A AkhuM pravacana AgAmI aMkamAM kramazaH pragaTa karavAmAM Avaze trI tA. 15-3-17 AvI traNa traNa miniTAnI vArtAmAMthI vizeSa zuM maLe ? paNa AvanAramAMnA keTalAkane sopa thAya ke te melyA. viSayAMtara, paNa thayA ja kare. paNa sahiSNu sauMdaya samAje sava sAMbhaLavu rahyuM. tA. 7 mI e sAMje zrI. jayaprakAza nArAyaNe bhUdAnapravRttimAM pUNa vizvAsa jAhera karyAM. vineAkhAjInA teo bhakata banyA che, e jANavA maLyuM tathA vadhAremAM vadhAre bhUmi (Ceiling) rAkhavA aMgenI vAtA bhayAvahuM che--vineAkhAjInA mata sAthe teo maLatA thayA. emanuM bhASaNa Tu' muddAsaranuM spaSTa hRdayaMgama hatu. varSAM mahilAzramanI heneAnI TALI gayA chaThThAmAM kAme gai hatI. temaNe peAtAnA mIThA anubhavA saMbhaLAvyA ane A bALAoe je adbhuta kAya vinebAjInA AzIrvAdathAM karyu che te - sAMbhaLavAmAM AnaMda AvatA hatA. emaNe potAnAM bhajanedvArA paNa sarasa vAtAvaraNa utpanna karyu" jaNAyuM. A bALAonA tathA vinekhAjInI paricarcAmAM rahetI haiAnAnA anubhavaSeAla utsAha ne AnaMdapreraka hatA." krAntisa'dezanAM mahendrone samitrAe dekhAvA lAgyAM. kAkA kAlelakare AThamInI khapeAranI beThakane upasaMhAra karI harijana, girijana ( Schedueled Tribes, Hill Tribes, Backward Classes mATenA ema zabda) tathA strIjana e traNa aMtya (pachAta) che, tethI temanA udhdhAra atyAya eTale ke sarvodaya. bhRmijana, pachAtakAmapa'ca vagere vAtA dvArA pAMDityapUrNa pravacanathI bhUdAnapravRttine AgaLa vadhAravAnI preraNA kAkAe ApI. apUrNa gAkulabhAi daulatarAma bhaTTa nUtana cIna zrI muMbhai jaina yuvaka sabra tathA inDA-cAinA phrenDazIpa eseAzIezananA sayukta upakrame tA. 18-3-53 budhavAranA roja sAMjanA 6-15 vAgye . bhAratIya vidyAbhavananA gItA heAlamAM muMbai sarakAranA majurapradhAna zrI zAMtilAla harajIvanadAsa zAhanA pramukhapaNA nIce jANItA kavi tathA vivecaka zrI umAzaMkara joSI nUtana cIna'upara jAhera vyAkhyAna Apaze. A vyAkhyAnA lAbha levA sarve sabhyAne vinati che. maMtrIe, sukhaI jaina yuvaka sadha zrI prabhudAsa paTavArInu sadha taraphathI sanmAna zrI mu'bai jaina yuvaka saMdha taraphathI tAjetaramAM priya"vadA nAmanI 13 varSanI che.karIne dIkSA apAtI aTakAvavAmAM saphaLatA meLavanAra amadAvAdanA jANItA sAmAjika kAya kartA evAkeTa zrI prabhudAsa paTavArInuM tA. 25-3-53 budhavAranA roja sAMjanA 6-30 vAgye dhanajI sTrITamAM AvelA saMdhanA kAryAlayamAM jAhera sanmAna karvAmAM Avaze. A prasaMge bALadIkSA upara kAyadAnA pratiba'dha mUkavAnI jarUriyAta viSe carcA karavAmAM Avaze. sarve sabhyAne vakhatasara hAjara rahevA vinaMti che. ma`trIe, muMbai jaina yuvaka saba prabudhdha jainanA vAMcakAne Apa jANatA haze ke prabuddha jainanuM saMcAlana ane sapAdana cokakasa Adaza ane bhAvanAne anulakSIne karavAmAM Ave che ane te pratti pAchaLa muMbai jaina yuvaka saMdhane dara varSe sArI evI rakama joDavI paDe che. pramuddha jaina Apane AkaSI zakayuM hoya te Apa pote grAhaka na ho te grAhaka banIne ane grAhaka heA te bane teTalA navA grAhakA meLavI ApIne amArI Arthi cintA bane teTalI haLavI karazeA e ja vinaMti.-taMtrI, prabuddha jaina
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-3-53 prabuddha jaina bhAnuM kAraNa garIbI mAya che. ApaNA jaga lAkha va paMcavarSIya Ayojana... (4) ' AyojananI AvazyakatA - (gatAMkathI cAlu) ApaNe AgaLa joI gayA tema AyojananI AkharI janA AmadAnI 1955-56mAM rUA. 10,000 karoDanI thaze. eTale A pAchaLa rUA. 2069 karoDano kula kharca thavAno che. te kharca thayA paMcavarSIya gALAmAM temAM lagabhaga 11-12 TakA vadhAro thaze. pachI ApaNA samagra arthataMtrane ane tenA judA judA vibhAgone ApaNI mUDInI bacatanA AMkaDAo paNa acakakasa che, paNu ane vargone rokakasa rIte zuM zuM phAyadAo-sIdhI ke ADakatarA-thaze 450 karoDanI bacata je ApaNe gaNIe te 1955-56mAM temAM tenI gaNatrI karavI sahelI nathI. sauthI moTAmAM moTI muzkelI te e 50 TakAno vadhAro thaze. A gatie ApaNI mAthAdITha Avaka che ke bhArata jevA jabarajasta bhaugolika vistAravALA dezamAM Ave atyAre je che te bamaNI karavA sArU ApaNe 1977 sudhI eTale janane amalI banAvavAnuM che; ApaNe tyAM lokazAhI che-saramutyAra- lagabhaga 77 varSa vadhu vATa jovI paDaze ane te vakhate 1950-51 nI zAhI nathI; prAdezika sarakAra ane kendranI sarakAre vacce badhA sapATI karatAM vaparAzanI sapATImAM lagabhaga 13/4 gaNo vadhAre savAla, paratve soe se TakA sarakhuM dRSTibiMdu, utsAha ane thayo haze. A badhA prayatnonI asara arthataMtra upara-dezanI kAryakSamatA rahetI nathI; vahIvaTI taMtrane, lokone ane judA judA rojagArI upara paNa thaze ane vadhu lokone rojI maLaze ane virUddha hitone dezanA hitane arthe samasta dezanI samazyAone bekArInuM pramANa khUba ghaTaze. jemake, moTA ane nAnA udyoge lagabhaga samajatAM ane tene anukuLa thavA zIkhavAnuM che. kAgaLa upara bIjA cAra lAkha mANasone rojI Apaze, vIjaLIka kArakhAnAo saMpUrNa dekhAtI vigato ane dhyeyo amalI banAvatAM muzkelIo ane naheronA bAMdhakAma vadhu rAA lAkha lokone kAma Apaze. ane muMjhavaNeno sAmano karavo paDe che, vakhata khevo paDe che ane AvI rIte khetIvADInA kArya aMge vistAra thavAthI 1955-56mAM jeTalo kharca thAya che tene badhe phAyado pahoMcADatA nathI. A te vadhu 14 lAkha lokene ja maLaze ane taLAva kuvA, baMdha ApaNI sAdI samajanI vAta che, jema ke, parIkSA vakhate vAMcavA vigerenA kAmamAM paNa ghaNA badhA leka rokAze. AvI rIte khANe mATe sAruM ane saMpUrNa TAImaTebala banAvavuM e eka vAta che vi.mAM, rastAo, kArakhAnA, sArvajanika ane khAnagI makAnanA ane te pramANe vAMcI zakAya che ke nahIM te bIjI vAta che. Ama chatAM bAMdhakAma vi.mAM, gRhaudyogamAM, sthAnika bAMdhakAma vi. bAbate aMge phakata khaMDanAtmaka TIkAone badale racanAtmaka sUcana karavAmAM Ave paNa lokone rojI maLaze. Ane aMdAja lagabhaga 60 lAkha vadhu ane AyojananI AvazyakatA nAnA-moTA, gAmaDAnA-zaheranA, lekene rojI maLavAno thAya che. ApaNuM arthataMtranI kSationuM garIba-amIra, kisAna-kAmadAra-udyogapati badhAnA hitamAM che ema pAyAnuM kAraNa garIbI ane bekArI che ane A praznane ukela samajavAmAM Ave ane tene anurUpa sarakAranI doravaNI ane vartana vAstavika rIte ane vyavahArU Dhabe Ayojana paMce sucavyo che. ekarAkhavAmAM Ave te ja kAyamI phAyado thaI zake. A take beMdha vAra Ayojana pragatinAM cakro gatimAna thAya pachI, zarUAtanA levI ghaTe ke phIDarezana opha iDiyana cembarsa opha komarsa enDa varSo pachI bAkInA varSomAM pragati ghaNI jhaDapI thAya che ane emAM InDasTrInI tAjetaramAM dilhI khAte bharAyelI vArSika sabhAmAM A trirAzI mAMDavI paDatI nathI. eTale, koI ema dalIla kare ke mAthA janAne utsAhabhera AvakAravAmAM AvI che ane tene saMpUrNa dITha Avaka bamaNI karavA je 30 varSa lAge te cevaDI karatAM ke ApavAno nirNaya jAhera karavAmAM Avyo che. Ano artha 120 varSa lAge e gaNatrI AyojananA arthazAstranI rIte barAbara e nathI thatuM ke badhI vigate sAthe A badhA saMmata che. paNa nathI. niyojana-yaMtra para ke kAbu che ane kevI rIte tene calAvAya Ayojana ahevAlanI janAne sarvasAmAnya AvakAra sAMpaDayo che enI upara ja badhe AdhAra rAkhavAmAM Ave che. e eka noMdhapAtra ane sUcaka hakIkata che. have anukuLa vAtAvaraNa khetIvADI, vIjaLIka baLa ane nahere aMge je kharca karaghaDI sarakAre tene utsAha ane joza TakAvavA joIe ane viAmAM AvanAra che tethI ghauM, cokhA, bAjarI vi. anAjanAM prajAjIvanamAM na prANa reDavA A niyojananA cakro gatimAna thAva utpAdanamAM 14 TakAno vadhAro, rUmAM 40 TakAno vadhAro, zaNumAM che tema sattAvAra-maMDaLoe sAbIta karI batAvavuM joIe. ghaNI 60 TakAno vadhAro, zeraDImAM 12 TakAne vadhAre ane telIbIAmAM vakhate pradhAnanA lAMbA lacaka TharAve ne bhASaNo karatAM tAbaDatoba 8 TakAno vadhAro-ema. utpAdana vadhaze ema mAnavAmAM AvyuM che. bharAtA pagalAnI vadhu sthAyI asara thAya che, tethI AyojananA anAjamAM je vadhAre gaNavAmAM Avyo che te ApaNA dezane zatruo-lAMca, rUzvata, bedarakArI, janatAnA hitanI upekSA, kArya, asvAvalaMbananI sAcI dizA tarapha AgaLa laI jAya che ane kSamatAne sadaMtara abhAva-evI jamAtane ugatA ja DAmavA joIe. tene pariNAme ApaNe paradezanI AyAta upara eAchA AdhAra naherU sarakAra Ama karaze te madhyamavarga ane kisAna-kAmadAra rAkhavo paDaze. vargane sarvA che ke tene Ayojana-kAryamAM maLI raheze. vizvAsa, dyogika kSetramAM jAhera vibhAgamAM eka lokhaMDa ane pilA' zraddhA ane utsAhanI dareka su-kAryamAM rahe jarUra che ane AyojanamAM danuM meTuM kArakhAnuM ubhuM karavAne ulekha AgaLa karyo che. AmAM te khAsa karIne enI jarUra che ja, je A AyojananA bahAnA rUA. 80 karoDanI mUDI rokAze. A uparAMta, rUA.-50 karoDa pAyAnA nIce atyAranI ja viSama paristhiti cAlu rahevAnI hoya athavA udyoge vAhana-vyavahAra ane bIjI audyogika pravRtti sArU kharcAze. mUDIdAra varganI ke mAladAra varganI ALapaMpALa thavAnI hoya evI khAnagI sAhasanA kSetramAM udyoganA vikAsa mATe, navA audyogika uDe uMDe paNa AzaMkA sevAze te Ayojana kathaLI jaze ema 'ekame zarU karavA mATe, jUnI ghasAI gayelI mazInarI badalavA bIka rahe che kharI. AyojanamAM nANAnI, sAdhanasAmagrInI, yAMtrika aMge, nANAnI navI jarUriyAta aMge, ema lagabhaga rUA. 700 * - madadanI vigerenI jarUra rahe che je pazu lokenI akhUTa zraddhAnA savAla, karADa joize ema aMdAja che. A kharcane pariNAme lokhaMDa* che je sAnukULa ' saMjogomAM dIvAdAMDInI jema ume rahe che tema ' pilAdanI banAvaTamAM 30 TakA, sImenTamAM 80 TakA, khAtaramAM. pratikuLa saMjogomAM pANI nIcenA khaMDakanI paNa garaja sAre che. 1000 TakA, rasAyaNomAM 300 TakA, ejIne (navuM kAma), mazIna na, ' 1950-51mAM, gaNatrI pramANe mApaNI rASTrIya AmadAnI dulsamAM 400 TakA, kApaDamAM 50 TakA, zaNunI cIjo 30 TakA, . . 4,000 kareDanI hatI. AjananI yojanA pramANe A khetIvADInA yaMtramAM 250 TakA, sAIkalamAM 100 TakA, ema
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekadama HE Stra '' : - tA. 5-3-53 vadhAre thavAthI dezanA vividha utpAdanane pretsAhana maLaze, utpA, A badheka dharakhama kharca Ayojana paMcanI bhalAmaNa mujaba t" . damAM dharakhama vadhAre karyA sivAya ApaNe uMce nahIM AvI zakIe. karavAmAM AvanAra che ke tene pariNAme dezanuM samagra utpA khetIvADI ane audyogika vikAsa sAthe ja vAhanavyavahArane dhana vadhe, badhAMne zakyataH AgaLa vadhavAnI taka sAMpaDe ane vikAsa jarUrI che, nahIM te kAcA mAla ane pAkA mAlanI herapherane asamAnatAo dUra thAya. utpAdana vadhAravAnI sAthe sAthe ApaNuM. nukazAna thAya. have cittaraMjana kArakhAnAmAM ane tAtA lokomoTIva Arthika taMtra paNa badalAvuM joIe. temAMnI viSamatAo dUra thavI kaMpanImAM ApaNA dezamAM ejIne banaze, relavenA DabbA, vegane, joIe. ApaNe tyAM sAdhana-sAmagrInI kheMcane lIdhe First lAina, ejananA bAMdhakAma aMge, ghasArA aMge lagabhaga rU. 400 things first-sauthI agatyanI cIja pahelA, bAkInI pachI'karoDa kharcAze. vahANavaTuM zAMtikALa daramyAna paradeza sAthenA vepA- ema nakakI thavuM joIe. tevI ja rIte Arthika pragatinA mATenuM ranuM mukhya sAdhana che ane yuddhanA vakhatamAM rakSaNanuM khAsa sAdhana che. yudha sarvAge ane sarvAze laDAvuM joIe. pahelA gAmaDAo 'dezane kAMThALa , vepAra ApaNuM bhAratIya jahAje sArU anAmata sudhArIe pachI zahere, athavA pahelA mAlonuM joIe pachI rAkhavAnuM sarakAre nakakI karyuM che. A ane paradezanA vepAranI grahodyogonuM athavA pahelAM khetInuM joIe pachI udyogenuM e na ja jarUriyAte sArU vizAkhApaTTamamAM baMdhAtA jahAjo uparAMta paradezathI cAle. A yojanAne sANasA-bRha cArebAjuthI goThavAvo joIe jahAjo levA paDaze, khakhaDI gayelA jahAjo badalavA paDaze ane ane prajAjIvanane asara pahoMcADanAra thavo joIe. Ajana Ano kharca rUA. 30 karoDano thaze. bArAnI khIlavaNI arthe rU. 8 arthataMtranA dareka merA upara thavuM ghaTe.. karoDa kaMDalA baMdara (aMgekarAMcI pAkistAnamAM jatAM AnI yudhdha jevA vinAzaka kArya mATe dareka deza dharakhama kharcamAM jarUriyAta khUba vadhI che e ApaNe jANIe chIe) rU. 8 karoDa, pAyamAlImAM ane vinAzamAM DUbe che ane te piSaya paNa che. tyAre, telanI riphAyanarIo aMge ane rU. 12 karoDa bArAmAM sudhArA- Ajana jevA racanAtmaka kArya sArUM dezanI badhIye zakita ane vadhArA karI Adhunika banAvavA aMge vAparavAmAM Avaze. saMpatti kharcAvI joIe ane badhAne tenA phaLa maLavA joIe e AyojanamAM 450 mAIlanA navA rastAo, 50 moTA ane vidhAna jeTaluM buddhigamya che teTaluM ja svAbhAvika paNa che. saMkhyAbaMdha nAnA pula bAMdhavAnuM nakakI thayuM che. meTara ane basa (apUrNa) * kAntilAla baDiyA dvArA AMtarika vepAranA_mAlanI avara-javara helI thAya che. A aMge rU. 73 karoDano kharca che. AmAM meTA zaherone sArA rastA leNuvalA paryaTaNa othI joDI devAne kharca paNa AvI jAya che. - zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI saMghanA sabhyonuM. tA. ' vimAnodyoga ane vimAna-vyavahAra vagara kaI paNa rAjyane 1-3-53 ravivAranA roja leNAvavAnuM paryaTaNa javAmAM AvyuM AjanA vakhatamAM cAle nahIM. hAlamAM ja A udyoganuM rASTrIya hatuM. A paryaTaNamAM lagabhaga savAse bhAio, bahene tathA bALake karaNa karavAnuM sarakAre jAhera karyuM che ane lagabhaga rU. 10 karoDa sAmela thayAM hatAM. DAMka bhAI bahene TrenamAM athavA potAnI navA vimAno vi. mATe ane sarakArI korporezana sthApavA aMge thaze. moTaramAM leNuvalA pahoMcyAM hatAM. bAkInAM mATe be basa eka2000 nI vastIvALA dareka gAmaDAmAM eka DAkaghara joie ? vAmAM AvI hatI. AvuM paryaTaNa javAne amArA mATe pahele ane tAranI sagavaDa vadhavI joIe ema gata tAra-TapAla bAba anubhava hato. pariNAme paryaTaNamAM joDAyelAM bhAI bahenone eka tamAM rUA. 50 karoDano kharca gaNavAmAM Avyo che. AjananA kula kharcanA 1 TakA jeTaluM nANuM zikSaNa sAruM yA bIjA prakAranI agavaDa paDI hatI. vaLI eka athavA bIjA kAraNe levalA dhAryA karatAM be aDhI kalAka moDuM pahoMcADyuM hatuM. leNavaparAze. vaijJAnika, sAmAjika, pAyAnuM zikSaNa, saMzodhana, khAsa valA pahoMcyA bAda saune nAte ApavAmAM Avyo hato. tyAra niSNAta aMgenuM kArya vi. ne AmAM samAveza che. nirakSaratA bAda ghaNAMkharAM bhAI bahene kAlanI guphA jevA gayA hatA. tyAM nAbuda thavI joIe e A savAlanI eka bAju che ane zrI hIrAlAla amRtalAla zAhe kArlAnI guphAonuM zilpa, mUrtividhAna Adhunika rIte AgaLa vadhatA pragatizIla rASTranI niSNAta, to, Ijanere, dAkatare, vaijJAnika vi. jAtanI jarUriyAta pUrI vagere samajavAmAM khUba madada karI hatI. tene lagatI je kAMI aitihAsika mAhItI upalabdha che te paNa temaNe badhAMne saMbhapADavI e bIjI bAju che. A badhA kharcane pariNAme prAthamika LAvI hatI. sAMje pAMca vAgye kArlAthI badhAM pAchA pharyA. badhAMe zALAomAM 17 TakA, mAdhyamika zALAmAM 18 TakAno ane TekanIkala sAthe maLIne bhojana karyuM. cha sADA cha lagabhaga leNAvelAthI zALAomAM 55 TakAno vadhAro thaze ane Ane lAbha ucharatI muMbaI javA upaDayA. aMdhAruM thayuM, na thayuM ane vada 1 nA lagaprajAne thaze. kharUM pUche to A badhI bAbate kharcanI gaNAya ja bhaga pUrNa caMdrano udaya thayo. Akhe rahe AnaMda ane kalela nahIM-dezanI-bacata che, kAraNa ke AthI bhaviSyamAM samAjane ghaNo karatAM rAtrInA sADAdaza agiyAra lagabhaga so kSemakuzaLa muMbaI lAbha maLavAno che. jAhera sukhAkArInA rU. 97 karoDanA kharcane pariNAme DokaTa pahoMcyA. leNuvalAmAM aNadhAryA saMyogone aMge raseiAnI sarakhI remAM 11 TakA kaMpAunDamAM 80 TakA, narsomAM 35 TakA, sagavaDa thaI zakI nahotI, ema chatAM paNa pAMca cha baheno ane vida-hakImamAM 22 TakAno vadhAro thaze. tevI ja rIte hospITalamAM be cAra bhAIoe AkhI javAbadArI upADI lIdhI hatI ane 3 TakAno, gAmaDAnA davAkhAnAmAM 11 TakAne ane zaheranA davA bhojana vyavasthAmAM kazI paNa agavaDa AvavA dIdhI nahatI. A bahene khAnAmAM 25 TakAno vadhAro thaze. tathA bhAIone tema ja AkhI maMDaLI mATe bhAjana sAmagrInI AvI rIte pachAta keme-majUre nirvAsitonA "makAna vi. nA vyavasthA karavA mATe zrI lakhamazI ghelAbhAIno amo AbhAra bAMdhakAma sArUM rU. 85 karoDa kharcAze evo aMdAja karavAmAM mAnIe chIe. apUrNa anubhavanA kAraNe paryaTaNamAM bhAga lenArAM Avyo che. A prazna upara Ayojana paMce e daSTibindu rAkhyuM bhAI bahenone paDelI agavaDo mATe ame dilagIrI darzAvIe chIe. che ke majUra kalyANanuM dhyeya sarakAre svIkAravuM joIe ane samasta sAthe sAthe badhA bhAI bahenoe agavaDone avagaNIne AkhA dezanI unnati thavI joie. majUrInA praznane rahevAnA makAne sAthe paryaTazune je rIte AnaMdapUrNa banAvyuM ane eka prakAranI khela khUba saMbaMdha che ane vadhu sagavaDabharyA yogya makAna mUDI-majI- dIlI darzAvI tenI ame sAdara kadara karIe chIe ane AthI vadhAre rInA praznane haLavo banAvaze, utpAdananI sapATI uMcI lAvavAmAM vyavasthApUrvakanAM paryaTaNa bhaviSyamAM avAranavAra yojavAnI amo madada karaze. AzA rAkhIe chIe.' ' maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-3-53 . prabuddha jaina . ': ka '' ' 3 , , , , ja na * aizvaryAmati mAzala elInana" astamamana ' ApaNI' duniyAmAMthI koI paNa sAmAnya mAnavI ada, thAya che tyAre te marI gaye, mRtyu pAme, ema ApaNe kahIe chIe paNa jyAre A jagatanA kSitije urSathI sUrya ke caMdra- jevuM kaMI tejathvI tattva artha thAya che tyAre tene asta thaye ema ApaNe varNavIe chIe. mArzala sTesIne mArca mAMsanI - chaThThI tArIkhe avasAna thayuM che. Adhunika sevIyara' zIA te 1 mahAna zi9pI, hite, 'timira aMdhakAramAM prarka ane pradyota - nimaNu karanAra divAkara hato, duniyAne eka krAMtikArI purUSa hato, vartamAna itihAsane nirmAtA hatAM. te gayo eTale A duniyA uparathI eka pracaMDa zakitano asta thayo ema kahevAmAM leza mAtra akita thatI. bhinna koTana ka yA bIjI duniyAmAM bhinna bhinna koTinA mahApurUSa pAke che. lAkha mAnavIonA jIvanane temanuM astitva eka yA bIjI rIte sparze che. A mahA purUSo be prakAranA hoya che. ekanI pratibhA sUrya sarakhI hoya che; anyanI pratibhA caMdra sarakhI hoya che. sUrya prakAza Ape che, jIvana arpe che ane bALe che paNa khare. prAtaHkALane sUrya ApaNane game che, madhyAhna kALane sUrya ApaNane trAsa upajAve che. tenAmAM prakAza che jevaDe AMkhe joI zake che ane jenI ugratA AMkhane aMdha paNa karI zake che. tenAmAM teja che, garamI che, je sacarAcara sRSTine navI prANucetanA Ape che ane jenI ugratA anekane bhasmIbhUta paNa karI zake che. TelIna A keTine AdamI hatA. te julIyasa sIjhara, elekjhAnDara dhI greTa, nepoliyana bonApArTa ane adyatana kALanA hara hITalaranI paraMparAnI eka pracaMDa mAnava vibhUti hatI tenI jIvanalIlA addabhuta parAkrame ane utkaTa purUSArthathI bharelI hatI. teNe anekane uddhAryA, ane kane nAbuda karyA. apUrva rASTraniSTA ane dhAryA dhyeyane pahoMcI " vaLavAmAM ADe AvatA antarAnuM nItAnta unmelana-A tenI jIvanavRtti hatI. tenuM AcaraNa jotAM hadayanI komaLa lAgaNIone jANe ke kaze avakAza ja nahi hoya ema ApaNane lAge. "rAjA mitra 'kana draSTha zrata vA" AvuM tenuM vilakSaNa vyakitatva hatuM. ekAnta niTuratAthI bharelI-ahiMsA, dayA, kamaLatA, mAnavatA A badhAM jANe ke mAnavIne nirbaLa banAvatAM vevalAveDAM na gaNatA hoya evI-tenI pratyeka cAla hatI. ane ema chatAM paNa tene apramatta jIvanayoga, aneka vidhI baLA sAme nicaLapaNe TakI rahetI aDagatA ane pitAnI prajAne eka pachI eka uddhatA pralayakArI vamaLamAMthI ugArI letI, AgaLa dhapAvatI, duniyAnAM mokhare lAvI mukatI apratima nAvikatA-duniyAnAM itihAsamAM AvA mAnavIe bahu e pAkyA che, bahu ochA pAkaze.' ' ' .: anya prakAranA mahAmAnanI pratibhA caMdra sarakhI hoya che. A paraMparAmAM bhagavAna buddha, mahAvIra, sokreTIsa, I. prIta ane adyatana kALanA mahAtmA gAMdhIne mUkI zakAya. temanuM astitva koI paNa kALe, kaI paNa kakSAe prasannatA preraka, zAntipipaka je rahyuM che. temane prayatna duniyAne nirogI, unnata banAvavAnuM hoya che. ahiMsA, komaLatA, mAnavatA e guNe temanAmAM parama prakarSane pAmelA jovAmAM Ave che. temanA pratye vidhIo paNa Adara anubhavatA hoya che. sUrya koIne game, koIne na paNa game; koIne amuka vakhate game, amuka vakhate na game. caMdra sau kaMine sadAye game. kAraNa ke tenuM dhyeya sau koIne sadAkALa. zItaLatAne anubhava karAvavAnuM zAMti phelAvavAnuM prasannatA, prasarAvavAnuM hoya che. ApaNe tyAM rAma ane kRSNa ubhaya viSe prajA anupama bhakitabhAva dharAve che. uparanI rIte vicArIe te rAmamAM vadhAre pramANamAM caMdranI pratibhAnI ane kRSNamAM vadhAre pramANamAM sUryAnI pratibhAnI ApaNune jhAMkhI thaze. , : 11 brahmA eTale sarjaka, viSNu eTale savardhaka ane za kara eTale saMhAraka-AvI kahapanA A tripuTi viSe ApaNe.' kaI kALathI sevatA AvyA chIe. ApaNe jagatamAM je je purU mahAmAnava tarIke lekhAyo che temAMthI keImAM brahmAnI sajoke, vizeSatA, koImAM viSaNunI saMvadha kavizeSatA, koImAM zaMkaranI saMhArakavizeSatA pradhAnapaNe jovA maLe che. ane A vizALa . pRthvI upara evI paNa koI koI vyakita. pAke che ke jenAmAM traNe vibhUtinAM upara jaNAvela viziSTa te ekatra thayelAM mAluma paDe che. sTelIne A kAranI vyakita hatI. teNe navA yuganuM navAM, navA rASTranuM, navI jIvanadraSTinuM sarjana karyuM; teNe pitAne havAle. ' saMpAyalI prajAnuM dhAraNa, pizu saMvardhana karyuM. teNe "jAhitane ADe AvatA hajAre mAnavIone nAnA sarakhA paNa * mana-ya Thake kaleje saMhAra paNa karyo, karA ane pitA ! jagatabharamAM bhAre dhAka besADI. ' ' ' , ' ' ' , kuvaratanAM be svarUpe ApaNe haMmezAM nIhALIe chIe, anubhavIe chIe. eka bhavya ziva svarUpa ane bIjuM bhayAnaka rUdra svarUpa. himAlaya jevA mahA parvatane vicAra karo; pAsIphIka ke ATalAMTika jevA mahAsAgarane dhyAnamAM le. tenuM zivasvarUpa jeTaluM mohaka hoya che teTaluM ja rUdra svarUpa bhayAnaka bhAse che. bhayaMkara vAvAjhoDuM ane prANadAyI varasAda ghaNI vAra eka sAthe Ave che, che, jagatane dhrujAvI jAya che ane dharaNIne dharavI paNa jAya che, ApaNane zivasvarUpa game che; rUdra svarUpathI akaLAIe chIe, muMjhAie chIe. kudarata mAphaka mahAmAnanA caritre paNa ghaNI vakhata AvI parasparavidhI be bAju eka sAthe raju kare che, je anubhavane kavi bhavabhUtie A rIte varNavela che ke "vAthI paNa kaThora ane kusumathI paNa mRdu evA lokottara purUSonAM cittAne oLakhavAne koNa samartha thayuM che?" AnI aMdara lekarAra puruSanI traNa khAsiyatanuM sUcana karavAmAM AvyuM che. mRdutA, kaThoratA ane gUDhatA. TelInanI mRdutAne ApaNane anubhava nathI, kAraNa ke tenA jIvananI te bAju ApaNane moTA bhAge agocara che. paNa jeNe razIyana prajA khAtara ATalI tapasyA, karI ane prAraMbha kALamAM je pAravinAnAM saMkaTa khame tenAmAM mRdutAne abhAva hato ema ApaNe na ja kahI zakIe. yasAdhanA pAchaLanI tenI kaThoratA te jagavidita che. ane gUDhatA te lInanI ja tene oLakhave, parakha bahuja muzkela. bahu ochuM bele ane bole tyAre paNa toLI toLIne ane pratyeka veNane bhAta bhAtanA artho taLAya ane tenI duniyAnI cAla paristhiti upara citravicitra asara paDe. AvuM akaLa jenuM vyakitatva ane caritra hatuM evA lInane duniyA kaMI kALa sudhI saMbhAraze. tenI kAryapadhdhati nItirItI viSe aneka matabhedo haze, paNa eka mAnavI tarIke tenI asAdhAraNa zakitamattAne te kaI inakAra karI nahi zake. paramAnaMda je saMyukata jaina sva. maNibhAI smRti phaMDa | vivAhamAM I ' vaparAvAnuM che. 12970 agAu svIkArelA * 101 zrI caMdulAla TI. pArekha * 101 , sI. pI. zAha enDa bradharsa >> InDasTrIala ejInIarIMga ku. 101 , pulacaMdabhAI zAmajI 200 , kAMtilAla DAhyAbhAI parIkha & 101 ,, bATalI beya enDa ku. * 101 , bAbubhAI jasabhAI paTela 13776 * A nIzAnIvALA paisA AvavA bAkI che. . viSayasUci - | pRSTha ' cAMDila sarvodaya saMmelana gokuLabhAI daulatarAma bhaTTa 178 paMcavarSIya Ayojana kAntilAla baDiyA 181 aizvaryamUti mArzala elInanuM astavamana paramAnaMda. 183 che. ddhanuM preraka pravacana anu. ema. je. desAI 184
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 prabuddha jaina DA.IndranuM preraka pravacana (tA. 20-2-53 zukravAranA rAja DaoN, Indrane vidAyamAna ApavA mATe zrI muMbai jaina yuvaka saMgha taraphathI eka snehasa gelana, ceAjavAmAM Avyu hatuM. te prasaMge jaina samAya spate keTalI eka bALatA viSe DaoN, Indre eka mahatvapa` pravacana karyuM hatuM jenA sArabhAga nIce mujaba che.) pramukhazro, putra paramAnaMdabhAi tathA a'gaNa ! devI joIe; parantu jo teo nivRtti levA na Icche te vicAraNIya kaiAyaDA banI jAya che. te samaye bhadra avajJAne paNa Azraya lai zakAya che. jo yuvaka saMdha A zAzvata niyamamAM mAnatA hoya to avajJAneA prasaMga Ave te pahelAM ja teNe nivRtta thaI javu e tene mATe ucita gaNAze. eo muMbai jaze . yuvaka sauMdha eka asAmpradAyika sauMsthA che. temAM pratyeka vyakitane peAtAnA svataMtra vicAra pragaTa karavAne adhikAra che. belanAra kANu che athavA te kayA saMpradAyanA che. ? // kAi paNa sabhya mahatva ApatA nathI; ahIM dvAra khulAM che, khelanAramAM ' satya ane ziva ' nI bhAvanA che ? te para mahatva ApavAmAM Ave che. svataMtra vicArAnuM A rIte svAgata karanArI sa MsthAe jaina samAjamAM ja nahi, parantu bhAratabharamAM ochI jovA maLaze. muMbaI AvatI vakhate mane A paNa eka AkaSa Nu hatu. te mATe eka sAmpradAyika sasthAmAM pazu kAya karavAnuM meM svIkArI lIdhuM. tA. 15-3-13 e kahevAnI jarUra nathI ke A prakAranI saMsthAo Arthika STiye ghaNI nabaLI rahe che. AvI saMsthAne haMmezanA bhAjananI ciMtA karavI paDe che; tethI ulaTuM sAmpradAyika sauMsthA pAse puSkaLa paisA hAya che. Anu kAraNa e che ke asAmpradAyika sasthA kAi prakAranA unmAda pedA karI zakatI nathI ane unmAda pedA karyA vinA kAne dAna ApavAnu` zurAtana caDatuM nathI. jevI rIte yuddhamAM prANu aNu karavA mATe sainikAne madirA, byugala, jayanAda, vagere dvArA eka prakAranA nazA caDAvavAmAM Ave che tevI rIte dAna ApavA mATe paNa viziSTa prakArane naze| caDhAvavAnI jarUrata rahe che. nazA vinA, samajIbUjhIne prANa nyocchAvara karanAra bahu ochA maLI Ave che, tevI rIte nazA vinA dhana ApanAra paNa bahu ochA jovAmAM Ave che. Ama chatAM, Arthika dRSTiye nabaLI hovA chatAM, AvI saMsthAonu astitva mAnavatA mATe AzIrvAda sAmAna che. anata aMdhakAramAM mAga daza ka kiraNanuM kAma te kare che. jyAre samAjano naukA sampradAyavAdanA tAkAna temaja adhakArane vaza thaine, prANaghAtaka mArge AgaLa vadhatI hAya che tyAre AvI saMsthAe temane bhayanI cetavaNI Ape che. temane bacAvI levAmAM saphaLatA maLe ke na maLe, parantu tenI paravA karyAM vinA AvI saMsthAe vinAzanI cetavaNI ApyA ja kare che. huM sthAnakavAsI kAnphAransamAM kArya karavA AvyA tyAre sArIrIte jANatA hatA ke eka saMkucita vAtAvaraNavALI sAmpra dAyika saMsthAmAM huM jai rahyo chuM. zrI paramAnadabhAIe tathA mAnya citroe paNu A khALatamAM mArUM dhyAna doryuM hatuM. Ama chatAM eka prayoga tarIke meM tenA svIkAra karyAM. je sasthAne Aje ApaNe sAmpradAyika athavA prativarAdhI samajIne tenI tarapha tiraskAranI draSTiye joIe chIe te saMsthAe paNa peAtAnA janmakALamAM kAntikArI saMsthA tarIke ja uddabhavI hatI. tene janma ApanAra vyakitamAM sudhAraNAnI bhAvanA hatI. sAthe ja potAnAM tyAga ane tapeAkhaLa vaDe teoe te saMsthAone samRddha karI; Ama chatAM Aje te saMsthAo prativirAdhI krama anI gai che ? e eka vicAraNIya prazna che, je sasthA vikAsanI bhAvanAne laine janmI te vikAsamAM mAdhaka krama banI gai ? A praznanA uttaramAM ema kahevAmAM Ave vyakitanI jema sasthA paNa khATyakALa, yauvana ane vRddhatva prApta kare che. A niyamane zAzvata niyama tarIke svIkAravAmAM Ave te te niyama jaina yuvaka saMdhane paNa lAgu paDe; A saMsthA paNa eka divase vRddha thaI jaze. AvI sthitimAM ApaNe purANI sasthAe prati ghRNA karavAnI AvazyakatA nathI, parantu gharanA vRddhonI jema tene vivRtti ApI navI sapradAyika saMsthAgAmAM navu kharIrIte joIe teA AvI sAMpradAyika saMsthAomAM navu lAhI AvatuM nathI te kAraNe te chaNu thaI jAya che. vRddha loko je peAtAnA yauvanamAM krAtikArI hatA teo 50 varSa bAda paNa te vicArAne pakaDI rAkhe che ane tema chatAM peAtAne krAMtikArI mAne che. teo ema mAnavA lAge che ke jyAM sudhI ame cAhyA chIe tyAMthI AMgaLa kAI jaI zakaze nahi. vRddha peAtAne vRddha mAnavA lAge te temAM khAsa harakata nathI, paraMntu jyAre tee pAtAnI jINu zakitanA mApadaMDa vaDe yuvAnanI zitane mApavA lAge che tyAre bhUla khAya che. teoe tA yuvakAne peAtAnA * anubhavanA ApIne, judA thai javu joie ane temane AgaLa vadhavA devA joIe. temanI pragati ane vicArAne rokavAnA kAi prayatna teoe karavA joIe nahi. lAbha AvI sasthAo pragativirAdhI bane che tenuM eka kAraNa temanI parigrahavRtti pazu che. parigraha e prakAranA hAya che; upaniSadonI paribhASAmAM tene lAeSA ane vittaSaNA paNa kahe che. samAjanA pratinidhitvanI ciMtA karanArI sasthAne leAkASaNAnuM dhyAna rAkhavuM paDe che. te sudhAraNA karavA prucche che, parantu te mATe te kAi vane nArAja karavA icchatI nathI eTalu ja nahi parantu je vanA hAthamAM janamata athavA pUjI che tenI anucita prasa MzA paNa tene karavI paDe che. jene virAdha karavAM paDe tenA gIta mAvA paDe che, pachI te sIdhIrIte heAya ke .ADakatarI rIte. te samaye satya athavA samAjahitanI draSTi gauNu banI jAya che, jyAre sattAprApta vane prasanna rAkhavAnI vRtti mukhya rahe che. kAnpharansa jevI leAkata trAtmaka sasthAomAM ja nahi, parantu zikSA tema ja anya lekapayogI saMsthAomAM paNa jyAM vidyA, tapazcaryAM temaja sevAnA vAtAvaraNanI AzA rAkhavAmAM Ave che tene paNa Ama karavu paDe che. tapAvanane paNa rAjAonA gulAma banavuM paDe che. pratyeka sasthA paisAthI cAle che ane paisA paisAdAra pAsethI ja maLI zake che. te mATe vArSikAtsava athavA anya kAI prakAranA samAraMbha yojIne, temane pramukha banAvavAmAM Ave che. temanA hAthe udghATana athavA zilAnyAsa karAvavAmAM Ave che. te samaye temanA gIta paNa gAvAM paDe che. je saMsthA parigraha athavA saMcaya para nirbhara che--pachI te dhana saMcaya hoya ke jana sauMcaya hoya--te saMsthA aparigraha athavA tyAganI vAtA ' parigrahane AdhAta na lAge ' te rIte svIkArI zake che. satyane chupAvavA mATe te satya ane ahiMsAne veza pahere che. karanAra samakSa huM AvI sasthaomAM imAnadArIpUrvaka kAma eka vicitra AMtarika udbhave che. eka bAju satyanA prazna khaDA thAya che, khIccha khAju sasthA prati vaphAdArInA. bahAra paNa tene khane, prakAranI vyakitae maLe che; keTalAka satyanI AzA rAkhe che, jyAre keTalAka sa'sthA pratye vaphAdArInI. AvA dhama' sauMkaTamAM bhAvika vyakita kaMI karI zakatI nathI. asatyanu poSaNa karatAM tene AtmAnA droha karavA paDe che, jyAre satya pragaTa
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-3-13 karatAM sasthAnA droha thai jAya che je na karavA mATe te vacana ane naitika draSTie badhAyela che. prabuddha jaina 185 hoya che je pUrNa paNe niSkriya avasthA che. pravRttimAtranI sAthe pApa lAgeluM' che. tethI pApa ane puNyanI vyavasthA dhyeyanA AdhAre karavAmAM Ave che. je sa MgaThana vADAbadhI athavA peAtAnI rakSAne pta thai jAya. mukhya dhyeya banAvIne cAle che te satyamAgathI i che ane ya-tyAgavAyogya khanI jAya che. sagardana satyane najara samakSa rAkhIne cAle pAtAnA astitvanI paNa ciMtA rAkhatu nathI te Rtu nathI. huM AzA rAkhuM chuM ke muMbai jaina yuvaka najara samakSa rAkhIne cAlaze; peAtAnA astitvanA satyathI vimukha nahi ane. sa upaniSadomAM Ave che ke grasatya vasmRtti sthivA sarca samI arthAta manuSya satyanI tapAsamAM asatya mAga avala bana le che. mATe bhAge saMsthA A Adezane naz2ara 'samakSa rAkhIne cAle che. lAka kalyANanI sAdhanA mATe thADA dhaNA asatyanA Azraya levAnuM ke jarUrI mAnavAmAM Ave che, parantu jaina paraMparA A vAtamAM mAnatI nathI. asatyanA mArga kAIne satya para laI jaI zake nahiM mahitI sAthe sAthe sAdhana paNa zuddha hAya te teTaluM ja jarUrI che. eka divase paramAnaMdabhAIe mane pramud jaina aMge sUcana karavAnuM kahyuM. mArI samakSa e prazna udbhavyo / ' pramuddha jaina ' yuvaka saMdhanuM mukhapatra che. AvI sthitimAM teNe potAnI mAtRsaMsthAne vAdAra rahevu ja joIe. sthAnakavAsI kAnpharansa nAte vADA che te jaina yuvaka 'dha meATA vADA che. vADA"dhI kharA che, tyAM nAnA meTAmAM nyunAdhikatA hAI zake che, parantu kAine upAdeya teA kahI zakAya nahi, . bAju je ane te mATe rAtAne mA mA kasoTI naka hamaNAM theDAM divaso pahelAM huM seAjata gayA ha vAsI samAje eka zramaNa saMdha tathA eka AcAryanI sthApanA karIne sAdaDImAM je krAntikArI pagaluM bharyuM tenI vigatA para vicAra karavA mATe tyAM zramaNusaMdhanA maMtrInu saMmelana thayuM hatuM. 16 mAMthI 14 matrIe padhAryA hatA. te uparAMta 250 sAdhusAdhvIjIo tathA hajAronI saMkhyAmAM zrAvakAe temAM bhAga lIdhA hatA. a. bhA. ve. sthAnakavAsI jaina TrAnpharansanI janarala kamiTInI eTaka paNa thai hatI. ma`trImaDaLanI sAme vicAraNIya prate A hatA : (1) sAdhue dhvanivadha kayaMtra para melavuM joIe ke nahi ? (2) gAcarImAM keLAM, vagere phaLa lai zakAya ke kema ? pAkhI, Adi tithionA sabadhamAM paNa nirNaya karavAA hatA. sAdhuone vizvavidyAlayAnI parIkSAmAM besavuM joie ke nahi ? A paNa eka vicAraNIya prazna hatA. dUra dUrathI pAdavihAra karIne sAdhue tyAM pahoMcyA; be aThavADIA sudhI zAstrArtha thayA. bhAvanA badhAnI sArI hatI, paraMtu eka bAju vizvanI pragati tarapha najara nAkhavAmAM Ave ane bIjI bAju A vAte para vicAra karavAmAM Ave to ApaNA sAdhusamAja kevI kevI nAnI khAkhatAmAM aTavAi paDayo che. tene khyAla Avaze ane hRdayane AdhAta paNa paheAMcaze. A yugamAM duniyAmAM tyAga ane tapazcaryAM. nI bhUkha vadhI rahI che. ApaNA sAdhu samAja A samaye nAnI nAnI vArtAmAM na aTavAtAM, vizva samakSa ucca Adarza sthApita karI zakaze ? prabuddha jaina dvArA ApaNe sAva temaja gRhasthAnuM dhyAna A nakkara kAya prati kheMcI zakIzu to te eka . mahAna sevAnuM kArya thaze. " A praznAne uttara vicAratAM mArI najara samakSa e khAmo AvI. nizcaya daSTiye pratyeka saMgaThana eka vADA che ane tethI tyajavAyAgya haiya che. je leAkA mukata vicAraNA karavA mATe che temanuM kAi saMgaThana hAtu nathI. pratyeka sagaThananA eka Adarza hAya che ane te dhyeye pahAMcavAnI eka praNAlikA hoya che. te Adarzane najara samakSa rAkhIne, praNAlikA anusAra cAlavAnI khIjAte preraNA ApavAmAM Ave che. jo kAi te Adarza athavA praNAlikAthI ADuM avaLuM cAle tA saMgaThana tene sahana karI zakatuM nathI. ApaNe IcchIe chIe ke pakSI UDe, parantu je jAya. badhA maryAdA ApaNe bAMdhI rAkhI che tenI AgaLa na sagaDhane pAtAnI khAMdhela maryAdAmAM uDanAranuM rakSaNa kare che. mukatavihArIne kAi pUchatuM nathI. kabUtarane pALanAra jema uMce uDatu aTakAvavA mATe kabUtarAnI pAMkha teDI nAMkhe che tema sAmAjika saMsthAovALA pAtAnA kamacArIone Arthika athavA anya dRSTiye pAMgaLA banAvI de che. temanI buddhi athavA kalamane mukatapaNe viharavA devAmAM AvatI nathI. mahA kavi ravIndre pepaTanI zikSA ' nAmanA rUpakamAM e vAta batAvI che ke sabhyatA ane saMskRtinuM nAma lane ubhu thanAra Avu' saMgaThThana kevI rIte svataMtravihArI mAnavane kRtrimatAnA dAsa banAvI de che. .je. kRSNamUrti eTalA mATe ja thiyeAseAphikala seAsAyaTInA virAdha karI temAMthI chuTA thayA. samAja je anuzAsana dhArmika temaja laukika maryAdAnA rUpamAM grahaNa kare che te ja mAnavajAtine mATe dhanarUpa tathA vikAsanuM avarodhaka tatva banI jAya che. abhijJAna zAkuntalamAM pratihArI kahe che ke je dardIne me rAjamaryAdAnA rUpamAM grahaNa karyAM hatA te ja mArUM avalaMbana banI gayela che; have tene AdhAra lIdhA vinA huM cAlI zakatA nathI.' A ja vAta dharma sasthAnA sacAlakA sAthe bane che. amuka prakAranA veza temaja kriyAkAMDa aMgIkAra karavA temanA hetu sva-para kalyANa sAdhavAnA hoya che, parantu amuka, samaya bAda te te vezane parataMtra banI jAya che. te samaye te vezane dhAraNa karatA nathI hotA, parantu veza temane dhAraNa karatA hAya che. vezanI bahAra tene kAI bhAga ja sUjhato nathI. zakarAcArya A rIte nizcaya dRSTie jovAmAM Ave te saMgaThThana mAtra tyAjya che, para'tu nizraya dRSTinA upayoga Adarza sthApanA mATe karavAmAM Ave che. "lAkavyavahAra te para cAlatA nathI. kahyuM che, 'satyavrute mithunItya voDayAnovivo vyavahAra : arthAt pratyeka laukika vyavahAramAM satya ane mithyAnuM mizraNa hoya che. jaina zAstrAnusAra paNa kama badhatA sava thA nirAdha caudame guNasthAne bhakata leAkeA peAtAnA ArAdhyanI pUjA e STie kare che. keTalAka leAkA smRti, dharmagraMtha ke vyakitavizeSane potAnA ArAdhya banAvIne, temanI pAsethI AdhyAtmika preraNA prApta kare che; potAnA ArAdhya temane mAgadazana karAve tevI apekSA teo temanI pAsethI rAkhatA nathI; mAga tA teo pAte nakkI kare che. potAnI uddAtta bhAvanAonI jAgRti mATe kAI jaDa athavA cetanane te pratIka mAnI le che. khIjo prakAra pAtAnA ArAdhya pAsethI mA darzananI AzA rAkhe che. vezane sAdhutvanuM pratIka mAnIne tenI pujA karavAmAM AvatI hoya te temAM vyakitanA guNAnA prazna raheto nathI. temAM teA pratyeka vezadhArImAM sAdhutvanI sthApanA karI levAmAM Ave che, paraMtu jaina samAja sAdhuenI pUjA A rIte karatA nathI. te te temane cAritranA Adaza ane AdhyAtmika netA mATe che. temanA upadezA para cAlavAnA prayatna kare che. Aje paNa ApaNA samAjamAM sAdhuonuM A varcasva puratA pramANamAM che. AvI dazAmAM temanuM vyakitagata jIvana ane vidyAnu stara, keTaluM UMcu hAvu joie, temanI dRSTi keTalI vizALa ane taLapazI hovI joie te kahevAnI jarUra nathI. ApaNe samAjanu dhyAna A dizAmAM kheMcavAnI jarUra che. ApaNI samakSa ayogya dIkSA tathA bAladIkSAnA prazna tA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jaina 186 che, ja; paraMtu te uparAMta khIje prazna paNa ApaNe vicAravAnA rahe che. keTalAka evA dIkSita che jemane aMtarAtmA dIkSA lIdhA khAda muMjhavaNa anubhave che. teo adhyayana karavA ane AdhyAtmika vikAsa karavA che che, paraMtu sAmpradAyika yAmAM evI rIte teo phasAye che ke kaI karI zakatA nathI. keTalAka evA paNa che. to ta yuvAvasthA sAthe yauvanasulabha datta jAgI gayela che. te eka sadguhasthe tarIke potAnuM jIvana vitAvavA pacche che. puMkAi sAga sUjhatA nathI. jevI rIte vadhu divaso sudhI pakSI khullA AkAzamAM uDavAthI Dare che tevI bahAranA saMgha'maya ztranamAM AvatAM Dare che prakAranuM pagalu bharyuM che ane munitrana tyAgI dIdhu che teo paNa vadhAre sArA Adaza upasthita karI zakayA nathI. tevI dazAmAM bhaviSyanA vicAra karyAM vinA, temane munivrata cheDI devAnI salAha ApavI te paNa vicArapUrNa pagaluM nathI. je jaina paraparA eka. tyAgapradhAna para parA che, paraMtu ApaNA madirA ane dharma sthAnAmAM ghaNu karIne paisAnI pUjA thAya che. atha potAnA jAmelA sarakArI anusAra te kare che. mahAtmyane mApadaMDa tenA petAnA hoya che. muMbaInA eka mUrtikAre gaNezanI mUrti' banAvI, tyAre teNe tene kATa pATaluna paherAvI dIdhA ane meDhAmAM sigAreTa ApI dIdhI. zrI mazarUvALAe A aMge TIkA karatAM kahyuM ke temAM devatAnuM apamAna che. kharIrIte joie teA mUrtikAranA manamAM zraddhAnI khAmI na hatI. tenA manamAM evA saskAra jAmelA hatA ke duniyAmAM sarvAMttama puruSa aMgreja che ane tene veza keTa pATalUna che. teo sigareTa paNa pIe che. AvI sthitimAM bhagavAnane dhAtIya paherAvavu e temane nAnA banAvavA jevuM che. bhagavAna sarvottama puruSa che, eTale te aMgrejathI utaratA na heAi zake. mAravADamAM sItAnI mUrti khanAvavAmAM Ave che. tene dhAdharA paherAvIne ghareNAMthI lAdI devAmAM Ave che. gujarAtanI sItA sADI pahere che. dakSiNanI sItA dhAtIne kachoTA vALAne, jhulAnA zaNagAra saje che. thADA divaseAmAM sItA lipasTIkanA upayoga karavA lAgI jAya teA temAM Azcaya jevuM nathI. jaina samAja vyApArI samAja che. te dhananI pUjA kare che. tethI te vItarAgane paNa hIrAnA hAra ane sAnAnI aMgUphI paherAvA Icche che. bhagavAnanI svArImAM hAthI, dheDA, sonA-cAMdInA ratha tathA anya vaibhavanuM pradarzona karavAmAM Ave che. kharUM jotAM te bhagavAnanI pUjA nathI. paraMtu bhagavAnanA hAne lakSmInI pUjA che. banAvI vRti paMjAbanA bhAgalA vakhate jyAre hindu musalamAnane jhagaDA cAlI rahyo hatA, tyAre mArA sAMbhaLavAmAM eka vAta AvI. eka vRddha musalamAna nIce paDelA hatA. te hAtha joDIne jIva bacAvavAnI AjIjI karI rahyo hatA. tenI upara eka hindu caDI beTho hatA ane hAthamAM charA hatA. teNe charA calAvyo ane vRddhanI chAtI sAMsaravA kADhyA. mAranAra rAkSasI aTTahAsya karatAM khelyo, bela, mahAtmA gAMdhInI jaya.' te gAMdhIjInI jaya AAlatA hatA, paraMtu gAMdhIjIne bhakata na hatA. peAtAnI aMdara rahela zetAnanA te te bhakata hatA. te zetAnanuM nAma teNe mahAtmA gAMdhI rAkhI lIdhu hatuM. tevI ja rIte ApaNe paNa tyAgI bhagavAnanuM nAma laIne parigrahanI pUjA karIe chIe, tA. 15-3-53 laukika sakArA mATe jaine paNa mATe bhAge vaidika para parAnuM anuka raNa karatA Avela che, para Mtu gheADAka samayathI eka navuM AMdolana cAlI rahela che. jaine peAtAne hiMduethI alaga karavA Icche che. jaina dharma jAtivAdamAM mAnatA nathI. hinduonI sAthe rahevAne kAraNe tenAmAM A paNa khAmI AvI gaI che. jaina maMdiramAM achUtAne praveza aTakAvI devAmAM Avela che. deza svataMtra thatAM navuM vidhAna banyu... ane temAM pRApRzyatAne dUra karavA mATe hindu dharmasthAnamAM ane dharmAMrAdhanane purA adhikAra ApavAmAM AvyuM. A murAddhane svIkAratI vakhate te ApaNe hindu khanI gayA, paraMtu jyAre te dura karavAnA samaya AvyA tyAre ApaNe judA thayA mAgIe chIe. anya keTalIye kriye paNa A samasyA vicAraNIya che. jaina para'parAnI utpatti eka AdhyAtmika paraMparA tarIke thayela che. laukika bAbate prati teNe jarA paNa bera Apela nathI hamaNAM keTalAka lokoe jaina vivAha paddhati zodhI kADhI che. navIna yuga anusAra A kAi Adaza vivAha paddhati hoya te tA te abhinaMdanane pAtra che, paratu agninI pradakSiNA ane anya khAkhatA jemanI tema kAyama rAkhIne, kevaLa hindu devatAone sthAne jaina devatA rAkhI devAthI kAma cAlI zake nahi. jaina devatA tA gRhasthI jIvananA tyAganA AzIrvAda ApI zake che. te vivAhatI saphaLatAnA AzIrvAda kevI rIte ApI zake? temane AvI vAtamAM ghusADI devA e ApaNu Adezane nIce utAravA jevu che. eka AdhyAtmika vicAradhArAne laukika khAkhatAmAM lAvavI ane tenA AdhAre eka judI jAti manAvavAnI ceSTA karavI, e jaina paraMparA mATe lAbhadAyaka nathI. jaina dhama cAritra unnata karavA mATe vicAradhArA rUpe preraNA ApatA rahe temAM ja tenI viziSTatA che. tene jAtivAdamAM maryAdita karavA na joie. eka brAhmaNa athavA eka musalamAna paNa peAtAne jaina kahI zake teTalI udAratA ApaNe rAkhathI joIe. kevaLajJAna, kamavAda, bhugALa, vagere ghaNI khAkhatA che. jenA viSayamAM ApaNA samAjamAM galata dhAraNAe jAmI gayelI che ane tenI asara temanA jIvana para paNa paDI rahela che. A badhA viSayA para satyaneA prakAza pADavA e ApaNA badhAnu kartavya che k AzA che ke jaina yuvaka saMdha, pramuddha jaina tathA sAkSAt carcA dvArA A badhI bAbate prakAzamAM lAvaze. huM khanArasa jaine ' zramaNa ' te pharI mArA hAthamAM lai rahyo chuM. tenuM paNa A ja dhyeya che. tethI huM mAnuM chuM ke mArA tyAM javAthI jaina yuvaka sa'dhanu kSetra paNa vizeSa vistRta banI jaze, meM je vicAra pragaTa karela che te eka namra nivedana che. mAre kadI evA Agraha hAtA nathI ke bIjI vyakita tene mAnI ja le. anavA joga che ke carcA athavA vizeSa anubhave temAM mAre peAtAne pheraphAra karavA paDe. satyanA jijJAsue parivatana mATe sadA taiyAra rahevuM joie. aMtamAM Ape badhAe mArA prati je sneha pragaTa karela che te mATe huM badhAne AbhAra mAnuM chuM. IcchA hatI ke ahIM rahIne Apa badhAnA paricaya vizeSa lAbha uThAvuM, parantu tema khatI zakayuM nahi. Ama chatAM Apa badhAne prema sAthe laine huM jaI rahyo chuM. je mArI sAthe raheze temAM uttarAttara vRddhi thaze ane ApaNe badhA sAthe maLIne, A jyotane jalatI rAkhavAnA prayatna karatAM rahIdhu. anuvAdaka : ema. je, desAi zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, mudraNasthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI rADa, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. muMbai, 2.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa : 14 aMka:23 zrI muMbaI jaina yuvaka sa dhanu pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI paramAnaMda varjI kApaDiyA muMbaI : 1 eprila 1953 budhavAra AjhamIe pAranI beThakamAM kAryakartAonI anubhavavAta uparAMta zrI zaMkararAva deve nIce mujakhane prastAva raju karyAM hatA N- " gayA varSe sevApurImAM sa* sevA sadhe e uMmAM 25 lAkha ekara jamIna bhUdAna-yajJamAM meLavavAnA saMkalpa karyAM hatA. AmAMnu eka varSa tA pasAra thaI gayuM che. ane ame atyAra sudhImAM phakata 7 thI 8 lAkha ekara jamIna meLavI zakayA chIe. paNa ame jyAre yAda karIe chIe ke manuSyamAM jamIna mATenI mamatA keTalI gADha hAya che ane A AMdhalananI zarUAtamAM Ama janatAmAM ane tene mATe kAya karanAra kAya karAmAM paNa jamIna meLavI zakavAnA vizvAsa kaiTale AchA hatA. tenI sarakhAmaNI karatAM amane ema lAge che ke atyAra sudhImAM thI 8 lAkha ekara jamIna bhUdAna-yajJamAM maLI te paNa eka cama tkAra ja che. cAMDila sarvodaya samelana (gatAMkathI cAlu) " amane jAhera karatAM atyaMta AnaMda thAya che bhUdAna yajJamAM jamIna ApavAvALAomAM jema meTA jamInadAro che e ja rIte nAnA jamInadArA tathA kasAna paNa che ane tenu pramANa paNa puratI saMkhyAmAM che. tethI amArI zraddAmAM vadhAro thayo che. ame A badhA ja bhAIbahenanA aMtaHkaraNapU ka AbhAra mAnIe chIe ane temane dhanyavAda ApIe chIe. A yajJamAM Ahuti ApIne teo pote zudhdha thayA che ane vartamAna samAjanI zuddhi ane vikAsa mATe asarakAra vAtAvaraNa taiyAra karavAmAM sahAyarUpa thayA che. . sevApurInA saMkalpa purA karavAmAM judI judI sasthAee, kAryAlayAe ane Ama janatAmAMthI dhaNA sajjanAe saMkaTa veThIne paNa amane sAtha ApyA che. ene mATe sa sevAsaMdha hRdayapUrvaka temane AbhAra mAne che. KAN " Aja ame amArA e mahAna sakalpanI karIne jAherAta karIe chIe ke AgAmI bAra mahInAmAM 17 thI 18 lAkha ekara jamIna amedAnamAM meLavIzuM. enA mATe e Avazyaka che ke A sAla ApaNe vadhAre ekatA tathA tatpara tAthI kAme lAgI javuM joie. ApaNe e paNa yAda rAkhavAnu che ke mAtra 25 lAkha ekara bhumi prApta karavI eTaleA ja bhUdAnayAnAM uddeza nathI. A yajJa ahiMsaka krAMtinI eka bhUmikA ane sarvAdaya samAjaracanAnI AdhArazilA che. eTalA mATe sarvodaya vicAramAM mAnavAvALA upara ane temAM paNa je racanAtmaka kArya karavAvALI saMsthAo ane kArya kartA tenA para vizeSa javAbadArI rahe che. kAraNa ke sarvodaya samAjanI racanA karavAnA e sarva lAkAnA uddeza che. jyAM sudhI vartamAna samAjanuM zAntimaya parivartana karavAnI prakriyA enA che rajIsTarDa na'khI,4266 vArSi taa sw......... kAryakramanA mULamAM nahi hAya tyAM sudhI A uddeza paripUrNa thaze nahi. bhUmidAna yajJa eka evA ahiM saka yajJa che, jene * AdhAra laIne A sasthA peAtAnA zake paNa paripUrNa karI zake. AthI ameAte vizvAsa che ke A sasthAo ane kAryakartAo peAtAnA kAryakramamAM bhUdAnayajJane sa prathama sthAna Apaze, ane AgAmI bAra mahinAmAM 25 lAkha ekara jamIna meLavIne ja sa tApa na mAnatAM sane 1957 nA * : pahelAM pAMca karoDa ekara jamIna vrudAnamAM prApta karIne, zANu rahita ane samAnatAyukta sauMdaya samAjanI sthApanAnI bhUmikAnuM nirmANu karaze. " sAthe sAthe ame badhA rAjakIya tathA sAmAjiMka kArya kartAone vinati karIe chIe ke te pAtAnA badhA matabheda bhUlIne A mahAna yajJamAM sahakAra Ape. "ApaNA navayuvako Aje krAMti mATe adhIrA banyA che. temaNe samajavuM joIe ke krAMti te temanI sAme AvI cUkI che, paNa tene saphaLa banAvavA mATe e jarUrI che ke te AgaLa Ave ane peAtAnA bIjA badhA kAmA cheADIne ochAmAM ochA eka varSa mATe potAnA badhA samaya sava sevA sa Mdhane Ape. AthI A krAMtinAM mULa eTalA uMDAM jaze ke tene kaddei paNa koi paNa jAtanI AMca Avaze nahi. " Akhare ame jamInanA mAlIkAne ane khAsa karIne merI jamInanA mAlIkAne apIla karIe chIe ke A yajJa sauMdaya mATenA hAine temanuM paNa kalyANa thavAnuM ja che. te A pravRttine saphaLa banAvavA mATe dareka jAtanA sahakAra Ape. atyAra sudhI te pu. vinAbAjI tathA temanA sAthIe gAme gAma tathA ghera ghera pharIne dAna mAMgI rahyA che. paraMtu have evA samaya AvI gayA che ke jamIna mAlIkA potAnI sUcchiAthI ja AgaLa AvIne dAna Ape. kAraNa ke A yajJathI jenuM hRdayaparivartana thaze. tevA mANasothI ja navA samAjanuM nirmANa thaze. " A kAmane paripUrNa karavA mATe kAyadAnI madadanI AzA rAkhavAmAM Ave che. bhUdAna-yajJa kAyadAmAM ADe Avate nathI, paraMtu te anukuLatA ja paidA kare che. kintu hRdayaparivartana dvArA ame| A kAma saphaLa karI zakIzuM te temAMthI je janazakita pedA thaze te ahiMsaka samAjanI racanAne sAme AdhAra haze.. ame AzA rAkhIe chIe ke jenI pAse bhUdAna sa Mdeza pahoMcyA che. ane jeNe AjanA yugadhama pIchAnyA che
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaze. *" * . - prabuddha jaina , tA1-4-53 che. teo mAMgavAvALAnI rAha ne jotAM A yajJamAM pitAne phALe A mahAna yajJakAryamAM ja lAgI javuM joIe tenuM smaraNa * Apaze ane amArI pratijJA purI karavAmAM madadagAra karAvyuM. chevaTe vinobAjIe 'upasaMhArabhANune trIjo bhAga AMtara parIkSaNane saMbhaLAvyo. potAnA de, jotAM tathA iva upara zrI. zarkarAva devanuM bhASaNa khUba hada- MivAratAM zIkhavuM joieM sAnavAnI niSThA upara & jora dIdhuM 1 divasanuM bIjuM bhASaNa te De. sI. kumAra tathA sImaMta pariyajaya mAmeka zaraNama vraja ena. enA dhirma, samatAvAda raziyA ane cInanI rItio " . " smaraNa karAvyuM tathA udaya ke A izvaratA yajJakAyo mAM so ke. tAvavAnI salAha, bhUmivitaraNa tathA bhami- lAgI jAya. . . . jinAo vagere upara te bhASaNe sAre prakAza nAMkhyo . agAu meM kahyuM hatuM tema vinAnuM A la mInuM eka temanAmAM vakatRtva che. kayAreka kayAreka bhAvanAnI tIvratAne bhASaNa to. 7 jeTaluM UMcuM uttama na hatuM, paraMtu emanAM tA : manI vANI tIkhI bane che, paNuM A veLAe temanA mI pachInA be bhASaNo mama cAhI hatAM emAM to kA nayA ja ja vicAro jAheramAM ne khAnagImAM sAMbhaLyA pachI ema spaSTa : vinobAjIe judA judA prahaeNzanA bhUdAnayAkAyakatAo - to koInuM ce dhaLuM anukaraNa karatAM nathI AgaLa paNa eka rIte potAnuM dila kholyuM hatuM, tathA pU . tathA tema karavA kahetA nathI. vyakitavikAsa. tathA vikendrIkaraNa bApu sAthe emane saMbadha kevo hatA tenA prasagA paNa * upara temaNe bhAra mUkyo hato. temanuM aMgrejI bhASaNa vAkaye vaNavyA hatA. ekAda meM prasagA ja TAMkuM chuM. '' , viAkaye anuvAdita hiMdImAM thavAthI janasAdhAraNane temAM ' ThIka vyakitagata satyAgraha zarU karavAno hato tyAre pU. bApu rasa paDyo hato. jIe vinobAjIne potAnI pAse pavanArathI lAvyA. vinobAjI , sAMskRtika kAryakramamAM, rAtre madhyapradezanA tukaDAjI mahArA- gaLADuba racanAtmaka kAmamAM hatA. eka kSaNa paNe teo bahAra : janAM bhajano hatAM. teo eka saMta che, paNa gAMdhIjInI vicA- jatA nahi tathA belatA ke- maLatA nahi. pU. bApune Adeza radhArAnA piSaka che. jyAM jyAM teo jAya che tyAM tyAM hajAra maLatAM ja teo sevAgrAma gayA. vyakitagata satyAgrahamAM tamAre bhakatajano temane zraddhApUrvaka sAMbhaLe che. A tukaDojI mahArAja javuM che e hukama sAMbhaLI vinobAjIe kahyuM "yamane ane ' paNu dathI saMta vinAnA kAryakramane AgaLa vadhAravAnuM ja Apane Adeza barAbara che, huM te taiyAra chuM, mAre pavanAra kAma karaze navuM temaNe baporanA pitAnA prAsaMgika bhASaNamAM javuM ke nahi te tamAre ja nakakI karavAnuM che.' AvI tatparatA tathA rAtre bhajana pahelAMnI prastAvanAmAM kahyuM hatuM. temanI mAtra rAma ane hanumAnanuM ja smaraNa karAve che. bhajanamaMDaLI ramajhaTa sArI jamAvI zake. jo ke, cAlimAM - bIjo prasaMga bhArata che" e AMdolana samayano che. e bahu majhA na paDI. enuM eka kAraNa e paNa hatuM ke bIje chevaTanI laDAIne prakAra ke haze ane A laDAImAM anazana ' ThekANe bhejanAlayanI pAse AdivAsIonAM nRtyo hatAM. no tAMte cAlu rAkho ke kema e vicAra cAlato hate. sau. mAnabhUmanAM A AdivAsIonA khele atyaMta AkarSaka vicAravinimaya karavA lAgyA. saunI salAha evI hatI ke je nIvaDayAM. Dhola, nagArAM, zaraNAI, baMsarI, jhAlara vagerenA sumeLa anazana bApue na karavuM. jo ke teo adhikArI che paNa sAthe vividha prakAranA tAla sAthe judI judI cAlavALAM nRtya tema na karavuM. jyAre bApue vinobAjIne puchayuM tyAre ja zAstrIya hatAM. emanA pizAkethI ema lAgatuM hatuM ke jANe vinobAjIe kahyuM "ke senApatine je ThIka lAge te kare ane dezI nATaka samAja ja ubhA karI dIdhA. hanumAnajI rAmanI hukama Ape; ame to sipAhI mAtra chIe " AvA aNadhAryA pAse jAya che tyAre sAcA ja hanumAnajI na utarI AvyA hoya uttarathI sau avAk thaI gayA hatA kAraNa ke pU. bApujInA evo hanumAnajIne svAMga hato. ATalI badhI khUbIo A vicArane vinobAnI chApa lAgI gaI. vinobAjInuM mAnavuM che AdivAsIomAM jaIne sAnaMdAzraya thayA vinA rahetuM nahi, jo ke A mArA javAbathI mahAdevabhAIne bhAre AghAta lAgyo ke enuM puruM varNana karavuM zakaya nathI. koI kalAkAra ja ene hati. 1942 nI navamI ogasTe muMbaImAM pU. bApu pakaDAyA. nyAya ApI zake. jeNe joyuM tene tRpti thaI ane emAM ja te ja bare vardhAmAM vinobAjI pakaDAyA tyAre vinobAjIe kAryakramanI sArthakatA hatI. kArAvAsamAM pravezatAM ja jela adhikArIone kahI dIdhuM: 'hamaNAM * tA. 9 nI savAranI beThakamAM saMta vinobAnuM upasaMhAra sudhI te ame tamArA niyamone mAnatA AvyA chIe. havethI bhApaNuM hatuM. prathamabhASaNanI A pUti hatI. zaMkAonuM tema nahi thaI zake; amArA upara tamAro adhikAra nathI. samAdhAna karanAruM hatuM. kArya, kAryaracanA e muddAo temAM AvatI kAlathI anazana zarU thaze ." paraMtu pU. bApujI hatA. prajAtaMtra zuM? bahumatanuM rAjya te ja svarAjya ? sajaja pakaDAyA te veLAe khAsa saMdeze vinobAjIne pahoMcADavAnI namAM vicArabheda hoya paNa AcaraNabheda na hoya, paMca tyAM vyavasthA karI gayA hatA kAraNa ke vinobAjI te jelamAM jatAM - paramezvarane artha eTale ke pAMce ekamatanA thAya tyAre ja ja anazana AraMbhI ja deze enI khAtrI pU. bApune hatI. AcaraNa thAya, nahi te tene amala na thavo joIe, sarakArI A khAsa saMdezo vinobAjIne jelamAM rUbarUmAM zrI vAljhakare - vikAsa ejanAne sahakAra vagere vagere viSayonuM spaSTIkaraNa saMbhaLAvyo eTale sipAhI vinAbAnuM anazana baMdha rahyuM. karanAruM A bhASaNa hatuM. AvI badhI vAto uparathI emaNe evuM samajAvyuM ke madyapAnapratibaMdha aMgeno TharAva zrI. rAdhAkRSNa bajAje jene ApaNe ApaNa netA mAnIe tene Adeza e AkharI sarala ale mUko. sAMje zrI. zaMkararAva deve jezIlI vANImAM zabda mAnavo. zraddhA tathA niSThApUrvaka kAma karavuM. A IzvaranuM savistara Dhabe grAmarAja vALA TharAvanI jAherAta karI. saMmela. ane ahiMsaka, krAMtinuM pavitra kArya che. namAM koI paNa TharAva pasAra thato nathI; paNa sarva sevAsaMdhamAM varSabharanuM bhAthuM bAMdhI AvanArA vikharAI rahyA che, je harAvo thAya che tenI jANa mAtra sarvodaya saMmelanane karA- jANe ke saune caNa maLI gaI paMkherUo potapotAnA kSetre vavAmAM Ave che. saMmelanane aMta Avato hato tyAre pramukha bhaNI ravAnA thavA lAgyAM che. zrI. dhIrena majamudAre ThAvakI rIte upasaMhAra karyo tathA sarvee tA. 10-3-53 gokuLabhAI dolatarAma bhaTTa hatA. rame hoya paNa e ekamatanA sarakArI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-4-53 prakINa noMdha svaga stha adhyApaka ke TI zAha yuddha na tA. 10-3-53 ma gaLavAranA roja jANItA aya zAstrI zrI. khuzAla talakazI zAhanuM hRdayaroganI bImArInA pariNAme avasAna thayuM ane te sAthe eka ujajavaLa jIvanakAradA nA ata AvyA. teo mULa kacchanA vatanI, temanA janma 1888 "mAM thayelA. te kuTuMbapara parAe jaina hatA. vidyAthI jIvananA gAra bhathI ja temanI kathAtra buddhinuM da na thayuM hatuM. te paradeza abhyAsa karIne hiMduM khAta pAchA pharyAM ane zarUAtamAM, senTa evIyasa kAlejamAM ane pachI sIDanahAma kAleja eka kAmasa mAM adhyApaka tarIke joDAyalA. 1921 thI 1930 sudhI muMbaI yunIvarsITInI skula opha ikAnAmIkasamAM arthazAstranA adhyA paka tarIke temaNe kAma karyuM". tyAra bAda mAiseAranI mahArAjA kAlejamAM temaNe keTaleAka samaya nAkarI karI. muMbai yunIvasI - TIomAM temaNe bhinna bhinna adhikAra upara rahIne puSkaLa kAma karyuM, hatu. paMDita javAharalAla naherUnI preraNAthI ubhu karavAmAM Avela nezanala plAnIMga kamITInA sekreTarI tarIke temanI nImaNuMka karavAmAM AvI hatI, ane te adhikAra upara rahIne temaNe khUba mahatvanI sevA bajAvI hatI. hiMdanI adhAraNasabhAmAM temane sabhya tarIke levAmAM AvyA hatA ane 1947 mAM AjhAdI maLyA bAda pahelI lAkasabhAmAM paNa temanI nImaNuM ka karavAmAM AvI hatI. e banne maLemAM temaNe virAdhI pakSanA eka AgevAna tarIke khUba sakriya bhAga bhajanmyA hatA. gayA varSe dhArAsabhAnI cUMTaNI thai tyAre te kaccha vibhAgamAMthI eka svataMtra umedavAra tarIke ubhA rahyA hatA ane jayAre navI rAjyaracanAnA pramukha tarIke koMgresa taraphathI DA. rAjendraprasAdane umedavAra tarIke ubhA rAkhavAmAM AvyA hatA tyAre anya pakSe! tarI zrI. ke. TI. zAhanuM nAma eka oNnapakSIya umedavAra tarIke rA karavAmAM AvyuM hatu. paNa kamanasIbe A banne umedavArImAM tee niSphaLa nIvaDayA hatA. vaDedarA yunIvarsITInI sInDIkeTanA tee eka sabhya hatA ane te yunIvasI'TInI navaracanAmAM temaNe bahu agatyanA phALA ApyA hatA. temanI mudhdhi aneka viSayagrAhI hatI. athazAstra, rAjakAraNa, tihAsa ane anya viyA upara sImA cihnarUpa lekhAya evAM aneka graMtha temaNe nirmANa karyAM hatA, jemAM Glory That Was Ind' khahu jANItuM pustaka che. teo jaina hatA te bahu AchA jainAne khabara haze, jathI dhaNA varSo pahelAM mubai khAte bharAyela bhArata jaina mahAmaDaLanA adhivezanamAM te pramukhasthAne khIrAjyA hatA ane te sthAna uparathI temaNe ApelA vyAkhyAne AnavANI jaina samudAyamAM bhAre khaLabhaLATa pedA karyAM hatA. te mAdhunika yugamAM eka mahAna paDita hatA. `zarUtanAM varSomAM muMbaI yunInasITI ane pAchalA varSoMmAM dIlhInI lokasabhA temanuM kAya kSetra tema ja yudhdhakSetra hatuM. peAtAnA vicArAmAM teo bhAre makakama hatA. temanAMmAM apUrva niDaratA ane satyapriyatA hatA. jIvana sAduM ane uttama zIla-A temanI vizeSatA hatI. lekhana temaja pravacana ubhayamAM te apUrva kuzaLatA dharAvatAM hatA. jAhera jIvananuM kAI paNa praleAsana pote nakkI karelA satya mAMga thI temane calAyamAna karavAmAM kadi paNa saMmatha nivaDatu nahi. jaina samAjamAM janmela paNa vizALa sevAkSetrane varela AvI ucca kATInI vyakitanA avasAnathI ApaNA dezane aMte samAjane mATI khATa paDI che. paramAtmA temanA AtmAne parama zAnti arpe eja prAthanA. 189 zrI. nagInadAsa mAstaranA svarga vAsa 79 varSanI ummare tA. 23--3-53nA rAjazrI. . dAsa mAstaranuM eka divasanI mAMdagInA pari avasAnathI mubai zahere eka prathama kroTine che ane kAMgrese varSonA eka vakAdAra, kA temanA jAhera jIvananI zarUAta 1916.mAM te cAlamAM joDAyA tyArathI thaI hatI. 1970/32 khUba AgevAnI bharelA bhAga bhajavelA, ane vakhata jelavAsa bhAgavelA. 1940841 nA vyakitaga temaNe joDAyalA ane pAchA 1942 nI laData karA temanA bhAge jelavAsa AvelA. 1944/45 mAM te meyarapada paNa bhAgavyuM ane muMbanI kAMgresanA paNa te amuka samaya pramukhasthAne rahelA. pAchaLanAM varSAmAM tee bahu saMbhaLAtA nahAtA, chatAM temanI jAhera pravRttio jIvananA anya bhAga sudhI cAlu ja hatI. sAdhAraNa kATinA mAnavI chatAM teo jenI sAthe joDAyA tene vAdArIthI vaLagI rahyA ane rASTrane copaDe ThIka ThIka sevAo temaNe nedhAvI. jIvana sAduM, cAritrya uMcu, svabhAva premavAtsalyathI bharelA, jyAre paNa maLe ane ApaNane oLakhatA hAya tA prema-mamatAthI khelAve. temanA svajanA ane mitro temane 'nagInakAkA'nA nAmathI oLakhatA ane melAvatA. lAMbI ane ujjavala jIvanakArakIdI purI karIne ApaNI vaccethI teo vidAya thayA che ane ekanaSTAvALA sAmAnya mANasa keTaluM khulluM kAma karI zake che ane sevA ApI zake che tenuM anukaraNIya dRSTAnta teo ApaNI samakSa mUkI gayA che. jaina vakA // akhila hiMda samitinA eka nIpajela pramAvyo jaina zve. mU. kAnpharansanI akhila hiMda samitinI beThaka tA. 13, 14 tathA 15 nA rAja muMbaI khAte bharavAmAM AvI hatI. prastuta kenpharansanA pramukhasthAnethI zeTha amRtalAla kAlI dAsa nAdurasta tabiyatanA kAraNe rAjInAmu ApIne keTalAeka samayathI nivRtta thayA hatA. A beThakanA kAyakramamAM eka bAbata temanA sthAne samasta kenpharansanuM AgAmI adhivezana bharAya tyAM sudhInA samaya mATe yogya pramukhanI nImaNuMka karavAne lagatI hatI. A sthAna upara sarvAnumate punAnA varSoMntunA jaina kAya - karyAM mukhaI pradezanI dhArAsabhAnA sabhya zrI peApaTalAla rAmada zAhanI nImaNuka karavAmAM AvI hatI. sAdhAraNa rIte DeA. bAlAbhAi nANAvaTI ke zrI choTAlAla trIkamadAsa pArekha jevA eka e apavAda sivAya A sthAna upara Aja sudhI koi ne kAI zrImAnanI pasa MdagI karavAmAM AvI che. A sthAna upara Arthika dRSTie sAdhAraNa sthitinA lekhAya ema chatAM jaina samAjanI temaja rASTranI sevAmAM jeNe lagabhaga AkhuM jIvana vItAvyuM che ane AjhAdInA saMgrAma daramiyAna jemaNe anekavAra jelavAsa bhogavyA che evI eka vyakitanI pramukhasthAna upara nImaNUka karIne kAnpharansanA kAya vAhakAe eka navA cIlA pADayA che ane A mATe temane abhinadana ghaTe che. zrImAnane badale prajAsevakanI AgevAnI svIkAravAmAM Ave-A ghaTanA AjanA kALane anurUpa che. bhAizrI peopaTalAlane A mATe sA kASThanA dhanyavAda ane zubhecchA ghaTe che. A beThaka daramiyAna kAnpharansanuM navuM sudhAreluM baMdhAraNa pasAra karavAmAM AvyuM hatuM. AjathI 30/35 ke tethI vadhAre varSo pahelAM racAyeluM khadhAraNu keTalIye sudhAraNAnI ane AjanA vakhata sAthe baMdhabesatu thavAnI apekSA rAkhatuM hatuM. navA baMdhAraNe ghaNI aspaSTatAe dUra karI che, sabhAsade banAvavAnI paddhati amuka aMzamAM dAkhala. karI che ane kAnpharansanA kAya mAM vadhAre
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 prabuddha jaina katA Ave evI kaeNTalIka bAbate umeravAmAM AvI che. muzkelIbharyuM ane lAMbA gALAnuM 'kAya. lAgatuM hatuM. te kArya -4 , , ApaNe samAjanA madhyama varga" kahIe chIe temaNe potAnI dhagaza kArya kuzaLatA ane avirata zrema levAnI ane che ke je vargamAM samAveza thAya te varga navI rAjaya tatparatA vaDe AMkhanA palakArAmAM ApaNI sAme mUrtimanta karI yApAra dhaMdhAo uparanA tarehatarehanAM akuze bartAvyuM che. AcAryazrInI - zubha bhAvanA ane potAnA * ekadama ghasAta elyo che, kubavA lAge samAje; uparanuM prabhutva temA je zrI. khImajI cheDA tathA temanA samAjano Arthika prazna sauthI vadhAre muMjha.' sAthIonI: kharA dilanI.mahenala ubhaMyanuM A zubha pariNAma che, che. A praznanI' karakarIe A konpharansa muMbaimAM mahAvIra yatA che ke 1} : Tii katA aneka bhAI bahenane A kenpharansa pratye pata karyA che. ApaNuM bhAI bahene, svajane, 1 kapa tA. ra7-3-5 nA roja muMbaI khAte bhagavAna mahAvIranI , janmajayantI bahu moTA pAyA upara ujavavAmAM AvI hatI. A pemATe zuM karIe, temane DubatA keme bacAvIe janmajayantI utsava dara varSe muMbaimAM ujavavAmAM Ave che ' rasanuM citta kendrita thaI rahyuM che ane bIche. himogatima"ArA rA matabhedo dharAvatI vyakitao A bAbatamAM ane temAM traNa rikAnA pramukha saMsthAo sAmela thAya A vakhate temAM tarA thI samAja paNa sAmela thayA hatA. A sau meLAne vicAra karavA lAgI che. upara jaNAvelI samiMtinI ja beThakamAM bhAga letAM kAryakartAoe paNa A bAbatamAM khAsa mATe A AjhAda medAnamAM eka vizALa maMDa5 ume karavAmAM AvyA hatA ane A sabhAmAM lagabhaga pAMceka hajAra, bhAI che. vicAraNA calAvI hatI ane zrAvaka AvikAnA utkarSa mATe kophI baheno hAjara thayAM hatAM. AcArya zrI vijayavalabhasari potAnA perensanA chelA Adhavezana prasaMge je phaMDa ekaThuM thayuM hatuM ane A ziSya samudAya sAthe tema je jANItA samAjasevaka, muni zubha-, ", AcAryazrI vijayavallabha surinI. A phaMDane amuka samaya sudhImAM vijayajI A prasaMge upasthita thayA hatA. muMbaI pradezanA mukhya pAMca lAkha sudhI pahoMcADavAnI pratajJiAne lIdhe te kaMDamAM je vadhAre thavAnI vakI hatI temAMthI eka ugamaMdira ubhuM karavAne saciva zrI. pArArajI desAI A samAraMbhanuM pramukhasthAna , A nirNaya karavAmAM Avyo hate. ': ' , ' zebhAvavAnA hatA, paNa nAdurasta tabiyate temane A samAre. ' ' ' + .. ! bhamAM bhAga letA aTakAvyA hatAM. temanA sthAne Arogya * A beThaka daramiyAna tA. 15 mI mArcanI savAre ke tema ja majura khAtAnA pradhAna zrI zAntilAla zAhane niyukata rensano mu " saMcAlaka-pravartakanuM sthAna pAmelA zrI kAnti karavAmAM AvyA hatA. suprasiddha gAyaMka bhAI zAntilAla zAhe " lAla IzvaralAlanA zubha haste kanphiransano janmadAtA prAraMbhamAM bhagavAna mahAvIranI eka sundara pada dha stuti karI " - a. pitA samAna lekhAtA svargastha zrI. gulAbaca hatI ane tyArabAda AcArya zrI virjayavallabhasUrinuM ane che. ' dejI DhaTTAne 1NItAM citrakAra zrI.' [ " me., rAvaLanA temanI pachI muni janakavijayajInuM pradhacana thayuM hatuM. zrI. ; hAthe taiyAra karavAmAM AvelA tailocatranI enAvaraNavidhi . ' cImanalAla cakubhAI zAha, zrI cImanalAla sutarIA, zrI. peparTa karavAmAM AvI hatI. A prasaMge AcArya zrI. vijayavallabha lAla rAmacaMdra zAhaM, zrI. sohanalAlajI dugaDa tathA zrI. khImajIbhAi sUrijI hAjIra rahyA hatA. temaNe tema ja anya AgevAnoe DAe prasaMganA vyAkhyAne kAM hatI, ane pramukha sthAnethI svargatha mahAzayane khUba bhAvabharI aMjali ApI hatI. zrI. zAntilAla zAhe ucita zabdomAM upasaMhAra karyo hato. AcAryazrI pratijJAnI paripUrtAi:- 1 - 4 : ' AjanI samagra duravasthAnA pAyAmAM je hiMsAMpracuratA ' ane : - : , . : zrI. khImajI cheDAne dhanyavAda dravyalAlasA rahelI che ane sAthe sAthe saMkucitatA ane juna mAsamAM jyAre vai. muM. kenpharansanuM muMbaI asahi to paNa ApaNane jayAM tyAM najare paDe che temAMthI khAte adhivezana bharAyuM tyAre zrAvaka-zrAvikA utkarSa mATe rU. " eka yA bIjA muddA upara bhinna bhinna vakatAoe zrotAonuM .. 16500 nuM phaMDa thayuM hatuM. A phaMDane pAMca lAkha pIo sudhI khAsa lakSya kheMcyuM hatuM ane ahiMsA tathA aparigraha upara kA amuka samayamAM pahoMcADavuM ane ema na bane te dUdhano tyAga ane saMpradAyabheda bhula jaine. A jaina samAjane eka karavAnI ! kare e mujaba AcAryazrI vijayavallabhasUrie pratijJA bAbata upara dareka vakatAe khAsa bhAra mUkyo hato. ane Arthi lIdhI hatI. A phaMDamAM AcAryazrI muMbaIthI thANAM padhAryA daSTie ghasAI rahelA jaina samAjane ugArI levA mATe jarUrI ane tyAMthI muMbaI pAchA pharyA te daramiyAna rU. 35000 bharAyA sarva prayatno hAtha dharavA tarapha sau koInuM dhyAna kendrasthA karavAmAM hatA. bAkI rahyA rUpI traNa lAkha. AcAryazrI muMbaI AvyA AvyuM hatuM. A ja prasaMge AcAryazrInI pAMca lAkha rUpiIA tyArabAda rU. 2000 pote Ape athavA meLavI Ape evAM 108 ekaThA karavAnI pratijJA purI thayAnI jAherAta karavAmAM AvI vacano" ekaThAM karavAnI konpharansanA tema ja jaina samAjaMnA eka hatI ane tene lAMdha sau koInA dilamAM khUba utsAha ane utsAhI kAryakara zrI. khImajI cheDAe jhuMbeza upADI. jaNAvatAM ullAsa pragaTayo hate., jaina samAja ekatra thavAnI je kaMI khUba AnaMda thAya che ke bhAIzrI - khImajIbhAI AM prayatnamAM kALathI jhaMkhanA seve che temanA mATe A samAraMbhanuM drazya bhAre dhAryA karatAM bahu vahelAM saphaLatAne pAmyA che. eTaluM ja nahi preraka hatuM, ApaNI vaccenA mAnyatAbhedane, saMpradAyabhedane bhUlI paNuM muMbaI '' khAte AjhAda medAnamAM tA. 27 mI mArcanA jaIe, eka banIe, sAme dekhAtA saMkaTamAMthI ApaNa samAroja savAranA majura - pradhAna zrI zAntilAla zAhanAM . jane ugArI laIe, bhagavAna mahAvIrane ahiMsA ane anekAntano pakhapaNA nace mahAvIra jayantIne samAraMbhe ujavA saMdezA jagatabharamAM phelAvIe, AjanA vigrahakSabdha vizvatyAre bAkInI rakama paNa zrI. khImajI cheDAnA avi- mAnasane zAnti ane sarvodayanI bhAvanA tarapha vALazAnta prayatnanA pariNAme bharAI cukyAnI jAherAta karavAmAM AvuM vicAravAtAvaraNa A samAraMbha daramiyAna anuAvI che. A rIte A AcAryazrInI pratijJA aNadhArI pheMkI bhavagecara thatuM hatuM... je samAjanI je ekatA bahu mudatamAM paripUrNa thavA pAmI che ane te mATe temane tema ja zrI. dUranI vastu lAgatI hatI te jANe ke samIpa AvI khImajI cheDAne jaina samAjanA anekazaH dhanyavAda ghaTe che. rahI hoya evo AzAvAda cittane praphUllita karato hato. kALa , AjanA maMdInA vakhatamAM pAMca lAkha rUpIA ekaThA thavA bhAre baLane oLakhI. dUra dUra rahetA ApaNe najIka, AvIe,
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 12 sAthI kalAkAra karo. che. mahAvIratA jIvananI udAratA, nirbhayatA, kaphaNAmayatA, saNone pagaluM bharavAnAM pAchaLathI bIjA aneka kAraNe AM. ' , kriyAzIlatA ApaNA jIvanamAM pragaTAvIe ane sugrathita banelA AvyAM che. paNa te badhI gauNa che. 6 cheApaNe A paNI samAdhi ane zakita ne caraNe samapita ane nakakara mananA merArajIbhAIe ke na karIe A rIte mahAvIra jamatInA utsavane ApaNe inDIAnI TIkA ane mazkarIthI khaLabha caritArtha karIe te jarUra nahotI. pitAnI nIti ane rIti sa. vakhata ToImsanA taMtrInI sAna ThekANe Avaze Cii . jaNAvatAM khuba dilaTIrI thAya che ke bhArata jene mahA , zraddhA rAkhavI joItI hatI. amane ane amA, " - ma DaLanA eka pramukha kArya kata zeTha kezarIyala gugaliyAne tA.' Ape tene ja ame amArI jAhera khabara A 6, 7,5 nA re vaga vAsa thayA che. teo amarAvatInA vatanI vyApArI mAla to te samajI zakAya, paNa-kazAhIna phona hatA; u mare vRdha hovA chatAM Aje paNa temane sevA karavAne ane kogresa sarakArane mukhya sacive Ama bele te - te utsAha eka yuvAnane paNa vaTAvI jAya te hatA. temaNe lAje. muMbaI sarakAre A eka aNa pagaluM bharyuM che. ApaNe IcchIe ke A zu amarAvatImAM eka jaina beDIga sthApita karI hatI ane te mATe , rAma rU. 20000nI jenI kImata AMkI zakAya teTalI pitAnI jamIna pAchuM kheMcI le, paNa morArajIbhAInI makakama nIti jo.. A A saMsthAne arpaNa karI hatI ane te mATe phaMDa ekaThuM karavuM hAla turata zakya nathI lAgatuM. pariNAme enAM mAThAM pariNAma ane saMsthAne bane teTalI vikasAvavI-e mATe teo satata mAtra morArajIbhAI ke muMbaI sarakArane ja nahi paNa samasta prayatnazIla rahetA hatA. temanA AtmAne parama zAnti prApta koMgresane bhegavavA paDaze. koMgresanI dRSTie A ghaTanA sukhada thAya evI antaranI abhilASA che. nathI lAgatI. TAImsa opha InDIA upara muMbaI sarakArano kuThAraprahAra ahamadaA kema sAmenI jhuMbeza ane tenuM rahasya hiMdustAna jyAre eka ane ekatra hatuM tyAre merelema lIge ' TAImsa opha InDIAnI sAmAnyata; kesa-sarakAra hiMduo sAme komI jherane unmatta pravAha vaheto karyo hato. e. virodhI nIti ane temAM paNa muMbaIpradezanA mukhya pradhAna vakhate teNe ema saMtoSa mAne ke A rIte musalamAna nanuM bhAvera morArajI desAI ane temanI maghaniSedhanI nIti e eka moTuM saMgaThana ane ekatA sadhAI rahI che. A viSamaya che ane sAmenuM tenuM kadara virodhI vaLaNa dhyAnamAM laine pravAhanA kevA AghAta pratyAghAta thayA ane temAMthI hiMdustA-. nI muMbai sarakAre TAImsa opha InDIA ane tene lagatAM prakAzanone nanA kevI rIte bhAgalA thayuM ane pAkistAnane ". .' sarakArI jAherakhabara nahi ApavAnI sucanA karate paripatra Aje itihAsane , je komavAdanA pAyA para pAkIsarakArI khAtAo upara mokalyo. A sAme chApAomAM Aja stAnanuM nirmANa thayuM te ja kemavAda Aje pAkIstAnamAM kevI kAla eka moTI jhuMbeza cAlI rahI che. upAdhi ubhI karI rahela che te lAhora, rAvalapIMDI ane tAjetaramAM TAImsa opha inDIA eka ucI kakSAnuM denika aMgrejI karAMcImAM cAlI rahelA tophAno ane pAravinAnA atyA- ' patra che. tenA prAraMbhakALathI dezane AjhAdI maLI tyAM sudhI te cAronA samAcAra uparathI mAluma paDe che. musalamAnomAM aMgreja sarakAranI tarapheNa karatuM patra hatuM. AjhAdI maLI te ahamadayA karIne eka nAnI sarakhI kema che. A daramiyAna te AkhI saMsthA zeTha DAlamiyAe kharIdI lIdhI. kamanI saMkhyA lagabhaga daza. lAkhanI che. Ama chatAM te tyAra bAda A patranuM vaLazu sAdhAraNa rIte sthApita sarakArane eka AgaLa paDatI ane jamAnAne anusarIne cAlanArI prajA pratikuLa rahyuM che. Ama chatAM paNa A patramAM amuka prakAranI che. temanAmAM keLavaNInuM pramANa 95 TakA che. strIo paNa ghaNI pratibhA Aja sudhI jaLavAI rahI che. samAcAra ApavAmAM paNa kaLavAyelI che. A theka daSTi e teo gha | sukhI che. sarakArI sAmAnyata : eka prakAranuM tATadhya jovAmAM Ave che. eTaluM khAtAomAM temanI komanA pramANamAM temanuM saMkhyAbaLa nAnA kharuM ke morArajIbhAInI ke maghaniSedhanI phAve tyAre ane game moTA hoddAo upara ghaNuM moTuM che. pUrve paMjAbamAM AveluM tevI ThekaDI karavAnI A patranA taMtrIe chellA be traNe varSathI - kAdiyAna temanA saMpradAyanuM sauthI moTuM pathaka che. ane tethI khAsa Adata keLavI che ane te upara lakhavA bese che tyAre tenI ahamadIo loko "kAdiyAnI'nA nAmathI paNa oLakhAya che. bhASAnuM tema ja sabhyatAnuM dhoraNa utarI jAya che ane eka sunI musalamAna jemanI pazcima pAkIstAnamAM bahu moTI bahuprakAranI magajanI vikaLatAno anubhava karAve che. Ama chatAM matI che teo A ahamadIAone kAphIra athavA nAstika paNa A bAbata bAda karatAM Aje paNa TAImsa opha InDI- lekhe che, kAraNa ke temano paMtha amuka rIte eka sudhAraka patha AnI pratibhA anya denika patronI apekSAe anokhI che ane jevo che. anya muslIme mahamada payagaMbarane chellA payagaMbara muMbaI pradezamAM bIjI ghaNI rIte A patra sauthI prathama koTinuM tarIke mAne che jyAre ahamadIAo mahamadasAhebane che ema ApaNe kabula karavuM ja rahyuM. payagaMbara tarIke svIkAre che paNa chellA yaMgaMbara tarIke svIkAratA A patra sAme A rIte roSa ThAlavavAmAM morArajIbhAIe nathI. ahamadIA paMthanI sthApanA 1888 nI sAlamAM gaMbhIra bhUla karI che ane je ucca sthAna upara teo bIrAje mIrajhA gulAma ahamada nAmanA eka sudhAraka muslIme che tema sthAnanI zobhAne jhAMkhapa pahoMcADI che. upara jaNAvyuM karI hatI. tene janma 1835 mAM thayo hato. teo bhAre tema TAImsa opha InDIA morArajIbhAI ane maghaniSedha upara cintaka ane virakata prakRtinA puruSa hatA. teo pitAne payagalakhatAM jarUra aucityabhaMga sabhyatAbhaMga karyuM ja jatuM hatuM. bara mAnatA hatA ane Izvare temane islAmanuM sAcuM zikSaNa Ama chatAM paNa zrI morArajIbhAIe jevAnI sAthe tevA thavuM ApavA duniyA upara mokalyA che e temane dAvo hato. A ItuM nahotuM. Ama karIne temaNe vinAkAraNe AkhA sAmA badhI bAbatane AgaLa karIne paMjAbanA muralI A kAmane ciMkasamudAyano roSa vahorI lIdhuM che ane koMgresanI osaratI dhArmika vidhi karI rahyA che, paNa tenA pAyAmAM upara jaNAvyuM jatI lekapriyatAne ThIka ThIka dhakakA pahoMcADe che. A te mujaba ATalI nAnI kamanI AvI pragatizIlatA ane
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ :: prabuddha jaina `! anya muslImAne mukha khuMce che ane tene ii nAMkhavAnI jehAda pazcima pAkIstAnanA ne calAvI rahyA che. pAkIstAnanA videza A kAmane che. ane upara jaNAvela che. A jhakallAkhAna pAkIstAnanI eka vyakita che. teNe sayukata prajA sa Mdha tathA mAM pAkIstAna vatI hidanI sAme kAzmIranI laData na peAtAnI kuzaLatA vaDe e praznane ApaNane khUba huM rUpa te ApI zakela che. pAkIstAnamAM jhallAkhAnanI te mANasa maLavA muzkela che. ema chatAM paNa e ne che, teTalA mATe jhallAkhAnane e prakAranA cotarapha pAkAra uThI rahyo che ane A khAkhatanuM gherUM vAtAvaraNu jotAM jhaphullAkhAna lAMAA vakhata adhikArasthAna upara TakI zake tema lAgatuM nathI. + kAmavAda e khAkharA bhUta jevA che. tene tamAre kAne kAi ThekANe rokavA ja joie. enuM anyatra cAlu rokANa baMdha thAya te! te tamane peAtAne khAvA-bharakhavA dhAya che. e sadA bhakSyabhukhyA dAnava che. hiMdue sAme jheravera phelAvIne musalamAnane eka meTA vibhAga pazcima pAkIstAnamAM ekaThA thayA. vibhAgamAM vasatA hiMdune eka yA khIjI rIte lagabhaga nAmu mAM AvyA athavA teA hiMdustAnamAM bhagADI mUkavAmAM AvyA. paNa pelu kAmavAdI mAnasa navara krama besI zake ? enI cerI najara AnA vartuLamAM AvelI pAka musalamAneAnA dheAraNe kadAca u lekhAtI ahamadIyA paDI. tene mArA kApA kADhA' evA lekapeAkArA zarU thayA. ane Aje pazcima pAkIstAnamAM A bAbata upara ja sthaLe sthaLe ramakhANeA cAlI rahyAM che ane pAkIstAna sarakArane lAhAramAM mAla lA' jAhera karavA paDe e hada sudhI kAmavAdane rAkSasa cotarA kALA kara vartAvI rahyo che. khAvAnuM Apa, nahiM to tane khAuM" A tenI rItarazama che. ApaNe hiMdanA prajAjatA A uparathI medhapA laie, ApaNA rAjyazAsane svIkArelI asAMpradAyika rAjya pati upara mahAamAtya javAharalAla naherU zA mATe ATale badhA bhAra mUke che ane zA mATe ApaNune A saMbaMdhe peAkArI peAkArIne cetave che tenA mane ApaNe yathAsvarUpe samajIe, kAmavAdathI ApaNe sadA mukata rahIe ane AsAsanA vAtAvaraNane mukata rAkhIe. e joDANa mATe hajI samaya pAkA nathI; chatAM e joDANa bahu dUra nathI. Aje ApaNA deza Arthika kaTAkaTImAMthI pasAra thai rahyo che. temAMthI uMce AvavA mATe koMgresa sarakAra taraphathI paMcavarSIya cAjanA deza samakSa raju karavAmAM Avela che. A yojanAmAM saphaLatA maLe te tene AkhA dezane lAbha maLe ema che, ema chatAM paNa A yojanA pAra pADavAmAM prajAjanAmAM je utsAha joie te najare paDatA nathI. prajAnI sahakAra vinA A yojanA saphaLa thavI zakaya nathI anya rAjakIya pakSo paNa kAM te! A viSe udAsIna che athavA teA pratikuLa che, AvI sthitimAM AgaLa krama vadhatu te AMgresane mujhavatA prazna che. samagra rIte vicAratAM dezamAM jeTalA rAjakIya pakSe ochA teTalI pragati sAdhavAmAM saraLatA vadhe. je dezamAM eka pakSa, eka prajA ane eka yeAjanA hAya te deza dhArI gatie AgaLa vadhI zake che, je razIAnA ane cInanA dAkhalA uparathI ApaNe joi zakIe chIe. paNa A dezanuM taMtra saramukha tA. 1-4-53 laghutAra karIna tyArazAhI upara racAyaluM che, ane uparanA lAbha levA jatAM saramukhatyArazAhInAM aneka aniSTa ApaNe svIkAravA paDe. ApaNe tyAM lAkazAhI pravarte che ane e lokazAhI racanAne vaLagI rahIne zakaya teTalI pragati sAdhavI evA ApaNA niradhA 2. che. lAkazAhI, hAya tyAM bhinna bhinna rAjakIya pakSa hAvAnA ja. A pakSamAM keTalAka evA hoya che ke jenuM anyamAM vilInI karaNa zakaya ja nathI. ApaNe tyAM AvA eka pakSA che sAmyavAdI pakSa ane hiMdu mahAsabhA pakSa bIjA e agatya dharAvatA pakSA che kAMgresa ane prajAsamAjavAdI pakSa prajAsamAjavAdI pakSa mULa koMgresanA vavRkSamAMthI ja nIkaLelI vAvAI che. A banne pakSanA / AgevAno gaI kAla sudhI AjhAdIyuddhanA sahasainikA hatA. Aje khanne pakSe svataMtra hAvA chatA banI vacce bhAvanA ane koya padhdhatinuM dhaNuM sAmya che.. banne leAkazAhIne svIkAre che ane baMdhAraNapurAsaranI pragatimAM mAne che. bannenuM mAnasa ahiMsA tarapha DhaLeluM che, ane bannenI vicArasaraNImAM Ideology mAM koi mahatvanA pharaka nathI. ekanI gati dhImI che; anya tvarita gatie AgaLa cAlavA mAMge che. kAMgresanA kAryakrama ane prajAsamAjavAdI pakSanA 14 muddAo vacce taphAvata hoya te te A prakAranA ja che. kAMgresanI paMcavarSIya ceAjanA pAra pADavA mATe anya pakSonA ane teTalA sahakAra meLavavA te kAMgresa mATe Avazyaka che ane rASTraSTie paNa atyaMta IcchavA yogya che. A STie paData javAharalAla neharu ane jayaprakAza nArAyaNa vacce cAlelI vATA mAMDIne betha hatA. kamanasIbe e vATApATAnuM hAla turaMta thai thI. ema chatAM paNa nirAza thavAnuM kAI kAraNa nathI. banne pakSamAM evA AgevAne che ke jeo vyakitagata rAgadveSa bAjue rAkhIne samagra dezanuM jemAM kalyANuM cAlavAnI-derAne rahelu che tevA mArge paraspara hAtha mIlAvIne AgaLa AgaLa laI javAnI-tamannA dharAve che. amuka bAbatomAM svataMtra mantavyo dharAvatA Adaza parAyaNu pakSA vacce ATalI sahelAIthI joDANa thai jAya e AzA kadAca vadhAre paDatI hatI Avu joDANu Ama ekAeka thayuM .hAta te te kadAca kAcuM ane acisthAyI nIvaDayuM hAta. sabhava che ke AjanI niSphaLatA AvatI kAlanA vadhAre saMgIna joDANamAM pariName, sadbhAgye banne pakSe kadi na ja joDAi zake evA koi amedya dIvAla banne vacce astitva dharAvatI nathI. vaLI e pakSanA AgevAna vacce cAlelI maMtraNAnA pariNAme banne pakSo dUra javAne khadale vadhAre najIka AvyA che e viSe e mata che ja nahi. ApaNe AzA rAkhIe ke dezanI kaTokaTI haju vadhAre tIvra banatAM ubhayanA mantabyo vaccenuM antara ghaTatu jAya ane ubhayanA dilamAM rahelI rASTraniSThA annenA svAbhAtrika joDANamAM pariName. e joDANa mATe haju samaya pAkA nathI ema samajIne ApaNe adhIrA na banIe ane ema chatAM e joDANu bahu dUra nathI evI zradhdhA rAkhIne banne pakSo vacce sauhArda keLavAya evI rIte ApaNe paraspara vIe. pAna da 'nUtana cIta' viSe zrI, umAzaMkara joSI A vyAkhyAna sabhAnI noMdha jagyAnA abhAve A aMkamAM AvI zakIyuM nathI. te AvatA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. trI.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ airs kara : Stop Art raba ( . A ja kAma che . . ' ' . ' ii' ''...' ke che , ka zrI prabhudAsa paTavArInuM saMdha taraphathI sanmAna bAladIkSAnI kAyadAthI thavI joItI aTakAyata che " pribuddha jenA vAcakone yAda ke thoDA divarsa pahelAM amAruM mukhapatra petAthI banatuM karavAne sadA mimadA nAmanI eka 3 varSanI chokarIne te pukhta umaranI to ' bAbatanI Apane hu khAtrI ApuM chuM." 3 thAya tyAM sudhI dIkSA orSavAnI manAI) karatAM amadAvAdanI sIvIla che ane uttara ApatAM zrI prabhudAsa || kALI cakAdA prabaddha jItabhA pragaTe thayA hatA. mAbApanI ane samAnasamelana yojavA mATe muMbaI jaina yuvaka 2 - dIkSA lenAra sarovatI samiti hovA chatAM dIkSA ApavAnI mAnya ane priyavaMdAnA kesane anulakSIne temaNe ja sarakArI kATa taraphathI manAI karavAmAM Ave Avo cukAdo sothI jaina dharma e mahAna dharma che ane tene mATe ma : pahelavahele hato ane tethI A cukAdAe sthiticusta jenAmAM Adara che; tethI dIkSA aTakAvavAnA kAryathI 2 Te. khUba khaLabhaLATa pedA karyo hato je haju paNa cAlu che. A duHkha pahoMcADavAno Azaya na hoI zake. . A kesamAM chokarInA hitamAM araja gujAranAra rAvasAheba mahIpatarAma eka taddana bhoLI, mAsuma, sagIra tera vapa nA ba. rUparAma anAthAzramanA maMtrI zrI sarojabahena veNIbhAI paTela sAdhvIjIoe pracAra karI dIkSA levA prerelI ane te bALA hatA ane temanI vatI korTamAM kesa calAvanArA amadAvAdanA jainadharmanA mukhya siddhAMtanuM paNa kAMI jJAna dharAvatI na hatI. jANItA eDavokeTa zrI prabhudAsa paTavArI ha... temaNe bALadIkSA tethI tenA dIkSA levAthI jaina dharmane ane tene pitAne kAMI paNa aTakAvavAnI laDatamAM AvI saphaLatA prApta karI te mATe temanuM lAbha thAya tevuM na hatuM. tethI eka sAmAjika dRSTie A sanmAna karavAnA AzayathI tA. 25-3-53 nA roja zrI muMbaI dIkSAne aTakAvavA koTane Azraya levo paDelo. kerTamAM eka sAmA- jaina yuvaka saMghanA sabhyonI saMdhanA kAryAlayamAM eka sabhA jika saMsthA taraphathI vAlIpaNAnA kAyadA heThaLa kesa karI bALAne - ' lAvavAmAM AvI hatI. zrI prabhudAsa paTavArIne AvakAra kabaje mAgelo ane tene amadAvAdanI hakUmata bahAra laI javAmAM ApatAM ane temano paricaya karAvatAM saMghanA maMtrI zrI paramA- na Ave tema ja dIkSA ApavAmAM na Ave te kAmacalAu nadda kuMvarajI kApaDiyAe jaNAvyuM ke "mArA mitra bhAI paTavArI manAi hukama ke Apela. tyArabAda kesa cAlatAM e-8 Ta hA amadAvAdanA AgevAna nAgarika ane eDavokeTa che, muMbaInI DIsTrIkaTa jaja zrI vijayakara samakSa sagIra priya" nuM nivedana kAunsIlanA sabhya che. navajIvana prakAzana maMdira, levAmAM AveluM. temAM pite AtmAnA uddhAra mane dIkSA le che gAMdhI kara jAtisaMdha, vikAsa gRha, prAMntika mahAsabhA samiti ema jaNAvatAM te3*" ' ke "AtmAno uddhA ' , * vagere amadAvAdanI aneka jAhera sa sthAonA salAhakAra che, jenA javAbamAM teNe ... tuM ke "lIlerI khAvA nahi ane samAjasudhArAnA agraNI che, rASTrIya mahAsabhAnA eka kAryakartA ga2 vagaratuM pANI pIvuM nahi, ane hAthe raI karavI che, kAyadAzAstrInA uMDA aSADI che, sAmAjika kAyadAonI nahi.' jyAre keTe ema jaNAvyuM ke "A badhuM te dIkSA lIdhA * samaja ApatA temaNe aneka lekhe temaja pustako lakhyA che. vagara paNa karI zakAya tema che, tyAre sagIra bALAe jaNAvyuM koI paNuM dabAyeluM, chuMdAju, rUMdhAtuM hoya tenI vahAre javuM, ke "gharamAM badhAnI sAthe rahIe te ApaNe mATe badhuM juduM tenI vatI jarUra paDaye korTamAM kazuM paNa vaLatara lIdhA vinA laDavuM, karAvavuM agharuM paDe ane ApaNe saMI paNa karavo paDe." chevaTe tene nyAya apAvavo, rAhata meLavI ApavI A temane mukhya jIvana- e bahene jaNAvyuM ke meM jaina dharmanAM pustako ke siddhAMtane vyavasAya che. temaNe upara jaNAvyA mujaba bAladIkSA aTakAvIne abhyAsa karyo nathI. koTanI samakSa dalIlo daramyAna sagIranA jaina samAjanI bhAre mahatvanI sevA bajAvI che. A cukAdAthI pitAnA vakIle evI dalIla karelI dIkSA pavitra kArya che ane chokarA chokarIne I.kSA ApavI parvata upara aNadhAryo eka tenAM zubha pariNAme aneka che te aMge temaNe aneka "ekIbahu maTe aMkuza mukAyo che. AvA eka zakitazALI samAja- DevI' vAMcI batAvI hatI. meM tene javAba ApatAM jaNAveluM sevakane saMdha taraphathI AvakAra ApatAM ane tame bhAIbahenane ke "IDevITa" karavI e eka vastu che ane jAta anubhava le temane paricaya karAvatAM mane bahu AnaMda thAya che." e bIjI vastu che. koI ephIDevITa karanArA dIkSAnI prApti sAdhela tyAra bAda ayogya dIkSA ane temAM paNa bAladIkSAnI na hovAthI temane dIkSAnAM pariName viSe kahevAno adhikAra aTakAyatanA prazna sAthe muMbaI jena yuvaka saMdha prAraMbhathI kevI nathI" ane A sagIra bALAnI kAcI samaja ane bheLapaNa rIte saMkaLAyelo che balake e sAmenA AjathI paccIsa varSa jotAM tene 18 varSa sudhI dIkSA na apAvI joIe evo meM. pahelAM jaina samAjamAM ubhA thayelA ugra AMdolanane vega Agraha karyo hate. ane A rIte keTe dIkSAne pratibaMdha karate ApavAnA heta thI muMbaI jaina yuvaka saMghano kevI rIte udbhava manAI hukama Apyo hato ane amadAvAdanI hada bahAra sagIrane dha hate ene itihAsa raju karIne zrI prabhudAsabhAine udde- nahi laI javA hukama karyo hate." zIne jaNAvyuM hatuM ke "Aje ApaNI sAme je aneka vizALa vizeSamAM zrI paTavArIe jaNAvyuM hatuM ke "mane jaina bhAI prakA ula mAMgI rahyA che ane samAjanI pAyAnI krAnti zedhI henoe jaNAvyuM hatuM ke A kesanA pariNAme aneka sagIra * rahyA che te apekSAe pramANamAM bahu nAne lAgata ema chatAM bALAo ne bALake ke jemane dIkSA ApavAmAM AvatI hatI paNa muMbaI jaina yuvaka saMghanI dRSTie bAladIkSAne prazna eka te aTakaze ane pariNAme moTI umaranAM ane samajaNavALAM je prANaprazna je che ane tethI ApaNe samAjamAM bAladIkSA sarvathA dIkSA leze ane tethI jaina dharma ane samAjane khare abhyadaya thaze. nAbuda na thAya tyAM sudhI muMbaI jaina yuvaka sAthe pitAnI laData dIkSA pratibaMdha kAyadAnI AvazyakatA aMge zrI paramAnaMda cAluM rAkhavI ja rahI. A bAbatamAM jarUrI kAyado thavAnI khAsa bhAIe je IchA ane Agraha darzAvela che. tenuM huM jarUra che ane vaDodarA sarakAre je dharaNe kAyado karyo hato te anumodana karuM chuM ane jaNAvuM chuM ke Avo kAyado karavA mATe dhAraNa upa2 kAyado karavA mATe muMbaI sarakArane gatimAna karavA jaina yuvaka saMdha ane tevI Itara saMsthAoe vAtAvaraNa ubhuM Apane amArI vinaMti che ane dizAe amAro saMdha ane karavuM joIe, yogya adelana ane pracAra thatAM A kAyado
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jaina ,, naDe. tema mane jyAM jyAM raMga jamAnAmAM bahu muzkelI nahi tanI svAtaMtrya prApti bAda natA ane aniSTA che tene jhaDapI aMta AjanA netAo kaTibadhdha che ane khIjA sAmAAthe sAthe AvA kAyado paNa bahu muzkelI vinA sAra karAvI zakAze. ema huM mAnuM chuM. mAre nar joie ke kAMgresa saMsthAmAM paNa amuka tatva DAmAM udAsInatA sevI rahyA che e kamanasIkhI tA hiMdu kADa khIla jevA jarUrI dhArAne abharAIe 1mAM Avyo na hota. paraMtu A vAta AgaLanI dhArA: navI dhArAsabhAnA sabhyo sAmAjika tazALI lAge che. DhaoNMgresamAM navuM lehI tazALI tatvA dhIme dhIme sArA pramANamAM praveza pAmI rahyA che ane te sAmAjika asamAnatA ane khAladIkSA jevI aniSTa prathAne dUra karavAmAM pahelAM jevI mantratA nahi dAkhave evI AzA rahe che. mArA pakSe khAdIkSAnI aTakAyata karatA dhArAneA eka musaddo taiyAra karIne e ja dizAe AgaLa pagalAM bharavAnuM vicArI rahyo chuM. A bAbatamAM tamArA sAtha ane sahakAra mane bahu upayogI nIvaDaze. mArU sanmAna karavA khadala tamArA huM pharIthI upakAra mAnuM chuM. vastutaH sanmAna karavAnI kazI jarUra paNa nahetI, kAraNa ke huM tamArAmAM ja eka chuM. tamAro yuvaka saMgha sevAnA ane samAjasudhAraNanA kAya mAM dina prati dina khUba pragati sAdhatA rahe evI ---***__Yvve koi paNa vakho 3 kAM kALa hAya tyAre huM tamAro phlue ja chuM eve rAkhavA huM vina Mti karU chuM. tyAra bAda mAladIkSAnI aTakAyata kAyadAthI tema ja ke koTa thI kevI rIte ane kevA soMyogAmAM thai zake te sabaMdhe tema ja bIjI keTalIka sAmAjika khAkhatA viSe temanI sAthe carcA thai. antamAM sadhanA maMtrI zrI TI. jI. zAhe zrI paTavArIneA paricaya thavA badala potAne thayelA ati AnaMda vyakata karyAM, saMdha taraphathI temane AbhAra mAnyo ane pulahAra samaNu sAthe sabhA visarjita thai. tA. 1-4-53 nAMdhI rAkhazo !. zatruMjaya tathA rANakapuranAM darzana tA. 9-4 53 gurUvAranA rAja sAjanA 6-30 vAge zrI. mubai, jaina yuvaka sabanA sabhyA mATe vADa na gaDha para AvelA zrI bhulAbhAi insTITayuTamAM (sva bhulAbhAI jIvaNajI desAinA baMgalAmAM cipa pradarzI nanA eka kAryakrama yAjavAmAM AvyA che. A prasage rAtre ya, rANakapura, kAramIra vagere sthaLAnI phImA tathA sInemA slAiDajha dekhADavAmAM varo. A prasaganA sarva sabhyAne lAbha levA vinaMti che. matrI, mubai jaina yuvaka sadha prabuddha jaina' ne badale ' prabuddha jIvana' tA. 23-3-53 nA rAja maLelI zrI muMbai jaina yuvaka saMdha. kAya vAhaka samitinI sabhAmAM nIce mujabanA DerAva karavAmAM Avye che navA je. sI. sabhyAne satkArasamAraMbha zrI. muMbai jaina yuvaka sa ghanI kAryavAhaka samiti taraphathI zrI. jayantIlAla lallubhAI parIkha, zrI. meAhanalAla kALIdAsa zAha ane zrI. bhAilAlabhAi (mehanalAla esa. mIThAivALA) je mubai jaina yuvaka saMdhanA sabhya che ane jemane mukharjI sarakAranI tAjetaramAM bahAra paDelI yAdI mujaba je. pI. banAvavAmAM AvyA che temanA tA. 30-3-53 nA roja saMdhanA kAryAlayamAM satkAra karavAmAM Avyo. hateA. sadhanA matrI zrI, paramAnaMdabhAI taraphathI temane AvakAravAmAM AvyA hatA ane temane vizeSa paricaya ApavAmAM AvyA ane temanA A prakAranA gAravathI sadhanI pratiSTAmAM paNa vadhArA thayA hatA ema jaguAvyuM hatuM. saMdhanA anya maMtrI zrI. TI. jI. zAhe traNe bhAIone abhinaMdana ApatAM vinodapUrNa vAtA saMbhaLAvIne sAne hasAvyA hatA. saMdhanA pramukhe traNe bhAIone je. pI. tarIkenI javAbadArIne khyAla ApyA hatA temaNe rAjA ane prajA vacce eka kaDInuM kAma karavAnu che. prajAne jemAM jemAM asa pa hAya te te bAbatA rAjayakartAonA kAne pahoMcADavI, aDacaNA dUra karavAmAM madadarUpa thavu ane prajAmAM rAjayavahIvaTa sabaMdhI cAlatI gerasamajutIe paNa nAbuda karavI te temanuM khAsa kAya che. Ama kahIne temanuM' jhulahArathI temaNe sanmAna karyuM hatuM. traNe mahemAne e sadhana ucita zabdomAM kramasara AbhAra mAnyA hatA, ane vineAda vartAlApa ane alpAharapUrvaka sabhA visarjana karavAmAM AvI hatI. yAda rAkhaAA! 2 sarvodayalakSI ane sarva spI dRSTi vaDe prabuddha jainanuM sauMpAdana karavAmAM Ave che te dhyAnamAM letAM prabuddha jaina tarapha vizALa janasamAja AkarSAya te hetuthI AgAmI me mAsanI pahelI tArIkha ke jyAre prabuddha jaina' 15mAM varSamAM praveza kare che te tArIkhathI hAlanuM 'pramuddha jaina' nAma badalIne prabuddha jIvana' e mujaba harAvavAmAM Ave che." matroe, mubai jaina yuvaka sadha saMyukata jaina vidyAthI gRhanA jInA navA vidyAthI one muMbaI sarakAranA nAyaba pradhAna zrI. bAjIbhAI jasabhAI paTele jyAre jANyu ke saMyukata jaina vidyAthI gRhamAM stra maNilAla mekamacaMda zAhanuM smRti koDa vaparAvAnuM che. tyAre kahe, A sayukata jaina vidyArthI gRhamAM huM bhaNyA hu-mAre mAthe enu rUkSNa che" ane ema jaNAvIne emaNe tarata rUA. 101, ApyA ? saMyukata jaina vidyArthI gRhanA vidyArthI e ! Ane sAra leze ? hamArI pharaja adA karazo sva. maNilAla mAkamacaMda zAha smRti kaDamAM tamArI jhulapAMkhaDI mokalavAnu cukatA nA. phrAIka Apelu' tamArA lAbhArthe vaparAyuM che, tame .. Apaze te navA vidyArthIonA lAbhamAM kAma Avaze. matrIo, ma. me. zAha smRti kuMDa Aja sudhImAM smRti phaMDamAM bharAyelI rakamA 1337'6 agAu svIkArelA 101 zrI. tArAbahena mANekalAla premacaMda 51. orIenTala mIla sTAra TreDIMga kuAM. 13528 viSayasUci gokuLabhAI cAMDila sarvAdaya sa'melana prakINa noMdha :----va ratha adhyApaka paramAnaMda ke. TI. zAha, zrI. nagInadAsa, mAstaranA svaga vAsa, jaina zve. phrAnsanI Akhala hiMda samitinI beThaka, AcArya zrInI pratijJAnI paripUti : zrI. khImajI cheDAne dhanyavAda, mu MbaImAM mahAvIra jayantI, zeTha kezarImala gugaliyAnA svargavAsa, TAimsa epha inDIyA upara muMbaI sarakAranA kuhAraprahAra, ahamadIyA krAma sAmenI jhuMbeza ane tenuM rahasya. zrI. prabhudAsa paTavArInu saMdha taraphathI sanmAnaH navA je. pI. sabhyonA satkArasamAraMbha paMcavarSIya Ayojana paNa bhaTTa 187 189 193 194 kAMtilAla rADiyA 195
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA.14-53 / . * pacavI ya Ayojana AyojananI AvazyakatA che cheA yojanAmAM ahevAla traNa vibhAgamAM vahecAyo che ane sarakAranA cAlu kharcamAMthI bacata athavA kA che enA kulle 1 prakaraNa chehAlamAM khUba jhINavaTathI viSa- jogavAI (bahAranI lene vi. gaNatAM) ne sa A pavAra vigato carcavAmAM AvI che. tene khyAla phakata tenA Ama chatAM rUA. 6papa karoDa eTale lagabhaga 1 prakaraNanA mathALAo upara najara nAkhavA mAtrathI paNa AvI cokakasa jogavAio thaI zakI nathI ane tethI zake vikAsanI samasyA thA janAne hetu ane AvazyakatAo, sArU karaverAmAM vadhAro, paradezI madada, sarakArI ja dezanI sAdhanasAmagrInI kaNI jAhera vahIvaTItaMtramAM sudhA- athavA chevaTe moTo chApIne-Deficit Financing-6 . zio, tAlukAvAra vikAsa ejanAone kAyo dama, rASTrIya vikAsamAM karavAnA raheze. paMcavarSIya AyojananI nAkA lakonA sahakArI kRSiviSayaka arthataMtra ane rAjya, sahakArI aMgenI savistara carcA eka juduM sthA . : "vRttinI vinimaya, annanIti jamIna aMgenI nIti, kheDutone eTaluM nizcita che ke, Ayojana mATe nakakA karavA, prazno, khetIne vikAsa grAmavikAsanI yojanAo, khetI mATe kharca jotAM te pUratAM pramANamAM maLI rahevAnAM dezanI nadaranA jarUrI nANuM, pAkanI vecANa vyavasthA, ApaNuM pazudhana, DerIno sAdhano ghaNA maryAdita che. A uparAMta, khAnagI kSetranA udyoga, jaMgalonA savAla ane tenuM utpanna, jamInanuM satva, audyogika vikAsa sArU paNa nANAM ubhA karavAnI jarUra rahe mAchImArano dhaMdho, gAmaDAnA udyoga, nAnA pAyAnA udyoga ane vAnI che. vikAsa yojanAnA jAhera temaja khAnagI kSetra mATenuM * hastaudyoga, sIMcAI nahera ane vIjaLIka baLa, khANo ane Avazyaka bhaMDaLa ane tenuM saMcayasthAna ekaja gaNavAmAM tenI upajanA prazno odyogika ane vaijJAnika saMzodhana, audyo- AvyuM che. vikAsanA tabakakAo nirNita dhoraNe pUrA thAya te " saMgika vikAsa ane tene lagatI nIti, paradezI vyApAra, rAjayanI sArU A saMcaya uttarottara vadhavo joIe ke jethI dhyeyasiddhimAM A vyApAra-viSayaka nIti vAhanavyavahAra ane saMdezavAhaka sAdhane, harakata na paDe. '' - Arogya ane sukhAkArI, zikSaNanA savAlo, majArInA prazno- A nANAkIya jogavAIo ane e bAbatamAM paNa dhira vahANanA ane audyogika samAjavALa, pachAta janone maryAdAo e Ayojana sArU eka bhayasthAna che radezI madada utkarSa nirAMtine savAla, rAjagArIne prazna vi. A badhA keTalA pramANamAM, kaI zaratoe. ane kayAMthI me navI e eka t ivividha viSayo upara ApaNe tyAM khUba lakhAyuM che ane carcAyuM jUdo ja savAla che paNa haMmezA vipu, . maLe paNa che. paNa, Ayojana paMce A badhA praznonA tANAvANA e mAra na rAkhI rAjAva. svAzrayI thavA sArU chevaTe te vaNI laI samagra dRSTie-rASTranA samasta arthataMtranI najare A 5. pitAnA paga para ja ubhA rahevuM jarUrI che. ApaNA ene mUlavyA che. A ahevAla vidhAnasabhAmAM raju karatAM rAjyapAla zrI girajAzaMkara bAjapAIe A bAbatamAM sUcaka paMDitajIe kahyuM hatuM ke judA judA viSayomAM rasa lenArAo rIte jaNAvyuM hatuM ke "uchInA paga vaDe ApaNuthI haMmezA pitAnA viSayane lagatI AyojanapaMcanI bhalAmaNo upara TIkA daDAya nahIM. te sArU ApaNuM ja paga hovA joIe." pAchuM , kare te pahelAM AkhA ahevAlane tapAsI jAya ane potAne AvI madada sAthe rAjakIya dabANa paNa ghaNI vakhata Ave che prazna e AkhAe aTapaTA praznano eka bhAga che ema samaje e paNa ApaNe bhUlavuM na joIe. kendranA ane rAjayone karaane e rIte ene bhUla. uparanI nAmAvalImAMnA ekAdA savAla verAnuM pramANa, dhoraNa, vigata vi. tapAsavA sArU kendrIya sarakAre upara paNa jo ApaNe gaMbhIra rIte vicArIe, bIjA dezone hAlamAM ja che. jona mathAInA pramukhapaNA nIce eka karaverA mukAbala ApaNe kaI sthitimAM mUkAyA chIe te tapAsIe to paMca nImyuM che. paNa e paMcanI bhalAmaNa pachI paNa karaverAnI AyojananI AvazyakatA tarata ja ApaNA manamAM vasI jAya. sapATI ane dhoraNa sAmAnyata: ghaNAM ochAM thAya tema mAnaAkhare te ApaNuM sAdhana - sAmagrI ane mAnavabaLa e vAne kAraNu nathI. AjanamAM leAko kAM te karaverA dvArA Ape baMnene jeTale vadhumAM vadhu upayoga ane pariNAmakAraka athavA bacata karI lena dvArA Ape to ja kArya thAya. vaparAza karI zakIzuM eTalo ja vikAsa makakama ane Ayojana mATenI Arthika saMkaDAmaNano khyAla ApavA Arthika jhaDapI thaze, e baMne mahAna zakitaone saMkalIta karavAnuM ane kAraNosara maghaniSedhanI nIti kADhI nAMkhavA ane mIThAvere pAchA vyavasthita karavAnuM kArya AjananuM rahe che. rAjakIya AjhAdI nAMkhavA sArU je sUcanAo thaI rahI che te pUratI che. noTo e te Arthika utthAnane 2.2aa banAvavAnuM eka sAdhana che chApIne nANuM ubhuM karI zakAya, paNa te kArya jokhamI che ane ane enI upara Ayojana paMce samasta dezanuM dhyAna suthAya tene mATe aMkaze, niyamo ane arthataMtra paranI pakaDa rIte kendrita karyuM che. A majabuta rahevI joIe. je tenuM nANuM veDaphAI na jAya ane A AyojanamAM je la khaca thavAno che tenA lagabhaga 60 utpAdana sArUM vaparAya che tethI phAyado acUka thAya, paNa A TakA utpAdana aMgene kharca che ane bAkInA kharcamAMthI grAma sAme AvuM nANuM phugAvAne joza ane pariNAme vikAsa, vIjaLIka baLa, vAhanavyavahAra, udyoga vi.ne phAyado - bhA bekAbu bane te artharacanAnI badhI kaDIo DhIlI karI thaze. vaLI A rU. 2,069 karoDa rUpIAnI rakamane 60 TakA nAMkhe che. Dificit Financing karavAthI lene gaI puta aura jeTalo bhAga kendrIya sarakAre (relve sahita) ubho karavAnuM raheze, bo AI khasama" evuM banavA na pAme e bAbatamAM Ayojana | ' jyAre bAkIne bhAga "a" "ba kI rAjayona sAdhanamAMthI paMce khAsa dhyAna rAkhavuM rahyuM. vikAsa yojanAnA aMdAja : meLavavAno raheze. Ayojana aMgenI nANAMkIya jogavAIonuM bhAvanI amuka sapATIne anulakSIne karavAmAM AvyA che ane * puSTIkaraNa karatAM AyojanapaMca jaNAve che ke kula rUA, 2068 jAvanuM. be dhAraNa badalAya te AyojananA okaDAe khATA karADamAMthI rUA. 144 karoDa eTale lagabhaga 2/3 bhAga Ata. Thare ema bane. rika sAdhanomAMthI cokakasapaNe ube karI zakAze AmAM A yojanAmAM camatkRtibharyA to nathI, te vAstavika che hAla mANa. chevuM ja eka paNa vA mAM
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jaina tA. 1-4-pa3 1. ' mUkI eyane pahoMcI zakAya tevA che e badhA sAmAjIka saMsthAo, strI vidyArthI saMgaThananuM paNa che. kimI yojanA phaLabhUta thAya che tenAthI vadhu vikAsa saMsthAo, paNa A rASTrakArya mAM madada karI zake. eyojananuM mukhya 'vinA che. ApaNe tyAM sAdhanasAmagrI maryAdita ' kArya tAlukAvAra thavAnuM che ane sthAnika sahakAra meLavavAnI | maryAdita che. saMcAlake, ta, ane niSNu- hakIkata suspaSTa che. hAlamAM bhArata sevaka, samAja ane rASTrIya ja rIte achata che. e rIte vicAra karIe te salAhakAraka samiti e A dizAmAM stutya prayAsa che. " e vAta bAda karatAM ATalA moTA baMdha, nahera, tA: akhila hinda rASTrIya mahAsabhA ane prajA samAjavAda .o, kArakhAnAMo bAMdhavA mATe Avazyaka lokhaMDa, pakSa vacce hamaNAM je maMtraNAo cAlI hatI temAMnAM. cacayeilA menTa, tela, kelase, vi. vi. ApaNI pAse che ke nahIM 14 muMdAomAM yojAnanI bAbatone paNa samAveza thayo hato. A savAla che. eka mata e paNa che ke pahelAM A lAMca-rUzvata sAme kaDaka pagalA vahIvaTI kharcamAM ghaTADe, jamI ? che . . .vhana ApaNA dezamAM vadhavuM joIe ane nanI nIti aMte mULabhUta pheraphAra, jamInadArI paddhatino nAza uga dezanA vikAsamAM thavo joIe. A sahakArI dhoraNa no tAtkAlika svIkAra, khANe, bekA ane . zake ema che nahIM. ApaNe tyAM dhAre ke pilAdanuM , vImAnI kaMpanIonuM rASTrIyakaraNa, rAjya hastaka vepAranA utpAdana ochuM hoya te 25 varSa bhI, utpAdana vadhArI vistAra, majura-sagaThanane udyoga satra para vadhu kAbu, nAnA pachIthI kArakhAnA bAMdhavA e vAta gaLe utare tevI nathI. hA, udyogane rakSaNa ane protsAhana, vi. bAbatono samAveza paNuM eTaluM te kharUM ja, ke jyAM jyAM zakayatA hoya tyAM tyAM, thatA hatA. te kAra bIjA dezamAM karavAmAM AvyuM che tema hindI kArakhAnA, hindI, e 'A badhI bAbato aMge saMddhAMtika matabhedI hAI ke. . mAla ane hindI majArI-AvaDatabharI ane binaAvaDatabharIne ane jyAM matabheda na hoya tyAM daSTibindune phiraka paNa hoI avazya vaparAza tha joIe. AMtararASTrIya vAto karIne dezanI zake. jema ke, lAgavaga, pakSa pakSI, lAMca rUzvatanA savAla upara cIja-vastuonI upekSA te na ja karI zakAya. tevI ja rIte be matane sthAna nathI, paNa tene nAbuda karavAnA pagalA eka pakSa ( yuddha jevI paristhitine pahoMcI vaLavA paNa badhI taiyArIo utsAhathI, khaMtathI, kAryakSamatAthI bharI zake, bIjo pakSa kadAca deza khavI joIe. jo ke, te arthazAstranI daSTie kadAca udAsInatAthI Ane juve. jyAre koI trIjo pakSa kadAca A yogya paNa che. e to dekhItuM ja che ke laDAI jevI paristhiti pratye AMdhaLIo kare. Ama hovAthI kAgaLa paranI cIjanA jAge, jenI para ApaNe kazA kAbu na hoya, athavA jemAM amalI kevI rIte bane che e janatAnI draSTie khUba mahatvanI S " . OM chatAM A -* *jA AkarI rIte bAbata banI rahe che. ! ! , , , , , , ' saMDovAvu paDe te Ajana" -kAya kharI paDe ja.' , - majura pakSanA thI bevana hAlamAM ApaNA dezamAM mulAAyojana sArU mAnI levAmAM AvyuM che ke hAlanI kAya- kAte AvyA hatA. temaNe iMgleMDa gayA, pachI eka jAhera, Arthika paMristhiti duniyAmAM cAlu raheze. 'vivedanamAM jaNAvyuM che ke brITana hiMdamAM je atyaMta garIbInI A yojanA lokonI pUrI vicAraNA, dhyAna ane sahakAra zA mUkI gayuM che tethI mane zarama Ave che. A vidhAna mAMgI le che. paNa, amuka binaArthika lakhANe tene dhaka : ApaNe barAbara samajI levuM ghaTe. ApaNA savAla AjakAlanA pahoMcADI zake. AnA uda haraNa tarIke bhASAvAra prAMtaracanAnuM nathI. varSo junA rIDhA che, kilaSTa che ane jema roma eka hAlanuM bUmarANa gaNAvI zakAya. AMdhrarAjya hastImAM AvatA divasamAM baMdhAyuM na hatuM tema ApaNI sarakAra pAse jAduI nANAkIya jogavAIo upara vadhu dabANa AvyuM che e svIkRta lAkaDI paNa nathI. AyojanamAMnI anekavidha musIbate ja, hakIkata che. je vAte ane adelane TALI zakAya tevA hoya janatAne eka paDakAra rUpe che; kAraNu lekazAsanamAM ja vyakitate TALavA joIe ane lokamAnasa DahoLAvA na devuM joIe. vizeSa, svataMtratA vi. svIkArAyA che. ApaNe mUThIo vALIne Ayojana kAryamAM je mahAmuzkelIo naDe che tenA doDIe te pahelA ApaNe cAlavuM joIe. rAjakIya kSetranI lokaudAharaNa hIrAkuDa bAMdhakAma aMgenA zrI dAse vidhAnasabhAmAM zAsananI siddhi khAI ApaNe Arthika utkarSe sAdhA' nathI. , raju karelA pablIka ekAunTasa kamITInA ahevAlamAMthI ja - 5 Dita javAharalAla naherUe zrI jayaprakAza nArAyaNa ApaNane jaDI Ave che. kAryakSamatAne abhAva, jAhera janatAnA sAthenI mulAkAta, pachI kahyuM che ke "samAjavAdanI kiMmata na nANAne durthaya, nANakIya geravyavasthA ane aniyamitatAo, samaje evA besamaja AdamI te duniyAmAM koI ja haze. sAvacetI ane kAbune sadaMtara abhAva, vahIvaTI taMtranI DhIlAza samAjavAdanA dhyeyo jaladIthI siddha karavAnI AvazyakatAne huM vi. vi. kSatio tarapha khUba bhArapUrvaka kaDaka TIkAo temaNe svIkAra karuM chuM. prazna eTalo ja che A kAryamAM AvatA ApaNI karI che. Ane ApaNe pratinidhitvarUpe gaNIe te Ayojanano sAme dareka jAtanA acakakasa muddAo ubhA thAya che. amArI kula kharca bamaNo karavA chatAM paNa pariNAma zuM Avaze e nItimAM tAkIdano abhAva che e maMtavya sAthe huM saMmata thayuM kahI zakAtuM nathI. A ahevAla te pAMcame che, pahelo nathI; chuM. ApaNI pragatinA vegathI mane saMtoSa thayuM nathI ane huM ane dAdara naheranA bAMdhakAma ane bIjA bAMdhakAma aMge tene vegavAna banAvavA mAguM chuM ane temAM tamArI sahAya paNa AvI TIkAo, carcAo, AkSepo ApaNe lekasabhAmAM joIe che." ' ane bahAra paNa sAMbhaLIe chIe. Ayojana-kArya sArU A A suMdara ane . samajaNabharyA vAkayamAM paMcavarSIya eka lAlabattI che ane AvuM thavAnuM hoya te ApaNuM bhaviSya AyojananuM hArda ane AyojananI AvazyakatA samAI jAya ujaLuM dekhAtuM nathI. che. AjananI saphaLatA niSphaLatAne chelle AdhAra ApaNe Ajanane saphaLa banAvavAnuM kArya jeTaluM kendrIya sara, pite ja chIe. ' kAranuM ane prAdezIka sarakAranuM che teTaluM ja rAjakIya pakSo, saMpUrNa " kAMtilAla baDiyA. . che zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha mATe muka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudragusthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI reDa, muMbaI, 2.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbai jata yuvaka sadhanuM pAkSika mukhapatra prabuddha jaina taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbai : 15 eprila 1953 budhavAre bhUdAna yajJa ane jaina sAdhue " zrahiMsA paramo dharma: " e dhArmika lekhAtA sapradAyamAtranA uccAra che; paNa jaina tarIke oLakhAtA soMpradAyAe A uccAratA sauthI mATA dAvA noMdhAvyo che. A dAvA pAchaLa emaNe peAtAnA jIvata AcaraNanI lAyakAta pazu anekavAra puravAra karI che. svaga stha lAkamAnya TiLaka mahArAje e aitihAsika satya jorapUrvaka svIkAryuM che ane pratipAdu che ke vaidika dhama mAMnA ahi sAvikAsanA itihAsamAM jaina saMpradAyonA savizeSa kALA che. A te pUrva patihAsanI vAta thai. gAMdhIjIe rAjakAraNamAM ahiMsAne ja sAmudAyika prayoga karyA, temAM paNa temaNe potAnA jIvanamAM paDelA jainatva prabhAvane keTaleka krANu atAvyA che. vilAyata jatAM pahelAM temaNe jaina sAdhu 1 pAse lIdhelI pratijJA ane khristI dharma ke bIjA dharmonA sa`zA svIkAratAM pahelAM ja zrImad rAjacaMdra pAsethI meLavelu sarvocca mA darzana enAM cokhkhAM pramANA che. gAMdhIjInA A vizvavyApI dvivya ane bhavya prayAgamAM jaina tarIke oLakhAtA vage samasta sudha rUpe phALA na noMdhAvyA ene huM jaina sadhanA tAjA bhUtakALanI karUNa ghaTanA gaNuM chuM. have Arthika kSetre evA ja athavA enI lagAlaga jaI zake evA suMdara prayoga A dezamAM za thai gayA che. te prayoganA zrI vizALa AdyaprAra'bakAra che. bhaugolika nimitta telaMgaNu pradeza banyo che, ke jyAM jamInadA pAsethI hiMsaka khaLa dvArA jamInA jhUTavAi rahI hatI. raziyAmAM hi"sA vATe krAMti thai. cInanI akrAMtinAM pazu lehInI nIkA ane AMsuDAM bharAyAM. lAkhAnI katala ane vyakitasvAta jyanA avarodheA sAme Aje tyAM rAjI roTImA prazna ukelAye dekhAya che. Ave du:khada TAMkaNe bhUmi dhAraNa karanArA kanethI svecchAe maLelI lAkhA ekara jamInaduniyAnA atha kSetramAMnA A eka ahiMsaka prazrcALa nathI te khIjuM zuM che? sAcA ahiMsApremI jaina AvA prayogathI kSatma rahI zake ? samapaNe AjanA jaina saMpradAyo AkhA ne AkhA A kAryamAM khUMpI jAya tA khApusamaye pAchaLa rahevAnI thayelI bhUla tarata bhUMsAi jaze ane ahiMsA paramo dhama nA enA sarva prathama rahelA bhUtakALane dAve pAcho sajIvana thaze. sadbhAgye zrI vinekhAnI chAvaNImAMthI A aMge eka paripatra gujarAta bhUdAna samiti para AvyA che. e paripatranA lekhaka sapradAye jaina che. A paripatra jugatarAma bhAI mane mAkalatAM lakhe che: "munio ane dharmAcAryAMne apIla karavAnA praznA Apa ja upADI leze. tema karavAnA Apato dareka rIte adhikAra che." A paripatramAM lakhAyuM che : Domuni yo kA upayoga isa dizA meM vizeSa rUpase liyA jA sakatA hai| jaina suniyoMgeM Aja eka aisA pragatizIla varga hai, jainetara logoMmeM bhI rajIsTarDa nAkhI 66 evuM vA unake liye apAra zraddhA evaM bhakti ke darzana hote haiN.| zrahiMsA ke AgrI hone ke kAraNa jainamuni isa kAryakrama ko khuzI khuzI kaTA ne, nata hai saMparka rI" A paripatramAM anya dharmAM tathA sapradAyAnA sAdhusa tAnA nirdeza paNa che ane e dvArA janatAnA premanI ane dhArmi ka bhAvanAnI abhivRddhi thavAnI AgAhI batAvI che. sAvaganI niSkriyatA dUra thaine upacAgitA paNa A kriyA dvArA siddha thavAno khyAla apAyA che. mahA gujarAtanA sAdhusanyAsIvaga vicAranI rIte ThIka ThIka batA pramukhazrInuM sabhApaNu elyu' che. ahIM' 'te hu' mAtra jaina sapra kAyAnA sadhAte vivAnI * tarka lI. te sa`dhAe zabdAna huMsA parama dhama uccArane C nathI. paripatralekhaka jaina bhAIe. uparanAM vAkhyAmAM izAza karyAM che ke Aje jaina sAdhugamAM eka pratizIla va che, hu' emAM eTalA merA karUM chuM ke ro vaga jAheramAM chaDeceAka bahAra AvIne to ja sAmuhika rUpe jhukAvI zakaze ke jo e vane emanAM vaDIla sAdhusAdhvIe AzIrvAda tathA zrAvaka zrAvikAonI sakriya sahAnubhUti maLe! AvAM AzIvacanA ane sahAnubhUti mATe mArI A sthaLethI jainonA sarasta sadhAne aMtaranI ArajU che. jainasaMdhAne jANa hovI ja joie ke jaina Agame!mAM mahAparigrahAne ane mahAra bAne cAra hiMsAnA tathA narakanA moTA daravAjA lekhAvyA che. upara kahyuM tema Aje te raziyA ane zrInamAM AA dhAra hi MsAnuM tAMDava khelAI cUkayu bhAratamAM paNa enI zarUAta thai cUkI hatI. Aje bhAratamAM e leAhiyALa krAMtine sthAne premaLa krAMtinA zubha prAraMbha thai cUkayo che, ane lAhiyALa krAMtinI vAta bhulAvA lAgI che. pratyeka ahi sApremIne mATe AjanA jevA prAMte jhUkAvavAnA khInne uttama avasara kI kayAre maLavAnA che? A dezamAM yaMtrayuga Avyo ane jANye ajANye ene dhamA~ sapradAyAe paNa baradAzta karyAM, sattAzAhI ane mUDIvAdI pakaDa upara paNa dhama guonI zaka~ Arka na thai athavA na cAlI zakI. Akhare kayAMka tA emane dharmanI mahArApa paNa maLI gaI. A badhAnuM prAyazcitta karavAnA bhUdAna-saMpattidAnamAM sahe me maLI jAya che. gujarAta-saurASTramAM bhUdAna kAryane anumedana ApavAnI kriyAmAMthI je aneka AkaOka prasaMge sAMpaDayA temAMya saurASTramAM tA najarAnajara anubhavyA te parathI mane to vadhu dRDha pratIti thai che. sAtheAsAthe jhAlAvADa paikI baladANAnA prasaMge tA mArA dIkSAguru zrI vivA` 5. nAnacaMdrajI mahArAja upara pazu ghaNI uMDI asara pADI. caturvidha sthAnakavAsI jaina sa`dha AgaLa lIMbaDImAM A ullekha karyAM vinA te rahI zakayA nahIM. sa
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ BUS STEEL SMri [: eka prakAza paramAra jhADa ' ' . . prabuddha jaina . tA. 15-4-53 I ja A razA kAra pata ti lekha vakhate te saMpradAyanI dIkSAvRddha pUjaya ' ane ' ane e dezanI Arthika tathA sAmAjika racanA dharamULathI ' paDatAM sAdhusAdhvIo paNuM hAjara hatAM. badalAI rahI che. ApaNe tyAM pAMca athavA to sADA pAMca i AjIvikA zuddhino ghaNe Agraha rAkhavAmAM varSathI rAjaya' sthapAyuM che ane paradezI hakumatane. anta trAmAM paNa nyAyasaMpanna AjIvikAnI vAta AvyA che. rAjyaprApti sAthe ApaNA dezane AgaLa laI . balake evuM jIvana jIvanArA zrAvake kayo dhaMdhe javA mATe koMgresa sarakAra taraphathI anekavidha yojanAo ane , paNa spaSTa khyAla maulika AgamAM apAyo " prayatno zarU thayA che ane prajAgavuM paNa vadhAre sabhAna ane natAnI dizAmAM jaina saMghanuM bAramuM saMvibhAgavata iSTa dizAmAM AgaLa vadhavAne Atura banI rahela che. ane tethI De che. mAMDavagaDhane ItihAsa enuM jIvaMta pramANe ApaNI haroLanA anya dezo je gaI kAla sudhI ApaNI tahadharma pAse sarakhAM ja kharAka, kapaDAM ane raheThANa jeTalA ja athavA te ApaNAthI vadhAre pachAta ane parAdhIna mAM jIvaMta pramANa chAe Arthika samAnatAnI gaNAtA hatA ane jyAM Aje navanirmANanAM aneka cakro gati - -ttama namUne che. Aje have calaNa mAna thaI rahyAM che ane pariNAme jyAMnI prajAnI sIkala adA , che ane deza annamAM svAvalaMbI banavAne lAvA lAgI che te deza viSe ane temAM paNa ApaNuM paDeAzanA ddha kare che. sAthosAtha pratyeka dezavAsIne nItimaya ane ApaNAthI vadhAre vipula vasatIvALA cIna deze viSe svAbhAvika mahenatanA reTa maLI rahe tevuM karavuM che. te pachI Ane sAruM vika rIte ApaNA manamAM khUba katuhala rahe che ane je koI - bhUmidAna ya je bIje kayo bhAga hoI zake che. ' tyAM jaI Ave che tenA anubhavo sAMbhaLavA A paNe Atura hoIe chIe. bhAI umAza kara mAtra kalpanAmAM una karatA - je dvArA janatA mahAraMbhavALA yaMtrane badale apAraMbha kavi nathI paNa prajJAsaMpanna citaka vivecaka che ane tethI vALI khetI tarapha vaLe che. arthasaMcayanA AjanA mahApari. temane sAMbhaLavA bhinna bhinne pakSanA aneka bhAI bahene, temaja te grahanA rogamAMthI mukata thaI vaheMcIne khAvAnA sutrata tarapha kAryakartAo A sabhAmAM hAjara rahyA hatA. bhAI umAza kare . anAyAse sau vaLe che. ALasa ane asaMyamamAMthI chUTIne nUtana cInanI nUtanavA tyAMnA lokajIvananA bhinna bhinna azAmAM . . . jAtamahenata tathA kudarataniSThA tarapha leke saheje Ave che. kayo kayA prakAre jaI tenuM liMgabhaga savA kalAka sudhI eka- vonuM prAyazcitta karI prajA ane prajAkIya sarakAre nyAya dhArA vANIpravAha vaDe nirUpaNa karyuM ane tAjanene mugdha mArga 5. che. mArI daSTie te A kAryAnuM sauthI mahatva banAvyA. temane pravAsa bahu TuMkI avadhi hato, ema chatAM eTalA mATe che ke potAnA kuTuMbamAM gharane badale samagra gAmane -- -- -- paNa eka abhyAsakanI-eka saMzodhakanI-dRSTie temaNe pravAsa 'kAravAno , . grAmasahuna dvArA dharmamaya karyo hato ane zakaya hoya te saghaLuM jANI levA mATe temaNe che. samAje anivArya yugadhara ..nAM moTI madada kare pravAsanI pratyeka kSaNane purepura upayoga karyo hato tene temanA ' che ane sarakArane paNa sarvodayanI dizAmAM ja te vyAkhyAna uparathI Abehuba khyAla Avaze hatA. cIna potAnI na " dAkhave che. mane pUrepUrI AzA che ke jaina saMghe A aMtarnAdane bhASA, paheraveza, svacchatA regya, bekArI, zikSaNa, mora, - pichAnavAmAM AgaLa Avaze. ane pitAnA tAjetaranA bhUla varga, udyoga, khetI, jamInadArI vagere samasyAono kevI rIte bharelA bhUtakALane bhUMsI nAkhaze tema ja vartamAna ane bhaviSya ukela zodhI rahela hatuM. rAjyakartAo ane prajA vacce kevA kALane junA gauravabharyA bhUtapaLane yAda karI jhaDapathI ajavALI deze! sumeLa ane sahakAra hato, kaI paNa bAbatamAM ekattika "vizvavAtsalya"mAMthI sAbhAra uta ' saMtabAla banavAne badale tyAMnA prazAsake kevI vyAvahArika dekSatA nUtana cIna' viSe zrI umAzaMkara joSI dAkhavatA hatA.--AvI aneka bAbatonI temaNe samaja ApI hatI. tyAMnI nUtana rAjya racanA temaja artharacanAnI temaNe. tA. 18-353 budhavAranA roja bhAratIya vidyAbhavananA laMbANathI samAlocanA karI hatI ane chevaTe pitAnA mana ' gItAhAlamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane inDo-cAinIjha upara paDela sarva saMskAronuM samIkaraNa karatAM temaNe jaNAvyuM esosIezananA saMyukata upakrame zrI umAzaMkara jozInuM nUtana cIna upara vyAkhyAna yojavAmAM AvyuM hatuM. zrI paramAnaMda cInanA A nava-utthAnane kImiyo zI rIte banyo? kuMvarajI kApaDiyAnI vinaMtine mAna ApIne zrI cImanalAla caku AkhI prajAnI cetanA zI rIte hele caDhI? 1. kalpanAmAM ne bhAI zAhe sabhAnuM pramukhasthAna svIkAryuM hatuM. cInamAM gata varSanAM ekraTobaranI bIjI tArIkhathI 12 mI okaTobara sudhI utareke paradezI zAhIvAdIonI eDI nIcethI chUthI cIna zakaze. e . pikIMga khAte ezIAnA rASTranI eka zAntipariSada yojavAmAM A banyuM. aNuboe e karyuM, sAmyavAdIoe nahi. 2. deza eka AvI hatI. A nimite hiMda khAtethI pU. ravizaMkara mahArAja, chatra nIce AvavA uparAMta Aga nIce kALAbajAra, rUzvatakhorI . zrI umAzaMkara joSI zrI yazavanta zukala, zrI kapilAbahena ane pugA vakaryA hatAM te navA tane dUra karyA. prajAe rAhata mahetA vagere keTalAka bhAIbaheno cIna gayAM hatAM. zrI umAzaMkara anubhavI. 3. kheDUtone jamIna maLI. ardhagulAmI, ardhabhUkhama. . amadAvAdathI soMbara mAsanI 16 mI tArIkhe cIna javA rAmAMthI kheDUta cInanA itihAsamAM pahelIvAra bahAra Avyo. upaDayA. 23 mI e pekIMga pahoMcyA. 14 mI navembara sudhI (cInamAM che. pUrve paNa kheDu-baLavA thayelA che. gaI sadImAM te eTale ke piNu be mahInA cInamAM rahyA ane pharyA ane pAchA eka kheDu rAjapade paNa pahoMcelo.) 4, navA netAgIrI savAramAM pharatA sIMgApora, jAvA, bAlI, malAyA ane sIlena-ATalA uThIne enA khoLAmAM pekiMga paDayuM ema banyuM na hatuM. be dazadezomAM uDatuM paribhramaNa karI DIseMbara mAsanI 25mI tArIkhe kAthI AkarI tAvaNImAM e pasAra thaI hatI. pradezane teo muMbaI AvI pahoMcyA. A 100 divasanA pravAsamAM vahIvaTa kema calAve tenI-rAja-rojanA praznonI zivedanAtemaNe je kAMI navuM joyuM, jANyuM. anubhavyuM tenI keTalIka mAMthI e pasAra thaI hatI. zAsanane nakazo taiyAra thayo hate. vigate saMskRtinA bhinna bhinna aMkamAM pragaTa thaI cukI che. na pradeza maLe ke e amalamAM mUkavAne hate. kasAyelAcInamAM chellAM be varSathI sAmyavAdI taMtranI sthApanA thai che. nIvaDelA karmacArIo taiyAra hatA. navA umerI navA pradezamAM
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-4-5 kAma AgaLa dhapAvavuM, sukara hatu matagIrI mahelAmAM khAvAi nA gaI. kArIonA prakaraNane lIdhe te ga DhIlA mUkavAto avasara ja na rahayA. pagAra ochAmAM ochA 7-8 ane vadhumAM vadhu 600-650 dhaNA hatA jIvananirvAha pUratu laI sevA ApavAnI puravadyApaddhatithI rahe che. A badhAM kAraNeAne lIdhe prajAnI zaktimAM juvALa AvyA che te moTI moTI yAjanA hAtha para lai zakAi che. cInane hajArA-lAkhAnI sakhyAmAM moTAM kAma karavAnI Teva paNa che e mahAna divAla' ane brAnDa kenAla' uparathI joI zakAya che. prabuddha jana baTana dAbavA "atyAre cIna jovA jevuM che, e prajAnI cetanAne jevI eTale eka mahAna vibhUtinAM dazana. kAle A rUpanA ja utsAha haze, kANu jANe ? atyArano cetanAnA udrekamAM kAika tattva evA haze je vikAra lAve. cInanI pAse anukaraNa mATe mAtra raziyAnI samAjaracanA che. dareka mAsa kAIne kAi sadha - strIo, majurA yuvakA kheDuto, vagerenA sa Mdha-nu sabhya hoya. sattA rAjyamAM temaja sAmAM uparanA kendramAM DrAya, tyAM baTana dAkhavAthI badhe abhiprAyavIjaLI pharI vaLe. dhIme dhIme AkhI prajAcetanA TharIte A dalabaMdhInA cAkaDhAmAM jaDa thaI zake. mArkasavAdI-leninavAdI vicArasaraNInuM bauddhi dAne navesara zikSaNa apAya che. jayAre kASTha vidyAnA peAtAnA jAnA lekhA have jarI mAravA paDe ema kahe tyAre matAMdhatAnA che. bhayanA aNusA maLatA hatA. mArkasavAdane ekavAra tu eTale A muzkelI emAM kadAca ataga ta haze. cIne zANI ane mahAna vArasAvALI prajA che. AvI muzkelIone tarI utare che ke vaza thAya che e jovAnuM rahyuM navA ghATa nipajAve evI AzA rAkhavI asthAne nathI. hAtha dhoi nAkhavAmAM ta rasa na ja hAvA joie. Are y "AtyAre cIna mane eka vizALa nizALa aevuM lAgyu (Akho deza peAtAne badhI rIte keLavavA maMDI paDo che), pazu sAthe sAthe eka chAvaNI jevuM paNa lAgyuM. sAme AMga baMduka tAkIne meDela che. amerikAnI ene gAtha che, kArIAmAM hAtha capAmyA che. paN e uparAMta pazu A jAtanI rAjyaracanAmAM chAvaNItattvanA aza hrAya ema lAge che, razIyA pAMtrIza varSo pachI pazu chAvaNI che, AvA derA svarakSaNa mATe hAya che. ethI vizeSa atha mAM.' tyAra bAda bhAI umAza kare eka ramujI dAkhalA ApyA ekavAra perIsamAM me kutarAe lAvavAmAM AvyA. ane khUba dukhaLA levAI gayelA. eka IglAMDathI lAvavAmAM AvyA hatA; khIjo zIyAthI lAvavAmAM AvyA hatA, IMglAMDano krutaza ATalA badhA kRza hovAnuM kAraNuM pUchatAM ema jaNAvavAmAM AveluM ke tyAMnA kutarAne purU' khASA maLatu nathI. razInA kutarA viSe evAja savAla thatAM ema jAvavAmAM AveluM' ke razImAM kutarAne bhasavA maLatu nathI." A duSyantanA upalakSita aca pratye zretAonuM dhyAna kheMcatAM temaNe jaNAvyuM ke zrInamAM che te prakAranI rAjayaracanA-saramukhatyArazAhI-heThaLa rAjakAya svataMtratA para thADAka paNa kApa mukAyA vinA na rahe, pazu prajAnA ghaNA moTA bhAgane Arthika nyAya maLe che, prajAnA 99,99999 bhAgane rAjakIya svataMtratA vAparaSAnI jarUra paNa kadI ubhI thatI nathI. pazu .00001 mA bhAgane kadIka kayAreka jarUra ubhI thAya che, ane eTalA bhAga mATe paNa e sacavAtI joIe. kama ke e 00001 bhAga e mAnavajAtinI AzA che. mAnavajAtie ghaNI muzkelIe rAjakIya svataMtratAnA Adarza thADe vatte aMze paNu jagatamAM sthira karyAM che. pazu Arthika 199 nyAya vinA e pAkaLa nIvaDe. leAkazAhI eva uMcI vicArasaraNI, hAya te eNe vinAvilo saMpUrNa sAmAjika nyAya dareke dareka vyaki vAne samaya AvI lAgyA che. e na tha raziyA cIna jevA deza jagatanA sASitAna ja. lAkazAhImAM Arthika-sAmAjika anya sauthI moTI pAMcamI katAra che. rAjakIya rAkhI, temAM Arthika-sAmAjika nyAya tAkIde sauthI mATI jarUra Atmasa tApati, hAtI huM-vRti (ka khakherI nAkhAnI ane vadhu ne vadhu gatizIlatA ( dAkhavavAnI che. Ama thaze to pelI ta rAjakIya svata tranA harAi jaze. tene mATe khanaze. atyAre duniyAmAM leAkazAhI ane sahumukha paraspara, ekamekanI uchupA dUra karavA pUratI, asara paDe to kevu' sArUM' !" **l[ mAnyA temanu vyAkhyAna purUM thatAM keTalAeka lekhita praznA vyAkhyAtA samakSa raju karavAmAM AvyA hatA paNu samaya bahu thai gayelA hAvAthI e prazno hAtha dharI zakAyA nahAtA. zrI cImanalAla cakubhAI zAhe pramukhasthAnethI upasa`hAra karatAM, AvuM samadhAraNuM pUchuM puSkaLa mAhItIethI bhareluM ane dRSTinI vizavatA dAkhavatu' ane sAMbhaLanArAone navu' ApatuM vyAkhyAna ApavA mATe zrI umAzaMkarane hatA ane badhI khAkhatanA sArarUpe eka vAta zuAvI hatI ke dezanI netAgIrI mahelamAM, kheta "jatAM ga " svIkAre prajA vacce Apa ja dezane sAcA . rAya che. selI khATalAvALAe sabhAnu pramukhasthAna svIkAravA kha, zrI cImanalAla cakubhAI zAhanA tathA AvuM vicArapreraka vyAkhyAna ApavA badala zrI umAzaMkaranA khAlAra mAnatAM jazuAvyuM' ke ' ApaNe kAi paNa viArasaraNI ke pakSanA pAMja zamAM purAi heravAne badale mukata mAdhu joyu tema ja sAMbha cAlu joie, bIjI prajAe krama nAgaLa vadhI rahI che te dhyAnamAM utAravu joie ane je je bAbato viSe ApaNI vacce kaze matabheda na haiAya te khALatAmAM ApaNe deza AgaLa dhapAvavAmAM badhAe pakSabenanI vRti cheDIne hAthamAM hAtha mIlAvIne kALa karavA lAgI javuM joIe.' tyAra bAda sabhA visarjana karavAmAM AvI hatI. vaizAlI : vaizAlI sadha tA. 28-3-53 mahAvIra janmanA divase bihAra prAntamAM Avela vaizAlI khAte vaizAlI sa`dha taraphathI prAcakSu paData sukhAlAlajInA adhyakSasthAne navamA vaizAlI mahAtsava ujavavAmAM AnyA. Ane lagatA chuTA chavAyA sAmAcArA sAmAyika patramAM jovAmAM AvatAM A vaizAlI temaja traizAlI sadha zuM che te jANavAnu aneka lokone kautuka thayu haze. bihAramAM AvelA mujhapura athaSA ta hAjIpura relve sTezanathI 20 mAila dUra AveluM vaizAlI gAma eka ati prAcIna sthaLa che. hAla A gAmane - vasADha nA nAmathI ALavAmAM Ave che. bhagavAna mahAvIranuM A janmasthaLa che. temanA janmasthAna tarIke je kSatriyakuMDathAmanuM nAma ApavAmAM Ave che te vaizAlInI taddana najIkamAM Avela pa che, A ani hAsika hakIkata Aje sAM phrAImeM svIkArI che. prAcIna sAhityamAM bhagavAna mahAvIrane 'vaizAlIya' athavA to vaizAlika tarIke oLakhavAmAM AvyA che. A hakIkata paNuM baizAlI sAthe bhagavAna mahAvIranA, A sthaLa potAnuM janmasthAna hovA uparAMta, **
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jaina tA. 15-4-53 khUba gADha saMbaMdha hovAnuM puravAra kare che. ke teNe ahiMsAne parama dharma ane sauthI mahAna kartavya tarIke ''nuM avasthita hoine bhagavAna mahAvIrano jAhera karyuM hatuM. te vakhatanA nigraMtha jaina saMnyAsIe ja jAtya tathA videhasukumAla evA nAmethI" hatA ke jeo khudanA vakhatamAM bahu jANItA hatA. mahAvIra, mAM ullekha karavAmAM AvyuM che. A upa pahelAM ra3 tIthI karA thaI gayA ema jaNAvavAmAM Ave che' | PNa A sthaLa upara aneka vakhata AvelA ane temAMnA 19 tItha karenAM nirvANa bihAramAM Avela sameta . che. temanuM antima cAturmAsa eTale ke varSa zikhara athavA to pArvanAthanI TekarI upara ja thayA hoya ema . . te ane ahiMthI Deka dUra AvelA kuzI'. lAge che. jenee eka evI AsArapara parA vikasAvI ke je sI. budhanuM nirvANa thayuM te pahelAM e nirvANanI ' vaDe. temanA kahevA pramANe ahiMsAnI antima koTi-sarve virati-kArI mAM AgAhI karI hatI. eka samaye vaizAlImAM keI ne prApta karI zakAya che. A mATe tapa, upavAsa, AtmasiMgraho che bhayaMkara upadrava Ave tyAre bhagavAna budhdha puratA nathI. teo adaSTa jInI. paNuM, hiMsA nahi kare. A 1 * lekanI madade ekAeka doDI AvelA . kAraNe ja temanAmAM ukALeluM pANI pIvAno rIvAja che .' ti (AnI-vyAdhigrastanIje sevA kaI paNuM, sthAna upara besavA pahelA caravaLAthI athavA - sunnata , te mane ja bhaje che.) e pramANe- udaSaNa te pUMjaNIthI jamIna sApha kare che ane sUryAsta pahelAM jamI le che karIne ziSyane mAMdA mAnavIonI sAravAramAM niyukta karyA hatA. che. prAye pavezane-eTale ke jIvana kArya purU thatAM anazana vaDe vaizAlInI vidAya letI vakhate bhagavAna budhe pitAnuM bhikSApAtra jIvanane, atta ANavo-te temanI dRSTie tyAganI antima , ke tyAM vasatA licchavIone eka smaraNacihna tarIke bheTa ApyuM sImA che. A ekAnta tarkazuddha siddhAnta ane aMhasakI ja hatuMtemanuM nirvANa thayA bAda temanA asthi-avazeSano AThame AcAra te vakhatanA jaina dharma ane tenA prarUpaka mahAvIramAMthI [ bhAga A licchavIone ApavAmAM Avelo ane te upara ApaNAM maLI Ave che ke je aitihAsika kALa daramiyAna tema ke temaNe eka bhavya stUpa baMdhAvyo hato. bhagavAna buddhanA nirvANane vaizAlImAM hatI dharAvatA hatA. A prANavAna sidhAntane mahA . 100 varSa pasAra thayA bAda dvitIya baudhdha saMgIti (badhdha vIranA paMdara lAkha anuyAyIo Aje paNuM jIvanta' - 1, jAnI pariSada) A zAlImAM bharavAmAM AvI hatI. supra-ra rAkhe che." . siddha A cInI romAMcaka kathA paNa A sthaLa sAthe ja joDAyelI - A vaizAlInA sAMskRtika tema ja aitihAsika mahatva tarapha ' che, vajajIoe .....? livIoe A sthaLa upara gaNarAjyo chellAM ATha nava varSathI janatAnuM vizeSa ane vizeSa * 8eoniblin 1 sthApana1 saMcAlana karyuM hatuM. mahA na karyuM hatuM. maha*i dhyAna kheMcAtuM rahyuM che. mujhapharapura, chaMllAnA e vakhatanA', saba- yAra :cata rahI . che, rAjA aza, cunAranA paththara mArate staMbha thavIjhanala esara ane AjanA bahAranA zikSAsaciva zrI, ke ume karyo hoM,je-jIrNa avasthAmara"je paNa che. jagadIzacaMda". mAthuranI. preraNAthI trAsIna vaizAlInA mahimAnI che. A staMbhanI tularekhA 12 phITa ane UMcAI 22 - che ' yAdamAM eka utsava jevAnA hetusare. 1944 nA DIsesaranI sala che ane Toca upara beThelA siMhanI mati kerI kADhavAmAM AvI che. 31 mI tArIkhe hAjIpura sabaDIvIjhananI keTalI eka viziSTa che. ' - AjathI lagabhaga 1500 thI 1600 varSa upara A vyakitaonI eka khAsa sabhA bharavAmAM AvI hatI. sthaLanI mahattAthI jANItA nI pravAsIo phAhiyAna ane hu- A sabhAe AgAmI mahAvIra jemanA divase vaizAlI mahAkALI mAM che ena sAMga AkarSAyA hatA ane temanAM pravAsavarNanamAM A tsava ujavavAnuM nakakI karyuM hatuM ane te mujaba 1945 nA che. nagarIne temaNe savistara ullekha karyo hate. A sthaLa upara mArca mAsanI 31 tathA eprIlamAsanI pahelI tArIkhe DokaTara khedakAma karatAM aneka guptakAlIna sIkakAo maLI AvyA che, rAdhAkumuda, mukarajInA adhyakSapaNA nIce prathama vaizAlI sAMdhatI . ' temaja prAcIna mUrtio, tathA prAcIna zilpanirmANanA tareha sthApanA karavAmAM AvI hatI. A saMdhanA mukhya be uddezaka , tarehanA namunAo paNa ahiMthI maLI AvyAM che. nakakI karavAmAM AvyA hatA. vizAlInA baMsAvazeSane prakAzamAM - vaizAlInI aneka vizeSatAonuM varNana karatA bahAranA lAvavA tathA khedakAma karIne sadIothI daTAyalI purANI vastu . | gavarnara zrI. Ara. Ara. divAkara upasaMhAraze jaNAve che ke one bahAra lAvavI. (2) sAdhAraNa rIte grAmINa janatAmAM che. "AvI keTalIka agatyanI vastuo vaizAlInI AsapAsanA prade ane vizeSa karIne vaizAlInA nivAsIomAM eka navIna sAmAna zamAMthI maLI Ave che. A badhI purAtana sAmagrI e lekettara jika cetanA jAgRta karavI ane e rIte vaizAlInA lokatAMtrika mAnavIonuM ApaNane smaraNa karAve che ke jeo e bhavya AdarzothI anuprANuta evuM eka jana-saMskRti Andolana''. kALamAM vicaratA hatA ane jemaNe ahiMsAnA sidhAntane ubhuM karavuM. lokapriya banAvyo hato. apa, anAkramaNa, hiMsAviramaNa, prema A saMjaThArA Aja sudhImAM keTalIka jagyA upara -ApaNane ThIka lAge te nAmathI jene oLakhIe evI-A. prayogAtmaka khodakAma karavAmAM AvyuM che. A sa dha taraphathI ahiMsAne sidhAnta bhAre romAMcaka itihAsa dharAve che. mahA jemAM bahu pracAra kArya thayuM che. eka sthAnika sajajanArA vIre, budhe ane tyArathI keTalAka samaya bAda azoke A eka nAnuM sarakhuM saMgrahAlaya ubhuM karavAmAM AvyuM che, ane sidhdhAntanI prAraMbhika prarUpaNAnA kALamAM bhajavele bhAga bhAre temAM vaizAlI ane tenI AsapAsanA pradezamAM khodakAma karatAM mahatvanuM che. eka niyama tarIke temaja AdhyAtmika jIvana maLI AvatI vastuo vyavasthita rIte saMgrahita karavAmAM Ave ke sAthe joDAyelA eka mahatvanA tatva tarIke upaniSadamAM paNa che. A saMgha taraphathI Aja sudhImAM traNa graMtho pragaTa karavAmAM , ahiMsA upara khAsa bhAra mUkAyelo ApaNane mAluma paDe che. AvyA che. (1) vaizAlI (2) Identification of Mah Ama banyuM hoya te taddana svAbhAvika che. upaniSadanA pAyArUpa vira's Birthplace (mahAvIranI janmabhUmine nirNaya ) banelA advaita ane jIvananI ekatAnA siddhAnta sAthe koI paNa (3) vaizAlI abhinaMdana graMtha. A saMdha taraphathI vizAlImAM eka * * prakAranI hiMsAne kadi meLa hoI zake ja nahi. hAIskUla eka pustakAlaya tathA eka auSadhAlayanI sthApanA '' "paNa e sarvamAM paNa jaina dharmanI ja vizeSatA hatI karavAmAM AvI che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 1 ' ta : ' ' , uM.' mA ! | ' , , sAmAna A saMdhanA upasabhApatio , lAgaNIo mATe sAthe temAM keTalIka bAbatathI gera mAM - tA. 15-4-53 . . . A uparAMta A sa dha taraphathI chellA nava varSathI vaizAlI : aNuvratI saMdha ane AcAryazrI / mahotsava yojavAmAM Ave che. gayA varSa AThamA mahas , ( tA. 1-1ra-paranA prabuddha jainama vamAM mAnyavara kanIyAlAla mANekalAla munazI pramukha sthAne - AcAryazrI tulasIrAmajIe AjathI cAra sthAne bIrAjyA hatA. AgaLa jaNAvyuM. temAM prathama vaizAlI aNuvratI saMghanA niyamo ane pratijJAo mahotsavanA pramukha DeAkaTara rAdhAkumuda mukarajI, bIjAnA pramukha vAmAM AvI hatI ane te Upara mArI lakhe zrI jayacaMdra vidyAlakora, trIjonA pramukha bihAranA pradhAna eja aMkamAM sAmela karavAmAM AvI hatI. che ane saciva zrIkRSNa siMha ane cothAnA pramukha e vakhatanA terApaMthI saMpradAya sAthe gADhapaNe saMkalAyelA gavarnara zrI mAdhava zrIhari aNe hatA. A varSanA navamA tA. 22-12-5ra ne patra maLyo hato ane vizAlI mahotsavanuM pramukhasthAnapaDita sukhalAlajIe zobhAvyuM - 7-1-53 nA roja javAba lakhyo hate. upara jaNa saMbaMdhamAM anya mitroe paNa pRcchA kannI kezI mukhya maMtrI zrI kRSNa siMha A vaizAlI saMghanA carcA sAthe joDAyelA muddAo viSe va sabhApati che, bihAra sarakAranA liMkSAsaciva zrI jagadI- hetuthI e patra ane tene apAyela javA pragaTa zacaMdra mAthura mukhya maMtrI che, dIpanArAyaNa siMha, maheza- dhAryuM che. paramAnaMda ) ''. - prasAda siMha, zAntiprasAda jaina, narendrasiMha siMdhI, mahezvara- murabbIzrI muMbaI tA. 22-12-52 prasAda nArAyaNa siMha, Do. e. esa, akara, bhikSu * tA. 15-12-para nA "prabuddha jainamAM chapAyela aNujagadIza kAzyapa, mahApaMDita rAhula sAMkRtyAyana, vIracaMda vratI saMghanI rUparekhA temaja te saMbaMdhI ApanI noMdha meM paTela, dIvAna bahAdura. badarInArAyaNa siMha tathA mujhapharapura vAMcI che. noMdhamAM Ape darzAvelI zubhecchAo ane bhalI. lAgaNIo mATe saMdhanA eka sabhya tarIke huM Apane hArdika zrI jagannAtha prasAda zAha, zrI digavijaya nArAyaNa siMha, tathA AbhAra mAnuM chuM. sAthe sAthe temAM keTalIka bAbatathI gera adhyApaka yogendra mizra A saMghanA maMtrIo che ane rASTranI ja AgevAnuM vidhAna dayaktie A saghanI kAryavAhaka ' samajutI phelAvAne saMbhava hoI te tarapha ApanuM dhyAna kheMurjA lauM chuM. ' (1) saMdhanuM sthApana AjathI be varSa hatI vizAlInuM mahatva ane vaizAlI saMdhane lagatI, jANuMvAyogya rAzi sa dhana lagatI jaNavAyogya lagabhaga cAra varSa pahelAM thaya' * * kiTalIeka vigata upara ApI che. temAM puravaNIrUpe tAjetaramAM . (2). A tulasIrAmajI tene saMpradAyanA paMDita sukhalAlajI taraphathI AvelA eka patramAMthI huM avaMtarita - vArya che (A sAta be jagyAe jamAvyuM che) ema karavAmAM Ave che te asthAne nahi gaNAya, teo jaNAve che kahevAthI evI jAtanI chApa paDe che ke temanI sivAya bIjA ke "vaizAlI eka vakhata licchavI gaNarAjya hatuM. ceTaka tene AcAya paNa haze. vastutaH A saMpradAyamAM eka ja AcArya mukhiyo hate. tenA dohitra keNike vaizAlIno nAza karyo. mahA- hoI te mukhya" jevA vizeSaNothI para). vIra dIkSA laIne je vANijyagrAma, kellAga saMniveza, kamara- (3) "AcAryazrInI Aja nI mukhya pravRtti pitAno grAma vageremAM rahelA te sthAne Aje paNa hayAta che. buddha saMpradAyanI pratiSThA vadhAravAnI ane teno bane teTalo pracAra tyAM aneka ArAmamAM rahelA te paNa bhamarUpamAM jovAmAM Ave che. karavAnI rahI che" A dekhItI rIte nirdoSa lAgatA vAkaya lakhavA jJAtRvaMza je Aje "jariyA'nA apabhraMzarUpamAM lekhAya che te pAchaLanI ApanI bhAvanA ApanA patranA vAMcaka samakSa AcArya' AsapAsanA 40 mAIlamAM phelAyela che. ane jariyA bhUmihAra zrIne utArI pADavAnI che te anyatra Ape darzAvelI zubhecchAo eTale brAhmaNa - kSatriyanuM mizraNa che. kadAca mahAvIra pite sAthe susaMgata nathI, kaMI paNa saMsthAnA praNetAnI mukhya pravRtti brAdvANu-kSatriya hatA ene A avazeSa paNa hoya. khera, vaizAlI te saMsthAnI pratiSThA vadhAravAnI ane tene bane teTale pracAra , bahu ja dUra dUra sudhI patharAyeluM che ane te bAju Amravana karavAnI ja hoya e svAbhAvika che. tema karavAmAM je te anya te sarvatra che. vaizAlI gaMgAnI uttare che ane dakSiNe paTaNuM che. koI saMsthAnI vyakigata nidA karavA ke tene utArI pADavA jevA vaizAlIne prAcIna itihAsa aneka rIte bhavya che." depita sAdhanono upayoga kare te TIkAne pAtra che. AcArya - tyAM ujavAyelA vaizAlI mahotsava saMbaMdhI zrI dalasukha zrInI pracArapravRttimAM AvA koI azuddha sAdhanone upacAga bhAI mAlavaNIyA jaNAve che ke " A utsava mAtra dhArmika thAya che ema Apa batAvI zakaze? utsava nathI, paNa lokameLe che. hiMdustAnamAM meLA ghaNI bharAya (4) Apa kahe che ke "aNuvratI saMdhanA niyamo ane prati che paNa tenI pAchaLa koIne koI dhArmika pralebhana ane bhautika jJAomAM evI ghaNI bAbate che ke je vizALa janasamAjane lAbhanI lAMca hoya che. paNa A meLe mAtra lakaraMjana sAthe AkarSI zaMka tema che ja nahi." saMghanA eka sabhya ane hitecchuM e pradezanI : janatAmAM navuM baLa, navuM jIvana maLe tarIke mArI Apane namrabhAve pUchavAnI pharaja che ke evI kaI e uddeze bhArAya che ane janatAne evuM AkarSaNa che ke bAbatane A5 nirdeza kare che te maherabAnI karIne bajAvaze ? meLAnuM nAma sAMbhaLI vipula saMkhyAmAM leke deDI janasamAjane AkarSI zake evI bAbatenI uNuva che ke pachI Ave che. A meLe vaizAlI saMghe ja zarU karyo che. " je bAbate che te AkarSavAne badale dUra vahAve tevI che tene ' A meLAnuM upara ApeluM varNana te mahotsavanA vividharaMgI 'khulAso karaze. kAryakramanI vigate vAMcavAthI saheje pratIta thAya che. A vaizAlI () vaLI Apa kaho cho ke "A pravRtti paNa pitAnA mahotsavanA navamA samAraMbha prasaMge paMDita sukhalAlajIe saMpradAyane pratiSThA ApavAnA hetuthI ja ubhI karavAmAM AvI pramukhasthAnethI Apela vidvattApUrNa vyAkhyAna AgAmI aMkamAM hoya ema mAnavAne A pravRttinA rUparaMga jenAM koI paNa prerAya pragaTa karavAmAM Avaze, paramAna tema che." mane saMpUrNa vizvAsa che ke A pravRttinA rUparaMgamAM
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ti, 15-4-13 nathI. ke jethI koI paNa taTastha, purUSa Apa lakhe pracAra pravRttimAM koI azuddha sAdhana. upayoga kare che evuM prerAya, paraMtu Apane pitAne terApaMtha saMpra- koI paNa sIdhuM ke ADakatarUM sacana . mArA lakhANamAMthI jarA bI) taraphane pUrvagraha Apane Ama kahevAne paNa upasthita thatuM ja nathI. : khAya che. murabbIzrI, prabuddha jainanA vAMcake. (4) cothA muddAnA javAbamAM jaNAvavAnuM ke aNuvatI saMdha , bahumAna kare che ane ApanuM uparanuM lakhANa : mAMnI pratijJAomAMnI keI paNa pratijJA sAmAnya janahitanI [ pratye prejudice (pratikULa vaLaNuM) utpanna daSTie vAMdhA-paDatI che ema mArA kahevAno Azaya che ja nahi. praNavatI saMdhanI hIlacAlane anyAya karavA e pratijJAonuM AkhuM mALakhuM jena aNuvate uparathI ja taiyAra jo Apane namra vinaMti che ke Apa aNuvatI karavAmAM AvyuM che ane temAM keTalIke jenA paraMparAgata bAbatanI cAlane (terApaMthI saMpradAya taraphanA) ApanA pUrva ane keTalIka AjanA jamAnAne khyAlamAM rAkhIne umeravAmAM ta thaine juo ane pharIthI abhiprAya Ape. . AvelI bAbatonI meLavaNI karavAmAM AvI che. A rIte pratijJA . - te lekavyApI zI rIte banI zake te enI hAramALA racavAmAM AvI che. ane temAM vaLI sAdhanAnA . htmaka sucanAo mATe Apane AbhAra ! cAra niyama Ameja karavAmAM AvyA che. jaina saMskAramAM ucharelI - maka. sAthe sAthe Apane A hIlacAlamAM kaMika . ane aNuvratadhArI banavA IcchanAra zrAvakane mATe A pratijJA enuM hArda samajavAnuM temaja tenuM pAlana karavAnuM bahu muzkela te paNa AkarSaNa lAgatuM hoya, yogya pheraphAro karavAthI laka. vyApI banavAnI saMbhAvanA dekhAtI hoya, are ! vizALa jana nathI, paNa aNuvatI sadhajanatAvyApI bane, temAM hiMdu, musA lamAna, khrIstI sau koI joDAya evI. A saMdhanA sthApakanI A samAjane nahIM te chevaTa samasta jaina samAjane paNa AkarSa kaM5nA hoya ane Aje sarvavyApaka banele naitika hAsa kema kara karI zake-apIla karI zake-teTaluM paNa ApanA jovAmAM AvatuM hoya aTake ane janatA naitika punarUsthAnanA mArge kema vaLe tenA '' te Apane apIla karuM chuM ke Apa te jarUra apanA, is . saMdhamAM joDAo ane saMdha pramukha sAthe tenA saMcAlana mATe 'upAyarUpe AsaMdhane vicAra karavAmAM Avyo hoya to evA saMdhanI dejanA sAMpradAyika vicArasaraNIthI mukata banIne vicA. ' - - salAha kare. rAvI joIe ane emAM joDAvA icchanAra vyakita mATenI ' ' (7) saMdhanA netRtva saMbaMdhamAM saMdhanA niyama naMbara 18 pratijJAo bane teTalI a5, sAdI, sahajamAM samajI zakAya " saMdhanA prathama samelana prasaMge eka bhAIe puchayuM tevI ane AjanA naitika hAsanA pAyAnA tAne mULamAMthI .nAre AcArya zrI tulasIne pitAnA dharmagurU paDaze - sparze tevI hovI joie, evA sadhanuM nAma paNa asAMpradAdhika che "cAryazrIe javAba Ape hoya e ati Avazyaka che. kAraNa ke keTalAka leke mAtra rAjakIya i hato ke, ". sabhya pitAnI', ... ka mAnyatA kAyama nAmathI bhaDake che ane AvI zubhArA prerita pravRttithI dUra bhAge che rAkhI zakaze" tarapha paNa ApanuM dhyAna kheca. - bhAge che. muMbaImAM tema ja vadhumAM vyavahAra zuddhimaMDaLa lauM chuM. cAle che. tenA niyame joze te tamane huM zuM kahevAmAM aMtamAM eTalI spaSTatA karI lauM chuM ke A patra lakha mAMguM chuM tene khyAla Avaze. muMbaImAM thoDA samaya para vAne udeza koIpaNa prakAranI Controverav zarU karavAnuM nathI, pahelAM Moral Rewrmament nuM mIzana laIne paradezathI eka ja yogya lAge te ApanI ne thI je gerasamajutIo ubhI thavAne maMDaLa AvyuM hatuM tenI racanA tema ja pratijJAone tathA tenA * saMbhava che te saMbaMdhI prabuddha jainamAM ja pharIthI khulAso karaze.. sAhityane abhyAsa karaze to te paNa tamane mArgadarzaka banaze.. ' nahIM to chevaTa patrane uttara te jarUra Apaze e ja vinaMti." (5) pAMcamA muddAnA uttaramAM jaNAvavAnuM ke "A pravRtti ke . . . javAba te paNa potAnA saMpradAyane pratiSThA ApavAnA hetuthI ja ubhI karI ' " muMbaI, tA. 7-1-53 vAmAM AvI ema mAnavAne A pravRttinA rUparaMga jotAM ke - tamAre tA. 22-12-5 ne patra maLyo. bIjA kAma paNa prerAya tema che." e prakAranA mArA vidhAna sAme vAMdhAtA : kAja ADe tamane javAba lakhavAmAM vilaMba thayo che te mATe uThAvatAM A rUparaMga zuM che tene tame mArI pAsethI khulAsA mApha karaze. tamArA patramAM tame je sAta muddA raju karyA mAMge che. A pravRttinA mukhya pravartaka terApaMtha saMpradAyanA : che*' che tene kramasara javAba nIce mujaba che : AcAryazrI che, e AcAryazrInI Aja sudhInI badhI pravRti '" (1) pahelA muddAmAM rahI gayela hakIkatadepa viSe mAruM pitAnA saMpradAyane paripuSTa karavA tarapha ja kendrita thayelI che. pAna kheMcavA mATe tamAre huM upakAra mAnuM chuM. hiMdamAM. lokakalyANanI aneka pravRttio cAle che jema ke madA niSedha, grAmadyoga vikAsa, duSkALa nivAraNa, pachAta jAtione - (2) bIjA muddAmAM tame je kahevA mAMge che te ja mAro uddhAra, aspRzyatA nivAraNa, khAdI pracAra, kemI ekatA kahevAno Azaya hato ke terApaMthI samAjamAM zro. tulasIrAmajI tema ja chellAM be varSathI zarU thayelI. bhUmidAna pravRtti pramukha puruSa che. temane mukhya AcArya tarIke varNavatAM A AvI kaI paNa pravRttimAM pitAnA saMpradAyanA vartuLanI bahAra.. saMpradAyamAM bIjA paNa AcAryo haze evI kalpanAne avakAza jaIne temaNe bhAga lIdhe hoya ke anya kAryakartAone sAthe rahe che e tamAruM kahevuM barAbara che ane eTalA puratI tamoe A hoya evuM jANavAmAM nathI. prajAjIvanamAM naitika zuddhi karelI spaSTatAne huM AvakAruM chuM. lAvavAne jhaMkhatI aneka zakitao Aje kAma karI rahI che, . (3) tamArA trIjA muddAmAM tame mArI neMdhamAMnA eka temane A pravRttimAM koI paNa prakArane sakriya sAtha levAmAM vAkaya tarapha mAruM dhyAna kheMcyuM che ane te dvArA AcAryazrIne Avyo nathI, athavA te temanA sahakArapUrvaka A saMdha yojA utArI pADavAno mAre bhAva che evI pAyA vinAnI kalpanA thele nathI. Aje A saMdhanuM saMcAlana paNa moTA bhAge karIne tame mane anyAya karyo che. A mAtra hakIkatanuM ja nive- terApaMthIo ja karI rahyA che. vaLI saMdhanuM nAma sAMpradAyika dana che, ane tema karavAthI AcAryazrInI pratiSThAne zI rIte rAkhavAmAM AvyuM che. A uparAMta pitAnA saMpradAya sAthe hAni pahoMce che te mArI samajamAM AvatuM nathI. AcAryazrI dekhIto sIdho saMbaMdha na dharAvatI jana kalyANanI pravRtti, ubhI priya bhAIzrI -
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-4-53 ubhI karavI e pAtA tara tema ja peAtAnA sapradAya tara lAka mAnya AgevAnane AkaSavAnI AjanA jamAnAnI bahu jANItI rIta che ane AcAya zrI tulasIrAmajI jamAnAne bahu sArI prabuddha jaina evuM pracAraka che ane potAnA sapradAyane temaNe bahu thADA samayamAM bhAre sa MgaThThita banAvyA che ane tethI aNuvratI saMdha ubhA karavA pAchaLa janakalyANa sAdhavAnI vRtinI sAthe sAthe potAnA sa MpradAyanI pratiSThA vadhAravAnA Azaya rahelA hAya "anumAna taddana svAbhAvika che. tamAre e samajI levAnI jarUra che ke Aje saMpradAyanA pAMjarAmAM purAyelA kAi paNa mANasa ane te paNa jenuM dhyeya potAnA saMpradAyanA utkarSa ane praka pahelA ane bIjuM badhuM pachI" e prakAranuM hoya evA pramukha dhama AcArya nA sthAnane varelA mANasa-pachI tenAmAM game teTalI zakita ke lAkakalyANanI bhAvanA hAya to pazu-sAmAnya janatA jene svIkAre ane apanAve evI naitika ke AdhyAtmika punarUsthya nanI pravRttinA svAmI ke sUtradhAra thAya e zakaya ke sa'bhavata nathI. . mArA uparanA vidhAnamAM tamane terApatha sAmenA mArA dilamAM rahelA pU graha dekhAya che. mArA viSe tame game te abhiprAya khAMdhI zake che, paNa jaina samAjanA sarva saMpradAyane samabhAve jovA anubhavavAnA mArA ha MmezA prayatna rahelA che ane terApatha sAme mArA dilamAM pUrva graha hAta to te pathanA AcArya zrIe ubhA karela aNuvatI sadhanI vigata ApavA pAchaLa pramugdha jainanA hu ATalA badhAM pAnAM rakata nahi, ulaTu anya sapradAya!nA anuvyAyIAmAM terApaMtha sAme je DA pUrva RhA adhAyalA che te haLavA karavA mATe tema ja tarApathI saMpradAya dvAnayAnA virAdhI che evI je cotarapha samaja phelAyalI che.te samaja nAmuda karavA mATe meM aNuvratI sadhane ATalI prasidhdhi ane pratiSTA Apa vAnuM ucita dhAyuM" che, tamArAmAM je tIvra sapradAya mamatva na hAMta te A bAbata tamane spaSTapaNe mAluma paDI hAta ane mArA viSe vikRta sabhAvanA karavAne prerAyA na hota. navA khAtA nI raka hatuM ! kya (i) tamArA chaThThA muddAno javAba moTA bhAge upara AvI jAya che. jo aNuvratI sadhane leAkavyApI banAvavA hoya to tenI racanAmAM tema ja pratijJAomAM moTA pheraphAro karavA jee eTalu ja nahi paNa AcArya zrI tulasIrAmae saMpradAyanA siMhAsana uparathI nIce utarIne janatAnA mANasa khAvuM joie, janatAnA sukhaduHkha sAthe AtmIyatA dAkhavavI joIe, Aje je rIte satabAlajI kAma kare che te rIte janatA vacce AvIne kAma karavu' joIe. jaina samAja purA jaM vicAra karavAnA hAya ta jaina samAjane A pravRtti tarapha AkarSavAnA e mAga che: eka te jaina dharmAMnA anya anya soMpradAyanA pramukha AcAryaMne mA saMdhanI yAjanA tarapha vALavAmAM Ave ane e rIte e sA sahakAra meLavIne jaina samAjamAM aNuvratI sa dhanuM AMdolana khUba vegapUrvaka calAvavAmAM Ave. paNa AjanA sayAgamAM A zakaya nathI lAgatuM. te pachI bIjo mAga e che AcAya zrI tulasIrAma terApaMthI sauMpradAyanA mukhya pravaMta kanu sthAna cheDI daIne eka sAmAnya jaina sAdhunI adAthI AkhA jaina ' samAjane saMparka sAdhe tame jANA che ke terApathI sapradAya sAme jaina dharmanA anya sapradAyanA aneka lekA haju kaTTara pUrvagraha dharAve che ane tethI jyAM sudhI AcAya zrI terApa'thI saMpradAyanA pramukha AcAya haze tyAM sudhI anya sapradAyanA jainA temane samabhAvathI joi ke sAMbhaLI nahi zake tema ja temanA viSe AtmIyatA anubhavI nahi zake. A bIjo vikalpa AcArya zrI mATe zakaya hAya ane jaina samAjanA naitika punaHsthAnanI teo cha dharAvatA hAya te jaina samAjamAM aneka che ke jeo temane jarUra sAtha Ape ane samAjamAM khUba vega pakaDe ema huM ma 'bhava che ke Ama banavuM paNuM zakya na kSetramAM rahIne teo Aje kAya kare che ta naitika punaHhAra temanA hAthe thAya to te potAnA samAjanI ja nahi paNa AkhA jaina amuka amuka aMze Ama janatAnI kAMi nAnI. nahi gaNAya. D (7) sAtamA muddAmAM jaNAvelI chatAM teI saMdhanA svarUpamAM kazA mahatva ka bhAra patranA antabhAgamAM tamoe darzAvelI ucchA mu patra sAthe A mArA javAba pramuddha jainamAM avakAze pragaTa kara vAmAM Avaze. tamAre paramAnaMda" zatruMjaya rANakapura vagere sthaLAnI yAtrA tA. 9-4-53 gurUvAranA rAja vAna zaDa upara AvelA bhulAbhAi InsTITyuTamAM zrI muMbai jaina yuvaka sadha taraphathI eka saMmelana yojavAmAM AvyuM hatuM. A prasa Mge sadhanA sabhya tathA jaina mahilA samAjanA sabhyone nima traNuM ApavA AvyuM hatuM. zarUAtamAM rANakapurajI, zatruMjaya, tAra traNa tIrthAMnI pIlmA zrI sAlI khATalIvALAe rANakapuranu maMdira mAravADamAM sAdaDI pAse a enI vacce Ave phoTa naLamAM eka zAkhe che. jevI rAta dastAnamAM ta mInAkSInu 5 devAlaya che tevI rIte madhya hiMdustAnamAM ghyAnI sAthe bhavyatAmAM sarakhAvI zakAya evuM anya kAi bhavya maMdira astitva dharAvatuM nathI, tene lagatI prIme rANupuranA addabhuta nirmANanA bhinna bhinna daSTikAthI 'mAMcaka paricaya karAvyA hato. zatruMjayanI phIlma paNa bhAre sundara ane raMgabhera gI hatI. zatruMjayanI zikharAvalinI dIvyatAnA A DrIma dvArA rocaka pazyi thayo hato. tAraMgAnu' pazu eka phIlmanA avazeSabhAga dvArA AchuM dana karAvavAmAM AvyuM hatuM. tyAra gAma rAjasthAnanI sImA upara AvelA salamIra ane jodhapuranI phIlmo batAvavAmAM AvI hatI. tyAMnA mahAlayAnI rANakanA A phIlma dvArA sundara khyAla AvatA hatA, pachI kAzmIra tarapha amArI svArI upaDI ane zrInagara, dAla sarovara, nizAta khAga, zAlImAra, jelama, pahelagAma vagere sthaLAnA saunvayanuM ame anupAna karyuM. tyAra bAda kAzmIra temaja hiMdanA aneka viziSTa sthaLe ane sthAnakAnI raMgIna chabIo-mejIka lenTana slAIDajhaotAM jotAM ame eka sthaLethI bIje sthaLe jANe ke jyAvihAra kIdhA hatA. taduparAnta svITajhalenDanA eka zahe ramAM ujavAtA vasantotsavanu aneka raMgaberaMgI chabIo dvArA darzana karAvavAmAM AvyuM hatuM. A rIte darzanAtu samilita bhA khar3etAnAM lagabhaga be kalAka khUba AnaMda ane unnata saundraya upabhogamAM prasAra thayA hatA. vaLI AMkho sAme pasAra thatAM citraparAnI samaja ApatA zrI sAlI bATalIvAlAe pAtAnA vitAda vArtAlApa vaDe AkhA prasaMgane manAra jaka banAvyA hatA. zrI lIlAvatIbahena devadAse zrI selI khATalIvAlAnA ane zrI madhurIbahena desAinA zrI muMbaI jaina yuvaka dha ane jaina mahilA samAjanA sabhyAne khAvI athavaka ApavA mATe ane AvA madhura kAryakrama raju karavA mATe upa sthita bhASa bahenA taraphathI AbhAra mAnyA hatA ane madhura smaraNA sAthe sA visAta thayAM hatAM. #
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ELI prabuddha jaina tA. 15-4-pake' ' , ' , ' ' , nA che. che di thaI khImajI cheDAno satkAra pahoMcatuM kare, saMdhanA sabhyo vadhAravA mATe temaja have pachInA '3 maMgaLavAranA roja zrI muMbaI jaina yuvaka prabuddha jIna mATe navA grAhaka maLavA, ApavA sadA prayatnarAja *mitinI sabhA taraphathI saMghanA sabhya zrI sAsa thI rahyuM rahe evI prArthanA che. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha satkAra karavAmAM Avyo hato ane te " maniSedha upara janAcAryanuM pravacana ' trI zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe zrI muMbaImAM yojAyela maghaniSedha saptAhanA chellA divasanI nI sAmAjika kAryo karavAnI tamannA, akhaMDa jAhera, sabhA madhyapradezanA mAjI gavarnara zrI, maMgaLadAsa paka- . vArtha vagere guNonI prazaMsA karatAM jaNAvyuM vAsAnA pramukhapaNa nIce luhAra cAlamAM bharavAmAM AvI hatI. - cheDAne jotAM ApaNA maNibhAInI kAryazakitanuM A prasaMge AcArya zrImad vijayavallabhasari hAjara rahyA hatA. - smaraNa thAya che. temaNe AcArya zrI vijayavallabha- ane pravacana karatAM jaNAvyuM hatuM ke-"dharmazAstro pikArI pokA" lAkha ekaThA karavA mATe pratijJA dhAdI mudatanI pahelAM rIne kahe che ke khoTI raheNI karaNI ane khANIpINI manuSyane ta uThAvI ane saphaLatA meLavI te jarUra durgatinA paMthe dhakakele che. evo doSita manuSya pitAnuM nukasAna ' che, e karatAM paNa vadhAre yazasvI, ane kare che, potAnA kuTuMbane nAza kare che, pitAnA. samAja ane te muMbai- na yuvaka saMghanI dRSTie vadhAre AkarSaka kArya pitAnA rASTrano uccheda kare che. mATe burI Adatone chaDI gho. te temaNe thANAnA upadhAna prasaMge devadravya lekhe gaNAtI burI Adatane choDavI. ane choDAvavI e darekano dharma che. manu - rU. 60000 lagabhaganI Avakane sAdhAraNa dravyamAM palaTAvavAnI thamAM manuSyatva hoya te teNe manuSyane durgatinA paMthe laI jatI je navI paripATI ubhI karI che te che. Ane lIdhe cIja vastuone choDavI ghaTe. burI Adate Atmazakitane nAza kare devadravyane lagatI mAnyatA ane prathamAM mahatvane pheraphAra thaze ' che. AtmazakitamAM tAraka ane udhAraka tatva raheluM che, tethI , ane devadravyanA saMcayane sAmAjika upaga tarapha vALavAnI e tatvane burI AdatamAM lapaTAIne nAza karaze nahi. dareka muMbaI jaina yuvaka saMghanI bhAvanAne bahu thaDA samayamAM mUrta dhama dArUne niSedha kare che, tyAre mane e prazna thAya che ke dArU varUpa maLaze evI AzA rahe che." chevaTe temane vizeSa ane Avyo kayAMthI ? dArU e ApaNuM dezanuM pINuM nathI, paraMtu ujajavaLa kArakIrdI ichatAM teo sadA satyAbhimukha paradezIoe ApaNA dezanI saMpati ane zArIrika tAkAta 'panIne cAle ane sAMkaDA vartuLamAM pitAnI lUTavA mATe ApaNA dezamAM dArUnA daityane, nAcato karyo che. have ' na detAM uttarotara vizALatara sevAkSetra je A5NuM dezamAMthI paradezIoe vidAya lIdhI che. te temanI kAra ! rahe . * ja. paramAnaMdabhAIe sAthe temaNe ANelA dArU jevA dAnavI pINAne paNa ApaNe to vyakata kare "mane anusarIne anya maMtrI zrI. satvara vidAya ApavI joIe. A bAbatamAM ApaNe ApaNA ja TI. jI. zAhe bha, JcheDAnuM bhAre umaLakAthI svAgata che '', mahApuruSa (gAMdhIjI) nuM sAMbhaLatA nathI te paramezvaranuM tA. : " ane saMyuka jaina udyAthI gRhane Arthika dRSTie samRddha banA- ApaNe zuM sAMbhaLavAnA hatA ? gAMdhIjInI TopI paheravI heya ' thavAnI jarUra pratye tenuM khAsa lakSya kheMcyuM hatuM. zrI rati- te gAMdhIjIe batAvelA raste ApaNe cAlatA zikhavuM joie. lAla cImanalAla koTharIe bhAI cheDAnI apUrva kAryazakita vagere. maniSedhanI jAhera sabhAmAM vijaya vallabha suri jevA ane utkaTa sevAbhAvanA gho'ka pitAnA keTalAka anubhava raju eka pratiSThita jaina AcAryane maghaniSedha upara pravacana karatA. karyA hatA. saMghanA pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAe sAMbhaLIne ApaNuM dila hapulakita bane che. jaina sAdhuo bhAI cheDA sAthenA daza bAra varSanA pitAnA paricayanI ane upAzrayanI dIvAla ane anuyAyIonA vartuLamAMthI bahAra bhAI cheDAe Aja sudhImAM karela anekavidha sevAonI puSkaLa nIkaLe, janatAnA prazno ane janatAnI truTio yathA svarUpe vigato raju karI hatI, kAryavAhaka samitine AbhAra mAnatAM samaje, koIne paNa dharmAntara karAvavAnI vRtine tilAMjali bhAi cheDAe jaina samAjane ekatra karavAnI eTaluM ja nahi ApIne sau koIne sanmArge cAlavAnuM ane durvyasanathI mukata paNa jaina samAjanI sAmudAyika zakita rASTrane caraNe dharavAnI thavAne upadeza Ape, ane temanA sukha duHkha viSe tAdAsa pitAnA dIlamAM rahelI uMDI bhAvanA vyakta karI hatI, saMyukata keLave te teo Adhunika kALamAM rASTrauththAnanA ane samAje jaina vidyAthI grahanA Arthika praznane yogya samaye hAthamAM dhAranA kAryamAM ke saMgIna phALo ApI zake? madhaniSedha, dharavAnI IcchA vyakata karI hatI ane saMdhanI pravRtti aspRzyatA nivAraNa, ghutabaMdhI, khAdI pracAra, grAmadyoga saMvaone vega ApavAnI dizAe pitAthI banatuM karatA rahevAnI dhana ke bhUmi samarpaNa AvA sAmudAyika sudhAraNAnAM kAryane , bane teTale vega Apa AzA ApI hatI. ane Adhunika samAjanA adhaH patita, naitika starane uMce lAve te mAtra koI eka pakSanuM ke maMDasaMghanA sabhyone LanuM nahi paNa pratyeka samAjezreyalakSI sAdhujananuM avazya , je je sabhyoe haju sudhI potAnuM vArSika lavAjama rU. 5 kartavya che. e jaina temaja jainetara sAdhu saMnyAsIo samaje bharyuM na hoya teo pitAnuM lavAjama saMdhanA kAryAlayane ane svIkAre te kevuM sAruM? A dRSTie muMbaImAM jAyela madAniSedhanA samAraMbhamAM sakriya bhAga levA mATe AcArya zrI viSaya sUci paSTa vijayavallabhasUri abhinandananA adhikArI che. paramAnaMda bhUdAna yajJa ane jaina sAdhuo santabAla 17 - have pachI "prabuddha jIvana" nUtana cIna' viSe zrI umAzaMkara jozI 198 vaizAlI : vaizAlI saMdha paramAnaMda 199 prabuddha jainane zarU karyAne A aMka sAthe 14 varSa purA , aNuAtI saMgha ane AcAryazrI tulasIrAmajI thAya che. AgaLa jaNAvyA mujaba muMbai, jaina yuvaka saMdhanI zatruMjaya rANakapura vagere sthaLonI yAtrA pAkSika pravRttinA 15 mAM varSo pahele aMka, "prabudhdha jaine' .. zrI khImajIbhAI cheDAne satkAra 2 04-ba maghaniSedha upara jainAcAryanuM pravacana 2 2 ba nahi "prabuddha jIvana nA mathALAthI pragaTa thaze. ane prabuddha .. tane samuccaya becaradAsa dezI 203 jainanA grAhako have pachIthI prabudhdha chabananA grAhake gaNAze. rAjendra zAha 24 taMtrI, prabuddha jaina * * 201 1. 202 a. - diye dAna
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ " tA. 15-4-53 prabuddha jaina ' "tattva samuccaya" . 'saMpAdaka che. hIrAlAlajI jana. prakAzakabhArata jana mahAmaMDaLa, vadhumalya rUpiyA vasu.) prastuta pustakamAM jaina dharmanA AcArarUpa ane vicArarUpa ahiMsA eka sata tatva che, chatAMya , ' tamAma sArabhUta tane saMgraha karavAmAM Avela che. te jotAM svAMgamAM hoya che. AvuM pratyakSa jovA jANava 25 grathanuM tattvasamuccaya nAma yathArtha-sArthaka che. ' mAtra zabda upara ja cAlanAre tene barAbara ' nAgapuravizvavidyAlaye A granthane pitAnA bI.e. ane ane ahiMsAne nAme hiMsAne ja Acarate '. ema. e.nA abhyAsakrama mATe pAThayapustakarUpe niyata karela che prakAre hiMsA eka asat tatva che, chatAMya te " . e ja granthanI mahatva mATe khAsa sUcaka che. sArUpe pravartatuM anubhavI zakAya che te paNa pU. hiMsAtmaka ahiMsAthI bhaDakI uThe che. A mATe ? - digambaraprAcIna grantha ane zvetAMbaraprAcIna granthomAMthI te te syAdvAdanI ke nayavAdanI kasoTI vAparava--.. " ' viSayane lagatI ane spaSTapaNe samajAve tevI aneka gAthAone jaina AcAranuM parama lakSya mAnava che A cuMTIne A granthamAM saMgrahelI che. badhI maLIne A samuccayamAM Ave te ahiMsA hiMsAne jhaTa khulAse thai evI chase gAthAonI saMkalanA karelI che. sarvodayane mArga paNa khulle thaI jAya. " AmAM kUla seLa viSayonI carcAne samAvavAmAM AvelI che. A seLa viSayomAM ja kharI rIte samagra jaina darzana ane je vakhate pU. mahAtmAjIe svarAjyanI sAdhanA mATe satyAgrahane aMga upADayo te vakhate vartamAna jaina munio ke - jaina AcAra paddhati samAI jAya che. AcAryomAM ghaNe bhAga e jaMgamAM rahelI ahiMsAnI . !: " AcAra ane vicAra e be jainadharmanAM pradhAna aMge che. bAjune joI ja na zako. eja rIte khAdI vagere gRhaudyogonI '', AcAramAM munidhama ane gRhasthadhamaM Ave che.. ane banne bAbatamAM paNa teo mAnavasarvodayanI daSTie na vicArI zakayA . dharmanI sAdhanA karanAra sarvaprathama pitAnI yogyabhUmikA taiyAra na karavI paDe che e mATe teNe parIkSAnuM svarUpa, bhAvanAnA prakAro, eTaluM ja nahIM paNa e bAbata teo keTalAke viparIta vicAra. - * karI temAM hiMsAne bhALI, ane hajI paNa teo e ja dhyAna, dharmAge, guNasthAnanI bhUmikA e badhu avazya jANavuM vicArI rahyA che ane bhayaMkara sarvadhAtI hiMsAne - jaIe. e hakIkatane dhyAnamAM rAkhIne ja saMpAdake munidharma rahyA che. ATalethI ja teo aTakyA nathI ane gRhasthadhamanI gAthAo sAthe parISaha, bhAvanA, dhyAna, sarva prakAre surata ahiMsaka * * * * ', dharma ane guNasthAnanA svarUpane spaSTa karanArI gAthAone sudhI gRhastha ma kAnuM eka- be paTa* * . utA sahu. . . vicArarUpa bAjumAM nayavAda, syAdvAda ane nikSepazailIne . . nathI. samAveza karela che. AcArarUpa yAdvAda ke nayavAda bhaNI jara karavAmAM Ave jainadarzana jIva ane jagatane vicAra kaI kaI bAjue te tarata ja samajAI jAya ke vartamAnama, jainanAmathI alaMkRta dhyAnamAM rAkhIne kare che arthAta e vicAramAM kayA svarUpane munidharma vA gRhathadhama keTalA aMze hiMsAnI tarapheNamAM che ane keTalA aMze ahiMsAnI tarakeTamAM che ? zA mATe gauNa gaNe che ane kayA svarUpane zA mATe pradhAna mAne che - te jANavA samajavAnI dizA nayavAda vagerenI che. AcAramAM utAravAnI ane na utAravAnI vAta bhale eka - jainadarzananuM parama lakSya sarvodaya che. koI paNa vicArane ke bAjue rahe paNuM sarvodayanI dRSTie hiMsAnA ane ahiMsAnA AcArane sarvodayI vicArazailIe samajavo tenuM nAma samyaga svarUpane ThIka samajI te levuM joIe. spaSTa jJAna hoya te jJAna che. samyagajJAna vinA manuSyano vikAsa rUMdhAya che. vyakita ke janasamUha chetarAte jarUra bacI jAya. ' AtmAnI dRSTie tamAma dehIo eka sarakhA che ema jaina kharI rIte te syAdvAda ke nayavAda mAtra carcA mATe nathI darzana kahe che, chatAM sAthe sAthe temAM evuM paNa nirUpaNa che ke tema kaI vAdavivAdamAM pratipakSIne haMphAvavA mATe paNa nathI. mAnavadeha durlabha che, mAnavazarIranuM mahAmulya che-mAnavazarIra ghaNuM samayathI tenI vicArabIjI tarapha ja ApaNe jotA AvyA vinA prANI pUrNavikAsane sAdhI zakatA nathI. A badhI vicAra chIe paNa have e samaya AvI pahoMcyuM che ke, jyAre ApaNe saraNI jotAM jainadharmanI tamAma AcAra3pa ke vicArarUpa ApaNuM lakSya tenI AcArabAju tarapha kendrita karavuM joie. te ja yojanA mAnavadehane pitAnuM lakSya banAve che. mAnavadehanI pAse e siddhAMta ApaNA jIvanane nirmaLa banAvI zakaze. nahIM te devadeha tuccha che ema kahetAM jainadarzana jarA paNa acakAtuM nathI. zAkhA putra saMsAra: vivuut parivartita e vAta banavAnI che emAM samyajJAnapUrvakane samaAcAra mAnavadeha vinA saMbhavita nathI zaMkA nathI. ane samyagajJAna sarvodayalakSI anekAMtavAda, nayavAda ke RdviAdanI A badhuM samajavA ane samajAvavA sArU saMpAdake A vicArazailI svIkAryA vinA barAbara samajyA vinA-zakaya nathI. saMgrahamAM nayavAda, svAda ane nikSepavAdane khAsa sthAna | A rIte jotAM vikAsAbhimukha mAnave koi paNa AcArane ke ApeluM che. mULa gAthAo ane tene hindI anuvAda sAthe | vicArane sahayI vicArazailIe tapAsa 5rama Avazyaka che. saMpAke nayavAdanuM vizeSa vizleSaNa karIne tenI AcArabAju A sarvodayI vicArazailI kaho ke AcArarUpa yAdvAda vA savistara dAkhalA dalIle ApIne samajAvI hota te navalahiyA anekAMtavAda vA nayavAda kaho e badhuM sarakhuM che. AcArarUpa yuvakane mArgadarzana maLata ane graMthane mahimA paNa savizeSa anekAMtavAdane dhyAnamAM rAkhIne pratyeka vyavahAra ke vicArane rIte vistAra pAmata. 1. tapAsavAmAM Ave te ja te te vyavahAra ke vicAranuM kharuM mUlya : eka ja vastune judI judI rIte vicAravAnI dizAo che samajI zakA. ane AvI samajaNa AvyA pachI durAgraha ke batAvavA saMpAdake mArgachusthAnanA prakaraNane A saMgrahamAM goTha durAgrahajanya : saMdhaSane muddala sthAna na rahe e dIvA jevI veluM che. karmavAdane samajavA kamaprakRtinuM prakaraNa joDeluM che A vAta che.. samasta lekane samajAvanArUM kaNvarUpanuM prakaraNu badhA ke, rama - pa *, ja ! A vAta '
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhuddha jaina kharAnuM sthAna zake che. A rIte samagra jaina jaina AcArane mAtra prAcIna Dhabe sa MkSepamAM samaya eka upayogI sAdhana che. have pachI tyAre saMpAdakane amArI vinaMti che ke teo namAM petAnI nUtanavRSTi sapramANa jarUra bheLave navayuvakAne navIna preraNAnuM nimitta khane. rasa upayogitA ane viziSTatA te A cheH bhAi hIrAlAlajI mahuzruta che, jainaparaMparAnA prakhyAta paMDita che ane sAthe sAthe arvAcIna 'chu bhAre vizArada che. te ema. e. ela. ela. bI. paNa che. teo sa'skRta-prAkRta sAhityanA 4 DAkaTara kahevAya che. emaNe jJAnane dvArA vicAramAM ane mAcAramAM bannemAM pU taTasthabhAva keLavelA che tethI ja temanA jIvananA kAI khUNAmAM pazu saMkucitatA ke sAMpradAyika jyAmAhanuM nAmanizAna sudhAM nathI rahyuM. temanI A maneAttinA paDadhe A grathamAM AbhedUkha paDelA che. emanA jIvanavaheNane kharAkhara baMdha bese evA temanA A khAsA sagraha che. A samuccayamAM emaNe zvetAMkhara graMthanI gAthAne paNa sadharelI che. dazavaikAlika ane uttarAdhyayana jevAM prAcIna sthAnI gAthAne diMga khara prAcIna graMthanI gAthA sAthe paNe vAcanAra janatAne paDakArI che ke jue ane `baraparaparAmAM ane zvetAMbarapara parAmAM kayA 2 vA kayA prakAranA vAstavika bheda che pethI ***** dezadezana khAtA hA, te te dezanI janattamAM rahelI mAnavatAmAM leza paNa pha nathI paDatA tema digaMbarathA ane zvetAMbaraga thAmAM kahevAnI vivecana karavAnI zailI le judI judI hAya, sAdhanAnI paddhatinI keDIe paNa temAM vivadha khatAvI hoya tema chatAM te e paraparA vacce vAstavika zAja virAdha ke bheda nathI, e ane paraMparAo peAtAnA sarvodayalakSyane vaphAdAra rahetI eka ja pATA upara sIdhI cAlI jAya che, je sagharuM che vA je virodha vA bheda najare bhAse che te badhI paDitAnI mAyA cheH-- graMtha garabaDa karI, vAta na kharI karI'' evALI vAta che. bhAI hIrAlAlajI janmasiddha vaizya ane digA 252 parAnA anuyAyI haiAvA chatAM kema jANe brAhmaNdha ne nava hAya arthAta emanA pradhAnavyavasAya adhyayana, adhyApana ane saMzAdhanane che, Aja vIza varasathI huM temane A ja vyavasAyamAM racyApacyA jouM chuM. te prAcIna prAkRta ane apabhraMza bhASAonA paNa pati che. temanAM saroAdhanA bhAre krAMti nipajAvanArA nivaDayAM che, te viSenI carcA diga Mkhara para parAmAM vizeSa che. A bAju ApaNA gujarAtamAM enI echI jANuM che. tA 154 53 tarIke ubhA thayela che. tathA kevaLa Atmakitane mukhya sthAna ApanArI jaina paraparAmAM mAtra purUSa ja pradhAna che' e vA prabhu dharTamAna nathI. tema chatAM kAi kALe vaidikapara parAnI asara taLe AvI dAyelI jainaparaparAmAM jAtipradhAnyavAda ane puSpapradhAnatAvAda paNa ghusI gayA ane te evA ghusI gayA ke jANe te dhamanuM avibhAjya eka aMga na hoya tema manA gayA, je AjasudhI cAlye.. Ave che. A dhusI gayelA vikRtirUpa te vAdanI sAme DeA, hIrAlAla, jIe bhAre jhuMbeza calAvI che. vaizvikaparaparAmAM strI ane zUdrone veda jANavAnA adhi kAra nathI' Ave| sakucita bhAva kAi eka kamuddata'mAM pesI gayo. A bhAvanI pAchaLa jAtipradhAnatAvAda ane purUSaprAdhAnyavAdanI bhAre asara che e hakIkata kAI paNa itihAsavidathI ajANI rahI zake ema nathI. jainadharmanA mULa dhAraNamAM jAtiprAdhAnyavAdane mULaguM sthAna ja nathI. kharI rIte te jainadhama enI sAme ja pratipakSI zrI mukhaI jaina yuvaka purUSaprAdhAnyavAdanI - strI zarIre mukita zakaya nathI' zvetAMbarapara parAmAM 'zrI daSTivAda nathI ' evA vicAra dhusI gayA. jo ke vartamAnakALamAM jainapara parAnI mAnyatA pramANe kAi purUSane paNa mukita asAdhyavat che to pachI AvA vAdanI carcA ja binajarUrI che tema va mAnasamayamAM daSTivAda nAmanuM zAstra ja upalabdha nathI tyAM tenA adhikArI adhikArInI carcA paNa jarUriyAtavinAnI che. A khanne carcAo muDadAne meDhAM karavA jevI che chatAM mAtra bhrama bhAMgavA ' pUratuM A lakhANuM. niSphaLa nahIM nivaDe. asarane . lIdhe 'diga kharapara parAmAM evA vAda ghusI gayo ane nAmanA zAstranI adhikArI bhAI hIrAlAlajIe digambara para parAnA mahAmAnya zAstrane AdhAre ema spaSTa siddha karI batAvyuM che ke sathatI strI jenA AtmAmAM paramAtkRSTa sayamanuM svarUpa paramyuM che. tevI strIo bhale zarIre strI hoya chatAM ene mATe mukitanI rAkaTAka, hAya temanu A sa'zAdhana sapramANa che ane jaina mAnyatA kharA atha'mAM zAbhA Ape evu che. saMpAdake prastuta "saMgrahane vadhu saraLa banAvavA tenA diI anuvAda Apela che. tathA pAchaLa upayogI zabdanA akArAdikrame ane a tathA jyAM jyAM zabdone upayoga thayela che tenAM pAnAnAM aMka sAthe savistara kAza Apela che. uparAMta je je ne A samuccayamAM upayoga karela che. temanA parica pazu Apela che. A badhAM sAthe jo navI daSTie A graMthamAM vizeSa pRthakakaraNasahita vivecana umerAyu' hAta te samuccaya savizeSa upayegI banata. saMpAdaka ane prakAzaka iMnne A jAtanA graMthanA saMkalana ane prakAzana mATe dhanyavAdane pAtra che. becaradAsa jIvarAja dAzI * diAdAna (Aje hiMdabharamAM cAlI rahelI bhadAnapravRttine anulakSIne racAyalu' eka gIta) (6) dAnA kriyA dAna, diyA dAna Te dharAna zatru kaumudde ujavala paNa deza; rAhutaNe gaLADa zAmaLe veza vagara mukhe paNa bhUkhanuM jene bhAna jhAjhAM jalane uMcI pALa nava bAMdheA, uzara bhUmisahu vaheNa enAM sAMdhA DUbe nahi, nava rahe koi viSNupAna are havAnI lahe kevI che mukita vaNa eja vahe sarvatra enI tRpti lahara lahara vitara tta gadhanu' gAna kANa parAyuM. vaLI kANu pAtAnuM ? bAhu thakI nahiM mUlya caraNanuM nAnu sakala netrahi* kArya nija paciAna. rAjendra zAha 45--47 dhanajI sTrITa, muLAi, 3. mukha, 2. sadha mATe mudraka, prakAzakaH zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, mudraNusthAna : cadra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI rADa,
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jena yuvaka sa dhana pAkSika mukhapatra prabuddha jIvana taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ' muMbaI : 1 me 153 zukravAre vArSika lavAjama rUpiyA 4. vaizAlI-videha karI jane! Aapnla ( tA. 28-3-53 nA roja ujjavAyalA vaizAlI mahesavanA adhyakSasthAnethI paMDita sukhalAlajIe karelA pravacanane anuvAda ) * jaLavAI rahetuM nathI. be cAra peDhI dUranA saMbaMdhIne ApaNe dhIme dhIme sAva bhUlI . ja jyArathI vaizAlI saMghanI pravRtio viSe thoDuM ghaNuM paNa meM jANavA mAMDayuM, jaIe chIe. eka ja kuTuMbanI vyakitane tyArathI tenA pratye mAre sAva dina paNa bahu dUra vasavAnA kAraNe yA AvavA javAne vyavahAra na rahevAne kAraNe cheDA na pratidina vadhato rahyo che. vicAra karatAM samayamAM bhUlI javAya che. paraMtu Ima mane lAgyuM ke ochAmAM ochuM ekavAra che ane vidyAnA saMbaMdhanI vAta anekhI che. che. paNa jIvanamAM saMdhanI pratiomAM sIdhe ) kaI paNa eka dharmanA be anuyAyIonI levAya che. saMgha pratyene mAre sad bhASA, jAti, deza, Adi taddana bhinna A bhAva pragaTa karyAne saMtApa, anubhavAya. hoya toye sahadharmapaNAne bhAva banene sacAlake prati Adara ane kRtajJatA darzA nikaTanA saMbaMdhI banAvI de che. cIna ke vavAne paNa A' ja mAga mane dekhAya. TIbeTa jevA dUra dezane kaI baudhdha sIna e bhAvanAne prerAyo Aje huM ahiM kheMcAI AvyA. chuM. . . ke barmAnA ke baudhdhane maLaze te tene AtmIyatAne anubhava thaze. bhAratamAM ja mAnava mAtranuM tIrtha : janmela ane ucharela musalamAna makakAM, - dIvaMtapasvI mahAvIranI janmabhUmi prajJAcakSu madinAnA musalamAna ArabomAM ekatA anubhavaze. lagabhaga badhA dharmAnuyAyIomAM C ane tathAgata bunI upadezabhUmi hovAne ( rAga-bahAra ) A vastu dekhAya che. gujarAta, rAjasthAna, - kAraNe vaizAlI videhanuM pradhAna nagara rahyuM ke, ataramAM AnaMda che - dUra dakSiNa ke karNATaka, koI paNa prAMtane jaina, kare che. kevala jaina ane baudhdhAnuM nahi paNa jAge aMtaramAM AnaMda, ApasamAM maLaze te bIjI aneka prakA* manuSya mAtranuM e tIrtha banI rahyuM che. guje Aje ramomamAM ranI bhinnatA hovA chatAM, bhagavAna mahAukata bane chamaNuvIree te yugamAM pitAnA navuM gIta, nava chaMda...jAge, upAsake dvArA karUNa ane maMtrIne je vIrane saMtAna che ema jANatAM ja koTuM Aja vilAI neNa parethI - bika bhAva dAkhavaze. bhagavAnuM mahAvIranA - vArasa mAnavajAtine arpaNa karyo, tene jaganI jhAkajhamALa, ahiMsA pradhAna dharmanuM paNa ane pracAra kALakrame bhArata ane bhAratanI bahAra dUra thaI pAMpaNa paDadethI . mukhyatve vaizAlI-videhamAM thayela che. je eTale vikAsa thayo che ke Aje koI paNa IMdradhanu nI jALa; pramANe kaI cInI ke barmaf. badhuM sAranAtha mAnavatAvAdI manuSya vaizAlInA kSatihAsa che. Aje nA mujanana sUrya ke . pratye udAsIna rahI na zake. ke gayAne pitAnuM ja sthAne samaje che, .' - zazI, tAralAchaMda, te pramANe dUra dUrane jena paNa mahAvIranuM che mAnavajIvanamAM saMbaMdhe aneka raMgalIlA nirakhuM navaye tA. janmasthAna vaizAlI ke bihAranA pitAnuM. baMdhAya che. temAM cAra prakAranAM saMbaMdha che. jarI na mujane raMja !... jAge pramukha tIrtha sthAna samaje che. atyAre A khAsa dhyAna kheMcanArA che. rAjakIya, biDAyelAM nayaNAMe me , paNa vaizAlI ne bIjA tIrthomAM aneka nI sAmAjika, dhArmika ane vidyAviSayaka. tejatimirane bheda,' 'mahAvIranA bhakatajane jovA maLe che.. AmAM prathamanA be cirasthAyI nathI. be ajavALe AnaMda na mA . emane mana vaizAlI makakA yA jerUselamAM dara rAjA ke be rAjyonI mitratA sthira hatI' aM dhA re nava kheda; tulya che. A dhArmika saMbaMdha sthAyI che. nathI. banne paraspara zatru hoya temAMthI manamaMdirakerA dI pa ka nuM zaikAo vItyA chatAM nathI te kSINuM acAnaka mitra banI jAya. eTaluM ja nahiM teja nahIM ava maMda, na thayA ke nathI bhaviSyamAM kANuM che paNa svAmI hoya te sevaka ane sevaka hoya, jhaLahaLa saghaLuM thAya, Ahe hu badhe jema jema janatAmAM ahiMsA viSenI... ' che te svAmI thaI jAya evuM ke bane. sAmA, aMdhAre nahIM aMdha!... jAge samajaNuM ane pracAra vadhatAM jaze, tema kajika saMbaMdha game teTale nikaTane hoya, mAra'mAMthI tema mahAvIranI janmabhUmi A vaizAlIA lehIne saMbaMdha hoya to e ekasara. samAra udhdhata gItA kApaDiyA videha vizeSa tIrtharUpa banatuM jaze.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhu jIvana | tA. 1-5-53 ': : ApaNe parvAtya chIe. sekreTIsa, pleTa, erIsToTala vagere vibhinna paraMparAomAM ekatA prAzcAtya che. buddha, mahAvIra, kaNAda, akSapAda, vAcaspati vagere bhAratamAM aneka dhama paraMparA che. brAhmaNa paraMparA mukhyatayA- * bhAratanA , saputone yuropa amerikA Adi deze sAthe koI vaidika che, ane tenI vividha zAkhAo che. zramaNa paraMparAnI saMbaMdha nathI. chatAM pUrva ane pazcima vaccene cirasthAyI paNa jena, baudha, AjIvaka, prAcIna sAMkhyayoga Adi aneka saMbaMdha joDavAmAM kayuM mukhya tatva kAma kare che ema je kaI zAkhAo che. A badhI paraMparAonAM zAstra, gurUvarga, saMdha, prazna kare te turta javAba maLaze ke vidyAnuM tatva, judAjudA dharmanA, vagerenA AcAra vicAramAM tathA utthAna patana ane vikAsa-hAsamAM anuyAyIo paNa vidyAnA saMbaMdhe eka thaI jAya che. laDAI, eTalI badhI atihAsika bhinnatA che ke eka paraMparAmAM janmelI matAMdhatA ke Arthika kheMcatANa Adi vidhAtaka to bhedabhAvanuM ane tenA ja saMskAra pAmelI vyakita bAhya rUpe anya paraM. kAma karatA hovA chatAM A vidyA saMbaMdha manuSyane manuSya parAonAM mULamAM rahelI vAstavika ekatAne jovA nathI pAmatI. prati AdarazIla banAve che. Ama je vidyAnuM tattva ujajavala sAmAnya vyakita haMmezA bhedapaka bAhya AcAramAM ja phasAane sthAyI hoya te ApaNe kahevuM paDaze ke vaizAlI-videha ane elI rahe che. paNa tatvaciMtaka ane purUSAthI vyakitane bhASA, che bihAra vidyAnuM tIrthadhAma hovAthI samagra mAnavajAtine ekatAnA AcAra, ke saMskAra vagere bAhya sAdhano satya samajavAmAM sUtramAM parovavAnuM kAma karaze. ADe nathI AvatA. nirbhayatApUrvakanA UMDA ciMtanamananathI te '. * mahAtmA gAMdhIjIe ahiMsAnI sAdhanA dakSiNa AphrikAmAM AMtarika ekatAnI satA samaje che. mAnavacetanA Akhare zarU karI. paraMtu te akhA RSI-zaane prathama prayoga Adaryo mAnavacetanA ja che, pazuvaitanA nahiM. jema jema cetanA uparanuM bhAratamAM ane te ya A vidahanA bhAmamAM. prajAnA Atara AvaraNa haTatuM jAya che tema tema mAnava adhikAdhika satya darzana, manamAM suSupta paMDelI vArasAgata ahiM sAnI bhAvanA gAMdhIjInA pAme che. * eka pikArathI jAgI UThI. ane mAtra bhArata nahi paNa sAruM - ApaNe sAMpradAyika dRSTie mahAvIra, buddha ke upaniSaddhA ye jagata caMpAraNa-bihAra tarapha mITa mAMDIne joI rahyuM. vide RSione bhinnabhinna samajIe chIe. paNa tAtvika daSTie hanI janatAe buddha ke mahAvIranA samayamAM je camatkAra joyela, vicArIe te badhAnAM maulika satyamAM zabdabheda sivAya koI te pharIne gAMdhIjInA samayamAM A bhUmimAM ja joyo. buddha ane bheda nathI. mahAvIra mutve ahiMsAne anulakSI upadeza Ape mahAvIranI pAchaLa jema aneka kSatriyaputra, putra, brAhmaNa che. buddha tRSNAtyAga ane maitrIne pradhAnapada ApI pitAno , , putra-putrIe gAMDAM thaIne nIkaLI paDatAM, tema aneka adhyApake, saMdeze samajAve che. te upaniSadanA RSio avidyAvakIle, jamInadAra ane sAmAnya janatA paNa gAMdhIjIne paDatA nivAraNanA cintana para vadhAre bhAra Ape che. A badhI bola jhIlavAne nIkaLI paDI. te yugamAM jema karaNa ane maitrI eka ja satyanA tipAdananI judI judI rItIo che, bhAvanAnA pracAra mATe saMghanI racanA karavAmAM AvatI, tema judI judI bhASA che, jyAM sudhI mAnavamAM tRSNA haze tyAM gAMdhIjInA satyAgrahanuM svapna sidhdha karavA temane sAtha Apa sudhI te ahiMsAne lAdhI zakavAne nathI kemake tRSNAtyAganuM ja nArAonuM eka daLa racAyuM, jemAM vaizAlI-videhanI janatAne bIjuM nAma ahiMsa che. ane ajJAna dUra thayA vinA nathI hisso dhyAna kheMcanAra, hatA. vaizAlI videhane AjanA kALamAM ahiMsA siddha thavADo ke nathI tRSNA tyAga thaI zakavAno. paNa vidyAnuM tIrtha A dRSTithI huM samajuM chuM ane e rIte ja dharmaparaMparA game teha, paNa sAcI dharmaparaMparA hoya te tenuM vicAruM chuM. pahADa upara AveluM AjanuM kSatriyakuMDa ke jene mahAvI mULa tatva kyAre paNa bIjI dharma paraMparAthI bhinna na hoI zake. mULa tatvanI judA artha e thAya ke satya eka nathI. badhA ranI janmabhUmi samajIne aneka yAtrIo Ave che, ane jyAM RSi munioe zuM che ke satyane avikAra aneka prakAre che , lakhIsarAya jaMkazana thaIne javAya che tenI AjathI beMtAlIza zake paNa satya 3 satya eka ane akhaMDa che. chapana varSanA varSa pahelAM kAzInA mArA adhyayanakALa daramyAna sahavidyArthIo mArAM adhyayana ane cintana pachI huM e nirNaya upara Avyo te ane jaina sAdhuo sAthe meM paNa pagapALA yAtrA karI hatI. chuM ke pathameda e teTalA hA paNa badhAnA mULamAM satya eka che te mArI bihAranI sarvaprathama yAtrA hatI. tyAra bAda traNeka che. A bhAvanA Aje huM A mahAvIra jayantInA bAhya varSa sudhI mithilA videhamAM vAraMvAra aneka jude jude sthaLe mahatsavamAM bhAga laI rahyo chuM. mahAvIra jayantIne huM mahAabhyAsArthe rahevAnuM thayuM. A mArI vidyAyAtrA hatI. A beMtAlIza varSanA gALAmAM samaya ghaNo badalAI gayo che. aneka vIranI ahiMsAddhinI jayantI samajuM chuM. ane ahiMsA, siddhinI jayantiAM anya mahApuruSanI saguNasiddhi ApasAdhane majuda hovA chatAM je vAte te samaye mane nahotI samajAI te ghaNIkharI vAto Aje huM jANuM chuM. te samaye Apa samAI kyuM che. baizAlIne AMgaNe ubhA rahIne ApaNe A vyApaka bhAnAnI pratIti je na karI zakIe te ApaNuM je bhAvanA mAtra sAMpradAyikatAthI jAgelI tene Aje jayantIutsava nava yuganI navIna mAMgaNIne kadI pahoMcI anubhava karI rahyo chuM. paraMtu Aje have mane khAtrI thaI gaI zakavAnA nathI. che ke limbuDanA pahADamAM AveluM kSatrayakuMDa ke nAlaMdA pAse AveluM brAhmaNakuMDa te mahAvIranuM janmasthAna sAcu kSatriyakuMDa rAjyasaMdha ne dhamadha nathI. basADha pAse thayelA khedakAmamAMthI maLI AvelA purA- vaizAlIbhanaMdu graMtha ane anya patrikAo dvArA zAlInI vAo jaina temaja bauddha prAcIna zAstramAM AvatA ullekha prAcIna atisikatA viSe eTaluM badhuM prasiddha thaI cukayuM che ke te. sAthe temaja phAhiyAna hyuenasaMga jevA pratyakSadaza yAtrIo mATe vizeSa nuM kahevA jevuM rahyuM nathI. bhagavAna mahAvIranuM karelA veNune sAthe eTalA badhA baMdha besatA Ave che kejIvanacaritra khuba abhinaMda graMthamAM AvI gayuM che. tethI mAre basADha pAse AveluM vAsukuMDa gAma te ja prAcIna kSatriyakuMDa atyAre je kahevAnuM che te bhagavAna mahAvIra viSe nahiM, e nivivAda satya che. te samayanA mArA ajJAna upara Aje " pahaju emanA jIvana uparathI phalitaM thatI cekasa vAto viSe ke hasavuM Ave che, duHkha paNa thAya che. sAthe satya samajAyAne ' je hAlanA samAM ApaNane turanta upayogI thAya. mahAvIranA. * AnaMda paNa thAya che. ' ', samayamAM zailI ane bIjA paNa gaNarAja hatA, je tatvataH che. te samaye ne sAMpradAyikatAthI anubhava karI : 'kana kare karka . ' ' ' , '
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ -13 ki rAjya ja kahevAya. paraMtu temanI dRSTi potapotAnA gaNu-samudAya-puratI maryAdita hatI. te pramANe jaina, baudha, Avaka Adi dhama para parAonI dRSTi paNa peAtAnA sadha puratI maryAdita rahetI. samasta bhAratavyApI AjanA bhArata saMdha te prAcIna gaNurAjyanuM vikasita rUpa che. je eka prakAre ahiM sAnA ja rAjakIya vikAsa che. AnI sAthe prAcIna dharma. saMdhAnA pazu to ja meLa bese, jo badhA dhArmika sadhe potAnA saMkucita vAdA cheADIne, mAnavatAvAda rUpa eka sa'dhadaSTi nirmANa karI tadanusAra AcaraNa kare. bhAratanuM rAjyataMtra vyApaka rUpe eka tatrapaNe cAle ane dhArmika sadhA potAnI jarIpurANI rIte alaga cokAvAda rAkhIne cAle e have banI zakAvAnuM nathI. kemake rAjyasa Mdha ane dhama saMdha bannenu pravrutikSetra te Akhare eka akhaMDa bhArata che. A paristhitimAM jo saMdharAjyanA vikAsa sAdhavA heya, janakalyANa karavuM hoya to dharmAMsaMdhanA mAMdhA tAoe paNa vyApaka draSTie vicAravuM joize. ema nahi kare te teo potAnA dharmAMsa'dhane te pratiSTita ke vita nahiM rAkhI zake paNa sAthe bhArata sa MdharAjyane paNa jIvita nahiM rahevA de. ApaNe prAcIna. gaNarAjyanI sa`ghadaSTi ane prAcIna 5thAnI saMghaSTine AjanA yuga sAthe evI rIte samanvaya sAdhavA joie jethI dhama sadhA jivata rahI zake, vikAsa sAthe, ane bhAratasa`dha paNa sthira thAya. prabuddha jIvana bhAratasa`dhanuM baMdhAraNa asAmpradAyika che, kASTa eka dhane pakSapAta temAM nathI. nAnA moTA haraeka patha potapotAne vikAsa sAdhavAre svataMtra che. rAjyanI nIti AvI udAra che to pratyeka dhama saMdhanI paNa pharaja che ke te samagra janatAnuM hita dRSTi sanmukha rAkhI rAjyane sudaDha manAvavAnA prayatna kare. krAi paNa laghumatI yA bahumatI evA vicAra ke kA` na kare jethI rAjya ke prAntanI zakita nikhala bane. A tyAre khanI zake ke jyAre dareka dhArmika saMdhanA pramukha netAo, gurUe ke anuyA yIo sa`kucita draSTie potAnA paMtha puratA vicAra na karatAM vyApaka draSTi keLave. dharma paraMparAonA purA itihAsa ApaNane A zikhave che. gaNata Mtra ke rAjataMtra Apasa ApasamAM laDIne evA nibaLa paDI gayA ke videzIone bhArata upara zAsana karavAnA meAkA maLI gayo. gAMdhIjInI ahiMsAdraSTie A bhUla sudhAravA prayatna karyAM. pariNAme Aje sattAvIza prAntAnA samuhanuM ekakendriya saMdharAjya sthapAyuM. jeNe haraeka prAntanI prajAnuM hita jALavavAnI ane bahAranA humalAthI rakSaNa karavAnI javAkhadArI upADI che. have dhama' paraMparAoe pazu ahiMsA, maitrI, ane brahmabhAvanAnA AdhAra para evuM vAtAvaraNa jamAvavuM joie ke jemAM eka paraparA anya paraMpA upara AvelA sa`kaTane pAtA uparanuM ja saMkaTa samaje, tene nivAravA peAtAnI samagra zakita khasavA taiyAra auAya. itihAsa drArA ApaNe jANIe chIe ke pahelAM A prakAranI maitrI bhAvanA ApaNe na keLavI, tenA - phalasvarUpe kAi vakhate eka tA kArda vakhate khIjI para parA mahAranA AkramaNanA bhoga banI. ane badhI dhama' para parAonI sAMskRtika ane vaijJAnika saMpattine vattAochA pramANamAM sahana karavuM paDayuM. sAmanAtha, dramahAlaya ke ujjayinInA mahAkAla tathA kAzI AdinA vaiSNava ke zaiva dhAma upara saaekaTa AvyuM tyAre jo anya para parAoe maraNAMta sAtha Apyo hAMta te te sthAne kheMcI jAta. na bacata tA paNa humalAkhAnAnuM joza jarUra narama paDI jAta. sAranAtha, nAlandA, uddanta purI, vikramazIlA vagere upara AvelI Aphatane jo anya par parA pAtA uparanI ja Aphata samajyA hAta te khtiyAra khIlajI kadI tene nAza na karI zakata, ke pATaNa, ` tAra gA sAcAra, Atru, jhAleAra vagerenA zilpasthApatyapradhAna jaina maMdiza - kadI naSTa na thAta. samaya badalAyA che. ApaNe A aitihAsika ghaTanA uparathI pAThazIkhavAnA che. sAMskRtika ane dhArmika sthAnonI sAthe aneka jJAnabhaMDArAte paNa nAza thayA. have jo purANI saMkucita draSTi ApaNe badalavI hAya teA nIce lakhyA mujaba kArya karavuM joie. (1) dareka para parAe anya paraparA pratye evA AdarapUrNAMka vavu joie ke jevA AdaranI ApaNe temanA taraphathI apekSA rAkhatA hAIe. (2) Ane mATe vidvAne ane gurUvage ApasamAM maLavA haLavAnA prasa`gA upasthita karavAM ane udAra draSTithI vicArAnI Apa le karavI. jyAM ekamatI na thAya tyAM vivAdamAM na utaratAM sahiSNutA dAkhavavI. sAMskRtika ane dhArmi ka abhyAsa evI rIte vikasita karave ke jethI eka paraparA anya para - parAthI sarvathA anabhijJa na rahe ke tenA mantabyAne viparIta artha na kare. Ane mATe mahAvidyAlaya jevA aneka trividyAlaya ubhA thayA che, jemAM ItihAsa ane tulanAtmaka draSTithI. dhArmika zikSaNa apAya che. paNa ApaNA dezamAM hajArA evI nAnI meTI zikSaNazALA, pAzALA che jyAM mAtra sAmpradAyika draSTithI ekAMgI zikSaNa apAya che. AnA pariNAme dhArmika gurU agara paDitA ane sAmAnya janatA eka evI judI duniyAmAM jIvI rahyA che jene lIdhe khudhI 'dha para parA nisteja ane mithyAbhimAnI banI gai che. apU mULa hiMdI : paDita sukhalAlajI anuvAdaka : menAmahena 3 nAma parivartana viSe nApasadagI zrI ratilAla dvIca' desAI; potAnA eka lAMbA patramAM nAma parivartananA sakhta virodha kare che ane A pheraphAramAM lokapriyatA prApta karavAnA mAha nihALe che ane pariNAme nAnuM dhyeya phruTI jaze ane vizALa dhyeyane pahAMcI nahi zakAya ema * bagaDe che' jevuM thavAnA bhaya seve che. jainAnI ekatA upara AcArya zrInuM jAhera vyAkhyAna zrI mu`bai jaina yuvaka saMdha taraphathI tA 3-4-53 ravivAra savAranA 9 vAgye zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA vyAkhyAnama'DamAM yeAjAyalI jAhera sabhAmAM AcAya zrI vijayavallabha sUri jainAnI ekatA' e viSaya upara vyAkhyAna Apaze. viSayasUci pRSTha paDita sukhalAlajI 1 gItA kApaDiyA 1 taMtrI 4 vaizAlI-videha prajJAcakSu prabhudhdha jaina'mAMthI pramugdha jIvana' nAmaparivartanane AvakAratA sadezAo ane ekatA tarapha jaina samAjanA Agekadama zrI muMbai jaina yuvaka saMdhanA baMdhAraNamAM karavAmAM AvelA pheraphAra hiM sAzakita, daDarazakita ane leAkazakita. putre 5 paramAnaMda 7. vinAmA, bhAve
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. prabudhdha jainamAMthI prabuddha jIvana - zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI saMcAlita pAkSika hoMcI vaLavA ane dina para dina uThatI avanavI vizvanI ane prabuddha jaina Aje 14 varSa purA karIne 25mAM varSamAM praveza rASTranI samasyAo paratve janatAne sAcI dRSTi-samyak mArga, kare che. Aja sudhI A pAkSika prabudhdha jaina'nA nAmathI oLa- darzana-ApavAne prabuddha jainano prAraMbhathI manoratha hato. A ja khAtuM hatuM; have pachI tene prabudhdha jIvananA nAmathI oLakhavAmAM manorathanI paripUrti arthe prabudhdha jaina Aje pitAnuM nAma Avaze. A saMbaMdhamAM muMbaI jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka badalIne prabuddha jIvananA navA nAmathI pragaTa thAya che. AthI jena samitie karela TharAva nIce mujaba che. samAjamAM prabuddha jene je sthAna ane pratiSThA prApta karela che "je sarvodayalakSI ane sarvaspazI dRSTi vaDe prabudhdha jainanuM tene leza mAtra kSati pahoMcavA saMbhava nathI. navA parivartanathI saMpAdana karavAmAM Ave che te dhyAnamAM letAM prabudhdha jaina tarapha vizALa jagatamAM pitAnuM sthAna jamAvavAnI te kaIcchA seve vizALa janasamAja ArSAya te hetuthI AgAmI me mAsanI che. temAM te keTalI saphaLatA meLave che te te bhAvIe nakakI pahelI tArIkhathI hAlanuM prabudhdha jaina" nAma badalIne prabudhdha karavuM rahyuM. - jIvana' e mujaba rAkhavAnuM TharAvavAmAM Ave che." zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI sthApanA thayAne A paccItadanusAra A aMka prabudhdha jIvananA mathALAthI pragaTa zamuM varSa cAle che ane AgAmI varSamAM pitAno rajatamahekaravAmAM Ave che. tsava ujavavAno saMghanA saMcAlaka manoratha seve che. AvA ke prasaMge 14 varSathI eka sarakhI rIte pragaTa thaI rahelA prabuddha A nAmaparivartane keTalIeka dizAmAM tarkavitarko pedA , jainanuM nAma parivartana karavAne saMdha nirNaya kare e saMghanI karyA che. zuM prabudhdha jene potAnuM nAma badalIne jaina samAjane dUradazitA, sAhasikatA ane samaya saMyoga sAthe badalAtA tyAga karavA mAMge che ane te samAjane sparzatA praznanone tilAM rahevAnI tatparatA sUcave che ane e mATe e saMdhanA sahakAryajali devA mAMge che ? AnA javAbamAM jaNAvavAnuM ke jyAM sudhI kartAone dhanyavAda ghaTe che. A pAkSika pravRttinAM taMtrI sthAne saMghanA A patra muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM mukhapatra che tyAM sudhI AvI AdyasaMcAlaka ane pramukha kAyakartA sva. maNilAla mokamaca da zaMkAne avakAza ja hoI na zake. Aja sudhI prabuddha jaina je zAha hovA chatAM vacagALAne deka varSane samaya bAda karatAM rIte jaina samAjamAM upasthita thayelA ane uttarottara upasthita tenA saMpAdananI dhUrA vahana karavAnuM mane sadbhAgya prApta thayuM thatA praznonI carcA karatuM AvyuM che ane spaSTa ane sabhya che ane tethI tenA Aja sudhInA vikAsane huM satata sAkSI mArgadarzana karAvatuM rahyuM che e ja paraMparAne prabuddha jIvana vaphA- rahyo chuM. A saMpAdanakAryamAM temanI preraNA ane sahakAra dArIthI vaLagI raheze. paNa sAthe sAthe e paNa samajI levAnI mane aneka rIte upayogI ane mArga darzaka nIvaDela hatA, jarUra che ke prabuddha jene prAraMbhathI te Aja sudhI kadi paNa mAtra e sAtha ane sahakArathI thoDA samaya pahelAM nIpajelA kei eka kema ke saMpradAyanI maryAdA svIkArI nathI. jyAM sudhI temanA avasAnanA kAraNe huM vaMcita banyo chuM ema chatAM paNa ApaNA rASTrane AjhAdI prApta thaI nahotI tyAM sudhI te AjhA mane pratIti che ke teo adRSTa rIte je saMpAdananItinA ame dInuM prakhara ane niDara samarthana e prabuddha jainanuM mukhya dhyeya be A ja sudhInA ghaDanAra hatA te saMpAdana nIti upara sudahatuM ane rAjakAraNI praznanonI ane navanavIna ghaTanAonI paNe cAlatA rahevAnuM baLa ane preraNA mane ApatA rahyA che cacA ana sa ba dha mArgadarzana prabuddha jenuM eka ane rahaze ane A nAma parivartanane paNa teo jarUra mahattvanuM aMga hatuM. arthakAraNa, samAjakAraNa, dharma, tattva AvakAraze. jJAna, komI ekatA, khAdI tathA grAmadyoga temaja sAMpradAyika nahi evI ahiMsA-AvA aneka viSayone maulika rIte sparzatA - A nAmaparivartana eka nAnI chatAM mahatvanI ghaTanA che. lekho prabuddha jainamAM niyamita rIte pragaTa thatA rahyA che ane A ghaTanAne AvakAratA aneka zubhecchApo mane maLyA che tethI ja prabuddha jaina anya premI sAmAyithI juduM tarI AvyuM jemAMnA keTalAka A aMkamAM anyatra pragaTa karavAmAM AvyA che.' che ane kemI nAmAbhidhAna chatAM bInakomI sAmAyikanI teNe A zubhecchApatroe mArA utsAhamAM bhAddha karI che; mArI ! pratiSThA prApta karI che. prabuddha jaina mAtra jaina samAjanuM ja nahi zraddhAne draDhIbhUta karI che. paNa vizALa janasamAjanuM eka lokapriya pAkSika banyuM che ema antamAM prabuddha jIvanane jena temaja jainetara janatA antarathI mAre Aja sudhIne anubhava kahe che. AvakAre, apanAve, rASTranA samartha cintake ane prajAsevake je Ama hovAM chatAM paNa sAthe sAthe mane ema paNa mAluma lokasaMgraha ane satyanI upAsanAne lakSyamAM rAkhIne A pAkSika paDayuM che ke saMghanI kAryavAhaka samitinA TharAvamAM jaNAvyuM che, pravRti Aja sudhI calAvavAmAM AvI che tene dhyAnamAM laine tema prabuddha jainanI game teTalI sarvodayalakSI ane sarvasparzI pitAnA lekhodvArA rASTra ane vizALa samAjane sparzatA aneka daSTi hoya ane tadanurUpa tenuM saMpAdana hoya to paNa mAtra praznane viSe sAcI samaja ApatA, ane pitA potAnA manana anusAMpradAyika nAmAbhidhAna hovAnA kAraNe vizALa janasamAM bhavane pratibiMbita karatA rahe. jaina vidvAna ane vicAra A jane te joIe teTaluM AkarSI zakatuM nathI, jainetara grAhaka prabudhdha jIvana temanuM pitAnuM ja che ema samajIne carcAo duniyAmAM tema ja sArvajanika vAcanAlayomAM te joIe teTale ane vivecanoThArA jaina samAjane sAcuM mArgadarzana karAvatA praveza pAmI zakatuM nathI ane te ja kAraNe vizALa samAjane rahe ane sAthe sAthe je gaMbhIra javAbadArInuM eka taMtrI tarIke sparzIne kArya karatA keTalAeka cintake, vicAra, vidvAno sAthe huM vahana karI rahayo chuM tene pahoMcI vaLavAyogya namratA, niDasIdhe samAgama hovA chatAM temanI pAsethI prabuddha jaina mATe ratA, satyAbhimukhatA ane lokeSaNa mArAmAM sadA prajajavalita rahe lekhe meLavavAnuM zakya banatuM nathI. jaina samAjanA praznothI ja eja antaranI abhyarthanA ane prArthanA ! maryAdita na rahetAM rASTranA ane vizALa jagatanA praznone pa taMtrI, prabuddha jIvana
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ' rAmaparivartanane AvakAratA saMdezAo ane zubhecchApatra yu dIlhIthI kAkAsAheba kAlelakara: svarAjaya calA-1 prajAo pitAnA prAdezika ane sAMskRtika lAbha cheDIne * pavAnI javAbadArI je samAja ke rASTrane mAthe AvI tenuM jIvana sakaLa amerIkana prajAnuM ekatva sAdhI zake: jarmana, ca, "prabuddha jIvana" hovuM ja joIe. e prabuddha jIvananI sarvodayalakSI . iTAlIyana ane remAnIjha evI cAra judI judI bhASAo. ane sarvasparzI dRSTi aneka rIte khIlavatuM niyatakAlika bolanArI svIsa prajAmAM rAjakIya ekatA sAdhI zakAya; TarkI vizALa janasamAja mATe vadhu ne vadhu AkarSaka thavAnuM ja.. jevA rUDhipradhAna dezamAM yUpIya paheraveza ane padhdhatine svIkAra te viziSTa kAmanI sevA karavAnA hetuthI sthApana thayeluM A thAya, jhipIne bahiSkAra thAya, bInadhamI' poSAka paherIne ; niyatakAlika hiMdustAnanA AvA niyatakAlikAmAM pitAnI judI ja mUllAMo, majIdamAM kurAna vAMce athavA bAMga pukAre. tevA bhAta pADatuM AvyuM che. tethI A vizeSa Adarane pAtra che. samayamAM ApaNe paNa ApaNu dezanI ekatA sAdhavAne mATe ja ane have te ApaNuM jIvana kevaLa bhAratane ja vicAra nAnI vAte bhUlI jatAM zIkhavuM joIe. saMkucita vAtAvaraNa : ja nathI karatuM. paNa cAre khaMDanA mAnavasamAjane vicAra kare che. mAMthI chUTIne hiMdamAtAnI ane samagra samAjanI sevAnA', '. eTale prabuddha jainanuM A navuM prasthAna badhI rIte AvakAra Adarzo sevavAnuM kAma atyAre sauthI agatyanuM che. mArI ja pAtra che. zrI paramAnaMdabhAI jevA saMpAdaka jene maLyA. te jaina khAtrI che ke A Adarzo sidhdha karavAmAM, temaja satyazodhanamAM I samAjane abhinaMdana ghaTe che. ' ane dezanI pragatinA mAgazodhanamAM Avazyaka AMtaradhArmikachemuMbaithI zrI kedAranAthajI : mubaI jaina yuvaka saMgha AMtaraprAdezika-AMtaradezIya-ane AMtararASTrIya-dRSTibiMdu prApta te karavAmAM prabudhdha jIvana tamArA saMpAdakatva nIce jarUra saphaLa taraphathI satata cauda varSa sudhI prasiddha thaI rahelA prabudha jainanI thaze. me mAsathI paMdaramI sAla zarU thAya che. have tenuM paheluM nAma badalIne te prabudha, jIvana' nAmathI prasiddha thavAnuM che e khabara - kausAnIthI vImI AnaMda: tamArA taraphathI prabuddha Apa taraphathI maLatAM mane sahajapaNe Anada thayo. "prabudhdha jainanuM nAma badalavA aMgeno paripatra maLe che. te aMge tamane jena ' jo ke eka kemI dhArmika nAmathI cAlatuM hatuM te paNa ane tamArA saMghane mubArakabAdI mokaluM chuM. tenA cAlakonI dRSTi kevaLa jaina samAjanA ja hitapara nahi rahetAM dArathI De, bUlacaMdajIH ApanA muMbaI jaina yuvake saMdha - temAM sarvajananA kalyANanI dRSTie lekha lakhavAmAM AvatA taraphathI cAlatA pAkSikanuM nAma "prabuddha jena badalIne prabuddha hatA. kevaLa nAmanA kAraNathI paNa je saMkIrNatA' jevuM dekhAtuM jIvana' rAkhavAno nirNaya karyo te ucita che. jaina saMskRtinA * hatuM te paNa muMbaI jaina yuvaka saMdhe dUra karI che. te te navA sidhAnto eTalA vizAla ane vyApaka che ke te sidhdhAntane . nAmane zobhAspada ane ucita evI mahAna sahitanI daSTi vaDe jaina zabdo sAthe joDIne sImita karavA te ThIka nathI. 'prabudhdha jIvana calAvavAmAM Avaze e mane bharoso che. kalakattAthI be gAla pradeza kAMgresa kamITInA maMtrI muMbaI sarakAranA majurasaciva zrI. zAMtilAla zrI vijayasiMha nahAra : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha saMcAharajIvana zAha : prabuddha jaina" nAma badalIne tArIkha 1 lI methI lita prabudha jenanuM nAma parivartana karavAne Ape je TharAva "prabuddha jIvana nAma rAkhavAnuM nakakI karyuM che te yogya thayuM che. karyo ane pariNAme "prabuddha jaina 'prabuddha jIvana" nAmathI navuM rUpa je vizALa dRSTithI sAmAjika ane bIjA praznonI prabuddha jena' dhAraNa karIne ApanA saMpAdakatva nIce prakAzita thavAnuM che te je carcA karatuM hatuM te jotAM, jaina' zabdamAMthI sucita thatI maryAdA samayecita che. "prabuddha jaina" je rUpamAM ane je uddeza dhyAnamAM enA kAryakSetrane mATe vadhu paDatI sAMkaDI lAgatI hatI. jena'ne rAkhIne prakAzita thatuM AvyuM che tethI mAluma paDe che ke badale 'jIvana' zabda mUkavAthI, jIvananA vizALa prajhane e je prabuddha jIvana kevaLa nAma parivartana che, rUpaparivaMtana nathI. rIte sparze che e jotAM, tenuM e navuM nAmakaraNa yogya banaze. jaina dharma ahiMsaka krAMtipUrNa che, tyAga, ahiM sA ane TuMkI muddAsaranI zailI ane mailika svataMtra vicAre e 'prabudhdha satyanI upara A dharmanA anuyAyI samAje. cAlavuM joIe. jIvana'nuM viziSTa lakSaNa raheluM che, ane raheze. samAjanA ghaDa paNa A vAta ApaNe bhUlI gayA chIe. upara uparanuM aMtaramAM A prakAranA ucca keTinA patranI jarUra che. prabudha jIvana caraNuM rahI gayuM che ane antaramAM mela jAmI gayo che. ApaNe e jarUrIAta purI pADaze. pharIthI ApaNuM jIvana sAcA jainanA tarIkAthI saMpradAyavAdathI mubaithI zrI popaTalAla govIMdalAla zAhaH mukata banIne sarvavyApI karavAnuM che. Ama hovAthI prabuddha jIvana " ApanuM prabudhdha jaina jyAre jyAre vAMcavAne samaya maLe A bAjue ApaNuM jJAna vadhAre ane kAryamAM sahAyatA Ape - (ka, che tyAre mane temAMthI utsAha ane jJAna prApta thAya che. have evI AzA rAkhuM chuM. ' prabuddha jIvananuM asAMpradAyika nAma dhAraNa karavAne prasaMge tamane khImela sarvodaya kendrathI zrI siddharAja drA : navA , ane jail yuvaka saMdhane abhina dana Apu chuM. varSathI prabudhdha jaina have prabuddha jIvananuM asAMpradAyika nAma " ApaNA dezamAM vibhAjaka ta dharma, saMpradAya, pakSa, dhAraNa karIne prakAzita thaze e jANIne huM khUba prasannatA bhASA vagere aneka bahAnA nIce dazyamAna thAya che ane chellAM anubhavuM chuM. e nirNaya mATe muMbaI jaina yuvaka saMgha abhija thoDAMka varSothI te atizaya pramANamAM gatimAna thatAM jAya paMdanapAtra che. ' - che. tene nimLa karavAnI. ghaNI AvazyakatA che. mArA chellA , "prabuddha jaina" Ama paNa pitAnuM sAMpradAyika nAma dhAraNa A pRthvIparyaTanathI A, vicArane prabaLa rIte samarthana maLyuM che. karatuM hovA chatAM paNa sAMpradAyikatAnuM sadA virodhI rahyuM che, jApAnamAM zinTa ghama, bauddha dharma ane isAI dharmanA anu- pitAnI dekharekha tathA saMcAlanamAM teNe hamezA rASTrIya hitane yAyIo dezane mATe eka thaI zake aMgrejI, jarmana, phreMca, sAme rAkhIne rASTrIya ekatA vadhAravAnI tamannA sevI che, A visa, DenIza, spenIza vagere anya dezomAMthI AvelI aneka guNathI te e zudha. ja hatuM paNa nAmathI paNuM have zudha ::
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 6 anIte te sarvoyanA lakSyanI tarapha samAja tema ja rASTrane pravRtta karavAmAM saphala bane evI prabhune prArthanA che. kalakattAthI zrI bhavamala si'zrI : prabhudhdha jaina nuM nAma badalIne prabhudhdha jIvana" evuM nAma svIkArI rahyA che te jANIne khUba prasannatA anubhavI. Ama paNa prayuddha jainamAM Apa je vicAro pragaTa karI rahyA hatA temAM kAi paNa prakAranI saMkI dRSTi hatI ja nahi. nAmamAM 'jaina' zabda hovA chatAM paNa vAstavamAM pramuddha jatAnu ja patra rahyuM che. have nAmamAMthI paNa Ape jaina zabda kADhI nAMkhIne ane tenI jagyAe jIvana zabda rAkhIne Ape eka bahu ja ucita pagaluM bharyu che. vicAra tathA draSTi te ApanA putranI bilakula asAMpradAyika rahI ja che. nAma paNa asAMpradAyika hoya e taddana samIcIna che. A nAmaparivartananA avasara upara ApanI yAjanAne huM saphalatA icchu chuM. muMbaithI zrI. DuiMgarazI dharamazI saMpata : pramuddha jaina jevuM sAMpradAyika nAma tyajI pramuddha jIvana jevA sArvajanika nAmane te sau krAi vadhAvI le. zrI. paramAtmA pratye prAnA che ke prabhu jIvananuM AMbAnu vrukSa vAMcanArAone sadA madhura rasa cakhADatuM rahe. nyudIlhIthI rASTrIya mahAsabhAnA mukhya maMtrI zrI. baLavaMtarAya mahetAH prabuddha jainane pramuddha jIvana banAvA che ane je vizALa bhAvanAthI Aja sudhI tame enuM saMcAlana karyuM che te bhAvanAne anurUpa nAma paNa ApeA che te joine AnaMda thayA. gujarAtI sAhitya ane samAjanI tame je sevA karI rahyA che. tethI haMmezA mane AnaMda thayo che. prajAdhaDataranA kAryoMmAM A patra kiMmatI hissA ApI rahyuM che. bhaviSyamAM paNa te cAlu raheze evI zradhdhA che. bhAvanagara 'dhALAnA pramukha zrI harabhAi trivedI: mArAM aneka abhinandanA ! prabuddha jIvana' ghaNuM jIvA ane gujarAtane ujALA! have tame jyAre paNa kaheze tyAre kAMika lakhIza. (harabhAranI khuzAlImAM mArA sura paNa pUrAvuM chuM. (garIza bhaTTa ) pATaNa killAla keLavaNI maMDaLa vatI te saMsthAnA adhiSTAtA zrI punamacaMda zAhu ; ApanA pAkSikanI saMpAdananItine amane paricaya che ja, ane nAma prabuddha jaina hAvA chatAM emAM AvatuM lakhANa niSpakSI, sayilakSI ane vyApaka daSTivALu` ja joyuM che. Ama chatAM ye sAMpradAyikatAnI ajA bhutAM paNa jhAMkhI karAvatuM nAma badalIne 'pramuddha jIvana' rAkhavAnuM rAvyu che ethI khUbaja AnaMda thAya che. bane ke have enI grAhakasa khyAmAM puratA vadhAre thAya ane ene vAcaka vaga paNa khUba vadhe, navA nAma sAthe pa MdaramAM varSamAM praveza karatA ApanA mukhapatrane amArA sahunI zubhecchA pAThavu chu. AMbalA grAmadakSiNA mUrtinA mukhya saMcAlaka zrI manubhAi paMcAlI : ' mudde jaina ' ' pramuddha jIvana rUpe palaTAya che. te jANI Anada thayo, te sahaja che. nAnu hAine paNa vyApaka kAma krama amI pahoMcADe che tene mudhdha jaina' namunA che. bhAvanagarathI zrI nyAlacaMda lakSmIcaMda sAnI: prabuddha jaine dhArmika sAmAjika ane rASTrIya kSetronA vidhavidha pradezAmAM sarvAMgINa vikAsa mATe bInasAMpradAyika para Mtu vizada ane vizALa dhAmi`ka draSTie, sadezIya samAjanA naitika uththAna mATe anya jaina jainetara sAmayikAnA mukAbale je bhavya ane apUrva sAdhanA karela che ane vica vANIsvAtaMtryanI pragatimAM niDaratAthI hiMmatabha te je prakAre AgaLa badhI rahela che te dhyAnamAM la. jaina'nuM navuM nAmakaraNa karavA badala te patranA sacAlaka hArdika dhanyavAda ane abhinaMda pAThavu chuM. mAMDalathI zrI. ratilAla maphAbhAi zAha H kAipaNa dharmAMnI mahattA tenA sakhyAbaLa ke AMkhane AMjI nAkhanArAM bhavya kriyAkAMDA para avalaMbatI nathI, paNa janatAnuM naitika dhAraNa 'cu' caDAvavAmAM tathA sa'kucita ane rUDha mAnyatAomAM aTavAi paDelI janatAne jAgRta karI ene jIvananI viMzALa dRSTi tarapha vALavAmAM eNe keTale phALo ApyA che e para che, ane A dRSTie pramuddha jaine potAnA ugamakALathI ja A A dRSTibiMdune dhyAnamAM rAkhI umadA dhAraNa prasthApita karyuM hatuM ane Apatti paNa baLapUrNAMka TakAvI rAkhyu hatu. Aje to eNe paNa eka DagaluM ethIye AgaLa layu" che. jo ke zarUAtamAM teA eNe jaina samAjanI zuddhi-vikAsa arthe janma lIdhA hatA, paNa have e navI dRSTi pAmelA yuvAnI sahAyathI vizALa janatAnI sevA arthe prabhudhdha jIvana' rUpe punarjanma dhAraNa kare che, je ApaNA mATe eka AnaMda ane gauravanI vAta che. je samAjanI sevAnuM vrata lai eNe jIvananI zarUAta karelI e Aje anya samAje mATe naDatA nAma' nA nAne aMtarAya dUra karI vizALa samA janI sevA karavA tarapha prayANa kare che ethI e potAnA mULa samAjanI upekSA kare che ema nathI, ulaTu e ene gaurava Ape che. kAraNa ke vizvanI sevAnuM vrata' e ene maLelA vArasA gaNAya che. ethI saheje ja "prabhu jaina" abhinadana ane UMDI sahAnubhUtine pAtra bane che, ApaNe AzA rAkhIe ke prabuddha' jIvana paNa lIdhelA navA vratane anurUpa vizALa janatAnA dilamAM sthAna meLavI saunA Adarane pAtra khanaze. bagasarAthI zrI lAlacaMda verA : 'prabuddha jaina' varSothI ame sasthAnA sahakAya karo ane mitrA vAMcatA ane hAMzathI pracAratA AvyA chIe. jaina yuvaka saMdhanA baMdhAraNu ane tenI sAjajanika pravRttio viSe paNa ghaNuM mAna rahyuM che. paNa sAtheAsAtha pramugdha jaina' jevuM eka prANavAna vicAra raju karatu rASTriya patra A rIte sAMpradAyika nAma zA mATe jALavI rAkhe che e samajAtuM nahatuM. Akhare tatrIe te ThIka, paraMtu yuvaka sa dhanI kAryavAhaka samitie sarvAnumate nAma parivartana svIkAryuM tethI AnaMda thAya che. pramuddha jIvana' dIrdhAyu thAe e prAthanA! muMbaithI zrI cunIlAla kAmadAra : 'pramuddha jaina' pAkSika prabhudhdha jIvana' mAM pariNamI vyApakasvarUpa dhAraNa kare che-"ema kahevA karatAM pramugdha jaina - tenA naisargika bhAvasvarUpane anurUpa nAmasa MskaraNa rUpa dhAraNa kare che tema kahevu vadhu vyAjakhI gaNAya. zrI paramAna MdabhAi jevA vyApaka bhAvanAzIla purUSanu varSoMnu tapa je patranI pAchaLa hAya te patra DhAi divasa kaiAmI hAi zake nahIM. pramuddha jaine' je khyAti, leAkapriyatA ane sarakArasiddhi prApta karI che te vyApaka nAmadhArI keTalA patrAe meLavI che ? have pramuddha jIvana uttarAttara vadhune vadhu sahkArasamRddhi vahevaDAvI, mAnajIvananI uttu Mga bhAvanAne jAgRta karI mAnavasamAjane ka byazIlatAprati preratu raheze. muMbai jaina yuvaka saMdhane pAtAnu kArya kSetra banAvI zrI paramAnadabhAIe je je uttama sidhdhie sAdhI leAkasamAjamAM jAgRti phelAvI che temAM buddha jIvana' patradrArA vizALatAne vadhu avakAza rahevAno, pramugdha O
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-53 jIvana' jaina jainetaraza, mATe samAna divAdAMDI banI rahe e bhAvanA ! vicArasa kRti dvArA AcArakhaLa keLavavAnuM vartamAna bhAratanuM pramuddha jIvana' zreSTha prATi paikInuM eka patra banavAnuM e nizcata hakIkata che; pramugdha jIvana patranI sarvAMgI saphaLatA prAryuM chuM. prabuddha jIvana amadAvAdathI presa TrasTa opha inDIovALA zrI vADIlAla DagalI : tame prabhuddha jainanu pramudhdha jIvana karyuM. te mane gamyuM. jainamAM jIvana ApyuM te ThIka ja thayuM. vaDAdarAthI DA. trIbhuvanaddAsa laheracaMda zAha : pramuddha jainanA nAmaparivartanane hu' AvakArU chuM ane te mATe huM mArI aMtaHkaraNa pUrNAMkanI zubhecchA pAvuM chuM. (viSeSa sa MdezAo ane zubhecchApA AvatA aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. taMtrI) ekatA tarapha jaina samAjanA Agekadama hamaNAM muMbai zaheranA jaina samAjamAM eka pachI eka evI ghaMTanAo banI rahI che ke jaina samAjane eka banAvavAnA varSothI mahecchA sevatA ane te dizAe thai zake teveA prayatna karI rahelA ane ema chatAM sAmAnyata; nirAzA anubhavatA keTalAeka jaina kArya kartAonuM dila sahajapaNe nave AzAvAda ane Ana MdamayatA anubhave. keTalAeka divasa pahelAM muMbai zaheramAM mahAvIra jyantI ujavavAmAM AvelI jenA pramukhasthAne muMbaI sarakAranA majurasaciva zrI zAMtilAla zAha hatA. A jayantI samAbhamAM jaina samAjanA badhA phirakAonAM bhAi bahunAe puve kadI nahi joyelI eTalI moTI sakhyAmAM bhAga lIdhA hatA. jaina ve. mU.. kAnpharansa taraphathI madhyama varganA udhdhAra mATe phaMDa zarU karavAmAM AvyuM hatu. jemAM te vakhate pAMca lAkha rUpI bharAI cukayAnI jAherAta karavAmAM AvI hatI. A kuMDamAM anya vibhAganA bhAIoe TrIka ThIka phALA ApyA hatA ane sauthI vadhAre AnaMdajanaka te! e hatu ke te kuMDamAM za. 10000 jeTalI meATI rakama eka terApaMthI zrImAna sAhanalAlajI duY bharI hatI. A eka bhAre sukhada ghaTanA gaNAya. gheDAeka divasa pahelAM muMbainA terApathI samAja tarathI jaina zve. mU. kAransanA navA varAyelA pramukha zrI pepaTalAla rAmacaMda zAhanuM bahu bhAvabhayuM jAhera sanmAna karavAmAM AvyuM hatu . ane e sanmAnamAM badhA phirakAnA AgevAnoe bhAga lIdhA hatA ane prasa`gAAcata ekatAsama ka bhASaNA karyA hatA. ApaNu eka navIna ja ghaTanA hatI. e ja terApathI samAjanA AgevAna sadgata pulacaMda kasturacaMdanA pautra jhaverI meAtIcaMda hIrAca Mde peAtAnA nivAsasthAna khulacaMdra nivAsa'mAM zve. mU. samAjanA AcAya pravara zrI vijayavallabha sarite gayA zanIvAre (tA. 25-4-53nA rAja) nimajyA hatA ane sAta divasa bahu bhakitabhAvapUrvaka rAkhyA hatA, eTaluM ja nahi paNa tA. 26-4-53 ravivAranA divase AcAya zrInuM e ja terApaMthI samAja taraphathI jAhera vyAkhyAna rAkhavAmAM AvyuM hatuM. eka saMpradAyane samudAya anya sa`pradAyanA eka mukhya AcAya te netare ane AvA AcAya e nimaMtraNa svIkArIne padhAre ane vyAkhyAna Ape A paNa AgaLanA samayamAM bhAgye ja banI hAya evI eka ghaTanA hatI. A sabhAmAM paNa jaina samAjanA aneka AgevAnAe bhAga lIdhA hatA; rikAbheda bhulI jaie ane eka banIne rahIe e bhAvanAne pApaka bhASaNA thayAM hatAM ane te prasaMge AcAya zrIe sAmAnyataH ApaNI kalpanAmAM na Ave tevI ekatAnI khaLavAna prarUpaNA karI hatI. te ja arasAmAM sthapAyela copATI jaina ma`DaLa (jemAM cepATI upara vasatA kAi paNa jaina sabhya thaI zake che) nu AcAya zrIe bhavAdana karatAM jaNAvyuM hatuM ke "jemAM kazA paNa pIrakAbhedanA ullekha nathI evA A maMDaLanu hu' svAgata karUM chuM ane tene akhaMDa vikAsa thAya evA huM AzIrvAda ApuM chuM. ApaNe phIrakAbhedane bhulI javAnee; ApaNAM ma DA paNa pIrakAbhedane mITAvIne peAtAne lAla bane teTalA vistRta svarUpe Ape ane e rIte potAnA nAmamAMthI paNa prIrakAbheddanA ullekha kADhI nAMkhe e icchavAyAgya che. kAraNa ke ApaNe badhA eka ja deva..bhagavAna mahAvIranA anuyAyI chIe, upAsaka chIe. temaNe ApaNune bheda zikhavyo nathI; ekatAnA upadeza ApyA che. dhamanA mULa tatva traNa che: deva, gurU ane dha. temAM deva te saunA eka che. gurUe judA judA ane tethI dhArmi ka AcAra judA. Ane lIdhe jANe ke deva paNa judA judA evI brAnti ubhI karavAmAM AvI che ane zvetAMbara mUrti pUjaka ve. mU. ma Mdirane potAnuM gaNe che ane digabara madirane anyanuM gaNe che ane emaja digaMbara jaineAnI bAbatamAM bane che. paNa vAstavika rIte vicArIe te je bhagavAnanI mUrti ve. maMdiramAM che te ja bhagavAnanI mUrti diga Mbara maMdiramAM che. ekanA sAdhu vastradhArI cheH anyanA sAdhu vastravihIna che. paNa muLa AgamA joie te 'te prakAranA sAdhuone samata karavAmAM AvyA che. ekane thavIrakalpI ane anyane jinakalpI tarIke oLakhavAmAM AvyA che. eka vibhAga mUti dvArA mahAvIrane bhaje che; anya vibhAga dhyAna cintanadvArA eja mahAvIrane bhaje che. sthAnaka eTale upAzraya hAya te sthAnaka te badhAya pakSo dharAve che te amukane sthAnakavAsI ane anyane itara ema ApaNe kema bheda pADI zakIe ? terApa'thI eTale bhagavAnanA anuyAyI ema artha thatA hoya teA kANu jaina terApathI nathI? Ama ApaNe kyAdAda, anekAnta, sarva samanvayanI draSTie ezuM vicArIzuM te amuka jaina mAre| ane amuka jaina pArakA ema nahi lAge, ane upara uparanA bheda hAvA chatAM pAyAnI samAnatA dharAvatA, eka ja iSTadevanA ArAdhaka, ApaNe sau bhAi chIe, kuTubI chIe, evA anubhava thayA vinA nahi rahe. A ja rIte ApaNe vicArIe, je gurU ApaNane eka thavA tarapha prere tenu bahumAna karIe, je AcAra ApaNane eka khanAve tene trizeSa Adara karIe, ane judAi bheda bhAva, uMcA utaratA e badhuM bhulI jaIe. hAtha. pAMca AMgaLIone banele che. pratyeka AMgaLI pAtapAtAnA sthAne upayogI che ane sAthe sAthe pAMcenA sahakAra vaDe hAtha potAnu kAma karI zake che. A ja rIte jaina samAje A jamAnAmAM TakavuM hAya, svaparanuM zreya sAdhavu' hAya, jagatane jaina dharmanA sa`deze pahAMcADavA hoya teA phIrakAbheda bhulI jaIne AkhA jaina samAje eka banavuM joie, saMgaThita thavu joIe. A ja draSTie. terApathI bhAionu nimaMtraNa meM svIkAryuM che ane temaNe ceAjelI sabhAmAM huM... upasthita thayA chuM." eka vibhAganA pramukha AcAya taraphathI ekatAnI AvI preraka prarUpaNA bhAgye ja AgaLa upara sAMbhaLavA maLI haze. AvuM ekatAnuM vAtAvaraNa UbhuM karavAmAM nimita bananAra terApathI samAja paNa jarUra dhanyavAdane pAtra che. Ama ekatA tarapha ApaNate lai jatI eka pachI eka AvakAradAyaka ghaTanA banI rahI che. thADA samaya pahelAM digambara AgevAna zrImAna zreyAMsaprasAda jainane tyAM badhA phirakAnA keTalAeka AgevAne ekaThA thayA hatA ane vizvamAnya ane evuM tema ja jaina dharmanI sAcI pramANabhUta mAhItI Ape evu aMgrejI temaja anya bhASAmAM sAhitya nirmANa karavAnI eka sejanA ghaDavAmAM AvI hatI. A sAhitya evuM haze ke jemAM jaina dharmanI samAnya mAnyatAone AgaLa dharavAmAM Avaze ane bhedakSubdhane utteje evuM kazuM nahi. hAya.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'biranA hoya, sudhI nahi mane amadAvAdamAM prabuddha jIvana tA. 1-5-53 Ama eka pachI eka AMdolana ubhuM thatuM rahe. ApaNAmAM hiMsAzakita. daMDazakita ane lokazakita ghara karI rahelI phirakAbuddhi nAza pAme, tIrtho, maMdira vetAMbaranA ' hoya ke digaMbaranA, upAzrayo vetAMbaranA hoya, digabaranA hoya ke [ cAMDila sarvodaya saMmelananA prathama divase zrI vinobA sthAnakavAsInA, munie zvetAMbaranA hoya, digaMbaranA hoya, bhAvee kareluM preraNAtmaka pravacana tenI pramANabhUta prata Aja sthAnavAsInA hoya ke terApaMthInA, sAhitya paNa game te phirakAnuM sudhI nahi maLavAnA kAraNe AgaLanA akomAM pragaTa thaI hAya, e tIrtho maMdira, upAzraya. manio ane sAhitya - zakayuM nathI. tAjetaramAM amadAvAda khAte pragaTa thatI kAMgresa e badhuM ApaNa sarvanuM che, AkhA jaina samAjanuM che, e rIte patrikAe te mULa hiMdI vyAkhyAnane sundara ane pramANabhUta AkhA jaina samAja mATe, tenA gauravabharyo itihAsa mATe, anuvAda pragaTa karyo che je traNa haphatAthI prabuddha jIvanamAM pragaTa tenA vipula zilpa ane sAhityasaMpatti mATe, te sarvanA pAyAmAM karavAnuM TharAvavAmAM AvyuM che. te kogresa patrikA jaNAve che te rahelA ojanA jagatanuM ananya avalaMbanarUpa banelA ahiMsAnA mujaba vizvanA dArzanike jenA aMge puSkaLa carcA karI cukyA apUrva sidhdhAnta mATe ApaNe gaurava anubhavIe, e apratIma che chatAM rAjyasattA ane leka zakitane samanvayakema sAdhavo te vArase jagatane caraNe dharIne kRtArthatA anubhavIe, paramAnaMda savAla haju paNa jagatane muMjhavata rahyo che. lekazAhImAM te zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA baMdhAraNamAM A savAla bhAre ugra svarUpe sAme AvIne ubho rahe che. Adhunika vicArake tene nizcita vyavahAra ane sarvasvIkArya na karavAmAM AvelA pheraphAra toDa kADhavA bhAre mathAmaNa karavA chatAM muMjhavaNa anubhavI rahyA tA. 24-4-53 nA roja maLelI zrI muMbaI jeno yuvaka che. tyAre AcArya vinobA bhAvenA hisAzakita, daMDazakita, saMdhanI sAmAnya sabhAe potAnA baMdhAraNamAM keTalAka zAbdika ane lokazakita paranA saMvedanazIla maulika vicAre eka navo ane keTalAka najIvA pheraphAra karavA uparAMta nIcenI traNa kalamo rada karI che. . ja prakAza ApanArA che. temanI katRtvavibhAjananI himAyata (1) niyama 3 (ca): rAjakIya bAbata paratve saMpUrNa paNa jagatane na rAha cIMdhI rahI che. have ApaNe e maulika pravacana tarapha gati karIe. - taMtrI ] svAtaMtryanA dhyeyane A yuvaka saMgha svIkAratA hoIne te dizAe kArya karatI ane ahiMsA ane satyanA mArge prajAjIvananuM sva kizoralAlabhAI ' niyamana karatI rASTrIya mahAsabhAnA vividha kAryakramane A Aje huM tamArI samakSa zarIranI kamajora- hAlatamAM yuvaka saMdha bane teTalo Teko Apaze. upasthita chuM te badala kSamA mAguM chuM. mArI vAta TUMkAmAM (2) niyama 4 (4): koI paNuM jJAtinuM adhikArapada pUrI karavAno prayAsa karIza, mArI pahelAM jema zaMkarAva deve A saMdhane sabhya svIkArI zakaze nahi." karyuM hatuM tevI rIte huM paNa pU. kizoralAlabhAInA smaraNathI (3) niyama 4 (7): A saMghane sabhya eka patnInI AraMbha karavA IcchuM chuM. je eka mahAna kArya izvare ApaNane hayAtImAM bIjI patnI karI zakaze nahI. sepyuM che ane je kAryanI ApaNe Izvara samakSa temaja janatA , A pheraphAre viSe kazI gerasamajutI na thAya e hetuthI samakSa dIkSA lIdhI che e kAryamAM teo atyaMta tamaya hatA. pratyeka pheraphAra zA mATe karavAmAM Avyo che tene khulAse nIce karmamAM akama hoI zake che ane akarmamAM kAma thaI zake che mujaba che. evI jIvananI zIkha gItAe ApaNane batAvI che. kizoralAla'' pahele pheraphAra karavAnuM kAraNa e che ke AjhAdI prApta bhAI zarIre khUba nabaLA hovAthI jene ApaNe sthaLa karma "thayA bAda rASTrIya mahAsabhA pratye saMdhanA keTalAka sabhyonA vaLaNamAM pheraphAra thayo che. A yuvaka saMgha ke gresa sAthe sIdhI rIte kahIe chIe te bahu karI zakatA nahotA. Ama chatAM vIze saMlagna evI kaI saMsthA nathI. vaLI A niyamane lIdhe kogresa kalAka teo kAryarata rahetA hatA. chatAM e karmanuM sthaLa svarUpa sivAyanA rAjakIya vaLavALI vyakti A yuvaka saMdhamAM joDA- bahu moTuM thaI zakatuM nathI. paraMtu temaNe karma na kahI zakAya evI vAnuM pasaMda nahi kare. A kAraNe A niyama rada karavAnuM sthitimAM paNa keTaluM mahAna kArya thaI zake che enI ApaNane saMghanI sAmAnya sabhAe ucita dhAyuM che.. pratIti karAvI che. jemanAM hRdaya nirmaLa che ane paramezvaranI bIjA pheraphAranuM kAraNa e che ke e pheraphArathI je zista kRpAthI jemanAmAMthI rAgadveSa jatA rahyA che evA manu'. niyama rada karavAmAM AvyA che te zista niyamanI bhUmikA e nuM Astatva ja dhaNuM kArya karI jAya che. vizvamAM hatI ke saMdhane koI paNa sabhya kaI jJAtinA adhikArapada upara pragaTa thayelA AvA thoDAka manuSyamAM huM kizoralAlabhAinI hoya te e jJAtinA vartuLa bahAra koI paNa jJAtijana pitAnA gaNanA karuM chuM. bApunA pachI teo ApaNe sahAre hatA ane chokarA chokarIone vivAha saMbaMdha bAMdhe e prasaMge athavA pitAnA sahaja saujanyathI te ApaNuM saMbhALa letA hatA. te evA ja pAyAnA anya koI jJAti niyamanA ullaMghana ATalI zakita ApaNumAMthI bIjA kaImAM pragaTa thaI nathI. | prasaMge te te jJAtijananA bahiSkAranuM samarthana karavAnI eTalA mATe emanI gerahAjarI apaNane bahu ja sAle che ane 'sthitimAM saMghanA sabhyane mukAvuM paDe, jyAre jJAtibaMdhanonI sAtyA karavAnI. emanI gerahAjarInI kheTa ApaNAmAM ApasakuDhine nAza karavo e saMdhane eka udeza che. AvI kaDhaMgI ApasanAM sadbhAva ane sahRdayatA keLavIne ja pUrI zakAya. evI sthitimAM saMdhanA sabhyane mukAvuM na paDe e hetuthI A zista sahRdayatA, saujanya ane sadbhAva tema ja badhubhAva rAkhIne niyama saMghanA baMdhAraNamAM dAkhala karavAmAM AvyuM hatuM. have . ApaNe izvare sepeluM kArya pUruM karIe evI huM AzA rAkhuM chuM muMbaI sarakAranA navA kAyadAthI A prakArane jJAtibahiSkAra ja vizvanI Taka paristhiti zakaya rahyo nathI. tethI A zistaniyamane bInajarUrI gaNIne rada - karavAnuM saMdhanI sAmAnya sabhAne UMcita lAgyuM che. ApaNe eka kAryakartAone samUha chIe. saMmelanamAM trIjA pheraphAranuM kAraNa paNa e ja che ke muMbaI sarakAranA AvyA chIe eTale keTalu ka saMbhASaNa karIe chIe, paNuM. kAyadAthI bahupatnItva niSiddha che tethI A zistaniyamanI paNa Ama belavuM te paNa ApaNuM kArya che. A kaI vakatRtva na saMghanI sAmAnya sabhAnI dRSTie have jarUra rahI nathI. thaI zake paNa katRtvane ja eka hisso che. ahIM ekatrita maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha thayelA ApaNe sau sAlabharamAM je kaMI kAma thayuM che tene
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-5-53 ' nArAyaNane samarpaNa karavA mATe ahIM AvIe chIe ane khIjI sAla mATe kaika nizrita laIne javA icchIe chIe. A prasaMge keTalAka vicAravinimaya ane vicAronI Apale karIe chIe. A dRSTithI ja ApaNA kAnI bhUmikA tapAsadhI joie. 'kA'nuM paNa sa'zAdhana karavu joIe. tenA upara pazu najara rAkhavI joie. kArya paddhati, kAyakrama ane kArya racanA A traNenA ApaNe thADAka vicAra karI levA joie. ApaNe duniyAnA kAIpaNa khUNAmAM kAma karatA hAie tApaNu Aje duniyAnI sthiti evI nathI ke duniyA para najara rAkhyA sivAya ApaNuM kAma cAlI zake. duniyAmAM je baLA kAma karI rahyAM che, je navA pravAhA zarU thayA che, je kalpanAe ane bhAvanAAnA sasparza ane sauMdha thai rahyo che tenA pratye dhyAna daIne tenA upara najara rAkhIne ja gheADAka kadama uThAvavA joie. samucita dRSTi vinAnuM kukata kema AMdhaLuM thai jaze, Aje ApaNe joi rahyA chIe ke duniyAnI paristhiti bahu ja caMcaLa che. eTalu ja nahI paNa bahudhA sphoTaka paNa che. eTale emAM keTalAye joyyamanI saMbhAvanA rahI che. AmAMthI yAre javAlAmukhI phATI nIkaLaze te ApaNe kahI zakIe ema nathI. A hu` krAi binajarUrI bhayAnaka citra khaDuM nathI karI rahyo. enAthI bhayabhIta banavAnA mArA irAdA nathI ane tamane bhayanAta banAvavAnA khyAla nathI. paNa je paristhiti che tenA tarapha phakata dhyAna kheMcI rahyo chuM. duniyAmAM kaye samaye zuM thaze e kalpI : zakAya ema nathI. AnA Atthara manati ane pArasthAtamAM vizva gherAi gayu che. prabuddha jIvana lazkaraviSe putineharU ane rAjendrakhAyu eka me mAsa. pahelAMnI vAta che. dilhImAM keTalAka jJAnI vidvAnA ekatrita thayA hatA. ane temaNe 'ahaMsA viSe keTalu ka : ciMtana, manana ane vima karyAM. akhabAra mAraphate ApaNe rAja`vAMcatA hatA. Ama ApaNA pU. rAjendrAbue evA maMta darzAvyA hatA ke Aje kAi paNa dezasenA vagara rahevAnI hiMmata karI zake nahI. ane duHkha sAthe emaNe kahyuM ke gAMdhI jItA upadeza sIdhA temanA mukhathI ane ApaNA kaNu thI sAMbhaLavA chatAM ane temanI sAthe rahIne thoDuMka kAma karyuM che chatAM hiMdustAna paNa lazkara vagara rahevAnI hiMmata karI zake nahI. ApaNA mahAna netA paMDita neharU keTalIye vAra pAkArI cUkayA che ke jagatanA kei paNa savAla sukhaLathI ukalI zake nahI', A ApaNA bhAi aemanA mAthe dezanuM netRtva hala karavAnI javAkhadArI che, ane je ahiMsAne dilathI svIkArIne hiMsAmAM mAnatA nathI te paNa senA racavAnI, vadhAravAnI ane tene majabUta thavAnI javAbadArI lai beThA che. AvI vicitra paristhitimAM ApaNe "sukAyA chIe. - lazkara ane ahiM'sA eka vAta upara zraddhA hovAne AbhAsa hoya che ane ApaNe cha kriyA karavI paDe che. icchA to evI che ke samagra vizvamAM ane hiMdustAnamAM ahiMsA pravarte. ApaNe ekabIjAthI karavAne badale eka bIjA para snehathI jIta meLa vIe. premathI ja saphaLatA ane jIta meLavI zakAya che evI zraddhA mArA hRdayamAM che. A uparAMta eka bIjI cIja che jene muddhi kahevAmAM Ave che. te hRdayane eka bhAga che ane hRdaya paNa tenA eka bhAga che. ane haLImaLIne rahe che. tepaNu hRdaya kahe che ke hi MsAthI kAi savAla hala thai zake nahIM. eka savAlanA ukela dekhAya che tyAM te temAMthI khIjA dasa navA savAla pedA thAya che. paraMtu buddhi je triguNita che, jemAM theDI vicAra zakita che, thoDuMka AvaraNa che, gheADu darzana che ane keTalu ka adazana che, AvI ApaNI saMmizra muddhi ApaNane sUcave che ke ApaNe sevAne dUra karI zakIe nahIM. je janatAnA ApaNe pratinidhi chIe te janatA eTalI majabUta nathI ke te eTalI taiyAra nathI. eTale paNa temanA pratinidhi tarIke lazkara racavAnI, vadhAravAnI ane majabUta karavAnI ApaNI javAbadArI che. AvI paristhiti che, racanAtmaka kAya karavAnI icchA dilamAM che, chatAM buddhi kahe che ke senA racavI ja paDaze. ane jenAthI lazkarI ta'tra majabUta thai zake evAM yaMtrA pachu lAvavAM paDaze. jemanI reMTiyAmAM zraddhA nathI temane bAjue mUkIe, paNa je temAM zraddhA dharAve che temanI sAme e savAla upasthita thAya che, athavA khaDA karavAmAM Ave che ke zu reTiyA ane grAme dyoga dvArA tame yuddha yaMtra majabUta banAvI zakaze ? tA ApaNI buddhi kaheze ke AvA nAnA nAnA udyogathI ApaNe yuddha yothI sajja thaI zakIe nahIM. kamyuniTI projekaTa kamyuniTI prAjekaTadvArA 5 lAkha gAmaDAMomAM calAvavAnI umeda sevavAmAM Ave che. hamaNAM te ceDAMka. gAmaDAMomAM zarUAta karI che, paNa tena vyApaka banAvI rASTrane samRddha, lakSmIvAna manAvavAnI ane garIbInA nAza karavAnI AzA rAkhavAmAM Ave che. paNa jo AvatI kAle duniyAmAM mahAyuddha phADhI nIkaLe tApaNuM kamyuniTI projekaTa cAlu raheze ema kahI zakAya ema nathI. jaimanA upakrame yeAjanA thaI che te paNa A yeAjanAe cAlu rahI rAke evuM kahI zake ema nathI. tarata ja ddhi jora karaze, hradaya saMtAi jaze. hradaya upara buddhine prabhAva vadhI jaze ane kahevA mAMDaze ke have te rASTra-rakSaNu ja mukhya vastu che. A huM AtmanirIkSaNanI dRSTithI kheAlu . jeo Aje javAbadArInI jagyAe sabhALI rahyA che temanuM sthAna ApaNe saMbhALIe tApaNa temanAthI bahu jIdu' karIe ema kahI rAkAya nahI. e sthAna ja evuM che. e te jAdui khurazI che. emAM je ArUDha thAya tene eka saMkucita,. eka banAyaTI, eka maryAdita, eka asvAdhIna Dhabe vicAravAnI javAkhadArI Ave che. AvI Dhabune meM asvAdhIna kahI che. duniyAnA pravAhA je dizAmAM vahe che te ja dizAmAM vicAravAnI lAcAra paristhiti pedA thAya che. moTAM meTAM rASTro amerikA jevAM, raziyA jevAM pazu Dare che, ekabIjAnA Dara rAkhe che. ane AchI tAkatavALAM rASTra pAkistAna hiMdustAna, pazu Ave! ja Dara rAkhe che. A rIte ekabIjAnAM Dara rAkhIne zastrakhaLathI, sainyabaLathI kAi savAla hala thavAnA nathI evA vizvAsa rAkhIne ApaNe zasrabaLa ane sainyabaLa upara AdhAra rAkhIe chIe. tenA AdhAra cheDI zakatA nathI. AvI vicitra paristhitimAM ApaNe mukAyA chIe. AthI jo ApaNane kAi daMbhI agara DhAMgI kahe, to tema khelanArane tevuM kahevAne adhikAra che. chatAM tevu kathana sAcuM nahIM. hAya.. ApaNA dilamAM khIjI vAta hAya ane ApaNe tene chupAvIe tA jANIbUjIne DhAMgI kahevAIe. paNa dila eka vAta kabUla kare che ane paristhitijanya buddhi khIjI vAta kare che. AthI lAcA rIthI kAi kAya karavuM paDe to te dAMbhika sthiti nahIM paNa dayAjanaka sthiti che. sarvodaya samAjanI javAbadArI AvI dayAjanaka sthitimAM ApaNe chIe. kahevAmAM AvyuM ke sarvodaya samAja upara hamaNAM ja A jamAdArI che
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-5-53 ! kAraNa ke samAja mATe evI AzA rAkhe che. A samAja ja ApaNe rAjyazAsana icchIe ane tene hAthamAM lIdhuM che. tenA mULa vicArane pakaDI rAkhe ane AjanI hAlatamAM tene jyAM sudhI samAjane tenI jarUra che tyAM sudhI te javAbadArI amala karavA mATe vAtAvaraNa taiyAra kare. je sarvodaya samAja ApaNe choDavA mAgatA nathI. emAMthI sevA jarUra thaze paNa te ATaluM karI zake to AjanI sarakAra ke je ApaNe evI sevA nahIM hoya jethI :daMDazakitane upayoga ja na kare rASTrIya sarakAra che tene sarvottama madada ApI zake. mAnI paDe evI paristhitinuM nirmANa thaI zake. huM dAkhale ApuM. le ke ApaNAmAMthI keIne pradhAna banAvavAmAM Ave ane kaI laDAI cAlatI hoya, sipAIo janmI thaI rahyA hoya tyAre maMtra karavA lAge te paNa tene maMtra ke taMtra AjanI sarakArane. e sipAIonI sevAmAM je lAgI jAya che teM dayAthI paripUrNa eTalI madada nahIM ApI zake jeTalI te zainyabaLa vinA kevI hoya che. te zatrumitrane bheda karatA nathI, pitAne jAna jokharIte samAja racI zakAya te dizAmAM karIne ApI zake. mamAM mUkIne teo yudhdhakSetramAM pahoMcI jAya che ane evI sevA daMDazakita vinAnI lokazakita kare che je ke prakAranI sevA mAtA pitAnAM bALako mATe kare che. kaI kaI vAra loke pUche che ke tame bahAra kema rahe che ? AthI teo dayALu che e niHzaMka vAta che. A sevA malyavAna tame leke dezanI ja bAbadArI kema uThAvatA nathI ? huM kahuM chuM che e sau ke svIkAraze, chatAM te yudhdhane rokavAnA kAmamAM ke jyAM gADIne be baLada lAgI cUkayA che tyAM huM trIje baLada lAgatI nathI. emanI dayo yuddhane mAnya karavAvALA eka samAbanIza te gADIne zuM madada thavAnI che ! ene badale jo jo bhAga ja banI jAya che. jevI rIte eka yaMtramAM aneka gADI ucita dizAmAM jaI zake e hetuthI raste ThIka karUM te nAnA moTA bhAge hovA chatAM ane A badhA bhAge ekabIjAthI te gADIne huM adhika madada pahoMcADI zakuM. eka vAta sAcI che bhinna dizAomAM kAryo kare che chatAM paNa, teo yaMtranA ja | ke je huM baLada houM to mAre baLadanuM ja kArya karavuM joie. aMga che, ema ja yuddhayaMtranuM eka aMga sipAIonI katala A huM eka khAsa arthamAM bolI rahyo chuM. mane AzA che ke tame karavAnuM ane bIjuM aMga jakhkhI sipAIonI sevA karavAnuM A bhASA sahana karaze. ApaNI saMskRtimAM baLada mATe che. bannenI gati spaSTa che. eka dUra kAya che. bIju dayAkArya jeTale Adara che eTale manuSya mATe paNa nathI. A arthamAM che A vAta sau kaI jANe che. e dayALunI dayA ane dUra ja huM bolI rahyo chuM. je rAjyanI dhurA uThAve che. ene hRdayanI krUratA banne maLIne yudhdha thAya che. yudhdhane banAvavAmAM ApaNe dhuraMdhara karIe chIe, jeno artha baLada thAya che. tevA bannene hisso che. vaijJAnika kaThera bhASAmAM kahuM te yudhdhane dhuraMdhara ApaNe thavuM paDe che. paNa je leke dhuraMdhara banI jyAM sudhI ApaNe mAnya karyuM che tyAM sudhI ApaNe sipAIne cUkyA che teo ema kahe che ke ame je kAmamAM lAgyA chIe dha karIe athavA sipAIonI sevA karavAno dhaMdhe karIetevuM kAma kaI karazo nahIM. paraMtu je beTa amane sAle bane yuddha mATe sarakhA gunegAro che. A dAkhale huM eTalA che enI pUti karI zakatA ho to kare. AvI AzAthI mATe ApuM chuM ke phakta dayAnuM kArya karIe chIe eTale ' "A leko ApaNI tarapha mITa mAMDI rahyA che e ApaNe ema ne samajavuM joIe ke davAnuM rAjya banI zakaze. barAbara samajavuM joIe, jene huM vataMtra lekazAhI kahuM rAjya te niSpharatAnuM che. jema roTalAmAM mIThuM nAkhIne uci chuM tenuM nirmANa jenAthI thAya evA kAryamAM ja ApaNe pidA karavAmAM Ave che tema ja A rUci pedA karavAnuM kArya lAgI javuM joIe. tyAre ja ApaNe AjanI sarakArane sAcI che. yudhdhamAM jakhamI sipAIonI sevA karavAmAM lijajata pedA madada karI zakIzuM ane ApaNA dezanI samucita sevA karI thAya che. paNa AvI dayAthI yudhdhanI samApti thaI zakatI nathI. zakIzuM. huM jyAre svataMtra lokazakitanuM nirmANa karavAnI niSpharatAnA rAjyamAM prajA pAse dayA rahI jAya ane nirdayatAnI vAta karuM chuM tyAre mArI kahevAno matalaba e che ke hiMsA hakUmata cAlyA kare evI rIte ApaNe dayAnuM kArya karIe te zakitanI virodhI, daMDazakitathI bhinna evI lekazakita ApaNe ApaNe ApaNuM mULa kArya karyuM nathI ema kahevAro. AvI rIte je dayAnAM kAryo dekhAya che, je racanAtmaka kAma dekhAya pragaTa karavI joIe. AjanI ApaNI sarakAranA hAthamAM ApaNe daMDazakita sepI che. kAraNa ke e daMDazakitamAM hiMsAne che te ApaNe dayAnAM ane racanAnA lAbhanI vyApaka dRSTine eka aMza jarUra che. te paNa ene eka alaga vargamAM rAkhavA samajavA sivAya uMcakI laIe te thoDIka sevA te jarUra thaze; mAgIe chIe. kAraNa ke te zakita temanA hAthamAM samagra paNa jene ApaNe ane samagra vizva ApaNA svadharma tarIke samudAye ApI che. te hiMsAzakita nathI, cAkhI hiMsAzakita jANe che tene anurUpa sevA karavAnI ApaNI javAbadArI A na hoI zake paNa te daMDazakita che. AvI daMDazakitane upayoga rIte adA thaI zakaze nahIM. karavAno meke paNa dezamAM na Ave evI paristhiti dezamAM - vinobA bhAve apUrNa nirmANa karavAnuM kArya ApaNuM raheze. ApaNe je aTaluM kacchanI lAIbrerIone maphata prabudha jIvana karI zakIe te ApaNe svadharmane pichAnI tene amala karavAnuM jANI zakIzuM. je AvuM karavAne badale daMDazakitanA upayogathI jaNAvatA AnaMda thAya che ke zrI. khImajI mAMDaNa bhujapurIA ja janasevA karavAne lebha rAkhazuM te je vizeSa kAryanI chUTa taraphathI karachamAMnI je keI lAIbrerI mAMgaNI karaze tene apekSA ApaNI pAse rAkhavAmAM Ave che e kAryanI apekSAne eka varSa mATe prabuddha jIvana maphata ApavAmAM Avaze evo ApaNe pUrNa nahIM karI zakIe. balve saMbhava che ke ApaNe e TrasTanA TrasTIoe TharAva karyo che ane e drasTa taraphathI bajArUpa sAbita thaIzuM. upara mujabanI jAherAta thatAM 40 lAIbrerIonAM atyAra sudhImAM dayA ane yuddha navA grAhaka tarIke nAma noMdhAyA che. A mATe muMbaI jaina huM thoDuMka spaSTIkaraNa karUM. meM kahyuM ke sainyazakitanA yuvaka saMdha e TrasTane AbhAra mAne che. AdhArathI paNa sevAkArya thaI zake che ane tema karavAne mATe maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha zrI muMbaI jena yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNasthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI, 2.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ dika R :.' ' , ' ' k : zrI muMbaI jaina yuvaka sadhanuM pAkSika mukhapatra 2jIsTarDa naMbI, ra6 prada jIvana taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA che ke 5 jena varSa: 14 : aMka ? - pra, jIvana varSa, 1 : zuM che muMbaI : 15 me 1953 zukravAra (vArSika lavAjama ( rUpiyA 4 vizAlI-videha limA kAma karavAnA - (gatAMkathI cAlu) vidyAbhUmi videha takSazilAnA vinAza bAda baudha vihAra - vaizAlI-videha mithilAne lIdhe zAstrIya bihAramAM sthApita thayA tene lIdhe bihAre , vidyAnA viSayamAM bihAranuM je sthAna che te kAzInuM sthAna prApta karyuM hatuM. nAlandA, ke mane prAcIna grIsanI yAda devaDAve che. prApta udantapurI, ane vikramazIlA jevA meTA thatA upaniSadenAM bhASyanA AcAryo bhale vihAramAM ke jagattala jevA sAdhAraNa . dakSiNamAM upanna thayA hoya, paNa upaniSadanuM vihAramAM vasanArA bhikSukee tema ja - AtmatatvavidhayaMka ane tasvarUpaviSayaka , dukAmitra jevA anya brAhmaNa vidvAnoe je para gaMbhIra ciMtana videhanA janakarAjAnI sabhAmAM saMskRta baudha sAhitya nirmANa karyuM che tenI - thayuM che, je ciMtAe prAcIna AcAryone ja gaMbhIratA, sUkSmatA ane bahuzrutatA joIne ke nahIM paNa deza videzanA vidvAne AkarSA Aje paNa bihAra pratye AdarabhAva upanna : che. buddha dharma ane vinayaviSayaka ghaNe thaI Ave che. A sarva hakIkata uparathI "kharo asalI upadeza bihAranA bhinna bhinna sArI rIte ApaNuM lakSamAM AvI zake che ke, sthaLomAM apAyo che, eTaluM ja nahIM paNa bauddha bihAra dharmatIrthanI jema vidyAnuM paNa - tripiTakanI AkhI saMkalanA bihAranI traNa pariSadamAM thaI che. tIrtha rahyuM che. A tripiTaka bihAranA sapUte dvArA eziyAnA dUra dUranA dezomAM vidyAkendromAM savavighAeAnA saMgrahanI AvazyaktA pahoMcyA, jyAM aneka bhASAomAM tenA anuvAda thayA che. - AgaLa meM kahyuM che ke dharmaparaMparAoe pitAnI draSTi mAtra eziyA ja nahi paNa aneka yupIya vidvAno ya A ane AcAra vicArane yugAnurUpa vikAsa karavo joIe. AnI tripiTako pratye AkarSAyA, ane yuropanI vividha bhASAomAM sAthe sAthe vidyAnI badhI paraMparAoe paNa je potAnI tejatenAM bhASAntare thayAM. jaina paraMparAnA mULa Agama pAchaLathI svItA jALavI rAkhavI hoya te adhyayana adhyApananI praNAline bhale dakSiNa pazcima bhAratanA aneka sthaLomAM pahoMcyA, saMgrahita , navesarathI vicAra karavo joIze.' , " thayA ane lakhAyA hoya paNa tene udbhava ane prAraMbhika prAcIna bhAratIya vidyA mukhyatve traNa bhASAomAM samAI saMkalana te bihAramAM ja thayuM che. bodha pariSanI jema prathama jAya cheH saMta, pAlI, ane prAkRta. eka e samaya hatA jaina zAstrapariSadu paNa bihAramAM maLI hatI. cANakayanuM ke jyAre saMskRtane dhuraMdhara vidvAna paNa pAlIke prAkRta zAstrothI ' arthazAstra ane bahudhA kAmazAstranI janmabhUmi paNa bihAra ajJAta rahe yA upara uparathI jANakAra banate. ane pAlI ke che, vaLI dArzanika sUtra ke vyAkhyAgranthane vicAra karIe chIe prAkRta zAstronA vidvAnane saMskRta zAstronuM saMpUrNa jJAna dharAvatyAre te bihAranI A prAcIna pratibhA mUrta svarUpe dRSTi vAnI AvazyakatA nahotI lAgatI. pAlI ane prAkRta '' zAstronA sanmukha khaDI thaI jAya che. kaNAda akSapAdanAM vaizeSika nyAya- vidvAnanI Apasa ApasamAM paNa A ja sthiti hatI. paraMtu EAra darzana uparanA bhASya, vAtika, TIkA, upaTIkA Adi bahumUlA krame krame samaya badalAte rahyo che. Aje purANuM "yugane ' e che to sAhityaparivAranA racayitAo bihAramAM ane mukhyatve videha- palaTo thayo che ke koI paNa sAce vidvAna eka ke bIjI bhASA mithilAmAM ja thayA che. ane te bhASAomAM lakhAelA zAstrone avagaNIne yugAnurUpa ' sAMkhya yoga paraMparAnA mULa cintaka ane prakAra vidyAlaya ke mahAvidyAlaya calAvI na zake. A draSTie vicAratAM , temaja vyAkhyAkAra bihAra ke bihAranI AsapAsanI bhUmimAM spaSTa dekhAI Ave che ke chellAM savA varSamAM yuropIya utpanna thayA che. mArA khyAla pramANe mImAMsAkAra jaiminI ane vidvAne e bhAratIya vidyAnuM je saMzodhana karyuM che tenI - bAdarAyaNa paNa bihAranA ja hovA joIe. pUrvottara mImAMsAnA barAbarI karavA ke tethI paNa AgaLa vadhavA mATe ApaNe che - ghaNuMkharA prathama paMkitanA ucca vyAkhyAkAre mithilAmAM thayA | bhAratavAsIoe adhyayana, adhyApana cintana, lekhana:saMpAdana, B cheke je mithilA seMkaDo mImAMsaka vidvAnanuM dhAma manAtI vivecana Adine krama bahuvidha prakAre badala joIze. te sivAya ja hatI. bhAratanA baMgALAmAM tema ja dakSiNa pradezamAM nyAya ApaNe pazvimAtya vidvAnonA sahagAmI te zuM paraMtu anugAma. : thavAne paNa asamartha thaIzuM. vivAnI aneka zAkhA prazAkhAo phUTI che, paNa tenuM mULa bhAratIya vidyAnI koI paNa zAkhAnuM ucca prakAre adhyayana T: uddabhavasthAna tA mAyelA ja che. vAcapAta, udayana, gIrI karavA ke uce padavI prApta karavA ApaNane yurepanA Eii na Adi vidvAnoe dArzabiMka vidhAna eTale adhika vikAsa | judA judA dezomAM javuM paDe che. AmAM devaLa karI E sAkhe ke badhI dharmaparaMparAo upara tenI asara paDI. ke DIprIte meha nathI. paNa te dezanI saMsthAonuM vistRta tA ka vitAmAM A kila binA patinA upAsaka vikAsamAM mAtra
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 15-5-53 ja vidyAmaya vAtAvaraNa bahu mahatvanuM kAraNa che. tyAMnA pitAnuM manamAnyuM nahi karI zake, moTAmAM moTA AcArya hoya adhyApa, , kAryapraNAlI, pustakAlaya Adi vidyAviSayaka tene ya saMdhanI AjJAmAM rahevuM paDe. saMdhamAMthI bahiSkRta thayelI pratyeka aMga pratyaMge, eTalA AkarSaka hoya che ke prAcIna vyakitanuM kaMI mAna nathI. saghaLA tIrtho, bhaMDAre, temaja dhArmika vidyAonAM aneka pAradazI vidvAne bhAratamAM mejuda sArvajanika kAryo saMdhanI dekharekha nIce cAle che. A sthAnika hovA chatAM, ApaNI ja vidyA zIkhavA mATe vidyArthIo saMdhranA pratinidhionA saMmelana dvArA prAntIya ke bhAratIya karaja karIne ya hajAre keza dUra javA kheMcAya temAM koI Azca- saMghanI racanA Aja sudhI cAlI AvI che. je pramANe gaNarAyanI vAta nathI. videzI vidvAne ApaNe tyAM AvIne zIkhI jyano vikAsa Aje bhAratavyApI saMgharAjyamAM thayo che, tevI gayA, atyAya zIkhavA Ave che paNa tenA upara sIkaLe tyAre rIte pArzvanAtha ane mahAvIra dvArA saMcAlita te samayanA nAnA paDe che. ApaNA junA jamAnAnA paMDita ke navayuganA adhyApaka moTA saMghanA vikAsarUpa AjanI saMghavyavasthA che. buddhane saMdha tenI sAme phIkakA paDI jAya che. kRtrimatA ke mehane aMza hoya. paNa A pramANe ja che. keI paNa deza ke jyAM baudhadharmI haze te bAda karI AmAM satya kyAM che te ApaNe tapAsavAnuM bAkI tyAM saMghavyavasthA haze ane te dvArA dhArmika vyavahAra cAlato haze. che. A badhuM jotAM ApaNA vidyAkendronI zikSaNapraNAlimAM jema te samayamAM rAjyanI sAthe gaNu zabdano prayoga AmUla parivartana karavuM joize ema kahetAM mane jarA paNa thayo hato tema mahAvIranA paTTaziSyone mATe gaNu zabda jAye. saMkoca nathI thatA. temanA agiyAra ziSyo ke jemanI janmabhUmi bihAra ja hatI | ucca vidyAnA vividha kendra hoI zake. pratyeka kendramAM kaI teo gaNadhara kahevAyA. Aje paNa jaina paraMparAmAM " gaNI " eka vidyA paraMparAnI pradhAnatA hoI zake. paraMtu AvA kendronuM pada kAyama che ane baudha paraMparAmAM saMghasthavira yA saMdhasaMzodhana saMpUrNa te tyAre ja thaI zake, je tyAM pitAnI sAthe nAyaka paha. saMbaMdha dharAvatI badhI vidyA paraMparAonAM pustake Adi sAmagrI jaina tatvajJAnanI paribhASAomAM jyavAdanI paribhASAne saMpUrNa tathA sulabha heya. paNa sthAna che. pUrNa satyanI mAtra eka bAjune jenAranI ' pAlI, prAkRta, ane saMskRta bhASAmAM lakhAyelA sarva dRSTinuM nAma naya che. AvA nayanA mukhya sAta prakAra prAcIna prakAranA zAstrone paraspara eTale ghaniSTha saMbaMdha che ke koI paNa kALathI jaina zAstromAM jovA maLe che, jemAM prathama nayanuM nAma eka vidyAne abhyAsI bIjI zAkhAonuM uMDu cintana karyA naigama" naya che. "nagama" zabda" "nigama" uparathI banyuM che, vinA sAcA abhyAsI banI zake e saMbhavatuM nathI. je kendramAM jeno artha samAna kAryavyavahAra karanArAonI eka zreNI e cintana, manana aMgenI jarUrI sarva sAmagrI sulabha hoya te ja thAya che. A nigame vaizAlImAM hatA, jene tyAMnA sikkAomAM : A vastu banI zake.' paNa ullekha maLI Ave che. te nigamomAM eka prakAranI ekatA AthI karIne AjanA yugamAM tyAjaya gaNu purANa rahetI ane bAhya badhe vyavahAra samAna dhoraNe calAvatA, jene paMthavAda ke jAtivAda Ape Apa zithila banI jaze. ApaNe paraMparAe A nigama zabdanA bhAva uparathI gama" zabda dvArA jANue chIe ke ucca varNAbhimAnI vidyAthI paNa yuropa jaIne eka evI daSTinuM sUcana karyuM je samAjamAM atyaMta pracalita tyAMnA saMsargathI varNAbhimAna bhUlI jAya che. A sthiti ApaNuM hoya ane jenA AdhAra upara jIvanavyavahAra cAlato hoya. dezamAM paNa svAbhAvika banAvavI hoya te ekaja vidyAkendramAM nagama pachI saMgraha, vyavahAra, Rjusatra, zabda, samabhianeka paMtha ke jAtinA adhyApaka ane adhyetAo hoya, ane rUDha, ane evaM bhUta ema cha zabdo dvArA AMzika vicArasaraNIteonuM paraspara milana sahaja rIte thayA karatuM hoya e Ava enuM sUcana thAya che. ukta chae dRSTie tatvajJAna sAthe saMbaMdha zyaka che. Ama na hovAthI sAmpradAyikatAnI mithA bhAvanAnuM rAkhatI hovA chatAM te samayanA rAjyavyavahAra ane sAmAjika kene ke prakAre piSaNa thayA kare che. sAmpradAyika dAtAonI vyavahAranA pAyA upara kahevAmAM AvI che, eTaluM ja nahI paNa manetti saMtoSavA khAtara ucca vidhAnA kSetramAM paNa sAmpradA saMgraha vyavahAra Adi zabdo tatkAlIna bhASA prayogomAMthI yikatAne dekhAva saMcAlakane karavo paDe che. A kAraNe mArA levAmAM AvyA che ema mAruM mAnavuM che. aneka samUhe sAthe vicAra pramANe te uccatama vidyAkendromAM sarvavidyAonI maLIne rAjyavyavasthA ke samAja vyavasthA calAvatA te eka Avazyaka sAmagrI avazya hovI joIe, , prakArane saMgraha hatA. temAM bhedamAM abheda draSTinuM prAdhAnya hatuM. * zAstrIya paribhASAmAM lekajIvananI chAyA tatvajJAnamAM saMgrahanayanA arthane A ja bhAva che. vyavahAra ' have antamAM huM e batAvavA cAhuM chuM ke prAcInakALanA cAhe rAjakIya hoya ke sAmAjika, paNa te judI judI vyakita rAjyasaMdha ane dharmasaMghane ApasamAM ke dhaniSTha saMbaMdha yA samuha dvArA sadhAya che. tatvajJAnanA vyavahAranaya mAM paNa hatuM, je aneka zabdomAM tathA tattvajJAnanI paribhASAmAM Aja vibhAjanane ja bhAva mukhya che. vizAlImAM maLI AvelA sikakApaNa sacavAI rahele dekhAI Ave che. ApaNe jANIe chIe e uparathI ApaNane jANavA maLyuM che ke te samayamAM "bhAvake enuM eka gaNarAjya-saMgharAjya hatuM. gaNu athavA hArika" ane "vinizcaya mahAmAtyanI jema " sUtradhAra " paNa saMdha eka samUhavAcaka zabda che ke je samUhamAM pitAnuM kAma eka padavI hatI. mArA khyAla pramANe jene tatvajJAnanA juamuka cUMTI kADhelA yogya sabhyo dvArA calAvAtuM hoya. dharmanA sUtra nathI je artha phalita thAya che te kArya sUtradhAranuM hovuM saMdhamAM paNa A ja rIti hatI. jaina saMgha paNa sAdhu-sAbI joIe. jusUtra nayane artha e che ke AgaLa pAchaLa zrAvaka ane zrAvikA ema caturvidha aMgane baneluM hatuM, ane lAMbe vicAra na karatAM kevaLa vartamAnane 'jo. eTale saMbhava badhA aMgenI sammatithI hareka kAma thatuM. jema jema jaina dharma 'che ke upasthita samasyAone tatkAla nikAla lAvavAnuM kAma vistRta thatuM gayo tema tema nAnA moTA hajAre gAmamAM sthAnika saMgha sUtradhAranuM hoya. hareka samAja, saMpradAya ke rAjyamAM amuka sthapAtA gayA je Aja paNa kAyama che. keI eka zahera ke khAsa prasaMge zabda ke AjJAne prAdhAnya ApavuM paDe che. jyAre kasabAmAM ceDA ghara jainanA thayA ke sthAnika saMdha sthapAvAne keI bIjI rIte mArga na nIkaLato hoya tyAre koI eka ane dhArmika kArobAra te dvArA thavAno, saMdhane kaI mukhI (anusaMdhAna pRSTha 18 ). " ka
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ rarara. ' tA. 15-5-pa3 prabuddha jI ja che. A duniyAe te siddhAntane jagA lanane vega maLe te | R : bhAAM A jahera ,lAne pato jaina samAjanI ekatA zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame tA. 3-5-53 vADAne rahyo nathI. gAMdhIjIe te siddhAntane jagavyApI rUpa ravivAranA savAranA nava vAgye zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA ApyuM che. A duniyAne eka ja pikAra che zAnti ! zAnti ! * vyAkhyAnakhaMDamAM jainonI ekatAnA Andolanane vega maLe te ahiMsA ! ahiMsA! yuddhanA jvAlAmukhIne mokhare ubheluM vizva ' * hetuthI jenenI eka jAhera sabhA bharavAmAM AvI hatI. A mAtra ahiMsAnI bhAvanAnA svIkArathI ja ugarI zake tema che ' che. sabhAmAM jaina samAjane sarva phirakAonA bhAI bahene e bahu ema duniyAno samagra cittakA, vicAra, rAja ema duniyAnA samagra cintake, vicAraka, rAjakAraNanA sutra" beTI saMkhyAmAM hAjarI ApI hatI. saMghanA nimaMtraNane mAna dhAne spaSTapaNe bhAsavA mAMDayuM che. A ahiMsAne udyota dhArene spaSTapaNe bhAsavA mADayuM che. A A ApIne AcAryazrI vijayavallabhasUrI potAnA ziSya samudAya e jaina dharmane ja-tenA pAyAmAM rahela vizvabaMdhutvanA Adarzane ' sAthe padhAryA hatA. sALIgaNa paNa sArI saMkhyAmAM upasthita ja-udyota che ema samajIne ApaNu nAnA nAnA matabhedone- dha hato. prAraMbhamAM bahena gItAMjali ane maMjulAe prArtha- mAnyatAbhedana-bAjue mUkIne, haLavA karIne, be ghaDi visArIne che. nAgIta saMbhaLAvyuM. tyAra bAda saMdhanA maMtrI zrI paramAnaMda eka banIe ane jaina dharma, zAstra, sAhitya zilpane ane - kuMvarajI kApaDiyAe upasthita AcArya mahArAjane tema ja sthAvara tathA jaMgama tIrthone je kiMmatI vAra maLyo che te ; . anya. sajajanene tathA sannArIone AvakAra ApatAM saMghanI vizALa jagatanA caraNe dharIe." " racanA tema ja anekavidha pravRttiono paricaya karAvyo hate. tyAra bAda zrI sohanalAlajI dugaDe muMbaI jaina yuvaka saMghanA tyAra bAda chellA be mAsa daramiyAna jainanI ekatAne paripa- sabhyanA dAvAthI Adhunika jaina samAjanI durdazA tadarthe che. Saka je kAMI banI rahyuM che tene vigatavAra khyAla ApatAM saMgaThThananI AvazyakatA, dareka vyakitane Arthika svArtha ApavAnI jaNAvyuM hatuM ke "je ekatAne ame ane amAre saMgha jarUra, mAtra dharmanA jhaMDA nIce cAlavAthI AjanI samasyAne ' bAlA jha khA rahyA chIe te ekatAnuM svapna jANe ke ukela AvavAnI zakayatA, dhanavAne chAe dhana Apaze : bahu jahidathI mUrtimatta thavAnuM hoya evI ghaTanAo evI AzA cheDIne temane dhanane pharajiyAta tyAga karI che ke eka pachI eka banI rahI che te jotAM amAruM hRdaya paDe evI navI samAjaracanA paDe evI navI samAjaracanA karavAnI jarUriyAta, vagere AnaMdapulakita bane che. gayA ravivAre terApaMthI bhAIo dvArA muddAo raju karIne rU. 500 nA hiMdI pustako ane 500ne " yojAyelI sabhAmAM AcArya mahArAje jainenI ekatAnuM je gujarAtI pustake mahAvIra jaina vidyAlayanA pustakAlaya mATe udAtta ubAre vaDe pratipAdana karyuM hatuM te sAMbhaLIne kharIdavA e mujaba icchA darzAvIne pitA taraphathI A prasaMge kharIdavA e muja sAdhAraNata: kAMIka nirAzA anabhavatA amArA ataramAM , rUA. 1000nuM dAna jAhera karyuM hatuM. AzAnAM navAM aMkura phuTayAM che. e ekatAnA Andolanane bhAIzrI ratilAla koThArIe muMbaImAM chellA mahAvIra viza1 jora maLe, jaina jainamAM paraspara bhAIcArAnI bhAvanA jayentI UjavAI tyArathI jenene eka banAvanArUM je navuM * vadhe e hetuthI AjanI sabhA yojavAmAM AvI che ane vAtAvaraNa pedA thayuM che te viSe pitAne AnaMda vyakata karatAM : - AcAryazrIne e ja prazno vistAra karavA amArA taraphathI jaNAvyuM ke samasta jainone ekatra karavAnI dizAe AcAryazrI' | vinaMti karavAmAM AvI che. have e vakhata AvI rahyo che ke vijayavallabha sUri taraphathI ja AvuM vegavAna Andolana ubhuM - jyAre ApaNe phIrakAbhedanI judAIne bhUlI jaIe, ane ApaNane karavAmAM Ave ane temanI doravaNI nIce ekatAnuM nirmANa . - saMkalita karatA samAnatAnA tane ApaNe najara samakSa thavAnI zarUAta thAya te atyanta protsAhaka ane AvakAradAyaka AgaLa dharIe.. eka padamAM kahyuM che ke "taraNA othe DuMgara re, che. ApaNe badhA janma jaina hovAmAM abhimAna levAne badale che, DuMgara koI dekhe nahi evI ApaNI sthiti che. pAMca kartavya jaina banavAno Agraha sevatA thaIe ane tarapha mahAvrata ApaNuM sarvanA samAna, paMcaparameSTi maMtra saunA ekatA ane maitrInI bhAvanA phelAvIe ane e rIte e' eka, AtmA, punarbhava, karma ane mekSanA sidhAnta AcAryazrIe mana upara lIdhelA kAryane ApaNe Te ApIe [ saunA sarakhA, samabhAva, saMyama ane tapa viSe kazo paNa e atyaMta Avazyaka che." che. matabheda maLe nahi, ahiMsA ane anekAnta sarva saMpradAyanA - tyAra bAda upAdhyAyathI pUrNAnaMda vijayajI ane zrI janaka. dikarA pAyAmAM rahelA mULatatva-jIvanano AcAra vyavahAra rIta rasama vijayajIe keTaluMka prasaMgocita vivecana karyuM ane tyAra bAda che. A badhI sarakhI-Ama ApaNI vaccenI samAnatAne AvaDe meTo AcArya mahArAjazrI vijayavallabha surIe AjanA viSayane rAzi paDele hevA chatAM kAM te mUrtipUjA, athavA te anulakSIne belatAM jaNAvyuM ke "mAnavasamAjamAM vicArabheda hovo muhapatti, sAdhuonuM nagnatva ke vastradhAritva, kevaLInI bhukita ke e svAbhAvika che. jyAM mAnavI che tyAM mana che, mana che tyAM E ... strInI mukita, AvA a5mahatvanA mAnyatAbhedanA kAraNe vicAra che, vicAra che tyAM vicArabheda che. A vicArabheda anAte vipula rAzine ApaNe joI zakatA nathI, oLakhI 'dikALathI cAlyo Ave che. A vicArabhedane zAnta karIne zakatA nathI. A mAnyatAbhede khoTA che ema nahi paNa janatAne eka vicAra upara lAvavA mATe zAstronI racanA sApekSabhAve vicAratAM tenuM tAratamya ApaNe samajI zakIe karavAmAM AvI che. A zAstrane e bhAvathI svIkAravA tema che ane tethI ApaNane eka banavAmAM te jarA paNa ADe ane grahaNa karavAne badale jema vakIlo eka ja kAnunanA Ave tevA nathI ema ApaNane samabhAvathI vicAra karatAM tarata bhinna bhinna artho kare che tema ApaNe paNa ApaNI buddhine upayoga karIne zAstronI ekavAkyatA grahaNa karavAne ( ja mAluma paDe tema che. to pachI A antarAyone haLavA badale tenA bhinna bhinna artho ghaTAvyA che ane matabheda ubhA jANa karIne ApaNe eka kema na banIe ? ApaNe Akhare te karyo che. have A matabhede game te hoya te paNuM ApaNA E bhagavAna mahAvIranA anuyAyI chIe, temaNe prarUpela dharmanA para ApaNe sA ekasarakhA vArasadAra chIe. te pachI ApaNe dilamAM icachA ekatAnI hovI joIe. ekatA sAdhavA tarapha ekamekathI vimukha banIne kema cAlIe chIe? ApaNo satata prayatna hovuM joIe. . temaNe upadezele ahiMsAne sidhdhAnta have kaI saMpradAya A ekatAnI khAlI vAte karyuM nahi cAle. vaividhyathI karI hatI. --varita pharavA - * 1. . . : - -
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 bharelI ane paraspara vidhI dizAe khecatA khaLAthI prabhAvita khanelI A duniyAmAM ekAeka ekatA zakaya nathI. ekatAnA vicAra karanAre potAnA gharathI, potAnA samAjathI zarUAta karavAnI rahe che. akabara bAdazAhe eka vAra mIrakhalane pUchyuM ke bIrabala, mArI ane tArI dADhI eka sAthe maLavA lAge te tuM pahelAM keAnI dADhI ThAravA prayatna kare ?" kharakhale javAba Apyo ke "jahAMpanAha maLe mApha kare, paNa pahelAM te! huM mArI dADhI ThAravAneA prayatna karU" A rIte pahelAM ApaNu` baLatuM dhara hArIe, ApaNe ApaNA matabhedo mITAvIe, ane aMdara aMdara saMgakRita banIe. A 'daranI sApha sunnI mATe ApaNuM hRdaya pahelAM sApha karavuM ghaTe che. dharUpI khetI karavI hAya tA jamIna pahelAM sApha karavAnI jarUra rahe che. A mATe vItarAga bhagavAnanA vacana upara vizvAsa dharavAnI jarUra che. prabhuvacananA vizvAsa dvArA hRdayazuddhi kare ane ekatAnA vicArane AgaLa vadhAro ! tame jaitAne eka karavA mAMge che to te judA kema rahe che ? te judA rahevA pAchaLa kASTa matalaba che ? tenI pAchaLa kayA pUrvagrahA kAma karI rahyA che.? Ane DeA vicAra karA ! saMzAdhana ko ! dardInA mULane jANA, tapAseA, tenuM nidAna kare ! khIjAnI bhUla sudhAravA pahelAM potAnI bhUlane jotA zIkho, aMdaranA abhimAnane dUra karA, ema karavAthI ekatAne mA ekadama saraLa thavA mAMDaze. prabuddha jIvana khIjI mArI e sUcanA che ke sudhAraka vicAranA ane jUnA vicAranA, yuvakA ane vRdhdha, banne vacce je antara, paDI gayu che te dUra thavuM joie. bannenA daSTikSaNanA samanvaya thavA joie. eke anyathI dUra bhAgavAne khadale najIka Avavu joie. juvAna. kahe che ke jamAnAne anusAra ekadama pheraphAra karA" mRddha kahe che ke mULa vastune nukasAna na karaza. A khannenA kathanamAM satyAMza che. jamAnA anusAra jarUra. badalavu joie, paNa ema karatAM pAyAnA tattvano, mULa vastunA cheda uDI na jAya e pazu jovu rahyuM. jamAnA mujaba, pheraphAra karavAnuM kahenAra peAtAmAM pAyAnI vastu mATe zradhdhA che evI pratIti karAvavI joie. mULa vastunA sAcA mUlyanI sAmAnya janatAne pratIti karAvavI joie ane sAthe sAthe samayAcita pheraphAra karavAnI tatparatA dAkhavavI joie. Aje sudhAraka samAjathI dUra te dUra jAya che athavA tene nAstika gaNI kADhI tene dUra dUra haDaselavAmAM Ave che. A barAbara nathI. sudhAraka pazu samAjanuM hita cintave che. jenA dilamAM lokoyanI kAmanA che tene ApaNe nAstika krama kahIe ? tene maLe, tene sahakAra Ape, tene pAtAne banAve. Ama badhA ekameka sAthe maLatA rahe. ekamekanA dRSTibinduone samajatA thAya, pachI ekatAne kAine upadeza ApavAnI jarUra ja nahi rahe. kAzrita ra e sAdhue eka upAzrayamAM utaryAM hatA. eka bAMyatIe hatA; khajo uparane mALa hatA. beyataLIAvALA sAdhu kahe che ke upara beThelA sAdhu abhimAnI che, te nIce utarata nathI. upara beThelo sAdhu kahe che ke nIceneA sAdhu kriyAhIna che tenI pAse jaine huM zuM karUM ? Ama paraspara nindA karavAthI "koi phAinI samIpa jaI zakatu nathI, jaina tatva eTale nAtajAtane, rIMgarUpatA, bheda bhulavA ane mAnavatAnI saLaMga derIe guthAvu. eka ja vyakitane tame jaina kahIne uMce zraDhAvA che teA pachI tene terApathI ke sthAnakavAsI kahIne zA mATe nIce utArI che. ! pAyAmAM rahelI samAnatAne jAo ane nAmabhedane bhulI jAo. deva, gurU, ane dhama e traNa mULa tatvo che. emAM deva tA saunA eka che paNa gurUe sau saunA judA che, kAraNa ke tA. 15-5-53 gurU gurUnA veza judA che temanI samAcArI jIMdI che, temanA sadhADA judA che, tene lIdhe dharmanA AcAramAM bheda paDyo che ane anuyAyIonA vaLaSNumAM mArAtArAnI bhAvanA ubhI thai che. A rIte traNa aMgamAM be AMga bagaDayA che. eka aga sAbuta che. A sAmruta aMgane prabhunA jhaMDA nIce Azraya laine tame badhA eka bane. tamane badhAne vItarAga paramAtmAnuM eka zAsana svIkAryAM che, A deva tamane sagaThita karanAra rantu che. tenu N avalaMbana laine eka bane! ane judAine TALe. tame zrAvakAne jainete judA rAkhe evu' kazuM nathI. tame badhA sAthe havA maLeA che, khAe pIe che, dIkarA dIkarIonA aMdara aMdara vivAhasabadho cAjo che, vepAra vajra sAthe maLIne kare che. ane sAthe maLIne lAkhe phapIAnA sAhase kheDA che. AcAramAM ke vicAramAM tamArAmAM evI kAi bhinnatA nathI. tame eka banI jAta. sAdhuo pAsethI A bAbatanI AzA na rAkho. tamArA eka banavAmAM sAmenI phATI jokhamAya che te teo tamane eka banavAnuM baLa kevI rIte ApI zake? paNa tame jo ekatra ane sagazcita banaze| to pachI sAdhuonI dena nathI ke, teo lAMmA vakhata judA rahI zake. tame eka thaze te sarakAra upara tamArUM prabhutva paDaze ane tamArI vyAjabI mAMgaNIe ma'jura karAvI zakazo. eka eka lAkaDI tuTI zake che. . lAkaDInA bhArA kAjIthI tuTatA nathI: eka eka dArA tADI zakAya che. tenuM doraDuM banatAM te meTI meTI sTImarAne pakaDI zake che ane game teTalA bhAra upADI yA kheMcI zake che. gaMjIpAmAM ekakAnu ja mahatva che te anya pAnAonu che ja nahi. Ama samajIne, kALabaLane vicArIne bhagavAnanA nAma upara tameA badhA bhAIo eka mane ane sAyana hitAhitane ekatra banI vicAra karo ane AgaLa vadhe. alabatta A ekatAnA artha evA karavAnA nathI ka sthAnakavAsI sthAnakavAsI maTI jAya, ane terApathI tarApathI maTI jAya. kAie peAtAnI mAnyatA DhAMDavAnI nathI, e Aje zakya paNa ... nathI. AvatI kAle kAI yugapradhAna potA e paN na ja banI zake ema na kahI zakAya ane kharekhara ApaNane evA eka yugapradhAnanI jarUra che je ApaNI judAine bhulAve, ApaNane sAco rAha batAve, Apazune aka ja mAnA pravAsI banAve. Ave yugapradhAna pedA karavA nATe ApaNe taiyArI karavI joie ane e tayArInA pAye pazu ekatA ja che e ApaNe kharekhara samajI laIe. A mATe ApaNe DALIne choDIne mULane vaLagatA thatuM joIe. DALIo Aja che ane kAle nathI. pazu mULa e ja ApaNuM sAcu ane sthAyI avala bana che. DALIne ekAeka choDI zakAya tema nathI e samajI zakAya tevuM che. paNa mAza kahevAnA Azaya e che ke DALIne vaLagI rahevA chatAM paNa tamArI pakaDa mULa sAthe hAvI joIe. A ja AzayathI hu tamane badhAne kahyuM huM ke have vijayavallabha sarinI jaya, tulasI rAmajInI jaya-vI amArI jevI vyakitanI jaya mAlAvavAnuM choDI dyo ane mAtra mahAvIra svAmInI ja jaya pokArA ane tenA nAma nIce, tenA zAsana nIce sau kAI ekatra thA, saMgaDDita thAo, garIbAI ane asahAyatAnA gatamAM DuI rahelA samAjane ugArA e ja prAthanA. tyAra bAda mubai jaina yuvaka saMdhanA maMtrI zrI. TI. jI. zAhe mudra avAjathI AcAAya' mahArAje karelI ekatAnI udde NAne antarathI vadhAvI levA zvetAmaDaLIne anurAdha karyo. hatA ane te dizAe prayatna karI rahela sayukata jaina vidyAsa~gRhanI saMsthAnI jarUriyAte ne pahoMcIvaLavA 6 bhaMgI apIla karI hatI. ane AcArya zrIA muMbai jaina yuvaka saMdha vatI hArdika AbhAra mAnyA hatA. AkharamAM AcAya mahArAje mAMgalika saMbhaLAvyuM hatuM ane traNa kalAka sudhI akha MDapaNe cAlI rahelI sabhA mahAvIra svAmInA jayanAda sAthe visarjana karavAmAM AvI hatI. dj h
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAM. upa--pa3 prabuddha jIvana - * ahiMsA ane sarakAra , tA. 16-2-53 nA vidhavAtsalyamAM bhAratanI sarakAre javAbadAra adhikArIone nasiyata pahoMcADavA mATe asahakAra ' ane ahiMsA e mathALAnA agralekhamAM saMtabAlajI jaNAve satyAgraha vagere ahiMsaka upAya have vyavahArUkSetramAM praveza che ke "bhArate pitAnI AjhAdI paNa ahiMsAnI nItio meLavI pAmI cukyA che. ane e yogya che. A rIte rAjyazAsana che ane te mAne che ke te AjhAdIne TakAvavA mATe hiMsAnI ke sAmenI keI paNa prajAkIya hIlacAlanuM svarUpa ahiMsaka hovuM AkramaNanI jarUra ja nathI. Ama videzanItimAM bhAra. jeTaluM joIe-hiMsaka-nahi. A prakArane ahiMsAvicAra ApaNA spaSTa che teTaluM ja nahi balake tethI vavuM spaSTa te pitAnI dilamAM sadAne mATe sthira thAya te ja eka prajA tarIke gAMdhIAntarika nItimAM paNa kema na thaI zake ? thavuM ja joIe. jInA vArasAne ApaNe caritArtha karyo kahevAya. AvI ja rIte " aAma thAya, te chAzavAre ne chAzavAre pitAnA bhAMDuo rAjyake pakSe paNa ahiMsAdaSTine cokakasa sthAna che e paNa upara lAThIcArja ke goLIbAra thavAnI sthitimAM koMgresa ApaNe temaja temaNe samajI levuM rahyuM. paNa rAjyazAsana sarakAree zA mATe mukAvuM joIe ? huM jANuM chuM ke haMsAnI ahiMsaka draSTie cAlavuM joIe eno artha vartamAna saM- ' . niSkAmAM mAnanArA mitra paNa sarakAre calAvavA mATe gamAM eTalo ja hoI zake ke rAjayakartAoe prajA sAthenA " | te hiMsAne anivArya ja mAnatA jaNAya che. kAyado vyavahAramAM bane teTalI rUjutAthI tathA samajAvaTathI kAma levuM ane vyavasthA vacce je koI Ave tene sajA thavI ja joIe joIe, vahIvaTa calAvavAmAM daMDasattAne bane teTale ocho ema mAnavAmAM te lagabhaga sau taiyAra hoya che. paraMtu huM pite upayoga karavo joIe, game tevA saMgharSanA prasaMge ' paNa purI te judI mAnyatA dharAvuM chuM. mane lAge che ke kAyado ane khAmoza, dhairya, zANapaNa ane dIrdhadaSTipUrvaka kAma levuM joIe. | + vyavasthA" je prajA mATe che te prajA jAte ja je kAyado ane rAjyakartA pakSe ahiMsAne AthI vizeSa artha hoI na zake. | vyavasthA" teDavA taiyAra thAya te te vakhate hi saka sajA kara- koMgresa sarakArane ahiMsA darine sAme rAkhIne rAjaya calAvavAnuM vAne kaI artha nathI. hiMsaka sajA cAlu rahe te lekazAhI ' kahetA santabAlajIne ATale ja AMzaya hoya che te samajI. ghaDAya zI rIte ? eTaluM ja nahi balake ahiMsAnI nItimAM zakAya tevuM che, sva.kAra karavA yogya che. ' mAnanAra kegresa sarakAre, tevA saMyogamAM sarakAra tarIke rahevuM paNa uparanA avataraNumAM teo chevaTe ema jaNAve che ke nahi ? AvA ghaNA savAla ubhA thAya che. mAruM pitAnuM ke mAruM potAnuM mAnavuM e che ke A dezanI kaI paNa sarachemAnavuM e che ke A dezanI koI paNuM sarakArae ahiMsAne kArae ahiMsAne bhege nahIM TakavuM joIe, te pachI gresa , | bhege nahIM TakavuM joIe, te pachI koMgresa sarakAra tA ahiM. sarakAre te ahiMsAne bhAge TakAvI ja zA mATe joIe ?" A | sAne bhAge TakavI ja zA mATe joIe ?" " vidhAna ati vyApaka che, avyavahArU che. kaI paNa sarakAranuM Aja kAla bhinna bhinna pradezonI kogresa sarakAra tara- astitva ane hetu zA mATe che tene vAstavika khyAla dharAvanAra | phathI kAyado ane vyavasthA jALavavAnA hetusara sthaLe sthaLe kada AvuM vidhAna nahi kare. kAraNa ke daMDasattAnA svIkAra | (1ra lATha,cAja karavAmAM Ave che ane kAdu kAda gALo- upara ja badhI sarakAranI racanA karavAmAM AvI che. ane eCT bAra paNa karavAmAM Ave che te saMbaMdhamAM lAlabatI dharavAnA sivAya bIjo koI vika95 haju ka95nAmAM AvatA nathI. '' AzayathI athavA to lAThIcArjane temanI dRSTie je atireka vAtA lAThIcArjane temanI daSTie je atireka pratyeka sarakAranuM kartavya be prakAranuM hoya che. (1) zAsita thaI rahyo che te sAme cetavaNI ApavAnA hetuthI uparanuM lakhANa prajAnA sukha ane zreyanuM saMvardhana ane (2) prajAmAM rahelA karavAmAM AvyuM hoya te te jarUra AvakArayogya che. . . arAjaka ane asAmAjika tatvanuM niyamana ane jarUra paDaye | vaLI gAMdhIjIe ahiMsAvicArane rAjakAraNamAM cokakasa daMDazAsana. A niyamana ane daMDazAsana eTale pilIsa, jela, | sthAna ane pratiSThA ApI che. koMgresa sarakAranI dezamAM zikSA, damana, lAThIcArja ane jarUra paDaye goLIbahAra. che sthApanA thaI te pahelAM ApaNane saMpUrNa AjhAdIthI A daMDazAsananuM avalaMbana lIdhA sivAya koI paNa sarakAra | vaMcita rAkhanAra ane meTA bhAga pazubaLa upara prati- cAlI zake tema che ja nahi. Ama hovAthI ahiMsAne bhAge 'STita thayela aMgreja sarakAra sAmenI laDatamAM hiMsaka sAmane koMgresa sarakAre zA mATe TakavI joIe e praznane vAstavika na karatAM, asahakAra, satyAgraha, savinayabhaMga, jalasvIkAra, rAjakAraNamAM koI artha ja nathI. vagere pitAnI jAta upara ja badhI Aphata notaravAnuM jemAM AvA praznonI carcA pUrve ahiMsA eTale zuM, :. raheluM che tevo ahiMsaka sAmano karavAnuM gAMdhIjIe ApaNane sarakAra eTale zuM, saMpUrNa paNe ahiMsaka evuM vyakitagata zikhavyuM hatuM ane e rIte ApaNuM dhyAna rAjakAraNI ahiMsA jIvana kadi zakaya che kharUM ? te pachI ahiMsApUrNa sarakAra tarapha gAvAjIe kandrita karyuM hatuM . AjhADhI maLyA pachI paNa saMbhave ja kaI rIte ? A badhI bAbate viSe vicAranI khUba prajAnA rAjaya sAthenA vyavahAramAM ahiMtA draSTine eTalo ja spaSTatA apekSita che. uparanA avataraNamAM jene aMgrejImAM avakAza rahyo che e ApaNe jarUra svIkArIe. ApaNAmAMnA Loose thinking kahe che tevI gALI asamyak vicAraNA ja bhAIo Aje rAjyadhurA upara beThelA hovA chatAM temane mAluma paDe che. nAthI kadi bhula ja na thAya, pitAne maLela sattAne te kadi hiMsA be prakAranI hoI zake che. Akramaka ane rakSaNAtmaka. durUpayoga na je kare, eka athavA anya vargane asaMtoSa ke sarakAra pakSe Akramaka hi sA eTale jenuM rakSaNa ane sukhaanyAya thAya evuM temanAthI na ja bane ema kahI na zakAya. saMvardhana pitAne saMpAyeluM che te prajAnuM nirarthaka pIDanadA. ta., 'jyAM sudhI vagavabhAjita samAjaracanA che tyAM sudhI varga rAjya sattA prajAne trAsa Ape, luTe, tenI upara asahya kare varga vacce tema ja rAjya ane eka ethavA anya varga vacce nAMkhe, julama kare vagere. AvI hiMsAthI sudharelI dareka sarakAre saMgharSa rahyA ja karavAnA. A saMgomAM koI paNuM anyAya ke jarUra dUra rahevuM ja joIe. paNa bIjI bAjue jenuM sukhazreya - adhaTita kAyadA sAme athavA te sarakArI vartAva sAme AMdolana pitAne adhIna che te prajAne ke temAMnA keipaNa vibhAgane anya ubhuM karavA mATe tema ja te kAyado 8 karavA mATe tema je koI vyakita ke vaganA trAsa, AkramaNa ke herAnagatIthI bacAvavA
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 mATe temaja rAjyanI sattA TakAvI rAkhavA je pazubaLanA upayeAga karavA paDe te rakSaNAtmaka hiMsA. A hiMsAnuM sarakArane avAranavAra avalaMbana levu ja paDe che ane tema na kare te sarakAra peAtAnA kabamAMthI vyuta thAya che. vAstavika jIvanamAM ApaNe evA aneka sacogA kalpI zakIe chIe ke jyAre meATA anatha TALavA mATe rAjyasattA pakSe kadi lADIcArjanA ane ddei goLIbahAranA paNa upayoga anivAya thai paDe che. Avu' jyAre ane tyAre sarakAra ahiMsAnA bhAge TakI rahevAne prayatna kare che ema kahevu te kharAkhara nathI ane ema kahIne kAi paNa sarakArane utArI pADavI te sarakAra viSe janatAmAM vicArabhramaNA pedA karavA kharAkhara che, "tathA je zakya athavA to vyavahArU nathI tenI AzA karavAnu, apekSA dharavAnu prajAne kahevA kharAkhara che. jenAthI saMtabAlajI bhaDakI uyA che te pa lAThIcArja ke gALakhahAramAM nahi paNa samaigAnA purA viveka karyAM sivAya rAjyasattAnA hAthe thai jatA damanamAM rahelA che. jarUrI na hAya athavA teA jarUra hAya ema chatAM paNa bephAmapaNe karavAmAM AvyA hoya te te lAThIcArja jarUra doSapAtra che, virAdha karavAyAgya che, jarUrI hAya ane polIsasattAne paNa vivekapUrvaka upayoga karavAmAM Avyo. hAya to te lAcAja ane gALIbahAra paNa rAjakAraNanI dRSTie doSapAtra lekhI nahi zakAya. A bAbata kAmanI sadhapa vakhate tenI javALA cetarapha na phelAya te mATe sarakArane te kSaNe te prasaMge je cAMpatA upAyo levA paDe che ane jemAM aneka nirdoSone paNa bhAga thavu' paDe che tene vicAra karavAthI vadhAre spaSTapaNe samajAze. santabAlajI pUche che ke "hiMMsaka sajA cAlu rahe te lekazAhI ghaDAya zI rIte ? eTalu ja nahiM balake ahiMsAnI nItimAM mAnanAra koMgresa sarakAre, tevA saMyogomAM sarakAra tarIke rahevuM ke nahi ? " ane A banne savAlAnA uttararUpe teo jaNAve che ke "A dezanI kASTha pazu sarakArae ahiMsAnA bhAge nahiM Takavu joie." A prazno tema ja niSNuyA samyaga vicAraNAthI vaMcita lAge che, ApaNI vacce pravata mAna lAMkazAhI ane hiMsaka sajAne kAi sIdheA virAdha nathI. lokazAhIne ja chuMdI nAMkhavA mAMgatA baLAnuM damana amuka sayAgeAmAM Avazyaka anivAya ane che. vyakitagata rIte mANusa game tevA AkramaNa sAme ahiMsaka banIne nizreSTa ubhA rahI zake che. paNa samaSTinI javAbadArI upADanAra sarakAra AvI ahiMsakatA AvI nizreSTatA-dhAraNa karI zakatI nathI. taduparAnta rAjyavahIvaTa sAthe AvuM damana, AvI hiMsA joDAyalI che e joine ethI bhaDakIne kAMgresa sarakAra khasI jAya to tenI jagyAM ahiMsaka banIne prajAne saMbhALe evI kai sarakAra levAnI che? A te elamAMthI culamAM paDavA jevuM ja thAya. ahiMsAnA khyAlI vicAza ane vAstavika rAjakAraNa e annenA taphAvata khyAlamAM hoya te! AvA praznonuM ApaNe AvuM nidAna nahi karIe. prabhu jIvana ahiMsA Adaza che; hiMsA vAstavikatA che, parasparanI dhama maryAdA samajIne rAjyasasthA ane prajA vatte ane kA sudhane janma pAmavA na de evA rAjyavahIvaTa ane prajAne vartAva Adarza che. paNa sarakAra eTale arAjaka ane mAjika tatvAnuM damana A vAstAvakatA che. ApaNu zAsita zAsakanA vyavahAramAM A Adaza ane A vAstavikatA vaccenuM attara bane teTalu kamI karavAnuM che. A rahasya samajIne ApaNe ahiMsaka khanIe eTale bane teTalA AchA Akramaka banIe (kAraNa ke saMpUrNa ahiMsAnuM pAlana mAnavIjIvanamAM zakaya nathI ) ane sarakArane ahiMsaka thavA kahIe eTale ke rAjakharAjanA rAjyavahIvaTamAM, prajA sA dhyeya tA. 15-5-53 zAsanamAM sarakAre rAjyadaMDanA, pazubaLane bane teTale Aje upayoga karavA ema tene kahIe. A rIte vAstavikatAne dhyAnamAM rAkhIte A tarapha gatimAna rahevAne ApaNe ubhaya sa prayatna sevatA rahIe. prajApakSe tema ja sarakArapakSe ahiMsAne A ane ATale maryAdita atha che e ApaNe samajI laie. mAnada nAmaparivartanane maLelA vizeSa AvakAra muMbaithI akhaMDaAnaMda sAthe sakaLAyalA zrI prazAnta: prabhudhdha jaina' jevuM sAMpradAyika nAma tyajIne havethI 'prabuddha jIvana' nAma apanAvyuM che tene huM eka krAMtikArI pagaluM samaju chuM. ApaNI jJAtie sAMpradAyika tattvAnI khIlavaNI pAchaLa ja zakitanA vyaya karatI hoya che; parajJAtinu duHkha enI AMkhamAM ochuM vase che. dAna vageremAM paNa laoNkA potAnA ja taDa, vADA, ke ekaDAne mahatva ApatA AvyA che, ane pariNAme ApaNe mAnasika saMkucitatAnI ja upAsanA karI che. 'pramu' jaina nI nIDara lekhInI ne vIcArasaraNI mATe mane pahelethI mAna che. have e jyAre vADAma`dhI tADIne bahAra Daga bhare che tyAre e vicArasaraNI vadhu vIkAsazIla ne parAkramazIla banaze evI mane zraddhA che. Ape lIdheluM pagaluM sava` nAnA nAnA bhiAgomAM vaheMcAyelI nyAtAnA patrA mATe anukaraNIya che e niHsaddha che. prabhudhdha jIvana 'dvArA gujarAtanuM sAmAjika ne sAMskArika jIvana samRdhdha bane evI AMtarika icchA! saMgamanerathI, bAbubhAI ke. zAhu : 'pramuddha jaina Aja 'pramuddha jIvana'mAM pariName che. hArdika abhinaMdana. ApazrI jevA bhAvanAzIla AgevAnanuM varSoMnu tapa ane jIvananI saMkucita dRSTimAM aTavAi paDela samAjane jAgRta karI vizALa draSTi tarapha AkaSavAtA ApatA zubha prayAsa zubhecchAne gaurava samAna che. (nAmaparavata na sabdhamAM paMDita sukhalAlajIe eka vigatavAra lekha eprIla mAsanI AkharamAM lakhI mokalelo, paNa te TapAlamAM guma thayA hatA. sadbhAgye tenI nakala hajuM hamaNAM ja maLI che paN A aMkamAM puratI jagyAnA abhAve pramuddha jaina mAMthI pramudde jIvana'nI utkrAMtinA nAnA sarakhA itihAsa raju karatA e lekha AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. tatrI) hAIskUlamAM bhaNatA jaina zve. mU. vidyAthIe mATe ziSyavRtti zrI vijayakaisara surI smAraka sTelarazIpa kekamAMthI, madadU meLavavA IcchatA, meTrIka sudhInA abhyAsa karatA, zvetAMbara mUrtipUjaka jaina vidyAthI temaja vidyArthI nIoe, tA. 31-me 1953 sudhImAM, me. TrasTI. kAntIlAla nagInadAsa jhaverI, 44-46 dhanajI sTrITa, muMbai, 3, madhethI arajIpatraka magAvI lai, tA. 10 juna 1953 sudhImAM, bharIne pAchuM mokalI ApavuM. bhArata jaina mahAmanDaLanu 33 muM adhivezana sthaLa: mulANA (kharAra) zrI. bhArata jaina mahAmaMDaLanuM 33muM adhivezana jIna mAsanI tArIkha 1 ane 2 nA Uja bharAze. adhivezananu udghATana jayapuranivAsI dAnavIra zrImAna sahanalAlajI dugaDa karaze. ane tenA pramukhasthAne muM khatanA suprasiddha samAjasevaka zrI. tArAcaMda kAhArI khIrAjaze. viSayasUci vaizAlI-vide jaina samAjanI ekatA ahiMsA ane sarakAra hisazAkita, Dazakita ane lokazakita paMDita sukhalAlajI paramAnada vinekhA bhAve pRSTha 1 13 74 19
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - tA. 15-5-53 prabuddha jIvana, 17 " hiMsAzakita, daMDazakita ane lokazakita (gatAMkathI cAlu) kAnunI mArga ane lokazakita joIe ke e ApaNuM asalI kAma nathI. amArUM khAdIkAma grAmamane hareka mANasa pUche che ke tamArUM valaNa sarakAra prati rAjyanI sthApanA mATe hoI zake che. A vakhate paMDita neharU * lAge che te tame sarakAra vinA-vaLatara aminI vaheMcaNI kara mane maLavA AvyA tyAre bahu ja premathI vAta karI. meM namratAthI emanuM sAMbhaLI lIdhuM ane jyAre temaNe thoDIka salAha che vAne mArga saraLa kare e kAnUna karavAnI hilacAla kema nathI levAnI IcchA pragaTa karI te meM thoDAka vicAra pragaTa karyA. karatA? AvuM ghaNI vAra mane leke pUche che. huM temane kahuM chuM meM kahyuM ke khAdI pratye sarakAra taraphathI huM kaI vAta Icchato houM bhAI...kAnUnano mArga huM rokI rAkhatA nathI. meM je mArga grAmodyoga mATe paNa) te te eTaluM ja ke jema dareka nAgarikane apanAvyo che temAM pUrI soLa AnA phateha na maLI te kAnUnano mArga te saraLa thaze. eka bAju huM kAnUnanI ADe vAMcatA-lakhatAM AvaDavuM ja joIe tevI rIte ApaNuM rAjya e - Ate nathI ane bIjI bAju kAnUnane saraLatA karI ApuM svIkAre ke hiMdustAnanA dareka grAmavAsI ane nAgarIkane kAMtatAM - chuM; ane kAnUna sahelAIthI karI zakAya e mATenuM anukULa paNa zIkhavavuM joIe. je grAmavAsIne agara nAgarikane vAtAvaraNa pedA karI rahyo chuM. ethI paNa AgaLa tamArI dizAmAM sUtara kAMtatAM na AvaDe tene azikSita gaNavAmAM Ave. jAuM ane e raTaNa karuM ke kAnUna vagara kAma nahIM thaI zake ATaluM kArya rAjaya kare ane bAkInuM janatA kare. (nAgarika tvane eka anivArya aMza badhA nAgarikene vAMcatAM-lakhatAM to huM vadharmavihIna tarIke sAbita karuM. mAre A dharma nathI. AvaDavuM evuM ApaNe mAnIe chIe ane tethI sarakAra saune . mAro dhama te kAnUnanI madada vinA janatAnA hRdayamAM e zikSita banAvavAnI, vAMcatAM lakhatAM zIkhavavAnI javAbadArI - bhAva nirmANa karavAne che ke jethI kAnUna game te he, loko laI beThI che. paristhitine lIdhe tene pUre amala na thaI zake . .' bhUminI vaheMcaNI karI nAkhe. zuM ke kAyado na hovAthI mAtAo bALakane TaLavaLAve che ? manuSyanA hRdayamAM evI eka zakita ane AMzika amala thAya tyAM sudhI ApaNe ApaNuM kArya pUruM che jenAthI manuSya samRddha thayo che. manuSya prema upara bharose karyuM nathI evo khaTake dilamAM rahevAne ja) evI rIte ApaNe che. rAkhe che, premathI palaLe che ane Akhare jyAre duniyAne choDIne sarakAra pAsethI paisAnI madada nahIM mAMgIe paNa jo sarakAra " " jAya che tyAre paNa premanI nigAhathI ahIMtahIM najara nAkhe che. upara vicAra mAnya kare te paNa ApaNane adhika madada che ane je tenAM premIjane tenI najaramAM Ave che. te te sukhathI maLaze. paMDitajIe A sAMbhaLI lIdhuM. huM samajyo chuM tyAM deha ane duniyAne cheDIne jato rahe che. premanI zakitane A sudhI temanA hRdayamAM A vAta pahoMcI hatI. paNa saheja vino" anubhava hovA chatAM paNa tene adhika sAmAjika svarUpamAM damAM temaNe pUchyuM ke sutara kAMtavAnuM je badhAne zIkhavavAmAM - vikasita karavAnI hiMmata karavAne badale huM kAnUnanuM ja raTaNa Ave te tenA upayogane savAla paNa Ubho thaze. te meM javAba karyA karUM te janazakitanA nirmANa dvArA sarakAra je madadanI A ke vAMcatAM-lakhatAM zIkhavyA pachI paNa tenA upayogane ApaNI pAse apekSA rAkhe che tevI madada huM ApI zakuM nahIM. savAla upasthita thAya che. meM evA keTalAye bhaNelA leke joyA che che ke be cAra varSa thoDuM bhaNelA tene jIvanabhara karo upayoga , AvI daMDazakitathI bhinna janazakitanuM nirmANa karavA dhAruM chuM ane AvI ja zakitanuM nirmANa ApaNe karavuM joIe. thayo nathI. emane mATe kALA akSara bheMsa barAbara che. yoganI' sAthe kSema lAgu ja hoya che. AvI ciMtA karavI paDe che. paNa A A janazakita daMDazakitanI virodhI che ema nA kahI zakAya, paNa te hiMsAnI te virodhI che ja. huM te eTaluM ja kahyuM ke tame joI zakazo ke meM khAdIne mATe ATalI ja mAMgaNI karI. te daMDazakitathI bhinna che. huM bIjo dAkhalo ApuM. have khAdI jyAre A sarakAre janatAnI che ane janatA taraphathI AvI borDa sthapAyuM che. sarakAra temAM madada karavA cAhe che. paMDita mAMgaNI thAya te sarakAre tema karavuM joIe. paNa AthI neharUe kahyuM ke je kArya cAra sAla pahelAM karavuM joItuM hatuM AgaLa vadhIne mANaso pa2 khAdI lAdavAnI vAta je kAyadAthI te kArya ATaluM moDuM kema thayuM tenuM mane Azcarya thaze athavA te jo huM evI mAMgaNI karuM te huM kahIza ke thAya che. javAharalAla mahAna che, temanuM dila mahAna che, te Atma huM mAruM kArya samajyo nathI-ApaNe daMDazakitathI bhinna evI , nirIkSaNa karatA hoya evI bhASA bole che. have ApaNA lekazakitanuM nirmANa karavuM che. e sUtra huM bhUlI gayo ema carakhA saMghanuM kartavya che ke sarakAra je khAdIone manAze. Ama A be sahaja dAkhalA meM raju karyA che. eka * vikAsa karavA mAge che temAM madada karavI-kAraNa ke carakhA khAdIne ane bIjo bhUmidAnane. ApaNe bhUmine savAla halakI | sa ghane A kAryane anubhava che ane anubhavIonI madada AvA karavAno eka rasto raheze ane lokazAhI sarakAra daMDazakitane kAryamAM khUba jarUrI hoya che. mane lAge che ke eka nAgarika upayoga karIne paNa bhUmine savAla ukelavA mathaze, te tene tarIke ApaNI sarakArane je madada joItI hoya e ApavI keI doSa nahIM kADhI zake, paNa te bIjo upAya gaNAze. bIjA joIe, paNa ApaNe emAM ja khatama thaI jaIe. samApta upAyathI janazaktinuM nirmANa nahIM thAya, lakSmInuM nirmANuM thaze. thaI jaIe, te je sevAnI apekSA ApaNI pAse rAkhavAmAM phakata lakSmInuM nirmANa karavAne Apaze uddeza nathI, " paNa janazakita nirmANa karavAnuM che. A samagra dRSTi ApaNA ke, ' Ave che e rItanI ApaNe khAdInI sevA karI na gaNAya. kAmanI bhUmikArUpa rahevI joIe. A jarAka vistArathI : ApaNe te khAdI aMge ApaNI dRSTi zuddha rAkhavI joIe. me kahyuM. icchA to TUMkamAM kahevAnI hatI chatAM ATalo | ane e dizAmAM kAma karatA karatA sarakArane khAdI utpAdanamAM mA kAma karatA karatA sarakArane khAdI utpAdanamAM vistAra thaI gayo. ApaNI A dRSTi sthira bane te pachI che. je madada pahocADI zakAya te pahoMcADavI joIe. yuddha lupta karavAnA ApaNI kAryapadhdhatinuM vizeSa varNana karavAnI AvazyakatA rahetI rastAo zodhyA karavA joIe ane Ama chatAM paNa yuddha thAya nathI. dareka jaNa vicAre che ke ApaNAM racanAtmaka kAryomAM, che te jakhamI sipAhIonI madadamAM paNa prasaMga paDethe javuM ApaNI eka vizeSa paddhati hoya che ane enuM AkharI parI joie. "A te yuddhane ja hisso che" evuM kahIne tene zuAma lokomAM daMDanirapekSatAnuM nirmANa thAya evI apekSA inkAra karavA barAbara nathI. paNa ApaNe dhyAnamAM rAkhavuM rAkhavAmAM Ave che. * * * . . * viA , , 'to
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana kArya padhdhati A dRSTithI jo ApaNe vicArIe te saheje dhyAnamAM 'Avaze ke ApaNI kAya paddhatinA be aMza . rahezeH eka za vicArazAsana ane bIjo aMza katRtvavibhAjana mane jarA zAstrIya bhASA vAparavAnI manAvavAnI Adata che. ema karatAM huM saMskRta bhASA vizeSa jANuM chuM. ethI saMskRta zabdo AvI jAya che eTale mApha karaze. vicArazAsana eTale vicAra samajavA, vicAra samajAvavA. vicAra samajyA sivAya kAi vAta kabUla nahIM karavI. vicAra samajyA vagara jo ApaNI vAta kAI kabUla kare to du:khI thavu. IcchA khIjA para lAdavI nahIM, paNa phakata vicAra samajAvIne ja sApa mAnavA. ApaNA sarvodaya samAjamAM je racanA karavAmAM AvI che tene keTalAka leA lujha engenikezana ' eTale ke iithala racanA kahe che, zithila racanAthI kAi kAya" nA thaI zake. eTale racanA zithila hovI joie nahIM. paNa A zithila racanA nathI, a-racanA che. eTale ApaNe kevaLa vicAranA AdhAre paDI rahevA mAgIe chIe. ApaNe kAine evA Adeza ApavA nathI jene loko samajyA vagara amala kare. ApaNe kAinA Adeza kabUla karatA nathI jethI vagara vicAre ane vagara pasaMdagIe kASTa Adezane ApaNe amala karatA nathI. Ama chatAM ApaNe salAha-masalata karIe chIe. kurAnamAM bhakatonuM lakSaNu darzAvavAmAM AvyuM che ke anujA no zra' eTale kAya parasparanI salAha masalatathI thAya che. teA ApaNe masalata karIzuM ane je ApaNI vAta sAMbhaLanArane pasaMda na paDI, teNe mAnya na karI ane tene amala na karyAM tA tethI ApaNe khuzI thaizuM. paNa jo te samajyA vagara tene amala kare te tethI ApaNane duHkha thaze. AvI racanAmAM jeTalI tAkAta che telI kAra spaSTa, kuzaLa ke anuzAsanabaddha racanAmAM nathI. anuzAsanabaddha daDayukata racanAmAM zivazakita nahIM hAya je ApaNe pedA karavI che. te khIjI zakita che. eTale vicArazAsanamAM ApaNe mAnIe chIe. A vAta dhyAnamAM Ave to vicAranA nira Mtara pracAra karavA e ApaNA eka kAryakrama khatI jaze--je ApaNe karatA nathI ane ApaNe karavuM joie. vicAranA niraMtara pracAra jyAre huM A dRSTithI jouM chuM tyAre yuddha bhagavAne bhikSu saMdha krama banAvyA ane zaMkarAcArye yati saMdha kema khanAvyA haze tenuM rahasya samajAya che. A sadhAnA anubhava parathI temanA guNadoSonI tulanA karIne meM e niya karyAM che ke ApaNe evA sA racavA nahIM. enA guNA karatAM doSa vadhAre che. A anubhavathI ApaNe saMdha racIzuM nahIM paNa temane saMgha krama banAvavA paDayA teno khyAla AvI jAya che. nira tara akhaMDa rIte vahetA jharaNAnI mAphaka satata ghUmatA ane satata leAkA pAse vicAra pahAMcADanArA lAka paNa joIe. emanA vagara sauMdaya samAja kAma nahIM karI zake. leAkA pAse pahoMcavAnI jeTalI takA maLe te jhaDapI levI joie. lakA eka vAra kahevAthI sAMbhaLatA nathI. eTale bIjI vAra kahevAnI taka maLe tethI Anada thavA joIe. vicAra-pracAranA ATalA utsAha, ATalI zraddhA, ane vicAraniSThA ApaNAmAM hovI joie. paNa ApaNI paristhiti evI che ke ApaNAmAMthI ghaNAkharA bhinna bhinna sasthAomAM giraphatAra thai gayA che. AnI vadhu carcA huM pachI karIza. hamaNAM te mAtra ullekha karyo che. apU vinAbA bhAve tA. 15-5-53 vaizAlI viha ( pRSTha 12 thI cAlu ) vyaktinA zabdane ja aMtima pramANa mAnavAnuM thAya. zabdanA A je prAdhAnya bhAva che te ja anya rUpe zabdaya dvArA sUcita thAya che. khuda mudhdhe pote kahyuM che ke licchavIe prAcIna rUDhione Adara kare che. kAipaNa samAja pracalita rUDhine mULamAMthI ukheDI nAMkhIne jIvI nathI zakatA. samabhirUddha nayamAM rUDhinA anusaraNanA bhAva tAtvika draSTie ghaTAvyo che. samAja, rAjya ke dharma, badhAnA vyavahAra, sthUla vicArasaraNI ke vyavasthAgame te he-paNa tenA mULamAM je pAramArthika draSTi na hoya to te na jIvI zake ke na pragati karI zake. evabhUta naya A pAramArthi ka STinA sUcaka che, je naya tathAgata" nA "tathA" zabdamAM ane mahAyAnanA "tathatA" zabdamAM gabhi ta che. jaina para parAmAM paNa "tadatti" zabda te yugathI Aja sudhI pracalita che, jene artha eTalA ja che ke satya jevuM che tevuM huM svIkArUM chuM. brAhmaNu, bauddha, jaina Adi paraparAenA prApta thatA graMthai tathA khodakAmamAMthI maLI AvelA sikakAo, avazeSo tema ja anyAnya sAmagrIo uparathI jyAre ApaNe prAcIna AcAra vicAra, saMskRtinA vividha aMgo, bhASAnA aMgapratyagA, zabdonA artha Adi bhinna bhinna viSayonA vicAra karavA besIzuM tyAre uparanI tulanA ApaNane kAMIka upayogI thai paDaze. e draSTithI meM nayAnA zabdArtha viSe thoDuM karyuM. bAkI te jyAre ApaNe upaniSade, mahAbhArata, rAmAyaNa jevA mahAkAvyA, purANA, piTakA, AgamA ane dAnika sAhityanA tulanAtmaka draSTie vizALa pAyA upara abhyAsa karIzuM tyAre aneka evA rahasyo jANavA maLaze je A badhu eka ja vaDanA bIjanA vistAra che ema sUcana karatA haze. adhyayananA vistAra pazcimanA dezomAM pUrvanI vidyAnA abhyAsane je vikAsa thayo che temAM tene gADha parizrama mAtra kAraNa nathI, pazu parizramanI sAthe vaijJAnika draSTi, jAti ane pathamethI para rahIne vicAravAnI vRtti, sarvAM'gI avalAkana vagere aneka kAraNeA che. ApaNe paNa A mAga svIkAravAthI bahu thoDA samayamAM icchita vikAsa sAdhI zakazuM. A draSTie huM vicAra karU chu tyAre mane kahevAnu mana thai jAya che ke ucca vidyAnA vartulamAM ApaNe avestA Adi jarathrusta paraMparAnA sAhityanA samAveza karavA joize. eTalu ja nahI paNa islAmI sAhityane ya yogya sthAna Apavu joize. jema dezamAM ApaNe rAjakIya ane sAMskRtika draSTie eka bIjAmAM bhaLI gayA chIe ane avibhAjya rUpe sAthe rahIe chIe tevI rIte badhI vidyAmAM paNa ekarAgatA lAvavI joize. bahAra ane vaizAlI : videhamAM muslIma sauMskRtinuM sthAna sArA pramANamAM che ane paTanA, vaizAlI Adi bihAranA sthAe khodakAma karavAmAM tAtA jevA pArasI gRhastha madada kare che te na bhUlavuM joIe. bhUdAnamAM sahakAra AcAya vinAbAjInA bihAranA vasavATe atyAre sArA dezanuM dhyAna A tarapha khecyuM che. evuM bhAse che ke jANe junA ane navA ahisAnA saMdezAne nimitte te bihAra ane vaizAlInI dha bhAvanAne mruta svarUpa ApI rahyA che. bihAravA sIe svabhAve saraLa che. bhUdAna yajJa ahiMsAnuM eka mAtra pratIka che. sAcA arthamAM te tenI sAthe aneka vAte anivAya rUpe joDAelI che-je vinA bhAratanuM navanirmANa saMbhavita nathI. jamInadAra jamInanu dAna kare, dhanavAna sadaMpattinuM dAna kare. paNa A sivAya bIjI aneka prakAranI Atmazudhdhi Avazyaka che. Aje cotarapha lAMca rUzvatanI pharyAda thAya che. biddhAranA rAjaka macArIo A kSatine nirmULa kare te te vizeSa AzIrvAda samAna thai paDe ane dezanA bIjA prAntAne bihAranI A paDela anukaraNIya thAya. upara je kAMi kahevAmAM AvyuM che te mahAvIra. muddha ke gAMdhI, badhAnI sammilita ahiMsAbhAvanAmAMthI kulita thatA vicArA che-jenuM pArAyaNa haraeka janmajayantI prasaMge ucita lekhAze. mULa lekhaka : paDita sukhalAlajI saMpUrNa anuvAdaka : menAbahena zrI muMbaI jaina yuvaka sadha mATe mudraka, prakAzaka zrI paramAnanda kuMvarajI kApaDiyA, mudraNusthAna cadra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa, lAMbA samaya 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. muMbai, 2.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ By: SINT MEEo prANI ' kAga' | " zakAtA nAiTa vikA OT-, zrI muMbaI jaina yuvaka suMdhatu pAkSika mukhapatra ' rajIsTarDa naM. bI.4ra66 prabuddha jIvana taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pra. jena varSa: 14: aMka ? 2. jIvana varSa: 1 : 3 che. muMbaI : 1 juna 1953 somavAra 1 vArSika lavAjama ' rUpiyA 4 IFS . 18 nI daSi, rAsa kI che ka'. na yuvaka sAMdhe to dhamakanI bhAvanA me ne emanI trIjo avatAra muMbaImAM 'muMbaI jaina yuvaka saMgha " AjathI lagabhaga sivAya rahe tema nathI. aMtajAgRti ahiMsAnI samajaNa tema 25 varSa pahelAM sthapAyo tene mukhya uddeza te vakhate jaina paraMpa- ja satyanA AgrahamAMthI janme che, paNa enI sAthe ja keTalAMka rAnAM aniSTa sAme thavAnuM hatuM. tenuM te vakhatanuM mukhapatra jokhama kheDavAnuM paNa ApoApa prApta thAya che. prabuddha jene : e ja juvAnInI bhAvanAne vyakta karatuM nAma dhAraNa karI zarU AvA aneka jokhama kheDayAM-khAsa karI Arthika pUrepUrI khoTa - thayeluM. emAM tArUNya ane juvAnIne adamya baLa hatuM. paNa sahIne paNa e cAlu ja rahyuM ane uttarottara eNe prabuddha che. kayAreka kyAreka te vANIsaMyama sAcavI zakatuM nahi ema yAda jainanuM nAma dIpAvyuM tema ja yuvaka saMgha'nI pravRttine ThIka ThIka Ave che, chatAM enI lokapriyatA vacce jatI hatI. ema yAda vikasAvI. huM jyAre jyAre zrIyuta paramAnaMdabhAInA pratyakSa Ave che ke 1938 nI haripurA koMgresa vakhate samAgamamAM Avyo chuM tyAre tyAre meM temanI 'muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM navesara baMdhAraNa zrI ciMtA eka ja joI che. te muMbaI jaina yuvaka , paramAnaMdabhAIe taiyAra kareluM. te muMbaI jena saMdha' viSenI ane prabuddha jaina" ne lagatI. e yuvaka saMghe svIkAryuM. saMgha sAthe patrane paNa badhAMne kema vikasAvavAM, enA sthaLa dehane ja bIjo avatAra zarU thayuM. pachI te prabuddha jene nahi paNa enA AtmAne vadhAre sabhara kema karavo eTalI badhI kapriyatA vadhArI ke jaina paraMparA ane bIjA keI paNa urdhvagAmI lakSyavALA bihAranA ucca vartuLomAM paNa te sthAna ane vartuLa ke patrathI pachAta na rahevAya e ja emanI bhAna pAmyuM. sAthe sAthe muMbaI jaina yuvaka sAthe dhabakatI bhAvanA meM joI che, emanI hasamukhI , . aneka pravRttio paNa vikasA pI. nibhaya paNuM spaSTa samAlocanA, vyApArI kSetramAM Ie vikAsane vaza koI ekane phALe nathI hovA chatAM emanI bahuzrutatA ane vizALa vAcajate, e te sAmUhika zubhecchA ane sahakAranuM nasamRdhi, vidvAne, vicAraka, lekhake ane [ pariNAma che. paNa temAM svargavAsI zrIyuta kavi sAkSaranA vizALa maMDaLa sAthe temane jIta maNibhAI mokhare hatA e jANItuM che. emane jAgatA satata paricaya,, nAnAmoTA dareka pAsethI ' sarvAgINa ane akhaMDa utsAha na hota te zrIyuta paramAnaMdabhA- navuM navuM jANavAnI ane temAMthI satya tAravavAnI vRtti, game ie prabuddha jainanI pratiSThA vadhAravA ane sthira karavAmAM je teTalA moTA lekhAtA hoya evAo sAme paNa vinamrabhAve E " satata bhAga lIdho che te kadAca bhAgye ja saMbhavata ema mane pitAnI dRSTi raju karavAnI RjutA-A badhA saguNe evA hamezA lAgyuM che. urdhvagAmI che ke te temane hoya teTalA ja vartuLamAM ekadhArI rIte "prabuddha jainanA bIjA avatAre aneka ITa pariNAme baMdhAI rahevA de nahIM. ane A vastu mAtra temane mATe ja ApyAM che. tene lIdhe phIrakAnAM jaina patre saMkucitatA dAkhavatAM nahIM paNa ApaNA sAne mATe AvakAradAyaka lekhAvI joIe. * kAM te bhaya khAya che ne kAM te zaramAya che, enI asaretethI sau caDe che, koI paDatuM nathI. ke tarUNa jaina ane tarUNa jevAM krAMtivAdI hiMdI paDyAne vega ' huM ghaNA divasothI jANatA ke zrIyuta paramAnaMdabhAI .. ! Apyo che. eNe pitAnI daSTi, nIti ane vicAra sAmagrI prabudhdha jaina'nuM nAma parivartana Icche che. have muMbaI jeno dvArA phirakA ane paraMparAthI 52 evA aneka rASTrapura yuvakasAthe pitAnA mukhapatranuM nAma badalI ene prabuddha jIvana'ne tema ja... saMtapuranuM dhyAna ApyuM che, eTaluM ja nahIM trIjo avatAra a che. "jaina" ane "jIvana" e be zabdonA 'paNa eNe aneka rIte temane sakriya sahakAra paNa sAdhyo svarUpamAM ane tenAM sthULa ardhAmAM bheda che. paNa enAM tAtvika che. kAkA kAlelakara, svAmI AnaMda, pUjya nAthajI ane kizo bhAvamAM kaze bheda nathI. (khare jaina jIvate ja hoya che ane .. lAlabhAI jevA aneka prabuddha jainane vAMce ane tenI samA. sAcuM jIvana e ja kha3 jainatva che) prabuddha eTale jAgele jaina che locanA pratye dhyAna Ape e kAMI nAnI-sUtI bAbata nathI. e ja jAgatuM jIvana che ane je jIvana prabuddha hoya te je te patranA pahelA avatAramAM tArUNya hatuM te bIjAmAM tAra- prabuddha jainatva che. Ama chatAM trIjA avatAra sAthe ja e patranuM . A ya uparAMta prabuddhapaNuM AvyuM. prabuddha paNAne artha che jAgari- vAMcana ane prasArakSetra ApoApa vizALa bane che. je leke rIte tapAchuM. e jAgRti mAtra bahilaMkSI na hatI. te savizeSe antarmukha mAtra jaina" zabdane kAraNe ane paraMparAnuM patra lakhI dUra rahetA. na hatI ema tenA lekha vAMcanArane ane muMbaI jaina yuvaka evAo saheje ja prabuddha jIvana" nAmathI AkarSavAnA ane saMghanI badhI pravRttionuM taTastha avelekana karanArane jaNAyA eka vAra enA vAcanano 2sa anubhavyA bAda saheje teo
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana vivAhasaMsthA ane lagnaviccheda hiMdu vivAhasasthAmAM sudhArA karavA je kAnUna taiyAra thaI rahyo che tenuM mukhya aMga laviccheda che, je para parAone lIdhe hiMdujAti peAtAne khIjAthI ucca mAnI rahI che temAM pAtitratya sauthI vadhAre mahatvanA che. game teTalA krUra, durAcArI, rAgI ke patIta pati paNa hindu strI mATe teA devatA ja che, enI virUddha vicAra karavA te paNa pApa che. eTaluM ja nahIM, paNa jo pati kAI bIjI strI pratye AkarSAya ane durAcAra karavA Icche toye patitratA strIne dhama che ke enI icchA pUrNa karavAmAM madada kare. kAlidAsanA " mAlavikAgnimitra " nATakamAM rANI dhAriNI kahe che ke " je rIte meTI nadI nAnI nAnI nadIone samudra sudhI pahoMcADe che tema pativratA strI bIjI strIone peAtAnA pati pAse pahoMcADe che." strIne vilAsanuM sAdhana samajIne ene mAnItI karavI tathA mAravI pITavI e badhAnA patine adhikAra che. enI badhI vicitratAo detAnA prasAda mAnIne nIce moDhe mUMgA mUMgA sahI levI e strInI pharaja che, patine mATe kAI kavyuM nathI, patnIne mATe kASTha adhikAra nathI. je samAja AvA khyAle tathA mithyA pUrvagrahone Adaza mAnatA hoya tathA ene vAravAra gAIne garva anubhavatA hAya e samAja eka patnI pAtAnA patinI virUddha nyAyAlayamAM ubhI hoya ane badhAnI vacce potAnA deva'nI krUra kathAnuM varNana karatAM karatAM enAthI chUTTA thavAnI anumati meLavatI heAya e krama sahana karI zake ? vAstavika rIte vicAra karIe te! A dhaTanA bhAratIya jAtivAdanI jaDa upara eka kaThora prahAra che. pAtitratya e hiMdu jAtinI eka mukhya vizeSatA che. Ane lIdhe hiMdu jAti khIjI jAtiothI judI paDe che. lagnaviccheda-prathA svIkAratAM ja A vizeSatA adazya thaze. ethI bhAratamAM eka-rASTriyatAnA samatha ke ene AvakAraze, jyAre hiMduttvane nAme kAra karanArAe khaLabhaLI uThaze. prastuta lekhamAM huM e thavA mAMgu chuM ke lAMbA samayathI hindu jAti je pyAlA upara TakI rahI che enA kAi naitika ke AdhyAtmika AdhAra che kharA ? zuM.vyaktigata jIvana mATe . ke. samAja mATe enI kaMi kiMmata che kharI ? je cIja gADImAM bAMdhelI tyAre hIrA jevI lAgatI hatI te gAMTha kheAlatAM patthara te nahIM nIkaLe ne ? A prane huM khullI ane niSpakSa dRSTithI vicAravA mAMguM chuM. vivAhasa sthAne naitika AdhAra nItizAstranI AdhArazilA varNavatAM keTalAka vicArake vyakitahitane mahatva de che, ane keTalAka sAmAjikahitane kharI rIte jotAM bannenuM AkharI pariNAma te eka ja che. eka vicAradhArA vyakinikAsa dvArA samAjavikAsa sAdhavA mAMge che, ane bIjI vicAradhArA samAjavikAsa dvArA vyaktivikAsa sAdhavA mAMge che. vyakita ane samAjane ApaNe ekadama judA tenI sAthe sakaLAvAnA, sarakArI, ardha sarakArI ke bInasarakArI kAI paNa ucca kSetramAM jenI buddhi zakita ane nRtti vizeSa upayogI nIvaDe evA eka mANasa prabuddha jaina'nuM taMtrIpada svIkAre e kAMi muMbaI jaina yuvaka saMdhanI jevI tevI siddhi nathI. mArI 'DI zraddhA che ke A trIjA avatArathI e patra potAnI kAi aneAkhI ja bhAta pADaze ane e muMbai jaina yuvaka saMghanA AtmAne aneka rIte unnata karaze. paMDita sukhalAlajI tA. 1-6-13 mAnIzuM te nahi cAle. ekanA utkamAM bIjAne utkrapa che, ane ekanA apakamAM khIjAne apApa che. vyakihita, bahujahita tathA sa janahitanA siddhAnta paNu a Mte eka ja mAge paheAMcADe che. vivAhasaMsthA viSe vicAratAM paNa ApaNe A kasoTI svIkArIne cAlavAnuM raheze. vivAhasasthAnA janma kahevAya che ke zvetaketue vivAhasa MsthAnI sthApanA karI. eka divasa khALaka zvetadvaitu ane enA mAtapitA eka jagyAe beThelAM. eTalAmAM bIjo RSi AvIne enI mAtAne jabaradastIthI upADI gayA. mAtA javA icchatI nahAtI, e raDI, bUmA pADI, paNa pelA RSi mAnyo nahIM. A rIte enu apaharaNa thatuM dekhIne zvetaketue enA pitAne pUchyuM'--"pitAjI, mArI mAtA javA IcchatI nahAtI te! paNa e baLajabarIthI krama lai gayo ? " eka sampati che. je baLavAna hAya te. ene lA jAya ane upabhAga kare." pitAe javAkha dIdho. zvetaketu ne bhAgyavastu nahetA mAnatA, paNa mAtAnA rUpamAM ja jotA hatA. pitAnA javAbe ene cUpa tA karyAM, paNa tenA manamAM AMdolana zarU thayuM. moTA thaIne eNe vivAhasaMsthA sthApI, ane je mANasa strIne potAnI bhAgya vastu mAnatA hAya tenI para enA bharaNapoSaNa tathA rakSaNanI javAbadArI nAMkhavAmAM AvI. e sAthe ja paraspara apaharaNane eka ayogya kAya tarIke lekhavAnuM zarU thayuM. samAja upara Ane sArA prabhAva paDayo. strIonu jIvana surakSita banyu. khIjI bAju purUSAmAM A mATe thatA jhagaDA ochA thavA lAgyA. vyaktihita ane sAmAjika hitanA A kalyANakArI niyamane dhIre dhIre dhama tathA AdhyAtmikatAnuM svarUpa apAvA lAgyuM. hiMdu paramparAnI A eka vizeSatA gaNAya che emAM dareka vAtane AtmA sudhI pahoMcADI devAya che. achUtanA sparzathI mAtra zarIra nahI paNa AtmA ane dhama paNmalIna thAya che. A rIte strI ane purUSanA saMbaMdha paNa AdhyAtmikatA tathA dharmanuM eka aMga banI gayA. je vanA hAthamAM zAstra tathA sAmAjika vyavasthA soMpAi che te potAnA svArthAnuM soMrakSaNa paNa haMmezA karatA Avyo che. vaidika sAhityamAM rAjatilaka karatI vakhate purAhita jyAre dheApaNA kare che tyAre prajAjanane te kahe che ke A traNe vAtA (kSatriya, vaizya ane zu) rAjA che. e badhA para zAsana karaze, paNa brAhmaNeA para enI sattA nahI' hAya, brAhmaNa dhAre te enI sampatti chInavI lai zake che. kAraNa ke e enI ja dIdhelI che. brAhmaNa jo corI kare, hatyA kare athavA bIjA kAi prakAranA aparAdha kare to paNa rAjAne ene daMDa karavAnA adhikAra nathI." jyAre pahelavahelA brAhmaNa phrAMsI para caDhayA tyAre hiMdu paraMparAnA itihAsamAM eka asAdhAraNu meATI ghaTanA thaI gaNAI. brAhmaNAnI jema jyAM strI ane purUSane prazna Avyo tyAM purUSe peAtAne surakSita karI lIdheA. strIonI rakSA karavA tathA purUSonI uca bhAgalipsAthI khacAvavA mATe lagnasaMsthAnA janma thayelA, paNa purUSane emAM peAtAnA utkRkhala sukha para prati dha mUkAtA dekhAyo. pariNAme eNe niyamane evA ghATa dIdho ke
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-23. : : prabuddha jIvana jethI enI, petAnI para koI prakAranuM niyaMtraNa na thAya, ane ' nahIM kahevAya. mArA pitAnA patine choDIne bhagavAnane pata patnIne saMbhALavA mATe je kaSTa sahana karavuM paDatuM hatuM. mAnavA lAgI gopIo pitAnA gharanA lene choDIne kRSNa emAMthI chUTakAro maLe. eTaluM ja nahIM paNa patnIne pitAnI , pAchaLa pharavA lAgI; paNa temAM hiMdudhameM koI pApa nahIM gayuM che amaryAdita tRpti mATe sahAyaka paNa karI zake. . . . . AvI paristhiti vacce jo koI strI durAcArI patine choDIne - ' ' ' , ' vivAha saMsthAnI sthApanA pahelAM pakSa mATe e jarUrI kAI yogya vyakitane Azaro le to te pApa kema gaNI zakAya? - hatuM ke e pitAnI patnIne prasanna tathA saMtuSTa rAkhe. je tene je vivAha saMbaMdha koI AdhyAtmika ke dhArmika AdhAra para eka koI asaMtuSTa rAkhe che te pitAnI IcchA pramANe game tyAM jaI TakI rahyo heta te draupadIne pAMca pati na hota. e rIte upara (6ii zakatI hatI. ene mATe koI sAmAjika pratibaMdha nahote. Ane lIdhe jaNAvyuM te pramANe purUSanA eka AtmA sAthe hajAra AtmAone 'AkramaNakArothI bacavA mATe paNa purUSane haMmezA taiyAra rahevuM saMbaMdha upAyo na hoya. paDatuM, paNa vivAha saMbaMdhe niyama banAvyA bAda e evI have ApaNe yuvaka yuvatI ubhayanA dRSTibiMduthI A prazna che. A rIte pheravI nAMkhavAmAM AvyA ke purUSa e ciMtAothI mukata thaI vicArIe. bhAvAveza ke zArIrika saMbaMdhanI bhUkhathI vivaza ga. strInuM bIjo koI purUSa tarapha tAkIne jovuM paNa adharma thaIne athavA mAtApitA ke svajana-saMbaMdhIonI IcchAne vaza: : ' gaNAyuM. divasarAta tene e ja upadeza devAmAM Avyo ke e thaIne koI yuvaka ne yuvatI vikAhasabaMdhathI joDAya che. A " patinI ichAmAM pitAnI icachA, patinA sukhamAM pitAnuM sukha svajana saMbaMdhIomAM ghaNA evA paNa loko hoya che ke je Azreina : che. ane patinA svArthomAM potAnA svArtha eka karI de. e manamAM tonA sukha ane hita karatAM dravyalAbha athavA potAnA svArthane kadI pitAnA alaga astittAno vicAra ke anubhava na kare. vadhu mahatva detA hoya che. saMbaMdhamAM ghaNIvAra thoDA divase jyAre pati marI jAya tyAre sAthe sAthe e paNa marI jAya. pachI rUcibhedane lIdhe pati ane patnI vacce vaimanasya utpanna ziva A saMbaMdhane. AtmAne saMbaMdha kahevAmAM Avyo. strIonA thAya che. divasarAta takarAra ane azAnti rahe che. nathI, maDhe ema prArthanA karAvavAmAM AvI ke "he nAtha ! Avate purUSane sukha maLatuM nathI strIne. enI asara bALake para paDe vika janme paNa tame ja mArA pati thaje." * che. zuM AvI sthitimAM AkhuM jIvana duHkhamAM vitAvavA karatAM. kaDaka bIjI bAju purUSane badhI jAtanI chUTa hatI. teo baMnenuM chUTA thavuM chinIya nathI ? che aneka strIone aneka rIte rAkhI zakatA hatAM seMkaDe ane - je A prazna para mAnavatAnI dRSTithI vicAravAmAM jIhajAronI saMkhyAmAM "vivAhita patnIe" hatI. jaina kathA- Ave che, ardhI mAnavajAta mana maraDIne jIvana pasAra, datI sAhityamAM kahyA pramANe vAsudevane batrIsa hajAra rANIo hatI kare e kaI rIte ucita nathI. kahevAya che ke, patnI, ke ane. cakravatIne cesaTha hajAra strIo hatI. mANasa jeTala: pati mATe tyAga karavAmAM AnaMda mANe che. banavAjoga che ke me teTalI tene vadhAre patnIe, A te thaI vivAhitAonI evI keTalIka strIo nIkaLe, te evA keTalAka puruSo paNa nIkaLaze vAta. enAthI vadhu avivAhita, thoDA samaya mATe vivAhita ke je patnI mATe tyAga karavAmAM AnaMda anubhavaze. paNa A, tathA bIjI rIte game teTalI strIo rAkhI zakAtI hatI. te premane sede che, ke je hRdayanI svayaM preraNA para AdhAra . manue kahyuM che ke je pati saMnyAsI thaI jAya, napuMsaka rAkhe che. ene eka sAmAnya niyama banAvIne AkhA varga para : : hAya, haMmezAne mATe ghara choDIne kaze cAlI gayo hoya, kuSTa lAdavAnuM keTalI hada sudhI UMcata che ? pazupakSiomAM paNa prema jevA bhayaMkara rogathI pIDAtA hoya, athavA te marI gayA ke thAya che. nara ane mAdA anyonya mATe tyAga paNa kare che. Fii hoya- A pAMca paristhitimAM strI bIjA mANasa sAthe lagna chatAM eka bIjAnA adhikAra kadI chInavI nathI letA. pararapara che kArakI zake che. A pramANe je patithI saMtAna na utpanna thAya vaimanasya utpanna thatAM eka bIjAne choDI devAnI pUrI chUTa hoya kema to diyara sAthe saMbaMdha bAMdhI zake che. manusmRtimAM bIjI paNa che. e rIte narapazu pitAnI vAsanApati mATe mAdA pazu para suvidhA e karI ApI che. paNa kaLayugamAM A badhAne bAjue kadI atyAcAra paNa nathI karI zakato. mUkavAmAM AvI che. e kahevAnI jarUra nathI ke hiMdu vivAha saMsthA yuvaka ane . pAtaLatya-bhAvanAnuM ghaDatara jenI para thayuM che te prAcIna yuvatI bannenA jIvanavIkAsamAM adhikAMze bAdhaka nivaDI che. ene itihAsamAM AvI che. samAjamAM jAgRti AvavA sAthe ja te lIdhe seMkaDe ane hajArenAM jIvana naSTa thaI cUkyA che. chatAM dhAtara DolavA lAgyuM che, ane ene patanamAM ApaNI saMskRtinuM paNa ene sanAtana dhama mAnIne nibhAvyA karavI ane samAja ripatana, mAnanArAone ciMtA thavA lAgI che. tema ja rASTrane nirbala, vyAdhigrasta tathA jarjarita . strI ane puruSa baMne ekabIjAnA pUraka che. je eka thavA devA e kaI rIte ISTa nathI. bhArata udIpamAna rASTra che. artha pati che. te bIjI gRharavAminI che. eka sAmAjika jIvana ene pitAnI zaktinuM nirmANa karavuM che. vizvanA saMgharSamAM na para niyaMtraNa kare che, te bIjI vaiyaktika jIvana para, beu anyonyane TakI rahevuM che. bIjI bAju hiMdu jAti bhAratanI mukhya jAti AnaMda vadhAre che. beu ekabIjAnI javAbadArI samaje ane che. prajAjano mAM dareka sAta vyakitae ochAmAM ochI cha hindu ja pArasparika sukhaduHkha para dhyAna Ape e mAnyatAne lIdhe ja che, emAM jo durbalatA ke rega pravezaze te te AkhA rASTrane . A vivAha saMsthAnuM mahatva aMkAya che. A eka prakAranI abhi- ' roga kahevAze. ApaNI rAjanIti saMpradAyanI dRSTie nirapekSa siddhi che ke je beunA sukhamAM vadhAro kare che. paNa jo A che, paNa e eThA nIce AkhA rASTrane vikAsa nahIM rokI, - abhisaMdhimAM eka pakSa potAne ja vArtha zodhavA mAMDe, zakAya. rASTranniti mATe ApaNe jAtisudhArA karavA joIze.. kI bIjAnA sukhaduHkha para jarAya dhyAna na Ape ane pariNAme e daSTie vivAha saMsthAmAM paNa sudhAro thaI rahyo che, ane te ekanuM jIvana duHsahya thaI jAya, te te pachI A viSama pari. aMbhinandanIya che. hiMdu vivAha saMsthAne lagatA kAnunamAM lagnadidhatine anta : ANavA mATe bane chuMdA thAya e eka ja viccheda mATe je sarate rAkhavAmAM AvI che tenI vigatavAra upAya rahe che. emAM dharma ke adhyAtmane koI pratibandha lAgavo ' carcA eka alaga viSaya che. e saMbaMdhamAM yathAsamaya laMkha joIe. je dhama atyAcAra ke anyAya poSe che te dhama , vAmAM Avaze. prastuta lekhadhArA huM eTaluM ja kahevA mAMgu chuM, kAma kare * * *. , , , , sa . . . . . . 3. che. nara : ,
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ che . ETERE : : prabuddha jIvana tA. 1-6-53 - ke, bhAratIya janatA vivAha saMsthA sAthe dharma tathA AdhyAtmi- saMdhanI samagra vicArasaraNIne teo pratidhvanita karI rahyA katAne joDIne tene vaLagI rahevA mAMge che ane temAM koI paNa che ema mane lAgyuM. ane tethI muMbaI jaina yuvaka saMghanA prakAranA pheraphAra ke. sudhAro sahana karavAne taiyAra nathI-A eka A kAryakartAo ane temane paraspara paricaya thAya, tema ja saMghanI moTo miyAgraha che. Ama karavAthI deza samAja ke dharma-InuM paNa kalyANa thaI zakavAnuM nathI. vividha pravRttione temane khyAla Ave te hetuthI meM temane samaya tathA sthAnanI AvazyakatAno khyAla rAkhIne eka nimaMtraNa ApyuM. ApaNA nimaMtraNane mAna ApIne teo cokakasa prakAranI vyavasthA ubhI karavAmAM AvI. dhIme dhIme tene padhAryA che te mATe temane huM upakAra mAnuM chuM ane temanuM dharma tathA AdhyAtmikatAnuM rUpa ApavAmAM AvyuM. kAlakrame huM svAgata karUM chuM." tyAra bAda TI. jI. zAhe anumodanamAM temAM je vikAra AvyuM tene paNa mULavyavasthAnuM avibhAjya sohanalAlajInA saMghanA kAryAlayamAM padhAravAthI pitAne thayelA aMga mAnavAmAM AvyuM. A rIte hiMdu jAtinuM zarIra banyuM. ati AnaMdane vividha zabdomAM vyakta karyo ane sayuMkta jaina AmAM roga gumaDAM vagerenI mAtrA khUba vadhI gayela che. AthI vidyAthIgRhanI vizeSatA tathA upayogItA tarapha temanuM khAsa pIDAtA aMgamAM rakatasIMcana karavuM tene paraMparA arthAta dharmane dhyAna khecyuM. zrI ratilAla koThArIe paNa sohanalAlajInuM sanmAna droha lekhavAmAM Ave che. Ane lIdhe pratyeka rIvAja tathA karatAM pitAnA mana upara paDelI temanA vizenI sundara chApa mAnyatAne maulika rUpamAM nihALavAnI AvazyakatA ubhI thaI raju karavA sAthe saMdha viSenI potAnI niSThA, mamatA ane che. AzA rAkhavAmAM Ave che ke A viSayamAM anya sujJajane saMdhanI kAryavAhI sAthe prAraMbhathI teo Aja sudhI kevI gADha paNa pitApitAnuM dRSTikoNa pragaTa karaze. -Do Indra, rIte saMkaLAyelA che tene khyAla Apyo. zrI sehanalAlajIe zrI sohanalAlajI dagaDa saMghanA kAryAlayamAM AvI eka viziSTa koTinI ane cokakasa Adarza dharAvatI saMsthAnA paricayamAM AvavAnI taka ubhI karavA mATe saMghanA [ matakamAM jagyAnA abhAve pragaTa karavA rahI gayelA samAcAra ] jayapuranivAsI terApaMthI samAjanA eka agragaNya kAryavAhIne AbhAra mAnyuM, jenonI ekatA saMbaMdhamAM keTasudhA2ka zrI sahanalAlajI dagaDa jee pitAnA vyApAra vyava lAeka vicAra raju karyA, Aje ApaNe kevaLa dhArmika oThA sAya arthe thoDA samayagathI muMbaI khAte nivAsa karI rahyA che nIce ekaThA thavAthI ApaNA prazno nIkAla karI nahi zakIe, ane jemaNe jaina . . konpharansa hastaka madhyama varganA Ajano prazna Arthika che. sAmAjika che, ane Arthika samAuddhAra arthe ekaThA karavAmAM AvatA phALAmAM rU. 1000 nI natA ubhI thAya, thaDA paisAdAra ane pAravinAnA garIba evI rakamanuM dAna karyuM che teo tA. 2-5-53 zanIvAranA roja AjanI samAjaracanA nAbuda thAya, mehanata karanAra sau koIne , jIvAI maLI rahe, AvI racanA ubhI karavAnI jarUra che vagere zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanI bhinna bhinna pravRttiono pari. prasaMgacita keTalAeka vicAre temaNe raju karyA, saMyukta jaina caya karavAnA hetuthI saMdhanA kAryAlayamAM padhAryA hatA. temanuM vidyAthagRhanI saMsthA vize keTalIka mAhItI meLavI ane Aje svAgata karatAM saMghanA maMtrI zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe je na snehasaMbaMdha ume thaye tenA pratIka rUpe 3, 500] saMdhanuM AjathI paccIro varSa pahelAM sthApana thayuM tyArathI te maNibhAI amRtiphaDamAM, 500] maNilAla mekamacaMda zAha sArva janika vAcanAlaya-pustakAlayamAM, 25] prabuddha jainamAM, ema Aja sudhInI saMghanI pravRttio, saMghanA baMdhAraNamAM AjathI kula rUA. 1250 nI saMdhane bheTa dharI ane saM thanA sabhya ! paMdara varSa pahelAM karavAmAM AveluM maulika parivartana, e baMdhA- thavAnI IcchA darzAvI AgAmI 20 varSa sudhInA eka raNamAM samagra jaina samAjanI ekatA upara mUkavAmAM Avela sAthe lavAjama tarIke rU. 100] nI rakama saMghane ApI. bhAra, saMdha jenA viSe saMpUrNa AtmIyatA anubhave che tevuM saMghanA pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAe upasaMhAra : karatAM zrI sehanalAla dugaDane AvI udAratA mATe upakAra saMyukata jaina vidyArthIgRha vagere bAbatene ullekha karyA bAda mAnyo ane Aje A rIte ApaNA saMghamAM dAkhala thaIne sohanalAlajIne paricaya ApatAM jaNAvyuM ke " zrI. sehanalA- teo ApaNI sAthe haMmezane mATe joDAya che te mATe pitAne lajIne AjathI cAreka varSa pahelAM jayapuramAM paMDita sukhalAla thayele AnaMda ane zubhecchAo ucita zabdamAM vyakata karI. chanA adhyakSasthAne maLelI bAladIkSAvirodhI pariSadamAM meM ane phulahAra vaDe sahanalAlajInuM bahumAna karavAmAM AvyuM pahelI vAra joyA hatA. e ja arasAmAM terApaMthI saMpradAyanA zrI tArAcaMda ThArIne abhinaMdana AcAryazrI tulasIrAmajI tyAM ja bIrAjatA hatA ane nAnI A aMka pragaTa thaI rahyo che te daramiyAna bhArata jenA uMmaranA cheka chokarIone dIkSA ApavAnI pravRtti purajozamAM mahAmaMDaLanuM 33 muM adhivezana nAgapura bAjue Avela cAlatI hatI. te sugrathita samAjanA eka AgevAnane A budANA tA. 1 tathA 2 nA roja maLI rahyuM haze. A bAladIkSA pravRttine AvI rIte kaTTara virodha karatAM joIne adhivezananuM pramukhasthAna zrI tArAca 6 lakSmIcaMda ThArI che zobhAvanAra che. bhAI tArAcaMda muMbaI jaina yuvaka saMghanA mane bhAre Azcarya ane mAna upajayuM hatuM. tyArabAda muMbaI bahu junA sabhya ane amArA varSojunA sahakAryakartA khAte keTalAka divasa pahelAM jAyalA svargastha gulAbacaMdajI che. saMdhanI eka agragaNya vyakitanuM A prakAre sanmAna dvAnA talacitranA anAvaraNaprasaMge temane meM pharIthI joyA karavAmAM Ave te saMdha mATe ati gauravaprada hakIkata lekhAya. bhAI tArAcaMda eka zakitazALI ane sAdhanaane pUrvamaraNa jAgRta thayuM. tyAra pachI te eka pachI eka saMpanna vyakita che. muMbaInA jaina samAjamAM paNa te jenI jAhera sabhAmAM temane maLavAnuM ane sAMbhaLavAnuM AgaLa paDatuM sthAna dharAve che. jaina samAjanI aMdara aMdara banatuM gayuM ane mAtra cAra pAMca aMgrejI sudhI bhaNelA, ranA bheda bhulAya ane sarvatra ekatAnI buddhi pravarte e Ajane vicArapradezamAM sAmAnyataH 5chAta gaNAtA evA mAravADI ApaNe mahAprazna che. bhArata jaina mahAmaMDaLa A hetuthI samAjamAM ucharelA, jene Adhunika keLavaNI kahevAmAM Ave che sthapAyela che ane e maMDaLanA kAryAdhyakSa zrI riSabhadAsa rAMkAe e, tethI vaMcita rahelA ema chatAM paNa temanA bhASaNamAM je maMDaLanuM sUtra hAthamAM lIdhA bAda e maMDaLanI pravRtti vadhAre udAratA, vizALatA, navI cetanAne camatkAra, jaina samAjane - vyApaka ane vegavAna banI che. chellAM be varSathI bhAI tArAcaMda . eka javAnI tamannA, jaina samAjathI paNa AgaLa vadhI e . maMDaLanA maMtrIomAMnA eka hatA. bhAI tArAcaMdanI doraAjanA vizALa samAjanI samaeNsyAne samajavAnI ane ukela : vaNI nIce e maMDaLanI kAryavAhI vadhAre prANavAna bane, ane vAnI vRtti ane tadartha pitAne prApta thayelA vittane vyaya kara- je ekatAnuM svapra varSothI sevAI rahyuM che e mane atimansa . vAnI tatparatA-AvI temanA vyakitatvamAM rahelI aneka vilakSa- thayeluM jevA ApaNe bhAgyazALI thaIe e ja zubhecchA ! thatAe mArI najara upara AvatI gaI ane muMbaI jaina yuvaka paramAnaMda '
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ :: hasazo kAka - - vidAna thai zake. upara jaNAvyA ane jaina parikSA tA. 1-653 - prabuddha jIvana ja jene sAhityanA tema ja darzananA sarvAMgINa ItihAsanI rojanA . ( zramaNa nAmanA hiMdI mAsikanA mArca mAsanA aMkamAM pragaTa thayela saMpAdakIya vakatavyane enuvAda "jaina" mAM - patramAMthI udhata karavAmAM Ave che. A saMbaMdhamAM savizeSa jaNAvavAnuM ke jena sAhitya tema ja jaina darzana ubhayanA savi. \', ' , ' stara pramANabhUta itihAsanI Aje cAre taraphathI mAMga thaI rahI che. nIcenI yojanAmAM jemanAM nAma ApavAmAM AvyA che te te vidhAna sAdhaka je nimalikhita javAbadArI le te jarUra cira apekSita jaina sAhitya ane darzanane itihAsa TUMkA 1. A samayamAM nirmANa thaI zake. upara jaNAvyA mujaba AgAmI 'okaTobara mAsamAM amadAvAda khAte jyAre prAcyavidyA pari padanuM adhivezana maLavAnuM che tyAre jaina sAhitya, darzana ane jaina paribhASika zabdoSamAM rasa dharAvatA jaina temaja jainetara ka vidvAne nIce ApelI jinAne mUrta svarUpa ApavAnA hetuthI jarUrI vigate nakakI karavA mATe ekatra thavAnA che. A pejanAne jena che kima samAja hArdika AvakAra Apaze ane tene pAra pADavAmAM sarva prakArane sahakAra Apaze evI AzA rAkhavAmAM Ave che. taMtrI) BSNche ke, banArasa hindu yunivarsiTInA zrI pArzvanAtha vidyAzramanA hAsika paricaya ApavAmAM Avaze. A khaMDanA saMpAdana mATe karyuM Eaa kAryakartAoe nirNaya karyo che ke, jaina sAhityanA prakAzana paM. zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAnuM nAma sacavavAnuM che. bIjA karI che .' mATe dhIme dhIme sakriya pagalAM bharavAmAM Ave. A prakAzana be khaMDamAM vyAkaraNa, keSa, alaMkAra, chanda, jyotiSa, gaNita, mana A prakAranuM thazeH eka te evA sAhityanuM prakAzana, je jarUrata Ayurveda, saMgIta, zilpa, sikakAo vagere viSayone lagatI pramANe te te viSayanA adhikArI vidvAna pAse taiyAra karAvavAmAM sAmagrI ekatrita karavAmAM Avaze. A khaMDanA saMpAdaka che. A ni Ave. dAkhalA tarIke ApaNane jaina sAhityanA eka pramANabhUta e. ena. upAdhye raheze. itihAsanI jarUra che. keTalAka bhAIo maLIne A kAmane bhAga 3-sAhityaka kRtione ItihAsa , , potAnA hAthamAM le ane nakakI karelA samayamAM e kAmane A bhAgamAM paNa be khaMDa raheze. purANa, caritra kathA hatI ripUra karIne saMsthAne soMpI de. AvI ja rIte jaina darzanane ane prabaMdhana parizya Avaze. ane bIjA khaMDamAM kAvya, to ItihAsa, jaina zabdakoza vagere viSayonA graMtha taiyAra karAvI. nATaka, caM, tetra vigere viSayonuM atihAsika adhyana Avaze. kimI zakAya. AMnI nizcita yojanA lagabhaga taiyAra che. A yojanAmAM A bhAganuM saMpAdanakArya che. zrI bhogIlAla sAMDesarA karaze evI AzA che. pahelAM aMzane kAryarUpe pariNata karavAne saMsthAne saMka95 | bhAga-4 lokabhASAonI kRtione itihAsa para abhinaMdanane yogya che. bIjA prakAranuM prakAzana evA graMthanuM che ke je graMthonA A bhAganA pahelA khaMDamAM hindI, gujarAta, rAjasthAnI vagere uttaranI bhASAomAM lakhAyelI jaina kRtione etihAki AdhAre pI. ecaDI, liTa vagere UMcI uMcI padavIo maLI sika paricaya ApavAmAM Avaze, ane enA bIjA khaMDamAM Eii hoya. atyAranA vaijJAnika yugamAM AvA prakAranA graMthanuM bhAre mahatva che e vAtane samajIne ja saMsthAnA kAryakartAoe e kannaDa, telugu vagere dakSiNanI bhASAonI kRtione paricaya A nirNaya karyo che ke, bhale kayAMyathI paisA maLe ke na maLe teya, , raheze. pahelA khaMDanuM saMpAdana zrI agaracaMdajI nAhaTA ane 1 pANI prathe pragaTa karavA ja che. A nirNayathI ApaNe bIjA khaMDanuM saMpAdana zrI ke. bhujabali zAstrI karaze. dareka paNa evI AzA sevI zakIe ke TuMka samayamAM ja jaina viSayane khaMDamAM aneka adhyAyo ke prakaraNe pADavAmAM Avaze, jene lagatuM pramANabhUta sAhitya taIyAra thaI zakaze. zodhakhoLavALA lakhavA mATe judA judA lekhake nImavAmAM Avaze. lekhakone eka peje pAMca rUpiyA puraskAra tarIke ApavAmAM Avaze. prinuM prakAzana atyAra sudhI jena samAjanI saMsthAone mATe eka keyaDArUpa rahyuM che. A nirNayathI A keyaDAno ukela akhila bhAratIya prAvadhA pariSada . thI lAvavAmAM ghaNI madada maLI zakaze. saMsthAonA kAryakartAone - amadAvAdamAM maLanArUM sattaramuM adhivezana ApaNe Ane mATe dhanyavAda ApIe. [ prAcyavidyApariSada-adhivezananA sthAnika maMtrI zrI yazavanta zukala che vidyAzramanI vyavasthApaka samitie sauthI pahelAM jaina taraphathI AgAmI okaTobara mAsamAM maLanAra te pariSadanA adhivezana saMbaMdhI taka ja huM sAhityano ItihAsa" nAmaka graMtha taiyAra karAvavAno nizcaya karyo maLelo paripatra nIce pragaTa karavAmAM Ave che. taMtra' ] ' ' ' ' karI zake che. A kAmane kevI rIte pAra pADavuM, ene mATe A pramANe gujarAta yunivarsiTI, amadAvAda ejyukezana sosAyaTI ja che yojanA taiyAra karavAmAM AvI che. A graMthanA cAra bhAga raheze. ane gujarAta vidyAsabhAnA saMyukta Azraye AvatA okaTobara bhAga 1-Agamika sAhityano ItihAsa, mahinAmAM akhila bhAratIya prAcyavidyA pariSadanuM sattaramuM karI , pahele. khaMDa-mULa Agama ane uparanAM niryukti, bhAga, adhivezana suvikhyAta bhASAzAstrI, prAcyavidyAvizArada ane karI cUNi, TIkA ane rabAono sAMgopAMga paricaya. A khaMDanA pazcima baMgALanI rAjasabhAnA pramukha Do. sunItikumAra ceTa saMpAdaka tarIke zrI becaradAsajInuM nAma sUcavavAmAM AvyuM che. rajInA pramudapada heThaLa amadAvAdamAM thavAnuM che. * * * vinA bIje khaDapaTrakhaMDAgama, kAyapAhuDa, mahAbaMdha tathA enA upara akhila bhAratIya prAcyavidyA pariSada je ola InDIyana ji racAyela dhavalA, jayadhavalA, mahAdhavalA vagere badhI TIkAone orIenTala insTITayUTanA nAme prasiddha che te ApaNA dezanI paricaya. A, khaMDanA saMpAdaka tarIke Do. hIrAlAla jainanuM nAma eka saMmAnya viThasaMsthA che. enI sthApanA 1918 nA varSamAM eka divasa raju karavAmAM AvyuM che. trIjo khaMDa-AmAM kamaprakRti, paMca- thaI hatI, je ke evI eka saMsthAnI AvazyakatA te TheTha vidhA saMgraha, gomeTasAra vagere karmaviSayaka samagra sAhityane pari- 19 mI sadImAM varatAI hatI. pazcimanI saMskRtine ApaNI hA, caya ApavAmAM Avaze. AnuM saMpAdana paM. zrI jhulacaMdajI karaze, saMskRti sAthe vega thatAM pazcimanA vidvAnonuM dhyAna bhAratIya Eii evI AzA che. ethe khaMDa AmAM AgAmika.prakaraNa sAhi athavA AryavidyAo pratye saheje kheMcAyuM hatuM ane e dizAmAM Evmano paricaya ApavAmAM Avaze. A khaMDanA saMpAdanane bhAra saMzodhanakAryane temaNe puSkaLa vega Apyo hato. pariNAme dalasukhabhAI mAlavaNIyA upara raheze. . ' prAyavidyAnA abhyAsIonI eka AMtararASTriya pariSada 873 [ nI bhAga 2 dArzanika ane vaijJAnika sAhityane itihAsa mAM perisa khAte maLI hatI. ene bIje varSe laMDanamAM prAcIna iAnA be khaMDa karavAmAM Avaze. pahelA khaDamAM pramANa, vidyAvidenI bIjI AMtararASTrIya pariSada maLI hatI. temAM bhAge tarInA nikSepa, dravya, dhuNa, paryAya vagere dAMzanika viSayane aiti- levA mATe ApaNA dezamAMthI sara rAmakRSNa gepALa bhAMDArakare
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI pachI hoya che. ' prabuddha jIvana tA. 1-6-13 * 'kerI De. je. je. medI, ke. bI. pAThaka vagere vidvAne gayA hatA . che. dA. ta. saMskRta prAthavidyAnI | niranirALI zAkhAonI ane A prakAranI saMsthA ApaNA dezamAM paNa UbhI karavAnI ' saMskRtanA abhyAsane temaja bhAratIya itihAsa ane jarUra emane samajAI hatI. pitatAnA viziSTa kSetramAM kAma saMskRtine rASTrIya zikSaNanI samagra AyojanAmAM yogya karanArA prAcyavidyAvido ekaThA maLe, vicAravinimaya kare ane sthAna ApavAne prazna vicAravAnuM chete pachI prAdezika bhASA- pitAnAM saMzAdhanonuM saravaiyuM kADhe te e milana samasta ne tathA temanA sAhityane hAni pahoMcADyA vinA rASTrabhASA pravRtine khUba upakAraka nIvaDe. e draSTithI ApaNA dezamAM A vikAsane prazna paNa ukelavAne che. taduparAMta zAstrIya paribhAprakAranI saMsthA zarU karavAno vicAra vahete thayo hato. paNa e pAnA praznane paNa samAdhAnakAraka ukela zodhavAno che. A sarva phaLe ThIka ThIka meDe. bAbatamAM prAcyaviMdyA pariSadanuM amadAvAdanuM adhivezane ghaNuM ke : 1918 nA julAImAM sara hArakeTa baTalare simalA kAma ApI zake tema che. " mukAme prAcyavidyAvizAradonI eka pariSada nimaMtrI hatI. temAM prathamathI ja A saMsthA pitAnI pravRtimAM A dizAmAM De, vegele orIenTala ke gresanI racanAnA mahatva saMbaMdhI eka kAma karI rahela AMtararASTrIya vidvAnono sahakAra meLavatI rahI noMdha rajU karI hatI, paNa 1918 sudhI e sucana phakata sUcana che. pariSade have yunesko tema ja prAcyavidyAvidanA AMtararASTrIya ja rahyuM. e varSamAM pUnAnuM bhAMDArakara orIenTa rIsarca maMDaLa sAthe sakriya ane racanAtmaka sahakAra sAdhavA mATe insTITayuTa A kAryamAM agresara thayuM ane prAcyavidyAvinI ghaTatA upAyo karavA joie. amadAvAda adhivezanamAM A AMtararASTrIya saMsthAne maLatI saMsthA A dezamAM racavA e ' e badhI vicAraNA thaI zakaze. ': | saMsthAnA kAryakare pravR-te thayA. 1819nA navembaramAM A - amadAvAdamAM A adhivezana maLe enuM aucitya sama. saMsthAnI temaNe sthApanA karI ane pahelA adhivezanamAM hiMda, jAvavuM paDe ema nathI. gujarAtanuM e pATanagara che ane jevuM badAma ane sinamAMthI temaNe virAra rAta palA adhi. udyoganuM tevuM ja te vidyA ane saMskRtinuM kendra che. vaLI A sthaLethI vezananA pramukha sara rAmakRSNa bhAMDArakara hatA. te pachI utatara rASTrIya svAtaMtryanuM AMdolana rASTrapitA mahAtmA gAMdhInA preraka uttamottama vidvAnoe pariSadanA adhivezananuM pramukhapada zobhAvyuM netRtva heThaLa AraMbhAyuM te divasamAM ja mahAtmA gAMdhIe rASTrache. pra. sillAM levI, De. gaMganAtha jahA, De. je. je. medI, bhASAnuM mahatva nirdhAyuM hatuM ane ene vikAsane uttejana paMDita madanamohana mAlaviyA vageree A saMsthAnAM adhivezananuM ApavA mATe emaNe prayAsa AraMbhyA hatA. vaLI saMskRta, pramukhapada svIkArI enA kAryane uttama daravaNI ApelI. prAkRta, pAlI vagerenA abhyAsane vega maLe tema ja bhAratIya kalA, ; * * A saMsthAnI sthApanA pachI ghaNuM karIne dara trIje varSe tatvajJAna, dharma vagerene talasparzI zAstrIya abhyAsa thAya te : - bhAratanA keIna keI nagaramAM ke vidhyAdhAmamAM enAM adhivezane mATe gUjarAta vidyApIThanA aMgabhUta jevuM gujarAta purAtatva maMdira paNa emaNe sthApyuM hatuM. A uparathI akhila bhArathatAM rahyA che ane e rIte pariSade bhAratanA prAcyavidyA vizA tIya prAcyavidyA pariSadanuM sattaramuM adhivezana amadAvAdamAM radezanA eka samAgamasthAna tarIke mahatvanuM kArya karyuM che. maLe tenI yogyatA pratIta thaze. 'prAcyavidyAne lagatI saMzodhana pravRttine teNe puSkaLa vega Apyo pariSadanA kAmakAjane judA judA 5dara vibhAgamAM vaheMcI che, ane saMzodhananA pariNAmone sugrathita karavAmAM paNa teNe nAkhavAmAM AvyuM che ane dareka vibhAga mATe yogya vidvAnanI - phALo Apyo che. vibhAgIya pramukha tarIke pasaMdagI karavAmAM AvI che. adhivezana prasaMge vidvAne je nibaMdha taiyAra kare, je vibhAge ane vibhAgIya pramukhanAM nAma nIce darzAvyA ! pramANe che : carcA thAya ane viddhasabhAo thAya tenuM dhoraNa paNa khUba vibhAga pramukha uMcuM rahyuM che ane bhAratIya vidvAnonA hRdayamAM A saMsthAe DA, raghuvIra Adarayukata sthAna prApta karyuM che. 2 IrAnI Do. ema. epha. kAMgA | gujarAtamAM A mahAna saMsthAnuM adhivezana A bIjI 3 saMskRta che. Ara. DI, karamarakara vAra maLI rahyuM che. 1933 nI sAlamAM vaDodarAnA mahArAjA 4 IslAmI saMskRti che. ena. e. navI zrImaMta sara sayAjIrAva gAyakavADanA nimaMtraNathI vaDodarAmAM 5 arabI ane phArasI che. ema. jI. jhubera pariSadanuM sAtamuM adhivezana prasiddha vidvAna che. kAzIprasAda , 6 pAlI ane boddha dharma che. ena. ke. bhAgavata 7 prAkRta ane jenA zrI. kAntAprasAda jene jayasvAlanA pramukhapade maLayuM hatuM. te pachI vaza varSe gujarA 8 ItihAsa 3. yu. ena. vAla tenA pATanagara amadAvAdamAM enuM sattaramuM adhivezana maLI ( 9 purAtatva , , " zrI. amalAnaMda ghera rahyuM che. tenI taiyArIo mATe bhAratanI lokasabhAnA adhyakSa 10 bhAratIya bhASAzAstra che. sI. Ara. saMkarane 11 kAvaDI saMskRti 'De. TI. vI. mahAliMgama mAnanIya zrI. gaNeza vAsudeva mAvaLaMkaranA pamukhapada heThaLa tathA 12 tatvajJAna ane dharma Do. mehanasi | gujarAta yunivarsiTInA kulanAyaka zrI, harasiddhabhAI diveTiyAnA 13 naravidyA ane lalita kalA De. eca. gAejha adhyakSapada heThaLa eka sthAnika samatinI paNa racanA karavAmAM 18 rAjasthAnane itihAsa ane saMskRti munizrI jinavijayajI AvI che. pariSada gujarAta yunivarsiTI, amadAvAda ejyukezana 15 gujarAtane itihAsa ane saMskRti-rAmanArAyaNa vi. pAThaka sesAyaTI ane gujarAta vidyAsabhAnA saMyukata upakramathI upara pramANenA vibhAga heThaLa je beThaka thaze te uparAMtavIza varSanA gALe bIjI vAra gujarAtamAM maLI rahI che tyAre cacosabhAo, vidyasabhAe, pustakAlaya ane atihAsika sthAnonI mulAkAta temaja manoraMjananA kAryakrama vagerenI ene saphaLa banAvavI e gujarAtanA sarva , vidyApremIonuM janA sthAnika saMmitie rAkhI che. adhivezananA mukhya kartavya che. AkarSaNemAMnuM eka te prasaMge yojAnAruM pradarzana che, jenI SS, , prAcyavidyAnA vikAsanI dizAmAM dezabharanI judI judI vigate have pachI prasidhdha thaze. dezabharanA ane A prasaMge A saMsthAo yathAzakita kArya karI rahI che, tema chatA svAtaMra- . vizeSa karIne gujarAta bharanA vidApremIonA sahakAra vinA A. adhivezana saphaLa thaI zake ja nahi. traNa dAyakA karatA vadhu cheprApti pachI saMskRta vidyAomAM, bhAratIya itihAsa ane saMku " samayathI je saMsthAe bhAratIya vidvatAne saMgaThita karavAno Hii timAM je nava rasa jAgrata thayA che tethI pahelAM karatAM vadhAre prayatna karyo che tenuM adhivezana ApaNe AMgaNe bharAya tyAre che vegathI ane navI draSTithI kAme lAgavAnI AvazyakatA ubhI thAya ApaNe hRdayapUrvaka temAM sahakAra ane sahAya ApavAM joIe. :-
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-6-53 (3) prabuddha jIvana hiM sAzakita, daDazakita ane lAkazakita vibhAjana ka joke A sasthA zuhattvanI che chatAM ApaNane saMsthAnI Asakita na heAvI joIe. sasthA pratye bhakita rAkhIe, tenuM kAma cAlu rAkhIe paraMtu saMsthAmAM keTalAka mANaso evA paNa hAvA joie ke je karatA rahI zake. A rItanI racanA ane kAkrama jo ApaNe na karIe te ApaNA vicAra kSINu thaI jaze ane vicArazAsana cAlaze nahIM. ApaNe khIjuM zAsana calAvavA mAMgatA nathI. jue ne ! bihAranA loko theDAka abhimAna sAthe kahe che ke khUdAnayajJanuM kAma bihAranI kAMgrese prathama uDAvyuM. ane tenA pachI hedarAkhAdamAM akhila bhAratIya krAMgrese tene svIkAra karyAM, kharI rIte khate che zuM ? uparathI eka sarakayulara patra Ave che : bhUdAnamAM madada karavI e koMgresavAdIonI karaja che.' A te gagA himAlayathI paDavA mAMDI ane haradvAra Ave che e rIte te paripatra prAMtika samitimAM Ave che. ane himAlayathI gaMgA haradvAra AvyA pachI AgaLa vahetI gaDhamukate zvara jAya che tevI rIte paripatra tyAMthI jillA ephisamAM jAya che. gaMgA game tyAMthI jAya paNa te gaMgA ja rahe che, tevI ja rIte paripatramAMthI paripatra ja peDhA thAya che, meM vinA6mAM eka vakhata kahyuM hatuM ke dareka jAti peAtAnI jAtine ja pedA kare che. tevI rIte paripatra paripatrane ja pedA kare che. Akhara kAma kANa kare? kAma to karanArA che. gAmaDAnA loko paNa tyAM sudhI paripatra pahoMce che ja kayAM ? te te eka ekisamAMthI bIjI ephisamAM jAya che. tyAMthI trIjI ephisamAM jAya che, ATaluM ja thayuM. eTale bhUmidAna-yajJa jeve ApaNA kAryakrama jyAM sudhI ApaNe ghera ghera paheAMcI na zakIe-tyAM sudhI sa LatAne pAmI zakatA nathI. pAMca lAkha gAmaDAMomAMthI 25 lAkha ekara jamIna prApta karavA mAMgIe chIe. eka gAmadI pAMca ekara meLavI zakIe te kArya ghaNu' ja saraLa khanI jAya che. paNa eTalAM gAmAmAM paheAMcI krANu zake ? eTalA mATe ApaNI pAse mukhya sAdhana vicAra-pravAha thai zake che. tenI yojanA ApaNe karavI joie. A ja ApaNe kAkrama raheze. ATalI ApaNI hiMmata nahIM cAle te ATalAM gAmAmAM ApaNe vI rIte pahAMcI zakIzuM ? kevI rIte karIvaLIzuM ?--AvuM jyAre lAgaze tyAre ApaNane mAluma paDaze ke aMgrejImAM zorTa kaTa' kahe che tenI zodhamAM ApaNe kAnUna banAvavA joe, phalANu karavu' joie ema IcchavuM ApaNuM kAma nathI, eTaluM ja nahIM paNa evA kAya mAM lAgavAyI ApaNe paradhamatuM AcaraNa karIzuM', svadhatuM nahIM. ApaNA svadhama' e che ke gAme gAma dhUmavuM ane vicAramAM zraddhA rAkhavI, evuM na kahIe ke vicAra sAMbhaLavAthI saMbhaLAvavAthI zuM kAma thaze? vicArathI ja thaze. kAraNa ke ApaNuM kAya vicArathI ja thai zake evu che. AthI vicAranI sattA, vicArazAsana ApaNu' eka hathiyAra che. kAma . ane khIjAM hathiyAra che tatR'vibhAjana. samagra kartRtva, samagra kema zakita eka sthaLe kendrita thavAne badale gAmegAma ka zakti, ke sattA nirmANa thavI joie. eTale ja huM kahuM chuM ke dareka gAmane e haka che ke potAne potAnA gAmamAM kai cIja rAkhavI ane kai cIja na rAkhavI tene niya pAte ja kare. jo kAi eka gAma peAtAnA gAmamAM ghANI calAvavAnuM nakkI kare ane milanu tela rAte tema karavAne tene adhikAra hAvA joie. jyAre ApaNe AvI vAta karIe chIe tyAre amaladAra varga kahe che. ke A rIte te eka meTA rAjyamAM nAnuM rAjya cAlI zake ( gatAMkathI cAlu) nahIM. tethI ja huM kahu chu ke sattAnuM vibhAgIkaraNa jo ApaNe nahIM karIe, katvanuM vibhAjana nahIM karIe te senA-khaLa anivAya' che eTaluM samajI lejo. te pachI senA vagara Aja to cAlaze nahI" eTalu' ja, nahI, paNa kayAreya cAlaze nahI. pachI kAyama mATe ema ja kahA ke senAmaLathI kAma levu che." ane senA susajja karavI che, pachI ema nA kaheze ke ame senAthI chuTakArA mAgIe chIe. kAI kAI vAra paNa evI bhASA pharIthI nA vAparazeA. te kAi divasa paNa senAthI chuTakArA mAgatA hai| to paramezvaranA kahyA mujaba ApaNe karavuM joie. paramezvare buddhinuM vibhAjana karyu che ane darekane buddhi ApI che. vIchIne paNa ApI, sApane paNa ApI, sihate pazu ApI, ane manuSyane paNa ApI. ochIvattI paNa darekane buddhi ApI che ane kahyuM ke potAnA jIvananuM kAma peAtAnI muddhithI ja karI. tethI samagra vizvaeTalI uttama rIte :cAlavA lAgyuM ke te vizrAMti lai zake che ane te eTale sudhI ke leAkAne evI zaMkA thavA mAMDI ke paramezvara che ke nahIM. ApaNe paNa rAjya evI rIte calAvavu che ke jethI kAM ubhI thAya ke kAirAjyasattA che kayAM? leAkA ema paNu kahe 'kai hindustAnamAM rAjyasattA nathI tyAre ja ApaNuM rAjyazAsana ahiMsaka banyuM kahevAya. vileja plAnIMga eTalA mATe ja ApaNe grAmarAjyane uddhApa karIe chIe ane ethI ja ApaNuM niyaMtraNanI sattA gAmaDAmAM arthAt gAMmaDAvALA ja niyatraNanI sattA potAnA . hAthamAM le evu' mAgIe chIe. janazakitanuM e pazu eka udAharaNa che ke jemAM gAmaDAvALA pAte ja jAgRta thAya. ane amAre amuka cIja pedA karavI che evA niNya kare. ane sarakAra pAse mAgaNI kare ke amuka mAla ahIM nahIM AvavA joie. eTale e mAlane kave joIye. sarakAra tema zake nahIM athavA rAMkavAnuM IcchavA chatAM rokI zake nahIM te enA vidhamAM ubhA rahevAnI hiM'mata karavI paDaze. ane e rIte ja te sarakArate atyaMta madada pahoMcADaze. kAraNa ke tenAthI sainyabaLane cheda thaze. Ama karyA sivAya sainyabaLanA cheda kadI thai zakaze nahIM. dilhImAM kAi evI buddhi pedA thAya (pachI bhale ne te brahmadevanI mughdhi hAya ka jene cAra magaja che ane te cAre dizAmAM * joi zake che) ane te game teTalI sUkSma hoya chatAM badhAMne lAbha dAyI evu dareka gAmanA kArabhAranuM niyaMtraNa ane niyAjana tyAMthI thai zake e vAta kadI zakaya chanavAnI nathI. eTalA mATe ja nezanala plAni gane badale vileja plAniMga hAvu joie. sArI rIte kahIe te nezanala plAniMganA avileja plAniMga hovA joie. ane vileja plAni ganI madadamAM jeTalu karavu joIe teTaluM ja dilhIthI karavu joIe. te A che ApaNA kAryakramanA khIjo aza; eka tA vicArazAsana ane bIjuM A kartRtva-vibhAjana. tethI ApaNe je kaMi karIe te katRtvavibhAjananI dizAmAM karavu joie. eTalA mATe ja ApaNe jamInanI vaheMcaNI gAmaDAmAM karavA mAMgIe chIe. jamInanA savAla jyAre ubhA thAya che tyAre le khelavA mAMDe che tyAre - adhikamAM adhika sIliMga banAvA vadhAremAM vadhAre keTalI jamIna rAkhavIH te nakkI karo. jyAthI A bhUmidAna yajJanu AMdolana jora pakaDI raghu' che ane janatAmAM tenI eka bhAvanA pedA thai rahI che,
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-6-paka I * tyArathI A vAta lAvA mAMDI che. paNa huM te kahuM chuM ke tene prANadhAraNa nathI. te abhautika che. AthI spaSTa thaze ke pahelA pheleriMga nakakI kare. ochAmAM ochI jamIna darekane keTalI jIvana e bhautika che. sAdhanA e kazuM ja nathI paNa bhautika ApavI che te nakI karo. jeTalA majUre che te badhA Aje maTI abhautika banavAnI prakriyA che. sAthe e paNa spaSTa thavuM bIjanA hAthamAM kAma karI rahyA che. teo kAma te kare che, joIe ke bhautika e nirarthaka nathI tenI paNa sAdhanAparyaMta paNa temanAmAM kartutva nathI. gADI cAle che paNa ApaNe gADIne AvazyakatA che. karmabaMdhanuM kAraNa kriyA che ema svIkArIe, katAM nathI kahetA kAraNa ke te cetanavihIna che. tevI rIte Aje saMsAranuM kAraNa kriyA che ema svIkArIe chatAM karmamekSanuM je majUro khetImAM kAma kare che te cetanavihIna jevuM ja kAma kAraNa paNa kriyAne ja mAnavI paDe che. gAMTha bAMdhavAmAM eka kare che. hAthathI kAma kare che, pagathI kAma kare che paNa tenA prakAranI kriyA che te tene choDavAmAM bIjA prakAranI kriyA che. dilathI ane dimAgathI te AvuM kAma kare evuM ApaNe | kriyA vinA te gAMTha chUTI ja zakatI nathI. te ja prakAre amuka icchIe chIe. koI kaheze ke hindustAnanA majuromAM eTalI, prakAranI pravRttithI jo saMsAra vadhatuM hoya tethI virUddha ' buddhi nathI ke jethI temane bIjAnA hAthamAM kAma karyA sivAya prakAranI kriyA vaDe karIne ja saMsArano nirodha thaI zake che. cAlI zake. huM kahuM chuM ke A ahiMsAnI rIta na hoya. enI A vastu mumukSu jIvane yoganirodhanI prakriyAne je krama che tenA pAse je kaMI buddhi che tene parityAga karIne bIje keI khajAne viSe manana karavAthI spaSTa thAya tema che. koI dhAre ke eka ApaNe lAvavAnA nathI, mAnI le eka majUranI buddhithI bIjA ' kSaNamAM ayogI ke pravRttizUnya thaI jAya te azakaya che. pUchavALA bhAInI buddhi vadhAre che, paraMtu AkhA dezanA majUronI tene paNa eka krama che. niSkriya thavuM e ya chatAM tenI buddhine saravALe karIe te tenI barobarI karI zake evI koI siddhi te sakriya, thaIne ja thAya che. A paristhitimAM jIvana buddhi nathI. ane A buddhine ApaNe upayoga na karI zakIe bhautika che tethI te te sarvathA nirarthaka ja che ane adhyAtma te ApaNo deza bahu ja kamanasIba che, eTalA mATe jarUrI che. draSTie bhautikanI kazI ja AvazyakatA nathI ema kahevuM te ke majAnI buddhi jevI che tevI ja pUrA upayogamAM levI sAtha-sAdhanabhAvanI aNasamajane lIdhe bane che. sAdhanAjoIe. sAthe sAthe enI buddhi vadhe evI paNa yojanA karavI kALamAM bhautika ane adhyAtmano samanvaya karyA sivAya sAdhyajoIe ane evI yojanAmAM eka yojanA e che ke tene jamIna siddhi saMbhave ja nahI. bhautika AvazyakatAone krame karI ApavI. A sivAya ApaNe ene bIjI tAlIma ApI zakIe ghaTADI zakAya che ane ghaTADavI joIe, paNa ene artha e che paNa tenA hAthamAM jamIna ApavI e paNa tAlImanuM eka nathI ja ke bhautika sarvathA anAvazyaka ja che. aiyasiddhi aMga raheze. ane tene vikAsa karavA mATenuM eka sAdhana banI mATe zarIranI AvazyakatA che ja, koI sAdhaka ema dhAre ke A rahaze. tethI ApaNe katRtva-vibhAjananI dizAmAM vicArI rahyA deha te bhautika che, mAre tenI zI AvazyakatA che ane ema chIe. ApaNu kAryakramamAM je be pAsA che te meM batAvyA. karI je tatkALa ethI chUTavAno prayatna kare che te AtmaghAta e banne pAsAnA mULamAM je bhUmikA che, e paNa batAvI thaye kahevAya che, tema karI te sAdhanAmArgamAM AgaLa vadhI ane kAryapadhdhati, kartRtvavibhojana ane kAryakrama viSe 5Na zakatA nathI, mAtra navAM navAM jajo vadhAre che. sAdhanA karavA thoDuM kahyuM. mATe paNa zarIrane TakAvI rAkhavuM paDe che. ema jo na hota to apUrNa vinobA bhAve bha. buddhane pitAnI bhUla samajAta nahIM. ane pAraNuM karata nahI. jIvana ane adhyAtma bhagavAna mahAvIre bhale ugra tapasyA karI paNa pAraNAM to emane ? paNa karavA ja paDayA che. sAdhaka zarIrane sUkave che temAM ane jIvana zabdane prANadhAraNa e mukhya artha che. adhyA- zarIrane tenI Avazyaka sAmagrI Ape che temAM tenuM dhyeya tmane artha AtmaniSThA ema karIe to cAle. have vicAravuM AtmaniSThA che, jyAre e dhyeyavinDanI vyakita mATe zarIra e prApta che ke prANadhAraNa ane AtmaniSThA e bannene zera sUkavavAne prazna ja nathI ane udarapUti paNa udarapUti mATe saMbaMdha che? vinAsake ema kahI zakAya ke AtmaniSThA ja che. A draSTie vicAratAM jaNAze ke AdhyAtmikatAne nAme mATe prANudhAraNa che, prANadhAraNa mATe AtmaniSThA nathI. paraMtu koI sAdhanAkALamAM paNa abhautika hovAne dAvo kare che te ' A kathana mumukSanI dRSTie ja sAcuM che. jene jIvanamAM keI AtmavaMcanA sivAya kazuM ja nathI. abhautika nathI chatAM e | ucca dhyeya nathI paNa mAtra jIvavuM, game te rIte prANane TakAvI dizAmAM pragati karavI e kharI vAta che, abhotika banavAnuM rAkhavo e ja dhyeya che tene mATe jIvanane kaze ja artha nathI, dhyeya rAkhavuM e paNa sAcuM che, paNa vastutaH sAdhanAkALamAM bhautika AvazyakatAthI zunya banI zakAya che, ane banavuM kazuM ja prayojana nathI. jIvavuM e ja svayaM prayojana che. ahiM joie ema kahevuM temAM mithyA abhimAna sivAya kazuM ja ApaNe emanI dRSTie vicAra nathI karI. paNa jemane mana tathya nathI. : dalasukha mAlavaNiyA jIvana e sAdhana che, sAdhya nathI; sAdhya te AtmaniSThA che temane lakSIne cheDe vicAra kare che. je saMyukata jaina * AtmaniSThA e adhyAtma che te jIvana e bhautika che sva0 maNibhAI smRti phaMDa | vivAthagRhamAM vaparAvAnuM che. e vastu spaSTa thavI Avazyaka che. jainadraSTie jyAre jIvamukta 13928 agAu svIkArelA na thAya che arthAta AtmaniSTha thAya che tyAre prANadhAraNa tenA 500 zrI sahanabhAlajI dugaDa ' sthala artha mAM rahetuM nathI. eTale ke mAtra bhAva prANa che- * 1 . hImatalAla motIcaMda kApaDiyA. ' arthAta AtmAne AtmA sivAya anyanI sahAyatA nathI. jainadraSTie ja nahiM paNa badhAM adhyAtmadharmonI draSTie ema 14528 kahI zakAya ke mukta AtmA zuddha che, asahAya che, svani che. # A nIzAnIvALA paisA AvavA bAkI che. - zrI muMbaI jena yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 4pa-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNasthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI reDa, muMbaI, 2. . .
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanu pAkSika mukhapatra 2jIsTarDa naMbI karI che prabhu jIvana - taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA pra. jana varSa: 14: pra. chavana varSa, 1 : ke? 4 - muMbaI: 15 juna 1953 somavAra vArSika lavAjama rUpiyA 4 , Adhunika yuganA eka jIvanadRSTA : je. kRSNamUrti - eka rekhAcitra [tA. 29-3-53 ravivAranA TAImsa opha inDiyAmAM pragaTa thayela zrI morIsa koThamenanA lekhane anuvAda] ' je. kRSNamati jagabharanA vyAkhyAnakhaMDamAM eka tvanI vastu che. temanA upadezane AcAramAM mUkavA mAMDIe suparicita vyakita che. chellAM trIza varSathI teo duniyAmAM eTale eka pagaluM bharatAM bIjuM ApameLe spaSTa thatuM jAya che. thatA paribhramaNa kare che, bhASaNa Ape che ane aneka praznonI carcA e paheluM pagaluM kRSNamUti eka ja zabdamAM raju kare mImAMsA tathA khulAsA kare che, AvI pravacanapravRtti. teo zAthI che: Listen, Just Listen-sAMbhaLo, mAtra sAMbhaLe ! kAMi , prerAIne kare che ane temane saMdeza che ? paNa mAne nahi ke kazuM InakAro nahi ! je kahevAmAM Ave che. enI pAchaLa emane kAMI aMgata lAbha hovAne te ja mAtra dhyAnamAM lyo ! dhyAnamAM levAthI. tame kazuM paNa Eo prAraMbhathI ja koI prazna upasthita thato nathI. jiMdagIbharanA kabulI letA nathI. tame je sAMbhaLyuM hoya tenuM tarata ja mAnahatIA kArya pachI paNa temaNe koI phaMDaphALA ekaThA karyA nathI, sika citra ubhuM karavAnI kazI jarUra nathI. tamAre te samajavAne hitI pitAnA vicAronuM samarthana karatI ke saMsthA sthApI nathI, paNa prayatna karavAnI jarUra nathI. mAtra keI tamane kahe dAda anuyAyIonuM koI cokakasa daLa ubhuM karyuM nathI, ke sahelAIthI che ane tame te sAMbhaLo cho ATalI hakIkata ja tamArI sAme * pracAra thaI zake te hetuthI pitAnI vicArasaraNIne temaNe kaI spaSTa hovI joIe. ATaluM basa che ane A paheluM pagaluM cekasa DhALe paNa DhALyo nathI. phalaprApti viSe anAsakata sidhdha na thAya tyAM sudhI kRSNamUrti sadA agecara rahevAnA. . ke temanA jevA bIjo koI mAnavI maLavo muzkela che. pachI te sAMbhaLanArane lAgaze ke mAtra zAntipUrvaka besI phalaprAptinI koI AkAMkSA paNa temane che kharI ? trIzathI rahevuM ane kazA paNa svIkAra ke inakAra sivAya sAMbhaLavuM paNa vadhAre varSanI temanI kArakIrdI joyA pachI te e viSe paNa e ja na ka9pI zakAya eTaluM muzkela che. tene jaNAze ke mAtra mana zaMkA anubhave che. phalaprAptino artha je ApaNe leka- sAMbhaLI ja rahevuM e tene mATe zakaya nathI. paNa te priyatA ane prabhutA, sattA ane pratiSThA karatA hoIe te te sAMbhaLato hoya che te pratyeka kSaNe te pitAnI rUci-aruci duniyAmAM sauthI vadhAre pravAsa karyo hoya ane sauthI vadhAre pramANe, zikSaNa kALa ane te pachInA jIvanamAM thayelA pitAnA jANItI hoya evI vyakitaomAMnA teo eka hevA chatAM paNa, ghaDatara pramANe, pitAnA bhUtakALanA bhinna bhinna anubhavatemaNe evI koI paNa sidhdhi pitA mATe upArjana karI nathI. saMskAre pramANe, te kAM to svIkAre che agara te inakAre che. A duniyAdArInI rIte gaNAtI AvI kazI saphaLatA temaNe prApta tene ema paNa mAluma paDaze ke kRSNamUtine sAMbhaLavAmAM ' da karI nathI tenuM kAraNa temanA pitAnA upadezamAM ja raheluM che. rahelI A tenI muzkelI bIjI koI paNa bAbatane-bahaM tenI te upadeza sAdo sIdhe ane chatAM samajavA mATe muzkela che. pitAnI vicAraNAne paNa dhyAnamAM levA ADe rahelI tenI sAmAnya che sahajapaNe kapriya banI jAya tevI nIcI bhumikA upara potAnA muzkelInuM ja. eka daSTAnta che. tene tarata ja sUjhI Avaze ke tatvajJAnane laI AvavAne teo kadi prayatna karatA nathI, eTale vIkAra ke InkArathI mukata evA kevaLa zudhdha anubhavanI kSaNa tenuM pariNAma e Ave che ke jeo samaje che temane temanuM zuM che te bhAgye ja pite jANatA hoya che. tenA jIvananI pratyeka A vyAkhyAna ekadama spaSTa ane saraLa lAge che, jyAre bIjI bAjue, kSaNa tenA samagra bhUtakALane vartamAnamAM pratibiMbita karatA temane upara uparathI sAMbhaLanAra eka prakAranI dimUDhatA anubhave vaLaNathI AkAnta hoya che ane tene lAgatuM ja samajAze ke " eka che. AvA sAMbhaLanArane kRSNamUrtinAM pravacane gUDha, gahana, vivAdA ' bhUtakALanI A sarvatomukhI gulAmI tenA mATe kazuM navuM dospa, ati spaSTa ane chatAM sAva aspaSTa, parasparavirodhI, sAMbhaLavuM, anubhavavuM, jIvavuM azakaya banAvI mUke che. punarUkitaothI bharelAM vagere lakSaNothI yukata lAge che. - jyAre te ghera Ave che tyAre tenI, mUjhavaNa vadhI jAya ' temanA upadezanuM saMkSipta ane ema chatAM yathArtha evuM che. tene mAluma paDe che ke pote mAtra kRSNamUtine sAMbhaLI ne nI nirUpaNa zakaya nathI. savistara nirUpaNa paNa kadAca tenA hArdane zakate nahote ema nathI, paraMtu have te koIne paNa sAMbhaLaKra samajAvavAmAM niSphaLa nIvaDe. temanI vANI zretAo anusAra vAne pite zAMtamAna nathI. jenuM te kAMI paNa sAMbhaLe che ke , khIle che. te jema ane je rIte jhIlAya che tema ane tevI tarata ja tenuM mana eka mAnasika citra racavAnuM zarU kare che, mota rIte te AkAra dhAraNa karatI jAya che ane te mujaba vartavA ane pote je kAMI sAMbhaLyuM che tene khare bhAva teNe mAMDIe tyAre ja tene artha 25STapaNe grahaNa thavA lAge che. e bIlakula grahaNa karyo nathI. jayAre jyAre kAMI paNa bane.'' Ama hovAthI tadanusArane amala e ja sauthI vadhAre maha. " che tyAre tyAre tenuM mana te ghaTanAne amuka nAma ApIne bhUta
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' prabuddha jIvana tA. 15-6-53 . , - kALanA maryAdita vartAlamAM ja tene samAvavA prayatna kare che, 1. prastuta sarva saMvedanothI raMgAyelAM samaraNonA burakhA dvArA te - ghaTanAne tenuM mana nihALe che. A bAbatane vadhAre uMDANathI vicAra karatAM tenA jovAmAM Avaze ke jyAM sudhI te duniyAne Ama bhUtakALanA akhAdvArA nihALe che tyAM sudhI te vAstavikatAno-Reality-anubhava karavAnI sthitimAM AvatA nathI, mAtra pUrva anubhUtane punaranubhava ja kare che; tenuM samagra jIvana ekasarakhA pUrva anubhavanI bhAnanA cAlu punarAvartana jevuM lAge che. bIjA zabdomAM kahIe te, Ajano anubhava tene kazuM (navuM) zIkhavato nathI. upara uparathI game teTale jAgRta dekhAte hoya te paNa pAyAmAMthI te kazuM paNa navuM zIkhI na zake tevI prakRtine te banI gayo hoya che. potAnA anubhavanA vadhyatvanuM, samagra astitvanI zUnyatAnuM A bhAna tene sakhta AMcake Ape che. ane te sAthe A duniyAnI vyAkuLatAnuM, bhUtakALanA arthazUnya cakrAvAmAM phasAyelA saMkhyAbaMdha mAnavIonI: karaNIjanaka paristhitinuM . tene ekAeka bhAna thAya che. A nitAnta karUNatAnA pariNAme tenA dilamAM adamya spRhA uddabhave che; sarva pUrvagrahamAMthI, pUragAmI mAnasika vaLaNamAMthI mukta thavAnI tIvra IcchA janme che; amukane badale tamuka pasaMda karavAnI vRttimAMthI, pUrva adhyAsamAMthI, pasaMdagImAMthI (kAraNa ke pasaMdagI mAtra pUrvaanubhutimAMthI janme che. ane bhUtakALanuM punarAvartana ja sUcave che)- A savamAMthI mukta thavAnI eSaNuM pragaTe che. AthI vizeSa carcA karavAnI have jarUra nathI. jemane vizeSa samajavAnI paravA hoya temaNe kRSNamUrtinA vArtAlApanuM ekAda pustaka meLavI vAMcavuM mAtra vAMcavuM. temAMthI je kAMI thoDuM ghaNuM, temane samajAya te uparathI prayoga karatAM kRSNamUrtinA upadezanuM saundarya, uMDANa ane vistAra temanA samajavAmAM Avaze. bIjI bAjue, pitAnA manamAM pUrepUrI spaSTatA Ave te mATe kRSNamUti' kharekhara zuM kahevA mAMge che te jANavAnI, jANe ke tene vigatavAra nakazo meLavavAnI je apekSA dharAvaze te nirAzAne prApta karaze. temanA pravacanamAMthI dareka vidhAnanI sAme pratividhAna maLaze, dareka nirNayanI sAme tene inkAra maLaze, ane chevaTe "evA jJAtA ke je jJAna ApatA nathI, e payagaMbara ke jenI pAse koI cokakasa saMdeza ke kAryakrama nathI, evo netAje kayAM javuM te kahetA nathI. AvI eka vicitra vyakitane Akhare nirAza banIne choDI devA sivAya tenA mATe bIjo koI vikalpa nahi rahe. AnuM kAraNa ApaNe e kabUlavuM joIe ke jeo sAMgopAMga saMpUrNa vicArayojanAnA pakSapAtI che temane aradhe raste maLI zakAya evuM kazuM paNa kRSNamUrti kahetA nathI. " - teo potAnI zabdaparibhASA ADI rAtamAM badalI nAkhe che, tenA zretAo pitAnA chuTochavAyo anubhavomAMthI je mALakhAM bAMdhatA hoya che te viSe bIlakula beparavA rahIne teo eka abhigamamAMthI ekAeka bIjA abhigama upara kUdake mAre che. teo temane pharI pharIne kahe che ke koI paNa mAnyatAnA ekaThA dvArA tame mane nahi samajI zake. mAre je kahevAnuM che te sAMbhaLI ane tamArA jIvanamAM te kevI rIte amalI bane che te nihALe. ema karavAthI tamArA jIvananI saMkIrNatA ane vyAkuLatAmAMthI tame mukata thaze ane te muktimAM ja huM je kahuM chuM te satya hovAnI sAbitI rahelI che. AthI vadhAre saMgIna bIje kaI purA hoI na zake. bAddhika anusaMgati mAtra bhUtakALa sAthenI ja saMvAditA che, jyAre satyane purAvo to emAM rahelA che ke te tamane bhUtakALathI mukta kare che. anuvAdaka : paramAnaMda jana samAjanA vividha praznonI ekatAlakSI samAlocanA (bulatANA khAte cAlu juna mAsanI pahelI tathA bIjI tArIkhe maLelA bhArata jana mahAmaMDaLanA tetrIzamAM aMdhazananA pramukhasthAnethI zrI tArAcaMda koThArIe ApeluM jaina samAjanA vividha praznonI samadhAraNapUrvaka samAlocanA raju karatuM ane jaina samAjanA bhinna bhinna vibhAgamAM ekatA ane saMgaThThananI bhAvanAne preratuM pravacane nIce sAdyanta pragaTa karavAmAM Ave che. taMtrI) - bhArata jaina mahAmaMDaLanA pramukha thavA mATe jyAre mane kahevAmAM AvyuM tyAre huM khUba khaMcakAyo hato. mahArA jevo nahAne mANasa pramukha banIne virATa AdarzAvALI A saMsthAnI Aje je zobhA bhArata bharanA jene mAM che te jhAMkhI te nahi pADe ne ? evI mahArI zaMkA mahe tyAre vyakata karI hatI. chatAM sAthIenA preme evI zaMkAonI paravA karyA vinA mahane A sthAne goThavI dIdhuM che. bhArata jena mahAmaMDaLanA kAryakartAomAM eka saMyukata kuTuMba jevI bhAvanA Aje prasarI rahI che-evI | rIte ja sau eka bIjAnA pUraka banIne ane eka bIjAnI huMpha meLavIne mahAmaMDaLanuM kAma AgaLa vadhArI zakIzuM evI mArI . zradhdhA che. namra bhAve huM AzA rAkhuM chuM ke je mahobbata bhArata jaina mahAmaMDaLanA kAryakartAo pAsethI mane Aje maLI rahI che te mahArA jIvananA aMta sudhI Take ane sau sAthe maLIne mahAmaMDaLanuM kAma yathAzakita mati-karyA karIe. ' bhArata jaina mahAmaMDaLanuM kAryakSetra che akhila bhAratanuM. ApaNane vasatI gaNatrInA AMkaDAo bhAratanA jainenI saMkhyA barAbara ApavAmAM nakAmA nivaDyA che. enAM kAraNo samAjanA lakSya para chellAM cAra pAMca varSa thayAM AvyA che ane vastI patrakamAM "jaina" lakhavA mATe keTalIka jAgRti paNa AvI hatI. chatAM vasatI gaNatrI karanArA hindu dharma jevA lAgatAM nAmo joIne "dharme hindu' ema vasatI patrakamAM bharI detA hatA. enI pAchaLa koI kharAba budhinuM AropaNa karavAno artha nathI paraMtu e leka emane zrama ema karIne bacAvatA hatA. . sAmAnya rIte joIe te jenenI saMkhyA bhAratabharamAM cAlIsathI pacAsa lAkhanI vacamAM hovI joIe. ekalA mIrajanI cAlIsathI pacAsa lAkhanA vacamAM hAvI jaIe. pAsenA vistAramAM ja be lAkha jeTalA jene vase che. enI ka95nA ApaNAmAMthI ghaNuMne nahi heya. muMbaInI najIkanA ratnAgIrI AsapAsa paccIseka hajAra jenA che e vAta jenA mukhya thANu jevA gaNAtA muMbaInA jainane meM be varSa para kahI tyAre emane Azcarya thayuM hatuM. AmAMnA keTalAya pradeza evA che ke jyAM jeno che paraMtu navakAramaMtra suddhAM jANatA nathI. emane khabara che eTalI ke emanA deva jaina che ane nagna deva che-ethI vizeSa emane ' dharmanuM jJAna nathI. AnuM kAraNa e che ke ApaNAmAMnA koI e pradezamAM jatA nathI ane jaina sAdhue mukhyatve sagavaDavALA pradezamAM ja vicare che. jaina dharmane pracAra IcchanArA ApaNe jyAM je che te jaino maTI javA AvyA che tyAM jatA AvatA rahevuM joIe ane tyAM sAdhumunirAjene viharavA vinaMtI karavI joIe. - jaina sAdhuo jyAM jyAM vicaryA che, tyAM tyAM emaNe samAjane jIvaMta rAkhyo che. pagapALA pravAsa karatA-dhamane prasAratA jatA jaina sAdhuonI praNAli jagatabharamAM tAjajubA pedA kare tevI che. pagapALA pravAsa dvArA gAMdhIjInI aitihAsika ! . +-
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA25-6-53 : prabuddha jIvana 11 dAMDI kuca. ane pUjya vinobAjInA pravAsee hiMdabharamAM zAM rokAine basa lagana lAgI gaI saMpradAyamAM ekatA lAvavAnI ke caitanya phelAvyA che te ApaNe saue mugdhatApUrvaka joyAM che. atirIyAta vagara ane nikaTanA sAthI tarIke kahu chuM ke diva"jaina sAdhuo tyAga ane tapazcaryA karatA karatA bhAratanA keTalAka sane, rAta emaNe A dizAmAM pitAnI tamAma vicArazakita pradezamAM niraMtara vicare che. emanI saMkhyA cAreka hajArathI kAme lagADI dIdhI. jyAre maLe tyAre ane jeTalo samaya vika ochI nahi hoya. rejo rAja jyAM hoya tyAM vyAkhyAne apAya maLe teTale samaya A ja carcA emanI sAthe thatI. e pachI ame 32 - che. hajAre jaina jainetare e sAMbhaLe che. chatAM kema ' dhAya* sAthe terApaMthI bhAIonI pariSadamAM jayapura gayA. AkharI rIta pariNAma nathI AvatuM ? carcAmAM acAnaka mArga maLI gayA. ' . enuM kAraNa e hevA saMbhava che ke ApaNe mULa vAte khUba zaradI havAmAM hoya, kei eka, kaI be ke kaI pAMco: " bhUlI jaIne, saMpradAyanI puSTi ane potAnA saMpradAyanI pachi kapaDAM pahere, koI kevaLa sutarAu ne kaI garama kapaDAM pahere ema." karatAMya bIjA saMpradAyanAM matakhaMDana karavA tarapha vadhAre kAma ApaNAthI judI rIte zarIranI rakSA karanAranI sAthe ApaNe : lAgI gayA chIe, parasapara doSa prApya ane kharAba hA , takarAra karatA nathI. jamatI vakhate eka ja gharamAM koI roTale rokAI gayA chIe ke jaina dharmanA pracAra ane jainetarane khAya, koI purI khAya, keI zAka khAya ke koI na khAya tenI ; bedhavA tarapha vaparAvI joItI zakita ApaNI pAse bAkI rahI joDe ApaNe takarAra karatA nathI. te pachI, ke muhapattI bAMdhe nathI. chellAM paccAsa varSamAM prakaTa thaelAM jaina pustake ApaNe ke kAI hAthamAM rAkhe, kaI sAdhu sapheda ne koI pILAM vastra pahere ke kaI sAva kAMI ja na pahere emAM ApaNe zA sArU takarAra ! joizuM te emAM paraspara khaMDanAtmaka sAhitya prakaTa karavAmAM karavI joIe? A badhI bAhya nizAnIo che ane kevaLa ApaNe keTalI saMpatti ane keTalI zakitane vyaya karyo che enuM sAdhane che. e sau pitatAnI rUci anusAra rAkhe temAM ' mApa AvI zakaze. dharmanA nAme bIjAe zA sArUM kalaha karavo joIe ? tItha. A bIjuM kAraNa e hovAno saMbhava che ke dIkSAthIonI kare e ja che, emaNe bAMdhela dharma e ja che te pachI tIrtha. jo yogyatA jovAmAM paNa koi dheraNa sacavAyuM nathI. dhamane rAga karene kaI rIte pUjavA emAM takarAra zA sArU ? ApaNe na hoya; jIvanamAM vairAgya na hoya ane tapazcaryA taraphanI DhIlAza , syAdavAdanI vAta ghaDI ghaDI kahIe chIe. chatAM ene dharma. chatAM je mAge tene dIkSA ApI devAmAM Ave che. pariNAme pUrata-ApaNu ja svAmIbhAIe sAthenA vivAde samAvavA saMsAramAM TakavuM jene muzkela paDe, Arthika ke kauTuMbika AMdhI pUrate paNa amalamAM nathI mUkI zakatAM ? jaina dharmamAM Dagale ne emAM je phasAyelA lAge te visAme meLavavA mATe, sukha pagale viveka para bhAra mUkavAmAM Avyo che. vyavahAramAM paNa meLavavA mATe sAdhupaNA tarapha AkarSavA lAgyA. ane pitapa ApaNe ghaDIghaDI kahIe chIe ke viveka rAkho. chatAM ApaNe tAnA saMpradAyanA sAdhuo ane pitAnA celAo vadhAravAnI sAMpradAyika jhaghaDAo karatAM kadi vivekanI vAta vicArI che ? eka mAtra..lAlasAe emane sAdhusa e svIkAra karavA syAdvAda ane vivekanI vAta karanArA ApaNe saMpradAyonI mAMDe. pariNAme zithIlatA ane vitaMDAvAda vadhyAM. tyAganA divAlo racI, svAmIbhAIo paratve ISya ane parapara khaMDana ; eka mAtra pratika evA ATalI moTI saMkhyAnA sAdhue chatAM karyA karIzuM te ApaNA jIvanathI jainetarane ane ApaNI je jaina dharmano phelAvo aTaka, eTaluM ja nahi paNa jenAM bhAvI saMtatIne jaina dharma paratve zI rIte ApI zakIzu' ?' jIvana paNa, ATalI rojeroja tapazcaryA chatAM jenetara karatAM jatA ' kaI tAkAta para ane kaI zraddhA para mahAvIra svAmI Adi " : koI viziSTattane pAmyAM nahi. tIrthakaranA upadezone pracAra asarakAraka rIte karI zakIzuM ? - hamaNAM hamaNAM A sthiti nivAratuM terApathI sAdhuonuM - ApaNA kAryAdhyakSa zrI riSabhadAsaja rAMkAe ene teDa. saMgaThThana khAsa dhyAna kheMce che e saMgaThThana dvArA ane zista kADho che, e ApaNane saune rUce te che. sau saMpradAya potasa dvArA je pragati terApaMthI samAje ATalA ochA samayamAM potAnI mAnyatAo rAkhe, pitapatAne sAMpradAyika AcAra' karI che te itara saMpradAyone mArgadarzaka banaze ema lAge che, mAga jarAka narI ema lAge che. vicAra pALe ane dharma ane samasta samAjanA prazrane paratve gayA varSe sthAnakavAsI saMpradAye paNa A dizAmAM bhAre krAMti sahakArapUrvaka ekatAnatAthI vikAsa karavA kAme lAge. emanI kAraka pagalAM lIdhAM che. ane moTAmeTA sAdhuoe pitAnI A vAtamAM saMpradAyano virodha nathI ane ethI svataMtra vyakitatva, pI' padavIone tyAga karIne saMgaThThana sAdhavAmAM apUrva bhAga A ' jALavI rAkhIne samAja ane dharma tarIke ApaNe uMce uDavApitA che. ApaNe AzA rAkhIe ke mUrtipUjaka sAdhugaNe paNa Avo prayatna karIzuM to ApaNI veDaphAtI zakitane sa graha thaze ane di to keIka samAdhAna para rahelA moDA Avaze ja. te ekatApUrvaka ApaNe ghaNuM kAma karI zakIzuM. bhArata jaina nI - jaina tarIke ApaNe sau saMpradAyanA jaine paraspara virodha mahAmaMDaLe zrI rAMkAjInI A vAta satakArIne eno pracAra karyo. A karI, ApaNI zakitane nAza na karIe ane bhAIcArAthI rahIe; ane chellA cAra pAMca varSamAM e vAtane ThIka ThIka samarthana lAla ema te Aja sudhImAM ApaNA ghaNA AgevAnoe vicAryuM maLyuM che. judI judI jagyAoe tamAma saMpradAyoe sAthe vika hatuM. saMpradAyabheda bhUlI jaine ekatrita jena tarIke ApaNe maLIne mahAvIra jayaMtI ujavavA mAMDI che. saMyukata prayAsonA te sau ApaNe vikAsa sAdhIye te mATe bhAratabharamAM nAnA moTA kAraNe hiMdanA keTalAka rAjayoe mahAvIra jayaMtIne jAhera " pitA prayAsa thaye jatA hatA. bhArata jaina mahAmaMDaLanA mukhya cAla- tahevAra' tarIke svIkAryo che. Ama keTalAka rAjAe nikoe pacAsa sATha varSathI A bhAvanA para kAma karavAnuM cAlu saMvatsarite jAhera taravAra tarIke mahattA ApI che. rAkhyuM hatuM. chatAM e prayatna bahu saphaLatA prApta karI zakatA ghaNI jagAoe judA judA saMpradAyonA AgevAno sAthe maLIne nahotAM, kAraNuMke saMpradAyanI avajJA karanAranI vAta ke saMpra- kAma kare che. ane keTalIka jagyAoe judA judA saMpradAyanA dAyanA leke satkAre nahi, e svAbhAvika pratyAghAtanA kAraNe pragativAMchu sAdhumunirAje ekabIjAne maLavA lAgyA che. diza ekatAnI dizAmAM jhAjhI pragati thaI nahotI. mahAvIra jayaMtI ke evA prasaMgoe kayAMka kyAMka judA judA " paraMtu bhArata jaina mahAmaMDaLanA - sadbhAgye tenA madrAsa saMpradAyanA sAdhuoe ekatrita thaI, eka ja vyAsapITha parathI no adhivezananA pramukhapade zrI riSabhadAsajI, rAMkA bIrAjyAM. thI vyAkhyA ApyA che. A tarapha jovAnuM ja nahi, jainetaranuM ka "," * f , ' , *, , , , ". kI', ' che . , , , . , , . . . . . .
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 paNa khUba dhyAna kheMcAyu che. alabata dIlhImAM eka munirAje kahyuM hatuM tema soMpradAyAnI takarArA cAlu rAkhavI jenA hitamAM che tevA lekete A pasaMda nathI ane AvI ekatA nakAmI che ema teo kahyA kare che. dareka sapradAyamAM traNa va che. eka vaga sattAkAMkSIone chejemane ema lAge che ke amArI maryAdita zakitaothI samudAya vizALa thAya to ame sattA vagaranA banI jaizu. khIjo vaga` che dharmanA vyApAra karanArA svAthI janane je dhama nA nAme potAnI dukAnadArI calAve che. dhama nA nAme ekatrita thayeluM dhana adhama AcarI peAtAnuM kare che; dharmonA nAme cAlatA kAmeAmAM jarAya parizrama veDhayA vinA AgevAnI TakAvavA mathe che. ApaNane paraleAkamAM sukha meLavavAnu batAvI e loko potAnu A leka sudhArI le che. trIjo varga che je para parAthI cAlI AvelI mAnyatAne vaphAdArIpUrvaka anusare che ane peAtAnA saMpradAyanI mAnyatAo paratve mamatva sevI khIjA sapradAyAnA mArgo khATA che ema mAnatA hAya che. A vaga pramANika che. prabuddha jIvana upara gaNAvelA pahelA be vageC ja hAthamAM hAtha milAvI sapradAyAnI takarArA cAlu rAkhatA hoya ae pazu sadbhAgye emanI sakhyA ochI che ane trIjA varganA pramANika mANusAnI saMkhyA ghaNI meATI che. A trIjA varSAMte premapUrvaka ApaNe samajAvIe to e sahakAra ApavA taiyAra thAya che. samayane ApaNane sAtha che eTale premapUrvaka bhAcArAnI vAta ApaNe samajAvatA jazuM te khUba kAma karI zakIzuM. aa bhAicAranI draSTie joIzuM' te ApaNA tIrthAMnA jhadhaDA nirarthaka lAgaze. varSo pahelAM tIthe baMdhAyAM tyAre sabha che ke zvetAMbara * diga'kharanA bheda nahi hAya; agara haze te paNa paraspara sahiSNutA jaLavAtI haze. ane samayapUrNAMka tItha karAnA aityA dhAyAM haze, vadheryAM pachI, zvetAMbara digabaranA matabhede tIvratA dhAraNa karatA gayA ane pachI mAlikI a Mge takarAra ubhI thavA pAmI. sAmAnya rIte je tIrthaM vyaktioe ke samUheAe baMdhAvyAM hAya che te tIrthAMnA mAlika tA kevaLa tIrthaMkara manAya che ane vyavasthA tyAM vasatA jaina saMdhane soMpI devAmAM Ave che. kAi svAtha na hoya, krAi dhanaleAlupatA na hAya, kAi sattAkAMkSA na hoya to kevaLa vyavasthA karavA mATe zA sApha takarArA thayA kare che? sadizamAM ekatrita thatuM dravya, deva dravya gaNAya che. je vyavasthA karaze te je dharmanA AdhAre karaze to te dhana madirAnA vikAsa ke punarAhAramAM ja kharcAze. to pachI emAM takarAra zA sArU thAya che? zI lAlasA A vyavasthA hAtha karavA pAchaLa rahelI che ? mAtA ke eka va sAcA che. e ma`dira enA sa`pradAyanA vaDavAoe ja banAvyuM hoya toye Aja khIjo saMpradAya-je paNa eja tItha karAtA enA jeTalA ja vArasa che te enI vyavasthAmAM sAtha Ape, e enA mATe khuzI thavA jevu' nathI ? enI vyavasthAnA bhAra enA mAthA parathI eTale haLavA nahi thAya ? ane zA mATe ema thatuM nathI ke tItha karAnA je svarUne e pUje che te svarUpane pUjanArA bIjA bhAIe maLa AvyA te ene mATe AnaMdanI vAta che? kayA svAtha ane ema karatAM roke che? tA. 15-6-pa3 tyAre te apANI vivekabhraSTatAnI hada AvI jAya che. ApaNI vivekabuddhi keTalI kuMThita thai gaI che e jagatane ApaNe batA vIe chIe. A hAMsIpAtra sthitine ApaNe have aMta lAvavA joIe. judA judA saMpradAyonI kAnpharansanA AgevAnA ane munirAjoe maLIne ane jarUra paDe te anya dharmanA ane dezanA DAhyA mANasAnI madhyasthI svIkArIne A zaramajanaka paristhitinA nikAla ApaNe lAvavA ja joIze. ane niba`dha viharanArA tI karanI ApaNe keTalI hAMsI karIe chIe jyAre ApaNe samayanI maryAdA nakakI karI, emanI mUrti Ane amuka samaya daramyAna zvetAMbara karI pUjIe chIe ane amuka samaya daramyAna digaMbara banAvI pUjIe chIe tyAre ? pUjyadevAnI murtionI A hAMsI bIjA kAi nahi ane emanA ja anuyAyIo hAvAneA dAvA karanArA ApaNe'karIe chIe ApaNe tIrakSA karavI che ? jainenI mahattAnAM gAna gAvAM che ? hIMdanAM keTalAMe sthaLee evA caitya jovA maLaze, jyAM pUjAvidhi karanAra kAi nathI, jyAM caityanI aMdara pakhIe ane jIvajaMtuonAM thANAM nakhAyA che, jenA daravAje janArane kevaLa dudha satkAraze. mAsAranA haleta kheluranAM jaina madiza joine mhane kamakamAM AvyAM hatAM. tyAMnI tIthaMkaronI bhavya mUrtie mhane jANe pUchatI hatI ke tamArA tItha rakSakA karyAM che ? hUne zarama AvI hatI, mArU mAthu jhukayuM' hatuM, mArU mana jANe kahetu hatu ke amArA tItha rakSakA udepura ane sametizakharamAM, bhagavAna ! tamArA para mAlikIhakakA meLavavA peAtAnA ja svAmImAM sAthe yuddha AdarI rahyA che, je vaDavAoe. AtmAnI zAMti meLavavA A tIrthA khanAvavyAM haze tyAM enA putra Aje kalaha karI rahyA che ! tItha karanI smRti jANe hasatI lAgI ane kaTAkSa karatI lAgI ke tyAM dhana che ane ahIM nathI eTale tamArI bhAvanA tyAM tau rakSA mATe yudhdha kare che ane ahIM upekSA kare che ema ? bhAratanA jaina bhAIo ane huMne ! tame AnA javAba zeAdhajo. apU tArAcaMda kAThArI prakIrNa noMdha zauyamUrti sAmaLadAsa gAMdhI tA. 8-6-53 somavAranA rAje rAtrInA nava vAgye . ekA eka hadaya baMdha paDavAthI jemanA nAma ane vIrakathI sorAhUne eka paNa mAnavI ajANa nathI evA zrI sAmaLadAsa lakSmIdAsa gAMdhInuM avasAna thayu. teme pU. gAMdhIjInA bhatrIjA thAya. temanu jIvana patrakAratvanA vyavasAyI zarU thayeluM ane temane e vyavasAya te jIvananA anta sudhI cAlu rahelA. patrakAritvamAM AgaLa vadhatAM vadhatAM teo keTalAeka samaya janmabhUminA taMtrI tarIke kAma karatA hatA. sayAge badalAtAM janmabhUmithI teo chuTA thayA ane temaNe vande mAtaram zarU karyu. e divase bIjA vizvayudhvanA prAraMbhanA hatA. vizvayuddhanA vadhavA sAthe vande mAtaram paNa jAmatu gayu. tee mAtra lekhaka ke taMtrI naheAtA. teo svabhAvathI ja kama yogI hatA. janmabhUminA taMtrIkALa daramiyAna rAjakoTanA satyAgrahanI laDatamAM temaNe khUba bhAga bhajavyA hatA ane muMbai khAte rahIne e laDatane khUba vega ApyA hatA. dezane 1947 nA ogasTa mAsamAM AjhAdI maLI te daramiyAna te muMbaImAM kAya karatA kAThiyAvADa prAmaMDaLanA pramukha hatA. AjhAdI maLyA khAda junAgaDhanA navAba pAkIstAna sAthe nheDAyA. : tethI te navAkhIneA anta ANavA mATe ane junAgaDhamAM prajAtaMtra sthApavA mATe e maMDaLanI preraNAthI muMbaimAM ja jhunAgaDhanI ArajhI hakumatanI racanA karavAmAM AvI ane sAmaLadAsa gAMdhIne tenA saramukhatyAra banAvavAmAM AvyA. A ArajhI hakumatanA sainye temanI AgevAnI nIce junAgaDha sara karyuM ane tyAM prajAta MtranI udhoSaNA karavAmAM AvI. A bhavya ghaTanAe kAThiyAvADamAM tyAra bAda thoDA vakhatamAM sthapA yela ekamanuM dvAra khullu karyu. junAgaDhamAM navAbIne
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja karI kara ApaNu maraNamAM sAthe sAthe sAmaLadAsanuM anya kavi rahevAne sarajAyelI NapatA, sAhasikatA, agara sumeLa nahi mAM joDAyA, paNa anya pradhAna . kadara ki teo gayA li. 1pa 6pa3 prabuddha jIvana 31 ra la, anna aNuvAmAM tatkAlIna aneka anukuLa saMgAe tema ja kaTinI niSThA ke saMyamanI sabhyatA temanAmAM nahatI. saurASTranA che zakitaoe tareha tarehane bhAga bhajavyuM hatuM, paNa e " vaNatA je ziratAja banavA jeTalo purUSArtha temaNe dAkhavyo; A ghaTanAnA mukhya nirmAtA tarIke to sau koI bhAI sAmaLa- paNa e sthAna TakAvI rAkhavA jeTaluM teo khamIra dAkhavI na dAsane ja haMmezA saMbhAravAnA. e divasamAM emanuM vyakitatva zakyA. pariNAme ApaNuM kalpanAmAM ApaNA smaraNamAM ArajhI che. 6. soLe kaLAe khIleluM hatuM. temanI bhavya pratimA, vIracita " hakumatanA bhAI sAmaLadAsanuM je citra aMkita thayuM che tenI mukhAkRti, adbhuta vANIprabhutva, niDaratA ane sAhasikatA, sAthe sarakhAvatAM ApaNI vaccethI tAjetaramAM vidAya thayelA che " pratyAghAtI bone AvAna ApatA temane pracaMDa paDakAra-A AjanA bhAI sAmaLadAsa kAMIka nAnA, kAMIka jhAMkhA lAge che. Ama to A badhuM Aje temanA avasAna prasaMge AMkha sAme tare che ane chatAM paNa A duniyAmAM evA bahu ja ochA mAnavIe pAke che ke dara che ke ApaNI vacce ApaNAmAMnI ja eka vyakitae AvI bhavya jemanI jIvanakaLA jIvananA prAraMbhathI anta sudhI vadhatI ja cAle chepratibhAnuM darzana karAvyuM hatuM e yAda AvatAM mana uMDA, gaurava ane jemanA viSe "paNa" kahIne ceDA anukuLa sAthe thoDuM pratikuLa , a : vaDe praylla bane che. kamanasIbe e jIvanapratibhA e kaLAnI Toca. joDavAnuM hoya ja nahi. Aje jyAre ApaNI vaccethI teo sadAne upara lAMbe vakhata TakI na zakI. junAgaDhamAM je navuM rAjyataMtra mATe vidAya thayA che tyAre temanI prakRtinuM mAdhuyaranehavAtsalya, to sthapAyuM tenA teo pramukha thayA, paNa e gALAnI kAryavAhI saujanya, sevAparAyaNatA, vANIpaTutA, sAhasikatA, aNanama che.' eTalI yazaprada na nIvaDI. jugAgaDhane saurASTramAM bheLavavAmAM AvyuM rahevAne sarajAyelI maradAnagI-AvA aneka anukaraNIya guNone ane teo pradhAnamaMDaLamAM joDAyA, paNa anya pradhAne sAthe saMbhArIe ane temaNe karelI vizALa rASTranI tema ja saurASTranI sumeLa nahi jAmavAthI thoDA vakhatamAM tyAMthI temane chUTA thavuM paDayuM. anekavidha sevAonI kadara karIe. temanA azAnta AtmAne tyArabAda saurASTra sarakAranA ane kesanA teo kaTTara virodhI paramAtmA zAzvata zAnti Ape ema antarathI prArthanA karIe ! ka thayA ane e virodha pramatta bhASAmAM teo vaMdemAtarama dvArA bhAratInuM uddhATana pitA vyakata karavA lAgyA. gayA varSe saurASTra" cUMTaNInA pracaMDa. 3 AMdelanamAMthI pasAra thayuM. te daramiyAna kegresa sAme vidyu tA. 28-5-53 gurUvAranA roja saurASTramAM AvelA sa rakI " vegI jehAda calAvavAmAM temanI vANu belagAma banI. sarA khAte kAkAsAheba kAlelakaranA hAthe lekabhAratI' grAma che cUMTaNImAM temanA pakSane sakhta hAra maLI. cUMTaNInA apAra vidyApIThanuM uddhATana thayuM. ApaNI bAjunI zikSaNa pravRttionA rIta parizrame temane lAMbA vakhatanI bImArI ApI haju thoDA samaya ' ItihAsamAM A eka krAntikArI ghaTanA lekhAya. ApaNA dezamAM to pahelAM ja e bImArImAMthI teo ubhA thayA hatA; vaLe mAtarama aMgrejonI hakumata sthapAyA bAda bhinna bhinna prAntanA pATe dila che. kAryAlayamAM jatA AvatA thayA hatA; muMbaInA jAhera jIvanamAM , nagaramAM eka pachI eka yunIvarsiTIo ubhI thaI rahI hatI. A karI paNa bhAga levAnuM temaNe zarU karyuM hatuM. paNa evAmAM ekAeka paNa evA che. A yunIvarsiTIe mukhyatve karIne IglAMDanI yunIvarsiTIonA ke temanI jIvAdorI niSphara vidhie toDI nAMkhI ane eka zakita kAThA mujaba nirmANa karavAmAM AvatI hatI. aMgrejI tenuM dila, AzALI jIvanakArakIdIne 56 varSanI ummare "Ama akALe asta zikSaNa-mAdhyama hatuM. ane zaheranA lekenuM mAnasa ane kI ra Avyo ane ApaNo deza eka mAnavavibhAtithI vaMcita banyo. sarakAranI jarUriyAtane lakSyamAM rAkhIne tene abhyAsakrama nakakI . ' temanuM vyakitatva raMgaberaMgI vANItANAthI vaNAyeluM hatuM. A karavAmAM AvatA hatA. A yunivarsiTIoe dezamAM saMkhyA vakRtva te bhAI sAmaLadAsanuM ja. temanI je akhalita baMdha grejyueTa pedA karyA hatA. dezamAM jema jema jAgRti ke Eii vANIpravAha khAsa karIne gujarAtI bhASAmAM kadi anyatra jo, phelAtI gaI, rASTrIya bhAvanAne juvALa caDhato gayo, svatva ane jA ke anubhavyo nathI. sarasvatI te temanI jIbhe AtmabhAnanI vRtti sateja thatI gaI ane A yunivarsiTIoe paNa rematI. vAkaye chabaddha kavitAnI mAphaka temanA meDhAmAMthI pedA karelA grejyueTanI kaMgAla jJAnadazA ane purUSArthavihoNI Tapa Tapa TapakI AvatA. taLapadI bhASA ane lokagamya manodazAnuM jema jema . bhAna thatuM gayuM tema tema dezahitavokayaracanA sAMbhaLanArane prAraMbhathI ja mugdha karatI. temanI cintakAnA dilamAM yunIvarsiTInA Adhunika zikSaNa viSe karI che. vANI siMhanI mAphaka * garjanA karatI. ane moTA moTA - asate vadhAre ne vadhAre tIvra te gayo. AnA pariNAme ja to camarabaMdhIonA siMhAsanane pAyAmAMthI kaMpAvatI. kalAka savA sarakArI niyaMtraNathI mukata evA zikSaNanI dizAe ApaNA A kalAka belavuM temane mana ramatavAta hatuM. paNa kamanasIbI e , dezamAM aneka svataMtra zikSaNaprayoge zarU thayA. A prayogo karI dAtA che ke A vANIvaibhava atyuktidapaMthI bhAgye ja mukata rahI vigatamAM ane pAThayapustakomAM sarakArI zikSaNa paddhatithI Sii zake che. A atyuktine amuka prasaMge amuka aMgomAM upa judA paDatA hatA, paNa bannenI daSTimAM, koI mahatvane thAga paNa che. jyAre koI paNa asAdhAraNa purUSArtha sAdhavA pharaka nahIM paDe.. gAMdhIjIe jIvananA pAchaLanAM varSomAM dezamAM mATe beMkanI sAmudAyika zakitane niyojita karavAnI hoya che, samakSa zikSaNa sa ba dhe keTalAka krAntikArI vicAro raju karyA che che. prajAmAM jusso pedA karavAno hoya che, ane yuddhanuM vAtAvaraNa je buniyAdI zikSaNa paddhatinA nAme athavA to vadhazikSaNa nimaNa'. karavAnI jarUra hoya che tyAre atyaktine upayoga paddhatinA nAme oLakhAvA lAgyA. kaI paNa udyogane kendramAM - anivArya banI jAya che. paNa A upayogane paNa amuka maryAdA rAkhIne tema ja hiMdu gAmaDAMonuM baneluM che e vAstavikatA che hAya che. e maryAdA dhyAnamAM na rAkhavAmAM Ave te e lakSyamAM rAkhIne AkhA zikSaNakramanI racanA karavI joIe e ja atyukti pAchaLa asatya, aviveka, asaMyama cAlyA Ave che. pAyAnA khyAla upara A paddhatinI yojanA karavAmAM AvI hatI PS, .vaLI garama vAtAvaraNa jyAre narama bane che tyAre A atyukitanI A taddana navI ja kalpanA ane dRSTi hatI. 'A navI daSTinuM da Adata vANInA gauravane harI le che. ane temane sAMbhaLavAmAM avalaMbata laine Aje keTalAMka varSothI ApaNA dezamAM aneka lekeno rasa uDI jAya che. sAmaLadAsabhAInI caDatI ane peDa zikSaNaprayoge vartamAna thaI rahyA che. " tInuM athavA te kaLA vikaLAnuM paNa A ja rahasya che. gAMdhI - prAra bhamAM bhAvanagara khAte AjathI lagabhaga 45 varSa pati kuLane UMcata temanAmAM zArya hatuM, sAhasa hatuM. anyAya, Apa pahelAM dakSiNAmUrti, vidyArthIbhavananA nAme ane pachI bilA dila khudI. sAme paDakAra karatI garjanA hatI. paNa kamanasIbe e khAte AjathI lagabhaga 15 varSa pahelA grAmadakSiNAmUrtinAM
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 32 nAme zrI nAnAbhAi bhaTTanA hAthe je zikSaNaprayAgo zarU thayA ame tAjetaramAM sAsarA khAte tenA phalasvarUpe je leAkabhAra" tInI sthApanA karavAmAM AvI te paNa zikSaNanA kSetramAM utta"rAttara-parivatana pAmI rahelI dRSTinA ja eka nAnA sarakhA RtihAsa che. .... cAlu zikSaNapaddhatimAM kAMika adhurU che. je puravaNInI apekSA rAkhe che evA khyAlathI prerAIne sadgata. zrImannathurAma 'zarmAnI preraNA ane sa cAlana dvArA zrI nAnAbhAi bhaTTa zrI dakSiNAmUrti vidyAthI bhavana e nAmanuM eka chAtrAlaya AjathI 45 varSa pahelAM zarU karyuM hatuM. A chAtrAlayamAM vidyAthI o rahetA, zaheranI hAIskulamAM bhaNavA jatA, ane avakAzanA samayamAM vidyArthI one nIti, dharma ane sabhyatAnA saMskAra ApavA zrI nAnAbhAi ane temanA sAthI prayatna karatA. sadgata sAkSara zrI raNajitarAma vAvAbhAi mahetA paNa A kAryamAM nAnAbhAinA sAthI anyA hatA. bahu thoDA samayamAM nAnAbhAine mAluma paDayu ke svataMtra zikSaNasa...sthA sivAya AvA pUraka prayatnane bahu artha nathI. eTale aMgrejI pahelA dheAraNathI sAtamA dhAraNa sudhInA abhyAsa. krama nakkI karIne sarakArI zikSaNathI svataMtra evI zALAnI zarUAta karavAmAM AvI. A navI racanAmAM gijIbhAI tathA * harabhAi joDAyA. thaDA samayamAM meAnTIsarI paddhati upara bAlazikSaNunI racanA karavAmAM AvI. hAiskulamAM zikSaNa ApavA mATe DAlTana plAna 'gIkAra karavAmAM AvI. sasthAnA zahera khuhAra svataMtra makAne thayAM. bahArathI paNa vidyArthIo bhaNavA AvavA lAgyA. bAlamadira sAthe adhyApanamadira pazu udhADavAmAM AvyuM. Ama saMsthAnA utkarSa ane khyAti vadhavA lAgyAM. saMsthAnA abhyAsakrama yunIvarsa`TInI meTrIkathI svataMtra hatA. A zALAmAM bhaNatA vidyArthI mATe A abhyAsakrama pUrA karyAM bAda vidyArthIe kayAM javu... e prazna umeA thatA. kAlejamAM temane praveza maLe nahi. gujarAta vidyApIThamAM temanA mATe atrekAMza hatA. paNa jete sarakAre pramANita karelI yunavisa TInI DIgrInI jarUra hAya te vidyApIThamAM jaIne zuM kare ? A kAraNe, vidyArthInI Avaka aMika ghaTavA lAgI. saMsthAne Arthika bhIMsa paNa gheADI mUMjhavavA lAgI. bIjI khAjIe nAnAbhA Mne anubhave mAluma paDayu ke temanA AkhA prayatna zaheranA mAtra upalA tharane ja sparze che, ane temanu kAya. zaheranI amuka jarUriyAtAne ja pahoMcIvaLavAmAM purUM. thAya che. vaLI ahiM bhaNutA vidyArthI e paNa Akhare yunIvarsiTInI meTrIkanuM avalakhana laIne sarakArI kAleja tarapha vaLe che. gAmaDAmAM vasatI Ama prajA te A badhAMthI dUranI dUra ja rahe che. Aja sudhI karelA zikSaNukAya nI temane krAi vizeSa upayAgItA na lAgI. temanI najara gAmaDA tarapha vaLI. temaNe peAtAnA navA kAya kSetra tarIke AMkhalA pasaMda karyuM . tyAM grAmadakSiNAmUrti nAmanI saMsthAnuM sthApana karyuM. ATalA varSathI temanA hAthe pApAyaluM, - saMvardhana pAmelu dakSiNAmUrti vidyArthIbhavana temaNe jotajotAmAM sakaeNlI lIdhuM AMkhalAmAM leAkazALA zarU karI. khetI mATe jamIna lIdhI, gauzALA ubhI karI. gAMdhIjInA zikSaNane lagatA navA vicAra| havAmAM phelAI rahyA hatA. kRSine madhyamAM rAkhIne AMkhalAmAM zikSaNapravRtti vikAsa pAmavA lAgI. lokazALA, grAmazALA, tathA rAtrIzALA astitvamAM AvI. grAmasevakA taiyAra karavAne eka zikSaNuyAjanA taiyAra karavAmAM AvI ane tene paNa amala zarU thayA. saurASTramAM ekama racAyA bAda navI sarakAre AMbalAmAM tA. 15-6-53 cAlatI pravRttine khUba TakA ApyA. saurASTramAM cAlatI racanAtmaka pravRttione vega ApavA mATe sarakAraprerita je navI yojanA karavAmAM AvI ane te mATe saurASTranI racanAtmaka samiti ubhI karavAmAM AvI tenA pariNAme AkhalAnI sasthA Arthika cintAthI lagabhaga mukata banI. lAkazALAnA pAMca varSa nA muniyAdI zikSaNunA abhyAsakrama nakkI karavAmAM avyo. A abhyAsakrama jene ApaNe vinIta athavA te aMgrejI bhASAmAM meTrIka kahIe chIe te kakSAne maLatA che. te abhyAsakrama purA karanAra vidyArthI mAMthI jene AgaLa vadhavu hoya ane ucca zikSaNa meLavavAnI apekSA hAya tene mATe kAMIka sagavaDa hAvI joIe A vicAramAMthI leAkabhAratInA janma thayo. lokazALAmAM je viSayAnu zikSaNa ApavAmAM Ave che te viSayanA anusa dhAnamAM AvI lokabhAratInA mahAvidyAlaya (kAleja ) nA abhyAsakrama ghaDAvA joie. Aje sAdhAraNa rIte kAlejamAM bhaNatA vidyAthI zahera tarapha ja najara rAkhe che ane zaheramAM sthira thavAnI vRtti seve che. Ane badale lAkazALAmAMthI uttI thayelA vidyAthI te ucca zikSaNa paNa evA prakAranuM apAvu joie ke jenA pariNAme te zahera tarapha na vaLatAM peAtAnA gAmaDAmAM jaIne vase ane gAmaDAnI pravRttio sAthe,etapreta bane ane sAthe sAthe tenAmAM ucca vidyAnA evA saMskArA paDelA hAya ke tenu jIvana sakAro ane jJAnapradyuta bane. je leAkabhAratInu zrI nAnAbhAinI preraNA ane prayatna dvArA Ayojana karavAmAM AvyuM che tenI kalpanA A prakAranI che ane tenA sumazra abhyAsakrama A hame ja ghaDavAmAM Avyo che. lokabhAratIthI kAe ema samajavAnuM nathI ke tyAM te kAM to khetI karavAnI haro athavA tA mAtra kAMtavA vavAnuM haze ane bIju bhaNavA bhaNAvavAnuM kazuM ja nahi hAya. lAkabharatI eTale ucca jJAnanA abhAva nahi ke Adhunika vijJAnanI avagaNanA nahi. lAkabhAratInA abhyA sakramamAM A sarvanI goThavaNu karavAmAM AvI che. jema jema AgaLa vadhAya, Arthika sahAya tathA yogya adhyApakAne sucAga vadhatA jAya tema tema amuka amuka viSayanA viziSTa abhyAsa judA Azraya nIce ubhA karavAmAM AvanAra che. Aje dezamAM sthaLe sthaLe svataMtra zikSaNaprayogA cAlI rahyA che. tathaeN bhAta bhAtanI saMsthAe ubhI thai rahI che. Aja sudhI je zikSaNapaddhatinI ApaNe badhA bhaNyA te. have nirarthaka lAgI che athavA te AjanI ApaNI jIvana samasyAne AmaprajAnA vyApaka zikSaNanA jaTila kAyaDAnepaheoMcI vaLavA mATe asamartha mAluma paDI che. ane Ama chatAM ApaNane kayA prakAranA zikSaNanI jarUra che. ene kAI spaSTa nakazo haju sudhI taiyAra thaye nathI. ApaNe AzA rAkhIe ke lAkabhAratI jevA bhavya prayogo ApaNane sAcA zikSaNanA rAha batAvaze. AvA prayogonI A kAraNe ghaNI bheTI kImata che ane dezanuM bhAvI ghaDavAmAM jene rasa che te sarva kASTanI sahAnubhUti ane sahakArane pAtra che. evaresTa para padArANa hIlerI ane tensIga Akhare himAlayanA sarvocca zikhara mAunTa evaresTanI TAca upara pahoMcavAne samartha nIvaDayA che. e samAcAre duniyAbharamAM vismaya ane AnaMdanI lAgaNI pedA karI che. A ghaTanAmAM evuM te zuM che ke jeNe duniyAnuM ATaluM badhu dhyAna khecyuM che ? A praznanA javAba meLavA mATe ApaNe sRSTinA vikAsakramamAM mAnavaprANInI zI vizeSatA che te viSe theADIka tAtvika vicAraNA karavI paDaze.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ tApa-6-53 " 'prabuddha jIvana mAM ja ' ' . je pazunimAMthI mAnavIne ubhava thayo che te pazu ane himAlayanA uoMgatema zikhara mAunTa evaresTanI Toce mAnavI vacce mahatvane pharaka rahelo che. zArIrika draSTie pazu pahoMcavAnA prayatna keTalAMya varSathI cAlatA hatA. A mATe cepaguM prANI che. e cAra pagane badale pAchaLanA be paga upara varepa amerikAthI aneka TukaDIo AvatI hatI ane thoDA ubhA rahIne cAlavAnuM zakya banyuM ane AgaLanA be page hAthanuM attara mATe nirAza banIne pAchI pharatI hatI. mAnavIbuddhie sthAna dhAraNa karyuM,-enuM nAma pazamAMthI thayeluM mAnavInuM zodhI kADhela eraplenathI e pradezanuM kayAranuM nirIkSaNa. thaI. * pAlara. A uparAMta pazune manavinAnuM prANI gaNavAmAM karyuM hatuM. paNa ethI ApaNane saMtoSa nahote. page cAlatA Ave che. pazune mana hotuM nathI ema nathI paNa e mana mAnavIne e zikhara pitAnI Toce pahoMcavA detuM nathI, Toca cheatyanta prAthamika dazAnuM athavA te sthaLa keTinuM hoya che. najIka kaI pahoMce che, nathI pahoMcatA tyAM to tene kayAM kayAM hatI e mana vatamAnane anulakSIne ja vicAra kare che. sArAsArane pheMkI de che. je Ama che te e Tocane page cAlIne pahecuM tAravatI budhdhi tenAmAM hotI nathI. kapanAnI zakitathI paNa tyAre ja mAruM nAma mAnavI-A e uttuMga zikharane pazu lagabhaMga vaMcita hoya che. pariNAme pazusamAjenA jIvanamAM mAnavIne paDakAra hato. e paDakAra anusAra mAnavajAtanA be jo varSanA gALe kazo paNa mahatvano pharaka jovAmAM AvatA - pratinidhioe-eka pUrva bAju tensIMga ane bIjo nathI. mAnavImAM vikasita mana hovAnA kAraNe tema ja hAthanuM pazcima bAjune hIlerI-e bannee duniyAnI uMcAmAM : vAva paba thavAne lIdhe teNe dhama, sAhitya, kalA ane uMcI Tocane gayA ' me mAsanI 28 mI tArIkhe sara: chekadAtattvajJAna sarajela che; gAmaDAMo ane zahere ubhAM karyA che; aneka karI. e Toca upara vIza mInITa sudhI ubhA rahIne Asa rIte jaTila e samAja nirmANa karyo che. vijJAnanI madada vaDe - pAsanI duniyAne temaNe nihALI ane chabIo lIdhI. A. che. kudaratanAM aneka baLane tAbe karyA che. A uparAMta mAnavI mAtramAM samAcAre duniyAmAM bhAre AnaMda ane vismayanI lAgaNI pedA . aya vastune jJAta banAvavAnI, azakaya bAbatone zakaya banAvavAnI karI che. vismaya ajeya lekhAtA pradezane ApaNAmAMnA ja be ' ja 'ajeya lekhAtA pradeza upara vijaya meLavavAnI koI adamya bhAIe padAkrAnta karI zakayo tenuM. AnaMda kudaratanA ajeya ' Eii jhaMkhanA rahelI che. AvI ja rIte mAnavazarIranI ApaNe amuka durgane Akhare aneka parAjaya pachI ApaNe sara karI zakayA che. S: maryAdA kapelI che ane te ja rIte mAnavamananI paNa amuka tene. evaresTanA zikhara sudhI pahoMcavAnuM rahasya A che. AvI hata maryAdA ApaNe svIkArI che. Ama chatAM paNa e maryAdAmAM ghaTanAothI mAnavajAtane potAnI zakitaomAM navI zraddhA pedA [ rahIne vicaravAthI ApaNane kadi saMtoSa thato nathI. agocara thAya che, avanavI mahatvAkAMkSAo janma pAme che, mAnavI che. vastune gecara ' banAvavA haMmezA mana. mathe che. A gocaratA zakayatAone pradezna : vadhatA jAya che, azakayatAnA sImADAo vijJAnanI madada vaDe mAnavI, vadhAre ne vadhAre siddha karate Avyo " pAchAne pAchA haThatA jAya che. mAnavImAtramAM rahelA adamya A che; eTaluM nahi paNa aMdaranI zaktine khIlavIne paNa mAnavInuM purUSArthanI tane AvI sidhdhi vadhAre sateja kare che. A mane adaSTane daSTa banAvavA sadA prayatnazIla rahyuM che. samagra mATe jagatabharane lekenA A be vIranarane aneka dhanyavAda , ke cAMgaprakriyAo A prayatnamAMthI ja pedA thaI che. AvI ja rIte dhaTe che. - dhuLa zarIra vaDe sAdhAraNa rIte asAdhya lekhAtI bAbatane vizvazAMtinI puna: sthApanA tarapha * ' ', - jyAre kaI paNuM mAnavI sAdhya karI batAve che tyAre te sAMbha che. mArzala TelInanA avasAna bAda A duniyAmAM eka pachI * *LIne ApaNe vimaya ane AnaMda anubhavIe chIe, jANe ke eka evI ghaTanAo banI rahI che ke je jotAM bIjA vizvayuddha 'ApaNI potAnI je zakita vadhI hoya evI AtmaprasannatA, bAda azAntinA cakaDoLe caDelI duniyAmAM have ApaNane pulakita kare che. zvAsa lIdhA sivAya jIvI ja na zakAya, zAntinI sthApanA thaze evI kAMIka AzA ane zradhdhA, amuka jhera levAthI mRtyu ja thAya, AkAzamAM addhara rahI ja na janme che. TelInanA anugAmI mele ke akhatyAra karelI rAjya zakAya. -ApaNuM zarIranI maryAdA viSe AvI ApaNI nIti ane tenA taraphathI karavAmAM AvelI jAherAta vizvazAntine to cAlu mAnyatAo che. Ama chatAM zvAsa lIdhA vinA sudaDha karavA tarapha DhaLatI hoya ema niHzaMkapaNe lAge che. kerIA'); kalAkanAM kalAka sudhI jIvaMtA rahyAnA athavA te amuka kAtila nA yuddhakedIone prazna chellAM bAra mahInAothI ukelAte jherane pacAvyAnA athavA to amuka samaya AkAzamAM eTale nahe. e prazna chellA pakhavADIAmAM jotajotAmAM ukelAI gaye.' Aii jamInane sparza karyA vinA adhUra rahyAnA dRSTAnta ApaNA A ghaTanAe kerIAmAM taratamAM ja suleha thavAnI saMbhAvanA siDa jevA sAMbhaLavAmAM Ave che tyAre mAnava zarIra viSe mAnI ubhI karI che. A ghaTanA paNa be paraspara virUdhdha pakSonA dilamAM * lIdhelI maryAdAo, sAcI nathI-e zarIranI zaktinA kSetrane have A nirarthaka mAnavasaMhAra aTavA joie havuM A nirarthaka mAnavasaMhAra aTakavo joIe ane ApaNe vistRta karavAnI aneka zakayAtAo che e prakAranuM bhAna ApaNane koI ne koI samAdhAnI upara AvavuM ja joIe evI uMDI haMmezA "AnaMdita kare che. sthaLa sRSTimAM agamya pradezane hasta-' vRttinuM ja pariNAma che. ApaNe AzA rAkhIe ke vizvazAntine ' varina ja pariNAma che. ApaNe A gaLa ke gita karavAnI vRti mAnavI mAtramAM rahelI ja hoya che. IglIza kSubdha banAvI rahela kerIAnA A vicitra yuddhane have jahidaMthI u cenala jyAre pahelI vAra koIe tarIne ALaMgI tyAre ApaNe 'anta AvI jAya. A ja AnaMda anubhave che. uttaramAM dakSiNa dhruvanA pradezo upara pahoMcavA mATe keTalAya mANasoe pitAnI jIMdagIne hiMda ane pAkIstAna vacce samAdhAnInI AzA IT is bega A vRttithI prerAIne je Apyo che. uttara dhruvanA pradezane ghara AMgaNe hiMda ane pAkIstAna vacce paNa zrI mahamadahA ApaNe ArapAra vIdhI zakayA chIe. dakSiNa dhruvanA cheDAne alI pAkIstAnanA vaDApradhAnapada upara AvyA bAda saMmAM ja ke pahoMcavAnuM haju zakaya banyuM nathI. A ja vRtithI prerAIne dhAnInI navI AzA ubhI thaI che. pAkIstAnanA AgevAno Ajane mAnavI sadehe caMdra sudhI eTaluM ja nahi, paNa najIkanA sattAdhIzone have sAcuM bhAna thayuM lAge che ke hiMda ane karI keAI graha sudhI paNa pahoMcavAne , maratha seve che. A rIte pAkIstAna vacce kaDavAza vadhArthe javAmAM pAkIstAnane kizorI mAnavInI AntarabAhya zakitao vadhatI jaya che ane AjanuM lAbha nathI. ulaTuM 'pAkIstAna Ane lIdhe vadhAre ghasAtuM, ane : azakyuM AvatIkAle zakaya bane che. eka 'kSINa thatuM jAya che. temane e paNuM sujha. AvI lAge che ke . . - ke 'T : : 6. , - ka,I : '; & ... 2 R) para
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 banne dezo vaccenA dhaNane aMge je puSkaLa lazkarI khanA khAjo uThAvavA paDe che te pAkIstAna mATe asahya banatA jAya che. pariNAme banne dezanA vaDA pradhAnA vacce tAjetaramAM IMgla DamAM lAMbI maMtraNAo thai che. e maMtraNAnuM hajI kazuM chevaTa AvyuM nathI, ema chatAM temAMthI zubha pariNAmanI sau kAi AzA sevI rahyuM che. prabuddha jIvana tA. 15-6-pa3 dharadharamAM jaine temanI sthiti ApaNe dhyAnamAM levI paDaze tathA kAyadAo batAvAne temanI sevA karavI paDaze, pAtA viSe temaNe jaNAvyuM ke huM sAthe chuM. karoDA rUpiyAnA rAja saTTo khelu` chuM. huM jANuM chuM ke A pApa che. paNa jyAM sudhI sarakAra mArA pAsethI TekSa le che ane AvI sagavaDatA Ave che tyAM sudhI mArA saTTo kaI rIte aTakI zake ? darekanI upara utpAdana zramanI javAbadArI nAMkhavI joie." pAkIstAnanI Aja sudhInI vakra ane matsara-grasta nItine * lIdhe AjanI ma traNAomAM ghaNAne zraddhA besatI nathI. paNa AvI azradhdhA yA nirAzA...sevavAne kazuM ja kAraNa nathI. pAkIstAnanA AgaLanA vaDA pradhAno paNa hiMda pratye zubhecchA ane samAdhAnanI vAta jarUra karatA hatA, paNuM te vAte huMmezA vaimanasyanA jherI mAzrita rahetI hatI. jyAre AjanA vaDA pradhAna mahamadaalIne abhigama taddana ja judA prakAranA, nikhA lasa ane paraspara samAdhAnIne sAcA dilathI prucchatA hoya evA lAge che. ane sAdI samajathI to e spaSTa bhAse evu che ke, eka ja dezanA be TukaDA jevA hiMda ane pAkistAna bannenAM hitA arasa parasa eTalA badhA saMkaLAyalA che ke bannene be bhinna dezo mAphaka alaga rahevu. paravaDe ja nahi- banne sAthe hAya te ja khantane ati upakAraka ane Avazyaka Arthika paristhiti ubhI karI zakAya ane anne vairivarodhathI varte te bannene pArAvAra nukasAna ja thayA kare. A vAstavikatAnuM ApaNane ApaNA vaDA pradhAna paMDita javAharalAla naherUte'prAra'bhathI ja purU' bhAna hatuM ane tethI pAkIstAnanI pAra vinAnI uzkeraNI hovA chatAM hiMde hamezAM maMtrInA hAtha lakhAvyA hatA ane paDitajInA hiMda-pAkIstAna viSenAM nivedana hamezAM samabhAvathI bharelAM ane paraspara prema ane maitrI bharyAM saMbaMdhanI jhaMkhanA karatA jovAmAM AvatAM hatAM. A vAstavikatAnA bhAnanuM have ApaNane pAkIstAnanA vaDA pradhAna mahamadaalInA nivedanamAM paNa dana thAya che. AvI suleha zAntinu nirmANu karavA IcchatI maMtraNA banne dezanA vaDA pradhAne vacce zakaya khanI che tene kharA yaza ane puNya paMDita javAharalAlanI duraMdezIbharI ane saMyamapUrNa ane vizvabharamAM sulehazAntinI sthApanA karavA mathatI videzAne lagatI rAjyanItine phALe jAya che. jo kaTAkSanI sAme kaTAkSa, gALanI sAme gALa ane thaDanI sAme thappaDa evI ApaNI rAjanIti hAta te pAkIstAna sAthe cAlI rahelI AjanI maMtraNAo zakaya banI na hota ane kArIAmAM sulehazAntinI sthApanA karavAmAM hiMda je agra bhAga bhajavI rahyuM che ane hide je bhAre javAdArI svIkArI che te paNu zakaya banyuM na ja hota. kharI rIte tA hiMdamAM gAMdhI hajI jIve ja che ane A badhA pratApa temanA ja che. paramAnada bhArata jana mahAmaMDaLanu 33muM saphaLa adhivezana jAna mAsanI tArIkha pahelI tathA khIjIe jhUladANA khAte bharAyeluM bhArata jaina mahAmaMDaLanuM adhivezana muMbainA jANItA jaina AgevAna zrI. tArASTra kAThArInA adhyakSapaNA nIce saphaLatApUrvaka pAra paDayuM. vAM, nAgapura, jabalapura, sAlApura, bArasI, muMbai, kalakattA, kheMgalAra, yavatamAla, khAmagAma, mAlegAma, kuLiyA, khaMDavA, bAbhai, khIyAvara, jodhapura, ratlAma, jayapura, jalagAma, jAmanera, k-tehapura, bhrusAvaLa tathA AsapAsanA jillAmAM tathA zaheromAMthI lagabhaga 400 jaina bhAi bahena upasthita thayAM hatAM. adhivezananu uddaghATana. jayapuravALA zeThe sAhanalAlajI dugaDe karyuM hatuM. temaNe bhAratIya madhyama varganI ghasAtI jatI paristhiti, rAjanaitika vAdavivAda tathA AjanI Arthika viSamatAnI carcA karatAM jaNAvyuM ke "dezane unnata karavA hAya teH pradhAnama trIthI laine sAdhAraNa sIpAI sudhInA lakAnA adhyakSanA bhASaNe jaina samAjanI mAki sthiti upara sArA prakAza pADayo hateA tema ja sAdhuonI sthiti, prakAzatA tathA patra patrikAnI sthiti, samAja tathA tIrthAnI sthiti upara paNa temaNe sArU vivecana karyuM hatuM. bahArathI paNa aneka AdaraNIya saMte tema ja netAonA sadAzAo AvyA hatA. Aca: viAAkhAjIe jaNAvyu` hatu` ke jaina samAje ahiMsA upara jeTale bhAra mUkayA che teTalA bhAra kadAca satya upara mUkayA nathI. satya upara bhAra devAnuM Aje ati Avazyaka che." temaNe ahi'sA ane satyanI zakita vadhAravA mATe bhumidAna ane sa MpattidAnanA yajJAmAM sAmela thavA sUcanA ApI hatI. muni saMtabAlajI, vijaya vallabha sUrijI, vidyA vijayajI jevA vidvAna ane kamUnioe paNa sa MdezA mokalyA hatA. zAhu zAMtiprasAdajI jaina, kusaina malajI phirAyiA vi. nA paNa preraka saMdezAo maLyA hatA, khUladANAnA niSNa vAna netA ane madhya pradezanA bhUtapUrva DepyuTI spIkara zrI kAna strInuM ahiMsA upara suMdara pravacana thayuM hatuM. bhArata jaina mahAma`DaLa jaina samAjanI asaMpradAyaka tema ja sauMdayI saMsthA che. Ane lIdhe A saMsthAmAM vAdavivAdane ThekANe kAmanI vAto ja karavAmAM Ave che. ane karAve paNa evA ja karavAmAM Ave che ke jene turta ja amala thai zake. A dRSTikANu dhyAnamAM rAkhIne aMdaroaMdara khUba carcA thai ane kula 11 TharAva pasAra karavAmAM AvyA. eka sa'pradAyanA sAdhu sAdhvIonA bhASaNa, anya saMpradAyamAM geAThavavAmAM Ave, DAI paNa sAMpradAyika saMsthA agara to tIrthAMnuM dvAra saune mATe khullu, rahe, sava`sa'pradAyane anukuLa pAyakramane pramANita karavAmAM Ave, tulasIgaNIjInA aNuvratI sa Mdhane anumeAdana tathA samana, .bhUmidAna tathA sa`pAMttadAnanA yajJAmAM sahayAganI apIla tathA mahAvIra jayaMtInA divase huThThInI mAgaNI A mukhya prastAvA hatA. rAmakRSNa mIzananA zrI bhAskarAnada svAmInuM dharma zuM che ?' e viSaya upara agrejI bhASaNa thayuM hatuM. mUladANAmAM jIlAzAkhAnI sthApanA karavAmAM AvI ane emAM e kAryAM hAthamAM levAtA niNya karavAmAM Avyo. khuladANAmAM janatA ane sarakAranA sahayoga dvArA eka senITArIyama taiyAra thai rahyu che. tenI nikaTamAM eka dhama zALA banAvavI tathA ucca zikSA prApta karavAvALA vidyArthIone ziSyavRtti devAnA prayatna karavA. zeTha sAhanalAlajI dugaoN mahAmaMDaLane za. 2500, dha zALA mATe za. 1000, madhyabhAratamAM strI sevAne mATe amerikAthI pAchA phurelA bahena sumana jainane uparyukta kAyane mATe za. 100] tathA bUlaMdANAnI anya keTalIka sa sthAne keTaluM dAna karyu hatuM. viSaya sUci Adhunika yuganA eka jIvanadRSTAH je kRSNamUti ......... jaina samAjanA vividha praznonI ekatAlakSI samAlAcanA...... prakIrNa nAdhaH zAyamUrti sAmaLadAsa gAMdhI, leAkabhAratInuM udghATana, evaresTa para padArApaNu, vizvazAntinI punaH sthApanA tarapha, hiMda ane pAkIstAna vacce samAdhAnanI. AzA. bhArata jaina mahAmaMDaLanuM adhivezana... hi sAzakita, dazakita ane lAkazakita sthitaprajJa pU anu paramAnaMda tAAca kAhArI 28 30 paramAnada vinALA bhAve gItA kApaDIyA 27 3 35 3
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-6-53 (4) prabhuda jIvana hiMsAzakita, daMDazakita ane lAkazakita, kArya racanA have ApaNe kAryaracanA para AvIe. e bAbatamAM thADA vicAra pragaTa karUM. racanAmAM te ApaNe eka sarva sevA saMdha svIkAryAM che ane bIjo sarvAMya samAja. sarvAMdaya samAjaMtu nAma raheze, sarva sevA sa`dhanu` kA` cAlaze. A rIte ekanuM nAma ane bIjAnuM kAma-A khate maLIne cAle teA sava sevA saMgha eka zithila saMsthA nahIM paNa majabUta saMsthA banaze. ane sarvodaya samAja zithila ane azithila ane prakAranI racanA raheze, balke te aracanA rahaze. vicAranI sattA kabUla karavAvALI ma`DaLI khanaze. sarvAMya samAja vadhu vicAraparAyaNa krama ane e dizAmAM vicAravu" joie. sauMdaya samAjamAM anuzAsana kai rIte vadhu svIkAya ane e vicAravAnI jarUra nathI. ApaNe anuzAsanane mAnanArAone samAja banAvavA mAgatA nathI paNa te vadhu vicAravAna vI rIte ane ane vicAranI sattA tenA upara kevI rIte cAle e dizAmAM ApaNe kArya karavuM che. jeTalA sauMdaya samAjanA sevA. ahIM bhegA thayA che ane jeoe peAtAnAM nAma lakhAvyAM che, uparAMta jeoe nAma nathI lakhAvyAM ane ahIM AvyA paNa nathI e sonA vicAramAM eka prakAranI vicAranI sa MgatinuM nirmANa thavuM joie. eTalA mATe ja eka vAta huM AmajanatAnA vicAra mATe raju karUM chuM. huM pracAra thavA joie ane ghumavu joIe. bIjI vAta e batAvI rahyo chuM ke sAhityanA pracAra thavA joie. tenuM ciMtana-manana thavuM joie. sthaLe sthaLe ApaNA vicAranuM bIjA vicArA sAthe tulanAtmaka adhyayana karAvatA vargo nIkaLavA joie. A rItanuM AyAjana ApaNe sarvodaya samAja mATe karavuM joie. ane sarva sevA sadha ekarasa sasthA banavI joie. mAre kabUla karavu joie 3 A dizAmAM icchA rAkhavA chatAM ApaNe bahu karI zakayA nathI. mArA mAnavA pramANe ApaNe evu nA karI zakIe te ApaNI pAse janatA je apekSA rAkhe che te pUrI nahI karI zakIe. paNa eka ja purANA DhAMcAmAM judI judI saMsthAo kAma karyAM karaze. tenAthI zakita nirmANu nahI thAya. huM eka dAkhalA ApuM. ApaNA doSa huM bIjA pAse nahIM paNa tamArI sAme ja khatAvI rahyo chuM. A khyAlathI thephuMka doSanuM uccAraNa pazu karIza. hiMdustAnI pracAra samiti che tyAM zuM thAya che? vidyAthI o Ave che. pahelA AvatA hatA tethI tA thoDA Ave che. kAraNu ka hiMdI ane urdU, nAgarI ane urdU banne lipi zIkhavAnI vAta che. tene mATe vAtAvaraNa Aje eTalu anukULa nathI. ethI ja pahelAM karatAM ochA chekarAo Ave che. paNa jeTalA Ave che te be bhASA ane e lipi zIkhavAnuM' kartavya samaje che, paNa huM teA icchu ke jo ApaNA samAja ekarasa hoya te hi MdustAnI pracAra sabhAmAM zikSaNa levA je vidyArthI e Ave che temane mATe cAra kalAka khetInu ane eka kalAka sutara kAMtavAnu kAma ApavAmAM Ave. e pachI ekAda kalAka rasei vagere kAma karyAM bAda 3-4 kalAka urdU ke hiMdI je zIkhavu' hAya te zIkhe. pazu Aje je rIte tyAM cAle che emAM zakita nirmANa thAya evuM huM mAnatA nathI. urdU ane hiMdI ane zIkhanArA thoDAka vidyArthIe maLI javAthI dezanA tAkAta vadhavAnI nathI. tamArA kAna kApIne ane mArI jIbha kApIne ahIM mUkavAmAM Ave te tame sAMbhaLI nahIM zakA, huM melI nahIM zakuM. kAraNa huM ane tame samatra chIe 35 ( gatAMkathI cAlu ) eTale hu... khelI zakuM chuM ane tame sAMbhaLI zake che. eTale hiMdustAnI pracAra sabhAmAM mukhya kAma cAra kalAkanuM raheze-urdU ane nAgarI lipi zIkhavavAnuM. to paNa khAkInA jIvananA a'za paNa ApaNe temAM dAkhala karavA joIe. to ja urdUmAM tAkAta Avaze. ApaNAmAM je leAkeA alaga alaga kAma karI rahyA che temanAmAM tAkAta kema nathI AvatI ? ane janasamAjamAM krAMti karavAnI je AzA ApaNe rAkhIe chIe te saphaLa kema nathI thatI ? enuM eka kAraNa mArA mAnavA pramANe ApaNe saMdha alaga alaga kAma kare che te che. saukAma te sAruM kare che paNa darekanA dilamAM evA meha ane Agraha rahe che ke pote alaga alaga kAma karatA rahe e vadhAre sArUM che. A rIte pote peAtAnuM khAsa kAma sArI rIte karI zake che ane khaMdhA eka thai jaizuM te vikAsa e thaze. badhA eka thai javAthI ekAgra nahi thavAya, sthirabuddhi nahi thAya ane kAmanA vega ghaTaze. Ama te mAnatA hoya che paNa A vicAraNA kharAkhara nathI. huM kabUla karUM chuM ke dareka yojanAmAM khAmIe hAya che. ane khUmIe paNa hAya che. paNa badhuM meLavIne jozuM te mAlUma paDaze ke sarva sevA sadhane ekarasa anAvyA. sivAya ApaNane zakitanuM darzana nahIM thAya. ATaluM kArya racanA viSe kahyuM. have AkharamAM kSetraNa kAya je ApaNe uThAvyAM che te aMge thADuMka vivecana karIne samApta karIza. 1957 sudhImAM pAMca karoDa ekara jamIna eka te bhUmidAna yajJanuM kArya ApaNe zarU karyuM che te mArA manamAM ane mArI jIbha upara che. eAmAM echI pAMca karADa ekara jamIna bhegI thavI joie. ane A kAya te ApaNe 1957 pahelA khatama karavA mAgIe chIe. . jo A kAmamAM ApaNe badhAM lAgI paDIebadhA eTale sarvAdaya samAjavALA ja nahI paNa dhrAMgresavALA, prajAsamAjavAdI va. je A vicArane kabUla kare che-tA A savAlanA ukela Avaze. 16 AnA yaza meLavIne A kA* kAnuna vagara paNa thai jAya agara bAra AnA ke are AnA yaza meLavIne kAnunathI pUti karavI paDe. ( ju. bhaviSyavettA nathI. ) je kAI rIte thAya paNa mukhyatve janazaktithI kAma thavuM joie. purepura' jo nazakitathI thAya te huM nAcavA mAMDu paNa bahudhA janazakitathI A kArya pAra paDaze tepaNa mane sa tApa thaze. 1957 pahelAM jo ATaluM karI zakIe te pachIthI je cUM TaNI thaze te pakSAnI vacce nahIM thAya. A pakSAmAM sArI sakhyAmAM sajjane che. Aje te paristhiti evI che ke A pakSamAM paNa sajjana ane pelA pakSamAM pazu sajjana ane pariNAme bhImArjuna yudhdha thai rahyuM che. ApaNe te rAmarAvaNanuM yuddha joie, banne pakSomAM sajja che te pachI eka krama thai zakatA nathI ? je kAna eka kAryakrama upara teo samata thai zaMka tA khIjA matabhedo jaladIthI AchA thai jaze. kAraNa ke A karyakrama muniyAdI che, samAjavAdI kahe che ke tame amArA kAryakrama uThAvI lIdho te huM kahu chuM ke e mane kabUla che. eTalA mATe have maherabAnI karIne madada Ape. aMgresavALA kahe che ka kA kama bahu sArA che, ApaNe karavA joitA hatA. teA emanI pAsethI' paNa mAre to madada joIe. janasa ghavALA kahe che ke tamAro kAryakrama bhAratIya saskRtine anurUpa che eTale sAre che. AthI bhinna bhinna vicAravALA mANasA A kAryakramane pasaMda kare che ane ApaNe sau je A kAmamAM
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 15-6-pa3 LIe raju ya vicAra lAgI jaIe te AgAmI cUMTaNIomAM bahu bheda nA rahe ane tenI pratiSThA ApaNe vadhAravI che. AthI dareka prAMtamAM jo ; sArAmAM sArA sajajano cUMTAI zake. e pachInI sarakAra bahu ja ekAda saMsthA evI banAvI zakIe te jarUrI banAvavI joIe zakitazALI banaze. pAMca karoDa ekara vinA mane saMtoSa nathI. ke je zrama upara ja nirbhara hoya ane zramanuM ja dAna le. A paNu AgAmI sAla sudhImAM 25 lAkha ekara te pUrA sUtAMjalinI vAta je prasare te ApaNe tejasvI kAryakartAonuM thavA joIe. nirmANa karanArI saMsthAo calAvI zakIzuM A mArI eka , saMpatti dAnayajJa yojanA che. A AnI sAthe sAthe meM eka bIjo kAryakrama zarU karyo che sarvodaya saMpradAya nathI jenuM nAma saMpatti dAnayajJa che. enA vinA bhUmidAna yajJa saphaLa mArA bhAIo ! meM vicAravA jeTalA aMga hatAM te ! nA thaI zake. Arthika svAtaMtrya ane Arthika sAmyane ApaNe tamArI pAse raju karyA che. sarvodaya samAjanI sabhAomAM kAryakrama e vagara pUro thaI zake nahIM. pahelethI ja huM A vAta AvIe chIe te jIvananI ghaNI vAtonI carcA-vicAraNA va. jANato hato. paNa be vAte ekadama thaI zakatI nathI. ane karIe chIe. paNa meM je mukhya vAta batAvI tenA upara tame saMpatti karatAM bhUmine savAla vadhAre buniyAdI che. AthI ja . vicAra-ciMtana manana kare ane e dizAmAM eka sAla telaMgaNamAM Izvarano saMketa thatAM ja kAma zarU karavAnuM mane AgaLa vadhIe. yogya lAgyuM eTale AraMbhamAM bhUminI ja vAta karI. paNa AkharamAM be zabda kahevA mAguM chuM. ApaNuM kArya eka. ' pachIthI jyAre bihAranI jamInanA savAlanA nirAkaraNanI vAta saMpradAyanuM kArya nathI. 'sarvodayavALA" A zabda ApaNane AvI tyAre ema lAgyuM che ke bhUmidAnayajJanI sAthe saMpatti saMbhaLAve joIe nahIM. ApaNe mAtra manuSya chIe, mAnavathI dAnayajJa paNa cAlo joIe. te ja A savAlanuM nirAkaraNa. bIlakula bhinna nathI. jo ema na bane te ApaNe sarvodaya thaI zake. A vize huM lAMbu vivecana karavA mAgatA nathI. paNa samAjamAM koI vizeSa anuzAsana na rAkhIe te paNa pAdhika eTaluM kahIza ke saMpatti ApaNe ekaThI karavAnA nathI, temAM banI zakIe chIe, sAMpradAyika thaI zakIe chIe, bIjAthI paNa katRtva-vibhAjana joIe. je mANasa saMpatti Apaze te alaga paDI zakIe chIe. Ama hovAthI jema amuka kAMgresavAdI che, ApaNA nirdeza mujaba tene upayoga kare evI ApaNI ' amuka samAjavAdI che ema ame sarvodayavAdI chIe evI bhASA yojanA che. saMpattidAnayajJane vyApaka pracAra bhUmidAna yajJanI ApaNA moDhAmAMthI nIkaLavI na joIe. je bIjA trIjA nAma jema gAmegAma vyAkhyAno dvArA sAmudAyika dhoraNe karavAnI che te cAlaze kAraNa ke loko temane e nAme oLakhe che ane jarUra nathI. vyakitagata prayAsathI premathI jene vAta thaI zake temaNe e nAma upara pitAne pakSa banAvyo che, ane tethI te tene karavI joIe. tenA hRdayamAM ane tenA kuTuMbamAM A nAmanI temane upayogitA che, paNa ApaNe kaI eka pakSa nathI. vicArano praveza karAvIne kArya karavuM joIe. atyAra sudhImAM jene trIjI zakita kahe che te ApaNe chIe. trIjI zakitane jemaNe dAna ApyuM che temaNe prativarSa ke jiMdagI sudhI ApavuM AjanI vizvanI paribhASAmAM e artha che ke je amerikA joIe evI vAta che. hamaNuM 40-45 lokonAM nAme mArI blekamAM na joDAya ane bIjA blekamAM paNa na jeDAya, paNa pAse che. temanuM lAMbu vivecana karavAne badale eTaluM ja kahIza mArI trIjI zakitanI paribhASA e che ke je zakita hiMsAnI ke tamArAmAMthI jemanI pAse thelI hoya teNe te choDavI joie zakitanI vidhI che arthAta te hiMsAnI zakita nathI ane je ane mitromAM A vAtane pracAra premathI kara joIe. A daMDazakitathI bhinna che arthAta daMDazakita nahIM evI je zakita ? rIte ane kAryo ekabIjAnAM pUraka che. te trIjI zakita. eka hiMsA zakata, bIjI daMDazakita, trIjI sUtAMjali ApaNI zakita-lekazakita. Ane ApaNe vyApaka karavI - A be kAryo uparAMta eka trIjI vAta je ApaNe kara joIe. ene saMpradAya banAvavA joIe nahIM. paNa ApaNe Ama prajA sAthe haLImaLIne mAnavamAtra tarIke rahevuM joIe. che te sUtAMjali che. A eka bahu ja zaktizALI cIja che. enI zakitane haju sudhI ApaNe pArakhI zakyA nathI. bApunI mArA bhAIo ! tame bahu ja zAMtithI mArUM lAMbu vyAkhyAna sAMbhaLyuM te badala tamAro upakAra mAnuM chuM ane smRtimAM ane zarIrazramanI pratiSThA khAtara ane dezanI lakSmI tamane praNAma karIne samApta karUM chuM. dezamAM rAkhavAnI javAbadArI hala karavA mATe sUtAMjali samarpaNa - samApta * vinebA bhAve karavI joIe. ane huM sadAyane veTa kahuM chuM. A eka ( sthitaprajJa meTI vAta che. emAM muzkelI e che ke ghera ghera javuM paDaze. gAmegAma javAmAM paNa keTalI muzkelI che. te (zikhariNI) A te gheraghera javAnI vAta che. ane huM muzkelI nathI samajate paNa ApaNA nihALuM hu lAkho svarUpe navalAM ke ramaNInAM, kAya'ne protsAhana ApanArI vAta samajuM chuM. A nimite - gulAbI eSTho ne nayana namaNAM kAmaNabhInAM gheraghera javAnI taka maLaze. tethI A kAryane khUba vega Apo sahu mArI pAse zarama tyajI, lajajA dUra karI, ne joIe. ane je rIte 25 lAkha ekaranI vAta karIe chIe mane jevAM detAM mukha malakatAM gauravaraNAM. e rIte lAkha AMTIe prApta karavAnI vAta karIe. zramanI ane aMge aMge nitanavIna zaMgAra sajatAM pratiSThA vadhAravAmAM e bahu upayogI che. Aja sudhI je saMsthAe - anerA lAliye pharI pharI mathe ramya disavA. calAvI te paisAnA AdhAra para calAvI che ane je paisAvALA sahu mAne ke huM "rUpa anupa che tArUM!?? vadate; leke ApaNA mitra hatA, premI hatA, sahAnubhUti rAkhatA hatA, paraMtu A lIlA - tapamahiM sthitaprajJa zivazejemanAM hadaya zuddha hatAM evA loke ApaNane madada karatA hatA. sadA bhALuM chuM-huM acaLa arIse--mauna dharato ! paNa have jamAno badalAyo che ane zramano yuga zarU thayo che. kavitAmAMthI sAbhAra udhUta . gItA kApaDiyA - , zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI, 3. mudraNasthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa muMbaI 2. RE4. dara 5 : Li.. .' |.mA thA , I kAkA 1 . -..
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ "zrI muMbaIjene yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra rajIsTarDa na. bI.4ra66 prabudhdha jIvanA taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA jana varSa: 14: aMka , jIvana vaya: 1 : 5 muMbaI : 1 julAI 1953 budhavAra vArSika lavAjama rUpiyA 4 che. - kAkAsAhebanuM maMgaLa pravacana - ( tA. 28-5-53 nA roja sAMsarA khAte lokabhAratInA uddaghATana samAraMbhanA pramukhasthAnethI mAnyavara kAkAsAheba kAlelakare ApelA bhavya pravacanane 7. Dipahele haMphate nIce ApavAmAM Ave che. bAkIne bIjo haphate AgAmI aMkamAM pragaTa karavAmAM Avaze. - eka mahAna vRkSanuM bIjAropaNa karavA mATe Aje ApaNe vardhati jhaghaEA nara, tato mArA pati ! ' , A pavitra dine ahIM bhegA thayA chIe.. eve vakhate dRSTi tatassapalAn jayati, samUlastu vinazyati // jarA siMhAvakana kare e svAbhAvika che. kahe che ke siMha ghara ke bahArano koIpaNa prakArane droha karIne ApaNe iAgaLa phalAMga mAre te pahelAM pote keTaluM aMtara kApIne Avyo AgaLa vadhavAnA nathI. vadhIzuM to te ApaNane sadavAnuM nathI. di che e jovA jarA najara pAchaLa pheMke che. ene siMhAvalokana eTalo badhuM aMgrejI sAmrAjyanI caDatI paDatIne itihAsa najare joI ApaNe tAravI zakIe chIe. pazcimanI garI mi AjathI lagabhaga so varSa pahelA aMgrejo ApaNA dezamAM sabhyatAe duniyAnI bhivaSNu prajAo para kera vartAvyo, paNa " pAtAnI vidyAnI vidyApIThe sthApatA hatA. muMbaI, madrAsa ane sAthe sAthe ene pitAnI vidyA paNa ApI. have e saMskRti kalakattA e traNa ThekANe temaNe evI vidyApIThe sthApI. ane pitAnAM ja sAmarthanI parAkASTA joI krUjavA mAMDI che. ' da. ApaNI boddhika gulAmI majabuta karavAnA prayatna karyA. e have ApaNe prajAdroha aTake evI vidyA ane evI , vidyAmAM amRta paNa hatuM ane jhera paNa hatuM. ApaNe ene viveka karI zakatA na hatA. ApaNe svarAjanuM AMdolana zarU saMskRtino prAraMbha kare che. ApaNe tyAM ApaNI ja karyuM ane jhera kayuM ane amRta karyuM e thoDuM thoDuM saMskRtimAM paNa AMtarika prajAdroha ocho nathI. A ja oLakhatA zIkhyA. hajIe viveka ApaNAmAM purepuro Avyo tyAM uccavaNuM lokee bIjA vargone irAdApUrvaka dabAvI dha nathI. Aje je navI vidyAne prAraMbha karIe chIe temAMthI e rAkhyA. e adhama pitAne na naDe eTalA mATe brAhmaNavaNe - zakita AvavI joIe. e vidyAnA bIjanI zedha nAnAbhAI rAjyAdhikAra ane saMpattithI dUra rahevAne Adarza svIkAryo. paNu e adharma" emane paNa naDayA vagara rahyo nahIM. ApaNe di jevA 30-40 varasathI karatA rahyA. bhAvanagaramAM aneka jAtanA mANasamANasa vacce uccanIca bhAva keLavyo ane e mahA* prayogo karI ane gAMdhIjI jevA pAsethI preraNA meLavI nAnAA bhAIne je kAMI sArarUpa bIja maLyuM te emaNe AMbalAmAM vAvyuM. pApane dhArmika mAnyatAnuM pIThabaLa ApyuM. pariNAme ApaNe chelagabhaga dasa varasa sudhI tyAM enI uchera karI Aje teo tyAM ApaNI mAnavasaMpatti ApaNe mATe bojArUpa banI gaI. e enuM dharU ahiM saNosarAmAM vAve che. lokasaMkhyA eTale rASTranuM kharekhara jIvatuM jAgateM baLa, e - ajJAna dazAmAM rahevAthI ApaNane zAparUpa thaI gayuM. Aje nAnAbhAI je vidyA ahIM vAve che te prAcIna vidyAnuM dezamAM annanI jarUriyAta vadhI che. ane khetInI avadazA navuM saMskaraNa che. pazcimamAMthI ApaNane je kAMI sArUM thaI che. AnI pAchaLa ajJAna ane zepaNano se varasane maLyuM, ane ATalA varasanA anubhavane aMte ApaNane je itihAsa che.' - hitakara dRSTi maLI che te badhAne AmAM samAveza thAya che. Fii jUnI paraMparA AMdhaLAnI peThe AgaLa calAvIe evA ApaNe pAchaLanuM te ApaNe jANatA nathI, paNa chellA hajAra nathI. nAnAbhAI to nathI ja. varSathI te AvuM ja cAlatuM AvyuM che. A sthiti badalAya . aMgrejoe je vidyA pitAnA dezamAM keLavI ane je evI vidyA have keLavye ja chUTake. ' . ' ' KE vidyA teo ahiM laI AvyA te adbhuta hatI, sAhasika hatI. atyAra sudhI ApaNe svadezI ane paradezI samrATenuM - jAtajAtanA prayoga karI jJAnanA kSetre vadhAranArI hatI, paNa rAjaya calAvyuM. have ApaNe joI zakayA chIe ke paramasamrATa che enA pAyAmAM prajAdroha, mAnavatAdroDa hatuM. tethI emanI te mAnava pite che. ene droha karyo te have joI kADho che. ( jAhojalAlIne ATale jaladI aMta Avyo. adharmathI mANasa e pApa gaMgAjaLathI nahIM jovAya paNa para-sevAnA jaLathI ja pta jhapATAbhera AgaLa vadhe che. budhdhizakti hoya, saMgaThanazakita hoya dhevAya. zarIra-parizramanAM puNya jaLathI ANI navI saMskRtinuM ane enI sAthe dhamadhamano viveka na hoya te mANasa have ApaNe sIMcana karIe. EAmata gatie AgaLa vadhe che. paNa e ja kAraNe enAM muLIyAM ' ' ApaNA pUrvajoe jAgelA evA siddhAMtanuM ApaNe Ii saDavA mAMDe che, ane e sarvanAza vaherI le che. . . .' pharIthI pAlana karavuM joIe. ApaNI A navI keLavaNI rAjyache ke, - vizvabhAratInA purAdhA ravIndranAtha ThAkara mahAbhAratanA sattAne svAdhIna na rahevI joIe. rAjyasattA-puchI. e sajI A zleka TAMkatA kaMTALatA na hatAH para kArya hAya te rAjyasattA che eTalA mATe ja ya ka kerI,
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ SANTEJ : * ** ** * * * A ,, prabuddha jIvana - tA. 1-7-53. - sAdhA - vastuo na karI zake. e enI AMtarika maryAdA che.' nImI tenA hAthamAM tamAma keLavaNInI vyavasthA saMpI devI ? " je jema nyAyadAnanI vyavasthA sarakArathI para hoya che. joIe. rAjataMtra zuM ane keLavaNInuM taMtra zuM ? emAM pazcimanI . tema ja keLavaNInuM paNa hovuM joie. kAyadAo bhale sarakAradhArA jaTilatA na AvavI joIe. ghaDAtA hoya, nyAyAdhIzo bhale sarakAra taraphathI nImAtA hoya, have A navI keLavaNImAM kaI kaI vastuo Ave che te emanI AjIvikA paNa sarakAra taraphathI bhale maLatI hoya, ' jarA joizuM. khetI ane anna utpAdana e te sauthI prathama paNa ema hovA chatAM rAjasattA ucca nyAyAdhIzA upara hovuM ja joIe. a vahu purvAsa | ene mATe bhagIratha vidyA- aMkuza rAkhI zakatI nathI. keLavaNInuM paNa ema ja thavuM joie. IrrigationnI vidyArpaNa keLavavI joIe. nadI ane nahere svarAja sarakAra vidyAdAna mATe badhI sagavaDa ubhI karI Ape, ane taLAvo dvArA jamInane adhe ja bhAga khetI taLe ANavo paNa keLavaNInuM taMtra sarakAranA hAthamAM na ja hovuM joIe. joIe. nadInAM pANInuM eka TIpuM paNuM samudasudhI zA mATe e to krAntadazI, prajAhitaparAyaNa, cAritryazIla keLavaNI jAya ? jyAM vahANavaTAnI jarUra hoya tyAM ja nadI samudra sudhI kAranA hAthamAM ja rahevuM joIe. pahoMce evI vyavasthA hovI joIe. jamInane eka kaTake - ahiM eka cetavaNI ApavAnI jarUra rahe che. svarAjanI paNa eLe na jAya. AkAramAMthI paDatuM tamAma pANI vaparAya. sthApanA thayA pachI keTalAye vidvAno pitAne keLavaNIkAra gaNAvI khAtara mAtrano sadupayoga thAya ane mANasanI zakitane sarakArane kahevA lAgyA che ke "keLavaNInuM amArUM bajeTa tame vadhAremAM vadhAre upayoga thAya evI vidyA ahiM keLavavI joie. pAsa kare ane keLavaNInuM AkhuM taMtra amane saMpI de. " - AmAM vijJAnanI upekSA ApaNe nahIM ja karIe. vijJA. ' emano adhiMkAra tapAsavAnA divase AvyA che. nane huM Izvarazaktine ja eka prakAra gaNuM chuM. A vividha svarAjanI laData cAlatI hatI tyAre jeo dUra rahyA, sRSTi calAvatA Izvarane kaho ke kudaratane kaho-zuM zuM sujyu ApaNI saMskRtimAMthI jemane sAruM evuM kazuM ja jaDayuM nahI, che e badhuM jANI levuM enuM nAma te vijJAna, izvarane keTalA meTA meTA pagAre levA, penzananI jogavAI che ke nahi tenI hAtha che ane e hAthamAM kayA kayA Ayudho che enA tetre khAtrI karI levI, ochAmAM ochA kalAka kAma karavuM, gAvAthI have nahIM cAle. kudaratamAM pragaTa thatI izvaranI badhI ane sAmAnya prajAne tiraskAra kare, eTaluM ja kAma zakitao ane enA badhA sAdhano ApaNe jANI levA joIe. jemaNe karyuM che. emanA hAthamAM A keLavaNI jaya te 30-30 ajJAna, vahema ane ragazIyApaNuM e ApaNuM ke koI paNa varasanI tapasyAthI gAMdhIjIe je rASTrIya cAritraya keLavyuM - saMskRtinI vizeSatA na ja hoI zake. aNizuddhatA ane kuzaLatA ane rASTrazakita saMgaThita karI ane svarAja ApaNA hAthamAM AvyuM, e ApaNI vidyAnuM mukhya lakSaNa thavuM joIe, je jamAnAmAM te traNa varSamAM khoI nAMkhatAM A lekene vAra nathI lAgavAnI. havAI jahAjanA paiDAMo eka IcanA hajAramAM bhAganI aMgrejI vidyAnA A gumAstAMo aMgrejImAM ja bhaNAvI zake zubha rAka bhUla 5Na sahana karI zakatA nathI, te jamAnAmAM dhULanA che, aMgrejImAM ja copaDI lakhI zake che eTalA mATe cALIsa rastA upara cAlatA ApaNA gADAMonA paiDAM mAthuM dhuNAvatA karoDanI janatAe aMgrejI mAraphate ja keLavaNI levI joIe ! cAle e kema ja sahana thAya ? paiDAMo te bIcArA mAthuM dhuNAvI ane emanI vidyAne sAra che? pazcimanA lekee zuM zuM dhuNAvIne kahe che ke A prakAra have nahIM ja cAlI zake. vicAryuM che, ene sAra kADhI Apo eTaluM ja emanuM kAma. vijJAna (bhautikazAstra) ane yAMtrika kauzalya kaLatIne ene amArA eka prophesara hatA. bahu bhalA. emane viSe mane AdhAre ApaNe grAmodyoga khIlavavA joIe ane nAnAmoTA mAna che. eka vAra emaNe pazcimanA aneka tatvajJAnIonA pradezane svAvalaMbI ane svayaMpUrNa karavA joIe. sidhdhAMtanuM suMdara pRthakakaraNa karI ApyuM. ame khuza thaI gayA. bIjI eka mahatvanI vAta ahIM raju karavA mAguM chuM. paNa emanA duve eka vidyArthIe uThIne pUchyuM "paNa, sara, ApaNe paNahIna, ahiMsAparAyaNa samAjanI sthApanA karavA Apane pitAne emAMthI kayuM sAcuM lAge che ?" AvA savAla. mAgIe chIe. emAM ApaNuM ahiMsAnI jUnI kalpanAo mATe emanI taiyArI na hatI. emane parase chUTayo ane. kAma nahIM Ave. jUnI kalapanA pramANe ApaNe jIvamAtra pratye eTaluM ja kahI zakayA. "well, each one is right in dayAbhAva keLavyo. jIvana pratye pavitratAno bhAva paNa keLavyo. his one way." ane e javAba paNa kaMI navo na hato. paNa mANasanAM vyaktitva pratye Adara na kaLaze. tethI ApaNI eDisanane sara ricarDa Da Devale Dagalene pagale kahe che ke "well, ahiMsA nircAya rahI. sAmAjika anyAya pratye ApaNe cIta much might he said on both sides" keLavI na zakyA. jene ApaNe dayA kahIe chIe e kharuM jotAM eTalA mATe ja kahuM chuM ke jeo sadAcArI che, puruSAthI tiraskAranuM ja eka sabhya rU5 che. bhikhArI, bAraNe AvI ane pragaparAyaNa che, prajAhitanuM arthazAstra jANe che, karagare eTale enI AgaLa ApaNe roTalAne eka kakaDA pheMkI prajAjIvana sAthe maLIne rahI zake che, tejasvI vidyAnuM anuzIlana daIe chIe. e che ApaNI jIvadayA. kAInA pratye tiraskAra kare che, ane bhaviSya mATe mAnavahitanI yojanAo ghaDI zake che batAvI ene jIvADavA karatAM enuM khUna karyuM hoya to temAM evA keLavaNIkAranA hAthamAM keLavaNInuM taMtra saMpAvuM joie. ochI hiMsA ane ochuM pApa che. bhikhArIne e khAvAne saurASTramAM Ane mATe anukULa paristhiti che. ahi ApavuM enI aMdara zuM kharekharI jIvadayA ke ahiMsA che ? prajAsevAmAM joDAyelA kAryakartAo ane prajAne vizvAsa meLavI bhikhArIthI kaMTALIne bacI javA mATe ene kaMi paNa ApavuM rAjyata - calAvanArA rAjyakartAo vacce saMdharSa nathI. nAnA- emAM mAnavatA nathI. e ApaNe bhAI che ema samajI bhAI jevA keLavaNIkAre pratye saurASTra sarakArane vizvAsa che. ene apanAva, bhAIne keLavIe tema ene keLava, ane bIjI bAju jouM chuM te bhImajIbhAI paTela jevA abhaNa kheDutanA enAmAM svamAnanI vRtti jAgRta karavI e AjanuM mukhya pratinidhione paNa A navI keLavaNI para anubhave vizvAsa kAma che vyakaeNitatva pratye Adara e ja kharI ahiMsA che. beThe che. AvI sthitimAM nAnAbhAI jevA keLavaNIkArenuM eka saMpUrNa - kAkA kAlelakara DI . sI ,
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ '): S Uaa . A 61 nA che , tA. 1- - 53 prabuddha jIvana ' samyaka cAritryanI ArAdhanA (AcArya zrI vijayavalabhasUrijIe 16 varSane dIkSA paryAya pUro karyo tene anulakSIne muMbaInA jaina samAje juna mAsanI tA. 27 tathA 28 mInA roja samyak cAritraya mahesiva peja ho, bhAyakhalAnA jana maMdiramAM A mahotsavanA prathama divasanI sabhAmAM zrImAna sAhu zreyAMsaprasAda na pramukhasthAne bIrAjyA hatA ane bIjA divasanI sabhAmAM madrAsavALA zeThazrI lAlacaMdajI DhaDDA pramukha sthAne bIrAjyA hatA. A prasaMge prastuta mahotsava samitinA pramukha zeTha * kAMtilAla IzvaralAle sabhAjananuM svAgata karatAM nIce mujaba vyAkhyAna ApyuM hatuM. zeTha kAMtilAla IzvaralAlanuM svAgata vyAkhyAna Aje paramapUjya AcAryazrI vijayavallabhasUrizvarajI mahA- sAdhu thaIne temaNe jagatane virodha nathI karyo paNa jagatane rAjanA cAritra paryAyane chAsaTha varSa thatAM ApaNe hIraka mahotsava pitAmAM samAvyuM che. sAdhutA ne saMsArane samanvaya kevala je ujavavA bhegA thayA chIe te prasaMge ApanuM svAgata karatAM mane virakata karmayogI hoya te ja karI zake. AcArya vallabhasUrie - atI harSa thAya che. cAritra paryAyanA chAsaTha varSa pUrve pAnuM sAdhunI ekAMta guphA tathA zrAvakenA udyogagRhane samanvaya teonuM sattara varSanuM saMsArIka jIvana nirmaLa ne nirdoSa hatuM. karyo che. adhyAtmika satya ne lekajIvanano sumeLa sAthe che. ke te varSo umeratAM lagabhaga vyAsI varSanA A cAritrazIla puNyA zrAvake mAtra tatvArthasUtra ke yogazAstra vAMce ne bhaNe tenI ja che tmAne ApaNA aneka vaMdana hojo. cIMtA teoe mAtra nathI rAkhI paNa zrAvakene khAvAnA sAdhano ApaNA AryAvata eTale adhyAtmavidyAnuM zikSaNadhAma zuM che, kyAM rahe che, zuM pahere che ane kaI vanapaddhatie che ane saMyamanI vidyApITha, bhAratanI dhamabamimAM je pavitra saMta- koTuMbika vikAsa sAdhe che e saghaLI cIMtAe teoe rAkhI che. A paraMparAne akhaMDa pravAha phelAyo che temAM AcAryazrInuM eka ' AthI ja zrAvake teone mAtra saMdhanI eka pujya vyakita { {da vadhuM nAma umerAtAM ApaNe naitika daSTie vadhu zrImaMta thayA tarIke ja nahi paNa aMtaranA jIvanasAthI tarIke svIkAre che ne 'kema chIe. svAmI vivekAna de kahyuM hatuM ke pazcimanI saMskRti pAMca temanI amRta vANIne saMdhanI pragatinuM baLa mAne che. A " pacAsa varSamAM tUTI jaze kAraNa ke te saMskRtine AdhyAtmika teonI dIrdha dRSTi che kAraNa zrAvakane bhautika dRSTie sukhaja pAyo nathI. bhAratIya saMskRtine te AdhyAtmika yo che. sagavaDo ApIne teo saMdhanI naitika salAmati sthApI rahyA che.. AtmabhAvanA ane tene jIvI jANanAra paNa AvA RSi saMdha, sAdhu ke tIrtha e badhAnA vikAsanI zarUAta te saMto ane AcAryothI bhArata vizvamAM anokhI pratiSThA zrAvakapaNuM athavA to zrAvikApaNuM che. zarUAta majabUta meLavI rahyuM che. . . ne saddhara haze te madhya ne aMta pUrNa haze ja, AdhyA- pUjya AcAryazrInA dikSA paryAyano zubha AraMbha jyAre tmika jIvananA AraMbharUpa zrAvamAM tejasvItA ne kuzaLatA ke huM yAda karuM chuM tyAre mAruM hRdaya bevaDuM prakRllita thAya che. A haze to tenA madhya ane aMta rUpa sAdhu saMdha ke tIrtha saMpUrNa mahAna puNyAtmAnI dikSA mArA janmavatanamAM thayelI hoI eka saMtoSajanaka ja haze. zrAvaka jyAM sudhI ghusya jagatanI muMjharAdhanapuranA vatanI tarIke A prasaMgamAM huM vizeSa umaMga ane vaNamAM rIbA ne saDato hoya tyAMsudhI AdhyAtmika utkarSanI. | gauravathI joDAuM chuM. vAtane nakakara svarUpa ApavAnI hoMza joIe teTalI baLavAna ' nathI rahetI. AcAryazrIe zrAvakenA sthUla praznone vyavahArU " . cAritrya zabda mAtra sADAtraNa akSarane che paNa bhalabhalA ukala batAvIne naitika satya tarapha javAne mArga sau mATe vadhu - Apa munione e zabda thakAvyA che. kAraNa, cAritrya e duprApya sarala ne salAmatIbharyo karyo che. zrAvaka-zrAvikAnA A utkarSa che che. IdrAsana jItanAra tapasvI .paNa svargIya AkapaNe pAse namI phaDe pAchaLa temanI A ja maMgaLamaya. kAmanA che. . mAM paDe che. anna, vastra ne ghara cAritryazAlIne gaLe TUMpAvatI sajajaDa gAMTha lAge che ke te teDIne te nirca tha thAya che. mAna - pUjya AcAryazrI e khAnagI vyakti nahIM paNa have. huM apamAna, sukhaduHkha, lAbha-nukasAna A badhuM tenA marelA temane AtmA eka sarvavyApI saMsthA jevo banyo che. eNTale manamAM najIvI hilacAla paNa utpanna karatuM nathI. AvI A AjanA hIrakamahetsavanA nAme vyakti karatAM temanA guNone sAdhanA kaThIna che. Adarzane svIkAra ne sAdhanA sAdhakanuM lehI vadhu mAnIe chIe. vyakitagata pUjAmAM citta saMkocAI javAne che sukavIne ja thAya. A cAritrya mATe keTaluM tapa, keTalI jAgRti bhaya rahe che ane cittane vikAsa pAmavAmAM aneka ADakhIlIo che ne keTale saMyama rAkhavo paDayo haze tene saheja khyAla Ave ubhI thAya che eTale emanA guNone kendramAM rAkhIe te vyakita te AvA samAraMbhanI mahattA samajAya. khAvA pIvA ne UMdha Apa Apa tenA pratinidhi tarIke AvI jAya che. ' - vAmAM saMtoSa pAmanAra ApaNA jevA A cAritrya mahotsavanuM che ke Ajano prasaMga mULa te AcAryazrInI lAMbI rahasya bahu muzkelIthI samajI zake. saMsAranA bhayanI cokI karI saMyamayAtrA nimite abhinaMdana ApavAnI dRSTie jAyela che , ( Ama akhaMDa sopAsanA karanArane ApaNe vaMdIe chIe. paNa amArI kamiTie e saMyamayAtrAne mAtra vyaktigata rUpa samAjamAM zikSaNa savighAM phelAvIne jemAM eka prakA. na ApatAM tenI sArvajanika draSTie mimAMsA karavAnuM ucita ranuM saMskAra jIvana ghaDanAra teo che. koI eka ja vyaktinI dhAyu, AthI mukhya lAbha e thayo ke pUjya kedAranAthajI ane preraNAthI ATalA gurUkuLa, hAIskula, kanyAzALAo, vidyA- bIjA suvicAro amane maLI AvyA, teo Aje je kaheze dagdhayo, lAyabrerIo tathA kolejo sthapAI hoya tevuM banyuM nathI. te vyApaka bhAvanAthI kahevAnA ane badhA ja AmaMtrIta sadagRhastha tijathI cAlI sa pacAsa varSa pahelA samAja keLavaNI pratye cAritryanI judI judI bAju sparzavAnA. ahIM jeo paraMparAe upekSA rAkhatA hatA. tyAre A AcAryazrIe vairAgyabhUmi para jaina haze temane vakatAonA vyApaka anubhava maLaze ane teo diubhA rahIne jamAnAnI mAgaNI samajyA ne samAjane duniyA joI zakaze ke tAvika dRSTie cAritrya e koI eka paraMparA rahI che. sAthe ubhA rAkhyo. ' rAta agara koI eka sImAmAM baMdhAyela guNa nathI paNa cAritrya e che A che temanuM vyaktitva ATaluM badhuM mahAna eTalA mATe che mUkhyapaNe Atmagata sadgaNu hoI je prayatnapUrvaka tene vikasAve ha. tio sAdhu banIne saMsArane vadhu sukhI ne samRddha banAvI rahyA che te e sadaNa keLavI zake che. e sadaNane nathI jAtinuM chedikara
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-7-53 prayatnathI aneka sevAkArya thayA che. aneka skUle, gurUkuLa kaleje, sAhitya sabhAo, pustakAlayo, ane samAja saMghanuM astitva temanA utsAhanI pedAza che. temaNe jaina sAhityanA ucca adhyayana tathA anusadhAnane haMmezA protsAhana ApyuM che. aneka graMthanI racanA karAvIne temaNe dharmajJAnane sulabha karyuM che. samAje temane paMjAba kesarI' kahIne apAra zraddhA tathA bhakti pragaTa karI che. temanI tapasyApUrNa chaMdagI mokSamArga upara ubhelA eka divya prakAzastaMbha jevI che. teozrI e mahAvIranA pagale pagale cAlavAvALA che ke jenI ahiMsAne AjanI duniyA pitAnAM duHkho tathA kalezane dUra karI zake evA eka rAmabANa upAya tarIke svIkArI rahI che. AjanA jamAnAnI tAkIdanI mAMgaNI ekatA che. temaNe yathAsamaya jaina kemanI ekatAnA puNyakArya % namaH silvebhyaH karelA che. jenI Arthika behAlIthI kSubdha banIne temaNe tenA sukhapUrNa nirvAhane mATe eka phaMDa zarU karAvyuM che jemAM jota jotAmAM pAMca lAkha rUpiyA ekaThA thayA che. mArI bhAvanA che ke e rakama pAMca karoDa sudhI pahoMcI jAya. A temaNe e upakAra karyo che ke je mATe jaina jAti hamezAne mATe ahesAna mAnaze ane pitAnA dilamAM temanI smRtine kAyamanuM sthAna Apaze. baMdhana, nathI deza ke vezanuM baMdhana. e sadaguNa jemAM hoya te badhu zobhI UThe che. . jeo ahiM jene tara haze temane jaina paraMparA kaI rIte cAritrya viSe vicAre che ane cAritraguNane jaine keTaluM mahatva Ape che e kaMIka samajAze. A rIte Ajane prasaMga mAtra vyakitaka na rahetAM sadaguNalakSI hoI sArvajanika prasaMga banI ja jAya che. tethI kavivara bhavabhUtie kahyuM che ke sadaguNu e ja pUjAsthAna che, jAti, vaya ke liMga vigere nahIM' "juuTH: pUnAthA forg, na 4 aai na ja thayaH" AvA prasaMgathI sAMpradAyika paraMparAmAM eka navuM vAMcchita prakaraNa zarU thAya che ane te te ja ke sarva sAdhAraNa sadaguNenuM svarUpa vicAravA ane tene amalamAM mUkavAnI rIte jANavA mATenI AjanI vadhatI jatI jijJAsA saMtoSAya che ane mAtra bAhya khokhAmAMthI upara UThI samAja vicAra karate thAya che. ame A ja kAraNe A prasaMganuM gaurava samajIe chIe. jainadharma mUkhyapaNe cAritraguNano ja Adara kare che. jena' dharma mAne che ke bIjA badhA saguNA cAritranI pAchaLa AvI ja jAya che. cAritranI aneka bAjuo che ane enA adhIkArabhede aneka caDatA utaratA saMpAna paNa che. e dizAmAM sAco prayatna karanAra badhI jAtanI siddhio meLave che. AjanA samAraMbhanA pramukha zrI zAhu zreyAMsaprasAdajI ApaNane maLyA che, tethI ApaNane khUba pretsAhana maLyuM che. maMtrI tarIke paNa judA judA phIrakAmAMthI ApaNe meLavI zakayA chIe. A rIte dareka phIrakAnuM saMgaDhana prasaMgopAta sAdhatA rahIe te ekabIjAnuM aMtara khUba ghaTI jAya. A dareka mahAzayane ApaNe AbhArI chIe. chevaTamAM Apa sarvenuM huM pharI eka vakhata svAgata karuM chuM ane paramAtmA pratye prArthanA karuM chuM ke je mahApurUSanI jIvanagAthAnA ame Aje guNagAna gAI rahyA chIe te mArge javAnI mahAnA zakitanuM amane bhAna thAya. sabhApati zreyAMzaprasAdajInuM vyAkhyAna bhAratanI sAMskRtika vicAradhArAnA pravartaka te santajane - ' ja che. emanI preraNAthI ja zAsana ane samAjavyavasthA - nirmita thaI AvI che. jyAre jyAre sAdhujanono prabhAva ocho paDayo che tyAre tyAre zAsana ane samAja, astavyasta thaI gayo che, ane jo temAM viSama sAMpradAyikatA na AvI heta te duniyAne nakaze Aje kaMIka judA ja hata-saMta ja satya, ahiMsA ane premano saMdeza ApanAra parama dhAma che. dareka jamAnAmAM duniyAnA dareka mulkamAM saMta Theza ane anAcAra sAthe laDatAM AvyA che, ane prema ane sadAcAranuM amRta pAtAM AvyA che. A tyAgIgaNa bhUlIbhaTakI janatAne mArgadarzana karAve che. e bhAratanuM eka ahobhAgya che. huM mAnuM chuM ke ApaNA parama pUjya AcArya zrI vijayavallabhasUrijI AvA santamAMnA eka che. temanA A samyapha cAritra mahotsava upara huM temane hArdika abhinaMdana ApuM chuM ane temanI mahAna sevAo mATe vinamra antaHkaraNapUrvaka, asIma bhaktipUrvaka . zraddhAMjali samarpita karuM ane temanAja dIrdha jIvana mATe * prArthanA karuM chuM. ' - ApaNe temanAmAM 66 varSanA pavitra yAne nirmaLa samyapha cAritrane mUrtimanta thayeluM joIne zradhdhA vaDe natamastaka banIe chIe. teo jaina kAma mATe ujajavala prakAza tathA satapreraNAnA divya svaita banI rahyA che. samAjamAM temanA samagra jaina kemanI je ekatAne kAyama karavA tarapha AcAryazrInuM dhyAna kendrita thayuM che te ekatA akhila mAnavajAtinI e virATa ekatAnuM ja aMga che ke je tarapha Ajano jamAne ekadama gati karI rahyo che. AjanI mAnavajAti 'eka duniyA" tathA "eka sarakAra" cAhe che. jaina kemanI ekatA te e mAnavajAtinI ekatAnA samudrane eka vibhAga mAtra che. sArI mAnavajAti Aje ekatAmAM pitAnuM kalyANa nihALI rahI che. sembAntika dRSTithI e samajavuM muzkela na hovuM joIe ke anAdikALanA bhavabhramaNamAM dareka jIva, anantavAra ApaNA sagA saMbaMdhI thaI cukela che. Ane lIdhe keI parAyuM nathI. te pachI ApaNe eka kema na thaIe ? kuTaparastIne-judAIbhinnatAne vakhata gayo che. Aje jamAne ekatAne che ane pArasparika sahayogane che. A paNa sarve maLIhaLIne e. rIte kArya karIe ke jevI rIte zarIranA vibhinna aMga pratyaMga maLIne kArya kare che. * Aje ApaNI pahelI jarUra che je samAjanA sarva phirakAmAM ekatA sthApita karavAnI. ApaNA terApaMthI samAjamAM ekatA che. sthAnakavAsI samAjamAM tAjetaramAM eka navI ekatA ane eka navI krAntinuM Andolana ubhuM thayuM che. asIma AnaMdanI vAta che ke ApaNuM AcAryazrI vijayavallabhasUraja mahArAje zvetAMbara mUrtipUjaka samAjamAM ekatAne mATe Andolana zarU karyuM che. digaMbara samAja paNa saMgaThita banI jAya to kevuM sArUM ? tyAra bAda je sarva saMpradAyanA udAracarita agragaNya sAdhuo prema vaDe ekamekamAM maLI jAya to pachI AkhI jaina kema eka banI javAmAM zuM bAkI rahyuM ? jaina jAtinA saMpradAyonI ekatA ja AcAryazrI vijayavallabhasUri jInI haraka jayantInuM sauthI moTuM smAraka banI zake che. A kAraNe Aje ApaNe A maMgaLa mahotsavanA zubha avasara upara AnaMdollAsapUrvaka evI AkAMkSA-kAmanA sevIe. ke jaina samAja eka bane ane dareka saMpradAyanA sAdhu tathA tyAgI le ke samagra jaina jAtinA pUjanIya netA bane ane ApaNe dareka saMpradAyanA tyAgIo pratye samAna bhAvathI :
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tA. 1-7-53 prabuddha. jIvana zraddhA tema ja bhakita dharAvatA thaIe ane sAdhu leke pazu bhAI che. ApaNe dareka prakAranI rASTrasevAmAM tatpara rahIne ApaNA paraspara vAtsalyabhAva dharAvatA thAya. ApaNuM dareka saMpradAyanA mulakanI prajAvatsala, sevAbhAvI sarakArane sahayoga ApachAtrAlayone samagra jaina jAtinA vidyArthIo mATe samAna joIe. ApaNe bhAratanA navanirmANamAM dile jAnIthI yathA- dharaNathI khullA mukI devA joIe. have mahAvIra jayantI, zakti sahAya devI joIe. zrI santabAlajI jevA rASTrasevI . paryuSaNa vagere parva, utsava ane anya sAmAjika pravRttio tapavIsvIo viSe jaina samAja jeTaluM gaurava cintave teTaluM sAMpradAyika AdhAra upara nahi paNa samagra jaina keme haLI- ochuM che. jaina samAje dezasevA arthe evA hajAre sevaka maLIne ujavavI joIe. tIrthonA tamAma jhagaDA premapUrvaka santa, pUrA pADavA joIe. patAvI devA joIe. maMdira, sthAnake vagerenI surakSAne prabaMdha jaina samAja Aja sudhI vyApAra tathA udyogadhaMdhA tarapha" saMmIlita banIne kara joIe. vidyArthIo mATenI zikSaNa- prayatnazIla rahela che. have e samaya AvI pahoMcyuM che ke vyavasthA tathA ziSyavRttione prabaMdha kazA paNa sAMpradAyika jayAre jaina samAjanA zikSita navayuvake zAsanakAryamAM-rAjyabhedabhAva vinAne jAvo joIe. vahIvaTanA vyavasAyamAM-dilacaspI dharAvatA thAya tema ja e tarapha * Arthika samasyA vaLe. A kevaLa temanI AjIvikAnuM sAdhana nahi hoya, paNa A Aje saMkhyAbaMdha jene garIbImAM duHkhI jIvana gujArI mAraphata teo deza tathA samasta samAjanI sevA karavAno sundara rahyA che. madhyamavarganI durdazAnuM te varNana karavuM azakaya che avasara prApta karI zakaze. ApaNe jaina jAtinI durdazAne kaI rIte dUra karI zakIe tene AjanA taMgI tathA muzkelIonA jamAnAmAM Atmakendrita, ' vicAra karavo joIe; ApaNe ApaNA sAdhama baMdhuonI , svAthI tathA manasvI banavA tarapha lekenuM vaLaNuM vadhatuM cAlyuM " Arthika jarUriyAtothI vAkephagAra banavuM joIe ane temane che. saune potapotAnI paDI che. AvuM vaLaNuM svapara dhAtI che.. Sii sahAyatA pahoMcADavI joIe. vAtsalya dhamane artha ja e che. AvA saMkaTakALamAM ApaNe samasta jAti tathA samasta rASTranuM ' '': }', ke ApaNe ApaNA dharmabaMdhuonA sukhaduHkhane ApaNA pitAnAM sukha-du:kha dhyAnamAM laIne vartavuM joIe. AmAM ja mAnavatA sukhadu:kha samajIe tathA yathAzakita madada karIe. rahelI che. ApaNe ApaNI dareka pravRttidvArA rASTrIyatA tathA " samanatA dharmamAM mAnavAvALA evA ApaNA mATe Arthika rASTrapremane paricaya karAvavo joIe. AjanI duniyAmAMthI liMka : viSamatA robhArUpa nathI. dezamAM A viSamatA dUra karavA mATe saMpradAya tathA jAti visarjita thaI rahela che. ApaNe rASTrIja vividha prayatno cAlI rahyA che ane A dizAmAM bhArata sarakAra yatAmAM samAI javuM joIe. rASTrahitArthe je yojanAo ke, ', paNa navA navA kAyadAnA kharaDAo lAvI rahela che. ApaNI upasthita karavAmAM Ave, je kAryakrama kAryAnvita karavAmAM Ave - jaina samAjamAMthI A viSamatA banI zake teTalI dUra karavAne temAM ApaNe dilajAnIthI sahayoga Apavo joIe. ApaNe prayatna hAtha dharavo joIe. vizvazAnti jaina dharmanI saMsthAo tathA maMdira pAse atula saMpatti che. dareka jaina vizvazAMtine hamezA cAhaka rahyo che ane te kAM te bekAra paDI che athavA te tene avyavasthita upayoga raheze. antaraMga azAntinuM kAraNa meha tathA ajJAna che.. thai rahyo che. tene sadupayoga jarUrI che. mAre sunizcita tathA Ane ApaNe jinavANInA pracAra dvArA dUra karavAnI kezipa draDha mata che ke devadravyanA nAme oLakhAtuM dhana dhamaprabhAvanA karavI joIe. bAhya azAntinuM kAraNa dezanI rAjanaitika [ tathA sAmAjika kAryomAM vAparI zakAya che. devadravyane vyakita- gulAmI, zoSaNa tathA Arthika vaiSamya che. A dUra karavA mATe gata athavA te pitAnA kAmamAM upayoga kare te pApa che. ApaNe deza je bulaMda avAja uThAvI rahyo che tenuM jaina " sArvajanika kAryamAM tene sadupayoga karavAmAM koI doSa nathI. samAja pUrNapaNe samarthana kare che. "A viSayamAM namratApUrvaka ane ema chatAM pUrI dRDhatA- * ApaNe rASTrIyatAthI AgaLa vadhIne mAnavajAtine ApaNI - pUrvaka nivedana karavA mAMgu chuM ane te e che ke A vipula jAti samajavI joIe. ApaNe dareka mAnavInA duHkhane ApaNuM che, saMpattine je Apa leke sadupayoga karI nahi lyo te nikaTanA - bhaviSyamAM ja anya leke teno upayoga karavA mATe cAlI sukhasagavaDa ApaNe pitA mATe cAhIe chIe evI ja che. AvanAra che. ATalI vizALa saMpatti have vadhAre vakhata AvI sukhasagavaDa anyane mATe ubhI karavAnI ApaNe koziSa karIe; rIte nirarthaka paDI rahevAnI nathI. je jJAna ApaNane prApta che tenAthI bIjA lekene paNa ApaNe te uparyukata dravyane dharmasthAnanI suvyavasthA, jIrNodhdhAra, prakAza ApIe. purAtattva-rakSaNa, zikSaNapracAra, sAhityanirmANa, pracArakArya, * jaina sAhityapracAra ginivAraNa, pustakAlayo tathA vAcanAlayonI sthApanA vagere sapa- soLa kAraNa -bhAvanAomAM prabhAvanAne tIrthakara kama praka yogI kAryomAM vAparI zakAya che. jevI rIte A dravyamAMthI makAne 'tinA baMdhanuM kAraNa mAnavAmAM aAvyuM che. Aje prabhAvanAnuM. - baMdhAvIne temAMthI bhADuM meLavIne maMdiranA dhananI vRddhi karavAmAM sauthI vadhAre sugama ane apUrva sAdhana jaina sAhityane pracAra , Ave che tevI rIte ucita surakSApUrvaka jainene vyApArika tathA che. AvA samayamAM ApaNe tenA pagAra-bhaMDArane jena kathA che. audyogika sagavaDa ApavAmAM paNa A dhanano sadupayoga thaI kahANI, nATaka, ekAMkI, kavitA, gadya, kAvya, nibaMdha, AlocanA kare u zake che. ApaNA dareka sAdhamabhAInuM dharmArAdhana tathA jIvana vagere ratnothI bharapura banAvavo che. ApaNA ugatA sAhityakAra REC, je nirvAha sundara rIte cAlI zake e prayatna kara joIe. tarapha ApaNe A bAbatamAM bhAre AzApUrNa dRSTithI joI. - AzA rAkhuM chuM ke Apa yugapravAhanI gatine zidhra samajI rahyA chIe. mAre temane anurodha che ke teo samAjanA vi. ja na laIne dUraMdezIpUrvaka kAma leze ane A dhananA sadupaga mATe kAne sAthe saMparka sthApita kare, ane temanA dRSTibindune che eka, vyavasthita yojanA banAvaze. samajIne jaina sAhitya-sAmagrIne nUtana kalAtmaka zailimAM pragaTa: jAtyusthAnanI ApaNI tamAma pravRttio rASTradhdhAranI kare. samAjanuM paNa kartavya che ke AvuM sAhityanirmANa karapara samarthaka thAo ! dareka jaina ja nahi dareka bhAratavAsI ApaNe vAmAM temane dareka prakAranuM protsAhana Ape. * mAM ApaNe sukha samajavuM joIe che : AvanAra che. ATalI kiyA karavA mATe cAlI 'sukhasagavA , ke
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' ' ApaNI AMbA na kaLA banA, tArI gIra gataraka -- AjathI vadhArI deze A patine prema, sakha = tA. 1-7-paka -- ajJAnatA rAma navala .... aMgrejI to AjakAla duniyAnI sAmAnya bhASA banI na nAMkhIe te te eka ajAyabIbharI vAta kahevAya, dareka gaI che. A bhASAmAM temaja saMsAranI anya bhASAomAM paNa jena * jANe che ke mokSanuM ane sukhanuM sAkSAta kAraNuM jaina sAhityanA divya graMtha ratnone anuvAda prakAzita temaja samyak cAritrya che. Ane lIdhe kahevAmAM AvyuM che ke rAtre prasArita thavA joIe. jevI rIte buddha dharma tarapha duniyAnI vastu ghammI" (cAritrya e ja dharma che) jaina dharmamAM samyaka dilacaspI vadhatI rahI che, tevI rIte samucita prayatna dvArA cAritrane sauthI vadhAre mahimA gAvAmAM Avyo che. Ama Eii tene jaina dharma tarapha paNa AkarSita karI zakAya tema che. chatAM paNa Aje je ApaNe ApaNA tema ja ApaNuM samA bastI dharmanA pracAra pAchaLa lAkho karaDe rUpiyA kharacavAmAM janA AcaraNa upara dRSTi karIe chIe te zaramane lIdhe [ Ave che. ApaNe paNa duniyAnA khuNe khuNAne jaina sAhityathI ApaNI AMkho jamIna upara DhaLI paDe che. Aje samAjamAM bharI deve joIe. saMgharAkhorI, naphAkharI, kALA bajAra, vatakhorI, InkamaTekasa' ' jaina dharma je dhama prApta karavA chatAM paNa jaina cerI, guMDAzAhI, mAyAmRSAvAda vagere vagere bhraSTAcAre tarapha samAjamAM ekaM paNa gAMdhI na pAke enuM zuM kAraNa ? je phelAI rahyA che. dharma ane saMskRtinuM hArda te e che ke dareka ApaNe pite jaina dhamanI vizALatA, udAratA tathA sUkSamatAne AdamI anyane musIbatamAM sapaDAyelo joine tene madada kare. pacAvI zakatA nathI te ochAmAM ochuM eTaluM te karIe ke paraMtu Aje te leke anyanI aDacaNanA prasaMgane pitAne naphe jethI e dharma saMsAranI maMjJa purUSAne pahoMce ane tenA tAralA lavAnA mApha samaje che. manuSya ! ATalA pAtata kadA che pariNAme ApaNAmAMthI nahi te temanAmAMthI paNa ahiMsAne kadi paNa nahi thayA hoya ke jeTalo patita te Aje che. * jo koI mukitadUta nIkaLe ane mAnavajAtine prema, sukha, zAnti - pUjya zrI kedAranAthajI jevA sAdhu purUSa Aje ApaNI ane AnaMdane saMdeza Ape. ahiMsAdharmanA pracAra mATe vacce vyavahArazudhi maMDaLa calAvI rahyA che je Apane suviAjathI vadhAre anukuLa samaya pahelAM kadi prApta thayo nahote. vita che. ApaNe ApaNuM cAritrya saMbhALIe ema je jaina dharmaviSe zradhALa vidvAnonI eka AntararASTrIya ApaNe vAstavamAM cAhatA hoIe to ApaNe sarve A t". samiti dvArA jaina dharma upara utkRSTa sAhitya taiyAra karAvIne maMDaLanI pravRttione pUrNatayA sahayoga ApIe ane ApaNuM duniyAbharamAM jora zorapUrvaka pracAra karavo joIe Aje te jIvanane uMce uThAvavAnI koziSa karIe. AmAM ApaNe ema - ApaNe tyAM eka evA pustakane paNa abhAva che ke jemAM nahi jovuM joIe ke bIjuM zuM kare che. ApaNe ApaNA ke jaina dharmane suMdara rUpamAM darzAvavAmAM AvyuM hoya ane je caritrya mATe javAbadAra chIe ane jo ApaNe ApaNuM cAritrya ' ke ApaNe deza videzanA ajaina samakSa raju karI zakIe. jevI sudhAyuM te teno prabhAva samasta samAja upara paDayA vinA rIte hiMduonI gItA che, musalamAnonuM kurAna che, khrIstIonuM nahi ja rahe. ApaNI jAtanI sudhAraNA e ja samAjanI sudhAraNA che. bAIbala che evI rIte jaina dharmane paricaya karAve tevuM eka sArarU5 mAtra eka vAta kahIne huM ApanI rajA lauM chuM. | ' pustaka pragaTa thavuM joIe ke je navI zailImAM lakhavAmAM AvyuM AjathI ApaNuM A pracArasUtra - " hoya. evA pustakane saMsAranI vibhinna bhASAomAM prakAzita vyavahArazuddhi ane ekatA" tathA prasArita karIne jaina dharmanI ApaNe prabhAvanA karIe. (mULa hiMdI uparathI anuvAdita.) mahAvIra jayantInI rajA AcAryazrIno javAba ApaNuM eka kAma e che ke ApaNe mahAvIra jayantInI eka bhAratavyApI chuTI rajA sarakAra pAse maMjura karAvIe. (prastuta samacAritra mahotsava samitie be mAsanI . saMsadanA sadasthA dvArA je prayatna thaI rahyo che temAM samasta TuMkI mudatamAM A mahotsava prasaMge AcAryazrIne arpaNa karavA jena samAje pUrNa sahayoga de joIe ane e Andolanane mATe eka daLadAra prazastI graMtha taiyAra karyo hate. upara jaNAvela E; baLa devA mATe tamAma sabhA-sosAyaTIo taraphathI bhAratanA sabhAnA adhyakSa zrImAna sAhu zreyAMzaprasAdajIe A graMtha Rva pradhAna maMtrI upara yogya rIte lakhAyalA patro tathA tAre AcAryazrIne arpaNa karyo jene svIkAra karatAM AcAryazrIe - mekalAvA joIe. bhagavAna mahAvIra duniyAnI e mahAna nIce mujaba pravacana karyuM hatuM.:-) Eda vyakitao ane vibhUtimAMnA eka che ke je hajAra varSonA Apa bhAIoe ATalA AdarapUrvaka A prasaMge mane - antare ekAdavAra saMsAranA duHkhI lene zAntine mAga ' A graMtha arpaNa karyo te badala Apane huM AbhAra mAnuM 4 dekhADavA mATe janma le che. mahAvIra potAnA jamAnAnA chuM. A graMthamAM mAre je guNAnuvAda karavAmAM Avyo che te che. e krAntikArI purUSa hatA ke jenI upara mAnava jAti Aje guNe mArAmAM che ke nahi te te huM ane bIjA sarvajJa E paNa vArI jAya che. teo kevaLa jainonA ja nahi paNa samasta bhagavAna jANe che, paNa A uparathI huM ema mAnuM chuM ke tame mAnavajAtanA pathapradarzaka hatA. mArI jAta tarapha nahi, paNa mArAmAM kalpAyalA athavA te Ara| varSamAM eka divasa te evo hovo joIe ke jyAre pAyelA A guNe tarapha AkarSAyA che ane evA guNa prApta . zAnti cAhavAvALI ane ema chatAM azAntinA raste cAlavAvALI karavA tame abhilASA dharAve che. e guNanI sAdhanAmAM tamane 'duniyA jarA rokAya, sAMbhaLe, dekhe ane vicAre ke te kayA raste saphaLatA maLe ane tamAruM jIvana-kalyANuM sadA sadhAtuM rahe tA jaI rahI che, ethI AgaLa kayAM javuM che ane kaye rasto levo e A prasaMge Apa sarve sajajano ane sannArIone. ja joIe. mahAvIra jayantIno divasa bhAratavAsIo mATe e mATe AzIrvAda che.' A prakAranA Atmacintano divasa banaze, te divasa bhArata mATe Aje bhinna bhinna mahajabanA sAdhupuruSe taraphathI je e vIra prabhunA kRtajJatApUrNa smaraNano divasa haze ke jemaNe vyAkhyAno thayAM temAM temaNe dilanI vAta karI che. temanA ApaNane sukha, zAnti ane aizvaryAne rasto batAvyo. kathanamAM kaI paNa jAtane daMbha, pakSapAta ke vipakSabuddhi nahotI. ' vyavahArazuddhi sarva dharmonI samAna bhUmikA sadAcAra ke je viSe koIne paNa samyapha cAritranA mUrtimanta rUpa zrI AcArya mahArAjanI matabheda nathI te upara ja temaNe bhAra mUke che ane ApaNA [hIraka jayantI vakhate jo ApaNe ApaNuM AcaraNa upara najara, sarvanuM lakSya kheMcyuM che. pAdarI sAheba evA ja eka agatyanA * * * * ke * * *
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-7-53 tattva anekAntane AgaLa dharela che. AjanI sarva viSamatA vaimanasyanu mULa ekAntatA che. Ane sthAne anekAntanI vRttine ApaNe dhAraNa karIe ane jIvanamAM utArIe te temAMthI sadbhAva, samanvaya ane ekatA ja janme. jaina zabdane pAyAnA a vicArIe te mAluma paDaze. ke jaina dhama kAI phirakAnA nathI. te te jagat mAtrane svIkAya ane evA vizvama che. saskRta bhASAmAM U dhAtu che tenA atha jItavu ema thAya che. rAgadveSa vagere zatruone jIte te jina kahevAya. kAma, krodha, mAna, mAyA, leba vagera zatruo antara'ganA che. te jeNe jItyA hoya, jenuM jIvana nirdoSa, niSkalaMka, nirmaLa, vItarAga hoya--tenuM nAma pachI brahmA hAya, viSNu hAya, ziva hAya ke yuddha hAya, zui khrIsta hAya, jarathAsta hAya ke. mahamada hAya-je AtmA upara jaNAvelA gugNAthI yukata hAya ane doSothI mukta hAya te jina' che ane tene anusaranAra jaina che. AmAM kASTanA vyakitagata niSedha nathI, ke vyakitagata svIkAra nathI. A kevaLa guNanI pUjA che, AdazanI upAsanA che. bhAIe, mArI tamane prArthanA che ke tamArI sudhdhine satyanI vicAraNAmAM lagAvA ane e vicAraNA dvArA prabhune pIchANA. e prabhune oLakhIne prabhunI sevA karaze ane e sevA karatAM prabhutAne pragaTAvA. prabhunI sevA karatAM prabhukhanI zakAya che, A ja satyanuM bhagavad gItA paNuM samarthana gItAmAM kahyuM che keH-- kare che. vItarAgabhayakrodhA, manmayA mAmupAzritAH / bahavo jJAnatapasA pUtA madbhAvamAgatAH // "je rAga, bhaya tathA krodhathI mukata che, mArI sAthe ekA kAra thayA che, mArA Azraya karIne rahelA che evA jJAna ane tapathI pavitra banelA AtmA mArA bhAvane mArA hA te pAmyA che." AmAM jJAna ane tapane AgaLa karela che tevI rIte jaina dharmoMmAM paNa jaNAvyuM che ke jJAnakriyAjhyAM montaH| - A anne eka ja jIvanasatyane raju kare che. Aje ApaNe judA judA dharmAMnA ane vicAranA agraNI purUSadvArA jANyuM ke dareka dhama eka ja vAta kahe che ke hu sA na karI, asatya na melA, corI na karI, brahmacaya pALA, parigraha oche karA, jIvanamAM sAcI mAnavatA pragaTa karo. je zAntine ApaNuM sa cAhIe chIe te zAnti pazu te prakAranA sadAcAra dvArA, samabhAva dvArA, dveSamatsaranA tyAga dvArA ja maLaze. sarva dharmAnI Akhare A eka ja bhAvanA che ke zivamastu sarvajagataH parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM, sarvatra sukhI bhavantu lokAH // prabuddha jIvana sarva jagatanuM kalyANu thA, parahitamAM prANI mAtra nimagna khate, doSa| sava nAza pAmeA, sarvatra leAkA sukhI thAze ! ApaNA sanuM A jIvanasutra khane, dilanI sadAdita bhAvanA ane prArthanA ho ! mArA tamane badhAne Aje A ja sadeza che, Aja mArA AzIrvAda che, sva.maNibhAi smRti phaMDa 14529 agAu svIkArelA 101 zrI, premacaMda velajI mahetA 101, hukamIcaMda vasanajI 14731 je sayukata jaina vidyArthI gRhamAM vaparAvAnu che. * A nIzAnIvALA paisA AvavA bAkI che. samyak cAritra mahAtsava prazastInA AjathI me sAme mahInA pahelAM jyAre jAhera karavAmAM AveluM ke AcAya. mahArAjazrI vijayavallabhasUrijInI gheADA samaya bAda hIraka jayantI ujavavAmAM AvanAra che tyAre A samAcAra sAMbhaLIne, hajuM hamaNAM cha sAta mahInA pahelAM muMbaimAM ja AcAya zrInI janma jayantIne mahesava bhA zAnadAra rIte ujavavAmAM AvyA hatA ane e vakhate uttarA tarI traNa divasanA bharacaka kAryakrama yojavAmAM AvyA hatA ane aneka vaktAoe aneka prakAre temanAM aDhaLaka guNagAna karyAM hatAM ane vaLI pAche. AcAya zrIneA enA e ja prazasti-samArabha ? AnI zI jarUra che ? bhakatA ane anuyAyIo peAtAnI dhelachAne vaza ne AvA utsave ubhA kare; paNa jene krAi vizeSa prasidhdhi, prazastI ke guNugAnanI have jarUra nathI tevA A AcAya zrI AvA Atma jalasA aTakAvatA kema nathI ? vyakita. pUjA, vIrapujA Avazyaka che, paNa tene paNa kAMika hada, maryAdA hAvI dhare che--AvA kaMi kaMi pratikuLa tarka vita ane savedane citta e vakhate anubhavatu hatu. saMbhava che ke AvA ja kAika vicAra A mahAtsava samitinA prayeAjAnA dilane paNa paryAM hoya ane pariNAme karavAmAM AvelI jAherAha mujaba samAraMbha tA karIe paNa tenuM AyeAjana e prakAre karIe ke jethI te devaLa AgalA prazastI-samAraMbhanuM punarAvata nuM na bane ke kevaLa eka vyakitane pUjAsa`mAraMbha na khate, pa eka mahAna jIvanadazanI ArAdhanA ane ane te dvArA jaina samAjanI ekatAnu je navuM Andolana thaDA samayathI vahetuM thayuM che tene vizeSa jora maLe evI vicAraNA tarapha te vahyA. pariNAme A prasaMga eka vyakitanA hIraka maheAtsava maTIne samyak-cAritryatA maheAtsava banI gayA ane te dvArA jaina samAjanI ekatAnA Andolanane paNa cokakasa prakAranuM mRta svarUpa maLyuM, je maheAtsavanA mULa vicAre AvA sundara AkAra dhAraNa karyAM ane jemAMthI ekatArUpI amRtanuM nirmANa thayuM. te mahAtsavanA nAte zA vRttAnta ane samAlAcanA asthAne nahi gaNAya. A mahAtsavanA prAraMbha kharI rIte 26mI tArIkhanI rAtathI thayA hatA, jyAre paMjAbamAM mAlerATalAkhAte AvelI zrI AtmAnaMda jaina hAiskUlanA lAbhArthe pUjAkhanA suprasiddha gAyaka bhAI ghanazyAma jaina ane tenI maDaLIe dAnane mahimA e nAmanuM bhAi dhanasyAme ja lakheluM eka hiMdI nATaka bhajavI khatAvyuM hatuM. bhAI dhanazyAma bhAvanAzIla yuvAna che, AcArya zrInA parama bhakata che, pahADI mulada temA avAja che, hajAro bhAi mahetAnI sabhAnA dilane halAve tevu te sundara gAi zake che. vaLI A nATaka bhajavanAra` ma`DaLI kAi dhaMdhAdArI nATaka kaMpanI nahotI. dhArmi ka bhAvanAthI lakhAyeluM A nATaka bhAi dhaMnazyAma ane tenA svajana sa dhIoe maLIne taiyAra karyu hatu ane bhajavyuM hatuM. nATakamAM keTalAeka deSo hatA peApavAnI ane kAmI sagaThThana sAdhavAnI bhAvanA hatI ane je jussA ane tAdAtmyathI dareka pAtra potAnA pADha bhajavatu hatu te joIne jarUra khUba AnaMda thAya tevu hatuM. A nATakadrArA upara jaNAvela AtmAnaMda jaina hAiskUlane lagabhaga rU. 12000 nI Avaka thai hatI. paNa te pAchaLa rASTrapremane tA. 27 mInI apeAra bhAyakhalAnA maMdiramAM jAhera sabhA hatI. A sabhAmAM zrImAna sAhu zreyAMsaprasAdajI jaina je
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 11. 9-19-43 AmAM nathI kAi ke nathI koI UMcuM -ApaNu sa sarakhA chIe ane eka ja parama tattvanA upAsaka chIeAdhu udAta 'vedana saukAIne eka sarakhI rIte sparzI rahyu, eTale vakhata A hIraka mahAtsava athavA to samyak cAritrya mahAtsava jANe ke 'sarva dharma pariSadamAM pheravAI gayela na hoya evu' vAtAvaraNa cetaraka nirmANa thayuM. A cAra viziSTa vyAkhyAtA khAda prastuta mahe|tsava samitie A prasagane anulakSIne taiyAra karelA hIraka mahAtsava eka sabhApati taraphathI mahArAjazrIne apa Nu karavAmAM Avyo. tyAra bAda temaNe A prasaMgane aMge taiyAra kareluM vyAkhyAna (je A aMkamAM anyatra pragata karavAmAM AvyuM che) vAMcI saMbhaLAvyu. A vyAkhyAna pazu prasaMganI bhavyatAne anurUpa hatu. temAM devadravyane! samAjahitA upayoga karavA upara je khAsa bhAra mUkavAmAM AvyuM hatA te muddAe zretAonuM khAsa dhyAna kheMcyuM hatuM. tyAra A AkhA samAraMbhanA uttara rUpe ke upasa'hAra rUpe AcAya - zrIe eka Tu MkuM' chatAM atyanta uddAtta pravacana karyuM. A pravacana pazu A aMkamAM anyatra ApavamAM AvyuM che.) A pravacanamAM nahAtI krAi sAMpradAyikatA ke nahAtI kAi sa kANu tA. je udAtta bhUmikA upara AgaLanAM vyAkhyAtA thaI gayAM te ja udAtta bhUmikA upara AcArya zrInI vimaLa vANI vahI rahI hatI ane sanA dilamAM samabhAva, prasannatA, zAnti ane zreSa:-bhAvanA lAvI rahI hatI. antamAM sarva jagatanuM kalyANa thAo, prANI mAtra parahitamAM nimagna nA, sava doSo nAza pAme ane lA sava sukhI thAo AvI bhAvanA ane zubha kAmanA raju karIne AcAya zrIe potAnuM vakatavya samApta karyuM. jaina samAjanAM aneka samelane joyAM che, paNa prasaMgAna ciMta vyAkhyAne ane sarvadharma samabhAvanuM vAtAvaraNa A samelanamAM jevu anubhavavAmAM Avyu tenu bhAgye ja AgaLa nA kAI sa`melanamAM anubhavavAmAM AvyuM haze. vakatA vacce harIphAI hatI kavaLa udAttatAnI. ApaNane sAmAnyataH aparicita evA bhinna bhinna dharmAMnA adhikRta purUSoe dAra, vizALa ane premabharyAM mAnasanA anubhava karAvyo te jeTale najanaka hatuMH teTalA ja Anandajanaka anubhA sadaza udAttabhAvathI te te vyakitae nA ugArAne jhIlI rahelI natra ekatra thayelI jaina janatAne nihALavAmAM rahelA hatA, jema anyatra che tema jaina samAjamAM paNa sthiticustatA, junavANI, sAMkaDApaNuM nathI ema nahi kahI zakAya, paNa tenA hArda mAM anya samAz2a karatAM vizeSa udAratA, premamayatA, sArU jyAM auAya te viSe AdarapUrNutA rahelI ka e tathyanA ahiM mIThA sAkSAtkAra thayA, madhyavartI pAA~menTanA eka sabhya che te pramukhasthAne bIrAjyA hatA. A sabhAmAM traNathI cAra hajAra bhAi baheneA hAjara thayAM hatAM ane cAre phirakAnA jaine AgevAne sArI saMkhyAmAM upasthita thayA hatA. AcArya zrI tathA anya sAdhue mATe eka svataMtra mA~ca ubho karavAmAM Avye hatA. A sabhAnI caiAjanAnI vizeSatA e hatI ke sAdhAraNa rIte AvI sabhAomAM aneka khelanArA rAkhavAmAM Ave che ane teo saravALe lagabhaga ekanu eka ja kahetA hoya che ane sAMbhaLanAranI dhIrajanI ThIka ThIka kasoTI karatA hAya che tenA badale A sabhAnA prazna dha evA karavAmAM Avyo hato ke mAMgaLAcaraNa, sa MdezAvAcana ane pramukhanI darakhAsta anumedana vagere aupacArika vidhi purI thayA khAda mahAtsavasamitinA pramukha zrI kAntilAla zrvaralAla peAtAnuM svAgata vakatavya raju kare, tyAra bAda bhinna bhinna dharmAne anulakSIne je cAra viziSTa vyakitaone A prasaMga upara khAsa nimatraLu ApavAmAM Avyu hatuM te ApaNA jIvanamAM sucAritryanuM mahatva ane naitika punaHrUththAna upara pracane kare, * tyAra bAda A prasaMgane anulakSIne khAsa taiyAra karavAmAM Avela hIraka mahAtsava graMtha sabhAnA pramukhazrI taraphathI AcAya zrIne aNu karavAmAM Ave ane te prasaMge pramukhazrI potAnu abhibhASaNa raju kare, ane chevaTe AcA'zrI upadeza Ape. A prabaMdha mujaba zrI, kAntilAla IzvaralAlanuM' vyAkhyAna (re A amAM anyatra ApyuM che.) te purU' thayA khAda vyavahArazudhdhi maDaLanA prasthApaka ane mukhya sacAlaka zrI kedAranAthajIe AthAya zrI pratye AdarabhAva vyakata karyAM hatA ane mAjanI ApaNI naitika adheti ane temAMthI ApaNA jIvanane uMce lAvavAnI AvazyakatA upara eka bhavya pravacana karyuM" hatu. temane anusarIne maulavI mahera mahamadakhAna zevALa je eka mujhaga pAka muslIma che ane nyu erA skUlamAM uttuM zikSaka che, phAdhara mekarIhAsa jee gavAvAsI vidyArthIonI sennAsTIyana hAzcaskUlanA AcAya che, ane zrI mANekazA khurazedajI paMthakI e pAsasI krAmanA eka memendra che, ane cageTa sTezana pAsenA khAnazamaherAmanI upAsanA sAthe saMkaLAyalA che traNa vyAkhyAtAoe pazu prasa MgAcita pravacanA karyAM ane sarva dharmAMne samAna evA sadAcAranuM rahasya pAta pAtAnA dharmagraMthonA AdhAra laIne samajAvyuM, phAdhara mezkarIpAsa tA jaina dananA paNu sArA jANukAra hatA ane tethI temaNe jyAre bhagavAna umAsvAti vAcanA tatvArthAdhigama sUtrano vigatavAra ullekha karyAM mate sabhyanajJAnacAritrANi meAkSamAga' e sUtra upara vivecana karyuM tyAre sau kAi AnaMda ane vismayathI cakita banI gayAM. maulavI sAhebe paNa " jyAM AcAya zrInA gudeve dIkSA lIdhI che te malerakeATalAne 'huM paNu vatanI chuM ane AcAya zrI paMjAbanA che te hu` pazupa'jAmanA hyuM" ema kahIne AcAya zrI pratye potAnA 'DaeNA AdarabhAva vyakata karyAM ane ..... AcAranA upadeza jaina dhama kare che te ja AcAranA upa deza kurAna paNa peAtAnI rIte kare Dhe" ema jaNuAvIne kurAnanI zariyatanA temaNe ullekha karyAM. tyAre saukAe judA ja AnaMda anubhagA, zrI pa'thIkhe paNa jathAstI dharmomAM rahelA naitika Adazane suMdara rIte raju karyAM ane tenu' suprasidhdha saMskRta sUkato vaDe madhura samana karyuM. tyAre paNa evA ja AnaMdanI lAgaNI sau kAe anubhavI. A pravacaneA cAlatAM hatAM tyAre sau e Da bhulI gayA ke pravacanakAro ajaina che ane sAMbhaLanArA jaina che. bhinna bhinna anugamane anusaranArA ApaNA sarva mAnavIba e chIe ane A bhinna bhinna anugamA Akhare ApaNane sarva samAna mAnavadharma tarapha ja lai jAya che, Apa bIjA divasanI sabhAnA Azaya jaina samAjanI pAparika ekatAnA muddAne bane teTaluM jora ApavAnA hatA. te davase sabhApatinuM sthAna madrAsavAsI zrImAna zeTha lAlaca jI TTAe zAbhaLyu hatu. te prasa Mge jaina samAjanI aneka AgevAna vyakitaoe jainAmAM ekatA pedA karavAnI, saMpradAyabheda, vADAbeta dUra karavAnI ane paraspara sa`mIkSita thai javAnI khAkhatane bhinnabhinna draSTikANuthI vigatavAra carcI hatI. A sabhAmAM thayelAM bhASaNe, ApaNAmAM eka thavAnI vRtti tItrapaNe jAgRta thai rahI che, ane e khAkhata hajI samAja upara sAvavAnI che e paristhitine khadale samAja eka thavA Atura che ane e mATe samAjanA AgevAno pAse tema ja sAdhu vaga pAse doravaNI ane mA dana mAge che e vastusthiti AvIne ubhI rahI che te prakAranA subhaga parivata naneA paricaya ApatAM hatAM. pramukhazrIe pazu madrAsa khAju bhinna-bhinna kirakAnA [ kkobtkbtuxt h
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 31-7-53 bhAIo vacce ekatAnI kevI lAgaNI pravartamAna che ene khyAla ApIne potAnA nubhavanI keTalIeka vAte jaLuAvI hatI ane jaina samAjanA sarvAM vageryAM vacce ekatA sthApavAnu dRDhatApUrvaka samana karyuM" hatuM.. AkharamAM pramukhazrIe saunI samatithI AkhA sa'melananA sArarUpa nIce mujakhA prastAva raju karyAM hatAH prabhu jIvana muMbaInA samasta jaitAnI A sabhA AcAya zrI vijayavallabhasUrIzvarajI mahArAjanA cAritrya mahAtsavanA zubha prasa Mge rAve che ke jaina samAjanA tamAma phirakA sayukta rIte jaina kAmane sparzatA sAmAnya bhUmikAnA praznonI evA prakAre kAvAhI kare ke jethI raitAnI ekatA ane dhArmika, sAmAjika tathA ArthiCka unnati saMpUrNa paNe sAdhI zakAya ane te dRSTibindu lakSyamAM rAkhIne kAya karavA mATe, vadhAre sabhyo levAnI sattA sAthe, nIce mujanI eka samiti nImavAmAM Ave che" ve. mU. vibhAga 1 zrI kAntilAla izvaralAla, 2 zrI popaTalAla rAma. zAha, 3 zrI nAthAlAla DI. parIkha, 4 zrI ratIlAla kAhArI, 5 zrI jIvatalAla pratApathI, 6 zrI khImajI ema. bhujapurI cha zrI bhogIlAla laheracaMda, 8 zrI khImajI hemarAja cheDA, 9 zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDIA, 10 zrI caMdulAla vardhamAna zAha, 11 zrI tArAcaMda kAhArI. sthAnakavAsI vibhAga 1 zrI. kuMdanamala pIreAdIyA, 2 zrI velajI lakhamasI napu, 3 zrI cImanalAla cakubhAi zAha, 4 zrI. cImanalAla pepaTalAla zAha, 5 zrI khImacaMda vArA, 6 zrI. gIradharalAla daphatarI, 7 zrI. maganalAla prALujIvana dozI, 8 zrI khuzAlacaMda kheMgAra, 9 zrI TI. jI. zAha, 10 zrI cunIlAla kAmadAra, 11 DaoN nAraNajI meAnajI veArA. mUvibhAga 1 zrI zreyAMsaprasAda jaina, 2 zrI jagataprasAdajI jaina, 3 zrI dhAsIlAla punamaca, 4 zrI ratanacaMdra cunIlAla, 5 zrI cImana lAla ge vakhArIA, 6 zrI ca MdulAla kasturacaMda, cha zrI ratanacaMdra hIrAcaMda, 8 zrI DhAkAradAsa pAnAcaMda, 9 zrI jaya'tIlAla lallubhAI parIkha 10 zrI nAthurAmajI premI, 11 zrI dIpacaMdra bhAicaMdra zAha, terApa'thI 1. zrI sahanalAlajI dugaDa, 2. zrI temacaMdrabhAI nagInacaMda, 3 zrI. meAtIcaMdabhAi jhaverI, 4 zrI jeThAbhAi sAkaLacaMda jhaverI, 5 zrI manubhAi mAnacaMdra zre 6 zrI ramaNIka'da mAtIcaMda jhaverI, 7 zrI zikharacaMda savAda 8 zrI sAgaramala zubhakaraNa, 9 zrI. temIca MdajI zerIyA, 10 zrI mahAdeva rAmakumAra 11 zrI, motIcaMda kezarIcaMda jhaverI, A prastAva AnaMdanI garjanA vacce sarvAnumate pasAra thayA hatA. -- chevaTe AjanI sabhAnA kArya nA UpasaMhAra karatAM AcA yazrIe jaNAvyu hatuM ke jaitenA judA judA phirakA vacce ayanI bhAvanA pragaTa thayelI dekhAya che te joIne mane mRtyu AnaMda thAya che. Ajane divasa jaina samAja mATe zubha dina banI rahe ane judA judA phrikAnI banelI--Aje nimAyalI ekaya samiti ekatA ane unnati sAdhavAnI dizAe. kA karatI thai jAya ane dhama, samAja tathA rASTranA utkarSa mAM sahu lAgI jAya. ema huM IcchuM chuM. jaitAnA judA judA phrikA vacce tIrthAM vagere mATenA je jhagaDAe cAlI rahyA che te sau kAI jANe che. A jhagaDAo sau kAi, ma"dizanI - mIlakatathI laDe che ane madirAnI milakata 'khalAsa kare che. ApaNI AvI vRtti ekatA sAdhavAmAM antarAya rUpa bane che. prabhunA nAmathI, dharmInA nAmathI A paisA ane mIlakatanA jhagaDA cheDI dai hRdayapUrvaka kArya karaze to ja ekatA sadhAze, khATI meTAI mATe dhama te tathA paisAne kharabAda karIne catuvidha sa'dha je zakti trya bagADe che te zakita ekatA mATe kAme lagADavAnI jarUra che." A rIte A sabhAnI samApti thai ane temAMthI jaitAmAM paraspara ekatA sAdhavA mATe vagadAra jaitAnI eka samiti UbhI thaI. e atyanta Anaddajanaka tathA zubhasUcaka ghaTanA che. ApaNe AzA rAkhIe ke samiti potAne soMpAyalA kAya te vegapUrvaka AgaLa dhapAvaze ane Are ubhI thayelI ekatAnI vRttine sudRDha khanAvaze ane sAmAjika unnatti thAya ane paraspara bhAIcArA vadhe evI aneka racanAtmaka pravRttionA pAyA nAMkhaze tathA Aje rUMdhAyalA madhyama varga ne uMce lAvavAmAM pazu potAthI banatuM karI chUTaze. te divase rAtre e ja sthaLe sa MgItanA jalase gAThavavAmAM AvyA hatA. A jalasAnA sakhyAbaMdha bhAi bahenAe lAbha lIdhA hatA, bhAi dhanazyAma tathA anya saMgItakArAe madhura saMgItanuM pAna karAvyu hatu. ane e rIte meADI rAte A samAraMbhanI zubha tathA Anaejanaka pUrNAhuti thaI hatI, raziAne pagale pagale amerikA razIomAM 1918 mAM viplava thayA. rAjAzAhI nAkhuda karavAmAM AvI ane sAmyavAdI tatranI sthApanA karavAmAM AvI. e ghaTanAne Aje lagabhaga 35 varSa thavA AvyAM. razIAmAM pahelAM te bhAgye ja bahAranA mANasA jaI zakatA. sthAnika sarakAra kei zIA jAya ane sAmyavAdanA cepa lai Ave ema IcchatI naheAtI. razIo bahAranA mANasA Ave ane potAnI prajAmAM muddhibeka janmAve e pasaMda karatuM nahatuM, Aje khanne bAjunA vaLamAM pheraphAra thayA che. je deza paradezI hukumatAthI chelAM pAMca sAta varSoMmAM mukata thayA che te dezA mukata mane paitapotAnAM rASTranA navanirmANunI cAjanA vicArI rahyA che. ane e khyAlathI chellA zrIza pAMtrIza vamAM razIAe zuM zuM karyuM ane kai rIte te deza ATalA vace AvyA te jovA jAzuvA svAbhAvika rIte AturatA sevI rahela che ane potapotAnA AgevAna nAgarikAne razIA mAkI rahela che. razIA pazu patAnI ane anya rASTro vacce ubhA karelA paDadA have ceDA thADA uMcakI rahela che ane Aja sudhImAM pote sAdhelI sidhdhinI duniyAne jANu karavA jANe ke Atura huya ema lAge che. A rIte ApaNe tyAMthI aneka mitrA zIA naii AvyA che ane tyAMnI rANaka nihALIne mukhyatA anubhavatA thayA che. e sabadhe e mata che ja nahi ke zIAe Apa puSpA vaDe ane aneka pratikuLa *sayAgAnA sAmanA karIne eka atyaMta bhavya samAjaracanA nirmAMNu karI che; uttarazattara pacavarSIya AyojanA dvArA dezanI sIkala badalI nAMkhI che; ame pamADe tevu udyogIkaraNu sAdhyuM che, sAmudAyika khetI varDe pAkanI upajatA ka mULa vadhAryAM che ane dezabharamAMthI ekArI mATe bhAge nAthuda karI che, AkhA citranI A eka bAju che. tenI bIjI bAju e che ke A siddhi razIAe saramukhatyArazAhInA sAdhana vaDe sAdhI che; A bhavya ImAratanA pAyAmAM hajAro mANusenA akALe bhAga levAyA che; keTalAya strIpurUSone sAibIrIyA dezanI kAla karavAmAM AvyA che; rakhene A aMkita krAntivizadhI nahi haiAya evA pAyAdAra ane bInapAyAdAra vahema upara aneka vyakitao jelanA saLIyA pAchaLa dhakakelI devAi che. zIAe vaijJAnika tame niSThuratAne keLavI che. tetrIza pAMtrIza varSanA purU
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 pAthanA pariNAme te dhanADhaya banyuM che. paNa e dhanADhayatA aneka purUSo, bALakabALikAenA hRdayabhedI AkraMda upara ane pASANune paNa gALI nAMkhe evI aneka leAkAnI hAya upara sarajAi che. e hakIkata jeNe A krAnti kaeNma nirmANu thai tenA itihAsa jANyo che tee sArI peThe jANe che. khIjI bAjue amerikAnuM rAjyata Mtra lAkazAsananA pAyA upara racAyalu hatu. ane che. Aja sudhInA amerikAnA utka lAkazAhI racanAne AbhArI che. duniyAnA dezamAM amerikA sauthI vadhAre dhanika che, ane e dhaNikatA ane pragatizIlatAne lIdhe duniyAnA anya deze upara amerikA sauthI vadhAre prabhutva dharAve che. Ama hovA chatAM sAmyavAdanI sauthI vadhAre bhaDaka kAI paNa deza sevatA hAya tA te amerikA che. A uparAMta aNumeAMbunI sauthI prathama zeAdha amerikAe karI che. khIjA vizvayuddhanA anta bhAgamAM amerikAnA aNubheAMkhe jApAnanI kamara bhAMgI nAMkhI hatI e suvidita che, A aNumebanu rahasya mAtra te ja jANe che ema amerikA mAte che ane A rahazya anya kAI deza khAsa karIne razIAkAI paNa hisAbe na jANe ema amerikA icche che. A aNu meAMkhanI prAptie amerikAne pramatta khanAvI dIdhela che ane enu rahasya peAtAnA ja ijArA rahe evI amerikA dhelachA seve che. upara jaNAvI te sAmyavAda sAmenI eTale ke razIA sAmenI bhaDaka ane aNumAMkha aMgenI pramatatA ane ghelachAe pAzcAtya saMskRtinI TAMce paheAMcelA amerikAne vikala anAvI dIdhuM che, tene AtmavizvAsa haNI nAMkhyA che. pariNAme tyAM leAkazAsananA dheAraNe! neve mukAtAM jAya che ane rakhene Anu ke tenuM vaLaNa sAmyavAda tarapha te nathIte athavA teA rakhene A ke te vijJAnazAstrI razIyA sAthe saMparka dharAvatA nathIne ane aNubheAMkhane lagatI razIAne nAnIsarakhI paNa mAhItI purI pADatA nathI ne evA vahemanI vedI upara aneka vyaktionA jIvananu athavA ! kArakIrdInuM khalidAna ApI rahela che. tene peAtAnI dhanADhyatArA, sarvatkRiSTa paristhitine vyAmA lAgyA che ane tene te cAtarapha jokhamAtI jue che ane bhayathI karSe che. AmAM paNa rIA hAu tene khUba muMjhavI rahela che. tyAM samadhAraNanI muddhinA jANe ke nAza thai rahela che. amerikAnI A paristhitinI dyotaka evI eka ghaTanA tAjetaramAM khanI gai, jeNe amerikAnA svabhAvathI lokazAhI mAnasane zukhta banAvI cUkayuM che ane bahAranI duniyAne Azcaya - cakita karyuM che. A ghaTanA che. 35 vaSa~nA juliyana rAjhanAga' ane 37 varSanI ithala zrInaglAsa rAjhanakhaga -e yuvAnadaMpatIyugalane aNubheAMkhanu rahasya razIne jANa karavAnA Arepa upara tA. 19-6-17 nA rAja karavAmAM AvelI dehAntADanI zikSA. prabuddha jIvana 1-7-53 Ama chatAM paNa A kIssAmAM nyAyanA svIkRta dhAraNAne vaTAvIne A yuvAna "patIne A sajA pharamAvavAmAM AvI. A saMbaMdhe cotarapha khUba pAkAra thayA; aneka vargoe ane sasthAoe A sajA mAdhuka rAkhavA vinaMti karI. Ama chatAM paNa jo pAte dhAre teA razI jeTalI niSThuratA dAkhavI zake che ema dUniyAne jANe ke jaNAvavA mAMgatA na heAya e rIte amerikAnA sattAdhIzAe tA. 19-6-53 nA rAja e sajAnA bedhaDaka amala karyo. juliyasa g2ajhanakhaga pahelAM ArmIsIgnala kArane enji niyara hatA ane pachI mInIsTanA dhaMdhA karatA hatA tenI peAtAnI te kAmane lagatI eka dukAna paNa hatI. theDA samaya pahelA aNumAMba rahasyavisphoTananA AreApa upara De. kalesa jhukane pakaDavAmAM AveleA, ane tyArakhAda tenA anusa`dhAnamAM herI gADa ane grInaglAsane pakaDavAmAM AvyA hatA. grInaglAsanA kahevA mAtra uparathI pahelAM juliyasa rAjhanakha ne ke ane tenI pAchaLa tenI patnI graMthala rojhanabarga ne pakaDavAmAM AvI ane zrInaglAsa edhruvara-tAjane sAkSI%0nyA hatA tenI-anya kAi sAkSIthI asamaMthi ta - sAkSI upara ja A 6 patIyugalane dehAMtadaMDanI zikSA karamAvavAmAM AvI. amerikAnA kAyadA mujakhkhuM AvA jAsusI kArya mATe dehAtaMDanI zikSA kadi thaI zakatI naheAtI. amerikAmAM amuka strI ke purUSanuM vaLaNuM sAmyavAdI che ke nahi te saMbaMdhamAM khUba jAsusI cAle che. ane jAhera jIvana sAthe saMbaMdha dharAvatI, athavA tA vijJAna, zikSaNu, rAjakAraNa ke udyoganA kSetramAM kAma karatI koi paNa vyakitae pAMca daza varSa pahelAM paNa sAmyavAdanI jarA sarakhI paNugdha Ave tevu' kAi paNa vidhAna, nivedana ke bhANa jAheramAM ke khAnagI rIte karyuM' hoya te te vyaktinA zuM vicAro che. te zuM kare che. tenI khUba tapAsa cAle che ane tene melAvIne pazu tenI ulaTapAlaTa cakAsaNI karavAmAM Ave che ane e cakAsaNImAM savAla javAbamAM-sattAdhIzeAne potAnA vahemanuM nAnuM sarakhuM paNa samana maLe ane te vyakti sarakArI tekarImAM hoya te tene kharatarapha karavAmAM Ave che ane anya kAi sasthAmAM te vyakita kAma karatI hAya / tyAMthI tene kADhI mUkavA mATe te sasthA upara dabANa lAvavAmAM Ave che. A rIte lokazAsita lekhAtA upara amerikAmAM paNa vicArasvAta trya niyaMtraNa ane damana pravarte che, saramukhatyArazAhInA polAdI paMjA nIce dakhAyalI prajAne pravata mAna rAjyanIti sabaMdhamAM vANI svAtanya na heAya e samajI zakAya tevuM che. te akSamya chatAM svAbhAvika che. paNa amerikAmAM Aje A bAbatamAM je damana cAle che te jotAM A bAbata puratu amerikA zI othI bahu pAchaLa nathI ema kahevAmAM atyukita doSa dekhAto bhAre nathI. eTama meLanA rahasyanI guptatA jALavavAnI ATalI badhIcintA e paNa eka prakAranA vyAseAhu che. je amerikA zodhI zakayuM' te anya dezanA vaijJAnikA kadi nahi zodhI zaka ane temAM paNurazI ke jyAMnA vaijJAni A rahasya meLavavAne rAjyanA Azraya nIce athAka mahenata karI rahyA che tene A rahasya kadi prApta ja nahi thAya ema mAnavu.... e narI evI che. saMbhava che ke e rahasya razIane kayAranuMye prApta thayuM hoya. vaLI pRthvIne ujajaDa karavAnI "tAkAta upara razIne ke kAi paNa dezane khAvAnI vRti rAkhavI e kevaLa rAkSasI vicAradhArA che. A rIte razI taraphathI najara pheravIne amerikA upara najara nAMkhIe chIe te tyAM paNa evAM ja azAntipreraka, hiMsA pepaka baLe kAma karI rahyAM hoya ema mAluma paDe che, ane duniyAmAM je sthAyI zAntinI sthApanAne ApaNe jhaMkhI rahyA chIe te pratye amerikAnA abhigama paNa duSita mAnasavALA mAluma paDe che, razInA kramana mArge cAlavA jatAM amerikA pAtAnuM ke jagatanuM jarA pazu zreya sAdhI nahi zake. pAna da viSaya sUci pRtha kAkAsAhebanu maMgaLa pravacana saph cAnthinI ArAdhanA samyak cAritrya mahotsava razIAne pagale pagale amerikA jaina samAjanA vividha praznonI ekatAlakSI samAlAcanA kAkA kAlelakara 37 39 paramAnada 43. paramAnada pa tArAcaMda kAhArI 47 (4
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ *tA. 1-7-53 prabuddha jIvana enA nI jagyAe nAnAM moTAM te jovAnI Avaze ane jayA pachI, e ane DisA thayAM che tenuM emanI A jaina samAjanA vividha praznonI ekatAlakSI samAlocanA .. . (gatAMkathI cAlu ) - ke, 'maMdiranI sAthe sAthe jainAnA dAnanI vAta Ave che. dAna : Arthika utpAdana ane bacata para lakSa ApavuM joIe te ja ApavAnI je praNAli jemAM che tevI vyavasthita praNAli vadhatA jatA kharcALa ane meghA jamAnAmAM ApaNe madhyama - hiMdustAnanA anya samAjomAM nathI. jaina samAjane nAne ke vagara IjajatapUrvaka jIvI zakaze. A prakAre jIvavA icchatA meTo mANasa tamAma pae ane lagabhaga dareka prasaMge vadhatuM bhAI-bahenone Arthika dRSTie utpAdana karI zake tevA kAma , , 'ochuM dAna ApyA kare che. jenA saMskAramAM tyAga e zikhavADIne sAdhano ApavA tarapha samasta jaina samAjanuM lakSa che. mahatvane saMskAra che. cokakasa aDasaTa kADho zakaya nathI kendrita thavuM joIe. ane ApaNuM phaMDone temAM vivekapUrvaka " paraMtu eka be anubhavI kahe che ke cALIsa lAkha jeno dara upayoga thavo joIe. : - varase ochAmAM ochuM dasa karoDa rUpiyAnuM dAna kare che. dAna keTakeTalI jagyAe nAnAM moTAM TrasTa ane phaDe che ApavAnI ApaNI vRtti tyAganI che eTale ApyA pachI, enuM enA saMcAlamAM badhe hoya che tema pramANika ane a- " zuM thAya che te jovAnI Teva ApaNe keLavI nathI. eTale ja te pramANika mANase che. apramANika mANase e dAnane eka tarapha paisAne Dhagalo paDelo che evAM jaina khAtAMo ApaNe lAgelI udhaIo jevA che. lAkaDAne udhaI lAge che tyAre joIe chIe tyAre bIjI tarapha jaina sAhityanAM amUlya bhaMDAra lAkaDuM karAI jAya che. enuM TakAupaNuM ochuM thaI . ane ApaNI saMskRtinAM-preraka pustake udhdhAra mAMgatAM dhananA jAya che. AvI udhaIe ghaNu phaMDane lAgelI ApaNe aMbhAve saDe che. eka tarapha ekatrita thayelA dhanane durUpayoga joI che. emaNe emane soMpAyelA phaDe ja mAtra khatama nathI' phasa thayA kare che ane bIjI tarapha ApaNA samAjanA asaMkhya bhAI kya paNa emanuM joine bIjAone phaMDasApha karavAnI preraNA bahene bhUkhe maratA jovAya che. koIkane jo ApaNane dayA AvI ApI che ane emanI A "lIlA" joIne apAtAM dAna ochAM : ja jAya ane ApaNe emane kAMIka ApI daIe tevA vyakitagata thayAM che, "karaze te jogavaze" evI udAsInatA sevIne ApaNe dAnano ahiM prazna nathI. je vyavasthita dAne ApaNe tyAM ekaThAM Aja lagI kAyaratAne DhAMkI che ane samAjane nukasAna thayAM che te sArI rIte vaparAya ane jarUravALA ApaNuM bhAI karyuM che. ugra lAge te paNa udhaIo A5Ne sApha ' henAne te dvArA lAbha maLe te dRSTi ApaNe rAkhavI joIe. karavI joIze. eka tarapha kaMDene lAgelI udhaIone sApha karavAmAM jo , ghaNI jagyAethI A dRSTie madhyamavargane rAhata ApavAnI + ane bIjI tarapha ApaNI bahenanuM IjajatapUrvaka TaTTAra ubhA rahI che para vAta thAya che ane chUTAchavAyAM dAna vyakitao ane saMsthAo zake evI hunnara udyoganI jAnAo tarapha lakSa kendrita karavAmAM iaa taraphathI keTalAMye kuTuMbone apAya che, svAmIbhAIone AvI Ave te samAja jarUra navapallavita thaze. hindanI nAnakaDI kaparA kALamAM nibhAvavAmAM e ghaNuM upayogI thayAM che chatAM pArasI koma pAsethI ApaNe A aMge ghaNuM zIkhavAnuM che. eka ja madhyamavargane nibhAva nahi, emane uttakarSa karavA tarapha ApaNe udeza hoya tevAM nAnAM nAnAM phaMDanAM kendrIkaraNa tarapha paNa samAje vadhAre dhyAna ApavuM joIe. dayA karI karIne keTalA divasa lakSa ApavuM joIze. jethI vyavasthA kharca ochuM thAya ane koIne TakAvI zakAze ? hunnaraudyoga zIkhavIne, svataMtra rIte upayoga vadhe. kAma karIne, gauravapUrvaka jIvI zake tevA prayAso jeTalA karavAmAM ( patrakAratva Aje eka mahAna sattA gaNAya che. lokamata ovaze teTalA pramANamAM madhyamavargane prazna haLa thaze. keLavavAnuM ane lokamata rajU karavAnuM e eka jambara sAdhana che. . ApaNe tyAM, bhAratamAM je prakArano madhyama varga che-jemAM bhArata jaina mahAmaMDaLa AgAmI varSathI A sAdhanane vadhu ". jenone To bhAga madhyamavarga ja che-te madhyamavarga jaga- upayoga kare e mATe nIcenI vAta ApanA dhyAna para lAvavA ' tamAM kayAMya astitva dharAvatA nathI e hakIkate Ape lakSamAM mAMguM chuM. prasaMgopAta jaina ane jainettara vidvAna pAse lekha levA jevI che. ApaNe tyAMnA madhyamavargamAM eka kamAya ane teyAra karAvI "kopI rAITa' sAthe hiMdanA tamAma pAne pUro kare SEE pAMca sAta khAya. AmaNe madhyamavarga zrI vinobAjIe eka pADavAmAM Ave te pracAra vadhe, ApaNe je kharca thAya teTaluM ja vakhata kahyuM hatuM' tema majabUra jeTaluM paNu kamAya nahi ane hiMdanA patro ApaNane vaLatara Ape temAMthI nIkaLI Ave. - jIvanavyavahAra zrImaMtenI haroLamAM rAkhe. ApaNe tyAM sadI- jaina saMskRtine AthI khuba pracAra thAya ane ekatAnAM ethI madhyamavarga che. e vakhate gharane purUSa varga kamAvA jate ApaNuM kAmane jema maLe. che. ane strIo ane bALa sudhdhAM ghara karakasarathI calAvavA zakaya Aje bhAratamAM nAnAM moTAM sATheka jeTalAM jaina pakhake teTale zarIrazrama karatAM. kamAI purUpa kare, paNa AvelI kamAIne vADIka, mAsika vagere nIkaLe che. emAMnA keTalAka je sevA vyaya karatI vakhate eka eka paise gaNatarIpUrvaka kharacA ane ' kare che, ane je zaktisaMpattine vyaya kare che. te tarapha thaI zake teTaluM tamAma kAma hAthe karavAno Agraha rAkhavAmAM vaijJAnika draSTie ApaNe joIe te ApaNane enA saMcAlakone 2 Te Ava, Aje madhyamavargamAM strI bALake kharco karavAmAM pAchuM vinaMti karavAnuM mana thaze ke AvI chuTIchavAyelI verAI jatI che : vALAne jatA nathI. eka kamAnAra badhAnuM purUM karI zakatA nathI. zakita ane saMpatti bacAvIne cAlo ApaNe eka ja Adarza. karejanI A ciMtAmAM, Apa joI zakaze ke madhyama varga mATe mathatA AvA ja prayAsane sAtha ApavAnuM vicArIe. Eaa manathI lAcAra thaI rahyo che ane zarIrathI ghasAte jAya che. samAjamAM jenI lAgavaga hoya, jene vAMcavA talasATa 4. je madhyama varge jIvavuM haze te amane mahimA samajI laine thAya, jene avAja jainane kahevAya te keTInuM patra ApaNe 0 zremajIvIonI sAthe ane temanI rIte jIvatAM zIkhI levuM haju jovAnuM bAkI che. joIzeApa joI zakyA hazo, AjanI navI Arthika raca. pustaka prakAzananI zI vAta karUM? nAnA meTAM jeTalAM nAmAM jagatamAM vagara utpAdana karyuM vacamAMthI kamAnAranI jarUra prakAzana hiMdamAM jainadharmanAM thAya che teTalAM koI eka dharmanAM karA ochI thatI jAya che. AMpaNu-jainenA madhyama varge A vAta thatAM nathI. ane chatAM emAM satva keTaluM ? kaI anuyAyI maLI samajI levI joIze. gharanAM nAnAM moM tamAma mAthue . jAya tenA paise game te sAdhunuM nakAmuM pustaka prakAzana pAmatuM jaina sa ma ma moTAM che ka :
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 48 jovAya che. kAi sAdhune upayogI lekhakanuM pheMkI devA jevuM... pustaka te sAdhunA upadezathI tene anurAgI chapAvI nAMkhe che. kAIka marI jAya tyAre tenA smaraNArthe chapAMtA pustakAne paNa pAra nathI. ane ethI 'keTalAMya pustakAnI, dazavaikAlika, uttarA dhyayana jevAnI keTalIya AvRtti bajAramAM judA judA prakAzakAnI jovAya che. AvA ghaNAM pustake ApaNAM upAzrayAnI ghaNI jagyA zake che. A aMdhAdhuMdhI aTakavI joIe-leAkamata kuLavIne aTakAvavI joIe. pUchajo DeA. hIrAlAla jainane, paoNMDita sukhalAlajIne, mUni jinavijrayajIne, are, ApaNA kAryAMdhyakSa zrI riSabhadAsajI rAMkAne ke keTakeTalAM pusta pragaTa karavAM jevAM paisAnA abhAve pragaTa thaI zakatAM nathI ? Ane mATe sArI pustaka prakAzana saMsthAnI jarUra che-je uMca phrATinA vidvAneAnI salAha anusAra sAMpradAyikatAthI para samasta jaina samAjane lakSamAM rAkhIne pustakAnAM prakAzana kare, chuTAchavAyA Aje kharcAya che teTalA paisAmAMthI ja AvI sarasa prakAzanasa sthA nabhI zake ane ghaNuM kAma thai zake. hamaNAM hamaNAM muMbaimAM, sapradAyikatAthI para evu* jaina sAhitya nannu' racI, paradezamAM pracAra mATe pragaTa karavAnA eka prayatna cAlu thayeA che. huM A sthaLethI ene AvakAra ApuM chuM ane enA prerakA ane kAya karIne dhanyavAda ApuM chuM. chatAM enI saphaLatA mATenI mArI zakA vyakata karavA khaddala, huM AMzA rAkhuM' chuM ke mane mApha karaze. anya dezamAM pracAra pAmI zake ane jaina darzana mATe gauravapUrvaka jijJAsA utpanna karI zake tevu' sAhitya navuM racavuM ane te kamITIe kahe te rIte racavuM mane zakaya lAgatu nathI. AvA prayAso agAu thayA che. aMgrejI ' ane jana bhASAmAM keTalAMka jaina pustakA pragaTa thayA che paNa 'e'vidvattAnA bhArathI eTalAM lacI gayelAM hatAM ke thoDAMka AMtaradezIya niMdrAnAne sparzIne Aje e khAvAi gayA che. mArA namra khyAla che ke navI racanA karavAnA badale je aDhaLaka jaina sAhitya ApaNI pAse paDeluM che temAMthI vINI vINIne, AjanA doDatA jatA yugane, AjanA jagatane ane je bhASAmAM pragaTa karavAnuM DrAya tyAMnI janatAne sparze tevu sAhitya pragaTa karavuM joIe. AmAM vidrAna karatAM ApaNAM zikSaNazAstrIe vadhAre upayogI banI zakaze. eka khIjI vAta para paNa samAjanuM lakSa kheMcAya te jarUrI che. adha mAgadhI bhASAnAM jANakAro jeTalA vadhe te mATe uttejana apAvuM joie. kAraNa ke ApaNu purANu * jaina sAhitya ane ApaNAM zAstro adha mAgadhI bhASAmAM che. e bhASAne saMparka' ApaNA Ache. thaze te jaina samAjane ghaNu sahevuM paDaze. baheneA ane bhAIe ! krAi vidvatApUrNAMka bhASaNa karavAnI mArI zakti nathI. mAtra AjanA praznone ApanI samakSa, ane A sasthA dvArA bhAratanA jaina samakSa raju karavAnI me' taka lIdhI che. AmAMthI jeTalu' ApaNe karI zakIe teTaluM karavA tarapha ApaNe lakSya ApIzuM ane ApaNI zakita ane maryAM. dAo pramANe varSa daramiyAna ApaNAthI thai zake teTalA kAme ane niNa yo laizuM. baheneA ane bhAIo ! jUnA sAthIomAMthI gayA vaSe ApaNe zrI. kezarImalajI gugalIyAne gumAvyA che, emanI pAsethI chellAM kaMTalAMka varSoMthI amane khUba pretsAhana ane sAtha maLyAM hatAM. khIjA gumAvyA che ApaNe zrI. maNilAla mAkamacaMdra zAhane je ApaNAM ja A mahAmaDaLanI mAphaka muMbaimAM jaineAnI ekatAnI dizAmAM ane krAMtikArI rIte kAma karI rahelAM muMbaI jaina yuvaka saMdhanA prANa tema ja pAlaka pitA hatA. jyAM tyAM ApaNe zarU karAvelA sAdhI vAtsalya kuMDanA e preraka hatA. A bannene huM A sthaLethI ajali ApuM chuM. tA. 1-3-13 Apa jANeA che, bhArata jaina mahAma`DaLa enI maryAdA anusAra kAma hAthamAM le che. enu mukhya dhyeya che jemAnI ekatA sAdhavAnuM ane chuTAchavAyA kA karI rahelA kAya karazanuM eka jUtha ekatrita karavAnuM, cAre tarapha kImatI ratnonI marmANu jevA kAya karA paDayAM che, vidvAno paDayAM che. evI ratnamaNuione parAvIne eka sarasa ratnamALA banAvavAnuM enu svapna che--je mALA jaina AlamanI pratibhAne pratiSThA Ape. huM jhaverI chuM eTale Apane zaMkA thaze ke ratnAnI A upamAM kadAca mArI haze. nA, e upamA ApaNA kAryAdhyakSa zrI. rAMkAchanI che-jenI pAse evI miNue ekaThI karavAnI AvaData che, dhagaza che, ane tene eka pachI eka parAvavAnI dhIraja paNa che. emanA jevA ApaNA mahAmaDaLanA kAryAdhyakSa che eTale mArI javAbadArI mane haLavI lAge che. ahiM e che zrI. cira lAlajI khAjAtejeNe mahAmaDaLane jALavI rAkhyu ane khaDe page enI sevA karavA je sadA tatpara che. ahiM beThA che zera khAnadeza ze rAjamalajI lalavANI-TenA anubhava mahAma`DaLanA mAte prakAzavA banAve che ane jenI ramujo kA kartAneA thAka haLavA banAvI mUke che. mahAma`DaLane zrI, kuMdanamalajI kirAdiyAne sAtha maLyo che jethI maDaLane hu ane pratiSTA sAMpaDI che. khIjA kAne kAne yAda karU ? nAnA meTA evA keTalAya sarasa, pelI kArTInA sAthI kAya karo mAmaDaLane maLyA che ane sAthamAM bhAi jamanAlAlajI jainanI avirata sevA si`cAyA kare che. A badhA sAthIonI kane premane huM pAtra banyo chuM te badala huM mArI jAtane dhanyavAda mAnu chuM. samAsa tArAcaMda kAhArI prabudhdha jIvana'nA vAMcaDAne pramuddha jIvananA vAMcA jANe che ke chellAM paMdara varSathI mukhai jaina yuvaka saMdha taraphathI A pravRtti eka cokakasa Aza upara cAlI rahI che. e Adazane anulakSIne jAhera khabara nahi levAnI amArI Tekane ame Aja sudhI vaLagI rahyA chIe. A pravRtti kAi paNa jAtanA sapradAyavAda komavAdathI para rahIne samAjanA tathA rASTranA viSidha prazno upara 'samyak mA - darzana ApavAnA hetune prAra bhathI Aja sudhI eka sarakhI rIte vaLagI rahI che. jaina samAjanA prazno paNa e ja dRSTi sanmukha rAkhIne A patramAM caCvAmAM Ave che. je kahevu te satya kaDeluM, lokapreyane lakSyamAM rAkhIne kahevu ane sayamapUrgu bhASAmAM kahevuM e amArI nIti che. vizALa janatAnI A rIte bane teTalI sevA karavI e amArUM dhyeya che. Ama hovA chatAM A patranI Arthika khATuMmezA amArI ekasarakhI cintAne viSaya rahyo che. A patranA aneka cAhakA ane prazaMsA che. temane jo amArI nIti ane niSThAmAM pratIti hAya tA temane amArI namra bhAve vinaMti che ke tee amArA A patranI grAhakasa khyA vadhArI ApavAmAM vyaktigata rIte bane teTalI madada kare. A patranuM vArSika lavAjama rU. 4 che. dareka vAMcaka yA grAhaka pAMca pAMca grAhakA meLavI Ape te paNa amArI A muMjhavaNa TALavAmAM bhAre madadarUpa banaze. peAtA taraphathI eka yA khIjA vAMcanAlayane athavA to vArSika lavAjama na bharI zake tevA peAtAnA snehIsa' dhIone paNa eka eka nakala ApavAnu mAthe leze te paNa tenA hAthe eka sevA kAya thaze ane amane eTalI rAhata maLaze. ame AzA rAkhIe chIe ke amArA vAMcakA ama A bAbatanI cintAthI mukata karavAne jarUra uttuta thaze ane e rIte amArA A kArya mAM amane savizeSa protsAhita karaze. taMtrI, prabudhdha jIvana zrI mu`baI jaina yuvaka sadha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, mudraNusthAna : cadra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI rADa, 45-40 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. muMbai, 2. 72
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuTaka nakala : traNa nA zrI muMbai jaina yuvaka sadhatu pAkSika mukhapatra prabudhdha jIvana tatrI : paramAnaMdakuMvarajI kApaDiyA muMbai : 15 julAi 1953 budhavAra AcArane zudhdha karA ! vyavahArane naLa banAve !! ( cAya zrI vijayavallabhasU'zvarajInA saph cAritrya mahetsava prasaMgane aMge tA. 27--53 nivAranA rAja yojAyelI jaitAnI jAhera sabhAmAM zrI kedAranAthajIe karelA pravacananI sakSipta neAM. ) prajena va: 14: AMka re x jIvana varSa, 1 : } } AjanA divasanuM mahatva Apa sau jANeA che. ApaNA jIvanamAM AvA zubha dina bahu ochA Ave che, kAraNa ke mahArAjazrI jevA jJAnI ane tapasvI ApaNA samAjamAM bahu thADA che. A prasaMgane nimi-te mArA vicAro jaNAvu chuM. huM mAnavatAnA upAsaka chuM. meM judA judA dhamanA abhyAsa karyAM che. huM dharmAMnI agara kAi paNa vyaktitI parIkSA tenAmAM keTalI mAnavatA che te uparathI karU chuM. jaina samAjane mATe A vastu atyaMta zAbhAdAyaka che. muMbaimAM aneka prakAranAM vasamAjomAM mAre javu paDe che. mArA anubhava che ke jaina lekA bIjA dharmAMnA lokone bahu Adara Ape che. kAraNa temanAmAM jAnA sadguNlR prApta karavAnI IcchA che. AjanA sa melanamAM Ape anya dharmanA adhikRta purUSone ahiM khAsa lAvyA che te ApaNA bhAvI mATe huM eka zubha cihna lekhuM chuM. peAtAnA pramukha dharmAcAya nuM bahumAna karavAnuM hAya ane potAnA ja dharmonuyAyIe jyAM ekatra thayA hoya evA prasage anya dharmanI viziSTa vyakitane bhAgye ja melAvavAmAM Ave che. Ape A pahela karI che. te mATe huM Apatu abhinandana karUM chuM, kAraNa ke AjanI ghaTanAne sa dharmAMnA samAjanI bhAvI ekatAnI huM ghotaka lekhuM chuM. ApaNAmAMthI jAti-sa MpradAyanA bhedabhAva dUra thAya te ja ApaNe mAnava tarIke jIvI zakIdhuM. ApaNe eka vuM joIe. badhAnI zakita ekatrita karavI joie. maLavAna, dhanavAna, tapavAna badhAe eka thai rahevu teie. A rIte ja mAnava tarIke rahI zakIzuM. - cAra pAMca varSathI hiMdu svataMtra banyu che. gAMdhIjInA sAdhusa tAnA puNye agara te aMgrejone deza cheDavA paDye tevI paristhiti ubhI thai tethI-game te kAraNe-ApaNane svarAjya maLyuM che. tene TakAvavA mATe baMdhutA, ekatA, maitrI, prema, paraspara vizvAsa, sahakAra vagere joize. pheMkata jainanuM kalyANa thAya, jainanI ekatA thAya, tethI mane sa MtApa nathI. darekanuM kalyANu thavu joie. ApaNe badhAM bhAratanA saMtAna chIe. hiMdu, musalamAna, pArasI, krIziyana badhAnuM kalyANa thavuM joIe. sa MtAnI paraparA ApaNe tyAM kaMi kALathI vahetI AvI che. gAMdhIjInA cAritrya ane vairAgya ApaNe AMkhe joyA che, A eka ApaNA bhAgyanI vAta che. pazu khIjI rIte zvetAM mAluma paDe che ke hiMdu jevA svAthI ane saMkucita vRtti / tathA vicArA dharAvatA deza khIjo nahi hAya. rajIsTarDa mI.6ra64. huM vyavahAra zuddinuM-jIvana zuddhinu kAma karUM chuM. lekA maDaLanA phA` para sahI karatAM Dare che, ApaNe tyAM nirbhayatA { vArSika lavAjama nathI, saccAI nathI. khIjA dezamAM chApA vecatrA leAkA esatA nathI, chatAM purA paisA ApI lekA potAnI nakala laI jAya che. tyAM dharmanuM ATaluM badhuM nAma nathI levAtu. ApaNe dhanu hAlatAM cAlatAM nAma lae chIe, chatAM ApaNe tyAM prAmANikatA krama nathI ? mArA mRtyu du:khada anubhava che ke satya, ahi'sA, brahmacaya vagere dhAnI atizayatA ane parAkASTA prathAmAM che; AcaraNamAM nathI. dhama nuM kharU lakSaNa cAritrya, pramANikatA, abhaya, niya tAmAM che. AtmA kadI maratA nathI ema khelavAthI kAma saratu' nathI. mane 1942nI vAta yAda Ave che. brahmadeza para jApAne AkramaNa karyuM hatuM. e vakhate leAMkAne ema lAgatuM hatuM ke have jApAna muMbaI para Avaze. lakAne huM kahetA " tame nAsA nahi, bhAge te bhAge aMgrejo. ApaNe ApaNuM vatana mUkI kAM jaqhue ? paNa kAI mArU' sAMbhaLavA taiyAra nahAtuM. lAkAmAM nirbhayatA nahAtI. nirbhayatA prApta karavA mATe satya, ahiMsA, brahmacarya vagere vratAnuM pAlana ati Avazyaka che. A tenuM ApaNA dharma zAstrae khUba mahattva gAyuM che. je A vratAthI sa Mpanna che tene bhaya nathI. cAritrya sivAya nibhayatA AvatI nathI. kahevAthI kaMI bhaya tA nathI. dharma'nuM satya lakSaNu hRdayamAM utaravu joie. ahiM sAta-ttva hiMdamAM khUba prasareluM che. jagatamAM zAnti sthApana karavAnuM kAma ApaNuM che. ahiMsAnA vijaya karave hAya teA badhAe eka dila thai kAma karavuM joIe. hiMsA thavAnAM badhAM kAraNe| dUra karavAM joie. bhagavAna mahAvIra, bhagavAna budhdha ane te pahelAMthI paNa A vicAradhArA cAlI AvI che. kAie hiMsAne jora nathI ApyuM. Aje ApaNe ekabIjAne luMTIe chIe, zoSIe chIe. kAi paradezI sattA amArI para nathI. anyayA sahana karIe chIe. kharI rIte kAie paNa anyAya sahana na karavA joie. tenA pratikAra karavA joie. dharmAMnuM nAma levAthI ApaNAmAM dharmAMniSThA nathI AvatI. dharmo pramANe AcaraNa karavAthI dhaniSThA Ave che. mahApurUSane satkAra eTale temanA sadguNAne satkAra. jyAM tattvane satkAra thavAnI saMbhAvanA mane dekhAya tyAM huM jAuM chuM. kAinA vaiyakitaka satkAramAM huM jato nathI. ahiM paNa vaiyakitaka satkAra mATe nahi paNa eka UMcA tattvanAAdezanA--satkAra mATe huM Atmyo chuM. - jo Apane AjanA mAnanIya AcArya zrI pratye sAce pUjyabhAva hAya to A puNya samaya samajI kaMika vrata le." sAcA satkAra A kharathI nathI thatA. sAce satkAra temanA sadguA jIvanamAM utAravAthI thAya che. temanuM anukaraNa karavAthI hindi language, the skatha, 19
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 prabuddha jIvana kAkAsAhebanuM maMgaLa pravacana (gatAMkathI cAlu) bIjI bAjue jotAM je leka kAI paNa jAtanI jAtamajUrI karatA nathI, samAjasevA karatA nathI, ane dhanane jore e beThA khAya che temanA pratye ApaNe Adara khatAvIe chIe. bhikhArI ane meTADu dhanavAna bannemAM ApaNe apaMgatA vadhArIe chIe. beThADu leAkAnAM hAthamAM dhana rahe enA karatAM samaSTinAM hAthamAM sapatti paheAMcI jAya e ja vadhAre sArUM che pachI e samaSTi samAjasevAne varelI jAherasasthA hoya ke rAjasattA hoya. huM jANuM chuM ke sarakArI vahIvaTamAM uDAupaNu hAya che, khATA kharca thAya che, ane kAme kuzaLatAthI thatAM nathI. paNa e deSa kAyama rahevA joie evuM nathI. sarakAra peAtAnI ja che e bhAvanA keLavIne sarakArarUpI sasthA pratye prajA ane sevA niSThA keLavaze tyAre e dveSe dUra thaze. nyAtanA AgevAne nyAtanA kuMDAnA vahIvaTa je cIvaTathI kare che teTalI cIvaTa tA sarakArI vahIvaTamAM AvI ja zake che. huM to mAnuM chuM ke prajAnuM-AkhA rASTranuM valaNa sarveda yane Adaza svIkAravA tarapha vadhe ane sarakAra pote samAjasattAvAda kaLave e ja ApaNe mATe sAco upAya che. AjhAdI pachI ApaNI duniyA ekAeka meTI thai gaI che. aMgrejonuM rAjya hatuM tyAre hindustAnanI prajA ane aMgrejI rAjyakartA eTalI ja ApaNI duniyA hatI, khAInA deze ane tyAMnA leAkeA jANaeN paDadA paranAM citrA hAya evAM ja ApaNe mATe hatA. ApaNe AjhAda thayA ane paDadA paranAM e badhA citrA chatAM thaine ApaNI raMgabhUmi upara AvI gayA, ane have e badhAnI vacce samAnabhAve rahIne A vizvanATakamAM ApaNe ApaNA bhAga bhajavavA rahyo. AkhI duniyAmAM mAnabhera rahIne mAnavasevAnuM ApaNuM mizana siddha karavu hAya tA ApaNe ApaNAM gharanAM praznonA ukela A paMdara varasamAM AvA rahyo. ApaNane svarAjya maLyu te ArAma bhogavavA mATe nahIM paNa mAnavajAtinI sevA karavA mATe maLyu che. vasAhata sthApIne sAmrAjya calAvanArA rASTro paNa sevAnuM ja nAma le che. paNa pratyakSa jotAM bhASAmAM sevA ane hAthe lUMTavAne dhaMdhA, evA emanA lakSaNA dekhAya che. e lekAmAM paNa keTalAka e pApamaya jIvanathI akaLAyAM che; nivRtta thavA mAMge che. ApaNe emanI sAthe sahakAra karavAne che. evA sahakAra tyAre ja karI zakAya jyAre ApaNe zramajI vananA pAyA para navI keLavaNI ane navI sa`skRti sidhdha karI zakIe. ApaNe tyAM khATI rIte vaparAtA A be zabdonA kharA sAcI dhaniSThA Ave che. mahApurUSoe je je upadeza Apya che te te pramANe ApaNuM jIvana calAvIe evI te ApaNI pAsethI apekSA rAkhe che. tA. 15-7-53 a' jozuM to ApaNane sAcA raste jaDaze. je mANasa mahenatamajUrIthIzudhdha sevA karI pavitrapaNe khAya che te halAlakhAra che. khIjAnI mahenatane geralAbha lai ArAmatalakha jIvana gALanAra je pApanuM khAya che te harAmakhAra. ATaluM rahasya jo ApaNe jANIe te ApaNe jIvatAM kASThA khabhA upara caDhIne na besIe. mahenatamajUrIne roTale khAie ane saunI sevA karIe. cAritryanI zuddhi, cittanI zuddhi, jIvananI zuddhi, vairAgya e sAce mAga che. kauTumbika, rAjakIya, dhArmika badhA AcaraNAnI jhINavaTathI tapAsa karatA raheA. aMtaramukha bane. A pramANenI Teva pADe. Aje ja nizcaya karaza, AvI AzA Apa sau taraphathI huM rAkhuM chuM. anya dharmanA adhikRta purUSo ahiM AvyA che. eTale Apa temane sAMbhaLavA utsuka haze. huM Apa sarvanA AbhArI chuM. pharIthI vinaMtI karU chuM ke mahApurUSane ucita satkAra kare. temanuM AyuSya ane Aragya vadhe evI zubhecchA vyakata karU chuM. kedAranAthajI sadbhAgye ApaNAM dezamAM duniyAnAM badhA dharmAM AvIne vasyA che. tethI ja ApaNe joi zakayA ke badhA dharmo emanAM zudhdha svarUpamAM eka ja che. lokabhAratImAM badhA dharmAMnAM sahu kAIne praveza haze ja. ApaNA ja dezanA ApaNA bhAioe je je dhamane svIkAra karyAM te te dhama ApaNe mATe parAyA rahyA nathI. ApaNI dIkarIe . pAtramAM vara sAthe lagna karyuM' tethI ApaNe dIkarIne parAi nathI gaNatA paNa je khAnadAnamAM e pahoMcI gai te khAnadAnanAM leAkAne ApaNAM vevAiAtmIya tarIke svIkArIe chIe. evI ja rIte ApaNe tyAM AvIne vaselA ane ApaNA leAkAe ja apanAvelA dharmAM viSe ApaNe AtmIyatA keLavavI joie. gaikAle rAtre ahIM' AvatAM sAsarAnA bhAibaheneAe amArUM bhAvabhInu ane lokakalAtmaka svAgata karyuM. te vakhate badhAne ghaNI dhULa khAvI paDI ene ullekha eka bhAIe Aje karyAM. emane kAie sUjhADayuM heta te emaNe rastAnA ATalA bhAga para pANI chAMTIne dhULa besADI dIdhI hAta. paNa e vastu gauNa che. e svAgata pAchaLa je bhAva hatA, bhaviSya mATenI emAM je AzA hatI, tene kAraNe e dhULa paNa pavitra thaI hatI. evI dhULa peTamAM pahAMce te enuM mAThuM na lagADAya. mane tA leAkAne e utsAhane sana 1921mAM mejhavADAmAM rASTrIya mahAsaMmatinI je beThaka thaI hatI ane temAM AsapAsanA gAmaleAkAnA je TAmeTALA bhajana gAtAM ulaTayA hatAM tenu smaraNa thayuM. sAsarAnAM ane AsapAsanAM leAkAne huM kahIza ke tamArA bhAgya khulyA che. rASTravanamAM parivartana karavAnA mahAna saMkalpa sAthe nAnAbhAi jevA RSi tamArI vacce AvIne vasyA che. hiMdustAnanI A pahelavahelI grAma-vidyApITha che. ahiM dezaparadezanA lekA Avaze. garImeAnA udhdhAranI carcA cAlaze. kevaLa svArthanA vicAra karazeA toye dhana ane vidyAnA pravAha A tarapha vaheze. tamArA dIkarAdIkarIone sArAmAM sArI keLavaNI maLaze. bhAgyAyanAM aneka kSetre emane mATe khullAM thaze. have jUnA sa`kucita vicArA late nahiM mesatA nAnAbhAI jevA tamArA mATe je pramANu karaze te svIkArIne cAlaze. eka mahattvanI vastu rahI jAtI hatI. sArU thayu' huM e chelle tamArI AgaLa mUkuM chuM. saurASTranI bhUminI AsapAsa lagabhaga khaMdhI dizAe samudra che. purUSAthI mANasa mATe samudra e pravRttinI maryAdA nathI paNa vizALa ane vyApaka pravRtti mATenu Ama traNa che, leAkabhAratInAM abhyAsakramamAM vahANavaTAne sthAna hevuM joie. lekAmAM samudrAyaNatA- cha mindedness-vadhavI joIe. samudra upara divAlA dhAtI nathI. ane je leka samudra kheDe che temanAmAM sa'kucitatA AvI zakatI nathI. leAkabhAratInA vidyArthIone kahIza ke tame jamIna kheDA, samudra kheDe! ane pAsenI TekarI para meTA dUrabIna sAthe eka vedhazALA goThaLI AkAza paNa kheDA. khagoLazAstra e kAMi navAra lekAnI vidyA nathI. nakSatravidyA kheDutAe ane khalAsIoe kheDelI vidyA che.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-7-53 jyAre dezanu rakSaNa karavA vAre Avaze. tyAre dezanA kinArAnuM rakSaNa karavA mATe zuM ApaNe haMmezA agrejonI madada mAgIzuM? Aje ApaNe svata Mtra kahevAie chIe, paNa ApaNAM kinArAnuM rakSaNa ApaNe karI zakatA nathI, tyAM sudhI -kharI rIte ApaNe svata Mtra nathI. sarakAra hada bahAra paisA kharacI naukA senA ubhI karI zakaze. paNa ene mATe joitu manuSyabaLa tyAre ja maLI zake jyAre ApaNA vepArIe ane khalAsIe aneka rIte samudra kheDatA thaze. dakSiNa AphrikAthI mAMDIne esTrelIyA sudhI phelAyalA hiMdI mahAsAgaramAM hiMdI lAkA peAtAnA vahANeA calAvavA mAMDaze tyAre ja ApaNe ApaNI sevAzakita pUrepUrI khIlavIzu. prabuddha jIvana ahi kAi kaheze ke sainya rAkhIne dezanuM rakSaNa karavAnI tamArI vAta ahiMsA sAthe zI rIte badha mese che ? huM eTaluM ja kahIza ke dezanuM rakSaNa karyAM vagara te ApaNe rahevAnA nathIne ? ahi'sA pALavI che mATe sainyamAM joDAvu nathI, ane ahiM saka Dhame rakSaNa karanArI zAMtisenA para vizvAsa besatA nathI mATe emAM paNa dAkhala thavuM nathI, e jAtanu mAnasa rAkhanArA lekA svataMtra na ja rahI zake ane ahiMsaka tA teo nathI ja. tame thADA ja divaseAmAM joze ke duniyAnAM tamAma savAla ApaNe apanAvavA paDaze ane duniyAnA tamAma lokA sAthe samAna bhAve sahakAra karI e savAlAnA ApaNe ukela ANavA paDaze. emAM gAMdhIjInu nAma laI - gurUbhAva batAvavA jazuM te duniyAmAM ApaNI hAMsI ja thaze. ane lekA AgaLa dakhAyelA rahIzu to ApaNu jIvana vikLa thaze. nirdeSa ane sama evA brahmanI upAsanA karatA ApaNe samAnabhAve mAnavajAtamAM bhaLI jaIzuM emAM ja kRtAtA che. navI vidyAnI navI saMsthAnuM mukhya kAma ghaNI ja jhaDapathI mATI sakhyAmAM zikSakA taiyAra karavAnuM che. e zikSAmAM purUSo huM paNu hAya ane strIo paNa hAya. puSA karatAM strIonI saMkhyA svAbhAvikapaNe vadhAre hovI joie. ApyuM kAma purUSomAM ja cAle te te ekAMgI e lakavA loka-bhAratImAM na ja TakavA jAie. gaNAya. leka--bhAratIe bALaka ane yuvAna vidyAthI enI keLavaNIne pradhAna pada ApavAnuM che e kharUM, paNa A navI krAMti tyAre ja jaDa pakaDe ane vakhatasara saphaLa thAya, jyAre ApaNe AjathI prauDhAnI keLavaNIte paNa samAnabhAve mahattva ApIzuM. A vicAratA vistAra karavAnI AvazyatA nathI. anubhavI leke A vAta saheje samajI zake ema che. zuddha pAyA upara racelI ane vizvasevAmAM parita thavA mATe kalpelI A saMsthA che. enA sarvAMgINa vikAsa thAe e ja prabhu pratye prAthanA ! samAsa kAkA kAlelakara sAraputra ane mAgalAna baudhdha hatA ke jaina ( anusadhAna pRSTha 56 uparathI ) ke; A jainadhama nuM pratIka che. vaLI rAjA zAtakaraNanA aneka sIkakA have te malyA kare che. temAM munaona dhI hIla" ' nAmanu pratIka kAMtarAyayuM che, je DA. ke. pI. jAyasvAlanA jaNAvyA pramANe jainadhama nuM pratika che. ane sAmAnya budhdhi eTalu te sUcave ja cheke A rAjAe,. rAjapATa cheDI AvAM dhArmika sthAnI mulAkAta lye tathA dAna Ape te potAnA dharma pratye pUjanIka bhAva dharAvavA mATe ja hoya ane rAjA khAravela jaina matAnuyAyI hatA. te tA ItihAsa DiDima nAde jAhera kare che. A pramANe zilAlekhA, sIkakA, ane sAhityika purA vAthI-parAkSa temaja pratyakSa-sAbita thAya che ke, sAMcI stUpanu sthAna jaina tItha dhAma che ane tethI A sApuitra ane meggalAnanA sacavAyalAM avazeSo paNa teo banne jainadhama anu , sA thAyI hAvAnI sAkhitI Ape che. alabatta baudha sAhityamA jaNAvyA pramANe te bhagavAna muddhanA ziSya thayA hatA kharA, paraMtu jyAre bhagavAna mukhya peAtAnA vaMzapara parAprApta jainadhama pALatA hatA tyAre ja. pAchaLathI mArA abhiprAya muMjama gurU-ziSyA chuTA paDI gayela hatA. bhagavAna yudhdhe baudhdha dharmanI sthApanA karI. paNa sAraputra ane mAggalAna paraMparAprApta jaina dharmane jIvananA anta sudhI vaLagI rahyA. . rAvapurA, vaDAdarA tribhuvanaMdAsa laheraca'dazAhu pATaNanA netrayajJaH leAkadhaDataranA eka prayAga sthaLa mArA ci. bhAi trilokacaMdrane pATaNa jaina ma`DaLa chAtrAyamAM dAkhala karAvavA jatAM, sasthAnA prANa amIcaMdabhAIe saMsthAnA makAnamAM yojAyelA zivAnada daSTidAna yajJa' nimitte gheADI sevA ApavA mArI pAse mAgaNI mUkI je saha vadhAvI lai meM tyAM 10 divasa gALyA. e daramyAna je kaMi meM jANyuM, joyu ane anubhavyuM e prabudhdha jIvana' nA vAcakA samakSa mUkavA jevuM lAgavAthI huM A lakhI rahyo chuM. juniyara reDa krAsa sosAyaTI-dha dhukA, ane divya jIvana sadha, pATaNa ema A e saMsthAonA upakrame A yajJanI sahiyArA khace' ceAjanA karavAmAM AvI hatI. hemacadrAcAya nI janmabhUmi dha dhukAmAM thayelA yajJa pachI enA anusaMdhAnamAM emanI karma bhUmi pATaNamAM ane te paNa e yuganI puNyasmRtine jIvaMta karavA mathatI vizALa jagyAmAM patharAyelI jaina saMsthAmAM ja AvA yajJa jAya. emAM kAI kudaratanA ja saketa haze. vaLI e puNyasmRti sAthe sRSTisauMdayatA paNa evA subhaga suyeAga thayA hatA ke jethI cAre bAju dUra dUra sudhI patharAyelI vizALa vRkSarAjI, gAmanI dhamAlathI saheje dUra AveluM ekAMta tathA prAcIna kALanA kAi tapAvana ke nAdAnI nAnI AvRttinI smRti jagavatI e zikSaNa saMsthAnuM vAtAvaraNu sahuae ja citta ane manane zAMnti ApatuM hatu. AvA pavitra ane zAnta vAtAvaraNamAM mAnavasevAnA A dRSTidAna yajJa tA. 16-5-13 thI tA. 23-5-53 sudhI purA ATha divasa cAlyA. e yajJa daramiyAna 2000 jeTalA dadI bhAI mahetAne tapAsavAmAM AvyA hatA, jemAMthI 450 jeTalA bhAi-mahetAne te Aparezanane cAgya hAi vADa mAM dAkhala karI 700 Aparezana karavAmAM AvyA hatA. jagatane jovAnI dRSTi gumAvI beThelA ane paravaza banI lAcAra jIvana gujAratA / seMkaDA adha bhAibahenAte karI A jagatane jovAnI dRSTi ApanAra DA, adhvaryu kharekhara A yajJanA sAceja adhvaryu hatA. emanI preraNAthIja A yajJa ubhA thayA hatA. 16 thI 18-18 kalAka sudhI teo aviratapaNe A kAryamAM rata rahetA hatA. e eka divasa mATe DA. jozIe, tathA aDadhA divasa mATe De.. mAMkaDe paNa pAtAnA phALA ApyA hatA. AvelA nadI AmAM mATe bhAge ajJAna ane daridra gAmaDIyAe ja hatA. keTalAka tA mahAna tapasvIonI jema saMpU'akiMcanapaNe, kevaLa paherele ja vacce kASThanA paNa sAtha vinA zvara para bharAMsa rAkhI lAkaDInA Teke TakarAtA-athaDAtA AvelA hatA je bhAratanI bhISaNa kaMgAliyatAnuM darzana karAvI sahradaya AtmAonI AMkho bhIMjavI detA hatA. ethI A mAnavasevAnA yajJa kharI rIte te rUSNu ane daridranArAyaNa svarUpe izvaradarzananeA ja mahAyajJa hatA. sekaDaeNAnI sakhyAmAM rAja ubharAtA dardIonAM bhAjana-pathArI tathA sAravAranAM sAdhatA uparAMta temanI sAthe AvelA mANu seAne mATe paNa khAna-pAna AdinI vyavasthA karavI e ghaNuM kaparUM kAma hatu, paNa e kAyane saMsthAnA prANa bhAI amIcaMda khImacaMda tathA temanA sahakArya karyAM bhogIlAla cunIlAla jevA kArya kartAonI dIrgha draSTi, udAratA, sahRdayatA, athAga parizrama ane dhagaza uparAMta vyavahArakuzaLatAe sulabha khanAvI dIdhuM
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra prabuddha jIvana tA. 1pa-7-13 ratha sevA sava kAraka ama karavA je paNa evI ja hatuM. unALAnA dhomadhakhatA taDakAmAM kalAko sudhI dukhyA karavuM ane bhedabhAva vinA ' eka ja paMgate bhojana levAmAM, evA nAnAmAM nAnI muzkelIne teDa kADhavAmAM guthAyelA rahevuM e amI- lekenA hAthe thatI pIrasaNamAM ke emanA thALI vADakA caMdabhAIne sahajasvabhAva hatA. rasikabhAI, caMdubhAI vizvA- mAMjavAmAM je gurUgraMthi muMjhavatI hatI emAMthI chUTakAro meLavI mitrabhAI, vADIbhAI, ratibhAI, raMjubhAI zAstrI, semacaMda je aviradhabhAva pragaTa karyo eTaluM ja nahi paNa utsAhathI zAha, gIrajAbahena ane naTubhAI uparAMta svayaMsevakaeN e kAryane vadhAvI lIdhuM e bhAvI bhArata mATe khUbaja AzA - tathA svayaMsevikAone phALo paNa je te naheAte.. ApanAruM hatuM. hajAro varSanI rUDhimAM jakaDAyelA hovA chatAMya . 18-18 kalAka kAma karavA chatAMya nathI koI kAryakartAo ke svayaMsevake ne svaya sevikA kaMTAvyA ke nathI koie meTuM maraDayuM. gaMdA ApaNI AMtara prakRti pU. bApujIe batAvelA mArge javA mathI - gebarA ane cIMtharehAla nIcalA tharanI vyaktionA jhADA rahI che ane AthI bIje kayo suMdara pUrAvo hoI zake ? pezAbanI vyavasthA karavI, emane jamADavA emanI dhuna temaja savAranA 5 thI zarU thatI prArthanA, lagabhaga cha vAgyA ajJAnatAne sahI levI tathA rAtrInA 1 vAgyA sudhI dardIbahenanA sudhI reDI parathI gavAtA bhajane, bhejana sAthe uccArAtA mAtha dhovAM, eTalA guMthavA, mAthe tela nAkhavuM vi. kAryo prArthanA maMtra ke rAmadhune, rAtre prArthanA-pravacano, AMkhanI karavAnI dhagaza dAkhavatA A bhAI-baheno rASTrapitA gAMdhIjIe jALavaNInA TuMkAM vyAkhyAne, koIkavAra prahasana tathA philma janatAmAM sevAnAM je bIja vAvyAM hatAM enAM aMkura phUTI dvArA lokazikSaNanA kAryakrama-ema vividha rUpe dharmasevA : nIkaLavAnI pratIti purI pADatAM hatAM ane bhAvI bhAratanA tathA AtmIyatAnuM vAtAvaraNa sarjavAmAM AvatuM hatuM. bhukhyAne dhaDataranI koI anerI AzA janmAvatA hatA. chatAM A yajJa kevaLa zodhI zodhIne jamADavAmAM, ekalavAyI raDatI bahenanI nAnI - sevA ApavAno ja ekataraphI yajJa nahoto. paNa sAthe sAthe sevAnI bhAvanA jagADI emanAmAM teja puravAne leka dIkarIne gAmamAMthI teDI lAvI mAtAne AnaMda pahoMcA- ghaDatara-saMskAra zikSaNane-eka vagapaNa hatA. dardIonI saMkhyA DavAmAM, pIraselA bhANA para risoI beThelA brAhmaNane samajAvI 'ubharAtI gaI, kAmane beje vadhavA lAgyo ane avyavasthAnI A jamADavAmAM, AMkhe bAMdhele pATe phagAvI daI uchaLatA ; zaMkA jyAre ubhI thavA lAgI tyAre mArA mitra naTubhAI cekasI tathA vRdhdhane samajAvI zAMta karavAmAM, koIkavAra 15-15 jeTalA bhAI adesIMganI sahAyathI ame janatAmAM paDelI zakitane bahAra aMdhAnI lAMbI katArane jhADA-pezAbe laI javAmAM tathA * * lAvI eno upayoga karavAnI dizAmAM keTalAka navA prayogo karyA apaMga vRdhdhane uMcakIne pheravavAmAM kAryakara tathA svayaMane amane ethI khUbaja AnaMda tema ja Azcarya pedA thAya sevaka bhAI-bahenee je paiya- saMyama-prema tathA mamatAteTalI hade emAM saphaLatA sAMpaDI. A anubhave amane khUba ja bharI lAgaNI darzAvI che emAM vAtAvaraNane ja moTo prabhAva ( hato ema kahuM te te ayogya nahi gaNAya. kAraNa ke jeo - AzA ane protsAhana ApyuM che ane bhaviSyamAM thatA AvA yajJa, . kevaLa mArIne aMge ja AvelA evA majurabhAIe temaja yAtrA, meLA ke saMmelanamAM paNa keTaluM suMdara kArya thaI zake enuM rasoIyA-bhAI bahene kayA baLathI 18-18 kalAka sudhI kAma bhAna karAvyuM che. mArA mitra naTubhAI cokasIe jemanI sAthe koI ja karI zakayA hatA ? unALAnI asahya garamInA divasomAM Akho nahotuM evA dardIonI sAravAra mATe anya dardIo sAthenA mANaso- divasa culA upara kAma karavuM e jevuM tevuM tapa nathI. paNa mAMthI kAmacalAuM svayaMsevake ubhA karyA ne emane hareka prakAranI bhAvanAnA vAyumaMDaLe eka navI ja havA prasArI hatI ane ethI , samaja ApI kema sAravAra karavI e zikhavyuM, dardIonI AtmIyatAnA nAte sahu koI kAma karI rahyA hatA, AtmathALIo mAMjavAnI sApha nA pADanAra bahenone "tamane sparza vikAsanA mArga eka DagaluM AgaLa vadhyAne saMtoSa meLavI ' karavA paNa na I che evI sukhI gharanI bahene je tamArA meM yajJanI pUrNAhuti bAda khaTaNa cheDayuM. vidAya veLAe saMsthA 1 jhADA-pezAba-mAthAM chevA ne guMthavA Adi kAryomAM zarama-sa koca taraphathI rahI gayelI kSati mATe kSamA yAcatA be zabdo jyAre ke ghaNA dAkhavatA nathI te tamane kaI zarama-saMkeca naDe che ? AvelA bhAIone kahevAmAM AvyA tyAre kRtajJatAnI lAgaNI cAle, huM mAnuM chuM. mane te madada karazone ?" kahetAM darzAvavA jevI bhASA ane vANI te emanI pAse nahotI, dardIo sAthe AvelI bahene zaramIMdI banI uThI ane paNa emanI AMkhanA khuNe bAjhelA motI e dharatImAtAne kAme vaLagI. AvA kAryomAM emane jAgRta karavA meM dharatA hatA. dharma, kema ke kazAnA baMdhanathI paru mAnavamAtranA bhAI adesiMganI madada mAMgI. emaNe De-vaDe pharI dilamAM je agamya tatva ekabIjAnA premanA gADha sutre bAMdhI bhAI-bahenene ekatra karI potAnA madhura kaMThe gavAtA lokagIta dvArA sevAnI bhAvanAnuM emanAmAM siMcana karyuM ne AtmIyatAne anubhava karAve che enuM A citra bhavya maMgaLa pitAnI , pharajanuM bhAna karAvyuM. pariNAma e AvyuM ke darzana karAvatuM hatuM. e maMgaLa darzana pAmI agamya lAgaNIo raseDAmAM eka divasa ame khUba ja zramita thayA hatA anubhavato huM eka mArge vaLe, teo bIjA mALe jaI rahyAM. tyAre A ghAgharA je ceraNa paheratA, eka AdheDa uma hatA, pharI e bhAIo maLaze ke kema e eka prazna che. paNa ranA bhAIne tame pIrasaze bhAI ?" kahetAM e belI pATaNanuM darzana to mane sadA apUrva smRtio jagavyA ja uThayo ke huM pIrasuM ?" "hA, hA, tame pIrasaze te huM bahuM karaze ane tethI pATaNano pravAsa mAre mATe tIrthayAtrA jevo rAjI thaIza" ne pratyutara sAMbhaLatAM enI AMkhamAM eka prakAranI banI gayo hate. camaka AvI, enI ladhutAgraMthI chUTI gaI, ene pirasa samAte Ama chatAM A yajJamAM kiMcita paNa truTi nahotI na hatuM. e jANe ke amArAmAM ja eka samAna kAryakara che ema nahotuM. manuSyamAtra apUrNa che, ethI doSa thavo e sahaja * : hoya tevo garva anubhavatA pIrasavA mATe doDAdeDI che. paNa jyAM doSane sevAnI, bhula sudhAravAnI ne pharI AvA karavA lAgyA. eno cepa bIjA bhAIone paNa lAgyo. prasaMge sajAga rahevAnI jAgRta daSTi che tyAM apUrNatA e E '' ekamAMthI vaza thayA, ane pachI te e bhAIoe vikAsane sahAyaka nIvaDe che. eka ja divase dUra dUranA gAmaDAMo' ! jANe pitAnuM ja ghara hoya tema mAnI je sevA ApI che tenI mAMthI AvelI vRddha-ajJAna ane adha bhAI-bahenanI TukaDIo smRti kadi bhUlAze nahi. ATha divasanA A leka zikSaNa- mAMthI ghaNAne 3-4 ke 5 divasa pachI AvavAnI sucanA maLatAM vargamAM zarUAtamAM bAdhA jevA jaNAtA e lekee pAchaLathI emAMnA ghA bhAI-bahene hatAza thaI belI UThatA, " have . je zista ane vyavasthA batAvI, laghutAgraMthI chUTavAthI ame pharI kayAMthI AvI zakazuM ? have amane pharI koNa : AnaMdautsAha ane samAnatAnI garvabharI lAgaNI sAthe ahIM lAvaze ? pharI keNa amane bhADAnI vyavasthA karI Apaze ? je teja pragaTa karyuM tathA upalA varganA gaNutA arere ! amAre nazAbamAM to e ja lakhAyu haze ne ? " lokoe nIcalA tharanA loko sAthe bhaLavAmAM, nAtajAtanA kAryakartAoe evI vyavasthA karavI joIe ke jethI koI paNa sr..
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 6 - vana tA. 1-7-53 * prabuddha jIvana * bhAI-bahena ajJAnatAne kAraNe marajI paDe tyAre hAlI nIkaLa* ' ramakhANa phATI nIkaLyA tyAre teo tyAMthI kevI rIte muMbaI - vAnI utAvaLa na kare temaja pUrNAhuti bAda paNa na Ave. AvI pahoMcyA ane babbevAra eraplena cArTara karIne potAnAM . ane koI AvI jAya te temane pAchA na vALatAM khAsa kIssA- bhAI bhADuM ane anya svajanone muMbaI laI AvyA'te temaNe emAM khAvA-pIvAnI vyavasthA karI ApavI joIe. jaNAvyuM. vaLI be varSa pahelAM teo AcAryazrI vijayavalabha- ratilAla maphabhAI zAha sUrijIne vandana karavA pAlItANA gayelA tyAre eka divasa sAMjanAM temane sarpadaMza thayele, temane tarata ja hospITalamAM laI javAmAM . . sa ghasamAcAra ' AvelA, DAkaTaroe banatA upAya karyA chatAM eka 5Na upAya - zrI kAnAlAla DI. kerA tathA zrI khImajI cheDA kAragata na nIvaDA ane emanA jIvavA viSe sau saMdhanI kAryavAhImAM koIe AzA choDI dIdhelI. evA samaye rAtrInA be vAgye ' ' tA. 4-7-43 gurUvAranA roja maLelI zrI muMbaI jaina yuvaka AcAryazrIe temanA mATe vAsakSepa (caMdana-kesara-mIti ' ', saMdhanI kAryavAhaka samitie zrI. kAntilAla DI korA tathA cUrNa ) me kahyuM, te mAthA upara chAMTo, masaLe ane te zrI khImajI cheDAne saMghanI kAryavAhImAM sabhya tarIke umeravAne tyAra bAda thoDI vAramAM temane eka sakhata ulaTI thaI ane A TharAva karyo che. badhA viSanuM vamana karI nAMkhyuM. tyArathI AcAryazrIe karI . paMjAbanA prasiddha gAyaka bhAI ghanazyAmane AvakAra pitAne navuM jIvana ApyuM evI AcAryazrI viSe temanI zradhdhA 1 : ' bhAI ghanazyAma paMjAbanA eka prasidhdha yuvAna gAyaka che. baMdhAI ane evA bhakitabhAvathI prerAIne teo AcAryazrI che ! teo AcAryazrI vijayavallabhasUrinA parama bhakta che. thoDA jyAM hoya tyAM avAra navAra jAya che-AvI pitAnA viSenI" " disava pahelAM muMbaImAM ujavAyela samyaku cAritrya mahotsava romAMcaka vigate jaNAvIne, sau koIne AnaMdamugdha karyA. tyAra bAda temaNe "jina dharemake TukaDe hajAra huA, koI yahAM ." A prasaMge teo potAnI svajana maMDaLI sAthe muMbaI AvyA hatA gIrA, kaI vahAM gIrA" tathA "suna suna e duniyAvAle, ane malerakeTalAnI AtmAnaMda jaina hAIskUlanA lAbhArthe e vIra prabhukI amara kahANI" e be svaracita gIte saMbhadAnane mahimAe nAmanuM nATaka temaNe bhajavI LAvyA aneM sAnA dilane dardapradhAna gAyana vaDe bhAvanAbatAvyuM hatuM. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyone temane paricaya thAya e hetuthI tA. 3-7-53 - zukravAranA roja vyAkuLa banAvyA. temane punaH AbhAra mAnavAmAM Avyo ane temane saMghanA kAryAlayamAM padhAravA nimaMtraNa ApavAmAM sabhA visarjana karavAmAM AvI. AvyuM hatuM. temane saMdha taraphathI AvakAra ApatAM saMdhanA maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMgha maMtrI zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe jaNAvyuM hatuM ke madrAsa sarakAranI prAthamika zikSaNanI yojanA rIte ja "gayA varSe lagabhaga A arasAmAM jyAre muMbaI khAte jai. . madrAsa sarakAre gAmaDAMmAM AvelI 38000 prAthamika karI mU. konpharansanuM adhivezana bharAyuM hatuM tyAre ApaNe temane zALAomAMthI 35000 zALAomAM eka navI ja ": " pahelI vAra joyA hatA. te vakhate temaNe potAnA bulaMda avAja zikSaNanA dAkhala karI che. AjanI prAthamika zALAono ' huM ane bhAvabharyA gIta vaDe muMbaInI jaina janatAne mugdha karI , samaya sAdhAraNa rIte savAranA agiyArathI sAMjanA sADA pAMca *' ' hatI. tyAra bAda cAlu varSanA prAraMbhamAM AcAryazrInI sudhI hoya che. te sADA cha kalAkamAM eka kalAka ke rIsesa ' , ' : janmajayantI prasaMge paNa temanA saMgItane lekene bahu sAre ne bAda karatAM bAlavidyAthIne sADA pAMca kalAka bhaNavAnuM.' A lAbha maLyA hatA. A vakhate te teo potAnA ja svajanonI hoya che. A ja rIte aThavADIAmAM ravivAra Akho ane ' . eka maMDaLI laIne muMbaI AvyA hatA ane dAnano mahimA" e zanIvArane aDadhe divasa bAda karatAM sADA pAMca divasa nA nAmanuM temaNe bhajavela nATaka jovAnA anya aneka bhAI vidyArthIne bhaNAvavAmAM Ave che. bahene mAphaka mane paNa lAbha maLyo hato. eka jaina yuvAna Aje dezamAM prAthamika zikSaNa sarvavyApI ane pharajiyAta pite nATaka lakhe, gIte race, pitAnA bhAIo, bhatrIjAo tathA hovuM joIe ane dezanuM kaI paNa bALaka akSarajJAnathI. !', ' bhANejone joDIne raMgabhUmi upara nATaka bhajavI batAve-A vaMcita na hovuM joIe evI nIti rAjyabaMdhAraNamAM ' dhaTanA ApaNane bhAre vismaya ane AnaMda upajAve tevI hatI . svIkAravAmAM AvI che ane e nItinA amala tarapha dareka' : - . tema ja jaina samAja mATe gauravaprada hatI. nATakamAM jarUra guTie pradezamAM jarUrI ane zakaya teTalAM pagalAM bharAI rahyAM che. Ama . . ',' hatI, paNa te bhajavavA pAchaLa mAtra ghanazyAmane ja nahi ' chatAM paNa haju A nItine koI paNa pradezamAM sarvAgI che ' paNa AkhI maMDaLIne je juse ane zubha bhAvanAne Avega amala zakaya banyo nathI. AnuM kAraNa e che ke AvA virATa ' hatuM te bhAre preraka hatA. temanI pAsethI jANavA maLe che ke hetune pahoMcI vaLavA mATe je vipula dravya joIe te ApaNI ' , , '. nAnapaNathI temane saMgItane zokha hato. ane e saMgItanI sarakAra pAse pUratA pramANamAM nathI. sarakAra pAse pUratA pramANamAM nathI. ' ane gAvAnI zakitane mAtra sAmAjika ane kemanI sevA arthe ja bIjuM prAthamika zALA eTale 6 thI 11 varSa eTale ke mane teo Aja sudhI upayoga karatA AvyA che. vyApAra temane pAMca varSa sudhI bhaNAvavAnI vyavasthA. A rIte ugatI ummaravyavasAya che. AjhAdI maLyA pahelAM teo pazcima paMjAbanA mAM eka sarakhA pAMca varSa vidyArthIne nIzALamAM gALavA paDe che. vatanI hatA. Aje temanI dIlhI tathA bIAvaramAM vyApArI che. tenuM pariNAma e Ave che ke te pitAnI kauTuMbika vyavasAya- ' mAM abhyAsakALa daramiyAna kaze bhAga lai zakatuM nathI ane peDhIo che, teo kula sAta bhAIo che ane temanA mAtA pachI tenAmAM evA vyavasAya mATe joIe teTale rasa jAte ja pitA bIAvaramAM rahe che. AvA eka sevAparAyaNa satvazAlI nathI. pariNAme A chokarAe AgaLa abhyAsa tarapha, ane e surUpa yuvAnanuM darzana tema ja paricaya Apa sarvane AlhAdaka zaherI jIvana tarapha kheMcAtA jAya che ane jyAM teo jamyA banaze ema samajIne tema ja temanI sAthe ApaNe gADha saMbaMdha hoya ane ucharyA hoya ane pitAnA kuTuMbane je paraMparAgata : *. baMdhAya ke jethI sevAkAryamAM ApaNe paraspara upayogI thaI vyavasAya hoya tethI moTA bhAge teo vikhuTA paDI jAya che ''. zakIe e hetuthI temane meM ahi belAvyA che ane tame ane AgaLa bhaNIne paNa kema ThekANe paDavuM e prazna A chAka- ka ' ' ' ' bhAIo tathA baheno vatI temane huM AvakAruM chuM tyAra bAda rAo mATe bhAre vikaTa bane che. * . bhAIzrI khImajIbhAI cheDAe bhAI ghanazyAmane savizeSa . sarakAranI A Arthika muzkelI ane gAmaDAmAM vasatA , AvakAratAM temane vizeSa paricaya Apyo ane temanI uMDI prajAjanonI A muMjhavaNa banene lakSyamAM rAkhIne madrAsa saradhagaza ane sevAvRttine khyAla Ape. saMghanA pramukhazrIe kAre tyAMnA mukhya pradhAna zrI. rAjagopAlAcAryanI preraNA ane A temanuM phulahAra vaDe sanmAna karyuM. * bhAI ghanazyAme saMdhane mAgadazana nIce upara jaNAvyuM tema eka navI zikSAjanA . AbhAra mAnatAM pitAtI jIvanakathA kahI, paMjAbamAM jyAre tatkAla amalamAM mUkavAnI jAherAta karI che. 4 | - *Ita
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 15-7-53 che. A yojanA mujaba vidyAthIne bhaNavAne samaya sADA niyukata karavAmAM AvyA hatA. zakya samitimAM nImAyalA pAMca kalAkane badale traNa kalAkano rAkhavAmAM Avaze. zALA be sabhyomAMthI ghaNA kharA sabhyoe hAjarI ApI hatI ane zIphaTamAM-gALAmAM-calAvavAmAM Avaze. savAranA traNa kalAka ane sau koie lagabhaga aDhI kalAka sudhI cAlelI carcAmAM bahu rasabaporanA traNa kalAka. amuka vidyArthIo savAre bhaNaze; amuka pUrvaka bhAga lIdho hato. A prasaMge pramukhasthAnethI zrImAna vidyAthIone bapore bhaNAvavAmAM Avaze. eka ja zikSaka kAntiAla IzvaralAla, ane tyAra bAda zrI cImanalAla cakubhAI savAra ane baporanA vargo laI zakaze. aThavADIAmAM bhaNAvavAnA zAha, zeTha bhogIlAla laheracaMda, zrI khImacaMda maganalAla vorA, sADA pAMcane badale cha divasa (eTale ke zanIvAra Akha) raheze. zrI maganalAla pI. zAha, TI. jI. zAha, zrI caMdulAla kasturacaMda zAha, varasa AkhAmAM ravivAra, anya tahevAre tathA vekezana bAda zrI. cunIlAla kAmadAra, zrI cImanalAla vakhArIA, zrI karatAM 220 divasathI vadhAre divasa bhaNavA ke bhaNAvavAnuM nahi hoya. nemacaMda nagInacaMda vakIlavALA, zrI sehanalAlajI dugaDa, savAra ke baporanA navarAzanA gALAmAM vidyAthA e pitAnA zrI paramAnaMda 'kuMvajI kApaDiyA zrI tArAcaMda koThArI, tathA bApadAdAnA kAmakAjamAM athavA to potAne anukuLa hoya zrI khImajI hemarAja cheDAe ekatAnA praznane vividha ane pasaMda hoya evA bIjA koI paNa kAmakAjamAM-udyoga- dRSTithI vigatavAra caryo hato ane aneka racanAtmaka, dhaMdhAmAM rokAvAnuM raheze. A rIte sAkSarI bhaNatara sAthe tene sucano-AdarzavAdI tema ja vyavahArU raju karyA hatA. saunA kaI ne koI dhakArIgIrI, udyoga ke vyavasAyanI tAlIma dilamAM ekatA tarapha vegapUrvaka gati karavAnI tamannA hatI. : maLaze ane sthAnika vAtAvaraNa sAthenuM tenuM tAdAmya jaLavAI ApaNu chAtrAlayamAMthI phirakAbheda kADhI nAMkhIe, dhArmika pa 'raheze-vadhatuM jaze. Arthika dRSTie vicAratAM Aje jeTalA eka divase sau sAthe maLIne gaThavIe ane ujavIe, sarvane saMmata zikSake rokAyelA che - teTalA ja zikSake vaDe bamaNuM thAya tevuM dharma sAhitya pragaTa karIe, jaina dharmanI surekha saMkhyAnA vidyArthIone bhaNAvI zakAze. A yojanA mAtra mAhItI Ape evA graMtha aMgrejI bhASAmAM taiyAra karIne paradezathI agiyAra varSanA vidyArthIone lAgu paDatI ' hAIne mAM teno phelAve karIe, zikSaNa pravRtti ane ziSyavRttimAMthI paNa tenA kulabhaNataramAM bahu mahatvane pharaka nahi paDe. ane jene phirakAbhedane nAbuda karIe. evI ja rIte Aje cAlatI rAhata jene pachI AgaLa bhaNavuM haze tenA zikSaNamAM rahelI uNapa pravRtti tema ja utkarSa yojanAone paNa koI paNa phirakAthI maryAdita na karatAM tene samasta jaina samAjavyApI ba*vIe, DA samayamAM dUra karIne tene AgaLa dhakelI zakAze. moTA tIrthonA jhagaDA' hoya te patAvI daIe ane koI paNa bhAganA vidyArthIo te A ummara bAda pitapatAnA bApIkA sAMpradAyika jhagaDAne mAthuM uMcuM karavA na daIe, mAnyatAbhadA dhaMdhAmAM ke evA ja kaI gAmaDAnA anya vyavasAyamAM goThavAI 'game te hoya paNa paraspara ekatA ane bhAIcArAnI buddhi javAnuM pasaMda karaze ane e rIte kuTuMbamAM eka kamAuM aMga keLavIe ane sAmAjika kSetramAM badhA sAthe maLIne kAma tarIke pitAnI upayogItA puravAra karatA thaI jaze. karIe.-AvAM aneka sUcane bhinna bhinna vakatAo taraphathI A pejanAe dezabharanA keLavaNIkArenuM khUba dhyAna karavAmAM AvyA hatA ane sabhAjanoe te sUcanane kheMcyuM che ane tenA lAbhAlAbha aucitya-anaucitya viSe utsAhapUrvaka jhIlyA hatA. AgAmI mAgazara ke pa6 mAsamAM akhila hiMdanA samasta jenI ApaNe eka paripada bharavI tarapha khUba carcA thaI rahI che. sAmAnyaH vicAratAM ane ane te lakSyamAM rAkhIne ekatAnA Andolanane khUba vegadezanI adyatana Arthika paristhiti tathA akSarajJAnane bane pUrvaka calAvavuM e vicAra paNa raju karavAmAM Avyo hate. teTaluM vyApaka banAvavAnI jarUriyAta dhyAnamAM letAM A pejanA AvI vividharaMgI carcA bAda akya samitinA pramukha tarIke taddana vyavahArU ane AvakArAgya lAge che ane A prayoga zrI sAhu zreyAMsaprasAda jainane tathA upapramukha tarIke zrI madrAsa prAntamAM saphaLa thayA mAluma paDatAM anya pradeze paNa kAntilAla IzvaralAlane tathA zrI sehanalAlajI gaDane pasaMda tenuM jarUra anukaraNa karaze ane e rIte ajJAna nivAraNanA- karavAmAM AvyA hatA. prastuta samitinI sthApanA vakhate zrI akSarajJAna pradAnanA-praznane ApaNe satvara ukela lAvI zakIzuM khImajI mAMDaNa bhujapurIA tathA anya cAra bhAIone evI AzA rahe che. cAlu ghareDathI mukata evI A prakAranI "kanvInara'-sabhAnA AvAhaka -tarIke nakakI karavAmAM AvyA hatA maulika zikSaNa yojanAne raju karavA mATe temaja amalI temaNe hAla turata maMtrI tarIke kAma karavuM ema nakakI karavAmAM AvyuM hatuM. ane A pAMca kanvInara bhAio ane banAvavA mATe madrAsanA mukhya pradhAna zrI rAjagopAlAcAryane bIjA cha sabhya ema kula agiyAra sabhyonI eka baMdhAraNa tema ja tyAMnA zikSaNapradhAna Do. ema. vI. kRSNArAvane aneka samiti nImavAmAM AvI hatI. pramukhasAhebane AbhAra dhanyavAda ghaTe che. A yojanAnA pariNAme zikSaNa viSenA samagra mAnI sabhA visarjana karavAmAM AvI hatI.. khyAlamAM paNa moTI krAti pedA thaze ane pazcimanA viSaya sUci cegaThAmAMthI mukta banIne dezanI AbehavA sAmAjika AcArane zuddha karo ! vyavahArane paristhiti ane lAkSaNika saMskRtine anurUpa zikSaNa paddhati . nirmaLa banAvo !! zrI. kedAranAthajI - 49 ApaNe jarUra bahu alpa samayamAM nirmANa karI zakIzuM, evI kAkAsAhebanuM maMgaLa pravacana kAkAsAheba kAlelakara 50 AzA ApaNuM cittane protsAhita kare che. ' paramAnaMda pATaNane netra yajJaH lekaghaDatarane ratIlAla maphAbhAI zAha 51 kiya samitinI sabhA eka prayoga saMdha samAcAra, zrI kAMtilAla DI. kerA tA. 11-7-zanIvAranA roja AcAryazrI vijayavallabha tathA zrI. khImajI hemarAja cheDA saMdhanI sUrinA samyaku cAritrya mahotsava prasaMge nImAyalI-samasta jaina' kAryavAhImAM, paMjAbanA prasiddha gAyaka samAjamAM ekatAnI sthApanA karavAnA hetuthI ubhI karavAmAM bhAI ghanazyAmane AvakAra madrAsa sarakAranI prAthamika AvelI-akaya samitinI sabhA pAyadhunI upara AvelA jaina zve. zIkSaNanI yojanA mU konpharansanA kAryAlayamAM maLI hatI. zrImAna sAhuzreyAMsa akaya samitinI sabhA - 54 - prasAdajI jaina nAdurasta tabiyatanA kAraNe hAjara nahi rahI sAriputra megelAna bAddha che. trIbhuvanadAsa ' 55 - zakavAthI zrImAna kAntilAla IzvaralAlane pramukhasthAna upara ' hatA ke jaina ? " laheracaMda zAha pRSTha paramAnaMda - : !:3, 4 6 - -
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-7-53 prabuddha jIvana sAriputra ane magdalAna baudhdha hatA ke jena? * * * (A lekhanA lekhaka Do. tribhuvanadAsa laheracaMda zAha jaina samAjanA eka jANItA vidvAna che ane purAtatva saMzAdhana temanA zekha ane varSonA abhyAsane viSaya che. temaNe Aja sudhImAM jana sAhitya ane saMzodhanane lagatAM aneka nAnA moTAM pustaka lakhyAM che. jemAMnA keTalAMka nAmadAra sarakAre keLavaNI khAtA mATe maMjura ' karyA che. keTalAka samaya pahelAM temaNe keTalAMka pramANe ApI puravAra karavA prayatna karela ke azokanA kahevAtA lekho badayamI azokanA nathI paNa jana dhamI rAjA saMpatinA che. A jAherAte A viSayamAM rasa letA varga mAM Azcarya padA kareluM. AvuM ja vismayajanaka vidhAna teo A lekhamAM kare che ane te e ke bAddha dharmanA anuyAyI tarIke vikhyAta sAdhayugala sAputra ane maMgalAna kharI rIte jaina dharmanA anuyAyI hatA. A vidhAna tarkazuddha che ke kema tene nirNaya karavAnuM kAma prAyavidyAnA niSNAtanuM che, sAuputra ane macchavAna viSe AvI paNa eka kahanA pravartamAna che e hakIkata tarapha anya vidvAna ane vicAronuM dhyAna khecA e che te hetuthI A lekha prabuddha janamAM pragaTa karavAnuM ucita dhAryuM che. taMtrI) , , - 1952nA navembaranI 28-30 tArIkhe bhopALa pAsenI priyadarzInA azokanA kule 36 lekhe bhArata bharamAM mojuda sAMcInI TekarI uparanA naM. 3 stupamAMthI sAriputra ane magdalAna paDyA che tene bArIka abhyAsa karI bedhaDaka jaNAve che ke nAme be ziSya-saMtanA avazeSane bhArata sarakAranI saMgIna madadathI bhale A lekhe zraddhadharmanA manAtA hoya paraMtu temAMnI keTaubhA karAvela navA makAnamAM vizvabharanA 300 baudhdha bhikSake eka hakIkata bauddhadharmanI virUddhanI che. A paristhitimAM ApaNe ane bhikSuNIo tathA pacAsa hajAranI medanI vacce ApaNuM te prazna vadhAre uMDANamAM utarI tapAsavA rahe che. vaDA pradhAna paM, neharUnA varada haste ane uparASTrapati De. rAdhA- bauddhagraMthanA AdhAre bhagavAna budhdhanuM AyuSya 80 varSanuM kRSNananA pramukhapaNa nIce sthApI baudhdhadharmane vijaya ke hatuM. temaNe 29 varSe saMsAra tyAga karyo, 36 varSe jJAnaprApti vagaDAvAya hato, ApaNA paNa te mahAna saMtane kerivAra | mATe ekAMtavAsa lIdhe ane pa9 varSe jJAna thatAM upadeza ApI.. vaMdana hajo. A banne santone buddha dharmanA anuyAyI tarIke 80 varSe nirvANa pAmyA. sAriputra ane moccalAnanA viSenA oLakhavAmAM Ave che, paNa mArA saMzodhananA pariNAme teo upara nirdiSTa karela pAMca mudAo vicAratAM jaNAya che ke - jaina dharmanA anuyAyI hovAnuM mane mAluma paDyuM che tenAM bhagavAna buddha Ama te aneka vakhata zrAvastImAM padhAryA che. kAraNo nIce mujaba che - paraMtu chellAmAM chellAM mRtyu pUrve be eka varSa pahelAM zrAvastI ' bASpagraMthe pramANe (1) A banne budha bhagavAnanA padhAryA hoya ane e ziSyoe 45 varSa dIkSA pALI che , , zikhyA hatA (2) umaramAM gurU karatAM ziSyo meTA hatA. te hisAbe budha bhagavAnanI 33 varSanI umare teo temanA ziSya (3) ziSyoe 45 varSa sudhI dharmopadeza Apyo hato. (4) jyAre banyA hovA joIe. matalaba e thaI ke, temaNe budhdhadharmanI chegurU zrAvatamAM hatA tyAre paMdara paMdara divasanA aMtare bane sthApanA karI, taphAve te 36 varSanI ummare dhAre ke 50 varSanI * ziSyanAM maraNa thayAM hatAM. (5) vaLA kahevAya che ke, gurUziSyo ummare dhAre te pUrve, jyAre pitAnA bApikAdharmanI dIkSA , vacce manaduHkha thatAM chuTA paDayA hatA. hiMdI sarakAranA traNa teo pALatA hatA te samaye A bannene ziSyo banAvyA hatA moya, videzI, amaladAre jevA ke sara kaniMgahAma, karnala eTale temanA mAbApa kayo dharma pALatA hatA te tapAsavuM rahe che. ' meijhI ane sara jona mArzale maTAM moTAM pustaka lakhI A prAcIna samaye hiMdamAM traNa dhama hatA-vaidika, bedhdha ane . viSaya upara khuba prakAza pADayo che. temAMnA sara kaniMgahAma jaina. temAM bedhdhadharmanI sthApanA to budhdha bhagavAne ja karI che. ' jaNAve che ke "dhu dhamamAM Azare 550 jAtaka kathAo jethI te pUrvenI vicAraNAmAMthI te bAkAta rAkhavo paDaze. ane te ' che, chatAM atre kotarAyelA dAnA mArI macaDIne ardha besADatAM, vaidikadhama to temane pinAnAM anuyAyI gaNato ja nathI. eTale mAnavuM paNa bhAgye ja pacIseka kathAo sAthe meLa khAya che." sara jona kathAo sAthe meLa khAya che." sara jona paDaze ke teo jainadharma pALatA haze. A eka paristhiti thaI. bIjI, * kahe che ke "cInAI yAtriko (phAhiyAna, hayuena sAMga, insaMga) bAju budhdha bhagavAnanA ja samakAlIna, jainadharNodhdhAraka chellA tIrtha karI , .: bedhigayAmAM bhagavAnanI jJAnaprApti, sAranAthamAM prathamapadeza, zrI. mahAvIranA vize kahevAyuM ke teo 28 varSanA hatA tyAre temanA . kAziyAmAM maraNa, ema aneka bAbatone ulekha kare che. mAbApa mRtyu pAmyA hatA ane te jainadharmane 23mA tIrthaMkara che paraMtu A sAMcI vize eka paNa zabda ucAratA nathI." vaLI zrI. pArzvanAthanA saMtAnIyA hatA. eTale ke zrI. budhdha ane ke temaNe jaNAvyuM che ke, "azokanA zilAlekhomAMnA) dharmopadeza- zrI. mahAvIranA mAtApitA jaina matAnuyAyI hatA. zrI. mahAvIre . kee je dhamane pracAra karyo che te badhdhadharma hato ke kema te mAtApitAnA maraNa bAda be varSe -30mAM varSe dharmopadeza ApI ' zaMkAspada che." jyAre karnala meijhI lakhe che ke, "mULamAM je. 72nI umare maraNa pAmyA. vaLI ItihAsa jaNAve che ke, zrI ? ' , sAMcI stupa ardhagoLAkAre have temAM bAdhadharmanuM pratIka mahAvIranuM maraNa magadhapati rAjA ajAtazatrunA rAjya bIjA , '" ja nahotu." bIjI bAju je cAre cinAI yAtrike (phAhiyAna, varSe ane bhagavAna buddhanuM maraNa AThamAM varSe thayuM hatuM. eTale ' senasa ga, InsaMga, hayuena sAMga) khAsa mAdhdhadharmanA abhyAsa 80 varSanI budhdhabhagavAnanI ane 72 varSanI zrI mahAvIranI mATe bhAratamAM AvyA hatA. temaNe cAre tarapha paribhramaNa karI umaramAM je taphAvata rahe che, temAMthI te benI vaccenA nirvANunA ' ' aneka nAnI moTI vAtanI noMdha bahAra pADI che, chatAM A 6-ka varSa bAda karIe te budhdhabhagavAnane janma 1-2 varSa sAMcI stupa vize kevaLa mauna ja dhAraNa karyuM che. badde hayuena- zrI mahAvIranI pUrve thaye lekhAze. matalaba ke zrI mahAvIra . A sAMganA pustakanA aMgrejI anuvAda karanAra revaDa esa. bIle karatAM zrI buddha -2 varSa moTA hatA ane zrI mahAvIre A aTale sudhI jaNAvyuM che ke, "te pradeza te badhdhadharmanA pitAnI AkhI umara zrI budhanI jIvita avasthAmAM gALI hatI. A potAnI AkhI pha virodhIothI bharapura hatA." jyAre prakarna nAmanA videzI virodhIothI bharapura hato pradeza te badhdhadharmanA vaLI ema paNa tAravI zakAze ke jyAre budhe 36 varSa ekAMtavAsa ' ' graMthakAre te spaSTapaNe lakhyuM che ke "azokanA lekhamAM pazu- lIdhe tyAre zrI mahAvIrane dIkSA lIdhA 4 varSa thayA hatA. paNa prANuo tarapha je anuka pA -dayA-batAvI che temAM jainadhama . ane sArIputra-megyulAnane dIkSA lIdhA 3 varSa thaI gayA hatA. . taraphano ja pakSapAta batAve che." " upara jaNAvyuM che ke, "zrI budhdha ane zrI mahAvIranA - ' jema uparokata videzI saMzAdhake ane vijJAnIonI tathA mAbApa jainamatAnuyAyI hatA, eTale buddha bhagavAneramAM varSe khuda cinAI yAciMkAnI neMdho A sAMcInuM sthaLa bauddhadhamatuM jaina dIkSA lIdhAnuM gaNavuM rahe che. bauddhagraMthamAM A hakIkata sthAnaka hovAnI zaMkA upajAve che, tema te te vidvAnoe samrATa lakhAI che ke kema te huM jANuM nathI. paraMtu jena zvetAMbara .
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ para graMthAyI jANavAmAM Ave che ke zrI pArzvanAthanI chaThThI peDhIe thayela bauddhakAti nAmanA AcArya mudhama nI sthApanA karI hatI. vaMzavRkSa (jIe pAsenuM vaMzavRkSa) A hakIkatane digambara prathAthI samathana maLe che. vikramanI navamI sadImAM thayela AcA amitagatie racela dhama parIkSA pustakamAM adhyA. 18, zloka 68 !nIce utArela che) upara AgrAmAMthI prasidhdha thatA hiMdI jainapatramAM varADa prAntamAM thayela yati bALa drajIe tA. 19-7-34nA aMkamAM pR. 8 upara jaina saMghameva zipa ka lekhamAM sAbita karyuM che keH-- zrI pArzvanAtha 1. zubha 2. 'haridatta 3. samudra 4. svayaM prabhu / T prabuddha jIvana ruSThaH vIranAthasya tapastrI mauDilAyanaH / ziSya pArzvanAthasya vidave buddhadarzanam // , 5. kazi 5. vihitAzva 1 eTale A jainamra thAnI hakIkata sAthe upara jaNAvI gayA pramANe videzI vidyAtA ane cInAI yAtrikAnA 6. mahAvIra 6. mudrakIti kathatAnA sArate ghaTAvILuM to e tAtpa (pAchaLathI jemaNe nIkaLe che ke (1) peAtAnI 29 varSanI uMmare baudhama zrI mulye peAtAnA bApikA jaina dharmomAM sthApyA) dIkSA lai mudhdhati urphe moDilAyana nAma dhAraNu karyuM hatu. te bAda cAra varSa-33 nI umare - temaNe sAriputra ane meggalAna nAme e ziSya banAvyA hatA. tA. 15-7-53 sAMcI stUpa te jaina dharmanuM pratika che ke nahI te tapAsIe:khuzI thavA jetu che ke jyAM A stUpa che tenA dakSiNa daravAje eka sthaMbha paNa che. vidrAe tene sAMcI stha Mbha nAme sopyo che. hAla te te kayAMya jaMgalamAM paDayA che. paraMtu 1851 mAM kala meijhIe prathama joye tyAre tenA upara 8 pAMkitae hatI(jemAMnI vidyAnee sAta vAMcI che. vaLI temaNe karela vAMcanathI jaNAya che ke, "je bhikSukA ane bhikSuNIe A tInI yAtrAe Ave temane kahevu' ke je bhikSu ane bhikSuNI sa dhane abheda rAkhavA mAMgatA hoya temaNe zveta vastro dhAraNa karavA ane upAzrayamAM rahevuM, evI mArI (devAnAMpriya priyadarzInI) icchA che, kemake tethI saMghanI ekatA jaLavAi raheze. A hakIkata priyadazInA samaye temanA gurU A suhastijIe thavIrakI (vastradhArI) banavAnI sAdhuone je AjJA pharamAvI hatI te aitihAsika prasa`ganI sAkSI Ape che, temaja kanala meijhInA ukela mujaba nAtivruta mAMnA nAti zabda zrI mahAvIra pe.te nAga (jJAna) kuLanA hovAthI temane mATe vaparAya che. sAMcIstUpaH kaliMgapati rAjA khAravele. 35 lAkha vya khacI aparAvatImAM je mahAvijaya nAme caitya ubhuM karAvyu che te ane mathurAneA stupa ane A sAcI stUpa- A traNe eka sarIkhA che. chatAM rAjA khAravelenA stupane jainadhamI kahevA, madhurAnA stUpane jainadhamI lekhave, ane sAMcIrastUpane tenAthI judo lekhavA tenuM kAMI kAraNu ? ulaTu ka la meijhIne jaNAve cheke bhikSAnA jaine (sAMcI nAnuM gAmaDuM che tenAthI pAMca mAla dura A meTuM zahera che ane tenI AsapAsanA gAmaDAmAM nAnA moTA 78 tU che. * bhale A stUpAne Adara karatA nathI pazu ema te jarUra mAne cheke, jaina rAjA caMdragupta, zrI nAnA mahAvIranirvANa pachI 156 rUpA varSe te ubhA karAvela che," gAma meTA 8 jyAre sara jona kahe che ke bhisA zahera pAsenI mesa ane pata mAnakALe 19 1 sAriputra jalAMyana (meggalAna) - (2.) A samaye zrI mahAvIrane dIkSA lIdhAM 15 varSa thayuM hatuM. te khAda traNeka varSe (zrI munI r ane mahAvIranI 34 / / nI umare) te saOne bheTA kayAMka gai gayA ane dha carcA thatAM, matabheda paDatAM, gusse thai mukati e jainadhama te tyAga karyAM hatA, paNa pelA e ziSyA jo ke gurUthI paNA lai chuTA thayA, teAye peAte chuTA na paDatAM peAtAnA asala dharmAMte maraNapayata vaLagI rahyA che. je bInAnI sAMcI stUpamAM sagrahita thayela temanAM avazeSo sAkSI ApI rahyA che. ( A hakIkata ApaNe tapAsIzu' ) zrI mukhya ane zrI mahAvIra kadApi maLyA nathI te hakIkata pazu uparokta TanAthI sabhavita lAge che. vaLI baudhdha sAhityamAM bhagavAna mudhdhanI jIvana ghaTanAmAM aneka nAnA moTA ziSyAnAM nAmeA vaheMcAya che, chatAM A me prathama ane mukhya ziSyonA ullekha ( mArI. samaja pramANe ) sudhdhAM thaye vAMcavAmAM AvatA nathI. jainamratheAnA kathana mujaba jyAre tItha kara anazana karI nirvANu pAme che, tyAre temanA gaNadharA tathA anya sAdhue paNu anazana Adare che. pachI temanA mRtadehane traNa judI judI citAmAM agnidAha devAya che. ekamAM tI karanA, khIjAmAM gaNudharAnA ane trIjAmAM sarva sAdhuonAM zarIne. tema A sAMcI TekarInu bhUtaLa traNa bhAge vaheMcAcalu che. na. 1 vALA stupa sauthI uMce, na. 2 vALA tenAthI jarA nIce ane naM. 3 vALA stupa jyAMthI A e satAnA avazeSo prApta thAya che te sauthI nIcANamAM che. eTale sAkhita thAya che temane darajjo, tI' kara ane gaNadhara kArTine nahetA. (3) yudhdha bhagavAna jevA eka samartha gurUnI dhRtarAjI vaheArI laI satyane vaLagI rahevAmAM dAkhavelI himata mATe, bhaviSyanI prajAne dRSTAMtarUpa bane te mATe khAsa dAbaDA anAtrI tenA upara nAma kAtarI je avazeSo sAcavI rakhAyAM che te badhAMnA kAraNa have samajI zakavA muzkela nathI. senArI, satadhArA. bhAjapara u pipalIyA. 'A dhera. AMdhra. sAMcI. ra zrI mu`baI jaina yuvaka sadha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAnaMdakuMvarajI kApaDiyA, suNasthAna : cadra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI rADa, 9. 3 3 30 3 10 je pUrva mALavAnI rAjadhAnI hatI." AthI jaina sAhitya graMthamAM purjArvati zabda vaparAyA che, tene bheda ukelAya che, kemake pUrva mALavAne Andra (rAjadhAnI vidizA) ane pazcima' mALavAne ayaMte (rAja* dhAnI ava Mti-ujjaina) kahetA hatA. vaLI sara jona kahe che ke azAka jyAre A pradezanA sume hatA tyAre vidizAnA eka dhanADhaya jaina vepArInI kanyA paraNyA hatA. A rANIe atre potAnA kharce ce inAme vizALa sthAna karAvyuM che" ( bhulavuM joitu nathI ke caitya zabda jaina pAribhASika che ) sarakaniMgahAma lakheche ke, ' rAjA ca'dragupte sAMcI stRta upara dIvA pragaTAvavA 25000-0-0 dInAranI bheTa ApI che. AMdhrapati rAjA zAMtakarANa A stUpanA tathA amarAvatI stUpanA da te AvyAnuM paNa nIkaLe che. DA. repsane pete racelA pustakamAM Azare je 40 zilAlekhA A rAjAee karelA dAnanA mahimA vaNuvratA lakhyA che. temAM vAMravAra OM siddhanamaHmatra vaparAye che. DeA, sukhArAva ( jainIjhama i! sadhana inDIyA) jaNAve che (anusa dhAna pRSTha. 51 ) beThavA nadInA saMgama upara, prasidhdha ane vizALa vidisA nagarI vaselI hatI . 45-47 dhanajI sTrITa, muMbai, 3. muMbai, 2.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuTaka nakala: traNa AnA ' zrI muMbaI jaina yuvake sadhanuM pAkSika mukhapatra 2jIsTarDa bI.4ra69 prabhu jIvana . taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA , pra jena varSa: 14 : aMke re pra. jIvana va: : 7 8 , - muMbaI: 1 ogasTa 1953 zanivAra viArSika lavAtma 1 rUpiyA 4 ; e ke.. nIce pramANe, jIvatA ho hA - prakIrNa noMdha pazunirdayatAnivAraNa vidhAna sIdhI dekharekha sivAya koI paNa pazune kevaLa zekha khAtara zrImatI rUkRmiNIdevI enDele kAunsIla opha sTeTamAM athavA te abhyAsanA nAme pAMjarAmAM pUravAmAM nahi Ave E Prevention of Cruelty to Animals Bill 1988- athavA te tene amuka jagyAmAM purI rAkhavAmAM nahi Ave. : - pazanirdayatAnivAraNuvidhAna 1953-e nAmanuM eka bIla raju (5) karaMjana karavA khAtara ke kamANI khAtara sarakasamAM'. karyuM che. te bIlanI mukhya vigata nIce pramANe che- ke evA koI jAhera jalasAmAM koI paNa pazuone raju karavAmAM - bhUmikA-pazuo pratyenuM ghAtakIpaNuM aTakAvavuM ane , nahi Ave. " mA teo jIvatA hoya te daramiyAna temanA pratye dayApaNuM vartAva ne (6) pazuonI sagavaDa ane svAthya jALavavAne lagatA ' rAkhavo ane jyAM temanI katala anivArya hoya tyAM paNa - A kalama nIce karavAmAM AvanAra peTA kAyadAonI upekSA che. temane ochAmAM ochI pIDA upaje e rIte temanI katala karavI- karIne koI paNa pakSane jAhera prANIsaMgrahAlaya ke evI. I., che A dhAraNa upara kAyadAo karavAnI bAbatane ghaNuM sudharelA jAhera saMsthAmAM pUravAmAM ke pakaDI rAkhavAmAM nahi Ave.' ' . dezoe pitAnI eka pharaja tarIke svIkArela che. hiMdamAM paNa | (7) duHkha ane pIDA bane teTalI ochI thAya evI A pazuo pratyenA ghAtakIpaNAnI aTakAyata saMbaMdhamAM keTalAka adyatana dayALu paddhatino amala pharajiyAta bane evA A :: kAyadAo kAyadAnI pathImAM astitva dharAve che, ema chatAM, kalama nIce karavAmAM AvanAra peTA kAyadAonuM anupAlana karyA, . paNa A kAyadAo pUratA vyApaka nathI tema ja bhagavAna budhdha : sivAya khorAka athavA te bIjA keI Arthika hetu mATe. keI. ane samrATa azokanA kALathI mAMDIne mahAtmA gAMdhIjI sudhInA ' paNa pazunI katala karavAmAM nahi Ave. :: re samaya paryanta A dezanA vicAra ane AcAra sAthe je ahiMsAne sidhAnta vaNAyela che te ahiMsAne anurUpa nathI. (8) kevaLa vaijJAnika prayoga mATe koI paNa jAnavaranI jo AvI paristhitinA kAraNe A bIla Avazyaka banyuM che. nikAsa ke AyAta karavAmAM nahi Ave temaja ekaThA karavAmAM hetuH hiMdanI dharma saMsthAo pazuo pratye ghAtakIpaNuM dAkhava nahi Ave. 1 vAnI manA kare che. te dharmonA upadezane anusarIne ahiMsAnA tyAra bAda A bIlamAM upara jaNAvela eka. mA. sidhdhAntane amalI banAvo e Avazyaka che ane te mATe bIjA gunhA mATe judA judA daMDa athavA te kedanI zikSAne che, A bAbatane lagatA cAlu kAyadAne sudhAravAnuM ane jarUrI nirdeza karavAmAM Avyo che tathA dareka pradezamAM pazukalyANa ne kAyado ghaDavAnuM Avazyaka che. te hetuthI A navuM bIla khAtuM A kAyadAnI kalamonA amala mATe ubhuM karavuM joIe milAvavAmAM AvyuM che... . ' ane kendrastha sarakAramAM A kAyadAno amala thAya, pazuo pratye ina bhaugolika kSetra -A kAyado AkhA hiMdane lAgu paDaze. ghAtakIpaNuM aTake ane jIvadayAne pracAra thAya e hetuthI eka pazunuM lakSaNa :-manuSyatara sarva prANIone pa Na khAsa khAtuM ubhuM karavuM joIe ane keI paNa eka kendravartI . - tarIke oLakhavAmAM Avaze. Ama chatAM paNa pazu zabdamAM pradhAnane A khAtAnI khAsa sepaNI thavI joIe evI paNa A bIlamAM jogavAI karavAmAM AvI che. . . . A jIvaDAM, jatuo, bekaTerIA ane koI paNa cepI roganA . . , SjAtuonuM vahana karatA prANIone samAveza nahi thAya. A bIla upara lekamata ekatra karavAnA hetuthI julAInI . . niSedha :-A kAyadAmAM nIce jaNAvelA pratiba che 7 tathA 8 mI tArIkhe muMbaI khAte muMbaI jIvadayA maMDaLI * antargata karavAmAM AvyA che. te taraphathI akhila hiMda jIvadayA-pracArakonuM eka samelana bhara* (1) dharmanA nAme athavA te dhArmika hetu AgaLa vAmAM AvyuM hatuM. svAgata pramukha che. era... tArAparavALA ': dharIne koI paNa pazunI hiMsA thaI zakaze nahi. hatA. jemaNe prAraMbhamAM prastuta viSaya upara bahu mananIya bhASaNa (2) ramatagamata khAtara koI paNa pazune mAravAmAM karyuM hatuM. A saMmelananuM AcArya zrI vijayavallabhasUri dvArA ke apaMga karavAmAM nahi Ave temaja tenA upara kaI paNa uddhATana karavAmAM AvyuM hatuM ane adhyakSasthAne zrImatI 3miNI devI erUDeIla bIrAjyAM hatAM. A saMmelana upara che ? prakoranuM ghAtakIpaNuM gujAramAM nahi Ave Apela bIlane hArdika Teke Apyo hato ane tenuM samarthana ,. SCS)' (3) blekaTrIsITI athavA te bIjI koI dayALu padhdhati, karavAM sarva dhArAsabhAnA sabhya ane rASTranA bhinna bhinna, sivAya koI paNa kutarAne jAna levAmAM nahi Ave. ', " , " " 'rAjakIya pakSene anurodha karyo hate. ane te dizAmAM jarUrI che ( (): pazuonI khAsiyatane abhyAsa karavA mATe ubhu pracArakArya hAtha dharavA dezanA jIvadayA apazukalyANa karavAmAM Avela ane sarakAre pramANita karela koIpaNa saMsthAnI pracAraka maMDaLane abhyarthanA karI hatI. taduparAnta A bIlamAM vaDA ka kAraka S
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ STEli " Dance prabuddha jIvana tA. 1-8-53 24 vAra ahiMsaka " ' sudhArA vadhArA karavA mATe je kAMI sUcane Ave te dhyAnamAM , pazuonI rIbAmaNI ochI karIe e paNa eka prakAranI ' laIne tema ja AjanuM lekamAnasa tathA paristhitine lakSyamAM ahiMsAnI ja upAsanA che. A banne bAbatane kAyadAnuM pITha laIne A bIlamAM jarUrI pheraphAra karavA mATe eka sujhAva-peTA, baLa maLe te aMpaNe Aje cAlI rahelI keTalIka nirarthaka - samiti ' (Amendmente sub-Committee ) jAhera pazuhiMsA aTakAvI zakIe, ane prANAtipAta sAthe karavAmAM AvI hatI, jenA AvAhaka tarIke zrI jayantIlAla joDAyelI bInajarUrI rIbAmaNI paNa ochI karI zakIe. ena. mAnakara, (muMbaI), zrI zaMkara menana ane zrI kezavalAla hiMsApracura samAjane ahiMsA tarapha vALavAne A eka ja taravADI (madrAsa) ne nImavAmAM AvyA hatA. A saMmelananA rAjamArga che. jaina dharmazAstramAM gRhasthane pALavAnA ahiMsA, satya, prAraMbhamAM tema ja antamAM zrImatI umiNIdevIe atyanta asteya Adi bAra vrata vihita karavAmAM AvyA che. temAM eka hadayasparzI pravacana karyA hatAM. te belatAM hatAM tyAre mUrtimanta vratanuM nAma anarthadaMDaviramaNa vrata che. teno artha arthavikarUNA abhaNane saMbodhatI hoya, dayAnI devI ApaNI mUDha nAnI, bInajarUrI, keLa manasvI ane kAraNa vinAnI hiMsAthI cetanAne jagADatI hoya evo anubhava thato hato. AjanI aTakavuM e che. A bIlamAM paNa A ja bAbata rahelI che. A hiMsAparAyaNa naThora duniyAmAM pazuone pakSa laIne eka ' rIte A bIlano Azaya ane vigato barAbara samajIne tene ahiMsAniSTa dharmapracAraka mAphaka ApaNAmAMnI ja eka pUre Teke Apavo e sau koI mAnavatApremI janane dhama bahene nIkaLI paDe ane mAnavInA niSphara banelA haiyAne karUNA- bane che. ApaNe e samajI levAnI jarUra che ke jayAM sudhI nI cINagArI vaDe saceta karavA kaTibaddha thAya e ghaTanA ApaNA dilamAM rahelI dayAnI, anukaMpAnI bhAvanA sajIva sRSTinA atyanta ucita ane AvakAradAyaka che. temane sau keIe bane kSitijane nahi spaze tyAM sudhI ApaNAmAM sAcI mAnavatA teTale ke Apa ghaTe che. kadi paNa pragaTI nahi zake. je parama caitanya pitAmAM raheluM upara jaNAvela bIlanI kalamo vAMcatAM temaja, temAM che e ja parama caitanya nirdoSa pazu prANIonI AMkhamAM camakI sucavelI aTakAyate dhyAnamAM letAM saMbhava che ke rUDhigata rahyuM che e jyAre ApaNane pratyakSa anubhava thAya tyAre ja ahiMsAnA upAsakane e aTakAyata bahu ja upara klI ane ApaNumAM sAcI mAnavatAno udaya thayo che ema samajavuM. adhurI lAge ahiMsAne lagatAM vyakitagata Adarza game teTalo AvI mAnavatA sarvatra pragaTe e hetuthI prathama pagalA tarIke nirarthaka hiMsA karatAM, pazuone vinA kAraNu rIbAvatAM ApaNe . uce che, ane taSiyaka AcAra bhalene vanaspatinI paNa rakSA jAte aTakavuM joIe ane samajAvaTa ane kAyadAnI madada vaDe - sudhI pahoMcatuM hoya, paNa vizALa samAjane ahiMsA tarapha vALa hoya che tenuM adyatana mAnasa, rIta rIvAja ane kaMI ApaNuM mAnavIbaMdhuone tema karatAM aTakAvavA joIe. A bAbatamAM kevaLa kAyade kAma nahi lAge, kevaLa samajAvaTathI kALathI rUDha banelA jIvanavyavahArano pUre khyAla rAkhIne te paNa ApaNe AgaLa vadhI nahi zakIe. kAyado Avazyaka che, jhIlI zake, pacAvI zake, amalamAM mUkI zake, tevI ja ahiMsAne kAraNa ke je jAtanI hiMsA, ApaNe aTakAvavA mAMgIe chIe lagatI bAbate tenI samakSa raju karavI joIe. enI manodazA te kevaLa jagalIpaNuM che. ApaNI sabhyatA tethI zaramAya che. vaLI jhIle nahi ane tenI tAkAta pacAve nahi evI mAMgaNI jyAre dharmanA nAme pazuonAM balidAna thAya che ane karavAmAM Ave to ulaTI ahiMsA ja hAsyAspada bane ane tenI kurabAnI apAya che tyAre te dharmane ja droha ane akSamya hiMsAvRtti ke AcaraNamAM kaze paNa phera na paDe. vaMcanA thAya che.. A aTakAvavAmAM kAyado jarUra bahu madadarUpa ApaNA dezane ghaNo moTe bhAga mAMsAhArI che. te thaiI zake. paNa jyAM sudhI prajAmAM ajJAna che. mAnavI hRdayamAM : taratamAM mAMsAhAra choDe evA keI saMyoge dekhAtA nathI. vaLI anya jIvAtmAo paratve samasaMvedananI anubhUti pedA karavAmAM - AjanI anAjataMgIe nirAmiSa AhAranA praznane vadhAre AvI nathI tyAM sudhI kAyado bahu kAragata nIvaDavA saMbhava nathI. vikaTa banAvyo che. A saMgemAM Aje ' nirAmiSAhAranI A mATe te ' samajAvaTadvArA, nikaTa saM5rka dvArA temanA dilamAM vAta, game teTale prayatna karavAmAM Ave che. paNa, sAmudAyika prasupta dazAmAM paDelI anukaMpAvRttine ja jagADavAnI che, temanI rIte vega pakaDI zake tema che ja nahi. Akhare nirAmiSaAhAra hRdayataMtrInA tAramAM jhaNajhaNATa pedA karavAnuM che. ema kAyadAnI madada vaDe bahArathI lAdI nahi ja zakAya. te aMdarathI karavAthI ja ApaNu sarvanuM jIvana, mana vANI ane kAyAnuM uganArI vastu che. Ama chatAM paNa bIjI bAjue dharmanA nAme, AcaraNa :ahiMsApUta-karUNApUtapremapUta banaze. AvA ramatagamata manoraMjananA nAme, cetarapha khUba hiMsA cAlI rahI dharmAyamAM pravRtta banelAM zrImatI rUkRmiNIdevIne ApaNe che, vaijJAnika saMzodhana mATe " paradeza saMkhyAbaMdha pazuonI dhanyavAda ApIne, temane bane teTalo sAtha ApIe, ane nikAsa karavAmAM Ave che. A bAbatane sabhyatAnI daSTie antaHkaraNathI saMpUrNa saphaLatA IcchIe ! , saMskRti rakSAnI dRSTie-ApaNe vicAra karavo ja joIe. lokabhAratI viSe thoDuMka vadhAre ane A hiMsA aTakAvavAne mATe jarUrI upAye vicAravA je pUrvabhUmikA upara lekabhAratInI sthApanA karavAmAM joIe tema ja kAyadAnuM paNa avalaMbana levuM joIe. mAnavI AvI che tene keTalAka khyAla tA. 15-6-53 nA prabudhdha jIvahadayanA. kuNA taMtuone sparzavAmAM Ave, tenAmAM karUNavRtti namAM A viSayane lagatI noMdhamAM ApavAmAM AvyuM che. A jAgRta karavAmAM Ave to AvI nirarthaka hiMsAthI tene pAcho lekabhAratImAM zuM zikhavavAmAM Avaze te viSe ApaNA vALo muzkela nathI. A uparAMta jyAM pazuhiMsA anivArya samAjamAM kautuka pravarte che. to tenI keTalIka vigato ApaNe gaNIne svIkAravAmAM Ave che tyAM paNa ghaNI vakhata pazuone . joI laIe. rIbAtI rIbAvIne mAravAmAM AvatA hovAnuM mAluma paDe che. hAla turata lokabhAratInA saMcAlakoe traNa varSane A paNa eka prakAranuM jaMgalIpaNuM ja che. AvI niSpharatA abhyAsakrama nakakI karyo che. A saMbaMdhe teo jaNAve che ke dAkhavatA bhAIone ApaNe apIla karI zakIe chIe, vinavI lekabhAratInA khetIvADI ane Itara viSayanA traNa varSanA zakIe UIe ke tamAre pazuone mAravA ja che te bhale mAre : abhyAsakramano A ALekha che. ALekha uparathI makAnane khyAla paNa temane vinAkAraNa: Ama rIbAvo cho zAne ? A rIte tenI hadabaMdhI pUrata AvI zake, paNa makAnanI aMdaranI racanA . { - ka ka s , , dAna . . . . . . ! !
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA 1-8-53 prabuddha jIvana paTa ke rUpane khyAla na AvI zake, te vAta abhyAsakramanA ALekhane vanapati vyApAra zAstra--plAnTa phIjhiyolejI, choDa uchera ane paNa lAgu paDe. grAma vidyApITha eka navo prayoga hovAthI pAkasudhAra ane bAgAyata) (3) gepAlana (4) khetInuM arthazAstra. AvatA traNa varSa mATe A abhyAsane kAmacalAu samajavo A uparAMta ItihAsa, rAjyanIti zAstra ane rAjyabaMdhAraNa, joIe. traNa varSanA pariNAmane aMte tene nakkara svarUpe mUkI tatvajJAna tathA gujarAtI ema cAra viSayane traNa varSane abhyAsazakAze tevI dhAraNA che. AmAM abhyAsakrama che te zikSakone krama paNa kAmacalAu nakakI karavAmAM Avyo che jenuM zikSaNa mArga sUcana mATe ja che; te parathI te kema bhaNAvaze tene khyAla upara jaNAvela viSayonA zikSaNa sAthe saMlagna karavAmAM Avaze. Ave tenI gaNatarI 2khAI nathI. paNa tene sAmAnya amala Aju- ATalI TuMkI rUparekhA lokabhAratInA abhyAsakramanI bAjunI khetIvADInA kAyamI prazno tema ja kAmacalAu ubhA thatA vAMcakane AchI jhAMkhI karAvaze. A lokabhAratIne prAraMbha hAla rojabarojanA prazno sAthe saMdhANa karIne raju karavAne khyAla che... turata te saNosarAmAM je kAMI sarakerI yA khAnagI makAne ...... abhyAsakramamAM eka bIjI paNa vastu joI zakAze. maLI zakyAM che temAM karavAmAM Avyo che. paNa saNosarAnI pahelAM be varSamAM khetI ane gausaMvardhanavidyAno samagra khyAla bAjumAM lekabhAratI mATe jarUrI makAno bAMdhavA mATe tema ja maLe te draSTie abhyAsakramanI racanA karI che; ane trIjA tenI AkhI mAMDa (University Campus) mAMDava mATe varSamAM khetI ne gosaMvardhanavidyAnI ke pazu eka zAkhAmAM tathA prAyogika khetI mATe saurASTra sarakAre puratA pramANamAM khAsa jANakArI meLavAya tema gaheluM che... A vidyArthIone jamIna ApI che. makAna kharcane kAmacalAu aDasaTTo pAMca zikhavavAmAM AvanAra ItihAsa rAjanItizAstra, tatvajJAnanA lAkha rUpiyAne karavAmAM Avyo che ane prAthamika sAdhana abhyAsa viSe A ja rIte cAlavAnI dhAraNA rAkhI che. dezamAM saraMjAma kharcane aDasaTTo lagabhaga be lAkha rUpiyA che. ane ke paradezamAM je prazno ubhA thayA kare tenA para carcA karatAM cAlu vArSika kharca rU. 40 thI 50 hajAra thavA saMbhava che. karatAM, tenA para siddhAnta ane vyavahArano prakAza nAkhatAM nAkhatAM A kharcanA saurASTra sarakAra taraphathI 50 thI 60 TakA saLaemAM paNa AgaLa vadhAze, kAraNa ke Akhare te vidyAthIe vAnA che. bAkInI rakama saMcAlake e bahArathI meLavavAnI raheze. bhUtakALanA anyanA anubhavane pitAnA ane samAjanA vartamAna lokabhAratInuM me mAsanI 28 mI tArIkhe kAkAsAheba kAlelakaranA praznonI kaseTIe caDhAvIne sAce mAnava banavAnuM che." varad haste udaghATana karavAmAM AvyuM tyAre zeTha jIvaNalAla pahelA be varSamAM jamInazAstra, sAmAnya khetIvADI, pAka, metIcaMdra taraphathI A saMsthAne ravADa bAjue Avele bAgAyata, khetI IjanerI, khetInuM arthazAstra, pAka saMrakSaNa. temano navAgAmanAM bagIce bheTa ApavAnI jAherAta karavAmAM vanarapatizAstra, prANIzAstra, tathA gopAlana ema daza viSaya mAM AvI hatI, jenI kIMmata rU. 12 0000 nI AMkavAmAM Ave saMdhAntika tema ja pratyakSa ema be vibhAgamAM zikhavavAmAM Avaze. che, A uparAMta A saMsthAne lagabhaga rU. 6 0 0 0 0 nAM nAnA jamInazAstramAM jamIna kone kahevAya ? jamInanuM mULa- moTAM dAna maLyAM che. comAsA bAda saMsthAnA makAna bAMdhavAnuM khaDake, khaDakena prakAra, jamInanuM ghaDatara, jamInanuM vibhAjana zarU thaze. ane AgAmI juna mAsamAM A saMsthA pitAnA ja bhautika vagIkaraNa, uSNutA, eTale ke jamInanA jIvANuo, sarave makAna mAM pitAnA kAryane AgaLa calAvavAnI sthitie ghaNuM makAnamAM potAnA kAryone agiLa vANuM, jhamaNa, kSetrazakti vagere viSayone samAveza thaze. ' kharUM pahoMcI jaze evI AzA rahe che. sAmAnya khetIvADImAM jaLasiMcana, khAtara, havAmAna A saMsthAnA prANa nAnAbhAI bhaTTa che, ane mukhya sa cAlaka zAstra, hisAba ane AMkaDAzAstra no samAveza thaze. zrI manubhAI paMcolI che. temanI sAthe niSThAvAna kAryakaronuM eka * pAkamAM dhAnya bule, kaThoLa tula, telIbIyAM, ane razA nAnuM sarakhuM jutha che ane A saMsthAnA kAryonA vistAra tulenA abhyAsano samAveza thaze. vanaspatimAM vanaspati ane vadhavA sAthe A jutha paNa moTuM thatuM javAne pUro saMbhava choDanuM saMvardhana nasarI, DIhAIDrezana, kenIMga enDa prIjharvezana che, kAkAsAheba kAlelakara jaNAve che tema saurASTra sarakAranA , vagere viSayo zikhavavAmAM Avaze. khetI IjanerImAM kheDanA AjanA sattAdhIzAne saMsthAnA saMcAlake sAthe bhAre sumeLa sAdhana, varALanaMtranA sAmAnya siddhAnta suthArI tathA luhArI che ane A mahAna kArya pratye saurASTranI prajAnI uMDI sahAnukAma, jamIna ane jaLa saMrakSaNuM vagere bAbatonA zikSaNane bhUti ane sahakAranI vRtti che. AvA subhaga saMcAgo vacce antargata karavAmAM Avaze. khetInA arthazAstramAM sAmAnya zarU thatI A lekAratInuM bhAvI atyanta ujajavala hovA arthazAstra, jamInadArI prathA, sahakArI khetI, judI judI viSe keI zaMkA nathI. uparanI vigato uparathI luma paDayuM mahesulI paddhati vagere zikhavavAmAM Avaze. pAka saMrakSaNamAM haze ke gAmaDAnA kheDutanA chokarAone thoDuM ghaNuM bhaNAvIne khetI kITakazAstra vanaspatinA ge tathA nIMdAmaNane pUre khyAla ke ge pAlana tarapha dhakelI devA evI kaI pAmara kalpanA upara ApavAmAM Avaze. vanaspatizAstra eTale "boTanI, ane A lekabhAratI ubhI karavAmAM AvI nathI. mAtra zaheramAM ja prANIzAstra eTale " bAlAjI,' gopAlanamAM prANI janana- vasatI prajA mATe nahi paNa zahera tathA gAmaDA-ubhayamAM vasatI Ama zAstra ane gavaMza sudhAraNa, DhoranI vyavasthA ane mAvajata, prajAne mATe tenI prakRti ane jarUriyAta mujabane abhyAsakrama pazuroga, sAileja, dUdha ane dUdhanI banAvaTa Adi viSayonI ane zikSaNa paddhati nirmANa karavI ane dezanI rIta rasama sAthe mAhItI ApavAmAM Avaze. padArthavijJAna eTale sthitizAstra, baMdha besate thAya evo eka zaikSaNika nakaso raju kare evA gatizAstra, pradArthanA guNadharma, uSNutA, prakAza, cuMbakatva, dhyeya upara prastuta lokabhAratInI sthApanA karavAmAM AvI che. baLa, vani tathA vidyuta, rasAyaNavijJAna eTale khanIja, e dhyeyanI saphaLatAne AdhAre tenA saMcAlakonI kuzaLatA, ' rasAyaNa tathA kArbana rasAyaNa-kamIsTrI. adhyApanI lekaniSThA ane susthita varganA Arthika sahakAra A rIte be varSamAM upara jaNAvela viSayonI bhUmikA upara rahe che. mAtra saurASTra mATe nahi, mAtra gujarAta mATe taiyAra karAvyA bAda nIcenA viSayomAM koI paNa eka yA vadhAre nahi paNa AkhA bhArata mATe zikSaNanA kSetramAM A eka navuM viSayenuM khAsa jJAna ApavAmAM Avaze. 'prasthAna che. nAnAbhAI bhaTTanI AjIvana tapasyAnI A eka ' (1) khetI vijJAna (jamInazAstra tathA pAka ane nIraNa bhavya samApUti che. prajA tene apanAve ane IzvaranA tenA utpAdana. (2) vanaspatizAstra (vanaspati roga ane kITaka zAstra, upara AzIrvAda utare e ja prArthanA ! ! : = '' : nI
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( C) prabuddha jIvana tA. 1-8-53 kerIAmAM yuddhavirAma nathI evuM bhAna thAya ane pariNAme ugAmele hAtha emane korIAmAM chellA traNa varSathI cAlI rahelA yudhdhanI taha ema pAcho kheMcI levo paDe athavA te ThIka ThIka mAra khAIne kubIne lagatA khata upara tA. 26-6-53 nA roja ubhaya pAchA paDavuM paDe-e sthiti ApaNe pedA karavAnI che ane pakSanA senAdhipatioe sahI karI ane jagatane azAnta banA- tema karavAnuM saMyukata rASTrasaMsthAne vadhAre baLavAna, tAkAtavanAra ane AkhA kerIAne khedAnamedAna karanAra A bhayaMkara vALI ane kAryakSama banAvavA vaDe ja thaI zake tema che e yudhdha tatkALa virAmane pAmyuM. yuddhavirAma eTale sulehazAntinI ApaNe samajI laIe. sthApanA samajavAnI nathI, paNa e e zAnti sthApanAnI A hiMdu ane pAkIstAna pUrvabhUmikA che. have e suleha zAntinI vATAghATo cAlaze ane korIAmAM jAhera thayelA yuddhavirAma jevI AnaMdaA yuddhamAM bhAga lenAra sarva pakSe (kArIAne pramukha sIMgahA- romAMca pedA karatI julAI mAsanI 25, 26, 27, nA roja marI sivAya) yudhdhathI kaMTALI gayA hatA ane yuddhavirAmane karAMcI khAte hiMda ane pAkIstAnanA mahAamAtya vacce lagatI vATAghATa chellAM be varSathI cAlatI hatI te jotAM thoDA cAlelI-paraspara gharSaNa pedA karatA sarva savAlane ukela zodhavA samayamAM sthAyI suleha zAnti sthapAI jaze evI AzA rahe che. zubhechA ane sabhAvabharI-maMtraNa che. A maMtraNAnuM nakkara A yuddhavirAma nirmANa karavAmAM hide bhAre yazasvI bhAga pariNAma haju bahAra AvyuM nathI, paNa je kAMI banyuM che te bhajavyo che ane paMDita javAharalAla naherUnI paradezanItie zubha pariNAmanI nizrita AgAhI Ape che. pAkIstAnanI AntararASTrIya pradezamAM hiMdanuM varcasa khUba vadhAryuM che, e Aja sudhInI nIti hiMdane satata badanAma karavAnI ane joIne ApaNuM citta uMDI prasannatA anubhave che. paraspara vaimanasya pedA thAya, vadhyA kare evuM bolavAnI tathA " Aje duniyAnuM vAtAvaraNa je Aja sudhI yudhdhammukha vartavAnI hatI. AvI cAlu uzkeraNuM hovA chatAM eka paNa hatuM te badalAtuM lAge che ane duniyAnA AgevAna rASTro zAnti ayogya ugAra na kADho ane haMmezA maitrInI mAMgaNI karatA sthApanA tarapha abhimukha banatA lAge che. razIAnI nItimAM rahevuM, sAmethI je kAMI bolAya te moTA manathI gaLI TelInanA avasAna bAda pheraphAra thaI rahyo che ane avarodhaka javuM e ApaNI-ApaNu paMDita javAharalAlanI-nIti ane Akramaka nItinA sthAne samAdhAnapaSaka vaLaNa teNe hatI. vairathI vaira zamatuM nathI, premathI vaira zame che-e dhAraNa karavA mAMDayuM che. kerIAnA yuddhanI nirarthakatA ane javAharalAlajIno mudrAlekha hate. ApaNI AvI ekapariNAmazUnyatAe amerikAnI AMkha ughADI che. cIna paNa sarakhI kharA dilanI nIti ane vRtti hatI te ja Aje zAntisthApanAnuM sAcuM samarthaka hoya ema lAge che. ApaNe e mahAamAtyo vacce AvuM madhura mIlana ane khullA dilanI AzA rAkhIe ke yuddhanI vAta ane vicAraNAne ApaNe bhulI " carcA zakaya banI che ane banne rASTra vacce prItibharyo saMbaMdha jaIe ane parasparanI agavaDa sagavaDano pure khyAla rAkhIne ubho thavAnI zakayatA pedA thaI che ane A rIte sarva praznono haLImaLIne rahevAnI vRtti keLavIe. nikAla AvI jAya, ane bhaviSyamAM koI paNa navo savAla A yudhdha mAtra uttara korIA ane dakSiNa korIo vacce ubho thAya te paNa paraspara kazuM paNa gharSaNa pedA thayA pahelAM nahotuM. cIna ane razIAthI prerita uttarakArIAe dakSiNa kerIA tene turata nIkAla lAvavAne koI sthAyI prabaMdha nakakI thAya te upara AkramaNa karyuM ane dakSiNa kerIAnI paDakhe amerIkA dvArA tema banavAthI ubhaya dezane pAra vinAne lAbha thavA saMbhava che. saMyukata rASTrasaMsthA AvIne ubhI rahI. ane e rIte A rASTra karoDa rUpiAnuM sainyakharca baMdha thAya, ekamekane jarUrI saMsthA jarUra paDaye sakriya banI zake tema che ane kaI paNa nabaLA vastuonI sarala Apale zarU thAya ane AntararASTrIya kSetre deza upara paDatA baLavAnanA zAne jhIlI zake che, Avo dAkhala hiMda-pAkIstAnanI maitrI sulehazAntinI sthApanAnA kAryane teNe besADe che e eka bahu sUcaka ghaTanA che. pahelA ane bIjA majabuta banAvavAmAM bhAre madadagAra thAya. e zubha paristhiti vizvayuddha vacce astitvamAM Avela prAsaMgha -League of jAhida pedA thAya evI ApaNA sarvanI uMDA dilanI prArthanA che ! Nations-ane bIjA vizvayuddha bAda astitvamAM Avela zekha abadullAnI vicitra cAla saMyukta rAjya saMsthA-United Nations-A be vacce upara jyAre duzmane mitra bane che tyAre mitro duzmana banatA jaNAvyo te mahatvano pharaka che. pahelI saMsthAe Collective dekhAya che. eka bAju hiMda ane pAkIstAna vacce koI kALe Security-sAmuhika sahIsalAmatI-nI mAtra vAto ja karI maitrI saMbhave nahi ema mAnanArA Aje ApaNe paMDita ane pitAnA astitva daramiyAna jApAne maMcuriyA upara, javAharalAlana pAkIstAne karele atyanta bhAvabharyo satkAra ITAlIe ebIsInI upara ane jarmanIe osTIo upara ane tenA mahAamAtyane hiMda-pAkIstAna vaccenA badhA AkramaNa karyuM, chatAM e prajAsaMdha AMgaLI paNa uMcI karI savAlane keI paNa rIte chevaTane nIkAla lAvavAno niradhAra na zako, A saMsthAe e sAmudAyika sahIsalAmatInA muddAne joine vismita thaI rahyA chIe, tyAre bIjI bAjue hiMda amalI banAvyo ane aneka rAjyoe ochAvadhatA sainiMdrA jene Aja sudhI pitAno parama mitra mAnI rahyuM hatuM te zekha kerIomAM laDavA mATe purA pADIne e muddAne Teke Akhyo. abadullA, hiMda kAzmIrane bacAvavA ane uMce lAvavA Aja ane pariNAme uttara korIA je sImA uparathI dakSiNamAM sudhImAM karoDono kharca karyA bAda, kAzmIrane svataMtra banAvavAnI khUba AgaLa vadhI gayuM hatuM tyAMthI lagabhaga mULa sImA citravicitra vAto karI rahela che ane pariNAme kAzmIramAM upara tene pAchuM pharavuM ane aTakavuM paDayuM -eTalI saphaLatA : hiMda virUddhanA vicArapravAha vahetA thaI rahyA che. A paristhiti A saMyukta rASTrasaMsthA meLavI zakI-A ghaTanA AntararASTrIya duHkhada ane cintA utpanna kare tevI che. paMDita naherUnA kSetre potAnuM varcasa jamAvatI saMyukata rASTra saMsthAnI dRSTie belAvavA chatAM zekha abadullA eka yA bIjA bahAnA ati AzAspada che. koI paNa sattAne nabaLA pADozI nIce dI hI jaI zakatA nathI. kAzmIrano prazna A rIte jaTila upara hAtha ugAmatAM pahelAM saMyukata rASTra saMsthAno vicAra 1nI rahyo che ane zyAmAprasAda mukarajInI AzaMkAo jANe ke karavo paDe, tene bhaya lAge ane e nabaLe pADozI ekalo sAcI paDavA lAgI hoya ema dUrathI jenArA ApaNe sacinta
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ) 1 ( - tA: 1-8-13 prabuddha jIvana ' paNe anubhavI rahyA chIe. Aje jyAre hiMda ane pAkIstAna * varSo junA kAryakartA zrI makana jUdAbhAI mahetAe 72 varSanI vacce kAzmIranA prazno ukela zodhAI rahyo che tyAre kAzmIra ummare ApaNI vaccethI sadAne mATe vidAya lIdhI. temaNe ela. saMbadhI zuM karavuM joIe ane zuM na karavuM joIe enI ela. bI. nI parIkSA pasAra karIne muMbaImAM eka vakIla carcA ApaNe na karIe. ApaNe jene sattA soMpI che te adyatana tarIke jIvanavyavasAya zarU karela. thoDAM varSa bAda vilAyata jaIne saMyoge vacce ApaNA purA hitamAM haze e ja ukela lAvaze teo berIsTara thaI AvyA ane pachI muMbaInI hAIkorTamAM e vizvAsa rAkhIe. paNa zekha abadullA vizvasanIya nathI, temaNe prekaTIsa zarU karI hatI, dravyopArjaka vyavasAya sAthe - je kAzmIra hiMda sAthe saMkaLAyeluM rahevAnuM hoya te zekha temanuM dhyAna haMmezA pitAnI komanI, zakaya teTalI sevA karavA abadullAne jema bane tema jaldIthI rUkhasada maLavI ja joIe, tarapha rahetuM. emanI , kArakIrdInI zarUAta pahelAM muMbaImAM * enI vAta bInakemavAdanI ane rASTravAdanI che, paNa enI mAMgaroLa jaina sabhA nAmanI eka saMsthA sthapAyelI hatI ane vRtti kemavAdI nahi te alagatAvAdI te che ja, enuM sattAsthAna varSo sudhI tera saMsthAnA maMtrI yA te pramukha tarIke temaNe khUba 1 upara cAlu rahevuM hiMdu ane kAzmIra ubhaya mATe bhAre khatara- kAma karyuM, e saMsthAnuM samayAntare "muMbaI ane mAMgaroLa . nAka che-AvuM Andolana Aje cotarapha uThI rahyuM che e hakIra. jaina sabhA" e mujaba nAmarUpAntara thayuM ane e sabhA hastaka : kata satAdhIzanA. sIdhA dhyAna upara ApaNe lAvIe. kAzmIranuM cAlatI nAnI sarakhI kanyAzALA zakuntalA kAntilAla jaina garlsa hita ane utkarSa hiMda sAthe joDAyelA rahevAmAM ane eka hAIskulamAM rUpAntara pAmI. A mahad rUpAntaranA pAyAmAM, ' rUpa thavAmAM ja rahela che. svataMtra vAva, ane traNa viSayoH kAma karanAra amuka thelI vyakitaomAM eka zrI makanajI. pUratuM joDANa ane bIjI badhI rIte svataMtra-A badhI goTALI bhAI hatA. bAbatene have cheDe Ava joIe. hiMda kAzmIra pAchaLa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka kaeNnpharansa e temanuM bIjuM khuvAra thayA ja kare ane kAzmIranA AgevAne svataMtratA, AjhAdI viziSTa kAryakSetra hatuM. aneka virodhI tatvo sAme te saMsthA ane maryAdita jeDANanI vAhiyAta vAto karyA kare e Aja sudhI TakI rahI che ane jaina samAjanI sevA karI rahI vastusthitine have anta Avavo joIe. ApaNe AzA che tene yaza paNa eka nAnA sarakhA juthane phALe jAya che. e na rAkhIe ke paMDita javAharalAla A bAbatamAM makakama hAthe jutha zrI matIcaMda gIradharalAla kApaDiyA, mehanalAla dalIcaMda desAI, kAma leze ane AjanI jaTila paristhitine jahidathI sukhada che. nAnacaMda kasturacaMda medI, mohanalAla bhagavAnadAsa jhaverI, make , - anta lAvaze. najI jUThAbhAI mahetA, lallubhAI karamacaMda dalAla-lagabhaga ATalI vijayavalabhasUri prazastI aMka : vyakitaonuM baneluM hatuM ane temAM paNa motIcaMdabhAIe ane | zrI vijayavallabhasUrijInA samyapha cAritrya mahotsava makanajIbhAIe ghaNo mahatvano bhAga bhajavyo hato. ane prasaMge muMbaInI AtmAnaMda jaina sabhA taraphathI AcAryazrIne ANaMdajI kalyANajInI peDhI, keTalAka junavANu sAdhuo, lagato eka prazastI aMka bahAra pADavAmAM Avyo hato. be AcAryo ane pragativirodhI zrImAne sAme varSo sudhI bhAre mahInAnI TuMkI mudatamAM A daLadAra ane citrabharapura aMka Takakara jhIlI hatI. A juthamAMnI lagabhaga badhI vyakitao Aje - bahAra pADavA mATe A aMkanA saMpAdaka zrI kezavalAla maMgaLa- videha thaI che. makanajIbhAI hatA te, paNa gayA. Aje hayAta caMda zAha ane zrI khImajI hemarAja cheDAne dhanyavAda ghaTe che. che mAtra lallubhAI karamacaMda dalAla. ' . jaina jainetara aneka nAnI moTI. vyakitao taraphathI karavAmAM mahAvIra jaina vidyAlaya nAmanI sukhyAti pAmelI jaina . AvelA AcAryazrInA puSkaLa guNAnuvAda AcAryazrInI vyApaka ' zikSaNa saMsthAnA prAraMbhathI teo eka agragaNya kAryakartA hatA. jokapriyatAne puravAra kare che. ke vAMcakane A prazastiomAM, ane te saMsthAnA vikAsamAM paNa temaNe sAre phALo Apyo hate. guNAnuvAdamAM atyukitane depa dekhAvAno saMbhava che. paNa jyAM muLa kazI paNa atizayokita vinA temanA viSe kahI zakAya ke teo hetu ja amuka vyaktinI ekAMta prazastine hoya tyAM atyuktine deSa parama sajajana hatA, temanA svabhAvamAM nikhAlasatA ane madhu anivArya bane che. atyaktine depa na Ave chatAM prastuta ratA hatI, namratA ane snehamayatA hatI. sau sAthe haLI maLIne 'viziSTa vyaktinuM suMdara surekha sapramANa citra raju thAya AvuM kAma karavAnI tema ja kAma levAnI temanAmAM AvaData hatI. jena : lekhanimaNu viziSTa koTinI lekhanakaLAnI apekSA rAkhe che. samAjane kema utkarSa thAya e temanI nirantara jhaMkhanAne { AvI kaLA . jemAM te zuM, vizALa samAjamAM paNa keTalI viSaya hate. ochI vyakitaone susAdhya che ? temanA avasAnanI noMdha letAM temanAM sahadharmacAriNI.. A aMkamAM khuMce evuM hoya te temAM kazAM paNa pramANa zrI gulAbahena pratye A viSama prasaMge UMDI sahAnubhUti vyakata - viveka sivAya pragaTa karavAmAM AvelI nAnI moTI AcAryazrI karyA sivAya rahI zakAtuM nathI. makanajIbhAIne jANe te gulAbahena sAthe saMbaMdha dharAvatI nahi dharAvatI aneka vyakitaonI nane na jANe e banI ja na zake evuM temanuM atyanta premabharyuM . chabbIo che. Ane lIdhe A aMka bhAtabhAtanA mANasonI satata sAhacaryuM hatuM. saMbhava che ke gulAbabahena pahelAM jAya chabIothI bharelA eka Alabama jevo banI gayo che. A te makanajIbhAI e viyoga sahana karI nahiM zake evI *" bAbatamAM cokkasa dhAraNa nakakI karavAmAM AvyuM hota te AzaMkAthI e bemAMthI makanajIbhAIne pahelAM kheMcI levAnuM ! vadhAre ThIka dekhAta. A vidhAtAne vadhAre yogya lAgyuM haze. jaina samAjane eka A aMkanI kImata rU. 7 rAkhavAmAM AvI che. te maLa- sucarita kAryakartAnI khoTa paDI. gRhasthanI duniyAmAM eka vAnuM ThekANuM cheDA javelarI mATe, 81, dhanajI sTrITa muMbaI nehAnurakata kracayugala khaMDita thayuM. svargasthanA AtmAne - 3 che. aMka jotAM kIMmata vadhAre lAge che paNa temAM naphe zAzvata zAnita prApta thAo evI ApaNI prArthanA ho !: . . , rahe te zrAvaka zrAvikA utkarSa paMDamAM javAnuM che e hakIkata svargastha maganalAla jasarAja jhaverI dhyAnamAM letAM pustakanuM meghApaNuM bahu sAlatuM nathI. . gayA juna mAsanI 15 mI tArIkhe indaranivAsI. zrI sva. makanajI jUThAbhAi mahetA maganalAla jasarAja jhaverI 71 varSanI umare be varSanI lAMbI ' tA. 13 mI julAinI rAtre jaina samAjanA eka jANItA mAMdagI bhogavIne avasAna pAmyA. zrI maganalAlajI. muMbaImAM kAma kare te
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ * DokaDa - 62 - prabuddha jIvanamAM tA. 1-8-53, . jhaverAtanI dalAlI karatA hatA ane eka dalAla tarIke temaNe mane rAjakAraNamAM paNa agrabhAga lIdhela hato ane upanagara jIllA , jhaverI bajAramAM sArI pratiSThA prApta karI hatI. temanuM bhaNatara ke gresa samitinA lAMbA samaya sudhI teo pramukha hatA. - sAmAnya koTinuM hatuM ema chatAM temanA jIvanamAM jJAnanA sArA svarAjya pArTInA pratinidhi tarIke teo muMbaInI dhArAsabhAmAM rajA saMskAra hatA ane vicAronI vizALatA hatI.' jamAnA sAthe ' cUMTAyA hatA. AvI ja rIte aneka zikSaNa saMsthAo, sAthe ? teo cAlavAvALA hatA ane rASTravAdano temane raMga lAgyo . paNa teo joDAyelA hatA aneka vidyArthIone kAM to pite te hatA. temane eka putra bhAI mannAlAla je grisano eka kArya- 5 madada ApatA athavA meLavI ApatA tema ja anekane teo ! . karavuM hatuM te 1930 mAM muMbaInA muslIma letAmAM maLelI doravaNI ApatA hatA . . . . . . '' sa kesanI eka jAhera sabhAmAM bhAga levA 5 gayelo che ane pAchAMDa gujarAtI temaja agra bhASA upara teo khUba prabhutva pharatAM ke kemavAdI muslIma guMDAnI charIne bhega banyo hato.. dharAvatA hatA. dhArmika tema ja tAtvika sAhityanA teo uMDA :: teo jAte jaina vIzA ozavALa jJAtinA hatA temane eka ja abhyAsI hatA. gujarAtI sAhityanI paNa temaNe ThIka ThIka sevA dIka bhAI zekhara DAkaTara thayela che. teNe luhANA, kemanI ruM vI karI hatI. zAntAkrujhanA jAhera jIvanamAM temaNe haMmezA agrabhAga sAmAjika bAbatamAM temanI vRtti eka sudhArakanI eka kanyA je tenI DokaTarI -lAinamAM sahAdhyAyinI hatI hatI. anekanA teo mitra ane mArgadarzaka hatA. saraLa ane "" mA tenI sAthe lagnasaMbaMdhathI joDAvAnI IcchA vyakata karI kanyAnA ? premALa temano svabhAva hatA teo cAritryazALI sajajana hatA.' ke e mAtapitA sakhta virUddha hatA paNa bhAI, zekharanA pitA magana , ke temanA javAthI gujarAtI samAjane eka anulAvI, sa kArI... lAlajIe A darakhAstane sahajabhAve saMmati ApI hatI sadA kArya parAyaNa sajajananI khoTa paDI che. teo sadAne mATe : ane pote hAjara rahIne putrane lagnautsava ujavyo hato. ane. gayA che chatAM pAchaLa ciraMjIvI suvAsa ane mIThAM maraNe . varavadhUne AzIrvAda ApyA hatA. mAravADI samAjamAM AvI anekanA mATe mUkI gayA che.. . . , paramAna de ! eka vayovRddha vyakitamAM ATalI dilanI vizALatA hovI e che ? : } : paryuSaNa vyAkhyAnamALA' ' ' . sAmAnya bAbata na kahevAya. - , , ; ; ; AgAmI -papaNuM vyAkhyAnamALA AvatA , sapTembara, che temanAmAM uMDI dharmazraddhA hatI. jIvanamAM: sAdAI ane mAsanI pAMcamI tArIkhe ane zanIvAre zarU thaze ane teramI 5 khaDatalapaNuM hatuM. zistabaddha, temanI raheNIkaraNI hatI. temanu 11 tArIkha sudhI A rAta, nava divasa cArA A bA tArIkha sudhI e rIte nava divasa cAlaze. A vyAkhyAnamALAmAM cAritrya paNuM ucca keTinuM hatuM. vyApAramAM paNa temanI zAkha ke muMbaI temaje che bartha bahAranA muMbai tema ja muMbaI bahAranA vyAkhyAtAo cAlu krama mujaba bahu uMcI hatI potAnI pAchaLa baheLuM ucca zikSasaMpanna: savAranA be vyAkhyAna Apaze. zarUAtanAM sAta divasanI."* kuTuMba teo mUkI gayA che. temanA AtmAne parama zAMti sabhAo phreMca brIja upara AvelA viskI lejamAM bharAze : ? pAchaLanA be divasanI sabhAo mATenuM sthAna haju have nizcita che . prApta thAo! --' . . . wi' . !!!* * * svargastha jayasukhalAla ke. mahetA | 3-5 ' ' , tA. ra6-7-53nA roja muMbaInA eka agragaNya zaherI .. "sadagata maNibhAI smRtidina ane be be InDiyana maracA * cuMbaranA varSo sudhInA maMtrI zrI AgAmI zrAvaNa zuda8 (ogasTa mAsanI 12 mI tArIkho jayasukhalAla ke. mahetA lAMbI mAMdagI bAda: 6 varSanI ummare budhavAra), muMbaI, jaina yuvaka saMghanA pitA saddagata' maNilAle" mokamacaMda zAhanI mRtya siMdhi che. A aMge eka mRtisabhA , " 'sAntAkrujha khAte avasAna pAmyA. temano janma 18:44mAM rasa te divase sApa dhAge muMbaI jesaM yuvaka saMdhanA kAryAlayamAM thaye hate. 1905mAM teo elphInsTana kolejanA ema. e., yojavAmAM AvI che. muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabha ane .. thayA. 1907 mAM InDiyana maracanTrasa cebaranI sathApanA thai? ranA sathApanA thaI. ? sadagatA maNibhAinA :- mitra' ane 'svajanone hAjara rahevA maes ane seMbaranA sauthI pahelAM mAMtrI. thayA. 484 varSa sudhI re vinati che.] != ; ; ; ; ; ; ; }'{ } }.21' 4 5 e ceMbaranI temaNe.ekadhArI sevA karI che ane Aje mubaI 4 /vr | JsaMdhanA sabhyonuM paryaTaNa + !? : 8 zaheramAM A cuMbara vyApArIonI sauthI moTI saMsthA che, ' s saMdhano saspenavihore athavA to pavaI bAju anukuLatA che. prajAmAM tema ja sarakAramAM teDAsaMsthAnI bahu moTI pratiSThA cho mujaba thoDA divasamAM eka paryaTaNuMgaThavavAmAM AvanAra che. 16 : cuMbarano vikAsa temanI kAryaniSTa tema kuzaLatAne! menI kAyaniSThI tema ja khuizaLatAne ! ane lagatI badhI goThavaNa nakakI thayA bAda kAM te paripatrathI ] . ' AbhArI che. 19-6mAM teo ceratAkAryathI nivRtta thayA 1.5 athavAta- prabuddha jIvananA AgAmI aMkamAM sarve sabhyo, 5 . tyAre temanA prazaMsaka vyApArImahArathIo taraphathI eka che vakhatasara khabara ApavAmAM Avaze. A paryaTaNamAM dareka sabhyatA lAkha rUpIenI thelI temanI sevAnI kaMdara tirIke bheTa ApavAmAM potAnA kuTuMba sAthe joDAI zakaze, te je saMkhyA A paTeNamAM E" , AvINDatI. 3:15 jda !! } } ] } - - * 1} : joDAvA IcchatA hoya temane A bAbatanI saMdhanA kAryAlayane prathama tema ja dvitIya vizvayuddha daramiyAna hidI sarakAre : salara khabara pahoMcADavA vinaMti che. Ama karavAthI paNa temanI sevA uchInI lIdhI hatI. prathama vizvayuddha daramiyAna goThavavAne kAyamI saraLatA thaze. '' ane ." maMtrIo baLI jaina yuvaka temaNe InaDIyana yunIzansa beDanA AsIsTanTa kalara tarIke : 1. I te : 1. : : : : ' --- - -IFE kAmaddha hatuM. saMbaI tema ja akhila hiMdanI aneka vyApArI ! +5 viSaya sUci , , 1 : ;) . ; . / Sir, hIlacAle sAthe teo joDAyelA hatA. InaDIyana ezleyarsanA : prakIrNaoNdha, pazunirdayatA nivAraNa : 5ramAna: cha pratinidhi tarIke temaNe jInIvAmAM . maLelI. inTaranezanala lebara ! vidhAna, lokabhAratI viSe thoDuMka / kAkarensama 19ra1 ane 197 4 mAM bhAga lIdhe hate. 5 :: vadhAre : karamamAM uddhavarAma 1 : , , , , AkuparAMta sAmAjika kSetre paNa temaNe anekavidha sevA: karI hatI. phemIna rIlIpha phaMDa ane gujarAta philaDa rIlIpha kamITInA ; vijyavallabhasUri prazastI 18 + s>j aa - maMtrI tarIke temaNe koI paDyuM hatuM. vaLI . harijana sevaka makanajI bhAI mahetA 7 13: ! = = !J J) 1 : ET, . sa dhanImAba teo varSo sudhI :pramukha hatA, zAntA- sva. maganalIM !" jesara ja ! jhaverI!! * *: ' 11" " " A kAra kuM noTIphaoNIDa erIo kamITInA : teo dalAMbI mudata sudhI sva. jayasukhalAla ke. mahetA. 9 10 es s. 5 pramukha hatA.80 thI 3 isudhInA dAyakAmAM temaNe rASTranA satabAlajI : sAthe eka saptAhe dhIra daka madAra 63. t " hatI. koma DhaDAra
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-8-53. prabuddha jIvana sattamAlajI sAthe eka saptAha (vIsAvadara tAlukAnI yAtrAnAM keTalAka sasmA) munizrI saMtabAlajIne kAyakrama visAvadara tAlukAmAM zarU thatA hAIne temanI sAthe rahevAnuM sadbhAgya mane sAMpaDayuM. bagaDuM gAma e pravAsakramanuM paheluM mukAma' hatuM." zarUAtathI ja prayAsa karavA chatAM pAMca vidhAthI vizeSa bhUmIdAna ahithI prApta thaMtu na hatu, paraMtu saMtakhAlajInI vANInA prabhAvane kAraNe te ja divasanI sabhAmAM kulle 20 vidhA jamInanI jAherAta thai.. munizrIe kahyuM:--atyAranuM Arthika yudhdha e sAta kATAnuM yudhdha che. emAMnA cAra kADhA tUTayA che. hajuM (1) amaladAra zAhI, (ra) muDIvAda, (3) caudazIyA varga, ema traNa kAThA teDavAnA bAkI che. paraMtu tene kaila ahiMsaka rIte ja lAvavAnA che. A ukela te snehavAda che. huM tene tyAgavAda kahuM . eka zaTalAmAMthI chaThTho bhAga ApavAnI vAta samajAvatAM munizrIe kahyu ke "dharatI : kheDatAM janakarAjAne jAnakI maLyA hatAM e jAnakIne (bhUMsIne) rAmapAse (nIti pAse) lAve ! Ama thaze te sAmyavAdane badale sAmyayeAga Avaze." rAjAonI tejIlI talavArA paNa * yuganA sAda pAse muThThI thaI gaI e vAta yAda karIne munizrIe kahyuM ke "bhUmInA pati thavAne badale tene mAtA mAnIe ane tenA AzIrvAda maLe tevA lAyaka putrA banIe !' ' A pachI turata ja eka kheDute pAMca vidhA jamIna ApatAMnI sAthe kahyuM ke je amArAM sadbhAgya che ke ame dAtA banyA chIe, bhUmIdAna rAjAothI ja thatuM, paraMtu Aje mane e adhikAra ane suavasara prApta thayA che." kharekhara A vakhate munizrInI AMkhamAM AnaMdanAM AMsu bharAI AvyAM. vahelI savAramAM khelatAM temaNe kahyuM ke "majUrInI sAthe jo dharmAMtatva bhaLe teA. buddhinA upayoga bIjAne raMjADavAmAM nahIM kheMcAya. A ja mArge kheDuta jagatanA tAta kahevAze. mANusanI laganI izvara taraphathI ja hoya ane jo te parigrahanA TrasTI dAtA 'khanI jAya te virATanI (vastInI) ekatA thAya ane e ekatAne jagatanA kAI parikhA rUdhI zake nahIM. jagatane tAta je nItine "mArge vaLavAne khale khIjAmAM taNAI jAya te jagatanI sArI AzA rAkhavI nirarthaka che. * * * bagaDuthI ame baraDIyA pahoMcyA. mAga mAM keTalAka savAla thayA. eka bhAie puchyu ke muMDIvAdIonA vArA AvavAne badale kheDutAne vArA zA mATe? amane te mAMDa hajI hamaNAM ja maLyuM che. e 'mAha krama chuTe ?" munizrIe te kviMsanA ja pravacanamAM kahyuM ke "je mANasa varasAdanI jema haMmezAM dAnathI varasyA kare che. te samAjanI kAmadhenu gAya samAna che. je dAna kare che te vadhAremAM vadhAre meLave che. je bhAga bhAgave che. te rAga meLave che. ane je kazuMya karatA nathI te nAza pAme che." muDIvAdIone yAda karatAM sunizrIe kahyuM ke " dezamAM karADA mANasA jyAre TukaDA TukDA ApavA mAMDayA che tyAre AMgaLIne veDhe gaNI zakAya tevA mANasA rahI jaze zuM? 'caNAnA ghaDAmAM muThThI bharIne AkhI muThThInI mamatA cheDI nahi. ane nAsavA jatAM bhuMDe hAla paDayA vadhAremAM ghaDe| paNa phADayo. ' A bhUddAna kArya te yajJa sAthe sarakhAvatAM temaNe kahyuM ke yajJamAM tamAre mamatA heAmavAnI che. je bhUmI mAMdhAtAonI nathI thai te ApaNI zuM thaze?" sAgara pAra karavA heADInI rAha joI beThelA zretAonA samuMhane saMbodhatA mutizrIe kahyuM ke bAMdhela acakAmAMthI gheADu' Apyu kaza. enAthI ja tame pAra utaraze, te ja tamane tAraze." pravacana purU thayuM ke eka a beThelAM vAMdarAe jyAre tyAre tenA hAtha aTavAyA ane muThThI paNa chuTI gai, namra juvAna mahArAjazrI pAse AvyA ane eka lakhelI cIThThI teNe mahArAjazrIne ApI. cIThThImAM lakhyu hatuM ke bhAre AjIvikAnuM kAi sAdhana nathI. tA mane pAMca vidhA jamIna apAvavA maherabAnI karazeA." AMkhA nIcI e hAtha joDI unnata mastake prabhune prAthanA karatAM. satabAlajIe kahyuM "zvara evA dahADA jarUra lAvaze. - ATalI vAta mAtrathI ja pelAne ThaMDaka vaLI gai hAya tema te khuza khuza thai gayA ane vaMdanA karI cAlatA thayA. # bIje dahADe eka AgevAna kheDutane huM, teDI lAvyA. gaI dhArAsabhAnI cuMTaNImAM te eka umedavAra hatA. saMtakhAlajInI sAthe me tenI oLakhANa karAvI. temane bhUma~dAna aMge puchatAM, temaNe javAba Apyo ke huM to dAna ApavA icchu chuM, paraMtu okarAnA kahe che." amane ceADIkavAra teA hasavu AvyuM, para Mtu munizrInA pratyutara sAMbhaLavA ame sau utsuka hatA. vizvavAtsa tyanA lekheA lakhavAnu kAma choDI temaNe kahyuM "A vastu Ava kAra dAyaka che. dareka vakhate dharanA badhA ja sabhyonI jo samati levAtI ja hAya tA temAM khATu zuM che? paNa dhArAsabhAnI cuMTaNImAM ubhA te veLA putrane, patnIne, ema sate tame puchyuM hatuM ?" A rIte te AgevAna khelatAM sapaDAi gayA. pAne hasavu` ke khAmANe rahevu te nakakI karI zakayA nahI. para Mtu amAne hasatA joIne te paNa hasavA mAMDayAM. munizrIgse kahyu, ke tame iccho te tamArA kuTuMbIone maLuM. temane paNa vAta, samajAvuM " paraMtu sAMjare pAchA AvIza ema kahIne te Age vAna gayA. paNa pachI te dekhAyA ja nahiM. savAramAM meANaparI javA mATe vihAra zarU thayA. gAmamAMthI nIkaLatAMnI sAthe ha MmezanI Teva mujaLanA sUtreA mIrAMbahena elAvatA jatAM hatAM, ame sau jhIlatA hatA. A sUtreA te "satyane vijaya thAo,." .premanA vijaya thAo,;' nItine trijaya thA;" dayAnA vijaya thAo, dhamAM vijaya thAo.' "kSamAnA vijaya thAo" vagere hatAM. mATI meALuparI paheAMcatAM pahelAM mAchalA sudhI laoNkA sAme AvelA. jamInanA nAnA nAnA TukaDAo meLavavAthI zuM vaLaze evI zaMkA paNa kASTakane mAga mAM uThelI. munizrIe rAtre pravacana karatAM jaNAvyuM ke bhUmidAna e jamInanA TukaDA mATe ja nathI. e hRdayanA TukaDA mATe che. vaLI pa je samAjamAMthI yA ane dAna nAza pAmaze te samAjane aMta vahelA Avaze.'' temaNe kahyuM ke je karyuM. zUrA hAya che te dhame paNa zUrA bane che." "leAkAnI bedarakArI tarapha TaMkAra karIne munizrIe kahyuM ke hukakAnA dhANI. abadulakhAM paThANe bedarakArImAM dhrAMsanI gachamAM taNakhA pAyA tyAre mAnyuM ke itanese kayA? paraMtu temAMthI te AkhuM gAma tArAja thayuM . tela gaNAMnI nAnakaDI Aga pratye jo ATalI ja medarakArI sevAya to te e Aga AkhA dezamAM saLagI uThe." yAgatA mahimA samajAvatAM temaNe kahyuM ke "tyAga karavAthI `mANusa gumAvatA ja hAta athavA te tenu ochuM thatuM hAta tA rAmAyaNa sarjAyuM na heAta " temaNe lekAne khAtrI ApatAM kahyuM ke dhasamasatA pUrane zakavAnI ApaNI icchA nathI. paraMtu te sIdhe mArge vahana kare te ApaNe icchIe chIe." meANuparIthI pAMca vidhAnu bhumidAna ane za. 352] sa'patti dAna laine amArI yAtrA sarasAI pahAMcI. ekabhAIe kahyu` '"kAyadA sivAya kAI mAnaze nahIM, mATe kAyado lAvA," tyAre munizrIe kahyuM "kAyado lAvavAnI vAtamAM divALIyApaNuM raheluM che. sajjanapaNuM nahIM. kAyadAnI rAha joine potAnA bhukhyA bhAMDanI sAme na jue ane badhuM visarI jAya to tene gItAnI
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-8-pa3 - ' ' paribhASAmAM cAra kahevAya. nyAyanI paribhASAmAM tene devALIyo mAM raheluM che. bhUdAna hIlacAla e te nimitta che. kharuM jotAM te kahevAya." e jIvananI hIlacAla che, kalyANa ane AbAdI paNa AmAMja che, vahevArU ukela paNa AmAM ja che. " rAtrIpravacana daramyAna bhakta zahIdAsane kuMDanI dazAnuM varNana karatAM munizrIe kahyuM ke "tamArA hRdayakuMDane pavitra lerIyA gAme saMyama ane niyamanI theDI carcA nIkaLelI. rAkhe, kAraNa ke temAMthI ja nitya amRtajharaNuM vahe che. " dharatIne mAtA sAthe sarakhAvIne munizrIe kahyuM, ke dezanA prArthanA pachInuM vahelI savAranuM pravacana A ja viSaya upara bhUmIhInene A mAtAnA chaThThA putra tarIke lekhI zakAya. devamaMdiramAM zarU thayuM hatuM. saMtalAlajIe kahyuM- " bhAraMDA ? paMkhInuM ' piDhelA bhagavAnane jagADavA bhAvikeTa vagADe che e ja rIte vana jaina sutromAM Ave che. tene eka meTuM ane be peTa tamArA hRdayamAM rahelA bhagavAnane jagADe. je kAThAmAMne kaLajuga hoya che. Ama tenI zarIraracanA vicitra prakAranI hovAthI dUra thAya te bahAra badhe satajuga ja che." moTA jamInadArone anAja utAratI veMLA tene khUba kALajI rAkhavI paDe che ane jagyA rokI beThelA gADImAMnA musAphare sAthe sarakhAvatAM muni jIvavA mATe khuba jAgRta rahevuM paDe che. uMce caDavAno ApaNe zrIe lekene puchyuM ke "tame jyAre gADImAM caDatA che tyAre mArga paNa bahu kaparo hoya che. Dagale ne pagale mANasa je AvA musAphare tamane DabbAmAM pesavA na de te veLA tame zuM sAvadha na rahe te lapaTI paDe che. siddhinI najIka gayelA sAdhake - kaheze?" baMgALanA duSkALanuM varNana karatAM munizrIe kahyuM ke paNa e rIte paDayA che, "yAda kare e divase jyAre pitAnA ja bALakene mA bharakhI "agIyAramAM samakitamAM kahyuM che tene artha bIje kaMI . jatI ane kutarAnI ulaTImAMthI loko cekhA vINatA. kharekhara nathI.. kevaLa jaDa niyamothI ghaDeluM jIvana paNa patana pAme che . . bhukhanuM duHkha jANatA hoya te ja jANI zake" dAnatAone taka teja rIte niyamonI bedarakArI paNa sAdhakane nIce laI jAya che. jhaDapI levAnuM samajAvatAM munizrIe kahyuM ke bIlakhAnA sagALazA ane te laghaDIyAM khAto nIce paDe che. bedarakArI temaja dAbI zeThane dAna lenAra kaI maLatuM na hatuM te divase yAda kare che, dAbIne ladAyela niyamano-bane e rIte bhayAvaha che. pite je tamArA paisA ane jamInanA TukaDA karatAM tamArA dilano TukaDo Adarza ane siddhAMta upara rahe te mATe takedArI rAkhavI joIe. tamArA mamatvane TukaDe-maLe: e ja mahatvanI vastu che. jamIna, amuka jAtanI bhAvanA ane lAgaNI svAbhAvika thaI javI joIe. havA, ne paNa e badhuM bhagavAnane je.arpaNa hoI zake. jenI AchuM svAbhAvika jIvana banI jAya te aMtarano AnaMda maLe. pAse jamIna che tenI pAse. zramazakita nathI. * ane jyAM zrama .. "sAdhaka bIjAonA patananI bhula joIne jIvana sudhAro zakita che tyAM jamInanA sAMsA che. Ama, atyAranA samAjamAM jAya che. kAcabA jema ikiyone bhaya sthaLe saMkecI le che te ja kaThoLa ane kAMkarA ekatrita thaI gayA che. mANasanI jayAre pramANe duHkha ane pralobhananA prasaMge te vadhAre sAvadha bane che. ke , dAnata cora thAya che tyAre dharatI rasa cUsI le che, akarAMtIyo AvuMja sAmAjika sAdhanAnuM samajavuM. khuba lAla, pratiSThA, khAuM khAuMnI ghelachAmAM AgalA divasanA upavAsanuM phaLa dhoI Dagale pagale vakhANa vigerene kAraNe mANasa je siddhAMta ane nAkhe che tevuM ja svarAjaprApti pachInI lolupatAnuM samajavuM." Adarza bhUlI jAya to te paNa paDI jAya che. aMgata sAdhanA ane samAjasevA sthaLa rIte bhale judA hoya, paraMtu tatvanI, ' ahiMthI ame lerIyA javA nIkaLyAM. praznottarI cAlI. draSTie kaI bheda nathI. jema bhagavAna mahAvIra gautamane kahe che, " eka bhAIe kahyuM "krAMtinI gaMdha hajI lekone AvatI nathI tema tuM eka kSaNabhara paNa bedarakAra rahIza nahi. nahiMtaramA phAM caMcaLa mana upara tenI tANa paDaze, uchALo Avaze, ane ane A vAta amAre mana taddana navI lAge che, eTale hajI ulaTI thAya tema badhA suMdara dravyone ekI kADhaze, chevaTe samaya lAgaze." munizrIe kahyuM " AnuM kAraNa ke eka mUchita avasthAmAM che te che. je meha ane mAyAnuM 5DaLa tUTe pastA thaze. lokonA hRdayane DhALanAra mANase pahelA potAnI jAtane DhaMDhoLavI paDaze." to krAMtinI sugaMdha jarUra Ave. paraMtu narakamAM paDelA pelA guMgA (mAkhA)ne phUle upara lAvI mUkavA chatAM suvAsa AvatI * lerIyAthI 61 (ekasaTha) vidhAnuM bhUmIdAna ane be na hatI. enuM kAraNa eTaluM ja ke nAkamAM thoDuM narakanuM bhAtuM 'te bharI lAvyo hato. AthI phUlenI sugaMdha AvavAne badale .. rahevAnA makAne meLavIne vahelI savAre yAtrA visAvadara pahoMcI. - pilA narakanI ja durgadha AvatI hatI. dhruvanA kAMTAne game teTalI visAvadara mukAme pravacana ApatAM munizroe kahyuM ke "grAmINa rAmaduhAI Apaze te paNa te uttara tarapha ja rahevAnuM. kAraNa janatAne AgaLa lAvavA A bhUmidAna sarjAyuM che. A ke tene meganeTanA uttarI 5hADAnuM AkarSaNa che. mANasanuM mana 'hIlacAla kharekhara jamAnAnI mAMga che. je mANasa cha vidyA che jamInamAMthI eka vize bhUdAna Ape che teno artha eTale ja . . paNa jyAM sudhI mAyAnA meganeTathI kheMcAyeluM che tyAM sudhI tenI upara samajaNanI asara thatI nathI. yajJakAryamAM ghI ane ke duHkha kevuM hoya che tenI tene potAne khabara che. muDIvAdIonI anAja mAya che, paraMtu bhumIdAna yajJamAM te A mAyA ane ThaMDaka, udAsInatA ane nasIbanI vAta upara ja doravAIe te A - mamatA ja, homavAnI che." ahi eka bhAIe kahyuM " amane te dharma upara paNa eka dahADe tenI pakaDa jAme ane temAM sukhane sAce rasto batAve. ' paNuM tenI mahera chApa lAge, ane temAMthI lekenuM akalyANa ja thAya." '. | munizrIe kahyuM "mANasa sukha meLavavAnI ja IcchA rAkhe * deha ane AtmAnI vAta nIkaLatAM munizrIe kahyuM ke che paraMtu tAlIma duHkhanI ja lete hoya che." selana nAmanAM - "eka saMnyAsI haMmezAM advaita bhAvanI ja vAta kare, paraMtu ' eka grIka tatvajJAnIne prasaMga TAMkatA munizrIe kahyuM hatuM ke jamavAmAM nitya lADu ja joIe. keIke tene nahAvAnuM kahyuM che ke "eka mANasane sukha prAptinI jhaMkhanA jAgI. selane tene IlAja kahe ke "huM to jJAnagaMgAmAM nahAu chuM. tyAM pANIthI nAhya zuM che vaLe?" lADu khAIne sutelA sanyAsInI oraDImAMthI lAga joIne batAvatAM kahyuM ke jA, koI paNa sukhI mANasanuM paheraNa paherI ke khepAna sevake pANIne ghaDe uThAvI lIdhuM. tarasyo saMnyAsI che. A hatI le, enAthI tuM sukhI thaIza. A mANasa pharI pharIne thAkayo paNa kAI mA mANasa maLa ja nAuM. haveTa tane samajAyuM ke te jJAnagaMgA vahI rahI che tyAM pANInI zI jarUra ?" sanyAsIne ke A e jyAM paheraNuM hoya che tyAM sukha nathI ane jyAM sukhe che tyAM chevaTe potAnI bhula samajAI." , " '' ? ? paheraNa (mAyAnuM AvaraNa) nathI. sAcuM sukha tyAgamAM ja (apUrNa) : A dhIrendra kAmadAra, zrI muMbaI jena yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiya; "45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. * * * * : , mudraNasthAne caMdra prinTIMga presa, 51, kAlabAdevI roDa, muMbaI, 2. jyAre jAge tyAre pANI lIdhA. tarasyo sanyAsI maLe ja nahi. chevaTe tene samajAya
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuTaka nala : traNa nA zrI muMbaI jaina yuvaka sadhanuM pAkSika mukhapatra prabudhdha jIvana 5 : e. jaina va pa 14 : eka taMtrI : pramAnaMda vaccha kApaDiyA muMbai : 15 ogasTa 1957 zanivAra sva. kavivara khabaradAranA 6 caliyAM AvyAM te cAre paNa lAvaze ja " A temanI apUrva zraddhA (nIce Apela kavivara sadgata aradezara 3. khabaradAranA tA. 24-7-13 nI patranI samagra vastu vAMcanAranA pUrA dhyAna para Ave te mATe temanA viSenI gheADI mAhItI jarUranI che. AjathI 35 varSa pahelAM huM madrAsa pahelI vAra mArA dhaMdhAnA kAraNe gayelA tyAre temanI sAthe prathama vAranA meLApa thayele. te sabdha uttarAttara vikasatA rahyo. tee gujarAtanA eka mahAna kavi che evA kutuhalathI temanI sAthenA paricayanI zarUAta thaI hatI. pAlllAM varSoMmAM te mAre mana eka murabbI svajana jevA hatA ane temanI pArivanAnI agavaDAmAM ane teTalA madadarUpa thavAmAM huM jIvananeA sAp anubhavatA. temanI paNa mArI upara khUba mamatA ahatI. temanu jIvana Arthika muMjhavaNa, zArIrika yAtanA ane mAnasika vyathAnI eka lAMbI karUNa kathA che. viSama Arthika sa'yogA temane 1928mAM madrAsa cheDAvIne mubai khecI lAvyA ane 14 varSanA lAMbA gALA bAda vaLI pAchA aMgata viSama saMyAgAthI kaTALIne pANAe varSa pahelA te madrAsa gayA. dazeka mahInA khAda temanAM sukhaduHkhanI bhAgiyaNa ! sau. pIAjAbhAI puSkaLa zarIrayAtanA bhogavIne videha. thayAM. zrI. khabaradAra sAthe mAtra temanI be putrI rahI, jemano ullekha nIcenA patramAM karavAmAM AvyA che. temanA be mATI umaranA putrA pitA sAthe meLa nahi maLavAthI ghaNI vakhatathI chuTA paDI gayA hatA ane Aje paNa muMbaimAM tapeAtAnA vyavasAya karI rahyA che. thoDA divasa pahelAM peAtAnA navA kAvyasa`graha jIta nikAnI eka nakala temaNe mArI upara mAkalavA kRpA karI. te viSe temane AbhAra mAnatAM temanA aneka yAtanAo ane mujhavaNAthI bharelA saMcAgAmAM leza paNa madadarUpa nahi thaI zakavA badala dilanuM duHkha ane zarama mArA patramAM me vyakata karela. tenA uttara rUpe avasAnane cha divasa pahelAM temaNe lakhelA patra nIce pragaTa karavAmAM Ave che. te patranA avakAza laIne javAba lakhuM te pahelA te ApaNa sarvane sadAne mATe choDIne ekAeka cAlI nIkaLyA ane prabhucaraNe samarpita thayA ! paramAna'6) 114, sena theAme hAi rADa. mayalApera madrAsa 4, tA. 24-7-13 * maherabAna snehI bhAizrI paramAnadabhAI, tamArA tA. 21mI tA mAyALu patra maLyA che, te mATe AbhArI chuM. "katanikA ' maLI gai te jANyu.. vAMcI rajIsTarDa mI.4ra66. antima patra vArSika lavAjama rUpiyA 4 "huMve huM prabhucaraNe javA taiyAra chuM" A temanA antima ugAra jazA te kharUM jaNAvajo ke kavitA mArI jevI che tevI rahI che ke nahi. duHkhathI rasa ghADA thayA che. gaye varSe mArAM patnInI asAdhya mAMdagI veLA ogasTa-sapTembara-e mAsamAM e badhI kavitAo lakhAi hatI. e joIne pachI teo gujarI gayAM. tyAra pachI te! mArA para hu vItyuM che. emanI mAMdagImAM rAja savAra-sAMjanA ijekazane dasa mAsa cAlyAM, temAMmeTA kharca thayo. paNa prabhunI mahera kaI ochI che ? mArAM junA mitra hAtama dilanA zrI hemacaMdabhAI zAha elyumInIyama kAM.vALA' ahI AvelA. teo maLavA AvelA ne mArI sthiti joine mane eka hajAra turata ApI, gayA, temAM A badhAM caDhI gayelAM khIleA ApI dIdhAM. prabhunI mahera te cAlu ja che, pachI temanA bhAi zrI kezavabhAie kanikA' pragaTa karavA nANAM ApyAM. ema madada to thayA ja kIdhI che. bAkI tame mArA pahelA mitra te tAraN hAra. temane te kadI mArAthI bhUlAya ? tame paristhitine lIdhe hamaNAM ke... nathI karI zakatA to tamArI duAthI kAine kAI tA madade Ave che ne ? tamArI kIdhelI geADhavaNAnAM nANAM hajI mane dara mAse maLyA jAya che, te paNa tamArI ja madada te ? bIjA pArasI paMcAyata paNa hajI sudhI Ape che, eTale game tema naLyuM jAya che. te tamane rAja duA dauM chuM. tame kadi manamAM ema na lAvatAM ke khakharadAra naguNA thayA ke tamArI kRpAe jIvatAM kadi bhUlI jAya ! prabhu evA che ke te tenA bhakatane bhUkhyA nathI rAkhatA, paNa huM mArA kuTuMbathI ane saMtAneAthI bahu ja kamanasIba chuM'. chekarAo cAlI gayA che. eka cheAkarI, nAnI nAjA, traNa varSathI emagaja thaI che te bahu tAkAnane bhAMgaphorDa karI mate herAna kare che. me' chellu dADha vaSa' bhAre dukhamAM te vimAsaNamAM kADhyuM che. pachI chellA cAra mAsathI paristhiti ahu bagaDI ne me muMbaI eka pArasI mitrane lakhyu. temaNe mArA nAnA putrane melAvIne kahyuM' tethI te mane pAtA sAthe rAkhavA taiyAra thayo che. muMbaimAM ghara zodhyuM maLyuM nahi, Akhare hamaNA muzkelIye vAMdarAmAM nAnu dhara moTA bhADAe maLyu che, te mArA putre lIdhuM che te te have mane muMbaI laI javA pAMca cha dInamAM ahiM Avaze. te khUlluM peka karIne pachI ame tyAM AvIzu'. dharatu' saranAmu` mane khabara nathI, pachI lakhIza, mArA bhAgyamAM rakhaDayA karavAnu ja che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana chellA pAMca mAsamAM meM khUba kAma kIdhuM che. meM bAkInI cAra gAthAonu sa'zAdhana te bhASAntara khadhuM ja aMgrejImAM kIdhu' che. 700 pAnAM thayAM che te pahelA graMtha jeTalA ja meTA graMtha thaze. mArA jIvananuM A mahAkAya prabhue badhI preraNA ApIne purU karAvyuM che ema eka meT' ne khIjAM 'putanikA' ema e pustakA A varSoMmAM meM lakhyAM che, khIjuM avastAnuM kAya paNa cAle che, tenAM 600 pAnAM khInna lakhAyAM che. have . teA sekaDo pAnAMthI ja prathA bharAya che te te paNa jotajotAM. junA vaidika abhyAsa bahu kAma AvyA. ApaNA lakAne jI A kAya nuM bhAna ke kadara nathI. mane tenI paravA pazu nathI, ApaNe te kAma karI duniyAne kaMika ApI japtane kruja ajAvavAnI.te ja sa tApa che. A badhuM karavA mATe je je sajjaneAe nibhAvyA-tame paNa te sahune puNyakaLa prabhu Apaze ja. mArI pUrNa zradhdhA che. have huM prabhucaraNe javA taiyAra chuM. gAthA mATe kAika lAla vaLI mukhaimAM maLI Avaze. caliyAM AvyAM te cAza paNa Avaze ja. tame sau AnaMdamAM harA. tamArUM pramuddha vana' maLe che ne ha Mmeza te huM vAyu' chuM, ne tamArI sahunI pravRttithI satApa mAnuM chuM. zrI kaMdAranAthajInuM pravacana su'dara hatu. jANe 'gAthA"nuM ja vAcana huM karatA hatA. "AcaraNa" ja mukhya che. have to pAchA tyAM jaldI maLIzu. gharamAM tamArAM bhalAM patnIne tema ja bahene duA kahezeA. huM evA mahAkAya mAM rAtadina thAelA hatA ke javalle ja phrAne patra lakhatA hatA. have ja lakhavAne AvakAza maLyA che ! li. zubhecchaka aradezara khabaradAranA AzIrvAda kavizrI khabaradAranI e aMtima jhaLaka (kavizrI jakharadAranuM avasAna cheka aNadhAryuM` AvI paDayuM, lAMkhI khImArIe hRdayane nabaLuM te pADayuM ja hatu', chatAM AtmazradhdhAthI jIvana TakI rahyuM hatu. kavizrInA avasAna pahelAMnA ja eka kalAka madrAsamAMnA kavizrInA cAra mitrAe teonI mulAkAta zrIdhI hatI. e mulAkAtane e cAra mitrAmAMnA eka zrI. mAhanalAla mArArajI mahetAe nIce mujaba zabdadeha ApyA che. Aje gujarAta kavizrInA zAka karI kahyuM che te DIe aMtima jhalaka kavihRdayanI vyathA ne vedanA sAthe ajaba zraddhAnA prabhAvazALI khyAla ApI raheze.) A cogAnuyoga evA banyA ke ame cAra mitrA gurUvAra tA. 37-13 nI sAMje peANAsAta vAgyA sudhI kavizrI kharadAra sAthe rahyA te te pachI kalAkanI aMdara ja teo A phAnI duniyA tajI gayA. tA. 26-7-53 ne dIvase temanA eka patra mane maLyA. potAnA aMgata duHkhanI amuka vAtA lakhI hatI te sAthe lakhatA. hatA ke "have huM ahIMthI kaTALyo chuM. aThavADiyAnI aMdara muMbai cAA jaiza. jarUra maLI jaze!. tabiyatanu bahAnu kADhatA nahI vi. vi. patra maLyA bAda e trazu divasa te javAya che" karatAM nIkaLI gayA. e gurUvAre e traNa mitra kaika kAmasara maLyA. sAMje pAMca vAge kAma pUrU thayu. eTale ekAeka thai AvyuM ke cAlo khakharadArane tyAM jai AvIe. ane ame cAre jaththu upaDayA. tyAM pahoMcatAM joyuM ke teo je khaMDane abhyAsakhaMDa tarIke vAparatA tenI vacce temanA putrane khabhe hAtha "ine te ubhA hatA. temanuM pracaMDa zarIra asvastha chatAM bhavya lAgatuM hatuM. temaNe temanuM lAkSANika nikhAlasa smita karI amane premathI satkAryAM ne kahyuM ke, "cha divasathI mate pharI hRdayaroganA humalA thayeA che. bahu herAna chuM. chAtImAM kAramI pIDA upaDe che te gai rAta AkhI kArAmAinanu sevana cAlu rAkhyuM hatuM.." khasa, zarIra viSe ATalI vAta karI tee haMmeza mujaba potAnI meTI ArAmakhurasI para beThA ne vAtA cAlu karI. tA. 15-8-53 "kanikAnA rIvyu AvavA lAgyA che." temaNe kahyu. "bAne "sAhekhanuM ziranAmu bhajana hu gamyuM che, paNu nakale kayAM khape che? huve tripADIe ejansI kabUla karI che eTale kadAca vecANu sArU thAya. ' AtmakhaLa teo A vakhate kAramA darda sAme potAnA vaDe bhISaNa yuddha khelI rahyA hoya ema temanA caherA parathI lAgatu` hatu. daseka minITa Ama vAta karI teo ecI tA ubhA thaI gayA. e pachI lagabhaga poNA kalAka sudhI ubheubhe ja, krAika mahAna tattvathI prerAIne amArI sAme je vANIne avirata srota calAvyA te amane jIvanabhara yAda raheze. temaNe pAtAnA jIvananuM saMpUrNa paNa sa kSipta nRttAMta amane saMbhaLAvyuM, pragamAM Avela aneka vyakitae viSe carcA karI aneka prasa MgAnuM Acaka varNana karyuM. amane khinna karyAM, hasAvyA ane mugdha karI dIdhA ane chelle eka adbhuta vAta karI: gayA julAimAM (1952) ja mArUM AyuSya pUrU thatu hatuM te te vAta meM tamArI pAse tethI pahelAM karI hatI. 1952 nA julAImAM huM Aje chuM tevA ja mAMdA paDayA. te mAMdagI daramiyAna eka dahADe eka sAdhu eci te mArI pAse AvI lAgyA te kahyuM ke tamArA gurUzrI kuberadAse mane tamArI pAse meAkalyo che. "meM e gurU mArI seALa varSanI ummare karyAM hatA te teo te varSo pahelAM devaloka pAmyA hatA. AthI mane e sAdhunI vAtathI Azcaya thayuM. meM e sAdhune gurU devalAka thayA che' ema kahyuM, tyAre teNe javAba Apyo ke huM temanA ziSya chuM. temanuM zarIra rahyuM nathI, chatAM sukSma bhAve e mArI nikaTa che. temaNe mArA mAraphata tamArA mATe eka varSanu AyuSya mAkalyu che, jethI tame e samaya daramyAna 'jharacustanI gAthAnu kAma pUrUM karI zakA' Ama kahI te sAdhu cAlyA gayA. "khIjA dIvasethI ja mArU svAsthya sudhAravA lAgyuM ne meM jhaDapathI gAthAnA sa MzAdhananuM kAma upADayuM. thADA mahinA sudhI tene lagatI sAhitya-sAmagrI ekatra karIne pachI rAtadIvasa joyAdhinA lakhavA maDayA ne pAMca mahInAnA TuTA gALAmAM 750 pAnAnA graMtha lakhI nAkhyA. tenI anukramaNikA, Glossary va. paNa thADA dIvasa para ja pUrNa karyAM. have mane maLela vadhArAnuM eka varSa vItyuM che, mArUM kAma purU thayu che, eTale prabhu khelAve tyAre javA mATe taiyAra chuM. 3) A prasaMga kathA pachI vaLI temaNe potAnuM hRdaya khAlI vAtA karI. temAM zvira pratyenI temanI amApa zraddhA, izvarabhakitanI utkaTa bhAvanA, zvarapremane mahAsAgara jANe hele caDayA dekhAtA hatA. temanI mukhamudrA uttejita khanI kArya apArthi va tejathI prakAzatI hatI. mane teo AvI zArIrika sthitimAM, AvA AvezamAM AvI jAya te na gamyuM te temane ArAma levAnu kahyuM. ame javA lAgyA. dara vakhate AvatA tema, amArI 'nA-nA' chatAM, te evA ja premathI vAta karatA amane cheka daravAjA sudhI vaLAvavA AvyA. amArI sAthe snehabharyuM hastadhUnana karyu ane hasate hasate hAtha ucA karI amane vidAya ApI. ame tyAre thADA ja jANatA hatA ke A temanI aMtima vIdAya che? zuM te vakhate temanA hRdayamAM temanA bhajananI A paMkitao camakI gaI haze ? ke have utaraze medhadhatu sIDI AkAzathI, jaizu upara ame te para caDI; khUlaze khulaze mArA sAhebAnAM khAraDAM razuM tyAM sAhebane vaLagI paDI. vande mAtarama' mAMthI sAbhAra udhdhata (kInikA) mAMhanalAla mArAjI mahetA
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 25-8-para prazna mana -- kavizrI aradezara pharAmajI khabaradArane ajila 1900 38 dh (kavivara zrI khabaradAranA avasAnanA khIndra davase tA. 31x7-57 nA roja zrI, zamanArAyaNa vizvanAtha pAThake ApeluM reDie. pravacana) 7 - saddagata kavi malachArI, jenI janmazatAbdi ApaNe hamaNAM tA nathI rahI, paNa e vidhAna have kathanayAgya paNa nathI rahyuM UjavI, temanA svastha AtmAne sa medhanAra, ane kAntanuM svaga evI meTIemanI sAhityasiddhi che, ane e siddhi have prayANa gAnAra kavi aradezara pharAmajI kharadAra, gai kAle svargavAsI thayAnA samAcAra AkhA gujarAte gaMbhIra khedathI ApaNI bhASAmAM nityanI thai gaI huM mAnuM chuM. emanA sAMbhalyA haze. kavi khabaradAra gujarAtane biradAtranAra bhAratanA pachInA pArasI lekhA bahu AsAnIthI gujarAtI lakhI TakAra gAnAra gujarAtanA priya kavi hatA. vyavasAyane age vAMcI zake che. emanA janma 1881 mAM, bahu nAnI vayathI emane AyuSyanA lAMbe samaya gujarAta bahAra rahevAnu thayuM emaNe kAvyo lakhavAM zarU karyAM, ane emanA aradhI sadI jeTalA lAMbA kavanakALamAM kAvyapragatinA teNe 'badhA raMge jhIlyA che, paNa eTale dUrathI ApaNe emanAM gujarAtanAM gIte avAranavAra sAMbhaLatAM rahyA chIe. che. temanAmAM dalapatarAmanI sAdI dvAvakI kavitA maLaze, narasi'hasavanI prakRtilIlAnI kavitAe maLaze, kAntanAM maDa kAvyA maLaze, kavi nhAnAlAlanA madhura rAseA maLaze, bhajanA . maLaze, soneTA maLaze, navA prANavALAM zRMgAra kALyA maLaze, citananAM kAtmyo * * maLaze ane dezAbhimAnanAM utsAhakAvyA maLaze. vaLI ApaNA sAhityamAM virala evA pratikAtmyA viDaMbana-kAvyo paNa maLaze. A satramAM emanAM padyaracanAHvaicitrya, vipula zabdabhaMDALa, bahuzrutatA, gujarAtI aMgrejI sAhityavihAramAM maLI Avela ala kArapuSpAnI AyAjanA vagere sahe maLI Ave che. badhAnAM dRSTAntA ApavAM nathI. paNa keTalIka lAkSaNika kaDIo joIe. panihArI caMdA zaya "guNavatI gujarAta, amArI guNavatI gujarAta, ! namIe namIe mAta, amArI guNavatI gujarAta !' e.. gIta- dareka gujarAtI bALakane sAttvika abhimAna preranAra rahaze. temanu "e gujarAta! A gujarAta !" gIta ApaNA satya ane ahiM sAnA yudhdhanA TaMkAra jevuM che. "ApaNuM guNagaravA gujarAtI" kRSNadharA adbhuta madamAtI, bhArata yu jite bhaDavIra, sAhasa zauya aDaga zramathI je thaLathaLamAM gAje .raNadhIraA gujarAta.. A gujarAta ! tIthaeN tIthaeN citA sthApI garavI sAbhramatIne tApI, bhare narmadA navanava nura guNI gAmatI sarasvatI te damaNa ga MgAnuM jaLa zUra . e. gujarAta ! e gujarAta ! che. adbhutatA e kai jUdI pazcima sAgaranAM jaLa kUdI uchaLI gagana kase nija joma viSya ane giranAra dizAe UbhI jhIle paDatu byAma A gujarAta ! e gujarAta! evAM e gurjara saMtAno hiMdu, pArasI, mUsalamAno, khristi, khodha ke jaina caDela bhujazuM bhuja bhIDIne AvA eka ja premataNA che. khela A gujarAta ! e gujarAta ! Ama gujarAtanuM gIta gAtAM chatAM, gujarAtIone gujarAtI bhASAmAM emanAM zauya gItA sabhaLAvatAM chatAM, emanI dRSTi bhArata upara che, ane bhAratanA AtmAsamA mahAtmAjI tarapha che, dhanya dhanya mAhananI lIlA - puNyabharyA prabhuvAda sIlA, gharaghara bhare navIna prabhAta, savara vIrA ! paDI- mAMkhara, gajavA jaya jaya bhAratamAta * gujarAta ! e gujarAta ! gujarAtane bahAdurInAM gItA sAMbhaLAvanAra ApaNA prathama kavi nada, jemaNe navA yuganAM darzana karI prajAne bahAdura manavA, eka banavA hAkala karI. patnI svarAjanI bhAvanA udaya pAmatAM. iha da dhruve. zauya nI kArIo gAi.. e pachI DAma rUla" ane svarAjanI laDatA zarU thatAM prajAmAM je bahAdurI, AtmaneAga ane ucca bhAvanAnA vALa. Avyo. tenA kallele kallolanA pAvA ApaNe khabaradAranAM kAnyAmAM sAMbhaLIe chIe. teo ApaNA lAkabhAvanAnA utsAhI kavi hatA.. kavi, khAradAre janme pArasI chatAM, zuddha gujarAtI "sAhityanA dhAraNanAM kAvyo lakhyAM e te have emanI praza sA ke pANIDAM gai'tI amIsarovare re ke eDaluM relAtu coMdhAra leAchala chalake mArUM beDaluM re. ke DhaLIDhaLI jAtAM amI e vATamAM re ke hasatA chupate sUrya kumAra lAla chalake mArI eDaluM re. AMgaNAmAM paccIsa vakhata pANI chaMTAvA, paccIsa paccIsa vakhata joi joi vaLAve, - praccIsa paccIsa ceAka pUrAvA sadgata khAradAre vivecanamAM paNa pUrA rasa lIdhA che. ane sadgata kavi nhAnAlAlanA apadyAgadyanA anaucitya vize lAMkhI lekhamALA lakhelI che. paNa e vivecane dhyAna doryuM. che tethI vizeSa,..e zailInA upahAsamAM kAvyanI vinAmAM, temaNe "gujarAtanA tapasvI'" " prabhAtanA tapasvI : ane lakhyuM eNe vadhAre dhyAna khecyuM che. kavi javAba che. B eka zauya -kAvyoe : vIra bALaka mAdala alAudina khilajI jeva citAMDane jitavA daLa vIya pratApa ma Da avA kANa hatA kAnI Aja kathA te Aje paccIsamI veLAnA pukAra che TUkaDe kUka kUkaDe Traka, kAMI nA cUka raeN cUka ! ekadA enA zabda Daka, vAgye, maiM niHzastra yuvaka maradhAonI adhagADarapravAha jevI arisenA gujarAtane humale cAlI. nhAnAlAlanI apadyAgadya zailIne A eka sacATa Avyo lAnyA S batAvyo * naravIra !! karIe ?
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. kAnAM gAnathI ura kAnI pratimA najare kALu hatA evA khAravasaMta na dIThI pUrI . bAlavIra ! kAmaLa jevI krAMti madhUrI bharIe ? dharIe ? naravIra ? bAdalavIra ! bAlavIra ! mAdalavIra ! khAra vasata na dIThI pUrI kAmaLa jenI kAMti . madhUrI adbhuta te zI pratimA zUrI raNa zAbhAve khAdalavIra. paMktinA ane zabdonA UthalA camatkAraka asara kare che. zAstrakArAe kAvyanAM prayAjanAmAM zivetarakSati aniSTamAMthI * acavuM-ene paNa eka kAvyanuM prayojana kaheluM che, khabaradAra koi tIvra asahu zizavedanAthI satata pIDAtA. hAvAnI phariyAda karatA. emaNe ema paNa kahelu ke e vyAdhithI emaNe tattvaciMtana tarapha peAtAnuM citta DhAyuM. temAMthI aneka bhajatA vistaryAM che. emaNe satyaneA sAkSAtkAra thayAnI paNa toMdha karelI che. e rIte emanAM bhajanA kharekhara dhyAnayogya che. ApaNe thADAM joIe H izvarecchA nAtha ! tu rAkhe tema rahe, bhakti satata karavA tuja paLapaLa du:kha anaMta sahuM; nAtha ! tuM rAkhe tema rahuM, (dhruva) rajanI dinanuM cakra kare tyama sukhaduHkha "eka lahuM tuja bhavasAgaramAM huM gAgara taratI DubatI vahu': nAtha ! tuM rAkhe tema rahuM, prabuddha jIvana kavita ciMtana karatAM chevaTa jagatanAM sukhaduHkha sarakhAM lAge che ane temAM te sAMtvana meLave che. A bhajane uparAMta emaNe eka lAMSu philasuInu kAvya " darzanikA " lakhyuM che, temanAM priya putrI taheminAne 1969 mAM svargavAsa thayA. te nimite temaNe jagataneA krama, tenAM sukhaduHkha, janmamaraNa, mAnavI jIvananI kSaNabhaMguratA vagere upara ci tana karelu che. kavimAnasa kariyAda kare che; niSNu ya upara Ave A badhI vedanA A sakaLa vikaLatA, aMkaLa parivartane aMta A jIvananI sau kriyAne A prayatnA phaLa hRdayadaukha lmanA A pRthA jIvananAM suvidhAnA, jo jo badhuM AMkha muja' A raDe thAya satapta aMtara udAsI, che. kazA kAraNe jIvananI thatI jouM hAMsI ? jagatamAM jIvana A ke che : A murAi dhI zreyasIDI taNI che ja pagathI, e ja pagathI uparathI javuM ' sane tA javuM kema nA vIra DagathI ? tA. 15-8-pa3 ane kharekhara zrI khabaMradAra. vIra DagathI AkhI vedanApagathI oLa MgI gayA che. gujarAtathI dUra rahyAM paNa temaNe gujarAtanI sarva sAMskArika pravRttimAM potAnA phALo ApyA che. emanI gaNanA ApaNA prauDha kavi-nakSatramAlAmAM thaI che. emanA sAhityapradAnane lIdhe ee chellI mu Mbai sAhityaparipadmanA pramukha thayA hatA. AkhuM jIvana temaNe zAradAcaraNusevAmAM vItAvyu che. emanA javAthI ApaNI eka prauDha -kavi-peDhI have pUrI thAya che. ramaNubhAi, narisa harAva, kezavalAla, DAhyAbhAi, nhAnAlAla, alavaMtarAya DhAkAra ane have e badhAnI sAthe khabhekhabhA milAvI kavitA gAtA, vivAda karatA, potAnA paDachaMda deha jevA lAMbA pahADI avAje vyAkhyAna karatA, kAvyarasikA, vilAsikA, prakAzikA, sa MdezikA, bhajanikA, kalikA, dezanikAthI mAMDI hajI gai kAle kInikAnI kAvyanI pustikAo pragaTa karI, 'manurAja' nuM eka akhaMDa padyaracanAnuM mahAkAvya ane hajI bIjI aneka kRtie gujarAtI sAhityathALa mATe naivedya tarIke mUkI kavizrI khabaradAra paNa ApaNI vaccethI vidAya letAM. e peDhI pUrI thAya che. kavi khabaradAre vivecana, pArasI dharmagranthA, a grejI kAvyA vagere lakhyAM che, paNa temanuM cirasthAna gujarAtamAM kavi tarIkenuM ja che. temanu manana ciMtana bhakita para hatu. bhakitamAM emaNe ha MmezAM zAnti sAdhI che ane Aje teo petAne STa parama zAntimAM lIna thayA che. temaNe ja bhajanamAM gAyeluM: sAnA Daca hu chaTakIne chU tArA choDayA kayAM jANuM? nAtha ! huM siMdhunA mAjo * sidhumAM ja uchaLI samAuM, vinavu' ph. mane cheADI na de, le le A joDI rAkha sadA ura sAtha." have te sino meAjo sidhumAM ja samAyo che. ane nAtha cheADI na zake evI. rIte nAthanA ura sAthe joDAyA che. e gayA che. paNa emanI vANI gujarAtInA hRdayamAM cirakALa raheze. tA. 31-7-13 zrI rAmanArAyaNa vi. pAThaka ('ola inDiyA reDIyeA' nA saujanyathI gheADA sudhArA vadhArA sAthe) maNibhAi - saMvatsari vi. sa. 2009 zrAvaNa zuda 3 nA rAja muMbaI jaina yuvaka saMdhanA pitA samAna sadgata maNilAla meAkamada zAhanA avasAnane eka varSa' purU thayuM. A sa Mvatsari tithinA udyApana a Mge te ja divase eTale ke tA. 12-8-53. mudhavAranA rAja zrI muMbaI jaina yuvaka sadhanA kAryAlayamAM sadgata maNibhAInA mitro, svajanA ane prazna sakeAnuM eka sa Mmelana yojavAmAM AvyuM hatu. sa MmelananA pramukha sthAne muMbainA mAjI meyara zrI gaMNuti zaMkara desAi aurAjyA hatA. kAryAlaya khIcekhIca bharAi gayu hatu. prAraMbhamAM bahena gItAe 'huM jIvananAtha zAnti kI !! e gIta gAyu' hatu. tyArabAda zrI paramAnada ke varajI kApaDiyAe maNibhAinuM smaraNa karatAM jaNAvyuM hatuM ke "Aje maNibhAi ApaNI vaccethI haMmezAne mATe vidAya thayA. tene eka varSa thavA AvyuM.. AvI rIte saMvatsari tithinA nimitta khAlAvAtI sabhAne zAkasabhA kahevAtI nathI. ulaTu A tithi ApaNe ujavIe chIe ema laukika bhASAmAM kahevAya che. kAraNa ke bAra mahIne kohola ke
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-8-53 AvA dhA sAmAnya rIte phajhAI jAya che; pazu maNibhAi saMbaMdhe ApaNe evA anubhavache ke temanA mRtyune dhA hajI pazu rUjhAyA nathI. jANe ke e ghaTanA haju gaI kAle ja khanI hAya ema lAge che. temanA javAthI paDelI kheATa Aje paNa eTalI ja sAle che. temanA javAthI je pAMgaLApaNuM ApaNe e vakhate anubhavatA hatA te Aje paNa eTaluM ja tItrapaNe ApaNe anubhavIe chIe. teo bhinna bhinna prakRtine sAMkaLanAra eka kAyadakSa vyakita hatA. tenA abhAvanuM pariNAma tAjetaramAM banelI ghaTanAomAM Aje ApaNe najare najara pratyakSa anubhavI rahyA chIe. Ama chatAM paNa ApaNe temanI kAya niTA yAda karatA rahIe ane temaNe janmAvelI ane vardhita karelI pravRttione yathAzakita paripuSTa karatA rahIe emAM ja emanA smaraNanI ciratAtA rahelI che. prabuddha jIvana "sAmAnya rIte ApaNe ane moTA mANasa kahIe chIe ke jenI pravRtti bahu moTA kSetrane sparzatI haiAya ane jenA kAnA pariNAme samAjamAM tema ja rASTramAM meTI uthalapAthala thatI hoya ane bhavya parivatanA sarajAtAM hoya. AvI mahattA prApta thavAmAM vyakitanI pratAnI pratibhA uparAMta aneka AnuSaMgika samaigA ane paristhiti paNa bahu mahattvA bhAga bhajave che. A kATinA maNibhAi nahetA. paNa mAnavInI mahattA mApa vAtuM eka bIjuM paNa dheAraNa che. ane te e ke potAnA maryAdita sayAgAmAM ane sAmAnya paristhitimAM paNa teNe kevuM ane keTaluM kAma karyuM. kArya paNa leAkazreSanI nAnI sarakhI paNa pravRttine peAtAnuM jIvana kA khanAvIne * tenA upara jo te peAtAnI badhI zakitao kandrita kare ane te pAchaLa peAtAnAM tana mana ane dhana nyAyjhAvara kare ane tene satata vaLagI rahe teA te mAnavI anya kATInA mAnavI karatAM A mahAna nathI. prazna nAnI ke meTI pravRttine nathI paNa je bAbatane tamArUM jIvanakAya' lekhe che tene vikasAvavA pAchaLa tame keTaluM tapa ka che te che. A rIte vicAratAM mahibhAInA vyaktitvanuM mUlya bahu ucca kATinuM hAIne ApaNu sate mATe aneka rIte AdaraNIya banyuM che. A mUlya pote apanAvelI e sasthAonI temaNe karelI anekavidha sevA ane duSkara tapane AbhArI che. 'e vyakti ApaNane sadA preraka ane mAdaka banA evI ApaNI prAthanA hai !" tyAra bAda zrI TI. jI. zAhe maNuibhAinA atyanta premALa svabhAvanA, uDI kAyaniSThAnA khyAla ApyA ane temanA jIva nanA antima divasonAM smaraNAne tAjA karyAM.. amadAvAdavALA temanA mitra zrI. hoTAlAla trIkamadAsa pArekha jee aMgata kAraNAne aMge muMbai AvavAnuM natAM ahiM aNudhAryAM upasthita thai zakayA hatA temaNe maNibhAI sAthenA sahavAsanAM keTalAMka smaraNeA raju karyAM ane tene gumAvavA badala potAnA "dilanuM darda vyakata karatAM te puNyAtmAne hArdika ali ApI. pRzrI ratilAla cImanalAla kAThArIe maLubhAi sAthenA potAnA cirakALa paryantanA saMdhane yAda karI temanI vhAlasAi e "sa"sthAo zrI mukhajI jaina yuvaka saMdha ane saMyukata jaina vidyArthI gRhakhetI khAtara zrI. maNibhAIe dhasAI chUTavAmAM kASTha kamInA nahAtI rAkhI te banne sasthAne paripuSTa karavA OM; AgaLa vadhAravA sau kAine anurAdha karyAM hatA ane mukhai jaina yuvaka sauMdha sauMdhamAM Aje je kAI matabheda jevI pari sthiti pravarte che te zamAvI devA-maNibhAi khAtara paNa badhuM bhulI jaIne 'dhanA kAryane ane teTalA sAtha ane vega ApavA upasthita mitrAne UMDA dilane Agraha karyAM hatA. zrI zAntilAla maganalAla zAhe paNa e ja bAbatanuM bahu joradAra samarthana karyuM" hatu. ane Aje maNibhAi jIvatA hAta te ApaNane aneka carcA ukelavAmAM teo keTalA badhA upayegI thai zakayA hAta tenI kalpanA rajju karI hatI. zrI jasumatI bahene maNibhAinI vyApaka vatsalatAnA ullekha karyAM hatA ane kAkAsAheba kAlelakare maNibhAinI chabInuM anAvaraNa karatAM kaheluM te yAda karIne jaNAvyuM hatuM ke " ApaNe samAjanI bhavya imAratA joIne rAjI thaie chIe, paNa keTalIye vyakitae tenAM pAyAmAM purAvAnuM pasaMda kare che tyAre ja evI ImAratA ubhI karavAnu zakaya te che. maNibhAi AvI rIte pAyAmAM svacchAe purAyalI-TAyalI--eka vyakita hatA. tenAM sundara pariNAme ApaNe joie chIa ane haju jovAnA chIe." pramukhasthAnethI upasaMhAra karatAM zrI gaNapatizaMkara desAIe jaNAvyuM ke " maNibhAi eka evA purUSa hatA temanI mudrAM ane pratibhA ja evI hatI ke temate joIne ApaNane ema lAge ke te je kAMI karavA dhAraze te karaze ja. temane meM aneka vAra joyA hatA hatA. temanA hu' paricayamAM paNa AvyA hatA. temane kAi paNa vakhate mukata ka hasatA joyAnu mane yAda nathI, kAraNa ke temanA dilamAM samAjanAM duHkhA viSe, jIvanane rUdhI nAkhatAM rUDhiba dhanA viSe, ajJAna ane dAridra viSe sadA Aga khalyA karatI hatI. temanAmAM uMDuM manAma thana cAlyA ja karatu hatu ane tethI teo haMmezA khUba gaMbhIra dekhAtA hatA. emaNe A lAibrerImAM rUA. 10000 ApIne eka jJAnadIpaka pragaTAvyAM che. tene sadA jaLa teA rAkhavA te ApaNI pharaja che. temanAmAM nIDaratA eka meTA guNa hatA. te haMmezA sIdhe sIdhuM sAcuM kahevAvALA hatA. AvA mANaso ApaNe tyAM virala che, eTale ja ApaNI ATalI badhI naitika adhogati thai che. A duniyAmAM kASTha sapUrNu che ja nahi ema maNibhAi paNa saMpUrNa na heAtA. paNa temaneA saMpUrNatAne pahoMcavAnA sadA prayatna hatA. temane kAi vRddha kahe, kAMi vAna kahe, paNa huM ema kahuM chuM ke jenAmAM uMDI sevA vRtti che te kiMnne baraDA thatA ja nathI. temanA jIvanamAMthI nItaratA kheAdhapAThAne anusaravAmAM ja temanA pratye sAcI zradhdhAMjali rahelI che. teo mArI dRSTie eka krAryAntakAraka purUSa hatA, kAraNa ke mArI daSTie vicAre dvArA. anya hRdayanA palaTA kare ane anekane sAthamAM laIne AgaLa cAle teja meTA krAntikAraka purUSa che. maNibhAIe Akhu'jIvana Aja kArya karyuM che ane prajAjIvananA utkarSa mAM temaNe agatyanA kALe ApyA che tyAra bAda svargasthanI yAdamAM ubhA thaine sAe eka mInITa prArthanA karI hatI. tyAra bAda ApaNA maNibhAi Ama janatAnA AdamI hatA ane temanI satsari ujavavAnA prasaMge maNibhAInI ja jANe ke khIjI AvRtti hAya evA AmajanatAnA je AdamI bhAI gaNapatiza'kara ApaNane pramukhasthAne prApta thayA evA atyanta ucita suyaeNAga tarapha lakSya kheMcIne zrI paramAna Mda kuMvarajI kApaDiyAe temane AbhAra mAnyA ane bahena gItAe kara le siMgAra, catur alabelI, sAjanake dhara jAnA hogA !" bhajana gAyuM ane e bhajanamAM rahelA uMDA bhAvAthI prabhAvita banelI sabhA visarjita thaI,
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana to 15--13 prakIrNa noMdha dharAvatuM eka bhayaMkara kAvatarUM cAlI rahyuM hatuM ane e kAvavuM pAra paDe te pahelAM sadara-e-riyAsata ane bakSI gulAma mahamadanI aNIne cako so varasa jIve che samayasUcakatAthI bIjuM ja kAMI banI gayuM ane pAkIstAnanI ' prabuddha jIvananA gayA aMkamAM "zekha abadullAnI vicitra murAda bara na AvI ane kAzmIramAM zarU thayelI eka melI cAla' e mathALAnI noMdha lakhI tyAre paMdara divasanA gALAmAM ramata dhULa maLI gaI. A AphatamAMthI kAzmIrane bacAvanAra kAzmIramAM AvA pheraphAra thaze, zekha abadullAne rUkhasada maLaze ane bhAratanI lAja rAkhanAra Izvara ja che. tenI kRpA ane eTaluM ja nahi paNa kAzmIrane kheravikhera karavAnI pravRtti, vakhatasarano prayatna-e be na hota te kAzmIranI dazA Aje samAjadroha, lAgavagane durUpayega, vahIvaTI geravyavasthA ane kaI judI ja heta. Azcaryajanaka te e che ke paMdara divasa rAjyanI suleha zAntine jokhamakAraka evA paradezI sattAo pahellAM bhArata ane bhAratanA , mahAamAtya neharU upara vArI sAthe saMbaMdha sthApavAno prayatna-AvA anekavidha Apa janAra pAkIstAna je ke kAzmIra bhArata sAthe joDAyeluM hAIne pUrvaka temanI ane temanA keTalAka sAthIonI dharapakaDa karavAmAM AvI kaTokaTInA vakhate game tevIdakhalagIrI karavAne bhArata sarakArane Avaze ane ekAeka gulAma mahamada bakSIne kAzmIranA sadara saMpUrNa hakaka hatA. te paNa prastuta prakaraNamAM bhAratanI leza e riyAsata karaNasiMha taraphathI navuM pradhAnamaMDaLa racavAnuM AmaMtraNa mAtra dakhalagIrI nahi hovA chatAM-hiMda upara khUba ukaLI uThayuM che ApavAmAM Avaze evI kaI kalpanA nahotI. rAjakAraNanI e uparathI tyAMnA mukhya pradhAna mahamadaalI hiMda sAthe maitrI daSTie A eka asAdhAraNa ghaTanAnA vigatavAra samAcAra dainika sAdhavAnI game teTalI IcchA dharAvatA hoya te paNa pAkIstAnamAM chApAomAM vigatavAra pragaTa thaI cukayA che jenuM ahiM punarA hiMdavidhI to keTalA joravALA che tene khyAla Ave che. vatana karavAnI jarUra nathI. je kAMI karavAmAM AvyuM che. te ' , AvA bephAma Akrozane lIdhe pAkIstAna AntararASTrIya kSetre eTalI kuzaLatA, kuneha ane hIMmatapUrvaka karavAmAM AvyuM che bhAre hAMsInuM pAtra banI rahela che. , tenI sarakhAmaNIe mUkI zakAya evI rAjakAraNanA ItihAsa - kAzmIramAM je kAMI banyuM te "aNI cUkayo so varasa mAM bahu ochI dhaTanAo zodhI jaDaze. A mATe A AkhA che" e kahevatanuM eka bhAre samarthaka dRSTAMta che. pahelI vAra prakaraNanA mukhya sUtradhAra sadara-e-riyAsata karaNasiMha ane 1947 mAM jyAre pAkistAne kAzmIra upara caDhAI karI tyAre bakSI gulAma mahamadane jeTalA dhanyavAda ApavAmAM Ave ekAeka utarI AvelA hiMdI sainya kAzmIrane pAkIstAnanI teTalA ochA che. pakaDamAMthI AbAda bacAvI lIdhuM hatuM. A vakhate paNa hiMdanA hAtha* prastuta dhaTanA saMbaMdhe bakSI gulAma mahamade karelA vAyu mAMthI ApaNane khabara na paDe te rIte ekAeka, sarakI raheluM pravacana uparathI eka be bAbate spaSTa thAya che. eka te para kAzmIra sadara-e-riyAsata ane bakSI gulAmamahamadanA samayasara dezI derIsaMcAra kAzmIramAM bahu moTA pramANamAM cAlI jalada pagalAthI ja hiMda sAthe joDAyeluM rahI zakayuM che, ane rahyo hato ane tenA jere zekha abadalAnI matimAM vikRti A rIte bacelA kAzmIrane have kazI aDacaNa nahi Ave ane pedA thaI rahI hatI ane kAzmIrane bhArata sAthenA joDANathI bhArata sAthenA tenA saMbaMdhe vadhAre ghaTTa ane ekarUpa thaze evI mukata karIne te se e so TakA svAyattazAsana banAvavA mAMgatA AzA rahe che. ' hatA ane tadarthe kAzmIramAM kemIvAdanA pracArane jesabhera santabAlajI ane jaiina sidhAntanA taMtrI vaheto mUkavAmAM AvyA hatA. A jotAM jana se dhanI hIlacAla jona sidhdhAnta' mAsikanA taMtrI zrI nagInadAsa giraane sva. zyAmAprasAda mukarajInI cetavaNI upara cetavaNInuM '; 'dharalAla zeThe julAI mAsanA aMkamAM sthA. jaina muni hovAnuM vyAjabIpaNuM sacoTa rIte puravAra thAya che. 5. javAharalAlajI zrI saMtabAlanuM pAkhaMDa' e mathALA nIce eka lekha lakhyo che. pitAnA nivedanamAM kAzmIramAM AvI viSama paristhiti pedA santabAlajI mULa sthAnakavAsI paraMparAnA sAdhu ane muni nAnacaMthavA mATe janasaMdhanI hIlacAlane haju paNa doSa de che. paNa drajI temanA gurU. sthAnakavAsI sAdhunA cAlu AcAra saMbaMdhamAM bakSI gulAma mahamada pitAnA vAyu pravacanamAM A bAbatane pitAnA gurU sAthe amuka matabheda paDavAthI santabAlajI potAnA gurU kaze paNa ullekha karatA nathI e sUcave che ke javAharalAlajI ane temanA saMdhADAthI chuTA thayA. Ama chatAM paNa santabAlajI sthAA bAbatamAM haju paNa kAMika gerasamajutI sevI rahyA che. nakavAsI sAdhunA dhaNA kharA AcAra haju pALI rahyA che. bhikSA ' ' bIjuM zekha abadullAne ApavAmAM AvelI rUkhasade ane mAMgIne anna grahaNa kare che; keI upAzraya ke jAhera jagyAmAM che tenI karavAmAM AvelI dharapakaDe pAkIstAnamAM je pratyAghAta sAdhAraNa rIte vAsa kare che; ukALeluM pANI pIe che; khAnapAnanA pedA karyA che-zekha abadullA pratye sahAnubhUti darzAvatA saradhase paraMparAgata sarva niyama pALe che; savAra sAMja pratikramaNa kare che; ': ane haDatALe, "zekha abadullA jhIndAbAda" "naherU sarakAra pAse kazuM dravya rAkhatA nathI; rAtrInA kaze AhAra ke pANI murdAbada'nA pikA ane kAzmIrano karaNuMsiMha ane hiMdanA letA nathI; meDhe muhapati bAMdhe che ane sthAnakavAsI sAdhune naherUne vakhoDI nAMkhatI sabhAo,-eTaluM ja nahi paNa veza dhAraNa kare che. temaNe potAnuM kAryakSetra vistRta karyuM che; AjhAdIdinanI rozanI ane ujavaNu badhI mulatavI-A badhuM prajAnA nIcalA tharane uMce lAvavA teo satata prayatna kare che; bahu ja sUcaka che. zekha abadullA Aja sudhI pAkIstAnane julama-pIDitanI vahAre thAya che; kaeNgresanuM anumAna kare che kaTTara duzmana te Aje vaLI kayAMthI tene mitra banyo ? kAzmIramAM ane Aja kAla vinobA bhAvenI bhadAna pravRtinuM saurASTramAM thayelA pradhAna maMDaLanA pheraphAra sAthe pAkIstAnane kazI paNa saMcAlana kare che. Ama temanuM vistRta baneluM kAryakSetra, A nisabata nathI, ema chatAM jANe ke pAkistAna taLamAM ja meTa mATe AmaprajA sAthe nikaTamAM rahevAnI AvazyakatA, jyAM jyAM dAvAnaLa saLagya na hoya evo lekakSebha ane tenAM chApAono vicare tyAM tyAMnA lokonA sthAnika praznamAM rasa levAnI bhArata virUddhane ekAeka upaDelo viSamaya pracAra-A badhuM ane e rIte lokone upayogI thavAnI uMDI vRtti-A badhAM eka ja anumAna upara ApaNane laI jAya che ke kAzmIramAM koragAne aMge jaina sAdhunA ati jaTila ane kaThaNa Azekha abadulAnI preraNuM, AgevAna ane saMcAlana nIce - cAramAMnI kaI kaI nAnI vigatonI teo upekSA karatA haze, bhAratane droha karanAruM ane pAkIstAna sAthe maLI javAne hetu paNa temanA dilane jhAka sAdhu AcAranA zakaya teTalA anupAlana sAthe
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ane e tA. 15-8-53 prabuddha jIvana - - , ' ' nA ra : bane teTalI lekasevA karavA tarapha rahela che. A kAraNe rAtrInA dIvAnA che ke jyAre santabAlajIe potAnA kAryakSetrane vizALa batAvyuM prakAza nIce teo ghaNI vAra pravacana kare che. pitAne khapate che, sarva dharma samabhAvanI vRttine pitAnA jIvanamA vikasAvI * AhAra jenetara gharamAMthI vaheratAM temane jarA paNa sa keca rahyA che. vizvAtsalyanI sAdhanAmAM jIvananI caritArthatA anunathI. strI-samAgamathI teo bhAgatA nathI. temanA zIla ane ' bhavI rahyA che, jemAM nAta jAta ke saMpradAya bhedane avakAza cAritrya viSe koI eka akSara paNa besI zake tema nathI. eka nathI evA leAkasaMgrahane sAdhI rahyA che. tyAre eka saMpradAyanA . A sthaLethI anya sthaLe vihAra kare che tyAre pitAne jarUrI sAmAna sAdhu vezane ane tenAM pratIkAne temaja lokasevAmAM pratyAya* pitAnA khabhA upara upADIne teo vicare che. temanAmAM rUpa banatA keTalAka paraMparAgata chatAM Aje arthazUnya dekhAtA uMDI dharmaniSThA che ane eTalI ja ugra temanAmAM sevA karavAnI AcArane vaLagI rahevAnI kazI jarUra nathI. te eka saMpradAyanA vRtti che, temanA viSe gujarAta saurASTranA sAmAjika kAryakara maTIne Ama janatAne sAcA pratinidhi bane ema AvuM, ' jo bhAre Adara dharAve che. ane prajAjano temane bhakitapUrvaka dRSTikoNa dharAvatA varga jarUra Icche che. paNa A vicAradhArA nihALe che. AvA eka satyaniSTha saMtapuruSa sthAnakavAsI muninI ane vezaparityAganuM sayana santabAlajI pratyenA uMDA vezabhUSA dhAraNa kare che ane ema chatAM sthA. sAdhunA sAMpra- AdaramAMthI chure che, jyAre bhAIzrI nagInadAsanA lakhANamAM dAyika AcAra akSaraza: pALatA nathI ane AtmakalyANane santabAlajI pratye hADohADa tiraskAra bharelo che. duHkhanI vAta badale parakalyANane vadhAre mahatva ApI rahyA che ane Ama che e che ke suryane jyAre AkAzamAM udaya thAya che. tyAre vizALa, to zA mATe teo sthA. sAdhune veza choDI detA nathI e mAnava samAja tene AvakAre che. ane tenAM prANadAyI kiraNone . prazna zrI, nagInadAsa giradharalAla zeTha upara jaNAvela pitAnA jhIle che paNa divAdaSTibadhira yuvaDa nathI sUryane oLakhI lekhamAM raju kare che. alabata sthiticusta mane dazAvALI keAI paNa zakatuM ke , nathI tenA tejane jhIlI zakatuM, ulaTuM sUryanI , ' ' vyakita A prazna ubhe kare, ane e rIte santabAlajI sAme koI stuti kare te tene te aMdha ane badhira kahIne dhutakAre che.. - pitAnA virodhane raju kare te samajI zakAya tevuM che. paNa A santabAlajIne sUrya sAthe sarakhAvavA te atyukita gaNAya prakArano virodha raju karatAM bhAIzrI nagInadAse je bhASA vAparI temaja bhAIzrI nagInadAsane ghuvaDa sAthe sarakhAvavA te paNa che te sabhyatAnI sarva maryAdAone vaTAvI jAya tevI che. asabhya lekhAya. Ama chatAM paNa gharane dI gharapUratAM jema, muniveza dhArI rAkhavAnuM pAkhaMDa sevI rahelA santabAla', .... sUryanI garaja sAre che tema sattabAlajI jaina samAjanA ghura muni tarIke potAne oLakhAvavA e to bhayaMkara pAkhaMDa ane AMgaNe eka nAnA sarakhA jayotirdhara udaya samAna che. samAjadroha che," bezarama mithyAtvI, "saMtabAlanA pAkhaMDanI temane ApaNe apanAvIe, satkArIe, temanI dharmaniSThA ane parAkASTA," "saMtabAlanI johukamI, "ApakhudI samAja taraphanI sAtvika bhAvanAmAMthI prANadAyI preraNA meLavIe. AMkho baMdha taddana beparavAI,' 'eka naphaTa mANasa sivAya AvI beparavAIthI karIne temanI sAme dhuLa te na ja uDADIe ! bIjuM kazuM bolI ke lakhI zake ? " "jaina sAdhuno dharma zuM che DA, AITIna gAMdhIjIne yAda karIne asahakAraupadeze che. eno akSara paNa nahi samajanArA AvA aMdha zraddhALu ke rAjakAraNamAM rasa dharAvate kaI paNa buddhizALI svataMtra bhakatathI saMtabAla phulAI gayA che ane temanA khoTA vartana vicAraka Aje amerikAmAM . sahIsalAmata nathI. tenI upara mATe khulAso pUchanArAne. musaddIpaNAthI geLa maToLa khulAsA game tyAre jAsusI tavAI Ave che ane pite je, ApI rahyA che, eTaluM ja nahi paNa sUtrazAstronI vAtane paNa sthAna upara besIne vijJAnI, sAhityanI ke ugatI prajAnI khoTA artha karI khoTI rIte samajAvI rahyA che vagere vagere. sevA karatA hoya tyAMthI padabhraSTa thavAnuM ane potAnA samAjamAM - je vyakita mATe tenA samAje abhimAna tevuM joIe. behAla thavAnuM jokhama te kheDatA ja hoya che. AvI eka Apha pitAne: goravAnvita thayela lekho joIe, tenA 'tane " sAmano karavAno prasaMga amerikAnA eka zikSakanI sAme mATe eka mAsikanA taMtrInI javAbadArI dharAvate mANasa AvIne ubho rahyo. Ave vakhate teNe pite kevo sAmano karyo AvI bhASA vApare e atyanta duHkhada ane hInamAnasanuM ane A saMbaMdhamAM AjanA eka rUSi samA jagaprasiddha vaijJA', ' ghotaka chejaina samAje e jANavAnI jarUra che ke santabAlajI nika che. AIzrIna pAse pitAnI samakakSAnA buddhizALI varga vizALa sevA kSetramAM paDelA hovA chatAM je samAjanA, avalaMbana mATe mArgadarzana mAgyuM ane che. AIskrIne tene zuM javAba 1. dvArA teo ATalA AgaLa vadhyA, je sAMpradAyika vezabhUSA Ape te AkhI ghaTanA Aje ApaNa sarvane mATe paNa che : 'ane pratIkinI madada vaDe pote ATale vikAsa sAdhI zakayA te mArgadarzaka heIne tene ahiM jarA vigatathI ulekha karavAnuM . 'ubhaya viSe pitAnA dilamAM teo uMDI mamatA dharAve che ane ucita dhAryuM che, te ja kAraNe teo potAnA samAjane ke sAMpradAyika pratIne amerikAmAM AvelA brukalInanI eka hAIskUlamAM. 27 * tyAga karI zakatA nathI, karavA taiyAra nathI. huM game teTale varSathI nokarI karatA zrI, konaglAsa nAmanA eka vijJAnazikSake AgaLa jAuM te parNa, pUrve je mArA hatA temane huM choDI na zakuM' gayA me mAsanI navamI tArIkhe . AinsTInane eka patra AvI temanA dilanI bhAvanA che. jenA vaDe samAjanI zobhA lakhe ane te patramAM pote je saMzodhana kArya karI rahela hatA che ane sAdhu saMsthAnuM paNa gaurava che tevI eka viziSTa tenI mAhItI ApI. A eka evA viSayanuM teo saMzodhana ' vyakitane samAja choDI devAnuM ane sAdhupaNAnA sAMpradAyika ' karI rahyA hatA ke je viSaya hAtha dharavAnI AgaLa upara bhAgye ' che. cihno pheMkI devAnuM kahenAra santabAlajIne te kazuM nukasAna karI ja keIe hIMmata karI hoya. temanI saMzAdhanapaddhati taddana niDara zake tema nathI, paNa A rIte te potAnA vivekazUnya dharma ane AgaLanI kaI paNa paraMparA ke svIkRta abhiprAyathI taddana jhanunanuM atyanta zocanIya pradarzana kare che. ane AvI paNa svataMtra rIte kAma karavAnI hatI. ' | : " eka vyakita jaina samAjamAM saMbhave che evI vizALa janatAne ' upara jaNAvela patramAM AgaLa cAlatAM e zikSaka, [ vjANa karAve che, A AkhA jaina samAja mATe zarama upajA- jaNAve che ke " sAjathI cha varSa pahelAM beDuM eka ejayukezana dvArA ; AvanArI vastusthiti che: zikSake mATe goThavAyelI vyAkhyAnamALAmAM meM je vyAkhyAna [E : alabatta eka evo bIjo dRSTikoNa che ke je ema sucave , apelAM te saMbaMdhamAM mArI ulaTApAlaTa tapAsa karavA mATe
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ - a de prabuddha jIvana " . tA. 15-8-53 sIneTanI sabakamITIe mane lAvyo hate. ApaNA taravAra ugAmavAmAM Ave tyAre teNe kaI paNa saMgamAM baMdhAraNamAM rahelI kAnunI vyavasthA ane rakSA upara mustAka rahIne adhIna na thavuM ane je kAMI pariNAma Ave te svIkArI levAne taiyAra rahevuM. A rAjadvArI viSayo paratve mArA vicAra che te jaNAvavAne bhAvanA jyAM sudhI samAjamAM jIvanta haze tyAM sudhI samAja cetanAvAnuM raheze. e bhAvameM spaSTa inkAra karyo. pariNAme sITI cArTaranI 903 kalama nAnA mRtyu sAthe samAja jIvate chatAM vicAraNAnI dRSTie nIce mArI jagyAethI mane baratarapha karavAno hukama nIkaLavAno mRtaprAya banI jaze ane koI eka vicAradhArAmAM saMbhava che. A hakIkata dhyAnamAM laIne Apa je kAMI lakhI jakaDAyeluM raMdhAyeluM yAMtrika jIvana tenA nasIbe AvIne ubhuM mokalazo to AjanI AvA pratyAghAtI AkramaNa sAme keLavaNI- raheze. jarmanIthI lagabhaga dezanIkAla jevI sthiti bhAgakArone ane jAhera janatAne ekatra karavAmAM Apane patra bahu vatA-ane sAmyavAdanI bhaDakathI kevaLa vikala banelA ameupayogI thaze." riMkAnI madhyamAM vasatA-De. AIcchIne tyAMnA buddhizALI A patrane Do. AinTIne me mAsanI 16 mI tArIkhe vargane sattAdhIzonI joratalabI sAme mAthuM ucakavAnI salAha nIce mujaba javAba Apyo che. ApavA badala ApaNu sarvanA aneka dhanyavAda ghaTe che. paramAnaMda ', ' priya bhAI naglAsa.. saMghasamAcAra * tamArI patra mATe upakAra. tame je kSetramAM zodha karI rahyA rAjInAmAM maMjura cho te kSetra huM samajuM chuM tyAM sudhI phIjhIkasa (bhautika zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samiti upara zAstra)nA tAtvika pAyAne lagatuM che. tI. 14-5-53 nA roja nIce jaNAvela 11 sabhyoe sAthe A dezanA buddhizALI vaga sAme je prazna AvIne maLIne maLIne saMdhanI cAlu kAryavAhI paratve asaMtoSa dAkhavatAM rAjInAmAM mokalyAM hatAM. ume rahyo che te bahu gaMbhIra che. AjanA pratyAghAtI rAja ( 1 zrI tArAcaMda che. koThArI, '2 zrI dhIrajalAla hAMrI purUSoe bahAranA bhayane AgaLa dharIne sarva prakAranA dhanajIbhAI zAha, 3 zrI ramaNalAla sI. zAha, 4 zrI jayantIbauddhika prayatna viSe jAhera janatAnA dilamAM eka prakArane lAla lalubhAI parIkha, 5 zrI khuzAlacaMda kezavajI saMghavI, vahema ane AzaMkA pedA karela che. ATale sudhI saphaLatA 6 zrI vinubhAI mULacaMda jhaverI, 7 zrI jaTubhAI mahetA meLavyA bAda have temaNe zikSaNanA pradezamAM rahelI svataMtratAnuM 8 zrI caMdulAla je. zAha, 9 zrI jagubhAI zAha, 10 zrI dumana zarU karyuM che ane jeo temane adhIna rahIne vartavAne pAsubhAI khImazI kurIA, 11 zrI pI. eya. kAmadAra. taiyAra na hoya temane sthAnabhraSTa karavAne . eTale bhukhe mAravAne A rAjInAmAM pAchAM kheMcI levA temane vinaMti karavAmAM teo ughukata thayA che. AvI hatI ane te mATe temane samajAvavAno zakaya teTale prayatna karavAmAM Avyo hato ane te kAraNe AvelA rAjInAmAA duSTa paristhiti sAme dhizALIonA laghumatI varge zuM one vicAra ane nirNaya karavA mATe uttarottara balavAmAM AvelI ' karavuM ? pramANikapaNe kahuM te AnI sAme gAMdhIjInA asahakArano kAryavAhaka samitinI traNa sabhAomAM tene lagate nirNaya viplavakArI raste ja mane asarakAraka upAya lAge che. je koI karavAnuM mulatavI rAkhavAmAM AvyuM hatuM paNa chevaTe badhI zikSakane AvI koI paNa kamITI samakSa bolAvavAmAM Ave samajAvaTa niSphaLa nIvaDavAthI tA. 8-8-53 nA roja maLelI teNe kazI paNa jubAnI ApaNane InakAra kara joIe, kAryavAhaka samitinI sabhAe e rAjInAmAM dilagIrI sAthe eTale ke potAnA dezanA sAMskRtika kalyANa khAtara jela javAne, | sarvAnumate maMjura karyA hatAM. saMdhaparyaTaNa Arthika vinAza svIkAravAne, TuMkAmAM potAnA sarvasvane bhAga AgAmI sapTebara mAsanI tA. 20 mI ane ravivAranA ApavAne teNe taiyAra rahevuM joIe. Avo InakAra evA makakama roja saMdhanA sabhyonuM vihAra sarovara upara eka paryaTaNa nizcayamAMthI krura joie ke A jAtanI ulaTa pAlaTa tapAsane javAmAM AvyuM che. A paryaTaNa savArathI sAMja sudhInuM adhIna thavuM e eka nirdoSa zaherI mATe kevaLa zarama bhareluM raheze. A paryaTaNamAM saMdhanA sabhya potAnA kuTuMba sAthe che ane A jAtanI tapAsa baMdhAraNanA mUla AzayanuM pAyA- joDAI zakaze. moTI umaranA eka jaNa dITha rU. 5 ane daza mAMthI ullaMghana kare che. jo AvuM gaMbhIra pagaluM varSanI aMdaranA mATe jaNa dITha rU. 3 ApavAnA raheze. saMghanA buddhizALI leke pUratI saMkhyAmAM le te teo jarUra dareka sabhyane A paryATaNamAM joDAvA AgrahapUrvaka nimaMtraNa phatehamaMda thavAnA. jo ema na bane te A dezanA buddhimAna che. joDAvA icachanAra sabhyane saMdhanA kAryAlayamAM pitAnuM nAma temanA mATe nirmAyalI gulAmIne sarva prakAre yogya che ema nedhAvI javA ane jarUrI 2kama bharI javA vinaMti che. A svIkAravuM rahyuM. tamArA snehaniSTa, paryaTaNane lagatI vizeSa vigata AvatA aMkamAM raju e. AIskrIna karavAmAM Avaze. maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha 'vANIsvAtaMtryanuM damana Aje mAtra razI ke ameri. kAmAM ja che ema nathI. A aMkuza Aje sarvavyApaka banela viSaya sUci che. ApaNe kabula karavuM rahyuM ke, AjanI viSama paristhitimAM 'sva. kavi khabaradArane antima patra A aMkuza amuka aMze jarUrI che, "Ama chatAM paNa ApaNe kavizrI khabaradAranI e aMtima jhaLaka morArajI mehanalAla mahetA 66 e paNa joI rahyA chIe ke A aMkuzane durUpayega sattAdhIzonA kavizrI aradezara pharAmajI khabaradArane aMjali ' hAthe jyAM tyAM bahu moTA pramANamAM thaI rahyo che ane aneka ' zrI rAmanArAyaNa vi. pAThaka 67 pramANIka vicArake, vivecaka ane vidvAnone khUba rUMdhI rahela che. maNibhAI : saMvatsari , - 68 kAM te amArAM gANAM gAo athavA te pAyamAla thAo" prakaNa nedha: aNine cUkayo so varasa jIve paramAnaMda 70 - A vikalpa paNa kadi kadi temanI sAme AvIne ubhe santabAlajI ane "jaina siddhAnta'nA taMtrI, rahe che. jema jema sattAdhIzonA aMkuzane adhIna thaIne vartavAmAM Do. AInsTIna gAMdhIjIne yAda karIne asahakAra upadeza che. ' Ave che tema tema te aMkuzane paMje vadhAre ne vadhAre pasara saMdha samAcAra jAya che. tethI satyaniSTa pratyeka vicAraka, zikSaka ke samAja sevakanI - hiMdanI bhAvI Arthika racanA ane vArasAve - pharaja che ke tenI sAme jyAre AvA keI anucita AkramaNanI cImanalAla cakubhAI zAha 73
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 t.'' ' * tA. 15- 853 prabuddha jIvanamAM - hiMdanI bhAvI Arthika racanA ane vArasAverI | tA. 21-7-53 maMgaLavAranA roja zrI muMbaI jaina rAjAonI saMsthAone, ucchada, 3 jamInadArInI nAbudI, 4 yuvaka saMghanA Azraya nIce hiMdI pArlAmenTanA sabhya zrI muDIvAdI artharacanAnuM visarjana. AmAMthI traNa aMge ApaNe | cImanalAla cakubhAI zAhe hiMdanI bhAvI Arthika racanA ane lagabhaga siddha karyA che. cothA aMganI sAdhanA tarapha koMgresa, mA vArasAve' e viSaya upara hIrAbAganA vyAkhyAnakhaMDamAM sarakAra pragati sAdhI rahI che. eka jAhera vyAkhyAna ApyuM hatuM. muMbaI sarakAranA majura dezanI sAme aneka vikaTa tema ja 'virATa samasyAo, . pradhAna zrI zAntilAla harajIvana zAha pramukhasthAne bIrAjyA ApaNane AjhAdI maLI tyAre, paDI hatI. razIAmAM jhArazAhI hatA. zrI. cImanalAla cakubhAI zAhe prastuta viSaya upara pravacana nAbuda thaI ane navI krAntine thALe paDatAM 12 varSa lAgyAM ' karatAM jaNAvyuM hatuM ke "kAMgresa sarakAra taraphathI je vArasAvai ane tyAra bAda paMcavarSIya yojanAone vicAra karavAnI sthitimAM - - nAMkhavAnuM bIla vidhAnasabhAmAM raju karavAmAM AvyuM che te teo AvyA. A sAthe sarakhAvatAM AjhAdI AvyA bAda cho samajavAmAM jarA kaThaNa che, ema chatAM paNa kegresa sarakAranI varSanA gALAmAM ke gese sAdhelI sidhdhio kAMI nAnIsunI nathI. te Arthika nItinuM e eka aMga hoI te ApaNe badhAe bara- ApaNe e paNa dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke saramukhatyArI , - bara samajI levAnI khAsa jarUra che. 1947nA ogasTa mAsanI : taMtra nIce je jhaDape kAma karI zakAya che te jhaDapathI lekazAhI , *- 15 mI tArIkhe ApaNe deza AjhAda thayo tyArabAda 1950 taMtra nIce kAma karI zakAtuM nathI. pragatinuM dareka pagaluM dhArA| | sudhImAM ApaNuM vidhAna sabhAe AkhA deza mATe sabhAomAMthI, rItasara pasAra karAvavuM paDe che. vaLI leka- navuM baMdhAraNa ghaDayuM. te baMdhAraNamAM rASTranI sagI zAhI taMtramAM adAlate paNa khUba sattA dharAve che ane tenA navaracanAnuM eka citra raju karavAmAM AvyuM che.' cukAdAo ghaNI vakhate pragatinA avarodhaka bane che. lokazAhI - te racanAnuM te baMdhAraNanI bhUmikA (Preamble), pAyAnA dhoraNanuM svarUpa ja evuM che ke tenI gati dhImI hoya chatAM sudaDha : . ( hakake ane kayAM sidhdhAntane anusarIne rAjaya calAvavAnuM che' hoya kAraNa ke prajAne ghaNA moTA pramANamAM dilanA sAtha hoya. che tene lagatI bhalAmaNamAMthI ApaNane darzana thAya che. e bhUmi. eka bIjI bAbata paNa dhyAnamAM levAnI che. dezamAM, . kAmAM jaNAvavAmAM AvyuM che ke hiMda eka evuM prajAsa be prakAranA utpAdananI haMmezAM mAMga hoya che. eka bhAvI raca'ttAka rAjya haze ke jemAM mAnavI mAnavI vacce koI nAnI daSTie jarUrI sAmagrI pedA karavI te. Ane aMgrejImAM ja uMcA nIcA bheda nahi hoya, jemAM sarvane pitAne kepITala guDajha' kahe che. bIjuM leke nA cAlu khapanI cIjo -utkarSa sAdhavAnI samAna taka haze, jemAM sau koIne sAmAjika, - Arthika, dhArmika ane rAjakIya samAnatA ane svataMtratA haze - puratA pramANamAM pedA karavI, jene aMgrejImAM kanjhayumarsa guDajha' , ane je sarvAze nyAyapUrNa haze. Aja sudhI ApaNe ema kahe che. have saramukhatyArazAhI lekenA peTe pATA baMdhAvIne mAnatA hatA ke, ApaNe je kAMi kamAIe chIe tenA upara paNa kepITala guDajha pedA, karAvI zake che ane tethI te dvArA ApaNe ja saMpUNa hakaka che ane e hakaka upara je koI rASTrathI Arthika pragati vadhAre jhaDapI banI zake che, lekazAhI tarApa mAre tene ApaNe anyAya lakhatA hatA. kalyANarAjyanI rAjyaracanAmAM lAkeAnA cAlu khapanI cIjanA utpAdanane ' navI kalpanA ane tene aMgenI rAjyanI aneka navI javAbadArI svAbhAvika rIte prAdhAnya maLe che jenuM pariNAma Arthika praga-, , enA khyAla sAthe A ka95nA baMdha besatI nathI. kamANI tine dhImI banAvavAmAM Ave che. 1. . ane dhanasaMcaya karavAmAM ApaNane je te sahAya kare che. te che, badhAne te upara hakaka che, A tathya ApaNe svIkAravuM joIe. Aje nirmANa thai rahelI Arthika, racanAne vicAra : AnuM nAma sAmAjika nyAya che ane e nyAyanI sthApanA : karatAM ApaNe e paNa samajI levAnI jarUra che ke havenI artha e karavI e A baMdhAraNane uddeza che. vaLI anubhave ApaNane racanA pahelAM mAphaka niraMkuza-jene aMgrejImAM lesejha phera kahe.. e paNa samajAvyuM che ke Arthika samAnatA sivAya sAmAjika che evI-nahi, heya. artharacanA janAbaddha hovI joIe ? ' samAnatA zakaya nathI. , ene artha ja e che ke utpAdana tema ja vibhAjana niyaMtrita . . AjhAdI prApta thavA sAthe ApaNI pahelI majala pUrI devuM joIe. to je prajAnuM hita rakSI zakAya ane lekanI - to thaI che, paNa ApaNuM dhyeya samasta prajAnI. AbAdI-sarvodayanI jarUriyAtane pahoMcI zakAya. Ane niyaMtrita artharacanA-Cont( che. A peyane pahoMcavA mATe ApaNe Arthika temaja sAmA- rolled Economykahe che. A niyaMtraNa have ApaNe tyAM : , 'jika samAnatA siddha karavI jarUrI che. Arthika samAnatA sAma- sthAyIpaNe AvyuM che, e kadi javAnuM nathI ema ApaNe ; jika samAnatAno pAyo che. A rIte vicAratAM paMDita javAha samajI laIe. Ano artha utpAdana ane vibhAjana, AyAta rilAla kahe che tema have badhA praznane antima. arthamAM Arthika ane nikAsa, mAlIka ane majura-A badhAMnuM niyamana karatA ja baMnyA che. kAyadA kAnunanI dina pratidina vadhatI jatI jaTilatA. ApaNuM " A saMbaMdhamAM kogresanI nIti kevaLa paisAdArane lUMTI vyApArIone A bhAre trAsarUpa lAge che. A trAsa kAyadAne levAnI nathI; kegrese khAnagI mIlkatane sArA pramANamAM rekSaNa : lIdhe che ene badale ene vahIvaTa karatA aNudhaDa adhikArI' ' ApyuM che. sarakAra je kAMI laI le tenuM vaLatara ApavAno ene lIdhe che ema kahevuM vadhAre yogya che. adhikArIomAM che paNa teNe. InakAra karyo nathI. alabatta A vaLatara je arthamAM ApaNe 'purepurU" samajIe chIe te arthamAM purepuruM nahi rUzvatakhorI nathI ema paNa kahI nahi zakAya. vahIvaTItaMtra vadhAre * hoya paNa vyAjabI jarUra haze. hamaNAM sarakAre havAI kaMpanI vizuddha ane kAryakSama bane ane vyApArIo paNa kAyadAkAnuna enuM rASTrIyakaraNa karyuM te saMbaMdhamAM sarakAra taraphathI je sAme ukaLATa dAkhavavAne badale barAbara samajavA prayatna kare che vaLatara ApavAmAM AvyuM te upara jaNAvelI bAbatano te ghaNI herAnagatI ochI thaI jAya. purAvo che. " kegresa sarakAranI Arthika nItinuM bIjuM mahatvanuM aMga dezamAM je prakAranA krAntinimaNane ApaNe kalpI rahyA e che ke te khAnagI udyogane tadana nAbuda karavA mAMgatI nathI. ' chIe tenA cAra aMge che. 1 paradezI hakumatane ucchada, 2 mizra artharacanA-khAnagI tema ja jAhera udyoganuM sahaastitva * . ' ' ' : -
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prabuddha jIvana tA. 15-8-pa3 mixed economy-e ke sasarakAranI nIti che. paNa sAthe | sudhInI muDI upara A kara lAgu paDatuM nathI. tyAra pachI paNa sAthe e samajI levuM rahyuM ke khAnagI udyogane pahelAM mAphaka A pariNIta putrIo ke kanyAo ke jenA lagnanI javAbadArI taddana niraMkuzapaNe cAlavA devAmAM nahi Ave. muDI rokanAra, maranAra vyakitanI upara hoya te darekanA lagna dITha rU. 5000, majura ane vAparanAra-traNenuM dita jaLavAya e rIte samagra vIme rU. 5000 sudhI, gharavakarI rU. 2500 sudhI, nokarone ' khAnagI utpAdananuM niyaMtraNa karavAmAM Avaze. paMcavarSIya yoja- bakSIsa rU. 1500 sudhI, anya sagA saMbaMdhIone bakSIsa 3. nA 2100 karoDanA kharca ane rokANane aMdAja chetemAM 1500 sudhI-AvI keTalIka rakamapaNa upara jaNAvela rU. 5000 1400 karoDanuM kharca ane rokANu rASTrIkRta udyoga dvArA ane athavA te rU:75000 uparAMta vArasAverAthI mukata che. mRtyunA rASTrIya kAryomAM ane 700 karoDanuM kharca ane rekAnuM khAnagI be varSa pahelAM apAyelI rakama ane pAMca varSa pahelAM sAhase dvArA thAya ema ka95vAmAM AvyuM che. khAnagI muDI ubhA karelA TrasTane A vArasAve lAgu paDato nathI. rokanAramAM vizvAsa pedA karavA mATe sarakAra AjanA maryAdita A badhuM gaNatAM koI vyakita be lAkha rUpiAnI muDI saMyogomAM zakya teTaluM karI rahI che, ane prajAnuM bInarAkA- mUkI jAya te teNe rU. 5000 AsapAsa vArasAverA peTe caluM bacata nANuM udyogamAM svecchAe na roke te pharajiyAta ApavAnA raheze ane te paNa sthAvara mIlakatamAMthI kara ApavAne tene rokavuM paDe evA kAyadA kAnunanI paNa jogavAIo thaI hoya te ATha varSanA hatAmAM ApI zakAya che. sarakAra rahI che. dezamAM vyApaka banelI garIbI ane bekArI kema vArasAverAmAMthI rU. 10 thI 12 karoDanI vArSika Avaka dUra karavI, haLavI karavI e rAjyanuM mukhya lakSya che. aMdAje che. AvA vArasA verAnA be traNa pariNAme aTakaLI Arthika samAnatA paNa ApaNe maryAdita arthamAM samajavAnI zakAya che. (1) methI matanAM makAno baMdhAtA La che. che. game teTalA prayatna karavAmAM Ave te paNa buddhinI asa- (2) moTI mIlkata-big estates-nA bhAga thatA jaze. (3) mAnatAnA kAraNe amuka aMze Arthika asamAnatA rahevAnI lenuM jIvanadhoraNa uMce jaze. vArasAvere atyAre je rIte A ja che. AjanI asamAnatAno aMza jema bane teTale haLave raju thayo che te hindustAnamAM ghaNAM ochA mANasane lAgu kare-zrImanta ane garIba vaccenuM antara zakaya teTaluM kamI paDaze. lagabhaga 600 mAM eka mANasane te lAgu paDaze. upara * karavuM-A beya upara AjanA kAyadAkAnuna ghaDAi rahyA che. jaNAvyuM tema temAMthI vArSika 10 thI 12 karoDanI Avako | AjanuM rAjya kevaLa rakSaNa ApanArUM-Police State- . aMdAja che, jyAre ekalA inkamaTekSanI vArSika Avaka 170 nathI, paNa prajAnI pAyAnI sarva jarUriyAtane pahoMcI vaLavAne maratha sevatuM- Welfare State-che. AvuM dhyeya siddha karoDanI che. te uparathI samajAze ke A kara mAnIe chIe te karavA mATe rAjya pAse paisA joIe; paisA karaverAthI Ave: bhAre nathI. e paNa kharUM che ke bekArI, garIbAI ke Arthika navA karaverA nAMkhyA sivAya na ja cAle. karaverA nAMkhavAmAM asamAnatA vArasAverAthI dUra thavAnI nathI. e te utpAdana rAjya eka ja bAbata dhyAnamAM rAkhavAnI rahe che ane te e vadhe ane saMgrahavRtti ochI thAya tyAre ja bane. paNa vArasAke prajAnI tAkAtanI bahArane kaI kara nAMkho na joIe ane vere e dizAmAM eka pagaluM che ane jarUrI che. vArasAverAthI kara khamI zake tevA vaga upara ja karo naMkhAvA joIe. Aja eka lAbha to e thaze ke samAjanuM vAtAvaraNa haLavuM sudhI je kara nAMkhavAmAM AvatAM hatA te sarvasAmAnya thaze. janasamAjane ema jyAre lAgaze ke zrImatAnI muDIne amuka 'prajAne lAgu paDe tevA hatA. have karabhAraNanA be arthakSama bhAga rAjya mAraphata janahitArthe vaparAze ane te badhI temanA varga upara paDe jene aMgrejImAM Shift in the burden of vArasadArane ja jatI nathI tyAre IrSyAnuM tatva ochuM thaze. vAraso taxation kahe che e muddo lakSyamAM rAkhIne karane lagatI nIti ghaDavAmAM Ave che. vArasAvere A prakAra che. upara vagara mahenatane lAbha che. have pachInI artharacanA ja evI jaNAvI te vigatenI bhUmikA upara vArasAverAne samajavA thavAnI che, vagara mahenatanI kamANI upara keI kAyama nabhI ApaNe prayatna karavo ghaTe che. nahi zake." vArasAverAna karI nAMkhavAnA be hetu che. (1) lekakalyo. tyAra bAda pramukha sAhebe upasaMhAra karatAM jaNAvyuM - NanI yojanAo mATe jarUrI dravya meLavavuM, (2) Arthika ke je ApaNe je Arthika krAnti nirmANa karavA mAMgIe chIe asamAnatA bane teTalI dUra karavI, vArasAverAnA pAyAmAM e tene be mArgo che. eka lohiyALa krAntine ane bIjo tathya raheluM che ke je dhanane-muDIne ke mIlakatane--A paNe tyAM ahiMsaka kAntane. lehiyALa krAntimAMthI saramukhatyArazAhI saMcaya thAya che te samAjanA anekavidha sahakAranA pariNAme thAya che. tethI ApaNI muDImAM samAjane kaMine kaMi bhAga' janmaze ane sAmyavAdanI sthApanA thaze. ahiMsaka krAnti ApaNe kabula rAkho ja joIe. ApaNuM mRtyu bAda ApaNI eTale lokazAhIne AdhAra laIne tenI bahumatInA AdhAre AkhI muDI ApaNuM saMtAna yA svajanenA hAthamAM jAya ane samajAvaTa vaDe tema ja kAyadAkAnuna vaDe samAjamAM Arthika samAjanA bhAge kAMI na Ave e nyAyapUrNa vyavasthA na samAnatA ubhI karavAne kAryakrama. koMgresa A rItanI ahiMsaka kahevAya. A vyavasthAmAM pheraphAra karavA ane samAjane paNa krAnti sajavA mAMge che ane vArasAve te dizAmAM AgaLa thoDo bhAga Apavo e A vArasAverAno hetu che. ApaNe vadhavAnuM eka pagaluM che. lohiyALa krAnti lAvavAnI vRttivALA leka 20o. te badha' ApaNuM ja hoya ane temAM ne koI rAjyanA utpAdananA adhika hoya che. vicArasthiratA kaI rIte pakA ke kaI samAjane hakaka hoI zake evA saMskAramAM ucharelA na thAya evI hIlacAla kare che ane prajAnA bhinna bhinna ke ApaNane AvA kAyadAo, inkama Tekasa, preTa Tekasa, sesa vargomAM ekatA thavA devAnA virodhI hoya che. ApaNe rAha ' ' 'Tekasa vagere kare bahu sAle che. paNa Aje haniyAnA prajAgaNane eka sUtre saMgaThThita karIne AgaLa laI javAno che. sudharelA gaNAtA rAjyamAM bIjA karo sAthe vArasAverAne A rIte ApaNe AgaLa vadhIe ane hiMsA ane khUnarejI paNa amala thaI rahyo che. sarakAra ApaNA upara je prakArane karyA sivAya prajAne AbAda karIe ane Arthika samAnatA vArasAvere nAMkhavA mAMge che te pramANamAM haLavo che. saMyukta nirmita karIe." vyAkhyAtA tathA pramukhazrIne AbhAra mAnIne kuTuMbanA sabhyanI 50000 ane vyaktigata 75000 rUpIyA sabhA visarjana karavAmAM AvI. zrI muMbaI jena yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mudraNasthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI, 2. , ' , *, * * * * * hatA : '
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuTaka nakala : traNa AnA zrI muMbaI jaina cuvaka, sa dhanu pAkSika mukhapatra prabudha jIvana projena varSa, 14 : aMka ? pra, jIvana va, 1 : 9 taMtrI : paramAnaMda kuMvaccha kApaDiyA muMbai : 1 sapTembara 1953 magaLavAr sAmudAyika samAlAcanAnI veLAe pannusaNanAM parva e jaina tarIke eLakhAtA sa`pradAyAnI AtmasamAlAcanAnA parama pavitra divase che. temAMya savatsarIte divasa e parama pavitra divaseAnA ziramukuTa che. jaina AgamAnA AdhAre ema spaSTa kahI zakAya ke sekaDA varSothI lagAtAra A pardhAnI ujavaNI jainetarathI thayA karI che. du:khanI vAta e che ke parve sAmudAyika AlecanAnAM che, chatAM vyakitagata AleAcanAmAM e lagabhaga rUDha thai gayAM che. rUDha rIte A vAta bahu rUDha manAI cUkI che ke AtmasevA vinA jaMgasevA nakAmI che, mATe AtmasevArthe AtmasamAlayanA prathama karavI joie. ahIM lagI khAsa vAMdho nathI, paNa khIjAAmAM rahelu caitanya amuka kakSAe uMcuM na jAya, tyAM lagI potAnI aMgata AtmAti adhUrI ja rahe che. A vAta Aje jaitAne taddana navI lAgaze, paNa e sAva sAcI vAta che ane temAM jaina AgameAnAM pramANA paNa che. pathaka nAmanA muni jJAtAsUtra paikI AvanArAM ziSyaratnAmAM chApa paDe, tevu' ane khu. ziSyaratna che. temanA gurUnu nAma zelaka rAjarSi che. zelaka rAjapi` khAnapAnamAM sAdhudhama thI traNA nIce utarI jAya che; ane tethI khIjA cArase te navANu ziSyo eka pachI eka cAlatI pakaDe che. A eka ja ziSya Taka che. soMvatsarIne divase sAMjanA jyAre Atma-samAlecanAno. veLA Ave che, tyAre mAdaka khAnapAna lane e kahevAtA gurU dhAryA kare che. Ama chatAM pathakatA evA gunI paNa caraNaraja ja le che. Ane pariNAme chevaTe gurUne AtmA jAgI jAya che ane ziSyacaraNe pastAvA karI peAtAnI sadgutA punaH prApta karI le che. ahIM pathakanA manamAMye hAvu ja joie ke AvA viparIta sacAgAmAMthI bhAgavu'; temAM dhama nA zezabhA nathI. A prakriyAmAM sthaLa rIte te paradA dekhAya che, paNa uMDANathI joIe te svadayAnI paNa emAM unnati rahelI ja che. kAzA nAmanI gaNikA vezyAne tyAM je sthaLabhadra pUrNAMkamamAM patana pAmelA, te ja kAzAne tyAM potAnA gurUnA AzI vAMda laIne cAturmAsa gALavA jAya che. jainagraMthonA A prasaMga ati bhavya prasaMga che. eka sthaLe ekalA purUSa ekalI strI - bhIMta pAchaLa sUtI hoya teA ya na sUve evuM vidhAna che. are ! samAjamAM avizvAsane pAtra hAya tevAM gharAe bhikSArthe na javAnI paNa vAta che, jyAre bIjI bAju ATalI hada sudhInI asAdhAraNa chUTa eka gurU peAtAnA suyogya ziSyane Ape che. ekalA mAnavI game teTalA uMce caDhe; paNa samAja AgaLa tenI uccatAnI kasoTI teA thavI ja joIe. rajIsTarDa bI.4266, bhADubila nAmanA jaina sAdhu ekAMtamAM jamra dhyAna, yoga ane tapanI parakASThA sAMdhe che; paNa emanA vaDIla gurUbhAIonI AgaLa AvavA taiyAra thatA nathI; kAraNa ke peAtAnA manamAM gauravya thi paDI che. 'rakhe ! huM tyAM ja te namavuM paDe !' eTale te jatA nathI. bhAbhI ane sudarI nAmanI e sAdhvIonA manamAM thAya che ke pUrvAzramanA e vIrane udde vArSika lavAjama rUpiyA 4 dhIe ! ' ane e ane temanI pAse jaIne samAdhe che ke "vIrA ! merA re gaja thakI heThA utarA, gaje caDhayA kevaLa na hAya, vIrA mArA re gaja thakI heThA utarA." A eka ja vAkaye bAhubali jAgI jAya che ane kahevAya che ke manamAM A vAta ugIne tarata sa pUrNa AtmajJAnanA saLe kaLAe dIpI udaye ! Ama aneka nAnAmoTA udAharaNo jaina Agama mAM zAbhI rahyAM che. are ! tyAMlagI kahevAya che ke khuda tItha karA paNa chakAyanAM (sauMsArI jIvamAtranAM) mA bApa tyAre ja gaNAya che ke, jyAre peAtAnuM AtmajJAna saMpUrNa khIlI uThayA bAda anya jIvAnA kalyANane sArUM vizvamAM AnirvANuAMta vicaryAM ja kare che. A badhAM pramANA e vAta sAbita kare cheke jainadarzIna svadayA ane parayA athavA svasevA ane parasevAne samanvaya AcarIne jagata sAme A mahatvanI vastu AcaraNa dvArA siddha karI batAve che. Aje jaina phrikAe * lagabhaga ghaNA sAMkaDA valamAM paDI gayA che; pariNAme nAnA nAnA kama kAMDAnA bhedamAM ke thADAzA maMtavyabhedamAM amUlya samaya vyaya thAya che ane svadayA sAthenuM paradayAnuM kAma kheAraMbhe paDe che. pariNAme meTA moTA gaNAtA sAdhu zrAvakAmAM prAthamika manaHzuddhine paNa ekaDA kharAkhara hAta nathI. AjanI duniyA vijJAnanAM jhaDapI sAdhanAnA upayogane lIdhe dhaNI TUMkI banI gai che, ' jI khAjA dharmAMtatva mAnavuMmAtramAMthI bahAra nIkaLavAne chaMdale paravAratuM jAya che. hamaNAM sara raMdhAkRSNana-bhAratanA uparASTrapati-khADhyA hatA. 'duniyAmAMthI dharma bhAvanAne inakAra dhaNAM rASTromAM thaI cUkayA che. ane je rASTro dhama bhAvanA svIkAre che, te paNa dharmAbhAsane dha mAnIne svIkAre che. upalI karatAM paNa nIcalI vAta vadhu bhayaMkara che. '' AvA sa MyogA vacce jaina sAdhutA uMcI che ema kahyu mAtra kema cAlaze ? duniyAbharane Azcaya mugdha kare tevA rAjakIya kSetre bhAratava mAM ahi MsAne sAmuMddAyika prayAga thayA, temAM sAmudAyika rIte jaiteneA phALA keTale ? hi MdumuslimA bhAi bhAi hAvA chatAM ekdI rIte laDIne khuvAra thayAM, temAM sAmudAyika rIte jainAe zeA phALA ApyA ? Ama eka pachI eka banAva itihAsanA takhatA parathI jhaDapabhera pasAra thAya che ane jainA sAmudAyika rIte mhoM vakAsIne besI rahe che, te pachI. kaye mADhe bhAvI itihAsamAM jaitAneA samUha pAtAnA saMskRti vikAsaphALA noMdhAvaze ? bhUdAnayajJa dhadaSTie upaDatu Arthika vyApaka AMdAlana che. grAmasaMgajjana dhama daSTie upaDatuM vyApaka sAmAjika AMdolana che. A khAte pravRtti vinA rAjakIya ahiMsA jhaDapathI esarI javAnI che. A mahatvanI vAta upara jaina sAdhu-sAdhvI zrAvaka-zrAvikAe AvanArAM sAmudAyika samAlAcanAnAM pA~mAM gaMbhIrapaNe dhyAna ApI jUnA bhUtakALanAM dAMtA lai navuM pAnuM kheAlI ujjavaLa bhaviSyanu e dhANuM nakakI karI le te vu" sArU ! saMtamAla
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ st prabuddha jIvana mahAmAnavano sAkSAtkAra (payuSaNa parva vyAkhyAnamALA sAthe mArA sabaMdha e mALAnA prAraMbhathI ja che. amadAvAda, mu`baI, kalakattA, indora, akAlA vagere ThekANe paryuSaNa patra nimitte me vyAkhyAna ApyA che. paNuM mukhanI vyAkhyAnamALAmAM lagabhaga dara varase hAjara rahyo ja chuM. emAM vighna AvyuM hoya te svarAjanI hilacAlanI aMgenI jelayAtrAnuM ja, A varase paryuSaNu vyAkhyAnamALAmAM jAte hAjara rahI zakatA nathI tenu du:kha mane zrI paramAnaMdabhAi jeTalu ja che. mArI khAtrI che ke vyAkhyAnamALAnA zrotAo mArM kAraNa jANyA pachI mane jarUra kSamA karaze. dillInI pArlAmenTanu kAma mahatvanuM hAya che kharU, paNa e traNa divasa e kAma TALIne paNa muM%0i pahoMcyA hAta. paNa hamaNAM je pachAta vanI sthiti tapAsavA mATe nImelA kamizananu kAma mAthe AvI paDayuM che, e kAma mane zake che. deza AkhAmAM, eka varasanI avadhimAM pharIte dezanI garIba asahAya janatAnI sthiti pratyakSa jovAnuM kAma mane mArA jIvananI uttarAvasthAmAM soMpavAmAM AvyuM. e bhagavAnane ane ApaNI rASTrIya sarakArane anugraha samaju chuM. e kAma mane jyAM lai jAya tyAM javAnA mArA prathama dharma che. paryuM pazu pa vyAkhyAnamALA zarU thai ane ThIka ThIka lokapriya thai tyAre eka sanAtanI jaina bhAIe ciDAine mane lakhyuM hatuM ke "pazusaNu pa`mAM je jAtanI rUDhI amArA lekamAM " cAlatI AvI che ene toDI pADavAnuM kAma zrI paramAnaMdabhAi jevA kare che. amane e mAnya nathI. emAM jainetara hAi tamArA jevAe zA mATe bhAga levA joIe ? A vyAkhyAnamALAmAM moTA meTA leAkeA AvIne vyAkhyAna Ape che. janatA e tarapha AkarSAya che. pachI amArA rUDhI mujabanAM kAryakramane bhAva kANu pUche ? tamAre paryuSaNa parva vyAkhyAnamALAmAM bhAga na levA joie. ' e bhAInA zabdo meM ghaNA saumya karIne ahi lakhyA che. A vyAkhyAnamALAne A eka uttama sarTiphikeTa che ema te vakhate paNa me' mAneluM. paNa evA paNa vicAra karelA ke e bhAInA rUDhIcusta AtmAnI lAgaNI sAcavavA A vyAkhyAnamALA sAthene sabaMdha hu` krama na cheDI dauM ? paNa mane thayuM ke A mALAmAM vyAkhyAna ApavA mATe je bhAIone melAvavAmAM Ave che te jaina hAya yA jainetara, te. khadhAmAM jaina dharmanA pradhAna sidhdhAnta viSe kharekharA hArdika Adara che.. jaina dharmAMnA syAdavAdanuM ane saptabhaMgI nyAyanuM pratyakSa ane jIvatuM udAharaNa A vyAkhyAnamALAmAM maLe che. sa-dhamasamanvaya, dhArmi katA pratye ucca lAgaNI, dhane AdhAre samAjasudhArAnI vicAraNA ane sAmAjika sakha'dhAmAM vizALa hRdayanI AtmIyatAnI lAgaNI e badhA A mALAnA gu]A joi mane thayu` ke rUDhIvAdI vAMdhAne vaza thavu Avazyaka nathI. " kALe karIne rUDhIvAdI jaitA paNa A pravRttine vadhAvI leze ja. ATalA varasanuM A mALAnu` kAya jotAM ane enu siMhAvalokana karatAM, A mALA pratye manamAM Adara upaje che. mALAnI lAkapriyatAthI harSaghelA thai athavA pulAI jaI A pravRtti upara e 'khamI na zake evA navA navA meAjA lAdavAnI bhUla pravartI kAe na karI e abhina MdanIya che. pravatatakAnu A TharelapaNuM ja A mALAne poSaka nIvaDayuM che, mALAe muMbainA tA. 1-4-pa3 saMskArI gujarAtImAM kevaLa rainAmAM ja nahIM paNa khetara lakAmAM pazu-je vicAranI udAratA keLavI che te nAnuM sunu kAya nathI. Aje hiMdu, musalamAna, khristI, pArasI, sudhAraka, udhdhAraka tamAma prakAranA leke A mALAmAM bhAga le che, ane AAtAe viveka ane AdarapUrvaka temanI vAtA sAMbhaLe che ane jhIle che. pradhAna bhagavAna mahAvIranuM jIvanaritra, ahiMsA ane tapasyAemane upadeza, jaina dharmanA sidhdhAntonI khUbI ane khArIkIe i. viSayA te AmAM hAya ja che. paNa e uparAMta dhamanA vinimayanA tamAma sAhityika, sAmAjika, Arthika ane anya zAstrIya kSetre paNa ahiM DAma che ane kheDAya che. meM pote ahiM kayA kayA viSayo upara vyAkhyAna ApelAM tenuM mane smaraNa nathI. paNa sAMskRtika jAgRti ane sAMskRtika samanvayanA aneka pAsAMomAMthI te te varase je pAsu mane sauthI mahatvanuM jaNAyuM. tene viSe jolavAne rivAja meM rAkhyo che. A varase hAjara na rahI zaku teAye mArI e dRSTine ja vaLagI rahIne mahAmAnavanA sAkSAtkAra upara keTalAka vicArA ahiM noMdhavA mAguM chuM. kAka.) mANasanI adamya jijJAsAe zodhakhALa mATe ane adhyayana mATe asakhya viSayA zAkhyA che. AkAzanA tArAothI mAMDIne pRthivInA garbhanI jJAta ajJAta dhAtu sudhInI eka vastu mANase peAtAnA chajJAsA-kSetramAMthI khAtala rAkhI nathI. padArthavijJAna, rasAyanazAstra, jIvavidyA, gaNita ane kulajyAtiSa-evAM evAM zAstromAM mANase asakhya vibhAge kheDayA che. paNa mANasanA rasa ane enAM jIvananI kRtAtA jotAM zodhakhoLa ane adhyayananI dRSTie mANusa mATe sauthI mahatvanA viSaya che pAte mAsa ja. AtmAnaM vijJAnIyAta e RSivacanane game teTale baheALe atha karI zakAya. potAnI jAtane eLakhavA mATe mAsAe dareka samAjanA ItihAsa noMdhI rAkhyA. ane rASTrIyatA athavA mAnavatA sudhI enI chaNuAvaTa karI, peAtAnI jAtane eLakhavA mATe eNe peAtAnu zarIra tapAssuM ane zarIraracanAzAstra, AMrAgyazAstra, AhArazAstra, vaidaka ityAdi zAo upajAvyA. tyAra pachI ene thayuM ke have ApaNe mANasanuM mana pArakhavuM joie. sRSTinI tamAma adbhuta vastuomAM paNa sauthI adbhuta tatva hoya te te mANasanuM mana che. mANasa jevA zeAdhaka kArIgara mana pALa paDe te emAMthI zuM zuM zeAdhI na kADhe ? yogavidyA ane prayA{vadyA keLavI eNe mananuM uMDANu tapAsyuM. enI zaktie zeAdhI kADhI, enI vikRtie sAme ilAjo hU~DhayA, ane ate mANasa jIvatA chatAM peAtAnAM mananI upara jaine enA sthAne AtmAte ane Atmazakitane sthApana karavAnI rAjavidyA paNa eNe keLavI. mANase zeAdhyu ke enAM mananuM raheThANu zarIramAM havA chatAM zarIramAM enu vyakitatva samAtuM nathI. AkhA manuSyasamAja e ja mANasajAta mATe prAthamika ekatra ( Unit ) che. ane tethI eNe mAnasazAstrane sAmAjika rUpa ApyuM. sa pattizAstra khIlavyu', samAjazAstra jevuM eka navuM ja zAstra upajAvI kADhayuM. RtihAsamAMthI je na maLI zakayuM te nRvaMzazAstra-Anthropology-mAraphate jANI 'lI'Y', ane
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-53 aMte have sAmAjika mAnasazAstra nahIM paNa sAmAjika adhyAtma sudhI mANasa Aje pahoMcyA che. A sAmAjika AdhyAtmamAMthI navI jAtanu yogazAstra nirmANa thAya che eTaluM ja nahIM, vizvAtmayanuM navu" darzInazAstra racAya che eTaluM ja nahIM, vizvasa'gIta ane virATakaLA sthapAya che eTalu' ja nahIM, paNa sAmAjika AdhyAtmazAstramAMthI navI rAjanItinA janma thatA ApaNe joIe chIe. A vastu viSe ja thADA prAthamika vicAra| ahiM raju karavA mAguM chuM. mANase peAtAnI vanAnubhUtinA vikAsa pramANe prathama geAtrA (Clans and Tribes) kapyA. tyAra pachI rASTro ane sAmrAjyo sthApyA. vizALa samAjatI zAstrIya racanA karavA mATe eNe vaNu vyavasthA ane Azrama vyavasthA kalpI kADhI ane calAvI joI. udyoga hunnare khIlavatA eNe TreDa giphTsa (Trade-Guilds) ajamAvyA. ane hamaNAM hamaNAM rASTrasaMdhAnI sthApanA karI mAnavatAnA sAkSAtkAra karavA e mathe che. zakitane upAsaka hoi mAse mAnavatAne sAkSAtkAra karavA mATe rAjanItinA Azraya lIdhe ane aneka dharmAM je na karI zakayA te saMgaThThanane jore sidhdha karavAnI hAma bhIDI. mANasanA A prayoge hamaNAM hamaNAM ja zarU thayA che ane enI ajamAiza cAlu ja che. paNa A prayogo jema jema jaTila thatA jAya che, tema tema mANasa jovA lAgyA che ke A prayogomAM matalabanI . kAI mahatvanI vastu ja rahI jAya che. zArIrika ane baudhdhika zakita, sa gaThThana zakita, keLavaNI ane pracAra mAraphate khIlatI vicArazakita-e badhI navI navI ane adbhuta rIte vAparata chatAM mANasa potAnAM dhyeya tarapha AgaLa vadhI zakateA nathI. e joIne have e aMtarmukha thavA lAgyo che. prAcInakALathI zakitanI upekSA karI, sadAcArane jIvato pracAra karavAnuM kAma satAe karyuM... che. enI asara uMDI chatAM vyApaka thatI nathI. e joine ane e mAgamAM pAtAnI jAta upara ja vadhAremAM vadhAre aMkuza mUkavA paDe che e anubhavIne e mAga pratye mANasa jAta kaIMka azradhdhALu ane kaMika udAsIna thaI ane eNe sainyazakita, kAnanA dera, Arthika saMgaThThana ane keLavaNInA prakAra dvArA peAtAnuM dhyeya prApta karavAne manamA karyA. paNa pAte phAvI jaze evI khAtrI ene na thaI. jUnI paribhASAmAM kahIe te! satAe kheDelA kalyANu mALa, zivamArga upara mANasanI kaMika zradhdhA hovA chatAM ene e vyApaka na karI zakayA ane senApatie ane rAjyakartAe atyaMta Agraha ane vizvAsapUrvaka calAvelA zakitamA` saphaLa nIvaDatA nathI e eNe anubhavyu. eTale have mANasajAta zakita-tattva ziva-tattvane adhIna banAvI ziva-zakitanA kramanvaya dvArA potAnI unnati sAdhavAnu vicArI rahI che. A 'jAtanA prayogo jUnA kALathI cAlatA AvyA chatAM hamaNAM hamaNAM mANasajAtanu dhyAna e mArga para vadhAre javA mAMDayu' che. paNa ahiM paNa jUnA ja anubhava karI anubhavAya che ke zaktinI pArthiva athavA pAzavI zaktithI zivatatvanuM sAmarthya vadhatuM nathI paNa dhaTe che ane e apratiSTita thAya che. mATe pArthiva ane pAzavI zaktine sadaMtara bahiSkAra karI zivatatvamAM je peAtAnI AMtarika zakti rahelI che tenA upara `ja ananya AdhAra rAkhavA joie. ane ene AdhAre ja mANasanI-vyaktinI ja nahI' paNa samasta mAnavasamAjanI-unnati thavAnI che evI zraddhA rAkhI te zivakti anubhavavI joie. e zivazaktine gAMdhIjIe satyAgrahanuM nAma Apyu che. temaNe kahyuM ke satya potAnI AMtarika zaktithI ja baLavAna che. khAdya zitanI ene madada. ApavA jatAM te apamAnita thAya che ane prabuddha jIvana nabaLu paDe che. Truth is humiliated and weakened when backed by mere physical and brute force." 7. A mahAna siddhAntane jete anubhava thayA tete ja bhaviSyanA mahAmAnavanA sAkSAtkAra thavAnA che. jyAM sudhI mANasajAtanuM hRdaya saMkucita hatuM, ene anubhava paNa ekadezIya hato, tyAM sudhI mANasane mahAmAnavane sAkSAtkAra thayA nahIM. grIka leAkAe peAtAne ja saMskArI, pUrNa mAnava mAnI, anya leAkAne bar barians kahyA ane kudarate ja emane gulAma thavA mATe sajaryAM che' evA siddhAnta jArI karyAM. (Aje paNu ghaNIkharI mAnavajAta mAne che ke AtmA te mANasane ja hAi zake che, pazupakSI Adi jaLacara khecara tamAma manuSyetara prANI* ene AtmA che ja nahIM. eTale grIka leAkAne hasavAnI jarUra nathI..) Aya leAkAe paNa potAnI zreSThatA kalpI anAEne hIna mAnyA, te eTale sudhI ke maryAdA purUSottama rAma paNa mAnyuM ke je nyAya AryaMne mATe lAgu hatA te zUkhA, vAlI ke zabUka jevAone lAgu na paDI zake. Aje gorA lAkA paNa mAne che ke sabhyatAne vArasA emanA ja che, raMgIna prajA pachAta che. ene mATe svarAja ke svAtaMtrya nathI, jo ke e meAha ane mada have ThIka ThIka utaryAM che. ApaNe tyAM te ApaNe cAra vaNu ane asakhya jAtiAnI sIDI gADhavIte mAnavatAne lagabhaga bhUMsI ja nAkhI. te eTale sudhI kenyAyamadiramAM paNa e badhAnA ekasarakhA nyAya tALAya nahIM. eka ja gunA mATe brAhmaNune sajA nAkhI, kSatrIya ane vaizyane nAkhI nAkhI. zUdrone mATe sajAe bhayAnaka rAkhI. ane cAMDALAne sajA karavA jatAM ApaNe pAte ja * anyAya karavA lAgyA. have ApaNe e purAtana pApamAMthI ugarI javAnA prayatna karIe chIe. mAnavamAtranI samAnatA ApaNe kabula karatA thayA chIe jo ke jUtI rUDhI hajI bhUsAI nathI. ane ApaNA adhikAMza lekA samAnatAnI navI kalpanAthI akaLAya che. samasta ApaNI A navI samAnatAnuM svarUpa spaSTa jANavuM joIe. sadAcArI ane durAcArI, dezabhakata ane dezadrohI, puNyAtmA ane AtatAyI, dhanavAna ane daredrI, bhaNelA ane abhaN, svajana ane pArakA, badhA ja mArA bhAibhAMDu che, mArA pUrvajonA puNyapratApathI jema huM magarUra thAuM chuM. ane temanI bhUlethI zaramAuM chuM, tevI ja rIte tamAma mANasajAtanI vyaktinA cAritryamAM athavA enA abhAvamAM mArA hissA che, pUratA hissA che e mAre jANavu joIe. bhALI, dabAyelI ane pachAta jAtionA deSA mATe emane sajA thAya enA karatAM mane vadhAre sajA thavI joie, kema ke emane potAnA doSAnuM bhAna nathI ane mane e dASAnu bhAna heAvA chatAM meM emane hAthe e doSo thavA dIdhA. ane have pachI paNa doSAnu bhAna maLe che eTalA mATe emane hAthe thatA e doSo mAre ekAeka jabadastIthI rokavAnA nathI, paNa b'dhRbhAvathI emanI sevA karI. emanAmAM e bhAna mAre jAgRta karavAnu rahyu.. eka ja dAkhalo laIe. pazupakSIone ane mAchalAM vagerene mArIne khAvA e pApa che enuM bhAna mane thayuM ane e AhAra meM choDI dIdhA eTalAthI huM potAnI jAtare niSpApa nahIM mAnu. mArA kuTubIe je mAMsAhAra karatA hAya tA jema mane thAya che ke emAM amuka pa aa mate vaLage ja che, tevI ja rIte adhikAMza mANusajAta mAMsAhAra kare che enuM pApa mArU che e mAre samajavuM joIe. pote ane A
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana tA. 1-9-53 enI sAthe mAMsAhArI lokono huM tiraskAra karUM, kAyadA dvArA emane mAMsAhAra karatA huM rokuM e paNa mAre mATe yogya nahIM thAya. mANasajAta e uMcAI sudhI pahoMcI nathI e vAta svIkArI, ' mAre dhIraja keLavye ja chUTake. mAMsAhArI lekanolaeNpa ke tiraskAra huM na ja karUM. emane pApI paNa na gaNuM. emanAthI dUra te nahIM ja rahuM. paNa emanA prasaMgamAM AvI prema ane sevA dvArA emane apanAnuM ane dhIraja rAkhu ke ATalI anukuLatA ubhI kayo pachI dhIre dhIre mAMsAhAre-tyAgane siddhAnta emane gaLe utaraze ja. A dhIrajane ja ApaNA pUrvajoe zraddhAnuM nAma ApyuM che. ane zradhdhA e ja dhArmikatAnI mukhya nizAnI che. mAMsAhArane kaDaka rIte tyAga karyA chatAM mAMsAhArI lekane apanAvatA mane yatkiMcita paNa sa keca thavo na joIe. - pitAnI peDhImAM kAma karatA jaina kArakunane ane jaina caparAsIone jaina, mAlika jema saMpradAyanI dRSTie pitAno jaina bhAI mAne che ane emanAM jainapaNAmAM bheda mAnato nathI temaja " - pitAnAM gharamAM nokarI karanArA tamAma nekare viSe mANasa tarIke ApaNA manamAM AtmIyatA hovI joIe. ' bhAratavAsIne vicAra karatA emanuM nAgarikatva svIkAratAM e. hiMdu che ke musalamAna, pArasI che ke prostI, enAM sagAM pAkistAnamAM che ke hiMdustAnamAM che ke e bheda manamAM na Avo joIe. je mArA dezamAM vase che te mAre dezabaMdhu che e vastu svIkAratAM manamAM koI paNa aMtarAya ubhuM na thavo joIe. ane jayAre ApaNAM hRdayamAM mahAmAnavano sAkSAtkAra thaze tyAre ApaNA manamAM je Ijajata saradAra vallabhabhAI paTela viSe che te ja Ijajata vinsTana carcila viSe paNa raheze. bhArata je puNyabhUmi che te IjiTa, ITAlI, jaramanI ane IgalaMDa paNa pUNyabhUmi ja che. dareka bhUmi upara koI ne koI mAnavI mahAtmAe puNyavIra karmo karyA ja che. gaMgA nadI jo pavitra hoya te nIla ane kege, hAIna ane volgA, misurI-misisipI ane hA haveMga , airAvatI ane sItAvAkA badhI ja nadIo pavitra che. kema ke e badhI nadIoe mAtA thaIne mANasa jAtanuM pipaNa karyuM che.' A tamAma dezamAM koI paNa mAnavI pratye anyAya thatA hoya te e anyAya mArA bhAI pratye ja thAya che evI lAgaNI mArAM manamAM thavI joIe. mArA bhAIomAMthI je kaI mArI paDakhe ubhe hoya ane ene kaI mAratuM hoya te huM tarata vacamAM parIza. mAre bIjo bhAI kalakattA ke zrInagaramAM hoya ane tyAM koI ene mAratuM hoya te tyAM ene bacAvavA mATe tarata jaI na zakuM. paNa zakaya te ilAja karyA vagara rahe nahIM. ane kazuM na karI zakuM te teTalA mATe e mAro pUrata bhAI nathI ema kahuM nahIM. tema ja duniyAnA tamAma mANaso pratye * mArI lAgaNI hovI joIe. mArAM dAnane pravAha mArA kuTuMbIo pratye ja athavA mArI nyAtanA leke pratye ja na vahe paNa mArI AsapAsa je koI mAnava hoya te badhA pratye e vaheve joIe. ane e pravAhamAM dUra sudhI vahevAnI zakita hoya te jyAM sudhI e pahoMce ne tyAM sudhI, kazA pakSapAta vagara tamAma mAnene apanAve. che ane jyAM pakSapAta karavo paDe tyAM pitAnAne prathama yAda karavAne badale jemanA pratye mAre hAthe ke mArA lekene hAthe anyAya thayo hoya, je vadhAre asahAya hoya, dabAyele ane nirAza heya enA pratye dAnane pakSapAta thavA joIe. AvI jAtanI lAgaNuM jyAre svIkArAze, keLavAze ane sahaja thaze tyAre ja ahiMsAdharma sthapAze. tyAre ja mANasajAtamAM cAlate saMdharSa ane vigraha zamI jaze, uccanIca bhAva alopa thaze, premanI lAgaNI badhe phelAze. ane virATa mAnava sAthe mAnavonA hRdayamAM vasatA bhagavAnane sAkSAtkAra kAkA kAlelakara Arthika avalokana (1) nahera-yojanAone vikAsa rAjakIya AjhAdI maLyA pachI ApaNA dezanuM rAjakAraNa thALe paDatAM, madhyastha temaja prAdezika sarakAranuM dhyAna janasamAjanI Arthika AbAdI tarapha vizeSataH kendrita thatuM rahyuM che. samasta prajAjanonA jIvanadhoraNane ucuM lAvavA ane dezamAM ghara karI beTheluM dAridraya dUra karavAnA aMtiya dhyeyane najara samakSa rAkhIne sarakAre paMcavarSIya yojanAnA chellA aDhI varSathI je cakro gatimAna karyA che, ene pariNAme anekavidha muzkelIono sAmano karatAM karatAM-vividha kSetromAM sArI evI pragati sadhAtI rahI che. khetIpradhAna evA ApaNA dezamAM naheronuM bAMdhakAma Arthika dRSTie ati mahatvanuM banI rahe e svAbhAvika che. vividha nahera yojanAo-dAmodara, bhAkharA-nAMgala, hIrAkuMDa, kezI-sArI evI pragati karI rahI che, jyAre tuMgabhadrA ane kAkaDapArA yojanAno prathaga tabakake pUrA thayuM che. tuMgabhadrAmAMthI madrAsa temaja haidrAbAda rAjyanI lagabhaga 2,65000 ekara jamInane khetI aMgenuM pANI maLI raheze temaja vIjaLIka baLano paNa sAro lAbha maLaze. AvI ja rIte kAkaDapArA yojanAne pariNAme aMdAje gujarAtanI 2,91,000 ekara jamI-, nane phAyado pahoMcaze. ane eTale aMze, muMbaI rAjayanI anAjanI khAdha ghaTavA pAmaze. kendranA Ayojana-pradhAna zrI, gulajhArIlAla naMdAe AvI pravRttione mUlavatAM kahyuM che tema "AvI yojanAone amuka vistArone avarI letI yojanA tarIke gaNavA karatAM; jIvananI jarUriAta mATenI Avazyaka cIjavastuo utpanna karavA mATenI ane vAraMvAra duSkALanA kAramAM oLIo je bhaya batAvatA rahyA che tene dUra karavA mATenI samagra rASTrane AvarI letI janAnA eka bhAga rUpe gaNunI joIe. ' (2) kRSi-viSayaka utpAdana ane AvI bIjI anekavidha yojanAo ane bIjI hA.' yane pariNAme, temaja A sAla ekaMdare comAsuM sAruM hovAne lIdhe, ApaNuM kRSi-viSayaka utpAdana vadhyuM che. ApaNA sadbhAgye pahelAM anubhavAyelI anAjanI tIvra te gI e gaI kAlanI vAta banI gaI che. kendranA ApaNA anna ane khetI vADInA pradhAna zrI. raphI ahamada kIDavAIe jAhera karelA AzAvAda mujaba "anAjanI AyAta have sarakAra pitAnI pAse jarUrI puravaThe rAkhavA mATe ja karI rahI che. ane ghaNuM kharuM te, AvatA varSathI anAja AyAta karavAnI jarUriyAta rahevA ja nahIM pAme." anAja pachI jIvananI bIjI prAthamika AvazyakatA che. kApaDa, kApaDanuM utpAdana paMcavarSIya yojanAo nizcita karelA lakSyabindunI upara gayuM che ane chellAM AMkaDAo mujaba, kApaDanuM mAsika utpAdana sarerAza 40 kareDa vAra para pahoMcyuM che, Ama thavAthI dezamAM mAthA dITha ! kApaDano vaparAza vadhavA pApe che. ' ApaNA Arthika jIvanane sparzatI be mukhya bAbato anAja ane kApaDamAM Ama haLavI banelI paristhitine anulakSIne bhArata sarakAre aMkuza niyamanane dara DhIluM mUke che. khUba anivArya gaNI zakAya evA aMkuze ja anAja upara rAkhavAmAM AvyA che. ane madrAsa jevA anAjanI achatavALA pradezomAM paNa A nIti bahujanasamAje AvakArI che. AvI rIte kApaDa mana -- ** ''nA
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-2-53. - prabuddha jIvana = ane sutaranI vaheMcaNI temaja bhAvaniyamana aMgenA aMkuza videzI calaNa meLavavAnI AvazyakatA te darekane samajAya tevI ' . ' dura karavAmAM AvyA che. jo ke, kApaDanA utpAdana aMgenA che. kAraNa audyogIkaraNa jarUrI govA yatra. mazInarI kAcI " niyamane cAlu che. cIjo vi. nI Apane bhAre jarUra che. jyAre vecanArane badale . (3) audyogika utpAdanamAM vadhAro kharIdanAranuM bajAra jAmatuM jAya che--ane vizvamAM zAMti bhArata sarakAranI mitra Arthika nItine pariNAme ApaNuM - sthapAtAM AMtararASTrIya kSetre hahiphAI te vadhatI ja jaze-tyAre audyogika utpAdana vadhatuM rahyuM che. audyogika utpAdanano ApaNI nikAzanI sapATI jALavI rAkhavAnuM kArya mahatvanuM " AMka-1946- AMka prAthamika 100 tarIke gaNIe te-1952 sthAna mAMgI le che. A agatyanI kAmagIrI kendranA vyApAra- ' ; ;ka mAM 129 hato. A aka eprIla 1957 mAM 141 ne nedhA pradhAna zrI DI. pI. karamarakarane hAlamAM ropavAmAM AvI che. A che. kelasA, polAda, sImenTa, vIjaLIka meTara, pAvara TrAnsa dizAmAM nikAzajakAte ghaTADI zakAya ke nahIM te prazna sarakAra'. phemare temaja rasAyaNomAM rasAyaNIka khAtara, soDA eza temaja vicAratI rahI che ane saMjogo mujaba pagalAM bhare che. rarIka esIDa--A badhAnuM utpAdana gaI sAlanA sarerAza * utpAdana karatAM nedhapAtra vadhAro darzAve che. - vepArI saMbaMdha kAyamI ane gADhA banAvavAmAM vepArI karAre mahatvano bhAga bhajave che. A arthe bhArata sarakAre (4) rASTrIyakaraNanI nIti hAlamAM neve, svIDana, balgarIA, yugoslAvIA, pilAMDa, Ayojana paMce audyogika vikAsanI javAbadArI khAnagI ArjenTInA, tuka, IrAka vi. deza sAthe vepArI karAra karyA sAhasa ane sarakAra bane vacce vaheMcI che. ane sarakAra che. ApaNuM najIkanA pADozI sIlena ane brahmadeza sAthe paNa hastakanAM vividha ekamonI pravRtti ane utpAdana vyavasthita rIte vepArI karAra karavAmAM AvyA che, ane A vakhate ApaNane banatAM gayAM che. anivArya saMjogomAM sarakAra taraphathI jema brahmadezanA cokhAnI jarUra paDI nathI e bAbata sUcaka che. cAlu udyoganuM rASTriyakaraNa karavAmAM Ave che tema navA udyogo pAkistAna sAthe junA vepArI karAranI mudata laMbAvavAmAM AvI sarakAra sthApe paNa che ane sthApavAmAM khUba madada kare che. che ane e daramyAna eo AzAvAda sevAI rahyo che ke, nA rehave, tAra, TapAla, 2sAyaNIka khAtaranuM utpAdana, mazIna Tulsa baMne dezo vacce rAjadvArI vAtAvaraNa sudharatAM navA ane vistRta 1 - aMgenuM kArakhAnuM, jahAja bAMdhakAma udyoga vagere udyoga atyAra vepArI karAro amalamAM Avaze ane enAthI baMne dezonA agAu sarakAra hastaka rahyAM che, jemAM tAjetaramAM ja AMtarika arthataMtrane lAbha thaze. mIsara sAthe je vepArI karAra karavAmAM temaja videzI vimAna vyavahAranA rASTriyakaraNathI eka vadhu umere AvyA che temAM eka sagavaDatA rAkhavAmAM AvI che ke ApaNuM - thayA che. A banne vibhAge mATe be judI judI saMsthAo dezamAM AyAta karavAmAM AvatA mAla sAme have sTarliMgane sthApavAmAM AvI che. ane agAu kAma karatA nokariyAta ane badale 40 TakA nANuM rUpiyAmAM cUkavI zakAya. A karAra Ama kAmadArone navI saMsthAmAM sAmela karavAmAM Avaze. eka na cIle pADe che. - (5) majUra-mAlIkanA mIThA saMbaMdho paMcavarSIya yojanAne pariNAme kramazaH prajAjanonI Arthika paristhiti sudharavI joIe ane rojagArInI paristhiti sudhare ApaNA audyogika utpAdanane vadhAre kAMIka aMze tevA saMjogo sarjAvA joIe. Ama chatAM, hAlamAM zaheramAM. A udyoganA kSetramAM majUra ane mAlIkanA saMbaMdhe pahelAM karatAM vadhU mIThA ane gADhA rahevA pAmyA che ene paNa AbhArI che. temaja grAmya vistAramAM bekArInuM pramANu badhyuM che. bekArI A saMbaMdhe kAyamI rIte sthapAya e sArUM sarakAra nUtana ane ardhabekArI-kAyamI ane kAmacalAu-e jaDa ghAlI beThelo majUra-nItine AkAra ApI rahI che, ane A dizAmAM ApaNuM Arthika zarIrane eka jUne mahAraga che. rojagArI, sakriya pagalAM bharatAM provIDaMTa phaMDa ane vImA yojanAne audyo lekanI kharIda zakita, audyogika utpAdana ane kAmadAranuM gika kSetromAM sarakAre amalI banAvI che. vetana e badhAne arasaparasa saMbaMdhe che. AMtararASTrIya (6) svadezIne madada . . paristhitine kAraNe udyoga tathA vepAra-dhaMdhAmAM bharatI oTa AvatAM rahe che tene paNa rojagArI sAthe sIdho saMbaMdha che. dezanI utpAdana zAketane pUra upayoga karI zakAto nathI tethI bhArata sarakAre A agatyanI bAbatamAM eka khAsa tapAsa hakIkate dezanA vividha jAtanA utpAdanamAM saMtoSajanaka vadhAro hAtha dharI che. tevI ja rIte sarakAranI vividha jAtanI khAtAvAra chatAM, rojagArInI take eTalA pramANamAM vadhavA pAmI nathI. kharIdI gya rIte thAya ane sAthe sAthe dezanI cIjavastuonA vaLI, sarakAranI audyogika vikendrIkaraNanI nItine saiddhAMtIka . utpAdanane madada thaI zake e bAbata paNa sarakAranI khAsa svIkAra thavA chatAM paNa grAmadyogo ane gRhadyoga, nAnA vicAraNA nIce che. pAyAnA udyoga ane bhAMgatA jUnA udyogano vikAsa jeTalo (7) videza sAthe vepAra jhaDapI bana joIe teTale banI zakayo nathI. sarakAra taraphathI bhAratanA videza sAthenA vepAra tarapha daSTipAta karatAM jaNAya thaDA samaya para zrI vaikuMThaMbhAI mahetAnA pramukha5NuM nIce eka . che ke 1951-52 karatAM 1952-53 mAM AyAtamAM lagabhaga khAdI ane grAmodyoga maMDaLanI nImaNUMka karavAmAM AvI che e rU. 28 karoDane ane nikAzamAM lagabhaga rU. 148 karoDane bAbatanI ahIM noMdha levI ghaTe. ghaTADo thayo che. 1852-53 nA varSamAM paNa ApaNa videza sAthenA vepAranuM pAsuM avaLuM rahyuM che; je ke, 1951-52 ne . (8) zikSita vargamAM bekArI . , mukAbale temAM avazya sudhAro thayo che. 1952-53 nI sAlamAM " zikSita vargamAM phelAyelI bekArI bIjI bekArInA pramANamAM ' ApaNe lagabhaga rU. 575 karoDo mAlanI nikAza karI hatI, ' '' jyAre rU. 661 karoDanA mAlanI AyAta karI hatI. Ama 1952-53 - ochI hovA chatAM tenuM rAjakIya ane Arthika mahatva savizeSa ' ' . vepAranuM pAsu ApaNI virUddhamAM rU.. 86 karoDanuM hatuM. Ama che. lokazAhI che. lekazAhInA siddhAMtanI pakaDa ApaNA rASTramAM daDhatara bane. chatAM, videzI calaNanI paristhitimAM ekaMdare sudhAre hovAthI te mATe paNa A praznanuM nirAkaraNa sauthI vadhu dhyAne ra . sarakAra taraphathI julA) - Dise bura ' gALA mATenA AyAta niyama- mAMgI le che. ApaNI lokasaMkhyAne prazna paNa muMjhavaNabharyo. che namAM chUTachATo mUkavAnI nIti akhatyAra karavAmAM AvI che. rahyo che, paNa AyojananI saphaLatA jokasaMkhyAne *' ''cAlu Ayata nItimAM sAmAnya vaparAzanI cIjonI AyAtanuM bejArUpa banavA devAne badale madadakatAM banAvI zakAya emAM ja, ke , pramANa vadhAravAmAM AvyuM che, tevI ja rIte udyoga mATe jarUrI rahelI che, kAraNa janasaMkhyA e rASTranuM jIvatuM jAgatuM . kAcA mAlanI AyAtamAM paNa chUTachATa mUkavAmAM AvI che. sAmartha che. che ke 'DI
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 - - - - prabuddha jIvana to, 1-9-53 | sAhasavIranI sahadharmacAriNuM , . 9) Ayojana mATe nANuM sarakArI lene ' che te ja strIhRdaya dareka sAhasavIra purUSanI jIvanasahacarInA In janakalyANanI vividha yojanAo mATe nANAM meLavavA caritramAM draSTigocara thavAnuM. te ja phaphaDATa, te ja cintA sarakAra mATe jarUrI che. sarakAra kara dvArA athavA tenA dvArA vyAkuLatA ane sAthe sAthe mArA dhaNI jevo bIjo koI marda Ama nANuM meLavI zake. 1853-55 mAM pAkanI 3 TakAnI pAkyo nathI evuM svAbhimAnapUrvakanuM AmagArava ! zrImatI lAnanA nANAM bharapAi karyA pahelA. bhArata sarakAre rU. 75 karoDanI tensIMganuM nivedana nIce mujaba che - 3 TukAnI nezanala plAna beDajhanI jAherAta karI hatI ane "tensIMga bhAre sAhasavIra-daredevil che. tene gharanI A lona bharAI gaI che. bhArata sarakAra bAda bIjA dasa kadI paDI ja nathI. huM tene ghaNIvAra kahuM chuM ke "barapha haMmezA rAjapanI sarakAroe paNa rU. 28 karoDa meLavavA nANA sarakaNe hoya che ane tane kadi akasmAta thayo te mArUM ane bajAramAM praveza karyo che ane temanI TuMkI mudatanI 4 TakAnI mArAM chokarAMnuM zuM thaze ? A sAhasapravAsa daramiyAna maraNa khIlavaNI lenone janatAe khUba satkArI che. A bInI sarakAranI nIpaje to te leke ApI ApIne hajAra rUparaDI ape che ane bAtha ke temaja nANAkIya nIti aMgeno nANAbajArano vizvAsa kazuM penazana'tA maLe ja nahi. te pachI tAre A badhAM jokhama jAhera kare che. lokazAhI Dhabe thatuM Arthika niyaMjana janatAnA zA mATe kheDavA joIe ? " ane te javAba Ape che ke "mane zvecchApUrvakanA sahakAra ane vizvAsa upara nirbhara che. ane teo je kAMI Ape che te baraphavALA parvata upara caDavA mATe sarakArI jAmInagIrIomAM bharAyeluM nANuM A hakIkatanI pratIti Ape che. teo kAMI dAna nathI karatA. je mATe teo mane karAvI jAya che. mahenatANuM Ape te mAre karavuM ja joIe." ane tame jANe (10) vArasAve ane bhUdAna yajJa che tene bIjuM kazuM kAma gamatuM nathI. ene mAtra DuMgarA - saMpatinI asamAna vaheMcaNI zakaya teTalI ochI karavA, khuMdavA ja game che. teNe ema paNa mane kaheluM ke "jyAM sudhI - ' ane sAthe sAthe, AjananA bahoLA kharcane pahoMcI vaLavA, cemalaMgamA (mAunTa evaresTanuM nepAlI nAma)nI Toca upara - bhArata sarakAre vArasAvere nAMkhavAnuM TharAvyuM che. jokasabhAnI huM caDuM nahiM tyAM sudhI huM koI paNa rIte TharI ThAma besavAne have pachInI beThakamAM A verAne kAnUnI svarUpa apAze. bhAratanA nathI. tArI jhuMpaDI karatAM maluMgamA upara maravAnuM mane vadhAre bhAva-nirmANamAM kAnUnI uparAMta svecchApUrvaka ane marajIyAta gamaze." "meM kahyuM bahu sAruM, tArI dhAraNA pAra paDo !" te rIte paNa stutya prayAsa thaI rahyA che. zrI vinobAjInA ema paNa kahyA karatuM hatuM ke je mArI strI ane bALakonI bhUdAna-yajJamAM be varSamAM 15 lAkha ekara jamIna prApta thaI che saMbhALa levAnI kaI khAtrI Ape te game te hada sudhInuM sAhasa ane tenI yogya vaheMcaNI karavAmAM Avaze. Arthika ane sAmA * kheDavA ane e parvatanI Toce pahoMcavAno prayatna karatAM karatAM jIka asamAnatA ochI thavI joIe. e dizAmAM AmajanatAnA maravAne paNa huM taiyAra chuM." paNa AvI bAMhmadharI ApavAne hitamAM A rIte pagalAM bharAI rahyAM che. - haju sudhI koI AgaLa AvyuM nahotuM. sauthI pahelA parvatAola InDIA rohaNa daramiyAna je TukaDI sAthe te gayo hato te TukaDIvALA enuM mRtyu thAya te rU. 500 ApavAne baMdhAyelA hatA. rasa reDIonA saujanyathI. kAntilAla baDiyA TukaDIe 500 nA 1000 karI ApyA hatA. ane A vakhate aMgrejoe 1000 nA 2000 karI ApyA. have huM tene kahuM chuM ke "je, comoluMgamAM te have sara jene jIvana maraNanA khela khelavA che tenI patnInI mano karI lIdho che. have tAre thoDo ArAma levuM joIe." Ama, dazA kevI hoya che tenuM eka sundara cittAkarSaka citra tAjetaramAM huM vicAruM chuM ane kahuM chuM, paNa amAruM bhaviSya kevuM che te viSe haju paNa huM kAMI cokakasa kahI zakatI nathI. mAunTa evaresTane pAdAkrAnta karanAra sAhasaziromaNI tensIMganI patnIe tenasIMganA parAkrama saMbaMdhamAM karela eka nivedanamAM . "tenI phatehanA ane samAcAra maLyA te vakhate huM dArajovA maLe che. evaresTa uparanA ArehaNa saMbaMdhe tensIMga chalIga hatI ane mArA gharamAM carcA karatI hatI. dArachalI ganA DepyuTI kamIzanara ane eka saradAra mArA ghera AvyA ane - lakheluM varNana cheDA divasa pahelAM TAImsa opha InDIAmAM kahevA lAgyA "sAMbhaLe te tamane khabara paDI ? reDIomAM pica haMphatAthI pragaTa thayuM hatuM. te varNananI puravaNI rUpe samAcAra AvyA che !" meM kahyuM "mArI pAse reDIo nathI." zrImatI sensIMge eka nAnI sarakhI noMdha aMgrejImAM lakhelI mane phALa paDI. teo zuM samAcAra lAvyA haze ? temaNe ane TAImsamAM pragaTa thayelI, jene anuvAda nIce ApavAmAM jaNAvyuM "khuza thAo. tensIMge evaresTa sara karyuM che." A Ave che. evuM sAhasa kheDanAra pachI tensI ga hoya, havAI sAMbhaLIne mane keTale AnaMda thayo e huM temane varNavI zakatI jhaMjhAvAtAne mAthuM mUkIne vIMjhate kaI vimAnI hoya ke dariyAnA nathI. mArA AnaMdamAM koI paNa bAbatane huM pUre bhayaMkara tophAne sAme Takakara jhIlata ane ajANyA pradezo vicAra karavAnI sthitimAM na rahI. huM tamane kharekhara kahuM chuM. mane bIka lAgI ke A AnaMdanI virahalatA rakhene mArA hRdayane sara karavA mathate kaI nAvika hoya, sAmAjika ke rAjakIya thaMbhAvI te nahi de. pachI te kAgaLa aneM tArene Akho viplavamAM jhaMpalAvate koI senAnI hoya ke sainika hoya, AvA divasa ane rAta pravAha vahevA mAMDayo. A patro ane tAro : darekanI patnInuM jIvana haMmezA akaya muMjhavaNa ane guMgaLAma bhalAI ane mAyALapaNathI bharapura hatA. paNa tensIMgane kaI NamAMthI pasAra thatuM hoya che ane sAthe sAthe dhaNInI maradA- '. kAgaLa Avyo nahi. tenuM utarANa sahIsalAmata thayuM ke nahi nagInA kAraNe antaranA uMDANamAM te bhAre gaurava paNa anubha- tenI ja. mane cintA hatI. junanI 10 mI tArIkhe tene kAgaLa vatI hoya che. dhaNI to kahIne ke kIdhA vInA nIkaLI paDe che Avyo. temAM jaNAvyuM hatuM ke "huM ane eka sAheba ane eka pachI eka sAhasa kheDaye jAya che, paNa bIcArI strInuM evaresTanI Toce pahoMcavAmAM saphaLa thayA chIe. mArI kazI hasuM sadAkALa phaDayA ja kare che. rakhene emanA jIvane kAMI cintA karatI nahi. tArI tabiyata saMbhALaje." A jANIne mane nirAMta thaI. junanI bIjI tArIkhathI bAramI tArIkha thaze te ? A cintA ane temane kadAca kAMI thayuM te mArUM, sudhI khAvAnI paNa mane purasada nahotI. mane maLavA ane mArA chokarAnuM, mArA gharanuM zuM thaze ? A phaphaDATathI tene 1. dhanyavAda ApavA DhagalAbaMdha mAseno mAro dhara upara daroDA jIva sadA adharane addhara ja rahe che. eka parAkrama pure , paDa hate. karIne dhaNI pAcho Ave che. badhAM pAchAM maLe che, hase che, cheDA " "pachI meM khaTamanDa javAnuM nakkI karyuM. teNe mane tyAM divasa badhAM sAthe maLIne AnaMdakAla kare che evAmAM belAvI nahotI. (tasIMga haju khaTamavuthI 45 mAIla dUra AvatI kAle vaLI kaI navA sAhasa mATe te upaDe che. ane dulAlaghATa hate.) mArI potAnI IcchAthI huM tyAM gaI hatI. e badho AnaMda jotajotAmAM pAchA gamagInImAM palaTAI jAya 1. "have huM khUba sukhI chuM. amane have amArUM. pitAnuM che. purUSanI A jAnaphesAnI ane ghararakhu strInI apAra vedanA navuM. ghara sAMpaDaze ane tyAM nIrAMta karIne rahevAnI amArI ane balidAna-o ubhayamAMthI aneka siddhio janmI che ane IcchA che. Izvare tensIMgane bahu moTI khyAti ApI che, paNa mAnavajAta pragatinAM navAM navAM sImAcihana sara karatI rahI tethI ame amAruM magaja gumAvyuM nathI. ame jevA pUrve hatA ke che. nIcenA nivedanamAM je strIhadayanuM ApaNane darzana thAya enAM e ja tensIMgadaMpatI chIe." ' paramAnaMda - - - *' ' : ' " . " ' * : -
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ che tA. 1--53 prabuddha jIvana vyAkhyAnamALA. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI tA. 5-9-zanIvArathI tA. 13-0-53 ravivAra sudhI payuMSaNa.. vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI che. A nava divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna paMDita sukhalAlajI zobhAvaze. zarUAtanA sAta divasanI sabhAo keca brIja upara AvelA blavAyuskI lAjamAM bharAze, tA12 . zanIvAra tathA tA. 13 ravivAranI sabhAe nya kavInsa roDa upara AvelA rekasI thIyeTaramAM bharArI, vyAkhyAnasabhAno kAryakrama hamezA savAranA sADA ATha vAgyAthI niyamita rIte zarU karavAmAM Avaze. divasa - vyAkhyAtA viSaya ' tA. 5 zanIvAra zrI. rAmanArAyaNa vizvanAtha pAThaka maMgaLa zrI. sUrajacaMdra DAMgI ' . ' ' bhagavAna mahAvIranuM jIvanadarzana ane jenA mAtAbhedo tA. ravivAra Da indracaMdra samyagdaSTi-mithyASTi svAmI premapurIjI naciketA saMgItabhAskara mAstara vasanta amRta gItavAdana tA. 7 somavAra paMDita becaradAsa jIvarAja dozI ApaNe krAMtine vAra adhyApaka kAMtilAla vyAsa paMcamahAyA zrI pinAkina trivedI bhajano * tA8 maMgaLavAra AcArya zrI jamu dANI parA bukiMdhanA pradezamAM AcArya zrI eca. e. eskerInA izukhIta ane mahAtmA gAMdhI 1 . tA. 9 budhavAra zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA punarjanma zrI. rahita dave arvAcIna bhAratamAM dhArmika punarUththAna tA. 10 gurUvAra - zrI. manubhAI paMcoLI - ApaNe vAra zrI. madhudIna herIsa IslAma ane AjanA prazno tA. 11 zukravAra adhyApikA hIrAbahena pAThaka mIrAM zrI. cImanalAla cakubhAI zAha zrI kRSNa sa. pUrNimAbahena jhaverI mIrAMnAM pado " - tA. 12 zanIvAra - paMDita sukhalAlajI mittI me savva bhUesu takatIrtha lakSmaNazAstrI jozI. jaina dharmanuM bhAratIya saMskRtimAM sthAna * tA. 13 ravivAra zrI. zAMtilAla zAha saMgIta zrI. kedAranAthajI satya ane saMzodhana mahAtmA bhagavAnadIna - Ajano dhama sau. kirIbana parIkha saMgIta A kAryakramamAM sagavazAta pheraphAra thavAnI zakayatA che, jene lagatI jAherAta cAlu vyAkhyAnasabhAo daramiyAna karavAmAM Avaze. A vyAkhyAnasabhAone jaina jainetara bhAI bahene sau keine vinA saMkece lAbha levA ''. nimaMtraNa che, sabhAomAM bhAga letA bhAI bahenane pUrI zAMti ane zista jALavavA AgrahapUrvaka vinaMta | karavAmAM Ave che. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA ka 45/47 dhanajI sTrITa TI. jI. zAha che , ' muMbai, 3. maMtrAo, muMbaI jaina yuvaka saMgha saMgha samAcAra vyAkhyAnamALAnI pravRttine saphaLatApUrvaka pAra pADavAmAM bane che. saMdhanA sabhyone teTale sAtha ane sahakAra ApavAnI dareka sabhyanI pharaja che. A - ' sAtha maLe te ja ApaNe ApaNuM saMghanI pravRttione saMdhanA keTalAkaeka sabhyonuM vArSika lavAjama haju sudhI " vasula thayuM nathI te tevA sarva sabhyone vinaMti ke cAlu paryapaNa sArI rIte viMkasAvI zakIe. A bAbata dhyAnamAM levA dareka . parvanI vyAkhyAnasabhAo daramiMyAna temaNe potapotAnuM lavAjama sabhyane anurodha karavAmAM Ave che. - bharI devA kRpA karavI. sneha saMmelana - ' A uparAMta save sabhyonA lakSya upara e hakIkata lAva tA. 3-8-53 semavAranA roja muMbaI jaina yuvaka saMghanA - vAnI jarUra che ke saMdha taraphathI jatI vyAkhyAnamALA mAtra sabhya zrI manubhAI gulAbacaMda kApaDiyA tathA temanAM patnI zrI saMdhanI kAyaeNvAhaka samitinI nahi paNa saMghanA sarva sabhyonI jasumatIbahena jeo saMghanI kAryavAhaka samitinA paNa sabhya - javAbadArI che. te vyAkhyAnamALAnI saphaLatA be prakAre che te bannee saMdhanI kAryavAhaka samitinA sabhyonuM pitAnA ka95vAmAM Ave che. eka te Akho kAryakrama nividane pAra paDe, ghera eka nehasaMmelana ceryuM hatuM. A saMmelananuM pramukhasAMbhaLavA AvanAra bhAI bahenane kazI paNa agavaDa na sthAna zrI cImanalAla cakubhAI zAhanAM patnI zrI ajavALI\" paDe temaja pahelethI chelle sudhI saune ekasarakho rasa TakI bahene zobhAvyuM hatuM ane temaNe pitAnI vinadAtmakavANI vaDe rahe e rIte vyAkhyAnamALAnI yojanA ane vyavasthA karavAmAM saunA dilanuM khUba raMjana karyuM hatuM. manubhAI tathA jasumatIAve. bIju saMghanI vArSika Arthika javAbadArIo je '. bahene upasthita thayelA sabhyonuM bahu bhAvabharyuM Atithya karyuM rU. 6000 uparanI che tene pahoMcI vaLavA pUratuM vyAkhyAna hatuM ane eka kalAka sau koIe madhuratAbharyA vinoda vArtA7, sabhAo daramiyAna ugharANuM karavAmAM Ave. A baMne rIte lApamAM pasAra karyo hateA. ma trIe muMbaI jaina yuvaka saMdha,
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 prabuddha jIvana ahiMsaka saMskRti ( navajIvana prakAzana madira taraphathI pragaTa thayelA ahiM sA vivecana' e nAmanA sadgata kizAralAla . gha. mazarUvALAnA ahiMsAviSayaka lekhAnA saMgrahamAMthI nIcenA lekha sAbhAra uSkRta karavAmAM Ave che. ahiMsAne mAge janatAnI sevA ane samAjanuM hita sAdhavA IcchanArAonAM dhyeyeA, sindhAntA ane AcArA kevAM hovAM joie tene lagatI A rUparekhA zrI kizAralAlabhAie 1941mAM taiyAra karI hatI; tenuM 1947nA DIsekharamAM temaNe punaH sa`skaraNa karyuM hatuM; gAMdhIjIe A rUparekhAne potAnI anumati ApI hatI. samIpastha papaNu pavanA prasaMge khAsa karIne jaina samAjane A rUparekhA aneka rIte mAdaka nIvaDaze ane tenAmAM ghara karI rahelA ahiM sA nA para parAgata rUDha vicAra| AjanA prazno ane sAmAjika samasyAone khyAlamAM letAM kevA sa`zeAdhananI apekSA rAkhe che tene paNa tene khyAla Avaze. cAlu jIvanavyavasAyamAMthI gheADA virAma levA, samasta jIvanacaryAM viSe antarmukha khanavuM ane tenu yogya prakAre sazAdhana karavuM ane tadanusAra bAhya AcAravyavahAramAM parivartana lAvavuM-A pa`paNa pA~nA AyojananA pAyAmAM rahelI mULabhUta vastu che. nIce Apela hiMsaka saskRtinI rUparekhAne dareka jaina bhAI temaja bhaganI A rIte vAMce ane vicAre ane adyatana yuganA sAcA ahi'saka jaina banavA udghakata thAya evA namra bhAve anurodha ane prAthaeNnA che. paramAnaMda) 1-ahaM'saka sa'skRtinAM dhyeye| ane siddhAntA 1. jIvananA sAcA siddhAnta athavA pAye ahiM'sA ja che, hiMsA nahIM. ra. ' huM 'ane ' mArUM ' nI TukI mA~dAmAMthI hiMsA udbhave che. enu kSetra satata vadhAryAM karavu te ahiMsAnI sAdhanA. 3. jIvamAtra samAna che. UMDu tapAsIe te ekaja AtmA che) paNa ahiMsAnI sAdhanA manuSyo vacce karavAnI hovAthI manuSya samAjanA vizepa vicAra karavAnA che. 4. AkhA manuSya samAja eka ja mAnavakuTuphLa che, strI purUSa paNa samAna ja che; paraMtu te kuTumbamAM deza, rAjya, vaMza, raMga, vaNu (dhA), jAti, dharma, zikSaNu, sa patti, bhASA, lipi vagerenA bhedethI muddA judA samAjo khavAi gayA che. tebhedone lIdhe vyakita temaja samAjomAM vizeSatAo pedA thAya che. 5. te bheda ane vizeSatAone avagaNI ke TALI na zakAya tAM temane mada ke durabhimAna hAvA ayAgya che. evA bhede ane vizeSatAone teTale ja aze ane tevI ja rIte .rAkhavAM ane pApavA joIe, jethI te AkhA mAnavakuTuMbanAM hita ane sukha vadhAravAmAM phALA ApI zake. peAtAnI evI vizeSatAone mAnava kuTuMbanI sevAmAM arpaNa karavI tathA jo te mAnava kuTuMbanA krAi bhAgane pIDA karanArI hAya te tene rAjI khuzIthI tyAga karavA, te ahiMsAnI sAdhanA che, sabhedo ane vizeSatAone niHzeSa karI AkhA mAnavasamAjane krAi eka ja ke e cAra okhAmAM DhALavAnA prayatna mithyA che, ane hiM...sA vinA thaI paNa na zake. 6 bhedo ane vizeSatAo aMge bIjA pratye dharmAM utpanna thAya, huka athavA gava nahIM. AmAMthI ja sadharmasamabhAva, aspRzyatAnivAraNa, (bejana vigeremAM) eka pagata, vagere vyavahAra ahiMsAnI sAdhanAmAM anivAya thAya che. 7. mAnavakuTuMbanI ekeeka vyakitanAM sukha ane hita sidhdha thavA mATe mAnavavyavahAramAMthI hiMsAnA samULA uccheda thavAnI tA. 1-9 53 jarUra che. 8. eka pakSa hiMsA kare, tyAre tene badale levA athavA te sAme potAnuM rakSaNa karavA khIjA pakSane sAmI hiMsA karavAnI lAgaNI thAya che. Ama hiMsAthI hiMsAne ukela lAvavAnI vRtti mAnavakuTuMbamAM ghara karI beThI che. 9. paNa evI rIte hiMsAnA aMta AvatA nathI, ke kayA reya banne vacce nyAyayukata saMbaMdha sthapAtA nathI. ulaTuM, aMte jatAM, sarve` hiMsAparAyaNa pakSo potAnI, peAtAnA vaMzajonI ane samagra mAnavajAtinI hAneiM ja kare che. 10. AthI anyAya ke apakama game tevA bhAre hAya, tenI sAme hiMsaka upAya levA ja na joIe. e upAya levAnI lAgaNInA nirodha karIne ja ahiMsAnI sAdhanA thai zake. 11. ahiMsAmAM jIvananAM nyAya dhAraNa, pApaNu ane utkarSa karavAnI zakita hAvI ja joIe ane che ja. AthI je anyAya ane apakamAM sAme hiMsaka upAya caiAjavAnI lAgaNI thAya che. tene mATe ahiMsaka upAyo paNa hovA ja joie. niSApUrvaka ahisAnI sAdhanA karanAra te khALI zakaze. 12 jIvananA ekaeka kArabhAra ahiM sAthI calAvI zakAvA ja joie. amuka kSetramAM ahiMsA na ja cAlI zake A vahemane jAte kADhI, samAjamAMthI kaDhAvavAnI jarUra che. jyAM sudhI te gayA nathI, tyAM sudhI ahiMsAnI sAdhanA adhurI samajavI. 13. paNa A mATe mAnavasabhyatA ane sukha vizenA keTalAka pracalita pyAlA badalavAnI jarUra che. atyAra sudhI ahi'sAnI jeTalI sAdhanA thai che, te parathI have pachI jaNA velA siddhAMta ahiMsAnAM jarUrI aMga gaNI zakAya. 14. bhAgavilAsa ane ezaArAmanI IcchA tathA ahiMsA vacce sIdhe sabaMdha che. ethI ulaTu sAdAi, sayama, khaDatalapaNuM, aMgamahenata ane sevAti ahiMsAne anukuLa thanArA guNA che. 15. bhavya ane pracaMDa kAmA tathA AMkhAne AMjI nAkhe tevu naheAjalAlI ane bhAgavALuM jIvana hiMsA vinA thavA huM TakavAnA sa Mbhava nathI. sabhyatAnuM eka svarUpemAM darzana karavAmAM ja bhUla thAya che, 16. sAcI sa'kRti athavA sabhyatA mAnavakuTuMbanA eke eka mANasane sAduM, saMyamI khaDatala ane mahenatu chatAM nirAgI, nirbhaya, svAbhimAnI ane mIThAzabharyuM jIvana banAvavAnI anukULatA karI Ape. A sarvodayanI saMskRti che. evI sa MskRti ahiMsAthI ja saMbhave. 17, ahiMsaka sa'skRtinA atha avyavasthA,arAjakatA ke nAnI nAnI ekabIjAthI svataMtra TALIe khanAvIne rahevu... evA nathI. enuM dhyeya samagra vizva sAthe-manuSyetara jIvA sAthe ce-ekatAne anubhava karavAnu che, te dhyeya bIjAone luMTavA, cusavA vagere kAmethI sidhdha thaI zake nahIM; vaLI te mAtra sthULa ane meoTAM kAmeAmAM ja dekhAvuM na joIe. paNu apamAM alpa jIvane ce svajIvana vikasAvavAnI anukuLatA nirmANa karavAmAM pragaTa thavu joIe. A dhyeyane khyAlamAM rAkhI kendrIkaraNa ane vikandrIkaraNa tathA 'zakita' yA ane 'zarIra' yA vacce je je sarca jevI cAgya hoya tevI maryAdAone zodhI pasaMdagI karavI joie. 18. ahi MsAnI sAdha* samudAyanA sahayoga para ja AdhAra rAkhatI nathI. enA prayoga dareka vyakitae AtmArthe ja potAnA jIvanamAM svataMtrapaNe karavAne che ane mukhyatve peAtAnA vanathI dAkhalA mesADavAnA che. paNa AnAM artha e nathI ke ahiMsAnA sAdhake samudAyanA sahayoganI upekSA karavAnI che ane tenu mahatva samajavAnuM ja nathI.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-53 19. ahiMsA parama dharmAM ja nahIM paNa satyAgrahI mATe teA svadhama ja che, ema samajI tene AcaratAM sukhaduHkha, lAbhahAti, yazaapayaza ke maraNa paNu Ave, te ye tenuM ja pAlana karavuM joie. izvara, AtmA ke jagatanA tattva viSenI je samajaNa, abhaya, sevArthAtta ane AtmasanmAna vagere je guNA tathA prAthanA, yama, niyama, zrama vagere je je jIvanacaryAM evI niSThA utpanna kare, te varApAsanA tathA zradhdhA che. 20. evI izvarApAsanA tathA zradhdhA vinA ahi MsAnI sAdhanAmAM chelle sudhI nabhatu kANu che. ra. ahiMsaka AcAra prabuddha jIvana 1. upara jaNAvelAM dhyeyo ane sidhdhAMtAnI sidhdhi mATe peAtAnA jIvanamAM je kAMi pheraphAra karavAnI jyAre jarUra jaNAya tathA te mATe je kAMi tyAga karavA paDe, te karavAnI sAdhakanI taiyArI hAvI joie. 2. ahiMsAnA vyavahAratA AraMbha potAnA vyakitagata jIvanamAMthI ja karavAnA hovAthI potAnA kuTu khIjana, sAthI, pADAzI ane nikaTanA samAjamAM tenuM vartana ahiMsAmaya ja hAvuM joIe. te saunI sAthe tene vyavahAra premabharyAM ja hAvA joie ane temanI sAthe kAMI matabheda umA thAya athavA temanA taraphathI anyAya ke apakama paNa thAya, te tenA ukela mATe ahiMsAnA ja mAga levA joIe. paNa temanA zarIra, sa'patti ke AbunA rakSaNa mATe ke potAne thayelA anyAyane dUra karAvavA mATe koi sAdhaka dIvAnI ke phojadArI kacerI ke pAlIsanI madada na le. 3. te potAnA ke samAjanA vena, milakata ke AbarUnA rakSaNa mATe ke kAma TaTAkrisAda dabAvI devA mATe hiMsaka upAyo yojavAnA vicAra nahIM seve; paraMtu maraNu ke khIjI ApattinuM jokhama vahorIne ye ahiMsAthI ja tenA mArge kheALaze. 4. khAnagI jIvanamAM tema ja samAjamAM thatI ane sa MbhavanIya lAgatI dareka hiM...sAnuM mULa kAraNa zodhavA te mathaze, ane temAM hiMsAne Azraya lenAra ke levA UcchanAranA pakSamAM je vAjabIpaNu hAya tene jAte svIkAra karaze ane anyAya karanAra pakSane svIkAra karavA ane tenI phariyAda dUra karavA samajAvaze. ema samajAvavAmAM te na phAve te hiMsAnA Azraya levA icchanArane ahiMsaka upAyo levA vinavaze. temAMye na phAve te anne pakSe sAme caiAgya prakAranA satyAMzrahane prayoga zAdhaze. 5. prajAnA saMkaTa samaye te jAtane jokhame paNa saMkaTagrastonI madade paheAMcaze. 6. peAte A badhuM samaje che tenI khAdya nizAnI rUpe te nIcenA niyamAnu pAlana karatA haiAvA joIe. (ka) eNe aspRzyatA, UMcanIcabhAva tathA pakitabhedane taddana tyAga karyuM hAvA joie. (kha) e sava prakAranA saMkucita, kAmI, prAMtIya, sAMpradAyika, bhASA vagerenA durabhimAnathI mukata hAvA joie. (ga) tenAmAM sava dhama samabhAva sahajapaNe hAvA joie. (gha) strI purUz-vyavahAra tathA dhananI bAbatamAM tenuM caritra zuddha hAvu joie. (ca) te niyamita kAMtanAra, khAdImaya tathA gra.meghoga te uttejana ApatA hovA joie. (7) te sArvajanika sevAnA (khAsa karIne racanAtmaka) kAmeAmAM jAte ghasArA verI niyamita rIte bhAga lenArA havA joie. (ja) te sA-janika saMsthAomAM adhikAra meLavavAnI lAlasA na rAkhe, caDasAcaDasI athavA vinavaNI karI ene meLavavAne kadI prayatna na kare ane kanya samajAtAM game tevAM mahattvanAM sthAnaneAye tyAga karavA taiyAra hoya. kizAralAla ba, mazarUvALA giranAranI nisaga lIlA ( maMdAkrAntA ) jhAlyuM nA he hradaya harakhe sRSTisauMdarya mAMhe pRthvI che. A ? " nahi ! nahi ! ahI mANuM chuM svarga sAthe ! '" ( vasa MtatilakA ) gAna ! sAga zA mRdula-bhISaNanA aneere gAI rahe madhura bhavya suramya A huAnA khaDaka zyAma kAra emAM lIleAtI hasatI nAjuka; AsamAna caMdA kaTArI DhaLatI dharIne vahAve kayAreka svIphsanu* zIta seAmapAna, tyAM IMdranA dhanuSa e zazi AsapAsa daidipyamAna pharatAM laI cakra bhavya, te tAralA maNisamAna sa~gI rahe ke rAjanA mugaTathI giranAra-TAse. A * ( madArntA ) dhAranA taTa para ja kALa letA navIna cakrAvA tyAM nayana banatAM mugdha solIna. ( vasaMtatilakA ) jyAM aMdhakAra chalakata hateA khINAmAM tyAM umaTayA udadhi vAdaLanA ahvA zA ! nA kAMI nyALI zakuM huM', khasa zUnyatAe mANuM chuM saMga sahuM vizvanI sAtha, mAre. gAjyuM tyaddhi anilakerU mRdAMga tAle naMta vAdaLI sahu (naja navya veze satkAravA jai rahI ravi pUrva rAhe raMgA jhIlI priyataNA urane pradeze. sAmerI raMgataNI hArI ramata Ave raMgI kaI sadhaLI vAdaLI sUrya Aje, ullAsathI jhaLahuLe nabha raga leAla, hillALatu hRdaya tyAM krayama heM akhAla kAI jAya. uranI pratiSThAya abra chAyela e kape traNa IMdrApa ekekanI pITha pare thai svAra dADhe abro pare citaratAM prabhunA pratApa. esaptaraMga bhUsatAM thaI masta ghelAM OM vAdaLAM paLamahi'huM dADI AvI -tAnI jema zizu kAika chAnu` bhUse raMgAnI ramya gRha-AMgaNupe hasIna, mugdhAsamI surUpa vAdaLI natI ke zRMgAra ramya navalA dharI menakAzI AkarSavA "acaLane huM' caLAvu"--Aze Ave. mahusima A giranAra pAse. * ( moMdAkrAntA ) / tyALuM chuM huM, ri ! nitanavAM rUpamAM ramya tArI zAbhA-chaMde mathatI maDhavA vANImAMhe huM mArI, toye tuM te(acaLa paNa teAye !) vahI jAya zAne kaMThethI A, nAMhu gUMthI zakuM spaMdano sarva gAne ? ( anuSTupa ) mArca tAharA haiyuM sliMga ya naMda zA lahe, jaDane marAme thI cetanA chalakI rahe!-gItA kApaDiyA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana kAzmIra viSe saMyukata nivedana pAkIstAnanA mukhya pradhAna zrI mahamadaalI gayA pakhavADImAM kAzmIranA prazna aMge vATAghATa karavA dIlhI AvI gayA, hidanA mukhya pradhAna zrI. javAharalAla naherU sAthe cAra divasa masalata karI ane pariNAme te banne tarI tA. 20-8-53 nA rAja je sa'yukata nivedana bahAra pADavAmAM AvyuM temAM kAzmIra viSenA niNaeNyA nIce mujabanA cheH---- "A masalate daramiyAna kAzmIranA prazna khAsa karIne vistArathI cavAmAM AvyA hatA. temane sudRDha abhiprAya che ke A prazna kAzmIranI prajAnuM sukhakalyANa saMvardhita thAya ane e pradezanA lokeAnA jIvanamAM AchAmAM ochA kSeAla pedA thAya e rIte e pradezanA prajAjanonI IcchA mujaba ukelAvA joie. prajAjanonI icchAne niIta karavA mATe vyAjakhkhI ane niSpakSa lAkamata Plebiscite e sauthI vadhAre vyavahArU mAga che. AvA lokamatapradAnanI yojanA varSa pahelAM sUcavavAmAM tema ja svIkAravAmAM AvI hatI. paNa keTalAka prAthamika muddAe sabadhamAM niSNuya nahi thai zakavAnA kAraNe A dizAe pragati thai zakI naheAtI. banne mukhya pradhAne svIkAre che ke A prAthamika muddA -tatsaMbaMdhe niNya upara AvavAnA hetuthI-temaNe pote ja sIdhe sIdhA vicArI levA joIe. A rIte sadhAyalA niNa yAne amala karavAmAM Avaze ane kAi paNu prakAranA kAmacalAu samayakrama-TAImaTebalanakakI karavA mATe bIjuM pagaluM. matapradAnaniyAmakanI nimaNuMka karavAnuM raheze. A sabdhamAM ema ubhayapakSe svIkAravAmAM AvyuM che ke A matapradAnaniyAmakanI nimaNuka 1954nA eprIla mAsanI Akhara sudhImAM thaI javI joie. A tArIkha pahelAM upara jenA nirdeza karavAmAM Avela che te prAthamika muddAo nakakI karI nAMkhavA jeie ane tadanusAra jarUrI pagalAM paNa bharAvA joie, ane A hetu siddha karavAnI dizAe banne mukhya pradhAnane salAha ApavA mATe lazkarI tema ja anya prakAranA niSNAteAnI samiti nimAvI joIe. - matapradAnaniyAmakanI nimaNuka thAya ane jammu ane kAzmIra sarakAra tene svIkAra kare tyAra bAda te niyAmaka AkhI paristhitinI tapAsa karaze ane te sabadhe rIpeTa karaze. tyAra bAda AkhA rAjyamAM vyAjabI ane niSpakSa matapradAna ceAjavA mATe tene je je jarUrI lAgaze tevI darakhAsta karaze ane A sa MkhdhamAM khIjA paNa tene ThIka lAgaze tevAM pagalAM bharaze." A saMyukata nivedanamAM zuM che ane zuM nathI te sabadhamAM Aje jAta jAtanI aspaSTa carcA cAlI rahI che ane have pachI paNa A nivedanane kendramAM rAkhIne anekavidha carcA thavAnI che, tethI prastuta nivedanane AdhArabhUta anuvAda ApavA jarUrI bhANyA che. hiMdanA pATanagara dIlhImAM ane mukhya pradhAnAnI kheladIlI- bharelI vATAdhATo cAlatI hatI te daramiyAna kamanasIbe pAkIstAnamAM hiMda sAme jehAda'nA pAkA cAtara uccArAI rahyA hatA. AvI AgaLa tema ja pAchaLa satata uzkeraNI hovA chatAM hiMdanI ane khAsa karIne dIlhInI prajAe je khAmethI dAkhavI che eTalu' ja nahi paNa hiMdanA mukhya pradhAnanA Adezane anusarIne pAkIstAnanA mukhya pradhAnanuM je bhAvabharyuM bhavya svAgata karyuM che, ane hiMdI rAjakaraNanA AgevAna sUtra dhArAe paNa je udAtta ane umadA prakAranuM vartana dAkhavyuM che. tA. 1-9-53 te jagatabharanI mukatakaOM praza'sA mAgI le tevuM che. AvA uccArTinA khAnadAnIbharyAM vartAva dvArA hiM de peAtAnI sabhyatAnu ane zistavRttinuM jagata samakSa eka anukaraNIya dRSTAnta purU pADayuM che. khIjI khAjIe A samajutI saMbaMdhe pAkIstAnamAM pragaTa thaI rahelA pratikuLa pratyAdhAto dhyAna upara AvatAM bhAre duHkha thAya che. je paraspara maitrInI zubha bhAvanA tyAMnA mukhya pradhAnamaiM prerI rahI che te zubhabhAvanA sAme ja tyAMnA keTalAeka agraNIonA kaTTara virodha hoya ema mAluma paDe che ane Aje ubhaya vacce ubhI thayelI samajutIne toDI nAMkhavA icchatAM cakra tyAM gatimAna thayelA dise che. atrapurUSanI game teTalI zubhecchA hAya, paNa pAkIstAnanA udbhavanI gaLathuthImAM je dveSamatsaranuM jhera raheluM che tenI mAThI asarathI jyAM sudhI e prajA mukta na thAya tyAM sudhI maitrI ane zubhecchAnI vAte joie teTalI kAmayAba nIvaDavA saMbhava nathI. bhAvInA garbhamAM game te hAya, hiMda potAnA rAha kadi nahi cuke ane kAI paNa jaTila samasyAnu paspara vATAdhATa ane salAhasamajutI dvArA sa'zeAdhana ane ukela lAvavA mATe zakaya teTalA prayatna karavAmAM paramAnada kadi paN zithilatA nahi dAkhave. saMdhanA sabhyAnu cAAyeluM paTaNa cAlu sapTeMbaranI tA. ra0 ane ravivAranA rAjazrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanA sabhyonu vihAra sarovara upara eka pachUTaNa goThavavAmAM AvyuM che. A paNumAM sadhanA sabhyo peAtAnA kuTuMba sAthe joDAi zake che. pa`TaNamAM sAmela thanAramAM meATI uparanAe ja dITha rU. 5 ane daza varSanI aMdaranA nAnI umaranAe ja dITha rU. 3) ApavAnA che. A paTaNamAM joDAvA IcchanAra sabhya dhanajI sTrITamAM AvelA saMdhanA kAryAMlayamAM tA. 15mI nI sAMja sudhImAM potAnuM nAma, ThekANuM pote basa mATe nakakI karelAM sthAnAmAMthI kayAMthI joDAze ane nAnAM meTAM keTalAM jaLyu haze vagere vigate neoMdhAvI javI tema ja upara jaNAvela dara mujaba rakama bharI javI. 15mI tArIkha pachI kAIne paNa levAmAM nahi Ave. paTaNumAM bhAga lenAra dareke peAtAnI sAthe jaNa dITha eka pyAlA tathA vADakA lAvavAnA che. vihAra pahoMcyA bAda be vakhata cA ane bhojana ApavAmAM Avaze. 'TaNa mATe nakakI karelI khase savAranA nava vAge pAyanI TI. jI. zAhu khIlDIMgathI upaDaze ane rastAmAM eperA hAusa pAse rUkhI kapanInI bAjue, dAdara kheAradAda sala ane mATuMgA kIMga sarakala pAse ubhI raheze. A paTamAM saMdhanA sarve sabhyone utsAhapUrvaka joDAvA ane paTaLune tAtAthI ane te rIte AnaMdapUrNu ane saphaLa banAvavA AgrahapUrvaka vinaMti che. ma MtrIe, muMbaI jaina yuvaka sadha pRSTa satabAlajI pa kAkA kAlelakara 76 kAMtilAla khADiyA 08 paramAnaMda 80 81 kizAralAla . mazarUvALA 82 gItA kApaDiyA 83 paramAnaMda 84 dhIrendra kAdAra 85 viSaya sUci. sAmudAyika samAlAcananI veLAe mahAmAnavano sAkSAtkAra Arthika avaleAkana sAhasavIranI sahadharma cAriNI pa paNa vyAkhyAnamALA ahiMsaka saMskRti giranAranI nisalIlA kAzmIra viSe sa'yukata nivedana satabAlajI sAthe eka saptAha TIO
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-9-53 prabuddha jIvana sAthe eka saptAha satabAlajI vIsAvadara tAlukAnI yAtrAnAM keTalAMka saMsmaraNA ( tA. 15-7-534nA aMkathI cAlu) visAvadara mukAme tAlukAnA kAryakarone sa MbodhatA munizrIe kahyuM ke "je kA karyAM bhUmIdAnamAM paDayA che temanI zraddhAnI jyAM sudhI kasoTI nahIM thAya tyAM sudhI kharo raMga nahI Ave. nAnAmAM nAnI prakriyAmAM paNa teNe sAvadha rahevAnuM che. kAipaNa dAtA game teTalI jamIna Ape chatAM jUThThI vastune pratiSThA na maLI jAya te tame joze, leAkAte bIka ke bhaya batAvIne kAma levAnu` nathI, kAraNa ke te eka prakAranI hiMsA thAya. jo A dezamAM dhama ane saMskRtinuM khamIra na hAta tA gAMdhIjI pedA thayA na heAta. bhUmIdAna hIlacAla pAchaLanuM AkhuM citra kA kartAnA dilamAM AvI javu joIe. bhumidAnanA "kavATA'" purA na thAya tenI ApaNane ciMtA nathI. eTale khAnadAnI pUrNAMka, svamAnapUrvaka ane tejasvItApUva ka ApaNe cAlavu joie ane potAnI khAmI dUra karatA javu joIe. pacIsa lAkha ekara jamIna maLI jAya eTalethI ja . A vAta patatI nathI. paraMtu pahelA tabakakA pUrA thAya te leAkeAmAM vizvAsa pedA thAya. jo AkhA dezamAM A havA prasarI jAya te! sAmyavAda jarUra aTakI jAya. sevakamAM svamAna joize ane tyAga karavAnI zakita joize. "mANasanI naitika tAkAta upara ja duniyAnA baMdhA rASTro mustAka thavAnA che athavA thAya che. cIna pAse mAnavaLa che. amerikA pAse eTama mempa che. Ama chatAM banne icche che ke naitikabaLa pAtA pakSe vadhAre hoya to sArUM. bhAratane Arthika madada ApavA aMgenI amerikAnI ciMtA pAchaLa A kAraN rahelu che. bhAratane jo madada na ApI zake te! sAmyavAda AvI jAya tevI hIka tene rahelI che. razIyA paNa Icche che ke bhAratanu palluM amerikA tarapha gayu to ApaNe kaDaDa bhusa thaI javAnA. je naitika tAkAtanA paracA lakAne gAMdhIjIe ApyA che te pharI pAchA sajIva karavAnA che. aMte te RmidAna yajJa dvArA. ApaNA kAyamAM Izvara ane kudarata e ja prerakabaLa nivaDe. "jo vahevAranI sAthe dhama nA meLa na maLe to samajavuM ke te dharma nathI. pAyA haMmezAM cetanAnA hAvA joie. sevAne atha peAtAnI jAtanI unnati karyAM pachI tenA cepa. samAjamAM phelAvavA te che. peAtAne mela sAphasUkuM na kare ane kAma karavA jAya' te! lAbhane badale hAni thAya. lazkaranI jema AmAM paNa sApharI karavI .joIe. AvI sAkSI samAjanA hitane khAtara ja hAya che. satyAgrahamAM gAMdhIjI paNa Atmazuddhi upara khUba bhAra mUkatA. zuddhi ane samAjasevA vacce aMtara nathI. mahAvIrano dhama badhA dharmo karatAM mahattvavALA che temAM A eka kAraNa che. mAtra rAhata ApavA puratuM ja ApaNuM kAma nathI. paisAnI vArtAnI sAthe sAthe AtmatinI vAte| paNa na bhulAya te jovu joie." - * X rAtre carcAmAM jatI veLA phAma laI levA mIrAMbRhane mane, sUcana karyuM. meM kahyuM "zuM jarUra che ? kaI dAna ApavAnA nathI" gurUdeve kahyuM "varasAda mATenI prAthanAmAM chatrI laIne ja badhA janAra hoya to e zraddhAnA baLanI pAse varasAda Ave paNa khare. e je rIte phAma' leze ane zraddhA rAkhaze! te dAtA avazya maLaze ja." kharekhara banyuM. paNa tema ja. vekarIyA gAmanA kheDuta zrI sukhA rAme pAMca vidhA jamIna dAnamAM ApavAnI sa`mati ApatAM tyAM ne tyAM phemanI mane jarUrata paDI. zraddhAne AvA khIjo ja prasaMga paNa khanI gayA. visAvadarathI vihAra karyAM bAda mIrAMbahene kahyuM, "gurUdeva !' A budhA paisAdAra lokAe kema kaMi dAna ApyuM nahi? mane te thatuM hatuM ke AgevAna gaNAtA eka bhAIne sIdhe sIdhuM kaIka kahyuM. paraMtu maNibhAIe mane nA kahetAM huM kaMi na melI.' gurUdeva-mIrAMbahena tamane zuM khAtrI ke teo ApavAnA nathI ? ' hAta te ApI dIdhu' hAta. gurUdeva zraddhAnI upa dilamAM kyAreya na AvavI joIe, kAI mANasa A hIlacAlathI alaga rahI zakavAnA nathI. huM mAnuM cheM ke temanA dilamAM je bhAveA prasaratA haze te sArA ja haze." mIrAMena-kema vaLI ApavuM have zuM ApavAnA hatA ? " mIrAMbahenane A vAta turata te na samajAI, paraMtu pAMceka mInITa cAlyA hoizuM ke eka sAikalIsTa cIThThI laine Avyo. mArA uparanI e cIThThImAM jaNAveluM hatuM ke 'mathurabhAi gADImAM AvI jatAM temanI samati laIne zrI viSNudAsabhAI pAMca vIghA jamIna Ape che. gurUdevane jAhera karaze." A pAMca vidhAM jamIna te ochAmAM ochI rUA. 10008 nI ka'matanI gaNI zakAya. gurUdeve turata ja kahyuM, kema" mIrAMbahena ! huM ane mIrAMbahena eja kSaNe hasI paDayAM. mAga mAM maNibhAi(saMtakhAlajInA ma`trIzrI) e kahyuM ke kharekhara dAna ApanAranA manamAM aneka vicAronI ghaTamALa cAlatI ja hoya che. dhArAsabhya zrI velajI meraDe mane puchyu` ke tame, (arthAMta tamArA kuTu e) dAnamAM zu kALA ApyA che? mane have vicAra Ave che ke mArA kuTuMbanI mIlkatamAM je mArA hIssA gaNAtA hAya te mAre paNa bhUmIdAna apAvavuM joIe." satakhAlajIe turata ja kahyuM, "maNibhAI, huM eja kahevA mAgu chuM ke A hIlacAla ja evA prakAranI che ke temAMthI kAi alaga rahI zake nahIM." amArI sAthe adhavaccethI joDAyelA eka patrakArabhAie A vAta sAMbhaLIne dara mAse peAtAnA vetanamAMthI pAMca TakA ApavAnI jAherAta karI. kharekhara A prasagAe mArA dilamAM je bhAveA pedA karyAM che te huM kadI visarI zakuM tema nathI. # jetalavaDamAMthI padara vidhAM dAnaprApti thai ane dAtAoe purA bhAvathI dAna karyuM. mArgamAM nirmAMLakumAra (bhAvanagara) ke jemaNe rIkha dhADa kesamAM bhAga bhajavela ane jemane kArTa' sajA karelI tenA prazna ukhaLyA. eka bhAIe kahyuM, "nima LakumArane jelanI aMdara khIjo vaga apAyA che." mIrAM bahene kahyuM, "evu' zA mATe ? eTalA ja gunA be bIjo kAI kare te tene bIjo varga apAya kharA ? mane te pakSapAta lAge che." khIjA bhAIe kahyuM, "kA ne pakSapAta karavAnuM kAraNa zuM" hAI zake ?.. tyAM eka eve sura AvyA, ke " kArTa rAjyane ja kacA vaga nakI karavA te sAMpeluM." mIrAMbahenanuM kahevuM hatuM ke sAdhAraNa kudIne je sajA bhAgavavI paDatI heAya te sajA AvA mANasane paNa maLavI joie. A carcAe adhurI rahelI, paraMtu prAtaHkALamAM prAnA pachI pravacana karatAM saMtamAlajIe kahyu', ke ' gunehagArane zArIrika sajA karatAM mAsika sajA ja vadhAre jAgRta karI zake. zArIrika sajAnI pIDA karatAM sajAnI mAnasiddha pIDA vadhAre hAya che. vaLI mAnasika rIDhA thayela gunehagAra upara zArIrika sajAnI koI asara thatI nathI AthI karIne kevaLa zArIrika sajAne
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 vadhAre mahatva ApaNe nahIM ApIe. je nimitto dvArA teNe aniSTa AcaryuM e ja nimittono khyAla karIne tenI sthiti kAjI upara lAvavI te yogya che. je samAjamAM gunehagAra ATalI - hada sudhI phUlyophAlyo temAM ApaNe paNa sIdhA yA ADakata bhAga bhajavyeA che ema samajIne A gunAkhAra vRtti mULamAMthI krama dUra thAya te vicArIe. eka mANasa gunegAra che, pramANA pazu maLe, paraMtu jJAtI vicAra karaze ke samAje tene kema zakayA nahi ? Ano atha evA nathI ke banavA kALa banI gayuM, have zu? jo eTale ja vicAra karIe to enAthI paNa gunAhakhAHvRtti vadhe che. sajA dvArA mANasanI muti bhAvanAne jAgRta karavAnI che. jJAnanA cAra rastA che (1) prANImAtra upara maitrI bhAvathI jovuM. (2) potAnA karatAM sAmAmAM je vizeSa guNa hAya tenAthI AnaMda pAmave. (3) tenAmAM khAmI hAya te mitA vadhAre umaLakA Avave joie, vadhAre karUNAnI lAgaNI pedA thavI joie. (4) krApta ApaNI sAme duzmanAvaTathI jue te paNa ApaNe zAMti rAkhavI, samabhAva cintavave prabuddha jIvana khIjAe karelA doSamAM sIdhu ke ADakatarUM bhAgIdArIpaNuM dharAvuM chuM tevuM jJAna rAkhIne AgaLa cAlavu temAM ja pavitratA che. A rastA ja nyAyI ane prema upajAve tevA che. tAralanA jIvanaAcaraNe ja jesalane jagADayA ane jesalanI upara jAmelA paDI ukheDayAM, mAyA ane mamatA cheoDAvavA teNIe prayAsa karyAM ane muSThita thayela mANasa beThA thai jAya tema jesalanA hRdayapalaTA thayA. Ama karavAthI ja nyAyanI eka praNAlI ubhI thAya ane vAtsalya temaja premanuM vAtAvaraNa pragaTe." Kang vizvatAsa"nuM lakhANu lakhavAmAM ane khIjI TapAlenA javAmA ApavAmAM mahArAjazrIne samaya sArI rIte vItatA hatA. vacce'mulAkAtIonI paNa DhuM jAmatI. visAvadara mukAme eka gIrAsadAra traNa ekaranuM kAma laIne maLavA AvelA, paratu mahArAjazrInA prabhAva mAtrathI ja traNane badale cAra ekara tyAMne tyAM temaNe karI ApI. kanakAinA mahaMtazrIe mulAkAta veLA tyAMne tyAM pacIsa tridhAMnI jAherAta karI. eka meATA jamInadAra kheDuta taraphathI cIThThI laine eka bhAi AvelA. cITTImAM lakhelu ke huM sArI evI kheDavANa jamInamAMthI ekaso vidhAnu dAna ApuM chuM" cIThThI vAMcatAM ja mahArAjazrIe kahyuM ke "teo potAnA chaThTho bhAga purepuro Ape te sArUM" ane pelA bhAi mahArAjazrIneA saMdezA laine eTalA ja utsAhathI dAtAne maLavA gayA. mulAkAtIomAM zrI ratubhAi adANI uparAMta kuMDalAnA dhArAsabhya zrI amulakharAya khImANI, ane jIllA vikAsa aMdhikArI (sAraha) tathA pramugdha jIvana"nA taMtrI, zrI paramANu dakuMvarajI kApaDIyA paNa hatA. prabudhdha jIvananA taMtrIzrIe vividha prazno upara mahArAjazrI sAthe carcA karI hatI ane vadhumAM vadhu samaya lIdhe te rAtrIpravacana daramyAna teezrIe sacoTa evI bhASAmAM bhUmidAnane AvakAryuM hatuM. A sivAya eka jaina muni ke jemane jaina sadhe tyajI dIdhAM che temaNe paNa saMtabAlajInI mulAkAta veLA ThIka samaya lIdhelA. suDAvaDa mukAme keLavaNI nirIkSaka tathA zrI lAlacaMdabhAi verA paNa mulAtIomAnAM hatAM. mIrAMnhenane hAthe suDAvaDamAM prAthamika zALAnuM navu` makAna khullu mukAyuM hatu. * You suDAvaDa mukAme pravacana ApatAM munizrIe kaheluM' ke 'rASTra bharamAMthI pAMca karoDa ekaranA bhUmidAna sa kalpa che. saunuM thaze te ApaNu thaze tevI mAnyatA barAbara nathI. mAu mAunI laDAi AphrikAmAM cAlatI haiAya te tenI havA ahiM Ave che. cIna ane razIyAnA chAMTA ahiM uDe che. samaya bahu TuMkA che ane temAMthI ja ApaNe sAe raste kADhavAne che. cAra brAhmaNa bhAio vacce dAnamAM maLelI eka gAyane kAie khArAka ApyA nahi, paraMtu dudhanI AzA cAreya jaNe rAkhI. pariNAme kAmadhenu jevI gAya gumAvI.' rAjAe, gIrAsadArA, kheDUto, ane tA. 1-9-53 majurA vacce vaheMcAyelI dharatInI e dazA hatI. AjanA ubhaDAnI saMkhyA joIne ja khAtrI thaI javI joIe ke vaheMcaNInI jarUrata che. rAjAnA kuMvarane mATe enDru' thanAra dudhanA TAMkAmAM se| maNa dudha cArasA mANusAe nAMkhavAnuM hatuM. jyAre pratyeka dasa zera dudhane badale dasa zera pANI nAkhyuM, tyAre dudhanA TAMkAmAM so maNa pANI ekaThuM thai gayuM. darekanA manamAM jo ceravRtti ja hoyate| pachI kudarata paNa cerI kare emAM navA zI ? '' rAtre sevakA ane sAdhAne prazna cheDAyo hato. prArthanA pachInu savAranuM pravacana ApatAM munizrIe kahyuM ke "kuvA uttama na hAya te| havADAnuM pANI sArUM hoi zake nahIM. samAja eka kuvA che. sevakA, sAdhakA, A badhI tenI saravANI che. jyAM sudhI brAhmaNa ne kSatriyA khIlakula niSka Mcana hatAM, tyAre uttama kATinA da! ApaNane sAMpaDayA hatA. paraMtu saDeMTa lAgatAM vAtAvaraNa palaTAI gayuM. zudhdha ane mahAvIre mAnyuM ke have jInuM cAle tema nathI, eTale nyAta jAtanA bhedo tADayA. bhakatonI paraparA cAlI, jeNe saMgIna rIte kArya karyuM, te paraMparAne kAraNe thADuMka suSupta avasthAmAM paDeluM ApaNane maLyu che. gAMdhIjIe dharmane ane vahevArane eka karI nAMkhyA ane pariNAme eka moTA prabhAva paDayA. vacamAM eka mUrchAne ka paraMtu bhUmidAnathI vAtAvaraNa pharI palaTAyu che. racanAtmaka sevakA jo naitikapaNe eka vAta svIkArI le te bahAranuM khaLa paNa pavitra bane. AvA sevA mATe AkhI yojanA vicAravI joie ane sa sAmAnya rIte kema jIvI zake te gaDhavavuM joIe. dRSTisa'panna mAga daza kA-netAo hAya to te sevAne mAga mAkaLA thai jAya. eka bAjuthI sattA ane dhanInI pratiSThA tUTe ane sevAnI pratiSThA vadhe teA tyAga tapa, ane saMyamanI paraMparA vadhavAnI ja. e paraparAmAMthI jo thADAka sevA AgaLa vadhI jAya te 'bhakatAnI para'parAnI jema navA cIlA paDe.temaNe evI sevA sevA karatAM karatAM ghaTAI javu joie. a.je evA 5000 maLavA muzkela che. AvA sevakA pakavavAnu kAma samAja ane sAdhunuM che. navI Arthika krAMti ane sAmAjika krAMtimAM A jarUrI che. A badhu karatAM karatAM paNu tejasvIpaNuM TakavuM joie. jo tejasvIpaNu Takaze nahIM teA tenI kaMI kI Mmata nahIM rahe, ane vyavasthita samAjaracanA AgaLa nahI vadhI zake. AvI gayA. * jyAre sAdhaka sajJa bane che tyAre tene khadhI jAtanu jJAna thAya che. jeTale aze te rAgadveSathI para bane che teTale aze jJAna vadhune vadhu thAya che. pAtAnA zarIranI mamatAne lIdhe ane ahaMkArane lIdhe. mANasane bahAranA camatkAra vadhAre gamatA heAya che. bahAranA badhA ja camatkArA karatA aMtaHkaraNanI pavitratA vadhe che. rAgadveSa sarvAMze nirmULa thai jAya tA tene. sarvajJa kahevAmAM Ave che. jamIna "jyAre te sAdhAraNa 'ze dUra thAya tyAre tene sakitarUpa kahevAya che. sArAmAM santabAlajInA pravAsa daramiyAna visAvadara tAlukA taraphathI kula 88nA vidyA rU. 243 rokaDA tathA e makAno--ATaluM bhUmidAnamAM maLyu che. A pramANe amArA tAlukAnA kAryakrama ahIja pUreza thatA hAIne ame satAkhAlajInA AzIrvAM levA gayA. vidAyaveLAe amane nIce mujaba AzIrvAda ApyAH-- satrathA sau sukhI thAo ! samatA sau samAcA ! satra satra. samApta zrI muMbaI jaina yuvaka sadha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuvarajI kApaDiyA, mudraNusthAna : cadra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI rADa, digdhatA vyApe ! zAnti vistare ! dhIrendra kAmadAra 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. muMbai, 2. 2
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuTaka nakala : traNa AnA zrI muMbaI jaina yuvaka sadhanuM pAkSika mukhapatra prabudhdha jIvana 5 jana-varSa: 14: aka * pra, jIvana va 1 :10 taMtrI : paramAnaMda kuMvaccha kApaDiyA muMbai : 15 sapTembara 1953 magaLavAre upayogamUloM dhammo vadhAre A patrikA bahAra paDaze tyAre paryuSaNa parva zarU thaI gayA haze. varSanAM aneka padyamAM payuSa pavanA mahimA sauthI A varSa daramiyAna kaMi nahiM karatAM heya temane paNa A "pava'mAM kaMika dhArmiOka kriyA karavAnI vRtti thAya che. bahudhA mAnavI atha' ane kAmanI sAdhanAnA pravAhamAM khecAye jatA hoya che. pAchuM vaLIne jovAnI nirAMta nathI hotI. tevA manuSya ka vyAkatavyanA vicAra karavA thobhe, 'mAM ekAda divasa paNa aMtaHkaraNanI parimArjanA kare, e hetuthI payuSa Nu parvanI yojanA thayelI che. vyAkhyAnamAM prativarSa carama tItha kara zrI mahAvIra prabhunuM kathAnaka saMbhaLAvavAnA uddeza paNa A ja che. * ApaNe badhA sAmAnya rIte zuM karIe chIe ? AbhUSaNa kapaDAMnI sajAvaTa, nAnA moTA mATe karI rAkhavAnI khAdya vastuonI taiyArI, ane zu tapasyA karavI, keTalA upavAseA karavA tenI vicAraNA e pUrva taiyArI heAya che. pUrva zarU thAya tyAre vyAkhyAnamAM javuM, pratikramaNa karavuM ane ane te tapasyA karavI. cAlatA AvatA cIlA pramANe badhuM karIe ane panA divasA sArA gayA tenA sa MteSa mAnIe. paNa AmAM aMtarazeAdhananI tA kayAMya jhAMkhIye na heAya. upara * jaNAvelI badhI kriyAo jIvanamAM uttarAttara vizuddhi ANavAnI preraNA meLavavAnuM sAdhana che. sAdhyuM nathI. paNa ApaNA cittamAM AvI mAnyatA draDha thayelI haiAya che ke A je kathAnaka sAMbhaLIe chIe te eka judA jamAnAnI vAta che. te samaye te saMbhavI zakatuM hatuM. atyAranA kALa viSama che. ApaNe, tevuM kazuM karI zakIe tema nathI. AvI kalpanAthI ApaNI ricArapruddhi jaDa thaI jAya che. je kathAnaka sAMbhaLIne jIvana ucca zreNI tarapha vALavAnI preraNA meLavavAnI che, te kathAnakane taddana niSkriya buddhithI sAMbhaLIe chIe. AnA samarthanarUpe e cAra khAkhatA laie. Ayakhila tapa temaja bIjI aneka khAdya vastuone tyAga karIne thArasa jItavAnA prayatna karanArA ApaNe khAMDa upara aMkuza hatA tyAre cArI chupIthI je lAve maLe te bhAve laine khAdhI. dararoja aticAramAM " virUdhdha rAjyAtikramaNa kIdhe " khelanArA ApaNane na corI lAgI, na chArasa jItavAne dhama samajAyo. niSparigrahI thavAnI Teva pADavA mATe " pauSadha vrata." karanArA ApaNane " nahiM maLe. mATe lai le " ema vicArIne jaeNma maLyu tema saMgraha karavAmAM sakAya na lAgyA. vadhamI vAtsalya e zrAvakanu kanya che ema dara varSe vyAkhyA 'namAM sAMbhaLavA chatAM game te bhAve game te vastu kharIdIne ApaNI sagavaDAne uSNupa na AvavA dIdhI. temAM svadhamI vAtsalya te bAjue rahyuM paNa svadharmIone te te vastu vinA bhUkhyA rAdhyA ' tene vicAra paNa na AvyeA. mahAvIranA upasargAnuM dara varSe zravaNu karIne parisaha sahana karavAnI Teva pADavAne IcchatA ApaNane kAi kAya pAra pADavAmAM jarA sarakhuM kaSTa jaLuAtA rajIsTarDa bI.4266 vArSika lavAjama rUpiyA 4 `bhai rUpI ATha AnA hAthamAM mUkI deAne, tu kAya thai jaze " ema melI nAMkhatA nathI to jarAe kSeAbha thatA, nathI temAM lAMca rUzvatarUpI adharmAcaraNa lAgatuM. rAjanA jIvanavyavahAramAM bIjI paNa aneka nAnI nAnI vigatA che. jemake game tyAM game tema thuMkavuM ke kacarA nAMkhAte rAganA phelAvA karavA athavA kAne mAthe paDe ke kAinA paga nIce Ave temAM te vyakitane keTale jIva dubhAya ? tenA doSabhAgI ApaNe nahiM ? vyAkhyAnAmAM bALakAne lai javA ane pachI tene doDAdoDI ke ghAMghATa karavAne chuTA mUkI dai ApaNe sAmAyika laIne besI javu' temAM ApaNe keTalA badhAne sAMbha LavAmAM vikSepa nAMkhavAnA nimittabhUta thaIe chIe ! cAlu vyAkhyAne khIjAonI vacamAM paga mUkI mUkIne AgaLa javuM. temAM khIjAonA keTalA jIva dubhAya ? kIDI sarakhIne paNa dubhavavAmAM hiMsA mAnanArA ApaNe pacendriya jIva rUpI mAnavasamAjane keTalI dubhavIe chIe tene vicAra karI zakatA nathI. AvI rIte aneka zAkhAmAM ApaNI vivekamudhdhinI jaDatA ke upayogazUnyapaNu mukhya bhAga bhajave che. zAstrakAroe amuka rUDhI cAlu karI ane te rUDhI pramANe vartavAnA ApaNe prayatna karIe chIe. paNa te rUDhInA mULamAM uMDA utarIne vicAravAnI jo thADI tasdI laIe te rAjanA jIvanavyavahAramAM aneka sudhAraNA karI hiMsA, asatya vagerenA dASabhAgI thatAM bacI javAya. paNa. A rIte vicAravAmAM manane taTastha ane ekAgra karavuM paDe che, je eka prakAranA mAnasika zrama hAvAthI kaThIna lAge che, eTale e viSayamAM khuddhine ApaNe khuThThI karI nAMkhI che. je kALamAM pUrva purUSone je je devarUpa lAgyuM. temAMthI khacavAnuM mAga daza na teoe karyuM', pazu mukhya vastu ApaNA peAtAnA upayAga--vivekabuddhi che. eTaleja zAstrakArae kahI : dIdhuM ke " game teTalA rastA khAMdhI ApIe paNa te raste AMkha mIMcIne cAlavAnuM nathI. dhama tA " sapayogamUlo ?' che. mATe potAnI khuddhino upayoga karI DAdha lAgI jAya che tenu : ciMtana zodhana karIne AcaraNa karA, dhama ane samAja e judI vastu nathI. samAja sAthene zuddha nyAyapUrNa vyavahAra e ja dhama' che. vyavahAramAM te! asatya khelavu paDe, gheADI dhaNI lAMca rUzvata ApavI paDe ema khelanArA ApaNe ApaNA potAnA AtmAne chetarI rahyA chIe. adhama AcaratAM chatAMye dhArmikatAnA abhAva poSIe chIe. vyavahAramAM satyane vaLagI rahetAM ke lAMca rUzvata na ApatAM je sahana karavuM paDe te sahana karavA taiyAra rahIe e ja kharuM tapa che. e ja sacomUno dhammo che. bhAdaravA zudI 4 ne divase saMvatsarI pratikramaNa karI gata varSamAM thayelA doSonI A rIte vicAraNA karI vyavahAramAM zuddha nirmaLa jIvana pratijJA laI navIna va mAM pravezIe ! * vikAsa ' mAMthI sAbhAra uSkRta. jIvavAnI menAbahena
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 * prabuddha jIvana magaLayAtrA jIvana pAte ja yAtrAmaya che. mANasa ke khIjuM jIve che te sAthe enI jIvanayAtrA saMkaLAyelI ja che. e eka athavA khIjI rIte pragati, ane apragatinA cakramAM pherA pharyAM ja kare che. evA pherAone ApaNe jANatA paNa hAie chIe. ghaNIvAra jANavA chatAM jANe ajANyA hAIe te rIte paNa vartIe chIe. evA ajJAnathI ugaravA ane kAMika jANatA hAie te tethI vadhAre UMDuM, vadhAre spaSTa ane vadhAre sthAyI jANavAnI dRSTie dhama jIvI purUSoe mAMgaLayAtrA viSe peAtAnA anubhava ApaNI samakSa raju karyAM che. te yAtrA kaI ane kevI e jANIe tA pazusaNanA divase kAMIka sAka ane. prANI drArA maMgaLayAtrAnu paheluM lakSaNa e che ke je parimitamAMthI aparimita bhaNI laI jAya, je ladhuttAmAMthI mahattA sarje, je apane bhUmA ( moTA ) banAve. bIjuM lakSaNa e che ke te yogya rIte ja upara uparanA pagathIye caDhAve. jethI enA yAtrikane paDavA vArA ke pachehaTha karavA vArA na Ave. trIjI ane mahatvanuM khAsa lakSaNa e che, ke e tenA yAtrikamAM kaddhi paNa viSAda, kaTALA ke thAka AvavA na de. manuSyamAM kAMi paNa saunI najare tare tevuM jIvita tattva hAya to te tenI jIjJAsAvRti che. jANavuM, kAMika jANavuM, navuM navuM jANavu, game te rIte paNa jANavu' ne jANavuM ja e mANasanI adamya vRtti che. e vRtti tenI magaLayAtrAne mULa pAye che. jIjJAsAne jore ja mANasa judI judI IMdriyAthI jJAna meLave che. jyAM iMdriyAnI gati na hoya evA viSayAne ke evI bAbate ne te vizvAsapAtra purUSAne mADhethI ke vizvAsapAtra manAtA zAstromAMthI sAMbhaLI jJAna meLave che. A bhUmikA magaLayAtrAnI pahelI majala che. A majala bahu ja lAMbI che. temAM mANasa najIkanA, dUranA, kAmanA, kAmavinAnA, sthUla, sUkSma evA aneka viSayAnu jJAnabhaMDALa. sacita karatA jAya che. e saMcayathI ene AtmA praqhudgha thAya che, bharyuMbharyuM ane che. paNa mANasanu maulika jijJAsA tattva ene e majalanI kAMika kSaNe dhakko mAre che ane kahe che ke tuM navuM jANuM. paNa mAtra navuja nahi pazu te navuM satya hAvuM joie. te preya nahi paNa zreya hAvuM joie. jijJAsAnA A aMtarmukha dhakkAthI mANusa have peAtAnI dizA badale che. pahelAM te navuM ne navu jANavAnI dhUnamAM yAtrA kaye jA, have ene navuM jANavAnI sAthe satya ane zreSa zuM che e jANavAnI dhUna pragaTe che. ane ahithI ja enI pahelI majala * pUrI thaI bIjI majala zarU thAya che. khIjI majalamAM mAthuMsa mukhyapaNe indriyAnA bAhya vyApArA dvArA jJAna meLavavAne badale AMtarika IMdriya mana dvArA prathama meLavela jJAnanu' ane navA meLavAtA jJAnanu zAdhana zarU kare che. pahelI majalamAM sacita thayela jJAnabhaDALa ke tenA sarakArAtuM aMtanirIkSaNa dvArA pRthakkaraNa karI temAM sAra zuM che; asAra zuM che tenA viveka kare che. mA~gaLayAtrAnI A khIjI majala che. pahelI majala eTalI badhI zramasAdhyuM nathI jeTalI khIjI che. eTale svAbhAvika rIte ja bIjI majalamAM praveza karanAra ane temAM AgaLa vadhanAra AchA ja mANumA maLI Ave. paNa je bIjI malajamAM dAkhala thayA nathI hAtA tene paNa vahelA ke meDA icchAe ke anicchAe e bhaNI dhakalAvuM ja paDe che.. te vinA kAne satApa thatA ja nathI. bIjI majala mANusane echuM ke vattuM satya tAravI Ape che. e satyanuM bhAna ja pachI tene tenI ma MgaLayAtrAmAM mukhya pAtheya khate che. e pAtheyane khaLe have te AgaLa ne AgaLa kuca tA. 15-9-53 karavA ujamALa bane che. enAmAM vA~lAsanuM eka-khALI na zakAya-evuM mAAM pragaTe che, je tene maMgaLayAtrAnI chellI majalamAM praveza karAve che. A chellI majala eTale je satya ane zreya jaNAyu tene jIvanamAM vaNI nAkhavuM. evI rIte ke vana ane satya. e e have judAM na rahe. jIvana che te te satya ja hAvuM joIe. nirdoSa ane niSkalaka ja hAvu joIe. satya che te te jIvanakhAdya rahI ja na zake. e enu dvaita virame tyAM ja magaLayAtrAnI chellI majalanuM chelluM vizrAmasthAna, jIvanasAdhanAnA vikAsakramane ja mAMgaLayAtrA kahevAmAM AvI che. enI upara sUcavela traNa majalAne anukrame zrutamayI ciMtAmayI ane prajJAmayI bhAvanA tarIke bauddha vidvAnAe eLakhAvela che, jyAre upaniSA RSioe zravaNa, manana ane nididhyAsana-sAkSAtkAra zabdathI sUcavI che. jana ciMtakAe paNa IcchAyAga, zAstrayoga ane sAmarthyayAga jevA "katAthI enu sUcana karyuM che. khristI dharma', i lAma ane pANI vigere dharmomAM paNa judA judA nAmathI maoNMgaLayAtrAnuM vana che ja. dharmInA divase mAtra zravaNa mATe ke zrutamayabhAvanA mATe nathI. e sthiti te rAja-kha-rAjanA jIvanamAM paNa oche vatte aMze cAlu rahe ja che. paNa e divase ApaNune maMgaLayAtrAnI khIjI majala bhaNI vALavA mATe nirmAyA che. ApaNe sAMbhaLelu vicArIe, satyAsatyane viveka karIe e ja vyaktigata ane sAmUhika dhama patranA mukhya hetu che. satya thADA paNa barAbara samajAya tA asatya sAme thavAnI hiMmata pragaTyA vinA rahetI ja nathI. satya sevavA mATe game tevA jokhamA kheDavAne utsAha emAMthI ja pragaTe che. A rIte vyakitagata ane sAmUhika jIvana zuddhi bhaNI vaLe che, ze maMgaLayAtrA pUrNa karI Aya evA aneka narapuMgave' duniyAnA judA judA bhAgamAM thaI gayA che. meM gaLayAtrA asAdhva nathI. e vastu paNa ApaNI vacce ja thaI gayelA purUSAe darzAvI ApI che. gAMdhIjIe pAtAnI Dhame e ja magaLayAtrA sAdhI che, jemane ApaNAmAMnA ghaNAye najareAnajara joyA che. zrI araviMdane nahiM jonAra paNa temanA lakhANAthI ane saja nathI temanI magaLayAtrAnI pratIti karI zake che. magaLayAtrAnI sAdhyatA viSe sa Mdeha hoya tene dura karavA ja jANe vineALA bhAvee prasthAna Adaryu. na hoya ema emanu samagra 11. vacana ane vana darzAvI Ape che. maMgaLayAtrAnI pahelI majalamAM deza, jAti, paMtha, veza, kriyAkAMDa Adino abhiniveza rahe che, je mANusane eka ka khIjI rIte khAMdhI rAkhe che. bIjI majala zarU thatAM ja e abhi niveza DhIlA thavA lAge che ane khIjI majalamAM jema jema AgaLa vadhAya tema tema abhiniveza ke mithyA Agraho vadhAre gaLatA jAya che. eTale ja e majalamAM satya ane zreya vadhAre spaSTa samajAya che. mAnasika graMthi ane durAgrahA e ja satyadarzananA AvaraNA che. trIjI majalamAM te satya danane AlAka eTalA badhA tIvra ane sthira bane che tene jIvananA mAlika prazno viSe sa Mdeha ja nathI uThatA. enA vicAra ane vatana e. dha medha banI jAya che. enuM jIvana jotAM ja enAM vacane sAMbhaLatAM ja, enI katavyadizA nihALatAM ja mANasanuM citta bhaktithI dravavA lAge che. ` magaLayAtrA jIvanamAM zarU thai te pachI tenA yAtrika game te kSetramAM ne game te viSayamAM vicaratA ke kAma karatA haze tA temAM ene mananI gUMce| kahi khAdhA nAkhI nahiM zake, eTaluM ja nahiM paN te AkhA vizvane Atmavata ja lekhaze. paMDita sukhalAlajI * dharma medha eka prakAranI samAdhi che. te avasthA samAdhimAM bahu UkheMcI gaNAya che, jyAre cittamAMrthI kalyANanI ja varSA thAya, ane zuddha ane zubha vicAra tema ja pravRttine jharA phuTe. megazAstramAM A khAsa zabda che. sukhalAla
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ EASTTTTARABE karavA karI tA.15-9-53. prabuddha jIvana - * * bhUmidAna pravRtti viSe vizeSa spaSTatA (julAI mAsa daramiyAna zrI vinobA bhAvee ApelA eka viziSTa vyAkhyAnanA upayogI vibhAge nIce ApavAmAM Ave che. mULa hiMdIno anuvAda zrI niraMjana bhagata ane zrI sUryakAnta parIkhe maLIne karyo che.) krAti saMsthAthI nathI thatI hoya che. jene krAMtinuM darzana thAya che, te Ama janatAmAM. " hamaNA meM puchayuM ke koMgresa taraphathI dareka jillAmAMthI jAya che ane saMdeza suNAve che. ane samAjamAM cAlate kaI , * \' eka eka pratinidhi Ave evI vAta hatI to emAMthI keTalA paNa kAryakrama te upADI le che. ene meTI ane ghaDI kADhelI ahIM AvyA che? mane jaNAvavAmAM AvyuM ke bahu nathI AvyA. saMsthAone bhaya raheto hoya che ane hiMdustAnane sArAye . A mATe huM emane doSa nathI detA. hamaNAM akhila bhAratIya lekamata a ArA hAthamAMthI cAlyo jaze evo paNa je leke koMgresa kamiTInI beThaka che ane emane potapotAnuM kAma paNa sthira saMsthAmAM hoya che te lokone Dara rahelo hoya che. ethI hoya che. ethI e nahIM AvyA hoya. paraMtu A vicAra mahatvanI , tamArA kAmanI viroSa paNa thazaala nathI. mane keMgresa para dayA Ave che. kAraNa ke koMgresanI dalabaMdhI vaLavAne tamAruM mana taiyAra hovuM joIe. ApaNe evI rIte eka evo roga che ke je ahinI kAMgresane khAI rahyo che. mArI kAma karavuM joIe ke jethI keIne virodha na ; hAya. kadAca to murAda hatI ane Aje paNa che ke A bheda maTI jaze ane keInA manamAM vidha jAge te paNa saMgatirUpamAM kaI virodha thaDe ghaNe maTI paNa gayo che ema ApaNe rAMcImAM joyuM. nahIM kare. je rAjanaitika ane saMkucita draSTie ja vicAre che, heltha eTale A te eka duSTa cakra che. ApaNe koI moTuM kAma upA ane pAvarane bheda nathI samajatA, "pAvara'ne je sTrentha' samajatA [DIe te aMdara aMdaranA bheda maTI zakatA hoya che ane jyAre hoya che emanA manamAM ApaNuM kAmathI bhaya pedA thaI zake che, ' aMdara aMdaranA bheda maTI jAya che tyAre moTuM kAma karavAnI paraMtu Aje evuM nathI thaI rahyuM. tema chatAMye ApaNA mananI vRtti ApaNumAM thatI hoya che, paraMtu chevaTe te ApaNe dhyAnamAM eTalI taiyArI hovI joIe ke ApaNe bhISmadroNane paNa virodha ' rAkhavuM joIe ke je krAntinuM kAma thatuM hoya che e koI eka sahana karavo paDe. ane chevaTe te bhISmadroNa durjana na hatA, paNa ", ghaDI kADhelI saMsthA ke maMDaLathI nathI thatuM hatuM. huM te AzA sajajanA gurU hatA. pAMDee emanI pAsethI ja tAlIma rakhate hatuM ke dezanI badhI ja moTI moTI saMsthAonI sahAna-1 lIdhI hatI. Aje kesamAM ane samAjavAdI pakSamAM mahAna bhUti meLavIza, ane meLavI paNa che. A keI nAnIsunI vAta vyaktio che, jemanuM lehI dezane mATe vahyuM che ane have . nathI. hiMdustAna jevA dezamAM te A eka moTI vAta che. jemanuM hADa paNa dezane mATe ja paDavAnuM che. evA mahAna leke paramezvare eTale yaza ApaNane Apyo che. paraMtu saMgati A saMsthAomAM che, paraMtu bhISmadroNane paNa ajune atyaMta rUpamAM koI saMsthA AmAM bhAga le evuM thayuM nathI. dareka zAMta taTastha ane anAsakata bhAre virodha karyo hato. emanA . saMsthAmAMthI pAMca dasa bhAI jemane bhaviSyanA citranI jhAMkhI pratye atyaMta Adara rAkhIne emane namaskAra karIne ane thAya che te AmAM bhAga le che. teo kAma kare che te emane emanI virUddha laDavAne taiyAra thayA hatA. jyAre arjuna ane yaza enI saMsthAne maLatuM hoya che. paraMtu koI saMsthAne teo ekabIjAnI sAma sAme AvyA tyAre banne bANa choDavA saMgaThThita sahakAra haju lagI A kAma mATe maLyo nathI. Ama taiyAra na hatA. tyAre zrIkRSNa arjunane kahyuM ke "tuM ke mukhe che? ' chatAM bihAra kAMgrese eka mahatvane TharAva karyo che. ethI puNya- tuM bANuM choDIne tuM emanI sevA kara, teo enI rAha joI 4 bhANa chADAna tuM ? kArya karyuM e koI nAnI vAta nathI. TharAva karyo che eTale e rahyA che. eTale pachI ane namaskAra karavAne emanA paga leke kaMI karaze to kharA ne ? paraMtu Ama chatAM e emane pAse bANa choDayuM ane yuddhano AraMbha thayo. saMgadrita ane pUrNa sahakAra maLyo nathI enuM keTalAka lokone A bahu mahatvano ItihAsa che. A koI hiMsaka laDAInI Azcarya thAya che ane keTalAkane duHkha thAya che, paraMtu mane bhaLAmaNa nathI. dharma samajAvavAne vyAsamunIe laDAInuM eka emAnuM kaMI thatuM nathI evI mArI mAnasika taiyArI che. Iti. rUpaka lIdhuM che. duniyAmAM laDAInuM varNana aneka jagyAe thayuM che. - hAsane mAre je abhyAsa che ane mAnasazAstranuM mAruM je paraMtu vyAsa bhagavAnanuM dharmagrantha samajIne nitya paThana thAya, A jJAna che ethI joI zakuM chuM ke krAMti kayAreya paNa kaI ghaDI che. hiMsaka laDAInuM A rIte paThana nathI thatuM. ethI te e eka ' ' kADhelI saMsthAthI nathI thatI. meM pahelAM paNa kahyuM hatuM ke krAnti rUpaka che. emAM e dharma samajAvyo che ke kayAreka kyAreka meTA purasadathI thatI nathI." moTA sajajanene paNa virodha karavo paDe che. tyAre tyAre kAntanI vaitAlika vyakita Adara sahita virodha thaI zakato hoya che. huM jyAre juvAnImAM tapasyA karatA hatA tyAre prahalAde enA bApano virodha karyo . keTalAka loka pUche che ke gAMdhIjIe kegresane je lAbha enI vAta sAMbhaLyA karatA hatA. satae enuM gAna gAyuM che, uThAvyo ethI te krAnti thaI. emaNe A vAta dhyAnamAM rAkhavI ane gAMdhIjIe paNa gAyuM che. paNa meM kahyuM ke hiraNyakazyapa joIe ke pahelethI kAMgresanuM dhyeya svarAjya rahyuM che. te chatAM gAMdhIjIe potAnI rIte kAma zarU karyuM jevA bApane mallAde virodha karyo temAM kazuM Azcaryajanaka ane saMjogovazAta nathI. kAraNa ke hiraNyakazyapa Akhare to asura hatA. hA, kegrese e svIkAryuM. paNa kegresanuM dhyeya te pahelethI ja svarAjanuM praphullAde ahiMsAthI pratikAra karyo e meTI vAta che. praphullAda ke ' hatuM. dAdAbhAI navarojajIe sauthI pahelAM A zabda uccA. karatAM paNa vyAsa ane zukanI vAta mane vadhu mahatvanI lAge che. ' ') paNa enI ekAgresanuM pahelAMthI jaya hatuM. AthI paristhitine gAMdhIjIne lAbha mo. kAMgresa eka moTI saMsthA che. ethI vyAsa bhagavAna svayaMjJAnI hatA, chatAM emane Asakti hatI te potAnA dIkare zaka gharamAM rahe.' paraMtu zuke emane choDIne emAM sArA ane narasA baMne prakAranA mANase che. e samudra ghara bahAra nIkaLI paDyA. ke vyAsane je virodha karyo e bahuM .. : devI che, e meTI saMsthA che, paNa Akhare te eka pArTI che, moTI vAta che, ane prahUlAdathI paNa vadhu himmatanI vAta che. - rASTra (nezana) nathI. ethI game tema paNa e pATI lAIna para purUSArthanI kasoTI sa' cAlavAthI krAMti nathI thatI. krAntinA agradUta haMmezA vyakita ApaNe nave raste kAma karavuM che. eTale A kAmamAM je
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ta . 15-9-23 eka eka mANasa maLaze te "mANasa" ja hazeH ahiM koMgre- kaI saMsthA tarIke te ApaNe koI virodha na karI zake. paraMtu sanI be traNa pratinidhi Ave te ene artha e thayo ke be saMsthAmAM keTalIka evI vyakti nIkaLI Ave che je virodha kare. traNa mANasa AvyA. kesa A kAmamAM nathI AvI rahI, te Aje virodha karavAvALA viSNu bhagavAna che. emanuM hadaya paNa kAMgresanA "mANasa" AvI rahyA che. e ja rIte samAja- ApaNe jItI levuM joIe. je ahiMsAnuM kAma gAMdhIjIe zarU vAdI pArTI A kAmamAM nathI AvI rahI, enA keTalAka mANasa- karyuM hatuM te bIlakula apUrNa che. ApaNe have te AgaLa AvI rahyA che, ane jyAM koI cUMTaNIne prasaMga Ave che- calAvavuM che. atyAre have vIra purUSanI ahiMsAnI jarUra che. jevo hamaNuM phatavA ane bhAgalapuramAM Avyo hato tyAM teo svarAjyanI laDAImAM vIranI ahiMsA nahotI. lAcArInI cUMTaNI laDavAne cAlyA jAya che ane e yogya ja che, kAraNa ke ahiMsA hatI. paNa e samaye e paNa kAmanI hatI, kAraNa emaNe A cUMTaNIne " sIola" mAnIne emAM badhI ja ke tyAre te eka negeTIva abhAvarUpa kAma karavAnuM hatuM. have zakti lagADI hatI. e cUMTaNI para emane badhe ja AdhAra te ApaNe sArAe samAjanuM parivartana karavAnuM che, tyAre hatA, emanI saMsthA enA para ja TI che. ethI potapotAnI vIranI ja ahiMsA joIe. AthI koI tamArA virodha kare. saMsthAnuM kAma karatAM karatAM teo tamane thoDI madada kare che to enI sAthe haMmezA tamAre premathI vartavuM joIe. A kAntine emane upakAra mAnajo. paraMtu keTalAka mANasa tamane evA mATe sauthI tejasvI sAdhana che niraMtana kSamAzIlatA. merU . 'maLaze ke je ApaNuM kAma dhUnathI karaze; ane jyAM emanI parvata jevI ApaNI sthira vRtti hovI joIe. pUrA kAdha saMsthA ane A kAmanI vacce virodha Avaze tyAM saMsthAne vicArathI kAma thavuM joIe. paNuM choDI deze. paraMtu atyAre teo saMsthAnuM kAma kare che ", suyogya kAryakartAonI jarUra enuM duHkha rAkhavuM e eka mehamayI vRtti che. bhagavAna kadina hamaNAM zAMtAbahene kahyuM ke gayAmAM je navA mANase kAma ekadama nathI karatA. kaThina kAmamAM purUSArthanI kasoTI karyA AvyA emane ame kAma karavA mekalIe chIe te eTalI vinA yaza nathI Apate. sArI asara nathI paDatI. A mATe kAryakartAone sArI rIte pahelAM vicAranirmANa, pachI kAyado "pheina" karavA joIe, ane cUMTelA kAryakartAone ja mekalavA icchuM chuM ke jevI rIte Aje cerIne pApa mAnavAmAM joIe. mukhya kAryakartA to evA hovA joIe ke teo pure Ave che tevI rIte pitAnI pAse vadhu paDatI jamIna rAkhavI virAra samajyA hoya ane jemane kaMIka darzana heya. pachInuM e pApa che e vicAra samAjamAM sthira thAya. samAjamAM A kAma karavA mATe thoDAka sainike ApI zakAya. bihAramAM vicAra sthira thayA pachI kAyado thaze, "mRti" thaze. jevI ApaNe vadhu UMDA jaI rahyA chIe. ApaNe ahIM mAtra rIte " manusmRti' dezane nathI ghaDatI, saMta ane RSi pahelA jamInanuM ke dAnapatranuM pramANa vadhAryuM nathI, paNa ema IcchayuM dezanuM mana ghaDe che ane tyAra pachI enI noMdha rUpe "smRti" che ke grAmavAsIone e samajAvuM joIe ke tamArA gAmamAM athavA kAyado ghaDAya che.. je bhUmihIne hoya temane jamIna ApavI e tamArUM kartavya che. janasaMparka avasara tamAre haLImaLIne rahevAnuM che. pahelAM to ApaNe ema kahI meM tamane gAmegAma ane ghareghara javAnI taka ApI che; ke ochAmAM ochI dareka gAmamAMthI pAMca dasa ekara jamIna tamane darekanA gharamAM pahoMcavAnI anumati-vIsA-maLI che. Aja meLavavI joIe. pachI ApaNe eka kadama Age baDhAvIzuM. tame keIneya AMgaNe jAo te teo tamArI vAta sAMbhaLavA uMDANamAM javAnuM hoya che tyAre dhIre dhIre javAnuM hoya che. rAjI che. tamane koI bhagADI mUkaze nahi. ApaNe koIne paNa AMgaNe jaI zakIe chIe, emane vAta karI zakIe chIe pachI ApaNe kahIzuM ke dareka gAmamAM dareka kisAna pAsethI ane cAhe jamIna Ape ke na Ape paNa samaya to Ape ja dAnapatra meLavavuM joIe. ane chelluM pagaluM laIzuM tyAre lokone - che. AthI have ApaNA kAryakartAonI akkala ane samaja kahIzuM ke have mAlikI hakka choDI de. A rIte kAryakartAone jeTalI haze teTaluM kAma thaze. ethI kAryakartAonA manamAM purA darananI jhAMkhI hovI joIe. tamArA saunA manamAM e vicAranI purI spaSTatA hovI joIe, vicAra barAbara samajIne jhAMkhI hovI joIe ane enI sAthe sAthe eka eka pagaluM grahaNa karI levo joIe. khoTA vicArathI kaI jamIna lAve te AgaLa vadhavuM joIe. ApaNane koI lAbha thavAnuM nathI. jyAre tame juo cho bhumivyavasthAnuM aMtima citra ke bahu leke A kAmamAM nathI AvatA tyAre to tamArI hiMdustAnamAM kula jeTalI jamIna che te badhI ekaThI karIne hiMmata vadhavI joIe. emAM khetI thAya e ApaNo AkharI tabakake nathI. jamIna hamaNu jayaprakAzajIe dAdarane kAgaLa lakhyo che ke te vyakitanA hAthamAM raheze, paraMtu mAlIkI grAmapaMcAyatanI haze. haju sudhI samAjavAdI pakSa A kAmamAM purA dIlathI nathI dareka kuTuMbane pAMca pAMca ekara jamIna khetI karavA mATe maLaze. lAgyo, paraMtu huM tenI keziSa karI rahyo chuM. evIja ApaNuM pachI vadhelI jamIna sAmuhika raheze. vere sAmuhika khetImAMthI ja caudharIjha (orIssAnA vaDApradhAna) AzA rAkhe che ke koMgresa apAze. tAlIma, davA vagerenuM kAma sAmuhika khetImAMthI ja thaze. pUrA dilathI lAge. A mehamAyA che ke AzA che eno pheMsalo A rIte gAmanuM sArvajanika kAma khetImAMthI thaze, ane annane thaI jaze. e mohamAyA haze te teo pATI" choDaze. jayAre mATe darekanA hAthamAM theDI jamIna Avaze. dara ATha dasa sAla kaI ghaDI kADhelI saMsthAo tamane madada karavAne deDatI nathI pachI jamInanI pharIthI vaheMcaNI thaze, agara koInA gharamAM AvatI tyAre. tamane khuzI thavI joIe ke ApaNuM kAma saMkhyA vadhI gaI hoya to ene vadhu jamIna maLaze, ane ghaTI krAMtinuM che tethI ema thAya che. , gaI hoya to tenI jamIna ochI karavAmAM Avaze. eTalA samaya niraMtara kSamAzIlatA mATe ja e vyakita mAlIka raheze, eTale ke enI pAsethI koI hamaNAM ja meM sAMbhaLyuM ke gayAmAM cheDeka. paraspara dveSa jamIna chInavI nahI zake. harake! je kAma karaze te ema pedA thayo che ane e rIte ApaNA kAmane virodha athavA samajIne karaze ke enI purI javAbadArI "mArI" para che, pratikAra thAya che. ethI ApaNane khuzI thavI joIe. atyAre ' ane ' jamIna "amArI" che evI ja rIte sAmuhika
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAmakAja ' tA. 15-2-13 , prabuddha jIvana -- vAtane bahANI gumAvI cheane tyAre A jamIna amArI che ema samajIne loke kAma karaze. sarva - vicAre jorathI bhale cAle: jamIna amArI che, emAMthI jarUra paDaye emane maLI paNa zake. . paNa taratane mATe AcArane saMbhALe che ane amArI pAsethI laI paNa zakAya che. koI paNa bApa ema nathI kahetA ke huM mArA dIkarAne mAlIka chuM. chatAMye - AhAra zudhdhinI dizAe vicAra ane AcArano vikAsa bannene atUTa saMbaMdha hoya che. e kahetA hoya che ke mAlIka sAdhatAM sAdhatAM mAMsAhAra vajaryA che e vicArane ApaNI ' te bhagavAna che. ame banne enA sevaka chIe. enA dIkarA pUrvajoe pratiSThita karyo che ane ApaNI prajAne keTaleka bhAga upara mamatva hoya che, paNa mAlIkI nahi. evI ja rIte jamIna kuLa paraMparAthI nirAmiSa-AhArI banyo che. A AvakAradAyaka para mamatva raheze, mAlIkI nahi. jamIna vecI nahi zakAya. paristhitino nirdeza karatAM zrI vinobA pitAnA gItApravaca namAM 261 mAM ' pAnA upara jaNAve che ke " Aje ApaNI zuM ke pitAne dIkare vece che? dIkarAne keranI madadamAM ApI AhArazudhdhi ATale sudhI thaI che. anaMta tyAga karIne pUrvajoe | zakAya che. jamInanuM mUlya paisAmAM nathI AMkI zakAtuM, e amUlya vastu che. karelI e kamANI gumAvaze. mAM ! hiMdI saMskRtimAM rahelI A * ApaNI eka rASTrIya truTi vAtane DubAvazo mA. ApaNe phAve tema karIne jIvavuM nathI. kAve che ApaNAmAM eka bahu moTI khAmI che. hiMdustAnamAM mahAna tema karIne jene jIvavuM che tenuM kAma saheluM che. pazuo paNa purUSa evA thayA ke duniyAnA bIjA koI paNa dezanA mahAna phAve tema karIne te jIve che. paNa jevA pazu tevA ja zuM ApaNe purUSonI sarakhAmaNImAM TakI zake, athavA te emanAthI chIe ? jAnavare ane ApaNI vacce phera che. e pherane vadhAratA paNuM mahAna sAbita thaI zake. paraMtu hiMdustAnI AmajanatAnuM rahevuM ene ja saMskRti-saMvardhana kahe che. ApaNuM rASTra mAMsAhAra.. dhoraNa bIjA dezanI AmajanatAthI nIcuM che. A eka bahu tyAgane moTe akhatare karI batAvyo. tene AgaLa vadhAre! kAMI nahIM te je bhUmikA upara che tyAMthI pAchA haThaze mA ! vicitra vAta che. enuM kAraNa e che ke ahiM sata purUSe thayA - " A sUcanA karavAnuM kAraNa che. hamaNAM hamaNAM keTalAka ' " emane dhyAna, yoga, Adi sAdhanA bahu karI, duniyAthI pitAne lene mAMsAhAramAM ISTatA dekhAvA mAMDI che, mAMsAhAra karavo '. alaga rAkhavAnI hiMmata karI, duniyA sAthe ekarata thaI javAnI joIe, jarUrI che evuM lAgavA mAMDayuM che. Aje pIvaMtya hiMmata na karI. jyAM thoDI garabaDa thaI ke burAI dekhAI, tyAMthI eTale ke pUrvanI ane pAzcAtya eTale pazcimanI saMskRtinI dUra bhAgavAnI emanI pravRtti rahI che. paNa evA sthAne te paraspara, eka bIjA upara asara pahoMce che. emAMthI chevaTe ApaNuM vadhu jarUra che evuM emaNe na vicAryuM. ekAMtamAM javA 1. bhaluM thavAnuM che, rUDAM vAnAM thavAnAM che evI mane zradhdhA che. ' mATe emaNe pUratI takalIpha uThAvavI paDI, paraMtu e pAzcAtya saMskRtine lIdhe, tenI asarathI ApaNAmAM rahelI jaDa: '' vyakitagata takalIpha emaNe sahana karI, sAmAjIka zradhdhA DagavA mAMDI che. aMdha zradhdhA DagI jAya tethI kazuM " takalIpha uThAvavAnI koziSa na karI. ahiMnA nukasAna nathI. paNa aMdha zradhdhA jAya tenI jagyAe aMdha: '. keTalAka uMcA leke evaresTa zikharanI jema agamya rahyA che, azradhdhA pedA thAya te na cAle. ekalI zradhA AMdhaLI hoya che: paNa have leke evaresTa para paNa pahoMcyA che, te huM umeda , ema na mAnaze. aMdha vizeSaNano IjAre ekalI zradhdhAe rAkhuM chuM ke sAmAnya leke paNa pelA uMcA sajajana pAse rAkhyo nathI. azradhA paNa AMdhaLI hoI zake che. , ' pahoMcI zakaze. gAMdhIjIe raste batAvI dIdho che. have " mAMsAhAranI bAbatamAM Aje pharI vicAra zarU thayela che. ' sajajonI sAmAnya lekamAM rasa levAnI vRtti janmaze. kaI paNa navo vicAra nIkaLe che eTale mane AnaMda thAya che. gAMdhIjInA jamAnAmAM e thayuM che. A jamAnAmAM ApaNe leke jAgyA che, junI vAtane dhakakA lAgatA thayA che. eTaluM evaresTa sudhI pahoMcIzuM. ethI khasusa jaNAya che. jAgRtinAM lakSaNe jovA maLe . tethI, pATInI maryAdAo : kRpalAnIjInuM udAharaNa '' sAruM lAge che. paNa jAgyA pachI bAMkha coLatA caLatA, Aja kAMgresa ane samAjavAdI ane sattAzokhIna che. je jaIzuM te paDI javAya e saMbhava che, tethI pUrepUrI jAgRti mAM te paDI ja banemAM bhUdAnanuM kAma karavAvALA loko zeDa che. krAMtine jhaMDe Ave tyAM sudhI, pUruM cokhkhuM dekhA, eTalA jAgatA thAo tyAM paNa vyakita ja uThAvaze, ghaDI kADhelI saMsthA nahi. evo me eka sudhI hAthapagane maryAdAmAM rAkhavA sArA. khUba vicAra kare, pAyAne vicAra mUke che. kRpalAnIjI eTalA makata ane udAra - vAMkAcUkA cAre bAjuthI vicAra kare. dharmapara vicAranI kAtara . purUSa che ke emaNe pitAnI sAthe rahetA lekene pUrI AjhAdI , calAve. A vicArarUpa kAtarathI jeTalo dhama kaMpAI jaze te na ApI che. emanI sAthe kAma karavAvALA eka bhAI che ke gresa nakAme hato ema samajavuM joIe. je TukaDA ema tUTI paDe , maMtrImaMDaLamAM maMtrI banyA che. e emanI khubI che. kAma tene javA de. tArI kAtarathI je tUTe nahi, ulaTuM tArI kAtara ja yAM tarI jAya te ja dharma khare. tene ja sAce jANavA. karavAne A ja sAce DhaMga che, chatAM e eka pATImAM che, dharmane vicArane Dara nathI. vicAra jarUra karepaNuM kRti ekaeTale emanI theDI maryAdAo che. pATI mAM rahevAne kAraNe dama karaze mA. aradhI paradhI jAgRtimAM kRti karavA jaze jayaprakAzajInI paNa e ja hAlata che. paraMtu te sazastra che ke te athaDAI paDaze. vicAro jerathI bhale cAle, paNa tene mATe AcArane saMbhALe. kRti upara saMyama rAkho. pahelAMnI pATane kAraNe keTalIka nirbaLatAo ane maryAdAo Ave che. puNyanI kamANI gumAvI besaze mA." ' tevI ja rIte keTalIka zakita paNa Ave che. eTale teo mane ; ' ' " gItA pravacano" mAMthI sAbhAra udhRta vinobA bhAve kahe che ke pArTI banAve. paraMtu huM kahuM chuM ke pArTIthI A prakAranI jAti kadI nahI thaI zake. huM anuzAsanane nathI mAnato.' 'mArAmAM nathI. e saMsthAo racI paNa zakatA hatA ane toDI ", nI huM te mAtra salAha ApIza. mArI salAha mAnavI ne mAnavI 'paNa zakatA hatA. Aja tamArA bihAranA netAonI zI hAlata sonI potAnI marajIMnI vAta che. ane koI mArI salAha nathI che ? emanA anuyAyI emanA hormo nathI, paraMtu gAMdhIjInI pI. mAnatuM to mane AnaMda thAya che, duHkha 'nahIM. saMgaThanamAM mane " evI hAlata nahotI. emanAmAM je zakita hatI temAM sAmAnya loka vizvAsa ja nathI. keTalAka loko kahe che ke gAMdhIjI saMgaThana karatA na hatI. zaMkara bhagavAna nAce che. ene tAMDava nRtya kahevAya che. hatA te tame paNa kare. emane tuM kahe chuM ke " samarathake nahi ane mRta nAce che ane nAge nAce kahevAya che. gAMdhIjI zuM kare che. doSa gosAI " ( samarathane nA kada doSa ) gAMdhIjInI vAta hatAM. e tAMDava karI zakatA hatA. mArAmAM e tAkAta nathI.' ' ' / judI che. e je karatA e mArAthI na thAyaemanI tAkAta'': 5 . vinobA bhAve che che. puratu teo samaje tevI ja zA mAlIka nibaLatA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ! tA. 15-2-53 lagnane pALatA ane kriyA banI , magI . (tA. 5-9-53 nA rAja paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA khyAnamALAnA suMdara ane sAmAjika karI. ApaNe ekalAM peTa bharatAM nathI. prAraMbhamAM mAMgalyabhAvane vyakata karatuM kavivara ravIndranAtha TAgoranuM ke ApaNA ISTajananI sAthe jamIe chIe. A rIte e kidhA antara mama vikasIta kare" e kAvya gavAI rahyA pachI zrI. eka kevaLa svAthI, sthaLa, daihika kriyA maTI jaIne eka sAmAjika AnaMdanI sabhyatAbharI kriyA banI jAya che. meM ja - rAmanArAyaNa pAThake ApelA vyAkhyAnanI saMkSipta nAMdha) maMgaLane mukhya artha koI paNa iSTa pravRtti mANasajAtane chuLatA ane deha upara vijaya che. ApaNe zarU karatAM temaNe ISTa smaraNa karavuM evo thAya che. ApaNe jarA ' mane paNa ma gaLa kahIe ApaNe jarA lagnane paNa maMgaLa kahIe chIe e paNa A ja daSTie. vicAra karIe. kevI pravRttine ApaNe iSTa ane maMgaLa kahIe? : parasparanA premathI, samAjanA sabhAvathI, sAmAjika javAbadArInA mANasane vicAra karatAM samajAyuM ke pitAnI pravRttiomAM nI pravRttiomAM svIkArathI, saMyamathI, lagna paNa eka maMgaLa dIkSArUpa banI keTalIeka zubha che. keTalIeka azubha che. paNa mANasa ghaNI vAra pitAnA anubhava viSe kevaLa buddhithI ekapakSa athavA A pramANe mANasanuM mukhya kartavya badhI pravRttione ekAMtika dhoraNo ubhA kare che. tema teNe vicAryuM ke A dehane maMgaLamaya karavI e che. dharma e kAMI amuka eka vastu pakaDI mATe je kAMI pravRtti thAya che, jemAM jemAM dehane AnaMda Ave laIne besI rahevAnI cIja nathI. e te pUnAnI TikiTa laIne che, sukha lAge che A badhuM pApamaya che. AtmA e eka ja besI rahIe enA jevuM che. TIkITa laIne besI rahevAthI pUnA 1. pavitra vastu che. teNe AvI rIte AtmA ane anAtmAno bheda javAtuM nathI. ene mATe TreInamAM besavuM joIe. ema dharma ane virodha ubhe karyo. krizcIyana dharmanA eka sAdhu viSe kahevAyuM paNa dezakALa pramANe samAjanA dharaNane anukuLa rIte pravRtio che ke e potAnI kaMpaDImAM eka bArI je suMdara dRSya upara ghaDavI e che. e ghaDatarane koI sImA nathI. ekeeka pravRti 'paDatI hatI te kadi udhADatA nahotA, kAraNa ke e aihika sukha sudhI te pahoMcI zake, ekeeka pravRtimAM te vyApI jAya evo - hatuM ane aihika sukha mAtra pApamaya che. eno svabhAva che. A rIte pravRttione uccheda ke vinAnA e prakhara saMnyAsa dhamanI bhAvanA A rIte utpanna thaI che. mANasanuM kartavya nathI. e to zakaya ja nathI. paNa pravRtione paNa ApaNe pravRtti vagara rahI zakIe ? ochAmAM ochI zarIra- dharmAnukUla karavI e mukhya kartavya che. evI badhI pravRtio nivAMhanI pravRtti karavI ja paDe ane e pravRtti mATe paNa A ne gala che. rAmanArAyaNa vizvanAtha pAThaka jagatanI vyavasthAmAMthI maLatI sagavaDano lAbha le ja paDe. saMdhanA sabhyonuM cAluM paryATaNa eTalA nAnA sarakhA dekhAtA lAbhamAM paNa AkhA jagatane cAlu sapTebaranI tA, 20 ane ravivAranA roja zrI ' svIkAra AvI jAya che. jema ghaDiyALanA kAMTA ja mAtra pharatA dekhAya muMbaI jaina yuvaka saMghanA sabhyonuM vihAra sarovara upara eka che, paNa tenI pachavADe ghaDiyALanuM eka eka cakra pharatuM hoya che tema paryaTaNa goThavavAmAM AvyuM che. A paryaTaNamAM saMghanA sabhyo je kAMI nAnAmAM nAnI zarIranI sagavaDa svIkArI tenI pachavADe pitAnA kuTuMba sAthe joDAI zake che. paryaTaNamAM sAmela thanAramAM AkhuM jagatanuM taMtra svIkArAI jAya che. ane ema svIkAryo moTI umaranAe jaNa dITha rU. 5 ane daza varSanI aMdaranA nAnI - chatAM huM jagatathI alipta rahyo chuM ema mAnavuM e moTAmAM umaranAe jaNa dITha rU. 3 ApavAnA che. A paryaTaNamAM moTuM abhimAna ane svArthabuddhi che. paNa dhAro ke jagatathI joDAvA IcchanAra sabhya dhanajI sTrITamAM AvelA saMdhanA kAryAdUra rahevAne mATe anna, AhAra vagerene tAga karIe te e layamAM tA. 17mI nI sAMja sudhImAM pitAnuM nAma, ThekANuM paDe paNa sAcI niSkriyatA nathI, nathI. AhAra tajavo basa mATe nakkI karelAM sthAnamAMthI kayAMthI joDAze ane nAnAM e paNa eka karmaba dhana ja che ane emAM paNa jagata taraphanI moTAM keTalA jaNa haze vagere vigate meMdhAvI javI tema ja upara eka vRtti rahelI che. eTale ke jagatane ane tenI pravRttione jaNAvela dara mujaba rakama bharI javI. 17mI tArIkha pachI keIne paNa levAmAM nahi Ave. paryaTaNamAM bhAga lenAra dareke sadaMtara tyAga azakya che. pitAnI sAthe jaNa dITha eke khyAla tathA vADA lAvavAnA che, - A be vidhI vastuo-Atma ane anAtma-eno vihAra pahoMcyA bAda be vakhata cA ane bhojana ApavA* jIvanamAM samanvaya kevI rIte kare e ja jIvanaphilasuphIne Avaze. paryaTaNa mATe nakakI karelI base savAranA nava vAge pAyadhunI TI. jI. zAha bIlDIMgathI upaDaze ane rastA mAM operA mahAna prazna che. ApaNA dezanA vicArake e e praznano niveDe hAusa pAse rUbI kaMpanInI bAjue, dAdara kheradAda sarkala ANelA che. temaNe kahyuM che ke deha mATenI ane dehamAMthI ane mATuMgA kIMga sarala pAse ubhI raheze. A paryaTaNamAM udbhavatI badhI pravRtti je dharmathI avirUdhdha hoya te nirdoSa che. saMghanA sarve sabhyane utsAhapUrvaka joDAvA ane payaMTaNane che . ane dharma eTale jagatane dhAraNa kare te dharma. A jagatanAM piotapotAthI bane te rIte AnaMdapUrNa ane saphaLa banAvavA AgrahapUrvaka vinaMti che. . 'nirvAha, dhAraNa ane pragatine bAdha na kare e badhI pravRttio - , maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha dharmathI avirUdha che. ane evI pravRttine ApaNe maMgale kahIe - chIe. maMgala e AtmA ane anAtmAne samanvaya che. viSaya sUci upayogasUlo dhammo - menAbahena 87 - cANAkaya kauTilya pitAnA arthazAstramAM kahyuM che ke dharmathI maMgaLayAtrA paMDita sukhalAlajI 88 avirUdhdha hoya evA artha ane kAmanuM sevana karI zakAya. artha bhUmidAna pravRtti viSe vizeSa spaSTatA vinobA bhAve 89 " eTale kAmanuM sAdhana. gItAmAM kaheluM che ke dharmAviSo mosTa vicAra jorathI bhale cAle? che eTale ke dharmathI avirUdhdha evuM je kAma e ja mAruM svarUpa che. paNa taratane mATe acArane saMbhALa, vinaibA bhAve 81 - ravIndranAtha TAgora AnuM eka bahu ja suMdara draSTAMta maMgaLa rAmanArAyaNa Ape che. khAvuM e kevaLa sthUla, daihika, gaMdI krIyA che. vizvanAtha pAThaka 92 'mahAtmAjIe A kriyAne eka prasidhdha prasaMge gaMdI zAstrasaMzodhana ane sthiticustatA paramAnaMda 83 kahelI hatI. TAgora kahe che ke AvI gaMdI kriyAne paNuM. ApaNe e vizvavyApI krAMtinA sAthI banake zikArI kAkA kAlelakara 94 l ,
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ - tA. 15-0-53 * prabuddha jIvana ke zAstrasaMzodhana ane sthiticustatA eka re mAMcaka kahANI | (thoDA mahInA pahelAM nAgapura mahAvidyAlayanA prAdhyApaka ane mULa sUtro ane TIkA ubhaya maLIne taiyAra karavAmAM Avela . hIrAlAla jena jeo jaina sAhityanA prakhara vidvAna che graMtha dhavalasidhAntanA nAmathI oLakhAyo. A dhavala' ' ane jemanA "sUtrasamuccaya'nuM paMDita : becaradAsa jIvarAja sidhdhAntanI tADapatra uparanI eka ja prata hAla vidyamAna r , dezIe kareluM avalokana haju thoDA samaya pahelAM prabuddha jIvananA che ane te dakSiNamAM maeNgelerathI 30 mAila dUra AvelA - eprIlanA chellA aMkamAM pragaTa karavAmAM AvyuM che teo muMbaI digaMbaranA suprisidhdha tItha mULabadrInA " sidhAnta-basatInA zo - AvelA ane temane maLavAnuM thatAM digabara saMpradAyamAM jaina AgamanI nAme oLakhAtA eka maMdiramAM che evI mAnyatA sAmAnyataH. pratiSThAne pAmelo "dhavalasiddhAnta' nAmanA graMtha kaI rIte hAlanA digaMbara samAjamAM pravartatI hatI. A maMdirane bhaTTAraka, ' prasiddhimAM Avyo ane te graMthamAMnA eka sUtranA cheDe AvatAM upara jaNAvela dhavalasidhdhAntanI prata keine paNa ApaNe saMjada" zabda digaMbara samAjamAM kevo khaLabhaLATa ubho karyo nahato ke jovA detA nahe. vAratahevAre te graMthanI pUjA thatI che ane temanI jevA eka satyaniSTha saMzodhanakArane kevA prabaLa hatI ane tyAMnA bhaTTArakane te kamANInuM eka moTuM sAdhana thaI. DI virodhano sAmano karavo paDayo tene lagatI temaNe keTalIka vAta paDayuM hatuM. A tADapatranI prata dhIme dhIme jarjarita thaI rahI saMbhaLAvI. te uparathI eka saLaMga kathAnA rUpamAM te vAtane che ane tenI koI paNa hisAbe bIjI nakala thavI joIe ema guthAne nIcenI kahANI raju karavAmAM Ave che. paramAnaMda). AjathI cAlIseka varSa upara vidyamAna digaMbara samAjanA jenenA carama tIthalakara bhagavAna mahAvIranI vANI jemAM pramukha AgevAna svargastha zeTha hIrAcaMda namIcaMda ane zeTha : grathita thaI che tene dvAdazAMgI kahe che. A dvAdazAMgI eTale mANekacaMda hIrAcaMdane lAgyuM. paNa sidhAnta-basatIne bAra aMga athavA te bAra vibhAgamAM vaheMcAyelI bhagavAna bhaTTAraka e pratane ema keIne bhaTTAraka e pratane ema kAIna hAtha sarakho lagADavA de hAtha sara" mahAvIranI vANuM. A bAra aMga saMbadhe zvetAMbara saMpradAyanI ema na hatuM. Akhare keTalIka vATAghATa ane samajAvaTanA evI mAnyatA che ke bAra aMgamAM thI 11 aMga surakSita che, pariNAme ema nakakI karavAmAM AvyuM ke te mULa graMtha che ' ke je temanA 45 AgamomAM vaNAyelA che, paNa bAramuM aMga je kaDI lipimAM hatA tenI teNe nakala karavA devI, paNa te nakala paNa < " " draSTivAda " nA nAme oLakhAya che te viccheda pAmyuM che. te bhaTTAraka pAse ja rahe. A mujaba gajapati zAstrI nAmanA eka digabara saMpradAyanI mAnyatA pramANe 11 aMga viccheda gayA lahIAe e mULa graMthanI nakala taiyAra karI ApI ane sAthe che, paNa bAramuM aMga ja surakSita rahyuM che ane te bhagavAna sAthe te plahIe chupI rIte eka bIjI nakala pala mATe paNa mahAvIrathI cAlI AvatI AcArya paraMparAmAM jIvita rahyuM che. karI lIdhI. e nakala teNe bahu maTI kIMmate saharAnapura , vaLI teo ema paNa mAne che ke A bAramAM aMgamAM cauda zeTha jakhu prasAdane vecI. e zrImAnane vicAra thviI ke A pUrvanI jJAnaparaMparA samAviSTa thayelI che. vikramanI prathama graMtha kahuDI lipimAM che te je devanAgarI lipimAM lakhAvavAmAM zatAbdimAM thayelA zrI dharasenAcArya A parvonI paraMparAnA Ave to tene upayoga thaI zake. tethI tenuM devanAgarI rUpAntara antima jJAtA hatA. teo girinagara eTale ke giranAranI kei eka sItArAma zAstrI pAse karAvavAmAM AvyuM. A. caMdraguphAmAM rahetA hatA. temanA AyuSyane aMta jema jema sItArAma zAstrIe paNa gupta rIte potA mATe eka nakala karI. samIpa AvavA lAgyo tema tema pitAnI jJAnaparaMparA kene lIdhI ane pachI teNe khullI rIte 1500, 1000,800 ema ApavI tenI temane cintA thavA lAgI. yogya pAtra nahi maLe. meTI moTI rakama laIne mULa graMthanI eka pachI eka nakalo : te A jJAnaparaMparA tuTI jaze e bhaya teo anubhavavA vecavA mAMDI. A rIte tenI pAsethI amarAvatInI paMcAyate eka ' lAgyA. e arasAmAM dakSiNa dezamAM Avela ane keTalAkanA nakala meLavI. tyArabAda bhIlasAvALA zrImAna . sItAya. ' mate baMgALamAM Avela). paMDaravardhananagaramAM manisaMdhanuM eka lakSmIcaMde uparokata dhavalasidhAnta mULa tathA tene hiMdI anu. - saMmelana bharAyuM hatuM. zAstra dhAraNapAraNanI yogyatAvALA be vAda jarUrI TIkA TIpaNI sAthe pragaTa karavA mATe rU. 10-0 0 0. ' - sAdhuone pitAnI pAse mokalavA zrI dharasenAcAryuM e munisaMdha nuM dAna karyuM ane e kArya nAgapura mahAvidyAlayanA adhyApaka " upara saMdeza mokale. A saMdezAne mAna ApIne mRtabali De. hIrAlAla jainane soMpavAmAM AvyuM. temaNe te rIte taiyAra ane puSpadaMta e nAmanA be sAdhuone dharasenAcArya pAse karIne e graMthane lagabhaga aradho bhAga pragaTa karyo ane tathA re *. mekalavAmAM AvyA. te banne sAdhuoe dharasenAcArya pAsethI prakAre e graMthane teTale bhAga AjanA:- vidvAna saMzAdhakane 14 pUrvanuM jJAna prApta karyuM ane dakSiNa dezamAM jaIne te paThanapAThana tathA saMzodhana arthe sulabha thaI zake che. . A rIte prApta thaelA jJAnamAMthI ghaTyUTa sAma e nAmanA A graMthanA prakAzane.. eka navI carcA ubhI karI ane | satragraMthanI racanA karI. A graMthanA prAraMbhanA keTalAeka sU digabara samAjamAM bhAre saMbha pedA karyo. A bAbata sama* puSpadantanA racelA che ane bAkI badhe' bhAga bhUtabali javA mATe digaMbara mAnyatAone jarA uMDANathI grahaNa karavAnI A , AcAryane racelo che ema mAnavAmAM Ave che. A graMthane jarUra che. digaMbara saMpradAya aparigraha vratane nirapavAda rUpamAM, digaMbara jaine mULa sutranA sarvamAnya pramANabhUta graMtha tarIke svIkAratA hoIne pitAnA saMpradAyanA sAdhuone nagna-vastra che. mAne che. e graMthanI racanA jeTha suda pAMcame paripUrNa thaI ema vihIna- rahevA pharamAve che. saMsAratyAga ane jaina dIkSAne mAnavAmAM Ave che ane te uparathI, jeTha suda pAMcamanuM "aMgIkAra ekSaprApti mATe ati Avazyaka che. strIo digaMbara, - digabara. jene "zrutapaMcamI" tarIke bahumAna kare che ane te eTale ke nagna banIne vicarI zake nahi, tethI jaina dIkSA grahaNa ) '. divase zratanI ArAdhanArUpa vrataniyama vagere kare che. A karI zake nahi ane tethI mekSaprAptinI adhikAriNI thaI zake che . tyArabAda AThamI navamI zatAbdimAM vIrasenAya nAmanA nahi. A digabara saMpradAyanI tene anya saMpradAyathI judo zrI digaMbara AcArya e chatagraMtha upara dhavalA' nAmanI TIkA racI pADatI eka pAyAnI mAnyatA che. jaina darzanamAM chavane raM.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuduM jIvana tA. 25-9-53 bhadazAthI antima kakSA-mokSaprApti-sudhInA vikAsano eka krama moTe virodha vaMToLa ubho karyo che ema temane mAluma paDyuM ke pratipAdita karavAmAM AvyuM che, jene guNasthAnaka krama kahevAmAM tarataja upara jaNAvyA mujabanuM sUtra jemAM karavAmAM AvyuM Ave che. A guNasthAnaka 14 che. temAM pAMca guNasthAnaka asaMyata- hatuM te tAmrapatra rada karIne " saMja' (saMyata) zabda vinAne saMyataasaMyata sudhInA che, je strI purUSane samAna che. pachInuM navuM tAmrapatra ketarAvIne te tAmrapaTamAM temaNe dAkhala karAvyuM, huM guNasthAnaka saMyatanuM eTale ke dikSAdhArInuM che. A ane tAjetaramAM zravaNa belagADAmAM mahAmastakAbhiSekano samAraMbha pachInA guNasthAnaka upara caDavAnuM AgaLa jaNAvelA kAraNosara hatA te daramyAna digaMbara jaina mahAsabhAnuM adhivezana bharAyuM digaMbara mata pramANe strIo mATe manuNiI mATe-zakaya nathI. hatuM . te adhivezane prastuta carcAne anulakSIne tathA mUlabadrInI A u&ma strI jAti mATe zakya che ema kaI digaMbara jaina prAcIna pro vagere dhyAnamAM laIne TharAva karyo ke dhavalasiddhAntamAM ( puravAra kare athavA te Agama graMthano AdhAra laIne sAbIta kare tho AdhAra laine sAbIta kare * asaMjada-saMjadAsajada-saMja" e mujabane pATha svIkAryuM to digaMbara samAja tene sakhta virodha kare ane tene nAstika gaNave ane e mULa pratanI chabIo laIne te mujaba tAmraTapa - gaNI kADhe e taddana svAbhAvika che. taiyAra karAvo. . have upara jaNAvela "dhavalasiddhAnta'saMzodhana karIne A TharAvane muni zAMtisAgarajIe sakhta virodha karyo jeNe te graMtha hiMdI anuvAda sAthe pragaTa karyo te De. hIrAlAla che. e sUtranA cheDe vivAdAspada "saMjada" zabda nahi mUkavAnI jene pitAnA saMzodhananA pariNAme ema jAhera karyuM ke manuSyi- temaNe AjJA karI che ane A hetuthI mUlabadrInA bhaMDAratI NInA guNasthAnakane krama samuccaye jaNAvatAM mULa sUtramAM je pratenuM keI saMzodhana karavAmAM Ave athavA te chabIo levA asaMja-saMjadAsaMjada (asaMyata saMyatA sayata)eTaleja pATha che, Ave te tene kazI paNa sagavaDa na ApavA siddhAntabasatInA to paNa pUrvApara saMbadha tathA prastuta sUtra uparanI TIkA tathA te bhaTTArakane tathA TrasTIone anurodha karyo che. hukama pharamAvyo che. 'uparathI racAyelA gomaTasAra vagere graMtha tapAsatAM te mUtra adhuruM A che zAstrasaMzodhana sAthe athaDAtI sthiticustatAnI ' lAge che. arthAt te sutranA cheDe saMjada (saMyata ) zabda hovo digaMbara samAjamAM banI rahelI Aja sudhInI kahANI. [. joIe evuM anumAna thAya che. e mujaba temaNe e sUtrane sthiticustatA sudhAraka sAthe to athaDAya ja che, kAraNa ke te anulakSIne eja pAnAnA cheDe e bAbatanI phUTanoTa mukI. A dharma yA te samAjanA nAme cAlatI aniSTa rUDhione temaja - ' puTanoTe digaMbara samAjamAM khUba khaLabhaLATa pedA karyo ane buddhi ane viveka sAthe asaMgata evI mAnyatAone haMmezAM virodha - ane Do. hIrAlAla jene manasIpaNe mULa graMthamAM AvI ra kare che, InakAra kare che. paNa kevaLa saMzAdhananI draSTie zAstra* neTa ghusADIne strI saMyama ( sAdhu-jIvana ) ane mokSanI graMthanuM avagAhana ane tAraNa karanAra niSpakSa purAtatvavide adhi AriNI che evA zAstravirUddhanA khyAlane vahetA - karyo che sAthe parNa sthiticustatA gharSaNamAM Ave che. kAraNa ke temanA evo temanI upara AkSepa karavAmAM Avyo. saMzAdhane ghaNIvAra purA pratiSTita mAnyatAono pAyo halAvI ' ' ' A ca ane sabhara cAlyA karatA hatA e daramyAna nAMkhe che. sthiticustatAne satya ke pragati ubhayamAMthI ekanI mAluma paDayu ke mULabadrInA upara jaNAvelA graMthabhaMDAramAM paravA hotI nathI. te acAyatananI pUjArI che. pariNAme sudhArakane ke saMzAdhakane pitAnA abhiprAya ke zedhane vaLagI dhavalasidhAntanI mAtra eka ja nahi paNa bIjI traNa tADapatranI rahetAM ghaNI vakhata bhAre titikSAmAMthI pasAra thavuM paDe che. nakala che. AmAM eka te lagabhaga zIrNavizIrNa gaI gaI che; AvI rikSAmAMthI pasAra thavA mATe DaeN. hIrAlAla jena jevA ekamAMthI uparanA sUtravALuM pAnuM temaja bIjA keTalAMka pAnAMo purAtattva-saMzAdhakane jarUra dhanyavAda ghaTe che. paramAnaMda guma thayAM che. paNa trIjI nakala sAMgopAMga saMpUrNa che ane e vizvavyApI krAMtinA sAthI banazuM ke zikAra ? temAM strInAM guNasthAnaka varNavatAM asaMjada-saMjadAsajada saMjada ApaNA dezanA saMskArI, dhanI ane sukhI lekene zI (ba-saMyata sa yatAsaMyata-saMyata) ema saLaMga pATha che. A vAtanI ' rIte jAgRta karAya ? je loko kevaLa paisA pAchaLa paDelA hoya jAherAta thayA bAda digaMbara muni zAMntisAgarajInI preraNAthI che, saMskAra keLavatA nathI ane sukha paNa bhogavatA nathI, temane . prastuta mULagraMthane tAMbAnA pataramAM saLaMga kotaravAmAM Avyo keka vakhate jAgRta karI zakAya. kema ke teo jANe che ke temanA jIvanamAM ghaNI uNapa che. paNuM jeo potAnA jIvana upara ane e rIte mULagraMthane sthAyI svarUpa ApavAno prayatna hAtha eTalA te khuza hoya che ke temane hacamacAvIne jagADavA paNa dharAyo. A tAmrapaTanI pratamAM yathAsthAne prastuta sUtranA cheDe muzkela. sArA ane sAcA rASTrasevakenI te vakhate vakhata saMjada ( saMyata ) zabda Ave e rIte e sUtra paNa karavAmAM : "kadara paNa karI zake che. sArAM kAme oLakhIne ene mATe AvyuM. A hakIkatanI jANa thatAM AvI rIte vAdagrasta pAThane sakhAvata paNa Ape che. teo phakata oLakhI zakatA nathI te A tAmrapaTamAM sthAyI-25 maLI jAya e te sahI ja na zakAya. virATa sAmAjika anyAyane ke jene AdhAre temanuM dhanI, sukhI ane saMskArI jIvana name che. e Dhaba khUba lAhala digaMbara samAjamAM ubho thayo. muni - raziyAmAM bhIpaNuM sAmAjika krAnti thaI e uparathI - zatisAgarajI Ama te kevaLa jUnavANI ane sthiticusta bodha laI aneka dezoe samAjasattAvAdI rAjya vyavasthA grahaNa . vicArasaraNI dharAvatA eka digaMbara sAdhu che. te e sAdhu ke karI. raziyAnI vicArasaraNI duniyAmAM phelAtI jene amerikA jemaNe hAjana-maMdira pravezane sakhta virodha karela, jaino ' '' hiMdu nathI ane jene nA maMdirone A kAyado lAgu na paDa - have bIjI bAju duniyAnI pachAta jAtio baLavAnI E " " '' joIe evI temaNe jhuMbeza calAvelI ane e jhubezanA tAnamAM taiyArI kare che. AphrikA, dakSiNapUrva eziyA-jyAM juo tyAM keTalAMka samaya sudhI annatyAga eTale ke, anAjatyAga karela. sAmAjika maMthana cAlI rahyuM che. ApaNe tyAM bhUmidAna yajJa" . temaNe bahu lAMbo vicAra karyA sivAya tAmrapaTamAM zarU thayo che. e kAMI sukha lokeAnI sakhAvatane prakAra nathI. * saMjada " zabda upara jaNAvyuM te mujaba , kotarAvA emAMthI paNa krAti phATI nIkaLavAnI che. AvI vizvavyApI "dIdhele, paNa saMzodhakanI temanAmAM kazI draSTi ke vRtti maLe nahi. kantinA mukhI athavA sAthI banIzuM ke bhoga banIzuM ? e cAlu mAnyatAnI paripATIne jora ApavuM e ja temanA savAla che. ' - jIvanabharane vyavasAya. tethI pitAnA samAjamAM A ja hakIkata | (eka aMgata patramAMthI). kAkA kAlelakara zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. | musthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI reDa muMbaI, 2. . * ka
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ rANAvALA ) che. tama ja R, . A [; ": $ * chuTaka nakala: traNa AnA zrI muMbaI jaina yuvaka-saMdhanuM pAkSika mukhapatra rajIsTarDa bI.4ra66 - - - . - | | | . ( K prabughajIvana, iDayA - - * FEATii; * : ' s | . ; , ' ' . tatrIya " ma na varSa: 14: aMka ? vArSike lavAjama , vana . . . muMbaI: 1 ephaTobara 1953 gurUvAra . . . . te rUpiyA 4:' s to t : ma. rivAte prasthAna letuM . . - - - - - 1. : saMyukata rASTrasaMsthAnA zarU thayelA AThamAM adhizanamAM ApaNe sau sArI rIte paricita chIe. - jaina tIrthakaronA : bhArata sarakAra taraphathI niyata karavAmAM aAvela pratinidhi caritrathI ane temanA pUrvabhavenI kathAthI jeo mAhitagAra che: maLamAM zrI cImanalAla cakubhAI zAha jeo hiMdI pArlAmeM. temane khabara haze ke pratyeka tIrthakaranA pUrva bhavanI kathAomAM jemAM saurASTra taraphathI cUMTAyelA eka sabhya che temanI nimaNuka eka e viziSTa prasaMga Ave che. ke jene anulakSIne zAstrakaravamAM AvI che ane temAM bhAga levA mATe tA. 26-.53 kare ema jaNAve che ke A prasaMge bhagavAne petAnA pUrva bhavamAM; zanIvAranA roja muMbaithI teo amerikA javA vidAya thayo che. e asAdhAraNa purUSArtha dAkhaai--pachI te dAnane hoya, ke , satbaruM mAsanI zarUAtamAM A nimaNukanI jAherAta karavAmAM zIla hoya, tapane haya, karUNAne hoya ke AtmabalidAnane na AvI hatI ane amerikA javAnI taiyArI karavA mATe teo- - heya-ke jenA pariNAme bhagavAne tIka-nAmakama upArjana *. saMsTebaranI dazamI tArIkhe muMbaI AvI pahoMcelA. tyAra pachI karyuM. ane chevaTanA bharamAM teo tIrthaMkara pAne pAmyA. (je A mADI . mina. temane abhinaMdana ApatA tathA AntararASTrIya rAjanItine mukhya uddeza duniyAbharamAM-suleha zubhavadAya icchatA aneka nAnAM moTAM, saMmelane bharAyAM tema ja zAntinI pAka pAye sthApanA karavAno che. A dhyeya hiMdanuM che 1-1 tadarthe bhajana samAraMbhe paNa ema kahevAno artha e che ke e yojAyAM. zarUAtamAM tA.179-23 : khAtara hiMda game te bhAga" Apa| nA roja zrI. cImanalAla pI. zAha ] . vAne-mAge teTaluM mUlya curvanetathA zrI 2maNIkalAla maNilAla , ' ', "tayAre che. Aje duniyA eka " gRha-cImanabhAinAM aMgata miMtra " "asAdhAraNe kaTokaTamAMthI pasAra * taraphathI prANasukhalAla maphatalAla ' thaI rahI che ...ane mAthe trIjuM svImIMga bUthamAM muMbaInA mAjI vizvayuddha jhajhume che. Aje zarU meyara zrI gaNapatiza kara desAInA ' thayelI rASTra saMsthAnI beThaka AgaLa . pramukhapaNa nIce eka bhavyuM na T vizvazAntine kSubdha karate kerIsamAna samAraMbha yojavAmAM , :: AnI. suleha prazna: mukhya sthAne Avyo hato. tyAra bAda tA. - nA che ane raMgadveSano prazna paNa. Aje 1-9-53 ' zanIvAranAM roja eTalo ja ugra ane tvarita zundarAbAI helamAM zeThe prANalAla * ! | ukelanI apekSA rAkhate banyA che. devakaraNa nAnajInA pramukhapaNA , A prasaMge mokalavAmAM AvatA nIce e ja hetuthI samasta jainenI hiMdI pratinidhimaMDaLanA thImanaeka jAhera sabhA gaDhavavAmAM ! bhAI eka sabhya che. temane tyAM 3 AvI hatI. te ja divase rAtre - if i ) 1 ) " bhAga bhajavavAne 'haze tenI saMyukta jaina vidyArthIgRha ane - A paMthane ke temane khabara nathI. - muMbaI jaina yuvaka saMghanI kArya. nI vijayAlakSmI paMDita A vakhatanA vAhaka saMmitinA sabhyonuM zrI. / vArSika adhivezananA pramukha cImanabhAIne sanmAnamAM eka '' nimAyA che. vI. ke. menana nAnuM sarakhuM saMmelana goThavavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge saMbhave che ke kArIAnI polITIkala konpharansamAM jAya. A banne saMsthAo taraphathI AvakAra ApatAM ane AvI uMcI saMgamAM cImanabhAThenA bhAge Aje apaNe kahIe chIe, kakSAnI nimaNuka viSe sau inA dilamAM ramI rahelA AnaMda tethI paNa vadhAre javAbadArIbharyo bhAMga bhejavAnuM Ave. Ama vyakta karatAM zrI' paramAnaMda kuMvarajI kapaDIyAe jaNAvyuM hatuM bane ke na bane. ApaNe to eTaluM ja IcchIe ane prAMthI e ke ""A prasage cImanabhAI viSe ApaNe aMgata rIte je..uDe ke vizvazAMtine sudaDha karavAnA pradezamAM cImanabhAInA-- bhAge.je che ke Adara ane prema anubhavIe chIe tene lAMbA zAbdika ? kAMI javAbadArI Ave tene pahoMcI vaLatAM teo e pramaLa vyAkhyAna dvArA vyakata karavAnI bIlakula jarUra nathI; kAraNa ke purUSArtha dAkhave ke jethI teo tIkara-nAmaka upArjana ApaNe ekamekane varSothI bahu sArI rIte jANIe chIe. mAtra kare. vizvamAM sauthI utkaTa prazna A che. tene uMdhela jenA hAthe * 'prasaMge mArA manamAM zubhecchAsUcaka eka ka95" are che thaze, te pAchaLa je potAnI jAtane khapAvI deze-te bhAvI, - te raju karavA icchuM chuM. ApaNe badhA: jena chIe, jena tIrthakara thavAne yogya gaNAze. joIe-e viSe be mata hovA sarakAramAM ApaNe ucharelA chIe. ane jaina mAnyatAthI A saMbhava nathI. cInabhAIne. purUSe A prakara, hAya evI : ha . rija kI * jI . karIne virATa kI rAjakoka ja vAra E; kara , , la nathI. cInabhAIne. purUvuM che nI ''" " 'ITRA - , , ,
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana , tA. 1-10-53 virodha ane samanvaya (prabuddha jIvananA gatAMkamAM pragaTa thayela zAstrasaMzodhana ane sthiticustatAnA anusaMdhAnamAM gata varSanA sabara mAsanA anekAnamAM pragaTa thayelA nAgapura mahAvidyAlayanA adhyApaka che. hIrAlAla jainane viveda maura sAkarSa e mathALAnA hiMdI lekhana munizrI nyAyavijayajIe karela anuvAda tA. 27-12-53 nA jainamAM pragaTa thayo hato je nIce sAbhAra udhRta karavAmAM Ave che. taMtrI) . viThalsamAjamAM have A vAta svIkArAI gaI che ke bhagavAna cAturyAma saMpradAyanA nAyaka zramaNa 'kezI ne e vAta samajAvamahAvIre kaI navo dharma sthApita nathI karyo, paNa temaNe eka vAmAM saphaLa thayA ke mahAvIre je vizeSatA emanA dharmamAM prAcIna pracalita dharmane punaH saMskAra karyo. te prAcIna dharmanA utpanna karI te "prAcIna saMpradAyathI viruddha nahotI eTaluM ja anuyAyI "zramaNa" kahevAtA hatA. zramaNone eka yatisampradAya nahi, kintu tenAthI e prAcIna dharmane ja sAce marma enA hato, jeno vaidika saMpradAyanA brAhmaNe' sAthe aneka maulika prANa prakaTa karavAmAM AvyAM che. A spaSTIkaraNathI cAturyAmavALA vAtamAM matabheda hate. zramaNe "cAturyAma" arthAta cAra saMyamanuM te pAzva saMpradAya ane mahAvIra bhagavAnane alaka saMpradAya : pAlana ane pracAra karatA hatA. te cAra saMyamo hatA-ahiMsA, e banne ekatra thaI gayA ane temaNe prAcIna cAra dhAmanA - amRSA, acaurya ane ahidhAThANa.* jayAre mahAvIra A sthAne pAMca vratane svIkAra karI lIdhuM. A saMmelanamAM vastranA zramaNa saMpradAyamAM praviSTa thayA tyAre temaNe joyuM ke zramanuM saMbaMdhamAM je samajutI thaI te, ema jaNAya che ke vika95nA ' AcaraNa na te pUrNatayA parigraharahita che ane na AkulatAthI rUpamAM thaI, kemake e pachI ApaNane jinakalpa athata antima mukata. ethI temaNe caturtha saMyama abahidhAThANane jina mahAvIra dvArA upadiSTa "nA"" ane sthavira ka95 ' [bahidhAThAo veramaNane] be svataMtra vratamAM vibhAjita arthAta prAcIna cAturyAma saMbadhI ka95-vastragraNarUpa AcAra-no karI dIdhuM- eka amathana ' ane bIjI aparigrahaAne e prAdurbhAva thayeluM jaNAya che. paraMtu A samajutI svabhAvika artha nahi samajavo joIe ke amaithuna arthAta brahmacaryanuM rIte ja sthAyI thaI zake tema nahotI. kemake jeo acelakatva enI pUrve zramaNe dvArA pAlana nahotuM karatuM. kharI rIte te arthAta nAnyanuM kaThina vrata polatA hatA ane jeo e vratanuM paristhiti e hatI ke cAritrane badhe bhAra A strI parityAgarUpa pAlana na karI zakavAnA kAraNe acela tapasvIo dvArA hIna abahidhAThANa para hate. strIparityAga thaI jatAM zramaNane samajAtA hatA e baMne vacce samAnatAnI bhAvanAne sthira mATe anya parigrahonA saMbaMdhamAM eTalI kaThinatA nahetI rahetI. banAvavI e saMbhavita nahotuM. bhagavAna mahAvIranI pachInI je mahAvIrasvAmIe amathuna yA brahmacaryanuM eka svataMtra vrata je paTTAvalIo upalabdha che te mujaba A saMpradAya kevala traNa batAvyuM tenuM prayojana e hatuM ke amaithuna yA strI parityAga peDhI sudhI ja sammilita rahI zake. A sammilita saMpradAyanA mAtrathI ja bahidhAThANuvratanI paripUrNatA na samajavI nAyaka "kevali' kahevAyA che ane teo kramazaH traNa ja thavA. joIe, kintu e vratanuM nyAyataH paripAlana che tyAre gautama, sudharmA ne jaMbU . tatpazcAta sa pradAyanuM nAyaka ' ja thaI zake che ke jyAre bAhya samasta parigraha, tyAM sudhI vicchinna thaI gayuM ane amane paTTAvalIomAM AcAraparaMparAnI ke a5mAM a95 vastrane paNa purNatayA tyAga karavAmAM Ave. be vibhinna dhArAo dekhAI devA lAgI. AmAMthI eka AcArya - A ja Adazane anurUpa temaNe bAvIsa parISahanuM paNa nadIthI prAraMbha thAya che ane bIjI pramavathI. A be zAkhAnA susaMgaThana karyuM, jemanuM pAlana paNa zramaNane mATe anivArya sa baMdhamAM amane je kaMI vRttAnta prApta thAya che te uparathI TharAvavAmAM AvyuM. A pramANe temanA anuyAyIo " nigna' jaNAI Ave che ke-AmAMnI prathama zAkhA "jinakapI' banI gayA. teo " acela" paNa kahevAvA lAgyA ane prAcIna arthAta nagna nirmanthanI hatI ane bIjI sthaviraka9pI arthAta . cAturyAma zramaNa saMpradAyathI pRthak thaI gayA.. ' vastradhArI zramaNonI. kintu atyAre tyAM) sudhImAM digamba tathA bhagavAna mahAvIranAM paTTaziSya gautama gaNadhara eka ukta zvetAmbara saMpradAyone sudaDha rUpamAM prAdurbhAva nahote thaye, kemake e samayanA vRttAntAnusAra eka zAkhAne cheDI bIjI venA antaranI prArthanA hai !" upara jaNAvela sa melana- zAkhAmAM praviSTa thavuM kadina nahotuM. * bAda tA. 20-9-53 ravivAranA roja vilepAralenA sthAnaka sthaviraka9pI zAkhAnI apekSAe jinakalpI zAkhAmAM - vAsI jaina sa the zrI cImanabhAI mATe muMbaInA majura pradhAna eka vizeSa kaThinAI hatI. nAnya pariSaTha sahana karI saraLa : zrI zAMtilAla zAhanA pramukhapaNuM nIce eka moTI sanmAna , nahA. vizeSataH e zrama mATe ke jeo dhanI gRhastha sabhA bharI ane sAmudAyika bhojana samAraMbha karyo. tA. 23-9-53 jIvanamAMthI AvyA hatA; athavA jemanA ' aMgapratyagamo ke ja jamabhUmi bhavanamAM saurASTra TrasTa taraphathI saurASTranA vizeSa vikati hatI; ane strIo te nAjyanuM pAlana karI ja mukhya pradhAna zrI ucharaMgarAya DhebaranA pramukhasthAne bIjo eka na zake A kArathI jinakapIonI saMkhyA sthavirakapIbhavya sanmAna samAraMbha javAmAM AvyA. A prasaMge zrI onI apekSAe kama rahetI hatI A kamI nI pUti Ayo esa. ke. pATIle cImanabhAIne udAra prazastI vaDe navAjayA, zrI zivabhUnie karI, jemaNe bhaveta ora di 2 (lI anusAra nathavANIe zrI cImanabhAinI viziSTa zakitaone paricaya sthaviraka9pane tyAgI jinakapa grahaNa karyo ho, tathA jemane ' karAvyo. zrI DhebarabhAIe eka adbhuta preraka pravacana dvArA ane mUlArAdhanA " granthanA kartA zivAyane meM eka mAnyA che cImanabhAInA A mahAprasthAnanuM mahatva samajAvyuM. A rIte (e be eka hoya evuM meM anumAna karyuM che ). e (mUlArAdhanA) : aneka mitra maMDaLo, saMsthAo ane mahAjanathI sanmAnita granthamAM munio mATe nAnyano niyama (utkarma ) batAvyo : thayelA zrI cImanabhAIe tA. 24-9-53 zanIvAre bapore che ane sAthe ja e apavAda paNa batAve che ke mahaddhika, - sAntAkrajha eraporTo upara ekaThA thayelA aneka svajane ane vikatAMga ane strIo vastra 5Na dhAragu karI . Ama svaya sahakAryakartAo vaccethI vidAya lIdhI ane amerikA javA jinakalpanI aMdara paNa kaMika vika9pane vyavahAra thavA lAgyA. upaDayA. A prasaMge temanI yAtrA sarva prakAre kalyANakAriNI DuM paraMtu A vikalpanA kAraNe navA niyama nyAyataH ke bane evI sau koInI zubhecchA temanI upara varasI rahI. khalita thaI gaye. jo koI paNa kAraNe koI vizeSa Ddhaka: ..
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDada no che. che. ja - tA.1-10-13 . prabuddha jIvana, vyakita nAnya pAlana karyA vagara nigraMnyatAnI pUrNatAne prApta ane dravyastrInA bhede nimANanuM hovuM saMbhavita nathI. pUjayapAdana thayelo kahI zakAtuM hatuM, te te ja prakAre bIjA munio paNa nI pachI akalaMkadeva ane vIrasenasvAmIe paNa ukata bhedanA vastra dhAraNa karavA chatAM kema pUrNa zramaNa na gaNAya ? A 'sarmathanamAM prayatna karyo che, kintu emanA prayatanathI ukata viSamatAnA kAraNe nAnyanA niyamanuM pAlana karavAmAM svayaM vyavasthAnI Antarika kAI ja pragaTa thAya che. " jInakalpanI aMdara zithilatA AvavA lAgI. - jaina saMghanI aMdaranI ghaTanAonA A saMkSipta ' ' A prakAranI paristhitimAM kundakundAcAryo janakalpanuM paricayathI spaSTa che ke jaina dharmanA prAcInatama granthamAM nAyakatva grahaNa karyuM. temaNe ukata samasyAne chelle nipaTAra strInAM coda guNasthAne tathA tenI mukitanuM vidhAna maLe che. 'karI nAkhavA mATe potAnuM dhyAna antima tIrthaMkara bhagavAnuM kintu e vyavasthAne ane saMyamane mATe nAnyanI anivAryatAno mahAvIradvArA nirdiSTa AcAra para sthApyuM. je anusAra nAnyanuM virodha jaNAI Ave che; kemake strIone mATe nAnyane kayAMya prAdhAnya hatuM. ataHeva kundakundrAcArye e nirNaya karyo ke upadeza nathI, A virodhane parihAra karavA mATe aneka prayatna nAnyanuM paripAlana saMyamIne mATe anivArya ane nirapavAda karavAmAM AvyA, jemAM antima prayatna devanadI pUjyapAdana hato. niyama che, temAM jeo enuM pAlana karI zakatA na hoya temane temaNe bhAstrI ane dravyastrI e bheda pADayo, jethI gata : munisaMdhamAM rahevAne koI adhikAra nathI. ' paMdara zatAbdio sudhI digambara sampradAyamAM ekatA banI rahI. ' - have samasyA strIonI upasthita thaI. temane vastratyAgane kintu karmasiddhAntanI vyavasthAonI keseTI para parIkSA upadeza Apavo asaMbhava hatA. ataHeva temane vastra karavAthI pUjyapAdakRta ukata bheda siddha nathI thatuM, kemake avasthAmAM rahevA dIdhI; paNa temane AdhyAtmika vikAsa siddhAntAnusAra jIvanI bhAvAtmaka pravRttio dvArA ja enI [ arthAta guNasthAna ] zrAvikAothI uMcuM mAnavAmAM Avyo dravyAmaka zarIraracanA thAya che, jenA phalasvarUpe strIvedI nahi. Ama strIone mATe pUrNa saMyaMmane sarvathA niSedha karI jIvane puSazarIranI racanA asaMbhava che. A parIkSaNanuM tAtpaya" : ", | devAmAM Avyo. vastranA parityAga vinA saMyama hoI zake nahi e nikaLe che ke yA te strIomAM mukitanI yogyatAne svIkAra ane saMyama vinA mukita prApta karavI asaMbhava che. ataHevI karI levAya, yA paraMparAgata kamasiddhAntanI vyavasthAone A - nyAyataH strIomAM mukitanI yogyatAne paNa niSedha karavo paDaze. asvIkAra karI devAya. A paristhitithI bacavAne bIjo koI " A vyavasthAnuM pariNAma e AvyuM ke je AgamomAM upAya nathI. De. hIrAlAla jaina che : puruSa ane strI bannemAM AdhyAtmika yogyatAne pUrNa vikAsa | (* kANAMganA cothA ThANanA prathama uddezamAM A cAra, - savIkAravAmAM Avyo hato te A saMpradAyamAM amAnya thaI gayA. mahAvatane ullekha che. jemAM cothA mahAvratane nirdoSa mane lAge che ke digambara sampradAyamAM 'aMga" granthane sarvadhA 'bahidadhAdANuo veramaNuM" e zabdathI che. e zabdamAMnA lepa mAnavAnuM A paNa eka kAraNa che. eTaluM ja nahi, kintu bahidhAdANu' no artha TIkAkAra zrI abhayadevasUrijIe be rIte karyo . svayaM janakalpIo dvArA nirmita pakhaMDAgama' jevAM zAstro che. 1) "hidhA' (bahirdhA) eTale maithuna, ane 'AdANa" karyo paNa kundakundrAcAryanA mUlasaMdhamAM amAnya siddha thayA. (AdAna) eTale paricaMDa-Ama e banne "bahidhAdANu" - A virodhanuM sAmaMjasya A vakhate AcArya devanadIe zabdathI grahita karela che, ane (2) bIjI rItanA arthamAM e karyuM ane saMbhavataH temanA A ja mahAna kAyane mATe teo | zabdathI parigraha jaNAvela che. anuvAdaka) 'pUjyapAda'nI upAdhithI bhUSita karIyA. ItihAsamAM pUjApAda nAmathI ja teo adhika prasiddha thayA. temaNe umAsvAmIkRta vihAra sarovara uparanuM samuhaparyaTaNa tatvArthasUtra paranI pitAnI "sarvAtha siddhi' nAmaka suprasiddha muMbaI zaherathI lagabhaga vIza mAIla dUra TekarA TekarI TIkAmAM bhAvastriI ane strIne bheda pADI prAcIna AgamAM enI vacce be sAvare bAjue bAjue Avela che. ekanuM 'vihita manaSiNI (mAnavI a!) nA cauda gusthAne ane nAma che pavaI: bIjAnuM nAma che vihAra, vihAra sarovara , kundakundrAcArya dvArA upadiSTa strInukitaniSedhanA virodhane parihAra - tarapha javAnI saDaka upara jatAM zarUAtamAM jamaNI bAjue karI dIdho. kaMTAtI saDaka upara pavaI sarovara Ave che ane pachI TekarALa . * pUjyapAdanA A sUtrAtmaka parihArano mathitAI e caDhANa upara Ama tema vaLAMka letA uMce jatAM vihAra sarovara nikaLe che ke eka purUSazarIrI manuSya bhAvathI strI paNa hoI zake AMkha sAme pragaTa thAya che. pavaI karatAM vihAra sarovaranuM , , ; che ane e ja bhAvastriI che, jemAM mukitanI yogyatA svIkArI dRSya vadhAre bhavya ane romAMcaka che. mubaI asapAsa rajAonA mA zakAya che. kemake te vastraparityAgarUpa saMyamanuM paripAlana karI divasamAM paryaTaNa mATe anukuLa ane AkarSaka evAM aneka I " , zake che. kiMtu jenI aMgaracanA strIrUpa che te dravyastrI ne ukata sundara sthaLo AvelAM che. muMbaInI tarapha je anupama sRSTi| saMyamanuM paripAlana karI zake ane na pariNAmataH mukita prApta sauMdarya patharAyeluM paDyuM che. tevuM sRSTisaundarya hiMdanA . karI zake. A zenA AdhAra para pUjayapAda jinakapIonI anya zaheranA prAntabhAgo bhAgye ja dharAve che. eka andaranA virodhane miTAvI ekatA sthApita karavAmAM saphala bAju vizALa arabbI samudra che; bIjI bAjue ghana . thayA. have jinaka9pa ane sthaviraka95nI zAkhAo digambara vanarAjiothI susaMpanna sahyAdinI parvatamALa che. A to tathA vetAmbara sampradAyanA rUpamAM dRDhatAthI pRthaka thaI gaI. TekarA TekarIomAMnA aneka nadI nALAM samudrane maLe che. Ane - digambara saMpradAyamAM bhAstrInA bhedamAM strI mukita manAvA lAgI, ' lIdhe muMbaInA zaheranA sImApradeza anokhI ramyatA dhAraNa karI zvetAmbaramAM AvA ke vika95 vinA. kare che. muMbaI AsapAsanAM AvAM aneka ramya vihArasthAnomAM " - pUjaya padanA upakata bhAvAtrI ane dravyastrI medanI paNa vihAra sarovaranI saundaryathI sauthI caDiyAtI che. traNa ne che. vyavasthA vicAraNIya che. mukitanI prApti kamasidhAntanI dizAne AvarI letI AsapAsa dUra dUra dekhAtI TekarIo che vyavasthA anusAra mAnavAmAM AvI che. karmasidhdhAntamAM ane vacce meTI khINa che, jene pazcima dizAnI khullI bAjue . 'zarIranirmANanA je niyama maLe che temAM ukata' prakAre bhavatrI baMdhathI bAMdhI levAmAM AvI che ane te rIte A sthaLane jaLa
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-10-53 | saMcayanuM eka viziSTa kendra banAvavAmAM AvyuM che. sarevara- samaya rokAyalI ja rahI. AvelAM bhAI bahene e paNa jarUra pradezamAM praveza karatAM pUrva dizAe vizALa jaLarAzI hoya tyAM upayogI thavA tatparatA dAkhavI ane e rIte eka divasa jovAmAM Ave che, ane baMdhanI bIjI bAjue pazcima dizAe muMbaInI dhamAlathI mukata sRSTi sauMdaryanI draSTie jANe ke koI jhADapAnathI khIcakhIca bharelA nIcANuuMcANavALA TekarALa eka bhavya devAlaya na hoya evA A ramya sthaLa upara Ana, 'pradevanuM darzana ApaNI AMkhone mugdha banAve che. sarovaranI damAM, vinodamAM ane keTalAke gaMjIpo ramavAmAM te keIe AvA bAMdhelI pALa upara AgaLa cAlatAM eka TekarI upara eka sthaLe svAbhAvika evA unnata cintanamAM pasAra karyo ane chuTA sundara baMgalo che. A baMgalA uparathI mAilenA mAIle pADavAnA vakhate AvA sahamIlananA prasaMge muMbaI jaina yuvaka sudhI cotarapha ApaNI najara doDe che ane je dizAe ApaNI saMdha taraphathI avAranavAra yojAtA rahe e uddagAra sau najara jAya te dizA ApaNane navala saundaryanuM anupAna karAve che. koInA moDhethI sarato rahyo. paramAnaMda muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI tA. 20-9-53 ravivAre muMbaInI paryuSaNa vyAkhyAnamALA nA roja goThavAyelA sAmudAyika paryaTaNanuM sthaLa A hatuM. A paryaTaNamAM lagabhaga 150 bhAI bahene ane bALake " tA. 1-9-53nA prabuddha jIvanamAM muMbaI jaina yulaka samIlita thayAM hatAM. savAranA nava vAge nakkI karelI traNa basa saMdha taraphathI yojAyelI paghaNuM vyAkhyAnamALAno kAryakrama pAyadhUnIthI upADavAmAM AvI hatI. keTalAMka kuTuMbe potapotAnI sage pAMga pAra pADavAmAM nAnA moTAM vidho AvyAM. maTaromAM paNa tyAM AvI pahoMcyA hatAM. lagabhaga agiyAra tA. 10 : A pa3nA roja pahelAM zrI. manubhAI paMceLInuM vAgye niyata sthAne sau pahoMcI gayA. jatAM veta saune cA vyAkhyAna rAkhavAmAM AvyuM hatuM; paNa vyAkhyanamALAnI tathA nAsta puro pADavAmAM AvyuM. nAstA bAda AsapAsanA zarUAta pahelAM ja nAdurasta tabiyatanA kAraNe temanuM AvavAnuM vanapradezamAM bhaTakavA mATe maMDaLane meTA bhAga nIkaLI paDayo. azakaya banatAM Do. eca. je. esa, tArAporavALAnuM ravIndranAtha bapore be vAge zikhaMDa purInuM bhejana ApavAmAM AvyuM. TAgora upara vyAkhyAna nakakI karavAmAM AvyuM hatuM. te paNa traNeka vAgyA lagabhaga badhAM bhAI bahene baMgalAnA uparanA temanI zArIrika asvasthatAnA kAraNe baMdha rahetAM zrI. holamAM ekaThA thayA. bhAI zAntilAla zAha -muMbaInA suprasiddha purUSottama kAnajI (kAkubhAI) ne nimaMtraNa ApavAmAM jaina saMgItakAra -amArA nimaMtraNane mAna ApIne A AvyuM hatuM ane temaNe "vizvavanta gAMdhIjI" upara eka paryaTaNamAM joDAyA hatA. temaNe eka pachI eka pada sundara vyAkhyAna ApIne amArI bhIDa bhAMgI hatI. saMbhaLAvavAnuM zarU karyuM ane saroparanA pradezane saMgItanA AvI ja rIte paMDita sukhalAlajI A paryuSaNa vyAkhyAna. raNakArathI gAjo karyo; nAnAM nAnAM AkhyAne paNa temaNe mALAnA adhyakSasthAne bIrAjavAnA hatA ane tA. 12-9-23 saMbhaLAvyA. amArAmAMnA zrI. TI. jI. zAhe paNa nAnA moTA nI viziSTa sabhAmAM teo minI e sava mag e viSaya upara TucakAothI saune khUba vinoda karAvyo; bIjA bhAI bahenoe vyAkhyAna ApavAnA hatA. payu paNa pahelAM ja temanI tabiyata paNuM potAne AvaDe te saMbhaLAvIne sAmudAyika AnaMdamAM vRddhi ekAeka bagaDI AvI, prAraMbhathI te teo AvI na zakayA karI. sAMjanA pAMca vAgyA. sau koIne cA ApavAmAM AvI. ane koI paNa hisAbe zanIvAre AvI pahoMcavAnI tIvra icchA zarada Rtuno samaya hoIne baporanA thoDI garamI lAgatI hatI. dharAvavA chatAM nAdurasta tabiyate temane tA. 12 mI upara paNa che paNa have te namane pahora thayo hata; garamI zamI gaI hatI; muMbaI AvavA na ja dIdhA. temanA sthAne e ja viSaya upara zItaLa pavanalahArI vAI rahI hatI; sUrya pazcima kSitija zrI cImanalAla cakubhAI zAhe vyAkhyAna ApyuM ane amane - tarapha gati karI rahyo hato; taDake kaMTALo ApavAne badale have - cintAthI mukata karyA. madhura lAgato hato; sAyaM saMdhyA samasta duSyane senerI amAre niyata ane kaDhipata kAryakrama akhaMDita rIte opa ApI rahI hatI; taraphanuM dRSya have vadhAre jaLavAI rahe evI cAlu paripATImAM A vakhate prAraMbhathI ja - ramya vadhAre AkarSaka, vadhAre mehaka lAgatuM hatuM. koI vilakSaNa bhaMga thato rahyo ane te chevaTa sudhI cAlu rahyo. kAkAsAheba : prasannatA cittane praphulla banAvI rahI hatI. sarva pazcimanI kalelakaranuM chevaTanA divase vyAkhyAna hoya ja ane te vyAkhyAna . TekarIo pAchaLa adRSya thAya-lagabhaga te samaye amArI paryA. temanA varSabharanA cintananA nIceDa jevuM hoya-varSothI TaNamaMDaLIe AnaMda ane tRptinI lAgaNIothI bharelA hRdaye cAlI AvatI A paraMparA A vakhate temanI aniyamita zarIra"te sthaLanI vidAya lIdhI ane rAtrInA ATha vAgyA lagabhaga so svasthatA ane pachAta vargonA tapAsapaMcanA pramukha tarIkenI : I potapotAnA nivAsasthAne pahoMcI gayA. javAbadAro aMgenAM bhAre rokANanA kAraNe jaLavAI na zakI. " AvuM sAmudAyika paryaTaNa aneka mitronA sahakAra vinA paMDita sukhalAlajInA netRtva ane mArgadarzanathI paNa upara cijavuM tema ja saphaLatApUrvaka pAra pADavuM azakya che. vihArane jaNAvyA mujaba ame vaMcita rahyA. temanA sthAne vyAkhyAnabaMga meLavI ApavAmAM saMdhanA sabhya ane muMbaI kAraperezananA ' mALAnA adhyakSapade jANItA sAhitya vivecaka sAdhupurUpa zrI kerapareTara zrI jIvarAja bhANajI zAha tathA premacaMda velajI | nAthurAma premInI ame nimaNuka karI; temaNe pahelAM be divasa mahetA madadarUpa banyA. paryaTaNane lagatI bIjI aneka bAbate adhyakSasthAna zobhAvyuM, paNa pachInA divase daramiyAna damanI vicAravAmAM, basonI goThavaNa karavAmAM tema ja bIjI vyavasthA bImArInA kAraNe teo moTA lAge hAjara rahI na zakyA. bhAI karavAmAM zrI jIvarAjabhAIne sahakAra atyanta upayogI nIvaDayo. nArAyaNa mahAdeva desAIna chellA be divasanI viziSTa sabhAomAMthI AkhI bhajana sAmagrI taiyAra karavAne bhAra saMdhanA upapramukha -kei paNa eka sabhAmAM bhUdAnanA tatvajJAna upara besavAnuM amAruM zrI lIlAvatIbahena devIdAse upADayo ane te mATe temaNe nimaMtraNa hatuM, ane temaNe lagabhaga svIkAryuM paNa hatuM. paNa chevaTanI athAga parizra lIdhe. vihAra sarevara upara pahoMcA bAda cA ghaDie temaNe vicAra pheravyo ane A sapTembara mAsa - nAstA tema ja rasei . vagere taiyAra karavAmAM lIlAvatIbahena vinobA bhAvenI saMnidhimAM gALavAne temaNe nirNaya karyo. . sAthe paryaTaNamAM joDAyelI keTalIeka bahene lagabhaga badhe saNosarA khAte ubhI karavAmAM Avela lokabhAratInA eka S
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ me' ' a ' , , , tA. 1-10-53 - - ja prabuddha jIvana pramukha saMcAlaka zrI, manubhAI paMcolIne A nimitte muMbaInI azrutatAne zrotAone bhAre sundara ane sau koIne mugdha janatAne paricaya karAvavAne amane mane ratha hato paNa temanI kare tevo savistara paricaya karAvyo hato. pachInA divase aNadhArI mAMdagIe A manoratha paNu vaNapu rAkhe. temaNe milI me 4 mUluM. e sUtra upara vicArapreraka pravacana oma chatAM paNa bahAragAma aNadhAryAM vadhAre samaya karyuM hatuM. takatIrtha lakSmaNazAstrI jozIe potAnA vizALa . rokAI javAnuM banatAM saMgItabhAkara mAratara vasanta AvI na vAMcana ane uMDA abhyAsanI madadathI bhAratIya saMskRtinAM zakyA ane temanuM saMgItavAdana tA. 6-9-53 nA kAryakramamAM vividha aMgo jaina dharmathI pade pade kevAM aMkita thayelAM che tenI samartha goThaveluM 'rada karavuM paDayuM te sivAya sadbhAgye paryapaNa AcanA karI hatI. chellA divase zrI. kedAranAthajIe satya che vyAkhyAnamALAne samagra kAryakrama sAMgopAMga pAra paDI zakayo. eTale zuM ane te prApta karavA mATe kevA prakAranA saMzodhananI pahelA sAta divasanI sabhA blevaskI helamAM AvazyakatA che te viSe mArgadarzaka vyAkhyAna ApyuM hatuM ane bharavAmAM AvI hatI; chellA be divasanI sabhAe rekasI chelle mahAtmA bhagavAnadInae Ajane dharma samajAvatAM thIeTaramAM goThavavAmAM AvI hatI. A vakhate aneka munirAja bhUtakALanA aneka pUrvagraho ane abhiniveza upara marmaprahAra muMbaInA judA judA upAzrayamAM cAturmAsa karI rahyA hatA karyA hatA ane AjanI paristhiti anusAra Aje ApaNe ane pratyeka upAzrayamAM paryuSaNanAM vyAkhyAne cAlatAM hatAM. zuM dharma hoI zake tenuM sacoTa mArgadarzana karAvyuM hatuM.. ema chatAM blavATakkI hela ke rAkasI thIeTara prAraMbhathI A vyAkhyAnonA pariziSTarUpa tA. 7-9-53 nA reja anta sudhI zrotAo vaDe bharelAM rahyAM hatAM. A sabhAone zrI. pinAkina trivedIe bhaktigIte saMbhaLAvyA hatA. jeTalA bhAIoe, lagabhaga teTalI ja saMkhyAmAM bahenee lAbha tA. 12-9-53 nA roja suprasiddha saMgItakAra zrI. zAntilAla lIdho hato. A prasaMge aDhAra vyAkhyAtAomAM 10 vyAkhyA zAhe ceDAMka pade ane A prasaMgane dhyAnamAM rAkhIne khAsa taiyAra tAo navA ja hatA. kAzIthI De. indracaMdra, alAbAdathI karela AdrakumAranuM caritra saMgIta -AkAramAM raju karyuM hatuM, - mahAtmA bhagavAnadInajI, bArasIthI zrIsurajacaMdra DAMgI. vAIthI tA. 13-9-53 nA roja bahena kizorI parIkhe aDadhA kalAka maNazAstrI joSI, ane amadAvAdathI paMDita becaradAsa sudhI mIrA yA kabIranAM jANItAM bhajano madhura kaMThe gAine jIvarAja dezI-A pAMca vakatAo muMbaI bahArathI padhAryA hatA. sau koInAM mane mugdha karyA hatAM. dareka sabhAnI zarUAta eka ' | dareka vyAkhyAnAe pitapatAnA viSaya mATe pUratI taiyArI : yA che. prArthanAgItathI karavAmAM AvatI hatI ane A prArthanA . * karIne Avela hatA ane A vyAkhyAnamALAmAM apAyeluM dareka gIte bahena haMsA, gaurI, kizora zAha, damayantI gAMdhI, - vyAkhyAne Aja sudhImAM te saMbaMdhamAM je eka dhAraNa keLava. kumuda zeTha, uSA zAha, anasUyA zAha ane suraMgI vakIle judA : vAmAM AvyuM che tene sarva prakAre anurUpa hatuM. zrI rAmanArAyaNa judA divase raju karyA hatA. chellA be divasanI sabhAo mATe pAThake jIvananuM kharUM maMgaLa zemAM raheluM che, te saMkSepamAM mesa sa kapuracaMda kaMpanIvALAe pitAnuM rekasI thIeTara kazuM ja samajAvyuM hatuM. zrI surajacaMdra DAMgIe bhagavAna mahAvIranA paNa vaLatara lIdhA sivAya sahaja premabhAve amane vAparavA ApyuM : jIvanadarzanane savistara khyAla ApIne AjanA mAnyatA. hatuM. prAraMbhathI anta sudhI jhAlAvADa sthAnakavAsI jaina svayaMsevaka bhedane samanvaya tema ja ukela zI rIte thaI zake tema che tenuM maMDaLe amArI sabhAonI vyavasthA jALavI hatI. Ama anekanA vigatavAra vivecana karyuM hatuM. che. Indrayadra zAstrIya daSTie sahakAra vaDe A vyAkhyAnamALA saphaLatApUrvaka pAra paDI hatI. sampaSTa ane miyA daSTine viveka raju karatAM dhamasahi. A mATe vidvAne vyAkhyAtAo, saMgIta raju karanAra bhAIo tyanA uMDA abhyAsane paricaya karAvyo hate. paMDita becaradAse yA bahene, rokasI thIeTara vAparavA ApanAra kapuracaMda enDa kuM. - jaina dharmanA itihAsanI rUparekhA raju karatAM vicAra ane ane vyavasthA jALavanAra jhAlAvADa sthAnakavAsI jaina svayaMsevaka AcAranA kSetramAM kALakALe nirmANa thayelI krAntikArI ghaTanA maMDaLa-A sarvane tema ja samasta AyojanamAM eka A bIjI | : ene khyAla ApyA hatA. adhyApaka kAMtilAla vyAse govardha. rIte upayogI thayelA mitro ane sahakAryakartAone ame antaH" , narAmaracita sarasvatIcaMdranA cothA bhAganuM avalaMbana laIne karaNapUrvaka upakAra mAnIe chIe. ' ', ka . paMcamahAyajJanuM svarUpa samajAvyuM hatuM. zrI jama dANIe parA sauthI vizeSa amAre AbhAra mAnavo ghaTe che zrI amRta-. buddhinuM svarUpa ane te kSetramAM judI judI vyakitaone thayelA lAla jeThAlAla zAhane ke jemaNe A AkhI vyAkhyAnamALAne ' ' anubhavenuM vivecana karyuM hatuM. phAdhara mekkerInAse thaza khosta rU. 850 no kharca pate upADI levAnI tatparatA dAkhavIne che ane mahAtmA gAMdhI vacce rahelA sarakhApaNAne khyAla te viSe amane nacinta karyA hatA. , - Apyo hato. zrI paramAnaMda kApaDiyAe punarjanmanA praznatI " - prastuta prasaMge anekavidha pravRttio calAvatA zrI muMbaI. savistara samAcanA karI hatI. zrI. rahita davee arvAcIna jaina yuvaka saMghanA phaMDamAM lagabhaga rU. 4000 jeTalI rakama bhAratamAM thaI rahelA dhArmika punarUsthAnanuM svarUpa samajAvyuM A vyAkhyAnamALAmAM bhAga letA bhAI bahene taraphathI amane ' hatuM. ane te saMbaMdhe keTalI eka cetavaNI ApI hatI. prApta thaI che. A rakamanI vigate A aMkamAM anyatra Apa- zrI. kAkubhAIe gAMdhIjInA jIvanamAMthI khAsa dhyAna khece vAmAM AvI che. amArI Arthika cintAne moTA aMze haLavI " evA keTalAeka dAkhalAo ane bInAo raju karIne te karanAra A bhAI bahenanA paNa ame rUNI chIe, * : : : : mahApurUSanI lekettaratAne khyAla Apyo hato. zrI. madhudIna amArI A vabharanI pravRttithI preraNA pAmIne muMbaImAM | herIse islAmanA hArdamAM rahelI mAnavI-samAnatAnI bhAvanA anyatra paNa maTuMgA tema ja dAdara ema be sthaLoe judA . ane lekazAhInAM bIjonuM nirUpaNuM karyuM hatuM. zrI hIrA judA kAryakartAoe payuM paNa vyAkhyAnamALAo yojavAne bahena pAThake mIrAMnA jIvananI upalabdha hakIkate raju karIne stutya prayAsa karyo hato ane temAM paNa zrotAoe vipula mIrAMnA padomAM rahelI bhaktimayatA ane bhavyatAnuM bhAna karAvyuM saMkhyAmAM bhAga lIdho hato. A ghaTanA AnaMdajanaka che tema ja hatuM. zrI cImanalAla cakubhAI cAhe bhAgavatanA zrIkRSNa nahi paNa vyAkhyAnamALAnI lekapriyatAne vizeSa puravAra kare che, paNa mahAbhAratanA zrIkRSNane kendramAM rAkhIne kRSNacaritranI , , , muMbaI jaina yuvaka saMdha che te baheno, rAka mane khyAla Avyo che. nirmANa thayelA to vicAra ane
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 mATuMgA zIva paryu paNa vyAkhyAnamALA muLamAM mubai jaina yuvaka sudhI taraphathI chellAM 20 varSothI je prakAranI vyAkhyAnamALA caiAjavAmAM Ave che tene anusarIne A vakhate mATuMgA-zIva bAjue vasatA keTalAka pragatizIla bhAioe ekatra thaIne mATuMgAmAM AvelA navA kapALanivAsanA jhaverabAI hAlamAM tA. 5 9-53 thI tA. 13-9-53 sudhI eka suMdara kAryakrama rAjyA hatA. A vyAkhyAnamALAmAM apAyalAM vyAkhyAnanA krama nIce mujaba hateA. zrI. purUSAttama kAnajI zvarInaTA paMDita becaradAsa dozI Do. Indracaka prabuddha jIvana zrI. kAMtilAla parIkha zrI. suzIlAbahena kusumagara AcAya jammu - dANI zrI. kedAranAthajI mahAtmA bhagavAnadInajI zrI zAMtilAla ThAkara A vyAkhyAnasabhAomAM pratyeka vyAkhyAnA anta bhakti gItAnA cAlu kArya krama rAkhavAmAM Avyo hatA ane te pAra pADavAmAM zrI. kizerIbahu~na parIkha, zrI. pUrNa mAbahena jhaverI, zrI. rameza desAi, zrI. zakaralAla bhaTTa, zrI. bApubhAI paramAra, zrI. indubhAi pArekha, zrI. kaumudIbahena munazI, zrI, lIlAvatIbahena kAcInavALA, zrI. vINAbahena mahetA bhAibahenoe tema ja lalita kaLAntra bhAga lIdhA hatA ane A kAryakramane khUba rasamaya banAvyA hatA. A vyAkhyAnamALAnI yojanA karavAmAM tema ja tene saphaLatApUrvaka pAra pADavAmAM khAsa karIne zrI. kAntilAla ugaracaMda parIkha DA. zrIkAnta dezI tathA zrI, zAtAkhahene khUba zrama byo hatA. ane A AkhI vyAkhyAnamALA mATuMgA-zIyanA jAhera jIvananuM eka AkarNAMka aMka banI gayuM hatuM... paMDita kheMcaradAsa dezI zrI. cImanalAla pepaTalAla zrI. cunIlAla kAmadAra DA, indra caMdra zrI. mehanalAla DI. cokasI zrI. khImacaMdra ma. vArA bhagavAna mahAvIranA jIvana saMdeza samyagdaSTi mithyAdaSTi 'Antara darzana zrI. lIlAvatIbahena kAmadAra zrI. caMdAranAthajI dhama ane mAnasazAstra navayuganA mAnavadhama jIvanazuddhi dAdara paryuSaNa vyAkhyAnamALA AvI ja rIte dAdaramAM paNa 3i. nagInadAsa pI. zAha tathA zrI. ratilAla revAzaMkara mahetAnI preraNA ane netRtva nIce pahelI ja vAra nAnA pAyA upara eka pa paNa vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI hatI. A vyAkhyAnamALAnI sabhA dAdara chabIladAsa zaDa upara Avela vanamALI, hAlamAM bharavAmAM AvI hatI. tenuM udghATana tA. 3-8-53 ravivAranA rAja sthAnakavAsI munizrI phulacaMdajI mahArAjanA hAthe karavAmAM AvyuM hatuM ane te prasa Mge temaNe prAnA upara eka sundara pravacana karyu hatu ane jainAnI ekatA upara paNa temaNe khUba bhAra mUkayA hatA. A vyAkhyAnamALAmAM apAcalAM vyAkhyAnono krama nIce mujaba hatA. vIrapUjAnI ucita rIta zrI. araviMdanuM jIvanadarzana jaina dharma jaitAnI ekatA baheno ane dhama samyakdaSTi-mithyASTi jaina dharmanI vizALatA AjatA yugadhama jIvanavikAsa satya ane ahiMsA A uparAMta tA. 7-9-53 nA roja zrI. kAkIlA bahuna tathA jayanta jozIe bhakitagItA saMbhaLAvyAM hatAM. A paryuSaNa vyA nimALAnA mAravADI, kacchI temaja gujarAtI jaina bhAi baheneAe sArI saMkhyAmAM lAbha lIdhA hatA. amadAvAdanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAM tA. 1-10-13 1 amadAbAdamukha jaina yuvaka saMdha taraphathI dara varSa mAphaka A vakhate paNa tA. 5-9-53 zanIvArathI tA. 12-9-53 zanIvAra sudhI paryuSaNa vyAkhyAnamALA yojavAmAM AvI hatI ane temAM nIce mujaba vyAkhyA ApavAmAM AvyA hatA. jaina darzana zro. sAmacaMdabhAi zrI. kedAranAthajI zrI. harisi"bhAI diveTiyA adhyApaka esa. Ara. bhaTTa zrI. madhusUdana medI zrI. ranAthajI jIvanamAM dharmanuM sthAna mAnasika Arogya badA purUSA vyavahArazuddhi atha' ane mekSa AcAya zrI esa. vI. desAi zrI. RSabhadAsajI rAMkA zrI. RSabhadAsajI rAMkA * khAnasAheba dAstamahamada paMDita becaradAsa zrI. rAvaza kara mahArAja munizrI nemica drajI sarvediya kabIra-mIrAMnA pado krAMtikArI Anadaghana adhyApaka bhogIlAla sAMDesarA zrI. ravizaMkara mahArAja zrI. indumatIbahena mahetA vArtAlApa jIvana ane dhama gujarAtI jaina sAhitya vArtAlApa samyag jIvana A mujabanI dareka vyAkhyAnasabhAnI zarUAAta zrI bhAilAlabhAi zAha athavA te| zrI amitAbahena mahetAnAM bhajatAthI karavAmAM AvI hatI. A vyAkhyAnasabhAo premA9 bhAi hAlamAM bharavAmAM AvI hatI ane A vyAkhyAnA lAbha jaina tema ja jainetara bhAI bahenae bahu meATI sakhyAmAM lIdhe hatA aMte ghaNI vakhata hAlamAM zrotAne samAva vAnuM kAya` vikaTa ane kadi kardi azakaya banyuM hatuM. satyAgraha 25 hits bhagavAna mahAvIrane ma pAraDI kheDa sapTembara mAsanI pahelI tArIkhathI pAraDI tAlukAmAM prajAsamAjavAdI pakSa taraphathI je kheDa satyAgraha zarU karavAmAM AvyA che tenI vigate dainika chApAomAM pragaTa thai cukela hevAthI ahi' ApavAnI jarUra nathI. A sauMbaMdhamAM prajAsamAjavAdI pakSanA AgevAnanu ema kahevuM che ke pAraDI AsapAsanI jamInanA moTA bhAga moTA moTA jamInadArAnA hAthamAM che. ane tyAM anAja ugADavAne badale dhAsa ugADavAmAM Ave che. ghAsa ugADavA mATe bahu mANasonI jarUra paDatI nathI. tethI tyAMnA AdivAsI khetamajurAmAM khUba ekArI prApte che. A dUra karavAnA hetuthI ane sAthe sAthe jyAre dezamAM anAjanI taraMgI che tyAre jyAM anAja ugADI zakAya tema che tyAM dhAsa nahi paNa anAja ugADavuM evA sarakArI kAnuna hovA chatAM A pradezamAM e kAnunanA amala karavAmAM AvatA nathI, e paristhiti dUra karavA mATe A prakAranA satyAgrahanI caiAjanA karavAmAM AvI che. Aje dezabharamAM vinAbA bhAvenI bhUmidAna pravRtti josabhera cAlI rahI che. e dAnamAM maLatA ekarAnI saMkhyAne AMka dina para dina caDhatA jAya che ane paccIsa lAkha ekaranI samIpa bahu jaldIthI jai rahyo che. e pravRttinuM Akhu` svarUpa sAtvika, ahiMsaka, ane anAkramaka che. janatAnA dilamAM rahelI dAMnattine jAgRta karavI, je jarajamInane potAnI mAnI beThela
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ A ke ja tA. 1-10-53. - prabuddha jIvana che temAM samAjano paNa kAMIka bhAga che e vicArane saMcAra' sudhI A prasaMge prajA nAnA ke moTA pAyA upara hiMsakaMkare, parigrahaNane haLavuM karavuM ane e rIte rASTranI baLa karatI hatI. gAMdhIjIe tenA sthAne ahiMsaka satyAnavaracanAnA pAyAmAM rahelA jamInavaheMcaNInA praznane zAMtimaya grahane upAya ApaNane batAvyo. koI paNa anyAyanA antima, sii upAyo vaDe ukela lAva e vinobAjIne maratha che ane e pratikAra mATe satyAgrahane amala e gAMdhIjI taraphathI ApaNane manoratha prerita dezavyApI je Andolana cAlI rahyuM che tene ' maLelo amUlya vAraso che. tenuM aucitya keI paNa dezakALamAM - ( 6 janatA taraphathI maLI rahele AvakAra badhI rIte protsAhaka che. AbAdhita che. . . . . '' e Ave samaye ane A susaMvAdI vAtAvaraNa vacce paNa sAthe sAthe e samajavAnI, pUrepUruM dhyAnamAM rAkhavAnI - pAraDI kheDa satyAgraha keI judI ja sArIgama upara zarU thAya jarUra che ke satyAgraha kaI paNa anyAyanivAraNanI pravRttine che. A satyAgrahanA pAyAmAM rahelo hetu lagabhaga ekasarakhe- antima upAya che ane tenuM zuM kAraNa che ke satyAgraha atyaMta jamInavihoNu khetamajurone kAma ApavuM-khetI mATe jamIna jokhamI mAga che. tene netA zuddha prema ane ahiMsAnI ApavI-te che. tene bAhya dekhAva paNa zAMtimaya ane ahiMsaka vRttithI pUrNa paNe prerita hoya te paNa anuyAyIomAM A vRtti che. prajAsamAjavAdI pakSanAM koI AgevAna netAnI doravaNI nIce hotI nathI ane hoya che te ati aha5 aMzamAM hoya che.'' .' 500-1000 svayaMsevake koInI jamIna upara jAya che ane A pariNAme AvI pravRtti ahiMsakamAMthI hiMsakamAM palaTI javAne jANe ke potAnI ja jamIna hoya ema teo khetI karavAne ' haMmezA bhaya rahe che. AsapAsanI janatA uzkerAvAno ane prayatna kare che. temane sarakArI polIsa aTakAve te nathI teo sulehazAMti jokhamAvAno pUro saMbhava hoya che. vaLI jema aTakatA ke nathI tene sazastra sAmano karatA. sarakArI voranTathI 'agninA taNakhAmAM dAvAnaLa nirmANa karavAnI zakayatA rahelI temane pakaDavAmAM Ave che teo zAMtithI aTakAyatamAM cAlI che tema satyAgrahamAM Akhare rAjyasattAne ukheDI nAMkhavAnI jAya che. A tenuM bAhya svarUpa che, paNa jyAre bhUdAnanI pravRtti paNa virATa zakayatA rahelI ja che. lekazAsana eTale bahumatI keInI mAlakInI jamIna upara nAnuM sarakhuM AkramaNa karavAnI pakSanuM rAjaya tema ja anya laghumatI pakSe bahumatI meLava kalpanA sarakhI paNa karatI nathI; je jeTaluM Ape teTaluM vAna ane sattA upara AvavAne satata prayatna. kaI paNa [, " levuM, denevAlAkA bhalA hogA, nahi dene vAlAkAbhI bhalA hogA' rAjakIya laghumatI pakSa jyAre A keI satyAgraha zarU kare che e zubhabhAvanAthI AgaLa vadhe javuM e ja bhUtAna alananI nIti tyAre svAbhAvika rIte tenA be hetu hoya che. eka te tatkALa che; ApanAre AnaMdathI Ape che; nahi ApanArAne kaI pajavatuM ke anyAyayukta paristhitinuM nivAraNa karavuM ane bIjuM nathI; jamInadArane ke sarakArI kAnunI vyavasthAne koI paDakAra nathI; sattAsthita rAjakIya pakSanI pratiSThAne toDavI. satyAgraha jyAre ' tyAre pAraDI kheDa satyAgraha satyAgraha kahevAya ke nahi e vyApaka ane tIvra svarUpa pakaDe che tyAre mAtra sattAsthita rAja: " zAbdika carcAmAM ApaNe na utarIe, paNa e te sau koIne kIya pakSanI pratiSThAne AghAta ApIne te aTakatA nathI, paNa kabula karavuM paDaze ke pAraDI satyAgrahane rAha bhUdAnathI taddana lekanA dilamAM rahelI rAjyaniSThAne paNa nAbuda karavAmAM te amuke che tyAre che, bhUdAnanA AtmAne taddana virodhI che. jamInadArane aMze nimittabhUta thAya che. A AlocanA uparathI e spaSTa thavuM mAlakI hakaka ane sarakArI kAnunI vyavasthA-ubhayane te paDakAra ghaTe che ke satyAgraha-rAjakAraNa satyAgraha-amuka saMyogomAM te kare che. ekamAM sabhAva ane paraspara zubhecchAnI vRddhi che; paristhitimAM anivArya ane ucita upAya hovA chatAM atyanta , AkhI hIlacAla premaprerita ane premasaMvardhaka che. bIjAmAM jokhamI ane aneka bhayAvaha zakyatAothI bharelo che. ane tethI.. zudhdha AkramaNa che, paraspara vaimanasyanI vRddhi che, vargavigrahanI jyAre paNa koI pravartamAna anyAyayukta paristhitinI durastI:: . vRttine sIdhuM nimaMtraNa che. A rIte vicAratAM pAraDI satyAgraha mATe rAjakIya hIlacAlanI-sAmudAyika AndolananI-jarUra che.' . bAhyAMgamAM bhale ahiMsaka haya, paNa antaraMgamAM hiMsaka che. ema javAbaDhAra prajAjanone lAge tyAre temanI pharaja che ke - keTalAeka evI dalIla kare che ke AjhAdI maLI, gAMdhIjI lokenA cittane A aniSTa paristhiti upara sacoTapaNe kendrita gayA, prajApratinidhionuM zAsana sthapAyuM eTale have ApaNe karavuM, baLavAna lokamata ubho karavo, sattAdhIze sAthe paNa je kAMI virodha karavuM hoya te kAyadAnI-baMdhAraNanI hadamAM zakaya teTalIH vATAghATa karavI, thoDuM dhAruM namatuM ApIne , rahIne ja karavo joIe. havenA jAhera jIvanamAM asahakAra ke bAMdhachoDa karavAnI sattata vRtti rAkhavI. Ama badhA upAya satyAgrahane avakAza hoI na ja zake. A vicAraNA. barAbara ' kAragata nIvaDayA muThThI evI mAtra potAne ja nahi paNa sAmAnya che nathI. rAjyasiMhAsana upara koI devapurUSo bekA nathI . Avo janatAne paNa matota thayA bAda ja satyAgrahane vicAra karavo moTA deze, ATaluM virATa jaTila rAjyataMtra, aneka sthApita - hitane cAlate dora, jayAM vipula sattA hoya tyAM dhIme dhIme satyAgraha saMbaMdhe eka bIjo muddo paNa dhyAnamAM levAtI. daSTijaDatA ane madamattatA AvyA vinA na ja rahe evo e paNa khAsa jarUra che ane te e ke AvA satyAgrahane, jyAre bIjI... | , cAlu anubhava-A saMgemAM dezamAM evI paristhiti bAjuethI virodha karavAmAM Ave che tyAre tenA pramukha. , avAranavAra ubhI thavAno saMbhava che ke jyAre te paristhitimAM saMcAla taraphathI AjhAdI maLyA pahelA banelI satyAgrahanI rahelA anyAyanA nivAraNa mATe kevaLa baMdhAraNIya upAya. ghaTanAo ane gAMdhIjIe te te prasaMge raju karelA vicAre che nakAmA nIvaDe. upara beThele mANasa kadi kadi "huM mAnuM chuM e ja ane abhiprAyane AgaLa dharavAmAM Ave che. AmAM thoDoka ra sAcuM-anya kAMI sAcuM hoI ja na zake' , evuM alAyatana viveka cittavavAnI jarUra che. upara jaNAvyuM tema rAjakAraNI. vaLazu dhAraNa karatA hoya che ane tenuM siMhAsana kaMpAyamAna satyAgraha Akhare rAjyasattAne paDakArarUpa hoya che ane kAI : 1 1 , na thAya tyAM sudhI te bIjI rIte jevA ke vicAravA taiyAra hoto paNa satyAgrahanI saphaLatA rAjya sattAne amuka aMze DhIlI pADa- . ja nathI. AvI karekaTInA prasaMge satyAgraha prajAjane mATe vAmAM pariName che. aMgrejI hakumata daramiyAna ApaNe ke anivArya banI jevI che. jyAre sattA jaDa thaIne bese ane pramANamAM haLavA dile satyAgrahane vicAra karI zakatA che kAyadesaranA upAyo nakAmA nIvaDe tyAre zuM karavuM ? gaI kAla' hatA, kAraNa ke nAnA moTA koI paNa satyAgrahane antima
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-pa3 .' hetu e: hakumatane pAyAmAMthI nAbuda karavA hatA. Aje, kayArI jamInamAM palaTAvI zakAyavaLI e tAlukAnI Aje deza. * upara game te pakSa rAjya karate hoya paNa hukamata nabaLI ane nakAmI lekhAtI jamInane sabaLI banAvavAnuM ApaNI hiMdIonI che ene jarA paNa AMca na Ave, dezamAM AjanA vaijJAnika yugamAM azakayuM nathI. A dRSTie A praznanI arAjakatA ke avyavasthA na phelAya e jovuM e ApaNu. sarvanuM vyApaka tapAsa thavI jarUrI che. Ama karavAthI anAjanI khetI prathama kartavya bane che. e ja rIte baMdhAraNuniSTA paNa ApaNuM sviAbhAvika rIte vadhe ane tyAMnI bekArI amuka aMze haLavI sarvane apekSaNIya dharma che. koI paNa moTA pAyAnA satyA- karI zakAya. A badhuM karavA chatAM paNa ghAsa pedA karanAra mathaka grahane vicAra karatAM AjhAdI pahelAnI ane pachInI sthiti tarIke pAraDI tAlukAnuM mahatva rahevAnuM ja che ane Arthika vacce rahelA A mahattvane pharaka pUrepUre dhyAnamAM rAkha ghaTe che. AyojanamAM dhAsanA sArA jagyAnI upayogItA paNa rahevAnI ' A dhoraNe mApatAM paNa sthAnika paristhiti bhale ne ja che. kAMIka udma pagaluM mAMgI letI hoya to paNa prajA samAjavAdI - ' muMbaI sarakArane jevI prajA samAjavAdI pakSa taraphathI pakSe AvA jokhamI satyAgrahanA maMDANa mAMDatAM pahelAM . A ogasTanI 15mI tArIkha AsapAsa sapTebaranI pahelI satyAgraha vizada bane ane mAtra potAnI dRSTie ja nahi paNa tArIkhathI satyAgraha karavAnI noTIsa ApavAmAM AvI te sAmAnya janatAnI najare paNa taddana anivArya lAge evI pUrva arasAmAM ja muMbaI sarakAre 1200 jamInadAra yA kheDutone bhUmikA nirmANa karavI joItI hatI. paMdara divasa pahelAM ghAsa ugADavAmAM Ave che tyAM anAja kema ugADavAmAM AvatuM neTIsa ane sapTebaranI pahelI tArIkhe ekAeka satyAgrahanI nathI tene khulAso mAMgatI noTIsa ApI che e batAve | zarUAta-AmAM zAsanasevaka' sAme asAdhAraNa vikaTa rAja- che ke A bAbatamAM muMbaI sarakAra joIe teTalI jAgRta ' 'kIya paristhiti ubhI karavAnI adhIrAI sivAya bIjo koI ane sakriya nahotI. ' hetu dRSTigocara thatAM. nathI. ' A paristhitimAM prajAsamAjavAdI pakSe ubho karela | :: satyAgrahano saMcAlakee pAraDInI jamIna viSe eka evuM satyAgraha game teTale asamacita, bhUdAnabhAvanAvidhI citra ApaNI samakSa ubhuM karyuM che ke AkhA, pAraDI tAlukAnI ane AjanI phATaka paristhitimAM arAjaka baLone uttejanA jamIna meTA bhAge ceDA jamInadAre pacAvI paDayA che, e hoya te paNa anAja ugADavuM zakya hoya tyAM anAja ugADavAnI - jamIna upara DhagalAbaMdha ghAsa ugAvAmAM Ave che. aMtra e pharaja pADavI ane vyApaka bekArIne bane teTalI haLavI karavI 'rIta te jamIna upara nabhatA saMkhyAbaMdha khetamajagare era e sarakAra ane prajAsamAjavAdI pakSa ubhayanI sarakhI nema. * banAvavAmAM AvyA che. pAraDI tAlukAnI jamIna che te che ; e : dhyAnamAM laIne sattAnA jore A satyAgrahane dAbI 'bAjunA eka lekasevake sarakArI daphatare tema ja bI badhI devAnI vRtti na levAtAM koI ne koI samAdhAnIne mArga zodhAya rIte tapAsa karIne je AMkaDAo pragaTa karyA che (je A aMkamAM e sarakAra pakSe icchavAyegya che. A satyAgrahanA saMcAlaka ke anyatra ApavAmAM AvyA che, te kaI ka aa ja citra raMja ane sUtradhAra zrI: azoka mahetAnI prAraMbhathI be mAMgaNIe. kare che. te AMkaDAo mujaba pAraDI tAlukAnI 88000 ekara * hatI. eka te temane 5000 ekara jamIna bekAra majurone kAma ApavA mATe sarakAre meLavI ApavI ane bIjI AkhA : jamInamAMthI 40 ekara kheDANa nIce lAvavAmAM AvI che praznanI sava tAmukhI tapAsa mATe sarakAre eka samiti nImavI. 3 ane 40 4 ekara ghAsiyA che. 2000 ekara moTA sarakAra keAI paNa. jamInadAra pAsethI emane ema jamIna jhuMTavI jamInadAranI che 8000 ekara nAnA jamInadAra ane kheDa laI zakatI nathI. te je kAMi kare te kAyadA kAnuna ane adAlatA tenI mAlikInI che. chellAM traNa varSamAM jAtakheDamAM levAyelI dvArA karI zake che. tethI kaI bhUdAnamAM eTalI jamIna ApI jamIna : 1817 ekare chejemAM 1597 ekara jamIna, de te sivAya tatkALa 5000 ekara jamInanI mAMgaNI purI : rAjIkhuzIthI choDI devAmAM AvI che. Ama chatAM 5Nu e jarUra pADavAnuM zakaya nathI. paNa temanI bIjI mAMgaNI sarakAra maMjura , banavAjoga che ke e pradezamAM puSkaLa leke bekAra hoya. karI zake che. A mAMgaNI saMbaMdhamAM sarakAranuM ema kahevuM .. ApaNe jANIe chIe ke bekArI mAtra tyAM ja nahi, paNa che ke pAraDI tAlukAnI jamIna viSe jarUrI badhI hakIkata sara': Aje AkhA hiMdamAM vyApakapaNe pravarte che ane ene ukela kAra pAse mojuda che, ane temAM koI paNa navI bAbatanI - kema. lAva e sau koI mATe eka mahAna cintAne viSaya tapAsa karavApaNuM che ja nahiM. sarakAranI A mAnyatA sabhave . * banI rahela che. , , , , ' ',', ' , che ke bhUlabharelI hoya. bhula bharelI na hoya te paNa pratipakSanA pAraDI tAlukAnI jamIna viSe e bAbata lakSyamAM levI '' saM te khAtara paNa AvI tapAsasamiti nImavAmAM sarakArane ghaTe che ke e tAlukAnI ghaNI jamIna utaratI keTinI che. keTaleka ' ' mIna sI DI , ' kazuM khavApaNuM nathI. ApaNe AzA rAkhIe ke AvI tapAsaka ThekANe ghAsa sivAya bIjuM kAMI uge e saMbhava nathI ane A samitinI satvara nimaNuka karIne prastuta satyAgraha ubhuM kareluM keTalIka evI jamIna che ke jyAM anAja ugADavo prayatna kara ': taMga vAtAvaraNuM : sarakAre haLavuM karaze ane prajA samAjavAdI devAmAM Ave te vaLatara bahu juja Ave tema che. muMbaI tema ja - pakSanA AgevAne paNa vaTa ane pratiSThAnA khyAle na doravAtAM A tapAsasamitine pUre sahakAra Apaze ane AraMbheze. gujarAtane ane duSkALanI paristhitimAM saurASTrane paNa A satyAgraha satvara saMkelI leze paramAnaMda " tAluke ghAsa purUM pADanArUM eka bahu moTuM mathaka che. AmAM che, paNa muMbaInI ghAsanI mAMga . bahu ja moTI rahe che. AnuM prakIrNa noMdha " mukhya kAraNa e che ke Aje muMbaIne joItA dudha mATe muMbaI : khAjue ja badhAM Dhere ekaThAM karavAmAM Ave che. A vyavasthA sahAmaNI zaradU rUtu ' pheravavAmAM Ave ane ANaMda mAphaka judA judA sthaLe dudha detA A AgalA pAMca sAta varSanI zarad rUtu karatAM A vakhatanI pazuone vasAvavAmAM Ave ane tyAMthI muMbai dudha lAvavAnI zara rUtu vadhAre sehAmaNI lAge che. kAraNa ke vidAya thayelI 9 vyavasthA karavAmAM Ave te muMbainI, ghAsanI mAMga varSoe vipula jalarAzi vaDe dharatIne sArI rIte dharavI dIdhI ghaNI ghaTI jAya ane ghAMsIA jamInamAM keTaloka bhAga jarUra che ane khetare khetare lIlA pAka lacI rahyA che. ghaNA vakhatathI L 1 rA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-10-paDa nathI joyA evA Aje pAka nIpajavAnI AzA rahe che; varasa sattara AnA pAkavAnuM che' evI gaNatarI mUkavAmAM Ave che; lAMbA gALe A vakhate deza anAjanI khAkhatamAM svAyatta-svAdhInabanaze, paradezathI anAja lAvavAnI have jarUra nahi rahe ema mAnavAmAM Ave che. svaccha AkAzane sapheda vAdaLAMe zeAbhAvI rahyA che. nadInALAmAM nima La nItarAM pANI vahI rahyAM che. sAvarA jaLarAzithI leAjI bharelAM che. samudra gAjI garajIne have : ' zAnta ane svastha thayA che. prajAjarAnAM dila AgAmI varSanI cintAthI mukata banyAM che, svAbhAvika prasannatA ane prakrulitatA anubhave che, khapeAranA `garamI paDe che; rAtrI ThaMDI rahe che. cotarapha badhu lIlu ma najare paDe che. lekamAnasane kAi navA AzAvAda uttejita karI rahyo che. duHkhanA dahADA gayA, sukhane suraja badhI dizAe ugI rahyo che.' ' ema ApaNuM mana kahI rahyuM che. AntararASTrIya nAva paNa azAnti, sauMdha, yuddhanA khaDakAmAM athaDAtu pachaDAtuM have suleha ane zAntinA kanArA tarapha cokkasapaNe gati karI rahyuM che. Ama navajIvanane nirmANa karatI zaddatune ApaNe AvakArIe, abhinaMdIe ane prAyA e ke H-- zivamastu sarvajagataH parahitaniratA bhavantu bhUtagaNAH / doSAH prayAntu nAzaM sarvatra sukhIbhavantu lokAH // pAraDI tAlukAnI jamIna viSe keTalAka AMkaDA pAraDI tAlukAmAM cAlI rahelA kheDa satyAgrahane samyak prakAre samajavA mATe tyAMnI jamInanI Aje zuM sthiti che, tyAM ugADavAmAM AvatA dhAsa anAja tema ja phaLajhADanA vAvetara sabadhamAM chellA sATha varSamAM kevA pheraphAro thayA che tene temaja tene lagatI bIjI vigatAnA pUrA khyAla have jarUrI che. te hetuthI surata jIllAnA eka leAkasevake aMte teTalI cokkasAi karIne ane sarakArI daphatarA tapAsIne keTalAka AMkaDAo ekaThA karyAM che ane te AMkaDAo tA. 26 9-43 nA ' harijanabaMdhumAM nIce mujaba pragaTa karavAmAM AvyA che. sana keTalI jamIna jAtakheDamAM levAI ? jAtakheDa mATe . rAjIkhuzIthI gaNAta nahIM cheDI dIdhelI ApavA badala 1949-50 1950-51 1951-pura e. gu. 919-36 e. gu. 6-14 4-20 383-19 294- 1 56 prabuddha jIvana mAlikAe meLavelI kula e. gu. 31-25 e. gu. 1957-35 ' 32-13 480-12 29-1 379-8 kula 1597-16 127-0 92-39 1817-15 A rIte ekaMdare traNa varSoMmAM badhI maLIne 1817 ekara 15 guDA, eTale ke, kula sAMthI jamInanA 14 TakA jamIna gaNAtiyAo pAsethI jamInamAlikA pAse gai che. jAtakheDanI ane sAMthayelI jamIna Aje jamInamAlikA ane gaNeAtiyA keTalI keTalI jamIna kheDe che. tenA AMkaDA nIce mujaba cheH gaNAtiyA pAse eka dara mIna 13,000 ekara kula kheDANa jamInamAlikA kheDatA hAya tevI jamIna 23,000 ekara AmAM mAlikAnA kabajAmAM kheDAtI jamIna 23,000 ekara 26,000 ekara che, te nAnA moTA tamAma jamInadAranA kabajAnI che. temAM 103 pAtavarganA kheDUtAnA kabajAnI jamInane paNa samAveza thAya che. gaNeAte apAyelI jamIna 13,000 ekara che, jemAMnI ghaNI kharI jamIna 'rAnIparajanA nAnA gaNAtiyAonA kabajAnI che. anAja mATenI jamIna khIja, pAraDI tAlukAmAM kheDANa heThaLanI jamIna chellAM pacAsathI sATha varSamAM kAi paNa vakhate nahotI eTalI kheDANa heThaLa lAvavAmAM AvI che. AjathI lagabhaga sAThe varSa para pAraDI tAlukAmAM phakata - 7,000 ekara jamInamAM bhAtanI kyArI hatI. tyAra bAda cALIsa va. para- vadhIne 12,000 ekara jamInamAM yArI thaI; ane chellAM vIsa ke pacIsa varSa para te lagabhaga 17,000 jeTalI hatI. Aje te vadhIne sarakArI itare 24,500 ekara kayArI che. uparAMta chellAM traNa varSamAM sarakArI daphatare dhAsiyA cAlatI evI paNa lagabhaga 3,000 ekara jamInamAM kayArI anAvavAmAM AvI che. Ama chellAM sAThe varSamAM 7,000 ekara kyArImAMthI 27,500 ekara, eTale cAra gaNI jamIna kayArItI thaI che. A uparAMta jemAM nAgalI, kAdarA, aDada, tuvara, divelI siMga, evAM paracUraNa vAvetarA karavAmAM AvatAM haiAya evI AchAmAM ochI ATha hajAra ekara jeTalI jamIna che. vADInI jamIna vaLI A bhAgamAM AMbA, cIku jevI vADInI jamIna pahelAM bhAgye ja hatI. hAlamAM sarakArI ktare evI jamIna lagabhaga 2,300 ekara che. ane chellAM pAMca varSamAM paDatara jamIna tADIne navI kalame nAkhavAmAM AvI che. te jotAM badhu maLAne ochAmAM ochI cArathI pAMca hajAra ekara jamInamAM AMgA ane khIjA jhADA nAkhavAmAM AvyAM che. kula kheDANa jamIna vadhI che Ama ekadare 27,500 ekara jamIna kayArI, 5,000 ekara jamInamAM vADI, ane bhagabhaga 8,000 ekara jamInamAM 'bIjA' tUleA maLI kula 40,000 thI vadhAre ekara jamIna Aje kheDANumAM lAvavAmAM AvelI che. eTale lagabhaga 48,000 ekara jeTalI jamInamAM dhAsiyAM rahyAM, jyAre kula sarakAra daphatare dhAsiyA jamIna 54,000 ekara che. eTale dhAsiyA jamInamAMthI 6,000 ekara jeTalI navI jamIna kheDANa heThaLa AvelI che. ATalI jamIna kAi kALe kheDANamAM naheAtI. A 40,000 kheDANamAMthI 36,000 kheDANa heThaLa che, e ta! sarakArI daphatara puravAra kare che. eTale emAM navAM kheDANA umerAtAM 40,000 nA AMkaDA AvI raheze. jamInamAlekI viSe pAraDI tAlukAnI kula 88,500 ekara jamInamAMthI vepArI kAmanA 250thI 300 khAtedArane nAme 10,000 ekara jeTalI jamIna che. pArasI ane bIjA mATA jamInadAronI maLI kulle 20,000 ekara jamIna meTA jamIdAronI mAlekInI che, jyAre 68,500 ekara jamIna nAnA jamInadArA ane kheDUtAnA mAleka kabajAnI che. eTale 75 TakAthI paNa vadhAre jamIna nAnA jamInadArA ane kheDUtAnI mAlakInI che. kapuraca'- a'tripuTIne dhanyavAda gheADA divasa pahelAM sInemAvyavasAya sAthe saMkaLAyalI sasa' kapuracaMda enDa kuM. nA mukhya bhAgIdAra zrI kapuracaMda
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 - nemacaMda mahetAe rU. 50000, zrI jhaveracada temacaMda mahetAe rU. 50000, ane zrI kevaLacaMda temada mahetAe rU. 10000 ema e traNa bhAIo taraphathI kula rU. 110000 tuM zrI mahAvIra jaina vidyAlayane dAna karavAmAM AvyuM hatuM. ATalAthI saMtApa na mAnatAM zrI kapuracaMdabhAi taraphathI vidyAlayanI vyavasthApaka samiti upara eka evI darakhAsta raju karavAmAM AvI hatI ke je vidyAlayanI vyavasthApaka samiti AgAmI Aso vada 0)) sudhImAM rU. 140000 ekaThA kare tA kapuracaMda madhu vidyAlayane eTalI ja rakama eTale ke rU. 140000 * Ape. A saratane anulakSIne vidyAlayanI samitinA maMtrI ane sabhyAe vidyAlaya mATe maLe tyAMthI dAtA meLavavAne prayatna zarU karyAM che ane e prayatnanA pariNAme Aja sudhImAM te rU.70000 nAM vacano meLavavA bhAgyazALI thayA che ane Aso vada 0)) sudhImAM rU. 140000 sudhI paheAMcI vaLavAnI teo AzA seve che. paNa AnadanI vAta te e che ke vidyA layanI samiti dhArI muddatamAM upara jaNAvelI rakama meLave yA na meLave-kapuracaMda 'ee peAte raju karelI saratanA Agraha cheADI dane pote manathI nakko karela rakama tarata ja ApI devAnA nirAdhAra karyAM che. A rIte lagabhaga keLavaNInA kAya mAM eka sAthe aDhI lAkha rUpIAnI rakamanI udAra sakhAvata karavA mATe bhAizrI. kapuracaMda bhAi, jhaveracaMda bhAi, tathA vaLacaMda bhAine AkhA jaina samAjanA dhanyavAda ghaTe che. AkhA na samAjanA dhanyavAda eTalA mATe ke kapuracaMda baMdhuoe jo ke Aje te| zrI mahAvIra jaina vidyAlayanu adyatana baMdhAraNa, ke je vidyAlayanA lAbhane mAtra jaina zvetAMbara mUrtipUjaka vidyA zrIo pUratA sImita kare che te svIkArIne A dAna Apyu che,. paNa temanI praMcchA tema ja Agraha evA che ke mahAvIra jaina vidyAlayanAM bAraNAM rASTra temaja jaina kAmanI AjanI pi * sthiti lakSyamAM laine sau kAI jaina vidyArthIo mATe khullAM thavA joIe. A vizALatA nirmANa karavAmAM khUMdhAraNanI je kAMi muzkelIo hoya te dUra karavAmAM Ave te 'AthI vizeSa rakama ApavA athavA to meLavI ApavA te bhAIe khUNa AturatA seve che. vidyAlaya pakSe Ave! pheraphAra karavA ADe kAI mATI muzkelI che ja nahi. te saMsthAnA baMdhAraNamAM rahelA uddezamAM kAI soMkucitatA ke phirakA-parastI rahelI nathI. tenA baMdhAraNa ane dhArAdheAraNamAM A vidyAlayanI sagavaDAnAM kAne lAbha maLe tene lagatI kalame jaina zve. mU. vidyAthI o pUratI maryAdA sUcave che. A maryAdA have dUra thavI joie ema A sasthAnA preraka ane AdyasaMsthApaka zrI vijayavallabhasUri mAne che, balke kahI rahyA che. AjanA sa McAlakA A vizALatAne manathI apanAve to sasthAnA sabhyA temane jarUra anusare ane badhAraNI pheraphAra sahelAthI thaI zake. ApaNe sau antarathI icchIe ke sa` phirakAonA vidyAthI A mATe peAtAnAM drAra khullAM karIne saMsthA potAnI sAthe bhagavAna mahAvIranuM nAma joDavAmAM AvyuM che. tene sapUrNa arthAMmAM satvara sAka kare. kapuracaMda ene AvI udAra sakhAvata mATe aneka dhanyavAda ApavA sAthetemanA upara jaNAvela prayatnamAM paNa temane saphaLatA maLe ema paNa ApaNe jarUra icchIe ! ' ane jaina sAdhue *6 rASTrabhASA muMbainI dhI janarala buka DepA taraphathI zrI kAMtilAla jozI ema. e. e sa MpAdita karela hamArI rASTrabhASA sAta bhAgamAM pragaTa thayela che. A pustaka muMbaI sarakAre tema ja saurASTra sarakAre hiMdI-hiMdustAnInA pAThya pustaka tarIke munnura karela che. A pustakanA pAMcamA bhAgamAM sAtamAM pArTa prabuddha jIvana tA. 1-10-53 tarIke 'dAMta" upara eka ramuja upajAve tevA kaTAkSalekha ApavAmAM Avyo che. A lekhamAM dAMtathI sAhityanA nava rasanA anubhava. kevI rIte thai zake enu varNana karatAM dAMtathI thatA bibhatsa rasanA anubhavanA dAkhaleo ApatAM lekhake jaina sAdhuonA dAMtane anulakSIne jaNAvyuM che ke " bibhatsa rasakA pratyakSa darzana karanA hai tA kisI jainiyAMka jainI maharAja dAMta dekha lIjie, jinakI eTIsI stuti yaha hai ki mailaka mAre paisA lapaka jAtA hai." kAI paNa sAhityakAra sAhityanA navarasanA paricarca ApavAnA bahAnA nIce jaina munie viSenA peAtAne dveSa A rIte pragaTa kare e duHkhada tema ja zArcanIya che. emAM paNa pAThayapustakAmAM Ave ullekha dAkhala karavAmAM Ave e vizeSataH du:khaprada che. AvAM paraMpara dveSamUlaka lakhANeA lakhavA eka jamAnA hatA. Aje paraspara samabhAva vadhAravA, jenuM je kAMi sArUM ane AdaraNIya hAya te janatA samakSa raju karavAnAM yuga che. Aje paNa zrI kAntilAla jozI jevI suzikSita vyakti potAnAM pAyapustakAne AvA dveSamUlaka ullekhAthI dUSita kare te bhAre vismayajanaka che. saurASTra sarakAranA dhyAna upara A hakIkata AvatAM te pATha rada karavAnuM teNe karamAna karyu che; mubai sarakAre paNa AvI ja jAherAta karavAnI khAsa jarura che. ane A pustakanI navI AvRttimAM A pAThane khIlakula sthAna na maLe e bAbata tarapha A pAya pustakanA prakAzaka tema ja saMpAdakanuM tatkALa dhyAna khecavAnI khAsa karIne zve. mU. tathA sthAnakavAsI kAnpharansanA sUtradhArAnI khAsa pharaja che. A kaTAkSanA pAyAmAM gRhasthAnI mAphaka jaina sAdhuo dAMta cAlu sApha karatA nathI e hakIkata che, paNa AMdha LAne AMdhaLA kahevA ate lagaDAne lagaDA kahIne khelAve e AMdhaLA tema ja laMgaDAnuM spaSTa apamAna che tevI ja rIte jaina sAdhue viSe Ave. ullekha karIne janasamAjanI najaramAM temane utArI pADavA e AkhA sAva tu bhAre apamAna karavA barAbara pramAda zarat pUrNimA sAgaravihAra muMbai jaina yuvaka sadha taraphathI AgAmI zat pUrNi mA-tA. 22-10-53 gurUvAranA roja rAtrInA saghanA sabhyo tathA temanAM kuTubIjanA mATe rA thI 7 kalAkanA sAgavihAra goThavavAmAM AvanAra che. A sAgaravihArane lAbha parisaMmata sakhyAne ApI zakAze. Ane lagatI vigatavAra mAhItI sabhyAne vyaktigata ApavAmAM Avaze. tema ja prabudhdha jIvananA AgAmI aMkamAM paNa pragaTa karavAmAM Avaze. sadhanA sabhyAmAM abhivRddhi (3) paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna ekatra thayelA 35 pravezapatrA tA. 1-10-13 nA roja maLelI sadhanI kArya vAhaka sAMmAMtae maMjIra karyA che, prabudhdha jIvananI grAhaka saMkhyAmAM paNa thoDI vRdhdhi thai che, maMtrIe, jaina yuvaka saMdha viSaya sUci zivAste panthAnaH santu / virAdha ane samanvaya vihAra sarAvaranuM pa Tahu muMbainI pa paNa vyAkhyAnamALA pAraDI kheDa satyAgraha prakINa` noMdha : sohAmaNI zarada raMtu, pAraDI tAlukAnI jamIna viSe keTalAka 'AMkaDA, kapuracaMda badhutripuTIne ': dhanyavAda, 'rASTrabhASA' ane jaina sAdhu. ApaNAM vidyApITha DA. hIrAlAla jaina paramAnada matrIo paramAnaMda paramAnada pRSTa 95 96 87 kuTa 100 102 AcAya narendra deva 105
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana, - ApaNuM vidyApITha (TAimsa opha inDIyAe Education Today (AjanI keLavaNI) e zirSaka nIce bhinna bhinna adhikArI zikSakazAstrIonI lekhamALA zarU karI che. A lekhamALAmAM banArasa hiMdu yunivarsiTInA upakulapati ane bujharga samAjavAdI AgevAna AcArya narendradeve ApaNI vidyApIThonA mAdhyama aMge eka mArgadarzaka lekha lakhyo che tene anuvAda nIce ApavAmAM Avyo che.) - ApaNI samagra zikSaNa vyavasthAnI purnavyavasthA karI tenI aMgenI chellAmAM chellI hakIkata ane navA saMzAdhanothI paricita .. susaMvAdita racanA karavI ja paDaze. ApaNe ApaNI zikSaNa na rahe chezikSaka tarIkenI sAmAnya javAbadArI paNa adA nahIM karI zake. A padhdhatine sAmAjika ya sAthe sAMkaLavI paDaze. zikSaNa ane kamanasIbe ApaNuM vidyApIThe pitAnuM prAthamika kArya jIvananA chUTA cheDA zakaya nathI. samakAlIna samAjanI Avazya paNa karatI nathI. sAmAjika, Arthika, rAjakIya tathA bIjA ema. katA ane AzAone zikSaNe sataSavI joIe. pratyeka rASTra kaLAnA viSayo aMge ati alpa saMzodhana thayuM che. ApaNI che eka AMtararASTrIya kuTuMbanuM sabhya che te hakIkata lakSamAM rAkhIne vidyApIThee ApaNAM sAmAjika keyaDAonA ukela mATe ghaNuM te rASTranI khAsa jarUriyAta anusAra zikSaNanA prazno viSe kAMI paNa nirNaya thaI zake. thaDe phALo Apyo che te duHkhada paNa satya hakIkata che. vidyA che * prazna A che ? ApaNI zikSaNa paddhatinI purnavyavasthAmAM pIThe ApaNAM baudhika jIvananA evA kendro thavAM joIe ke mArgadarzana ApI zake evI koI sAmAjika philasaphI ApaNI mAM sAmAnya prajAjano badhA ja sAmAjika ane Arthika pAse che ? ApaNAM dezamAM sarvamAnya sAmAjika philasUphIne praznanA ukela mATe mArgadarzana meLavI zake. paNa Aje gaNyAMabhAva hovAthI ApaNuM baMdhAraNanA mULabhUta sidhdhAMtane. gAMThayA adhyApake Adhunika adalane ane vartamAna vicAra pravAhane abhyAsa kare che. ApaNI sAmAjika philasUphInA pAyA tarIke upayoga kare ApaNI vidyApIThamAM vaijJAnika saMzodhana dhIme dhIme baMdha rahyo. ApaNuM baMdhAraNanA sidhdhAMta moTA bhAganA lokee thaI rahyuM che e sakAraNa bhaya sevAya che. vijJAnanA agrasvIkAryA che. e sAthe e paNa kharUM che ke ApaNuM prajAnA gaNya adhyApake sarakArI taMtramAM joDAtA jAya che. sarakAre " keTalAMka vibhAgane baMdhAraNanA siddhAMta asvIkArya che. paNa prophesarane AkarSaka vetanavadhArAne krama (Grade) tathA kAryama ' AvI bAbatamAM saMpUrNa sarvAnumati zakya nathI. ApaNe te karavAnI sArI sagavaDatA Ape che. vidyApITho potAnI nabaLI . eTaluM ja karI zakIe ke baMdhAraNanA e sidhdhAMtane haMmezA Arthika paristhitine kAraNe A bAbatamAM sarakAranI hariphAI : ApaNI dRSTi samakSa rAkhIe. lokazAhI rAjyataMtra e prathama karI zakatI nathI. ghaNAMkhara vaijJAnikone sarakAra mAtra vahIvaTI sidhAMta che, jyAre nyAyI samAjavyavasthA ane sahune vikAsa mATe sarakhI taka e baMdhAraNano bIjo mULabhUta sidhdhAMta che. kArya sepe che ane Ane pariNAme vaijJAnika jagata te vaijJA, , vidyArthIe jIdaMgInuM AhvAne svIkArI mAtra jIvanavetana nikAne haMmezane mATe gumAve che. anubhava parathI ema mAluma prApta karavAnI taiyArI karavAnI nathI. eka svataMtra rAjyanA paDayuM che ke navA adhyApake saMzodhanamAM uMDo rasa laI gheDa . nAgarikanI pharaja paNa teNe adA karavAnI che. te mAtra utpAdaka samaya mATe sakhata kAma kare che, paNa te A badhuM pitAnuM che bane te pUratuM nathI; teNe eka sArA nAgarika paNa banavAnuM che. tane vadhAravA ane pitAno darajajo UMco lAvavA karatA hoya 'Arthika, dhArmika, jAtIya ane varNaviSayaka (Racial) hakIkatane che, ane jevuM e dhyeya hAMsala thayuM ke tarata ja temanI lakSamAM lIdhA sivAya sahune sarakhI svataMtratA ane sarakhI. saMzodhana pravRttinI itizrI thAya che. A paristhitimAM pheraphAra ' taka maLe e lekazAhI jIvanano pAyo che. vidyAnagaranuM samagra karavA saMzodhana kArya karanArane yogya uttejana maLe tevI vyavasthA jIvana A lokazAhInI khumArIthI raMgAI javuM joIe. mA karavI joIe. meTA adhyApake (Senior Professor-) nI uparAMta, ApaNe AMtararASTrIya samAjanA sabhya paNa chIe. nimaNUMka TuMkA gALA mATe ja thAya che te saMzodhanane madadakartA ' thaI paDe. ApaNAmAM AMtararASTrIya samAja ane zubhecchAnI vRdhi vidyApIThanuM bIjuM kArya yuvaka-yuvatIone netRtva ane . thAya e Avazyaka che. AthI ApaNe bhinna bhinna saMskRtio khAsa karIne ApaNuM paDezI saMskRtione sahAnubhUtipUrvaka vahIvaTItaMtranI tAlIma ApavAnuM che. hinda jevA "ardhavika abhyAsa karavo joIe. ' sita dezamAM tAlIma pAmelA mANasenI moTI mAga che. ane A mAga pUrI pADavAnI vidyApIThAnI pharaja che. ' ': ApaNe navI peDhIne ApaNuM prAcIna vArasAthI paricita * A beyane hAMsala karavA vidyApIThanA abhyAsakramamAM karavI joIe; te sAthe tene e vArasAnI vivekapUrvaka mUlavaNI karatAM zIkhavavuM joIe. prAcIna vArasAnI sUcaka ane zakita- pheraphAra karavo paDaze. te sAthe vidyApIThanuM vahIvaTItaMtra navI khumArIthI jIvaMta bane te mATe vahIvaTI taMtramAM paNa udAra. zALI tattvone mRtaprAyaH tothI judA pADI sAcavavA joIe. pheraphAro karavA paDaze. e te sAva spaSTa che ke A vartamAna paristhiti yogya rIte samajavA bhUtakALanuM jJAna badhA pheraphArane mATe AdhAra adhyApakenI zakita ane cAritrya Avazyaka che. bhUtakALanA jJAna sivAya AjanA keyaDAonI para che.' UMcI keLavaNI pAmelI vyakitao adhyApaka samaja ke ukela zakaya nathI. thavA AkarSAya te mATe ApaNe pUratuM vetana, kAma ApavAnI re - jJAnanA mULabhUta mUlyane lakSamAM rAkhI jJAnanuM eka niSThAthI saMzodhana karatI saMsthA ke samAjane vidyApITha' kahe che. niNata samayanI bAheMdharI tathA kArya karavA mATenI pUratI " - sagavaDa mATenI jogavAI karavI paDaze. AjanI e eka kA. AthI saMzodhana e pratyeka vidyApIThanA kAryane mahatvano sAmAnya phariyAda che ke vidyArthIonA zistanuM dhoraNu ghaNuM '' bhAga che. keIe ema kahyuM che ke saMzodhanane bAda karIe te nIce utarI gayuM che. zistanA A abhAvanuM kAraNa ApaNuM 1 " vidyApIThamAM sAcuM zikSaNa ApavuM azakaya che te sAva sAcuM AjanA sAmAjika vAtAvaraNamAM raheluM che. gerazista e mAtra ' nI " che. jJAnanA simADAone vAraMvAra vistAra thato jAya che ane vidyArthIvarga pUratuM ja maryAdita nathI. ApaNe e smaraNamAM ke ". tene pariNAme purANuM vicAre ane mAnyatAonI puna- rAkhavuM joIe ke pratyeka sAmAnya vidyArthI hatAzAthI pIDAI., vicAraNA karI temane sudhAravA paDe che. A pramANe zikSaNa e rahyo che ane Aje jiMdagI TakAvI rAkhavAnI mathAmaNu khUbaja gatizIla prakriyA banI gayuM che. je zikSaka pitAnA viSaya kalImathai gaI che. pratyeka varganI saMkhyAmAM asAdhAraNa vadhAre F, ' ', '; ''
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ - che ?' * * * prabuddha jIvana tA.1-10-13 thavAthI zikSaka ane vidyAthI vacce je aMgata saMbaMdha hatA ke dhoraNuM A 5 UMcuM Avaze. vidyArthI traNa varasamAM snAtaka te bhUtakALanI vAta banI gaI che. zikSaka ane ziSya , vacanA, te thaI zake te mATe snAtaka pahelAnA vacagALAnA vargo (IntersaMbausnA vicAromAM paNa parivartana thayuM che. jumI fhe ja" "mediate Classes) nAbUda karavA joI. ic C dhanA, seTInA zistane navI padadhatimAM sthAna nathI. zikSake e koI rIta che . - hamezA khyAlamAM rAkhavuM jarUrI che ke sAcuM zista kadI bahAranuM A * * * dhiMthI pustakalayo mukete uparba kI dabANathI AvatuM nathI. paraMtu te haMmezA vyaktinA aMtaramAM 14 sudhAre "zikSaNakramamAM dAkhala / kA joIe. vidyApInA, tridhAna prakAzaka hoya che | uge che. zikSake pakSanA vana dvArA vidyArthIo para asara - thaomAM vAMcananI Teva paDe evI keLavaNI ApavI joIe. vidyApIThanAM pustakAlayamAM eka vibhAge padhapustakano hovo . karavI joie ane zuMbha kAryo " anivArtha manasika Tevato. joI-'AvirbhAgane upayogIje garIba vidyArthIo kharcALo vidyAthIomAM vikAsa thAya te mATe zikSake temane sahAya padiya pustakA naurkharIdI ;zake temanAM mATe ja anAmata : . 'F } , karavI joIe.' ' 1 " "" }B, uDiyA rAma joIe :! 5:st : : 6 bI phariyAda , 7 .' chelluM "ApaNo"viMdyApIThanI dhAraNa" Da' abhyAsakramanA vize ane sudhAraNA, tathA tetrA baMdhAvairAthI nIce utarata I che. koInA " " "pApha gha karatA raNa aMgenuM mahattvanA praznonI carcA jagyAnA abhAve huM karI. pahelAM e dhyAnamAM rAkhavuM jarjarUrI che. jayAMsudhI mAdhyamika zakatA nathI. paNa eka vAta pratye huM khAsa dhyAna rAIcachuM - zALAomAM zikSaNanuM yogya dhoraNa: rAkhavamAM mahI Ave tyAre himAM bhAratIya vidyAnA abhyarsa je , paristhiti sudhI niMdyApIThe mATe vIcA jatAM dhAraNa aTakRvavuM zA 'zayana " prarvate che te vize saue vicAra karavo joIe. e kharI vAta nathI. kharI vAta e che ke- mAdhyamikaM zikSaNa e eka che? TelIke sarzoidhananI" saMsthAobhAratIya vidyAnA abhyAsa sa. pUNe susaMvAdita ane lAla bALaNahilA aMge sudara paMdarya karI rahI che ane te aMge nedhapAtra phALo: " paNa Ape che. paNa sAdhanane Ave e agatyanA, aMganA vidyAthIonI bhinna bhinna vRtti, ras ane kudaratI vyakitane. anaphaLa * ''bhyAsakrama mAdhdhamika ciMkSazuMmAM dAkhala karI vikAsa mATe A5NI vidyApIThAe sAva najIvo phALo Apyo che. ghaNI vidApIThamAM te bhAratIya vidyAnA saMzodhana mATe . joIe... sAmAnya rIte, jIvana ane jIvananirvAne lakSamAM sakhI madhyimika zikSaNaM caMpavuM e paNa sAthe dvidyApIThamAM kI ja sagavaDa nathI. bhAratIya vidyAnuM saMzodhana ApaNA deza vadhu abhyAsa karavA i lA vidyArthI te saIjaththaI che tevI mahatvanuM che ane uMnA vikAsa mATenI jainAbadArI ApaNA abhyAsakramanI paNa gavAI karavI e manavAMthI ps: jo vidhApITheANA dezanI navI paristhitimAM pitAne siMdyApItI, jarUriyAtone ja mahai AmratA aHNAM zrAthara mika zikSaNamAM pheraphAra yu. eTa ja nahIM paNa, te bhAga bhajavavAnI]heya te vidyApIThanI pravRtti sAcI dizAmAM cUabhyAsakramamAM sAhityanA abhyAsane ati mahatvanuM sthAna. vikase e mATe sarakAre sArI evI Arthika sahAya karavI paDaze ApavAmAM Ave che te paNa dhaze paNA dezamAM jayAre vidyApIThamAM vidyArthIonI saMkhyAmAM hamaNAM bahu moTe vadhAre kAma meLavavA mATe vImAkSetre khulaze re mAdhyamika the che. Ama chatAM vidyApIThanI sAdhana sAmagrI tathA zikSaNa pUruM thayA buddhi, zuM karavuM tenI --sUrjhana paDatAM ' chatrAlaya (Hostel-)nI saMkhyAmAM kAMI paNa vadhAre". vidyArthIo vidyApImAM jAya che te vidyApIThamAM dAkhala nathI. te eka hakIkata che." mULa lekhaka: cArlena dave thatAM aTakaze. A paristhitinuM pariNAme vidyApIThThanA zikSaNanuM -FE "egeta || P. eka " anuvAdaka vADIlAla DagalI $ } : saMghanI pravRttione maLeluM Arthika sIcana - - jas : : _ . !!. n : jaina yuvaka saMche tathA pravRttione spaSaNa daramiyAna maLelI Arthika madadanI yAdI nIce ApavAmAM Ave che. A rIte mudada ApanAra bhAI bahenane AbhAra mAnavAmAM Ave che. * 1. kema maLIo, muMbaI jaina yuvaka saMca + 1 , vt. : : : ' , " $ $ $ : 6 : ra ( ra aa che .. , muMbaI jaina yuvaka saMdha, 1 | 25, maMgaLadAsa lAlacaMda talasANIyA 'pa''kAMtilAla jhaveracaMda gAMdhI 21 zrI ramaNalAla lAla zeTha 25 - hI malAla maNiyAra "'"" ' , kIkubhAI-' ' ' . 200 , caMdulAla mehanalAla jhaverI **25 , rAyasaMda hIrA jhaverI * : *** caMpakabhAI ! " , , , 267 rasikalAla mehanalAla jhaverI :.. 3 . , 25 3 kAMtilAla ekasI }, ": " " 1 | mehanulAla devacaMdra mahetA... - " - , pravINa maMgaLadAsa : 2.00 % sImanalAla parI8i vi: * 2 - , - 1 , eka saha , ' . . . manebhAI gulAbacaMda kApaDiyA ... , , , , 200 , dIpacaMda enDa kAM. : '6' : ' ' ' . ' ' , : menAbahena narottamadAsa zak ; . . 200 , meLAbhAI jazabhAI ! ! !. 25 ' s ; : * + ra *maNuMbahena sa - 6 2451 *: - . *** *437tii baheno mAta thelImAM AvyA . zAha : ' , , ' :14* * zrI. TI. rahyuM che ke, nAyurAma premI '51,,! - methIbahena hIrAlAla - * !.' 25, 'navalabahena magannAtha pAkhaMDa :~- - ' , , , , , : 51 ; cadamabahena pAbhAI, F* : 25 / velajI enDa kuM. * : 4 - 5 : "288 8tiaa ' : ' , ' , ' ' , , : 51 | sarUpacaMdaDaena zropha : : 21 : dIparA 6 trIbAvanadAsa zAha: : vyAkhyAnamALA. ', ' " . " . " " 51: che surajabahena zahera ' : ::: 25, 2, mehanalAla nagInadAsa'jalavALA : 800 zrI, amRtalAla jeThAlAla zAla. ' bhegIlAla mehanalAla 2 '"pI eca. kAmadAru1. 1, ske 25, , . sArAbhAI nagInadAsa . . . " dhIrajalAla jhaveNulAla kezarIcaMda - 2 , pAsubhAI, khIsI purIA . ' *** lIlAdharaposa zAha* * * * * 20, De. indumatIbahena munasaka; 13 che magaLadAsa gopALadAsa pArekha ' !qTha ! kAMtilAla nathabhAI pArekhe , ji15 dhI islImenTasa selsa korporezana : * 25, vijayAbahena parIkha: : * 15 ,, : kAMtilAla harakhacaMda zAha " " : 6 . . . . . : : ' , ' ! ", J" eka sagRhastha, taMraphathI ; .1, skaMcanalAla lAlacaMda talasANIyA - vaidyakIya rAhata , , - , , , mUvINacakra hemacada amaracaMda " , 5 dIpacaMda kezarImalA : , , 25-0 zrI. caMdulAlaH maNilAla ha 25: maNibahena zivalAla pAnAcaMda , 5 i kusumabahena zAha .. 25--0kItAbahena kasturaca , jhaverI * '25" "khamaMI hemaMrAja che. * * * * * 5, "manasukhalAluM rAdhavajI dosI 11-0-0 ) trIkamalAla maganalAla * * *rUpa! : ela. pA zAha * *'.* * * * * eka sadagaDuM : ' ' ' ': } : " * * * * vArA TIA 25 , dalapatalAla kezavalAla' + : pa", ; seratIbhAI- zAha , 30 31 * / + 6-chaM-, , ' ' . . :muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka : zrI paramAna kuvara che kApaDiyA, 4547 dhanajI sTrITa, muMbaI 8. ** muNasthAne "caMdra prinTIMga presa, 45, kAlabAdevI' rAmubaI : - is: . . . zrama' baI che . '
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaENT: ENTER , chuTaka nakala : traNa AnA, zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra , ' ', 2jIsTarDa bI.ra6 praqka jIvana taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA # 5 jana varSa: 14: aMka ? che, jIvana varSa 1:12 muMbaI : 15 okaTobara 1953 gurUvAra vArSika lavAjama rUpiSa 4 punarjanma eka jAtaka kathA] | zramaNa dIpAyana vihAra karIne pAchA AvI gayA. gopAe nirdoSa aNimAMDavyane mAthe carIne Apa Avyo, kAzIrAje * kumAra yajJadattane taiyAra karyo eTale mAMDavya temane laI ThIpA- tapAsa karyA vinA ja zuLIne daMDa dIdhe e yAtanAmAMthI aka- : - yananA darzane gaye. sAthe gaMdhamA kya tela, zarkarA ane bIjI smAta dIpAyane emane choDAvyA, emanI sAravAra karI, traNa kAra sAmagrI bharapUra hatI. rUjhavA Avyo eTale zrIpAyana pAchA AvyA, vagere vRttAMta " , sAmagrI te hoya ja ! eka te dAna dakSiNa. ne atithi- sAMbhaLavAmAM mAMDavya ane gopA eTalA ekAgra thaI. gayA ke eka satkAranI vAta Ave, tyAre mAMDavyanA gharanI barAbarI karavI vAtamAM ane vAtamAM keTalI ghaTikAo vItI gaI tenuM emane ' e gAmanA sArAmAM sArA kuTuo mATe paNa hajI eka vaNa- bhAna * rahyuM. pUrAyelI mahatvAkAMkSA ja rahI hatI. ane temAM bhadaMta dvIpAyana aNimAMDavyanI vAta pUrI thaI. ghaNo samaya vahI to mAMDa thanA bALasnehI. varasenA varasane june saMbaMdha. gayAnuM bhAna thatAM mAMDavya ane gepa jhaTapaTa ubhA kAI pacAseka te thayA haze. pacAsa varasa ! pacAsa varasa thayAM. dvIpAyanane abhivAdana karI parNakuTImAMthI bahAra eTale aradhuM AyuSya thayuM. eTale vakhata snehasaMbaMdha TakI AvyA ne yajJadatane sAda karyo. pAyananI vAtamAM eTalAM - rahe e kevo virala devaga ! ekarasa thaI gayelAM ke ATalA vakhatamAM yajJadatta ekAda vAra e daivayoga emAM te nA nahIM. nahIM te ThIpAyana pravajyA paNa temanI pAse kema na DokAyo ene emane atyAra sudhI lIdhA pachI mAMDavyane tyAM kayAMthI Ave, temanA pazcimanA vicAra sarakhe paNa na Avyo ! maitrI pAchI jIvatI kayAMthI thAya, ane parNakuTI bAMdhI ApI be cAra buma mArI chatAM yajJadattano hoMkAre na saMbhamAMDaLanI bAjumAM ja tene vasAvavAnI ne bhikSA vagerenI goThavaNa . '' LA. mAMDavya pharatI daSTi nAMkhate saheja tvarita pagale jaLAna karavAnI vAta paNa kayAMthI bane ? . mAMDavya, gapAne yajJadatta paNa kuTI pAse AvI pahoMcyAM. zayanI dizA tarapha tapAsa karavA gayo. kumAra kayAMye najare na sthaLa kharekhara ramaNIya hatuM. kumAra. yajJadattane te e khUba ja caDe. gamatuM. agaNInA pravezadvArathI zarU thaIne eka vIvI. uMcA, vasa yajJadatta ! jaLArAya pAsethI sAda pADo. kaze gheradAra AzA pAlavanI chatrachAyA nIce parNakuTInA dvAra sudhI uttara na maLyo. AsapAsa lAMbI najara nAMkhatA mAMDavya vADa, pahoMcatI. tenI adhavacathI eka e ii ja bIjI vIthI hariyALI tarapha jatI eka keDIe AgaLa vadhyo ne vADanI pAse bIevacce thaI, agiLa jatAM be cAra nAnI nAnI keDIomAM phaMTAI khIca velAjhAMkharAMnA jhuMDa tharAyelA hatA, tyAM mATInA be traNa che, jatI, ane temAMthI be thoDe dUra rahelA nAnakaDA jaLAzaya sudhI TIbA pAse yajJadattane je-nAnakaDe deha cApATa bheya para - * jatI, jyAre bIjI velA jhAMkharA, jhADachoDane TI bA TekarAne DhaLI paDayo hate ! vivaLatAmAM mAMDavya nIce namI jue te bheTatI vADane AMbavA jatI, parNakuTI ne jaLAza vaccenI zarIra jANe lIluM kAca thaI gayuM hatuM. tapAsatAM tenA jamaNuM 'jagyAmAM phUlachoDa, velAne vRkSe kazI yojanA vinA astavyasta hAthanI AMgaLIe sarpadaMzanA cinho dekhAyAM. ugI nikaLelAM hatAM. vacamAM vacamAM lIle.tarIne lattApattAthI mAMDavye aDakhe paDakhe najara pheravI. badhuM spaSTa thaI gayuM, chavAyalA TIMbA ane rAphaDA naisargika saundaryanA saMskArane 68 ramatAM ramatAM kumArane daMDe A rAphaDAmAM pesI gayA ane bicAre banAvatA hatA. aNasamaju kizora aMdara hAtha nAMkhI te kADhavA gayo tyAM ' ', ahIM AvatA tyAre yajJadattane ramyA ja karavAnuM mana thatuM. kALA nAge DaMkha dIdhe. - keI geDIyAnI paNa tene jarUra paDatI nahIM. A vakhate paNa viSa rageragamAM prasarI gayuM hatuM, keNuM jANe kayArane daDe sAthe lete Avyo hato. vRkSarAjI, jaLAzaya ane hariyALI daSTipathamAM AvatAM ja tenA paga thanaganI rahyA. mAMDavya paNa ahIM paDeye haze ? kumArane To mUkI dIdho ane gepa sAthe pote paNa karImAM mAMDavyane cakakara Avyo te nIce besI paDaye, tene yajJapraveza karyo. bannee bhadanta dIpApanane vaMdana karyA. pAgha, artha, datta gaye ? are paNa Ama besI paDaye zuM ? peya AdithI temanA pUjana sanmAna karIne beThAM. kuzala prazna teNe yajJadattane uMcakI khabhe nAMkhI jhaDapathI paNa karI puchAyAM. kayAM kayAM bhadaMta vihAra karI AvyA ? kutUhala prere tarapha deTa dIdhI. gopAe yajJadattane uMcakI mAMDavyane dhasamasatA evuM kazuM joyuM? lekanAM sukhaduHkhanI kaI bedhaka, preraka AvatA joyo ne tenA peTamAM phALa paDI. "zuM thayuM? zuM thayuM ? ' . navI vAte lAvyA ? kapAyane vihAranA je anubhava kahyA temAM , eka zvAse gayAnA mukhamAMthI udgAra nIsarI paDayA. kumAranA zramaNa aNi-mAMDavyanI vAta rUMvADA ubhA karI de tevI hatI. mUchita dehane lIle vAna joI tenAM netre aDe jhAMkha vaLI gaI, " 3
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 prabuddha jIvana : paNa kuTImAM AvI mAMDavye bhadata dvipAyananA caraNa pAse kumAranA deha mUkayA ne sAthe peAtAnuM zarIra paNa DhALI daI A svare vInavaNI karI, deva, vatsa yajJadattane jherI * nAga Do lAge che. ApanI medhavArtAnuM ame zravaNa karatAM hatAM, tyAM khelatAM kudatAM amArA A pula jevA khALaka para vidhinI krUra diSTa paDI. Apa kASTha auSadha kare ! are ma`traprayAganI kRpA karaze to te hamaNAM uDIne meThA thaze. amArU eTalu vaLI 'sadbhAgya ke ApanA jevA agAdha jJAnanA bhaMDAra ahIM upasthita che." dvIpAyana khelyA, "bhadra bahu azubha thayuM. kumArane prANa'kaTa AvI paDayuM. paNa AmAM mAre tamane nirAza karavA paDe che e paNa kalezakara che. make mane vaidyakanuM kazuM jJAna nathI. tema nathI huM maMtrataMtra, jANatA. kahe, kumAranu viSa huM kaI rIte utArU ?" '"bhadaMta Apa tA sAdhupurUSa che, bhagavAna tathAgatanA mArge vicAranArA pavitra paritrAjaka che."mAMDavya-DubatA mAMDavya-taraNApAya khALavA taraphaDiyAM mAratA hatA. ApanA jevAnu mAre zaraNu hAya ne mAre hatAza thavuM paDe e bane ja krama ? A kumAra para karUNA kare. kAMika upAya jarUra Apa pAse haze. chevaTe bIjuM kAMI nahIM te eka vinati karUM. satanu khaLa sImA vagaranuM che. te Apa jevA sAthrupuzya satyakriyA kare tA mAre kumAra jarUra jIvI jAya ! " "sArUM," IpAyate kahyuM "tu ATale Amraha rAkhe che tA kumAra para satyakriyA karI jouM. pachI tA jevAM enA sacita.' mAMDavyane gepAnA hRdayamAM AzAne saMcAra thayo. kSubdha ciro hAtha joDI tee beThAM. AgaLa manadattanA nizcetana deha paDayA hatA. hrIpAyana paNa beThA. yajJadattanA mastaka para hAtha sUphI, dhyAnamudrA dharI, zAnta svastha svare te khelyA. *bhAre pravajyA lIdhAne kAi pAMca cha dasakA vItI gayA che. paNa parivrAjaka tarIkenA mArA e dIdha jIvanamAM me' mAtra pahelA sAta divasa ja svecchAe brahmacaya nu * pAlana karyuM che pachInA pacAsathI paNa vadhAre varasathI hu e anicchAthI pALu chuM. A satyaprakAzita thatAM svastha khatA kumAra, vipa naSTa thAo, jIvA jIvA yajJadatta ! ' zrIpAyananI A satya zravaNAyI yajJadattanI chAtInI upa ranA bhAganuM viSa jharIne bheAMyamAM utarI gayuM, kumAre AMkhe khAlI. mAtApitAnI sAme jotAM, ammA' kelI paDakhu pharIne te pAche zAnta thai gayA. drIpAyane mAMDavyane kahyuM. "bhadra, meM to mArU' baLa ajamAvyuM. tu paNa prayAsa teA karI jo.' * sArUM' bhadata !" mAMDavye raDate rAge kahyuM. "Apa kahe che te `huM paNa satyakriyA karI jouM !' ne mAMDavya kumAranA vakSa:sthaLa upara hAtha mUkI khelyAenA svaramAM taravarATa hatA. varasothI huM brAhmAne zramaNAne savA zuSAthI te dAna dhathI satkAra karatA rahyo chuM, paNa dAna devuM mane kadI priya nathI lAgyuM, tema atithinI AgatA svAgatA karatAM mane kA AnaMda nathI thayA, jo ke abhyAgatane me kadI jaNAvA nathI dIdhuM ke huM badhuM anicchAe karI rahyo chuM. A satyazravaNAthI svastha baneA kumAra, tripa ' naSTa thAo, tA. 15-10-13 jIvA jIvA yajJadatta ? " mAMDavya satyakriyA karI rahyo eTale kumAranA kaTi pradezanA uparanA bhAganuM madhu viSa jharIne dharatImAM utarI gayuM. yajJadatta eThA thayA. paNa tenA paga khoTA hatA. te me thaI zake tema nahAtuM. have mAMDavyo geApAne kahyu, "bhadre ! me' ye mArUM baLa ajamAvI joyuM. have rahyo tArA vAre. satyakriyA karI putrane uThA DavA, hAlatA cAlatA karavA tArA hAthamAM che." "mArA hAthamAM ? "sa kracAtI--sADAtI gepanA mukhamAMthI veNu nIkaLyAM. "tame bannee tamArI guzrutama vAta pragaTa karI. e satyanA pUratA prabhAva na paDayA, tyAM mArA jevInuM zuM gajuM ? " ghaDIka rahIne pita svare teNe umeyu", "jo ke mAre paNa eka satya pragaTa karavAnu che kharUM, paNa tamArAM dekhatAM huM nahIM kahu.". "are, ApaNA kumArane khaMcAvAnu sujhe che, bhadre ! kahevAnu hoya te kAnA kazAye kumArane sAva sAjo kara. * sArU tame kaheA che to !' prAsa kaTa che te teA ye tane mAMDavye samajAvaTathI kahyuM. "tAre bhaya rAkhyA vinA kahA~ de, te gApAe yajJadattanA paga para hAtha mUkayo. ghaDIka ! te na khelI zakI. pachI dhIme dhIme dhrujArIbharyAM svaramAM prayatnapUrNAMka mukhamAMthI zabdo nIkaLyA "huM tAta, daramAMthI nIkaLIne tane Dasele kALA nAga mane jeTalA apriya che teTalA ja mane tArA pitA apriya che-jo ke AnI me' kadI temane jANa thavA dIdhI nathI. A guhya satyanA prakAzathI svastha aneA kumAra, vipa naSTa thA 1 jIvA javA yajJadatta !' gApAnI satyazravaNu pUrI thaine sAthe ja kumAranuM badhuM vipa jherI jai pRthvImAM samAi gayuM. uThIne ramavA lAgyo. yajJadratta nivipa thai ...kumAranuM prAsa kaTa dUra thatAM tenA mApitAnA jIvamAM jIva AvyA. saue have nirAMtanA zvAsa lIdhA. * temanA 'aMtaranuM guhyumAM guhya chatuM thayuM, tethI traNeya saheja sAca sAthe haLavAza paNuM anubhavatAM hatAM, jo ke geApAnI najara bheya para ja kheDAyI rahI hatI. paNa mukhya paDo haDI jatAM merI ADaza tA dUra thayelI. eTale dIpAyananI preraNA maLatAM saue peAtAnuM hagata purepurUM khullu karyu ra brahmacaya nI jugupsA chatAM lekApavAdathI karIne te zramaNujIvanane vaLagI rahyAnuM, te ema lakAmAM puNyazALI sAdhupurUSa gaNAtAM rahyA heAvAnu dvIpAyane jAgyuM.. traNa peDhInI udAra dAna dakSiNAnI kuLapara parAte pete na anusare tA lekA kuLameLu kahe e bhaye, anicchAe dAnadhama AcaratA rahyAnuM jaNAvI mAMDavye potAnI vAta spaSTa karI. pariNIta patine choDIne bIjAMne svIkAra karavAnuM potAnA kuLamAM kadI na banyu hAvAthI pote maryAdA teADe te sA kulakalaMkinI kahe-ema leAkalAjathI bIne prema na hatA taye mAMDavyanI paricaryA karavA pote jIvanabhara sAthe rahI hovAnu kahI gepA patinA caraNamAM paDI ne kAM nahI tA temanA putrane khAtara kSamA ApavA tene vinavyo. Ama traNeye. havethI daMbhanA tyAga karI, sAcu ne pavitra jIvana gALavAnuM svIkAryuM. navajIvana pAmelA mAMDavya,gApAne yajJadatta navajIvana pAmelA drIpAyanane vaMdana karI ghara tarapha pAchAM pharyAM. 'naciketA'mAMthI sAbhAra uta prAdhyApaka H harIvallabha bhAyANI
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( t , # ' ' ' . # ' , ne ' ' , tA. 15-10-53. - prabuddha jIvana , 2 - - * - - . pra...kI...NuM ...dhi rUtuomAM paNa zaradanI vizeSatA zA mATe ? mana, vANI ane vacanapUrvakanuM saMpUrNa pAlana eka mAnavI mATe Aje ApaNI AsapAsa zara6 rUtunuM utsavamaya vAtA... keTaluM muzkela-lagabhaga azakaya jevuM che-e mAnasazAstranA gUDha varaNa jAmeluM che. zerIe zerIe mAtAnI garabI maMDANI che rahasyane pragaTa kare che. vezapalaTA sAthe jANe ke brahmacarya svayaMsiddha che ane jAhera saMsthAo zaradutsavo ujavI rahI che. AvA thaI gayuM evI bhramaNa upara racAyelI ane Aje cAlI rahelI che, te samaye ApaNe nAnuM sarakhuM rUtuparyaTaNa karIe ane A cha ' jaina dIkSAnI prathA kevA ajJAna ane gatAnugatikatAthI dUSita che : ' ' ratuomAM utsava te mAtra vasanta ane zaradaratunA ja ujavAya ane je AvyuM tenI yogyatAne kaze paNa vicAra karyA che e rIte vasanta ane zarane lokamAnase AvuM viziSTa sivAya, tene kazI paNa tAlIma ApyA sivAya ke kasoTImAMthI pasAra sthAna zA mATe ApyuM che tenuM gheTuM sarakhuM pRthakkaraNa karIe. karyA sivAya apAI rahelI dIkSA ane temAMthI pariNamatuM dekhAvanuM hemantathI TADhanI zarUAta thAya che; ziziramAM kaDakaDatI sAdhujIvana keTaluM poluM hovuM joIe tenI zramaNIpAyananA abhUta phaka ThaMDI paDe che ane mAnavInI hIlacAla upara svAbhAvika ekarAra uparathI ApaNane vAstavika kalpanA Ave che. AjanA rIte aMkuza mukAI jAya che. rAtre sau vahelA ghara bhegA thaI sAdhuo A rIte je ekarAra kare te bAhya jIvana ane attara jIvana che jAya che ane savAra sAMja paNa ThaMDInI vyAkulatA ADe vacce kevuM bhayAnaka attara raheluM che tene ApaNane khyAla Ave ane kI mANasa mukata mane vicarI zakatA nathI. vasanta AvavA sAthe ujaLuM eTaluM dUdha nathI e rIte ApaNI AMkha udhaDe.' ThaMDI osare che; divasanA bhAgamAM umAM vadhe che; rAtrI dhIme ' evo ja bIjo mahatvano ekarAra mAMDavyo che. Aje dhIme samazItaLuM banavA lAge che. mAnavasamAjanuM dila thai rahelA ane gavAI rahelA aneka dAne kIrtidAne hoya che... haLavuM bane che ane vasantanA AgamananuM anerA ullAsa vaDe . ane bhAgye ja ke e so TakA zudhdha vRttithI prerAyeluM pavitra che che. bhanandana kare che. pariNAme utsavAbhimukhatA tenAmAM saha. dAna hoya che e vastusthiti mAMDavyane ekarAra ApaNI sAme , japaNe jAgRta thAya che. AvI ja rIte vaLI pAchI grISma AvatAM divase garama gopAno ekarAra mAnavI jIvananI bIjI eka bAju ', ' " thatA cAle che; pRthvI sUrya samIpa Ave che; savAra paDI na paDI upara vedhaka prakAza pADe che. premapUrNa lekhAtA daMpatI jIvanamAM , ', hA, ane ukaLATa zarU thAya che; dIvasa A dhoma taDako paDe che; bhAgye ja koI paraspara zuddha premathI prabhAvita hoya che. meTA sAMje paNa koI rAhata lAgatI nathI. rAtrInA paNa kadi kadi bhAganuM jIvana kevaLa aupacArika ane joDAyA chIe te jema " : "havA baMdhAI jAya che ane divasanI akaLAmaNa cAlu rahe che. tema karIne jIvanabhara goThavAyelAM rahevuM e vRtti upara racAyeluM , grISma pAchaLa varSA Ave che; garamI ghaTe che; paNa varasAda ADe hoya che. Avo anubhava thatAM mAnavInA dilamAM vairAgyanI mANasanA pharavA haravA upara meTo kApa mukAya che. rAtre paNa bhAvanA pragaTe che ane ahika jIvananA sukha-duHkha, premaaprema . : - AkAza vAdaLa rahe che ane ajavALI ke aMdhArI rAtamAM viSe udAsIna' banIne pAramArthika jIvana-parama satyanI khoja ThAI pharaka lAgato nathI. pANIthI chalakatAM nadInALAM ane ' tarapha te vaLe che. ' " kIcaDathI bharelA rastAo- kAraNe mA nI avarajavara DepaM: barAva dezamukha ne umatta apalApa . ' ghaTI jAya che ane jIvana baMdhiyAra jevuM banI jAya che. tyAra A khetIvADI khAtAnA pradhAna che. paMjAbarAva dezamukha sapTebara: bAda zarada rUtunA Agamana sAthe AkAza nirabhra bane che; nadI- mAsanI akharamAM rAjakeTa ( saurASTra) gayelA te daramiyAna' ne nALAnA pravAho kSINuM bane che; rAjamArgo sApha ane sugama eka patraka 2 pariSadamAM tA. 30-9-53 nA roja temaNe jAhera che bane che; vAdaLagrasta caMdramA mukita . anubhave che ane pRthvIne kareluM ke "Arthika kaTokaTI TALavA mATe madaniSedhane rUkhasada zItaLa" dhavaLa kiraNe vaDe parikSAvita kare che. mAnavI * ApavI je e. haju bIjA daza varSa lekene dArU pIvAnuM huM . punaH mukatamane vicAravA mAMDe che ane tenuM dila utsava kahuM chuM. mane rAjayanI Avaka vadhAravAnI cintA che. eka priyatAnI lAgaNIthI punaH pulakita bane che. Ama RtucakramAM ' Avaka kayAMthI Ave che tenI mane keAI paravA nathI." che. banne RtunA gALe eka eka rUtunuM avanavAM utsa vaDe deza samakSa chellA vIsa varSathI mUkAtA AvelA racanAtmaka * abhinaMdana karavAmAM Ave che ane mAnavI manamAM AnaMda ullAsanI kAryakramamAM gAMdhIjI maghaniSedhane haMmezAM agrasthAna ApatA. bharatI anubhave che. AvyA hatA. ApaNane AjhAdI maLI ane rASTranuM navuM :.. Aje ApaNI vacce zaradaratuM vilasI rahI che. navarAtranA baMdhAraNu racAyuM temAM paNa rAjyanI nIti rASTramAMthI mAnI utsave cotarapha ujavAI rahyAM che. jANe ke lAMbA gALe badIne samayAntare taddana nAbuda karavAnI raheze ema spaSTapaNe jevA pAmatA na hoIe ema pUrNimAnA vimaLa, suspaSTa : vidhAna karavAmAM AvyuM che. A nItine anusarIne muMbaI, tA vizALa caMdrabiMbane ApaNe koI. judA ja kutuhalathI dhArI , madrAsa, ane saurASTra sarakAre pitAnA pradezamAM : che ' : dhArIne nihALIe chIe ane temAMthI jharatA sudhArasanuM dharAI saMpUrNa dArUbaMdhIne kAyadAthI amalI banAvI che. De. paMjAbarAva paNa ' dharAIne pAna karIe chIe. A AnaMdabharatimAM ApaNe dezamukha madhyastha sarakAramAM khetIvADI khAtAnA pradhAna che. temane ja evI cetanA prApta karIe ke je AgAmI nUtanuM varSa daramiyAna maniSedha sAthe koI sIdhe ke aDakataro saMbaMdha nathI. pitAnA ApaNane unnata jIvanano rAha upara TakAvI rAkhe ane kaI khAtAne lagatA kAma mATe teo saurASTra sarakAranA mahemAna paNa Aphata, agavaDa, Apatti sAme hasatA moDhe TaTTAra ubhA bane che. e sarakAranI rAjadhAnImAM A mahAzaya dArUbaMdhI ' - ' . rahevAnuM ApaNane baLa Ape. zara9 rUtunuM Agamana A rIte sAme jehAda pokAre che. kene kahe che che ke pIe, khuba dArU. sArthaka bane, maMgaLakArI bane e ja zubhecchA, e ja prArthanA! pIo ane sarakAranI tIjorI tara kare. vaLI teo ema kI '' punarjanma nA rahasyasUcaka ekarAre jaNAve che ke mane te (eTale ke mArI sarakArane) yena kena prakAche 'A aMkanI zarUAtamAM Apela jAtaka kathA sUcaka reNu paisA joIe chIe. paisA kayAMthI Ave che, kema Ave e ane rahasvapUrNa che. zramaNadIpAyanane ekarAra brahmacaryavratanuM che tenI sAthe mane kaI nIsabata nathI. maniSedhanI nIti ... ' nA paNa dArUba> ja ApaNe gAmI tane sArA che che ke pIe rahasya Apa nAtaka kakSAta kA che tenI che ke sarakAranI tIjorI nA ekarAra thayA. ayaka
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 sabaMdhe, tene amI anAvavAnI paddhati sabave tee agata rIte game te vicAro dharAvI zake che. paNa jyAM sudhI te bhArata sarakAranA eka pradhAnanA haddo dharAve che tyAM sudhI maghaniSedhanI virUddha eka paNa zabda khelavAne temane adhikAra nathI. sAmAnya sabhyatAnI draSTie paNa saMpUrNa maniSedhanI nItine varelI saurASTra sarakAranA mahemAna hoIne A bAbata viSe temaNe mauna sevavuM joitu hatuM. paNa A sabhyatA jALavavAnI paNa temaNe paravA karI nathI. aneka pradezamAM aneka pradhAnA rAjyanA vahIvaTa calAve che, paNa madyaniSedha sabadhamAM AvI ekAma rIte kheAlatA krAi pradhAnate sAMbhaLyA ke jANyA nathI. Azcaya janaka tA e che ke DA. paMjAbarAva dezamukhanA A uddaMDa udgArA saMbaMdhe nathI saurASTra sarakAra patAne vidha noMdhAvyA ke nathI mahAamAtya temanA kAna " khecyA. uparanA ugArAmAM sabhyatAnA abhAva che, aucityanuM devALuM che, baMdhAraNanuM chaDecoka apamAna che. AvA nAlAyaka mANasane eka- pazu divasa kendrastha pradhAnanA javAbadArI bharelA hoddA upara cAlu rAkhavA na joIe. prajAe AvA mANasanI satvara kharatarI mATe cAre dizAethI pakAra uThAvavA joie. te jyAre ema kahe che ke yena kena prakAre mAre to paisA joie." tyAre teo bhArata sarakAranI bhayarthaMkara nAlezI kare che. bhArata sarakAranI AvI nIti kadi kAie jANI nathI. kAI paNa --- sabhyatAne varelI sarakAranI AvI nIti hAI zake nahi. AvI dhRSTa ane svacchaMdI mAnasa dharAvatI vyakita bhAratasarakAramAM hAya te bhAratasarakAra mATe bhAre zaramabharelu' che. ApaNe AzA rAkhIe ke A khAMbatamAM baLavAna lekamata jAgRta ja thaze ane De. pajAbarAva dezamukhane AvA unmatta apakSApa karavA badala yogya prAyazcitta karavAnI pharaja pADaze. sAhityasa`zodhaka sva. DA. tribhuvanadAsa laheracaMda zAhu jaina samAjanA jANItA sAhitya sazodhaka De, tribhuvanadAsa laheracaMdanu vaDedarA khAte 75 varSanI ummare tA. 26-9-53 zanIvAranA rAja avasAna thayuM. dhama sAhitya viSe abhiruci dharAvatI ane prAcIna itihAsasazodhana tarapha vaLelI evI gaNIgAMThI vyaktie je samAjamAM che tevA jaina samAja mATe DA. tribhuvanadAsanuM avasAna eka meTI kheATarUpa gaNAya. haju thaDA samaya pahelAM De. tribhuvanadAsane eka lekha "sAriputra ane meggalAna khodhdha hatA ke jaina ? " tA. 15-7-53 nA pramukhya jIvanamAM pragaTa thayA hatA. te lekhamAM A banne mahApurUSo baudhdha nahi paNa jaina sAdhu hatA ane pArzvanAthanI caturthAMI paraMparAnA anuyAyI hatA evuM eka aMbe pamADe tevuM vidhAna tene lagatA dAkhalA dalIla ane purAvA sAthe karavAmAM AvyuM hatuM ane A saMbaMdhamAM tema ja priyadarzI'nA zilAlekhe bauddhusamrATa azeSakanA nahi paNa tenA pautra jaina samrATa saMpratinA che. evA ja temanA eka anya cAMkAvanArA vidhAna viSe temanI sAthe mAre TalAka patravyavahAra cAlyA hatA ane A ke te badhuM jainanu che ema puravAra kara vAnA temane haMmezA Agrahu hAya che evI mArA mana upara paDelI chApa nAbuda karavA teo prayatna karI rahyA hatA. thoDA samayamAM te muMbaI Ave tyAre mArI sAthe vizeSa carcA karIne temanA A vidhAnA viSe mane pratIti karAvavAnI temaNe AzA ApI hatI. Ama temane AjakAlamAM maLavAnI huM kalpanA sevatA hatA evAmAM temanA A avasAnasamAcAra maLyA ane me duHkhada AdhAta anubhavyo. e prasanna svastha sucarita 'sajjananAM have darzana nahi thAya evI UMDI nirAzA anubhavI. teo dhaMdhAthI DAkaTara hatA paNa DAkaTarI temaNe ghaNAM varSoMthI all these indicat prabuddha jIvana tA. 15-10-13 choDI dIdhI hatI ane temanA satra samaya jaina sAhitya, dhRtihAsa, ane saMskRtinI upAsanAmAM ja teo pasAra karatA hatA. prAcIna bhArata varSI' e nAmanAM pAMca-daLakAra thA temaNe pragaTa karyAM hatA. teo jaina sa`sagraha ( jaina ensAikalapIDIA ) tayAra karavAne keTalAka samayathI tIvra maneratha sevI rahyA hatA. ane e mATe temaNe puSkaLa sAmagrI - ekaThI karI hatI. e manAratha temanA mananA manamAM raDI gayA ane paraleka tarapha temaNe ekAeka prayANa karyuM jevuM temanu sa MtuSI ane dharma parAyaNa jIvana hatu tevu ja temanuM mRtyu nIpajyuM. maLelA samAcAra mujaba alpa samayamAM peAtAnuM mRtyu thavAnuM che evI cittamAM AgAhI thatAM temaNe sarve snehI saMbadhIone ekaThA karyAM, sau sAthe ceDA samaya dhArmika vArtAlApa karyAM. tyAra bAda kapaDAM badalAmAM, ane svaccha vastro paridhAna karyAM ane sacArA karIne dharma - dhyAnamAM te ArUDha thayA ane aAeka kalAkamAM vinazvara dehane tyAga karIne aAcara duniyAmAM temaNe praveza karyAM. sAhityaparAyaNa jIvanane samAdhiparAyaNa mRtyu vaDe temaNe savizeSa kRtakRtya banAvyuM. ApaNe AzA rAkhIe ke temanA sAhityazAkha, sa zeAdhanatamannA, AjanA vid jayaMta sahaja svIkAya na ane evAM vidhAnA rajI karavAnI hI'mataA paraparA bhAvI peDhImAM sadA chavatIsaMvardhita thatI rahe ane navI zodho, ane zeAdhane vaDe ApaNuM sacita jJAna sadA saMmAjita thatuM rahe ! zrI mahAvIra jaina vidyAlayane thayelA vipula athalAbha ane abhinjana samAma prabhuddha jIvananA gatAMkamAM jaNAvyuM hatuM tema zrI kapuracaMda, jhaveracaMda tathA kevaLacaMda-e tripuTIe maLIne zrI mahAvIra jaina vidyAlayane rU. 250000 nuM dAna karyuM ane te sakhAvatathI uttejita thaine sAMsthAnI vyavasthApaka samitinA navA ma MtrI zrI caMdulAla vamAna zAha, zrI pravINacaMdra hemacaMda amaraca', kakalabhAI bhudaradAsa prazna zrI pulacaMda zAmajI zAha, zrI bhogIlAla laheracaMda jhaverI vagere sabhyoe atyanta parizrama laIne Aja sudhImAM rU. 227712aa ekaThA karyAM. jyAre cotarapha maMdInu vAtAvaraNa jAmelu' che ane leAkeAnA vyApAradhaMdhA bhAMgatA jAya che tyAre A saMsthAne, jAtajotAmAM lagabhaga pAMca lAkha pIyA maLI jAya e AsaMsthAnuM parama sAbhAgya lekhAya. A mATe saMsthAnA pramukha kA kartAne aneka dhanyavAda ghaTe chaeN, upara mujaba ekaThA thayelA krUDamAM e vyaktinA dAnatI khAsa noMdha levI ghaTe che. eka zrI amRtalAla jeThAlAla zAha tathA khIjA zrI. dIpa zivalAla gArDI.. A banne mahAzayo A sa'sthAnA bhUtapUrva vidyArthI che. je sa MsthAnA avalaMbana vaDe teo abhyAsa karI AgaLa AvyA ane arthika unnati sAdhI zakayA e saMsthA prartavu rUNa adA karavA mATe peAtAthI zakaya te karavu joe evI kRtajJatAnI priyI prerAine te bannee daza daza hajAranI rakama saMsthAnA kuM'DamAM bharI mAtra A saMsthAnA ja nahi paNa anya zikSaNasaMsthAonA tema ja chAtrAlayAnA bhUtapUrva vidyArthIe A dAkhalAne anusaravA prayatna kare te Aje je Arthika bhIsamAMthI aneka sasthA pasAra thaI rahI che te bhIMsa jarUra ghaNA aMze haLavI thAya. upara jaNAvyA mujabanA aDhI lAkhanI rakamanA AdazAhI dAna mATe zrI kapuracaMdabhAi tathA temanA bhAinuM abhinadana karavA mATe muMbai khAte tA. 14-10-13 nA rAja bhAratI vidyAbhatranamAM zrImAna kasturabhAI lAlabhAInA pramukhapaNAM nIce eka bhavya meLAvaDe yojavAmAM Avya hatA. e meLAvaDAmAM sasthAnA maMtrI zrI caMdulAla vamAne -
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-10-17 zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI Aja sudhInI ujjavaLa kArakIdIne khyAla ApatuM eka nivedana raju karyuM hatuM ane prasagAcita vivecane thayAM hatAM; A sarvanA upasaMhAra karatAM zrI kasturabhAi lAlabhAIe eka TuMkuM pravacana karyuM" hatuM. A pravacanamAM zrI kasturabhAie prastuta dAnanA preraka AcAya zrI vijayavallabhasUrinI samayadarzitA viSe ullekha karyo hato ane A sasthAnA dhaDataramAM ajoDa phALA ApanAra sva. zrI meAtIcaMda gIradharalAla kApaDiyAna hArdika aMjali ApI hatI. vizeSamAM temaNe jaNAvyu` hatu` ke AvI saMsthAo kAmanA aneka vidyArthIAne Arthika TakA ApIne sArI sthitie pahoMcADe che ane vyavahArU chatranamAM taratA kare che. e jarUra AvakAradAyaka che, paNa jo dhArmika saskAra ane bhAvanAmaya jIvananI kasoTIe AMkavAmAM Ave te pariNAma nirAzAjanaka che ema kahyA vinA cAle tema nathI ane tenu kAraNa ApaNane uMcI pratinA kAya katAo maLatA nathI e che. prastuta sakhAvatane uddezIne temaNe jaNAvyuM ke je dhanavAna dhana viSe mAhabudhdhi dharAve che te kadi dAna karI zakatA nathI paNa potAne prApta thayelA dhanane pote TrasTI che ema je kharA dilathI mAne che te bahu sahelAithI AvAM dAnA karI zake che. je prasaMga mATe temane khAsa nima travAmAM AvyA hatA te prasaMga dhyAnamAM letAM tema ja saMsthAnA matrIee tema ja meLAvaDAmAM upasthita thayelA aneka jaina AgevAnoe je mA darzananI temanI pAsethI AzA rAkhI hatI te dheAraNe mApatAM roma kasturabhAi lAlabhAInuM vakatavye bhAre niAzA upajAve tevuM hatu. jaina samAja sAme ja mAtra nahi paNa vizALa jana samAja sAme Aje aneka samasyA ukela mAgI rahI che.' madhyama varganI ghasAtI jatI paristhiti, kAmI saMsthAoe have kema kAma karavuM ane kevI rIte AgaLa vadhavu, zikSitAnI bekALa, jaina samAjanI ekatA, dhArmika zikSaNanuM svarUpa AvI aneka khAkha hatI ke upara zeTha kasturabhAi potAnA maheLA anubhava ane vedhaka dRSTidvArA jarUra navA prakAza pADI zakata, kAMi nahi te je saMsthAnA samArabha aMge teo AvyA hatA te sasthAe have peAtAne vikAsa krama sAdhavA ane temAM temanA anubhava ane pratiSThAno kaMi lAbha maLI zake tema che ke nahi te viSe ApaNune jarUra, cita,kazana maLaze evI saMsthAnA kAya vAhako je AzA sevatA hatA. temAM paNa temane nirAzA sAMpaDI. kamanasIme temaNe TukA ane upalakriyA pravacanathI patAvI devuM. ucita * dhAyuM ane te je kAMi melyA temAM paNa nahAtI hArdikatA, nahAtI AtmIyatA, ane AvI eka AvakAradAyaka ghaTanA aMge hAvA joItA nahotA Ana deAmi to kAi ullAsa. je zrI kapuracaMdabhAie peAtAne apAyalAM abhinandane badala AbhAra mAnatAM saMsthA pratye AtmIya bhAva pragaTa karyAM, bhavimAM paNa pote bane teTale sAtha ApatA raheze ema jaNAvyuM ane kAi paNa arajI karanAra vidyArthI ne nirAza thavuM na paDe . AnAra zrI zAntilAla zAha hatA. A nATikA bahu sundara e hetuthI 500 vidyArthIo rahI zake evu satvara makAna AMdhavAnI preraNA ApatAM, jyAre paNa evuM makAna bAMdhavAne vyavasthApaka samiti vicAra karaze tyAre pAtA taraphathI khIjA rU. 50000 ApavAmAM Avaze ema temaNe jAherAta karI. AbhAra nivedana sAthe meLAvaDA visarjina karavAmAM AvyA hatA. navA pI. eca. DI. ke. IndukaLAbahenane dhanyavAda che chellAM traNa varSathI gujarAta vidyAsabhAnA adhiSTAtA zrI rasikalAla choTAlAla parIkhanA mArgadarzana nIce. zrI indukaLAbahena pI. eca. DI. nI padavI prApta karavAnA hetuthI sAMkhyu ane jaina darzanane pariNAmavA e viSaya upara ni dha taiyAra karI rahyAM hatAM. teo che te mu MbainA vatanI. temanA pitAzrI hIrAcaMda kasturacaMda jhaverI sthAnakavAsI jaina ane jainadhama sAhityanA abhyAsI sAhityarasika sajjana che, mahena IdukaLA prabuddha jIvana 11 upara jaNAvela nibadha taiyAra karavAM mATe keTalAka samayathI paMDina sukhalAlajI sAthe amadAvAda rahetAM hatAM ane temanA * sahavAsane temane khUba lAbha maLyo hatA. tAjetaramAM temaNe raju karelA nibaMdhanuM pariNAma jAhera thayuM che, pI. eca. DI.nI padavI prApta karavA mATe temane yogya lekhavAmAM AvyA che. ane parIkSakAe temanA nivedanamAM bahena indukaLAnA sAdhanakAryanI mukataka ke khULa prazaMsA karI che. 1948mAM saMskRta sAhityane viSaya laIne te khI. e. enasa bIjA va mAM pasAra thayAM. pachI mukhya sa'skRta ane gauNupaNuM adha mAgadhI ema be viSaye laIne 1950 mAM 60TakA mArka sAthe tee ema. e. thayAM. tAjetaramAM pI. eca. DI.nI parIkSAmAM paNa te yazasvI rIte uttINu thayAM. haju paNa te peAtAnA abhyAsa cAlu rAkhavA mAMge che. suprasiddha jaina AcArya haribhadra sUrinA yogazataka'nuM te sapAdana karavA dhAre che. ane te nimitte yoganA samagra viSaya upara eka abhyAsapUrNa nibadha taiyAra karavAneA maneratha dharAve che. vidvattAnA kSetramAM temAM paNa tattvajJAnanA pradezamAM kAi paNa eka bahena AgaLa Ave, nAma kADhe te jeTaluM protsAhaka che teTaluM ja samAjanA ujjavaLa bhAvInu dyotaka che. AvI asAdhAraNa saphaLatA meLavavA mATe bahena indukaLAne gujarAtI samAjanA-vizeSataH jaina samAjanA dhanyavAda ghaTe che. DA. tArAbahenane hrAvaka abhinandana kumArI DA. tArAbahena maNiyAra iMglaMDamAM potAneA DAkaTarI abhyAsa pUrA karIne thADA samayathI hiMda khAte pAchA pharyAM che.. teo jANItA jaina DekaTara ekasa-re spezIyAlIsTa zrI harilAla abhecaMda maNiyAranAM putrI thAya. tArAbahenanI ekavidyArthI tarIkenI kArakIdI ekasarakhI yazasvI rahI che. 1949 mAM teo ema. khI. bI. esa. thayAM. ema. DI. nI parIkSA pahelA prayatne temaNe 1951 mAM pasAra karI. pachI te viSeSa abhyAsa mATe vilAyata gayA. zarUAtamAM TrApIkala meDIsIna ane hAijInane temaNe DIplAmA ane suvarNa caMdraka meLavyAM. pachI pahelAM prayatne eDInabaronI ema. Ara. sI. pI. nI parIkSA gayA jAnyuArImAM temaNe pasAra karI. AvI eka sarakhI utka bharI kArakIdI bahu ochA vidyAthI one vare che. tArAbahenanuM A mATe ApaNe antarathI abhinandana karIe, temanA eka DAkaTara tarIke zarU thatA vyavasAyamAM saphaLatA icchae ane janatAnI sevAmAM temanI zakita kendrita thAya evI ApaNe AzA rAkhIe. jaina mahilAsamAjane zaradotsava dara varSa` mAphaka A varSe paNa muMbai jaina mahilA samAre tA. 10-10-13 nArAja senTa jhevIyasa' kAlejanA hAlamAM traNa sADA traNa kalAka cAle evA lAMbA kAryakramavALA zaduMtsava ujavyA. A zaradRtsavamAM chuTAchavAyA gIta garabA ane nRtya uparAMta AdrakumAranI nRtyanATikA ane caMdanakhALAnuM nATaka bhajavavAmAM AvyuM hatuM. AdrakumAranI nRtyanATikA racanAra ane rIte bhajavAi hatI ane teNe zrotAo-jonArAonAM dilamAM bhAvanAtmya vAtAvaraNa ubhuM'. karyuM hatuM... caMdanabALAnA nATakanuM lakhANa, AAjana ane bhajavaNI pramANamAM nakhaLAM hatAM. khAsa karIne caMdanakhALAnuM nATaka bhajavAya ane traNa upavAsanuM pAraNu karavA beThelI caMdanabALA samakSa cAlu rUDhine vaza vartIne bhagavAna mahAvIrane upasthita karI na zakAya evu A nATaka tatvadarzana vinAnA kriyAkAMDa, jevu lAgatu hatuM A rUDhine parityAga karavAmAM nahi Ave tyAM sudhI tI karazanA ke. jainasatA yA mahApurUSonA caritra vAstavika ane AkarSa ka AkAramAM kadi paNu bhajavI nahi zakAya. A vakhate pahelI ja vAra peAtAnA zaradbhutsavamAM jaina mahilA samAje purUSa prekSakAne bhAga levAnI eTale ke hAjara rahevAnI taka ApI hatI te badala purUSa samAje jaina mahilA samAjanA AbhAra mAnavA ghaTe che. paramAnaMda
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrI. saMyukta jaina vidyAthI gRhanI navI cUMTaNI zrI. saMyukata jaina vidyAthIgRhanI tA. 19-9-53 nA rAja maLela divArSi ka sAmAnya sabhAe sasthAnA baMdhAraNa mujaba cAlu kAryavAhaka samitine be varSa purAM thatAM hAI navI kAyavAhaka samitinA paMdara sabhyonI cUMTaNI karI hatI. tyAra bAda tArIkha 5-10-53 nA rAja maLelI navI kAya vAhaka samitinI pahelI sabhAmAM baMdhAraNa mujaba adhikArIonI cUTaNI karavAmAM AvI hatI. TrasTI, AzrayadAtA, ane navA cUMTAyalA sabhyA sAthe navA varSa mATenI AkhI kAryavAhaka samitinA sabhyonA nAmeA nIce ApavAmAM AvyA che. prabuddha jIvana (1) zrI. cImanalAla cakubhAi zAha, TrasTI-pramukha. (2) zrI, ramaNikalAla maNilAla zAha, TrasTI-maMtrI. (3) zrI. mANekalAla amulakharAya mahetA-TrasTI. (4) zrI zAMtilAla harajIvana zAha-TrasTI. (5) zrI zAMtilAla vADIlAla zAha-TrasTI. (6) zrI. cImanalAla pI. zAha, AzrayadAtA-kApAdhyakSa. (7) zrI. amRtalAla dalapatabhAi zeThe AzrayadAtA. (8) zrI. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA-upapramukha. (9) zrI. TI. jI. zAhamaMtrI. (10) zrI. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha, sabhya. (11) zrI. jaya MtilAla lallubhAi parIkha, (12) zrI. tArAcaMda la. kaiAhArI, (13) zrI. premacaMda velajI mahetA, (14) zrI. bhIkhAbhAi bhudarabhAI kAThArI, (15) zrI. cImanalAla motIlAla parIkha, (16) zrI. dula bhajI kezavajI khetANI. (17) zrI. khuzAlabhAi kheMgAra, (18) zrI. caMdulAla kasturacaMda, (19) zrI. gokaLadAsa zIvalAla, (20) . zrI. vallabhadAsa pulacaMda mahetA, (21) zrI. zAMtilAla maganalAla zAha, (22) zrI. ramaNulAla sI. zAha, (23) zrI. khImajI mAMDaNa bhujapurIA, (24) zrI. temacaMda nagInacaMda vakIlavALA, (25) zrI. dIpacaMde trIbhovanadAsa zAha, A uparAMta tA. 18-9-53nA roja maLelI kAryavAhaka samitinI sabhAmAM eka tathA tA. 19-9-53nA rAja maLelI dvivArSi ka sAmAnya sabhAmAM traNa ane tA. 5-9-53nA rAja maLelI navI cU'TAyalI kAya vAhaka samitimAM eka ema eka dare anukrame nIcenA pAMca agatyanA TharAve prasAra karavAmAM AvyA hatA. (1) 'sadgata maNilAla mAkamacaMda zAhanI TrasTI tarIkenI jagyA khAlI paDelI hei navA TrasTI nImavA mATe zrI. tArAcaMda la. kAThArIe zrI. ramaNikalAla maNilAla zAhane TrasTI tarIke nImavAnI darakhAsta karI ane tene zrI. TI. jI. zAhe TakA ApyA ane te darakhAsta saMrvAnumate pasAra karavAmAM AvI." (2). sva. maNibhAi smRti krUDa, janarala kuMDa tathA khIlDIMga phUDamAM je kASTha jaina vyakita yA peDhIe rUA. 500 athavA vadhAre rakama bharI hoya athavA have pachI bhare tene baMdhAraNanI kalama 8 ane 9 mujaba AjIvana sabhya athavA te! AzrayadAtA gaNavAmAM Avaze." (3) "A saMsthAnuM varSa kAka sudI 1 thI AsA vaMdI amAsa sudhI gaNavAmAM Ave che. tenA badale have pachIthI eprIlanI pahelI tArIkhathI mAnI 31mI tArIkha sudhI gaNavuM' ema sarvAnumate nakakI karavAmAM AvyuM." (4) eDITara tarIke mesasa' dInubhAI enDa kAM nI nImaNuka karavAmAM AvI.' (5) A saMsthAnA eka maMtrI zrI TI. jI. zAha AphrikA jatA hAi zrI saMyukata jaina vidyAthIgRha mATe AphrikAmAMthI kALA ugharAvavAnI temane sattA ApavAmAM AvI.' * * * ziva mATuMgA khAte baMdha:I raheluM sa MsthAnuM makAna lagabhaga purU' thavA AvyuM che. uparanI vyAkhyAnazALA, bArI bAraNA ane a MdaranuM kAmakAja purUM thatAM hajI traNathI cAra mahInA lAgaze. AgAmI juna mAsathI zarU thatA navA satrathI vidyAthI one tyAM vasAvI zakaze. maMtrIe, sayukata jaina vidyAIgRha tA. 15-10-13 zaradU pUrNimA naukAvihAra zrI muMbaI jaina yuvaka saMdha taraphathI tA. 22-10-13 gurUvAra-zarad 'pUrNimAnI rAtre sa MdhanA sabhyo ane temanAM kuTu bIjA mATe eka sAmudAyika naukAvihAra gaDhavavAmAM Avela che. dasa varSanI uparanI ummaranI vyakitae rU. 3] ane tethI nIcenI uMmaranI vyakitae rU. 2] ApavAnA raheze. A mujabanA darathI naukAvihAramAM joDAvA IcchanArAoe sadhanA kAryAlayamAMthI tA. 19-10-53 sAmavAra sAMjanA cha vAgyA pahelAM pAsa meLavI levAnA raheze. saMdhanuM vArSika lavAjama rU. 5 je sabhya bhayu hAya teNe pAsa meLavatAM pahelAM tAtAnuM lavAjama bharI devuM paDaze. naukAvihAra mATe nakkI karelI sTIma leAMcamAM 125 pesenjara lai zakAya tema che. A maryAdA puratA ja pAse ApavAmAM Avaze. A nAkAvihAramAM joDAnAre nIcenI khAkhatA dhyAnamAM rAkhavI. na (1) dareke potAnA pAsa, eka vADakA tathA camA peAtAnI sAthe lAvavAnuM sukavuM nahi. (2) nakkI karelI sTImaleAMca M. V. * bagadAdI ? bhAunA navA dhAnyu pherI vek-nakhara. O (jIrA) uparathI tA. 22-10-13 gurUvAranI rAtre kharAkhara 8 vAge upaDaze. dhobItalAva ke phrIara reDa uparanI TrAmathI athavA te 'el' tathA 41' basathI karanAka brIja ane tyAMthI lagabhaga dazakhAra mInITanA raste upara jaNAvelA sthaLe pahoMcI zakAze, kharAkhara 3 kalAka samudramAM paribhramaNa karIne sTImaleAMca 11 vAge kanAre AvIne ubhI raheze. A samaye krAphaDa mArkeTa, meArIkha dara, carcageTa, marIna DrAiva, ceApATI, gAmadevI, senDasTa rADa, pAyanI, mAMDavI vagere latAomAM pahoMcavA mATe basanI sagavaDa rAkhavAmAM Avaze. (3) samudraparibhramaNa daramiyAna dudha-pauA ApavAmAM Avaze. A uparAMta skImaleAMcamAM petapeAtAnA kharce cA-nAsta meLavavAnI paNa vyavasthA che. (4) naukAvihAramAM joDAnAranuM manerajana thAya evI sa'gIta vagerenI zakaya teTalI gaDhavaNu karavAmAM Avaze. (5) traNa varSathI nAnAM bALakAne sAthe nahi lAvavA khAsa vinati che. saMdhanA sabhyone A naukAvihAramAM joDAvA mATe satvara saMdhanA kAryAlayamAM peAtAnA nAmeA noMdhAvI javA vina Mti che, matrIo, muMkhai jaina yuvaka saMgha. eka khulAsA vihAra sAvaranA kAMThe jaina yuvakAnuM pa`Tana' e mathA LAnA eka lekha tA. 23-9-53nA muMbaI samAcAramAM pragaTa thayA hatA. te lekhamAM muMbai jaina yuvaka sauMdhathI tAjetaramAM chuTA thayelA amuka sabhyone uddezIne lakhavAmAM AAvyu` hatu` ke "zrI muMbai jaina yuvaka sadhanI dhorI nasa samA gaNAtA zrI paramAnadabhAie saMdhanA kIllAmAMthI keTalAka kAMkarA kharI paDavA chatAM sadhanA killAne surakSita rAkhyA che." A tarapha amA dhyAna khecavAmAM AvatAM muMbai jaina yuvaka saMdha viSe krAinA dilamAM karzI gerasamajutI pedA na thAya e hetuthI amArA taraphathI khulAsA karavAmAM Ave che ke e lekhanA lakhANa ke prakAzana sAthe sadhanI kAryavAhIne kazeApaNu saMbaMdha nathI, chuTA thayelA sabhyA viSe Avu lakhavuM bIlakula yogya nathI ane amane e vAMcIne ghaNu dukha thayu che. gaI kAla sudhI te saMdhanA sabhya hatA, Aje nathI, AvatI kAle temanAmAMnA DAI saMdhamAM nahi ja joDAya ema mAnavAne kazuM kAraNa nathI. vaLI samAjanA bIjA kAryakSetrAmAM te tema ja saMdhanA sabhyo sAthe aneka rIte sakaLAyalA che ane sAai paraspara AdarapUka vavAnuM che ane sAthe maLIne aneka sAmAjika kAryoM karavAnA che. kAInI paNa avamAnanA karavAthI kAIne kadi kA thatA ja nathI. matrIe, muMbaI jaina yuvaka sadha lAbha garbha saMsa
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 15-10-53. prabuddha jIvana . . . . . pustaka paricaya mahAvIra vANI * ane khAsa karIne koI paNa jene A pustaka vasAvavA yogya che. A rIte pustakamAM eka lAMbuM zudhdhipatraka jovAmAM Ave che. AvA * paMDita becaradAsa jIvarAja dezIracita mahAvIravANInI mananogya pustakane AvuM zudhdhipatraka na ghaTe. prAraMbhathI ja purI keTalAka sudhArAvadhArA sAthenI cothI AvRtti bhArata jaina saMbhALapUrvaka AvuM pustaka chapAvuM joIe. ' piM. mahAmaMDaLa (vadhu) taraphathI pragaTa karavAmAM AvI che. tenI kIMmata rU. 2-4-0 che. A pustaka paMDita becaradAse pitAnAM patnI zrI. abhiSeka ajavALI bahenane samarpita karyuM che. mULa Agama graMthamAMthI tyAga, zaurya ane saMyamanI prarUpaka keTalIka jaina kathAone ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya, aparigraha, apramAda, vinaya, saMgraha gurjara graMtharatna kAryAlaya, gAMdhI raste, amadAvAda, ema judA judA viSayone anulakSIne prAkRta ke tAravIne taraphathI bahAra paDayo che ane tenI kIMmata 3. 3 che A A graMthamAM viSayavAra ApavAmAM AvyA che, tene bAjue saMgrahanA lekhaka zrI ratilAla dIpacaMda desAI che. putaH paMcAvana kramavAra hiMdI anuvAda ApavAmAM Avyo che ane antabhAgamAM varSe-' e mathALAthI paMDita sukhalAlajIe pitAnAM pUrva . A prAkRta zlekane saMskRta anuvAda paNa saMkalita jIvananAM keTalAMka smaraNone sAMkaLatA vivecanAtmaka upadyAta karavAmAM Ave che. A rIte bhagavAna mahAvIranA jIvanadarzanane lakhyo che. kathAnI lekhana zaili ane bhASA bhAre sundara ane AdhArabhUta avataraNa vaDe saMkSepamAM raju karavAno prayatna AkarSaka che. mULa kathAnI vastumAM avAranavAra daSTigocara che. A mahAvIravANIne AvakArate zrI. vinobA bhAvene thatI asvAbhAvikatAne lekhake bane teTaluM sundara rUpa ane eka mAna sarakho lekha che jemAM teo jaNAve che ke AkAra ApavA prayatna karyo che ane tethI AkhAM pustakanuM - " buddha ane mahAvIra bhAratIya AkAzanA be ujajavala vAMcana AraMbhathI anta sudhI eka sarakhuM rasaprada lAge che. nakSatra - hatA. gurU, zukra samAna tejasvI ane maMgaLa emAM paNa paMDitajInA udhaka upadhAtane lIdhe A pustaka che !! darzana buddhane prakAza duniyAmAM phelAI gayo. mahAvIrano prakAza sAMvezeSa mUlyavAna banyuM che. ' bhAratanA hRdayanA uMDANamAM paThe. budhe madhyama mArga zikhavyo. { , mahAvIre madhyastha dRSTi ApI. banne dayALu ane ahiMsAdharma ApaNe vaimava ane vAse hatA. buddha bodhapradhAna hatA, mahAvIra vIryavAna tapasvI hatA. (lekhakaH darzaka.. prakAzaka: zrI sarvodaya sahakArI prakAzana ... "buddha ane mahAvIra bane kamavIra hatA. teo nigraMtha saMdha li0 pAnavADI, bhAvanagara. kIMmata rUA. 2-12-0 ). hatA. temanAmAM lekhanavRtti nahotIkeI zAstraracanA temaNe A pustakanA lekhaka zrI darzaka eTale manubhAI paMcoLI, . karI nathI. paNa teo je bence jatA hatA, temAMthI zAstra tAjetaramAM sthapAyela lekabhAratInA asaMcAlaka, zrI nAnAbhAI' banatuM hatuM. temanuM bolavuM sahaja hatuM, temanI chuTI chavAI bhaTTanA varSo junA sahakAryakatAM. zrI darzaka gujarAtI sAhityanA , vANIne saMgraha paNa pAchaLathI lene ekatra karavo paDaze. eka suvidita lekhaka ane navalakathAkAra che. prastuta pustakamAM nI , "buddhavANIne eka nAnuM sarakho sArazvata saMgraha dhammapada' . ItihAsayuga ane te pahelAMnA yuge-ema ekaMdara lagabhaga nAmane be hajAra varSa pahelAM thaI cUkI hatI, je mAtra bauddha 5000 varSone mAnavajAte je vAraso mUkyo che ne je khAsa samAjamAM ja nahi paNa vizALa duniyAmAM bhagavadgItA mAphaka karI bhArata sAthe saMbaMdha dharAve che tenI kramavAra susaMbadha ' 'pracalita thaI gayo che. mahAvIranI vANI Aja sudhI jenA rajuAta karavAmAM AvI che. lekhake zarUAta bahu prAcIna . agamamAM vikharAyalI paDelI hatI, temAMthI cUMTI cUrIne A samayathI karI che, paNa tenI samApti I. sa. nA ''. eka nAnosarakho saMgraha AtmAthIonA upayoga mATe riSa. sAtamA saukAmAM thayela harSavardhananI sAthe ja thAya che. to bhadAsanI preraNAthI prakAzita karavAmAM Avyo che. A pustaka. aitihAsika tavArIkhonI zuSka rajuAta karato .' A saMbaMdhamAM vinobAjI AgaLa cAlatAM jaNAve che ke mAhItagraMtha nathI, paNa pUrvakALamAM ApaNe je saMskAravaibhava dharmapada" kALamAnya thaI cUkI che. mahAvIra-vANI paNa hatA ane ApaNA pUrva purUSoe ApaNane je bhavya vArase Apyo che tenuM jANe ke eka ramya ane udbodhaka citrapaTa na -kALamAnya banI zake che, je jaina samAja eka viMThata-pariSada hoya evuM A pustaka che ane AraMbhathI anta sudhI vAMcakanA ' dvArA pUrI tAravaNa pUrvaka, vacane tema ja tenA kramane nizcaya manane eka sarakhuM mugdha rAkhe tevI tenI racanA che. emAM paNa. A karIne, eka pramANabhUta saMgraha lekenI sAme rAkhe. jena samA 'jane mArI A bhaLAmaNa che. A bhalAmaNane amala karavAmAM mahAbhAratanA kALanuM tema ja bhagavAna buddha ane mahAvIranA ka - 'Avaze te jaina samAja taraphathI je pacAsa-so pustaka pragaTa. samayanuM nirUpaNa bhAre cittAkarSaka che. pustaka vAMcatAM prAcIna e che karavAmAM Ave che te karatAM A kALanA lettara purUSe viSe pahelA kadi nahi anubhavelI evI saMgraha adhikatara upayogI thaze. e apauruSeya saMgraha jyAre thavAne haze tyAre thaze. gauravabuddhi, ApaNA dilamAM jAgRta thAya che ane emanA pagale che. paNa tyAM sudhI pauruSeya saMgraha vyakitagata prayatnanA pariNAma cAlIne ApaNe paNa ApaNA jIvanamAM purUSArtha pragaTAvIe : rUpa jevo thaze te paNa upayogI thaze......huM evI kartavyabudhdhi pedA thAya che. anabhijJane navuM bhAna karAve cAhuM chuM | ke mAtra jaina samAja ja nahi paNa cittazudhinI icchA ane abhijJane paNa navuM darzana Ape evuM A pustaka Aja rAkhavAvALA, je jaina saMpradAyanA nahi hoya te paNa, A sudhI A viSaya upara lakhAyelAM pustamAM koI navI ja bhAta pADe che. lekhakanuM jJAna keTaluM vizALa che ane cintana keTaluM mahAvIra vANInuM cintana manana karaze." mamagrAhI che tene A pustaka sarasa purAvo che. bhASA paNa '', A rIte vinobA bhAve jevI mahAna vyakitane AvakAra, saraLa ane lAlityathI bharelI, rocaka ane hRdaya gama che." ane AzIrvAda pAmelA A laghu-pustaka viSe vizeSa kahevApaNuM sAhityarasika ane saMskAravAMccha sau koie A pustaka rahetuM nathI. cAlu cintana manananI dRSTie kaI panuM mumukSue vasAvavA jevuM che. A TRA
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ *a* - 114 prabuddha jIvana tA. 15-10-para kelAsa-kazana; lekhaka, zrI navanIta pArekha. prakAzaka: sastu sAhitya - vardhaka kAryAlaya, bhadra amadAvAda kImata rU. 2-8-0 bhAgye ja evo koI hiMdu haze ke jenA dilamAM kalAsa viSe UMDuM AkarSaNa nahi hoya. A kailAsane najare nihALanAra jhaNyAgAMThayA mAnavIomAM eka bhAI navanItalAla parIkha che. temanI eka nAnI sarakhI maMDaLI 1950 nI grISmarUtumAM AbheDAthI upaDI ane lIbu ghATanA mArge mAndhAtA (uMcAI 25355 phITa) nI bAjue thaIne rAkasatAla sarovara ane mAnasa sarovara vaccenA rastA upara AgaLa vadhIne kalAsa parvata (uMcAI 2228 phITI) nI temaNe pradakSiNA karI ane mAnasa sarovaranI pUrva bAjue thaIne AbhoDA tarapha teo pAchA pharyA. A pravAsa nI bhAI zrI navanItalA raMgIna phIlma utArelI che jenuM varNana prabudhdha jainanA AgaLanA aMkamAM pragaTa karavAmAM AvyuM che. A addabhuta romAMcaka pravAsanuM prastuta pustakamAM bhAI navanIta parIkhe vigatavAra varNana ApyuM che. sRSTi saundaryanuM UMDuM saMvidana ane bhakitaparAyaNa cittavRttithI A varNana sukti hoIne pustaka vAMcatAM ApaNuM mana paNa dunyavI vAtAvaraNathI chuTuM thaIne lekhaka sAthe unata vAtAvaraNamAM vicare che ane kailAsanI kaMika jhAMkhI kare che. A pustakamAM pravAsavarNana uparAMta prAdezika bhugaLa, kailAsa parvata, mAnasarovara tema ja TibeTa viSe upayogI mAhItIo tema ja bhAvI yAtrIone khUba upayogI thaI paDe tevA keTalIye vigate ApavAmAM AvI che. A uparAMta kailAsa tema ja AsapAsanA pradezAne tathA te bAju vasatI TImeTI prajAnA citravicitra "jIvanane kAMIka khyAla Ave tevI keTalIka chabIo paNa A pustakamAM saMgrahita karavAmAM AvI che. pravAsavarNananA Aja sudhImAM pragaTa thayelAM aneka pustakomAM A pustaka upayogI vadhAro kare che. paramAnaMda UMmarane dIvA lekhaka-zrI esa. ke. zAha, prAptisthAna-ena. ema. | ThakakaranI ku. prinsesa sTrITa, muMbaI-2, kiMmata-be rUpiyA; pRSTha-116. zrI esa. ke. zAhane A prathama vArtAsaMgraha che. A - saMgrahamAM dasa TuMkI vArtAo lekhake ApI che. A vArtAomAM 'tasavIra, devalo," ane gherAM gAna' nAmanI vArtAo te taddana * : TUMkI vArtAo-TUMkA prasaMgacitro jevI che. A vArtAonuM vastu ApaNI AsapAsanA vartamAna jIvanamAMthI levAmAM AvyuM che ane e jIvananA paNa vividha praznonuM Alekhana emAM karavAmAM AvyuM che. eTale A vArtAonI vAstavikatAnI chApa ApaNuM mana upara paDayA vinA rahetI nathI. paraMtu eka dare * A vArtAonuM dhAraNa ghaNuM nIcuM che. vArtAonuM vastu vAstavika che, chatAM tenuM nirUpaNu jeTaluM coTadAra ane pratItikara thavuM joIe teTaluM thayuM hoya tema jaNAtuM nathI, ane ethI ja emanI vAstavika jIvananI vArtAomAM ghaNIvAra avAstavikatAnI khAmI dekhAI Ave che. kALA DAgha pATIvALAne patra khATo rUpiyo vagere vArtAomAM keTalAMka sthaLe asaMbhavitatA ane apratIti karatA khUyA vagara rahetI nathI. lekhakane garIbo pratye sahAnubhUti vadhAre che, ane e prazaMsanIya che, paraMtu ' keTalIka vAra lekhaka mAtra UMmalatAmAM sarI paDI atizayatA bharyuM Alekhana karI nAkhe che ane ethI emanI vArtAomAM kalAtattvanI uNapa AvI jAya che, jene lIdhe vArtAo jeTalI asarakAraka banavI joIe teTalI banatI nathI. A pustakanI chapAImAM joDaNanI azuddhi paNa vadhAre najare paDe che. lekhaka je ceTadAra zailImAM, kalAtmaka svarUpamAM, pratItikara lAge e rIte A ja prakatenuM nirUpaNa kare te vadhu sArI vArtAo jarUra ApI zake. ramaNalAla zAha dhI InDIyana keTana TekSaTAIla InDasTrI lekhaka : zrI. esa. DI. mahetA. prastAvanA. sara. homI. medI. prakAzaka: dhI TekSaTAIla esesIezana (inDIA) prathama AvRtti. kIMmataH rU. 12 kApaDanA vaNATakAmamAM ApaNA deze ghaNA varSo pUrve paNa sArI pragatI karI hatI ane ApaNe bhUtakALa bhavya hatuM te eka atihAsIka bInA che. audyogika krAnti pachI 'udyogomAM mazInane praveza thayo ane tyArathI utpAdananA jaththAmAM ane - mAlanA dhoraNamAM ane jAtamAM dharamULathI pheraphAro thavA pAmyA. lagabhaga so varSa pUrve ApaNA dezamAM mInI sthApanA thaI ane tyArathI bhAratanA mIlaudyoge prazaMsanIya pragati sAdhI che. ApaNuM dezanA arthakAraNamAM A udyoga mahattvanuM sthAna dharAve che-lagabhaga eka abajathI vadhu muDI temAM rokAyelI che. lagabhaga pAMca abajanI kIMmatane mAla dara varSe temAM bane che ? ane sAtathI ATha lAkha mANasane cha A udyoga Ape che. ApaNuM dezanI AMtarika mAMga vipula pramANamAM che ane vikAsa janAone pAraNAme jema jema lekonuM jIvanadhoraNa uMcu AvatuM jaze tema tema A mAMgane saMtoSavA A udyoge vadhune vadhu vikAsa sAdhavo paDaze e nizcita che. zrI. esa. DI. mahetA arthazAstranA ane A viSayanA uMDA abhyAsI che ane temaNe A suMdara pustakamAM mIlaudyoganA aTapaTA ane vividha prazno upara suMdara vivecana karyuM che. A viSayanI TekanIkala bAju, 'nANAMkIya pAsuM, samagra vyavasthA, hAthazALa-udyoganA prazno, vitaraNa vyavasthA-evAM vividha viSayone temaNe A savA baso pAnAnAM pustakamAM samAvyAM che, AMkaDAo, grApha ane kaThAo dvArA mAhItIpUrNa banAvyuM che. ane viSayane sAre nyAya Apyo che. AvA kAmamAM cIvaTa ane khaMtanI sAthe sAthe viSayanI jANakArInI ane uMDI samajanI bhAre jarUra rahe che ane te badhuM bhaMDoLa zrI esa. DI. mahetA pAse che tema A pustaka vAMcyA pachI Apazune khAtrI thAya che. pustakanI kimata saheja vadhu lAgavA saMbhava che paNa AvA pustakanuM mudraNakharca ane tenI mAMga vigere jotAM te bAbatamAM kaMI thaI zake tema nathI te ame jANIe chIe. AvA suMdara abhyAsagraMtha mATe zrI esa. DI. mahetA A paNa abhinaMdananA adhikArI bane che ane teo bIjA udyoga aMge paNa AvuM sAruM kArya kare tevI ApaNe AzA rAkhIe. kAnalAla bAMDayA : saMghanA sabhyanAM bAkI rahelAM lavAjama * A sabhyone cAlu sAla saM. 2009 nA bAkI rahelAM lavAjama viSe paripatra mokalavAmAM AvyA che, te dhyAnamAM laIne Aso vada 0)) pahelAM pitA potAnAM lavAjama satvara mekalI ApavA vinaMti che. maMtrI , muMbaI jaina yuvaka saMdha - - - - muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mukaNasthAnaH caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI,. 2.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - chuTaka nakala ; traNa AnA zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra 1. rajIsTarDa bI.466 prabuddA jIvana - taMtrI: paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA muMbaI : 1 navembara 1953 ravivAra jana varSa: 14: aMka ? ''pra, jIvana vava 1 : 13 - vArSika lavAjama rUpiyA 4. mahAdevathI nAnerA navanIvana ane ribana patronI vAcaka AlamanA gADha joI le. ame sa ja nahIM, khuda gAMdhIjI ne mahAdevabhAI pote paricita ane akSaradehe sva. mahAdevabhAInA anuja samA thI paNa ghaNI vAra thApa khAI jatA. evI ja ekasarakhI metInI caMdrazaMkara prANazaMkara zukala tA. 16mI okaTobarane dine muMbaI sere. kApIne kaTe paheravAnuM mana thAya. - khAte akALa avasAna pAmyA. janmamaraNanAM rojiMdA AvA- , ajaTAnA kalAdharanI kalAne yAda devaDAve evuM ziSTa " gamanamAM saratacUkathI khapI jAya evI A nAnakaDI ghaTanAnA saMskArI kaMDArela kalAsika' gujarAtI lakhavAmAM, agharAmAM khabara irigana patronA vizALa vAcakavargo uparAMta TheTha hiMdI agharI tAvika ke saMskativiSayaka carcAvicAraNAo ke prathAne prajAnA pramukha upapramukhathI mAMDIne A dezanA jAhera jIvana 'kalAsika" gujarAtImAM utAravAnI hatheTImAM gAMdhIjInA aMtevAsI kSetranA asaMkhya nAnAmoTA kAryakartAomAM ane aneka videza amArA maMDaLamAM-kadAca AkhA gujarAtamAM-mahAdevabhAI pachI vAsI mitrAmAM uDI gamagInInI lAgaNI phelAvaze. bhAI caMdrazaMkaranI barAbarI kare evuM bIjuM koI natuM. mArI ' emanI gaMbhIra aMtamAMdagImAM bhAI devadAsa gAMdhI ane pAchaLa nA nIyana ane TUrijhana sAptAhikamAM gAMdhIjIno lakhA4 huM, temanAM Aptajane tema ja vizALa mitravaMda sAthe, divase NonA anuvAda mArA karatAM ghaNI vadhu yogyatApUrvaka varSo sudhI lagI hAjara hatA. sajajane, saMte ke rAmakRSNa paramahaMsa, mahAdevabhAInI amIdraSTi heThaLa rahIne emaNe karyo, ane anuvA- '' para ramaNa maharSi samA divya purUSane paNa danI kaLAmAM ajaba nipuNatA saMpAdana ke zarIranA AdhivyAdhi athavA dehanA daMDa karI. bhASA upara prabhutva paNa tevuM ja che. choDatA nathI ane enI AgaLa bhalA bhaTa meLavyuM. vidyApIThanA vidyArthI ane ugatA subhaTane paNa rAMka ane alaMka samA juvAna lekhaka saMpAdaka tarIke pitAnAM lAcAra banavuM paDe che, e satyanuM amane pahelavahelAM lakhANe mArI pAse sudharAvavA saune jIvanamAM pharI eka vAra moDhAmoDha maThAravA lAvanAra ane khAsI mudata sudhI ke darzana thayuM. mArI heThaLa lakhavA chApavAnA kAmanI mArAthI lagabhaga tera varSe nAnA, jemane tAlIma lenAra emanI pAse pAchalAM varSomAM . vidyArthI dazAmAM ame saue joyelA jANelA mArAM aMgrejI gujarAtI kAcAM lakhANa evA, emane Ama mArA agAu UThI sudharAvavA samarAvavAmAM huM gaurava anu' ' cAlI jatA joyA, e daivavilAsa mane bhava. pote paNa putranI lInatAthI se.' bahu vasamo thaI paDayo che. paNa IzvarecchA kAma kare mUkIne e badhuM karatAM. emanA, [ AgaLa mAthuM namAvyA vagara mANasane akALa avasAnathI gujarAta Aje khacIta - a RRke na maLe. * * garIba banyuM che. * bAvana varSa jeTalI TUMkI jiMdagImAM mahAdevabhAinA kArAvAsa daramyAna bhAI caMdrazaMkaranI siddhio harakoine sane 183 -34mAM gAMdhIjInuM maMtrIpadu , Azcarya pamADe ane magarUba banAve tevI hatI. gAMdhIjIe paNa emaNe TUMka mudata sudhI kareluM. te daramyAna - sthApelI gUjarAta vidyApIThe pitAnI 33 varSanI kArakirdImAM je mahAdevabhAInI ja Dhabe dunina patromAM sAptAhika patra pAka utAryo tene sarvazreSTha namU bhAI caMdraza kara hatA evuM ane bIjAM lakhANo karatA tema ja rojerejA banAvo 'mAruM mAnavuM che. sva. mahAdevabhAIne pitAnI Adarza mUrti mulAkAte I. nI DAyarI rAkhatA. AnAM mIThAM phaLa gAMdhIjInA : banAvIne ekadhArI bhakitathI emaNe pitAnuM jAtaghaDatara karyuM jIvanaprasaMge I. varNavanArA saMkhyAbaMdha aMgrejI gujarAtI ' ane vidyAnI sAdhanAmAM anupama siddhi meLavavA uparAMta ghaNI graMthanA rUpamAM emaNe prajAne ApyAM. pUtethI pragaTa thatAM tyAre A . vadhAre jIvanasamRddhi prApta karI ane lagabhaga mahAdevabhAInI ja aMgrejI gujarAtI zrurinana panuM saMpAdana paNa gAMdhIjI tathA ja ja che . ummare cAlyA gayA. mahAdevabhAInA AzarA heThaLa upataMtrIne nAte varSo sudhI emaNe gUjarAta vidyApIThanA paNa pUrA padavIdhara nahIM chatAM jIvana- karyuM ane e kAmamAM beune saMpUrNa saMtoSa meLavele. sAdhanAmAM mahAdevabhAIne potAnI dhyAnamUti banAvIne UMcuM emanI vidvattA takalAdI ke TUMkapujiyA nahotI. dhamara che. ziSTa gujarAtI aMgrejI lakhavAnI kaLA emaNe siddha karI. vicAra, dezaparadezanI saMskRti, gAMdhIvicAraNA, gAMdhIjIvana akSara paNu gujarAtI aMgrejI beu AbehUba mahAdevabhAInA ja Adi viSayo para e paNe karelAM lakhANe tema je mULa, ane , * ' 2 "
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 anuvAdita mATe 25-30 jeTalA emanA gujarAtI aMgrejI graMthA hiMdanA ane gujarAtanA ciratana kalAsika' sAhityamAM kAyamane! umero karanArA che. AmAMnAM ghaNAM pustakA ApaNI yunivarsiTIonA pAThayakramamAM sthAyI sthAna lai zake evAM che. saMskRta graMthanu emanu parizIlana emanA aMgrejI vAMcana jeTalu ja bahALu ane UMDuM hatuM. gItA, vAlmIki rAmAyaNa. ane zrImad bhAgavata prati emane agAdha zakita hatI. pAchalAM enA zleAkA, vacanAmRtA ane gahana avaleAkaneAnA phakarA emane jihvAgre rahetAM. e TAMkatAM kadI na thAkatA, bAibalanA emane abhyAsa paNa tevA ja talasparzI hatA. hiMdu saMskRti ane vicAraNAnI zrI rAdhAkRSNananI rajUAte emanA ciMtana ane lekhana upara lagabhaga gAMdhIjInA jeTalI ja asara karI hatI. zrI rAdhAkRSNananA aneka graMthenA anupama anuvAdo emaNe gujarAtane bheTa karyAM che. prabuddha jIvana emanI sAramANusAi, bhalAi, vinaya, namratA khaM anupama hatuM. mahAdevabhAinI vibhUti upAsanA karI karIne kITabhramaranyAye emanA aneka guNa peAtAnAmAM utAravAmAM te saphaLa thayA hatA. ane joke jiMdagInA kSetramAM nAnAM kahevAtAM mANasAne peAtAnA karatAM ghaNI ochI cogyatAvALA mANasone hAthe ghaNI vAra 'khamavuM paDe che evu emane paNa ThIka DIka khamavu velluM paDeluM, chatAM emaNe enI phariyAda kadi kAIne saMbhaLAvI nahIM. chellAM 10-12 varSomAM emanI vidvattA tema ja saMskAritAnI sugadha dezaparadeza dhe pahoMcI hatI. gAMdhIjInA eka kALanA maMtrI ane antavAsI tarIke prAMtaprAMtanA rAjadvArI AgevAne, mutsaddIo, hArkamA ane vaDAmAM vaDA dezanetAe joDe aMgata sapaka` saMbaMdha dharAvatA, chatAM tevI eLakhANAthI kaze aMgata lAbha meLavavAnI spRhA emaNe kadI na dharI, a MgrejI saltanatanA moTAmoTA mutsaddIo, mAjI vAIsarAyA, AMtararASTrIya nAmanA dharAvanArA graMthakAro ke mizanarI, sau joDe eka graMthakAra ke saMpAdakane nAte agara teA vyakitagata nAte pUrA AtmavizvAsapUrNAMka sAthe svAbhAvikapaNe patravahevAra calAvatA ane bhalabhalA camarabaMdhI a Mgreja amerikana mutsaddI ke mizanarInuM' meAkalelu lakhANa peAtAnI mAgaNI ke graMthayojanAne baMdhabesatuM na hevAne sakhame rada karatAM acakAtA nahIM. gRhajIvanamAM sukhI hatA. azarAka patnI ane cAMpAkaLI samI me nAnakaDI dIkarIe kiratAre emane bakSI hatI. varSo agAu A TacUkaDA parivArane mahAdevabhAIe gAMdhIjI AgaLa emanA javane TAMkIne 'caMdrazaMkaranAM "Them' maLavA AvyAM che' kahIne eLakhAvele ! e ja sae:dhane ghaNI vAra. potAnA parivArane samAdhatA ke mitrA AgaLa ullekha karatA. bicArAM "Them" nu tra mAje uDI gayuM ! paNa emanI hAnimAM dezanAM asakhya maMtrA ane mitra kuTube Aje bhAgIdAra che, e vicAra emane saune sAMvana ApanAra nIvaDeA. tA. 1-11-53 hatuM. kSINa vyAdhista tabiyate damanA humalAo sAme jhajhUmIne lIdheluM kAma puruM karavAne letre ephiDrina (dhatUrA) nI TIkaDIe, evI ja jAlima davAonA nAsa ane bIjI peTaMTa dvA jhanUnInA AgrahathI laI laIne A zANA purUSe peAtAnA hRdayane pUrI rIte jokhamAvyuM, evuM niSNAta dAkatarAnuM emanI aMtamAMdagInu nidAna hatuM, emanI TUMkI jiMdagInuM chelluM varSa` deDha-emaNe gAMdhIjInA jIvanaprasa geAnI te te kALe levAyelI philameAnA samanvaya dvArA taiyAra karavAmAM AvatI DeAkayumenTarI' jIvanakathA aMge muMbaImAM gAMdhI smAraka nidhinA AzarA heThaLa cAlI rahelI pravRttimAM gALyuM. jIvanamAM sthiratA AvyA chatAM zarIra joDenI leNAdeNImAM bhAI caMdrazaMkara marahUma kizAralAlabhAinI barAbarI karanArA hatA. evA ja damiyala ane sukalakaDI. paNa kizeralAlabhAimAM nahAtu' evuM kamajorInu jhanUna durbhAgye emanAmAM izvaranI agamacejanAmAM aMte te mAsa mapatta ja che. dAkatarI khullA jJAnuM augatya cAhe tevaDuM hoya teAye mAnavIe mAnavInI khUle nabaLAIonA kALa banavAnA prayAsa thA che. ' mANasamAtra zANapaNa ane gAMDapaNanuM, khAmIe ane khUMkhI AnuM pATalu banIne jIve che ne meunI kamANI jIvana khAte jame karAvIne potAnI yAtrA pUrI kare che. susaMgativisa Mgati paNa jIvananAM evAM ja avibhAjya joDakAM che, jevAM sukhadu:kha, jazazmA ane hArajIta. DAhyAmAM DAhyAM lekhAtAM mANaseAnAM jIvanamAM paN kayAMka ne kayAMka ekAda nabaLAI-- ekAda skrU DhIlA--hAya ja che, evA sAtrika anubhava che. mAnava jIvananI A nakhaLAmAM ja kadAca enI mAnavatAnI bhavyatA ne gaurava chUpAM che. paNa mANasanI khAmI, kSati ane avaguNu enA mammA! j, zarIra . nAza pAme che ane enA guNenI sugaMdha ane smRti e peAtAnA pAchaLa petAnI prajAnA ane sauMsAranA upakAra a~the mUkI jAya che. mahAbaLezvara, 17-10-53 svAmI Ana Mda pustaka paricaya The Perennial Fount--( kavi nAnAlAlanAM keTalAMka kAvyonA agrejI anuvAda ): anuvAdaka : zrI khAdra parIkha, prakAzaka: hiMda kitAba tImITeDa, muMbai, kIMmata rUA. 3-8-0 A pustakamAM kavizrI nhAnAzAlanAM 23 miMgItAnAM aMgrejI anuvAda ApavAmAM AvyA che. lekhake kavi nhAnAlAlane ghaNA UMDA abhyAsa karyAM che, ane nhAnAlAla upara aMgrejImAM eka pustaka paNa lakhyu che. A pustakamAM paNa UMma gItane aMgrejI anuvAda ApavA uparAMta nhAnAlAlanI kavitAnA paricaya ApatI prastAvanA pazu lekha lakhI che, jo ke emAM lekhaka nhAnAlAlanI kavitAnA taTastha vivecaka karatAM mugdha prazaMsaka vadhAre lAge che. A saMgrahamAM nAnAMmeTAM 23 graMma gIte aMgrejImAM mUka vAmAM AvyAM che. A UMmareMgItA nhAnAlAlanAM jayA-jayaMta,' 'indukumAra,'vizvagItA' vagere prakhyAta nAkAmAMthI tema ja keTalAMka kAvyo," hAnA nhAnA rAsa,' dAMpatya chtAtre, 'citradA' vagere pustakAmAMthI pasaMda karavAmAM AvyAM che. kAvyAne ane temAMye mi gItane jyAre parabhASAmAM utAravAmAM AvatAM hoya che tyAre anuvAdakAne eka meTAmAM mATI je muzkelI naDatI hoya che te mULa' gItanA zabdamA ane zabda saMgItane parabhASAmAM utAravAnI che. ahIM paNu e maryAdA dekhAi AvyA vinA raDatI nathI. lekhake je gItA pasada karyAM che te nhAnAlAlanAM uttamamAM uttama gIte mAMnAM keTalAMka che. A gItA aMgrejI DhALa ane layamAM besADavAno lekhaka kharekhara sudara prayatna karyAM che. ane emAM a'grejI bhASA paranuM lekhakanuM prabhutva kharekhara prazasanIya che. aMgrejI bhASAmAM paNa amuka DhALamAM e gItA rajU karavAnI lekhake sArI hatheATI prApta karI che te chatAM haLave hAthe te nAtha mahIDAM sevo, ke 'nA mA sAre
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ * . tA1-11-53 prabuddha jIvana , je kAI rahI hatI ane zrI vijayadharmasUri suvarNacaMdraka pradAna samAraMbha bhAvanagara khAte zrI. yavijayajI jaina graMthamALA tara- amArI vacce pArasparika sauhArda rahyuM che. ane te vizeSa paripAka. phathI tA. 25-10-53nA roja darabAra holamAM paMDita becaradAsa paNa pAmyuM che. eTale saheje A prasaMge upasthita rahevAnI jIvarAja dezane "gujarAtI bhASAnI utkrAMti e temanI eka lAlaca thaI Ave. viziSTa sAhiMtyakRtine lakSyamAM rAkhIne suvarNacaMdraka ApavAne huM jANuM chuM tyAM lagI jaina paraMparAmAM gRhastha viMdyArthIeka bhavya samAraMbha yojavAmAM Avyo hato. A samAraMbha ene zAstrIya zikSaNa ApavAnI zarUAta, ane te paNa kAzI - e ja arasAmAM yojavAmAM Avela saurASTra lekhaka milananA jevA vidyAdhAmamAM zrI vijayadharmasurI pahelAM kaI jaine karelI anusaMdhAnamAM goThavavAmAM Avela haIne bhAvanagaranA jaina nahIM. ane koIne e vAta sujhelI paNa nahIM. je e paraMparA samAja uparAMta saurASTranA aneka sAhityakAro, lekhake ane yogya hAthe cAlu rahI hota te jaina samAja zAstrIya vidyAnI kavioe sArA pramANamAM hAjarI ApI hatI. maMgaLagIta daridratAmAMthI keTaleka aMze ugarI jAta. Ama chatAM e prAraMbhika , ke bAda zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAnI pramukha sthAne niyukita prayatnanAM pariNAma paNa jevA tevA nathI AvyA. paM. becaradAsa - karavAmAM AvI hatI. saMsthanA maMtrI zrI. bhAIcaMda amaracaMda emAnuM eka viziSTa pariNAma che, jemaNe chellA 45 varSa thayA ' zAhe prastuta prasaMga aMgenuM nivedana vAMcyuM hatuM ane tyAra ekadhArUM zAstrIya saMzodhana, saMpAdana ane anuvAda Adi kAma bAda A avasara upara AvelA aneka saMdezaonuM zrI viThThaladAsa mULacaMda zAhe vAMcana karyuM hatuM. A aneka saMdezAomAM ' paM. becaradAsa bhaNyA te che mArI peThe mAtra rUDhi ane A samAraMbhanA mahatvane samajAvo ane paM. becaradAsanA avaijJAnika manAtI praNAlikAthI, paNa temanuM saMzodhanazIla anupama vyakitatvane suparicaya Apate jarAka lAMbo chatAM arthapUrNa saMdezo paM. sukhalAlajIne hate. te saMdeze A mAnasa ane satyalakSI daSTi e baMnee temane mithyA ane avicArI rUDhiothI, bahu uMce mUkyA che. A mArge AgaLa mujaba ha - vadhavAmAM temane bahu veThavuM paDayuM che. aneka lAla ane huM tamAruM AmaMtraNa ane aMgata IcchA chatAM caMdraka samarpaNa vakhate hAjara nathI thaI zakate, e badala huM lAcAra dhamakIo chatAM teo saMkucita ane nirAdhAra mAnyatAone ' chuM. tamArI saMsthA zrI vijayadharmasurI caMdraka Aje je vyakitane vaza thayA nathI. emane kAryakALa ane jIvana-ItihAsa arpe che te pite ja zrI vijayadharmasurInA anugAmI ja nahI, eTale rUDhi ane vaheme sAme thaI jhajhumavAno ItihAsa ema paNa mArI peThe prazasika paNa che. kAzInI yazovijaya pAThazALAmAM kahI zakAya. garIba abhAvanA dekhAtA ane mitromAM kAMIka huM abhyAsa arthe gayo tyAra bAda thoDA ja mahInAmAM becara avyavahArU gaNAtA paMDita becaradAsamAM je satyane ane pitAnA dAsa (te vakhatanI bhASAmAM becara) AvyA hatA. tyArathI saMzodhanane vaLagI rahevAnI makakamatA che te ja temanI sAcI , bahAdurI ane temanI vyavahAraniSTA che ema mane lAge che. A che rAjahaMsa, sUtA A sarovare avo" jevAM keTalAMka jAtamahenatathI AgaLa vadhavAne padArthapATha emanA jIvanagItAmAM je mAdhurya ane saMgIta ApaNane anubhavavA maLe che mAMthI maLe tema che. teo saMskRta bhASAnA vyutpanna paMDita che te enA A aMgrejI bhASAMtaramAM maLatuM nathI. paraMtu temAM kharA, paNa temanuM pAradarzI pAMDitya prAkRta bhASA ane tenA doSa anuvAdakane nahi, paNa bhASAne che. kAraNa ke eka sAhitya viSenuM che. temaNe e bhASA ane enA sAhi. bhAMpAnAM viziSTa zabdamAdhuya ne bIjI paradezI bhASAmAM utAravuM tyane lagatuM ghaNuM kAma karyuM che. Thakkara vasanajI mAdhavajI saheluM nathI. nehAnAlAlanA tAjamahAla" nAmanA kAvyane A vyAkhyAnamALA mATe muMbaI yunivarsiTIe temane ApeluM lekhaka aMgrejImAM kharekhara suMdara rIte UparI batAvyuM che. e AmaMtraNa ane tene pariNAme prasiddha thayela "gujarAtI bhASAnI khAsa noMdhavuM joIe. utkrAMta" e pustaka gaSaka mATe mahattvanuM che. emanA AgaLanA parabhASAmAMthI ApaNI bhASAmAM anuvAda ghaNu thAya bhASAntare paNa khAsa mahatvanuM sthAna dharAve che. che. aMgrejI uparAMta a grejI mAraphata iMca, raziyana vagere paradezI bhASAomAMthI tema ja baMgALI, hiMdI, marAThI vagere hiMdanI jaina saMghanI dRSTie bhAvanagara sAme jouM chuM tyAre bhASAomAMthI ApaNe tyAM thokabaMdha anuvAdita pustaka pragaTa zradheya sva. kuMvarajIbhAInI karmaTha ane premALa vidyAbhUti mArI thAya che. emAM e divase divase game tevA adhakacarA sAme Ave che. A caMdraka samarpaNa prasaMge graMthamALAe temanA pustakanAM game tema karI nAkhelA anuvAdanuM pramANa vadhI gayuM ja putranI pramukha tarIkenI varaNI karI dIrdhadaSTitA sucavI che. che. jyAre bIjI bAjuthI ApaNuM lekhakAne bIjI bhASAmAM raju zrI. paramAnaMdadAsa e mAtra saurASTravAsI ke mAtra gujarAtanA ke. thavAnI taka bhAgye ja maLe che, e saMjogomAM ApaNuM uttama mAtra jaina vartulanA nathI. mArA je thoDA ghaNuM viziSTa mitro ttama lekhakenI uttamottama kRtio parabhASAmAM Utare e atyaMta che; temAM vadhAre spaSTa daSTi dharAvanAra, vizeSa nirbhayatApUrvaka Avazyaka che. te ja bIjI bhASAnA lene gujarAtI sAhityane ane chatAMya namrapaNe pitAnI vAta rajU karanAra, ayogya bAbatamAM vadhAre sAce khyAla maLI zake. eTale e daSTie zrI bAlacaMdra ayogya rIte koIne namatuM na ApanAra evA te eka che.' parIkhe hAnAlAlanA DAMka gItane aMgrejImAM utAravAne A prabuddha jIvana"nA suyogya saMcAlane temane jaina-jainetaramAM je prayAsa karyo che e gujarAtI bhASAnI kharekhara stutya sevA AdaranuM sthAna apAvyuM che. AvA pramukhane hAthe yogya vyakitane che; ane evI sevAnI gujarAtane ane gujarAtI sAhityane ghaNI satkAra thAya te vizeSa dIpe tevuM che. , 'ja jarUra che. AzA rAkhIe chIe ke lekhaka nhAnAlAlanAM prastuta caMdraka che te karatA vadhAre vajanadAra agara ' bIjA , gItanAM ke pustakanAM tema ja bIjA uttama gujarAtI hIrAjaDIta hota te ghaNAne ema lAgavAno saMbhava che ke : -lekhakonAM pustakane aMgrejImAM utArI gujarAtanI sArI sevA bahu meTuM gArava thayuM, paNa mArI dRSTie ane keI ne bajAve. ' ramaNalAla zAha 5"vikI vicArakanI draSTie AvA caMdrakanuM mukhya tenI : - ' ' , " ' ' . ' , : :
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 prabuddha jIvana vyavahAra-bhASAnI Arthika kiMmatamAM nathI paNa enI pAchaLa rahelI bhAvanA ane dRSTimAM che, kaI yogyatAne kAraNe, kaI bhAvanAthI jAhera samArabhadrArA kadara karavAmAM Ave che. enA tAratamyanI samajaNamAM ja gaurava ke kadaradAnI samAyela che ema huM samajuM chuM. prastuta gauravanI pAchaLa Ajanma zAstrIya vidyAnuM parizIlana, khAsa karI jaina paraMparAne kendramAM rAkhI upAselI vidyAnI bhUmikA che; nahIM ke kAi rUDha kriyAkAMDanI prathA yA utra dehamana jevA tapanI bhUmikA. kriyAkAMDa ne adharA dekhAtA khIjA khAdya tA--e badhAM karatA vidyAtapa bahu vadhAre adharU che. ene dekhItA purAve! e ja che ke prathama prakAranA umedavAra sahelAIthI hajArAnI sakhyAmAM maLe che, jyAre vidyAtapanA umedavAra bhAgye ja zAkhyA jaDe che. vaLI, vidyAtapa e evu nathI ke je jhaTapaTa purU thaI jAya ne enuM pAraNu` ke jamaNuM tarata sa Mbhave, agara sahelAithI sabhave. tethI ja tA. sAThe varSAM pasAra karyAM bAda have paMDita becaradAsanA vidyAtapanuM kAMIka udyApana jAhera rIte Aje thaI rahyu che. temaNe ke temanA jevA khIjAe pacIsa-pacAsa upavAsa karI kADhyA hAta te agara rUpadhAna karyAM hota te keTaDAya vaSAM pahelA kadAca ujamaNu thavA pAmyuM hota. neAkhala prAijha viSe sau jANe che ke te te viSayamAM ucca* tama niSNAtatA dharAvanAranA AMtararASTrIya gauravanuM e pratika che, e prathAnu' anusaraNu ApaNA dezamAM nAnI meoTI vidyAviyaka aneka sasthAoe ane aneka para parAoe karavA mAMDayuM che, huM jANuM chuM tyAM lagI jena paraparAmAM A dizAe pahelI zarUAta zrI yazeAvijayajI graMthamALAe karI che. kharI rIte tenA karatAM Arthika tema ja bIjI draSTie vadhAre mAtabara bIjI jaina saMsthAe bhAvanagaramAM ane anyatra paNa che. temaNe judI judI rIte ane banI zake te sammilita bhAve ja vidyA, kaLA, sAhitya ane sevAne lakSIne kAMIne kAMi gaurava pratIA yojavA joie. tA ja jaina samAjamAM vidyAdraSTie kAMika vikAsa thaze ane thayelA vikAsa TakI paNa raheze. Ajane jamAnA vidyA, sAhitya sevAnI khAkhatamAM sahelAithI mAna khATI javAne nathI. atyAre to AvI vastuAne mApadaMDa bahu moTA ane khArIka paNa thayA che. vizva vidyAlaya, kAlejo ane qhIjA vidyAvatulA eTalA badhA vizALa uMDA ane taTastha abhyAsa mAgI le che ke te siddha karatA janmArA jAya. ane tyAre ja leDhAnA dhyAnamAM Ave. paNa samAje jo tejasvItA sAcavI rAkhavI hAya ane dhama tema ja jIvananA kSetramAM ubhA thayelA ane ubhA thanAra navA navA krAyaDAonA ukela vicAra' ane vivekathI karavA hoya te have mAtra kriyAkAMDamAM rAcce agara mAtra verApujAmAM rAcce kAma nahi cAle." A saMdezA vAMcana purUM thayA khAda zrI. ratilAla dIpacaMda desAi, zrI jADAbhAI sAkaracaMda verA, zrI vaLavantarAya mahetA, munizrI kalyANacaMdrajI, adhyApaka ravizaMkara joSI, AcArya zrI DolararAya mAMkaDa, zrI pulacaMda haricaMda dozI tathA zrI padmanAbha jaine prasa`gAcita vivecanA karyAM hatAM ane paDita becaradAsanI ujjavaLa jIvanakArakIdInA vividha pAsAe upara sArA prakAza pADayA hatA ane sAthe sAthe jaina samAjanI AjanI paristhiti paratve paNa pAtapeAtAnA vicArA raju karyAM hatAM. tyAra khAda pramukhazrIe paDita becaradAsane suvaNa caMdrakanu pradAna karyu. hatu. ane temanu jhulahArathI sanmAna karyuM" hatuM. A suvarNa caMdraka ApavA khadala tema ja Ave| bhavya samAraMbha - yeAjavA mATe UMDA AbhAranI lAgaNI vyakata karatAM paMDita ecaradAse nIce mujaba pravacana karyuM hatu:-- tA. 1-11-pa3 5. becaradAsanu pravacana Aje ahIM mArA pratye je prema dAkhavavAmAM AvyA che tenI mArA dila upara evI UMDI chApa paDI che ke A prasa Mge mArAthI vizeSa khelI zakAya ema nathI. Apa bhAIoe je A prasaMga mAMDayo che tene sArU huM lAyaka chuM ema huM mAnatA nathI. meM tA mArA mitrane kahelu ke caMdraka tamAre ApavA ja hAyatA ema ne ema ApI dyo; varavADA caDAvavA rahevA dyo. Apa baMdhue guNanA ja grAhaka ho eTale Ape mArA deje! joyA nathI. paNa bhagavAna mahAvIre AMtarapaktinA je guNA kahyA che eneA vicAra karU chuM tyAre hu' vicAramAM paDI jAuM chuM. sva. zrI vijayadhama sUrIzvarajI mArA moTA upakArI che ane munizrI jaya vijayajIneA paNa mArA upara upakAra che. mArA uparanu temanuM RNu vALI zakAya enDru nathI. huM khanArasamAM abhyAsa karavA gayA ane tyAM rahIne A bannenI dekharekha nIce me' mArA abhyAsa AgaLa vadhAryAM, varSAM jUnI vAta che ke te vakhate gujarAtamAM evA AkSepe thatA ke banAsa pAThezALAmAM kAI bhaNutuM nathI ane sAdhuo ane chokarAe tyAM mAlamalIdA uDAve che. AvI vAtane javAba ApavA pAThazALAnA vyavasthApaka sAthe amadAvAda AvelA ane vidyAvAridhi DA. AnaMdazaMkara dhruvanA pramukhapade ane khIjA prasaMge yAjIne amadAvAda saMskRtamAM keTalAMka bhASaNA ApelAM. bhAvanagaramAM paNa AvuM kAi bhASaNa ApyAnuM mane sAMbhare che, A te mArA bhaNataranI vAta thai. paNa e bhaNatara daramyAna ane te pachInA mArA kArya daramyAnanA mArA sAthIAne ane sahakAya karene vicAra karU chuM tyAre aneka vyaktie mArA smaraNupaTa upara aMkita thAya che. pAyasa6mahaSNuvA jevA meoTA kAzane ekale hAthe taiyAra karanAra sva. paM. zrI harageviMdadAsa zeTTanI sAthe tA ma zrI yazovijaya jaina prathamALAnA aneka pratyenuM soMpAdana kareluM. prajJAmanuM paDita zrI sukhalAlajI sAthe banArasamAM rahevAnuM sadbhAgya mane maLeluM ane tyArapachInAM mArA jIvananAM ghaNAM kImatI varSoM me e mahAnubhAvanI sAthe ja gALelAM. pUjya gAMdhIjIe sthApelI guja rAta vidyApIThamAM temanI sAthe ja me' sanmatitaka nAmanA nyAyanAtrAdamahANu va jevA graMthanu lagabhaga dasa varSa' * sudhI saMpAdana karelu che. ApaNA saMdhanA sadbhAgya che ka-ArTa jINu dehuM teo paNa niraMtara sAhityanuM kAma karatAM rahIne jaina saMdhane zANAvI rahyA che. amArA banArasanA sAthI zrI bhImajIbhAi suzIla te kadI vIsaryA na visarAya evA amArA snehI che. khIjuM smaraNa mane munizrI jinavijayajInu thAya che, teo krAMtivIra, kAyavIra ane dhama zAsananI bhAre dAjhavALA che. * A sAthe mArA vayeAddha snehI zrI nApurAmajI premInuM nAma pazu huM bhUlI zakatA nathI. teo digambara hovA chatAM bhAre samada che. amArUM sakhya atUTa che. munirAjazrI puNyavijayajInuM puNya nAma sa'bhAravAnu' huM bhUlI zakatA nathI. peAtAnA dAdAgurU pratazrI kAMtivijayajI ane gurUzrI caturuvijayajInA zrAmaNyanI suvAsa emanAmAM UtarI AvI che. teoe prAcIna graMthAnA uddAranu je kAma hAtha dharyu che te eka mahAbhArata kAma che. AvI ja rIte munizrI ramaNikavijayajInI saujanyabharI mUrti mArI sAme khaDI thAya che. Ama Aje kai kai mahAnubhAvAnu mane smaraNa thai Ave che. ane bhAvanagara te mane mArU gharaAMgaNuM ja lAge ahIM mAre aneka kauTumbika saMbaMdha baMdhAyA che. sva. meM
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-53 dhama mANu zrI ku MvarajIbhAI, vidyArasika zrI amaracaMdabhAI ane zrImAna giradharabhAinuM mArA pratyenuM vAtsalya huM vIsarI zakuM ema nathI. e badhAnI mane pitAnI kUnI garaja sAratI. jaina sAhityamAM vikAra thavAthI thayelI hAni " nAmanA jaina samAjamAM bhAre sakSAbha upajAvanAra mArA bhASaNa vakhate ene sahRdayatApUrvaka samajavAnI bhAvanA dharAvanAra udAradila pramukha terIke sva. zrI motIcaMdabhAi hatA te paNa bhAvanagaranA ja che ane mArA e bhANu sAme jAgela virethI DarI nahIM javAnI putradrArA mate hiMmata ApanAra zeThazrI jUThThAbhAi vArA tathA bIjA keTalAka sagRhastho paNa bhAvanagaranA ja che. sva. zrI narettamadAsa bhANujIne paNa mAre A prasaMge saMbhAravA ja joIe. Ama aneka rIte bhAvanagare mArA jIvanamAM agatyanuM sthAna meLavyuM che. prabuddha jIvana ane je sa MsthAe samAra...bhanuM kamaThANa ubhuM karyu che tenA badhAya kAya karo te mArA mitro jevA che. A prasaMge ApaNA samAjanI sthiti aMge thoDIka vAtA rajU karavI yogya lAge che. ApaNe tyAM kama vAda eTale je thavAnu haze te thaze' e vAta je rIte samajAvA lAgI che tethI ApaNane ghaNI hAni thai che. ethI ApaNe purUSArtha karavAthI pAchA paDyA chIe. bha. mahAvIre kama vAdasamanye tenI pALa paNa purUSArtha nI prabaLa bhAvanA rahelI che te ApaNe na samajyA eTale ApaNe kata hInatA ane aneka vahemamAM sapaDAI gayA. bhagavAna mahAvIrane upadeza te svAzrayI anavAnA ja che. saMpradAyonA paraspara gharSaNA ApaNe tyAM vAravAra ubhA thAya che temAM paNa jaina dharmAMte ApaNe mULarUpe. na samajyA te ja kAraNa che. bhUtakALanI keTalIya bAbato mATe ApaNe gaurava laie chIe; pazu emAM sAcuM gaurava levA jeTalu keTaluM che ane sAra vagaranu keTaluM che enu' tAratamya ka:DhatA nathI ane bhUtakALane kevaLa vakhANyA ja karIe chIe tethI ApaNI paDatI thai che. ApaNe AtmazudhdhinA badale labdhione-bhautika sidhdhione mahattva ApavA lAgyA. emAM ApaNe jaina darzananuM asalI svarUpa vIsarI gayA. ane dhIre dhIre. ApaNe evA svAElA atI gayA ke sAMdhika baLa ApaNe lagabhaga gumAvI beThA. devadravyanA prazna paNa ApaGga yathAsthita rIte samajavAne prayatna nathI karatA. A uparAMta jaina satkR tine na chAje evI keTalIya pravRtti ane saMkucitatA ApaNAmAM ghara karI beThI che, je joine manamAM bhAre AdhAta lAgyA vinA nathI rahetA. dIdha tapasvI bhagavAna mahAvIrane sa kalyANamaya vArasA maLavA chatAM Ama kema banyuM ? ene hu' vicAra karUM chuM. tyAre mane A badhAnuM mukhya kAraNa ApaNe jJAnathI dUra thayA e ja che ema lAge che. dhIme dhIme ApaNe gRhastheA zAstronA adhyayanathI va Mcita thatA gayA. pariNAme sAcI vAta ApaNA manamAMthI sarI gai. Ama thavAnuM kAraNa paNa atyAre Apaze. samAja vepArIonA samAja banI gayo che te hAya ema mane lAge che, paNa je ApaNe A badhAthI bacIne AgaLa vadhavuM hoya te ApaNe svaya zAstrAbhyAsa karavA paDaze ane sArA sArA paDitA taiyAra karIne temanI pratiSTA sAcavavI paDaze. ApaNI pAse bahu kIMmatI jhaverAta che, paNa ApaNe e atyAra lagI chupAvI rAkhyuM che. paNa have ema calAvye rAkhyuM. ApaNuM kAma cAlavAnuM nathI. Apa sahu jANe che ke pUjya zrI puNyavijayajI mahArAje AgamAnA nava skaraNanuM bhAre kAma upADayuM che. te khaju mahattvanuM kAma che. e kAmamAM jainasaMdhe tana mana dhanathI sAthe ApavA joIe. ahIM maLelA saurASTranA lekhakabhAIne mAre eTaluM ja kahevAnu che ke Apa jaina sAhityane kharAkhara ` joze! te temAM Apane aneka rIte ghaNuM jANavAnu maLaze. emAM 'bRhatkathAkAlpa' jevA aneka kathAnA bhaDArA paDayA che. ane jaina saMsthAene mArI vinaMtI che ke sahune vAMcavAnuM dila thAya evI rIte jaina zAone ane tenA anuvAdane pragaTa kare ane sahune mATe sulabha banAve. bhAvanagaranI traNa sAhitya saMsthAe zrI AtmAnaMda jaina sabhA, zrI jainadharma prasAraka sabhA ane zrI yazeAvijaya jaina graMthamALA bhegI maLIne kAma kare te A dizAmAM khUba kAma thaI zake. chelle chelle mArU kahevuM e che ke-ApaNI navI peDhI nAstika nathI pazu jijJAsu che, enI jijJAsAne sAthe evuM sAhitya pragaTa karavu ane emane sa'teSa thAya e rIte dharmanI khAtA temane samajAvavI e atyAre khAsa jarUrI che. Ama chevaTe badhI vAta jJAnanI upAsanA ane jJAnanA prakAzana upara AvIne UbhI rahe che. ene Apa sahu vicAra karI e ja mArI namra vinatI che. pramukhazrInA upasaMhAra tyAra khAda samagra samAraMbhanA upasa'hAra karatAM pramukhasthAnethI zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe jaNAvyuM ke sAmAnyataH AgAcara aprasiddha evA paDita khecaradAsa jIvarAja dezInA jJAne pAsanAniSTa jIvanane vizALa samAjane vA samAraMbhadrArA paricaya karAvavA mATe zrI. yoAvijayajI graMthamALAnA kAya vAhakane dhanyavAda ghaTe che. AvA prasaMganu pramukhasthAna svIkAravA mATe mArI yogyatA keTalI e mAre mana eka muMjhavatA prazna hato. AvA eka ciMdranu sanmAna karavA mATe emanAthI paNa adhikatara vidvattA dharAvatI vyakitane pramukhasthAna upara niyukata karavI joIe. A rIte vicAratAM javAbadArI mATe mArI kAI yagyatA gaNuAya ja nahIM. huM nathI kAI paoNMDita, nathI me' koi graMthanuM nirmANa karyuM. paNa A prasaMganA khIjI rIte vicAra karIne meM A sthAna svIkArI levAnu cita dhAryuM. AjathI 33 varSa pahelAM dharmavi zAstravirUddha vicAro pragaTa karavA mATe amadAvAdanA zrI sathe bhAI khecaradAsane sadhahiSkAra jAhera karelA. te mujaba ane tevA ja kAraNeAsara AjathI paMdareka varSa pahelAM mane paNa e ja amadAvAdanA sathe 'sa'dhahiSkRta karelA. paDita becaradAse jaina sAhityamAM vikAra thavAthI thayelI hAni" e viSaya upara AjathI 33 varSa upara je vyAkhyAna ApeluM ane je mATe temane sadha bahAra karavAmAM AvelA te vyAkhyAna mArA svastha vaDila badhu meAtIcaMda giradharalAla kApaDiyAnA pramukhasthAne ApavAmAM AveluM. teA mate ema thayuM ke mArA A sahadharmAM baMne mArA pramukhasthAnethI mArA hAthe suvaNa caMdraka apAya e suyogya ghaTanA lekhAze ema dhArIte meM A sthAna svIkAravAnI samati ApI ane e rIte Aje mane ApanI samakSa upasthita thavAnI taka maLI che. AvI taka ApavA mATe yavijayajI jaina graMthamALAnA kAya vAhakAne! huM A sthaLe AbhAra mAnuM chuM. poMDita khecaradAse mu`baI yunivasITI taraphathI cAjAtI kkara vasanajI mAdhavajI vyAkhyAnamALAmAM AjathI tera varSa pahelAM gujarAtI bhASAnI utkrAnti" e viSaya upara pAMca vyAkhyA ApelAM ane temAM temaNe bAramA saukAthI aDhAramAM
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ he mane papa, 120 saikA sudhIte gujarAtI bhASAnA itihAsa raju karelA. A vyAkhyAtA tyAra bAda eka pustaka rUpe pragaTa thaI cukayA che ane bhASAzAstranA kSetramAM te eka AdhArabhUta graMtha tarIke lekhAya che; A temanI viziSTa sAhityakRtine kSalamAM rAkhIne yazevijayajI graMthamALAe nImelI zrI vijayadhama sUrijI sutraNa caMdraka samitie AjathI traNa varSa pahelAM. AvA suvarNa caMdraka mATe temanI cogyatA jAhera karelI. Apa jANA che tema A suvarNa caMdraka paMDita becaradAsane jAhera rIte apaNu karavA ApaNe sau Aje ahi" ekaThA thayA chIe. prabuddha jIvana A suvaNa caMdrakanI ceAjanA vi. sa. 2003 mAM karavAmAM AvelI. Aja sudhImAM A suvaNa caMdraka e vyakitane aNu karavAmAM Avela che. (1) paDita sukhalAlajI (2) zrI. meAtIcaMda giradharalAla kApaDiyA. A uparAMta muni jinavijayajIne Ave suvarNa caMdraka mApavAnuM AjathI cAra varSa pahelAM nakkI karavAmAM AvyuM che, paNa temanuM A rIte jAhera sanmAna karavAnA prasaMga hajI sudhI ubhA karI zakAyA nathI. A para parAmAM ceAthI vyakti AjanA ApaNA atithI ane mAnyavara mitra paDita ecaradAsa jIvarAja dozI che ane e paraparAmAM temanI umeraNI badhI rIte suyogya lAge che. paDita becaradAsanI je jIvanarekhA ApanI samakSa raju karavAmAM AvI che ane ahi' aneka vakatAo taraphathI je kAMI dhruTu chavAyuM khelavAmAM Avyu che te uparathI Apane mAluma paDayuM haze ke bhAI becaradAsa kevaLa graMthe pachavI paDita nathI, temanA Aja sudhInA samagra jIvananI vigato jyAre ApaNe dhyAnamAM laie chIe tyAre eka sAdhAraNa lekhaka, sAhityakAra ke graMthakAra karatAM temanu jIvana keTaluM judA prakAranuM che ane sAmAnyataH virala evI aneka vizeSatAothI bhareluM che tene ApaNane khyAla Ave che ane A suvaNu caMdraka kharekhara eka viziSTa kATinI vyakitane ApavAmAM Ave che evI ApaNane prIti thAya che. tA. 1-11-53 mUrti sivAya anyatra upayoga thai na zake A mAnyatA * keTalI pAyAvinAnI ane azAstroya che temA temaNe leAkAne khyAla Apyo ane te vakhatanA sthiticusta jaina samAje bhAre prakapa anubhavyA. temane amadAvAdanA jaina saMdhe bhAre tirakArapUrvaka bahiSkAra karyAM. temanA pratye sAdhue ane zrAvakA taraphathI tiraskAra varasAvavAmAM AvyA; temane mAravAnI khuna karavAnI dhamakI apavAmAM AvI. paNa te sadA aNunama rahyA. Aje jyAre A badhA vicArA ApaNane pacI gayA che. tyAre AmAM kazI navInatA ke asAdhAraNapaNu lAgatuM nathI paNa AjathI trIza cAlIza varSa pahelAMnA yuga judo ja hatA. cAlu dhArmika mAnyatA ke rUDhi virUddha eka paNa zabda uccAravAnI kAi hi Mmata karatuM nahatu. AvA vakhate eka sAdhAraNa sthatinA mANasa jene kema jIvavu Ane Takatu e paNa eka savAla hateA te mAthuM uMcakIne kahe ke A tamArI mAnyatA khATI che; A tamArI paraMparA pAyA vinAnI che; e AcAra dhruvaLa daMbha ane pAkhaMDa che; AgamA huM vAMcIza, zikhavIza ane pragaTa karIza. devadravyane sAmAjika upayoga thaI zake che gere, te kAMi nAnIsunI vAta na kahevAya. temaNe peAtAnA vicAro darzAvavAmAM je Teka batAvI che, niDaratA dAkhavI che ane te khAtara sahana karyuM che te asAmAnya che. temanI tulanAmAM mUkI zakAya evI jaina samAjamAM bahu ochI vyakitae pAkI che. temane Aje 63 varSa thayAM che. temanA pitA temanA bAlyakALamAM videha thayelA. atyanta garIbAimAM temanI mAtAe temane ucheryAM, the gu rAtI bhaNyA na bhaNyA ane svastha AcArya zrI vijayadhama ei zarU karelI banArasanI jaina pAzALAmAM teo joDAyA ane saMskRta prAkRta bhASA, vyAka raghutA, nyAyathenA, Agamene temaNe abhyAsa karyAM. ane nyAyatI tathA vyAkaraNatItha'nI upAdhio prApta karI. mA temanA jJAnayoganI vigatA bhAre rAmAMcaka che. jJAnapipAsA temane eka sthaLethI bIje sthaLe lai gai, khAvApIvA tathA rahevAnA sAMsA, pAtAnI tema mAtAnA udaranirvAhane cAlu prazna, Ama aneka muzkelIo ane hADamArIo vacce temaNe vidyArthI jIvana purU karyuM.. temanA abhyAsakALa daramiyAna mULa AgamamAM je dhArmika jIvanane khyAla ApavAmAM Avyo temAM ane AjanA rUDha, sAMpradAyika gatAnugatika jIvanamAM je mahad antara raheluM che tevu temane bhAna thayuM ane AjanA daMbha, pAkhaMDa, cAlI rahelA asatyo, pratye temanA dilamAM dhRNA pedA thai ane e rIte vyavahArU jIvananA prAra'bhathI ja teo baLavAkhAra banyA. peAtAnA mantavyA teo nirapaNe samAja samakSa rajI karavA lAgyA. tene lIdhe e vakhatanA sthiticusta samAjamAM bhaLabhaLATa pedA thavA lAgyA. Agama te sAdhue ja vAMcI zake evI e vakhate mAnyatA hatI. tenA thI AgamAtA khete abhyAsa karyAM ane tenu prakAzana ane anuvAda karavAnI pravRttimAM paNa teeA joDAyA dedravyo paryaMdira tathA A rIte jotAM mAluma paDaze ke becaradAse kevaLa adhyayana ane abhyAsapUrNa graMthAnA prakAzanathI jIvanaparyApta nathI mAnI, jeTalI apUrva temanI jJAnaniSThA che teTalI ja apUrva temanI satyaniSThA che ane teTalI ja tra temanA dilamAM asatya pratye, daMbha ane pAkhaMDa pratye dhRNA che. temanA lakhANAmAM, ugArAmAM ghaNI vAra asamatA, Aveza, kaThoratA mAluma paDe che, paNu tenA pAyAmAM temanI prakRtimAM rahelA puNyaprApa ane asatya sahI na zakavAnI akaLAmaNa rahelI che. A sAthe anya sAhityakAromAM ke purAtatvasa zodhaMkAmAM sAdhA raNa rIte najare paDatI nathI te rASTraniSTA paN becaradAsamAM mAluma paDe che. A ja kAraNe temaNe 1930-32 nI laData daramiyAna jelavAsa veThelA ane tyAra SI pazu teme sarakArI hukamanA kAraNe amadAvAda AvIne rahI zakayA naheAtA ane temane mevADa mAravADamAM pAMca cha varSa gALavA paDelA ane nirvAha zeAdhave paDele. A rIte jyAre rASTranuM AhvAna thayeluM tyAre pustaka pAnAne khAjue mUkIne sAmudAyika jaMgamAM temaNe jha MpalAveluM ane hasatA mADhe aneka yAtanAo sahana karelI. AvI eka viziSTa vyaktine Apa sarvAMnI vatI suvaNa caMdrakanuM pradAna karatAM hu` khUba AnaMda anubhavu chuM ane mArI jAtane ahAbhAgya mAnuM chuM. A prasaMga bhAvanagaramAM ujavAya che, huM bhAvanagaramAM uryAM chuM ane meTA thayA chuM, ahinA jaina samAja sAthe mane dhaniSTa sabaMdha che. Aje A samAramAM paNa jaina samAja moTA bhAge upasthita thayA che. A hakIkata lakSamAM lakhane ahiMnA jaina samAjane uddezIne e vAta kahuM te asthAne nahi lekhAya. saurASTramAM bhAvanagara ane bhAvanagaramAM jaina samAja bhAre mahattvanuM sthAna dharAve che. jeo Aje ApaNI vacce nathI temanA purUSArtha ane samAjane uMce lAvavAnI tamannAnA pariAme bhAvanagaranA jaina samAje A pratiSTA prApta karI che. A samAjanA chellA paccAsa varSanA ItihAsa teo te hazals Side Betho chalt
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. - tA. 1-11-5 ' prabuddha jIvana mAluma paDe che ke A samAja pa Areha avaroha, tejasvItA che. prakIrNa noMdha ane mandatAnA cakramAMthI pasAra thayo che. AjathI cALIza ke ghora tapasyAe ANelo eka amUlya mAnavajIvanano aMta paccAsa varSa pahelAMne samaya ahiMnA jaina samAja mATe lAMbI mudatanA upavAsa dvArA jemane jene samAjamAM aspRdayane kALa hatA. e daramiyAna be moTI sAhitya saMsthAo : sArI khyAti maLI che evA mAMgaroLanivAsI zrI javalabahenanA astitvamAM AvI ane bhAvanagaranA jaina samAjanA AgevAnuM dilamAM megala samrATa akabara bAdazAhanA samayamAM cha mahInAnI prabhutva tarapha khUba vistaryuM. nizALA ane kolejomAM jaina 'ugra tapazcaryA karIne tatkAlIna janatAne Azcaryamugdha banAvanAra vidyAthIonI bharatI thavA lAgI ane e vakhatamAM ubhI kara caMpA zrAvikAnA pagale cAlIne cha mAsanA upavAsa karavAno vAmAM AvelI jaina boDIga paNa vidyAthIonI mAMgane pahoMcI saMka95 udbhavyo ane te mujaba temaNe bIjA vaizAkha zudi 11 na zake evI sthiti ubhI thaI. dharma sAhityanA abhyAsIo 24-5-53 ravivAranA roja anazanane prAraMbha karyo, nAnI ja che paNa e kALamAM sArA pramANamAM najare paDavA lAgyA. pachI pAche majUtAno kALa Avyo. ugatI umaranA vidyAthIo mudatanA upavAsanA pacakhANa (pratijJA)thI temaNe zarUAta karI, - vidyAnI upAsanA cheDI vyApAra tarapha vaLavA lAgyA. beDIMga "ane e mudata purI thAya eTale navI mudatanA pacammANa teo khAlI paDavA lAgI. dharma sAhityanI abhirUci ekAeka letA rahyA. ema bhAdaravA vada 8 tA. 30-9-53 budhavAranA 'osarI gaI. roja temaNe 130 divasanA upavAsa purA karyA. ane te divase ; A badhu banavA chatAM bhAvanagaranA jaina samAjanI eka "temaNe bIjA 11 divasanA pacakhANa lIdhA, paNa te ; mudata vizeSatAne Aja sudhI ekasarakhe anubhava thato rahyo che purI thAya te pahelAM bhAdaravA vada 8 tA. 5-10-53 semavAranI '' : ene te che tenAmAM rahelI dilanI vatsalatA, vicAranI udAratA. rAtre 8-55 vAgye upavAsajaja rita zarIranA mALakhAne temaNe ' ' . aneka sthaLanA aneka saMdhee anekane bahiSkRta karyA che, tyAga karyo. ane temanA avasAnanuM mAMgaLavAsI prajAjanoe * tiraskRta karyA che, tada kAryo che. bhAvanagaramAM Aja , meTI mazAnayAtrA kADhIne bhavya udyApana karyuM. ' , ' ' mAM sudhI AvI eka paNa ghaTanA banavA pAmI nathI. ahiM avasAna samaye temanI ummara Azare paccAsa varSanI jaina AcAryo ane munirAjo jema samAna pAmyA che tema ja ' hatI. osavAla jJAtinA A javalabahena hIrAcaMda 11 varSanI '". sukhalAlajI ane jinavijayajI, paMDita lAlana ane becaradAsa- umare paraNelAM ane 13 varSanI umare vidhavA thayelAM. tyAra AvI baLavAkhora vyaktio paNa Avarane pAtra che. bhAvanagaranA bAda temane dhAnika abhyAsa ThIka hovAthI koI jaina pATha-' . jaina samAja mATe A eka bhAre gauravaprada hakIkata che. zALAmAM teo joDAyA hatA ane dhArmika zikSikA tarIke potAne '''[, , . udAratA, dilanI vizALa: Aja ApanI pAse eka jIvananirvAha karatAM hatAM. soLa varSanI ummarathI teo tapazcaryA : ". che . navI dhaTanAnI apekSA rAkhe che. A zaheramAM Aja sudhI pota- tarapha kheMcAyA hatAM. 30 thI 60 divasa sudhInA upavAse evI. A rIte pitAnI rIte alaga rahIne kAma karatI zrI jaina dharma prasAraka hAra-nirjaLA-paNa temaNe karI batAvyA hatA. ane 70, 108, tA. sabhA, jaina AtmAnaMda sabhA ane yazovijaya cha jaina graMtha. ' ane chevaTanA 135 evA lAMbI mudatanA tevIhArA-pANI sAthenAmALA-e traNa saMsthAonuM ekIkaraNa, have atyanta Avazyaka upavAsono purUSArtha paNa temaNe dAkhavyuM hatuM. TuMkI mudatenAM che. kAraNa ke A saMsthAonA mULa kAryakartAomAMthI keTalAka anazane te temaNe aneka karyA hatAM ane jANe ke jIvanamAM vidAya thayA che ane jIvaMta che teo paNa jarAthI jarjarita khAdhuM ochA divasa ane upavAsa ghaNA karyA evuM anazananI thaI rahyA che; navA kAryakartAo AkarSAtA nathI; pratyeka saMsthAnI parAkASTA dAkhavatuM jIvana temaNe jIvI batAvyuM. ta ochA vadhatA aMze jhAMkhI thaI rahI che. Aje je kArya ' A rIte eka mAnavI ane vinA tema ja annajaLa ubhaya thaI rahyuM che temAM paNa gharamULathI pheraphAra thavAnI jarUra che. ' vinA keTalA divasa TakI zake enI je keI ThekANe tavArIkho . dara - A zakita upara jaNAvela traNa saMsthAonA ekIkaraNa- " noMdhAtI hoya te te ItihAsamAM saMbhava che ke javalabahenanuM ja che I mAMthI pedA thaI zake tema che. navI daSTipUrvaka AvuM ekIkaraNa nAma agrasthAne dhAya. paNa AvAM dIrghakAlIna upavAsanI hAra ' karavAmAM Ave te jaina paraMparAnuM, sAhityasaMzAdhananuM, jaina dhArmika jIvanasAdhanAmAM kharekhara keI upayogItA che kharI ? ( 1 viSayane lagatA anusnAtaka abhyAsanuM bhAvanagarane eka kendra e prazna ApaNu e vicAra ghaTe che. ' banAvI zakAya. huM icchuM ane uMDA dila nI apekSA rAkhuM ' - paraMparAgata mAnyatA-khAsa karIne jaina samAjamAM-evI ahinA jaina samAja cAlIza pacAsa varSa pahelAnA che ke AmAnati mATe tapa eka amogha ane advitIya sAdhana * : abhyadayakALane saMbhArIne punaH jAgRta thAya, saceta thAya, pitAnA saMtAnane vidyAbhimukha tema ja zramAbhimukha kare, upara jaNAvyAM che; tapa eTale upavAsa-anazana. je jeTaluM tapa karI zake te " mujabanA ekIkaraNa dvArA pitAnI unnati sAdhe ane Aje teTalAM karmo khapAve che ane AtmakalyANuM sAdhe che. jaina dharmamAM je vicAra ane AcAranuM cetarapha navanirmANa thaI rahyuM che jaina mAnyatAmAM tapanI-upavAsanI asAmAnya pratiSThA che. - temAM pitA taraphathI mahatvane phALo Ape. AvA koI navaghaDatara pariNAme je kaI mahAna tapa kare che te vyakita jena samAjamAM tarapha AjathI pagalAM maMDAze te Ajane samAraMbha savizeSa bahumAnya-AdaraNIya bane che. ' , sArthaka thayA lekhAze." paNa sAthe sAthe e bhulI javAya che ke dhArmikatA eTale che tyAra bAda zrI. harilAla devacaMde pa Dita becaradAsana, " becaradAsanA, vicAra, vANI ane karmanI vizadatA, pAramArthika ekavAkyatA( pramukhazrIne tathA upasthita bhAI baheno AbhAra mAnyo hato . dhArmikatAne A artha barAbara hoya te e dhArmikatA siddha ' ane AnaMda ane harSanAda vacce sabhA visarjana thaI hatI. karavA mATe tapanI mAphaka bIjA paNa anuSThAnI eTalI ja ' ' bhUla sudhAre : | upayogItA che ane e badhAM anuSThAne nA avalaMbanaThArA ja . - prabuddha jIvananA gatAMkamAM kumArI indukalAne paricaya AtmAne sarvamukhI vikAsa sAdhI zakAya che. A uparAMta 'ApatAM temanA pitA zrI hIrAcaMda kasturacaMda muMbaInA sthAnakavAsI , A pratyeka anuSThAna vivekayukata hovuM joIe e paNa atyaMta jaina che ema chapAyuM hatuM. tenA badale teo suratanA zvetAMbara jarUrI che. koI paNa sAdhanA, pravRtti ke yogAnuSThAnanA samparphamUrtipUjaka jaina che ema sudhArIne vAMcavA vinaMti che. taMtrI ': asaMnyapaNAnI kI te vivekayukata che ke nahi tenA upara nagarane eka ja chuM ane u jena ane ahi 1.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 122 rahelI che. dA. ta. tapanI mAphaka jApa, bhakti, dhyAna, tIrthATana, dAna, prANAyAma niyama, AvAM aneka anuSTAtA AtmAbhi mukhatA, Atmadarzana mATe Avazyaka che, paNa te amuka hada ane maryAdAmAM hAya te ja. kAi kAi cevIro kalAka jApa ja karyAM kare, . pUjA prApta karyAM kare athavA bane teTalA samaya dhyAnamAM ja mesI rahevAnI Adata keLave te tethI jaDatA ja vadhe ane yAMtrikatA ja kuLavAya, kASTa pragati na sadhAya. tIrthATana Avazyaka che, paNa kAi vanA moTA bhAga nA AreAha avarohamAM ja vyatIta kare teA zArIrika khaDatalapaNAthI tene kAi vizeSa lAbha na thAya. AvI ja rIte upavAsa-anazana paNa vivekayukata hAyatA ja lAbhakArI bane. nahi to zarIrakRtAM indriyAnI mantratA ane cittanI jaDatAthI bIjuM kAMi pariNAma na Ave. tapane paNa ApaNe kevaLa ekAMgI khyAla dharAvIe chIe. tapa bAhya ane Abhyantara che. zarIra tema ja mananI vRttionuM dhyeyalakSI vivekayukata damana tema ja kAI ISTa sAdhanA tarapha mana, vANI kama'nI ekAgratA-Anu nAma tapa che, ApaNane upavAsa karavA sivAya tapanI bIjI kAi kalpanA ja nathI. AvA ekAMgI tapa ApaNane AgaLa vadhavAmAM bahu madadarUpa. thatA nathI. jIvana eTale pravRtti, kriyAzIlatA. A pravRtti-kriyAzIlatAvizad khate ane tenuM sAmarthya vadhe e mATe avAranavAra eka yA AjA prakAranA virAmanI dareka mAnavIne jarUra rahe che. A hetuthI mAnI rAtre uMdhe che ke jethI divase te prANamaya jIvana jIvI zake; mANusa avAranavAra tIrthATana ke pravAse jAya che ke jethI cAlu jIvanamAM te navI smrutiM tAjagI meLavI zake. upavAsa yAM anazananA arthamAM tapanI eTalA mATe upayogItA che ke jethI vividha prakAranA annagrahaNathI nIpajelI zArIrika tema ja mAnasika vikRti haLavI thAya yA nAkhuda thAya, hAjarIte ArAma maLatAM pAcanazakita vadhe ane khAvAnI upAdhi theDA samaya baMdha rahetAM mANasa antarmukha khate, AtmAbhimukha bane. AvI ja rIte yugasAdhanAmAM manane paNa avAranavAra kRttivimukha banAvavAnu, vicAranA spadanA aTakAvIne sthira, zAnta, nizceSTa banAvavAnuM kahevAmAM AvyuM che. AnA pariNAme kahevAmAM Ave che ke mananuM sAmarthya' vadhe che, cintana nimaLa bane che, ane mananI uparanI jJAnabhUmikAnuM dvAra ughaDe che. A rIte AvyAtmika sAmarthya prApta karavA mATe, niSanUtana purUSAnI tAkAta meLavavA mATe mAnasika tapa-cittavRttinidha tathA zArIrika tapa-anazana upavAsAde ubhayanI AvazyakatA che, upayegItA che. pazu jema mAsika vRttine satata nirAdha karyAM karavAthI jaDatA ja pedA thAya che tevI ja rIte lAMbA lAMbA upavAsonu paNa bIjuM koi pariNAma Avatu nathI. kAi paNa kahevAtA tapasvInA sIdhA paricayamAM AvavAthI A kathananuM satya anubhavagocara thai zake tema che, tenAmAM upavAsanA nAda sivAya cha kAi cetanA ke AtmAkanA cihno najare paDatA nathI. durvAsAnI krodhAvivazatA ApaNane kayAM ajANI che ? apUrva dehadamananA virala dRSTAMta tarIke sadgata javelabahenanA upavAseAnI game te kImata hoya, pazu khIjI rIte vicArIe to kAi dhamanA khyAlathI prerAine ditrasanA hajAra hajAra ya namaskAra kare, kAi eka paga upara divasonA divasa sudhI ume rahe, kAi poMcAgni pragaTAvI te vacce AkhA divasa pasAra kare, kAI zItaLa jaLavALI vahetI nadImAM ume rahIne rAtrI vyatIta kare, kAi mAtra lIbaDAnA pAna cAvIne mahInA sudhI jIvavAno camatkAra khatAve, kAi zatru jya ke giranAranI caDataramAM sArU jIvana vatAve, temAM ane jalabahenanA lAMbI muddatanA upavAsamAM tA. 1-11-pa3 bIjo kazA pharaka najare paDatA nathI. jema eka bAjue khAnapAnanA bhAge pabhogathI ApaNe pAchA haTavu joie tema khIjI khAtuMe AvI tapadhelachAthI paN ApaNe mukata banavuM joie. jema jIvananI khIjI bAbatemAM ApaNAM mUlyAMkane badalAvA lAgyA che tema tapanA khyAlanuM vivekamuddhithI sa`mArjana thavuM ghaTe che, khAlI dedamananI pUjA khUMdha thavI ghaTe che, tapa, tyAga ke sayama zarIra ane manane nabaLAM pADavAmAM nahi paNa tenuM sAmarthya vadhAravAmAM pariNamavA joie-e rIte ApaNI AkhI dhArmika vicArasaraNane sa'zAdhita karavI ghaTe che, A rIte vicAratAM javalakhahete lAMbI mudatanA upavAse| karIne chevaTe dehane pAye e kAI bhanandana ke dhanyavAdayogya gauravaprada ghaTanA nathI lagatI, paNa krAi temane samyak jIvanaSTi ApanAra na maLyuM ane eka apUrva jIvanazakita para parAgata tapanA khyAlI nAda ane adhyAsa pAchaLa veDaphAi gai te viSe mana uMDI glAni anubhave che. A rIte emanuM akudaratI avasAna kharekhara kheda upajAve tevu che. zrI zakuntalA kAntilAla jena galsa hAiskUlane dara mA vArSaka utsava vijayAdazamI tA. 17-30-53 nA roja zrI muMbai ane mAMgarALa jaina sabhA hastaka cAlatI zrI zakuntalA kAntilAla jaina galsa hAIskUlanI vidyArthInIee sasthAnA 62 me vArSika utsava zrI sahanalAlajI dugaDanA pramukhapaNA nIce bhAratIya viMdyAbhavananA nATayagRhamAM ujajgyA. A utsavane kArya - krama garabA, rAsa, nRtya, abhinaya gIta, lejhima, DrIla vagere aneka sundara prakriyAothI bharelA hatA. pratyeka prakriyA uttama rIte raju karavAmAM AvI hatI, AvA utsarvenI bhAkhatamAM muMbaInI anya agragaNya saMsthAnI apekSa e A sa MsthA eka vakhata e dazakA pAchaLa lAgatI hatI. Aje anya sa MsthAna enI harALamAM barAbara ubhI rahe-kAI kAi khAtamAM caDhI paNa jAya evI A gale gIta, gAna, nRtya bhavya AhiMmAM pragati sAdhI che ema jarUra kahI zakAya. A kAryakramamAM sauthI vadhAre AkarSaka hatI girigurU giranAra ' e nAmanI zrI. caMdravadana mahetAe racela nRtyanATikAnI uttama pratinI bhajavaNI. A nATikAmAM kALa jInA giranAre hajAro varSoMnA itihAsa paTa daramiyAna potAnI najara sAme zu zu bhavya ghaTanAo banatI joi tenuM kramasara nirUpaNa karavAmAM AvyuM hatuM ane temAMnI amuka ghaTanAe tadaza bhajavI paNa batAvavAmAM AvI hatI. eka vakhata samatala upara AvelA ezIA ane AphrIkA kALAntare judA paDayA ane vacce arabbI samudra nirmANu thaye, uttarapathamAM mahAsAgara hato tyAM ekAeka himAlaye mAthuM kADhyuM, samudra tarapha dhasI jatI sarasvatI kacchanA raNamAM lupta thai, kRmbucane uddaya ane asta thayo,priyadarzI samrATa azAkanA lekhA kAtarAyA, sonabAi, nAgabAi ane rANakadevI-traNa satIonA saurASTra upara zApa varasyA, narAsaMha mahetA ane mIrAM pragaTayAM, jogIdAsa khumANunA parAkrame e lekAne cakita karyA, dayAnaMda sarasvatI ane tenI pAchaLa mahAtmA gAMdhI AvyA ane gayA. AvI eka kalpanApracura sAhityakRti bhajavI batAvIne. prekSakAne AnaMda tema ja AzcaryAMthI mugdha karyAM eTaluM ja naRsipaNa ginanAra AsapAsanA sadI junA bhavya mAMcaka itihAsanuM darSoMna karAvyuM. pramukhasthAne bIrAjeza zrI sahanalAlajI dugaDe peAtAnA kaMika lAMbAM pravacana dvArA AjanA kanyAzikSaNane aMge cAra
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ rItates, dIkarI mArI che - tA. 1-11-53 - prabuddha jIvana saMdhivAne "daSTinuM saubhAgya paNa nisaMga sAMpaDyuM. A prasa bAbate upara sabhAjanenuM khAsa lA kheMcyuM. (1) kanyAone tA. 18-10-53 ravivAranA roja A aregyabhavanane lazkarI tAlIma ApavAnI jarUra (2) nasIga tarapha bahenane muMbaInI keMgresanA pramukha zrI e. ke. pATIlanA hAthe pAye vALavAnI AvazyakatA (3) bALa mAnasazAstranA zikSaNanI nAMkhavAmAM AvyuM hatuM. A prasaMge A saMsthA taraphathI lagakhAsa agatya (4) bahene bhaviSyamAM svAzrayI bane ane paraNe 'bhaga pAMcase bhAIone muMbaIthI vajezvarI lAvavAnI vyavasthA ' ' tyAra bAda paNa gharanI AvakamAM puravaNI kare e draSTie zikSaNa karavAmAM AvI hatI. sabhAnA prAraMbhamAM saMsthAnA pramukha zrI ApavAnI khAsa jarUra. A uparAMta temaNe jaNAvyuM ke "jaina khImajI mAMDaNa bhujapurIAe sabhAnuM pramukhasthAne svIkAravAnI samAja jevI zrImanta kema pitAnI kemanI kanyAone AvuM ucca - e. ke. pATIlane vinaMti karatAM esa. ke. pATIlane paricaya zikSaNa Ape. tethI ja mAtra saMtoSa mAnIne besI rahevuM yogya nathI. karAvyo hate. zubhecachAnA saMdezAonuM vAMcana, maMtrIonuM niveje varganI chokarIone bhaNavAne avakAza nathI, tema ja je varganI dana, prAsaMgika vivecane, zilAropaNavidhi ane tyAra bAda pAse pitAnI chokarIone bhaNAvavA mATe nathI sAdhana ke saMpatti pramukhasthAnethI zrI es. ke. pATIle eka bhavya pravacana karyuM , tevA hIna dIna dalita varga latAma' jyAre AvI eka zALA hatuM ane dAna, dhama, kAmanI sevA, muMbaInI vizeSatA ane jaina samAja taraphathI khelavAmAM Ave tyAre pitAnI zrImantAIne tene koI prAntamAM nahi bheLavatA svataMtra kendra tarIke alaga kharI rIte sArthaka karI ema mAnI zakAya." zrI. dugaDa pote rAkhavAnI AvazyakatA, Arthika abhyadaya ane nizreyasanI sAdhanAne ' saMsthAne rUA. 1000). ApI saMsthAnA peTrana thayA. pitAnI samaya, zreya preyane viveka vagere aneka muddAonI temaNe patnI taraphathI saMsthAnA bhaMDoLamAM rUA. 10,00% nuM dAna karyuM sundara carcA karI hatI ane lagabhaga eka kalAka sudhI ane saMsthAmAM bhaNatI bALAone tema ja temanAM mAbApane avirata vAdhArA vaDe upasthita maMDaLIne AnaMdamugdha sAcI jIvanadaSTi maLe te hetuthI dareka bALAne zrI nAthajI racita banAvI hatI. ' viveka ane sAdhanAnI eka eka nakala bheTa ApavAnI IcchA muMbaInI samIpamAM Avela vajeparI eka zAnta ekAnta darzAvI. AvI udAratA ane adyatana jIvanadaSTi mATe zrI sehana- ane sundara sthaLa che, gaMdhayukta garama pANInA jharAe e ' , lAlajI dugaDane aneka dhanyavAda ghaTe che. thaDA divasa pahelAM zrI A sthaLanI asAdhAraNa vizeSatA tema ja vilakSaNatA che. ' mahAvIra jaina vidyAlayanA nimitte eka lekAttara purUSane nimaMtra- saMdhivAne lagatA koI paNa dardathI pIDAtA dardIne A pANInA vAmAM AvelA. temanI kRpAdraSTinuM saubhAgya paNa ApaNane na snAthI ArAma thAya che ane bIjA paNa keTalAka dardo '' sAMpaDyuM. A prasaMge ApaNAmAMnA ja eka sAmAnya AdamIne maTADavAmAM A jharAonuM snAna khUba madadarUpa bane che. ke ApaNe pramukhanA rihAsane besADyA che temaNe pitAnI sujha mAMdagImAMthI uThayA bAda ArAma ane tAjagI meLavavA mATe mujaba thoDI mArgadarzaka sucanAo karI, AtmIyatAne anubhava A sthaLanI AbohavA tathA pANI khUba sArAM gaNAya che. karAvyo ane A5 jhoLI paNa bharI ApI. sRSTisaundaryanI dRSTie paNa A sthaLanI AkarSakatA kaMI * vajezvarImAM navA aregyabhavananuM zilAre paNa samAraMbha ochI nathI.' kacchI samudAyamAM " kacchI vIzA ozavALa zreyasAdhaka muMbaI ane tenI AsapAsanA pradezomAM je adabhUta - saMdha" nAmanI eka saMsthA AjathI nava varSa pahelAM sthapa.yalI naisargika saundarya lAvuM che tevuM saundarya hiMdanuM bhAgye ja anya che ane te saMsthA pitAnI kemanI sevAnAM aneka kAryo karI koI zahera dharAve che. vajezvarI muMbaIthI 55 mAIla dUra hAine , rahI che. A saMsthA taraphathI taLegAMva khAte cAlatI * dho taLe rajAnA divasemAM sahelANIonAM ToLeToLAM ahiM AvI caDhe karI che gAMva janarala hospITala enDa ke lezansa homa " mAM darekamAM che. A sthaLa mATe sarakAre eka saMzAdhaka khAtuM niyukta karIne babbe dardIo rahI zake e rIte daza bleke baMdhAvI ApavAmAM ahiMnA garama jharAonA pANInI vaijJAnika cikitsA karAvavI AvyA che ane bIjA be glAMdo thoDA samayamAM baMdhAvI Apa- joIe ane kayA kayA dardI upara kevA kevA prakAranA upacAra : vAmAM AvanAra che. dadIone hospITalamAMthI rajA maLyA bAda phAyadAkatAM che tenuM janatAne mArgadarzana ApavuM joIe ane - teo be traNa mahInA ArAma laI zake te hetuthI e ja hospI tevI rAhata IchatA lekene Arthika draSTie bahu bhAre na paDe 1 TalamAM "zeThazrI ravajI sejapALa ArAmagRha paNa A saMsthAe tevA Aregyabhavane ane cikitsAgRA sarakAre khelavAM joIe. baMdhAvI ApyuM che. A. haYTalanI bAjue sva. zeThazrI A sthaLa upara traNa cAra chuTAchavAyAM Arogyabhavane parazottama vizrAma jhaverI dharmazALA ' paNa saMsthA taraphathI koi atyAre astitva dharAve che. lokeAnI puSkaLa mAMgane dhyAnamAM baMdhAvavAmAM AvI che tema ja A hepITala kSetramAM vasatA dardIo letAM A navA Aregyabhavanane vadhAre atyanta AvakAradAyaka che tema ja anya karmacArIonA manoraMjana arthe eka reDIo para paNa che. A Arogyabhavanano vizeSa lAbha je kAmanI saMsthA ubhuM karavAmAM AvyuM che. A saMsthAne kalakattAnivAsI zrI taraphathI A Arogyabhavana bAMdhavAmAM Ave che tene maLaze, teNasIbhAI kuMvarajI nAnI khAkharavALA taraphathI temanA sva, patnI ema chatAM paNa A ArogyabhavananA upayogane mATe ked. bhANabAInI yAdamAM kanyA chAtrAlaya bAMdhavA mATe eka lAkhanI kAmI maryAdA rAkhavAmAM AvI nathI. tethI kha.lI haze tyAre - rakama bheTa ApavAmAM AvI che. ane e dAnanA pariNAme zrI bIjI kemanA kuTuMbo paNa Ane lAbha pAmI zakaze. bhANabAI neNazI mahilAvidyAlaya" nAmanI eka svataMtra | saMsthA ubhI karavAno nirNaya karavAmAM Avyo che. Upara jaNAvyA mujaba pAyo nAMkhavAne samAraMbha pUro , . A ja saMsthA taraphathI vajezvarI pAse AveluM akalelI thayA bAda badhAMe eTale ke lagabhaga 700 bhAIoe bhajana, | gAma ke je garama pANInA jhArAe ane kuDAne mATe jANItuM karyuM, ane sAMjanA so ghera pAchA pharyA. A bhavya samAraMbha, kalA ane sAMjanA sA dhara pAchA che tyAM eka Arogyabhavana bAMdhavA mATe 211 vAra jamIna vadharI. sudhInuM paryaTaNa ane moTA pAyA uparanI bhajanakharIdavAmAM AvI che. nIce ATha tema ja pahele mALa A vyavasthA-A sarvanuM Ayojana karavA mATe kahI vizA ozavALa ema seLa Dabala rUmanA bleka ane bAjue jAhera rastA upara zreyasAdhaka saMdhane kAryavAhakane dhanyavAda ghaTe che. AzA rAkhIe ( 3 dukAne ane tenI u5ra eka hAla- A pramANe A Are- ke A aregyabhavane hidathI taiyAra thAya ane tene .janetAne | vyaMbhavananI yojanA karavAmAM AvI che.. - baheLA pramANamAM lAbha maLe. paramAnaMda, * ' karI nokarI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana paMDita becaradAsanA jIvanaparicaya ( bhAvanagara khAte zrI yazeAvijayajI jaina graMthamALA taraphathI tA. :25-10-13 ravivAranA roja zrI paramAnada,kuvascha ApaDiyAnA hAthe paMDita khecaradAsa jIvarAja dezIne suvarNa caMdraka ApavAmAM Avye temanA jIvanane ApTe paricaya nIce ApavAmAM Abhe che, A satyane phUlanA hAra para nahi, paNa talavAranI dhAra para jIvanAra, pAMDitya khAtara apUrva AtmabhAga ApanAra, rASTra khAtara hadapArInI sajA bhAgavanAra, sarasvatI devI, samAja ne rASTranI tana, mana ne dhanathI sevA karanAra paDitavaya` zrI. mecaradAsajInI gaNanA bhAratanA agragaNya sAkSaro, rASTrasevakA ne samAjasevakAmAM che. temaNe jIvananI trividha dizA emAM potAnA purUSAtha te aviratapaNe vahAtI jIvanane caritAgha karyuM che. temAMya khAsa karIne jaina sa'ne aMdhazraddhAnI nidrAmAMthI jagADanAra A yuganA gaNyAgAMThayA paMDitapuSThomAMnA teo eka che. taMtrI ) na hatuM. eTalAmAM saMvata 1958-59 nI sAlamAM sva. zAstravizArada jainAcAya vijayadhama sUrijI mahArAje jaina vidvAnA taiyAra karavAnA uddezayI, mAMDaLamAM saMskRta pAThazALAnI sthApanA karelI temAM abhyAsa karavA mATe valabhIpuranA ja rahevAsI zrI hacadra bhurAbhAi (sva.mu, zrI. jaya MtavijayajI) mAMDaLa jatA hatA temanI sAthe paDitajI paNa mAMDaLa gayA. jaina vidvAnA taiyAra karavAnI zrI, vijayadha surIzvarajInI tamannA bhAre utkaTa hatI. temane AvA buddhizALI vidyAthI te joine bhAre Ana Mda thayo. A pachI te sva, sUrijIe prakhara jaina vidAI / gujarAtanA artha pradhAna vAtAvaraNamAM taiyAra thavA muzkela jANIne vidyAvyAsaMganA vAtAvaraNavALA kAzI javAne niNa ya karyAM. becaradAsabhAIe mAMDaLamAM pAMcasAta mahinA rahIne kaumudInA abhyAsa karyAM. pachI AcAya mahArAja sAthe kAzI javA mATe pagapALA ravAnA thayA. paNa temanAM mAtuzrInI * icchA temane ATale dUra mekalavAnI na hatI eTale harSoMcabhAInI sAthe gAdharAthI tee! valabhIpura pAchA AvyA. ane sAtamI cepaDI tyAM pUrI karI. 24 UgatI uMmaramAMthI ja musIbatamAM jIvavA TevAyelA purUSArthI paDitajI Aje tresaTha vanI ummare paNu, manane ke tanane asvastha banAvI de evI muzkelIo vacce paNu, samabhAvapUrvaka potAnI sarAtI ane samAjadhama nI upAsanAne askhalitapaNe AgaLa vadhArI rahyA che. navu' navuM jANavAnI ane satyane zeAdhavAnI emanI vRttimAM Aje paNa DhIlAza nathI AvI, e emanA vananI eka AgaLa paDatI vizeSatA che, bhAratanA ane jaineAnA itihAsamAM valabhIpuranuM nAma bhAre mahattvanuM sthAna dharAve che. jaina Agama zAstrone graMthastha karavAnuM gaurava A nagarIne phALe jAya che. saurASTranI dharatInA gaurAbharyAM A valabhIpura (vaLA) nagaramAM vi. sa'. 1946 nI sAlamAM, mAgazara vada AmAvAsyAne divase paMDitajIne janma thayA hatA. emanA pitAzrInu nAma jIvarAja lAdhAbhAi dezI. mAtAnuM nAma AtamakhAi. nAte vIsAzrImALI derAvAsI jaina. kuTuMbanI sthiti bahu sAdhAraNa. paMDitajInA bhaNutaranI zarUAta vaLAnA cUDI nizALamAM thayelI. tyArapachI pAMca copaDI sudhI tee pAtAnA mesALa saNAsarAmAM bhaNyA, ane chaThThI cApaDI valabhIpuramAM AvI pUrI karI. A daramyAna emanI 10 varSanI ummare emanA pitAzrInuM avasAna thayuM, ane kuTuMbanI AvakAnA savAla bhAre muzkelIbharyAM khetI gayA. samAjanI pracalita rUDhi mujaba potAnA pitAzrInu kAraja karavA mATe temanI mAtAne potAnI AkharI pUjI samAM kaDalAM ane DALiyAM vecI devA paDelAM e vAta kahetA kahetA Aje paNa paMDitajInu trila dravI uMDe che. A pachI kuTu LatA nirvAMha calAvavA mATe. tamaLAine pArakA daLaNAM-mAMDaNAnuM pAra- vagaranuM kAma karavuM paDatuM; ane chatAM nirvAha tA pUrA thai zakatA ja nahIM. e dIkarA ane eka dIkarI ema petAnAM traNa saMtAnA mATe rAtadivasa mathAmaNa karatI potAnI mAtAne madata karavA paoNMDitajIe kadI paNa kAma karavAmAM zarama ke nAnama anubhavI na hatI. dANAmAM meLavavA mATe rAkha cALI ApavI, kAlAM pholavAM, kAlAMnA TAliyAMmAMthI rUnAM pUmaDAM vINavAM, dALamazAlI (taLelI dALa) vecavI vagere je maLI zake te kAma paMDitajI karatA rahetA. vadhu abhyAsanI icchA chatAM AvikAnA savAla ja eTale bhAre thai paDayA ke bhaNavAnI vAtane cAra thai zake ema ja tA. 1-11-53 mAtAnI IcchAthI abhyAsa choDIne pAchA te AvavuM paDayuM hatuM, pazu manamAMthI bhaNavAne vicAra dUra thatA na hatA. eTale mecaradAsa pAlItANA gayA, ane mu. zrI, siddhivijayajI mahArAja suratInI pAse rahIne navatattva vagerenA dhArmika abhyAsa karyAM. pAlItANAnA A vasavATa daramyAna emane jamavA vagerenI puSkaLa muzkelI veThavI paDelI. temanI Ae baraphIcUramAtA me bharIne ApyA hatA, te paheAMcyuM tyAM sudhI te rAja vakhatasara khAvAnuM maLatuM, paNa pachI' teA prabhAtranA vageremAM je kAMi tenAthI calAvI levuM paDatu. kAI kASTa divasa aa ekAdazI paNa thai jatI. chevaTe jAmanagaranA eka sagRhastha zrI. saubhAgyada kapUra de mAsika 5, 10 ApavAnuM nakkI karyuM, ane emane mAga kaIka saraLa anyA. pAlItANAmAM eka varSa rahI te vaLI pAchA valabhIpura AvyA. phAie kahyuM ke 'vRSabha'rAzivALAne lAMbAM pravAsano 'joga che. A sAMbhaLI becaradAsane pharI pAchA kAzInA vicAro AvavA lAgyA. paNa khAe rajA na ApI, eTale chevaTe mahusANA pAThazALAmAM jaI paheoMcyA, ane tyAM eka mAsamAM bhAMDArakaranI mArgIpadezikAnI pahelI cepaDI pUrI karI. pazu ATalAthI vidyA mATe talasatA poMDitajIne AtmA sa MtuSTa na thayA, ane eka divasa mAtAne pUchyA vagara ja hapa cadrabhAi sAthe sa vata 1962-63 nA arasAmAM te kAzI upaDI gayA. Ama vidvAna taiyAra karavAnI dhagarAvALA AcArya mahArAja ane game te bhAge vidyA upArjana karavAnI bhAvanAvALA vidyAthAnA suyaeNga thai gayA. paNa cha mahinAmAM paDitajI zItaLAnI khImArImAM sapaDAyA, te jANIne emanAM bA sAva ekalAM ekalAM haeNka banArasa pahoMcI gayAM, mAtRsnehanuM mApa ApaNe buddhinA gaje na kADhI zakIe. kAzImAM e varasa rAkAi te valabhIpura gayA tyAre to:
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 1-11-53 ' - prabuddha jIvana AcAryavarya hemacaMdrakRta laghutti pANI thaI gaI hatI. valabhIpuramAM bhAvanAne sajIvana karavAne samaya gaNI zakAya. A pachI te thoDuM rokAI teo pAchA banArasa AvyA ane pitAnA paMDitajIne thayuM ke jaina saMskRtine abhyadaya karavo hoya to ema abhyAsanI sAthe sAthe zrI yazovijaya jaina graMthamALAnA graMthonuM saMskRtinA mULa graMthane anuvAda karIne ene sarvajanasugama, saMpAdana. paM. zrI haragoviMdadAsa trikamadAsa zeThanA sahakAramAM banAvI devA joIe.' karavA lAgyA. khAsa noMdhavA jevI vAta to e che ke A graMtha- banArasamAM A IchA pUrNa thaI zake ema na lAgyuM mALAmAM prakAzita karelA jaina, vyAkaraNa ane nyAyane lagatA eTale saMvata 1970-71 lagabhagamAM amadAvAdano zeTha pUjAbhAI graMtho kalakattA saMskRta koleja nI tItha parIkSAmAM dAkhala thayA, hIrAcaMde sthApela jinAgama prakAzana sabhAmAM joDAyA. jaina AgamanAM . . ane pachI paMDitajI nyAya ane vyAkaraNanA tIrtha thayA. muMbaInA ' pramANabhUta bhASAMtare taiyAra karAvavAM e saMsthAne mukhya uddeza che ejyukezana borDanI dhArmika parIkSAmAM paNa paMDitajI tathA zrI. hate. paNa jaina saMdhamAM te kALe AgamanA anuvAda sAme bhAre karI harageviMdadAsabhAI Agale naMbare uttIrNa thayA ane bannene vidha pravartatA hatA. udAra vicAranA ke sudhAraka dilanA AgaLa - ' rUA. 75)-75) nuM pAritoSika maLyuM. ' paDatAM kahevAtA sAdhuo ane gRhasthone paNa A vAta rUciMtI na Ama dhIre dhIre paMDitajInI gaNanA eka mahAbuddhizALI hatI. A daramyAna amadAvAdamAM mahAvIra jayaMtInI eka vidyArthI tarIke thavA lAgI. te vakhate te tene saMskRta kavitA sabhAmAMpaMDitajIe AgamanA anuvAdanI jarUra saMbaMdhI ke . paNa banAvatA ane pAdapUrti karavAmAM paNa kuzaLa gaNatA. pitAnAM vicAre spaSTapaNe vyakata karyA. pariNAme enI sAmeno paMDitajInI AvI hoMziyArIthI mahArAjazrIe temane mAsika virodha vadhu ugra banyo. e kALe te Avo virodha mArapITa rU. 10) nI oNlarazipa ApavAnuM kahyuM te paMDitajIe tene sudhI AgaLa vadhI javAnI paNa dahezata rahetI. paNa paMDitajI , ema kahIne sAdara asvIkAra karyo ke-jyAre pAzALA mArUM badhuM pitAnI vAtane makkamapa ] vaLagI rahyA ane muMbaImAM rahIne, kharca ApatI hoya tyAre AvI kaeNlarazipa kema karI laI zakAya ? A kAma karavA lAgyA. A daramyAna mahArAjazrI pAse AvatA aneka vidvAno . A daramyAna tA. 21-1-1819 nA roja muMbaImAM sAthe paMDitajIne sAre paricaya thaI gayA hatA. mahArAjazrInI mAMgaroLa jaina sabhAnA Azraye vakatRtva pracAraka maMDaLanA maMtrInA , IcchA paMDitajIne zramaNa saMskRtimAM pUrNa niSNAta banAvavAnI AmaMtraNa ', zrI matIcaMda giradharalAla kApaDiyAnA pramukhapade - hatI. prAkRta bhASAne abhyAsa te A vakhate karI ja lIdho "jaina sAhityamAM vikAra thavAthI thayelI hAni" e viSaya upara 'hatA, pitAnA prAkRtanA abhyAsa mATe te paMDita ema ja jAhera bhASaNuM ApyuM ane AkhA jaina saMghamAM virodhane eka kahe che ke, koNa jANe zAthI, paNa prAkRta-ardhamAgadhI bhASA bhAre vaMToLa jA nI gare. paNuM je vicAro hatA temane e te mane bahu ja saraLa thaI paDI, ane jANe acAnaka ja AvI bhASaNe bhAre vicAra karatA karI mUkayA. maLI gaI hoya ema e bhASA mane AtmasAta banI gaI, ' A bhASaNa e paMDitajInAM jIvananA eka mahattavanA sImAstaMbha' ' chehave bauddhadharmanA jJAna mATe pAlIbhASAnA jJAnanI jarUra hatI. ' rUpa lekhAya che. AnA lIdhe te amadAvAdanA saMdhe paMDitajIne te mATe AcArya mahArAje che. zatIzacaMdra vidyAbhUSaNanI sAthe saMdha bahAra karavA jeTaluM bahumAna ApyuM ! paNa paMDitajIne paMDitajIne tathA 5. zrI. haragoviMdadAsabhAIne silena mekalyA. mana nagna satya kahevAnA lAbhanI AgaLa A virodha kaMI tyAM 8 mAsa jeTalA TUMkA samayamAM potAnuM kAma patAvIne e visAtamAM na hatA. lekaniMdA ke lokaprazaMsAne mahatva ApIe che ke bane jaNu pAchA kAzI AvyA, ane graMthamALAmAM prAcIna te satyane na pichANI zakAya ke na pracArI zakAya, e siddhAMta paNa jaina graMthana saMpAdananuM kAma karavA lAgyA. paMDitajInA manamAM daDha rIte vasI gayA hate. ' A vakhate dhArmika, sAmAjika ane kamI zikSaNa A daramyAna paMDitajIne pU. mahAtmA gAMdhIjIne samAgama. saMsthAomAM rASTrIyatAnI havA suddhAM nahotI pahoMcI zakatI. thaye, eka vidvAnane AvA utkaTa satyapremI joine gAMdhIjIe emane paNa baMgabhaMganI caLavaLanuM AchuM-pAtaLuM dazana paNa paMDita- AzIrvAda ApyA, ane pitAnI vAtathI pAchA nahIM haThavA kahyuM. A ' e e vakhate kAzImAM je karyuM, te uparathI temaNe dezI * " A bhASaNa pachI teo gheDe vakhata bhAvanagaramAM rahyA che . kApaDa vAparavAnuM ane dezI khAMDano upayoga karavAno niyama tyAre "tamastaraNa" nAme samAjanI sthiti darzAvato rUpakAmaka karyo hate.. ane sane 1915-16mAM gAMdhIjIe svadezI ane lekha lakhe, je "jaina" mAM chapAyo hato. A lekhe te khAdInI hAkala karI tyArathI temaNe svadezI kApaDa ane vastuone AkhA samAjamAM ane sudhAramAM paNa bhAre khaLabhaLATa upayoga karavAnuM nakakI karyuM hatuM. Ama te kALe paMDitamAM macAvI dIdheluM. ' ke bhAgye ja jovA maLatI rASTrIyatAnI bhAvanA paMDitajInA aMtaramAM A pachI te gAMdhIjI sAthe emano paricaya vadhate je, vasavA lAgI hatI. ga, ane sane 1921-22 mAM teo gAMdhIjInA gujarAta * zarUAtamAM paMDitajIne jainadharma upara evI ekAMgI zraddhA pAtA diramAM joDAyA ane tyAM pativaya zrI samavAya che 'ke teo jaina sivAya bIjAM pustaka vAMce ja nahIM. paNa prAkRta nA sahakAramAM sanmatitarkanA saMpAdananuM ati duSkara kArya karyuM. - ardhamAgadhI bhASAnA abhyAsa pachI molika prAcIna jenA prAcIna Akara kaMthAnA saMpAdanamAM A graMthanuM saMpAdana eka ' sAhityanuM jema jema adhyayana ciMtana, AgaLa vadhatuM gayuM tema namUnedAra saMpAdana gaNAya che. temanA A kAmathI gAMdhIjIne . . tema navuM satya jANavAnI emanI IcchA vadhu ne vadhu utkaTa bhAre saMpa thayo, paMDitajIne A ati jhINA kAmane pAra' ' banatI gaI ane manamAM ghara karI beThelI aMdhazraddhA vilIna thavA pADavA mATe pitAnI DAbI AMkhanI sadAnI jhAMkhapa vahorI lAgI. pachI to Agame kaMThastha karavAne emane evo nAda lemI paDI. " lAgyo ke rAtanA be be vAge UThIne teo emAM tanmaya thavA A pachI te gAMdhI nI dAMDI yane atikAsika prasaMga " lAgyA. prAkRta bhASAnuM UMDuM jJAna to maLI ja cUkyuM hatuM, have AvI paDaze. e raNabherIne nAda saMbhaLAyA pachI gharamAM bharAI - temAM AgamanuM vAcana ane ciMtana umerAyuM eTale emane rahevuM zakya na hatuM. paMDitajI paNa e nAdanI pAchaLa ghelA " AtmA vadhu satyazodhaka banyo. paMDitajInA chaMvanane A samaya na banyA ane hastaliMkhita 'navajIvana'nA taMtrI banIne 9 mahinA 'e paMDitajInA mATe krAntadarzana ane emanA dilamAM krAMtinI, visApura jelanA mahemAna banyA. "
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ , ;F\. yi, .'' : ' . . . " * 1: 1, prabuddha jIvana tA. 1-11-53 * paNa paMDitajI mATe kharI muzkela samaya te jelamAMthI temanAM moTAM putrI bena lalitA karvenA 10. e., pI. e. ane chaTayA pachI zarU thayo. temane brITiza hakamatamAM dAkhala thavAne bI. TI. che. nAnA putrI lAvaNyavatI meTrika pAsa che : ne nAnA - sakhta manAIhukama maLyo hato te cheka 1833-36 nI sAlamAM putra zirISa paNa meTrikamAM che. kegrase prAMtamAM sattA svIkArI tyAM sudhI cAlu rahyo. A daramyAna jaina saMskRti ane jaina sAhityanA vikAsa mATe paMDitajI AjIvikA meLavavAnI bhAre muzkelI hatI, ane cha-sAta jaNanuM jevA aneka sAcavIra paMDita purUSonI samAjane khUba jarUra che. - bharaNa-poSaNa karavA sAthe dIkarA-dIkarIonA abhyAsane paNa pahoMcI jaina samAjane jJAnathI vizeSa samRddha banAvavA paMDitajI taMdurastIvaLavAnuM hatuM. A cAra-pAMca varSa lagI koI aNanama yoddho | bhayuM dIrgha jIvana meLavo ema icchIe. jhajhume tema paMDitajI aNanamapaNe jIvanasaMgrAma khelatA rahyA, muMbaInI paryuSaNa vyAkhyAnamALA ' ane mAravADa, rAjasthAna jevAM pradezamAM sthAnakavAsI sAdhuo - muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI yojAyelI payuM paNa ke bIjAone bhaNAvIne potAno vikaTa jIvanapaMtha kApatA rahyA. vyAkhyAnamALAmAM banArasavAsI. IndracaMdrane vyAkhyAna ApavA mATe AvI vikaTa sthiti chatAM jaina sAhityamAM rahela satyane pracAra nimaMtraNa ApavAmAM AveluM ane temaNe "saMga daSTi-mithyA- karavAnI emanI tamannAmAM jarA paNa oTa na AvI, ane jaina daSTi' e viSaya upara eka vidvattApUrNa vyAkhyAna ApyuM hatuM sAhitya sAme saMbaMdha zithila karIne, vidyAnAM bIjAM kSetre je AgaLa upara prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAmAM AvanAra che. dvArA jIvanane sukha-cena maya banAvavAnI lAlacathI paMDita teo zramaNa mAsikanA saMpAdaka che. temaNe ekabarane zramasarvathA aLagA rahyA. A duHkhanA ne kaTInA samayamAM temane NamAM "mArI muMbaI yAtrA" e mathALAnA lekhamAM muMbaInI sAtha ApanAra temanAM sahadharmiNI zrImatI ajavALI tenane atre pavuMpaNuM vyAkhyAnamALA viSe pitAnA mana upara paDelI chApa yAda karyo sivAya cAle tema nathI. A vyakata karatAM jaNAvyuM che ke:-"A prakAranI vyAkhyAnamALAnuM pachI to amadAvAdamAM esa, ela. DI. ArTaleja Ayojana evI vyakitao dvArA karavAmAM Ave che ke jeo nA rathapAI, ane gujarAtanA sarvamAnya vidvAna che. AnaMdazaMkara dhruvanA dharmanA viSayamAM kAMIka jANavA Icche che. sauthI purANI vyAkhyAprayAsathI teo e kolejanA ardhamAgadhInA adhyApaka nImAyA. namALA muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI cAlI rahI che. vIza . sane 1980mAM temaNe muMbaI yunIvarsITInI Thakkara vasanajI varSathI paNa vadhAre mudatathI cAle che. kAkA kAlelakara, paM. sukha-- mAdhavajI vyAkhyAnamALAmAM "gujarAtI bhASAnI utkrAMti' viSe je lAlajI, zrI nAthajI, vagere moTA moTA vidvAna, sAdhaka tema * vyAkhyAno ApyAM teNe paMDitajInA pAMDitya upara kalagI vicAraka AmAM AvIne dharmanuM svarUpa samajAvI rahyA che. zrI caDAvI dIdhI. mazarUvALA, svAmI satyabhakata (paM. darabArIlAlajI) tathA anya ' chellAM cAlIza varSa daramyAna paMDitajIe jaina sAhityanI vidvAno paNa AmAM pitAnA vicAro pragaTa karI cukayA che. A je virala sevA karI tenA lIdhe aneka mahatvanA graMtha prakAzamAM, vyAkhyAnonA saMgrahanA rUpamAM je sAhitya prakAzita thayuM che te AvyA. prAcIna gujarAtI, apabhraMza ane prAkRta-ardhamAgadhI dharma, samAja, vyakti tathA jIvananA anya praznonuM samAdhAna - bhApAnA te paMDitajI asAdhAraNa vidvAna che. A kSetramAM te prApta karavA mATe atyanta upayogI siddha thayuM che. paryuSaNanA teo dezanA ane duniyAnI ucca keTInA vidvAnamAM mAnabharyuM divasomAM dharmazravaNanI bhAvanA te pratyeka jainamAM hoya ja che. sthAna dharAve che, sAthe sAthe saMskRta bhASAnA paNa teo evA jemane upAzrayamAM saMtoSa prApta thatI nathI ane jeo dharmanA ja utkaTa vidhAna che. ane A badhAnI pAchaLa, jaina sAhitya mAMnI jIvita tatvane jANavA mAMge che temane A AjanathI sAre sAcI hakIkate pragaTa karIne samAjane sAco rasto batAvavAnI saMtoSa prApta thayo che. A vyAkhyAnamALAnA karNadhAra zrI je krAMtikArI bhAvanA teo sevI rahyA che te apUrva che. pAMDitya ane paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA vicAraka che ane sAthe sAthe kalpasatyalakSI krAMtipriyatAne Avo yoga bahu virala ghaTanA che. nAzIla paNa che. vyAkhyAnamALAmAM keTalAka evA paNa viSayane pitAne satya samajAvyA pachI bIjAnI samakSa raju karatI samAveza karavAmAM Ave che ke jene jaina paraMparA sAthe sIdho saMbaMdha vakhate enI kaTutA ke ugratAne dUra karavA mATe enA upara nathI che, tevA viSaya upara jyAre eka adhikArI vidvAna bole che sAkarano paTa caDAvavAnI vyavahAradakSatAmAM paMDitajI paDatA nathI, ane tenA rahasyane pragaTa kare che tyAre jena janatAnI dRSTi 1, paNa nagna satya pragaTa karavA badala pitA upara je muzkelI AvI vyApaka bane che, sAMpradAyika saMkucita vRtti haLavI bane che ane paDe tene sahajabhAve vadhAvI le che. paNa keIpaNa satyane hRdayamAM vizALatA Ave che. A rIte jainetara janatA paNa jijJAsu emanI pAse jaI caDe te bALasahaja nisvArtha jaina to samajavA mATe utsuka hoya che. jayAM sAMpradAyikatAe AtmIya bhAvanAthI ene madada karavAmAM paMDitajI khUba AnaMda dharmanuM gaLuM dAbI rAkhyuM che ane seMkaDe ane hajAro varSathI anubhave che. ane koInuM paNa kAma karI chUTavuM ane khAsa parAjita, vikhalita arthAta chinnabhinna banAvI dIdhuM che, karIne vidyArthIone keI paNa rIte upayogI thaI paDavuM, e tyAM A prakAranI vizALa dRSTinuM nirmANa dhamaM tema ja rASTranI mATe paMDitajI sadA taiyAra hoya che. eka moTI sevA che. bhAratanI AdhyAtmika paraMparA atyanta - jaina Agamane prakAzita karavAne ja nahIM, paNa tenA anu- mahatvapUrNa che. te paraMparA vyakita tathA rASTra-sarvane zakita'vAda prasiddha karavAno paNa mArge Aje khulle thayo che ane zALI tema ja sukhI banAvI zake tema che temAM koI saMdeDa nathI. tenI sAme virodha nAmazeSa banyo che tenuM zreya paMDitajIne paNa jyAM sudhI te paraMparA sAMpradAyikatAnI jALamAM phasAyelI kAje jAya che. A nanana vicArasaraNIne janmAvavAmAM paMDitajIe raheze tyAM sudhI ApaNe kazuM paNa hita karI zake tema nathI, je saMkaTono sAmane karyo che te cirasmaraNIya banI raheze. kahevAnI jarUra nathI ke A prakAranI pravRttio jeTalI vadhaze paMDitajIne Akho parivAra sarasvatIparAyaNa che. temanA teTalA pramANamAM janatAnuM dhyAna dharmanA vAstavika rUpanI tarapha moTA putra che. prabodha ema. e. : pIeca. DI. (laMDana) che: gatimAna banaze." muMbaI jena yuvaka saMdha, mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. : mukaNasthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI, 2.' : * A phika ja kAma
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakula traNa AnAM zrI muMbaI jaina yuvaka sadhanu pAkSika mukhapatra prabudhdha jIvana taMtrI : paramAnaMdakuMvarajI kApaDiyA muM bai : 15 navembara 1953 ravivAra jJAnabhaMDArA para eka daSTipAta ( akhila bhAratIya prAcyavidyA pariSadanA 17 mAM adhivezana prasa Mge gujarAta vidyAsabhA jesaMgalAla adhyayana-sa zAdhana vidyAbhavana aijita sAhitya pradAnInA prayojaka munizrI puNyavijayajInA prAcananA upaye| vibhAgAne anuvAda nIce ApavAmAM Ave che. A yuganA vikasita lAdhana vikasita vyavahAranI koSTae lAibrerI athavA pustakAlayAnuM vizvamA je sthAna che te sthAna paDaeNlAnA samayamAM te yuganI maryAdA anusAra jJAnabhaDArAnuM hatuM. dhana, dhAnya, vastra, pAtra A dunyavI cIjonA bhaDArAnI mAphka zAonA paNa bhaMDAra athavA te sa MgrahA karavAmAM AvatA hatA. ane A bhaMDAra dhamajIvI athavA te vidyAchavI RSimuniyA vinA na hAthe nirmANa thatA hatA. A prathA kArya eka deza, kAI eka dharmo, yA kAi eka para parAmAM maryAM hata rahI na hatI. bhAratIya AnI mAphaka irAnI a ya, khrIstIo athavA musalamAne paNa potAnA sanmAnya zAstrAnA saMgrahe sarvadA karatA rahyA hatA. prajana varSa 14 : aMka pra, jIvana varSa 1:14 bhaDAranA pratikrAsanI sAthe aneka bAbato sa'kalita che-- lipi, lekhanakaLA, lekhananuM sAdhana, lekhananeA vyavasAya. paraMtu ahIM teA. nArA lagabhaga cArlasa varSanA pratyakSa anubhavathI jevAta jANavAmAM AvI che. tenA huM saMkSepamAM nirdeza karavA macchuM chuM. rajIsTarDa zrI 4266 huM jANuM chuM te mujakha kahI zakuM . ke bhAratamAM e prakAranA bhaMDAra gukhyatA jovAmAM Ave che--chyaktigata mAlikInuM ane sAMdhika (satrana) mAlikInuM. voka para parAmAM pustaka sagrahanA mukhya saMbadha brAhmaNunI sAthe rahelA che. brAhmaNa- varSAM gRhasthAzramapradhAna che. tene putraparavAra vagereno parigraha paNa iSTa che-zAstrasamata che. tethI ja - para MparAnA vidvAneAnA pustakasaMgraha mukhya ! vyaktigata mAlikInA rahyA che ane Aja paNa evu ja che. gujarAta, rAjasthAna, uttarapradeza, bihAra, khagALa, mithilA athavA to dakSiNanA kAipaNa pradezamAM jaine purANA brAhmaNaparaMparAnA saMgrahuM| ApaNe jovA mAMgIe te kAine kAi vyaktigata kuTubatI mAlikInA ja maLI zakaze, paraMtu bhikSuparaMparAmAM hAthI ulaTA prakAra che. bauddha jaina jevI paraMparA bhaThThu yA zramaNa paraMparAmAM sa Mmilita che, je bhikSu yA zramaNu gRhasthanA avalakhana vaDe ja dhama yA vidyAnu sarakSaNa savadhAna kare che to 5 tanuM peAtAnu jIvana ane za aparigrahanA siddhAMta Gapara avalaMbata che-tene kAI petAnA putrArevA vagara ha uN nathI. tethI tenI mAraphata karAyele athavA tA rakSAyelA sauMgraha sAMdhika mAlikInA rahyo che ane Aje paNa e mujabu che. kAI bauddha vihAra yA kAi jaina sasthAmAM kAI eka AcAya yA vidvAnanuM prAdhAnya kAi kALe rahyuM hAya te pazu tenA Azraya nIce banelA athavA sarakSita vArSika lavAjama rUpiyA 4 antaGgata zrI bhALAbhAi hiMdI bhASAmAM lakhAyalA taMtrI ) thayelA jJAnabha`DAra tatvataH saMdhanI mAlikIne ja rahe che athavA mAnavAmAM Ave che. sAmAnya rUpathI ApaNe jANIe chIe ke A dezamAM auvihAra nahi hAvAthI bauddha saMdhanA bhaDAra paNa nathI, paraMtu vastusthiti judI che. ahiMnA purANA bauddha vihAronAM nAnA meTA aneka pustakasa praheA keTalAka mULarUpamAM ane keTalAka palaTAyelA rUpamAM bhAratanA pADethI aneka dezamAM thayA che. nepALa, cIna, sileAna, TIbeTa, khAM vagere aneka dezamAM pUrANA bauddha zAstrasa Mgraha Aje paNa sulabha che. jaina paraMparAnA bhikSue bhAratanI bahAra gayA nathI. tene lIdhe tenA zAsaMgraha paNa mukhyatve bhAratamAM ja rahyo che. kadAca bhAratanA kAI evA bhAga nahi hAya ke jyAM jaina pustakasaMgraha ochAvadhatA pramANamAM na maLI zake. dUra dakSiNamAM karNATaka, AMdhra, tAmIla vagere pradezAthI mAMDIne uttaranA paMjAba, yukta pradezA sudhI ane pUrvanA baMgaLa, bihArathI mAMDIne pazcimanA kaccha, saurASTra sudhI jaina bhaMDArA Aje paNa jovAmAM Ave che, pachI bhale kAi jagyAe te nAma mAtra hrAya. A sabhaDAro mULamAM savika mAlikInAdhAraNa upara ja sthApita thayA che. sadhika mAliMkInA bhaMDArAnA mukhya lAbha echeka tenIddhi saMrakSaNa vagere kAryomAM saMdha bhAga le che ane saMdhanA judA judA darajjAnA anuyAyI gRhasthA temAM potAne bhaktipUrvaka sAtha de che, jene lIdhe bhaDArAnI zAstrasamRddhi bahu vadhI jAya che ane tenI rakSA paNa ThIka ThIka thAya che. A ja kAraNa che ke jene lIdhe vacagALAnA aMdhAdhuMdhInA samayamAM se...kaDA vidmabAdhAe upasthita thavA chatAM paNa hajArAnI saMkhyAmAM pUrANA bhaDArA surakSita rahyA che ane purANA bhaDAzenI kAyA upara navA bhIMDArAnI sthApanA ane vRddhi thatI rahI che, je para'parA Aja paNa cAlu che. A viSayamAM eka e aitihAsIka udAharaNa pUratAM che. jyAre pATaNa, khaMbhAta Adi sthaLAmAM kAi utpAtanI sabhAvanA mAluma paDI ke tarata ja AcAryAMe bahumUlya zAstrasaMpatti jesalamera jevA dUratI surakSita sthAnemAM sthAnAMtarita karI hatI. ethI anyathA jyAM evA utpAtanA saMbhava nahotA tyAM purANA saMgraho eja rIte cAlu rahvA hatA jevA ke karNATakanA diga bara, bha DAra. Ama to vaiki baudhdhAdi para'parAnA graMthA sAthe mArA
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasula ane tA. 15-11-17 je bhAve tathA saMbaMdha che te ja jaina paraMparAnA zAstranI bhaMDAramAM maLyA nathI. paraMtu Ano artha eTale ja che ke sAthe che, te paNa mArA kAryonA mukhya saMbaMdha paristhitinI pUrvakALamAM lakhAyelA graMtho jema jema vRddha thatAM gayA-nAzAdaSTie jaina bhaMDara sAthe rahyo che. Ama hovAthI huM tene bhimukha thatA gayA tema tema te uparathI navI navI nakale thatI lagatA anubhave viSe ja ahi vicAra prastuta karavA mAguM chuM.' gaI ane navA racAnAra graMtho lakhatA', gayA. A rIte bhAratamAM ochAmAM ochA pAMcase zahera, gAna, kasabA vagere ApaNI sAme je graMthasAmagrI mejuda che temAM mArI dRSTithI - sthAne haze jyAM jainazAstra saMgraha maLI zake. pAMcasanI saMkhyA- vikramanI pUrva zatAbdiothI mAMDIne navamI zatAbdi sudhInA A te sthAnenI saMkhyA che, bhaMDAranI nahi-bhaMDAra to koI graMthanA avataraNane ane navamI rAtanI pachI navA racAyelA eka zahera, eka kasaba athavA eka gAmaDAmAM be pAMcathI graMthano samAveza thAya che. mAMDIne paMdara vIsa sudhI maLI zake tema che. pATagumAM vIsathI mArI najara taLethI pasAra thaelA graMthomAM tADapatrIya vadhAre bhaMDAra che te amadAvAda, surata, bIkAnera vagere sthaLomAM ' graMthanI saMkhyA lagabhaga 3000 jeTalI che ane kAgaLanA graMthAnA ' daza, deza, paMdara paMdara AsapAsa jovAmAM Ave che. bhaMDAranA saMkhyA te be lAkha che vadhAre che. kada paNa saunA eka sarakhA nathI. keI kaI bhaMDAramAM e kahevAnI jarUra nathI ke AmAM sarva jaina phirakAnA pacIsa hajAra sudhI graMthasaMgraha che te kaI kaImAM base sarva bhaMDArAnA graMthonI saMkhyA abhi preta nathI. aedkhyA te pAMcase paNa che. bhaMDArAnuM mahatva judI judI draSTithI AMkavAmAM aAve che. kAImAM graMtharAzi vipula che te viSayavaividhya dasa paMdara lAkhathI paNa kaMika vadhI jAya tema che. kama che; keImAM viSayavaividhya vadhAre che te apekSAkRta prAcIna te judI judI apekSAthI bhaMDAranuM vargIkaraNa nIce lakhyA natva kama che, kejImAM prAcInatA vadhAre che; kejImAM jenetara mujaba karI zakAya che. e dhyAnamAM rahevuM joIe ke A bauddha-vaidika jevI paraMparAonA mahatvapUrNa graMtha dhapamAM vagI kara . che. saMgrahita che te koImAM thoDA paNa evA graMtha che ke je A prAcInatAnI dRSTithI tathA citrakA tema ja anya citra bhaMDAra sivAya duniyAnA koI bhAgamAM Aja sudhI prApta thayA samRdhinI dRSTithI ane sa zadhita tathA 'dha karAyelA Agamika nathI, kha, sa karIne evA graMthe boddha paraMparAnA che; keImAM sAhityanI tema ja tArika dArzanika draSTi pI jemAM jaina paraMparA 'saMskRta, prAkRti apabhraMza, prAcIna gujarAta, rAjasthAnI, uparAMta vaidika temaja baudha paraMparAno samAveza thAya che. pATaNa, hiMdI, phArasI vagere bhASAvaividhyanI draSTie graMtharAzinuM mahatva khaMbhAta ane jesalameranA tADapatrIya saMgraha sauthI prathama che te pheImAM purANa tADapatra ane citrasamRddhinuM mahatva che. keTinA che. AmAM jesalamerane khara AcArya zrI jinabhadra- saurASTra, gujarAta ane rAjasthAnanA judA sthAnamAM huM sUri-saMsthApita tADapatrIya bhaMDAra prathama dhyAna kheMce che. nAnA rahyo chuM ane meM bhramaNa paNa karyuM che. meM lagabhaga cAlIsa zatAbdivALe tADapatrIya graMtha-vizeSa Avazyaka mahAbhASa-re je lAvuM, bhASA ane viSayanI dRSTithI mahatva dharAve che te huM sthAnanA sarvabhaMDAre joyA che ane lagabhaga pacAsa bhaMDAremAM pahelavahele A 3 prahamAM maLyuM che. A saMgrahamAM jeTalI te pratyakSa besIne kAma karyuM che. ATalA parimita anubhavomAM che paNa je sAdhanasAmagrI jANavAmAM AvI che tema ja haratagata ane jevI prAcIna citrapaTTika. be tathA anya purANI citra samRddhi che teTalI purANI bane te prakAranI kAi arka bhaMDAramAM . thaI che tenA AdhAra. para huM kahI zakuM chuM ke vaidika bauddha labhya nathI. A tADapatrIya saMDamAM A mika graMthA che te che ane jaina paraMparAnA prAdhIna tathA madhyakAlIna zAstronA saMze- dhana vagere mAM jene rasa che tene mATe aparigata sAmagrI meTA bhAge saMzodhita ane zuddha karAyelA che. vaidika paraMparAnA te upalabdha che.. ' ' vizeSa zuddha ane mahatvanA keTalAka graMthe paNa A samAM upalabdha che. AmAM sAMkhyakArikA uparanuM godapAda-bhASya tathA zvetAMbara, digaMbara, sthAnakavAsI ane terApaMthI-A itara vRtio che. yogasUtra paranI vyAsa bhASya sahita tatva cAra phirakAthI Azrita jena bhaMDArA che. Ama te A sarva vaizAradI TIkA che. gItA uparanuM zAMkara bhASya ma. jIhanuM piMcakAnA bhaMDArathI huM thoDeghaNo parivita chuM. te paNa mAre ? khaMDanakhaMDakhAdya che. vaizeSika ane nyAyadarzananuM bhAgya-ane enI sAthI vadhAre paricaya ane pratyakSa anubhava tAMbara paraMparAnA uparanI kramika udayanAcArya zrIdhanI sarva TIkAo mojuda che. bhaMDAra sAthe ja rahyo che. huM mAnuM chuM ke viSaya tathA bhASAnA nyAyasUtra uparanuM bhASya, tenuM vArtika, vArtika uparanI tAtparya- vaividhyanI draSTithI, graMthasaMkhyAnI draSTithI, prAcInatAnI draSTithI, TIkA ane tAtparyaTakA upara tAryazudhi tathA e pAMca gra zenA kada, prakAra, alaMkaraNa vagerenI draSTithI tathA alabhya, prathe upara. viSama padavivaraNarUpa " paMcakarathAna" nAmane eka dUrlabha ane sulabha paraMtu zuddha evA baudhdha vaidika jevI jene ' apUrva graMtha A saMgrahamAM che. baudha paraMparAnA mahatvapUrNa tara paraMparAonA bahumUlya vividha graMthonA saMgrahanI dRSTithI taka graMthomAMthI saTIka saTippaNa nyAyabiMdu tathA saTIka zvetAMbara paraMparAnA aneka bhaMDAra eTalA mahatvanA che ke saTipaNu tatva sa graha jevA aneka graMtha che. ahiM eka jeTalA mahatvanA anya sthAnenA che ja nahi. bAbatane huM khAsa nirdeza karavA mAguM chuM je saMzodhaka nA mAdhyamanI daSTie mArA jovAmAM AvelA graMthanA traNa mATe khAsa upayogI che. apabhraMza bhASAnA keTalAka aprakAzita E prakAra che-tADapatra, kAgaLa ane kapaDuM-tADapatranA graMtha vikremanI tathA anyatra aprApya evA bAramI sadInA moTA moTA kathA navamI zatAbdithI mAMDIne soLamI zatAbdi sudhInAM maLe che. 2the A bhaMDAramAM che, jevA ke vilAsavaIkahA, arikAgaLanA graMtha jaina bhaMDAramAM vikramanI teramI zatAbdinA miTiu ityAdi. AvI rIte chaMda viSayaka keTalAka graMtha che, prAraMbhathI Aja sudhInA maujuda che. jo ke medhya eziyAna jenI no purAtatvavida zrI jinavijyajIe jesalamera . cArakaMda zaherathI dakSiNanI bAju 60 mAIla upara kugiyara jaIne karAvI che. e nakalenA AdhAra upara presara velIMkare . nAmanA sthAnamAM prApta thayelA kAgaLanA cAra graMtha I. sa. nI, tenuM prakAzana karyuM che. ' A che pAMcamI zatAbdinA mAnavAmAM Ave che, paraMtu eTalA pUrANuM ' khaMbhAtanA zrI zAMtinAtha-tADapatrIya-graMtha bhaMDAranI eka kaI tADapatranA athavA te kAgaLanA graMtha Aja sudhI jena be vizeSatAo. A che. emAM citrasamRddhi te che ja, paNa
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI tA. 15-11-53 prabuddha jIvana 19 gujarAtanA suprasiddha ane vidvAna vastupAlanI svahastalikhita che , A jJAna bhaMDAre vividha dRSTithI samRddha ane mahatvanA che. dharmAlyudaya' mahAkAvya che prata paNa che. pATaNanA traNa tADapatrIya emanI mukhya vizeSatA e che ke teno saMgraha che ke jene e saMgrahanI aneka vizeSatAo che. emAMthI eka te e che ke karyo hoya che te paNa te mAtra jaina zAstronA saMgrahathI maryAdita tyAMthI dharmakAtinuM hatubiMdu arcaTakI TIkALa prApta thayuM ' hotA nathI. temAM jaina jainetara athavA vaidika bauddha-jaina, saMskRta'. dila che, je Aja sudhI mULa saMskRtamAM kaI ThekANe maLyuM nathI. prAkRta, apabhraza athavA gujarA , hiMdI, marAThI, phArasI vagere .. jayarAzinuM tatvopAlava jeno anyatra kaI patto jethI te paNuM ' bhASAonA tathA 4 --....- - 2-AcAryAne racelA ' - ahiMthI maLyuM che. " . . * dhama zAstro ane taduparAMta vyAkaraNa, kerA, da, alaMkAra, A ' ' kAgaLa-graMthanA aneka bhaMDAramAMthI cAra pAMcane nirdeza maMtra, taMtra, ka95, nATaya, nATaka, ti, lakSaNa, Ayurveda, ahi parata lekhAze. pATaNanA tapAgacchata bhaMDAra gajarAtI, dezana temaja saMskRta, prAkRta, apabhraMza Adi bhASAnAM caritra rAjasthAnI, hiMdI ane phArasI bhASAnA vividha viSayaka sekaDe graMtha, rAsa Adi vividha sAhitya vidyamAna che. saMkSiptamAM graMthathI samRddha che, jemAM AgAmaDaMbara" nATaka paNa che, je mAre kahevuM joIe ke A bhaMDAranuM sAcuM mahattva anyatra durlabha che. pATaNanA bhAbhAnA. pADAne bhaMDAra paNa tenI vyApaka ane vizALa saMgrahadraSTimAM raheluM che. jevI rIte aneka dRSTithI mahattvanuM che. hamaNAM hamaNAM emAMthI ja chaThThI A, 'vizALa jJAna bhaMDAramAM lekhanasaMzodhana-rakSaNa-viSayaka sAtamI sadInA bauddha tArkika AcArya zrI dharmakIrtinA suprasiddha sAdhana tema ja saMgraha che tevI rIte tADapatra, kApaDa, ane kAgaLa "pramANuvAtika*-grathanI pajJa vRtti maLI che, je tibeTathI upara kALI, lAla, sonerI, rUperI vagere aneka prakAranI zAhIthI paNa Aja sudhI prApta thaI nathI. khaMbhAtanI jaina zALAno lakhelAM aneka AkAra prakAranA atyaMta suMdara ane kalApUrNa bhaMDAra paNa mahattva dharAve che. temAM vikrama saMvata 1234 nI sacitra-acitra, patrAkAra, guTakAkAra, kuMDaLIAkAra lakhAyelA , ' lakhelI jinezvarIya kathAkAzanI prati che. graMthe vidyamAna che. aneka prakAranA sacitra-acitra vijJati, patra, tIrthayAtrAdinA citrapaTa, yaMtrapaTa, vidyApaTa Adine jaina bhaMDAramAM maLatI kAgaLanI thiIomAM A sauthI vizALa saMgraha A bhaMDAramAM che. jenoe A bhaMDAranA saMgrepurANI che. AThaso varSa pachI Aje paNa tenA kAganI hane mATe hArdike mane yoganI sAthe sAthe potAnI saMpati sthiti sArI che. upAdhyAya zrI yazavijayajInA svahastaliMkhita pANInI mAphaka vahevarAvI che. e ja rIte tenA saMrakSaNa mATe : * keTalAya graMtho jevAke viMdhyatAvAda, strotrasaMgraha vagere A paNa temaNe sarva zakaya upAyo karyA che. bha DAramAyA hamaNAM hamaNAM mane maLyAM che. jesalameranA eka A prakAranA jJAnabhaMDAra, temAM upalabdha sAmagrI tema kAgaLanA bhaMDAramAM nyAya ane vazeSika darzananAM sUtra, bhASya, ja graMtharAzI tathA tenI vyavasthA vagere bAbate viSe meM ahiM TIkA, anurIkA vagerene pUre saMgraha bahu kaMpamAM vidyamAna gAkAra che, je vi. saM. 1279mAM lakhavAmAM Avela che. amadAvAdanA sa kSipta varNana karyuM che. vizALa tema ja vaividhyapUrNa A A ja mAtra be bhaMDArane ja huM nirdeza karavA mAguM chuM. pagathiyAnA graMtharatanA parIkSake tene samyaka upayoga kare, A mArI : upAzrayanA saMgrahamAMthI upAdhyAya zrI yazovijayajInI svahasta AMtarika abhilASA che. -. muni puNyavijayajI. likhita prameyamALA tathA vItarAgatetra aSTama prakAzanI vyAkhyA-A be graMtha tAjetaramAM AcAryazrI vijaya manahara deDatI gADo . sUrijI mAraphata maLyA che. bAdazAha jahAMgIra dvArA sanmAnita vidvAna bhAnacaMdra ane sidhicaMdra racita keTalAya graMthi A eka lAMbo Trenane pravAsa karIne huM traNa divasa pahelAM ja graMthamAM che, jevAke nepakI tathA vAsavadattAnI TIkA vagere. pAcho Avyo. te pravAsanI eka majAnI vAta yAda Ave che ne devazAnA pADAne saMgraha paNa mahatvano che. emAM paNa bhAnucaMdra, mane hajI paNa hasavuM Ave che. ' sidicaMdranA aneka graMtha che ema sAMbhaLavAmAM AvyuM che. tene eka sTezanamAM ubhI hatI ane eka buTTA kAkA zAca- ' - kapaDA upara patrAkAramAM lakhAyele Aja sudhImAM eka ja vidhi mATe TrenanA saMDAsamAM gayA. saMDAsamAMthI temanuM bahAra -' graMtha maLyo che. je pATaNanA bIsaMghanA bhaMDAramAM che. Ama AvavuM ane eMjInanuM bhakha...bhakha...zarU thaI TrenanuM cAlavuM te rola-DIpaNAnA AkAranA kapaDA upara lakhAelA keTalAya sAthe ja banyuM. utAvaLe kapaDAM ThIka karatAM karatAM te sajajana graMthA maLelAM che, paNa patrAkAra likhita A eka ja graMtha che. gADI cAlatA joI jANe chUTakArAne dama kheMcI belyA "vakhata? sainAcAMdInI sahana thI banAvelA tathA aneka raMgavALA sara bahAra Avyo, bhAI ! nahIM to huM aMdara ja rahyo hota, ' seMkaDo nAnAvidha ci devA tADapatrIya graMtha para maLe che tevA ja ne gADI cAlatI thai heta !' DahApaNanAM A vAka sAMbhaLI ' badhAM haMsavA lAgyA. peTabharIne hasyA. mAruM hasavuM paNa mAya kAgaLanA graMtho para paNa nevAmAM Ave che. A rIte kAgaLa tavA kapaDA upara Alikhita, ala kArakhacita vijJaptipatra, , * nahIM tyAM te temanAM paNa khyAlamAM AvyuM ke pite TrenanAM saMDAsamAM ja hatA eTale gADI cUkavAno saMbhava ja na hatuM. te citrapaTa paNa moTA pramANamAM maLe che. pATha (vAMcatI vakhate pAna rAkhavA mATe tathA pratAkAra graMtha bAMdhavAne mATe je baMne tio gADImAM ja rahevAnA hatA. amArI sAthe e paNa hasavA nI bAju rAkhavAmAM Ave che te puMThA), DabA vagere paNa sacitra lAgyA-khaDakhaDATa hasyA. mane e gamyuM. tathA vividha AkAranA prApta thAya che. DabAnI eka khubI e * ' A vAta hAsyAspada lAge che kharI, paNa AvI hAsyAspada $'; emAMthI koI camajaTita che, koi vastrajaTita hoya che te vAta ApaNe paNa kayAM nathI karatA? tatvajJAnane AdhAra laI ! ' ' " kAI kAgaLathI maDhelA hoya che. AjakAlanA chApelA pustakonA ApaNe AvI vAto meTA pramANamAM uMcI bhUmikA e karIe pAkA puThA upara. jevI racanAo jovAmAM Ave che evI A chIe eTalu ja. ane e kAraNe ApaNane evuM vartana lAsyA. DabAo upara ThapAthI-saMcAthI DhALelI aneka tarehanI raMgaberaMgI a6nathI lAgatuM. racanAo karavAmAM AvelI hoya che. ' ke kAraNe jagatane kaMTALo Avyo eTale "kaMTALyA . kaka: 01,
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 A duniyAthI-kayAMka dUra bhAgI javAnuM mana thAya che!" ema leAkA kharekhara khelatA hAya che, ane amala karatA hoya che, alabatta gaNAgAMThayAM ja. yuddha mata te badhA phakata eTaluM bhUrI jAya che ke jagatanA game te khUNe jAya-dUniyAnA game te bhAgamAM jAya to paNa te duniyAmAM ja rahe che ane je kArA duniyA cheDavA mATe ahi hAya che, te thADeNe aze. badhe ja hAya che. mArA eka eLakhItA mitranuM AvuM ja thayuM. hiMdustA namAM premabhaMga thayA tethI . teo khUba nirAya thaI gayA. jIvanamAM have srInu nAmanizAna na joIe, evI bhiSmapratijJA karI, je AkarI tarata ja maLI te vadhAvI laI te pUtra AphrIkA gayA. jANe chUTayA. paraMtu temanA gayA pachI gheADA ja mahinAmAM mane khabara paDI, ke tyAM ephisamAM kAma karatI eka sudara TAIpIsTa cheokarI sAthe teo paraNI gayA. AvuM ghaNIvAra khane che-anubhavanI vAta che. jIvananI AvI dhamAcakaDImAMthI bhAI javAnA prayatna karavA, eTale ADatI gADInA pAchalA DabbAnAMthI koIe AgalA DakhkhAmAM javAnA prayatna karavA evu' ja thayuM, ane chatAM te musAphara mAne che, manAve che, ke mAre gADImAMthI bhAgI javuM che, doDatI gADImAMthI kharekhara chUTayAne mAga eTale khArImAMthI bahAra kUdakA mAravA e che. sIdhAsAdA zabdomAM kahIe te apaghAta karavA. jIvananI deDatI gADImAMthI chUTavA mATe thoDA kamanazIba laoNkA evA rastA le che. paNa kharA A rastA duHkhada che, bhayAnaka che; AMkaNapaNAto, pazu che. para Mtu pUra jhaDape doDatI gADImAMthI nAsI chUTavAneA e eka ja nizcita mAga che, emAM zaMkA nahI. . AvA lekA upara dayA Ave, cIDa caDe e kharU paNa temanAmAM potAnA rastA zodhI levAnI-kharAbara pakaDI levAnI kuthAtra mudhdhi ane tIkSaNa draSTi che. e cesa, pAchalA DakhkhAmAMthI AgalA DakhkhAmAM jai, athavA duniyAnA eka khUNAmAMthI khIjA khUNuAmAM jai chUTayA bhAI, ApaNe" evu kahI potAnI jAtane tevA leAkA chetaratA nathI. ane mAnavajIvana pazu jANe eka doDatI gADI jevu nathI zuM ? A gADInA ApaNe pravAsIe bIjA karatAM peAtAne moTA samajIe chIe ane manamAM adekhAi tathA dveSa rAkhI jIvana--gADInA pAchaLanA DabbAmAMthI AgaLanA DabbAmAM AvavA tanatoDa prayatna karIe chIe. AgaLa paheAMcelA pAtAne meTA bahAdura ane bhaDavIra samaje che. pAchaLavALA tarapha tucchatAyI joi hase che. paNa ApaNe badhA eka ja gADImAM beThA chIe ane e gADI kayAM jai rahI che. enI kAIneya-AgaLa rahelA vIrane kaeN pAchaLavALAne-khabara nathI. je AvA vicAro manamAM Ave che. eTale mane ekadama udA sInatA. AvarI le che ane huM nirAzAvadI thaI jAuM chuM. kharekhara! AvA vicArA manamAM na lAvavA joxe. paNa AvA vicArAne AvatA ceDA ja aTakAvI zakAya ema che.? TikiTainspekaTaranA paMjAmAMthI bacavA TrenanA eka DabbAmAMthI bIjA DabbAmAM jaie to tyAM pazu mRnspekaTara hovAneA saMbhava kayAM nathI hAtA ? mULa marAThI : zrI ananta kANekara anuvAdaka: kAryantalAla maDiyA tA. 15-11-13 jaina sAhitya mATe magaLa prabhAta amRtasara (paMjAba)nI zrI sAhanalAla jaina dhama -pracAraka samiti taraphathI banArasamAM cAlatA A pArzvanAtha vidyAzrame- jaina vizeSanAmAne zabdakoSa, jaina darzana ane zramanA kramabaddha pratihAsa; jaina dAnika zabdASa; jaina sAhityamAMnI sAmagrInuM sAMskRtika, rAjanaitika, bhaugAlika vagere daSTie sakalana; ane jaina sAhityanA ItihAsa-e rIte Adhunika yuganI mAgaNIne satASI zake evA upacAgI graMthe tayAra karavAnI eka vistRta yojanA the!DAka mahinA pahelAM taiyAra karI hatI; ane e saMbaMdhI keTalIka mAhitI ame AtaMrA gaMgaTa karI hatI, je amArA vAcAne yAda haze. A caiAjanAmAMnI jaina sAhityanA itihAsa taiyAra karavAnI yojanAne AkharA ane mUrUpa ApavA mATe tA. 29-10-53 ne gurUvAranA rAja, amadAvAdamAM paDitava zrI sukhalAlajInA raheThANu upara-saritakuMjamAM, pUjya munivarya zrI puNyavijayajI mahArAjanA adhyakSasthAne, vidvAneAnI eka nAnI sarakhI pariSada maLA tene ame jaina sAhityanA itihAsane mATe moMgalaprabhAta lekhIe chIe; ane tethI e pariSadamAM je kAyavAhI thai tene saharSa vadhAvI levA sAthe tene sapUrNa sAtha ane sahakAra ApavAnI jaina sadhane prAthanA karIe chIe. A nAnI sarakhI pariSada, jANe vidyAnA vaDalAonu sumadhura milana hoya evI ga MbhIra ane garavI pariSada hatI. emAM jainadhamanA traNe phirakAnA vidvAneA uparAMta jaina sa'skRti "pratye bhAre prema ane Adara dharAvatA DA. vAsudevazaraNu agravAla, De. pI. ela. vaidya, De. meAtIcaMdra, De. bhogIlAla sAMDesarA jevA vidvAna paNa hAjara hatA. jaina vidvAAmAM 5. zrI. sukhalAlajI, 1. zrI khecaradAsajI, mu. zrI jinavijayajI, De. e. ena. upAdhye, DA. indracaMdrajI, muni kRSNacadrajI, pre|. padmanAbhajI jaitI vagere mukhya hatA. A samaye munivaya' zrI puNyavijayajI tathA vidvAnee je muddAsaranAM, " mA dazyaka ane kAnI gaMbhIratA samajAvatAM pravacana karyAM hatAM te bhAre mahattvanAM hatAM. jaina sAhityane sAce itihAsa lakhavA hAya to sAMpradAyIkatAnA badale satyane ja mukhya sthAna ApavuM ghaTe-sAMpradAyikatA ane satya sAthe na cAlI zake-e A pravacanene mukhya sUra hatA. A yojanA pramANe, Azare paMdara hajAra rUpiyAnA kharce ane lagabhaga traNa hajAra pRSThamAM, kAi paNa jAtanI sAMpradAyika kheMcatANamAM taNAyA vagara, prAcIna kALathI laIne 19 mI sadInA aMtasudhImAM racAyela dareka bhASAnA ane dareka viSayanA jaina sAhityane kramabaduM itihAsa taiyAra karavAmAM Avaze. ( A graMthanI chapAmaNInA khate AmAM samAveza thato nathI) A kAya mATe te viSayanA mukhya sa pAdA nakkI karavAmAM AvyA che, sane 1955 sudhImAM badhu lakhANa taiyAra thavu joe, evI samayanI maryAdA paNa nakkI karavAmAM AvI che. A kAmamAM De, vAsudevazaraNu agravAla jevA nirbheLa sAhityasetrI vidyAna je. ulaTabhera potAne sakriya sAtha ApI rahyA che tethI enI saphaLatA mATe bhAre AzA badhAya che, amAre mana te vidvatAnI A nAnI saHkhI pariSade vaDalAnuM khIja vAvavAnuM mahAna kArya karyu che. e vaDale velAsara 'kAlA-jhule, ane ApaNe sahu ApaNI soMpatti ane zakitane e vaDalAnuM saMvardhana ane sarakSaNa karavAmAM dhanya baMnAvIne A ma`gala prabhAtanAM vadhAmaNAM karIe eja abhilASA. - jainamAMthI sAbhAra uta. 4
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA: 15-11-parka jIvana - pra.. kI... na...dhi ttig, gati, vyavaniyaa! varSa 1 ummare ta. 23-10-53nA roja muMbaI khAte avasAna tA. 7-11-57 zanIvAranA roja vi. saM. 2009 nA pAmyAM. teo eka vicArasaMpanna zaktizALI sannArI hatAM. - varSe vidAya lIdhI ane vi. saM. 2010 nI sAlane prAraMbha temanA patinuM nAma je saMsthA sAthe joDAyeluM che te zrI ' thayo. cetara saMteSakAraka varasAda ane mANasanuM mana dharAya cImanalAla" nagInadAsa vidyAvihAra amadAvAdanI eka agragaNya .. eTalo pAka thavAthI navA varSane prAraMbhe ApaNane savizeSa zikSaNa saMsthA che. tenI aMdara Aje lagabhaga 1500 vidyA- 5 sukhadAyI ane maMgaLakArI lAge che. anAjanI achata have dUra thIo bhaNe che. sahazikSaNanI prathA A saMsthAmAM lAMbA thaze ane jIvananI hADamArIo paNa osaratI jaze evI samayathI svIkAravAmAM AvI che. tevI ja rIte audyogike . . zubha AzAne ApaNA dilamAM saMcAra thAya che. zikSaNa mATe paNa tyAM bahu moTA pAyA upara prabaMdha karavAmAM AjhAdI maLyA pachInuM eka eka varSa eka mahAna utthAna Avyo che. A sArvajanika saMsthA sAthe jaina vidyArthIo jevuM lAge che. aneka aNadhArI samasyA ubhI thAya che, ukelAya mATe eka suvyavasthita chAtrAlaya saMlagna karavAmAM AvyuM che. che ane navI samasyAo ubhI thAya che. rASTranI sarvAgI nava- A AkhI saMsthAne ubhava ane Aja sudhI anekamukhI - racanAnI vaijanAo vicArAya che; amalamAM mUkAya che; ApaNI vikAsa zrI. mANekabahenanI : uMDI samajaNuM ane asAdhAraNuM " kAryAzaktine Aje bhAre mukAbalo thaI rahyo che. AjhAdI maLI vyavasthAzaktine AbhArI che. teo bahu jAheramAM AvyA nahotI tyAM sudhI ApaNe kevaLa svapnasevI hatA. Aje dezanI nahotAM paNa jene samAjanA tema ja vizALa rASTranAM aneka hakumata ApaNA hAthamAM AvI che. dezanA sArA yA kharAba praznomAM teo khUba rasa dharAvatA hatA. cImanalAla nagInadAsa : bhAvInI javAbadArI have ApaNI pitAnI che. A avakAza vidyAvihArane aMge zikSake tema ja vidyArthIone lagatI aneka maLavA badala ApaNuM dila AnaMda ane navuM joma anubhave aTapaTI samasyAo temanI samakSa upasthita thatI hatI ane che; paNa sAthe sAthe A javAbadArIne kema pahoMcI vaLA e tene teo bhAre kuzaLatApUrvaka nIkAla karatA hatA. cintA ApaNane muMjhave che, akaLAve che. A uparAMta e vidyAvihAramAM bhaNatA ane bhaNI cukelA - ' Arthika utkarSa jeTaluM jarUrI che teTalI ja agatya vidyArthIonA aMgata jIvanamAM teo UMDo rasa dharAvatA hatA. - AjanA naitika apakarSamAMthI uMce AvavAnI che: lAMcarUzvata; bhaNatA vidyAthIonI Arthika thA anya prakAranI muzkelIo kALAbajAra, bheLaseLa ane tevI ja rIte komavAda, prAntIyavAda dura karavA teo sadA tatpara rahetA. vidyAvihAramAMthI pasAra ane samagra rASTranA hitanI upekSA karAvate pakSavAda-A badhAM thayele vidyAthI AgaLa kayAM bhaNavA gayo, bhaNatara puruM karIne 1. ApaNAM bahu meTAM bhayasthAne che. A badhAmAMthI uce AvavAne, kayA vyavasAyamAM te dAkhala thayo tenI teo satata cintA - - jIvanavyavahArane vizuddha banAvavAne, vizvabaMdhutva ane je rASTrane dharAvatA hatA. A rIte teo aneka vidyAthIonI sAcI unnata banAvavAnI ApaNe sarvenI pharaja che te rASTranI ekAnta mAtA banyA hatAM. unnatine lakSyamAM rAkhIne ApaNA sarva AcAra, vicAra ane teo dharmazraddhALu hatA chatAM vicAramAM kazuM sAMkaDApaNuM vaLane ghaDavAno ane zakya teTale purUSArtha dAkhavavAno ani- ke sAMpradAyikatA nahotI. temanI vicArasara ! adyatana raMgathI vArya dharma ApaNI sAme ubhe che. tenI upekSA karIzuM te raMgAyelI hatI. sAthe sAthe temanAmAM uMDI nehavatsalatAM hatI. hAthamAM AvelI taka sarI jaze ane aneka arAjaka baLe nAnA moTA sau kaImAM teo AtmIyatAne bhAva pedA karI ApaNA jIvanane chinnabhinna karI nAMkhaze. zakatAM hatAM. vidyA ane vicArono sahavAsa temane khUba - tethI nUtana varSane ApaNane saMdeza che ke utta, jJAta, . gamatA. paMDita lAlana pAchaLanAM varSomAM ghaNo samaya temane prApya rAkhavo . uTho, jAgRta thAo, prAptavyane yathAsvarUpe tyAM ja rahetAM hatAM. jaina samAjamAM emanA anubhava, zANapaNuM pIchANe ! ane Ayojanazakitane tole Ave evI bahu ochI sannIzrI. mANekabahenane svargavAsa rIo haze. IndumatI bahenanA jIvananuM teo eka ananya avalaMbana hatAM. A duHkhada prasaMge temanA pratye antara UMDI sahAnubhUti anubhave che ane sadgatanA AtmAne zAzvata zAMti maLe ema prArthanA kare che. zaradapUrNimAne naukAvihAra - pRthvInA be bhAgamAM pANI che ane eka bhAgamAM jamIna che. Ama chatAM paNa jamIna sAthe ApaNo eTale badhe saMdha saMbaMdha che ane jaLathI ApaNe eTalA badhA dUra rahIe chIe ke pRthvI eTale jamIna, jamIna ane jamIna ja che ane tenA jANe ke pariziSTarUpe thoDA bhAgamAM pANI che evI bhrAntimAM ' mana ApaNe sAdhAraNa rIte jIvIe chIe. vicarIe chIe. AvA ApaNu mATe jyAre sthaLamAMthI jaLabhUmi upara vicaravAno, vihAra karavAne prasaMga ume thAya che tyAre jANe ke A duniyA choDIne ApaNe koI judI duniyA upara gayA hoIe ema ApaNane lAge che. gayA mahInAnI 22 mI tArIkhanI rAtrIe - muMbaI sarakAranA DepyuTI mInIsTara zrI indumatIbahena thAyalA naukAvihAramAM joDAyelA lagabhaga 150 bhAI bahenene cImanalAlanAM mAtuzrI mANekabahena lAMbI mAMdagI bhogavIne 67 lagabhaga A ja anubhava thayo hate. . .
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIyana tA. 15-11-53 , sUrya asta pAmyAne kalAka doDha kalAka tha hato; pUrva uraNathI elIphanTA bAju AvyA ane tyAMthI muMbaI dizAe pUrNa caMdrane udaya thaI cUkayo hate. pUrva kSitijamAMthI tarapha ame gatimAna thayA. ghaDiyALane kalAkane kAMTe paNa caMdra pragaTIne AkAzamAM urdhvagamana karI rahyo che ane atyAranA AMkaDA tarapha jaI rahyo hato. jotajotAmAM pitAnAM veta zItaLa kiraNo samUdranA vizALa jaLapaTa upara muMbaInI dIpamALa samIpa AvI lAgI. kinAre najIka varasAvI rahyo hato ane tene lIdhe pANIno jhaLahaLATa AMkhone A svapnanI mAphaka traNa kalAka sarI gayA ane AMjI rahyo hato, AnaMda ane vismayathI mugdha banAvI rahyo barobara agiyArane Takore ame pAchA jaLapradeza choDI hatA. kinAre bagadAdI' sTImaleca lAMgarelI hatI; samudravihAra jamIna upara paga muko. pAchA pharatAM je e pitAnI moTara vAMccha bhAIo ane baheno, bALake. ane bALikAo AvI lAvyA hatA teo temAM ane bIjAe A aMge mukarara karelI rahyAM hatAM ane laMcamAM dAkhala thaI rahyAM hatAM. rAtrInA barobara basamAM pitApitAnA ghara tarapha vidAya thayA. traNa kalAka AThane pAMca mInITe bagadAdI kinArAthI aLagI thaI ane revAsa naukAvihAra saunA dilamAM cirakALa jAgRta rahe evA sukhada bAju gatimAna thaI. A pravAsamAM joDAyelAM ghaNAM bhAI anubhavanuM mIThuM maraNa mUkatA gayA. baheno mATe A anubhava taddana na pahelavahelo te e paMjAbarAva dezamukhane pAMgaLo bacAva temanI mudrAmAM dekhAtI vismayacakitatA uparathI mAluma paDatuM zrI paMjAbarAva dezapukhanA je ma :nida virodhI udhatuM. AgaLa vadhI rahelI TImaleca sau koInA dilamAM koI gAne prabuddha "jIvananA tA. 15-10-53nA aMkamAM ullekha judo ja AnaMdalAsa pragaTAvI rahI hatI. karavAmAM Avyo hato te saMbaMdhamAM temaNe keTalAka divasa pAMca divasa pahelAM muMbaImAM khUba gAjavIja ane pahelAM e matalabane khulAso bahAra pADayo hato ke temaNe je varasAda thayo hato ane pachInI rAte paNa vAdaLAMethI gherA kAMI kahyuM hatuM te navA bhASAvAra khAtenI racanA thavAnI che. yalI rahetI hatI. tethI sau koInA manamAM zaradda pUrNimAnI rAtrI temAMthI je prAnta pAse pitAnA vikAsa mATe puratuM nANuM na kevI jaze e viSe svAbhAvika rIte cintA hatI, paNa sabhAgye hoya tevA prAntane anulakSIne temaNe kahyuM hatuM. A khulAsAthI pUrNimAnI sAMja cekhI hatA; vAdaLAoe vidAya lIdhI hatI; temaNe je AgaLa upara udgAro kADhayA hatA tenA bhAva ke AkAza svaccha nirmaLa hatuM: caMdra soLe kaLAe khIlelo ha: - pariNAmamAM kazuM pharaka paDato nathI. madAnizaidha je khAdagaLA vAtAvaraNa prasanna hatuM; pavana paNa maMda maMda vAta ho; dariyo navA prAntane lAgu na pADavo ema teo kahetA hoya te junA paNa zAMta svastha hata; leca 56 Amatema vizeSa jhAlAM prAte ke jemane paNa AmavikAsa mATe nANAMnI eTalI ja khAdhA sivAya madhura gatie cAlI rahI hatI; pUrvakAzamAM jarUra che temaNe zA mATe maniSetrane vaLagI rahevuM ? vastuta: ArUDha thayelA caMdrane lIdhe Akhe jaLapaTa kevaLa rUperI bhArate temane mana maniSedhanI rIta eka bevakuLa ane ghelachA che. hatA. amArI naukA zvetAMgI hatI; samudra paNa zvetaraMgI; dArU pInAra tene AnaMda ane lIjajata gumAve che ane rAjayanI - AkAza paNa taraMgI; sa koInAM zarIra tema mana paNa zveta tIjorI khAlI rahe che. A banne vAta temane spaSTapaNe raMge raMgAI, gayAM hatAM. maMjura . nathI. TImalacamAM mAIka ane lAuDa sIkarsa & sagavaDa rAkhI potAnA khulAsAmAM teo AgaLa vadhatAM ema jaNAve hatI. bagadAdI cAlu thayAne thoDA samaya bAda eka pachI che ke sarakArI pradhAna tarIke teo sarakArI nItI tema ja kegresanA eka bahenee gAvA mAMDayuM ane vAtAvaraNane vizeSa ujata siddhAne ane ..rasama che baMvAlA che ane sAthe sAthe banAvyuM. dariyAnA uchaLatA mojA avAja, TImalAMcanA teo phariyAda kare che ke pitAnA pudaka abhiprAyone jAhera rIte echinane avAja; pharaphara vAtA pavanalaharione avAja- vyakata karavA mATe pazu . ba, ocha avakAza che. Ama badhA vacce samIpamAM gavAtAM nI jANa ka dUra AkAzamAMthI phariyAda karanAra pradhAna jAgutA hovA joIe ke temane keIe AvatA' saMbhaLAtA hoya evo bhAsa thatuM hatuM ane e bAMdhI pakaDIne pradhAna banAvyA nathI. koI paNa patanA pAyAnA kAraNe vAtAvaraNa digya banatuM jatuM hatuM. siddhAnta ane nIti pitAne svIkAryuM na hoya to te vyakita kalAkeka thayA ane pacha, sau koIne dudhapauA pIra tavAmAM kaI paNa ghaDie pradhAnapadano tyAga karI zake che ane pachI AvyA. Ama te zaradapunamanI rAtre sau koI pitAnI agAsImAM besIne dudhapauA khAya che. paNa ahiM A naukAmAM pitAnA manamAM hoya te mukata kaThe khAnagImAM tema ja jAheramAM vizALa samudAya sAthe cetarapha vasaratI rajata varSa vacce jANe chApAvALAo samakSa tema ja jAhera sabhAomAM bolI zake che ke caMdrabiMbamAMthI sIdhA ja nimaNu thaIne na AvyA hoya evA ke ane temane tema karatA kAI na rokavAnuM ke koI nathI dhavalaraMgI dudhapauA khAvAnI zI jatata kaI judI ja hatI. ane 2 TokavAnuM. ahiM koI eka maghaniSedhAja prazna na !. A dudhapoA zrI 'lIlAvatIbahena devIdAsanI kazaLa kArIgarI rAjyata tranuM asAMpradAyika svarUpa, aspRzyatAnI nAbudI. ane vyavasthAnuM pariNAma hatuM. temAM maDhAya ane savAsa strIpuruSanI samAnatA, jAti jAti vacce rahelI asamAnatAne koI judI ja hatI. dudha pauAnA AsvAdathI sarva koInAM dila uchera, muDIvAdanuM zanaiH zanaiH visarjana, kemIvAdane tilAMjaliatyanta prasanna thayAM hatAM. ' ' . AvI keTalIka pAyAnI bAbata che ke je dareka premIne ane revAsanI dizA cheDIne sTImaleca uraNa tarapha AvI hatI. khAsa karIne sattAdhIza pradhAnane mAtra pacArika rIte nahi sTImalAMca Ama te DhAM phalI hatI 5Na jene cAMdanI mANavI paNa antarathI mAnya ane svIkArya hovI ja joIe. ane . hoya temanA mATe jyAM kepTananI oraDI hoya che ane jyAMthI jene e bAbate A rIte svIkAryuM na hoya teNe kaI paNa sukAna vaDe kepTana naukAnI gatine niyaMtrita karatA hatA tenI javAbadArIbharelA sthAna upara eka divasa paNa rahevuM na joIe. AsapAsa uMcANamAM ThIka pramANamAM khullI jagyA hatI ane jeo antaranI mAnyatA eka ane bAhyopacAra bIje e rIte ghaNuM bhAI bahene dudha pauA khAdhA pachI A khulA vibhAgamAM koMgresamAM joDAyelA rahe che ane satAsUtrone vaLagI rahe che AvIne beThAM hatAM ane dharAI dharAIne cAMdanI mANatAM hatAM. teo kogresane tema ja rASTrane bhAre droha kare che. A daSTie. ahiM vaLI bahenoe pitAnI judI maMDaLI jamAvI hatI. ane vicAratAM, pite gerasamajutInA nimitta banyA e viSe dilagIrI gAnatAnamAM tallIna thaI gaI hatI. bhAie paNa potapotAnAM : " darzAvavA chatAM che. paMjAbarAva dezamukha viSe AgaLanA aMkamAM vartuLamAM goThavAyA hatA ane temanA madhara vArtAlApavaDe vAtA... " 'je abhiprAya darzAvavAmAM AvyuM che temAM pheraphAra karavAne kazuM varaNa guMjI rahyuM hatuM. kAraNuM dekhAtuM nathI.' '," - paramAnada
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ [.'' : ' tA. 5-11-paka prabuddha varna 13 "gujarAtanI sAMskRtika pratibhA : (amadAvAda khAte tA. 30-10-13nA roja maLelA a. bhA. prAyavidyA pariSadanA 17mA adhivezana prasaMge svAgata samitinA adhyakSasthAnethI gujarAta yuniTInA vAIsa-censelara mAnyavara zrI harasidhdhabhAI vajubhAI dIveTIyAe ApeluM aneka - mAhItIothI bharapura mahattvapUrNa vyAkhyAna) -amArA pAMca varSa purANu zaherane bhAratanAM aMtiprAcIna evAM paNa tadvArA enA jIvanane ghATa Ape che te uparathI ke nagaromAMnA eka tarIke gaNavAne vizeSAdhikAra te prApta nathI, . nirIkSaNa karanAranA dhyAna bahAra rahI jAya che. hindu tema ja 6 tha. paNa vinamratAthI, eTale te. dave karI zakAya ke, muslima zAsana heThaLa A pradezamAM kalA ane sAhitya vANijya I. 1411 mAM sAbaramatI nadIne kAMThe AvelA prAcIna karyA. ane udyoganI sAthosAtha ja pragati sAdhI che. ' vatInagara pAse enI stha, nA thaI tyArathI te lagabhaga 200 A hakIkata pichAnavA mATe ApaNe enA bhUtakALamAM varSa sudhInA kALa daramiyAna nA ekadhAre vikAsa thate raho DekiyuM karavuM paDaze. atihAsika kALamAM saurASTra sahita gujarA-' hatA ane sara thomasa re jevA paradezI mulAkAtI ene tamAM sAMkArika pravRAinA vikAsanI sarva prathama pratIti * enA vistAranI dRSTie laMDana sAthe sarakhAyuM hatuM ane pAMcamI sadIthI AThamI sadInA aMtakALa sudhI valabhIpuramAM - mahAna ItihAsakAra phirastAe ene eka atyaMta suMdara zahera rAjya karI gayelA metrAnA yugamAM sAMpaDa che. bhAratamAM A | tarIke oLakhAtuM hatuM. e veLA A zahera se upAMta upa- kALa daramiyAna pAchuM, jaina ane buddhi A traNa mukhya nagara dharAvatuM hatuM ane saMkhyAbaMdha bagIcAo tema ja vida* dhArmika saMpradAya valabhIpuranI AsapAsa vidyAnA samRddha kendro vihAranAM sthaLa vaDe samRdhdha ' hatuM. enI A mahattA e, dharAvatA hatA. saMkhyAbaM, AcAryo, munio tema ja bauddha gujarAtanuM pATanagara hovAne lIdhe mAtra AbhAra nahotI paNa bhIkhuoe A traNa dhArmika saMpradAyane anulakSatI philasUphInuM enA sAhasika ane udhamI nAgarikoe ene bhAratabhaMramAM zikSaNa ApavA mATe zALAo bAdI hatuM. vinsenTa mitha bIjA koI paNa zaheranI sarakhAmaNImAM spardhAmAM eka ane enA " alI hisTarI opha InDIA" nAmanA itihAsagraMthamAM advitIya vyApAra ane utpAdananuM mahakendra banAvI dIdhuM hatuM jaNAve che: " hyuenasaMgane laghuvaya samakAlIna IsiMga ApaNane e hakIkatane paNa bAlA che. enI AbAdI rU, rezama ane ' jaNAve che ke panAnA samayamAM dakSiNa bihAramAM nAlaMda ane suvarNa e traNa saMsthAnA jhINuM tAra upara avalaMbI rahI hatI. pazcimamAM valabhI A be sthaLe bhAratamAM evAM hatAM teo pitAnA kasbAnA khUbakhUba jANakAra kArIgare A traNa cInamAM Avela zikSaNanA atyaMta vikhyAta kendro sAthe tulanA vastuonA jhINAjhINA tArane vaNIne tarehatarehanAM bhAtIgaLa karavAne pAtra gaNI zakAya. A zizundrAmAM saMkhyAbaMdha suMdara vastra banAvatA hatA, ane enI dezanA tamAma bhAgomAMthI ja jJAnapipAsu vidyathI vAraMvAra AvatA ane buddhanA jIvana- " ""> naMhi paraMtu paradezamAMthI paNa mAMgaNI thatI hatI. paNa koI darzana age thatAM pravacano bace traNatraNa varSa sudhI hAjarI eka zahera game eTaluM moTuM hoya to e enuM bhAvi haMmezAM enI rAjakIya sTAtI sa : ApIne sAMbhALatA." A sAMskArika pravRttionuM sauthI nedha anuM bhAvi hamezAM enI rAjakIya caDhatI paDatA upara evI rIte AdhAra rAkhatuM pAtra lakSaNa e hatuM ke e badhI ja pravRttio te samayanA hoya che ke ene bhAgye ja kazuM nizcitatAthI kahI zakAya. rAjAonA Azraya heThaLa thatI. rAjAo sahiSNutAnI bhAvanAthI ' ane amadAvAdane paNa muslima zAsana daramiyAna potAnuM kartavya bajAvatA. A saNutA e ane te pachInI samRdhine zikhare pasyA ba da caDatI paDatInA vArApharA ane sadI daramiyAna samasta gujarAtamAM temanI eka nAMdhavA . . bhavavA paDayA hatA. mogala zahenazAhanA patane amadAvAdane cagya lAkSaNikatA banI rahI che. bhAratanA judAjudA bhAge mAMthI ' ' paNa patana karyuM hatuM. 18 mI sadI ane amuka aMze 19mI jaina paMDitAe potAnA pavitra mULa pAyAnI jhINavaTabharI tulanA sadIoe bhAratanAM prAcIna rAja ane saMskRtione sarva kama pharavA mATe tema ja pramANabhUta jena nItiniyamanA kAnano nAza, nihALyo te 'kALa paNa, A mahAnagarInA karUNa vinAzano AlekhavA mATe ahIM valabhIpUramAM ja pitAnI bIjI ane trIjI sAkSI banI rahyo hate. hakIkatamAM te gujarAtanI dharatI upara pariSade bharI hatI. vidonuM adhyayana paNa dhaNuM kharuM AraMbha- muslima, briTiza, pezvA ane gAyakavADa A cAra sattAonAM kALanA valabhIrAjA enA Azcarya thatuM hatuM. vaDanagara ane anya ''. sainya vacce satata thatI rahetI jhapAjhapIo ja enA pATa. sthaLAethI AvatA pAna dhAmane A rAjAo nANAMnI sahAya nagaranA sarvavinAza mATe javAbadAra che. kintu ene suSupta ApatA. rAnaA pite te zaivadharmI hatA chatAM temaNe brAhmaNa AtmA enA bhagnAvazeSa taLe paNa TakI rahyo hato. chellA eNka, saMpradAya ane jaina saMpradAyane ekasara ne Azraya Apyo hato. zataka daramiyAna A DAnaka amadAvAdanagara enI dhULa ane Araee valabhIpura lUMTayuM te pahelAMnA samayathI paMjAbhasmamAMthI eka navuM ja svarUpe uddabhavyuM ane enI saMkhyAbaMdha. badhI vasI AvelA gurjaroe AbuparvatanI pazcime lagabhaga milo ane kArakhAnAmAM nAM dhabaMkArathI enuM hRdaya odyo-- . 50 mAile para AvelA zrImALa khAte pitAnuM pATanagara gika pragati ane samRddhinA nUtana prANathI dhabakavA mAMDayuM. A sthApyuM hatuM. e kALe zrImALa e mahAgujarAtanA eka bhAgamAM samRddha sthiti ghaNe aMze gujarAtanA kApaDaudyoganA agraNI hatuM. zrImALa te kALe eka ghaNuM moTuM zahera hatuM. ene 84 te zeTha raNachoDalAlanA kuTuMbane tema ja emanA vaMzajoe A daravAjA hatA. 1000 jeTalI brahmazALAo hatI ane 4000 - zaheranA kalyANa arthe udAratAthI arpaNa karyuM che temane AbhArI jeTalA maTha hatA, ahIM paNa valabhIpuranI mAphaka ja e traNa . che. kevaLa A zaheranI kApaDanI mile ane enA vyApArI dhArmika saMpradAyo sAthe sAthe ja vikAsa pAmyA. A gujaree ' ' bajArethI je kaI paricita che tene enA sAcA jIvana viSe AThamI sadIthI agIyAramI sadInA AraMbhakALa sudhI ahIM . kazA ja khabara na hoya. ' A zaheranI Akarimaka mulAkAte AvI rAjya karyuM. atyAre je pradeza rAjasthAna athavA rAjaputAnA caDanAra AgaMtu enA bAhya darzana uparathI ja pitAne tarIke oLakhAya che te e kALe gujararASTrane bhAga hatuM ane ; abhiprAya bAMdhe che. gujarAtanI sAhityika ane dhArmika saMskRtinAM enI sImA eka kALe uttaramAM mayurAnI hada sudhI vistaratI ja na viziSTa guNalakSAe saikAthI vividha ane paraMparavirodhI gaNAya hatI. saMskRtanA mahAkavi mAghanuM kuTuMbe ja tiSazAstrI brahagupta, paNa patana karyuM ke prAcIna rAjya ane kalA vinAzane karavA sAkSI banI kaLa paNa e mahAnagatiene sarva A
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 prayu . javara tA. 15-11-253 ' jena tattvadarzananA mahAna prasAraka haribha sara, mahAna kavi ane pratibhAvaDe bhASAzAstra, kAvya, vyAkaraNa ane zAstra e TIkAkAra rAjazekhara, jeNe kAkA ane kAvyAnuzAsana vividha kSetromAM agrayAyI banI rahyA hatA. emane kali kAlanAmano graMtha lakhyA hatA tema ja saMskRtamAM keTalAka nATaka pazu , - sa jJanuM je birUda prApta thayuM hatuM te saMpUrNatAthI thathArtha che. sAhitya ane dharmanA kSetramAM arpaNa karanArAo mATe rAjaya lakhyAM hatAM te tathA bIjA keTalAka suvikhyAta jaina paMDita, ' . prApta karI ApavAmAM tenuM mukhya bha ga bhajavyo che. sIddharAja A sahu zrImALamAM ja vasatAM hatAM. valabhIpuranI jema zrIma La = mArapALa e ane jene eTalI hada sudhI paNuM paradezIonA AkramaNa ne bhegA thaI paDayuM ne enuM patana rAjyAzraya Apyo hato ke temaNe kharekhara zaivadharmanuM pratipAdana - thayuM. ane ati mahA saMkhyAmAM brAhmaNo, jeno temaja rAjaputa karyuM hatuM ke jenadharmanuM karyuM hatuM e varatu hajI Aje paNa hijarata karI jaI gujarAtamAM dakSiNa tarapha jaIne vasyA hatA. te vivAdAspada rahI gaI che. A rAjyAzraye sAhitya tema ja kalA kALe cAvaDA vaMza heThaLa ane te pachIthI caulukya athavA salakI baMne kSetromAM bharatI ANI hatI. viMza heThaLa anuM pATanagara arNahilavADa sthapAyuM hatuM. A - prAdhyApaka zrI rasikalAla che. parIkha potAnA graMtha ' sthaLAntarone kAraNe gujarAtanI samRddhi eTalI badhI vadhI gaI kAvyAnuzAsana'mAM noMdhe che: "taka sAhitya ane lakSaNa-taka. hatI ke ema kahevAtuM ke zrImALanI zrI lakSmIe-pitAnuM zAstra ane khaMDanamaMDananI kaLA, sAhitya ane kAvyakaLA, nivAsasthAna badalIne pATaNa rAkhyuM. gujarAte potAne hAlano vyAkaraNa ane bhASAnuM jJAna A badhA ja viSe aNahilaAkAra dhAraNa karavAnuM te kALe zarU karyuM hatuM. jo ke te kALe puranA saMskArI nAgarikanI asara taLe AvyA hatA. A te e atyAranA karatAM atizaya vizALa hatuM. AbU parvatanI viSayomAM emaNe nipuNatA prApta karI hoya temane rAjAnA taLeTI pAse AvelI prAcIna nagarI candrAvatI tema ja enI darabAramAM tema ja paMDitonI sabhAomAM javAne pAne maLI pAse pAse AvelA pradeza paramAravaMzanA rAjya amala heThaLa hatA. jate, vidyAnuM, jAhera vAdavivAda sabhAonuM ane sAhityanA paramAre gujarAtanA rAjAonA jAgIradAro hatA. te kALe vivecananuM tema sAhitya sarjananuM vAtAvaraNa te kALanuM bahu ja gujarAta mahAbhAgyazALI hatuM ke gujarAtane traNe rAjAo evA sUcaka lakSaNa hatu; ane aNahilapuranI rAjakIya sattA jema jema vyApaka banatI gaI tema tema A lakSaNuM vadhAre ne vadhAre : sAMpaDayo hatA ka ema tamAma dizAomAM pitAnA pradezone daDha thatuM gayuM. vistAryA eTaluM ja nahi paNa kalA, vidyA ane dharma A jaina paMDitanI vADumaya pratibhAnAM suphala hajI Aje paNa traNane pitAno sakriya Azraya ApIne gujarAtanA sAMskRtika pATaNa, kha bhAta, amadAvAda, vaDodarA ane dUrasudUra AvelA jIvananuM majabUta pAyA upara caNatara karyuM. mULarAja, siddharAja " jesalamIra khAte judAjudA aneka bhaMDArenA bherAmAM surakSita ane kumArapALa be traNa madhyakAlIna gujarAtanA suvarNayuganA rahyAM che. e bhayarAmAM saMkhyAbaMdha thaze ane hastalikhita sUTA hatA. e suvarNayuga ta pachInI ekatva pAmelI ane gna the saMgharI rAkhavAmAM AvyA che ane emAMnA ghaNA hajI * vizAlabhUmi saMskRti upara potAnA ciraMtana saMskAra mUkI gayo paNu paMDitenAM saMzodhananI vATa joI rahyA che. madhyakAlIna gujarAtanuM kharekharuM dhana hajI paNa e bha DAromAM gupta paDeluM che. mULarAje jemane gujarAtamAM AvIne vasavAnuM nimaMtraNa rahyuM che. ane Adhunika kALamAM hamaNAMnA vidvAnane pitAnI ApyuM hatuM te bhAratanA IzAna pradezanA zretraya brAhmaNoe ze dhakhoLanI pravRttiomAM ThIkaThIka pramANumAM rasa jAgyo che tema chatAM ane zrImALa khAtenA osavALe, prAgvATa jeno tema ja brAhmaNo paNa sahAyaka banavA mATe temanuM kArya siddha thavAmAM ghaNA sArA pramAane jenee gujarAtamAM pitAnosthAnI vasavATa karyo jemaNe NamAM Arthika madada temaja vidvAna saMsthAonA sahakAranI jarUra vyApAra ane vANijya apanAvyA te lekee pitAnI pravRttio * raheze. A adhivezananI sAthe sAthe yojavAmAM AvelA pradarzananI samudronI paNa pele pAra vistArI. sAhasavRtti dharAvatA temanA aMdara A sAhityadhanamAMthI theka ekatrita karIne rajU karavAmAM pUrvaje potAnI sAmagrInA vinimaya arthe cheka jAvA ane AvyuM che e jovAnI Apa sahune taka maLI raheze ane mane kAmabhoja sudhInA dUradUranA pradeza sudhI javAne prerAyA hatA AzA che ke ApaNuM prAcIna saMskRttinuM jJAna vistAravA mATe, ane keTalAke te tyAM pitAno haMmezane vasavATa paNa karyo hate. ene vyApaka banAvavA mATe A bhaMDAramAM je mahAme paNu gujarAtane kartAvaibhava kevaLa vepAra ane udyoga sAhitya saMdharIyaluM paDayuM che tene thoDoka khyAla apane jarUra pUrato ja maryAdita rahyo nahotA. hakIkatamAM joIe te bahu ja Avaze. jaina bha DAre ane daherAsara jALavI rAkhavAne suyaza AraMbhakALathI je vizALabhUminI ha.., ane A badhAM sakA gujarAtanA muslima rAjAo ane khUda maMgala zahenazAha upara daramiyAna paNa enuM e ne e ja sva 5 jaLavAI rahyuM che e paNa jaina kAmanA AgevAno je prabhAva hatuM ane temanI saMskRtinA apUrvatAnA guNamAMthI udbhavI che. saMskRtinI A je dIrghadraSTi hatI tene AbhArI che. amadAvAdanA nagarazeTha lAkSaNikatAnuM mukhya kAraNu eka A hakIkatamAM 2, che ke enI kuTuMbanA AdyapurUSa zeka zAMtidAsa jhaverInI zahenazAha auraMgajheba upara sArA pramANamAM lAgavaga pahoMcatI hatI. e mahAna sAhityika ane saMskArika beMka to dezanA bIjA badhA bhAgomAM mUrtibha jaka zahenazAhe jaina kema athe, zeTha zAMtidAsane jaina banyuM che tema kevaLa brAhmaNo pUratI ja maryAdita nahotI rahI. ane devAlayovALI zatru jayanAM aMge, giranAra ane AbUrvata teTalA ja kAraNasara gujarAtamAM brAhmaNa-brAhmaNetara evI samasyA uparanI eka TekarI bakSIsa ApatuM eka pharamAna pragaTa karyuM* koI divasa nathI udabhavI. A vastusthati mATe ghaNo yaza hatuM ane emAM tamAma kAne evI cetavaNI ApI hatI ke nAmane phALe ja joIe. e keme kevaLa vepArIo ja zeTha zAMtidAsane pAlItANA gAma tema ja je traNa zikhare bhathI janmAvyA paNa vepArIo uparAMta kAryabhArIya dakSata ApyAM che. tene aMge koIe paNa koI paNa jAtane avarodha dharAvatI vyakitao, ye drAo tema ja sAhityanA 5Dite paNa nAMkha nahi tema ja pedA kare nahi ane je koI paNa nIpajAvyA che. saMkhyAbaMdha jaina munio e potAnuM jIvana kevaLa zamsa e gAma tema ja traNa zikhare viSe koI paNa jAtane pitAnA dharmanA siddhAMtanuM spaSTIkaraNa karavA pAchaLa ja nahiM ' dAvo karaze to te prajAnA tema ja pAkaparavaradigArane rApane paNuM vyAkaraNa, cAritrAlekhana ane itihAsapravAsa lakhavA ' ane zApane pAtra thaze. daherAsarane zAMtipUrvaka upayoga karavA pAchaMLa paNa gaLyuM hatuM. temaNe potAnA lekha kevaLa prAkRtamAM ja devAmAM na Ave te Izvarane zApa utAranAra aura gajheba jevA nahi pazu saMskRta bhASAmAM paNa lakhyA che. e sahumAM atyanta mUrtibhaMjaka zahenazAha pAsethI A daherAsara mATe rakSaNanuM AgaLa tarI Ave evI tejasvI vyakita te vikhyAta kala abhayavacana meLavavuM e zuM kaI jevItevI siddhi che? - kAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya hatA. e pitAnI aneka dezIya (apUNuM ) harasidadhabhAi dIveTIyA, muMbaI jaina yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, mubaI 3, muthusthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI, 2. ' 10
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ chuTaka sakala : traNa AnA zrI muMbaI jaina caivaka sadhanuM pAkSika mukhapatra prabudhdha jIvana prajaina varSAM 14 : aMka ? pra, jIvana varSa 1 : 5 ( ta'trI : paramAna'da kuMvarajI kApaDiyA muMbai : 1 DIsembara 1953 maMgaLavAr samAjamAM pravartatA dukhanuM kAraNa pAchalA yugamAM jagadIzvara gaNAtA mogala khAdazAne paNa je sukhasagavaOM aprApya hatAM. e sukhasagavaDe AjanA sAmAnya mAnavI paNa bhogavI zake evA adbhuta zeAdhA vijJAne nirmANa karI che ane hajI paNa emAM rAtadivasa `zAdhA "thaye jAya che, sAthe jhaDapI vyavahAra-sAdhanAne kAraNe duniyA pAse pAse AvavAthI bhinnabhinna pradezanA leAkA vaccenA saMparka paNa eTalA vadhyA che ke jethI arasaparasa ApalenA vyavahArane kAraNe ApaNAM buddhi, samaja, anubhava tathA jJAnamAM paNa ApaNI bhAre pragati pa che. vastusthiti Ama hovA chatAM duniyA Aje saMdharSAMte netaratI azAMti, vedanA ane hADamA rIomAMthI krama pasAra thai rahI che. e prazna saheje ja ApaNI sAme AvIne ubhuM rahe che. eneA traNa vikalpothI uttara ApI zakAya. kAM te A badhA duHkhanuM kAraNa vijJAna hoya, kAM tA ApaNA ghaDatarane dApa hAya athavA te kudaratanI ApaNA para avakRpA utarI hoya. vijJAne te mAnavasamAjane upayogI evA sukhasagavaDanA vipula sAdhate ApyA che ane ochI mahenate vadhu utpAdananAM yaMtrA purA pADayA che. ethI dApa vijJAnatA nathI. joke vijJAnanA durUpayogathI jagatamAM duHkha paNa ehyuM nathI AvyuM ane ape aa adhyAtmanA pazu durUpayoga kayAM nathI thayo ? bIjI bAju kudarata paNa peAtAnI apAra dayA varasAvatI aTakI nathI. havA, pANI, prakAza tathA enA peTALamAM rahelA aNumAla khAnA mANasajAta mATe khullA che, ke jemAMthI sahune jarUra jeTaluM pANa maLI ja rahe che. enI sama vaheMcaNI thatI na heAya e eka junne prazna che. ethI duHkhanA mULa kAraNamAM uMDA utaratAM je kaMi paNa dveSa hAya tA te vijJAnane ke kudaratane nathI paNa ApaNA ghaDatarane saMskAratA ja che. e saheje samajI zakAya che. mULa thAta e che ke jIvamAtramAM AhAra, bhaya, nidrA ane maithunanI svabhAvagata baLavAna nRttie anAdikALathI paDelI ja che. sAthe sukha mATe mathavu e paNa enI prabaLa icchA rahI che. sukha meLavavuM e jIvamAtranu dhyeya che. duHkha kAineya gamatuM nathI. jeo du:kha' mAgI le che e paNa e dvArA sukha meLavavA ja mathatA hoya che. Ama jIvanuM valaNa sukha meLavavAnu che ane AhAra, nidrA, bhaya ane maithunanI prabaLa lAgaNIo enAmAM jora karI uThatI haiAya che. AthI jIvanuM valaNa saheje ja e vRttio-vAsanAonI tRpti karavA tarapha DhaLyuM, jo ke mAnavetara jagatanuM jIvana mahudhA AMtarapreraNAne vazavI cAlatu ke hAi ene sukhanA mA hAtha lAgyA nathI, paNa mAnavamAM pAchaLathI buddhanA vikAsa ane hu paNAnuM vyaktitva khIlavAthI ' aNu e mULabhUta vRttine anurUpa emAMthI sukha meLavavAnA bhagIratha prayatna karyAM che ane enA e prayatnamAMthI ja Ada mAnavanA jagalI vanamAMthI ke avyavahArika yugalaka rajIsTarDa khI jharada +1% 4% vArSika lavAjama rUpiyA 4 yuganA jIvanamAMthI pragati sAdhI eNe lavya nagaro, khem kalAkRtio, dhama ane saskRti tathA samAja ane rAjyanA haLadhAraNA tathA sAhitya saMgIta jevI lalitakaLA nirmANa karI che. te khIjI bAju svAtti, sukhepabhoganA sAdhane tathA anyane kacaDavA-dabAvavAnA prakAre uparAMta zastravidyA paNa prApta karI che. A pramANe mULabhUta vRttionA pApaNu ane zamanamAMthI sukha meLavavAne ApaNe! eka pramArane saMskAra badhAI gayA che ane ethI ApaNuM ghaDatara thayuM che. Ama mAnave vikAsa to khUba sAdhyo che, paNa sukha te jIvamAtrane joitu hatuM. ethI jenAmAM vizeSa buddhi hatI, vaLI jenAmAM hu" paNAnu vyakitatva vadhAre kholeluM hatu. emaNe bIjA para sarasAi bhogavavA tathA sukhanAM sAdhaneA hAtha karavA je prayatna karyAM eyA saMdha pedA thaze. A rIte jema jema mAnavane vikAsa thatA gayA che tema tema khIjI bAju sadha paNuM vyApaka thavA lAgyA che, sadha nuM eka kAraNa Ama AhAra tathA sukhopabhoganI sAmagrI meLavavA mATe thatI athaDAathaDI che tema hu" paNAnA vyakitatvane kAraNe khIjA para sarasAi meLavavA . vijaya--AAsa paNa che. AthI jyAre mANusanI lAlasA purI thAya che tema ja " jyAre e mATe e bIjA para vijaya prApta kare che tyAre ene sukha lAge che. paNa eka icchA peAtAnI pAchaLa seMkaDA IcchAo janmAvatI heie IcchApUrtinI lAlasA utpanna kare %0 ane A rIte ` sukhamAMthI duHkhanI paraMparA ja nirmANa ye jAya che, ane je sukha maLe che te paNa sthira rahetuM nathI. jo ke AthI eka lAbha thatA dekhAya che ane te e ke ethI dRcchApUrtirUpa prayatnamAMthI vikAsa thAya che; paNa pachI lAlasAnI eka pachI eka lakhAtI para parA ghANInA belanI jema navI gati utpanna karatI nathI ane tethI navikAsa aTakI jai zaktine hrAsa thavA lAge che. jyAM sudhI vikAsa zaktinuM nirmANa kare che tyAM sudhI e vikAsa sukhanu rUpa le che, paNa jyAre navanirmANa aTakI jAya che ane navA vikAsa rU MdhAI jAya che tyAre jIvane duHkha lAge che. eka rIte vikAsa e ja rukha che ana zAMkatanuM rUMdhana e duHkha che. A te ApaNe tatvanI vAta karI, paNa jyAre mAnave potAnI vAsanAonI tRpti mATe purUSAtha AdaryAM ane AhArattinA pApaNu ane zamanamAMthI hiMsA, zikAra, yajJayAga, bhayaMkara yuddho, krura katleAma macAvatA bhANuM mAnavasahArA ane rATInAM ramakhANA ubhA karyAM tema ja nidrA-ArAmavRttimAMthI sukhasagavaDe tathA bhAge pabhAganI sAmagrIo meLavavAnI lAlasA tathA e mATe anyane kacaDavAnI chUTavAnI, dago ke chetarapiMDI karI pari graha vadhAravAnI vRtti baLavAna banAvI, vaLI bhayamAMthI Dara, jUlma, vaividha, kapaTa-mAyAnA prakAro ane maithunamAMthI rAga,
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ . * - prabuddha vanasa '' - 2 : - tA. 1-12-53 va, kAma krodha, mela, lagna, kuTuMbalAlasA, devaAkarSaNa tathA tema nathI. ane ema kuTuMbajIvana jIvanArAthI ekale hAthe vikRtakalAnI sAdhanAo pedA karI tyAre jIvana-saMgharSa paNa tALI paDe paNa nahIM. tyAre karavuM zuM ? e prazna ApaNane parAkASTAe pahoMcyo; ane Aje te e vinAza l hade pahoMcI muMjhave che. paNa teneya zAstrakAroe ApaNane mArga batAvyo ga che. AkhuM jagata Aje dhagadhagatA lAvArasa para ubhuM che ane te che lithisaMvimAna, rAna, mojamajAparimA ane hoya tema saLagI rahyuM che. Ama ApaNe zakitata pedA karI che, patriparimANa jevA tratAnuM pAlana. upaniSadakAre paNa e ja paNa e zakita ApaNane ja bharakhavA beThI che, enuM ApaNane raca tena muLIyA: 'tyAga karIne bhagava' no divya maMtra ApyuM che, mADe moDe paNa bhAna thavA lAgyuM che. paNa have emAMthI chUTavA Ama chatAM vyaktione vyavahAramAM rahevAnuM hoI A pazu muzkela zuM karavuM e eka prazna che. jo ke e prazna Aje navo nathI. paDe tema che. ethI AjanA yuga pramANe bhAvInI havA joI bhUtakALamAM paNa hatuM. jo ke e tyAre AjanA jeTalo vyApaka samAje ja pitAnA baMdhAraNamAM pheraphAra karI ghaTatA sudhArA nahotA chatAM e yuganA kalyANavAMchu tIrthaMkarAdi saMte e enI karavA joIe ane evI rIte vyavahAre goThavavA joIe ke bhayaMkaratA joI lIdhI hatI. ethI e prazna vicArI ene jethI saheje ja madhyamavAnA mAnavIonuM jIvana ke ka haLavuM upAya paNa batAvyo che. paNa baherA jagate emanA upadeze thaI zake ane e TakI zake. bAkI tyAM sudhI samAjamAM vyApelAM tarapha hamezA durlakSa ja karyuM che. Aje have e samaya duHkho maTavAnA nathI ane dhodhamAra dAnanA pravAho vaheDAvyA pAka che ke je vahelA cetI e satenA upadezane jIvanano chatAM e samasyA hala thavAnI nathI, parigraha ghaTe, kharca ghaMTa, AcAradharma nahIM banAvavAmAM Ave te eka divasa A5NI AvakamAM puravaNI thAya evA kAryo maLe ane e badhAthI purI kamabakhtI thavAnI che ema divA jevuM spaSTa jaNAya che.". bhayaMkara je sAmAjika rIvAjane aMge bIjAo pAchaLa kheMcAvuM emane upadeza hato ke pharI aMdhakArayugamAM javAnI jarUra paDe che emAMthI beja kaMIka haLa thAya to ja samAja kaMIka ... nathI temaja yugalika kALa paNa have lAvI zakAya tema nathI rAhata meLavI zake. jIvananI keTalIka rItabhAta, zAIne keLa, ane chatAM che e paristhitimAMthI sukha meLavavuM che. sAthe sagAvahAlAomAM moTA khapavAnI vRtti, lagnAdi prasaMge paranuM zakitane vikAsa paNa roka nathI. ethI emaNe jagatanI gaMjAvara kharca tathA A ane AvA bIjA sAmAjika dhArmika samakSa tyAga ane aparigrahane mArga batAvyo ane jaNAvyuM tophAnamAM kheMcAI maravAnI mUrkhatA samAjane Aje nAganI ke parigraha e kevaLa dhanano ke sAdhanane ja saMgraha nathI, paNa jema bhIMsI rahI che. ethI samAjanA sUtradhAroe tema ja tyAgIsvAdalAlasA, bhagavRtti, ahabudhi ane svArthavRtta paNa eka vage A bAbata tarapha tAtkAlika lakSa kheMcI ghaTatA sudhArA vadhArA prakArane parigraha ja che. A kAraNe AvArAdi vRttine kAraNe karavAnI khAsa jarUra che. bAkI te yugAnurUpa je AMdhI" saMgharSa vadhAranArA hiMsA, mAMsAhAra, zikAra ane hiMsaka yajJa- AvavAnI haze te-AvI rahI che. emAM badhuM ThIka thai. pari. yAga jevI AcArapraNAlio sAme ApaNe ahiMsA, nirA sthiti chevaTe thALe to paDaze ja. paNu jeTalA ApaNe vahelA miSAhAra, prema, sevA ane nisvArtha tyAga tathA upavAsAdinI cetI pALa bAMdhI eTalA ApaNe ugarazuM ane vaLI ApaNI praNAlikAo jI. sAthe. prema, karUNuM, dayA sahAnubhUti, sahi- pAse te e ja yAMga ane sAdAIne vamevAra che. mahAvIra bagutA ane nirve rabudhdhino pATha Ape. ane brahmacarya, nirlobha, buddha jevA saMtanI jema vinobAjI paNa Aje e ja mAga aNuMgArapaNuM, saMyama tathA vairAgyanuM pratipAdana karyuM. A rIte batAvI rahyA che. jagata e saMdeza jeTale moDe sAMbhaLaze je zakita saMdharSane utpanna karanArA sukhate . mATe vaLI hatI teTale enAja ahitamAM che. A mATe samAje jAgRta thaI jarUrI ene sahakAranI bhAvanA para cira zAMti pragaTAvavAnA mArge vALa- pheraphAra satvara karavA ghaTe che. ratilAla maphAbhAi zAha vAne amara saMdeza Apyo, paNa yuganA daDha saMskAranA kAraNe duniyA thaDA ja vakhatamAM A maMtra bhulI gaI ane pharI saMghane AjanA samAjane janmAvanArA parigraha, lAlasA ane dhanamehanA vikRta mArge , , sAdhusaMsthAnI jarUra che ke nahi? utarI paDI. Aje duniyA je azAMti bhagave che e A vadhelA parigrahanuM ja kAraNa che. pachI e parigraha dhananA rUpamAM hoya, keTalAka samaya pahelAM hiMdanA maTha amAtya paMDita javAsattAnA rUpamAM hoya ke bhegalAlasAnA rUpamAM hoya, paNa vadhelA paragraheja haralAla naherUe pIlANI khAte tA. 21-9-53 nA roja se. I. e. rI. I nA makAnanI zilAropaNa vidhi karatAM eka pravacana karyuM hatuM A vinAza sajaryo che, ane enuM bhayaMkara rUpa vadhatu ja jAya che. ane te daramiyAna AjanI bekArIne ulekha karatAM temaNe jaNAvyuM adhurAmAM purUM Aje vijJAne je sukhasagavaDa ane bhegavilAsanI hatuM ke "eka bIjo e varga che ke je bIjAo upara ja nabhe che. sAmagrI A le che. AvA 5Na A5NuM lAlasAvRtti vadhI che dezamAM AvA pacAsa lAkha sAdhue che. sAdhuomAM keTalAka sArA ane ene eka Avazyaka jarUriyAta banA nI davA che. tema ja ane ucca koTinA haze; paraMtu moTA bhAganA sAdhuo te lokonI duniyA pAse pAse AvavAthI te eka cepI roga jevI thaI paDI dAnavRtta upara ja nabhe che. keI paNa dezane mATe A khataranAka vastu che. prajAmAnasa paNa Aja vijJAnane kAraNe khUba jAgRta ane che, kAraNa ke teo kazuM ja pedA karatA nathI. kAyadAnI dRSTie bhale . keLavAyeluM banyuM che. ethI pazu e uparanA tharanA lakAnI na gaNAya, paraMtu AvI jAtanA sAdhuo eka prakAstA cAra ja che." jema sukhasagavaDa ane bhogasAmagrI jhaMkhI rahI che. ane tethI A kathana AjanA saMnyAsIo tathA sAdhuonI saMsthAne '' ISyane poSatI e samAna ' sukhasagavaDanI mAMgaNI karavA lAgI sIdhI rIte lAgu paDe che. A saMnyAsIonI saMkhyA pacAsa lAkhanI A che ne Ama rAja saMdharSanI Aga bhabhukatI cAlI che. vaLI che ke tethI thoDI vadhAre yA AchA te Apa ekkasa kahI zakIe tema . yaMtravAde paNa vijJAnane Azraya laI, bakArI sarjavAmAM koI nathI, paNa ApaNe tyAM jarUra eka e mATe samudAya che ke je maNa rAkhI nathI. A badhAne eka ja upAya che ke jema bane 'pitAne cAlu samAjavyavahArathI alaga mAne che, jeNe saMsArane tema parigraha ghaTADatA rahI jIvana jIvavAnI kaLA hAtha karavI tyAga karyo lekhAya che, je lekanI dAnavRtti upara nabhe che, ane joIe. paNa AjanA A doDatA yugamAM hI vanavAsI jIvana AtmasAdhanA ane rUpadezapradAna e jemanI sAdhAraNataH mukhya jIvI zakAya ema nathI. niyA deDatI hoya ane ApaNe evI pravRtta hoya che. Aje ApaNe navanirmANane mArga chIe. rahIe e paNa je ApaNe jIvavuM ana Teka. heAya te ane prAcIna kALathI cAlI AvatI aneka sAmAjika saMsthAo kathaka , -
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA',', 1-12-52 , prada jIvana :- . . . . . ' - 137. ' ' mAtAnuM AkaMda , . sarakArI, zakitazALI ane vidyA saMpanna hatI. putranI mAMdagI bhUmikA daramiyAna te bannee chUTA cheDA lIdhA ja na hoya e rIte * Inside Europe, Inside Asia Adi graMthanA ekarUpa banIne temaNe putrInI sAravAra karA hatA ane tene bacAvavA mATe dravya kharacavAmAM pAchuM vALIne je. nahetuM. suprasiddha amerikana lekhaka jena gaMtharanuM nAma aMgrejI sAhitya prastuta pustaka che te nAnuM sarakhuM 211 pAnAnuM, paNuM , lekhakomAM agragaNya che. temanA taraphathI "Death be not teonuM lakhANa bhAre vedhaka che ane mAtapitAnA dardInuM eka }, proud' e nAmanuM eka pustaka keTalAka samaya pahelAM pragaTa karavAmAM Avela che te pustakamAM temanA ekane eka putra jenI romAMcaka citra raju kare che. A pustakanuM mathALuM 'jana Done" nAmanA keI kavinI eka kAvyanA prathama paMkita uparathI bAMdhapaMdara mahInonI mAMdagInA pariNAme, sattara varSanI ummare mRtyu pAmyo hato, tenI mAMdagInI karUNa kathA ApavAmAM AvelI che. vAmAM AvyuM che. A kAvyamAMthI anuka paMkitaone bhAvArtha samajAtuM nathI ema chatAM e kAvyane bahena gItA kApaDiyAe jena maMthara Ama te kelIphena AmAM rahe che, paNa tA. 4-11-, anuvAda karavA prayatna karyo che je nIce mujaba che - ' 19. 9nA roja jenIne janma thayo hato tyAre teo-maMthara daMpatIpirI mAMhatAM. jenI bALapaNathI bhAre tejasvI ane buddhizALI hate. maraNa tAruM, mRtyu ! tenI prajJA anekaviSayagAminI hatI. nAnapaNathI tenuM mukhya vaLaNa (vasanta tilakA) vijJAna tarapha hatu. ema chatAM te citrakAma karato; tene saMgItane re mRtyu ! gava kara nA, nahi zekhI tevI zokha hata; sAhitya vRtti te tene vArasAmAM maLI ja hatI. ke tArI vidyArthI tarIkenI tenI kArakIrdI prAraMbhathI atyanta ujajavaLa gherI mahA kapaTathI kaMIne phagAve banI rahI hatI. te DIyaraphIlDa ekeDemImAM joDAyo hato ane tuM sAcuM e na jarIye; tuM maneya mAre grejayueTane DIplemA meLavavA mATe abhyAsa karate hatA. nA! nA kadI ! nahi bhathAnaka zakitazALI 1846nA eprIla mAsamAM tene magajanA Tayumarane vyAdhi zarU che te kharekhara nahIM, sukuM rAMka mRtyu ! . A vyAdhi paMdara mahInA cAlyo ane A daramiyAna ArAma-niMdara svarUpa ja tAharAM che, - tenA magaja upara be vAra bhAre gaMbhIra oparezana karavAmAM ethIya tuM || AvyAM. A vyAdhine kAraNe ane A oparezana mATe AnaMda-dAvaka avazaya vadhu haze, nA ? te ghaDi hospITalamAM, vaLI sAruM thAya eTale pAcho gharamAM; Ama yogAnuyoga, hatabhAgI, nRpa, nasIbachatAM TayuTaranI madadathI teNe pitAne abhyAsa cAlu rAkhyo ane chevaTa che parIkSA pasAra karI ane tene lagatA padavIdAna no tuM gulAma; vasato viSa ne bimArI samAraMbhamAM mAthA upara pheMTIyuM vIMTALIne AMkhe puruM dekhAya na ne yuddha sAtha nita tuM. naha niMda detAM dekhAya kadi kadi lathaDIA paNa khAya e sthitimAM jenI jAdu-aphINa tava ghA karatAM zuM nyArI ? jAte hAjara rahyo ane DIplemAM lIdhe. vidyAthIoe ane adhyApakoe tene bhAre harSanAdathI vadhAvyo ane dhanyavAda Ape. toye ghamaMDa kara tuM zIda mUkhe mRtyu ? A ghaTanA bAda ekAeka mAMdagI vadhatI cAlI ane paccIsa vItI jatAM jarIka niMda, ame (amaryo !) divasa bAda 1987 juna mAsanI 30mI tArIkhe te mRtyu pAme mANIzuM jAta anaMta, kadApi kayAMya - - jonIe skUlamAM javAnuM zarU karyuM te daramiyAna jona rahe mRtyu-kAya paNa nA maMthara ane temanAM patnI kAnsIsa gaMthare chuTAcheDA lIdhA hatA. thAze are maraNa tArUM, mRtyu tyAMya ! ! ema chatAM bannenI jonI pratye mamatA jevI ne tevI rahI hatI. A pustakanA anta bhAgamAM janInI mAtA kAnsIsa graMthare eka hRdayadrAvaka noMdha lakhI che. te che gadAmAM, paNa tenA jionI bhaNato hato te varSo daramiyAna jena maMthara nyu yorkamAM vAkaye vAkaye kAvya jhare che ane pade pade kArUNya Tapake che. A rahetA hatA. temanAM patnI nekaTIkaTamAM rahetAM hatAM. dareka , ziyALa ane vasanta rUtunI rajAo daramiyAna jenI pitAnA noMdhanuM hArda yathAsvarUpe grahaNa thaI zake e hetuthI ATalI - vigate vALI bhUmikA ApavAmAM AvI che. have ApaNe putrapitA sAthe rahetA hatA ane unALAnI rajAo pitAnI mAtA sAthe pasAra karate hato. unALA daramiyAna pitA jenIne maLI vihoNI mAtAnuM AkraMda sAMbhaLIe ane tenI sAthe samasaMvedanAno anubhava karIe ! paramAnaMda AvatA hatA; ane ziyALA daramiyAna mAtA avAranavAra apUrNa jonInI khabara kADhatI hatI. mAtA paNa pitA jeTalI ja jei saMyukata jana ane jIvana para parAonI upayogItA viSe Aje ApaNe je sva.maNibhAi smRtiphaMDa - vidyArthI gRhamAM pAyAmAMthI vicAra karI rahyA chIe, A dRSTie upara varNavI | vaparAvAnuM che. tevI lokonI dAnavRtti upara nabhatI sAdhusaMsthAnI jarUra che ke nahiM 14680 agAu sAkArelA te prazna savizeSa vicAraNIya bane che. A prazna jAhera carcA mATe ame 25 zrI mazIna Tulsa TreDarsa - 101 , lakhamazI ghelAbhAI raju karIe chIe ane AjanA samAjahitacintakane A prazna - 101 ,, pravINacaMdra hamacaMda saMbaMdhe potAnAM maMtavyo saMkSepamAM muddAsara lakhI mokalavAM ame . 51 , vI. ena. mahetA 'nimaMtraNa ApIe chIe. A rIte maLelA uttare jarUra jaNAya tyAM 51 , Ara. bAbulAla enDa ku. - TuMkAvIne prabuddha jIvanamAM pragaTa karavAmAM Avaze. A praznano uttara 501, mohanalAla kALIdAsa mahetA (temanA putra karI mokalanAra bhAIo ane bahene e lakSyamAM rAkhe ahiM prazna samA kumAranA lagna prasa ge) : jane sAdhu purUSonI jarUra che ke nahi te nathI paNa potAnA zarIranivaha 101 ,, prabhAzaMkara popaTalAla zeTha 5 bAbubhAI ke. zAha mATe jAte zrama karIne kamAvAnI jarUra nahi svIkAratA sAdhuvane ( 3480 vasula , anulakSIne uparane prazna che. taMtrI, prabuddha jIvana 26 2172 bAkI
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 1-1-53 jevA kheDuta ane khetara tevI khetI thoDA samaya pahelAM zrImAna kapuracaMda ane temanA be upara jaNAvelI maryAdAo nIce kArya karatI mahAvIra baMdhuonA sanmAna samAraMbhamAM pramukhasthAnethI thAmAna masta jaina vidyAlaya jevI saMsthAnuM kAryo pariNAma paNa Akhare rabhAI lAlabhAIe e matalabanuM jaNAveluM ke mahAvIra jaina maryAdita ja hoya e taddana svAbhAvika che. A rIte vicAratAM vidyAlaya ane e kerinI anya saMsthAomAMthI sArI saMkhyAmAM mahAvIra jaina vidyAlaye je pari grAma batAvyuM che-Aje temAMthI vidyArthI o pasAra thAya che ane jIvanamAM ThIka ThIka sthira paNa para thayelA saMkhyAbaMdha vidyArthIomAMthI keTalAka sArA DokaTara tarIke keTalAka kuzaLa Ijanera tarIke susthira thayA che; keTalAMka thAya che, paNa temAMthI ApaNe apekSA rAkhe tevA ucca kAyada nA kSetramAM te keTalAke vyApAra vA sarakArI vahIvaTanA keTinA dharmaparAyaNa ane samAjanuM sAcuM netRtva kare evAM kSetramAM ujaLuM nAma kADhayuM che ane vidyAlayane zaramAvuM paDe rane pAkatAM nathI. A vidhAnanI ApaNe thoDI samIkSA karIe. e eka paNa vidyArthI haju sudhI pAko jA nathI-A ApaNe tyAM zikSaNa saMsthAnA nAma nIce vidyAthIne pariNAma vidyAlayane jarUra zebhA ApanAruM che. AthI vizeSa rahevA khAvApIvAnI sagavaDa ApatA chAtrAlayathI mAMDIne AzA rAkhavI ke pradarzita karavI e zakayatAnA pradezanI bahAranI hAIskula athavA koleja sudhInuM Adyanta zikSaNa ApatI ema vAta karavA barAbara che. sarva prakAranI saMsthAonI samAveza karavAmAM Ave che ane kAraNa ke Akhare pAkane AdhAra khetI ane khetara tethI ApaNI vicAraNAmAM ghaNI vAra geTALa pedA thAya che. ubhaya kevAM che tenI upara ja rahe che. kei paNa Adarza sevI mahAvIra jaina vidyAlaya ane sadaza kaTanI saMsthAone mahApuruSe viziSTa keTinI jIvana-upAsanAnA pariNAme je zikSaNa saMsthA kahevI emAM atyukti dipa thaI jAya che. viziSTa jIvanasatya pinAne lAdhyA hoya te mujaba ucharatI ApaNe mahAvIra jaina vidyAlayane ja vicAra karIe te tenuM prajAne ghaDatara ApavAnA hetuthI jyAM vidyAthI'e rahe ane bhaNe evI eka zikSaNa saMsthA kADhI hoya ane tyAM bhaNatA kAryakSetra meTrIka pachInuM ucca zikSaNa levA icchatA jaina-hAlanA vidyAthIo paNa e mahApurUSanI jIvanacaryAmAMthI satata saMgamAM mAtra zvetAMbara mUrtipUjaka-vidyArthIone rahevA khAvA preraNA meLavatA hoya-upaniSadanuM sUtra 7oranuM mauna rahyA pIvAnI jarUrI sagavaDa pUrI pADavI te che. amuka saMpradAyanI te ziSyoH jIgnasaMzayAH A sUtra dighAthI enA jIvanamAM ane saMsthA (ine te saMpradAyanA amuka niyama-hamezA pUjA karavI, saMsthAnA vAtAvaraNa mAM satata mUrtimanta banI rahyuM hoya tevI sUryAsta pahelAM bhajana karavuM, bhejanamAM kaMdamULa vagere abhakSya saMsthAnA pAkamAM ane mahAvIra jaina vidyAlaya jevA mAtra gaNAtI vastuo na ApavI--A niyamapharajiyAta paLAvavAmAM chAtrAlayanA AkAranI saMsthAonA pAkamAM amuka mahatvane Ave che. A uparAMta A saMsthAmAM dhArmika zikSaNane amuka pharaka rahevAno ja. dA. ta. kavivara ravIndranAtha TAgere kADheluM prabaMdha karavAmAM Avela che ane tene lagatI parIkSAomAM zAntiniketana, gAMdhIjIe je karele satyAgraha Azrama, vidyArthIone pasAra thaganuM hoya che. A dhArmika zikSaNa mATe nAnAbhAI bhaTTanI lokabhAratI. AvI saMsthAomAM je vidyArthI. enI pedAza thAya te judA ja prakAranI hoya. tyAM darekanA yogya zikSake maLatA nathI, maLe che. te lAMbo vakhata TakatA jIvana upara TAgora ke gAMdhIjInI amuka chApa uThayA vinA nuM nathI ane AjanA vidyArthIone A rIte apAtA dhArmika ja rahe. e saMsthAnA vidyArthIo jIvananI je maulika bhAta zikSaNamAM koI uDe rarsa hote ja nathI. pariNAme tyAM apAtAM batAve, ane je katvazakitane AvIbhUta kare e AzA dhArmika zikSaNanI vidyArthIonA jI nuM upara kaI mahatvanI mahAvIra jaina vidyAlaya jevI saMsthA pAsethI na rAkhI asara paDe che ema mAnavAne kazuM kAraNa nathI. A saMsthAne zakAya. eka ThekANe mahAna jyotirdhara yuNI dhakhAvIne beThA hoya vahIvaTa dara varSe cuMTAtI vyavasthApaka samiti racalAve che ane che ane tenI tane prakAza digantamAM vistarI rahyo hoya che. vidyArthIonA rItabhAta upara dekharekha rAkhavA tema ja anyatra nathI jovAmAM Avato kaI jotirdhara ke nathI anutemanI sArasa bhALa levA mahAmAtra, niyAmaka vagere taMtranI bhavavAmAM AvatA kaI vimaLa jyoti prakAzavistAra. racanA karavAmAM Avela che. vyavasthApaka samitinA sabhyomAM - Ama chatAM paNa AjanI viSama Arthika pari. kaI kaI sevAbhAvI hoya che, paNa te dareka eka yA anya sthitimAM ane jyAre jInanA anya kSetre mAphaka zikSaNanuM raNuM vistRta ane vadhAre kharALa thatuM cAlyuM che. prakAranA ,jaka vyavasAyamAM paDelA hoya che ane Aje tyAre ucca zikSaNa tarapha gatimAna thavA chatA sAmAnya je jIvanavruTio vyApaka paNe dRSTigocara thAya che tethI A sthitinA vidyArthIone rahevA vagerenI sagavaDa ApatA, temanI sabhya mukata hoya che ema hatuM ja nathI. taduparAnta je bIjI rIte paNa ThIka ThIka saMbhALa letA ane viziSTa abhyAsArthe dhArmika niyamanA pAlananA vidyArthIo pAsethI Agraha rAkha paradeza javA tathA rahevA mATe ziSyavRttione paNa jyAM zakya vAmAM Ave che te niyamone saMsthAnA saMcAlanA jIvanamAM moTA hoya tyAM prabaMdha karatA ane pitAtAnA kSetranI zaikSaNika jarUriyAtone pahoMcI vaLavAne mathatA mahAvIra jaina vidyAlaya bhAge kazA avakAza hete nathI. taduparAnta mahAmAtra ke niyAmaka jevA chAtrAlayanI upayogItA ane sAmAjika sevA kAMI ochI paNa vetananA prabaMdha upara kAma karatA hoya che ane dhArmika nathI, ane sAmAjika kSetre evI saMsthAonA saMcAlakonI zikSaka paNa bahudhA sAdhAraNa kaTinA hoya che. pariNAme vidyArthIonA sevAno phALo paNa kAMI nA suno nathI. jIvanane viziSTa ghaDatara maLe ane unnata jIvanI preraNA maLe A AkhI carcAne tAtparya e che ke kaI paNa evuM AvI saMsthAnA vAtAvaraNamAM bahu ochuM dekhAya che. saMsthAnA kAryanuM pariNAma mApanAre keI atima AdarzanA AvI saMsthAnA saMcAlake ucca zikSaNa levA IcchatA mApadaMDa vaDe nahi paNa e saMsthAnA vartamAna sage ane pitAnI kemanA vidyArthIo rahevA khAvAnI ke anya pAyAnI maryAdAo vacce zuM zakaya hoI zake evA mApadaMDathI kharcanI sagavaDanA abhAve rakhaDI na paDe evA zubha hetuthI --- saMsthAnuM kArya mApavuM joIe ane e mApadaMDathI mApatAM * jeTaluM apUrNa lAge te apUrNatA dUra karavA mATe vyavArU prerAIne AvI sagavaDe Apatu chAtrAlaya calAve che ane te sUcanAo karavI joIe. A saMsthAmAMthI keI lekettara purU taddana ucita che. AvI saMsthAmAMthI pasAra thayelA vidyArthIo pAkatA nathI mATe, A saMsthAnI sevA sateSakAraka nathI evo mAMnA ghaNA evA che ke jemane AvuM avalaMbana na maLyuM hota ' mAnyavara zeTha kasturabhAinA kathanamAMthI je dhvani uThate hatA te ugatA jIvanamAM teo kAMine kAMI aTavAI paDyA hatA ane tenA uttara rUpe lakhAyeluM A vivecana ucita mArgadarzana karavAmAM - jIvananirvAhanI akaLAmaNanA bhoga thaI paDayA hatA. madadarUpa nivaDaze evI AzA che. paramAnaMda
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ nI bAika - tA. 1-12-53 prabuddha jIvana pusataka paricaya '' '' ' " ' vaheMcAyeluM che. pallA cAra prakaraNamAM bhagavAna mahAvIranuM - jIvana gItA caritra ApavAmAM AvyuM che. pAMcamAM prakaraNamAM gozALakanuM .(saMpAdaka : zrI hemantakumAra nIlakaMTha tathA zrI naMdalAla caritra upalabdha sAmagrImAMthI temaNe tAravyuM che. chaThThA prakaraNamAM bhogIlAla zAha, prakAzaka: zrI cImanalAla mANekalAla zAha, bhagavAna mahAvIre prarUpelA dharmanI sAmAnya samajaNa ApavAmAM mahAjana buka Da, phanIjha pUla nIce, gAMdhI mArga, AvI che. sAtamAM prakaraNamAM zreSTha veta kamaLa" "be kAcabA" amadAvAda kiMmata rU. -4-0 ) ane "hiNI" e traNa rU5kakathAo AgamagraMthamAMthI udbhUta - zrImad bhagavadda gItA aneka cinta, vicaMdra ane karIne tene anuvAda samAviSTa karavAmAM Avela che. amA kavione hamezA AkarSatI rahI che ane te ApaNe aneka prakaraNamAM bhagavAna mahAvIranA subhASino eka nAnuM sarakhA - vivecanamra che tema ja anuvAdo nirmANa karyA che. gujarAtI saMgraha raju karavAmAM Avyo che. A pustaka mATe paM. becara bhASAmAM gItAne sauthI pahelo anuvAda kavivara hAnAlAla dAsa jIvarAja dezIe eka cintanapreraka Amukha lakhI ApyA che. dalapattarAme karyo. thoDAMeka varSo pahelAM sva. kizoralAla gha. paraMparAgata mULa caritramAM lekhaka pAtA che ka5nA vaDe mazarUvALAne anuvAda navajIvana prakAzana maMdira taraphathI pragaTa thoDAka pheraphAra karyA che, jemAMnA keI ThIka lAge che, keI aThIka che. A anuvAda samazlekI, ane sugeya che ane gItAnA lAge che. dA. ta. bhagavAna mahAvIra sarvajJa thayA bAda apApA bhAvane yathAsvarUpe pragaTa kare che ane tethI khuba lokapriya che. nagarInA udyAnamAM bIrAyA ane emanI pAse gautama vagere thoDA samaya pahelAM zrI. jugatarAma davee racelI gItA gIta maMjarI agiyAra bhAIe svAbhAvika kutuhala | AkarSAIne AvyA nAmanI eka pustikA navajIvana prakAzana maMdira taraphathI pragaTa ane bhagavAna mahAvIranA upadezathI mugdha banIne temanA dIkSita - karavAmAM AvI che. AnI aMdara gItAmAM AvatA judA judA thayA ema mULa kathAmAM Ave che. Ane badale lekhaka bhagavAna, vize laine gAI zakAya evA pade TIkA, TIpaNuM ane jarUrI mahAvIrane te nagarImAM cAlI rahelA somIla brAhmaNanA yajJasamajutI sAthe saMkalita karavAmAM Avyo che. bhAI jugata- saMmAraMbhamAM kheMcI jAya che ane gautama vagere 11 bhAoine rAmanuM bhASAprabhutva ane gItA mananane A puritakAmAM tyAM samAgama thayAnuM jaNAve che. A vAMcatAM je yajJakriyAnA , ApaNane sundara paricaya thAya che. A anuvAda ane pada- bhagavAna mahAvIra maLathI virodhI hatA te yajJamAM teo zuM kAma saMgrahamAM eka viziSTa koTinA anuvAdo tAjetaramAM umere jAya e prazna sahajapaNe upasthita thAya che ane tene saMtoSathayo che. enuM nAma che jIvanagItA. e racanAra vyakita Ama ' kAraka khulAse maLatA nathI. te suvidita che chatAM pitAnuM nAma agocara rahe ema teo icche bhagavAna pArzvanAthanI paraMparAmAM ane bhagavAna mahAche ane tethI temanuM nAma A pustakamAM ApavAmAM AvyuM nathI. vIranI paraMparAmAM zuM taphAvata have tene A pustakamAM kazo A jIvana gItAmAM mULa gItAnA adhyAyonA krama mujaba ja paNa ullekha najare paDate navA. khAsa karIne cAra mahAvratanA anuvAda karavAmAM Avyo che, paNa tene samazlokI banAvavAnA badale pAMca mahAvrata karavAmAM AvyA ane vastra dhAritvane badale Agraha rAkhavAmAM AvyA nathI, maLa anaOpanA thAne ra. namratA zIkAravAmAM AvI e bAbate . 39. A nAnA gIta, vasantatilakA, upajAti ane evA bIjA dAne pustakamAM paNa jarUrI hate. upayoga karavAmAM AvyuM che tema ja jayAM viSaya kaNa ane ' Ama chatAM paNa bhagavAna mahAvIra ane temanA tatvale bahu TuMkANamAM ghaNo gUDha artha samAvavA lAgyA tyAM jJAnane samajavA mATe AvAM ja keI nAnAM nAnAM pustake bahAra anuvAdamAM jarUrI vistAra karavAnI paNa anuvAdo chaTa lIdhI paDayA che temAM A pustaka judI bhAta pADe che ane jenetara che ane sAmAnya vAMcanArane saraLa avabodha thAya ane paThana vAMcamAM bhagavAna mahAvIra viSe kAMIka jANavAnI jijJAsA ' pAdanamAM vadhAre AnaMda Ave e be heta A be prakAranI ubhI thaI che te jijJAsAne tRpta karavAnI A pustaka yogyatA chuTathI sahajapaNe siddha thAya che. mULa anuvAdaka bhaktahRdayanA, sevAparAyaNa sajajana che ane eka prakAranI satata sAdhanA rUpa , ( pacavarSIya yojanA emanuM jIvana che. sAmAnya janatAnA satata saMparkamAM teo = ' (lekhaka: zrI vADIlAla DagalI, prakAzaka: gujarAta bhArata nA rahe che. pariNAme anuvAdI zela kazA paNa pAMDityanA ADa e ka paNa pAMcanA A sevaka samAja, pAnAra nAkA, amadAvAda, kiMmata rUA. 03-0) bara vinAnI ane sAmAnya buddhinA mAnavIne paNa sahaja presa TrasTa opha InDiyAnI amadAvAda zAkhAnA menejara gamya bane tevI che ane anuvAda vAMco zarU karyo ke cheDe pahee ja zrI vADIlAla DagalIe, jyAre bhArata sarakAra taraphathI paMcavarSIya chUTe evI rocaka tenI padyaracanA che. janA bahAra pADavAmAM AvI tyAre TuMkANamAM AkhI janAnuM zramaNa bhagavAna mahAvIra hArda samajI zakAya te hetuthI, e yojanAne lagate eka nibaMdha | A (lekhaka : zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha, prakAzaka: taiyAra karela ane te be haphatAthI "saMskRtinA 1953nA jAnyu teyAra karelA ane te che ke guja2 2 thara kAryAlaya, gAMdhI raste, amadAvAda, kiM. rU. 1-4-1) ArI tathA phebruArI mAsanA aMkamAM pragaTa thayela. A nibaMdha che - zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha racita zramaNa bhagavAna koI paNa pakSabudhdhinA pUrvagraha sivAya paMcavarSIya yojanA jevI mahAvIranI pahelI AvRtti sastu sAhityavardhaka maMDaLe AjathI che tevI samajAvavAno eka abhyAsa pUrNa prayatna che. lekhaka nava varSa pahelAM pragaTa karelI. temAM keTalAka sudhArA tema ja yuvAna hovA chatAM lakhANamAM praDhatA che, viSayanI huMDI samajaNa vadhArA karIne A bIjI AvRtti bahAra pADavAmAM AvI che. che, bahujanasamAjamAM A paMcavarSIya yojanAnI sama- . A nAnA sarakhA pustakamAM bhAIzrI dhIrajalAle bhagavAna jutI sAre phelAvo pAme ane hiMdanA bhAvI Arthika nirmANa mahAvIrane eka camatkArI deva tarIke nahi paNa eka lettara saMbaMdhe bhArata sarakAranI zI ka95nA che. ane tene kevI rIte mAnavI tarIke A navyA che ane temanuM caritra lekettara havA kayavahArU rUpa ApavA mAMge che tenI vyApaka AkAramAM samajaNa . chatAM koI paNa sAmAnya mAnavIne temAMthI aneka anukaraNIya phelAya e hetuthI bhArata sevaka samAje (gujarAta) traNa AnA . jIvanatattvo maLI zake tema che te vAMcakanA manamAM utAravAne. , jevI bahu najIvI kiMmata rAkhIne A pustikA pragaTa karI che. prayatna karyo che. A nAnuM sarakhuM pustaka A prakaraNamAM ' paramAna
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasiddha jIvana tA. 1-12-13 | gujarAtanI sAMskRtika pratibhA (gatAMkathI cAlu) jaina sAhitya vidvattAbharI jJAnaparaMparAnI sAthe sAtha, agIyAramI sadImAM vaDanagaranA uvaTa nAmanA brAhmaNe "prAtibrAhmaNadharmanA ziva ane zAkana' saMpradAyone paNa gujarAtanA zAkhya sukatA" ane "vAjasaneyI saMhitA" upara TIkAo lakhI che rAjAoe udAratAbharI bakSIse vaDe-dAna vaDe ne vAjabI rIte ane e ja zaheranA (vaDanagaranA) eka ghAveda brAhmaNe 'nItimaMjarI' Azraya Apyo hate. eka vastu neMdhavA jevI che ke giranAra, nAmane grentha lakhyo che. te pachI Ave che mahAna hemacaMdrAcArya AbU ane pAvAgaDhanI TekarIo upara jaina tIrthaMkaranAM ane jene nirdeza huM upara karI gayo chuM. emanA samakAlIna vAgabrAhmaNudharmanAM devadevIonAM daherAM bahu ja pAse pAse ane eka bhAre hemacandrAcAryanA "kAvyAnuzAsana" nA dhoraNe "vA bhaTTasAthe bAMdhavAmAM AvyAM che, aMbAjInI bhakita jeno ane alaMkAra" nAmane alaMkAraviSayaka eka graMtha lakhyo che. e hinduo baMne samAna dRSTathI kare che. Adhunika gujarAtamAMthI baMne grantha upara mammaTanA kAvyaprakAza" no prabhAva che. hemabauddha dharma lupta thayo che, paNa A be ke te paraspara candrAcAryuM je navA sAkSarajIvanano saMcAra karyo teNe teramI sAthe rahetI AvI che. eTaluM ja nahi paNa parasparanA samAja- sadImAM saMkhyAbaMdha navA kavio ane paMDitene janma Ape. jIvana upara ekabIjAnA pratyAghAta paNa paDe che. gujarAtanA . emAM sauthI moTAmAM moTA vikhyAta kavi vaDanagarano, nAgara hinduonAM zuddha zAkAhArIpaNuM ane ahiMsAnI bhAvanA du- brAhmaNa semezvaradeva che. aMgata hakIkata jaNAvavA mATe mane bhUla thayelI jovAmAM Ave che. hindu jIvanapadhdhati upara jaina- kSamA ApavAmAM Ave te huM eTaluM kahuM ke teo mArA ' dharmanA paDelA pratyAghAtanuM A eka pariNAma che. A saMyukata kuTuMbanA eka pUrvaja tarIke pratiSThita che. suprasidhdha jaina pradhAna saMskRtinuM lakSa zuM A5NuM eka agragaNya gujarAtI paMDita vastupALanA teo eka gADha mitra hatA ane emaNe "gurjara Do. bhegIlAla sAMDesarAracita "liTararI sarkala epha mahA- zvara puhita" evuM birUda prApta karyuM hatuM. emanAM be kAvya amAtya vastupAla" nAmanA graMthamAMthI TAMkuM te vadhAre yogya "kIrtikaumudI" ane "suratasava" baMnaH kAvyakalAnAM saundarya lekhAze. e graMtha noMdhe che ke "e divasemAM gujarAtanI paMDita ane zobhAthI tathA khAsa karIne gurjararAjya lakSmI viSenI saMskRti evI akhaMDita hatI ke emAM brAhmaNadharmanA ane emanI hUbahU vibhAvanAthI bharapUra che. vaDanagara pAsenA eka jainadharmanA paMDitanI aMdara prazaMsApAtra sAMskRtika sahakAra ' zaherano nAnaka paMDita je paNa eka nAgara brAhmaNa hatA te hato. ApaNane mAlUma paDe che ke rAjyadvAramAM besana purehita eka bIjo saMskRta paMDita ane kavi hatA. amaracandrasUri ane somezvara jainadaherAsaranI prazastio lakhe che ane bAlacandra mallIsenasUri e paNa A sadImAM saMskRtanA AgevAna jaina jevo jaina sAdhu bhAgavata purANa jevA brahmaNadharmanA mahAna paMDita hatA. caudamI sadImAM merUtuMgAcArye pitAno "prabanyuM. graMthamAMthI sAhityika sAmagrI UchInI le che. vaLI ApaNe e ciMtAmaNi" grantha lakhyo hato. e graMthane hajI paNa eka paNa joIe chIe ke amaracandra nAmano eka jaina sAdhu samagra pramANabhUta aitihAsika bahanibaMdha tarIke gaNavAmAM Ave che. mahAbhAratane zvekAmAM sArabadhdha kare che ane eke eka adhyAya sattaramI ane aDhAramI sadImAM bIjA kaviomAM devavimalagaNi, AraMbhe vyAsanI stuti kare che. pata jali ane bIjAoe hIravijayajI ane AcArya thazevijaya judA judA viSayo jene nirdeza karyo che te zramaNo ane brAhmaNo vaccenuM paratve saMskRtamAM grantha lakhyA che. A vaimanazya gujarAtamAMthI jANe lupta thaI gayuM che. sAhi. * bhAratanA moTA bhAgane prAntanI mAphaka gujarAte cAMdI tyanI bAbatamAM A bInasAMpradAyika : daSTibindu kaI sadImAM potAnI svAdhInatA gumAvI ane muslima zAsana Akarimaka nahotuM AvyuM. kintu samakAlIna vanamAM heThaLa e mUkAI gayuM. keIne kadAca ema lAgaze ke prazaMsApAtra lakhI zakAya evI sahiSNutAnI ane ApalenI je te kALathI enuM gaurava osaravA mAMDayuM haze, paNa nedhavA jevuM che ke e gArava TakI rahyuM eTaluM ja bhAvanA pravartatI hatI temAMthI A dRSTibindu AvyuM che. A samakAlIna jIvananAM lagabhaga tamAma pAsAM AgAmI prakaraNomAM nahi paNa hindu ane muslima dharmonI ekIkRta saM kRtimAM - darzAvavAmAM AvyAM che te pramANe vastupAla jevI mahAna vyaktimAM eNe eka navuM ja kalAtmaka abhivyakitanuM svarUpa dhAraNa karyuM , muslimoe gujarAta jitI lIdhuM hatuM tema chatAM ene AtmA pratinidhitva pAmyAM che. vizeSamAM e ema paNuM darzAve che ke jaina dharma ane saMskRti jene eka aMtargata bhAga banI rahyo akabaMdha rahyo hato ane muslima saMskRtinAM sArAM tane pitAnAmaM samAviSTa karI levAmAM AvyAM hatAM. gujarAtanuM che te hiMdu saMskRti eka hatI, ane gujarAtane samagra madhya pATanagara pATaNathI navA amadAvAda zaheramAM khaseDavAmAM AvyuM. kAlIna ItihAsa je citra rajU kare che emAM ApaNane brahmaNa e pachInI traNa sadIne kALa zAMti ane samRddha hatuM jemAM dharma ane jaina dharmanA pravAhanuM nedhapAtra kahI zakAya evuM vaLa vighA ja samRddha nahatI thaI paNa kalA ye asAdhAraNu. ekIkaraNa jovA maLe che. e ekIkaraNa sArA e prAMtanA sAMskR hade samRddha thaI hatI. zarUAtathI ja amadAvAdamAM navAM dhArmika tika jIvana upara eka ne bhuMsAya evI chApa mUkI gayuM che." * ane binasAMpradAyiMka makAne evI rIte baMdhAvA mAMDayAM ke jemAM, - prAcIna ane madhyakAlIna gujarAtamAM saMskRta sAhityanuM hindu ane sArasenika DhabanI sthApatyakalanuM ekarasayukata ekIje kheDANa thayuM che tenuM saMkSipta Alekhana ahIM aprastuta nahi gaNAya. "zizupAlavadha"nA suprasiddha kartA mahAkavi mAgha viSaya sUca pRSTa zrImALanA nivAsI hatA tene nirdeza huM agAu karI cUkI samAjamAM pravartatA duHkhanuM kAraNa. ratilAla maphAbhAI zAha 135 AjanA samAjane chuM. sAtamI sadImAM jena paMDita dhanezvarasUrie pitAnI suprasiddha sAdhusaMsthAnI jarUra che ke nahi ? taMtrI 136 kRti "zatruMjayamAhAbhya" lakhI hatI paNa e sadIne sauthI mAtAnuM AkaMda paramAnaMda * 137 mahAna graMtha valabhIpuranA kavi bhaThThIna che, jeNe "bhaddIkAle' jevA kheDuta ane khetara tevI metI paramAnaMda 138 tarIke jANItuM mahAkAvya lakhyuM che. e mahAkAvyamAM rAvaNavadhanI ' pustaka paricaya paramAnaMda 139 vArtAmAM pANininA vyAkaraNanAM sUve gUMthI levAmAM AvyAM che. gujarA nI sAMskRtika pratibhA harasiddhabhAI daveTiyA 14 zALa,
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke tene pha, * * tA.1-12-53. buddha jIvana.. karaNa jo mAM Ave che, jemAM muslima sthApatyakalAnI bAhya" amArI citrakalA-soMe A dizAmAM pragati karI che ane renakanI pAchaLa hindu saMskAratatva jaLavAI rahyuM che' jIvananAM sarva kSetramAM susaMvAda ane miSTa sukamAratAne vRddhi gata, ' hiMdu rAjAonA kALamAM Abuparvata uparanAM delavADAnAM karyA che ane amArI kavitA mAtra kAgaLa upara ja AlekhAyelI maMdiranI ane meDherAnA sUryamaMdiranI vismayakAraka zilpakRti che ema nathI paNa enAM pratIkane amArA devAlayomAM zilpa emAM pahANa ane ArasapahANa uparanI zilpakaLA utkRSTatAne ranA zilpakaLA utkRSTatAne ane sthApatyanA pahANe ane saMgemaramara upara tAdaza kayo * | zikhare pahoMcI hatI. prophesara nIlakaMTha zAstrI emanA "hiMdanA che. ane te tame zeTha haThIsiMdhanA maMdiramAM svAmInArAyaNanA itihAsa"mAM kahe cheH "mahamaH gIjhanIne humalAone pariNAme maMdiramAM, zaheranAM saMkhyAbaMdha bIjAM mahAlayamAM ane vaLI . utpanna thayelAM avyavasthA ane nAsabhAgamAMthI svasthatA rahevAnAM gharamAM joI zake che. hiMndudharmanA bhaktisaMpradAya jevA jhaDapathI pAchI AvI gaI ane bIjI sahastrAbdInAM pahelAM be ke zrI vallabhAcAryane vaiSNava saMpradAya, sahajAnaMda svAmIne zatAmAM te selaMkIonA susthira rAjakAlamAM ane paradeza svAmInArAyaNa saMpradAya Adi jeTalA gujarAtamAM abhyadaya sAthenA vepAramAM vadhu zAMti ane bhautika abhyadaya pazcima pAmyA che teTalA bIje pAmyA nathI. jaina saMpradAye paNa hidanA hide pratyakSa karyA ane gujarAta ane enA paDezanA pradezamAM bIjA prAMta karatAM gujarAtamAM vadhAre bhakitabhAvabharyuM svarUpa dhArmika sthApatyanI zailInAM nedhavA yogya sajana thayAM. A dhAraNa karyuM che ane A lAkSaNikatAne, khAsa toMdhavAlAyaka vikhatanA sArAmAM sArA bAMdhakAmo upara prakRti ane manuSya prakAra te e che ke A badhA saMpradAya eka ja kuTuMbamAM kALo kera vartAvyo che, chatAM je kAMi bacI rahevA pAmyuM che te A sAthesAthe mAnavAmAM AvyA che. kharekhara, judA judA dhArmika selaMkIyuganA maMdiranI viziSTa lAkSaNikatAnAM svarUpa. ane saMpradAya vaccenuM ekabIjA pratyenuM mAna eTaluM badhu. tA eyanA bAhya saundaryo ane AMtarasaMvedananI pUratI sAkSI pUre hatuM ke eka ja kuTuMbanAM judAM judAM mANase eka ja gharama che, ane te devAlayo temanA nirmANa kauzala ane sAMskArika guNavattA rahIne jainasaMpradAya, vaizaNava saMpradAya ke zaivasaMpradAya mAne ne pALe , mATe vizvaviMkhyAta che. e bAMdhakAme jene ane hiMduo banenAM e koI rIte eka asAmAnya bAbata ne kahevAya. AthI dhAmika che; ane teramA zatakanA AraMbhamAM vastupAla ane tejapAla e utAratA hovA chatAM gujarAta mATe bhAge rUDhi 2kSaka, 2thI che. be itihAsa prasiddha bhAIoe-jeo hiMdanA saMskArapreraka yAre vallabhAyAya, sahajAnaMda svAmI ane bIjA dhArmika ' kahevAya che teoe-temanI sattA ane samRddhieno gujarAtanI AcAryone-jeo bhAgavata ane paurANika dharsa upadezatA hatA kakSAone uttejavAmAM sa6oga karyo. selaMkI yuganAM maMdire temane-bIje nahIM teTalo satkAra gujarAtamAM thaye tyAre mahAne , ' Ama chatAM eka dare ke eka nAnA samUhanA mAnasonuM mAtra sudhAka svAmI zrI dayAnaMda sarasvatI gujarAtamAM janmyA hatA. sajana nahotuM, paNa eka samasta jJAti maLIne tenI pratyeka e che mUrtipUjA virUddha upadeza karyo te temane gujarAtane tyAga vyakti pitapatAnI zakitao anusAra A bAMdhakAmamAM aMgata karavo paDayo ane Arya samAjanI sthApanA karavAne bahAra 5 jAba ne vyApaka rasa laIne prerAI hatI e A vakhatanA etihAsika jeTale dUra jatA rahevuM paDayuM hatuM. . ..! lekho uparathI spaSTa thAya che, ane zilAvata yAM, salATa tarIke muslima rAjayakALa daramiyAna ItihAsanAM ane saMkAsnAM oLakhAtA je dhaMdhAdArI kuzaLa kaDIAkArIgare pitAnI pA. sAhityanAM kSetramAM muslima maulavIo ane vidvAnoe je meTA thiIomAMnA niyamo anusAra kArya karatA hatA, teoe phALo Apyo che tene nirdeza karavAnuM mAre ahIM nahIM choDI, 'rAjIkhuzIthI teonI paraMparAgata rUDhio muslima rAjaya thatAM devuM joIe. pAchaLa mIrAte sikaMdarI ane mIrAte ahamadInA . tyajI dIdhI ne maMdire mUkIne, masjidamAM emaNe emanI tavArIkhanazee gujarAtanA vigatavAra itihAsa AlekhyA che. ' kalAkArIgarIne upayoga karyo." te bhaviSyanA itihAsakAra mATe kharI rIte ziSTa graMtha gaNuA pramANe pratIta thaze ke muslima rAjyamAM je kArIgaro vAmAM Ave che, ghaNA eka muslima vidvAnoe hiMduomAM phArasI masjida ane makabarAmAM bAMdhavAmAM kAme lagADavAmAM AvyA ane urdUnA abhyAsane lokapriya karyo ane briTIza rAjyanI teomAMnA ghaNu kharA hiMdu hatA, ane teoe ja sthApatyanI sthApanA sudhI A bhASAo rASTranI rAjyabhASAo hatI. meM je eka navI saLaMga zailI utpanna karI che te eTalI te zreSTha AgaLa kahyuM che. tema bhUtakALamAM saMskRtamAM je kuzaLatA - ane suke maLe che ke enI kakSA zreSThatA upara thi-jha ane baje sa, brahmomAM tema ja jemAM hatI tene pAchaLa haTAvI devAmAM } pharagyusana ane mArzatA Azcarya mugdha thaI AnaMda darzAvI gayA AvI ane te mukhyatve karIne zAstrIo ane purANIomAM purAI che. AmAMnA keTalAMka kalA to tame A zaheramAM joI zake rahI, ane hiMdu amaladAro ane vidvAnomAM phArasI sAhityane ; chA, daSTAtA tarIke, lAla daravAjanA bAra e. rANa 25matAnA ' abhyAsa kara, ,bdha kAramI bhASAmAM bolavuM ane lakhavuM, : ; rIzrInI masjida, gematIpurane dhrujate makabare, kAMkarI ane muslima vidvAnanI peThe betabAjhI khelavI e eka jotanI, sarovara, zAhaAlamane re dAdAhara nI vAva, ane vaLI zaheranA navI rasavRtti gaNavAmAM AvI. * - * * - judAjudA bhAganI parabaDIA, kaLAnI A zailI, vaLI bahAranI hiMdu, jaina ane muslima vidvAno vacce mitrAcArInA asara chatAM bhUlanI kaLAne surakSita ekatAnatAmAM rAkhavAne saMbaMdha sacavAI rahyA. pitAnA zaheranI pratiSThA vadhAravA teo eka viziSTa namUno che. saMvAdita AtmAnA eka bIjA , ekameka sAthe maLatA. huM AzA rAkhuM chuM ke tamArI pratIti . daSTAMtanI noMdha paNa ahIM levI joIe. je ke gujarAtanA karavA meM pUratuM kahyuM che ke gujarAtanI pratibhA mAtra vepAra ane : lokonA vyavahArika ane 2 DI samajhada rIvALA' 'mAnase nirbheLa udyogamAM je rokI rokAI nathI. te upara vyApAranI sAhasavRtti '' ' * * 'budiviSayaka vAtAvaraNamAM bahu uMce vihAra karyo navo, ane ane bhakitamAgI dhame enA kaLA ane sAhitya upara UMDI * amAla mana buddhinI agAdhatA ane vivAdAvaSayaka carcAethI asara karI che, te A prAMtanA samAjajIvana sAthesAthe je ' ; ghaDAyA na ii, chatAM amArA dhama eka evI mAnasika bhUmikA rahyA che. vaiviSyonA madhyamAM susaMvAdita ekatA eka mArga : / upara khIha te che ke te eka uMDAuMDA bhaktibharyA mAnasanA darzinI preraNA tarIke gujarAtI jIvanamAM haMmezAM vAsa karI. i.'. vikAsa mATe tema ja je je dharmo ane paMthee amArAM have rahI che. muM che ke AthI Akramaka ke vivAdI to nathI ,', . upara sIdhI asara karI che tenI sahiSNutA mATe anukaLa thaI khIlyAM pazu anya susaMyojaka lAbha te gujarAtane majA ja ' , ''." A rahyo che. amAruM sAhitya, amArUM zilpa, * omArU saMgIta, che. koI paNa gujarAtI vyApArI dhaMdhAmAM "game teTalA kahe--
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 'tA. 1-12-53 hadayane haze paraMtu anyanI jarUriyAta ane emanAM duHkho ratnamaNirAva bhImarAva bhogIlAla sAMDesarA, paMDita becaradAsa, tarapha te teTalo ja lAgaNImaya che, murhadaya che. jaina dharmanA Ara. jI. jJAnI, geviMdalAla bhaTTa, ke. kA. zAstrI, prahalAda ahiMsaka to tema ja vaiSNavabhakitanI UMDI asare varSo sudhI divAnajI, ema. Ara. majamudAra, DI. Ara. mAMkaDa ane anyagujarAtanA jIvanamAM dhabakatI rahIne ekarasa thaI gaI che te dvArA vikasyuM che. mAre ahIM bIjI amadAvAda , bahAranI eTale sudhI ke te mAtra have mananA meghama guNe ja nathI rahyA saMsthAo jevI ke muMbaImAM bhAratIya vidyAbhavana, vaDodarAmAM paraMtu te dvArA mahAna vyakitaonI suvAsa prasarAvatAM mAnava orienTala insTITayUTa ke jeNe keTalAM ya pustake gAyakavADa jIvananA ItihAsamAM sadAya suvAsita rahyA che. puNyazleka erienTala sirijhadvArA prakAzita karyA che, tema ja kArbasa gAMdhIjI ApaNI bhAratIya saMskRtinuM apratima pratIka hatA. gujarAtI sabhA, gujarAta risarca sosAyaTI tathA ANaMdamAM paraMtu teo gujarAtamAM janmyA hatA te paNa ochuM mahattvanuM vallabhavidyAnagara AdinA mUlyavAna phALAne ullekha karavo ja nahotuM. emane ahiMsAviSayaka aNanama satyAgraha, prabhu pratyenI ' joie. chele gujarAta yunivariTInI sthApanA je mAtra hajI - athAga acaLa daDha ane bhavya zradhdhA, temanI kAryadakSa ane enI bAlyAvasthAmAM ja che chatAM A prAMtamAM ucca keLavaNInA 'vivAdayukatane haMphAvI nAMkhe evI ApaNA dezanI samasyAone vikAsa arthe ane enA prakAzAthe ujajavaLa bhAvinI AzA Ape che. ukelavAnI zakita, temane Atmapreka ane agrAhya mAnava- ApanAmAMnA ghaNAkane kadAca Azcarya lAgaze ke ATalI jIvanane abhyAsaH ATalI badhI vividha zakitao eka ja badhI A prAMtanI prAcIna saMskRti ane a. zaheranI viziSTa mAnavInA manamAM te game teTalo mahAna heya * chatAM saMskRti para meM mAruM vakatavya kema kendrita karyuM che. mAre khAsa paNa na vasI zake. paraMtu mahAtmA gAMdhIjInA jIvanamAM e hetu e ja darzAvavAne che ke akhila bhArata prAcyavidyA padanuM DIka vArasAthI ane theDIka grahaNa karAyelI hovAthI e dvArA adhivezana je ke ghaNuM mevuM chatAMya e A zaheramAM yojAyuM A zakitaoe adbhuta Adarza ane vAstavanuM, niSkriya virodha ' che te yogya ja che. A zahera pAse vividha sAMskRtika vividhatAne ane kAryayukata viplavanuM ekIkaraNa karyuM. emanA vyAvahArika enA samuhajIvanamAM ekarasa karavAnI paraMparAgata zakita che, AdarzavAde ane saradAra paTelanA prANavAna vAstavavAdanA saha ane mArI daSTie A ja ekatA Adhunika yugamAM sthApavAno gathI ahiMsaka viplava saphaLa thayo te samagra vizvanA Iti prayAsa A prAcyavidyA paripada karI rahI che. pauraye vizvane hAsamAM apratima ne advitIya ja raheze. have ghaNuM ja jaladI enA AtmAnuM pratyakSIkaraNa thatuM jAya che, A zaheranuM e mahAna sadabhAgya hatuM ke gAMdhIe eNe ene dharma ane tattvajJAna samagra vizvane ApIne enA hiMdustAnamAM pAchA AvIne zarUAtamAM ja emanuM nivAsasthAna "dalAmAM Adhunika vaijJAnika, rAjakIya, Arthika ane sAmAjika ahIM banAvyuM hatuM ane Ama sAbaramatI AzramanA nAmane jIvananI daSTi prApta karI che. AjanuM vizva je pahelAM kadApi jagatanA nakazA para sthAna maLyuM hatuM. amadAvAdanI audyogika pragatie enA saMskAramaya to sAthe spardhA zarU karI dIdhI nahIM pAmeluM tevI ekatA prApta karatuM jAya che te have Aje vadhu ne vadhu samajatuM thatuM jAya che ke ekaluM pUrva ke pazcima hatI. gAMdhIjIe ApaNI bhAratIya saMskRtinuM punaviMdhAna prakhyAta - kadI TakI zakaze nahIM, ane AthI anya maLI agharAM gujarAta vidyApITha ane gujarAta purAtatva maMdira sthApIne karyuM. ' A saMsthAoe hiMdanA ghaNA jijJAsu ne suvidita vidvAne A * chatAM anivArya mAnavajIvananA bhautika ane sAMskRtika tattavone tathA keLavaNIkArene AkarSI ane A zaheranA saMskArI jIvanane vadhu " 1 ekarasa karavAnuM kArya karI rahyAM che. ApaNAM jUnAM sAMskRtika to je mAnavatAnA vikAsa mATe sthAyI mUlyanAM che mUlyavAna banAvyuM. A punarUtthAnanA yuganI zarUAta amadAvAdamAM tene prakAzamAM lAvIne A praznanA nikAlanI dizAe A paNa thaI. abhyAsa ane saMzodhanakAryanI pragati arthe je mahatvano phALo ApI zakIe ane je vidvAnA pUrva taraphathI saMsthAe A saMmelanane AmaMDyuM che te gujarAta vidyAsabhA : A - AjanI duniyAne navI daravaNI maLavAnI AzA sevI rahyA che, ja Adhunika gujarAtanI jUnAmAM jUnI saMsthA che. teNe ja tenA lAbhArthe A tAre vizvavyApI temanA lAbhArthe A tane vizvavyApI prasiddhi maLe che bhAratIya sa AdhanakAryonA abhyAsa mATe paNa kendra khAvyuM che. jovAnuM kAma 'yuneskrA" je AntararASTrIya saMsthAeAnuM che. - amadAvAdanA milamAlike tathA anya dhanavAnAe lagabhaga hamaNAM ja viSaya thaze ja pradhAnapaNe ApaNI samakSa AvI be karoDa rUpiyAnuM udAra sAhA u ca keLavaNInA vika:sAthe paDe che te saMskArAtmaka ane vaijJAnika zabdonI ekasarakhA AvyuM che. AthI " amadAvADa ejayuMkezana sosAyaTI" bhASA ane zAna che. yu re ki dI ApaNI rASTrabhASA lagabhaga pAMceka kaleje zaheramAM thI, mAvala kara, zarTa banavAnI che tyAre ApaNe e jovuM joIe ke te saMkArAmaka zrI. kasturabhAI lAlabhAi, zrI. amRtalAla haragovanadAsa ane saMbadhe dezavavA judA judA varganA ApaNA lokone anukUla, anyanA upayogI ane prajJAvaMta mArgadarzanArA calAvI rahI che. bhe tevuM tenuM mAdhyama rahe. a vI bhASAnuM svarUpavidhAna TUMkA meM AgaLa kahyuM che tema saMzAdhanakArya ane vidvattA - samayamAM na ja thaI zake. bhASAviSayaka bhUmimAM enAM mULa je purAtana gujarAtamAM khUba ja vikAsa pAmyAM hatAM te have navA 1 1 DAM ghAlavAM hoya te ene vika sa thavAne mATe avakAza svarUpe chellAM se varSamAM bhAratIya saMskRtinA prakhara abhyAsIo che ja joIe. pracalita vaijJAnika kAbdA ane niyamone dUra paMDita bhagavAnalAla IndrajI, AcAya' vallabhajI haridatta, mahA karIne enuM sthAna bIjA UMcata' zabdane ApavAnI ApaNe. mahopAdhyAya zaMkaralAla zAstrI, durgAzaMkara zAstrI, girijAzaMkara , utAvaLa karavI na joIe. e navA jAyelA zabdo sAmAnya AcArya ane anya dvAra punarAvatAra pAmyAM che. bhASAzAstra prajA barobara samajaze ke nahi ane chuTathI vAparaze ke nahi ane etihAsika sa dhanakArya zrI. narasaMharAva diveTiyA, tenI dhIraja ane saMbhALapUrvaka ' tapAsa karavI atyanta jarUrI zrI kezavalAla dhruva AcArya zrI AnaMdazaMkara dhruva, kamaLAzaMkara che. A saMbaMdhamAM huM IcchuM chuM ke thoDA vakhata pahelAM pUnAmAM trivedI, hariharSada dhruva, zrI kanaiyAlAla munazI, zrIkRSNalAla maLelA bhAratIya bhASAonA saMmelane karelI bhaLAmaNanI A jhaverI kAkA kAlelakara, paMDita sukhalAlajI, munizrI jinavijayajI, saMmelana neMdha leze. " : muni puNyavijayajI, zrI rasikalAla parIkha, rAmanAraNyaNa pAThaka, samApta ...' harasiddhabhAI dIvediyA muMbaI jena yuvaka saMdha mATe mudraka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhanajI sTrITa, muMbaI 3. mukezusthAna : caMdra prinTIMga presa, 451, kAlabAdevI roDa, muMbaI, 2.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ TET TATE, kara hi . buTaka nakala ; traNa AnA - zrI muMbaI-jaina yuvaka saMdhanuM pAkSika mukhapatra 2jIsTarDa bI.4ra66 . 3 TB prakA jIvana TITL taMtrI : paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, jana-varSa. 14:aMka ? prajIvana varSa 1:16 ( muMbaI : 15 DIsembara 1953 maMgaLavAra vArSika lavAjama rUpiyA 14 pakSe, sattA ane bhUdAna pAraDI kIsAna delanamAM rasa lenAra eka juvAna kAya- tema karI rahyA che. bhUdAnavALA te pakSanirapekSa che ja. athavA kartA mitre mane kAgaLa lakhyo che tene sAra nIce ApuM chuM. kahe ke badhA pakSene sadabhAva sAthe laIne kAma karI rahyA che. zeDA anubhave paNa meM joyuM ke sattAdhArI pakSamAM na hoya vAta ema che ke prajAnI saMgIna sevA karavA sArUM rAja- re evI vyakita-pachI te bIjA koI rAjakIya pakSa sAthe joDAela sattA kabaje anivArya che evuM mAnanArA jeTalA rAjadvArI hoya ke na hoya.--sattAdhArI pakSanI najaramAM vidhI ke vIrodhI- pakSe dezamAM che. teo koIne koI rIte rAjasattA kabaje karavA enI sAgarIta ja Thara che ne tene tathA tenA kAmakAjane sattA- upara najara nAMdhIne ja kAma karanArA hovAthI temanA kAmamAM - grahane jere kacaDI teDI nAMkhavAnA ja prayAsa thAya che. Ama rAgadveSa, kAvAdAvA, uzkeraNI, sAcA khoTA pracAra, vagere dAkhala , garIbenA mULa prazno ukela zodhavAnA prayAsa thavAne badale thayA vagara rahetuM nathI ane saMgresavALA AmAM apavAdarUpa " che . prazna rAjakIya prazne vaccenI sAThamArI ja banI jAya che. pari. nathI ja. emAM pachI sevA gauNa banIne sattA meLavavI ke TakA** NAme garIbonA prazno ahi saka ukela zodhanArA mArA jevA- vavI e ja muddAnI bAbata thaI paDe che. AvA leke game ' ne e ja maMthana rahyA kare che ke: teTalI sevA karI batAve te paNa tenAthI janatAnI kArya (1) lokazAhImAM rAjakIya pakSenI anivAryatA hoya te kSamatA vadhI zakatI nathI. ... pachI pakSoe kevI rIte kAma karavuM, have tamArA praznonA javAba " (2) koI paNa pakSa kazI lekasevAnI pravRtti upADe temAM 1. lekazAhImAM rAjakIya pakSenI anivAryatA huM gaNuto " sattAdhIza pakSane sattA mATenI sAThamArI ja dekhAya ene nathI. A paNa kareDAnI prajAne sArU lekazAhIno nakaze ApaNe upAya che? pazcimanI jUdA Adarza paraMparA ne itihAsa vALI TacukaDI 3) pakSethI para rahIne kAma karavAnuM eka mAtra mArga prajAonA nakazA upara resiMga pepara mUkIne deravAnI jarUra - sAyI kAryakara thavAne che. paNa e rIte vyakitagata mAge nathI. ApaNe prajAnI Genius, saMskAra, paraMparA ane che samAjavyApI InkalAba zakaya che ? datihAsakramane anurUpa evI lokazAhI ApaNu prajA mATe ApaNe khIlavavI joIe. pazcimanI saMsthAonuM AMdhaLuM anukaraNa () keTalIka pravRttio gaja kAraNathI te pakSethI alaga kahIne zarU karavAmAM Ave che jevI ke sahakArI pravRtti, bhArata karavAnA gulAmI mAnasamAMthI ApaNe chUTavuM ja joIze. tema karyA vagara prajA sAcA arthamAM AjhAda nahi banI zake. sevaka samAja, . paNa temAM suddhAM rAjadvArI vyakitao joDAtAM ja pitAnA pakSanA rAjakIya sthAne ja pradhAna gaNI kAma 2. mArAmAM ke mArA pakSamAM sattA kabaje karavAnI lalu* thavA mAMDe che ne kegresamAM na mAnatA hoya tevAone hakAlI patuM nahi heya ne mAtra mArI ja rIte te zarate kAma karyuM javAne kADhI ijArAzAhI ja sthApavA mAMDe che. A sthitimAM sAce . Acaka haze te sattAdhArI pakSa mane zakanI najare keTalA divasa mArga kayo ? . joze? ne tema chatAM mArI ke mArA kAryanI upekSA karaze ke mArA sahakArane tarachoDaze te temAM temanuM ja nukasAna thaze. mArU che . * (5) tame bhUdAna kaheze paNa mane te bhaya che ke bhUdAna kazuM nukasAna thavAnuM nathI. jo mAre nirapekSa bhAve prajAnI . pravRttine paNa koMgresavALA gaLI jaze ne bhArata sevaka samAja sevA ja karavI che te te karatAM mane keI aTakAvI zakavAnuM nathI. - vagere jevA ja tenA paNa hAla karaze. pakSa racIne sattAnAM sUve hAthamAM lIdhA vagara prajAnI sevA thaI - mArA javAbane muddAne bhAga A nIce ApuM chuM: zake nahi e vAta dunyavI abhaLakhAonA kSetranI che. enuM - pAraDI adalanamAM gresIoe tathA sarakAre AdivA tetika mUhala najIvuM che. gAMdhIjIe ApaNA dezamAM asaMkhya : sIenAM duHkhanuM nivAraNa zodhavA karatAM samAjavAdIonuM strIpurUpa kArya kare chellAM cALIsa varSamAM pedA karyA jemaNe pANI utAravAnI ja vadhu kALajI karI enuM. mane du:kha che. sattAnI ke padanI apekSA kadI na rAkhI ane chatAM prathama 5 kitanI atyAranA rAjadvArI seTiMgamAM garInA praznone ahiMsaka lekasevA karI che. ukela mAganAra svataMtra vyakita sattAdhArI pakSane hAthe virodha che. sarvodaya kAryakara banIne vyakitagata mArge sAmAjika '' ke virodhI pakSavALAonI sAgarIta gaNAIne kuTAI jAya che eTale samAjavyApI parivartana karAvavuM azakaya lAgatuM hoya tene kayAMe phAve nahi ema kahe che te aMzataH sAcuM che. paNa '; to mAre moTI mahatvAkAMkSA paDI melIne mArA pADosInI che sattAdhArI pakSathI svataMtra rahIne kAma karI ja zakAya ema nathI , gAmanI sevA karIne sa teSa mAna, e master key (garae mAnavuM barAbara nathI. dezamAM asaMkhya racanAtmaka kAryakare killI) che. enAthI badhAM tALAM udhaDo evI zraddhA rAkhavI. , i's F' 21, * * , ST * kAna,
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 ane kadAca na ughaDayAM teNe me te mArI pharaja adA karI ene sApa mArA padamAM paDavAno ja. samAjavyApI krAMti mAre ja hAthe thavI joIe evuM nirmANu haze te vakhata Avye mAre mATe mAga ghaDAM ja ema mAnI mAre mArU nAnaka kAma karyuM javuM. prabuddha jIvana 4. pakSathI para hAvanA dAvA karIne pravRttie zarU karavAmAM Ave che. paNa pAchaLathI emAM rAjakAraNa thrusI pakSApakSI zarU thAya che te tene pakSanu hathiyAra banAvavAmAM Ave che. te Ave saDe| dAkhala thAya tyAre pramANikapaNe dAkhala thaelI vyakitae spaSTa jAherAta karI nIkaLI javuM te pachI paNa e leAkAte ughADA pADavA pAchaLa ne tevA pracAra karavA pAchaLa kAI na jatAM petAne rUcatI pravRttimAM parovAI javu. zrI minu masANI eka kALe raziyAnA utsAhI taraphadAra hatA, pAchaLathI samasamI uThyA tyAre temaNe Ama kareluM. pa. sahakArI pravRtti, bhAratasevaka samAja, che. Arje nIma-sarakArI banI gayAM che tevA bhUThThAnanA paNa hAla thavAnA. kAMgresIo ane dhrAMgresa sarakAre tene gaLI jaze, evI dhAstI rAkhavAmAM tame bhIMta bhUlo che. e to kIDI makaDI hAthIne gaLI jaze ke gajavAmAM mUkaze evI Ata thai. kAi paNa ta Mtra ke sarakAra karatAM prajA ane tagaNI merI che. dAMDI kUca vakhate dillI-simalAnA geArA meAgalee ThekaDI karelI ke gAMdhI dariya jaI capaTI mIThuM upADI te krAMti karavA nIkaLe che te thriTizane hiMdamAMthI hAMkI kADhaze. bhAe, have kIDInAM dara getA ! x e ja vaDA hAkrame nA AA divasamAM chakakA chUTI gayA te AsetuhimAcala 'nimaka kA kAyadA toDa diyA nuM AMdolana AvaratAM AvaratAM emane bhaya bhAre thai paDI ! A zUdAna pravRtti paisA verIne ka yacanavAyadAe|tI jayAkutAthI janatAne jhulAvI pakSApakSInA rAgadveSa gALAgALI ke uzkeraNI vATe cUMTaNI jItavAnI kAravAi nathI. AmAM pakSanA rAjakAraNane nAme gaMdavADa le-veca karI potAnA pakSane baLavAna rAkhavAnAM te sattAthAnAe cITakI rahevAnAM melAM saMgaThThanAnI vAta nathI. a: te ghara khAta tIratha karavA nIkaLavAnI hAkala karanArI yajJa pravRtti che. evA adhayu jenAmAM dezanI janatA gAMdhImahAtmAnAM ja dana kurIvAra karI rahI che evA. narI dADhI lageTInA dhaNI saMta vinekhA che ane enA preSita prajAhayamAM sUtelI daivIsapane jagADIne tene hAthe brugajjunA anyAya te asamAnatAonuM svecchApUrva kanuM parimArjana naryAM sadbhAvane be karAvavA sArU khagalathelImAM mUkI caNA nAMkhI pagapALA mATe gAmaDe gAmaDe Tahela nAMkhI rahyA che H kazmIrAkhaDA bajArame sakhI mAMgata khera nA kAr se AsatI, nA ka dUse vera 'samakI khera'-sarvAdaya uparAMta ene kachu joitu nathI. ekane bhAge khIjAnI barakata ane khapatI nathI. ethI eNe A yajJa mAMDayA che, enI sidhdhimAM gAMdhIjInA tamAma AdarzanI ane svapnAnI sidhdhi che. A deza AMdolanane dunyavI' sattAnA vetiyA sattAdhIzo bagalamAM mArI hIMDaze. e te hAthInI sthaLiyai AkAzane AvavAnI vAta thai. nimaka Adolana karatAM sahasragaNI tAkAta ane zakayatAo vALA A AMdolananA o ekavAra duniyAMne cepa lAgyA te sAMsAra bharanI sarakAra enI mAgaLa magatarAM karavAnI che. gagAmAMthI gagAsAgara banIne madgAdidhane maLavA vasamatsye jatI A patitapAvanI pApanAzinI ga'gAmAM pAtAnAM pApa dhAvAne hiMsAkhe je DubakI mAraze te pAvana thaze te tarI jaze. pazu je kAi temAM petaputAnI AgavI AgATA, vahANu mavA te nAnI nAvaDI haMkAravA jaze te badhA 'TAiDala vaeNtra'mAM UMdhA vaLaze. te bhale mArI aMtaragata AsthAnA ekarAra mAtra gaNajo ! svAmI AnaMda tA. 15-12-pa zArIrika samasta jainA mATe muimAM thatI vyAyAmanI pravRtti zrI jaina zArIrika pravRtti soMbanA pracAra maMtrI zrI yu. bhAI pI. dezI jaNAve che keH -- svataMtra bhAratamAM yuvAna kizAzane zArIrika temaja sAmudAyika vyAyAmanI AvazyakatA che. A mATe ApaNAM judA judA sAmAjika ma`DaLe, jaina zikSaNa sa sthAo, chAtra laye, vidyAlaya, zALAo, jaina sadhA ane vyAyAma pravRttimAM rasa letA kAryakarA vacce sa'garjuna ane sahakAranI anivAya` jarUra che. ApaNI bhAratIya ramatA, kasarata paNa ApaNAM tana-manane tAjagI, sphUti ane AnaMda ApanArI che. taMdurasta zarI pratye haju ApaNA jaina samAjanuM mana Akaryu` nathI. sA zarIra e AjanA yuganI anivArya AvazyakatA che. zapaLa, majabUta ane jomabhayuM" zarIra kuTuMba, samAja ane rASTranu amUlya dhana che. te prApta karavAmAM ApaNI bhAratIya ramatagamatA khUba ja mahatvatA kALe Ape che, tethI tene pUratu uttejana Apavu joie. "rAgIenI cikitsA mATe ApaNe dhama je kAmanA bheda bhAva vagara davAkhAnAo zarU karIe chIe. para`tu roga aTaka ane ApaNAM zarIra sudara ane niraMgI ane te mATe sA janika vyAyAmazALAo kasaratazALAonI AvazyakatA che ane te dvArA ja ApaNe turasta samAja ArA rAjakuM jaina samAjane rasa A dizAmAM kaLavAya ane petAnA samAjanI zArIrika tAkAtanA khyAla Ave te hetusara A vakhate mukhaomAM prathama vAra ja samake jana samAja mATe ramatagamatAna hariphAio ravavAra tA. 31mI jAnyuArI 1954 nA khapera be vAge saTa jheviyasa proparela TrAma zmInasa ) upara maiAjavAnuM nakkI ka J muMbainI jaina samAjanI dareka sasthAne tathA vyAyAmanI prayaMttamAM rasa letA dareka bhAsnate vyaktigata paNa pravRttimAM sakriya rasa levAnu hArdika nimaMtraNa che, thoDAka kAya karaba hyuenA sahakArathI amee e pratti zarU karI che. prathama prayatna jo saphaLa thaze te tenuM kAyamI svarUpa darekanA sahakArathI ApI zakAze. hariphAinI vadhu vigato-patrakA mATe. zrI jaina zArIrika pravRtti sa'dhanA kAryAlaya| saparka sAdhavA vinaMti che. kAryAlayanuM sAmu C/o me. vejI lakhamazInI ku. 83, kalAya zeDa, dANAkhadara, mukha 9, che. A uparAMta nIcenA sthaLethI paNa A pravRttine lagatI jarUrI mAhitI ma o zakaze. 1 zrI kAntilAla kArA, rajIsTrAra, mahAvIra jaina vidyAlaya, gAvAliyA Tenka, muMbaI 26. 2 zrI bacubhAi pI. dozI, jaina kuLavaNI maMDaLa, 14, marjhabAna roDa, koTa mukhya 1. zrI bApu pannAlAla jaina hAiskUla-pAyazrutI. 4 zrI ratnacitAmaNI sthA. jaina skUla - kahevADI, gIragAma-mubai 4.
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjanI ta, 15-1 -para prabuddha jIvana.' vyakitavizeSa paricaya . eka ThAvakA rAjapurUSano dehavila tapAsavAnI samitinA teo pramukha thayA. hindu-kAyadA samiti gayA naveMbara mAsanI trIsamI tArIkhanI vahelI savAre ane bIjA kamizananA teo pramukha thayA. jyAre rIjharva beMka AMtararASTrIya adAlatane hindI nyAyAdhIza zrI, benigala nara- opha InDiA ane vAta ... pahelAMnI madhyastha sarakAra vacce siMgarAvanuM svITajharalenDamAM AvelA karica khAte chAsaTha varSanI vikhavAda ume thaze tyAre gavarnara-janarale te vize zrI. rAvane uMmare avasAna thayuM. Ama te, zrI. rAva bahu vagevAelAM pitAne salAha ApavA belAvyA. 1944 mAM teo nivRta thayA AI. sI, esa. amaladAromAMnA eka amaladAra hatA; paNa ke turata zrI. rAva kAzmIranA vaDA pradhAna banyA ane te sthAne di tatratA prApta karyA bAda temaNe baMdhAraNIya ane AMtara teo julAI 1945 sudhI rahyA. jyAre hindanA svAtaMtrya vize rASTrIya kSetre dezanI evA sevA karI ke saMsadanI bahAranA sabhyanA vATAdhATa karavA kebineTa mizana hindImAM AvyuM tyAre teo avasAnanI saMsadamAM noMdha na levAnI prathAne eka bAjue mUkI ' hindI sarakAranA baMdhAraNuviSayaka salAhakAraka banyA ane A ' ' ne vaDA pradhAna zrI. naherU tathA upa-pramukha Do. rAdhAkaNane rASTranA kAryo mATe pagAra levAnI tema che nA pADI. saputane chAje tevI zrI. rAvane aMjali ApI. zrI. rAvanI vahIvaTI ane baMdhAraNIya zakita svataMtra zrI. rAvanI sevAonI noMdha letA zrI, naherUe kahyuM ke hindanA vAtAvaraNamAM asAdhAraNa gatie vikasI. hinadI baMdhA1 zrIrAva A dezanA baMdhAraNanA eka "pramukha ghavaiyA" hatA. raNasabhAnA teo baMdhAraNIya salAhakAra thayA ane A kAma zrI. rAva sAva ekana" karmacArI ane vahIvaTakartA hatA mATe pa ! temaNe vatana levAnI nA pADI. 1947 nA aMtamAM ane hindanA AvA "asAdhAraNa putra" nA avasAna nimite AyarlenDa ane amerikAnA baMdhAraNane nikaTane abhyAsa karavAnuM lokasabhA zoka vyakta kare e yogya ja che ema zrI. naherue jaNAvyuM. teo deDha mahinA sudhI amerikA ane AyarlenDamAM rahyA. ' hinda svataMtra thayuM te pahelAM sara bI. ena. rAvanA jayAre zrI. rAva baMdhAraNasabhAnA salAhakAra hatA tyAre De. : nAmathI oLakhAtA zrI, rAvane janma I. sa. 1887nA rAjendraprasAda baMdhAraNasabhAnA pramukha hatA. De. rAjendraprasAdane kAra - phebraArInI 26 mI tArIkhe dakSiNa hindanA kAnaDA jillAmAM vicAra Avyo ke duniyAnA mahatvanA rASTronA baMdhAraNanI .. 4 : thayo hato. zrI. rAva eka pratibhAzALI kuTuMbamAM janmyA hatA. agatyanI bAbate samAvI letI eka pustikA hevI joIe temanA bIjA traNe bhAIo potapotAnA kSetre agrasthAne che. ane De. rAjendraprasAdane zrI. bI. ena. rAve greTa briTana, ame. temanA moTA bhAI saMjIvarAva hindI sarakAranA zikSaNa khAtA rikA, keneDA, osTreliyA, soviyeTa raziyA, svIjharalenDa ane sanadI amaladAra hatA ane te hamaNAM ja banArasanI kavInsa svIDananA baMdhAraNanA mahatvanA muddAo samAvI letI kelejanA prinsipAla padethI nivRtta thayA. bIjA bhAI zrI, rAmA- pustikAmAM mAtra cAra divasamAM taiyAra karI A nI.. : rAva rejharva beMka opha IDiAnA gavarnara che, jyAre sauthI ema kahevAya che ke hindanuM baMdhAraNa ghaDavAmAM bI. bI. ena. . | nAnA zrI. zivarAva A dezanA eka agragaNya patrakAra ane rAvane De. AMbeDakara karatAM paNa meTa phALeA hatA. AthI ja saMsadanA sabhya che. ' brahmadezanI sarakAre brahmadezanuM baMdhAraNa ghaDavA zrI. bI. ena. - zrI. bI. ena. rAvatI vidyArthI kArakIrdI pUrA arthamAM rAvane vinaMti karI ane te kAma temaNe eka pakhavADiyA karatAM pratibhAzALI hatI. teo saMskRta, aMgrejI ane gaNitazAstra e e ochA samayamAM purUM karI ApyuM hatuM. traNe viSayomAM ekIsAthe pahelAM AvI madrAsa yunivarsiTInA snAtaka zrI. bI. ena. rAvanA jIvanano sauthI mahatvano tabakako thayA. sana 1907). hindI sarakAranI ziSyavRtti meLavI IglenDanI tyAre Avyo ke jyAre vaDA pradhAna zrI. naherUe 1949nA kembrIja yunivarsiTImAM joDAyA. (A samaye vaDA pradhAna zrI. jAnamAM saMyukata rASTra saMghanA vaDA mathaka leIka sakasesa khAte . naherU paNa kembrIjamAM abhyAsa karatA hatA). eka varSamAM emaNe hindanA kAyamI pratinidhiM tarIke elacInA hodA sAthe zrI. rAvanI | kacchIjamAM evI pragati karI che te varSa bAda teo gaNitazAstra nimaNuMka karI. zrI. rAva saMyukata rASTra saMghathI aparicita na aa : ane bhautikazAstranA reMglara (wrangler) thayA ane temane hatA, kemake 1948nA navembaramAM e hindI pratinidhi : te viSayamAM vadhu abhyAsa karavA ziSyavRtti maLI. paNa zrI. rAve maMDaLanA eka sabhya tarIke leIka sakasesa gayA hatA ane temanI che . te ziSyavRtti na svIkArI ane hindI sanadI adhikArI (AI. AMtararASTrIya kAnUna paMcanA upa-pramukha tarIke, cuMTaNI. sI. esa.) nI parIkSAmAM beThA. thaI hatI. jamAnAnA khAdhelA mutsadIonI vacce paNa zrI. zrI. rAva 1910mAM sanI nokarImAM jaDA ane soLa rAvanI pratibhAne svIkAra thayo ane " sara bI. ena"nA nAme - varasa sudhI temaNe baMgALamAM nAyaba kalekaTara ane nyAyAdhIza teo jANItA thayA. paMDita naherUe, zrI. rAvane saMsadamAM . tarIke kAma karyuM. tyArabAda temaNe ATha varSa sudhI AsAma a jali ApatAM kaheluM ke, zrI. rAva pitAnI apAra vidvatA sarakAranA sauthI variSTha padhikArI tarIke kAma karyuM. AsAmamAM - namratApUrvaka chupAvatAM ane te kadI asvastha thayA hoya evuM temane kAyadA ghaDavAnI prakriyA viSe sArI tAlIma maLI. kemake zrI naherUe joyuM na hatuM. A viThaMtA, svastha rahevAnI AsAmanI dhArAsabhAnA teo maMtrI hatA. ane AsAma ane javAharalAla naherUnI paradezanItinA ucca Adarzone zrI. ": ka sarakAranA eDaminisTreTara-janarala hatA, 1933mAM teo hiMdI rAvamAM triveNI saMgama thayA ane eka ucca kakSAnA vahIvaTasarakAranA kAyadA ghaDanArA vibhAganA sahamaMtrI thayAM ane temaNe katAM maTI zrI. rAve AMtararASTrIya rAjakAraNanA banane jAne.. : vistRta kSetramAM praveza karyo. be varasa bAda zrI. rAva kalakattA mAnya evA rAjapuruSa banyA. ne hAIkorTanA nyAyAdhIza thayA ane te sthAne teo sanadI neka- " saMyukata rASTrasaMdhamAM zrI. rAvanI meTAmAM moTI kAma - "rImAMthI 1944 mAM nivRtta thayA tyAM sudhI rahyA. kalakatAnI 'gIrI te eziyana Aphrikana jUthanI racanA hatI. jyAre uttara hAIkorTanA nyAyadhIzanuM kArya karatAM karatAM zrI.na.rAve bIjI paNa keriyAe dakSiNa keriyA para AkramaNa karyuM tyAre 1950nA kAmagIrI bajAvI. jI. AI. pI. relvenA kAmadAronI sthiti junanI 25-27 tArIkhanI aitihAsika salAmatI samitinI.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) prabuddha jIvane tA. 15-12-53 * beThakanA zrI. rAva pramukha hatA. saMsthAnI mukita, raMgabheda-nAbudI tyAM evI keTalIeka vyakitao jovAmAM Ave che ke jemanI ane vizvazAMti (je traNa muddAo hindI paradeza nItinA pAyA rItabhAta moTA bhAge pazcimI DhabanI hoya, paNa dhArmika bAbata che vize zrI. rAve saMyukata rASTra saMghamAM cirasthAyI kArya karyuM tamAM te atyanta sthiticusta hoya ane jemane AcAra paNa ' che. haidrAbAdane prazna, kAmIra para. pAkistAnI AkramaNane prazna, sAMpradAyika niyamane anusarIne ghaDAyelo hoya. sara kIkAbhArDa aNuzaktinuM niyamana ane pUrva AphrikAmAM AvelA ITAliyana A DhabanI eka vyakita hatA. jaina dharma viSe temane uMDI zraddhA A saMsthAnene prazna ane navA cInane saMyukata rASTra saMdhamAM sthAna hatI. savArasAMja teo haMmezA pratikramaNa karatA, temanA khAna ApavAnA prazna aMge zrI. rAve mahatvano phALo Apyo hatopAnamAM paNa dhArmika dRSTie kaI paNa niSiddha padArthone kadi temaNe kariyAmAM zAMti sthApavA mATe jeTalA prayatna karelA tevA sthAna hoya ja nahi. hamezAM koI jaina paMDita sAthe eka ke mutsaddIe karyA nathI evuM saMyukata rASTra saMghanA mutsaddI- kalAka dhArmika vAMcana karavAne temane mahAvare ha. enuM mAnavuM che. TUMkamAM javAharalAla naherUnI paradezanItinI ' temaNe pUnAmAM jene mATe eka namunedAra seneToriyama bhAvanAone saMyukata rASTrasaMghamAM caritArtha karavA zrI. rAve. - moTAmAM moTo phALo Apyo hate. - baMdhAvyuM che; suratanI kamarzIyala koleja temanA nAma sAthe joDAyelI che. muMbaImAM mATuMgAmAM jene mATe temaNe sastA . gayA varSanA phebruArImAM zrI. rAvane AMtararASTrIya adA bhADAnA blekasa baMdhAvyA che. A uparAMta pitAnA jAtabhAi- je latanA nyAyAdhIza banAvI saMyukata rASTrasa dhe temanuM bahumAna ne teo daramAse bahu moTA pramANamAM niyamita tema ja karyuM. saMyukta rASTra saMghanI kAmagIrIe temanA zarIra para vyavasthita rIte khAnagI madada pahoMcADatA hatA. dAnavIra pitAne [ asara karI hatI ane jyAre teo AMtararASTrIya adAlatanA vAraso temaNe maryAdita AkAramAM A rIte zobhAvyo hato. nyAyAdhiza banyA tyArathI temanI tabiyata lathaDavA mAMDI hatI. temanuM khAnagI jIvana sAduM ane zIlasaMpanna hatuM ane piNuM be varSa sudhI zrI. rAva AMtararASTrIya adAlatanA nyAyA- ' dharmaparAyaNatA aMkita hatuM. temanI nikaTamAM AvelA snehI dhIza rahyA ane paradezamAM ja temane gayA mahine dehavilaya thaye. sa baMdhIo pratye temanuM vatana purI sabhyatA bhareluM rahetuM. jenA zrI. rAve AmaprajAne sastI vaidakIya rAhata maLe te samAja AvI eka moTI lAgavaga dharAvanAra zakitazALI zrI mAna mATe temanI sanaMdI nokarInA samaya daramiyAna yojanAo ghaDIne gumAvatAM daridra banyo che. temane AtmAne ApaNe zAzvata amalamAM mUkI hatI. teo potAnA kharce rakatapittIAnuM eka davAkhAnuM calAnatA hatA. sArIe jiMdagI, vahITa, zAnti IcchIe ! paramAnaMda baMghAraNIya AMTIghUMTI ane kAyadAnA abhyAsane samarpaNa saurASTranA sAcA mitra sagata mohanabhAI karanAra zrI. rAva apariNIta hatA. temaNe lakhelA keTalAMka kAya rAjya saMsthA ane prajAsaMsthA-ubhaya vacce sAcA setu Aldi yedi'ui Constitutional Precedent meg 3 banavAmAM jemaNe jIvanane moTo bhAga vyatIta karyo tenA gaDhaDA naradama svArtha ane jugupsAbharI AMTIghUTI enuM nAma nivAsI zeTha mohanalAla motA caMdanA tA. 8-12-53 nA roja mutsaddIgIrI-e kelpanAne hindanI paradezanItie eka krAMti nIpajela avasAnathI saurASTrane jahidathI na purAya e eka kArI AdhAta ApI mAnavatAvAdI mutsaddIgIrIne puraskAra karavA vyaktivizeSanI khoTa paDI che. bhAvanagara rAjayanuM saurASTranA prayatna karyo che. A mutsaddIgIrIne saphaLa banAvavA mATe lathaDatI ekamamAM visarjana thayuM te pahelAM sva. sara prabhAzaMkara paTTaNI tabiyate paNa zrI. rAve aNathaka mathAmaNa karI ane mAnavatA ane zrI anantarAya paTTaNInA vahIvaTakALa daramiyAna temaNe bhAvavAdI mutsaddIgIrInA teo eka prasthApaka thaI gayA. nagara rAjyanI ane prajAnI aneka sevAo bajAvI hatI. tyAra amadAvAda: 8 DiseMbara, 53 . vADIlAla DagalI bAda saurASTranuM ekama nirmANa thayA bAda temanA jIvananA aMta sudhI . sara kIkAbhAI premacaMda navA rAjyataMtra paratve paNa temaNe evI ja sevAo bajAvelI temanI muMbaInI vepArI AlamamAM jemanuM mokhare nAma hatuM tevA vATAdhATa ane daramiyAnagIrIthI rAjA ane prajA ubhaya aneka sara kIkAbhAI premacaMdanuM 71 varSanI umare tA. 5-12-53. kaTokaTImAMthI- pariNAme prajAne ja utkarSa thAya e rIte-pAra - ne roja sAMjanA pAA vAge ekAeka hRdaya baMdha paDI javAthI utaryA hatA. prajAnA kalyANanI sAdhanA ane rAjyataMtranI avasAna thayuM suprasiddha dAnavIra premacaMda rAyacaMdanA teo sthiratA tathA sahIsalAmatI e ja temanuM ekAnta jIvanadhyeya vaMzaja thAya. vAMDale dvArA maLelI samRdhdhi ane pratiSThAmAM hatu. zudhdha nisvArtha temanI vRtti hatI. koI mahatvakAMkSA temaNe vyApArI kuzaLatA vaDe khuba vadhAre karyo hate. aneka temane sparzI nahotI. eka ja bAbatamAM temaNe potAnI lAga- rAjA rajavADAo pitAnuM nANuM temanI mAraphata rekatA ane vagane puro upayeAga karyo hato ane te pitAnuM vatana gaDhaDAne - vyApAra udyogane lagatI bAbatamAM temanI salAha letA. a grejI UMce lAvavAmAM, tene sagavaDa-samRddha banAvavAmAM. mehanabhAInA amalanA teo bhAre cAhaka hatA ane AjhAdI pUrve varSo prabhutvanA prAraMbha pahelAM gaDhaDA mAtra svAmInArAyaNa saMpradAyanA A daramiyAna cAlu lekamatanI sAme thaine paNa-pachI te sAImana - maMdirane lIdhe ja jANItuM hatuM. prajAnI sukhAkArI ke zikSaNane ? " kamIzana hoya ke 1-6 nA huMDiyAmaNane prazna hoya-AvA aneka mATe tyAM kaI sagavaDa ke vyavasthA nahotI. relve sTezanathI dUra che. prasaMge temaNe sarakArane sAtha ane sahakAra Apyo hato. ane paDeluM te eka nAnuM sarakhuM gAmaDuM hatuM. Aje te relve aMgreja sarakAre sarano IlakAba ApIne temanI rAjayabhakitanI lAInathI saMkaLAyeluM che ane eka nAnA zaheramAM je kAMI kadara karI hatI. temanI raheNIkaraNI paNa eka aMgreja uparAvane havAnI a. paNe kahapanA karIe te badhuM gaDhaDA Aje dharAve che. anurUpa hatI. badhuM sughaDa, sundara, vyavasthita, moTA bhAge aMgrejI gaDhaDAnI prajAnA teo sAcA pitA hatA. Dhaba upara. temane maLIe te vikaTorIyana yuganA amIra uma- temane meLavavAmAM sara paTTaNI ane anantarAya paTTaNI rAvanI sabhyatAnI temanAmAM jhAMkhI thatI. ' jeTalA subhAgI hatA teTalA ja saurASTranA mukhyapradhAna zrI * teo jAhera jIvanamAM bahu paDa ja nahotA eTale ucharaMgarAya Dhebara paNa subhAgI hatA. rAjA ane prajA ubhayanA temanA vicAronI ApaNane bahu ochI pIchANa che. paNa ApaNe hitanI rakSA karI zake, ubhayane prema ane vizvAsa saMpAdana *
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ thata rahI che tA. 15-12-13 prabuddha jIvana ' . 147) karI zake, rAjazAhI ane lekazAhI ubhayanA cogaThAmAM besI ne cAlatuM nathI. vALa, AMkha tema ja dAMtanI cokhkhAI viSe zaMka-AvI vyakita saurASTra mAM te zuM paNa bhAratabharamAM zedhI ApaNI kALajI vadhI che. dADhI mUcha aThavADiye nahi paNa che. maLavI muzkela che. temanI pAse koI cokkasa vAda ke vicAra- ekAntare ane ghaNe ThekANe haMmezAM sApha karavAmAM Ave che. buTa, 'saraNi nahotI. rAjyavahIvaTamAM avAranavAra ubhI thatI guMce lI para ke caMpala avAranavAra pilIza karAvIne sApha rAkhavAmAM ulavI, bane pakSa vacceno saMparka jALavI rAkha, ane Ave che. vacce AchAM hoya ke vadhatAM hoya, phezanavALA hoya ke ka koInuM paNa akalyANa na thAya e teDa kADhavo- A temanI phezana viSe udAsInatA dAkhavatA hoya, paNa svaccha ane sughaDa , nIni ane kAryapadhdhati hatI. A nIti ane kAryapadhdhatinA te joIe ja--A rIte ApaNe paheraveza pahelAM karatAM vadhAre , pariNAme bhAvagara rAjyanA astitva daramiyAna te rAjya ane vyavasthita banyo che. pahelAM zauca mATe loke bahAra khullI". tyAMnI prajA vacce sAre , sumeLa jaLavAI rahyo hato; ane jagyAmAM jatA. have ghera ghera pAyakhAnAnI AvazyakatA svIkAra, saurASTra-ekamanA udaya bAda anekavAra rAjA-prajA vaccenAM vAmAM AvI che ane te paNa meTA zaheramAM phalazanI yojanAthI durgadha karI gharSaNa tIvratara banatAM aTakayAM hatAM ane parasparanA sumeLa vinAnA banAvavAmAM Ave che. AvI rIte jema ApaNA sArA pramANamAM anumodana maLatuM rahyuM hatuM. jenuM astitva pitAnA jIvanamAM svacchatA ane sudhADatA vadhI che tema AsapAsanI prajAne aneka rIte sukhaprada ane kalyANakArI nI bIjI bAjue gaMdavADa, asvacchatA ane asughaDatA sAmenI DayuM che tenuM jIvana tema ja maraNa dhanya che. saurASTranA rAjakAraNI suga-aNagame-ApaNAmAM khUba vadhato jAya che ane sabhya ItihAsamAM temanuM nAma kadAca jovA nahi maLe, paNa temanuM kAma che. samAjamAM sAdhu saMnyAsIne vasavuM ane pharavuM hoya te temaNe kaMi kALa sudhI aMkita thayeluM rahevAnuM ja che. sAdhAraNa TinI paNa svachatAnuM amuka dhAraNuM svIkAravuM ja joIe ema ', ane uMcca zikSaNathI vaMcita, rAjadvArI kunehathI yukata ane ApaNe vicAratA thayA chIe, jene jaMgalamAM rahevuM hoya ema chatAM chaLakapaTathI mukata, saujanyamUrti zrI mehanabhAIne athavA te jyAM AjanI sabhyatAnAM to pahoMcyA nathI evA ApaNAM aneka vandana hai ! vargo vacce rahevuM hoya te kadAca svacchatAnI bAbatamAM beparavA paramAnaMda banIne varte te cAle, paNa sabhya zaherIsamAja vacce vasavATa amuka svaccha ane sughaDa rItabhAtanI tathA AcAranI AjanI sabhyatA ane jaina sAdhuone AcAra apekSA rAkhe ja che. ' thoDA samaya pahelAM eka hiMdI pAThaya pustakamAM kaTAkSa A dRSTie vicAratAM AjanA jaina sAdhuonA paraM: rUpe e ullekha karavAmAM AvyA hatA ke jaina sAdhuonA parAgata AcAramAM cakakasa pheraphAra karavAnI khAsa jarUra che. dAMta evA cIkaNA hoya che ke je kaI dhAtune sIkako te dAMtane e jANItI vAta che ke jaina sAdhuo dAtaNa karatA nathI; ane '' lagAvyA hoya to te cAMTI jAya. AnI pAchaLa jaina sAdhuone , jaLasnAna paNuM karI zakatA nathI. AnA pariNAme temanA dAMta ceSnA hINuM dekhADavAne manabhAva 54 tarI AvatA hatA ane tethI hotA nathI ane zarIramAM paNa temanI najIka jaIe te aNagamo : A vidhAna anucita ane samabhAvanuM virAdhaka hatuM ane tethI upajAve tevI eka prakAranI gaMdha nIkaLatI hoya che. dAMta ane teno virodha karavAmAM Avyo te yogya hatuM. paNa sAthe sAthe cAmaDInA dardIthI paNa A kAraNe temanAmAMnA keTalAka pIDAtA jaina sAdhue joIe teTalA svaccha hotA nathI, gaMdA hoya che hoya che. amuka saMpradAyanA sAdhuo potAnAM vastro sAbu tathA AvI eka chApa cAtarapha pracalita che, te ApaNA sAdhuonA pANIthI dhetA hoya che ane tenA lIdhe temanA vastranI saphAI AcAramAM evuM te zuM che ke jene lIdhe AvI chApa uThavA viSe khAsa kahevApaNuM rahetuM nathI. paNa bIjA keTalAeka saMpradA-:" pAmI che ? A prazna Aje khAsa vicAraNA mAMge che. thanA sAdhuonAM vastro ghaNuM kharUM melAM ane lAMbA gALe chevAtAM . eka vakhata e hato ke jyAre jema sAdhu saMnyAsI hoya che. amuka saMpradAyanA sAdhuone AcAra e che ke melo ghele ane zarIra tathA piSakanI bAbatamAM avyasthita temane vahorAvavAmAM AveluM vastra paheryuM, te paheluM kadi dhavAya. " tema tenA tyAga ane vairAgyanI mAtrA UMcI lekhAtI. ja nahi; phATe ane paheravA lAyaka na rahe tyAre ja te chuTe. " le ke tenI AsapAsa TALe maLatA ane tenAmAM apUrvatAnuM- ' jaina sAdhuonI zaucanI paddhati Aje keIne paNa tIvra aNu| dIvyatAnuM darzana karatA. tenA zarIrane svachatA sAthe kazo game upajAve tevA hoya che. pisAba kuMDImAM karIne ghaNIvAra ' sabaMdha na hoya; va pazu jINuM zINuM hoya ane kaI zerIomAM ka paLamAM jAhera rastAo upara DhoLavAmAM Ave che divasa sudhI dhAvAyAM paNa na hAya; dADhI mUcha jema tema vadhelAM ane AsapAsa vasatA loko Ane lIdhe khUba trAsa bhegavatA ' hAya; gAje, tamAku ke tapakhIranuM vyasana hoya. A badhA vairAgya hoya che. vaLI myunIsIpAlITInA kAyadAkAnunathI A virUddha ' ' 'ane saMsAre viSanI udAsInatAnAM lakSaNe lekhAtAM ane tene ' che ane gunhAhita kArya gaNAya che. pAyakhAnAM ke mutaraDIne teo, ' ' ', pratye Ane lIdhe ja lokone Adara ghaTavAne badale vadhate rahete. upayoga karI zakatA nathI. moTA zaheramAM teo je ThekANe jema zarIranirapekSatA vadhAre tema tenA asaMsArIpaNAne AMka vasatA hoya che tyAM alAyadI jagyAmAM ke makAnanI agAsI upara uMce gaNate. sArA pramANamAM retI pAtharavAmAM Ave che ane te upara zauca karavAmAM . Aje samaya badalAya che. zarIranI svacchatA ane Ave che. A sApha karavA mATe bhaMgIne zekavAmAM Ave che. je lI raheNIkaraNInI sughaDatAne ApaNe Aje vadhAre mahatvanI gaNutA meluM upADIne AsapAsanI gaTaramAM ThAlavI de che. kaI paNa ThekANe ' thayA chIe. ApaNe cAlu jIvana vyavahAra tapAsIzuM-khAsa jaina sAdhuo samudAyamAM jAya to temanA mATe khAvApIvAnI ke karIne zaheromAM vasatA bhAibahunAne-te mAluma paDaze ke ApaNuM vyavasthA karavAnI koI muzkelI hotI nathI, paNa temanA UMca che. dezamAM pazcinanA saMsarganA pariNAme svacchatA ane pisAbane lagatI vyavasthA karavAmAM khUba muzkelI paDe che ane te' - sughaDatAnuM dhAraNu chellAM paccAsa varSa daramiyAna uMce kharacALa paNa ThIka ThIka hoya che. caDatuM rahyuM che. sArI rIte nAI dhoI zakAya ane zarIrane svastha " ke " Aje have sAdhuonA AcAramAM rahelI AvI badhI . * rAkhI zakAya te mATe bAtharUma-snAnagharanI sagavaDa vinA Apa- asvacchatAo jema bane tema ja8ithI dUra karavAnI khAsa jarUra
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ na .pa:' ::: ' ' , "prabuddha jIvana - tA. 15-12-53 che. che. sabhya samAjamAM vasatA AdamIe- pachI te gRhastha hoya ke samAja sAdhusaMsthAnI AvazyakatA ane upayogItA saMnyAsI-sabhyatAnA pAyAmAM rahele amuka AcAra te svIkA- svIkAratA hoya te samAje pitAne sAdhusamudAya vizALa : ra ja joIe. ema na kare te te AdamI samAjanA anA- samAjamAM svAbhAvika rIte-kenI paNa sabhyatAnI vRttine daraneaNagamAne-pAtra bane che, samAjamAM rahevA lAyaka te ' ' dubhavyA sivAya--ane keInA paNa upahAsanuM pAtra banyA gaNAtuM nathI. sabhya samAjamAM vase keipaNa nAgarika dAtaNa sivAya-vicarI zake e daSTie jarUrI AcAranuM potAnA na karate hoya, nahA te na hoya, potAnAM va | sApha na rAkhate sAdhusamudAya upara baMdhana nAkhavuM ja joIe. ' hoya te ApaNe Aje kalpI ja zakatA nathI. A uparAMta . keTalAeka sAdhuo moDhe mukhavastrikA bAMdhe che jene jene jhADA pesAbanA nikAla mATenA upara vaNavatI padhdhati koinA paribhASAmAM muha pattI (mukhapaTI ) kahe che. jarUra A rIvAjane ' paNa dilamAM ekAMta ghA pedA kare tevI che. temanA mATe dareka : 'I svacchatA-asvacchatA sAthe saMbaMdha che ja nahi, paNa A * upAzrayamAM vyavasthA thavI ja joIe ane sAthe sAthe nahAvA ' A prathA asvAbhAvika ane taddana bInajarUrI che ane vAyuna dhovAnI paNa sara bI sagavaDa DevI ja joIe. kAyanI hiMsAnAM kAlpanika khyAlamAMthI ubhI thayelI che. sAdhu ene mukhya jIvanavyavasAya anyane upadeza ApavAno hoya che. A carcA vAMcIne kaI evuM anumAna na kare ke A te upadeza ApavAnA kAryamAM, eTaluM ja nahi paNa cAlu badhI sUcanAo pAchaLa jaina sAdhuone temanA AcAramAM zithila sAmAjika parasparanA vyavahAramAM, A muhapatI eka meTA ca vA te dehalakSI banAvavAno Azaya rahelo che. sAdhuo antarAyanI garaja sAre che. mANasane je anyane kahevA thA rabaMdhamAM saMyama upara jeTalo bhAra mUkAya teTale cho che. ' jaNAvavAnuM hoya che te mAtra zabdothI ja vyakta karavAmAM . emAM koI zaka nathI ke sAdAI, ka jarUriyAta, ane khaDatalapaNuM AvatuM nathI; AMkho moTuM ane hoka pitAnA vicAre anyane tii ' e sAdhu jIvananAM mukhya lakSaNe che. samAjane temane bhAra bane nivedita karavAmAM bahu upaye gI bhAga bhajave che-A ApaNuM | teTale Acho lAge tema ja temaNe vartavAnuM che. paNa jaina harahaMmezanA anubhavane muhapattInA AcAramAM samajaNa vinAne - sAdhanA AcaraNa mULa kalpanA taA jANe ke tana samAja- inakIra rahelA che. muha pattInA kAraNe jene sA, kAI vilakSa | ( ' nirapekSa jIvana g* pavAnA hoya tevA khyAla upara racAyelI che. mAnavI jevI dekhAya che ane e mahattIne khulA che , "ne : jyAre Aje e kalpanA taddana lupta tha5 gaI che. ane temanuM kevaLa hAsyAspada lAge che. jIvana, AcAra, vicAra, vyavahAra, vihAra badhuM kAMI samAja- bIjuM have jaina sAdhuo jetara samAjanA saMmelanamAMsApekSa banela che. te zabdathI sarvavirati kahevAya che, paNa A- sabhAomAM-ThIka ThIka bhAga letA thayA che, temanAM paNa jAhera cAramAM teo aneka prakAranI samAja pAsethI apekSA rAkhatA hokAne ' vyAkhyAne have goThavAya che. A jarUra AvakAradAyaka che. 'paNa chegRhasthanI apekSAe ghaNu ja moTA pramANamAM paNa dezavirati- jema jamAlabhAino judo cotare' tema jaina sAdhuo jayAM nuM jIvana. teo gALe che. samAja paNa temanI pAsethI aneka jAya tyAM temanA mATe besavAnI alAyadI goThavaNa karavI paDe che. prakAranI sIdhI yA ADakatarI re vAonI apekSA rAkhata thayo vaLI temanA AvavA javAnA mArgamAM jAjama pAtharI hoya tA. che. gRhatyAga karIne dIkSA lenAra sAdhu samAjathI do te ja te upADI levI paDe che. keTalAeka sAdhuo AjanA varavadha nathI. samAja pratyenuM rUNa temaNe adA karavAnuM ja che. tenA sAdhanone upayoga karavAnI nA pADe che. A badhuM A jamAnA jIvananI bhAta badalAtI hoIne tenI samAjasevA mATenI yogyatA sAthe kevaLa asaMgata lAge che. jyAM tyAM jaina sAdhuone judA tAravavA paDe evo vyavahAre Aje vicitra lAge che. jaina sAme ghaTavAne badale vadhe che. vaLI samAjanI sabhyatAnuM raNa , vizALa samAjamAM khUba ja bhaLe, sArvajanika kakalyANanI pravR- dhyA mAM laIne temanA AcAranuM jarUrI parivartana karavAmAM ttimAM khUba bhAga le. potAnI vidvattAne paNa janatAne khUba Ave tethI teo dehalakSI banI jaze evI AzaMkA sevavAnuM lAbha Ape e jarUra chavAyogya che, paNa te janatAmAMnA eka leza paNa kAraNa nathI. dAMta sApha karavA, nahAvuM ke kapaDAM svaccha banIne, sAmAnya janatAthI pite kAMIka alaga che, judA che, : ' rAkhavA eTale ke 2 2 mATenI Avazyaka svacchatAno amala : UMcA che-evI rItabhAta ke ADa'bara dhAraNa karIne nahi, ' karavo te Abhala ItA bAdhaka nathI paNa sAdhaka che. Clean AjanA vizALa samAja sAthe jaina sA kuA karUpa liness is next to Codliness 2257452745 thAya, temanI keTalIka vicitra rItabhAtenA kAraNe teo gAya che ane sArthaka che. khAsa karIne samAja e rahenAra, janasamudAyanA aNagamA tathA anAdaranA bhAga bane che te pharanAra ane sAmAjika kAryo karavAnI eSaNA dharAva sthiti dUra thAya, ane Aje nUtana sAmAjika navanirmANamAM nAra sAdhue samAje nizcita karelA sabhyatA, sva, ,ghaDa tyAga ane dIrAgya, jJAna ane cAritrya-ubhayane mUni manta karavAne tAnA dharaNanA amuka aMzAne to apanAvavA ja joIe. manoratha temaja prayatna sevatA jaina sAdhuo paNa mahatvano phALe . . A rIte vicAratAM digaMbara sAdhuonuM nagnatva paNa Aja Ape evI zubhabhAvanAthI prerAIne jaina sAdhuonA paraMparAgata samAja sahana karI na zake te eka vicitra AcAra che ema AcAra paratve ahiM keTalIka sUcanAo karavAnuM yogya dha yu" che. jarUra kahI zakAya. parigrahaviramaNavatta eTale saMpUrNa namratA paramAnaMda e Atyantika ane ekatika artha karavAnA pariNAme strIo viSaya sUca saMyamathI-saMnyasta jIvanathI vaMcita banI che ane purUSa sAdhuonI pakSe, sattA ane bhUdAna svAmI AnaMda 143 saMkhyA ati a5 rahI che. nava pUrvakALamAM AdaranuM nimitta samasta jaino mATe muMbaImAM thatI zArIrika vyAyAmanI pravRtti ' kuMdAca lekhAyuM haze, paNa Aje to ekAnta dhaNu upajAvanArI prathA vyakitavizeSa paricaya eka ThAvakAI vADIlAla DagalI lAge che. zaheramAM vicaravA IcchatA sAdhuoe vastra dhAraNa karavAM ja rAjapurUSane dehavilaya, sva. sara ? paramAnaMda 145 ?i joIe. zarIradhAraNa mATe jema annajaLanI jarUra che tevI rIte kIkAbhAI premacaMda, saurASTranA sAcA ka, vastrA-AcchAdananI paNa jarUra che ja ane Aja 1 sabhyatA mitra sadgata mehanabhAI, keIi paNa saMyogamAM namratAne kSantavya game tema che ja nahi. je AjanI sabhyatA ane jene paramAnaMda 14 sAdhuone AcAra. sA, mRva,vAda, adattAdAna cerI), maithuna ane parigrahanA thI AjanA samAjane bhikSAnirbhara * savaze makata jIvana je gALe te "sarva virati kahevAya ane A zataH mukata sAdhu saMthAnI jarUra che ke nahi ? saMtabAlajI 149 jIvana gALe te "dezavirati ' kahevAya. . mAtAnuM Akrada. anuparamAnaMda | * | . . * .
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ , " " , , , tA. 15-12-53. prabuddha jIvana che AjanA samAjane bhikSAnirbhara sAdhusaMsthAnI jarUra che ke nahi? . (gatAMkamAM raju kavvAmAM Avela praznane muni saMtabAlajI nIce mujaba uttara Ape che. taMtrI) AjanI sAdhusaMsthAnA aneka pAsAo paikI ahIM huM spaSTa jaNAze ke sAdhusaMsthA jarUrI che. eTaluM ja nahi paraMtu mAtra traNa pAsAMo carcAza :(1) mANasanI jarUriyAta A deza mATe te tenI anivArya jarUra che. mArA pitAnI rAka, kapaDAM, vasAhata, zikSaNa, Arogya uparAMta jema abhAvagata sthitithI paNa huM kahI zakuM ke AjatI sAdhuAdhyAtmika khorAka paNa che ja. tema mAnavasamAjane sAru saMsthAo yuganI sAthesAtha ke AgaLa javAmAM saMsthA tarIke AdhyAtmika khorAkanI jarUriyAta paNa che ja. AvI jarUriyAta bhala pAchaLa paDI hoya, paraMtu tAjetaranA bhUtakALamAM ane Aje A pUrI pADavA mATe eka vyavasthita saMsthA joIe. evI - paNa A saMsthAmAMthI evI virala vyakitao sAMpaDe che ke je saMsthAnA lebAza kaI jAtano hoya te bhale yugeyuge carcAspada bahu prasidhimAM na AvI hoya te paNa samAjanuM naitika dhoraNa , viSaya bane, paNa jema se. nakAne pitAne alaga pariveza hoya ucuM lAvavA mATe potAnI maryAdAo jALavavA chatAM sAruM evuM che, tema AvA zAMtisainikane sArU keIne koI jAtane gRhasthasaMsthA karatAM jude veza joie ke jethI tenAmAM kartavya : kArya karI rahI hoya. huM je vadhavatsala saMdha ii kalpanA karuM chuM - spaSTa khyAla AvI rahe. pArzvanAtha ane mahAvIra vakhatanA emAM A saMsthAne sAmudAyika rIte ghaNo Uttama phALe meM , vezabhado yugakAra hatA. jainasUne kahe che-"veza mAtra eLa kaho ja che. mAtra tevI vyaktione samAjanuM yogya paThabaLa khANu sAruM che. " " roje niMga pronanam " jema hi ayudhe na hovAne kAraNe cAlu pravAhamAMthI ekadama nIkaLIne bahAra tarIke laDavA janAra senikanAM Ayudha ane parivezane raMga hiMsa ' AvavuM samUhagata rIte temane mATe durlabha che. gAmaDAMo dharma laDAine anukULa hoya che, te ja rIte AvA ahiMsaka sanikanAM krAnti jhIlA zaMka tavA banaze eTale ApoApa A saMsthAne sAdhanomAM sAdAI, saMyama ane pavitratA vagere bhAvene anukuLa prabhAva dezadezAMtaramAM bhAratanI saMskRti mUrtimaMta pracAravAmAM . pratIka hoya che. (2) sarvAgINa daSTae mUlyAMkanane jonAruM apradUta banaze e vaSa mane pUrI zraddhA che. sAmudAyika baLa, kaI paNa samAjane svaccha ane vyAkabhAjI saMtabAla rAkhavo hoya te AvA sAmudAyika baLanI jarUra che ja. "sa ziva suMdaram sarvA gINuM draSTithI mUlyAMkanane jonArUM, AvuM samUhabaLa mATe zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe chellA trIza varSa bhAge nivRttilakSI joIze ane eka rIte samAjanI sAthe rahenAra chatAM bI - rIte samAjaprakAthI zakaya teTalA taTastha rahenAra daramiyAna aneka viSaya upara lakhelA lekhomAMthI pasaMda karIne paNa teNe banavuM joIze. AmAMthI mAlikI hakano tyAga Azare 275 pAnAne eka lekhasaMgraha zrI muMbaI jaina yuvakasaMgha maryAdA ApoApa UbhAM thAya che. bhikSAcarI ane pagapALA taraphathI thoDA samayamAM pragaTa thanAra che. te lekhasaMgrahanuM nAma - pravAsa mAM upayogI thAya che. " saMyamanA hetuthI yoga- 'satyaM ziva sundaram rAkhavAmAM AvyuM che ane tenI kI mata pravartanA tema ja dravya, kSetra ne kALabhAvapratibaMdha vinA vicavuM pha, . nakkI karavAmAM AvI che. Ama chatAM paNa zrI muMbaI udayAdhAna paNa vAlAbha je." e gAmanI pIkatae A rIte jaina yuvaka saMdhanA sabhyone ane prabudha jIvana'nA vAhakene A ciMtavavA lAyaka ane vyavahArU che. A draSTie jotAM jemaNe pustaka pisTeja sivAya . ] mAM ApavAnuM TharAvavAmAM AvyuM mAlikIhakane tyAga apanAvyo che. temanI ochAmAM ochI che. je koI sabhya athavA grAhaka saMghanA kAryAlayamAM agAmI me, jarUriyAtane pUrI karavI te suviAhita samAjanuM sahaja kartavya mAsanI pahelI tArIkha pahelAM nakala dITha rUA. 23 bharIne pitAnAM bana jAryuM che. A varga. avivAhita rahe athavA bALabaccAMnI pharajothI mukata rahIne ja nA zake evI vyavasthA paNa . nAma naMdhAvI jaze tene A lAbha maLI zakaze. te saMdhanA , suyogya samAje karavI ja rahI che. ledAnI rojabarojanI ' sabhyone tema ja prabuddha jIvananA grAhakene A pustakanA AgaLathI dAnavRttithI ne nabhavuM paDe te mATe zrImada za karAcArya pachInA grAhaka thavA vinaMti che. bedika sanyAsIonI sAthe sAtha maThadhArI mahaMta saMsthAo 45/47 dhanajI sTrITa, maMtrIo, muMbaI jaina yuvaka saMdha, karatImAM AvI, paNa e saMsthAonA anubhave jotAM ema lAge che ke temAMthI vilAsitAne lIdhe ajAgRti athavA samAja muMbaI 3. praznonI bedarakArIne lIdhe samAjakrAntimAM niSphaLatA-e bane khAmIo AvI gaI jyAre pramANamAM saMnyAsIo ane je vidyAthI grahamAM!. 'baddha zramaNo vadhu jAgRta ane samAjakrAntimAM agradUta rahI vaparAvAnuM che. ' * zakayA. (3) AjanI daSTie joIe to A yuge prajAnA 156 62 agAu svIkArelA 101 thI nAtaka laghaDataranI sauthI moTI jarUra che. lekazAhInI maMgaLadasa jeThAbhAI enDa sansa 101 , hIrAlAla maMchAcaMda zAha draSTie paNa zuddha ane saMgaThita jAgRta lekamata jarUrI che. 11 , jIvaNalAla lalubhAI zAha A kAma pagapALA ane bhikSAcarI para jIvate masta. sAdhu.. pAsubhAI khImasI yiA ' ' 'saMnyAmI varga ja karI zake, jethI dharmo ane vyavahAra vacce maNilAla zAmajI virAgI chUTAcheDA thaI gayA che tenuM anusaMdhAna thAya. bhUtakALathI mAMDIne arUNuMkumAra maNilAla virANI AjaparyaMte joIe te bhAratanI prajAnuM saMrakRtikhamIra paNa paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA dharmadUdha Upara taiyAra thayuM che. ene sAdhusaMte je kahe che, te cImanalAla motIlAla parIkha ja gaLe utare che. AvA sAdhusaMte gRhasthAmAM paNa pAkI zake, bhIkhAbhAI bhudarabhAI koThArI ' paraMtu enI saMgaThita saMsthAnuM baLa te sanyAsI vargamAMthI ja 101 , manubhAI gulAbacaMda kApaDiyA / - pedA thayeluM ke thavAnuM joI ane ka9pI " zakAya che. gRhastha cImanalAla pipaTalAla zAha. sumatica dra zivajI zAha che " jIvanamAM paNa jeo AvuM samAja krAntinuM kAma karI rahyA hoya che ratanacaMda cunIlAla jhaverI * teomAM kuTuMba tyAga, AjIvikAmAM samAja paranuM avalaMbana, brahma ' je. pI pArekha cAM, ane mAlakI hakakane tyAga-evAM satyAsI saMsthAnAM aMgabhUta - 2.15225 vasula | lakSaNe te prAyaH hoya ja che. A traNeya muddAo parathI ja e 18150 24 25 bAkI ra saMyukata jana , fy lsm 5. , * 0 dr mr mm mm mm mm mkhy .
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 15-12-53 - mAtAnuM AkaMda (gatAMkathI cAlu) . (gatAMkamAM A mULa aMgrejI lekhanI bhUmikA a pavAmAM AvI che je A lekha vAMco zarU karatAM pahelAM joI javA vAMcakone vina ti che. tI ) mRtyunI ghaTanA haMmezAM sau koIne ekAeka jIvana pratye - eka te e ke mane ema kadi nathI lAgyuM ke Izvare kaI abhimukha kare che. koI paNa ghaTanA-bALakanA janmasarakhI khAsa hetusara-vairanA ke udAratAnA-tene athavA to amane vINI ghaTanA paNa mRtyu jeTalI ApaNane jIvanAbhimukha banAvI kAyA hatA. eka rIte kahuM te mane ema paNa lAgyuM nathI ke zakatI nathI. A ghaTanAmAM Izvara aMgata rIte jarAya saMDovAyelA hatA. huM nI mAjanI gAMTha (Brain Tumour) thI paMdara jIvanabhara sAmAnya mAnyatA karatAM vadhu uMDANathI ne sAhajikamahInA sudhI rIbAyA karatA hatA. tene sattaramuM varSa cAlatuM tAthI IzvaranI vAstavikatAnuM bhAna anubhavatI AvI chuM. hatuM. vaLatI savAre huM tene jovA pAmIza ke nahIM evI devaLamAM houM tyAre ke bahAra, mUjhavaNamAM houM ne gamagIna AzaMkA sivAya eka paNa rAtre huM tenAthI zrI paDI nahotI. houM tyAre ke khUba prasanna houM tyAre dareka avasthAmAM meM nita savAre uThIne tene maLatAM jANe mArI kUkhe tene nA haMmezAM IzvaranI prArthanA karI che, mAruM haiyuM tenI AgaLa janma thayo hoya, Izvare mane te pharI bheTa dI hoya evI ThAlavyuM che. jenInI lAMbI mAMdagI daramiyAna, svAbhAvika rIte lAgaNI mane thatI. tenA jIvanane ugatA ekaeka divasa izvaranI ja satata IzvaranI prArthanA karatI rahI chuM. Izvara sAdita tyAM viziSTa kRpA samAna hatA. hate ja, ame jayAre DokaTaranAM nidAna sAMbhaLatA hoIe, ' ApaNA bALakanuM mRtyu jyAre ApaNA mAthA upara bALakata maya jyAre ApaNA mAthA upara oparezana thIeTaranI bahAra pariNAmanI rAha jotA lAMbA * bUmI rahyuM hoya che tyAre ApaNA manamAMhRdayamAM-AtmAmAM vakhata sudhI beThAM hoIe, athavA tene thoDA vakhata mATe sAjo '' savAla para savAla ubharAya che. te pAra vinAnA prazno ubhA thayelA jAi te camatkArathI harakhAtAM hoIe . vaLI DokaTara kare che, ane darekano javAba vaLI ne ja prazna janmAve che. hAtha dhoi nAMkhe tyAre badhI AzA lu'1 thatAM vedanAthI valeA jIvananuM rahasya zuM haze. ? vastu vastu vacce zo saMbaMdha vAtA hoI be,-e badhA prasaMge Izvara jAge amArI paDakhe ja haze ? jIvana ane maraNa vacce zo saMbaMdha haze ? vyakita beThe che evuM enuM sAnnidhya meM anubhavyuM che. jyAre DokaTaro ? ane kuTuMba vacce zuM ? lagna ane sTAcheDA vacce zuM ? asahAya banI jatA, ame asahAya thaI jatAM tyAre amArI vyakita ane rAjya vacce zuM ? davA ane saMzodhana vacce zuM ? A mUMjhavaNa nI paLe arI paDakhe ume rahelo e dayALa, vijJAna ane rAjakAra" ane dharma va ma zA ? vyakita, kRpALu, sarvajJa, sarvazakitamAna paramAtmA 17 jAge asahAsamaSTi ane Izvara vacce zo ? yatA dAkhavato amane jaNAto. * A badhA savAle kAMIne kAMI nimitte mArA manamAM UThI rahyA hatA; ane jonInI paMdara mahInAnI ' maraNapathArI dara 09vana e rAsAyaNika, bhautika ane AdhyAtmika vikRti'miyAna tenI sAthe eka yA bIjI rIte A praznano huM carcAtI enuM agaNita pariNamana che. anaMta jaTilatAthI bharelA ane hatI. te mAtra dhIme dhIme marI rahyo hato ema ja nahi, divaso chatAM taddana sAdAmIdhA evA je jIvanadharma-jIvananiyamadivasa te jANe jIvatA hatA, maratA hatA ane pharI pAche jevInuM nirmANa karyuM hatuM e virala ane mUlyavAna AtmA, jIvita banate ha. amane te dareka divasa keTale vahAla e mAdhurya, e prasannatA, e bahAdUrI, e . kAraNa ke lAgatuM hatuM ! roja rAtre chuTA paDatI vakhate huM jyAre tene jevI saraLa ane sIdhI rIte e pitAnA rAsAyaNika cumavAne nIce namatI hatI tyAre "bA, Aje, eka vadhAre prayogonI noMdha karato hato tevI ja rIte lakhAelI tenI sarasa divasa pasAra thayA" ema te bolI uThato. DAyarImAMthI tenA mRtyu pachI amane mAlUma paDayuM hatuM ke A savAlonA aneka jaTala ane pAMDityabharyA javAbo pitAnI mAMdagI keTalI gaMbhIra che tene tene prAraMbhathI eka sarakhe che ke je mANase hajAro varSathI vicArI rahyA che ane jenA khyAla hatuM ane jyAre badhuM barAbara che ane te taddana sAje viSe temaNe hajAre pustake lakhyAM che. thaI gayA che evo ame tenI sAthe hasatA moDhe DhAMga calAvatA ' paNa e badhAMne aMte jyAre e sau pustaka ane zabdo hatA tyAre te paNa amArI sAthe e dekhAva dhAraNa karIne bAjue mUkIe chIe, ane jayAre ApaNI jAtamAM aMtarmukha vita hatA ane gAyana gAtA se* ke mAphaka athavA te mita thaie chIe, jyAre ApaNe IzvaranuM sAnnidhya anubhavIe varasAvatA kA santa purU5 mAphaka dhayapUrvaka amAre bhAra upAchIe tyAre ApaNA hRdayamAM zuM cAlI rahyuM hoya che ? mAtra DatA hatA. AvA jonIne jeNe pedA karyo hato e jIvanadharme-- ATaluM ja ke : jIvananiyame ja potAnuM kArya karatAM jenIne nAza karyo hate. "mane ema thAya che ke jo mane hajIye vAre cA vo hota izvara" pate paNa ApaNAthI jarA paNa echo ke utarate nahi te sAruM hatuM ?" e e dharmane-e niyamane-ja bhAga haze. jenI eka asAjonInA mRtyu bAda duniyAnA dezadezamAMthI, aneka mAyALu dhAraNa AkarSaNa dharAvate, sau koIne heta Ave e cetanamitro taraphathI saMkhyAbaMdha patro amane maLyA che. pitAnI bharyo mAnavI hatA. tenAmAM kazuM pApa dekhAtuM nahotuM. mAtra AgavI rIte AzvAsana ApatA , paNa temAMnA ghaNAkharAmAM tejavI puNyati jevuM tenuM darzana hatuM. tene je koI jAtA hatA te sarva keI, liMkana, rIvaraDeila ane DIarIThanA tenA eka ja vicAra vahete jaNAyo che-IzvarecchAne A gUDha prahAra mitro ane adhyApake, meDisananA grAmyavibhAga mAM vasatA ke jene koI khulAse thaI zakato nathI, je dekhAya che anyAyI, amArA pADozIo sI tenI bhalamana sAI ane prANamayatAnI chatAM IzvarerachA heIne ApaNI maryamAnavInI matinI pAranI uSmA anubhavatA hatA. Ama chatAM zarIranA mAtra eka ja koI mahAjanAne e aMza haze ke je kadAca maranArane aNumAM vikRti zarU thatAM, tene pariNAme teNe potAne jAna mATe-ba amAre mATe-"DaLInuM vipna seve saya je hazeevA e prahArane jhIlI rahelA ame daMpatI pratye samasaMvedanA. gumAvyuM. paNa vividha svarUpa dhAraNu karate vikRtine e niyama - kharI rIte petAnA bALakane AvI rIte mRtyuzaraNa thata vizvano ja niyama che. te bInaaMgata che. anivArya che. zokane anubhavatAM mane te temAM bIjA aneka tara paDelAM hovAnuM tenI sAthe kazI levAdevA nathI. kAMi nahi te mArA zAkane te jaNAvyuM che. ' tenI sAthe kaze ja saMbaMdha nathI. '
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Mist *: , , , , , . . tA. 15-12-53 prabuddha jIvana mobanA hatI ane rimiyAna te ane e to ne vAta '. mAruM du:kha. mane lAge che ke, A piMzvavyApI kAnUna ka paNa mitrabhAva 'nihALavuM, anubhavavuM. mRtyu paNa janmanI mAphaka zakita sAme baLavAnI ke zanyatAnI koI vRtti nathI. mArA manane eka aMtargata bhAga che. e kaI chevaTane bhAga duHkhanuM svarUpa mane vadhAre sAduM ane chatAM vadhAre gamagInI nathI. mRtyu e aMtima dazA che ema huM mAnatI nathI. upajAvanArUM lAge che. ananta zakitanA dhAraNa karanAra Izvara sadAkALa cAlI rahelA keI nATakanA eka aMkanuM te chelluM ane tenA vizvavyApI kAnUnone jyAre huM vicAra karuM chuM tyAre dasya che, mRtyunI sAme sIdhesIdhu jo. te eka mitranI AkRti che, huM gaMbhIra banI jAuM chuM, paNa mArI AMkhe azrubhInI thatI mAyALu AkRti che, temAM gamagInI che, saMkeca che, te nathI. paNa 'sAunDa' nadInA paTa para thaIne vahetI vagabharI nAkhuzI che, pitAnuM Agamana priya nathI te te jANe che : pavanalaharI, khuzanumA havA, prAtaHkALano madhura Ata5. koI ane chatAM vakhata Avye pitAne bhAga tene bhaja vAne che e sundara jaLane kA-A pavana, A ujaLA taDake, A jaLanaukA- paNa te jA nuM , ane jANe ke te ema kahetuM hoya che ke tuM - jenIne keTalI badhI banata ! AvA vi vAra mane halAvAM mUkIne cAlI Ava; mArI sAthe cAlI nIkaLavuM, tuM dhAre che eTaluM, mArI AMkhomAMthI AMsu paDAve che. du:khada nahi lAgeH bI mAM; tane zuM lAge che te huM jANuM chuM.' : je kaI te cAhatA hatA te sarva vastuonuM darzana mArA chatAM Ava-saMbhava che ke tene bIjA paNa camatkAreno anubhava hRdayane cIrI nAMkhe che, kAraNa ke teno upabhoga karavA mATe have thAya. mRtyu viSe ke bhaya dharavAnI jarUra nathI, tenI sAthe te A duniyA upara nathI. te cAhatA hatA te badhI vastuo ! laDavAnI jarUra nathI, tenI sAme zatrubhAva dAkhavavAnI jarUra nathI. - jenI upara pAMu zekAtA hatA te khullI sagaDI, eka hAthamAMthI . jIvana viSe eTale ja mRtyu viSe mitrabhAva citave che ke, bIjA hAthamAM pasAra thatA svAdiSTa keka, tAjA phaLe, pAkIne paNa A badhuM mArA potAnA mRtyu viSe barAbara che. paNa jevInA mRtyu viSe-e Izvara, tenA mRtyu viSe-ema vicAravuM mArA lAlakALAM thatAM cerI phaLa, dainika ane sAmAyika patranAM vijJa.na mATe zakya ja nathI jIvananI aneka bAjuonA pragaTIkaraNathI leba, abhi va romAMcika ze vizALa samudrakinAre ame vananA aneka sumadhura tAthI te takana vacita rahI jAya kAM cAMdanImAM kathA hoIe tyAre sa bhaLAte barkazAyarane saMgIta eTalI nAnI tenI umara hatI. aneka Azcarvajanika camatkArI che samAraMbha-A badhuM tene kevuM gamatuM ! AjanA sAMskRtika punara vastuo karavAnI, saMvedavAnI, jevAnI, sAMbhaLavAnI, sparzavAnI, ' ' sthAnakALanAM aneka bALakanI mAphaka tenI buddhi vividha viSaya suMghavAnI, AsvAdanI, anubhavavAnI jogavavAnI-A sava thI gAminI hatI. te aneka vastuone cAhate hato. rasAyanazAstra zu teNe va cita thavAnuM? jIvanano ze a nada che ? jIvananA A . ane gaNitazAstrano tene khAsa zekha hatuM, paNa zivakALanA AnaMdanI kema kaI vAta karatuM nathI ? zA mATe te AnaMdane - zALAjIvana daramiyAna teNe pANI upara sarI rahelI hoDIo ane 'kAI pokAratuM nathI, gAtuM nathI, te viSe lakhatuM nathI ? jenI sarakasanAM ullAsabharyA citro cItaryA hatAM, nAcatAM rIcho, sAthe vAMcavA mATe huM pustaMka zodhuM chuM te gamagInI, kaTutA geDI daDe ramatuM bALaka ane evAM evAM ramakaDAM banAvyAM hatAM, bhayatrastatA tiraskAra, mRtyu, nAza, zApa ane kaMI nahi te je ane pIAne tathA vAyolIna jevAM vAjiMtro paNa te vagADatA. ' bane te nIcuM mAthuM rAkhIne svIkArI levuM -AvuM badhu " A. te TIkITane saMgraha karate, ane jAtajAtanA paththare paNa saMghate. pustakomAM bhareluM mAluma paDe che. jemAM AnaMdabharyo hoya, jIva 3 - A paththaro tene khUba vahAlA hatA. te enuM jAtavAra vaMgI " ' nanAM mahAna ekAMta sadA AnaMdane, vinedane AlhAdane, lIlAne je vyakata karatAM hoya evAM I pustakA maLatAM ja nathI." karaNa karatA ane pitAnI varkazopamAM tene ghaDI cholIne pilIza jenI aneka vastuo mArI sAthe, pitAnA mitro sAthe, ", paNa karatA. ane kanekaTIkaTanA TekarAomAMthI paNa gArnenA gharamAM tema ja nizALamAM mANatA hate. badhI ja sAdI rejIdI : 'hI suMdara TukaDAo bedI lAvate. varatuo; khAvuM, pIvuM, uMghavuM jAgavuM. ame sAthe maLIne rAMdhatAM, paNa tenA dilane sauthI pyArI vastu te tenI rasAyaNa- bhAtabhAtanI vAnIo rehatarehanA pheraphAra sAthe taiyAra karatAM; 'za anI prayogazALA hatI. gAmaDAmAM ke zaheramAM jayAM te ja ame bAgabAnI pharatAM macchI pakaDavA jatAM, heDImAM sahela '; tyAM te tattara vikAsa pAmatI hatI. pahelAM kadi nahiM thaelA karatAM. ame nAcatA, gAtAM ane ramatAM. bhAgelI vastuonI kI avanavA prayege te karavA cAhato. vijJAnanA nigUDha sidhAntonuM marAmata karatA, vIjaLInA tAra tathA bAgabAnInAM sAdhana manana karavuM tene khUba gamatuM hatuM ane aneka siddhAne samAratAM lAkaDA phaDatAM ne tApaNAM karatAM. eka jUnA nAkAgharamAM ubhI karelI jAtajAtanI karAmatevALI leboreTarImA-varkazekamAM sanala karavA te satata mathatA hate. te tenA dilamAM aneka AkAMkSAo hatI, jene phaLabhUta ame sAdA tema ja jaTila bhAtabhAtanA prayoga karatAM thayelI jevA pUratuM te jIvI na zakayo. paNa teNe eka manoratha aneka pustakA ame sAthe vAMcatAM: jUnI DhabanuM, sundara te jarUra sidhdha karyo; DIaraphIDamAMthI UMcA vaga sAthe DigrInI bALasAhitya, kupara saihitya ane pachI moTI vaya mATenuM prApti. doDha varSa sudhI zALAe na jaI zakAya evI lAMbI sAhitya. ame moTethI banaDe zAnAM nATake vAMcatAM huM vALu karI ne mAMdagI hovA chatAM hospiTala tema ja gharamAM teNe zikSake rAkhIne - enDa suparamena' vAMcatAM 'kilakilATa karatAM hoya e sAMbhaLIne lIdhA pachInAM vAsaNe sApha karatI houM ane chokarAo mena pitAnA viSayanI AgrahapUrvaka tAlIma lIdhI. pitAnA varganI khuda barnArDa zone paNa keTalo badho AnaMda thayo hota ! rIcA* tema ja kelejanI parIkSA ApI ane chevaTe padavI levA mATe SjhanA bejhIka IglIzamAM anuvAdita kareluM pleTanuM rIpablIka'. te DIa phIDa paNa gayo. mAthA upara pATo bAMdhele evo chatAM ane rasela tathA seinTa ekarUperInAM pustaka vAMcatAM. ravivAranA ." UMcA mastake cAlate te pitAno DIplomA levA mATe TheTha maMca divasee amAre ghera ja ame carca banAvI detAM. ame gharabahAra kI sudhI cAlato gayo tyAre tenA phikakA chatAM juvAna deha ane samudrakinArA upara besatA ane bAibala opha dha varlDa'mAMthI, A che sidhine AnaMda camakAvatI bhUrI AMkhavALI AkRtine vidyA- junA tema ja navAM TesTAmenTa'mAMthI, 'payagaMbara ane Izu'mAMthI pharI - 'thIoe harSanAdathI vadhAvI lIdhuM hatuM. tyAra bAda eka ja tema ja budha, kaziyasa ane mahammada payagaMbara viSe paNa - pakhavADiye te paraloka sidhAvyA. vAMcatAM. kadI kadI pijhA, AIsTIna, hAITaheDa, jInsa, Aje mArA hRdayane vidArI rahyuM che te duHkha zuM che? zreDiMga ane memanuM sAhitya paNa vAMcatAM. - e ke mRtyuno bhaya nathI, ke have pachI zuM thaze . 4. kAmanI ane nakAmI, arthavALI ane artha vagaranI aneka che tenI koi cintA nathI. gayA unA meDIsanamAM eka rAtre UMgha bAbatanI carcA karatAM. tAjA samAcAra ke ItihAsa-khAsa karIne na AvavAthI mArI DAyarImAM meM lakheluM ke "mRtyunI sAme amerikana itihAsa-tathA tenI aneka bAjuo viSe carcA karatAsIdhesIdhuM ja! meMtanI AMkhamAM AMkha parovIne jovuM ane je be kuLamAMthI te janmele te jarmana ane hibrunA be mahAna leza paNa tenAthI bIvuM nahIM. jeTaluM jIvanane teTaluM ja mRtyune vAratAnAM ta viSe bhUtakALanAM ane vartamAnakALanAM sAmrAjya * za ane nA
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra prabuddha jIvana tA. 1pa-12-v - viSe, hidanI AjhAdInI ahiMsaka laData viSe, ane pele A IcchAo sAva sAdI dekhAya che. ema chatAM tene te sTAInamAMnA Araba ane yahudIo vaccenA samAdhAna viSe-A 5 pUrI thatAM keTale AhAda thayo hota ? jIvananI sarva abuta aneka bAbate viSe ame carcA karatAM. mAnasazAstra-koDa ane vastuo eTalI badhI sAda che ke jyAM sudhI te dUrlabha na bane, tenA sidhdhAthI mAMDIne samAjamAM vividha kenAM citra tyAM sudhI temAM rahelI addabhutatAnuM Apazune bhAna ja thatuM nathI. vicitra vahevAra vatana tathA cheka pittaLanI bIlIo jevI jenI A badhuM bhAgavavAne mArI saMmIpa nathI e prakAranI sAmAnya bAbate viSe amArI vAte cAlyA karatI-ame atha vedanA huM Aje anubhavI rahIM . tyAre jIvananA Ana , vinAnI ramata ramatAM, pAnAM khelatAM ane jAtajAtanI dhamAla saundarya ane vira mayakArItAnuM mane jeTaluM tIvrapaNe bhAna thAya ubhI karatAM. te che teTaluM pahelAM kadi paNa thayuM nahotuM. A je jayAre potAnA bALakonI pajavaNathI mAbApane ame kadi kadi dariyAnA vizALa paTa upara heDInI saphare adhIrA banatA, kaMTALatA, thAkatA huM nihALuM chuM, tyAre karatA : kadIka sAta sAgara paTa upara heDI sthira paDI rahetI temane ema kahevAnuM mane mana thAya che ke "paNa teo jIvatA te kadI dariyAI tophAnamAM sapaDAI Ama tema jhelAM khAvA che-A tamArUM keTaluM meTuM bhAgya che te vicAre. temanI tamAre mAMDatI ane e kAnamAMthI amane bacAvIne kaI kinAre laI saMbhALa levI paDatI haze, temane temane bhAre lAgatuM haze, pazu AvatuM ane moTA samudramavAsonI tema ja bhAtabhAtanI bIjI vicAra kare, teo jIvanta che! tame temane pazI zake che - janAo paNa ame avAranavAra vicAryA karatA.' A ke camatkAra che ! jyAre tame hAle-vArevaDuMmAM meca kalejanA abhyAsa, kAmadhaMdhAnA prakAre, prema ane ramavAnI che evA samAcAra chApAmAM vAM che che tyAre mAre temAMthI pariNamatA lagnanI saMsthA, sArA samAjamAM sArU' jIvana bALaka e hAle-vAravaDanI meca joI zakavAnuM nathI, perIsamAM 'je gharamAM te jagyuM hatuM te ghara kadi joI zakavAnuM nathI, je kevI rIte prApta karI zakAya evA evA viSayo ame carcA tA. chokarI upara tene sneha che tene tamAre ghera have lAvavApaNuM ame vartamAna kALathI paNa jarA AgaLa najara rAkhIne nathI, ane tamArI putravadhUne ghareNAM caDAvavAnAM nathI. ane haMmezAM carcA karatA. eka rIte jema jenI pitAnAM rAsAyaNika patra pAtrIo sAthe ramavAnuM ane bhAMgaphoDa karavAnuM tamAre kalyA viSe kalpanAo karatA hatA, jemAM citrakAra pitAnAM nasIbamAM nathI-AvA khyAlanA kAraNe AkhamAM uchaLI AvatAM svAbhAvika citrasAdhane vaDe navAM navAM citro para kare che tevI ' AMsuone tamArA nasIbamAM rokavApaNuM nathI. ane vicAra rIte huM jonA saMbaMdhamAM prayoge karyA karatI hatI. huM tene kare-marI gaelAne nahi paNa jIvatAne. Ana de ane gAe.'' eka navIna prakArano mAnavI, bhayamukata ane snehayukata e je mAbApoe bALaka gumAvyuM che te huM zuM kahe mA eka saceta mAnavI, pRthvI uparanA game te khUNe goThavAya e mAMguM chuM te jarUra samajaze, anubhavaze. bIjA e, sahu bhAge, ane huM mezAM ane sarvatra jIvanane cAhanAre e susaMpanna nahi samajI zake. ema chatAM paNa mane AzA che ke, teo * mAnavI banAvavA mathatI hatI. A amArA prayoga viSe paNa. pitAnAM bALakone jarA vadhAre ullAsathI, umaLakAthI, AnaMdanI ame sAthe maLIne carcA karatAM hatAM. vadhAre saceTa sabhAnatAthI sumaze, bheTaze. A amArA A prayogane saphaLa * banAvavA mATe te paNa mane thAya che ke jenI jIvato hato te daramiyAna ame - pitAne bhAga purepurI rIte bhajavati che. Aje jayAre te tene vadhAre cAhI zakyA hota. alabatta, ame janIne khUba : hayAta nathI tyAre, mArI pitAnI yuTio, uNapa, tenI jarU cAhatA hatAM. jonIne tenI khabara hatI. sau koI A hakIkata jANatA hatA. jenIne vadhAre cA eTale ? teno artha dhyiAtane pahoMcI vaLavAmAM huM keTalI badhI vAra niSphaLa nIvaDI zuM ? Aje tene zuM artha hoI zake? hatI A khyAla mArA magajane bhamAvI mUke che. mane lAge che.' AkhI duniyAnA mAbApa ke jemaNe laDAImAM pAnAnAM ke potAnA bALakanA mRtyu pachI pote jIvI rahela che. A hakIsa vAna gumAvyAM che. te sarvanA dilamAM A prazna ume thayo katanuM-e eka prakAranA pApanuM paNu-petAnI uNapa mAtranuM - che ane tene javAba zodhavA temaNe prayatna karyo che, mArA mATe, dareka mAbApane bhAna hovuM ja joIe. ApaNane lAge che tene atha jIvanane vadhAre cAhavuM, jIvana viSe, ApaNe sahaApaNuM bALaka gujarI gayA pachI Apazune jIvavAne adhikAra vAsI mAne badhuo viSe, jaga viSe vadhAre sabhAna banavuM nathI. tenI jIMdagI bacAvavA mATe A paNa jIvanane bhoga e che. ApavAne koI ne kaI raste ApaNe zodhI kADho. te teno artha, kAMIka vicitra chatAM vAstavika rIte, pApanA, hatA. Ama karavAne asamartha nIvaDatAM. tenI TuMkI sarakhI panA, asaranA khyAlane manamAMthI bhUMsI nAMkhana ane te jIdagI daramiyAna ApaNe pite dAkhavelI kuTio ApaNA mATe tha, lenuM dukha ane yAtanAne rasAyaNa vaDa, virAvatA ane vadhAre asahya mAluma paDe che. mane avAranavAra manamAM vicAra premamayatAnA khyAlamAM rUpAntara karavuM te . ' AvyA kare che ke te na,ne hato ane pitAnI cIjo ane tene artha bIjA loko viSe, ghera tema ja bahAra, AkhI pRthvI uparanA leke viSe, vadhAre cintA, samatA dharApitAnA mA bApa sAthe te gharamAM rahevA mAMgato hato tyAre meM vatA thavuM e che. tene artha ivara vize vadhAre cintA gharAtene nizALe dhake na hota to kevuM sAruM thAta ? je lagnamAMthI vatA thavu, vadhAre sabhAna che e che. ' tene bahu gamatuM hatuM evuM dhara racAyuM hatuM te lakhe tenA jIvana huM AzA rAkhuM chuM ke amAruM mRtyu thAya tyAM sudhI sudhI meM laMbAvyuM te kevuM sAruM thAta ? te gujarI gayo ame jenIna vadhu ne vadhAre cAhI zakaze ane te jema mUkI te pahelA- pisara AnTIna sAthe meLApa, hAvarDa yArDanI gaye che tema ame paNa amArI pAchaLa prema viSe prema-jIvana mulAkAta, tenA mitra merI sAthe ekAduM nRtya-AvI tenA viSe prema-no vArase mUkI javA, bhAgyazALI thaIzuM ? dilanI chellI icchAo ame pUrI karI zakyA hota te kevuM mULa aMgrejI phrAnsIsa baMthara sAruM thAta ? samApta anuvAdaka : paramAna 6 - muMbaI jena yuvaka saMdha mATe muka prakAzaka: zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyA, 45-47 dhana sTrITa, muMbaI che. mukaNasthAna : caMdra prinTIMga presa, 4pa1, kAlabAdevI reDa, muMbaI, 2. huM * * *!IiL,