Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyazataka vairAgyazatakAdi sUkta - ratna - maMjUSA ~~ vairAgyazatakaM ~~ saMsAraMmi asAre, natthi suhaM vAhiveaNApaure / jANato iha jIvo, na kuNai jiNadesiyaM dhammaM // 1 // ajjaM kallaM paraMparAriM, purisA ciMtaMti atthasaMpattiM / aMjaligayaM va toyaM, galatamAuM na picchaMti // 2 // jaM kalle kAyavvaM, taM ajjaM ciya kareha turamANA / bahuvigyo hu muhutto, mA avaraNhaM paDikkheha // 3 // hI ! saMsArasahAvaM, cariyaM nehANurAgarattAvi / je puvvaNhe diTThA, te avaraNhe na dIsaMti // 4 // mA suyaha jaggiavve, palAiavvaMmi kIsa vIsameha ? / tinni jaNA aNulaggA, rogo a jarA a maccU a||5|| sA natthi kalA taM natthi, osahaM taM natthi kiMpi vinnANaM / jeNa dharijjai kAyA, khajjaMtI kAlasappeNaM // 6 // jAva na iMdiyahANI, jAva na jararakkhasI paripphurai / jAva na rogaviArA, jAva na maccU samulliai // 7 // jassa'sthi maccuNA sakkhaM, jassa va'tthi palAyaNaM / jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suhesiyA // 8 // tihuaNajaNaM maraMtaM, daLUNa nayaMti je na appANaM / viramaMti na pAvAo, dhI ! dhI ! dhIdvattaNaM tANaM // 9 //
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 15 36 37 44 45 38 11 12 vairAgyazataahi sUData ratna- maMjUSA kusagge jaha osabiMdue, thovaM ciTThai laMbamANae / evaM maNuANa jIviyaM samayaM goyama mA pamAyae // 10 // " taM kattha balaM ? taM kattha, juvvaNaM ? aMgacaMgimA kattha ? | savyamaNicca picchaha, dina karyateNa // 11 // ruvamasAsayameyaM, vijjulayAcaMcalaM jae jIaM / saMjhANurAgasarisaM, khaNaramaNIaM ca tAruNNaM // 12 // gayakaNNacaMcalAo, lacchIo tiasacAvasAricchaM / visayasuhaM jIvANaM, bujjhasu re jIva ! mA mujjha // 13 // jIaM jalabiMdasamaM, saMpattIo taraMgalolAo / sumiNavasamaM ca pimmaM, jaM jANasu taM karijjAsu // 14 // saMjharAgajalabubbuovame, jIvie ya jalabiMducaMcale / juvvaNe ya naivegasaMnibhe, pAva ! jIva ! kimiyaM na bujjhase ? // 15 // jaha saMjhAe sauNANaM, saMgamo jaha pahe a pahiANaM / sayaNANaM saMjogo, taheva khaNabhaMguro jIva ! // 16 // baMdhavA suhiNo savye, piyamAyA putta bhAriyA / peavaNAo niattaMti, dAUNaM salilaMjali // 17 // vihati suA vihaDaMti, baMdhavA vallahA va vihaDaMti / ikko kahavi na vihaDai, dhammo re jIva ! jiNabhaNio // 18 //
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyazataka 43 56 71 20 22 26 27 25 28 jaha sIho va miyaM gahAya, maccU naraM Nei hu aMtakAle / na tassa mAyA va piyA va bhAyA, kAlaMmi taMmi saharA bhavaMti // 19 // jAi aNAho jIvo, dumassa puSpaM va kammavAyahao / dhaNathannAharaNAI, ghara sayaNa kuTuMbamillevi // 20 // piyaputtamittagharagharaNijAya, ihaloia savva niyasuhasahAya / navi atthi koi tuha saraNi mukkha !, ikkallu sahasi tirinirayadukkha // 21 // jIvo vAhivilutto, sapharo iva nijjale taDaphaDai / sayalo vi jaNo piccha, ko sakko veaNAvigame ? // 22 // jaNaNI jAyar3a jAyA, jAyA mAyA piyA ya putto ya / aNavatthA saMsAre, kammavasA savvajIvANaM // 23 // ego baMdhai kammaM, ego vahabaMdhamaraNavasaNAI | visahai bhavaMmi bhamaDai, egu ccia kammavelavio // 24 // ano na kuNai ahiaM, hiyaM pi appA karei na hu anno / appakayaM suhadukkhaM, bhuMjasi tA kIsa dINamuho ? // 25 // sakhAo riddhIo, pattA savve vi sayaNasaMbaMdhA / saMsAre tA viramasu tatto jar3a muNasi appANaM // 26 // bahuAraMbhavidattaM vittaM vilasati jIva ! sayaNagaNA / tajjaNiyapAvakammaM, aNuhavasi puNo tumaM ceva // 27 // 3 ,
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyazatakAdi sUkta - ratna - maMjUSA 47 jIveNa bhave bhave, miliyAI dehAiM jAI saMsAre / tANaM na sAgarehiM, kIrai saMkhA aNaMtehiM // 28 // 23 na sA jAi na sA joNI, na taM ThANaM na taM kulaM / na jAyA na mayA jattha, savve jIvA aNaMtaso // 29 // 24 taM kiMpi natthi ThANaM, loe vAlaggakoDimittaMpi / jattha na jIvA bahuso, suhadukkhaparaMparaM pattA // 30 // 48 nayaNodayaMpi tAsiM, sAgarasalilAo bahuyaraM hoi / galiaM ruamANINaM, mAUNaM annamannANaM // 31 // 76 mA mA jaMpaha bahuyaM, je baddhA cikkaNehiM kmmehiN| savvesi tesiM jAyai, hiovaeso mahAdoso // 32 // khaNabhaMguraM sarIraM, jIvo anno a sAsayasarUvo / kammavasA saMbaMdho, nibbaMdho ittha ko tujjha ? // 33 // 78 saMsAro duhaheu, dukkhaphalo dusahadukkharUvo ya / na cayaMti taM pi jIvA, aibaddhA nehanialehiM // 34 // 64 jAvaMti ke vi dukkhA, sArIrA mANasA va saMsAre / patto aNaMtakhutto, jIvo saMsArakaMtAre // 35 // ghoraMmi gabbhavAse, kalamalajaMbAlaasuibIbhacche / vasio aNaMtakhutto, jIvo kammANubhAveNaM // 36 // ___ jammadukkhaM jarAdukkhaM, rogA ya maraNANi ya / aho ! dukkho hu saMsAro, jattha kIsaMti jaMtuNo // 37 // taNhA aNaMtakhutto, saMsAre tArisI tumaM AsI / jaM pasameuM savvodahINamudayaM na tIrijjA // 38 //
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyazataka 66 49 AsI aNaMtakhutto, saMsAre te chuhA vi tArisiyA / jaM pasameuM savvo, puggalakAo vi na tIrijjA // 39 // sisiraMmi sIyalAnIla-laharisahassehiM bhinnaghaNadeho / tiriyattaNaMmi raNNe, aNaMtaso nihaNamaNupatto // 40 // gimhAyavasaMtatto, 'raNNe chuhio pivAsio bahuso / saMpatto tiriyabhave, maraNaduhaM bahu visUraMto // 41 // vAsAsu raNNamajhe, girinijjharaNodagehi vjhNto| sIyAnilaDajjhavio, mao si tiriyattaNe bahuso // 42 // jaM narae neraiyA, duhAI pAvaMti ghora'NaMtAI / tatto aNaMtaguNiyaM, nigoamajjhe duhaM hoi // 43 // taMmi vi nigoamajjhe, vasio re jIva ! vivihakammavasA / visahaMto tikkhaduhaM, aNaMtapuggalaparAvatte // 44 // kAUNamaNegAI, jammamaraNapariaTTaNasayAI / dukkheNa mANusattaM, jai lahai jahicchiyaM jIvo // 45 // taM taha dullahalaMbhaM, vijjulayAcaMcalaM ca maNuattaM / dhammami jo visIyai, so kAuriso na sappuriso // 46 // soaMti te varAyA, pacchA samuvaTThiyaMmi maraNaMmi / pAvapamAyavaseNaM, na saMcio jehiM jiNadhammo // 47 // mANussajamme taDiladdhayaMmi, jiNiMdadhammo na kao ya jeNaM / tuTTe guNe jaha dhANukkaeNaM, hatthA malevvA ya avassa teNaM // 48 // athireNa thiro samaleNa, nimmalo paravaseNa saahiinno| deheNa jai viDhappar3a, dhammo tA kiM na pajjattaM ? // 49 // 69 mA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyazatakAdi sUkta - ratna - maMjUSA jaha ciMtAmaNirayaNaM, sulahaM na hu hoi tucchavihavANaM / guNavihavavajjiyANaM, jIyANa taha dhammarayaNaM pi // 50 // 100 jiNadhammo'yaM jIvANaM, apuvvo kappapAyavo / saggApavaggasukkhANaM, phalANaM dAyago imo // 51 // 101 dhammo baMdhU sumitto ya, dhammo ya paramo guru / mukkhamaggapaTTaNaM, dhammo paramasaMdaNo // 52 // 102 caugaiNaMtaduhAnala - palittabhavakANaNe mahAbhIme / sevasu re jIva ! tumaM, jiNavayaNaM amiyakuMDasamaM // 53 // 103 visame bhavamarudese, aNaMtaduhagimhatAvasaMtatte / jiNadhammakapparukkhaM, sarasu tumaM jIva ! sivasuhadaM // 54 // indriyaparAjayazatakaM succia sUro so ceva, paMDio taM pasaMsimo niccaM / iMdiyacorehiM sayA, na luMTiaM jassa caraNadhaNaM // 55 // iMdiyacavalaturaMgo, duggaimaggANudhAvire niccaM / bhAviabhavassarUvo, ruMbhai jiNavayaNarassIhiM // 56 // ajiiMdiehiM caraNaM, kaDaM va ghuNehiM kIrai asAraM / to dhammatthIhiM daDhaM, jaiavvaM iMdiyajayaMmi // 57 // 6 95 1 2 4 5 11 jaha kAgiNIi heDaM, koDiM rayaNANa hArae koi / taha tucchavisayagiddhA, jIvA hAraMti siddhisuhaM // 58 // jaha niMbadumuppanno, kIDo kaDuaM pi mannae mahuraM / taha siddhisuhaparukkhA, saMsAraduhaM suhaM biMti // 59 //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyaparAjayazataka 47 jaM lahai vIarAo, sukkhaM taM muNai succiya na anno / na hi gattAsUarao, jANai suraloiaM sukkhaM // 60 // 45 savvaggaMthavimukko, sIIbhUo pasaMtacitto a / jaM pAvai muttisuhaM, na cakkavaTTI vi taM lahai // 61 // tilamittaM visayasuhaM, duhaM ca girirAyasiMgatuMgayaraM / bhavakoDIhiM na niTThai, jaM jANasu taM karijjAsu // 62 // athirANa caMcalANa ya, khaNamittasuhaMkarANa pAvANaM / duggainibaMdhaNANaM, viramasu eANa bhogANaM // 63 // jahA ya kiMpAgaphalA maNoramA, raseNa vanneNa ya bhuNjmaannaa| te khuTTae jIviya paccamANA, eovamA kAmaguNA vivAge // 4 // khaNamittasukkhA bahukAladukkhA, pagAmadukkhA anikAmasukkhA / saMsAramukkhassa vipakkhabhUA, khANI aNatthANa u kAmabhogA // 65 // pajjalio visayaaggI, carittasAraM Dahijja kasiNaM pi / sammattaM pi virAhia, aNaMtasaMsAriaM kujjA // 66 // bhIsaNabhavakaMtAre, visamA jIvANa visytinnhaao| jIe naDiA caudasa-puvvI vi rulaMti hu nigoe // 67 // sallaM kAmA visaM kAmA, kAmA AsIvisovamA / kAme a patthemANA, akAmA jaMti duggaiM // 68 // 30 visayAvikkho nivaDai, niravikkho tarai duttarabhavohaM / devI-dIvasamAgaya-bhAuajualeNa diluto // 69 //
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyazatakAdi sUkta - ratna - maMjUSA 32 iMdiyavisayapasattA, paDaMti saMsArasAyare jIvA / pakkhi vva chinnapakkhA, susIlaguNapehuNavihuNA // 70 // saccaM suaM pi sIla, vinnANaM taha tavaM pi veraggaM / vaccai khaNeNa savvaM, visayaviseNaM jaINaM pi // 71 // jo rAgAINa vase, vasaMmi so sayaladukkhalakkhANaM / jassa vase rAgAI, tassa vase sayalasukkhAI // 72 // dahai gosIsasirikhaMDa chArakkae, chagalagahaNaTThamerAvaNaM vikkae / kappataru toDi eraMDa so vAvae, jujji visaehiM maNuattaNaM hArae // 73 // jaha viThThapuMjakhutto, kimI suhaM mannae sayAkAlaM / taha visayAsuiratto, jIvo vi muNai suhaM mUDho // 74 // nAgo jahA paMkajalAvasanno, daTuM thalaM nAbhisamei tIraM / evaM jIA kAmaguNesu giddhA, sudhammamagge na rayA havaMti // 5 // suTTha vi maggijjaMto, kattha vi kayalIi natthi jaha sAro / iMdiyavisaesu tahA, natthi suhaM suTTha vi gaviTTha // 76 // pattA ya kAmabhogA, suresu asuresu taha ya mnnuesu| na ya jIva ! tujjha tittI, jalaNassa va kaTThaniyareNa // 77 // 16 deviMdacakkavaTTittaNAI, rajjAI uttamA bhogA / pattA aNaMtakhutto, na ya haM tattiM gao tehiM // 78 // saMsAracakkavAle, savve vi ya puggalA mae bhuso| AhAriA ya pariNAmiyA ya, na ya tesu titto haM // 79 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyaparAjayazataka 21 26 33 34 39 55 41 68 69 89 taNakaDehi va aggI, lavaNasamujhe naIsahassehiM / na imo jIvo sakko, tippeDaM kAmabhogehiM // 80 // jaha kacchullo kacchu, kaMDuamANo duhaM muNai sukkhaM / mohArA maNussA, taha kAmaduhaM suhaM viti // 81 // E na lahai jahA lihato, muhalliyaM aTThiaM jahA suNao / sosai tAluarasiaM, vilihaMto mannae sukkhaM // 82 // mahilANa kAyasevI, na lahai kiMci vi suhaM tahA puriso / so mantrae varAo, sayakAyaparissamaM sukkhaM // 83 // pariharasu tao tAsiM, diTThi diDivisassa vva ahissa / jaM ramaNinavaNavANA, carittapANe viNAsaMti // 84 // hariharacaurANaNa-caMdasUrakhaMdAiNo vi je devA / nArINa kiMkarataM, kuNati dhinddhI visayati // 85 // mayaNanavaNIyavilao, jaha jAyai jalaNasaMnihANaMmi / taha ramaNisaMnihANe, vizvai maNo muNINaM pi // 86 // jaunaMdaNo mahappA, jiNabhAyA vayadharo caramadeho / rahanemi rAImaI, rAyamaI kAsi hI ! visayA // 87 // mayaNapavaNeNa jar3a, tArisA vi suraselaniccalA caliyA / tA pakkapattasattANa, iarasattANa kA vattA ? // 88 // hI saMsAre vihiNA, mahilArUveNa maMDiaM jAlaM / bajjhati jattha mUDA, maNuA tiriA surA asurA // 89 //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyazatakAdi sUkta- ratna - maMjUSA 96 jaha jaha dosA viramai, jaha jaha visaehiM hoi veraggaM / taha taha vinAyavvaM, AsannaM se a paramapayaM // 10 // - saMvegamaMjarIkulakaM - koDiM varAiakae, hAresi dahesi caMdaNatarUM pi / chArakae vikkiNasi a, taNeNa kappatarUM mUDha ! // 91 // jaM visamavisasaricchesu, tucchavisaesu lAlaso houN| na karesi sivavahU-saMgamikkadUaM tavaM viulaM // 12 // jalapaDibiMbiataruaraphalehiM ko NAma pAvio titti ? / sumiNovaladdhaattheNa, Isaro ko va saMjAo? // 13 // visaesu loluaM tuha, cittaM kulAlacakkaM va / paribhamamANaM duggai-duhabhaMDe ghaDai akhaMDe // 14 // rajjeNa na saMtussai, na tappae amarajaNavilAsehiM / re pAva ! tujjha cittaM, raMkassa va lajjaparihINaM // 15 // kiMci jayA jaM pecchasi, taM taM apuvvameva mannesi / bhaNasi apuvvaM na kayAi, sukkhamevaMvihaM pattaM // 16 // ciMtesi na uNa eaM, aNaMtaso suranaresu sukkhaaii| pattAI tAI na sarasi, maNe maNAgaM pi re pAva ! // 97 // re mUDha ! tuma akajje, lIlAi cahuTTae jahA cittaM / taha taha kajje vi tao, havijja kaiyA vi no dukkhaM // 98 // paccakkhaM re jia ! moha-rAyadhADI gihami lUDei / savvassaM tahavi tumaM, ANAe tassa vaTTesi // 19 // 19
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyavikAranirodhakulaka - indriyavikAranirodhakulaka - rajjAibhogatisiyA, aTTavasaTTA paDaMti tiriesu / jAimaeNa mattA, kimijAiM ceva pAvaMti // 10 // kulamatti siyAlitte, uTTAIjoNi jaMti rUvamae / balamatte vi payaMgA, buddhimae kukkaDA hoti // 101 // riddhimae sANAI, sohaggamaeNa sappakAgAI / nANamaeNa baillA, havaMti maya aTTha aiduTThA // 102 // kohaNasIlA sIhI, mAyAvI bagattaNaMmi vaccaMti / lohilla mUsagatte, evaM kasAehiM bhamaDaMti // 103 // mANasadaMDeNaM puNa, taMdulamacchA havaMti maNaduhA / suyatittaralAvAI, hou vAyAi bajhaMti // 104 // kAeNa mahAmacchA, maMjArA havaMti taha kUrA / taM taM kuNaMti kammaM, jeNa puNo jaMti naraesu // 105 // phAsiMdiyadoseNaM, vaNasUyarattaMmi jaMti jIvA vi / jIhAloluya vagghA, ghANavasA sappajAIsuM // 106 // nayaNidie payaMgA, huMti mayA puNa savaNadoseNaM / ee paMca vi nihaNaM, vaccaMti paMciMdiehiM puNA // 107 // jattha ya visayavirAo, kasAyacAo guNesu aNurAo / kiriyAsu appamAo, so dhammo sivasuho loe // 108 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 3 4 6 7 8 9 Dusa sUta ratna maMbhUSA 1 DusaGasaMgraha sUkta ratna maMbhUSA 1 - padmajinendrasUrikRtaM upadezaratnamAlAkulakam uvaesarayaNakorsa, nAsianIsesaloga dogaccaM / uvaesarayaNamAla, vucchaM namiUNa vIrajiNaM // 1 // jIvadavAI ramijjar3a, iMdiyavaggo damijjar3a savA vi| saccaM ceva vaijjai, dhammassa rahassamiNameva // 2 // sIlaM na hu khaMDijjai, na saMvasijjai samaM kusIlehiM / guruvayaNaM na khalijjar3a, jar3a najjar3a dhammaparamattho // 3 // cavalaM na cakamijja, virajjaDa neva ubho yeso / vakaM na paloijja, ruha vi kuNaMti kiM pisuNA ? // 4 // niyamijja nivajIhA, aviAriyaM neva kijjae kajjaM / nakulakammo a luppar3a, kuvio kiM kuNai kalikAlo ? // 5 // mammaM na ullavijjai, kassa vi AlaM na dijjai kayA vi / ko vi na akkosijjai, sajjaNamaggo imo duggo // 6 // savvassa uvayarijjai, na pamhasijjai parassa uvayAro / vihalaM avalaMcijjai, uvaeso esa viusArNa // 7 // ko vi na abhatthijjar3a, kijjar3a karasa vi na patkSaNAbhaMgo / dINaM na ya jaMpijjai, jIvIjjai jAva ihaloe // 8 // appA na pasaMsijjai, niMdijjai dujjaNo vi na kayA vi / bahu bahuso na hasijjar3a, labbhar3a guruattaNaM teNa // 9 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezaranamAlAkulaka 13 10 riuNo na vIsasijjai, kayA vi vaMcijjai na vIsattho / na kayagghehiM havijjai, eso nAyassa nIssaMdo // 10 // 11 raMjijjai suguNesu, kajjai rAgo na nehavajjesu / kirai pattaparikkhA, dakkhANa imo a kasavaTTo // 11 // nAkajjamAyarijjai, appA vAhijja na vayaNijje / na ya sAhasaM caijjai, ubbhijjai teNa jagahattho // 12 // vasaNe vi na mujjhijjai, muccai NAyo na nAma maraNe vi / vihavakkhae vi dijjai, vayamasidhAraM sudhIrANaM // 13 // aineho na vahijjai, rusijjai na ya piye vi paidiyahaM / vaddhArijjai na kalI, jalaMjalI dijjae duhANaM // 14 // na kusaMgeNa vasijjai, bAlassa vi ghippae hiaM vayaNaM / anAyAo nivaTTijjai, na hoi vayaNijjayA evaM // 15 // 16 vihave vi na majjijjai, na visIijjai asaMpayAe vi / vaTTijjai samabhAve, na hoi raNaNai saMtAvo // 16 // __ vannijjai bhiccaguNo, na parukkhaM na ya suassa paccakkhaM / mahilAu nobhayA vi hu, na nassae jeNa mAhappaM // 17 // jaMpijjai piavayaNaM, kijjai viNao ya dijjae dANaM / paraguNagahaNaM kijjai, amUlamaMtaM vasIkaraNaM // 18 // patthAve jaMpijjai, sammANijjai khalo vi bhumjjhe| najjai saparaviseso, sayalatthA tassa sijhaMti // 19 // maMtataMtANa na pAse gammai, na ya paragihe abiiehiN| paDivannaM pAlijjai, sukulINattaM havai evaM // 20 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 21 22 23 24 1 2 3 4 6 kulaka sUkta - ratna - maMjUSA - 1 " bhuMjai bhuMjAvijjai, pucchijja maNogayaM kahijja sayaM / dijjailijjii ucia icchijjai jar3a thirapimmaM // 21 // ko vi na avamannijjai, na ya gavvijjai guNehiM niaehiM / na vimhio vahijjar3a, bahurayaNA jeNimA puhavI // 22 // AraMbhijjai lahuaM, kijjai kajjaM mahaMtamavi pacchA / na ya ukkariso kijjaha, labbhar3a guruattaNaM jeNa // 23 // sAhijjar3a paramappA, apyasamANo gaNijjaha paro vi kijjai na rAgadoso, chinijjar3a teNa saMsAro // 24 // gautamarSikRtaM gautamakulakam M luddhA narA atthaparA havaMti mUDhA narA kAmaparA havaMti / buddhA narA khaMtiparA havaMti, missA narA tini vi AvaraMti // 25 // te paMDiyA je virayA virohe, te sAhuNo je samayaM caraMti / te sattiNo je na khalati dhamme, te baMdhavA je basaNe havaMti / / 26 / / kohAbhibhUyA na suhaM lahaMti, mANaMsiNo soyaparA havaMti / mAyAviNo huti parassa pesA, luddhA mahicchA narayaM uviMti // 27 // koho visaM kiM amayaM ahiMsA, mANo arI ki hiyamapyamAo / mAyA bhayaM kiM saraNaM tu saccaM, loho duhaM kiM suhamAha tuTThi // 28 // buddhI acaMDaM bhayae viNIyaM kuddhaM kusIlaM bhayae akittI / saMbhinnacittaM bhayae alacchI, sacce TThiyaM saMbhayae sirI ya // 29 // cayaMti mittANi naraM kavagdhaM cayaMti pAvAI muNi jayaMtaM / cayaMti sukkANi sarANi haMsA, cayaMti buddhI kuviyaM maNussaM // 30 // "
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamakulaka 15 aroiatthe kahie vilAvo, asaMpahAre kahie vilAvo / vikkhittacitte kahie vilAvo, bahu kusIse kahie vilAvo // 31 // duvA nivA daMDaparA havaMti, vijjAharA maMtaparA havaMti / mukkhA narA kovaparA havaMti, susAhuNo tattaparA havaMti // 32 // sohA bhave uggatavassa khaMtI, samAhijogo pasamassa sohA / nANaM sujhANaM caraNassa sohA, sIsassa sohA viNae pavittI // 33 // abhUsaNo sohai baMbhayArI, akiMcaNo sohai dikkhadhArI / buddhijuo sohai rAyamaMtI, lajjAjuo sohai egapattI // 34 // appA arI hoi aNavaTThiassa, appA jaso sIlamao narassa / appA durapyA aNavaTThiyassa, appA jiappA saraNaM gaI ya // 35 // na dhammakajjA paramatthi kajjaM, na pANihiMsA paramaM akajja / na pemarAgA paramatthi baMdho, na bohilAbhA paramatthi lAbho // 36 // 13 na seviyavvA pamayA parakkA, na seviyavvA purisA avijjaa| na seviyavvA ahimAni hINA, na seviyavvA pisuNA maNussA // 37 // 14 je dhammiyA te khalu seviyavvA, je paMDiyA te khalu pucchiyavvA / je sAhuNo te abhivaMdiyavvA, je nimmamA te paDilAbhiyavvA // 38 // puttA ya sIsA ya samaM vibhattA, risI ya devA ya samaM vibhattA / mukkhA tirikkhA ya samaM vibhattA, muA dariddA ya samaM vibhattA // 39 // savvA kalA dhammakalA jiNAi, savvA kahA dhammakahA jiNAi / savvaM balaM dhammabalaM jiNAi, savvaM suhaM dhammasuhaM jiNAi // 40 // 17 jUe pasattassa dhaNassa nAso, maMse pasattassa dayAi nAso / majje pasattassa jasassa nAso, vesApasattassa kulassa nAso // 41 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ kutA sU5ta - ratna - bharapA-1 18 hiMsApasattassa sudhammanAso, corIpasattassa sarIranAso / tahA parasthisu pasattayassa, savvassa nAso ahamA gaI ya // 42 // dANaM dariddassa pahussa khaMti, icchAniroho ya suhoiyassa / tAruNNae iMdiyaniggaho ya, cattAri eANi sudukkarANi // 43 // asAsayaM jIviyamAhu loe, dhammaM care sAhu jiNovaiTuM / dhammo ya tANaM saraNaM gaI ya, dhammaM nisevittu suhaM lahaMti // 44 // 14 ~~ zrIjayazekharasUrikRtaM AtmAvabodhakulakam - dm-sm-smtt-mittii-sNvea-vivea-tivvnivveaa| ee pagUDhaappAvabohabIassa aMkurA // 45 // jo jANai appANaM, appANaM so suhANa na hu kaamii| pattammi kapparukkhe, rukkhe kiM patthaNA asaNe ? // 46 // laddhA suranarariddhI, visayA vi sayA niseviyA NeNa / puNa saMtoseNa viNA, kiM kattha vi nivvuI jAyA ? // 47 // jaM vAhivAlavesAnarANa, tuha veriANa sAhINe / dehe tattha mamattaM, jia ! kuNamANo vi kiM lahasi ? // 48 // varabhattapANaNhANaya-siMgAravilevaNehiM puTTho vi / niapahuNo vihaDaMto, suNaeNa vi na sariso deho // 49 // kaTThAi kaDua bahuhA, jaM dhaNamAvajjie tae jiiv!| kaTThAi tujjha dAuM, taM aMte gahiamannehiM // 50 // jaha jaha annANavasA, dhaNadhanapariggahaM bahuM kuNasi / taha taha lahuM nimajjasi, bhave bhave bhAria tari vva // 51 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAvALomalaka) pramApAilaka 20 21 22 25 38 40 2 3 jA suviNe vi hu diTThA, harei dehINa dehasavvassaM / sA nArI mArI iva, cayasu tuha dubbalatteNaM // 52 // ahilasasi cittasuddhi, rajjasi mahilAsu ahaha mUDhattaM / nIlImilie yatyaMmi, dhavaliyA kiM ciraM ThAI ? // 53 // moheNaM bhave durie, baMdhia khittosi nehanigaDehiM / baMdhavamiseNa mukkA, pAhariA tesu ko rAo ? // 54 // sayameva kuNasi kammaM, teNa ya vAhijjasi tumaM ceva / re jIva ! appaveria !, annassa ya desi kiM dosaM ? // 55 // appANamabohaMtA, paraM vivoti ker3a te vi jar3A / bhaNa pariyami chuhie, sattAgAreNa kiM kajjaM ? // 56 // avaro na nidiavyo pasaMsiavyo kayA vina ha samabhAvo kAyakho, bohassa rahassamiNameva // 57 // ajJAtaparamarSikRtaM pramAdaparihArakulakam 7 dasahiM cullagAihiM ditehiM kayAio / saMsaraMtA bhave sattA, pAvaMti maNuyattaNaM // 58 // naratte AriyaM khittaM khitte vi viulaM kulaM / kule vi uttamA jAI jAIe rUvasaMpayA // 59 // rUye viha arogataM, aroge cirajIviyaM / hiyAhiyaM caritArNa, jIvie khalu dullahaM // 60 // 7 17 saddhammasavaNaM taMmi savaNe dhAraNaM tA / " dhAraNe sahANaM ca sahANe vi saMjamo // 61 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ hulA sU5ta - ratna - bhA - 1 evaM re jIva ! dullahaM, bArasaMgANa saMpayaM / saMpayaM pAviUNeha, pamAo neva jujjae // 2 // varaM mahAvisaM bhuttaM, varaM aggIpavesaNaM / varaM sattUhi saMvAso, varaM sappehi kAliyaM // 13 // mA dhammami pamAo, jaM egamaccU ya visAiNA / pamAeNaM aNaMtANi, jammANi maraNANi ya // 64 // jaM saMsAre mahAdukkhaM, jaM mukkhe sukkhamakkhayaM / pAvaMti pANiNo tattha, pamAyA appamAyao // 65 // caudasapuvvI AhAragA ya, maNanANavIyarAgA vi / huMti pamAyaparavasA, tayaNaMtarameva caugaiyA // 66 // patte vi suddhasammatte, sattA suttanivattayA / uvauttA jaM na maggaMmi, hA ! pamAo duraMtao // 67 // nANaM paDhaMti pADhaMti, nANAsatthavisArayA / bhullaMti te puNo maggaM, hA ! pamAo duraMtao // 68 // saggApavaggamagaMmi, laggA vi jiNasAsaNe / paDiyA hA pamAeNaM, saMsAre seNiyAiyA // 69 // sUri vi mahurAmaMgU, suttaatthadharA thiraM / nagaraniddhamaNe jakkho, pamAeNaM aNaMtaso // 70 // annesiM diti saMbohaM, nissaMdehaM dayAluA / sayaM mohahayA tahavi, pamAeNaM aNaMtaso // 71 // jahA payaTTati aNajjakajje, tahA vinicchaM maNasA vi nUNaM / tahA khaNegaM jai dhammakajje, tA dukkhio hoi na koi loe // 72 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ manonigrahabhAvanAkulaka ~ zrIdharmasUriziSyakRtaM manonigrahabhAvanAkulakam ~~ vAyAe kAeNaM, maNa-rahiyANaM na dAruNaM kammaM / / joaNasahassamANo, mucchimamaccho udAharaNaM // 73 // vayakAyavirahiANaM vi, kammANaM cittamettavihiyANaM / aighoraM hoi phalaM, taMdulamacchuvva jIvANaM // 74 // karayalagayamuttINaM, titthayarasamANacaraNabhAvANaM / tANaM pi hujja dukkara, eaM ti aho ! mhcchriaN||75|| galiavivegANa maNo, niggahiuM dukkaraM phuDaM tAva / saMjAyavivegANaM vi, dukkarameaM pi kira hoi // 76 // saMsArabhavaNakhaMbho, narayAnalapAvaNaMmi saralapaho / maNamanivAriameaM, kiM kiM dukkhaM na jaM kuNai ? 77 // thevamaNadukkayassa vi, jANato'IvadAruNavivAgaM / jaha kaha vikkhaM cia, maNaM dhAremi egavatthumi // 78 / / 17 na hu atthi kiMpi nUNaM, caMcalamaNNaM maNAo bhavaNaMmi / taM puNa uvamAmittaM, pavaNapaDAgAi jaM bhaNiyaM // 79 // sAhUNa sAvagANa ya, dhamme jo koI vittharo bhaNio / so maNaniggahasAro, jaM phalasiddhI tao bhaNiyA // 8 // jattha maNo taralijjai, so saMgo dUrao u ciavvo| bahurayaNasaNAheNaM, dujjayacorANa jaha paMthA // 81 // iMdialolo ko vi hu, vahai sahAiesu visaesu / taha vi na hoi tittI, taNha ccia vittharai navaraM // 82 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 musa sU5d - ratna- bharapA-1 30 duggaMdha-asuipuNNo, bAhiM savvattha citio krgo| paDheMsuanUttaNayaM, dAuM pihio a pupphehiM // 83 // 31 divo harei cittaM, gaMdho asuIe jharai taM ca / mUDho vi taM na gahiuM, kuNai maNaM kiM puNa vivegI? // 84 // evaM cia nArIsu, vatthAlaMkArabhUsiaMgIsu / AvAyamittarUvaM, picchia tattaM vibhAvasu // 85 // asuIe aTThINaM, soNiakimijAlapUimaMsANaM / nAmaM pi ciMtia khalu, kalamalayaM jaNai hiyayaMmi // 86 // 39 hu~ dukkare vi magge, ego ittheva havai hu uvaao| khaNamittaM pi na dijjai, maNapasaro jaM pamAyassa // 87 // maNaniggahavIsAso, kaiyA vi na jujjae ihaM kaauN| appaDivAyaM nANaM, uppaNNaM jA na jIvANaM // 88 // ~~ ajJAtapUrvarSikRtaM sArasamuccayakulakam ~~ ucchunnA kiM ca jarA ? naTThA rogA ya kiM gayaM maraNaM ? / ThaiyaM ca narakadAraM ?, jeNa jaNo kuNai na ya dhammaM // 89 // jANai jaNo marijjai, pecchai loo maraMtayaM annaM / na ya koi jae amaro, kaha taha vi aNAyaro dhamme ? // 10 // dhammaM kareha turiyaM, dhammeNa ya huMti savvasukkhAI / so abhayapayANeNaM, paMciMdiyaniggaheNaM ca // 11 // na ya kiMcI ihaM loe, jIyAhiMto jIyANa daiyayaraM / to abhayapayANAo, na ya annaM uttamaM dANaM // 12 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasamuccayakulaka 21 11 kiM paDhieNa sueNa va, vakkhANieNa kAiM kira teNa ? / jattha na najjai eyaM, parassa pIDA na kAyavvA // 13 // jo paharai jIvANaM, paharai so attaNo sarIraMmi / appANa verio so, dukkhasahassANa AbhAgI // 14 // jaM kANA khujjA vAmaNA ya, taha ceva rUvaparihINA / uppajjaMti ahannA, bhogehiM vivajjiyA purisA // 15 // 14 iya jaM pAviti ya, duhasayAI jaNahiyayasogajaNayAI / taM jIvadayAe viNA, pAvANa viyaMbhiyaM eyaM // 16 // 17 narae jiya ! dussahaveyaNAo, pattAo jAo paI mUDha ! / jai tAo sarasi iNhi, bhattaM pi na ruccae tujjha // 17 // acchaMtu tAva nirayA, jaM dukkhaM gabbhavAsamajhaMmi / pattaM tu veyaNijjaM, taM saMpai tujjha vIsariyaM // 18 // 19 bhamiUNa bhavaggahaNe, dukkhANi ya pAviUNa vivihAI / labbhai mANusajammaM, aNegabhavakoDidullabhaM // 19 // tattha vi ya kei gabbhe, maraMti bAlattaNami tArunne / anne puNa aMdhalayA, jAvajjIvaM duhaM tesiM // 100 // anne puNa koDhiyayA, khayavAhIsahiyapaMgubhUyA ya / dAriddeNa'bhibhUyA, parakammakarA narA bahave // 101 // 22 te ceva joNilakkhA, bhamiyavvA puNa vi jIva ! saMsAre / lahiUNa mANusattaM, jaM kuNasi na ujjamaM dhamme // 102 // accaMtavivajjAsiya-maiNo paramatthadukkharUvesu / saMsArasuhalavesuM, mA kuNaha khaNaM pi paDibaMdhaM // 103 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ musa sUta - ratna- bharapA-1 30 11 kiM sumiNadiThThaparamattha-sunnavatthussa karahu paDibaMdhaM ? / savvaM pi khaNiyameyaM, vihaDissai pecchamANANa // 104 // ~~ ajJAtamaharSikRtaM jIvAnuzAstikulakam - re jIva ! ciMtasu tuma, nimittamittaM paro havai tujjha / asuhapariNAmajaNiyaM, phalameyaM puvvakammANaM // 105 // jIvi maraNeNa samaM, uppajjai juvvaNaM saha jarAe / riddhI viNAsasahiA, harisavisAo na kAyavvo // 106 // __- devendrasUrikRtaM vairAgyakulakam ~~ kiMpAkaphalasamANA, visayA hAlAhalovamA paavaa| muhamahurattaNasArA, pariNAme dAruNasahAvA // 107 // tA mA kuNasu kasAe, iMdiyavasago mA tuma hos / deviMdasAhumahiyaM, sivasukkhaM jeNa pAvihisi // 108 // 22
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNAnurAgakulaka isa saMgraha sUta - 2tna - bhaMDUSA - 2 ~ somasundarasUrikRtaM guNAnurAgakulakam ~~ sayalakallANanilayaM, namiUNa titthanAhapayakamalaM / paraguNagahaNasarUvaM, bhaNAmi sohaggasirijaNayaM // 1 // uttamaguNANurAo, nivasai hiyayaMmi jassa purisassa / AtitthayarapayAo, na dullahA tassa riddhIo // 2 // kiM bahuNA bhaNieNaM?, kiM vA tavieNa? kiM va dANeNaM ? / ikkaM guNANurAyaM, sikkhaha sukkhANa kulabhavaNaM // 3 // jai carasi tavaM viulaM, paDhasi suyaM karisi vivihktttthaaii| na dharasi guNANurAyaM, paresu tA niSphalaM sayalaM // 4 // soUNa guNukkarisaM, annassa karesi maccharaM jai vi| tA nUNaM saMsAre, parAhavaM sahasi savvattha // 5 // jaM abbhasei jIvo, guNaM ca dosaM ca ittha jammaMmi / taM paraloe pAvai, abbhAseNaM puNo teNa // 6 // 11 taM niyamA muttavvaM, jatto uppajjae kasAyaggI / taM vatthu dhArijjA, jeNovasamo kasAyANaM // 7 // pAsatthAisu ahuNA, saMjamasiDhilesu mukkajogesu / no garihA kAyavvA, neva pasaMsA sahAmajjhe // 8 // kAUNa tesu karuNaM, jai mannai to payAsae maggaM / aha rusai to niyamA, na tesiM dose payAsei // 9 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 isa sU5d - ratna- bhaSA-2 25 saMpai dUsamasamae, dIsai thovo vi jassa dhmmgunno| bahumANo kAyavvo, tassa sayA dhammabuddhIe // 10 // 26 je u paragacchi sagacchi, je saMviggA bahussuyA muNiNo / tesiM guNANurAyaM, mA muMcasu maccharappahao // 11 // ~~ ratnasiMhasUrikRtaM dharmAcAryabahumAnakulakam ~~ garuyaguNehiM sIso, ahio guruNo havijja jai vi / taha vi hu ANA sIse, sIsehiM tassa dhariavvA // 12 // jai kuNai uggadaMDaM, rusai lahuNa vi viNayabhaMgaMmi / coyai pharusagirAe, tADai daMDeNa jai kaha vi // 13 // appasue vi suhesI, havai maNAgaM pamAyasIlo vi / taha vi hu so sIsehiM, pUijjai devayaM va guru // 14 // socciya sIso sIso, jo nAuM iMgiyaM gurujaNassa / vai kajjaMmi sayA, seso bhicco vayaNakArI // 15 // jassa guruMmi na bhatti, nivasai hiyayaMmi vajjarehavva / kiM tassa jIvieNaM, viDaMbaNAmettarUveNaM ? // 16 // paccakkhamaha parokkhaM, avannavAyaM gurUNa jo kujjaa| jammaMtare vi dulahaM, jiNiMdavayaNaM puNo tassa // 17 // jalapANadAyagassa vi, uvayAro na tIrae kAuM / kiM puNa bhavannavAo, jo tArai tassa suhaguruNo? // 18 // 13 esA cciya paramakalA, eso dhammo imaM paraM tattaM / gurumANasamaNukUlaM, jaM kijjai sIsavaggeNaM // 19 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmAcAryabahumAnakulaka/ gurutattvavinizcaya 5 14 juttaM ciya guruvayaNaM, ahava ajuttaM va hojja divaao| taha vi hu evaM titthaM, jaM hujjA taM pi kallANaM // 20 // 15 kiM tAe riddhIe, corassa va vajjhamaMDaNasamAe ? / guruyaNamaNaM virAhiya, jaM sIsA kaha vi vaMchaMti // 21 // 18 kAuM guruM pi kajjaM, na kahaMti ya pucchiA vi goviMti / je uNa erisacariyA, gurukulavAseNa kiM tANaM ? // 22 // joggAjoggasarUvaM, nAuM keNAvi kAraNavaseNaM / sammANAivisesaM, guruNo daMsaMti sIsANaM // 23 // eso sayA vi maggo, egasahAvA na huMti jaM sIsA / iya jANiya paramatthaM, gurumi kheo na kAyavvo // 24 // samayANusAriNo je guruNo, te goyamaM va sevejjA / mA ciMtaha kuvikappaM, jai icchaha sAhiuM mokkhaM // 25 // ArAhaNAo guruNo, avaraM na hu kiMpi asthi iha amiyaM / tassa ya virAhaNAo, bIyaM hAlAhalaM natthi // 26 // 29 eyaM pi hu soUNaM, gurubhatti neva nimmalA jassa / bhaviyavvayA pamANaM, kiM bhaNimo tassa puNa annaM ? // 27 // ~ vAcakayazovijayajIviracitaH gurutattvavinizcayaH ~~ guruANAe mukkho, guruppasAyA u aTThasiddhIo / gurubhattIe vijjA-sAphallaM hoi niyameNaM // 28 // saraNaM bhavvajiANaM, saMsArADavimahAkaDillaMmi / muttUNa guruM anno, Natthi Na hohI Na vi ya hutthA // 29 // 28 ArAhaNAra
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kula sUta - ratna - bhaySA - 2 6 je kira paesipamuhA, pAviTThA duTThadhiTThanillajjA / guruhatthAlaMbeNaM, saMpattA te vi ya paramapayaM // 30 // ujjhiyagharavAsANa vi, jaM kira kaTThassa Natthi sAphallaM / taM gurubhattIe cciya, koDinnAiNa vi havijja // 31 // duhagabbhi mohagabbhe, veragge saMThiyA jaNA bahave / guruparataMtANa have, haMdi tayaM nANagabbhaM tu // 32 // ~ devendrasUrikRtaM dAnakulakam ~~ dhaNasatthavAhajamme, jaM ghayadANaM kayaM susAhUNaM / takkAraNamusabhajiNo, telukkapiyAmaho jAo // 33 // karuNAi dinnadANo, jmmNtrghiapunnnnkiriaanno| titthayaracakkariddhi, saMpatto saMtinAho vi // 34 // paMcasayasAhubhoyaNa-dANAvajjiyasupuNNapabbhAro / acchariacariabhario, bharaho bharahAhivo jAo // 35 // mUlaM viNA vi dAuM, gilANapaDiaraNajogavatthUNi / siddho a rayaNakaMbala-caMdaNavaNio vi taMmi bhave // 36 // dAUNa khIradANaM, taveNa susiaMgasAhuNo dhaNiyaM / jaNajaNiacamakkAro, saMjAo sAlibhaddo vi // 37 // jammataradANAo, ullasiApuvvakusalajhANAo / kayavanno kayapunno, bhogANaM bhAyaNaM jAo // 38 // ~ devendrasUrikRtaM zIlakulakam - pajjalio vi hu jalaNo, sIlappabhAveNa pANIaM hoi / sA jayau jae sIA, jIe payaDA jasapaDAyA // 39 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIlakulaka / tapakulaka 7 9o cAlaNIjaleNa caMpAi, jIe ugghADiyaM duvAratigaM / kassa na harei cittaM, tIe cariaM subhaddAe ? // 40 // bhaI kalAvaIe, bhIsaNaraNNaMmi rAyacattAe / jaM sA sIlaguNeNaM, chinnaMgA puNannavA jAyA // 41 // hariharabaMbhapuraMdara-mayabhaMjaNapaMcabANabaladappaM / lIlAi jeNa dalio, sa thUlabhaddo disau bhaI // 42 // maNaharatAruNNabhare, patthijjaMto vi taruNiniyareNaM / suragiriniccalacitto, so vayaramahArisI jayau // 43 // thuNiuM tassa na sakkA, saDhassa sudaMsaNassa guNanivahaM / jo visamasaMkaDesu vi, paDio vi akhaMDasIladhaNo // 44 // niyamittaM niyabhAyA, niyajaNao niyapiyAmaho vA / niyaputto vi kusIlo, na vallaho hoi loyANaM // 45 // savvesi pi vayANaM, bhaggANaM atthi koI pddiyaaro| pakkaghaDassa va kannA, na hoi sIlaM puNo bhaggaM // 46 // veAlabhUarakkhasa-kesaricittayagaiMdasappANaM / lIlAi dalai dappaM, pAlaMto nimmalaM sIlaM // 47 // ~ devendrasUrikRtaM tapakulakam ~~ athiraM pi thiraM, vaMkaM pi ujuaM, dullahaM pi taha sulahaM / dussajhaM pi susajjhaM, taveNa saMpajjae kajjaM // 48 // chaThaM chaTeNa tavaM, kuNamANo paDhamagaNaharo bhayavaM / akkhINamahANasIo, sirigoyamasAmio jyu||49||
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ kula sUta - ratna - bhaySA - 2 sohai saNaMkumAro, tavabalakhelAiladdhisaMpanno / nidrua-khavaDiyaMguliM, suvaNNasohaM payAsaMto // 50 // aniANassa vihie, tavassa taviassa kiM pasaMsAmo? / kijjai jeNa viNAso, nikAiyANaM pi kammANaM // 51 // aidukkaratavakArI, jagaguruNA kaNhapucchieNa tayA / vAhario sa mahappA, samarijjao DhaMDhaNakumAro // 52 // seNiyapurao jesiM, pasaMsiaM sAmiNA tavorUvaM / te dhannA dhannamuNI, duNha vi paMcuttare pattA // 53 // jaM vihiamaMbilatavaM, bArasavarisAiM sivakumAreNa / taM da8 jaMburUvaM, vimhaio seNio rAyA // 54 // jiNakappia-parihAria-paDimApaDivannalaMdayAiNaM / soUNa tavasarUvaM, ko anno vahau tavagavvaM ? // 55 // mAsaddhamAsakhavao, balabhaddo rUvavaM pi hu virtto| so jayau raNavAsI, paDibohiasAvayasahasso // 56 // 4 ~ devendrasUrikRtaM bhAvakulakam ~~ suhabhAvaNAvaseNaM, pasannacaMdo muhuttamitteNa / khaviUNa kammagaMThiM, saMpatto kevalaM nANaM // 57 // sussUsaMtI pAe, guruNINaM garahiUNa niyadose / uppannadivvanANA, migAvaI jayau suhabhAvA // 58 // bhayavaM ilAiputto, gurue vaMsaMmi jo samArUDho / davaNa muNivariMdaM, suhabhAvao kevalI jAo // 59 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvakulaka| saMvignasAdhuyogyaniyamakulaka khavaganimaMtaNapuvvaM, vAsiabhatteNa suddhabhAveNa / bhuMjaMto varanANaM, saMpatto kUragaDDa vi // 60 // puvvabhavasUriviraia-nANAsAaNapabhAvadummeho / niyanAmaM jhAyaMto, mAsatuso kevalI jAo // 61 // jIvassa sarIrAo, bheaM nAuM samAhipattANaM / uppADianANANaM, khaMdagasIsANaM tesiM namo // 62 // siricaMDaruddaguruNA, tADijjaMto vi daMDadhAeNa / takkAlaM tassIso, suhaleso kevalI jAo // 63 // 12 pannarasayatAvasANaM, goamanAmeNa dinadikkhANaM / uppannakevalANaM, suhabhAvANaM namo tANaM // 64 // 18 jaM na hu bhaNio baMdho, jIvassa vahe vi samiiguttANaM / bhAvo tattha pamANaM, na pamANaM kAyavAvAro // 65 // - somasundarasUrikRtaM saMvignasAdhuyogyaniyamakulakam ~~~ 12 apamajjiyagamaNami, asaMDAsapamajjiuM ca uvavisaNe / pAuMchaNayaM ca viNA, uvavisaNe paMcanamukkArA // 66 // 13 ugghADeNa muheNaM, no bhAse ahava jattiyA vArA / bhAse tattiyamittA, logassa karemi ussaggaM // 67 // 14 asaNe taha paDikkamaNe, vayaNaM vajje visesakajja viNA / sakkIyamuvahiM ca tahA, paDilehaMto na bemi sayA // 68 // sakkIyamuvahimAi, pamajjiuM nikkhivemi giNhemi / jai na pamajjemi tao, tattheva kahemi namukkAraM // 19 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 19 31 34 36 37 38 39 40 6 Dusa sUta ratna maMbhUSA ra aNujANaha jassuggaha, kahemi uccAramattagANe / taha sannADagalagajoga- kappatippAi vosire tigaM // 70 // davvakhittAr3agayA, diNe diNe abhiggahA gaheavvA / jIvammi jao bhaNiyaM pacchittamabhiggAbhAve // 71 // " cavIsa vIsaM vA, logassa karemi kAussaggaMmi / kammakhayA paidiNa, sajjhAyaM vA vi tammittaM // 72 // sehagilANAiNaM, viNA vi saMghADayAisaMbaMdhaM / paDilehaNamallaga - pariThavaNAi kuvve jahAsatti // 73 // vasahipavese niggaMmi, nisIhiAvassiyANa vissaraNe / pAyApamajjaNe vi ca tattheva kahemi navakAraM // 74 // bhayavaM pasAo kariDaM, icchAi abhAsaNaMmi vuDhesu / icchAkArAkaraNe, lahasu sAhusu kajjesu // 75 // 1 savvattha vi khaliesuM, micchAkArassa akaraNe taha ya / sayamannAu vi sarie, kahicanvo paMcanamukkAro // 76 // vuDssa viNA pucchaM, visesavatyuM na demi gihe vA / anaM pi a mahaka, buhaM pucchiya karemi savA // 77 // ajJAtamaharSikRtA yatizikSApaMcAzikA gurusevA ceva phuDaM AyAraMgassa paDhamattami / iya nAuM niaguru sevarNami kaha sIasi sakanna ? // 78 // tA soma ! imaM jANia, guruNo ArAhaNaM aigaridvaM / ihaparaloasirINaM, kAraNamiNamo viANa tumaM // 79 // -
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatizikSApaMcAzikA 9 11 14 16 27 28 32 33 41 42 39 jar3a tuha guNarAgAo, saMthuNai namasai ihaM loo / na i tujjhaNurAgAo, kaha taMmi tumaM vahasi rAgaM ? // 80 // jo gai tuha dose, duhajaNae dosagahaNatalliccho / jaha kuNasi neva rAgaM kaha roso jujjae tattha ? // 81 // jar3a paraguNagahaNeNa vi, guNavaMto hosi ittieNAvi / tA kiM na karesi tumaM, paraguNagahaNaM pi re pAva ! ? // 82 // jehiM dosehiM anne, dUsasi guNagavvio tumaM mUDha ! | vihu dosANe, kiM na cayasi ? pAva ! dhiTTho si // 83 // annaM ca kiM paDikkhasi ?, kA UNA tujjha ittha sAmaggI ? / jaM iha bhavAu purao, bhAvibhavesuM samujjamisi ? // 84 // iha patto vi sudhammo, taM kUDAlaMbaNeNa hArihisi / bhAvibhavesuM dhamme, saMdeho taM samIhesi // 85 // samasattumittacitto, niccaM avagaNiyamANaavamANo / majjhatthabhAvajutto, siddhaMtapavittacittaMto // 86 // sajjhANajhANanirao, niccaM susamAhisaMThio jIva ! / jar3a ciTThasi tA iyaM pi, nivvuI kiM ca paraloe ? // 87 // vasai girinikuMje bhIsaNe vA masANe, vaNaviDavitale vA sunnagAre va ranne / harikaripabhiINaM bheravANaM abhIo, suragirithiracitto jhANasaMtANalINo // 88 // jattheva sUrI samuve atthaM, tattheva jhANaM dharai pasatthaM / vosaTTakAo bhayasaMgamukko, rauddakhuddehiM akhohaNijjo // 89 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 43 44 47 48 6 10 Dusa sUta ratna maMbhUSA ra esai ujjhiadhammaM aMtaM paMtaM ca sIala luk / akkosio hao vA, adINaviddavaNamuhakamalo // 90 // ia sosaMto dehaM, kammasamUhaM ca dhiibalasahAo / jo muNipavaro eso, tassa ahaM niccadAsu mhi // 91 // dhannA hu bAlamuNiNo kumArabhAvaMmi je u pavvaiA / nijjiNiUNa aNaMgaM, duhAvahaM savvaloANaM // 92 // jaM ujjameNa sijhar3a, kajjaM na maNoharehiM kahaA vi na hi suttanaramuhe, tarusiharAo sayaM phalaM paDai // 93 // pUrvAcAryasandRbdhA cAritramanorathamAlA " kaiA AmaraNaMtaM dhanamuNiniseviyaM ca sevissaM / nissesadosanAsaM, gurukulavAsaM guNavAsaM ? // 94 // kaiyA sAraNa - vAraNa-coyaNa-paDicoyaNAi sammamahaM / kami vi pamAyakhalie, sAhUhiM kayaM sahissAmi ? // 95 // aturiyamacavalamasaMbhama vakrakhevavivajjio kayA magge / jugamittanihiyadiTThI purao iriyaM visohissaM ? // 96 // miyamahuraM aNavajjaM, kaiyA kajje vayaM vaissAmi / sohissAmi ya kaDyA bAyAlIsesaNAdose ? // 27 // paDilehiya supamajjiya uvagaraNAyANamocaNe kar3ayA ? | sunirikkhiya supamajjiya, thaMDilakhelAiparivaNaM ? // 98 // maNavayaNakAyANa kayA, kusalANa pavattaNeNa iyarANa / sammaM niyattaNeNaM, tiguttigutto bhavissAmi ? // 99 // "
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatizikSApaMcAzikA 11 vicchinnavisayavaMcho, dehavibhUsAivajjio kaiA / parijunnamayalavattho, sAmannaguNe dharissAmi ? // 10 // 15 paradUsaNaparimukko, attukkarisammi vimuhapariNAmo / dasavihasAmAyArI-pAlaNanirao kayA hohaM? // 101 // sahamANo ya parIsaha-sinnaM nIuccamajjhimakulesuM / laddhAvaladdhavittI, annAyauMchaM gavesissaM ? // 102 // rAgaddosaviutto, saMjoyaNavirahio kayA kajje / pannagabilovamAe, bhuMjissaM sammamuvautto ? // 103 // paraparivAyaviratto, samacitto sattumittasattesu / kaiyA vigahArahio, sajjhAyaparo bhavissAmi ? // 104 // cauhA divvAikayaM, hAsapaosAibheyapaDibhinnaM / uggauvasaggavaggaM, abhaggacitto sahissAmi ? // 105 // pANapahANaparaMmi vi, paraMmi paribhAviUNa paramatthaM / vAvArissaM kaiyA, karuNAbharamaMtharaM diDhei ? // 106 // 27 vAu vva apaDibaddho, kummo iva guttaiMdio kaiyA / caMdu vva somaleso, sUro iva dittatavateo ? // 107 // gayaNaM va nirUvalevo, hohiM uyahi vva kaiya gNbhiiro| vAsIcaMdaNakappo, bhAraMDo iva gayapamAo? // 108 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 upadezamALA sUkta- ratna - maMjUSA upadezamALA sUkta - ratna-maMjUSA dharmadAsagaNikRtA upadezamAlA namiUNa jiNavariMde, iMdanariMdaccie tiloyaguru / uvaesamAlamiNamo, vucchAmi guruvaeseNaM // 1 // jai tA tiloganAho, visahai bahuyAI asarisajaNassa / iya jIyaMtakarAI, esa khamA savvasAhUNaM // 2 // jo caMdaNeNa bAI, AliMpai vAsiNA vi tacchei / saMthuNai jo a niMdai, maharisiNo tattha samabhAvA // 3 // 42 jaMtehiM pIliyA vi hu, khaMdagasIsA na ceva parikuviyA / viiyaparamatthasArA, khamaMti je paMDiyA huMti // 4 // 91 sIsAveDheNa siraMmi, veDhie niggayANi acchINi / meyajjassa bhagavao, na ya so maNasA vi parikuvio // 5 // 174 deho pivIliyAhiM, cilAiputtassa cAlaNI vva ko| taNuo vi maNapaoso, na cAlio teNa tANuvari // 6 // 136 akkosaNatajjaNatADaNAo, avamANahIlaNAo ya / muNiNo muNiyaparabhavA, daDhapahAri vva visahaMti // 7 // 89 ucchUDhasarIragharA, anno jIvo sarIramannaM ti / dhammassa kAraNe suvihiyA, sarIraM pi chaTuMti // 8 // 445 avi icchaMti a maraNaM, na ya parapIDaM karaMti maNasA vi / je suviiyasugaipahA, soyariyasuo jahA sulaso // 9 // sAhU kaMtAramahAbhaesu, avi jaNavae vi muiaMmi / avi te sarIrapIDaM, sahati na layaMti ya viruddhaM // 10 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna- maMjUSA 35 39 puSphiyaphalie taha piugharaMmi, taNhA chuhA samaNubaddhA / DhaMDheNa tahA visaDhA, visaDhA jaha saphalayA jAyA // 11 // 346 mA kuNau jai tigicchaM, ahiyAseUNa jai tarai sammaM / ahiyAsiMtassa puNo, jar3a se jogA na hAyaMti // 12 // 138 dujjaNamuhakodaMDA, vayaNasarA puvvakammanimmAyA / sAhUNa te na laggA, khaMtiphalayaM vahatANaM // 13 // 139 patthareNAhao kIvo, pattharaM Dakkumicchai / migArio saraM pappa, saruppattiM vimaggai // 14 // 140 taha puTiva kiM na kayaM ?, na bAhae jeNa me samattho vi / iNhi kiM kassa va kuSpimu?, tti dhIrA aNuppicchA // 15 // 134 pharusavayaNeNa diNatavaM, ahikkhivaMto a haNai mAsatavaM / varisatavaM savamANo, haNai haNaMto a sAmaNNaM // 16 // 24 jaM jaM samayaM jIvo, Avisai jeNa jeNa bhAveNa / so taMmi taMmi samae, suhAsuhaM baMdhae kammaM // 17 // varisasayadikkhiyAe, ajjAe ajjadikkhio saahuu| abhigamaNavaMdaNanamaMsaNeNa, viNaeNa so pujjo // 18 // bhaddo viNIaviNao, paDhamagaNaharo smttsuanaannii| jANaMto vi tamatthaM, vimhiyahiyao suNai savvaM // 19 // jaM ANavei rAyA, pagaio taM sireNa icchaMti / iya gurujaNamuhabhaNiyaM, kayaMjaliuDehiM soyavvaM // 20 // 96 jo giNhai guruvayaNaM, bhaNNaMtaM bhAvao visuddhmnno| osahamiva pijjaMtaM, taM tassa suhAvahaM hoi // 21 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 3 93 34 94 95 61 76 26 75 siMhagirisusIsANaM, bhaI guruvayaNasahaMtANaM / vayaro kira dAhI vAyaNa tti, na vikoviaM vayaNaM // 22 // paDivajjiUNa dose, niyae sammaM ca pAyapaDiyAe / to kira migAvaIe, uppannaM kevalaM nANaM // 23 // upadezamALA sUkta - ratna - maMjUSA miNa goNasaMgulIhiM, gaNehi vA daMtacakkalAI se / icchaM ti bhANiUNaM, kajjaM tu ta eva jANaMti // 24 // kAraNavika kavAI, seyaM kArya ti vayaMti AyariyA / taM taha saddahiavvaM, bhaviavvaM kAraNeNa tahiM // 25 // jo kuNai appamANaM, guruvayaNaM na ya lahei uvaesaM / so pacchA taha soar3a, ubakosaghare jaha tabassI // 26 // rusa coijjato vaha ya hiyaeNa aNusaMyaM bhaNio / na va kahi karaNijje, gurussa Alo na so sIso // 27 // niyagamavigappiyacitieNa sacchaMdabuddhicarieNa / katto pArasahiyaM kIrar3a guruaNuvaeseNa ? // 28 // " " jassa guruMmi na bhattI, na va bahumANo na gavaM na bhayaM / na vi lajjA na vi neho, gurukulavAseNa kiM tassa ? // 29 // 130 mANI gurupaDiNIo, aNatthabhario amaggacArI a / mohaM kilesajAlaM, so khAi jaheba gosAlo // 30 // 247 sIijja kayAi guru, taM pi susIsA suniuNamahurehiM / magge ThavaMti puNaravi, jaha selaga-paMthago nAyaM // 31 // 268 sayalaMmi vi jIvaloe, teNa ihaM ghosio amAghAo / ikkaM pi jo duhattaM, sattaM bohei jiNavayaNe // 32 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna- maMjUSA 269 sammattadAyagANaM duppaDiAraM, bhavesu bahuesu / savvaguNameliyAhi vi, uvayArasahassakoDIhiM // 33 // 265 suggaimaggapaIvaM, nANaM ditassa hujja kimadeyaM ? / jaha taM puliMdaeNaM, dinnaM sivagassa niyagacchi // 34 // 266 siMhAsaNe nisaNNaM, sovAgaM seNio naravariMdo / vijjaM maggai payao, ia sAhujaNassa suyaviNao // 35 // 267 vijjAe kAsavasaMtiAe, dagasUaro siriM patto / paDio musaM vayaMto, suaniNhavaNA ia apatthA // 36 // 341 viNao sAsaNe mUlaM, viNIo saMjao bhave / viNayAo vippamukkassa, kao dhammo ? kao tavo ? // 37 // 376 gIatthaM saMviggaM, AyariaM muai valai gacchassa / guruNo ya aNApucchA, jaM kiMci vi dei giNhai vA // 38 // 377 guruparibhogaM bhuMjai, sijjAsaMthArauvagaraNajAyaM / kiM ti tumaM ti bhAsai, aviNIo gavio luddho // 39 // 378 gurupaccakkhANagilANa-sehabAlAulassa gacchasi / na karei neva pucchai, niddhammo liMgamuvajIvI // 40 // 398 jaM jayai agIattho, jaM ca agIyatthanissio jayai / vaTTAvei ya gacchaM, aNaMtasaMsArio hoi // 41 // 157 katto suttatthAgama-paDipucchaNacoyaNA ya ikkassa / viNao veyAvaccaM, ArAhaNayA ya maraNaMte ? // 42 // 158 pillijjesaNamikko, painnapamayAjaNAu niccabhayaM / kAumaNo vi akajjaM, na tarai kAUNa bahumajjhe // 43 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 upadezamALA sUkta- ratna- maMjUSA 72 suTTha vi ujjamamANaM, paMceva kariti rittayaM samaNaM / appathuI paraniMdA, jibbhovatthA kasAyA ya // 44 // paraparivAyamaIo, dUsaI vayaNehiM jehiM paraM / te te pAvai dose, paraparivAI iya apiccho // 45 // 71 jai tA jaNasaMvavahAra-vajjiyamakajjamAyarai anno / jo taM puNo vikatthai, parassa vasaNeNa so duhio // 46 // 68 aisuTThio tti guNasamuio tti, jo na sahai jaipasaMsaM / so parihAi parabhave, jahA mahApIDha-pIDharisI // 47 // 414 appAgamo kilissai, jai vi karei aidukkaraM tu tavaM / suMdarabuddhIi kayaM, bahuyaM pi na suMdaraM hoI // 48 // 415 aparicchiyasuyanihasassa, kevalamabhinnasuttacArissa / savvujjameNa vi kayaM, annANatave bahuM paDai // 49 // 424 nANAhiyassa nANaM, pujjai nANA pavattae caraNaM / jassa puNa duNha ikkaM pi, natthi tassa pujjae kAI ? // 50 // 348 hINassa vi suddhaparUvagassa, nANAhiyassa kAyavvaM / jaNacittaggahaNatthaM, kariti liMgAvasese vi // 51 // 296 jugamittaMtaradiTThI, payaM payaM cakkhuNA visohiMto / avvakkhittAutto, iriyAsamio muNI hoI // 52 // 297 kajje bhAsai bhAsaM, aNavajjamakAraNe na bhAsada ya / vigahavisuttiyaparivajjio a, jaI bhAsaNAsamio // 53 // 298 bAyAlamesaNAo, bhoyaNadose ya paMca sohei / so esaNAi samio, AjIvI annahA hoi // 54 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna- maMjUSA 36 299 puvvi cakhuparikkhiya, pamajjiuM jo Thavei giNhai vaa| AyANabhaMDamattanikkhevaNAi-samio muNI hoi // 55 // 300 uccArapAsavaNakhele, jallasiMghANae ya pANavihI / suviveie paese, nisiraMto hoi tassamio // 56 // 484 hatthe pAe na khive, kAyaM cAlijja taM pi kajjeNaM / kummo vva sae aMge, aMgovaMgAiM govijjA // 57 // 80 mahuraM niuNaM thovaM, kajjAvaDiyaM agavviyamatucchaM / puci maisaMkaliyaM, bhaNaMti jaM dhammasaMjuttaM // 58 // 485 vikahaM viNoyabhAsaM, aMtarabhAsaM avakkabhAsaM ca / jaM jassa aNiTThamapucchio ya, bhAsaM na bhAsijjA // 59 // kiM parajaNabahujANAvaNAhiM ?, varamappasakkhiyaM sukayaM / iha bharahacakkavaTTI, pasannacaMdo ya diTuMtA // 60 // 25 dhammo maeNa hu~to, to navi siiunnhvaayvijjhddio| saMvaccharamaNasio, bAhubalI taha kilissaMto // 61 // 334 itthipasusaMkiliTuM, vasahiM itthikahaM ca vajjaMto / itthijaNasaMnisijjaM, nirUvaNaM aMguvaMgANaM // 2 // 335 puvvarayANussaraNaM, itthijaNavirahabhavavilavaM ca / aibahuaM aibahuso, vivajjayaMto a AhAraM // 63 // 336 vajjato a vibhUsaM, jaijja iha baMbhaceraguttIsu / sAhU tiguttigutto, nihuo daMto pasaMto a // 64 // 337 gujjhoruvayaNakakkhoruaMtare, taha thaNaMtare daTuM / sAharai tao diDhei, na baMdhai diTThie diDhei // 65 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahezabhAjA sUData ratna maMjUSA 210 savvagahANaM pabhavo, mahAgaho savvadosapAyaTTI / kAmaggo durappA, jeNa'bhibhUyaM jagaM savvaM // 66 // 212 jaha kacchullo kacchu, kaMDuyamANo duhaM muNai sukkhaM / mohArA maNussA, taha kAmaduhaM suhaM biMti // 67 // 211 jo sevai kiM lahai ?, thAmaM hArei dubbalo hoi / pAvei vemaNassaM, dukkhANi ya attadoseNaM // 68 // kahataM bhaNNai sokkhaM, sucireNa vi jassa dukkhamalliyA / jaM ca maraNAvasANe, bhavasaMsArANubaMdhiM ca ? // 69 // 190 sumiNaMtarANubhUyaM, sukkhaM samaicchiyaM jahA thi / evamimaM pi aIyaM, sukkhaM sumiNovamaM hoi // 70 // 287 IsAvisAyamayakoha-mAyAlobhehiM evamAIhiM / devA va samabhibhUyA, tesiM katto suhaM nAma ? // 71 // 199 himavaMtamalayamaMdara dIvodahidharaNisarisarAsIo / ahiayaro AhAro, chuhieNAhArio hojjA // 72 // 200 jaM NeNa jalaM pIyaM, ghammAyavajagaDieNa taM pi ihaM / savvesu vi agaDatalAya - naIsamuddesu navi hujjA // 73 // 202 pattA ya kAmabhogA, kAlamaNaMtaM ihaM sauvabhogA / avvaM piva mannai, tahavi ya jIvo maNe sukkhaM // 74 // 213 visayavisaM hAlAhalaM, visayavisaM ukkaDaM piyaMtANaM / visayavisAinnaM piva, visayavisavisUiyA hoI // 75 // 290 AsannakAlabhavasiddhiyassa, jIvassa lakkhaNaM iNamo / visayasuhesu na rajjai, savvatthAmesu ujjamai // 76 // 40 30
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna- maMjUSA 41 86 na karAta 164 sammaddiTThI vi kayAgamo vi, aivisyraagsuhvso| bhavasaMkaMDaMmi pavisai, itthaM tuha saccaI nAyaM // 77 // 188 sIlavvayAiM jo bahuphalAiM, haMtUNa sukkhmhilsi| dhiidubbalo tavassI, koDIe kAgiNi kuNai // 78 // 117 jo cayai uttaraguNe, mUlaguNe vi acireNa so cayai / jaha jaha kuNai pamAyaM, pellijjai taha kasAehiM // 79 // na karaMti je tavaM saMjamaM va, te tullapANipAyANaM / purisA samapurisANaM, avassa pesattaNamurviti // 8 // veso vi appamANo, asaMjamapaesu vaTTamANassa / kiM pariyattiyavesaM, visaM na mArei khajjaMtaM ? // 81 // 259 cittUNa vi sAmaNNaM, saMjamajogesu hoi jo siDhilo / paDai jaI vayaNijje, soai ya gao kudevattaM // 82 // 324 pavarAI vatthapAyAsaNovagaraNAI esa vibhavo me / avi ya mahAjaNaneyA, ahaM ti aha iDDigAravio // 83 // 325 arasaM virasaM lUhaM, jahovavannaM ca nicchae bhuttuM / niddhANi pesalANi ya, maggai rasagArave giddho // 84 // 326 sussusaI sarIraM, sayaNAsaNavAhaNApasaMgaparo / sAyAgAravaguruo, dukkhassa na dei appANaM // 85 // 422 gAravatiyapaDibaddhA, saMjamakaraNujjamaMmi sIaMtA / niggaMtUNa gaNAo, hiMDaMti pamAyaraNNaMmi // 86 // 333 suTu vi jaI jayaMto, jAimayAisu majjaI jo u / so meajjarisI jahA, hariesabalu vva parihAi // 87 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 upadezamALA sUkta- ratna- maMjUSA 184 varaM me appA daMto, saMjameNa taveNa ya / mA haM parehiM dammaMto, baMdhaNehiM vahehi ya // 48 // 223 AlAvo saMvAso, vIsaMbho saMthavo pasaMgo ya / hINAyArehiM samaM, savvajiNidehiM paDikuTTho // 89 // 29 jai tA lavasattamasurA, vimANavAsI vi parivaDaMti surA / citijjaMtaM sesaM, saMsAre sAsayaM kayaraM ? // 10 // 123 bhavasayasahassadullahe, jAijarAmaraNasAgaruttAre / jiNavayaNami guNAyara !, khaNamavi mA kAhisi pamAyaM // 11 // 258 jAvAu sAvasesaM, jAva ya thovo vi atthi vavasAo / tAva karijja'ppahiyaM, mA sasirAyA va soihisi // 12 // 479 na tahiM divasA pakkhA, mAsA varisA vi saMgaNijjaMti / je mUlauttaraguNA, akkhaliyA te gaNijjaMti // 13 // 480 jo navi diNe diNe saMkalei, ke ajja ajjiyA me guNA / aguNesu ana ya khalio, kaha so karijja appahiyaM ? // 14 // 430 chajjIvanikAyadayAvivajjio, neva dikkhio na gihI / jaidhammAo cukko, cukkar3a gihidANadhammAo // 15 // 502 arihaMtaceiANaM, susAhupUyArao daDhAyAro / susAvago varataraM, na sAhuveseNa cuadhammo // 16 // 509 mahavvayaaNuvvayAI chaDDeuM, jo tavaM carai annaM / so annANI mUDho, nAvAbuDDo muNeyavvo // 17 // 506 saMsAro a aNaMto, bhaTThacarittassa liMgajIvissa / paMcamahavvayatuMgo, pAgAro bhillio jeNa // 98 // ...
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA sUkta- ratna- maMjUSA 43 507 na karemi tti bhaNittA, taM ceva nisevae puNo pAvaM / paccakkhamusAvAI, mAyAniyaDIpasaMgo ya // 19 // 504 jo jahavAyaM na kuNai, micchaTThiI tao hu ko anno ? / vaDDhei a micchattaM, parassa saMkaM jaNemANo // 100 // 505 ANAe cciya caraNaM, tabbhaMge jANa kiM na bhaggaM ti ? / ANaM ca aikkaMto, kassAesA kuNai sesaM? // 101 / / 521 saMsArasAgaramiNaM, paribbhamaMtehiM savvajIvehiM / gahiyANi ya mukkANi ya, aNaMtaso davvaliMgAI // 102 // 518 jaha saraNamuvagayANaM, jIvANaM nikiMtae sire jo u| evaM Ayario vi hu, ussuttaM pannavaMto ya // 103 // 513 sujjhai jaI sucaraNo, sujjhai susAvao vi guNakalio / osannacaraNakaraNo, sujjhai saMviggapakkharuI // 104 // 515 suddhaM susAhudhammaM kahei, niMdai ya niyayamAyAraM / sutavassiyANaM purao, hoi ya savvomarAiNio // 105 // 526 hINassa vi suddhaparUvagassa, saMviggapakkhavAyassa / jA jA havijja jayaNA, sA sA se nijjarA hoi // 106 // 392 tamhA savvANunnA, savvaniseho ya pavayaNe natthi / AyaM vayaM tulijjA, lAhAkaMkhi bva vANiyao // 107 // egadivasaM pi jIvo, pavvajjamuvAgao anannamaNo / jai vi na pAvai mukkhaM, avassa vemANio hoi // 108 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA GpahezamA (puSpamANA) sUta - 2 - bhaMDUSA maladhArihemacandrasUrikRtaM puSpamAlAprakaraNaM siddhamakammamaviggahaM, akalaMkamasaMgamakkhayaM dhIraM / paNamAmi sugaipaccala-paramatthapayAsaNaM vIraM // 1 // 10 jaha dhannANaM puhaI, AhAro nahayalaM va tArANaM / taha nIsesaguNANaM, AhAro hoi sammattaM // 2 // 111 savvattha uciyakaraNaM, guNANurAo raI ya jiNavayaNe / aguNesu a majjhatthaM, sammaddihissa liMgAI // 3 // 112 caraNarahiyaM na jAyai, sammattaM mukkhasAhayaM ikkaM / tA jayasu caraNakaraNe, jai icchasi mukkhamacireNa // 4 // jaha mama na piyaM dukkhaM, jANiya emeva sayalajIvANaM / na haNai na haNAveI ya, dhammaMmi Thio sa vineo // 5 // 13 vahabaMdhamAraNayA, jiyANa dukkhaM bahu~ uIraMtA / __ huMti miyAvaitaNao vva, bhAyaNaM sayaladukkhANaM // 6 // 7 kallANakoDijaNaNI, duraMtaduriyArivagganiTThavaNI / saMsArajalahitaraNI, ikku cciya hoi jIvadayA // 7 // niyapANagyAeNa vi, kuNaMti parapANarakkhaNaM dhIrA / visatuMbauvabhogI, dhammaI itthudAharaNaM // 8 // 147 loe vi aliyavAI, vIsasaNijjA na hoi bhuyaMgu vva / __pAvai avannavAyaM, piyarANa vi dei uvveyaM // 9 // 149 maraNe vi samAvaDie, jaMpaMti na annahA mahAsattA / jannaphalaM nivapuThThA, jaha kAlagasUriNo bhayavaM // 10 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA 151 avi daMtasohaNaM pi hu, paradavvamadinnayaM na gihijjA / ihaparaloyagayANaM, mUlaM bahudukkhalakkhANaM // 11 // 153 navaguttIhiM visuddhaM, dharijja baMbhaM visuddhapariNAmo / savvavayANa vi pavaraM, sududdharaM visayaluddhANaM // 12 // 154 devesu vIyarAo, cArittI uttamo supattesu / dANANamabhayadANaM, vayANa baMbhavvayaM pavaraM // 13 // 155 dharau vayaM carau tavaM, sahau duhaM vasau vaNaniguMjesu / baMbhavayaM adharaMto, baMbhA vi hu dei mahahAsaM // 14 // 157 naMdaMtu nimmalAI, cariAI sudaMsaNassa maharisiNo / tahavisamasaMkaDesu vi, baMbhavayaM jassa akkhaliyaM // 15 // 158 vaMdAmi caraNajuyalaM, muNiNo sirithUlabhaddasAmissa / jo kasiNabhuyaMgIe, paDio vi muhe na nidUsio // 16 // 440 vibhUsA itthisaMsaggo, paNIyaM rasabhoaNaM / narassa'ttagavesissa, visaM tAlauDaM jahA // 17 // 450 iyaritthINa vi saMgo, aggI satthaM visaM viseser3a / jA saMjaIhiM saMgo, so puNa aidAruNo bhaNio // 18 // 162 bahuverakalahamUlaM, nAUNa pariggahaM purisasIhA / sasarIre vi mamattaM, cayaMti caMpAurIpahu vva // 19 // 173 suyasAgarassa sAro caraNaM, caraNassa sArameyAo / samiI-guttINa paraM, na kiMci annaM jao caraNaM // 20 // 177 jugamittanihiyadiTThI, khitte davvaMmi cakkhuNA pehe / kAlaMmi jAva hiMDai, bhAve tiveheNa uvautto // 21 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA 178 uDDAho kaharatto, hasiro saddAiesa rajjaMto / sajjhAyaM ciMtaMto, rIijja na cakkavAleNaM // 22 // 181 bahuyaM lAghavajaNayaM, sAvajjaM nivaraM asaMbaddhaM / gAratthiyajaNauciyaM, bhAsAsamio na bhAsijjA // 23 // 184 AhAramittakajje, sahasa cciya jo vilaMghai jiNANaM / kaha sesaguNe dharihI, sududdhare so jao bhaNiyaM // 24 // jiNasAsaNassa mUlaM, bhikkhAyariyA jiNehiM pannattA / ittha paritappamANaM, taM jANasu maMdasaddhIaM // 25 // 188 jo jaha va taha va laddhaM, giNhai AhArauvahimAIyaM / samaNaguNavippamukko, saMsArapavaDDao bhaNio // 26 // 191 jai ghoratavaccaraNaM, asakkaNijjaM na kIrae iNhi / kiM sakkA vi na kIrai, jayaNA supamajjaNAIyA ? // 27 // 193 AvAyAivirahIe, dese saMpehaNAiparisuddhe / / uccArAi kuNato, paMcamasamiyaM samANei // 28 // 206 paDibaMdho lahuattaM, na jaNuvayAro na desavinnANaM / nANAINa avuDDI, dosA avihArapakkhaMmi // 29 // 420 bharaheravayavidehe, pannarasa vi kammabhUmiyA sAhU / ikkaMmi pUIyaMmi, savve te pUIyA huMti // 30 // 421 ikkaMmi hIliyaMmi, savve te hIliyA muNeyavvA / nANAINa guNANaM, savvattha vi tullabhAvAo // 31 // veyAvaccaM niyayaM, kareha uttamaguNe dharaMtANaM / savvaM kira paDivAI, veyAvaccaM apaDivAI // 32 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahezabhAjA (puSpabhAjA) sUData ratna - 53 31 426 icchijja na icchijja va tahavi va payao nimaMtae sAhU / pariNAmavisuddhIe, nijjarA hoi agahie vi // 33 // pahasaMtagilANesu, AgamagAhIsu taha ya kayaloe / uttarapAraNagaMmi ya, dinaM subahuphalaM hoI // 34 // 35 44 29 25 20 48 49 - 50 maMjUSA 49 sUr3a jahA samuttA, na nassaI kathavaraMmi paDiyA vi / jIvo vi taha sasutto, na narasaI gao vi saMsAre // 35 // chamadasavAlasehiM abahussuyassa jA sohI / itto ya aNegaguNA, sohI jimiassa nANIssa // 36 // tamhA vihIi sammaM nANINamuvaggahaM kurNateNaM / bhavajalahijANapattaM, pavattiyaM hoi titthaM pi // 37 // jai vi hu divaseNa payaM, dharei pakkheNa vA silogaddhaM / ujjayaM mA maMca, jai icchasi sikkhiuM nANaM // 38 // guruparitosagaeNaM, gurubhattIe taheva viNaNaM / icchiyattatvANaM, khipyaM pAraM samuvaryati // 39 // saMviggo gIyattho, majjhattho desakAlabhAvannU / nANassa hoi dAyA, jo suddhaparUvago sAhU // 40 // iya mukkhaheudANaM, dAyavvaM suttavanniyavihIe / aNukaMpAdANaM puNa, jiNehiM savvattha na nisiddhaM // 41 // kesiM ci hoi cittaM, vittaM annesimubhayamannesiM / cittaM vittaM pattaM, tinni vi kesiM ca dhannANaM // 42 // AruggaM sohaggaM, ANissariyamaNicchio bihavo / suraloyasaMpayA viya, supattadANAvaraphalAI // 43 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA 62 kassa na salAhaNijjaM, maraNaM pi visuddhasIlarayaNassa ? / kassa va na garahaNijjA, vialiasIlA jiaMtA vi? // 44 // visayAure bahuso, sIlaM maNasA vi mailiyaM jehiM / te narayaduhaM dusahe, sahati jaha maNiraho rAyA // 45 // ___ hoUNa visamasIlA, bahujIvakhayaMkarA vi kUrA vi / nimmalatavANubhAvA, sijhaMti daDhappahAri vva // 46 // saMghagurupaccaNIe, tavANubhAveNa sAsiuM bahuso / viNhukumAra bva muNI, titthassa pabhAvagA jAyA // 47 // dANaM sIlaM ca tavo, ucchupuSpaM va niSphalaM hujjA / jai na hiayaMmi bhAvo, hoi suho tassime heU // 48 // sammattacaraNasuddhI, karaNajao niggaho kasAyANaM / gurukulavAso dosANa, viyaDaNA bhavavirAgo ya // 49 // viNao veyAvaccaM, sajjhAyaraI aNAyayaNacAo / paraparivAyanivittI, thirayA dhamme parinnA ya // 50 // 336 jIhAe vi lihato, na bhaddao jattha sAraNA natthi / daMDeNa vi tADaMto, sa bhaddao sAraNA jattha // 51 // 337 jaha sIsAi nikitai, koi saraNAgayANa jaMtUNaM / taha gacchamasAraMto, guru vi sutte jao bhaNiyaM // 52 // 340 jahiM natthi sAraNA vAraNA ya, paDicoyaNA va gacchaMmi / so a agaccho gaccho, saMjamakAmIhiM muttavvo // 53 // 342 gacchaM tu uvehaMto, kuvvai dIhaM bhavaM vihIe u / pAlaMto puNa sijjhai, taiyabhave bhagavaIsiddhaM // 54 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahezabhAnA (puSpabhAnA) sUData - ratna - maMcA " 344 AgAriMgiyakusalaM, jai seyaM vAyarsa vae pujjA / tahavi asi navi kuDe, virahami a kAraNaM pucche // 55 // 347 nicchada ya sAraNAI sArijjato akuppar3a so pAvo / uvaesa pi na arihai, dUre sIsattaNaM tassa // 56 // 348 chaMdeNa gao chaMdeNa, Agao ciTThio ya chaMdeNa / chaMdeNa vaTTamANo, sIso chaMdeNa muttavvo // 57 // 352 sirigoamAiNo gaNaharA vi, nIsesaasavasamaggA / tabbhavasiddhIA vi hu, gurukulavAsaM pi ya pavannA // 58 // 353 ujjhiyagurukulavAso, ikko sevai akajjamavisako / to kulavAlao iva, bhaTThavao bhamai bhavagahaNe // 59 // 202 gayaNaM va nirAlaMbo, hujja dharAmaMDalaM va savvasaho / meruvva niSyakaMpo, gaMbhIro nIranAhu vva // 60 // 203 caMdu vya somaleso, sUrUvya phuraMtauggatavateo / sIhu vva asaMkhobho, susIyalo caMdaNavaNaM va // 61 // 204 pavaNu vva apaDibaddho, bhAraMDavihaMgamu vva apamatto / muddhavahu vva vayAro, sArayasalilaM va suddhamaNo // 62 // 291 mittaM pi kuNa sattuM patthar3a ahiyaM hiyaM pi pariharar3a / kajAkajjaM na muNai, kovassa vasaM gao puriso // 63 // 294 khaMtI suhANa mUlaM mUlaM dhammassa uttama khaMtI / " harar3a mahAvijjA iva, khaMtI duriyAI sayalAI // 64 // 297 annayaramaommatto, pAvai lahuattaNaM suguruo vi / vibuhANa soyaNijjo, bAlANa vi hoi hasaNijjo // 65 // 4
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahezabhAnA (puSpabhAjA) sUData - ratna - maMbhUSA " 301 bahudosasaMkule guNalavaMmi ko hujja gavvio ihaI / soUNa vigayado, guNanivahaM puvvapurisANa ? // 66 // dhammassa dayA mUlaM mUlaM khaMtI vayANa sayalANa / viNao guNANa mUlaM dappo mUlaM viNAsassa // 67 // 461 paradosaM jaMpato, na lahai atthaM jasaM na pAvei / suaNaM pi kuNa sattuM baMdhar3a kammaM mahAghoraM // 68 // 304 je mudbhajaNaM paricayaMti, bahualiyakUDakavaDehiM / amaranarasivasuhANaM, appA vi hu vaMcio tehiM // 69 // 312 jaha jaha va vihavo, taha taha lobho vi vaDDae ahiyaM / devA itthAharaNaM, kavilo vA khuDDao vA vi // 70 // 314 jaM ajjiyaM carittaM, desUNAe vi puvvakoDIe / taMpi hu kasAiyamitto, hArei naro muhutteNaM // 71 // 315 jai uvasaMtakasAo, lahai aNaMtaM puNo vi paDivAyaM / na hu me vIsasiyavvaM, dhove vi kasAyasesaMmi // 72 // ChO 300 319 vatthu muttavvaM, jaM par3a upajjae kasAvaggI / taM vatthu vittavaM jatthovasamo kasAyANaM // 73 // 210 vajjijja maccharaM paraguNesu, taha niyaguNesu ukkarisaM / dUreNaM parivajjasu, suhasIlassa saMsariMga // 74 // 293 vaMdijja'to harisaM, niMdijjato karijja na visAvaM / na hi namianiMdiANaM, sugaI kugaI ca viti jiNA // 75 // 214 appA sugai sAhai, supautto duggaiM ca duppautto / tujhe rujhe aparo, na sAhao sugaIkugaINaM // 76 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (puSpamALA) sUkta- ratna - maMjUSA 51 392 hu~ti muhu cciya mahurA, visayA kiMpAgabhUruhaphalaM va / pariNAme puNa te cciya, nArayajalarNidhaNaM muNasu // 77 // 393 visayAvikkho nivaDai, niravikkho tarai duttarabhavohaM / jiNavIraviNiddiTTho, dirseto baMdhujualeNa // 7 // 234 tahasUro tahamANI, tahavikkhAo jayaMmi tahakusalo / ajiiMdiyattaNeNaM, laMkAhivaI gao nihaNaM // 79 // 495 jaM ajja vi jIvANaM, visaesu duhAsavesu paDibaMdho / taM najjai garuyANa vi, alaMghaNijjo mahAmoho // 8 // 326 jo rAgAINa vase, vasaMmi so sayaladukkhalakkhANaM / jassa vase rAgAI, tassa vase sayalasukkhAI // 81 // 451 ceiyadavvaviNAse, risighAe pavayaNassa uDDAhe / saMjaicautthabhaMge, mUlaggI bohilAbhassa // 82 // 453 jamuvehaMto pAvai, sAhU vi bhavaM duhaM ca soUNa / saMkAsagAiyANaM, ko ceiyadavvamavaharai ? // 83 // 260 avvatteNa vi sAmAieNa, taha egadiNapavajjeNaM / saMpairAyA siddhi, patto kiM puNa samaggeNa ? // 84 // 228 jai jiNamayaM pavajjaha, tA mA vavahAranicchae muyaha / vavahAranayocchee, titthuccheo jao bhaNio // 85 // 229 vavahAro vi hu balavaM, jaM vaMdai kevalI vi chaumatthaM / AhAkammaM bhuMjai, suyavavahAraM pamANaMto // 86 // 231 ceiyakulagaNasaMghe, AyariyANaM ca pavayaNasue ya / savvesu vi teNa kayaM, tavasaMjamamujjamaMteNaM // 87 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahezabhAnA (puSpabhAjA) sUData ratna - maMjUSA 237 kAhaM achiti aduvA ahIhaM, tavovihANeNa ya ujjamissaM / gacchaM ca nIIDa a sAraisse, sAlaMbasevI samuvei mukkhaM // 88 // 238 sAlaMbaNo paDato, appANaM duggame vi dhArei / iya sAlaMbaNasevI, dhAreDa jaI asahabhAvaM // 89 // 241 jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihimaggas / sAhor3a nijjaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa ||10|| 243 iriyAvahiyAIyA, je ceva havaMti kammabaMdhAya / ajayANaM te ceva u, jayANa nivvANagamaNAya // 91 // 245 aNumitto vi na kassaha, baMdho paravatthupaccayA bhaNio / taha vi jayaMti jaiNo, pariNAmavisohimicchaMtA // 92 // 247 Diseho a aNunnA, egaMteNaM na vaNNiyA samae / esA jiNANa ANA, kajje sacceNa hoavvaM // 93 // 248 dosA jeNa nirujjhaMti, jeNa khijjaMti puvvakammAI / so so mukkhovAo, rogAvatthAsu samaNaM va // 94 // 251 ussagge avavAyaM, AyaramANo virAhao hoi / avavAe puNa patte, usaraga nisevao bhaTTao // 95 // 255 asagga'vavAyavika, gIyattho nissio u jo tassa / anigUhato vIriyaM asato savvattha cAritI // 96 // 408 abbhudrANaM aMjali, AsaNadANaM abhiggaha kiIya / sussUsaNa aNugacchaNa, saMsAhaNa kAya aDaviho // 97 // 409 hiamiyaapharusavAI, aNuvIIbhAsI vAIo viNao / akusalamaNo niroho, kusalamaNodIraNaM ceva // 98 // para
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahezabhAnA (puSpabhAnA) sUData - ratna - 21 maMjUSA osanno vi vihAre, kammaM sohei sulabhavohI va / caraNakaraNaM visuddhaM, uvavUhaMto parUveMto // 99 // 480 suciraM pi tavaM taviyaM, cinnaM caraNaM suyaM ca bahupaDhiyaM / aMte virAhahattA, anaMtasaMsAriNo bhaNiyA // 100 // 488 ikkaM paMDiyamaraNaM, chiMdai jAIsayAiM bahuAI / ikkaM pi bAlamaraNaM, kuNai aNaMtAI dukkhAI // 101 // 481 kAle supattadANaM, caraNe suguruNa bohilAbhaM ca / aMte samAhimaraNaM, abhavyajIvA na pAviti // 102 // 363 aggIo na viyANaI sohiM caraNassa dei UNahiyaM / to appANaM AloyagaM ca pADer3a saMsAre // 103 // " " 43 371 jaha sukusalo vi vijjo, annassa kaheDa appaNo vAhi / evaM jANaMtassa vi, salluddharaNaM gurusagAse // 104 // 373 lajjAi gAraveNa ya, bahussuamaeNa vA vi duccariyaM / je na kahati guruNaM, na hu te ArAhagA huMti // 105 // 372 appaM pi bhAvasallaM, aNuddhariaM rAyavaNiataNaehiM / jAyaM kaDuyavivAgaM, kiM puNa bahuyAI pAvAI ? // 106 // 365 AloyaNApariNao, sammaM saMpaDio gurusagAse / jar3a aMtarA vi kAlaM, karijja ArAhao taha vi // 107 // 381 niDaviya-pAvapaMkA, sammaM Aloiya gurusagAse / pattA anaMtasattA, sAsavasukkhaM aNAvAhaM // 108 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 bhavabhAvanA sUkta- ratna- maMjUSA bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA maladhArihemacandrasUrikRtA bhavabhAvanA NamiUNa Namirasuravara-maNimauDaphuraMtakiraNakabburiaM / bahupunnaMkuraniyaraMkiyaM, sirivIrapayakamalaM // 1 // siddhaMtasiMdhusaMgaya-sujuttisuttINa saMgaheUNa / muttAhalamAlaM piva, raemi bhavabhAvaNaM kila // 2 // bhavabhAvaNanisseNiM, mottuM ca na siddhimaMdirAruhaNaM / bhavaduhaniviNNANa vi, jAyai jaMtUNa kaiyA vi // 3 // tamhA gharapariyaNasayaNasaMgayaM, sayaladukkhasaMjaNayaM / mottuM aTTajjhANaM, bhAvejja sayA bhavasarUvaM // 4 // savvappaNA aNicco, naraloo tAva ciTThau asAro / jIyaM deho lacchI, suraloyaMmi vi aNiccAI // 5 // saMjhabbharAyasuracAvavibbhame, ghaDaNavihaDaNasarUve / vihavAivatthunivahe, kiM mujjhasi jIva ! jANaMto? // 6 // 24 balarUvariddhijovvaNa-pahuttaNaM subhagayA aroyattaM / iTehi ya saMjogo, asAsayaM jIviyavvaM ca // 7 // 26 royajarAmaccumuhAgayANa, balicakkikesavANaM pi / bhuvaNe vi natthi saraNaM, ekkaM jiNasAsaNaM mottuM // 8 // dalai balaM galai suI, pADai dasaNe niraMbhae diDhei / jararakkhasi baliNa vi, bhaMjai piTTi pi susilittuN||9|| sayalatiloyapahUNo, uvAyavihijANagA aNaMtabalA / titthayarA vi hu kIraMti, kittisesA kayaMteNa // 10 // 18
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna- maMjUSA papa 55 ekko kammAiM samajjiNei, bhuMjai phalaM pi tassekko / ekkassa jammamaraNe, parabhavagamaNaM ca ekkassa // 11 // patteyaM patteyaM, kammaphalaM niyayamaNuhavaMtANaM / ko kassa jae sayaNo ?, ko kassa parajaNo ettha ? // 12 // ko keNa samaM jAyai ?, ko keNa samaM parabhavaM vaccai ? / ko kassa duhaM giNhai ?, mayaM ca ko kaM niyattei ? // 13 // narayatiriyAiesuM, tassa vi dukkhAiM aNuhavaMtassa / dIsai na ko vi bIo, jo aMsaM giNhai duhassa // 14 // annaM imaM kuTuMba, annA lacchI sarIramavi annaM / mottuM jiNiMdadhammaM, na bhavaMtaragAmio anno // 15 // jaha vA mahallarukkhe, paosasamae vihNgmkulaaii| vasiUNa jaMti sUroyaMmi, sasamIhiyadisAsu // 16 // 80 iya kammapAsabaddhA, vivihaTThANehiM AgayA jIvA / vasiuM egakuTuMbe, annannagaIsu vaccaMti // 17 // jai amaragirisamANaM, himapiMDaM ko vi usiNanaraesu / khivai suro to khippaM, vaccai vilayaM apatto pi // 18 // dhamiya kayaaggivanno, merusamo jaha paDejja ayagolo / pariNamijjai sIesu, so vi himapiMDarUveNa // 19 // 151 pADaMti vajjamayavAgurAsu, pitRRti lohalauDehiM / sUlagge dAUNaM, bhuMjaMti jalaMtajalaNaMmi // 20 // 152 uvalaMbiUNa uppi, ahomuhe heTTha jaliyajalaNaMmi / kAUNa bhaDitaM, khaMDaso vi kattaMti satthehiM // 21 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 bhavabhAvanA sUkta- ratna- maMjUSA 153 paharaMti caveDAhiM, cittayavayavagghasIharUvehiM / kuTuMti kuhADehiM, tANa taNuM khayarakaTThe va // 22 // 154 kayavajjatuMDabahuviha-vihaMgarUvehiM tikkhacaMcUhi / acchI khu9ti siraM, haNaMti cuMTaMti maMsAiM // 23 // 155 agaNivarisaM kuNaMte, mehe veubviyaMmi neraiyA / surakayapavvayaguhaM, aNusaraMti nijjaliyasavvaMgA // 24 // 156 tattha vi paDaMtapavvaya-silAsamUheNa daliyasavvaMgA / aikaruNaM kaMdaMtA, pappaDapiDhe va kIraMti // 25 // 158 jesiM ca aisaeNaM, giddhI sahAiesu visaesu / Asi ihaM tANaM pi hu, vivAgameyaM payAsaMti // 26 // 159 tattataumAiyAI khivaMti, savaNesu taha ya diTThIe / saMtAvuvveyavidhAya-heurUvANi daMsaMti // 27 // 160 tatto bhImabhuyaMgama-pivIliyAINi taha ya davvANi / asuIu aNaMtaguNe, asuhAI khivaMti vayaNami // 28 // 161 vasamaMsajalaNamummura-pamuhANi vilevaNANi uvaNeti / uppADiUNa saMdaMsaeNa, dasaNe ya jIhaM ya // 29 // 162 sovaMti vajjakaMTayasejjAe, agaNiputtiyAhi samaM / paramAhammiyajaNiyAu, evamAIu viyaNAo // 30 // 123 pabhaNaMti tao dINA, mA mA mAreha sAmi ! pahu ! nAha ! / aidusahaM dukkhamiNaM, pasiyaha mA kuNaha ettAhe // 31 // 139 AraMbhapariggahavajjiyANa, nivvahai amha na kuTuMbaM / iya bhaNiyaM jassa kae, ANasu taM duhavibhAgatthaM // 32 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMjUSA 167 acchinimIlaNamettaM natthi suhaM dukkhameva aNubaddhaM / narae neraiyANaM, ahonisiM paccamANANaM // 33 // 169 savvo puvyakayANaM, kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu ya, nimittamettaM paro hoi // 34 // 184 egUsAsaMmi mao, sattarasavArAu'NaMtakhutto vi / khullagabhavagahaNAU, eesu nigoyajIvesu // 35 // 190 pi kimijAlasaMgayaM parigayaM ca matrIhi / vAhijjaMti tahA vi hu, rAsahavasahAiNo avasA // 36 // 195 niggavajIhA pagalaMtaloyaNA, dauharacchyaggIvA / vAhijjaMtA mahisA pecchasu dINaM paloyaMti // 37 // 198 upare uMTakarakaM, pIe~ bharo galaMmi kRvo ya / u muMbaI pokAra, tahA vi vAhijjae karaho // 38 // 203 galayaM chetRNa kattiyAha, ullaMbiUNa pANehiM / ghettuM tuha campamaMsaM anaMtaso vikkiyaM tattha // 39 // 220 pajjaliyajalaNajAlAsu, uvari ullaMbiUNa jIvaMto / bhutto si bhuMjiDaM sUyarattaNe, kiha na taM sarasi ? // 40 // 224 viMjharamiyAI sariuM, jhijjaMto niviDasaMkalAbaddho / viddho siraMmi siyaaMkuseNa, vasio si gavajamme // 41 // 229 jAle baddho sattheNa, chiMdiuM huyavahaMmi parimukko / bhutto ya aNajjehiM, jaM macchabhave tayaM sarasu // 42 // 236 kharacaraNacaveDAhi ya, caMcupahArehiM nihaNamuvarNeo / nihaNijjato va ciraM, Thio si olAvayAI // 43 // bhavabhAvanA sUData ratna - " 49
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA 246 ko tANa aNAhANaM, ranne tiriyANa vAhivihurANaM / bhuyagAiDakiyANa ya, kuNai tigicchaM va maMtaM vA ? // 44 // 247 vasaNaccheyaM nAsAiviMdhaNaM, pucchakannakapparaNaM / baMdhaNatADaNaDaMbhaNa- duhAI tiriesu'NaMtAI // 45 // 268 sUIhiM aggivannAhiM, bhijjamANassa jaMtUNo / jArisaM jAya dukkhaM, gabbhe aTThaguNaM tao // 46 // 269 pittavasamaMsasoNiya-sukkadvipurisamuttamajjhami / sumi kimivva Thio si, jIva ! gabdhaMmi nirayasame // 47 // 323 tamhA maNuyagaIe vi sAraM, pecchAmi ettiyaM ceva / jiNasAsaNaM jiNaMda, maharisiNo nANacaraNadhaNA // 48 // 388 IsAe duhi anno, anno veriyaNakovasaMtatto / anno maccharaduhio, niyaDIe viDaMbio anno // 49 // 389 anno luddho giddho ya, mucchio rayaNadArabhavaNesu / abhiogajaNiyapesattaNeNa, aidukkhio anno // 50 // 396 ajja viya sarAgANaM, mohavimUDhANa kammavasagANaM / annANovahayANaM, devANaM duhaMmi kA saMkA ? // 51 // 398 tamhA devagaIe, jaM titthayarANa samavasaraNAI / kIrai veyAvaccaM sAraM mannAmi taM ceva // 52 // 400 sonatthi eso tihuyaNaMmi, tilatusatibhAgametto vi / jAo na jattha jIvo, culasIIjoNilakkhesu // 53 // 401 savvANi savvaloe, aNaMtakhutto vi ruvidavvAiM / dehovakkhara - paribhoya-bhoyaNattaNeNa bhuttAI // 54 // 58
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna- maMjUSA 59 402 mayaraharo vva jalehi, tahavi hu duppUrao imo appA / visayAmisaMmi giddho, bhave bhave vaccaha na tattiM // 55 // 403 iya bhuttaM visayasuhaM, duhaM ca tappaccayaM aNaMtaguNaM / iNhi bhavaduhadalaNaMmi, jIva ! ujjamasu jiNadhamme // 56 // 421 ko kAyasuNayabhakkhe, kimikulavAse ya vAhikhitte ya / dehami maccuvihure, susANaThANe ya paDibaMdho ? // 57 // 422 vatthAhAravilevaNa-taMbolAiNi paradavvANi / hoMti khaNeNa vi asuINi, dehasaMbaMdhapattANi // 58 // 424 iya khaNapariyattaMte, poggalanivahe tameva iha vatthu / mannAmi suI pavaraM, jaM jiNadhammami uvayarai // 59 // 428 ahavA logasahAvaM, bhAvejja bhavaMtaraMmi mariUNa / jaNaNI vi havai dhUyA, dhUyA vi hu gehiNI hoi // 60 // 429 putto jaNao jaNao vi, niyasuo baMdhUNo vi hoMti riU / ariNo vi baMdhubhAvaM, pAvaMti aNaMtaso loe // 61 // 430 piyaputtassa vi jaNaNI, khAyai maMsAiM bhavaparAvatte / jaha tassa sukosala-muNivarassa loyaMmi kaTTamaho ! // 62 // 434 dhamma atthaM kAmaM, tinni vi kuddho jaNo pariccayai / Ayarai tAI jehi ya, duhio iha parabhave hoi // 63 // 435 pAvaMti jae ajasaM, ummAyaM appaNo guNabbhaMsaM / uvahasaNijjA ya jaNe, hoti ahaMkAriNo jIvA // 14 // 436 jaha jaha vaMcai loyaM, mAillo kUDabahupavaMcehiM / taha taha saMciNai malaM, baMdhai bhavasAyaraM ghoraM // 65 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna- maMjUSA 437 lobheNa ya hariyamaNo, hArai kajjaM samAyarai pAvaM / ailobheNa viNassai, maccho vva jahA galaM giliuN||66|| 439 hoMti pamattagassa viNAsagANi, paMciMdiyANi purisassa / uragA iva uggavisA, gahiyA maMtosahIhiM viNA // 67 // 443 jo sammaM bhUyAI pecchaD, bhUesu appabhUo ya / kammamaleNa na lippar3a, so saMvariyAsavaduvAro // 68 // 445 niggahiehiM kasAehiM, AsavA mUlao nirubbhaMti / ahiyAhAre mukke, rogA iva AurajaNassa // 69 // 446 ruMbhaMti te vi tavapasama-jjhANasannANacaraNakaraNehiM / aibaliNo vi kasAyA, kasiNabhuyaMga vva maMtehiM // 70 // 447 guNakArayAI dhaNiyaM, dhiirajjuniyaMtiyAI tuha jIva ! / niyayAiM iMdiyAI, valliniyattA turaMga vva // 71 // 448 maNavayaNakAyajogA, suniyattA te vi guNakarA hoti / aniyattA uNa bhaMjaMti, mattakariNo vva sIlavaNaM // 72 // 449 jaha jaha dosovaramo, jaha jaha visaesu hoi veraggaM / taha taha vinAyavvaM, AsannaM se ya paramapayaM // 73 // 453 nANapavaNeNa sahio, sIlujjalio tavomao aggI / davahuyavaho vva saMsAra-viDavimUlAI niddahai // 74 // 455 mailaMmi jIvabhavaNe, viinnanibbhiccasaMjamakavADe / dAuM nANapaIvaM, taveNa avaNesu kammamalaM // 75 // 459 dhannA jiNavayaNAI, suNaMti dhannA kuNaMti nisuyAI / dhannA pAraddhaM vavasiUNa, muNiNo gayA siddhi // 76 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA 460 dukkarameehiM kathaM, jehiM samatvehiM jovvaNatyehiM / bhagaM iMdiyasenaM dhir3apAyAravilaggehiM // 77 // 9 61 461 jammaM pi tANa thuNimo, himaM va vipphuriyajhANajalaNaMmi / tAruNNabhare mayaNo, jANa sarIraMmi nivilINo // 78 // 462 je pattA lIlAe, kasAyamayarAlayassa paratIraM / tANa sivarayaNadIva gamANa bhaI muNidANaM // 79 // 466 Asanne paramapae, pAveyavvaMmi sayalakallANe / jIvo jiNidabhaNiyaM, paDivajjaDa bhAvao dhammaM // 80 // 468 mANussa khetta - jAi-kula- rUvArogga- AuyaM buddhI / savaNoggaha-saddhA saMjamo ya loyaMmi dulahAI // 81 // 469 avaradisAe jalahiMmi, koi devo khivejja kira samilaM / puvvadisAeu jugaM, to dulaho tANa saMjogo // 82 // " 470 avi jalahimahAkallolapelliyA sA labhejja jugachi / mayattaNaM tu dulahaM puNo vi jIvANa'unnANaM // 83 // 473 AlassamohagvannA, thaMbhA kohA pamAyakiviNattA / bhayasogA annANA, vakkhevakuuhalA ramaNA // 84 // 474 eehiM kAraNehiM, laddhUNa sudullahaMpi maNuyattaM / na lahai suI hicakariM, saMsAruttAraNi jIvo // 85 // 476 jassa vahiM bahuyajaNo, laddho na tae vi jo bahuM kAlaM / larddhami jIva taMmi vi, jidhamme kiM pamAesi ? // 86 // 479 laddhaMmi jiNadhamme, jehiM pamAo kao suhesIhiM / patto vi hu paDiputro, ravaNanihI hArio tehiM // 87 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA 482 icchaMto riddhio, dhammaphalAo vi kuNasi pAvAiM / kavalesi kAlakUDaM, mUDho cirajIviyatthI vi // 48 // 483 bhavabhamaNaparissaMto, jiNadhammatarumi vIsamiuM ca / mA jIva ! taMmi vi tumaM, pamAyavaNahuyavahaM desu // 89 // 485 jiNadhammariddhirahio, raMko cciya nUNa cakkavaTTI vi / tassa vi jeNa na anno, saraNaM narae paDaMtassa // 10 // 488 jiNadhammasatthavAho, na sahAo jANa bhavamahAranne / kiha visayabholiyANaM, nivvuipurasaMgamo tANaM? // 11 // 490 jaha dhammAmayapANaM, muhAe pAvesi sAhumUlaMmi / tA davieNa kiNe, visayavisaM jIva ! kiM piyasi ? // 12 // 491 annannasuhasamAgama-ciMtAsayadutthio sayaM kIsa ? / kuNa dhammaM jeNa suhaM, so cciya ciMtei tuha savvaM // 13 // 492 saMpajjai suhAI, jai dhammavivajjiyANa vi narANaM / to hojja tihuyaNami vi, kassa duhaM ? kassa va na sokkhaM ? // 14 // 493 jaha kAgiNIi heDaM, koDiM rayaNANa hArae koI / taha tucchavisayagiddhA, jIvA hAraMti siddhisuhaM // 15 // 499 ko jANai puNaruttaM, hohI kaiyA vi dhammasAmaggI? / raMka vva dhaNaM kuNaha, mahavvayANa iNhi pi pattANaM // 16 // 502 nANe AuttANaM, nANINaM nANajogajuttANaM / ko nijjaraM tulejjA, caraNami parakkamaMtANaM ? // 17 // 503 nANeNaM ciya najjai, karaNijjaM taha ca vajjaNijjaM ca / nANI jANai kAuM, kajjamakajjaM ca vajjeuM // 18 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavabhAvanA sUkta- ratna- maMjUSA 504 jasakittikaraM nANaM, guNasayasaMpAyagaM jae nANaM / ANA vi jiNANesA, paDhamaM nANaM tao caraNaM // 19 // 505 te pujjA tiyaloe, savvattha vi jANa nimmalaM nANaM / pujjANa vi pujjayarA, nANI ya caraNajuttA ya // 100 // 508 jaramaraNasamaM na bhayaM, na duhaM naragAijammao annaM / to jammamaraNajaramUla-kAraNaM chiMdasu mamattaM // 101 // 509 jAvaiyaM kiMpi duhaM, sArIraM mANasaM ca saMsAre / patto aNaMtakhutto, vihavAimamattadoseNa // 102 // 513 chijjaM sosaM malaNaM, dAhaM nippIlaNaM ca loyaMmi / jIvA tilA ya pecchaha, pAvaMti siNehasaMbaddhA // 103 // 514 dUrujjhiyamajjAyA, dhammaviruddhaM ca jaNaviruddhaM ca / kimakajjaM taM jIvA, na kuNaMti siNehapaDibaddhA ? // 104 // 519 tivvA rogAyaMkA, sahiyA jaha cakkiNA cauttheNaM / taha jIva ! te tumaM pi hu, sahasu suhaM lahasi jamaNaMtaM // 105 / / 522 muhakaDuyAiM aMtesuhAI, gurubhAsiyAI sIsehiM / sahiyavvAiM sayA vi hu, AyahiyaM maggamANehiM // 106 // 523 iya bhAviUNa viNayaM, kuNaMti iha parabhave ya suhajaNayaM / jeNa kaeNa'nno vi hu, bhUsijjai guNagaNo sayalo // 107 // 526 jo paDhai suttao suNai, atthao bhAvae ya aNusamayaM / so bhavanivveyagao, paDivajjai paramapayamaggaM // 108 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNAdi sUkta- ratna- maMjUSA prakaraNAdi sUkta - ratna - maMjUSA - zAntisUrikRtaM jIvavicAraprakaraNam - 12 bhuvaNapaIvaM vIraM, namiUNa bhaNAmi abuhabohatthaM / jIvasarUvaM kiMci vi, jaha bhaNiyaM puvvasUrIhiM // 1 // kaMdA aMkurakisalaya-paNagA sevAla bhUmiphoDA y| allayatiyagajjara mottha, vatthulA thega pallaMkA // 2 // komalaphalaM ca savvaM, gUDhasirAI siNAI pattAI / thohari kuMAri gugguli, galoyapamuhAi chinnaruhA // 3 // iccAiNo aNege, havaMti bheyA aNaMtakAyANaM / tesiM parijANaNatthaM, lakkhaNameyaM sue bhaNiyaM // 4 // gUDhasirasaMdhipavvaM, samabhaMgamahIragaM ca chinnaruhaM / sAhAraNaM sarIraM, tavvivarIaM ca patteyaM // 5 // egasarIre ego, jIvo jesiM tu te ya patteyA / phalaphUlachallikaTThA-mUlagapattANi bIyANi // 6 // saMkha-kavaDDaya-gaMDula, jaloya-caMdaNaga-alasa-lahagAi / mehari-kimi-pUyaragA, beiMdiya mAivAhAi // 7 // gomI maMkaNa jUA, pippIli uddehiyA ya mkkoddaa| illiya-ghayamillIo, sAvayagokIDajAio // 8 // gaddahaya corakIDA, gomayakIDA ya dhanakIDA ya / kuMthu govAliya iliA, teiMdiya iMdagovAi // 9 // 17
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvavicAra | navatattva 18 38 40 41 6 9 10 11 65 cauriMdiyA ya vicchU, DhiMkuNa- bhamarA ya bhamariyA tiDDA / macchiya IsA masagA, kaMsArI kavilaDolAi // 10 // savve suhumA sAhAraNA ya, saMmucchimA maNussA ya / ukkosa - jahanneNaM, aMtamuhuttaM ciya jiyaMti // 11 // egiMdiyA va savve, asaMkhassappiNI sakAryami / uvavajjati cayaMtiya, anaMtakAcA aNaMtAo // 12 // saMkhijjasamA vigalA, sattaTThabhavA paNidi tirimaNuA / vyavajjati sakAe, nArayadevA va no ceva // 13 // pUrvAcAryakRtaM navatattvaprakaraNam jIvAjIvA puNNaM, pAvAsava-saMvaro ya nijjaraNA / baMdho mukkho ya tahA, navatattA huMti nAyavvA // 14 // AhAra - sarIriMdiya-pajjattI ANapANa-bhAsa-maNe / caDa paMca paMca chappiya igavigalAsannisantrINaM // 15 // paNidiattibalUsAsAu dasa pANa cau cha saga aTTha / igaduticariMdINaM, asannisantrINa nava dasa ca // 16 // dhammAdhammApuggala naha kAlo paMca huti ajjIvA / calaNasahAvo dhammo dhirasaMThANo ahammo ya ||17|| avagAho AgAsaM, puggalajIvANa puggalA cahA / khaMdhA desa paesA, paramANu ceva nAyavvA // 18 // sahaMdhayAraujjoa-pabhAchAyAtavehi ya / aNNagaMdharasAphAsA, puggalANaM tu lakkhaNaM // 19 // - " MA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 prakaraNAdi sUkta- ratna- maMjUSA 12 egA koDi sattasaTThI, lakkhA sattahattari sahassA y| do ya sayA sola'hiyA, AvaliA igamuhuttaMmi // 20 // iMdiya kasAya avvaya-jogA paMca cau paMca tinni kamA / kiriAo paNavIsaM, imA u tAo aNukkamaso // 21 // kAia ahigaraNiA, pAusia-pAritAvaNI kiriyaa| pANAivAyaraMbhia, pariggahiyA mAyAvattI ya // 22 // micchAdasaNavattI, apaccakkhANA ya diTThIpuTThia / pADuccia sAmaMtovaNIanesatthi sAhatthi // 23 // ANavaNi viAraNiA, aNabhogA aNavakaMkhapaccaiA / annA paogasamudANa, pijjadoseriyAvahiyA // 24 // samiiguttIparisaha-jaidhammo bhAvaNA carittANi / paNatiduvIsadasabAra-paMcabheehiM sagavannA // 25 // 27 khuhA pivAsA sIuNhaM, daMsAcelAraithio / cariA nisIhiA sijjA, akkosa vaha jAyaNA // 26 // alAbha roga taNaphAsA, malasakkAra parisahA / pannA annANa sammattaM, ia bAvIsa parisahA // 27 // khaMtI maddava ajjava, muttI tava saMjame a bodhavve / saccaM soaM AkiMcaNaM ca, baMbhaM ca jaidhammo // 28 // paDhamamaNiccamasaraNaM, saMsAro egayA ya annattaM / asuittaM Asava, saMvaro ya taha nijjarA navamI // 29 // logasahAvo bohi-dullahA dhammassa sAhagA arihA / eAo bhAvaNAo, bhAveavvA payatteNaM // 30 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ navatatva 32 33 34 35 37 56 51 52 53 60 43 sAmAiattha paDhamaM, cheovaTThAvaNaM bhave bIaM / parihAravisuddhiaM, suhumaM taha saMparAyaM ca // 31 // " tatto a ahakkhAyaM khAyaM savvaMmi jIvalogaMmi / jaM cariUNa suvihiA, vaccaMti ayarAmaraM ThANaM // 32 // aNasaNamUNoariA, vittIsaMkhevaNaM rasaccAo / kAyakileso saMlINayA ca bajjho tavo hor3a // 33 // pAyacchittaM viNao, veyAvaccaM taheva sajjhAo / jhANaM ussaggo via, abbhitarao tavo hoi // 34 // payai sahAvo vatto, Thii kAlAvahAraNaM / aNubhAgo raso oo, paeso dalasaMcao // 35 // 67 jiNa ajiNa tittha titthA, gihi anna saliMga thI nara napuMsA patteya sayaMbuddhA, buddhabohiya ikkaNikkA ya // 36 // jIvAi navapayatthe, jo jANai tassa hoi sammattaM / bhAveNa sadahaMto, ayANamANe vi sammattaM // 37 // savvAiM jiNesara bhAsiAI, vayaNAI nannahA huMti / ia buddhI jassa maNe, sammattaM niccalaM tassa // 38 // aMtamuttamattaM pi phAsiaM hujja jehiM sammattaM / tesi apuggala pariyo veva saMsAro // 39 // jaiAi hoi pucchA, jiNANa maggaMmi uttaraM taiA / ikkassa nigoassa, anaMtabhAgo va siddhigao // 40 // saMtapayaparUvaNayA, davvapamANaM ca khitta phusaNA ya kAlo a aMtaraM bhAga, bhAve appAbahuM ceva // 41 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNAdi sUkta- ratna- maMjUSA ~- gajasAramunikRtaM daMDakaprakaraNam ~~ 16 thAvara-sura-neraiA, asaMghayaNA ya vigala-chevaTThA / saMghayaNa chaggaM gabbhaya, naratiriesa vi muNeyavvaM // 42 // veyaNakasAyamaraNe, veuvviya teyae a AhAre / kevali ya samugghAyA, satta ime huMti sannINaM // 43 // ~ devendrasUrikRtaM caityavandanabhASyam ~~ bhAvijja avatthatiyaM, piMDattha payattha rUvarahiattaM / chaumattha-kevalitaM, siddhattaM ceva tassattho // 44 // uDDAhotiriANaM, tidisANa nirIkkhaNaM caijja'havA / pacchima-dAhiNa-vAmANa, jiNamuhannatthadiTThIjuo // 45 // annunnaMtariaMguli-kosAgArehiM dohiM hatthehiM / piTTovari kuppara-saMThiehiM taha jogamudda tti // 46 // cattAri aMgulAI, purao UNAI jattha pcchimo| pAyANaM ussaggo, esA puNa hoi jiNamuddA // 47 // muttAsuttImuddA, jattha samA do vi gabbhiA hatthA / te puNa nilADadese, laggA anne alagga tti // 48 // paMcaMgo paNivAo, thayapADho hoi jogamuddAe / vaMdaNa jiNamuddAe, paNihANaM muttasuttIe // 49 // vaMdaMti jiNe dAhiNa-disiTThiA purisa vAmadisi nArI / navakara jahanna saTTikara, jiTTha majjhuggaho seso // 50 // 18 22
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ caityavaMdanabhASya | guruvaMdanabhASya 50 55 56 57 14 15 16 17 xe caDa baMdaNijja jiNa muNI suya siddhA iha surAi saraNijjA / cauha jiNA nAma-ThavaNa - davva-bhAvajiNabheeNaM // 51 // annatthayAi bArasa, AgArA evamAiyA cauro / agaNI paNididiNa, vohIkhobhAi ikko ya // 52 // ghoDaga laya khaMbhAi, mAluddhI niala sabarI khaliNa yahU laMbuttara thaNa saMjaI, bhamuhaMgulI vAyasa kaviTTho // 53 // sirakaMpa mUa vAruNI, peha tti caijja dosa ussagge / laMbuttara kSaNa saMjaI, na dosa samaNINa sabahu saGgINaM // 154 // devendrasUrikRtaM guruvandanabhASyam guruvaMdaNamaha tivihaM, taM phiTTAchobhabArasAvattaM / siranamaNAisu paDhamaM puNNa khamAsamaNadugi bIaM // 55 // iyaM tu chaMdaNaduge, tatthamiho AimaM sayalasaMghe / bIyaM tu daMsaNINa ya, paryAAiNaM ca taiaM tu // 56 // mAya piya jibhAyA, omA vi taheva savvarAyaNie / kikamma na kArijjA, causamaNAr3a kuNati puNo // 57 // vikkhitta- parAhutte a, pamatte mA kayAi vaMdijjA / AhAraM nIhAraM kuNamANe kAkAme ya // 58 // - " pasaMte AsaNatthe a, uvasaMte uvaTThie / annavittu mehAvI, kiikammaM pauMjai // 59 // paDikkamaNe sajjhAe, kAussaggAvarAhapAhuNae / AloyaNasaMvaraNe, uttama va baMdaNayaM // 60 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNAdi sUkta- ratna- maMjUSA 18 do'vaNayamahAjAyaM, AvattA bAra causira tiguttaM / dupavesiganikkhamaNaM, paNavIsAvassaya kiikamme // 61 // kiikammaM pi kuNato, na hoi kiikmmnijjraabhaagii| paNavIsAmannayaraM, sAhU ThANaM virAhato // 62 // Avassaesu jaha jaha, kuNai payattaM ahINamairittaM / tivihakaraNovautto, taha taha se nijjarA hoi // 63 // 23 dosa aNADhiya thaDDia, paviddha paripiMDiaM ca TolagaI / aMkusa kacchabhariMgia, macchuvvattaM maNapauddhaM // 64 // veiabaddha bhayaMtaM, bhayagAravamittakAraNA tinnaM / paDiNIya ruTTha tajjiya, saDhahIlia vipaliuMciyayaM // 65 // diTThamadi8 siMgaM, kara tammoaNa aNiddhaNAliddhaM / UNaM uttaracUlia, mUaM DhaDDara cUDaliyaM ca // 66 // 26 battIsadosaparisuddhaM, kiikammaM jo pauMjai gurUNaM / so pAvai nivvANaM, acireNa vimANavAsaM vA // 67 // iha chacca guNA viNaovayAra mANAibhaMga gurupUA / titthayarANa ya ANA, suadhammArAhaNA'kiriyA // 68 // guruguNajuttaM tu guruM, ThAvijjA ahava tattha akkhaai| ahavA nANAitiaM, Thavijja sakkhaM guruabhAve // 69 // 30 guruvirahami ThavaNA, guruvaesovadaMsaNatthaM ca / jiNavirahami jiNabiMba-sevaNAmaMtaNaM sahalaM // 7 // caudisi guruggaho iha, ahuTTha terasa kare sprpkkhe| aNaNunnAyassa sayA, na kappae tattha paviseuM // 7 // 31
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakhANabhASya ~~ devendrasUrikRtaM paccakkhANabhASyam ~~ 14 asaNe muggoyaNasattu-maMDa paya khajja rabbakaMdAi / pANe kaMjiya java kayara, kakkaDodaga surAijalaM // 72 // khAime bhattosa phalAi, sAime suMThi jIra ajamAi / mahu guDa taMbolAi, aNahAre moa-niMbAi // 73 // 24 vissaraNamaNAbhogo, sahasAgAro sayaM muhapaveso / pacchannakAla mehAI, disivivajjAsu disimoho // 74 / / sAhuvayaNa ugghADA-porisI taNusutthayA samAhi tti / saMghAikajja mahattara, gihatthabaMdAi sAgArI // 5 // AuMTaNamaMgANaM, gurupAhUNasAhU guruabbhuTThANaM / pariThAvaNa vihigahie, jaiNa pAvaraNi kaDipaTTo // 76 // kharaDiya lUhiya DovAi, leva saMsaTTha DuccamaMDAi / ukkhitta piMDavigaiNa, makkhiyaM aMgulIhiM maNA // 77 // levADaM AyAmAi, iara sovIramacchamusiNajalaM / dhoaNa bahula sasitthaM, usseima iara sitthaviNA // 78 // payasADI-khIra-peyA, 'valehi duddhaTTI duddha vigigyaa| dakkha-bahu-appataMdula-taccunnaMbila-sahiya-duddhe // 79 // 33 nibbhaMjaNa-vIsaMdaNa, pakkosahi-tariya-kiTTI-pakkaghayaM / dahie karaMba sihariNi, salavaNadahi ghola gholavaDA // 8 // 34 tilakuTTI-nibbhaMjaNa, pakkatila-pakkusahitariya tillamallI / sakkara gulavANaya pAya, khaMDa addhakaDhi ikkhuraso // 81 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 prakaraNAdi sUkta- ratna- maMjUSA 35 pUriya-tava-pUA-bIya-pUa tanneha-turiyaghANAi / gulahANI jalalappasI ya, paMcamo pUttikayapUo // 82 // 36 duddha dahI cauraMgula, davaguDaghayatilla ega bhattuvari / piMDagula-makkhaNANaM, addAmalayaM ca saMsahUM // 83 // 39 vigaigayA saMsaTThA, uttamadavvAiM nivvigaiyaMmi / kAraNajAyaM muttuM, kappaMti na bhuttuM jaM vuttaM // 84 // vigaI vigaibhIo, vigaigayaM jo a bhuMjae saahuu| vigai vigaisahAvA, vigai vigaI balA nei // 85 // phAsiya pAliya sohiya, tIriya kITTiya ArAhiya cha suddhaM / paccakkhANaM phAsiya, vihiNociyakAli jaM pattaM // 86 // pAliya puNa puNa sariyaM, sohiya gurudttsesbhoynno| tIriya samahiyakAlA, kITTiya bhoyaNasamayasaraNA // 87 // ia paDiariaM ArAhiyaM, tu ahavA cha suddhi saddahaNA / jANaNa viNaya'NubhAsaNa, aNupAlaNa bhAvasuddhi tti // 88 // -~- devendrasUrikRtaH karmavipAkanAmA prathamaH karmagranthaH ~~~ iha nANadasaNAvaraNa-veya-mohAu-nAmagoANi / vigdhaM ca paNa-nava-du-aTThavIsa-cau-tisaya-du-paNavihaM // 89 // cakkhuddiTThi acakkhu, sesidiya ohikevalehiM ca / daMsaNamiha sAmannaM, tassAvaraNaM tayaM cauhA // 10 // suhapaDibohA niddA, nihAniddA ya dukkhapaDibohA / payalA ThiovaviTThassa, payalapayalA u caMkamao // 11 //
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama karmagraMtha 93 12 diNaciMtiatthakaraNI, thINaddhi addhckkiaddhblaa| mahulittakhaggadhArA-lihaNaM va duhA u veaNIyaM // 12 // daMsaNamohaM tivihaM, sammaM mIsaM taheva micchattaM / suddhaM addhavisuddhaM, avisuddhaM taM havai kamaso // 13 // solasa kasAya nava nokasAya, duvihaM carittamohaNIyaM / aNa apaccakkhANA, paccakkhANA ya saMjalaNA // 14 // jAjIvavarisacaumAsa-pakkhagA nirayatiriyanaraamarA / sammANusavvavirai-ahakkhAyacarittaghAyakarA // 15 // jalareNupuDhavIpavvaya-rAisariso cauvviho koho / tiNisalayAkaTThaTThia-selatthaMbhovamo mANo // 16 // mAyA'valehi gomutti-miMDhasiMgaghaNavaMsimUlasamA / loho haliha-khaMjaNa-kaddama-kimirAgasAmANo // 17 // jassudayA hoi jie, hAsaraiaraisogabhayakucchA / sanimittamannahA vA, taM iha hAsAimohaNIyaM // 98 // purisitthitadubhayaM pai, ahilAso javvasA havai so u| thInaranapuveudao, phuphuma-taNa-nagaradAhasamo // 19 // gai jAi taNu uvaMgA, baMdhaNa saMghAyaNANi saMghayaNA / saMThANavannagaMdharasa-phAsa aNupuvvi vihagagaI // 10 // piMDapayaDitti caudasa, paraghA-usAsa-AyavujjoaM / agurulahu-tittha-nimiNo-vadhAyamia aTTha patteyA // 101 // tasa-bAyara-pajjattaM, patteya thiraM subhaM ca subhagaM ca / sussara-Aijja jasaM, tasadasagaM thAvaradagasaM tu imaM // 102 // 25
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 27 prakaraNAdi sUkta- ratna - maMjUSA thAvara suhuma apajjaM, sAhAraNamathiramasubhadubhagANi / dussara'NAijjajasa-mianAme searA vIsaM // 103 // saMghayaNamaTThinicao, taM chaddhA vajjarisahanArAyaM / taha risahanArAyaM, nArAyaM addhanArAyaM // 104 // kIliya chevaDhaM iha, risaho paTTo ya kIliA vajjaM / ubhao makkaDabaMdho, nArAyaM imamurAlaMge // 105 // samacauraMsaM niggoha, sAikhujjAivAmaNaM huMDaM / saMThANA vaNNA kiNha-nIlalohiahalidda siA // 106 // surahidurahi rasA paNa, tittakaDukasAya aMbilA mahurA / phAsA gurulahumiukhara-sIuNhasiNiddharukkhaTThA // 107 // goaM duhuccanI, kulAla iva sughaDa bhalAiaM / vigdhaM dANe lAbhe, bhoguvabhogesu vIrie a // 108 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAroddhAra sUkta - ratnabhUSA 1 pravacanasArodvAra sUkta - ratna - maMjUSA nemicandrasUrikRtaM pravacanasAroddhAraprakaraNaM namiUNa jugAijiNaM, vocchaM bhavvANa jANaNanimittaM / pavayaNasAruddhAraM, guruvaesA samAseNaM // 1 // 551 vaya samaNadhamma saMjama, veyAvaccaM ca bNbhguttiio| nANAitiyaM tava, kohaniggahA ii caraNameyaM // 2 // 554 paMcAsavA viramaNaM, paMcidiyaniggaho kasAyajayo / daMDattayassa viraI, sattarasahA saMjamo hoI // 3 // 555 puDhavI daga agaNi mAruya, vaNassai bi ti cau paNidi ajjIve / pehuppeha pamajjaNa, pariThavaNa maNo vaI kA // 4 // 556 Ayariya uvajjhAe, tavassi sehe gilANa sAhUsuM / samaNonna saMgha kula gaNa veyAvacca havai dasahA // 5 // 562 piMDavisohI samiI bhAvaNa paDimA ya iMdiyaniroho / paDilehaNa guttIo, abhiggahA ceva karaNaM tu // 6 // 564 AhAkammuddesiya, pUIkamme ya mIsajAe ya / ThavaNA pAhuDiyAe, pAovara kIya pAmicce // 7 // 565 pariyatrie abhidubmitre, mAlohaDe va acchijje / aNisiTThe'jjhoyarae, solasa piNDuggame dosA // 8 // 566 dhAI dui nimitte AjIva vaNImage tigicchA ya / kohe mANe mAyA, lobhe ya havaMti dasa ee // 9 // 15 "
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 pravacanasAroddhAra sUkta - ratna - - maMjUSA 567 puvviM pacchA saMthava, vijjA maMte ya cuNNa joge ya / upAyaNAe dosA, solasame mUlakamme ca // 10 // 568 saMkiya makkhiya nikkhitta, pihiya sAhariya dAyagummisse / apariNaya litta chaDDiya, esaNadosA dasa havaMti // 11 // 570 kammuddesiyacarimativa putraya mIsa carima pAhuDiyA / ajjhoyara avisohI visohikoDI bhave sesA // 12 // 734 saMjoyaNA pamANe iMgAle dhUma kAraNe ceva / uvagaraNabhattapANe, sabAhira'bdhaMtarA paDhamA // 13 // 737 veyaNa veyAvacce, iriyaTThAe ya saMjamaTThAe / taha pANavatiyAe, chaddhaM puNa dhammacitAe // 14 // 738 AyaMke uvasagge, titikkhayA baMbhaceraguttIsu / pANidayA tabaheU, sarIravoccheyaNA // 15 // 739 samajha, uddhaDa taha appaleviyA ceva / uggahiyA paragahiyA, ujjhiyadhammA ya sattamiyA // 16 // 745 ujjuM gaMtuM paccAgar3ayA, gomuttiyA parvagavihI peDA ya addhapeDA, abbhitara bAhisaMbukkA // 17 // annattha vaseUNaM, Avassaga carimamannahiM tu kare / donni vi tarA bhavaMtI, satthAisu annahA bhayaNA // 18 // 803 jar3a jaggaMti suvihiyA kareMti Avassarya tu annatva | sijjAyaro na hoI, sutte va kae va so hoI // 19 // 806 titthaMkarapaDikuTTho, annAyaM uggamo vi ya na sujjhe / avimutti alAghavayA, dullahasejjA u voccheo // 20 // " 802
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAroddhAra sUkta- ratna- maMjUSA 811 jamaNuggae raviMmi, atAvakhettaMmi gahiyamasaNAi / kappai na tamuvabhottuM, khettAIyaMti samauttI // 21 // 812 asaNAI kappai, kosadugabbhaMtarAu ANeuM / parao ANijjataM, maggAIyaMti tamakappaM // 22 // 813 paDhamappaharANIyaM, asaNAI jaINa kappae bhottuM / jA tijAme uhUM, tamakappaM kAlaikkaMtaM // 23 // 867 addhamasaNassa savaMjaNassa, kujjA davassa do bhaae| vAyapaviyAraNaTThA, chabbhAgaM UNayaM kujjA // 24 // 869 sIe davassa ego, bhatte cattAri ahava do pANe / usiNe davassa dunnI, tinnI va sesA u bhattassa // 25 // 849 janna tayaTThA kIyaM, neva vuyaM neva gahiyamannesi / AhaDa pAmiccaM ciya, kappae sAhuNo vatthaM // 26 // 852 cattAri devayA bhAgA, duve bhAgA ya mANusA / AsurA ya duve bhAgA, ego puNa jANa rakkhaso // 27 // 853 devesu uttamo lAbho, mANusesu ya majjhimo / Asuresu ya gelannaM, maraNe jANa rakkhase // 28 // 878 nayarAiesu gheppar3a, vasahI puvvAmuhaM Thaviya vasahaM / vAmakaDIe niviTuM, dIhIkaaggimekapayaM // 29 // 879 siMgakkhoDe kalaho, ThANaM puNa neva hoi calaNesu / ahiThANe poTTarogo, pucchaMmi ya pheDaNaM jANa // 30 // 880 muhamUlaMmi ya cArI, sire ya kauhe ya pUyasakkAro / khaMdhe paTThIya bharo, puTuMmi ya dhAyao vasaho // 31 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 pravacanasAroddhAra sUkta- ratna-maMjUSA 693 maNa paramohi pulAe, AhAraga khavaga uvasame kappe / saMyamatiya kevala, sijjhaNA ya jaMbumi vocchinnA // 32 // 1321 hIliya khisiya pharusA, aliA taha gArahatthiyA bhAsA / chaTThI puNa uvasaMtAhigaraNa-ullAsasaMjaNaNI // 33 // 636 iriyAsamie sayA jae, uveha bhuMjejja va pANabhoyaNaM / AyANanikkhevaduguMcha saMjae, samAhie saMjayae maNo vaI // 34 // 637 ahassa sacca aNuvIya bhAsae, je koha loha bhayameva vajjae / se dIharAyaM samupehiyA sayA, muNI hu mosaM parivajjae siyA // 35 // 638 sayameva u uggahajAyaNe ghaDe, maimaM nisammA sai bhikkhu uggahaM / aNunnaviya bhuMjIya pANabhoyaNaM, jAittA sAhammiyANa uggahaM // 36 // 639 AhAragutte avibhUsiyappA, itthI na nijjhAya na saMthavejjA / buddhe muNI khuDDakahaM na kujjA, dhammANupehI saMthae baMbhaceraM // 37 // 640 je sadda rUva rasa gaMdhamAgae, phAse ya saMpappa maNuNNa pAvae / gehiM paosaM na karejja paMDie, se hoi daMte virae akiMcaNe // 38 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAroddhAra sUkta- ratna-maMjUSA 491 pattaM pattAbaMdho, pAyaTThavaNaM ca pAyakesariyA / paDalAiM rayattANaM ca, gucchao pAyanijjogo // 39 // 492 tinneva ya pacchAgA, rayaharaNaM ceva hoi muhapottI / eso duvAlasaviho, uvahI jiNakappiyANaM tu // 40 // 499 ee ceva duvAlasa, mattaga airega colapaTTo u / eso caudasarUvo, uvahI puNa therakappaMmi // 41 // 514 AyANe nikkhivaNe, ThANe nisiyaNa tuyaTTa sNkoe| puTvi pamajjaNaTThA, liMgaTThA ceva rayaharaNaM // 42 // 515 saMpAimarayareNUpamajjaNavA, vayaMti muhapottI / nAsaM muhaM ca baMdhai, tIe vasahiM pamajjaMto // 43 // 516 chakkAyarakkhaNaTThA, pAyaggahaNaM jiNehiM pannattaM / je ya guNA saMbhoge, havaMti te pAyagahaNe'vi // 44 // 517 taNagahaNAnalasevAnivAraNA, dhammasukkajhANaTThA / di8 kappaggahaNaM, gilANamaraNaThThayA ceva // 45 // 650 sijjAyarapiMDaMmi ya, cAujjAme ya purisajeTe ya / kiikammassa ya karaNe, Thiyakappo majjhimANaM tu // 46 // 651 Acelakkuddesiya, paDikkamaNe rAyapiMDa mAsesu / pajjusaNAkappaMmi ya, aTThiyakappo muNeyavvo // 47 // 681 deviMda rAya gihavai, sAgari sAhami uggahe paMca / aNujANAviya sAhUNa, kappae savvayA vasiuM // 48 // 692 sutte atthe bhoyaNa kAle, Avassae ya sajjhAe / saMthAre ceva tahA, satteyA maMDalI jaiNo // 49 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAroddhAra sUkta- ratna-maMjUSA 709 aNAvAyamasaMloe, parassANuvaghAyae / same ajjhusire yA vi, acirakAlakayaMmi ya // 50 // 710 vicchinne dUramogADhe-'nAsanne bilavajjie / tasapANabIyarahie, uccArAINi vosire // 51 // 786 disipavaNagAmasUriyachAyAe, pamajjiUNa tikkhutto / jassoggaho tti kAUNa, vosire AyamejjA vA // 52 // 787 uttarapuvvA pujjA, jammAe nisAyarA ahipaDaMti / ghANArisA ya pavaNe, sUriyagAme avanno u // 53 // 788 saMsattaggahaNI puNa, chAyAe niggayAe vosirai / chAyA'sai uhami vi, vosiriya muhattayaM ciTThe // 54 // 789 uvagaraNaM vAmagajANugaMmi, matto ya dAhiNe hatthe / tattha'nnattha va puMche, tiAyamaNaM adUraMmi // 55 // 719 paMca niyaMThA bhaNiyA, pulAya bausA kusIla niggaMthA / hoi siNAo ya tahA, ekkekko so bhave duviho // 56 // 750 AloyaNa paDikkamaNe, mIsa vivege tahA viussgge| tava cheya mUla, aNavaTThiyA ya pAraMcie ceva // 57 // 760 icchA micchA tahakkAro, AvassiyA nisIhiyA / ApucchaNA ya paDipucchA, chaMdaNA ya nimaMtaNA // 58 // 761 uvasaMpayA ya kAle, sAmAyArI bhave dasavihA u / eesiM tu payANaM, patteya parUvaNaM vocchaM // 59 // 762 jai abbhatthijja paraM, kAraNajAe karejja se koii| tattha ya icchAkAro, na kappai balAbhiogo u||60||
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAroddhAra sUkta- ratna- maMjUSA 763 saMjamajoe abbhuTTiyassa, jaM kiMpi vitahamAyariyaM / micchA eyaM ti viyANiUNa, miccha tti kAyavvaM // 61 // 764 kappAkappe pariniTThiyassa, ThANesu paMcasu Thiyassa / saMyamatavaDDhagassa u, avikappeNaM tahakkAro // 2 // 765 AvassiyA viheyA, avassagaMtavvakAraNe muNiNA / tammi nisIhiyA jattha, sejjaThANAi Ayarai // 63 // 766 ApucchaNA u kajje, puvvanisiddheNa hoi paDipucchA / puvvagahieNa chaMdaNa, nimaMtaNA hoagahieNaM // 4 // 767 uvasaMpayA ya tivihA, nANe taha daMsaNe caritte ya / esA hu dasapayArA sAmAyArI taha'nnA ya // 5 // 768 paDilehaNA pamajjaNa, bhikkhiriyA''loya bhuMjaNA ceva / pattamadhuvaNaviyArA, thaMDilaAvassayAIyA // 66 // 772 appaDibaddho a sayA, gurUvaeseNa savvabhAvesuM / mAsAivihAreNaM, viharejja jahociyaM niyamA // 67 // 774 kAlAidosao jai, na davvao esa kIrae niymaa| bhAveNa tahavi kIrai, saMdhAragavaccayAIhiM // 68 // 781 gIyattho jAyakappo, agIyao khalu bhave ajAo y| paNagaM samattakappo, tadUNago hoi asamatto // 69 // 782 uubaddhe vAsAsu, satta samatto tadUNago iyaro / asamattAjAyANaM, oheNa na kiMci AhavvaM // 70 // 861 savve vi paDhamajAme, donni vi vasahANa AimA jaamaa| taio hoi gurUNaM, cauttha savve guru suyai // 71 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAroddhAra sUkta- ratna-maMjUSA 864 appatte cciya vAse, savvaM uvahiM dhuvaMti jynnaae| asaIe udagassa, jahannao pAyanijjogo // 72 // 865 AyariyagilANANaM, mailA mailA puNo vi dhoijjaa| mA hu gurUNa avaNNo, logaMmi ajIraNaM iare // 73 // 1001 joyaNasayaM tu gaMtA, aNahAreNaM tu bhaMDasaMkaMtI / vAyAgaNidhUmehi ya, viddhatthaM hoi loNAI // 74 // 1003 AruhaNe oruhaNe, nisiyaNa goNAINaM ya gAumhA / bhommAhAraccheo, uvakkameNaM tu pariNAmo // 75 // 1117 chaumatthasaMjayANaM, uvavAukkosao a savvaDhe / uvavAo sAvayANaM, ukkoseNa'ccuo jAva // 76 // 1119 avirAhiyasAmannassa, sAhuNo sAvayassa vi jahanno / sohamme uvavAo, vayabhaMge vaNayarAIsuM // 7 // 437 AsAyaNA u bhavabhamaNakAraNaM, iya vibhAviuM jaiNo / malamaliNa tti na jiNamaMdiraMmi, nivasaMti iya samao // 78 // 438 dubbhigaMdhamalassAvi, taNurappesa NhANiyA / duhA vAyavaho vAvi, teNaM ThaMti na ceie // 79 // 310 arihaMta siddha pavayaNa, guru thera bahussue tavassI y| vacchallayA ya esiM, abhikkhanANovajogo ya // 8 // 311 daMsaNa viNae Avassae ya, sIlavvae niraiyAro / khaNalava tava cciyAe veyAvacce samAhI ya // 81 // 312 appuvvanANagahaNe, suyabhattI pavayaNe pabhAvaNayA / eehiM kAraNehiM, titthayarattaM lahai jIvo // 82 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAroddhAra sUkta- ratna-maMjUSA 840 joe karaNe sannA, iMdiya bhomAi samaNadhamme ya / sIlaMgasahassANaM, aTThAragassa nipphattI // 83 // 847 negama saMgaha vavahAra, rijjusue ceva hoi boddhavve / sadde ya samabhirUDhe, evaMbhUe ya mUlanayA // 84 // 854 Agama suya ANA dhAraNA, ya jIe ya paMca vavahArA / kevala maNohi caudasa, dasa navapuvvAi paDhamo'ttha // 85 // 928 paramatthasaMthavo vA, sudiTThaparamatthasevaNA vA vi / vAvannakudaMsaNavajjaNA ya, sammattasaddahaNA // 86 // 929 sussUsa dhammarAo, gurudevANaM jahAsamAhIe / veyAvacce niyamo, sammaddihissa liMgAI // 87 // 930 arahaMta siddha ceiya, sue ya dhamme ya sAhuvagge y| Ayariya uvajjhAesu ya, pavayaNe daMsaNe yA vi // 48 // 931 bhattI pUyA vannasaMjalaNaM, vajjaNamavannavAyassa / AsAyaNaparihAro, daMsaNaviNao samAseNaM // 89 // 932 mottUNa jiNaM mottUNa, jiNamayaM jiNamayaTThie mottuM / saMsArakaccavAraM, ciMtijjaMtaM jagaM sesaM // 10 // 933 saMkA kaMkha vigicchA, pasaMsa taha saMthavo kuliMgisu / sammattassa'iyArA, parihariyavvA payatteNaM // 11 // 934 pAvayaNI dhammakahI, vAI nemittio tavassI ya / vijjA siddho ya kavI, adveva pabhAvagA bhaNiyA // 12 // 935 jiNasAsaNe kusalayA, pabhAvaNA''yayaNasevaNA thirayA / bhattI ya guNA, sammattadIvayA uttamA paMca // 13 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAroddhAra sUkta - ratna - maMjUSA 936 uvasama saMvego vi ya, nivveo taha ya hoi aNukaMpA / asthikkaM ciya ee, sammatte lakkhaNA paMca // 94 // 937 no annatitthie annatitdhi-deve ya taha sadeve vi / 84 gahie kutitthiehi, vaMdAmi na vA nama'sAmi // 95 // 938 neva aNAlatto Alavemi, no saMlavemi taha tesiM / demi na asaNAIyaM, pesemi na gaMdhapupphAi // 96 // 939 rAyAbhiogo ya gaNAbhiogo, balAbhiogo ya surAbhiogo / katAravitta guruniggahoya, chachiMDiAo jiNasAsaNaMmi // 97 // 940 mUlaM dAraM paDaNaM, AhAro bhAvaNaM nihI / ducchakkassAvi dhammassa sammataM parikittiyaM // 18 // 941 atthi ya nicco kuNaI, kayaM ca veei asthi nivvANaM / asthi va mokkhAbAo, ussammattassa ThANAI // 99 // 1356 dhammaravaNassa joggo akkhudo savavaM pagaisomo loyapio akuro bhIru asado sadakkhino // 100 // 1357 lajjAluo dayAlU, majjhattho somadiTThi guNarAgI / sakkahasupakkhajutto, sudIhadaMsI visesannU // 101 // 1358 vuDDANugo viNIo, kayannuo para hiyatthakArI ya / taha ceva laddhalakkho, igavIsaguNo havai so // 102 // 1394 je jaMmi juge purisA, asayaMgulasamUsiyA huMti / tesiM jaM miyamaMgulaM, AyaMgulamettha taM hoi // 103 // 1396 ussehaMgulamegaM havai, pamANaMgulaM sahassaguNaM / ussehaMguladguNaM vIrassAyaMgulaM bhaNiyaM // 104 // " "
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravacanasAroddhAra sUkta- ratna-maMjUSA 1397 AyaMguleNa vatthu, ussehapamANao miNasu dehaM / / nagapuDhavivimANAI, miNasu pamANaMguleNaM tu // 105 // 1419 samaNImavagayaveyaM, parihAra pulAyamappamattaM ca / caudasapuvvi AhAragaM ca, na ya koi saMharai // 106 // 1185 jassa jai sAgarAiM Thii, tassa tettiehiM pakkhehiM / UsAso devANaM, vAsasahassehiM AhAro // 107 // 1440 gevijja'Nuttaresu, appaviyArA havaMti savvasurA / sappaviyAraThiINaM, aNaMtaguNasokkhasaMjuttA // 108 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa jinavallabhagaNikRtaM piNDavizuddhiprakaraNaM deviMdaviMdavaMdiya-payAraviMde'bhivaMdiya jiNiMde / vocchAmi suvihiyahiyaM, piMDavisohi samAseNa // 1 // jIvA suhesiNo, taM sivaMmi taM saMjameNa so dehe / so piMDeNa sadoso, so paDikuTTho ime te ya // 2 // AhAkammuddesiya, pUIkamme ya mIsajAe ya / ThavaNA pAhuDiyAe, pAuyara-kIya-pAmicce // 3 // pariaTTie abhihaDubbhinne, mAlohaDe ya acchijje / aNisiTThajjhoyarae, solasa piMDuggame dosA // 4 // AhAe viyappeNaM, jaINa kammamasaNAikaraNaM jaM / chakkAyArambheNaM, taM AhAkammamAhaMsu // 5 // ahavA jaM taggAhiM, kuNai ahe saMjamAu narae vaa| haNai va caraNAyaM, se ahakamma tamAyahammaM vA // 6 // aTThavi kammAiM ahe, baMdhai pakarei ciNai uvcinni| kammiyabhoI a sAhU, jaM bhaNiyaM bhagavaIe phuDaM // 7 // taM puNa jaM jassa jahA, jArisamasaNe ya tassa je dosA / dANe ya jahApucchA, chalaNA suddhI ya taha vocchaM // 8 // asaNAi caubbheyaM, AhAkammamiha biMti AhAraM / paDhama ciya jaijoggaM, kIraMtaM niTThiyaM ca tahiM // 9 // tassa kaDa tassa niTThiya, caubhaMgo tattha ducarimA kappA / phAsukaDaM raddhaM vA, niTThiyamiyaraM kaDaM savvaM // 10 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa sAhunimittaM vaviyAi, tA kaDA jAva taMdulA duchaDA / tichaDA u niTThiyA, pANagAi jahasaMbhavaM nejjA // 11 // sAhammiyassa pavayaNa-liMgehi kae kayaM havai kammaM / patteyabuddhaniNhava-titthayaraTThAe puNa kappe // 12 // paDisevaNapaDisuNaNA-saMvAsa'NumoyaNehiM taM hoi / iha teNarAyasuya-pallirAyadudvehiM diTuMtA // 13 // sayamanneNa ca dinnaM, kammiyamasaNAi khAi paDisevA / dakkhinnAduvaoge, bhaNio lAbho tti paDisuNaNA // 14 // saMvAso sahavAso, kammiyabhoihiM tappasaMsA u / aNumoyaNa tti to te, taM ca cae tivihativiheNa // 15 // vaMtuccArasurAgo-maMsasamamimaMti teNa tajjuttaM / pattaM pi kayatikappaM, kappai puvvaM karisagha8 // 16 // kammaggahaNe aikamma-vaikammA taha'iyAraNAyArA / ANAbhaMga'NavatthA-micchattavirAhaNA ya bhave // 17 // AhAkammAmaMtaNa-paDisuNamANe aikammo hoi / payabheyAi vaikkama, gahie taieyaro gilie // 18 // bhuMjai AhAkamma, sammaM jo na ya paDikkamati luddho| savvajiNANAvimuhassa, tassa ArAhaNA natthi // 19 // jaiNo caraNavighAitti, dANameyassa natthi AheNa / bIyapae jai kattha vi, pattavisese ya hojja jao // 20 // saMtharaNaMmi asuddhaM, doNha vi geNhaMtadeMtayANa'hiyaM / AuradiTuMteNaM, taM ceva hiyaM asaMtharaNe // 21 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa bhaNiyaM ca paMcamaMge, supattasuddhannadANacaubhaMge / paDhamo suddho bIe bhayaNA, sesA aNiTThaphalA // 22 // desANuciyaM bahudavvaM, appakulamAyaro ya to pucche / kassa kae keNa kayaM?, lakkhijjai bajjhaliMgehiM // 23 // thovaM ti na puTuM, na kahiyaM gUDhehiM nAyaro va ko| iya chalio na laggai, suuvautto asaDhabhAvo // 24 // AhAkammapariNao, bajjhai liMgi vva suddhabhoI vi / suddhaM gavesamANo, sujjhai khavaga vva kamme vi // 25 // naNu muNiNA jaM na kayaM, na kAriyaM nANumoiyaM taM se| gihiNA kaDamAyayao, tigaraNasuddhassa ko doso ? // 26 // saccaM taha vi muNaMto, giNhaMto vaddhae pasaMgaM se / niddhaMdhaso ya giddho, na muyai sajiyaM pi so pacchA // 27 // uddesiyamohavibhAgao ya, ohe sae jamAraMbhe / bhikkhAu kai vi kappar3a, jo ehI tassa dANaTThA // 28 // bArasavihaM vibhAge, cahuddiDha kaDaM ca kammaM ca / uddesasamuddesAdesasamAesabheeNa // 29 // jAvaMtiyasamuddesaM, pAsaMDINaM bhave samuddesaM / samaNANaM AesaM, niggaMthANaM samAesaM // 30 // saMkhaDi bhuttuvvariyaM, cauNhamuddisai jaM tamuddiDhaM / vaMjaNamIsAi kaDaM, tamaggitaviyAi puNa kammaM // 31 // uggamakoDikaNeNa vi, asuilaveNaM va juttmsnnaaii| suddhaM pi hoi pUI, taM suhumaM bAyaraM ti duhA // 32 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa suhumaM kammiyagaMdhaggi-dhUmabapphehiM taM puNa na duTuM / duvihaM bAyaramuvagaraNa-bhattapANe tahiM paDhamaM // 33 // kammiyaculliyabhAyaNa-DovaThiyaM pUi kappar3a puDho taM / bIyaM kammiyavagghAra-hiMguloNAi jattha chuhe // 34 // kammiyavesaNadhUmiyaM, ahava kayaM kammakharaDie bhANe / AhArapUiya taM, kammalittahatthAichikkaM ca // 35 // paDhame diNaMmi kamma, tinni u pUi kayakammapAyagharaM / pUr3a tilevaM piDharaM, kappai pAyaM kayatikappaM // 36 // jaM paDhamaM jAvaMtiya-pAsaMDajaINa appaNo ya kae / Arabhai taM timIsaM ti, mIsajAyaM bhave tivihaM // 37 // saTThANaparaTThANe, paraMparANaMtaraM cirittariyaM / duvihativihA vi ThavaNA-'saNAi jaM Thavai sAhukae // 38 // cullukkhAi saTThANaM, khIrAi paraMparaM ghayAiyaraM / davvaTThiI jAva ciraM, aciraM tigharaMtaraM kappaM // 39 // bAyarasuhumussakkaNaM, osakkaNamii duheha pAhuDiyA / paraokaraNussakkaNaM, osakkaNamArao karaNaM // 40 // pAuyakaraNaM duvihaM, pAyaDakaraNaM payAsakaraNaM ca / satimiraghare payaDaNaM, samaNaTThA jamasaNAiNaM // 41 // pAyaDakaraNaM bahiyA-karaNaM deyassa ahava cullIe / bIyaM maNidIvagavakkha-kuDDacchiDDAikaraNeNaM // 42 // kiNaNaM kIyaM mulleNaM, cauha taM saparadavvabhAvehiM / cunnAikahAidhaNAi-bhattamaMkhAirUvehi // 43 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa samaNaTThA ucchidiya, jaM deyaM dei tamiha pAmiccaM / taM du8 jaibhaiNI-uddhAriyatellanAeNa // 44 // pallaTiyaM jaM davvaM, tadannadavvehiM dei sAhUNaM / taM pariyaTTiyametthaM, vaNidugabhaiNIhi diTuMto // 45 // gihiNA saparaggAmAi, ANiyaM abhihaDaM jaINaTThA / taM bahudosaM neyaM, pAyaDachannAibahubheyaM // 46 // AinnaM tukkosaM, hatthasayaMto ghareu tinni tahiM / egattha bhikkhagAhI, bIo dusu kuNai uvaogaM // 47 // jauchagaNAivilitaM, ubhidiya dei jaM tamubbhinnaM / samaNaTThamaparibhogaM, kavADamugghADiyaM vA vi // 48 // uDDamahobhayatiriesu, mAlabhUmiharakuMbhIdharaNiThiyaM / karaduggejjhaM dalayai, jaM taM mAlohaDaM cauhA // 49 // acchidia annesiM, balA vi jaM deMti sAmipahuteNA / taM acchijjaM tivihaM, na kappae naNumayaM tehiM // 50 // aNisiTThamadinnaM, aNaNumayaM ca bahutullamegu jaM dijjaa| taM ca tihA sAhAraNa-collagajaDDAnisaTuMti // 51 // jAvaMtiyajaipAsaMDiyatthaM, oyarai taMdule pacchA / saTTA mUlAraMbhe, jamesa ajjhoyaro tiviho // 52 // iya kammaM uddesiyatiya-mIsa'jjhoyaraMtimadugaM ca / AhArapUibAyara-pAhuDi avisohikoDi tti // 53 // tIe juyaM pattaM pi hu, karIsanicchoDiyaM kayatikappaM / kappar3a jaM tadavayavo, sahassaghAI visalavo vva // 54 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa sesA visohikoDI, tadavayavaM jaM jahiM jayA paDiyaM / asaDho pAsai taM ciya, tao tayA uddhare sammaM // 55 // taM ceva asaMtharaNe, saMtharaNe savvamavi vigicaMti / dullahadavve asaDhA, tattiyamettaM ciya cayaMti // 56 // bhaNiyA uggamadosA, saMpai uppAyaNAe te vocchaM / je'Najjakajjasajjo, karejja piMDaTThamavi te ya // 57 // dhAi dUinimitte, AjIvavaNImage tigicchA ya / kohe mANe mAyA, lobhe a havaMti dasa ee // 58 // pubbi pacchA saMthava, vijjAmaMte ya cunnajoge ya / uppAyaNAe dosA, solasame mUlakamme ya // 59 // bAlassa khIramajjaNa-maMDaNakIlAvaNaMkadhAittaM / kariya karAviya vA jaM, lahai jai dhAipiMDo so // 60 // kahiyamiho saMdesaM, payarDa channaM ca saparagAmesu / jaM lahai liMgajIvI, sa dUpiMDo aNahAphalo // 61 // jo piMDAinimittaM, kahai nimittaM tikAlavisayaM pi| lAbhAlAbhasuhAsuha-jIviamaraNAi so pAvo // 62 // jaccAidhaNANa puro, tagguNamappaM pi kahiya jaM lahai / so jAIkulagaNakamma-sippaAjIvaNApiMDo // 3 // mAibhavA vippAi va, jAi uggAi piubhavaM ca kulaM / mallAi gaNo kisimAi, kamma cittAi sippaM tu // 64 // piMDaTThA samaNAtihi-mAhaNakiviNasuNagAibhattANaM / appANaM tabbhattaM, daMsai jo so vaNimo tti // 65 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa bhesajjavejjasUyaNaM, uvasAmaNavamaNamAikiriyaM vaa| AhArakAraNeNa vi, duviha tigicchaM kuNai mUDho // 66 // vijjAtavappabhAvaM, nivAipUyaM balaM va se nAuM / dalUNa va kohaphalaM, diti bhayA kohapiMDo so // 67 // laddhipasaMsattiiu, pareNa ucchAhio avamao vaa| gihiNo'bhimANakArI, jaM maggai mANapiMDo so // 68 // mAyAe viviharUvaM, rUvaM AhArakAraNe kuNai / gihissamimaM niddhAi, to bahu aDai lobheNaM // 69 // kohe ghevarakhavao, mANe sevaiyakhuDDao nAyaM / mAyAe''sADhabhUI, lobhe kesarayasAhu tti // 70 // thuNaNe saMbaMdhi saMthavo, duhA so ya puvva pacchA vaa| dAyAraM dANAu, puvvaM pacchA va jaM thuNai // 71 // jaNaNijaNagAi puvvaM, pacchA sAsusasurayAi jaM ca jii| AyaparavayaM nAuM, saMbaMdhaM kuNai tadaNuguNaM // 72 // sAhaNajuttA thIdevayA ya, vijjA vivajjae maMto / aMtaddhANAiphalA, cunnA nayaNaMjaNAiyA // 73 // sohaggadohaggakarA, pAyapalevAiNo ya iha jogA / piMDaTThamime duTThA, jaINa suyavAsiyamaINa 74 // maMgalamUlINhavaNAi, gabbhavIvAhakaraNaghAyAi / bhavavaNamUlakammaMti, mUlakammaM mahApAvaM // 75 // iya vuttA suttAu, battIsa gavesaNesaNAdosA / gahaNesaNadose dasa, leseNa bhaNAmi te ya ime // 76 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa 63 saMkiyamakkhiyanikkhitta-pihiyasAhariyadAyagummIse / apariNayalittachaDDiya, esaNadosA dasa havaMti // 77 // saMkiya gahaNe bhoe, caubhaMgo tattha ducarimA suddhA jaM saMkai taM pAvai, dosaM sesesu kammAI // 78 // saccittAcittamakkhiyaM, duhA tattha bhUdagavaNehiM / tivihaM paDhamaM bIyaM, garahiyaiyarehiM duvihaM tu // 79 // saMsattaacittehi, logAgamagarahiehi ya jaINa / sukkallasacittehi ya, karamattaM makkhiyamakappaM // 8 // puDhavidagaagaNipavaNe, parittaNaMte vaNe tasesuM ca / nikkhittamacittaM pi hu, aNaMtaraparaMparamagejhaM // 81 // sacittAcittapihIe, caubhaMgo tattha dugumAitigaM / gurulahucaubhaMgille, carime vi ducarimagA suddhA // 82 // khiviyannatthamajoggaM, mattAu teNa dei sAhariyaM / tattha sacittAcitte, caubhaMgo kappai u carame // 83 // tattha vi ya thovabahuyaM, caubhaMgo paDhamataIyagAiNNA / jai taM thovAhAraM, mattagamukkhiviya viyarejjA // 84 // thera'pahupaMDavevira-jariyaMdha'vattamattaummatte / / karacaraNachinapagaliya-niyalaMDu ya pAuyArUDho // 85 // khaMDai pIsai bhuMjai, kattai loDhei vikkiNai / piMje dalai virolai, jemai jA guvviNi bAlavacchA ya // 86 // taha chakkAe giNhai, ghaTTai AraMbhai khivai dadu jii| sAhAraNacoriyagaM, dei parakkaM parahu~ vA // 87 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa Thavai baliM uvvattai, piTharAi tihA sapaccavAyA jaa| deMtesu evamAisu, ogheNa muNI na giNhanti // 88 // joggamajoggaM ca duve vi, misiuM dei jaM tamummIsaM / iha puNa sacittamIsaM, na kappamiyaraMmi u vibhAsA // 89 // apariNayaM davvaM ciya, bhAvo vA doNha dANa egassa / jaiNo vegassa maNe, suddhaM na'nnassa'pariNamiyaM // 10 // dahimAilevajuttaM, littaM tamagejjhamohao ihayaM / saMsaTThamattakarasAvasesadavvehiM aDabhaMgA // 11 // ettha visamesu gheppai, chaDDiyamasaNAi hoMtaparisADiM / tattha paDate kAyA, paDie mahubiMdudAharaNaM // 12 // iya solasa solasa dasa, uggamaupyAyaNesaNA dosA / gihisAhUbhayapabhavA, paMca gAsesaNAe ime // 13 // saMjoyaNA pamANe, iMgAle dhUma kAraNe paDhamA / vasahi bahiraMtare vA, rasaheuM davvasaMjogA // 14 // dhiibalasaMjamajogA, jeNa Na hAyaMti saMpai pae vaa| taM AhArapamANaM, jaissa sesaM kilesaphalaM // 15 // jeNa'ibahu aibahuso, aippamANeNa bhoyaNaM bhuttaM / hAdejjava vAmejjava, mArejjava taM ajIraMtaM // 16 // aMgArasadhUmovama, caraNiMdhaNakaraNa bhAvao jamiha / ratto duTTho bhuMjai, taM aMgAraM ca dhUmaM ca // 17 // chuhaveyaNaveyAvacca-saMjamasujjhANapANarakkhaTThA / iriyaM ca visohelaM, bhuMjai na u rUvarasaheU // 98 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMDavizuddhiprakaraNa ahava na jimejja roge, mohudaye synnmaaiuvsgge| pANidayAtavaheuM, aMte taNumoyaNatthaM ca // 19 // iha tivihesaNadosA, leseNa jahAgamaM me'bhihiyaa| esu gurulahuvisesaM, sesaM ca muNejja suttAu // 100 // sohaMto ya ime taha, jaijja savvattha paNagahANIe / ussaggavavAyaviU, jaha caraNaguNA na hAyaMti // 101 // jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijjaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa // 102 // icceyaM jiNavallaheNa gaNiNA, jaM piNddnijjuttio| kiMcI piMDavihANajANaNakae, bhavvANa savvANa vi // 103 // vuttaM suttaniuttasuddhamaiNA, bhattIi sattIi taM / savvaM bhavvamamaccharA suyaharA, bohiMtu sohiMtu ya // 104 // // iti piNDavizuddhiprakaraNaM samAptam //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakaniyuktiAdi sUkata - ratna - maMjUSA Avazyakaniryukti Adi sUkta - ratna - maMjUSA -~- zrIbhadrabAhusvAmiviracitA AvazyakaniyuktiH ~~ 909 saMsArADavIe, micchatta'nnANamohiapahAe / jehiM kayaM desiattaM, te arihaMte paNivayAmi // 1 // 1002 nivvANasAhae joe, jamhA sAhaMti sAhuNo / samA ya savvabhUesu, tamhA te bhAvasAhuNo // 2 // 1005 asahAi sahAyattaM, karaMti me saMjamaM karitassa / eeNa kAraNeNaM, namAmi'haM savvasAhUNaM // 3 // 92 atthaM bhAsai arahA, suttaM gaMthaMti gaNaharA niuNaM / sAsaNassa hiyaTThAe, tao suttaM pavattai // 4 // 103 NANaM payAsagaM sohago, tavo saMjamo ya guttikaro / tiNhaM pi samAjoge, mokkho jiNasAsaNe bhaNio // 5 // 93 sAmAiyamAiyaM suyanANaM, jAva biMdusArAo / tassa vi sAro caraNaM, sAro caraNassa nivvANaM // 6 // saMsArasAgarAo ubbuDo, mA puNo nibuDDijjA / caraNaguNavippahINo, buDDai subahuM pi jANaMto // 7 // 1146 jANato vi tariuM, kAiyajogaM na juMjai naIe / so vujjhai soeNaM, evaM nANI caraNahINo // 8 // 120 aNathovaM vaNathovaM, aggIthovaM kasAyathovaM ca / Na hu bhe vIsasiyavvaM, thevaM pi hu taM bahu hoi // 9 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka niryukti 867 to samaNo jai sumaNo, bhAveNa ya jai Na hoi pAvamaNo / sayaNe ya jaNe ya samo, samo ya mANAvamANesu // 10 // 868 Natthi ya si koi veso, pio va savvesu ceva jIvesu / eeNa hoi samaNo, eso aNNo vi pajjAo // 11 // 866 vaMdijjamANA na samukkasaMti, hIlijjamANA na samujjalaMti / daMteNa citteNa caraMti dhIrA, muNI samugdhAiyarAgadosA // 12 // 1106 samaNaM vaMdijja mehAvI, saMjayaM susamAhiyaM / paMcasamiya-tiguttaM, asaMjama-duguMchagaM // 13 // 1194 kiikammaM ca pasaMsA, saMviggajaNaMmi nijjaraTThAe / je je viraIThANA, te te uvavUhiyA hoti // 14 // 1131 liMgaM jiNapaNNattaM, evaM namaMtassa nijjarA viulA / jai vi guNavippahINaM, vaMdai ajjhappasohIe // 15 // 1125 apuvvaM daNaM, abbhuTThANaM tu hoi kAyavvaM / sAhumi diThThapuvve, jahArihaM jassa jaM joggaM // 16 // 1126 mukkadhurAsaMpAgaDasevI-caraNakaraNapabbhaTe / liMgAvasesamitte, jaM kIrai taM puNo vocchaM // 17 // 1127 vAyAi namokkAro, hatthusseho ya sIsanamaNaM ca / saMpucchaNa'cchaNaM, chobhavaMdaNaM vaMdaNaM vA vi // 18 // 1128 pariyAyaparisapurise, khittaM kAlaM ca AgamaM naccA / kAraNajAe jAe, jahArihaM jassa jaM juggaM // 19 // 1129 etAI akuvvaMto, jahArihaM arihadesie magge / na bhavai pavayaNabhattI, abhattimaMtAdao dosA // 20 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 AvazyakaniyuktiAdi sUkta - ratna - maMjUSA 1189 je jattha jayA jaiyA, 'bahussuyA caraNakaraNapabbhaTThA / jaM te samAyaraMtI, AlaMbaNa maMdasaDDANa // 21 // 1190 je jattha jayA jaiyA, bahussuyA caraNakaraNasaMpannA / jaM te samAyaraMtI, AlaMbaNa tivvasaDDANaM // 22 // 1268 thovAhAro thovabhaNio ya, jo hoi thovaniho ya / thovovahiuvagaraNo, tassa hu devA vi paNAmaMti // 23 // 1244 AlovaNamAluMcana, viyaDIkaraNaM ca bhAvasohI ya / AloiyaMmi ArAhaNA, aNAloie bhayaNA // 24 // 1534 pAyasamA UsAsA, kAlapamANeNa hu~ti nAyavvA / eyaM kAlapamANaM, ussagge NaM tu nAyavvaM // 25 // 1548 vAsIcaMdaNakappo, jo maraNe jIvie ya samasaNNo / dehe ya apaDibaddho, kAussaggo havai tassa // 26 // 1551 kAussagge jaha suTThiyassa, bhajjaMti aMgamaMgAI / iya bhiMdaMti suvihiyA, aTThavihaM kammasaMghAyaM // 27 // ~~ zrIbhadrabAhusvAmiviracitA oghaniyuktiH - bhA.5 cattAri u aNuogA, caraNe dhammagaNiANuoge ya / daviyaNuoge ya tahA, ahakkama te mahiDDIyA // 28 // bhA.6 savisayabalavattaM puNa, jujjai tahavi a mahiDDiaM caraNaM / cArittarakkhaNaTThA, jeNiare tinni aNuogA // 29 // bhA.7 caraNapaDivattiheuM, dhammakahA kAladikkhamAIA / davie daMsaNasuddhI, saNasuddhassa caraNaM tu // 30 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ oghaniyukti ni.47 savvattha saMjamaM saMjamAu, appANameva rakkhijjA / muccai aivAyAo puNo, visohI na yAviraI // 31 // ni.48 saMjamaheDaM deho dharijjar3a, so kao a tadabhAve ? / saMjamaphAinimittaM tu, dehaparipAlaNA iTThA // 32 // ni. 742 je jujjai uvagAre, taMsi hoi ubagaraNaM / atiregaM ahigaraNaM, ajato ajayaM pariharaMto // 33 // ni.743 ugamAyaNAsuddhaM esaNAdosavajjiyaM / uvahiM dhArae bhikkhU, pagAsapaDilehaNaM // 34 // ni.747 ajjhatthavisohIe, uvagaraNaM bAhiraM pariharaMto / appariggahI tti bhaNio, jiNehiM telukkadaMsIhiM // 35 // ni.748 ajjhappavisohIe, jIvanikAehiM saMthaDe loe / desiyamahiMsagattaM jiNehiM telokkasIhiM // 36 // ni.749 uccAmi pAe, IriyAsamiyarasa saMkamAe / vAvajjejja kuliMgI, marijja taM jogamAsajja // 37 // ni.750 na ya tassa tannimitto, baMdho sumo vi desio samae / aNavajjo u paogeNa, savvabhAveNa so jamhA // 38 // ni.751 nANI kammassa khayaTTamuTThio'NuDio ya hiMsAe / jaya asataM ahiMsArtha, uDio avahao so u / / 39 / / ni.752 tassa asaMceayao, saMceyayato va jAI sattAI / jogaM pappa viNassaMti, natthi hiMsAphalaM tassa // 40 // ni. 753 jo ya pamatto puriso, tassa ya jogaM paDucca je sattA / vAvajjaMte niyamA, tesiM so hiMsao hoi // 41 // " EE
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 vayanitinA sUta - 28 - maMjUSA " ni. 754 je vi na vAvajjaMti, niyamA tesiMpi hiMsao so u / sAvajjo paogeNa savvabhAvao so jamhA // 42 // ni.755 AyA ceva ahiMsA, AyA hiMsa tti nicchao eso / jo hoi appamatto, ahiMsao hiMsao iyaro // 43 // ni.760 jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijjaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa // 44 // ni.61 vajjemitti pariNao, saMpattIe vimuccaI verA / avato vina muccai, kiliTThabhAvo tti vA jassa // 45 // ni.539 veyAvacce abbhuTThiyassa, saddhAe kAukAmassa / lAbho caiva tayassassa ahINamaNasassa // 46 // ni.536 lAbheNa jojavato, jar3aNo lAbhaMtarAiyaM haNar3a / " kuNamANo ya samAhiM, savvasamAhiM lahai sAhU // 47 // ni.611 suttatyadhirIkaraNa, viNao gurupUcA sehavahumANo / dANavatisaddhavuDDI, buddhibalavaddhaNaM ceva // 48 // ni.612 eehiM kAraNehi u, kei sahussa vi vayaMti aNukaMpA / guruaNukaMpAe puNa, gacche titthe ca aNukaMpA // 49 // bhA.127 AyariyaaNukaMpAe, gaccho aNukaMpio mahAbhAgo / gacchANukaMpAe, avvocchittI kayA titthe // 50 // ni. 216 tiNi diNe pAhunnaM, savvesiM asai bAlavuDDANaM / je taruNA saggAme, vatthavvA bAhiM hiMDaMti // 51 // bhA. 48 jar3a tA pAsatthosaNNa-kusIlaniNhavagANaMpi desiaM karaNaM / caraNakaraNAlasANaM, sabbhAvaparaMmuhANaM ca // 52 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ oghaniryukti 101 bhA.49 kiM puNa jayaNAkaraNujjayANa daMtidiyANaM guttANaM / saMviggavihArINaM, savvapayatteNa kAyavvaM // 53 // bhA.47 titthagaravayaNakaraNe, AyariyANaM kayaM pae hoi / kujjA gilANassa u, paDhamAlia jAva bahigamaNaM // 54 // ni.120 cakke thUbhe paDimA, jammaNa nikkhamaNa nANa nivvANe / saMkhaDi vihAra AhAra, uvahi taha daMsaNaTThAe // 55 // ni.121 ete akAraNA saMjayassa, asamattatadubhayassa bhave / te ceva kAraNA puNa, gIyatthavihAriNo bhaNiA // 56 // ni.173 samaNANaM sauNANaM, bhamarakulANaM ca goulANaM ca / aniyAo vasahIo, sAraiANaM ca mehANaM // 57 // ni.198 muttanirohe cakkhU, vaccanirohe ya jIviyaM cayai / uDDanirohe koDhe, gelannaM vA bhave tisu vi // 58 // ni.228 majjAramUsagAi ya, vArae navi a jANughaTTaNayA / do hatthe ya abAhA, niyamA sAhussa sAhUo // 59 // ni.229 bhuttAbhuttasamutthA, bhaMDaNadosA ya vajjiyA hoti / sIsaMteNa va kuTuM tu, hatthaM mottUNa ThAyaMti // 60 // ni.273 paDilehaNaM kareMto, miho kahaM kuNai jaNavayakahaM vA / dei va paccakkhANaM, vAei sayaM paDicchai vA // 61 // ni.274 puDhaviAukkAe, teUvAUvaNassaitasANaM / / paDilehaNApamatto, chaNhaM pi virAhao hoi // 62 // ni.277 jogo jogo jiNasAsaNaMmi, dukkhakkhayA pauMjaMto / aNNoNNamabAhAe, asavatto hoi kAyavvo // 63 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 AvazyakaniryuktiAdi sUkta- ratna - maMjUSA jana ni.278 joge joge jiNasAsaNaMmi, dukkhakkhayA pauMjate / ekkikkaMmi aNaMtA, vaDhetA kevalI jAyA // 64 // ni.280 sesesu avaTuMto, paDilehaMto vi desamArAhe / jai puNa savvArAhaNaM, icchasi to NaM nisAmehi // 65 // ni.281 paMciMdiehiM gutto, maNamAitivihakaraNamAutto / tavaniyamasaMjamaMmi a, jutto ArAhao hoi // 66 // ni.323 avvocchinnA tasA pANA, paDilehA na sujjhaI / tamhA haTThapahaThThassa, avaTuMbho na kappaI // 67 // ni.349 uubaddhadhuvaNa bAusa, baMbhaviNAso aThANaThavaNaM ca / saMpAimavAuvaho, palavaNa AtopaghAto ya // 18 // ni.350 aibhAracuDaNapaNae, sIyalapAuraNa ajIragelanne / obhAvaNakAyavaho, vAsAsu adhovaNe dosA // 19 // ni.548 jaha abbhaMgaNalevA, sagaDakkhavaNANa juttio hoti / iya saMjamabharavahaNaTThayAe, sAhUNa AhAro // 70 // ni.555 ataraMtabAlavuDDA, sehAesA guru asahuvaggo / sAhAraNoggahA, 'laddhikAraNA maMDali hoi // 71 // ni.563 cittaM bAlAINaM gahAya, ApucchiUNa AyariyaM / jamalajaNaNIsariccho, nivesaI maMDalIthero // 72 // ni.580 hiyAhArA miyAhArA, appAhArA ya je narA / na te vijjA tigicchaMti, appANaM te tigicchagA // 73 // bhA.295 uggamadosAijaDhaM, ahavA bIaM jahA jahiM gahiaM / ii eso gahaNavihi, asuddhapacchAyaNe avihI // 74 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ oghaniryukti/ uttarAdhyayanasUtra 103 ni.413 ekkANiyassa dosA, itthI sANe taheva paDiNIe / bhikkhavisohi mahavvaya, tamhA sabitijjae gamaNaM // 75 // ni.443 chakkAyadayAvaMto vi, saMjao dullahaM kuNai bohiM / AhAre nIhAre, duguMchie piMDagahaNe ya // 76 // ni.444 je jahiM duguMchiyA khalu, pavvAvaNavasahibhattapANesu / jiNavayaNe paDikuTThA, vajjeyavvA payatteNa // 77 // ni.447 pavayaNamaNapehaMtassa, tassa niddhaMdhasassa luddhassa / bahumohassa bhagavayA, saMsAro'NaMtao bhaNio // 78 // ni.528 bharaheravayavidehe, pannarasa vi kammabhUmigA sAhU / ekkaMmi hIliyaMmi, savve te hIliyA hoti // 79 // ni.529 bharaheravayavidehe, pannarasa vi kammabhUmigA sAhU / ekkaMmi pUiyaMmI, savve te pUiyA hoMti // 80 // ni.795 chattIsaguNasamannAgaeNa, teNa vi avassa kAyavvA / parasakkhiyA visohI, suTTha vi vavahArakusaleNaM // 81 // ~~ uttarAdhyayanasUtram ~~ 3/1 cattAri paramaMgANi, dullahANIha jaMtUNo / mANusattaM sui saddhA, saMjamaMmi ya vIriyaM // 82 // 10/1 dumapattae paMDurae jahA, nivaDai rAigaNANa accae / evaM maNuANaM jIviaM, samayaM goyama ! mA pamAyae // 83 // 9/58 suvaNNaruppassa upavvayA bhave, siyA hu kelAsasamA asaMkhayA / narassa luddhassa na tehi kiMci, icchA hu AgAsasamA aNaMtiyA // 84 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 AvazyakaniyuktiAdi sUkata - ratna - maMjUSA 8/17 jahA lAho tahA loho, lAhA loho pavaDDai / domAsakayaM kajjaM, koDie vi na niTThiyaM // 85 // 1/4 jahA sUNI pUikaNNI, nikkasijjai savvaso / evaM dussIlapaDiNIe, muharI nikkasijjai // 86 // 1/2 ANAniddesakare, guruNamuvavAyakArae / iMgiyAgArasaMpanne, so viNIe tti vuccai // 87 // 1/21 AlavaMte lavaMte vA, na nisijjA kayAi vi / caiUNa AsaNaM dhIro, jao jattaM paDissuNe // 48 // 1/22 AsaNagao na pucchejjA, neva sejjAgao kayAi vi / AgammukkuDuo saMto, pucchejjA paMjalIuDo // 89 // 1/19 neva palhatthiyaM kujjA, pakkhapiMDaM va saMjae / pAe pasArie vA vi, na ciTThe guruNaMtie // 10 // 1/12 mA galiasseva kasaM, vayaNamicche puNo puNo / kasaM va daTThamAinne, pAvagaM parivajjae // 11 // 1/38 khaDDagA me caveDA me, akkosA ya vahA ya me / kallANamaNusAsaMtaM, pAvadiTThitti mannai // 12 // 1/39 putto me bhAi NAi tti, sAhU kallANa mannai / pAvadiTThI u appANaM, sAsaM dAsaM va mannai // 13 // 2/28 dukkaraM khalu bho NiccaM, aNagArassa bhikkhuNo / savvaM se jAiyaM hoi, natthi kiMci ajAiyaM // 14 // 2/24 akkosejja paro bhikkhU, na tesiM paDisaMjale / sariso hoi bAlANaM, tamhA bhikkhU na saMjale // 15 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAdhyayanasUtra 105 9/40 jo sahassaM sahassANaM, mAse mAse gavaM dae / tassA vi saMjamo seo, aditassa vi kiMcaNaM // 16 // 13/17 bAlAbhirAmesa dahAvahesa, na taM sahaM kAmagaNesa rAyaM / virattakAmANa tavodhaNANaM, jaM bhikkhuNaM sIlaguNe rayANaM // 17 // 9/14 suhaM vasAmo jIvAmo, jesiM mo natthi kiMcaNaM / mihilAe DajjhamANIe, na me Dajjhai kiMcaNaM // 18 // 9/15 cattaputtakalattassa, nivvAvArassa bhikkhuNo / __ piyaM na vijjai kiMci, appiyaM pi na vijjai // 19 // 2/30 paresu gAsamesejjA, bhoyaNe pariniTThie / laddhe piMDe aladdhe vA, nANutappejja paMDie // 100 // 26/18 paDhamaM porisi sajjhAyaM, bitiyaM jhANaM jhiyAyai / taiyAe niddamokkhaM tu, cautthI bhujjo vi sajjhAyaM // 101 // 26/12 paDhamaM porisi sajjhAyaM, bitiyaM jhANe jhiyAyai / taiyAe bhikkhAyariyaM, puNo cautthIe sajjhAyaM // 102 // 11/26 giriM nahehiM khaNaha, ayaM daMtehiM khAyaha / jAyateyaM pAehiM haNaha, je bhikkhuM avamannaha // 103 // 17/3 je kei u pavvaie, niddAsIle pakAmaso / __ bhoccA peccA suhaM suyai, pAvasamaNe tti vuccai // 104 // 17/15 duddhadahIvigaio, AhArei abhikkhaNaM / arae ya tavokkame, pAvasamaNe tti vuccai // 105 // 20/44 visaM tu pIyaM jaha kAlakUDaM, haNei satthaM jaha kuggahIyaM / eseva dhammo visaovavanno, haNei veyAla ivAvivanno // 106 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 AvasaDaniyuktI rakta - 28 - mA 9 / 35 appANameva jujjhAhi, kiM te jujjeNa bajjhao ? / appANameva appANaM, jar3attA suhamehae // 107 // 3 / 12 sohI ujjuyabhUyassa dhammo suddhassa cihna / nivvANaM paramaM jAi, ghayasitte va pAvae // 108 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcavaTuka sUkta- ratna- maMjUSA 109 paMcavastuka sUkta - ratna - maMjUSA haribhadrasUrikRtaM paJcavastukaprakaraNaM NamiUNa vaddhamANaM, sammaM maNavayaNakAyajogehiM / saMgha ca paMcavatthugaM, ahakkama kittaissAmi // 1 // puDhavAisu AraMbho, pariggaho dhammasAhaNaM muttuM / mucchA ya tattha bajjho, iyaro micchattamAio // 2 // cAo imesi sammaM, maNavayakAehiM appavittIo / esA khalu pavvajjA, mukkhaphalA hoi niyameNaM // 3 // 1189 taha tillapattidhAraya-NAyagayo rAhavehagagao vA / eaM caei kAuM, Na tu aNNo khuddasatto tti // 4 // 118 sAhijjA duraNucaraM, kApurisANaM susAhucariaM ti / AraMbhaniyattANa ya, ihaparabhavie suhavivAge // 5 // 119 jaha ceva u mokkhaphalA, ANA ArAhiA jiNiMdANaM / saMsAradukkhaphalayA, taha ceva virAhiA hoi // 6 // 120 jaha vAhio a kiriyaM, pavajjiuM sevaI apatthaM tu / apavaNNagAu ahiyaM, sigdhaM ca sa pAvai viNAsaM // 7 // 121 emeva bhAvakiriaM, pavajjiGa kammavAhikhayaheU / pacchA apatthasevI, ahiyaM kammaM samajjiNai // 8 // 128 khaliyamiliyavAiddhaM, hINaM accakkharAidosajuaM / vaMdaMtANaM neA-'sAmAyAritti suttANA // 9 // 348 AharaNaM siTThidugaM, jiNaMdapAraNaga'dANadANesu / vihibhattibhAva'bhAvA, mokkhaMge tattha vihibhattI // 10 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 paMcavastuka sUkta- ratna- maMjUSA 590 jaM kevaliNA bhaNiyaM, kevalanANeNa tattao nAuM / tassa'NNahA vihANe, ANAbhaMgo mahApAvo // 11 // 591 egeNa kayamakajjaM, karei tappaccayA puNo anno / sAyAbahulaparaMpara, voccheo saMjamatavANaM // 12 // 592 micchattaM loassA, na vayaNameyamiha tattao evaM / vitahAsevaNa saMkA-kAraNao ahigameassa // 13 // 593 evaM ca'NegabhaviyA, tivvA saparovaghAiNI niyamA / jAyai jiNapaDikuTThA, virAhaNA saMjamAyAe // 14 // 594 jaha ceva u vihirahiyA, maMtAI haMdi Neva sijhaMti / hoMti a avayAraparA, taheva eyaM pi vinneyaM // 15 // 595 te ceva u vihijuttA, jaha saphalA huMti ettha loaMmi / taha ceva vihANAo, suttaM niyameNa paraloe // 16 // 1114 dhammatthamujjaeNaM, savvassa apattiaM na kAyavvaM / ia saMjamo vi seo, etttha ya bhayavaM udAharaNaM // 17 // 222 muttUNa abhayakaraNaM, parovayAro vi natthi aNNo tti / daMDigiteNagaNAyaM, na ya gihavAse avigalaM taM // 18 // 838 oheNa jassa gahaNaM, bhogo puNa kAraNA sa ohohI / jassa u dugaMpi niamA, kAraNao so uvaggahio // 19 // 132 harai rayaM jIvANaM, bajhaM abbhaMtaraM ca jaM teNa / rayaharaNaM ti pavuccai, kAraNakajjovayArAo // 20 // 260 gurupaccakkhANagilANasehamAINa pehaNaM pudi / to appaNo puvvamahAkaDAiM iare duve pacchA // 21 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcavastuka sUkta - ratna - maMjUSA 109 264 vasahI pamajjiyavvA, vakkhevavivajjieNa gIeNa / uvautteNa vivakkhe, nAyavvo hoi avihI u // 22 // 265 sai pamhaleNa miuNA, coppaDamAirahieNa jutteNaM / avviddhadaMDageNaM, daMDagapuccheNa na'nneNa // 23 // 266 apamajjaNaMmi dosA, jaNagarahA pANighAya mailaNayA / pAyapamajjaNauvahI, dhuvaNAdhuvaNaMmi dosA u // 24 // 282 viMTia baMdhaNadharaNe, agaNI teNa ya daMDiakkhohe / uubaddhadharaNabaMdhaNa, vAsAsu abaMdhaNe ThavaNA // 25 // 553 guruNA'NuNNAyANaM, savvaM cia kappaI u samaNANaM / kiccaM ti jao kAuM, bahuvelaM te kariti tao // 26 // 562 bArasavihaMmi vi tave, sabbhitarabAhire kusaladiDhe / navi asthi navi a hohI, sajjhAyasamaM tavokammaM // 27 // 555 AyahiapariNNA, bhAvasaMvaro navanavo a saMvego / nikkaMpayA tavo nijjarA ya, paradesiattaM ca // 28 // 1001 majjaNa nisijja akkhA, kiikammussagga vaMdaNaM jiDhe / bhAsaMto hoi jiTTho, na u pajjAeNa to vaMde // 29 // 1003 do cceva mattagAI, khele kAia sadosagassucie / evaMviho vi NiccaM, vakkhANijjati bhAvattho // 30 // 1006 nihAvigahAparivajjiehi~, guttehiM paMjaliuDehiM / bhattibahumANapuvvaM, uvauttehiM suNeavvaM // 31 // 1007 ahikaMkhaMtehiM subhAsiAI, vayaNAI atthamahurAI / vimhiamuhehiM harisAgaehiM harisaM jaNaMtehiM // 32 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcavastuka sUkta - ratna - maMjUSA 944 Na ya samaivigappeNaM, jahA tahA kAyamiNaM phalaM dei / avi AgamANuvAyA, rogacigicchAvihANaM va // 33 // 568 ummAyaM va labhijjA, rogAyaMka va pAuNe dIhaM / kevalipannattAo, dhammAo vA vi bhaMsijjA // 34 // 569 lahugurugurutaraMmi a, avihimi jahakkama ime NeyA / ukkosagAvihIo, ukkoso dhammabhaMso tti // 35 // 293 AvassiyAe jassa ya, jogo tti bhaNittu te tao Niti / nikkAraNe na kappai, sAhUNaM vasahiniggamaNaM // 36 // 295 jassa ya jogo tti jai, na bhaNaMti na kappaI tao annaM / joggaM pi vatthamAI, uvaggahakaraM pi gacchassa // 37 // 296 sAhUNa jao kappo, mottUNaM ANapANamAINaM / kappai na kiMci kAuM, ghittuM vA guruapucchAe // 38 // 346 icchijja na icchijja va, tahavi a payao nimaMtae sAhU / pariNAmavisuddhIe u, nijjarA hoa'gahie vi // 39 // 354 bAyAlIsesaNasaMkaDaMmi, gahaNaMmi jIva ! na hu chalio / iNhi jaha na chalijjasi, bhuMjaMto rAgadosehiM // 40 // 355 rAgahosavirahiA, vaNalevAiuvamAi bhuMjaMti / kaDDittu namokkAraM, vihIe guruNA aNunnAyA // 41 // 356 niddhamahurAi puTvi, pittAIpasamaNaThThayA bhuMje / buddhibalavaddhaNaTThA, dukkhaM khu vigiciuM niddhaM // 42 // 361 asurasaraM acabacabaM, ahuamavilaMbiaM aparisADiM / maNavayaNakAyagutto, bhuMjai aha pakkhivaNasohI // 43 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcavastaka sUkta- ratna- maMjUSA 111 365 veaNa veAvacce, iriaTThAe a saMjamahAe / taha pANavattiAe, chaTheM puNa dhammaciMtAe // 44 // 368 na u vaNNAinimittaM, etto AlaMbaNeNa va'NNeNaM / taM pi na vigaivimissaM, Na pagAmaM mANajuttaM tu // 45 // 382 etthaM puNa paribhogo, nivviiANaM pi kAraNAvikkho / ukkosagadavvANaM, na tu aviseseNa vinneaM // 46 // 383 vigaI pariNaidhammo, moho jamudijjae udiNNe a / suTTha vi cittajayaparo, kahaM akajje na vaTTihiI ? // 47 // 384 dAvAnalamajjhagao, ko taduvasamaTThayAe jalamAI / saMte vi na sevijjA ?, mohAnaladIvie uvamA // 48 // 385 ettha rasaloluAe, vigaI na muai daDho vi deheNaM / jo taM pai paDiseho, daTThavvo na puNa jo kajje // 49 // 386 abbhaMgeNa va sagaDaM, na tarai vigaI viNA vi jo sAhU / so rAgadosarahio, mattAe vihIe taM seve // 50 // 387 paDuppaNNa'NAgae vA, saMjamajogANa jeNa parihANI / navi jAyai taM jANasu, sAhussa pamANamAhAraM // 51 // 391 pacchanne bhottavvaM, jaiNA dANAo paDiniatteNaM / tucchagajAiadANe, baMdho iharA padosAI // 52 // 903 jiNadhammasuTThiANaM, suNijja cariAI puvvasAhUNaM / sAhijjai annesiM, jahArihaM bhAvasArAI // 53 // 841 titthayaro caunANI, suramahio sijjhiavva ya dhuvaMmi / aNigUhiabalavirio, tavovahANaMmi ujjamai // 54 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 maMjUSA , paMyavastu sUkta - ratna - 842 kiM puNa avasesehiM dukkhakkhayakAraNA suvihiehiM / hoi na ujjamiabbe, sapaccavAryami mANusse ? // 55 // 195 jaM visayavirattANaM, sukkhaM sajjhANabhAviamaNaM / taM mui muNiva cciya, aNuhavao na uNa anno vi // 56 // 196 kaMkhijjai jo attho, saMpattIe na taM suhaM tassa / icchAviNivittIe, jaM khalu buddhpvaao'aN||57|| 210 tavaso apivAsAI, saMte vi na dukkharUvagA poA / jaM te khayassa heU, niddiTThA kammavAhissa // 58 // 211 vAhissa ya khayaheU, sevijjaMtA kuNaMti dhimeva / kaDugAI vi jaNassA, Isi darsitagA''roggaM // 59 // 214 so hu tavo kAyavvo, jeNa maNo maMgulaM na ciMtei / jeNa na iMdiahANI, jeNa ya jogA Na hAyaMti // 60 // 848 ciamaMsasoNiassa u, asuhapavittIe kAraNaM paramaM / saMjAyai mohudao, sahakArivisesajoeNaM // 61 // 850 tamhA u aNasaNAi vi, pIDAjaNagaMpi Isi dehassa / baMbhaM va seviavvaM, tavovahANaM sayA jar3aNA // 62 // 853 tA jaha na dehapIDA, Na yAvi viamaMsasoNiattaM tu / jaha dhammajhANavuDDI, tahA imaM hoi kAyavvaM // 63 // 540 purisaM tassuvacAra, avadhAraM cappaNo a nAUNaM / kujjA veyAvaDiaM, ANaM kArDa nirAsaMso / / 64 / / 539 bhAviajiNavayaNANaM, mamattarahiANa natthi u viseso / appANami paraMmi a, to vajje pIDamubhao vi // 95 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 paMcavastuka sUkta - ratna - maMjUSA 706 mUluttaraguNasuddhaM, thIpasupaMDagavivajjiaM vasahiM / sevijja savvakAlaM, vivajjae hati dosA u // 66 // 720 thIvajjiaM viANaha, itthINaM jatta ThANarUvAiM / sahA ya Na suvvaMtI, tA vi a tesiM na picchaMti // 67 // 731 jo jAriseNa mittiM, karei acireNa tAriso hoi / kusumehiM saha vasaMtA, tilA vi taggaMdhiyA huMti // 68 // 732 suciraM pi acchamANo, verulio kAcamaNiaummIso / na uvei kAcabhAvaM, pAhaNNaguNeNa niaeNaM // 69 // 734 bhAvuga abhAvugANi a, loe duvihANi hoti davvANi / verulio tattha maNI, abhAvugo annadavvehiM // 70 // 735 jIvo aNAinihaNo, tabbhAvaNabhAvio a saMsAre / khippaM so bhAvijjai, melaNadosANubhAveNa // 71 // 690 gurudaMsaNaM pasatthaM, viNao ya tahA mahANubhAvassa / annesiM maggadasaNa, niveaNA pAlaNaM ceva // 72 // 691 veyAvaccaM paramaM, bahumANo taha ya goamAIsu / titthayarANAkaraNaM, suddho nANAilaMbho a // 73 // 694 evaM gurukulavAsaM, paramapayanibaMdhaNaM jao teNaM / tabbhavasiddhIehi vi, goamapamuhehiM Ayario // 4 // 700 sAraNamAiviuttaM, gacchaM pi hu guNagaNehiM parihINaM / paricattaNAivaggo, caijja taM suttavihiNA u // 75 // 978 cheasuAIesu a, sasamayabhAve vi bhAvajutto jo / piadhamma'vajjabhIru, so puNa pariNAmago Neo // 76 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 paMcavastuka sUkta- ratna- maMjUSA 979 so ussaggAINaM, visaya-vibhAgaM jahaTThiaM ceva / pariNAmei hiaM tA, tassa imaM hoi vakkhANaM // 77 // 980 aipariNAmaga'pariNAmagANa, puNa cittakammadoseNaM / ahiaM cia viNNeyaM, dosudae osahasamANaM // 78 // 994 ANAgijjho attho, ANAe ceva so kaheyavvo / didvaMtia diTuMtA, kahaNavihivirAhaNA iharA // 79 // 1021 pANavahAIANaM, pAvaTThANANa jo u paDiseho / jhANajjhayaNAINaM, jo a vihI esa dhammakaso // 8 // 1022 bajjhANuTThANeNaM, jeNa na bAhijjaI tayaM niyamA / saMbhavai a parisuddhaM, so uNa dhammami cheu tti // 81 // 1080 jIvAibhAvavAo, jo didvaivAhiM No khalu viruddho / baMdhAisAhago taha, ettha imo hoi tAvo tti // 82 // 193 saMtesu vi bhogesuM, nAbhissaMgo daDhaM aNuTThANaM / asthi a paralogaMmi vi, punnaM kusalANubaMdhimiNaM // 83 // 878 jIaM jovaNamiDDI, piasaMjogAi atthiraM savvaM / visamakharamAruAhayakusaggajalabiMduNA sarisaM // 84 // 879 visayA ya dukkharUvA, ciMtAyAsabahudukkhasaMjaNaNA / mAiMdajAlasarisA, kiMpAgaphalovamA pAvA // 85 // 1049 kAlo sahAva niaI, puvvakayaM purisakAraNegaMtA / micchattaM te ceva u, samAsao hoMti sammattaM // 86 // 172 jai jiNamayaM pavajjaha, tA mA vavahAraNicchae muaha / vavahAraNaucchee, titthuccheo jao'vassaM // 87 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcavastuka sUkta- ratna- maMjUSA 115 173 vavahArapavattIi vi, suhapariNAmo tao a kammassa / niyameNamuvasamAI, NicchayaNayasammayaM tatto // 48 // 1674 suhajhANAo dhammo, taM dehasamAhisaMbhavaM pAyaM / tA dhammApIDAe, dehasamAhimi jaiavvaM // 89 // 1675 iharA chevalRmi, saMghayaNe thiradhiIe rahiassa / dehassa'samAhie, katto suhajhANabhAvo tti ? // 10 // 1319 vUDho gaNaharasaho, goamapamuhehiM purisasIhehiM / jo taM ThavehiM apatte, jANaMto so mahApAvo // 91 // 20 jo AyareNa paDhama, pavvAveUNa nANupAlei / sehe suttavihIe, so pavayaNapaccaNIo tti // 12 // avikoviaparamatthA, viruddhamiha parabhave a sevettA / jaM pAvaMti aNatthaM, so khalu tappaccao savvo // 13 // jiNasAsaNassa'vaNNo, miaMkadhavalassa jo a te dahU~ / pAvaM samAyaraMto, jAyai tappaccao so vi // 14 // vihiNANuvattiA puNa, kahiMci sevaMti jai vi paDisiddhaM / ANAkAri tti guru, na dosavaM hoi so taha vi // 15 // gItattho kaDajogI, cArittI taha ya gAhaNAkusalo / aNuvattago'visAI, bIo pavvAyaNAyario // 16 // 574 jiNavayaNe paDikuTuM, jo pavvAvei lobhadoseNaM / caraNaTThio tavassI, loei tameva cArittI // 17 // 43 viTThANa sUaro jaha, uvaeseNa vi na tIrae dhariuM / saMsArasUaro ia, avirattamaNo akajjaMmi // 98 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 paMcavastuka sUkta - ratna - maMjUSA 45 aviNIo na ya sikkhar3a, sikkhaM paDisiddhasevaNaM kuNai / sikkhAvaNeNa tassa hu, sai appA hoi paricatto // 19 // 47 jaha loaMmi vi vijjo, asajjhavAhINa kuNai jo kiriyaM / so appANaM taha vAhie a, pADei a kesaMmi // 10 // taha ceva dhammavijjo, ettha asajjhANa jo u pavvajjaM / bhAvakiriaM pauMjai, tassa vi uvamA imA ceva // 101 // 98 caiUNa gharAvAsaM, AraMbhapariggahesu vaTuMti / jaM sannAbhaeNa, eaM avivegasAmatthaM // 102 // 103 ceiakulagaNasaMghe, AyariANaM ca pavayaNasue a / savvesu vi teNa kayaM, tavasaMjamujjamaMteNaM // 103 // 475 dhiisaMghayaNAINaM, merAhANiM ca jANiuM therA / sehaagIatthANaM, ThavaNA AiNNakappassa // 104 // 476 asaDheNa samAiNNaM, jaM katthai keNaI asAvajjaM / na nivAriamaNNehi a, bahumaNumayameamAiNNaM // 105 // 602 paramarahassamisINaM, samattagaNipiDagahatthasArANaM / pariNAmiaM pamANaM, nicchayamavalaMbamANANaM // 106 // 1691 savvatthApaDibaddho, majjhattho jIvie a maraNe a / caraNapariNAmajutto, jo so ArAhago bhaNio // 107 // 1711 AgamaparataMtehiM tamhA, NiccaM pi siddhikaMkhIhiM / savvamaNuTThANaM khalu, kAyavvaM appamattehiM // 108 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatidinakRtya sUkta - ratna - maMjUSA 1 9 11 14 20 21 38 42 43 44 117 bhavabhAvanA sUkta - ratna - maMjUSA hariprabhasUrikRtaM yatidinakRtyaM zrIvIraH zreyase yasya, citraM snehadazA'tyaye / saddhyAnadIpo'dipiSTa, jalasaGgamaviplavAt // 1 // atra kramAt pratilikhet, mukhapaTadharmadhvajau niSadye dve / paTTakakalpatritaye, saMstArakottarapaTTau ca daza // 2 // sampAtimasattvarajo-reNUnAM rakSaNAya mukhavastram / vasateH pramArjanArthaM, mukhanAsaM tena badhnanti // 3 // AdAnatvagvartana-nikSepasthAnaniSadanAdikRte / pUrvaM pramArjanArthaM, muniliGgAyedamAdeyam // 4 // dhyAnArthamanalasevA- tRNagrahaNavAraNArthamupakAri / kalpagrahaNaM glAnAya, mRtaparidhApanArthaM ca // 5 // UrNAmaye ca kalpe, bahiHkRte zItarakSaNaM bhavati / yUkApanakAvazyAya-rakSaNaM bhUSaNatyAgaH // 6 // AbhyantarikIM pUrvaM prekSya, niSadyAM prage tato bAhyAm / aparAhNe viparItaM, prekSeta rajoharaNadazikAH // 7 // udite savitari vasatiM pramRjya yatnena reNupaTalamatha / saMzodhya kITikAdika - mRtajantUn tatra saMkhyAya // 8 // saMgRhya ca SaTpadikAH, chAyAyAM puJjakaM pariSThApya / khelAdikRte kAryA, mallakabhUtirnavoddhRtya // 9 // nikSipte puJjAda, IryApathikAM yatiH pratikrAmet / yaH saMsaktAM vasatiM pramArjayet so'pi ca tathaiva // 10 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 yatidinakRtya sUkta- ratna- maMjUSA prAtaH prekSAdvitaye vihite, vasatiH pramRjyate prakaTam / aGgaprekSA'nantaraM, aparAhe mRjyate vasatiH // 11 // 46 dRSTiprekSaNapUrvaM pramArjayed, daNDakA~zca kuDyaM ca / bhUmiJca rajoharaNenAbhigrahikastaditaro vA // 12 // pratilekhanA'tra kathitA, yat kila dRSTyA nirIkSaNaM kriyate / vasanarajoharaNAbhyAM, pramArjanAmAhurarhantaH // 13 // maNDalyaH saptaitAH, sUtreSvarthe ca bhojane kAle / AvazyakaM vidadhatAM, svAdhyAye saMstare'bhihitAH // 14 // kurvanti svAdhyAyaM, gItArthA yadupayogavelAyAM / sa hi darzito'dhunA, tairAcAraH sUtrapauruSyAH // 15 // gurave nivedite bahu-paripUrNA pauruSIti laghumuninA / pAdonaprahare sati, paryantaM sUtrapauruSyAH // 16 // 58 sUtre'nadhItInAM, sUtragocaraH pauruSI dvitIyA'pi / apavAde'rthasyaiva, prathamA'pi gRhItasUtrANAm // 17 // pratilekhanAkSaNo'yaM, sAdhyo yatnena lagnasamaya iva / asmin kAle sphiTite, prAyazcittaM hi kalyANam // 18 // tiSThati kimiha bhujaGgo ?, yat prekSyate evamiti vivadamAnaH / atra kila ko'pi zaikSo, devatayA zikSayAJcakre // 19 // 63 pUrvabhavavihitasamyagbhAvapratilekhanAmanusmRtya / valkalacIrikumAro, jaDo'pi jAtismRti lebhe // 20 // pAtraM pAtrakabandhaH, pAtrasthApanakapAtrakesarike / paTalAni rajastrANaM ca, gopucchakaH pAtraniryogaH // 21 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatidinakRtya sUkta - ratna - maMjUSA 119 98 gAcA 76 pAtrakaniryogo'yaM, mAtrakakalpatraye rajoharaNam / mukhavasanapaTTakAviti, caturdazopakaraNAni muneH // 22 // yaSTiviyaSTidaNDau, vidaNDako nAliko kaTitraJca / saMstArakottarapaTau, ityAdyaupagrahika upadhiH // 23 // anuyoge prArabdhe, pratyAkhyAnaM na dIyate yatra / tatrAnyasya munInAM, vArtApramukhasya kA vArtA ? // 24 // gocaracaryAkAlo, yo yasmin bhavati tatra sAdhyaH saH / kuryAt sUtrArthagate, pauruSyau tadanusAreNa // 25 // 101 AvazyakI bhaNitvA, bhavopayukta iti guruvacaH zrutvA / icchAmItyuktvA'tha, smartavyo gautamamunIndraH // 26 // 102 vAmA ca dakSiNA vA, nADI yatrAnilo vahati pUrNaH / pavanagrahaNaM kurvan, purato vidadhIta tatpAdam // 27 // 103 vasaterniryan bhUmeH, utkSipya vyomni daNDakaM kuryAt / labdhe prathame muJced, avani tato nArvAk // 28 // 105 RjvI gatvApratyAgatikA, gomUtrikA pataGgAkhyA / peTA tathA'rddhapeTA, zambUkA'ntarbahirdvividhA // 29 // 112 piNDaH zayyA vastraM, pAtraM tumbAdikaM caturthaJca / naivAkalpyaM gRhNIta, kalpanIyaM sadA grAhyam // 30 // 113 piNDaiSaNAzca pAnaka-zayyApAtraiSaNAM na yo'dhijage / tenAnItaM muninA, na kalpate bhaktapAnAdi // 31 // 114 dezonapUrvakoTiM, viharan nizcitamupoSita: sAdhuH / nirdoSapiNDabhojI, tato gaveSyo vizuddhoJchaH // 32 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatidinakRtya sUkta- ratna- maMjUSA 115 nUnamacAritrI muniH, azodhayan piNDavasativastrAdi / cAritre punarasati, pravrajyA niSphalA bhavati // 33 // 117 azanAdyAzcatvAro, vastra pAtraJca kambalaM sUci / kSurapAdaproJchanake, nakharadanI karNazodhanakam // 34 // 118 zayyAtarapiNDo'yaM, liGgasthasyojjhatastadavato vA / cAritriNo'pyacAritriNo'pi, vA rasAyanavat // 35 // 119 prAbhAtikamAvazyakaM, anyatra vidhIyate yadi suvihitaiH / yadi jAgriyate ca tadA, grAhyo'yaM dvAdazavidho'pi // 36 // 121 azive roge ca bhaye, nimantraNe durlabhe tathA dravye / pradveSe durbhikSe-'nujJAtaM grahaNamapyasya // 37 // 122 asyApi grAhyamidaM, DagalakamallakatRNAni rakSAdi / sopadhiH zaikSaH zayyA-saMstArako pIThalepAdi // 38 // 123 pAdaproJchanamazanAdi-catuSkaM vastrakambalau pAtraM / iti nRpapiNDo'STavidho, vartyaH prathamAntyajinasamaye // 39 // 126 AdhAkarmikamauddezikaM, tathA pUtikarmamizrazca / syAt sthApanA tathA, prAbhRtikA prAduHkaraNasaJjaH // 40 // krItamapamityasajhaM, parivartitamabhihRtaM tathodbhinnam / mAlApahRtaM ca bhaved, AcchedAkhyo'nisRSTazca // 41 // 128 adhyavapUraka ityudgamAbhidhAnA bhavantyamI doSAH / SoDaza gRhasthavihitA, eSAM kramataH svarUpamidam // 42 // saMtharaNami asuddhaM, duNha vi giNhantadintayANAhiyaM / AuradiTuMteNaM, taM ceva hiyaM asaMtharaNe // 43 // 135 saMbha
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 121 yatidinakRtya sUkta - ratna - maMjUSA 181 dhAtrI dUtI ca nimittAjIvAvanIpakAzcikitsA ca / krodho'tha mAnaviSayo, mAyApiNDazca navamaH syAt // 44 // 182 lobhazca pUrvapazcAtsaMstavavidye ca mantracUrNau ca / yogo'tha mUlakarma ca, SoDaza doSA ime tatra // 45 // 205 atha zaGkitAkhyadoSo, mekSitanikSiptapihitadoSAzca / saMhRtadAyakadoSau, unmizro'pariNato liptaH // 46 // 206 chadita iti daza, doSAstatrAhArAdi dIyamAnaM yat / dRSTvA pracura zaGkitam, AdhAkarmAdiduSTatayA // 47 // 229 AdhAkarmavibhAgauddezika-kAntimAstrayo bhedAH / atha pUtikarmamizra, prAbhRtikA bAdarA yA ca // 48 // adhyavapUraka ete-'STAvapyavizodhikoTirasyArthaH / etatkoTiravayava-saMmizraM zuddhamapi pUti // 49 // 231 na krINAti na pacati, na ca hanti na ca kAraNAdanumatezca / piNDaiSaNA ca sarvA, navakoTiSvAsu samavaiti // 50 // evaJca doSarahitAM, strIpazupaNDakavivarjitAM vasatim / seveta sarvakAlaM, viparyaye doSasambhUtiH // 51 // 238 saMsthApya grAmAdiSu, vRSabhaM dIrghAkRtAgrimaikapadam / adhinivAsakaTiniviSTaM, pUrvamukhaM vasatirAdeyA // 52 // 239 zRGgasthAne kalahaH, sthAnaM caraNeSu na bhavati yatInAm / udararujAdhiSThAne, pucche tu spheTanaM viddhi // 53 // 240 maulau kakude pUjA-satkArAvAnane prabhUtAnnam / udare ghrANiH skandhe, pRSThe ca bharakSamo bhavati // 54 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 yatihinaGkRtya sUData ratna - - maMjUSA 241 yantra munikRte krItaM na vApi tad yatparasya na gRhItam / " prAmityamabhihRtaJca tattu vastraM munerarham // 55 // 242 vastre khAnAJjana- kardamalite vikuztei jIrNe / mUSakajagdhe dagdhe, jAnIhi zubhAzubhaM bhAgaiH // 56 // 243 kRtanavabhAge vastre, catvAraH koNakAstadantau dvau / tatkarNapatrike madhye vasanaM bhavedekaH // 57 // 244 catvAraH surabhAgAH, teSu bhaveduttamo munirlAbha: / dvau bhAgau mAnuSyau, bhavati tayormadhyamA labdhiH // 58 // 245 dvAvAsurau ca bhAgI, glAnatvaM syAt tayostadupabhoge / madhyo rAkSasaH tasmin mRtyuM vijAnIhi // 59 // 247 tumbamayaM dArumayaM pAtraM mRtsnAmayaJca gRhIyAt / yadakalyaM kAMsyamayaM tAmrAdimavaJca tat tyAjyam // 60 // 252 uSNodakaM tridaNDotkalitaM, pAnAya kalpate yatInAm / glAnAdikAraNamRte, yAmatritayopari na dhAryam // 61 // 254 saMsRSTA'saMsRSToddhRtA'lpalepA tathodgRhItA ca / pragRhItojjhitadharmA caitAH piNDeSaNAH sapta // 62 // 266 kuryAjjaghanyato'pi, svAdhyAyaM zlokaSoDazakamAnam / vizrAmyeta tatkSaNamatha, dehe tase'nyathA rogaH // 63 // 270 saMyojanApramANAdvArA dhUmaca hetavaH SaT SaT / iti paJcavidhA grAsaiSaNA, matA bhojane tatra // 64 // 274 saMyamavRddhyai vaiyAvRttyArthaM vedanA'dhisahanAya / IryAzuddhyarthaM prANa-vRttaye dharmacintAyai // 65 // "
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatidinakRtya sUkta - ratna - maMjUSA 123 275 iti hetuSaTkatodyA bhikSA'pi, na bhuJjIta hetubhiH SaDbhiH / rogopazamanimittaM, rAjAdyupasargasahanArtham // 66 // 276 turyavratarakSAyai, varSAdiSu jantupAlanakRte ca / tapase saMnyAsAdau, tanuvyavacchedanArthaJca // 67 // 277 prathamapraharAnItaM yatInAm, azanAdi kalpate bhoktum / AyAmatrayamupari tu, kAlAtikrAntatA tasya // 68 // 278 tApakSetrAbhAve, yadAttamazanAdyanukSate taraNau / taddhi kSetrAtItaM, na yujyate jemituM yatInAm // 69 // 279 krozadvitayAdag, AnetuM kalpate'zanaprabhRti / tatparato'pyAnItaM, mArgAtItamiti parihAryam // 70 // 281 bhaktamazuddhaM kAraNa-jAtenAptamapi bhojanAvasare / tyajati yadi tadA zuddho, bhuJjAno lipyate niyatam // 71 // 282 ardhamazanasya savyaJjanasya, dehe jalasya cAMzo dvau / nyUnasya SaSThabhAgaM, kuryAdanilAnirodhArtham // 72 // 283 bhuGkte svAdamagRhNan, avilambitamadrutaM vizabdaM ca / kesaribhakSitadRSTAntataH, kaTaprataragatyA vA // 73 // 286 bhukte dvidale nirlepya, mukhaM kara pAtrakaJca dadhyAdi / pAtrAntareNa vA'znAti, bhojyamAdau sadA madhure // 74 // 287 parizATirahitamabhyavaharet, tathA sarvamannamarasamapi / na jJAyate yathA bhojanapradezaH, taditaro vA // 5 // 299 pUjye uttarapUrve, nizAcarebhyo bhayaJca yAmyAyAm / muktvA dizAM trayamidaM, sthaNDilabhUprekSaNaM kuryAt // 76 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ catidinakRtya sUkta- ratna- maMjUSA 300 anApAtasaMlokaM, parasyAnaupaghAtikam / samaM cAzuSiraM caivAcirakAlakRtaJca yat // 77 // 301 vistIrNaM dUrAvagADhaM, anAsannaM bilojjhitam / prANabIjatrasatyaktaM, sthaNDilaM dazadhA matam // 78 // 313 pUrvottarayorna deyaM, pRSThaM yasmAdavarNavAdaH syAt / pavane pRSThagato'oNsi, syunA'Nasya viDgandhAt // 79 // 314 vardhiSNucchAyAyAM, saMsaktapurISamutsRjetsAdhuH / tadabhAve tUSNe'pi, vyutsRjya muhUrtakaM tiSThet // 80 // 328 upavAsinA'khilopadhi-paryante colapaTTakaH prekSyaH / anyaistu sarvaprathama, eva sa pazcAdrajoharaNam // 81 // 334 prekSAM kurvan pratyAkhyAnaM, datte yadi pramatto vA / vAcayati paThati ca tathA, SaTkAyavirAdhako bhavati // 82 // 352 yatino yatinaH pratyekaM, kuDyasya ca yatebhya racanAyAm / yatinAJca pAtrakANAM, hasto hasto'ntare kAryaH // 83 // 356 upadhAnIkRtabAhuH, pAdau kurkuTivadAkuJcya / asamartho bhUmitalaM, pramRjya vidhinA prasArayati // 84 // 357 kila kurkuTI prasUtA'patyatrANAya pAdayugmamapi / AkuJcya svapiti sadA, yadA tu pAdau pariklAntau // 85 // 358 gagane tadA punarapi, prasArya saMsthApayet prayatnena / kurkuTyA dRSTAntaM, tathA'nagAro manasikRtya // 86 // 359 parizrAntau nijacaraNau, utpATya sthApayed gaganabhAge / pratilikhya padasthAnaM, tatra sthApayati yatnena // 87 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatidinakRtya sUkta - ratna - maMjUSA 15 363 uddhartanA-parAvartanA, yadi ca kurvate tadA munayaH / / prathamaM zarIrakaM pratilikhanti, pazcAcca saMstarakam // 48 // 364 kRtvA zarIracintAM, IryApathikIpratikrAmaNapUrvam / kurvanti svAdhyAyaM, gAthAtrayamAnamadhikaM vA // 89 // 377 Rtubaddha kAlamapAsya, jIvaghAtAdidoSasambhavataH / bahuvarSAsamaye kSAlayantyupadhimakhilAmapi yatnAt // 10 // 378 salilAbhAve tu jaghanyato'pi, niyamena pAtraniryogaH / AcAryaglAnAnAM, upadhirmalinaH sadA kSAlyaH // 11 // 379 AcAryANAM malinopadhi-paribhoge hyavarNavAdaH syAt / glAnAnAM tadvasana-prAvaraNe'jIrNatA''pattiH // 12 // 383 yA cakravAlasAmAcArI, sA kAlagocarA dazadhA / icchAkAro mithyAkArazca, tathA tathAkAraH // 13 // 384 AvazyakI ca naiSedhikI, tathA pRcchanA bhavet SaSThI / pratipRcchA ca tathA chandanA'pi ca nimantraNA navamI // 14 // 385 upasampacceti dazadhA, tatrAdyA yadicchayA karaNam / na balAbhiyogapUrvakaM, icchAkAraprayogo'taH // 15 // 386 saMyamayoge vitathAcaraNe, mithyedamiti vidhAnaM yat / mithyAduSkRtadAnaM, mithyAkAraH sa vijJeyaH // 16 // 387 sUrirbahuzruto naiSThikazca, yadvacanAdikaM datte / ziSyAya tathaiva taditi, nizcayakaraNaM tathAkAraH // 17 // 388 AvazyakI vidheyA, gamane naiSedhikI punarvizatA / kAryaM pravidhAtumabhIpsitaM, ApRcchA guroH kAryA // 18 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 yatidinakRtya sUkta- ratna - maMjUSA 389 pUrvaM nirUpitena ca pUrva-niSiddhena vA satA'pyatra / kArye guroH punaH pRcchA, pratipRcchA jinairuktA // 19 // 390 sA cchandanA yadazanAdike, gRhIte'rthyate munirbhoktum / agRhIta eva tasmin, nimantraNAmAhurarhantaH // 100 // 391 yadgamyate bahuzruta-sUrisamIpe vimucya nijagaccham / samyagjJAnAditraya-lAbhArthaM sopasampaditi // 101 // 398 gItArthazca vihAro'parastu gItArthanizrito bhavati / gItaM tu sUtramuktaM, jaghanyato'pyAdimAGgaM tat // 102 // 399 taddvAdazAGgamutkRSTato'nayormadhyagantu madhyamataH / arthaH sUtravyAkhyA, gItenArthena yukto yaH // 103 // 400 tannizrayA vihAro, yukto gacchasya bAlavRddhayujaH / apratibaddhasya sadA, dravyAdicatuSkamAzritya // 104 // 412 vratapaJcakaM navabrahmaguptayo, dazavidhaH zramaNadharmaH / vaiyAvRttyaM dazadhA, saMyamabhedAzca saptadaza // 105 // 413 samyagjJAnapramukhatritayaM, krodhAdinigrahacatuSkam / tapaso dvAdazabhedA, evaM saptatividhaM caraNaM // 106 // 414 piNDavizuddhicatuSkaM, dvAdazabhedAzca bhAvanAyAH syuH / guptitrayaM samiti-paJcakaM ca paJcendriyanirodhaH // 107 // 415 pratilekhanAvidhAH paJcaviMzatiH, abhigrahAzca catvAraH / dvAdazabhedAH pratimA, itthaM karaNamapi saptatidhA // 108 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhapakaraNa sUkta- ratna- maMjUSA 127 saMbodhaprakaraNa sUkta - ratna - maMjUSA haribhadrasUrikRtaM saMbodhaprakaraNaM namiUNa vIyarAyaM, savvannUM tiyasanAhakayapUyaM / saMbohapayaraNamiNaM, vucchaM suvihiyahiyaTThAe // 1 // 863 caraNAIyA dhammA, savve sahalA havaMti thovA vi / daMsaNaguNeNa juttA, jai no uNa ucchudaMDanibhA // 2 // 899 egattha savvadhammA, loiyalouttarAi'NuTThANA / egatthaM daMsaNaM khalu, na samaM hoi tesiM tu // 3 // 998 vihikaraNaM guNirAo, avihiccAo ya pavayaNujjoo / arihaMtasugurusevA, imAi sammattaliMgAiM // 4 // 999 dhammakaraNe sahAo, dasAraputtu vva seNiyasseva / dhammathirikaraNajoo, abhayassevANuogaparo // 5 // 977 sAhUNa ceiyANa ya, paDiNIyaM taha avaNNavAyaM ca / jiNapavayaNassa ahiyaM, savvatthAmeNa vArei // 6 // 898 jaM sakkai taM kIrai, jaM ca na sakkar3a tayaMmi saddahaNA / sadahamANo jIvo, vaccai ayarAmaraM ThANaM // 7 // 931 vihibhAsao vihikArao vi, pavayaNapabhAvaNAkaraNo / thirakaraNa suddhakahago, samayaMmi savvasamayannU // 8 // 932 pavayaNapasaMsakaraNo, pavayaNuDDAhagovao / puvvuttassAbhAve, advaiva pabhAvagA ee // 9 // 1056 jattha ya suhajogANaM, pavittimettaM ca pAyanivvittI / taM bhattijuttijuttaM, paraniravajjaM na sAvajjaM // 10 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 saMbodhaprakaraNa sUkta - ratna-maMjUSA 1057 jayaNA tasANa niccaM, kAyavvA sA vi jai aNAbhoge / jaM taha pAyacchittaM, jahArihaM tattha ghettavvaM // 11 // 1058 tigaraNatijogaguttA, muNiNo vi hu tattha jaM vae bhAsA / vihiphalanisehamoNappayAriyA bhattikajjesu // 12 // 1062 pariNAmaviseso vi hu, suhabajjhagao suhaphalo hoti / Na u iyaro veyavaho u, micchassa jaha vippaM // 13 // 1087 na hu appaNA parAyA, sAhUNo suvihiyA ya saDDhANaM / aguNesu na niyabhAvaM, kayA vi kuvvaMti guNi saDDhA // 14 // 895 arihaMtesu ya rAo, rAgo sAhusu baMbhayArIsu / esa pasattho rAgo, ajja sarAgANa sAhUNaM // 15 // 1132 jaM AruggamudaggamappaDihayaM, ANesarattaM phuDaM, rUvaM appaDirUvamujjalatarA kittI dhaNaM juvvaNaM / dIhaM AumavaMcaNo pariyaNo puttA viNIyA sayA, taM savvaM sacarAcaraMmi vi jae nUNaM dayAe phalaM // 16 // 1133 dhaNNANaM rakkhaTThA, kIraMti vaIo jahA tahevetthaM / paDhamavayarakkhaNaTThA, kIraMti vayAI sesAI // 17 // 1134 kiM tAe paDhiyAe, payakoDIe palAlabhUyAe ? / jaM ittiyaM na nAyaM, parassa pIDA na kAyavvA // 18 // 1136 aliyaM na bhAsiyavvaM, atthi hu saccaM pi jaM na vattavvaM / saccaM pi taM na saccaM, jaM parapIDAkaraM vayaNaM // 19 // 1140 lAuyabIyaM ikkaM, nAsai bhAraM guDassa jaha sahasA / taha guNagaNaM asesaM, asaccavayaNaM viNAsei // 20 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhaprakaraNa sUkta ratna - maMjUSA 1944 duggaMdho ho, aNivayaNo a pharusavayaNo ca / jalaelamUyamammaNa, aliyavayaNajaMpaNe dosA // 21 // 1153 khitte khale araNNe, divA ya rAo visatthayAe vA / attho se na viNassai, acoriyAe phalaM eyaM // 22 // 1962 ANAIsariyaM vA, rajjaM ca kAmabhogA ya / kittI balaM ca saggo, AsannA siddhi baMbhAo // 23 // 1163 kalikArao vi jaNamArao vi, sAvajjajoganirao vi / jaM nArao vi sijjhai taM khalu sIlassa mAhaNaM // 24 // 1166 chiniMdiyA napuMsA, durUvadohaggiNo bhagaMdariNo / raMDa kuraMDA vaMjhA, niMdu visakannA huMti dussIlA // 25 // 589 jahA kukkaDapoyassa, nicvaM kulalao bhayaM / evaM khu baMbhayArissa, svIsaMgAo mahAbhayaM // 26 // 590 purisAsami itthI, jAmatigaM jAva nopaveser3a / tthI AsaNaMmi puriso, aMtamuhuttaM vivajjijjA // 27 // 592 bhaMDovagaraNadehappabhiIsu, gAmadesasaMghesu / no kukhijja mamattaM kayA vi so samaNaguNatto // 28 // 1982 jaha jaha appo loho, jaha jaha apyo pariggahAraMbho / taha taha suhaM pavaDDai, dhammassa ya hoi saMsiddhI // 29 // 1983 AroggasAriyaM mANusattaNaM, saccasArio dhammo / vijjA NicchayasArA, suhAI saMtosasArAI // 30 // 537 kaMcaNamaNisovANaM, thaMbhasahassUsiyaM suvaNNatalaM / 129 jo kArijja jiNaharaM tao vi tavasejamo ahio // 31 // "
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 saMbodhaprakaraNa sUkta- ratna- maMjUSA 1236 tivvatavaM tavamANo, jaM navi niTThavai jammakoDIhiM / taM samabhAviyacitto, khavei kammaM khaNadreNaM // 32 // 1237 je ke vi gayA mokkhaM, je vi a gacchaMti je gamissaMti / te savve sAmAiyamAhappeNaM muNeyavvaM // 33 // 1252 sAmAiasAmaggi, amarA ciMtaMti hiyayamajhaMmi / jai hujja paharamikkaM, tA amha devattaNaM sahalaM // 34 // 811 AgamabhaNiyaM jo paNNavei, saddahai kuNai jahasattiM / tillokkavaMdaNijjo, dUsamakAle vi so sAhU // 35 // 823 gIyattho vi hu gIyattha-sevAbahumANabhattisaMjutto / parisAguNanayaheU-vAehiM desaNAkusalo // 36 // 824 vihivAe vihidhamma, bhAsai no avihimaggamaNNatthaM / ikko vi jaNamajjhaTThio vA, diyA va rAo vA // 37 // 827 osanno jai vi tahA, pAyaDasevI na hoti dosANaM / jamhA pavayaNadoso, moho u muddhajaNamajjhe // 38 // 828 gIyatthANaM purao, savvaM bhAsei niyayamAyAraM / jamhA titthasAricchA, jugappahANA sue bhaNiyA // 39 // 830 pavayaNamubbhAvaMto, osanno vi hu varaM susaMviggo / caraNAlaso vi caraNa-TThiyANa sAhUNa pakkhaparo // 40 // 849 vihikaraNaM vihirAo, avihiccAo kae vi tammicchA / attukkarisaM kujjA, Neva sayA pavayaNe diTThI // 41 // 1480 jA jiNavayaNe jayaNA, vihikaraNaM davvapamuhajogehiM / sA dhammArAhaNA khalu, virAhaNA tANa paDiseho // 42 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhaprakaraNa sUkta- rana-maMjUSA 131 851 sammattanANacaraNAnuyAimANANugaM ca jaM jattha / jiNapannattaM bhattIi, pUae taM tahAbhAvaM // 43 // 854 kAlociyajayaNAe, macchararahiyANa ujjamaMtANa / jaNajattArahiyANaM, hoi jaittaM jaINa syaa||44|| 371 bAyAlamesaNAo, na rakkhai dhAisijjapiMDaM ca / AhArei abhikkhaM, vigaIo saMnihiM khAyai // 45 // 372 sUrappamANabhoI, AhAreI abhikkhamAhAraM / na ya maMDalie bhuMjai, na ya bhikkhaM hiMDae alaso // 46 // 373 kIvo na kuNai loyaM, lajjai paDimAi jallamavaNei / sovAhaNo ya hiMDai, baMdhai kaDipaTTamakajje // 47 // 374 sovai ya savvarAI, nIsaTTamaceyaNo na vA jharai / na pamajjaMto pavisai, nisIhi AvassiyaM na kare // 48 // 375 savvathovaM uvahiM na pehae, na ya karei sajjhAyaM / niccamavajjhANarao, na ya pehapamajjaNAsIlo // 49 // 376 eyArisA kusIlA, hiTThA paMcA vi muNivarANaM ca / na ya saMgo kAyavvo, tesiM dhammaTThibhavvehiM // 50 // 381 saMkhaDipamuhe kicce, sarasAhAraM khu je pagiNhaMti / bhattaha~ thuvvaMti, vaNImagA te vi na hu muNiNo // 51 // 967 varaM dihriviso sappo, varaM hAlAhalaM visaM / hINAyArAgIyattha-vayaNapasaMgaM khu No bhaI // 52 // 283 visalavaghAi vva sayaM, guNANa nAsei bohimuvahaNai / tamhA liMgihiM na kayA, kAyavvA davvao pUyA // 53 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhaprakaraNa sUkta - ratna - - maMbhUSA + 286 AsAyaNApavittI, jiNaANAbhaMjaNaMmi paDivattI / sA bhattI vi abhattI, saMsArapavaDDhaNA jANa // 54 // 331 ANAviNao paramaM mukkhagaM pavayaNe jao bhaNio / savvattha vihiyaparamattha-sArehiM paramaguruehiM // 55 // AsAvaNaparihAro, bhattI sattIr3a pavavaNANusArI / vihirAo avihicAo, tehi kayA bahuphalA hoi // 56 // 245 asaDhassa aparisuddhA, kiriyA suddhAi kAraNaM hoI / aMtovimalaM rayaNaM, suheNa bajjhaM malaM cayai // 57 // 1264 subahu pi tavaM cinnaM, sudIhamavi pAliyaM ca sAmaNNaM / to kAUNa niyANaM, muhAi hAriMti attANaM // 58 // 1265 uhaMgAmI rAmA, kesavasakhe vi jaM ahogAmI / tattha vi niyANakAraNaM, ao va maimaM imaM vajje // 59 // 793 niva siTThi itthi purise, parapaviyAre va sapaviyAre ya / apparayasura daridde, saDDhe hujja nava niyANA // 60 // 795 aTThANaTThA hiMsA, kamhA diTThI a mosa dine ya / ajhappa mANa mile, mAyA lobheriyA tera // 61 / / 591 saMraMbhI saMkapyo, paritAyakaro bhave samAraMbho / AraMbho javao, suddhanavANaM tu savvesiM // 62 // 803 tirtha tithe pavayaNe Na, saMgovaMge va gaNahare paDhame / jo taM karei titthaMkaro ya, aNNe kutitthiyA // 63 // 1298 vereNa niraNukaMpo, aicaMDo dummuho kharo pharuso / kiNhAi aNajjhappo, vahakaraNarao va takkAlaM // 64 // 132 79
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhaprakaraNa sUkta- rana-maMjUSA 133 1299 mAyAdaMbhe kusalo, ukkoDAluddhacavalacalacitto / mehuNativvAbhirao, aliyapalAvI ya nIlAe // 65 // 1300 mUDho AraMbhapio, pAvaM na gaNei savvakajjesu / na gaNei hANivuDDI, kohajuo kAulesAe // 66 // 1301 dakkho saMvarasIlo, rijubhAvo dANasIlaguNajutto / dhammami hoi buddhI, arusaNo teulesAe // 67 // 1302 sattaNukaMpo ya thiro, dANaM khalu dei savvajIvANaM / aikusalabuddhimaMto, dhiimaMto pamhalesAe // 68 // 1303 dhammami hoi buddhI, pAvaM vajjei savvakajjesu / AraMbhesu na rajjai, apakkhavAi ya sukkAe // 69 // 1323 amaNuNNANaM saddAi-visayavatthuNa dosamailassa / dhaNiyaM viogaciMtaNaM, asaMpaogANusaraNaM ca // 70 // 1324 taha sUlasIsarogAi-veyaNAe viogapaNihANaM / tadasaMpaogaciMtaNa, tappaDiyArAulamaNassa // 71 // 1325 iTThANaM visayAINa, veyaNAe ya rAgarattassa / aviyogajjhavasANa, taha saMjogAbhilAso ya // 72 // 1326 deviMdacakkavaTTittaNAi-guNariddhipatthaNamaIyaM / ahamaM niyANaciMtaNaM, annANANugayamaccaMtaM // 73 // 1327 eyaM cauvvihaM rAga-dosamohaMkiyassa jIvassa / aTTa jjhANaM saMsAra-vaddhaNaM tiriyagaimUlaM // 74 // 1328 majjhatthassa u muNiNo, sakammapariNAmajaNiyameyaM ti / vatthussahAvaciMtaNaparassa sammaM sahatassa // 75 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 saMbodhaprakaraNa sUkta- ratna- maMjUSA 1329 kuNau vva pasatthAlaMbaNassa, paDiyAramappasAvajjaM / tavasaMjamapaDiyAraM, ca sevao dhammamaniyANaM // 76 // 1333 niMdai niyayakayAI, pasaMsai savimhio vibhUIo / patthei tAsu rajjai, tayajjaNaparAyaNo hoi // 77 // 1334 saddAivisayagiddho, saddhammaparaMmuho pamAyaparo / jiNamayamaNavikkhaMto, vaTTai aTaeNmi jhANaMmI // 78 // 1336 sattavahavehabaMdhaNa-DahaNaMkaNamAraNAipaNihANaM / aikohaggahaghatthaM, nigghiNamaNaso'hamavivAgaM // 79 // 1337 pisuNAsabbhAsabbhUya-bhUyaghAyAivayaNapaNihANaM / mAyAviNo'tisaMdhaNa-parassa pacchannapAvassa // 80 // 1338 taha tivvakohalohAulassa, bhUovaghAyaNamaNajjaM / paradavvaharaNacittaM, paralogAvAyaniravikkhaM // 41 // 1339 saddAivisayasAhaNa-dhaNasaMrakkhaNaparAyaNamaNihU~ / savvAbhisaMkaNaparovaghAyakalusAulaM cittaM // 82 // 1341 eyaM cauvvihaM rAga-dosamohaMkiyassa jIvassa / ruI jhANaM saMsAra-vaDDaNaM narayagaimUlaM // 83 // 1344 paravasaNaM abhinaMdai, niravikkho niddao niraNutAvo / harisijjai kayapAvo, ruddajjhANovagayacitto // 84 // 1362 ANAvicayamavAe, vivAgasaMThANao vi nAyavvA / ee cattAri payA, jhAyavvA dhammajhANassa // 85 // 1368 savvanaINaM jA hujja, vAluyA savvodahINaM jaM udayaM / itto vi aNaMtaguNo, attho ikkassa suttassa // 86 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhaprakaraNa sUkta- rana-maMjUSA 135 1369 jiNavayaNamoagassa u, rattiM ca diyA ca khajjamANassa / tattiM buho na vaccai, heusahassovagUDhassa // 47 // 1370 naranirayatiriyasuragaNa-saMsAriyasavvadukkharogANa / jiNavayaNamAgamosahaM apavaggasuha'kkhayapphalayaM // 88 // 1371 rAgaddosakasAyAsavAi-kiriyAsu vaTTamANANaM / ihaparalogAvAe, jhAijjA'vajjaparivajjI // 89 // 1372 payaiThiipaesANubhAvabhinnaM suhAsuhavihattaM / jogANubhAvajaNiyaM, kammavivAgaM viciMtijjA // 10 // 1377 tassa ya sakammajaNiyaM, jammAijalaM kasAyapAyAlaM / vasaNasayasAvayagaNaM, mohAvattaM mahAbhImaM // 11 // 1378 annANamArueriya-saMjogaviogavIisaMtANaM / saMsArasAgaramaNorapAramasuhaM viciMtijjA // 12 // 1379 tassa ya saMtaraNasahaM, sammaiMsaNasubaMdhaNamaNagdhaM / nANavarakaNNadhAraM, cArittamayaM mahApoyaM // 13 // 1380 saMvarakayanicchiDDe, tavapavaNAviddhajavaNataravegaM / veraggamaggapaDiyaM, visuttiyAvIinikkhobhaM // 14 // 1381 AroDhuM muNivaNiyA, mahagghasIlaMgarayaNapaDipuNNaM / jaha taM nivvANapuraM, sigghamaviggheNa pAvaMti // 15 // 1389 jiNasAhuguNakittaNa-pasaMsaNAdANaviNayasaMpatto / suyasIlasaMjamarao, dhammajjhANI muNeyavvo // 16 // 1414 huMti subhAsavasaMvara-viNijjarAmarasuhAi viulAI / jhANavarassa phalAiM, suhANubaMdhINi dhammassa // 17 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 saMbodhaprakaraNa sUkta - ratna-maMjUSA 1394 osAriiMdhaNabharo, jaha parihAi kamaso huyAsa vva / thoveMdhaNovaseso, nivvAi tao'vaNIo ya // 18 // 1395 taha visayeMdhaNahINo, maNohuyAso kameNa taNuaMmI / visaiMdhaNe niraMbhai, nivvAi tao'vaNIo ya // 19 // 1412 cAlijjai bIhei va, dhIro na parIsahovasaggehiM / suhumesu na saMmujjhai, bhAvesu na devamAyAsu // 100 // 1413 dehavivittaM picchai, appANaM taha ya savvasaMjoe / dehovahivussaggaM, nissaMgo savvahA kuNai // 101 // 1497 sasallo jar3a vi kaTuggaM, ghoraM vIraM tavaM care / divvaM vAsasahassaM tu, tao vi taM tassa niSphalaM // 102 // 1493 AloyaNApariNao, pAvaM pheDei sayalabhavajaNiyaM / jai nissallaguNehiM, sasallao taM samajjei // 103 // 1510 pakkhiya cAummAse, AloyaNA niyamao ya dAyavvA / gahaNaM abhiggahANa ya, puvvaM gahie niveeu // 104 // 1508 AloyaNAsudANe, liMgamiNaM biMti muNiyasamayatthA / pacchittakaraNamudiyaM, akaraNayaM ceva dosANaM // 105 // 1505 lahuyAlhAijaNaNaM, appaparanivatti ajjavaM sohI / dukkarakaraNaM ANA, nissallattaM ca sohiguNA // 106 // 1616 NiccaM pasaMtacittA, pasaMtavAhiyaguNehiM majjhatthA / niyakuggahapaDikUlA, pavayaNamaggaMmi aNukUlA // 107 / / 1617 iccAiguNasameyA, bhavavirahaM pAviUNa paramapayaM / pattA aNaMtajIvA, tesimaNumoyaNA majjha // 108 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhasittarI 1 2 6 10 11 12 13 saMjodhasittarI- paMthasUtra sUta ratna maMbhUSA - - ratnazekharasUrikRtaM saMbodhasittariprakaraNaM namiUNa tiloyaguruM, loAloappayAsayaM vIraM / saMbohasattarimahaM, raemi uddhAragAhAhiM // 1 // seyaMbaro ya AsaMbaro ya, buddho ya ahava anno vA / samabhAvabhAviappA, lahei mukkhaM na saMdeho // 2 // savvAo vi naIo, kameNa jaha sAyaraMmi nivaDaMti / taha bhagavai ahiMsaM, savve dhammA samillaMti // 3 // sasarIre vi nirIhA, bajjha'bbhitarapariggahavimukkA / dhammo vagaraNamittaM, dharaMti cArittarakkhaTTA // 4 // paMcidiyadamaNaparA, jiNuttasiddhaMtagahiyaparamatthA / paMcasamiyA tiguttA, saraNaM maha erisA guruNo // 5 // pAsatthAI vaMdamANassa, neva kittI na nijjarA hoI / jAya kAyakileso, baMdho kammassa ANAI // 6 // je baMbhacerabhajha pAe pADaMti baMbhavAriNaM / se huti TuMTamuMTA, bohI vi sudullahA tesi // 7 // " daMsaNabhaTTho bhaTTho, daMsaNabhaTThassa natthi nivvANaM / sijjhati caraNarahiA daMsaNarahiA na sijjhati // 8 // tityayarasamo sUrI, sammaM jo jiNamayaM payAseI / ANAI aikkaMto, so kApuriso na sappuriso // 9 // 939
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 saMbodhasittarI-paMcamUtra sUkta- ratna - maMjUSA 14 jaha lohasilA appaM pi, bolae taha vilaggapurisaM pi / iya sAraMbho ya gurU, paramapyANaM ca boleI // 10 // kiikammaM ca pasaMsA, suhasIlajaNaMmi kammabaMdhAya / je je pamAyaThANA, te te uvavUhiyA huMti // 11 // evaM NAUNa saMsariMga, daMsaNAlAvasaMthavaM / saMvAsaM ca hiyAkaMkhI, savvovAehi vajjae // 12 // varamaggimi paveso, varaM visuddheNa kammuNA maraNaM / mA gahiyavvayabhaMgo, mA jIaM khaliasIlassa // 13 // arihaM devo gurUNo, susAhuNo jiNamayaM maha pamANaM / iccAi suho bhAvo, sammattaM biMti jagagurUNo // 14 // labbhai surasAmittaM, labbhai pahuattaNaM na saMdeho / egaM navari na labbhai, dullaharayaNaM va sammattaM // 15 // 23 sammattaMmi u laddhe, vimANavajjaM na baMdhae AuM / jaivi na sammattajaDho, ahava na baddhAuo puci // 16 // divase divase lakkhaM, dei suvannassa khaMDiyaM ego / ego puNa sAmAiyaM, karei na pahuppae tassa // 17 // niMdapasaMsAsu samo, samo ya mANAvamANakArIsu / samasayaNapariyaNamaNo, sAmAiyasaMgao jIvo // 18 // kattha amhArisA pANI, dUssamAdosadUsiA / hA aNAhA kahaM huMtA, na hu~to jai jiNAgamo // 19 // 35 AgamaM AyaraMteNaM, attaNo hiyakaMkhiNA / titthanAho gurU dhammo, savve te bahumanniyA // 20 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhasittarI 36 37 38 39 40 41 42 43 47 48 54 , suhasIlAo sacchaMdacAriNo veriNo sipahassa / ANAbhAo bahujaNAo, mA bhaNaha saMdhu ti // 21 // ego sAhU egA ya, sAhuNI sAvao vi sahI yA / ANAjutto saMgho, seso puNa asiMghAo // 22 // nimmalanANapahANo, daMsaNajutto carittaguNavaMto / titthayarANa ya pujjo, vuccai eyAriso saMgho // 23 // jahatusakhaMDaNamayamaMDaNAI, ruNNAI sunnaranaMmi / vihalAI taha jANasu, ANArahiyaM aNuTThANaM // 24 // ANA tavo ANAi, saMjamo taha ya dANamANAe / ANArahio dhammo, palAlapullU va paDihAi // 25 // ANAkhaMDaNakArI, jai vi tikAlaM mahAvibhUIe / pUei vIcarAvaM, savvaM pi niratyayaM tassa // 26 // ranno ANAbhaMge, ikku cciya hoi niggaho loe / savvanuANabhaMge, aNaMtaso niggaho hor3a // 27 // 936 " jaha bhoyaNamavihikayaM viNAsae vihika jiyAvei / taha avihikao dhammo, dei bhavaM vihikao mukkhaM // 28 // jattha ya ajjAladdhaM, paDiggahamAI ya vivihamuvagaraNaM / paDibhuMjar3a sAhUhiM taM goyama ! kerisaM gacchaM ? // 29 // jahiM natthi sAraNA vAraNA ya, paDicoyaNA ya gacchaMmi / so ya agaccha gaccha, saMjamakAmIhiM muttavyo // 30 // jattha ya ajjAhiM samaM, therA vi na ullavaMti gayadasaNA / naya jhAyaMtitthINaM, aMgovaMgAi taM gacchaM // 31 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 saMbodhasittarI-paMcamUtra sUkta- ratna-maMjUSA 55 vajjei appamatto, ajjAsaMsariMga aggivisasarisiM / ajjANucaro sAhU, lahai akittiM khu acireNaM // 32 // 56 jo dei kaNayakoDiM, ahavA kArei kaNayajiNabhavaNaM / tassa na tattiya punnaM, jattiya baMbhavvae dharie // 33 // sIlaM kulaAharaNaM, sIlaM rUvaM ca uttama hoi / sIlaM ciya paMDitaM, sIlaM ciya niruvamaM dhammaM // 34 // varaM vAhI varaM maccU, varaM dAriddasaMgamo / varaM araNNavAso a, mA kumittANa saMgamo // 35 // agIyatthakusIlehiM, saMgaM tiviheNa vosire / mukkhamaggaMmime vigdhaM, pahaMmi teNage jahA // 36 // ummaggadesaNAe, caraNaM nAsaMti jiNavariMdANaM / vAvannadasaNA khalu, na hu labbhA tArisaM da8 // 37 // parivArapUaheU, osannANaM ca ANuvittIe / caraNakaraNaM nigRhaI, taM dullahabohiaM jANa // 38 // aMbassa ya niMbassa ya, duNDaMpi samAgayAiM mUlAI / saMsaggeNa viNaTTho, aMbo niMbattaNaM patto // 39 // pakkaNakule vasaMto, sauNIpAro vi garahio hoI / iya daMsaNA suvihiA, majjhi vasaMtA kusIlANaM // 40 // asuiTThANe paDiA, caMpakamAlA na kIrai sIse / pAsatthAiThANesu, vaTTamANo taha apUjjo // 41 // uttamajaNasaMsaggI, sIladaridaM pi kuNaI sIlaDDhe / jaha merugirivilaggaM, taNaM pi kaNagattaNamuveI // 42 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhasittarI 141 67 jayaNA ya dhammajaNaNI, jayaNA dhammassa pAlaNI ceva / tavvuDDikarI jayaNA, egaMtasuhAvahA jayaNA // 43 // 68 jaM ajjiaM carittaM, desUNAe vi puvvakoDIe / taM pi hu kasAyamitto, hArei naro muhutteNaM // 44 // koho pIiM paNAseI, mANo viNayanAsaNo / mAyA mittANi nAsei, loho savvaviNAsaNo // 45 // khaMtI suhANa mUlaM, mUlaM dhammassa uttamA khaMtI / harai mahAvijjA iva, khaMtI duriyAI savvAI // 46 // sayaM gehaM paricajja, paragehaM ca vAvaDe / nimitteNa ya vavaharaI, pAvasamaNu tti vuccaI // 47 // duddhadahIvigaIo, AhAreI abhikkhaNaM / na kareI tavokammaM, pAvasamaNu tti vuccaI // 48 // 74 jai caudasapuvvadharo, vasai nigoesu'NaMtayaM kAlaM / niddApamAyavasao, tA hohisi kaha tumaM jIva ! ? // 49 // hayaM nANaM kiyAhINaM, hayA annANao kiyA / pAsaMto paMgulo daDDo, dhAvamANo a aMdhao // 50 // saMjogasiddhIi phalaM vayaMti, na hu egacakkeNa raho payAI / aMdho ya paMgU ya vaNe samiccA, te saMpauttA nagaraM paviThThA // 51 // 77 subahu pi suamahIaM, kiM kAhI caraNavippahINassa? / aMdhassa jaha palittA, dIvasayasahassakoDIo // 52 // 78 appaM pi suamahIaM, payAsagaM hoI caraNajuttassa / ikko vi jaha paIvo, sacakkhuassa payAseI // 53 //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 saMbodhasittarI-paMcamUtra sUkta- ratna - maMjUSA 81 jahA kharo caMdaNabhAravAhI, bhArassa bhAgI na hu caMdaNassa / evaM khu nANI caraNeNa hINo, bhArassa bhAgI na hu suggaIe // 54 // AjammaM jaM pAvaM, baMdhai micchattasaMjuo koI / vayabhaMga kAumaNo, baMdhai taM ceva aTThaguNaM // 55 // sayasahassANa nArINaM, piTTa phADei nigghiNo / sattaTThamAsie gabbhe, tapphaDaMte nikaMtai // 56 // taM tassa jattiyaM pAvaM, taM navaguNiyameliyaM hujjA / egitthiyajogeNaM, sAhU baMdhijja mehUNAo // 57 // akkhaMDiyacAritto, vayadhArI jo va hoi gihattho / tassa sagAse daMsaNa-vayagahaNaM sohikAraNaM ca // 58 // chaTThaTThamadasamaduvAlasehi, mAsaddhamAsakhamaNehiM / itto u aNegaguNA, sohI jimiyassa nANissa // 59 // 100 jaM annANI kammaM, khavei bahuAhi vAsakoDIhiM / tannANI tihiM gutto, khavei ussAsamitteNaM // 60 // 101 jiNapavayaNavuDkiraM, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / rakkhaMto jiNadavvaM, titthayarattaM lahai jIvo // 61 // 102 jiNapavayaNavuDDikara, pabhAvagaM nANadaMsaNaguNANaM / bhakkhaMto jiNadavvaM, aNaMtasaMsArio hoI // 62 // 103 bhakkhei jo uvekkhei, jiNadavvaM tu sAvao / pannAhINo bhave jIvo, lippai pAvakammuNA // 63 // 104 ceiadavvaviNAse, isighAe pavayaNassa uDDAhe / saMjaicautthabhaMge, mUlaggI bohilAbhassa // 64 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhasirI/paMcasUtra prathama sUtra 143 106 titthayarattaM sammatta-khAiyaM sattamIe taIyAe / sAhUNa vaMdaNeNaM, baddhaM ca dasArasIheNaM // 65 // 108 aNathovaM vaNathovaM, aggIthovaM ca kasAyathovaM ca / na hu bhe visasiavvaM, thovaM pi hu taM bahu hoI // 66 // 118 savvo puvvakayANaM, kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNesu a, nimittamittaM paro hoi // 67 // 124 dhannANaM vihijogo, vihipakkhArAhagA sayA dhannA / vihibahumANA dhannA, vihipakkhaadUsagA dhannA // 68 // ~~~ paJcasUtra-prathama-pApapratighAta-guNabIjAdhAnasUtram ~~ Namo vIyarAgANaM savvaNNUNaM deviMdapUiyANaM jahaTThiyavatthuvAINaM telokkaguruNaM aruhaMtANaM bhagavaMtANaM / je evamAikkhaMti - iha khalu aNAi jIve, aNAi jIvassa bhave, aNAi kammasaMjogaNivvattie, dukkharUve, dukkhaphale, dukkhANubaMdhe / eyassa NaM vocchittI suddhadhammAo, suddhadhammasaMpattI pAvakammavigamAo, pAvakammavigamo tahAbhavvattAibhAvAo / tassa puNa vivAgasAhaNANi - causaraNagamaNaM, dukkaDagarihA, sukaDANa sevaNaM / ao kAyavvamiNaM houkAmeNaM sayA suppaNihANaM, bhujjo bhujjo saMkilese, tikAlamasaMkilese // __ jAvajjIvaM me bhagavaMto paramatilogaNAhA, aNuttarapuNNasaMbhArA, khINarAgadosamohA aciMtaciMtAmaNI bhavajalahipoyA, egaMtasaraNNA arahaMtA saraNaM /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 saMbodhasittarI-paMcamUtra sUkta- ratna - maMjUSA tahA pahINajaramaraNA, aveyakammakalaMkA, paNaTThavAbAhA, kevalanANadaMsaNA, siddhipuranivAsI, NiruvamasuhasaMgayA, savvahA kayakiccA siddhA saraNaM / tahA pasaMtagaMbhIrAsayA, sAvajjajogavirayA, paMcavihAyArajANagA, parovayAranirayA, paumAiNidasaNA, jhANajjhayaNasaMgayA, visujjhamANabhAvA sAhU saraNaM / ___ tahA surAsuramaNuyapUr3ao, mohatimiraMsumAlI, rAgahosavisaparamamaMto, heU sayalakallANANaM, kammavaNavihAvasU, sAhago siddhabhAvassa kevalipaNNatto dhammo jAvajjIvaM me bhagavaM saraNaM / saraNamuvagao ya eesiM, garihAmi dukkaDaM - jaNNaM arihaMtesu vA, siddhesu vA, Ayariesu vA, uvajjhAesu vA, sAhUsu vA, sAhuNIsu vA, annesu vA dhammaTThANesu, mANaNijjesu, pUyaNijjesu, tahA mAIsu vA, piIsu vA, baMdhUsu vA, mittesu vA, uvayArIsu vA, oheNa vA jIvesu, maggaTThiesu, amaggaTThiesu, maggasAhaNesu, amaggasAhaNesu, jaM kiMci vitahamAyariyaM, aNAyariyavvaM, aNicchiyavvaM pAvaM pAvANubaMdhi, suhumaM vA, bAyaraM vA, maNeNaM vA, vAyAe vA, kAeNaM vA, kayaM vA, kArAviyaM vA, aNumoiyaM vA, rAgeNa vA, doseNa vA, moheNa vA, ittha vA jamme, jammaMtaresu vA, garahiyameyaM, dukkaDameyaM, ujjhiyavvameyaM, viyANiaMmae kallANamittagurubhayavaMtavayaNAo, evameyaM ti roiyaM saddhAe, arihaMtasiddhasamakkhaM garahAmi ahamiNaM dukkaDameyaM ujjhiavvameyaM / ittha micchA mi dukkaDaM, micchA mi dukkaDaM, micchA mi dukkaDaM /
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 145 paMcasUtra hou me esA samma garahA / hou me akaraNaniyamo / bahumayaM mameyaM ti / icchAmo aNusaDhi arahaMtANaM bhagavaMtANaM, guruNaM kallANamittANaM ti / hou me eehiM saMjogo, hou me esA supatthaNA, hou me ettha bahumANo, hou me io mokkhabIyaM / pattesu eesu ahaM sevArihe siyA, ANArihe siyA, paDivattijutte siyA, niraiyArapArage siyA / saMviggo jahAsattIe sevemi sukaDaM / aNumoemi savvesi arahatANaM aNuTThANaM, savvesiM siddhANaM siddhabhAvaM, savvesiM AyariyANaM AyAraM, savvesiM uvajjhAyANaM suttappayANaM, savvesiM sAhUNaM sAhukiriyaM, savvesiM sAvagANaM mokkhasAhaNajoge, savvesiM devANaM, savvesiM jIvANaM houkAmANaM kallANAsayANaM mggsaahnnjoge| hou me esA aNumoyaNA sammaM vihipuvviA, sammaM suddhAsayA, samma paDivattirUvA, sammaM niraIyArA prmgunnjuttarhNtaaisaamttho| aciMtasattijuttA hi te bhagavaMto vIyarAgA, savvaNNU, paramakallANA, paramakallANaheu sattANaM / mUDhe amhi pAve aNAimohavAsie, aNabhiNNe bhAvao, hiyAhiyANaM abhiNNe siyA, ahianivitte siyA, hiyapavitte siyA, ArAhage siyA, uciyapaDivattie savvasattANaM sahiyaMti / icchAmi sukaDaM, icchAmi sukaDaM, icchAmi sukddN| evameyaM sammaM paDhamANassa suNamANassa aNuppehamANassa siDhilIbhavaMti parihAyaMti khijjaMti asuhakammANubaMdhA, niraNubaMdhe vA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMbodhasittarI-paMcasUtra sUkta - ratna - maMjUSA asuhakamme bhaggasAmatthe suhapariNAmeNaM kaDagabaddhe via vise appaphalesiyA, suhAvaNijje siyA, apuNabhAve siyA / 146 tahA AsagalijjaMti pariposijjaMti nimmavijjaMti suhakammAbaMdhA, sANubaMdhaM ca suhakammaM pagidvaM pagiTThabhAvajjiyaM niyamaphalayaM, supautte viva mahAgae suhaphale siyA, suhapavattage siyA paramasuhasAhage siyA / ao appaDibaMdhameyaM asuhabhAvaniroheNaM suhabhAvabIyaM ti suppaNihANaM sammaM paDhiyavvaM sammaM soyavvaM sammaM aNupeyivvaMti / namo nayanamiyANaM paramaguruvIyarAgANaM / namo sesanamukkArArihANaM / jayau savvaNNusAsaNaM / paramasaMbohIe suhiNo bhavaMtu jIvA, suhiNo bhavaMtu jIvA, suhiNo bhavaMtu jIvA / ii pAvapaDigghAyaguNabIjAhANasuttaM samattaM /
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 14 zAMtasudhArasa sUkta - ratna - maMjUSA upAdhyAyavinayavijayakRtaH zAntasudhArasaH ~ anityabhAvanA -- 10 AyurvAyutarattaraGgataralaM lagnApadaH sampadaH, sarve'pIndriyagocarAzca caTulAH sandhyA'bhrarAgAdivat / mitrastrIsvajanAdisaGgamasukhaM svapnendrajAlopamaM, tat kiM vastu bhave bhavediha mudAM AlambanaM yat satAm ? // 1 // prAtatirihAvadAtarucayo ye cetanAcetanA, dRSTA vizvamanaHpramodavidurA bhAvAH svataH sundarAH / tAMstatraiva dine vipAkavirasAn hA ! nazyataH pazyataH, cetaH pretahataM jahAti na bhavapremAnubandhaM mama // 2 // 1/1 mUDha ! muhyasi mudhA, mUDha ! muhyasi mudhA, vibhavamanucintya di saparivAram / / kuzazirasi nIramiva galadanilakampitaM, vinaya ! jAnIhi jIvitamasAram // 3 // sukhamanuttarasurAvadhi yadatimeduraM, kAlatastadapi kalayati virAmam / kataraditarat tadA vastu sAMsArikaM, sthirataraM bhavati ? cintaya nikAmam // 4 // 1/6 yaiH samaM krIDitA ye ca bhRzamIDitAH, yaiH sahAkRSmahi prItivAdam / tAn janAn vIkSya bata bhasmabhUyaGgatAn, nirvizaGkAH sma iti dhik pramAdam ! // 5 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 1/8 kavalayannavirataM jaGgamAjaGgamaM, jagadaho ! naiva tRpyati kRtAntaH / mukhagatAn khAdatastasya karatalagataiH, na kathamupalapsyate'smAbhirantaH ? // 6 // 1/7 nityamekaM cidAnandamayamAtmano, rUpamabhirUpya sukhamanubhaveyam / prazamarasanavasudhApAnavinayotsavo, bhavatu satataM satAmiha bhave'yam // 7 // ~ azaraNabhAvanA - ye SaTkhaNDamahImahInatarasA nirjitya babhrAjire, ye ca svargabhujo bhujorjitamadA medurmudA medurAH / te'pi krUrakRtAntavaktraradanairnirdalyamAnA haThAd, atrANAH zaraNAya hA ! daza dizaH prekSanta dInAnanAH // 8 // tAvadeva madavibhramamAlI, tAvadeva guNagauravazAlI / yAvadakSamakRtAntakaTAkSaH, nekSito vizaraNo narakITaH // 9 // svajanajano bahudhA hitakAmaM, prItirasairabhirAmam / maraNadazAvazamupagatavantaM, rakSati ko'pi na santam // vinaya ! vidhIyatAM re, zrIjinadharmaH zaraNam / anusandhIyatAM re, zucitaracaraNasmaraNam // 10 // 2/4 vidyAmantramahauSadhisevAM, sRjatu vazIkRtadevAm / rasatu rasAyanamupacayakaraNaM, tadapi na muJcati maraNam // 11 //
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 149 2/6 sRjatImasitaziroruhalalitaM, manujaziraH sitapalitam / ko vidadhAnAM bhUghanamarasaM, prabhavati rorbu jarasam ? // 12 // 2/7 udyata ugrarujA janakAyaH, kaH syAttatra sahAyaH ? / eko'nubhavati vidhuruparAgaM, vibhajati ko'pi na bhAgam // 13 // 2/8 zaraNamekamanusara caturaGgaM, parihara mamatAsaGgam / vinaya ! racaya zivasaukhyanidhAnaM, zAntasudhArapAnam // 14 // ~ saMsArabhAvanA ~~ ito lobhaH kSobhaM janayati duranto dava ivollasallAbhAmbhobhiH kathamapi na zakyaH zamayitum / itastRSNA'kSANAM tudati mRgatRSNeva viphalA, kathaM svasthaiH stheyaM vividhabhayabhIme bhavavane ? // 15 // sahitvA santApAnazucijananIkukSikuhare, tato janma prApya pracuratarakaSTakramahataH / sukhAbhAsairyAvat spRzati kathamapyartivirati, jarA tAvatkAyaM kavalayati mRtyoH sahacarI // 16 // 3/1 kalaya saMsAramatidAruNaM, janmamaraNAdibhayabhIta ! re / moharipuNeha sagalagraha, pratipadaM vipadamupanIta ! re // 17 // 3/2 ghaTayasi kvacana madamunnateH, kvacidaho ! hInatAdIna re / pratibhavaM rUpamaparAparaM, vahasi bata karmaNA''dhIna ! re // 18 // 3/5 vrajati tanayo'pi nanu janakatAM, tanayatAM vrajati punareSa re / bhAvayan vikRtimiti bhavagateH, tyajatamAM nRbhavazubhazeSa re // 19 // 3/7 darzayan kimapi sukhavaibhavaM, saMharaMstadatha sahasaiva re / vipralambhayati zizumiva janaM, kAlabaTuko'yamatraiva re // 20 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15o zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 3/8 sakalasaMsArabhayabhedakaM, jinavaco manasi nibadhAna re / vinaya ! pariNamaya niHzreyasaM, vihitazamarasasudhApAna re // 21 // ~ ekatvabhAvanA -- kRtinAM dayiteti cintanaM, paradAreSu yathA vipattaye / vividhArtibhayAvahaM tathA, parabhAveSu mamatvabhAvanam // 22 // ekatA samatopetAm, enAmAtman ! vibhAvaya / labhasva paramAnda-sampadaM namirAjavat // 23 // 4/1 vinaya ! cintaya vastutattvaM, jagati nijamiha kasya kim ? / bhavati matiriti yasya hRdaye, duritamudayati tasya kim ? // 24 // 4/2 eka utpadyate tanumAn, eka eva vipadyate / / eka eva hi karma cinute, saikakaH phalamaznute // 25 // 4/3 yasya yAvAn paraparigrahaH, vividhamamatAvIvadhaH / jaladhivinihitapotayuktyA, patati tAvadasAvadhaH // 26 // 4/4 svasvabhAvaM madyamudito, bhuvi vilupya viceSTate / dRzyatAM parabhAvaghaTanAt, patati viluThati jRmbhate // 27 // 4/8 rucirasamatA'mRtarasaM kSaNam, uditamAsvAdaya mudA / vinaya ! viSayAtItasukharasa-ratirudaJcatu te sadA // 28 // ~ anyatvabhAvanA ~~ yasmai tvaM yatase bibheSi ca yato yatrAnizaM modase, yadyacchocasi yadyadicchasi hRdA yatprApya peprIyase / snigdho yeSu nijasvabhAvamamalaM nirloThya lAlapyase, tatsarvaM parakIyameva bhagavan ! Atmanna kiJcittava // 29 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 151 duSTAH kaSTakadarthanA kati na tAH soDhAstvayA saMsRtau ?, tiryaGnArakayoniSu pratihatazchinno vibhinno muhuH / sarvaM tatparakIyadurvilasitaM vismRtya teSveva hA !, rajyan muhyasi mUDha ! tAnuparacan, Atmanna kiM lajjase ? // 30 // 5/2 yena sahAzrayase'tivimohAd, idamahamityavibhedam / tadapi zarIraM niyatamadhIraM, tyajati bhavantaM dhRtakhedam // 31 // 5/3 janmani janmani vividhaparigraham, upacinuSe ca kuTumbam / teSu bhavantaM parabhavagamane, nAnusarati kRzamapi zumbam // 32 // 5/5 pathi pathi vividhapathaiH pathikaiH saha, kurute kaH pratibandham ? / nijanijakarmavazaiH svajanaiH saha, kiM kuruSe mamatAbandham ? // 33 // 5/6 praNayavihIne dadhadabhiSvaGgaM, sahate bahusantApam / tvayi niHpraNaye pudgalanicaye, vahasi mudhA mamatAtApam // 34 // 5/8 bhaja jinapatimasahAyasahAyaM, zivagatisugamopAyam / piba gadazamanaM parihRtavamanaM, zAntasudhArasamanapAyam // 35 // ___- azucibhAvanA - karpUrAdibhiracito'pi lazuno no gAhate saurabhaM, nAjanmopakRto'pi hanta ! pizunaH saujanyamAlambate / deho'pyeSa tathA jahAti na nRNAM svAbhAvikI vitratA, nAbhyakto'pi vibhUSito'pi bahudhA puSTo'pi vizvasyate // 36 // yadIyasaMsargamavApya sadyo, bhavecchucInAmazucitvamuccaiH / amedhyayoneH vapuSo'sya zaucasaMkalpamoho'yamaho ! mahIyAn // 37 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 6/2 bhajati sacandraM zucitAmbUlaM, kartuM mukhamArutamanukUlam / tiSThati surabhi kiyantaM kAlaM, khamasugandhi jugupsitalAlam // 38 // 6/3 dvAdaza nava randhrANi nikAma, galadazucIni na yAnti virAmam / yatra vapuSi tat kalayasi pUtaM, manye tava nUtanamAkUtam // 39 // 6/5 azitamupaskarasaMskRtamannaM, jagati jugupsAM janayati hannam / puMsavanaM dhainavamapi lIDhaM, bhavati vigarhitamati janamIDham // 40 // 6/7 kevalamalamayapudgalanicaye, azucIkRtazucibhojanasicaye / vapuSi vicintaya paramiha sAraM, zivasAdhanasAmarthyamudAram // 41 // 6/8 yena virAjitamidamatipuNyaM, taccintaya cetana ! naipuNyam / vizadAgamamadhigamya nipAnaM, viracaya zAntasudhArasapAnam // 42 // ~ AzravabhAvanA ~~ mithyAtvAviratikaSAyayogasajJAH, catvAraH sukRtibhirAzravAH pradiSTAH / karmANi pratisamayaM sphuTaramIbhiH, badhnanto bhramavazato bhramanti jIvAH // 43 // indriyAvratakaSAyayogajAH, paJca paJca caturanvitAstrayaH / paJcaviMzatirasatkriyA iti, netravedaparisaMkhyayA'pyamI // 44 // 7/3 aviratacittA re, viSayavazIkRtA, viSahante vitatAni / ihaparaloke re, karmavipAkajAnyaviraladuHkhazatAni // 45 // 7/4 karijhaSamadhupA re, zalabhamRgAdayo, viSayavinodarasena / hanta labhante re, vividhA vedanA, bata pariNativirasena // 46 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 153 7/5 uditakaSAyA re, viSayavazIkRtA, yAnti mahAnarakeSu / parivartante re, niyatamanantazo, janmajarAmaraNeSu // 47 // 7/6 manasA vAcA re, vapuSA caJcalA, durjayaduritabhareNa / upalipyante re, tata Azravajaye, yatatAM kRtamapareNa // 48 // 7/8 modasvaivaM re, sAzravapApmanAM, rodhe dhiyamAdhAya / zAntasudhArasapAnamanArataM, vinaya ! vidhAya vidhAya // 49 // ~~ saMvarabhAvanA - saMyamena viSayAviratatve, darzanena vitathAbhinivezam / dhyAnamArttamatha raudramajastraM, cetasaH sthiratayA ca nirundhyAH // 50 // krodhaM kSAntyA mArdavenAbhimAnaM, hanyA mAyAmArjavenojjvalena / lobhaM vArAM rAziraudraM nirundhyAH , saMtoSeNa prAMzunA setuneva // 51 // zRNu zivasukhasAdhanasadupAyaM, zRNu zivasukhasAdhanasadupAyam / jJAnAdikapAvanaratnatrayaparamArAdhanamanapAyam // 52 // 8/2 viSayavikAramapAkuru dUraM, krodhaM mAnaM sahamAyam / lobhaM ripuM ca vijitya sahelaM, bhaja saMyamaguNamakaSAyam // 53 // 8/6 brahmavratamaGgIkuru vimalaM, bibhrANaM guNasamavAyam / uditaM guruvadanAdupadezaM, saMgRhANa zucimiva rAyam // 54 // 8/7 saMyamavAGmayakusumarasairati-surabhaya nijamadhyavasAyam / cetanamupalakSaya kRtalakSaNa-jJAnacaraNaguNaparyAyam // 55 // 8/8 vadanamalaGkuru pAvanarasanaM, jinacaritaM gAyaM gAyam / savinaya ! zAntasudhArasamenaM, ciraM nanda pAyaM pAyam // 56 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 nirjarAbhAvanA nikAcitAnAmapi karmaNAM vad, garIyasAM bhUdharadurdharANAm / vibhedane vajramivAtitIvraM, namo'stu tasmai tapase'dbhutAya // 57 // kimucyate sattapasaH prabhAvaH ?, kaThorakarmArjitakilbiSo'pi / dRDhaprahArIva nihatya pApaM yato'pavargaM labhate'cireNa // 58 // 21 vibhAvayavinaya! tapomahimAnaM vibhAvaya vinaya! tapomahimAnaM / " zAMtasudhArasa sUkta - ratna - maMjUSA 6 " bahubhavasaJcitaduSkRtamamunA, labhate laghu laghimAnam // 59 // 9/2 yAti ghanA'pi ghanAghanapaTalI, kharapavanena virAmam / bhajati tathA tapasA duritAlI, kSaNabhaGgurapariNAmam // 60 // 9/3 vAJchitamAkarSati dUrAdapi ripumapi vrajati vayasyam / tapa idamAzraya nirmalabhAvAd, Agamaparamarahasyam // 6.1 // 9/6 zamayati tApaM gamayati pApaM, ramayati mAnasahaMsam / harati vimohaM dUrAroha, tapa iti vigatAzaMsam // 62 // 9/8 karmagadISathamidamidamasya ca jinapatimatamanupAnam / vinaya ! samAcara saukhyanidhAnaM, zAntasudhArasapAnam // 63 // " dharmasvAkhyAta bhAvanA trailokyaM sacarAcaraM vijayate yasya prasAdAdidaM, yo'trAmutra hitAvahastanubhRtAM sarvArthasiddhipradaH / yenAnarthakadarthanA nijamahaH sAmarthyato vyathitA, tasmai kAruNikAya dharmavibhave bhaktipraNAmo'stu me // 64 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 155 7 prAjyaM rAjyaM subhagadayitA nandanA nandanAnAM, ramyaM rUpaM sarasakavitAcAturI susvaratvam / nIrogatvaM guNaparicayaH sajjanatvaM subuddhiH, kiM nu brUmaH phalapariNati dharmakalpadrumasya ? // 65 // 10/2 pAlaya pAlaya mAM jinadharma ! siJcati payasA jaladharapaTalI, bhUtalamamRtamayena / sUryAcandramasAvudayete, tava mahimA'tizayena // 66 // 10/3 nirAlambamiyamasadAdhArA, tiSThati vasudhA yena / taM vizvasthitimUlastambhaM, tvAM seve vinayena // 67 // 10/4 bandhurabandhujanasya divAnizam, asahAyasya sahAyaH / bhrAmyati bhIme bhavagahane'GgI, tvAM bAndhavamapahAya // 18 // 10/7 draGgati gahanaM jalati kRzAnuH, sthalati jaladhiracireNa / tava kRpayA'khilakAmitasiddhiH, bahunA kiM nu pareNa ? // 69 // 10/8 sarvatantranavanIta ! sanAtana !, siddhisadanasopAna ! / jaya jaya vinayavatAM pratilambhitazAntasudhArasapAna ! // 70 // - lokasvarUpabhAvanA ~ yo vaizAkhasthAnakasthAyipAdaH, zroNIdeze nyastahastadvayazca / kAle'nAdau zazvadUrdhvaMdamatvAd, bibhrANo'pi zrAntamudrAmakhinnaH // 71 // x
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 zAMtasudhArasa sUkta- ratna-maMjUSA 5 so'yaM jJeyaH puruSo lokanAmA, SadravyAtmA'kRtrimo'nAdyanantaH / dharmAdharmAkAzakAlAtmasajJaiH, dravyaiH pUrNaH sarvataH pudgalaizca // 72 // 11/4 vinaya ! vibhAvaya zAzvataM hRdi lokAkAzam / ekarUpamapi pudgalaiH, kRtavividhavivartam / kAJcanazailazikharonnataM, kvacidavanatagartam // 73 // 11/5 kvacana taviSamaNimandiraiH, uditoditarUpam / ghoratimiranarakAdibhiH, kvacanAtivirUpam // 74 // 11/6 kvacidutsavamayamujjvalaM, jayamaGgalanAdam / kvacidamandahAhAravaM, pRthuzokaviSAdam // 5 // 11/7 bahuparicitamanantazo, nikhilairapi sattvaiH / janmamaraNaparivartibhiH, kRtamuktamamatvaiH // 76 // 11/6 iha paryaTanaparAGmukhAH, praNamata bhagavantam / zAntasudhArasapAnato, dhRtavinayamavantam // 77 // ~ bodhidurlabhabhAvanA ~ yasmAdvismApayitasumanaHsvargasaMpavilAsaprAptollAsAH punarapi janiH satkule bhUribhoge / brahmAdvaitapraguNapadavIprApakaM niHsapatnaM, tahuSprApaM bhRzamurudhiyaH ! sevyatAM bodhiratnam // 78 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 157 6 yAvaddehamidaM gadairna mRditaM no vA jarAjarjaram, yAvattvakSakadambakaM svaviSayajJAnAvagAhakSamam / yAvaccAyurabhaGguraM nijahite tAvabudhaiH yatyatAM, kAsAre sphuTite jale pracalite pAliH kathaM badhyate ? // 79 // 12/2 cakribhojyAdiriva narabhavo durlabho, bhrAmyatAM ghorasaMsArakakSe / bahunigodAdikAyasthitivyAyate, mohamithyAtvamukhacoralakSe // 80 // 12/3 labdha iha narabhavo'nAryadezeSu yaH, sa bhavati pratyutAnarthakArI / jIvahiMsAdipApAzravavyasaninAM, mAghavatyAdimArgAnusArI // 81 // 12/4 AryadezaspRzAmapi sukulajanmanAM, durlabhA vividiSA dharmatattve / rataparigrahabhayAhArasajJAtibhiH, hanta ! magnaM jagaduHsthitatve // 42 // 12/5 vividiSAyAmapi zravaNamatidurlabhaM, dharmazAstrasya gurusnnidhaane| vitathavikathAditattadrasAvezato, vividhavikSepamaline'vadhAne // 43 // 12/8 evamatidurlabhAt prApya durlabhatamaM, bodhiratnaM sakalaguNanidhAnam / kuru guruprAjyavinayaprasAdoditaM, zAntarasasarasapIyUSapAnam // 84 // - maitrIbhAvanA - sarvatra maitrImupakalpayAtman !, cintyo jagatyatra na ko'pi zatruH / kiyaddinasthAyini jIvite'smin, kiM khidyate vairidhiyA parasmin ? // 85 //
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA yA rAgaroSAdirujo janAnAM, zAmyantu vAkkAyamanodruhastAH / sarve'pyudAsInarasaM rasantu, sarvatra sarve sukhino bhavantu // 86 // 13/2 vinaya ! vicintaya mitratAM / sarve te priyabAndhavA, na hi ripuriha ko'pi / mA kuru kalikaluSaM mano, nijasukRtavilopi // 87 // 13/3 yadi kopaM kurute paro, nijakarmavazena / api bhavatA kiM bhUyate, hRdi roSavazena ? // 48 // 13/4 anucitamiha kalahaM satAM, tyaja samarasamIna ! / bhaja vivekakalahaMsatAM, guNaparicayapIna ! // 89 // 13/6 sakRdapi yadi samatAlavaM, hRdayena lihanti / viditarasAstata iha rati, svata eva vahanti // 10 // 13/8 paramAtmani vimalAtmanAM, pariNamya vasantu / vinaya ! samAmRtapAnato, janatA vilasantu // 11 // ~ pramodabhAvanA ~ jihve ! pravIbhava tvaM sukRtisucaritoccAraNe suprasannA, bhUyAstAmanyakIrtizrutirasikatayA me'dya karNau sukarNI / vIkSyAnyaprauDhalakSmI drutamupacinutaM locane rocanatvaM, saMsAre'sminnasAre phalamiti bhavatAM janmano mukhyameva // 12 // pramodamAsAdya guNaiH pareSAM, yeSAM matirmajjati sAmyasindhau / dedIpyate teSu manaHprasAdo, guNAstathaite vizadIbhavanti // 13 // 14/3 yeSAM mana iha vigatavikAraM, ye vidadhati bhuvi jagadupakAraM / teSAM vayamucitAcaritAnAM, nAma japAmo vAraMvAram // 14 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 159 zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 14/5 adadhuH kecana zIlamudAraM, gRhiNo'pi parihRtaparadAram / yaza iha sampratyapi zuci teSAM, vilasati phalitAphalasahakAram // 15 // 14/6 yA vanitA api yazasA sAkaM, kulayugalaM vidadhati supatAkam / tAsAM sucaritasaJcitarAkaM, darzanamapi kRtasukRtavipAkam // 16 // 14/7 tAttvikasAttvikasujanavataMsAH, kecana yuktivivecanahaMsAH / alamakRSata kila bhuvanAbhogaM, smaraNamamISAM kRtazubhayogam // 17 // 14/8 iti paraguNaparibhAvanasAraM, saphalaya satataM nijamavatAram / kuru suvihitaguNanidhiguNagAnaM, viracaya zAntasudhArasapAnam // 18 // ~ karuNAbhAvanA ~~ upAyAnAM lakSaiH kathamapi samAsAdya vibhavaM, bhavAbhyAsAttatra dhruvamiti nibadhnAti hRdayam / athAkasmAdasmin vikirati rajaH krUrahRdayo, ripurvA rogo vA bhayamuta jarA mRtyurathavA // 19 // zRNvanti ye naiva hitopadezaM, na dharmalezaM manasA spRzanti / rujaH kathaGkAramathApaneyAH, steSAmupAyastvayameka eva // 10 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 zAMtasudhArasa sUkta - ratna - maMjUSA 15/2 kSaNamupadhAya manaH sthiratAyAM, pibata jinAgamasAram re / kApathaghaTanAvikRtavicAraM, tyajata kRtAntamasAraM re // 101 // 15/3 pariharaNIyo gururavivekI, bhramayati yo matimandam re / suguruvacaH sakRdapi paripItaM, prathayati paramAnandaM re // 102 // 15/4 kumatatamobharamIlitanayanaM, kimu pRcchata panthAnam re ? / dadhibuddhayA nara ! jalamanthanyAM, kimu nidadhata manthAnaMre ? // 103 // 15/7 sahyata iha kiM bhavakAntAre, gadanikurambamapAram re ? / anusaratAhitajagadupakAraM, jinapatimagadaGkAraM re // 104 // 15/8 zRNutaikaM vinayoditavacanaM, niyatAyatihitaracanam re / racayata kRtasukhazatasandhAnaM, zAMtasudhArasapAnaM re // 105 // - mAdhyasthyabhAvanA - mithyA zaMsan vIratIrthezvareNa, roddhaM zeke na svaziSyo jamAliH / anyaH ko vA rotsyate kena pApAt ? tasmAdaudAsInyamevAtmanInam // 106 // arhanto'pi prAjyazaktispRzaH kiM, dharmodyogaM kArayeyuH prasahya ? / dadhuH zuddhaM kintu dharmopadezaM, yatkurvANA dustaraM nistaranti // 107 // 16/2 parihara paracintAparivAraM, cintaya nijamavikAraM re / tava kiM ? ko'pi cinoti karIraM, cinute'nyaH sahakAraM re // 108 // 16/3 yo'pi na sahate hitamupadezaM, tadupari mA kuru kopaM re / niSphalayA kiM parajanataptyA, kuruSe nijasukhalopaM re? // 109 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAMtasudhArasa sUkta- ratna- maMjUSA 161 16/4 sUtramapAsya jaDA bhASante, kecana matamutsUtraM re / kiM kurmaste parihRtapayaso, yadi pibanti mUtraM re? // 110 // 16/5 pazyasi kiM na manaHpariNAmaM, nijanijagatyanusAraM re| yena janena yathA bhavitavyaM, tadbhavatA durvAraM re // 111 // 16/8 parabrahmapariNAmanidAnaM, sphuTakevalavijJAnaM re / viracaya vinaya ! vivecitajJAnaM,zAntasudhArasapAnaM re // 112 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 prazamarati sUkta- ratna - maMjUSA prazamarati sUkta - ratna - maMjUSA umAsvAtikRtaM prazamaratiprakaraNaM 2 jinasiddhAcAryopAdhyAyAn, praNipatya sarvasAdhUzca / prazamaratisthairyArthaM, vakSye jinazAsanAt kiJcit // 1 // ye tIrthakRtpraNItA, bhAvAstadanantaraizca parikathitAH / teSAM bahuzo'pyanutkIrtanaM, bhavati puSTikarameva // 2 // dRDhatAmupaiti vairAgya-bhAvanA yena yena bhAvena / tasmiMstasmin kAryaH, kAyamanovAgbhirabhyAsaH // 3 // pravacanabhaktiH zrutasampadudyamo vyatikarazca saMvignaiH / vairAgyamArgasadbhAva-bhAvadhIsthairyajanakAni // 4 // 78 yadvat kazcit kSIraM, madhuzarkarayA susaMskRtaM hRdyam / pittArditendriyatvAd, vitathamatirmanyate kaTukam // 5 // tadvannizcayamadhuram, anukampayA sadbhirabhihitaM pathyam / tathyamavamanyamAnA, rAgadveSodayovRttAH // 6 // 64 bhavakoTIbhirasulabhaM, mAnuSyaM prApya kaH pramAdo me ? / na ca gatamAyurbhUyaH, pratyetyapi devarAjasya // 7 // ArogyAyurbalasamudayAH, calA vIryamaniyataM dharme / tallabdhvA hitakArye, mayodyamaH sarvathA kAryaH // 8 // zAstrAdhyayane cAdhyApane ca, saJcintane tathA''tmani ca / dharmakathane ca satataM, yatnaH sarvAtmanA kAryaH // 9 // 120 paizAcikamAkhyAnaM, zrutvA gopAyanaM ca kulavadhvAH / saMyamayogairAtmA, nirantaraM vyApRtaH kAryaH // 10 // 185
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUkta- ratna-maMjUSA 163 25 krodhAt prItivinAzaM, mAnAd vinayopaghAtamApnoti / zAThyAt pratyayahAniH, sarvaguNavinAzanaM lobhAt // 11 // krodhaH paritApakaraH, sarvasyodvegakArakaH krodhaH / vairAnuSaGgajanakaH, krodhaH krodhaH sugatihantA // 12 // zrutazIlavinayasandUSaNasya, dharmArthakAmavighnasya / mAnasya ko'vakAzaM, muhUrtamapi paNDito dadyAt ? // 13 // mAyAzIlaH puruSo, yadyapi na karoti kiJcidaparAdham / sarpa ivAvizvAsyo, bhavati tathA'pyAtmadoSahataH // 14 // sarvavinAzAzrayiNaH, sarvavyasanaikarAjamArgasya / lobhasya ko mukhagataH, kSaNamapi duHkhAntaramupeyAt ? // 15 // duHkhadviT sukhalipsuH, mohAndhatvAd adRSTaguNadoSaH / yAM yAM karoti ceSTAM, tayA tayA duHkhamAdatte // 16 // 41 kalaribhitamadhuragAndharva-tUryayoSidvibhUSaNaravAdyaiH / zrotrAvabaddhahRdayo, hariNa iva vinAzamupayAti // 17 // gativibhrameGgitAkAra-hAsyalIlAkaTAkSavikSiptaH / rUpAvezitacakSuH, zalabha iva vipadyate vivazaH // 18 // snAnAGgarAgavartika-varNakadhUpAdhivAsapaTavAsaiH / gandhabhramitamanasko, madhukara iva nAzamupayAti // 19 // miSTAnnapAnamAMsaudanAdi-madhurarasaviSayagRddhAtmA / galayantrapAzabaddho, mIna iva vinAzamupayAti // 20 // zayanAsanasambAdhana-suratasnAnAnulepanAsaktaH / sparzavyAkulitamatiH, gajendra iva badhyate mUDhaH // 21 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 46 ekaikaviSayasaGgAd, rAgadveSAturA vinaSTAste / kiM punaraniyamitAtmA, jIva: paJcendriyavazArttaH ? // 22 // na hi so'stIndriyaviSayo, yenAbhyastena nityatRSitAni / tRptiM prApnuyurakSANyanekamArgapralInAni // 23 // tAnevArthAn dviSataH, tAnevArthAn pralIyamAnasya / nizcayato'syAniSTaM, na vidyate kiJcidiSTaM vA // 24 // yasminnindriyaviSaye, zubhamazubhaM vA nivezayati bhAvam / rakto vA dviSTo vA sa bandhaheturbhavati tasya // 25 // 106 AdAvatyabhyudayA, madhye zRGgArahAsyadIptarasAH / 48 52 prazamarati sUkta - ratna - maMjUSA 54 nikaSe viSayA bIbhatsa-karuNalajjAbhayaprAyAH // 26 // 107 yadyapi niSevyamANA, manasaH parituSTikArakA viSayAH / kimpAkaphalAdanavad, bhavanti pazcAdatidurantAH // 27 // 108 yadvat zAkASTAdazam, annaM bahubhakSyapeyavat svAdu / viSasaMyuktaM bhuktaM, vipAkakAle vinAzayati // 28 // 109 tadvadupacArasaMbhRta- ramyakrAgarasasevitA viSayAH / bhavazataparamparAsvapi, duHkhavipAkAnubandhakarAH // 29 // 121 kSaNavipariNAmadharmA, martyAnAmRddhisamudayAH sarve / sarve ca zokajanakAH, saMyogA viprayogAntAH // 30 // 122 bhogasukhaiH kimanityaiH, bhayabahulaiH kAGkSitaiH parAyattaiH ? / nityamabhayamAtmasthaM, prazamasukhaM tatra yatitavyam // 31 // 124 yat sarvaviSayakAGkSodbhavaM sukhaM prApyate sarAgeNa / tadanantakoTiguNitaM, mudhaiva labhate vigatarAgaH // 32 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUkta - ratna - maMjUSA 125 iSTaviyogApriyasamprayogakAGkSAsamudbhavaM duHkham / prApnoti yat sarAgo, na saMspRzati tad vigatarAgaH // 33 // 126 prazamitavedakaSAyasya, hAsyaratyaratizokanibhRtasya / bhayakutsAnirabhibhavasya yat sukhaM tat kuto'nyeSAm ? // 34 // 127 samyagdRSTirjJAnI, dhyAnatapobalayuto'pyanupazAntaH / taM labhate na guNaM yaM prazamaguNamupAzrito labhate // 35 // 128 naivAsti rAjarAjasya, tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva sAdhoH, lokavyApArarahitasya // 36 // 235 svaguNAbhyAsaratamateH, paravRttAntAndhamUkabadhirasya / madamadanamohamatsara- roSaviSAdairadhRSyasya // 37 // 165 236 prazamAvyAbAdhasukhAbhikAGkSiNaH, susthitasya saddharme / tasya kimaupamyaM syAt, sadevamanuje'pi loke'smin ? // 38 // 237 svargasukhAni parokSANyatyantaparokSameva mokSasukham / pratyakSaM prazamasukhaM, na paravazaM na ca vyayaprAptam // 39 // 238 nirjitamadamadanAnAM, vAkkAyamanovikArarahitAnAm / vinivRttaparAzAnAm, ihaiva mokSaH suvihitAnAm // 40 // 240 svazarIre'pi na rajyati, zatrAvapi na pradoSamupayAti / rogajarAmaraNabhayaiH, avyathito yaH sa nityasukhI // 41 // 242 viSayasukhanirabhilASaH, prazamaguNagaNAbhyalaGkRtaH sAdhuH / dyotayati yathA na tathA, sarvANyAdityatejAMsi // 42 // 255 sAtarddhiraseSvaguruH, prApyaddhivibhUtimasulabhAmanyaiH / saktaH prazamaratisukhe, na bhajati tasyAM muniH saGgam // 43 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 prazamarati sUkta- ratna- maMjUSA 256 yA sarvasuravaraddhiH, vismayanIyA'pi sA'nagAraddheH / nArdhati sahasrabhAgaM, koTizatasahasraguNitA'pi // 44 // 140 yadvat paGkAdhAramapi, paGkajaM nopalipyate tena / dharmopakaraNadhRtavapurapi, sAdhuralepakastadvat // 45 // 141 yadvat turagaH satsvapyAbharaNavibhUSaNeSvanabhisaktaH / tadvadupagrahavAnapi, na saGgamupayAti nirgranthaH // 46 // 76 kecit sAtarddhirasAtigauravAt, sAmpratakSiNaH puruSAH / mohAt samudravAyasavad, AmiSaparA vinazyanti // 47 // jJAtvA bhavaparivarte, jAtInAM koTIzatasahasreSu / hInottamamadhyatvaM, ko jAtimadaM budhaH kuryAd ? // 48 // yasyAzuddhaM zIlaM, prayojanaM tasya kiM kulamadena ? / svaguNAbhyalaGkRtasya hi, kiM zIlavataH kulamadena ? // 49 // nityaM parizIlanIye, tvaGmAMsAcchAdite kaluSapUrNe / nizcayavinAzarmiNi, rUpe madakAraNaM kiM syAt ? // 50 // tasmAdaniyatabhAvaM, balasya samyag vibhAvya buddhibalAt / mRtyubale cAbalatAM, na madaM kuryAd balenApi // 51 // udayopazamanimittau, lAbhAlAbhAvanityako matvA / nAlAbhe vaikalyaM, na ca lAbhe vismayaH kAryaH // 52 // pUrvapuruSasiMhAnAM, vijJAnAtizayasAgarAnantyam / zrutvA sAmpratapuruSAH, kathaM svabuddhyA madaM yAnti ? // 53 // 94 garvaM paraprasAdAtmakena, vAllabhyakena yaH kuryAt / taM vAllabhyakavigame, zokasamudayaH parAmRzati // 54 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUkta- ratna-maMjUSA 163 96 saMparkodyamasulabhaM, caraNakaraNasAdhakaM zrutajJAnam / labdhvA sarvamadaharaM, tenaiva madaH kathaM kAryaH ? // 55 // jAtyAdimadonmattaH, pizAcavad bhavati duHkhitazceha / jAtyAdihInatAM, parabhave ca niHsaMzayaM labhate // 56 // 100 paraparibhavaparivAdAda, AtmotkarSAcca badhyate karma / nIcairgotraM pratibhavaM, anekabhavakoTidurmocam // 57 // 135 vraNalepAkSopAGgavad, asaGgayogabharamAtrayAtrArtham / pannaga ivAbhyavahared, AhAraM putrapalavacca // 58 // 137 kAlaM kSetraM mAtrAM, sAtmyaM dravyagurulAghavaM svabalam / jJAtvA yo'bhyavahAryaM, bhuGkte kiM bheSajaistasya ? // 59 // 147 taccintyaM tadbhASyaM, tatkAryaM bhavati sarvathA yatinA / nAtmaparobhayabAdhakam, iha yat paratazca sarvAddham // 60 // 143 yajjJAnazIlatapasAm, upagrahaM nigrahaM ca doSANAm / kalpayati nizcaye yat, tat kalpyamakalpyamavazeSam // 61 // 144 yat punarupaghAtakara, samyaktvajJAnazIlayogAnAm / tat kalpyamapyakalpyaM, pravacanakutsAkaraM yacca // 62 // 151 iSTajanasaMprayogarddhi-viSayasukhasampadastathA''rogyam / dehazca yauvanaM jIvitaM ca, sarvANyanityAni // 63 // 152 janmajarAmaraNabhayaiH, abhidrute vyAdhivedanAgraste / jinavaravacanAdanyatra, nAsti zaraNaM kvacilloke // 64 // 153 ekasya janmamaraNe, gatayazca zubhAzubhA bhavAvarte / tasmAdAkAlikahitam, ekenaivAtmanaH kAryam // 65 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 prazamarati sUkta- ratna- maMjUSA 154 anyo'haM svajanAt parijanAcca, vibhavAt zarIrakAcceti / yasya niyatA matiriyaM, na bAdhate taM hi zokakaliH // 66 // 155 azucikaraNasAmarthyAd, AdhuttarakAraNAzucitvAcca / dehasyAzucibhAvaH, sthAne sthAne bhavati cintyaH // 17 // 156 mAtA bhUtvA duhitA, bhaginI bhAryA ca bhavati saMsAre / vrajati sutaH pitRtAM, bhrAtRtAM punaH zatrutAM caiva // 68 // 157 mithyAdRSTiravirataH, pramAdavAn yaH kaSAyadaNDaruciH / tasya tathA''svakarmaNi, yateta tannigrahe tasmAt // 69 // 158 yA puNyapApayoragrahaNe, vAkkAyamAnasI vRttiH / susamAhito hitaH, saMvaro varadadezitazcintyaH // 70 // 159 yadvadvizoSaNAdupacito'pi, yatnena jIryate doSaH / tadvat karmopacitaM, nirjarayati saMvRtastapasA // 71 // 160 lokasyAdhastiryag, vicintayedUrdhvamapi ca bAhalyam / sarvatra janmamaraNe, rUpidravyopayogAMzca // 72 // 161 dharmo'yaM svAkhyAto, jagaddhitArthaM jinaiH jitArigaNaiH / ye'tra ratAste saMsAra-sAgaraM lIlayottIrNAH // 73 // 162 mAnuSyakarmabhUmyAryadezakulakalyatA''yurupalabdhau / zraddhAkathakazravaNeSu, satsvapi sudurlabhA bodhiH // 74 // 163 tAM durlabhAM bhavazataiH, labdhvA'tidurlabhA punarviratiH / mohAd rAgAt kApathavilokanAd gauravavazAcca // 75 // 168 dharmasya dayA mUlaM, na cAkSamAvAn dayAM samAdatte / tasmAd yaH kSAntiparaH, sa sAdhayatyuttamaM dharmam // 76 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUkta - ratna - maMjUSA 169 vinayAyattA guNAH sarve, vinayazca mArdavAyattaH / yasmin mArdavamakhilaM, sa sarvaguNabhAktvamApnoti // 77 // 170 nAnArjavo vizudhyati, na dharmamArAdhatyazuddhAtmA / dharmAdRte na mokSo, mokSAt paramaM sukhaM nAnyat // 78 // 171 yad dravyopakaraNabhaktapAnadehAdhikArakaM zaucam / tad bhavati bhAvazIcAnuparodhAd yatnataH kAryam // 79 // 172 paJcAzravAda viramaNaM, pakSendriyanigrahaH kaSAyajayaH / daNDatrayaviratizceti, saMyamaH saptadazabhedaH // 80 // 173 bAndhavadhanendriyasukhatyAgAt tyaktabhavavigrahaH sAdhuH / tyaktAtmA nirgranthaH tyaktAhaGkAramamakAraH // 81 // 174 avisaMvAdanayogaH, kAyamanovAgajihmatA caiva / satyaM caturvidhaM tacca, jinavaramate'sti nAnyatra // 82 // 175 anazanamUnodaratA, vRtteH saMkSepaNaM rasatyAgaH / kAyaklezaH saMlInateti bAhyaM tapaH proktam // 8.3 // 176 prAyazcittadhyAne, vaiyAvRttyavinayAvathotsargaH / svAdhyAya iti tapaH, SaTprakAramabhyantaraM bhavati // 84 // 177 divyAt kAmaratisukhAt, trividhaM trividhena viratiriti navakam / audArikAdapi tathA tad brahmASTAdazavikalpam // 85 // " 178 adhyAtmavido mUrcchA, parigrahaM varNayanti nizcayataH / tasmAd vairAgvepsoH, AkiJcanyaM paro dharmaH // 86 // , 179 dazavidhadharmAnuSThAyinaH sadA rAgadveSamohAnAm / dRDharUDhaghanAnAmapi, bhavatyupazamo'lpakAlena // 87 // " 169
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati sUkta - ratna - maMjUSA kularUpavacanayauvana- dhanamitraizvaryasampadapi puMsAm / vinayaprazamavihInA, na zobhate nirjaleva nadI // 88 // na tathA sumahAryairapi, vastrAbharaNairalaGkRto bhAti / zrutazIlamUlanikaSo, vinItavinayo yathA bhAti // 89 // zAstrAgamAdRte na hitamasti, na ca zAstramasti vinayam Rte / tasmAcchAsvAgamalipsunA, vinItena bhavitavyam // 20 // gurvAyattA yasmAt zAstrArambhA bhavanti sarve'pi / tasmAd gurvArAdhanapareNa, hitakAGkSiNA bhAvyam // 91 // dhanyasyopari nipatati, ahitasamAcaraNagharmanirvApI | guruvadanamalayanisRto vacanasarasacandanasparzaH // 92 // duSpratikArau mAtApitarau, svAmI guruzca loke'smin / tatra gururihAmutra ca suduSkaratarapratIkAraH // 93 // vinayaphalaM zuzrUSA, guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / jJAnasya phalaM viratiH, viratiphalaM cAzravanirodhaH // 94 // saMvaraphalaM tapobalam, atha tapaso nirjarA phalaM dRSTam / tasmAt kriyAnivRttiH, kriyAnivRtterayogitvam // 95 // yoganirodhAd bhavasantatikSayaH, santatikSayAnmokSaH / tasmAt kalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH // 96 // 131 lokaH khalvAdhAraH, sarveSAM brahmacAriNAM yasmAt / tasmAllokaviruddha dharmaviruddhaM ca santyAjyam // 97 // 232 dharmAvazyakayogeSu, bhAvitAtmA pramAdaparivarjI / samyaktvajJAnacAritrANAm, ArAdhako bhavati // 98 // 990 67 68 66 69 70 71 72 73 74 " "
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171 prazamarati sUkta- ratna-maMjUSA 249 jinavaravacanaguNagaNaM, saJcintayato vadhAdyapAyAMzca / karmavipAkAn vividhAn, saMsthAnavidhInanekAMzca // 19 // 251 nityodvignasyaivaM, kSamApradhAnasya nirabhimAnasya / dhUtamAyAkalimalanirmalasya, jitasarvatRSNasya // 10 // 252 tulyAraNyakulAkula-viviktabandhujanazatruvargasya / samavAsIcandanakalpana-pradehAdidehasya // 101 // 253 AtmArAmasya sataH, samatRNamaNimuktaloSThakanakasya / svAdhyAyadhyAnaparAyaNasya, dRDhamapramattasya // 102 // 264 kSapakazreNimupagataH, sa samarthaH sarvakarmiNAM karma / kSapayitumeko yadi, karmasaGkrama: syAt parakRtasya // 103 // 267 mastakasUcivinAzAt, tAlasya yathA dhruvo bhavati nAzaH / tadvat karmavinAzo, hi mohanIyakSaye nityam // 104 // 295 dehamanovRttibhyAM, bhavataH zArIramAnase duHkhe / tadabhAvastadabhAve, siddhaM siddhasya siddhisukham // 105 // 309 ityevaM prazamarateH, phalamiha svargApavargayozca zubham / samprApyate'nagAraiH, agAribhizcottaraguNADhyaiH // 106 // 311 sadbhiH guNadoSajJaiH, doSAnutsRjya guNalavA grAhyAH / sarvAtmanA ca satataM, prazamasukhAyaiva yatitavyam // 107 // 313 sarvasukhamUlabIjaM, sarvArthavinizcayaprakAzakaram / sarvaguNasiddhisAdhanam, arhacchAsanaM jayati // 108 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 adhyAtmakalpadruma sUkta- rana - maMjUSA adhyAtmakalpadruma sUkta - ratna - maMjUSA munisundarasUrikRtaM adhyAtmakalpadrumaprakaraNaM 1/1 jayazrIrAntarArINAM, lebhe yena prazAntitaH / taM zrIvIrajinaM natvA, rasaH zAnto vibhAvyate // 1 // 1/10 bhajasva maitrI jagadaGgirAziSu, pramodamAtman guNiSu tvazeSataH / bhavArtidIneSu kRpArasaM sadA'pyudAsavRttiM khalu nirguNeSvapi // 2 // yataH zucInyapyazucIbhavanti, kRmyAkulAt kAkazunAdibhakSyAt / drAg bhAvino bhasmatayA tato'GgAt, mAMsAdipiNDAt svahitaM gRhANa // 3 // kArAgRhAd bahuvidhAzucitAdiduHkhAt, nirgantumicchati jaDo'pi hi tadvibhidya / kSiptastato'dhikatare vapuSi svakarma vAtena tad dRDhayituM yatase kimAtman ? // 4 // 5/8 mRtpiNDarUpeNa vinazvareNa, jugupsanIyena gadAlayena / dehena cedAtmahitaM susAdhyaM, dharmAnna kiM tadyatase'tra mUDha ? // 5 // 1/6 yadindriyArthaiH sakalaiH sukhaM syAt, narendracakritridazAdhipAnAM / tad bindavatyeva puro hi sAmyasudhAmbudhestena tamAdriyasva // 6 // 1/27 svapnendrajAlAdiSu yadvadAptaiH, roSazca toSazca mudhA padArthaiH / tathA bhave'smin viSayaiH samastaiH, evaM vibhAvyAtmalaye'vadhehi // 7 // 5/2
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUkta- ratna - maMjUSA 193 6/2 ApAtaramye pariNAmaduHkhe, sukhe kathaM vaiSayike rato'si ? / jaDo'pi kAryaM racayan hitArthI, karoti vidvan ! yadudarkatarkam // 8 // 10/18 duHkhaM yathA bahuvidhaM sahase'pyakAmaH, kAmaM tathA sahasi cet karuNAdibhAvaiH / alpIyasA'pi tava tena bhavAntare syAt, AtyantikI sakaladuHkhanivRttireva // 9 // 10/25 zItAt tApAnmakSikAkattRNAdi sparzAdyutthAt kaSTato'lpAd bibheSi / tAstAzcaibhiH karmabhiH svIkaroSi, zvabhrAdInAM vedanA dhig dhiyaM te ! // 10 // 10/12 AtmAnamalpairiha vaJcayitvA, prakalpitairvAktanucittasaukhyaiH / bhavAdhame kiM jana ! sAgarANi, soDhA'si hI nArakaduHkharAzIn ? // 11 // 6/9 vimoAse kiM viSayapramAdaiH, bhramAt sukhasyAyatiduHkharAzeH? / tadgardhamuktasya hi yat sukhaM te, gatopamaM cAyatimuktidaM tat // 12 // 10/14 pataGgabhRGgeNakhagAhimIna dvipadvipAripramukhAH pramAdaiH / zocyA yathA syurmRtibandhaduHkhaiH, cirAya bhAvI tvamapIti janto ! // 13 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 adhyAtmakalpadruma sUkta - ratna - 2/ 1 muhyasi praNayacArugirAsu, prItitaH praNayinISu kRtistvam ! | kiM na vetsi patatAM bhavavAddha, tA nRNAM khalu zilA galabaddhAH ? // 14 // 2/ 3 vilokya dUrasthamamedhyamalpaM, jugupsase moTitanAsikastvam / bhRteSu tenaiva vimUDha ! yoSApuSSu tat kiM kuruSe'bhilASam ? // 15 // 2/7 amedhyabhastrA bahurandhraniryanmalAvilodyatkRmijAlakIrNA / cApalyamAyA'nRtavaJcikA strI, maMjUSA saMskAramohAt narakAya bhuktA // 16 // 2/8 nirbhUmirviSakandalI gatadarI vyAghrI nirAhvo mahAvyAdhirmRtyurakAraNazca lalanA'nabhrA ca vajrAzaniH / bandhusnehavighAtasAhasamRSAvAdAdisaMtApabhUH, pratyakSA'pi ca rAkSasIti birudairvyAtA''game tyajyatAm // 17 // 4/3 svargApavargau narakaM tathA'ntarmuhUrtamAtreNa vazAvazaM yat / dadAti janto: satataM prayatnAd, vazaM tadantaHkaraNaM kuruSva // 18 // 14/18 viSayendriyasaMyogAbhAvAt ke ke na saMyatA: ? / rAgadveSamanoyogAbhAvAd ye tu stavImi tAn // 19 // 9/12 tapojapAdyAH svaphalAya dharmA, na durvikalpairhatacetasaH syuH / tat khAdyapeyaiH subhRte'pi gehe, kSudhAtRSAbhyAM mriyate svadoSAt // 20 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUkta- ratna - maMjUSA 175 9/16 svAdhyAyayogaizcaraNakriyAsu, vyApAraNaiAdazabhAvanAbhiH / sudhIstriyogIsadasatpravRttiphalopayogaizca mano nirundhyaat||21|| 9/17 bhAvanApariNAmeSu, siMheSviva manovane / sadA jAgratsu durdhyAna-zUkarA na vizantyapi // 22 // 14/2 manaH saMvRNu he vidvan !, asaMvRtamanA yataH / yAti tandulamatsyo drAk, saptamI narakAvanim // 23 // 14/3 prasannacandrarAjarSeH, manaHprasarasaMvarau / narakasya zivasyApi, hetubhUtau kSaNAdapi // 24 // 8/3 adhItino'rcAdikRte jinAgamaH, pramAdino durgatipApatermudhA / jyotirvimUDhasya hi dIpapAtino, guNAya kasmai zalabhasya cakSuSI ? // 25 // 8/6 dhigAgamairmAdyasi raJjayan janAn, nodyacchasi pretyahitAya saMyame / dadhAsi kukSimbharimAtratAM mune !, kva te ? kva tat ? kvaiSa ca te ? bhavAntare // 26 // 8/9 adhItimAtreNa phalanti nAgamAH, samIhitairjIva ! sukhairbhavAntare / svanuSThitaiH kintu tadIritaiH kharo, na yat sitAyA vahanazramAt sukhI // 27 // 7/15 kaSTena dharmo lavazo milatyaM, kSayaM kaSAyairyugapat prayAti ca / atiprayatnArjitamarjunaM tataH, kimajJa! hI hArayase nabhasvatA? // 28 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 adhyAtmakalpadruma sUkta- ratna- maMjUSA 7/16 zatrUbhavanti suhRdaH kaluSIbhavanti, dharmA yazAMsi nicitAyazasIbhavanti / snihyanti naiva pitaro'pi ca bAndhavAzca, lokadvaye'pi vipado bhavinAM kaSAyaiH // 29 // 14/19 kaSAyAn saMvRNu prAjJa !, narakaM yadasaMvarAt / mahAtapasvino'pyApuH, karaTotkaraTAdayaH // 30 // 7/10 dhatse kRtin ! yadyapakArakeSu, krodhaM tato dhehyariSaTka eva / athopakAriSvapi tad bhavArtikRtkarmahanmitrabahirdviSatsu // 31 // 7/11 adhItyanuSThAnatapaHzamAdyAn, dharmAn vicitrAn vidadhat samAyAn / na lapsyase tatphalamAtmadehaklezAdhikaM tA~zca bhavAntareSu // 32 // 7/12 sukhAya dhatse yadi lobhamAtmano, jJAnAdiratnatritaye vidhehi tat / duHkhAya cedana paratra vA kRtin !, parigrahe tad bahirAntare'pi ca // 33 // 7/2 parAbhibhUtau yadi mAnamuktiH, tatastapo'khaNDamataH zivaM vA / mAnAdRtiH durvacanAdibhizcet, tapaHkSayAt tannarakAdiduHkham // 34 // 7/9 parAbhibhUtyA'lpikayA'pi, kupyasyadhairapImAM pratikartumicchan / na vetsi tiryaDnarakAdikeSu, tAstairanantAstvatulA bhavitrI // 35 // 7/4 zrutvA''krozAn yo mudA pUritaH syAt, loSTAdyairyazcAhato romaharSI / yaH prANAnte'pyanyadoSaM na pazyatyeSa, zreyo drAg labhetaiva yogI // 36 //
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUkta - ratna - maMjUSA 7/17 rUpalAbhakulavikramavidyAzrItapovitaraNaprabhutAdyaiH / kiM madaM vahasi ? vetsi na, mUDhAnantazaH sma bhRzalAghavaduHkham ? // 37 // 1/18 ke guNAstava ? yataH stutimicchasyadbhutaM kimakRthA ? madavAn yat / kairgatA narakabhIH sukRtaiste ?, kiM jitaH pitRpatiryadacintaH ? // 38 // 7/21 mRtyoH ko'pi na rakSito na jagato, dAridryamuttrAsitaM, rogastenanRpAdijA na ca bhiyo, nirNAzitA SoDaza / vidhvastA narakA na nApi sukhitA, dharmaistrilokI sadA, tat ko nAma guNo ? madazca ? vibhutA kA ? te stutIcchA ca kA ? // 39 // 10/5 vidvAnahaM sakalalabdhirahaM nRpo'haM, dAtA'hamadbhutaguNo'hamahaM garIyAn / ityAdyahaGkRtivazAt paritoSameti, no vetsi kiM parabhave laghutAM bhavitrIm ? // 40 // 199 11/4 janeSu gRhNatsu guNAn pramodase, tato bhavitrI guNariktatA tava / gRhNatsu doSAn paritapyase ca ced, bhavantu doSAstvayi susthirAstataH // 41 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 adhyAtmakalpadruma sUkta- ratna- maMjUSA 11/5 pramodase svasya yathA'nyanirmitaiH, stavairtathA cet pratipanthinAmapi / vigarhaNaiH svasya yathopatapyase, tathA ripUNAmapi cet tato'si vit // 44 // 11/7 bhavenna ko'pi stutimAtrato guNI, khyAtyA na bahvayA'pi hitaM paratra ca / tadicchurIAdibhirAyati tato, mudhA'bhimAnagrahilo nihaMsi kim ? // 43 // 11/10 stutaiH zrutairvA'pyaparairnirIkSitaiH, guNastavAtman ! sukRtairna kazcana / phalanti naiva prakaTIkRtairbhuvo, drumA hi mUlaiH nipatantyapi tvadhaH // 44 // 11/11 tapaHkriyA''vazyakadAnapUjanaiH, zivaM na gantA guNamatsarI janaH / apathyabhojI na nirAmayo bhaved, rasAyanairapyatulaiH yadAturaH // 45 // 12/1 tattveSu sarveSu guruH pradhAnaM, hitArthadharmA hi taduktisAdhyAH / zrayaMstamevetyaparIkSya mUDha ! dharmaprayAsAn kuruSe vRthaiva // 46 // 12/2 bhavI na dharmairavidhiprayuktaiH, gamI zivaM yeSu gururna zuddhaH / rogI hi kalyo na rasAyanaistaiH, yeSAM prayoktA bhiSageva mUDhaH // 47 // 12/8 nAnaM susikto'pi dadAti nimbakaH, puSTA rasairvandhyagavI payo na ca / duHstho nRpo naiva susevitaH zriyaM, dharmaM zivaM vA kugururna saMzritaH // 48 // zrayaMkA
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUkta - ratna - maMjUSA 179 12/10 mAtApitA svaH suguruzca tattvAt, prabodhya yo yojayati zuddhadharme / na tatsamo'ri kSipate bhavAbdhau, yo dharmavighnAdikRtezca jIvam // 49 // 11/2 zaithilyamAtsaryakadAgrahakrudho 'nutApadambhAvidhigauravANi ca / pramAdamAnau kuguruH kusaGgatiH, zlAghArthitA vA sukRte malA ime // 50 // 7/13 karoSi yat pretyahitAya kiJcit, kadAcidalpaM sukRtaM kathaJcit / mA jIharastanmadamatsarAdyaiH, vinA ca tanmA narakAtithirbhUH // 51 // 11/13 dIpo yathA'lpo'pi tamAMsi hanti, lavo'pi rogAn harate sudhAyAH / tRNyAM dahatyAzu kaNo'pi cAgneH, dharmasya lezo'pyamalastathAMhaH // 52 // 11/14 bhAvopayogazUnyAH kurvan, AvazyikI kriyAH sarvAH / dehaklezaM labhase, phalamApsyasi naiva punarAsAm / / 53 // 8/10 durgandhato yadaNuto'pi purasya mRtyuH, AyUMSi sAgaramitAnyapyanupakramANi / sparzaH kharaH krakacato'titamAmitazca, duHkhAvanantaguNitau bhRzazaityatApau // 54 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 adhyAtmalpadruma sUkta- ratna- maMjUSA 8/11 tIvrA vyathAH surakRtA vividhAzca yatra, krandAravaiH satatamabhrabhRto'pyamuSmAt / kiM bhAvino na narakAt kumate ! bibheSi ?, yanmodase kSaNasukhairviSayaiH kaSAyI // 55 // 8/12 bandho'nizaM vAhanatADanAni, kSuttRDdurAmAtapazItavAtAH / nijAnyajAtIyabhayApamRtyuduHkhAni tiryakSviti dussahAni // 56 // 8/13 mudhA'nyadAsyAbhibhavAbhyasUyA, bhiyo'ntagarbhasthitidurgatInAm / evaM sureSvapyasukhAni nityaM, kiM tatsukhairvA pariNAmaduHkhaiH ? // 57 // 8/14 saptabhItyabhibhaveSTaviplavAniSTayogagadaduHsuptAdibhiH / syAt ciraM virasatA nRjanmanaH, puNyataH sarasatAM tadAnaya // 58 // 1/26 snihyanti tAvaddhi nijA nijeSu, pazyanti yAvan nijamarthamebhyaH / imAM bhavetrApi samIkSya rIti, svArthe na kaH pretyahite yateta ? // 59 // 10/22 yaiH klizyase tvaM dhanabandhvapatya yazaHprabhutvAdibhirAzayasthaiH / kiyAniha pretya ca tairguNaste ?, sAdhya kimAyuzca ? vicArayaivam // 60 // 10/21 ye pAlitA vRddhimitAH sahaiva, snigdhA bhRzaM snehapadaM ca ye te / yamena tAnapyadayaM gRhItAn, jJAtvA'pi kiM na tvarase hitAya ? // 61 // 12/15 pUrNe taTAke tRSitaH sadaiva, bhRte'pi gehe kSudhita: sa mUDhaH / kalpadrume satyapi hi daridro, gurvAdiyoge'pi hi yaH pramAdI // 62 // 12/16na dharmacintA gurudevabhaktiH , yeSAM na vairAgyalavo'pi citte / teSAM prasUklezaphalaH pazUnAM, ivodbhavaH syAd udarambhariNAm // 63 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 adhyAtmakalpadruma sUkta- ratna - maMjUSA 10/7 dharmasyAvasaro'sti pudgalaparAvarteranantaistavA yAtaH samprati jIva ! he prasahato duHkhAnyanantAnyayam / svalpAhaH punareSa durlabhatamazcAsmin yatasvArhato, dharmaM kartumimaM vinA hi na hi te duHkhakSayaH karhicit // 64 // 10/8 guNastutIrvAJchasi nirguNo'pi, sukhapratiSThAdi vinA'pi puNyam / aSTAGgayogaM ca vinA'pi siddhiH, vAtUlatA kA'pi navA tavAtman ! // 65 // 10/4 kaste niraJjana ! ciraM janaraJjanena, dhIman ! guNo'sti ? paramArthadRzeti pazya / taM raJjayAzu vizadaizcaritairbhavAbdhau, yastvAM patantamabalaM paripAtumISTe // 66 // 15/6 kRtAkRtaM svasya tapojapAdi, zaktIrazaktIH sukRtetare ca / sadA samIkSasva hRdA'tha sAdhye, yatasva heyaM tyaja cAvyayArthI // 67 // 10/10 kimardayan nirdayamaGgino laghUn, viceSTase karmasu hI pramAdataH ? / yadekazo'pyanyakRtArdanaH, sahatyanantazo'pyaGgyayamardanaM bhave // 68 // 14/8 ihAmutra ca vairAya, durvAco narakAya ca / agnidagdhAH prarohanti, durvAgdagdhA punarna hi // 69 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 adhyAtmakalpadruma sUkta - ratna - maMjUSA 14 / 9 ata eva jinA dIkSA kAlAdAkevalodbhavam / avadyAdibhiyA brUyuH jJAnatrayabhUto'pi na // 70 // " 1 / 9 na yasya mitraM na ca ko'pi zatruH, nijaH paro vA'pi na kazcanAste / na cendriyArtheSu rameta cetaH, kaSAyamuktaH paramaH sa yogI // 71 // 15 / 9 kuryA na kutrApi mamatvabhAvaM, na ca prabho ! ratyaratI kaSAyAn / ihApi saukhyaM labhase'yanIho hyanuttarAmartyasukhAbhamAtman ! // 72 // 16/3 niHsaGgatAmehi sadA tadAtman ! artheSvazeSeSvapi sAmyabhAvAt / avehi vidvan ! mamataiva mUlaM, zucAM sukhAnAM samataiva ceti // 73 // 16/5 tameva sevasva guruM prayatnAd adhISva zAstrANyapi tAni vidvan / / tadeva tattvaM paribhAvayAtman ! yebhyo bhavet sAmyasudhopabhogaH // 74 // 13/2 svAdhyAyamAdhitsasi no pramAdaiH, zuddhA na guptI samitIzca dhatse / tapo dvidhA nAsi dehamAd, alpe'pi hetI dadhase kaSAyAn // 75 // 13/3 pariSahAn no sahase na copa sargAnna zIlAGgadharo'pi cAsi / tanmokSyamANo'pi bhavAbdhipAraM, mune ! kathaM yAsyasi veSamAtrAt ? // 76 // 13 / 9 nAjIvikApraNayinItanayAdicintA, no rAjabhIkSa bhagavatsamayaM ca vetsi / zuddhe tathA'pi caraNe catase na bhikSo ! tatte parigrahabharo narakArthameva // 77 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 adhyAtmakalpadruma sUkta- ratna - maMjUSA 13/11 uccArayasyanudinaM na karomi sarvaM, sAvadyamityasakRdetadatho karoSi / nityaM mRSoktijinavaJcanabhAritAt tat, sAvadyato narakameva vibhAvaye te // 78 // 13/12 veSopadezAdyupadhipratAritA, dadatyabhISTAnRjavo'dhunA janAH / bhukSe ca zeSe ca sukhaM viceSTase, bhavAntare jJAsyasi tatphalaM punaH // 79 // 13/16 gRhNAsi zayyA''hatipustakopadhIn, sadA parebhyaH tapasastviyaM sthitiH / tatte pramAdAd bharitAt pratigrahai:, RNArNamagnasya paratra kA gatiH ? // 8 // 13/13 AjIvikAdivividhArtibhRzAnizArtAH, kRcchreNa ke'pi mahataiva sRjanti dharmAn / tebhyo'pi nirdaya ! jighRkSasi sarvamiSTaM, no saMyame ca yatase bhavitA kathaM hI ? // 81 // 13/22 bhaved guNI mugdhakRtairna hi stavaiH, na khyAtidAnArcanavandanAdibhiH / vinA guNAn no bhavaduHkhasaMkSayaH, tato guNAnarjaya kiM stavAdibhiH ? // 82 // 13/8 guNAMstavAzritya namantyamI janA, dadatyupadhyAlayabhaikSyaziSyakAn / vinA guNAn veSamRSeH bibharSi cet, tataSThakAnAM tava bhAvinI gatiH // 83 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 adhyAtmapadgama sUkta- ratna - maMjUSA 13/24 parigrahaM ced vyajahA gRhAdeH, tat kiM nu dharmopakRticchalAt taM / karoSi zayyopadhipustakAdeH, garo'pi nAmAntarato'pi hantA // 84 // 13/27 rakSArthaM khalu saMyamasya gaditA, ye'rthA yatinAM jinaiH, vAsaHpustakapAtrakaprabhRtayo dharmopakRtyAtmakAH / mUrchanmohavazAt ta eva kudhiyAM saMsArapAtAya dhik, svaM svasyaiva vadhAya zastramadhiyAM yad duSprayuktaM bhavet // 85 // 13/28 saMyamopakaraNacchalAt parAn, bhArayan yadasi pustakAdibhiH / gokharoSTramahiSAdirUpabhRt, tacciraM tvamapi bhArayiSyase // 86 // 13/55 virAdhitaiH saMyamasarvayogeH, patiSyataste bhavaduHkharAzau / zAstrANi ziSyopadhipustakAdyA, bhaktAzca lokA zaraNAya nAlam // 87 // 13/29 vastrapAtratanupustakAdinaH, zobhayA na khalu saMyamasya sA / AdimA ca dadate bhavaM parA, muktimAzraya tadicchayaikikAm // 48 // 13/32 yadatra kaSTaM caraNasya pAlane, paratra tiryaDnarakeSu yatpunaH / tayomithaH sapratipakSatA sthitA, vizeSadRSTyA'nyataraM jahIhi tat // 89 // 13/36 aNIyasA sAmyaniyantraNAbhuvA, mune'tra kaSTena caritrajena ca / yadi kSayo durgatigarbhavAsagAsukhAvalestat kimavApi nArthitam ? // 10 //
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUkta - ratna - maMjUSA 185 13/37 tyaja spRhAM svaHzivazarmalAbhe, svIkRtya tiryaGnarakAdiduHkham / sukhANubhizced viSayAdijAtaiH, santoSyase saMyamakaSTabhIruH // 11 // 13/33zamatra yad binduriva pramAdajaM, paratra yaccAbdhiriva dyumuktijam / tayomithaH sapratipakSatA sthitA, vizeSadRSTyA'nyatarad gRhANa tat // 12 // 13/34 niyantraNA yA caraNe'tra tiryak-strIgarbhakumbhInarakeSu yA ca / tayomithaH sapratipakSabhAvAd, vizeSadRSTyA'nyatarAM gRhANa // 13 // 13/35 saha tapoyamasaMyamayantraNAM, svavazatAsahane hi guNo mahAn / paravazastvatibhUri sahiSyase, na ca guNaM bahumApsyasi kaJcana // 14 // 13/38 samagracintAtihaterihApi, yasmin sukhaM syAt paramaM ratAnAm / paratra candrAdimahodayazrIH, pramAdyasIhApi kathaM caritre ? // 15 // 13/39 mahAtapodhyAnaparISahAdi, na sattvasAdhyaM yadi dhartumIzaH / tad bhAvanAH kiM samitIzca guptIH, dhatse zivArthin ! na manaHprasAdhyAH ? // 16 // 13/43 dhruvaH pramAdairbhavavAridhau mune !, tava prapAta: paramatsaraH punaH / gale nibaddhoruzilopamo'sti cet, kathaM tadonmajjanamapyavApsyasi ? // 17 // 13/44 maharSayaH ke'pi sahantyudIryA pyugrAtapAdIn yadi nirjarArtham / kaSTaM prasaGgAgatamapyaNIyo'pIcchan zivaM kiM sahase na bhikSo !? // 98 //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 adhyAtmakalpadruma sUkta - ratna - maMjUSA 13/46 dadhad gRhastheSu mamatvabuddhi, tadIyataptyA paritapyamAnaH / anivRttAntaHkaraNaH sadA svaiH, teSAM ca pApairdhamitA bhave'si // 19 // 13/47 tyaktvA gRhaM svaM paragehacintA-taptasya ko nAma guNastavarSe ! ? / AjIvikAste yativeSato'tra, sudurgatiH pretya tu durnivArA // 10 // 13/48 kurve na sAvadhamiti pratijJAM, vadannakurvannapi dehamAtrAt / zayyAdikRtyeSu nudan gRhasthAn, hRdA girA vA'si kathaM mumukSuH? // 101 // 13/56 yasya kSaNo'pi suradhAmasukhAni palya koTItRRNAM dvinavatI hyadhikAM dadAti / kiM hArayasyadhama ! saMyamajIvitaM tat ?, hA ! hA ! pramatta ! punarasya kutastavAptiH ? // 102 // 13/57 nAmnA'pi yasyeti jane'si pUjyaH, zuddhAt tato neSTasukhAni kAni ? / tat saMyame'smin yatase mumukSo !, 'nubhUyamAnorUphale'pi kiM na ? // 103 // 13/6 jAne'sti saMyamatapobhiramIbhirAtman !, asya pratigrahabharasya na niSkrayo'pi / kiM durgatau nipatataH zaraNaM tavAste ?, saukhyaJca dAsyati paratra kimityavehi // 104 // 13/17na kA'pi siddhirna ca te'tizAyi, mune ! kriyAyogatapaHzrutAdi / tathA'pyahaGkArakarthitastvaM, khyAtIcchayA tAmyasi dhiGmadhA kim ? // 105 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmakalpadruma sUkta - ratna - maMjUSA 13/18 hIno'pyare ! bhAgyaguNairmudhA''tman !, vAJchaMstavArcAdyanavApnuvaMzca / IrSyan parebhyo labhase'titApaM, ihApi yAtA kugatiM paratra // 106 // 13/30 zItAtapAdyAn na manAgapIha, parISahAMzcet kSamase visoDhum / kathaM tato nArakagarbhavAsa duHkhAni soDhA'si bhavAntare tvam ? // 107 // 13/31 mune ! na kiM nazvaramasvadehamRtpiNDamenaM sutapovratAdyaiH / nipIDya bhItirbhavaduH kharAzeH, hitvA''tmasAcchaivasukhaM karoSi ? // 108 // 187
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 jJAnasAra sUta - ratna maMjUSA jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA yazovijayakRtaH jJAnasAraH 1 / 1 aindra zrIsukhamagnena, lIlAlagnamivAkhilam / saccidAnandapUrNena, pUrNaM jagadavekSyate // 1 // 1/4 jAgarti jJAnadRSTizcet, tRSNAkRSNAhijAGgulI / pUrNAnandasya tat kiM syAd, dainyavRzcikavedanA ? // 2 // 1/7 parasvatvakRtonmAthA, bhUnAthA nyUnatekSiNa: / svasvatvasukhapUrNasya, nyUnatA na harerapi // 3 // 2/ 2 yasya jJAnasudhAsindhau, parabrahmaNi magnatA / viSayAntarasaMcAraH, tasya hAlAhalopamaH // 4 // 2 / 3 svabhAvasukhamagnasya, jagattattvAvalokinaH / kartRtvaM nAnyabhAvAnAM, sAkSitvamavaziSyate // 5 // 2 / 6 jJAnamagnasya yaccharma, tadvaktuM naiva zakyate / nopameyaM priyAzleSaiH, nApi taccandanadravaiH // 6 // 3/4 antargataM mahAzalyaM, asthairyaM yadi noddhRtam / kriyauSadhasya ko doSa:, tadA guNamayacchataH ? // 7 // 4 / 1 ahaM mameti mantro'yaM, mohasya jagadAndhyakRt / ayameva hi naJpUrvaH, pratimantro'pi mohajit // 8 // 4 / 2 zuddhAtmadravyamevAhaM, zuddhajJAnaM guNo mama / nAnyo'haM na mamAnye cetyado mohAstramulbaNam // 9 // 5/1 majjatyajJaH kilAjJAne, viSThAyAmiva zUkaraH / jJAnI nimajjati jJAne, marAla iva mAnase // 10 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAra sUkta- rana - maMjUSA 189 5/8 pIyUSamasamudrotthaM, rasAyanamanauSadham / ananyApekSamaizvaryaM, jJAnamAhurmanISiNaH // 11 // vikalpaviSayottIrNaH, svabhAvAlambanaH sadA / jJAnasya paripAko yaH, sa zamaH parikIrtitaH // 12 // 6/5 jJAnadhyAnatapaHzIla-samyaktvasahito'pyaho ! / taM nApnoti guNaM sAdhuH, yaM prApnoti zamAnvitaH // 13 // 6/6 svayambhUramaNaspaddhi-vardhiSNusamatArasaH / muniryenopamIyeta, ko'pi nAsau carAcare // 14 // 6/7 zamasUktasudhAsiktaM, yeSAM naktaMdinaM manaH / kadA'pi te na dahyante, rAgoragaviSormibhiH // 15 // 7/1 bibheSi yadi saMsArAt, mokSaprAptiM ca kAkSasi / tadendriyajayaM kartuM, sphoraya sphArapauruSam // 16 // 7/4 AtmAnaM viSayaiH pAzaiH, bhavavAsaparAGmukham / indriyANi nibadhnanti, moharAjasya kiGkarAH // 17 // 7/7 pataGgabhRGgamInebha-sAraGgA yAnti durdazAm / ekaikendriyadoSAcced, duSTaistaiH kiM na paJcabhiH ? // 18 // 7/8 vivekadvipaharyakSaiH, samAdhidhanataskaraiH / indriyairyo na jito'sau, dhIrANAM dhuri gaNyate // 19 // 8/2 yuSmAkaM saGgamo'nAdiH, bandhavo'niyatAtmanAm / dhruvaikarUpAn zIlAdi-bandhUnityadhunA zraye // 20 // gurutvaM svasya nodeti, zikSAsAtmyena yAvatA / AtmatattvaprakAzena, tAvat sevyo gurUttamaH // 21 //
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 9 / 1 jJAnI kriyAparaH zAnto, bhAvitAtmA jitendriyaH / svayaM tIrNo bhavAmbhodheH, parAMstArayituM kSamaH // 22 // 1/2 kriyAvirahitaM hanta, jJAnamAtramanarthakam / gatiM vinA pathajJo'pi nApnoti puramIpsitam // 23 // 9/4 bAhyabhAvaM puraskRtya ye'kriyA vyavahArataH / vadane kavalakSepaM vinA te tRptikAGkSiNaH // 24 // 9/5 guNavadbahumAnAdeH, nityasmRtyA ca satkriyA / jAtaM na pAtaved bhAvam ajAtaM janavedapi // 25 // 9/6 kSAyopazamike bhAve, yA kriyA kriyate tayA / patitasyApi tadbhAva pravRddhijayate punaH // 26 // 9 / 7 guNavRddhyai tataH kuryAt, kriyAmaskhalanAya vA / ekaM tu saMyamasthAnaM, jinAnAmavatiSThate // 27 // 10/2 svaguNaireva tRtizced AkAlamavinazvarI / " jJAnino viSayaiH kiM taiH yairbhavet tRptiritvarI ? // 28 // 10/3 yA zAntaikarasAsvAdAd, bhavet tRptiratIndriyA / sA na jihvendriyadvArA, SaDrasAsvAdanAdapi // 29 // 10/5 pulaiH pulAstutiM yAnyAtmA punarAtmanA / paratRptisamAropo, jJAninastanna yujyate // 30 // 10/7 viSayormiviSodvAraH syAdatRptasya pudgalaiH / jJAnatRptasya tu dhyAna- sudhodgAraparamparA // 31 // 10/8 sukhino viSayAtRptA, nendropendrAdayo'pyaho ! / bhikSurekaH sukhI loke, jJAnatRpto niraJjanaH // 32 // " jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 7
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAra sUkta- ratna - maMjUSA 191 11/2 nAhaM pudgalabhAvAnAM, kartA kArayitA'pi ca / nAnumantA'pi cetyAtma-jJAnavAn lipyate katham ? // 33 // 10/6 alipto nizcayenAtmA, liptazca vyavahArataH / zuddhyatyaliptayA jJAnI, kriyAvAn liptayA dRzA // 34 // 12/1 svabhAvalAbhAt kimapi, prAptavyaM nAvaziSyate / ityAtmaizvaryasampanno, niHspRho jAyate muniH // 35 // 12/2 saMyojitakaraiH ke ke, prArthyante na spRhAvahai: ? / amAtrajJAnapAtrasya, niHspRhasya tRNaM jagat // 36 // 12/7 bhUzayyA bhaikSamazanaM, jIrNaM vAso vanaM gRham / tathA'pi niHspRhasyAho !, cakriNo'pyadhikaM sukham // 37 // 12/8 paraspRhA mahAduHkhaM, niHspRhatvaM mahAsukham / etaduktaM samAsena, lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 38 // 13/4 yataH pravRttirna maNau, labhyate vA na tatphalam / atAttvikI maNijJaptiH, maNizraddhA ca sA ythaa||39|| 13/5 tathA yato na zuddhAtma-svabhAvAcaraNaM bhavet / phalaM doSanivRttirvA, na tajjJAnaM na darzanam // 40 // 13/7 sulabhaM vAganuccAraM, maunamekendriyeSvapi / pudgaleSvapravRttistu, yogAnAM maunamuttamam // 41 // 14/3 taraGgataralAM lakSmIm, AyurvAyuvadasthiram / adabhradhIranudhyAyed, abhravad bhaGguraM vapuH // 42 // 14/4 zucInyapyazucIkartuM, samarthe'zucisambhave / dehe jalAdinA zauca-bhramo mUDhasya dAruNaH // 43 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 15/2 dehAtmAdyaviveko'yaM, sarvadA sulabho bhave / bhavakoTyA'pi tadbheda-vivekastvatidurlabhaH // 44 // 15/8 saMyamAstraM vivekena, zANenottejitaM muneH / dhRtidhArolbaNaM karma-zatrucchedakSama bhavet // 45 // 16/2 manovatso yuktigavIM, madhyasthasyAnudhAvati / tAmAkarSati pucchena, tucchAgrahamanaHkapiH // 46 // 16/4 svasvakarmakRtAvezAH, svasvakarmabhujo narAH / na rAgaM nApi ca dveSaM, madhyasthasteSu gacchati // 47 // 16/7 svAgamaM rAgamAtreNa, dveSamAtrAt parAgamam / na zrayAmastyajAmo vA, kintu madhyasthayA dRzA // 48 // 16/8 madhyasthayA dRzA sarveSvapunarbandhakAdiSu / cArisaMjIvanIcAra-nyAyAdAzAsmahe hitam // 49 // 17/1 yasya nAsti parApekSA, svabhAvAdvaitagAminaH / tasya kiM na bhayabhrAnti-klAntisantAnatAnavam ? // 50 // 17/2 bhavasaukhyena kiM bhUri-bhayajvalanabhasmanA ? / sadA bhayojjhitajJAna-sukhameva viziSyate // 51 // 17/3 na gopyaM kvApi nAropyaM, heyaM deyaM ca na kvacit / kva bhayena muneH stheyaM, jJeyaM jJAnena pazyataH ? // 52 // 17/6 kRtamohAstravaiphalyaM, jJAnavarma bibharti yaH / kva bhIstasya kva vA bhaGgaH, karmasaGgarakeliSu ? // 53 // 17/8 citte pariNataM yasya, cAritramakutobhayam / akhaNDajJAnarAjyasya, tasya sAdhoH kuto bhayam ? // 54 //
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 18/1 guNairyadi na pUrNo'si, kRtamAtmaprazaMsayA / guNairevAsi pUrNazcet, kRtamAtmaprazaMsA // 55 // 18 / 2 zreyodrumasya mUlAni, svotkarSAmbhaH pravAhataH / puNyAni prakaTIkurvan, phalaM kiM samavApsyasi ? // 56 // 18/3 AlambitA hitAya syuH, paraiH svaguNarazmayaH / aho ! svayaM gRhItAstu, pAtayanti bhavodadhau // 57 // 18/4 uccatvadRSTidoSottha- svotkarSajvarazAntikam / pUrvapuruSasiMhebhyo, bhRzaM nIcatvabhAvanam // 58 // 18/5 zarIrarUpalAvaNya-grAmArAmadhanAdibhiH / utkarSaH paraparyAyaiH, cidAnandaghanasya kaH ? // 59 // 18/6 zuddhAH pratyAtmasAmyena, paryAyAH paribhAvitAH / azuddhAzcApakRSTatvAt, notkarSAya mahAmuneH // 60 // 18/ 7 kSobhaM gacchan samudro'pi svotkarSapavaneritaH / guNaughAn budbudIkRtya, vinAzayasi kiM mudhA ? // 61 // 19/1 rUpe rUpavatI dRSTiH, dRSTvA rUpaM vimuhyati / majjatyAtmani nIrUpe, tattvadRSTistvarUpiNI // 62 // 19 / 3 grAmArAmAdi mohAya yad dRSTaM bAhyayA dRzA / tattvadRSTyA tadevAntar, nItaM vairAgyasampade // 63 // 19/4 bAhyadRSTeH sudhAsAra - ghaTitA bhAti sundarI / tattvadRSTestu sA sAkSAd, viNmUtrapiTharodarI // 64 // 19/5 lAvaNyalaharIpuNyaM, vapuH pazyati bAhyadRg / tattvadRSTiH zvakAkAnAM bhakSyaM kRmikulAkulam // 65 // 183
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 19/6 gajAzcairbhUpabhavanaM, vismayAya bahirdRza: / tatrAzvebhavanAt ko'pi bhedastattvadRzastu na // 66 // 19/7 bhasmanA kezalocena, vapurdhRtamalena vA / mahAntaM bAhyadRg vetti citsAmrAjyena tattvavit // 67 // 20/1 bAhyadRSTipracAreSu, mudriteSu mahAtmanaH / " antarevAvabhAsante sphuTAH sarvAH samRddhayaH // 68 // 20 / 2 samAdhirnandanaM dhairyaM, dambholiH samatA zacI / jJAna mahAvimAnaM ca vAsavIriyaM muneH // 69 // 21 / 1 duHkhaM prApya na dInaH syAt sukhaM prApya ca vismitaH / muniH karmavipAkasya jAnan paravazaM jagat // 70 // 21/2 yeSAM bhUbhaGgamAtreNa, bhajyante parvatA api / tairaho ! karmavaiSamye, bhUpaibhikSA'pi nApyate // 79 // 21 / 3 jAticAturyahIno 'pi karmaNyabhyudayAvahe / kSaNAdro'pi rAjA syAt, chatracchannadigantaraH // 72 // 21/5 ArUDhAH prazamazreNi, zrutakevalino'pi ca / bhrAmyante'nantasaMsAraM, aho ! duSTena karmaNA // 73 // 22 / 6 tailapAtradharo yad, rAdhAvedhodyato yathA / yadvad, kriyAsvananyacittaH syAt bhavabhItastathA muniH // 74 // 23/1 prAptaH SaSThaM guNasthAnaM, bhavadurgAdrilaGghanam / lokasaMjJArato na syAd, munirlokottarasthitiH // 75 // 23 / 2 yathA cintAmaNi datte, baTharo badarIphalaiH / hA ! jahAti saddharmaM, tathaiva janaraJjanaiH // 76 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAra sUkta- rana- maMjUSA 195 23/4 lokamAlambya kartavyaM, kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo, na tyAjyaH syAt kadAcana // 77 // 23/5 zreyo'rthino hi bhUyAMso, loke lokottare na ca / stokA hi ratnavaNijaH, stokAzca svAtmasAdhakAH // 78 // 23/7 AtmasAkSikasaddharma-siddhau kiM lokayAtrayA ? / tatra prasannacandrazca, bharatazca nidarzane // 79 // 24/1 carmacakSurbhUtaH sarve, devAzcAvadhicakSuSaH / sarvatazcakSuSaH siddhAH, sAdhavaH zAstracakSuSaH // 8 // 24/4 zAstre puraskRte tasmAd, vItarAgaH puraskRtaH / puraskRte punastasmin, niyamAt sarvasiddhayaH // 81 // 24/5 adRSTArthe'nudhAvantaH, zAstradIpaM vinA jaDAH / prApnuvanti paraM khedaM, praskhalantaH pade pade // 82 // 24/6 zuddhoJchAdyapi zAstrAjJA-nirapekSasya no hitam / bhautahanturyathA tasya, padasparzanivAraNam // 83 // 24/7 ajJAnAhimahAmantraM, svAcchandyajvaralaGghanam / dharmArAmasudhAkulyAM, zAstramAhurmaharSayaH // 84 // 25/3 yastyaktvA tRNavad bAhyaM, AntaraM ca parigraham / udAste tatpadAmbhoja, paryupAste jagattrayI // 85 // 25/4 citte'ntargranthagahane, bahirnirgranthatA vRthA / tyAgAtkaJcakamAtrasya, bhujago na hi nirviSaH // 86 // 25/8 mUrchAcchannadhiyAM sarvaM, jagadeva parigrahaH / mUrcchayA rahitAnAM tu, jagadevAparigrahaH // 87 // mA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 26/1 sandhyeva dinarAtribhyAM, kevalazrutayoH pRthak / budhairanubhavo dRSTaH, kevalArkAruNodayaH // 48 // 26/2 vyApAraH sarvazAstrANAM, dikpradarzana eva hi / pAraM tu prApayatyeko-'nubhavo bhavavAridheH // 89 // 26/4 jJAyeran hetuvAdena, padArthA yadyatIndriyAH / kAlenaitAvatA prAjJaiH, kRtaH syAt teSu nizcayaH // 10 // 27/1 mokSaNa yojanAd yogaH, sarvo'pyAcAra iSyate / viziSya sthAnavarNAAlambanaikAgryagocaraH // 11 // 27/3 kRpAnirvedasaMvega-prazamotpattikAriNaH / bhedAH pratyekamatrecchA-pravRttisthirasiddhayaH // 12 // 27/4 icchA tadvatkathAprItiH, pravRttiH pAlanaM param / sthairya bAdhakabhIhAniH, siddhiranyArthasAdhanam // 13 // 27/7 prItibhaktivaco'saGgaiH, sthAnAdyapi caturvidham / tasmAdayogayogApteH, mokSayogaH kramAd bhavet // 14 // 27/8 sthAnAdyayoginastIrthocchedAdyAlambanAdapi / sUtradAne mahAdoSa, ityAcAryAH pracakSate // 15 // 29/8 dravyapUjocitA bhedopAsanA gRhamedhinAm / bhAvapUjA tu sAdhUnAM, abhedopAsanAtmikA // 16 // 30/1 dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM, trayaM yasyaikatAM gatam / munerananyacittasya, tasya duHkhaM na vidyate // 17 // 30/2 dhyAtA'ntarAtmA dhyeyastu, paramAtmA prakIrtitaH / dhyAnaM caikAgyasaMvittiH, samApattistadekatA // 98 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAra sUkta- ratna - maMjUSA 197 31/1 jJAnameva budhAH prAhuH, karmaNAM tApanAt tapaH / tadAbhyantarameveSTaM, bAhyaM tadupabRMhakam // 19 // 31/2 AnuzrotasikI vRttiH, bAlAnAM sukhazIlatA / prAtizrotasikI vRttiH, jJAninAM paramaM tapaH // 10 // 31/3 dhanArthinAM yathA nAsti, zItatApAdi duHsaham / tathA bhavaviraktAnAM, tattvajJAnArthinAmapi // 101 // 31/4 sadupAyapravRttAnAM, upeyamadhuratvataH / jJAninAM nityamAnanda-vRddhireva tapasvinAm // 102 // 31/6 yatra brahma jinArcA ca, kaSAyANAM tathA hatiH / sAnubandhA jinAjJA ca, tat tapa: zuddhamiSyate // 103 // 31/7 tadeva hi tapaH kArya, durdhyAnaM yatra no bhavet / yena yogA na hIyante, kSIyante nendriyANi ca // 104 // upa./6 nirvikAraM nirAbAdhaM, jJAnasAramupeyuSAm / vinivRttaparAzAnAM, mokSo'traiva mahAtmanAm // 105 // upa./9 klezakSayo hi maNDuka-cUrNatulyaH kriyAkRtaH / dagdhataccUrNasadRzo, jJAnasArakRtaH punaH // 106 // upa./10 jJAnapUtAM pare'pyAhuH, kriyAM hemaghaTopamAm / __ yuktaM tadapi tadbhAvaM, na yad bhagnA'pi sojjhati // 107 // upa./11 kriyAzUnyaM ca yad jJAnaM, jJAnazUnyA ca yA kriyA / anayorantaraM jJeyaM, bhAnukhadyotayoriva // 108 //
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA adhyAtmasAra sUkta - ratna - maMjUSA yazovijayakRtaH adhyAtmasAraH 1/1 aindrazreNinataH zrImAn, nandatAnnAbhinandanaH / uddadhAra yugAdau yo, jagadajJAnapaGkataH // 1 // 1/7 zAstrAt paricitAM samyak, sampradAyAcca dhImatAm / ihAnubhavayogAcca, prakriyAM kAmapi bruve // 2 // 1/10 adhyAtmazAstrasambhUta-santoSasukhazAlinaH / gaNayanti na rAjAnaM, na zrIdaM nApi vAsavam // 3 // 1/12 dambhaparvatadambholiH, sauhArdAmbudhicandramAH / adhyAtmazAstramuttAla-mohajAlavanAnalaH // 4 // 1/14 yeSAmadhyAtmazAstrArtha-tattvaM pariNataM hRdi / kaSAyaviSayAveza-klezasteSAM na karhicit // 5 // 1/15 nirdayaH kAmacaNDAlaH, paNDitAnapi pIDayet / yadi nAdhyAtmazAstrArtha-bodhayodhakRpA bhavet // 6 // 8/16 viSavallisamAM tRSNAM, vardhamAnAM manovane / adhyAtmazAstradAtreNa, chindanti paramarSayaH // 7 // 1/17 vane vezma, dhanaM dauHsthye, tejo dhvAnte, jalaM marau / durApamApyate dhanyaiH, kalAvadhyAtmavAGmayam // 8 // 1/19 bhujA''sphAlanahastAsya-vikArAbhinayAH pare / adhyAtmazAstravijJAstu, vadantyavikRtekSaNAH // 9 // 1/21 raso bhogAvadhiH kAme, sadbhakSye bhojanAvadhiH / adhyAtmazAstrasevAyAM, raso niravadhiH punaH // 10 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 19 1/22 dhaninAM putradArAdi, yathA saMsAravRddhaye / tathA pANDityadRptAnAM, zAstramadhyAtmavarjitam // 11 // 2/2 gatamohAdhikArANAM, AtmAnamadhikRtya yA / pravartate kriyA zuddhA, tadadhyAtma jagurjinAH // 12 // 2/5 AhAropadhipUddhi-gauravapratibandhataH / bhavAbhinandI yAM kuryAt, kriyAM sA'dhyAtmavairiNI // 13 // 2/6 kSudro lAbharatirdIno, matsarI bhayavAn zaThaH / ajJo bhavAbhinandI syAt, niSphalArambhasaGgataH // 14 // 2/12 jJAnaM zuddhaM kriyA zuddhatyaMzI dvAviha saGgatau / cakre mahArathasyeva, pakSAviva patatriNaH // 15 // 2/16 azuddhA'pi hi zuddhAyAH, kriyA hetuH sadAzayAt / tAnaM rasAnuvedhena, svarNatvamadhigacchati // 16 // 2/17 ato mArgapravezAya, vrataM mithyAdRzAmapi / dravyasamyaktvamAropya, dadate dhIrabuddhayaH // 17 // 2/18 yo buddhvA bhavanairguNyaM, dhIraH syAd vratapAlane / sa yogyo bhAvabhedastu, durlakSyo nopayujyate // 18 // 2/19 no ced bhAvAparijJAnAt, siddhyasiddhiparAhateH / dIkSA'dAnena bhavyAnAM, mArgocchedaH prasajyate // 19 // 2/20 azuddhAnAdare'bhyAsAyogAnno darzanAdyapi / siddhayennisargajaM muktvA, tadapyAbhyAsikaM yataH // 20 // 2/21 zuddhamArgAnurAgeNAzaThAnAM yA tu zuddhatA / guNavatparatantrANAM, sA na kvApi vihanyate // 21 //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 2/27 gurvAjJApAratantryeNa, dravyadIkSAgrahAdapi / vIryollAsakramAt prAptA, bahavaH paramaM padam // 22 // 3/3 dambhena vratamAsthAya, yo vAJchati paraM padam / lohanAvaM samAruhya, so'bdheH pAraM yiyAsati // 23 // 3/4 kiM vratena tapobhirvA ?, dambhazcenna nirAkRtaH / kimAdarzana kiM dIpaiH ?, yadyAndhyaM na dRzorgatam // 24 // 3/6 sutyajaM rasalAmpaTyaM, sutyajaM dehabhUSaNam / sutyajAH kAmabhogAdyA, dustyajaM dambhasevanam // 25 // 3/8 asatInAM yathA zIlaM, azIlasyaiva vRddhaye / dambhenAvratavRddhyarthaM, vrataM veSabhRtAM tathA // 26 // 3/12 ata eva na yo dhartuM, mUlottaraguNAnalam / yuktA suzrAddhatA tasya, na tu dambhena jIvanam // 27 // 3/14 nirdambhasyAvasannasyApyasya zuddhArthabhASiNaH / nirjarAM yatanA datte, svalpA'pi guNarAgiNaH // 28 // 3/15 vratabhArAsahatvaM ye, vidanto'pyAtmanaH sphuTam / dambhAd yatitvamAkhyAnti, teSAM nAmApi pApmane // 29 // 3/16 kurvate ye na yatanAM, samyak kAlocitAmapi / tairaho yatinAmnaiva, dAmbhikairvaJcyate jagat // 30 // 3/19 AtmArthinA tatastyAjyo, dambho'narthanibandhanam / zuddhiH syAdRjubhUtasyetyAgame pratipAditam // 31 // 3/20 jinairnAnumataM kiJcid, niSiddhaM vA na sarvathA / kArye bhAvyamadambhenetyeSA''jJA pAramezvarI // 32 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 5/4 viSayaiH kSIyate kAmo, nendhanairiva pAvakaH / pratyuta prollasacchaktiH , bhUya evopavarddhate // 33 // 5/5 saumyatvamiva siMhAnAM, pannagAnAmiva kSamA / viSayeSu pravRttAnAM, vairAgyaM khalu durlabham // 34 // 5/6 akRtvA viSayatyAgaM, yo vairAgyaM didhIrSati / apathyamaparityajya, sa rogocchedamicchati // 35 // 5/21 badhyate bADhamAsakto, yathA zleSmaNi makSikA / zuSkagolavadazliSTo, viSayebhyo na badhyate // 36 // 5/24 viSayANAM tato bandha-janane niyamo'sti na / ajJAninAM tato bandho, jJAninAM tu na karhicit // 37 // 5/29 balena preryamANAni, karaNAni vanebhavat / na jAtu vazatAM yAnti, pratyutAnarthavRddhaye // 38 // 6/7 gRhe'nnamAtradaurlabhyaM, labhyante modakA vrate / vairAgyasyAyamartho hi, duHkhagarbhasya lakSaNam // 39 // 6/8 kuzAstrAbhyAsasambhUta-bhavanairguNyadarzanAt / mohagarbha tu vairAgyaM, mataM bAlatapasvinAm // 40 // 6/11 amISAM prazamo'pyuccaiH, doSapoSAya kevalam / antarnilInaviSama-jvarAnudbhavasannibhaH // 41 // 6/12 kuzAstrArtheSu dakSatvaM, zAstrArtheSu viparyayaH / svacchandatA kutarkazca, guNavatsaMstavojjhanam // 42 // 6/13 AtmotkarSaH paradrohaH, kalaho dambhajIvanam / AstravAcchAdanaM zaktyullaGghanena kriyA''daraH // 43 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 02 adhyAtmasAra sUkta - ratna- maMjUSA 6/14 guNAnurAgavaidhuryaM, upakArasya vismRtiH / anubandhAdyacintA ca, praNidhAnasya vicyutiH // 44 // 6/15 zraddhAmRdutvamauddhatyaM, adhairyamavivekitA / vairAgyasya dvitIyasya, smRteyaM lakSaNAvalI // 45 // 6/16 jJAnagarbhaM tu vairAgyaM, samyak tattvaparicchidaH / syAdvAdinaH zivopAya-sparzinastattvadarzinaH // 46 // 6/34 tadekAntena yaH kazcid, viraktasyApi kugrahaH / zAstrArthabAdhanAt so'yaM, jainAbhAsasya pApakRt // 47 // 6/35 utsarge vA'pavAde vA, vyavahAre'tha nizcaye / jJAne karmaNi vA'yaM ced, na tadA jJAnagarbhatA // 48 // 6/36 svAgame'nyAgamArthAnAM, zatasyeva parArthyake / nAvatArabudhatvaM ced, na tadA jJAnagarbhatA // 49 // 6/38 AjJayA''gamikArthAnAM, yauktikAnAM ca yuktitaH / na sthAne yojakatvaM ced, na tadA jJAnagarbhatA // 50 // 6/39 gItArthasyaiva vairAgyaM, jJAnagarbhaM tataH sthitam / upacArAdagItasyApyabhISTaM tasya nizrayA // 51 // 6/40 sUkSmekSikA ca mAdhyasthyaM, sarvatra hitacintanam / kriyAyAmAdaro bhUyAn, dharme lokasya yojanam // 52 // 6/41 ceSTA parasya vRttAnte, mUkAndhabadhiropamA / utsAhaH svaguNAbhyAse, duHsthasyeva dhanArjane // 53 // 6/42 madanonmAdavamanaM, madasammardamardanam / asUyAtantuvicchedaH, samatA'mRtamajjanam // 54 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 203 6/43 svabhAvAnnaiva calanaM, cidAnandamayAt sadA / vairAgyasya tRtIyasya, smRteyaM lakSaNAvalI // 55 // 8/2 viSayaiH kiM parityaktaiH ?, jAgarti mamatA yadi / tyAgAt kaJcakamAtrasya, bhujaGgo na hi nirviSaH // 56 // 8/10 svayaM yeSAM ca poSAya, khidyate mamatAvazaH / ihAmutra ca te na syuH, trANAya zaraNAya vA // 57 // 8/11 mamatvena bahUn lokAn, puSNAtyeko'jitairdhanaiH / soDhA narakaduHkhAnAM, tIvrANAmeka eva tu // 58 // 8/15 manasyanyadvacasyanyat, kriyAyAmanyadeva ca / yasyAstAmapi lolAkSI, sAdhvIM vetti mamatvavAn // 59 // 8/3 kaSTena hi guNagrAmaM, praguNIkurute muniH / mamatArAkSasI sarvaM, bhakSayatyekalayA // 60 // 8/26 dhRto yogo na mamatA, hatA na samatA''dRtA / na ca jijJAsitaM tattvaM, gataM janma nirarthakam // 61 // 9/13 dUre svargasukhaM mukti-padavI sA davIyasI / manaHsaMnihitaM dRSTa, spaSTaM tu samatAsukham // 62 // 9/19 kSaNaM cetaH samAkRSya, samatA yadi sevyate / syAt tadA sukhamanyasya, yad vaktuM naiva pAryate // 63 // 9/26 santyajya samatAmekAM, syAd yat kaSTamanuSThitam / tadIpsitakaraM naiva, bIjamuptamivoSare // 64 // 9/22 pracitAnyapi karmANi, janmanAM koTikoTibhiH / tamAMsIva prabhA bhAnoH, kSiNoti samatA kSaNAt // 65 //
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 08 adhyAtmasAra sUkta - ratna- maMjUSA 10/3 AhAropadhipUddhi-prabhRtyAzaMsayA kRtam / zIghraM saccittahantRtvAd, viSAnuSThAnamucyate // 66 // 10/5 divyabhogAbhilASeNa kAlAntaraparikSayAt / svAdRSTaphalasampUrteH, garAnuSThAnamucyate // 67 // 10/8 praNidhAnAdyabhAvena, karmAnadhyavasAyinaH / saMmUcchimapravRttyAbhaM, ananuSThAnamucyate // 68 // 10/11zuddhasyanveSaNe tIrthocchedaH syAditi vAdinAm / lokAcArAdarazraddhA, lokasaMjJeti gIyate // 69 // 10/12 zikSitAdipadopetam, apyAvazyakamucyate / dravyato bhAvanirmuktam, azuddhasya tu kA kathA ? // 7 // 10/13 tIrthocchedabhiyA hantAvizuddhasyaiva cAdare / sUtrakriyAvilopaH syAd, gatAnugatikatvataH // 71 // 10/14 dharmodyatena kartavyaM, kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo, na tyAjya: syAt kadAcana // 72 // 10/16akAmanirjarAGgatvaM, kAyaklezAdihoditam / sakAmanirjarA tu syAt, sopayogapravRttitaH // 73 // 10/17 sadanuSThAnarAgeNa, taddheturmArgagAminAm / etacca caramAvarte-'nAbhogAdevinA bhavet // 74 // 10/25 sahajo bhAvadharmo hi, zuddhazcandanagandhavat / etadgarbhamanuSThAnaM, amRtaM sampracakSate // 75 // 10/26 jainImAjJAM puraskRtya, pravRttaM cittazuddhitaH / saMvegagarbhamatyantaM, amRtaM tadvido viduH // 76 //
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 205 10/27 zAstrArthAlocanaM samyak, praNidhAnaM ca karmaNi / kAlAdyaGgAviparyAso-'mRtAnuSThAnalakSaNam // 77 // 10/29 AdaraH karaNe prItiH, avighnaH sampadAgamaH / jijJAsA tajjJasevA ca, sadanuSThAnalakSaNam // 78 // 10/31 icchA tadvatkathA prItiH, yuktA'vipariNAminI / pravRttiH pAlanaM samyak, sarvatropazamAnvitam // 79 // 10/32 satkSayopazamotkarSAd, aticArAdicintayA / rahitaM tu sthiraM siddhiH, pareSAmarthasAdhakam // 8 // 10/34anukampA ca nirvedaH, saMvegaH prazamastathA / eteSAmanubhAvAH syuH, icchAdInAM yathAkramam // 81 // 11/10 anigRhItamanAH kuvikalpato, narakamRcchati tandulamatsyavat / iyamabhakSaNajA tadajIrNatA'nupanatArthavikalpakadarthanA // 82 // 11/15 prathamato vyavahAranayasthito'zubhavikalpanivRttiparo bhavet / zubhavikalpamayavratasevayA, harati kaNTaka eva hi kaNTakam // 83 // 14/8 vratAni cIrNAni tapo'pi taptaM, kRtA prayatnena ca piNDazuddhiH / abhUt phalaM yattu na nihnavAnAM, asadgrahasyaiva hi so'parAdhaH // 84 // 14/14 Ame ghaTe vAri dhRtaM yathA sad, vinAzayet svaM ca ghaTaM ca sadyaH / asadgrahagrastamatestathaiva, zrutAt pradattAd ubhayorvinAzaH // 85 // 14/18 dambhAya cAturyamaghAya zAstraM, pratAraNAya pratibhApaTutvam / garvAya dhIratvamaho ! guNAnAM, asadgrahasthe viparItasRSTiH // 86 // 15/11 dehanirvAhamAtrArthA, yA'pi bhikSA'TanAdikA / kriyA sA jJAnino-'saGgAt naiva dhyAnavighAtinI // 87 //
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 adhyAtmasAra sUkta - ratna- maMjUSA 15/18 zrutvA paizAcikI vArtA, kulavadhvAzca rakSaNam / nityaM saMyamayogeSu, vyApRtAtmA bhaved yatiH // 88 // 15/24jJAnaM kriyAvihInaM na, kriyA vA jJAnavarjitA / guNapradhAnabhAvena, dazAbhedaH kilainayoH // 89 // 15/46 arvAgdazAyAM doSAya, vaiSamye sAmyadarzanam / nirapekSamunInAM tu, rAgadveSakSayAya tat // 10 // 16/4 zabdAdInAmaniSTAnAM, viyogAsamprayogayoH / cintanaM vedanAyAzca, vyAkulatvamupeyuSaH // 11 // 16/5 iSTAnAM praNidhAnaM ca, samprayogAviyogayoH / nidAnacintanaM pApaM, ArttamitthaM caturvidham // 12 // 16/7 krandanaM rudanaM proccaiH, zocanaM paridevanaM / tADanaM luJcanaM ceti, liGgAnyasya vidurbudhAH // 13 // 16/8 moghaM nindanaM nijaM kRtyaM, prazaMsan parasampadaH / vismitaH prArthayannaitAH, prasaktazcaitadarjane // 14 // 16/9 pramattazcendriyArtheSu, gRddho dharmaparAGmukhaH / jinoktamapuraskurvan, ArtadhyAne pravartate // 15 // 16/11 nirdayaM vadhabandhAdi-cintanaM nibiDakrudhA / pizunAsabhyamithyAvAk-praNidhAnaM ca mAyayA // 16 // 16/12 cauryadhInirapekSasya, tIvrakrodhAkulasya ca / sarvAbhizaGkAkaluSaM, cittaM ca dhanarakSaNe // 17 // 16/13 etat sadoSakaraNa-kAraNAnumatisthiti / dezaviratiparyantaM, raudradhyAnaM caturvidhaM // 98 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 207 16/35 AjJA'pAyavipAkAnAM, saMsthAnasya ca cintanAt / dharmadhyAnopayuktAnAM, dhyAtavyaM syAccaturvidham // 19 // 16/65 duHkheSvanudvignamanAH, sukheSu vigataspRhaH / ___ vItarAgabhayakrodhaH, sthitadhIrmunirucyate // 10 // 20/38 nindyo na ko'pi loke, pApiSTheSvapi bhavasthitizcintyA / pUjyA guNagarimA''DhyA, dhAryo rAgo guNalave'pi // 101 // 20/39 nizcityAgamatattvaM, tasmAdutsRjya lokasaMjJAM ca / zraddhAvivekasAraM, yatitavyaM yoginA nityaM // 102 // 20/40 grAhyaM hitamapi bAlAd, AlApairna durjanasya dveSyam / tyaktavyA ca parAzA, pAzA iva saGgamA jJeyA // 103 // 20/41 stutyA smayo na kAryaH, kopo'pi ca nindayA janaiH kRtayA / sevyA dharmAcAryAH, tattvaM jijJAsanIyaM ca // 103 // 20/42 zaucaM sthairyamadambho, vairAgyaM cAtmanigrahaH kAryaH / dRzyA bhavagatadoSAH, cintyaM dehAdivairupyaM // 105 // 20/43 bhaktirbhAgavatI dhAryA, sevyo dezaH sadA viviktazca / sthAtavyaM samyaktve, vizvasyo na pramAdaripuH // 106 // 20/44 dhyeyA''tmabodhaniSThA, sarvatraivAgamaH puraskAryaH / tyaktavyAH kuvikalpAH, stheyaM vRddhAnuvRttyA ca // 107 // 20/45 sAkSAtkAryaM tattvaM, cidrUpAnandamedurairbhAvyam / hitakArI jJAnavatAM, anubhavavedyaH prakAro'yam // 108 //
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 adhyAtma upaniSadAdi sUkta- ratna- maMjUSA adhyAtma upaniSadAdi sUkta - ratna - maMjUSA - vAcakayazovijayakRtaM adhyAtmopaniSatprakaraNam - 1/1 aindravRndanataM natvA, vItarAgaM svayambhuvam / adhyAtmopaniSannAmnA, grantho'smAbhirvidhIyate // 1 // AtmAnamadhikRtya syAd, yaH paJcAcAracArimA / zabdayogArthanipuNAH, tadadhyAtmaM pracakSate // 2 // 1/3 ruDhyarthanipuNAstvAhuH, cittaM maitryAdivAsitam / adhyAtma nirmalaM bAhya-vyavahAropabRMhitam // 3 // 1/6 manovatso yuktigavIM, madhyasthasyAnudhAvati / tAmAkarSati pucchena, tucchAgrahaH manaHkapiH // 4 // 1/7 anarthAyaiva nArthAya, jAtiprAyAzca yuktayaH / hasti hantIti vacane, prAptAprAptavikalpavat // 5 // 1/11 zuddhoJchAdyapi zAstrAjJA-nirapekSasya no hitam / bhautahanturyathA tasya, padasparzaniSedhanam // 6 // 1/72 putradArAdi saMsAro, dhaninAM mUDhacetasAm / paNDitAnAM tu saMsAraH, zAstramadhyAtmavarjitam // 7 // 2/6 AtmajJAne munirmagnaH, sarvaM pudgalavibhramaM / mahendrajAlavad vetti, naiva tatrAnurajyate // 8 // 2/7 AsvAditA sumadhurA, yena jJAnaratiH sudhA / na lagatyeva tacceto, viSayeSu viSeSviva // 9 //
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtma upaniSada 2/9 viSayAn sAdhakaH pUrvam, aniSTatvadhiyA tyajet / na tyajenna ca gRhNIyAt, siddho vindyAt sa tattvataH // 10 // 2/ 12 sarva paravazaM duHkhaM, sarva AtmavazaM sukhaM / etaduktaM samAsena, lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 11 // 2/13 jJAnamagnasya yaccharma, tadvaktuM naiva pAryate / nopameyaM priyAzleSaH nApi taccandanadravaiH // 12 // 2 / 49 AdI zamadamaprAyaH guNaiH ziSyaM prabodhayet / pazcAt sarvamidaM brahma, zuddhastvamiti bodhayet // 13 // 2 / 50 ajJasvArthaprabuddhasya, sarva brahmeti yo vadet / mahAnarakajAleSu sa tena viniyojitaH // 14 // , 2 / 51 tenAdau zodhayet cittaM sadvikalpairvratAdibhiH / " yat kAmAdivikArANAM pratisaGkhyAnanAzyatA // 15 // 2 / 56 vratAdiH zubhasaGgalyo, nirNAzyAzubhavAsanAm / dAhyaM vineva dahanaH svayameva vinazyati // 16 // 3/13 kriyAvirahitaM hanta ! jJAnamAtramanarthakam / " gatiM vinA pathajJo'pi nApnoti puramIpsitam // 17 // 3/15 bAhyabhAvaM puraskRtya ye'kriyA vyavahArataH / vadane kavalakSepaM, vinA te tRptikAGkSiNaH // 18 // 3/33 itthaM ca jJAnino jJAna nAzyakarmakSace sati / kriyaikanAzyakamagha- kSayArthaM sA'pi yujyate // 19 // 3/38 tena ye kriyayA muktA, jJAnamAtrAbhimAninaH / te bhraSTA jJAnakarmAbhyAM nAstikA nAtra saMzayaH // 20 // " 209
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 adhyAtma upaniSadAdi sUkta - ratna - maMjUSA 3/39 jJAnotpatti samudbhAvya, kAmAdInanyadRSTitaH / apahnavAnairlokebhyo, nAstikairvaJcitaM jagat // 21 // 3 / 42 zAne caiva kriyAyAM ca yugapad vihitAdaraH / dravyabhAvavizuddhaH san prayAtyeva paraM padam // 22 // 3/37 samprAptakevalajJAnA, api yajjinapuGgavAH / kriyAM yoganirodhAkhyAM kRtvA siddhyanti nAnyathA // 23 // 4/2 AtmapravRttAvatijAgarukaH parapravRttI badhirAndhamUkaH / sadA cidAnandapadopayogI, lokottaraM sAmyamupaiti yogI // 24 // 4/3 parISazca prabalopasargayogAccalatyeva na sAmyayuktaH / sthairyAd viparyAsamupaiti jAtu, kSamA na zailairna ca sindhunAthaiH // 25 // 4/8 vinA samatvaM prasaranmamatvaM, sAmAyikaM mAyikameva manye / Ave samAnAM sati sadguNAnAM zuddhaM hi tacchuddhanayA vidanti // 26 // 4/11 alpe'pi sAdhurna kaSAyavahnau, ahnAya vizvAsamupaiti bhItaH / pravardhamAnaH sa dad guNadhaM, sAmyAmbupUrairyadi nApanItaH // 27 // " " 4 / 13 sAmyaM vinA yasya tapaH kriyAdeH, niSThA pratiSThA'rjanamAtra eva / svardhenucintAmaNikAmakumbhAn, karotyasau kANakapardamUlyAn // 28 // 4/14 jJAnI kriyAvAn viratastapasvI, dhyAnI ca maunI sthiradarzana / sAdhurguNaM taM labhate na jAtu, prApnoti yaM sAmyasamAdhiniSThaH // 29 // 4/15 duryodhanenAbhihatacakopa, na pANDavairyo na nuto jaharSa / stumo bhadantaM damadantamantaH, samatvavantaM munisattamaM taM // 30 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyAtma upaniSada vairAgyabhUlatA 211 4/16 yo dahyamAnAM mithilAM nirIkSya, zakreNa nunno'pi namiH purI svAm / na me'tra kiJcijjvalatIti mene, sAmyena tenoruyazo vitene // 31 // 4/17 sAmyaprasAdAstavapurmamatvAH, sattvAdhikAH svaM dhruvameva matvA / na sehire'ti kimu tIvrayantra niSpIDitAH skandhakasUriziSyAH ? // 32 // 4/18 lokottaraM cArucaritrametad, metAryasAdhoH samatAsamAdheH / hRdA'pyakupyan na yadAcarmabaddhe'pi mUrdhanyayamApa tApam // 33 // 4/19 jajvAla nAntaH zvasurAdhamena, projjvAlite'pi jvalanena maulau / maulirmunInAM sa na kairniSevyaH ?, kRSNAnujanmA samatA'mRtAbdhiH // 34 // 4/20 gaGgAjale yo na jahau sureNa, viddho'pi zUle samatA'nuvedham / prayAgatIrthodayakRnmunInAM, mAnyaH sa sUristanujo'rNikAyAH // 35 // 4/21 strIbhrUNagobrAhmaNaghAtajAtapApAdadhaHpAtakRtAbhimukhyAH / dRDhaprahAripramukhAH kSaNena, sAmyAvalambAt padamuccamApuH // 36 // ~ vAcakayazovijayakRtA vairAgyakalpalatA - 1/126 samuddhRtaM pAragatAgamAbdheH, samAdhipIyUSamidaM nipIya / mahAzayAH ! pItamanAdikAlAt, kaSAyahAlAhalamudvamantu // 37 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 adhyAtma upaniSadAdi sUkta- ratna- maMjUSA 1/130 vinA samAdhi parizIlitena, kriyAkalApena na karmabhaGgaH / zaktiM vinA kiM samupAzritena, durgeNa rAjJo dviSatAM jayaH syAt ? // 38 // 1/136 antaH samAdheH sukhamAkalayya, bAhye sukhe no ratimeti yogii| aTatyaTavyAM ka ivArthalubdho, gRhe samutsarpati kalpavRkSe ? // 39 // 1/147 itastato bhrAmyati cittapakSI, vitatya yo ratyaratisvapakSau / svacchandatAvAraNaheturasya, samAdhisatyaJjarayantraNava // 40 // 1/156 asahyayA vedanayA'pi dhIrA, rudanti nAtyantasamAdhizuddhAH / kalpAntakAlAgnimahArciSA'pi, naiva dravIbhAvamupaiti meruH // 41 // 1/233jJAnI tapasvI paramakriyAvAn, samyaktvavAnapyupazAntihInaH / prApnoti taM naiva guNaM kadApi, samAhitAtmA labhate zamI yat // 42 // 1/235 nUnaM parokSaM surasamasaukhyaM, mokSasya cAtyantaparokSameva / pratyakSamekaM samatAsukhaM tu, samAdhisiddhAnubhavodayAnAm // 43 // 1/132na doSadarziSvapi roSapoSo, guNastutAvapyavaliptatA no / na dambhasaMrambhavidherlavo'pi, na lobhasaMkSobhajaviplavo'pi // 44 // 1/144lAbhe'pyalAbhe'pi sukhe ca duHkhe, ye jIvitavye maraNe ca tulyAH / ratyA'pyaratyA'pyanirastabhAvAH, samAdhisiddhA munayasta eva // 45 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyaka5latA 213 1/154 ugre vihAre ca suduSkarAyAM, bhikSAvizuddhau ca tapasyaso / samAdhilAbhavyavasAyahetoH, kva vaimanasyaM munipuGgavAnAm ? // 46 // 1/149 iSTapraNAze'pyanabhISTalAbhe'nityasvabhAvaM niyatiJca jAnan / santApamantarna samAdhivRSTividhyAtazokAgnirupaiti sAdhuH // 47 // 1/163 raNAGgaNe zUrapurassarAstu, pazyanti pRSThaM na hi mRtyubhItAH / samAhitAH pravrajitAstathaiva, vAJchanti notpravrajituM kadAcit // 48 // 1/175 na mUtraviSThApiTharISu rAgaM, badhnanti kAntAsu samAdhizAntAH / anaGgakITAlayatatprasaGgaM, abrahmadaurgandhyabhiyAstyajanti // 49 // 1/228 ramyaM sukhaM yadviSayopanItaM, narendracakritridazAdhipAnAm / samAhitAstajjvaladindriyAgni-jvAlAghRtAhutyupamaM vidanti // 50 // 1/248 janA mudaM yAnti samAdhisAmya-juSAM munInAM sukhameva dRSTvA / candrekSaNAdeva cakorabAlAH, pItAmRtodgAraparA bhavanti // 51 // 1/251 apekSitAntapratipakSapakSaiH, karmANi baddhAnyapi karmalakSaiH / prabhA tamAMsIva raveH kSaNena, samAdhisiddhA samatA kSiNoti // 52 // 1/252 saMsAriNo naiva nijaM svarUpaM, pazyanti mohAvRtabodhanetrAH / samAdhisiddhA samataiva teSAM, divyauSadhaM doSaharaM prasiddham // 53 // 1/253 babandha pApaM narakaikavedyaM, prasannacandro manasA'prazAntaH / tatkAlameva prazame tu labdhe, samAdhibhRt kevalamAsasAda // 54 // 1/254 SaTkhaNDasAmrAjyabhujo'pi vazyA, yat kevalazrIrbharatasya jajJe / na yAti pAraM vacaso'nupAdhi-samAdhisAmyasya vijRmbhitaM tat // 55 // 1/255 aprAptadharmA'pi purA''dimAIn-mAtA zivaM yad bhagavatyavApa / samAdhisiddhA samataiva hetuH, tatrApi bAhyastu na ko'pi yogaH // 56 //
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 adhyAtma upaniSadAdi sUkta- ratna- maMjUSA 1/241 niraJjanAH zaGkhavadAzrayanto'skhaladgatitvaM bhuvi jIvavacca / viyadvadAlambanavipramuktAH, samIravacca pratibandhazUnyAH // 57 // 1/242 zaratsaronIravizuddhacittA, lepojjhitAH puSkarapatravacca / guptendriyAH kUrmavadekabhAvaM, upAgatAH khaDgiviSANavacca // 58 // 1/243 sadA vihaGgA iva vipramuktA, bhAraNDapakSIndravadapramattAH / zauNDIryabhAjo gajavacca jAtasthAmaprakarSA vRSabhA ivoccaiH / / 59 // 1/244 durddharSatAM siMhavadabdhivacca, gambhIratAM mandaravat sthiratvam / prAptAH sitAMzUjjvalasaumyalezyAH, sUryA ivAtyadbhutadIptimantaH // 60 // 1/245 sujAtarUpAstapanIyavacca, bhArakSamA eva vasundharAvat / jvalattviSo vahnivadullasanti, samAdhisAmyopagatA munIndrAH // 1 // 1/246 gajAzca siMhA garuDAzca nAgAH, vyAghrAzca gAvazca surAsurAzca / tiSThanti pArzve militAH samAdhisAmyaspRzAmujjhitanityavairAH // 62 // 1/155 samAdhibhAjo'pi vipaddazAyAM, na yAnti dhIrAH karuNA''spadatvam / jAtyasya jAyeta vivarNabhAvaH, kimagnitApAdapi kAJcanasya ? // 63 // 1/168 yannaiva sUtre vihitaM na cApi, nivAritaM kintu ciraprarUDham / samAhitA mArgabhidAbhiyaiva, tadapyanAlocya na dUSayanti // 64 // 1/174kutsAM malaklinnakalevareSu, kurvanti no zuddhasamAdhibhAjaH / vrajanti nodvegamaniSTabhAvAt, nivartayantyakSi na cAprazastAt // 65 // 1/229 samAhitasvAntamahAtmanAM syAt, sukhe'pyaho vaiSayike jihaasaa| ko vA vipazcinnanu bhoktumicchet, miSTAnnamapyugraviSeNa yuktam ? // 66 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgaparizuddhi 215 -~- vAcakayazovijayakRtaM mArgaparizuddhiprakaraNam - aindrazreNinatAya, prathamAnanayapramANarUpAya / bhUtArthabhAsanAya, trijagadguruzAsanAya namaH // 67 // nizcayato nizcayabhAga, matta iva bhinatti yazcaraNamudrAm / tasya pade vyavahAro, vajramayI zRGkhalA deyA // 68 // avyavahAriNi jIve, nizcayanayaviSayasAdhanaM nAsti / Uparadeze kathamapi, na bhavati khalu zasyaniSpattiH // 69 // 11 vyavahArapratibhAso, durnayakRbAlizasya bhavabIjam / vyavahArAcaraNaM punaH, anabhiniviSTasya zivabIjam // 70 // vyavahAravatastanurapi, bodhaH sitapakSacandra iva vRddhim / itarasya yAti hAni, pRthurapi zitipakSacandra iva // 71 // avagatasamayopaniSad-gurukulavAsaH satAM sadA sevyaH / AcArAdau nigaditamAdyaM, vyavahArabIjamidam // 72 // asmAdeva hi caraNaM, siddhyati mArgAnusAribhAvena / gurukulavAsatyAge, neyaM bhaNitA'kRtajJasya // 73 // sAmAnyadharmataH khalu, kRtajJabhAvAd viziSyate caraNaM / sAmAnyavirahiNi punaH, na vizeSasya sthitirdRSTA // 74 // tasmAd gurukulavAsaH, zrayaNIyazcaraNadhanavivRddhikRte / gururapi guNavAneva, zlAghyatvamupaiti vimaladhiyAm // 75 // 12 gurupAratantryasyAto, mASatuSAdeH pumarthasaMsiddhiH / sphaTika iva puSparUpaM, tatra pratiphalati gurubodhaH // 76 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 adhyAtma upaniSadAdi sUkta - ratna - maMjUSA 113 ibhyo nRpamiva ziSyaH, seveta guruM tato vinayavRddhyA / saddarzanAnurAgAdapi, zuddhirgautamasyeva // 77 // 114 gurusevA'bhyAsavatAM zubhAnubandho bhave paratrApi / tatparivAro gaccha:, tadvAse nirjarA vipulA // 78 // 256 vyUDho gaNadharazabdo, gautamamukhyaiH svayaM puruSasiMhaiH / yastamapAtre dhatte, jAnAno'sau mahApApaH // 79 // 260 padadAne'yogyAnAM, gurutaraguNamalanayA parityaktAH / ziSyA bhavanti niyamAd, AjJAkopena cAtmA'pi // 80 // 281 yuSmAbhirapi ca nAyaM, moktavyo bhavavane mahAgahane / siddhipurasArthavAhaH, kSaNamapi nityaM tu saMsevyaH // 81 // 282 AjJAkopo'parathA, syAdatiduHkhapradastadetasya / nirbhatsitairapi padau, na tyAjyau kulavadhUjJAtAt // 82 // guNavAneva hi ziSyo, lokadvayahitakaro gurorbhavati / itarastvArttadhyAnaM, zraddhA'bhAvAt pravarddhayati // 83 // utpannamAryadeze, jAtikulavizuddhamalpakarmANam / kRzatarakaSAyahAsaM, kRtajJamaviruddhakAryakaram // 84 // maraNanimittaM janma, zrIzcapalA durlabhaM ca manujatvam / na paranimittaM nijasukhaM, iti cintotpannavairAgyam // 82 // nAnIdRzasya hRdaye, ramate jinagIrbhavAbhinanditayA / kuGkumarAgo vAsasi, maline na kadA'pi pariNamate // 86 // 252 yaH sad bAhyamanityaM, dAnaM datte na zaktimAn lubdhaH / durddharataraM kathamayaM bibharti zIlavrataM klIbaH ? // 87 // " 26 22 23 25
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgaparizuddhi 217 253 nAzIlaH zuddhatapaH, kartuM sahate na mohaparatantraH / zaktyA tapo'pyakurvan, bhAvayati subhAvanAjAlam // 88 // 119 sadyogavRddhijananaM, saddhyAnasamanvitaM tvanazanAdi / kuryAt tapo'pi yasmAd, apaiti citamAMsazoNitatA // 89 // yena kSudAdayaH khalu, karmakSayakAraNAni bhAvayateH / jvariNAmiha bAdhante, kaTukauSadhapAnamiva na manaH // 10 // 159 asakRdapi kSArAdyaiH, prAptairaprAptavedhapariNAmaH / vedhaM zuddhi ca yathA, jAtyamaNiryAti taireva // 11 // 160 akalitavIryollAsaH, tathA zrutAdapyanantazaH prAptAt / labhate vIryollAsaM, bhavyaH zuddhiM ca tata eva // 12 // 172 dravyAkhyaM samyaktvaM, jinavacanaM tattvamiti ruciH paramA / bhUtArthabodhazaktyA, pariNamate bhAvasamyaktvam // 13 // 173 ajJAtaguNe samyag, yA zraddhA bhavati sundare ratne / hanta tato'nantaguNA, vijJAtaguNe punastasmin // 14 // 134 avinizcito hi na bhaved, apavAdotsargaviSayavit samyak / aviSayadezanayA ca, svaparavinAzI sa niyamena // 15 // 291 nirupakramakarmavazAt, nityaM mArgakadattadRSTirapi / caraNakaraNe tvazuddhe, zuddha mArga prarUpayatu // 16 // 292 darzanazAstrAbhyAsAd, hIno'pi pathaprabhAvanodyuktaH / yallabhate phalamatulaM, na tat kriyAmAtramagnamatiH // 17 // 221 zuddhatarapariNAmI, nizcayato mokSabandhanopAyau / atyAjyasannidhAnAH, parapariNAmA udAsInAH // 18 //
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 adhyAtma upaniSadAdi sUkta - ratna - maMjUSA 303 snehAliGgittavapuSo, reNubhirAzliSyate yathA gAtram / rAgadveSAstamateH, karmaskandhaistathA zleSaH // 99 // 310 mAyodakaM yathAvat pazyan yAtyeva tena mArgeNa / pazyannalIkarUpAn, bhogAnullaGghayatyevam // 100 // 391 tAMstattvena tu jAnan, magno bhAvena mohajambAle / ubhayabhraSTaH spaSTaM, nirantaraM khedamanubhavati // 101 // 175 sUkSmo'styazeSaviSayaH, sAvadye yatra karmaNi niSedhaH / rAgAdikuTTanasahaM, dhyAnaM ca sa nAma kaSazuddhaH // 102 // 176 no kAryA parapIDA, yathA'tra manasA girA ca vapuSA ca / dhyAtavyaM ca nitAntaM rAgAdivipakSajAlaM tu // 103 // 183 etena vidhiniSedhI, vAdhyete yatra naiva niyamena / sambhavataH parizuddha, bruvate taM chedaparizuddham // 104 // 184 samitisu paJcasu ca tathA, tisRSu ca guptiSu sadA'pramattena / vidhinA yatinA kArya kartavyaM kAyikAdyApi hi // 105 // 185 api ca pramAdajanakAH, tyAjyAH vAsAdayaH paramparayA / madhukaravRttyA bhikSAlabdhyA''tmA pAlanIyazca // 106 // 191 jIvAdibhAvavAdo, dRSTeSTAbhyAM na yaH khalu viruddhaH / tApavizuddhaH so'nyo, dvAbhyAmapi naiva zuddhaH syAt // 107 // 192 iha sadasadAdirUpe, jIve bandhAdi yujyate sarvam / nAnIdRze tu kiJcit, varazrutaM zuddhamitthaM tat // 108 // "
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmabiMdu 219 SoDazakAdi sUkta - ratna-maMjUSA ~ haribhadrasUrikRtaM dharmabinduprakaraNam ~~ dhanado dhanArthinAM proktaH, kAminAM sarvakAmadaH / dharma evApavargasya, pAramparyeNa sAdhakaH // 1 // dharmazcintAmaNiH zreSTho, dharmaH kalyANamuttamam / hita ekAntato dharmo, dharma evAmRtaM param // 2 // yat kiJcana zubhaM loke, sthAnaM tat sarvameva hi / anubandhaguNopetaM, dharmAdApnoti mAnavaH // 3 // vacanAd yadanuSThAnaM, aviruddhAd yathoditam / maitryAdibhAvasaMyuktaM, taddharma iti kIrtyate // 4 // durlabhaM prApya mAnuSyaM, vidheyaM hitamAtmanA / karotyakANDa eveha, mRtyuH sarvaM na kiJcana // 5 // bIjanAze yathA'bhUmau, praroho veha niSphalaH / tathA saddharmabIjAnAM, apAtreSu vidurbudhAH // 6 // na sAdhayati yaH samyag, ajJaH svalpaM cikIrSitam / ayogyatvAt kathaM mUDhaH, sa mahat sAdhayiSyati ? // 7 // abodhe'pi phalaM proktaM, zrotRNAM munisattamaiH / kathakasya vidhAnena, niyamAcchuddhacetasaH // 8 // nopakAro jagatyasmin, tAdRzo vidyate kvacit / yAdRzI duHkhavicchedAd, dehinAM dharmadezanA // 9 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 SoDazakAdi sUkta- ratna - maMjUSA bAhubhyAM dustaro yadvat, krUranako mahodadhiH / yatitvaM duSkaraM tadvat, ityAhustattvavedinaH // 10 // bhavasvarUpavijJAnAt, tadvirAgAcca tattvataH / apavargAnurAgAcca, syAdetannAnyathA kvacit // 11 // uktaM mAsAdiparyAya-vRddhayA dvAdazabhiH param / tejaH prApnoti cAritrI, sarvadevebhya uttamam // 12 // - haribhadrasUrikRtaH zAstravArtAsamuccayaH - 3 duHkhaM pApAt sukhaM dharmAt, sarvazAstreSu saMsthitiH / na karttavyamataH pApaM, karttavyo dharmasaJcayaH // 13 // upadezaH zubho nityaM, darzanaM dharmacAriNAm / sthAne vinaya ityetat, sAdhusevAphalaM mahat // 14 // maitrI bhAvayato nityaM, zubho bhAvaH prajAyate / tato bhAvodakAjjantoH, dveSAgnirupazAmyati // 15 // azeSadoSajananI, niHzeSaguNaghAtinI / AtmIyagrahamokSeNa, tRSNA'pi vinivartate // 16 // anityaH priyasaMyogaH, iheAzokavatsalaH / anityaM yauvanaM cApi, kutsitAcaraNAspadam // 17 // anityAH sampadastIvra-klezavargasamudbhavAH / anityaM jIvitaM ceha, sarvabhAvanibandhanam // 18 // - haribhadrasUrikRtaM aSTakaprakaraNam - 4/6 dharmArthaM yasya vittehA, tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAddhi paGkasya, dUrAdasparzanaM varam // 19 //
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTaka prakaraNa 221 8/1 apekSA cAvidhizcaivApariNAmastathaiva ca / pratyAkhyAnasya vighnAstu, vIryAbhAvastathA'paraH // 20 // 8/8 jinoktamiti sadbhaktyA, grahaNe dravyato'pyadaH / bAdhyamAnaM bhaved bhAva-pratyAkhyAnasya kAraNaM // 21 // 9/2 viSakaNTakaratnAdau, bAlAdipratibhAsavat / viSayapratibhAsaM syAt, taddheyatvAdyavedakam // 22 // 9/3 nirapekSapravRttyAdi-liGgametadudAhRtam / ajJAnAvaraNApAyaM, mahA'pAyanibandhanam // 23 // 9/4 pAtAdiparatantrasya, taddoSAdAvasaMzayam / anarthAdyAptiyuktaM, cAtmapariNatimanmatam // 24 // 9/5 tathAvidhapravRttyAdi-vyaGgyaM sadanubandhi ca / jJAnAvaraNahAsotthaM, prAyo vairAgyakAraNam // 25 // 9/6 svasthavRtteH prazAntasya, taddheyatvAdinizcayam / tattvasaMvedanaM samyak, yathAzaktiphalapradam // 26 // 9/7 nyAyyAdau zuddhavRttyAdi-gamyametat prakIrtitam / sajjJAnAvaraNApAyaM, mahodayanibandhanam // 27 // 24/7 cittaralamasakliSTa, AntaraM dhanamucyate / yasya tanmuSitaM doSaiH, tasya ziSTA vipattayaH // 28 // 10/2 iSTetaraviyogAdi-nimittaM prAyazo hi yat / yathAzaktyapi heyAdAvapravRttyAdivarjitam // 29 // 10/3 udvegakRdviSAdADhyaM, AtmaghAtAdikAraNam / ArtadhyAnaM hyado mukhyaM, vairAgyaM lokato matam // 30 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 10/6 bhUyAMso nAmino baddhA bAhyenecchAdinA hAmI / AtmAnastadvazAt kaSTaM bhave tiSThanti dAruNe // 31 // 1 10 / 7 evaM vijJAya tattyAga-vidhistyAgazca sarvathA / vairAgyamAhuH sajjJAnasaGgataM tattvadarzinaH // 32 // 11/1 duHkhAtmakaM tapaH kecit manyante tanna yuktimat / karmodayasvarUpatvAd, balIvardAdiduHkhavat // 33 // SoDazAhi sUData - ratna maMbhUSA 11 / 5 manaindriyayogAnAM ahAnicoditA jinaiH / 7 yato'tra tat kathaM tvasya yuktA syAd duHkharUpatA ? // 34 // 11 / 6 yA'pi cAnazanAdibhyaH kAyapIDA manAk kvacit / vyAdhikriyA samA sA'pi nehasiddhayAuna vAdhanI // 35 // 11/7 dRSTA ceSTArthasaMsiddhI, kAyapIDA hyaduHkhadAH / ratnAdivaNigAdinAM tadvadatrApi bhAvyatAm // 36 // " " 11 / 8 viziSTajJAnasaMvega- - zamasAramatastapaH / kSAyopazamikaM jJeyaM, avyAbAdhasukhAtmakam // 37 // 5/2 yatirdhyAnAdiyukto yo, gurvAjJAyAM vyavasthitaH / sadA'nArambhiNastasya sarvasampatkarI matA // 38 // 1 5/3 vRddhAdyarthamasaGgasya bhramaropamayA'TataH / gRhidehopakArAya, vihiteti zubhAzayAt // 39 // 6/6 vibhinnaM deyamAzritya svabhogyAd yatra vastuni / saGkalpanaM kriyAkAle, tad duSTaM viSayo'nayoH // 40 // 6/7 svocite tu yadArambhe, tathAsaGkalpanaM kvacit / na duSTaM zubhabhAvatvAt, tacchuddhAparayogavat // 41 // "
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTakaprakaraNa/ SoDazaka 223 21/1 sUkSmabuddhayA sadA jJeyo, dharmo dharmANibhirnaraiH / ___ anyathA dharmabuddhayaiva, tadvighAtaH prasajyate // 42 // 21/2 gRhItvA glAnabhaiSajya-pradAnAbhigrahaM yathA / tadaprAptau tadante'sya, zokaM samupagacchataH // 43 // 22/1 bhAvazuddhirapi jJeyA, yaiSA mArgAnusAriNI / prajJApanApriyA'tyarthaM, na punaH svAgrahAtmikA // 44 // 22/4 na mohodriktatA'bhAve, svAgraho jAyate kvacit / guNavatpAratantryaM hi, tadanutkarSasAdhakam // 45 // 22/5 ata evAgamajJo'pi, dIkSAdAnAdiSu dhruvam / kSamAzramaNahastenetyAha sarvasu karmasu // 46 // 23/1 yaH zAsanasya mAlinye-'nAbhogenApi vartate / sa tanmithyAtvahetutvAd, anyeSAM prANinAM dhruvam // 47 // 23/2 badhnAtyapi tadevAlaM, paraM saMsArakAraNam / vipAkadAruNaM ghoraM, sarvAnarthavivardhanam // 48 // 23/3 yastUnnatau yathAzakti, so'pi samyaktvahetutAm / anyeSAM pratipadyeha, tadevApnotyanuttaram // 49 // 24/8 dayA bhUteSu vairAgyaM, vidhivad gurupUjanam / vizuddhA zIlavRttizca, puNyaM puNyAnubandhyadaH // 50 // ~~ haribhadrasUrikRtaM SoDazakaprakaraNam ~~ 1/14 yadbhASitaM munIndraiH, pApaM khalu dezanA parasthAne / unmArganayanametad, bhavagahane dAruNavipAkam // 51 //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 SoDazakAdi sUkta- ratna-maMjUSA 2/2 bAhyAcaraNapradhAnA, kartavyA dezaneha bAlasya / svayamapi ca tadAcAraH, tadagrato niyamataH sevyaH // 52 // 2/7 madhyamabuddhestvIryAsamiti-prabhRti trikoTiparizuddham / AdyantamadhyayogaH, hitadaM khalu sAdhusadvRttam // 53 // 2/8 aSTau sAdhubhiranizaM, mAtara iva mAtaraH pravacanasya / niyamena na moktavyAH, paramaM kalyANamicchadbhiH // 54 // 2/9 etatsacivasya sadA, sAdhoniyamAnna bhavabhayaM bhavanti / bhavati ca hitamatyantaM, phaladaM vidhinA''gamagrahaNam // 55 // 2/10 gurupAratantryameva ca, tadbahumAnAt sadAzayAnugatam / paramaguruprApteriha bIjaM, tasmAcca mokSa iti // 56 // 2/12 vacanArAdhanayA khalu dharmaH, tadvAdhayA tvadharma iti / idamatra dharmaguhyaM, sarvasvaM caitadevAsya // 57 // 2/14 asmin hRdayasthe sati, hRdayasthastattvato munIndra iti / hRdayasthite ca tasmin, niyamAt sarvArthasaMsiddhiH // 58 // 3/7 praNidhAnaM tatsamaye sthitimat, tadadhaH kRpA'nugaM caiva / niravadyavastuviSayaM, parArthaniSpattisAraM ca // 59 // 3/8 tatraiva tu pravRttiH, zubhasAropAyasaGgatA'tyantam / adhikRtayatnAtizayAd, autsukyavivarjitA caiva // 60 // vighnajayastrividhaH khalu, vijJeyo hInamadhyamotkRSTaH / mArga iha kaNTakajvara-mohajayasamaH pravRttiphalaH // 61 // 3/10 siddhistattaddharmasthAnAvAptiH, iha tAttvikI jJeyA / adhike vinayAdiyutA, hIne ca dayAdiguNasArA // 62 //
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka 3/11 siddhezcottarakAryaM viniyogo 'vandhyametadetasmin / satyanvayasampattyA, sundaramiti tatparaM yAvat // 63 // 3 / 12 AzayabhedA ete sarve'pi hi tattvato'vagantavyAH / bhAvo'yamanena vinA, ceSTA dravyakriyA tucchA // 64 // 4/2 audAryaM dAkSiNyaM, pApajugupsA'tha nirmalo bodhaH / liGgAni dharmasiddheH prAyeNa janapriyatvaM ca // 65 // 4 / 9 tannAsya viSayatRSNA, prabhavatyuccairna dRSTisaMmohaH / arucirna dharmapathye, na ca pApA krodhakaNDUtiH // 66 // 6/6 tatrAsanno'pi jano 'sambandhyapi dAnamAnasatkAraiH / kuzalAzayavAn kAryo, niyamAd bodhyaGgamayamasya // 67 // 6/16 yatanAto na ca hiMsA, yasmAdeSaiva tannivRttiphalA / tadadhikanivRttibhAvAd, vihitamato'duSTametad // 68 // 9/6 piNDakriyAguNagataiH, gambhIrairvividhavarNasaMyuktaiH / AzayavizuddhijanakaiH, saMvegaparAyaNaiH puNyaiH // 69 // 9/7 pApanivedanagarbhaiH, praNidhAnapurassarairvicitrArthaiH / askhalitAdiguNayutaiH, stotraizca mahAmatigrathitaiH // 70 // 5/13 nyAyAttaM svalpamapi hi, bhRtyAnuparodhato mahAdAnam / dInatapasvyAdau, gurvAjJayA dAnamanyattu // 71 // 5/14 devaguNaparijJAnAt, tadbhAvAnugatamuttamaM vidhinA / syAd AdarAdiyuktaM yat tad devArcanamiSTam // 72 // 5/15 evaM gurusevAdi ca, kAle sadyogavighnavarjanayA / ityAdikRtyakaraNaM, lokottaratattvasaMprAptiH // 73 // 225
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 SoDazakAdi sUkta- ratna - maMjUSA 6/5 zAstrabahumAnataH khalu, sacceSTAtazca dharmaniSpattiH / parapIDAtyAgena ca, viparyayAt pApasiddhiriva // 74 // 7/13 AgamatantraH satataM, tadvadbhaktyAdiliGgasaMsiddhaH / ceSTAyAM tatsmRtimAn, zastaH khalvAzayavizeSaH // 75 // 10/3 yatrAdaro'sti paramaH, prItizca hitodayA bhavati kartuH / zeSatyAgena karoti yacca, tat prItyanuSThAnam // 76 // 10/4 gauravavizeSayogAd, buddhimato yad vizeSatarayogam / kriyayetaratulyamapi, jJeyaM tad bhaktyanuSThAnam // 77 // 10/6 vacanAtmikA pravRttiH, sarvatraucityayogato yA tu / vacanAnuSThAnamidaM, cAritravato niyogena // 78 // 10/7 yattvabhyAsAtizayAt, sAtmIbhUtamiva ceSTyate sadbhiH / tadasaGgAnuSThAnaM, bhavati tvetattadAvedhAt // 79 // 10/10 upakAryapakArivipAkavacana-dharmottarA matA kSAntiH / Adyadvaye tribhedA, caramadvitaye dvibhedeti // 40 // 10/14zRNvannapi siddhAntaM, viSayapipAsA'tirekataH pApaH / prApnoti na saMvegaM, tadA'pi yaH so'cikitsya iti // 81 // 10/15 naivaMvidhasya zastaM, maNDalyupavezanapradAnamapi / kurvannetad gururapi, tadadhikadoSo'vagantavyaH // 82 // 11/1 zuzrUSA cehAdyaM liGgaM, khalu varNayanti vidvAMsaH / tadabhAve'pi zrAvaNaM, asirA'vanikUpakhananasamam // 83 // 12/3 yo niranubandhadoSAt, zrAddho'nAbhogavAn vRjinabhIruH / gurubhakto graharahitaH, so'pi jJAnyeva tatphalataH // 84 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka 227 12/4 cakSuSmAnekaH syAd, andho'nyastanmatAnuvRttiparaH / gantArau gantavyaM, prApnuta etau yugapadeva // 85 // 12/5 yasyAsti satkriyAyAM, itthaM sAmarthyayogyatA'vikalA / gurubhAvapratibandhAd, dIkSocita eva so'pi kila // 86 // 13/1 guruvinayaH svAdhyAyo, yogAbhyAsaH parArthakaraNaM ca / itikartavyatayA saha, vijJeyA sAdhusacceSTA // 87 // 13/2 aucityAd guruvRttiH, bahumAnastatkRtajJatAcittam / AjJAyogastatsatyakaraNatA, ceti guruvinayaH // 47 // 13/5 vihitAnuSThAnaparasya, tattvato yogazuddhisacivasya / bhikSA'TanAdi sarvaM, parArthakaraNaM yatehUyam // 89 // 4/15 parahitacintA maitrI, paraduHkhavinAzinI tathA karuNA / parasukhatuSTirmuditA, paradoSopekSaNamupekSA // 10 // 13/9 upakArisvajanetarasAmAnya-gatA caturvidhA maitrI / mohAsukhasaMvegAnyahitayutA caiva karuNeti // 11 // 13/10 sukhamAtre saddhetau, anubandhayute pare ca muditA tu / karuNA'nubandhanirveda-tattvasArA hyupekSeti // 12 // 13/15 siddhAntakathA satsaGgamazca, mRtyuparibhAvanaM caiva / duSkRtasukRtavipAkA-locanamatha mUlamasyApi // 13 // 14/3 khedodvegakSepotthAna-bhrAntyanyamudrugAsaGgaiH / yuktAni hi cittAni, prabandhato varjayen matimAnaH // 14 // 14/4 khede dAAbhAvAt, na praNidhAnamiha sundaraM bhavati / etacceha pravaraM, kRSikarmaNi salilavajjJeyam // 15 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 SoDazakAdi sUkta- ratna-maMjUSA 14/5 udvege vidveSAd, viSTisamaM karaNamasya pApena / yogikulajanmabAdhakaM, alametad tadvidAmiSTam // 16 // 14/6 kSepe'pi cAprabandhAd, iSTaphalasamRddhaye na jAtvetat / nAsakRdutpATanataH, zAlirapi phalAvahaH puMsaH // 17 // 14/7 utthAne nirvedAt, karaNamakaraNodayaM sadaivAsya / atyAgatyAgocitaM, etattu svasamaye'pi matam // 98 // 14/8 bhrAntau vibhramayogAt, na hi saMskAraH kRtetarAdigataH / tadabhAve tatkaraNaM, prakrAntavirodhyaniSTaphalam // 19 // 14/9 anyamudi tatra rAgAt, tadanAdaratA'rthato mhaa'paayaa| sarvAnarthanimittaM, mudviSayavRSTyaGgArAbhA // 10 // 14/10ruji nijajAtyucchedAt, karaNamapi hi neSTasiddhaye niyamAt / asyetyananuSThAnaM, tenaitad vandhyaphalameva // 101 // 14/11 AsaGge'pyavidhAnAd, asaGgasaktyucitamityaphalametat / bhavatISTaphalamuccaiH, tadapyasaGgaM yataH paramam // 102 // 11/7 vAkyArthamAtraviSayaM, koSThakagatabIjasaMnibhaM jJAnam / zrutamayamiha vijJeyaM, mithyA'bhinivezarahitamalam // 103 // 11/8 yattu mahAvAkyArthajaM, atisUkSmasuyukticintayopetam / udaka iva tailabinduH, visapi cintAmayaM tat syAt // 104 // 11/9 aidamparyagataM yad, vidhyAdau yatnavat tathaivoccaiH / ____etattu bhAvanAmayaM, azuddhasadratnadIptisamam // 105 // 16/12 aidamparya zuddhyati, yatrAsAvagamo suparizuddhaH / tadabhAve taddezaH, kazcit syAdanyathAgrahaNAt // 106 //
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka 229 16/13 tatrApi na dveSaH kAryo, viSayastu yatnataH mRgyaH / tasyApi na sadvacanaM, sarvaM yat pravacanAdanyat // 107 // 16/14adveSo jijJAsA, zuzrUSA zravaNabodhamImAMsAH / parizuddhA pratipattiH, pravRttiraSTAGgikI tattve // 108 //
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 1 natvA''dyantavinirmuktaM zivaM yogIndravanditam / yogabinduM pravakSyAmi, tattvasiddhyai mahodayam // 1 // yogaH kalpataruH zreSTho, yogazcintAmaNiH paraH / yogaH pradhAnaM dharmANAM yogaH siddheH svayaMgrahaH // 2 // tathA ca janmabIjAgniH, jaraso'pi jarA parA / duHkhAnAM rAjayakSmA'yaM, mRtyormRtyurudAhRtaH // 3 // kuNThIbhavanti tIkSNAni, manmathAstrANi sarvathA / yogavarmAvRte citte, tapazchidrakarANyapi // 4 // malinasya yathA hemnoH, vahneH zuddhirniyogataH / yogAgnezcetasastadvad, avidyAmalinAtmanaH // 5 // kiJcAnyad yogataH sthairyaM dhairyaM zraddhA ca jAyate / maitrI janapriyatvaM ca prAtibhaM tattvabhAsanam // 6 // vinivRttAgrahatvaM ca tathA dvandvasahiSNutA / tadabhAvazca lAbhazca, bAhyAnAM kAlasaGgataH // 7 // dhRtiH kSamA sadAcAro yogavRddhiH zubhodayA / AdeyatA gurutvaM ca zamasaukhyamanuttaram // 8 // 509 putradArAdisaMsAra:, puMsAM sammUDhacetasAm / viduSAM zAstrasaMsAra:, sadyogarahitAtmanAm // 9 // 37 38 39 41 52 53 yogabiMdu - yogadRSTi samuccaya sUkta - ratna - maMjUSA yogabiMdu - yogadRSTi samuccaya sUkta - ratna - maMjUSA haribhadrasUrikRtaM yogabinduprakaraNaM 54
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogabiMdu 231 412 AgamenAnumAnena, dhyAnAbhyAsarasena ca / tridhA prakalpayan prajJAM, labhate yogamuttamam // 10 // 87 kSudro lAbharatirdIno, matsarI bhayavAn zaThaH / ajJo bhavAbhinandI syAt, niSphalArambhasaGgataH // 11 // 8 lokArAdhanahetoryA, malinenAntarAtmanA / kriyate satkriyA sA'tra, lokapaGktirudAhRtA // 12 // bhavAbhinandino loka-paGktyA dharmakriyAmapi / mahato hInadRSTyoccaiH, durantAM tadvido viduH // 13 // dharmArthaM lokapaktiH syAt, kalyANAjhaM mahAmateH / tadarthaM tu punardharmaH, pApAyAlpadhiyAmalam // 14 // 109 pUrvasevA tu tantrajJaiH, gurudevAdipUjanam / sadAcArastapo muktyadveSazceha prakIrtitA // 15 // 110 mAtA pitA kalAcArya, eteSAM jJAtayastathA / vRddhA dharmopadeSTAro, guruvargaH satAM mataH // 16 // 112 pUjanaM cAsya vijJeyaM, trisandhyaM namanakriyA / tasyAnavasare'pyuccaiH, cetasyAropitasya tu // 17 // 113 abhyutthAnAdiyogazca, tadante nibhRtAsanam / nAmagrahazca nAsthAne, nAvarNazravaNaM kvacit // 18 // 114 tyAgazca tadaniSTAnAM, tadiSTeSu pravartanam / aucityena tvidaM jJeyaM, prAhurdharmAdyapIDayA // 19 // 115 tadAsanAdyabhogazca, tIrthe tadvittayojanam / tadvimbanyAsasaMskAra, UrdhvadehakriyA parA // 20 //
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 232 yogabiMdu - yogadaSTi samuccaya sUkta- ratna - maMjUSA 121 pAtre dInAdivarge ca, dAnaM vidhivadiSyate / poSyavargAvirodhena, na viruddhaM svatazca yat // 21 // 122 vratasthA liGginaH pAtraM, apacAstu vizeSataH / svasiddhAntAvirodhena, vartante ye sadaiva hi // 22 // 123 dInAndhakRpaNA ye tu, vyAdhigrastA vizeSataH / niHsvAH kriyA'ntarAzaktA, etadvargo hi mIlakaH // 23 // 125 dharmasyAdipadaM dAnaM, dAnaM dAridryanAzanam / janapriyakaraM dAnaM, dAnaM kIrtyAdivardhanam // 24 // lokApavAdabhIrutvaM, dInAbhyuddharaNAdaraH / kRtajJatA sudAkSiNyaM, sadAcAraH prakIrtitaH // 25 // 127 sarvatra nindAsantyAgo, varNavAdazca sAdhuSu / ApadyadainyamatyantaM, tadvat sampadi namratA // 26 // 128 prastAve mitabhASitvaM, avisaMvAdanaM tathA / pratipannakriyA ceti, kuladharmAnupAlanam // 27 // 129 asadvyayaparityAgaH, sthAne caitatkriyA sadA / pradhAnakArye nirbandhaH, pramAdasya vivarjanam // 28 // 130 lokAcArAnuvRttizca, sarvatraucityapAlanam / pravRttirgarhite neti, prANaiH kaNThagatairapi // 29 // 118 sarvAn devAn namasyanti, naikaM devaM samAzritAH / jitendriyA jitakrodhA, durgANyatitaranti te // 30 // 156 viSaM labdhyAdyapekSAta, idaM saccittamAraNAt / mahato'lpArthanAjjJeyaM, laghutvApAdanAt tathA // 31 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 233 yogabiMdu 157 divyabhogAbhilASeNa, garamAharmanISiNaH / etad vihitanItyaiva, kAlAntaranipAtanAt // 32 // 158 anAbhogavatazcaitad, ananuSThAnamucyate / sampramugdhaM mano'syeti, tatazcaitad yathoditam // 33 // 159 etadrAgAdidaM hetuH, zreSTho yogavido viduH / sadanuSThAnabhAvasya, zubhabhAvAMzayogataH // 34 // 160 jinoditamiti tvAhuH, bhAvasAramadaH punaH / saMvegagarbhamatyantaM, amRtaM munipuGgavAH // 35 // 203 bhinnagranthestu yatprAyo, mokSe cittaM bhave tanuH / tasya tatsarva eveha, yogo yogo hi bhAvataH // 36 // 204 nAryA yathA'nyasaktAyAH, tatra bhAve sadA sthite / tadyoga: pApabandhazca, tathA mokSe'sya dRzyatAm // 37 // 253 zuzrUSA dharmarAgazca, gurudevAdipUjanam / yathAzakti vinirdiSTaM, liGgamasya mahAtmabhiH // 38 // 211 viSayAtmA'nubandhaistu, tridhA zuddhamudAhRtam / anuSThAnaM pradhAnatvaM, jJeyamasya yathottaram // 39 // 212 AdyaM yadeva muktyarthaM, kriyate patanAdyapi / tadeva muktyupAdeya-lezabhAvAcchubhaM matam // 40 // 213 dvitIyaM tu yamAdyeva, lokadRSTyA vyavasthitam / na yathAzAstrameveha, samyagjJAnAdyayogataH // 41 // 214 tRtIyamapyadaH kintu, tattvasaMvedanA'nugam / prazAntavRttyA sarvatra, dRDhamautsukyavarjitam // 42 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogabiMdu - yogadaSTi samuccaya sUkta - ratna - maMjUSA 215 AdyAnna doSavigamaH, tamobAhulyayogataH / tadyogyajanmasandhAnaM, ata eke pracakSate // 43 // 217 dvitIyAd doSavigamo, na tvekAntAnubandhanAt / gurulAghavacintAdi, na yattatra niyogataH // 44 // 219 tRtIyAd doSavigamaH, sAnubandho niyogataH / gRhAdyabhUmikA''pAta-tulyaH kaizcidudAhRtaH // 45 // 148 sacceSTitamapi stokaM, gurudoSavato na tat / bhautahanturyathA'nyatra, pAdasparzaniSedhanam // 46 // 144 ata eva ca zastrAgni-vyAladurgrahasannibhaH / zrAmaNyadurgraho'svantaH, zAstra ukto mahAtmabhiH // 47 // pApAmayauSadhaM zAstraM, zAstraM puNyanibandhanam / cakSuH sarvatragaM zAstraM, zAstraM sarvArthasAdhanam // 48 // 228 yasya tvanAdaraH zAstre, tasya zraddhAdayo guNAH / unmattaguNatulyatvAt, na prazaMsA''spadaM satAm // 49 // 229 malinasya yathA'tyantaM, jalaM vastrasya zodhanam / antaHkaraNaratnasya, tathA zAstraM vidurbudhAH // 50 // 230 zAstre bhaktirjagadvandyaiH, mukteftI paroditA / atraiveyamato nyAyyA, tatprAptyAsannabhAvataH // 51 // 231 tathA''tmaguruliGgAni, pratyayastrividho mataH / sarvatra sadanuSThAne, yogamArge vizeSataH // 52 // 31 adhyAtma bhAvanA dhyAnaM, samatA vRttisaMkSayaH / mokSeNa yojanAd yoga, eSa zreSTho yathottaram // 53 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 235 yogabiMdu / yogadaSTi samuccaya 358 aucityAd vRttayuktasya, vacanAt tattvacintanam / maitryAdisAramatyantaM, adhyAtmaM tadvido viduH // 54 // 360 abhyAso'syaiva vijJeyaH, pratyahaM vRddhisaGgataH / manaHsamAdhisaMyuktaH, paunaHpunyena bhAvanA // 55 // 362 zubhaikAlambanaM cittaM, dhyAnamAhurmanISiNaH / sthirapradIpasadRzaM, sUkSmAbhogasamanvitam // 56 // 364 avidyAkalpiteSUccaiH, iSTAniSTeSu vastuSu / saMjJAnAt tadvyudAsena, samatA samatocyate // 57 // 366 anyasaMyogavRttInAM, yo nirodhastathA tathA / apunarbhAvarUpeNa, sa tu tatsaMkSayo mataH // 58 // __- haribhadrasUrikRtaH yogadRSTisamuccayaH ~~ natvecchAyogato'yogaM, yogigamyaM jinottamam / vIraM vakSye samAsena, yogaM tadRSTibhedataH // 59 // kartumicchoH zrutArthasya, jJAnino'pi pramAdataH / vikalo dharmayogo yaH, sa icchAyoga ucyate // 60 // zAstrayogastviha jJeyo, yathAzaktyapramAdinaH / zrAddhasya tIvrabodhena, vacasA'vikalastathA // 11 // zAstrasandarzitopAyaH, tadatikrAntagocaraH / zaktyurekAd vizeSeNa, sAmarthyAkhyo'yamuttamaH // 62 // jineSu kuzalaM cittaM, tannamaskAra eva ca / praNAmAdi ca saMzuddhaM, yogabIjamanuttamam // 63 // upAdeyadhiyA'tyantaM, saMjJAviSkambhaNAnvitam / phalAbhisandhirahitaM, saMzuddha hyetadIdRzam // 64 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 26 27 32 68 52 53 54 58 59 79 80 yogabiMdu - yogadRSTi samuccaya sUkta - ratna - maMjUSA AcAryAdiSvapi hyetad, vizuddhaM bhAvayogiSu / vaiyAvRttyaM ca vidhivat zuddhAzayavizeSataH // 65 // bhavodvegazca sahajo, dravyAbhigrahapAlanam / tathA siddhAntamAzritya, vidhinA lekhanAdi ca // 66 // duHkhiteSu dayA'tyantaM, adveSo guNavatsu ca / aucityAt sevanaM caiva sarvatraivAvizeSataH // 67 // nAsmAkaM mahatI prajJA, sumahAn zAstravistaraH / ziSTAH pramANamiha tad ityasyAM manyate sadA // 68 // kAntakAntAsametasya, divyageyazrutau yathA / yUno bhavati zuzrUSA, tathA'syAM tattvagocarA // 69 // bodhAmbha: strotasazcaiSA, sirAtulyA satAM matA / abhAve'syAH zrutaM vyarthaM, asirA'vanikUpavat // 70 // zrutAbhAve'pi bhAve'syAH, zubhabhAvapravRttitaH / phalaM karmakSayAkhyaM syAt, parabodhanibandhanam // 71 // prANebhyo'pi gururdharmaH, satyAmasyAmasaMzayam / prANAMstyajati dharmArthaM, na dharmaM prANasaGkaTe // 72 // eka eva suhRd dharmo, mRtamapyanuyAti yaH / zarIreNa samaM nAzaM sarvamanyat tu gacchati // 73 // janmamRtyujarAvyAdhi-rogazokAdyupadrutam / vIkSamANA api bhavaM, nodvijante'timohataH // 74 // kukRtyaM kRtyamAbhAti, kRtyaM cAkRtyavat sadA / duHkhe sukhadhiyA''kRSTA, kacchUkaNDUyakAdivat // 75 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 yogadaiSTi samuccaya 81 yathA kaNDUyaneSveSAM, dhIna kacchUnivartane / bhogAGgeSu tathaiteSAM, na tadicchA parikSaye // 6 // 84 baDizAmiSavat tucche, kusukhe dAruNodaye / saktAstyajanti sacceSTAM, dhigaho ! dAruNaM tamaH // 77 // 153 bAladhUlIgRhakrIDA-tulyA'syAM bhAti dhImatAm / tamogranthivibhedena, bhavaceSTA'khilaiva hi // 78 // 154 mAyAmarIcigandharva-nagarasvapnasaMnibhAn / bAhyAn pazyanti tattvena, bhAvAn zrutavivekataH // 79 // 158 dharmAdapi bhavan bhogaH, prAyo'narthAya dehinAm / candanAdapi sambhUto, dahatyeva hutAzanaH // 80 // 159 bhogAt tadicchAviratiH, skandhabhArAnupapattaye / skandhAntarasamAropaH, tatsaMskAravidhAnataH // 81 // 163 mAyA'mbhastattvataH pazyan, anudvignastato dhruvam / tanmadhyena prayAtyeva, yathA vyAghAtavarjitaH // 82 // 164 bhogAn svarUpataH pazyan, tathA mAyodakopamAn / bhuJjAno'pi hyasaGgaH san, prayAtyeva paraM padam // 83 // 170 sarvaM paravazaM duHkhaM, sarvamAtmavazaM sukham / etaduktaM samAsena, lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 84 // 171 puNyApekSamapi hyevaM, sukhaM paravazaM sthitam / tatazca duHkhamevaitat, tallakSaNaniyogataH // 85 // 109 saMsAriSu hi deveSu, bhaktistatkAyagAminAm / tadatIte punastattve, tadatItArthayAyinAm // 86 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 yogabiMdu - yogadaSTi samuccaya sUkta - ratna - maMjUSA 120 87 bodharogaH zamApAyaH zraddhAbhaGgo'bhimAnakRt / kutarkazcetaso vyaktaM, bhAvazatruranekadhA // 87 // kutarke'bhinivezastad, na yukto muktivAdinAm / yuktaH punaH zrute zIle, samAdhau ca mahAtmanAm // 88 // 146 grahaH sarvatra tattvena, mumukSUNAmasaGgataH / muktau dharmA api prAyaH, tyaktavyA kimanena tat ? // 89 // 121 AdaraH karaNe prItiH, avighnaH sampadAgamaH / jijJAsA tajjJasevA ca, sadanuSThAnalakSaNam // 10 // 119 indriyArthAzrayA buddhiH, jJAnaM tvAgamapUrvakam / sadanuSThAnavaccaitad, asaMmoho'bhidhIyate // 11 // ratnopalambhatajjJAna-tatprAptyAdi yathAkramam / ihodAharaNaM sAdhu, jJeyaM buddhayAdisiddhaye // 12 // 122 buddhipUrvANi karmANi, sarvANyeveha dehinAm / saMsAraphaladAnyeva, vipAkavirasatvataH // 13 // 123 jJAnapUrvANi tAnyeva, muktyaGgaM kulayoginAm / zrutazaktisamAvezAd, anubandhaphalatvataH // 14 // 124 asaMmohasamutthAni, tvekAntaparizuddhitaH / nirvANaphaladAnyAzu, bhavAtItArthayAyinAm // 15 // 148 parapIDeha sUkSmA'pi, varjanIyA prayatnataH / tadvat tadupakAre'pi, yatitavyaM sadaiva hi // 16 // 149 guravo devatA viprA, yatayazca tapodhanAH / pUjanIyA mahAtmAnaH, suprayatnena cetasA // 17 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadaSTi samuccaya 239 208 ye yoginAM kule jAtAH, taddharmAnugatAzca ye / kulayogina ucyante, gotravanto'pi nApare // 18 // 209 sarvatrAdveSiNazcaite, gurudevadvijapriyAH / dayAlavo vinItAzca, bodhavanto jitendriyAH // 19 // 210 pravRttacakrAstu punaH, yamadvayasamAzrayAH / zeSadvayArthino'tyantaM, zuzrUSAdiguNAnvitAH // 100 // 213 tadvatkathAprItiyutA, tathA'vipariNAminI / yameSvicchA'vaseyeha, prathamo yama eva tu // 101 // 214 sarvatra zamasAraM tu, yamapAlanameva yat / pravRttiriha vijJeyA, dvitIyo yama eva tat // 102 // 215 vipakSacintArahitaM, yamapAlanameva yat / tat sthairyamiha vijJeyaM, tRtIyo yama eva hi // 103 // 216 parArthasAdhakaM tvetat, siddhiH zuddhAntarAtmanaH / acintyazaktiyogena, caturtho yama eva tu // 104 // prayANabhaGgAbhAvena, nizi svApasamaH punaH / vighAto divyabhavataH, caraNasyopajAyate // 105 // 217 sadbhiH kalyANasaMpannaiH, darzanAdapi pAvanaiH / tathAdarzanato yoga, AdyAvaJcaka ucyate // 106 // 218 teSAmeva praNAmAdi-kriyAniyama ityalam / kriyA'vaJcakayogaH syAt, mahApApakSayodayaH // 107 // 219 phalAvaJcakayogastu, sadbhya eva niyogataH / sAnubandhaphalAvAptiH, dharmasiddhau satAM matA // 108 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 dvArgiza dvAbiMzikA sUkta- ratna- maMjUSA dvAnniza trizikA sUkta - ratna - maMjUSA yazovijayakRtaM dvAtriMzadvAtriMzikAprakaraNaM 1/1 aindrazarmapradaM dAnam, anukampAsamanvitam / bhaktyA supAtradAnaM tu, mokSadaM dezitaM jinaiH // 1 // 1/20 bhaktistu bhavanistAra-vAJchA svasya supAtrataH / tayA dattaM supAtrAya, bahukarmakSayakSamam // 2 // 1/7 kSetrAdi vyavahAreNa, dRzyate phalasAdhanam / nizcayena punarbhAvaH, kevalaH phalabhedakRt // 3 // 1/8 kAle'lpamapi lAbhAya, nAkAle karma bahvapi / vRSTau vRddhiH kaNasyApi, kaNakoTitathA'nyathA // 4 // 10/11 praNidhAnaM kriyAniSTham, adhovRttikRpA'nugam / paropakArasAraM ca, cittaM pApavivarjitam // 5 // 10/12 pravRttiH prakRtasthAne, yatnAtizayasambhavA / anyAbhilASarahitA, ceta:pariNati sthirA // 6 // 10/13 bAhyAntAdhimithyAtva-jayavyaGgyAzayAtmakaH / kaNTakajvaramohAnAM, jayairvighnajayaH samaH // 7 // 10/14 siddhistAttvikadharmAptiH, sAkSAdanubhavAtmikA / kRpopakAravinayAnvitA hInAdiSu kramAt // 8 // 10/15 anyasya yojanaM dharme, viniyogastaduttaram / kAryamanvayasampattyA, tadavandhyaphalaM matam // 9 // 10/16 etairAzayayogaistu, vinA dharmAya na kriyA / pratyuta pratyapAyAya, lobhakrodhakriyA yathA // 10 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdiMza dvAbiMzikA sUkta - ratna - maMjUSA 241 10/16 zirodakasamo bhAvaH, kriyA ca khananopamA / bhAvapUrvAdanuSThAnAd, bhAvavRddhirato dhruvA // 11 // 10/16 maNDUkacUrNasadRzaH, klezadhvaMsaH kriyAkRtaH / tadbhasmasadRzastu syAd, bhAvapUrvakriyAkRtaH // 12 // 3/30 guNI ca guNarAgI ca, guNadveSI ca sAdhuSu / zrUyante vyaktamutkRSTa-madhyamAdhamabuddhayaH // 13 // 32/5 sajjanasya viduSAM guNagrahe, dUSaNe nivizate khalasya dhIH / cakravAkadRgaharpateryutau, ghUkadRk tamasi saGgamaGgati // 14 // 5/4 aprItirnaiva kasyApi, kAryA dharmodyatena vai / itthaM zubhAnubandhaH syAd, atrodAharaNaM prabhuH // 15 // 4/20 aparastvAha rAjyAdi-mahA'dhikaraNaM dadat / zilpAdi darzayaMzcAhan, mahattvaM kathamRcchati ? // 16 // 4/21 tannetthameva prakRtAdhikadoSanivAraNAt / zaktau satyAmupekSAyA, ayuktatvAnmahAtmanAm // 17 // 4/22 nAgAde rakSaNAyeva, gartAdyAkarSaNe'tra na / doSo'nyathopadeze'pi, sa syAt paranayodbhAvanAt // 18 // 4/28 arhamityakSaraM yasya, citte sphurati sarvadA / paraM brahma tataH zabda-brahmaNaH so'dhigacchati // 19 // 4/29 sArametanmayA labdham, zrutAbdheravagAhanAt / bhaktirbhAgavatI bIjaM, paramAnandasampadAm // 20 // 1/31 zubhayoge'pi yo doSo, dravyataH ko'pi jAyate / kUpajJAtena sa punaH, nAniSTo yatanAvataH // 21 //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 dvAdiMzad dvAmiMzikA sUkta- ratna-maMjUSA 14/27 AtmaneSTaM gururbrate, liGgAnyapi vadanti tat / tridhA'yaM pratyayaH proktaH, sampUrNa siddhisAdhanam // 22 // 20/31mithyAtve mandatAM prApte, mitrAdyA api dRSTayaH / mArgAbhimukhabhAvena, kurvate mokSayojanam // 23 // 20/32 prakRtyA bhadrakaH zAnto, vinIto mRduruttamaH / sUtre mithyAdRgapyuktaH, paramAnandabhAgataH // 24 // 15/1 lakSyate granthibhedena, samyagdRSTiH svatantrataH / zuzrUSAdharmarAgAbhyAm, gurudevAdipUjayA // 25 // 15/2 bhogikinnarageyAdi-viSayAdhikyamIyuSI / zuzrUSA'sya na supteza-kathA'rthaviSayopamA // 26 // 15/3 aprApte bhagavadvAkye, dhAvatyasya mano yathA / vizeSadarzino'rtheSu, prAptapUrveSu no tathA // 27 // 15/4 dharmarAgo'dhiko bhAvAd, bhoginaH stryAdirAgataH / pravRttistvanyathA'pi syAt, karmaNo balavattayA // 28 // 15/5 tadalAbhe'pi tadrAga-balavattvaM na durvacam / pUyikAdyapi yad bhukte, ghRtapUrNapriyo dvijaH // 29 // 15/6 gurudevAdipUjA'sya, tyAgAt kAryAntarasya ca / bhAvasArA vinirdiSTA, nijazaktyanatikramAt // 30 // 15/11 taptalohapadanyAsa-tulyA vRttiH kvacid yadi / ityukteH kAyapAtyeva, cittapAtI na sa smRtaH // 31 // 15/29 mithyAdRSTigRhItaM hi, mithyA samyagapi zrutam / samyagdRSTigRhItaM tu, samyag mithyeti naH sthitiH // 32 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdiMzad dvAmiMzikA sUkta- ratna - maMjUSA 243 17/30 aucityena pravRttyA ca, sudRSTiryatnato'dhikAt / palyopamapRthaktvasya, cAritraM labhate vyayAt // 33 // 17/31 mArgAnusAritA zraddhA, prAjJaprajJApanAratiH / guNarAgazca liGgAni, zakyArambho'pi cAsya hi // 34 // 28/3 yasya kriyAsu sAmarthya, syAt samyag gururAgataH / yogyatA tasya dIkSAyAm, api mASatuSAkRteH // 35 // 27/2 pRthivyAdIMzca SaTakAyAn, sukhecchUnasukhadviSaH / gaNayitvA''tmatulyAn, yo mahAvratarato bhavet // 36 // 27/5 na yazcAgAmine'rthAya, sannidhatte'zanAdikam / sAdharmikAn nimantryaiva, bhuktvA svAdhyAyakRcca yaH // 37 // 27/6 na kupyati kathAyAM yo, nApyuccaiH kalahAyate / ucite'nAdaro yasya, nAdaro'nucite'pi ca // 38 // 27/7 AkrozAdIn mahAtmA yaH, sahate grAmakaNTakAn / na bibheti bhayebhyazca, smazAne pratimAsthitaH // 39 // 27/8 AkruSTo vA hato vA'pi, lUSito vA kSamAsamaH / vyutsRSTatyaktadeho yo-'nidAnazcAkutUhalaH // 40 // 27/9 yazca nirmamabhAvena, kAye doSairupaplute / jAnAti pudgalAnyasya, na me kiJcidupaplutam // 41 // 27/12 ajJAtoJchaM caran zuddhaM, alolo'rasagRddhimAn / RddhisatkArapUjAzca, jIvitaM yo na kAGkSati // 42 // 27/13 yo na kopakaraM brUyAt, kuzIlaM na vadet param / pratyekaM puNyapApajJo, jAtyAdimadavarjitaH // 43 // jAna
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 27 / 15 udvego hasitaM zoko ruditaM kranditaM tathA / yasya nAsti jugupsA ca, krIDA cApi kadAcana // 44 // 27 / 16 idaM zarIramazuci, zukrazoNitasambhavam / azAzvataM ca matvA yaH, zAzvatArthaM pravartate // 45 // 27/17sa bhAvabhikSurbhetRtvAd, AgamasyopayogataH / bhedanenogratapasA bhedyasyAzubhakarmaNaH // 46 // 27/23 saMvego viSayatyAgaH, suzIlAnAM ca saGgatiH / jJAnadarzanacAritrArAdhanA vinayastapaH // 47 // " dvAtriMzad dvAtriMzikA sUkta - ratna - maMjUSA 1 27/24 kSAntirmArdavamRjutA, titikSA muktyadInate / Avazyakavizuddhizca, bhikSorliGgAnyakIrttayan // 48 // 28 / 14indriyANAM kaSAyANAM gRhyate muNDanottaram / yA ziromuNDanavyaGgyA, tAM saddIkSAM pracakSate // 49 // 28 / 17 zarIreNaiva yudhyante, dIkSApariNatI budhAH / durlabhaM vairiNaM prApya, vyAvRttA vAhyayuddhataH // 50 // 28/19 zarIrAdyanurAgastu na gato yasya tattvataH / teSAmekAkibhAvo'pi, krodhAdiniyataH smRtaH // 51 // 28/21 sasaGgapratipattirhi, mamatAvAsanA'tmikA / asaGgapratipattizca, muktivAJchAnurodhinI // 52 // 28/24 nAratyAnandayorasyAm, avakAzaH kadAcana / pracAro bhAnumatyabhre, na tamastArakatviSoH // 53 // 2 / 7 gRhatyAgAdikaM liGga, bAhyaM zuddhi vinA vRthA / na bheSajaM vinA''rogyaM, vaidyaveSeNa rogiNaH // 54 //
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdiMza dvAbiMzikA sUkta- ratna- maMjUSA 245 3/9 darzayadbhiH kulAcAra-lopAdAmuSmikaM bhayaM / / vArayadbhiH svagacchIya-gRhiNaH sAdhusaGgatim // 55 // 3/10 dravyastavaM yatInAmapyanupazyadbhiruttamam / vivekavikalaM dAnam, sthApayadbhiryathA tathA // 56 // 3/11 apuSTAlambanotsiktaiH, mugdhamIneSu mainikaiH / itthaM doSAdasaMvignaiH, hahA ! vizvaM viDambitam // 57 // 3/12 apyeSa zithilollApo, na zrAvyo gRhamedhinAm / sUkSmo'rtha ityado'yuktaM, sUtre tadguNavarNanAt // 58 // 3/15 samudAye manAg doSa-bhItaiH svecchAvihAribhiH / saMvignairapyagItAthaiH, parebhyo nAtiricyate // 59 // 3/17 gItArthapAratantryeNa, jJAnamajJAninAM matam / vinA cakSuSmadAdhAram, andhaH pathi kathaM vrajet ? // 60 // 3/18 tattyAgenAphalaM teSAM, zuddhoJchAdikamapyaho ! / viparItaphalaM vA syAd, naubhaGga iva vAridhau // 61 // 3/19 abhinnagranthayaH prAyaH, kurvanto'pyatiduSkaram / bAhyA ivAvratA mUDhA, dhvAMkSajJAtena darzitAH // 62 // 3/21 ye tu svakarmadoSeNa, pramAdyanto'pi dhArmikAH / saMvignapAkSikAste'pi, mArgAnvAcayazAlinaH // 63 // 3/22 zuddhaprarUpaNaiteSAM, mUlamuttarasampadaH / susAdhuglAnibhaiSajya-pradAnAbhyarcanAdikAH // 64 // 3/23 AtmArthaM dIkSaNaM teSAM, niSiddhaM zrUyate zrute / jJAnAdyarthA'nyadIkSA ca, svopasampacca nAhitA // 65 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 dvAdiMzad dvAbiMzikA sUkta- ratna-maMjUSA 13/6 gurudoSavataH svalpA, satkriyA'pi guNAya na / bhautahanturyathA tasya, pAdasparzaniSedhanam // 66 // 2/8 gurudoSakRtAM vRttam, api tyAjyaM laghutyajAm / jADyatyAgAya patanaM, jvalati jvalane yathA // 67 // 2/16 etenaivopavAsAdeH, vaiyAvRttyAdighAtinaH / nityatvamekabhaktAdeH, jAnanti balavattayA // 68 // 7/29 yatnato jIvarakSA'rthA, tatpIDA'pi na doSakRt / apIDane'pi pIDaiva, bhavedayatanAvataH // 69 // 7/30 rahasyaM paramaM sAdhoH, samagrazrutadhAriNaH / pariNAmapramANatvaM, nizcayaikAgracetasaH // 70 // 7/31 tiSThato na zubho bhAvo, hyasadAyataneSu ca / gantavyaM tat sadAcAra-bhAvAbhyantaravartmanA // 71 // 8/28 hiMsyakarmavipAke yad, duSTAzayanimittatA / hiMsakatvaM na tenedaM, vaidyasya syAd riporiva // 72 // 3/1 mArgaH pravartakaM mAnaM, zabdo bhagavatoditaH / saMvignAzaThagItArthAcaraNaM ceti sa dvidhA // 73 // 3/2 dvitIyAnAdare hanta !, prathamasyApyanAdaraH / jItasyApi pradhAnatvaM, sAmprataM zrUyate yataH // 74 // 3/3 anumAya satAmuktAcAreNAgamamUlatAm / pathi pravartamAnAnAM, zakyA nAndhaparamparA // 75 // 3/5 niSedhaH sarvathA nAsti, vidhirvA sarvathA''game / Aya vyayaM ca tulayet, lAbhAkAGkSI vaNig yathA // 76 //
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvAdiMzad dvAciMzikA sUkta- ratna- maMjUSA 24 3/6 pravAhadhArApatitaM, niSiddhaM yanna dRzyate / ata eva na tanmatyA, dUSayanti vipazcitaH // 77 // 9/16 stokasyApi pramAdasya, pariNAmo'tidAruNaH / varNyamAnaH prabandhena, nirvejanyA rasaH smRtaH // 78 // 2/24 vacanArAdhanAd dharmo-'dharmastasya ca bAdhanAt / dharmaguhyamidaM vAcyaM, budhasya ca vipazcitA // 79 // 2/28 Adau yathAruci zrAvyaM, tato vAcyaM nayAntaram / jJAte tvekanaye'nyasmAt, pariziSTaM pradarzayet // 8 // 2/29 saMvignabhAvitA ye syuH, ye ca pArzvasthabhAvitAH / muktvA dravyAdikaM teSAM, zuddhoJchaM tena darzitam // 81 // 2/30 durnayAbhiniveze tu, taM dRDhaM dUSayedapi / duSTAMzachedato nAGgrI, dUSayed viSakaNTakaH // 82 // 2/31 jAnAti dAtuM gItArtho, ya evaM dharmadezanAm / kalikAle'pi tasyaiva, prabhAvAd dharma edhate // 83 // 3/1 vidhinA kathayan dharma, hIno'pi zrutadIpanAt / varaM tu na kriyAstho'pi, mUDho dharmAdhvataskaraH // 84 // 2/3 anugrahadhiyA vaktuH, dharmitvaM niyamena yat / bhaNitaM tattu dezAdi-puruSAdividaM prati // 85 // 2/5 ajJAtavAvivekAnAM, paNDitatvAbhimAninAm / viSaM yad vartate vAci, mukhe nAzIviSasya tat // 86 // 3/26 mArgabhedastu yaH kazcid, nijamatyA vikalpyate / sa tu sundarabuddhyA'pi, kriyamANo na sundaraH // 87 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 dvAdiMzad dvAbiMzikA sUkta- ratna-maMjUSA 26/1 zAstrasyopaniSad yogo, yogo mokSasya vartanI / apAyazamano yogo, yogaH kalyANakAraNam // 88 // 26/2 saMsAravRddhirdhaninAM, putradArAdinA yathA / zAstreNApi tathA yogaM, vinA hanta ! vipazcitAm // 89 // 26/29 yogaspRhA'pi saMsAra-tApavyayatapAtyayaH / mahodayasarastIra-samIralaharIbhavaH // 10 // 29/1 karmaNAM drAga vinayAd, vinayo viduSAM mataH / apavargaphalADhyasya, mUlaM dharmatarorayam // 11 // 29/4 abhigrahAsanatyAgau, abhyutthAnAJjaligrahau / kRtikarma ca zuzrUSA, gatiH pazcAcca sammukham // 12 // 29/5 kAyiko'STavidhazcAyaM, vAcikazca caturvidhaH / hitaM mitaM cAparuSaM, bruvato'nuvicintya ca // 13 // 29/6 mAnasazca dvidhA zuddha-pravRttyA'sannirodhataH / chadmasthAnAmayaM prAyaH, sakalo'nyAnuvRttitaH // 14 // 29/7 arhatsiddhakulAcAryopAdhyAyasthavireSu ca / gaNa-saGgha-kriyA-dharma-jJAna-jJAni-gaNiSvapi // 15 // 29/8 anAzAtanayA bhaktyA , bahumAnena varNanAt / dvipaJcAzadvidhaH prokto, dvitIyazcaupacArikaH // 16 // 29/9 ekasyAzAtanA'pyatra, sarveSAmeva tattvataH / anyo'nyamanuviddhA hi, teSu jJAnAdayo guNAH // 17 // 29/10 nUnamalpazrutasyApi, gurorAcArazAlinaH / hIlanA bhasmasAt kuryAd, guNaM vahnirivendhanam // 98 //
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249 dvAdiMza dvAbiMzikA sUkta - ratna - maMjUSA 29/11zaktyagrajvalanavyAla-siMhakrodhAtizAyinI / anantaduHkhajananI, kIrtitA guruhIlanA // 19 // 29/12 paThed yasyAntike dharma-padAnyasyApi santatam / kAyavAGmanasAM zuddhyA, kuryAd vinayamuttamam // 100 // 29/13 paryAyeNa vihIno'pi, zuddhajJAnaguNAdhikaH / jJAnapradAnasAmarthyAd, ato ratnAdhikaH smRtaH // 101 // 29/17vinayena vinA na syAd, jinapravacanonnatiH / payaHsekaM vinA kiM vA, vardhate bhuvi pAdapaH ? // 102 // 29/18 vinayaM grAhyamANo yo, mRdUpAyena kupyati / uttamAM zriyamAyAntI, daNDenApanayatyasau // 103 // 29/13 itthaM ca vinayo mukhyaH, sarvAnugamazaktitaH / miSTAnneSviva sarveSu, nipatannikSujo rasaH // 104 // 29/29 zrutasyApyatidoSAya, grahaNaM vinayaM vinA / yathA mahAnidhAnasya, vinA sAdhanasannidhim // 105 // 29/30vinayasya pradhAnatva-dyotanAyaiva parSadi / tIrthaM tIrthapatirnatvA, kRtArtho'pi kathAM jagau // 106 // 29/31 chidyate vinayo yaistu, zuddhauJchAdiparairapi / tairapyagresarIbhUya, mokSamArgo vilupyate // 107 // 32/32 yatra syAdvAdavidyA paramatatimiradhvAntasUryAMzudhArA, nistArAt janmasindhoH zivapadapadavIM prANino yAnti yasmAt / asmAkaM kiJca yasmAd bhavati zamarasainityamAkaNThatRptiH, jainendra zAsanaM tad vilasati paramAnandakandAmbuvAhaH // 108 //
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 vItarAgastotra sUkta- ratna - maMjUSA vItarAgastotra sUkta - ratna - maMjUSA kalikAlasarvajJahemacandrasUrikRtaM vItarAgastotraM 1/1 yaH parAtmA paraM jyotiH, paramaH parameSThinAm / AdityavarNaM tamasaH, parastAdAmananti yam / / 1 / / /2 sarve yenodamUlyanta, samUlAH klezapAdapAH / mUrjA yasmai namasyanti, surAsuranarezvarAH / / 2 / / prAvarttanta yato vidyAH, puruSArthaprasAdhikAH / yasya jJAnaM bhavadbhAvi-bhUtabhAvAvabhAsakRt / / 3 / / /4 yasmin vijJAnamAnandaM, brahma caikAtmatAM gatam / sa zraddheyaH sa ca dhyeyaH, prapadye zaraNaM ca tam / / 4 / / 1/5 tena syAM nAthavA~stasmai, spRhayeyaM samAhitaH / tataH kRtArtho bhUyAsaM, bhaveyaM tasya kiGkaraH / / 5 / / 1/6 tatra stotreNa kuryAM ca, pavitrAM svAM sarasvatIm / idaM hi bhavakAntAre, janminAM janmanaH phalam / / 6 / / kvAhaM pazorapi pazuH ?, vItarAgastavaH kva ca ? / uttitIrghararaNyAnIM, padbhyAM paGgurivAramyataH / / 7 / / tathA'pi zraddhAmugdho'haM, nopAlabhyaH skhalannapi / vizRGkhalA'pi vAgvRttiH, zraddadhAnasya zobhate / / 8 / / zrIhemacandraprabhavAd, vItarAgastavAditaH / kumArapAlabhUpAlaH, prApnotu phalamIpsitam / / 9 / / 2/1 priyaGgu-sphaTika-svarNa-padmarAgAJjanaprabhaH / prabho ! tavAdhautazuciH, kAyaH kamiva nAkSipet ? / / 10 / /
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 251 2/4 vItarAgastotra sUkta - ratna-maMjUSA 2/2 mandAradAmavannityam, avAsitasugandhini / __tavAGge bhRGgatAM yAnti, netrANi surayoSitAm / / 11 / / 2/3 divyAmRtarasAsvAda-poSapratihatA iva / samAvizanti te nAtha !, nAGge rogoragavrajAH / / 12 / / tvayyAdarzatalAlIna-pratimApratirUpake / kSaratsvedavilInatva-kathA'pi vapuSaH kutaH? / / 13 / / 2/5 na kevalaM rAgamuktaM, vItarAga ! manastava / vapuHsthitaM raktamapi, kSIradhArAsahodaram / / 14 / / jagadvilakSaNaM kiM vA, tavAnyadvaktumIzmahe ? / yadavisramabIbhatsaM, zubhraM mAMsamapi prabho ! / / 15 / / jalasthalasamudbhUtAH, santyajya sumanaHsrajaH / tava niHzvAsasaurabhyam, anuyAnti madhuvratAH / / 16 / / 2/8 lokottaracamatkAra-karI tava bhavasthitiH / yato nAhAranIhArI, gocarazcarmacakSuSAm / / 17 / / 3/1 sarvAbhimukhyato nAtha !, tIrthakRnnAmakarmajAt / sarvathA sammukhInastvam, Anandayasi yatprajAH / / 18 / / 3/2 yad yojanapramANe'pi, dharmadezanasadmani / sammAnti koTizastiryag-nRdevAH saparicchadAH / / 19 / / 3/3 teSAmeva svasvabhASA-pariNAmanoharam / apyekarUpaM vacanaM, yat te dharmAvabodhakRt / / 20 / / 3/4 sAgre'pi yojanazate, pUrvotpannA gadAmbudAH / yadaJjasA vilIyante, tvadvihArAnilomibhiH / / 21 / /
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 252 vItaraNastotra sUkta- ratna- maMjUSA 3/8 3/5 nAvirbhavanti yad bhUmI, mUSakAH zalabhAH zukAH / kSaNena kSitipakSiptA, anItaya ivetayaH / / 22 / / 3/6 strIkSetrapadrAdibhavo, yad vairAgniH prazAmyati / tvatkRpApuSkarAvartta-varSAdiva bhuvastale / / 23 / / 3/7 tvatprabhAve bhuvi bhrAmyatyazivocchedaDiNDime / sambhavanti na yannAtha !, mArayo bhuvanArayaH / / 24 / / kAmavarSiNi lokAnAM, tvayi vizvaikavatsale / ativRSTiravRSTirvA, bhaved yantropatApakRt / / 25 / / svarASTrapararASTrebhyo, yat kSudropadravA drutam / vidravanti tvatprabhAvAt, siMhanAdAdiva dvipAH / / 26 / / 3/10 yat kSIyate ca durbhikSaM, kSitau viharati tvayi / sarvAdbhutaprabhAvADhye, jaGgame kalpapAdape / / 27 / / 3/11 yanmUla: pazcime bhAge, jitamArtaNDamaNDalama / mA bhUd vapurdurAlokaM, itIvotpiNDitaM mahaH / / 28 / / maitrIpavitrapAtrAya, muditAmodazAline / kRpopekSApratIkSAya, tubhyaM yogAtmane namaH / / 29 / / 4/1 mithyAdRzAM yugAntArkaH, sudRzAmamRtAJjanam / tilakaM tIrthakRllakSyAH , purazcakraM tavaidhate / / 30 / / 4/2 eko'yameva jagati, svAmItyAkhyAtumucchritA / uccairindradhvajavyAjAt, tarjanI jambhavidviSA / / 31 / / 4/3 yatra pAdau padaM dhattaH, tava tatra surAsurAH / kiranti paGkajavyAjAt, zriyaM paGkajavAsinIm / / 32 / / 3/15
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAgastotra sUkta - ratna maMjUSA dAnazIlatapobhAva-bhedAd dhammaM catuvidham / manye yugapadAkhyAtuM caturvaktro'bhavad bhavAn / / 33 / / tvayi doSatrayAt prAtaM pravRtte bhuvanatrayIm / prAkAratritayaM cakruH, trayo'pi tridivaukasaH / / 34 / / adhomukhAH kaNTakAH syuH dhAtryAM viharatastava / bhaveyuH saMmukhInAH kiM, tAmasAstigmarociSaH ? / / 35 / / kezaromanakhazmazru tavAvasthitamityayam / bAhyo'pi yogamahimA, nAptastIrthakaraiH paraiH / / 36 / / zabdarUparasasparza-gandhAkhyAH paJca gocarAH / bhajanti prAtikUlyaM na va tArkika iva / / 37 / / 4/9 tvatpAdAvRtavaH sarve yugapat paryupAsate / AkAlakRtakandarNasAhAyyakabhayAdiva ||38|| 4/10 sugandhyudakavarSaNa, divyapuSpotkareNa ca bhAvitvatpAdasaMsparzA, pUjayanti bhuvaM surA / / 39 / / jagatpratIkSya tvAM yAnti, pakSiNo'pi pradakSiNam / kA gatirmahatAM teSAM tvayi ye vAmavRttayaH ? / / 40 / / 4 / 12 paJcendriyANAM dauH zIlyaM, kva bhaved bhavadantike ? / ekendriyo'pi yanmuJcatyanilaH pratikUlatAm / / 41 / / 4 / 13 mUrdhnA namanti tarava:, tvanmAhAtmyacamatkRtAH / tatkRtArthaM zirasteSAM vyarthaM mithyAdRzAM punaH / / 42 / / 4/14 jaghanyataH koTisaGkhyAH, tvAM sevante surAsurAH / bhAgyasambhAralabhye'rthe, na mandA apyudAsate ||43|| 4/4 4/5 4 / 6 4/7 4/8 243
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 vItaraNastotra sUkta- ratna- maMjUSA 5/1 gAyannivAlivirutaiH, nRtyanniva calairdalaiH / tvadguNairiva rakto'sau, modate'zokapAdapaH / / 44 / / AyojanaM sumanaso-'dhastAnikSiptabandhanAH / jAnudaghnIH sumanaso, dezanA kiranti te / / 45 / / mAlavakaizikImukhya-grAmarAgapavitritaH / / tava divyo dhvaniH pIto, harSodgrIvairmRgairapi / / 46 / / tavendudhAmadhavalA, cakAsti camarAvalI / haMsAliriva vaktrAbja-paricaryAparAyaNA / / 47 / / mRgendrAsanamArUDhe, tvayi tanvati dezanAm / zrotuM mRgAH samAyAnti, mRgendramiva sevitum / / 48 / / bhAsAM cayaiH parivRto, jyotsnAbhiriva candramAH / cakorANAmiva dRzAM, dadAsi paramAM mudam / / 49 / / dundubhirvizvavizveza !, puro vyomni pratidhvanan / jagatyApteSu te prAjyaM, sAmrAjyamiva zaMsati / / 5 / / tavordhvamUrdhvaM puNyaddhi-kramasabrahmacAriNI / chatratrayI tribhuvana-prabhutvaprauDhizaMsinI / / 51 / / tvAM prapadyAmahe nAtha !, tvAM stumastvAmupAsmahe / tvatto hi na parastrAtA, kiM brUmaH ? kimu kurmahe ? / / 52 / / kAmarAgasneharAgAvISatkaranivAraNau / dRSTirAgastu pApIyAn, durucchedaH satAmapi / / 53 / / yatrAlpenApi kAlena, tvadbhakteH phalamApyate / kalikAlaH sa eko'stu, kRtaM kRtayugAdibhiH / / 54 / / 1/8 6/10 9/1
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAgastotra sUkta - ratna-maMjUSA ra55 9/2 suSamAto duHSamAyAM, kRpA phalavatI tava / meruto marubhUmau hi, zlAghyA kalpataroH sthitiH / / 55 / / 9/3 zrAddhaH zrotA sudhIrvaktA, yujyeyAtAM yadIza ! tat / tvacchAsanasya sAmrAjyaM, ekacchatraM kalAvapi / / 56 / / nizi dIpo'mbudhau dvIpaM, marau zAkhI hime zikhI / kalau durApaH prApto'yaM, tvatpAdAbjarajaHkaNaH / / 57 / / yugAntareSu bhrAnto'smi, tvadarzanavinAkRtaH / namo'stu kalaye yatra, tvadarzanamajAyata / / 58 / / 10/2 nirIkSituM rUpalakSmI, sahasrAkSo'pi na kSamaH / svAmin ! sahasrajihvo'pi, zakto vaktuM na te guNAn / / 59 / / 10/3 saMzayAn nAtha ! harase'nuttarasvargiNAmapi / ataH paro'pi kiM ko'pi, guNaH stutyo'sti vastutaH ? / / 60 / / 10/6 dvayaM viruddhaM bhagavan !, tava nAnyasya kasyacit / nirgranthatA parA yA ca, yA coccaizcakravarttitA / / 61 / / 10/7 nArakA api modante, yasya kalyANaparvasu / pavitraM tasya cAritraM, ko vA varNayituM kSamaH ? / / 62 / / 10/8 zamo'dbhuto'dbhutaM rUpaM, sarvAtmasu kRpA'dbhutA / sarvAdbhutanidhIzAya, tubhyaM bhagavate namaH / / 63 / / 11/1 nighnan parISahacamU, upasargAn pratikSipan / prApto'si zamasauhityaM, mahatAM kA'pi vaiduSI / / 64 / / 11/6 rAgAdiSu nRzaMsena, sarvAtmasu kRpAlunA / bhImakAntaguNenoccaiH, sAmrAjyaM sAdhitaM tvayA / / 65 / /
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 vItarAgastotra sUkta- ratna - maMjUSA 11/8 mahIyasAmapi mahAn, mahanIyo mahAtmanAm / aho ! me stuvataH svAmI, stutergocaramAgamat / / 66 / / 12/2 duHkhahetuSu vairAgyaM, na tathA nAtha ! nistuSam / mokSopAyapravINasya, yathA te sukhahetuSu / / 67 / / 12/4 yadA marunnarendra zrIH, tvayA nAthopabhujyate / yatra tatra ratirnAma, viraktatvaM tadA'pi te / / 68 / / 12/6 sukhe duHkhe bhave mokSe, yadaudAsInyamIziSe / tadA vairAgyameveti, kutra nAsi virAgavAn ? / / 69 / / 12/7 duHkhagarbhe mohagarbhe, vairAgye niSThitAH pare / jJAnagarbha tu vairAgyaM, tvayyekAyanatAM gatam / / 70 / / 12/8 audAsInye'pi satataM, vizvavizvopakAriNe / namo vairAgyanighnAya, tAyine paramAtmane / / 71 / / 13/1 anAhUtasahAyastvaM, tvamakAraNavatsalaH / anabhyarthitasAdhustvaM, tvamasambandhabAndhavaH / / 72 / / 14/5 tathA pare na rajyanta, upakArapare pare / yathA'pakAriNi bhavAn, aho ! sarvamalaukikam / / 73 / / 15/3 cyutazcintAmaNiH pANeH, teSAM labdhA sudhA mudhA / yastvacchAsanasarvasvaM, ajJAnAtmasAtkRtam / / 74 / / 15/5 tvacchAsanasya sAmyaM ye, manyante zAsanAntaraiH / viSeNa tulyaM pIyUSaM, teSAM hanta ! hatAtmanAm / / 75 / / 15/6 aneDamUkA bhUyAsuH, te yeSAM tvayi matsaraH / zubhodarkAya vaikalyam, api pApeSu karmasu / / 76 / /
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAgastotra sUkta - ratna-maMjUSA 257 15/9 janmavAnasmi dhanyo'smi, kRtakRtyo'smi yanmuhuH / jAto'smi tvadguNagrAma-rAmaNIyakalampaTaH / / 77 / / 16/1 tvanmatAmRtapAnotthA, itaH zamarasormayaH / parANayanti mAM nAtha !, paramAnandasampadam / / 78 / / 16/2 itazcAnAdisaMskAra-mUrchito mUrcchayatyalam / rAgoragaviSAvego, hatAzaH karavANi kim ? / / 79 / / 16/3 rAgAhigaralAghrAto-'kArSaM yatkarma vaizasam / tadvaktumapyazakto'smi, dhiGme pracchannapApatAm ! / / 8 / / 16/4 kSaNaM saktaH kSaNaM muktaH, kSaNaM kruddhaH kSaNaM kSamI / mohAdyaiH krIDayaivAhaM, kAritaH kapicApalam / / 81 / / prApyApi tava sambodhiM, manovAkkAyakarmajaiH / duzceSTitairmayA nAtha !, zirasi jvAlito'nalaH / / 82 / / 16/5 tvayyapi trAtari trAtar !, yanmohAdimalimlucaiH / ratnatrayaM me hriyate, hatAzo hA ! hato'smi tat / / 83 / / 16/7 bhrAntastIrthAni dRSTastvaM, mayaikasteSu tArakaH / tattavAGghau vilagno'smi, nAtha ! tAraya tAraya / / 84 / / 16/8 bhavatprasAdenaivAhaM, iyatI prApito bhuvam / audAsInyena nedAnIM, tava yuktamupekSitum / / 85 / / 16/9 jJAtA tAta ! tvamevaikaH, tvatto nAnyaH kRpAparaH / nAnyo mattaH kRpApAtram, edhi yatkRtyakarmaTha ! / / 86 / / 17/1 svakRtaM duSkRtaM garhan, sukRtaM cAnumodayan / nAtha ! tvaccaraNau yAmi, zaraNaM zaraNojjhitaH / / 87 / / 16/5
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 17/2 manovAkkAyaje pApe, kRtAnumatikAritaiH / mithyA me duSkRtaM bhUyAd, apunaH kriyayA'nvitam / / 88 / / 17/3 yatkRtaM sukRtaM kiJcid, ratnatritayagocaram / tatsarvamanumanye'haM, mArgamAtrAnusAryapi / / 89 / / 17/4 sarveSAmarhadAdInAM yo yo'rhattvAdiko guNaH / anumodayAmi taM taM sarva teSAM mahAtmanAm / / 10 / / 17/5 tvAM tvatphalabhUtAn siddhAn tvacchAsanaratAn munIn / tvacchAsanaM ca zaraNaM, pratipanno'smi bhAvataH / / 99 / / 17/6 kSamayAmi sarvAn sattvAn sarve kSAmyantu te mayi / maitryastu teSu sarveSu, tvadekazaraNasya me / / 92 / / 17/7 eko'haM nAsti me kazcid, na cAhamapi kasyacit / tvadaGghrizaraNasvasya mama dainyaM na kiJcana / / 93 / / 17/8 yAvatrApnomi padavI parAM tvadanubhAvajAm / tAvanmayi zaraNyatvaM mA muJca zaraNaM zrite / / 94 / / tava cetasi varte'haM iti vArttA'pi durlabhA / maccitte vartase cet tvam, alamanyena kenacit / / 15 / / 19 / 4 vItarAga ! saparyAyAH, tavAjJApAlanaM varam / AjJA''rAddhA virAddhA ca, zivAya ca bhavAya ca / / 96 / / AkAlamiyamAjJA te, heyopAdeyagocarA / AzravaH sarvathA heyaH, upAdeyazca saMvaraH / / 97 / / Azravo bhavahetuH syAt, saMvaro mokSakAraNam / itIyamArhatI muSTiH, anyadasyAH prapaJcanam / / 98 / / 19/1 19/5 vItarAgastotra sUkta - ratna - maMjUSA 19/6 ,
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ vItarAgastotra sUkta - ratna-maMjUSA 59 19/7 ityAjJArAdhanaparA, anantAH parinirvRtAH / __ nirvAnti cAnye kvacana, nirvAsyanti tathA'pare / / 99 / / 19/8 hitvA prasAdanAdainyaM, ekayaiva tvadAjJayA / sarvathaiva vimucyante, janminaH karmapaJjarAt / / 10 / / 20/1 pAdapIThaluThanmUrdhni, mayi pAdarajastava / ciraM nivasatAM puNya-paramANukaNopamam / / 101 / / 20/2 madRzau tvanmukhAsakte, harSabASpajalomibhiH / aprekSyaprekSaNodbhUtaM, kSaNAt kSAlayatAM malam / / 102 / / 20/3 tvatpuro luThanairbhUyAd, madbhAlasya tapasvinaH / kRtAsevyapraNAmasya, prAyazcittaM kiNAvaliH / / 103 / / 20/4 mama tvaddarzanodbhUtAH, ciraM romAJcakaNTakAH / tudantAM cirakAlotthAM, asaddarzanavAsanAm / / 104 / / 20/5 tvadvaktrakAntijyotsnAsu, nipItAsu sudhAsviva / madIyairlocanAmbhojaiH, prApyatAM nirnimeSatA / / 105 / / 20/6 tvadAsyalAsinI netre, tvadupAstikarau karau / tvadguNazrotRNI zrotre, bhUyAstAM sarvadA mama / / 106 / / 20/7 kuNThA'pi yadi sotkaNThA, tvadguNagrahaNaM prati / mamaiSA bhAratI tarhi, svastyetasyai kimanyayA ? / / 107 / / 20/8 tava preSyo'smi dAso'smi, sevako'smyasmi kiGkaraH / omiti pratipadyasva, nAtha ! nAtaH paraM bruve / / 108 / /
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ stutisaMgraha sUkta- rana - maMjUSA stutisaMgraha sUkta - ratna - maMjUSA ~~ pUrvAcAryaviracitam jinanAmasahasrastotram ~~ namaste samastepsitArthapradAya, namaste mahA''rhantyalakSmIpradAya / namaste cidAnandatejomayAya, namaste namaste namaste namaste // 1 // namaste mahasvin ! namaste yazasvin !, namaste vacasvin ! namaste tapasvin ! / namaste guNairadbhutairadbhutAya, namaste namaste namaste namaste // 2 // namaste sudhAsAranetrAJjanAya, namaste sadA'smanmanoraJjanAya / namaste bhavabhrAntibhIbhaJjanAya, namaste namaste namaste namaste // 3 // namaste'vatIrNAya vizvopakRtyai, namaste kRtArthAya saddharmakRtyaiH / namaste prakRtyA jagadvatsalAya, namaste namaste namaste namaste // 4 // 17 namo'nuttarasvargibhiH pUjitAya, namastanmanaHsaMzayachedakAya / namo'nuttarajJAnalakSmIzvarAya, namaste namaste namaste namaste // 5 // 27 namaste'dbhutakampitendrAsanAya, namaste mudA taiH kRtopAsanAya / namaH kalpitadhvAntanirvAsanAya, namaste namaste namaste namaste // 6 // 28 namaste surAdrau suraiH prApitAya, namaste kRtasnAtrapUjotsavAya / namaste vinItApsara:pUjitAya, namaste namaste namaste namaste // 7 // namo'GguSThapIyUSapAnocchritAya, namaste vapuHsarvanaSTAmayAya / namaste yathAyuktasarvAGgakAya, namaste namaste namaste namaste // 8 // 29 namAnupA
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinanAmasahasranAmastotra 261 30 namaste malasvedakhedojjhitAya, namaste zucikSIrarukzoNitAya / namaste mukhazvAsahINAmbujAya, namaste namaste namaste namaste // 9 // namaste maNisvarNajidgaurabhAya, namaste prasarpadvapuHsaurabhAya / namo'nIkSitAhAranIhArakAya, namaste namaste namaste namaste // 10 // namo dattasAMvatsarotsarjanAya, namo vizvadAridrayanistarjanAya / namaste kRtArthIkRtArthivrajAya, namaste namaste namaste namaste // 11 // namaste manaHkAmakalpadrumAya, namaste prabho ! kAmadhenUpamAya / namaste nirastArthinAmAzrayAya, namaste namaste namaste namaste // 12 // namastyaktasaptAGgarAjyendirAya, namastyaktasatsundarImandirAya / namastyaktamANikyamuktAphalAya, namaste namaste namaste namaste // 13 // namaste manaHparyavajJAnazAlin !, namazcArucAritrapAvitryamAlin ! / namo nAtha ! SaDjIvakAyAvakAya, namaste namaste namaste namaste // 14 // 67 namaste samudyadvihArakramAya, namaH karmavairisphuradvikramAya / namaH svIyadehe'pi te nirmamAya, namaste namaste namaste namaste // 15 // namastulyacittAya mitre ripau vA, namastulyacittAya loSTe maNau vA / namastulyacittAya gAlau stutau vA, namaste namaste namaste namaste // 16 // namastulyacittAya mokSe bhave vA, namastulyacittAya jIrNe nave vaa| namastulyacittAya medhye'zucau vA, namaste namaste namaste namaste // 17 // 72 namaste prabho ! mRtyuto nirbhayAya, namaste prabho ! jIvite niHspRhAya / namaste prabho ! te svarUpe sthitAya, namaste namaste namaste namaste // 18 // 87 namaste caturdigvirAjanmukhAya, namaste'bhitaH saMsadAM satsukhAya / namo yojanacchAyacaityadrumAya, namaste namaste namaste namaste // 19 //
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 stutisaMgraha sUkta- ratna-maMjUSA 88 namo yojanAsInatAvajjanAya, namazcaikavAgbuddhanAnAjanAya / namo bhAnujaitraprabhAmaNDalAya, namaste namaste namaste namaste // 20 // namo dUranaSTetivairajvarAya, namo naSTadurvRSTirugviDvarAya / namo naSTasarvaprajopadravAya, namaste namaste namaste namaste // 21 // namo dharmacakravasattAmasAya, namaH ketuhRSyatsudRgmAnasAya / namo vyomasaJcArisiMhAsanAya, namaste namaste namaste namaste // 22 // 91 namazcAmarairaSTabhirvijitAya, namaH svarNapadmAhitAGgridvayAya / (namo nAtha ! chatratrayeNAnvitAya,) namaste namaste namaste namaste // 23 // namo'dhomukhAgrIbhavatkaNTakAya, namo dhvastakarmAriniSkaNTakAya / namaste'bhito namramArgadrumAya, namaste namaste namaste namaste // 24 // namaste'nukUlIbhavanmArutAya, namaste sukhakRdvihAyorutAya / namaste'mbusiktAbhito yojanAya, namaste namaste namaste namaste // 25 // 94 namo yojanAjAnupuSpoccayAya, namo'vasthitazmazrUkezAdikAya / namaste supaJcendriyArthodayAya, namaste namaste namaste namaste // 26 // namo nAkikoTyA'viviktAntikAya, namo dundubhipraSTabhUmitrikAya / namo'bhralihAnoditendradhvajAya, namaste namaste namaste namaste // 27 // 96 namaH prAtihAryASTakAlaGkRtAya, namo yojanavyAptavAkyAmRtAya / namaste vinA'laGkRti sundarAya, namaste namaste namaste namaste // 28 // 99 namaH klRptatIrthasthitisthApanAya, namaH saccatuHsaGghasatyApanAya / namaste caturbhedadharmArpakAya, namaste namaste namaste namaste // 29 //
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinanAmasahasranAmastotra 263 104 namo buddhatattvAya tadbodhakAya, namaH karmamuktAya tanmocakAya / namastIrNajanmAbdhaye tArakAya, namaste namaste namaste namaste // 30 // 105 namo lokanAthAya lokottamAya, namaste trilokapradIpopamAya / namo nirnidAnaM janebhyo hitAya, namaste namaste namaste namaste // 31 // 118 namaste prabho ! zrIyugAdIzvarAya, namaste'jitAya prabho ! sambhavAya / namo nAtha ! saiddhArthatIrthezvarAya, namaste namaste namaste namaste // 32 // 119 namo mAGgalIyasphuranmaGgalAya, namaste mahAsadmapadmaprabhAya / namaste supAzrvAya candraprabhAya, namaste namaste namaste namaste // 33 // 120 namaH puSpadantAya te zItalAya, namaH zrIjitendrAya te vaiSNavAya / namo vAsupUjyAya pUjyAya sadbhiH, namaste namaste namaste namaste // 34 // 121 namaH zyAmayA suprasUtAya netaH !, namo'nantanAthAya dharmezvarAya / namaH zAntaye kunthunAthAya tubhyaM, namaste namaste namaste namaste // 35 // 122 namaste'pyarAkhyeza ! namrAmarAya, namo mallidevAya te suvratAya / namaste namisvAmine nemaye'rhan, namaste namaste namaste namaste // 36 // 123 namaste prabho ! pArzvavizvezvarAya, namaste vibho ! vardhamAnAbhidhAya / namo'cintyamAhAtmyacidvaibhavAya, namaste namaste namaste namaste // 37 // 125 namo'nAgato'tsarpiNIkAlabhoge, caturviMzatAveSyadArhantyazaktyai / namaH svAmine padmanAbhAdinAmne, namaste namaste namaste namaste // 38 // 126 dazasvapyathaivaM namaH karmabhUSu, caturviMzatau te namo'nantamUttheM / namo'dhyakSamUt videhAvanISu, namaste namaste namaste namaste // 39 // 127 namaH prabho ! svAmIsImandharAya, namaste'dhunA''rhantyalakSmIvarAya / namaH prAgvidehAvanImaNDanAya, namaste namaste namaste namaste // 40 //
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 stutisaMgraha sUkta- ratna-maMjUSA 132 namastIrtharAjAya te'STApadAya, namaH svarNaratnArhadAspadAya / namaste natazrAddhavidyAdharAya, namaste namaste namaste namaste // 41 // 133 namastIrthasammetazailAhvayAya, namo viMzatiprAptaniHzreyasAya / namaH zravyadivyaprabhAvAzrayAya, namaste namaste namaste namaste // 42 // 134 namazcojjayantAdritIrthottamAya, namo jAtanemitikalyANakAya / namaH zobhitoddhArasaurASTrakAya, namaste namaste namaste namaste // 43 // 136 namaste prabho ! pArzvazakezvarAya, namaste yazogauragoDIdharAya / namaste varakkANatIrthezvarAya, namaste namaste namaste namaste // 44 // 137 namaste'ntarikSAya vAmA'GgajAya, namaH suratasthAya te diggajAya / _ namo nAtha ! jIrAulImaNDanAya, namaste namaste namaste namaste // 45 // 139 namo varddhamAnaprabhoH zAsanAya, namazcaturvarNasaGghAya nityam / namo mantrarAjAya te dhyeyapaJca!, namaste namaste namaste namaste // 46 // 140 namo jainasiddhAntadugdhArNavAya, namo'nekatattvArtharalAzrayAya / namo hRdyavidyendirAsundarAya, namaste namaste namaste namaste // 47 // ~~ ratnAkarasUriviracitA ratnAkarapaJcaviMzatikA - zreyaHzriyAM maGgalakelisadma !, narendradevendranatAGghripadma ! / sarvajJasarvAtizayapradhAna !, ciraM jaya jJAnakalAnidhAna ! // 48 // jagattrayAdhAra ! kRpAvatAra !, durvArasaMsAravikAravaidya ! / zrIvItarAga ! tvayi mugdhabhAvAd, vijJaprabho ! vijJapayAmi kiJcit // 49 //
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnAkarapaccIzI 265 3 kiM bAlalIlAkalito na bAlaH, pitroH puro jalpati nirvikalpaH ? tathA yathA'rthaM kathayAmi nAtha !, nijAzayaM sAnuzayastavAgre // 50 // dattaM na dAnaM parizIlitaM ca, na zAli zIlaM na tapo'bhitaptam / zubho na bhAvo'pyabhavad bhave'smin, vibho ! mayA bhrAntamaho ! mudhaiva // 51 // dagdho'gninA krodhamayena daSTo, duSTena lobhAkhyamahorageNa / grasto'bhimAnAjagareNa mAyAjAlena baddho'smi kathaM bhaje tvAm ? // 52 // kRtaM mayA'mutra hitaM na cehaloke'pi lokeza ! sukhaM na me'bhUt / asmAdRzAM kevalameva janma, jineza ! jajJe bhavapUraNAya // 53 // manye mano yanna manojJavRttaM, tvadAsyapIyUSamayUkhalAbhAt / drutaM mahA''nandarasaM kaThoram, asmAdRzAM deva tadazmato'pi // 54 // tvattaH suduSprApyamidaM mayA''ptaM, ratnatrayaM bhUribhavabhrameNa / pramAdanidrAvazato gataM tat, kasyAgrato nAyaka ! pUtkaromi ? // 55 // vairAgyaraGgo paravaJcanAya, dharmopadezo janaraJjanAya / vAdAya vidyA'dhyayanaM ca me'bhUt, kiyad bruve hAsyakaraM svamIza ! ? // 56 // parApavAdena mukhaM sadoSam, netraM parastrIjanavIkSaNena / cetaH parApAyavicintanena, kRtaM bhaviSyAmi kathaM vibho'ham ? // 57 //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 266 stutisaMgraha sUkta- ratna-maMjUSA 11 viDambitaM yatsmaraghasmarArtidazAvazAt svaM viSayAndhalena / prakAzitaM tadbhavato hiyaiva, sarvajJa ! sarvaM svayameva vetsi // 18 // 12 dhvasto'nyamantraiH parameSThimantraH, kuzAstravAkyairnihatA''gamoktiH / kartuM vRthA karma kudevasaGgAd, avAJchi hI nAtha ! matibhramo me // 59 // 13 vimucya dRglakSyagataM bhavantam, dhyAtA mayA mUDhadhiyA hRdantaH / kaTAkSavakSojagabhIranAbhi-kaTItaTIyAH sudRzAM vilAsAH // 60 // 14 lolekSaNAvaktranirIkSaNena, yo mAnase rAgalavo vilagnaH / na zuddhasiddhAntapayodhimadhye, dhauto'pyagAt tAraka ! kAraNaM kim ? // 61 // aGgaM na caGgaMna gaNo guNAnAM, na nirmalaH ko'pi kalAvilAsaH / sphuratprabhA na prabhutA ca kA'pi, tathA'pyahaGkArakadarthito'ham // 62 // AyurgalatyAzu na pApabuddhiH, gataM vayo no viSayAbhilASaH / yatnazca bhaiSajyavidhau na dharma, svAmin ! mahAmohaviDambanA me // 3 // nAtmA na puNyaM na bhavo na pApaM, mayA viTAnAM kaTugIrapIyam / adhAri karNe tvayi kevalArke, puraH sphuTe satyapi deva ! dhiGmAm // 64 // 18 na devapUjA na ca pAtrapUjA, na zrAddhadharmazca na sAdhudharmaH / labvA'pi mAnuSyamidaM samastaM, kRtaM mayA'raNyavilApatulyam // 65 //
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnAkarapaccIzI | AtmaniMdAdvAtriMzikA 19 20 21 22 23 24 25 4 267 cakre mayA'satyapi kAmadhenu kalpaducintAmaNiSu spRhAtiH / na jainadharme sphuTazarmade'pi, jineza ! me pazya vimUDhabhAvam // 66 // sadbhogalIlA na ca rogakIlA, dhanAgamo no nidhanAgamazca / dArA nakArA narakasya citte, vyacinti nityaM mayakA'dhamena // 67 // sthitaM na sAdhorhRdi sAdhuvRttAt, paropakArAnna yazo'rjjitaM ca / kRtaM na tIrthoddharaNAdikRtyaM mayA mudhA hAritameva janma // 68 // " vairAgyaro na guruditeSu, na durjanAnAM vacaneSu zAntiH / nAdhyAtmalezo mama ko'pi deva !, tAryaH kathaGkAramayaM bhavAbdhi: ? // 69 // pUrve bhave'kAri mayA na puNyam, AgAmijanmanyapi no kariSye / yadIdRzo'haM mama tena naSTA bhUtoddhavaddhAvibhavatrayIza ! // 70 // " ki vA mudhA'haM bahudhA sudhAbhuk pUjya tvadagre caritaM svakIyam / jalpAmi yasmAt trijagatsvarUpa-nirUpakastvaM kivadetadatra ? // 79 // dInoddhAradhurandharastvadaparo nAste madanyaH kRpApAtraM nAtra jane jinezvara / tathA'pyetAM na yAce zriyam / kintvarhannidameva kevalamaho ! sadbodhiratnaM zivaM, zrIratnAkara ! maGgalaikanilaya ! zreyaskaraM prArthaye // 72 // kumArapAla bhUpAlaviracitA AtmanindAdvAtriMzikA tava stavena kSayamaGgabhAjAM bhajanti janmArjitapAtakAni / kiyacciraM caNDarucermarIci stome tamAMsi sthitimudrahanti ? // 73 //
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 5 6 8 9 11 12 13 14 stutisaMgraha sUkta - ratna - maMjUSA " zaraNya ! kAruNyaparaH pareSAM nihaMsi mohajvaramAzritAnAm / mama tvadAjJAM vahato'pi mUrdhnA, zAntiM na yAtyeSa kuto'pi hetoH // 74 // bhavATavIlaGghanasArthavAhaM, tvAmAzrito muktimahaM yiyAsuH / kaSAyacIrejina / luNTyamAnaM ratnatrayaM me tadupekSase kim ? // 75 // labdho'si sa tvaM mayakA mahAtmA, bhavAmbudhau bambhramatA kathaJcit / AH ! pApapiNDena nato na bhaktyA, na pUjito nAtha ! na tu stuto'si // 76 // " saMsAracakre bhramayan kubodha - daNDena mAM karmamahAkulAlaH / karoti duHkhapracayasthabhANDaM, tataH prabho ! rakSa jagaccharaNya ! // 77 // kadA tvadAjJAkaraNAptatattvaH, tyaktvA mamatvAdi bhavaikakandam / AtmakasAro nirapekSavRttiH, mokSe'pyaniccho bhavitA'smi nAtha ! ? // 78 // etAvatIM bhUmimahaM tvadaGghri- padmaprasAdAd gatavAn adhIza ! haTena pApAstadapi smarAdyA, hI! mAmakAryeSu niyojayanti // 79 // " bhadraM na kiM tvayyapi nAtha ! nAthe, sambhAvyate me yadapi smarAdyA: ? / apAkriyante zubhabhAvanAbhiH, pRSThiM na muJcanti tathA'pi pApAH // 80 // bhavAmburAzau bhramataH kadA'pi manye na me locanagocaro'bhUH / nissImasImantakanArakAdiduHkhAtidhitvaM kathamanyadheza ! ? // 81 // cakrAsicApAGkuzavajramukhyaiH, sallakSaNalakSitamagriyugmam / nAtha ! tvadIyaM zaraNaM gato'smi, durvAramohAdivipakSabhItaH // 82 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmaniMdAdvAgizikA 269 17 15 agaNyakAruNya ! zaraNya ! puNya ! sarvajJa ! niSkaNTaka ! vizvanAtha ! / dInaM hatAzaM zaraNAgataM ca, mAM rakSa rakSa smarabhillamallaiH // 43 // tvayA vinA duSkRtacakravAlaM, nAnyaH kSayaM netumalaM mameza ! / kiM vA vipakSapraticakramUlaM, cakraM vinA chettumalambhaviSNuH ? // 84 // yaddevadevo'si mahezvaro'si, buddho'si vizvatrayanAyako'si / tenAntaraGgArigaNAbhibhUtaH, tavAgrato rodimi hA ! sakhedam // 85 // 18 svAminnadharmavyasanAni hitvA, manaH samAdhau nidadhAmi yAvat / tAvat krudhevAntaravairiNo mAm, analpamohAndhyavazaM nayanti // 86 // 19 tvadAgamAdvedmi sadaiva deva !, mohAdayo yanmama vairiNo'mI / tathA'pi mUDhasya parAptabuddhyA, tatsannidhau hI na kimapyakRtyam // 87 // mleccharnuzaMsairatirAkSasaizca, viDambito'mIbhiranekazo'ham / prAptastvidAnI bhuvanaikavIra !, trAyasva mAM yattava pAdalInam // 48 // hitvA svadehe'pi mamatvabuddhi, zraddhApavitrIkRtasadvivekaH / muktAnyasaGgaH samazatrumitraH, svAmin ! kadA saMyamamAtaniSye ? // 89 // 22 tvameva devo mama vItarAga !, dharmo bhavadarzitadharma eva / iti svarUpaM paribhAvya tasmAd, nopekSaNIyo bhavatA svabhRtyaH // 10 // 23 jitA jitAzeSasurA'surAdyAH, kAmAdayaH kAmamamI tvayeza ! / tvAM pratyazaktAstava sevakaM tu, nighnanti hI mAM paruSaM ruSeva // 11 //
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 stutisaMgraha sUkta - ratna - maMjUSA 24 sAmarthyametadbhavato'sti siddhi, sattvAnazeSAnapi netumIza ! / kriyAvihInaM bhavadachilInaM, dInaM na kiM rakSasi mAM zaraNya !? // 12 // tvatpAdapadmadvitayaM jinendra !, sphuratyajasraM hRdi yasya puMsaH / vizvatrayIzrIrapi nUnameti, tatrAzrayArthaM sahacAriNIva // 13 // ahaM prabho ! nirguNacakravartI, krUro durAtmA hatakaH sapApmA / hI duHkharAzau bhavavArirAzau, yasmAnnimagno'smi bhavadvimuktaH // 14 // svAminimagno'smi sudhAsamudre, yannetrapAtrAtithiradya me'bhUH / cintAmaNau sphUrjati pANipaye, puMsAmasAdhyo na hi kazcidarthaH // 15 // tvameva saMsAramahAmburAzau, nimajjato me jina ! yAnapAtram / tvameva me zreSThasukhaikadhAma, vimuktirAmAghaTanA'bhirAmaH // 16 // cintAmaNistasya jineza ! pANI, kalpadrumastasya gRhAGgaNasthaH / namaskRto yena sadA'pi bhaktyA, stotraiH stuto dAmabhiracito'si // 17 // 32 bhavajalanidhimadhyAnnAtha ! nistArya kAryaH, zivanagarakuTumbI nirguNo'pi tvayA'ham / na hi guNamaguNaM vA saMzritAnAM mahAnto, nirupamakaruNArdrAH sarvathA cintayanti // 18 // prAptastvaM bahubhiH zubhaistrijagatazcUDAmaNirdevatA, nirvANapratibhurasAvapi guruH zrIhemacandraprabhuH / tannAtaH paramasti vastu kimapi svAmin ! yadabhyarthaye, kintu tvadvacanAdaraH pratibhavaM stAd varddhamAno mama // 19 //
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ gautamASTaka 211 - zrIgautamASTakam -- zrIindrabhUtiM vasubhUtiputraM, pRthvIbhavaM gautamagotraratnam / stuvanti devAsuramAnavendrAH, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 10 // zrIvardhamAnAt tripadImavApya, muhUrtamAtreNa kRtAni yena / aGgAni pUrvANi caturdazApi, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 101 // zrIvIranAthena purA praNItam, mantraM mahAnandasukhAya yasya / dhyAyantyamI sUrivarAH samagrAH, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 102 // yasyAbhidhAnaM munayo'pi sarve, gRhNanti bhikSAbhramaNasya kAle / miSTAnnapAnAmbarapUrNakAmAH, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 103 // aSTApadAdrau gagane svazaktyA, yayau jinAnAM padavandanAya / nizamya tIrthAtizayaM surebhyaH, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 104 // tripaJcasaGkhyAzatatApasAnAm, tapaHkRzAnAmapunarbhavAya / akSINalabdhyA paramAnnadAtA, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 105 // sadakSiNaM bhojanameva deyaM, sArmikaM saGghasaparyayeti / kaivalyavastraM pradadau munInAm, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 106 // zivaM gate bhartari vIranAthe, yugapradhAnatvamihaiva matvA / paTTAbhiSeko vidadhe surendraiH, sa gautamo yacchatu vAJchitaM me // 107 // zrIgautamasyASTakamAdareNa, prabodhakAle munipuGgavA ye / paThanti te sUripadaM ca devAnandaM labhante sutarAM krameNa // 108 //
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 yogazAstra sUkta- ratna - maMjUSA a . yogazAstra sUkta - ratna - maMjUSA kalikAlasarvajJahemacandrasUrikRtaM yogazAstraM 1/1 namo durvArarAgAdi-vairivAranivAriNe / arhate yoginAthAya, mahAvIrAya tAyine // 1 // 1/2 pannage ca surendre ca, kauzike pAdasaMspRzi / nirvizeSamanaskAya, zrIvIrasvAmine namaH // 2 // 1/4 zrutAmbhodheradhigamya, sampradAyAcca sadguroH / svasaMvedanatazcApi, yogazAstraM viracyate // 3 // 1/5 yogaH sarvavipadvallI-vitAne parazuH zitaH / amUlamantratantraM ca, kArmaNaM nirvRtizriyaH // 4 // 1/6 bhUyAMso'pi hi pApmAnaH, pralayaM yAnti yogataH / caNDavAtAd ghanaghanA, ghanAghanaghaTA iva // 5 // 1/7 kSiNoti yogaH pApAni, cirakAlAjitAnyapi / pracitAni yathaidhAMsi, kSaNAdevAzuzukSaNiH // 6 // 1/10 aho ! yogasya mAhAtmyaM, prAjyaM sAmrAjyamudvahan / avApa kevalajJAnaM, bharato bharatAdhipaH // 7 // 1/11 pUrvamaprAptadharmA'pi, paramAnandananditA / yogaprabhAvataH prApa, marudevA paraM padam // 8 // 1/12 brahmastrIbhrUNagoghAta-pAtakAnnarakAtitheH / dRDhaprahAriprabhRteH, yogo hastAvalambanam // 9 // 1/13 tatkAlakRtaduSkarma-karmaThasya durAtmanaH / gopne cilAtIputrasya, yogAya spRhayenna kaH ? // 10 //
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogazAstra sUkta- ratna- maMjUSA 293 cAra 1/15 caturvarge'graNIrmokSo, yogastasya ca kAraNam / jJAnazraddhAnacAritra-rUpaM ratnatrayaM ca saH // 11 // 1/16 yathAvasthitattvAnAM, saMkSepAd vistareNa vA / yo'vabodhastamatrAhuH, samyagjJAnaM manISiNaH // 12 // 1/17 rucirjinoktatattveSu, samyakzraddhAnamucyate / jAyate tannisargeNa, guroradhigamena vA // 13 // 1/18 sarvasAvadhayogAnA, tyAgazcAritramiSyate / kIrtitaM tadahiMsAdi-vratabhedena paJcadhA // 14 // 1/20 na yat pramAdayogena, jIvitavyaparopaNam / trasAnAM sthAvarANAM ca, tadahiMsAvrataM matam // 15 // 1/21 priyaM pathyaM vacastathyaM, sUnRtavratamucyate / / tattathyamapi no tathyam, apriyaM cAhitaM ca yat // 16 // 1/22 anAdAnamadattasyAsteyavratamudIritam / bAhyAH prANA nRNAmoM, haratA taM hatA hi te // 17 // 1/23 divyaudArikakAmAnAM, kRtAnumatikAritaiH / manovAkkAyatastyAgo, brahmASTAdazadhA matam // 18 // 1/24 sarvabhAveSu mUrchAyAH, tyAgaH syAdaparigrahaH / yadasatsvapi jAyeta, mUrcchayA cittaviplavaH // 19 // 1/26 manoguptyeSaNA''dAneryAbhiH samitibhiH sadA / dRSTAnnapAnagrahaNenAhiMsAM bhAvayet sudhIH // 20 // 1/27 hAsyalobhabhayakrodha-pratyAkhyAnai nirantaram / Alocya bhASaNenApi, bhAvayet sUnRtavratam // 21 //
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 yogazAstra sUta - ratna 1/28 AlocyAvagrahayAJcA-bhIkSNAvagrahayAcanam / etAvanmAtramevaitad, ityavagrahadhAraNam // 22 // 1/29 samAnadhArmikebhyazca tathA'vagrahayAcanam / anujJApitapAnAnnAzanamasteyabhAvanAH // 23 // 1/30 strISaNDhapazumadvezmAsanakuDyantarojjhanAt / maMjUSA sarAgastrIkathAtyAgAt prAgratasmRtivarjanAt // 24 // 1/31 strIramyAGgekSaNasvAGga saMskAraparivarjanAt / praNItAtyazanatyAgAd, brahmacaryaM tu bhAvayet // 25 // 1 / 32 sparze rase ca gandhe ca rUpe zabde ca hAriNi / paJcasvitIndriyArtheSu, gADhaM gArdhyasya varjanam // 26 // 1 / 33 eteSvevAmanojJeSu sarvathA dveSavarjanam / AkiJcanyavratasyaivaM, bhAvanAH paJca kIrttitAH // 27 // 1/36 lokAtivAhite mArge, cumbite bhAsvadaMzubhiH / janturakSArthamAlokya, gatirIryA matA satAm // 28 // 1/37 avadyatyAgataH sarva-janInaM mitabhASaNam / priyA vAcaMyamAnAM sA, bhASAsamitirucyate // 29 // 1/38 dvicatvAriMzatA bhikSA- doSairnityamadUSitam / muniryadannamAdatte, saiSaNAsamitirmatA // 30 // 1/39 AsanAdIni saMvIkSya, pratilikhya ca yatnataH / gRhNIyAd nikSipedvA yat, sA''dAnasamitiH smRtA // 31 // 1/40 kaphamUtramalaprAyaM nirjantujagatItale / yatnAd yadutsRjet sAdhuH, sotsargasamitirbhavet // 32 //
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogazAstra sUkta- ratna- maMjUSA 25 1/41 vimuktakalpanAjAlaM, samatve supratiSThitam / AtmArAmaM manaH tajjaiH, manoguptirudAhRtA // 33 // 1/42 saMjJAdiparihAreNa, yanmaunasyAvalambanam / vAgvRtteH saMvRttirvA yA, sA vAgguptirihocyate // 34 // 1/43 upasargaprasaGge'pi, kAyotsargajuSo muneH / sthirIbhAvaH zarIrasya, kAyaguptirnigadyate // 35 // 1/44 zayanAsananikSepAdAnacaGkramaNeSu yaH / sthAneSu ceSTAniyamaH, kAyaguptistu sA'parA // 36 // 1/45 etAzcAritragAtrasya, jananAt paripAlanAt / saMzodhanAcca sAdhUnAM, mAtaro'STau prakIrtitAH // 37 // 2/15 zamasaMveganirvedAnukampAstikyalakSaNaiH / lakSaNaiH paJcabhiH samyak, samyaktvamupalakSyate // 38 // 2/16 sthairya prabhAvanA bhaktiH, kauzalaM jinazAsane / tIrthasevA ca paJcAsya, bhUSaNAni pracakSate // 39 // 2/17 zaGkA kAjhA vicikitsA, mithyAdRSTiprazaMsanam / tatsaMstavazca paJcApi, samyaktvaM dUSayantyalam // 40 // 2/20 Atmavat sarvabhUteSu, sukhaduHkhe priyApriye / cintayannAtmano'niSTAM, hiMsAmanyasya nAcaret // 41 // 2/27 zrUyate prANighAtena, raudradhyAnaparAyaNau / subhUmo brahmadattazca, saptamaM narakaM gatau // 42 // 2/48 yo bhUteSvabhayaM dadyAd, bhUtebhyastasya no bhayam / yAdRg vitIryate dAnaM, tAdRgAsAdyate phalam // 43 //
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 yogazAstra sUkta - ratna - maMjUSA 2 / 52 dIrghamAyuH paraM rUpam, ArogyaM bhlAghanIyatA / ahiMsAyAH phalaM sarvaM kimanyat kAmadeva sA // 44 // 2/53 manmanatvaM kAhalatvaM, mUkatvaM mukharogitAm / " vIkSyAsatyaphalaM kanyAlIkAdyasatyamutsRjet // 45 // 2/55 sarvalokaviruddhaM yad, yad vizvasitaghAtakam / yad vipakSazca puNyasya na vadettadasUnuttam // 46 // 2 / 56 asatyato lAghIyastvam asatyAd vacanIyatA / adhogatirasatyAcca tadasatyaM parityajet // 47 // " 2 / 59 nigodeSvatha tiryakSu, tathA narakavAsiSu / utpadyante mRSAvAda - prasAdena zarIriNaH // 48 // 2/60 yAd bhiyoparodhAd vA nAsatyaM kAlikAryavat / vastu brUte sa narakaM pravAti vasurAjavat // 49 // 2 / 61 na satyamapi bhASeta, parapIDAkaraM vacaH / loke'pi zrUyate yasmAt kauziko narakaM gataH // 50 // 2 / 64 alIkaM ye na bhASante, satyavratamahAdhanAH / nAparAddhumalaM tebhyo, bhUtapretoragAdayaH // 51 // 2 / 65 daurbhAgyaM preSyatAM dAsyam, aGgacchedaM daridratAm / adattAttaphalaM jJAtvA sthUlasteyaM vivarjayet // 52 // 2/ 73 dUre parasya sarvasvam, apahartumupakramaH / upAdadIta nAdattaM, tRNamAtramapi kvacit // 53 // 2 / 77 ramyamApAtamAtre yat, pariNAme'tidAruNam / kimpAkaphalasaGkAzaM tat kaH seveta maithunam ? // 54 // "
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogazAstra sUkta- ratna- maMjUSA 277 2/78 kampaH svedaH zramo mUrchA, bhramiH glAniH balakSayaH / rAjayakSmAdirogAzca, bhaveyuH maithunotthitAH // 55 // 2/81 strIsambhogena yaH kAmajvaraM praticikIrSati / sa hutAzaM ghRtAhutyA, vidhyApayitumicchati // 56 // 2/82 varaM jvaladayastambha-parirambho vidhIyate / na punarnarakadvAra-rAmAjaghanasevanam // 57 // 2/101akalaGkamanovRtteH, parastrIsannidhAvapi / sudarzanasya kiM brUmaH, sudarzanasamunnateH ? // 58 // 2/104 prANabhUtaM caritrasya, parabrahmaikakAraNam / samAcaran brahmacarya, pUjitairapi pUjyate // 59 // 2/105cirAyuSaH susaMsthAnA, dRDhasaMhananA narAH / tejasvino mahAvIryA, bhaveyurbrahmacaryataH // 60 // 2/107 parigrahamahattvAddhi, majjatyeva bhavAmbudhau / mahApota iva prANI, tyajet tasmAt parigraham // 61 // 2/114 asantoSavataH saukhyaM, na zakrasya na cakriNaH / jantoH santoSabhAjo yad, abhayasyeva jAyate // 62 // 4/5 ayamAtmaiva saMsAraH, kaSAyendriyanirjitaH / tameva tadvijetAraM, mokSamAhuH manISiNaH // 63 // 4/9 tatropatApakaH krodhaH, krodho vairasya kAraNam / durgateH vartanI krodhaH, krodhaH zamasukhArgalA // 64 // 4/10 utpadyamAnaH prathama, dahatyeva svamAzrayam / krodhaH kRzAnuvat pazcAd, anyaM dahati vA na vA // 65 //
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 yogazAstra sUkta- ratna - maMjUSA vilena 4/11 krodhavatestadahnAya, zamanAya zubhAtmabhiH / zrayaNIyA kSamaikaiva, saMyamArAmasAraNiH // 66 // 4/12 vinayazrutazIlAnAM, trivargasya ca ghAtakaH / vivekalocanaM lumpan, mAno'ndhaGkaraNo nRNAm // 67 // 4/13 jAtilAbhakulaizvaryabalarUpatapaHzrutaiH / / kurvan madaM punastAni, hInAni labhate janaH // 68 // 4/14 utsarpayan doSazAkhA, guNamUlAnyadho nayan / unmUlanIyo mAnaduH, tanmArdavasaritplavaiH // 69 // 4/15 asUnRtasya jananI, parazuH zIlazAkhinaH / janmabhUmiravidyAnAM, mAyA durgatikAraNam // 70 // 4/17 tadArjavamahauSadhyA, jagadAnandahetunA / jayejjagadbohakarI, mAyAM viSadharImiva // 71 // 4/18 AkaraH sarvadoSANAM, guNagrasanarAkSasaH / kando vyasanavallInAM, lobhaH sarvArthabAdhakaH // 72 // 4/22 lobhasAgaramuDhelam, ativelaM mahAmatiH / santoSasetubandhena, prasarantaM nivArayet // 73 // 4/24 vinendriyajayaM naiva, kaSAyAJjetumIzvaraH / hanyate haimanaM jADyaM, na vinA jvalitAnalam // 74 / / 4/25 adAntairindriyahayaiH, calairapathagAmibhiH / AkRSya narakAraNye, jantuH sapadi nIyate // 75 // 4/28 vazAsparzasukhAsvAda-prasAritakaraH karI / AlAnabandhanaklezam, AsAdayati tatkSaNAt // 76 //
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogazAstra sUkta- ratna- maMjUSA 279 4/29 payasyagAdhe vicaran, gilan galagatAmiSam / mainikasya kare dIno, mInaH patati nizcitam // 77 // 4/30 nipatan mattamAtaGga-kapole gandhalolupaH / karNatAlatalAghAtAd, mRtyumApnoti SaTpadaH // 78 // 4/31 kanakacchedasaGkAza-zikhA''lokavimohitaH / rabhasena patan dIpe, zalabho labhate mRtim // 79 // 4/32 hariNo hAriNI gItim, AkarNayitumuddharaH / AkarNAkRSTacApasya, yAti vyAdhasya vedhyatAm // 8 // 4/33 evaM viSaya ekaikaH, paJcatvAya niSevitaH / kathaM hi yugapat paJca, paJcatvAya bhavanti na ? // 81 // 4/37 aniruddhamanaskaH san, yogazraddhAM dadhAti yaH / padbhyAM jigamiSuH grAmaM, sa paGguriva hasyate // 82 // 4/41 satyAM hi manasaH zuddhau, santyasanto'pi yad guNAH / santo'pyasatyAM no santi, saiva kAryA budhaistataH // 83 // 4/42 manaHzuddhimabibhrANA, ye tapasyanti muktaye / tyaktvA nAvaM bhujAbhyAM te, titIrSanti mahArNavam // 84 // 4/43 tapasvino manaHzuddhi-vinAbhUtasya sarvathA / dhyAnaM khalu mudhA cakSurvikalasyeva darpaNaH // 85 // 4/51 praNihanti kSaNArdhena, sAmyamAlambya karma tat / yanna hanyAt narastIvra-tapasA janmakoTibhiH // 86 // 4/57 yat prAtaH tanna madhyAhne, yanmadhyAhne na tannizi / nirIkSyate bhave'smin hI, padArthAnAmanityatA // 87 //
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 yogazAstra sUkta- ratna - maMjUSA 4/59 kallolacapalA lakSmIH, saGgamAH svapnasaMnibhAH / vAtyAvyatikarotkSipta-tUlatulyaM ca yauvanam // 48 // 4/61 indropendrAdayo'pyete, yanmRtyoryAnti gocaram / aho ! tadantakAtaGke, kaH zaraNyaH zarIriNAm ? // 89 // 4/62 piturmAtuH svasurdhAtuH, tanayAnAM ca pazyatAm / atrANo nIyate jantuH, karmabhiryamasadmani // 10 // 4/63 zocanti svajanAnantaM, nIyamAnAn svakarmabhiH / neSyamANaM tu zocanti, nAtmAnaM mUDhabuddhayaH // 11 // 4/64 saMsAre duHkhadAvAgni-jvalajjvAlAkarAlite / vane mRgArbhakasyeva, zaraNaM nAsti dehinaH // 12 // 4/65 zrotriyaH zvapacaH svAmI, pattiH brahmA kRmizca saH / saMsAranATye naTavat, saMsArI hanta ! ceSTate // 13 // 4/67 samastalokAkAze'pi, nAnArUpaiH svakarmataH / vAlAgramapi tannAsti, yanna spRSTaM zarIribhiH // 14 // 4/68 eka utpadyate jantuH eka eva vipadyate / karmANyanubhavatyekaH, pracitAni bhavAntare // 15 // 4/69 anyaistenArjitaM vittaM, bhUyaH saMbhUya bhujyate / sa tveko narakakroDe, klizyate nijakarmabhiH // 16 // 4/70 yatrAnyatvaM zarIrasya, vaisadRzyAt zarIriNaH / dhanabandhusahAyAnAM, tatrAnyatvaM na durvacam // 17 // 4/72 rasAsRgmAMsamedo'sthi-majjAzukrAntravarcasAm / azucInAM padaM kAyaH, zucitvaM tasya tat kutaH? // 978 /
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 281 yogazAstra sUkta- ratna- maMjUSA 4/73 navasrotaHsravadvistra-rasaniHsyandapicchile / dehe'pi zaucasaGkalpo, mahanmohavijRmbhitam // 19 // 4/88 sadoSamapi dIptena, suvarNaM vahninA yathA / tapo'gninA tapyamAnaH, tathA jIvo vizudhyati // 10 // 4/94 dharmaprabhAvataH kalpa-drumAdyA dadatIpsitam / ___ gocare'pi na te yatsyuH, adharmAdhiSThitAtmanAm // 101 // 4/95 apAre vyasanAmbhodhau, patantaM pAti dehinam / sadA savidhavabaika-bandhurdharmo'tivatsalaH // 102 // 4/100 abandhUnAmasau bandhuH, asakhInAmasau sakhA / anAthAnAmasau nAtho, dharmo vizvaikavatsalaH // 103 // 4/101rakSoyakSoragavyAghra-vyAlAnalagarAdayaH / nApakartumalaM teSAM, yairdharmaH zaraNaM zritaH // 104 // 4/118 mA kArSIt ko'pi pApAni, mA ca bhUt ko'pi duHkhitaH / mucyatAM jagadapyeSA, matimaitrI nigadyate // 105 // 4/119 apAstAzeSadoSANAM, vastutattvAvalokinAm / guNeSu pakSapAto yaH, sa pramodaH prakIrtitaH // 106 // 4/120 dIneSvArteSu bhIteSu, yAcamAneSu jIvitam / pratIkAraparA buddhiH, kAruNyamabhidhIyate // 107 // 4/121 krUrakarmasu niHzaGka, devatAgurunindiSu / AtmazaMsiSu yopekSA, tanmAdhyasthyamudIritam // 108 //
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 yogasArAdi sUkta - ratna - maMjUSA yogasAra: yogasArAdi sUkta - ratna - maMjUSA 1/1 praNamya paramAtmAnaM rAgadveSavivarjitam / yogasAraM pravakSyAmi, gambhIrArthaM samAsataH // 1 // 1/21 kRtakRtyo'yamArAdhyaH syAdAjJApAlanAt punaH / AjJA tu nirmalaM cittaM kartavyaM sphaTikopamam // 2 // 1/2 jJAnadarzanazIlAni, poSaNIyAni sarvadA / 1 rAgadveSAdayo doSA, hantavyA kSaNe kSaNe // 3 // 1/23 etAvatyeva tasyAzA, karmadrumakuThArikA / samastadvAdazAGgArtha-sArabhUtA'tidurlabhA // 4 // 1/27 sarvajantuhitA''jJaivAjJaiva mokSaikapaddhatiH / caritAzaiva cAritraM, Azaiva bhavabhaJjanI // 5 // 1/34 yenAjJA yAvadArAddhA, sa tAvallabhate sukham / yAvad virAdhitA yena, tAvad duHkhaM labheta saH // 6 // 1 / 42 vItarAgaM yato dhyAyan vItarAgo bhaved bhavI / ilikA bhramarI bhItA, dhyAyantI bhramarI yathA // 7 // 1 / 43 rAgAdidUSitaM dhyAyan, rAgAdivivazo bhavet / kAmukaH kAminIM dhyAyan, yathA kAmaikavihvalaH // 8 // 2/5 pare hitamatirmaMtrI, muditA guNamodanam / upekSA doSamAdhyasthyaM karuNA duHkhamokSadhIH // 9 // " "
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra 283 2/6 maitrI nikhilasattveSu, pramodo guNazAliSu / mAdhyasthyamavineyeSu, karuNA duHkhidehiSu // 10 // 2/7 dharmakalpadrumasyaitA, mUlaM maitryAdibhAvanAH / yairna jJAtA na cAbhyastAH, sa teSAmatidurlabhaH // 11 // 2/8 aho ! vicitraM mohAndhyaM, tadandhairiha yajjanaiH / doSA asanto'pIkSyante, pare santo'pi nAtmani // 12 // 2/11 yathA''hatAni bhANDAni, vinazyanti parasparam / tathA matsariNo'nyo'nyaM, hI doSagrahaNAd hatAH // 13 // 2/12 paraM patantaM pazyanti, na tu svaM mohamohitAH / kurvanta: paradoSANAM, grahaNaM bhavakAraNam // 14 // 2/13 yathA parasya pazyanti, doSAn yadyAtmanastathA / saivAjarAmaratvAya, rasasiddhistadA nRNAm // 15 // 2/32 aNumAtrA api guNA, dRzyante svadhiyA''tmani / doSAstu parvatasthUlA, api naiva kathaJcana // 16 // 2/14 rAgadveSavinAbhUtaM, sAmyaM tattvaM yaducyate / svazaMsinAM kva tat teSAM, paradUSaNadAyinAm ? // 17 // 2/15 mAne'pamAne nindAyAM, stutau vA loSThakAJcane / jIvite maraNe lAbhAlAbhe raGke mahaddhike // 18 // 2/16 zatrau mitre sukhe duHkhe, hRSIkArthe zubhAzubhe / sarvatrApi yadekatvaM, tattvaM tad bhedyatAM param // 19 // 3/21 vRkSasya cchedyamAnasya, bhUSyamANasya vAjinaH / yathA na roSastoSazca, bhaved yogI samastathA // 20 //
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 yogasArAdi sUkta ratna - maMjUSA 2/18 kriyate dadhisArAya, dadhimantho yathA kila / tathaiva sAmyasArAya, yogAbhyAso yamAdikaH // 21 // 2/19 adya kalye'pi kaivalyaM, sAmyenAnena nAnyathA / pramAdaH kSaNamapyatra, tataH kartuM na sAmpratam // 22 // 2/38 sAmyaM samastadharmANAM, sAraM jJAtvA tato budhAH / bAhyaM dRSTigrahaM muktvA, cittaM kuruta nirmalam // 23 // 3/16 sAmyaM mAnasabhAveSu, sAmyaM vacanavIciSu / sAmyaM kAyikaceSTAsu, sAmyaM sarvatra sarvadA // 24 // 2/28 tathA cintyaM tathA vAcyaM, ceSTitavyaM tathA tathA / malImasaM mano'tyarthaM, yathA nirmalatAM vrajet // 25 // 2/30 sukaraM maladhAritvaM, sukaraM dustapaH tapaH / sukaro'kSanirodhazca, duSkaraM cittazodhanam // 26 // 3/23 yathA guDAdidAnena, yatkiJcit tyAjyate zizuH / calaM cittaM zubhadhyAnenAzubhaM tyAjyate tathA // 27 // 3/17 yadi tvaM sAmyasantuSTo, vizvaM tuSTaM tadA tava / tallokasyAnuvRttyA kiM ?, svamevaikaM samaM kuru // 28 // 3/26 toSaNIyo jagannAthaH, toSaNIyazca sadguruH / toSaNIyastathA svAtmA, kimanyairbata toSitaiH ? // 29 // 3/27 kaSAyaviSayAkrAnto, bahirbuddhirayaM janaH / kiM tena ruSTatuSTena ?, toSaroSau ca tatra kim ? // 30 // 3/28 asadAcAriNaH prAyo, lokAH kAlAnubhAvataH / dveSasteSu na kartavyaH, saMvibhAvya bhavasthitim // 31 //
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra 2/ 2 dRSTiyAgo mahAmoho, dRSTirAgo mahAbhavaH / dRSTirAgo mahAmAro, dRSTirAgo mahAjvaraH // 32 // 285 3 / 2 kaSAyA viSayA du:kham, iti vetti janaH sphuTam / tathA'pi tanmukhaH kasmAd, dhAvatIti na budhyate // 33 // 3/3 sarvasaGgaparityAgaH, sukhamityapi vetti saH / saMmukho'pi bhavet kiM na ?, tasyetyapi na budhyate // 34 // 3/6 zabdarUparasasparza - gandhAzca mRgatRSNikA / duHkhayanti janaM sarvaM sukhAbhAsavimohitam // 35 // 5 / 43 duHkhakUpe'tra saMsAre, sukhalezabhramo'pi yaH / so'pi duHkhasahastreNAnuviddho'taH kutaH sukham ? / / 36 / / 3/7 nopendrasya na cendrasya tat sukhaM naiva cakriNaH / sAmyAmRtavinirmagno yogI prApnoti yat sukham // 37 // 3 / 26 prazAntasya nirIhasya, sadA''nandasya yoginaH / indrAdayo'pi te raGka-prAyAH syuH kimutApare ? // 38 // 4/28 nAte yAvadaizvaryaM tAvadAyAti saMmukham / " yAvadabhyarthyate tAvat, punaryAti parAGmukham // 39 // 3/8 rAgo'bhISTeSu sarveSu, dveSo'niSTeSu vastuSu / krodhaH kRtAparAdheSu mAnaH paraparAbhave ||40|| 3 / 9 lobhaH parArthasamprAptI, mAyA ca paravaJcane / gate mRte tathA zoko harSazcAgatajAtayoH // 41 // 3/10 aratirviSayagrAme, yA'zubhe ca zubhe rati / " caurAdibhyo bhavaM caiva kutsA kutsitavastuSu // 42 // " "
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 yogasArAdi sUkta- ratna - maMjUSA 3/11 vedodayazca sambhoge, vyalIyeta muneryadA / antaHzuddhikaraM sAmyAmRtamujjRmbhate tadA // 43 // 3/13 duvijeyA durucchedyA, ete'bhyantaravairiNaH / uttiSThamAnA evAto, rakSaNIyAH prayatnataH // 44 // 3/14 yadyAtmA nirjito'mIbhiH, tato duHkhAgamo mahAn / yadyAtmanA jitA ete, mahAn saukhyAgamastadA // 45 // 5/16 saMsArasaraNirlobho, lobhaH zivapathAcalaH / sarvaduHkhakhanirlobho, lobho vyasanamandiram // 46 // 5/17 zokAdInAM mahAkando, lobho krodhAnalAnilaH / mAyAvallisudhAkulyA, mAnamattebhavAruNI // 47 // 5/18 trilokyAmapi ye doSAH, te sarve lobhasambhavAH / guNAstathaiva ye ke'pi, te sarve lobhavarjanAt // 48 // 5/19 nairapekSyAdanautsukyaM, anautsukyAcca susthatA / susthatA ca parAnandaH, tadapekSAM kSayenmuniH // 49 // 5/20 adharmo jihmatA yAvad, dharmaH syAd yAvadArjavam / adharmadharmayoretad, dvayamAdimakAraNam // 50 // 5/21 sukhamArjavazIlatvaM, sukhaM nIcaizca vartanam / sukhamindriyasantoSaH, sukhaM sarvatra maitryakam // 51 // 5/39 saptadhAtumaye zleSma-mUtrAdyazucipUrite / zarIrake'pi pApAya, ko'yaM zaucAgrahastava ? // 52 // 5/36 eko garbhe sthito jAta, eka eko vinaikSyati / tathA'pi mUDha ! palyAdIn, kiM mamatvena pazyasi ? // 53 //
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogasAra 5/37 pApaM kRtvA svato bhinnaM kuTumbaM poSitaM tvayA / duHkhaM sahiSyate svena, bhrAnto'si hA ! mahA'ntare // 54 // 5/10 aucityaM ye vijAnanti sarvakAryeSu siddhidam / sarvapriyaGkarA ye ca te narA viralA jane // 55 // 5/11 aucityaM paramo bandhuH aucityaM paramaM sukham / dharmAdimUlamaucityaM, aucityaM janamAnyatA // 56 // 5/12 karmabandhaleSaM sarvasyAprItikaM sadA / " dharmArthinA na kartavyaM, vIreNa jaTini yathA // 57 // 5/8 muninA masRNaM zAntaM prAJjalaM madhuraM mRdu / vadatA tApalezo'pi, tyAjyaH svasya parasya ca // 58 // 4/5 kaSAyaviSayagrAme, dhAvantamatidurjayam / yaH svameva jayatyekaM sa vIratilakaH kutaH // 59 // 4/6 dhIrANAmapi vaidhurya-karai raudraparIyahaH / spRSTaH san ko'pi vIrendraH, saMmukho yadi dhAvati // 60 // 4/7 upasarge sudhIratvaM subhIrutvamasaMyame / lokAtigaM dvayamidaM muneH syAd yadi kasyacit // 61 // 4/9 jagattrayaikamallazca kAmaH kena vijIyate ? | " 1 287 munivIraM vinA kaJcit, cittanigrahakAriNam // 62 // 5/23 sukumArasurUpeNa, zAlibhadreNa bhoginA / tathA taptaM tapo dhyAyan, na bhavet kastaporata: ? // 63 // 4 / 31 ye siddhA ye ca setsyanti sarve sattve pratiSThitAH / sattvaM vinA hi siddhirna, proktA kutrApi zAsane // 64 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 yogasArAdi sUkta- ratna - maMjUSA 5/17 anantAn pudgalAvartAn, AtmannekendriyAdiSu / bhrAnto'si chedabhedAdi-vedanAbhirabhidrutaH // 65 // 5/28 sAmprataM tu dRDhIbhUya, sarvaduHkhadavAnalam / vrataduHkhaM kiyatkAlaM, saha mA mA viSIda bhoH ! // 66 // 5/30 yadA duHkhaM sukhatvena, duHkhatvena sukhaM yadA / munirvetti tadA tasya, mokSalakSmIH svayaMvarA // 67 // 4/22 kintu sAtaikalipsuH sa, vastrAhArAdimUrcchayA / kurvANo mantratantrAdi, gRhavyAptiM ca gehinAm // 68 // 4/23 kathayazca nimittAdyaM, lAbhAlAbhaM zubhAzubham / koTi kAkiNimAtreNa, hArayet svaM vrataM tyajan // 69 // 5/29 upadezAdinA kiJcit, kathaJcit kAryate paraH / svAtmA tu svahite yoktuM, munIndrairapi duSkaraH // 70 // 4/40 mAnuSyaM durlabhaM labdhvA, ye na lokottaraphalam / gRhNanti sukhamAyatyAM, pazavaste narA api // 71 // 4/41 tatpunarmokSado dharmaH, zIlAGgavahanAtmakaH / pratisrotaHplavAt sAdhyaH, sattvasAraikamAnasaiH // 72 // ~ dehAtmabhedaprakaraNam ~~ yenAtmA'budhyatAtmaiva, paratvenaiva cAparam / akSayAnantabodhAya, tasmai siddhAtmane namaH // 73 // 13 dehe svabuddhirAtmAnaM, yunaktyetena nizcayAt / svAtmanyevAtmadhIstasmAd, viyojayati dehinAm // 74 // 14 deheSvAtmadhiyA jAtAH, putrabhAryAdikalpanAH / sampattimAtmanastAbhiH, manyate hA ! hataM jagat // 75 //
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehAtmabhedaprakaraNa/ hadayapradIpapabiMzikA 289 15 mUlaM saMsAraduHkhasya, deha evAtmadhIstataH / tyaktvanAM pravizedantaH, bahiravyAptendriyaH // 76 // 33 yo na vetti paraM dehAd, evamAtmAnamavyayam / labhate na sa nirvANaM, tattvA'pi paramaM tapaH // 77 // jIrNe vastre yathA''tmAnaM, na jIrNaM manyate tathA / jIrNe svadehe'pyAtmAnaM, na jIrNaM manyate budhaH // 78 // naSTe vastre yathA''tmAnaM, na naSTaM manyate tathA / naSTe svadehe'pyAtmAnaM, na naSTaM manyate budhaH // 79 // 74 dehAntaragate/jaM, dehe'sminnAtmabhAvanA / bIjaM videhaniSpatteH, AtmanyevAtmabhAvanA // 8 // 77 AtmanyevAtmadhIranyAM, zarIragatimAtmanaH / manyate nirbhayaM tyaktvA, vastraM vastrAntaragraham // 81 // - hRdayapradIpaSaTtriMzikA ~~ samyag viraktirnanu yasya citte, samyag gururyasya ca tattvavettA / sadA'nubhUtyA dRDhanizcayo yaH, tasyaiva siddhirna hi cAparasya // 82 // vigrahaM kRminikAyasaGkalaM, duHkhadaM hRdi vivecayanti ye / guptibaddhamiva cetanaM hi te, mocayanti tanuyantrayantritam // 83 // bhogArthametad bhavinAM zarIraM, jJAnArthametat kila yoginAM vai / jAtA viSaM ced viSayA hi samyagjJAnAt tataH kiM kuNapasya puSTyA ? // 84 //
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 yogasArAdi sUkta- ratna- maMjUSA tvaGmAMsamedo'sthipurISamUtrapUrNe'nurAgaH kuNape kathaM te ? / draSTA ca vaktA ca vivekarUpaH, tvameva sAkSAt kimu muhyasIttham ? // 85 // dhanaM na keSAM nidhanaM gataM vai ?, daridriNaH ke dhanino na dRSTAH ? / duHkhaikahetau vibhave'titRSNAM, tyaktvA sukhI syAditi me vicAraH // 86 // saMsAraduHkhAnna paro'sti rogaH, samyagvicArAt paramauSadhaM na / tadrogaduHkhasya vinAzanAya, sacchAstrato'yaM kriyate vicAraH // 87 // anityatAyA yadi cet pratItiH, tattvasya niSThA ca guruprasAdAt / sukhI hi sarvatra jane vane ca, no ced vane cAtha janeSu duHkhI // 48 // mohAndhakAre bhramatIha tAvat, saMsAraduHkhaizca kadarthyamAnaH / yAvad vivekArkamahodayena, yathAsthitaM pazyati nAtmarUpam // 89 // artho hyanartho bahudhA mato'yam, strINAM caritrANi zavopamAni / viSeNa tulyA viSayAzca teSAM, yeSAM hRdi svAtmalayAnubhUtiH // 10 // kAryaM ca kiM te paradoSadRSTyA ?, kAryaM ca kiM te paracintayA ca ? / vRthA kathaM khidyasi bAlabuddhe !?, kuru svakAryaM tyaja sarvamanyat // 11 // yasmin kRte karmaNi saukhyalezo, duHkhAnubandhasya tathA'sti nAntaH / mano'bhitApo maraNaM hi yAvat, mUryo'pi kuryAt khalu tanna karma // 12 // 11
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ hradayapradIpaSatriMzikA 14 15 16 17 338 19 20 22 yadarjitaM vai vayasA'khilena, dhyAnaM tapo jJAnamukhaM ca satyam / kSaNena sarvaM pradahatyaho ! tat, kAmo balI prApya chalaM yatInAm // 93 // 291 balAdasau moharipurjanAnAM jJAnaM vivekaM ca nirAkaroti / mohAbhibhUtaM hi jagadvinaSTaM, tattvAvabodhAdapayAti mohaH // 94 // sarvatra sarvasya sadA pravRttiH, duHkhasya nAzAya sukhasya hetoH / tathA'pi duHkhaM na vinAzameti, sukhaM na kasyApi bhajet sthiratvam // 95 // yat kRtrimaM vaiSayikAdisaukhyam, bhraman bhave ko na labheta martyaH ? / sarveSu taccAdhamamadhyameSu, yad dRzyate tatra kimadbhutaM ca ? // 96 // gRhItaliGgasya ca ced dhanAzA, gRhItaliGgI viSayAbhilASI / gRhItaliGgo rasalolupazced, viDambanaM nAsti tato'dhikaM hi // 97 // ye lubdhacittA viSayArthabhoge, bahirvirAgA hRdi baddharAgAH / dAmbhikA veSadharAzca dhUrtA:, manAMsi lokasya tu raJjayanti // 98 // ye niHspRhAstyaktasamastarAgAH, tattvaikaniSThA galitAbhimAnAH / santoSapoSaikavilInavAJchAH, te raJjayanti svamano na lokam // 99 //
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 292 yogasArAdi sUkta - ratna- maMjUSA 23 tAvadvivAdI janaraJjakazca, yAvanna caivAtmarase sukhajJaH / cintAmaNiM prApya varaM hi loke, jane jane kaH kathayan prayAti ? // 10 // ruSTairjanaiH kiM yadi cittazAntiH ?, tuSTairjanaiH kiM yadi cittatApaH ? / prINAti no naiva dunoti cAnyAn, svasthaH sadaudAsaparo hi yogI // 101 // 27 ekaH pApAt patati narake, yAti puNyAt svarekaH, puNyApuNyapracayavigamAt mokSamekaH prayAti / saGgAnnUnaM na bhavati sukham, na dvitIyena kAryam, tasmAdeko vicarati sadA''nandasaukhyena pUrNaH // 102 // trailokyametad bahubhirjitaM yaiH, manojaye te'pi yato na zaktAH / manojayasyAtra puro hi tasmAt, tRNaM trilokIvijayaM vadanti // 103 // manolayAnAsti paro hi yogo, jJAnaM tu tattvArthavicAraNAcca / samAdhisaukhyAnna paraM ca saukhyam, saMsArasAraM trayametadeva // 104 // vidanti tattvaM na yathAsthitaM vai, saGkalpacintAviSayAkulA ye| saMsAraduHkhaizca karthitAnAM, svapne'pi teSAM na samAdhisaukhyam // 105 // zloko varaM paramatattvapathaprakAzI, na granthakoTipaThanaM janaraJjanAya / saJjIvanIti varamauSadhamekameva, vyarthaH zramaprajanano na tu mUlabhAraH // 106 // 28
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ hadayapradIpaSatrizikA 283 33 tAvat sukhecchA viSayArthabhoge, yAvan manaHsvAsthyasukhaM na vetti / labdhe manaHsvAsthyasukhaikaleze, trailokyarAjye'pi na tasya vAJchA // 107 // 34 na devarAjasya na cakravartinaH, tad vai sukhaM rAgayutasya manye / yad vItarAgasya muneH sadA'tmaniSThasya citte sthiratAM prayAti // 108 //
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 atilakSaNasamuccaya-upadezarahasya sUkta- ratna - maMjUSA yatilakSaNasamuccaya-upadezarahasya sUkta - ratna-maMjUSA - vAcakayazovijayakRtaH yatilakSaNasamuccayaHsiddhattharAyaputtaM, titthayaraM paNamiUNa bhattIe / suttoiaNIie, sammaM jailakkhaNaM vucchaM // 1 // maggANusArikiriyA, pannavaNijjattamuttamA saddhA / kiriAsu appamAo, AraMbho sakkaNuTThANe // 2 // garuo guNANurAo, guruANArAhaNaM tahA paramaM / akkhayacaraNadhaNANaM, sattavihaM lakkhaNaM evaM // 3 // maggo AgamaNII, ahavA saMviggabahujaNAinnaM / ubhayANusAriNI jA, sA maggaNusAriNI kiriyA // 4 // annaha bhaNiyaM pi sue, kiMcI kAlAikAraNAvikkhaM / Ainnamannaha cciya, dIsai saMviggagIehiM // 5 // jaM savvahA na sutte paDisiddhaM, neva jIvavahaheU / taM savvaM pi pamANaM, cArittadhaNANa bhaNi ca // 6 // 11 avalaMbiUNa kajjaM, jaM kiMci samAyaraMti gIyatthA / thovAvarAhabahuguNaM, savvesiM taM pamANaM tu // 7 // 12 jaM puNa pamAyarUvaM, gurulAghavaciMtavirahiyaM savahaM / suhasIlasaDhAinnaM, carittiNo taM na sevaMti // 8 // sArasio pariNAmo, ahavA uttamaguNappaNappavaNo / haMdi bhujaMgamanaliA-yAmasamANo mao maggo // 9 //
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ catilakSaNasamuccaya 25 16 itthaM suhohanANA, suttAcaraNA ya nANavirahe vi / guruparataMtamaINaM, juttaM maggANusArittaM // 10 // 44 jo na ya pannavaNijjo , guruvayaNaM tassa pagaimahuraM pi / pittajjaragahiassa va, guDakhaMDa kaDuamAbhAi // 11 // pannavaNijjassa puNo, uttamasaddhA have phalaM jIse / vihisevA ya atattI, sudesaNA khaliaparisuddhi // 12 // niruo bhujjarasannU, kiMci avatthaM gao asuhamannaM / bhuMjai taMmi na rajjai, suhabhoaNalAlaso dhnniaN||13|| iya suddhacaraNarasio, sevaMto davvao viruddhaM pi / saddhAguNeNa eso, na bhAvacaraNaM aikkamai // 14 // egateNa Niseho, jogesu Na desio vihI vA vi / daliaM pappa Niseho, hujja vihI vA jahA roge // 15 // jaMmi NisevijjaMte, aiAro hujja kassai kayA vi / teNeva ya tassa puNo, kayAi sohI havijjAhi // 16 // aNumitto vi na kassai baMdho, paravatthupaccao bhaNio / taha vi khalu jayaMti jaI, pariNAmavisohimicchaMtA // 17 // tamhA sayA visuddhaM, pariNAma icchayA suvihieNaM / hiMsAyayaNA savve, parihariavvA payatteNaM // 18 // pAuNai Neva titti, saddhAlU nANacaraNakajjesu / veyAvaccatavAisu, apuvvagahaNe ya ujjamai // 19 // 68 chuhiassa jahA khaNamavi, vicchijjai Neva bhoaNe icchA / evaM mokkhatthINaM, chijjai icchA Na kajjaMmi // 20 //
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 296 yatilakSaNasamuccaya-upadezarahasya sUkta- ratna - maMjUSA 70 supariciaAgamattho, avagayapatto suhaguruaNuNNAo / majjhattho hiyakaMkhI, suvisuddha desaNaM kuNai // 21 // jaha jaha bahussuo saMmao ya, sIsagaNasaMparivuDo ya / aviNicchio a samae,taha taha siddhaMtapaDiNIo // 22 // sAvajja'NavajjANaM, vayaNANaM jo na jANai visesaM / vuttuM pi tassa Na khamaM, kimaMga puNa desaNaM kAuM? // 23 // pattaMmi jaM padinnaM, aNukaMpAsaMgayaM ca jaM dANaM / jaM ca guNaMtaraheU, pasaMsaNijjaM tayaM hoI // 24 // jaM puNa apattadANe, pAvaM bhaNi dhuvaM bhagavaIe / taM khalu phuDaM apatte, pattAbhiNivesamahigiccA // 25 // ___ guruNA ya aNuNNAo, gurubhAvaM desau lahu~ jamhA / sIsassa huMti sIsA, Na huMti sIsA asIsassa // 26 // jaM ca Na sutte vihiaM, Na ya paDisiddha jaNaMmi cirarUDhaM / samaivigappiyadosA, taM pi Na dUsaMti gIyatthA // 27 // saMviggA gIyatamA, vihirasiA puvvasUriNo AsI / tadadUsiamAyariaM, aNaisaI ko NivArei ? // 28 // aisAhasameaM jaM, ussuttaparUvaNA kaDuvivAgaM / jANaMtehi vihijjai, Niddeso suttabajjhatthe // 29 // 94 pattaMmi desaNA khalu, NiyamA kallANasAhaNaM hoi / kuNai a apattapattA, viNivAyasahassakoDIo // 30 // 96 Ame ghaDe NihattaM, jahA jalaM taM ghaDaM viNAser3a / iya siddhaMtarahassaM, appAhAraM viNAsei // 31 //
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatilakSaNasamuccaya 297 103 paDilehaNAI ciTThA, chakkAyavighAiNI pamattassa / bhaNiA suaMmi tamhA, apamAI suvihio hujjA // 32 // saMjamajogesu sayA, je puNa saMtavIriyA vi sIaMti / kaha te visuddhacaraNA, bAhirakaraNAlasA huMti ? // 34 // 113 sahasA asakkacArI, paurapamAyaMmi jo paDai pacchA / khalamitti vva Na kiriyA, salAhaNijjA have tassa // 35 // 114 davvAinANaniuNaM, avamannato guruM asakkacAri jo / sivabhUi vva kuNaMto, hiMDai saMsArarannaMmi // 36 // 115 havai asakkAraMbho, attukkarisajaNaeNa kammeNa / niuNeNa sANubaMdhaM, Najjai puNa esaNijjaM ca // 37 // 121 guNavuDDii paraggaya-guNaratto guNalavaM pi saMsei / taM ceva puro kAuM, taggayadosaM uvehei // 38 // 122 jaha aimuttayamuNiNo, purokayaM AgamesibhahattaM / therANa puro na puNo, vayakhaliaM vIraNAheNaM // 39 // 124 daMsaNanANacarittaM, tavaviNayaM jattha jattiaM pAse / jiNapannattaM bhattIi, pUae taM tahiM bhAvaM // 40 // 126 paraguNagahaNAveso, bhAvacarittissa jaha bhave pvro| dosalaveNa vi niae, jahA guNe nigguNe guNai // 41 // 128 sIso sajjhilao vA, gaNivvao vA na soggaiM Nei / je tattha nANadaMsaNacaraNA te suggaImaggo // 42 // 129 karuNAvaseNa navaraM, ThAvai maggaMmi taM pi guNahINaM / accaMtAjuggaM puNa, arattaduTTho uvehei // 43 //
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratilakSANasamurArA-dizA sUkta- 2 - mA 132 Na vahai jo guNarAyaM, dosalavaM kaDDiDaM guNaDDe vi / tassa NiyamA caritaM natthi tti bhaNati samayannU // 44 // 133 guNadosANa ya bhaNiyaM, majjhatthattaM vi niciyamavivee / guNadoso puNa lIlA, mohamahArAya ANAe // 45 // 134 sayaNappamuhehiMto jassa, guNaDuMmi NAhio rAgo / tassa na daMsaNasuddhI, katto caraNaM ca nivvANaM ? // 46 // 135 uttamaguNANurAyA, kAlAIdosao apattA vi guNasaMpayA parattha vi, na dullahA hoi bhavvANaM // 47 // 136 guNarattassa ya muNiNo, guruANArAhaNaM have NiyamA / bahuguNarayaNanihANA, tao Na ahio jao ko vi // 48 // 137 tinhaM duppaDiAraM, ammApiuNo taheva bhaTTissa / dhammAyariyassa puNo, bhaNiaM guruNo visese // 49 // 139 nANassa hor3a bhAgI, dhirayarao daMsaNe carite ya / 298 " dhannA AvakahAe, gurukulavAsaM na muMcati // 50 // 140 savvaguNamUlabhUo, bhaNio AyArapaDhamasuttaMmi / gurukulavAso tattha ya, dosA vi guNA jao bhaNiaM // 51 // 141 eyarasa paricchAyA suddhA vi Neva hiyayANi / kammA vi parisuddhaM, guruANAvattiNo biMti // 52 // 143 guruANAe cAe, jiNavaraANA na hoi niyameNa / sacchaMdavihArANaM, haribhaddeNaM jao bhaNiaM // 53 // 144 eaMmi paricatte, ANA khalu bhagavao paricattA / tIe a pariccAe duNha vi logANa cAo tti // 54 //
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratilakSaNasamuccaya 299 148 bhAvassa hu Nikkheve, jiNaguruANANa hoi tullattaM / sarisaM NAsA bhaNiyaM, mahANisIhaMmi phuDameyaM // 55 // 149 guNapuNNassa vi vutto, goamaNAeNa gurukule vAso / viNayasudaMsaNarAgA, kimaMga puNa vaccamiarassa? // 56 // 150 Na ya mottavvo eso, kulavahuNAeNa samayabhaNieNaM / bajjhAbhAve vi ihaM, saMvego desaNAIhiM // 57 // 151 khaMtAiguNukkariso, suvihiyasaMgeNa baMbhaguttI ya / guruveyAvacceNa ya, hoi mahANijjarAlAho // 58 // 153 jaha sAgaraMmi mINA, saMkhohaM sAgarassa asahaMtA / niti tao suhakAmI, niggayamittA viNassaMti // 59 // 154 evaM gacchasamudde, sAraNamAIhiM coiA saMtA / niti tao suhakAmI, mINA va jahA viNassaMti // 10 // 159 gIyattho a vihAro, bIo gIyatthanIsio bhnnio| etto taia vihAro, nANunnAo jiNavarehiM // 61 // 169 titthayarasamo sUrI, sammaM jo jiNamayaM payAsei / ANaM ca aikkaMto, so kApuriso Na sappuriso // 62 // 176 jo heuvAyapakkhaMmi, heuo Agame a aagmio| so sasamayapaNNavao, siddhaMtavirAhago anno // 63 // 178 guruguNarahio vi ihaM, daTThavvo mUlaguNaviutto jo| na u guNamittavihUNo tti, caMDaruddo udAharaNaM // 64 // 207 jai vi na sakkaM kAuM, sammaM jiNabhAsiaM aNuTThANaM / to samma bhAsijjA, jaha bhaNiyaM khINarAgehiM // 65 //
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 300 208 osano ya bihAre, kammaM sohei sulahabohI a caraNakaraNaM visuddhaM, uvavUhaMto parUvaMto // 66 // 209 sammaggamaggasaMpaTThiANa, sAhUNa kuNai vacchallaM / osahabhesajjehi ca, sayamantreNaM tu kAreI // 67 // 212 nANAhio varataro, hINo vi hu pavayaNaM pabhAvato / paNa yadukkaraM karato, suvi appAgamo puriso // 68 // 214 tamhA suddhaparUvagaM, Asajja guruM Na ceva muMcati / tassANAi suvihiA, savisesaM ujjamaMti puNo // 69 // 215 eaM avamannaMto, vRtto suttaMmi pAvasamaNutti / mahAmohabaMdhago vi a, khisaMto aparitappaMto // 70 // 224 bakusakusIhiM tityaM, dosalavA tesu niyamasaMbhaviNo / jar3a tehiM vajjaNijjo avajjaNijjo tao Natthi // 71 // 225 AsayasuddhIe tao, guruparataMtassa suddhaliMgassa / bhAvajantaM jutaM, ajjhaSpajjhANaNiracassa // 72 // vAcakayazovijayakRtaM upadezarahasyam 1 ratilakSANasamurArA-dizA sUkta- 2 - mA 10 22 " namiUNa vaddhamANaM, vucchaM bhaviANa vibohaNaTThAe / sammaM gurUvaiDaM, uvaesarahassamukkiTThe // 73 // maggaNusArI saDDo, pannavaNijjo kiriyAparo ceva / guNarAgI jo sakkaM, Arabhar3a avakagAmI so // 74 // so apuNabaMdhago jo, No pAvaM kuvvai tivvabhAveNaM / bahumaNNai Neva bhavaM sevai savvattha uciyaThi / / 75 / / "
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezarahasya 301 23 sussUsai aNurajjai, dhamme NiyameNa kuNai jahasatti / gurudevANaM bhattiM, sammaTThiI imo bhaNio // 76 // NAUNa pariharaMto, savvaM sAvajjajogamujjutto / paMcasamio tigutto, savvacarittI mahAsatto // 77 // eesiM davvANA, bhAvANAjaNaNajoggayAe u / thovA vi hu jaM suddhA, bIAhANeNa puNNaphalA // 78 // gaMThigayA saibaMdhaga, maggAbhimuhA ya maggapaDiA ya / taha abhaviA ya tesiM pUAdaththeNa davvANA // 79 // liMgAI hoti tIse, Na tadatthAloaNaM na gunnraago| nApattapuvvahariso, vihibhaMge No bhavabhayaM ca // 8 // bhaNNai ANAbajjhA, loguttaraNIio Na u ahiMsA / sA Najjai suttAo, heusarUvANubaMdhehiM // 81 // pariNAmo vi a NiyamA, ANAbajjho na suMdaro bhnnio| titthayare'bahumANA'saggahaduTTho tti taMtaMmi // 82 // maMDukkacuNNakappo, kiriAjaNio khao kilesANaM / taddaDvacuNNakappo, nANakao taM ca ANAe // 83 // tamhA ANAjogo, aNusariyavvo buhehiM jaM so / kajjalamiva ppaIvo, aNubaMdhai uttaraM dhammaM // 84 // 145 jayaNA khalu ANAe, AcaraNA vi aviruddhagA ANA / NAsaMviggAcaraNA, jaM asayAlaMbaNakayA sA // 85 // 106 suddhaMchAIsu jatto, gurukulacAgAiNA Na hiyaheU / haMdi bhuyAhiM mahoahi-taraNaM jaha poabhaMgeNaM // 86 // 54
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 yatilakSaNasamuccaya-upadezarahasya sUkta- ratna - maMjUSA 154 suttatthANa visuddhI, sIsANaM hoi sugurusevAe / suttAo vi ya atthe, vihiNA jatto daDho jutto // 87 // 14 suttaM atthaNibaddhaM, chAyAchAyAvao jaha NibaddhA / teNaM kevalasutte, aNuratto hoi paDiNIo // 88 // aMdho asAyarahio, purANusArI jahA sayaM hoi / evaM maggaNusArI, muNI aNAbhogapatto vi // 89 // uvavAso vi ya ekko, Na suMdaro iyarakajjacAeNaM / Nemittio jameso, NiccaM ekkAsaNaM bhaNiyaM // 10 // 103 caraNakaraNappahANA, sasamayaparasamayamukkavAvArA / caraNakaraNassa sAraM, NicchayasuddhaM Na yANaMti // 91 // 120 sAmAiyaM ciya jao, uciyapavittippahANamakkhAyaM / to tagguNassa Na havai, kaiyA vi hu garahaNijjattaM // 12 // 132 kAmaM savvapadesuM, ussagga'vavAyadhammayA juttA / mottuM mehuNabhAvaM, Na viNA so rAgadosehiM // 13 // 134 rAgahosANugayaM, nANuTThANaM tu hoi Nihosa / jayaNAjuaMmi taMmi tu, appataraM hoi pacchittaM // 14 // 137 jAvaiyA ussaggA, tAvaiyA ceva hu~ti avavAyA / jAvaiyA avavAyA, ussaggA tattiyA ceva // 15 // 139 Na vi kiMci aNuNNAyaM, paDisiddhaM vA vi jiNavariMdehiM / esA tesiM ANA, kajje sacceNa hoavvaM // 16 // 140 dosA jeNa nirujjhaMti, jeNa chijjaMti puvvkmmaaii| so so mokkhovAo, rogAvatthAsu samaNaM va // 17 //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezarahasya 303 143 bajjhakiriyAvisese, Na Niseho vA vihI va saMbhavai / jaM so bhAvANugao, tayatthamaMgIkayA jayaNA // 98 // 69 sAbhAviaM khalu suhaM, AyasabhAvassa daMsaNe'puvvaM / aNahINamapaDivakkhaM, sammaddiTThIssa pasamavao // 19 // timiraharA jai diTThI, jaNassa dIveNa Natthi kAyavvaM / taha sokkhaM sayamAyA, visayA kiM tattha kuvvaMti ? // 100 // aMtaradhArAlagge, suhaMmi bajjhaM pi sukkhamaNuvaDai / jaha nIraM khIraMmi, nicchayao bhinnarUvaM tu // 101 // 183 evaM jiNovaeso, vicittarUvo'pamAyasAro vi / uciyAvekkhAi cciya, jujjai logANa savvesi // 102 // 194 saMbaMdho kAyavvo, saddhi kallANaheumittehiM / soavvaM jiNavayaNaM, dhariyavvA dhAraNA sammaM // 103 // 195 kajjo parovayAro, parihariavvA paresiM pIDA ya / heyA visayapavittI, bhAveyavvaM bhavasarUvaM // 104 // 196 pujjA pUeavvA, na niMdiyavvA ya kei jiyloe| logo'Nuvattiavvo, guNarAgo hoi kAyavvo // 105 // 197 aguNe majjhatthattaM, kAyavvaM taha kusIlasaMsaggI / vajjeavvA jattA, parihariavvo pamAo a // 106 // 198 chidiumasuhavigappaM, kohAikasAyacAyasuddhIe / sahajaM AyasarUvaM, bhAveavvaM jahAvasaraM // 107 // 201 kiM bahuNA ? iha jaha jaha, rAgaddosA lahuM vilijjaMti / taha taha payaTTiavvaM, esA ANA jiNidANaM // 108 //