Book Title: Agam 01 Ang 01 Aacharang Sutra Part 02 Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006402/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM namo sighdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhuNaM eso paMca namukakAro savva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvesi paDhamaM havaI maMgalaM Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CHARAN SHRI AA NG SUTRA PART : 02 SM ALALLRIOL 2471 : qual-OR bhAga-2 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VAN jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAjaviracitayA''cAracintAmaNi-vyAkhyayA samalaGkataM hindIgurjarabhASAsahitam aacaaraangsuutrm| (dvitIyo bhAgaH, adhya0 2-4) [prathamaH zrutaskandhaH] niyojaka :| saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAni paNDitamunizrI-kanhaiyAlAlajI-mahArAjaH ROMODC000000 33ra / prakAzikA :zrI a. bhA. zve. sthA. jainazAstroddhArasamitiH rAjakoTa (saurASTra) mUlya ru. 7-0-0 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLavAnuM ThekANuM: zrI a. bhA. dhe. sthAnakavAsI jaina zAstro ddhAra samiti grIna leja pAse, rAjakeTa. prathama AvRtti prata 1000 vIra saMvata : 2483 vikrama saMvata : 2013 IsvI sana : 1957 maNilAla chaganalAla zAha dhI navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA reDa : amadAvAda zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA (1) A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAtaHuSAkALa, sandhyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. (3) mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) ulkApAta--moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (9) digdAha--koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava--vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta--AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya na thAya. vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. yUpaka--zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene yUpaka kahevAya. A pramANe yUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathamA 1 prahara svAdhyAya na karavo. yakSAdIma--koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa--kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. mahikAzveta--zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddAta--cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgandha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa--jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyudgata--najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana--koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra--upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAre mahotsava ane cAra pratipadA--ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sandhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAt sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) (2) (3) (8) svAdhyAya ke pramukha niyama isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai I prAtaH USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI ( 48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA cAhie / mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai / nIce likhe hue 32 asvAdhyAya - prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie-- (1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) (2) (3) (8) (5) (6) (7) (8) ulkApAta--bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / digdAha -- kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava--bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe ) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / nirghAta - AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta - bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie I yUpaka -- zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie I yakSAdIpta-- yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa - kArtika se mAgha mAsa taka ghU~e ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) mahikAzveta-zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta-cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya DhaMka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA caahie| (2) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya-- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba-taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai| (14) mala-mUtra--sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai| zmazAna--isa bhUmi ke cAroM tarapha 100-100 hAtha taka asvAdhyAya hotA (16) candragrahaNa-jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (17) sUryagrahaNa-jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata-najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| patana-koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra-upAzraya ke andara athavA 100-100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA-ASAr3hI pUrNimA (bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA (skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AyArAMga sUtra 2, 3, 4 adhyayanoM DI viSayAnuSThabhazaSThA anu. viSaya pAnA naM. (dvitIya adhyayana-bhrathama za) 1 prathabhAdhyayana D sAtha dvitIya adhyayanachA sammandhathana, dvitiya adhyayana chahoM dezoM De viSayoM chA saMkSipta vrshn| 28 2 dvitIya adhyayana prathama sUcaThA avatA aura prathama suutr| u0 2 / 36 40 3 zamghAhilAbhagurA hI bhUlasthAna arthAt bhohanIyAhiDe Azraya hai, una zAhi-chAbhaguNoM se yuta prAzI paritApayujta janA rahatA hai, aura usachI usa paristhitimeM se bhAvanA rahatI hai usaThA vaarshn| 4 dvitIya sUtradhA avatarAga aura dvitIya suutr| 5 zAThiAbhagurAbhohita prAzI vRddhAvasthAmeM bhUDhatAcho prApta ratA hai-sahA varzana / 6 tRtIya sUtramA avatarA aura tRtIya sUtra / 7 vRddhAvasthA meM usa manuSya hI hazA hotI hai-usakA vrshn| 8 yaturtha sUtradhA satarA aura yaturtha sUtra / 8 bhanuSya hI vRddhAvasthAmeM huIzA hotI hai use vicAra ra saMyabhapAlana meM muhUrtabhAtra bhI prabhAna re / 10 prazcabha sUtrachA savatararAza aura prazvabha sUtra / 11 prabhAhI pu3SoMche DArya DA varzana / 12 chaThe sUtrachA avataraza aura chaThA suutr| 13 bhAtA pitA yA putra chocha bhI chahaloTha-sammandhI aura paralosammandhI duHoM se jathAne meM samartha nahIM hai| 14 saptabha sUyA avatA aura salabha sUtra / 15 asaMyata pu3Sa upabhogaDe liye dhanasaMgraha ratA hai aura upabhoga sabhaya use jAsasvAsAhi roga ho jAte haiM, usa sabhaya sache mAtA pitA aura putra chochalI rakSaTha nahIM hote haiN| 6 a un 67 zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 16 mAThaveM sUtrachA avatarA aura AThavAM suutr|| 17 vRddhAvasthAmeM chocha rakSaTha nahIM hotA aura mAlyAvasthA bhI parAdhIna hone dvArAabhaya hI hai-mesA viyAra pura yuvAvasthA cho hI saMyabhapAlana hA yogya avasara sabhaOMnA yaahiye| 18 navabha sUcahA avataraza aura navabha suutr| 18 vArddhadhya aura rogoM se ta zrotrAchindriyoM meM parijJAna naSTa nahIM huse haiM, tabhI tayAriyAnuSThAnameM pravRta ho bhanA yaahiye| ||chti prthbhotteshH|| 83 s // atha dvitIyoTezaH // 1 prathama deza usAtha dvitIya za aa sammandhapratidhAhana / 2 prathama sUtradhA savatarA aura prathabha suutr| u saMsAraDI asAratA DozananevAlA bhuni saMyamaviSayaSTha saraticho hara ra kSArAbhAyameM bhuta ho jAtA hai| 4 dvitIya sUThA avatarA aura dvitIya sUtra / 5 minAjJA se ahirbhUta sAdhu suntibhAjI nahIM hotaa| 6 tRtIya sUcahA avatarAza aura tRtIya sUtra / 7 anagAra chauna uhalAte haiN| 8 yaturtha sUtradhA avatararA aura yaturtha suutr| 8 viSayAsantivaza paritakSa hora dhana chI spRhAse E'sabhAramla ranevAlA manuSya kA varzana / 10 prazcabha sUtraThA avatara aura prazvabha sUtra / 11 saMyabhI cho E' sabhArambha nahIM iranA yAhiye / deza sbhaapti| 80 83 8 64 ||ti dvitiiyotteshH|| zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||athH tRtiiyotteshH|| 87 wy 88 100 101 108 1 dvitIya za sAtha tRtIya za aa smmndhprtipaahn| 2 prathama sUcaThA avatararAza aura prathama suutr| u pati cho uthya sAThI prApti se harSa nahIM DaranA yAhiye; aura na nIya hulaSThI pratise chodha hI uranA yaahiye| 4 dvitIya sUtraThA avatarA aura dvitIya sUtra / 5 DisI bhI prAzIkA ahita nahIM ranA cAhiye / prANiyoM meM sahita uranevAloM DIjasthA DA varzana / 6 tRtIya sUThA avataraza aura tRtIya suutr| 7 uthyalAmibhAnI bhanuSya praziyoM chA ahita haraDe nmAntara meM chocha sandhatA Adi isa pAra sasananinti hotA huA, aura chojeta-gharadhanadhAnya-strI Ahi parigrahameM Asata ho tapa mAThiI nindA ratA humA viparIta suddhivAlA hotA hai| 8 yaturtha sUcaThA avatararA aura yaturtha sUtra / 8 saMyamiyoM urttavya chA ni3paayaa| 10 prazcabha sUcaThA avatarA aura prazvabha sUtra / 11 sasaMyabhiyoM Thevana sva3paThA varzana / 12 chaThe sUtramA avatararA aura chaThA sUtra / 13 masaMyamIThA anyAyopArjita dhana naSTa ho jAtA hai, aura muTumma DI yintA se vyAhula vaha sasaMyabhI DAryAThArtha ho nahIM jAnatA huA viparItasuddhiyujta ho jAtA hai| 14 sAtaveM sUcaThA avatararArA aura sAtavA~ sUtra / / 15 sujacho yAhanevAlA bhUDhamati sasaMyamI bhanuSya jahI bhogatA hai usa mAtaTho lagavAna mahAvIra svAbhIne svayaM praipita ThyiA hai-usa prahAra sudharmA svAbhI lA jthn| 16 AThaveM sUtrachA avatarA aura AThavA~ suutr|| 17 pazyA-tIrthara gAdhara mAhi narAhi gatiche bhAgI nahIM hote haiM, jAta-ajJAnI chAva to narAhi gatibhAgI hI nirantara hote rahate haiM--sahA pratipAhana aura deshsbhaapti| ||ti tRtiiyotteshH|| 108 111 112 117 118 120 121 123 123 126 127 zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || AA UGAIEN: || 1 tRtIya haiza ke sAtha yaturtha uzA samjandhapratipAhana / 2 prathama sUtra'A avataraeA aura prathama sUtra / 3 vRddhAvasthA meM hI svAsaprAsAhi roga hote hoM, jesI jAta nahIM ! ye to yuvAvasthA meM lI hote haiM / usa rogAvasthA meM usa prANI prA rakSa prorgha sagA-samjandhI nahIM hotA hai, aura na vahI prANI usa rogAvasthA se jAAnta apane sage-samjandhIDA rakSaka ho sakatA hai| 4 dvitIya sUtrA avatarA aura dvitIya sUtra / 4 logasAdhana dhanI vinazazIlatAmA vana / 6 tRtIya sUtrA avatarA aura tRtIya sUtra / 7 logasAdhana dhana vinazvara hai; ataH logaDI spRhA aura logaDe viyAra DAlI parityAga Dara henA cAhiye / 8 cauthe sUtrA avatarA aura cauthA sUtra / - prAbhaloga DA jAsevana mahA layasthAna hai jesA bhanapura anagAra yA Dare ? siDA upadeza tathA uddeza- samApti | // 'ti yaturthodRzaH // * || 3721 1727HTET: 11 1 yaturtha haizaDe sAtha prazrcama haizaDA samjandhapratipAhana / 2 prathama sUtrA avatarA aura prathama sUtra / gRhastha prarbhasabhArambha bhina hetuoM se Darate haiM, una hetuoM prA pratipAhana / 4 dvitIya sUtrA avatarA aura dvitIya sUtra / 4 laviSya meM upaloga ke liye pahArtho ke saMgrahameM pravRta gRhasthoM jIya saMyamArAdhanameM tatpara anagAra jhe Disa prakAra rahanA cAhiye / 6 tRtIya sUtrA avatarA aura tRtIya sUtra / 7 sAdhuko prayA, DAyA aura usake anumohana se rahita honA cAhiye / zrI AcArAMga sUtra : 2 131 131 132 133 133 134 134 140 140 142 143 143 144 145 146 146 7 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 148 1pa0 1pa1 1pa1 upara 154 1pa4 1papa 8 yaturtha sUtramA avatararADA aura yaturtha sUtra / 8 hananachoTiziSTha aura jyArAchoTigrise rahita sAdhuTA vrshn| 10 prazcabha sUtrachA savatarA aura prazvabha sUtra / 11 sAdhuTho bheSaNIya AhAra sahaza meSazIya vastrapAtrAhi bhI gRhasthase hI yAyanA yaahiye| 12 SaSTha sUyA savatararA aura SaSTha sUtra / 13 bhunicho bhAtrAjJa honA cAhiye siThA varzana / 14 saptabha sUyamA savatararA aura satabha suutr| 15 zrutayAritra 3pa chasa bhArgo Aryone pravehita DiyA hai| usa bhArga para sthita hora jisa prakAra charbha se upalipta na ho vaisA uranA caahiye| 16 aSTabha sUyamA avatararA aura aSTabha suutr| 17 hiraNya-suvarNAdhi tathA zamghAhilAbha 3vaM'dhya haiN| chana DAbhoM ko yAhanevAle pu3SaSThI hazA hotI hai usakhA vrshn| 18 navama sUtrachA avatA aura navama sUtra / 18 jJAnanetrayujta bhuniSThA varzana 20 zabha sUcanA bhavatA aura zabha sUtra / 21 sAdhuTho chAbhabhogAzAse yuDta nahIM honA yAhiye; jyoM Ti DAbhabhogAzAse yujta sAdhu jahabhAyI ho ra lobha aura vaira aDhAnevAlA hotA hai| vaha apaneTho sabhara sabhaOMtA hai, chaSTa-vinAza-AhiDArA se vaha uthya svara se 38na uratA hai| 22 gyArahavAM sUtramA avatA aura gyArahavAM sUtra / 23 jAta-ajJAnI paratairthiAbhabhogaspRhADI thiThitsA prAbhalogasevanahI uhate haiM; isaliye ve hananAhi ThyiAse yujta hote haiN| parantu anagAra mese nahIM hote haiN| deza sbhaapti| 1pa6 1pa9 1pa9 16ra 162 164 165 ||chti prshvbhotteshH|| zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ||ath sssstthotteshH|| W 167 1 prazcabha ziSThe sAtha SaSTha zaThA sammandhapratipAhana / 167 2 prathama sUcaThA avatA aura prathama sUtra / 167 3 pavanihAya upadhAtA upadeza nahIM henevAle sanagAra ubhI bhI pApAyarA nahIM urate / 4 dvitIya sUtra chA avatA aura dvitIya sUtra / 168 5 chAvanihAyoM yA cha vratoM meM se DisI meDI virAdhanA ratA hai vaha chahoM DI virAdhanA uratA hai / sujArthI va vAyAla hotA hai, aura apane jase bhUDha ho vaha suja Desale duHja hI pAtA hai| vaha apane viprabhAse apane vratoM cho viparIta praSThAra se tA hai, athavA vaha apane saMsAracho jaDhAtA hai, yA seDendriyAdhi avasthA ko prApta uratA hai / isaliye yAhiye DiprAziyoM ko minase duHja ho mesejanoM chA AyarA nahIM chare / chasa prahAra he dharmo De manAyaraza se dharmopazAnti hotI hai| 168 6 tRtIya sUcaThA avatA aura tRtIya sUtra / 17ra 7 bhabhatvamuddhi se rahita ho bhanuSya ratnatrayujta anagAra hote 172 8 yaturtha sUtrachA avatararArA aura yaturtha sUtra / 8 bhedhAvI bhuni bhabhatvamuddhicho cho'ra, losva3pa Donara AhArAhibhUrA3pa saMjJA se rahita ho saMyabhAnuSThAna meM / parAmbha re| 173 10 prazvabha sUcaThA avatararA aura prazvabha suutr| 174 11 vighArA urane meM samartha, pulavAhilo tyAganevAle vIra yAritraviSayamarati aura zAhiviSaya ratiko TUra rahate hai; jyoM Dive manAsata hote haiM; mata seva ve zamhAdhiviSayoM meM rAgayuta nahIM hote / 12 chaThe sUtraThA bhavatA aura chaThA sUtra / 17pa 13 muni chaSTAniSTa zamghATi viSayoM meM rAgadveSa na uratA huA sasaMyabhavana samvandhI prabhAchoTUra re, bhauna grahAra rbhakSapArA re / sabhyatvahI vIra bhuni prAnta aura 3kSa sanna sevana urate haiN| prAnta-3kSa sanma sevana uranevAle bhuni charbhA vinAza ra sodhantara, tIrza aura bhuta hote hai| mese hI bhuni virata chahalAte haiN| 175 173 174 zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 sAtaveM sUtrA avatarA aura sAtavAM sUtra / 15 hurvasu muni bhagavAnDI AjJAA virAdha ho ra tucchatA jevaM glAnije prApta DaratA hai, aura lagavADI AjJA ArAdhaS suvasu muni tucchatA jevaM glAni ho nahIM pAte haiM aura tIrthaMkara gaeAdhara Ahi se prazaMsita hote haiM / yaha suvasu muni loDasaMyoga se rahita ho muktigAbhI hote haiM / 16 AThaveM . sUtrA avatarA aura AThavA~ sUtra / 17 zArIra - mAnasiGa huH na prarbhoDA hAM si prakAra se jandha hotA hai, bhokSa hotA hai, aura vipA hotA hai / una sajoM DA tIrthaMDara gaeAdhara sAhine pra3pADiyA hai| Duzala muni jandha aura mokSa ke upAyoM ko sarvA samajhate hai / una jandha aura mokSa upAyoM ho bhana Dara bhavya AAstravadvAroM se dUra rhe| bhe muni anya darzanoM meM zraddhAna nahIM rajate haiMbhe muni jananyarzI hote hai - ve jananyArAma hote haiM aura bhe jananyArAbha hote haiM ve jananyarzI hote haiN| Duzala bhunA upadeza 'pueyAtmA aura 'tucchAtbhA donoM se liye jarAjara hotA hai / jese muniza upadeza dravya, kSetra, SICT aura lAvaDe anusAra hI hotA hai / 18 navabha sUtra DA avatarA aura navabha sUtra / 18 dharmopadeza zrotADI parIkSA Dara dharmopadeza Dare / jesA dharmopadeza hI prazaMsita hotA hai| yaha muni aSTavidharmapAzase jaddha bhavoM se chuDAtA hai, sabhI hizAoM meM sarvaparijJAyArI hotA hai aura hiMsAhi sthAnoM se lipta nahIM hotA hai / rbho nAzaDarane meM huzala, jandhaprabhokSAnveSIratnatraya DA anveSaeAzIlavaha muni na jaddha hai na bhuta hai / 20 dRzabha sUtrA avatarA aura dRzabha sUtra / 21 tIrthaMDara, sAmAnya ThevalI aura ratnatrayukta sAdhuoM ne bhaisA khAyA priyA hai vaisA hI khAyA dUsare sAdhu re, tIrthaM rAhioMne bhisa jAyarADo pratiSiddha mAnA hai usa jAyarA se dUra raheM / 22 gyArahaveM sUtrA avatarA aura gyArahavAM sUtra / 23 pazya-tIrthaMDara gaerAdharAhiGa narAhigatiDe lAgI nahIM hote, jAta- ajJAnI to nirantara hote rahate haiM / uzasabhApti / dvitIyAdhyayanasabhApti / zrI AcArAMga sUtra : 2 178 178 180 184 184 184 187 187 188 188 10 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 dvitIya adhyayana chI TIDADA upasaMhAra / 188 ||chti dvitIyAdhyayanam // // atha tRtiiyaadhyynm|| ||ath prthbhotteshH|| 1 dvitIyAdhyayana sAtha tRtIya adhyayanA sammandhapratipAhana, yAroM dezoM che viSayoM DA saMkSipta vrshn| 2 prathabha sUyA avatA aura prathama sUtra / u samuni sarvaghA sote rahate haiM, aura muni sarvaghA jagate rahate 191 191 19ra 194 194 196 4 dvitIya sUtraThA avatA aura dvitIya sUtra / 5 jana prAtipAtAhidharbha sahita liye hote haiM; chasaliye prAmAtipAtAhi se virata rahanA yaahiye| 6 tRtIya sUyamA avatarA aura tRtIya sUtra / 7 se zamghATi viSayoM meM rAgadveSarahita hai-mesA hI prAzI AtbhavAn, jJAnavAn, vratavAna, dharbhavAn aura brahmavAn hotA hai / mesA hI prAzI SaDvaniSThAyasva3gha loSThe parijJAnase yujta hotA hai| vahI muni chahalAtA hai| vahI dharbhavit aura R hai, mevaM vahI Avarta aura strota saMbandhaTho mAnatA hai| 8 yaturtha sUtramA avatarA aura yaturtha sUtra / Avarta aura strota sambandha bhananevAlA bhuni sAhya aura Alyantara granthise rahita, anula aura pratila parISahoM ko sahana haranevAle, saMyabha viSaya sarati aura zamghATi viSaya rati chI upekSA uranevAle hote haiM, aura ve pariSaThoM chI pa3SatA jo pIDAhAra nahIM sabhamate haiN| ve sarvaghA zrutayAriya3pa dharma meM bhAga3 rahate haiM, dUsaroM kA apahAra nahIM DaranA yAhate haiN| ve vIra arthAt rbhavidyAra rane meM samartha hote haiN| chasa prahArache muniHma jArabhUta urbhose bhuta ho jAte haiN| 196 198 198 zrI AcArAMga sUtra : 2 11 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 200 200 200 201 201 10 pA~caveM sUtramA avatarA aura pA~yavA~ sUtra / 11 rA aura mRtyuThe vazameM par3A huA bhunuSya sarvaghA bhUDha anA rahatA hai, usaliye vaha zrutayAritra dharbha ho nahIM jAnatA hai| 12 chaThesUtraThA avatarAza aura chaThA sUtra / 13 AtmahatyAzArthI bhanuSya mAtura prAziyoM ko heara, sadhabhatta ho, saMyabhArAdhanameM tatpara rahe-chasa prahAra saMyabhArAdhanameM tatpara rahane liye ziSyaTho mAjJA henaa| 14 saptama suutr| 15 yaha saMsAraparibhASaHma sAvadhaSTiyA anuSThAnase hotA hai, mesA nahara AtmahatyArADe liye sabhyudhata raho chasa prahAra ziSya prati jthana / bhAyI aura prabhAhI vAraMvAra narahAdhyiAtanATho prApta uratA hai| pu3Sa zamghAhi viSayoMmeM rAgadveSarahita hotA hai, bhAyA mevaM prabhAse TUra rahatA hai, vAraMvAra bhararAnita aThe Ane DI AzaMThAse bhayabhIta rahatA hai; vaha zrutayAritra dharbhameM nagai ho bharA se chUTa jAtA hai| 16 maSTabha suutr| 17 saMsArI jAvoMThe duHoMDe pAnanevAle, chAbhaloga nita prabhAhoMse rahita, pApa harmo se nivRtta vIra pu3Sa AtbhADe uddhAra urane meM samartha hote haiM 18 navama sUtrachA savatarA aura navabha sUtra / 18 zAhi viSayoM meM honevAlA sAvadha jJAtA haiM ve niravadha ThyiA3pa saMyama meM honevAlejoMThe sahana hI upayogitA ho bhI jAnanevAle haiM, aura o niravadhajyiA35 saMyabhabhejoM sahana DI upayogitA ko jAnanevAle haiM ve zAhiviSayoMmeM honevAle sAvadha dharma bhI jJAtA hai| 20 dRzabha sUcaThA avatA aura zabha sUtra / 21 urbharahita bhuniSTho nArAhi vyavahAra nahIM hotA hai; jyoM Thi upAdhiSThAnadharbha hai| 22 gyArahaveM sUyA savatararA aura gyArahavAM sUtra / 23 dharmaTho saMsAraThA chArA manahara bheDeTArAza prAtipAtAhikA tyAga chare / 24 mArahavA~ suutr| 202 202 202 204 204 204 20pa 205 206 zrI AcArAMga sUtra : 2 12 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 206 25 munirbhasva3pa hA dharyAloyana ra sarvajJa-pina sammandhI upadeza, yA saMyabhaTho svIkAra ra rAgadveSase rahita ho vItarAga ho jAte hai| 26 terahavAM sUtra / 27 urbhadhArA rAgadveSaThA jJAnapUrvaTa parityAga ura, saMsArI logoM jo viSayauSAyoM se vyAbhohita zana ra, tathA viSayAbhilASa3pa lo'saMjJAchA vabhana ra bhatibhAn bhuni saMyabhArAdhanameM tatpara rahe, saMyabha graha ra pazcAttApa na chare / deshsbhaapti| 207 ||chti prathabhoTezaH // ||ath dvitiiyotteshH|| 208 208 209 1 prathama za sAtha dvitIya haiza hA sammandhapratipAhana, aura dvitIya za aa prathama sUtra / 2 prAziyoM upanbhavRddhiSThA vicAra ro; sabhI prAziyoM cho sujapriya hotA hai aura duHja apriya hotA hai - sa vastu cho sbho| chasa bhraSThAra vicAra ranevAlA prAzI atividha ho ura - nirvAzapayA vahAM ta' pahuMthAnevAle sabhyagdarzana Adi parabha hai mesA mana hara gharabhArthI anara sAvadha dharbha nahIM urtaa| u dvitIya suutr| 4 isa manuSyalokameM banzana ke kAraNabhUta manuSyoM ke sAtha ke sambandhoM ko choDo / AramnavI manuSya mehi-pAralauEi :joMcho bhoganevAle hote hai| jAbhabhogoM meM abhilASA rajanevAle va aSTavidha dharmo DA saMyaya purate rahate haiM aura chAbhabhogAhinya bhara se saMstiSTa ho vAraMvAra garbhagAbhI hote haiN| 5 tRtIya suutr| 6 ajJa bhanuSya bhanovinohaDe nimitta prANiyoMDA saMhAra ra AnaMha bhAnatA hai / AloM-ajJoM hA saMga vyartha hai / unaDe saMga se to dveSaSThI hI vRddhi hotI hai| 209 210 210 zrI AcArAMga sUtra : 2 13 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 yaturtha sUtrA avatarA aura yaturtha sUtra / 8 jAtoMDe saMgase dveSa hI jaDhatA haiM; isa hetu atividha - samyagjJAnavAn prAzI parama DI, arthAt-siddhigati nAbha sthAna DI athavA sarvavirati3ya yAritra DI sattA ho bhana Dara, naranigohAhi vividha huH joMDe jJAnase yukta ho, pApAnujandhI nahI ratA hai, na dUsaroM se DarAtA hai, na DaranevAle anubhohana hI ratA hai| vaha dhIra muni, agra aura bhUla DA vive' 'ra De, 'rbho DA chehana Dara niSThurbhaharzI ho bhatA hai / - prazrcama sUtrA avatarA aura prazrcama sUtra / 10 yaha niSThurbhaharzI bhaeAse muphta ho bhatA hai, DevalI hora dUsaroM se bhI muphta praratA hai / halojAhi bhaya o hejanevAlA yahI muni halAtA hai| muni paramarzI, vivistabhuvI aura upazAnta sahi ho Dara, paNDitabharADI jADAMkSA DaratA huA saMyabhArAdhanameM tatpara rahe / 11 chaThA sUtra / 12 pApa jahuta prakAra uhe gaye haiM, uno TUra Daraneke liye saMyama meM dhRti dharo / saMyamaparAyA meghAvI muni samasta pAtha prarbhoDA kSapA DaratA hai / 13 sAtavA~ sUtrA avatarA aura sAtavA~ sUtra / 14 jane viSayoM meM jAsantayitta saMsArI puruSoM DI richADI pUrti nahIM hotI / jese pu3Sa janyavadhAhi3 pApabha meM hI nirata rahate haiM / 15 aThavA~ suutr| 16 na janyavadhAhiyoM prA sevana DaraDe laratAhi - bhaise odha 2 nheM nissAra sama" para saMyamArAdhana meM tatpara huye haiM / siliye dhano nissAra sama ra jJAnI nA sevana nahIM re / 17 navabha sUtrA avatarA aura navabha sUtra / 18 devalI 4nmabharAzIla hote haiM; isaliye unake sujo lI nazvara samara zrutayAritradharmA sevana ro / 18 dRzabha sUtra / 20 zrutayAritra dharma se ArAdhana meM tatthara muni DisI DI hiMsA na Dare, na dUsaroM se hiMsA DarAve aura na hiMsA ranevAle DI anubhonA hI pure / zrI AcArAMga sUtra : 2 211 211 212 212 213 213 214 214 216 216 217 217 217 217 14 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 218 218 21 gyArahavA~ sUtra hA avatA aura gyArahavA~ suutr| 22 striyoM meM anAsata, sabhyajJAnaharzana yAritra ArAdhana meM tatpara tathA pApa dhArabhUta dharmo se nivRtta muni vaiSayi sujaDI pugupsA re / 23 jArahavA~ suutr| 24 chodhASTichA nAza hare, lola chA isa narasabhaOM, praziyoM DI hiMsA se nivRta rahe, bhokSa DI abhilASAse dharmo dhArAzoM choTUra re| 25 terahavA~ suutr| 26 chasa saMsArabhe samaya hI pratIkSA na urate hume tatkAla hI jAhyAbhyantara anthio mana ra parityAga hare; strota cho mana ra saMyabhAyarA re, sarlabha narahacho pAura DisI DI bhI hiMsA na ure / dezasabhApti / 218 219 219 ||ti dvitiiyoheshH|| ||ath tRtiiyodeshH|| 221 221 221 1 dvitIyoTezaDhe sAtha tRtIyoTezaSThA sammandhapratipATana, aura prathabha suutr| 2 sandhiSTholana ra lochekSAyopazabhiDa lavalo viSayoM prabhAranA ucita nahIM hai| athavA-sandhi jo mana ra loDacho-SavanihAya3pa loDo-haja henA hI nahIM hai| u dvitIya sUtramA avatararAza aura dvitIya suutr| 4 apane chose suja priya hai aura hama apriya, usI prahAra sabhI prAzIyoM ko hai| isaliye DisI bhI prAzI DI na svayaM ghAta hare, na dUsaroM se ghAta rAve, na ghAta ranevAle DI anubhonA hI chre| 5 tRtIya sUtra chA avatarA aura tRtIya sUtra / 6 munitva Thise prApta hotA hai| 7 yaturtha sUtrachA savatarA aura yaturtha sUtra / 222 223 zrI AcArAMga sUtra : 2 15 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 225 22pa 226 226 227 227 228 8 jJAnI pu3Sa yAritra meM usI bhI prabhAha na re, pinaghavayano'ta AhArabhAtrA se zarIra-yApana chare / 8 prazcabha sUcaThA avatarA aura prazvabha suutr| 10 muni uttabha, mAdhyama sevaM adhabha chana sabhI 3coM meM vairAgyuta hove| 11 chaThe sUtrachA savatarA aura chaThA sUtra / 12 po bhuni zavoM DI gati aura mAgati chopna ura rAgadveSase rahita ho jAtA hai, vaha sabhasta avalo'meM chahana, bhena, hana aura hanana-nyAoM se rahita ho jAtA hai| 13 sAtaveM sUcaThA avatA aura sAtavAM sUtra / 14 bhithyAdRSTi va bhUtahAsa aura bhaviSyakAla sammandhI avasthAmoM ko nahIM mAnate haiN| unheM yaha nahIM jJAta hotA Thi ghasA bhUtahAsa sA thA aura bhaviSyalAlasA hogA ?, chocha 2 bhithyAdRSTi to mesA hate haiM ThisA usa va jAmatItajAsa thA vaisA hI bhaviSyAta hogaa| 15 AThaveM sUtramA avataraza aura mAThavAM suutr| 16 tattvajJAnI va atItaThAli aura bhaviSyatchAliSTha pArtho DA cintana nahIM Darate, ve to vartabhAnahAla De para hI sAvadhAnatA se dRSTi rajate haiN| isaliye muni vizuddhAyArI yA atItAnAgata chAlajhe saMgha se rahita ho ra, niratiyAra saMyabhaSThI ArAdhanA ra pUrvopArthita sahala urmoThA ksspaare| 17 navama sUtra chA avatA aura navama sUtra / 18 sarati aura AnanchI asAratA hA vicAra ura, unache viSaya meM viyalita na hotA huA dhyAna bhArga meM viyara ure, tathA sabhI praSThAra hAsyoM jA parityAga ra alInagupta hote hune saMyabhAnuSThAna meM tatpara rhe| 18 dRzabha sUtraThA avatA aura zabha sUtra / 20 puSa apanA bhitra apane hI hai / mAharameM bhitra jonA vyartha hai| 21 gyArahaveM sUtrachA avatararA aura gyArahavAM sUtra / 22 puSa harmo dUra uraneThI charachAvAlA hai vaha dharmo choTUra ranevAlA hai aura ko dharmo choTUra uranevAlA hai vaha dharmo De TUra urane DI charachAvAlA hai| 228 229 229 231 231 ra3ra 232 zrI AcArAMga sUtra 2 16 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 233 234 234 ra3pa 23 mArahaveM sUcanA avatararArA aura yArahavAM suutr| 24 apanI AtmATho mAhya pArtho se nivRta ra, use jJAnahaniyAritra se yughta ra puSaHjase bhunta ho jAtA hai| 25 terahavAM suutr| 26 satyaSTho-marthAt-gu3 DI sAkSitA se gRhIta zrutathAritra dharbha sammandhI grahAzI aura mAsevanI zikSA ho, athavA mAgabhancho vismRta na urate hume tahanusAra mAyarA ro| satyakA anusarA uranevAlA bhedhAvI saMsAra samudrachA / pAragAbhI hotA hai aura jJAnAghiyujta hone se zrutayAritra dharmaTho grahayA ra vaha muni bhokSaparzI hotA hai| 27 yauhaveM sUcahA avatarA aura yauvAM suutr|| 28 rAgadveSa hA vazavattI va kSArAmagura vanaDe parivahana, bhAnana aura pUY nache liye prAzAtipAta Ahi aso meM pravRti urate haiN| isa prakAra ve parivanTana, bhAnana aura pUnache viSaya meM prabhAhazIla hote haiM, prabhAhI ho panbha YrA bharapahAjAva meM apane cho'o hete haiM, athavA -chasa bhraSThAra ve una parivandhnAThioM meM Ananda mAnate haiM; paraMtu ve parivanTanAhi unache hitaLe liye nahIM hote| 28 pandrahaveM sUcaThA avatarA aura pandrahavAM sUtra / u0 jJAnayAstriyujta muni duHabhAyAse spRSTa hora bhI vyAkula nahIM hotA / he ziSya ! tubha pUrvota artha athavA vakSyabhArA artha ho saychI taraha sabho / rAgadveSarahita bhuni loDAlo pradhava se mur3ata ho pAtA hai| shsbhaapti| 235 236 236 ||ti tRtIyoTezaH // zrI AcArAMga sUtra : 2 17 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || AA UZAIEN: || 1 tRtIya haiza ke sAtha yaturtha zaDA samjandha pratipAna aura prathama sUtra / 2 zubhAdhyavasAya pUrva saMyama ArAdhanameM tatpara muni odha, bhAna bhAyA aura lolo TUra DaranevAlA hotA hai; yaha jAta tIrtharoMne hI hai| tIrthapuroM he upadezA anusara DaranevAlA sAdhu sAhAna prA-aSTAdRza pApasthAnoM prA, athavA praSAyoM DA vamana DaranevAlA aura svaGgata bha ST nAza DaranevAlA hotA hai / - 3 dvitIya sUtrA avatarA aura dvitIya sUtra / 4 bhejeDa ho bhanatA hai vaha sajo bhanatA hai, bhe sajo bhanatA hai vaha je bhanatA hai / 4 tRtIya sUtrA avatarA aura tRtIya sUtra / 6 prabhAhI sajase bhaya rahatA hai aura aprabhAhIko DisIse lI nahIM ! 7 yaturtha sUtrA avatarA aura yaturtha sUtra / 8 bheDA upazama DaratA hai vaha jahutA upazama DaratA haiM, jahutA upazama DaratA hai vaha jeDaDA upazama DaratA hai / - pAMcaveM sUtrA avatarA aura pAMyavAM sUtra / bhe 10 dhIra muni - SaDbhavaniprAya so'De huHjArA bho bhanaDara, trAhi tathA hiraeyasuvarNAhiDI mamatA choDaDara yAriyo grahA urate haiM aura parase para bhate haiM, jese muni apane bhuvana DI jalilASA nahIM rajate haiM / 11 chaThe sUtrA avatarA aura chaThA sUtra / 12 jeA viveyana Darate huye dUsaroMDA lI viveyana DaratA hai, dUsaroMDA viveyana urate huye jeA lI viveyana DaratA hai / 13 sAtaveM sUtrA avatarA aura sAtavAM sUtra / 14 bhokSAlitASa3pa zraddhAvAsA, nainAgamaDe anusAra jAyarA DaratA huA, bheghAvI apramatta saMyamI kSapako prApta DaratA hai / 15 AThaveM sUtrA avatarA aura AThavAM sUtra / 16 SaDbhuvaniprAyaDe sva3paDo bhinota prArase bhanaDara, bhisase SaDbhavaniprAya sojho DisI prakArakA laya na ho zrI AcArAMga sUtra : 2 237 237 239 238 240 240 241 241 242 243 245 245 246 246 246 18 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ usa prArase saMyabhArAdhana Dare / 17 navabha sUtrA avatarA aura navama sUtra / 18 zastra parase para hai aura sazastra parase para nahIM hai / 18 dRzabha sUtraDA avatarA aura hazama sUtra / 20 lAvazastra parase para hotA hai, arthAt - bheodharzI hotA hai vaha prabhazaH tiryagvarzI=nigohalavasamjandhI huH joMDo hejanevAlA hotA hai / 21 gyArahaveM sUtrA avatarA aura gyArahavAM sUtra / 22 pUrvosta meghAvI bhunijhe yAhiye Di Dodhase lekara moha ta lAvazastroM kA parityAga Dara dhAi ilabhUta garlahu: jAhise leDara nigohuHjaparyanta sabhI huH joMDo TUra Dare - yaha jAta lagavAn tIrtharane hI hai / 23 jArahaveM sUtrA avatarA aura jArahavAM sUtra / 24 dhAhije hUra DaranevAlA apane pUrvopAtirbhoDA kSapA ranevAlA hotA hai / 25 terahaveM sUtrA avatarA aura terahavAM sUtra / 26 pazyo, arthAt - DevalI upAdhi, arthAt-dravyopAdhi lAvopAdhi, athavA-rbhanita narAhilava hotA hai DyA ?; pazyo upAdhi nahIM hai / uzasabhApti / // iti tRtIyAdhyayanam // * // atha yaturthAdhyayanam // // atha prathamohezaH // 1 tRtIya adhyayanaDe sAtha yaturtha adhyayanA samjandhapratipAghna / zrI AcArAMga sUtra : 2 2 prasaGgataH sabhyatvA ni3pAe / 3 sabhyatva zahaDI siddhi, samyaGattvA lakSA, sabhyattva lakSarADe viSaya meM vAhiyoM DI vipratipattiA nirasana / 4 sabhyatvA dvaividhya aura ghzavidhatvA savistara vivarA / 246 247 247 248 248 248 248 250 250 251 251 para 52 253 258 19 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 sabhyattvaDI sthiti / ( sabhyattva prAhurbhAvaDI vyavasthA / 7 samyaGattvA jantaraSI / 8 sabhyattvA ila / - sabhyatvaprApritA drubha / 10 sabhyatvamohanIyA sva3pa / 11 mizramohanIya | 12 mithyAtvabhohanIya | 13 prathama sUtraThA avatarA aura prathama sUtra / 14 salI tIrtharoMdvArA pratipAhana sabhyatvA ni3paeA / 15 dvitIya sUtrA avatarA aura dvitIya sUtra / 16 yaha sarvaprAyAtipAtaviramagAhiya dharma-zuddha, nitya aura zAsvata hai / sa dharmo lagavAn ne SaDbhuvaniprAya3pa loGako huHja - hAvAnalaDe andara sate hune hejara pra3pita DiyA hai / lagavAn ne sa dharmA pra3pA utthita anutthita jAhi sajoMDe liye priyA hai / 17 tRtIya sUtrA avatarA aura tRtIya sUtra / 18 lagavAnA vathana satya hI hai, lagavAn ne vastuprA sva3pa bhisa prakAra pratipAghna DiyA hai vaha vastu vaisI hI hai-isa prakAra zraddhAnatakSA sabhyatvA pratipAhana Thevala ArhatAgabha meM hI uhA gayA hai; anyatra nahIM ! 18 yaturtha sUtrA avatarA aura yaturtha sUtra / 20 usa sabhyatvako prApta Dara, dharmo upadeza-jAhi upAyadvArA bhana ra sabhyattvako prazama-saMvegAdviArA praprAzita Dare, sabhyaGattvA parityAga na Dare / 21 prazrcama sUtrA avatarA aura prazrcama sUtra / 22 jehie aura pAra sauDie STi-aniSTa zahAhi viSayoM meM vairAgya raje / 23 chaThA sUtra / 24 soSa na Dare / 25 sAtaveM sUtrA avatarA aura sAtavAM sUtra / 26 soloSaNA nahIM hai usako sAvadha-vyApArameM pravRti hAMse ho ! athavA - bhiso yaha sabhyatvaparierAti nahIM hai so sAvadhAnuSThAnase rahita DaranevAlI vive'yuta parierAti prahAMse ho ! zrI AcArAMga sUtra : 2 264 264 265 265 277 282 283 283 284 287 288 288 280 280 281 291 292 292 293 283 293 293 20 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 ra94 294 27 AThaveM sUtrachA savatarA aura AThavAM suutr| 28 ghasa sabhyattvacho se maiMne uhA hai use tIrthaMTaroMne hejA hai, gAdharoMne sunA hai, laghurbhA bhavyachavoMne bhAnA hai; jJAnAvarazIya De kSayopazamase bhavyabhavoMne manA hai| 28 navabha sUyamA savatararA aura navama suutr|| u0 pinavayanameM zraddhA3ya sabhyattva samAvase mAtApitA Ahile sAtha sAMsArisaMsandha rajatA huA, bhRtyuddhArA unase viyujta hotA humA, yA zAhi viSayoMmeM Asahita utA huA bhanuSya seThendriyAchi bhavoM meM bhaTatA rahatA hai| 31 zabha sUThA avatarA aura zabha sUtra / u2 hina-rAta bhokSaprAptiche liye udhogayuta aura sarvahA utarotara pravarddhabhAna heyopAdhyavivedharizAbhase yujta hote hame tubha prabhattoM cho-asaMyatoMcho Arhata dharbhase ahibhUta sabhao; aura pazyavidha prabhAToMse rahita ho bhokSaprAptike liye avichinna prayatna uro, athavA-aSTavidha zatruoMcho chAtane liye parAbha ro / deshsbhaapti| 294 ra9pa 295 ||chti prthbhotteshH|| ||ath dvitiiyotteshH|| 1 prathama ziLe sAtha dvitIya vaizaSThA saMbandha-pratighAhana; prathama sUcaThA avatA aura prathama sUtra / ra96 2 mAstrava-rbhasandhache dhArA haiM ve paristrava - nirtharA uDArA hote haiM, aura se paritrava - urbhanirAdhArAza hai ve bhAstrava - rbhasandha dvArA ho jAte haiN| anAstrava -nirtha rAhAra vratavizeSa haiM ve aparistrava - dharbhamandhaDe jArA ho jAte haiM, le saparistrava - andhadhArA hai ve sanAstrava - urbhanirAhAra vratavizeSa ho jAte haiN| 297 3 dvitIya suutr| u00 zrI AcArAMga sUtra : 2 21 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 bheAstrava haiM ve paristrava haiM bhe paristrava haiM ve sAstrava haiM, bhejanAstrava haiM ve aparistrava haiM bhe aparistrava haiM ve anAstrava haiM - na poMDo bhanatA huA jesA jaina muni haiM bhe SaDbhavaniprAyo ja~dhate huye aura muphta hote hu bhinAgabhAnusAra bhana Dara, tathA sabhI tIrthaMDararo dvArA bhinna - linna3pa se pratijodhita jandhadvArA aura nirbharAjArA Dobhanapura dharmAyarA pravRta na ho ! 4 tRtIya sUtrA avatA aura tRtIya sUtra / pravayanajJAna se yukta muni, heyopAheyo tathA yathopariSTa dharma ho bhananevAle saMsAriyoM ne liye upadeza dete haiM / jJAnIA upadeza sunaDara, Artta athavA prabhatta lI prajuddha hote hai / maiMne cha uhA hai aura maiM ne kucha ehatA hU~ vaha satya hI haiN| maiMne yaha saja lagavAn se sunara hI uhA hai / mokSAlitASI isameM sabhyattva-zraddhAna rajanA yAhiye / 7 yaturtha sUtrA avatarA aura yaturtha sUtra / 8 saMsArI bhava mRtyuse nahIM jaya sate / ve dharmase jahirbhUta hone jarA richADe adhIna rahate haiM, ati-asaMyamI hote haiM, DAla-mRtyuse gRhIta hote haiM, athavA - AgAmI varSameM yA usake jA ke varSo meM dharmAyarA DaraneDe saMDalya Darate rahate haiM, aura dhAnyAhi saMgraha Darane meM hI lage rahate haiM; jese saMsArI bhuva anantavAra yeDendriyAhi lavoM meM nma lete rahate haiM / - prazrcama sUtrA avatarA aura prazrcabha sUtra / 10 siloGameM tine bhuvoMDo vAraMvAra utpanna hone ke dvArA una se pariyaya ho bhatA hai, narAhi sthAnoM meM utpanna hune ve bhava narAhi samjandhI huHjoM kA anubhava Darate haiM / 11 chaThe sUtrA avatarA aura chaThA sUtra / 12 DUrarma praranevAlA va jahutaDA taDa narameM rahatA hai aura DUra nahIM DaranevAlA va lI lI nara meM nahIM bhatA hai / 13 sAtavA~ sUtraThA avatarA aura sAtavA~ sUtra / 14 yaturdRzapUrvadhArI aura DevalajJAnIDe prathanameM thoDAsA lI antara nahIM hotA ! 15 aSTabha sUtraDA avatarA aura aSTabha sUtra / zrI AcArAMga sUtra : 2 300 301 301 303 303 u0pa 304 u0pa u0pa 306 306 307 22 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 chasa bhanuSayalo'meM chitane zrabhAga ghrAmA-sabhI prAzI, sabhI bhUta, sabhI bhAva aura sabhI sattva hanana neyogya hai, hanana urane De liye AjJA heneyogya hai, hanana haraneDe liye grahArane yogya haiM aura viSazastrAdviArA bhArane yogya hai; isameM chocha ghoSa nahIM haiM chasa aThAra hate haiN| yaha sama sanArthavayana hI hai| u07 17 navabha sUtrachA avatararA aura navama sUtra / u08 18 sabhI prAzI, sabhI bhUta-Adhi hanana harane yogya hai, chatyAdi chocha zrabharA-bhrAmA uhate haiM, unakA yaha jthana anAryavayana hai usa prahAra AryoThA jthana hai| 18 zabha sUtrachA avatarA aura zabha sUtra / u08 20 sabhI prANI, sabhI bhUta Ahi hanana haraneyogya nahIM hai chatyAjthina AryoTA hai usa prakAra svddhiaantprtipaahn| u08 21 gyArahaveM sUtramA avataraza aura gyArahavAM suutr| u10 22 :ma se apane liye apriya hai usI prahAra vaha sabhI prAsI, bhUta-Ahi liye bhI apriya hai| ataH DisITho ma nahIM henA yAhiye / dezasabhApti / u08 310 ||ti dvitiiyotteshH|| ||ath tRtiiyotteshH|| 31 2 312 313 1 dvitIya zaThe sAtha tRtIya zaThA sammandhapratipAhana, prathama sUcanA avatararAza aura prathabha suutr| 2 dharbhase vahirbhUta logoMDI apekSA iro, mese logoMDI upekSA uranevAlA manuSya hI viddhAna hai| 3 dvitIya sUtrachA avatarA aura dvitIya sUtra / 4 viddhAna bhanuSya bhanovATAyaDe sAvadhavyApAra35 eDe tyAgI hote haiM, aSTavidha ubho tyAgI hote haiM, unache zarIra zobhA saMskAra Ahise rahita hote haiM, satameva ve sarala hote haiM mevaM Arambhanita hoM abhijJa hote haiN| viddhAnache chasa sva3paTho sabhyattvaharzI-DevalIne uhA hai| 5 tRtIya sUtra hA avataraza aura tRtIya sUtra / u13 31pa zrI AcArAMga sUtra : 2 27 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 316 317 319 320 320 320 6 sabhyattvahI bhuni-sarvajJa, yathAvasthita arthacho pratiyodhita ranevAle tathA aSTavidha hoTho dUra ranemeM duzala hote huse sabhI praThArase hoTho janarajJa aura pratyAjyAna3pa ho prahAraThI parijJApcho jAte haiN| 7 yaturtha sUcachA savatararA aura yaturtha suutr| 8 chasa bhanuSyalo'meM mAhata mAgabhA zravAyA, bhanana aura sabhArAdhana ranevAlA, heyopAdhyache vive'meM nipurA, rAgadveSarahita bhanuSya mAtbhAcho svaMTana-dhana-zarIrAhise bhinna sabhamara zarIra meM AsthA na raje / 8 pazcabha suutr| 10 tapasyA-AhiledvArA zarIrA zoSarA re, zarIracho janA hai| 11 chaThe sUtrachA avatarA aura chaThA suutr| 12 se agni ThASThoMTho bhasma ra DAlatI hai usI prahAra mAtmA ke zubha parizAbha samyagdarzanAhimeM sAvadhAna aura zamghATi viSayoM meM rAgarahita bhanuSya jJAnAvarazIyAdi aSTavidha hoTho bhasma kara DAlatA hai| 13 sAtaveM sUyA avatararA aura sAtavAM sUtra / 14 bhuni chasa bhanuSyalojcho paribhita AyuvAlA nahara prazabha guThI vRddhi ra zodhAhiuSAyoMDA tyAga Dare / 15 mAThavAM suutr| 16 he muni ! jodhAviza tri -triyogase prAgAtidhAta nese se prAziyoMThosa hotA hai, yA chodhAhise pravalita bhanavAle avaTho se bhAnasihaja hotA hai usako sabho, aura jodhanita bhavipAse bhaviSayAsameM oma hotA hai use bhI sabhao / mese lodhI vyanti bhaviSyakAlameM naranigohAhilavasaMndhI duHoMTho logate haiN| mAgabhaDe layase hAMpate hune chavoMTho tubha ghyASTise hemo| 17 navabha sUtramA avataraza aura navama sUtra / 18 ko bhagavAna tIrtharaDe upadezoM zraddhAyujta hai, aura unaDe upadeza cho dhArA urane jArA lodhAchipAya3gha ma?i prazAnta ho jAnese zItIbhUta ho gaye haiM, satameva ne pAThoThe viSayameM nighAnarahita haiM, ve hI mokSasujaDe bhAgI he gaye haiN| 321 321 322 322 3ra3 323 zrI AcArAMga sUtra : 2 24 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 dRzabha sUtrA avatarA aura hazama sUtra / 20 he ziSya ! bhisaliye prodhAhi SAyoMse yukta bhava ananta huH pAtA hai, isaliye tuma ArhatAgama parizIlana- nita samyagjJAna se yukta atividvAn hoDara prodhAhi SAyabhanita santApase apaneo jayAjo / uhaizasabhApti / // iti tRtIyohezaH // * || 2727 21geIf EST: I 1 tRtIya zaDe sAtha yaturtha uzA samjandhapratipAhana, prathama sUtraDA avatarA aura prathama sUtra / 2 bhAtApitA jAhi sabhjandho yA asaMyamajhe choDara aura saMyama prAptaDara, zarIraDo prathama pravrabhyADA meM sAdhAraeA tapase, jAhameM pranaSTa tapase, aura antameM paNDita bhae dvArA zarIratyAgaDI cchAse yukta ho mAsArddhamAsa kSapAhi tathoMse pIDita-za pure / 3 dvitIya sUtrA avatarA aura dvitIya sUtra / 4 upazabhaTThA sAzrayA ra prarbhavihAra meM samartha, saMyamArAdhana meM jeharahita, bhuvanaparyanta saMyamArAdhana meM tatthara aura samiti jevaM samyagjJAnAhi guNoM se yukta ho Dara muni sarvA saMyabharAdhanameM prayatnayukta rahe / 4 tRtIya sUtrA avatarA aura tRtIya sUtra / 6 mokSagAbhI vIroMDA yaha saMyama3ya mArga praThinatApUrva sevanIya hai / 7 yaturtha sUtrA avatarA aura yaturtha sUtra / 8 santaprAnta sAhArAhise aura anazanAhise apane zarIra mAMsa zozito sujAo / isa svazarIrazoSa' bhokSArthI puSa tIrtharoMne prarbhavihAra Darane meM samartha auaura zraddheyavayana hA hai / aura bhe brahmayarya mahAvratameM tatpara hoDara prarbhopA kSapA DaratA hai vaha lI zraddheyavayana hai / - prazrcama sUtrA avatarA aura prazrcama sUtra / 10 sAdhu viSayoMse apanI indriyoMko haTA ghara bhI bhayarya meM zrI AcArAMga sUtra : 2 u25 325 326 326 327 327 327 327 327 327 328 25 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthita ho Dara lI aura zraddheyavayana ho Dara bhI yahi zAhi viSaya logoM meM khAsata hotA hai to vaha jAla apane prarbhajandhako DATane meM samartha nahIM hotA ! vaha jAta bhAtApitA jAhi samjandhoyA asaMyama samjandho nahIM chor3a pAtA ! Atmahito nahIM bhananevAlA usa jAlajhe bhagavAn tIrthaM'raDe upadeza3pa pravayanA athavA sabhyattva sAla nahIM hotA ! 11 chaThe sUtrA avatarA aura chaThA sUtra / 12 so pUrvA meM sabhyastava nahIM milA hai aura bhaviSyatprAsameM lI bhise sabhyattva nahIM milanevAlA hai use varttamAna meM sabhyastava hAMse mile ? 13 sAtaveM sUtrA avatarA aura sAtavAM sUtra / 14 bhe logavilAsase rahita hotA hai vahI bhavAbhavAhi pArtho prA samyagjJAtA tattvajJa Arambhase uparata hotA hai| yaha Arambhase uparabhA honA hI sabhyattva hai / sa AramloparabhA se bhuva ghora huH jana5 prarbhajandho, vadha aura hussaha zArIri5 paritApako nahIM pAtA hai / athavA bhisa jArambhase bhuva ghora hu: jana prarbhajandha aura vadha tathA hussaha zArIri5 mAnasiGa pIratAtha ho pAtA hai / 15 AThaveM sUtrA avatarA AThavAM sUtra / 16 hiraeyara4ta bhAtApitA jAhiDA samjandha3ya athavA prAzAtipAta3pa jAhya AAstravo aura viSayAbhilASa3pa Antara stroto roDa para siloGameM manuSyoMDe jIya mokSAlitASI ho sAvadhavyApAraDA parityAga ure / athavA silo meM manuSyoMDe jIya jAhya stroto chinna ra niSThurbhaharzI ho bhave / 17 navabha sUtrA avatarA aura navama sUtra / 18 jJAnAvaraNIyAhi prarma avazyameva sva-svaina hote haiM-jesA bhanaDara ArhatAgabhabhanita samyagjJAnavAn muni jandhAraeA sAvadha vyApAro chor3atA hai / 18 dRzabha sUtra'A avataraeA aura dRzabha sUtra / 20 he ziSya ! bhe pro prarbhavihAra DaranemeM utsAhayukta, samitiyukta, svahitameM udyogayukta athavA samyagjJAnA hiyuta, sarvA saMyamArAdhanameM sAvadhAna, heyo pAheyaDe zrI AcArAMga sUtra : 2 328 330 330 331 331 333 333 334 334 335 25 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33pa upara sarvahA ESTi rajanevAle, avyAyAdha AnanTasva35 bhokSa abhilASI aura uSAyoM se nivRta hote huse yathAvasthita toDI-dharbhaloathavA viSayaloThI upekSA rate hame the, ve yAhe pUrva-AhiTisI bhI hizAbhe rahe hame hoM; satya bhArga meMhI sthita the| 21 gyArahaveM sUtrachA savataraza aura gyArahavAM suutr| 22 vIra-sabhita-Adi vizeSAzoMse yuz2ta una mahApu3SoMDe jJAnachA varzana habha mAge ureMge / jyA nacho upAdhi hai? pazyancho upAdhi nahIM hotI hai| deza sabhAti / 23 yaturtha zaSThI TIThADA upasaMhAra / 336 336 337 ||chti yturthotteshH|| zrI AcArAMga sUtra : 2 27 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamAdhyayana ke sAtha dvitIya adhyayanakA sambandhakathana, dvitiya adhyayana ke hoM udezoM ke viSayoM kA saMkSipta varNanA zrI AcArAMga sUtranuM bIjuM adhyayana paheluM adhyayana purUM thayuM, have bIjA adhyayanane prAraMbha thAya che. adhyacanane saMbaMdha e prakAre samajavo joIe ke prathama adhyayanamAM "pRthivyAdi SakAyanA jInA AraMbhathI rahita muni hoya che. A vAta je kahevAmAM AvI che te cha kAyanA AraMbhanI nivRtti, jyAM sudhI zabdAdi viSayothI vijaya prApta nahi thAya tyAM sudhI thaI zakatI nathI. A abhiprAyathI A "lekavijaya" nAmanA bIjA adhyayanane prAraMbha thAya che. temAM cha uddeza che. prathama udezamAM gaNadhara bhagavAna te vAtanuM varNana kare che ke saMyamI munIe mAtA pitA Adi je pitAnA ISTajana che temAM AsaktimamatvabhAva nahi rAkha joIe 1. bIjA uddezamAM teNe saMyamamAM aratipariNAmane dUra karI daDhatA dhAraNa karavI joIe, kaI vakhata paNa adaDhatA AvI na jAya tene khyAla rAkhavo joIe 2. trIjA uddezakamAM- munine mAna na karavuM joIe, temaja dhanAdika parapadArthomAM sadA asAratAnI bhAvanA rAkhavI joIe 3. cethA uddezakamAM-viSayabhegethI sarvathA (mana-vacana-kAyAthI) viratibhAva rAkhavuM joIe che. pAMcamAM uddezakamAM sarvasAvadyakarmonA anuSThAnathI rahita te saMcamIe pitAnA saMyamayAtrAnA nirvAha mATe pitAnA AraMbhakAryamAM pravRtta gRhastha lekenA sahArAthI vihAra kare joIe che. cha uddezakamAMlekenA sahAre vihAra karanAra te saMcamIne pitAnA paricita ane aparicita mAtA-pitA sAsu-sasarA AdithI maLavAnI utkaMThA paNa na rAkhavI joIe 6. - bhAvArtha -A bIjA adhyayanane prAraMbha karIne spaSTIkaraNa karatAM TIkAkAra kahe che ke prathama adhyayanamAM e vAta kahevAmAM Ave che ke munie pRthivIkAyika, aSkAyika, tejaskAyika, vAyukAcika ane vanaspatikAyika jIvanuM yathArtha svarUpa jANune tenA AraMbhane sadA parityAga karI devo joIe. kAraNa ke zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jyAM sudhI te pRthivIkAyAdika ekendriya jInA AraMbhathI rahita nahi thaze tyAM sudhI te yathArtha saMyamI banI zakatuM nathI. mATe tenA AraMbhane tyAga kare tenuM Avazyaka kartavya che. A kartavya tenuM tyAre nirdoSa rUpathI manAze jyAre te IndriyajayI thaze. anyathA IndriyonA zabdAdika viSayamAM lubdha thavAthI te A guNathI zunya ja gaNAze. A viSayane vizeSa khulAso karavA A adhyayanane cha uddezamAM vibhakta karela che. (1) prathama uddezamAM e spaSTa karyuM che ke saMyamI munie pitAnA mAtA-pitAdika svajanemAM AsaktibhAva rAkhavuM na joIe. (2) bIjA udezamAM-lIdhelAM saMyamamAM kadi paNa arUcibhAva na kare paNa saMyamabhAvamAM daDhatA AvatI rahe e prayatna hovo joIe. (3) trIjA udezamAM-munie "huM mATe tapasvI chuM. sAdhu chuM, vidvAna chuM, meTA kuLane chuM" ItyAdi moTApaNano ahaMkAra na karavA joIe, tathA sAMsArika samasta padArthonuM tathA dhanAdikanA yathArtha svarUpanuM cintavana karatA rahevuM joIe, A abhyAsathI tenA hRdayamAM tenI asAratAnuM pUrNa rUpathI bhAna thatuM raheze jethI tenuM mana te tarapha kadI paNa lupa thaze nahi. (4) cothA udezamAM-viSayabhegone vAstavika svarUpa vicAra karavAthI tenA hRdayamAM tenA prati sadA mana-vacana ane kAyAthI viratipariNAma ja jAgate raheze. (5) pAMcamAM uddezamAM-samasta prakAranA sAvadya kAryothI dUra rahenAra te saMyamIe pitAnA svIkRta saMyamayAtrA-nirvAha mATe je pitAnA nimitte banAvelAM AhArapANI AdimAM pravRtta che tenI nezrAmAM vihAra karavo joIe. (6) cha uddezamAM lekanI nezraye vihAra karavA chatAM manamAM pitAnA paricita ane aparicita parijanathI maLavAne utsukatA rAkhe nahi. A badhI vAtane A ja uddezamAM- vizeSa rUpathI khulAsA karavAmAM Avaze. dvitIya adhyayana ke prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtrA emAM sarvaprathama-prathama uddezane prAraMbha karavAne mATe sUtrakAra-jInA ledajJAnathI samanvita sakaLa upAdhithI rahita, uttamottamaguNaviziSTa, paMca mahAvratArAdhaka, cha kAyanA jInI rakSA karavAmAM dattAvadhAna saMyamI munine potAnA Aptajana-mAtApitAdikamAM mamatAbhAva nahi rAkhavo joIe. tenuM vivecana kare che --"je gukhe re mUThAne ' tyAra zrI AcArAMga sUtra : 2 29 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdAtha-je muni che kAyanA jInA svarUpane bhalI bhAMtI jANIne kRtakAti anudita ane mana, vacana kAyAthI tenA AraMbhane tyAga kare che te pitAnA kartavya mArgane jJAtA kahevAya che, ane te guNasthAna temaja mULa sthAnanA jJAnapUrvaka kaSAyAdirUpa lekapara vijaya prApta karanAra thAya che. athavA - pitAnI buddhithI agara bIjA keIna kathanathI athavA tIrthaMkaranA upadezathI athavA AcAryane samIpe sAMbhaLIne e jANI le che ke je guNa che te mULasthAna che, je mULa che te guNasthAna che. mATe te guNArthI aparimita dukhathI rAga zabdAdi kAmaguNa hI mUlasthAna arthAt mohanIyAdi ke Azraya haiM, una zabdAdi -kAmaguNoM se yukta prANI paritApayukta banA rahatA hai, aura usakI usa paristhitimeM jo bhAvanA rahatI hai usakA varNanA zreSarUpapramattadazAsaMpanna thAya che. A prakAre te guNAthI vAraMvAra viSayamAM Asakta thaIne mAne che ke-A mArI mAtA che. A mAro putra che, A mArI putrI che, A mArI vahu che, A mAro mitra che, A mArA mAtAmaha Adi che. A mArA saMbaMdhIjanenA saMbaMdhIjana che, A mArA paricita baMdhu che, A mArA suMdara upakaraNa che, A mATe vinimaya-eka vastune vecIne tenI kiMmatathI kharIdelI vastu-che, A mAre khAvAno padArtha che, A mAro paheravAnA kapaDA che. A prakAre A jIva AvA pUrvokta padArthomAM ja pramAdI banela che. ane tenA mATe ja rAtadina, zArIrika, mAnasika ane vAcanika aneka kaSTone uThAvato kALa akALanA vicArathI rahita thaIne manamAnyuM kArya karavA lAge che, kAraNa ke te saMyogane abhilASI che. tethI badhA prakArathI dhanane abhilASI banI rahe che. A anacita mArgathI paNa dhanane saMgraha karavAmAM jarA paNa saMkoca karate nathI. bharUpI mahAsarSathI grasita hoIne kartavya akartavyanA jJAnathI rahita thaIne kaI paNa rIte je dhanane saMgraha kare che tenuM nAma zatru che. A jIva pramAdI banIne A prakArathI dhanane saMgraha karavAmAM race pacce rahe che, A zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte potAnA hita ane ahitanA jarA paNa vicAra na karatAM sahesA kakArI thaI jAya che. tevI ja rIte te zabdAdi viSayAmAM Asakta citta karIne tenA rakSaNane mATe rakSaNanA sAdhanAnA saMgraha karavAmAM potAnA hitAhitanA vicAra karyAM vagara vyAkuLa rAtadivasa chakAyanA jIvAnuM upamana ( dhAta ) karavAmAM ja vAraMvAra pravRtti kare che. TIkA :--A adhyayananA anantara ane paraspara sUtreAthI sabaMdha che. temAM anantara sUtreAnA saMbaMdha A prakAra che:~~ je muni chakAyanA jIvAnu svarUpa sArI rIte jANIne kRta kArita ane anumati temaja mana, vacana, kAyAthI tenA AraMbhanA tyAga kare che, te potAnA kartavyane nirdoSa rItithI pALe che, ane te potAnA tapasyamamAM pUrNa rUpathI niSNAta ane che. evA te saMyamIjana guNusthAna ane mULasthAnanA jANakAra kaSAyAkrikarUpa lokapara vijaya prApta karavAvALA hoya che. paraspara sUtrAmAM A adhyayanano saMbaMdha A prakAra che-te saMyamIjana potAnI buddhithI agara khIjAnA kathanathI athavA tIrthaMkara prabhunA upadezathI athavA khIjA keAI AcAryanI pAsethI sAMbhaLI evuM jANe che ke je guNu che te mULasthAna che' ItyAdi, cAra gati narakagati, tiryaMcagati, manuSyagati ane devagatimAM gamana ane AgamanarUpathI AtmA je dvArA bhramaNa kare che tenu nAma guNa che. A guNa-zabdane vAcyA ( mukhya artha ) zabdAdika viSaya thAya che. te pratyeka indriyane potapotAnA svataMtra guNa che. 6 je muni cha kAyanA jIvAnA svarUpane potAnI jAte, agara khIjAnA upadezathI jANIne cha kAyanA AraMbhathI virata thAya che, te muni potAnA aMgIkRta saMcamanu nirdoSa rItithI pAlana karanAra hovAthI kuzaLa mAnavAmAM Ave che. jyAM sudhI pAMca IndriyAnA viSaye je maneAjJa ke amanejJa hoya temAM rAga dveSa rAkhe tyAM sudhI cha kAyanA AraMbhathI nivRtti thatI nathI. tethI te nizcita che ke-chakAyanA AraMbhanA tyAga pAMca indriyAnA viSayAmAM rAga dveSanA tyAga karavAthI ja thAya che. tenA viSayAmAM magna rahenAra tenA AraMbhanA tyAga karI zakatA nathI. zrI AcArAMga sUtra : 2 31 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' na yAraMbhI viNA vahA na cArambho vinA vadhAt " "" A vAkaca anusAra hiMsA vinA AraMbha thatA nathI. jyAM hiMsA che tyAM sarva prakArathI sayamanuM ArAdhana nathI, mATe nirdoSa saMyama pALavAmAM chakAya jIvAnA AraMbha karavAnA tyAga avazya ra karavA paDe che. guNa zabdanA artha--zabdAdika viSaya che, kAraNa ke tenA sevanathI A AtmA catutirUpa saMsAramAM bhaTakatA phare che. jAvuM-AvavuM e tA eka bhArI gamanAgamananuM cakkara A jIvanA pAchaLa paDyu che. koI vakhata narakamAM jaI rAve che te cAreka mAnavaparyAyanI prAptithI viSayabhAgAmAM peAtAnA janmane niSphaLa kare che. kAreka svargamAM jaI tyAMnI divyaRddhi Adi joI ne garviSTha thAya che. kacAreka pazuparyAyamAM jaI rAve che. " A vAta--" tho guNa: A zabdothI sUtrakAre prakaTa karI che. mULasthAna zabdanA artha prakaTa karavAne TIkAkAra kahe che ke-mULasthAna zabdanA vyutpattinA bhedathI aneka artha thAya che, jema- mUruM saMtAratamya sthAnamAzrayaH jALam" arthAt mULa nAma saMsAranuM che sthAna nAma kAraNanu che. saMsAranuM je kAraNa che tenu nAma mULasthAna che. te zabdAdika viSaya athavA kaSAya che, athavA mULamAhanIyanu je sthAna-Azraya che tenuM nAma mULasthAna che, athavA saMsAranu mULa svarUpa hovAthI mULanA jevuM che, te mULa che. jJAnAvaraNAdika ATha prakAranA paulika karmonuM nAma mULa che, ane tenA je AdhAra che tenu nAma mULasthAna che. athavA mULa nAma, manuSyagati, devagati, tiryaMcagati ane nArakagatirUpa saMsAranA kAraNabhUta kaSAyo paNa che, tenA AdhAranu nAma mULasthAna che, te zabdAdika viSaya che kAraNa ke maneAjJa ane amanAra zakhvAdika viSayonI prApti thavAthI kaSAyeAnA uddaya thAya che, ane tethI jIvane saMsAranI prApti thAya che. "" pradhAna kAraNane paNa mULasthAna kahe che. saMsAranuM pradhAna kAraNa zakhvAdika viSaya athavA kaSAya che, "" guNa ane mULasthAna, enI parasparamAM apekSA che, A vAtane pragaTa karavAne mATe "co muLa la mULasthAna camULasthAna sad guNaH A vAkaya bhagavAne kahyuM che-je prakAre pakSIthI iMDu pedA thAya che ane iMDAthI pakSI pedA thAya che te prakAra mULasthAnathI guNa ane guNathI mULasthAna thAya che. tenA paraspara kAryakAraNa bhAva anAdi kALanA che. pAMca indriyAnA viSayeAthI jIvane kaSAyabhAva ane kaSAyabhAvathI pAMca IndriyAnA viSaya grahaNa thAya che. "le muLe che mUThThALe' A vAkayamAM " ne "nI chAyA caH " mAnIne " muLe"ne saptamI vibhaktinu ekavacana mAnIne A prakAre paNa atha thAya che ke je guNamAM sthita che te mULasthAnamAM sthita che. arthAt je AtmA zakhvAdika pAMca indriyAnA viSayamAM rAcelA che te AtmA saMsAranuM mULa kAraNu kaSAyAdi sthAnamAM rAcela che. A prakAre AvI paddhatithI guNu ane mULasthAnane parasparamAM sUtrakAre kArya kAraNu 6. k ', zrI AcArAMga sUtra : 2 32 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva prakaTa karyo che. "ti" zabdadetvarthamAM che. tene abhiprAya e che-saMsAranA samasta prANI guNAthI che, kAraNa ke te anAdikALathI mohanA AvezathI yukta che mATe guNAthI AtmA kaSAyAdi mULasthAnamAM sthita ja che, zabdAdika pAMca Indriene viSaya jenuM prayojana che te, athavA zabdAdika viSayamAM jene anurAga che te guNAthI che. sAMsArika samasta prANa zabdAdika viSayanA prAthI thAya che, tenA abhAvamAM tenI prApti mATe vAraMvAra ceSTA karatAM ja rahe che. maLavAthI pharI tene nAza na thAya tene prayatna karatA rahe che. kadAca prApta thayelAone nAza thAya te tenA abhAvamAM te atyaMta zekAkuLa bane che, ane mAnasika vAcika ane kAyika kaSTane bhegave che. satya che, pramatta rAgadveSAviSTa AtmA viSayamAM rAganI adhikatAthI ja pravRtti kare che, tathA ISTa vastu prApta nahi thavAthI athavA pratikULa vastu maLavAthI te viSayamAM dveSa kare che. A prakAre te AvA viSayamAM AsaktipariNAmathI pravRtti kare che. saMsArI jInA rAga ane dveSanA viSayabhUta padArthone sUtrakAra spaSTa kare che ane kahe che--"mAtA je" ItyAdi. A mArI mAtA che, A mArA pitA che. A prakAre jIvane je roga thAya che tenuM pradhAna kAraNa meha che. A meha A saMsAramAM anAdi kALathI jIvanI sAthe lAge che. tathA bIjuM kAraNa bAlyAvasthAmAM teNe tenuM pAlana karyuM che. rAgAviSTa A jIva hamezAM e ja vicArate rahe che ke mArA mAtA pitA mArA jIvatAM keI vakhata paNa bhUkha tarasathI duHkhI na thAya. AvA khyAlathI te kRSi, vANijya, Adi aneka AraMbha kare che jenAthI hiMsAdijanya aneka pApano saMcaya kare che. durUllaMgha samadrane oLaMgIne eka dvIpathI bIjA dvIpamAM jaI vyApAra dhaMdhA nimitte bramaNa kare che. paisA kamAvA mATe aneka akAya paNa kare che. juvo! rAganuM sAmrAjya kevuM AzcaryakArI che? A mArI bahena che, e prakAranA rAganuM kAraNa eka mAtA-pitAthI utpanna thavuM te. strImAM rAganuM kAraNa, jIvanabhara te potAnA anukULa pravRtti kare che. putramAM rAganuM kAraNa te rAtadivasa sevAdi kAryamAM tallInatA rAkhe che. putrImAM paNa rAganuM kAraNa pitAthI pedA thaI che mATe. saMpUrNa gharane bhAra saMbhALavAmAM tathA putrAdikenI utpatti dvArA pautrAdisukhane anubhava karAvavAthI putravadhumAM rAga pedA thAya che. patrakalatrAdimAM mahAmUDha banIne A jIva vicAre che ke-mAre putra kyAre thaze, jyAre mArI gedImAM te besIne mane suzobhita karaze, kevI rIte te vidyAdhyayana temaja dhanAdika prApta karaze. mArI strI jyAre teNe sukhacena bhagavatI mane AnaMdita karaze. tyAre mArI putrI dehitane janma Apaze, teNunA zrI AcArAMga sUtra : 2 33 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvazuragRhamAM dhananI adhikAriNuM thaze ke nahi? A prakAra te mamatvarUpI mahAgraha -pizAcAdi dvArA yukta banIne rAtadina tenI ja ciMtAmAM pitAnA bhItaranI aMdara ja jaLa rahe che. ThIka che, rAgathI aMdha banela prANI asuMdara paNa parapadArthone suMdara mAne tathA upAdeya-suMdara padArthone heya - asuMdara mAne, AmAM keI acarajanI vAta nathI. saMsAramAM samyajJAnAdika A jIvane upAdeya dharma che. tene rAgarUpI grahathI azobhanIka mAne che. tathA je strI, putra, bhaginI, ghara, kSetra Adi azobhanIya parapadArtha hoya che, tene meharUpI prabaLa madirAnA nazAthI AkuLata buddhi thaI ramaNIya-upAdeya mAne che tathA "savi-svara-saMgatha-vasutA che" sakhA-mitra, svajana-mAtAmahAdi, saMgrantha-svajananA saMbaMdhIjana, saMtRtavAraMvAra dekhavAthI, maLameLApathI jenI sAthe paricaya thayo che te, athavA pUrvamAM paricita pitA, kAkA vigere, pAchaLathI paricita sasarA sALA vigere. A mitra, svajana, saMgrantha, saMstuta mArA che. tene mATe paNa te "teo sadA sukhI rahe" A prakArane vicAra karIne rAgathI grasta thAya che. pitAnA saMbaMdhIjananA tathA saMbaMdhInA saMbaMdhI tenA sukhanI kalpanA karavI saMyamIjanane mATe rAgarUpa hovAthI baMdhanuM ja kAraNa zAstrakAre prakaTa karyuM che. A prakArane rAga mehanI paryAya hovAthI saMyamIjanane mATe svAnubhUtimAM bAdhaka thAya che mATe temAM nivRtti ja sarvazreSTha che. viviktApakaraNa-ItyAdi-manahara athavA pracura upakaraNarUpa ghara, bagIcA hastI, azva, ratha, Asana, palaMga vigere vastuone vivikta upakaraNa kahe che. parivartana zabdano artha vinimaya che. tejInA samayamAM hasti vigere padArthonuM vecavuM ane madinA samayamAM te paisAthI hasti Adi padArthonuM kharIdavuM te vinimaya che. keIThekANe "vicitra" AvuM pAThAntara paNa che jene artha e thAya che ke gharamAM zobhAne mATe kArIgaro dvArA AMkha ane manane lebhAvavAvALI aneka prakAranI vastuono saMgraha karavo. pramattadazA sampanna prANI e garva kare che ke-meM A gharamAM eka hAthInI jagyA aneka hAthione saMgraha karyo che, tathA pahelAM A gharamAM zobhA mATe keI suMdara vastu na hatI paNa meM ja hamaNAM A tamAma netra tathA manane lebhAvavALI vastuo bhegI karI che. medakAdika bhakSya padArtha bhejana che. AcchAdana nAma vastranuM che. ekendriyathI niSpanna sUtarAu Adika, vikendriyothI pedA thayelAM rezamI vigere, tathA paMcendriyathI banAvelAM mArAM ratnakaMbalAdika padArthone nAza na thaI jAya, AvA prakAranA vicArethI te mohI jIva sadA saMtapta rahe che. pratikULa bhajananA maLavAthI pahelAM suMdara khAdhelAM bhajananI yAda karIne vyAkuLacitta thAya che. ane vicAre che kemeM pahelAM AvuM bhajana keI vakhata khAdhuM nathI. suMdara modakAdika bhakSya padArtho ja zrI AcArAMga sUtra : 2 34 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAdhelAM che. A badhA prakAranI vicAradhArAnuM mukhya kAraNa padArthomAM tenI atizaya zraddhatA ja che. kAraNa ke AthI tene je je viSayamAM rAga thAya che tethI te ISTa pratIta thAya che. aniSTa prApta thavAthI athavA Icchita padArtha na maLavAthI tenA AtmAmAM tethI dveSanI bhAvanA jAgrata thAya che. A prakAra AvA rAgAdikanA kAraNabhUta mAtA-pitA strI Adika padArthomAM gRddha banIne jyAM sudhI A jIvaleka jIve che tyAM sudhI pramattadazAyukta rahe che. "A padArtha mAre che, huM tene chuM." AvA prakAranI kalpanAthI rAta divasa rAgAdika bhAvathI lipta banIne ajJAnathI AcchAdita jJAnavALA hoI tevA padArthomAM Asakta hoya che. mamakAra e jIne. eka prabaLa zatru che. bakarAnI mAphaka "mama" A prakAranA zabda belatAM bolatAM A jIva aMtamAM kasAI tulya bhayaMkara kALadvArA grasita bane che. mamakArane prabaLa zatranI upamA te mATe ApI che ke jema potAnA baliSTha zatru samakSa jIva vivekazUnya banI bAvaLa (gAMDe) bane che, ThIka te prakAra A mamakAranI samakSa paNa jIva pitAnA hitAhitanA bhAnathI rahita thaI unmatta jevuM bane che. te vakhate tene e paNa dhyAna nathI hotuM ke mAruM svarUpa zuM che ane A parapadArthonuM svarUpa zuM che? kasAIne bakare jema "meM-" karate kasAIdvArA aMtamAM metane tAbe thAya che te prakAre "meM-meMkaravAvALA A jIva paNa aMtamAM eka divasa A duSTa bhayaMkara kALadvArA kare che. kahyuM paNa che - azanaM me vasanaM me, jAyA me bandhuvargo me / phati "-"-- M, Dhaghu / I putrA me bhrAtA me, svajanA me gRhakalatravargoM me / tti --"-3, zukrava nRtya hRti 2 putrakalatraparigrahamamatvadoSairnaro vrajati nAzam / kRbhika iva kozakAraH, parigrahAd duHkhamApnoti // 3 // iti // Ane artha upara Avela che, pAMca IndriyenA zabdAdika viSayamAM guMthAyele purUSa mAtA-pitA Adine sukhI karavAnA hetuthI dhana kamAvAmAM ja hamezA duHkhane anubhava kare che. ane rAta divasa vyAkuLa banI tene saMgrahanI ciMtAmAM ahIM-tahIM ghUmyA kare che, ane zArIrika mAnasika ane kAyika aneka kaSTone sAmane kare che. sa kaM =" A ThekANe "" zabdathI pakSa, mAsa, Rtu, varSa AdinuM grahaNa thAya che. vicArate rahe che ke kyAre e vakhata maLe jyAre huM bahAra jAuM ane kayavikrayanI vastuone kharIdI vecI tenAthI khUba lAbha uThAvuM. evI kyAM jagyA che jyAM amuka vastuo sastI maLatI hoya tathA evI kayAM jagyA che jyAM A vastuo adhika khapata hovAthI tejIthI vecAI jAya. A vakhate kaI cIja kharIdavAthI phAyado thaze, tathA kaI vastune saMgraha karavAthI bhaviSyamAM adhika lAbha thaze, ItyAdi vAtanI tenA hRdayamAM sadA uthalapAthala macI rahe che. eTale sudhI ke suvA vakhate tathA sutA sutAM tene A viSayanAM svapnAM Ave che ane kaI vakhate te AvA vicArothI babaDavA paNa lAge che. tene nidrA paNa ThIka zrI AcArAMga sUtra : 2 35 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvatI nathI. bicArA rAtadina AvA ja vicAromAM magna banI saMtapta thAya che. kALa akALanA te jarA paNa vicAra karatA nathI. tene jevA avasara tevA ja anavasara, tene mATe avasara ane anavasaramAM kAI bhe nathI, te teA peAtAnI cchiAnusAra anagaLa pravRtti kare che. athavA jema bhUtAdyAviSTa (bhUtanA vaLagADavALAM ) bhalA-mUrAneA vicAra nathI karI zakatA te teA manamAnyA kAma kare che, te prakAre mAtA-pitA Adi sAMsArika padArthomAM ja Asakta manavALAM prANI anya AtmahitakArI kAryothI upekSita vRttivALAM anI kALa-akALanI jJAnakaLAthI haMmezAM vikaLa ja bane che. avasara nahi hovAthI jema kArya nathI karatA tema avasaramAM paNa kArya nathI karatA paNa jyAM icchA thaI ke samaya--asamaya joyAM vinA kAma karavA lAge che, jema arimana nAmanA rAjA samayanA jANukAra nahi hovAthI jyAre siMhAdvi hiMsaka prANI prajAno nAza karI rahyAM hatAM tyAre prajAnI rakSA karI nahi paNa jyAre prajAnI barabAdI thaI gaI tyAre jo ke avasara nahi hovA chatAM prajAnI rakSA mATe keTa manAvyo. tA je prakAre te rAjA kALAkALasamutthAyI hovAthI vivekI manAtA nathI te prakAre je prANI kALAkALasamutthAyI che te paNa samaya asamayanA jJAtA nathI, je kAnA ucita kALamAM kArya karavAnA svabhAvavALA hoya che te niraMtara avasara anusAra ja sAvadhAna thai te samayamAM samasta kriyA kare che. rAgavALA prANI kALAkALasamutthAyI kema bane che ? tene mATe sUtrakAra kahe che-" saMyogathI " ityAdi te sayAgAthI che. sacAga ja jenuM pracAjana che te saMcAgAthI che. zabdAdika viSayAmAM tema ja mAtApitAdikanI sAthe je sama'dha che tenuM nAma saMcAga che, athavA hasti, azva, ratha, strI, mitra, dvipada, catuSpadAdi rUpa parigrahanI sAthe saMbaMdha paNa saMcAga che. evA prayAjanavALA prANI sayAgAthI kahevAya che. te sayAgAthI che mATe kALAkALasamutthAyI che. kALAkALasamusthAyI hovAmAM sa McAgAthItva hetu che, saMcAgamAM vyagratA ja kALAkALanI avyavasthAnu kAraNa thAya che. " aAhonI " badhA prakAre arthanA abhilASI thAya che. te arthIlAbhI che. kuSya ane akuSyanA bhedyathI dhana e prakAranuM batAvyuM che. ratnAdika mukhya che, suvarNa-rajatarUpa dravya anuSya che. ' arthI-A--lAbhI' A prakAre A vAkacamAM pannuccheda karavAthI evA artha niSpanna thAya che ke je A sarva prakArathI a -kukhya ane akuSyarUpa dravyanA lAbhI-abhilASI-che te a lAbhI che. A ThekANe paNa kALAkALasamutthAyI ' A vizeSaNanI ceAjanA karavI joI e tethI e philetA thAya che ke dhanAbhilASI che mATe kALakALasamutthAyI che, kALa ane akALanA ?? 6 zrI AcArAMga sUtra : 2 36 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niyamane jJAtA nathI, je dhanane abhilASI che te samayanI pratIkSA karatA nathI, dhana upArjana karavAne avasara nahi hevA chatAM "dhana kamAvAne suMdara avasara che" ema mAnI kaI paNa prakAre dhananI abhilASA karyA kare che. je dravyane lukhyaka hoya che te niraMtara dravya upArjana karavAmAM Asakta banI varSAkALamAM mUsaLadhAra pANI varasate hoya chatAM rAtri samaya te bhUmimAM ke jyAM jaLa sthaLa samamArga ane viSamamArganI kAMI paNa khabara paDatI nathI ane jyAM eka DagaluM paNa bharavuM muzkela thaI paDe che tevI bhUmimAM paNa vyApAra karavA gADA Adi koI sAdhana dvArA eka gAmathI bIjA gAmamAM ane naukAthI apAra samudrane paNa pAra karI eka dvIpathI bIjA dviIpamAM Ave jAya che, prANune paNa jokhamamAM mUkIne dhanAbhilASI dhana kamAvA durgama pradezomAM jaI dhananuM upArjana kare che temAM phakta dhanane lebha ja kAraNa che. dravyalelupI pitAnA prANanA bhoge paNa ahIM-tahIM dravya kamAvAnA khyAlathI rakhaDate phare che, tathA kamAyelA dravyanuM rakSaNa karavA rAtrinA samayamAM caurAdikanA bhayathI sukhathI nidrA paNa letA nathI. mammaNa zeTha mAphaka duHkhane ja anubhava kare che. kahyuM che ke -- " utkhanati khanati nidadhAti, rAtrau na svapiti divApi ca lshngkH| limpati sthagayati satataM, lAJchita-pratilAJchitaM karoti // 1 // bhukSva na tAvanirvyApAro jimituM nApi cAdya majhyAmi / nApi ca vatsyAmi gRhe, kartavyamidaM bahvadya // 2 // janayantyarjane duHkhaM, tApayanti vipattiSu / / modayanita ja saMwttI, rAma kuvAvAH" 3 | artha -dhanalabhI purUSa jamInamAM dATeluM pitAnuM dhana keI vakhata bahAra kADhe che, kaI vakhata jamInamAM dATe che, kyAreka piTI AdimAM rAkhe che, vaLI rAtre cera AdinA bhayathI sute nathI ane divase paNa zaMkA kare che ke-"mAruM dhana koI corI na jAya" vaLI dhanane dATIne uparathI lIMpe che. tathA te lIMpelI jamA upara te dhananI pichANa mATe nizAnI paNa kare che 1 che te puruM khAte paNa nathI temaja sAruM khAvAne pravRtta thatuM nathI. ane bole che ke huM Aje snAna karavAnuM nathI temaja ghera paNa rahevAne nathI, kAraNake Aje mAre ghaNuM kAma che (2) A dhana, upArjanakALamAM duHkha utpanna karavAvALuM che ane tene nAza thavAthI vadhAre duHkhanuM kAraNa thAya che. vadhI jatAM upara te mehakaSAyane vadhAre kare che te have kaho ! dhana sukhanuM kAraNa kevI rIte thAya? arthAt thaI zakatuM nathI. artha anarthanuM ja mULa che paNa sukhanuM nahi 3 che. arthalebhI vaLI agya kAryamAM paNa pravRtti kare che te prakaTa kare che- AlumpaH "-kSamattAt suputi-ti bAhupa-judA nApAlA" je jabarAIthI bIjAnuM dhana luMTe-tene Alumpa kahe che. luMTa te evI macAve che ke jANe lebharUpI mahAsarpathI DasAyela hoya, ane te vakhate kartavyA zrI AcArAMga sUtra : 2 37 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kartavyanuM kAMI paNa bhAna nahi rAkhatAM phakta eka ja lakSya rAkhe che ke kaI paNa prakAre dravya ekatrita karI lauM. AvA khyAlathI te bhayaMkaramAM bhayaMkara bhaviSyatkAlIna kaTuka vipAkanI paravAha paNa na karatAM lokaniMdita-nirlo chama, bIjAnuM gaLuM dabAvavuM, bIjAnuM ghara bALavuM, Adi dUra karma kare che "saMsAramAM sAra vastu eka dravya ja che" evuM mAnIne niraMtara tenI prApti mATe mahAdhIna thaI pharate rahe che. dravyaprApti mATe te "sahasAkAraH" hitAhitanA vivekathI vikaLa thaI ayogya karma karavA tatpara thAya che. jema mRgAdi pazu kSetramAM vistIrNa jALane dekhIne paNa tenI paravAha nahi karatAM dhAnyAdika khAvAnA lebhathI pitAnA mRtyunI paNa upekSA karI jALamAM phase che ane tenI aMdara phasIne temAM ja mare che. te prakAre lebhathI Akulitamatine banIne dhananA lAbha mATe tatpara thayela jIva paNa pitAnA ane bIjAnA prANone dhAta karavAmAM kUra kane kare che; dravyanA lAbha mATe prayatnazIla banI te prANI jema dhana kamAvAnA upAye tarapha ja dekhe che te pramANe ko tarapha dekhate nathI arthAt prANI pitAnA nija jananI paNa Ijajata karatuM nathI, ulTe tene paNa luMTavAnI phikara kare che, kAraNake te " vinavirataH " aneka prakArathI dhana upArjana karavAmAM AsaktacittavALe thAya che. A prakAre te "gara rAtre punaH punaH " mAtA, pitA, bhAI bahina, strI, putra, putrI, vaha, mitra, kAkA, sasarA ane hasti Adi padArthomAM athavA zabdAdikaviSayamAM viniviSTa citta-tallIna banIne SajIvanikAyanA upamardanarUpa zastramAM vAraMvAra pravRtti kare che. A sUtrane phalitArtha e thAya che ke rAgAdikemAM tallInacittavALA saMgAtha, arthAlelI, Ampa sahasAkArI prANI tevA padArthomAM tatpara banIne SaDUjIvanikAyanA AraMbhamAM vAraMvAra pravRtti kare che. 1 | dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtro kadAca manuSya dIrdhAyu heta athavA ajara amara hota te mAtApitAdikamAM tenuM mamatva karavuM yuktiyukta hatuM paNa evuM te che nahi, kAraNake niraMtara tenA mAthA upara mata bhame che, ane ghaDa5NathI samayAnusAra te jIrNa kAya paNa thAya che. AvI paristhitimAM mRtyu ane jarAnI vazamAM paDele tenA hRdayamAM hamezAM AkuLa-vyAkuLa pariNAmanI pariNati jAgrata rahe che temAM ja rAtadivasa magna thae te pite pitAnA kartavyA-kartavyanA badhathI ja vikaLa rahe che tyAre te pitAnA sagA saMbaMdhI mAtA pitAdikanA abhivaMga-saMbaMdha hovA chatAM paNa pitAnI taraphathI temane mATe cheDe paNa prayAsa karI zakatuM nathI-jyAre prayAsa karI zakatuM nathI tyAre te kiMkartavyamUDha banI jAya che. pUrvokata vAtane ja sUtrakAra prakaTa kare che-"a ra hajuM bArazaM"Apha zrI AcArAMga sUtra : 2 38 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdAdikAmaguNamohita praNI vRddhAvasthAmeM mUDhatAko prApta karatA hai - isakA varNanA A saMsAramAM keTalAka manuSyanI Ayu ochI che. pUrNa Ayune bhegavate chatAM paNa jyAre te prANI vRddhAvasthAsaMpanna thAya che tyAre tenI zrotra Indriya pitAne viSaya grahaNa karavAmAM asamartha bane che. cakSuIndriya, pa dekhavAmAM kSINuzaktivALI thAya che. prANuIndriya sugaMdha durgadhane bedha karavAmAM vimukha thaI jAya che. rasanA-indriya pAMca prakAranA rasAsvAdana rUpa pitAnA kAryathI zithila banI jAya che ane sparzana-Indriya paNa ATha prakAranA sparza batAvavAmAM akSama thAya che. A prakAre pratyeka Indriya jyAre A avasthAmAM pota-potAnA kAryathI vimukha thAya che tyAre A prANu A avasthAmAM kartavyAkartavyanA jJAnathI zUnya thAya che. TakAtha-sUtramAM "sarjaraA ThekANe je "" zabda che tenAthI dIrgha AyunuM grahaNa thAya che "su" zabda avadhAraNa-nizcaya-arthamAM AvyA che. pUrvakRta kama bhegavavAne je jIvane prApta thAya che te Ayu che, athavA je dvArA jIva eka gatithI bIjI gatimAM jAya che te Ayu che, athavA pitAnA dvArA karelA karmAnusAra prApta narakAdi gatimAM rahevAvALA jIvane je pitAnI sthiti sudhI bIjI gatimAM na javAde te Ayu che, athavA aMjalimAM rahelAM pANInI mAphaka je pratikSaNa ghaTatuM jAya che te Ayu che. AvI tamAma vyutpatti dvArA e niSkarSa nikaLe che ke je karma pudagalapuMja A jIvane prApta thaelA bhavamAM rokI rAkhe te Ayu che, kAraNake sukha-duHkhanA AdhArabhUta ane dehamAM rahenAra jIvane Ayu ja te te gatimAM pitAnA udayaparyata rokI rAkhe che, Ayukarma jIvane cAre gatimAM duHkha ane vaiSayika sukha nathI ApatuM paNa je jIva je gatinI Ayune bAMdhIne te paryAyane bhegA kare che. sukha duHkhanA AdhArabhUta te jIvane te gatimAM vivakSita paryAyamAM rokI rAkhe che. zrI AcArAMga sUtra : 2 39 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevI rIte tela vagarane deve thoDA ja samayamAM bujhAI jAya che te prakAre Ayukarma paNa tattarbhAvasaMbaMdhI karmapudgalenA abhAvathI thoDA ja kALamAM samApta thAya che. jemAM pANInuM mejuM, ane candramAne pANImAM paDate pratibimba, athavA vijaLI lAkha prayatna karavA chatAM paNa sthira karAtI nathI tevI rIte tattarbhAvasaMbaMdhI AyunI samApti thavAthI te eka paNa kSaNa rekI agara vadhArI zakAtuM nathI. A abhiprAya cittamAM dhAraNa karI sUtrakAre "TU mAnavAnAm gaNapan gAyu ema kahyuM che. have A vAtane spaSTa kare che - A jagyAe keTalAka manuSyanI je Ayu alpa kahevAmAM AvI che tethI ema samajavAnuM che ke je manuSya rAtadina sAvadya kAryonA anuSThAnamAM ja racele rahe che, saMyamabhAvathI rahita che tevA manuSyanA dIrghakAlika Ayukama paNa AvA anuSThAnathI TuMkA jevA thaI jAya che, tathA saMyamI jInA TuMkA paNa Ayukama niravadya anuSThAnathI dIrgha jevA thAya che. dIrghakAlika janma-maraNanA vinAzathI ja AyunI saphaLatA che. " alpaM ca khalu AyuSkam iha ekeSAM mAnavAnAm" ahIM "ghasi mAnavAnA Azu paM mavati" A prakAre anvaya lagADe joIe. AyunI alpatA kSullaka-badhAthI nAnA-bhavanI apekSAthI prakaTa karela che kAraNake manuSya ane tiryaMcenA AyukarmanI sthiti zAstramAM be prakAre varNita che. (1) jaghanya ane (2) utkRSTa jadhanya sthiti atamuhartanI che ane utkRSTa uttaretara eka samayAdinI vRddhithI lagAvI traNa patyanI che, A yugaliyAnI apekSAthI che. bhegabhUmimAM jIvane saMyamanI prApti thavAne avasara nathI, mATe traNa palyanI parimita dIrgha Ayu paNa alpa jevI che. arthAt tethI jIvane nija kaI paNa paramArtha sadhAte nathI, kevaLa bhegAdikanA upabhegathI ja te niSphaLa thAya che. saMyamArAdhanathI ja kALanI eka kSaNa sudhInI saphaLatA manAya che, te prakAra antarmahattvathI lagAvI dezonapUrva keTi-deza una eka karoDa pUrva-parimita Ayu prApta thavAthI paNa temAM saMyamakALane abhAva hovAthI te paNa alpaja che, athavA antamUhartAkALa pari mita Ayune cheDIne zeSa samasta Ayu apavartanazIla hovAthI ane kSaNakSaNamAM Ayune kSaya hovAthI ripathomaparimita traNa palyopama Ayu paNa alpaja che. dIrdhakAlika AyukarmanA paramANuone kheMcIne thoDI sthitivALA AyukarmanA paramANuomAM sthApita karavAnuM nAma Apavartana che. sepakrama ane nirUpakramanA bhedathI Ayu be prakAranI che. bhagavatI sUtramAM bhagavAne A vAta kahI che?-- "jIvA gaM bhaMte ! kiM sovakamAuyA niruvakamAuyA ?, goyamA! jIvA sovakamAuyA viNiruvakamAuyA vi" kRti (ma. sA. 20 3, 20). zrI AcArAMga sUtra : 2 40 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhadanta ! jIva sepakema AyuvALA hoya che ke nirUpakama AyuvALAM? he gautama! jIva ane prakAranI AyuvALA thAya che. sepakama AyuvALAM paNa thAya che ane nirUpakama AyuvALAM paNa thAya che. jIvane jeTale pitAnA bhavanI Ayune baMdha thaye che teTalAne udayAnusAra bhegA thayA vagara keI nimittathI pahelAM ja kSaya hovAnuM nAma sopakama Ayu che, tenAthI viparIta nirUpakama Ayu che. je vakhate jIva pitAnI AyunA tRtIya bhAgamAM athavA tRtIya bhAganA paNa tRtIya bhAgamAM ochAmAM ochA eka agara be AkarSothI vadhAremAM vadhAre sAta agara ATha AkarSothI athavA anta samayanA ahUrta pramANu kALamAM pitAnA AtmAnA pradezanI nADinI aMdara rahelAM AyukarmanI vargaNanA pudgalaskandhane prayatnavizeSathI AyupaNe pariName che, te samaya nirUpakama Ayane baMdha kare che. tenAthI viparIta sepakama Ayu bAMdhe che. A prakAranA prayatnathI karmapudgalenuM grahaNa karavuM AkarSa che. A jIva kevI rIte eka AkarSathI athavA be AkarSothI temaja traNa athavA sAta ATha AkarSothI Ayu bAMdhe che? je vakhate jIva Ayu bAMdhavAnA tIvra adhyavasAyathI jAtinAmanidhatta Ayune baMdha kare che, te vakhate eka AkarSathI ja tene baMdha kare che, maMda adhyavasAyathI be AkarSothI, mandatara adhyavasAyathI traNa AkarSothI, mandatama adhyavasAyathI pAMca, cha, sAta ane vadhAremAM vadhAre ATha AkarSothI jAtinAmanidhatta Ayune baMdha kare che. AvI rIte gati-sthiti-avagAhanA-pradeza-anubhAva-nAmanidhatta Ayuone paNa e jIva baMdha kare che. AyubaMdhanI sAthe anya jAti gati AnupUrvI Adine niyamathI je baMdha thAya che tenuM nAma nidhatta che. kahyuM che ke - "jIvA NaM bhaMte ! jAinAmanidhattAuyaM katihiM ArisehiM pakarati ? goyamA ! jahanneNaM dohi vA tihiM vA ukkoseNaM atttthhiN|" iti| A sUtrane artha pUrvokta rUpathI ja che. sopakama Ayu te che jenA upakamanA kAraNabhUta daMDa, cAbuka, zastra, rajaju, agni, jaLa, viSa, sarpa, zIta, uSNa, arati, bhaya, kSudhA, tRSA, vyAdhi, mUtrapurISa,-laghunIta-baDInIta ne niSedha, atibhejana, ajIrNa bhejana, derI Adi bAMdhIne ghasaDavuM, zvAsane nidhi ane yaMtra AdithI paDavuM, AdIthI akAbamAM ja aMta thAya. kahyuM che - "saMha-vAra-saraga-, saf a vai rihaM vahyAA sI-uNhaM arai bhayaM, khuhA pivAsA ya vAhI ya // 1 // zrI AcArAMga sUtra : 2 41 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mutta-purIla-niike, ziLanaLe ya moyaLe vadhulo / // 2 // dhaMsaNa gholaNa pIlaNa Aussa uvakkamA ee atha pahelAM Avela che. mATe samarahita jIvAnI dIrghakAlika Ayu paNa alpa jevI ja che, temA paNa hajAro vighnA Ave che. vicArIe te! A pAMcamAM kALamAM vadhAremAM vadhAre so varSanI Ayu che. A so varSanI AyunA hisAba karIe to mAluma paDaze ke aDadhI Ayu to suvAmAM ja jAya che khADInI jo aDadhI Ayu che temAM khAlaavasthA ane vRddhAvasthAnA samAveza che. A avasthAmAM jIva koI paNa prakAre dharmAdika zubha kAryonuM AcaraNa karI zakatA nathI. aneka prakAranA rAga-zeka ane viyeAgAjinya duHkha tenA avaziSTa jIvanane sadA trasta karatA rahe che. yauvana avasthAmAM strInA prema tene ArAma levA detA nathI, A upara chaMda cheH " bAlapanameM jJAna na lahyo, taruNa samaya taruNIrata rahyo / ardhamRtakasama bUDhApano, kaise rUpa lakhe apano // 1 // AvI hAlata che A jIvanI. have kaho tene sukha kevI rIte prApta thAya ? ATalI gheADI Ayu hovA chatAM te aneka prakAranI zira para ghUmavAvALI Apatti vipattionA paNa jarA khyAla na karatAM rAta-dvina para padyArthIne apanAvavAmAM ja macyA rahe che, ane potAnA kartavyanA jarA paNa khyAla karatA nathI. aMtamAM AyunI samApti thavAthI mRtyuzayyA para vilApa kare che. A jIvane koI paNa rakSaka thaze nahi. A badhA kuTuMbIjano mATe potAnA lAhInuM pANI karatA hatA tenAthI judA thaI jaze ane tene phAgaNa mAsanI hoLI mAphaka ciMtAmAM saLagAvI deze. A prakAre AyunI alpatAne dekhIne paNa cetatA nathI, eja eka, jIvanI mUrkhatA che. jenAthI juduM thavAnuM che tevAonA mATe rAta-dghina parizrama uThAve che. A tenI ajJAnatA upara jJAnIne moTuM Azcarya thAya che. ahI sudhIgaLuM ratu AruM menetti maLavALuM " A vAkayano artha thayA che, daMDa kazA Adi rUpa upakramanA abhAvathI kadAca AyunI pUrNatA paNu jIvanI purI thaI te A jIva vRddhAvasthAmAM marAntika kaSTone bhogave che A vAta AgaLanA vAkacothI spaSTa che. 66 jyAre te vRddhAvasthAsa panna thAya che tyAre tenuM zrotrendriyajJAna bilakula alpa thaI jAya che arthAt je prakAre tenI zrotrendriya tarUNAvasthAmAM kAma detI hatI te prakAre vRddhAvasthAmAM detI nathI. A samaye dareka iMndriya zithila thaI jAya che tyAre eka ja cIja tenI tarUNA rahe che, te phakta tRSNA. "suSmA e taLAvane / ' zRNoti bhASAvargaNA pariNatapudgalAn iti zrotram / bhASAvaNAnA rUpamAM piraNata pudgalAne je suNe che ( sAMbhaLe che) tenu nAma zrota che. te zrotra dravya ane bhAvathI e prakAre che. jenA AkAra kadapuSpa samAna che, te dravya zrotra che, je dvArA bhASAvaNAnA rUpamAM 39 zrI AcArAMga sUtra : 2 42 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariNata pudgala skavene grahaNa kare che. te bhAvotra che. tenA paNa be bheda che--(1) labdhi, ane (2) upayoga. bhASAnA rUpamAM pariNata pudagalaskonA jANavArUpa kSe pazama che tenuM nAma labdhi che, arthAt zabdonI zaktinuM jANavuM tenuM nAma labdhi, ane te zabdane jANavArUpa AtmAne je vyApArayatnavizeSa che tenuM nAma upaga. parijJAna zabdane artha, sarva prakArathI athavA sarva taraphathI ghaTa paTa Adi zabdane viSaya karavAvALuM jJAna. vRddhAvasthAmAM zrotrajanya jJAna kSINaprAya thAya che. keI kahe che kAMI ane vRddha mANasa sAMbhaLe che bIjuM, tethI A avasthAmAM A prakAranI hAlata AtmAmAM mUDhatAne utpanna kare che. gvArA Atmano khUdatAM kanathata" A uttarapadane saMbaMdha pratyekanI sAthe lagADe joIe, arthAt " rihImA chatraparikSA mikraantN vayaH samIkSya mUDhabhAvaM janayati, parihIyamAnaiH cakSuniH abhikAntaM vayaH samIkSya mUDhabhAvaM janayati" ityAdi, 6 prANu vRddhAvasthAmAM bahere thAya che, kAraNake te vakhate tenI zrosendriya zithila thAya che, je pitAnA viSayane spaSTa rUpathI nathI jANatI, arthAt A vakhate dareka Indriya zabdAdika viSayane grahaNa karavAmAM zaktihIna thAya che ane tene grahaNa karavAmAM asamartha bane che. A kAraNe bahere mANasa dhaDAne vastra zabdanA rUpamAM sAMbhaLe che ane haLavethI belavA Ave te sAMbhaLatuM nathI. jema vRddhAvasthAnA kAraNe saghaLI indriye zithila bane che te prakAre gAdika kAraNothI paNa temAM zithilatA Ave che te potAnI meLe jANavuM joIe, ane tene saMbaMdha paNa dareka IndriyanI parihInatA sAthe joDe jaIe, arthAt jema zrotrendriyamAM svaviSaya grahaNa karavA rUpa vyApAra prati parihInatAnuM kAraNa regAdikathI utpanna thatI zithilatA che tema pratyeka indriyane pitapatAnAM viSayane grahaNa karavA rUpa vyApyAranI parihInatAmAM regAdika kAraNa che. cakSu Indriyane AkAra masUranI dALa jevo che. tene viSaya zukala, nIla Adi vadhyuM che. A avasthAmAM athavA regAdika kAraNothI cakSu indriya jyAre zukala-nIlAdi rUpa pitAnA. viSayane grahaNanA jJAnathI rikta thAya che, prANaIndriya jene AkAra atimuktaka puSpa samAna che. te jyAre A avasthAmAM athavA regAdika kAraNothI pitAne gandha prahaNa karavAne jJAnathI zUnya thAya che, rasanA-Indriya jene AkAra tAvethA je ane je madhura, tikta Adi rasane viSaya kare che te paNa AvI avasthAmAM athavA rogAdi kAraNathI pitAnA viSayane grahaNa karavAnA jJAnamAM asamartha thAya che, sparzana-Indriya jene AkAra niyata nathI paraMtu aneka prakAranA AkArane dhAraNa kare che ane jenA viSaya ATha prakAranA zIta-uNa Adi sparza che te paNa A avasthAmAM athavA regAdika kAraNethI zithila thAya che tyAre AtmAmAM mUDhatA utpanna thAya che te anubhavasiddha vAta che. mUDhatA utpanna ravAnuM kAraNa e che ke AvI hAlatamAM dareka badhI zrI AcArAMga sUtra : 2 43 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indriyA pota-potAnA viSayane grahaNa karavAnA bodhathI vikala thAya che. indriyAnA je AkAro batAvyA che te zAstrakAroe A prakAre batAvyA che: [" puSkaM phalaMbuyAraM, dhannamasUrAimuttacaMdo ya / Dhorpha chupa-nALAkiya no vidyArphanar||" indriya zabdano artha e che ke- indra' nAma jIvanu che, tenuM je cihna che te indriya che, arthAt je dvArA jIvanI pichANu thAya tenu nAma indriya che. te pAMca prakAranI che. temAM dareka indriyanA e-e bheda che. (1) dravyendriya, (2) bhAvendriya. pudgala drabyAnI je indriyAkAra racanA che tenu nAma vyendriya che. te dravyendriya, nivRtti ane upakaraNanA bhethI e prakAre che. drabsendriyanI racanA nirmANa-nAmakaryuM ane aMgepAMga--nAmakama dvArA thAya che. A nivRttIndriya, khAdyanivRtti ane AbhyaMtara nivRtti, A prakArathI be bheda rUpa che. utsedhAgu lanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa atyanta nirmaLa AtmapradezAnI cakSurAdi indriyAnA pratiniyata AkArathI avasthita je vRtti che tenuM nAma Abhyantara nivRtti che, tenI upamA talavAranI dhAra jema che. te AtmapradezomAM pugalivapAkI nirmANu nAmaka dvArA je kazakhkhulI Adi rUpe te te indriyAnA AkAronI racanA karI che tenuM nAma bAhyanivRtti che. jema suthAra rathAdika vastunA pratiniyata AkArone anAve che te prakAre A nirmANa nAmaka je pugalivapAkI prakRti che, te indriyAkAra rUpa pariNata AtmapradezomAM pudgala drabyAnI pratiniyata indriyAkAra rUpa racanA kare che. tenI upamA talavArathI ApI che. bAhya nivRttinA pratiniyata kAI AkAra nathI. te aneka prakAranA che. jema AMkhAmAM peTikAdi rUparacanA, te cakSuindriyanI bAhya nivRti che, paraMtu Ama saCtra che, tema niyamita nahi, koInI AMkha meTI hoya che, kArTanI nAnI. Abhyantara nivRtti samasta indriyAnI eka sarakhI che. nivRtti indriyanA je khAdya ane Abhyantara bheda che te sparzana indriyane choDIne zeSa cAra indriyAnA che tema samajavAnu che. dravyendriyanA bIje bheDha upakaraNa che, enA artha * nivRttine je upakAra kare' e che. A talavArasthAnIya bAhya nivRttinA tathA tenI dhArAsthAnIya svacchatarapudgalasamUharUpa Abhyantara nivRttinI eka vizeSa zakti che je anupaghAta ane anugrahathI nivRtti indriyanI upakArikA mAnI che.. A upakaraNa dravyendriya paNa Abhyantara ane bAhya nivRttinuM upakAraka hAvAthI e prakAranuM che. (1) Abhyantara upakaraNa, ane bAhya upakaraNa, Abhya tara nivRttine je upakAra kare te Abhyantara upakaraNa che ane mAdyanivRttinA, je upakAra kare te bAhya upakaraNa che. nivRtti rUpa ane upakaraNa rUpa dravyendriya zrI AcArAMga sUtra : 2 44 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadyapi pudgalapariNAmAtmaka che to paNa tene je indriya zabdathI vyavahAra karela che. tenuM kAraNa e che ke te AtmAne padArthajJAnamAM sahAyaka che, kAraNake dravya Indriya vinA AtmAne padArtha jJAna thatuM nathI, eja kAraNa che ke vigrahagatimAM bhAvendriya thavAthI paNa dravyendriya nA abhAvamAM jIvane bAhya padArthajJAna thatuM nathI. dravyandriya yadyapi. AtmAne padArthajJAna karAvavAmAM sahAyaka che, te paNa te bhAvendriyanA sahaga vinA padArthodhamAM AtmAne sahAyaka thaI zakatuM nathI. AtmapariNatirUpa bhAvendriya paNa labdhi ane upaganA bhedathI be prakAre che. te te IndriyenA AvaraNa karanAra karmonA je pazama che tenuM nAma labdhi che. IndriyanA pita-pitAnA viSayane jANavA rUpa je vyApAra che tenuM nAma upayoga che. AtmAmAM labdhi-jANavAnI yogyatA-hevA chatAM tene nivRtti, upakaraNa, ane upayoganI apekSA rahe che, labdhinA hevA chatAM paNa tenA vinA AtmAne padArtha baMdha thatuM nathI, e prakAre nivRtti thavA chatAM paNa tene upakaraNa ane upayoganI apekSA rahe che, ane upakaraNanA sadbhAvamAM upaganI rahe che. zrotra Indriya bAra ejanathI AvelA zabdane grahaNa kare che. cakSuindriya kAMIka adhika ekavIsa lAkha janathI rUpa jANe che. bAkInI traNa iMdriye navA janathI AvelA pita-pitAnAM viSayane grahaNa karI zake che. A utkRSTanI apekSA indriyane viSaya batAvyo che. jaghanyanI apekSA cakSuIndriya aMguLanA saMkhyAmAM bhAgamAM sthita rUpane grahaNa kare che. bAkInI cAra Indriye aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa dezamAM rahelAM pita-pitAnAM viSayane jANe che. sparzana, rasana, vraNa ane zrotra, A cAra Indriya pata-pitAnAM paulika viSayane sparza karI jANe che mATe e prApyakArI che. cakSuIndriya pitAnA viSayane sparza karyA vinA jANI le che mATe te aprApyakArI che, arthAt A zrI AcArAMga sUtra : 2 45 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ indriya pAtAnI sAthe potAnA viSayanA saMyoga thayA vinA dUrathI ja potAnA rUpa viSayanA prakAzaka che. zaMkA-indriyAneja pota-potAnA viSayarUpa jJeyanA nirNaya karanAra mAnavI joie ethI atirikta AtmAne mAnavAnI zuM AvazyakatA che ? uttara--Ama kahevuM vyAjakhI nathI. kAraNake jayAre indriyA naSTa thAya che tyAre tenA dvArA pUrvAnubhUta padArthanuM smaraNa thAya che. kadAca indriyAneja padArthanI jJAtA mAnavAmAM Ave to pachI je tenA vinAza pachI anubhUta padArthanI smRti thAya che te thavI joie nahi. mATe anyathAnupapatti ( jenA nahi hAvAthI nathI thatuM ) rUpa anumAnathI indriyothI atirikta AtmAnA astitvanI siddhi thAya che. zaMkA-kadAca indriyAthI bhinna AtmAnA astitvanI svIkRti mAnavAmAM Ave to pachI " cakSuSanA raste, zrotreLa thayane ' ItyAdi je vyavahAra thAya che te thavA joie nahi. * 39 uttara--zaMkA ThIka che, paraMtu vicAravAthI ApameLeja te zakAnuM samAdhAna thAya che kAraNake indriyA AtmAne jJAnanI utpattimAM prakRSTa sAdhako che. A kAraNe tyAM " cakSuSA dacatte, zrotrena jIte " ityAdghikaraNatva rUpa kArakapaNe trIjI vibhaktinA prayoga thAya che, mATe jyAre AtmAne vijJAnanI utpattimAM prakRSTa upakAraka che tethI ja me' A zrotra indriyathI manda zabda sAMbhaLyeA ane A zrotra indriyathI mandatara zabda sAMbhaLyeA ityAdi prayoga ThIka bese che. zaMkA-AtmAnA vijJAna rUpa kAryanI utpattimAM atyanta sAdhikA heAvAthI spa nAdikAne kadAca Apa indriya rUpe svIkAra karo cho to pachI vAk pANi, pAda, pAyu ( guDhDhA ) ane jananendriya A saghaLAMne indriya rUpe Ape svIkAravAM joI e kAraNa ke A badhA AtmAne pota-potAnAM anurUpa kAthI prakRSTa sAdhaka thAya che mATe sAMkhya siddhAMtamAM tene indriya rUpe svIkAryo che teA pachI Ape indriya rUpe A ThekANe kema svIkAra na karyo ? zrI AcArAMga sUtra : 2 4 6 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-Ama kahevuM ThIka nathI. ahIM te AtmAne je vijJAnanI utpattimAM atyanta upakAraka che te Indriye che ane te sparzanaAdi che. vApha (vANI) pANi (hAtha), vigere sAMkhyAdi siddhAMtanI mAnelI Indriye AtmAne vijJAnanI utpattimAM zrotra AdinI mAphaka prakRSTa upakAraka nathI mATe te vAku AdimAM Indriyatvane vyapadeza ja siddha thatuM nathI. sAmAnya rItithI je A vAta mAnI levA Ave ke je karaNa thAya che te indriye hoya che mATe karaNa thavAthI vApha, pANi vigeremAM paNa indriyane svIkAra kare joIe te pachI A prakAre AtmAne mATe pita-pitAnA vyApAramAM sAmAnya pe karaNa thavAvALo udarAdika-peTa vigerenuM paNa indriyapaNuM mAnavuM paDe tyAre iMdriyonI je sAMkhya siddhAntakAroe agIyAra saMkhyA nakkI karela che te siddha thatI nathI, tethI paNa adhika indriye AvI rIte siddha thAya che. zaMkA-zrotra indriyathI ja rUpAdika anyaindriyanA viSayanI pratyakSa kema thatAM nathI? uttara-Ama kahevuM ThIka nathI. kAraNake pratyeka indriyane pita-potAne viSaya niyata che tethI te bIjA viSayanI grAhaka banatI nathI. zAstrakAra paNa ema kahe che ke Indriye bhinna bhinna viSayavALI che mATe teo pita-pitAnA viSaya sivAya anya IndriyenA viSayanI bedhaka thatI nathI. zaMkA-mAne, A vAta svIkAravAmAM Ave te pachI rasanA IndriyathI rasanA jJAnanAM samayamAM zIta, uSNa, karkaza, kaThaNAdika sparzanuM je jJAna thAya che kema thAya che ? uttara-sparzana Indriya sarvavyApaka che, mATe rasanA IndriyanA pradezamAM paNa tenI sattA hevAthI rasapratItinA samayamAM paNa sparzanA jJAnanI sulabhatA thAya che. zaMkA-je prakAre zrotrAdikamAM IndriyanA vyapadeza thAya che tema manamAM paNa Indriyatvane vyapadeza kema thatuM nathI ? uttara-protrAdika Indriye pita potAnA viSaye grahaNa karavAmAM je prakAre svataMtra che te prakAre mana nathI. kAraNake te te IndriyenuM upakAraka mAtra zrI AcArAMga sUtra : 2 47 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, te indriyAthI jANyA vagara paTTAnA svataMtra rUpe nirNAyaka thatu nathI, kAraNake judI judI indriyAthI niIta padArthamAM ja tenI pravRtti che. mATe temAM svataMtra rUpe indriyapaNuM nathI. eka samayamAM eka indriyathI eka ja upayoga thAya che. eka samayamAM e upayoga thatA nathI. zakA--kadAca eka samayamAM e upayoga thatA nathI teA pachI je vakhate pApaDa khAvAmAM Ave che te samaye je paMcendriyajanya tenu jJAna che te na hovuM joI e ? dekhA, khAtI vakhate pApaDanA cara--cara avAja thAya che ane te zabda zrotrendriyathI pratyakSa che te vakhate cakSuindriya tenA rUpanI bedhaka thAya che, prANaindriya tenA dhanI, rasanA indriya tenA rasanI, ane sparzIna indriya tenA karkaza kaThaNa Adi sparzanI edhaka thAya che te pratyeka indriyathI eka ja samayamAM te te viSayanA bhinna bhinna edha thAya che. tA zA mATe thAya che? uttara:---A pAMca indriyeAthI thavAvALAM jJAnamAM paNa samayanA bheda hAvAthI jANI zakAtA nathI. jema kamalanA seMkaDo pattA * eka sAthe ja vidhAI gayA ' evA medha thAya che, paraMtu teo ekI sAtha viMdhAela nathI, ekI sAthe viMdhAvAnA temAM khAlI bhramaja che. krama kramathIja te viMdhAya che, paraMtu tenA viMdhAvAnA samaya ati sUkSma heAvAthI temAM kramikatAnA edha thatA nathI. upayAganA krama A prakAre che. AtmA manathI saMbaMdhita che, mana IndriyothI indriyA padArthAtho sabaMdhita thaI pota-peAtAnA viSayanI grAhaka thAya che mATe mananI aMtaHkaraNa ' e saMjJA sArthaka che, kAraNake te antaraMga karaNa che ane indriyo mahiraga karaNa che. pratyeka indriyanI sAtha tenA krama-kramathI ja gamana rUpa sabaMdha che mATe te sarvAnugAmI che. ATale sudhI Indriyasa khaMdhI vicAra karyAM, have prakRta arthanuM pratipAdana kare che. ati sUkSma viMdhavAthI te vRddhAvasthAmAM athavA kAI rAgAdika kAraNe jyAre prANI samasta IndriyAne potapotAnA viSayAne grahaNa karavAmAM zaktivikala dekhe che tyAre te kavyamU ane che. A vAtanuM varNana kare che. " minnataM = lallu thayuM ' ityAdi 1 prANiyAnI kAlamRta je mAlya-yauvanArUipa avasthA che tenu nAma vaya che. tenuM abhikAna-abhi=jarA ane mRtyunA saMmukha krAnta=prApta dekhIne prANI ekadA-vRddhAvasthA athavA rogodayamAM kabyA-karttavyanA vivekanI zUnyatAne prApta thAya che. prANIonI traNa prakAranI avasthA che. eka khAlyAvasthA, bIjI cauvanAvasthA ane trIjI vRddhAvasthA, temAM khAlya ane tarUNa avasthAne vyatIta dekhIne zrI AcArAMga sUtra : 2 48 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddhAvasthAne sakaLa indriyanI zaktithI rikta ane mRtyukALa najIka AvelI dekhIne A kALamAM prANI mUDha bhAvane prApta thAya che. "mAruM kartavya zuM che ane akartavya zuM che e vAtane te samaye te vicAra ja visarAya jAya che, te vakhate zrotra, cakSu, ghANa, rasanA ane sparzana, A badhI Indriyo potapotAnA viSayanA jJAnathI kame krame athavA ekI sAthe, athavA thoDA thoDA aMzamAM rikta thAya che. pachI tene kartavya ane akartavyanuM bhAna kevI rIte rahe, kAraNa ke kartavya akartavyanuM bhAna Indriyo dvArA ja grahaNa karelAM viSayomAM mAnasika vicAradhArAthI thAya che, jyAre A Indriye potapotAnA viSayanA bedhathI vikala bane che tyAre tenA viSayamAM je mAnasika vicAradhArA baMdhAtI hatI te kevI rIte baMdhAI zake? mATe te vakhate te A prakAranA bodhathI rahita thaIne eka prakArane unmatta ane kartavyamUDha thAya che. athavA ArSavAkya hovAthI loufuTordeidiyamAdi" ItyAdi tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtrA vAkyomAM prathama vibhaktinA sthAnamAM trIjI vibhaktine prayoga karela che, mATe prathama vibhaktine Azraya laI tene artha A prakAra thaze-naSTa thanArA te zrotrAdika-parijJAna te vakhata-vRddhAvasthA agara rogodayamAM jIvane kartavyamUDha banAve che, kAraNa ke vRddha te vakhate niraMtara cintAthI baLatuM rahe che. tenI pratyeka IndriyanI zakti naSTa thAya che, te sudhA tRSAthI pIDita rahe che. tenA tRSNAnI vRddhi thatI ja rahe che. AvI hAlatamAM tene AtmakalyANanI vAta ja sArI lAgatI nathI mATe te kalyANa mArgathI ghaNe dUra rahe che. arthAt te AtmakalyANa karI zakatuM nathI. 2 zrI AcArAMga sUtra : 2 48 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRddhAvasthA meM usa manuSya kI jo dazA hotI hai-usakA varNana / vRddhAvasthAmAM A jIvanI kevI dazA thaI jAya che tenA mATe kahe che:" naitlRi vA dhi " ItyAdi. ly mUlA :-jenI sAthe te rahe che te AtmIyajana paNa vRddhAvasthAmAM athavA rogAdika samayamAM tenA tiraskAra karavA lAgI jAya che. te paNa te AtmIyajanAnI tevI hAlatamAM niMdA karavA lAgI jAya che. mATe he Atman ! te pari cita baMdhu tArI rakSA karavA mATe, tane zaraNa devAmAM samartha nathI, ane tuM paNa potAnA pira cita baMdhuonI rakSA karavAmAM temaja zaraNu devAmAM samartha nathI. te avasthAmAM te vRddha hAsyane yogya hoto nathI, temaja kIDAne lAyaka paNa rahetA nathI, ane ritamAM paNa samartha thatA nathI, tema ja vibhUSAne lAyaka paNa rahetA nathI. (6 cAM lAdhe saMvati '" A ThekANe je vA zabda che te arthAntaranu' sUcaka che tethI e vAta pragaTa thAya che ke-e jenI sAthe nahi rahetA te kadAca tenA tiraskAra agara tenI niMdA kare te koI acarajanI vAta nathI, paraMtu Azcarya te e vAtanu che ke cirapAlita je putra bhAI ane strI sAthe te ghaNA anurAgathI rahe che ane jene teNe potAnI juvAna avasthAne samaye sarva prakArathI dhanAhika kamAI ne AdarathI rakSaNa karyuM che. evA te AtmIya jana paNa potAnA AvA upakArI mANasanA A vRddhAvasthAmAM athavA rogA-krAnta thavAthI tene tiraskAra karavA lAgI jAya che. te tenA prati evA prakArathI vyavahAra kare che ke jANe potAnA zatrunI sAthe vyavahAra karatA hoya. nAkara-cAkara paNa tenI koi vAta sAMbhaLatA nathI, athavA sAMbhaLe te tenI vAtanA keAI mahatva samajatA nathI. gharavALA A samayamAM e kahe che ke-enI A avasthAe buddhi mArI gaI che. "sATha varSe manuSyanI buddhi bhraSTa thAya che." A vAta satya che, jene khelavAnA paNa DhaMga nathI, rAta-divasa khaDa-khaDa karyA kare che. darekathI jema-tema kharAkha kharAba zabdo melI nAMkhe che. zuM karavuM ene mAta paNa AvatI nathI. ene hajAra vAra kahyuM ke jhAjhuM khAlA niha, cupa rahyA karo, paraMtu e mAnatA ja nathI, rAta-dina A ThekANe aDDo lagAvI besI ja rahe che, enAthI zrI AcArAMga sUtra : 2 50 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTaluM paNa nathI banatuM ke ahIMyAthI uThI bIjI jagyAe jaI bese. jyAre dekho tyAre khATa para ja paDI rahe che. Ama te ene koI matalaba ja nathI, kAraNa ke kamAI kamAIne te ame lAvIe chIe. AvA prakAranA aneka kaThora vacanathI athavA aMguThe batAvI batAvIne tene anAdara karatA ja rahe che ane tene dhikAryA ja kare che. A avasthAmAM bIjAnI zuM vAta kahevI - arthAt bIjI vyakti ane potAnAM sagA saMbaMdhI leka A vRddhanI sevA cAkarI Adara satkAra na kare te kaI acarajanI vAta nahi. paraMtu te pote potAnA zarIra saMbaMdhI kArya karavAmAM paNa asamartha bane che. te uThavA cAhe che te paNa uThI zakatuM nathI, sAMbhaLavAnI dekhavAnI suMghavAnI ane cAkhavAnI tathA sparzanI IcchA kare che to paNa potAnI te te padArthothI viSaya karavAvALI IndriyanI zakti kSINa hovAthI na to zabdane sAMbhaLI zakato, na te rUpane dekhI zakato, nathI gaMdhane pArakhI zakato, nathI rasane cAkhI zakatA ane kaThera temaja karkaza spazane pIchANI zakato nathI. evI aneka prakAranI durdazAne bhegavatAM te vRddha sadA cittamAM saMtapta rahyA kare che, tathA zarIranA nava dvArothI sadA nIkaLatAM kAnane mela tathA khuMkhAra Adi apavitra vastuone dekhIne nitya glAni bhegavyAM kare che. paraMtu kAMI paNa karI zakato nathI. e to e ja vicAre che ke mArI mRtyu kyAre Ave jethI A duHkhathI chuTakAro maLI jAya, paraMtu tenA A vicArathI kAMI banI zakatuM nathI. e to bicAro khATalA upara paDyo paDyo kapha-khAMsI zvAsa Adi rogothI duHkhI thato rahe che. kapha Adi maLIne te bAhera pheMkavAnI IcchA kare che te paNa zArIrika azaktithI te tenA kapaDA upara ja paDI jAya che. bAhara mala tyAganI bhAvanA hovA chatAM paNa uThavAnI azaktithI khATalA upara ja jhADe pizAba thaI jAya che te temAM ja latha-patha paDyo rahe che, ane duHkhI paNa thAya che. paraMtu kAMI paNa karI zakato nathI. AvI paristhitimAM tene potAne paNa potAnuM zarIra rUcikara pratIta thatuM nathI. kahyuM che- "ziraH zvetaM dantAvalirapi gatA snAyunicaya; prayAtaH zaithilyaM palalamapi nairasyavalitam / svayaM svaM saMnindana laguDazaraNo mandakaraNo, ___ manobhAvAbhijJA kimu jarasi kAntA na hasati ? // 1 // zarIraM saGkocaM vrajati caraNo mandagatiko, mukhaM lAlApannaM nayanamapi nAlokitumalam / na vAkyaM manyante parijanagaNAH strI na bhajate, jarAyAM hA! kaSTaM tanujanurapi dveSTi janakam' // 2 // iti / artha khule che. vRddhAvasthAmAM tenA samasta potAnA jana jenAthI ghaNuM karavA lAgI jAya che. A viSayamAM eka kathA ApavAmAM AvI che zrI AcArAMga sUtra : 2 51 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjagRha nAmanA prasiddha nagaramAM devadAsa nAmano eka zeTha raheto hato. je aneka guNothI alaMkRta hato. jenuM zarIra saMsAramAM sArI buddhine utpanna karavAvALA suMdara saundaryathI suzobhita hatuM, jenA ghare suMdara kIMmatI vastronI kamInA na hatI. jenuM ghara haMmezA hAthI-ghaDA ane rathethI bhareluM rahetuM hatuM. saMpatti jenI dAsI hatI. eka vakhata teNe yauvana avasthAmAM zubha karmanA udayathI vyApArathI dasa karoDa suvarNamudrA kamAye. te strI putrAdika parijane mATe caMdramAnI mAphaka AnaMda utpanna karato hato. tene cAra putro hatA. teNe eka vakhata potAnI vRddhAvasthAmAM potAnI dhanasaMpatti potAnA samasta patromAM vaheMcI ApI, ane temanA taraphathI bilakula nizcita thaI gayuM. te putra paNa potapotAnI strIone "tame amArA pitAnI sArI rIte sevA karaje" evo Adeza ApIne potapotAnA kAme lAgI gayA. thoDA samaya pachI moTA putranI strI potAnA sasarAnI sevA karavAmAM ALasa karavA lAgI. putra je vakhata ghera Ave ane pitAne kuzala samAcAra tathA sevA karavAnI vAta pUche tyAre te vRddha kaheto ke bhAI zuM kahuM ? A vahu to mArI jarA paNa khAtara baradAsa karatI nathI, AvI vAta sAMbhaLIne jyAre tene pati teNIthI nArAja thAya che tyAre teNI potAnA patine kahe che ke tamane mArA upara vizvAsa nathI to pachI tamArA pitAjInI sevA bIjI vastuthI kema karAvatAM nathI? AvA prakAranA teNInA kahevA parathI jyAre teNe pitAnI sevA mATe bIjI vastune niyukta karI to te paNa pahelI vahunI mAphaka tenI sevAmAM manda manda AdaravAlI thavA lAgI. tyAre teno pati paNa jyAre tene bhaluM buruM kaheto to te paNa tenI sevA karavAthI vimukha banI jatI. A prakAre bIjI vastuo tathA putra, pautrI ane nokara cAkara paNa tenI sevA karavAmAM kame-kame vimukha banI gayAM. jyAre A potAnI hAlata te vRddha dekhI to tenA cittamAM ghaNuM ja saMtApa pedA thaye ane te atyaMta khedakhinna banI gAMDAnI mAphaka banI aneka prakAranA kaSTano anubhava karavA lAgyo. badhA gharavALAe tene choDI dIdho. te bIlakula kamajora thaI gaye. eka DagaluM paNa cAlavAnI tenAmAM zakti na rahI. te potAnA khATalAnI pAse ja jhADA pizAbane tyAga karavA lAgyuM. tenA vastro paNa melA rahevA lAgyA. tenA dAMte pahelAthI ja paDI gayA hatA. gharavALAmAMthI koIne paNa tenA prati jarA jeTale paNa prema nA rahyo. bhejana paNa tene anAdarapUrvaka ApavAmAM AvatuM hatuM. A potAnI hAlatane dekhIne te vicAra karavA lAge ke-"hAya! meM yauvana avasthAmAM dhana kamAvAmAM ja potAne samaya vyatIta karyo. kuTuMbanuM bharaNa poSaNa karavAmAM ja cittane lagAvyuM. kalyANamAnI tarapha sadA udAsI rahyo, tenuM thoDuM paNa ArAdhana na karyuM. have AvI avasthAmAM huM zuM karI zakuM? ATaluM ATaluM karavA chatAM paNa A leko mArA tarapha paNa jatA nathI. jenuM meM pahelAM sArI rIte lAlana-pAlana ane jenI sAthe mAro ghaniSTa prema rahyo che, saMsAramAM jene zrI AcArAMga sUtra : 2 52 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmIya kahe che te ja mArI upekSA karI rahyA che. to have e keNa che je AtmasAdhanAthI rahita mArA jevA abhAgInI tarapha dhyAna Ape ? A badhA leke mane dekhIne hase che. hAya ! have zuM karuM" ItyAdi rUpathI te vilApa karavA lAge ane pazcAttApanI agnimAM jalIne "huM jaladI kema marato nathI?" A prakAre vAraMvAra vicAravA lAge ane duHkhI thavA lAge. jyAre jyAre te A avasthAmAM khetI, vyApAra, hAthI, gheDA ane ratha Adi viSayamAM potAnA putrethI pUchato to teo kahetA ke-"are! baDabaDa zuM karyA karo cho ? cupacApa kema besatA nathI? tamAre tenAthI zuM matalaba che? khAlI kAgaDA samAna amAre nahi sAMbhaLavA jevI vANIne saMbhaLAve che. "zuM thaI rahyuM che? zuM nathI thaI rahyuM ?" e badhuM jANavAnI tamAre zuM jarUra che? A prakAranuM jANavAthI paNa tamAre kaye svArtha siddha thavAno che? tame to cupa ja rahyA karo ane je kAMI paNa khAvA pIvAnuM maLe che temAM saMtoSa rAkhe" ItyAdi aneka prakAranAM kaThora vacanethI vAraMvAra teo tene tiraskAra karIne te vRddha zeThane dukhI karatA hatA. vRddhAvasthAmAM eka to manuSyane svabhAvataH pahelAnI apekSA adhika vAcAlatA Ave che mATe potAnA sagA saMbaMdhIo dvArA je kAMI paNa anAdarasUcaka vyavahAra tenI sAthe thAya che, te jyAM sudhI potAnA pADozIone te na kahe tyAM sudhI tene zAMti thatI nathI. have A vAtane sUtrakAra sUcita kare che- " so'pi tAn nijakAn pazcAt parivadati " te vRddha te pitAnA putra kalatra ane nekara Adi potAnA AtmIyajananI A prakAre niMdA karavA lAge che ke-jenuM pAlana poSaNa karavAmAM meM jarA paNa kasara nahi rAkhI, jenI sevAmAM rAta divasa eka ja mA, evuM samajIne ke strI putrAdikonuM pAlana poSaNa karavuM e sarvottama kArya che. meM dhana upArjana karavAmAM koI kasara rAkhI nahi. saMsArabharanA sarva anartha ryo, ane AkuLa zrI AcArAMga sUtra : 2 53 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkuLa citta rAkhI asAvadhAnIpUrvaka potAnI pravRtti cAlu rAkhI, ane haju sudhI paNa meM jenA kAraNe kalyANa mArgathI dUra rahyo te Aja mArA khAvAmAM -pIvAmAM paheravAmAM sagavaDa karI ApavA jarA paNa mana lagADatA nathI, te keTalA duHkhanI vAta che? are ! adhika zuM kahevuM, te lekene to have mAruM belavuM paNa jhera jevuM lAge che. A prakAranA vacanethI te vRddha te AtmIya jananI niMdA kare che ane tene dhikkAre che tene mATe sUtrakAra kahe che ke - nAruM te tA gAtAra vA zaor a" ti he Atman ! je parapadArthonuM te potAnI rakSA mATe pAlana poSaNa karyuM che te kaI tArI A vRddhAvasthAjanya durbalatAthI athavA A samayamAM thanAra aneka kaSTarUpa ApattiothI tAro uddhAra karI zakatA nathI, ane tane zaraNa devAmAM paNa samartha nathI. A vAkyamAM je "jA" zabda Avyo che te A vAtane sUcaka che ke kadAca pUrva puNyanA udayathI koI AvA AtmIya jana manyAM hoya. je mAtA-pitAnI vRddhAsthAmAM bhakti karatA hoya, temanI dareka prakAranI sevA cAkarI karavAmAM keIpaNa prakAranI kasara rAkhatA na hoya, tene jarA paNa tiraskAra karatA nathI to paNa A vRddhAvasthAmAM thanAra je kaSTa che bhale te zArIrika hoya ke mAnasika hoya, agara vAcika hoya, tenAthI teo temane uddhAra karI zakatA nathI. vRddhAvasthAmAM kadAca te vRddha cAhe ke-"mArA sevaka putra kalatrAdiko, je rAta divasa mArI sevA karavAmAM ja lAgyA rahe che ane je bicArA dukhethI pIDita thaI rahyAM che, huM temane kaSTathI nirmukta karI dauM" to tene A prakArane paNa vicAra vyartha ja che. A vAtane pragaTa karavA sUtrakAra kahe che-- "mapi teSAM nAruM gAya vA ratha yA" ti bhAI ! vRddhAvasthAmAM tAre A prakAranI ciMtA karavI ThIka nathI, kAraNa ke tuM pote azakta che tyAre tuM AvI durdazAmAM phaselAM potAnAM putra kalatrAdikane zrI AcArAMga sUtra : 2 54 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uddhAraka kevI rIte banI zake che, ane kevI rIte tene Azraya ApI zakAya. tame pote A samaye rakSA karAvavA yogya ane Azraya levA gya che. A sUtramAM paNa je "gha' zabda AvyuM che tenAthI e bodha thAya che ke tArA putra kalatrAdika kadAca duHkhamagna che ane tArI sevAmAM paNa tatpara che to paNa tuM temane rakSaka banI zakato nathI. kAraNa ke jyAre tuM svayaM potAnA zArIrika kArya karavAmAM asamartha che to pachI kevI rIte mahAkaSTasAdhya tenuM bharaNa poSaNa Adi kArya karavA vicAra paNa karI zake. vRddha potAnI avasthAmAM svayaM hasIne pAtra che, te bIjAnI hAMsI kevI rIte karI zake ? tenuM varNana kare che -"dAtA" je svayaM hAMsI majAkane pAtra che te bIjAonI hAMsI kevI rIte karI zake, mATe kaI kadAca niMdita AcAravALA che te teo tenI hAMsI karavAne gya ja nathI. " zIlA rata" A sUtramAM e pragaTa karela che ke vRddhAvasthAmAM purUSa kriIDA karavAne asamartha banI jAya che tathA te viSayasevana mATe paNa egya raheto nathI. A ThekANe kIDAne artha akSAdiko-pAsAothI khelavuM, ThekavuM, kUdavuM, doDavuM tathA vyAyAma kare, ItyAdi che. A kIDA vRddha kevI rIte karI zake, kAraNa ke te vRddhAvasthAmAM bilakula azakta thaI jAya che. ratine artha che AliMganAdika tenA paNa upalektA te banI zakatuM nathI, kAraNa ke vRddhAvasthAmAM pratyeka Indriyo zithila bane che. arthAt zobhA mATe paNa dhAraNa karelAM alaMkAra paNa tene zebhA ApI zakatAM nathI. kaDA, kuMDala, keyUra-bhujabaMdha Adi alaMkAra tenI zobhAmAM vRddhi karatA nathI paNa tenA mATe hAsyanuM kAraNa bane che. kahyuM che ke - caturtha sUtrakA ataraNa aura caturtha sUtro " na bhUSaNaM bhAti na hAsyamasya, na vibhramo naiva janA adhiinaaH| pravartate tatra yadA tu vRddho, viDambanA yAti parAM tadA saH" // 1 // iti / A prakAre tene bhUSaNa zebhA detA nathI. tenI hAMsI paNa tenI suMdaratA vadhArI zakatI nathI. te vilAsa paNa karI zakato nathI. tenI pAse rahetA mANase paNa tenA kahevAmAM rahetA nathI. agara te upara kahelI vAtomAM pravRtti kare to te A vRddhAvasthAmAM viDaMbanA pAmIne potAnA putra strI AdithI tiraskAra ja pAme che. tathA ghaDapaNathI jarjarita zarIra baneluM hoI tenA mATe kriDA, rati, vibhUSAdika kaI paNa zobhA mATe gya nathI. aprazasta mUlasthAnonuM varNana thaI cukayuMhave prazasta mUlasthAnuM varNana kare che athavA te putra kalatrAdika mArI rakSA mATe agara mane zaraNa pradAna karavA mATe samartha banI zakatA nathI, e vicAra karI dhIra vIra purUSanuM zrI AcArAMga sUtra : 2 55 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kartavya che ke te eka kSaNa paNa pramAda na kare. A vAtanI puSTi karavA sUtrakAra kahe che ke-- va diza" rUAri, yauvana avasthAmAM putra-mitrAdikamAM Asakta banIne A prANI sAvadya vyApAramAM lavalIna rahe che ane jyAre vRddhAvasthA. Ave che tyAre te e badhA kAryone karavAmAM azakta banI jAya che, evo vicAra karI saMyama pAlana karavA mATe ughukta thaIne saMyama muni saMyamanuM pAlana karavAne A avasarane sArI rIte vicAra karI eka kSaNane paNa pramAda na kare, kAraNa ke AyuSya ane yauvana banane vItI jAya che. - sUtramAM " va" A zabda pUrvokta kathananI puSTi kare che. arthAta jyAre A vAta pramANabhUta banI cUkI che ke yauvana avasthAmAM putra mitra kalatrAdikomAM Asakta banela prANu sAvadya vyApAra karavAmAM lavalIna thAya che. paraMtu te prANuM jyAre vRddhAvasthA Ave che tyAre A badhA kAryo karavAmAM potAne sarvathA asa manuSya kI vRddhAvasthAmeM jo durdazA hotI hai use vicAra karI saMyamapAlana meM muhUrtamAtra bhI pramAda na kare . martha mAne che. jyAre AvI hAlata che to te A prakAranI paristhitine dUra karavA mATe sarvottama prayatna kare ke saMyamamAM potAne lagAvI de, kAraNa ke saMyamanuM anuSThAna karavuM te ja A rogane upAya che. tenuM pAlana-sevana karyA vagara A bhavabhavane rega maTatuM nathI. saMyamArAdhana, manuSyagati sivAya anya kaI gatimAM thaI zakatuM nathI. tethI sUtrakAra pragaTa kare che ke A saMyamarUpI oSadhinuM pAna te karI zake che je dhIre che ane parISaha upasarga AvavA chatAM paNa je pitAnA kartavyathI dUra thatAM nathI. tenuM nAma siddhAMtanI paribhASAmAM dhIra che. A vAtanI puSTi--"avidhA " A padathI tathA "pa " A padathI sUtrakAre karela che. ahAvihAra zabdane artha saMyama che, kAraNa ke temAM vicaraNa karavAvALAM prANa dehamAM mamatvabuddhi rAkhavAvALAone mATe Azcarya pedA karavAvALA hoya che. tenI aneka prakAranI tapazcaryA ane kAyaklezAdika bAhya tapane dekhIne saMsArI bahirAtmA jIva Azcaryacakti thAya che. te vicAre che-dhanya che zrI AcArAMga sUtra : 2 56 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te saMyamIjanane, A prakAranI tapazcaryAne, jethI zarIramAM paNa mamatA rahetI nathI. mATe A prakAranuM saMcamArAdhana "punA jana puna imA punani jananIkaro ratha " A mahAroganuM jarUra mahA auSadha che, tenI prApti mATe he prANI, tuM eka kSaNa paNa DhIla na kara. e vAtano vicAra paNa na kara ke-"hamaNuM te khAvA pIvAnA divase che-ezaArAma bhegavavAne samaya che, jyAre vaLI vRddhAvasthA Avaze tyAre saMyamArAdhana karI laIza." kAraNa ke keNa kahI zake che ke vRddhAvasthA Avaze. vRddhAvasthA AvyA pahelAM ja kadAca tuM A paryAyathI paryAyA ntarita thaI gaye te pachI tArI A kalpanA nakAmI ja rahI javAnI. ane vRddhAvasthAmAM jyAre pratyeka Indriya zithila thAya che, zarIra paNa asakta bane che, karavAnI bhAvanA hovA chatAM paNa kAMI paNa karI zakatuM nathI te pachI A saMyamanuM ArAdhana kevI rIte banI zake. kadAca pahelAthI saMcamArAdhananI zakti AtmAmAM AvI gaI hatI te vRddhAvasthAmAM saMcamArAdhana pUrva saMskArane vazathI thaI paNa jAya paraMtu A prakAranI gyatA to tane haju sudhI prApta ja nathI thaI. A gyatA jyAre pratyeka Indriya baLavAna hatI, zarIra paNa sazakta hatuM, dravya-tra-kALa-bhAva rUpa sAmagrI anukULa hatI, te avasthAmAM AvI zakata. paraMtu te avasthA to te putra mitra kalatrAdikomAM Asaktine vazavartI banI gumAvI ane sAvaghAnuSThAna karavAthI pitAnI AtmapariNatine kaluSita karI, tyAre bhalA kaho to kharA; sahasA A kArya tArAthI have kevI rIte banI zakaze?, A upara sUtrakAra kahe che ke - he bhavya prANI ! tuM "mukuttamavi no mAthag" eka kSaNane paNa pramAda na kara ane mana vacana ane kAyAthI tathA kRta, kArita ane anumodanAthI arthAt nava keTithI A saMyamanuM ArAdhana kara, kanaka kAminI Adi padArtha jene tuM bhramavaza haju sudhI potAnA mAnatuM AvyuM che ane jene meLavavAmAM ane pAlana poSaNa karavAmAM te potAnA hita ahitane paNa viveka lusa karI nAkhela che. bhalA ! tenA svarUpane vicAra kara ane dekha ke tenA saMyegathI tArA AtmAmAM kyAM sudhI zAMti jAgrata thAya che. kadAca te vAstavika zAMti pradAna karavAmAM asamartha che to tuM tene navakeTithI parityAga karI de. A parityAgathI tArA AtmAmAM apUrva saMskAra jAgrata thaze te A tArI dInadazAne aMta karI deze A padArthone bhega athavA saMgraha khujalIne khaNavA barAbara che. je prakAre khujalIne khaNavAvALA vyakti, te vakhate khaNavAthI AnaMda Ave tema mAne che. ane kahyuM paNa che - zrI AcArAMga sUtra : 2 57 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "jo nahIM majA dekhA halavA purI khAnemeM, so majA dekhA eka khAjake khajuvAnemeM" jyAre te khaNavArUpa kAryane baMdha karavAmAM Ave ane pachI tenI je jalanarUpa vedanA thAya che te teja jANe che. te prakAre A viSayenuM sevana paNa che. te vicAra karI mana vacana Adi rUpa nava keTithI tene tyAga karI de. A vAtanI puSTi "adI vidyApa" A padamAM lAgelAM "ahae pada kare che. e te nizcita che ke AtmAmAM pUrvasaMskAra jeTaluM kArya kare che teTaluM vartana mAna saMskAra nahi. baccuM jyAre mAtAnA peTathI utpanna thAya che to tenI stanyapAna-pravRttimAM pUrva saMskAra ja sarva prathama kAma kare che. ame e paNa pratyakSa anubhava karIe chIe ke kuMbhAra potAnA ghaTarUpa kAryane niSpanna karavA mATe cAkamAM jabardasta bhramI pedA kare che, A jabarajasta bhramI phakta vartamAnamAM ja tene temAM utpanna karela nathI paNa ekanI pachI eka je te temAM bhramI karyA kare che-vAraMvAra lAkaDIthI ghumAvyA kare che tethI ja te utpanna thayela che, A bhramarUpa saMskAra dvArA teNe ghaTarUpa potAnA kAryane niSpanna karyuM che, te prakAre AtmA paNa pUrva pUrva parapadArthonA bhegavavA AdirUpa vAsanA-saMskArathI sAMsArika parapadArthone bhegavavA tathA apanAvavAnI tarapha ja muke che. A saMskArone sarvathA prakSaNa karavAnI zakti kadAca kaI jagyAe hoya to te phakta saMyamamAM ja che. A saMyamanuM ArAdhana navakeTithI hAvuM joIe, upara uparanA dekhAva puratuM na hovuM joIe. "aeo vidAsa" A padamAM je "ahIe zabda che te Azcarya vAcaka che, pUrvokta prakArathI eka to A padanI sArthakatA pragaTa karI che. bIjuM A prakArathI paNa A padanI sArthakatA TIkAkAra pragaTa karIne kahe che ke e paNa eka AzcaryanI vAta che ke jyAre A AtmA sAMsArika vAsanAothI vAsita hato te vakhate keIne potAne mitra, keIne potAne zatru mAnIne rAta divasa rAga ane dveSathI purepure pagathI mAthA sudhI phasAele hato, arthAt jakaDAelo hato. ISTa aniSTa padArthonI kalpanAthI rAtadivasa A raudra grAna karavAmAM masta raheto hato. paraMtu jyAM saMyamanI lagAma tenA hAthamAM Ave che tyAM te evA prakAranI kalpanAthI sarvathA rahita thAya che. kAraNa ke padArthomAM ISTanI kalpanA IndricenA anukULa padArthomAM ja thAya che. pratikULa padArthomAM aniSTanI kalpanA. paraMtu jyAre saMyamanI dorI tene prApta thAya che tyAre anukULa ane pratikULa badhuM eka zrI AcArAMga sUtra : 2 58 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja thaI jAya che--eka ja jevuM mAlUma paDe che. lagAma ja to gheADAne besanAranA adhInamAM kare che. indriyA rUpI gheADA paNa A saMyamarUpa lagAmathI AtmAne AdhIna thaI rahe che. tyAre " soniTApasattAghu taddA mALAvamALo " arthAt te niMdA ane prazaMsAne tathA mAna ane apamAnane samAna samaje che e kahevAnI jarUra rahetI nathI, kAraNa ke A anubhavasiddha viSaya che. zuM saMcamIenA samakSa paraspara virodhI jIva maitrIbhAva dhAraNa karIne beThelAM nathI sAMbhaLyAM ?, sayama te aMjana che ke jenAthI AMtaracakSuenI e kalpanA ke "A mitra che, A zatru che" bilakula naSTa thai jAya che. te saMyamI jIva hajI sudhI bAhya jagatamAM vicaraNa kare che to paNa te bAhya jagatamAM te jalamAM kamalanI mAphaka alipta ja rahe che, mATe zatru, mitra, ISTa, aniSTa, e badhI kalpanAo mamatvajanya buddhine vikAra mAnIne te tenAthI ekadama dUra thaI jAya che. A abhiprAyane laine TIkAkAre "caDhDhA sALi nepu maitrImavena " e padmathI tenA khulAso karela che. samatAbhAva sayamanA sa`prathama guNa che. jema sUryanA udayathI aMdhakArano nAza thAya che te prakAre saMyamarUpI sUryanA udayathI AtmAthI viSamatAnI kalpanArUpa aMdhakArano nAza thAya che. A prakArathI paNa " addo vidAttava " A sUtramAM 'go' padmanI sAkatA TIkAkAra pragaTa kare che- samuntayaMta jasamayamAtrasaMttvavi anantarmeni'vena " 48 mInITanA samayane eka muhUrta kahe che. A muhUrtanA bhItaranA samayane antarmuhUrta kahe che. te asakhyAta samayeAnA eka kALa che, samaya, vyavahAra kALA badhAthI sUkSmAtisUkSma hissA che. kAla e prakAranA che. 1 nizcayakAla, 2 vyavahArakAla, samaya, ghaDI, ghaMTA, pala, muhUrta, varSa Adi adhA vyavahArakAla che, vartavuM jenu lakSaNa che te nizcayakALa che, kAraNa ke zAstramAM 8 vadaLA lo jAho' kahela che. 6 sAvAthI kadAca aSTa samaya mAtra paNa saMyamanuM ArAdhana karI levAmAM Ave to te anaMta karmonI nirAnuM kAraNa mAnela che. ame dekhIe chIe agninI thADI paNa cinagArI jyAre rUnA DhagalA upara paDI jAya che te badhu rU bALI nAkhe che, te prakAre aSTa samaya mAtra paNa saMyamanuM sevana jIvAnA ananta karmonA nirjarAnuM kAraNa mane che temAM kaI acarajanI vAta che? zrI AcArAMga sUtra : 2 59 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAnI jIva karaDe bhAthI paNa jeTalA karmonI nirjarA nathI karI zakato teTalA karmonI nirjarA traNa guNinA dhAraka saMyamI mahAtmA usamAtramAM karI le che, A badhe mahimA saMyamane ja che. mATe saMyamabhAva acarajakArI che, mATe manuSyajanmane saphaLa banAvavA mATe e Avazyaka kartavya che ke saMya. manuM ArAdhana karavAmAM Ave. e daDha vizvAsa rAkha joIe ke-saMyamaprAptinI gyatA manuSyajanmamAM ja che. temAM paNa kadAca anArya kSetramAM janma thaye tyAM anAryonI saMgati maLI to je prakAre kaDavI tuMbaDInA saMgathI dUdhanI hAlata thAya che ThIka te ja hAlata A AtmAnI paNa thAya che, rAtadivasa durvi. cArenuM tenI saMgatimAM paDavAthI tAMto lAgyo rahe che, dharmakarmanuM A avasthAmAM bhAna nahi rahetuM hovAthI behezIne nazA rahyA kare che. mAruM zubha kartavya zuM che? heya zuM che? upAdeya zuM che ? bhakSya zuM che? abhakSya zuM che ? ItyAdi samasta vAtone vicAra tenAthI dUra rahe che. jyAre A prakAranI paristhiti rahe che tyAre A ThekANe saMyama jevI zuddha pravRttinI prApti kevI rIte thaI zake? balake nahi ja. kadAca Arya kSetramAM janma thaye te paNa duSkalamAM janma thaye to tyAM paNa tenI prApti thaI zakatI nathI, kAraNa ke te jagyAe eTalI gyatA ja nathI ke jenAthI saMyamabhAvane dhAraNa karavAnI bhAvanA jAgrata thAya. hiMsA, juTha, cerI, kuzIla ane parigraha jevA pAMca AzronuM ja vizeSatara tyAM saMgraha thayA kare che tethI te manuSyajanma maLe nA maLyA barAbara ja thaI jAya che. manuSyaparyAya paNa maLI AryakSetra maLyuM. uttama kuLamAM janma paNa maLyuM. paraMtu mULamAM ja kamInA banI to te janmathI ja ke lAbha maLI zake? mATe te janma tyAre saphaLa banI zake che jyAre tenAthI dhinI prApti thAya. kadAca badhinI prApti ja na thaI to sarvavirati kyAMthI thaze. sarvavirati-sAdhunuM cAritra ja zreyanI prAptinuM pradhAna kAraNa kahevAmAM AvyuM che, mATe A tamAma vAtonI prAptinI uttarettara durlabhatA jANIne dhIra purUSane joIe ke pitAnA janmane saphaLa karavA saMyamArAdhana prati muhUrta mAtra paNa pramAda na kare. A vAtane TIkAkAre zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " anantakAladurlabhamAnuSajanmA''ryakSetrazobhanakulotpattibodhilAbhasarvaviratiprAptirUpAvasaro'nAdau saMsAre jIvena labdhaH, ityanubhUya dhIro muhUrtamapi no pramAdayet' A paMktiothI khulAso karela che, arthAt durlabha manuSyajanma, AryakSetra, uMcakuLamAM janma, bedhine lAbha, sarvaviratirUpa cAritranI prAptirUpa avasara jIve anaMtakALathI prApta karela che. e vicAra karI dhIra vIra saMyamI jana muhUrta mAtra paNa saMyamArAdhana karavAmAM pramAdazIla na bane. manuSyajanmanuM maLavuM ghaNuM ja durlabha che, tenI durlabhatA zAstrakAroe 10 daSTAntothI zAstramAM pragaTa karI che. prathama to manuSyajanmanI prApti thavI durlabha che, temAM paNa AryakSetramAM janma maLa e mahAdurlabha che, AryakSetramAM paNa uMca kuLamAM janma the e paNa durlabha che, temAM paNa bedhine lAbha the ghaNuM ja kaThinatara che. temAM paNa sarvaviratirUpa cAritranuM ArAdhana karavuM te durlabhatama che. mATe A anAdi saMsAramAM kadAca A pUrNa sAdhana sAmagrInI prApti tAre hAthe AvI che to te prANI! tuM saMyamabhAvathI eka muhUrta paNa pramAdI banIza nahi. dhIra vIra thaI temAM keTalAe upasarga Ave ane game teTalA pariSahanA DhagalA tArA mArgamAM ADA Ave to paNa saMyamanuM ArAdhana kara. jethI prApta thayele A avasara tArA hAthathI cAlyA na jAya. parISaha ane upasarga AvavA chatAM je saMyamamArgathI vicalita na thAya tenuM nAma ja dhIra che. sAce dhIra vIra te che je A pavitra saMcamanuM ArAdhana karI potAnA janmane saphaLa banAve che. A ThekANe je "eka muhUrta paNa pramAda na kare. evuM kahyuM che te stha jInA upayoganI apekSA kathana samajavuM joIe. kAraNa ke chagrasthAne upavega eka muhurta sudhI ja sthira rahe che pachI upagAra thaI jAya che. zAstrIya siddhAta to A vAtanuM pratiprAdana kare che ke eka samaya paNa pramAda na kare. "samaye jogama!mA mAthag"he gautama ! eka samaya paNa pramAdI na bana. AnA mATe sUtrakAra A vAtane vicAra karI saMbodhana karI kahe che ke-he. prANI! keI viziSTa pUrva puryodayathI ja tane A durlabhatama manuSyabhavanI prApti thaI zrI AcArAMga sUtra : 2 61 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che to tene saphaLa banAvavA mATe tuM saMsAranI asAratAne vicAra kara, jethI tAruM mana sAMsArika padArthomAM lubdha na bane. saMsAranI asAratAne vicAra ja to sAMsArika padArthomAM tucchatAnI bhAvanA jAgrata kare che, je padArtho mATe te rAta divasa eka karI nAkhe che, jyAre te padArthonuM svarUpa vicAra kare che te niyamataH tenA cittamAM tenAthI viraktibhAva jAgrata thAya che. daSTine bheTa te ja viraktibhAva che. je padArthonA pariNamanamAM te pitAnuM pariNamana mAnato hato tathA prApti na thavAthI Akulita bana hatuM, te padArthomAM asAratA agara tucchatAnI bhAvanA jAgrata thavAthI tenAthI tenI daSTi badalI jAya che, ane "bhegonA nimittathI AtmAmAM kamane baMdha thAya che evuM samajIne tenAthI udAsInavRtti dhAraNa karI le che, tyAre je prakAre eka ghAsanA taNakhalA mATe sAdhAraNa manuSyane paNa rAga thato nathI tema pa thato nathI, ThIka te prakAranI pravRtti, para padArthomAM daSTibheda thavAthI tenI thaI jAya che. tyAre te pratyeka padArthanA pariNamanamAM jJAtA-draSTa-svarUpa ja rahe che, Alita agara mehI banatuM nathI. A paristhiti A saMyamabhAvamAM daDha rUpathI sthira rAkhe che, mATe te eka kSaNa paNa pramAdI banatuM nathI. A vAtane khulAso--"gati vayo vauvanaM 4" A vAkyathI sUtrakAre karela che. pramAdI nahi banavAmAM A heturUpathI kathana karela che kaumAra yauvanAdi avasthAonuM nAma vaya che. sUtrakAra kahe che ke-dekhe he bhavya jIva ! parapadArthomAM rAgI kevI agara mahI thatAM kaumAracIvanAdi aneka pUrvabhavenI avasthAe vyatIta thayela che. paraMtu te pitAne kAMI paNa sudhAra karyo nahi, mATe A vartamAna samaya je tane maLela che tene saphaLa karavAnI keziza kare. A bhavanI paNa e bAla yauvanAdi avasthAe vyatIta thaI javAnI che-sthira rahevAvALI nathI, mATe have te tenAthI pitAnuM kalyANa karI le. mAnIlyo ke bAla avasthAmAM alpajJAna hovAthI AtmA kalyANa mArgamAM agresara na banI zake to paNa yauvana avasthAmAM te banI zake che, paraMtu tuM to tene paNa vyartha I bese che, kAraNa ke badhI avasthA emAM yauvana avasthAnI ja mukhyatA che. A avasthAmAM ja prANu kAMIka paNa karI zake che. dharma, artha ane kAmAdi sAdhana badhuM A avasthAmAM prApta thAya che, e khyAlathI "va" temAM tene samAveza hovA chatAM paNa "cauvana" A padanuM pRthak rUpathI grahaNa karela che. mATe te yauvana avasthA vyartha vyatIta na thAya e prakArathI saMyamI purUSe te avasthA apramAdadazA samanvita banI saphaLa banAvI levI joIe, kAraNa ke A avasthA sadA sthAyI nathI, saMdhyAnA rAga ane meghachAyA nI mAphaka svalpakALamAM ja dekhatAM-dekhatAM naSTa thavAvALI che, mATe tenI saphaLatA karavAmAM ja buddhimAnI che. e sU04 . zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazcama sUtrakA avataraNa aura prazcama sUtra je vyakti, saMyamanuM pAlana karavuM te hitAvaha che' tema samajato nathI te putrakalatrAdi padArthomAM Asaktacitta thaI A asAra saMsAramAM ja bhramaNa karato rahe che, kalyANa mArganuM ArAdhana nahi karavAnA kAraNe asaMyama jIvanamAM te pitAne samaya vyatIta kare che. ane saMyama jIvana dhAraNa karavAnI vAta kahevA upara te durabhinivezavazavatI hoI tenA tarapha jarA paNa dhyAna Apato nathI. tathA evuM kArya karato rahe che ke je karavAmAM aneka trasa jIvene ghAta thAya che te vAtane sUtrakAra pragaTa kare che- pramAdI purUSone kArya kA varNanA "kavi duda che" ItyAdi. A jIvanamAM je pramAdI banela che te "A kArya mArA pUrvajoe karela nathI e huM karIza evuM samajIne trasa sthAvara jIne ghAtaka thAya che, tenuM chedana karavAvALe thAya che, tenuM bhedana karavAvALe thAya che, tenuM luppana karavAvALo thAya che, viluppaka thAya che, ayadrAvaka thAya che, utrAsaka thAya che. jIvana tenuM ja saphaLa che je A a5 jIvanamAM paNa saMyama dvArA pitAnuM Atmahita karI le che. dhanya che te mahAtmAone je vipula vibhUtinA bhaktA banIne paNa tene jIrNatRNanI samAna cheDI de che, ane AtmakalyANanA mArgamAM agresara thAya che. cakavatie agara tIrthaMkaranI pAse kaI vastunI khoTa hatI, jene vibhava atulya hato. cha khaMDanI vibhUtinA je bhaktA hatA. devatA ane iMdra jenI sevAmAM sadA upasthita rahetA hatA. eka kSaNa mAtra paNa jeNe sAMsA zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rika kaSTane anubhava karela nathI. te paNa A saMyama jIvananI prApti mATe tene tRNavat tyAga karI AtmakalyANanA mArgamAM agragAmI thayA. e jANelI hakIkata che. badhA bharata cakravartI jevA nathI. jyAM AraMbha ane parigrahane nivAsa che ke tyAM zAMtimaya jIvana nahi. nirAkulatAmaya AtmapariNati nahi. yatnAcArapUrvaka pravRtti nahi. IndriyasaMyama athavA prANisaMyama jevI suMdara vastunuM jyAM darzana nathI. rAta-divasa Adhi-vyAdhi ane upAdhinA bhArathI dabAe A prANu Atmika zAMtinA sAcA nirmaLa srotathI dUra ja rahyA kare che. phakta juThI kalpanAthI ja pitAne sukhI ane zAMtine upalektA mAnato rahe che. jyAM jeTalo adhika AraMbha thaze tyAM teTaluM ja adhika jenuM upamardana thaze. AraMbha parigrahanA sadUbhAvamAM yatanApUrvaka pravRtti ja banI zakatI nathI, ayatanApUrvaka pravRttinuM nAma ja pramattadazA che. A pramattadazAnI nivRtti -sarvaviratirUpa saMyamanA anuSThAna vinA banI zakatI nathI, kAraNa ke saMyamanA anuThAnamAM trasa ane sthAvara jInA upamardanane tyAga nava keTithI thai jAya che. A saMyamArAdhana mATe ema kahevAmAM nathI AvatuM ke hamaNu samaya nathI paNa samaya Avaze tyAre saMcamanuM ArAdhana karI lezuM. e to eka bahAnuM mAtra che. je samayanuM bahAnuM laI saMyamArAdhanathI vimukha thaI jAya che te tenA AtmAnI kamajorI che. jyAM sudhI e kamajorI dUra karavAmAM nahi Ave tyAM sudhI asaMyama jIvanathI chuTakAre paNa maLI zakato nathI. saMyamArAdhanasamukha hevA mATe AtmakamajorI jANavAnI ane jANIne tene dUra karavAnI sakhta AvazyakatA che ame jANIe chIe ke amArA gharamAM sApa ghusele che paraMtu jyAM sudhI ame tene nahi bahAra nikAlIe tyAM sudhI amArUM jANapaNuM nakAmuM che. jIvana alpa che. strI putrAdikonI prApti A jIvane anaMtavAra thayela che. saMga ane viyega, e be saMsAranA pardApara nATaka thatAM ja rahe che. amArI sAthe je jamyA hatAM te cAlI gayAM, ame paNa kyAreka cAlyA jaIzuM, paraMtu sarvavirati-saMyamArAdhanane avasara A jIvane hAtha nahi AvyuM. kadAca A hota to je amArA bhAbhavanA saMsAramAM cakkara lAgI rahyA che te kayAranA zrI AcArAMga sUtra : 2 64 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa baMdha thaI jAta. mATe jyAre jIvana kSaNabhaMgura che te te dvArA saMyamanI jeTalI paNa ArAdhanA thaI zake teTalI zuddha mana-vacana-kAyAthI karI levI joIe. temAM ja buddhimAnI che. zuddha ArAdhita cheDe paNa saMyama anaMta karmonI nirjarAnuM kAraNa manAya che. je prakAre saMtasa leDhAne gaLe cAre bAjuthI pANIne kheMce che, te prakAre asaMyama jIvana paNa viSaya kaSA dvArA cAre taraphathI kAmaNa vargaNAone kheMcIne tene karmarUpa pariNamana karI tenAthI lipta thaI jAya che. asaMyamI kAmaNa vargaNAone kheMcI tene kamarUpa zA mATe pariNumAve che? tene uttara ApatA sUtrakAra kahe che-"nIrava kudare jamattA sadaMtA' ItyAdi. niraMtara AyuSya vyatIta thaI rahyuM che, aMjaLImAM rAkhelA pANI mAphaka kSaNa kSaNamAM AyukarmanI sthiti ghaTI rahI che te paNa prANI asaMyama jIvanavALA ja banI rahe che. viSaya ane kaSAyamAM ja lavalIna thaI rahe che. rAtadina vikathA ane kaSAya ane pAMca IndriyenA viSaya sevana karavAmAM ja macyA rahe che. pramAdI vyakti sakaSAya gavAlA thAya che. sakaSAya gavAlA hovAthI ja tenI pravRtti SaDajIvanikAyanuM upamardana karavAmAM ja banI rahe che. tene A vAtane jarA paNa vicAra AvatuM nathI ke- mArI A pravRttithI trasa ane sthAvara jIvane ghAta thaI rahyo che. aneka anartha kArI pApamaya kiyAone karatAM jarA paNa thaDakato nathI. mATe te pramAdI vyakti zabdAdi viSayomAM gRddha banIne A traNa sthAvara jIvene ghAta karavAvALe ane che, jyAM ayatanApUrvaka pravRtti che tyAM pramatta yoga hevAthI hiMsA thayA kare che, mATe pramAdI vyakti "daMtA' kahevAya che. je rAtadivasa pitAnI pravRttine kutsita karavAvALI kriyAonA sevanamAM lagADate rahe che. te eka prakAre eka taraphathI e vivekazUnya thaI jAya che ke tene te kAmathI jarA paNa ghaNA agara saMkoca thata nathI. dayA jevI vastu tenA hadayamAM dekhavAmAM AvatI nathI. je prakAre Thaka Thaka zabda thavA chatAM paNa kaMsArAnI jagyA pAsenuM kabutara nirbhaya banI pitAnA sthAna para ja besI ja rahe che. arthAta te jagyA upara besavAmAM tene jarA paNa saMkoca thatuM nathI, te prakAre je vAraMvAra hiMsA, juTha, Adi pAMca AzranuM sevana karavAmAM tatpara rahe che te eTalA dayArahita ane te kArya karavAmAM vive. kazunya banI jAya che ke tevA kAme karavAmAM te jarA paNa lAja maryAdA rAkhate nathI, agara tevA kAma karyA vinA tene cena paDatuM nathI. kadAca te bahAramAM tevA prakAranI pravRtti na kare te paNa mAnasika pravRtti tenI sutAM uThatAM besatAM zrI AcArAMga sUtra : 2 65 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te tarapha ja saceta banI rahe che. zAstrakAroe hiMsAnA mukhya be bheda kahyA che. 1 dravyahiMsA, ane 2 bhAvahiMsA. prANIonA pitApitAnA egya prANane viyAga karavuM te dravyahiMsA, tathA bhAva-aMtaHkaraNanI kaluSita vRtti karavI te bhAvahiMsA che. paryAvasthAmAM ekendriya jIvene 4 prANa hoya che, beIndriya jIne 6, tendriya jIne 7, cerendriya jIvone 8, asaMjJI paMcendriya jIne 9 ane saMjJI paMcendriya jIne 10. ekendriya jIva sUkSma ane bAdaranA bhedathI be prakAranA hoya che, sUma ekendriya jIva je A lekamAM sarvatra vyApta che, tene kaI paNa nimittathI ghAta thatuM nathI. bAdara ekendriya jene ghAta thAya che, mATe pramAdI vyakti pitAnI pravRttithI pRthivIkAyika, aSkAyika, tejasa kAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika ekendriya jIne tathA beIndriya Adi trasa jIvene ghAtaka mAnela che. rAgAdika bhAvene udraka pratyeka avasthAmAM rahe che. tenA vinA kaI paNa prANI jIne ghAta karavAmAM pravRtta nathI thatuM. mATe tenI uDhekatA ja bhAvahiMsA che. ane rAgAdikonI utpatti svayaM bhAvahiMsA che mATe pramAdI vyakti bahAramAM hiMsAdika kAryomAM pravRtta na hoya te paNa te pramatta hevAthI hiMsaka mAnavAmAM Ave che. mATe pramAdIne zAstrakAroe hiMsaka kahyo che, pramAdI je prakAre pAMca indriyonA viSayamAM lelupI banIne trasa sthAvane ghAta kare che te prakAre te tenuM chedana bhedana paNa kare che, pachI te lumpayitA-keInI gATha kApavI, khissa kAtaravuM, Adi kArya kare che. viluppayitA-grAmaghAtAdi kArya kare che. apaDhAvayitA -viSa zastrAdikonA pragathI keIne mAre che. utrAsayitA-kaMkara patthara pheMkIne keIne DarAve che, aneka anarthone karavAvALI, haNavuM, chedavuM, bhedavuM, Adi kiyAonuM je A ThekANe pradarzana karyuM che, tene abhiprAya phakta eTale ja che ke je saMsAramAM ja phaselA che te kAlAkAlanA jJAnathI rahita banI para che viSe aneka anarthone pedA karavAvALI aneka prakAranI ghAtAdika kriyAone nira. tara karatA rahe che. zaMkA-anarthakArI kriyAone A prANI kema kare che? uttara-"ahiM rAdhyiAti maLyamAnaH" ' arthAta "je pahelAnAM anya pUrvajoe kArya nathI karyuM te badhuM huM karIza.' AvA abhiprAyane vazavatI banIne te prANI tevA anarthotpAdaka kriyAone kara zrI AcArAMga sUtra : 2 66 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAmAM pravRtta thAya che. te saMsAramAM phaselA che. strI-putrAdikomAM gRddha banelA che. tenA nirvAha mATe sarva prathama dravyanI tene jarUrata paDe che, paraMtu nirvAhalAyaka sAdhanane karatAM chatAM paNa manamAnyuM dravya tene prApta thatuM nathI mATe tenI prApti mATe te nyAya anyAya mArgano paNa vicAra na karIne yena kena prakAreNa dravyanA saMgraha mATe haNavAdi kriyAomAM pravRtti kare che. - athavA-"ramAM thimi" ene e paNa artha thAya che ke-je makAna vigere athavA bagIcA vigere amArA pUrvajoe nahi banAvyA te huM banAvIza" e vicAra karIne jyAre te tenI taiyArI karAvavAmAM prayatnazIla thAya che te vakhate je sthAna para tene bagIcA vigerenI taiyArI karAvavAnI che te sthAnanI te saphAI karAvavamAM pravRtta thAya che. kadAca tevA sthAna para kaI jhADI vigere ADu khaDuM hoya te tene te kapAvI nAMkhe che, athavA je zakaya hoya che tene pote kApe che. A prakAra A pramAdI vyakti strI putrAdikamAM ddha banI akRta karavAmAM lAgI jAya che mATe A sthitimAM te SaDUjIvanikAyane ghAtaka thAya che ke sUpa che chaThe sUtrakA avataraNa aura chaThA sutrA / mAtA pitA yA putra koI bhI Ihaloka-sambandhI aura paralokasambandhI duHkhoM se bacAne meM samartha nahIM hai . AvI rIte haNavAnA prakAravALA anucita vyApAra karavAmAM prayatnazIla te prANI dhana kamAvAnI IcchAthI bIjA anya dvIpamAM paNa jAya che, paraMtu kadAca tyAM paNa samagra kAryanuM sAdhanabhUta prabhUta dhana arthAt yatheccha dhanane lAbha jyAre tyAM paNa maLatuM nathI te te ghaNo khinna thaI jAya che, ane A paristhitimAM te zuM kare che te prakaTa karavAmAM Ave che jefuM va saMvarapha" ItyAdi artha khule che. vizeSArtha -je mAtApitA AdinI sAthe te rahe che te tenI bAlya avasthAmAM sarva prathama sevA cAkarI kare che tenI sahAyatA kare che, tenuM pAlaNa- piSaNa kare che, te paNa jyAre yuvAvasthA AdithI samRddha thaI jAya che tyAre te pitAnA mAtApitA AdinI vRddhAvasthAmAM dhana AdithI sahAyatA, sevA, ane temanuM pAlana-poSaNa kare che. A prakAre pArasparika piSya-paSaka bhAva hovA chatAM paNa te temanI rakSA mATe ke zaraNa devAmAM samartha thatuM nathI, temaja teo paNa tenI rakSA ane zaraNa devAmAM asamartha bane che. saMsAranI e rIti che ke pratyeka prANI pitapotAnA kuTuMbIonI strIputrAdikonI mehAdhIna thaI dareka prakArathI sevA, suzraSA, saMrakSaNa pAlana piSaNa ryA kare che. AvI vRtti phakta manuSyamAM ja che tema nahi paNa pazupakSIomAM paNa che tema dekhavAmAM Ave che. teo paNa ITa saMgamAM harSa pAme che ane tenA viyogamAM duHkhI thAya che. jema cakalIo mALAmAM rahe che ane baccAM baccI de che, ane jyAre bahArathI khAvAnuM laI Ave che tyAre tenA nAnA nAnAM baccAM tene dekhatAM ja caM-nca karI bahAra nIkaLe che ane tenI AsapAsa kudavA mAMDe che ane tenI ta5 potapotAnI cAMca khelIne besI jAya che. te potAnI cAMcathI zrI AcArAMga sUtra : 2 67 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI cAMcamAM kAMika khAvAnu dhare che te teo khAI jAya che. ane ghaNA khuza thAya che. jyAre pazu pakSionI A paristhiti che to pachI manuSya to samajadAra vyakti mAnavAmAM Ave che tene peAtAnA iSTa khaMdhu janone, putrAdikone pALavAmAM vRtti badhAthI vadhAre hoi zake temAM koI AzcaryanI vAta nathI, paraMtu AlAka paraloka sabaMdhI du:khAnA udaya thavAthI nathI tuM temane trANu ane zaraNu devAmAM samartha thatA, ane nathI te tane trANu ane zaraNu devAmAM samartha thatAM 5 s. 6 // sakSama sUtrakA avataraNa aura sakSama sUtra / / asaMyata purUSa upabhogake liye dhanasaMgraha karatA hai aura upabhoga ke samaya use kAsasvAsAdi roga ho jAte haiM, usa samaya usake mAtA pitA aura putra koi bhI rakSaka nahIM hote haiM / je prakAre svajana vigere A jIvanA rakSaka nathI anI zakatA te prakAre kaSTasaMpAdita surakSita dhana paNa tenuM rakSaka banatu nathI. A vAtane sUtrakAra kahe che~~ * kavAthaseleba cA " ItyAdi--A saMsAramAM keTalAka asayata saMsArI jIva potAnA upabhoga mATe nAnA prakAranI sAvadya kriyAodvArA anatha kArI dhananuM upArjana karI khAvApIvAthI avaziSTa dhananA saMcaya kare che, ane tenA upabhAga karI te samaya IcchAnukULa AhAra vihAra kare che, paraMtu jyAre azAtAnA udaya Ave che tyAre tenA zarIramAM kAsa zvAsa Adi aneka prakAranA roga utpanna thAya che. A avasthAmAM tenA netra ane nAsikAthI pANI nIkaLavA lAge che. kuSTha Adi roganA kAraNe hAtha paga gaLavA lAge che, te vakhata tenA peAtAnA kuTuMbI-putrakalatrAdika paNa * amane paNa rAga na lAgI jAya A bhayathI tene choDI de che. athavA koi vakhata te paNa koi kAraNavaza teone cheDI de che. kadAca paraspara koI koI ne na paNa choDe to paNa aihika ane pAratrika du:khothI kAI kAInI rakSA karI zakatA nathI. // sU. 7 // jyAM sudhI vRddhAvasthA vigere nathI AvI tyAM sudhI zrutacAritrarUpa dharma sevana karavAmAM prayatna karatA rahevA joIe, A vAtane sUtrakAra pradarzita kare cheH zrI AcArAMga sUtra : 2 6 8 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATharve sUtrakA avataraNa aura AThavAM sUtro g arLA' ItyAdi-he medhAvI!he sarvaviratisaMpanna! he paramArthanA jANakAra muni ! kaI paNa svajanAdika eka bIjAne trANa ane zaraNa mATe samartha banatA nathI. A prakAre pUrvokta rItithI pratyeka prANInA sukha duHkhane jANIne arthAta "pitAnA karelA pApa punyanA phaLa avazya bhogavavA paDe che evuM samajIne tathA avasthAne paNa analikAnta dekhIne, tathA jyAM sudhI regAdikane udaya thayo nathI. badhI Indriyo potapotAnI zaktimAM samartha che, ane svajanAdie choDela nathI, arthAt jyAM sudhI svajanAdi Adara kare che tyAM sudhI AtmAnuM zreya sAdhI levuM joIe. evI avasthAne arthAt parivAdadoSayukta vRddhAvasthA, poSaNadeSavALI bAlyAvasthA ane parihAradeSavALI regAvasthAne secIne tuM saMcamArAdhanane avasarane bhalibhAti jANa. vRddhAvasthAmeM koI rakSaka nahIM hotA aura bAlyAvasthA bhI parAdhIna hone ke kAraNa duHkhamaya hI hai-esA vicAra kara yuvAvasthA ko hI saMyamapAlana kA | yogya avasara samajhanA cAhiye . bhale sukhI hoya yA duHkhI pratyeka manuSyane potAnA kRta-karelA zubhAzubha karmanA phaLane bhegavavuM paDe che. e nizcita siddhAnta che ke phaLa ApyA vinA karma kaI vakhata nAza thatAM nathI. AtmAne paugalika vargaNA parataMtra kare che tenuM nAma ja karma che. A lokamAM kAjaLanI zIzI mAphaka sarvatra kAmaNa vargaNAo bharelI che. e pIgalika che. AtmAnA krodhAdi kaSAyonA nimittathI temAM sthitibaMdha ane anubhAga baMdharUpa phaLa devAnI zakti Ave che. karmabaMdhanI zAstrakAroe 4 prakAranI avasthAo batAvelI che. 1 prakRtibaMdha, 2 sthitibaMdha, 3 anubhAgabaMdha, ane 4 pradezabaMdha. jJAnAvaraNIyAdika aSTavidha karmomAM AtmAnA te te guNanI ghAta karavAnI je zakti che tenuM nAma prakRtibaMdha che. prakRti nAma svabhAvanuM che. jema lIMbaDAne svabhAva kahe hoya che te prakAra jJAnAvaNIya karmane svabhAva AtmAnA jJAnaguNano ghAta karavAnuM hoya che. darzanAvaraNIya karmane svabhAva AtmAnA darzanaguNane ghAta karavAne che. vedanIya kamane svabhAva AtmAne sukha ane duHkha ApavAnuM che. mehanIya karmane svabhAva AtmAnA svabhAvane parapadArthomAM zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRddha banAvavAnuM che. Ayukamane svabhAva niyata samaya sudhI jIvane te te paryAyamAM rekI rAkhavAnuM che. nAmakarmane svabhAva citrakAranI mAphaka zarIrAdikone aneka rUpamAM pariNamAvavAne che. zetrane svabhAva uMca nIca kuLamAM pedA karAvavAne ane antarAya kamane svabhAva AtmAnA vIryane ghAta karavAnuM che. pradezabaMdha te ja che, jenI mAraphata dUdha ane pANI mAphaka AtmA ane karmane anantAnanta pradezone ekIbhAva je saMbaMdha thaI jAya che. e banne prakAranA baMdha mana vacana kAyAnA yogothI thAya che. sthitibaMdha-karmomAM AtmAnI sAthe rahevAnI maryAdAne kahe che, phaLa devAnI zaktinI hInAdhikatAne anubhAgabaMdha kahe che. e sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha kaSAyathI thAya che. karmone AtmA sAthe baMdha thAya che, tene e matalaba nathI ke AtmA karma banI jAya che, athavA karma AtmArUpa banI jAya che. pratyeka dravyamAM eka agurulaghu nAmanI zakti rahyA kare che, jenI mAraphata eka dravya bIjA dravyarUpa banI zakatuM nathI. A zakitanA sadUbhAvathI pratyeka dravya potAnA svarUpamAM sadA kAyama banI rahe che. dareka dravyamAM A cha guNe ke jene sAmAnya guNa kahe che te sadA nivAsa karI rahelA che. 1 titva -A guNanA nimittathI dravyane kaI vakhata nAza nathI thatuM. 2 catura-A guNanA nimittathI dravya kSaNa-kSaNamAM koIne koI kAma karyA ja kare che. 3 TUthablyu-A guNanA nimittathI dravyamAM eka ane bhinna prakAranI avasthAo badalyAM kare che. 4 maguiyu-enA nimittathI dravya sadA pitAnI maryAdAmAM ja rahe che, koI paNa tene guNa bIjA guNarUpa banI zakatuM nathI, ane bIjo guNa paNa temAM bahArathI AvI maLI zakatuM nathI. pa pradezavarava-A guNanA nimittathI dravyane keI ne kaI AkAra avazya thAya che. 6 maiyA-A guNanA nimittathI dravya keI ne koI jJAna viSaya thaI rahe che. AtmA ane pudagalamAM eka evI bhAvika zakti che ke jenAthI e bane anAdi kALathI anya saMyukta havAne kAraNe svabhAvathI anyathA hevArUpa vibhAva avasthAmAM paDela che, tenI A vibhAva avasthA anAdi kALanI che. Aja navI pedA thayela nathI. enAthI jIvamAM pudgalanA nimittathI vibhAva-anyathA bhAvarUpa pariNamana ane vibhAvadazAsaMpanna jIvanA nimittathI pudgalamAM vibhAva-(karma)-rUpa parimana thayA kare che. tenuM A pariNamana anAdi kALanuM che. AjanuM nahi. zrI AcArAMga sUtra : 2 70 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-kadAca AtmA pahelAM zuddha have tema mAnI levAmAM Ave te zuM harata che? uttara--ghaNI bhArI hAni che. A prakAranI mAnyatAmAM karmanA saMbaMdhanA pahelA AtmAne zuddha mAnavuM paDaze. ane pachI tene kamane saMbaMdha mAnavAthI siddhAtmAone paNa karmane saMbaMdha mAnavo paDaze. evuM te che nahi. zuddhamAM azuddhatA AvI zakatI nathI. siddha avasthA zuddha avasthA che. azuddhathI zuddha che. mATe baMdhathI ja mekSa kahevAya che. prazna-karmanA phaLa devAnI bIjI koI vizeSa vidhi che? uttara-hA. che. jyAre karma baMdhAya che tyAre tene pAkavA mATe thoDo vakhata joIe, bAMdhelA karma te vakhata udayamAM AvavA lAgatA nathI tene hisAba te khetaramAM paDelA bI mAphaka che. je prakAre khetaramAM vAvelA bI thoDA vakhata pachI pAke che te prakAre bAMdhelA karmane pAkavAmAM paNa thoDo vakhata lAge che. te samayanuM nAma abAdhAkAla che. A abAdhAkAla e hisAba che ke eka kaDAkoDI sAgaranI sthitivALA karmamAM tenI abAdhA 100 varSanI paDe che 70 kaDAcheDI sAgaranI sthitivAlA mohakarmamAM 7000 varSane abAdhAkALa paDe che A hisAbathI kareDa sAgaranI sthitivALA kamane abAdhAkALa antamuhUrta mAtra ja paDe che. AthI te vAta jaNAya che ke jeTale theDI sthitine karma baMdhAze teTale jaldI phaLa devAne taiyAra thaI jaze. ane e ja kAraNathI A bhavamAM bAMdhelA karma jIvane A bhavamAM udaya Ave che. prazna-bAMdhelA kamanuM tevuM ja phaLa maLe che agara temAM koI parivartana paNa thAya che ?. uttara-jenA pariNAmonA nimittathI phalepabhegamAM parivartana paNa thaI jAya che, A parivartanane-utkarSaNa, apakarSaNa, saMkramaNa, ane udIraNa kahe che. bAMdhelA karmonI sthiti agara tenA anubhAgamAM jInA bhAvonA nimittathI je vRddhi thAya che tene utkarSaNa kahe che. pahelAM bAMdhelA karmonI sthiti ane anubhAgamAM jenA bhAvenA nimittathI je ghaTatI thAya tene apakarSaNa kahe che. jInA bhAvenA nimittathI pApane puNyamAM, ane puNyane pApamAM je parivartana thAya che, tenuM nAma saMkramaNa che. keI karmane kaI nimittanA kAraNathI potAnI ThIka sthitinA pahelAM udayamAM lAvIne je khapAvI nAMkhe che tenuM nAma udIraNa che. zrI AcArAMga sUtra : 2 71 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A karmonI uttara prakRtie keTalI che? ane tenu zuM svarUpa che? tathA dezaghAti ane sa ghAti puNyarUpa ane pAparUpa prakRtie keTalI ane kaI kaI che? tathA dezaghAti prakRtimAM sarvAtispardhIka keTalAM che. ? ityAdi samasta vAtono vicAra zAstrAmAM sArI rIte karavAmAM Avela che. A prakAra karmone sakSepamAM svarUpa samajIne evuM pragaTa karela che ke A karmanA nimittathI AtmA A sa'sAramAM bhaTakatA ane aneka duHkhAne sahana karatA rahe che. karma AtmAne saMsAramAM bhamAve che. AtmA paNa svayaM tenA nimitta banIne sa'sAramAM bhamatA rahe che. karmothI du:khI thavAvALA jIva saMsArI che. te sadA A sasAramAM eja kAraNathI bhramaNa karyA kare che. tenA A paribhramaNane dekhIne jJAnI jana tene sakhAdhana karIne kahe che keH~~ " AghAtaM maraNena janma jarayA vidyuzcalaM yauvana, santoSo dharnAlapsayA zamasukhaM bhogAzayA dehinAm / lokarmatsaribhirguNA vanabhuvo vyAlenepA durjanairasthairyeNa vibhUtirapyapahatA grastaM na kiM kena vA 1" // 1 // he saMsArI jIvA ! kaheA dunIyAmAM evI kaI vastu che ke je nirbhIya che. dekhA mRtyunA janmane, ghaDapaNanA vijaLI samAna caMcaLa yuvAvasthAne, dhananI tRSNAnA satASane, bhAganI AzAneA mAnasika zAMtine, matsarabhAvavALA duja nAnA guNNAne, sa ane hiMsakAnA jaMgalI janAvarone, duSTonA rAjAne, ane asthiratAnA aizva ne mahAbhaya che. ekane ekanA bhaya lAgelA che. ekathI eka grasita che, pachI temAM zAMtinI bhAvanA rAkhavI kuvAnA kinArA upara besIne nirbhayatAnI sAthe uMgha levA kharAkhara che. mATe to jJAnI pade pade sa`edhita karI karIne kahetAM rahe che ke are bhavya ! " tasvaM cintayaH satataM citte, parihara cintAM nazvaravitte sadA tuM sArAsAranA vicAra karatA rahe, kAraNa ke nAza thanArA dhanAdikanI cintAthI vyartha potAnI jAtane vyAkula banAvIza nahi. zuM tane khakhara nathI ke jevI rIte mAMsa upara gIdha avAranavAra ghUmyA kare che te prakAre tane khAvA mATe kAla tArA zira upara ghUmI rahyo che. leAkeAne maratAM tuM nitya jIve che. pratyeka divasa vRddhone asahya kaSTanI yAtanAothI pIDita bhALe che, ane saMsArIjIvAne paNa tareha tarehanA bhaceAthI gherAelAM ane nAnA prakAranA sa'kaTAne sahana karatAM zrI AcArAMga sUtra : 2 2 72 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te svayaM pitAnI AkhethI dekhe che, chatAM te viSayanA lebhathI mamatAnA kAMTAmAM phasI pitAne nAza karI rahyo che. mAchalI ane vAMdarAnI mAphaka tuM baMdhanamAM phasele paNa tyAMthI bahAra nIkaLavA cAhate nathI. zuM tane khabara nathI ke tArI paNa eka divasa A dazA thavAnI che. mATe eja avasara kalyANa karavAno che. kahyuM paNa che - " yAvatsvasthamidaM kalevaragRhaM yAvacca dUre jarA, yAvaccendriyazaktirapratihatA vAvatkSayo naayussH| Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatno mahAn , proddIpte bhavane ca kRpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH?" // 1 // he bhavya ! jyAM sudhI A tArUM sarIra sArI hAlatamAM che, temAM kaI paNa rege nivAsa nathI karyo, jyAM sudhI ghaDapaNa dUra che, jyAM sudhI IndriyanI zakti banI rahI che, jyAM sudhI AyunA divase bAkI che, tyAM sudhI tuM AtmakalyANa karavAnI ceSTA sArI rIte karate rahe. ghara baLavA lAge tyAre ku davAne zuM artha ? me 1 A pUrvokta vAtane dhyAnamAM rAkhIne sUtrakAra kahe che -"parva kALig" ItyAdi. "he paMDita !" A zabdanA arthanuM TIkAkAra-he medhAvI!, he sarvaviratisaMpannA, he paramArthajJa !, A traNa padothI vivecana kare che-sAra ane asAra tattvanuM vivecana karavAvALI buddhinuM nAma medhA-prajJA che. tenA baLa upara he prANI "upAdeya zuM vastu che. heya zuM che " A vAtane vicAra karI zake che. AvI pavitra vicAradhArAthI tenA AtmAmAM bhedavijJAna jAgrata thAya che, tethI te A sArI rIte jANI le che ke-"go dR sthi ne vorDa" "huM ekale chuM. mAruM A saMsAramAM koI nathI. A para padArthono kevala mArA AtmAnI sAthe saMyoga saMbaMdha che. tAdamya saMbaMdhavALA jJAnAdiguNa mArI AtmAnI sAthe sadA rahevAvALA che. A sagI padArthonuM niyamathI viyoga thaze, jene tAdAmya saMbaMdha che teo te A AtmAthI trikALamAM paNa dUra thaI zakatA nathI. je pitAne nijaguNa che te amane upAdeya che, bAkI heya che" AvA prakAranI vizuddha bhAvanAthI tenA AtmAmAM te padArthothI vairAgyavRtti utpanna thAya che. te virAgya vRttithI AtmAmAM keI apUrva vidyAsa pedA thAya che. tenI mAraphate AtmAthI anaMtAnubaMdhI cekaDIne ane darzana mehanIyanI prakRtino kSaya, kSayopazama, agara upazama thAya che. AvI paristhitimAM tene upazama, kSayezama, ane kSAyika samakita pedA thAya che. haju AtmAmAM cAritramehanIya karmanI sattA mejuda che, zrI AcArAMga sUtra : 2 73 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAthI tene dezivarati ane sarvavirati paNa prApta thayela nathI. paraMtu samamikatanI prApti thayA bAda jyAre te AgaLa vadhavAnA prayAsa kare che tyAre tene dezivarata thAya che, athavA sarvavirati. dezaviratithI mukti nahi mATe jyAre e potAnA purUSAnI dizAne AgaLa vadhAre che, tyAre sarvaviratinA lAbhathI te potAne pavitra kare che, ane vAstavika tapa saMyamanA ArAdhaka banI jAya che, eTale paramArthajJa-parama=utkRSTa je artha =AtmAnuM svarUpa tenA =jJAtA thAya che. dezaviratimAM AtmA prANAti pAtAdika pAMca AzravonA eka dezathI tyAgI thAya che ane savavatimAM tenA sarva prakArathI tyAga thai jAya che. tyAM samasta jIvA upara samatAbhAva rahe che. AtmAnuM nija svarUpa je jJAtA-draSTApana che te A tapa saMyamanI avasthAmAM pragaTa thaI jAya che. ' '' sUtramAM " suR patteya sAyaM" je padya che te A vAtanI puSTi kare chete du:kha ane sukha pApa ane puNyathI thAya che, mATe " saMsAranA samasta prANI one rAgAdika vaidyanA AdinA samaye potAnAthI karelA karmanA vipAka avazya bhAgavavA paDe che." evu samajIne he bhavya ! jyAM sudhI potAnA zarIramAM rogAdikano udaya nathI thato, ane jyAM sudhI saceSTatA anela che, ane jyAM sudhI svajana saMbaMdhI potAnAthI virakta nathI thatAM tyAM sudhI AtmakalyANu karavAmAM agresara banI jA, ane A sayamArAdhana rUpa pavitra kAryane na choDa, kAraNa ke hAtha pAMva meM jaba taka bala hai, AkhomeM hai tejaprakAza, zravaNazakti hai, buddhi upasthita, rogAdikakA huA na trAsa / dharma AvaraNa kara le prANI, dharakara manameM uttama sAja, kI jAne kala rahA na kala to kyoM jAne dete ho Aja // 1 // " " anabhikrAntaM ca vayaH samprekSya 39 ' samaya samaya Ayu ghaTe che, kSaNe kSaNe kAyA kSINa thAya che. jema mATInuM DhekuM pANI lAgatAM ja gaLI jAya che tema dekhatAM dekhatAMmAM A zarIra gaLI jAya che, mATe tuM potAnA AtmakalyANa tarapha pravRtti kara. kAraNa ke vayanA vyatIta thavAthI parivAda, pASaNa ane parihAra Adika doSa utpanna thAya che, tethI tevI hAlatamAM saMyamanu pAlana thavuM azakaya che, mATe sUtrakAra kahe che kejyAM sudhI sacama dhAraNa karavAnI yogya avasthA vyatIta thaI nathI tyAM sudhI dharmAcaraNurUpa avasarane hAthathI javA dyo nahi. arthAt Aja avasthA che jemAM dharmAcaraNa prANI karI zake che. sUtramAM '=' zabda arthAntaranA kheAdhaka che zrI AcArAMga sUtra : 2 74 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI e pratIta thAya che ke-pUrvokta parivAdAdi traNa doSomAMthI koI eka paNa doSathI je aspaSTa-rahita che ane avasthA paNa dharmAcaraNa karavAnI jenI vItI gaI che. paraMtu kadAca te daDha saMhananavAlA che te paNa pravajyA-bhAgavatI dIkSAne yogya che. jema bhagavAnanA mAtApitAe devAnaMdA ane RSamadata pitAnI vRddhAvasthAmAM dIkSA dhAraNa karI hatI. athavA--"aramitrakAnta = @ vacaH kSa jJAnadi vitA " A vAkya, saMyamamAM kaSTa pAmatAM ziSyajanamAM je nirUtsAhita banela che. tene utsAha vadhAravA mATe kahevAmAM Avela che. tene utsAha vadhArIne teo kahe che ke-he paMDita ! A vakhate tame pratrajyA grahaNa karavAnI avasthAvALA cho, tathA parivAdAdika doSatraya vagara paNa che. jethI tame jyAM sudhI A avasthAmAM cho tyAM sudhI saMyama grahaNa karavA mATe prayatnazIla rahe, A abhiprAyathI sUtrakAre paMDita A saMbaMdhanathI tene saMbodhita karela che, kAraNa ke ziSyajana svayaM A prakAranI pitAnI avasthAne samajI zake che mATe A saMbaMdhana tene mATe saMgata bese che, -- athavA ziSya mATe sUtrakAra pharIvAra kahe che ke-he analikAntayauvana ziSya! dravya, kSetra, kALa ane bhAva nA bhedathI kSaNa ( avasara) cAra prakAra che. (1) sarvaviratirUpa avasthA jIvane je kSaNe prApta thAya che tenuM nAma dravya kSaNa che kAraNa ke-A jIva avyavahAra rAzithI vyavahAra rAzimAM Ave che tyAM pRthivIkAyika Adi ekendriya jIvemAM janma grahaNa kare che, pachI te karmasthitine jogavatAM kramathI beIndriya mAM utpanna thAya che, A prakAra sthAvara ane traNa paryAyanI prApti dravyakSaNa che. temAM paNa beIndriyAdika paryAyo sivAya paMcendriya paryAyanI prApti, temAM paNa saMjJIpaNAnI prApti, temAM paNa manukhyaparyAyanI prApti, tyAM paNa viziSTa jAti-uMca kuLa-mAM janma, dIrdhAyu meLavavuM, niroga zarIra prApta thavuM, temAM paNa cAritranI prApti thavI, ItyAdie badhuM dravya zrI AcArAMga sUtra : 2 95 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSaNa che. A badhI vAto tane prApta thayela che, kAraNa ke devagati ane narakagatimAM tattvazraddhAnarUpa samyakatvasAmAyika ane tattvAvabedharUpa zratasAmAyikanI upalabdhi jIvane prApta thAya che. tiryaMcagatimAM kaI kaI jIvane dezaviratine lAbha thAya che. sarvaviratirUpa cAritranI prApti to A jIvane manuSya janmamAM ja thAya che mATe A ThekANe teja dravya kSaNa che. sAmAyika cAra prakAranuM che. 1 samyaktva, 2 zrata, 3 dezavirati ane 4 sarvavirati. ahIM dravyakSaNane vicAra karyo che. sarvaviratirUpa cAritranI utpatti athavA prAptinI mukhyatAthI manuSyaparyAyane ja pradhAnatayA dravyakSaNa karyuM che, kAraNa ke sarva viratirUpa cAritra sivAya AtmA bIjI kaI avasthAthI karmone kSaya karI mekSa prApta karatA nathI. ekSaprApta kare te tenI svAbhAvika avasthA che. jema tuMbaDI upara mATIne lepa lagADavAthI te pANInI nIce besI jAya che, ThIka te prakAre A jIva paNa karmamalathI lipta hovAnA kAraNe saMsArarUpa samudranI aMdara besI jAya che. jema jema je te tuMbaDI uparano mATIne lepa pANIthI gaLIne haThI jAya che tema tema te tuMbaDI pANI upara Ave jAya che. bilakula nilepa thavAthI te pANI upara taravA lAge che. te prakAre jema jema karmamalane lepa A jIvAtmAthI chuTI jAya che tema tema te paNa pitAnI zuddha avasthAne prApta karate rahe che. eka divasa e paNa Ave che ke te karmamalanA lepathI sarvathA nileSa thaI jAya che. sarvathA nilepa thavuM te tenI zuddha avasthAnI prApti che. A karmono nAza karavAnI dazA, sarvaviratirUpa cAritranI prAptithI ja jIvane prApta thAya che. ekendriyAdika paryAyomAM tenI prApti jIvane thatI nathI, kAraNa ke sarvaviratirUpa cAritranI prApti jJAnanA vikAsa sivAya thatI nathI. jJAnane vikAsa manuSya paryAya sivAya anyatra nathI thate, mATe pradhAnatayA tene ja dravyakSaNa kahela che. jJAnanA vikAsane abhiprAya pAMca AzcanI nivRttithI che. jJAnathI pAMca AzravonI sarvathA nivRtti thAya te jJAnane vikAsa che. haju devaparyAyamAM bhavapratyayaya avadhi hoya che tathApi te jagyAe je sarvaviratirUpa cAritranI yogyatA nathI tenuM khAsa kAraNa e che ke te jJAnathI tyAM pAMca A nI nivRtti thatI nathI. e prakAre narakamAM paNa pAMca AzranI nivRttinA abhAvathI dezavirati ane sarvaviratinI prApti thaI zakatI nathI. zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kSetramAM sarvaviratirUpa cAritranI prApti A jIvane thAya che tenuM nAma kSetrakSaNa che. adholekagrAmasaMvalita arthAt salilAvatIvijayayukta tiryazlokamAM, tyAM paNa samayakSetramAM ja, tyAM paNa paMdara karmabhUmimAM ja, tyAM paNa bharatakSetranI apekSAthI sADhApacIsa (2pA) dezamAM A jIvane cAritranI prApti thAya che. te kSetrarUpa avasara paNa durlabha che. kAraNa ke anya kSetromAM samyakatvasAmAyika ane kRtasAmAyika, A bannenI upalabdhi, tathA keI keI ne dezaviratirUpa cAritranI upalabdhinI saMbhAvanA che, paraMtu te jagyAe jIvane sarvaviratine lAbha thatuM nathI. urdhvaloka, adhelaka ane tiryAzloka, A prakAre kSetra traNa prakAranA che. temAM udgalokamAM dezavirati ane sarvaviratirUpa sAmAyika dhAraNa karavAno avasara ja nathI. samyaktvasAmAyika ane zrutasAmAyika, A benI jIvane tyAM prApti thaI zake che. alekamAM paNa alekajhAma (salilAvatIvijaya)ne cheDIne urdhvalokanI mAphaka ja samajavuM joIe, arthAt alekamAM-elekajhAma-salilAvatI vijayamAM cAre sAmAyikane prApta karI levAno avasara che, paraMtu bIjI jagyAe samyaktva ane zrata e be sAmAyikone prApta karavAno avasara che, tiryazlokamAM manuSyakSetrathI bahAra sarvaviratirUpa sAmAyikanA atirikta bAkInA traNa sAmAyikonI upalabdhine avasara chavane prApta thAya che, paraMtu cAre prakAranI sAmAyikanI prApti te jIvane manuSyakSetra-aDhIdvIpamAM ja thAya che. je kALamAM sarvaviratirUpa cAritranI prApti A jIvane thAya che tenuM nAma kAlakSaNa che. kAla be prakAre che-utsapikAla ane avasarpiNIkAla, AmAM utsapikAla cha prakAre, ane avasarpiNuMkAla paNa cha prakAre che, utsarpiNInA 6 bheda-1 duSamaduSamA, 2 duSamA, 3 duSamasuSamA, 4 suSamaduSamA, 5 suSamA, 6 suSamasuSamA, e che. A prakAre avasarpiNInA paNa (1) suSamasuSamA, (2) suSamA (3) suSamaduSamA, (4) duSamasuSamA, 5 duSamA, 6 duSamaduSamA, A che bheda che. je kALamAM jIvene jJAnAdi zubha bhAvenI vRddhi tathA AyuSya avagAhanA AdinI ane varNa baMdha rasa sparzanA paryAyanI vRddhi thAya che te utsarpiNI che, ane je kALamAM jene jJAnAdi zubha bhAvone hAsa tathA AyuSya avagAhanA Adine ane varNa baMdha rasa sparzanI paryAne hAsa thAya che te avasarpiNa che. temAM avasarpiNInA suSamaduSamA-trIjA kALamAM duSamasuSamA-cothA kALamAM ane duSamA-paMcama kALamAM, tathA utsarpiNInA duSamasuSamA-trIjA kALamAM ane suSamaduSamA nAmaka cethA kALamAM sarvaviratirUpa sAmAyikanI prApti jIvane thAya che. A kathana navIna dharmaprAptinI apekSAthI kahyuM che. pUrva pratipannanI apekSAthI saMharaNAvasthAmAM lekatrayamAM samasta kALamAM sarvaviratirUpasAmAyikanI upalabdhi jIvane thAya che. bhAvakSaNa be prakAranA che. 1 karmabhAvakSaNa ane 2 ne karmabhAvakSaNa. cAritra zrI AcArAMga sUtra : 2 77 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehanIya kamane-kSaya, kSaye pazama ane uzama-rUpa avasthAomAM kaI paNa avasthArUpa thavuM, te karmabhAvakSaNa che, temAM upazamazreNImAM cAritramehanIya karmanI 21 prakRtiene upazama thavAthI antarmuhUrta parimita je upazamacAritra thAya che te upazamacAritrane kSaNa che. cAritramohanIya karmanI 21 prakRtine sarvathA kSaya thavAthI antarmuhUrta parimita je chastha ane yathAkhyAta cAritranI prApti thAya che tasvarUpa kSAyikacAritranuM kSaNa che, kSaye pazamacAritra kSaNanuM cAritramohanIya karmanA kSapazamathI thAya che, tene kALa utkRSTa dezauna eka kareDa pUrvane che. karmabhAvakSaNane matalaba che cAritrane AvAraka (rekavAvALA) cAritramehanIya karmane kSaya, kSapazama ane upazamanI prAptino avasara, temAM cAritramohanIya karmanI apratyAkhyAnAdi 21 prakRtionuM upazama je cAritrathI prApta thAya che tenuM nAma upazamacAritra che. A upazamazreNimAM thAya che. tene kALa antarmuhUrta che. apratyAkhyAnAdi 21 prakRtinA sarvathA kSayathI jIvane je cAritra prApta thAya che tenuM nAma kSAyikacAritra che. upazamazreNimAM upazamacAritra ane kSapaka zreNimAM kSAyikacAritra thAya che. upazamaeNinA sthAna 8-9-10 ane 11mAM guNasthAna che. kSapakazreNinuM sthAna 8-9-10 ane 12muM guNasthAna che. 12 mA guNasthAna sudhI jIvane chadmasthAvasthA rahe che. yathAkhyAtacAritra 11 -12-13 ane 14 mAM guNasthAnamAM thAya che. chadmasthAvasthAnA cAritranuM chadmastha cAritra ane saMpUrNa mehanIya karmanA kSaya athavA upazamathI AtmAnA zuddha svarUpamAM sthira hovuM tene yathAkhyAtacAritra kahe che. anaMtAnubaMdhI Adi 12 kaSAyane udayabhAvI kSaya tathA tenA niSekene sadavasthArUpa upazama. ane saMjvalana tathA nekaSAyanuM yathAsaMbhava udaya hovA para je cAritra thAya che tene kSAyopazamikacAritra kahe che. tenuM bIjuM nAma sarAgasaMyama paNa che. ne karmabhAvakSaNa-ALasa, meha, avarNavAdAdikane abhAva thavApara je samyaktvAdirUpa sAmAyikanI prApti thayA kare che te nekamabhAvakSaNa che, kAraNa ke ALasa ane mehAdikathI upahata thayela prANI saMsArano nirmULa uchedana karavAmAM samartha manuSyabhavane prApta karIne paNa bodhi Adine prApta karI zaktA nathI. karmabhAvakSaNane kaI kaI AcArya riktakSaNa paNa kahe che. zrI AcArAMga sUtra : 2 78 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama sUtrakA avataraNa aura navama sUtra / A prakaraNane sakSisa karatAM TIkAkAra kahe cheH- trasapayo/vizeSTa mAnava bhavasvarUpa (1) dravyakSaNa che, AryakSetrarUpa (2) kSetrakSaNa, dharmAnuSThAnano samaya (3) kAlakSaNa ane kSApazAhirUpa (4) bhAvakSaNa che, mATe he paramAna ! medhAvI! A prakAranA caturvidha kSaNane dharmAcaraNa karavA mATe atyaMta durlabha mAnIne sacamapAlana karavAmAM lagAvA. nahi tA samaya nIkaLI javA pachI aMtamAM pazcAttApa sivAya kAMI paNa hAtha Avaze nahi, mATe A prApta thayela caturvidha kSaNane saMyamArAdhanathI saphalita karI sU0 8 5 vArchakya aura rogoM se jaba taka zrotrAdi indriyoM ke parijJAna naSTa nahIM hue haiM, tabhI taka cAritrAnuSThAnameM pravRta ho jAnA cAhiye / A prakAra atyaMta kaThinatAthI prApta karavAyAgya A kSaNane meLavIne jyAM sudhI zrotrAdika pratyeka indriyanI potapotAnAM viSayane jANavAnI zakti kamajora thatI nathI tyAM sudhI AtmakalyANa mATe prayAsa karatA rahevA joie, e vAta sUtrakAra kahe che:--- 6 ' nAya soyapaLiALA ' ityAdi. jyAM sudhI vRddhAvasthA agara koi rogathI tArUM karNa indriyajanya jJAna potAnA viSayane grahaNa karavAnI zaktithI vikala nathI thayuM, netra-indriyajanya jJAna jyAMsudhI potAnA viSaya grahaNa karavAnAM sAmarthyathI rahita nathI thayu, ghrANu-Indriyajanya jJAna jyAMsudhI potAnA jJeyane jANavAnI zaktithI kSINu nathI thayuM, jijJA-Indriyajanya jJAna jyAM sudhI potAnA padArthane grahaNa karavAnA sAmarthyathI rahita nathI thayuM, sparzana-Indriyajanya jJAna jyAM sudhI karkaza kaDhArAdi potAnA viSayane grahaNa karavAnI zaktithI hIna zrI AcArAMga sUtra : 2 79 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI thayuM tyAM sudhI arthAt indriyenA jJAnanI vidyamAnatAmAM ja he bhavya prANI! tuM pitAnuM kalyANa arthAt jJAnadarzana caritra ArAdhanarUpa nija prajanane siddha karI le. e nizcita che vRddhAvasthA AvavAthI agara kaI bhayaMkara roga thavAthI IndriyenI zaktio agara svayaM Indriye ja kSINa thAya che. je vakhate zItalA nIkaLe che te vakhate kaI vyaktionI AMkho phUTI jAya che, kAna paNa baherA thaI jAya che, lakavAnI bImArImAM sparzana Indriya zUnya banI jAya che, vacana -vANI paNa ThIka nIkaLatI nathI, cAlatI vakhate paga kyAMya rAkhe che ane paga paDe che kyAMya. kahyuM paNa che - " gAtraM saMkucitaM gativigalitA bhraSTA ca dantAvali-, ISTirnazyati bardhate badhiratA vanaM ca lAlAyate / vAkyaM nAdriyate ca bAndhavajano bhAryA na zuzrUSate, DhA ! thaI puSa0 kIvara putrothamA" iaa. " dRSTi ghaTI palaTI tanakI chavi baMka bhaI gati laMka naI hai, rUSa rahI paranI gharanI ati raMka bhayo parayaMka laI hai| kAMpata nAra (nADa) bahai mukha lAra mahAmati saMgati chAra gaI hai, aMga upaMga purAne pare tisanA ura aura navIna bhaI hai" // 1 // " vyAghrIva tiSThati jarA paritarjayantI, rogAzca zatrava iva praharanti deham / AyuH parisravati bhinnaghaTAdivAmbho, lokastathApyahitamAcaratIti citram" // 1 // A vRddhAvasthA ardhamRtaka jevI che, A avasthAmAM buddhi naSTaprAya thAya che, bala paNa ochuM thAya che, vAMkApaNuM Ave che, dAMta paDI jAya che, bAla sapheda thAya che, AMkhathI ochuM dekhAya che, kAnethI zabda saMbhaLAto nathI, hAtha paga DhIlA ane cAlavA pharavAthI lAcAra bane che, kapha ane zvAsanuM jora vadhe che, vairIonI mAphaka samasta roga A avasthAmAM badale levA mATe jANe ekadama tuTI paDe che, tRSNAnI prabaLatA A avasthAmAM thAya che, pratyeka Indriya viSaya grahaNa karavAnI zaktithI zUnya thAya che. jevI rIte kabutara para bAja jhaDapa mAravAnI taka zedhe che, athavA bilADI uMdara pakaDavAnI tAka lagAvI bese che, tevI rIte meta paNa A avasthAmAM prANapaMkherUne pakaDavA taiyAra rahe che. je prakAre vAdaLenI aMdara sUryane prakAza DhaMkAI jAya che te prakAre A avasthAmAM juvAnInuM baLa chupAI jAya che. moranI dhvani sAMbhaLavAthI jema caMdanavRkSomAM zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laTakelA sApanA baMdhana DhIlA paDe che tema khAMsInA khulla-khulla zabdathI A avasthAmAM hADakAonI saMdhiye zithila banI jAya che. A vRddhAvasthA eka bhayaMkara vyAdhinI mAphaka sAme AvIne nirbhaya rUpathI paDI thaI jAya che, te vakhate zatruonI mAphaka rega paNa prahAra karavAmAM cukatA nathI, kuTelA ghaDAmAMthI pANInI mAphaka Ayu nikaLavA mAMDe che, te paNa AzcaryanI vAta che ke prANI pitAnA AtmakalyANanI tarapha dhyAna detA nathI. mATe jyAM sudhI vRddhAvasthA agara ke regathI tArI zArIrika zakti kSINa nathI thaI, ane pratyeka indriya jyAM sudhI sazakta banelI che tyAM sudhI sUtrakAra kahe che ke- AtmArtha manuvAce " AtmA mATe hitakArI samyagdarzana samyajJAna ane samyaphacAritranI prAptithI pitAne bhAvita kare. ahIM AtmA mATe hitakArI samyakUcAritranuM pradhAnatayA grahaNa thAya che, kAraNa ke yathAkhyAtacAritra vinA kevaLajJAna tathA kevaLadarzana nathI thatuM. caudamAM guNasthAnamAM yathAkhyAtacAritranI pUrNatA thatAM ja A AtmA " phuDa " A pAMca hasva akSaranuM uccAraNa kAla taka tyAM rahIne muktimAM birAje che. A apekSAthI cAritranI A ThekANe pradhAnatA kahI che. samyagdarzananI pUrNatA cothA guNasthAnamAM, samyajJAnanI pUrNatA teramA guNasthAnamAM, ane cAritranI pUrNatA caudamA guNasthAnamAM zAstrakAroe batAvI che. A pUrvokta arthane sudharmAsvAmI jakhkhasvAmIthI kahe che ke-he jamma! meM jevI rIte bhagavAna pAsethI sAMbhaLyuM che tevuM ja tamane kahuM chuM. A sUTa 9 che || bIjA adhyayanane pahele uddeza samApta . 2-1 zrI AcArAMga sUtra : 2 81 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama uddeza ke sAtha dvitIya udeza kA sambandhapratipAdana / AcArAMga sUtranA bIjA adhyayananA bIjo uddeza pahelAM uddezanuM varNana samApta thayuM. have bIjA uddezanuM varNana kare che. tenu varNana karavAnA abhiprAya e che ke mahelA uddezamAM je vAta batAvavAmAM AvI che ke " viSayakaSAya ane mAtApitA Adi je leAka che te upara vijaya prApta karavAthI arthAt kaSAyAne jItavAthI ane mAtApitA Adino sneha nivAraNathI saMcamIne mokSanA kAraNabhUta cAritranI prApti thAya che. ane leAka upara vijaya karavAthI jyAM sudhI rAgAdika ane jarAvasthA vigere je saMcamane dhAraNa karavAmAM pratikhaMdhaka che. te A zarIrane AvIne gheratA nathI. tenAM pahelAM AtmakalyANa mATe saMcamanuM ArAdhana karI levuM joI e. prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtra / sacIne kadAcit mAhanA udayathI ajJAna ane leAbhAdi koi kaSAyanA udbhayathI athavA peAtAnA koi doSanA vazathI saMyamamAM je aratibhAva utpanna thAya che, tene jema tema paNa dUra karavAmAM Ave, ane je zabdAdi viSayAmAM lelupI anelAM che ane saMyamanu pAlana kare che te saMyamanu alpa kALa sudhI agara adhika samaya sudhI pAlana karIne paNa pUrvokta doSathI athavA mohanA udayathI saMyamamAM e zithila banI jAya che tee saMyamamAM zithila banI na jAya arthAt saMyamamAM tenI dRDhatA banI rahe ane viSayanI taraphathI teonI Asakti ghaTe A vAtanu varNana A bIjA uddezamAM sUtrakAra kare che:-nnakuM' ityAdi. ane cAritrane aMgIkAra karavA mATe jenI icchA jAgRtamanelI che paratu mAhanA uddayathI tenA manamAM haju sudhI aratibhAva meAjuda che ane jee cAritrane dhAraNa karI lIdhuM che paraMtu lIdhA pachI lAbhAdithI kAI kAI samaya tene temAM aratibhAva pedA thAya che. te vakhate teNe zuM karavuM joIe tenuM nirUpaNa 17 zrI AcArAMga sUtra : 2 82 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArakI asAratA ko jAnanevAlA muni saMyamaviSayaka aratiko dUra kara kSaNamAtrameM mukta ho jAtA hai . A bIjA uddezamAM sUtrakAra kare che-" huM" ItyAdi. jeNe saMsAranI asAratA jANI che, ane cAritrane paNa aMgIkAra karela che te aratibhAvane dUra kare te kSaNa bharamAM mukta thaI jAya. cAritrane jeNe aMgIkAra karela che tene e dharma che ke keTalA paNa pariSaha ane upasargo utpanna thAya te paNa pitAnA cAritradharmanuM nirdoSa rItithI pAlana kare, paraMtu jyAM sudhI kaSAyane pUrNa vinAza nathI thatuM tyAM sudhI jIvathI tevA prakAranI pravRtti thatI nathI, kAraNa ke je cAritranuM A ThekANe varNana ApavAmAM AvyuM che te kSApazamika che. kSApazamika zAstri tyAre ja thAya che jyAre cAritra mahanIya karmanI 21 prakRtiothI sarvaghAtI prakRtionA thoDAM spaddhakonA-anantAnanta karma vargaNAonA samudAyane eka spaddhaka thAya che. tenA udayabhAvI kSaya thAya tathA thoDA sarvaghAti spaddhakonA sadavasthArUpa upazama thAya ane dezaghAti prakRtino udaya thAya. A avasthAnuM nAma kSApazama che. A dazAmAM dezaghAti prakRtine te udaya rahe che, te cAritrane bigADa karatI nathI, paraMtu jene upazama thayela che te kadAca nimitta banIne udayamAM AvI jAya che te te avazya ja cAritramAM jIvane aratibhAva agara tenAthI bhraSTa kare che. A vAtane lakSamAM rAkhIne sUtrakAra saMyamI janane kahe che ke - "ifpta mArveta' saMyamadhArI medhAvI saMyamamAM aratine dUra kare. saMyamamAM dhati dhAraNa karavI, tenuM nAma rati che. ratine abhAva arati che. pAMca AcAranuM pAlana karavuM saMyama che. A viSayamAM saMyamI janane kaSAnA saMsargathI athavA mAtA-pitA-mitra-strI AdinA saMsargathI aratibhAva pedA thaI jAya che tyAre TIkAkAra A vAta para pitAne abhiprAya pragaTa karatAM kahe che ke-vAta paNa ThIka che. kAraNa ke viSayomAM AsaktirU5 ratine sadUbhAva thavAthI saMyamamAM aratibhAva ne utpanna thAya che. paraMtu meghAvI muni saMsAranI asAratAne bhalIbhAMti jANe che. tethI tenuM kartavya che ke te aratibhAvane dUra kare, nahIM te kaMDarIkanI mAphaka tene narakagAmI thavuM paDaze, ane saMyamamAM rati karavAthI puMDarIkanI mAphaka tene zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saddagatine lAbha thaze. jIvane aratinAM kAraNe duHkha thAya che, paraMtu saMyamane nirdoSa rItithI pAlana karavAthI kaI paNa duHkha thatuM nathI. kadAca kaI prakAranA karmodayathI tene duHkha paNa AvI paDe che te duHkha te jIvane saMyamamAM arati bhAvanuM kAraNa thatuM nathI, e vAta nIce lakhelA lekathI pragaTa karI che- kSittitA jA, zaraNArA vA, sahajaparibhavo vA, duSTadurbhASitaM vA / mahati phalavizeSe, nityamabhyudyatAnAM, ja manasi phare, suryamutpatti " I ? / phirabhI-" taNasaMthAranisaNNo vi muNinivaro nttttraagmymoho| jaM pAvai muttisuhaM, taM katto cakkavaTTI vi" // 1 // ene bhAva e che ke-bhUmi upara suvuM, anta prAnta-bhikSA sevana karavI, bhale kaI tiraskAra kare ane duSTa khoTA khoTA vacana paNa bole te paNa je sAdhupurUSa uttama phaLane lAbha karavAmAM sAvadhAna che tene AvI vAtethI manamAM ane zarIramAM kaI paNa kaSTa thatuM nathI. "taraMthAnii" ghAsanI zAcyA para beThelA, rAga mada moha rahita muni nivRtti bhAvathI je nirlobhatArUpe sukhano anubhava kare che te sukhane anubhava ratnasiMhAsana upara beThele cakravartI paNa karI zakatuM nathI. 1 T-cAritramehanIya karmanA kSapazamathI cAritranI jene prApti thayelI che, ane pachI cAritra mohanIyanI kaI eka prakRtinA udayathI temAM jene arati. bhAva thaye che evA aratibhAvayukta medhAvI mATe Apane e upadeza-"gRhItacAritramAM aratibhAvane dUra kare" lAgu thAya che. paraMtu je meghAvI che te te saMsAranA svarUpane jANakAra hoya che, temAM aratipaNAnA sadUbhAvane te asaMbhava ja che, kAraNa ke je prakAre chAyA ane taDakAne eka jagyAe ekI sAthe rahevuM azakya che te prakAre meghAvitvane aratibhAvane paNa eka jagyAe sAthe rahevuM virUddha ja che, pachI e bannenuM eka jagyAe joDANa kahevuM kevI rIte saMbhava thaI zake, A vAta bIjI jagyAe paNa batAvI che ke - " tajjJAnameva na bhavati, yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / tamasa gutoSAta -nirAtrita thAtura" | 2 | te jJAna jJAna ja nathI ke jenA udaya thavAthI rAgAdigaNane sabhAva rahe, sUryane udaya thavAthI zuM aMdhakAra rahI zake che? kadi nahi . 1 je moharUpI grahathI unmatta thaI rahela che evA ajJAnI jIva ja saMyamamAM arati ane zabdAdi viSayamAM rati kare che. paraMtu je medhAvI hoya che te jema hAthI nAnA vRkSathI gharSaNa karatA nathI te prakAra saMsAranA tuccha padArthomAM rati nathI karatAM paNa tenI temAM arati ane saMyamamAM rati ja rahe che. vaLI A ThekANe medhAvIne arati hevAne saMbhava paNa kema hAya. zrI AcArAMga sUtra : 2 84 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-cAritrane prati jJAna hetu hoya che. jJAnarUpa kAraNanA abhAvamAM cAritrarUpa kAryane abhAva rahe che, e badhA mAne che. A ThekANe jJAnamAM ane aratimAM virodhanuM kathana nathI karyuM. paNa rati aratine virodha hovAthI cAritramohanIyanA udayathI saMyamamAM arati thAya che. jJAna ane ajJAnamAM ja virodha che. saMyamamAM aratine ane jJAnane keI virodha nathI mATe medhAvI hovA chatAM paNa saMyamamAM aratine sadbhAva thAya che tethI kaI prakArane AmAM virodha nathI TIkAkArane e abhiprAya che ke jeNe cAritra-saMyama aMgIkAra karela che te jJAnI che te paNa tene cAstrimehanA udayathI temAM aratibhAva utpanna thaI zake che. kemake cAritranA prati jJAna hetu-kAraNa che, jyAM kAraNano abhAva che tyAM kAryane paNa abhAva thAya che. jyAM jJAnarUpa kAraNane sadbhAva ja nathI tyAM tenA kAryarUpa cAritrane sadUbhAva kevI rIte hoI zake? balka nathI thatuM. mATe tene jJAna saMpanna thavuM ja joIe. tene aratibhAva utpanna thavAmAM karyo virodha Ave che? sAnagharathAna sAthe nahi rahevA rUpa vidhi tyAM ja thAya che je parasparamAM virodhI hoya che. jema ThaMDI ane garamI e parasparamAM vidhI che tenuM ekI sAthe eka jagyAe rahevuM banI zakatuM nathI. prakRtimAM jJAna ane ajJAna, rati ane arati, e paraspara virodhI be dharma che teonuM paNa eka jagyAe avasthAna (rahevuM) banI zakatuM nathI, lIdhelAM cAritramAM rati jJAnapUrvaka ja thaze. mATe te jJAnAvaraNIyanA kSapazama sAthe cAritra mehanIyanA kSApazamanuM kArya che ane arati jJAnAvaraNIyanA kSapazama sAthe cAritra mehanIyanA udayanuM kArya che, udayamAM ane kSapazamamAM ghaNo ja aMtara Ine eka kSapazamanuM kArya che. eka udayanuM kArya che mATe e bane-rati ana arati paraspara virodhI vAte yugapatuM ekatra rahI zakatI nathI. phAM -rati ane arati e cAritramehanIyanA bhedasvarUpa nekaSAyanuM kArya che tene kSaye pazama ane udayajanya kema kahe che? uttara-zaMka ThIka che. tyAM je rati ane arati je nekaSAyanA udayathI mAnela che tenAthI emAM bheda che. A ThekANe rati zabdane vAcyArtha cAritranA nirdoSa rUpathI pAlana karavAnI bhAvanA ane tadanukUla pravRtti che, ane aratine zrI AcArAMga sUtra : 2 85 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha e che ke-lIdhelA saMyamanu pAlana karavAmAM pramAdane nahi cheDatA te. ADI avaLI pravRtti karavI. nAkaSAyanA uDDayathI je rati ane ati thAya che te rAga ane dveSanu vAcaka che mATe pUrvokta kathana nirdoSa che. jene sacamamAM Arita nathI tene zuM thAya che? te kahe che~~~ A : jene saMyamamAM arita nathI te kSaNamAM mukta thAya che. atyanta sUkSma kALane kSaNa kahe che kSaNa kALanA adhAthI nAnA hissA che mATe sUkSma kALanA bIjo keAi aMza nathI, saMyamamAM te zakti che ke jIvane eka kSaNamAM mukti prApta karAvI Ape che. agni lAkaDAne je prakAre khALe che te prakAre saMyama paNa karmarUpI iMdhanane bhasma karI A jIvane eka kSaNamAM zuddha karI nAMkhe che. athavA 'kSane muktaH A ThekANe vAkaca hAvAthI trIjI vibhaktinA arthAMmAM sAtamI vibhakti samajavI joie, ane 'kheta mu: ' A prakAre parivartana heAvAthI eka kSaNathI mukta thai che, e artha thAya che, tenA bhAva e che ke yathAkhyAta cAritramAM jyAre A jIvanI ti-ramaNa thAya che, tyAre te ma 63 hai' A pAMca haeNsva akSaronA uccAraNa karavAmAM jeTalo samaya lAge che teTalA samaya mAtramAM siddhagatine prApta karI le che. arthAt saMyamane nirdoSa rItithI pALavAthI thADA ja kALamAM te jIva muktinA lAbha karI le che. sU.1 5 jAya * dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtra / jenI cAritramAM rati nathI te A catutirUpa sasArasAgaramAM duHkhAnA anata ejAne uThAvatAM AMhItahIM bhramaNa kare che, e vAtane sUtrakAra pragaTa kareche- 9 aNANAra ItyAdi. jJAnAcArAdikamAM pravRtti karavA rUpa je jinendra bhagavAnanA Adeza che tenu nAma AjJA che, tenAthI viparIta pravRtti anAjJA che, k zrI AcArAMga sUtra : 2 8 6 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAjJA se bahirbhUta sAdhu bhuktibhAgI nahIM hotA / A anAjJAthI je pRSTa che arthAt je pariSaddha ane upasargonA AvavA para caMcala thaI jAya che. lIdhelA cAritramAM atibhAva rAkhavAvALAM banI jAya che te kaMDharIka Adi kanyA-kartavya vivekazUnya manuSya ajJAna athavA mithyAtva mohanIyathI sarvathA yukta hovAthI te cAritrathI avazya bhraSTa thaI jAya che. 8 vi sUtramAM zabda nizcaya arthamAM prayukta thayA che tene saMbaMdha niyattatte ' A kriyA sAthe thAya che, jeNe sarvasAvadyanivRttirUpa cAstri dharmIne prApta karI lIdho che tevA mANasa kadAca mAhanA uddayathI pariSaha ane upasarga AvavAthI potAnA cAritrathI vicalita thAya che te tene cAritra bhraSTaja samajavo joI e. arthAt te bhraSTacAritrI che. evI vyakti peAtAne sAdhunA veSathI susajjita karI leAkeAnI STimAM sAdhupaNAnA DhAMga race che, jo ke tenA aMtaragamAM te veSathI jarA paNa prema hoto nathI to paNa bAhyamAM te peAtAnI pravRtti A prakArathI pradarzita kare che ke-jANe te sAcA nintha che. A vAtano khulAso ' prapatriEA: ' A padmathI sUtrakAre karyo che. je mUrchAbhAvathI grahaNa kare che tenu nAma parigraha che A parigraha jene vidyamAna nathI te aparigraha che. IMDI zAkacArdika ane avasanna pAsasthAki * ame nigrantha chIe '* athavA AgaLa cAlIne nigrantha thaI jazuM' A abhiprAyathI sAdhuveSa ane cAritrane grahaNa karI tenI ADathI pAtAnI vaiyika vAsanAnI tRpti karI le che. tenI A prakAre bAhya pravRtti dekhIne leAka dhArmika bhAvanAthI tenI dareka prakArathI sevA kare che, je vastunI tene AvazyakatA hAya tenI pUrti karatA rahe che, A sAdhupaNAnA ahAnAthI je kaI paNa maLe che phakta tenAthI potAnI vaiyika vAsanAnI ja pUrti kare che. vAstavika sarvasAvadyaviratirUpa cAritranuM AcaraNa tenAthI dUra ja rahe che. A vAtanI puSTi 'samuthAya bhyAr ddAmAn aminAdante' A paMktithI sUtrakAre kahyu' che. sarvIsAvadyaviratirUpa cAritrane prApta karavAne mATe bAhya ane 3 zrI AcArAMga sUtra : 2 87 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Abhyantara kAraNeAnI jarUrata hAya che. bAhya kAraNothI ATaluM kAma nathI banatuM jeTaluM antara'gathI. cAritranA aMgIkAra karavAmAM yadyapi upAdAna kAraNa AtmA che paraMtu A be-mAhya, abhyantara-kAraNeAthI upAdAnamAM te zakti AvI jAya che ke jenAthI tene potAne mATe sacamamAM rati ane sa MsAra zarIra ane bhAgeAmAM ati ApameLe Ave che. prakRtamAM ahIMA cAritramehanIyanA upazamAdika aMtaraga kAraNa che, ane pAMce indriyAnA viSayothI sarvathA viratibhAvanI jAgRti bAhya kAraNa che, jema agni ane dhUmanI (paraspara aniyati ) viSama vyAsi che te prakAre samyakUcAritranI sAthe aMtaraMga kAraNu cAritramADunIyanA upazamanI viSama vyApti nathI. arthAt paraspara samaniyata che. jyAM cAritramAhanIyano upazamAdri che tyAM niyamathI sacAritra che. ane jyAM samyakUcAritra che tyAM niyamathI cAritramehanIyanA upazamAdi che. A prakAre samyakUcAritra ane cAritramAhanIyanA upazamAdikonI sama vyApti ( paraspara niyati che ) paraMtu antaragamAM cAritra mADunIyanA upazamAdikanA abhAvamAM je bAhyamAM sasAvadya viratirUpa cAritranI sattA mAlama paDe che te kevaLa eka DhoMga che. te DhoMga ulTA jIvane ka``dhanuM kAraNa thAya che, evI vyakti cAritranA DhoMga racIne tenI ADamAM potAnA viSaya kaSAyAnI ja puSTi kare che, yaSTi sUtramAM 'paritrada A zabdathI kevaLa pAMcamAM mahAvratanuM ja grahaNu khatAvyuM, che paraMtu avaziSTa cAra mahAvratAnuM paNa ema eka padathI grahaNa thAya che. 9 A prakAre je vAstavika rUpathI aparigrahI nathI paNa parigrahatyAganA DhoMga race che tenAthI e paNa samajI levuM joie ke je vAstavika rUpathI ahiMsAdi mahAvratadhArI nathI paNa ahiMsA-mahAvratI Adi hovAno DhoMga kare che teo kevaLa lAkanI pratAraNA karavA mATe ja potAnI evI pravRtti kare che. dravyaliMgI sAdhuenI pravRtti A DhabanI hoya che. tenA AtmAmAM samikata jyotinA milakula ja prakAza nathI hAtA ke jenA sadbhAvathI mahAvratAmAM sabhyakUMpaNuM Ave. tenA uparanA mahAbata che. je prakAre naTa aneka veSane dhAraNa kare che paNa aMtaraMgamAM te te veSAnA pariNAmeAthI sarvathA zUnya rahe che, te prakAre e dravyaliMgI paNa mAhyathI mahAvatI hovAnA kevaLa eka DhAMga ja kare che, jenAthI tenA AtmA bilakula raMjita thatA nathI, bhale tenI pravRttithI bAhyajana rajita thAya, paraMtu tenA AtmA svataH taddanukULa pravRttithI zUnya hovAthI bilakula zrI AcArAMga sUtra : 2 88 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa rajita thatA nathI, hiMsA, juTha, cArI, Adi AzravAmAM ja tenI aMtaraMga lAlasA banI rahe che jethI te leAkeAne ThagatA rahe che. evI pravRtti tenI kema thAya che tenuM kAraNa batAvatAM sUtrakAra kahe che ke-- ' anAzayA munayaH pratyupekSane ' mahAvratAne dhAraNa karavAnA DhAMga te leAka e mATe kare che ke-te bhagavajJAthI hidbhUta che. bhagavAnanI AjJA grahaNa karelA mahAvratAne ataraganI sAcI lAgaNIthI pALavAnI che. pAMca AzravAnA nava keTithI tyAga karyA vinA tenu pAlana thatuM nathI. je A prakAranI AjJAthI ahibhUta che ane " je ame kahIe chIe te satya ane zuddha che" A prakAranI svacchaMda pravRttizAlI che te muniveSadhArI sAdhu zabdAdika pAMca indriyAnA viSayAmAM pravRtta rahe che. ' tratra moDhe punaH punaH lajjA no DhaLyAya no pAya' mAhu e prakArano che-eka dravyamA ane bIjo bhAvamoha. madyArdika dravyamAha che, saMsAra ane ajJAna bhAvamAha che. kAmabhogomAM Asakti tenu nAma mehu che, te bhAgAnI AzaktimAM jIvanI pravRtti ajJAnathI thAya che. kAmAgAnI pravRttine uttejanA madyArdikanA sevanathI jIvAne maLe che, mATe tene dravyameha kahyo che, viSayAbhilASI mUDha jIva A mehamAM atyaMta ane vAraMvAra pravRtti karavA chatAM paNa nathI yatheccha kAmabhogAdi bhogavI zakatA, ane nathI saMyamanu pAlana karI zakatA. jema nadInI majhadhAramAM nimagna thayela prANI nathI A pAra jai zakatuM ke nathI te pAra jaI zakatuM. e prakAre AvA prANI, nathI A lAkanA rahetA agara nathI paraleAkanA rahetA. nathI te sAcA gRhasthI khanI zakatA, ane nahi sAcA muni, nadInI majhadhAramAM nimagna prANI jema majhadhAramAM ja DubI jAya che te prakAre A prANI paNa sAdhuveSa choDIne viSayAmAM lavalIna banI vacamAM ja laTakatA rahe che. nathI te sAdhu che agara nathI te gRhasthI. sacama pALavAmAM jenA cittamAM draDhatA che ja nahi, paraMtu munino veSa dhAraNa karI lIdhA che. hiraNya-suvarNa dhana-dhAnya, gRha--gRhiNI putra-mitrAdikano munitrata dhAraNa karavA pahelAM ja tyAga karela che mATe gRhasthI jIvana mATe upayogI vastuno saddabhAva na heAvAthI nathI tenAmAM gRhasthIpaNuM ane A cAritrane samyak rItithI pAlana nahi karavAthI munipaNuM paNa nathI ! sU. 2 u zrI AcArAMga sUtra : 2 89 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtro je saMyamamAM rati ane zabdAdi viSayamAM arati kare che te kevA hoya che? tene khulAso kare che. - vimurAdu te " ItyAdi-kAryakAraNamAM abhedavivekSA hovAthI pAra anagAra kauna kahalAte hai zabdano artha mukti ane muktinA kAraNabhUta samyagdarzana, samyajJAna ane samyaka cAritra che. A pArane prApta karavAne jene svabhAva che te pAragAmI kahevAya che. je mumukSu che te aneka prakAranI sAMsArika bhAvanAothI rahita hoya che. gi" A padamAM "vi " artha aneka prakAranI bhAvanA che. "sura" zabdane artha dravya ane bhAvathI rahita thavuM "zuM' zabdano artha nizcaya che. arthAta jene mukti prApta karavAnI IcchA thAya che evuM prANI niyamataH dravyathI-dhanAdika ane parivAranA saMsargathI, tathA bhAvathI-viSayakaSAyAdikathI pratisamaya rahita thAya che. lobhamehanIyanA udayathI paravastune grahaNa karavAnI IcchA tenuM nAma lebha che. tethI viparIta alabha che. "jugupsamAja' zabdano artha jItavAvAlA ane nigraha karavAvALA che. vimukta hevAmAM te hetugarbhita vizeSaNa che tethI e niSkarSa nIkaLe che ke te vimukta eTalA mATe che ke teoe lobhane saMteSathI nigRhIta karela che. sUtramAM pahelAM bahuvacanane prayoga karela che bAdamAM je sarvatra eka vacanano prayoga thayela che te jAtinI apekSAthI samajavuM joIe. paravastune apanAvavAnI IcchA lebhamohanIyanA udayathI thAya che. lebha be prakAranA che. eka bAdaralAbha, bIje sUkSmalAbha. bAdarabhane sadbhAva AgamamAM bhA guNasthAna sudhI, tathA sUkSma sadUbhAva 10mAM guNasthAna sudhI pragaTa karela che, mATe jyAMsudhI AgaLa Aga|LanA guNasthAnonI prApti nathI thaI tyAM sudhI evA jIvane lebhane udaya raheja che, mATe jyAre lobhane udaya che te tenuM kArya paNa tyAM hovuM joIe? A zaMkAnuM nirAkaraNa karatA sUtrakAra kahe che ke-"mam zomena jugumAna " te jIva lebhakaSAyane saMtoSathI jIte che. mumukSu jIva paravastunA lAbhathI AkRSTa ane alAbhathI asaMtuSTa thatAM nathI. lebhanuM nirAkaraNa karatA thakA TIkAkAra kahe che ke-jIne saMsArarUpI khADAmAM paDavAnuM sarva prathama kAraNa lebha ja che. lebha jIne AkulitapariNAmI banAvI zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ de che. lukhyaka rAta divasa vyAkuLa ja banI rahe che, "kayA vakhate kyAre kevI rIte dhanAdikanuM arcana karUM" AvI AzAthI prerita thaI oLaMgI na zakAya tevA parvatane paNa pAra karavAnI IcchA kare che, apAra samudrane taravAnI paNa bhAvanA rAkhe che, durgama-pahADI jhADIomAM paNa bhramaNa karavAnI IcchA rAkhe che, pitAnA bhAIone paNa mAravAnA manoratha seve che, jyAM keI jaI zakatuM nathI tevA bhayaMkara sthAnamAM javAnI paNa hiMmata kare che, ghaNuM bhAre bejA paNa uThAve che, duHsaha bhUkhane paNa sahana karI le che, pApa karavAne mATe paNa taiyAra thaI jAya che, pitAnuM kuLa, zIla, jAti ane dharyane paNa vakhata maLatAM choDavAne taiyAra thaI jAya che. adhika keTaluM kahevuM - ajJAnarUpI aMdhakArathI AcchAdita A bharUpI mahArAtrimAM A jIva Atmadhanane prANAtipAtAdikapAparUpI cothI hamezAM luTAvate rahe che. moharUpI aMdhakArathI yukta lebhI jIva cittarUpI gahana jaMgalamAM lobharUpI pisAcane hamezAM nacAvata rahe che. jevI rIte pANImAM jINuM pAnaDA ahIMtahIM cakkara pharyA kare che, vAyunI laheromAM laghu tRNa jema uDatA rahe che, AkAzamAM zaratakAlIna meghamAlA ahIMthI tahIM ane tahIMthI ahIM jema ghUmyA kare che te prakAre lebhAkulita cittavALA prANuM paNa saMsAramAM ahI tahIM bhamyA kare che, lobhI jananA samasta guNa doSarUpamAM ja pariNata thAya che. jema kahyuM che- __ "lomena buddhizcalati, lobho janayate tRSAm / tRSAta TuvamAnati, ra mAnava" che ? lobhathI buddhi calita thAya che. lobha tRSNane pedA kare che. tRSNAthI pIDita prANI A lokamAM ane paralokamAM duHkhene pAme che 1 sUtramAM lobhakaSAyane saMtoSathI nigraha karavAnuM je kathana karavAmAM AvyuM che te eka upalakSaNa che. tethI krodha, mAna, mAyAno paNa pitApitAnAM pratipakSI bhAvathI nigraha karavAnuM samajI levuM joIe. kAraNa ke lobhanI mAphaka mumukSuene mATe krodha mAna Adi paNa heya che. cAra kaSAyamAM aMtima kaSAya lobha che. tenA tyAganA upadezathI kodhAdikano tyAga kare svataH siddha thaI jAya che. kahyuM paNa che "trividhaM narakasyedaM, dvAraM nAzanamAtmanaH / kAmaH krodhastathA lobhastasmAdetattrayaM tyajet" // 1 // A zlokathI anyatra paNa kAma krodha ane lobhane narakanuM dvAra ane pitAnA nAzanuM kAraNa batAvyuM che. zaMkA-lobhane jema saMtoSathI jItAya che tema kaMdhAdi kaSAyane jItavA kayA kyA bhAvanI jarUrata hoya che? uttara--dazavaikAlika sUtramAM A kaSAyane jItavA mATe e bhAvene pragaTa karyA che- zrI AcArAMga sUtra : 2 91 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " uvasameNa haNe kohaM, mANaM maddavayA jiNe / mAyamajjavabhAveNa, lobhaM saMtoSao jiNe " // upazamathI krodhane, mAva--namra bhAvathI mAnane, AvabhAvathI mAyAne ane saMtASathI lobhane jItAya che. asaMtASarUpI roganuM oSadha lAbhaparityAga che. kahyuM paNa che " yathA''hAraparityAgo - jvaritasyauSadhaM matam / t homaghenuM pariyA,-valatoSakSya meSajJam " // 2 // jema rAgInA jvarane naSTa karavA mATe AhArano parityAga davAnu kAma kare che te prakAre asateSane naSTa karavA mATe lobhano parihAra paNa uttama auSadhInuM kAma Ape che. A kathanathI e siddhAnta bhalIbhAMti puSTa thAya che ke--je lobhAdikone tenA pratipakSI satASAdrikonA mAraphata naSTa kare che te ja vAstavamAM pAragAmI che. evI vyakti prApta thayela kAmabhogAmAM satI nathI, e vAtanI puSTi ' janmyAn nAmAnuM nAmitte ' e upadezathI sUtrakAre karI che, kAraNa ke jeNe lobhAdikano parihAra karela che tene kAmabhogArdika kadI paNa parAsta karI zakatA nathI. koi vyakti leAbhAdi kaSAyAthI hIna che, paraMtu kAI kAraNathI kadAca teNe cAritra grahaNa karela che te te vyaktinA cittamAM kadAca pharIthI paNa lobhano uddaya thAya che tenI te prakAranI pravRtti choDavAyAgya che. A dekhAvA mATe, ane je sadA lobharahita thaI saMyamane dhAraNa kare che te aNugAra sAdhu che, A vAtanu pratipAdana karavA mATe AgaLanA sUtranuM avataraNa karIne sUtrakAra kahe che ke--je vyakti A pUrvokta lobha vinA arthAt lobhathI rahita thaIne cAstrine grahaNa kare che te cAra dhAtiyA karmone naSTa karI bharatAdi jevA anIne kevaLajJAna ane kevaLadarzana pAmIne duniyAnA cara-acara samasta padArthone spaSTa rUpathI samasta guNa ane samasta paryAyAthI yukta jANe che ane dekhe che. zakA--lAbhanA nAzathI karmono abhAva kevI rIte thai zake ? uttara--ema kahevuM na joie, kAraNa ke lAbhanA kSayathI mAhanIyano kSaya thAya che. teno kSaya thavA pachI zeSa ghAtiyA karmono kSaya thAya che, ghAtiyA karmono abhAva thatAM ja kevaLajJAnanI prApti thAya che, kevaLajJAnanI prApti thavAthI bhavopagrAhI aghAtio kamenA kSaya thAya che. A pakAra paraparA samadhane laIne lobhanA vinAzathI AtmA akamAM bane che. A vizeSaNanI sArthakatA siddha thaI jAya che. sarva prathama mohanIya karmono kSaya thAya che, samasta karmomAM meAhanIya ka senApati che. jema senApati parAsta thavAthI senA azakta bane che te prakAre mohanIya karmIno kSaya thatAM ja karmonI senA paNu kSINa thaI jAya che. mAhanIyanA kSayathI jJAnAvaraNIya danAvaraNIya ane aMtarAyano kSaya thAya che, tenAthI kevaLajJAnanI prApti thAya che, zrI AcArAMga sUtra : 2 92 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtra / 'hoddo saviAlo lola samasta anarthonI jaDa che. e prakAre paryAyalocana karIne te saMyamI kaI paNa sAMsArika pardAnI icchA karatA nathI. e prakAre jenI pravRtti che te ja sAco aNugAra che. arthAt te ja tatvayiAdvArA yathAkhyAtacAritrasamanvita muni kahevAmAM Ave che. 5 sU. 35 je prANione kaSTa devAvALI ane tenA prANAno nAza karavAvALI kriyAe kare che te sakamAM che, te pApAne dUra karavAnI bhAvanAthI ane AzaMsA--alabhya viSayAsaktivaza paritakSa hokara dhana kI spRhAse daRssamArambha karanevAlA manuSya kA varNana / vastunA lAbhanI IcchAthI je je kriyAo kare che tene A sUtramAM pragaTa karatAM sUtrakAra kahe che ' ' 8 ajJeyo' ityAdi. gaddo ja ko' ahIMyAthI laI ne 'patha satye puno dhuLo ' ahIM sudhInA padonu vyAkhyAna prathama uddezamAM ApavAmAM Avela che tyAMthI jANI levu joie. viSayAmAM Asakta dhanano icchuka prANI rAta divasa saMtacitta banI jIvAnA upamana karavAmAM pravRtti karatA rahe che. ane mane AtmabaLa prApta thAya ' evA khyAlathI te potAnA saMtASa mATe prANiyAnA prANAnA upaghAta kare che. peAtAnuM mAMsa vadhAravA mATe mAMsa khAya che ane tene mATe te paMcendriyAkrika prANionI hiMsA kare che--je mAMsa mane prApta thayu che, jene huM zikAra karIne lAgye chuM tene huM ekale ja khAuM. peAtAnA sagAsabaMdhimAM tathA mitrAmAM paNa tenuM vitaraNa karUM, kAraNa ke parasparanA AvA prakAranA AdAna zrI AcArAMga sUtra : 2 93 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradAnathI mane teonuM baLa prApta thaze, kadAca mArA upara koI Apatti Ave te teo mane madadagAra banaze, temanI sahAyatAthI ane sahAnubhUtithI huM AvelI ApattithI kaI paNa jAtanA kaSTa vagara surakSita thaI jaIza" "devanuM baLa mane prApta thaze. tethI te nivedya Adi mATe pacana-pAcanAdika AraMbha kare che. "rAjAnI kRpA mArA upara banI rahe te bhAvanAthI te tenI juThI khuzAmata kare che, sevA kare che, tenI pratyeka sArI naThArI vAtamAM hA mAM hA milAve che. khuzAmatamAM ja Amada che" AvI tuccha kAmanAthI te dareka prakArathI potAne kaSTamAM nAkhIne paNa tenI pratyeka vAtane zirane mugaTa banAvavAmAM saMkoca karate nathI. "huM je cerene madada karIza ane temane madada pahoMcADIza agara temane sahavAsa karIza te mane temanI luMTanA dravyamAMthI hissa-(bhAga) maLato raheze" A bhAvanAthI te corenuM paNa baLa prApta kare che. jenI AvavAnI ke nizcita tithi nathI tenuM nAma atithi che. evA atithiyenI te phakta temanA AzirvAdarUpa baLa mane maLe" e vicArathI sevA kare che. temanA nimitte prANionI hiMsA paNa kare che. kRpaNanI sevA paNa tenuM baLa prApta karavAnI IcchAthI kare che. "zAkyAdi zramaNono sAthe mane maLe te mATe te temane mATe pacana-pAzanAdi kare che. sUtramAM je A prakArathI aneka baLanuM kathana karela che teno bhAva e che ke-te jene pitAnAM ISTa arthano sAdhaka samaje che tenuM baLa prApta karavA mATe tenI bhalI prakAra paricaryA kare che. jenAthI prANunI hiMsA thAya che tenuM nAma daMDa che. tene te aneka prakAranA kAryothI sarvataH AdAna-prahaNa kare che. vyarthanA pApAraMbha kAryomAM pravRtta thaIne te prANIonA prANanuM apaharaNa karI pApano bhArI boja potAnA mAthe rAkhe che. "kadAca huM A kAmane nahi karuM te mane pUrvokta AtmabalAdine lAbha thaze nahi." A vAtano vicAra karI tenA alAbhanA bhayathI prANionI hiMsAdika kriyAone-aneka anarthakArI sAvadha vyApArane te kare che. e AtmabalAdika je A jIvane A lekamAM daMDa grahaNanuM kAraNa che, kevaLa tenA nimitta ja anarthone te nathI karate paNa pAralaukika kAryo mATe paNa paramArthathI anabhijJa banIne A daMDanuM pAtra bane che. A abhiprAyane " mokSa." A padathI sUtrakAra pragaTa kare che-naraka nigedAdi gatione jIva jenA dvArA prApta kare che tenuM nAma pApa che. "pApathI mArI mukti thaI jaze, arthAt huM pAparahita thaI jaIza" e dhAraNAthI otaprota thaIne te nAnAvidha havanIya dravyothI havana kare che. aneka anarthavidhAyaka sAvadya kAryone karavAthI daMDa-prANAtipAtAdi-ne adhikArI thAya che. AvA kAryothI pApamukta banate nathI paNa naraka nidAdi gatiomAM te jIvanuM patana thAya che. sUtramAM "ti" e zabda hetu arthane bodhaka che, jeno bhAva e che ke te ema samaje che ke zrI AcArAMga sUtra : 2 9 4 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "pApathI mArI mukti thaI jaze, huM niSkalaMka banI svagaoNdi lAbha karI laIza" evuM mAnIne te pAralokika kAryo karavA mATe cha kAyane AraMbha kare che. A prakAranA sAvadya vyApArathI nAnAvidha durgatione devAvALA ane aneka janma janmAktarAmAM paNa jeno nAza na thAya tevo pApane bhAra ja te vahe che. prazcama sUtrakA avataraNa aura prazcama sUtrA "sArA " A padathI A bAta sUtrakAra sUcita kare che ke-te alabhya vastune pAmavAnI IcchAthI paNa daMDana samAraMbha kare che, "A vastu mArI pAse nathI paNa AtmabalAdi kAryo karavAthI te mane Aja nahi te kAla, kAla nahi te parama divasa maLI jaze, kadAca ahIM nahi maLe te paralokamAM maLaze" A bhAvathI daMDanuM samAdAna (cha kAyano AraMbha) kare che. e sUtra 4 saMyamI ko daNDa samArambha nahIM karanA cAhiye . udeza samApti ! AvA prakAra kaDavA vipAkavALA daMDanA AdAnane sArI rIte jANIne zuM karavuM joIe te kahe che-- 4 vijAi " ItyAdi. saMyamamAM jene prema che, saMsArano svabhAva jeNe bhalI prakAre jANI lIdhuM che evA medhAvI muni zastraparissAmAM pratipAdita aprazasta guNa ane mULasthAnasvarUpa viSayakaSAyAdikane tathA AtmabalAdi lAbha mATe daMDasamAdAna (AraMbha-samAraMbha) ne rUparijJAthI jANIne svayaM AtmabaLa prApta karavAnA beTA abhiprAyathI Acarita e pUrvokta kAryothI prA. NAtipAta Adi daMDane samAraMbha kara nahi, kAraNa ke A kAryonA karanAra prANune pApAraMbha sivAya bIjo koI prazasta phaLano lAbha thatuM nathI. e vAtane jANIne pratyAkhyAnaparijJAthI tene tyAga kare, eTaluM ja nahi paNa bIjAthI paNa te pUrvokta kAryothI te daMDane samAraMbha na karAve, ane A prakArathI daMDana samAraMbha zrI AcArAMga sUtra : 2 95 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAvALAnI anumodanA paNa na kare, arthAt karavA, karAvavA, ane anumedavArUpa e daMDasamAraMbhano sarvathA tyAga kare. A prakAra zrIsudharmAsvAmI jabUsvAmIne kahe che ke-te ratnatrayarUpa mekSane mArga che, mokSanuM anveSaNa jenAthI thAya che te mArga zabdanI vyutpatyartha che A mArganuM nirUpaNa Arya-tirthaMkara ane gaNadharAdikoe bAra prakAranI pariSadama karyuM che. viSayakaSAyAdika je AtmAnuM patana karavAvALA che tenAthI je jalada virakta thAya che te Arya che, ane te tIrthakara gaNadharAdi deva che. kAraNa ke teo svayaM tenAthI virakta banI bIjAone tenAthI virakta thavAno upadeza Ape che. teo AtmakalyANakArI mokSamArganA anupama pathika hoya che, ane bIjAone paNa te mArganA pathika banavA mATe upAyanuM pratipAdana kare che. A pAMcamA kALamAM je mokSamArganI prarUpaNuM muni ane AcAryo dvArA thAya che tene mULastrota tIrthakarAdi ja che. evuM samajIne kuzaLa AtmArthInuM kartavya che. ke-te pitAnA AtmAne A daMDasamAraMbhadvArA AvavAvALA karmothI lipta na banAve, e upadeza karatAM sUtrakAra kahe che jazAtra kurA nosTi" he bhavya jIva! tuM pUrvokta kathanathI e bhalI prakAre jANuM cukyo che ke A AtmabalAdika kAryothI daMDasamAdAna thAya che, ane tenAthI karmabaMdha sivAya AtmAne kaI lAbha thato nathI, mATe tuM e bAtano vicAra karI AtmAthI bana, ane je prakArathI tAro AtmA karmothI lipta na bane evA prakAranI pravRttithI tevA samAraMbhethI sarvathA pitAnI rakSA kara. jema pANImAM rahelAM kamaLa pANIthI lipta nathI thatAM te prakAre daMDasamAdAnathI AtmA lisa na bane tevuM kara. "ti ghavImi' Ano artha pahelAM karavAmAM Avela che. je sU0 5 che bIjA adhyayanano bIjo uddeza samApta. 2-2. zrI AcArAMga sUtra : 2 9 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya udeza ke sAtha tRtIya udeza kA sambandhapratipAdanA zrI AcArAMgasUtranA bIjA adhyayanane trIjo uddeza bIjA uddezanuM kathana samApta thayuM, have trIjA uddezane prAraMbha thAya che. bIjA udezamAM saMyamIe saMyamamAM rati ane viSayAdikamAM arati karavI joIe. e vAta kahevAmAM AvI che. A udezamAM enuM pratipAdana karavAmAM Avaze ke gRhIta (grahaNa karelAM) saMyamamAM rati ane viSayAdikamAM arati saMyamIjanane tyAre ja thAya che ke jyAre kaSAyo dUra karavAmAM Ave. kaSAyane parityAga, jyAM sudhI mAno tyAga ane dhananI asAratAno vicAra nahi karavAmAM Ave tyAM sudhI te banI zakatuM nathI. mATe saMyamI munie "mArI utpatti uMca getramAM thayelI che" tevAM abhimAnane sarvathA tyAga kare joIe. A ThekANe " sura notrikAra" A anantara sUtranI sAthe saMbaMdha che, eno bhAva e che ke-he ziSya ! tuM uMca getramAM utpattinA abhimAnAdimAM jevI rIte na phase tevI pravRtti pitAnI kara. prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtrA je vAcaka" ItyAdi paraMparAsutra sAthe paNa saMbaMdha che jethI ziSyane saMbodhana karatAM AcArya e vAtano upadeza Ape che ke pitAnA mAna mATe Atmabala Adi dvArA tAre daMDasamAraMbha na kare joIe. nIcenA sUtranuM avataraNa karavA mATe sUtrakAra ziSyane kahe che ke-he ziSya ! ucca getramAM utpattithI mAna, ane nIca getramAM janma levAthI apamAnane vicAra karI harSa ane krodha kare tane egya nathI. kAraNa ke karmanA prabhAvathI te pUrvanA aneka bhAmAM te prApta karyA che e vAta pragaTa karavAmAM Ave che-vare maravuM" ityAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 87 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNDita ko ucca kulakI prApti se harSa nahIM karanA cAhiye; aura na nIca kulakI prasise krodha hI karanA cAhiye ! jIvAtmAnA janma maraNa jyAM sudhI tene muktinI prApti nathI thaI tyAM sudhI thatAM rahe che, keI vakhata te nIca getranA udayathI lekaniMdita kuLamAM janma le che to koI vakhata uMca netranA udayathI lekapUjita kuLamAM. A uMca nIca gotramAM janmanI prApti thavI te karmanuM kArya che. temAM koInI IcchA kAma karatI nathI. mATe uMca gotramAM janma levAthI harSita thavuM, ane nIca gotramAM janma levAthI duHkhI thavuM AtmAne mATe te yogya nathI, kAraNa ke paryAmAM ulaTa phera thayA ja kare che. saMsArI jIva karmothI yukta che, mATe je nIca gotramAM utpanna hovAthI pitAnuM apamAna samaje che tene mATe sUtrakAra kahe che ke-tuM anekavAra lekamAnya ugrakuLa bhegakuLa AdimAM utpanna thaI cukela che, tathA je ucca kuLamAM janma levAthI pitAnuM mAna-moTApaNuM samaje che tenA pratye sUtrakAra kahe che ke-bhAI tuM paNa nIca kuLa je kaThIArA Adine vaMza che temAM anekavAra janma laI cukela che. gotra zabdano artha kuLa che. uMca getramAM utpanna hovAthI nathI AtmA adhika moTo thaI jate ane nathI nIca getramAM utpanna thavAthI nIce thaI jatuM. kAraNa ke baMne netronA baLyAdhyavasAya sthAnanA kaMDako ekasarakhA che. teonI saMkhyA samAna che. (karmanA aMzanuM nAma kaMDaka che.) mATe "no uta" jIvanuM kartavya che ke-te jAtibheda, kuLamada, baLamada ane rUpa vigereno mada karavAnI kadi paNa manathI ceSTA paNa na kare. A prakAre jyAre A jIva uMcanIca zetrane aneka vAra pUrva janmamAM prApta karI cukela che, ane tenA baMdhane paNa jyAre samAna karmane aMza che te evo kaye prANI haze je A paristhitine jANI joIne paNa getravAdI-getrAbhimAnI thaze ke mArUM ja evuM parama mAnanIya suMdara zetra che bIjA keInuM tevuM gotra nathI" A prakAre kahevAnA svabhAva vALA-sAhasa karavAvALA haze, ane utkarSane bIjAonA prati pragaTa karavAnI bhAvanAvALA haze? mATe jyAre e nizcita che. zrI AcArAMga sUtra : 2 98 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na ke uMca gAtramAM ane nIca gAtramAM anekavAra janma maraNa A jIve karela che te pachI "mArA janma uMca kuLamAM ja hAya" A prakAra tyAM utpanna thavA mATe kANu abhilASI haze? mATe je heyApAdeyanA vivekathI yukta che evA pa MDita-bhavyAtmA jIva uMca kuLamAM utpanna thavAthI na tA ha kare, ane nIca kuLamAM janma levAthI na viSAda kare. A vAtanA vidvAne koI vakhata ahaMkAra karavA na joI e kehuM uMca kuLano chuM. ane teno paNa viSAda nahi karavA joie ke-huM nIca kuLano chuM, kAraNa ke A saMsArano A pravAha anAdi kALathI A prakAre cAlI rahyo che. AgaLa paNa evA ja cAlaze. je Aja uMca kuLanA che kAla teja nIca kuLanA anI jAya che. khIjA svarganA deva jeno uca gAtranA udaya che te vyavIne ekendriya-pRthivI--pANI-vanaspati jIvomAM janma laI nIca gAtranA uyavALA anI jAya che, tA pachI uMMca gotra ane nIca gotra e sadA eka jIvamAM sthira rahevAvALo dhama teA che ja nahi, pachI A viSayamAM viSAda karavA niSkAraNu che. aneka janmAmAM A jIvane prakRSTa kulAnI ane apaT kulonI anekavAra prApti thayelI che pachI harSa ane zoka karavAthI AtmAne kayA lAbha maLI zake che. kadAca te abhUtapUrva kuLa jIvane prApta thayela hAya te tenI prAptimAM ha viSAda karavA ucita manAta, paraMtu tevuM te che nahi, mATe evA vicAra karI jJAnIe A viSayamAM harSI viSAda nahi karavA joI e. paNa sadA hamezAM evA khyAla rAkhavA joI e ke-- A saMsAramAM anAdi kALathI anekayAniyAmAM bhramaNa karavAvALA A AtmAne anekavAra sarva sukhaduHkhanA sthAnabhUta uMca nIca gotrone prApta karela che, pachI tenI prAptimAM tane Azcarya zuM che. ananta janma janmAntAmAM A jIve aneka prakAranA sukhAne prApta karyAM che. ane apamAnathI, sthAna AdinA zruta hovAthI, vadhu baMdhana ane dhananA nAzathI aneka rogone tathA aneka prakAranA du:khAne sahana karyo che. kahyu paNa che-- zrI AcArAMga sUtra : 2 99 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " sarvasukhAnyapi bahuzaH, prAptAnya'TatA mayA'tra sNsaare| thAnAna tathA, te ja che vikrayantapu " che ? . tathA--mayamanA trAdri vAghadhanakSayAtA prAptA rogAzca zokAzca, jAtyantarazateSvapi " // 2 // iti adhika zuM kahevAmAM Ave. jyAre vartamAna paryAyamAM ja A jIvanI aneka avasthAo thAya che te najare dekhAya che te janma janmAMtaramAM tenI aneka avasthAo thAya, aneka vAra uMca nIca getramAM janmo thAya che emAM AzcaryanI vAta kaI che. e daDha vizvAsa karI AtmAthIne mATe A avasthA emAM kaI vakhata paNa harSa ane zokanuM sthAna hovuM na joIe. sUtramAM getrapada upalakSaNa che mATe ATha madonuM-(1) jAtimada, (2) kuLa mada, (3) baLamada, (4) rUpamada, (5) lAbhamada, (6) tapamada, (7) sUtramada, (8) aizvarya madanuM grahaNa thAya che. mada paNa ahaMkAra ja che mATe tene paNa parityAga karI devuM joIe, kAraNa ke jAti vigerenuM hInapaNuM hovA chatAM paNa AtmA kAla labdhi AdinA prApta thavAthI dharmano adhikArI banI jAya che, dharma prAptimAM jAti vigere bAdhaka thatA nathI. dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtro jevI rIte dezadezAntaramAM bhramaNa karavAvALA prANIne kaI vakhata kaI sthAnapara sukha, keIvakhata koI jagyAe duHkha maLe che. keI vakhata gAmamAM vase che keI vakhata vagaDAmAM paNa rahevAno prasaMga Ave che keI vakhata prazasta bhUmi para te suI jAya che keI vakhata kAMTAvALI bhUmimAM paNa paDyuM rahevuM paDe che. keI vakhata mIThuM svaccha pANI pIvA maLe che kaI vakhata khArUM malina pANI paNa pIvA maLe che te paNa A badhA viSayomAM te sukha agara duHkha mAnato nathI. tene pitAnA lakSya sthAne pahoMcavA mATe A badhuM karavuM paDe che te prakAre prakRtimAM paNa muktine cAhavAvALA saMyamImuni mATe uMca nIca gotranI prAptimAM paNa harSa zeka kare ucita nathI. A prakAranA vicArathI mAna Adine jyAre AtmAthI abhAva thaI jAya che tyAre kaSAyane abhAva svataH siddha hevAthI saMcamIne saMyama bhAvamAM daDhatA ane viSayAdikomAM adaDhatA AvI jAya che. mATe samyajJAnAdika saddaguNanI prApti hevAthI saMyamI munine muktine lAbha kAlAnaramAM agara A bhavamAM thAya che. A pUrvokta kathanathI saMyamI munie A vAtano paNa sadA vicAra rAkhave joIe ke-mAna ane apamAnanA kAraNakalAponI upasthiti hovAthI harSa ane viSAda karavuM mAruM kartavya nathI. che sU0 1 che zrI AcArAMga sUtra : 2 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kisI bhI prANIkA ahita nahIM karanA cAhiye prANiyoM ke ahita karanevAloM kI dukhasthA kA varNanA sAMsArika prANine sAtavedanIyanA udayathI sukha ane sukhakAraka sAmagrI, ane asatAvedanIyanA udayathI duHkha ane duHkhakAraka sAmagrI prApta thAya che, e vicAra karI kaI paNa praNinuM jarA paNa ahita nahi karavuM joIe. ahita AcaraNanuM je phaLa hoya che te kahe che - "ahiM nA' ItyAdi. pratyeka jIvAtmA bhale te dariddhI hoya agara bhikSaka hoya, bhale dhanI hoya cAhe guNI heya. bhale kaI paNa prakAranA heya paNa "amone zAMtine lAbha thAo, sukha thAo" bhale nAstika hoya ke Astika paNa badhAnuM A eka ja lakSya che. enAthI pratikULa kaI paNa kAraNa maLaze nahi. eka bhikSuka je gharagharane bhikhArI banIne pitAnA peTane nirvAha kare che tenAthI paNa e prazna karavAmAM Ave che te paNa e ja kaheze ke zuM karUM mane zAtA-sukha nathI, mATe A prakAranA tenA kathanathI e vAta satya sAbita thAya che ke te paNa zAtA-sukha meLavavAne abhilASI che. kiDIne paNa kaI aDe che te te paNa bhayathI dUra bhAge che. vRkSanI nIce keIe agni saLagAvI hoya te te tenA A tApathI sukAI jAya che. lajavaMtI eka jAtanI vanaspati hoya che je aDakavAthI saMkucita thaI jAya che. A badhAnI A bAhya ceSTAothI e mAlama thAya che ketenI aMdara rahevAvALo AtmA paNa zAtA arthAt sukhane abhilASI che. matalaba e che ke bhale kaI paNa jAtane jIva hoya paNa te zAtA-sukhanI abhilASI che. A ThekANe e prazna thAya che ke te zAtA-sukha kevI rIte ane kaI jagyAe prApta thaI zake ? bhavAminaMdI jIva A vAtane sahasA uttara Apaze ke-te zAtA-sukha sAMsArika padArthonA sevanathI ja maLI zake che. paraMtu evuM dhAravuM te galata che. je e ja pramANe hoya te pachI cakravatI jevA vizALa vaibhavanA bhakatA tene parityAga kema karata? keI ArthiMkazAstravettA kaheze ke dhananI prAptimAM ja zAtAsukha samAyA che. paraMtu te vicAra paNa ThIka nathI, kAraNa ke kadAca te siddhAMta svIkRta karavAmAM Ave te pachI Aja je bhIkha mAMgI pitAne gujAre karavAvALA daridrI jIva che tenI pAse jaIne tene kahevAmAM Ave ke-"ame tane be lAkha rUpiyA ApIzuM tuM pitAnA zarIranuM pAzera mAMsa ane kApIne ApI de te te paNa tamArI A mAMgaNI purI karaze nahi. mATe zuM vadhAre kahevuM ? e vAta nizcita che ke AvA kSaNika vinazvara padArthomAM sAcI sukhazAMti pradAna karavAnI zrI AcArAMga sUtra : 2 101 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ceAgyatA nathI, e te amArI kalpanA che, je ame temAM sukha zAnti mAnI rAkhela che. je jaDa ane sthULa vastuomAM sukhanI kalpanA karIne sAdhAraNa manuSya paNa jIvatADa parizrama kare che. tenA prApti thavA chatAM paNa tene sukha maLatuM nathI. kAraNa ke temAM sukha praznAna karavAnI zakti che ja nahi. eTalA mATe Aja sArA saMsAra bhale vaibhavasaMpanna hAya agara daridrAvasthApana heAya, duHkhI ja che. e duHkha tyAM sudhI maTI zakatuM nathI jyAM sudhI sukhanuM vAstavika svarUpa hAtha na lAge, agara tenA sthAnanuM pUrNa jJAna na thAya. vAstavika sukha zuM che? tenA eka mAtra uttara che-nirAkuLatA, kAraNa ke saMsAramAM jyAre koI vakhata icchAonA zAMta thavAthI jarAka sukhanI anubhUti thAya che tyAre tethI e vAtane anumAna karavAmAM Ave che ke kAi evI paNa avasthA che ke je ThekANe tenA pUrNa rUpathI vikAza che, te nirAkuLatA sivAya khIjI kaI avasthA nathI. A nirAkuLatAno pUrNa bhAktA paramAtmA che. teno abhilASI pratyeka saMsArI jIva che. A abhiprAyane hRdayamAM rAkhIne sUtrakAra kahe che ke tevu jJAnIddei pratyupezya sAtam" he bhavya ! pratyeka jIvamAM vyakta ane avyakta rUpathI zAtArUpa je sukha che, tenI abhilASA chupAyelI che, te vAtanA tuM tArI potAnI sUkSma buddhithI vicAra kara. A sUtranA avataraNamAM je sAtAvedanIyajanya sukhanA abhilASI pratyeka jIvane khatAvavAmAM AvyA che, te A nirAkulatArUpa sukhanA paraMparAkAraNa hovAthI prakaTa karyo che, kAraNa ke e nizcita siddhAMta che-je sAtAvedanIya karmanA udayathI sAMsArika vaibhavajanya sukha prApta thaze te kSaNika vinazvara haze, ane tenA udaya duHkhothI antarima --chupAyelA haze mATe evA sukhathI AtmA sAkSAt nirAkulatArUpa pariNatino sadA bhAktA banI zakatA nathI. hAM, sAMsArika sukhanI sAmagrI kadAca jIvAnI pAse che, ane kadAca tenA cittamAM haiyeApAdeyanA viveka jAgrata che te te tenA dvArA thADA zemAM sAMsArika kAryathI nirAkuLa anIne zubha dhArmika kriyAnuM ArAdhana bhalIbhAMti karI zake che. A avasthAmAM tenA zuma bhAvAnI kramazaH jAgRti thAya che, ane te tene paraMparAthI AtmakalyANakArI mArgonA adhikArI banAvI de che. je bhavAbhinaMdI che athavA jekAI prakArathI potAnA svArtha sAdhavAmAM ja masta che peAtAnA sukhamAM ja badhAnA sukha samAyelA che' je AvI durbhAvanAne vAvI che, "sAtAvedanIyanA uDDayathI jevA prakAre ' zrI AcArAMga sUtra : 2 102 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ame sAMsArika vaibhavanA bhaktA banyA chIe tevI ja rIte e dIna dukhI jIva asAtavedanIyanA udayathI duHkha daridrAvasthAnA bhaktA banyA che. pachI amane tenA duHkhone dUra karavAnI ane temane sukha pahoMcADavAnI zuM AvazyakatA che? kAraNa ke ame keIne karmodayane miTAvI zakatA nathI " ItyAdi durbhAvanAothI jenuM aMtaHkaraNa dUSita che te "pratyeka saMsArI jIva sukhAbhilASI che e vAtane samajI zakatA nathI. tene samajavAne mATe sUkSma sajJAnarUpI buddhi ane saMyama jIvananI Ava zyakatA che, tene khulAso karatAM sUtrakAra kahe che ke "mag pathALupAkSI mita utta , je samitionA pAlana karavAmAM sAvadhAna che, jenI cittavRtti jInI rakSA karavAmAM sadA sAvadhAna rahe che, jenI pratyeka kiyA yatanApUrvaka thAya che, evA samitipALaka saMyama muni ja "pata e vAtane anubhava karI zake che. pAMca samitionuM ArAdhana karavAne uddezya chanI eka mAtra rakSA karavAnI che. temAM sva ane para banenI rakSA AvI jAya che. IcasamitimAM lavalIna sAdhu nusarapramANa dRSTithI mArgane dekhIne cAlatAM sadA A vAtane khyAla rAkhe che ke-keI nAnA moTA chava mArA paga nIce AvI prANothI vimukta na thaI jAya. temAM bIjAnA prANanA rakSaNanI sAthe sAthe pitAnA ahiMsArUpa mahAvratanuM saMrakSaNa sArI rIte thAya che (1). bhASA samitimAM pravRtta sAdhu sadA hita-mita vacana bolaze, bIjA jene je vacanathI kaSTa pedA thAya te prakAranA sAvadya kaThora vacana bolatA nathI, A samitithI satyamahAvratanI rakSA thAya che (2). eSaNasamitimAM pravRtta saMyamI muni phakta saMyamayAtrAnA nirvAha mATe bhramarabhikSA dvArA zuddha nirdoSa prAsuka AhAra grahaNa kare che (3). AdAnanikSepaNa samitimAM muni pitAnA saMyamanA upakaraNanI ubhaya-baMne kALa pratilekhanA karI tenA levAmAM ane rAkhavAmAM yatanA kare (4). pratiSThApanAsamitimAM muni jIvarahita sthAnamAM maLa mUtrAdika pariThave (5). A samitiomAM pravRtti karavAvALA saMcamI muni badhA ja sukha cAhe che" e anubhava kare che. je vartamAnamAM sattA rUpathI rahe che, bhaviSya kALamAM paNa je sattArUpathI raheze ane bhUtakALamAM je sattA rUpathI rahelA che te bhUta che. sUtrakAre jIva prANI Adi zabdanA prayoga na karI tenI vaikAlika sattA pratipAdana karavA mATe "mUta" e zabdane sUtramAM prayoga 23 zrI AcArAMga sUtra : 2 10 3 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karela che. upayAga lakSaNavALA jIva traNe kALamAM paNa sattAthI rahita thatA nathI, mATe prANInI traikAlika sattA pratipAdana karavA mATe sUtrakAre A sUtramAM sUta zabdanA prayAga karyo che.mATe jyAre saMsAranA dareka prANI sukhAbhilASI che tyAre tenI sAthe atyAcAra-ana karI tene duHkha devAvALA prANI svaya' potAnI jAtane ja duHkhita karavAnI ceSTA kare che. jAti ane kuLAdikanA abhimAnathI unmatta banIne je bIjAne hIna samaje che, ane 'tuM AMdhaLo che, tuM maherA che, tuM muMgo che' ItyAdi prakAranAM karkaza zabdo dvArA je khIjAnA tiraskAra kare che te potAnI kaSAya pariNatithI AtmAne milana kare che. tadupArjIta karmAMnA kaTuka vipAkane avazya bhAgave che. A vAtano digdarzana karAvatAM sUtrakAra kahe che ke andhatva mRtyu " ityAdi, dekhavAnI zaktinI abhivyaktithI rahita thavuM tenu nAma aMdhatva che. te aMdhApaNuM dravya ane bhAvanA bhedathI e prakAra che. ekendriya jIva, endriya jIva ane traNa Indriya jIvAmAM e prakArathI adhatA che. pogalika dravya-indriyarUpa cakSu-IndriyanI vikalatA dravyaaMdhatA che. ane bhAva-IndriyanI vikalatA bhAvaaMdhatA che. cAra iMdriyavALA ane mithyArdaSTi pacendriya jIva bhAvAndha che, kAraNa ke khAdyamAM dravyendriya rUpa cakSurindriya thavAthI paNa te padAnuM yathArtha svarUpAvalokanathI rahita hoya che. anne prakArathI adhatA thavI te prANI mATe niyamathI du:khAtpAdaka thAya che. A prakAra maherApaNuM, muMgApaNu, AMdhalApaNuM Adi paNa dravya ane bhAvanA bhedathI e prakAre hAya che. temAM peAtAnA viSayane grahaNa karavAnI zaktithI zravaNendriyanI vikalatAnuM nAma badhiratA che. sAMbhaLavAnI zaktithI rahita thavuM tedravya-baherApazu, ane jInendravacana sAMbhaLavAmAM aprema ane anAdara bhAva hovA, agara temanA vacana sAMbhaLavAnI vikalatA thavI te bhAva-badhiratA che, vacana khelavAnI zaktinI abhivyaktithI rahita thavuM tenuM nAma mUkatva che. prAkRtasaMskRtAdirUpa potapAtAnI mAtRbhASAmAM khelavAnI hInatAnu nAma dravyamUkatA, ane mithyAtvAdikanA abhinivezanAvazathI pAtAnA dASAne chupAvA mATe jinavacanAnu` pratipAdana nahi zrI AcArAMga sUtra : 2 104 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavuM tenuM nAma bhAvamUkatva che. eka AMkhanuM tevuM te dravyathI kANatva che, ane nizcaya ane vyavahAra nayamAMthI athavA jJAna ane cAritramAMthI kaI ekanuM ekA tarUpe pakSa grahaNa kare te bhAvathI kANatva che. hAtha-paga Adi aMga upAMgenI vakratA dravyakuTatva ane pratilekhanAdi kriyAo karavAmAM anAdara agara chalakapaTa karavuM e bhAvakutva che. sAmAnya rIte zarIranuM vAMkApaNuM ane zarIramAM keDha vigerenuM nikaLavuM te dravyathI kumbhatva che. kuTilakriyApaNAnuM nAma bhAvathI kumbhatva che. pRSThabhAga vigerenuM vaka thavuM te dravyathI vaDabhatva che. bIjAnA gupta kAryo ane aneka rahasyonuM prakAzana karavuM te bhAvathI vaDabhatva che. zarIramAM kALAza thavI te dravyathI zyAmatA-malinatA, ane hIna AcaraNI thavuM te bhAvathI syAmatA che. zarIramAM sapheda keDha nIkaLave te dravyathI zabalatA ane zabala doSaviziSTatA bhAvathI zabalatA che. sUtramAM anyatvAdi pada upalakSaNarUpa che. tethI laMgaDApaNuM AdinuM paNa grahaNa karI levuM joIe. A badhI vAtane dekhADavAne abhiprAya e che keprANI keI paNa madanA AvezamAM AvIne bIjAonA prati evA kaSAyaviziSTa banI apazabdane agara bIjAnA marmasthaLane bhedavAvALA kaThera zabdone pravega na kare, kAraNa ke A prakAre vacanethI eka te belavAvALAne bhAvahiMsAne deSa lAge che, ane bIjAnA cittamAM zeka AdinA utpAdaka thavAthI dravyahiMsAne paNa doSa lAge che. A hiMsAthI aneka azubha karmone baMdha thAya che. AtmaprazaMsA ane pArakAnI niMdA karavI ane potAnA durguNane saddaguNanuM rUpa ApIne garvonmatta banI tene prakAzita karavuM, ane bIjAnA saddaguNomAM paNa dUSaNa lagADavuM agara tene durguNa rUpamAM pragaTa karavuM tenAthI nIca gotrane baMdha thAya che, tenAthI jIva aneka kuniomAM janma dhAraNa karI hInAcaraNa Adi thAya che. keI dharmAtmAnA jJAna ane darzana viSayamAM thatI prazaMsAne sahana nahi karavI, kaI kAraNathI pitAnA jJAnane chupAvavuM, mAtsarya bhAva rAkhe, keInA jJAna ane darzanamAM vikta karavuM, tenAthI jIva jJAnAvaraNa, ane darzanAvaraNa karmane baMdha kare che. tenuM phaLa jIvone jJAna ane darzana guNanA zrI AcArAMga sUtra : 2 105 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AghAtarUpa thAya che. bIjAnA ane potAnA viSayamAM duHkha zokAdi karavA- karAvavAthI asAtavedanIya karmanA baMdha thAya che. jenAthI jIvane keAI vakhata paNa sAtA maLatI nathI. saMsAranA samasta prANI ane vratI-aNuvratI ke mahAvratI jIvAnI sevA karavI, pAtAnA ane pArakAnA upakAra mATe yAgya vastunuM dAna devuM, sarAgasayamanuM pAlana karavu, krodhAdi kaSAyeAnI zAMti thavI, ane leAbhanA tyAga karavo Adi kAryothI jIvane sAtAvedanIya karmAMnA baMdha thAya che, tenAthI jIvAne sadA sukhakArI vastuonA samAgamarUpa sAMsArika sukhonI prApti thAya che, kevaLInA avavAda, zrutanA avarNavAda, ane saMgha Adine avarNavAda karavA, enAthI darzanameAhanIya kanA baMdha thAya che. jenAthI sakita guNanI prApti jIvane thatI nathI. kaSAyanA udbhayathI pariNAmeAmAM tIvratA rahevI, tenAthI cAritramAhanIyanA baMdha thAya che. jenu phaLa jIva keAi vakhata paNa cAritradharmane agIkAra karI zakatA nathI. cAgAmAM kuTilatA hAvI, ane zAstrapratipAdita mAthI anyathA pravRtti karavI tenAthI azubha nAmakarmanA baMdha thAya che, tenAthI jIva eka indriya Adi aneka kAniyAmAM janma dhAraNa kare che. koI vakhata cakSuvikala thAya che, vakhate muMgA thAya che, vaLI kubja ane baherA paNa thAya che. sUtramAM je adhatva, adhiratva, sUkatva, kANutva Adi aneka zArIrika doSa pragaTa karelAM che te badhA A azubhanAmakarmAMnA upArjanathI jIvane prApta thAya che. jema citrakAra kei citramAM hAtha ADA batAve che, eka AMkha khatAve che, koI cheTu kAi mATuM pAtAnI IcchAnusAra jene jema manAvavA mAge tema manAve che. te prakAre A nAmaka paNa A jIvane koi vakhata AMdhaLA, baherI Adi manAve che. yAgAnI vakratA na thavI ane visaMvAda - anyathA pravRtti--nA abhAva thavA ethI zubhanAmakarmanuM upArjana thAya che. jenuM phaLa pratyeka aMganI pUrNatA ane sauSThava - suMdaratA AdinI prApti thAya che. uttama ceAniyAmAM janma ane muktiprAptilAyaka varUSabhanArAca sahananAdi zubha saMhananeAnI ane samacaturAdi zubha saMsthAnAnI prApti jIvane AnA udayathI thAya che. tIrthaMkara jevI prakRti te zubhanAmakarmIno bheda che. haju pratisamaya Ayuka`ne cheDI sAta zeSa kanA baMdha thayA kare che, tathApi pUrvokta A bhAvAdvArA je jJAnAvaraNAdi vizeSa vizeSa karmonA baMdha thavA prakaTa karela che te sthitimadha ane anubhAgamadhanI apekSA samajavI joie, zrI AcArAMga sUtra : 2 10 6 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAt te vakhata prakRti ane pradezabaMdha te badhA karmonA thayA kare che paNa sthiti ane anubhAgabaMdha jJAnAvaraNAdi vizeSa vizeSa karmonA adhika thaze. aMdha thavuM, baherA thavuM, kANuM thavuM ItyAdi. tathA indriyAdikonI pUrNatA hovAthI paNa zArIrika zAMtinA lAbhathI vaMcita rahevuM, dukhatpAdaka sAmagrInI prApti thavI, ISTaniSTa saMgaviyegajanya kaSTone sahana karavA keI paNa sAMsArika prANa cAhato nathI, paraMtu karmodvArA parataMtra thayela dareka sAMsArika jIvane tipitAnA ga ane kaSAya dvArA upArjita karelA karmonA phaLa avazya avazya jogavavA paDe che, temAM jIvanI IcchA kAma karatI nathI. karmAdhIna banI te prANa prAyaH sAvadya kriyAo karavAmAM ja dattAvadhAna rahyA kare che, jenA kAraNe rAta dina dukhInA duHkhI ja rahyA kare che. prazna-karmonA phaLane bhegavatAM chatAM paNa AgaLa mATe karmone baMdha na thAya e keI upAya che? uttara-che. prazna-zuM che ? uttara-samatAbhAva. karmonA phaLane anubhava na karavAvALA prANI kadAca tenA phaLane bhagavatI vakhata harSa viSAda Adi ane A raudrarUpa pariNAmethI yukta banatA nathI ane pitAnA upArjita karmonA phaLa bhegavyA vinA chuTake nathI mATe tenuM phaLa avazya bhegavavuM ja paDaze bhale koI paNa paristhitimAM jIva kema na hoya, jevI rIte pitAnA upArjita puNyanuM phaLa bhegavatI vakhate viSAda pariNati AtmAmAM thatI nathI te prakAre potAnA upAjita pApa karmanA phaLane bhegavatAM paNa mane viSAda pariNati thavI na joIe. ItyAdi zubhAdhyavasAyathI prerita thaI samatAbhAvathI zubhAzubha karmanA phaLane je prANI bhegave che tene mATe navIna karmona baMdha thato nathI. navIna karmonA baMdha karAvavAvALI kaSAyapariNati ja che, harSa ane viSAda e kaSAyapariNatirUpa ja che. samatAbhAva A kaSAyapariNatithI rahita avasthA che. prazna-A samatAbhAvanI prApti jIvane kevI rIte thAya che? uttara-samakitanI prAptithI. samakitazALI jIva gharamAM-saMsAramAM rahevA chatAM paNa pitAnI vRtti kamalapatra athavA tasalehapAdanyAsa (tapelA leDhA upara paga rAkhavA) samAna rAkhe che mATe te samabhAvI che. za zrI AcArAMga sUtra : 2 107 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtrA A sUtrane sArAMza e che ke "je manuSya potAnA utkarSane prApta karI jAtyAdimAvezamAM AvIne bIjA prati "tuM AMdhaLe che" ItyAdi kaThera bhASAne prayoga kare che, manathI paNa tenuM apriya karavAno vicAra kare che te bIjA janmamAM svayaM ja nIca zetrAdika athavA anyatvAdika phaLane bhaktA bane che, mATe evo vicAra karI AtmAthI jana keI vakhata paNa mana vacana ane kAyAthI keInuM paNa apriya-aniSTa nahi kare. e sUtra 2 . uccakulAbhimAnI manuSya praNiyoM kA ahita karake janmAntara meM koI adhatA Adi phala pAkara sakalajananizvita hotA huA, aura koI khetaghara-dhanadhAnya strI Adi parigrahameM Asakta ho tapa AdikI nindA karatA | huA viparIta buddhivAlA ho jAtA hai . uMca kuLamAM janma levAnA garvathI saMyamI muni adhama kuLamAM utpanna thaIne dIna abdhatvAdika phaLane joktA banI kartavya ane akartavyanA bhAnathI vikala thaIne temaja karmanA phaLane nahi jANIne te ja uMca gotrAdikamAM viparyAsaviparIta bhAvane prApta kare che. tenuM varNana kare che " yunA" ItyAdi. sUtrakAre A sUtranA pahelAM A vAta sArI rIte khulAso karIne pragaTa karI che. ke "je saMyamI muni uMca gotramAM janma levAnA abhimAnathI unmatta banI bIjAone tiraskAra kare che athavA manathI paNa tenuM ahita karavA vicAre che te A karmanA kaTuka phaLane janmAntaramAM agara A bhavamAM bhaktA bane che. A vAtane pharIthI daDha karavAnA abhiprAyathI sUtrakAra kahe che ke-te saMyamI muni je uMca kuLamAM utpanna thayela che, ane pitAnA ahaMkArajanya atyAdika phaLa vizeSane joktA thayela che, tathA "je abdhatvAdika phaLa mane maLyuM che te mArA ja dvArA upAjita karmanuM kaTuka phaLa che" e badhathI je anabhijJa che, tathA je hatopahata banela che, arthAt alpatvAdika ane nAnA rogothI jenuM zarIra kSata zrI AcArAMga sUtra : 2 108 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jI zI thaI rahyuM che, tathA sakalajana jenI niMdA kare che, ane uMca gotra:dikamAM janma prApta karavAnA garvathI je kartavyacyuta thaI rahela che, " mArUM zu kavya che" e vAtane paNa pAte samajatA nathI, ADI avaLI pravRtti karavAthI lAkenA aneka apavAdone je pAtra banela che, tathA je prakAra IMDAthI Dhola pITavAmAM Ave che te prakAra jagatanA jIvonA anAdarakArI vacanarUpI daDonI ceTathI je Ahata-tADita che, ane vAstavika potAnA zrutacAritrarUpa dharmanI ArAdhanAthI vAMcita che, je prakAre samudranI tarala taraMgo samudrathI uThe che ane samudramAM ja vilIna thAya che te prakAra je A saMsArarUpI athAga sAgaramAM bhAra vAra janma maraNanA gothA khAtA rahe che. ahitakArI padArthAne hitakArI ane ane anitya padArthone nitya mAnIne je tene apanAvavAmAM lAgela che. evA prANI viparIta kalpanAvALA ja mAnela che, ane te potAnI AvI kalpanAnA jore ja rAtadivasa du:khI thAya che je sayamI kSetra-dhAnyAdikanuM utpatti sthAna, vAstu-mahela, makAna, ADhi bAhya padArthomAM mamatvazALI banelAM te vAstavika saMcamI nathI, kAraNa ke jIvAmAM khAdya padArthothI mamatva dUra thayA vinA saMyamabhAva ja utpanna thatA nathI. je prakAre uMTa upara uMdha levAvALI vyaktinA prAyaH adhaHpatana thAya che te prakAre je saMyamanA DhAMga racIne bAhya padArthomAM ja sUzciMta thAya che tenu paNa adhaHpatana tenAthI avazya thAya che. saMyama zabdanA artha tA e che ke indriyA ane cittanI vRtti je bAhya padArthomAM Asakta khanI che tenA nirodha thai javA. paraMtu jenI mamatA bAhya paravastuomAM jAgrata che, kevI rIte mAnavAmAM Ave ke tenA satya saMyamabhAva che, mATe evA prANI saMyamabhAvathI jIvana game te sthitimAM rahe tene te priya lAge che, kAraNa ke zarUAtathI tenA abhyAsa tevo thayela che, arthAt saMyama jIvana vyatIta karavA mATe cittavRtti ane indriye upara vijaya prApta karavAnI meATI jarUrata hoya che, A prakArano upadeza tene maLela nathI, kAraNa ke tenuM jIvana to bakarAnI mAphaka "meM meM " karatAM karatAM padArthomAM AsaktisaMpanna hoya che. acitta prarigraharUpa jAtajAtanA raMgaberagI kapaDAnA, padmarAgAdika maNienA, kaTaka, keyUra, kuMDala AdinA, suvarNa Adi dhAtuenA, ane strI Adi sacitta parigrahanA apanAvavAmAM ane tenA rakSaNAdi karavAmAM ja tenI jIvanayAtrA samApta thai jAya che, arthAt sacitta ane acitta pari grahenA saMgraha ane rakSaNa karavAmAM ja evA gRddha banI rahe che, ane saMyama jIvanane doSa detAM detAM kahe che ke "A saMsAramAM anazanArdika tapa, indriya ane manane vaza karavArUpa krama, ahiMsAtratAdirUpa niyama koIpaNa kAOkArI nathI, kAraNa ke tenuM AcaraNa karavAvALA vyaktione kAyakaleza sivAya bIjA koi prakAranuM phaLa maLatuM nathI. evA bhale ! saMsAramAM keNu samajadAra haze je pratyakSa anubhUta sukhAdikone cheDIne aSTa sukhArdikonI kAmanAthI prerita banIne tenA parityAga karaze? ** zrI AcArAMga sUtra : 2 109 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e te eka A prakAranI kalpanA che ke-je prakAre koI vyakti potAnA gharamAM jharatAM amRtane choDIne koInA bharamAvavAthI "parvatamAM amRta jhare che" tevA khyAlathI tenI cAhanAmAM tene cheDIne tyAM deDI jAya che. je amArI Indriyane gocara che te vAstavika che. tenA sivAya svarga narakAdi kaMI paNa nathI, pratyakSa indriyenA sukha sivAya parokSa svargAdika sukha che te phakta eka zraddhAnI vastu chevAstavika kaMI paNa nathI. ane tapazcaryAnuM phaLa A bhavamAM nahi maLe te nahi parabhavamAM te maLaze ja." AvA prakAranI kalpanA paNa grahagRhIta purUSanA pralApa jevI ja che. jema bhUtAdikanA AvezathI yukta prANIno pralApa nirarthaka bane che te prakAre "A bhavamAM tapasaMyamarUpa kaSTane bhegavI prANuM paraleka saMbaMdhI sukha samRddhina prApta kare che" ema kahevuM paNa nirarthaka che. AvI viparIta mAnyatA tevA ajJAnI purUSanI che je parigrahanA kaTaka phaLathI anabhijJa che. rAta dina parigrahanA vadhAravAmAM dattAvadhAna prANInI draSTimAM saMyama jIvana jevA suMdara siddhAMtane koI mahatva na hoya te temAM Azcarya thAya tevI kaI vAta nathI, kAraNa ke kahevata che-je nRtya karavAmAM siddhahasta nathI te AMgaNune vAkuM kahe che. parigrahAdinA bejathI prANInI tamAma zaktio ADI avaLI vikharAI jAya che mATe te vikharAyelI zaktio "saMyamita jIvana je vikharAI gayelI zakitaone kendrita karavAvALuM che A prakAre te kevI rIte mahatva daI zake. paraMtu te avazya mAnavuM paDaze ke je prakAra sUryanI kiraNo jyAre kaI vizeSa kAcamAM kendrita karavAmAM Ave che te tenAthI saheje agni prajvalita thAya che, tevA prakAre asaMyama avasthAmAM je Atmika zaktio ADI avaLI viSaya kaSAyamAM phasIne astavyasta thaI rahI hatI, jyAre te saMyamita jIvanathI kendrita karavAmAM Ave che to tenAthI paNa eka evo pravAha nIkaLe che je prANInA jIvanamAM apUrva parivartana kare che. lagAma jevI rIte svaccheda ghoDAne, aMkuza madenmatta gajarAjane vazamAM kare che te prakAre saMyama paNa jIvanane yogya mArga upara pahoMcADe che. te eka ja mArga che je asaMyama jIvanathI prANInI rakSA kare che, mATe AvA suMdara ane hitAvaha mArgane sAcA bhAvothI je ArAdhanA karatA nathI te prANI kevI rIte tenAthI utpanna thatAM lAbhane meLavI zake? zrI AcArAMga sUtra : 2 110 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavAmAM Ave che ke-saMyama jIvanane pUrNa rUpathI vyatIta karavA mATe tathA tenA rakSaNa mATe kaSA para vijaya prApta karavAnI sarva prathama jarUrata che. parigrahane apanAva te lAbhakaSAyanA udayamAM ja thAya che. asaMyamI jIva asaMyama avasthAmAM rahIne pitAnuM jIvana vyatIta kare che, tathA e cAhe che ke " meM je A parigrahAdika saMgraha karyo che tene bhegavavAne mATe huM vadhAremAM vadhAre jIvuM " asaMyamI jIva parapadArthone upayoga karavAmAM ja adhika AsakitasaMpanna hoya che. tene jeTalI parapadArtho bhogavavAnI tIvra abhilASA rahe che tenAthI temAM bhAganI AtmakalyANamaya saMyama jIvananI tarapha tenI rUcI thatI nathI. janmAntarathI mithyAtvano saMsarga cAlyo Ave che. jaina kuLamAM utpanna thavA chatAM paNa tenA A mithyAtvane nAza thato nathI. evA jIva anAdimithyAdaSTi kahevAya che. je vartamAna bhavamAM kugurU kudeva ane kudharmanI saMgatimAM paDIne pitAnAmAM atattvacine sthAna Ape che te mithyAtvaSTi jIva che. te jIva ISTa padArthone aniSTakArI tathA aniSTa padArthone ISTakArI mAne che. te evuM vicAratA nathI ke- caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtrA "vArA rimavA , vadhuno vadha viSa viSaya the kanaca noho, je givantapu sudavAra" | ? / A je strI Adika padArtha che te mAre tiraskAra karavAvALA che. baMdhujana eka baMdhana che. viSayAdika viSa che. e ke A prANIne meha che je potAnA zatruone paNa mitra samaje che. A prakAre A prANI viparIta buddhivAle banIne aneka bhavamAM paribhramaNa karI heye pAdeyanA vivekathI rahita thaIne saMyamarUpa pitAnA AtmAne ghAta karatA rahe che. AtmAne svabhAva saMyamasvarUpa che tenuM pAlana nahi karavuM athavA AtmAne saMyamI nahi banAva te AtmAnI ghAta karavA barAbara che. e sUtra 3 je sAcA cAritrathI yukta che te AvA asaMyamijIvanane pasaMda karatA nathI. A vAta A sUtramAM pradarzita kare che-"guauva navavati' ityAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 111 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyamiyoM ke kartavya kA nirUpaNa dhruva zabdano artha cAritra che, kAraNa ke "yuvati trAti AmanaH pRthabhavati jAvo zena tat yuva" karmasamUha je dvArA AtmAthI pRthaka thAya che te dhruva che, te cAritrasvarUpa AtmAne nijadharma che. bhAvArtha-cAritra ArAdhana dvArA AtmA jema jema avirati, pramAda, kaSAya ane azubha bhegone nigraha karatA rahe che tema tema A AtmAmAM apUrva apUrva ujajavalatAnI jAgrati thAya che. A ujavalatAnI jAtimAM AtmA saMvara ane nija rAdvArA samasta karmone nAza kare che, ane samasta karma AtmAthI pRthaka thaI jAya che. tapa zrata ane vratanA pAlana karavAvALA AtmA ja dhyAnarUpa ratha para ArUDha thaI saMvara ane nijAnA suMdara medAnamAM AvIne pitAnA aMtima mekSa purUSArthane prApta karI le che. suvarNane agnimAM jema jema vadhAre tapAvavAmAM Ave tema tema te vadhAre nirmaLa bane che. te prakAre karmonA anAdi saMbaMdhathI AvRta A AtmA paNa malinadazAsaMpanna che, tenI A malinatAne dUra karavAmAM cAritranI ArAdhanA agninuM kAma Ape che. karmone saMbaMdha AtmAnI sAthe Ajane nathI paNa anAdi kALane che, e vAta ghaNe vakhata lakhAI cukI che. A karma pudgala acetana hevAthI te AtmAnI pAse nathI jatAM paNa anAdi kALathI baddharUpa A AtmAne garUpa pariNAmamAM evI AkarSaka zakti che ke jenA dvArA te karmarUpa pugala kheMcAI jAya che. arthAt AtmA jyAre kaSA dvArA atyanta saMtapta thAya che tyAre pega dvArA karma pudgalene-tapeluM letuM jevI rIte pANane cAre bAjuthI kheMce che, ThIka te pramANe kheMce che. ane te khavAyelAM bhejananuM A rUdhirAdi rUpanI mAphaka pitAnI meLe ja bhinna bhinna rUpathI pariNata thAya che. karma pudgala navIna navIna taiyAra thatAM nathI. kAraNa ke "sato vinArA gata rAttirna " ane vinAza ane asanI utpatti thatI nathI. AtmA kaSAyothI jyAre saMtapta thAya che tyAre mana, vacana ane kAyA rUpa dvArA je kANu vargaNAone kheMce che tenI karmasaMjJA thaI jAya che. prazna--Ape hamaNu te e kahyuM ke AtmA karmonI sAthe anAdi kALathI baMdhI rahyo che, ane have Apa kaho cho ke je kAzmaNa vargaNAone kheMce che zrI AcArAMga sUtra : 2 11 2 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI karmasaMjJA thAya che tethI te AtmA ane karmane saMbaMdha sAdi siddha thAya che. uttara-abhiprAyane samajyA vinA ja prazna karyo che. kahevAne tAtparya e che ke-A jIvAtmA anAdithI ja karmabaMdhasahita che. tenI sAthe keI niyamita samayathI karmabaMdha thayela nathI. evuM na hatuM ke jIva alaga-jude hatuM ane karma paNa judA hatAM, pAchaLathI e bannene saMga thaye hoya, paNa jevI rIte merUgiri Adi akRtrima skamAM anaMta jugalaparamANu anAdithI ja baMdharUpa thaI rahela che, ane temAM purANuM pudgalaparamANu bhinna thatAM rahe che ane navA AvIne maLe che. A prakAra A saMsAramAM eka jIvadravya ane anaMta karmarUpa pudgalaparamANuonA parasparamAM anAdi kALathI saMbaMdha che, temAMthI keI karma paramANu bhinna thatAM rahe che ane koI pudgalaparamANu maLatAM rahe che. A prakAra A karma paramANuomAM paraspara maLavuM, chuTA thavuM vigere thatuM ja rahe che. prazna-pudgalaparamANu te rAgAdikanA nimittane laIne karmarUpa thayA kare che, pachI te anAdithI karmarUpa avasthAvALA kevI rIte mAnavAmAM Ave. kAraNa ke kAmaNavargaNA jenAthI karmaparyAya utpanna thAya che te svayaM pudgaladravya che? uttara-nimittanI saMbhAvanA te navIna kAryanI utpattimAM ja kAryakArI mAnavAmAM Ave che, anAdi avasthAmAM nimittanI kalpanA karavI te tenI anAditA upara baTTo lagADavA barAbara che. je ThekANe nimitta che tyAM anAditA nahIM. ane jyAM anAditA che tyAM nimitta nahi. nimittane saMbaMdha sAdi. tAnI sAthe thayA kare che. jema navIna pudgalaparamANunA be guNa adhika baMdha snigdha ane rUkSa dvArA thAya che. A ThekANe navIna yugala paramANuonA baMdhanA saMbaMdhamAM snigdha ane rUkSarUpa nimittanI kalpanA karavI paDe che, paraMtu megiri Adi akRtrima skamAM anAdi pudgala paramANunA baMdhanA saMbaMdhamAM nimittanI ka95nA karavI te kaI mahatva rAkhatuM nathI. ThIka te prakAra navIna yugalaparamANuonuM karmarUpa hovuM rAgAdika nimittAdhIna che, paraMtu je pudgalaparamAzuonI anAdi kALathI ja karma rUpa avasthA thaI rahela che, temAM nimittanI kalpanA karavI keIpaNa prayajananI puSTi nathI karatI. zAstramAM A vAtanuM samadhAna Ama lakhela che- " naivam, anAdiprasiddhadravyakarmasambandhasya tatra hetutve nopAdAnAt " kaI vAdI prazna kare che ke-jyAre rAgAdika bhAvakarmanuM kAraNa dravyakarma che, zrI AcArAMga sUtra : 2 11 3 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyakarmanuM kAraNa rAgAdika bhAvakarma che te AvI paristhitimAM itaretarAzraya deSa AvIne upasthita thAya che. A deSamAM keInI paNa svataMtra sattAnI siddhi thatI nathI. tyAre AcArya kahe che-evuM na kaho, kAraNa ke anAdithI dravyakarmane saMbaMdha svayaMsiddha che. ane e ja kAraNathI jIvamAM rAgAdika bhAvenI utpatti thAya che. anubhavathI paNa e vAta pratitIkeTimAM Ave che, ke-kadAca rAgAdika bhAva jIvane vinA keI nimitte svIkAra karavAmAM Ave. to te jIvanA nija bhAva thaI javAthI vibhAva bhAva kevI rIte mAnI zakAze? AvI paristhitimAM jIvane nijabhAva rAgAdika paNa mAnavo paDaze, paraMtu evI mAnyatA zAstrathI bahirbhata che. praznakarma ane AtmAne Apa anAdi saMbaMdha kahe che paraMtu e vAta ThIka besatI nathI, kAraNa ke banene je saMbaMdha che te saMgasaMbaMdha ja che. tAdAmyasaMbaMdha nahi, pahelAM dUdha ane pANInI mAphaka bane svataMtra hoya ane pachI paraspara maLe tyAre saMbaMdha mAnavo te ThIka lAge che. uttara-jevI rIte pANI ane dUdha, suvarNa ane kiTrika, cokhA ane phatarI, tala ane telane saMbadha anAdino mAnavAmAM Ave che, te prakAre tene paNa saMbaMdha anAdi kALane che. navIna tene saMbaMdha thayuM nathI. tene parasparamAM saMgasaMbaMdha ja che evuM je kahevAmAM Ave che te AgAmI kALamAM tenI bhinnatAne dekhIne ja kahevAmAM Ave che. anAdithI teo maLela che chatAM te judA judA thaI jAya che, tethI anumAna thAya che ke pahelAMthI ja judA che. paraspara saMgasaMbaMdhaviziSTa hovA chatAM paNa e bane padArtha svasvarUpApekSA bhinna ja rahela che. je judA nahi hota te pachI mukti tenA pRthaka thavAthI je jIvAtmAne prApta thAya che te kevI rIte thaI zake, mATe jIva ane karmane saMbaMdha anAdi che sAdi nahi. prazna-kama jyAre pudgalapiMDarUpa che, tyAre te ghaTapaTAdikanI mAphaka Indriyagamya kema nathI thatAM. uttara-skUla-skUla 1, skUla 2, skUla-sUma 3, sUkSma-skUla 4, sUkSma 5, ane sUkSma-sUkSma 6, A prakAre siddhAMtakAe pudgalene cha vibhAgomAM vibhakta karela che. temAM kAgaLa, lAkaDI, kalama, khaDIo Adi sthUla-sthala pudgala che, temAM kaThera vastuone samAveza che, sthUla-skUla vastuo aMdaroaMdara chinnabhinna thavAthI pitAnI meLe pharI maLI zakatI nathI 1, skUla-vahevAvALI cIjo, jema zrI AcArAMga sUtra : 2 114 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pANI, dUdha, ghI vigere 2, zrla-sUkSma-je dekhavAmAM mATI hoya che paratu hAthethI pakaDI zakAtI nathI, jema prakAza, dhUpa, chAyA Adi 3, sUkSma-sthUla-je dekhavAmAM na Ave evI sUkSma hAya paNa bhArI kAma karI zake, jema havA, zabda ityAdi 4, sUkSma-je pudgalapiDa eTalA sUkSma che ke te koIpaNa IndriyathI grahaNa thaI na zake, jema kAryaNavaNAe 5, sUkSma-sUkSma-be paramANuonA skaMdha ane eka paramANu, A cha bhedamAM karma pudgalapiDa sUkSma che, mATe te indriyagamya thai zakatA nathI. prazna---karmanI sattA tyAre kevI rIte jANI zakAya ? uttara----tenA kAya thI. prazna-te karmAnu kArya zuM che ? uttara-AtmAnA jJAnAdi guNono ghAta karavA, kevaLajJAnanA jJAnAvaraNu, anantadananA darzanAvaraNa, avyAbAdhanA vedanIya, kSAyika samyaktvanA mAhanIya, avagAha tattvanA Ayu, sUkSmatva guNanA nAma, anurUlaguNanA gotra ane anata vInA antarAya ghAta kare che. tethI eka jIva sukhI che ane eka jIva duHkhI che, eka vidvAna che eka mUkha che, eka sakhala che eka kamajora che, eka rAta divasa sukhacenamAM masta banyA rahe che, eka gharagharanA bhikhArI banela che. A badhA kenA kAryAM che? kahevuM paDaze ke karmanA, A jJAnAvaraNAdi karma rUpa paryAya kANu vaNAonI thayelI che. kAmaNavA te pudgaladravya che je jIvanA dika bhAvAnA nimittavaza jJAnAvaraNAdiparyAyarUpa pariNata thAya che. je prakAre mRttiAmAM nimittAdhAna ghaTaparyAya thAya che te prakAranI paryAya te kANu vaNAomAM anAdi kAlIna che, navIna che nahi. ane A jIvAtmA paNu te ka paryaMcAthI anAdi kALathI ja parataMtra thai rahela che. tenI A parataMtratArUpa baMdhadazAnA koI nizcita samaya nathI, mATe anAdi kALathI A karmonI jALamAM sela che evu' kahevAmAM Ave che. anAhitA ane anaMtatA eva' sAditAnA sabaMdha che phakta anaMtatAnA ja nahi. rANA cAritrArAdhana karavAthI AtmAnAkonA nAza thAya che. tene abhiprAya e che ke AtmAnA karma paryAyAnA nAza thAya che, kAraNa ke kadravyane koi vakhata nAza thatA nathI, ka`paryAyAnA ja nAza thAya che. kANu dravyamAM pahelAM kaSAcArdikanA nimittathI karUpa paryAyA banI hatI, te nimitta dUra thavAthI te dravya akarUpa paryAyathI sthita thAya che, kANuvArUpa dravya sAmAnya che. temAM zrI AcArAMga sUtra : 2 115 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnAvaraNAdirUpa ka prakAra nathI. jyAre te karmarUpa bane che tyAre temAM jJAnAvaraNAdi prakAra thAya che. jJAnAvaraNAdi karma prakAranI sthiti jyAre pUrNa thAya che, athavA taSa saMyama dvArA jyAre tenA vinAza karavAmAM Ave che tyAre te AtmAthI pRthak thAya che. tenA bhAva e che ke te kANu dravya te te paryAAthI rahita thaI ne potAnA mUla svabhAvamAM tyAM sthita rahe che. dravyanA koi vakhata paNa vinAza thatA nathI. suvarNa athavA maNithI je prakAre tenA malanI nivRtti thAya che te prakAre AtmAthI paNuka paryAyanI nivRtti thAya che. evuM manavAthI jIvanI Atyantika zuddhi thAya che. sakala ka`paryAyanA vinAza thavAthI mUla dravyanA vinAza thatA nathI. je prakAre ghaTaparyAyanA vinAza thavAthI kRtikA aghaTaparyAyathI sthita rahe che te prakAre sakala paryAyanA vinAza thavAthI ka dravya aka paryAyathI AkrAnta thAya che. dravya ananta paryAyavAlA che. je prakAre kAmaNu dravyanI paryAya karyAM che te prakAre aka paryAya paNa tenI eka paryAya che. vikSita jIvanI apekSAthI ja temAM karma ane akarmaparyAya rahe che. saMsArI jIvAmAM A vAnA karUpa paryAyathI pariNamana che, ane zuddha AtmadravyanI apekSA aka paryAyarUpathI. jevI rIte suvaNaeN thI tenA TTikAdirUpa melanA sabaMdha puTapAkADhidvArA dUra thato dekhavAmAM Ave che tevI rIte AtmAmAM anAdi kALathI saMbaMdhita A karmAnA viyAga paNa tapasayamarUpa sAdhanadvArA dUra thAya che. A melanA pRthak thavAthI zuddha suvarNanI mAphaka A AtmA paNa zuddha banI potAnA asala svarUpane meLave che. sacamI nei mATe upadeza Ape che--'mULazaiva ' ItyAdi karmAne AtmAthI pRthabhUta karavAvALA cAritranI je ArAdhanA kare che te dhruvacArI kahevAya che. ane dhruva nAma mokSanuM che. kA ane kAraNamAM abheda sabaMdha hovAthI mokSanA kAraNabhUta samyagdarzana tapa jJAna ane kriyA Adi paNa dhruva che, tenuM paNa pAlana karavAvALA svabhAvI dhruvacArI che, je muni dhruvacArI che te asayama jIvananI athavA pUmAM bhogavelA viSayAdika bhAgonI kadI paNa icchA karatA nathI. sa parijJAthI sa'sAranuM svarUpa athavA te vAtane jANIne paNa asaMyama jIvana vyatIta karavAthI jIvane A saMsAramAM vAravAra janma ane maraNanA cakkaramAM paDavuM paDe che. zrI AcArAMga sUtra : 2 116 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe tapa-saMyama ane niyamanuM pAlana sarva zreyaskara che. tenuM pAlana keI vakhata paNa viphaLa thatuM nathI. A prakArathI jenuM mana tenA pALavAmAM makkama ane akaMpa che, mananI laganathI je tapa saMyama AdinA pAlana karavAmAM dattAvadhAna che, tathA jenA hadayamAM jinendravacane prati daDha AsthA che, je sArI rIte jANe che ke bhagavAna vitarAga prabhune banAvele A mArga che, keI chadmasthane nathI. saMyamanI ArAdhanAthI karmonI nirjarA thAya che, mATe mAre tenuM paripAlana samyapha rItithI ja karavuM joIe, anyathA anaMta saMsArano pathika banavuM paDaze, je mAre pitAnA grahIta mArgathI zyata karavA mATe parISaha ane upasarga paNa ADA Ave to mane tenI paNa kaI paravAha nathI. huM akaMpa banI tene paNa sAmano karavA taiyAra chuM, tevA prakAre azakitamAna ane daDhapratijJa banIne pitAnA gRhIta mArganI saMyamI ArAdhanA kare. sUtramAM " maLe " A zabdanI TIkAkAre eka te "rAmanA " chAyA karI che jeno artha "nizaMkitamAna thaI, tapa saMyamanuM pAlana kare" tema thAya che. jenA dvArA jIvane muktinI prApti thAya che. tenuM nAma saMkamaNa che. te samyagdarzanAdika ratnatraya che. tenA dvArA ja jIva muktine lAbha kare che mATe sAvadhAna mana rAkhIne tenuM paripAlana karavAmAM saMyamImunIe tatpara rahevuM joIe, e sUtrakAranuM Adezavacana che. "AvatI ke tenI AgalanI zAla jyAre samaya Avaze tyAre dharma karIza, hamaNuM samaya nathI AvA prakAranuM dharmAcaraNa mATe bahAnuM karavuM joIe nahi. evuM bahAnuM AtmahitArthI mATe ucita nathI. pahelAM kahevAmAM Avela che ke natti kADhasthAnAyAmaH" e koI paNa samaya nathI jemAM mRtyune AvavAnI saMbhAvanA na hoya, mATe evuM samajIne ke "kALa pachavADe ja lAge che, kyAre ahIMthI javuM paDaze" dharmAcaraNa mATe pramAdI na bane. eTale paNa vakhata maLe teTale vakhata dharmanI ArAdhanA karatA ja rahe. saMyamI muni potAnA gRhIta ahiMsAdi vratamAM sAvadhAna banIne eka kSaNa eka lava eka muhUrta paNa pratibandhavihArI na bane, arthAt apratibandhavihArI banIne vicare sUtra 4 prazcama sUtrakA avataraNa aura prazcama sUtro saMyama jIvananuM svarUpa prakaTa karyuM, have asaMyama jIvananuM svarUpe pragaTa kare che-- ve para jiyAyA' ItyAdi. samasta saMsArI jIvane jIvana priya che, kaI paNa jIva e nathI jene pitAnA jIvanathI mamatA na hoya. viSTAne kIDA paNa vadhAremAM vadhAre jIvavAnI IcchA rAkhe che. je jIva je paryAyamAM vartamAna che tene te ja paryAya priya che. viNAnA kIDAnI mamatAne juo-te kadAca te sthAnathI alaga karavAmAM Ave te zrI AcArAMga sUtra : 2 117 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMyamiyoM ke jIvana svarUpanA varNanA paNa te tyAMthI alaga thaIne paNa tyAM ja pharIthI praviSTa thAya che, te pitAnA sthAnane jarA paNa choDavA cAhate nathI. tenuM kAraNa phakta eka e ja che ke tenI te avasthAmAM rahIne pitAnuM jIvana vyatIta karavuM ISTa che vizALa vaibhavanA bhaktAne je prakAre jIvavAnI IcchA rahyA kare che tathA je prakAre tene pitAnuM jIvana badhAthI adhika priya che, te prakAre samasta saMsArI jInI te ja hAlata che, bhale te saMjJI hoya ke asaMjJI. keI paNa prANI e nahi maLe jene pitAnA jIvanamAM adhikathI adhika mamatA na hoya. eka bhikhArIne eTale pitAno jIva vahAle che teTale jIvanane meha cakravartIne paNa hoya che. keI pitAnuM aniSTa cAhatuM nathI. A vAtanI puSTi karatAM TIkAkAra kahe che ke - "yo jIvo yatroccanIcayonau janma gRhAti tatraiva ramate jIvitumicchati ca visskRmicothera" je jIva je uMca nIca nimAM janma dhAraNa kare che tenI te ja ni priya banI jAya che, tyAM ja te AnaMda mAne che, jema viSanA kIDAne viSamAM ja majA Ave che, vAta paNa satya che. kahyuM paNa che. __" amejjhamajjhe kIDassa, suriMdassa surAlae / samANA jIviyAkaMkhA, tesiM madhubhayaM samaM " // 1 // viSTAnA kIDAnI ane svarganA apAra vaibhavanA bhaktA IndranI bannenI jIvavAnI IcchA ane maraNanuM bhaya ane samAna che, koI cAhatuM nathI ke huM kAlakAlanA gAlana grAsa banuM, kAraNa ke traNa lekanA adhipati banavAnI apekSA pitAnuM jIvana adhika priya che. lekamAM amRtanuM pAna karavuM tene badhAthI adhika sukhakArI mAnavAmAM Ave che, paraMtu leka tenAthI paNa adhika sukha pitAne sukhI hovAmAM mAne che. pitAne sukhI banAvavA mATe leka dareka prakAranAM sAdhanone ajamAvavAmAM kasara karatAM nathI. keIthI e prazna karavAmAM Ave ke tame tamArA jIvanamAM zuM cAho che, te tyAMthI tarata ja e uttara maLaze ke-ame amArA jIvanamAM zAMti ane sukhane cAhie chIe. "suNapratiSThA " pratyeka prANI duHkhane cAhatuM nathI, pratyeka prANa duHkhane pratikULa mAne che, jheranuM pAna karI leze paNa duHkha 27 zrI AcArAMga sUtra : 2 118 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhegavavuM cAhatA nathI. "yavadhAyanA saMsAramAM jIne maraNa apriya lAge che. jene pitAnuM jIvana badhA prakAre priya che, bhale kaI paNa keI upAyathI pitAnA jIvananuM saMrakSaNa karavAmAM ja bhAvanAzIla rahe che. te samaya nyAya anyAya dharma adharma AdinI tene jarA paNa ciMtA thatI nathI, tenuM paNa kAraNa e che ke te "kavitumA" che, varSanI AyuSyavALAne paNa antima kSaNa sudhI jIvananI IcchA banI rahe che, bhale tavaMgara hoya agara nirdhana hoya, rAjA hoya ke raMka hoya, vidvAna hoya, ke mUrkha hoya, dIrdhAyuSka hoya ke alpAyuSka hoya koI paNa kema na hoya paNa kaI e nathI cAhatA ke mAruM mana thAya, arthAt huM marI jAuM, badhA ja adhikathI adhika jIvavAnA abhilASI rahyA kare che. gheDuMka zArIrika kaSTa AvavAthI "kadAca huM marI na jAuM" evAM khyAlathI aneka prakAranA maNi manca yantra ane oSadhi vigerenA upacAramAM yathAzakti prayatna karavAmAM lAgI jAya che. A pUrvokta kathana asaMyamI jInI apekSAthI ja karela samajavAnuM che, kAraNa ke tene ja pitAno prANa vigere priya hoya che, te ja pitAnA jIvanayAtrAnA nirvAha mATe yA taddA pravRtti kare che, duHkhothI gabharAya che, ane sadA sAMsArika sukhanA abhilASI rahe che. saMyamI jIvemAM A badhI pravRttio ghaTita thatI nathI. jo ke tene paNa pitAne prANa priya hoya che paraMtu jyAre saMyamamAM keI ghera pariSaha upasarga AvIne upasthita thAya che tyAre te pitAnA saMyamanI rakSA mATe pitAnA prANanI paNa paravAha karatA nathI. asaMyamI jIvene pitAnuM asaMyama jIvana priya hoya che, kAraNa ke te gurUkama che. laghukarmI saMyamI jIne evuM jIvana priya nathI hotuM, tenI vicAradhArA sadA AtmakalyANakArI mArganI tarapha ja lAgela rahe che. asaMyamajIvI rAtadina parigraha-dAsIdAsa, nokaracAkara, hAthIDA, gAyabheMsa, hiraNyasuvarNa Adine vadhAravAmAM adhikamAM adhika magna rahe che. te cetana, acetana tathA mizrarUpa parigrahanI jeTalI paNa mAtrA prApta kare che-cAhe bhale thoDI hoya ke vadhAre hoya temAM te pitAnI AvazyaktAnI pUti na samajIne tenA vadhAravAmAM ja magna banI rahe che. parigrahamAM alpatA ane bahatA A ThekANe be prakAre pragaTa karela che. eka kALanI apekSAthI ane bIjI mUlya ane pramANanI apekSAthI. thoDA samaya sudhI athavA adhika samaya sudhI parigrahanuM jene bhoga ane upabhoga karavAnA kAmamAM je AvavuM te kALanI apekSAthI parigrahamAM alpatA ane bahutA che, ane jenuM mUlya ochuM adhikuM hoya, athavA pramANathI jemAM vadhaghaTa paNuM hoya e mUlya agara pramANanI apekSAthI temAM alpatA ane bahutA che, kAraNa ke alpatva, bahutva, e bane sApekSa che. cAra nokara cAkara ane cAra catuSpadAdikonI apekSA be nokara cAkare ane be catuSpadAdikomAM pramANanI apekSAthI, tenA adhika samaya sudhI rahevAnI apekSAthI zrI AcArAMga sUtra : 2 119 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thoDA samayanA rahevAvALAmAM kALanI apekSAthI, tathA tenA adhika mUlyanI apekSA thaDA mUlyavALAmAM mUlyanI apekSAthI alpatva che. enAthI viparIta bahatva samajI levuM joIe. asaMyamI jIva cAhe parigrahanI mAtrA tenI pAse bhale deDIka hoya agara vadhAre hoya te paNa tenAthI saMtoSa thatuM nathI. te pitAnA parigrahane kaya vikaya Adi upAya dvArA vadhAravAnI ceSTAmAM ja rahe che. catuSpadAdi je vakhate ThIka ThIka rastA upara nathI cAlatAM agara keInuM nukasAna kare che tyAre te tene mAre che, khAvA pIvAnuM paNa ThIka ThIka samaya upara detA nathI, tenA prati aziSTa zabdone prayoga kare che, ane rassI AdithI bAMdhIne paNa tene chuTo agara eka sthAna para rAkhe che, tenI gama zabdanI bAdhAnuM paNa dhyAna nathI rAkhatA, e ATale beja kheMcI zakaze ke nahi tenI paNa tene ciMtA thatI nathI. te bhavi. dhyakALamAM upabhega karavAnA khyAlathI dravyanI sadA rakSA kare che, ane temAM te eTale AsaktizALI bane che ke manathI paNa te tene choDavA cAhate nathI. sAcI vAta che - je AraMbha ane parigraha puSTa karavAmAM ja Asaktacitta che te kevalipraNIta dharmathI sadA vimukha rahe che. AraMbha ane parigrahanA sadUbhAvamAM jIvonI pravRtti sarvathA sAvadha rahe che. chaThe sUtrakA avataraNa aura chaThA sUtra vItarAgapraNIta dharmamAM sarvathA sAvadya pravRtti karavAno niSedha che. e vAtane tyAre ja samajI zakAya che ke jyAre vItarAgapraNIta dharmane sAMbhaLavA jANavA ane tenuM manana karavAmAM avasara maLe. paraMtu jyAre te siddhAMtane sAMbhaLatuM ja nathI tyAre te siddhAMtane jANa paNa kevI rIte zake, mATe je ThekANe A prakAranI pravRtti cAlu che, jene pitAnA kartavyanuM paNa bhAna nathI ane je jANuM joIne paNa khADAmAM paDe che te kevalipraNIta dharmanA siddhAMtane haju sudhI samajyA ja nathI. je siddhAMtane samajyA vinA samakita jevI suMdara vastu koI vakhata paNa tenA hAthamAM AvI zakatI nathI. tenA abhAvamAM samyajJAnane abhAva, ane tenA abhAvathI mithyAtvanI vRddhi, tenI vRddhithI saMsAramAM paribhramaNa evA jIne anivArya che. ataH je AtmahitanI kAmanA karavAvALA che, tene e dharma che ke te parigrahamAM vRddha na bane. tyAre ja saMsAra sAgarathI teno AtmadvAra thAya che ke sUi 55 je asaMyamajIvI che ane parigrahamAM ja AsaktapariNativALA banela che te aneka anarthonA utpAdaka dravyane saMgraha karavAmAM ja tallIna rahe che. te je ke pitAnA kamAelAM dravyanI dareka prakAre rakSA kare che, te paNa tenuM dravya aneka prakArathI naSTa thaI ja jAya che, A vAtane pragaTa karatAM sUtrakAra kahe che-"to ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 120 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMyamIkA anyAyopArjita dhana na ho jAtA hai, aura kuTumba kI cintA se vyAkula vaha asaMyamI kAryakArya ko nahIM jAnatA huA viparItabuddhiyukta ho jAtA hai / lAbhAntarAya karmanA kSayApazamathI ja jIvAne dravyAdika lAbha thAya che, te zAstrasaMmata siddhAMta che. tenA abhAvamAM aneka prakAranA karelA prayatna paNa dravya lAbha karAvavAmAM kAraNa nathI thatAM. A lAbhAntarAya karmanA uyamAM saMgRhIta dravya paNa naSTa thAya che, tenI sthiti rahevI paNa te kane kSayApazamAdhIna che, jyAre tenA utkraya rahe che tyAre aneka prakAranA dravyanAza hovAnA upAyA paNa jIvAne svayameva prApta thAya che. te samaya buddhimAM paNa kAI evI viparItatA AvI jAya che. jenAthI dravyanA vyaya hovAnA upAyA paNa sArA ane upAdeya pratIta thavA lAge che. saMsAramAM kANu e cAhe che ke mArU' A dravyAkrika naSTa vinaSTa thAya, parantu cAre khAjuthI vicAratAM paNatenI rakSAnA upAyA karavA chatAM paNa je jIva rAjAthI raka thAya che te A vAtanuM prabala pramANa che. A karmanA kSayApazama thavAthI je prakAre jIvAne dravya AvavAnA aneka upAya ane dvAra prApta thAya che te prakAre tenA uddayamAM tenA vinAzanA aneka dvAra paNa tene maLI rahe che, e vAta sUtrakAra A sUtramAM pragaTa kare che. te arthAMsa grahuzIla vyaktinI pAse lAbhAntarAya karmanA kSApazama thavAthI ra aneka prakAranA bhAga ane upabhogathI bAkI bacavAne kAraNe dhanAdino saMgraha thAya che. " dhanathI dhana prApta thAya che" A leAkeAktine anusAra tenA sagRhIta dravyathI pachI aneka upAyA dvArA tene dravyAdikanI prApti thavA lAge che, bhAga ane upabhoganI AvazyaktAe paNa jema jema lAbha thAya che tema tema vadhatI jAya che. ane tenI pUrti karavAmAM paNa dravyAdikano vyaya thavA lAge che. bhAgavilAsanI sAmagrI meLavavAmAM tathA meAjamajA karavAmAM lAbhAnusAra dravyano vyaya thAya che. AvazyaktAnI pUrtithI athavA leNadeNanA vyavahArathI avaziSTa dravyane lAka agara koi ekamAM jamA karAve che agara jamInamAM tene dATIne rAkhe che. jamInamAM na dATe te tene tiorIAmAM bharIne paNa eka jagyAe rAkhe che. tene evA peAtAnA sagotrino samAgama maLe che je tene rAtadivasa du:khI kare che. avibhakta kuTuMba hovAthI koI vAtane laIne parasparamAM jyAre kAMIka aNu. banAva thAya che tyAre Apasa ApasamAM alaga alaga thavAnI taiyArI bane che. jyAre vibhakta thAya che tyAre te samasta dhanane vaheMcI le che. sagotriyonA samAgama dhanI vyaktiene kadAcit anukULa pravRtti karavAvALA paNa maLI Ave, 28 zrI AcArAMga sUtra : 2 121 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane te dhanane upArjana karavAmAM kaSTane anubhava karavAvALA te vyaktie te dravyane je ghaNI muzkelIthI dariyApArathI, mahAna parvatenA ullaMghanathI, khANumAM paDelAne tenA badavAthI, rAjAnI sevAthI ane pitAne temaja bIjAne saMtApa karavAvALI khetI-vANijyAdirUpa sAvadya vyApArathI pedA karela che, saMcita karela che, ane vyAja Adi dvArA jenI vRddhi karela che, bhale te vibhAjIta na kare, paraMtu carathI dravyanI rakSA karavI eka muzkela kArya che. paisAdAra vyakti onA aneka mitro ane zatruo thAya che. jenAthI jenuM kAma thAya che te mitra, ane jenAthI je kAma banatuM nathI te rAtru banI jAya che. je mitra hoya che te paNa kAlAntaramAM zatru, ane je zatru hoya che te paNa kAlAntaramAM mitra bane che tema dekhavAmAM Ave che. mATe je pahelAM mitra banIne zatru bane che te badhA tene bhedabhAva jaNane cerene gupta rItithI sarva prakAranI tenI pravRttithI paricita karI Ape che, ane antamAM tene luMTAve che. kSaNabharamAM te amIrathI garIba banI jAya che. kadAca puNyadayathI cAre taraphathI tenuM dravya cerAvAnuM kadAca sAhasa na bane, ane teo tenI tarapha dhADa paNa na paDe te paNa adhama rAjAnI najarathI dravyanI rakSA thavI muzkela che. rAjAnI jyAre lupa daSTi tenA dhana upara paDe che tyAre te jabarAIthI koI evo abhiga lagAve che ke jenAthI te bicArAnuM te dhana dekhatA dekhatAmAM luMTAvI laI jAya che. kadAca dhArmika rAjAnA rAjyamAM vasavAne ghanIne saubhAgya maLe che, ane tenA taraphathI tenA dhananI dareka prakAre rakSA paNa thAya che te paNa adhika saMgahanI lAlasAthI agara tenI vRddhinI tIvra bhAvanAthI jyAre paisAdAra te dhanane keI vyApAramAM lagAvI de che te tejI maMdInA samayamAM kaya vikaya karavAthI acAnaka jyAre vyApAramAM nukasAna Ave che tyAre te kamAeluM dhana sahasA hAthathI gumAvI de che, ane pachI te paisAdAra vyakti hAtha ghasate thaI jAya che, vyApAramAM kadAca puNya karmanA udayathI sAre lAbha paNa maLe che to leka tene beMkomAM jamA karAvI de che, agara tene jamIna vigeremAM dATI de che. te jagoe tenI surakSA bane te paNa jyAre rAjyanuM parivartana thAya che tyAre beMkone paNa luMTavAmAM Ave che, athavA jyAre te bhUmithI bahu samaya bAda dATelAM sthAnathI sthAnAMtarita zrI AcArAMga sUtra : 2 12 2 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che tyAre tenuM maLavuM paNa muzkela banI jAya che. AvI rIte paNa tene vinAza hovAmAM vAra lAgatI nathI. koI paNa prakAre kAMsA, dravya, suvarNa, rajatAdi rUpa te dhana gharamAM surakSita rahe te paNa acAnaka gharamAM Aga lAgavAthI tene paNa vinAza thaI jAya che. tevA vakhate bahumUlya vastuo khAka thAya che. Agane olavavA AvelA lokonA hAthamAM paNa te vakhate je vastu paDe che te paNa uThAvI laI jAya che. A prakAre A pUrvokta kAraNothI upAjIta dravyane antarAya karmanA prabala udayamAM aneka rItithI vinAza thavAmAM vAra lAgatI nathI. nItikAra paNa e vAta kahe che " catvAro dhanadAyadAH, dharmAgninRpataskarAH / tatra zeDhApamAna, gaya: kuSyatti tAH che ? !" dhananA hiradAra cAra che. 1 dharma, 2 agni, 3 rAjA ane 4 cera. je dhanane sadupayega dharmamAM nathI te te dhanane agni, rAjA ane cera dvArA vinAza ane apaharaNa thAya che. je 1. sAtatyuM sUtrakA avataraNa aura sAtavA~ sUtro je dhanane antima A pariNAma thAya che te dhanane saMcita karavAvALA ajJAnamAM paDelA che. "parathAIka" phakta dAyA vigere bIjAnA upaga mATe ja tenA saMgrahAtha bhayaMkarathI bhayaMkara galakartana, zira chedana jevA niMdita durAcArene karIne tajajanya kaTuka karmanA vipAkajanita duHkhathI saMtacitta banI kartavyAkartavyanA vivekathI rahita banI mithyAtvabhAvarUpa viparyAsapaNAne prApta thAya che, arthAta te dhana mATe aneka adhama kare che sUtra 6 . bAla ajJAnI sukhanI cAhanA kare che paraMtu tene duHkhanI ja prApti thAya che. A viSayamAM zrI sudharmAsvAmI pitAnI nijI kalpanAne niSedha karIne kahe che- zrI AcArAMga sUtra : 2 1 2 3 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhako cAhanevAlA mUDhamati asaMyamI manuSya duHkhahI bhogatA hai isa bAtako bhagavAna mahAvIra svAmIne svayaM prarUpita kiyA hai - isa prakAra | sudharmA svAmI kA kyanA muLA' ItyAdi. muna" A zabda "man dhAtuthI niSpanna thaye che. "manuM' dhAtuno artha jANavuM thAya che. je saMsArInI trikAla saMbaMdhI samasta guNaparyAyarUpa avasthAone jANe che tenuM nAma muni che. ghAtiyA karmane kSaya hovAthI jene kevaLa jJAnasvarUpa AtmAnA nijarUpanI prApti thayela che evA tIrthaMkara gaNudharAdi deva A ThekANe muni-zabdathI levAmAM Avela che. potAnI nijI kalpanAne parihAra karIne sUtrakAra kahe che ke-pUrvokta parigrahamAM atyAsaktivaza jIva saMsAramAM ja paribhramaNa kare che. tathA "vahune alanIf" ItyAdi sUtre ( A udezanA prathamAdi sUtra)mAM je kahevAmAM Avela che te samasta viSaya, ane je AgaLa kahevAmAM Avaze te badhA meM pitAnI nija buddhithI kalpanA karI kahela nathI, paNa tIrthaMkarAdika devoe potapotAnI pariSadamAM pRthaka pRthak rUpathI ema ja kahela che, tenI paraMparAthI je prakAre A viSaya cAlyA Ave che te anusAra meM paNa A pratipAdana karyuM che mATe mULamAM A sarva jJokata hovAthI apramANabhUta mAnI zakAtuM nathI. vaphTamANa viSayamAM sUtrakAra kahe che-"govaMtarA' ityAdi. vanodattA zabdane artha midaSTi jIva che. je ghantara nathI te ane ghantara che. dravya ane bhAvanA bhedathI egha be prakAre che. nadInuM pUra vigere dravya ogha che. aSTaprakArI karma athavA saMsAra bhAvagha che. jenA dvArA prANI je jagyAe duHkhI thAya che tenuM nAma ogha che. te ogha je tarI jAya chepAra kare che te ghantara kahevAya che. tenAthI je viparIta che te ane ghantaramithyAdaSTi kutIrthika agara pAsasthAdika jIva che, kAraNa ke mithyAdaSTi jIva bhAva ghane pAra karatA nathI. bhAva oghane pAra karavA mATe jJAna ane kriyArUpI pravahaNa (naukA) nI jarUrata paDe che. jevI rIte manuSya jahAja vinA samudra pAra karI zakatuM nathI te prakAre A saMsAra ane aSTavidharmarUpI samudrane pAra kare te jJAna ane kriyA vagara sarvathA asaMbhava che. samyajJAna ane zrI AcArAMga sUtra : 2 124 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaphacAritra vikala che ne mithyAdaSTi jIve kahela che. samyakajJAnanA abhAvathI samyagdarzanane abhAva paNa svataH siddha che mATe tene A ThekANe pRthak rUpathI kahela nathI. - mithyAdaSTi jIva yadyapi oghane pAra karavA mATe lAlAyita mana rAkhe che paraMtu tenI pAse pAra karavAnA upAyasvarUpa vivekane abhAva hovAthI pAra karI zakatA nathI. te vAta "ra cauvaM ta" e padathI sUtrakAra pragaTa kare che. saMsAra rUpa samudrane pAra karavA mATe sarva prathama samakitanI jarUra paDe che. zAstramAM samakitane chevaTIyAnI upamA Apela che. je prakAre khevaTiyA vagara naukA jIne jalAzayathI pAra nahi utArI zake, te prakAre A saMsArarUpa samudrathI jIva vinA samakita meLavyuM keI vakhata pAra utarI zakatA nathI. samaktinA viSayamAM pAchaLa vivecana karavAmAM Avela che. mithyAdaSTi jIva saMsArarUpI samudranA tIrane pAra karavAne mATe asamartha e mATe che ke te "gAma" ane "nAma" che. vItarAgapraNIta ratnatrayanI ArAdhanAnuM temAM abhAva hovAthI te "marI jAna" ane samyapha upadezanI prAptine abhAva hovAthI pAra prApta karavA mATe abhilASI hovA chatAM te utsatranA prarUpaka ane unmArganA pracAraka hovAthI "sAma" che. lekamAM tIra ane pAra zabdano eka ja vAcyArtha thAya che te paNa sUtramAM je be zabdono prayAga karyo che. tenAthI e vAta jJAta thAya che ke-tIra zabdathI ghAtiyA karmone kSaya ane pAra zabdathI aghAtiyA karmone abhAva artha thAya che. ____" AdAnIyaM cAdAya tasmin sthAne na tiSThati" AdAnIya zabdano artha mukti jenAthI prApta thAya che evuM cAritra che. mithyASTi jIva parigrahamAM mUchita hovAthI pitAnI kalpanAnusAra cAritranuM ArAdhana kare che, mukti te samyakUcAritranA ArAdhanathI prApta thAya che. jemAM sAvadya pravRttine leza paNa nathI tenuM nAma samyaphacAritra che. jema jema jIva guNasthAnanI prApti karato jAya che tema tema gRhIta cAritramAM ujavalatA AvatI jAya che, mithyASTi jIva samakitanA abhAvamAM prathama guNasthAnavatI thAya che, mATe te samakitasahita cAritranuM ArAdhana karI zakatA nathI, mATe tIra ane pAranA lAbhathI vaMcita rahe che. athavA-AdAnIya zabdane artha - dAsI, dAsa, hasti, azva, ratha, dhana, dhAnya ane suvarNAdika parigraha paNa che, mithyASTi jIva A parigrahamAM atyata Asakta rahe che, jethI te ratnatrayAtmaka mekSamArgamAM kaI vakhata paNa sthitine lAbha karI zakato nathI. AdAnIya zabdano artha karma paNa che. A karmane te mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane gadvArA grahaNa kare che, karmanA sadbhAvamAM jIva zuddha AtmasvarUparUpa muktinI prAptithI dUra ja rahe che. A viSayamAM pahelAM lakhavAmAM AveluM che. jyAM sudhI muktinA zrI AcArAMga sUtra : 2 1 25 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNenI prApti thatI nathI tyAM sudhI mukti maLI zakatI nathI. muktinuM kAraNa ratnatraya che. jyAM sudhI jIvane A traNenI pUrNatA prApta thatI nathI tyAM sudhI muktine mArga tenA hAthamAM AvatuM nathI. mithyAdaSTi jIva jyAre A mArganI pravRttithI ja rahita che te pachI te muktine lAbha paNa kevI rIte meLavI zake e ja sarvajJano upadeza che. A sarvajJanA upadeza tarapha tenI jarA paNa rUci jAgrata nathI thatI te ja mithyAtvanuM jora che. te jorathI te pitAnI manamAnI pravRtti karavAmAM lAgyA rahe che, ane tenA prabhAve te parigrahamAM paNa mUchita thatuM rahe che. parigraha saMgraha karavAmAM "jIne vighAta mArA dvArA thAya che" te tarapha tenuM lakSya paNa jatuM nathI, ane pitAnuM samasta jIvana avirata avasthAmAM ja vyatIta kare che. ATharve sUtrakA avataraNa aura AThava sUtrA A sUtrane sArAMza e che ke-mithyASTi jIva sAMsArika viSayabhogamAM Asakta banI parigraha saMgraha karato rahe che. A pravRttimAM te dvArA kAya jIne ghAta paNa thAya che, paraMtu tenI te pravRtti saMyamayukta na hovAthI jJAnAvaraNa Adi cikakaNA karmonA tIvra anubhAgabaMdhamAM pradhAna kAraNa bane che, mATe te muktisukhanA lAbhathI vaMcita rahe che. ATaluM ja nahi pratyuta caturgatirUpa saMsAramAM narakanidAdinA kaSTano paNa bhaktA bane che. A sU0 7. narakanidAdi kaSTane bheMkatA koNa bane che ? ane keNa banatuM nathI ? te viSayane pharIthI A sUtramAM anvayavyatirekamukhathI pratipAdana kare che pasAra sthi" ItyAdi. dekhavAvALAnuM nAma paDyu che. svArthamAM "" pratyaya levAthI pazyaka zabda bane che, pazya zabdane je artha che teja pazyaka che. prazna-saMsAranA saMsI ane asaMzI caturindriyAdi jeTalA paNa jIva che te badhA dekhavAvALA che mATe te paNa pazyaka thaI jaze. paraMtu A sUtramAM A pazyane to grahaNa karavAmAM Avela nathI, kAraNa ke "kA: gharacAra #f A kathanathI temAM uddezane abhAva nathI, te jagyAe te e manuSyajAtIya che, zrI AcArAMga sUtra : 2 1 26 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazyaka-tIrthakara gaNadhara Adi narakAdi gatie bhAgI nahIM hote hai, bAla ajJAnI jIva to naraka Adi gati ke bhAgI hI nirantara hote rahate hai-- | isakA pratipAdana aura udeza- samApti . e caturindriyajAtIya che, ItyAdi vyavahAra thAya ja che. uddeza zabdanI vyutpatyartha "phira ta DA-naci , naravyavahAra na pAvara" A nArakI che arthAt e narakAyayaviziSTa jIva che, ItyAdi vyavahArane ja uddeza kahyo che. A uddezane abhAva pUrvokta saMsArI jIvanamAM AvatA nathI, mATe "kA pra zya nAhita" e kema kahevAmAM Avela che? uttara-A jagyAe pahelAM e kahevAmAM Avela che ke mithyASTi jIva parigrahamAM Asakta banI SaTukAya jInA upamardana karavAvALA hovAthI jJAnAvaraNAdika karmone baMdha karI narakanidAdi gatinA anaMta duHkhanA bhaktA bane che, paraMtu je parigrahamAM Asakta nathI te pakAya enA rakSaka hovAthI karmonA baMdha karavAvALA nathI banatA, ane kamazaH kevaLajJAnane meLavI mukitane prApta karI le che. evA jIva ja ahIM pazyaka zabdathI grahaNa karela che. te sAkSAt tirthaMkara gaNadharAdi deva che. jyAM sudhI te mukti prApta nathI karI letAM tyAM sudhI nAmakarmanI geDI prakRtine sadbhAva hovAthI temAM paNa manuSyaparyAyaviziSTa Adine vyavahAra thAya che, paraMtu bhaviSyamAM te prakArane vyavahAra temAM sarvathA nahi banavAvALo che. A bhaviSyatvajJApananayanI apekSAthI te ja e paNa "rajI 3 nAsti " paDyekane uddeza nathI, e kathana susaMgata samajavuM joIe. prazna kevI rIte jANavAmAM Ave ke temAM AgaLa samasta avaziSTa nAmakarmanI prakRti sarvathA kSaya thaI javAvALI che? pratyakSathI te e vAta jJAta thaI zakatI nathI, kAraNa ke pratyakSa to vartamAna saMbaMdhI padArthane ja grahaNa kare che. tevA prakAranI paryAyasaMbaMdhI vartamAna to che nahi. anumAnathI paNa A viSayane jANI zakAto nathI, kAraNa ke tadavinAbhAvI kaI paNa e hetu nathI je A vAtane anumApaka hoya. jenA vinA je na hoya tene avinAbhAvI kahe che. uttara--e te ame paNa mAnIe chIe ke-cakSurAdiindriyajanya jJAnarUpa pratyakSa (sAMvyavahArika pratyakSa) A prakAranI avasthAne jANI zakatA nathI, paraMtu anumAna pramANathI A vAtanI siddhi thAya che ke-avaziSTa nAmakarmanI prakRtione tyAM sarvathA kSaya thaze. ema kema kahevAya ke tadavinAbhAvI hetu tyAM nathI. "vardhazattAnta" arthAt "te sarvajJa che" eja tadavinAbhAvI hetu che, jevI rIte dhumADe Agane avinAbhAvI hetu che, tevI rIte zrI AcArAMga sUtra : 2 127 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAtiyA karmInA abhAvathI utpanna sarvajJa avasthA paNa zeSa nAmakarmanI prakRticAnA bhaviSyamAM tyAM vilayahevArUpa sAdhyanI siddhi karAvavAmAM avinAbhAvI hetu che mATe A avinAbhAvI hetuthI tyAM sAdhyanI siddhi thavAmAM koI aDacaNa AvatI nathI. prazna--potAnA sAdhyane siddha karavAmAM hetunI siddhi pradhAna mAnavAmAM Ave che. je sAdhyano hetu siddha thato nathI ne peAtAnA sAdhyanI siddhi karI zakato nathI. sAdhya asiddha thAya che, hetu to siddha thavA joIe. uttara--hetu siddha ja che. asiddha nahi. bhUta bhaviSyatA ane vartamAna kAlIna samasta dravya ane tenI anantAnanta paryaMcAne hastAmalakavat pAhAvajItena ( eka kALamAM ) jANavAvALA heAvAthI tIthaMkarAdi prabhu sarvajJa che. jJAnAvaraNa Adi cAra ghAtiyA karmono sathA vanaSTa thavAthI tene peAtAnI jIvanamukta avasthAmAM kevaLajJAnarUpI sUryane prApta karela che. A prazastatama ane asAdhAraNa jJAnadvArA vizvanA samasta padArthone jANatA rahe che. tenuM jJAna samasta padArthonuM jJAtA che. e vAta anumAna pramANathI siddha thAya che. kAraNa kejyAre chadmastha jIvAne jJAnaguNamAM jANavAnI hInAdhikatA meLavI zakAya che to tenAthI te vAta siddha thAya che ke eka jJAna evuM paNa che ke jyAM trikAlavI samasta padArthonuM avalokana-jJAna yugapat thAya che. je prakAre pariNAmanI taratamatA AkAzamAM ananta banIne aTakI jAya che te prakAre jJAnanI anantatA paNa temAM sthita banIne potAnuM sthAna prApta kare che. saMsAramAM anaMta padArtha che, temAM koi sUkSma che, kAI khAdara che, koi antarita che, keAI anantarita che, kAI nikaTa che, kAi dUra che. A badhAnuM yathArtharUpathI pratipAdana karavuM sajJatA vinA anI zakatu nathI, ane A ananta padArthAne jANavAvALuM jJAna paNa ananta ja thAya che. jainazAstramAM tevA jJAnane ja kevaLajJAna kahe che, ane A jJAnasauMpanna AtmAne sarvajJa kahe che. A vyAkhyA " narakaniAdAdri paryAyAnA du:kha sarvajJa nathIprApta karatAM ? tathA te A prakAranA vyapadezathI rahita hAya che?" A prakAre vyatirekamukhathI kahevAmAM Avela che. have uddezanI samApti karatAM sUtrakAra anvayamukhathI vyAkhyA kare che-- zrI AcArAMga sUtra : 2 128 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , * ,, ' vAle puLa viTTe ' ItyAdi. ' jIruM maiM ApaNuM teLa ' ahI'thI lai 'tAmikALamicitthtth sudhInA pUrvoktasvarUpavALA upadeza, tathA "yahe vuLa nide " ahIthI laIne " ALApa AdiyA vi mava " ahI sudhI vakSyamANu--AgaLa kahevAmAM AvanAra-upadeza A sarvajJanI apekSAthI kahevAmAM Avela nathI, kAraNa ke te kRtakRtya che, tene kAi paNa vastuthI prayAjana rahyuM nathI. kevaLajJAnanI prApti hovAthI te samasta padArthone hastAmalakavat sAkSAt jANe che mATe A upadeza khAla jIvAnI apekSAthI che. mAla jIva te che je parigrahamAM Asakta che, jJAnakriyAthI vikala che, viSayAnurAgI che, kAmaguNNAnA anumodaka che, alabdhane prApta karavA, labdhanI rakSA karavA mATe je vyacitta hovAthI sadA ciMtAzIla banI rahe che, viSayakaSAyAmAM Asakta hovAthI jenuM aMtaHkaraNa atyaMta du:khita thatu rahe che. mATe je rAta dina zArIrika ane mAnasika kaSTonA anubhava karyA kare che, tathA je prakAra reMTa ghumatA rahe che te prakAre je nAnAprakAranAM aihulaukika ane pAralaukika duHkhAne bhAgavatAM A saMsAracakramAM paribhramaNa kare che. AvA mAla jIve ke jenA mana viyAmAM lavalIna rahe che, vItarAga prabhunA upadezathI je saCthA parAkrukha rahe che, gurUkI che. pANImAM paDelA tRNu mAphaka A saMsArasAgaranA duHkharUpI AvamAM nimagna banI koI vakhata paNa tyAMthI chuTakAro meLavI zakatA nathI. jevI rIte pANInA AvartamAM paDelA bhRNanI dazA thAya che te prakAre tenI paNa dazA thAya che. jevI rIte te taNakhalu tenAthI khAra nIkaLI zakatuM nathI paNa temAM cakkara lagAvyA kare che-kAi vakhata temAM Dube che teA kAi vakhata upara tarI Ave che, ThIka te prakAre A khAla jIvAnA paNa cAra gatirUpa saMsAra cakramAM paribhramaNa thayA kare che. evu samajIne saMyamI muninuM kartavya che ke te saMsAraparibhramaNanu kAraNa je viSaya ane parigrahArdika zrI AcArAMga sUtra : 2 129 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che temAM gRddha na bane. A prakAre sUtrakArano ziSya prati A upadeza che. tti ravAmi A padano pahelA prakaraNomAM artha karavAmAM Avela che. bIjA adhyayanane trIjo uddeza saMpUrNa 2-3 zrI AcArAMga sUtra : 2 1 30 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya udeza ke sAtha caturtha uddezakA sambandhapratipAdana / AcArAMgasUtranA bIjA adhyayananA cAtho uddeza. trIjA uddezanuM kathana samApta thayuM. have ceAthA uddezanA prArabha thAya che, trIjA uddezamAM saMcamI munie potAnA saMyamanI rakSA mATe uMca gotramAM utpatti thavAne kAraNe abhimAna Adi nahi karavu joie, e sArI rIte samajAvI devAmAM Avela che. A caturthAM uddezamAM e samajAvavAmAM Avaze ke-bhAgeAmAM saMcamI munie peAtAnA saMyamanI rakSA mATe abhiSvaMga-rAgapariNati nahi karavI joI e, kAraNa ke "moLa pure mavaroya vaDhAne verI hai banI je A vAkaya anusAra eka te te bhavarAga vadhAre che, bIjuM tenA sevanathI aneka zArIrika roga paNa utpanna thAya che. }} A prakaraNanA " suNI suvALameya AvaE anuyapUra A trIjA uddezanA aMtima sUtrathI saMbaMdha che mATe sUtrakAra te regAnA A ThekANe varNana karaze, kAraNa ke rAgonA kAraNathI duHkha thayA kare che. prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtra / kAmabhogAnA sevanathI jIvanI temAM Asakti vadhe che. AsaktithI A ane raudra dhyAna utpanna thAya che. te dhyAnothI jIva azubha ka paramANuonA aMdha kare che, tethI AtmAmAM milanatA Ave che. milanatAnA saMbaMdhathI jJAnAdika guNonuM AvaraNa hovAthI jIvAnI unmArgamAM pravRtti thAya che. A prakAranI pravRttithI jIva Aleka ane paraleAka saMbaMdhI yAtanAone bhogave che. A prakAra para parAsa baMdhathI kAmabhogasevana, tathA te viSayanI Asakti jIvane aneka anaMta kaSTone devAvALI hoya che. paralokasaMbaMdhI du.kha jIvone azubha karmIdayathI prApta thAya che. tyAM paNa aneka prakAranA zArIrika tathA mAnasika duHkha A jIvane bhAgavavA paDe che. , AlAkasaMbadhI du:khAnI paNa e ja paristhiti che to paNa vyavahArI jIvonI sRSTimAM du:khAdika rAgAdhIna thAya che. A abhiprAyathI sUtrakAra A duHkhAnA kAraNabhUta rAgeAnA varNana karatAM kahe che--" so hai " ityAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 131 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yauvana avasthAmAM jIvAnI bhAgAdikomAM adhika Asakti vadhe che, tethI te avasthAmAM paNa aneka prakAranA roga utpanna thAya che, mATe rogonA nAma kahe che.--1 zvAsa, 2 kAsa-khAMsI, 3 tAva, 4 dAha, 5 kukSizUla, 6 bhagandara, 7 arza-harasa, 8 ajIrNa, 9 dRSTizUla, 10 mUdha zUla, 11 arUci, 12 netravedanA, 13 kAnanI vedanA, 14 kaThapIDA, 15 uttarapIDA, ane 16 kADha, e roganA sAla nAma che. vRddhAvasthA meM hI svAsakAsAdi roga hote hoM, esI bAta nahIM ! ye to yuvAvasthA meM bhI hote haiM / usa rogAvasthA meM usa prANI kA rakSaka koi sagA--sambandhI nahIM hotA hai, aura na vahI prANI usa rogAvasthA se AkrAnta apane sage-sambandhIkA rakSaka ho sakatA hai| A avasthAmAM jenI sAthe te rahe che te putra kalAtrika pahelAM tenA anAdara kare che ane tiraskArajanaka vacana beAle che, pachI te paNa tene anAdara karIne apazabda le che, paraMtu he jIva! te tArA tAraNahAra nathI ane zaraNa devAmAM paNa samartha nathI, ane tuM paNa tenA tAraNahAra nathI ane zaraNu devAmAM paNa sama nathI. samasta saMsArI jIva potapotAnA karelA karma anusAra sukhaduHkhAdika phaLanA bhogavavAvALA hoya che. evA vicAra karI vivekI saMcamI muni pUrvamAM bhAgavelAM te bhogonI smRti paNa na kare, tathA prApta thayelAM bhAgAnu paNa sevana na kare ane alakhya bhogone bhogavavAnI icchA suddhAM paNa na kare. je viSayAkrikAmAM vRddha thAya che te tenuM ja niraMtara ciMtavana smaraNa karatA rahe che. evA jIva jyAre viSayAdikonuM sevana karavAmAM koi rogArdikathI parAdhIna ane ane asamartha banI jAya tyAre te vicAre che ke-" jyAre huM nirogI khanI zrI AcArAMga sUtra : 2 132 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAIza tyAre niyamathI niraMtara A viSayAdikonuM manamAphaka sevana karIza. kadAca mane nirogatA prApta karavAmAM potAnuM sarvasva paNa arpaNa karI devuM paDe to koI ciMtA nahi, jIvana raheze to pachI pharIthI dhana thAze. dhana kenA mATe che? je saMsArika mejamajA na karI te A dravyanI prAptithI lAbha paNa ze ?" ItyAdi aneka prakAranA saMkalpa vikalpothI azAMtacitta banI niraMtara saMtata rahyA kare che, A prakAranI saMtaptatAnuM kAraNa phakta A jIvanI viSayasaMbaMdhI Asakti ja che. te saMyamI muni dhanya che je viSayAdikasevananA kaTuka vipAkane jANIne tenAthI sarvadA potAnI rakSA kare che, paraMtu je tenA kaTuka vipAkathI anabhijJa banelA che evA keTalAka brahmadatta cakravartI jevA manuSya ja A viSaya jALamAM phasIne potAne Aloka ane paraloka banene bagADIne nAnA prakAranA kaSTone anubhava karavAvALAM thAya che. viSayane bane bhomAM kaSTakAraka jANIne saMyamI munie bhegAsaktithI sarvadA protAnI rakSA karavAmAM sAvadhAna rahevuM joIe, e ja A sUtrane Azaya che. A sU0 1. dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtro / bhogasAdhana dhanakI vinAzazIlatAnA varNanA bhogonA sAdhanabhUta dhananI vinazvaratA dekhADatAM sUtrakAra kahe che - "vividha kavi" ItyAdi. A sUtranI vyAkhyA trIjA uddezamAM sArI rIte ApavAmAM Avela che. te jagyAe sAmAnyatayA dhananI asAratA pragaTa karela che. A ThekANe bhoga ane upabhogamAM kAma AvavAvALA sAdhanabhUta dhananI asAratA batAvavAmAM Avela che, kAraNa ke sAMsArika bhoga ane upabhoganuM kAraNa dhana ja che. tenA sadUbhAvamAM zrI AcArAMga sUtra : 2 1 33 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva sAMsArika moja-majA bhogavavAmAM potAnI zaktianusAra kasara rAkhatA nathI paNa bhoga sadA dukhadAyI thAya che. kahyuM paNa che---- tr bhoga bure bhava roga baDhAveM, bairI haiM jagajIke / berasa hoya vipAka samaya ati, sevata lAgeM nIke // vajra agani viSase viSadhara se, ye adhike dukhadAI | dharmaratana ke cora capala ati durgatipathasahAI // moha udaya yaha jIva ajJAnI, bhoga bhale kara jAne / jyoM koI jana khAya dhatUrA, so saba kaMcana mAnai // jyoM jyoM bhoga saMjoga manohara, manavAMchita jana pAvai / tRSNA nAgina tyoM tyoM DaMkai, lahara jahara kI Avai // AvA bhAgonI AzAthI khAla ajJAnI jIva prANAtipAtArdika aneka prakAranAM krUra karyuM karIne viparItapaNAne prApta thAya che, arthAt mAkSamArga thI vimukha thAya che. ! sU. 2 u "" tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtra / A prakAre jyAre bhogamAM roga che. ane bhoganA sAdhanabhUta dhana vinazvara che. tyAre zuM karavuM joie ? teno pratyuttara ApatAM sUtrakAra kahe che-"mAruM " ityAdi. bhogasAdhana dhana vinavara hai; ataH bhogakI spRhA aura bhogagye vicAra kA bhI parityAga kara denA cAhiye / cAritranuM ArAdhana karavAvALI buddhithI je zobhita thAya che, athavA riSahu ane upasane jItavA mATe je buddhine prerita kare che; A ThekANe tenu nAma dhIra che. saMkhAdhana karIne sUtrakAra kahe che ke-he dhIra! he saMyamI ! athavA pariSaDa ane upasane jItavAvALA ziSya ! tame zabdAdi viSayanI icchA ane bhAganI cAhanAone tamArAthI dUra karo-cheDA, kAraNa ke-tInA lakSaNa "ni rAjyo pratI" zalyarahita thavuM batAvela che. saMcamane laine paNa je zabdAdi viSayane bhoga zrI AcArAMga sUtra : 2 134 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vavAnI cAhanane vazavatI banI rahe che, te zabdAdi viSayane bhale nahi bhogavatA hoya to paNa tenI pariNati taMdulamasyasamAna te tarapha lAlasAvALI hovAthI saMyamano nAza karavAvALI mAnavAmAM Ave che. saMyamane mULathI nAza karavAvALA zalya che. mAyAzalyanA saddabhAvathI atrata paNa vrata jevA mAlama paDe che. mATe sUtrakAra kahe che ke-he ziSya! tuM A zalyane dUra kara, vyartha zA mATe tenA phaMdAmAM paDIne potAne duHkhI banAve che? bIjA bhale koI paNa kArya karatA hoya e tAre jovAnuM nathI, tuM phakta tArI ja tarapha dekha, "tuM tAruM re saMbhALa, tane bIjAnI zI paDI?" tuM zuM karI rahyo che te mATe sUtrakAra "deva" A pada upara jora daIne ziSyane kahe che. athavA zalya zabdano artha aSTavidha karma paNa che, e pahelAM batAvavAmAM Avela che ke-"tapaNA nirjarA 4" tapa, saMyama pAlana karavAthI saMvara te thAya ja che, paraMtu saMcita karmonI nirjarA paNa thAya che. cAritrArAdhana dvArA AtmA jema jema avirati, pramAda, kaSAya, ane azubha yogane nigraha karato jAya che tema tema A AtmAmAM apUrva ujajavalatAnI jAgrati thatI jAya che. A ujavalatAnI jAtimAM AtmA saMvara ane nija rAdvArA karmone kramazaH nAza karIne AgaLa AgaLanA guNasthAnomAM caDhato jAya che. eka samaya evo paNa Ave che ke jemAM tenI AtyaMtika zuddhi thaI jAya che. A prakAre karmo chedamAM cAritrane sarvaprathama sthAna prApta thayela che. mATe he ziSya! nirdoSa cAritrArAdhana kara, ane e karmo upara kramazaH athavA yugapat vijaya prApta kara. viSaya bhegenI cAhanAthI evA suMdaratama cAritrane bagADavA zA mATe vyartha ceSTA kare che? zA mATe tene naSTa bhraSTa kare che? AvuM karavAthI ulTA anaMta saMsArane vadhAravAvALA te karmonA baMdhana daDha ja thaze, je tane bhavabhavamAM duHkha dAtA thaze, potAne duHkhI karavAmAM tAreja aparAdha che, temAM kaI bIjuM nimitta nathI. A vAtanI puSTi "kavidaM varSa yA bAdatya svarani suNamuiAri" TIkAkAre A paMktithI kahyuM che. e dRDha vizvAsa rAkha, je bhogAdikanI cAhanAmAM paDIne tuM saMyama jevA amulya ratnane kalaMkita karavAmAM saMkoca karatuM nathI. zuM te bhegAdikone bhegavavAnI tArI e bhAvanA saphaLa thaze? mAnI tye ke-A saMyamaratnane vecIne te bhogAdika vastuone kharIdI lIdhI, paraMtu kadAca tArA prabaLa aMtarAya-bhogAntarAyano udaya hoya to prApta thayela te bhegAdikone tuM bhogavI zakatuM nathI, athavA saMyamanI oTamAM besIne bhogAdikanI zrI AcArAMga sUtra : 2 1 35 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ << cAhanAthI tuM anya prANIone rIjhAvI koI bIjA bahAnAthI bhogAdika sAmagrI meLavavAmAM sAdhanabhUta dravyAdikanA saMgraha paNa karI le to paNa tane eve vizvAsa kema che ke A dravyAkrikathI mane te maneAnukULa sAmagrInA lAbha avazya thai ja jaze ? viparIta paNa banI zake che, kAraNa ke aghaTita ghaTanAne ghaTADavAmAM paTu antarAya karmanA udaya hajI paNa tAre vidyamAna che. tenA jyAM sudhI nAza thaze nahi tyAM sudhI prANI manoDanukULa bhogAdikone bhogavavAmAM sarvathA asamartha rahe che. A vAta tenaliyA te joriyA " A pothI vyakta karI che. je dravyAkrikasAdhanathI bhAgaprApti thAya che, aMtarAyano uddaya thatAM tenAthI paNa saMbhava che ke kadAca na paNa bane, A badhI antarAya karmanI ja vicitratA che, paraMtu jenI AtmA mohanA unnayathI AcchAdita thaI rahI che, tathA je tIrthaMkara ane gaNudharAdikonI AjJAnA virAdhaka che te antarAyanI A vicitratAne jANatA nathI. sAcI vAta che ke bhogAntarAyanA udayathI je ajJAnathI adha thaI rahela che, ane jenI mati viparIta banela che te A aMtarAyanI vicitratAne ke-je padAtha bhAga sAmagrInuM sAdhana che te kAlAntaramAM aMtarAyAdika nimittane meLavI tenuM sAdhana anatuM nathI--mAnatA paNa nathI, paraMtu tenI mAnyatA agara amAnyatAthI kAMi paNa anI zakatuM nathI. ame vyavahAramAM A vAta pratyakSa dekhIe chIe ke-bhAga mATe ekatrita karavAmAM Avela kAraNakalApa-sAdhana aMtarAyanA udayathI anarthakArI banI jAya che. jevI rIte koI dhanika vyaktie pAtAnA upabhAgane mATe pUrNa upabhAganI sAmagrIsamanvita eka sarvasuMdara gaganacuMbI mahela ghaNA catura kArIgaro dvArA banAvavAnA prAraMbha karyo. dhIre dhIre te khanIne pUrNa taiyAra banI gayA. makAnamAlika tenI zobhAnuM nirIkSaNa karavA tyAM gayA. sauthI uMcA kha'Da upara caDIne teNe tenI zAbhAnu sarvAMga nirIkSaNa karyuM. pUrNa zAbhAMthI yukta tene dekhIne te AnaMdamagna paNa thayA, thADA vakhata pachI te tyAMthI pAcho pharIne nIce AvavA lAgyo. paraMtu vacamAM ja azubha udayathI koi eka sIDInA zrI AcArAMga sUtra : 2 136 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagathIyA uparathI tene paga lapasI gaye; ane te tyAMthI nIce paDIne marI gaye. A dAkhalAthI evuM tAtparya nIkaLe che ke-je sAmagrI bhegane nimitta hoya che te bhogAntarAyanA udayathI kAlAntaramAM jene anartharUpa paNa banI jAya che. paraMtu karmanI balavattA ja keI evI che ke, je A jIvane bahAranI vastuomAM unmatta banAve che. A mohanIyanA udayamAM bhogenI AzArUpa pAzathI baMdhAyelA chamAM kAmanI pradhAnatA hovAthI te striyo dvArA vyathita karyuM jAya che. adhIne karyuM jAya che. zAstrakAra kahe che ke-evo jIva rutta agzto ag thAya to koI acarajanI vAta nathI. paraMtu te pite bagaDIne bIjAne paNa bagADavAnI vAto kare che. e paNa eka moTuM Azcarya che. te bIjAone ema kahe che ke "are bhAI A strI Adi padArthonuM sevana karavAmAM ja saMsAranuM sarva sukha samAeluM che te ja sukhanuM kAraNa che" mohavaza jIvonI daSTimAM strI ja uttamamAM uttama AnaMda ApavAvALI vastu pratibhAsita thAya che. jagatanA aneka suMdara padArthothI paNa te adhika suMdara tene mAlUma paDe che. tenA vinA saMsAranI majA paNa tenI daSTimAM phakI rahe che, paraMtu A prakArane tene kevaLa eka mohane ja vilAsa che. je prakAre azuci padArthonuM sevana karavAvALA bhUMDa prANI pitAne sukhI mAne che teja prakAre "nArI navanavibhAgamAvarSanArInA jAMghanA chidrastha cAmaDAnuM sevana karavAthI ajJAnI manuSya paNa pitAne sukhI mAnate rahe che, paraMtu jJAnInI daSTimAM A prakAranA jIvane vyavahAra gahita ane nindrita che. A vAtano khulAso karIne kahe che ke- tat teSAM suvA modAya ItyAdi. strinA AdhIna rahevuM, ane tene sukhanuM sthAna samajavuM, e banne vAte mAnavajagatane Aleka ane paralekamAM akalyANaprada che. ajJAnane devAvALI che. ane kAmanI antima dazAne pahoMcADavAvALI che. kAmanI daza avasthAo batAvela che. temAM maraNa e kAmanI atima avasthA che. kahyuM paNa che- "prathame jAyate cintA dvitIye draSTamicchati / tRtIye dIrghaniHzvAsazcaturthe jvaramAdizet // 1 // paJcame dahyate gAtraM, SaSThe bhaktaM na rocate / saptame ca bhavetkampaH, unmAdazcASTame tathA // 2 // navame prANasandeho, dazame jIvitaM tyajet / vAminAM modaiA, kAthare vA te zremI" || 3 | artha spaSTa che. strino saMgama chane narakanuM duHkha Ape che, ane aMtamAM tenAthI jIva aneka asAdhya rogonuM ghara banIne Araudra dhyAnathI marIne narakamAM jAya che. te ThekANe daza prakAranI kSetrIya yAtanAo bhegave che. naraka A yAtanAonA zrI AcArAMga sUtra : 2 1 37 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pradhAna sthAna che. tyAMthI nIkaLIne jIva prAyaH tiryaMca nimAM ja janma dhAraNa kare che. "jJAtivANa" narakamAMthI nIkaLI jIva jyAre janma dhAraNa kare che tyAre te tiryaMca nimAM ja utpanna thAya che. e pUrvokta artha A padathI pratIta thAya che. jene AtmA kAyama cAritra mohanIyanA udayathI malina banela che te jInendra bhagavAna dvArA pratipAdita A zrutacAritrarUpa dharmane jANatA nathI. A prakAranuM kathana zrI aMtima tIrthakara mahAvIra svAmInuM che jeNe jagatanA samasta he pAdeya tane sArI rIte jANI lIdhA che. A kathanamAM sUtrakAra mahAvIra svAmInI prarUpaNA pragaTa karavAthI, tathA potAnI kalpanAne niSedha karavAthI temAM pramANutA pragaTa karatAM kahe che. "tatva ja majA mA no vidatu 3iiH " A samasta pUrvokta kathana ane je AgaLa kahevAmAM Avaze te badhA meM karela nathI paNa vIra bhagavAne karela che. bhagavAnane upadeza che ke jene "jamA mAno" strI puruSa ane napuMsave rUpa mahAmehamAM Asakti karavI joIe nahi. pramAdathI saMsAra ane apramAdathI muktine lAbha thAya che. sUtramAM zAMti ane maraNa A zabdane vAcya artha kramazaH avyAbAdhasukhalakSaNa mokSa ane caturgatirUpa saMsAra che kAraNa ke "rAma rAtti" zamananuM nAma zAMti che. te samasta karmonI abhAva svarUpa avasthA che. tenuM bIjuM nAma avyAbAdhasukhalakSaNa mokSa paNa che. vAraMvAra caturgatimAM prANa jyAM maratA rahe che tenuM nAma maraNa-saMsAra che. bhAvakuza rUpa aSTavidha karmonuM je chedana kare che. te kuzala che kAraNa ke "kurAnuM sunAtAti purAH " ATha prakAranA karmonuM vidAraNa karavAvALAnuM nAma kuzaLa che. "saruM zaruca amAna" arthAta kuzaLane mATe pramAda thatuM ja nathI. madyaviSaya kaSAya nidrA ane vikathAnA bhedathI pramAda pAMca prakAra hoya che, je karmono nAza karavAmAM prayatnazALI hoya che te kaI vakhata pramattadazAsaMpanna banatAM nathI. kAraNa ke teo jANe che ke-pramAdathI saMsAramAM paribhramaNa ane apramAdathI zAMti avyAbAdhasukhasvarUpa muktino lAbha thAya che mATe A avyAbAdhasukhasvarUpa zAMtinA lAbhathI je dUra rakhAve che te pramAdathI lAbha paNa kaMI thatuM nathI. e vicAra karI saMyamIe pramAda kadI paNa karavA joIe nahi. "midudharma saM nAruM gharathAruM te patabhaMga thavuM jene svabhAva che tenuM nAma bhiduradharma che, evuM A zarIra che, kAraNa ke te svataH vinAzazIla che. saMyamI munie A vAtane daDha vizvAsa kare joIe ke A mAruM zarIra avazya ja vinazvara che. kAraNa ke A piAgalika paryAya che, je paryAya hoya che te utpAda vyaya dharma viziSTa hoya che. pudgalano svabhAva ja pUrana-galana-svarUpa che, mATe A vinazvara vastunA mehamAM phasIne je saMyamI pitAnA saMyamarUpI dhanane pramAdarUpI core mArakta luMTAvI de che te mahApramAdI che. saMyamanI ArAdhanA karatAM karatAM kadAca A zarIranuM patana thaze te tevI dazAmAM koIne kaI vakhata avazya avyAbAdha sukharUpa mokSanI prApti thaze. anyathA A saMsAramAM paribhramaNa karatAM ananta zrI AcArAMga sUtra : 2 138 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSTone bhogavavA paDaze. zarIrane nAza avasthaMbhAvI che, te huM saMcamanI virA dhanA karIne tene avinazvara amara te karI zakatuM nathI, mATe A vinazvara vastuthI je mane paraMparArUpathI avinazvara vastunI prApti thAya che te A badhAthI mATe lAbha mane maLe che te pachI zA mATe pramAdI banIne A zarIranA mohamAM paDI potAnA saMyamanI virAdhanA karUM, baMne hAlatamAM zarIrane nAza svayaM siddha che te paNa eka hAlata anaMta AnaMdaprada ane bIjI hAlata anaMtu kaSTapada che. e vicAra karI saMcamIe kaI vakhata paNa pramAda nahi kara joIe, mATe satrakAre "madudharma saMksa " A vAkya dvArA saMyamI janane zikSA ApI che. tathA AgaLa paNa zikSA ApatAM te pragaTa kare che ke-je pAMca idrinA bhega tame pahelAM bheLavI lIdhA che te paNa tamArI IcchAnI zAMti karavA mATe samarthazALI nathI, kahyuM paNa che-- 'naggI tippai kaThehiM, nAvagAhiM mhodhii| na jamo sacabhUehi, itthIhiM puriso tahA" // 1 // je prakAre agni kAThethI, samudra nadiothI, kALa prANionI mRtyuthI tRpta thatuM nathI, te prakAre manuSya paNa strI saMbhegathI kaI vakhata paNa tRpta thatuM nathI. mATe he medhAvI ziSya! tame paNa e, pitAnA manamAM draDha karI che ke pramAda-bhaya-duHkhajanaka A viSayabhegothI keI vakhata paNa AtmakalyANa sAdhya thaI zakatuM nathI, mATe tenI cAhanAnI dAhamAM zA mATe pitAnA saMyamarUpI pavitra dharmanI Ahuti karavA saMkalpa vikalpa kare che. A tamane eTalA mATe kahevAmAM Ave che ke tame sadupadezane grahaNa karavAnI IcchA rAkhanAra che. athavA e samajo ke A viSAyika sukhanI apekSA avyAbAdha sukha vizikhatara che, kAraNa ke saMsAradazA bhayavALI che. temAM nirbhaya avasthA te thaI ja zakatI nathI. kadAca thoDA vakhata mATe A asaMbhava paNa saMbhavita mAnI laIe ke "AMhI prANI bhayarahita che" te paNa ThIka nahi, kAraNa ke e khabara nathI ke kALane grAsa banI kyAre jAvuM paDe. A prakAre mRtyune bhaya pramAdI pratyeka prANIne lAgele ja rahe che. kALa vAju vagADato te Avate ja nathI ke jenAthI prANI cetI jAya, e te vicAra nahi karavAvALA pratyeka jIvAtmAne pitAnA paMjAmAM phasAve che. mATe saMsAradazA bhayavALI che, ane A ThekANe nirbhayadazArUpa sukhane aMzamAtra paNa prApta the sarvathA asaMbhava che. mATe avyAbAdha sukha ja vAstavika sukha che. tenI prApti saMyamArAdhanathI ja jIne thAya che. e vicAra karI saMyamI munIe saMyamabhAvamAM kaI vakhata paNa pramattadazAyukata thavuM joIe nahi. A sUtra 3 ! zrI AcArAMga sUtra : 2 139 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauthe sUtrakA avataraNa aura cauthA sUtra / bhAgarUpI mAMsamAM gRddha anela prANione bhegAnI prApti thavAthI athavA niha maLavAthI ghaNuM bhArI duHkha ja thAya che. A vAtanA sUtrakAra upadeza ApI kahe che. kayuM palsa muLI ' ityAdi. kAmabhoga kA Asevana mahA bhayasthAna hai esA jAnakara anagAra kyA kare ? isakA upadeza tathA uddeza-samApti / he muni ! kAmabhoga-viSayasevanane tame ghaNo bhayasvarUpa arthAt maraNurUpa bhayanu kAraNa hAvAthI mahAduHkharUpa ja mAne, bhAvA --kAmabhAganu sevana sadA bhaya ane duHkhadAyI ja mAnavAmAM Ave che. viSayasevanathI jIvAne aneka du:kha thavAno sannA bhaya rahyA kare che, tathA aneka prakAranA duHkha tene bhogavavA paNa paDe che, mahAkaSTo bhAgavI bhAgavI jIva jyAre atyaMta duHkhI thAya che tyAre te AtmaghAta paNa kare che mATe viSayasevana sadA mahAdu:khadAyI ja che, evuM samajIne koi vakhata paNa aNugAre te tarapha lAlasApariNati nahi rAkhavI joie. kahyuM che-- " patto va uNhatariyA, aNNA kA veyaNA gaNijjaMti / jaM kAmavAhigahio, Dajjhai phira caMdakiraNehiM // iti // kAmabhogathI adhika A sa MsAramAM khIjI koI vedanA uSNutara nathI, kAraNake, A vyAdhinA rAgI zItala caMdrakiraNothI paNa atyaMta sa Mtapta thAya che. athavA kAmabhogasevana A jIvane AleAkamAM ane paraleAkamAM mahAbhayakArI thAya che. kAraNa ke kAmabhogamAM Asakta prANI hiMsAdika pApAmAM pravRtti karatA rahe che. hiMsAdikomAM pravRtti hovAthI jIva azubha karmo khAMdhe che, ane tenA phaLane te narakAdi yoniomAM bhogave che, je prANI, hiMsaka, juTho, cAra ane parastrIlaMpaTa hoya che tene A lokamAM phAMsI, rAjadaMDa, jIlaodana, aMdha ane ghAtAdika aneka kaSTo bhogavavA paDe che, tathA paralokamAM narakAdi gaticeAmAM tene janma dhAraNa karavA paDe che. evuM samajIne he muni ! tame A tarapha potAnI mAnasika pariNatine lAlasAvALI manAvo nahi, paNa sadA evI pravRtti karo ke jenAthI koi paNa jIvanI virAdhanA na thAya. sUtramAM " jJAtipAtayet" A padma juTha, corI Adi Azravonu upalakSaka che, arthAt saMyamI jIvone peAtAnI pravRtti zrI AcArAMga sUtra : 2 140 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evA prakAranI karavI joIe ke jenAthI tene hiMsA juTha cArI Adi AzravAnA adha na thAya. je saMyamI suni A prakAranI zubha pravRttivALA tathA kAmabhoganI IcchAthI rahita hAya che. tathA pAMca pramAne tAbe thatA nathI te vIra che. ane prazaMsApAtra che. evA muninI prazaMsA tIrthaMkaragaNadharAdi deva paNa kare che. prazaMsA maLavAnu kAraNa e che ke-te sadA potAnI A prakAranI pravRttithI kramazaH livaSyamAM kazatruo para vijaya prApta karavAvALA thai jaze. dhanya che teone je cAritra aMgIkAra karIne pachI koI paNa kAraNa upasthita thavA chatAM paNa te cAritrathI viraktibhAva pedA karatA nathI. AhIM " AvAna " zabdano artha cAritranuM anuSThAna che, kAraNa ke tenAthI ja sakala karmonA kSayathI udbhUta sarva padA viSayaka khodha-kevaLajJAna jIvAne prApta thAya che. " azanavasanAdika bIjAne tA prApta thatAM ja rahe che alAgI huM chu je mane koi pUchyuM paNa nathI. A cAritrane jemAM lAbha durlabha che, aMgIkAra karavAthI mane lAbha zuM thayA." A prakAre DhaDhaNu aNagAra mAphka svayaM potAnA grahaNa karelAM cAritranI upekSA kare nahi. evuM paNa svapnathI vicAra na kare ke-"juo! te gRhasthAne tyAM azana pAna khAdya svAdya Adi vividha vastuo maujuda che. paraMtu e badhA keTalA avinayI azraddhALu ane lAlI che je temAMthI mane kAMi paNa detA nathI. " bhale maLe, bhale na maLe, bhale jarAka maLe, sAdhunu e parama kartavya che ke te ane avasthAmAM samabhAvI rahe. dAtAnI athavA tenAthI apAyelA annAdinI koI vakhata paNa niMdA na kare. alpalAbha thavAthI e eka ja mAtra vicAra kare ke-mArI A aMtarAyano prakhala uddaya che ke jethI mane yatheccha bhAbha thato nathI, athavA thayA nathI, AhArAdika nimitte paraghara praveza karatI vakhate kadAca AhArikanI yAcanA karavAthI koi tene mATe niSedha paNa kare te te vakhate manamAM kAi paNa jAtano durbhAva lAve nahi, temaja te gRhasthanA " huM adharmAtmA che" ityAdi kharAkha zabdothI tiraskAra paNa na kare. aMtamAM upasa'hAra karatAM sUtrakAra kahe che--A je pUrvokta sAdhunA AcAra pragaTa karela che ke--te potAnAM grahaNa karela cAritra prati upekSAbhAva rAkhe nahi, alpa lAbhamAM paNa saMtuSTa rahe. niSedha karavAthI gharathI zAMtipUrvaka pAchA pharI jAya. mATe he ziSya ! tame sArI rIte arthAt pUjA, satkAra, gaurava ane nidAnanI bhAvanAthI rahita thaI ne tIrthaMkara gaNadharAdikathI sevita niraticAra cAritranu pAlana kare." kRti pravImi " A padonA artha pahelAM spaSTa karela che ! sU045 iti khIjA adhyayananA cothA uddeza samAsa // 2-4 // '' zrI AcArAMga sUtra : 2 141 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha udezake sAtha prazcama udezakA sambandhapratipAdana AcArAMga sUtranA bIjA adhyayanane pAMcamo uddeza. cethA uddezanI vyAkhyA samApta thaI. have pAMcamAM uddezanI vyAkhyA zarU thAya che, pahelAM je ema kahevAmAM Avela che ke-bhogothI cittavRttine haThAvI zarIrarakSA mATe saMyamIe lekanI nesarAyathI vicaravuM joIe. A ja viSaya A ThekANe spaSTa karavAmAM Avaze. mRganA baccA mAphaka je saMyamI jana A saMsArarUpI dAvAnalathI ke je viSayakaSAyarUpI bhayaMkara vAlAthI vyApta che, trAsIne nirAbAdha zAMti lAbha mATe ahIM tahIM pharyA kare che. jeNe bhogonI IcchAno parityAga karyo che. paMcamahAvratanA je ArAdhaka che, ane nirdoSa anuSThAnanuM AcaraNa karavAmAM je sarvathA sAvadhAna che te pitAnA zarIranA nirvAha mATe leka-nizrA (nesarAya)thI vicare che. kAraNa ke Azraya vinA dehanI sAdhanA banI zakatI nathI. dehanI sAdhanA vinA dharmanuM ArAdhana banI zakatuM nathI. ane dharmanI ArAdhanA karavA mATe dehanI sAdhanA, ane dehanI sAdhanA mATe lekanI nesarAya saMyamIne Avazyaka ja che. nesarAya pAMca prakAranI che. kahyuM paNa che- "i jAnArA vaMtra rissAdA guyttA, saM -e , vALo, rANA, jAdava, vAraM ' arthAta dharmArAdhana karavAvALA saMyamI jano mATe pAMca nizrA-sthAna che. zakAya, gaNa, rAjA, gAthA pati ane zarIra. kadAca dehanI sAdhanAnA sAdhana-vasati, vasa, pAtra, bhajana, zayana ane AsanAdika che te paNa e saghaLAmAM AhAranI mukhyatA che. saMyamIjana sAvadya vyApArathI traNa karaNa ane traNa vegathI rahita hoya che. mATe tevA AhAranI gaveSaNa gRhasthane tyAM karavI joIe, kAraNa ke gRhastha potAnA parivAranA poSaNa mATe azanAdika pratidina taiyAra kare che. saMyamI muni saMyamajIvananI rakSA mATe pitAnI AvazyakatAnusAra gRhasthane tyAMthI AhAra Adi lAvIne saMyamayAtrAne nivAha kare che. A ThekANe "gharuM mo samajuvANijJAti" e anantarasUtra sAthe saMbaMdha che. tyAM "niraticAra cAritranuM pAlana lekanizrAthI thAya che' ema kahela che. temAM paNa saMyamI munie AhAranI zuddhine sArI rIte dhyAna rAkhave joIe. e vAta AgaLa upara pragaTa karavAmAM Avaze. zrI AcArAMga sUtra : 2 142 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtrA gRhastha potAnA putra putrI Adi nimitte zastra-kAya samAraMbharUpa sAvaghavyApAre ane bhojanAdi sAdhanane AraMbha karyA kare che te ja bAta sUtrakAra kahe che--"ji " ItyAdi. gRhastha karmasamArambha jina hetuoM se karate haiM, una hetuoM kA pratipAdanA sukhaprApti ane duHkha parihAranA prajanathI gRhasthI jana pitAnuM zarIra putra kalatrAdirUpa leka mATe aneka prakAranA kAyasamAraMbharUpa pacanapAcanAdi sAvadya vyApAra kare che tenuM digdarzana karAvIne sUtrakAra kahe che - gRhastha jIvana bhajana-kRSi-vANijya Adi sAvadya vyApAra vinA cAlatuM ja nathI. temAM AvA prakAranAM aneka prakAre AraMbha jene karavAM ja paDe che. jyAM AraMbha-samAraMbha che tyAM jIvonI hiMsA avayaMbhAvI che. hiMsAthI Azrava thAya che, ane tenAthI jIvane saMsArabaMdhanathI chuTakAro tha ghaNuM kaThina thaI paDe che, mATe AtmAne sAvaghanivRttirUpa cAritra ArAdhana karavAnI AvazyakatA che. gRhasthaloka pitAnA mATe tathA putra mATe, putrio mATe, putravadhu mATe, jAtibhAIo, sagAM-saMbaMdhio ane kuTuMbio mATe, mAtA-pitA, sAsu-sasarA Adi mATe, svajane mATe, dhAvamAtA mATe, rAjA mATe, dAsI-dAsa nekara-cAkara mATe, mahemAne mATe, pRthaprahaNakane mATe, arthAt kanyAvivAhanA utsavanuM bhojana, musApharI samaya rastAmAM savArasAMja khAvA mATe sAthe ApavAmAM AvatuM bhajana, ane kAMsA pirasaNuM Adi pRthapraheNuka kahevAya che, tene mATe pacanapAcanadirUpa aneka sAvadya vyApAra kare che. bhAvArtha-sUtrakAra A ThekANe e vAta spaSTa kare che ke-gRhastha leka pitAnA tathA pitAnA sagAsaMbaMdhio ane chokarAM-chayA vigere mATe bhojana vigere AraMbhe harahameza karatAM ja rahe che. sarvavirati muninA zarIranI yAtrAne nirvAha tene tyAMthI mAtrAnusAra prApta bhojanathI sArI rIte thaI zake che, mATe munine sAvadha vyApAra karavAnI AvazyaktA ja nathI, sAvadya vyApArathI hiMsA thavAnA zrI AcArAMga sUtra : 2 143 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNe A avasthAmAM sarvavirati saMyamanI ArAdhanA banI ja zakatI nathI. mATe muni saMyamane nirdoSa rItithI pALI zake e AzayathI A avasthA paraMparAthI karavAmAM Avela che. mULasUtramAM--"somarasa jAmasAmA zannati" e pATha che. tenI saMskRta chAyA-"DhovAtha vArtAmAma " che. jene artha loke-asaMyatone mATe SakAyanA upamanarUpa sAvadya vyApArane AraMbha karyo jAya che, athavA lekadvArA kamasamAraMbha karAya che. e paNa artha thAya che. pahelAM sUtrakAra sAvadhavyApArarUpa karmasamAraMbhanA nimitte kAraNe sAmAnyatayA asaMyata lekene batAvIne te vAtane vizeSa rItithI khulAso karavAnA abhiprAyathI "tainA" A padathI spaSTa kare che. tathA "leke dvArA je sAvaghavyApArarUpa karma samAraMbha thAya che" te zA mATe karavAmAM Ave che, A prakAranI jIjJAsA thavAthI tenuM samAdhAna sUtrakAre "tA " padathI karyuM che. trivinirAza" AMhI be pada che. 1 "nidhi" ane bIjuM 2 "nirA" dahIM, bhAta, khIcaDI, zAka Adi "rAnnidhi' padathI levAmAM Avela che. ghI, tela, goLa Adi padArtha "niraMja' padathI levAmAM Avela che. athavA "nidhi azana vasana Adine "kSanAi' saMgraha karavo te trivinirI che. keTalAka gRhastha pitAne ane sabaMdhIjanane nimitte bhaviSya kALamAM upabhoganA abhiprAyathI dhAnyAdi aneka padArthone saMgraha kare che. A saMgrahamAM aneka prakArathI sAvadha vyApAramAM pravRtti thAya che jethI temAM trasa ane sthAvara jIvanI hiMsA thAya che. je sUTa 1che dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtro AgAmI samaya mATe pitapotAnA egya upabhogAdi sAdhana samUhano saMgraha karavAmAM tatpara rahelA janasamudAyanI vacamAM saMyamI munie zuM karavuM joIe, tenA pratyuttaramAM sUtrakAra kahe che-ramu"i ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 144 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaviSya meM upabhoga ke liye padArtho ke saMgrahameM pravRta gRhasthoM ke bIca saMyamArAdhanameM tatpara anagAra ko kisa prakAra rahanA cAhiye . je nirmaLa cAritranA AcaraNamAM usthita che arthAt nirdoSa cAritranA ArAdhana karavAmAM je sArI rIte prayatnazIla che tenuM nAma samusthita che. jene agAraghara nathI tenuM nAma anagAra che. agAranA be prakAra che. eka dravya-agAra ane bIje bhAva-agAra. anagAra A baMne prakAranA agArothI rahita hoya che. je heya dharmothI sadA dUra rahe che tenuM nAma Arya che. Arya-kRtacAritrarUpa dharmanuM ArAdhana karavA yogya hoya che. athavA viSayakaSAyarUpa kASThanA chedaka hovAthI ArAkaravatanA sadaza ratnatrayarUpa dharmane je prApta kare che te Arya che. arthAt jenI sakalakSmaSa-pAparAzi thI kaluSita pariNati nathI tenuM nAma Arya che. uttama jenI mati che. heya ane upAdeyanA vivekathI jenuM aMtaHkaraNa yukta che tenuM nAma Arya prajJa che. yuktiyukta dekhavuM e jene svabhAva che "AraMbhajanya pApane vipAka bhayaMkara kaSTapada thAya che. A vAtane je bhalIbhAMtithI jANe che, temaja samaje che te AryadazI che, saMsArathI pAra thavuM ane temAM adha:patana thavuM, e bannenI vacamAM sandhisamAna AryakSetra, sArA kuLamAM janma, indriyanI pUrNatA, zraddhA, saMvega ane ratnatrayanI prAptirUpa saMdhisthAna che. je A pratyakSa pratibhAsita vAtane sArI rIte jANe che, athavA pratilekhana, pratikamaNAdi kiyAenA ucita avasarano je jJAtA che, e vAta "a viiti madrAkSatra" A padathI pradazita karavAmAM Avela che. A prakAranA je aNagAra che te aka95nIya AhArAdikane svayaM grahaNa karatA nathI, kAraNa ke sadoSa AhAranuM grahaNa karavuM aNagAra mATe zAstramAM niSiddha batAvela che. tenuM kAraNa SakAyanA jIne AraMbha aNagAre pahelAMthI ja choDI Apela che. te sadoSa AhAra pite grahaNa nathI karatA. bIjAthI grahaNa nathI karAvatA, ane A prakAranA AhAra grahaNa karavAvALA anya keInI anumodanA paNa nathI karatA. athavA "are nAha nAthAvA" A padonI saMskRta chAyA "na patra bA " e paNa che. ene artha A prakAre che. IMgAla, dhUma Adi pAMca prakAranA dezothI dUSita AhArane na svayaM kare ane bIjAthI karAve nahi, tathA zrI AcArAMga sUtra : 2 145 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAvALA bIjA keInI anumodanA paNa na kare. "samAdhe raNa nitta mAnya " Ane artha che azuddha AhAra arthAt jJa-pariNA dvArA A prakAranA AhArane azuddha jANune nirAmadhe azuddha AhArathI bhinna zuddha AhArane ke je uddagama (16) utpAdana (16) eSaNA (10) saMbaMdhI kara betAlIsa daSothI rahita hoya che tene grahaNa kare che. kadAca A prakAranA AhArane lAbha saMyamIne na thAya to te AvA dUSita AhArane choDIne potAnA ratnatrayanI ArAdhanAmAM tatpara rahe. tIrthakara prabhue pratilekhanAdi kiyAone je samaya nizcita karI A che te samayamAM te te kiyAone karavAvALA, tathA AryakSetrane lAbha, uttama kuLamAM janma ratnatrayanI prApti Adi mekSanA kAraNabhUta saMdhisthAnene jeNe meLavyA che evA aNagAra "sakala karmane nAza karI huM A saMsAra samudrathI pAra thavAnI draDha bhAvanAvALe chuM" A prakAre je saMsAra samudrathI pAra javAnA abhiprAyathI je samanvita thayela che te aNagAra AdhAkarmAdi deSathI dUSita AhArane viSabhakSaNanI mAphaka AtmaguNanA ghAtaka jANIne traNa karaNa ane traNa gathI tene parityAga kare, ane zuddha nirdoSa AhAranI prAptithI pitAnA zarIranI yAtrAne nirvAha karIne saMyama mArgamAM vicare che sUga 2 | tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtrA nimA A niSedhamAM Ama-padathI hananakoTitrika tathA gaMdha-padathI pacanaTi trikane pratiSedha karIne kayaNakoTitrikane niSedha karavAne mATe sUtrakAra kahe che-pratimAne" ItyAdi sAdhuko kyaNa, kApaNa aura usake anumodana se rahita honA cAhiye. kaya zabdano artha kharIdavuM, ane vikraya zabdane artha vecavuM, je kaya. 29 zrI AcArAMga sUtra : 2 146 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikaya rU5 vyApAra kare che te vyavahAramAM vecavA kharIdavAvALA kahevAya che. muni je sarva sAvadya kriyAonA tyAgI banela che te kaya-vikArUpa sAvadya vyApArane karI zakatA nathI, mATe sUtrakAra A ThekANe A vAtanuM pradarzana karIne kahe che keaNagAra zuddha AhAra na maLavAne kAraNe AhArAdika bIjAthI kharIdAvI zake nahi, ane maLela hoya te enAthI bIjAne vecI zakAya nahi. kAraNa ke A prakArane vyavahAra karavAthI temAM kaya-viyane deSa lAgu paDe che, je siddhAntadaSTithI muninA AcArathI sarvathA niSiddha che. athavA " garimA" A padanI saMskRta chAyA "adarathamAnaH" e paNa thAya che. tene bhAva e che ke--aNagAra pitAnI pAse keIpaNa prakAranuM dravyAdika te rAkhatA ja nathI, kAraNa ke te sakaLa parigrahanA tyAgI hoya che. sacitta acitta Adi samasta parigrahanA choDavAthI ja tenAmAM aparigrahatA Ave che mATe sUtrakAra A ThekANe pragaTa karatAM kahe che ke-jyAre tenI pAse leNadeNane vyavahAra karavAmAM sahAyaka bAhya dravyAdika sAmagrI nathI te te e prakArane vyavahAra karavAmAM sarvathA akiMcitkara che, mATe zuddha nirdoSa AhAranA na maLavAthI te evA prakAranI AhArAdika sAmagrIne pite nathI kharIdI zakatA, ane bIjAthI kharIdavI paNa zakatA nathI, ane kharIda karavAvALA bIjAne bhale paNa jANatA nathI, mATe navoTivizuddha AhAranI ja teNe gaSaNA karavI joIe, ane tenA prApta thavAthI mAtrAnusAra tene prahaNa karIne pitAnI saMyamanI rakSA karavAmAM ja sAvadhAna rahevuM joIe. tene pragaTa karIne sUtrakAra kahe che ke te aNagAra dravyAdinA abhAvathI jya-viyanA vyavahAramAM akiMcana che, mATe AhArAdikane pite na kharIde ane bIjAthI kharIdave nahi, tathA te kharIdavAvALA bIjA keInI anumodanA paNa na kare. AthI A vAtanI puSTi karI che ke aNagAra mana, vacana kAyAthI kRta kArita agara anamedanA dvArA hananAdi traNa, pacanAdi traNa, kayaNAdi traNa, ema nava keTithI vizuddha AhArAdika prApta karI zarIranI puSTinA abhiprAyathI nahi paNa saMyamanI rakSAnA abhiprAyathI aMgAradhUmAdidoSarahita thaIne tenuM sevana kare. sUtramAM kahelA karyA vikaya padathI uddagama doSonuM grahaNa thAya che tenAthI utpAdana ane eSaNAdi doSane paNa grahaNa thaI jAya che. (sU. 3) zrI AcArAMga sUtra : 2 14 7 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtrA evA pUrvokta vizeSaNothI yukata aNagAra kevA hoya che? tene khulAso karatAM sUtrakAra kahe che-re mahU" ItyAdi. hananakoTitrika aura yaNakoTatrikase rahita sAdhukA varNanA te cAritravAna aNagAra ke jenuM varNana "samudig" A bIjA sUtramAM karavAmAM Avela che. te "Dha" "pratilekhanAdi kriyAonA avasaranA jJAtA" hoya che, athavA "DhiA" zabdano artha "kALanA jANavAvALA hoya che. ethI A vAta sUtrakAra pragaTa kare che ke-sAdhuo bhikSAcaraNanA kAlamAM ja bhikSA mATe javuM joIe, kAraNa ke akALe te nimitta thaeluM gamana eka to potAne mATe kalezakAraka thAya che, bIjuM AvA prakAranI pravRttithI gAmamAM te sAdhunI niMdA paNa thAya che. mATe AhAra levA mATe je mArga zAstrAnusAra vihita che tenAthI viparIta pravRtti karavAvALA saMyamI sAdhunA cAritramAM bhagavAnanI AjJAnA virAdhaka hovAno matalabathI, ane pitAnAmAM kheda utpanna karavAnA nimittathI malinatA Ave che mATe akALamAM bhikSAvRtti karavI joIe nahi. kALajJa zabdano artha e paNa thAya che--je subhikSa-durmikSa dinapramANa ane rAtrinA pramANane jANe che. pitAnI temaja bIjAnI zaktine je jANe che te balajJa che, jeTalA pramANamAM AhAra levAthI gRhastha pharIthI bIjI vAra AraMbha na kare, athavA jeTalA AhAranA prahaNathI pitAnI saMyamayAtrAno nirvAha thAya che eTalI ja mAtrAmAM AhAra levo joIe. A prakAranI vidhimAM je kuzaLa che tenuM nAma mAtrA che. abhyAsa athavA saMsAramAM paribhramaNathI utpanna thatAM kaleza, agara SaTyAyika zrI AcArAMga sUtra : 2 148 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA dukhone je jJAtA che tenuM nAma khedajJa che. athavA " " tenI saMta chAyA " " e paNa thAya che. je uttamakulAdhirUpa kSetrane jJAtA, athavA bhikSAdika lAbhanA kSetrane je jANakAra che te kSetrajJa che. pratilekhana ane bhikSA karavAyogya kAlanuM nAma kSaNa che, tene je jANakAra che tenuM nAma kSaNa che. namaskAra paurUSyAdi daza prakAranA pratyAkhyAnanA avasarane jANa te tenuM phalitArtha che. dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAthI gurUne Adara satkAra kare che jANe che tenuM nAma vinayajJa che, gurU je vakhate potAnI tarapha Ave agara ubhA hoya te vakhate ubhA thavuM, namaskAra karavo, hAtha joDavA Adi paNa vinaya che. A prakAranA vyavahArane jANavAvALA paNa vinayajJa kahevAya che. athavA gurU mahArAjanI samIpa ahaMkAra na kara, dInatA jAhera na karavI, tenI koI gupta vAta bIjAne na kahevI, ItyAdirUpa paNa vinaya che. je A prakAranA vinayanA jJAtA hoya che tenuM nAma paNa vinayajJa che. potAnA siddhAMtane ane bIjAnA siddhAMtane je jJAtA che tene svasamayajJa ane parasamayajJa kahe che. je svasiddhAntanA jJAtA haze tenA hRdayamAM parasiddhAMta prati upekSAbhAva raheze-dveSa utpanna thaze nahi. svasiddhAntanA bodhathI yukta sAdhunA hRdayamAM para siddhAntapratipAdita ta prati rAga ane dveSa thato nathI. tenA prati tenI sadA madhyastha bhAvanA ja raheze, samakitI mATe parasiddhAntanA tane badhA pitAnA siddhAMtamAM prati dita tanA svarUpa prati adhika zraddhAnuM kAraNa bane che. anya siddhAntakAroe sAdhu avasthAmAM paNa snAna vigere karavuM, kartavya batAvyuM che, tyAre jainasiddhAntamAM tene te avasthAmAM mada ane darpakArI mAnela che. mATe sAdhu AvI pravRttithI sadA dUra rahe che. kahyuM paNa che - " snAnaM madadarpakaraM, kAmAjhaM prathamaM smRtm| tArAmaM vika, naiva rasArita ra taraI artha spaSTa che. A prakArane sAdhu parasiddhAntanuM nirasana ane svasiddhAMtanuM saMsthApana karavAmAM ghaNA catura rahe che. pitAnA ane bIjAnI mAnasika abhiprAyanA jJAtAnuM nAma bhAvakSa che. eTale AhAra, vastra ane pAtrAdikothI saMyamayAtrA nabhI zake che tenAthI adhika mUrchAbhAvathI grahaNa karavuM te parigraha che. A parigrahanA je sarvathA tyAgI hoya che, manathI paNa te grahaNa karavAnI cAhanA nathI karatA te parigrahanI mamatA nahi karavAvALA kaheyAya che. je pratilekhanAdi kiyA karavAno samaya zAstramAM niyata karela che te anusAra potAnA Avazyaka kAryone karavAvALA sAdhu kAlAnuSThAyI kahevAya che. kAlajJamAM ane kAlAnuSThAyImAM e bheda che ke--kAlajJa te bhikSAdi AcaraNanA samayanA jJAtA hoya che, ane kAlAnuSThAyI te te kAlamAM pitAnA kartavya karmonA karavAvALA hoya che. jJa-parijJAnI apekSA zrI AcArAMga sUtra : 2 1 49 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAlajJa ane Asevana-parijJAnI apekSA kAlAnuSThAyI samajavuM joIe. atijJaH jenI pratijJA vidyamAna nathI tenuM nAma apratijJa che. pratijJA, kaSAyanI prabaLatAthI thAya che. jema kodhanA AvezathI nAstikamatAnuyAyI pAlaka brAhmaNa skaMdakAcAryanA pAMcase ziSyane telanA yaMtramAM pilyA hatA, te vAtane dekhIne skandaka rUSie samasta rAjadhAnIne naSTa karavAnI pratijJA karI hatI. mAnakaSAyanA udayathI bAhubali mahArAje dIkSita pitAnAthI nAnA (98) aNuM bhAIone tevA khyAlathI vaMdana na karyuM ke "huM temanAthI maTe chuM ane e mArAthI nAnA che." mAyAkaSAyanA udayathI mallI svAmInA jIve pUrva bhavamAM anya muniyA sAthe mAyA karIne pratyAkhyAna pratijJA karI hatI. bhakaSAyanA udayathI subhUmacakavatIe sAta khaMDa sAdhavAnI pratijJA karI, ItyAdi. AvA prakAranI kaSAdayajanita pratijJA munioe karavI joIe nahi, mATe ahIM "viza: " e vizeSaNa Apela che. athavA-bhikSA samayamAM "mane ja AhArAdika maLe" evI pratijJA karavI joIe nahi, kAraNa ke muni mATe AvA prakAranI pratijJA karavI ucita nathI. jJAna ane kriyA A banethI muktine lAbha syAdvAdasiddhAntamAM pratipAdita karela che, paraMtu evA prakAranI pratijJA karavI ke "kta jJAnamAtrathI agara kiyAmAtrathI ja mukti thAya che" te ucita nathI. muniyee paMca mahAvratanuM ArAdhana karavA sivAya bIjA koI paNa viSayamAM pratijJA nahi karavI joIe. athavA "atizaH" A zabdano artha "mAyAdi traNa zalyathI rahita thAya che. aNagArene sarva saMyama zalyatrayathI rahita banIne ja nirmaLa thaI zake che. A pUrvoktavizeSaNaviziSTa aNagAra ja rAga ane dveSanuM umUlana karI " nijAti" nizcayathI mekSanA mArgane prApta kare che. rAga dveSanA umUlananA abhAvamAM A pUrvoktaguNasaMpanna paNa aNagAra muktinA lAbhathI vaMcita mAnela che. prazcama sUtrakA avataraNa aura prazcama sUtrA prazna-zAstramAM aneka prakAranI abhigraharUpa pratijJAnuM kathana karela che, vaLI A ThekANe "muni pratizo at " munie pratijJAsaMpanna nahi banavuM joIe, e kema kahevAmAM Avela che? zrI AcArAMga sUtra : 2 150 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhuko eSaNIya AhArake sadaza eSaNIya vastrApAtrAdi bhI gRhasthase hI yAcanA cAhiye . uttara-rAga ane dveSathI je pratijJA karavAmAM Ave che, saMyamI munie tevI pratijJA nahi karavI joIe. te ja te pitAnA saMyama mArgamAM vicArI zake che. rAga ane dveSathI karelI pratijJAthI muni aneSaNIya paNa AhAradika grahaNa karI le che. mATe rAga dveSavALI pratijJAo karavAne niSedha karela che. A bhAva "sutro chettA niyA" e padothI pragaTa thAya che. mATe AvA prakAranI pratijJA munijanee nahi karavI joIe. e sUtra 4 . saMyamI muninA vizeSa AcArane punarapi pradarzita karatAM sUtrakAra kahe che"valtha" ItyAdi. aNagAra jevI rIte gRhasthothI AhAranI yAcanA kare che te prakAre tenAthI vastra, pAtra, kaMbala, rajoharaNa, rahevAne makAnanI ane kaTAsananI paNa yAcanA kare. sUtramAM vastranA grahaNathI vaaiSaNa ane pAtranA grahaNathI patraSaNAnuM grahaNa kahevAya che. kaMbalathI unanI kaMbala jANavI joIe, rezamI Adi kaMbala nahi. avagraha zabdane artha-vasatisthAnamAM rahevAnI AjJA. avagraha-zakendra, rAjA, gRhastha, zayyAtara, ane sAdharmionA bhedathI 5 prakAranA che. avagraha (AzA) zabdathI avagrahasaMbaMdhI samasta pratijJAonuM grahaNa che. kaTathI saMstAraka ane AsanathI pITha-phalakAdi jANavuM joIe. AsanathI pitAnA zarIra pramANa zayyA, tathA saMstArathI aDhI hAthanuM bichAnuM-bistara samaja joIe. aNagAra A samasta eSaNIya vastuonI gRhasthothI yAcanA kare, aneSaNanI nahi. e sU0 5 che paSTa sUtrakA avataraNa aura SaSTha sUtrA aNagAra mAtrApramANathI AhArAdi le, tenA lAbha-alAbhamAM madhyastha bhAva rAkhe, A vAtane sUtrakAra kahe che- bAda ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 151 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muniko mAtrAza honA cAhiye isakA varNana . A sUtramAM "AhAra" A zabda upalakSaNa che. tenAthI vastra, pAtra, zamyA, saMstAraka AdinuM grahaNa thAya che. AhAra ane vastrAdika vastuone gRhasthane pAsethI eTalI mAtrAmAM levI joIe ke jenAthI devAvALA gRhasthane pharIthI bIjI vAra AraMbha kara na paDe, tathA eTalI ja mAtrA levI joIe ke je levAthI pitAnI saMyamayAtrAnuM pAlana thaI zake, arthAt je saMyamayAtrAne nirvAha karavAmAM kaI paNa prakAre bAdhaka na banI zake. letI vakhate e dhyAna avazya rAkhavuM joIe, evuM na bane ke adhika levAthI pariSThApana karavuM paDe. ATaluM dhyAna rAkhavuM te mAtrA che. A mAtrAnI maryAdAnuM ullaMghana karavAthI barobara saMyamane nirvAha banI zakato nathI. zrI sudharmAsvAmI jakhkhasvAmIne kahe che ke -A badhuM je e uddezanA prathama sUtrathI laIne ahIM sudhI kahyuM che te meM mArI pitAnI kalpanAthI kahela nathI. paNa vItarAga prabhue ja A badhuM pragaTa karela che. mATe je kaMI ahIMA sudhI kahyuM che te upara saMyamI muninuM kartavya che ke tenA upara purepuruM dhyAna Ape, ane tenuM potAnA saMyamane nirmaLa banAvavA mATe avazya pAlana kare. nahi te bhagavAnanI AjJAnA virodhaka banavuM paDaze. e bhAva kaI vakhata na rAkhe ke-azanAdi AhAravastrAdikane lAbha mane ja thAya che. bIjAne nahi." kAraNa ke A prakAranI bhAvanAthI AtmAmAM eka prakArano ahaMkAra utpanna thAya che je saMyama jIvanamAM sapheda vastramAM DAghAnI mAphaka bAdhaka thAya che. mATe A prakArane ahaMkAra kaI vakhata karavuM na joIe. athavA "DhAma rati mAta" ene abhiprAya e paNa thAya che ke-AhArane lAbha thavAthI saMyamIe harSita nahi thavuM joIe, ane AlAbha thavAthI teNe "huM hatabhAgI-abhAgIne dhikkAra che, bIjAone saghaLuM maLe che, mane aMtarAyanA udayathI kAMI paNa maLatuM nathI." AvA prakArano zeka paNa nahi kare joIe, kAraNa ke saMyamajIvananI zabhA lAbha ane alAbhamAM madhyasthabhAva rAkhavAmAM ja che. kahyuM paNa che - " lAbho varamalAbho'pi, munirubhayasmin dadhAti mAdhyasthyam / me prAiparathati-jaLa caDhAne tapovRtti / 2 / " ti zrI AcArAMga sUtra : 2 15 2 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhArAdika vastuo maLe te paNa ThIka che, na maLe te paNa ThIka che, ema mane te banne avasthAomAM samatA che. lAbhamAM prANanuM rakSaNa ane alAbhamAM tapanI vRddhi thaze. e vicAra karavo joIe. koI kAraNavaza kadAca AhAradika sAmagrI koI eka jagyAthI adhika maLI jAya te annAdika sAmagrIpara tathA devAvALA dAtA gRhastha para rAgabhAva na karemadhyasthabhAva rAkhe. A prakAranI pravRtti nahi rAkhavAthI saMyamI munimAM dInatA, tathA siMhavRttine abhAva hovAne prasaMga AvI jAya che. saMyamayAtrAnA nirvAha mAtrAvALI AhArAdika sAmagrIthI atirikta anya sAmagrIthI potAne dUra rAkhe, kAraNa ke eSaNIya hovA chatAM paNa mUchabhAvathI adhika grahaNa karavAthI temAM parigrahane doSa AvI jAya che, mATe A prakAranI pravRttirUpa parigrahathI sadA pitAnI rakSA karatA rahe. prazna-saMyamayAtrAnA nirvAha mATe je Apa Avazyaka vastra pAtrAdikonuM grahaNa karavuM saMyamI muni mATe kahI rahyA cho te te kahevuM vyAjabI nathI, kAraNa ke te paNa parigraha ja che. ane parigrahane tyAga karyA vinA sarvathA saMyamArAdhakatA thatI nathI. parigraharUpatA temAM e mATe che ke anukULa tenI prAptimAM prAptakartA ne harSa ane pratikULa prAptimAM lenArane dveSa thAya che, je jagyAe rAga ane dveSa che tyAM mUcha che, ane mUchanuM hevuM te parigraha che. "mucha rijo kutto" mUcha e ja parigraha che, evuM bhagavAnanuM kathana che, jyAM tene sadbhAva che tyAM karmabaMdha avazya che, mATe vastrApAtrAdika upakaraNane parigraha kema mAnela nathI ? uttara-sAmAnya rIte vastrApAtrAdikomAM parigrahatAne ame niSedha karatA nathI. je saMyamanA upakAraka che te parigraharUpa nathI. e eka vizeSa vidhi che, kAraNa ke munine temAM mama dae mArA che, e prakAranI mamatva bhAvarUpa mUcha thatI nathI. kahyuM paNa che- "gari gago vi phemi nAkAMti amadarda " tti (daza. a. 6 gA. rara) zrI AcArAMga sUtra : 2 153 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhuone jyAre pitAnA zarIra upara ja moha ane mamatva nathI thate te pachI zarIrathI sarvathA bhinna upakaraNadikomAM mamatvabhAva kevI rIte hoI zake. muni avasthAmAM mAtrAnusAra grahaNa karelA vastrapAtrAdika saMyamanA upakAraka hovAthI karmonI nijerAnA ja sAdhaka bane che, mATe te saMyama avasthAmAM svIkAra karavAmAM Ave che. parigraha te jagyA upara che ke jyAM mUcha bhAvathI levAmAM Ave che. A pAtrAdikonuM grahaNa mUchabhAvathI karavAmAM AvatuM nathI, mATe te parigraharUpa nathI pratyuta tenA abhAvamAM saMyamayAtrAne yathAvata nirvAha thaI zakato nathI, mATe tenuM grahaNa karavuM Avazyaka batAvyuM che. A vAtanI puSTi sUtrakAre "anyathAnaparA rat " A vAkyathI karela che. vastrapatrAdika dharmopakaraNa che, te vinA saMyamane yathAvat nirvAha thaI zakate nathI, mATe tenuM rAkhavuM Avazyaka che. e prakAre tene parigraharUpa nahi dekhatA aNagAra tenAthI atirikta dhanadhAnyAdine parigraha samajIne choDI de che. gRhastha jevI rIte vastrAdikone zArIrika sukhAdikanuM kAraNa mAnIne tene grahaNa kare che te prakAranI bhAvanAthI muni nahi. dharmopakaraNathI dharmanuM ja sAdhana thAya che anya zarIrasukhAdikanuM nahi. evuM mAnIne ja muni tene grahaNa kare che, ane temAM mamatvabhAvathI rahita thAya che. tAtparya e che ke-aNagAre samucita mAtrAmAM AhAradika grahaNa karavAvALA, lAbha ane alAbhamAM samabhAvI, parigrahathI virata, ane ratnatrayanI ArAdhanAmAM nimagna thavuM joIe. e sUtra 6 che saptama sUtrakA avataraNa aura sasama sUtro A mArgano pradarzaka koNa che, A vAtane batAvatAM sUtrakAra kahe che-- paNa mane" ItyAdi. zrutacAritra rUpa isa mArgo Aryone pravedita kiyA hai. isa mArga para sthita ho kara jisa prakAra karma se upalisa na ho vaisA karanA cAhiye. A pUrvokta grutacAritrarUpa mArga tIrthakara gaNadharAdika Arya purUSee bAra zrI AcArAMga sUtra : 2 154 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAranI sabhAmAM pragaTa karela che. teoe kahyuM che ke-je manuSya AryakSetra, sukuLamAM janma. avyAbAdha sukharUpI samudranA pAra svarUpa bodhi ane sakala karmonA vinAzaka cAritrane prApta karI tIrthaMkarAdipradarzita A mArganuM avalaMbana kare che-AmAM pravRtti kare che te pApakarmathI je ATha prakAranA karmonA Asavane hetu che-kaI vakhata paNa upalita thato nathI. mATe he ziSya ! tame paNa tamArI pravRttine evA prakAranI banAvo ke tame paNa A viSayamAM kuzaLa banI pApa karmathI upalita na thaI zake. sUtramAM "ti' zabda A adhikAranI samAptine sUcaka che, arthAt he ziSya! AhArAdikanI gaveSaNArUpa A adhikAra je meM bhaga vAna pAsethI sAMbhaLe che te huM tane kahuM chuM, mArI pitAnI kalpanA A viSayamAM kAMI paNa nathI. sU0 7 che aSTama sUtrakA avataraNa aura aSTama sUtrA. parigrahathI nivRtti tenA kAraNane nAza karyA vagara banI zakatI nathI. tenuM kAraNa zabdAdika pAMca kAma guNa che. tenuM umUlana karavuM ghaNuM kaThina che A vAtane pradarzita karatAM sUtrakAra kahe che -"rAma tu ma" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 155 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiraNya-suvarNAdi tathA zabdAdi kAma durUddhavadhya hai Ina kAmoM ko cAhanevAle purUSakI jo dazA hotI hai usakA varNana . IcchA ane madananA bhedathI kAma be prakAranA che. hiraNyAdikanI vAMcchArUpa IcchAkAma che, tenuM kAraNa mehanIya karmanA bheda-hAsya ane rati che. zabdAdika pAMca Indriyane viSaya madana kAma che, tenuM paNa kAraNa-mohanIya karmanA bheda-veda-nakaSAyane udaya che. A prakAre ane kAmanI utpatti mohanIya karmanA udayathI ja thAya che, kAraNa sabhAvamAM kAryane sadbhAva avaMzyabhAvI che, mATe sUtramAM sUtrakAre "sura" A padathI tenuM umUlana duSkara batAvyuM che. jyAM sudhI mohanIyarUpa kAraNane udaya che tyAM sudhI tene abhAva thaI ja zakate nathI, mATe tene pratikAra kare duHzakya che. jIvanane paNa pratidina hAsa thaI rahyo che, Ayukarmane zAstrakAroe apakarSaNa te batAvela che, paNa utkarSaNa nahi, mATe Ayukarma pratisamaya apacaya hovAthI jIvana paNa apacaya nI tarapha ja vadhI rahyuM che. evuM kaI paNa kAraNa nathI je jIvanane sthira athavA bhUjyamAna AyumAM eka samaya paNa vRddhi karI zake, mATe je prakAre bilakula phATelA vastranuM zIvavuM azakya thAya che te prakAre AyukarmanI vRddhi thavI paNa azakya che. evuM samajIne AtmahitaiSI mATe A viSayAdikomAM vAMchanA nahi karavI joIe. jIvanane jeTalo paNa aMza A prakAranI pravRttithI surakSita rahI zake te ja prayatna karatA rahevuM joIe. athavA-jIvita zabdano artha saMyama jIvana che. A duSparibRhaNIya (vadhAravuM muzkelI che. eTalA mATe batAvavAmAM Avela che ke kadAca saMyamIne cAritra mehanIyanA udayathI kAmaguNemAM vAMchanA utpanna thaI jAya to tenuM te saMyama zrI AcArAMga sUtra : 2 15 6 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana bilakula ja naSTa thayela samajavu joie. evu tA khanI ja zakatu nathI ke sacamajIvana banI rahe ane kAmaguNonI vAMchanA paNa peAtAnuM kAma karatI rahe. mATe AvI paristhitimAM saMyamajIvananuM pAlana azakatra ja che. jyAre e kAmaguNa dutikrama che tyAre ja to prANI tenA AdhIna banI tenI tarapha spRhAzIla khIne AkRSTa thAya che. AkRSTa thavA chatAM paNa jyAre tene mAnasika saMkalpa pUrNa nathI thatA, athavA tenI manapasaMda vastu tene nathI maLatI tyAre te prANI zAkAkula thai rahe che. kadAca tene manapasaa vastu maLI paNa jAya parantu jyAM tenA viyAga thaI jAya che teA tenA hRdayamAM apAra zAkanA samudra ubharAvA lAge che. anabhISTa sayAga banavAthI tene dUra karavA mATe tenA cittamAM aneka prakAranA azubha saMkalpa vikalpa uThatA rahe che, aniSTa vastunA saMvegamAM evuM ja thAya che. prANI te vakhate aMtaraduHkhathI potAnI jAtane paNa sukAvI nAMkhe che. kAmI purUSa svataH dIna manI pralApa karavA lAgI jAya che, A khAta A zrlAkathI prakaTa karavAmAM Ave che. prathamataramathedaM cintanIyaM tavAsId,bahujanadayitena prema kRtvA janena / hRtahRdaya ! nirAza ! klIba ! saMtapyase kiM 3 ** d nai! patatoye setuvadhAH vite " // // kRti // kAmIonI dazA ja kaMi evI vilakSaNa thAya che ke je te peAtAnA kuLanI maryAdAne paNa choDI de che, zArIrika ane mAnasika duHkhothI te sadA saMtapta rahyA kare che. rAtadina pazcAtApa ja karyA kare che ke- kadAca evA upAya karata to e vAta banI jAta, AvA upAya karata to temAM mArI kAmanA phaLIbhUta thAta, have zuM karU evuM banyuM nahi " ityAdi pazcAttApathI mahArathI temaja aMdarathI banyA kare che, manamAM pazcAttApa karavA aMtaranA pazcAtApa che, ane tene zabdathI pragaTa karavA te bAhya pazcAtApa che. manojJa paTTAphreMnI aprAptimAM athavA putrakalatrAdi padArthonA vinAzamAM duHkhI thavuM paNa pira zrI AcArAMga sUtra : 2 157 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tApa che. A je zocanAdika avasthAe A ThekANe kAmI purUSonI pragaTa karela che te samasta viSayanA saMbaMdhathI kaluSita antaHkaraNavALI vyaktionI duHkhAvasthAnI dyotaka che. athavA-"zoti" Adi padanA arthane samanvaya vRddhAvasthAmAM paNa A prakAre thAya che-cauvana ane dhananA madathI umatta tathA mohanA nazAthI aceta banela te prANI kaMcana kAminIne upabhega karate karate jyAre vRddhAvasthAne mahemAna thAya che ane pitAne maraNakALa nikaTa Avele jANIne zokAtura banI vicAre che ke "mane abhAgIne dhikkAra che ke meM cagya avasaranI prApti hevA chatAM paNa sukhadAyI dharmanuM ArAdhana na karyuM. rAtadina yauvana ane dhananA madathI unmatta banI azubhane ja saMgraha karyo, tenuM phaLa zuM maLaze? e vAtane jarA paNa vicAra na karyo. have vRddhAvasthA AvI temAM je je kaSTone huM anubhava karI rahyo chuM te badhA pUrvamAM upArjita azubha pariNatinuM ja phaLarUpa che. nIcenA zlokamAM eja vAta pragaTa karavAmAM Avela che. jema- " bhavitrI bhUtAnAM pariNatimanAlocya niyatAM, purA yadyat kizcidvihitamazubhaM yauvanamadAt / punaH pratyAsanne mahati paralokaikagamane, tadevakaM puMsAM vyathayati jarAjIrNavapuSAm " // 1 // iti. vRddha pitAne duHkhI dekhIne gure che, mAnasika ane zArIrika aneka kaSTone anubhava kare che. duHkhI thavAthI pitAnI kuLamaryAdAne paNa khyAla rAkhatA nathI. tethI buddhimAna purUSanuM kartavya che ke pratyeka kAryanA prAraMbhakALamAM tenA phaLAphaLane vicAra karI te kAryamAM pravRtti kare. vicAryA vagara tathA tenI sAratA ane asAratAnI pUrI tapAsa karyA vinA kaI paNa kArya karavuM joIe nahi. nahi te pazcAttApa sivAya bIjuM kAMI paNa phaLa maLatuM nathI. nIcenA padyamAM Aja vAta batAvavAmAM AvI " ucitamanucitaM vA kurvatA kAryamAdau, pariNatiravadhAryA yatnataH paNDitena / atirabhasakRtAnAM karmaNAmAphalApte, rmavati dayavAdI rahyatulya vipa"i me 2 aai. mATe muninuM kartavya che ke jyAM sudhI bane tyAM sudhI parigrahanA kAraNabhUta A pUrvokta kAmaguNenuM umUlana kare. . sU. 8 che zrI AcArAMga sUtra : 2 158 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama sUtrakA avataraNa aura navama sUtra / zAkAdikane kANa prApta nathI karatA tene mATe sUtrakAra kahe che jhAcayavavuM ? ItyAdi. jJAnanetrayukta munikA varNana A lAkasabaMdhI ane paraleAkasabaMdhI duHkhAnuM jJAna jene thAya che evA jJAnacakSune A ThekANe cakSu-zabdathI grahaNa karela che. banne lokasaMbadhI duHkhAnA jJAnathI ja te cakSumAM AyatatA pragaTa karela che. A Abhyantara cakSuthI ema jANavAmAM Ave che ke kAmaguNa niyamathI anarthakArI che, mATe tenA pari tyAga karI AtmasukhanA anubhavazALI baMnavuM joie. AvA prakAranA pavitra vicArathI je tevA sukhanA anubhavI che, tathA je lAvidarzI che arthAt je A vAtane jANe che ke A lAka viSayAnA saMbadhathI ja adhika du:khI khanI rahela che. kadAca prazama sukha ahI banI zakatuM hAya te tenA sAcA tyAgathI ja banI zake che. AvA prakArathI jene dekhavAnA svabhAva che tenu nAma leAkavidya che, athavA paMcAstikAyarUpa A lAkanA, urdhvalAka, adheAloka ane tirthaMg lAkanA sukhaduHkha ane AyubaMdhanA kAraNarUpa karmane jANavAnA jeno svabhAva che te paNa lAkavidI che. lAvidazI bhavanapati ane nArakI ADhinA nivAsasthAnabhUta adhAbhAgane, tathA saudha kalpAdirUpa urdhva bhAgane, ane pazu, pakSi, manuSyAdinA nivAsasthAnarUpa madhyalAkane jANe che. kahevAnu tAtparya e che kelAkavidya je karmanA vipAkathI je leAkamAM je jIvane janma thAya che te adhA viSayane sArI rIte jANe che. athavA parigrahArdikanuM upArjana, tathA saMgraha karavAmAM tatpara ane kAmabhAgomAM mUti evA A lokane vizeSa-rItithI dekhavAnA jene svabhAva che te paNa lAvidazI che. te e vAta paNa jANe che keje prANI kAmabhogAmAM Asakta che tenu caturgAMtirUpa AsaMsAramAM vAraMvAra janma ane maraNa thayA kare che. zrI AcArAMga sUtra : 2 159 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A aDhI dvIpamAM manuSya-jamamAM ja jIvAne jJAnAdika ratnatrayanI ArA dhanA karavAnA avasara maLe che, anyatra nahi, mATe zabdAdika viSayAnA je pari tyAga kare che, evA te pUrvokta AyatacakSusa panna, lokavizva ane saMdhiparijJAtA, vIra - karmanA vinAza karavAmAM zaktizALI thAya che. ane evA ja vIra purUSanI tIrthaMkarAti mahApurUSoe prazaMsA karela che. evA manuSya ja vya ane bhAva dhanathI rahita thaIne anya-khIjA karUpI pAzathI jakaDAelAM saMsArI jIvAne paNa saMsAranI asAratA pradazita karavAvALA potAnA upadezathI pratiSThodhita karI A saMsArarUpI kArAgAranA baMdhanathI rahita karI de che. vAta paNa ThIka che, je svaya' mukta mane che te ja bIjAne mukata karavAvALA bane che. * jJAnI potAne tathA khIjAne A saMsArarUpI kArAgAranA baMdhanathI kevIrIte choDAve che? te prakAranI jIjJAsAnu samAdhAna karavA mATe sUtrakAra kahe che kecathAntastathA vAgha '-miti / saMsAramAM samasta ajJAnI jIvAne jeTalA moha peAtAnA zarIra upara hAya che eTaleA bIjA upara hAtA nathI. peAtAnA zarIranI saMbhALa mATe pratyeka prANI peAtAnI priyamAM priya vastunI paNa upekSA karI de che. mATe je zarIra upara ajJAnInA ATale adhika mAha hAya che, jJAnI jIva tenIja asAratA pragaTa karI tenAthI meAhI jIvAno anurAga ghaTADavA mATe kahe che ke-je prakAre A zarIra bhItarathI zukra, leAhI, meda, majjA, vasA ane asthi Adi azuci padArthothI yukta che, arthAt A zarIranI bhItara e apavitra vastuAnA jamAva che te prakAre bahAra paNa A zarIra zleSma-kar, sUtra, purISAdithI sadA dRNita anya rahe che. A apavitra padArthone bahAra nikaLavA jema tenAM nava dvAra che te prakAre bhItaramAM paNa che. e atizrugupsita-dhRNita zuSka ane leAhInA saMcAgathI utpanna thavAthI tathA atimalina mUtra, purISa Adine vahAvavAvALA heAvAthI bhItara ane bahAra sadA atyaMta apavitra ja che. jema koi DaoNkaTara anAtha maDadAne ghAsathI lapeTI sAta divasa sudhI jaLamAM tene rAkhe che ane jyAre tenuM cAmaDuM dhIre dhIre saDI saDI gaLI jAya che tyAre te cAmaDIne tenA uparathI kADhIne tenA asthipiMjarane dekhADI kahe che ke-dekhA, A zarIra jevI rIte bhItara che tevI rIte bahAra che, je prakAre bahAra che te prakAre bhItara che. A samasta zarIra-cAmaDI, mAMsa, zoNita, peTasaMbaMdhI AMtaraDA, mUtra ane purISAdri azuci padArthonA piMDarUpa ja che, mATe A zarIramAM zucitAnI mAnyatA kayAM sudhI zobhAspada mAnI levAmAM Ave ? azuci zarIramAM vyartha ja ajJAnIjana meAha kare che. kr tathA--duSTAdrikathI je vakhate A zarIranI durdazA thAya che te samayanI pari sthitinuM dhyAna ApIne paNa e kahevAmAM Ave che ke yathAntastathA bAhya" - miti. eka evA paNa kADha thAya che ke jenAthI zarIranA pratyeka aMga upAMga zrI AcArAMga sUtra : 2 16 0 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaLavA lAge che, A regIne galakuThI kahe che. tenA zarIranI bhItara jema mUtra -purISa, baLakhAM, kAnane mela, ziDaghANa-nAkane mela, pitta, zeNita ane caramIA Adi thAya che tevI ja rIte zarIranA bahAranA bhAgamAM paNa parUM, zeNita ane kIDA vigere nIkaLatA rahe che. hajAro mAkhIo paNa aNu-baNa zabdo karatI tenA upara pharatI rahe che. evI pitAnI dazA dekhIne te pite pitAnI jAtanI ghaNuM karavA lAgI jAya che, ane dukhI paNa bane che. te vakhate te reganAM lAgI javAnA bhayathI tathA tenI durgadhathI tenA parijana paNa tenI pAse besavAnI IcchA karatA nathI. mATe A zarIranI tevI sthiti banatI hoya to pachI te zarIra upara meha rAkhe vyartha che. - jJAnIjana te A zarIrane sadA apavitra jANIne rAga karavAnuM sthAna ja mAnatA nathI, tenI draSTimAM te A dehanA samasta bhAga ati durgandhathI ghaNitatara ja che. kadAca te bhAganI durgadhanI yAda karavAmAM Ave te ulaTI paNa thAya che. tathA A dehamAM pitapatAnA sthAnamAM rahelA je je mAMsa, rUdhira, meda, majajA, zuka, carabI tathA hADakAM vigere dhAtuo, upadhAtuo che te badhI, tathA kuSTAdi-avasthAmAM samasta indrio paNa gaLI javA mAMDe che, tethI jJAnIjana A kSaNavinazvara ane nitya azuci zarIramAM mamatAzALI thatAM nathI. kahyuM paNa che - " maMsaharuhiraNhAruvaNaddhakalamalayameyamajAhiM / puNNammi cammakose. duggaMdhe asuibIbhacche // 1 // sNcaarimjNtglNtvnycmuttNtseapunnnnNmi| dehe hujA kiM rAgakAraNaM asuiheummi" // 2 // iti, bhAvArtha e che ke A deha mAMsAdika padArthothI yukta hevAthI azuci durgandhayukta bIbhatsa che. temAM evI kaI paNa cIja nathI ke jene mATe jJAnIjane rAganuM kAraNa mAnI zake, mATe je heye pAdeyanA jJAtA che tenuM kartavya che ke A zarIrane je tene svabhAva che tevA rUpamAM ja mAne. A saghaLuM kahevAno matalaba e che ke vananA madamAtA rUpathI yukta paNa A atyanta apavitra dehamAM pUrvokta rItithI kathita A zarIranuM svarUpa samajIne jJAnI saMyamI munie rAga nahi kare joIe | sU0 95. zrI AcArAMga sUtra : 2 161 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama sUtrakA avataraNa aura dazama sUtro / sAdhuko kAmabhogAzAse yukta nahIM honA cAhiye; kyoM ki kAmabhogAzAse yukta sAdhu bahumAyI ho kara lobha aura vaira baDhAnevAlA hotA hai aa vaha apaneko amara samajhatA hai, iSTa-vinAza-Adi kAraNa se vaha ucca | svara se rUdana karatA hai .. jJAnIjana dehanuM uktasvarUpa jANune zuM kare che, te kahe che " mama" ItyAdi. ziSyane saMbodhana karIne sUtrakAra kahe che ke-he medhAvI ziSya ! tame zarIra ane kAmaguNanA varNita svarUpathI paricita banI cUkela che, tathA e paNa jANI cUkyA che ke-A zarIra svayaM azuci tathA azuci kAraNothI pedA thayela che, ane kSaNabhaMgura che. e zabdAdi viSaya paNa kaTukavipAkavAlA che, mATe A saghaLI vAtane jJa-parijJAthI jANIne pratyAkhyAta-parijJAthI teno pari tyAga karI have chAtrAcAra-lALacATanArA na bane. arthAt jevI rIte vivekanikala bALaka sukhathI nIce TapakatI pitAnI lALane vAraMvAra cATe che te mAphaka tame paNa parityakta A kAmagane pharIthI bhegavavAnI abhilASA na kare. tathA mithyAtva ane avirati Adi je saMsAranA strota-kAraNa che temAM potAnA AtmAne patanazIla banAve nahi. kAraNa ke evuM karavAthI janma ane maraNanA pravAhano keI vakhata paNa aMta AvI zakaze nahi. mATe ja A pravAhane rokavAnI cAhanA hoya te mithyAtva Adi sAMsArika kAraNomAM pitAnI jAtane phasAve nahi. zratacAritrarUpa parama AnaMdamAM ja potAne sthira kare. pramAdI AtmAne zAMti maLatI nathI, e mAnelI vAta che, kAraNa ke pramAdI manuSya zabdAdi viSayenI tarapha jhUkatA rahe che, temAM lelupI banI rahe che, tenA cittamAM bhegenI IcchA nirantara rahyA kare che. "meM A banAvyuM, A vastune hamaNA karuM chuM agara karIza" ItyAdi aneka saMkalpa vikalponA tAMtAmAM phasIne te sAcI zAMtino anubhava kyAreya paNa karI zakato nathI. kSaNe kSaNe viSAdI banI rahe che, kAraNa ke tene eka saMkalpa pure thAya che tyAM bIjAne pure karavAmAM Akula-vyAkula thaI jAya che. je zabdAdika viSayamAM lelupa che tenuM nAma tAraMvASa che, "jo re jAtte rANA, tAna jAtigatafmAd zrI AcArAMga sUtra : 2 16 2 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,, jAti-tti nAmaMttaSaH " arthAt je dvArA prANI du:khita thAya che tenu nAma kAsa che ane te zakhvAdi viSaya che, tenI tarapha je pravRtti kare che tenu nAma AyaMtha che. zabdAki viSayAmAM Asakta prANI mAyAmatula hoya che, aneka prapaMca racIne bIjAne ThagavAne tenA dhyeya banI rahe che. te kArya mAM te eTale catura hAya che ke bheLA prANI tenI mAyAjALamAM bahu jaldI phasI jAya che. bahumAyIpada anya krodha mAna lAbhano paNa upalakSaka che, tethI zakhvAdi viSaceAmAM selAM prANI bahukoSI, bahumAnI ane ahulAlI hAya che, evA artha paNa tenA eka padathI grahita thai jAya che, kAraNa ke zabdAdi viSayomAM Asakta prANiyAne kaSAyano udaya avazya thAya che, tathA evA AtmA kabyathI paNa vikala thAya che, samayAnusAra je kama teNe karavuM joI e tetA karato nathI, anya kAryomAM vyAkuLacitta hAvAthI tene adhika zuM kahevu?; khAvApIvAnI paNa phurasada maLatI nathI. rAtadina tevA mAyAkrika kAryomAM ja sI rahe che, lobha ane verabhAvane vadhAratA rahe che. lAbhathI ja mAyAcAra karavAmAM jIvAnI pravRtti thAya che, mAyAcArathI verabhAvanI vRddhi thAya che. thADA vakhatane mATe mAnI lye ke zabdAdvi-viSayonI aprAptijanya du:khAthI pIDita thayela prANI kadAca te zabdAdika-viSayAne prApta karI le te paNa bhogavavAmAM AvelA te zakhvAdi viSaya pariNAmamAM varasa thavAthI bhaviSyakALamAM jIvAne cirakAla sudhI duHkhadAyI ja thAya che. kema ke- ghuLamittanuvA vadhu ADhatulA " A viSaya kSaNamAtra sukharUpa lAge che paNa anaMta duHkhAnA devAvALA hoya che, jenA mATe jIva anatasa sA rajanaka vairane utpanna kare che, A vAtane sUtrakAra " min " ityAdi padothI spaSTa karIne kahe che-saMsAramAM jIvahiMsAdghika aneka sAvadya vyApAro karavAmAM je pravRtti kare che tenu pradhAna kAraNa eka peAtAnA zarIranI puSTi karavAnA mAhu ja che. AvA prakAranA mehune AdhIna banelA jIva te potAnI jAtane aneka kaSTothI du:khI manAvatAM chatAM paNa sukhI mAne che, ane ,, ' zrI AcArAMga sUtra : 2 16 3 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha, kAma tathA viSaye ane tenA sAdhanone meLavavAmAM ja rAta divasa tallIna banI rahe che. tenA hRdayamAM sadA e ja vizvAsa kAma karato rahe che ke "artha. kAmAdika ane tenA sAdhanonI prAptithI ja jIvana sukhamaya thAya che. tenA vinA jIvananuM kaI mUlya nathI. zArIrika zAtA ja jIvananI zAtA che. enA vinA bhogo thatA nathI. bhagonuM bhogavavuM artha upArjana karyA vinA thatuM nathI, tethI te bhogonI vAMchanAthI prerita thaIne artha upArjana karavAmAM tatpara rahyA kare che. ane badhAsAdhanasaMpanna banavAthI pote potAnI jAtane amara mAnavA lAgI jAya che. A prakAre bhoga ane tenA sAdhanomAM zraddhAsaMpanna tathA pote potAnI jAtane amara mAnavAvALA prANIne he ziSya ! tame koI vakhata paNa sukhI na mAne. e to sadA zArIrika ane mAnasika pIDAothI vyathita ja rahe che. evuM samajIne tame zabdAdi viSayathI potAnA manane keI vakhata paNa Asaktiyukta na kare. kavi ti" je viSaya bhegamAM gRddha banelA che, teo A arthakAma-rUpa bhegene ane tenA vipAkane jJa-parijJAthI nahi jANune ane pratyAkhyAna-parijJAthI tene parityAga nahi karIne ISTa viSayanI prAptinI IcchAthI tenA viyegamAM zekathI sadA AkuLa-vyAkuLa banI rahe che. kAmamAM Asakta prANI caturgati-rUpa A saMsAramAM vAraMvAra bhramaNa karI narakanidAdinI anaMta vedanAone bhegavatA rahe che. e sU0 10 che gyArahavAM sUtrakA avataraNa aura gyArahavAM sUtro kAmanA kadraka vipAkane spaSTa karIne have tene upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che-"se te ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 164 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahate haiM; isaliye ve hananAdika kriyAse bAla-ajJAnI paratairthika kAmabhogaspRhAkI cikitsA kAmabhogasevanahI yukta hote haiM / parantu anagAra ese nahIM hote haiM / uddeza samApti / huM ziSya ! kAma sadA du:khAnuM mULa kAraNa che. mATe A viSayamAM pahelAM je kAMI kahevAmAM Avela che athavA AgaLa paNa kahevAmAM Avaze te saghaLuM cathA che. temAM jarA paNa saMdehanuM sthAna nathI. evA tame vizvAsa rAkheA. kAmabhoga sadA haiya--tyAjya che. eja amAro upadeza che. prakArathI kAmabhogAmAM haiyatAnA pradarzanathI bhalI bhAMti meAkSArthIe A upadezanuM zravaNa karavuM joI e. sUtrakAranA Adeza che. A A upadezanI puSTi A thAya che. mATe pratyeka prakArathI ziSyA prati prazna--A ApanA upadezamAM evI kaI vilakSaNatA che jenA mATe A upadeza avazya sAMbhaLavA paDe. bIjAnA upadezathI paNa kAmAkinI nivRtti thaI zake che? uttara--je phakta zabdajJAnI che, pAte pAtAne vidvAna mAne che evI vyakti kAmabhogAdikanI nivRtti, tenuM sevana karavAthIja thAya che' evuM mAne che. ane kahe paNa che ke-' jevI rIte utpanna thayela roganI cikitsA davAthIja thAya che te prakAre kAmAdikanI cikitsA paNa tenA sevanarUpa davAthIja thAya che. evI mAnyatAvALA sAcA upadezaka na banIne ulTA mithyA upadezaka ja che. eA pattharanI nAva samAna che. jevI rIte pattharanI naukA pAte DUbI jAya che ane temAM beThelA manuSyAne paNa DukhAve che, te prakAre A pote paNa ekatA sAvadya vyApAramAM pravRtta rahe che ane je enI mAnyatAnA anuyAyI haiAya che te paNa enI mAnyatAnAja pathika banI jAya che. te pote DUbe che ane potAnA anuyAyione paNa DUmAve che. mATe tenA upadezathI kAmAdikanI nivRtti thatI nathI, vItarAganA upadezathI ja thAya che, jethI te upadezane sAMbhaLavAnI AvazyakatA che. A upadeza paNa sAkSAt vItarAga prabhunA mukhathI nikaLela che. he jammU ! bhagavAna pAsethI jevuM meM sAMbhaLyu che tevuM ja kahuM chuM. zrI AcArAMga sUtra : 2 165 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paratIrthione upadeza mithyA teTalA mATe che ke teonA upadezathI jIvonI sAvadya vyApAromAM pravRtti thaI jAya che. tenuM kAraNa e che ke teo pite tevA sAvadya vyApArathI virakta banela nathI. haNavuM, chedavuM, bhedavuM, lumpana, ane vilumpanAdika aneka akRmAM teonI pravRtti banI rahe che. daMDAdikathI tADana karavAnuM nAma haNavuM che. A kriyAne kartA hovAthI te kartA haNanAra kahevAya che. talavAra AdithI vidAraNa karavAnuM nAma chedana che, bhAlA vigerethI bhedavuM tenuM nAma bhedana, gAMTha vigerenuM chedavuM tenuM nAma lukhkhana ane AkramaNAdika karavAnuM nAma vilampana tathA prANAtipAta Adi karavAnuM nAma apadrAvaNa che. A badhI kriyAene kartA banavAthI te chettA, bhettA, lumpayitA, viluppayitA ane apadrAvayitA kahevAmAM Ave che. AvI kiyAonA karavAmAM teonI pravRtti teTalA mATe thAya che ke te e vicAra kare che ke A kAmanI cikitsA pUrvamAM keIe karela nathI, ame te karIzuM. AvA prakAranI mAnyatAthI prerita thaIne te jenA mATe upadeza kare che te ane svayaM upadeSTA e bane pUrvokta hanana ane chedanAdika vyApAra kare che, mATe karanAra, karAvanAra tathA tenI anumodanA karanAra paNa ajJAnI mAnavAmAM Ave che. arthAt evA jInuM jJAna phakta zAbdika ja che. mATe jevI rIte sapane saMsarga sarvathA tyAjya hoya che, te prakAre AvA ajJAnI jIvone saMsarga paNa sadA choDavA yogya zAstrakAroe batAvela che, mATe tene avazya cheDI devo joIe. AthI sAra e nikaLe che ke paratIrthione upadeza zabdAdika-viSaya-kaSAyathI kaluSita hovAthI, tathA haNavuM Adi sAvadha vyApAranI pravRttine janaka hovAthI sadA heya-tyAjya che. jevI rIte teone upadeza hoya che, te prakAre mAre upadeza nathI. kAraNake A je upadeza ApavAmAM Avela che te sAkSAta vItarAga prabhunA mukhethI sAMbhaLele je che teja ApavAmAM Avela che. manakalpita nahi. je dravya ane bhAva banne prakAranA agAra-gharathI rahita che, tathA zabdAdika viSayanA kaTuka phaLathI paricita che evA saMyamI muni keI vakhata paNa A prakArathI kAmanI cikitsAne upadeza detA nathI, temaja tenuM kAraNa paNa banatA nathI. "ti ghavI"i A padanI vyAkhyA pahelAM ApavAmAM Avela che. sUtra 11 | AcArAMgasUtranA bIjA adhyayanane pAMcamo uddeza samApta 2-5. zrI AcArAMga sUtra : 2 166 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazcama udezake sAtha SaSTha udezakA sambandhapratipAdana 1 / prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtrA AcArAMgasUtranA bIjA adhyayanano chaThTho uddeza. bIjA adhyayanane pAMcamo uddeza samApta thayuM. have cha uddezo AraMbha thAya che. pAMcamAM uddezamAM zarIranI rakSA karavA mATe Asakti rahita banIne lekanI nizrAthI saMcamIe saMyama mArgamAM vicAravuM joIe. saMyamI munie lekenI sAthe kaI vakhata paNa mamatva nahi karavuM joIe. A vAta kahevAmAM Avela che. te viSayanI puSTi A uddezamAM karavAmAM Avaze.-seta' ItyAdi. - pAMcamAM udezamAM "ra du gharva sAgara4 nAyag" A aMtima sUtramAM saMyamIne evuM kalpatuM nathI. ema kahela che tenuM vizada karavAne mATe kahe che--re ' ityAdi. pajIvanikAya ke upadhAtakA upadeza nahIM denevAle anagAra kabhI bhI pApAcaraNa nahIM karate . je anagAra paTakAya jInA virAdhaka cikitsAne upadeza, ane tenuM AcaraNa nathI karatA, evA pUrvokta svarUpavALA te anagara jJa-pariNAthI yapaNuM, ane pratyAkhyAna-parijJAthI heyapaNuM, te cikitsApadezAdikane sArI rIte jANIne AdAnIya-ratnatrayane grahaNa karI prANAtipAtAdi rUpa aDhAra prakAranA pApa karmane kyAreya paNa na kare. na bIjAthI karAve. karanAra ane karAvanAranI anumadanA paNa na kare. athavA-sUtramAM AvelA AdAnIya' zabdano artha jJAnAdika paNa che. jene abhiprAya e thAya che ke"mokSanA pradhAna kAraNa jJAnAdika che." A vAtane sArI rIte jANavAvALA te aNagAra "huM samasta pApanA vyApAra nahI karIza" AvA prakAranI pratijJA karIne sArI rIte saMyamanI ArAdhanA karatA thakA tevA sAvadya vyApAro keI vakhata paNa na kare. kAraNake jyAre te AvA prakAranI pratijJA lIdhela che tyAre te pachI prANAtipAtAdika aDhAra prakAranAM pApakarmo kevI rIte karI zake? je nathI ja karI zake te pachI tevA pApa karmonA karanAranI tene karAvanAranI anamedanA paNa kevI rIte karI zake? arthAt karI zakatA nathI. sUtramAM iva zabda nizcaya arthamAM prayukta che, mATe e nizcita che ke aNagAra kaI vakhata paNa 18 aDhAra prakAranA pApasthAnene kare nahi, karAve nahi temaja teeAnI-karanArAonI ane karAvanArAonI anumodanA paNa kare nahi. sU0 1 zrI AcArAMga sUtra : 2 167 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya sUtra kA avataraNa aura dvitIya sUtra / prANAtipAtArdika 18 aDhAra prakAranA pApasthAnAmAMthI je koI eka paNa pApasthAnanA karanAra hoya che te anya pApasthAnonA karanAra hoya che. A viSayane sUtrakAra pragaTa kare che--" siyA tatha ityAdi. "" duH jo cha jIvanikAyoM yA cha vratoM meM se kisI eka kI virAdhanA karatA hai vaha chahoM kI virAdhanA karatA hai / sukhArthI vaha vAcAla hotA hai, aura apane kuHkhase mU ho vahu sukha ke badale duHkha hI pAtA hai / vaha apane vipramAdase apane vratoM ko viparIta prakAra se karatA hai, athavA vaha apane saMsArako baDhAtA hai, yA ekendriyAkrirUpa avasthA ko prApta karatA hai / isaliye cAhiye ki prANiyoM ko jinase duHkha ho ese du:khajanaka karmo kA AcaraNa nahIM kare / isa prakAra ke karmo ke anAcaraNa se karmopazAnti hotI hai / je purUSa kadAcit pramAdane vaza banI prANAtipAtAdika pApomAMthI kAI eka pApakarmane kare che. chakAya jIvonI virAdhanAmAMthI koI eka kAyanA jIvonI virAdhanA kare che, tene samasta pApakarmanA ane cha kAya jIvonI virAdhanano kartA mAnavAmAM Ave che. jevI rIte kuMbhAranA gharane jalathI sIMcavAthI eka jIva nikAyanA AraMbha thavAthI SavinakAyanA AraMbha thAya che. tevI rIte A ThekANe paNa eka jIva nikAyanI virAdhanAmAM SaTkAya jIvonI virAdhanA paNa avazya thAya che. kahyuM paNa che- " jattha jalaM tattha varNa, jattha vaNaM tattha nissio aggo / aggI vAsahagayA, tasA ya tannissiyA ceva " // 1 // iti / " jyAM jaLa che tyAM vanaspati che. jyAM vanaspati che tyAM tene nizrita agni hoya che. jyAM agni che tyAM vAyukAya che, jyAM vAukAya che tyAM trasakAya niyamathI thAya che // 1 // " A prakAra cha vratomAMthI prathama vratanI virAdhanA hovAthI cha vratonI virAdhanA thAya che. saMcamI jyAre prANAtipAtamAM pravRti kare che te vakhate hiMsAdi doSajanya pApanA bhAgI banatA thakA pratijJAbhaMgajanya mRSAvAdano bhAgI thAya che. kahyuM paNa che-- kr na karemitti bhaNittA, taM ceva nisevara puNo so u / paccakakha musAvAI, mAyAniyaDIpasaMgo ya // // kRti ,, zrI AcArAMga sUtra : 2 168 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hiMsAdika pApone karIza nahi." A prakAranI pratijJA karavAvALA saMyamI muni kadAca te pratyAkhyAta viSayamAM pravRtti kare che to A prakAranI tenI pravRttithI eka to tenA lIdhelA vratane bhaMga thAya che. bIjuM tene mRSAvAdane deSa paNa lAge che. kAraNa ke teNe potAnI pratijJA bhaMga karavArUpa mRSAvAdanuM sevana karyuM. je jIvanI hiMsA karavAmAM te pravRtta thaI rahyA che, te ja tenA mATe potAnuM zarIra ghAta karavAne nimitte to Apela ja nathI. mATe adattane paNa grahItA hovAthI tene mATe adattAdAnane deSa paNa lAge che. jeTalA paNa sAvadya karma che te aparigrAhya che. te aparigrAhyonA grahaNa karavAvALA hovAthI tene parigrahane grahaNa karavAno doSa paNa lAgu thAya che. jyAM parigraha che tyAM maithuna ane rAtri bhojanajanya deSa paNa lAge ja che mATe cha vatemAMthI anya eka paNa vratanI virAdhanA karavAvALA muni samasta vratonI virAdhanA kare che. A vAta bhalIbhAMti siddha thaI jAya che. te prakAre cha vratomAMthI eka paNa vratane nirdoSa rItithI pAlana karavAvALA muni anya bIjA paNa vratonA pAlaka mAnavAmAM Ave che. athavA koI eka paNa pApArambhano je AcaraNa kare che te anya samasta pApArambhonuM AcaraNa karavAvALA hoya ja che. kAraNa ke jenI pravRtti ubhAgamAM lAgelI che te kadAca eka paNa pApAraMbha kare to te eka karavAmAM anya badhA pApAraMbha karavAno sadbhAva AvI ja jAya che. pApakarmamAM pravRtti hovAnuM kAraNa eka kevaLa tenI paugalika sukha prApta karavAnI abhilASA ja che. ataH sukhArthI hovAnA kAraNathI ja tenI pravRtti pApa kAryomAM thAya che. jevI rIte unmatta prANI nazAnA AvezathI jema tema vAraMvAra bele che ane vyarthamAM ahIM tahIM deDatA phare che, te prakAre te paNa mohanA AvezathI jema tema vAraMvAra bolatAM aneka prakAranI tyAMthI ahIM ane ahIMthI tyAM doDadhAma karatA rahe che. "mane e kAmo karavAthI sukha prApta thaze" AvA prakAranI vicAradhArAthI prerita thaIne kaSi Adi aneka prathivIkAyika jInuM upamardana karavAvALA vyApArone kare che, tenA siMcana mATe apakAya zrI AcArAMga sUtra : 2 169 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvonI virAdhanA kare che. rasoI Adi banAvavA mATe athavA khetI AdinI rakSA karavA mATe agnine Azraya le che, temAM agnikAyika ane tene prajavalita karavA mATe vanaspatikAya tathA temAM rahelA trasakAya jenI paNa virAdhanA kare che. gamI janya saMtApane zamAvavA mATe vAyukAyanA jIvone paNa ghAta kare che. A prakAra A jIva SakAya jIvonI virAdhanA karatAM tajanya pApakarmonA udayathI duHkhita banI hitAhitanA vivekathI vikala banIne sadA viparyAsa-mithyAtvane prApta kare che. jIva pUrvabhavamAM jevA prakAre tIvra, manda, madhyamAdi pariNAmothI jJAnAvara yAdi ATha prakAranA karmone bAMdhe che. te prakAre tenuM phaLa paNa te bhavamAM athavA AgAmI bhavamAM bhogave che, e nizcita siddhAnta che. duHkha bhogavavuM paNa tenA karmonA udayAdhIna che. je prakAre bIja vinA vRkSa thatuM nathI te prakAre azubha karmodaya vinA duHkha paNa jIvene prApta thatuM nathI. parabhavanA bAMdhelA karma AgAmI bhavamAM paNa udayamAM Ave che, mATe jIva e azubha karmodayajanya duHkhathI hitAhitanA vivekathI rahita thaIne vyathita thatA rahe che. keI vakhata zArIrika kaSTone anubhava kare che to koI vakhata mAnasika pIDAthI duHkhI thatA rahe che. vAstavika vastusthitithI ajANa banIne "sAvadya vyApAranA AcaraNathIja huM sukhI thaIza" evA prakAranI potAnI viparIta kalpanAthI sukhanA sthAne duHkhane ja prApta kare che. athavA-sAvadya vyApAranuM karavuM sadA sukhadAyI thatuM nathI. potAnI AvazyaktAnI pUrti thavAthI ane tenI pUrti janya kAlpanika a5 sukha bhale maLI jAya paraMtu te sadA sthAyI nahi. je sukhanI AzAthI A sAvadha vyApAramAM jIva pravRtti kare che, tenAthI to tene ulTA te sukhanA sthAnamAM ananta kALa sudhI bhogavavA gya zArIrika ane mAnasika duHkha ja prApta thAya che. evuM samajIne saMyamIe koI vakhate paNa koI paNa prANAtipAtAdikamAM pravRtti karavI joIe nahi, zrI AcArAMga sUtra : 2 170 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakAre je potAnA dvArA upArjita madyAdi pAMca prakAranA pramAdane vaza banIne inokta cha prakAranA vratonA pAlanane chinnabhinna rUpamAM karI nAMkhe che. athavA jina bhagavAne A vratonA pAlana mATe je vidhi batAvI che te vidhividhAnathI viparIta vidhi-vidhAna laIne je vratanuM ArAdhana kare che, athavA jinazAsana pratipAdita vratothI viparIta vratane je pALe che te saMsAramAM paribhramaNa karyA kare che. saMyamI mATe cha vratonuM pAlana Avazyaka batAvyuM che, te kadAca pAMca prakAranA pramAdamAM patita thaIne potAnI IcchAnusAra prathama vratanuM AcaraNa kare ane bIjAnuM AcaraNa na kare, tathA trIjAnuM AcaraNa kare anyanuM nahi. te A prakAranA vratArAdhanathI tenA saMsAranA baMdhanane aMta AvI zakato nathI. mATe vratonA pAlana karavAnI vidhi je prakAre zAstromAM varNita che tevI vidhithI vratonI ArAdhanA karavI joIe. je vratonuM pAlana saMyamI mATe batAvyuM che tenA sivAya kadAca te anya vratonI ArAdhanA kare che to AvA prakAranI tenI svacchedavRtti tene bhavano aMta karavAvALI nathI banatI. ulTI tene anaMta saMsAra vadhAravAvALI thaze, kAraNa ke A prakAranI tenI mAnyatAmAM vItarAga prabhunI AjJAne bhaMga thAya che te bhaMga ja mahAna anarthane, ane bhavanI anaMta paraMparAne vadhAravAnA kAraNa rUpa bane che. athavA-je saMyamI pAMca prakAranA pramAdonuM Asevana kare che te potAnA saMsArane vadhAre che te paNa "vadhe ghaTava" e padathI pragaTa thAya che. " "va" tenI chAyA "trad" jyAre hoya che tyAre pUrvokta rUpathI tene artha saMgata thAya che. paraMtu jyAre "va" tene artha "vanti manti jattA na zarmA ana sa va " A vyutpatti anusAra karavAmAM Ave te tene artha saMsAra thaze, kAraNa ke prANuM potAnA upArjita karmo dvArA saMsAramAM ja paribhramaNa karatA rahe che. athavA "vaye enI chAyA "va" jyAre thaze tyAre tene e paNa artha thaze ke pitAnA upArjita madyAdikarUpa pramAdajanaka karmathI jIvonI ekendriyAdika rUpa avasthAo, tathA paMcendrinA garbhanI aMdara kalala abudAdirUpa, tathA dAridraya ane durbhAgyAdirUpa avasthAo thAya che. pramAdanuM kAraNa karma che ane pramAda tenuM kArya che. A bannemAM abheda saMbaMdhathI te artha ghaTita thaI jAya che. arthAt jIvonI ekendriyAdika tathA kalA abdadirUpa avasthAo karmakRta mAnavAmAM Ave che, paraMtu je tene A jagyAe pramAdakRta batAvela che tenuM kAraNa pramAdamAM tenA kAraNabhUta karmane abheda-saMbaMdha mAnIne ja pragaTa karavAmAM Avela che. A prakAra pramAdajanya A avasthA-vizeSamAM athavA caturgatirUpa A saMsAramAM e samasta prANI aneka prakAranA kaSTo paDavAthI rAtadina pIDita thayA kare che. mATe jIvonA svakRta karmanA vipAkathI athavA aneka prakAranA pramAdathI duHkhita avasthAone sArI rIte vicAra karI saMyamI munie prApti pIDAjanaka kArya sarvathA choDI devuM joIe. aneka prakAranI duHkhita avasthAothI zrI AcArAMga sUtra : 2 171 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yukta prANI je dvArA karavAmAM Ave che, evA duHkhane utpanna karanAra kAryonuM nAma nikaraNa che. evA kAryothI jIva sadA duHkhonI paraMparAne ja anubhava kare che. evuM kArya saMyamI munie sadA choDI devuM joIe. AvA prakAranA kAryanA parityAgathI ATha karmonI upazAnti-upazama athavA tene kSaya thAya che. A prakAre A jagyAe je saMyamI muni mATe samAraMbhanivRttirUpa jJa-parijJA ane pratyAkhyAna-parijJA kahela che tenuM kAraNa e che ke saMyamI muni pitAnI pravRttine pramAdathI sadA surakSita rAkhe. pramAda karavAthI navIna karmone baMdha ane tenAthI pachI pramAda e prakAranI parasparamAM kAryakAraNa-bhAvanI paraMparA cAle che. jenAthI saMcamI potAnA lakSanI siddhithI vaMcita rahe che. mATe te potAnA lakSanI siddhi karavA mATe grahaNa karelA saMyama-mArganI tarapha uttarottara vRddhi karIne agresara thatA rahe, evI vicAraNAthI sudharmA svAmI kahe che ke A je saraMbhanivRttirUpa pariNAnuM kathana meM karyuM che tenAthI saMyamI muni pitAnA aSTavidha karmonuM nirAkaraNa karI potAnA lakSanI siddhi karI le che te sUi 2 che tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtrA zArIrika ane mAnasika duHkhonI utpattinuM kAraNa eka mamatva-buddhi ja che. tene jyAM sudhI parivAra nahi karavAmAM Ave tyAM sudhI vAstavika munipaNuM AvI zakatuM nathI. mATe muni hovAthI tenI nivRtti Avazyaka che. e vAtane dekhADIne sUtrakAra kahe che-"je mArAmae ItyAdi. mamatvabuddhi se rahita ho manuSya ratnatrayukta anagAra hote hai. je ema samaje che ke "parigraha saMgraha mahA duHkhadAyI che, tathA tenuM phaLa paNa kaTu ja che" te kaI vakhata paNa parigrahane upArjana karavAmAM phasatA nathI, tathA je A vAtane bhalIbhAMtithI jANe che ke "parigrahamAtra duHkhaprada ane pariNAmamAM aneka anarthonuM mULa che. te to te parigrahanI abhilASA suddhAM karatA nathI, bhale te dravyathI putra, kalatra, hiraNya, suvarNa, aizvaryAdirUpa parigraha zrI AcArAMga sUtra : 2 17 2 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya, bhale bhAvathI mUrchArUpa hoya, A ane prakAranA parigrahanA parityAga kare che. jyAM parigraha-buddhino parityAga che, tyAM parigrahanA parityAga karavA kAMi kaThina kAryAM nathI. e to anAyAsa jamanI zake che. parigrahane apanAvavA agara bAhya padArthomAM parigraharUpatA lAvavI IcchAne AdhIna che. jyAre AvA prakAranI IcchA ja nathI tyAre khAdya padArthomAM parigrahatA AvI zakatI nathI. je vyaktinI pAse AvA prakAranA parigraha nathI te ja ratnatrayarUpa mokSa mArganA draSTA muni kahevAya che. tenA sArAMza e che ke jeNe parigrahanI buddhino parityAga karela che tenAthI parigrahanA tyAga avazya thAya che. tenA parityAgathI dravya-bhAvarUpa hiraNyAdi tathA mUrchArUpa parigraha niyamathI dUra thai jAya che. A ThekANe parigrahamatinA tyAgathI je parigrahano tyAga karavA batAvela che te padhdhAnupUrvIne laine kahela che. tethI e paNa samajI levuM joie ke maithunamatinA parityAgathI mathunanA, tathA corI karavAnI matinA tyAgathI cerInA tathA juTha belavAnI matinA tyAgathI juTha Adino sahejamAM tyAga thaI zake che. A kathanathI daDI, zAkacArdi paramatAvalaMbI sAdhu joke koI koI sacittAdi padArthonA parityAgI hoya che paraMtu potAnI mAna pratiSThA AdimAM mUrchA rAkhavAthI AdhAka auddezika Adi AhAranA bhogavavAthI ane rAgadveSa-sahita hovAthI te parigrahadhArI ja che, je parigrahanA sathA parityAgI che te ja muni ane te ja mokSamArga para cAlavAvALA che, bIjA nahi; evuM samajavuM joI e. e ja A sUtrano bhAvAM che u sU0 35 pharI paNa muninuM kartavya kahe che-' teM unnAya ' ityAdi. caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtra / 6 jeNe parigrahanA kaTu vipAkane jANI lIdhA che evA medhAvI muni rijJAthI parigrahane jANIne pratyAkhyAnaparijJAthI tene sarvathA parityAga karI Ape che, pari grahamAM Asakta banIne te SavanikAyarUpa leAka parigrahathI utpanna thayela kaTukavidhAkano ja hamezAM anubhava karatA rahe che.' evuM samajIne leAkasa jJA--leAkanI AhArAdika mUrchArUpa saMjJAnA parityAga karIne heyApAdeyavivekathI yukata aMtaHkaraNavALA banI te muni sacamanuM anuSThAna karavAmAM purUSArtha kare. zrI AcArAMga sUtra : 2 173 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ meghAvI muni mamatvabuddhiko choDakara, lokasvarUpa ko jAnakara AhArAdimUrchArUpa saMjJA se rahita ho saMyamAnuSThAna meM parAkrama kare / " sUtramAM "hoLuM " A patranA artha eka tA SavanikAyarUpa leAka thAya che, khIo artha kaSAyaleAka, tathA ApAtataH suMdara-thADA vakhata mATe sArU lAganAra paraMtu pariNAmamAM duHkharUpa viSayabhogAdika paNa thAya che. krodhAdi kaSAya jIvone keAI vakhata paNa kei paNa avasthAmAM sukhadAyI thatA nathI. tenA sevanathI jIvonuM sadA adhaHpatana ja thAya che. kahyuM che " addo vayar joaAM, mALeLa amada phejha ItyAdi. arthAt krodhathI AtmAnuM adhaHpatana thAya che ane mAnathI adhamati thAya che. mAyAthI jIbhagatinA pratighAta thAya che. ane leAlathI IhaleAka ane paraleAka sabandhI bhaya rahe che tathA viSaya bhogAdika pazu kipAka phaLa samAna uparathI ja manehara mAlUma paDe che paraMtu piraNAmamAM jIvA mATe naraka nigodAdi gationu kAraNa bane che. kiMpAka phaLanu sevana je prakAre prANonuM haraNa kare che te prakAre A paNa bhavAbhavamAM jIvAne anaMta yAtanAo denAra bane che, evuM samajIne te kaSAyalokanA tathA viSayaleAkano saMcamI muni sadA tyAga kare. ahIM " iti "zabde adhikAranI parisamAptinA sUcaka che. " prImi' padmane a pahelAM karavAmAM Avela che ! sU0 45 prazcama sUtrakA avataraNa aura prazrcama sUtra / saMyamanuM pAlana karavAmAM parAkramazAlI ane parigrahanA tyAgI aNugAra kevA hAya che te kahe che-"nArUM sadara " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 174 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmavihAraNa karanemeM samartha, putrakalatrAdiko tyAganevAle vIra cAritraviSayaka arati aura zabdAdiviSayaka ratiko dUra kara dete hai, kyoM ki ve anAsakta hote haiM; ta eva ne zabdAdiviSayoM meM rogayukta nahIM hote ! tAtti saha vIarthAt karmone vinAza karavAmAM je zaktisaMpanna che ane jeNe putra kalatrAdi parigrahane sarvathA tyAga karela che evA vIra saMyama muni kadAcit mehanIya karmanA udayathI cAtrimAM utpanna thayela arati pariNAmane kaI vakhata paNa sahana karI zakatA nathI, ane viSayanI tarapha kheMcavAvALI ratine paNa hRdayamAM kaI vakhata paNa sthAna na Ape, eTale ApI zakatA nathI. kAraNa ke e banne prakAranA pariNAma saMyama ane dharmadhyAnanA vighAtaka che. saMyamInuM aMtaHkaraNa sadA dharmadhyAnamAM ja magna rahe che. kadAca karmanI prabaLatAthI AvA prakAranuM pariNAma tenA hRdayamAM AvI jAya te te muni AvA pariNAmane potAnA dharmadhyAnanA prabhAvathI jaldI dUra karI nAMkhe che. A pariNAme tarapha te saMyamInI A sakti thatI nathI, mATe A prakAranA ratiaratirUpa pariNAma keI jAtanI rUkAvaTa vinA tenA AtmAthI jaldI dUra thaI jAya che. jevI rIte sukA ghaDA upara uDIne AvelI ghuDa kAMI paNa karyA vinA te ghaDAthI dUra thaI jAya che te prakAre A pariNAmenI paNa te sthiti che. mATe saMyamI muni zabdAdika kAmaguNomAM mUchaMbhAvane prApta thatAM nathI. sUtramAM sUtrakAre vAraMvAra je vIra zabdano prayoga karyo che tethI e nakkI thAya che ke karmarUpI zatra evA saMyamIjanothI avazya jItavA yogya che ! sU0 5 che chaThe sUtrakA avataraNa aura chaThA sUtro / muni iTAniSTa zabdAdi viSayoM meM rAgadveSa na karatA huA asaMyamajIvana sambandhI pramAdako dUra kare, mauna grahaNakara karmakSapaNa kare . samyakatvadarzI vIra muni prAnta aura rUkSa anna sevana karate hai I prAnta-rUkSa anna sevana ' karanevAle muni karmakA vinAza kara odhantara, tIrNa aura mukta hote hai aa ese hI muni viratA kahalAte hai AthI zuM siddha thAya che? e vAtane batAve che.-"jANe" ItyAdi. sUtramAM antanI karNa indriyanA viSaya-zabdane ane AdinI sparzana indriyanA viSaya-sparzane grahaNa thayela che, AthI madhyavartI bIjI indriyone viSaya--rUpAdikene paNa grahaNa thAya che. ziSyane saMbodhana karIne sUtrakAra kahe che ke hai medhAvI ziSya ! iMdriyenA ISTa ane aniSTa viSayamAM tame sarvathA rAga zrI AcArAMga sUtra : 2 175 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TheSa na kare. zAstrano e upadeza che ke " raju 4 magvapaku tovijJamuvApaNu, tu vA 4 va sakaLa racAra ghoghaM" indriyane viSaya bhale manesa hoya agara amaneza hoya, zabda bhale karNapriya hoya, agara karNakaTaka hAya, saMyamIe temAM kaI vakhata paNa na AnaMda mAnave joIe ke na rUSTa thavuM joIe. saMsAramAM badhI sAmagrI che. buddhimAna saMyamI te ja che je AmAMthI keImAM paNa na phase ane badhAmAM samatAbhAvasaMpanna banI potAnA lakSyanI siddhimAM tatpara rahe. asaMyama jIvananI je A AtmapariNati che ke "mArI pAse pahelAM ATaluM dhana hatuM, have ATaluM che, AgaLa vaLI vadhAre thaI jaze A sadhaLAne parityAga karI Apo. aDhIdvIpamAM ja saMyamamArganI ArAdhanA karavAne suavasara hAtha Ave che. bAkI A tiryazlekamAM A saMyamabhAvanI ArAdhanA banI ja zakatI nathI, mATe mamatvarUpa saMkalpavikalpamaya mAnasika tuSTine parihAra kare, kAraNa ke e aizvarya, rUpa ane bala AdimAM karelA mAnasika saMkalpa vikalpanI jAla AtmA mATe mahAna anarthakArI che. e padArtho hoya te AtmAne enAthI kaI lAbha nahiM. na hoya te tenA abhAvamAM AtmAne keI hAni nahIM. AtmAnI je nija cIja che te tenA saMga ane viyegamAM nathI sArI banatI ane bagaDatI paNa nathI. e khyAla karI bAhya vastumAM saMyamIe pitAnuM aMtaHkaraNe Asaktiyukta nahiM karavuM joIe. athavA ziSyane samajAvatAM sUtrakAra kahe che ke he medhAvI ! pitAnA manuSya jIvanane saphaLa banAvavA mATe je saMyama jIvana tame aMgIkAra karyuM che, tenAM je A pAMca mahAvratanI tame ArAdhanA karI rahyA che te e sadA dhyAnamAM rAkhe ke temAM je pahelAM aticAra lAgI cukela che tenI niMdA kare. vartamAnamAM aticAra na lAgI jAya tenI saMbhALa rAkhe ane AvatA kALamAM lAgavAvALA aticAranuM pratyAkhyAna kare. karmanA vipAkanA jJAtA muni vAcika saMyamane upalakSaNathI kAyika ane mAnasika saMyamane bhalI prakAre grahaNa karI kAmaNa zarIrathI athavA karma janya A audArika zarIrathI rahita thaI jAya che, arthAt mekSane bhAgI banI jAya che. zrI AcArAMga sUtra : 2 176 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA "muLa" A zabdanI chAyA "mune" e paNa thAya che, jene bhAva e che ke he samyakatvadazi ! tame saMyamane sArI rIte grahaNa karI karma zarIrane pitAthI pRthapha kare, arthAt ema samaje ke A karmazarIra pudgala, jaDa murtika che, ane huM jJAtA, draSTA, zuddha jJAnAdimaya chuM. A zarIranA bagaDavAmAM mArUM kAMI paNa bagaDatuM nathI. huM tenAthI bhinna chuM. tethI temAM mamatvabuddhi karavI vyartha che. tenA poSaNa mATe je vastutatvanA parijJAnamAM kuzaLamati che, te anta prAnta, ThaMDA ane rUkSa AhArathI A karmazarIranI ucita saMbhALa karatAM karatAM pitAnA saMyamabhAvanI vRddhi karavAmAM sAvadhAna rahe che. evA muni ja vIra kahevAya che. pariSaha ane upasarga AvavA chatAM paNa pote saMyamamArgamAM rajamAtra paNa vicalIta thatA nathI. je ThekANe samatAbhAvane pravAha ja vahe che tyAM AtmA atyaMta baliSTa bane che. A vAtano khyAla karIne TIkAkAre "sattaraLio nI bIjI chAyA "mAgharAnAlakhI che. prAMta ane rUkSa, dravya tathA bhAva bhedathI be prakAre che. temAM dravyaprAMta-svabhAvika rasavarjita ThaMDA purANA kulattha Adi, tathA pramANamAM DuM. bhAvaprAnta-dveSarahita-deSarahita, dravyarUkSa-ghI Adi rasa varjita, ane bhAvarUkSa-rAgarahita aMgAreSavarjita AhAra, munI AvA prakArane AhAra kare che. AvA prakAranA AhArane pitAnA upagamAM lAvavAvALA aNagArakarmazarIrane kSINa karIne "vatta." saMsArarUpI bhAva oghane "dekhA he" A vAkya anusAra pArakaravAvALA thaI jAya che, jo ke saMsArarUpI samudrane haju temaNe oLaMgela nathI paraMtu oLaMgavArUpa kiyA haju temanI cAlu che. oLaMgavA mATe sanmukha thatAM jAya che. bhaviSyamAM tene pAra karaze te paNa sUtramAM "tiomtI " je A bhUta kRdaMtane upayoga karyo che te "ziyamAdi " A vAkya anusAra kareluM samajavuM joIe. jema keI kAryanI samApti haju thayela nathI paNa samAminA mArga upara che ane bhaviSyamAM samApta karaze, paNa vyavahAramAM te "thaI gayela che" ema kahevAmAM Ave che, te prakAre A ThekANe paNa tevuM samajIne "tI." A padane upayoga karavAmAM Avela che. je ghantara bane che te bAhya ane AtyaMtaramAM parapadArthothI mamatvarahita bane che, ane viSaya kaSAyenA saMgathI rahita banI munirUpathI prasiddha koTimAM Ave che. "tti trathIfma" A padane bhAvArtha pahelAM lakhAI cUkela che. sUtra 6 che zrI AcArAMga sUtra : 2 177 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtatyuM sUtrakA avataraNa aura sAtavAM sUtro je saMyamI pUrvokta svarUpathI viparItavartI che, te kevA hoya che? A viSayane samajAvatAM sUtrakAra kahe che-"suvaghaNumuLa" ItyAdi. durvasu muni bhagavAkI AjJAkA virAdhaka ho kara tucchatA evaM glAniko prApta karatA hai, aura bhagavAkI AjJAkA ArAdhaka suvasu muni tucchatA evuM glAni ko nahIM pAte hai aura tIrthakara gaNadhara Adi se prazaMsita hote hai I 1 yaha suvasa muni lokasaMyoga se rahita ho muktigAmI hote hai te durvasu muni che ke je vItarAga prabhunI AjJAthI rahita thaIne svaccheda AcAra vicAravALA bane che. vasu zabdane artha dravya che. dravyane tAtparya dhana nahi paNa bhavya arthAt kalyANa che. A bhavya-kalyANa jenAthI dUra che athavA je bhavya bhAvathI duSTa-viparIta che te durvasu che. muktiprAptinA mATe agya evA ratnatrayanA virAdhaka muni ja AMhI durvasu zabdane vAcyArtha che. vItarAga prabhunA upadezanuM nAma AjJA che. A AjJAthI bhinna anAjJA che. durvasu muni vItarAga prabhunI AjJAthI vikaLa bane che arthAt svecchAcArI thAya che. svachaMdapaNuM teomAM A mATe Ave che ke e je prabhune Adeza che ke "keIpaNa padArthamAM mamatva rAkhavuM nahi, rati arati karavI nahi, tathA IndriyonA zabdAdi viSayamAM taTastha rahevuM. " A teone rUcikara thatuM nathI. kAraNa ke A tINa talavAranI dhAra samAna tenA sadupadezane mAnavuM ghaNuM kaThIna samaje che, tethI te tuccha-bhAvatuccha che, arthAta jJAnAdika kalAthI vikaLa che. kadAca teo samyajJAnasaMpanna hota te kadi paNa vItarAga prabhunA upadezathI vimukha na thAta. jJAnakaLAthI vikaLa banI te duHkhI thAya che. jyAre keI paNa tenI svachaMda pravRtti dekhI vAstavika muninA zrI AcArAMga sUtra : 2 178 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAraviSayanA prazna pUche che to te vastutattvane vAstavika jJAtA na hovAthI tenA praznanA uttara yathArtharUpe ApI zakatA nathI. agara jo kai paNa javAba Ape che te te svakapAlakalpita ja Ape che, je mAnavAne leAka taiyAra thatA nathI. AvA prakArathI te peAtAnI mAnyatAmAM DAgha lAgavAnA bhayathI athavA pAla khullI thavAnA bhayathI sadA duHkhI banI rahe che, athavA jJAnakalAsaMpanna hoya te paNa yathArtha cAritrathI te zUnya che, tethI je vakhate meAkSamAnI prarUpaNA kare te vakhate te tenI yathArtha prarUpaNA karavAmAM lajjita ane che, kAraNa ke te samaje che ke huM svayaM yathA cAritrazALI nathI, kadAca huM vAstavika vastusthitinA paricaya leAkeAne karAvI ApIza te leAkeAnI dRSTimAM mArI mAnyatA nIcI paDaze, leAka khelavA mAMDaze ke-mahArAja ! jevI Apa prarUpaNA kare che. tevA prakAranI kriyA Apa kema pALatA nathI ? AvA prakAre peAtAnu' mAna sanmAna javAnA bhayathI te leAkeAne adhArAmAM ja rAkhe che, paraMtu tene sadA te bhaya lAgyuM ja rahe che ke kadAca kAI yathAvaktA AvIne vAstavika vastusthitinuM pratipAdana na karI nAMkhe. A lakSaNa durvasu muninA che, have suvasu muninA saMbaMdhanuM varNana kare cheHte vasu muni che je vItarAga prabhunI AjJAnA ArAdhaka che. ratnatraya mArganuM pAlana karavAmAM sAvadhAna che. te vastutatvanA vAstavika jJAtA hovAthI je kAi vakhata anyathA prarUpaNA karatA nathI. prarUpaNA anusAra ja peAtAnI pravRtti rAkhe che. jevuM kahe che tevuM svayaM pAlana kare che, tethI tene kAI paNa prakAranA bhaya rahetA nathI. te vIra bane che. gaNadharAdika devAe evA ja suvasu munienI prazaMsA karI che, temane vIra eTalA mATe kahevAmAM Avela che ke te nirdoSa saMyamanuM anuSThAna karavAmAM kuzaLa hoya che. asaMyamI leAkeAnA saga kadAca sayAgathI ane tA paNa te potAnA meAkSamArga thI calita thatA nathI, ane khAhya parigrahaeNhiraNya suvarNa dhana dhAnya mAtA pitA putra kalatra AdinI sAthe tenA saMbaMdha thAya te paNa te tevA saMbaMdhamAM sadA te mahibhUta rahe che. temAM tenI mamatA lAgatI nathI. AbhyaMtara parigraha rAga dveSa Adi, athavA tenAthI utpanna thatAM ATha karmanA saMbaMdhane nAza karavAmAM sadA te udyamI rahe che. te koI paNa evuM kArya ke prayatna nathI karatA ke jenAthI rAga dveSAdika agara tenI paraMparA vadhe, agara tenAthI utpanna karyAMnA baMdha dRDha thatAM rahe. sadA te evo ja prayatna kare che ke jenAthI rAgadveSAdikanA saMbaMdha chuTe, ane sacita karmonI nirjarA ane AgAmI karmono saMvara arthAt khaMdhanA abhAva thato rahe. AvA prakAranA tenA leAkasaceAJa-mAtA pitAkinA saMbaMdhanA tyAga ja sanmA che. athavA nApu "nI chAyA nAyaH paNa che. AtmAne jenAthI meAkSa prApta thAya te nAya che, arthAt bhagavAnanI AjJAnusAra pravRtti karavAvALA evA suvasu muni ja mokSanA prApaka bane che, anya nahi ! sU. cha u " k ,, zrI AcArAMga sUtra : 2 179 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThameM sUtrakA avataraNa aura AThavA~ sUtra / / zArIraka-mAnasika duHkhajanaka karmokA jahAM jisa prakAra se bandha hotA hai, mokSa hotA hai, aura vipAka hotA hai / una soM kA tIrthaMkara gaNadhara Adine prarUpaNa kiyA hai / kuzala muni bandha aura mokSa ke upAyoM ko sarvadA samajAte hai / una bandha aura mokSake upAyoM ko jAna kara bhavya AsravadvAroM se dUra rahe / jo muni anya darzanoM meM zraddhAna nahIM rakhate haiM - jo muni ananyadarzI hote hai - ve ananyArAma hote haiM aura jo ananyArAma hote haiM ve ananyadarzI hote haiM / kuzala munikA upadeza puNyAtmA aura tucchAtmA donoM ke liye barAbara hotA hai / ese munikA upadeza dravya, kSetra, kAla aura bhAvake anusAra hI hotA hai / have pharIthI paNa bhagavAnanA upadeza kahe che'maiM tula' ItyAdi. A catutirUpa saMsAramAM evuM kAI paNa prANI nathI je kAI ne kAI prakAre du:khI na hoya. koi zarIrathI to keAI manathI duHkhI tevA prakAre sadA du:khI banI rahe che. A duHkhAnA pradAtA jIvone potAnA karelA karmo sivAya khIju kAi paNa nathI. A vAta amane amArA tIrthaMkarAe tathA gaNadharArdike ghaNI sArI rIte zAstromAM batAvI che. sAthe e paNa batAvela che ke je karmothI ameAne sukhadu:kha prApta thAya che tevA karmone A jIva kevA prakAre kevI rIte bAMdhe che ? tathA tevA karmonA utkraya kSaya kSayApazamAdvi kema thAya che? kevI rIte thatA nathI ? tenA siddhAntAnusAra AcArya Adi maharSiMgaNa paNa--je dravya, kSetra, zrI AcArAMga sUtra : 2 180 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALa ane bhAvanA parijJAnamAM nipuNa hoya che, ravasiddhAMta ane parasiddhAMtanA je jANakAra che pariSaha ane upasarga sahana karavAmAM je zaktizALI hoya che, karmarUpI mahAsubhaTonI ghaTAne haThAvavAmAM upAye yojavAmAM je nipuNa hoya che, rAga ane dveSarUpI dheLA ane kALA nAganA bhayaMkara viSanuM zamana karavAmAM je viSavaidyasamAna che, kaSAyarUpI agninI javAlAjanya saMtApane zAMta karavAmAM kuzaLa che ane je bhayaMkara A saMsArarUpI aTavIthI pAra thavAmAM advitIya nipuNa hoya che.-manuSyanA te pUrvokta duHkhonI, athavA prANAtipAtAdithI upArjIta jJAnAvaraNAdika aSTavidha karmonI parijJAne niraMtara prakaTa karatA rahe che te pitAnA divya upadezadvArA "karma kevI rIte baMdhAya che ? baMdha zuM che? baMdhanA kayA kayA kAraNe che ? baMdha kevI rIte thAya ? ane mokSanuM kAraNa zuM che?" A badhI bAbato spaSTa rIte samajAve che. tenA divya upadezarUpa zAstranA dharmopadezaka nikaTa zravaNa karavAvALA tathA tenA matAnusAra cAlanAra vyaktinuM e pradhAna kartavya che ke te tene AvA prakAranA divya upadezane ke jJAnAvaraNIyAdika karmone e jIva A prakAre bAMdhe che ane tajajanya tevA dudakhene nitya bhegavatA rahe che. A saghaLI vAtone-jJa-parijJAthI jANIne, ane pratyAkhyAnaparijJAthI traNa karaNa traNa yogadvArA te saghaLAne tyAga kare, tathA "pharIthI navIna karmone Azrava na bane tevA prakArathI potAnI pravRttine saMbhALI rAkhe. dharmopadezaka kevA hoya che? e vAtane khulAse karatAM kahe che-"ze aLasI" ItyAdi. tIrthaMkarAdidvArA pratipAdita siddhAMta sivAya anya siddhAMtamAM jenI upAdeya rUpathI AsthA thatI nathI tenuM nAma ananyadarzI che. bIjA siddhAMtane grahaNa karavAnI jenI dRSTi thAya che te anyadazI che, tenAthI viparIta ananyadazI che. je ananyadazI che te ananyArAma che. arthAt jenI rUcI vItarAgapratipAdita tomAM ja ekatAna rUpathI tallIna che, te tethI atirikta mithyASTionA zAstromAM kadI paNa ratizALI thatA nathI, balka tenA siddhAMtonI zrI AcArAMga sUtra : 2 181 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcanA karI jyAre te temanI mAnyatAone tarkaNAnI kasoTI upara kase che ane jyAre te pitAnI yathArthatAthI zUnya sAbita thAya che tyAre tenI dRSTimAM jinapratipAdita tattvonI tarapha ja saMtoSa utpanna thAya che. te pitAne dhanya teTalA mATe mAne che ke mane trilokInAthadvArA pratipAdita dharmanI zItaLa chatrachAyA maLI che. sAcA maNinI kIMmata kAcanA TukaDA dekhavAthI thAya che. upadezaka jyAM sudhI pitAnA siddhAMtane pUrNa zraddhAvALo nahi bane tyAM sudhI te bIjAone potAnA siddhAMtanuM rahasya hRdayaMgama karAvI zakatA nathI. upadezaka gurUnuM kartavya che ke te pahelAM pitAnA siddhAMtanA pUrNa jJAtA hoya, zrotAonI cittavRttine pArakhanAra hoya, tenI zaMkAonuM yukti ane ArAma anusAra samAdhAna karavAvALA hoya, sadAcArI hoya, pitAnA upadezamAM zaMkA samAdhAna sAthe potAnA siddhAMtane pUrNa vyavasthApaka hoya. AvA prakArathI upadezakanI zrotAo upara asara jeTalI paDe che teTalI bIjI kazAthI thatI nathI. sUtrakAre tenI prazaMsA "ananyArAma ane ananyadarzI ' A padothI karela che. upadezaka pitAnA viSayanuM pratipAdana AkSepaNI vikSepaNI saMginI ane nirvedanI Adi cAra prakAranI kathAomAMthI je kathAnI jyAM AvazyakatA hoya che, tevI kathAnuM avalaMbana karIne upadeza Ape che. A vAtane pragaTa karavA mATe " vo" padanuM sUtrakAre sUtramAM grahaNa karela che. je viSayamAM upadezaka akuzaLa hoya che athavA je ThekANe tene saMdeha thAya che, te viSayane te svayaM kevaLI athavA zrutajJAnI pAsethI jANI le che, bAdamAM tenuM pratipAdana kare che. je vakhate kevaLIonuM ahIM astitva hatuM te samaya paNa dharmopadezaka hatA. dharmopadezakane je viSayamAM zaMkA thatI hatI teo pitAnI zaMkAonuM samAdhAna temanI pAse karatA hatA. ane te viSayamAM pUrNa niSNAta banatA hatA. jo ke vartamAnakALamAM A kSetramAM sAkSAt kevaLI vidyamAna nathI te paNa tenA sthAnApanna temane upadeza zAstromAM haju paNa vidyamAna che, upadezaka gurU teonA upadezano haju paNa pitAnI pravRtti tadanukULa banAvI pracAra karatA rahe che. vItarAga prabhudvArA pratipAdita viSaya-cAhe kaI daridrI hoya, dhanIka hoya, indra hoya ke cakavatI hoya, mAMDalika rAjA hoya, bIjA keI paNa hoya-badhAne mATe samAnarUpa ja che. temAM kaI paNa jAtivizeSa agara varNa vizeSane bheda rAkhavAmAM Avela nathI. bhagavAnano upadeza pakSapAtathI rahita hoya zrI AcArAMga sUtra : 2 182 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. jevI rIte meghanI dhArA jaLamAM ane sthaLamAM samAna rUpathI varase che tene evo pakSapAta thato nathI ke mAre AMhI ja varasavuM ane tyAM varasavuM nahi. evA prakAranI nirapekSa vRttithI te ekarUpathI meghadhArA varase che. tevA prakAre bhagavAnanA upadezamAM paNa bhedabhAvanI vRtti hotI nathI ke "A puNyAtmA che mATe tenA mATe mAro A upadeza che, ane A pApI che mATe tenA mATe mAro A upadeza nathI." puNyAtmAthI laIne pApAtmA sudhI ane dhanavAnathI laIne kaThIyArA sudhI, rAjAthI raMka sudhI darekane mATe prabhuno upadeza eka rasathI sarakhe ja hoya che, to paNa upadezakanuM kartavya che ke te te upadezane dravya, kSetra, kALa, bhAva, anusAra zrotA ene saMbhaLAve, te upadezakanI ja kuzaLatA che. anyathA te tevA upadezathI pitAnI ja hAni karavAvALA banI jAya che. jevI rIte rAjasabhAmAM besIne dharmopadeza denAra upadezaka pahelAM e vAtane pitAnA manamAM nirNaya karI le ke A rAjA abhigRhatamithyASTi che agara anabhigRhatamithyAdaSTi che? pachI pitAnA upadezano pravAha calAve. vagara vicAce je upadeza ApavA mAMDaze te temAM tene aneka kaSTono sAmano karavo paDaze. upadezamAM kadAca kaI paNa prakArathI rAjAnI zAnanI virUddha koI zabda tenAthI nikaLI jAya, athavA rAjadharma pratipAdanamAM kaI evI vAta AvI jAya che tenI pratiSThAnI virUddha paDe che te tenAthI rAjA pitAnuM apamAna samajI tevA upadezakane prANaghAta paNa karI nAMkhe che. kadAca evuM na paNa kare te tene daMDa kare che, keraDAthI mAra mAre che. A blekamAM rAjavirUddha vAta pragaTa karavAmAM AvI che. jema dazasUnAsamazcakrI, dazakrisamo dhvajaH / dazadhvajasamA vezyA, dazavezyAsamo nRpaH // 1 // " A prakAra rAjaniMdAsUcaka upadeza kadAca upadezaka rAjasabhAmAM besIne kare tethI rAjAnA hRdayamAM apAra kaSTa thaze. tevA upadezathI muni rAjAnA krodhane bhaga banaze. rAjA evuM samajI leze ke A muni sarva dharmathI bAhya che, rAjadharma zuM che? te paNa A jANatA nathI. are ! jyAre A nItidharma sudhI paNa jANatA nathI te mekSadharmanI vAta ja zuM karavI? A bilakula jaDa- abudha che, AvI vyaktionA astitvanI zuM AvazyaktA che? AvA prakAre rAjA dvArA upekSita banI yaSTi-muSTi Adi janya aneka kaSTone bhegavatAM te munine tyAMthI hAMkI kADhe che, agara kArAgAramAM mokalI devAmAM Ave che. tenA vastro paNa AMcakI levAmAM Ave che. tenA zarIranuM chedana karI tene prANa paNa laI levAmAM Ave che. mATe ja upadeSTAnuM e sarvaprathama kartavya che ke dravya kSetra kALa ane bhAvane sArI rIte vicAra karI potAnA upadezane pravAha calAve. e upadeza na Ape ke jenAthI pitAne aneka kaSTane sAmane karavuM paDe ane prANa paNa gumAve che sU. 8 zrI AcArAMga sUtra : 2 183 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama sUtra kA avataraNa aura navama sUtra / je upadeSTA zrotAone samajIne dravya, kSetra, kALa ane bhAva anusAra upadeza kare che te keAInA paNa AdhanA temaja IMDArdikanA pAtra thatA nathI. te samajAve che... pavi jJALa " ityAdi. dharmopadezaka zrotAkI parIkSA karake dharmopadeza kare / esA dharmopadezaka hI prazaMsita hotA hai / yaha muni aSTavidhakarmapAzase baddha jIvoM ko chuDAtA hai, sabhI dizAoM meM sarvaparijJAcArI hotA hai aura hiMsAdi sthAnoM se lisa nahIM - hotA hai / karmo ke nAzakarane meM kuzala, bandhapramokSAnveSI - ratnatraya kA anveSaNazIlavaha muni na banneM hai na mukta hai / vaktAe ekAMta rUpathI mAnavuM joie ke dhakathA karavAmAM nizcaya kalyANa ja thAya che. paraMtu dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA khyAla rAkhyA vinA dharmakathA kare te ka`kha dhanuM kAraNa paNa banI jAya che. vItarAga bhAvathI jyAM jaya parAjaya hAvAneA jarA paNa khyAla nathI, phakta A prANI kevI rIte saddharmAMnA Azraya kare ? evA prakAranA sad abhiprAyathI je kathA karavAmAM Ave che, athavA upadeza ApavAmAM Ave che. te ja dharmakathA che. dravyakSetrAdikane vicAra karyA vinA o upadeza ApavAmAM Ave teA vinA sadeha upadeSTAne aneka anarthAnA sAmaneAja karavo paDe, mATe dhakathA karavAmAM zreyanuM dhyAna rAkhavuM joie. kAraNa ke potAnI prakRti anusAra potAne je je zrI AcArAMga sUtra : 2 184 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitAvaha-ISTa thAya che te te anya jIvo mATe paNa hitAvaha thaze tema mAnI zakAtuM nathI. samyagdaSTi athavA bhavya purUSe mATe je upadezathI AtmakalyANa karavAnI tarapha satarkatA jAgRta thAya che te ja upadezathI mithyASTimAM satarkatA jAgRta thatI nathI balake kaluSatA jAgRta thAya che, athavA "rAjA hiMsaka che" evo vicAra karI pazuvAdirUpa hiMsAdharmanuM maMDana tathA cArvAkAdika nAstikamatanuM sthApana rU5 kathana karavuM te paNa upadezaka mATe kalyANaprada mArga nathI. tenAthI aneka anarthonI paraMparA vadhe che. tathA A prakAranI mAnyatA paNa zAstraprati. Siddha che, mATe bIjAonI mAnyatAnusAra pitAnI mAnyatAone dabAvIne tenI hA mAM hA meLavI je upadezaka upadeza kare che te kalyANakArI mArga nathI. A samasta kathanathI e be vAte siddha thAya che ke-eka te avasara dekhyA vinA dharmakathA karavAmAM ekAtarUpathI kalyANa nathI tathA, bIjAonI mAnyatAnusAra pitAnI mAnyatA banAvIne upadeza Apavo e paNa kalyANakArI mArga nathI. have AvuM che to upadeza kevo hovo joIe ? tene mATe sUtrakAra kahe che ke-sarva prathama upadeSTA zrotAone bhalI prakAra dekhIne cittamAM e vicAra kare ke je A mane dharma viSe pUche che te puNyAtmA che yA chAtmA che? athavA vaka che yA jaDa che? agara vaka ane jaDa bane svabhAvavALA che? kayA devanA upAsaka che? kyA matanA anuyAyI che-sAMkhyamatanA yA baudha dharmanA ? upalakSaNathI mithyAdaSTi che yA samyagadaSTi? e paNa jANI levuM joIe A je mane dharmaviSayaka prazna pUche che te kayA abhiprAyathI pUche che? ItyAdi sarva vAtane vicAra karI upadezakoe dharmane upadeza devo joIe. sAthamAM dezakALAdikano paNa vicAra karavo Avazyaka che. je upadezaka A prakAranI samasta vAtane vicAra karI upadeza Ape che te vAdionA mAnanuM mardana karIne potAnA siddhAMtanI sthApanA karavAmAM samartha thAya che. A prakAre gaNadharAdikothI prazaMsita te upadezaka ATha prakAranA karmarUpI pAzathI jakaDAyelA prANIone pitAnA dharma upadezathI saMsArarUpI kArAgArathI mukta kare che. tevA upadezaka ja urdhvadizA adizA tathA A tiryazlekamAM ane samasta dizAomAM sarva parijJAcArI thAya che. samastaparijJAnuM nAma sarvaparijJA che. sarvaparijJAthI jenuM AcaraNa karavAno svabhAva che tenuM nAma sarva parijJAcArI che. parijJA be prakAranI che. (1) jJa-parijJA ane (2) pratyAkhyAna-parijJA, A baMne prakAranI parijJAthI te yukta bane che. arthAta samasta heya ane upAdeyamAM te kuzaLa banI jAya che. tene bhAva e che ke-jJaparijJA be prakAranI che. (1) chadmasthasaMbaMdhI ane (2) kevaLajJAnI saMbaMdhI chadmasthasaMbaMdhI parijJA-matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mana:paryavajJAnanA bhedathI cAra prakAranI che. kevaLajJAnIsaMbaMdhI parijJA eka kevaLajJAnarUpa ja che, tenA bheda nathI. pratyAkhyAna-pariNA paNa mUlaguNa ane uttaraguNanA bhedathI be prakAranI che. je upadezaka vidhinA kathanane guNone jJa-parijJAthI jANIne ane zrI AcArAMga sUtra : 2 185 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avidhinA kathananA doSone pratyAkhyAna-parijJAthI choDI Ape che te upadezaka paNa sarva parijJAcArI kahevAya che. A apekSAthI "parijJA"nI sAthe "sarva ' A vizeSaNa saMgata bese che. A prakAranA upadezaka je AtmAnA pratyeka pradezamAM dharmano pracAra karavAnI zaktithI saMpanna che, te hiMsAnA sthAnabhUta pitAnA AtmAnI virAdhanAthI tathA saMyamanI virAdhanAthI kadi paNa upalisa thatA nathI. tAtparya e che ke te upadezaka-Akrozana udUrvAsana ane vadhAdikathI pitAnA AtmAnI virAdhanA karavAvALA thatA nathI, temaja jJAnAcAra, darzanAcAra ane tapaAcAra Adi pAMca prakAranA AcAranA anAcaraNathI saMyamanA virodhaka banatA nathI, kAraNa ke te e banne prakAranI virAdhanAnA kaTu phaLane sArI rIte jANe che. tene pUrNa rIte vizvAsa che ke je A banne prakAranI agara kaI paNa eka prakAranI virAdhanAnA karavAvALA hoya che, tene saMsAramAM ja bhramaNa karavuM paDe che. kAraNa ke A prakAranI virAdhanAthI jIva azubha karmone ja baMdha kare che, ane tenuM phaLa caturgatirUpa saMsAramAM bhramaNa thAya che, "A saMsAranA kAraNabhUta karmane nAza karavA mATe ja meM munipaNane veza lIdho che." A abhiprAyanI puSTi sUtrakAra agroghAraNeyanegaLoddhAtanA e padathI karela che. " jAtigcchti yena prANigaNazcaturgatikasaMsAre tad aNaM-karma, tasya ut-prAbalyena thAtA=apanAve, tArA taravA deva, dari, arthAt jenA dvArA prANIsamUha catargatirUpa A saMsAramAM bhramaNa kare te aor=kama che. te kamane vinAza karavAmAM je nipuNa che te gaNodvAra che. je baMdhane nAza karavAnA, athavA tene nAza karavAnA upAyanuM anveSaNa karavAnA svabhAvavALA hoya che te saMsAranA kAraNabhUta karmane vinAza karavAmAM kuzaLa hoya che. zAstramAM baMdhanA cAra bheda batAvela che. (1) prakRtibaMdha (2) sthitibaMdha (3) anubhAgabaMdha, ane (4) pradezabaMdha. tene atyaMta abhAva the te baMdha prAkSa che athavA tenA atyaMta abhAva hevAnA kAraNabhUta je ratnatrayAdika upAya che tene paNa baMdhavmakSa zabdathI grahaNa karavAmAM Avela che. baMdhaprakSanuM, athavA tenA upAyonuM anveSaNa karavAne jene svabhAva che te baMdhapramokSAveSI che. je aNaghAtanakuzaLa ane baMdhupramekSAveSI che te ja medhAvI hoya che. zaMkA-je aNoddaghAtanamAM kuzaLa che te ja baMdhaprakSAnveSI che, e prakAranA kathanathI te banne zabdonA arthomAM parasparamAM samAnatA AvavAthI punarUkti doSane prasaMga Ave che. uttara-e vAta nathI " maLadvArANezaA zabdathI "mUla ane uttarabhedaviziSTa gana nimittathI gRhIta ane kaSAyathI sthitiyukta evA karmonI baddha, pRSTa, nidhatta ane nikAcitarUpa badhyamAna avasthAonA, ane tevA karmone dUra karavAvALAM upAyenA te samyajJAtA che" A artha pratipAdita karela che. tathA "vanya mokSAnveSa " A zabdathI phakta tene dUra karanAra anuSThAnanuM pratipAdana karela che. zrI AcArAMga sUtra : 2 186 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA--je evA che te kANu che ? kevaLI che ke chadmastha ? ra uttara--kevaLImAM " aLotpAtana vejJaH " ItyAdi vizeSaNo saMbhavita thatA nathI. A banne vizeSaNothI tA kevaLa chadmasthanuM ja grahaNa thayela che. hA ArA" A zabdathI kevaLInuM grahaNa thAya che te bhale sAmAnya kevaLI hAya ke tIrthaMkara hoya. teo baddha nathI, kAraNa ke tene ghAtI karmonA abhAva thayela che, ane mukta paNa nathI. kAraNa ke bhavApagrAhI konA tene sadbhAva che. jo ke bAhya ane AbhyaMtara sAvadya karmothI teo mukta-rahita tA paNa bhavAyagrAhI karmInI sattA hovAthI teo kha paNa che. athavA za" A padathI chadmasthanuM ja grahaNa thayela che. jeNe ratnatraya prApta karela che te kuzala che. teo yuddha nathI, kAraNa ke tenA ana MtAnubaMdhI Adi kaSAyarUpa agninuM upazamAddhi thaI cukela che. mukta eTalA mATe nathI ke A samaye paNa teone te te karmanA sadbhAva che. ajJAna, avirati ane mithyAtva, tenAthI te mukta-rahita che paraMtu prazasta cAritra, tapa ane vinayAdithI muktarahita nathI. u sU0 9 u Thazama sUtrakA avataraNa aura dazama sUtra / AvA prakAranA bhale kevaLI hoya ke chadmastha paratu teoe jenu AcaraNa karyuM ane je AcaraNa kare che te bIjA sAdhuoe paNa karavuM joIe. A vAta kahe che...' te naM 2' ityAdi. tIrthaMkara, sAmAnya kevalI aura ratnatrayukta sAdhuoM ne paisA AcaraNa kiyA huM paisA hI AcaraNa dUsare sAdhu kare, tIrthaMkarAkioMne jisa AcaraNako pratiSiddha mAnA hai usa AcaraNa se dUra raheM / tIrthaMkara, sAmAnyakevaLI athavA ratnatrayadhArI muni, e " se" zabdathI grahaNa karavAmAM Avela che. teoe jJAnAvaraNIyAdika ATha karmonA nAza karavA mATe je tapa saMyama ane vinayAdinuM anuSThAna-pAlana karela che, tenu pAlana karavAmAM je parAkrama batAvela che, tathA tenI ArAdhanA karavAmAM je prayatna karela che, ane tenAthI viparIta saMsAranA kAraNabhUta mithyAtva temaja avirati zrI AcArAMga sUtra : 2 187 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te Adi tathA prANAtipAtAdirUpa aDhAra (18) pApasthAnAnA je prakAre teNe rityAga karela che, te cheDavAmAM je peAtAnI zakti pragaTa karela che, ane je prakAranA prayatna karela che, tathA A avirati AdithI viparIta peAtAnI pravRtti banAvI che. sayatAnuM kartavya che ke te paNa pAMca mahAvratAnuM tevI bhAvanAthI pAlana kare ane saMsAranAM kAraNu mithyAtva avirati Adino parityAga kare, svapnamAM paNa tenuM sevana na kare. kevaLIoe, athavA ratnatrayaprApta chadmastha munioe jenuM sevana nathI karyuM arthAt khAvana prakAranA je anAcArAnu anuSThAna nathI karyuM. tenu koI paNa saMcatI sevana na kare. sUtramAM AvelAM 8 ca " zabdathI e prakAre artha thAya che ke je teoe pAlana karela che te ja te pAlana kare. teoe zuM AcaraNa nathI karyuM ? te pragaTa kare che--' maLa kSaLa ' ItyAdi 'kSaNa' zabdanA artha hiMsA che. kArya ane kAraNamAM abhedyasaMbaMdhanI vivakSAthI kAraNabhUta kadvArA je hiMsArUpa kArya utpanna thAya che te karmanuM nAma kSaNa che. ahI vIpsAthI 'kSan kSaLa 'A dvirUkti che. eTale hiM sAjanaka sakala kamaeNne saMyamI saparijJAthI jANIne ane pratyAkhyAnaparijJAthI tenA parityAga karI vicaraNa kare. athavA saMyamanuM AcaraNa karavAnA pratyeka avasarane paNa saMyamI jJaparijJAthI jANI ane AsevanarijJAthI tenuM sevana kare, tathA leAkasa jJAnA sarva prakArathI parityAga kare, asayata lokone zabdAdika viSayAnA saMbaMdhathI utpanna sukhanI je cAhanA thAya che tenuM nAma leAkasa'jJA che. athavA parigrahAdikasaMjJAnuM nAma paNa leAkasanA che, sacamI A leAkasa jJAne sarva prakArathI arthAt traNa karaNa traNa ceAgathI tyAga kare. ' '' " hosaMjJA 2 sarvazaH " A ThekANe je '= zabda Avela che tenAthI e vAta pragaTa karI Apela che ke saMyamI samasta jIvAne potAnA samAna samajI kAi vakhata paNa hiMsAdika kAryomAM pravRtti na kare, kAraNa ke Agamanu vAkaca che ke " nada mama na vica duzrva nALiya jJeya savvanIvAna " je. prakAre duHkha amane apriya che te prakAre te samasta jIvAne paNa apriya che. hiMsAdika kAryomAM jIvane duHkha pahoMce che. evu samajIne saMyamI jana kaDhi paNa prANAtipAtAki kAryamAM pravRtti na kare, ane saMcamAcaraNathI dUra rahe nahi, arthAt saMyamamAM pravRttizALI ane, e ja sUtranA Azaya che. ! sU0 10 5 gyArahaneM sUtra kA avataraNa aura gyArahavAM sUtra / je saMcamI pUrvokta sakaLa guNothI yukta ane che. tene zuM thAya che? tenA khulAsA kare che uddezo pAsapaNa natyi' ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 188 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazyaka-tIrthaMkara gaNadharAdika narakAdigatike bhAgI nahIM hote, khAla- ajJAnI to nirantara hote rahate haiM / uddezasamApti / dvitIyAghyayanasamApti / A sUtranuM vyAkhyAna A adhyayananA trIjA uddezamAM lakhAi gayela che. kRti jJami' tenA atha prathama uddeza anusAra jANI levo // s0 11 5 ' dvitIya aghyayana DI TIkAkA upasaMhAra / ~: upasa'hAra : lAkavijaya nAmanA bIjA adhyayanamAM A cha uddezo khatAvyA che.--jJAnIe mAtA vagerenA saMga tyajavA. mahAvratAmAM dRDhatA rAkhavI. abhimAna tyajavuM. viSayAthI virakata thavu. sa'sArIne Azraye viharavu. arthAt pacanapAcanAdika sAvadya kriyAene TALatA thakA gRhasthAe pAtAne mATe karela niravagha AhAra pANIthI saMyama-yAtrAnA nirvAha karavA. tathA putra vagerenI mamatA tyajavI. e cha uddeze temAM che. 515 AcArAMga sUtranA leAkavijaya nAmanA bIjA adhyayananA chaThThA uddezana gujarAtI anuvAda samAsa, 2-6. A AcArAMgasUtranA leAkavijaya nAmanA bIjA adhyayananI cintAmaNi-TIkAnA gujarAtI anuvAda saMpUrNa. marA zrI AcArAMga sUtra : 2 AcAra 189 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyAghyayana ke sAtha tRtIya aghyayanakA sambandhapratipAdana, cAroM uddezoM ke viSayoM kA saMkSipta varNana / AcArAMga sUtranu zItANuM yanAmanuM trIjuM adhyayana. khIjA adhyayana mAda have zItAIya nAmanA trIjA adhyayananA prAraMbha thAya che. bIjA adhyayananI sAthe A adhyayananA e prakAre saMbadha che ke zastraparijJA nAmanA adhyayanamAM je viziSTa vratA dhAraNa karavAnuM vidhAna karela che, te vratAnA pALavAvALAM, tathA leAkavijaya nAmanA khIjA adhyayanamAM pratipAdita saMyamanuM anuSThAna karavAvALAM, samasta kaSAyaleAkanuM nirAkaraNa karavAvALAM ane paramapada je mokSa temAM paheAMcavAnI IcchAvALAM evAM saMyamI muni akasmAt utpanna zIta-uSNa arthAt anukULa pratikUla pariSaheA sahana kare che. parISahu khAvIsa prakAranA che. temAM srIparISaha ane satkAraparISaha, e be parISaha ja anukULa che. bAkInA 20 khIsa parISaho pratikULa che. A saghaLAM parISahone he viSAda cheDIne saMyamIe sahana karavA joIe. A prakAranA saMbaMdhanuM pratipAdana karavAvALuM A adhyayana che. temAM cAra uddeza che. temAM---- prathama uddezamAM bhAvasupta sacamIenA deSa ane jAgatA saMcamInA guNa matAvavAmAM Avela che. 1, khIjA uddezamAM bhAvanidrAvALA saMyamIone duHkhono anubhava karavA paDe che, e vAta khattAvavAmAM AvI che. 2. 9 trIjA uddezamAM * saMyamAcaraNa vinA kevaLa duHkhA sahana karavA mAtrathI kAi sAdhu banI zakatA nathI ' e viSaya pratipAdita karavAmAM Avela che. 3. ceAthA uddezamAM--' vamana--dvaiita karelA anna samAna kaSAya tyAga karavA yAgya che, pApakama pariharaNIya che tathA padArthonA svarUpane jANavAvALA saMyamI muni mATe sacama ArAdhanIya che, temaja kSakazreNimAM prApta thayelAM sAdhujanone muktinA lAbha avazya bhAvI che' Adi saghaLA viSaya pragaTa karavAmAM Avela che. 4. prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtra / ' khIjA adhyayanA aMtima sUtranI sAthe A adhyayananA A prakAre sakha dha che, te adhyayananuM aMtima sUtra "dukkhI dukkhANameva AvaTTaM annuyivRk '' (```tuthI du:vAnAmevAvartamanurvitate) e che. tenA bhAva e che ke duHkhI duHkhonI paraMparAnu ja anuvana kare che, jevI rIte A vAta te adhyayanamAM kahevAmAM Avela che tevI rIte A ThekANe paNa ' je bhAvasupta duHkhI che teo pazu du:khAnI ja paraMparAnA anubhava kare che.' A viSayane samajAvavA mATe kahe che-- muttA amuLI ' ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 190 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amuni sarvadA sote rahate haiM, aura muni sarvadA jAgate rahate haiM / amuni zabdano artha gRhastha che. e bhAvathI supta-sutelA che. mithyAtva ajJAnamaya nidrAthI byAmeAhita mativALA hovA chatAM prANAtipAtAdika je karmonA AvavAnA dvAra che temAM niraMtara pravRttizALI che. supta e prakAranA hAya che.-- (1) dravyathI ane (2) bhAvathI. nidrApramAdazALI je che te dravyathI supta che, athavA jemAM AMkhonA pracAra zithila thai jAya che tathA aMga upAMgonI kriyA paNa jyAM zithila thai jAya che, evI aspaSTa cetanAnI avasthAthI je yukta che teo paNa dravyathI supta che. arthAt nidrAvasthAvALA prANI draSyasupta che. e dravyasupta jIva je prakAre cAro vigere dvArA maNi-mANeka-ratnAdika dravya AdinA cArAI javAthI antardoSa ane dAridraya durbhAgyAdi-rUpa aneka saMtApeAnA anubhava kare che te prakAre bhAvasupta prANI paNa pramAda Adi dvArA sabhyajJAna samyagdarzana ane samyakUcAritrAhirUpa ratnA cArAI javAthI dIgha saMsAramAM paribhramaNujanya janma jarA ane maraNa AMdirUpa aneka saMtApAne bhogavatAM rahe che. muni sadA jAgatA rahe che. meAkSamA`thI je vicalita thatA nathI, tenuM nAma muni che. ee niraMtara saceta rahe che, arthAt mithyAtvAdi nidrAnA vinAza thavAthI iSTanI prApti ane aniSTanA parihAra mATe catanAthI gamanAkrika kriyAo karatAM karatAM paNa samyajJAna ane samyakUcAritranuM upArjana karavAmAM ja pravRttizIla rahyA kare che. joke kayAreka AcArya mahArAjanI AjJAthI e rAtrinI prathama porasImAM, ane utsaga thI dvitIya tRtIya porasImAM dIrgha saMyamanA AdhArabhUta zarIranI sthiti mATe nidrA le che te paNa muni sadA bhAvathI jAgarUka-jAgatAM ja rahe che. supta avasthA ane jAgrata avasthAnA sabaMdha AMhI dharmanI apekSAthI grahaNa karavAmAM Avela che. muni e prakAranA hoya che. (1) dravyathI ane (2) bhAvathI. liMga mAtranedhAraNu karavAvALA dravyamuni che. tenu pariNAma asaMyamamAM piraNata rahyA kare che. avasanna pAsasthAdika tevI zreNinA che. tenuM ahIM prakaraNa nathI, kAraNa ke e dravyaliMgI amunionI keTamAM Ave che. A ThekANe bhAvamuninuM prakaraNa cAlI rahyuM che. mATe teonA A ThekANe vicAra thaze. te bhAvamuni cAritramohanIya zrI AcArAMga sUtra : 2 191 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanA kSapazamathI tathA kSayathI samutpanna nija AtmasvarUpamAM AnaMdita rahe che. kaSAyenA udrekathI rahita hoya che. samatArUpI rasanA kaMda hoya che. pAMca samiti ane traNa guptinA dhAraka hoya che. nizcaya ane vyavahAranA pracAraka hoya che. AzravArothI rahita ane saMvegAdika lakSaNothI sahita hoya che. je nayane jyAM upayoga thAya che, tyAM te nayane upayoga karavAvALA hoya che. arthAt jyAM dravyArthika nayanI pradhAnatAthI vastutatvano nirNaya thatuM hoya tyAM paryAyArthika nayanI gauNatA karI te nathI tenA svarUpane nirNaya kare che. jyAM paryAyArthika nayathI vastu svarUpane nirNaya thatuM hoya tyAM te nayathI bIjA-dravyAdika nayane gauNa karI vastunA svarUpane nirNaya kare che, paNa pitAnA AgrahathI kaI paNa vastune ekAtarUpathI nirNaya agara pratipAdana karatA nathI. AtmAnI upara anAdi kALathI caDhelI kamarUpI dhULane nAza karavAvALAM hoya che. mukha upara derAsahita mukhavastrikA-muhapattInA dhAraka hoya che. vIsa sthAnanI sArI rIte ArAdhanA karanArA hoya che. deva, asura tathA manuSya ema traNe dvArA karavAmAM AvelAM traNa prakAranA upasargone sahana karavAnA svabhAvavALA hoya che. zAstromAM je je AcAra vicAronuM pAlana karavAnuM batAvela che te te AcAra vicAronA pALavAvALAM hoya che. paramArthanA jJAtA hoya che. evA e bhAvamuni ja sadA jAgarUka hoya che, arthAt heya ane upAdeyanA vivekapUrvaka sakaLa parISahAne jItatAM saMyamanA ArAdhanamAM sadA dattAvadhAna rahe che. jo ke teo darzanAvaraNIya karmanA vipAkanA udayathI saMyamanA AdhArabhUta zarIranI sthiti mATe nidrA le che, A apekSAthI e dravyathI supta che te paNa darzanamohanIyarUpa mahAnidrAnA vinAzathI utpanna samyagdarzana samyajJAna ane samyakracAritranA ArAdhaka hovAthI sadA jAgarUka ja rahe che. janakalpI muni rAtrimAM eka prahara suve che, kAraNa ke tene A prakArane kahyuM che. sthavirakalpI muni utsargathI be prahara suve che. zrI AcArAMga sUtra : 2 192 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suvuM ane jAgavuM e bane vAte dharmanuM ArAdhana karavAnI apekSAthI ahIM kahevAmAM Avela che, jethI dravya ane bhAvanA bhedathI suvAvALAnI tathA jAgavAvALAnI vacamAM dharmanuM ArAdhana kene thAya che? ane kene thatuM nathI? A vAtane cAra bhaMgothI bhatAve che. (1) je dravyathI supta che paNa bhAvathI jAgRta che. (2) je bhAvathI supta che paNa dravyathI jAgRta che. (3) je dravyathI jAgRta che ane bhAvathI paNa jAgRta che. (4) je dravyathI paNa susa che ane bhAvathI paNa suta che. A cAra bhaMgane laIne jyAre vicAra karavAmAM Ave che tyAre je dravyathI te suma che paNa bhAvathI jAgRta che, evA prathama bhaMgavALAne dharmanuM ArAdhana thAya che, bIjA bhaMgavALAne nahi, kAraNa ke te bhAvathI ja sukha che. dravya jAgarUkatA dharmArAdhanamAM kAryakArI nathI. trIjA bhaMgavALAne sucArUrUpathI samyajJAnAdirUpa dharmanI ArAdhanA thAya che, kAraNa ke te dravyathI ane bhAvathI-banne prakArathI sadA jAgarUka che. munie sadA A trIjA bhaMgavALA banavuM joIe. mATe bhagavAne kahyuM che ke suttA amuLa sayA muLio jJAti" (sutAH munaH sA munayo jJAti ) cothA bhaMgavALAne dharmanuM ArAdhana sarvathA che ja nahi, kAraNa ke e dravya ane bhAva, e banne prakArathI paNa sutela che, arthAt temAM mithyAtvanA udayanI prabaLatA che. dravyanI apekSAthI suNAvasthA nidrAthI thAya che te nidrA pAMca prakAranI che - (1) nidrA, (2) nidrAnidrA, (3) pracalA, (4) pracalApracalA, (5) sthAnaddhi. temAM nidrAnidrA, pracalApracalA, ane tyAna, e traNa nidrAo jIvane ghaNI duHkhadAyI che, A traNanA udayamAM bhavasiddhika (muktigAmI) jIva paNa samyakatvane prApta karI zakatA nathI. tene baMdha mithyASTi nAmanA prathama guNa sthAnamAM, ane sAsvAdana nAmanA bIjA guNasthAnamAM anantAnubaMdhI kaSAyanA baMdhanI sAthe jIvane thAya che, ane kSaya navamAM anivRttibAdaraguNasthAnanA nava bhAgamAMthI prathama bhAganA kALanA jyAre keTalAka saMkhyAta aMza vyatIta thaI jAya che tyAre thAya che. nidrA ane pracalAne udaya sAmAnya darzanAvaraNIya karmanA udayathI thAya che. tenA baMdhane abhAva apUrvakaraNa nAmanA AThamA guNasthAnanA saMkhyAmAM bhAganA aMtamAM thAya che. tyArabAda tene nUtana baMdhane abhAva thaI jAya che. teno kSaya paNa kSINameha nAmanA bAramAM guNasthAnanA aMtima be samayanA avaziSTa rahevA para thAya che. e bannene udaya dazamA ane agIyAramA guNasthAna sudhInA jIvanamAM paNa thAya che, mATe nidrApramAdanI durastatA che, arthAta tene aMta the ghaNuM kaThina che. zrI AcArAMga sUtra : 2 19 3 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravyaSupta ane bhAvasusanA viSayamAM vivekakSa prANI sukhane anubhava kare che, arthAt muni A vAtate samaje che ke ' dravyasupta avasthA ane bhAvasusa avasthA AtmA mATe sadA dukhadAyI che mATe tevI avasthAAnA sadA parihAra karavA joIe, tevI avasthAomAM vartamAna prANInuM kaDhi pazu kalyANa thatuM nathI' evA prakAranA viveka je AtmAmAM e banne avasthAe prati jAgRta thaI jAya che te tenAthI sadA dUra rahe che. je prakAre mArgomAM cAra AdinA bhaya upasthita hAvA chatAM vivekI vyakti e vAtanA vicAra kare che ke, A bAju bhaya che, A khAju bhaya nathI. pachI nirbhaya sthAnanI tarapha bhAge che ane sukhane zvAsa le che, te prakAre muni paNa samyajJAnAtmaka vivekazALI hAvAthI sadA pramAdA krikonA bhayathI jJAnAcArAkrikonI samyak ArAdhanAmAM avadhAnarUpa jAgarUka avasthAne dhAraNa karIne meAkSa sukhanA bhAgI thAya che. kahyuM cheH-- jAgaraha NarA Nicca, jAgaramANassa vaDDhae buddhI / 66 no mud so na paLo, no nArU no sayA dhanto " zA kRti / gAthAnA artha A che ke-he bhavyA ! tame sadA jAgatA raho, kAraNa ke jAgavAvALAnI buddhi vadhe che. je sutelA che te dhanya nathI je jAgatA che te ja sadA dhanya che. e pahelAM kahevAmAM AvyuM che ke supta ane jAgRta avasthA dharmArAdhananI apekSAthI ja samajavI joie ! sU.1 // dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtra / nidrApramAda ajJAnathI thAya che, ane ajJAna prANie mATe sadA kArI che. evA vicAra karI zrI sudharmAsvAmI jammUsvAmIne kahe jANa * ityAdi. che ' zrI AcArAMga sUtra : 2 ahita holi duHkhajanaka prANAtipAtAdi karma ahitake liye hote haiM; isaliye prANAtipAtAdi karmose virata rahanA cAhiye / hai jammU! SaDthavanikAyasvarUpa A lAkamAM athavA jInazAsanamAM duHkha 194 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajJAna athavA prANAtipAtArirUpa kArya A lekamAM tathA paralekamAM ja mATe ahitakArI mAnavAmAM Avela che. ahIM duHkha zabdane artha- susi vIatIti sukarNamU" je ene pIDA Ape evuM ajJAna ane hiMsAdika pApakarma che. ajJAna athavA hiMsAdika karma ne sadA duHkhadAyI thAya che. A apekSAthI ajJAnAdika, duHkhanA kAraNa che te paNa A ThekANe tene je duHkharUpa kahevAmAM Avela che te kAraNamAM kAryanA upacArathI kahevAmAM Avela che. A prANAtipAtAdikarUpa sAvadya anuSThAnamAM pravRtti karavAvALA bhAvamukta jIvane A lekamAM rAjA Adi dvArA karavAmAM Avela baMdha vadhe tADana ane zuLI Adi aneka kaSTane bhogavavA paDe che, tathA paralokamAM narakanigodAdikanI yAtanAo sahana karavI paDe che. ethI jakhkhasvAmIne uddeza karIne sudharmAsvAmI kahe che - he jaNU! A loka ane paraloka saMbaMdhI aneka duHkhonuM kAraNa prANatipAtAdika karma tathA ajJAna che, evuM jJaparijJAthI jANo. e jANavArUpa kiyAnuM phaLa duHkhanuM kAraNa je ajJAnarUpa dravyanidrA ane bhAvanidrA che tenAthI jIvane nivRtta thayuM che. jIva jyAre tenAthI nivRttisaMpanna thaI jAya che tyAre te evuM samajavA lAge che ke A loka, bhogonI IcchAthI prANi-pIDana Adi kRtya kare che ane AvA prakAranuM kRtya karavAthI te azubha karmone Asava karI baMdhaka bane che. tenA udayamAM tene narakAdi aneka kugatimAM janma maraNa karavuM paDe che. tyAMthI nikaLIne kadAca keI zubha karmanA udayathI manuSyabhavanI-ke jemAM tene dharmopArjana karavAno avasara maLe che-prApti thaI jAya che te paNa te jIva vAraMvAra teja kuka kare che ke jenAthI tene punaH narakAdi gatiomAM javuM paDe che. AvI rIte A jIvane kadi paNa saMsArarUpI dAvAnaLathI bahAra AvavAnuM banI zakatuM nathI. e ja A lokane AcAra che. AvA AcArane-ke jenAthI tene aneka saMkaTane sAmane karavo paDe che-jANIne tame A dravyarUpa temaja bhAvarUpa zastrathI sadA nivRtta thAo. samaye DhoraNa nALiA rUlya lyovA" ene e paNa artha thAya che ke-he jammu ! tame jInazAsananA jJAnAcAra AdirUpa pAMca prakAranA AcArane mekSasukhanuM kAraNa sArI rIte jANIne SajIvanikAyanA viSayamAM dravya ane bhAvarUpa zastrathI nivRtta thAo. arthAt sadA dharmanuM AcaraNa karavAmAM satarka raho. bhAva nidrAthI yukta na bane. sArAMza tene e che ke-A samasta loka, zabdAdika viSayabhogonI IcchAthI prANAtipAtAdika aneka prakAranA duSkAryo kare che, tenAthI narakAdika je aneka yAtanAnA sthAna che temAM ghorAtighora duHkha bhogave che. te mATe che jammu ! SajIvanikAyanA viSayamAM zastrathI sadA alaga raho. athavA "oksa" A chaThThI vibhaktinA sthAnamAM "o" A saptamI vibhaktine pATha tathA "rama"nI chAyA "samAM" mAnIne evo artha thaI jAya che ke-he jakhU! tame sadA A vAtane bhalI prakAre vicAra karo ke je prakAre zrI AcArAMga sUtra : 2 195 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amane hiMsAdika kAraNo upasthita thavAthI kaSTane anubhava thAya che te prakAre bIjA ekendriyAdika prANIone-ke je sadA mRtyuthI Dare che ane sukhanA abhilASI che-hiMsAdika kAraNo upasthita thavAthI duHkha thAya che. AvA prakAre anubhavasiddha-"zAtmanA pratini jevAM na mAta" A vAkyane pitAnA hRdayamAM utArIne koI vakhata koI paNa jIvane kaSTa na pahoMce tevI pravRtti kare. pArakAnA duHkhone potAnA dukhonI sAthe meLavI sadA jJAnIe e vAtane daDha nizcaya karavo joIe ke saMsAranA ekendriyathI laI paMcendriya paryanta samasta jIva mRtyuthI Dare che ane sukhane cAhe che mATe SaDUjIvanikAya rUpa lokamAM potAnI pravRtti sadA yatanAzALI banAvavA joIe che sU0 2 | tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtro / jo zabdAdi viSayoM meM rAgadveSarahita hai-esA hI prANI AtmavAnuM, jJAnavAnuM, vratavAna, dharmavAn aura brahmavAn hotA hai. esA hI prANI pajIvanikAyasvarUpa lokake parijJAnase yukta hotA hai aa vahI muni kahalAtA hai ! vahI dharmavit aura Rju hai, evuM vahI Avarta aura srotake saMbandhako jAnatA hai SaDrajavanikAyarUpa A lokamAM dravya ane bhAvarUpa zasathI uparata banIne jIva je prakAre munipaNAne prApta thAya che tenuM pratipAdana kare che-rine ItyAdi. je muninA mATe pratyakSa anubhUta-zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza, e podugalika guNa anukULa ane pratikULa hovA chatAM ISTa ane aniSTanI kalpanAnA kAraNa banatA nathI. arthAt te zabdAdika viSaya pudgalane guNa che. tenAthI mArA AtmAne keI paNa upakAra yA apakAra banI zakato nathI. temAM IcchAniSTanI kalpanA karavAthI e mArA mATe saMsAranuM kAraNa banaze. kAraNa ke e svayaM ja saMsAranuM ja kAraNa che, muktinuM nahi. muktinuM kAraNa te bane che jenAthI A AtmAnuM kalyANa thAya che, AnAthI te mArA AtmAnuM kAMI paNa kalyANa banI zakatuM nathI. mATe temAM ITAniSTanI kalpanA karIne zA mATe pitAne bagADa karuM. tenA svarUpane jANyA bAda A prakAranA 68 adhyavasAyathI te zabdAdikomAM zrI AcArAMga sUtra : 2 196 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhale te anukULa hoya ke pratikULa hoya, je prANIne rAga ane dveSa thato nathI, te prANI ja AtmavAna che. arthAt jJAnAdi guNothI saMpanna che, athavA AtmahitakArI AcaraNamAM lavalIna che. jevI rIte tuSathI dhAnya alaga karavAmAM Ave che tevI rIte zabdAdika viSayAmAM pravata mAna pAtAnA AtmAne tenAthI alaga karI te tenI rakSA karavAvALA che, jJAnavAna che--heya ane upAdeyanA vivekavALA che-ITa ane aniSTa zabdAdika viSayAmAM pravRtti ane nivRttinA kAraNa rAga ane dveSa che, rAga ane dveSathI navIna karmonA baMdha ane tenAthI jIvonu saMsAramAM paribhramaNa thAya che. AvA prakAranA jJAnathI te saMpanna che. vedavAna che--jIvArdika padArthInA svarUpa jenAthI jANI zake che tenu nAma veda che. te AcArAMga Adi Agama che. tenA je jANanAra che tenuM nAma vedavAN che. dharmavAn che--durgatimAM paDatA jIvonI je rakSA kare che tenu nAma dharma che. te tene dhAma jItacArirUpa che. te jenI pAse che. arthAt je A dhama nA pAlaka che tenuM tenu nAma brahmavAn che. arthAt mAkSasukhanA jJAtA che, athavA 18 aDhAra prakAranA brahmacaryanA pAlaka che te paNa brahmavAn che. athavA je maithunanA sarvathA parityAgI thAya che te paNa brahmavAn che. AvA prakAranA saMyamI sArI rIte jIvAdika padArthonA svarUpane prakAzita karavAvALAM prajJAna-matyAdika jJAnAdvArA loka-SaDUjIvanikAya-nA svarUpane jANe che, athavA loka-zabdAdikaviSayarUpa lokane parajJAthI khaMdhanuM kAraNa jANIne pratyAkhyAnaparijJAthI tenA parihAratyAga kare che. je AtmavAn, jJAnavAt, vedavAN, dharmavAn ane brahmavAna che tene ja muni kahevAmAM Ave che, vaLI--je dharmavi--jIva ajIva dravyanA svarUpanA jJAtA che tathA Rtu: samyagdarzana sabhyajJAna ane samyacAritrarUpa mokSanA sarala mArganA avala khanathI RjIpariNAmI-akuTila athavA saralacitta che te ja A vAtane jANI zake che ke-Avatta ane srotanA sabaMdha rAgadveSakRta che. Avattu e prakAranA che. eka dravya-Avatta ane khIjuM bhAva-vattuM. jaLa pravAhamAM je bhavara paDe che te dravya-Avatta che. janma, jarA, maraNa, Adhi, vyAdhi Adi aneka upadravAnA sthAnarUpa saMsAra bhAva--Avatta che. kahyuM che---- " rAmadevavazAyina, miSyAzananuM staram| janmAvarte jagat kSiptaM, pramAdAd bhrAmyate bhRzam "" ' ? // arthAt A jagata rAga ane dveSathI vyApta che. mithyAdarzanathI yukta hovAne kAraNe te dustara che. janmarUpI AvamAM paDela che ane pramAdathI cAre gatimAM paribhramaNa kare che // 1 // zrI AcArAMga sUtra : 2 197 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strota paNa dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAranuM che. nadI Adino pravAha dravyasrota che. zabdAdika viSayanI abhilASA bhAvasAta che. e bannene saMbaMdha rAga ane dveSathI thayela che. te vAtane jANa je tenA te saMbaMdhane parihAratyAga kare che te Avarta ane strotanA saMgano parijJAtA kahevAya che. sU3 caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtro je muni Avarta ane strotanA saMbaMdhane jANI le che te kevA guNane prApta kare che? te kahe che-"nIti " ItyAdi. Avarta aura srotake sambandhake jAnanevAlA muni bAhya aura Abhyantara granthise rahita, anukUla aura pratikUla parISahoM ko sahana karanevAle, saMyama viSayaka arati aura zabdAdi viSayaka rati kI upekSA karanevAle hote hai, aura ve pariSahoM kI parUSatA ko pIDAkAraka nahIM samajhate haiM ve sarvadA cutacAritrarUpa dharma meM jAgarUka rahate hai, dUsaroM kA apakAra nahIM karanA cAhate hai ve vIra arthAt karmavidAraNa karane meM samartha hote hai isa prakArake muni duHkha ke kAraNabhUta karmose mukta ho jAte hai. bAhya ane Abhyantara parigrahathI rahita-niSparigrahI muni anukULa ane pratikULa parISaha sahana karatAM thakAM arthAt anukULa parISahamAM abhilASI ane pratikULa parISahomAM ugI na banIne rati ane aratinI upekSA karI parISahone kaSTajanaka zrI AcArAMga sUtra : 2 198 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnatA nathI, paNa karmabaMdhane vinAza karavAnI tarapha udyamI te aNagAra tevA parISahone te karmavinAzarUpa kAryamAM potAnA sahAyaka mAne che. bhAvArtha-parigrahamAM AsaktisaMpanna vyakti ja anukULa parISahamAM abhilASI ane pratikULa prarISahomAM udvegI bane che. jenI pAse parigraha ja nathI evA saMyamI muni mATe zuM pratikULa parISaha ane zuM anukULa parISaha? saghaLA ekasamAna che. anukULamAM tenI lAlasA nahi ane pratikULamAM tene zreSa nahi, kAraNa ke e A siddhAMtane sArI rIte jANI cukela che ke saMsAranuM mULa kAraNa rAga ane dveSa che. anukuLamAM abhilASA thavI te rAganI paryAya che ane pratikuLamAM udvega thave te dveSanI paryAya che, mATe saMyamI muni te banne prakAranA parISahone samabhAvathI sahana kare che. parISaho temaja upasargothI kaI vakhata tenA cittamAM saMyamapariNAma tarapha arati ane asaMyamapariNAma tarapha rati thaI jatI hoya te paNa vAta nathI. kAraNa ke te A banne prakAranI pariNatione paNa karmabaMdhanuM kAraNa jANIne tenI taraphathI upekSita rahe che. pariSahone te pitAne mATe kaTakArI mAnate nathI pratyuta tene pitAnA lakSamAM adhikarUpa joDavAvALA hovAthI pitAnA sahAyaka ja mAne che. saMsAra, zarIra ane bhegothI je udAsa thAya che tene parISaha ane upasarga pitAnA lakSathI dUra karI zakatA nathI. evI vyakti vinakAraka kAraNakalApane-parISahone karmabaMdhanuM ucchedana karavAmAM suvarNamAM zuddhi lAvavA mATe agnirUpa sahAyakanI mAphaka pitAnA sahAyaka mAnyA kare che, ane teonuM saharSa svAgata kare che. - nirgatha muni mithyAtva avirati ane pramAdarUpa nidrAnA abhAvathI mRtacAritrarUpa dharmanAM ArAdhanamAM sadA jAgarUka rahe che ane para apakAra karavAnA vicArarUpa virathI virakta banIne karmarUpI vairInuM nivAraNa karavAmAM samartha thAya che. mATe he ziSya ! tame paNa mRtacAritrarUpa dharmanI ArAdhanA karavAmAM sadA jAgarUka banI paranA apakAra karavAnA adhyavasAyathI rahita thaI duHkha ane duHkhanA kAraNa karmothI rahita banI jaze. A sU0 4 paoNcaleM sUtrakA avataraNa aura pA~cava sUtrA. je Avarta ane strotanA saMbaMdhathI jAgarUka nathI te saMsAranA dukhethI chuTI zakatA nathI. te viSayamAM kahe che-"ramavuM" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 199 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jarA aura mRtyuke vazameM paDA huA munuSya sarvadA mUDha banA rahatA hai, isaliye vaha zrutacAritra dharma ko nahIM jAnatA hai ! je Avarta ane srotanA saMbaMdhathI jAgarUka nathI tevA manuSya jarA ane maraNane AdhIna banI niraMtara mohanIya karmanA udayathI vivekarahita thaI zratacAritrarUpa dharmane jANatA nathI. Ane bhAva e che ke bhAvasukha saMsArI mokSamAgane prApta karyA vinA vAraMvAra jarA ane mRtyune AdhIna banI kadi paNa dukhethI chuTakAro meLavatA nathI. A sUpa chaThe sUtrakA avataraNa aura chaThA sUtro kadAca jarA ane mRtyunI paravazatAthI jIvanA duHkhane aMta thatuM nathI te pachI tenI paravazatAne dUra karavA mATe mumukSu prANioe ze upAya karavo joIe? AvA prakAranI jIjJAsAnuM samAdhAna karavA mATe kahe che-pasica bApA" ItyAdi. AtmakalyANArthI manuSya Atura prANiyoM ko dekhakara, apramatta ho, saMyamArAdhanameM tatpara rahe-isa prakAra saMyamArAdhanameM tatpara rahane ke liye - ziSyako AjJA denA I. "AtmakalyANanA abhilASI muni bhAvanidrAthI utpanna jarA ane maraNanI paravazatAthI prApta duHkharUpI sAgaramAM paDelAM prANIone dekhIne bhAvanidrAne parityAga karIne saMyamanI ArAdhanA karavAmAM sadA tatpara rahe" prabhunA A sarvettama upadezathI he medhAvI ziSya ! tame paNa bhAvanidrAjanya jarA ane maraNanI paravazatArUpa dUSaNane jANIne sadA saMyamarUpa dharmamAM jAgarUka rahe. bhAvArtha-prabhune upadeza che ke-AtmakalyANanI kAmanA karavAvALA muni bhAvanidrAne parityAga kare, kAraNa ke A nidrAnA abhAvamAM jarA ane maraNa janya aneka duHkhone kadi paNa aMta AvI zakatuM nathI. A dukhethI chuTakAre karAvanAra je kaI heya te te bhAvanidrAne abhAva che. saMsArI prANu je zrI AcArAMga sUtra : 2 200 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janma maraNanA anaMta kaSTane bhegavI rahyA che tenuM kAraNa bhAvanidrAno sadabhAva ja che. evuM samajIne ane prabhunA upadeza upara dhyAna ApIne he matimAna ziSya! tame anarthotpAdaka A nidrAne parityAga kare, arthAt saMyamadharmamAM sadA jAgarUka raho, jethI tamane jarAmaraNajanya duHkhothI chuTakAro maLe. e sU0 6 saptama sUtrA / yaha saMsAraparibhramaNarUpa duHkha sAvadhayiAke anuSThAnase hotA hai, esA jAnakara AtmakalyANake liye abhyaghata raho isa prakAra ziSyake prati kathanA mAyI aura pramAdI vAraMvAra narakAkiyAtanAko prApta karatA hai ! jo purUSa zabdAdi viSayoMmeM rAgadveSarahita hotA hai, mAyA evaM pramAda se dUra rahetA hai, vAraMvAra maraNajanita duHkhake Ane kI AzaMkAse bhayabhIta rahatA hai, vaha zrutacAritra dharmameM jAgarUka ho maraNa se chUTa jAtA hai ! pharI kahe che -" manna" ItyAdi. sAvadya kriyAone anuSThAnanuM phaLa ja A saMsAranA paribhramaNarUpa duHkha che. evuM jANIne he ziSya! tame AtmakalyANanI tarapha pitAnI pravRtti kare. ahIM kaSAyanA madhyavartI mAyAnuM grahaNa karavAthI anya kakSAnuM paNa grahaNa thAya che, mATe bhAvasuma prANInuM e cinha che ke te kedhAdi kaSAyathI yukta bane che, pramAdasevI-madyAdikanuM sevana karavAvALA bane che "punarjanane pupi mA punA jananInA zayana" vAraMvAra janma maraNa ane garbhamAM Agamana, tenAthI tene chuTakAre thatuM nathI. sAvadya kriyAomAM tatpara prANI narakanidAdikanI ananta yAtanAone bhegavatAM tenAthI paNa adhika kaSTonA sthAnabhUta garbhamAM sthAna le che. AvA prakAre bhAvasukha prANInI jyAre AvI dazA thAya che tyAre saMyamI muninuM e kartavya che ke te A bhAvanidrAne parityAga kare. ane pAMca IndrienA viSaye - zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparzI-mAM rAgadveSa rahita banIne mAyA pramAdathI pitAnI pravRttine surakSita rAkhIne vAraMvAra janma maraNanA duHkhane prApta thavAnI AzaMkAthI bhayabhIta banI sAMsArika duHkhothI chuTakAro meLavavA mATe zratacAritrarUpa dharmamAM sadA jAgarUka rahe. AvA prakAranI pravRttithI ja prANI maraNathI chuTI zake che, anyathA nahiM sUtra cha zrI AcArAMga sUtra : 2 201 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama sutrA / saMsArI jIvoDe duHkhoM ke jAnanevAle, kAmabhogajanita pramAdase rahita, pApa karmo se nivRtta vIra purUSa AtmA uddhAra karanemeM samartha hote hai pharIthI kahe che -"pUmaro" ItyAdi. je saMsArI jInA duHkhane jJAtA che te kAmagajanya pramAdathI rahita banIne mana vacana ane kAyAthI bananArA sAvadya vyApArathI dUra rahIne karmone nAza karavAmAM samartha thAya che. te ja AtmarakSA che. A pitAnI rakSA karavAmAM tatpara rahe che, arthAt pitAnA AtmAne uddhAra karavAvALA thAya che. A sU0 8 navama sUtrakA avataraNa aura navama sutrA je AvA prakArathI niSNAta banI jAya che tene zuM lAbha thAya che? te batAve che- pazavajJAca0" ItyAdi. jo zabdAdi viSayoM meM honevAlA sAvadha karma ke jJAtA hai ve niravadha kriyArUpa saMyama meM honevAle duHkhake sahana kI upayogitA ko bhI jAnanevAle hai, aura ja niravadhakriyArUpa saMyamameM duHkhoM ke sahana kI upayogitA ko 1 jAnanevAle haiM ve zabdAdiviSayoMmeM honevAle sAvadha karma ke bhI jJAtA hai paryava" zabdane artha-zabdAdika viSayenA bheda-prakAra, "zastra "zabdane artha-prANipIDanAdi sAvadya karma, "khedajJa" zabdane artha-prANInA sAvadya kriyAjanya duHkhone jJAtA, thAya che. zrI AcArAMga sUtra : 2 20 2 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvA--saMsArI jIva zabdAdika pAMca IndriyAnA viSayonA upabhAga karavAnI lAlasAne AdhIna banIne ja peAtAnI pravRttine asaMyamita banAve che. tenI A asaMyamita pravRttithI trasa sthAvara prANIone aneka prakAranA kaSTa bhAgavavA paDe che. asaMyamI jIvAnI svacchaMda pravRtti ja anya jIve mATe aneka prakAranA kaSTone devAvALI bane che, saMyamI jIva A mAbatanuM sadA vizeSa dhyAna rAkhe che ke kadAca mArI pravRttithI prANione duHkha na pahoMce. teTalA mATe te potAnI pravRttine ATalI saMyamita rAkhe che ke koI paNa prANI tenAthI du:khI thatA nathI. te potAnI A prakAranI pravRttine uttarAntara vadhAravAno eTale adhikathI adhika abhyAsa kare che ke te keAI ne koI vakhata vItarAgapadyanA dhAraka ane che, te jANe che ke huM jeTaluM sayama ArAdhanamAM duHkha sahana karIza teTalI ja mAre karmonI nirA thaze, Aja vItarAgapada sudhI paheAMcavAnI uttama sIDI che. A prakAre je niravadyakriyArUpa saMyamanA abhyAsa karavAmAM kaTha-kuzaLa che te je je kAryothI prANIonA prANAne kaSTa pahoMce evI sAvadya kriyAethI sadA virakta ja rahe che. vistarA--je anukULa ane pratikULa zabdAdika viSayeAnI prApti temaja parihAra mATe sAvadya kriyAne zastrarUpa mAne che te e paNa samaje che ke sayama sajIvonA upakAraka hAvAthI azasrarUpa che, A prakAre te temAM zastra ane azasrarUpatA jANIne azasrarUpa saMyamamAM pravRtta thAya che, ane zasrarUpa sAvadha kriyAonA anuSThAnathI virakta thAya che. e mAnelI vAta che ke munine karmAMnA nAza sakala sAvadya vyApArenI nivRttithI ane saMyamanI ArAdhanAmAM pravRtti karavAthI ja thAya che. jAta athavA caiva ' zabdanA artha zabdAdi paryAya che; ' zabdanA a' utpanna ' che. zastra' zabdanA artha 'tapa ' che. tenuM tAtparya e che ke zabdAdi pAMcAthI utpanna hAvAvALA ATha prakAranA karmonu zastra tapa che, kAraNa ke tapa karmone bALIne nAza karI nAMkhe che. A zasra-tapanA je khedajJa jANakAra che te muni azastra-saMyamanA paNa jANakAra che, je azastra-saMyamanA jANukAra che te zabdAdviparyAyajanita ATha prakAranA karmonA vinAza karavAvAvALA zasra-tapanA paNu jANakAra che. e mannene jANavAvALA muninA Asavane nirodha hAvAthI anAdi bhavAthI saMcita karmonA kSaya thAya che! sU. 95 zrI AcArAMga sUtra : 2 ( 203 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama sUtrakA avataraNa aura dazama sUtra / khedajJa munine karmanA kSaya thavAthI zuM lAbha thAya che? tenA khulAso kare che-' lakSmaNa ' ityAdi, karmarahita muniko nArakAdi vyavahAra nahIM hotA hai; kyoM ki upAdhikA janaka karma hai / * amaLa: vyavahAro na vidyate' je ATha prakAranA karmothI rahita thAya che tene cAre prakAranI gatinA sarvathA abhAva thaI javAthI nAraka tiryaMca manuSya ane deva, ityAdi zabdonA vyavahAra thatA nathI, A prakAranA vyavahAranuM kAraNu kabaMdha hatuM te tene nAza thaI cukela che. kakha dhasahita jIvanA ja A vyavahAra ghaTita thAya che. tenAthI rahita jIvanA nahi. 8 3Si' zabdano artha vizeSaNa che. kakha dhasahita jIvane ja nArakI, manuSya Adi vizeSaNu saMgata bese che, kAraNa ke manuSyagati-nAmakarmInA uddayathI jIva manuSyavizeSaNavALA thAya che, narakagati-nAmakarmAMnA udayathI jIva ' nArakI' evA vizeSaNavALA thAya che, ityAdi, tAtparya e ke-ka baMdhasahita jIvane tattasmoMyamAM tattachyapadezatA ghaTita thAya che. athavA saMsAraparibhramaNanuM nAma paNa upAdhi che. A saMsAraparibhramaNurUpa upAdhi jJAnAvaraNIya Adi karmanA saMbaMdhathI jIvane prApta thAya che. jIvane jyAM sudhI kama'nA saMbadha rahe che tyAM sudhI ja upAdhine sadbhAva rahe che. AtmA, zarIra ane kanA bhedathI upAdhi traNa prakAranI che. anubhavRtti -khATA praNidhAna--vicAra AtmAnI upAdhi che. AtmA jyAre azubha kriyAomAM zrI AcArAMga sUtra : 2 204 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravRtti kare che agara azubha praNidhAnavALA thAya che tyAre tene karmarUpa upAdhi thAya che, tenAthI jIva zarIraupAdhivALA thAya che. karmaupAdhithI ja jIvane zarIra upAdhi prApta thAya che. azarIrIne keI upAdhi hotI nathI. nAraka Adi zarIranI upAdhithI jIva nAraka Adi nAmothI vyavahata thAya che. te te zarIranI upAdhithI jIva te te nAmavALA agara te te paryAyavALA bane che. jevI rIte jJAnAvaraNIyAdi karmanA sadUbhAvathI saMsArI jIvamAM jyAre koI mati zrata ane mana:paryavajJAnI thAya che. keI maMdabuddhi hoya che. keI cakSudarzanavALA keI acakSudarzanavALA, keI sukhI kaI duHkhI, keI mithyAdaSTi ane keI samyagdaSTi thAya che tyAre temAM 'A matizrutajJAnI che, A mati-zrata-avadhijJAnI che, A matidhRta-avadhimana:paryavajJAnI che, A cakSudarzanI che, A acakSudarzanI che, A sukhI che, A duHkhI che, A mithyAdaSTi che, ane A samyagdaSTi che ItyAdi vyavahAra thAya chesU0 10 che gyArahaveM sUtrakA avataraNa aura gyArahavAM sUtro / karmako saMsArakA kAraNa jAnakara karmane kAraNa prANAtipAtAdi kA tyAga kare che jo Ama ja hoya te munie zuM karavuM joIe? te kahe che-"ItyAdi. jyAre e nizcaya thaye ke karmarUpa upAdhithI ja jemAM nArakAdi vyavahAra thAya che te muninuM kartavya che ke te jJAnAvaraNIyAdi karmone athavA tenA prakRtibaMdha,sthitibaMdha Adi baMdhane saMsAranuM kAraNa jANIne te karmonuM mUla kAraNa sAvadya vyApArane, ane rAgadveSa mahane jANIne prANAtipAtAdika je kArya che tene sarvathA parityAga kare. bhAvArthomAM nArakAdi vyavahAra karmakRta che, karma saMsAranuM kAraNa che. karma jInI zubhAzubharU5 pravRttithI utpanna thAya che. azubhAdi karmothI nArakAdi vyavahAra thAya che. azubhAdi karmonuM mULa kAraNa hiMsAdi pApa, athavA rAgadveSa ane moha che. mATe jJAnI muninuM kartavya che ke te tenA mULa kAraNane sadA tyAga kare. kahyuM che-- zrI AcArAMga sUtra : 2 205 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " jo nAcate rma, tataH saMjJA mavA | mavAcharI Turva , tatAnyatara mana zA Iti. jIvone karmathI ja karma baMdha thAya che. tethI bhava-saMsAra thAya che. bhavathI zarIra, zarIrathI duHkha ane duHkhathI vaLI anyabhava tene maLatuM rahe che . sU0 11 I bAraha sUtrA / muni karmasvarUpa kA paryAlocana kara sarvajJa-jina sambandhI upadeza, yA saMyamako svIkAra kara rAgadveSase rahita ho vItarAga ho jAte hai . vaLI paNa muninA kartavya bAbata kahe che-"vijesi" ItyAdi. karmanA svarUpanI paryAlacanA karIne sarvajJakathita upadezane arthAt saMya. mane grahaNa karI AtmAnA jJAnAdi guNonA vighAtaka rAga ane dveSathI rahita banIne muni-AtmA vItarAga zabdano vAcya thaI jAya che. bhAvArtha---suninA bIjA kartavyane pragaTa karavA mATe sUtrakAra kahe che kete karmanA svarUpano vicAra karavAthI tene te daDha vizvAsa thaI jaze ke AtmAnA jJAnAdika guNonA ghAtaka je kaI hoya te te karma ja che. rAga dveSane je jJAnAdika guNonA ghAtaka sUtrakAre pragaTa karyo che te kAraNamAM kAryanA upacArathI karela che. kAraNa ke rAga-dveSathI jIvene navIna karmona baMdha thAya che, mATe rAga-dveSa tenA baMdhamAM kAraNa che, ane karmone baMdha kArya che. te karmono abhAva jyAM sudhI sarvajJa prabhunA upadezAnusAra jIva potAnI pravRtti nahi banAve tyAM sudhI karI zakate nathI, arthAt saMyamanI ArAdhanA vinA teno abhAva thaI zakatuM nathI, kadAca tene vItarAga banavAnuM che te tenuM kartavya che ke te rAga dveSano aMta karavA mATe kahelI vidhinuM pAlana kare. e sU0 12 . terahavAM sUtrA A vAtane sUtrakAra pharIthI puSTa kare che-"te nAca" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 206 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmaka kAraNa rAgadveSakA jJAnapUrvaka parityAga kara, saMsArI logoM ko viSayakaSAyoM se vyAmohita jAna kara, tathA viSayAbhilASarUpa lokasaMjJAkA vamana kara matimAna muni saMyamArAdhanameM tatpara rahe, saMyama grahaNa kara | pazcAttApa na kare. udezasamAsi | sAdhu karmonA baMdhamAM mUla kAraNa rAga dveSane jJa-parijJAthI jANIne ane pratyAkhyAna-parijJAthI tene tyAga kare. "samasta saMsArI jIva viSaya kaSAyathI vyAmohita thaI rahela che mATe tevA viSayenI vAMchAne sadA dUra karavI joIe." e vicAra karI tene sadA parihAra kare ane munipaNAnI maryAdAnI rakSA kara vAmAM tatpara te matimAna muni saMyamanI ArAdhanA karavAmAM sAvadhAna rahe; kAraNa ke saMyamanI ArAdhanA vinA karmono nAza thaI zakatuM nathI, mATe ATha karmono nAza karavAnA abhiprAyathI saMyamanI ArAdhanA kare, saMyamane grahaNa karI pachI pazcAttApa na kare, arthAt siMhavRttithI saMyamanI ArAdhanA kare paNa tenI ArAdhanAmAM ziyALavRttine sthAna na Ape. A ThekANe A viSayamAM caturbhAgI samajavI joIe. te A prakAre-- (1) siMhavRttithI nikaLe, siMhavRttithI pALe. (2) siMhavRttithI nikaLe zagAlavRttithI pALe. (3) zagAlavRttithI nikaLe, siMhavRttithI pALe. (4) gAlavRttithI nikaLe, zagAlavRttithI pALe. temAM pahelA ane trIjo bhaMga uttama che. "tti travAmi" eno artha pahelAM kahevAmAM Avela che. 13 trIjA adhyayanane prathama udeza samApta 3-1 zrI AcArAMga sUtra : 2 207 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama uddeza ke sAtha dvitIya udeza kA sambandhapratipAdana, aura dvitIya udeza kA prathama sUtra / trIjA adhyayananA bIjo uddeza. trIjA adhyayananA prathama uddezamAM bhAvasupta prANIe viSe sArI rIte samajAvela che. A khIjA uddezamAM e samajAvavAmAM Avaze ke tenI A nidrAnuM phaLa tene duHkha sivAya khIjuM kAMi thatuM nathI. A viSayane spaSTa karavA mATe sUtrakAra A khIjA uddezanA prAraMbha Ine prathama sUtra kahe che-- nAr r yuddha = ItyAdi. prANiyoM ke janmavRddhikA vicAra karo; sabhI prANiyoM ko sukhapriya hotA hai aura duHkha apriya hotA hai - isa vastu ko samajho / isa prakAra vicAra karanevAlA prANI atividha ho kara - nirvANapada yA vahAM taka pahuMcAnevAle samyagdarzana Adi parama haiM esA jAna kara paramArthadarzI banakara sAvadha karma nahIM karatA / ziSyane sakhAdhana karIne sUtrakAra kahe che ke huM ziSya ! Aja ja tame A bAbatanA jJAnadRSTithI vicAra karo, kAla paramadivasanI vAta javA do. samaya vItAvavAmAM zuM phAyadA ? saMsAramAM prANIonI gattpittithI lagAvI mAlAdivRddhAvasthApatanI saghaLI avasthAe duHkhonI sAthe ne sAthe rahevAvALI che. saMsArI prANInI eka paNa avasthA evI nathI ke jemAM duH khAnA sakha dha na hoya. garbha mAM AvavuM ane tyAM rahevuM e eka mahAna du:kha che. te prANI kAi pakAre tyAMthI surakSita dazAmAM utpanna thai jAya che ane bALa yuvA vRddhAvasthA sudhI paheAMcI paNa jAya che te paNa A avasthAemAM A jIvane raja mAtra paNa sAtA maLatI nathI. duHkho sivAya AMhI sukhonu nAma paNa nathI. mATe gautpatti ane mALAdi vRddhAvasthA sudhInI samasta dazAe duHkhonI sAthe ja rahevAvALI che. anyatra paNa A vAta kahela che:-~~ tr jAyamANassa jaM dukkhaM, maramANassa jaMtuNo / teNa dukkheNa saMtatto, na sarai jAimappaNo // 1 // virasarasiyaM rasaMto, to so joNImuhAu niSphiDai / mAU apaNo'vi ya, veyaNamaulaM jaNemANo // 2 // " iti zrI AcArAMga sUtra : 2 208 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA-" hImivute hILo, viSarI vivittA kukADho tujaao ghara, saMpatta vamiM dara " / 3 kRti utpanna thanAra ane maranAra prANIne je duHkha thAya che te duHkhathI saMtapta banela prANI pitAnI utpattinuM smaraNa paNa karatA nathI je vakhate A jIva nimukha-garbhasthAnathI nIkaLe che te samaya ghaNuM ja burI rIte raDe che; kAraNa ke te vakhata te pitAne mATe tema ja pitAnI mAtA mATe atula-varNanAtIta-vedanAnuM kAraNa bane che ke 2 che tathA vaLI te jyAre vRddhAvasthAmAM pahoMce che tyAre hIna banI jAya che. tene svara aspaSTa-garagara zabdavALo banI jAya che. tenI dazA dayAjanaka thaI paDe che tarUNa-avasthAmAM je tenI hAlata hatI te hAlatathI bIlakula bhinna tenI hAlata thaI jAya che. citta paNa tenuM ThekANe rahetuM nathI. A vakhate te durbaLa ane sadA dukhI ja rahyA kare che. 3 tathA he ziSya ! jIvanI utpattinA je ujjA=viSTA pravaLa-mUtra Adi cauda sthAna che, temAM utpanna thayelA jIvonI sAthe ApaNA sukhanI paryAlocanA kare. arthAta e vAtane sadA vicAra kare ke je prakAre sukha amone priya che te prakAre anya jIvene paNa priya che. duHkha je prakAre amone apriya aniSTa che te prakAre te anya jIvone paNa aniSTa che. e vicAra karI agara jANIne keIne paNa duHkha na ApavuM joIe. A prakArane vicAra karavAthI tame svayaM duHkha pAmaze nahi. A prakAre prANIonA sukha ane duHkhonI paryAlocanAthI vAstavika tatvanuM prakAzaka jJAna jIvane prApta thAya che. te jJAnathI yukta te muktipadane athavA tene prApta karAvanAra samyagdarzanAdine parama-paramakalyANakArI jANIne samadazI thaI jAya che ane sAvadya kriyAo karatA nathI ke sU0 1 che | dvitIya sUtro / isa manuSyalokameM badhUna ke kAraNabhUta manuSyoM ke sAtha ke sambandhoM ko choDo ArambhajavI manuSya ehika-pAralaukika duHkhoMko bhoganevAle hote hai I kAmabhogoM meM abhilASA rakhanevAle jIva aSTavidha karmo kA saMcaya karate rahate hai aura kAmabhogAdijanya karmarajase saMsliSTa ho vAraMvAra garbhagAmI hote haiM kamra saM" ItyAdi. A manuSyalakamAM manuSyonI sAthe pAza-baMdhananA heta patrakalatrAdika saMbaMdha-ne he ziSya! tame sarvathA parityAga kare. athavA dravya ane bhAvanA bhedathI pAza-baMdhana be prakAranA che. rastI Adi padArtha dravyathI, viSayakaSAyAdika bhAvathI baMdhana che. e banne prakAranA baMdhanane sarvathA tyAga kare. zrI AcArAMga sUtra : 2 209 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvA ----saMsAramAM jIvA mATe badhAthI pramaLa khaMdhananuM kAraNa putrakalatrAdikanA saMbaMdha che. AtmAthI A baMdhananA hetune jyAM sudhI tyAga nathI karatA tyAM sudhI te Atma-kalyANanA mArga upara AgaLa vadhI zakatA nathI. mATe tene sathA tyAga karavAnA A ThekANe upadeza Apela che. A pAzathI yukta prANI kAmaleAganI icchAthI prANihiMsAdirUpa ArabhA kare che. tRtIya sUtra / / ajJa manuSya manovinoda ke nimitta prANiyoMkA saMhAra kara AnaMda mAnatA hai / bAloM-ajJoM kA saMga vyartha hai / unake saMga se to dveSakI hI vRddhi hotI hai / ArabhathI jIvavAnA jenA svabhAva che te Ara bhajIvI che. mahAna ArabhedvArA je peAtAnI AjIvikA kare che te A loka ane paraloka anenA duHkho bhogave che, kAraNa ke viSayabhogAmAM vRddha-lAlupI prANI avidha karmonA saMcaya kare che, ane A kAmaleAgathI upAta karmarUpI dhULathI likSa banIne te vAravAra phaiTanA ghaTamAlanI mAphaka A sa MsArarUpI cakramAM ghUmatA rahe che ! sU. r ! 8 avi sai' ItyAdi. te viSayI prANI maneAvinA mATe arthAt manoviMda karavAnA abhiprAyathI prerita manIne prANIonI hiMsA karIne paNa AnaMdita thAya che. tevI hiMsAne te peAtAnA manAvineAdanuM sAdhana mAnI krIDA samaje che. juhu khAle che, kahe che ke--A mRgAdika pazu zikAra mATe ja vidhAtAe manAvela che. zikAra krIDA karavAnA nimittathI ja karavAmAM Ave che, zikAra karavAthI manevine thAya che. kadAca maneAvinAda mATe prANIonI hiMsA karI je AnaMda mAne che te mAMsAdika khAvA mATe paNa kadAca hiMsA karIharSita thAya te temAM kai acaraja nathI. A prakAre viSayAmAM laMpaTa anela prANI cArI kuzIla Adi pApA paNa kare che. tethI munijananuM kartavya che ke te AvA khAla-ajJAnInI saMgatithI, manovineAdanA kAraNa hAsyAdikAthI, athavA hiMsAdi pApAthI dUra rahe. khAla-ajJAnIonI saMgati, maneAvinAdanA kAraNa hAsyAdika ane prANAtipAtArdika pApa, muni mATe sarvathA vajranIya A mATe che ke tenA saMga vera-dveSanA varSIka thAya che. A vairabhAvanI vRddhithI nUtanabhavAnuSagI ane vairAnubaMdhI karmanA baMdha thAya che. 5 sU0 3 5 zrI AcArAMga sUtra : 2 210 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtra / bAloM ke saMgase dveSa hI baDhatA hai, Isa hetu atividha - samyajJAnavA prANI parama kI, arthAt siddhigati nAmaka sthAna kI athavA sarvaviratirUpa cAritra kI sattA ko jAna kara, narakanigodAdike vividha du:kho ke jJAnase yukta ho, pApAnubadhI karma nahIM karatA hai, na dUsaroM se karAtA hai, na karanevAle kA anumodana hI karatA hai vaha dhIra muni, agra aura mUlakA viveka kara ke, karmo kA chedana kara niSkarmadarzI ho jAtA hai .. jo A pramANe che te munie zuM karavuM joIe? te kahe che-"taae 'ItyAdi. bAla-ajJAnInA saMgathI virabhAvanI vRddhi thAya che, mATe je atividyasamyajJAnasaMpanna che te "siddhigatinAmaka paramapada athavA tene prApta karAvanAra sarvaviratilakSaNa cAritra parama zreyaskara che" evuM jANIne narakanigodAdikanA aneka duHkhonA jJAtA arthAt " naraka nigodAdikonA duHkha jIne tyAM sudhI bhegavavA paDe che jyAM sudhI siddhipadanI prApti tene thatI nathIA prakAranA daDha zraddhAvALA banIne pApAnabandhI karma karatA nathI. "oti" A kriyA anya kriyAonI upalakSaka che, tethI e ghaTita thAya che ke te bIjAothI pApakarma karAvatA nathI ane pApakarma karavAvALAonI anamedanA paNa karatA nathI. parISaha ane upasargothI avicalita banIne te pRthapha pRthak bhedaprabhede sahita-vistArapUrvaka A vAtanI paryAlocanA kare ke agra ane mUla tapa saMyama vinA AtmAthI pRthakU-alaga thaI zakatA nathI. bhayagrAhI aghAtiyA cAra karyo ke je kevalikarma kahevAya che te cAra prakAranA ghAtiyA karma bhUla che. athavA mohanIya karmanuM nAma mUla che. tenAthI avaziSTa sAta karmonuM nAma agra che. mohanIyane kSaya thayA vinA anya karmone kSaya thatuM nathI. mATe mohanIyamAM mUlatA siddha thAya che. kahyuM che - navani saM ga re vinA ! ___ evaM kammANi NassaMti, mohaNijje khayaM gae" // 1 // jevI rIte senApatinA maravAthI senA chinnabhinna thaI bhAgI jAya che te prakAre mohanIyane kSaya thavAthI anya karma paNa naSTa thaI jAya che. 1 zrI AcArAMga sUtra : 2 211 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** athavA ' mUja ' nAma mithyAtvanuM che. ' atra ' nAma ATha prakAranA karmonuM che, kAraNa ke ATha karmonu mUla kAraNa mithyAtva che. mATe mithyAtvane mUla zabdathI kahela che. kahyu che...miRttaLa riLeLa patra Aju nIce aTTu mmavADImo vaSar / '' kRtti / mithyAtvanA udayathI jIva ATheka prakRti khAMdhe che. mATe karmonA kAraNabhUta mithyAtva Adine tapasayamadvArA sarvathA potAnA AtmAthI judA karI te niSkadI thaI jAya che. padma Avela che. tenA artha " chedana karIne " ema sUtramAM " parioiT thAya che. paraMtu paulika jJAnAvaraNIyAdi karmonu teA chedana khanI zakatuM nathI mATe jJAnAvaraNIyAdi karmane potAnA AtmAthI " iiSkraya "--judA karIne, evA arthA karavA joI e, kAraNa ke karmAne AtmAthI pRthak karavA te ja tenu chedana che. AtmAthI karmonA alaga thavAthI jIvaniSka dI-arthAt karma rahita pAtAnA AtmAne jovAnA svabhAvavALA thai jAya che. A prakArane svabhAva jIvane jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya karmAMnA vinAzathI utpanna thAya che. A avasthAmAM jIva sarvajJa sadI thAya che ! sU. 45 praznama sUtrakA avataraNa aura praznama sUtra / / yaha niSkarmadarzI maraNase mukta ho jAtA hai, kevalI hokara dUsaro ko bhI mukta karatA hai / ihalokAdi bhaya ko dekhanevAlA yahI muni kahalAtA hai / muni paramadarzI, viviktajIvI aura upazAnta Adi ho kara, paNDitamaraNakI AkAMkSA karatA huA saMyamArAdhanameM tatpara rahe / je niSkarmodI che tene bIjo paNa lAbha thAya che, te vAtane pragaTa kare che-- 'patta maLA pramukhvar ' ItyAdi, > A niSka dI AyukanA baMdhano abhAva thavAthI maraNathI rahita thAya che ane te AvIcimaraNathI chUTI jAya che, anusamaya arthAt nirantara maraNane AvIcimaraNa kahe che. athavA maraNu nAma saMsAranu che, kevaLI thaI javAthI AtmA sa'sAra dhanathI rahita thAya che, siddhasthAnamAM virAjavAnA nizcayathI teja bhavamAM zrI AcArAMga sUtra : 2 212 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghAtiyA karmone abhAva karI siddhapadane adhikArI thAya che. kevaLI banI te anya jIne paNa sadRzanA dvArA saMsAra paribhramaNathI choDAve che. Ihileka bhaya Adi sAta prakArane bhaya jeNe joI lIdhela che te duSTabhaya che, daSTabhaya ja muni thAya che. tathA uccArAdi cauda sthAnamAM samutpanna jIvasamUharUpa lekamAM AtmAnA utkarSakArI thavAthI parama je saMyama tene dekhavAne jene svabhAva che te paramadaza che. tathA rAgadveSarahita thavAthI aliSTa jIvavAne jene svabhAva che te viviktajIvI che. te niSkarmadazI viviktajIvI thAya che. tethI te "va" uparAnta-upazamathI yukta thAya che. kaSAyAnA udrekane abhAva upazama che, jyAre kaSAmAM bilakula maMdatA AvI jAya che tyAre te "samig" samatAmokSanA mArgane prApta karele kahevAya che. tathA "sahi' sadita -jJAna ane cAritrathI yukta thavAthI te "savAnA" sAcatA-niraMtara yatanAvAna arthAta pramAda rahita thAya che. A pUrvokta guNene tyAM sudhI dhAraNa karavAnI AvazyakatA che ke jyAM sudhI tene paMDitamaraNa prApta nahi thAya. A vAta sUtrakAra pragaTa kare che-4ravI" Iti. kAla zabdano artha mRtyukALa che. tenI AkAMkSA rAkhavAvALAne kAlAkAMkSI kahe che. jyAM sudhI paryAyAgata paMDitamaraNa prApta nathI thatuM tyAM sudhI tenI cAhanA karIne pUrvokta guNothI yukta thaIne te niSkarmadazI saMyamanI ArAdhanAmAM prayatnazALI agara lavalIna rahe che sUTa 5 chaThA sUtro / pApakarma bahuta prakArane kahe gaye haiM, unako dUra karane ke liye saMyama meM dhRti dharo ! saMyamaparAyaNa meghAvI muni samasta pApa karmokA kSapaNa karatA hai . varlDa ra" ItyAdi. pApakarma baMdhasthAnanI apekSAthI ghaNA prakAranA kahela che. vItarAga prabhue bAra prakAranI pariSadu-sabhAmAM pitAnI divyadezanAthI baMdhathAnI apekSAthI karmonA aneka bheda bhavya jIvone samajAvela che. sAthe e paNa pragaTa karela che ke A karmone AtmAthI dUra karavAne upAya che-"sa dhirUM yuvya" zrI AcArAMga sUtra : 2 21 3 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta suSya, satya-saMyamamAM dhairya dhAraNa kare. e mATe ziSyane saMbodhana karIne kahe che ke he ziSya! tame je A karmo upara vijaya karavA mAMgatA ho te- sabhyo tiH satya-saMcamaH" sata purUSane mATe hitakArI je saMyama che temAM aTala raho. upasarga ane parISaho AvavA chatAM paNa A mArgathI kaI vakhata paNa vicalita na bane. athavA satya nAma vItarAgapraNIta AgamanuM che, kAraNa ke tenAthI ja jIvAdika tattanA yathArtha svarUpanI prarUpaNa thAya che. bhagavAnanA A AjJAsvarUpa pravacanamAM kutarkane parihAra karI cittane sthira kare, kAraNa ke A saMyamamAM ane vItarAgapraNIta AgamamAM sArI rIte lavalIna cittavALA manuSya heya ane upAdeyanA vivekathI nipuNamati banIne saMpUrNa pApakarmo naSTa karI nAMkhe che. e sUtra 6 ! sAtavA~ sUtrakA avataraNa aura sAtavaoN sUtrA / aneka viSayoM meM Asaktacitta saMsArI purUSoM kI IcchAkI pUrti nahIM hotI. ese purUSa anyavadhAdhirU pApakarmo meM hI nirata rahate hai . kaSAyAdi pramAdathI yukta prANI kayA kayA guNavALA thAya che? tene mATe kahe che-"bhAjitte" ItyAdi. A saMsArI purUSa nizcayathI kRSi, vANijya, sevA Adi aneka kAryo karavAmAM vyagacittavALA banI rahe che. kAraNake saMsArI jInI abhilASA sAMsArika aneka sukha prApta karavAnI tarapha sadA lAgI rahe che tethI te khetI, vANijya Adi aneka prakAranA AjIvikAnA upayogI kAryonA saMpAdanamAM rAtadivasa lAgyA rahe che. mATe sAMsArika sukhonA abhilASI purUSanuM mana kaI eka viSayamAM ekAgra banatuM nathI. A upara sUtrakAra kahe che-"se gi kUpitta "-sa vetanama pUcituma, arthAt tenI A prakAranI A ceSTAo zuM tenA ketana=mAnasika abhilASA-nI pUrti karI zake che? kadApi nahi. sUtrakAre A ThekANe kAkuvacanane praga karela che. ketana be prakAranA che. zrI AcArAMga sUtra : 2 214 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) dravya ketana, (2) bhAvaketana. dravyaketana cAlinI athavA samudra che, ane IcchA ane lobha, e bhAvaketana che. A ThekANe bhAvaketananI apekSAthI ketana" zabdane pravega thayela che. bhagavAne e ja vAta kahI che-"nA sTAra ta hodo, hA roho jayA " arthAt jema jema lAbha thAya che tema tema lebha vadhe che. lAbhathI lebhanI vRddhi thAya che. je aneka kAryomAM vyagracitta banI rahe che. te zuM bhAvaketanarUpa pitAnI IcchAonI pUrti karI zake che? arthAt karI zakatA nathI. kahyuM paNa che- rAjAno patrikAM, musAnane kahyudhAnuM ! pAmavAnA nAnAM, stra prAti" ? / ti jevI rIte suI rahevAthI nidrA jItI zakAtI nathI ane khAvAthI bhUkha jItI zakAtI nathI te prakAre kAma-IcchAomAM phasela prANa-manuSya IcchAnusAra ISTavastuone lAbha thatAM chatAM paNa tenAthI zAMtilAbha prApta karI zakAte nathI. vaLI paNa kahyuM che-- " na jAtu kAmaH kAmAnAmupabhogena zAmyati / viSar suraaiva, mUca vAbhivardhata " } 2 zuti kAmavikAra viSayabheganuM sevana karavAthI zAMta thato nathI, paNa jema ghI nAMkhavAthI agninI jvALA vadhe che te prakAre viSayenA sevanathI viSayavAsanAnI vRddhi thAya che. pitAnI IcchAnI pUrti mATe jIva zuM kare che? A vAtane sUtrakAra spaSTa kare che. - te vahANa" ItyAdi. athavA "ze je ja je ri pUrtiA vAkyanI chAyA "sa va tama baIH pucituma" ema paNa thAya che. jene artha A prakAre thAya che--keNa eve prANI thaI zake che ke je aneka cittavALA manuSyanI IcchAonI pUrti karavAmAM samartha hoya? kAraNa ke te anekacitta purUSa anyavadha-bIjAne mAravuMAdi aneka sAvadya kriyAo karavAmAM utsuka banI rahe che. A vAtane batAve che-"awvagi" ItyAdi. - manuSya jyAre potAnI IcchAnI pUrti mATe pravRtti kare che tyAre tenI te pravRttithI anya prANIonI hiMsA thAya che, mATe te tenI pravRtti bIjA jInI hiMsAnuM kAraNa bane che, jema cera athavA sAhasika-DAkU paisAvALA mANasanA dhana cerI javA mATe paisAvALAne mArI nAkhe che. tenI pravRttithI anya jIne zArIrika tathA mAnasika paritApa-kaleza bhagavo paDe che. temaja te potAnI abhilASAonI pUrti mATe dAsI-dAsa Adi tathA gAya-bheMsa Adi kyAMyathI corI lAvIne tene saMgraha karavAmAM vyasta rahyA kare che. janapada-magadhAdi dezene te potAnI pravRttithI trasta-dukhita karyA kare che. jema mleccha rAja sveca7dharmane asvIkAra karanArI prajAne mArI nAMkhe che. tenI pravRtti lokone paritApa mATeprANIone mArmika kaSTa pahoMcADavA mATe hoya che. anucita karabojA-Tekasa le, anacita daMDa Ape, ItyAdinuM nAma paNa paritApa che, adhArmika rAjA potAnI IcchAnI pUrti mATe dhanasaMgraha karavA nimitta potAnI prajAthI anIti zrI AcArAMga sUtra : 2 215 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvArA dhananA sa Mgraha kare che, koI upara kamojAnI vRddhi kare che. koI ne abhiyogamAM sAvI tenI upara adhikamAM adhika krUDa paNa karI nAMkhe che. A prakArano rAjA potAnI prajA mATe agara potAnA adhikRta deza mATe kalezakAraka ane paritAtApadAyaka thayA kare che. janapada parigraha arthAt khIjA rAjA upara caDhAi karI tenA dezane potAnA adhina karavAnA prayatnamAM rahe che samaya maLatAM ja jyAre te caDhAI kare che tyAre te vakhata byamAM narasaMhAra jevuM bhayaMkara kAMDa upasthita thAya che, tenI A prakAranI pravRtti dhArmika nItithI ThIka nathI, kAraNa ke tenI A pravRttithI anya jIvAne ane janapadane kaleza tathA saMtApa utpanna thAya che. 5 sU. 75 aThavA~ sUtra / / ina anyavadhAdikoM kA sevana karake bharatAdi-jaise koi 2 inheM nissAra samajha kara saMyamArAdhana meM tatpara hue haiM / isaliye inako nissAra samajha kara jJAnI inakA sevana nahIM kare / 8 AlevittA ' ityAdi. IcchAnI pUrti mATe sAtamAM sUtramAM pratipAdita khIjA jIvAno vadha paritApa temaja parigrahAdinuM sevana karIne paNa jyAre IcchAnI tRpti thatI nathI tyAre kAI bharatAdika jevA mahApurUSa saMyamanuM ArAdhana karavAmAM pravRtta thAya che ane teja bhavamAM muktinA lAbha paNa karI le che. mATe vamana karelA anna samAna bhAgonA parityAga karI " huve pachI huM bhAganuM sevana karavAmAM pravRtti nahi karUM" AvA prakAranI pratijJA karI le che. sabhyajJAnasaMpanna te jJAnI purUSa viSayabhogomAM nissAratA jANIne arthAt " viSayabhegonuM sevana karavA chatAM jIvAne tRpti thatI nathI" evA prakAre samajIne pachI bhAgAnu sevana karavAnI IcchAthI khIjA mRSAvAdarUpa pApanu ane asaMyamanu sevana karatA nathI. 5 sU08 5 4t zrI AcArAMga sUtra : 2 216 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama sutrakA avataraNa aura navama sUtro / deva bhI janmamaraNazIla hote haiM, isaliye unake sukha ko bhI nazvara samajha kara | mutacAritradharmakA sevana karo . manuSyanA ja viSayabhoga nissAra che, ema nahi; kintu devanA paNa viSayabhoga nissAra che. A vAtane samajAve che -"uvavI" ItyAdi. | he muni! devonA upapAta-janma, cyavana-maraNane jANIne tame ananya je mRtacAritrarUpa dharma che tenuM sevana kare. bhAvArtha-devenuM AyuSya sAgaronuM hoya che. ATaluM moTuM AyuSya hovA chatAM paNa viSayabhegothI tRpti thatI nathI. te devone te Ayu kSaNasadaza ja lAge che ane vyatIta thaI jAya che. tyAMnA viSayabhoga paNa sadA sthira nathI. te paNa vinazvara che. janma maraNanuM cakkara devagatimAM devone paNa bhogavavuM paDe che, mATe ziSyane saMbodhana karIne sUtrakAra kahe che - he muni! manuSyalokanA viSayoga ja asAra che e vAta nathI paNa devalokanA paNa viSayaga A mAphaka asAra che. A gatimAM saMyamanI ArAdhanA thatI nathI. saMyamanI ArAdhanA manuSyagati sivAya anya bIjI koI paNa ga. timAM banI zakatI nathI. mATe A durlabha manuSya janmane viSayabhegonI cAhanAmAM ane tenuM sevana karavAmAM naSTa karI nAkhe te buddhimAnanuM kartavya nathI. ema na samajaze ke "saMyamanI ArAdhanAthI ame devaparyaya prApta karI tyAMnA viSaya bhegane bhegavatAM sukhI thaI jaze. kAraNa ke tyAMnA viSayabhega paNa asAra ja che. mATe nidAnarahita banIne ja tame kRtacAritrarUpa dharmanI ArAdhanA karo. pesUlA dazama sUtra / mutacAritra dharma ke ArAdhanameM tatpara muni kisI kI hiMsA na kare, na dUsaroM se hiMsA karAve aura na hiMsA karanevAle kI anumodanA hI kare ! pharI paNa kahe che-- " ItyAdi. mutacAritrarUpa dharmanI ArAdhanA karavAmAM tatpara banela muni kadi paNa svayaM prANIonI hiMsA na kare. bIjA pAse hiMsA na karAve ane hiMsA karavAvALAnI anumodanA paNa na kare. e sUtra 10 | zrI AcArAMga sUtra : 2 217 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gyArahavA~ sUtra kA avataraNa aura gyArahavA~ sUtra / / thriyoM meM anAsakta, samyajJAnadarzana cAritrake ArAdhana meM tatpara tathA pApa ke kAraNabhUta karmo se nivRtta muni vaiSayika sukha kI jugupsA kare / tyAra bAda caturthAMtratA ( brahmacaryavrata )nI siddhi mATe upadeza kare che'niSvivuM nahiM ' ItyAdi. prajAyante sutAdayo yAsu tAH prajAH putrAdi saMtAnajemAM utpanna thAya che tenuM nAma prajA-strI che. tathA avamanAma mithyAdarzana Adinu che. tenAthI bhinna samyagdarzanArdika anavama che. A anavamane dekhavAnA jene svabhAva che te anavamadarzI che. ziSyAne brahmacaryavratanuM pAlana karavAnI zikSA detAM sUtrakAra kahe che ke huM ziSya ! tame strIe mATe Asaktacitta na aneA. svapnamAM paNa tenu dhyAna na karo, tathA mithyAdarzanAdika jaghanya phUlanA utpAdaka hovAthI avama che. tenAthI viparIta anavama samyagdarzana, samyajJAna ane samyakUcAritra che. tenI ArAdhanAthI tamane bhraSTa banAvanAra pApanA kAraNabhUta aDhAra prakAranA maithuna che. tenAthI nivRtta banIne tame nandI-vaiSayika sukhAnI tarapha sadA ghaNASTi rAkho. bhAvA --straonu zarIra sadA atininjI hoya che. tenA sevanathI utpanna thayela vaiSayika sukha hiMsAdika pAponuM kAraNa mane che. evI dRDha zraddhA karI tame cAthA vratanI ArAdhanAmAM sAvadhAna raho ! sU0 11 // bArahavA~ sUtra / / krodhAdi kA nAza kare, lola kA phala naraka samajhe, praNiyoM kI hiMsA se nivRta rahe, mokSa kI abhilASAse karmo ke kAraNoM ko dUra kare / vaLI kahe che hoddAmAna ' ityAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 218 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmonA vinAza karavAnI zaktithI saMpanna vira muni, kedhAdika kaSAyonA abhimAnane arthAt anantAnubadhI Adi krodha, mAna, mAyA ane lAbhane dUra kare. athavA krodha che AdimAM jene te krodhAdi che. kodhAdirUpa je mAna tenuM nAma krodhAdimAna che. je garvane hetu kodha che, te kedhAdikAraNaka mAnane te nAza kare, anantAnubI Adi kaSAya saMbaMdhI lejanA vipAkane sadA stara naraka ja samajavuM joIe, kahyuM che-"machA majubA 2 sattarSi puDhavi " ati lobhathI yukta manuSya ane matsya-tandulamasya Adi marIne sAtamI narakamAM jAya che. jyAre e nizcita siddhAMta che ke lobhathI yukta prANI hiMsAdika pApa karmomAM pravRtti yukta hovAthI marIne naraka gatimAM jAya che te je karmone nAza karavAvALI zaktithI yukta vIra che tene prANIonI hiMsAthI sadA sarva rItithI dUra ja rahevuM joIe. hiMsAdika pApakarmothI sadA traNa karaNa traNa yugathI arthAt mana vacana kAyA ane kRta kArita ane anumodanAthI je dUra rahe che te karmabaMdhanA bhArathI bhArI thatA nathI. evI vyaktinA AtmAmAM svAbhAvika rItathI lAghava guNane AvirbhAva thAya che ane tenAthI urdhvagatinI prApti thAya che. "laghubhUta" zabdane artha mokSa che. kAraNa ke muktino lAbha te AtmAne thAya che ke jethI kamane bhAra utarI jAya che. karmano bhAra utarI javAthI AtmA svAbhAvIka rItithI laghuhalake bane che. je cIja vajanamAM halakI thAya che te svabhAvathI ja uparanI tarapha uThe che. AtmA paNa jyAre karmabaMdhanathI rahita thaI jAya che tyAre teno paNa svabhAva svataH Urdhvagamana karavAne thaI jAya che. sakala karmone kSaya thavo te ja AtmAnI mukti che. tevI muktine prApta karavAne jene svabhAva che te laghubhUtagAmI che. ane "laghubhUyagAmI" A padanI chAyA "DhaghumatavAmI" ema paNa thAya che. tene artha e thAya che ke mokSane je abhilASI che te laghubhUtakAmI che. mokSAbhilASI mokSa mArga upara ArUDha thaIne zekane athavA karmonA AsavanA kAraNabhUta bhAvotane pitAnA AtmAthI sadA dUra kare. je sU0 12 che | terahava sUtrA | isa saMsArameM samaya kI pratIkSA na karate hue tatkAla hI bAhyAbhyantara granthiko jAnakara parityAga kare; strota ko jAna kara saMyamAcaraNa kare, isa. durlabha naradehako pAkara kisI kI bhI hiMsA na kare . udezasamApti pharI kahe che-caM paridor" ItyAdi. A saMsAra ane manuSya lekamAM AtmAthI mATe samaya vitAva vyartha che. jyAM sudhI banI zake jaldImAM jaladI dharyazALI banIne bAhya ane Abhyantara parigrahane jJaparijJAthI baMdhanuM kAraNa jANI pratyAkhyAnaparijJAthI tene tyAga kare. tathA viSayamAM AsaktirUpa saMsArane jANIne pAMca Indriya ane mananuM damana karIne saMyamanI ArAdhanAmAM pitAne lagADe, zrI AcArAMga sUtra : 2 219 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A saMsAramAM manuSya bhavanI prApti mahA durlabha che. kadAca kaI puNyAnubaMdhI puNyanA udayathI A manuSyabhavanI prApti tamane maLI che te tame A amUlya jIvanane vyartha hiMsAdika kAryomAM lagAvInaSTa na kare. A vAtane samajAvatAM sUtrakAra ziSya prati kahe che manuSya bhava sivAya bIjA keI paNa bhavamAM saMpUrNa mokSamArganI prApti jIvane thatI nathI. mATe jJAnIoe tenI prApti durlabha batAvI che. tene prApta karI nA dazadravya prANa (5 Indriya, 3 baLa, Ayu ane zvAsa-10)ne viga karavAmAM ja tene vyartha gumAve te buddhimAna manuSyanuM kAma nathI. A manuSyabhavanI prAptinI saphaLatA to tyAre ja che ke tenAthI saMyamanuM ArAdhana karavAmAM Ave ane mukti mArgane pathika banI jAya, tethI he ziSya! tamAruM kartavya che ke tame A durlabha manuSya bhava meLavIne vyartha hiMsAdika kAryomAM na phasatAM mokSamArganA pathika bane, ane pitAnAM A manuSyabhavane saphaLa banAve. e ja sUtrane Azaya che. arthAta manuSyabhavamAM janma prApta karI tame prANIonA prANane ghAta na kare, "ruti" zabda A udezanI samAptinuM sUcaka che. "kavI"i A pada batAve che ke jevuM meM bhagavAnanA mukhathI sAMbhaLyuM che tevuM ja tamone kahyuM che. sUtra 13 trIjA adhyayanano bIjo uddeza samApta che 3-2 che zrI AcArAMga sUtra : 2 220 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyodezake sAtha tRtIyAdezakA sambandhapratipAdana, aura prathama sUtro trIjA adhyayanane trIjo uddeza agAunA bIjA udezamAM prANuonI garbhathI mAMDI bAlAdi vRddhAvasthA paryanta saghaLI avasthAo duHkhothI bharelI che, te duHkhothI bhayabhIta prANIone AtmakalyANanA mArga svarUpa saMyamanI ArAdhanA karavI joIe. A ArAdhanAmAM teNe zIta ane usNa parISaha sahana karavA joIe. A saghaLA viSaya batAvavAmAM Avela che. arthAt mokSAbhilASI mATe A saghaLuM samajAvavAmAM Avela che. have A trIjA udezamAM e samajAvavAmAM Avaze ke je cAritranA AcaraNathI rahita che te bhale zIta ane uNu parISaha sahana kare, pApakarmo paNa bhale na kare, te paNa te zramaNa nathI. A abhiprAyane laIne sUtrakAra prathama sUtra kahe che- saMdhi DhoLAra" ItyAdi. sandhiko jAnakara lokake kSAyopathamika bhavaloka ke viSayameM pramAda karanA ucita nahIM hai ! athavA-sandhi ko jAna kara loka ko-yajIvanikAyarUpa loka ko-duHkha denA ThIka nahIM hai . bhAMgI gayela vastune joDavI tenuM nAma saMdhi che. te be prakAranI che. (1) dravyasaMdhi (2) bhAvasaMdhei. bhIMta ane vastra AdinuM joDavuM te dravyasaMdhi ane cAritramohanIya kSapazama bhAvasaMdhi che. A saMdhinA jJAtA munine kSApazamikAdi bhAvakanA viSayamAM pramAda karavo ucita nathI. athavA RtacAritrarUpa dharmanAM ArAdhanane avasara paNa saMdhi che. tene jANIne jIvanikAyarUpa lokane dukha utpanna na kare che sU0 1 che dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtro samasta saMsArI jIvone sukha ane duHkha mArI ja mAphaka priya ane apriya che, evuM jANavuM joIe, tene spaSTa kare che-"sAco " ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 221 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhI apane ko jaise sukha priya hai aura duHkha apriya, usI prakAra prANIyoM ko hai / isaliye kisI bhI prANI kI na svayaM ghAta kare, na dUsaroM se ghAta karAve, na ghAta karanevAle kI anumodanA hI kare / sacamI jIva sadA e vAtanu pUrNa dhyAna rAkhe ke je prakAre mane sukha priya ane du:kha apriya che te prakAre mArAthI bhinna anya samasta saMsArI jIvone paNa A sukha priya ane duHkha apriya che. mATe te jIvone huM koi paNa prakAre duHkha na paheoMcADuM, khIjAthI paNa teone duHkha na pahoMcaDAvuM, kaSTa devAvALA ane ghAta karavAvALA khIjAonI huM anumodanA paNa na karUM. kadAca kutIthiMka- anyamatAvalambI sAdhu sanyAsI uEiAjI dravyaliMgI tathA `DI vigere svayaM rasoI Adi pakAvIne khAtA pItA nathI, te prakAre te svayaM sthUla jIvonI hiMsA karatA nathI teA paNa khIjAthI potAne mATe jIvAnI hiMsA karAve che ja. kAraNa ke teo potAnA nimitta pAkAdi AraMbha khIjAethI karAve che. te Ara bhamAM je hiMsA thAya che tenuM nimitte tene thavuM paDe che bhAvA sAcA muni thavA mATe prANAtipAtAdika pApAnA tyAga mana vacana ane kAyAthI temaja kRta kArita ane anumodanAthI karavo joie, tyAre ja AtmAmAM sAdhutA Ave che. upara-uparathI hiMsAdi pApa cheDavAthI ane hiMsAdika pApa svayaM na karavAthI munipaNuM AvatuM nathI. tenI prApti mATe je prakAre jIva svayaM hiMsAnA tyAga kare che te prakAre te bIjAethI paNa peAtAne nimitta hiMsAdika karAvatA nathI, ane peAtAne mATe hiMsA karavAvALAonI anumodanA paNa karatA nathI. kadAca evuM kare te tene sAdhu hevAmAM AvatA nathI. je sAdhu banI jIva hiMsAnA bhayathI svaya` pAkAdika kriyA nathI karatA paraMtu uddhi bhAjana le che. tathA potAne mATe bIjAethI bheAjana taiyAra karAve che teo nava keATithI hiMsAnA tyAgI nathI temaja tee sAcA sAdhu paNa nathI 5 sU0 25 tRtIya sUtra kA avataraNa aura tRtIya sUtra / pApakama nahi karavA mAtrathI muni banatA nathI paNa karmonA Asavane bhalI prakAra rAkavAthI ja muni thAya che, te vAtane spaSTa kare che-mina ' ityAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 222 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ munitva kise prApta hotA hai. je muni avasthAmAM pApakarmo nahi karavAnA kAraNo che te pratyakSa che. te A che-AzaMkA bhaya athavA lajajA. arthAt muni banIne paNa je pApa karatA nathI temAM pradhAna kAraNa parasparanI athavA eka bIjAothI parasparamAM AzaMkA bhaya athavA lajajA che, na ke munitva. teo (munio) te A saghaLI vAtane manamAM vicAra karI pApAnubaMdhI karma je pacana-pAcana ane parigraha Adi che tene karatA nathI. athavA-parasparanI AzaMkA athavA bhayAdithI pApakarmonuM nahi karavuM te zuM munipaNAnuM kAraNa che? A prakAranI AzaMkAnuM spaSTIkaraNa kare che-"samaya tathA ItyAdi. samaya zabdano artha "nAma" tathA "vaphA" zabdane artha "vicAra karI che arthAt janapratipAdita AgamanA rahasyane vicAra karI jaqM vidAyag" ramAnaM vika -muni pitAnA AtmAne apramAda ane zubha bhAvanAdika vividha upAthI prasannakare. zubha adhyavasAyapUrvaka AgamapratipAdita vidhianusAra je anuSThAna muni avasthAmAM karavAgya kahevAmAM Avela che te saghaLA kare te ja anuSThAna muni paNAnuM kAraNa che. A kathana nizcayanayanA abhiprAyathI karela che. athavA-parasparanI AzaMkAthI bhayathI, lajajAthI je AdhAkarmAdika deSone parihAra kare che, ane samayAnusAra paDilehanAdika kriyAo kare che, mAsakhamaNa ane AtApanA Adi yogonuM anuSThAna kare che, e saghaLI kriyAo zuM munipaNAnuM kAraNa che yA nahi? A prakAranI ziSyanI AzaMkAne parihAra karavA mATe sUtrakAra "kaLi" ItyAdi sUtra kahela che. janazAsanamAM padArthanA svarUpane jANavA mATe be nayanuM vidhAna che. (1) nizcayanaya ane (2) vyavahAranaya. temAM prathama nizcayanayanI apekSAthI je anya koI sAMsArika upAdhinA saMsargathI rahita thaIne akalpanIya vyApArathI dUra thayela che, A prakAranuM tenuM rahana-sahana ja tenA munipaNAnuM kAraNabhUta che. kAraNa ke zubha aMtaHkaraNanA pariNAmathI zAstrokta vidhi-anusAra pitAnI kriyAone karavAvALI vyaktine ja munipaNuM thAya che. bIjAne nahi. vyavahAranayanI apekSAthI te je parasparanI AzaMkA ane bhayAdika kaI kAraNanA vazathI AdhAkarmAdika dene parihAra kare che, samayAnusAra pratilekhanAdi kiyAone temaja mAsakSapaNAdika tapane Acare che, te vyaktinA munipaNAmAM e saghaLI vAte kAraNa bane che. vyavahAra, nizcaya hetu thAya che. A prakAranA vyAvahArika anuSThAna nizcayanayanI apekSAthI munipaNAnA kAraNabhUta zubha adhyavasAyanA utpAdaka bane che. nizcaya meLavavA mATe vyavahAranuM avalaMbana levuM ja paDe che. jema nadI AdinuM taravuM hAthapaga AdinA calAvavArUpa vyavahAra karyA vagara, ane rajaju-rassI agara sIDI AdinA avalaMbana vinA makAna upara caDhavuM banI zakatuM nathI ke sUtra 3 zrI AcArAMga sUtra : 2 2 23 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtrA AtmAmAM prasannatA saMyama ArAdhanamAM tatpara munine ja thAya che, mATe saMyama ArAdhanamAM munie pramAda nahi karavo joIe. e vAtane pragaTa kare che-"bhaUUparama" ItyAdi. jJAnI purUSa cAritra meM kabhI bhI pramAda na kare, jinapravacanokta AhAramAtrA - zarIra-thApana kare ! jJAnI-samyagdaSTi manuSya cAritramAM kaI paNa samaya pramAda na kare. "ananyAma' zabdano artha cAritra che kAraNa ke "vacana paramaM camata ra" jenAthI bIjI koI vastu utkRSTa nathI te ananyaparama che. zAstramAM sAkSAt mokSanI prApti karAvanAra cAritra ja batAvavAmAM Avela che mATe te ja sarvotkRSTa che. pramAda cAritrane vighAtaka bane che, mATe te samyagdaSTi mATe vajanIya kahela che. pramAdane dUra karavAne upAya batAvavA mATe sUtrakAra kahe che-"mAcaT" ItyAdi. arthAt munie sadA Atmagupta-Indriya ane indriya-mananA vijayI banavuM joIe. tenA upara jyAMsudhI vijayarUpI aMkuza te prApta nathI karI letA tyAM sudhI tenA AdhIna banelA sAdhu pramAdathI rahita banI zakatA nathI. jIbha IndriyanI lolupatAthI te mAtrAthI paNa adhika AhAra laI le che. tenAthI prabhAdanI vRddhi thAya che. tathA adhika sarasa-rasIlA AhAra levAthI Indriyone paNa uttejanA maLe che. tethI caturtha vratanI rakSAmAM paNa bAdhA upasthita thAya che. A vAtane vicAra karI sUtrakAra kahe che-"nAthAmAyA" yAtrAmAtrA, Iti. arthA-saMyamayAtrAnA nirvAhagya AhArAdikanu ucita pramANamAM levuM batAvela che. sadA muninI e bhAvanA rahevI joIe ke huM jyAM sudhI bane tyAM sudhI nirdoSa cAritranI ArAdhanA karIne karmone nAza karuM, AvA prakAranA utsAhathI saMpanna te muni pitAnI saMyamarUpI yAtrAnI nirvina parisamApti mATe jInapravacanamAM pratipAdita pramANane anurUpa AhArAdi grahaNa kare, tenAthI ja potAnA zarIrane nirvAha kare. pramANathI adhika AhAra levAthI ane akalpanIya rAjapiMDAdikathI Indriyone nigraha banatuM nathI mATe dharmanA upArjanamAM sahAyaka zarIranI rakSA mATe zAstramAM pratipAdita mAtrAnusAra AhAra levuM joIe. kahyuM paNa che-- zrI AcArAMga sUtra : 2 224 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "AhArArthaM karma kuryAdanindyaM, syAdAhAraH prANasaMdhAraNArtham / prANA dhAryAstattvajijJAsanAtha, tattvaM jJeyaM yena duHkhAd vimucyet" // 1 // AhAra mATe aninda karma kare. AhAranuM grahaNa prANanI rakSA nimitta che. prANanI rakSA tanI jIjJAsA mATe che, ane tatvajJAna pitAne (jIvana) sAMsArika duHkhethI choDAvavA mATe thAya che. mATe sAdhue AhAranI prApti mATe aninda karma (eSaNasamitiyukta pravRtti) karavuM joIe, ninya karma nahi. prANonI rakSA mATe ja AhAra grahaNa karavo joIe, viSayAdikonI ane pramAdanI puSTi mATe nahi. tanI vicAraNA karavA mATe ja prANanI rakSA karavI joIe - bIjA jIvanI hiMsAdika mATe nahi. tattvajJAnane vicAra paNa sAMsArika duHkhothI chuTavA mATe kare joIe - mAna mAyA Adi kaSAyanI puSTi mATe nahi. mATe saMyamayAtrAnA nirvAha mATe mAtrAnusAra AhAra levuM joIe jethI pramAda na thAya. te sUi ja che prazcama sUtrakA avataraNa aura prazcama sUtro suni, Atmasa-Indriya ane manane nigraha karanAra kevI rIte bane ? evI ziSyanI jIjJAsAnuM samAdhAna kare che-"virA" ItyAdi. muni uttama, mAdhyama evaM adhama ina sabhI rUpoM meM vairAgyukta hove . sAdhanuM kartavya che ke te cakSurindriyanA viSayabhUta jyAM jyAM suMdara rUpa hoya tyAM tyAM temAM asAratAnI bhAvanA bhAvIne tenAthI virakta bane. sUtramAM - " je A pada Apela che tenAthI sUtrakAra e vAtane samajAve che ke rUpa ja zabdAdika viSayonI apekSA cittane pitAnI tarapha adhika AkaSTa karyA kare che, munine jyAre rUpamAM vairAgyanI jAgRti thaI jaze tyAre anya rasAdika viSayamAM te svataH ja tenA cittamAM vairAgya jAgRta thaI jaze. mATe sUtrakAra kahe che ke je ghaNA ja suMdara svarUpavAna divya svarUpavALA che-jevI rIte viziSTa rUpa devatAomAM, madhyamarUpa manuSyamAM, ane sAmAnya rUpa tiryAmAM hoya che temAM kaI vakhata paNa ISTa-aniSTanI kalpanAthI potAnA cittane vAsita na kare, sadA temAM virakata buddhi ja rAkhe. divya madhyama ane zudranA bhedathI rUpa traNa prakAranA che. kunja AdimAM kSudrarUpa, tenAthI anya madhyama rUpa ane kaI puNyAbhAomAM divya rUpa hoya che ke sUTa 5 che zrI AcArAMga sUtra : 2 225 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThe sUtrakA avataraNa aura chaThA sUtrA | jo muni jIvoM kI gati aura Agati ko jAna kara rAgadveSase rahita ho jAtA hai, vaha samasta jIvalokameM cheThana, bhedana, dahana aura hanana-janya duHkhoM se rahita ho jAtA hai ! zuM vicAra karI rUpAdakomAM viraktabuddhivALA bane? te kahe che--sAjaM " ItyAdi. bIjI gatithI AvavAnuM nAma Agati ane bIjI gatimAM javAnuM nAma gati che. manuSya ane tiryaMconI Agati cAra prakAranI hoya che. arthAt cAre gatithI AvIne jIva manuSya ane tiryaMca gatimAM janma le che. deva ane nArakIonI Agati be prakAranI hoya che, arthAt tiryaMca ane manuSya gatithI AvIne jIva devagati ane narakagatimAM utpanna thAya che. gati paNa te saghaLAenI A prakAre ja hoya che. manuSya ane tiryaMca gatino jIva cAre gatiomAM utpanna thaI zake che paraMtu devagati ane narakagatinA jIva manuSya ane tiryaMca gatinA sivAya anya gatimAM janma letA nathI. deva cavIne bIjA bhavamAM devagatimAM ane narakagatimAM utpanna thatAM nathI. te prakAre nArakI jIva paNa narakathI nIkaLI bIjA bhavamAM deva gati agara naraka gatimAM utpanna thatAM nathI. manuSya ane tiryaMca te marIne bIjA bhavamAM manuSya tiryaMca deva ane narakagatimAM janma laI zake che. manuSyanI gati mukti prAptinI apekSAthI pAMca prakAranI paNa kahevAmAM Avela che. A prakAre saMsAracakramAM ghaTIyaMtranI samAna paribhramaNarUpa Agati ane gati temaja manuSyamAM mekSagatinI saMbhavatAne jANIne tenA svarUpanA jJAtA ane saMsAranA duHkhothI bhayabhIta banIne mokSagatinA sukhanA gaveSI te sAdhu, rUpAdi viSayamAM rAga ane dveSathI rahita banIne sarvalokamAM keInAthI paNa talavAra AdithI hAtha paga AdimAM kadipaNuM cheravAmAM AvatA nathI. temaja kacchaka sUcI zUlAdithI bhedavAmAM AvatA nathI. temaja nathI agnithI bALavAmAM AvatAM, temaja nathI keraDA AdithI mAravAmAM zrI AcArAMga sUtra : 2 226 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvatAM. ane nahi tene narakagatyAnupUrvI Adine udaya thAya che. "anta" zabdane artha rAga dveSa che. kAraNa ke e bane "bantAritrA" pitAnI sattAmAM jIvanI muktine aMta karavAvALA hoya che. e bannenA sabhAvamAM jIvane saccA svarUpamekSanI prApti thatI nathI. tene bhAvArtha e che ke tiryaMca athavA manakhyAdikanI gati ane AgatinA parijJAnathI sAdhune sArA temaja kharAba rUpAdikomAM rAga dveSa na thaIne pratyuta temAM madhyasthatA ja tene rahe che. rAgadveSanI nivRttithI, chedana-bhedanAdi dvArA sAMsArika duHkhone je tene anubhava thatuM hatuM te pachI thatuM nathI. kAraNa ke duHkhone anubhava karAvanArI je rAgapariNati hatI te tenI dUra thaI cUkela che. bIjuM tene bhAva e paNa thaI zake che ke jyAre muninA AtmAthI rAga dveSane abhAva thaI jAya che te tenI AtmA atyanta nirmaLa ane viziSTa prabhAvazALI banI jAya che. A avasthAmAM evI keI paNa zakti nathI ke je tene chedana-bhedana temaja mAra mAre Adi duHkha pahoMcADI zake. "ra dunya nAnatyAnupUrinA vA' A TIkAne bhAva e che ke sakalasaMyamI mATe narakagati ane tiryaMcagatine baMdha thatuM nathI tethI tene tenI AnupUrvIne paNa udaya thatuM nathI. sUtra 6 sAtatyuM sUtrakA avataraNa aura sAtavAM sUtro /. mithyAdaSTi jIva bhUtakAla aura bhaviSyatkAla sambadhI avasthAoM ko nahIM jAnate haiM. unheM yaha nahIM jJAta hotA ki isakA bhUtakAla kesA thA aura bhaviSyakAlakesA hogA ?, koi 2 mithyAdaSTi to esA kahate haiM ki jaisA isa jIva kA atItakAla thA vaisA hI bhaviSyakAla hogA mithyASTiene jIvanI gati ane AgatinuM jJAna thatuM nathI. e vAtane kahe che-"a " ItyAdi. - mithyAdaSTi jenA bhaviSyakALamAM banavAvALI avasthAonI sAthe pUrvakAlika avasthAonI tathA bhaviSyakALamAM thavAvALA sukhaduHkhAdikonI sAthe pUrvakAlika sukhaduHkhAdikInI smRti thatI nathI. A jIvane samaya pUrvamAM kevA kevA prakAre sukhaduHkhomAM vItyo che? arthAta naraka Adi paryAmAM A jIve kayA kyA prakAranA duHkha athavA sukha bhegavyA che temaja AgAmI kALamAM narakAdi paryAyamAM A jIva kevA kevA prakAranA duHkha athavA sukha bhogavaze? tenuM tene smaraNa suddhAM hatuM nathI. kadAca A jIvanI atIta temaja anAgata kALa saMbaMdhI gatine vAra vAra vicAra karavAmAM Ave te jIvane vairAgya svataH utpanna thaI jAya. kahyuM che - zrI AcArAMga sUtra : 2 227 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " keNa mametthuppattI; kaha io taha puNo'vi gaMtavvaM ? / jo huttiyaM tirU, rUkyuM to che nizviLo" I Iti . arthAt kayA kAraNathI mArI A paryAyamAM utpatti thaI che? zuM mane ahIMyAthI pharIthI have bIjI paryAyamAM javuM paDaze? jo eTale paNa vicAra kare te kaye e jIva che jene vairAgya jAgRta na thAya? A saMsAramAM evA paNa mahAmithyASTi jIva che je karmanA vipAkanA jJAnathI zUnya banIne evuM kahe che ke A jIvano je bhava male te brAhmaNa saMbaMdhI hAya, bhale kSatriya saMbaMdhI hoya, bhale vaizya, zudra, gAya ane azvagheDA saMbaMdhI hoya-vyatIta thaI gayela che te ja bhava te te bhavenA saMskAranA vazathI AgAmI kALamAM pharIthI tene prApta thaze. sUtra ATharve sUtrakA avataraNa aura AThavAM sUtra | tattvajJAnI jIva atItakAlika aura bhaviSyatkAlika padArtho kA cintana nahIM | karate, ve to vartamAnakAla ke upara hI sAvadhAnatA se daSTi rakhate hai isaliye muni vizuddhAcArI yA atItAnAgata kAlake saMkalpa se rahita ho kara, niraticAra saMyamakI ArAdhanA kara pUrvopArjita sakala karmokA kSapaNa kare je saMsArasAgarathI pAra thaI cukela che te jInI pUrvApara gatinA jJAtA sarvajJa bhagavAna evuM kahetA nathI. mATe karmono nAza karavA mATe saMyamanI ArAdhanA karavI joIe. e vAtane kahe che-"nAma " ItyAdi. jevuM tIrthakara prabhue kahyuM che tenA anusAra jenuM jJAna che te tathAgatatattvajJAnI atIta artha--avasthA-ne cittamAM lAvatA nathI. na AgAmI arthane cittamAM lAve che. paNa "prANinA sukha athavA duHkha karmonA anusAra bane che" e ja te nirNaya kare che. mATe vartamAna bhavamAM prApta je zrata cAritrarUpa dharmanI ArAdhanAmAM tatpara arthAt atIta ane anAgata kALa saMbaMdhI svarga AdinA sukhanuM ciMtavana nahi karavAvALA, tathA vizuddha AcAravALA, athavA atIta ane anAgatanA saMkalpane dUra karavAvALA mahAmuni niraticAra saMyamanI ArAdhanA karIne pUrvopAIta karmone nAza kare. jJAnInuM svarUpa A prakAre kahyuM che- zrI AcArAMga sUtra : 2 228 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "gataM zocati yo naiva, bhaviSyannaiva vAJchati / rate vartamane cA, zaiva jJAnI nikAse che zuM che ? eTale-"bharyuM vAta to nahIM, gAma ciMte nahiM .. vartamAna varate sahI, so jJAnI ghaTamAMhi // je vItI gaelI vAto upara dhyAna nathI detA, bhaviSyanI vAtenI cAhanA nathI karatA, paNa vartamAna avasthA upara ja saMbhALIne rahe che te ja jJAnI kahevAya che. A zlekathI TIkAkAra A vAtanI puSTi kare che ke tattvajJAnI bhUta bhaviSya kALanA sAMsArika sukhonI smRti tema ja IcchA na karI vartamAnakALamAM zratacAritrarUpa dharmanI ArAdhanA karavArUpa pitAnI avasthAmAM ja tatpara rahe che. sU08 navama sUtrakA avataraNa aura navama sutrA / arati aura AnandakI asAratA kA vicAra kara, unake viSaya meM vicalita na hotA huA dhyAna mArga meM vicaraNa kare, tathA sabhI prakAra ke hAsyoM kA parityAga kara alInagusa hote hue saMyamAnuSThAna meM tatpara rahe che karmono nAza karavAmAM kaTibaddha maharSinA dharmadhyAna yA zukaladhyAnathI je phaLa thAya che te kahe che-"vA gara" ItyAdi. Icchita padArthanI aprAptithI athavA tenA vinAzathI agara aniSTa padArthanA samAgamathI je mAnasika duHkha thAya che tenuM nAma arati che. ISTa padArthanI prApti thavAthI je harSa athavA sukha thAya che tenuM nAma AnaMda che. e bane dharmadhyAna agara zukla dhyAnanA lavalIna cittavALA maharSine thatAM nathI. kAraNa ke arati ane AnaMdanA kAraNone tyAM abhAva thaI cukela che. maharSi mATe zuM arati ke zuM AnaMda? banne sarakhAM che. mithyASTine jevI rIte arati ane AnaMda thAya che, te prakAre maharSine te banne dharmadhyAna ane zukladhyAnanA prabhAvathI thatA nathI. mATe arati ane AnaMdamAM caMcaLacitta na banIne mahaSie pitAnA dhyAnanA mArgamAM lavalIna rahevuM joIe. zrI AcArAMga sUtra : 2 229 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA saMyamanI ArAdhanA karavAmAM dattAvadhAna maharSi arati ane A naMdathI koI prayajana ja nathI. tAtparya e che ke-saMyamanI ArAdhanA karavAmAM tatpara maharSine jyAre ke kAraNathI pratikULa parISaha ane upasarganI upasthiti thAya che te vakhate tene tenAthI arati thatI nathI. paNa tene te vakhate te vicAra Ave che ke A AtmAe pUrvabhavamAM naraka nidAdi gatimAM sudhA tRSA Adi janita temaja vadha ane baMdhana AdithI utpanna thayela je gheratara duHkha ananta vAra bhegavela che tenI apekSA alpa dukhajanaka A pariSaha ane upasarga kaI cIja che? tathA Rddhi rasa, zAtA AdinI upasthiti hovA chatAM paNa tene harSa agara sukha thatuM nathI. kAraNa ke te samaya paNa te eja vicAra kare che ke A AtmAe pUrva devabhamAM, manuSyalakamAM durlabha evA aneka prakAranA Rddhi Adi janya sukhane anaMtavAra bhegavela che te samudranA tulya te sukhanI sAme biMdu tulya A Rddhi AdinA sukhanI zuM gaNanA che. kahyuM paNa che - "na tRNotti cA mA, 2vistavyane / sa nAma teNu vRttoDakno, cato rAmAnudi ? . " he AtmA ! jyAre anaMta vAra sevI cukelA te kAmethI jyAre tuM tRpta na thaye, ulaTuM tenA bhegavavAthI tAree aMta thayo, te pachI tenA bhegavavAthI tane zuM lAbha che? mATe te vastuthI vairAgya ja le sarva zreyaskara che. tethI te saMyamIne joIe ke te arati ane AnaMdanA kAraNomAM paNa agraha-anapekSAvALA banI arthAt mAdhyacya bhAva rAkhIne saMyama mArgamAM vicare. - tathA-samasta hAsya athavA hAsyanA sthAnabhUta ke jenI tIrthakaree niMdA karela che, evA viSayakaSAyone parityAga karI indriyanigrahI temaja mana, vacana ane kAyAthI sadA sAvadya kriyAothI rahita thaIne, athavA kamaTha-kacachapanA samAna saMvRtazarIra thaIne te maharSi saMyamanI ArAdhanA karavAmAM sAvadhAna rahe. sU0llA pitAnA AtmAnA vIryaguNanA avalaMbanathI ja mokSa prApta thAya che, paNa bIjAonI sahAyatAnA sahArAthI thatuM nathI. A vAtane batAvavA mATe kahe che-"purisA" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 230 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama sUtrakA avataraNa aura dazama sUtra/ purUSa apanA mitra apane hI hai. bAharameM mitra khojanA vyartha hai .. purUSArtha sAdhana karavAmAM samartha he purUSa=he ziSya! tame pote ja tamArI jAtanA mitra che. pitAnA AtmAnuM kalyANa karavAmAM udyogI banI je tame saMyamane bhAra aMgIkAra karela che, temAM tamArI AtmAthI atirikta bIjA koI sahAyaka nathI. zrutacAritrarUpa dharmanuM AcaraNa karavAthI AtmA apramAdI bane che. pramAdathI rahita AtmA ja AtmAne ekAMtika tathA Atyantika parama sukhane janaka rahevAthI utkRSTa baMdhu che. mATe jyAre AtmAne AtmAthI atirikta A avasthAmAM ke vAstavika daSTithI baMdhu-sahAyaka che ja nahi, te pachI he Atmana ! pitAnAthI sadA bhinna rahelAone te potAnA sahAyaka mAnavAnI cAhanA zA mATe kare che? bhAvArtha-AtmAthI sadA bhinna rahelA e sAMsArika samasta padArtha-bhale strI putra mitra Adi hoya, cAhe hiraNya suvarNa Adi hoya. tane sAMsArika kAryomAM ja sahAyaka bane che paramArthika kAryomAM nahi. AtmAne tenA mamatvathI niraMtara ja janma, jarA ane maraNAdika aneka prakAranA anaMta kaSTone sAmane kare paDe che. te kaSTonA sthAnabhUta A saMsArasamudramAM tene vAraMvAra gothA khAvA paDe che mATe tenA pitAnA sahAyaka mAnavA te zatrune sahAyaka mAnavA barAbara che. mATe he ziSya ! e nizcaya vizvAsa rAkhIne potAnI saMyama yAtrAne nirvAha zrI AcArAMga sUtra : 2 231 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karo, ane vicArA ke--A yAtrAmAM mAro sahAyaka mAro AtmA ja che. bIjI bAhya koi paNa padmA nahi, jo tenI sahAyatAnI apekSAvALA banaze teA potAnA AtmAne moharUpI samudramAM khuDAvanArA banazeo, mATe tenA mohamAM sIne AtmAne moharUpI samudramAM nAMkhavAnI ceSTA na karo, ane paramAthI e samajIne A yAtrAmAM AgaLa vadhatA raho. zrutacAritrarUpa dharmanA anuSThAnathI AtmAnA sahAyaka AtmA ja che, ane tenA virodhI sAvadya kriyAonA karavAthI AtmA ja AtmAnA zatru che. kahyuM che-- ,, 8'avyevamaLavucota, saMkSudro yavAnatiH / maraLAni svanantAni, nanmAni ca royam " // // kRti / artha :--baLavAnathI baLavAna paNa zatru krodhI thaIne mAre to eka ja janmamAM mAre che, paraMtu sAvadya kriyAmAM pravRtta AtmA svayaM zatru banIne anaMta vAra pAte peAtAne mAre che, ane janma le che. arthAt AtmA ja peAtAnA zatru anIne caturgati saMsAramAM janma maraNa karatA rahe che, kintu kadI paNu mokSa prApta karatA nathI ! 1 5 sU0 10 // gyArahaneM sUtrakA avataraNa aura gyArahavAM sUtra / / jo purUSa karmo ke dUra karanekI icchAvAlA hai vaha karmo ko dUra karanevAlA hai aura jo karmo ko dUra karanevAlA hai vaha karyo ke dUra karane kI icchAvAlA hai / jene AtmA ja mitra che evA purUSanI eLakhANu kevI rIte thAya ? A prakAranI ziSyanI jIjJAsA thavAthI sUtrakAra kahe che--nuM jJAninnA ' ItyAdi, karmInA je apanetA che tenuM nAma zAci tathA mokSagAmInu' nAma pUrAcitra che. arthAt je uccAlayika=karmAnA nAza karavAvALA che te dvAliyaka= mokSagAmI che, ema samaLe. kaThinatara tapa ane saMyamanI ArAdhanAthI prApta thavAvALA heAvAnA kAraNe dUra je AlayasthAna che. tenu nAma dUrAlaya-mokSa che. te jene thAya che te dvAliyaka arthAt mokSagAmI che. parasparamAM kArya kAraNu bhAvanuM pradarzana karAvavA mATe ukta ane sUtrakAra gata-pratyAgata (hera-phera) rUpathI kahe che-je dvAliyaka-mokSagAmI arthAt muktinA mArga upara ArUDha che zrI AcArAMga sUtra : 2 232 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tene uccAlayika-karma ane tenA AzravadvAne nAza karavAvALA samaje. kAraNa ke te karmone dUra karavA mATe kRtanizcaya temaja utsAha saMpanna bane che. karmone nAza karavAmAM te kaI paNa prakAre pAchaLa pagaluM bharatAM nathI, arthAt kaTibaddha thAya che. bhAvArtha-ziSya je A prazna karela hato ke AtmAneja je saMyamayAtrAmAM sahAyaka mAne che tenI oLakhANa zuM che? tenuM samAdhAna sUtrakAre A sUtrathI karela che, te kahe che ke je saMyamI A prakAranI pravRtti kare che te karmone dUra karavAmAM sadA kaTibaddha rahe che. tevA rUpathI te daSTipatha thAya che. tenI dareka kriyAo evI hoya che ke jenAthI karmone Asrava rokAya che, ane saMcita karmonI nirjarA thatI rahe che, evA saMyamI muni ja mokSa mArga para ArUDha mAnavAmAM Ave che. je sU0 11 che | bArahaveM sUtrakA avataraNa aura bArahavAM sUtro / apanI AtmAko bAhya padArtho se nivRta kara, use jJAnadarzanacAritra se yukta kara purUSa duHkhase mukta ho jAtA hai .. pitAnA AtmAne ja jeNe mitrarUpathI aMgIkAra karela che te saMyamI kevA phaLane prApta kare che tene mATe kahe che-purA" ItyAdi. he purUSa! arthAt parama purUSArtha-mokSanA sAdhanamAM samartha he bhavya ! pitAnA AtmAne vaiSayika mArgathI haTAvI AtmaniSTha kare, tenAthI tamArA duHkhane aMta Avaze. bhAvArtha -je saMyamI pitAnA AtmAne ja saMyama mArganA sAdhanamAM sahAyaka mAne che. tene muktinA lAbhArUpa phaLa prApta thAya che. saMsAradazAmAM phakselI vyaktithI, athavA saMyamanI ArAdhanAmAM sAMsArika parapadArthanI sahAyatAnI ja apekSA rAkhavAvALA saMyamathI svarUpanuM avelekana, athavA kRtacAritrarUpa dharmanuM ArAdhana banI zakatuM nathI. jyAM sudhI A prakAranI pravRtti saMyamImAM utpanna nathI thatI tyAM sudhI te pitAnA kartavya mArgathI alaga ja rahe che. tenI AtmA anAdi kALathI saMsakta (lAgelA) mithyAtva avirati zrI AcArAMga sUtra : 2 233 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ADhi bhAvanAnA vazathI viSacenI tarapha ja lAgyA rahe che, ane mokSanA sAdhaka dhArmika anuSThAnanA saMskArothI vaMcita rahe che. A vAtanA khyAla karI sUtrakAra ziSyajananA zikSA kahe che keH--he ziSya ! jo tuM paramapurUSArtha mokSanu sAdhana karavAmAM potAne zaktizALI samajatA hoya te! tuM svarUpanA avaleAkanamAM agara zrutacAritrarUpa dharmanI ArAdhanAmAM peAtAne visarjita karI de. je Ama nathI karatA te anAdikAlika mithyAtva ane avirati AdinI lAgelI vAsanAnA vazathI viSayAnA soMga mATe bahAranA padArthomAM pravRtti karavAvALA peAtAnA AtmAne te taraphathI haThAvI zakatA nathI, mATe tame mokSanA sAdhaka dhArmika anuSThAnanA saMskArane pAte pAtAmAM pralatara karI, jethI viSayamAnI tarapha vadhatA e tamArA AtmA e tarapha jai zake nahi-te taraphathI nivRtta thaI jAya. A prakAranA vAraMvAranA abhyAsathI AtmAne-potAne nijarUpa-samyagdarzana samyag jJAna ane samyakcAritra-mAM sthApita karIne tame duHkhAnA kAraNabhUta jJAnAvaraNIyAkrika karmonA baMdhanathI mukta thai jaze ! sU012 5 terahavAM sUtra / / satyako-arthAt--gurU kI sAkSitA se gRhIta zrutacAritra dharma sambandhI grahaNI aura AsevanI zikSA ko, athavA Agamako vismRta na karate hue tadanusAra AcaraNa karo / satyakA anusaraNa karanevAlA meghAvI saMsAra samudrakA pAragAmI hotA hai aura jJAnAdiyukta hone se zrutacAritra dharmako grahaNa kara vahu muni mokSapadadarzI hotA hai / pharIthI kahe che-'rikSA ' ItyAdi. he purUSa! = paramapurUSArthanuM sAdhana karavAmAM sama bhavya ! bhagavAna tathA gurUne sAkSI karIne je tame grahaNI-zrutacAritrarUpa dharmane aMgIkAra karavAvALI, ane AsevanI--tene nirdoSa rItithI pALavAvALI zikSA grahaNa karI che tene tame svapnamAM paNa bhUlA nahi. tenuM aMtaHkaraNathI pAlana karo. ane caraNakaraNarUpa gameAkta a (caraNusattarI ane karaNusattarI )nu sevana karo. jInapravacananI AjJAnusAra je potAnI pravRtti kare che te heya ane upAdeyanA vivekathI kuzaLa banI jAya che, te kuzaLatAnu e phaLa che ke te saMsArasamudrathI pAra thaI jAya che, temaja AtmAnA hitakArI hAvAthI hitarUpa jJAnAdi guNAthI yukta te saMcamI zrutacAritrarUpa dharmanI ArAdhanA karI zubha temaja tIrthaMkarAdidvArA dRSTa evA muktisthAnanA darzaka ane che ! sU0 13 / / zrI AcArAMga sUtra : 2 234 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudahaneM sUtrakA avataraNa aura caudahavAM sUtro / rAgadveSa kA vazavartI jIva kSaNabhaMgura jIvanake parivandana, mAnana ora pUjanake liye prANAtipAta Adi asatkarmo meM pravRti karate hai. isa prakAra ve parivandana, mAnana aura pUjanake viSaya meM pramAdazIla ho jAte hai, pramAdI ho janma jarA maraNarUpa dukhArNava meM apane ko Dubo dete hai, athavA-isa prakAra ve una parivandanAdikoM meM Ananda mAnate haiM, paraMtu ve parivadanAdika unake hitake liye nahIM hote pUrva sUtramAM pramAdarahita maharSinA guNonuM kathana karela che, have pramAdasaMpanna prANunA deSa kahe che-"huko" ItyAdi. je manuSya rAga ane dveSa, e bannethI yukta che te vIjaLInA camakArA samAna kSaNabhaMgura A jIvanane sukhI karavA mATe "tame lakSmIvAna thAo ciraMjIvI thAo' ItyAdi rUpathI pitAnI stuti karAvavA mATe, tathA "loka mane dekhIne ubhA thaze, AsanAdikanA pradAnathI mAruM sanmAna karaze. A prakAre anya janethI satkAra prApti mATe, tathA mane prAmAdhipati agara nagarAdhipati dAna, mAna, praNAma ane sevA-suzruSA AdithI pratiSThita karaze. A prakAre pitAnI pUjA mATe prANAtipAtAdika akRtamAM pravRtti kare che. A prakAranI cAhanAvALA je koI muni che te rAga ane dveSathI yukta che. ane asaMyamamAM Asakta che. evA prANI svArtha athavA parArthane jarA paNa khyAla karatA nathI, phakta potAnI khyAtilAbha ane pUjAdikanI cAhanAne AdhIna thaI Arta ane raudra dhyAnamAM saMlagnacitta rahyA kare che, ane sAvadya vyApAramAM pravRtti karavArUpa pramAdanuM sevana karatA rahe che. e pramAdakArI prANI nizcita ja potAnA AtmAne duHkhothI dUra na karatAM pratyuta karmonA saMcayathI svayaM potAnA AtmAne duHkharUpI samudramAM nAMkhe che. athavA sUtramAM "mati nA sthAnamAM kyAMka "moti" e paNa pATha che, tene artha A prakAre thAya che-je pari. vaMdana AdimAM keTalAka prANa harSa manAve che, paNa te tenA AtmAnA hita mATe hotuM nathI sUtra 14 zrI AcArAMga sUtra : 2 235 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - pannaharve sUtrakA avataraNa aura pandrahavAM sUtrA/ jJAnacAritrayukta muni duHkhamAtrAse spaSTa hokara bhI vyAkula nahIM hotA ! he ziSya! tuma pUrvokta artha athavA vakSyamANa artha ko acchI taraha samajho ! rAgadveSarahita muni lokAloka prapajhava se mukta ho jAtA hai aa udezasamApti tenAthI bhinna pravRtti karavAvALA apramAdI muni je phaLane pAme che te batAve che-sakrio ' ityAdi. jJAna ane cAritra-saMpanna saMyamI muni, zIta, uSNu parISahathI utpanna thayela, athavA koI vyAdhi agara upasargathI janita theDI agara vadhAre duHkhanI mAtrAthI skRSTa banavA chatAM paNa kadi paNa Akalitacitta nathI thatAM. mATe he ziSya! AgaLa kahevAmAM Avaze te arthane athavA " jovA ahIMyAthI laIne "jo zaikSatti" tyAM sudhI je kaMI atyAra sudhI artha pragaTa karela che tene heya ane upAdeyanA vivekathI vAsita aMtaHkaraNa banI tame pUrNa rUpathI pitAnA dhyAnamAM rAkhe. "hiM roLA" tyAMthI prAraMbha karI " saMjJAttio tyAM sudhI je kaMI paNa viSaya kahevAmAM Avela che tene nicoDa artha e che kerAgadveSathI rahita muni cauda (14) rAju pramANa A lokamAM pratyakSathI dekhAtAM caturgatimAM bhramaNarUpa vyavahArathI sadAne mATe mukta thaI jAya che. bhAvArtha -" saMdhi honArU" e sUtrathI lagAvI "jo saMjJAti " tyAM sudhI muninA saMbaMdhamAM je kAMI sUtrakAre pragaTa karela che te upara te muni je hRdayanA bhAvathI pravRttiyukta thAya che te e nizcita che ke te avazya ja rAga ane dveSathI rahita banIne A cauda (14) rAjU pramANulokamAM cAra gationA bhramaNathI mukta thaI jAya che. "ti"i rUri travAmi-A padanuM vyAkhyAna pahelA samAna che. A sUtra 15 trIjA adhyayanane trIjo uddeza samApta che 3-3 che zrI AcArAMga sUtra : 2 236 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya udeza ke sAtha caturtha uddezakA sambandha pratipAdana aura prathama sUtra / trIjA adhyayananA cAthA uddeza. 66 trIjA adhyayananA trIjA uddezamAM kevala pApa karma nahi karavAthI muni thatAM nathI. paNu apramAda tathA zubhabhAvanApUrvaka saMcamanA anuSThAnathI ja muni avasthA prApta thAya che." A viSaya samajAvavAmAM Avela che. have zubha bhAvanA zubha adhyavasAyarUpa che. te zubha adhyavasAyanI prApti kaSAyAnA tyAgathI thAya che. mATe vAta--vamana karelA annanI mAphaka kaSAya cheDavA ceAgya che. A viSayane samajAvavA mATe A ceAthA uddezanI prarUpaNA karatAM sUtrakAra kahe che--se vRMta' ityAdi. athavA--je zrutacAritrarUpa dharmamAM jAgarUka saMyamI verathI rahita anIne tathA janma ane mAlyAdi avasthAone duHkhasahabhAvinI jANIne niSkadI thAya che te leAkamAM dRzyamAna catutiyAmAM bhramaNurUpa prapaMcathI chUTI jAya che. zubhAvyavasAyapUrvaka saMyamake ArAdhanameM tatpara muni krodha, mAna mAyA aura lobhako dUra karanevAlA hotA hai; yaha bAta tIrthaMkaroMne kahI hai / tIrthaMkaroM ke upadezakA anusaraNa karanevAlA sAdhu AdAna kA-aSTAdaza pApasthAnoM kA, athavA kaSAyoM kA - vamana karanevAlA aura svakRta karmo kA nAza karanevAlA hotA hai / e saghaLI vAte trIjA uddezanA aMtima sUtramAM tathA A uddezanA anya sUtrAmAM pragaTa karavAmAM Avela che. parantu te pluTe che kevI rIte ? te kahe che--tevaMtA ItyAdi. zubha adhyavasAyapUrvaka saMyamanI ArAdhanAmAM tatpara zramaNa-muni krodha, mAna, mAyA ane lAbhanA vimatA-apanetA nAzaka bane che. ' ,, sUtramAM " joyaM, mAna, maLyA, homa " A prakAre A dvitIyAnta padonA alaga alaga svata tra prayAga karela che. tenuM kAraNa krodhAdikomAM eka-ekanA anantAnukha madhI AdinA bhedathI cAra cAra bheda khatAvavAnA che. arthAt samAsa karavAthI " jodhamAnamAcAomAn " evuM eka pada bane che. te paNa A eka padanA prayAga na karIne je pratyeka pada sUtramAM svataMtra vibhaktivALA rAkhela che tenuM kAraNa krodha AdianantAnuma'dhI, apratyAkhyAna, pratyAkhyAnAvaraNa ane saMvalananA bhedathI cAra cAra prakAre che, te batAvavAnu che. tathA tenA upazama eka sAthe eka ja jagyA upara zrI AcArAMga sUtra : 2 237 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatuM nathI. paNa bhinna bhinna samayamAM bhinna bhinna guNasthAne mAM thAya che. AthI pratyekanA upazama karavA mATe pRthakka-pRtha-rUpathI prayatna karavo paDe che. A temAMnA samasta abhiprAyane spaSTa karavA mATe sUtramAM krodhAdika padane asamAsarUpathI svataMtra vibhaktimAM rAkhela che. ane paramArtha dRSTithI nipaNuM krodhAdi kaSAyane nigraha karavAthI prApta thAya che. anya rItithI nahi. A vAta mATe zrI sudharmA svAmI kahe che-he jammu ! meM mArI potAnI kalpanAthI A kahyuM nathI paNa tIthakara zrI vardhamAna svAmI ke jenuM jJAna nirAvaraNa che. temaNe A vAtane sAkSAtkAra karela che, mATe temanA kathanAnusAra kahuM chuM. A potAnA abhiprAyane pragaTa karavA mATe sUtramAM--rtha vAsaNa sapada rAkhela che. krodhAdika kaSAyonuM vamana karanArA ja muni bane che. e siddhAMta bhagavAna vardhamAna svAmIne che. "ratinirAvarajJAnatyAna jJAnAtIti parathA, sa ive para " nirAvaraNajJAnazALI hovAthI je samasta trikALavatI padArthone yugapa-eka sAthe jANe che te pazya che. pazyane ja pazyaka kahevAmAM Ave che. "pazyakazabda tIrthakara vardhamAna svAmIne vAcaka che. kevaLajJAnarUpI Aloka (prakAza) thI dekhavAnuM nAma darzana che. bhagavAne A samasta viSaya potAnA kevaLajJAnarUpa prakAzathI pratyakSa dekhela che. zrI sudharmA svAmI kahe che ke "temanA upadezathI te jJAna meM jANela che. mATe temAM anyathApaNAnI AzaMkA banI zakatI ja nathI. bhagavAnanuM jJAna nirAvaraNa kevI rIte thayuM ? A vAtane pragaTa karavA mATe sUtrakAra "patarAha" A vizeSaNane prayoga kare che. zastra be prakAranA che. (1) dravyazAstra ane (2) bhAvazastra. talavAra Adi dravyazastra che. krodhAdika kaSAya bhAvazastra che. jyAM sudhI AtmAthI bhAvazastrone abhAva--ucacheda nathI thatuM tyAM sudhI jJAnamAM nirAvaratA AvI zakatI nathI. bhagavAna vardhamAna svAmIe potAnA AtmAthI tene sarvathA vinAza karI nAkhela che, mATe temanuM jJAna nirAvaraNa che. dravyazAstra ane bhAvazastra jenAthI sarvathA dUra thaI cUkela che tenuM nAma uparatazastra che, jyAM sudhI AtmAthI kaSAyonuM vamana nahi thAya tyAM sudhI, bhale teo koI paNa kema na hoya, nirAvaraNajJAnazALI banI zakatA nathI. jJAnamAM jyAM sudhI nirAvaraNatA nathI AvatI tyAM sudhI koI paNa padArthane sAkSAtkAra thatuM nathI. mATe samasta padArthone hastAmalakAvat pragaTa karavAvALuM jJAna sarvajJane kaSAyonA vamanathI ja prApta thAya che. jyAre A siddhAMta nizcita che te tenA upadezAnusAra pravRtti karavAvALA anya mekSAbhilASIjanane paNa krodhAdika kaSAyAnuM vamana karavuM Avazyaka che. krodhAdika kaSAyenuM vamana karyA vagara jJAnamAM nirAvaraNatA AvatI nathI. tenI puSTi "ciMtanasa-paryatararA" A padathI kare che, jo ke A pada SaSTharAnta che, ane pazyakanA vizeSaNarUpathI ja prayukta thayela che. te paNa A e vAtanI ghoSaNA kare che ke tIrthakara kaSAyarUpa bhAvazastronA nAzathI ja sakaLa karmonA nAzaka banela che. mATe dhAdika kaSAyane nAza sakaLa karmono nAzamAM tathA ghAtiyAnA nAzamAM temaja kevaLajJAna rUpI nirAvaraNa jJAnanI prAptimAM kAraNa che. A prakAre paraMparA-saMbaMdhathI kaSAyonuM zrI AcArAMga sUtra : 2 238 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** vamana nirAvaraNa jJAnanuM utpAdaka mAnavAmAM Ave che, je sakaLa karmonA vinAza kare che athavA karmonA vinAza karavAnA jenAsvabhAva che tenuM nAma " censara " che. tenA e siddhAMta che. jema tIrthaMkara kaSAyazastranI nivRttithI sakaLa karmonA vinAzaka bane che te mAphaka tenA upadezAnusAra peAtAnI pravRtti rAkhavAvALA anya bhavyajana paNa sakaLa karmonA vinAzaka ane che. A abhiprAyane pragaTa karavA mATe sUtramAM ' jJAnam pada rAkhela che. AtmAnA pradezanI sAthe aSTavidha karmo jenAthI dUdha-pANInI mAphka ekakSetrAvagAharUpa banIne rahe che tenu nAma AdAna che. te aDhAra pApasthAnaka che. athavA karmomAM sthiti dhanu kAraNa hovAthI kaSAyA paNa AdAna che. tenu vamana karavAvALA 'samaimi'svamit thAya che. arthAt je bhavya karmonA AdAnabhUta kaSAyAkrikonuM nirAkaraNa-vinAza kare che te potAnA karelA karmonA vinAzaka ane che. // sU0 15 " dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtra / / jo eka ko jAnatA hai vaha sabako jAnatA hai, jo sabako jAnatA hai vaha ekko jAnatA hai / tIrthaMkara bhagavAna jIvAne heya ane upAdeyanA upadeza Ape che. etAvatA khIjAnA upakAranA katRtvathI temAM tIrthaMkarapaNuM bhale AvI jAya temAM amane koi vivAda nathI, paraMtu tethI temAM sarvaijJatA kevI rIte siddha thAya che ? evI zaMkA karavI joIe nahi. kAraNa ke jyAM sudhI AtmAmAM padArthonuM samyag--vAstavika jJAna thatuM nathI tyAM sudhI tIrthaMkara bhagavAna upadeza ApatA nathI. jIvAne upadeza ApavA sabhyajJAna arthAt kevaLajJAnane AdhIna che, kevaLajJAna utpanna thavAthI trikALavI samasta padArthonuM vAstavika svarUpa darpaNamAM pratibiMbanI mAphaka prati bhAsita thavA mAMDe che. kevaLajJAnanI prApti ja sajJatA che. A sarvajJatA vinA eka paNa padArthanuM vAstavika svarUpa jJAta thaI zakatuM nathI. A vAtane samajAvavA mATe kahe che--ne mAM ' ityAdi, athavA e je humA kahyuM ke ' E pAlAssa phulaLatat pazyastha yunir' jethI ziSya A ThekANe e prazna kare che ke-sajJa zuM eka ja padArthane jANe che ke aneka padArthAne ? A prakAranA ziSyanA praznanA uttara Ape che. 'ne mAM ' ityAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 239 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je eka jIvadravyane, athavA ajIvadravyane dravya kSetra kALa ane bhAvathI temaja atIta anAgata ane vartamAnakALa--saMbaMdhI samasta paryaMceAthI yukta jANe che te samasta padArthAne jANe che, samasta padArthanuM samyajJAna thayA vinA koI eka vivakSita padArthanuM jJAna dravya kSetra kALa ane bhAvathI ane atIta anAgata ane vamAna samasta paryAyeAthI thaI zakatuM nathI, A abhiprAya samajAvavA mATe kArya kAraNa bhAva darasAvatAM sUtrakAra kahe che-"ne sarvAM nALaphacaH sarve jJAnAti " Iti. je A lAkanA bhItaranA samasta padArthone jANe che te eka ghaTAki dravyane paNa jANe che. bhUta bhaviSya ane vartamAnakALa sabaMdhI jeTalI paNa te dravyanI paryAya che te samasta, dravyanA svabhAva che. te paryaMceAthI pariNata dravya tattattvabhAvavALA banatA rahe che. A prakAre dravyamAM te te paryoceAthI tattastvabhAvanI prApti thavAthI te dravya potAnA anAdi ana takALapaNAthI ( A rUpathI anyA; A rUpathI mane che ane have A rUpathI khanaze ) te te svabhAvovALA jANI levAmAM Ave che. arthAt eka vastunuM samasta svarUpa sajJa ja jANe che / / sU0 25 tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtra / A prakAre samasta dravyAne jANavAvALA sarvajJa ja samasta jIvAne mATe hitakArI upadeza de che. A vAtane sUtrakAra batAve che--lavo ItyAdi. athavA satta svaya' pAtAnA ziSyA prati pramAdanA doSone ane apramAdanA guNone pradarzita kare che-'savo ItyAdi. pramAdIko sabase bhaya rahatA hai aura apramAdIko kisIse bhI nahIM ! madyAkriprasAdasevI jIva dravya kSetra kALa ane bhAvathI bhayabhayakArI hovAthI karmAMnA baMdha kare che. ' bhaya' zabdanA artha kama che. kAraNa ke karma ja jIvAne sadA bhayakArI hoya che. mATe A ThekANe kAryamAM kAraNanA upacAra karela che. bhaya, karmAnu kArya che ane kama, bhayanu kAraNa che. pramAdavALA jIva zrI AcArAMga sUtra : 2 240 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : nizcayathI jJAnAvaraNIyAdika ATha prakAranA karmonA aMdhaka thAya che. te dravyanI apekSA samasta AtmapradezAthI karmonA grahaNa karavAvALA mane che. kSetranI apekSA Sa-cha dizAomAM, kALanI apekSA pratyeka samayamAM, bhAvanI apekSA aDhAra pApasthAnAthI athavA pAMca prakAranA pramAdathI karmonA aMdhaka thAya che, A prakAre tene saghaLI bAjuthI karmonA baMdha thatA rahe che. athavA sarvAMtaH=sava prakArathI'tenA sthAnamAM satra' evo artha karavAthI pramAdI mATe * satra ' dareka jagyAethI bhaya thAya che, evo artha khAdha thAya che. A ThekANe bhaya zabdanA artha ' Dara 'che. je prakAre cAra mATe A lAkamAM khaDgAdithI hAthAnu kApavuM, zUlAdithI bhedAvuM, kazA-cAbuka AdithI mAra khAvA ArUipa kaThinatara rAjakIya yatraNA-kTone bhAgavavAnA bhaya hAya che, tathA paralokamAM paNa narakanagAdAdika aneka kaSTone sahanakaravAnA bhaya hAya che. tevI rIte pramAdI prANIne sarvatra bhaya ja bhaya che. AtmakalyANa karavA mATe je saMyamanI ArAdhanAmAM jAgarUka che evA apramAdI prANIAne kAMi paNa bhaya hotA nathI. te nathI A lAkamAM duHkhI thatAM. nathI paralokamAM du:khI thatAM. adhika zuM kahevuM? te A sa MsAranA bhayathI ja nimukta thai jAya che. A-lokasaMbaMdhI ane paralokasabaMdhI duHkhanuM kAraNa A saMsAra ja tene pharIthI prApta thato nathI, arthAta te sadAne mATe mukta thaI jAya che ! sU035 caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtra / / jo ekakA upazama karatA hai vahu bahutakA upazama karatA haiM, jo. bahutakA upazama karatA hai vahu ekakA upazama karatA hai / A ThekANe kaSAyanA adhikAra che. kaSAyAnuM vamana e prakAre che. (1) upazamavamana (2) kSapaNu vamana. kAyAnuM upazama thavu te upazamavamana che. tathA kaSAyAnuM kSaya thavuM te kSapaNuvamana che. upazamavamananA paryAyAntara zabda nAmana che. A abhiprAyathI kahe che- nehA' ItyAdi. athavA-kaSAyAnA abhAvathI pramAdanA abhAva, pramAdanA abhAvathI samasta mAhanIyanA abhAva, tenAthI sakaLa karmonA kSaya thAya che. A prakAre ekanA abhAva thavAthI bahunA abhAva, mahune abhAva thavAthI ekanA abhAva thAya che. zrI AcArAMga sUtra : 2 241 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakAre gata-pratyAgata (hera-phera)thI kArya kAraNa bhAvane batAvavA mATe kahe che- " ItyAdi. je anaMtAnubaMdhI kaSAyone ane anaMtAnubaMdhI lobhAdino upazama kare che, A ThekANe je eka mehanIya karmane upazama kare che te tenAthI avaziSTa jJAnAvaraNIya Adi samasta karma prakRtine paNa upazama kare che. je sthitithI avaziSTa karmone upazama kare che te eka ananatAnubadhI krAdha athavA mehanIyane paNa upazama kare che. A ThekANe nAmana zabdane artha upazama athavA paNa che. upazamanI apekSAthI A vyAkhyA karela che. kSapaNanI apekSAthI vyAkhyA A prakAre che- je ekane kSaya kare che te bahune kSaya kare che. eka anaMtAnubaMdhI krodhane kSapaka apratyAkhyAna Adi kaSAne athavA pitAnA bhedasvarUpa mAnAdi kaSAye kSepaka thAya che. athavA eka mehanIya karmanA kSepaka baha-tadavaziSTa (mehanIya karmathI bAkI rahI ) saghaLI karmaprakRtine lapaka thAya che. A prakAre bahuno zapaka thAya che te eka paNa kSapaka thAya che. e sUtra 4 pAMcaryuM sUtrakA avataraNa ra pAMcavAM sUtrA bahu karmonA upazama vinA athavA eka karmanA upazama vinA mohanI karmane upazama thatuM nathI. tathA bahu karmono abhAva-kSaya vinA, athavA e karmane abhAva thayA vinA mehanIya karmane kSaya thato nathI. te kAraNathI prANI ene aneka prakAranA duHkhonI utpatti thAya che. A vAtane sUtrakAra pragaTa kare che-suvarNa" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 242 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhIra muni-dhajIvanikAyalokake duHkhakAraNa karmoko jAnakara, putrakalatrAdi tathA hiraNyasuvarNAdikI mamatA choDakara cAritrako grahaNa karate haiM aura parase | para jAte hai, ese muni apane jIvana kI abhilASA nahIM rakhate hai. A SaDUjIvanikAyarUpa lokanA duHkhanuM kAraNa karma che." evuM jANIne karmone nAza karavAmAM zaktizALI dhIra muni, putra strI AdithI, tathA hiraNya suvarNa AdithI "me-mamatvabhAvarUpa saMgane, athavA aSTa prakAranA karmonA AzravanA kAraNarUpa parigrahane sarvathA tyAga karI cAritrane aMgIkAra kare che. "cAna zabdano artha cAritra che. "tti ane mokSiitta cAnaarthAt jenA dvArA mekSane prApta kare tenuM nAma "gAnache, kAraNa ke tenI prAptithI jIvene muktine lAbha thAya che. "zAna"nI sAthe je "mA" vizeSaNa lAgela che. te tenI mahattAne ghotaka che, cAritramAM mahattA e mATe che ke jene tenI prApti karaDe bhamAM paNa durlabha che. te abhiprAyathI cAritrane mAvAna kahela che. jene cAritraprApta thaI cukela che tevA muninI mukti te bhavathI thaI zake che? athavA bhavaparaMparAthI ?, A prakAranI ziSyanI AzaMkAnuM samAdhAna karatAM sUtrakAra kahe che ke te muninI mukti ane prakArathI thAya che. A vAtane spaSTa kare che--"Li prakRtti -- jiM cAnti' mukti prAptine vegya kSetra ane kALanI prAptithI laghukamI javAnI te bhavathI, ane anya jIvonI paraMparAthIanya bhavathI mukti thAya che, A vAtane TIkAkAra spaSTa kare che-jevI rIte keTalAka jIvo potAnI zakti-anusAra saMyamanuM ArAdhana kare che ane saMyamanuM ArAdhana karatAM karatAMja tebhavasaMbaMdhI Ayune aMta thavAthI te marIne karmAvazeSathI saudharmAdi devalokomAM utpanna thAya che. tyAMnI Rddhine gRddhirahita thaI bhega karatAM karatAM tebhavasaMbaMdhI Ayune paNa aMta karIne te karmabhUmi AryakSetra ane sukuLamAM janma pAmIne pharIthI zraddhAsaMyamAdikanI ArAdhanA karavAmAM vilIna thavAnA prabhAvathI AyunA avasAnamAM saudharmAdika devalekethI paNa AgaLa viziSTatara anuttarapapAtika vimAnamAM deva bane che. tyAMthI AvIne saMyama ArAdhanAne gya mahAvidehAdi kSetramAM janma prApta karI pharIthI mRtacAritra dharmanI ArAdhanAnA kAraNathI samasta karmone kSaya karI apunarAvRttisvarUpa mekSasthAnamAM jaI birAje che. bhAvArtha-"cAritraprApti muni te bhavathI athavA anya bhavathI paNa zuM mikSa jAya che? evI ziSyanI AzaMkAne zAstrakAra uttara de che ke je saMyamanI ArAdhanA kare che te jIva teja bhavamAM athavA te bhavathI mekSa na jatAM anya bhathI paNa muktine lAbha karI le che. jyAM sudhI te muktine lAbha nathI karI letA tyAM sudhI te uttama manuSyaparyAya temaja devaparyAyamAM utpanna thatA rahe che, muktiyogya kSetra ane kALanI prApti thatAM ja pUrNa saMyamanI ArAdhanAnA bhAvathI te ghAtiyA ane aghAtiyA karmone sarvathA vinAza karI paMcamagati-muktine lAbha karI le che. zrI AcArAMga sUtra : 2 243 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA-"jaLa canti" tene e paNa artha thAya che ke je karmone nAza karavAnI zaktithI saMpanna vIra che te "kha" cethA guNasthAnathI lagAvI " caudamA guNasthAnaka sudhI jAya che, arthAta " ---=--hR" A pAMca hasva akSaranA uccAraNa karavAmAM jeTale samaya lAge che teTalA samaya pramANa te caudamAM guNasthAnamAM tenI sthiti thAya che, bAdamAM te muktine prApta kare che. athavA prathama "ghara" zabdano artha anaMtAnubaMdhI kaSAyane kSaya paNa che. bIje "" zabdane artha mehanIyane nAza athavA ghAti aghAti karmone vinAza che. tene e phalitArtha thAya che ke anaMtAnubaMdhI kaSAyanA kSayathI mohanIcane kSaya, athavA ghAti ane aghAti karmone kSaya te kare che. bhAvArtha -vIrone cethA guNasthAnathI laIne je caudamAM guNasthAna sudhInI prApti batAvavAmAM AvI che tene e tAtparya che ke samakitanI prApti ne cethA guNasthAnamAM thaI jAya che. samakitane lAbha ja jIvene sAkSAt (bhAvacAritranI apekSAthI) agara paraMparA-rUpathI muktinuM kAraNa thAya che. je vyaktine samakitane lAbha thaI jAya che te bhavyAtmAne addhapudgalaparAvartanamAtra kAla saMsAramAM rahevAnuM rahe che, tenAthI adhika nahi. dhIre dhIre te pitAnI unnati karatAM karatAM AgaLa AgaLanA guNasthAne upara ArahaNa karI pariNAmonI vizuddhinA prabhAvathI ghAtiyA ane aghAtiyA karmonA nAzathI prApta thavAvALI muktine svAmI thaI jAya che. A abhiprAyane laIne "anaMtAnubaMdhI kaSAyanA kSayathI mohanIyane athavA ghAtI aghAtI karmone nAza karI te muktine prApta kare che. e vAta kahevAI gaI che. kAraNa ke anaMtAnubaMdhicatuSka ane darzanamehanIyatrikane jyAM sudhI AtmAmAM kSaya Adi nathI thatuM tyAM sudhI samakita-guNanI prApti thatI nathI. tethI anaMtAnubaMdhI kaSAyane kSaya Adi mohanIya karmanA nAza AdimAM kAraNa thAya che. mohanIyane abhAva thatAM ja zeSa karma paNa bahu zIghratAthI vinaSTa thaI jAya che. TIkAkAre "" A padane artha je "mAtAnuvadhi4SAcakSar"--arthAt anaMtAnubaMdhI kaSAyane kSayarUpa karela che tene abhiprAya che ke ziSya je e prazna karela che ke-prAptacAritravALAnI mukti eka ja bhavathI thAya che?" athavA anya bhavathI thAya che. te tenuM samAdhAna "anya bhathI thAya che" evuM te pahelAM kahI cukela che. A ThekANe te "zuM eka bhavathI thAya che? tenuM samAdhAna karavAmAM Avela che. kAraNa ke anantAnubaMdhikaSAyacatuSka ane darzanamohanIyatrikanA kSayathI jene kSAyika-samyakatvano lAbha thAya che. kSAyikasamyakatvI jo kSapaka zreNI upara ArUDha thAya che te te niyamathI te bhavamAM mukti prApta karI le che. zrI AcArAMga sUtra : 2 244 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA vIra "nAvAlAnti nIvitam " e vAtanA vicAra nathI karatA ke mArI Ayu keTalI vyatIta thaI gai che ane have keTalI khAkI che ? kAraNa ke dIrgha AyuSya paNa maLe ane temAM asaMyama jIvana rahyuM te AtmAnuM temAM hita koI prakAre thatuM nathI. mATe tene je kAMI jIvana prApta thAya che temAM te saMtuSTa rahI potAnA jIvanane saphaLa banAvavA mATe prayatna karatA rahe che. jeTalI paNa Ayu tenI vyatIta thavAvALI che te saghaLI AtmAddhAranA sadupAyAnuM sevana karatAM karatAM vyatIta thAya che, asaMyama jIvananI cAhanA temAM thatI nathI. mATe tevA jIva peAtAnI AyunA vyatIta thavAnA tathA tenA avaziSTa rahevAnA vicAra karatA nathI. arthAt te asayama jIvana ane dIgha jIvananI cAhanA karatA nathI. // sU. 5 // dz chaThe sUtrakA avataraNa aura chaThA sUtra / je anantAnuSadhI AdinA kSaya karavAmAM pravRtta che te zuM ekanA ja kSaya karavAmAM pravRtta thAya che ? athavA anyane paNa kSaya karavAmAM pravRtti kare che. A zaMkAnuM samAdhAna karavA mATe kahe che to viviSamALe 'ityAdi. ekakA vivecana karate hue dUsaroMkA bhI vivecana karatA hai, dUsaroMkA vivecana karate hue ekakA bhI vivecana karatA hai / anantAnubaMdhI kreAdhano kSaya karavAvALA kSapakazreNamAM ArUDha sacata niyamathI anantAnuMdhicatuSTaya ane mithyAtvamAhanIya, mizramohanIya ane samyaktvamehanIya, e sAta prakRtinA kSaya kare che. je adghAyuSya ( Ayuka nA je pahelAM baMdha karI cukela che) te paNa traNa bhavAnuM ullaMghana nathI karatA, arthAt trIjA bhavamAM niyamathI muktinA lAbha karI le che. akhadghAyuSya ( jeNe pahelAM AyukanA khaMdha nathI karyAM te ) jIva mAhanIya kanI ra7 satAvIsa prakRtiyAne niyamathI nAza kare, che athavA cAra ghAtIyA karmono nAza karIne avaziSTa cAra aghAtiyA karmAnA paNa nAza karI nAkhe che. bhASA -pUrvokta sAta prakRtiyAnA kSayathI jeNe kSAyika-samyakatvane lAbha karela che, ane kSAyika-samyakatvane laine kSapakazreNi caDhela che te jIvanI mukti niyamataH te bhavathI thai jAya che, paraMtu tevA jIva kadAca badghAyuSya che te te, te zrI AcArAMga sUtra : 2 245 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavamAM muktine lAbha na pAmIne bIjA athavA trIjA bhavamAM toniyamathI muktine prApta karavAvALA thAya che. je abaddhAyuSka che te te teja bhavathI mukti prApta karI le che. AvI rIte " pura vinimar gii vivipha" arthAt mithyAtvasatakane kSaya karavAmAM pravRtta saMyata eka arthAt anaMtAnubaMdhI koine niyamathI kSaya kare che. sUtra 6 che sAtatyuM sUtrakA avataraNa aura sAtavAM sUtrA / mokSAbhilASarUpa zraddhAvAlA, jainAgama anusAra AcaraNa karatA huA, meghAvI apramatta saMyamI kSapabreNIko prApta karatA hai kayA guNathI muni kSepaka zreNInI gyatAne prApta kare che? A vAtane samajAvavA mATe karmono kSaya karavAmAM udyata muninA vizeSaNene kahe che-saMDhI" ItyAdi. mekSanI abhilASArUpa janamatanI tarapha abhirUcinuM nAma zraddhA che, A prakAranI zraddhAthI saMpannanuM nAma zraddhI-zraddhAvAna che. zraddhAvAna vyakti kevaLI athavA anya kaI paNa bhAvitAtmA sAdhunI samIpe dharmanuM zravaNa karI saMyamane grahaNa kare che. arihaMtadvArA pratipAdita Agama anusAra pravRtti karavAvALA apramatta saMyamI jIva kSapakazreNIne yogya thAya che anya nahi. bhAvArtha -zraddhAsaMpanna vyakti saMyamanI ArAdhanA karI jyAre sAtamA guNasthAnavatara thaI jAya che tyAre te kSepaka zreNI para ArUDha hovAnA gya mAnavAmAM Ave che. je sU0 7 ATharyuM sUtrakA avataraNa aura AThavAM sUtrA/ pajIvanikAyake svarUpako jinokta prakArase jAnakara, jisase SajIvanikAya lokako kisI prakArakA bhaya na ho usa prakArase saMyamArAdhana kare ! vaLI bIjuM paNa kahe che - "roja ra" ItyAdi. A ThekANe "a" zabda samuccaya arthamAM che. muni A SaDUjIvanikAyarUpa lekane jInapravacana-AgamathI jANIne je prakAre bhaviSyamAM te SaDUjIvanikAyarUpa lekane pitAnA dvArA bhayane abhAva hoya e prakAre saMyamanI ArAdhanA karatA rahe. bhAvArtha-saMyamanI ArAdhanA karavAnI AvazyakatA eTalA mATe che ke jenAthI anya jIvonI rakSA thatI rahe. asaMyama pravRttithI jIvene ghAta thAya che. evI vyaktione Aleka ane paralokamAM sadA bhayane sAmane kare paDe che. saMcamI jIva A prakAranA bhayathI sadA nirmukta rahe che. sU0 8 zrI AcArAMga sUtra : 2 246 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navama sUtrakA avataraNa aura navama sUtra A pajavanikAyarUpa lekanA mATe bhaya zastrathI ja thAya che. e vAta jyAre nizcita che te zuM te zastramAM prakarSanI paraMparA che yA nahi? A prakAre ziSyanI AzaMkAnuM uttara kahe che"asthi satya ' ityAdi. zastra parase para hai aura azastra parase para nahIM hai athavA zastrathI bhaya thAya che mATe tene parihAra kara joIe; e Aza. yathI zastrane kahe che-asthi sarca" ItyAdi. zastra dravya ane bhAvanA bhedathI be prakAre che. talavAra vigere dravya-zastra che. temAM prakarSanI paraMparA, zastranA banAvavALA luhAranA saMskAra anusAra Ave che, koI talavAra atyaMta tIrNa hoya che ane ke tenAthI paNa adhika, athavA je jIvene pIDAkAraka thAya che te zastra che. pIDAkAraka eka ja vastuthI anya aneka vAte utpanna thAya che. jema-talavAra dvArA mAravAthI lAgavAvALAnA mAthAmAM pIDA, tenAthI vara, tenAthI tene mUcha Adi duHkha thAya che. e saghaLI vAte dravyazAstramAM prakarSa paraMparAnI dyotaka che. bhAvazAstramAM prakarSanI paraMparA A ja udezamAM enAthI AgaLanA "ne jo " e sUtramAM kahevAmAM Avaze. je prakAre zastramAM prakarSanI paraMparA che te prakAre azastramAM prakarSaparaMparA nathI. e vAtane "rasthi" ItyAdi vAkayathI sUtrakAra pragaTa kare che. azastra nAma saMyamanuM che, te " na para nAsti " prakarSa- paraMparAthI yukta thatuM nathI. jema-pRthivIkAyAdi jemAM saMyamIe Atma tulyatAnI bhAvanA rAkhavI joIe, kAraNa ke bhagavAnanuM e vacana che- sAcA AtmA eka che. A prakAranI bhAvanArUpa saMyamamAM manda ane tIvra bheda nathI. e kAraNathI samasta pRthivIkAyAdika jIvomAM samatAzALI saMcamInA sAmAyika zrI AcArAMga sUtra : 2 247 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpa cAritramAM tIvrama'darUpa prakanI paraparA nathI. athavA zailezI avasthAnA sacamathI AgaLa guNasthAnanA abhAva thavAthI bIjo keAI utkRSTa saMyama nathI. bhASA zailezI avasthA caudamA guNasthAnamAM thAya che, kAraNa ke te guNasthAnamAM cAritranI pUrNatA thAya che. yathAkhyAta-cAritrathI bIjA keAi cAritra te evuM utkRSTa che nahi ke je enAthI paNa adhika utkRSTa hoya, mATe A avasthAnA cAritramAM prakanI paraparAnA niSedha kare che. cAritranA bhedomAM paraspara prakarSoMprakarSI vRtti bhale hoya paraMtu koI paNa cAritramAM potAmAM prakaryAprakavRtti nathI. yathAkhyAta--cAritra svayaM prakanI avadhisvarUpa che, 5 sU0 9 5 dazama sUtrakA avataraNa aura dazama sUtra / dravyazastramAM praka paraMparAne spaSTa karIne have 'bhAvazastramAM te praka paraMparA kevI rIte che?" tene spaSTa karavA mATe kahe che... ne jovI ' ityAdi, bhAvazastra parase para hotA hai, arthAt--jo krodhadarzI hotA hai vahu kramazaH tiryagdarzI=nigoThabhavasambandhI duH khoMko dekhanevAlA hotA hai / je krAMyadarzI che arthAtLAyane dekhe che--krodha karavAnI bhAvanA kare che--ddha thAya che, khIjI vyaktinA upara krodha dekhADeche. jema- kuddha vyaktinI dRSTi tIvra hoya che. prasanna cittavALAnI sapheda kamaLa jevI dhavaLa hoya che." evA prakArathI je khIjAone mATe dRSTi vigere cinhothI peAtAnI krodha-pariNati dekhADe che--prakaTa kare che te mAnadI thAya che--mAnane dekhe che-mAna karavAnI bhAvanA rAkhe che, mAna kare che--bIjAne mATe te peAtAnI mAna-pariNati pragaTa kare che. e prakAre mAnadazI che te mAyAdI hoya che, je mAyAdI che te lobhadarzI che, je lAbhadazI che te rAgadazI che. je rAgadazI che te dveSadazI che, je dveSadazI che te mehadI che. je mAhadazI che te garbhadazI che. tenA bhAva e che ke-mohadazI prANI garbhAvAsathI utpanna ananta zrI AcArAMga sUtra : 2 248 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAtanAone bhegave che. e prakAre je garbhadazI che te janmadazI che. je janmadazI che te maraNadazI che, je maraNazI che te narakadazI che. je narakadazI che te tiryagdazI che. je tiryagdazI che arthAt tiryaMcagatisvarUpa nigadanA duHkhone anubhavakartA che, te tyAMnA sarvotkRSTa duHkhone anubhava kare che. e ja bhAva. sa su e padathI sUtrakAre pragaTa karela che. ahIM duHkha-zabdathI sarvotkRSTa nigehasaMbaMdhI duHkhanuM ja grahaNa karela che. mATe je "jarmana" ItyAdi pada che temAM paNa duHkha-dazitva te Ave ja che te paNa je tiryagdazImAM ja duHkha-darzitva svataMtra rUpathI pragaTa karela che te ayukta che. A prakAranI zaMkA karavAne A ThekANe avasara ja prApta thatuM nathI, A samasta kathanathI e dhvanita thAya che ke A prakarSa paraMparAprApta bhAvazastranuM nidAna-mUla kAraNa--kAya che. ane badhAthI utkRSTa duHkha nigadabhavamAM che. | bhAvArtha -e krodhAdika para-bhAva ja bhAvazastra che, ane krodhathI mAna, mAnathI mAyA, mAyAthI lobha, ItyAdi rUpathI temAM prakarSa paraMparA che e vAta pragaTa karI che. te sU 10 gyArahavuM sUtrakA avataraNa aura gyArahavAM sUtro / pUrvokta meghAvI muniko cAhiye ki krodhase lekara moha takake bhAvazastroM kA parityAga kara krodhAdikake kulabhUta garbhaduHkhAdise lekara nigodaduHkhaparyanta sabhI duHkhoMko dUra kare-yaha bAta bhagavAn tIrthakarane kahI hai je mumukSa-mokSa javAnI IcchA rAkhanArA hoya tene kodhAdikane parihAra karI devuM joIe, A vAtane pragaTa kare che-"se mehAvI" ItyAdi. te medhAvI muni kedhathI laI moha sudhI bhAvazastrane tathA tenA prayogathI utpanna tenA phaLasvarUpa garbhAvAsanA duHkhothI laIne nigodanA duHkha sudhIne parihAra kare, arthAt buddhimAnanuM kartavya che ke te krodhAdikakaSAyarUpa bhAvazastrane parityAga kare, kAraNa ke krodhAdi kaSAyenA karavAthI kartAne tenAthI aneka prakAranA duHkho bhegavavA zrI AcArAMga sUtra : 2 249 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDe che. garbhAvAsanA duHkhothI anaMtagaNu kaSTa nigadamAM jIva tenA karavAnA phaLa svarUpa bhegave che, ataH muni mATe krodhAdi kaSAyono parihAra kare ja sarvazreyaskara che. tene parityAga karavAthI pharIthI tene garbhAvAsAdikanA tathA nigedanA anaMta dukhone sahana karavA paDatA nathI. tene tyAga karavuM ja te duHkhanA abhAvane hetu che. zrI sudharmAsvAmI jakhkha svAmIthI kahe che-he jakhkha ! A je kAMI paNa meM ahIMyA sudhI pratipAdana karela che te potAnI buddhithI kalpita karI kahela nathI, paNa bhagavAna tIrthaMkara zrI vardhamAna svAmInA samIpe tenA upadezarUpa vacana jevuM meM sAMbhaLela che te ja meM kahela che. te AzayathI zrI sudharmAsvAmI "the parAsta raMja ItyAdi sUtranI sAkSI Ape che. A sUtranuM vyAkhyAna A uddezanA pahelA sUtramAM karavAmAM Avela che. sUtra 11 che bArahaveM sUtrakA avataraNa aura bArahavAM sUtro / krodhAdiko dUra karanevAlA apane pUrvopArjita karmokA kSapaNa karanevAlA hotA jenuM A darzana che te tIrthakara bhagavAna kevA hoya che ? te kahe che "sAcA ItyAdi. AdAna= kanA upAdAna-grahaNa karavAmAM pradhAne kAraNe je kodha che tene je parihAra kare che te pitAnA pUrvopArjita karmone vinAzaka bane che. bhAvArtha-aSTavidha karmonuM mUla kAraNa krodha che, evuM samajIne tIrthaMkara bhagavAne tene sarvathA parihAra karela che, mATe tenA parihArathI te navIna karmonA baMdhaka nathI thayAM, eTaluM ja nahi, jeTalA kaMI tenI AtmAmAM pUrva saMcita karma hatA te saMvaranI prAptithI te tIrthaMkara prabhue naSTa karI nAkhyA. mATe mokSAbhilASI sanInuM kartavya che ke te vItarAga prabhune Adeza sAme rAkhIne te mArganuM anusaraNa kare che sU0 12 . zrI AcArAMga sUtra : 2 250 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teraharve sUtrakA avataraNa aura terahavAM sUtro / pazyakako, arthA-kevalIko upAdhi, arthA-dravyopAdhi bhAvopAdhi, athavA-karmabhanita narakAdibhava hotA hai kyA?; pazyakako upAdhi nahIM hai . udezasamApti 1. have upAdhinA viSayamAM kahe che-visthi" ItyAdi. jakhkha svAmI sudharmA svAmIne pUche che ke he bhadanta! kevaLI bhagavAnane upAdhi che ke nahi? zrI sudharmAsvAmI kahe che ke tene kaI paNa prakAranI upAdhi nathI, hiraNya suvarNadirUpa dravya-upAdhi ane jJAnAvaraNIyAdi karma bhAva-upAdhi A prakAre upAdhinA be bheda che. temAMthI koI paNa upAdhi tene nathI. athavA karmajanita je narakAdi paryAya che te paNa upAdhi che, te upAdhi paNa temanAmAM nathI. prazna ane uttaranA rUpamAM e sUtra che, jema-"fmarika kavAthI vArasa"--mitti upAdhi ca ? ahI sudhI praznavAkya che. "na vijJarU na0i"--navidyate nAsti e uttara vAkaya che. arthAt sarvajJa tIrthakara bhagavAnane upAdhi che ke nahi ?, nathI. A ThekANe "ra vidyate" A kiyAnI paryAyavAcI kiyA je "nAsti" batAvI che te uttaravAyanA arthanI daDhatA samajAvavA mATe, ane adhyayananI samApti sUcanA karavA mATe. athavA-"mi0i kavANa parAkSa na vijJa;" ahIM sudhI praznavAkya che, ane "nari' A uttaravADyuM che. arthAt sarvajJa tIrthakarane upAdhi che ke nahi? ahIM sudhI ziSyane prazna che. gurUne uttara che-"natyi" nathI. bhAvArtha-kevaLI tIrthakara bhagavAnane aSTavidhakarmarUpa upAdhi nathI, ane karmajanya narakAdiparyAyarUpa upAdhi paNa nathI. te te upAdhithI nirmukta che. kAraNa ke tene kamarUpI bIja baLI gayela che, kahyuM paNa che - vIne thAkyanta, pradumati rAH | jarmavIne tathA ghe, rohati mavAraH " | 2 jevI rIte bIjAne nAza thavAthI aMkura utpanna thatAM nathI te prakAre karma rUpI bIjane vinAza thavAthI saMsArarUpI aMkura utpanna thato nathI. tti vaizi" rUti travAmi- A prakAre huM kahuM chuM. arthAt bhagavAnanA mukhathI meM jevuM sAMbhaLyuM che tevuM ja huM tamane kahuM chuM. 13. trIjA adhyayanane cothe uddeza samApta che 3-4 1 A trIjA adhyayananA cAra uddezomAM yathAkramathI A prakAre viSaya vaNita thayela che. - zrI AcArAMga sUtra : 2 251 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) prathama uddezamAM bhAvasukha saMyamionA doSa ane jAgarUka saMyamienA guNa prakaTa karela che. (2) bIjA uddezamAM bhAvanidrAvALA saMyamione aneka duHkhone anubhava kare paDe che. e viSaya vaNita karela che. (3) trIjA udezamAM saMyamAcaraNa vinA kevaLa duHkhonA sahana mAtrathI kaI sAdhu kahevAtA nathI. e viSaya pratipAdita karela che. (4) cothA uddezamAM chardita-vAnta anna samAna kaSAya tyAgavAyegya che. pApakarma pariharaNIya che. tathA padArthonA svarUpane jANavAvALA saMyamI mATe saMyama ArAdhanIya che. ItyAdi samasta viSaya pragaTa karela che A AcArAMgasUtranA zItoSNIya nAmanA trIjA adhyayanane gujarAtI-bhASAnuvAda samApta 3 tRtIya adhyayanake sAtha caturtha adhyayanakA sambandhapratipAdanA / prasazataH samyakattvanA nirUpaNa. AcArAMgasUtranuM samatvanAmanuM cothuM adhyayana. upAdhirahita saMyamanuM ArAdhana muni paNAnuM tathA mokSanuM kAraNa thAya che, A viSaya pahelAM traNa adhyayanamAM spaSTa rIte prakAzita karavAmAM Avela che, paNa A saMyamArAdhana samyaktva vinA banI zakatuM nathI. mATe samyaktva nAmanuM cothuM adhyayana kahevAmAM Ave che. jevI rIte cAra makAnanA cekamAM rAkhela eka dIpaka cAre makAnane prakAzita kare che tevI rIte badhA adhyayananA madhyamAM sthita A adhyayana badhA adhyayananA AcAranuM prakAzaka che. A mATe prakaraNa vaza tenuM ja pratipAdana karavAmAM Ave che. zrI AcArAMga sUtra : 2 252 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatva zabdakI siddhi, samyakattvakA lakSaNa, samyakattvake lakSaNake viSayameM vAdiyoM kI vipratipattikA nirasanA jJAnAdika guNane je prApta kare che tenuM nAma samyak che. te apekSAe A samyaka jIvasvarUpa che. ene je bhAva tene samyaktva kahe che. A samyakRtva tattvArtha zraddhAnarUpa che. sarvajJa vItarAga prabhudvArA bhASita hovAthI pAramArthika satya svarUpa jIva ajIva Adi padArthomAM je zraddhAna-rUci prIti che enuM nAma tatvArtha-zraddhAna che. kahyuM che- vinoda tapu ni, suddhA parvamuca" rUti ! arthAt -jinendra bhagavAna dvArA je ta kahevAyA che emAM je nirdoSa rUci-prIti che enuM nAma samyaktva che. vizeSA-sarvajJa, vItarAga ane hitopadezI prabhudvArA pratipAdita je jIvaajIva Adi nava padArtha che te ahIMA tattvazabdavAca che. tattva-zabdano artha pAramArthika-vAstavika che. zraddhAna-zabdano artha rUci-daDhavizvAsa-AsthA che. jIva ajIva Adi padArtha prabhudvArA upadiSTa hovAthI satya-vAstavika che. ene phalitArtha e che ke -jIvAdika padArtha vItarAga prabhudvArA pratipAdita karela che. jethI te yathArtha-satya tatva che, emAM je daDha vizvAsa che tenuM nAma tatvArtha zraddhAna che. enuM ja nAma samyagdarzana che. rUci (prIti) nI sAthe je zuddha-nirdoSa vizeSaNa ApavAmAM AvyuM che teno bhAva e che ke te rUci (prIti) ajJAna, saMzaya ane viparyaya, A traNa doSathI rahita hovI joIe. tyAre ja te nirdoSa rUci che. jemAM A ajJAnAdine sadbhAva che te satya rUci nahIM; paNa sadoSa rUci che. vizeSArtha -paraspara virUddha aneka kaTinA prakAranA) sparza karavAvALA jJAnane saMzaya kahe che, jema-A sthANu che ke purUSa che?. viparIta eka keTinA nizcaya karavAvALA jJAnane viparyaya kahe che, jema-chIpane cAMdI jANavI. A kAMIka haze, AvA pratibhAsane ajJAna agara anadhyavasAya kahe che, jema-mArga para cAlavAvALAne tRNasparza vigerenuM jJAna, A traNa-ajJAna, saMzaya, viparyayarUcinAM dUSaNa che. enAthI rahita rUcI ja samyak yathArtha-rUcI kahevAya che. zaMkA-"tatvArtha zraddhAna samyagdarzana che" evuM je sambhatvanuM lakSaNa kahevAmAM Ave che tyAM "tathA '' AvA prakAranA pratyaya-vizvAsa-nuM nAma ja zraddhAna che. arthAta "tIrthaMkara prabhue jIvAdika padArthone je svarUpe pratipAdana karyA che. e jIvAdika padArthonA tevA ja svarUpa che" AvA prakAranI nizcayapUrvaka je zrI AcArAMga sUtra : 2 25 3 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prItisvarU5 rUci nAmanI mAnasika pariNati che te ja tatvArtha zraddhAna che. e aparyAptAvasthAmAM ghaTita nathI thatI. paranta samyaktva te tyAM paNa mAnela che. kAraNa ke 66 chAsaTha sAgara jhAjherI evaM sAdi anaMta, e samyaktvanI utkRSTa sthiti kahelI che tyAre te AgamathI virodha Avaze. arthAt--Apa "tattvArtha zraddhAna samyaktva che. e prakAre samyaktvanuM lakSaNa kaho cho. lakSaNanA doSa avyApti, ativyApti ane asaMbhava che. je lakSaNa potAnA samasta lakSyamAM ghaTita nathI hatuM, tyAM AvyApti doSa thAya che. je potAnA lakSyamAM ane alakSyamAM paNa ghaTita thAya che tyAM ativyApti doSa thAya che. ane je lakSaNo samanvaya lakSyamAM hote ja nathI, tyAM asaMbhava Sa thAya che. ahIM prakRtimAM avyApti-deSa Avaze, kema ke zAstrakAroe kSApazamika-samyaktvanI utkRSTa sthiti 66 chAsaTha sAgaropama jhAjherI ane kSAyika-samyaktvanI sthiti sAdI ane anaMta mAnelI che. kSAyika athavA kSApazamika samyaktva sahita maravAvALA jIvane aparyAptAvasthAmAM paNa te te samyaktvane sadbhAva mAnela che; parantu tattvArdhazraddhAna tyAM mAnavAmAM nathI Avela. Apa to samyaktvanuM lakSaNa tatvArthazraddhAna kaho che. tatvArthazraddhAna aparyAptAvasthAnA jImAM hotuM nathI, mATe tyAM samyaktvanuM lakSaNa ghaTaze nahi. lakSyamAM lakSaNane samanvaya nahi thavAthI ja avyApti thAya che. mATe A lakSaNamAM avyAti-deSa anivArya che. kadAca Apa kaheze ke ame aparyAptAvasthAnA mAM samyaktva nathI mAnatA te Apane AgamavirodharUpa doSa lAgaze, kema ke AgamamAM aparyAptAvasthAnA jImAM paNa samyaktva mAnela che. tathA--samyaktvanuM e lakSaNa rAgAtmaka rUcirUpa hovAthI vItarAga avasthAmAM ghaTita nathI thatuM, kAraNa ke A avasthAmAM rAgAtmaka-rUcine sarvathA abhAva che, AvI paristhitimAM tyAM samyaktvanI utpattine nirvAha paNa kevI rIte thaI zake ? samAdhAna-tatvArtha-zraddhAna e samyaktvanuM lakSaNa nathI, paNa tenuM kArya che, samyakatva jenuM bIjuM nAma samyagdarzana che, ane je mithyAtvanA kSayapasamAdikathI utpanna thAya che tathA jenuM lakSaNa prazama, saMvegAdika che te AtmAnuM zubha pariNAmavizeSa che. zrI AcArAMga sUtra : 2 254 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A ThekANe mithyAtva zabdathI mithyAtvasasakanuM grahaNa karela che. te e che- anaMtAnubaMdhI kaSAya cAra 4, ane mithyAtva-mAhanIya, mizra-mohanIya, ane samyakRtva-mohanIya, e traNa 3, e sAta dana-mohanIyanA bhedo mithyAtva kahevAya che. kadAca anatAnuSaMdhI cAra 4 kaSAya, cAritra-mehanIyanA bhedo che tA paNa mithyAtvanA kSaye pazamAhikanA avasaramAM enA pahelAM enA kSaya athavA upazama avazya thaI jAya che, tethI mithyAtva-zabdathI A cAranuM byapadeza thAya che. vizeSAH----mithyAtva e upalakSaNa zabda che. upalakSanuM lakSaNa che--ghoSatve ativetoSatvam, arthAt----svabodhaka hovA chatAM je potAthI khIjAnA paNa odhaka thAya chete upalakSaNa che. ethI sAta prakRtiyAnuM grahaNa thAya che. e sAta prakRtiyA A che:--anaMtAnubaMdhI krodha, anaMtAnubaMdhI mAna, anatAnubaMdhI mAyA ane ana tAnubaMdhI lobha, tathA mithyA-mohanIya, mizra-mohanIya ane samyaktva-mohanIya mohanIya karmanA mULa le e che. eka darzana-mohanIya, bIjo cAritra-mohanIya. emAM darzana-mehanIyanA traNa bheda che--mithyAtva ( azuddhAMza ) 1, mizra ( a zuddhAMza ) 2, ane samyakRtva ( zuddhAMza ) 3. A karmanA udayamAM AtmAnA guNa-samyagdarzana-pragaTa nathI thatuM. arthAta A karma AtmAnA sakita guNunu ghAtaka che. cAritramohanIyanA anaMtAnubaMdhI krodha, mAna mAyA ane lobha, apratyAkhyAna-krodha, mAna, mAyA, lobha; pratyAkhyAna -krodha, mAna, mAyA, lobha, sajavalana kreAdha-mAna-mAyA-lobha ane nava neAkaSAya- hAsya, rati, arati, bhaya, zAka, jugupsA, strIveda, puMveda ane napuMsakave, e pacIsa 25 bheda che. A karma AtmAnA cAritraguNanuM ghAtaka che. AnA udayamAM nathI saCsaMyamanA utkraya thato ke nathI dezasayamaneA. zaMkAkAranuM ahIMyA e kahevAnuM che ke samyagdarzananI utpattimAM danamohanIyatrayanuM kSayApazamAdika kahevuM joIe. kAraNa ke te ja enuM pratipakSI kema che. cAritramohanIyanA bheda anaMtAnuba MdhicatuSTayanA AnI sAther kSayApazamAdika kema kahyA ? e te phakta AtmAnA cAritraguNanA ghAtaka che ? enuM e samAdhAna che kedana mehanIyanA kSayApazamAdikanA pahelAM ja enuM ( kaSAyAnuM) kSayApazamAdi avazya thaI jAya che, AnA vinA enu (mohanIyana) kSayApazama zrI AcArAMga sUtra : 2 255 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adi thaI ja zakatuM nathI. ene khulAse AgaLa samyakatvanA phaLanA prakaraNamAM ghaNuM ja sarala rIte thaI jaze. AvazyakasUtramAM A vAta kahI che " se ya sammatte pasatthasammattamohaNijjakammANuveyaNovasamakkhayasamutthe pasamasaMvegAiliMge suhe AyapariNAme paNNatte " iti / ' arthAta-A samyagdarzana prazasta samyaktva-mehanIya karmanA anuvedananA upazama ane kSayathI utpanna thAya che; tathA prazamasaMvegAdika liMgothI jANavAmAM Ave che, ane te AtmAnA zubha pariNAma kahevAmAM Ave che. tattvArthazraddhAna samyaktvanuM kArya che, e upara kahevAmAM Avela che ane samyaktva enuM kAraNa che, ethI kAryamAM kAraNanA upacAra-AropathI kArya-tatvArthazraddhAno paNa samyaktva rUpathI kahevAmAM Ave che. bIjI jagyAe ema kahevAmAM Avela che - nIvArUnava caraNe, ne gALa ta oruM sanmatta ! mAve te, vALamALa pi sanmatta" 2 | ' arthA-jIvAdika nava padArthone je jANe che tene samyakRtva thAya che. ane na jANavA chatAM paNa bhAvathI tenuM zraddhAna karavAvALAne paNa samyaktva kahevAmAM Avela che. A vAkyathI A lakSaNane samanvaya manarahita siddhAdikemAM paNa thAya che. athavA-"tatvArthazraddhAna" e lakSaNa samyakUvanuM ja samajavuM joIe; mATe sthAnAMgasUtramAM "dazavihe" ItyAdi daza prakAranA sarAga samyagdarzana kahyA che. jema " dasavihe sarAgasammattadasaNe paNNatte, taM jahAnisagguvaesaruI, ANArAI sutta-vIya-ruimeva / fmA-vitthAra, kariyA-saMva-dharma" | 2 rUti . sarAga samyagdarzananA daza prakAra A che--(1) nisargarUci, (2) upadezaruci, (3) AjJArUci, (4) sUtrarUci, (5) bIjarUci, (6) abhigamarUci, (7) vistArarUci, (8) kriyArUci, (9) sakSeparUci, (10) dharmarUci. A apekSAthI aparyApta avasthA temaja vItarAga dazAmAM rAgAtmaka rUcine abhAva hovA chatAM paNa tenA sadUbhAvamAM kaI paNa prakAre kSati AvatI nathI. yathArthamAM te A samyaktvanuM lakSaNa-samyaktvanuM svarUpanathI, paNa tenuM vyaMjaka eka liMga che. je liMga thAya che te pitAnA liMgInA bodhaka agara vyaMjaka thayA kare che. mithyAtvanA kSapazamAdikathI utpanna thavAvAlA, tathA zuddha AtmapariNAmasvarUpa e samyaktva te vAstavamAM anAkheya-vacananuM agocara che, jemAM agnine abhivyaMjaka dhUma thayA kare che, paraMtu tapta ayogalaka (lohanA piMDa)mAM enA abhAvamAM paNa agnine saddabhAva rahe che. evI rIte tatvArtha zraddhAnanA abhAvamAM paNa AtmapariNAmasvarUpa samyatvane sadUbhAva siddhAdikemAM paNa rahe che. tethI uttarAdhyayana sUtra adhya. 28 mAM kahyuM che- zrI AcArAMga sUtra : 2 256 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA ra sa cava, caritta ja to taddA | vIciM 34Lono ca, pa nIvasya RsthaLe " ? Iti. jJAna, darzana, cAritra, tapa tathA vIrya ane upaga e jIvanA lakSaNa che. A gAthAmAM jJAnAdine jIvasvarUpAbhivyaMjaka jIvalakSaNa kahe che. ethI pRthivI Adi ekendriya mAM jJAnAdikanI spaSTataH abhivyakti pragaTa jovAmAM AvatI nathI te paNa A ThekANe jIvane sadbhAva siddha thAya che. samyaktva je zuddha AtmapariNAmasvarUpa che ane jene anAgyeya-vacana agocara kahyuM che, enuM kAraNa e che ke te bIjA keI pramANane viSaya banatuM nathI, tethI te te svAnubhavagamya kahevAya che. A vAta AgaLa A zAstranA pAMcamA adhyayanamAM zuddha AtmasvarUpanuM kathana karatI vakhate bhagavAna svayaM kaheze. jema- sarave nA ciTThati takA vinA ma tatha nahi" ItyAdi. samasta svarenI jyAM nivRtti thaI jAya che, tyAM tarka paNa praveza karI zakatuM nathI. tema ja buddhithI paNa te agamya che. ItyAdi. zuddha samyaktvane je vacanAtIta ane svAnubhavagamya kahela che te A prakAre ke jevI rIte Izna (zeraDI) ane dugdhAdikanI madhuratA upatAthI anubhavagamya hoya che. kadAca keI tene pUche ke zeraDI kevI mIThI che? dUdhanI madhuratA kevI che, te te A vAtane vacanathI kahI zakaze nahi. te te tenI madhuratAne pitAnA nija anubhavathI ja jANe che. A vAta bIjI jagyAe paNa kahevAmAM AvI che-- "rUkSa-kSIra-gulAtInAM, mAdhuryAntare mahatta 1 tathApi na tathAtuM, sarasvatyA pacate che ? " Iti - jo kezeraDI, dUdha ane goLa Adi miSTa padArthonI madhuratAmAM ghaNo ja bheda che te paNa e bhedane sarasvatI paNa kahI zakatI nathI. zrI AcArAMga sUtra : 2 257 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattvakA vaivighya aura dazavidhatvakA savistara vivaraNa / samyaktvanA bheda-- samyaktva e prakAranuM che, (1) dravya-samyaktva (ra) bhAva-samyaktva, mithyAtva prakRtinA je vizuddha pudgala che te dravya-samyaktva che. jevI rIte sUkSma vastu dRSTinu rAdhaka nathI thatuM tevI rIte e vizuddha mithyAtvanA pudgala adhyavasAyasvarUpa samyaktvanAM pratibandhaka nathI thatAM. arthAt--jevI rIte sUkSma vajra dRSTinuM pratibaMdhaka nathI thatu, ThIka A prakArathI te mithyAtvanA vizuddha pudgala puMja samyagdanarUpa STinAM rodhaka nathI thatAM. A kAraNe tene upacArathI samyaktva kahevAmAM Ave che. mithyAtva karmanA kSayApazamAdikathI utpanna thayelA AtmAnA zubha pariNAma bhAtra-samyaktva che. bIjA prakAre paNa samyaktva e prakAranA (1) naiRRyi samyakRtva (2) vyAvahArika-samyaktva, eka paudgalika samyaktva, bIjI apagalika-samyakRtva, eka nisa ane bIjuM adhigama-samyaktva. bhAva-samyaktvanuM je lakSaNa kahyuM che te naizcayika-samyaktvanuM svarUpa che. arthAt mithyAtva kanA kSayApazamAdikathI utpanna thayela AtmAnuM zubha adhyavasAyavizeSa ja naizcayika--samyaktva che. kudeva, kuzurU ane kudharmanA parihAra- tyAga--pUrvaka nizcitarUpathI sudeva, sugurU ane sudhanA svIkAra karavA, tathA rUcirUpathI tattvArthanuM zraddhAna karavuM Adi vyavahAra-samyaktva che. A prakAre mithyAtva svabhAva jenAthI dUra thai gayela che evA je samyaktva prakRtinA puMja che enI aMdara rahelA pudgalonA veDhanathI utpanna thayelA je kSAyeApazamika-samyaktva temaja vedakasamyaktva che te paudgalika samyaktva che. e pudgalanA vedanathI rahita kevala jIvanA pariNAmasvarUpa je kSAyika-samyaktva ane opazamika-samyaktva che A apaulika samyakRtva che. nisarga ane adhigama samyaktvanuM varNana prathama adhyayananA trIjA uddezamAM karavAmAM Avela che. zrI AcArAMga sUtra : 2 258 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjA prakAre samyaktva daza prakAranA paNa kahevAmAM Ave che. jema(1) aupathamika, (2) kSAyika, (3) lApazamika, (4) sAsvAdana, ane (5) vedaka. e pace nisarga ane adhigamanA bhedathI be be prakAranA che. e rIte samyaktvanA daza bheda thaI jAya che. (1) anantAnubadhI krodha mAna mAyA ane lebha, e cAra kaSAyonA upazama (sattAmAM sthita rahevuM) pachI mithyAtva mohanIya, mizramohanIya ane samya. kRtva mohanIya karmonA sarvathA upazamathI utpanna thayelAM je tatvacirUpa jIvanA zubha pariNAmavizeSa che te aupazamika-samyaktva che. A samyaktva upazama zreNIvALA jIvane thAya che (1). (2) anaMtAnubaMdhI Adi 7 sAta prakRtinA sarvathA kSayathI je jIvane zubha pariNAma utpanna thAya che te kSAyika-samyaktva che (2). (3) kSApathamika samyaktvanA lakSaNa A prakAre che- anaMtAnubaMdhI cAra kaSAnA kSayanA anantara mithyAtvamohanIya karmanA kSapazamathI ane samyaktva-mohanIya karmanA udayathI je AtmAne pariNAma-bhAvautpanna thAya che te kSApazamika-samyaktva che. arthAt A samyakatvamAM mithyAtvanA kaI bhAgane kSaya thaI jAya che ane koI bhAgane upazama rahe che. te e prakArathI ke mithyAtvanA je sarva ghAtI spaddhaka che tene te udaya-bhAvI kSaya (udayAgata sarvaghAti paddhakonuM phaLa ApyA vinA tuTI javuM) thaI jAya che ane enA AgAmI kALamAM udaya AvavAvALA niSeko (karma pudgalanA racanA vizeSa) ne sadavasthArUpa upazama rahe che ane samyaktvaprakRti je dezaghAtI che ene AMhI udaya rahe che, eTale ahIMyA mithyAtvamehanIya karmane jeTale paNa aMza udayamAM Avyo che te vipAkarUpa udayathI vedavAmAM Avela che jethI eTalA bhAgane te kSaya thaI gayela che. ane je avaziSTa avedita bhAga che je haju sudhI udayamAM Avela nathI phakta sattAmAM ja beThela che, basa enuM nAma sadavasthArUpa upazama che, ene anudita-anudaya avasthA paNa kahe che. ahIMyA je mithyAtvanI anudayAvasthA kahevAI che te mithyAtvanA koI bhAganI ane mizrapuMjanI apekSAe kahevAI che. kAraNa ke ene A jagyAe udaya nathI, tathA samyaktvaprakRtine cheDA bhAge udaya che. A prakAre udita mithyAtvanA kSayathI, ane anudita eja mithyAtvanA upazamathI ane keTalAMka samyaktvakarmanA pugalonA vedana hovAthI A kSApazamika samyaktva utpanna thAya che. A prakArathI kSAyopathamika samyakatvanA lakSaNa sughaTita thaI jAya che. A samyaktva Atma-pariNAmarUpa samyaktvanA anAvAraka-AvaraNa karavAM vALAM nahi-hovAthI upacArathI samyakatva kahevAmAM Avela che, kAraNa ke A samyakatvamAM virodhitapugalapuMjane-samyaktva prakRtine udaya che ane enA udayarUpa vedanathI e samyaktva thayela che, mATe pudgalajanya hovAthI A paugalika che, ane A pIgalika kAryane je samyakRtva kahela che te A hetuthI ke te AtmapariNAmarUpa je samyaktva che enuM AvaraNa nathI karatuM. zrI AcArAMga sUtra : 2 259 Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA-kSAyopazamika-samyaktvamAM ane aupazamika-samyaktvamAM zo bheda che ? zakAkArane abhiprAya A ThekANe e che ke jevI rIte kSAyeApamika-samyaktvamAM mithyAtvanA uddaya nathI tevI ja rIte upazama-samyaktvamAM paNa nathI tA pachI e bannemAM bheda zA che? uttara--e bannemAM bheda che ane te A prakAre che--kSAyeApazamika-samyakUlamAM mithyAtvanA naliyAnu vedana che, jo ke vipAkarUpathI nathI parantu pradezeAdayathI enu vedana tyAM che ja. aupamika-samyaktvamAM te banne rUpathI tenu vedana che ja nahi. (3) (4) have sAsvAdana-samyaktvanuM svarUpa kahe che:-- 'sad. bAsthAnena vattute zrRti sAmrAjJam '-arthAt je samyaktvarUpa rasanA AsvAdanathI sahita che enu nAma sAsvAdana-samyakRtva che, jemake koI vyakti dUdhapAka jamyA pachI cittamAM tadviSayaka vikAra thavAthI vamana kare che e samayamAM paNa te enA rasAsvAdanA anubhava kare che. A prakAre mithyAtvanA udayathI mithyAtvaprAptinA sanmukha thayela jIva paNa anaMtAnubaMdhI kaSAyanA uddayathI jyAre aupazamika-samyakRtvanA upara arUcicittavALA thaIne enA vamana--tyAga kare che, arthAt jyAre te samyaktva chuTI jAya che tyAre enuM AsvAdana paNa ene ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre cha-AlikALa sudhI rahe che. A kAraNe A samyaktvane sAsvAdana-samyaktva kahevAmAM Avela che. A samyaktvamAM anatAnubaMdhI kaSAyanA udayanA sadbhAva hovAthI ( krodhAtrikAmAMthI koI ekanA uDDayanA sadbhAva hovAthI) AtmAnA pariNAmeAmAM yathAvat nirmAMLatA--vizuddhinA abhAva thai jAya che, tethI ahIMyA tattvAnA prati cadyapi vyakta-pragaTa--rUpamAM aprIti-arUcI nathI; to paNa avyaktarUpathI te ahIMyA che ja. tethI to mithyAtva ane sAsvAdamAM e ja aprItinI vyaktAvyaktatAthI bheda mAnavAmAM Ave che. ' athavA samyaktva sAsAdananA nAmathI paNa kahevAmAM Ave che. arthAt enuM bIjuM nAma sAsAdana-samyaktva paNa che. ' bAyaM sAEti-apanayatIyAlAnAm, AlAnena sad vRrttate kRti sAsAnam ' arthAt 'gAya' nAma aupazamika samyaktvanA lAbhanuM che. e lAbhane je haThAve che ene AsAdana kahe che. enA sahita hovAthI te sAsAdana kahevAya che. A samyaktvanI prAptirUpa lAbhane haThAvavAvALA anaMtAnubaMdhI kaSAyanA uDDayanuM vedana ja che, kAraNa ke AnA hovAthI ananta sukha devAvALA ane nizreyasa-mokSa-rUpa vRkSanA bIjasvarUpa je aupamika-samyaktva che enA lAbhasadbhAva echAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre cha AvalI kALa sudhI rahIne pachI dUra thai jAya che. enA philatAtha e che ke opaza mika samyaktvamAM je anaMtAnubaMdhI kaSAyanA upazama che te potAnA kAla-- antarmuhUta sudhI rahe che. tyArakhAda jyAre e kaSAyanA udaya thaI jAya che zrI AcArAMga sUtra : 2 26 0 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre e jIva aupazamika samyaktvathI patita thaI mithyAtvanI sanmukha thAya che (haju mithyAtvamAM prApta nathI thaye paNa enI sanmukha thayo che) mATe jyAM sudhI e jIva mithyAtvarUpI bhUmine prApta nathI thaye, arthAtu-jyAM sudhI samyaktvarUpI parvatathI paDIne vacamAM ja che. te samaye te jIvanuM je samyaktva che tenuM nAma sAsAdana che (4). (5) vedaka-samyaktvanuM svarUpa kahe che-vecati=sanumati sabhyaRvapuchAna iti vedakA anubhavitA, tadarthAntarbhUtatvAt samyaktvamapi vedakam ' ' arthAtsa myaktvaprakRtinA pugalane je anubhava karavAvALo che, ene vedaka-anubhavitA kahe che. enAthI abhinna hovAthI samyaktva paNa vedaka kahevAya che. samyaktvaprakRtinA jeTalA paNa pudgalapuMja che, emAMthI adhikatara pudgalapuMjane nAza thayA pachI bAkI je carama pudgala rahe che enA grAsanI samIpa (nAza karavAnA samaya)mAM te vedaka-samyaktva thAya che. kSapakazreNIne prApta thayelA jIva anaMtAnubaMdhi-catuSTayanuM paNa kSapaNa karIne mithyAtvaprakRti ane mizra prakRtinA pudgalajjene jyAre kSaya karI nAkhe che tyAre pachI samyaktvaprakRtinA puMjanI potAnA anubhavathI udIraNa karIne nirjarA kare che. ema karavAthI-udIraNIya-udIraNA karavA yogya samyaktva prakRtinA puMjane abhAva thaI jAya che. A prakAre antima grAsanA rahevAthI te samaya paNa keTalAka aMtima aMzavartI samyaktvaprakRtinA pudgalapuMjone anubhava thAya che. ene anubhava karAve te vedaka-samyaktva che. A samyaktva paNa paugalika jANavuM joIe. Ane phalitArtha e che ke kSApazamika samyaktvavALA jIva samyakatvamAhanIya karmanA pudgalajjanA adhikAMza bhAgane kSaya karIne jyAre e samyaktva-mehanIya karmanA aMtima pudgalenuM vedana kare che te samayamAM utpanna thavAvALA AtmapariNAma vedaka-samyaktva che, vedaka-samyakatvanI prApti pachI kSAyika-samyaktvane jIva prApta karI ja le che. zrI AcArAMga sUtra : 2 261 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMkA--je e vAta che ke jyAre e bane samyaktvomAM samyaktvaprakRtinA punuM vedanA thAya che te pachI vedaka-samyaktvanA kSApathamika-samyaktvathI bheda ja ze rahyo? samAdhAna--vedaka-samyaktvamAM samyaktvaprakRtinA carama pudgalenuM vedanA thAya che, ane kSApazamika-samyakatvamAM enAthI avaziSTanuM vedanA thAya che. basa Aja A baMnemAM bheda che. - Aja vAtane "ve rahu savitaratvapupurAmAnan jJAnashmiksmyktvkaale tu caramagrAsavartisamyaktvapudgalA avaziSTAstiSThanti" A paMktiomAM TIkAkAre spaSTa karI che. arthAt vedaka-samyaktvamAM samyakUtaprakRtinA udita thayela badhA pudgalajjemAMthI phakta caramagrAsavata pudgalenuM ja vedanA thAya che. kSApazamika-samyaktvanA samayamAM te A caramajhAsavartI pudgalapuMjathI avaziSTa samyaktvaprakRtinA avyavahita pUrvavartI pudgalajjenuM vedanA thAya che. kalpanA kariye ke samyaktva-prakRtinA samasta pudgalapuMjonI saMkhyA 100 che, AmAMthI 99 sudhInA pudgalapuMjanuM vedana kSApazamika-samyakatvamAM thaze. antima 100 mAnuM vadana vedaka-samyaktvamAM thaze (5). aupathamika-samyaktvAdikenuM svarUpa A gAthAomAM paNa saMkSeparUpathI A prakAre kahyuM che -- "khINe dasaNamohe, tivihammi vi khAiyaM bhave samma / veyagamiha savvoiya,-caramillayapuggalaggAsaM // 1 // uvasamaseDhigayassa u, hoi hu uvasAmiyaM tu sammattaM / jo vA akayatipuMjo, akhaviyamiccho lahai sammaM // 2 // uvasamasammattAu, caiu micchaM apAvamANassa / sAsAyaNa-sammattaM, tayaMtarAlammi chAvaliyaM // 3 // micchattaM jamuinnaM, taM khINaM aNuiyaM ca uvasaMtaM / miksImAvivaLiya, rovara" | 4 | kRti che. "mithyAtvamohanIya, mizramohanIya ane samyaktvamohanIyarUpa darzanamohanIya karmane kSaya thayA pachI ja kSAyika-samyaktva thAya che, badhA udita pudgalemAM carama-antima-aMzavanta pudgalenuM vedana thavuM vedaka-samyaktva che (1) ' upazamazreNiprApta chene upazama-samyakatvane lAbha thAya che. athavA jeNe mithyAtvakarmanA traNa puMja nathI karyo, evA mithyASTi jIvane tathA mithyAtvane kSaya karyo nathI paNa tene upazama karyo che, e jIvane upazama-samyaktva thAya che. mithyASTi jIvanI sAta 7 prakRti (anantAnubaMdhI , mithyAtvamohanIya 5, mizramohanIya 6, samyaktvamohanIya 7)nA upazamathI upazamasamyaktva thAya che, evuM siddhAMtakAroe kahyuM che. 8 mAM, 9 mAM, 10 mAM ane 11 mAM guNasthAnamAM upazamasamyaktva thAya che, kAraNa ke e upazamazreNInuM sthAna che. tathA anAdi zrI AcArAMga sUtra : 2 262 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyASTi jIvane sarva prathama upazamasamyaktva thAya che. A jIva mithyAtva karmanA 3 traNa puMja nathI karatA, temaja mithyAtvanA kSaya paNa nahi. (ra) upazamasamyaktvathI judA paDI mithyAtvane nahi prApta thayela jIvane aMtarALa samayamAM ochAmAM ochuM 1 eka samaya ane vadhAremAM vadhAre 6 cha AvalIkALa sudhI sAsvAdana-samyaktva rahe che. (3) udayaprApta mithyAtvanA nAza ane anudita mithyAtvanA upazama, e e avasthAothI mizrita kSAyeApazamikasamyaktva che. (4) A samyaktvamAM udayaprApta mithyAtvanA vinAza kSaya thAya che, ane anudINuM mithyAtvano kSaya nathI; paNa enuM pariNamana mizraprakRtinA rUpamAM che, ane tenA ahIMyA upazama che. A prakAre samyaktvaprakRtinA puMja paNa je anudINuM che te paNa upazama avasthAmAM che. A vAta paNa zrlAkamAM Avela "ca" zabdathI pragaTa che, mATe ' je kSaya ane upazamathI utpanna thAya che, te kSayopazcama-samyaktva che ' evI rIte je kSAyeApazamikasamyaktvanuM lakSaNa kahyuM che, te paNa suTita thaI jAya che, kAraNa ke A ThekANe mithyAtvamohanIya mizramohanIya ane samyaktvamohanIya prakRtiyAnA anudINuM puMja upazama avasthAmAM rahe che, eva' uINuM mithyAtvanA kSaya che ane samyaktvaprakRtinA kaLinA vamAnamAM uddaya thAya che. prakArAntarathI paNa samyaktva daza prakAranA che, te sthAnAMga Adi sUtramAM varNita che. jemaH-(1) nisarUci, (2) upadezaphice, (3) AjJAca, (4) sUtra rUci, (5) bIjarUci, (6) adhigamarUci, (7) vistArarUci, (8) kriyArUci, (9) sakSeparUci, (10) dha rUci, ja nisa nAma svabhAvanu che; svabhAvathI ja je jIvane jIneAkta tattvAmAM rUci-abhilASA thAya che tene A samyaktva thAya che. arthAt--svabhAvathI ja jIvanI rUci jenA dvArA jinakathita tattvomAM thayA kare che, te nisarUci che (1). gurvAdikanA upadezathI tatvAmAM je rUci jIvane mATe pedA karavAmAM Ave che tenu nAma upadezaci che (ra). saCjJa vItarAga prabhunA vacanAmAM je rUci jIvanI thAya che tene AjJArUci kahe che (3). AcArAMga Adi agapraviSTa ema ja Avazyaka, dazavaikAlika, Adi aMgamAhyo dvArA tattvAmAM jIvanI je prIti-zraddhA karAvAmAM Ave che te sUtrarUci nAmanuM samyaktva che (4). jevI rIte ekaja bIjathI aneka leAnI utpatti thAya che e prakAre eka ja vacanathI aneka padArthonI je pratIti thAya tenu nAma khIja che, tenAthI je jIvane tattvAmAM rUci jAgRta thAya che tenuM nAma bIjarUci che (5). viziSTa jJAnane adhigama kahe che. enA dvArA je jIvane tattvAmAM rUci thAya che ene adhigamarUci kahe che. (6) saMpUrNa nayAnA dvArA sakala dvAdazAMganuM paryAlAcana karavuM tenuM nAma vistArarUci che, enA dvArA jIvanI rUci tattvamAM parivardhita karavAmAM Ave zrI AcArAMga sUtra : 2 26 3 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che (7). zAstravihita vidhinA anusAra saMyamanuM je anuSThAna karavuM te kriyA che, temAM je jIvanI rUci thAya te kriyArUci nAmanuM samyaktva che (8). saMkSepa nAma saMgrahanuM che. emAM jenI rUci hoya te saMkSeparUci che. arthAta-je jIvane vistRtarUpathI padArtha parijJAna nathI tene saMkSepamAM rUci thayA kare che, e apekSAthI e samyakatvanuM nAma saMkSeparUci che. A samyaktvavALA jIva jIvAdika padArthomAM vistArarUpathI rUcisaMpanna nathI thatA; paNa sakSeparUpathI ja tene samaane emAM daDha AsthAvALA banI rahe che (9). dharmAstikAyAdika je amUrtika padArtha che emAM, athavA zruta emaja dharmAdikamAM jIvanI jenA dvArA rUci thAya che te dharmarUci che (10). yadyapi samyaktva AtmAne nijaguNa che; paraMtu A daza prakAranA samyaktva kathanamAM tenuM jIvathI bhinnarUpamAM je kathana karyuM che te e vAtanI puSTi kare che ke guNa ane guNImAM kathaMcit bhinnatA ane kathaMcita abhinnatA che. dravyArthika nayanI apekSAthI guNa ane guNI abhinna che, paryAyArthika nayanI vivakSAthI e bane lakSaNa saMkhyA AdinI apekSAthI bhinnabhinna che. A daza prakAranA samyaktvanuM varNana thayuM 10 samyakajvakI sthiti | (1) samyaktvanI sthiti sAsvAdana samyaktvanI sthiti jaghanya eka samaya mAtra ane utkRSTa che AvalikA pramANa che. aupathamika ane velaka samyaktvanI sthiti jaghanya ane utkRSTa antarmudranI che. kSApathamika-samyaktvanI jaghanya ekasamayamAtra, utkRSTa kAMI adhika 66 chAsaTha sAgara pramANa che, ane kSAyika-samyaktvanI sthiti sAdi anaMta che. samyakattvake prAdurbhAvakI vyavasthA (2) samyaktvanI utpattinI vyavasthA eka bhavanI apekSAe pathamika samyaktva ane sAsvAdana samyaktva jaghanyathI eka vAra ja utpanna thAya che. ane utkRSTathI pAMca vAra. vedaka sabhya kutva utkRSTathI ane jaghanyathI eka ja vAra utpanna thAya che. kSApazamika samyakatva jaghanyathI eka vAra ane utkRSTathI asaMkhyAtavAra utpanna thAya che. kSAyika samyakatva utpanna thayA pachI pharI nivRtta thatuM nathI. te te utpanna thayA pachI avicchinnarUpathI sarvadA rahe che. zrI AcArAMga sUtra : 2 214 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakajvakA antarakAla ! (3) samyaktvano aMtarakAla aupazamika, sAsvAdana ane kSApazamika samyaktva, e pratyekanA virahakAla jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa kAMI ochuM ardha pagalaparAvartanakALa pramANa che. vedaka samyakRtvamAM virahakALa saMbhavita nathI, kAraNa ke A samyaktvanI pachI niyamathI kSAyika-samyaktvane lAbha jIvane thaI jAya che. kSAyika samyakRtvamAM aMtarakAla nathI, kAraNa ke ene sadbhAva thavAthI jIvane muktine lAbha thaI jAya che, tethI A samyakatva sAdi ane anaMta che. eka vAra samyaktva thaIne pachI jyAre te chuTI jAya che tyAre pharIthI tenI prApti thavAmAM eTale samaya lAge che tenuM nAma virahakALa che. vedaka-samyaktvamAM virahakALane abhAva che; kAraNa ke vedaka-samyakatva thayAM pachI kSAyika-samyaktva thAya che, vedaka-samyakRtva nahi. vedaka-samyaktvanA chuTyA pachI je vedaka-samyaktvanI pharIthI prApti thatI hota te virahakALa tyAM saMbhavita thAta. e prakAre kSAyika samyaktva thayA pachI jIva potAnI sthitine pUrNa karIne muktisthAnane svAmI banI jAya che. tethI eka vAra kSAyika-samyakatva thatAM te ja jIvane pachIthI kSAyika-samyaktvanI prApti karavI paDatI nathI, mATe A ThekANe paNa virahamALa saMbhavita nathI. samyakatvakA phala | (8) samyaktvanuM phala samyaktva thavAthI jIva kadAgraha saMpanna thatuM nathI, enI daSTi-zraddhA Apta vacanathI abAdhita padArthomAM ja anaragavALI thAya che, ethI bhinna padArthomAM nahi. kema ke kadAgrahanuM kAraNa mithyAtvane udaya batAvyo che, ane mithyAtvanA kSapazamAdithI samyaktva utpanna thAya che. samyaktvanA hovAthI mithyAtvane abhAva thaI jAya che. kAraNanA abhAvamAM kAryane abhAva svataH siddha che. kadAgrahanuM zrI AcArAMga sUtra : 2 265 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa mithyAtva che. samyaktvI jIvane ene abhAva che samyaktvanA hovAthI zratazravaNanI abhilASA, zratadharma prati anurAga ane cAritradharma prati anurAga emaja caturvidha saMghanI vaiyAvRtti karavAno niyama jIvane jAgRta thAya che. emAM AgaLa2 nA prati pUrvara mAM kAraNutA che. arthAt mRtadharmane anurAga jIvane tyAre ja jAgRta thAya che, jyAre enA aMtaraMgamAM zratazravaNanI IcchA thAya che. zrutazravaNecchA vinA zratamAM anurAga thaI ja zakate nathI. jyAre saguNomAM anurAga che te e mRtabhaktirUpa kArya zratazravaNa vinA nathI thatuM. zratazravaNa paNa vagara IcchAe saMbhavita nathI. zratadharmanA anurAganI prati kRtazravaNanI IcchA kAraNa che. cAritradharmanA pratianurAga paNa jIvane tyAre ja thaze jyAre enA aMtaraMgamAM zratadharmane anurAga hoya. kRtAnurAgane abhiprAya e che ke zAstrapratipAdita mArga para daDha AsthAvALA jIva ja cAritradharmanuM svayaM ArAdhana karavAvALA, athavA enA dhAraka muninI prati anurAgI bane che, anAsthAvALA nahi, mATe cAritra dharmanA anurAganuM kAraNa zratAnurAga ja che. cAritradharmamAM jyAM sudhI anurAga nahi thAya tyAM sudhI e jIva koI prakAre paNa caturvidha saMghanI sevA karavAne niya. makartA nathI thato. mATe enI sevA karavArUpa niyamanI prati cAritradharmane anurAga ja kAraNa rUpa thAya che. zaMkAmAnyuM ke asadugraha mithyAtvodayajanya hevAthI mithyAtvanA kSapazamathI e asaha abhAva thaI jAya che. paraMtu zratazravaNe acchA vigere je jJAna ane cAritranA aMzarUpa che ene samyaktvanuM phaLa kevI rIte mAnavAmAM Ave? kAraNa ke enA rodhaka jJAnAvaraNIya cAritramohanIya ane vIryAntarAya karma che. enA kSapazamathI ene prAdurbhAva thAya che. mATe zratazravaNechA vigerene samyaktvanuM phaLa na mAnIne jJAnAvaraNIya Adi karmonA kSApazamanuM ja phaLa mAnavuM joIe. vizeSArthazaMkAkArane e abhiprAya che ke -zrutazravaNecchA mithyAtvanA kSapazamAdithI nathI thatI mitu te zruta jIvane jJAnAvaraNIya karmanA kSayapazamathI ja thAya che. zrutajJAnAvaraNIya karma jJAnAvaraNIya karmane eka bheda che. cAritradharmanI prati jIvane anurAga paNa cAritramohanIya karmanA kSapazamAdhIna che. mATe ene sabhyatvanuM phaLa na mAnIne cAritramehanIyanA kSApazamanuM ja phaLa zrI AcArAMga sUtra : 2 266 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavuM upayukata pratIta thAya che. niSkarSa e che ke zratazravaNecachAdikone samyagujJAna ane sammacAritranuM ja phaLa mAnavuM joIe, samyaktvanuM nahi. samAdhAna-kAkAranI zaMkA ThIka nahi, kAraNa ke je vakhate mithyAtvane kSapazama thAya che te vakhate jJAnAvaraNIya ane anaMtAnubaMdhikaSAyarUpa cAritra mohanIyAdika kamane paNa kSaya thAya che. e dhyeyane laIne ja samyaktvanA thavAthI zratazravaNecchAdika thAya che...evuM kahevAmAM AvyuM che. jevI rIte kevaLajJAna kevaLa jJAnAvaraNanA kSayathI utpanna thAya che, paraMtu jyAM sudhI cAritramehanIya karmanA aMza-bheda-svarUpa kaSAno kSaya nathI thato tyAM sudhI kevaLajJAnanI utpatti nathI thatI, mATe kevaLajJAnanI utpatti ene kSaya thavAthI ja thAya che. evI ja rIte samyaktva paNa yadyapi mithyAtvanA kSapazamathI ja thAya che, paraMtu jyAM sudhI anaMtAnubaMdhikaSAyarUpa cAritra mehanIyane udaya banyuM rahe che tyAM sudhI te prApta thatuM nathI. vizeSArthakAraNa be prakAre thayA kare che eka saMnikaTa-kAraNuM, bIjuM vyavahita-kAraNa. saMnikaTa-kAraNane mukhya kAraNa ane vyavahita kAraNane gauNa kAraNa paNa kahe che. prakRtamAM zrAvaNe chAdikonuM mukhya kAraNa samyagadarzana che, kAraNa ke samyagdarzana vinA tene saddabhAva nathI thato. samyagdarzananA thavAthI te thAya che, tethI te samyagdarzananA phaLarUpathI kahevAmAM Ave che. "eka kAryanA aneka kAraNo paNa thAya che paraMtu je mukhya thAya che te ja pradhAna mAnavAmAM Ave che" A nIti-anusAra bhale zrutazravaNe chAdikonuM kAraNa jJAnAvaraNIya Adi karmone kSapazama paNa hoya, paraMtu e badhA vyavahita kAraNa che. daSTAntane mATe kevaLajJAnanI prAptinuM mukhya kAraNa kevaLajJAnAvaraNIya karmane kSaya ja che, paraMtu jyAM sudhI mehanIya karmane kSaya nathI thatuM tyAM sudhI kevaLajJAnAvaraNIya karmane kSaya nathI thatuM. "khINamohassa arahao tao kammaMsA jugavaM khijjati, taM jhaa-naannaavANi, haMsaLavaLi4 aMtarA (thA. cA. rU 3 4 ) A vAta A sUtrathI pragaTa karI che. e prakAre samyagadarzana paNa mithyAtvanA kSapazamathI thAya che, paraMtu jyAM sudhI anaMtAnubaMdhI kaSAyana kSepazama nathI thatuM tyAM sudhI mithyAtvane kSapazama nathI thato. zrI AcArAMga sUtra : 2 267 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ethI mithyAtvanA kSayApazamanA avasaramAM anaMtAnubaMdhI kaSAyanA kSayapazama apekSaNIya thAya che. niSka -zrutazravaNucchAdikonuM avyavahita--mukhya kAraNa samyagdarzana ja che, mATe e enA ja phalasvarUpathI ahIMyA pragaTa karavAmAM Avela che. kahyuM paNa che-- 66 paDhamillayANa udaye, niyamA saMjoyaNA kasAyANaM / sammataLama, malinkriyAvina ti" // ? | vRtti / zaMkA--vaiyAvRttta niyamane Ape samyaktvanuM phaLa kevI rIte kahyuM, kAraNa ke te te antaraMga cAritranA eka bheda che. yadi samyaktva thavAthI enA avazyabhAva mAnavAmAM Ave te pachI aviratasamyagdaSTi nAmanuM caturthAM guNasthAna banI zakatuM nathI, kAraNa ke A avasthAmAM paNa AMzika rUpathI cAritranA sadbhAva A mAnyatAthI siddha thAya che, zakAkAranI zaMkAnA khulAsA A prakAre cheH-- caturtha guNasthAnavI jIvane cAritrane sadbhAva mAnavAmAM nathI AvyA, kAraNa ke te avirataHzAsa'panna che. tene phakta eka samyagdarzanarUpI jgyAtinA prAdurbhAva che, cAritranA nahi. cAritrane sAva paMcamaguNasthAnathI prAraMbha thAya che. have jo vaiyAvRtyaniyamane samyagdarzananuM phaLa mAnavAmAM Ave te samyagdarzananA thavAthI eneA sadbhAva avazya mAnavA paDe. AvI dazAmAM caturtha guNasthAnavI jIvane paNa AMzikarUpathI cAri tranA sadbhAva siddha thAya che, tyAre e avirati na rahIne virata ja siddha thAya che. samAdhAna~vaiyAnRtyaniyama cAritrano eka bheda che, parantu te pUrNa cAritra nathI, AMzika cAritra che, ane te ahIMyA ghaNo ja alpa dazAmAM che, ethI enA cAritrarUpathI A ThekANe vivakSA nathI. mahAvratAdirUpa viziSTa cAritra ja cAritrarUpathI vivakSita thAya che, te A ThekANe nathI; mATe samyagdarzananuM astitva hovA chatAM paNa A dazAmAM A prakAranuM koi paNa cAritra A ThekANe nathI, zrI AcArAMga sUtra : 2 268 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI A aviratasamyagdaSTi kahevAya che. alpatama cAritranA saddabhAvathI e cAritrarUpathI vivakSita nathI thaI zakatuM. jema saMmUzkena janmathI utpanna thayela jIva atyanta sAmAnya saMjJAne sadbhAva hovA chatAM paNa viziSTa saMjJAne abhAva hovAthI asaMzI kahevAya che. hAM, mahAvratAdikarUpa viziSTa cAritra yadi kaI hota te te vratI kahevAta? kAraNa ke samasta mahAvratarUpI cAritranA sadUbhAvamAM ja vratitva svIkAra karavAmAM Ave che, e ja vastune TIkAkAra kahe che -- "vitatva di mamratApinaravatrisamAva gva svIkSite Iti. ThIka paNa che, jema phakta eka rUpiyAnA rahevAthI keI dhanavAna nathI kahevAte, jema eka gAya rahevAthI koI gopAla nathI kahevAte, ane jema suMThanI eka gAMTha rAkhavAthI kaI gAMdhI nathI thatuM, te prakAre A alpatama AMzika cAritranA astitvathI paNa samyagdaSTi (aviratadazAsaMpanna samyagdaSTi jIva) cAstriI banI zakatuM nathI. zaMkA-upazAntanehavALA ne samyakatva hovA chatAM paNa kRtazravaNechAdika nathI thatAM, kAraNa ke te kRtakRtya thayela che, tethI kAryakAraNabhAvanuM niyAmaka anvaya ane vyatirekanuM vighaTana hovAthI samyaktva ane kRtazravaNe chAdikomAM parasparamAM kAryakAraNabhAva banI zakatA nathI. samAdhAna-kRtazravaNecchAdikone mahApazAMti phaLavALA hovAthI phaLarUpathI tyAM paNa sadbhAva che. vizeSArtha -atyAre prativAdIe je samyagdarzana ane mRtazravaNecchAdikenA A ThekANe kAryakAraNa-bhAva anvayavyatirekanA nahi ghaTavAthI svIkAra karela nathI, enuM samAdhAna karatAM AcArya mahArAja kahe che ke-bhAI! upazAntamohavALA mAM paNa zratazravaNecchAdikono sadubhAva che, je tene tyAM saddabhAva na mAnavAmAM Ave te A jInA mehanI je upazAMtatA thaI che te ghaTita thatI nathI. mohanI upazAMtatA mRtazravaNe chAdikonuM phaLa che, ane zrutazravaNadika samyagdarzananuM phaLasvarUpa che, tethI te samyagdarzana niSphaLa thAya evI koI vAta nahi; kAraNa ke phaLa paNa svayaM phaLavAna thayA kare che, tethI upazAntamohavALA jemAM vidyamAna samyagdarzana saphaLa thAya che, niSphaLa nahi. A mATe zrI AcArAMga sUtra : 2 269 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana ane zrutazravaNeAdikomAM paraspara 'kAryakAraNu sabaMdha sudhita thai jAya che. athavA-samyagdarzana ane zrutazravaNucchAdikomAM je kArya kAraNabhAva sabaMdha kahevAmAM Avye che te zrAvaka avasthAmAM banavAvALA samyagdarzananI apekSAthI samajI levuM joI e. zrAvaka-avasthAmAM vidyamAna samyaktva zrutazrava@AdikonA utpAdaka tyAM avazya thAya che. sadbhAvanApUrvaka vratAdikonuM aMgIkAra karavuM te paNa samyaktvanuM phaLa che. ahIMA TIkAmAM je "avi" zabda ApyA che enA abhiprAya e che ke samyakUnA thavAthI vratAdikonuM AcaraNa keI vakhata thAya paNa che ane koI vakhata nathI paNa thatuM. e niyama nathI ke samyakRtvanA thavAthI vratArdika anuThAnAnA sadbhAva jIvAne thAya ja. kadAca rAgadveSanI prakhala granthinA bhedyathI ja samyaktva utpanna thAya che, ane samyaktvI jIva vratAdika anuSThAnonuM aMgI kAra karavuM zreyaskara mAne che, parantu jeTalI karmanI sthiti rahevAthI samyaktvano lAbha thAya che teTalI sthitimAM vratanu aMgIkAra karavuM sa Mbhavita nathI. sabhya tvanI prApti thavI eka vAta che ane cAritranI prApti thavI enAthI bhinna vAta che. samyaktvanI utpattinuM kAraNa mithyAtvanA ( danamohanIyAdinA ) kSayAprazamAdika che. cAritranI utpattinuM kAraNa cAritramohanIya karmanA kSApazama che. A kSayApazama, samyaktvanI prAptinA kAraNanI apekSAe vrata aMgIkAra karavAmAM adhikatara rUpathI kAraNa mAnavAmAM Ave che. samyakRtvanI prApti thAya te paNa jo cAritramAhanIya karmanA kSayApazama nahi thayA hoya te cAritranI prApti jIvane nathI thatI. samyaktvanA thavAthI ja cAritrameAhanIya ka`nA kSayapazama nathI thatA; paNa samyakRtvanA thavAthI jyAre jJAnAvaraNIyAdika karmonI sthiti pAtapeAtAnI sthitimAMthI ethI mAMDIne nava palya sudhI ghaTI jAya che tyAre jIva, bhAvanI apekSA tratAne aMgIkAra kare che, enA krama A prakAre che-- zrI AcArAMga sUtra : 2 270 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mohanIyAdi karmInI jeTalI jeTalI utkRSTa sthiti che te jyAre antaH koTAkoTI sAgara pramANa rahI jAya che tyAre ja jIva samyakta prApta karavAne yAgya thAya che. jema mohanIya karmanI utkRSTa sthiti (70) sittera kADAADI sAgara pramANa che. A sthitinA yathApravRttikaraNa pariNAmathI jIva kSaya karIne jyAre palyanA asaMkhyAtamAM bhAga nyUna kADakADI sAgaranI kare che tyAre rAgadveSarUpI prakhala granthinA bhedathI samyaktvane prApta kare che, Ayukane cheDIne A ja prakAre zeSa karmInI sthiti paNa antaHkATAkATIsAgarapramANa rahevI joie. karmonI utkRSTa sthitimAM ane jaghanya sthitimAM samyaktvanI utpatti jIvane nathI thatI, e niyama che. samyaktvanI prApti Ayukane choDIne zeSa mAhanIyAdi (7) sAta karmAnI eka kADAkADa sAgaranI sthiti rahevAthI ja thAya che. tyAra bAda avaziSTa ka`sthiti jyAre klyApamapRthakpramANa kSINa thaI jAya che te vakhate jIva, bhAvanI apekSA aNuvratarUpa cAritranI prApti kare che. A prakAre kasthitimAM eTaluM jyAre parivartana thAya che tyAre bhAvathI vrataprApti thAya che. ethI e sAbita thAya che ke 'samyagdarzananA thavAthI jIva, bhAvathI vrata- cAritra prApta karI ja le che' e niyama nathI, dIgha tara-utkRSTa karyAM sthitimAM dravyathIja ( bhAvazUnya ) aNuvrata mahAvratarUpa cAritra prApta kare che, jenuM phaLa ka kSaya nathI. dravyacAritranA abhiprAya bhAvazUnya cAritra che. A cAritra samyagdarzanamUlaka nathI thatuM. bhAvacAritra ja samyagdarzanamUlaka thAya che. kahyu' paNa che: savvajiyANaM jamhA, sutte gevijjagesu uvavAo / "( bhaNio jiNehi so na ya, liMgaM mottuM jao bhaNiyaM // 1 // je daMsaNavAvaNNA liMgaggahaNaM kariMti sAmanne / sipi ya uvavAo ukkoso jAva gevijjA " // 2 // iti / A badhA pUrvokta kathananA sAra e che ke jeTalI ka sthitinA rahevAthI samyaktvanA lAbha thAya che, A sthitimAMthI ochAmAM echuM palyopama pRthak ( e thI mAMDI 9 palya sudhI ) pramANa sthiti vIollAsathI pita thaI jAya tyAre dezivatine lAbha thAya che. dezavirati-zrAvakacAritra pAMcamA guNasthAnanI prAptinI pachI sakhyAtasAgarapramANa sthitine kSaya thavAthI sarvaviratimunitrata-chaTThA guNasthAnanI prApti thAya che. tyAra bAda saMkhyAtasAgarapramANa sthitinA vyatIta thaI javAthI upazamazreNi, ane pachI sakhyAtasAgarapramANa sthitine kSaya thavAthI kSaSakazreNInA lAbha thAya che. vaLI e ja bhavathI tene muktinI prApti thai jAya che. dezavirati Adi cAritranA lAbha te ja jIvane thAya che ke jeNe potAnA samyaktvanI virAdhanA deva manuSya bhavAmAM rahIne nathI karI, arthAt devaparyAyamAM agara manuSyaparyAyamAM jene samyaktvanI virAdhanA thaI gaI che e jIvane dezavirati Adi cAritranA lAbha nathI thatA. te samyaktva anaMta AnaMdarUpa anupama mokSasukhanuM kAraNa che, jema kahyuM che: zrI AcArAMga sUtra : 2 201 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " jAtyandhasya yathA puMsazcakSurlAbhe zubhodaye / sadarzanaM tathaivAsya, samyaktve sati jAyate // 1 // Anando jAyate'tyantaM, sAttviko'sya mahAtmanaH / / sadbodhyupagame yadvad, vyAdhitasya sadauSadham " // 2 // anyacca-" dvAraM1 mUlaM2 pratiSThAna3,-mAdhAro4 bhAjanaM5 nidhiH 6 vicAca dharmasya, sakhyatve pIrtita" |rU . aparaM ca-" sasyAnIvoSarakSetre, nikSiptAni kdaacn| na vratAni prarohanti, jIve mithyAtvavAsite" // 4 // arthAta-janmAMdha purUSane zubha karmanA udayathI netrenA khulavAthI je prakAre sadudarzana (dareka vastuonuM dekhavuM) thAya che, te prakAre A jIvane samyakatvano lAbha thavAthI yathArtha jJAna thAya che. (1) je prakAre regIne zreSTha auSadhithI ArogyaprApti thavAthI AnaMda thAya che te prakAre saMdhi (samyakatva)nI prApti thavAthI te mahAtmA purUSane sAtvika atyAnanda thAya che. (2) pharI-A samyaktva bAra prakAranA zrAvaka dharmanuM dvAra che , mUla che 2, pratikAna (AlaMbana) che 3, AdhAra che ja, bhAjana-pAtra che 5 ane nidhi che 6. (3) vaLI-je prakAre uSara kSetramAM vAvelA bIja ugatA nathI te prakAre mithyAtvavAsita jIvamAM vratane udaya thatuM nathI. (4) zaMkA-samyaktvanA thavAthI vratane lAbha kaI vakhata nahI paNa thAya, A vAta kema saMbhave che? samAdhAna-samyaktvanA thavAthI paNa vratane lAbha nathI thate, e vAta eka te upara kathita prakArathI pragaTa karI che, ane bIjo prakAra e paNa che-je jIvane sabhyatvane lAbha thayo che te pitAnI AyunA aMtamAM nava palyathI adhika sthitine baMdha karIne devaparyAyamAM utpanna thaye, te vakhate te paryAyamAM jeTalI sthitine kSaya kare che teTalI bIjI sthitine te baMdha paNa kare che. e prakAre samyaktvanA utpAdananA samayanI kAMI ochI kaTAkoTIsAgarepama sthitimAMthI palyopamathakRtvarUpa sthitine apagama-abhAva nahi thavAthI devaparyAyamAM dezaviratine lAbha saMbhavita thatuM nathI. je samyaktvane vrataprApti nathI thatI te aviratasamyagdaSTi zrAvaka kahevAya che. ene kaI vakhata (ardha pudgalaparAvartana kALanI pachI) muktine lAbha avazya thAya che. paNa jenA mULamAM samyaktva nathI tene muktipadanI prApti thatI nathI. mithyASTi jIva (dravyaliMgI muni jevA) khoTA khoTA zadvArA pratipAdita saMyamaniyamAdirUpa cAritranuM pAlana karavAthI svajana dhana ane paMce. drinA viSayone parityAgI hovA chatAM paNa, ane aneka prakArathI zIta, uNa, bhUkha ane pyAsa Adi pariSahajanya kaSTane kaThoramAM kaThora sAmane karavA chatAM paNa samyaktvathI rahita hovAnA kAraNe mekSarUpI siddhine bhAgI mAnavAmAM AvatuM nathI. e te aTala siddhAMta che ke -samyaktvaprApti vinA karma kSaya zrI AcArAMga sUtra : 2 2 72 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thatAM nathI, samyakRtva vinA jJAna ane cAritra niSphaLa che, enI saphaLatAnuM mULa kAraNa jo kAi hoya teA te ekasamyaktva ja che. samyaktvI jIvane ja jJAna tapa cAritra saphaLa thAya che. aNuvrata, guNavrata ane zikSAvratarUpa zrAvakanu dezacAritra paNa samyaktvanA sadbhAvamAM ja saphaLa manAya che, tethI samyaktva ja mokSanuM kAraNa che. zakA--samyaktva te AtmAnu eka piraNAma che, tenuM astitva kevI rIte jANI zakAya ? zakAkArane abhiprAya A ThekANe A prakAranA che ke jyAre samyaktva AtmAnu eka pariNAma che te te paNa amUtta thaze. arthAt je prakAre AtmA amUrta che te prakAre te samyaktva paNa amRtta thaze, pachI tenA AstitvanA khodha kevI rIte thAya ? A za kAnuM samAdhAna karatAM AcArya mahArAja kahe che kevAta ThIka che; paraMtu tenA kAryothI tenA astitvanu bhAna thAya che. zama, saMvega niveda, anukampA, Astikaya, sAdhuonI samAcArIrUpa pravRtti Adi, ane sA mAyika poSadha, pratikramaNa, tyAga, pratyAkhyAna Adi je khAhya prazasta vyApAra che te ja tenA kAryA che, tenAthI ja tenA astitvanA khodha thAya che. (1) rAma--zamarUpa samyaktvanA pariNAmavALo jIva keAI vakhata potAthI pratikULa AcaraNa karavAvALA upara paNa krAdha karatA nathI. arthAt kaSAyAnA zamanarUpa A piraNAma che, athavA kaSAyAnA zamanaja zama che. (2) saMve-8 saMsArAdnIhatA sa~veza: ' saMsArathI bhayabhIta thavuM te savega che. A pariNAmavALA jIva cakravartI ane iMdronA vaiyika sukhone paNa potAnI STithI duHkharUpa ja mAne che. kAraNa ke te enA sukha, karma (sAtAvedanIya )nA udayAdhIna hovAthI sAMtanAzavAna che, e AtmikasvabhAvathI ja pratikULa che, ane mokSa to enAthI viparIta svabhAvavALo che. ethI enAthI atirikta bIjo koI paNa sAMsArika padArtha enI STinA mohaka nathI banI zakatA, tethI meAkSanA atirikata kAI paNa padArthanI prAptinI vAMchanA ane rahetI nathI, meAkSa ethI viparIta svabhAvavALA che enA tAtparya e che ke te karmanA udayane AdhIna nathI paNa AtmAnA nijasvabhAva che. eka vAra je jIvane mekSanI prApti thaI gaI tA pachI ene A saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDatuM nathI. ane jIvane tyAM niratizaya anaMta AnaMdanI prApti thAya che, tethI te mekSa pote apUrva ane ta AnanA dhAma che. saMvegapariNAmavALA jIva AvA prakAranA mekSa-sukhanIja abhilASA kare che. (3) nivRd----nive DhaguNavALA jIva' naraka, tiryaMca, deva ane manuSya bhavamAM sarvatra du:khanuM sAmrAjya ja patharAyeluM che, ethI samasta A jagata duHkhanuM eka bhAjana che' evuM samajIne tene niHsAra-sArarahita mAne che. mamatArUpI jherathI te dUra ja rahe che. (4) anupA--du:khI jIvA upara dayA karavI tenu nAma anukapA che. A guNavALA jIva saMsAranA samasta prANivane aneka zArIrika mAnasika kaSTothI zrI AcArAMga sUtra : 2 273 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyathita ja anubhava karyAM kare che. ane peAtAnA samAna ja teone mAnIne teonA te duHkhonA anubhava svayaM karIne niSpakSadaSTiyukta thai teonA te duHkhAne dUra karavAnI yathAzakti kozizamAM rahe che, peAtAnI zaktinA pramANamAM tenI rakSA kare che. maratA jIvAne tathA ghAtakIdvArA marAtA jIvAne yathAzakti khacAve che, ane mokSamA`thI viparIta janAne saddharmanA upadezathI bhAvita karI tene mokSamArgamAM lagADavAmAM peAtAnI zakti--anusAra ceSTA kare che. (5) bAptica--" je jinendra deve kahyAM che te sarve satya che." A prakAranI dRDha AsthAvALI mati ja Astiya bhAga che. A AstikayabhAvavALAM jIva jinapratipAdita tattvamAM nizaka thaine dRDha AsthAvALA thai jAya che. te jIva jina vacanAmAM zaMkAkAMkSAdirahita hAya che. A pUrvokta zamAdibhAvarUpa cihnothI samyaktvanuM astitva jANavAmAM Ave che. jIva jo samyagdananA eka aMtarmuhUtapaNu sparza karI le te te niyamathI vadhAremAM vadhAre a pudgalaparAvartana kALa sudhI ja A saMsAramAM rahe che, ane tyAra pachI mokSasthAnane prApta karI ja le che. kahyuM cheH~~~ HH 'aMtomuhuttamittaM, -pi phAsiaM hujja jehiM sammataM / tenAi gava puru,-riyaTTo eva saMso'|| / / kRti / je jIvAe eka aMtarmuhUta mAtrapaNa samyaktvanA sparza karyo che te jIvAnA saMsAra ardhuM pudgalaparAvanakALa sudhI ja avaziSTa rahe che, A viSayamAM vadhAre zuM kahevuM ? samyagdaSTi jIva, jo te vigatasamyaktva nathI tathA addhAyuka nathI teA niyamathI te vaimAnika devezamAM janma dhAraNa kare che. kahyuM cheH- "sammagiI nIvo, rAjkar niyamamAM vimALavAlIyu | naphna vicasaMmatto, ba na ddhAgo puji // // " kRti / samyagdaSTi jIva marIne niyamathI vaimAnika devAmAM utpanna thAya che. jo enA samyaktva vigata nathI thayA ane tene samyaktva prAptinA pahelAM anya gatinI Ayu nahi bAMdhI hoya te // 1 // tethI pratyeka saMjJI paMcendriya paryApta prANInu kartavya che ke te AvA suMdara samyaktvane prApta karavA prayatna karatA rahe. kahyuM che- "jaM sakai taM kIras, jaM ca na sakkai tayammi sahahaNA / samALo nIyo, varSIrU cAmAM jhALa' || ? | kRtti jo zubha kartavya prANIthI banI zakatuM hAya te AtmavIryamala parAkramane chupAvyA vinA avazya karavuM joie. jo na banI zake te paNa temAM zraddhA rAkhavI ja joIe, kAraNa ke zuddha zraddhAnA prabhAvathI ja jIva ajara-amara padanA adhi kArI ane che / / 1 / zakA----jo AvI vAta che to pachI tIvratara kaSTAdvArA sAdhya ahiMsAdi 61 zrI AcArAMga sUtra : 2 274 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvrata saMyama ane tapa vigerenuM pAlana ane ArAdhanA karavAnI AvazyakatA zI che? arthA-eka samyagdarzanathI ja jIvane muktine lAbha thaI jAya to paryApta ane aparyApta bheda-viziSTa ekendriya-pRthvIkAya, apakAya, tejaskAya, vAyukAya, ane vanaspatikAya-nA janI, ane beIndriyAdika aneka prakAranA trasa jInI kRta kArita anumodanA ane manavacana kAyAthI virAdhanAne tyAga kare, ane tenuM rakSaNa karavuM je ahiMsA mahAvrata che tenuM pAlana 1, tathA aneka prakAranA mRSAvAdara, aneka prakAranA adattAdAna-corI 3, mithuna 4, ane parigraha 5 nA tyAgarUpa pAMca mahAvratonuM ArAdhana, ane kaThinatara pariSahonuM sahanapUrvaka satara prakAre saMyamanuM sevana karavuM, tathA dhanyamuninI peThe anazanAdika bAra prakAranA tapanA AcaraNathI utpanna zarIrAdika zeSaNathI gharatara kaSTanuM sahana karavuM, e badhA bilakula ja vyartha che? tathA sAmAyikadidvAdazAMgarUpa zrutajJAna, ke je mahAvistArasaMpanna ane duradhigama che, tenuM zravaNa manana Adi karavuM paNa nisAra ja che ? samAdhAna-zaMkAkAranI zaMkA ThIka nathI; kAraNa ke samyagdarzana mokSanuM svatakAraNa mAnavAmAM AvyuM nathI. jyAM sudhI jIvane samyakatvanI prApti nathI thatI tyAM sudhI tenuM jJAna ane cAritra misyArUpamAM rahe che. jJAna ane cAri. tramAM sabhyapaNuM A samyakatvadvArA Ave che, ethI samyajJAna ane samyakucAritranI utpatti dvArA ja samyakatva mokSane hetu thAya che. A abhipAyane laIne ja samyakatvane mokSanuM kAraNa kahevAmAM AvyuM che. jyAM sudhI samyakatva pUrNa jJAna ane pUrNa cAritrane utpanna nathI karatuM tyAM sudhI te mokSanuM kAraNa nathI thatuM. mukti samyaka cAritrathI ja prApta thAya che, A kAraNathI samyaka cAritra ja muktinuM sAkSAt kAraNa che. A cAritra samyakatvanuM kArya ane tenuM abhivyaMjaka (pragaTa karavAvALuM) thAya che. samyajJAna paNa samyakra-cAritrane utpanna karatAM mokSanuM kAraNa mAnavAmAM Ave che. jJAnanI sattA bhale ja AtmAmAM che, paraMtu jyAM sudhI te AtmAmAM cAritrapariNAmane utpanna nathI karatuM tyAM sudhI melanuM utpAdaka nathI thatuM. A abhiprAyane laIne bhagavAne A prathama adhyayanamAM "se huM muLa paUiTyakrama" arthA-je cha kAyanA AraMbhane jJaparijJAthI jANIne pratyAkhyAnapariNAthI tyAge che te ja muni cAritravAna mAnavAmAM Ave che. A kathana dvArA paNa samyakracAritrane ja ekSaprAptinuM kAraNa pragaTa karyuM che. uttarAdhyayana adhyayana 28mAM paNa enI puSTi karI che. jema " nAdasaNissa nANaM, nANeNa viNA na huti crnngunnaa| aguNissa nasthi mokkho, natthi amokkhassa nivvANaM" ||1|| utt0a028|| arthAtu-samyagdarzanarahita AtmAmAM samyajJAna nathI thatuM. samyajJAnathI rahita AtmAne cAritra guNanI prApti thatI nathI. cAritraguNanI prApti karyA vinA mela thatuM nathI, ane amukatanuM (karmathI mukta nahi tenuM) nirvANa thatuM nathI. 1 zrI AcArAMga sUtra : 2 2 75 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUtrakRtAMgamAM paNa e ja lakhyuM che-- " evaM khu nANiNo sAraM, jaM na hiMsai kiMcaNaM / ahiMsA samayaM ceva, eyAvaMtaM viyANiyA" // 1 // sUtra0 a0 11 / jJAna jyAM sudhI kriyAtmaka (cAritrarUpa) nathI thatuM tyAM sudhI te kaI paNa ISTa arthanI puSTi nathI karI zakatuM. jema zAstrane abhyAsa karavAmAM kuzalamati manuSya enA arthane viziSTa jJAtA hovA chatAM paNa jyAM sudhI zAstravihita mArgane jIvanamAM kriyAtmakarUpathI nathI utArato tyAM sudhI te tenA abhyAsanA jJAnathI pitAnA keI paNa Icchita kAryanI siddhi prApta karI zaktA nathI, ane yathArtha vidvattAnA padathI paNa te vibhUSita thaI zakato nathI. ethI tene kriyAtmaka rUpa ApyA vinA jema tene A abhyAsa temaja jJAna niSphaLa che te prakAre samyagdarzana paNa jJAna-kiyAnA abhAvamAM mokSanuM sAdhaka thatuM nathI. vaidyane auSadhaviSayaka abhyAsa ane paripakva jJAna auSadhisevananA vidhinI anabhijJatAmAM nIrogatAnuM kAraNa keI vakhata banI zake che?--nathI banI zakatuM. je banI zake te pachI tenuM nAma levAvALA rogI purUSonI vAta ja zuM kahevI? tene paNa tenAthI phAyado thavA joIe. kahyuM paNa che-- sAhyAkhyadhItyA mavatti mU-vastu RcAvAn puruSaH sa vidvAna sucintitaM cauSadhamAturANAM, na nAmamAtreNa karotyarogam " // 1 // zAstrane abhyAsa karIne paNa manuSya mUkha rahI jAya che. je kiyAvAna che te vidvAna che. bImAra manuSyane sucitita paNa oSadhi nAmamAtra levAthI ArogyadAyaka nathI thatI . 1 samyaktvanA sarbhAvamAM zamasaMvegAdika guNonI utpatti avazya thAya che, ene rekavAne mATe koI samartha thatuM nathI. kAraNa ke te sarvaguNa saMpanna che. kahyuM paNa che-- " asamasukhanidhAnaM dhAma saMvignatAyAH, bhavasukhavimukhatvoddIpane sdvivekH| naranarakapazutvocchedaheturnarANAM, zivasukhatarubIjaM zuddhasamyaktvalAbhaH " | // 1 // A samyaktva anupama sukhanuM vidhAna che. vairAgyanI prAptinuM kAraNa che. vairAgyane pragaTa karavAmAM zuddha viveka che. cAra gatinA duHkhanA uchera karavAmAM kAraNa che ane mokSasukharUpa vRkSanuM e bIja che. 1 che vaLI paNa kahyuM che- "samyaktvaratnAnna paraM hi ratnaM, samyaktvabandhorna paro'sti bandhuH / / samyaktvamitrAnna paraM hi mitraM, samyaktvalAbhAnna paro'sti lAbhaH" // 2 // samyaktvaratnathI keI utkRSTa ratna nathI. enAthI vadhIne keI baMdhu nathI. A samyaphatva parama mitra che, ane ene lAbha ja parama lAbha che. 1 / ethI e siddha thayuM ke samyaktva mekSanuM mULa kAraNa che. zrI AcArAMga sUtra : 2 276 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakajvaprApritakA krama samyatvanI prAptino krama anAdimithyASTi jIva jyAre samyakatvaprAptine sanmukha thAya che te vakhate tene yathAkramathI traNa karaNa thAya che-(1) yathApravRttikaraNa (2) apUrvakaraNa, (3) anivRttikaraNa anAdi paraMparAthI je pravartamAna che te yathApravRtti che, ane karmakSaya jenA dvArA karavAmAM Ave che te karaNa che. A kAraNe jIvanA pariNAma svarUpa che. yathApravRttirUpa je karaNa che tenuM nAma yathApravRttikaraNa che. te ene nirUkta-artha che. A prakAre AgaLa paNa karaNa-zabdanI sAthe karmadhAraya samAsane saMbaMdha karI le joIe. A prakAre anAdikALathI karmakSaya karavAmAM pravRtta jIvanuM pariNAma vizeSa ja yathApravRttikaraNa che, te tenuM phalitArtha che. e traNa karaNuM bhavyone thAya che. abhavyone phakta prathama ja karaNa thAya che, bAkInAM be nathI thatAM. yathApravRttikaraNarUpa pariNAma jIvane thatAM ja rahe che. enA dvArA jIva udayamAM AvelA jJAnAvaraNIyAdika ATha karmonI prakRtine kSaya karate rahe che. tethI A pariNAma karmakSayanuM kAraNa hovAthI A jIva tenA bala upara yathAsaMbhava karma sthitine kSaya karatAM ghana-kaThinatara rAgadveSarUpI granthinI samIpa sudhI pahoMcI jAya che. A graMthi eTalI gADha-prabalatama che ke jenuM A pariNAma dvArA bhedana karavuM sarvathA azakaya kArya che. jIvane A granthinA deza sudhI pahoMcADavuM ja A pariNAmanuM kAma che. granthinuM bhedana enA dvArA te mATe nathI thatuM ke A pariNAma mandavizuddhivALuM che. zaMkA-ApanuM kathana ThIka che, paraMtu haju sudhI e mAluma nathI ke A pariNAma dvArA keTalI karmasthitine kSaya thAya che. uttara--jema parvatIya nadImAM pASANukhaMDa enA prabala pravAhanA vegathI Ama-tema athaDAIne ghasAta ghasAto svAbhAvika rItithI goLamela thaI jAya che, te ja prakAre anAdi kALathI karmanI anavacchinnasaMtati-atuTaparaMparAne vazIbhUta rahIne caturgatisvarUpa A saMsAramahAsAgaramAM gothA khAtAM ane anaMta duHkhonI paraMparAne sahana karatAM e jIvane svAbhAvika rItithI-vinA koI zrI AcArAMga sUtra : 2 277 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayatna vizuddha yathApravRttikaraNa nAmanuM pariNAma prAdurbhata (pragaTa) thAya che. jenA dvArA A jIva dIrghatara karma sthitine paNa eTalI khapAvI de che ke jethI Ayukarmane cheDIne zeSa jJAnAvaraNIyAphika samasta sAta karmonI sthiti palyanA asaMkhyAtamAM bhAga hIna ekakoTAkeTisAgarapramANu avaziSTa rahI jAya che. vizeSArtha-jema parvatapradezamAM rahevAvALI nadIne patthara enI prabala dhArAthI ahIM-tahIM athaDAI kuTAIne svAbhAvika rItithI goLamoLa thaI jAya che, te prakAre anAdi kALathI karmanA vazIbhUta thaIne saMsArarUpI samudramAM paDI rahelA A jIvarUpI pASANakhaMDa paNa caturgatinA duHkharUpa prabala pravAhathI rAtadina athaDAIne gaLamolasvarUpa yathApravRttikaraNarUpa-avasthAsaMpanna thaI jAya che. jema nadInA pASANa, keI prayatna vinA ane anAbhogarUpathI (svAbhAvika rUpathI) geLa thayA kare che te prakAre A karaNa paNa kaI prayatna vinA svAbhAvika rUpamAM ja jIvane prApta thaI jAya che. A jIvane vizuddha pariNAma che. AnA prabhAvathI e jIvanA Ayukarmane choDIne avaziSTa (zeSa) sAta karmonI utkRSTa sthiti ghaTIne palyanA asaMkhyAtamAM bhAga hIna eka kaTokaTIsAgara pramANa (ataHkoTakaTisAgarapramANa) rahI jAya che. tyAra bAda jIvanI karmabhanita-karmothI utpanna thayelI-ane saghana kaThinatara rAgadveSapariNAmavALI karmonI vizeSa sthitirUpa eka granthi hoya che, je atyanta kaThora, saghana ane junI gUDha-gAMThanI samAna durbhedya hoya che. jema ghaNI junI kaThaNa gAMThanuM, ke je cikaNApaNuM vigerenA saMbaMdhathI atyanta coMTI gayela che, ane jene sAMdhe paNa najare nathI AvatuM, ane je vAMkIcukI lAgelI che; enuM teDavuM jema azakya hoya che. te ja prakAranI A karma sthiti paNa eka durbhedya gAMTha che. abhavya jIva paNa A yathApravRttikaraNa dvArA Ayukarma sivAya anya sAta karmonI utkRSTa sthitine khapAvIne ekakoTAkoTIsAgarapramANa karI de che, paraMtu grathibhedana karI zakatA nathI. enA pazcAt kaI paNa mahAtmA bhavya jIva yathApravRttikaraNathI paNa adhikavizuddhisaMpanna apUrva-karaNane prApta kare che. enA dvArA te ghana-rAgadveSarUpa atidaDha canthine sarva prakArathI chedI zrI AcArAMga sUtra : 2 2 78 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAMkhe che ane bhedI nAMkhe che. A pariNAma jIvane pahelAM koI vakhata paNa prApta nathI thayuM tethI enI apUrvakaraNa saMjJA che. je pahelA nathI thayuM te apUrva che. apUrva je karaNa te apUrva karaNa che. A pariNAma jIvane mATe eka vAra ja thAya che, vAraMvAra nahiM. yathApravRttikaraNa te abhavyane anaMta vAra paNa thAya che. AthI te enA dvArA karmonuM kSapaNa karIne sthideza sudhI anaMtI vAra Ave che. apUrvakaraNa--pariNAmathI granthine sarvathA bheda thavAthI enA pachI AnAthI paNa adhika vizuddha pariNAma utpanna thAya che, jenuM nAma anivRttikaraNa che. enA dvArA vyavadhAnarahita enA uttarakALamAM (e ja vakhate) jIva niyamathI samyakatvanI prApti karI le che. A pariNAma samyakatvaprApti karAvyA vagara chuTatuM ja nathI, tethI tenuM nAma "anivRttikaraNa" paDayuM che, enI sthiti aMtarmuhUrtanI che. jIvane apUrvakaraNanI apekSA A samaye adhika mAtrAmAM vIllAsa vadhe che. antarmuharta pramANa sthitimAMthI saMprakhyAta bhAga ghaTatAM ghaTatAM jyAre tene aMtima saMkhyAtame bhAga avaziSTa rahI jAya che te vakhate antarakaraNa thAya che. A mithyAtvanA pradezanA vedana karavA yogya dalinA abhAva (kSaya) nuM kAraNa thAya che. enI paNa sthiti antarmuhUrtanI che. A antamuhUrta jaghanya atarmuhUrta che. anivRttikaraNanA kALanuM aMtarmuhUrta utkRSTa aMtarmuhUrta che. aMtamuhUrtanA paNa asaMkhtAta bheda che. anivRttikaraNanA aMtima bhAgamAM anDarakaraNanuM kArya prAraMbha thAya che. mithyAtvanA pradezonA vedana karavA yogya daline abhAva kare, e ja aMtarakaraNanuM kArya che, A kArya enA dvArA jIva je prakArathI kare che te kahe che jene apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa, A be vizuddha pariNAmothI viziSTa zaktine vikAsa de che AvA bhavya jIva vyavadhAnahita anivRttikaraNanI pachI antamuhUrta samayamAM AgAmI kALamAM udaya AvavA gya mithyAtvanA daliyenA be TukaDA-bhAga kare che. emAM eka TukaDAne anivRttikaraNanA aMtima samayanA antamAM udayAgata mithyAtvanA dalimAM prakSipta kare che. ane bIjA bhAgane anivRttikaraNanA anyavahita uttarakAlIna antarmuhUrtanI samAptinA anantara (antararahita) kALamAM udaya AvavA yogya mithyAtvanA dalinI sAthe saMyukta kare che. A rIte anivRttikaraNakALanA vyavadhAnarahita uttara kALamAM prathama antarmuhUtakALa eka evo kALa thAya che ke jemAM mithyAtva karmano eka paNa daliyuM zeSa nathI rahetuM. A antarakaraNa-pariNAmadvArA bhavya jIva A antarmuhUrtakALamAM udayagya mithyAtvanA daliyenA prathama sthitirUpa eka bhAgane ene pUrvakALavattara je anivRttikaraNane zrI AcArAMga sUtra : 2 279 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aMtima bhAga che temAM udayamAna mithyAtvanA daliyenI sAthe saMyukata karIne tene potAnA nija uyakALathI pahelA ja udayamAM laI Ave che, A kAraNe te bhavya jIva te mithyAtvanA daliyAnA udayane tenA peAtAnA udayakALamAM rokI de che, ane bIjI sthitirUpa mithyAtvanA je bIjo bhAga che je te anta dUtathI vyavadhAnarahita uttara kALamAM udayamAM AvavA ceAgya che tenA uddayane tenA peAtAnA uddayakALamAM rokI de che. A prakAre anivRttikaraNanA anantara uDDayayAgya mithyAtvanA daliyAnA uyamAM vyavadhAna karavAvALA hAvAthI A antarakaraNa ' kahevAya che. ' A karaNa mithyAtvanA daliyAne AgaLa ane pAchaLanA bhAgamAM joDI Ape che, ane anivRttikaraNanA aMtima samaya pUrNa thatAM tenI pachI aMtarmuhUta sudhI mithyAtvanA daliyAnA koi paNa prakArathI udaya thatA nathI. te je mithyAtvanA dilayAno udaya saMbhava hatA, temAMthI keTalAka daliyAmAM peAtAnA uddayakALanA pahelAM ja uyamAM AvavAnI ceAgyatA Ave che, ane keTalAka liyeAmAM peAtAnA uddayakALanI pachI udayamAM AvavAnI yAgyatA Ave che. anivRttirNunA carama samayanA aMtimabhAgamAM mithyAtvanA daliyAnA unnaya hovAthI eTalA samaya sudhI jIva mithyAtvI rahe che, paraMtu jyAre anivRttikaraNano kALa samApta thaI jAya che tyAre ja jIva prati aupazamika samyaktvane prApta karI le che. A samaye mithyAtvamohanIya karmanA nathI vipAkeAya ja rahetA agara nathI pradezoya ja. sarva prakArathI tenA udayane A vakhata abhAva rahe che tethI jIvanuM naisargika aupazamikasamyaktvarUpa pariNAma pragaTa thaI jAya che. kahyu che:-- 66 , jA gaMThI tA paDhamaM gaThi samaicchao bhave bIyaM / anicaTTIna puLa, sammalapura laDe lIve '|| || granthideza sudhI jIvane paheAMcADavA e yathApravRttikaraNa ( prathama karaNa )nuM ane enuM bhedana karavuM apUrvakaraNa ( khIjA karaNa ) nuM, ane samyaktvanI sanmukha jIvane karavA, e anivRttikaraNa ( trIjA karaNa )nuM kArya che ! 1 5 vaLIH-- "jAjha Dmiya, samA jAnino k| paravAgaraNA anne, lahaMti sammattavararayaNaM " // 2 // granthibheda karIne keTalAMka prANI nisaga--svabhAva-jAtismaraNu AdithI samyaktvane prApta kare che, ane keTalAka khIjAnA upadezathI meLave che 2 / samyagdaSTi ( samyagdarzanasahita jIva ) e prakAranA hoya che. (1) manda vizuddhipariNAmavALAM ane (2) tIvravizuddhipariNAmavALAM. AmAMthI (1) mantravizuddhipariNAmavALAM bhavya jIva apUrva karaNu pariNAmanA avalaMbanathI granthinuM bhena karIne paNa tIvra adhyavasAyanA abhAva hovAthI zrI AcArAMga sUtra : 2 280 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mithyAtvanA traNa puMja karavAnI zaktithI zUnya rahe che. tethI A anivRttikaraNane prApta karIne ane antarakaraNa karIne upara batAvelI rItithI sarva prathama opazamika sabhyatvane prApta kare che. antarmuhUrtanI pathamika samyaktvanI sthitino anubhava karIne pachI tenA pUrNa thatAM ja avazya sarvapratipAtathI te punaH mithyAtvI thaI jAya che. je (2) tIvizuddhapariNAmI hoya che te apUrvakaraNamAM rahIne mithyAtvanA traNa paMja karIne pachI anivRttikaraNamAM praviSTa thaIne samyakRtvamohanIya jjanA udayathI sarva prathama kSApazamika samyaktvane lAbha kare che, upazamasamyaktvane nahi. pazamika-samyaktvanA be bheda che (1) eka granthibhedajanya ane bIje (2) upazamazreNibhAvI. AmAM grathibhedajanya upazamasamyaktva mandavizuddhipariNAmavALA jIvane thAya che. bIjuM upazamazreNi prApta jIvane thAya che. upazamazreNiprApta jIva niyamathI tyAMthI sarva dezanA pratipAtathI athavA eka dezanA pratipAtathI nIcenA guNasthAnamAM AvIne Akhare mithyAtvaguNasthAnane prApta thaI jAya che. jevI rIte janmAMdhane netrane lAbha thatAM ja padArthonI pratIti kaI jAtanA saMdeha vinA skuTarUpathI thavA mAMDe che, te prakAre A samyaktvanI prApti thatAM ja jIvAdi padArthonI pratIti paNa kaI jAtanA saMdeha vagara skuTarUpathI jIvane thAya che. tathA je prakAre nirdoSa auSadhanA sevanathI regane nAza thatAM ja rogI purUSa apUrva AnaMdane anubhava kare che tevI rIte mithyAtva-mahAgane nAza thatAM ja A samyaktvavALA jIva paNa apUrva AnaMdane anubhava kare che. pranji-bhedathI utpanna samyaktva (pazamika-samyaktva) anAdimithyAdaSTi bhavya ane thAya che. A samyaktvanuM bIjuM nAma prathamozama-samyaktva paNa che. upazamazreNigata jIvone je samyaktva thAya che te upazamazreNibhAvI opathamika-samyaktva che. A samyaktva cothA, pAMcamA, chaThThA ane sAtamA guNa sthAnemAMthI keI eka guNasthAnamAM thaI zake che, paraMtu AThamA guNasthAnamAM to tenI prApti jIvane avazya ja thaI jAya che. mithyAtvanA traNa puMja karyA bAda jIva A traNa pujemAMthI eka samyaktvamehanIyajjanA udayathI kSApathamika samyakatvanI prApti karyA kare che. A je vAta upara kahevAI gaI che tyAM A prakArane kema samajavuM joIe kevaLI vigerenuM vacana suNune athavA jAtismaraNAdithI samyaktvanA svarUpane jANIne apUrvakaraNamAM jene pariNAma vRddhigata thaI rahyo che, e jIva darzanamohanIya karmane, jenuM bIjuM nAma mithyAtvapudgala che tene ekasAthe traNa bhedamAM, arthAt mithyAtvamAhanIya, mizramohanIya ane samyaktvamohanIyanA rUpamAM pariName che. zrI AcArAMga sUtra : 2 281 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakajvamohanIyakA svarUpamAM samyaktva mohanIyanuM svarUpa A prakAre che samyakatvamohanIyanuM svarUpa--je karmanA prabhAvathI jIvAdika nava tamAM jIvane zraddhA utpanna thAya che tenuM nAma samyaktvamohanIya che. jevI rIte cazmA negenA pratibaMdhaka hovA chatAM paNa padArthonA dekhavAmAM daSTine vighAta nathI karatAM tema A samyakRtvamohanIya karma je ke mithyAtvane aMza hovAthI AvaraNusvarUpa che te paNa tenA zedhita aMza hovAthI vizuddha che, tethI te tattvazraddhAnane vighAtaka nathI thatuM. jIvane navatamAM zraddhA A samyakatva-mohanIya dvArA utpanna thAya che, jo ke A mithyAtvane ja aMza che te paNa zraddhAne vighAtaka nathI. kAraNa ke apUrvakaraNarUpa pariNAma AmAMthI zraddhAvighAtaka aMzone jenuM bIjuM nAma mithyAtva-svabhAva che tene dUra kare che. A zedhita mithyAtvapudgalapuMja che. A ja zedhita mithyAtvapudgalapuMja tattvArtha zraddhAnarUpa jIvanA pariNAmano anAvAraka hovAthI kAraNamAM kAryanA upacArathI samyaktva kahevAya che. jema satuSa (tuSayukta) kodrava (annavizeSa) khAvAthI mAdakatA utpanna kare che, paraMtu jyAre te ja kedrava nikhuSa karI devAmAM Ave che ane taka (chAsa) vigere dvArA tene mAdaka aMza dUra karavAmAM Ave che tyAre temAMthI mAdaka zaktine abhAva thaI jAya che, ane khAvAthI pharI te mAdakatA pedA karatuM nathI. ThIka A prakAre A mithyAtvamohanIya jyAM sudhI azodhita avasthAmAM rahe che tyAM sudhI jIvane hitAhitavivekathI zUnya karatuM rahe che, kAraNa ke AmAM dvisthAnathI laIne cArasthAnavALA sarvaghAtI rasa rahe che, paraMtu jyAre ja temAMthI sarvaghAtI rasane kSaya thaI jAya che. tyAre ja zuddha avasthAvALA puMja zrI AcArAMga sUtra : 2 282 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAvAmAM Ave che. mithyAtvaprakRti e sarvaghAti prakRti che. emAM ghaNe bhAga sarvaghAti rasa che ane zeSa eka bhAga dezadyAti rasa che. karmomAM maMda, tIvra, tIvra tara ane tIvratama, A prakAranI cAra zaktirUpa rasa rahe che. enAthI A mithyAtva karmamAM tIvra, tIvratA ane tIvratama, e traNa zaktio-jene sarva ghAti rasa kahevAmAM Ave che-rahe che. je koI bhavya jIva pitAnA vizuddha pari. NAmanA baLathI emAMthI A traNa zaktirUpa sarvaghAti rasane kSaya karI de che te temAM svabhAvataH eka sthAnaka rasane ja saddabhAva rahe che. A paristhitimAM mithyAtvamohanIyanuM nAmAntara ja samyakRtvamehanIya thaI jAya che. zuddha hovAthI te karma je ke tatvarUcirUpa samyaktvanuM pratirodhaka nathI thatuM te paNa enA sadbhAvamAM eka te AtmasvabhAvarUpa pathamikasamyaktva ane kSAyikasamyaktvane prAdurbhAva nathI thatuM, bIjuM enA astitvamAM sUkSama tattvonI gaveSaNa karatI samaya zaMkAonI paNa utpati thaI jAya che, jethI samyaktvamAM malinatA AvI jAya che. A doSanA kAraNathI A karmanI "samyakatvamehanIya " e saMjJA paDI che. mizramohanIyA mizramehanIya- je kedrane kaI kaI aMza satuSa che ane kaI kaI aMza nistuSa che, e kedranI sAthe mizramehanIyanA pudgalenI samAnatA samajavI joIe. A karmanA udayathI nathI tatvacirUpa samyakRtva utpanna thatuM ane nathI atattvaci rUpa mithyAtvaja. A karmanA pudgalomAM sarvaghAti rasane bIje (tIvratara) aMza che. mithyAtvamohanIyA mithyAtvamohanIyasatuSa kendranA sthAnApanna mithyAtvamohanIyanA pudgale che. A karmanA udayathI jIva ahitakArI padArthone hitakArI, ane hitakArI padArthone ahitakArI mAnato rahe che. A karmanA pagalemAM catuHsthAnaka, tristhAnaka, ane dvisthAnaka rasa rahe che. zrI AcArAMga sUtra : 2 283 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka rasanA caturthAMza catuHsthAnaka, tRtIya aza tristhAnaka, ane dvitIya aza dvisthAnaka hoya che. arthAta zubha ane azubha-rUpa pAta tAnAM phaLa devAvALAM pratyeka karmInI tIvratama aMzanI catuHsthAnaka, tIvratara aMzanI tristhAnaka ane dvitIya tIvra aMzanI dvisthAnaka ane prathama maMDha aMzanI ekasthAnaka saMjJA che. prathama aMza svAbhAvika che, tethI tene eka sthAnaka kahe che. A viSayanA khulAse bIjA zAstromAM vistArathI ApyA che. prazna--A traNa prakAranA pudgalAnA parasparamAM saMkramaNa thAya che ke nahi ? uttara--hAM, thAya che. jenA adhyavasAya aharniza vRddhiMgata thato rahe che evo samyakRtvI jIva mithyAtvanA daliyAthI pudgalapuMjane khecIne mizra ane samyaktva-prakRtinA puddagala puMjomAM ene sa'kramita kare che. mizraprakRtinA puddagalAnA saMkramaNa mithyAtva ane samyaktva, e ane prakRtiomAM thAya che. pravadha mAna pariNAmavALA samyagdaSTi jIva mizraprakRtithI mizra pudgalapuMjane kheMcIne samyaktva prakRtinA rUpamAM, ane mithyAdaSTi jIva te ja puddagalAne mithyAtmaprakRtinA rUpamAM pariNamAve che. tathA samyaktvaprakRtinA naliyAthI pudgalAne lai--laine temithyAdRSTi jIva mithyAtvamAM ja tenuM saMkramaNa karyAM kare che, mizramAM nahi; kAraNa ke tene samyaktvanA aMza paNu nathI. samyagdarzInanI prApti thatAM paNa jenA pariNAma hIyamAna che evA samyadRSTi jIva mizraprakRtinA pudgalakuMjonuM ane mithyAtvaprakRtinA pudgalapuMjonu samyaktlaprakRtinA pudgalakuMjomAM sa*maNu nathI karatA, kAraNa ke enI najIka khIjA koI zodhita puddagala nathI ke jene te vartamAnamAM prApta samyaktvaprakRtinA pudgalAnI samApti kALamAM veina karI zake. tethI te jIva jo ke lempasamyakRtya che te paNa hIyamAna piraNAmavALA hovAthI samyaktvaprakRtinA aMtima grAsano vedana karI pachIthI mithyAtvamAM ja saMkramaNa kare che, mithyAtvapujanA jeNe kSaya nathI karyAM evA jIva samyaktvanI prApti thatAM tripujI, mithyAtvanA kSaya thatAM dvipuMjI, mithyAtvapuMja ane mizrapujanA kSaya thatAM ekapuMjI ( samyaktvapuMjavALA ) thAya che, tathA eka puMja- samyaktvaprakRtinA kSaya thatAM ja kSAyikasamyaktvI thaI jAya che. samyaktvanI prAptimAM ATha dRSTAnto che. (1) girinadI prastara, (2) mArga, (3) vara, (4) vastra, (5) jaLa, (6) kIDI, (7) purUSa, ane (8) kadrava enA spaSTa artha A prakAre thAya che. (1) pahelA dRSTAnta yathApravRttinAmavALA karaNamAM che. jema paMtathI vahevAvALI nadImAM pattharanA TukaDA tenA pravAhanA vegathI ahIM-tahIM ghasaDAI jema gALa thaI jAya che, te prakAre yathApravRttikaraNanA prabhAvathI utkRSTI zrI AcArAMga sUtra : 2 284 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmasthiti ghaTatI ghaTatI eTalI ochI rahI jAya che ke jenA kAraNathI e jIva prasthideza sudhI pahoMcI jAya che, arthAt A karaNanA prabhAvathI utkRSTI karmasthiti kSaya thatAM thatAM grathirUpamAM avaziSTa rahI jAya che. (2) samyaktvanA sanmukha thayela jIvane anivRttikaraNa thAya che. samyakutvanI prAptinA be upAya che-(1) gurnAdikane upadeza, (2) nisarga. A ThekANe mArgane dRSTAnta che, jema keI kaI mArgabhUlyA musAphira te mArga para cAlatAM bIjAne dekhIne agara tene pUchIne, tathA kaI kaI svayaM tarka vitarka karIne pitAnA mArganI prApti karI le che. tevI rIte keI kaI prANI AcAryAdika gurUonA upadezathI ane keI svayaM pote pitAnA jAtismaraNAdika sAdhanothI samyakUvane lAbha karI le che. (3) javarane dAkhale paNa A ThekANe ghaTita thAya che. jema koI koI rogIne javara oSadhInA sevanathI, ane kaI kaIne oSadhi vinA laMghanAdika karavAthI zAMta thaI jAya che, te pramANe kaI kaI jIvane mithyAtva gurnAdikanA upadezathI, ane keI keIne pitAnI meLe tenI paryAlacanAthI naSTa thaI jAya che. (4-5) tIvra vizuddha pariNAmavALA jIvane apUrvakaraNanA prabhAvathI sarva prathama lApazamika-samyakatva thAya che. apUrvakaraNanA prabhAvathI ja jIva mithyAtvanA traNa bhAga kare che-(1) mithyAtva, (2) samyugmithyAtva, (3) samyaktva. A ThekANe vastra ane jaLa, A be daSTAnta ghaTita thAya che. jema keI vastra athavA jaLa atyanta malina che, ane keI enAthI ochuM malina, ane kaI kaI biskula sApha-nirmaLa hoya che, temaja jIva apUrvakaraNanA prabhAvathI mi thyAtvanA paNa traNa bhAga karI nAMkhe che. temAM kaI bhAga bilakula malina ane kaI bhAga cheDo malina, keI bhAga taddana sApha-zuddha hoya che. taddana malina bhAganuM nAma mithyAtva, thoDA ochA malina bhAganuM nAma sabhyammithyAtva, ane sarvathA zuddha bhAganuM nAma samyaktva che. (6) abhavya jIva kevIrIte yathApravRttikaraNa kare che? ane kevI rIte pachI tyAMthI patita thaI jAya che? tathA bhavya jIva granthinuM bhedana karIne kevI rIte enAthI AgaLa vadhI jAya che ? AvI zaMkAne dUra karavAne mATe pIpIlikA e (kiDIo)nA daSTAnnanI sArthakatA che. jema keTalIka pipIlikAo (kIDio) emaja pitAnA darathI bahAra nikaLIne ahIMtahIM pharavA lAge che, ane temAMthI keTalIka kIDio vRkSAdikanI upara caDhI jAya che. bAdamAM teomAMthI pAMkharahita keTalIka kIDio tyAM ja rahI jAya che, ane keTalIka kIDio tyAMthI utarI Ave che, tathA keTalIka kIDio-ke jeo pakhasahita hoya che teo tyAMthI uDI jAya che. jema kIDionuM ahIMtahIM pharavuM yathApravRttikaraNathI thAya che, vRkSAdinI upara teonuM caDhavuM apUrvakaraNathI thAya che, ane tyAMthI teonuM uDavuM anivRttikaraNathI thAya che, te ja pramANe jIvanuM gathideza sudhI javuM te yathApravRttikaraNa dvArA thAya zrI AcArAMga sUtra : 2 285 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. prathinuM bhedana karavuM, te apUrvakaraNadvArA thAya che, ane samakitanI prApti karavI te anivRttikaraNa dvArA thAya che. pAMkharahita kIDio jema vRkSAdinI upara caDhIne utare che. te pramANe adhyavasAyanI maMdatAthI jIva paNa tIvra vizuddhasaMpanna pariNAmanA abhAve apUrvakaraNa dvArA granthibheda karavAmAM taiyAra hovA chatAM paNa tIvrarAgadveSapariNAmanA udayathI tyAM ja rokAI jAya che ane pachI tyAMthI pharI Ave che ane AgaLa vadhI zakatAM nathI. (7) e ja ThekANe purUSane daSTAta paNa lAgu paDe che. jema-sAyaMkALanI vakhata vikaTa mArgathI jatAM traNa manuSya bhayathI dukhI hatA, ane potAnA sthAnanI tarapha ghaNuM ja zIvratAthI AgaLa vadhI rahyA hatA. temAM ekanI pAse talavAra hatI. A vakhate talavAravALA be cera je temanI pachavADe paDyAM hatAM te emanI sAme AvI bolyAM -tame leka kyAM jAo che? tamArI pAse je hoya te amane ApI dyo, nahi te tamAre mota A vakhate najIka che A sAMbhaLatAM ja temAMthI eka purUSa te pahelethI ja kyAMka bhAgI gaye, bIje temanI vAta sAMbhaLI ane talavAra dekhIne cupacApa ubho rahyo, trIje je ghaNe sAhasika hate teNe pitAnI talavAra kADhIne sAme thaI gaye ane temane bhagADIne AgaLa vadhI gayA. A ThekANe traNenuM javuM te yathApravRttikaraNanuM, tathA AmAMthI bIjAnuM bhayabhIta thaI tyAM rokAI javuM te apUrvakaraNanuM, ane trIjAnuM corene harAvIne AgaLa vadhavuM te anivRttikaraNanuM sthAnApanna samajavuM joIe. je bhAgavuM te patananuM sthAnApanna che. (8) apUrvakaraNa pariNAma dvArA A jIva je mithyAtvanA traNa khaMDa kare che tyAM kodravane dRSTAnta lAgU paDe che. A dRSTAntane samanvaya pahelAM ja karavAmAM Avyo che. prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtrA. ahaMta prabhudvArA pratipAdita dharma ja zraddhA karavAgya che" A vAtane pratibaMdha karavAne mATe zrI mudharmAsvAmI kahe che-"te mi" ItyAdi. he jagga! tIrthakaree tema ja gaNadharAdikoe pitA potAnA ziSyane mATe je samyaktvane upadeza Ape che te samyaktvanuM huM paNa vyAkhyAna karuM chuM. athavA bhagavAna zrI vardhamAna tIrthaMkara pAse temanA vacanathI je sAMbhaLyuM che te huM kahuM chuM paNa mArI taraphathI kAMI paNa kahetuM nathI. 74 zrI AcArAMga sUtra : 2 286 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhI tIrthakaroMDhArA pratipAdana samyakattvanA nirUpaNa atItakALamAM jeTalA paNa anaMta tIrthakara thayAM che, tathA pAMca bharata pAMca auravata ane pAMca mahAvideha kSetramAM jeTalAM vidyamAna che, ane bhaviSyakALamAM jeTalAM paNa tIrthakara thaze te badhA bIjAnA praznAvasaramAM A prakArathI kahyuM che, kahe che ane kaheze. A ThekANe "zAnti " te vartamAnakAlika kriyA che, ethI bhUta ane bhaviSyakAlika kriyA paNa samajI levI joIe. AgaLa paNa je ThekANe vartamAnakAlika kriyApadane prayoga che, tyAM paNa bhUta ane bhaviSyakAlika kriyApadane upalakSaNathI adhyAhAra karI levo joIe. rva mApajo " A samasta tIrthakara mahAprabhue deva manuSyanI sabhAmAM pitAnI ardhamAgadhI bhASAdvArA-je bhASA samarata jInI bhASAmAM pariNuta thaI jAya che-A prakAre spaSTa kahyuM che. "rva prajJApacanti" hetuSTAtAdikathI sArI rIte samajAvyuM che ane huM prakAnti " bhedabhedapUrvaka spaSTa rItithI nirNaya karyo che. samasta tIrthakaree zuM kahyuM? A prakAranI jANavAnI IcchA thavAthI bhagavAna kahe che- ve panA" ItyAdi. samasta prANI, samasma bhUta, samasta jIva ane samasta sane arthAt koIne paNa "RhaMtaLyA" lAkaDI AdithI na mAre. "annAvejJA' na mAravAne mATe AjJA Ape, "ra pariSetava" "A nakArAdi mArI AjJAmAM che " evuM samajIne teone dAsa na banAve. "ricAyabbA" anna pANI Adi baMdha karIne tathA taDakA AdimAM rAkhIne na pIDA pahoMcADe. "viTAmecavA" baMdhanAdithI kheda na zrI AcArAMga sUtra : 2 287 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pahoMcADe. "ra cavvI" viSa zastrAdikathI tene prANene viyoga na kare. prANI, bhUta, jIva ane sattva, A badhA zabda je ke jIvanA ja paryAya zabdo che te paNa bhinna bhinna rUpathI jeone A ThekANe nirdeza karyo che te paryAyabheda mAnIne ja karyo che, ane paryAyabhedathI arthabheda thAya che, mATe A ThekANe punarUkti deSanI saMbhAvanA nathI. je IndriyAdika daza prANone yathAsaMbhava dhAraNa kare che te prANI kahevAya che. te trasa ane sthAvaranA bhedathI be prakAre hoya che. beIndriyathI laIne paMcendriyaparyata jIva trasa, ane ekendriya-pRthvIkAyAdika jIva sthAvara che. A badhA-che; thaze. temaja thaela che, tethI bhUta kahevAya che. te cauda prakAranA che. e badhA jIve che AgaLa paNa jIvaze ane bhUtakALamAM jIvyA tethI tenI "jIva" saMjJA sArthaka che. nArakI, tiryaMca, manuSya ane devanA bhedathI e cAra gativALA che. tathA e samasta pitApitAnAM karmodayajanya sukha duonI sattAvALA hoya che tethI satva che. tIrthakaraprabhu tavonI vivecanA, bheda ane paryAye dvArA kare che. A khyAlathI paNa paryAya-zabdane nirdeza karavAmAM AvyuM che. athavA "sarva jInI upara atyaMta dayA rAkhavI joIe" A vAtane vAraMvAra samajAvavAnA abhiprAyathI A paryAya-zabdanuM kathana che ! sUtra 1 ! | dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtrA / yaha sarvaprANAtipAtaviramaNAdirUpa dharma-zuddha, nitya aura zAsvata haiisa dharmako bhagavAnane SajIvanikAyarUpa lokako duHkha-dAvAnalake andara jalate hue dekhakara prarUpita kiyA hai ! bhagavAne isa dharmakA prarUpaNa usthita | anutthita Adi saboke liye kiyA hai ! samyaktva pragaTa karavA mATe jInendra pratipAdita dharmane mahimA kahe chepaNa dham" ItyAdi. samasta jInA ghAta karavAnA niSedharUpa A ja dharma ke jene samasta tIrthakaroe pratipAdita karyo che, pApAnubaMdhathI rahita hovAthI nirmaLa che. enAthI atirikta bauddhAdikone abhimata je siddhAMta che te hiMsAdidoSaviziSTa hovAthI nirmaLa nathI, A vAta "nirmada" A padathI pragaTa thAya che. paMcamahAvidehomAM sadA vartamAna hovAthI A avinAzI-dhava sthitivALe che. zAzvatagati-mokSanuM kAraNa hovAthI, athavA nitya hovAthI te zAzvata che. tethI A ja zrI AcArAMga sUtra : 2 288 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma, zraddhA karavA yogya ane grahaNa karavAyogya che, A vAtano anya vizeSaNodvArA khulAsA karatAM zrI sudharmAsvAmI kahe che ke samasta jIvonA nAnA prakAranA kalezeAnA jJAtA zrI tIrthaMkaraprabhue duHkharUpI dAvAnaLathI khaLatAM A SaDjavanikAyasvarUpa lAkane peAtAnA kevaLajJAnathI pratyakSa karIne A ja dharmanA upadeza ApyA che. ethI A dharmanA Adipravartaka zrI tIrthaMkaraprabhu ja che, A prakAre zrIsudharmAsvAmI peAtAnA ziSya ja musvAmIne sUcita kare che ke-me mArI potAnI kalpanAthI kAMI paNa nathI kahyuM. A tIrthaMkarAne upadeza--pravAha je ekarUpathI jyAM jyAM thayA tene ja prakAzita karatAM zrIsudharmAsvAmI kahe che ke-emanA upadeza kevala tevA jIvA mATe nathI thayA ke je dharmAcaraNa karavAmAM udyata hatA, kintu je jIvo dharmAcaraNa karavAmAM anudyata hatA temane paNa prabhue dharma samajAvyo. arthAt emanA upadezapravAha bannene mATe sAdhAraNa--kharAkhara che. athavA je jIvo dharmAcaraNathI te vakhata bahAra paNa hatA, ntu bhagavAnanA dignya upadezanuM pAna karIne je sumA`mAM AvavAnI cAgyatA rAkhatA hatA, tene paNa bhagavAne upadeza ApyA jema gyAraha (11) gaNadharA je dravyathI utthita hatA teone zrIva mAna prabhue saddharmanuM svarUpa samajAvIne sanmArga tarapha vALyA. anutthitAmAM paNa A prakAre prabhunA upadezapravAha cAlyA che, jema caMDakauzikAkrikomAM. upasthita dharma ne sAMbhaLavAnI abhilASA rAkhavAvALA cilAtiputrAdikone, ane anupasthitaenAthI mahimUta IndranAgAdikAne paNa prabhue potAnA dharmanA upadezanu pAna karAvyuM che. dharma sAMbhaLavAnI abhilASAthI rahita prANIne paNa je dharma saMbhaLAvavAmAM Ave che tenuM kAraNa e ja che ke je prakAre anicchAthI pivAeluM paNa amRta peAtAnA guNane pragaTa kare che, te ja prakAre zrRtadharma paNa karmanA pariNamananI vicitratAthI kSayApazamanuM kAraNa thatAM pAtAnA prabhAva pragaTa kare che, A viSayamAM rAhataka corano dRSTAnta zAstramAM prasiddha che. A prakAre upasthito ane anupasthitAmAM, uparatadaDavALAmAM ane anuparatadaDavALAmAM, soSThikAmAM ane nirUpazcikAmAM, tathA saMcegarAmAM ane asaMcAgaratAmAM paNa prabhunA dhArmika upadeza eka ja sarakho che, je prabhunA dhArmika upadeza sAMbhaLavAnI bhAvanAthI samavasaraNamAM Ave che teo ' upasthita ' kahevAya che. ane tenAthI viparIta 'anupasthita. ' ekendriyAdika sthAvara ane benkriyAkrika trasa jIvonI hiMsAnA kAraNabhUta mAnasika vAcika ane kAyika vyApArothI je nivRtta thaicukelAM te ' jIvarataka ' kahevAya che, jema munie. enAthI ulTAM "anupAtalllR '' che, jema gRhasthA. je grahaNa karavAmAM Ave tene 'dhi' kahe che. A e prakAranI che. eka dravya-upadhi ane khIjI bhAva-upadhi. dravya-padhi hiraNyasuvarNAdi ane bhAva-upadhi rAgadveSAdghi che. A upadhisahita je hoya che te sodhija' jema 6 " zrI AcArAMga sUtra : 2 289 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharatAdika ane A upadhirahita je che te " nidhi che, jema kaThiyArAdika, putrakalatrAdinA mehamAM je phaselA che evA gRhasthI "saMyoti" jema dezavirati zrAvaka. ane tenA tyAgI saMyamI sAdhu "saMcArata" kahevAya che, jema upazamazreNyAdisaMpanna. ene bhAva e che ke jema sUryane udaya uMcanIcanA pakSapAtathI rahita thaIne samasta jagatane prakAza Ape che te ja mAphaka prabhuno divya dhArmika upadeza paNa usthita ane anutyitAdikonA pakSapAtathI rahita thaIne samasta jIvanA hitane mATe eka ja sarakhe hoya che, kema ke pakSapAtAdi denuM kAraNa rAga-dveSa ja che ane prabhu vItarAgI che; tethI te pakSapAtAdiSathI rahita che sU0 2 | | tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtrA / bhagavAnkA vacana satya hI hai, bhagavAne vastukA svarUpa jisa prakAra pratipAdana kiyA hai vaha vastu vaisI hI hai-isa prakArake zraddhAnalakSaNa samyakatvakA pratipAdana kevala AhutAgamameM hI kahA gayA hai; anyatra nahIM! samyaktvanA svarUpane prakaTa karIne zrIsudharmAsvAmI kahe che-"tta ja ItyAdi. bhagavAna tIrthaMkara prabhunA te vacana satya ja che, kAraNa ke je padArthonuM je svarUpamAM bhagavAne potAnI divya vANI dvArA pratipAdana karyuM che te padArthonuM svarUpa ane tenuM astitva te prakAranuM ja che; anyathA nahi. A prakAranuM tatvArtha zraddhAnarUpa samyaktva phakta ahaMtaprabhudvArA pratipAdita vacanamAM ja vizvAsa rAkhavAthI jIvone prApta thAya che. A sUtramAM je traNa vAra "ra" zabdano prayoga karyo che te niyamano dyotaka che. tethI e samajavAnuM che ke bhagavAne je traNa sthAvara jIvane nahi mAravArUpa zuddha, nitya, zAzvata dharmanA upadezarUpa vacana kahyuM che te satya ja che, kAraNa ke je padArthonuM pratipAdana prabhue pitAnI vANI dvArA karyuM che te padArthonuM svarUpa tevuM ja che. arthAt bhagavAnanuM vacana eTalA mATe pramANa che ke te vacanonA pratipAdya arthamAM kaI paNa prakArathI visaMvAdAdika nathI dekhAtuM. zrI AcArAMga sUtra : 2 29 0 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthanI pramANutAthI ja vacanamAM pramANatA Ave che. jyAre pratipAdya-artharUpa dhArmika upadeza visaMvAda AdithI rahita che te pachI tenA pratipAdaka vacanamAM kema satyatA na Ave? avazya ja Ave. A prakAranI daDha AsthA ja tatvArtha zraddhAnarUpa samyakatva che sU0 3 che caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtra 1 / usa samyakajvaka prApta kara, dharmako upadeza - Adi upAyadvArA jAna kara samyakatva ko prazama - saMvegAdidvArA prakAzita kare, samyakattvakA parityAga na kare .. pUrvokta rItithI samyaktvanuM svarUpa pragaTa karIne tenI prApti pachI temAM susthira karavAne mATe samyagdaSTi jIvanuM kartavya pragaTa karatAM zrIsudharmAsvAmI kahe che-"teM sApha ni" ItyAdi. jIva te samatine prApta karI gurU-upadeza Adi keI paNa prakAre zrata cAritrarUpa dharmane athavA vastusvabhAvane jANIne te samakitane DhAMke nahi, ane tene choDe paNa nahi. samakita meLavyA pachI samakitI jIvane zama, saMvega nirveda ane anukammA Adi je samakitanA kArya che te prApta thaI jAya che. tenAthI ja samakitanuM astitva jANavAmAM Ave che. mATe te kAryone karavAthI samakitane prakAza thAya che, ane nahi karavAthI te DhaMkAI jAya che, ane kadAca mithyASTionI saMgata paNa thaI jAya ane tene mithyAtvanI tarapha laI javAno prayAsa paNa kare te paNa te vakhata pitAnI zaktine prakAza karI samakitane tyAga nahi kara joIe. athavA jema koI jIva AcAryanI samIpa vratane dhAraNa karIne pachI kALAntaramAM tenI najIka tene vamana-tyAga karI cAlyA jAya che ane pharI AvIne jema tene dhAraNa karI le che te prakAre A samyakatvane vamana -tyAga kare nahi joIe, paNa prApta thayA pachI tene prayatnapUrvaka jAvajIva- jIvanaparyanta pALatAM rahevuM joIe. athavA samakitanA kAryarUpa zratacAritra dharmanI je prakAre avasthiti che te rUpamAM tene jANIne choDavuM na joIe sUtra kA zrI AcArAMga sUtra : 2 291 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazcama sUtrakA avataraNa aura prazcama sUtra / ehika aura pAra laukika ISTa-aniSTa zabdAdi viSayoMmeM vairAgya rakhe . bIjuM paNa samyagdaSTinuM kartavya kahe che-"vihiM" . ItyAdi. dekhIta padArthomAM nirveda-ISTa ane aniSTa zabdAdi niSomAM viraktabhAva hoya, saMsAranA jeTalA paNa mane ane amane jJa paMcendriyonA viSayabhUta zabda Adi padArtha che temAM samyagdaSTi jIvane viraktabhAva rAkhavo joIe, kAraNa ke e badhA paugalika che. je koI vakhata manejha pratIta thAya che te ja kALAntaramAM amanezarUpathI paNa pariNamita thatAM dekhavAmAM Ave che. athavA je ekanI apekSA manejha che, te bIjAnI apekSA amaneza thaI jAya che. lIMbaDe ApaNI apekSAe manejha che, paraMtu UMTanI apekSAe manejha che. phalitArtha e che ke saMsArane koI paNa padArtha sarvathA manojJa paNa nathI temaja amanejJa paNa nathI. mananI kalpanAzakti ja tene manojJa ane amanojJa pratiphaLita karAve che, mATe temAM rAgadveSa kare te samakitI jIvanuM kartavya nathI. e ja prakAre svargAdika sukhonI IcchA paNa samakitIne mATe egya nathI. anukULa zabda sAMbhaLIne harSita thavuM, ane pratikULa zabda sAMbhaLIne duHkhI thavuM, svAdiSTa rasAdika maLavAthI AnaMda mAna. ane pratikULa rasAdikathI vyAkuLa thavuM, sugaMdhita padArthonA suMghavAmAM prema dekhADe ane durgandhita vastuo upara arUci rAkhavI, komalAdi sparzamAM AnaMdita thavuM ane kaThaNa Adi sparzomAM moTuM bagADavuM; A badhuM samakitIne mATe sarvathA egya ja che, samakitI te samadaSTi hoya che. AvA prakAranI rAgadveSavALI viSamadaSTi tene hovI joIe nahi. pratikULa ane anukULa zabda vigeremAM teNe bhAvanA rAkhavI joIe ke A badhA paryAya che. paryAya sadA badalAtI ja rahe che, paryAya sthirarUpa nathI, mATe A asthira paryAmAM rAga karavAthI ane dveSa rAkhavAthI mane zuM lAbha thavAno che ! sUTa 5 e zrI AcArAMga sUtra : 2 292 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaThA sUtrA / lokeSaNA na kare ! tathA-"no Tona ItyAdi. samyagdaSTi jIva lekeSaNuM kare nahi, arthA-je prakAre leka, anukULa zabdo AdimAM upAdeya buddhi ane pratikULa viSa kAMTA vigeremAM heyabuddhi rAkhe che te pramANe A samakitI jIvane anukULa padArthomAM upAdeyabuddhi ane pratikULa padArthomAM heyabuddhi rAkhavI joIe nahi, balka madhyastha bhAva rAkhavo joIe che sU0 6 che sAtatyuM sUtrakA avataraNa aura sAtavAM sUtrA / jisako lokeSaNA nahIM hai usako sAvadha-vyApArameM pravRti kahAMse ho! athavA-jisako yaha samyakattvapariNati nahIM hai usako sAvadhAnuSThAnase rahita karanevAlI vivekyukta pariNati kahAMse ho! lekeSaNAnuM phaLa kahe che - "varasa na"i ItyAdi. A prakAranI auSaNanI buddhi rAkhavAvALA jIvane vyApAramAMthI nivRtti thatI nathI. bhegecchArUpa ja lekeSaNa che. je sAdhune A prakAranI lekeSaNA nathI thatI tenI pravRtti zabda Adi viSayamAM thatI nathI. anukULa pratikULa padArthomAM heya-upAdeya-buddhi rAkhavAvALA jIva niyamathI A prakAranA kAryomAM pravRtti karIne pitAnI manavRttine dUSita karyA kare che, jyAre samakitI hamezA pitAnI pravRttine nirmaLa banAvavAnI mahenata karyA kare che, mATe A prakAranI pravRtti manovRttine dUSita karavAvALI hovAthI ja samakitIne mATe heya che, ema kahyuM che. athavA samyaktvanI aprAptimAM samyajJAna thatuM nathI. A vAtane paNa A sUtramAM kahe che-"nakSanasthi" ItyAdi. je jIvanI pAse samyaktvapariNati nathI tene sAvadya vyApArathI dUra karavAvALI viSpariNati paNa kevI rIte thaI zake? arthAt thaI zakatI nathI sUrA zrI AcArAMga sUtra : 2 29 3 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATharve sUtrakA avataraNa aura AThavAM sUtrA | isa samyakattvo jo maine kahA hai use tIrthakarone dekhA hai, gaNadharoMne sunA hai, laghukarmA bhavyajIvone mAnA hai; jJAnAvaraNIya ke kSayopazamase bhavyajIvane jAnA hai. samyaktvamAM ziSyanI buddhine daDha karavAne mATe sudharmAsvAmI pharIthI kahe che--vidaM su' IsthAdi. je samakitanuM meM varNana karyuM che te daSTa, zruta, anumata ane vijJAta che. A ThekANe sudharmAsvAmI samakitaviSayamAM khulAse karIne kahe che ke-he jammu ! je samakitanuM A ThekANe varNana karavAmAM AvyuM che te meM pitAnI buddhithI nathI karyuM paNa "da" tIrthakaree tene pitAnA kevaLajJAnarUpI prakAzathI sAkSAtkAra karyo che. "vRtta' gaNudharAdikoe temanAthI sAMbhaLyuM che. "mAM" haLukamI bhavyae te mAnyuM che, ane vijJAnam" pitAnA jJAnAvaraNIya karmanA kSApazama anusAra teone temaNe jANyAM che, tethI samyakatvane lAbha thaI gayA pachI tenI rakSA karavAmAM hamezAM sAvadhAna rahevuM joIe che sU0 8 | navama sUtrakA avataraNa aura navama sUtrA / jinavacanameM zraddhArUpa samyakattvake abhAvase mAtApitA Adike sAtha sAMsArika saMbadha rakhatA huA, mRtyuddhArA unase viyukta hotA huA, yA zabdAdi viSayoMmeM Asakti karatA huA manuSya ekendriyAdika bhavoM meM bhaTakatA rahatA hai I je jIva A suMdara samakita pratye upekSAbhAva rAkhe che teno A anaMta duHkharUpa saMsArano aMta Avato nathI. A vAta kahe che-" mA" ItyAdi. je prANa prabhupratipAdita AgamanI zraddhArUpa A samakitathI zUnya rahe che te saMcAga-viyogane meLavatA janma maraNa karIne vAraMvAra ekendriyAdika bhamAM bhaTakatA phare che. zrI AcArAMga sUtra : 2 294 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je prANa A samakitanA lAbhathI vaMcita rahe che te anaMtakALa sudhI anaMtI vAra mAtA-pitAnI sAthe "A mArA mAtA-pitA che, huM emane putra chuM" A prakAranA saMbaMdha kare che, ane chevaTamAM marIne ekendriyAdika kuniomAM bhramaNa kare che. athavA zabda Adi viSayomAM Asakti dhAraNa karI anaMtIvAra ekendriyAdika paryAyamAM utpanna thAya che, tathA tyAMnA anaMta duHkhone sahana karate rahe che. arthA-asamyakatvI jIva saMsAranA duHkhathI kyAre paNa chuTatuM nathI. kesUlA dazama sUtrakA avataraNa aura dazama sUtra / dina-rAta mokSaprApti ke liye udhogayukta aura sarvadA utarotara pravardhamAna heyopAdeyavivekapariNAmase yukta hote hue tuma pramattoM ko-asaMyatoMko Ahata dharmase bahirbhata samajho; aura pazcavidha pramAdoMse rahita ho mokSaprAsike liye avicchinna prayatna karo, athavA-aSTavidha karmazatruoMko jItaneke liye parAkrama karo ! udezasamApti je A pramANe che to zuM karavuM joIe? te kahe che- mora no ItyAdi. he jakhkha! tame aharniza mokSaprAptine mATe prayatnazIla bano, ane dhIra vIra banIne hamezAM uttarottara heyopAdeyanA vivekathI viziSTa banIne asaMyamI chanA saMsargathI sadA dUra raho, ane svakartavyamAM apramatta thAva, samyagdarzananI prApti ane tenA rakSaNa mATe, athavA karmazatruo upara vijaya meLavavAne mATe kaTibaddha raho. he jammu ! meM jema bhagavAna pAsethI sAMbhaLyuM che tema tamane kahuM chuM. A sUtramAM jabUsvAmIne saMbodhana karIne zrIsudharmAsvAmI kahe che kehe jabU! jyAre dareka prANInuM lakSa mokSanI prApti karavAnuM che te tenuM e mukhya kartavya che ke pahelAM samyagdarzananI prApti karavAne mATe hamezAM taiyAra rahe, kAraNa ke eka te tenA abhAvamAM muktinI prApti thatI nathI, temaja bIjuM sAMsArika anaMta duHkhono aMta paNa nathI AvatuM. jo ke A vAta nizcita che ke mithyASTi jIva pitAnA saMsargathI mithyAtvanI sthApanA karavAmAM kasara rAkhate nathI, te paNa bhavya jIvanuM kartavya che ke te AvA samayamAM potAnI vizuddha pariNAmadhArAne na rokI rAkhe; paNa pariNAmamAM vizuddhatA je prakAre vadhe te prakAre, tene vadhAravAmAM uttarottara prayatna karatA rahe. enAthI heyopAdeyano viveka jAgaze zrI AcArAMga sUtra : 2 295 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane A vivekabuddhithI te e samajI zakaze ke "je samakitathI zUnya che te A dharmathI bahizta che, tethI huM paNa pAMca prakAranA pramAdane tyAgIne mokSavRkSanA bIjasvarUpa samakitanI prApti karavAmAM, ane meLavelAM samakitanI rakSA karavAmAM kAraNabhUta vizuddha pariNAmadhArAne vadhAravAmAM hamezAM yatna karato rahuM athavA"A ananta saMsAramAM anaMta duHkha ApavAvALA karmarUpa zatru ja che, tene parAjaya karavAne mATe paNa mArA aMtaranI vizuddha pariNAmonI dhArA vahAvIne vIryaguNasvarUpa mArI zaktine vikAsa karuM te avazya saphaLatA prApta thaze." evA prakAre hamezAM bhavya jIve utsAhI rahevuM joIe. 10 cethA adhyayanane prathama uddeza saMpUrNa 41 che prathama udezake sAtha dvitIya udezakA saMbandha-pratipAdana; prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtro cothA adhyAyane bIjo uddeza samyaktva nAmanA cethA adhyayanA pahelA udezamAM samyagdarzananuM svarUpa samajAvavAmAM AvyuM che. tyAM batAvavAmAM AvyuM che ke te samyagdarzana nava tanI zraddhAsvarUpa che. A nava tatva nIce pramANe che jIva 1, ajIva2, puNya 3, pApa, Asava 5, saMvara 6, nirjarA 7, baMdha8, ane mokSa jyAM sudhI mekSAbhilASIne e nizcaya nathI thato ke AmAMthI kayuM tattva saMsAranuM kAraNa che? ane kayuM mokSanuM ?, tyAM sudhI tene samakitanI prApti thatI nathI, ethI tene mATe A samyaktvadhananA prakaraNamAM Avela tamAMthI Asava saMsAranuM ane nirjarA mokSanuM kAraNa che, A vAtane spaSTa karavAne mATe kahe che- "je mArA" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 296 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo Asrava-karmabandhake kAraNa haiM ve parissava - karmanirjarA ke kAraNa ho jAte hai, aura jo paristrava - karmanirjarA ke kAraNa hai ve Asrava - karmabandha ke kAraNa ho jAte haiM. jo anAstrava - karmanirjarAkAraka vratavizeSa hai ve aparirAva - karmabandhake kAraNa ho jAte hai, jo aparirAva - karmabandhake kAraNa hai ve anAva - karmanirjarAkAraka vratavizeSa ho jAte hai je savA" je koI apekSAthI karmabaMdhanA hetu che te viSAda te ja koI bIjI apekSAe karmonI nirjarAnA hetu che. "je parivA:" je nijerAnA hetu che "te bAsavAda" te AsavanA paNa hetu che. "je banAsavADa" je AsavathI bhinna che "te rihAvAda" te karmabaMdhanA paNa kAraNa che. "je parivA" je karmabaMdhanA kAraNa che te banAvAH" te karmabaMdhanA kAraNa hatA paNa nathI. (1) "je vAste parisaMvAda" jJAnAvaraNadika ATha prakAranA karma je dvArA Ave che evA karmabaMdhanA kAraNarUpa je viSayakaSAyAdika che tene Asrava kahe che. tathA je dvArA ATha prakAranA karma sarvathA nirjarita thAya che, evA nirjarAnA je kAraNa che tene parisava kahe che. viSayasukhomAM AsaktamanavALAne mALA, caMdana ane strI Adika je pAMca IndriyenA viSaya che te karmabaMdhanAM kAraNa hovAthI Asrava thAya che, kAraNa ke te tenA sevanathI pitAne ghaNe sukhI mAne che, ane tene zAzvatanitya samaje che. "A mArA che ane huM temane chuM" A prakAranI tenI sadA mAnyatA rahe che. tenA bagaDavAmAM potAnuM kharAba thaela, ane tenA sudhArAmAM potAne sudhAre mAnyA kare che. tyAre jJAnI ke jenA hRdayamAM hepAdeyano viveka jAgrata thayela che ane karmanA udayathI tenuM sevana paNa kare che te paNa tenAthI pitAne jaLamAM kamaLanI mAphaka sarvathA bhinnapaNe dekhe che. A pAMca IndriyonA viSayo tene sAMsArika ananta duHkhanuM kAraNarUpa pratIta thavAthI tenA mATe te vairAgyanA kartA bane che, A kAraNe tenA mATe te karmanI nija rAnA ja kAraNa che. jema cha khaMDanuM rAjya karavAvALA bharata cakravartIne mATe ane samudrapAla tathA namirAjarSine mATe te ja padArtho, je ajJAnIne mATe AsavanA kAraNa hatA; nirjAnA ja kAraNa thayA. jema kahyuM che yathAvata rAvattA, saMsAra verAtavaH | tAvattapittA, nirvANa suvahetAH| | kRtti . arthAta-je prakAranA jeTalA saMsAraparibhramaNanA kAraNe thAya che, tenAthI viparIta prakAranA teTalA ja mokSasukhanA kAraNe thAya che. (1) zrI AcArAMga sUtra : 2 29 7 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAgadveSathI vyAkuLa temaja viSayaka sukhamAM rAcelAM jIvene mATe pAMca IndriyonA badhA viSayo saMsAranA kAraNe thAya che, jema lIMbaDAne rasa pIvAthI jenI jIbhane svAda kaDave banela che tevI vyaktine mATe mITho padArtha paNa kaDa lAge che. samyagdaSTi jIva ke jenuM citta viSayAdikanI tRSNathI rahita che te mALA, caMdana Adi samasta viSayane apavitra ane duHkhanuM kAraNa mAne che, tethI te viSayothI tenuM citta hamezAM virakta rahyA kare che. A mATe tenA prati saMvegabhAvanI jAgRti thavAthI te ja vastuo tene mATe nirjarAnuM kAma kare che. nirjarA ja mokSanuM kAraNa che. A vAtane daDha karavAne mATe upara kahelA arthane ja pheravIne kahe che-(2) "je parivAre mAravA " ItyAdi. je tapa, saMyama Adi bhAve jJAnI mATe "parisaMvAda" nirjarAnA kAraNe thAya che, te ajJAnI mATejenI pitAnA karmanA udayathI zubha pariNAmadhArA babdha che, sAvadya-kiyAo karavAmAM ja jenI pravRtti cAlu che, ane je trAddhi, rasa, sAta gauravanI prApti karavAmAM ja tapasaMyamAdinuM ArAdhana kare che tene mATe AsavanA-navA navA karmonA AvavAnA-dvAra thAya che. samakita vagara karavAmAM AvelI badhI kriyAo karma baMdhanA kAraNe thAya che. ajJAnionA tapa saMyamAdi samatinA abhAvamAM mi dhyArUpa--asaMyamarUpa thAya che, tethI te nijAnA hetu na thaIne AsavanA ja kAraNa bane che. samaktiInA karmanirjarAne mATe jeTalA paNa saMyama-sthAne che teTalA ja ajJAnionA karma baMdhanA mATe asaMyama-sthAne paNa che. A viSayamAM nAgezvarI brAhmaNInuM dRSTAMta prasiddha che. tene mATe parissava, AsavarUpathI pariNata thayela che. (3) " manAvAte marivAra" jenAthI karmabaMdha nathI thatA evA je vrata-vizeSa che te paNa karmodayanA vazathI jenA adhyavasAya azubha ja rahelA che, evA ajJAnI jIvane mATe karmabaMdhanA ja kAraNa bane che. (4) parisaMvAra te manAvAH je karmabaMdha karAvavAmAM kAraNa bane che, pravacananA upakAra karavAnA abhiprAyathI karavAmAM Avela te ja karmabaMdhanA kAraNa thatA nathI, jema bALa-glAnAdi mATe nityapiMDAdinuM grahaNa karavuM. A sUtramAM AdiaMtanA be bhaMga batAvela che, madhyanA nahi. AnA grahaNa karavAthI A sUtramAM caturbhagI A prakAre bane che (1) je saMvAda - te rinnAda, (2) je zAstravAra - te parivAra, (3) je sattAvAra - te risaMvAda, (4) je banAva -te risaMvAda (1) ahIM prathama bhaMgamAM samasta saMsArI jIne samAveza thaI jAya che. kAraNa ke te ja jIva pratikSaNa mithyAtvAdika je karmabaMdhanA kAraNo che tene ethI karmane baMdha kare che, ane pUrvopArjIta saMcita karmonI nirjarA kare che. (2) bIjo bhaMga zUnya chekAraNa ke e koI paNa jIva nathI je AsavakartA zrI AcArAMga sUtra : 2 298 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovA chatAM nirAno kartA na hoya ? je kA~khoMdhano kartA hoya che te avazya ja karmanI nirjarAno paNa kartA hAya che. (3) trIjA bhaMgamAM ayogikevaLI nAmanA caudamA guNasthAnamAM rahevAvALA jIvAtu grahaNa che, kAraNa ke tene navA karmanA baMdhano abhAva che, ane pUrvApAta karmInI nizano sadbhAva che. (4) ceAthA bhaMgamAM siddha jIvAnu grahaNa kareluM che. tyAM nathI karmAnuM Asrava ane nathI tenI nirjarA. athavA-je jIvo bAnava-karmAnA baMdha karavAvALA te siva-kamasa. nirjarAnA karavAvALA che, tathA je tri-kanirjarAnA karavAvALA che te bAlava -TrI navIna karmonA baMdha karavAvALA che. " zaMkA- ce pariNavAste bAlavAH ' arthAt- je nirA karavAvALA che te navIna konA aMdha "" karavAvALA che. A prakAre jo mAnavAmAM Ave te sacegikevaLInAmanA teramAM guNasthAnavI jIveAne paNa navA karmanA adhanA sadbhAva mAnavA paDaze, kAraNa ke tyAM nirjarA paNa thAya che ane iryApakriyAthI navA karmano aMdha paNa thAya che. AvA prakAranI mAnyatAnA anusAre te tyAM koI vakhata paNa kareMbaMdhanI paraMparAnA ucchedna thaI zake nahi, te pachI AgamamAM je muktivAdanuM samarthana kareluM che te sarvathA asaMgata ja thaI jaze. uttara~~~A ApanuM kahevuM tyAre saMgata thAya, jyAre trayeAdazaguNasthAnavartI jIvanA Agata-karmonI nirA koI prayatnavizeSAdhIna mAnavAmAM Ave, parantu evI mAnyatA teA che ja nahi, kema ke te ThekANe Agata ( AvelA ) karmonI nirjarA svabhAvathI ja thAya che. vi" A zabdamAM jIvanA prayatnathI thavAvALI nirjarAnuM ja grahaNa karela che, tethI A guNusthAnavI jIvatu navIna kaanya karavAmAM kartApaNu koi paNa prakAre sabhavita thaI zakatuM nathI, tyAM prathama samayamAM iryApathakriyAthI Agata ( AvatA ) kano baMdha thAya che, khIjA samayamAM tenuM vedana ane trIjA samayamAM tenI nirjarA. A prakAranA krama te jIvane tyAM sudhI cAlu rahe che jyAM sudhI te jIvane te guNusthAnavIpaNuM rahe che. AthI ema mAnavuM ke tenA Agata karmanI nirjarA koI prayatnavizeSAdhIna hoya che. e eka bhrama ja che, kAraNa ke te kaunI nirjarA te svabhAvathI ja thAya che. 66 tathA--caudamA guNasthAnava jIvamAM avaziSTa ( bAkI rahelA ) adhAtiyA karmAMnI niza prati kartApaNuM koi eka prayatna vagara svataH ja che. tenuM kAraNu e che ke kevaLajJAnanI utpatti thatAM ja tenA prabhAvathI te aghAtiyA karmonI zrI AcArAMga sUtra : 2 299 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,, A nirjarA niyamathI thaI jAya che, tene rAkavAvALI kAI paNa zakti nathI, mATe caudamA guNasthAnavI jIvanA prati paNa A AkSepa thaI zakatA nathI. A prakAre "ce brAhmavAste parastravAH, ce paritravAste bAlavAH pUrvA vAkaya catutiyAmAM bhramaNa karavAvALA jIvAnI apekSAthI ja kahela che. tathA ce anAsravAste aAivA, ce parAvAste banAvavAH fa A uttarAya vAkaca siddhonI apekSAe kahela che. kAraNa ke eka tA te navA kakha dhanA kartA nathI tethI te anAsrava che. bIjuM temAM pUnA sakaLa karmono kSaya ane AgAmI navA karmabaMdhano abhAva paNa thai cukela che, mATe nirA karavAyAgya karmAnA abhAva thavAthI te nirAnA paNa kartA mAnavAmAM Avela nathI, mATe te aparisava che. tathA--temAM pUrvAMsaMcita sakaLa kamanA kSayathI, ane navIna karmonAM nahi AvavAthI, nirjarA karavAyAgya karmone abhAva thavAthI karmonI nirjarAnA kartA nahI hAvAne lIdhe te aparisava che, ane navIna kAM aa khaMdha nahI karavAthI te anAsrava che. athavA-anAsrava ane aparisavanA kramane batAve che-- zd " ce banAsavAste hrivAH " je prathama samayamAM anAsrava che--karmabaMdhanA kartA nathI te tyArabAdanA samayamAM apavi che-kamanI nirjarA karavAvALAM nathI, kAraNa ke je karmothI badhAelA rahe che te tenI nirA karavavAvALA paNa hAya che. je karmothI baMdhAyelA ja nathI te nirA paNa keAnI karaze ?. A ja prakAre " ce. avaviAste anAsravAH '' A vAkaya paNa samajI levu' joI e. A vivecana paNa siddhonI apekSAthI ja karela che. 5 sUru 15 dvitIya sUtra / / jo Asrava haiM ve parisrava haiM jo parisrava haiM ve Asrava haiM, jo anAsrava haiM ve aparisrava haiM jo aparisrava haiM ne anAsrava haiM - ina paDhoMko jAnatA huA esA kauna muni haiM jo SaDjavanikAyako ba~dhate hue aura mukta hote hue jinAgamAnusAra jAna kara, tathA sabhI tIrthaMkararo dvArA bhinna - bhinnarUpa se pratibodhita bandhakAraNa aura nirjarAkAraNa ko jAnakara dharmAcaraNameM pravRta na ho ! / jo ema cheteA tenAthI zuM ? AnuM uttara kahe che-'FC paNa saMyuAmALe ' ityAdi te pUrvokta padone ghaNI sArI rIte jANanAra kANu tevA prANI haze je AsavathI AvelA karmothI ba MdhAyelA ane tapa saMyamanA ArAdhanathI rahita A zrI AcArAMga sUtra : 2 300 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pajIvanikAyarUpa lekane, tathA atIta anAgata ane vartamAna samasta tIrthakaro dvArA judA judA prakArathI upadiSTa baMdhanA kAraNene ane nirjarAnA kAraNene inAgamathI jANIne dharmAcaraNa karavAmAM pravRtta na thAya? paraMtu avazya ja thAya. sUra tRtIya sUtrakA avataraNa ora tRtIya sUtrA / pravacanazAnase yukta muni, heyopAdeyako tathA yathopadiSTa dharma ko jAnanevAle saMsAriyoM ke tyei upadeza dete hai jJAnIkA upadeza sunakara, Arta athavA pramatta bhI prabuddha ho jAte hai aa meMne jo kucha kahA hai aura meM jo kucha kahatA huM vaha satya hI hai maine yaha saba bhagavAse sunakara hI kahA hai . mokSAbhilASIko isameM samyakattva-zraddhAna rakhanA cAhiye. ahaMnta prabhunA pravacana anusAra pravRtti karanAra caturdaza-cauda pUrvanA pAThI gaNadharAdika paNa jIvanA hitane mATe ja upadeza kare che. A vAta pragaTa karavAmAM Ave che- pArU " ItyAdi. jInendra bhagavAne kahelAM pravacananA jJAnathI saMpanna jJAnI gaNadharAdika zAstravihita dharmanuM pratipAdana heye pAdeyavivekazIla saMsArI manuSyane mATe kare che. A sUtramAM jinendrapratipAdita saddharmane upadeza saMsArI ane mATe je pragaTa karavAmAM Avela che tenuM kAraNa e ja che ke temAM sava-saMvara ane sarva--viratirUpa cAritranuM ArAdhana karavAnI cegyatA rahelI che. temAM paNa je dharma grahaNa karavAnI egyatAthI saMpanna hoya che tene ja dharmane upadeza ApavAmAM Ave che, ane tyAM ja te asarakAraka paNa thAya che. je aparyAptAvasthAmAM rahelAM che te dhArmika upadezane pAtra nathI, A vAta "saMvaSyamAna" ane "vijJAnikA" A be vizeSaNothI pragaTa karela che. je dhArmika upadezane yathAvat nathI samajI zakatA te e upadezathI kAMI paNa lAbha prApta karI zakatA nathI. temaja je aparyApta cheasaMjJI che tenI upara paNa upadeza pitAne kAMI paNa prabhAva pADI zakato nathI. mana vagara vicAra-zaktino abhAva hovAthI te e lAbhathI sarvathA dUra ja rahe che, paNa je saMjJI che jemAM " A heya che, A upAdeya che" AvA prakAranA jJAnanI jAgRti che tevAone dharmane upadeza pitAne prabhAva batAvI zake che. zrI AcArAMga sUtra : 2 301 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnIe Apela dhArmika upadeza paNa A paddhatinA hAya che je pUrvokta vizeSaNa-viziSTa manuSyeAmAM peAtAnA kartavya mAnI avazya avazya jAgRti karatAM karatAM temAM dharmAMnI bhAvanA bharI de che. kadAca kAi kAI kAraNathI pIDita agara pramAdadazAvALA paNa hoya teA paNa te A upadezadvArA pratiSThodhita thaI jAya che, mATe ha aTTA vi saMtA aduvA pamattA A paddothI spaSTa karela che. kAi kAraNa vaza je AptadhyAnamAM tatpara che, athavA rAgadveSa Adi kAraNAthI yA vaiSacika kAi paNa saMbaMdhathI je pramatta thaI rahyA che; evA manuSya paNa jJAnInA divya upadezathI dhArmika lAbha prApta kare che, jema Artta-cilAtiputra vigere, ane pramatta--zAlibhadrAdikoe dharmanA lAbha jJAnInA upadezathI lIdheA che. ,, 39 A je A sUtramAM " manuSyAne mATe jJAnI dharmanA upadeza Ape che pragaTa karela che tenu kAraNa e che ke-temAM sarva-savara ane sa-viratirUpa cAritra ArAdhana karavAnI ceAgyatA che. prabhunu dhArmika AkhyAnastrota varasAdadhArAnI mAphka eka dhArAthI sarvatra pakSapAtarahita vahe che. temanI padA-samavasaraNa-mAM je mAra prakAranI pariSada bharAya che temAM badhAne mATe prabhunI divya vANI kAI paNa bhedabhAva vinA--eka rUpamAM te te jIvonI bhASAmAM pariNata thAya che, tA paNu je A ThekANe manuSyAne mATe jJAnI purUSa dharmano upadeza Ape che? AvuM je kahevAmAM AvyuM che tenu kAraNa temAM sa-svara ane sarvaviratirUpa cAritra ArAdhana karavAnI cAgyatA ja che. ane te yogyatAne dhyAnamAM rAkhIne A kahevAmAM Avela che. 6 manuSya sivAya mIjI gatienA jIvAmAM A ceAgyatA nathI. tiryaMca gatinA jIvA pAMca gurusthAnathI AgaLa vadhI zakatA nathI. devagatimAM jIvAne cAra guNasthAna ja dekhAya che, bIjA guNasthAne nathI. manuSyAmAM ja cauda guNasthAna ArAdhana karavAnI cAgyatA che. ATaluM hAvA chatAM je paryApta nathI paNa aparyAptadazAvatI che te upadezane pAtra nathI. 6 nirvRtyaparyAp " te che, jenI hajI paryAptie purI thai nathI, eka aMtarmuhUrtamAM niyamathI pUrNa thaze. ' jaththoC ' te che je paryAsinI pUrNa - tAthI rahita che, ane aMtarmuhUrtamAM jenuM maraNa avazyaMbhAvI che, te samUchima zrI AcArAMga sUtra : 2 302 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSya hoya che, A ja vAtane pragaTa karavAne mATe sUtramAM 'saMvumAna ' ane 'vijJAnaprApta' e e vizeSaNA ApelA che. kevI kevI dazAvALA jIvAne prabhunI dharmadezanAthI dharmano lAbha thayela che te vAta cilAtiputra ane zAlibhadra AdinA dRSTAntathI spaSTa che. ( AnI kathA zAomAM varNavelI che) he jammU ! A viSayamAM je meM kahyuM che ane AgaLa paNa je kahevAmAM Avaze te badhuM sAcuM ja che. meAkSAbhilASInu kartavya che ke te A viSayamAM pUrNa zraddhALu rahe; kAraNa ke prabhunA mukhathI jevuM sAMbhaLyuM che tevuM ja huM tamone kahuM chuM, mATe he jammU! durlabha samyaktva ane cAritrane prApta karIne pramAdanu sevana na karo, eja vAravAra kahevAnuM che. / sU0 3 5 caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtra / / saMsArI jIva mRtyuse nahIM khaca sakate / ve dharmase bahirbhUta honeke kAraNa icchAke adhIna rahate haiM, ati-asaMyamI hote haiM, kAla-mRtyuse gRhIta hote huM, athavA-AgAmI varSaneM yA usake bAda ke varSomeM dharmAcaraNa karaneke saMkalpa karate rahate haiM, aura dhAnyAdi saMgraha karanemeM hI lage rahate haiM; ese saMsArI jIva anantavAra ekendriyAkrika bhavoMmeM janma lete rahate haiM / pramAdI saMsArI jIvonA vAravAra maraNa ane janma niraMtara thayA kare che, tene pragaTa karavAmAM Ave che- nALamo ' ItyAdi. vagara nimittathI evA keAI saMsArI jIva nathI je nimittathI athavA mRtyunA mukhamAM na paDatA hoya. kahyuM che-- " nazyati nauti yAti vitanoti karoti rasAyanakriyAM, carati guruvratAni vivarANyapi vizati vizeSakAtaraH / tapati tapAMsi khAdati mitAni karoti ca mantrasAdhanaM, tadapi kRtAntadantayantrakrakacakra maNairvidAryate " / / 1 / / iti / arthAt----kAyara purUSa mRtyunA bhayathI bhale kAi jagyAe bhAgI jAya, athavA mRtyunI lAcArI kare, kAI jagyAe cAlI jAya, koi prapaMca kare, athavA amara thavAne mATe rasAyana kriyA ( kAyAkalpa ) kare, tathA meATA vrata kare, pahADAnI guphAomAM chupAi jAya, aneka prakAranA tapa kare, parimita khArAka khAya, maMtra zrI AcArAMga sUtra : 2 303 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhanA kare te paNa te karALakALanA tIkhA dAMtathI cirAI ja jAya che, arthAta prANI mRtyuthI koI prakAre paNa bacI zakatuM nathI. 1 / upama-mRtyunuM nimittakAraNa, jema-daMDa, cAbuka, zastra, rassI, viSa Adi. nipatrama-nimittarahita-AyuSya purU thavAthI ApameLe mRtyune vaza thavuM. A sUtramAM ema kahevAmAM Avela che ke jeo rAga ane dveSathI aMdha banIne pramAdI bane che ane dharmane jANatA nathI teo viSayasukhanI IcchAthI viSayamAM Asakta bane che. pitAnI A IcachAne pUrNa karavAmAM ja pitAnuM parama kartavya samaje che. A vakhate nyAya anyAyane kaI khyAla rAkhatA nathI. IchAne pUrNa karavAne ja mAtra eka khyAla rAkhe che. Idriyone anukULa pravRttinuM nAma ja IcchA che. je Indriyane anukULa gamyuM temAM ja aMdha banIne teo paDe che. "enuM bhaviSyamAM zuM pariNAma Avaze ?" A vicAra ene nathI AvatuM. IcchAone AdhIna banelI manuSya saMsAranI tarapha ja deTa lagAve che. nivRtti mAgathI te dUra che. nivRtti mArganI prApti vinA IcchAo para aMkuza thata nathI, te nirvivAda siddha che. jyAM sudhI pravRttimArga che tyAM sudhI saMsAra che. nivRttimArganI prApti saMsArano sAkSAta agara paraMparAthI aMta che. IcchAo upara vijaya meLavavo te ja saMyama-bhAva che. tethI viparIta asaMyamabhAva che. asaMyamI jIva dharmanI prApti karavAmAM samayanuM bahAnuM batAve che-"hajI to juvAnIne samaya che, sAMsArika AnaMda bhegavI lauM, vRddhAvasthA AvyA pachI dharma dhAraNa karI laIza. athavA-AgAmI varSamAM, agara tenA bAdanA varSamAM, athavA putra-putrInA vivAha thayA pachI dharma karIza." AvA prakAranA vicAra karI karIne te kALano grAsa banI jAya che, ane dharmanA lAbhathI vaMcita rahI jAya che. viSapechAne AdhIna banelA saMsArI manuSya je kaI prakArathI hiraNya-suvarNAdika parigrahano saMcaya karavAmAM ja pitAnA jIvananA adhikAMza bhAgane naSTa kare che, ane upArjata-karmAnusAra ekendriyAdika niyAmAM anaMta vAra janma maraNanA anaMta duHkhane sahana karatA rahe che. A kathanane sAra e che ke-rAga dveSanA kAraNathI saMsArI jIva dharmane nahi samajIne Indriye ane mananA anukULa viSayamAM mugdha thaIne vAraMvAra karmaparaMparAnI vRddhi kare che, ane karmothI rahita thatA nathI. sU0 4 zrI AcArAMga sUtra : 2 304 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazcama sUtrakA avataraNa aura prazcama sUtrA / isa lokameM kitaneka jIvoMko vAraMvAra utpanna hone ke kAraNa una se paricaya ho jAtA hai, narakAdi sthAnoMmeM utpanna hue ve jIva narakAdi sambandhI duHkhoM kA anubhava karate hai.. pramAdazALI jIvenI ekendriyAdika yonimAM janma dhAraNa karavAthI zuM nukasAna thAya che? evI ziSyanI jIjJAsA thavAthI uttara Ape che-"mejesiM" ItyAdi. A saMsAramAM mithyAtva, avirati, pramAda ane kaSAyavALA jIvone chedana bhedana, bandhana Adi duHkhanA sthAnabhUta narakAdimAM vAraMvAra utpanna thavAthI te narakAdikonI sAthe adhika paricaya thaI jAya che, te tyAMnA duHkhene bhegavatA rahe che. je manuSya karmabaMdhanA kAraNa mithyAtva avirati pramAda ane kaSAyanA sevana karavAmAM rAta-dina ra-pacce rahe che, ane viSayabhogenI IcchAne adhIna hovAthI dhArmika AcAra vicArathI zUnya che, IndriyenA anukuLa AcaraNa karavAmAM ja je lAgela che, te mRtyune prAsa banIne narakAdi niyAmAM ke je ThekANe chedana-bhedana baMdhanAdi apAra duHkhe che, tyAM vAraMvAra utpanna thAya che ane tyAMnA te ananta duHkhane bhegavate rahe che. sU0 5 chaThe sUtrakA avataraNa ora chaThA sutrA / jUrakarma karanevAlA jIva bahutakAla taka narakameM rahatA hai aura phUrakarma nahIM karanevAlA jIva kabhI bhI narakameM nahIM jAtA hai zuM viSayonI IcchAne parAdhIna banelA samasta prANI narakAdi niyAmAM dune bhegave che ke temAMthI kaI kaI bhogave che? A prakAranA praznanA javAbamAM kahe che-vidaM zUhiM" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 305 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenA pariNAma ghoratara che evA vadha baMdhanAdika je je krara karma che temAM pravRtti karavAvALA prANa marIne narakamAM utpanna thAya che, ane cirakALa sudhI aneka sAgara paryanta tyAMnA duHkhane bhegavavuM, vaitaraNI nadImAM taravuM, zAlmalI-semara jAtanA vRkSonA talavAranI dhAra jevA pAMdaDAonA paDavAthI dehanuM cIrAI javuM Adi je bhayaMkara duHkhe che teone bhegavatAM bhegavatAM tyAM ja pitAnA bhUjyamAna AyuSyane vyatIta kare che. je AvA kUra karmonuM sevana karavAmAM pravRtti karatA nathI te naraka-nigodamAM utpanna thatA nathI. athavA-atikuTila je prANAtipAta Adi karmo che teo dvArA AvA prANa cirakALa sudhI narakamAM nivAsa kare che, ane maMda krUra karmo dvArA tyAM cirakALa sudhI nahi paNa kAMIka ochA samaya sudhI zreNika rAjAnI mAphaka rahe che. sU06 - sAtava sUtrakA avataraNa aura sAtava sUtra / caturdazapUrvadhArI aura kevalajJAnIke kathanameM thoDAsA bhI antara nahIM hotA! zrI jakhkhasvAmI zrI sudharmAsvAmIne pUche che ke--he bhadA! AvI prarUpaNA keNa kare che je tenA vacanamAM ame zraddhA karIe? zrI sudharmAsvAmI kahe che- vari" ItyAdi. A prakAranuM pratipAdana caturdaza pUrvanA pAThI, zrutakevaLI, zrIgaNadharAdika deva kare che, ane A vAta nirAvaraNajJAnazALI zrI sarvajJa bhagavAna paNa kahe che. A viSayamAM banenA eka mata che. A viSayanI AcArya mahArAja pharIthI puSTi kare che ke je arthanuM pratipAdana kevaLI kare che teja arthanuM prativAdana zrutakevaLI mahArAja kare che, kAraNa ke kevaLI ane zatakevaLInA vacanamAM jarA paNa pharaka paDatuM nathI. kevaLI bhagavAna kevaLajJAna-viziSTa che ane zrutakevaLI cauda pUrvanA pAThI che, mATe A bane yathArthavaktA che. jo ke kevaLI ane zrutakevaLInA jJAnamAM pratyakSa ane pakSa rUpathI bhinnatA che paraMtu vastusvarUpanA pratipAdana karavAmAM agara tene jANavAmAM baMnenA jJAnamAM jarA paNa bhinnatA nathI. kevaLI ane zrutakevaLI yathArthavaktA hovAthI eka ja arthane pratipAdana kare che, virUddha arthane nahi. sUvA A ja prakAre AgaLa kahevAmAM AvanArA arthamAM paNa ekavAkyatA thAya che te batAve che- zArvatI vaMtI" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 306 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTama sUtrakA avataraNa aura aSTama sUtra / / isa manuSayalokameM kitaneka zramaNa brAhmaNa- sabhI prANI, sabhI bhUta, salI jIva aura sabhI sattva hanana karaneyogya hai, hanana karane ke liye AjJA deneyogya haiM, hanana karaneke liye grahaNa karane yogya haiM aura viSazastrAhidvArA mArane yogya haiM; isameM koi doSa nahIM haiM isa prakAra kahate haiM / yaha saba anAryavacana hI hai / A lAkamAM jeTalA paNa zramaNa eTale daMDI zAkayAdika ane brAhmaNa eTale auddezika AhAra levAvALA che te badhA, dharmAMnI virUddha judA judA rUpe prarUpaNA kare che ane kahe che je kAMI amArI mAnyatA che te amArI dekhelI che, amArI sAMbhaLelI che, amArI mAnelI che ane amArI jANelI che tathA urdhva-( uMcI ) adhaH ( nIcI ) ane tig ( tirachI ) A samasta dizAomAM ame tathA amArA AcAryae ghaNI sArI rIte tenuM paryAlAcana karyuM che ke samasta prANI, samasta bhUta, samasta jIva, ane samasta sattva mAravA yogya che, mAravA mATe AjJA ApavA ceAgya che, mAravA mATe grahaNa karavA ceAgya che, paritApita karavA ceAgya che, ane viSa zastrAdika dvArA vadha karavA yAgya che, A amArA abhiprAya nirdoSa che. " A badhA anAryAnA vacana che, ArcInA nathI. paraspara virUddhAnuM kathana alpajJatA hovAthI thAya che, kevaLI ane zrutakevaLI padArthonA jANakAra che, mATe temaNe je kAMi pratipAdana karyu che te nirdoSa ane paraspara virUddhatAthI rahita che. alpajJonA vacanomAM A vAta dekhavAmAM AvatI nathI. tenA vacana soSa ane paraspara virUddha prarUpaka thayA kare che. A vAta A sUtramAM bhASyarUpathI pragaTa karela che. spaSTA saMsAramAM jeTalA zramaNa, daMDI buddhamatAnuyAyI Adi che ane brAhmaNa-ophe zika AhAranA levAvALA che dharmatatvanA yathArtha svarUpathI anabhijJa che, temanI mAnyatA parasparavirUddhArtha prarUpaka che, hiMsAdika pAponuM sevana karavAmAM temanI mAnyatA mujaba koi doSa nathI. te AvA kRtyonI puSTi karatAM kahe che ke-je kaI ameAne kahevAmAM AvyuM che te kapeALakalpita-asatya nathI; paNa ame potAnA dvivyajJAnathI ene sAkSAtkAra karela che. athavA-amArA AcAryae pAtAnA driSya jJAnathI enA sAkSAtkAra karela che. amee A amArA AcAryAkrikothI sAMbhaLyuM che. yuktiyukta hovAthI amene temaja amArA AcAyone mATe mAnya che, paDhArthInA bheda pAMcAdvArA pRthakkaraNa karavAthI ame ane amArA AcAyoe A bhedo sArI rIte jANI lIdhela che. pratyeka dizAmAM ame tathA amArA AcAryAe pratyakSAdi pramANeAthI tenA sArI rIte zAMtacitte nirNaya paNa karyo che ke--samasta prANI, zrI AcArAMga sUtra : 2 207 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samasta bhUta, samasta jIva, ane samasta sattva mAravA ceAgya che, mAravAnI AjJA devA ceAgya che, mAravA mATe grahaNa karavA yogya che, paritApita karavA yAgya che, ane viSazastrAdika dvArA vadha karavA yAgya che. prANI sattva Adi zabdonA vyutpattisiddha artha pahelAM ja prakaTa karavAmAM Avela che. A prakAre jInapratipAti dharmImAM paNa maMdirAdika nirmANa karavAnuM, temaja jinapratimA banAvI tenI pratiSThA karavAnI je prathA cAlu che te paddhati paNa sadoSa che, upAdeya nathI. tathA sAdhuomAM auddezika AhAra levAnI temaja vihArAdika karatI vakhate peAtAnI sevA karavAnA bahAne zrAvakAne sAthe laIne tenA dvArA taiyAra karelA AhAra pANI levAnI eka prakAranI je prathA cAlu thaI che, ane temAM je doSa-pApAnubaMdha nathI mAnatA, ane dareka te khAmatane khIjArUpathI samarthana kare che te badhA pUrvokta kathana anAryAMnA ja samajavA joie. sAvadya vyApArathI je dUra rahe che tenI A saMjJA, ane tenAthI viparItanI anAya saMjJA che. te krUrakI hoya che. prANIone mATe pIDAkAraka A samasta pUrvokta kathana A anArmAMnA ja pratipAdita karelAM che. 5 sU0 8 navama sUtrakA avataraNa aura navama sUtra / / sabhI prANI, sabhI bhUta-Adi hanana karaneke yogya haiM, ityAdi jo koi zramaNa-brAhmaNa kahate haiM, unakA yaha kathana anAryavacana hai isa prakAra AryokA kathana hai / A pUrvokta samasta dharmavirUddha kathana anAryAMnA che teA pachI AcanI mAnyatA kevI che? A prakAranI ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna kare che. tatva ne bAriyA' ityAdi. A pUrvokta kathanamAM AryonI A prakAranI pratyuttararUpa mAnyatA che, arthAt dezathI bhASAthI ane cAritrathI je Aya che tenu A prakAranuM kathana che ke-tamAe tamArA AcAryAe je dekhyu che, sAMbhaLyuM che, mAnyu che ane je zrI AcArAMga sUtra : 2 308 Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANyu che temaja pratyeka dizAmAM jenI pratyakSAdi pramANeAdvArA sArI rIte zodha karI che te sa.thA sadoSa che. te tamArU temaja tamArA AcAryAMnu dekhavuM, sAMbhaLavuM, mAnavu, temaja jANavuM ane paryAlecanA karavI te doSothI mukta nathI, mATe tameAe temaja tamArA AcAryoe je dekhyu chete suMdara-nirdoSa nathI dekhyu, je sAMbhaLyuM che nirdoSa nathI sAMbhaLyuM, je mAnyuM te nirdoSa nathI mAnyuM, temaja je jANyu' che te nirdoSa nathI jANyu, ane je pratyakSAdipramANeAdvArA pratyeka dizAmAM paryAlAcanA karI che te paNa nirdeSa nathI karI, A badhuM tenuM temaja tamArU' nAmamAtranu dekhavuM sAMbhaLavuM vigere thayuM che, kAraNa ke tamArUM pUrvokta kathana jIvAnI hiMsAdika pApAmAM pravRtti jAgrata karavAvALu che, mATe 'samasta prANI, samasta bhUta, samasta jIva, ane samasta sattva mAravA ceAgya che, mAravAnI AjJA devA yogya che, mAravAne grahaNa karavA yogya che, paritApita karavA ceAgya che, ane viSazastrAdikI dvArA vadha karavA ceAgya che, AmAM kAMI paNa doSa nathI.' A prakAre je tamArUM kathana che, tamArUM bhASaNa che, tamArI prajJApanA che, tamArI prarUpaNA che, tathA ene je tameAe nirdoSa pragaTa karela che te badhA anAnA ja vacanA che ane sadoSa che, kAraNa ke tamArA temaja tamArA AcA[nA A vacanAmAM pravRtti karavAvALAM prANI kevaLa pApanA ja upArjana karavAvALA ane che, dhanA nahIM, mATe anAryavacana hovAthI te tajavA yogya che. A pUrvokta kathananu tAtparya e che ke A badhA kathana dharma-virUddha hovAthI jIvAne asadAcAranI pravRttinuM kAraNa hAvAthI sadoSa ane pApAnukha dhanA hetu che, mATe anArya vacana hovAthI te sarvathA nindanIya temaja gaNIya che. sU0 lA dazama sUtrakA avataraNa aura dazama sUtra / / sabhI prANI, sabhI bhUta Adi hanana karaneyogya nahIM haiM- ityAdi kathana AryokA hai isa prakAra svakriAntapratipAdana / kevaLI bhagavAna A prakAre da'DI zAkayAkrikonA kathanamAM hiMsAdika doSAnA saddabhAva hovAthI dha-virUddhatA pradarzita karI peAtAnA siddhAMta pragaTa karavAne mATe kahe che- vaca puLa ' ityAdi, zrI AcArAMga sUtra : 2 309 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sUtramAM "punaH" A zabda pUrvokta zramaNAdikonI mAnyatAthI kevaLIyonI mAnyatAmAM bhinna-prakAranA prakAzita kare che. arthA-kevaLIonuM kathana A prakAranuM nathI paNa Ama che jenAthI kaMI paNa prakAre dharmathI vidhi AvI zakti nathI. emanuM kahevuM che ke-ame te A prakAranuM kathana karIe chIe, bhASaNa karIe chIe, prajJApanA karIe chIe ane prarUpaNA karIe chIe ke samasta prANI, samasta bhUta, samasta jIva ane samasta sattva mAravA yogya nathI, mAravAnI AjJA devA egya nathI, mAravAne mATe grahaNa karavA yogya nathI, paritApita karavA yogya nathI, temaja viSa ane zastrAdikothI vadha karavAne yogya nathI. (A samasta padArthonuM vivecana pahelAM karavAmAM AvyuM che) A amAruM kathana hiMsAdika pApamAM jIvenI pravRtti karavAvALuM nahi hovAthI pramANarUpa nirdoSa che. e tame sArI rIte samajI lyo. dezathI, bhASAthI ane cAritrathI je Arya che tenuM A ja kathana che, A mATe ja A nirdoSa che. Arya dezamAM je utpanna thayAM che te dezathI Arya, AryonI bhASA bole che mATe bhASAthI Arya ane cAritranuM je ArAdhanA kare che te cAritrathI Arya kahevAya che. e sUtra 10 che | gyAraharyuM sUtrakA avataraNa aura gyArahavAM sUtrA / duHkha jaise apane liye apriya hai usI prakAra vaha sabhI prANI, bhUta-Adike liye bhI apriya hai. ataH kisIko duHkha nahIM denA cAhiye udezasamApti daMDIzAjyAdika pAkhaMDiyenA dharmavirUddha kathanane zAMta karavA mATe kevabIyonuM je kathana che te kahe che-"purva nivAra" ItyAdi. he vAdavivAda karavAvALA! ame sauthI prathama Agamokta artha tattvanI vyavasthA karIne tamAre leke mAMthI darekane pUchIe chIe ke tame duHkha kone mAne che? je zrI AcArAMga sUtra : 2 310 Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAtA-manane anukULa che te duHkha che? agara je azAtA-manane pratikULa che te duHkha che ? manane anukULa-zAtAne kadAca duHkha mAnavAmAM Ave te temAM pratyakSa tathA AgamapramANathI ane lakathI paNa virodha Ave che, kAraNa ke mana pitAnA anukULa padArthanA sevanamAM sukha mAne che e pratyakSa-siddha vAta che. AgamamAM paNa 'manoganu suve " ema lakhela che, arthAtma nanA anukULa padArthonI prApti jIvane zAtavedanIya karmanA udayathI ja thAya che, evuM zAstranuM vacana che, loka paNa manane anukUla padArthanA sevanamAM sukha che" evuM ja kahe che tema ja mAne che. manane pratikULa azAtAne kadAca duHkha mAnavAmAM Ave te je yathArthavaktA-samajadAra pravAdI che ane je A viSayamAM kevaLa mauna che tene paNa ame e ja kahIzuM ke -je prakAre azAtA tamane duHkharUpa pratIta thAya che te mAphaka samasta prANiyo samasta bhUta; samasta jIvo ane samasta sane A azAtA mahAghera ane temanA prANone duHkha pahoMcADavAvALI hovAthI mahAbhayarUpa pratIta thAya che, mATe samasta prANI, samasta bhUta, samasta jIva ane samasta sattva nahi mAravAyogya che, nahi mAravAnI AjJA devA gya che, nahi mAravAne grahaNa karavA yogya che, nahi paritApita karavAne yogya che, nahi vadha karavA gya che. azAtA devAthI hisAdika doSonuM bhAgI banavuM paDe che. je hiMsAdika pApa karavAmAM doSa nathI mAnatA te anArya che, ane "hiMsAdika pApa karavAmAM doSa nathI" ema je tenuM vacana che A anAryavacana che. sudharmAsvAmI kahe che -he jaNU! jevuM meM bhagavAna samIpe sAMbhaLyuM che tevuM kahuM chuM. sU0 11 che cethA adhyayanane bIjo uddeza samApta che 4-2 che zrI AcArAMga sUtra : 2 311 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIya uddezake sAtha tRtIya udezakA sambandhapratipAdana, prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtra / cAthA adhyayananA trIjo uddeza. pAchaLanAM bIjA uddezamAM DhaMDI-zAkayAdika pAMkhaDIonI mAnyatAnu nirAkaraNa karIne samyakRtvane susthira karyuM", paNa ATalAthI ja kakSaya thaI zake nahi. karmakSaya te niraticAra tapazcaraNathI ja thAya che, mATe te tapamAM jIvAnI pravRtti karavAne mATe A trIjA uddezanA kathananA prAraMbha karavAmAM Ave che. AmAM saprathama dharmathI ahidbhUta je vyakti che te anAya che ane tenI sAthe rAga dveSa na karatAM upekSA bhAva ja rAkhavA joie, A vAtanuM parijJAna karavAne mATe kahe che. -~' Ahi N'- ItyAdi. dharmase vahidbhUta logoMkI upekSA karo, ese logoMkI upekSA karanevAlA manuSya hI vidvAna hai / dharmAMthI ahidbhUta vyaktiyonI sadA upekSA ja rAkhavI joie, arthAt-daMDI zAkayAdika je dharmothI ahibhUta che, dharmanuM yathArtha svarUpa nathI jANatA temaja hiMsAdika pApa kAryamAM jIvonI pravRtti karAvavAmAM mithyA upadeza Ape che tenuM anusaraNa nahi karavu joI e. jema ghAsanA taNakhalA upara samajadAra jIvanA hRdayamAM rAga temaja dveSa hotA nathI paNa haMmezAM madhyastha bhAva rahe che, te prakAre je Ata dhathI viparIta cAlavAvALAM che, ane tenAthI jenI vRtti virUddha anelI che tenA pratye paNa bhagavAnane e ja Adeza che ke he devAnupriya ! tame rAga dveSa na karatAM te pratye upekSA bhAvaja rAkhA, kAraNa ke A upekSAbhAvathI AtmAmAM zAMtinI mAtrA adhika rUpamAM jAgrata thAya che. navIna karmonA baMdha, je te pratye rAga dveSa karavAthI utpanna thAya che te rAkAI jAya che, tethI dhama vimukha manuSyone anA` samajIne je tenuM anusaraNa nathI karatA te manuSya A leAkamAM jeTalAM vidvAnA che te badhAM karatAM paNa adhika vidvAna che, paNa A ThekANe te vyakti jene badhA vidvAneA karatA vadhAre jANavAvALA batAvela che te tattvAnA samyak prakArathI jANavAvALA heAvAthI ja samajavuM joie; kAraNa ke te samastiI jIva potAnA prayojana-bhUta tattvAthI ja matalaba rAkhe che. enAthI vimukha tattvamAM zrI AcArAMga sUtra : 2 312 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenI sadA upekSA ja rahe che. je jIvamAM sva-parane viveka jAgrata rahe che te ja saMsAramAM sau vidvAne karatAM paNa adhika vidvAna che. aneka zAstrane jANakAra hovA chatAM paNa je jJAnathI zUnya che te vidvAna hovA chatAM paNa siddhAMtanI dRSTimAM mUkha ja che. sU0 1 dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sUtro jinadharmathI vimukha vyakti prati upekSAbhAva dhAraNa karavAvALA manuSyane vidvAna kema mAnavAmAM Avela che? A prakAranI ziSyanI jIjJAsA thavAthI kahe che--aNuvIrU' ItyAdi. vidvAna manuSya manovAkkAyake sAvadhavyApArarUpa daNDake yAgI hote hai, aSTavidha karmoka tyAgI hote haiM, unake zarIra zobhA saMskAra Adise rahita hote hai, aeva ve sarala hote haiM evuM Arambhajanita duHkhoke abhijJa hote huM viddhAnake isa svarUpako samyakatvadarzI-kevalIne kahA hai je manuSya vAraMvAra vicAra karIne tathA jJAna daSTithI joI mana, vacana ane kAyAnA sAvaghavyApArarUpa daMDAthI rahita thaI jAya che te ja anAdi kALathI eka ja kSetramAM rahevAvALA hovAthI AtmAnI sAthe baMdhAyelA purAtana aSTavidha kane-dhULa jema vastrAdikone malina kare che tema AtmAne jeo malina karI rahyA che teone-pitAthI dUra karI nAkhe che, ane te ja vidvAna paNa che. ziSya je prazna karela hatuM ke "jInadharmathI vimukha vyaktiomAM upekSAbhAva dhAraNa karavAvALI vyaktine uttama vidvAna kema mAnavAmAM Ave che? - tenuM A samAdhAna che-ttIti vidIna-arthAt jenI aMdara sva-parane viveka jAgRta che te ja vidvAna che. A prakAranI vidvattA prApta karavA mATe sarva prathama A vAtanuM jJAnadaSTithI vicAra avazya karavo joIe ke A karmo je anAdi kALathI mArA AtmAnI sAthe dUdha-pANInI mAphaka eka thaI rahyA che tenuM kAraNa zuM che? sUma vicAra karavAthI jJAta thaze ke enI sAthe hajI sudhI saMbaMdha rahevAnuM kAraNa mana, vacana ane kAyAnI sAvadya pravRtti ja che, mATe jema jema A pravRtti rokAze tema tema navA karmone Asava ane saMcita karmonI nirjarA thaze. mana, vacana ane kAyAnI sAvadya pravRtti rokavAne mATe tapa saMyama ArAdhanA karavAnI AvazyakatA zAstrakAroe batAvI che. tapa saMyamanI ArAdhanA karavAthI sAvadha vyApAranA jeTalA jeTalA aMze abhAva thaze, teTalA teTalA aMze AtmAmAM zrI AcArAMga sUtra : 2 31 3 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirmaLatA jAgRta thaze. A nirmaLatA AvavAthI zabdAdiviSayamAM jIvane upekSA bhAvanI jAgRti thAya che. manuSyane tapa saMyama ja vidvattAnA sthAna para lAvIne rAkhavAvALAM che, mATe siddhAMtakAroe AvA manuSyane vidvAnemAM uttama mAnela che. A ThekANe "parita' zabdane artha 'purAtana . anAdikAlika hovAnA kAraNe purAtana karmo paNa pAlita-takezasadRza che, mATe teone ahIM palita kahyA che. Ano abhiprAya A che ke-je prakAre manuSya palita-sapheda vALane zIdhra ukhADI nAkhe che te prakAre mana vacana kAyAnI sAvadha pravRttine tyAga karavAvALA manuSya paNa A purANA karmone zIdhra naSTa karI de che. A kAma sAmAnya jIvathI thaI zakatuM nathI, mATe A kAryane karavAvALA koIka ja jIva hoya che. A vAtane pragaTa karavAne mATe sUtrakAre A sUtramAM "rA'' A pada rAkhyuM che, kema ke badhA karmone nAza karavAnI sAkSAt zakti manuSyamAM ja rahelI che. AmAM paNa badhA manuSyo sakaLa karmone kSaya karavAmAM samartha thatA nathI. A vAta "mRta A zabdathI pragaTa karavAmAM AvI che. va mRta barAje evAM te mRta " arthAt zArIrika zuzraSA vibhUSArUpa saMskAra rahita hovAthI mRtaka dRza jenuM zarIra che; AvA potAnA zarIramAM nispRha vRtti rAkhavAvALA manuSyaziromaNi ja A karmo upara vijaya lAbha kare che, athavA "sarjA- i"ne artha jvALA che. je prakAre agninI jvALA lAla hoya che te prakAre krodha paNa lAla che, mATe jvALAnI sadRzatAthI krodhane paNa arvA kahe che, kola-zabda bIjA kaSAyonuM upalakSaNa che. AmAM mAna, mAyA ane lebhAne paNa samAveza thAya che. jenA AtmAthI kaSAyarUpI ane nAza thayela che, arthA-je kaSAyarahita che te ja manuSya ATha prakAranA karmone kSaya karavAmAM viziSTazaktizALI che. saMsAramAM evA paNa ghaNA mANaso che ke jene zArIrika zRMgAra karavAne avasara jIvanamAM kaI vakhata paNa prApta thatuM nathI, bhIla Adi evA manuSya che, mATe tenI paNa A avasthA karmakSapaNuyogya mAnavI joIe ? A prakAranI zaMkAne dUra karavAne mATe ja "mRtA" zabdane artha "vaSayati " zrI AcArAMga sUtra : 2 314 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyo che. jo ke asAtA-azubha karma--ne tIvra udaya hovAthI te tevA prakAranI sAmagrIthI rahita che te paNa te tevA prakAranA kaSAyathI rahita nathI, mATe zArIrika saMskArathI rahita thaIne paNa je kaSAyathI rahita thAya che te ja karmakSapaNa karavAmAM zaktisaMpanna thAya che. sAcA zArIrika saMskArathI dUra teja thaze je A zarIrane apavitra ane maLa, lehI, rassInI thelI mAnIne nisAra samajaze. zArIrika saMskAra kare te paNa eka jAtane kaSAya che. A prakAranA manabhAvanI jAgRti AtmAmAM mRtacAritra dharmanuM jJAna thayA vagara thatI nathI mATe "dharmavila" A vizeSaNa A vAtanI puSTi kare che. dharmanA yathArtha svarUpane jANIne tenA upara zraddhA rAkhavAvALA manuSya ja dhArmika niyamane pitAnA AtmAmAM utAravAnI ceSTA ane utsAha rAkhe che. dhArmika jJAna paNa tenA ja AtmAmAM pitAne prabhAva pADe che, ane te ja "kamAyAvI" saraLa hRdayavALo hoya che. mAyAvI-mAyA-kapaTathI cAlavAvALo-manuSya bhale te dharmanuM sevana karato hoya te paNa jevuM phaLa tene maLavuM joIe tevA phaLathI te sadA vaMcita ja rahe che. A vAtanuM spaSTIkaraNa sUtrakAre "RjavaH' A padathI karyuM che. khetI, vyApAra Adi sAvadya kAryonuM nAma AraMbha che. A AraMbhathI ja sarva jIvane duHkha utpanna thAya che, ane A duHkhane sarva jIva pitapotAnA svAnubhavarUpa pratyakSathI sAkSAt anubhava kare che. evuM samajIne je manuSya AvA sAvadya vyApArathI nivRtta thaI jAya che te ja sarva karmone kSaya kare che. AvA prakAranA A kathanamAM bhavya prANioe zraddhA rAkhavI joIe. A prakAranI sUcanA karatAM sUtrakAra kahe che ke-AvA prakAranuM A kathana samakitane prApta thayelAM kevaLI Adi mahApurUSoe, athavA samadazI che, rAgadveSa rahita hovAthI sarva jIne pitAnA tulya mAne che, teoe karyuM che, A viSayamAM nirNAMka thaIne daDha zraddhA ja rAkhavI joIe che sU0 2 tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtrA samyaktvadarza kevaLI Adi A prakAre kema kahe che? A prakAranI ziSyanI jIjJAsAne zAnta karavA mATe sUtrakAra kahe che-te rave" ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 315 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakattvadarzI muni-sarvajJa, yathAvasthita arthako pratibodhita karanevAle tathA aSTavidha karmoko dUra karanemeM kuzala hote hue sabhI prakArase karmoko jAnakara jJa aura pratyAkhyAnarUpa ho prakArakI parikSAko kahate haiM / te badhA sarvajJa kevaLI bhagavAna, jeAnA svabhAva dhArmika maryAdA anusAra ja kholavAnA-upadeza devAnA che, arthAt je vAgmI yathAvasthita padArthanuM prati edhana karavAmAM kuzaLa che, ane je zArIrika ane mAnasika duHkhanA kAraNabhUta ATha prakAranA karmone nAza karavAmAM kuzaLa che, mULa ane uttara prakRtinA bhedrathI vividharUpa (ADa karma ane ekase aDatAlIsa prakRtirUpa ka) kamane jANIne jJa~ parijJA ane pratyAkhyAna-parijJAnA bhedyathI e prakAranI parijJAnuM patipAdana kare che. arthAt~ jJa ' pirajJAthI ADaprakAranA kamane jANIne 'kalyANyAna 'parijJAthI te samasta kane! nAza kare, ema kahe che. ' parijJA e prakAranI che. (1) na-parijJA, (2) pratyAkhyAna--parijJA, jJAtA jJa-parijJAthI karmonA svarUpArdika jANIne pratyAkhyAna-parijJAthI jJAnapUrvaka tyAgathI tene nAza karavAmAM udyamazIla rahe che. karmonI mUla prakRtio 8 che, ane uttara prakRtie 148 che, sUtramAM ' duHNa ' zabdathI tenA kAraNabhUta karmonu kAraNamAM kAnA upacArathI grahaNa karela che. kevaLI bhagavAna te cheje sarva jIvAne dhArmika maryAdA anusAra ja hitanA upadeza Ape che, ane pete ATha karmImAMthI cAra ghAtiyA karmonA nAza karI cUkayA che, avaziSTa rahelAM cAra aghAtiyA kamAnA nAza karavAmAM je lAgela che, zArIrika ane mAnasika Adhi-vyAdhi jemAM nathI, ane jeenuM pravacana A prakAranuM che ke-je duHkhathI chuTavAnI abhilASA rAkhe che temanuM kartavya e che ke-pahelAM duHkhanA kAraNabhUta karmAne jANe ane pachI jJAnapUrvaka cAritranuM ArAdhana karavAthI tenA samULA nAza kare ! sU0 3 u caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtra / yadi sarvajJa bhagavAna kama pirajJAnuM kathana kare che te tethI bhavya jIvAnuM zuM kartavya che ? evI ziSyanI jIjJAsA thavAthI kahe che' gALAvI ' ityAdi, zrI AcArAMga sUtra : 2 316 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ isa manuSyalokameM Ahata AgamakA zravaNa, manana aura samArAdhana karanevAlA, heyopAdeyake vivekameM nipuNa, rAgadveSarahita manuSya AtmAko svajana-dhana-zarIrAdise bhinna samajhakara zarIrameM AsthA na rakhe ! A manuSyalekamAM sarvajJa bhagavAnanI eka mAtra AjJAnuM ArAdhana karavAnAM svabhAvavALA, heyopAdeyanA viveka karavAmAM nipuNa mativALA ane rAga dveSathI virakta buddhivALA bhavya jIva potAnA AtmAnI paryAcanA karIne zarIrane nimamatva bhAvathI rAkhe. zarIramAM jeTale adhika mamatva haze teTalo ja adhika A saMsAranA cakamAM phasAze. "huM" bhAvathI-A mAruM che"--evA bhAvathI zarIranI sevA ja AtmakalyANathI vimukha thavAnI nizAnI che, mATe sUtrakAra A ThekANe A vAtane ullekha karIne upadeza Ape che ke he bhavya ! tame pahelAM samakitane daDha kare. samakitanI daDhatA hovAthI tamane tamArA kalyANane mArga ApameLe jANavAmAM Avaze. eve vakhate tamAro AtmasvabhAva zabdAdi viSayenI tarapha na jatAM prabhupratipAdita AgamanuM zravaNa manana ane tenA ArAdhananI tarapha ja vaLaze, ane tethI tame samajI zakaze ke amAruM upAdeya zuM che ane heya zuM che? A prakArane paripakva-puSTa viveka jyAre AtmAmAM sthira thaze tyAre ja bahAranA padArthomAM je rAga dveSanI bhAvanA jAgRta thAya che te rokAI jaze, tyAM sudhI ke zarIra AtmAnuM atyaMta nikaTa saMbaMdhI che tenA prati paNa "mAM" bhAvane A mAruM che" evA bhAvane sarvathA nAza thaI jaze, ane tapa saMyama ja upAdeya vastu che tenuM bhAna sArI rIte thaI jaze. Ane abhiprAya e che-manuSyanuM kartavya che ke te sAMsArika padArtho prati upekSAbhAva dhAraNa kare. AthI mihanI alpatA thatAM thatAM samakitanI utpatti ane puSTi thaze. samakitanI puSTi thatAM ja AhaMta pravacananuM ArAdhana karavAnI tarapha dhyAna derAze, ane tethI hepAdeyano viveka jAgRta thaI AtmAne parapadArthonI tarapha rAgadveSa pariNatirahita karaze, tyAre bhAna thaze ke A AtmA svajana strI putra mitrAdikothI ane zarIrathI sarvathA jude che, tenI sAthe AtmAne kaI prakArano saMbaMdha nathI. temanA sudharavA bagaDavAmAM tene eTale AtmAne jarA paNa sudhArI-bagADe nathI. A prakAranI dhAraNuM pAkI thavAthI sApa jema kAMcaLIne mamatA vagara choDI de che te rIte ja te jJAnI zrI AcArAMga sUtra : 2 317 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA A zarIranA mamatvabhAvane tyAga kare che. te jJAnI jANe che ke A svajana dhana ane zarIrAdikonI sAthe je A jJAtA draSTA AtmAno saMbaMdha thayela che te kevaLa saMyogamAtra che. saMga-saMbaMdhavALAone viyega avazya bhAvI che. jJAna ane AtmAne je prakAre tAdAmya saMbaMdha che te prakArano saMbaMdha tenI sAthe tene nathI, mATe A tene saMga kSaNabhaMgura che, ane AtmAne svabhAva zAzvata che; pachI kSaNika padArthonI sAthe rAga karavAthI lAbha ja zuM che?, AvA prakAranA vivekapUrNa suvicArothI jyAre tene prati tenI dRSTi rAga-rahita thAya che, ane AtmasvabhAvanI tarapha vizeSa unmukha thAya che tyAre A rIte vicAre che ke-huM ekale ja chuM, saMsAramAM mAruM keI nathI, ane huM paNa keIna nathI. kahyuM paNa che - "kAyaH saMnihitApAyaH, saMpadaH padamApadAm / samAgamAH sApagamAH, sarvamutpAdi bhaMguram // 1 // nAyamatyantasaMvAsaH, kasyacitkenacitsaha / api svena zarIreNa, kimutAnyaiH pRthagjanaH // 2 // mAtApitRsahasrANi, putradArazatAni ca / saMsAreSnubhUtAni, yAnti yAsyanti cApare" // 3 // iti / tathA-" pravRttei bhai, mune tawjIm jAyate mriyate caika,-eko yAti bhavAntaram // 4 // saMdeko'haM na me kazcit , nAhamanyasya kasyacit / / na taM pazyAmi yasyAhaM, nAsau bhAvIti yo mama // 5 // na khalu vighaTitAH punarghaTante, na ca ghaTitAH sthirasaMgataM zrayante / pipatiSumavazaM rajanti vazyAH, tAramA ruvADAkharA" ! 6 rUti | zrI AcArAMga sUtra : 2 318 Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A zarIra je mane prApta thayela che, tenA nArA jarUra che. saMpatti aneka vipattionI mAtA che. ISTa mitrAne samAgama paNa dhruva nathI. je utpattizIla padArtho che te LaSA kSaNabhaMgura che. (1)ahIMA koIno koinI sAthe nivAsa sthira nathI. khIjAnI te| vAta ja zI karavI? are ! A zarIranI sAthe AtmAnA samRdha paNa sthira nathI. (2) A anaMta saMsAramAM je mArA hajArA mAtA pitA ane seMkaDA putro ane sri thai gayA te bIjA ja hatA; ane je atyAre che te paNa khIjA ja che; ane je AgaLa thaze te paNa bIjA ja thaze. 53 vaLI paNa kahyuM che-- ahIM jIva ekalA ja zubhAzubha karmonA kartA che, ane ekalA ja zubhAzubha phaLAnA bhAktA che. te ekalA ja mare che ane ekaleA ja bhavAntaramAM jAya che. (4) hamezAM huM ekale! chuM, mArA koI nathI, tema ja huM paNa koIno nathI, jeno huM chuM evA potAnA bApa dAdAone Aje huM jotA nathI; kema ke--te badhA kALakaLita thai gayA, ane evA paNa kAI nahi thaze jene huM thA, arthAt~ mArUM zarIra chuTyA pachI huM paNa potAnA putrAdikone rahIza nahi (5) je A saMsArathI parAvAsI thayA che te have maLavAnAM nathI, je hAla sAthe rahe che te paNa hamezAM sAthe rahenAra nathI. jevI rIte nadInA kinArA uparanA vRkSone tenuM pANI ukhADIne phekI de che tevI ja rIte mArA A svajanAdika mane koi prakAre Atma svarUpathI ukhADI devAnI kezizamAM lAgelAM che. (6) mATe manuSyeAne samajavuM joIe keA sayogI padArthothI mamatva-rahita thaI ne AtmakalyANanA mArgamAM AgaLa vadhe. // sU. 45 pazcama sUtra / bhagavAna pAtAnI divyadezanAmAM bhavya jIvone samajAvatAM kahe che-- ttedi appALa' ItyAdi. zrI AcArAMga sUtra : 2 319 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasyA-Adika dvArA zarIrakA zoSaNa kare, zarIrako jIrNa banA de ! he bhavya ! tuM A zarIranuM tapa Adi zubhasAdhanadvArA zeSaNa kare, ane tapa paNa evI rIte kare che jethI tAruM A zarIra jarA-vRddhAvasthAthI jIrNa jevuM thaI jAya. zarIra prati mamatA rAkhIne tenI sevA zuzraSA ane vibhUSA Adi na kara, kintu tapazcaryAdvArA tene nirbaLa ane rUkSa banAva. sUra paDe - chaThe sUtrakA avataraNa aura chaThA sUtro / jaise agni jIrNakAchIMko bhasma kara DAlatI hai usI prakAra AtmA ke zubha pariNAma samyagdarzanAdimeM sAvadhAna aura zabdAdi viSayoMmeM rAgarahita manuSya jJAnAvaraNIyAdi aSTavidha karmoko bhasma kara DAlatA hai A prakAre zarIrane nirbaLa ane rUkSa banAvavAnI AvazyaktA zA mATe? te kahe che -"hA sumAruM" ItyAdi. jema sukA lAkaDAne agni jaldI bALI nAkhe che tema zabdAdi viSayamAM mamatA vagara thaI ne phakta AtmAnA zubha pariNAmarUpa samakita AdimAM sAva dhAna-AtmaniSTha thayelo manuSya jJAnAvaraNIyAdika ATha prakAranA karmarUpa kAThene bALI nAMkhe che-nAza kare che. zarIramAM jyAM sudhI mamatAbhAva rahe che tyAM sudhI barAbara rIte tapazcaryA dika sAdhananuM anuSThAna banatuM nathI, mATe barAbara rIte tapazcaryAdika anuSThAnene karavA zarIramAM nirmamatva bhAvanI jAgRtinI khAsa jarUra che. Ama thavAthI sarakhI rIte anuSThita tapazcaryAdika sAdhane dvArA karmone avazya nAza thAya che. e sUtra 6 zrI AcArAMga sUtra : 2 u20 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C sAtaneM sUtrakA avataraNa aura sAtavAM sUtra / / muni isa manuSyaloko parimita AyuvAlA jAnakara prazama guNakI vRddhi karake krodhAdi kaSAyoMkA tyAga kare / pUrvokta rItithI rAganI nivRtti pragaTa karI, have dveSanI nivRtti kahe che- vividha yoDhuM ? ItyAdi. A manuSyaleAkane avadhi ta-niyamita AyuvALe jANIne krodhathI utpanna thayela vikArapariNAmathI rahita thaI arthAt prazamaguNasaMpanna thaI AtmAne bALavAvALA krUraadhyavasAyasvarUpa A krodhanA, upalakSaNathI mAna mAyA ane leAbhanA tyAga kara. tAtparya e che ke-je prakAre rAgabhAva tyAjya che te prakAre dveSabhAva paNa tyAjya che, mATe jyAre kAi paNa saceta-aceta vastu upara dveSa thAya che tyAre AtmAmAM krodha pedA thAya che. krodhathI zarIra dhrujavA mAMDe che. zarIranA dhrujavAthI AtmAnA pradezamAM paNa eka prakAranI parikSpa darUpa kriyA thAya che jethI tevI hAlamAM adhika zvAsa-ucchvAsa cAlavA lAge che, adhika zvAseAAsAnA cAlavAthI AyukanA avibhAjya pratiche--vibhAgane hAsa thAya che, ane AvI rIte akALe AyukanI sthiti pUrNa thai jAya che, mATe bhagavAnanuM kathana che ke-kaSAyarUpa krodha karatI vakhate pratyeka AtmahitaiSI jIvane vicAra karavA joIe ke jema ghaDIyALanI cAvI tenI nIce cAlatA leAlakane vAraMvAra adhika ghumAvavAthI asamayamAM khAlI thaI jAya che, tema kaSAyAdi karavAthI AyukarmInI sthiti paNa asamayamAM khalAsa thaI jAya che. Ayu karmanI nirjarA teA thAya che paNa khaddha madhelA AyumAM utkaSa~Na ( adhikapaNuM) nathI hotuM. jevI rIte jIva sAta karmane pratyeka samaya bAMdhe che, ane tenI nirjarA kare che, tevI rIte Ayukane nathI khAMdhatA. jeTalI paNa AyukanI sthiti badhAelI che te teTalI ja raheze. temAM vadhArA thaI zakatA nathI. hAM, bAhya nimitto laine temAM apakarSaNa ( hAsa ) avazya thAya che ! sU. 75 zrI AcArAMga sUtra : 2 321 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. | AThavAM sUtra / he muni ! krodhAdivaza trikaraNa-triyogase prANAtipAta karanese jo prANiyoMko duHkha hotA hai, yA krodhAdise prajavalita manavAle jIvako jo mAnasika duHkha hotA hai usako samajho, aura krodhajanita karmavipAkaze bhaviSayatkAlameM jo duHkha hotA hai use bhI samajho . ese krodhI vyakti bhaviSyakAlameM narakanigodAdibhava saMbadhI duHkhoMko bhogate hai . duHkhAgamake bhayase kAMpate hue jIvoMko tuma dayAdaSTise dekho I vaLI bhagavAna kahe che" ItyAdi. e nizcita che ke krodhAdika kaSAyane AdhIna thaI jyAre jIva karavuM, karAvavuM, ane anumedavuM, A traNa kAraNethI, ane mana, vacana, kAyAthI bIjA jInI hiMsA Adi karavAmAM pravRtta thAya che tyAre A prANIne duHkha avazya thAya che. athavA-krodhAdi kaSAyathI AtmA jyAre saMtapta thaI jAya che tyAre tene mATe mAnasika kaSTa avazya thAya che. tathA krodhakaSAya karatI vakhate jIva je karmone baMdha kare che, ane jyAre te tIvra anubhAgarUpathI udayamAM Ave che tyAre tenuM phaLa duHkharUpa ja thAya che. A phaLanI prApti jIvane narakanigodAdi gatimAM tyAMnA anaMta kaSTonA bhegavavArUpe thAya che. A ThekANe "jA samuccaya arthane pragaTa kare che, arthAta-kodhathI saMtapta AtmA kevaLa vartamAnakALamAM (A bhavamAM ja) manatAparUpI duHkhane bhagavate nathI, paraMtu AgAmI kALamAM (parabhavamAM) paNa narakAdi gatiomAM te kodhathI utpanna thayelAM karmanA phaLarUpa duHkhane anubhava kare che, mATe kodhAdikaSAyone choDIne mokSamArgamAM pravRtti karAvavA sUtrakAra kahe che ke he bhavya ! duHkhanA bhayathI kaMpAyamAna A SaDUjIvanikAyane tuM dekha, arthAtu-prazamabhAvathI yukta thaI duHkhanA bhayathI trAselA jIvalekane sadA tuM dayAdaSTithI dekha. baMdha cAra prakAranA che-prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anubhAgabaMdha ane pradezabaMdha. AmAM yogathI prakRtibaMdha ane pradezabaMdha thAya che. kaSAyathI sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha thAya che. raMganuM kAma kapaDAne raMgavAnuM che paraMtu haraDAM ane phaTakaDIthI je prakAre te raMga vadhAre gADhe thAya che te prakAre kaSAyanI alpatA ane adhikatA karmonA sthitibaMdha ane anubhAgabaMdhanI alpatA ane adhikatAmAM kAraNa thAya che, mATe kaSAya jo tIvra haze te karmane sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha tIvra thaze. kaSAya madhyamAMzavALa haze te kamane sthitibaMdha ane anubhAgabaMdha madhyama thaze. buddhipUrvaka prANAtipAtAdi sAvadha vyApAra karatI vakhate jIvane anaMtAnubaMdhI krodhakaSAyane tIvratama aMza thAya che, tevI hAlatamAM jIvane je te samaye karmone baMdha thaze te tIvratama sthitibaMdha ane anubhAgabaMdhane ja laIne zrI AcArAMga sUtra : 2 322 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaze. evI sthitimAM jyAre pitAnA abAdhAkALane choDIne tene udaya thaze tyAre te paNa tIvratamarUpathI ja pitAnuM phaLa Apaze, mATe jIva kAM to A bhavamAM ja tajajanya duHkhAdikane pUrNarUpe bhegavaze, ane je avaziSTa bacaze te tenuM phaLa teNe naraka nigodAdimAM jaIne bhogavavuM paDaze. A ja vAta A sUtramAM pragaTa karavAmAM AvI che. "ravAra' zabda je sUtramAM che, te ema pragaTa kare che ke krodha-kaSAyane vaza thaI prANAtipAtAdikamAM pravRtti karavAvALA jIva tajanya duHkhane A bhavamAM ane parabhavamAM (narakanigodAdikomAM) paNa bhegave che. kedha-kaSAyathI je vakhate AtmA saMtapta thaI jAya che, te vakhate te AtmAnuM mana saMtapta thAya che. mananuM saMtapta thavuM e ja bhAvahiMsA che. mananA saMtApathI azubha karmonA Asrava thAya che. aMtamAM sUtrakAra upasaMhAra karatAM kahe che ke-jyAre prAdhAdika kaSAya karavAthI jIvene dukha bhegavavuM paDe che ane saMsAramAM koI paNa prANI duHkhane nathI cAhate, badhA sukhanA ja abhilASI che, tyAre bhavya prANInuM kartavya che ke A duHkhanA abhAvarUpa mokSamArgamAM pravRtti kare. saMsAramAM thoDuM paNa sukha nathI, jIve jene sukha mAnyuM che te kAlpanika che. AkuLatAne jyAM sudhI sarvathA aMta nathI thatA tyAM sukha prApta thatuM nathI, sAMsArika jIvanamAM eka paNa kSaNa AkuLatA vagara nathI. A AkuLatArUpa pariNatine abhAva te mokSamArga mAM ja che, mATe AtmakalyANa IcchavAvALA pratyeka jIvane te mArgamAM ja lAgavAnI parama AvazyakatA che. jyAM sudhI jIva te mArgamAM nahi jaze, tyAM sudhI duHkha ane AkuLatAne aMta thaI zakatuM nathI. mekSamArgamAM lAgelA prANI jarUra ja duHkha AvavAnA bhayathI trAselA A pratyakSamAM dekhAtA SaDajIvanikAyane prazamabhAvathI samanvita thaI dayAdaSTithI jeze, keIne paNa svapnamAM paNa satAvavAnI bhAvanA rAkhaze nahi. tenI bhAvanA sadA evI ja rahevAnI ke kyAre A prANuM duHkhathI chUTe che sU0 8 navama sUtrakA avataraNa aura navama sutrA /. jo bhagavAna tIrthakarake upadezameM zraddhAyukta hai, aura unake upadeza ko dhAraNa karane ke kAraNa krodhAdikaSAyarUpa a9ike prazAnta ho jAnese zItIbhUta ho gaye hai, atae jo pApakarmoka viSayameM nidAnarahita hai, ye hI mokSasukhake | bhAgI kahe gaye hai je kedhAdi kaSAyathI rahita che te kevA che?te kahe che-ne nivavuDa " ItyAdi. bhagavAna tIrthakaranA upadezamAM jene zraddhA che arthA-prabhunA divya upadezanI dhAraNAthI jene krodhAdikakaSAyarUpa agni zAMta thaI gayela che, ane tethI zrI AcArAMga sUtra : 2 323 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te sarvathA zAMta thayela che. AthI je pApakarmomAM nidAnabaMdhathI rahita che tene parama sukhanA sthAnarUpa kahevAmAM Avela che. TIkAkAre krodhAdika kaSAyane mATe je agninI upamA ApI che te barobara che, kAraNa ke je prakAre agnithI atyanta tapAvele lekhaMDane gaLe pANImAM nAMkhavAthI pitAnA cAre bAjunA pANIne kheMce che te prakAre jyAre AtmA paNa kaSAyathI atyanta saMtapta thAya che tyAre pitAnI cAre bAju bharelI kArmaNavagaNaene mana-vacana-kAyArUpa nALiyethI kheMce che. jevI rIte khAdheluM anAja rasa rUdhira Adi rUpamAM pariNata thAya che te prakAre gRhIta A kArpaNa vargaNAo paNa jJAnAvaraNAdika karmarUpathI eka ja sAthe pariNata thaI jAya che. karmarUpathI bAMdhelI A kAmaNavargaNAonI cAra prakAranI avasthAo thAya che-pratibaMdha sthitibaMdha, anubhAgabaMdha ane pradezabaMdha, e nizcita che ke jyAre keI eka padArtha keI bIjA padArthane AvRta kare che agara tenI zaktine ghAta kare che tyAre AvaraNa karanAra padArthomAM-AvaraNa karavAne svabhAva 1, AvaraNa karavAne kALa 2, AvaraNanI zaktinI hInAdhikatA 3, ane AvaraNa karanAra padArthanuM parimANa 4. A cAra avasthAo eka sAthe pragaTa thAya che, A vAta baMdhanA bhedemAM paNa samajavI joIe. AtmA AtriyamANa che ane kama AvaraNa che, mATe baMdha samayamAM karmanI paNa cAra avasthAmAM pragaTa thAya che. A cAre avasthAe karmabaMdhanA prathama samayamAM ja sunizcita thaI jAya che. dAkhalA tarIke jyAre battIne vastrathI DhAMkIe tyAre AvaraNa karavAvALA te vastramAM cAra avasthAe spaSTa pratibhAsita thAya che-- (1) vastrane svabhAva battInA prakAzane rokavuM. (2) nizcita samaya sudhI battInA prakAzane rokI rAkhave. (3) battIne prakAza AvRta karavAnI zaktine vastramAM hInAdhikarUpathI sadUbhAva. (4) AvRta karanAra vastranuM parimANa. grahaNa karavAmAM AvelI te kArmaNavaINAonI vaheMcaNa pratyeka karmamAM A prakAre thAya che je Ayu karmane baMdha thaI rahyo che te Ayu karmane badhAthI thoDuM dravya maLe che, nAma-gotramAM pratyekane tethI adhika dravya maLe te paNa A banne karmonA dravya samAna rahe che. jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa ane aMtarAyamAM pratyekane tethI adhika dravya maLe che te paNa teonuM dravya paraspara samAna hoya che. enAthI mehanIya karmane adhika dravya maLe che ane vedanIya karmane enAthI paNa adhika dravya maLe che. ghAtiyA karmone je dravya maLe che temAM je sarva ghAtika dravya che te sarvaghAtika dravyane anaMtame bhAga hoya che, ane je dezaghAtika dravya che te dezaghAtika dravyane anaMta bahabhAga hoya che. AmAM paNa dezaghAtI dravyanI vaheMcaNI dezaghAti prakRtimAM ja thAya che, sarvaghAti dravyanI vaheMcaNI sarvaghAti dezaghAti bane prakAranI prakRtimAM thAya che, ane navanekaSAyane dezaghAti dravya ja prApta thAya che, sarvaghAti nahi sU0 9 zrI AcArAMga sUtra : 2 324 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dazama sUtrakA avataraNa aura dazama sUtro / he ziSya! jisaliye krodhAdikaSAyoMse yukta jIva ananta duHkha pAtA hai, isaliye tuma AhatAgama parizIlana-janita samyajJAnase yukta atividdhAn hokara krodhAdikaSAyajanita santApase apaneko bacAo udezasamApti . ukata ane upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che-"tA gativijJoItyAdi. jyAre A nirvivAda siddha che ke krodhAdika kaSAyavALo jIva anaMta yAtanAone A lekamAM ane paralokamAM bhagave che tyAre he ziSya ! gatividAna-arvata pratipAdita AgamananA parizIlanathI samyajJAnasaMpanna thatAM tame krodharUpa agnithI pitAnA AtmAne kaI vakhate paNa saLagAvaze nahi. A jagyAe krodhanI pradhAnatA batAvI che tethI bIjA kaSAyone paNa parityAga samajI levuM joIe. he jabba ! bhagavAnanI pAse jevuM meM sAMbhaLyuM che tevuM ja tane kahuM chuM. cethA adhyayanane trIjo uddeza samApta 4-3 zrI AcArAMga sUtra : 2 325 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya uddezake sAtha caturtha uddezakA sambandhapratipAdana, prathama sUtrakA avataraNa aura prathama sUtra / cothA adhyayananA cAthA uddeza. A pahelAM trIjA uddezamAM niravadya-nirdoSa tapanuM varNana karela che, parantu nirdoSa tapanI ArAdhanA saMpUrNa rItithI jyAM sudhI jIva sayamamAM sthita nathI thatA tyAM sudhI thaI zakatI nathI; mATe saMyamane pratibeAdhita karavAne mATe A cAthA uddezanA prAraMbha thAya che. temAM paNa jeNe dIkSA dhAraNa karelI che. tenu sa prathama zuM kartavya che tenuM nirUpaNa sUtrakAra kare che- AAvIrupa ' ityAdi. mAtApitA Ardike sambandho yA asaMyamako choGakara aura saMyamako prAptakara, zarIrako prathama pravrajyAkAlameM sAdhAraNa tapase, bAdameM prakRSTa tapase, aura antameM paNDita maraNa dvArA zarIratyAgakI icchAse yukta ho mAsArdramAsa kSapaNAdi tapoMse pIDita-kRza kare / pUrva kALathI saMbaMdha rAkhanAra mAtA pitA AdinA, tathA pachInA kALamAM saMbaMdha rAkhavAvALA zvazurAdinA saMbaMdhane, athavA anAdi janmapara parAthI sa``dhita hAvAne kAraNe pUrvakAlika je asayamabhAva che tenA Aja sudhInA saMbaMdhane cheDI karmInA upazamanuM kAraNa hovAthI upazamasaMyamane prApta karI prathama dIkSAnA avasare sAdhAraNa tapa dvArA zarIrane ApIDita-kiMcita dubaLuM kare. pachI utkRSTa tapathI zarIrane pUrNa rUpathI dubaLuM kare. tyAra pachI paMDitamaraNathI zarIrane niyamapUrvaka parityAga kare. athavA--samyagdaprayAkrika-ceAthA AdiguNasthAnAmAM jJAnAvaraNIyAdika karmonI sthitine ghaTADe. pachI apUrvakaraNa ane anivRtti karaNamAM tenI sthitinA paDelAMnI apekSA vadhAre ghaTADo kare, tyAra bAda sUkSmasAMparAya nAmanA dazamA guNu sthAnamAM ethI vadhAre ghaTADo kare. athavA--upazama-zreNImAM jJAnAvaraNAdika kAnA ghaTADo kare, kSapakazreNImAM ethI adhika ghaTADo kare, tathA zailezI avasthAmAM tenA samULo nAza kare. AslR0 15 zrI AcArAMga sUtra : 2 326 Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dvitIya sUtrakA avataraNa aura dvitIya sutrA / upazamanA AzramaNa karake karmavidyAraNameM samartha, saMyamArAdhanameM khetarahita, jIvanaparyanta saMyamArAdhanameM tatpara aura samiti evaM samyajJAnAdi guNose yukta ho kara muni sarvadA saMyamarAdhanameM prayatnayukta rahe ! upazama-saMcamanA Azraya karavAnA phaLane dekhADatAM sUtrakAra jeNe dIkSA aMgIkAra karelI che evA mokSAbhilASI muninuM kartavya kahe che-"tA viSe ItyAdi. upazama-saMyamane Azraya karavAthI karmane naSTa karavAnI zaktivALAM jIva saMyamanuM ArAdhana karavAmAM bedarahita thaIne cAvajIvana saMyamanA ArAdhanamAM tatpara banIne samitithI ane samyagdarzanajJAnAdi guNothI yukta thaIne hamezAM saMyamanA ArAdhanarUpI bhArane vahana karavAnA niyamane aMgIkAra karIne tenuM pAlana karavAmAM prayatnazIla bane. e sUtra 2 | tRtIya sUtrakA avataraNa aura tRtIya sUtrA/ mokSagAmI vIroMkA yaha saMyamarUpa mArga kaThinatApUrvaka sevanIya hai .. vAraMvAra saMyamanuM anuSThAna karavAnA upadezamAM kAraNa pragaTa karIne sUtrakAra kahe che- ItyAdi. A saMyamarUpa mArga, muktine prApta karavA IcchanAra purUSa je vIra eTale ke karmane kSaya karavAmAM zaktizALI ane apramAdI che tenA mATe paNa duranucara arthAt atikaSTasAdhya che, kAraNa ke pahelAMnA tIrthaMkaroe tenuM AcaraNa karavAnI je vidhi batAvI che tadanusAre ja enuM AcaraNa karavAmAM Ave che, mATe enuM anuSThAna karavAne upadeza vAraMvAra karavAmAM Avela che. sU0 3 che caturtha sUtrakA avataraNa aura caturtha sUtro / annaprAnta AhArAdise aura anazanAdise apane zarIrane mAMsa zoNitako sukhAo . isa svazarIrazoSaka mokSArthI purUSako tIrthaMkarone karmavidhAraNa karanemeM samartha aura zraddheyavacana kahA hai. aura jo brahmacarya mahAvratameM tatpara hokara karmopacayanA kSapaNa karatA hai vaha bhI zraddheyavacana hai .. A saMyamarUpa mArganuM AcaraNa pramAdanA tyAgathI thAya che. A vAtanI puSTi kare che--vira maMgithe" ityAdi. saMyamI pitAnA zarIranA mAMsa lehIne sukAve, arthAt aMta-prAMta AhA zrI AcArAMga sUtra : 2 327 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdikathI athavA anazanAdika tapa dvArA zarIranuM zeSaNa kare. A kriyAnuM AcaraNa karavAvALo te mokSAbhilASI saMyamI jIva karmone naSTa karavAnI zaktithI saMpanna thaI bhavya purUSe mATe upAdeya vacanavALo thaI jAya che. ema tirthakaroe kahyuM che. tathA je brahmacaryamAM ane saMyamamAM tatpara thaI karmone nAza kare che te paNa bhavyAne mATe mAnanIya-vacanavALo thAya che. sU0 4 prazcama sUtrakA avataraNa aura prazcama sUtro / sAdhu viSayoMse apanI indriyoMko haTA kara bhI brahmacaryameM sthita ho kara bhI aura zraddheyavacana ho kara bhI yadi zabdAdi viSayabhogameM Asakta hotA hai to vaha bAla apane karmabandhako kATanemeM samartha nahIM hotA! vaha bAla mAtApitA Adike sambandhakoyA asaMyama sambandhako nahIM choDa pAtA ! Atmahitako nahIM jAnanevAlA usa bAlako bhagavAn tIrthakarake upadezarUpa pravacanakA athavA samyakatva kA lAbha nahIM hotA ! pramAdasahita vyaktiomAM zuM zuM doSa utpanna thAya che? A vAta sUtrakAra kahe che nihiM ? ItyAdi. pitapotAnA viSayathI nivArita cakSu-Adi indriyethI yukta thaIne, brahmacaryamAM sthita rahIne ane AdAnIya-lekamAnya paNa thaIne je AdAnavRddha-arthAt zabdAdi viSayomAM Asakata banI jAya che te bALa-ajJAnIne karmabandha kyAre paNa chUTatuM nathI ane te mAtA-pitA-AdinA saMbaMdhane athavA asaMyamabhAvane pitAthI dUra karI zakato nathI. tathA ajJAnarUpa aMdhakAramAM rahenAra te bALa ajJAnI je pitAnA hitane paNa samajAtuM nathI tene bhagavAna tIrthakaranA upadezarUpa pravacanane lAbha paNa maLI zakate nathI. vizeSArtha -saMyamanuM lakSaNa siddhAntakAree "kritiniH saMcama: IndriyanI vRttine nirodha kare, tema batAvela che. indriyanI vRttine nirodha karI levA chatAM paNa jo saMyamI vyaktinA hRdayamAM tenA viSayabhUta padArthonA sevana karavAnI lAlasA eTale rAgabhAva thAya te zAstrakAranI dRSTimAM te vyakti zrI AcArAMga sUtra : 2 328 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMyamI ja che, bhale te padArthonuM sevana te na karate hoya, brahmacarya jevA mahA vratamAM bhale te sthita hoya, bIjA bhavya prANuM paNa tenA upadezane zraddhAnI daSTithI dekhatA ane mAnatA hoya, te paNa tenA saMsAranA kAraNabhUta karmone baMdha kaI vakhata paNa naSTa thatuM nathI. evI vyakti eka prakAranA " tti ja che. te uparathI zubhra-nidoSa dekhAtA chatAM paNa aMtarathI azubhra-malina ja che. dekhADavAne ja mATe teNe bAhyarUpamAM mAtA-pitAdika, athavA asaMyama bhAthI saMbaMdha cheDI dIdhela hoya che, paNa aMtarathI nahi, mATe AvI vyaktiene-ke jeone vAstavika rItithI hepadeyane viveka hotuM nathI, ane jeo eTalA gADha aMdhakAramAM paDelA hoya che ke mAruM svayaMnuM-pitAnuM hita zemAM che? enI paNa jeone samaja hotI nathI; teone vitarAga prabhunI vANIno rasAsvAda kyAre paNa AvI zakato nathI. vIrare cat tana mArAna--arthAta-sAvadya kriyAmAM pravRtti rAkhanAra prANI dvArA je grahaNa karavAmAM Ave che te AdAna-karma che, ane te saMsAranA bIjarUpa che. bIjathI ja vRkSa taiyAra thAya che, bIja vinA nahi. A saMsArarUpa mahA vRkSa paNa A karmarUpa bIjanuM ja phaLa che. AthI e sArAMza nikaLe che kejyAre kaI paNa nimittathI bIjanI aMkurotpAdanazakti naSTa thaI jAya che tyAre te je prakAre potAnA kAryane nathI karI zakatuM te pramANe rAgadveSAdika kaSAnA abhAvamAM gRhIta kAmaNavargaNAonI paNa jIvane parataMtrAdirUpa karavAnI, athavA jIvanA jJAnAdika guNane ghAta Adi karavAnI zaktine nAza thAya che. A "bAvIna'nuM srota (mArga) zabdAdika indriyanA viSayabhoga ja che, AmAM je vRddha-Asakta che te AdAnasrotAgRddha che, eTale karma AvavAnA kAraNamAM gRddha rahe che. je mehanA udayathI parapadArthomAM Asakata che temaja hepAdeyanA jJAnathI vikaLa che te ja A ThekANe bALa che. je mahAdhIna-AtmajJAnathI rahita che, bhale te vyAkaraNAdika ane nyAya zAstranA graMthane abhyAsI kema na hoya to paNa te bALa-mUkha ja che. meTAmAM mATe vidvAna paNa saMya. mane grahaNa karI pAchaLathI prabaLa mehanA udayathI asaMcamabhAvane prApta karavAvALo moTAmAM meTe vidvAna paNa zAstromAM "bALa * A nAmathI kahevAmAM AvyuM che. e ja vAtane TIkAkAra A sArAMzathI pragaTa kare che- zrI AcArAMga sUtra : 2 329 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " yaH pUrvaM gRhItapravrajyaH pazcAd viSayabhogAsakto bhavati cettarhi sa mUDhaH kadApi zatasahastrabhavAnte''pi karmabandhocchedaM nApnoti, nApi mAtApitrAdisAMsArikasambandhAvasAnaM pazyatIti" je pahelAM dIkSA aMgIkAra karIne pachI mohanA prabaLa udayathI pAMca IndriyanA viSayomAM Asakta thaI jAya che te mUDha che-ALa che, tenA karmanA baMdhane ucheda lAkhe bhAmAM paNa nathI thatuM, tema ja te mAtApitAdirUpa saMbaMdhane paNa aMta lAvI zakatA nathI. tamasi" A pada gADha aMdhakAranuM vAcaka sAtamI vibhaktinuM ekavacana che. je prakAre aMdhakAramAM ke I mANasa potAnA hAtha upara paNa rAkhelI vastune dekhI zakatuM nathI te prakAre moharUpa bhAva-aMdhakAramAM rahele jIva paNa AtmAmAM rahelAM pitAnA hitarUpa kartavyane jANI zakatuM nathI, evA jIvane bhagavAna tIrthakara prabhunI upadeza vANune paNa lAbha thaI zakatuM nathI, kAraNa ke anAdi kALanA mithyAtvathI tenuM vivekajJAna lupta thayeluM che, ane prabaLa mohana udayathI te ahaMtaprabhunI vANIno lAbha levAmAM asamartha banela che, tethI tene temanI vANInuM zravaNa karavAmAM aMtaraMgathI pravRtti paNa thatI nathI. athavA heyopAdeyanA vivekane agya hovAthI AvA manuSyane samyaktvano lAbha asaMbhava che A paNa "jJAcA DhAmo nAsti" A vAkyane artha thAya che, kema ke AjJA ane bIjo artha bodhi eTale samati che, tene lAbha AvA manuSyane thatuM nathI. je sU0 5 che chaThe sutrakA avataraNa aura chaThA sUtro / jisako pUrvakAlameM samyaktava nahIM milA hai aura bhaviSyatkAlameM bhI jise samyakattva nahIM milanevAlA hai use vartamAnameM samyaktava kahAMse mile? bhAva-aMdhakAramAM rahelAM bALa jIva samyaktvanA lAbhathI vaMcita rahe che. AnI puSTi sUtrakAra kare che-"nati na0i purA' ItyAdi. meharUpI aMdhakAramAM rahenAra ajJAnI jIva pUrva janmamAM ane AvatA janmamAM samakitanA lAbhathI vaMcita rahe che, te pachI madhya arthAt vartamAna janmamAM te samakitano lAbha karI leze, tene saMbhava kevI rIte hoya? arthAt saMbhava hoto nathI. "Avajo ja cannati vartamAnefpa tathA"--jenI sattA Adi ane aMtamAM nathI tenI sattA vartamAnamAM paNa nathI hotI, e eka sAmAnya niyama che. zrI AcArAMga sUtra : 2 330 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-jeoe pUrvamAM samakita prApta nathI karyuM ane AvatA kALamAM paNa jeo samakti prApta karaze nahi, A prakAranA ja je vartamAnamAM samakitanI prApti kare che. je "vijeDara cannati vartamAne tattathA " A aTala niyama mAnavAmAM Ave te pachI kaI paNa jIvane samakitane lAbha thaI zake nahi? uttara--A kathana avyavahAra-rAzimAM rahenAra nI apekSAthI ja samajavuM joIe, vyavahAra-rAzimAM rahelAM chanI apekSAe nahi. athavA A sUtranuM vyAkhyAna A prakAre paNa thAya che-bhegenA vipAkane mahA kaSTaprada jANIne je pUrvamAM bhagavelAM pAMca indriyonA viSayasukhanuM smaraNa suddhAMta karatuM nathI, ane te sukhanI bhaviSyamAM paNa prAptinI vAMchAthI sarvathA dUra che, evA jIvane vartamAnakALamAM prApta te sukha bhegechArUpa rAganuM kAraNa kevI rIte hoI zake? arthAt nathI thatuM. vAta paNa ThIka che, jene mohanIya karmane upazama thayela che te vyaktine mATe bhegechA-viSayasukhane bhegavavAnI lAlasA ja kevI rIte thaI zake ?, bhecchA te mehanIya karmanuM ja eka kArya che, mATe jyAre mehanIya karma ja upazama avasthAmAM che tyAre bhegecchArUpa kAryane AvirbhAva kevI rIte thaI zake ? arthAthaI zakatuM nathI. meM sUtra 6 ! sAtaceM sUtrakA avataraNa aura sAtavAM sUtrA /. jo bhogavilAsase rahita hotA hai vahI jIvAjIvAdi padArtho kA samyajJAtA tattvajJa Arambhase uparata hotA hai. yaha Arambhase uparamaNa honA hI samyakattva hai ! isa ArambhoparamaNa se jIva ghora du:khajanaka karmabandhako, vadhako aura dusaha zArIrika paritApako nahIM pAtA hai aa athavA jisa Arambhase jIva ghora du:khajanaka karmabandha aura vadhako tathA dusaha zArIrika mAnasika pIratApa ko pAtA hai . jene traNa kALamAM paNa bhegecchA nathI tenI prazaMsA karatAM sUtrakAra kahe ke- te du" ItyAdi. bhegene bhegavavAnI abhilASAthI rikata hovAnA kAraNe jIvAjIvAdika nava tanA vAstavika svarUpanA jJAtA te saMyamI tattvajJa banIne AraMbha-sAvadya vyApArarUpa pravRttithI dUra thaI jAya che, e ja samyaktva che, je ke AraMbhanI zrI AcArAMga sUtra : 2 3 31 Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nivRtti samakitanuM kArya che, kAraNa ke samakitanA thavAthIja ArbhanivRtti thAya che; teA paNa kAraNamAM kAryanA upacArathI Ara'bhanivRttine ja samita kahevAmAM Avela che, ema samajavuM joie. jIva A sAvadya--byApAranA parityAgathI ka`baMdha, vadha ane duHsaha zArI rika mAnasika kaSTothI sadA kharce che, mATe AtmahitaiSInu kartavya che ke te sadA A sAvadha-vyApArathI dUra rahe. vizeSAe nizcita siddhAnta che ke sAvadya vyApArothI jIvAnA pariNAmeAmAM sadA dutti jAgRta rahe che, te thakI jIva taraha-tarahanA sAdhanAne ekatrita karavAmAM ja potAnA jIvanane vyatIta karI de che. ema kema bane che ? jyAre ame tenu sUkSma nirIkSaNa karIe chIe tyAre ameAne cAkasapaNe tenu samAdhAna maLI jAya che ke te A viSaya bhAgAja che. enI pakaDamAM selAM jIva jJAtA ane tattvajJa banavAnA DhAMga ja kare che, tenI pAse peAtAnA hitane mATe kAMi paNa hotuM nathI, peAtAnA viSaya kaSAyanI puSTi mATe te vihita avihita badhA prakAranA upAyA kare che. uparathI ja te sAdhuveSadhArI che paNa aMtarathI te potAnA sAcA hitanA sAdhanAnA nAza ja kare che. saMsAramAM dharmanuM patana paNa AvA jIvAnA nimitte thayuM che, thaI raheluM che ane AgaLa paNa thaze. A meATI khaLavAna vyAdhi che. enI cikitsA sadgurU ja karI zake che mATe temanuM kathana che-sarva prathama AtmahitaiSI jIva tenI cikitsA karAvavA mATe peAtAnAmAM ceAgyatA lAve. ceAgyatA eka ja bhavamAM jIvane prApta thatI nathI. je vamAna bhavamAM ceAgya thayela che te adhA pUrvanA ArAdhaka jIva hatA, mATe A vyAdhinI cikitsA karAvavAnI cAgyatA prApta karavA mATe jIvamAM kaTibaddhatA hovI joie. A kiTabaddhatA ja samita che, bhale te ravabhAvathI hoya agara pArakAnA upadezathI hoya. A nizcita che ke AvI yeAgyatAthI sa Mpanna AtmA bhogAmAM lAlasA rAkhanAra nathI thatA. tenI pravRtti tyAM tapelA leADhA upara paga rAkhavA jevI thAya che, mATe te dhIre dhIre pAtAnI yukti-prayuktithI viSaya bhAgecchAthI sadAne mATe dU thaI jAya che, ane sAvadya vyApArane aneka prakAranA gheAra madha, baMdhana ane dArUNa-paritApanuM kAraNa samajIne tenAMthI saMthA viraktaja rahe che. 5 sU07 zrI AcArAMga sUtra : 2 332 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATharve sUtrakA avataraNa AThavAM sUtra / hiraNyarajata mAtApitA AdikA sambandharUpa athavA prANAtipAtarUpa bAhya Asravako aura viSayAbhilASarUpa Antara stroto roka kara isa lokameM manuSyoke bIca mokSAbhilASI ho sAvadhavyApArakA parityAga kare / athavA isa lokameM manuSyoke bIca bAhya strotako chinna kara niSkarmadarzI ho jAve ! A viSayanI puSTi karatAM sUtrakAra kahe che -"pasthichivi " ItyAdi. mAtA-pitA-Adika sacitta, suvarNa rajatAdika acitta parigraharUpa athavA hiMsAdika-pAparUpa bahiraMga strota (mAga) no temaja rAga dveSa athavA viSayAbhilASArUpa aMtaraMga sroto nire karI A lekanI aMdara manuSyomAM vasavAvALo niSkarmadazI-mokSAbhilASI jIva sAvadha vyApArane parityAga kare. zAstrakAroe parigraha be prakArano batAvela che. (1) bAhya parigraha ane (2) aMtaraMga parigraha. dhana-dhAnyAdika ane mAtA-pitAdika bAhya parigraha che, ane viSayAbhilASAdika, tathA rAga-dveSAdika aMtaraMga garigraha che. parigraha zabdane artha e ja che ke jenAthI jIva karmone grahaNa kare, arthAt mamatva-bhAvathI grahaNa karavuM tene parigraha kahe che. mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane lega, e badhA aMtaraMga-parigraha che, enAthI ja jIva navA navA karmone baMdha kare che. jema naukAmAM pANI AvavAnuM kAraNa chidra che tema AtmAmAM navA navA karmone AvavAne mATe parigraha chidra che. mithyAdarzanajanya karmone baMdha, prathama guNasthAna sudhI, aviratijanya karmone baMdha cothA guNasthAna sudhI, pramAdajanya karmone baMdha chaThThA guNasthAna sudhI, kaSAyajanya karmone baMdha dazamA guNasthAna sudhI ane yogajanya karmone baMdha sayogakevaLInAmaka teramA guNa sthAna sudhI jIvene thAya che. strota zabdano artha pravAha paNa che, jema jaLAzimAM pravAha-dvArA pANI Ave che tema A aMtaraMga ane bahiraMga parigraharUpa pravAhadvArA AtmAmAM navA navA karmono baMdha thayA kare che, mATe saMyamI jIva bAhya-parigrahathI sarvathA virakta thaI jAya che. aMtaraMga parigrahathI paNa te pitAnA padanA anusAra virakata ja che. A mATe ja sUtrakAranuM kathana che ke je saMyamI muninuM lakSya eka mekSaprApti karavAnuM ja che te manuSya lokamAM rahevA chatAM paNa sAvadya zrI AcArAMga sUtra : 2 333 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApArathI sadA virakta rahe. jenAthI jIvene thaDe paNa kaSTAdikano anubhava thAya tevuM koI kArya teo na kare. sAvadya-vyApAra karavAvALA manuSyanAM saMparkamAM rahevA chatAM paNa pitAnI jAtane tevA vyApArathI dUra rAkhavuM, e ja saMyamI muninI vizeSatA che. "nirma' A zabdane ame kSAbhilASI che, kAraNa ke karmonA saMbaMdhathI rahita je sthAna che te niSkarma che te sthAnane dekhavAne jene svabhAva che te jIva niSkarmadazI kahevAya che. sUtramAM "" zabda aMtaraMga parigrahane bedhaka che. jAsU0 8 navama sUtrakA avataraNa aura navama sUtra / jJAnAvaraNIyAdika karma avazyameva sva-svaphalajanaka hote hai-esA jAnakara AhatAgamajanita samyajJAnavAn muni karmabandhake kAraNa sAvadha vyApArako choDatA hai .. zuM samajIne saMyama muni karmone AvavAnA kAraNarUpa A strotane baMdha kare? A prakAranI jIjJAsAnuM samAdhAna karatAM sUtrakAra kahe cheH-- --Lo ItyAdi. karmone potapotAnA phaLane devAvALA jANIne te saMyamI muni te karmothI ane tenA kAraNathI dUra ja rahe che. - mithyAdarzana, avirati, pramAda, kaSAya ane gadvArA ja karavAmAM Ave che te karma che. te jJAnAvaraNIyAdikanA bhedathI ATha prakAranA che. AtmAnI sAthe tene saMbaMdha anAdi kALathI thaI rahyo che. kaI paNa karma jyAM sudhI pitAnuM phaLa nathI ApatuM tyAM sudhI te AtmAthI naSTa thatuM nathI; e niyama che. tethI te veHvita=samyajJAnI purUSa karmothI ane te karmonA kAraNa mithyA-darzanAdikI ane mithyAdarzanAdikanA kAraNa kaSAyathI sadA dUraja rahe che. arthAta karmabaMdhanA kAraNabhUta samasta sAvadya vyApArane te sadA tyAga karI de che. e sUtra 9 zrI AcArAMga sUtra : 2 334 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazama sUtrakA avataraNa aura dazama sUtra / / he ziSya ! jo koi karmaviThAraNa karanemeM utsAhayukta, samitiyukta, svahitameM udhogayukta athavA-samyajJAnA diyukta, sarvadA saMyamArAdhanameM sAvadhAna, heyopAdeyaDe upara sarvaThA daSTi rakhanevAle, avyAbAdha AnandasvarUpa mokSake abhilASI aura kaSAyoM se nivRta hote hue yathAvasthita lokakI- karmaloka athavA viSayalokakI upekSA karate hue the, ne cAhe pUrva-Adi kisI bhI dizAmeM rahe hue hoM; satya mArga meMhI sthita the / A kathanamAM badhA tIrthaMkaronI samati pradarzita kare che--ne vahu mo' ityAdi. athavA samaSThita kahyu, nirdoSa tapa cAritra paNa kahyuM; have tenu phaLa kahe che- ne ghaNu mo' ItyAdi. pAMca simitaomAM rAcavAvALAM, AtmahitanI prAptimAM udyamI, athavA samyajJAnAdika guNothI yukta, sadA sayamanI ArAdhanA karavAmAM sAvadhAna, heyopAdeyanA vivekathI yukta, athavA avyAbAdha-AnaMdasvarUpa mAnA abhilASI, kaSAyaviziSTa AtmAthI sadA dUra rahevAvALAM, ane yathAvasthita karmIlokanI athavA zakhvAdiviSayAnI sadA upekSA karavAvALAM karmonu vidyAraNu karavAmAM utsAhazALI je bhavya vIro, pUrva, pazcima, uttara ane dakSiNa dizAmAM thayAM che te badhA satya-mAkSasthAnamAM sthita thai cUkela che. sUtrakAra A sUtramAM nirdoSa tapa-cAritranI AzadhanAnuM phaLa pragaTa karIne ziSyAne kahe che ke je bhavya vIrAe pAMca samitionu nirdoSa rItithI pAlana karyuM che, AtmahitanI prAptimAM jemaNe kAMi paNa khAkI na rAkhyuM, nirdoSa sacamanI ArAdhanA karavAmAM ja jemaNe potAnA jIvanane vItAvyA, heMpAdeyanA suMdara vivekathI jeoe moha mamatva upara vijaya prApta karyAM, jeoe kaSAyanA zrI AcArAMga sUtra : 2 335 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivekamAM jarA paNa bhUla na AvavA devI, kaSAyathI sadA sAvadhAna rahevuM, A badhI vAto-kiyAo-karmazatruo upara vijaya meLavavAmAM sainyanuM kAma kare che. mekSAbhilASI AtmA senApati che. karmonI mULa-uttaraprakRtirUpa senA zatrusainya che, tenA upara vijaya prApta karavAmAM A ddhAnI te pUrvokata kiyAe eka akSauhiNI senA jevI che, mATe te AtmA niyamathI kamasenAne parAbhava karIne pitAnA svabhAvathI ja mekSane pUrNa bhaktA banI jAya che, temAM jarA paNa saMdeha nathI. sUtramAM "" zabda ziSyanA saMbaMdhanane mATe Avela che, te bhagavAne kahelA vacanamAM ziSyAnuM vAraMvAra dhyAna AkarSita karavAne mATe kahevAmAM AvelA che. mULamAM "rijili" A bhUtakAlika kriyApada che. A vartamAna ane bhaviSyakAlika kriyApadanuM paNa upalakSaNa che, Ane abhiprAya e che ke-bhUtakALamAM jeTalA vIre thayelAM che te badhAe mokSane mArga prApta karI ja lIdhela che. vartamAna mAnamAM paNa je pAMca bharatakSetra, pAMca airavata kSetra ane pAMca mahAvideha kSetramAM saMkhyAta vIre che, teo ane AvatA kALamAM je anaMta vIre thaze teo badhA mikSanA joktA banaze. karmonuM vidAraNa karavAmAM utsAhasapane "vara, pAMca samitionuM pAlana karavAvALAne "samita', AtmakalyANamAM udyamazALI athavA jJAnAdika guNothI yuktane "Nita', sarvadA saMyamanI ArAdhanAmAM sAvadhAnane "sAgara', he pAdeyanA vivekathI yukta athavA avyAbAdhaAnaMdasvarUpa mokSanI abhilASAvALAne "saMdaravI" ane kaSAyathI uparata-nivRtta jene "gAmoparata" kahe che. sU0 1LA gyArahaveM sUtrakA avataraNa aura gyArahavAM sUtrA / vIra-samita-Adi vizeSaNoMse yukta una mahApurUSone jJAnanA varNana hama Age kareMge ! kayA unako upAdhi hai? pazyakako upAdhi nahIM hotI hai ! - udeza samApti. mokSamArgamAM rahevAvALA te vIra-AtmAonA jJAnanA viSayamAM sUtrakAra kahe che:-"sAdikSAmAM nA" ItyAdi. ame vIra, samita, sahita, sadAyata, saMghaTadaza, Atmaparata ane yathAvasthita lekanI upekSA karavAvALA te mokSanA pathikenA jJAnanA viSayamAM AgaLa kahIzuM. hamaNAM to ATaluM kahIe chIe ke te vIrAdivizeSaNaviziSTa AtmAene karma janita (karmathI thanArI) keI paNa upAdhi nathI. zrI AcArAMga sUtra : 2 3 36 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha--jyAM sudhI jIva pitAnA zuddhasvarUpa-nirvikAra AnaMda-svarUpa muktine prApta nathI karI le, tyAM sudhI te karmothI nirlipta thatuM nathI. AvI avasthAmAM jyAM sudhI sAMsArika dazA che, athavA saMsAramAM rahevAnuM che tyAM sudhI karmonA cakkaramAM pratyeka prANa phasAyelAM ja che. je karmone kartA che te tenA phaLane paNa bhaktA manAya che. jo ke A niyama aTala che chatAM paNa jJAnI jIva tenA apavAdasvarUpa che, kema ke cAritramohanIyanA udayathI jyAM sudhI cAritrane abhAva tenA AtmAmAM nathI thayA tyAM sudhI darzana-mohanIya karmanA udayathI utpanna thanAra karmabaMdha tene thatuM nathI. jeTalA aMzamAM parapadArthonI nivRtti che teTalA aMzomAM AtmAmAM zuddhine sadbhAva paNa che, arthAt darzana-mohanIya karmanA upazama, kSaya, ane kSApazamathI AtmAmAM jeTalI paNa atattvazraddhAna pariNatine aMta thaze teTalI ja AtmajAgRtirUpa zuddha pariNatine vikAsa tyAM thaze. samakita prApta thatAM ja AtmAmAM AtmasvarUpanuM bhAna thavAthI AMzika rUpamAM samyajJAna ane svAnubhavamAM ramaNarUpa AMzika cAritra paNa samaktiIne utpanna thAya che, mATe A ThekANe sUtrakAra mokSamArganA pathikane karmajanya upAdhine abhAva batAve che, kemake ajJAnI jIvane ja karma janya upAdhi thAya che, jJAnI jone nahi. A prakaraNanI samApti karatAM zrI sudharmAsvAmI kahe che ke he jabba ! je prakAre meM bhagavAnanI samIpa A sAMbhaLyuM che te prakAre huM kahuM chuM. sU015 caturtha udezakI TIkAkA upasaMhAra | cethA adhyayanane the uddeza samApta che 4-4 cothA adhyayanamAM je viSaya kahevAyA che tenuM saMkSipta varNana glaeNkadvArA kare che-"sakhyatvacA " ItyAdi. samyaktvane puSTa karavAvALI yukitathI samyaktvanuM varNana, tathA anAryonA vacananuM nirAkaraNa karIne samyaktvanuM phaLa A cothA adhyayanamAM kahyuM che. je 1 A AcArAMgasavanA samyakatvanAmanA cethA adhyayananI AcAra ciMtAmaNi-TIkAno gujarAtI anuvAda saMpUrNa 4 zrI AcArAMga sUtra : 2 337