________________
)
1
(
- તા: ૧-૮-૧૩
પ્રબુદ્ધ જીવન
' પણે અનુભવી રહ્યા છીએ. આજે જ્યારે હિંદ અને પાકીસ્તાન • વર્ષો જુના કાર્યકર્તા શ્રી મકન જૂદાભાઈ મહેતાએ ૭૨ વર્ષની વચ્ચે કાશ્મીરના પ્રશ્નો ઉકેલ શોધાઈ રહ્યો છે ત્યારે કાશ્મીર ઉમ્મરે આપણી વચ્ચેથી સદાને માટે વિદાય લીધી. તેમણે એલ. સંબધી શું કરવું જોઈએ અને શું ન કરવું જોઈએ એની એલ. બી. ની પરીક્ષા પસાર કરીને મુંબઈમાં એક વકીલ ચર્ચા આપણે ન કરીએ. આપણે જેને સત્તા સોંપી છે તે અદ્યતન તરીકે જીવનવ્યવસાય શરૂ કરેલ. થોડાં વર્ષ બાદ વિલાયત જઈને સંયોગે વચ્ચે આપણા પુરા હિતમાં હશે એ જ ઉકેલ લાવશે તેઓ બેરીસ્ટર થઈ આવ્યા અને પછી મુંબઈની હાઈકોર્ટમાં
એ વિશ્વાસ રાખીએ. પણ શેખ અબદુલ્લા વિશ્વસનીય નથી, તેમણે પ્રેકટીસ શરૂ કરી હતી, દ્રવ્યોપાર્જક વ્યવસાય સાથે - જે કાશ્મીર હિંદ સાથે સંકળાયેલું રહેવાનું હોય તે શેખ તેમનું ધ્યાન હંમેશા પિતાની કોમની, શકય તેટલી સેવા કરવા
અબદુલ્લાને જેમ બને તેમ જલ્દીથી રૂખસદ મળવી જ જોઈએ, તરફ રહેતું. એમની , કારકીર્દીની શરૂઆત પહેલાં મુંબઈમાં * એની વાત બીનકેમવાદની અને રાષ્ટ્રવાદની છે, પણ એની માંગરોળ જૈન સભા નામની એક સંસ્થા સ્થપાયેલી હતી અને
વૃત્તિ કેમવાદી નહિ તે અલગતાવાદી તે છે જ, એનું સત્તાસ્થાન વર્ષો સુધી તેર સંસ્થાના મંત્રી યા તે પ્રમુખ તરીકે તેમણે ખૂબ 1 ઉપર ચાલુ રહેવું હિંદુ અને કાશ્મીર ઉભય માટે ભારે ખતર- કામ કર્યું, એ સંસ્થાનું સમયાન્તરે “મુંબઈ અને માંગરોળ .
નાક છે-આવું આન્દોલન આજે ચોતરફ ઉઠી રહ્યું છે એ હકીર. જૈન સભા” એ મુજબ નામરૂપાન્તર થયું અને એ સભા હસ્તક : કત સતાધીશના. સીધા ધ્યાન ઉપર આપણે લાવીએ. કાશ્મીરનું ચાલતી નાની સરખી કન્યાશાળા શકુન્તલા કાન્તિલાલ જૈન ગર્લ્સ હિત અને ઉત્કર્ષ હિંદ સાથે જોડાયેલા રહેવામાં અને એક હાઈસ્કુલમાં રૂપાન્તર પામી. આ મહદ્ રૂપાન્તરના પાયામાં, ' રૂપ થવામાં જ રહેલ છે. સ્વતંત્ર વાવ, અને ત્રણ વિષયોઃ કામ કરનાર અમુક થેલી વ્યકિતઓમાં એક શ્રી મકનજી.
પૂરતું જોડાણ અને બીજી બધી રીતે સ્વતંત્ર-આ બધી ગોટાળી ભાઈ હતા. બાબતેને હવે છેડે આવ જોઈએ. હિંદ કાશ્મીર પાછળ જૈન શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક કૅન્ફરન્સ એ તેમનું બીજું ખુવાર થયા જ કરે અને કાશ્મીરના આગેવાને સ્વતંત્રતા, આઝાદી વિશિષ્ટ કાર્યક્ષેત્ર હતું. અનેક વિરોધી તત્વો સામે તે સંસ્થા અને મર્યાદિત જેડાણની વાહિયાત વાતો કર્યા કરે એ આજ સુધી ટકી રહી છે અને જૈન સમાજની સેવા કરી રહી વસ્તુસ્થિતિને હવે અન્ત આવવો જોઈએ. આપણે આશા છે તેને યશ પણ એક નાના સરખા જુથને ફાળે જાય છે. એ ન રાખીએ કે પંડિત જવાહરલાલ આ બાબતમાં મકકમ હાથે જુથ શ્રી મતીચંદ ગીરધરલાલ કાપડિયા, મેહનલાલ દલીચંદ દેસાઈ,
કામ લેશે અને આજની જટિલ પરિસ્થિતિને જહિદથી સુખદ છે. નાનચંદ કસ્તુરચંદ મેદી, મોહનલાલ ભગવાનદાસ ઝવેરી, મકે , - અન્ત લાવશે.
નજી જૂઠાભાઈ મહેતા, લલ્લુભાઈ કરમચંદ દલાલ-લગભગ આટલી વિજયવલભસૂરિ પ્રશસ્તી અંક :
વ્યકિતઓનું બનેલું હતું અને તેમાં પણ મોતીચંદભાઈએ અને | શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજીના સમ્યફ ચારિત્ર્ય મહોત્સવ મકનજીભાઈએ ઘણો મહત્વનો ભાગ ભજવ્યો હતો. અને પ્રસંગે મુંબઈની આત્માનંદ જૈન સભા તરફથી આચાર્યશ્રીને આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢી, કેટલાક જુનવાણુ સાધુઓ, લગતો એક પ્રશસ્તી અંક બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો. બે આચાર્યો અને પ્રગતિવિરોધી શ્રીમાને સામે વર્ષો સુધી ભારે
મહીનાની ટુંકી મુદતમાં આ દળદાર અને ચિત્રભરપુર અંક ટકકર ઝીલી હતી. આ જુથમાંની લગભગ બધી વ્યકિતઓ આજે - બહાર પાડવા માટે આ અંકના સંપાદક શ્રી કેશવલાલ મંગળ- વિદેહ થઈ છે. મકનજીભાઈ હતા તે, પણ ગયા. આજે હયાત ચંદ શાહ અને શ્રી ખીમજી હેમરાજ છેડાને ધન્યવાદ ઘટે છે. છે માત્ર લલ્લુભાઈ કરમચંદ દલાલ.
' . જૈન જૈનેતર અનેક નાની મોટી. વ્યકિતઓ તરફથી કરવામાં મહાવીર જૈન વિદ્યાલય નામની સુખ્યાતિ પામેલી જૈન . આવેલા આચાર્યશ્રીના પુષ્કળ ગુણાનુવાદ આચાર્યશ્રીની વ્યાપક ' શિક્ષણ સંસ્થાના પ્રારંભથી તેઓ એક અગ્રગણ્ય કાર્યકર્તા હતા. જોકપ્રિયતાને પુરવાર કરે છે. કે વાંચકને આ પ્રશસ્તિઓમાં, અને તે સંસ્થાના વિકાસમાં પણ તેમણે સારે ફાળો આપ્યો હતે. ગુણાનુવાદમાં અત્યુકિતને દેપ દેખાવાનો સંભવ છે. પણ જ્યાં મુળ કશી પણ અતિશયોકિત વિના તેમના વિષે કહી શકાય કે તેઓ હેતુ જ અમુક વ્યક્તિની એકાંત પ્રશસ્તિને હોય ત્યાં અત્યુક્તિને દેષ પરમ સજજન હતા, તેમના સ્વભાવમાં નિખાલસતા અને મધુ
અનિવાર્ય બને છે. અત્યક્તિને દેપ ન આવે છતાં પ્રસ્તુત રતા હતી, નમ્રતા અને સ્નેહમયતા હતી. સૌ સાથે હળી મળીને 'વિશિષ્ટ વ્યક્તિનું સુંદર સુરેખ સપ્રમાણ ચિત્ર રજુ થાય આવું કામ કરવાની તેમ જ કામ લેવાની તેમનામાં આવડત હતી. જેન :
લેખનિમણુ વિશિષ્ટ કોટિની લેખનકળાની અપેક્ષા રાખે છે. સમાજને કેમ ઉત્કર્ષ થાય એ તેમની નિરન્તર ઝંખનાને { આવી કળા . જેમાં તે શું, વિશાળ સમાજમાં પણ કેટલી વિષય હતે. ઓછી વ્યકિતઓને સુસાધ્ય છે ?
તેમના અવસાનની નોંધ લેતાં તેમનાં સહધર્મચારિણી.. આ અંકમાં ખુંચે એવું હોય તે તેમાં કશાં પણ પ્રમાણ શ્રી ગુલાબહેન પ્રત્યે આ વિષમ પ્રસંગે ઊંડી સહાનુભૂતિ વ્યકત - વિવેક સિવાય પ્રગટ કરવામાં આવેલી નાની મોટી આચાર્યશ્રી કર્યા સિવાય રહી શકાતું નથી. મકનજીભાઈને જાણે તે ગુલાબહેન
સાથે સંબંધ ધરાવતી નહિ ધરાવતી અનેક વ્યકિતઓની નને ન જાણે એ બની જ ન શકે એવું તેમનું અત્યન્ત પ્રેમભર્યું . છબ્બીઓ છે. આને લીધે આ અંક ભાતભાતના માણસોની સતત સાહચર્યું હતું. સંભવ છે કે ગુલાબબહેન પહેલાં જાય
છબીઓથી ભરેલા એક આલબમ જેવો બની ગયો છે. આ તે મકનજીભાઈ એ વિયોગ સહન કરી નહિં શકે એવી *" બાબતમાં ચોક્કસ ધારણ નકકી કરવામાં આવ્યું હોત તે આશંકાથી એ બેમાંથી મકનજીભાઈને પહેલાં ખેંચી લેવાનું ! વધારે ઠીક દેખાત.
આ વિધાતાને વધારે યોગ્ય લાગ્યું હશે. જૈન સમાજને એક આ અંકની કીમત રૂ. ૭ રાખવામાં આવી છે. તે મળ- સુચરિત કાર્યકર્તાની ખોટ પડી. ગૃહસ્થની દુનિયામાં એક વાનું ઠેકાણું છેડા જવેલરી માટે, ૮૧, ધનજી સ્ટ્રીટ મુંબઈ નેહાનુરકત ક્રચયુગલ ખંડિત થયું. સ્વર્ગસ્થના આત્માને - ૩ છે. અંક જોતાં કીંમત વધારે લાગે છે પણ તેમાં નફે શાશ્વત શાનિત પ્રાપ્ત થાઓ એવી આપણી પ્રાર્થના હો !: . . , રહે તે શ્રાવક શ્રાવિકા ઉત્કર્ષ પંડમાં જવાનું છે એ હકીકત સ્વર્ગસ્થ મગનલાલ જસરાજ ઝવેરી ધ્યાનમાં લેતાં પુસ્તકનું મેઘાપણું બહુ સાલતું નથી. .
ગયા જુન માસની ૧૫ મી તારીખે ઇન્દરનિવાસી. શ્રી સ્વ. મકનજી જૂઠાભાઇ મહેતા
મગનલાલ જસરાજ ઝવેરી ૭૧ વર્ષની ઉમરે બે વર્ષની લાંબી ' તા. ૧૩ મી જુલાઇની રાત્રે જૈન સમાજના એક જાણીતા માંદગી ભોગવીને અવસાન પામ્યા. શ્રી મગનલાલજી. મુંબઈમાં
કામ કરે તે