Page Text
________________
છે
અને એ
તા. ૧૫-૮-૫૩
પ્રબુદ્ધ જીવન -
-
,
' '
ના ર
:
બને તેટલી લેકસેવા કરવા તરફ રહેલ છે. આ કારણે રાત્રીના દીવાના છે કે જ્યારે સન્તબાલજીએ પોતાના કાર્યક્ષેત્રને વિશાળ બતાવ્યું પ્રકાશ નીચે તેઓ ઘણી વાર પ્રવચન કરે છે. પિતાને ખપતે છે, સર્વ ધર્મ સમભાવની વૃત્તિને પિતાના જીવનમા વિકસાવી • આહાર જેનેતર ઘરમાંથી વહેરતાં તેમને જરા પણ સ કેચ રહ્યા છે. વિશ્વાત્સલ્યની સાધનામાં જીવનની ચરિતાર્થતા અનુનથી. સ્ત્રી–સમાગમથી તેઓ ભાગતા નથી. તેમના શીલ અને ' ભવી રહ્યા છે, જેમાં નાત જાત કે સંપ્રદાય ભેદને અવકાશ
ચારિત્ર્ય વિષે કોઈ એક અક્ષર પણ બેસી શકે તેમ નથી. એક નથી એવા લેાકસંગ્રહને સાધી રહ્યા છે. ત્યારે એક સંપ્રદાયના . આ સ્થળેથી અન્ય સ્થળે વિહાર કરે છે ત્યારે પિતાને જરૂરી સામાન સાધુ વેશને અને તેનાં પ્રતીકાને તેમજ લોકસેવામાં પ્રત્યાય* પિતાના ખભા ઉપર ઉપાડીને તેઓ વિચરે છે. તેમનામાં રૂપ બનતા કેટલાક પરંપરાગત છતાં આજે અર્થશૂન્ય દેખાતા
ઉંડી ધર્મનિષ્ઠા છે અને એટલી જ ઉગ્ર તેમનામાં સેવા કરવાની આચારને વળગી રહેવાની કશી જરૂર નથી. તે એક સંપ્રદાયના વૃત્તિ છે, તેમના વિષે ગુજરાત સૌરાષ્ટ્રના સામાજિક કાર્યકર મટીને આમ જનતાને સાચા પ્રતિનિધિ બને એમ આવું, ' જો ભારે આદર ધરાવે છે. અને પ્રજાજનો તેમને ભકિતપૂર્વક દૃષ્ટિકોણ ધરાવતા વર્ગ જરૂર ઈચ્છે છે. પણ આ વિચારધારા નિહાળે છે. આવા એક સત્યનિષ્ઠ સંતપુરુષ સ્થાનકવાસી મુનિની અને વેશપરિત્યાગનું સયન સન્તબાલજી પ્રત્યેના ઉંડા વેશભૂષા ધારણ કરે છે અને એમ છતાં સ્થા. સાધુના સાંપ્ર- આદરમાંથી છુરે છે, જ્યારે ભાઈશ્રી નગીનદાસના લખાણમાં દાયિક આચાર અક્ષરશ: પાળતા નથી અને આત્મકલ્યાણને સન્તબાલજી પ્રત્યે હાડોહાડ તિરસ્કાર ભરેલો છે. દુઃખની વાત બદલે પરકલ્યાણને વધારે મહત્વ આપી રહ્યા છે અને આમ છે એ છે કે સુર્યને જ્યારે આકાશમાં ઉદય થાય છે. ત્યારે વિશાળ,
તો શા માટે તેઓ સ્થા. સાધુને વેશ છોડી દેતા નથી એ માનવ સમાજ તેને આવકારે છે. અને તેનાં પ્રાણદાયી કિરણોને . પ્રશ્ન શ્રી, નગીનદાસ ગિરધરલાલ શેઠ ઉપર જણાવેલ પિતાના ઝીલે છે પણ દિવાદષ્ટિબધિર યુવડ નથી સૂર્યને ઓળખી
લેખમાં રજુ કરે છે. અલબત સ્થિતિચુસ્ત મને દશાવાળી કેાઈ પણ શકતું કે , નથી તેના તેજને ઝીલી શકતું, ઉલટું સૂર્યની , ' ' વ્યકિત આ પ્રશ્ન ઉભે કરે, અને એ રીતે સન્તબાલજી સામે કોઈ સ્તુતિ કરે તે તેને તે અંધ અને બધિર કહીને ધુતકારે છે.. - પિતાના વિરોધને રજુ કરે તે સમજી શકાય તેવું છે. પણ આ
સન્તબાલજીને સૂર્ય સાથે સરખાવવા તે અત્યુકિત ગણાય પ્રકારનો વિરોધ રજુ કરતાં ભાઈશ્રી નગીનદાસે જે ભાષા વાપરી તેમજ ભાઈશ્રી નગીનદાસને ઘુવડ સાથે સરખાવવા તે પણ છે તે સભ્યતાની સર્વ મર્યાદાઓને વટાવી જાય તેવી છે. અસભ્ય લેખાય. આમ છતાં પણ ઘરને દી ઘરપૂરતાં જેમ, મુનિવેશ ધારી રાખવાનું પાખંડ સેવી રહેલા સન્તબાલ', ....
સૂર્યની ગરજ સારે છે તેમ સત્તબાલજી જૈન સમાજના ઘુર મુનિ તરીકે પોતાને ઓળખાવવા એ તો ભયંકર પાખંડ અને આંગણે એક નાના સરખા જયોતિર્ધર ઉદય સમાન છે. સમાજદ્રોહ છે,” બેશરમ મિથ્યાત્વી, “સંતબાલના પાખંડની તેમને આપણે અપનાવીએ, સત્કારીએ, તેમની ધર્મનિષ્ઠા અને પરાકાષ્ટા,” “સંતબાલની જોહુકમી, “આપખુદી સમાજ તરફની સાત્વિક ભાવનામાંથી પ્રાણદાયી પ્રેરણા મેળવીએ. આંખો બંધ તદ્દન બેપરવાઈ,’ ‘એક નફટ માણસ સિવાય આવી બેપરવાઈથી કરીને તેમની સામે ધુળ તે ન જ ઉડાડીએ ! બીજું કશું બોલી કે લખી શકે ? ” “જૈન સાધુનો ધર્મ શું છે ડા, આઈટીન ગાંધીજીને યાદ કરીને અસહકારઉપદેશે છે. એનો અક્ષર પણ નહિ સમજનારા આવા અંધ શ્રદ્ધાળુ કે રાજકારણમાં રસ ધરાવતે કઈ પણ બુદ્ધિશાળી સ્વતંત્ર ભકતથી સંતબાલ ફુલાઈ ગયા છે અને તેમના ખોટા વર્તન વિચારક આજે અમેરિકામાં . સહીસલામત નથી. તેની ઉપર માટે ખુલાસો પૂછનારાને. મુસદ્દીપણાથી ગેળ મટોળ ખુલાસા ગમે ત્યારે જાસુસી તવાઈ આવે છે અને પિતે જે, આપી રહ્યા છે, એટલું જ નહિ પણ સૂત્રશાસ્ત્રોની વાતને પણ સ્થાન ઉપર બેસીને વિજ્ઞાની, સાહિત્યની કે ઉગતી પ્રજાની
ખોટા અર્થ કરી ખોટી રીતે સમજાવી રહ્યા છે વગેરે વગેરે. સેવા કરતા હોય ત્યાંથી પદભ્રષ્ટ થવાનું અને પોતાના સમાજમાં - જે વ્યકિત માટે તેના સમાજે અભિમાન તેવું જોઈએ. બેહાલ થવાનું જોખમ તે ખેડતા જ હોય છે. આવી એક આફ
પિતાને: ગોરવાન્વિત થયેલ લેખો જોઈએ, તેના 'તને " સામનો કરવાનો પ્રસંગ અમેરિકાના એક શિક્ષકની સામે માટે એક માસિકના તંત્રીની જવાબદારી ધરાવતે માણસ આવીને ઉભો રહ્યો. આવે વખતે તેણે પિતે કેવો સામનો કર્યો
આવી ભાષા વાપરે એ અત્યન્ત દુઃખદ અને હીનમાનસનું અને આ સંબંધમાં આજના એક રૂષિ સમા જગપ્રસિદ્ધ વૈજ્ઞા', ' ઘોતક છેજૈન સમાજે એ જાણવાની જરૂર છે કે સન્તબાલજી નિક છે. આઈશ્રીન પાસે પિતાની સમકક્ષાના બુદ્ધિશાળી વર્ગ
વિશાળ સેવા ક્ષેત્રમાં પડેલા હોવા છતાં જે સમાજના, અવલંબન માટે માર્ગદર્શન માગ્યું અને છે. આઈસ્ક્રીને તેને શું જવાબ 1. દ્વારા તેઓ આટલા આગળ વધ્યા, જે સાંપ્રદાયિક વેશભૂષા આપે તે આખી ઘટના આજે આપણ સર્વને માટે પણ છે
: ‘અને પ્રતીકિની મદદ વડે પોતે આટલે વિકાસ સાધી શકયા તે માર્ગદર્શક હેઈને તેને અહિં જરા વિગતથી ઉલેખ કરવાનું . 'ઉભય વિષે પિતાના દિલમાં તેઓ ઉંડી મમતા ધરાવે છે અને ઉચિત ધાર્યું છે,
તે જ કારણે તેઓ પોતાના સમાજને કે સાંપ્રદાયિક પ્રતીને અમેરિકામાં આવેલા બ્રુકલીનની એક હાઈસ્કૂલમાં. ૨૭ * ત્યાગ કરી શકતા નથી, કરવા તૈયાર નથી. હું ગમે તેટલે વર્ષથી નોકરી કરતા શ્રી, કોનગ્લાસ નામના એક વિજ્ઞાનશિક્ષકે
આગળ જાઉં તે પર્ણ, પૂર્વે જે મારા હતા તેમને હું છોડી ન શકું' ગયા મે માસની નવમી તારીખે . આઇન્સ્ટીનને એક પત્ર આવી તેમના દિલની ભાવના છે. જેના વડે સમાજની શોભા લખે અને તે પત્રમાં પોતે જે સંશોધન કાર્ય કરી રહેલ હતા
છે અને સાધુ સંસ્થાનું પણ ગૌરવ છે તેવી એક વિશિષ્ટ તેની માહીતી આપી. આ એક એવા વિષયનું તેઓ સંશોધન ' વ્યકિતને સમાજ છોડી દેવાનું અને સાધુપણાના સાંપ્રદાયિક ' કરી રહ્યા હતા કે જે વિષય હાથ ધરવાની આગળ ઉપર ભાગ્યે ' છે. ચિહ્નો ફેંકી દેવાનું કહેનાર સન્તબાલજીને તે કશું નુકસાન કરી જ કેઈએ હીંમત કરી હોય. તેમની સંશાધનપદ્ધતિ તદ્દન નિડર
શકે તેમ નથી, પણ આ રીતે તે પોતાના વિવેકશૂન્ય ધર્મ અને આગળની કઈ પણ પરંપરા કે સ્વીકૃત અભિપ્રાયથી તદ્દન
ઝનુનનું અત્યન્ત શોચનીય પ્રદર્શન કરે છે. અને આવી પણ સ્વતંત્ર રીતે કામ કરવાની હતી. ' | : " એક વ્યકિત જૈન સમાજમાં સંભવે છે એવી વિશાળ જનતાને ' ઉપર જણાવેલ પત્રમાં આગળ ચાલતાં એ શિક્ષક, [ vજાણ કરાવે છે, આ આખા જૈન સમાજ માટે શરમ ઉપજા- જણાવે છે કે “ સાજથી છ વર્ષ પહેલાં બેડું એક એજયુકેશન દ્વારા ; આવનારી વસ્તુસ્થિતિ છે:
શિક્ષકે માટે ગોઠવાયેલી વ્યાખ્યાનમાળામાં મેં જે વ્યાખ્યાન [E : અલબત્ત એક એવો બીજો દૃષ્ટિકોણ છે કે જે એમ સુચવે , અપેલાં તે સંબંધમાં મારી ઉલટાપાલટ તપાસ કરવા માટે
| SR No. | 525938 |
| Book Title | Prabuddha Jivan - Prabuddha Jain 1953 Year 13 Ank 17 to 24 and Year 14 Prabuddha Jivan Year 01 Ank 01 to 16 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Parmanand Kunvarji Kapadia |
| Publisher | Mumbai Jain Yuvak Sangh |
| Publication Year | 1953 |
| Total Pages | 226 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Magazine, India_Prabuddha Jivan, & India |
| File Size | 24 MB |