Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU ( ThANaMgasutta, 529) anusandhAna-60 zrI hemacandrAcArya prAkRtabhASA ane jainasAhitya viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri JobanaanAralocanAlanamAnasAMvalorikAmatAnaka. mamanoyanasinAmacaryAvasana nigamiphAlimA manAvArasAsaMbaMdha jAsaMgajananamAnevAMnojavanAvAvaramAranazAnAmanitA mAvimavasanananiyanacAlanayanAcAmapAnIkaramilAlamahAnAbamanAmazvaracinAyaTara pariprajAsaninAdimiyapavanArApakaramAnakakavanapArayamakArAmAmAmAninAmavAnaraniGaratrAmAdAmapravAhAninazcayAyApikamAviyanakA kimakarAyAbharApyatAnayamAMkarazvakAmamadinakararamakamAnahisakarakamala:zivirakarasumanAmAcasAdhakakAlasvasanniti niHpuramA kAyakara vimAnana nAnArAmAgavinarapoyAnaramAyadhanamAmArgaslamamatArakAsaritAlikamalavizviAnamAnamayanArako sakakalApakAlApazvamaMdaramyAsitaHsatAratajanazcamaMdAgasvanasAlamazinAvaNakalpakalayakatsapaladaravasumanAsaharUlaparicita pratikSitA kasayakasvamIkAprAmakamalAkalina pAnAsAkasnusarAnabahi:sadAnayavAnA nanisvanatinakAyamAnamAnamanamAnasamAnasama namayalakAmamAjakalAkabajanAkabhignAlasamalasamalabhAgitAmarasaMganamapinanAmarasaMgalesakamalamampakamale gatAnaNyamamagalAMtarAyasamAgamA mAga paramANaparamaM kolAyavimaNakAla madarAdipraya manokamAyArasacananAmavaprayAtAmamnirikatayAvahikalerAnaMdaramaniraniyama anidhisanemayamA nimmarUpANapakArAvAminasniApaniHzanizkAmasyiorAmaniranarUdedezAvadhikayasapAsamAnApura banazAmAjamanAkInamaniyaminAvajalakamanakaLamAlikAmakaraMdaviMdanitAMmadhyakaMgrAmeninavalakamAnanayanarAviruNarAmadamA camArdavAyanakakavikAnakArIrakorisaMTekaritaparAkAmAkRtavatanazramAmulapAnAyonitarinumanamAnamasaMkaramAnitaralatarajagamanakAnunakara pAgalAdanAkaraNaranArAjInAmAnamAravikArAmaMdamAgamadanadanAmalabasanmAnaNamAnAmAMtasaMbAtrAkArAmamanitaMginI kirAtanakAlakara upoSAsAnAraniyamakAlajayakarAkAgAmAcazamAAdanAnArindanaruvinImayolo nocanevAlamAratAvanenanavenenanayAnImanAlIlatA savAniyatApAnamAlA ymvaaymmaapraakmaamaajmnaakaaskaamaapmnaarikaanaavnaanaamyaavaanivitaamyaagNjhmNddlaaridelaayte| jAnimadirApuranAsAbhAramyataraMgAtrikAyayapanAkAdamlAkAkanAraMgapaparamaMtIkviparnatArikhamarisapramAdAnaMdanAviparanAmA garibabanaramAUnikarAurayaginiraniphlAvaNyAra:sarakAradinasadAkAra:kalavikArAjaubharadinamakAedakakSAsAkAtanArivAvinAinatrakA maemagaNArivaNatanAkAnAkarakAzamAnaekanazanasaMpakAtvinAraka:saMpAdinAra mammAmalAmanaMdinAdhAnavanidhAvinAdAmAdayA vijayIniyamanakanakamaninaganagaramakaraNakiraNanikAyanAkinArakaprakarakAkamanakamniAnanyakabhIratAnAgayayanamAdasanAmAmAranApurana bhAvanA avagamanakalanADakyAnAkalApakabalanakAyamAdAmanakalaMkappasarvAmina ekAni yasmiyAjaharavamacaryakAkA tArkamayAmanA basAyAnAkamajaganiharikanapanimAmmusAbhiyAnaminArayAnayAsarvanAmAbhiyasanabhanekAnipanirasAparavAniravinImAlAkA ' (upAdhyAya vinayavijayajInA hastAkSara - patra 9 kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi For Privateos Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Interna sacitra vijJaptipatrano prArambhika citra-aMza (gujarAtI jaina zve. mU. saMgha, kenIMga sTrITa, kalakattAno jJAnabhaNDAra) ww.jainelibrary.org
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU ( ThANaMgasutta, 529) 'mukharatA satyavacananI vighAtaka che' anusaMdhAna prAkRtabhASA ane jainasAhitya-viSayaka sampAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 sampAdaka: vijayazIlacandrasUri Downp00000 po0-0-0PORS aoall zrIhemacandrAcArya kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI . smRti saMskAra zikSaNanidhi ahamadAbAda 2013
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 60 Adya sampAdaka : DaoN. harivallabha bhAyANI sampAdaka : vijayazIlacandrasUri samparka: C/o. atula eca. kApaDiyA A-9, jAgRti phleTsa, pAlaDI mahAvIra TAvara pAchaLa, amadAvAda-380007 phona : 079-26574981 prakAzaka : kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda prAptisthAna : (1) A. zrIvijayanemisUri jaina svAdhyAya mandira 12, bhagatabAga, jainanagara, navA zAradAmandira roDa, ANaMdajI kalyANajI peDhInI bAjumAM, amadAvAda-380007 (2) sarasvatI pustaka bhaNDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapola, amadAvAda-380001 prati : 300 mUlya : Rs. 220-00 mudraka : kriznA grAphiksa, kirITa harajIbhAI paTela 966, nAraNapurA jUnA gAma, amadAvAda-380013 (phona: 079-27494393)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana saMzodhana eka yAtrA che, zodhayAtrA athavA jJAnayAtrA; vyavasAya nahi; ane kazuka raLI levAno dhaMdho to nahIM ja. jaina paribhASA pramANe ApaNI buddhi karmo vaDe AvRta-DhaMkAyelI hoya che. e AvaraNarUpa karmonuM AghApAchA tharbu tene 'kSayopazama' evaM nAma apAya che. e kSayopazama jeTalo ke jeTalI hade thAya arthAt e karmAvaraNo jeTale aMze AghApAchAM thAya te te aMze ApaNane jJAnano athavA pratibhAno unmeSa lAdhe, ane te unmeSanA prakAzamAM ApaNane, anyane na dekhAtuM ke na dekhAyuM hoya tevU jovAjANavA maLe. A prakriyAne kAraNe, paramparAthI cAlyA AvatA pATha athavA dhAraNA athavA arthaghaTana ityAdimAM aNakalpyo badalAva AvI zake che, ane rUDha mAnyatA, svIkRta pATha ane mAnya arthaghaTano - badhuM khoTuM TharI jatAM tene sthAne navI dhAraNA, pATha, artha prasthApita thaI zake che; A che saMzodhananI yAtrA. AmAM kazAkane asatya TharAvavAnI gaNatarI nathI hotI, paraMtu satyanI gaveSaNAno athavA sambhavita satyanI vadhumAM vadhu najIka pahoMcavAno ja Azaya hoya che. ___paNa, A yAtrA jyAre spardhAtmaka vyavasAya- rUpa grahI le che, tyAre kAryo to ghaNAM thavA lAge che; sampAdano, prakAzano ane pratipAdanonI moTI vaNajhAra nIkaLe che; paraMtu temAM prApti athavA upalabdhi-tattvanI ane tathyanI, bahu alpa mAtrAmA ja hoya che. Avo vyavasAya nAmanA raLI Ape, dhana vagere bhautika bAbato paNa saMpaDAvI Ape, mAna-pAna paNa meLavI Ape; paNa tattva-tathya sudhInI ApaNI, zodhakanI temaja abhyAsI jananI, pahoMca vadhArI nahi zake; ApaNI matine vadhu parimArjita ane vadhu saMvardhita na karI zake. ____ AjakAla, cotarapha, DhagalAbaMdha thatAM rUpALAM ane sohAmaNAM prakAzanosampAdanonA vizvamA alapajhalapa DokiyuM karavA jatAM upara lakhyuM tevU lAgyu alabatta, saMkhyA, phelAvo ane lokapriyatA e kAMI kharAba ke tiraskArapAtra / upekSApAtra vAnAM nathI ja. paraMtu tAttvika saMzodhana/pratipAdananI sIdhI nisabata zodhaka / pratipAdakanI sajjatA, zodhaniSThA ane satyaprApti mATenI mathAmaNa sAthe
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja hoya che. Avo zodhaka ja sArvatrika ane sArvadika vizvAsa prApta karI zake che. ane saMzodhananA kSetramA raLI levA lAyaka vAnAM be ja che : satyaniSThA ane vizvAsa. A be raLavAnI phAvaTa Ave tenA nAme pachI seMkaDo pustako / grantho na hoya to tethI kAMI pharaka paDato nathI. evaM paNa nathI samajavAnuM ke susajja ke sakSama gaNAtA zodhakanI paNa badhI vAto satya ja hoya. temaNe siddha karI ApelI vAta paNa, bIjA-vilakSaNa buddhi pratibhA, dRSTi ke kSayopazama dharAvatA abhyAsInI dRSTie khoTI TharI zake. paraMtu tevA zodhakonI galata vAtane galata puravAra karavA mATe, virodha, pUrvagraha ane matAgrahathI bharelA mAnasanI nahi, paNa maulika unmeSa dharAvatI svastha prajJAnI AvazyakatA hoya che. virodha dvArA ghoMghATa ke kolAhala nIpajAvI zakAya, paNa UhApoha nahi. zodhaniSThA mATe ane zodhayAtrAnA sAtatyane mATe UhApoha Avazyaka jaNasa gaNAya, kolAhala nahi. ane chellI vAta : virodha dvArA koIne, thoDA loko samakSa ane thoDAka vakhata pUratA, khoTA pADI zakAya che, paNa potAne sAcA ke yathArtha puravAra karI zakAtA nathI, ATaluM, zodhayAtrAe nIkaLanArA sajjanone samajAI jarbu ati agatyanuM che. - zI.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'anusandhAna' no navo paDAva : vijJaptipatra-vizeSAGka saMskRta sAhityanA kavi-manISIoe anekAneka prakAranAM sAhityakSetro kheDelAM che, jemAM gadyAtmaka ane padyAtmaka asaMkhya sAhityavidhAono samAveza thAya che, ane je viSe agaNita grantho tathA sandarbho lakhAyA che tathA lakhAtAM rahe che. AmAMno eka prakAra che patrasAhitya. 'meghadUta' jevAM kAvyAtmaka patro athavA patra-kAvyo, meghadUtanI samasyApUrtirUpe racAyelAM dUtakAvyo (cetodUta, candradUta, haMsadUta, zIladUta, meghadUtasamasyAlekha, indudUta, mayUradUta ityAdi) kAvyajagatmAM amara kRtiorUpa che. meghadUta ane tenI pAdapUrtirUpe racAyelAM ekAda be dUtakAvyone bAda karatAM, jainetara vidvAnoe patrAtmaka sAhityakSetre vadhu ane mahattva, kheDANa karyu hoya tema jaNAtuM nathI. A kSetre jhAjhaM kheDANa to jaina kavioe ja karyu jaNAya che. emAM dUtakAvyo uparAMta 'vijJaptipatra'nA nAme oLakhAtAM aneka patrakAvyo pradhAna sthAne che. kharekhara to "vijJaptipatra' e jaina kavi-sAdhuo dvArA ja udbhava pAmeluM eka AgavU sAhityakSetra athavA sAhityaprakAra che, je jainetara kavioe kyAre paNa kheDela nathI. meghadUta kAvya e zuddha kavikalpanA che, je sahRdaya bhAvakanA cittane eka vilakSaNa camatkRtithI Andolita karI mUke che. jyAre tenI anukRtirUpe racAyelAM keTalAMka kAvyomAM te prakAranI zuddhaprAya kavikalpanA hovA chatAM, pachIthI racAyelA tevAM kAvyo zuddha ke zuddhaprAya kavikalpanA na banatAM, kavikalpanAthI bharelA ane chatAM jIvaMta lokonA saMvAda, varNana tathA nagarAdikanAM aitihAsika svarUpavarNana vagerene samAvanArAM hoIne patra-kAvyonaM ke kAvyAtmaka patronuM rUpa dhAraNa karatAM hoya che. AvA patromAM 'vijJapti' e paryavasAna hoya athavA saghaLo bhAra ane bhAva chevaTe vijJapti-paryavasAyI hoya, tethI AvAM kAvyone 'vijJaptipatra' evA nAme oLakhavAmAM AvyAM che. __AvAM patro sambhavataH 12mA-13mA saikAmAM paNa lakhAtAM hoya, tema te samayanA prApta, truTaka ke adhUrA, eka-be patro (tADapatra para lakhelA) jotAM
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAge che. upalabdha patromAM sarvazreSTha ane vaLI sarvaprathama kahevAya tevo patra 'tridazataraGgiNI' che. A. munisundarasUrie potAnA gurune lakhela 108 hAtha jeTalA pralamba A vijJaptipatranA be aMzo upalabdha tathA prakAzita che; eka aMza adyAvadhi alabhya - aprakaTa che. A kAvyAtmaka patramAM kavi - lekhakanI kAvyapratibhA tenA sarvocca zikhare ArUDha jovA maLe che. 6 Avo ja bIjo patra che vijJaptitriveNI. 15mA saikAmAM vAcaka jayasAgara dvArA lakhAyela, sahasrAdhika zloka - pramANa ane 3 veNimAM vibhakta A patra paNa patra - sAhityakSetranuM eka anupama ghareNuM che. A svatantra pustakarUpe prakAzita che. A uparAMta, bIjAM paNa aneka vijJaptipatrAtmaka khaNDakAvyo ke laghukAvyo upalabdha che, jenuM saMkalana - sampAdana muni jinavijayajI dvArA 'vijJaptilekhasaGgraha' nAmaka granthamAM thayuM che. A banne pustakonI prastAvanAnA lekhomAM vijJaptipatra, tenuM svarUpa, tenI vizeSatAo, teno viSaya, temAMnuM kAvyatattva ityAdi viSe ghaNIbadhI jJAnavardhaka jANakArInuM Alekhana thayuM che. DaoN. hIrAnanda zAstrIe taiyAra karela eka grantha 'enzyanTa vijJaptipatrAsa' mAM paNa, aMgrejI bhASAmA vijJaptipatra viSe vizada vAto AlekhAI che, ane temAM keTalAMka sacitra patronAM citronI raMgIna temaja zveta-zyAma (B / W.) chabIo paNa ApavAmAM AvI che. A sivAya paNa, jaina saMskRta sAhityano itihAsa (hI. ra. kApaDiyA) jevA sandarbhagranthomAM paNa vijJaptipatro viSe mAhitI noMdhAI che. Ama, aneka vijJaptipatronuM prakAzana thayuM che. koI koI patro vividha sAmayikomAM paNa prakAzita thayA hoya ja. 'anusandhAna' nA aMkomAM paNa naveka nAnA-moTA patro pragaTa thayA che. ane chatAM, aneka jJAnabhaNDAromAM ane pustakasaMgrahomAM hajI paNa bahoLI saMkhyAmAM, nAnA-moTA temaja saMskRta temaja gujarAtI bhASAmaya, patro upalabdha thAya che, je hajI prakAzita thayA nathI. AvA patro meLavIne tenuM prakAzana karavuM, ane te mATe 'anusandhAna' no vijJaptipatra - vizeSAGka ekathI vadhu thAya teTalA - khaNDomAM pragaTa karavo, evo saMkalpa gata varSe cittamAM jAgelo, je khAssA vilamba pachI have sAkAra bane che teno Ananda che. -- A prathama khaNDamAM sattara saMskRta patro ApavAmAM Avela che, te patrono sArabhUta saMkSipta paricaya A pramANe che :
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (patra 1) A aMkamAM mudrita patro paikI prathama patra avaraGgAbAdamAM (auraMgAbAda, mahArASTra) birAjamAna tapagacchapati zrIvijayadevasUri upara, sarotarA nagare rahelA temanA paTTaziSya zrIvijayasiMhasUri dvArA lakhavAmAM Avela patra che. 311 zlokomA patharAyela A patra eka laghukAvyasamAna che, ane tenI kAvya-prauDhi temaja alaGkAramaNDita sazakta racanApaddhati, racanAkAra pratye ahobhAva upajAve tevI che. patramA aneka bandhacitra-kAvyo che, je svAbhAvikapaNe ja kliSTa padyarUpa hovA chatAM kavinI pratibhAnA sAmarthyanAM paricAyaka che. A patra kyAMnA bhaNDArano che, tenuM svarUpa zuM che, te kazI vigata atre ApavAnuM zakya nathI. kemake A Akho patra vidvanmUrdhanya ane kavivara evA muni zrIdhurandharavijayajIe, varSo agAu, potAnI noMdhapothImAM UtArI-lakhI rAkhela che, tenA uparathI atre tenuM zakya sampAdana karIne mUkela che. A punarlekhananuM kAma muni zrIkalyANakIrtivijayajIe kayuM che. patrano prArambha jinasmaraNathI (1-3) thayo che. 4 thI 70 padyomAM vardhamAna jinanI stuti thaI che. 71-126 mAM auraGgAbAda- nagara-varNana che. 127-31 sarotarA gAmanuM varNana thayuM che. 132-34mAM patra pAThavanAranuM varNana tathA nAmanirdeza che. "vijayasiMhazizuH" e pada (134) vijayasiMha nAmaka zizu- evo artha dharAve che; vijayasiMhano zizu (ziSya) evo nahi. 13550mAM sarotarA-sthAne thayela paryuSaNaparvasahitanAM dharmakAryonuM varNana che, temAM 12 dinanA amAripravartanano paNa spaSTa ullekha (146) jovA maLe che. 151-274 ATalAM padyomA gururAja zrIvijayadevasUrinuM adbhuta varNana che. caraNavandanA (275), patrottara mATenI vijJapti (276-77), guruvaryanI nizrAmAM vartatA munivarone tathA sAdhvIone temanAM nAma-varNana sAthe anuvandanA-nivedanA (27896), tathA potAnI sAthenA sAdhuonAM nAmo temaja DAbhelA, prahlAdanapura, golA, rAjapura, dantA (dAMtA) Adi samIpanAM gAmo-kSetromAM vartatA munivaronAM nAmotemanI vandanAnA nivedanapUrvaka (297-306) che. 307mAM padyamAM saMghanI guruvandanAnuM nivedana che. 308-10 mA lekha(patra)rUpI rAjahaMsanuM varNana karavA sAthe teno janma (racanA) vi.saM. 1699 nA dIpAlikAparve thayAno nirdeza che. antima
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 311mA padyamAM udayavijayatuM nAma jovA maLe che. zlokagata pado jotAM ema jaNAya che ke A patnI racanAmAM temano siMhaphALo haze athavA to A patra temaNe lakhyo haze. prAnta puSpikAmAM A patrane 'lekharAjahaMsa' evA nAme varNavyo hoI ahIM zIrSakamAM te ja nAma svIkAryu che. patramA 42 thI 69 padyo temaja 155 thI 273 padyo to bandhakAvyo che, je vikaTa kAvyapratibhA hoya to ja racI zakAya. e rIte A patra khUba samRddha gaNAya. A bandhacitro paNa banAvaDAvI mUkavAno utsAha hato. parantu te have bhaviSyamAM kyAreka. (patra 2) A patranuM nAma 'citrakozakAvya' che. gacchapati vijayaprabhasUri upara upAdhyAya zrImeghavijaya gaNie lakhela A vijJaptipatranI eka jUnI jarjaritaprAya pratilipi (nakala) zrIvinayasAgaramahodaya taraphathI munizrIsuyaza-sujasacandravijayajIne prApta thaI hatI. te be munioe te nakala amane prastuta aMka mATe ApI, tenA AdhAre te atre ApavAmAM Avela che. azuddhatA hovAno pUro sambhava che. paNa mULa patra na maLe tyAM sudhI pUratuM zuddhIkaraNa azakya ja che. patramA kyAMya "citrakoza' zabdano nirdeza nathI, chatAM tevU nAma, sambhavataH vinayasAgarajIe, ApyuM hoya, te pAchaLano Azaya evo lAge che ke A 237 padyapramANa, vidvattAsabhara patrakAvyamAM paNa aneka padyo citrakAvyo che, tethI ja tene AvI oLakha ApI hovI joIe. prathama 22 padyomAM jinastavanA che, temAM 21 padya citrakAvyo che. temAMye prathama padya to mahAyamakAlaGkArakAvyarUpa temaja saTIka che. A TIkA patralekhake ja racI hovAnuM mAnI zakAya. e pachInA 4 padyo guruvarNananA hovAnuM lakhyuM che. vAstavamAM A 4 padyo, pachIthI AvanArA paramaguruvarNanAdhikAramA hovA ghaTe. parantu pratilipikAre A sthaLe mUkyAM che, tethI te jemanAM tema rAkhyAM che. mULa patra jaDI Ave to ja A bAbata spaSTa thAya. dvitIya adhikAramA aneka citrakAvyo sAthenAM 47 padyomAM sAdaDI nagaranuM varNana thayuM che. patralekhaka sAdaDImAM sthita hovArnu
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajAya che. 40thI 47 padyomAM tyAM thayelA dharmakAryonuM paNa nirUpaNa che. te pachInAM 9 citra-padyomA vijayaprabhasUri-gururnu manabhAvana varNana che. ane tyAra pachInAM 31 padyo, gurunI sthiratA che te 'medinIpura' nagaranAM varNananAM che. hariNI chandamAM cAlelaM A nagaravarNana kavinI pratibhAnA zreSTha unmeSanAM darzana karAvI jAya che. A patranA adhikAro ghaNA guMcavADA sarje tevA lAgyA che. ema paNa bane ke A eka patramA be patronI bheLaseLa thaI gaI hoya ! cokkasa sAdhananA abhAvamA spaSTa bheda na paDI zakato hoI vAcanA ane adhikAro jemanA tema rahevA dIdhA che. pharIthI, have, nagaravarNana zaru thAya che. 32 padyonA te varNanamAM zivapurI, ayodhyA tathA ujjayinI ema 3 nagaranAM nAma che. ema lAge ke medinIpura, ja varNana kavi karatAM hoya ane tene A 3 nagaro sAthe sarakhAvatAM hoya ! athavA to A varNana 'ayodhyA'nuM paNa hoI zake. 32 mA padyamAM ayodhyA- vizeSaNa "yA rAmamandiramanoharapArzvamadhyA'' e aitihAsika dRSTie bahu mahattva- jaNAya che. to padya 5-6mAM DhuNDhakamatIonA parAbhavano ullekha paNa noMdhapAtra che. pachInAM 4 padyomA meghavijaya dvArA vijJapti-racanAnI vAta che. te pachInAM 16+21 padyomAM vaLI nagaravarNanA che. temAMnAM 13-14 padyomAM 'rAmapura' evaM nAma jovAmAM Ave che, je kadAca ayodhyA mATe hoya. 22 thI 38 padyomA te puramA thayela satkAryonuM varNana che, jemAM paryuSaNa, amAripravartanAdi vAto che, te pachI chellAM 36 padyomAM gururAja-varNana che. chellA, truTaka padyamAM gurune vandanAnuM nivedana thayuM che. sauthI nIce te patranA mULa sthAna Adi viSe saMketa tenAM pratilipikAre ApI dIdho che. __ je ho te, paraMtu A patra dvArA kavinI kavipratibhA supere jaLahaLatI anubhavI zakAya che, te niHzaGka che. (patra 3) A patra sambhavataH eka svatantra vijJaptipatranA aMza rUpa lAge che. upAdhyAya meghavijayajIe lakhela hovAnuM jaNAto A patrAMza, citrakoza-patrakAvyanA ja eka bhAgarUpe, zrIvinayasAgaramahodaye lakhyo hoya tema jaNAyuM che. tenI prApti
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 paNa, tethI, citrakozakAvya sAthe ja thaI che. ahIM tenA be aMzo che, temAM prathama 28 padyAtmaka aMzamAM patralekhaka jyAM haze te nagaramAM thayela dharmakAryonuM varNana che. temAM prabhAtanuM varNana dhyAnAkarSaka che. bIjo aMza truTita, 21 padyo jeTaloja che, temAM guruvarNana thayuM che. temAM chellA ApelA TippaNamAMnAM be. padyomA kavie svaracita 'pArzvanAthastava'no havAlo ApI, candranI tathA rAtrinI upamAo te stava thakI jANI levAnuM sUcavyuM che, je kavinI alaGkArapriyatA darzAvI jAya che. (patra 4) ___ A patra sUryapura (-sUrata) birAjamAna bhaTTAraka zrIvijayasenasUrijI ma. para vaijalapura (-prAyaH amadAvAda-vejalapura)thI vidyAvijayajIo pAThavyo che. patramA zrIvijayasenasUrijI ma.no nAmollekha nathI. sUrIza, tAta jevA sAmAnya zabdothI ja vyaktinirdeza thayo che. parantu patragata 55mA zlokamAM mleccha rAjAone pratibodha karavAno nirdeza, sUrIzvaranA sahavartI sAdhuomAM upA. nandivijayajIno ullekha, patranA pAchaLanA bhAgamAM lakhelAM stotromAM vijayasenasUrijInI kRpAnA ullekho va. ne AdhAre patra zrIvijayasenasUrijI ma. para lakhAyo che tevU anumAna karyu che. patra kayA varSamAM lakhAyo che te paNa sAkSAt ullikhita na hovAthI anumAna ja karavAnuM rahe che. nandivijayajI saM. 1656mAM upAdhyAya banyA che ane vijayasenasUrijI saM. 1672mAM kALadharma pAmyA che. tethI te vaccenA koI varSamAM A patra lakhAyo haze. patra te yuganA jaina sAdhusamAjamA pravartatI vidvattAnI jhAMkhI karAve tevo che. zArdUlavikrIDita chandamA 80 zlokomAM A patra racAyoM che. eka ja chandanuM ATaluM nirvahatA kartA- asAdhAraNa kauzala darzAve che. patranA prArambhe karavAmAM AvelI kalikuNDa pArzvanAthanI stuti vejalapuramAM temanA jinAlayanI sUcaka lAge che. vIradhavala rAjAnI paTTarANIo vaijaladevI ane jaitaladevIo anukrame vaijalapura ane jaitalapura vasAvyA hovAno ullekha darbhAvatI (-DabhoI)nI durga prazastimAM che tevI aitihAsika hakIkata patramA 36mA zlokanI TippaNamAM noMdhAI che. A nagaro atyAranA vejalapura (amadAvAda) ane jetalapura (bArejA pAse) hoI zake. patra kAgaLanA lAMbA vIMTA (a scroll) para suMdara akSaromAM lakhAyo che. patranA pAchaLanA lagabhaga aDadhA bhAgamAM garabaDiyA akSaromAM 7 stotro
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ upA. amaracandra lakhAyelAM che. A stotronA hAMsiyAmAM eka sthaLe 'jIrNalekhaH' avI noMdha che. patramA 5-6 jagyAo TippaNa paNa ApavAmAM AvI che. A patra temaja patra kramAMka 5, 6, 10, 11, 12, 14 15, 16 ane 17nA Scroll munirAja zrIdhurandhara vijayajI ma. pAsethI amane maLyA che. A badala teono jeTalo AbhAra mAnI teTalo ocho che. __ (patra 5-6-7) __ A traNe patro bhaTTAraka zrIvijayadevasUrijIne uddezIne lakhAyA che. patronI tAlikA - patra patra lakhanAra kyAM lakhAyo ? devasUrijI kyAM birAjamAna hatA? 5 paM. lAvaNyavijaya yodhapura(-jodhapura) rAjanagara (-amadAvAda) bhuja siMharodhikA (-zirohI (?)) 7 upA. dhanavijaya rAjapura sUryapura (-surata) AmAM prathama be patromA bhaTTAraka zrIvijayasiMhasUrijI- paNa nAma che. A baMne patro kayA varSamAM lakhAyA te jaNAvyuM nathI. paNa saM. 1685mAM banne AcAryo sirohImAM cAturmAsa hatA tevI jaina paramparAno itihAsa bhAga-3mAM noMdha che. tethI te varSamAM bIjo patra (patra-6) lakhAyo hoya tema bane. upA. dhanavijayajIo sUrata mokalelo trIjo patra saM. 1704mAM kA.va.5me lakhAyo che. A varSamAM devasUrijI ma. IDara comAsuM rahyA hatA tevo ullekha jai.pa.i.-bhAga 3mAM che. tethI A vigata vadhu cakAsaNIlAyaka jaNAya che. traNe patro kAvyakalA, kalpanAvaibhava, zabdavaividhya va.ne lIdhe AsvAdanIya banyA che. bhaTTAraka vijayadevasUrijI kevA guNavanta ane AdarapAtra haze te A patromAM temanI stuti jotAM barAbara samajAya che. eka stutipadya namUnA khAtara nirIkSite'smin gaNanAtireka-prodbhUtasadbhUtaguNAmburAzau / sadodayAn dRSTipathaM prapannAn, manyAmahe samprati pUrvasUrIn // ___- patra 5, zloka 65
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI devasUrijInAM saMsArI mAtA 'rUpAI' o paNa dIkSA lIdhI hatI tevI autihAsika vigata patra-6 zloka 106mAM noMdhAI che. (patra 8) 101 zlokomA vistarelo A vijJaptipatra paNa gacchapati vijayaprabhasUri upara upAdhyAya zrImeghavijayajInI kAvyamaya vijJaptirUpa che. A aMkagata temanA traNa vijJaptikAvyo uparAMta, 'vijJaptilekhasaGgraha'mAM mudrita temanA, 'meghadUtasamasyAlekha' tathA anya eka vijJaptipatra-ema 2 patro, anusandhAnanA 33mA aMkamAM prakAzita patra 'sevAlekha' - ama tamAma pragaTa patronI saMkhyA 7 jeTalI thAya che. evo vahema paDe che ke A kavi-sAdhu nirantara kAvyavihAra ane nUtana granthanirmANamAM ja mazagUla rahetAM haze ! patranA prathama 22 padyomAM zrIRSabhadevanI stuti che. vividha bhAvabhaGgIo vaDe ekaja jinanI A stavanA asAmAnya pratibhA sivAya asambhavita che. pachInAM 23 thI 47 kAvyomA gacchapati jyAM birAje che te 'vagaDI' nagaranuM varNana che. nagaronuM varNana e vijJaptipatrono eka Agavo vizeSa che. upalabdha patromAM AvatAM nagaravarNanono vizada abhyAsa thAya to koIne Ph.D. nI padavI maLI zake teTalA te varNano samRddha che. A pachI, pratilipikAre mUkelA zIrSakane yathArtha mAnIe to, naDulAI zaheramAM vartatA upAdhyAya meghavijayajI prAsaGgika nagaravarNana (nAma nathI) pUrvaka vijJapti karatAM dharmakRtyornu bayAna Ape che. 48 thI 79 padyomAM te pUrNa thAya che. tyAM 'iti samAcArAH' kahIne vAta ATopI che. chelle 22 padyomA punaH gurunuM varNana-stavana thayuM che. tyAM patra samApta thAya che. nIce lipikAre karelI noMdha mujaba A mULa patra jodhapuranA prAcya zodhasaMsthAnamA che, ane kartAe svahaste lakhela hovAnuM anumAnavAmAM AvyuM che. A patra paNa patra 2-3 nI mAphaka ja muni suyaza-sujasacandra vijayajI taraphathI prApta thayela che. . (patra 9) A patra dvIpa-dIvamA rahelA gacchapati vijayaprabhasUri upara upAdhyAya vinayavijaya gaNie rAmapurathI lakhyo che. mAgazara vadi 8 bhRguvAre lakhAyela
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 patramA kyAMya varSano ullekha nathI. A patra pATaNanA hemacandrAcAryajJAnabhaNDAramAM DA. 197 kra. 8009 mAM che. sambhavata: kartAnA svahastAkSarano te patra che. 3 patronA patranI jheroksa nakala, varSo agAu, pATaNathI ja meLavelI, teno AmAM upayoga karyo che. te patranI nakala ApavA mATe bhaNDAranA kAryavAhakono AbhAra mA chu. patra kAvyAtmaka gadya-padyamAM che. gadyAMza kAdambarI ane tilakamaJjarInI smRti karAve che. adUSita vidagdhatA kevI hoya te A patra vAMcavAthI samajAya tema che. vinayavijayajI, vipula sAhitya ane temanI vidvattA jANItAM che ja, paNa A patramA temanI je kavipratibhA pragaTe che, te to adbhuta che. prArambhamAM prathamAthI saptamI vibhaktinA 'yad' zabdanAM ekavacanamAM rUpo thakI mahAvIrastuti karI che, ane pachI te ja rIte sAta vibhaktiothI 7 padyo AlekhyAM che; te kevAM manohAri che ! te pachI prathama gadyakhaNDo vaDe 7 vibhaktimAM ane pachI 8 padyo vaDe sAta vibhaktimAM ja dvIpabandaranuM sohAmaNuM varNana thayu che. te pachI rAmanagaranA saMkSipta varNanapUrvaka lekhaka dharmakAryono vRttAnta rajU kare che 2 gadyakhaNDomAM. temAM 'subodhikA'nA vAMcanano ullekha dhyAnArha che. _ pachInA gadyakhaNDomAM 7 vibhaktimAM guruvarNana che, ane pachI padyomAM paNa te ja varNana che. padya 14-15mAM patrottaranI vinati, gurunizrAmA rahelA sAdhuonuM nAmasmaraNa, temaja potAnI nizrAe vartatA munionA nAmollekha sAthe patra samApta thayo che. eka anupama racanA ! _ (patra 10) upalabdha patrasAhityamAM sauthI vadhu patro A. zrIvijayaprabhasUrijI para lakhelA maLe che. havenA A AThe patro bhaTTAraka zrIvijayaprabhasUrijIne uddezIne ja lakhAyelA che. patronI tAlikA - patra patra lakhanAra kyAthI lakhAyo ? - prabhasUrijI kyAM birAjamAna ? 10 udayavijayajI siddhapura jIrNadurga (-jUnAgaDha) 11 paM. nayavijayajI bhavAla devakapattana kra.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ * 14 12 paM. kamalavijayajI pattana (-pATaNa) jIrNadurga 13 lAlavijayajI nItipadra (-?) purabandira (-porabandara) 14 paM. lAlakuzala prahlAdanapura (-pAlanapura) dIva 15 paM. hIravimala sAhijyapura (-?). devakapattana 16 paM. kalyANasAgara rAmadurga purabandira 17 paM. Agamasundara* mAlepura jIrNadurga A patro koI vizeSa atihAsika vigata dharAvatA nathI. alabatta patromAM sahavartI sAdhuonAM nAma, praNAma, anupraNAma, nagaranAM nAma va. para vicAra karIo to tihAsika vigato sAMpaDe kharI. jemake patrakramAMka 9 ke je upA. vinayavijayajI dvArA lakhAyo che temAM zrIvijayaprabhasUrijInA sahavartI vAcaka vinItavijayajIne anunati jaNAvavAmAM AvI che. bIjI tarapha paM. nayavijayajI (patra-11) vinItavijayajIne praNAma jaNAve che je sUcave che ke upA. vinayavijayajI paM. vinItavijayajIthI jyeSTha haze. AvI aneka vigato A patromAMthI maLI zake, paNa te mATe anya sAmagrI vipula pramANamA joIo. tihAsika vigatonI alpatAne najaraaMdAja karIo to kAvyatattva ane gurubhaktinI rIte A patrasAhitya ajoDa che. jagatanI koI anya guruziSya paramparAmAM AvA patro ATalA vipula pramANamAM lakhAyA hovAnuM jANamAM nathI. patra lakhanAra vyakti cAhe muni hoya ke cAhe paNDita athavA upAdhyAya hoya - patra lakhatI vakhate tene haiyuM gurubahumAnamAM vahAvI dIdhuM hoya tevI pratIti A patro vAMcatI vakhate thayA sivAya rahetI nathI. patra lakhanAre patra lakhavA khAtara nathI lakhyo, paNa lakhatI veLA potAnI tamAma vidvattA ane pratibhAne bhaktinA vAhana tarIke kAme lagADI che. pariNAme A patronA ghaNAkharA zloko kAvyakalA ke kalpanAvaibhavanI dRSTile utkRSTa koTinA banyA che. juo - lakSmAlayo maGgalapaGktihetuH, svakIyarUpAlpitamInaketuH / saMsAravArAMnidhisAndrasetuH, zivAya bhUyAccaturaGgaketuH // zloka 8, patra 16 patranA bahAranA bhAge paM. puNyasundaranuM nAma che, jemano patramA lekhakanA sahavartI tarIke ullekha che.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhuH kuhUbhasmani kazmalatvaM, hartuM vidhirdharSati zarvarIzam / tathApi te vaktrarucirna tasya, svAbhAvikAt kRtrimamanyadeva // patra-15 zloka-93 ayatnavAlavyajanIbhavanti, calatpatAkA jinasaudhamUrdhni / raverapIndorgaganabhramottha-khedApanodAya kRtodyameva // patra-13, zloka-23 patra 10-zloka 39-42mAM udayavijayajIo zleSa dvArA cADIcugalI karanArAo pratye vyakta karelI nArAjagI, patra-11mAM vibudha nayavijayajIo prayojelI kAdambarI, smaraNa karAvatI samAsapracura zailIthI zobhatA gadyakhaNDo, patra-12mAM virodhAbhAsa jevA alaGkArothI maNDita gadyAMzo, patra-17mAM zrIcandraprabhasvAmInI candranA lAJchana aMge vividha kalpanA dvArA karelI stuti - A badhAnI ramaNIyatA anubhavaikagamya che. sAhityarasika sahadaya jIvone A patromAMthI anupama khajAno maLaze te niHzaGka che. 'vadantAM, patantAm' (vibudha nayavijayajInA patramA) jevA vilakSaNa prayogo paNa A patromAMthI sAMpaDe che. A patromAM ullikhita vyaktivizeSono paricaya ApI zakAyo nathI, mukhyatve be kAraNe - 1. AmAnAM ghaNAM nAma A sivAya anyatra noMdhAyAM nathI. 2. te yugamAM samAna nAma dharAvatA munio ghaNA hatA. aTale nAma sAthe upalabdha vigRta vyakti sAthe joDavI ke nahi te mUMjhavaNa rahe. jemake A patromAM prabhasUri mahArAja sAthe paM. yazovijayajI, nAma vAMcI ApaNe prasiddha upA. yazovijayajInI ja pUrvAvasthA kalpI laIo, paNa A paM. yazovijaya o mahopAdhyAyathI judA ja che, te paM. nayavijayajInA patramA be yazovijayano ullekha joine khabara paDe. zilAlekho, pratimAlekho, granthaprazastio, lekhanapuSpikAo, vijJaptipatro ane anya jaitihAsika ullekhone AdhAre vyavasthita paTTAvalIo ghaDavAnI keTalI tAkIde jarUra che te AvAM kAryomAM anI UNapa sAle tyAre ja samajAya che. vijJaptipatrono vizeSAGka karavAnuM nakkI karyu tyAre pacAseka patro ane teno be vibhAgamA samAveza-AvI dhAraNA hatI. parantu te samaya jatAM sAmagrI sAMpaDatI gaI te, tathA patronI vizAlatA jotAM kAma jarA moTu tathA aTapaTuM thatuM gayu. te ja kAraNe aMka taiyAra thavA, paNa vilaMbAtuM gayu. badhA patronI pratilipi karavAnuM kAma paNa sAva saheluM to nahotuM ja.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 A patro, A vizeSAGka mATe meLavI ApavA mATe sau pahelo AbhAra kavimitra dhurandharavijayajIno mAnu. temaNe nijI saMgrahamAMthI 13 patro amane ApyA che. hajI paNa temanA vipula khajAnAmAMthI patro maLavAnI AzA che. bIjo RNasvIkAra upAdhyAya zrIbhuvanacandrajIno karavo che. temaNe potAnA rAjasthAnapravAsa daramyAna, ghaNo zrama laIne jodhapura, bIkAnera, nAgora AdinA khAnagI tathA sarakArI granthAgAromAMthI keTalAka patro meLavI ApyA che. trIjo AbhAra A. zrIvijayasomacandrasUriziSyo muni suyazacandra-sujasacandra vijayajIno mAnu. te be zodharasika tathA utsAhI mitroe kobAnA kailAsasAgarasUri jJAnamandira, lA.da. vidyAmandira, sUratanA zrInemivijJAnakastUrasUri jJAnamandira, pATaNa, rAdhanapura tathA anya vividha jJAnabhaNDAromAMthI, athAga mahenata/mathAmaNa karIne aneka patro meLavI ApyA che, ane pratilipipUrvaka sampAdita paNa karI ApyA che. A vizeSAGka-yojanAno mahattama yaza te bene ja Apavo joIe. temanA dvArA maLela patro amArA sudhI pahoMce te agAU ja A prathama bhAganuM meTara taiyAra thaI presamAM gayuM hovAthI, te patro kramazaH bIjA-trIjA vibhAgamA Avaze. patronI nakala tathA praphavAcana vagere karavAnI mahattama javAbadArI muni trailokyamaNDanavijayajIe svIkArI che tethI ghaNI badhI rIte aMka spRhaNIya thayo che. muni kalyANakIrtivijayajIe paNa sahayoga ko che. jo ke badhA patronAM tamAma kAvyo vagere samajAI gayAM che tevaM nathI. te kAraNe pAThazuddhimAM, padaccheda AdimAM bhUla thaI gaI ke rahI gaI hoya to te banavAjoga che. jANakAro te sudhAre ane te pratye dhyAna dore tevI vijJapti. bIjo vibhAga zakya tvarAthI pragaTa karavAnI bhAvanA che. hajIye jo kyAMya, koInIya pAse ke bhaNDAramAM A prakAranAM vijJaptipatro hoya to tenI nakala amane pAThavavA vinaMtI che. __TAiTala 2 tathA 3 uparanAM citronI phoTokopI meLavI ApavA mATe sAbaramatInA zrutopAsaka zrAvaka bAbulAla saremalajI beDAvAlAno AbhAra mAnIe chIe. temanA prayatnathI ja kalakattAnA gujarAtI jaina zve. mU. pU. saMghe A phoTokopI Apela che, tathA pragaTa karavAnI saMmati paNa ApI che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA 'anusandhAna 'no navo paDAva : vijJaptipatra - vizeSAGka vijJaptipatra : avaraGgAbAdastha-bha. zrIvijayadevasUriM prati sarotarAta: zrIvijayasiMhasUrerlekharAjahaMsaH bha. zrIvijayaprabhasUriM prati preSitaM mahopAdhyAya zrImeghavijayagaNigumphitaM zrIguruvijJaptilekharUpaM citrakoza-kAvyam 17 zrImeghavijayavAcakalikhitaM vijJaptipatraM khaNDitaprAyam sUryapurastha-zrIvijayasenasUriM prati vaijalapurAt zrIvidyAvijayasya lekha: rAjanagarastha-zrIvijayadevasUriM prati yodhapurataH paNDitalAvaNyavijayasya lekha: siMharodhikAstha-zrIvijayadevasUriM prati bhujanagarataH upAdhyAya - amaracandrasya lekha: zrIvijayaprabhasUrivijJaptilekhaH jIrNadurgastha -zrIvijayaprabhasUriM prati siddhapurataH udayavijayasya lekha: devakapattanastha-zrIvijayaprabhasUriM prati jAvAlata: vibudhanayavijayasya lekha: jIrNadurgastha -zrIvijayaprabhasUriM prati - muni zrIdhurandharavijayajI pattanataH paNDitakamalavijayasya lekha: purabandirastha - zrIvijayaprabhasUriM prati nItipadrataH lAlavijayasya lekha: sUryapurastha - zrIvijayadevasUriM prati rAjapurAt zrIdhanavijayopAdhyAyasya lekha: (saM. 1704) - muni trailokyamaNDanavijaya 100 vargavaTI (vagaDI) nagarasthita - gaNAdhipazrImadvijayaprabhasUrINAM pArzve nADulAItaH mahopAdhyAya zrImeghavijayagaNipreSitaM vijJapti - patram upAdhyAya - zrI vinayavijayalikhitaH - maho. vinayasAgara - maho. vinayasAgara 1 - muni trailokyamaNDanavijaya 64 - muni trailokyamaNDanavijaya 83 28 56 - * muni trailokyamaNDanavijaya 91 - - maho. vinayasAgara 107 - vijayazIlacandrasUri 115 - muni trailokyamaNDanavijaya 124 - muni trailokyamaNDanavijaya 129 muni trailokyamaNDanavijaya 137 - muni trailokyamaNDanavijaya 142 1.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 dIvabandirastha- zrIvijayaprabhasUri prati prahlAdanapurAt paNDitalAlakuzalasya lekha:- muni trailokyamaNDanavijaya 149 devakapattanastha-zrIvijayaprabhasUri prati sAhijyapurataH paNDitahIravimalasya lekha:- muni trailokyamaNDanavijaya 152 purabandirastha-zrIvijayaprabhasUri prati rAmadurgata: paNDitakalyANasAgarasya lekha: - muni trailokyamaNDanavijaya 163 jIrNadurgastha-zrIvijayaprabhasUri prati mAlepurAt paNDita-Agamasundarasya lekha: - muni trailokyamaNDanavijaya 173 zodhalekha: jainoM kA prAkRta sAhitya : eka sarvekSaNa - pro. sAgaramala jaina 183 granthAvalokana : nirgrantha paramparAnI atItanI zodhayAtrAno paripAka - upAdhyAya bhuvanacandra ma. 202 kahAvalI : eka sImAstambha rUpa prakAzana - upAdhyAya bhuvanacandra ma. 204 vihaMgAvalokana - upAdhyAya bhuvanacandra ma. 209 patracarcA - upAdhyAya bhuvanacandra ma. 212 patrano pratibhAva - muni trailokyamaNDanavijaya 216 sampAdakIya noMdha - vijayazIlacandrasUri 219 vardhamAna jinaratnakoza aMge vinanti 221 patra Arthika sahayogaH zrIbhAvanagara jaina zve. mU. pU. tapA saMghanA ___ jJAnadravyamAMthI A grantha-prakAzanano lAbha lIdhela che. - -
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 (1) avaraGgAbAdastha-bha. zrIvijayadevasUri prati sarotarAta: zrIvijayasiMhasUrerlekharAjahaMsaH ___- muni zrIdhurandharavijayajI zrIvijayadevasUrIzvaracalananalinebhyo namaH // (sragdharA) svasti zrImudyadudyadhusadadhipanamanmaulimaulistharatnaprotsarpaddIpradIptiprakarasarabharonmagnamUrttiH svayaM yaH / citraM nAnAbhavAvirbhavabhayasalilonmajjadaGgivrajebhyaH prasphUrjadbhaktibhAgbhyo jagati jinapatistArayet sa zriye stAt // 1 // svastizrIpraSThabhAsaH kramaNanakhabhuvaH sarvadiGamaNDaleSu prAMzupratyugrarajjuvrajavadiva samAkarSayantyaH sphuranti / sadbhayaH kiM dAtukAmA prabhavasamaramA aSTadigvaibhavasya yasyoccairvazyabhAvaM nayatu sa bhagavAn mAdyadantarvipakSAn // 2 // svastyasmAbhiH samatvaM kimavayavanakhaistajjinendoH padAnAM labdhuM zaknoti sAkaM svadazazatakarairapyaho vyomaratnam? / yasmAdantastamoghA vayamiva ca hasantyuccha[la]dbhiH karaistaM yatpAdodyannakhaughAH sa mayi nijadRzau tuSTipuSTI vidadhyAt // 3 // (zArdUlavikrIDitam) svastizrIsamavAyi vIrabhagavatpAdadvayaM stAnnijAdvaitadhyAnavidhAnazuddhamanasA tacchreyase bhUyase / namrAkhaNDalamaNDalapratiphalanmaulisthamaulisphuranmAlAlIsumanovrajaH kimapi sattejo'bhajad yadguNAt // 4 // svastizrIpratibaddharAgarasikA yatpAdakAmAGkazAH proccaiH svIyakaraprasArakaraNaiH saMsUcayantIti kim /
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 asmadvaccaraNAzritau bhagavato ye raktacittAH svayaM . te ke nordhvagatiM bhajanti satataM nizchidya sadyastamAH? // 5 // svastizrIriti yasya zasyacaraNAmbhojanmayugmAzriteH zrIreva prativAsaraM samabhajad yasmin prakRSTAnvayam / manye tacca vicitrakRd bhagavato yad bhaktiyuktAGginaH sadyaH svastisamanvitAH pratibhavaM bhUyAsurasminna ke? // 6 // svastizrIriva naH samAzrayakRterAsAdyatAM vandyatA svarlokAdijagattrayeSu bhavinaH saMvIkSya kiM sanmukham? / jalpantIti karaprasArakaraNAd yatpAdakAmAGkazAH sa zreyastanutAM satAM stutikRtAM tAM tAM tatAM tAM punaH // 7 // svastizrIrbahurUpiNI(NIM) samabhajat vidyAM yadamizrayAt tadbhaktipraNatAGgino'nugamano(nA)d yasyA'nubhAvAt sphuTam / tat satyaM yadanekanamrabhavibhistatpAdakAmAGkazazreNISu pratibimbitaiH pratidinaM kaiSkairna sA''sAdyate? // 8 // svastizrIparibhUSitAH pratidizaM yatsannakhAbhISavo dIpyante kimamarSatastviti sadAraktAstamodhvaMsinaH / asmadbhaktikRtAM kathaM paribhavatyetajjagajjanminAM sa zreyovratatItatInavaghanaH zrIvardhamAnaH zriyaH(ye) // 9 // svasti zrIparipUrNatAM tanumatAM dattAM sa vIraprabhuryasyodyannakharAH karairdizi gataiH kiM jJApayantItyaho ! / asmAkaM dyutinirjhareSu vihitaiH snAnaiH zucIbhUya bhoH zrImantaH pratipadyatAM natikRte zasyAtmatAM janminaH ! // 10 // svastizrIsmitavArijanmavadanAd vakSaHsthalasthAyinI muktAhAralateva yatkramabhavasphUrjannakhAnAM tatiH / tasyAH kiM sphuradoSThasaGkramaNatazcaJcatpravAladyutirbhAti svasti tanotu vaH sa bhagavAn zrItraizaleyo jinaH // 11 // svastizrItatisadmanaH pariNamattApaiH svayaM mUrti yAn dhRtvA''sAdi samastazastakamalA duSTAMhasAM ca kSayaH /
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 lipsostattulanAM hiyo'pi na hi te no kaiH puraskurvataH sUryaM yasya nakhAH kariva hasantyevaM sa vaH zreyase // 12 // svastizrIjanako'stu yannakhatatirbhAsvatkaraiH saMnamatsanmauliM parimRDya sanmukhamivA''lokyeti vakti sphuTam / cedabhyantaradustamohatiparAstannaH svacitte sthiti dhattA'smatsthititaH prayAti na kuto yasmAt tamaH sarvataH? // 13 / / tasyA'stvastu jinezvarasya caraNodbhUtaprabhUtaprabhAsphArIbhUtanakhotkarasya ca raveH sAmyaM kutazcid guNAt / ekaM kintu samAzritA api vibhA mAdyattamonAzakA nIcaistatparamAzritAstu nitarAmuccairgatiM prApnuyuH // 14 // svastizrIgarimAgariSThabhagavAn satpuNyapuSTaH prathaM(thAM) ziSTAnAM zrayatAM matAM matimatAM tanyAt prakRSTaH(STa)zriyam / yasyodyannakharocchalatkarabharaH piNDIkRtastaya'te rAgaH sa stuvatAM jayAdiva pade lagno'sti rAgo'thavA // 15 / / (vasantatilakA) svastizriyaH samadhigamya yataH prasAraM mandArato vratativanmarutAM prajagmuH / sacchAyakAyaruciraH zaraNaM bhavAntadghatA(rdhAntA?)GginAmiha sa mokSaphalaM pradattAm // 16 / / svastikramAbjanakhadarpaNamaNDaleSu .. yaH pazyati svavadanaM natikRt prabhAte / zrIvardhamAna iva kaH khalu vardhamAno na syAt sa yannayaviduktirananyavAkyAt? // 17 // svastiprazastapadapadmapunarbhavazrIsaGkrAntamadbhutatarazri vilokayanti / padmaM taDAga iva vaktramamartyagauryazcitraM tadatra jaDatopacitaM na tad yat! // 18 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 anusandhAna- 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 svastizriyA''zritaviziSTapadAravindadvandvasya yasya jinapasya samAzrayeNa / AmodalabdhirabhavanmadhupAyitAnAM citraM samApi madhupatvamaho na tairyat! // 19 // svastizriyaM prathayatAt prathitAM sa devo yasya prabhorjagati citrakaraM caritram | svarvAsamaulimaNikAntijalAzayeSu svasnAnato'tivimalIkurute sma tAn yaH ||20|| (zAlinI) svasti zrIbhirbhAsvadasyAM'hiyugmaM yat saMstAbhiH zrIyate tacchrayeNa / yadvad vRkSaiH saGgatezcandanasyA - ''modAzliSTairbhUyate naiva kaiH kaH ? // 21 // svastizrIbhistatpadaM zizriye zrAg matvA tattvAzritya bAdhyAM kimAhvAm / yasmAdasminno tadanyA bhavAnta - bhrAntizrAnta zreNikAnAM padAptiH // 22 // satpAdAmbhojanmapadmAGkitaM yat, tasmAt ta[t ] syAt tannidhAnAvalabdhiH / yuktaM yat sA'nvarthasRSTividhAtu- ryadvalloke zItarazmiH sudhAMzuH ||23|| manye gatvA tatpadAmbhojapadmA - 'cauryaM padmaM toyadurgapraviSTam / pazcAdanyaccoravat tat tadAdi, tasmAllebhe 'ntaH purasthAyitAM no // 24 // tat tannA'pi prApa tattulyabhAvaM, kintu svasmin dUSaNaM paGkajatve / yuktaM yasmAd yad yadUrdhvaM vidhatte, svaH sallokastat tathA kiM tadanyat ? ||25|| sAmyAnAptau spardhitasyA'bhavat tat, padmaM labdhvA'gAdhapAnIyadurgam / matvA ta[t]satpAdapadmaH svarUpaM manye jajJe kopaTopAt sa raktaH ||26|| pazcAd dhRtvA vajracakrAdicakraM tatpAdastatsvIyalakSmyA jigAya / apyuccaistaM jADyadurgaprabhede (daM) sallokAnAM nirmimIte tadAdiH ||27|| tasmAnmanye tatpadasyaiva bhItyA, padmazreNiH kampate'dyA'pi nityam / guJjadvAyupreritAGgacchalena, kiM naijaM taM toyadurgaM pravizya ? // 28 // citraM citraM yasya satpAdapadmo, nIrAgo'pi spaSTarAgI svayaM yaH / bhaktyA namraprANabhAkSu dvidhA'pi taddhartA yat tad vizeSAjjanAnAm // 29 //
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 taM labdhvA'pi prANabhAjo bhajante, tataH (taM taM?) siddhidraGgavAsaM paratra / . citrAccitraM tatsatAmeti citte, kiM vA santo'cintyamAhAtmyabhAvaH(vAH) // 30 // (upajAtiH) kiJcinnijadhyAnavidhAnato yo, nayaMstrilokI nijavazyabhAvaH (vam?) / vizvatraye yaH kila pUjyate'haM-zcitraM sa lebhe na hi dhUrtabhAvam // 31 // yaduttamAnAmiha madhyavartI, jahAti no mAnasataskaratvam / vicitrakRt tasya caritrametat, zrIvardhamAnasya vilokayantu // 32 // dhatte sa vaktrapramukhAn svapANA-vapi(?) sphuTaM hanti vipakSapakSAn / nizchidya pApAni tathA'pi lebhe, siddhiM svayaM tat khalu citrakartR // 33 // codyaM kathaM muktipadapragAmI, bhavejjinendrastrizalAGgajanmA / adyA'pi yAvanmahatAM manobhyaH, spaSTaM samApnoti nayaMzca muktim ? // 34 // cittaM satAM vAsagRhaM vidhAya, tatra sthitastad vimalIkaroti / yaH zrIjinAdhIzvaravardhamAna-zcitraM tathA'pyeSa mamatvabhRnno // 35 / / yaM saMstuvantaH punareva nindA-parAyaNAH svocitamApnuvanti / zubhAzubhaM yaccaraNAd vicitraM, sa rAgavidveSaharastathA'pi // 36 // agamyalakSmIrapi yoginAM yo, na dAnadAtA tadapi kSamAyAm / tadekaraktAtmajanavrajasya, citraM tathA'pyeSa samIhitapradaH // 37|| yebhyo jinAdhIzvara ! yogabhRdbhayaH, kadA'pi no dUrataraM bhavAn yaH / teSAM na datte nijagamyabhAvaM, citraM sa kAdaryadharaH kathaM no ? // 38 // jinAdhipAnAkalanIyarUpaM, kiJciccaritraM bhuvane yadIyam / jAgranmahimnA'pi nivAsagehaM, manaHkRtaM yat paramANurUpam // 39 / / svastIndirA yasya sadaiva sevAM, tadekalubdhA sarasAM vidhatte / sacchaGkha-padmAvapi yo bibharti, svapANipaJa sa tathA'pi durgataH // 40 // bhaktipragalbhAGgabhRtAM manobdhi-madhyaM vacovIcigaNAstu yattaH / yathA yathA jagmuraho! tathA tathA, citraM babhUvetyajaDAzaye tat // 41 // atha citrakAvyAni janAnAM vihitAmodaM, vande zrIvIratIrthapam / paramazrIpadaM devaM, damakAnananIradam // 42 / / muzalam / /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - janaya zrIjinAdhIza !, bhavavArakasanmata! / tattvajJa! jJatvatatsAra - rasAtaM tatataM tataH // 43 // trizUlam // jaMjanItuM tataM sAtaM, tat sAmarhan sadA bhuvi / vibhurdAsajagallokaH, kalodayikalAyutaH // 44 // zaGkhaH // jambhajid bhaktibharabhAg, yasya taM saMstuve samam / matimantamahaM matyamamamatvamatAmasam ||45 || cAmaraH // jagattArakavistAri - gambhIravaravAkvayam / yazobharalasadrAjajagadvyAptatatazriyam // 46 // yugmam // zrIkarI // jaya tvaM jagadAnanda!, padaprAstamahAbhaya! | yatnataH stutikRd vizva - daivato damamodaraH || 47|| halam // jantujAtajayazrItat, tanyAd vaH paramaM padam / darabhUgnasaMghAta (?), taraNizcaJcadAyataH // 48 // bhallaH // jagaduddhRtimAtanyA - nyAyavallIpayodharaH / raJjitAnekabhUpAlo, gatitarjitasAmaja: // 49 // dhanuH // jaya zrIkarapatkaJja!, nijAmalakuladhvaja ! / , jagaduddhara vIra! tvaM pramadaprakaraM dadat // 50 // dvAbhyAM khaDgaH // janurjarAmahAkaMsa- saMbhedasurapAnuja! / jalodyatsadghanArAva!, rAjadguNabharo januH // 51 // zaktiH // janminAM maGgalavrAtaM, janaya zrIvibho ! tatam / zama zrIlalanAklRpta-saGga! vizvavibodha ! tat // 52 // chatram // jahIhi bhagavannityaM, madantaM tanutaM dama [m ] / kuru bhaktiyutaM lokai-rnagadhIra ! radhIgaNa ! // 53 // rathaH // jagatIgatasatkIrti-jina! nirjitaduHsmara ! rakSa tAtArabhid vIra! sumanomanadatta saH // 54 // kalazaH // jaya dAsebhavottaMsa!, paradAnapradaH sataH / khaNDa 1 dAdAnadharamAdovo (?), senadhanavaraprabhA // 55 // yugmam // ardhabhramaH || jajJe yena nRtA sarvA, sadbuddhiH siddhigAmini ! | bhaje taM taptadustapya - tapasaM sakalaM jinam // 56 // zaraH //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 jagmuryasmAd vipattyoghA, bhajeyaM bhavabhedakam / kambukaNThaM kalAkanaM, raGkatAkakakaM takaM // 57 // mudgaraH // javAt tyaktvA madaM bhavya !, bhaja santatamIzvaram / rajanInAthavadanaM, gatyA samamataGgajam // 58 // vajraH // jaDatAbhedipAdAmbho-janmAnaM jinapuGgavam / janatAtArakaM vande, japApuSpaughapUjitam // 59 // svastikaH // jaGghAstambhayugazrIbhi-jitazuNDalasatprabham / bhaktiyugmavisambhAratamoravikaraM param // 60 // patAkA // kalyANavat kAntakaro janavraja-kaSTAtibhinnyAyakaje vibhAvasuH / kalyANavRndAni karotu nirdhamaH, kalAyutaH kaJjakaro namadhariH // 61 // jayazriyaM ced varituM samutsukA-staM traizaleyaM bhajatAM kathaM na tat / yadIyasatkIrtisuparvanimnagA, nirmAti nityaM vimalaM jagattrayam // 62 // aSTAracakram // AnandanaM janamanasyanayena mAna-zrInandanatrinayanaM vinatiM nayainam / nUnaM jinaM vinayanamranarAnarenaM pInadhvanadghanaghanasvanamAnatenam // 63 / / 28 dalakamalam // suranarabharaparazaraNaM, radaramyaramAratArataravaktram / suravarakAraskaramAra-harabharaM varakaraM dhIram // 64 // smaraparavarakaracaraNaM, ratirakaraM daraharaM nirastAram / naravAraparasthiratara-paramAraM mAramAraharam // 65 / / vinamenamanaMtena, vinataM nayi[na?]ndanam / bhinnamAnavanaM dhyAna-sthAnaM sannayanaJjana ! // 66 // gomUtrikAtrayam // mAdAntarAyamadanotkaTaduSTakumbhi-kumbhidviSanpravarabhAgatabhIranItiH / nItiprayuktanatasaGgatapAdadAmA-dAmAnavAn prati kuruSva jinendra! sanmAm // 67 // darpaNaH // saMsArApArasAraprabalasamamahAkaSTaka(ka)nnakravAsasaMyuktAmbhodhisAdhibR(bru?)DadasamanRNAM pAttripAcchrIvilAsaH /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 sattvAn pAyAdapAdattabhavasakuzalastArahAraprakAzaH sarvajJaprattasAtapraNatasatatasatsiddhisiddhipradaH saH // 68 // zrIvatsaH / / zrIvardhamAnabhagavAnasamAnamAna zrIvardhamAnabhagavAnasamAnamAna / zrIvardhamAnabhagavAnasamAnamAna zrIvardhamAnabhagavAnasamAnamAna // 69 / / mahAyamakam / / itthaM varNanapaddhati praNayatAM nAnAvidhAlaGkRtizreNIbhUSitanaikavRttanivahairAnandanaM sarvataH / natvA tattvavidaM mahonidhimimaM saiddhArthitIrthaGkaraM hIzrIbuddhinivAsamandiramaho ! saMsphUrti(ta)kIrtizriyam // 70 // // iti zrIvardhamAnajinapraNAmakaraNapaddhatiH // (vaitAlIyam) atha sA nagarI narAmarA-surasadvismayakAriNI purA / pathikaiH prathamaM nijAgate-ratithitvaM samanAyi cakSuSoH / / 71 / / paripIya tadekamandiraM, navanavyaM prathamAnamutsavam / api tairjanitaM vicitritai-riva jIvadbhiraho savismayaiH // 72 // varavartmavivarttinastato, viSayIbhUtavinodivastunaH / vizadAspadametya tatpuraM, paramAnandapadaM vijajJire // 73 // tadavekSaNataH svacakSuSoH, kila nirmAya supAraNAM tataH / puri tatra vimenire nijaM, sthitimAdhAya kRtArthamAgamam // 74 / / sphaTikAdrisamasphuTasphura-tsphuTikAgArakarAkarairiva / dadhatI parihAsikAM tu yA, prathitAyAstata eva kiM divaH ? // 75 / / kila tatra samastavastu yat, sakalaM tannagare sadUSaNam / sakalaGkatayA tvanIdRzaM, nagare'trA'sti tadadbhutatvabhRt // 7 // // arthataH SaDbhiH kulakam // tathAhi- dhanadaH puri tatra yo'styaho !, sa punaH kimpuruSezvaraH smRtaH / iha te pratisaudhamadbhutA, vijayante navanavyabhoginaH // 77 / / kila tatra ya Iza ucyate, sa ca SaNDhasasuto'sthimAlikaH / iha te zatazo virejire, supuro'narghyavibhUSaNaM mahat / / 78 / /
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 na ca tatra tapoguNAzritA, sumanaHpaGktiraho'vatiSThate / iha sA ca tadAdisadguNA-valikelIpravarAspadaM mudA / / 79 / / api tatra mahatyaho ! vane, kila paJcaiva cakAzire drumAH / kusumaiH surabhi(bhI?)kRtAntare, vipine'syAmapasaGkhyapAdapAH // 80|| vibudhAdhipa ekakaH punaH, sa tu gopAbhidhayA prasiddhibhAk / iha vAsakRtaH paraHzatA, vijayante taDadI(Didi?)tvarazriyaH // 81 / / nagarIyagarIyaso guNAniti, tasyA amarAvatI purI / anugacchati kiM yadatra vai, sphurati zrImahimA prabhormahAn // 82 / / vividhAmalaratnajAlayo-tthitabrahmANDadRtasvavegataH / praNamatkarasaGghataH punardivi vaicitryamadhAd yatastviyam // 83 // dyuvimAnavimAnatAkRto'tiviziSTatvariSThadhArmikANAm(? dharmiNAm?) / sphaTikopalakalpitAlayAH, kimu taddAnajakIrtayo babhuH // 84|| vidhubimbamilatsvamaulayo, bahurUpAlikanetratAbhRtaH / sphuTikAgrimavigrahA gRhAH, kimu nA''purdhvajagaGgayezatAm? // 85 // ravikAntamayAlayAbhayA, kRtamArtaNDabhiyA yayA syAt / vadanaM sadanaM kutIthinA-madadhat prApitabhItidustamaH // 86 // prasRtAyatayA patAkayA, vRNute caJcalayA yadAlayAH / nijakAJcanakumbhasannibhaM, samavekSya dhumaNi svalajjayA // 87 // vimalAGgabhRtAM zirassu naH, sakalaGkaH sthitavAn kathaM bhavAn? / iti yannilayaH patAkayA, dadate candramaso'titADanAm / / 88|| paramArthabhRto'malAtmanaH, sakalaGkA vikalaGkinaH punaH / nigadanta idaM yadAlayAH, zazilakSmA vRNute dhvajocchrayaiH // 89 // satataM puratazca pRSTataH, prasarannIlamaNigRhatviSA / paricumbitadRSTabhUtalA-stRNabuddhyA pazavo'bhavannatAH // 90 // yadagAraziraHsthagairiko-ddhaTitaspaSTaghaTopalabdhitaH / abhavad dhumaNibhramAnnizi, dhunadIpadmagaNo vikAzabhAk / / 91 / / sudatIvadanAnubimbato, yadagAre vidhubimbazaGkayA / kRtapaJjarasaMsthitirdivA, vikaTaM kUjati cakramaNDalI // 92 / /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 nizi tArakabimbitekSaNA-cchazikAntAlayabhittibhUmiSu / kajabuddhibhRto ma tatyaju-madhupAstAn dhRtavArmadhubhramAH // 13 // viyadAyatavama'gAhanA-diva kiM svidyati zItadIdhitiH? / galadacchasudhAmiSAditi, vyajanat vIkSya yadAlayadhvajaH // 14 // zazikAntajayadgRhAvalI, vigaladvArijharA babhau nizi / svabhayA vijayAdivA'bhavat, zramakhinnA dyuvimAnasantatiH // 95 / / ata eva kimatra mIyate, dhusadaizvaryabhRtA kRtA iva / pratibimbitatArakotkara-cchalataH satkusumaughavRSTayaH // 96 / / yugmam / / parikIrNamaNIn yadApaNa-sthala iGgAladhiyA'valokya tAn / grahaNocitavikramo'bhava-nnagare yatra cakorapakSiNaH // 17 // gurupAdavilokanecchayA, diva etya dhupurI tapasvinI / abhavat parikhAmiSAdasau, sanimitto hi vidhividheyajaH // 98|| kramatastapasopalabhya sA, samabhISTaM padasevanAdi yat / calavIcijalAnubimbita-cchalato nRtyati kiM pramodataH ? // 99 // yugmam / / na camatkRdidaM kSaNe'guNaM, prathame dravyamatarki tArkikaiH / prathamAnaguNAH paraHzatAH, saha yadyatra janurjanairdadhuH // 100 // guNinAM gaNanAtigA guNAH, puri yatra prasaranti sarvataH / iva tadbhuva eva kIrtayaH, paripUrNenduvibhA ivA'malAH // 101 // api yatra ca saGgha IpsitaiH, kila varSatyakhile mahItale / abhavat samazasyavastunaH, parilabdhiH sukhinastato'rthinaH // 102 / / api rAjasamaM virejire, kRtino yatra viziSTadIptayaH / atinirmalatAmitAH purI, lalanAhArasamAnasampadaH // 103 / / jinazAsanamagryabhUSaNaM, zuzubhe yatra dadhan janavrajaH / nagarI punareva taM tato, vasudhAmaNDalameva tAM purIm // 104 / / adhigamya kalAH sadIptitAM, kila jagmuryadanekanAgarAn / kamalAsutamitramunnatA, iva sarvA kSitiruTparamparA // 105 // api yatra nivAsinaH punaH, sadRzaupamyamudanvataH kutaH ? / api dikSu vidikSu vistRtaM, guNaratnairitarasya yattvadhaH // 106 / /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 nayazAstramananyathApadaM, janatodAharaNAnnayatyadaH / tapanIyamiva svazuddhitAM, kaSapASANaparIkSaNe kSaNAt // 107 / / iti ramyaguNAlimaNDitA, nagarI nAgara-nAgarIbhRtA / jayati prathitA vicitrakRt, svabhayA bhUtalavarticetasAm // 10 // api ca, yasyAM saM(?) varAkArAH smarAdhArA, rAjante mugalocanAH / kalAkalAparAjinyo, nyastakaNThaikabhUSaNAH // 109 // sArAgArAvalI cAru-rucA dhvastatamobharA / guNapraNayisaddAra-raJjitAmaramaNDalA // 110 / / rucirAnekasadvastu-vismitAnantamAnasA / lulanmugdhakanIvaktra-kAntismitalasaddizA // 111 / / guNavatyaH sphuradvA(ddhA)rA, ruciradyutibhAsurAH / nAnAvihitazRGgArA, rAjatpInapayodharA // 112 // jayanti samalaGkArA-stejasvinyaH kalasvarAH / purIgauryo manaHsArAH, lIlayA ratijitvarAH // (tilakAMzutamoharAH // 113 / / iti vA pAThaH) // iti campakamaNDitasiMhAsanabandhacitram / / mArAyazastraM sphuTadIptirAjI, rAjIvanetrA'tiguNAbhirAmA / rAmAGganAzIlaguNA surAmA, rAmAlivatyatra bhRdasya nAmA(?) // 114 // darpaNam / / yatrA''bhAprabhamandirANi ca mA(ma)hAyAsaMzayAnekazo'zokaM zrIdalala(sa?)dRzA vitanute zrIbhAjanaM bhAsinI / tattvAtattvavicArasAracaturAlIsatsalIlaM sadA dAsazrItatatattadadbhutamahAdAnaM mudA tattvabhRt // 115 / / matsyayugalam // raGgatkAsArasAraM jalabharanibhRtaM kokakoTyADhyatIraM labdhAnantasya zasyazritivaramamalaM sArasAnandadhAram / ratnaughAbaddhazuddhaprasRmaravimalAzobhisopAnamAlaM lagnodya(?)ddhRGgAvabaddharajalajatatIrAji rAjatyajasram(?) // 116 // zrIvatsaH / /
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 yasyAM puryAM sadArAme, nandanapratimopame / tyu(u?)tphullatkusuma zreNivikAzitadigantare // 117 // sadAlavAlaM kila ratnavigrahaM, hanti prasArisphuTadustamastamam / vibhrAjisatkAnanamadbhutaM taroH, saanndlokaashritmunmhHshrii(shrikm?)||118|| zarAvasampuTaH // yasmin mahAhAriguNo naraugho, lalatkalodyadyatanaH sasampat / caJcaccaritraH susumAlitattatkRtAtatazrIparameSThipUjaH // 119 // yasyAM sadA dAnarucizcidADhya-sasaMmadA satsamarUpapaTvI / [---]varaM(?)rambhAlalanA hi nAnA-zRGgAraramyA'pagatAbhimAnA // 120 // yatrA'GganAnAmasamo mahasvi-gAGgAmbudIpraprabha eva varyaH / guNo narAn santatamodado'do-'ghabhedadattAdara eva bhAti // 121 // yadibhyasaMsatsadanaM nagendra-bhAbhAmalazri zritatAraramyam / satyaM tyajadvAntataraM suzaMsaM, rarAja jambhArivimAnatulyam // 122 / / // 4 vRttaiH nandAvartacitram // sadvAsasaudhapravirAjamAnA, nAnAguNaughApratisannivAsam / sadvAsanA sallalanA'sti yatra, trapAlurudyadyazasAM nivAsam // 123 / / bhadrAsanam / / devatenda(ndu)mukhI jiSNu(SNU)-rAmAsaGghaH sphuradvacAH / rAjate svarNarAjizrI, yatrA'saGkhyakalAvalI // 124 // nAgapAzabandhaH / / ityAdicitrakalitaM, yannagaraM lekha iva vibhAtitarAm / vividhAlaGkAragRhaM, vibudhavrajavarNanIyaguNam // 125 / / tatra zrImati pravare, avaraGgAbAdasaJjake nagare / vividhavilAsarddhidhare, tAtapadanyAsapUtatare // 126 / / // iti zrIpUjyapadanyAsapavitritaavaraGgAbAdanagaravarNanam // abhraMllihAni sudhayA dhavalIkRtAni devAdhidevabhavanAni satoraNAni / nAnAvidhAni puri yatra vibhAti samyak hArazriyaM kila dadhanti purendirAyAH // 127 / /
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 zrIvardhamAnajinarAjagRhaM vibhAti yasmiMzca devakulikAzritamadbhutazri / kiM nItirItividhimIkSitujAtakAmaH zRGgAlimaNDitagirIzagiriH samAgAt // 128 / / yasmiMzca vIrajinarAjagRhe pradIpAH zobhAM dadhuH pavanapreraNadhUrNitAGgAH / zrImajjinendramabhivanditumicchayA kiM bhAsvAniveta iha kalpitabhUrirUpaH // 129 / / vipakSapakSakSayakAryadakSo, virAjate yatra mahImahendraH / vizeSato nyAyavidhervidhAtA, svIyaprajApAlanabaddharAgaH // 130 // tasmAt kalAzAlijanAlibhAsva-cchriyaM dadhAnAd guNarAjamAnAt / bhUbhAminIsattilakAyamAnAt, sarotarAto'nizalabdhamAnAt // 131 / / saMyojitazcArusubhaktimAtrA, bhAvAbhidhAnasya piturnidezAt / autsukyabhUmIpatizAsanena, nimantritaH sammadadhIsakhena // 132 / / ullAsavAn snehabharaprabuddhaH, pramodasampUritacittavRttiH / utkaNThayA'kuNThakRtapramAda[:], saMyojya pANidvitayAmbujanma // 133 / / vijJaptikAM vitanute suvidhipradhAnA-mAnandato vijayasiMhazizuH pravarhAm / AvarttakaistaraNimUrtimitaividhAya, sadvandanaM vinayanamrazarIrayaSTiH // 134|| kRtyaM yathodgacchati tigmabhAnau, jambhAridigbhUdhararatnasAnau / pradhvastavistAritamaHsamUhe, saccakravAkImudamAdadhAne // 135 / / payojinIkhaNDitanAyakAnAM, himAMzusammArjanakRtyakRtyau / prasAritasmeratadIyavaktra-pralambanaijaprathitAMzupANau // 136 // mAGgalyagItadhvanipUritodya-ddiGmaNDale kUjati patripaGktau / bAlArkaraktadyutikuGkamaugha-viliptadhAtrIlalanAnanAbje // 137 // smerIbhavatpaGkajapuJjagarbha-prasuptaSaTpAdapadApaghAtaiH / patatprabhUtAdbhutatatparAga-saurabhyasampUritajIvaloke // 138 / / mRdaGga-bherI-tata-tAla-nAlI-vINAdyavAdyakvaNitiprasAraiH / vyAmohitAnekasuvidyavidyA-dharavrajastambhitasadvimAne // 139 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 dharATTasacaTTanapiSTasaktu-prAdurbhavatsaurabharajjurAjyA / svasadmasaMsarpaNabaddharAga-zasvatsamAkarSitapAnthasArthe // 140 // vinirmitasvastikapUraNAyA-mamAtyabhUpAlavirAjitAyAm / zraddhAbhirAmapravarArhatArhatI-sampUritAyAmanizaM sabhAyAm // 141 / / svAdhyAye sadvidhinA, zrImatprajJApanA jinAbhihitA / vividhavicArarasAlA'bhivAcyate mokSatarubIjam // 142 // vyAkhyAnavAcanavidhiH prathamAGgasUtra-vRtterbabhUva varivartti vidAM purastAt / adhyApanaM damijane'dhyayanaM svayaM ca, sArvapraNItavarazAstragaNasya zazvat // 143 / / yogopadhAnavAhana-manizaM tadyogyatAviziSTeSu / sAnandanandimaNDana-pUrvakamudyavratoccAraH // 144 // ityAdidharmakRtye, pravartamAne pramodasandohAt / kRtasaGketamivA'gAd, vArSikaparvA'pi parvavaram // 145 / / tasmin dvAdazadivasAn, yAvadamAripravartanaM prakaTam / SaSTASTamAdidustapa-tapasastapanaM vizeSeNa // 146 / / duSTakukarmanivRttiH, sAdharmikapoSaNaM susantoSam / zrIphala-pUgaphalAdyaiH, prabhAvanAviracanaM loke // 147 / / mahotsavAdvaitanavakSaNeSu, sadibhyasabhyAgryasamAjikAyAm / gIrvANakAraskarakalpakalpa-sUtrasya vRttyA saha vAcanaM ca // 148 // gambhIrazabdabadhirIkRtajIvalokaM, vAditravRndavidhivAdanapUrvakaM ca / nAnAvilAsayuvati(tI)janagIyamAne, zrIjainacaityaparipATikayA pravRttam // 149 // ityAdidharmakRtyaM, pravartitaM jAyate ca nirvighnam / zrItAtanAmamantra-prasAdataH zreyasA sahitam // 150 // aparam atha zrIgururAjavarNanam - vicitracitrakaracitraiH ko dugdhAbdhibhavAM babhAra samare ?, kIdRg bhaved bhAgyabhAk ? kaH kRSNAgrajabhUH ? punaH sukRtinaH kRtyeSu kAM kurvate ? / puNyAGgipratibodhakA bhagavataH kA ? candratulyaM ca kiM ? / kaH pradyumnaripurjanAn pratizivaM gantuM vitanvanti kAH ? / /
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 pAzcAtyAkSarayugmamuktita iha syAdyastamAnandataH kurve saMstutigocaraM suvidhinA zrImadgaNAdhIzvaram / / 151 // iti SaTpadI // _zrImadvijayadevasUrigurave namaH // sakalabhUtalamaNDanamadbhutaM, vijayakAripadadvayapaGkajam / bhavikakalpitadAnakaraM sadA, matitatiprakaraM karuNAdharam // 152 / / bhavikakokakadambakabhAnubhaM, jagati vistRtavAmayazaHzriyam / vimalakomalakokanadaprabha-kramayugaM gajabhAsuragAminam // 153 // nijakulAmalapaGkajakAnanA-ruNasamaM zamatArasasAgaram / karaNakAntijitAmarabhUdharaM, vijayadevaguruM nutimAnaye // 154|| // iti paridhiH // . kamalAkarakartAraM, bhUvistRtayazobharam / lakSmIlIlAsukamala-lalatsatpANipuSkaram // 155 / / manojJodyatkalAdhAraM, tanvantaM bhUrimaGgalam / jantusaGghAtakamala-kAnanAmbhojasodaram // 156 // padmanyatkArisukara-dvayaM bhAbhArabhAsuram / paTiSThasadguNAdhAraM, janoddhRtikRtAdaram // 157 / / vizadAcAranikara-karaNaM praNatAmaram / tatakalkadaraM dhIraM, narapraznakRtottaram // 158 // ramyAnekaguNAgAraM, dAsIkRtanarAmaram / tiraskRtadveSivAraM, tithyAdyArAdhane param // 159 / / kalAbhRtsamasattera-kamalaM siddhikRtkaram / nAthaM kalAcakravAla-ratnasantatisAgaram // 160 // vistArijJAnasambhAraM, komalakramapuSkaram / karpUrabhararukcaura-bandhurazlokavistaram // 161 // bhAsurAnekacatura-bhaktalokapriyaGkaram / gaNanAtigasatsAraM, vinatAnekanAgaram // 162 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 taptAnantatapovAraM, matimadvarabuddhiram / saMzayAlIrasAsIraM, yavanodbodhatatparam // 163 / / madanAdivijetAraM, kopapAdapakuJjaram / ratnatritayadAtAraM, kamanIyavacobharam // 164 / / darzanAmoditApAra-bhavyabhavyajanotkaram / mandarAcalavaddhIraM, gandhamAtRprabhAkaram // 165 / / jayazrIprasphuraddAra-subhagAbhogabhAsvaram / gAtrasaurabhyamandAraM, nagapratimatAdharam // 166 / / jagatsthavastuvettAraM, lAvaNyAvalibandhuram / ratnAkarasugambhIraM, kaSTATavIdavAnalam // 167 // kAruNyajalanetAraM, nArIgItaguNotkaram / nayanAnandadhAtAra-majJatAnalapuSkaram // 168 // madhukRcchitisattAraM, ratnAtinakhotkaram / sAgaronmAdabhettAraM, raGgatsiddhAntasAgaram // 169 / / rasajJahRdrume kIraM, kAJcanadyutivatkaram / jinoktAnugagIrvAra-mabhIpsitapadArtharam / / 170 / / bhUta-preta-nizAca(cA)ra-labdhabhItyabhayaGkaram / jagajjanagaNAdhAraM, deva-devImanoharam / / 171 / / gurutApArAkUpAraM, nuvata zrImunIzvaram / mAnavAstrijagattAraM, ye samicchantu maGgalam // 172 / / mahAnandapurIdvAraM, jantuvyAmohakRtsvaram / dezanAbhinnasaMsAraM, sUrisanmaulizekharam / / guruM sarvArthavistAra-vettAraM hatabhIbharam // 173 / / SaTpadI / // iti kaGkaNabandhacitram // ekonaviMzatibhiH kulakam // * rasenanandanaM sAra-lakSaNAmarakItiram / rakSakaM kamalAkAraM, raGgadbhabhUSaNaM smara // 174 / / // iti kaGkaNamadhyasthitasvastika-cAmara-bIjapUra-kamala- . dhanuHsthApanikAdicitramayaH //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 17 (bhujaGgaprayAtam) kumatyucchaladdarpakaMsapraNAza-prasRSTau mukundaprabarhaprazaMsam / lalannItisadrItikRtkamrakIrte !, bhavantaM sphuraddhyAnamAnaumyazaGkam // 175 // mahAnantabhAvArimAlAvizAla-drumodbhedamattadvipendrakasArA / / sadA tAvakI nAkinamya ! prakuryAt, sumUrtiHprazaMsApadaM mAmagamyam // 176 / / cakAsti prabhAprAstasAndrAmatandrA-ndhakArAM vacazcAturIteticandrA / namatsaccakorAvalInAM pramoda-pradAne hi naktandivA sAvadhAnA // 177 // titIrSA yadi syAdapAraM visAraM, prasAri prati prAjJa! saMsAranIram / kathaM tanna bhaktaH prabho ! pratnasaMsA-rapArasya kattat bhyaaliiprkmprm(?)||178|| bhajeyaM bhavantaM bhavaddambhanAzaM, bhadantA'bhayAnAbhamAryebhasiMha(?) / sahAyaH sphurattattvasaddattabhAsaM, visantApamAnAtisadyetibhIha // 179 // // laghunAyakamaNiH // pratiSThAprakRSTaH surairvandyapAdaH, sphurattIkSNaprajJAvatA gamyabhAvaH / ratIzakSitIzAbhimAnaprahartA, zivaM rAtu rambhAsadAgIyamAnaH // 180 // kharAMzuprabhaste prabho'raM pratApo, janAmbhojakhaNDapramodaikakAraH / prakAzI yataH sarvadikkhyAtakAnti-ryato'nekapradvaiSighUkA asaukhyA: // 181 // tarIkopamAnA'sti te zrImunIza!, pramajjatsataH santataM tAraNazrIH / . prabho ! hRtpayoje bhabhaivaM(?) vicitraM, jaDatvaM na praspRSTamasti tvayaiva // 182 / / hRtAnantalokaughaparka manojA-ndhakArApahaM sambhaja dhvastakalkam / rasAyAM yataH syuH sphuradbrahmabhAja-stamomaNDalaM dhvaMsato nAratIvram // 183 // . . (upajAtiH) jambhArimukhyAnatasarvadevaM, vande sadA prAstakumAnamAyam / yamAsamazrIparisevitAGgaM, gatAmayaM zrIkaramaGgabhAjaH // 18 // nayazriyaM dAritasarvakopa-statasvagIrvAritapApapaGkaH / yazomalaH santatavItazaGko-'kopaprabhustApaharaH zivAya // 185 // vazAbhigIto'vatu sUrirAjo, vandArunRNAM zivavardhakazrIH / vivarjitAvajJajinAvalInAM, vareNyasambhodhivacaHprapaJcaH // 186 //
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka (bhujaGgaprayAtam) titikSAkSamaM prItigItaM bhajAmo jagatyAM rati- prItikRccArugItam / tilotphullapuSpAbharUpasvanAsA- sudIrghAkRtinyatkRtodyatpradIpaH // 187 // tirazcInamuccaiH prakAzaM jagAma, pratApaikatigmadyutiste munIza ! | tathA cennatadyustamastatkathaM bho 'tinIcairgataM dRzyate tattvatastat ? // 188 // tamAnamyatAM muktadurdambhamAdaM, janaughAyitaprattasAtapramodam / darodbhedabaddhAdaraM prasphuracchrI- bharaM sammadaM bodhitAnekavipram // 189 // mahAsUrisaMsanmaNe! dambhabhIte!, padaM te samaM sevate yaH samodam / prazasyazriyo bhUrisattigmabhAnu pratApena praSThAH labhet kaH sunIti: (tIH) // 190 // natAmAnamAyAnaghAle! namasyA, narasyena ! candrAnana zrIrnamaste / asAmAdbhutAyA gadAle mamAsyA, natasyeha bhadrAmbuja zrIgabhaste ! // 191 // yazaH pUritAzaM tamAnunnapAzaM, bhajAmo jayazrIpayojaikabhAnu / tavAM'hridvayaM sUrisatpaJcavaktra !, prabhaprINitaprasphuratsarvabhUpa ! // 192 // ramA bhAravistArasatsArakAraM, smitAzaM varazlokasomaikabhAsA / tapodyumnabhAjaM hatAkAmasArthaM, namasyAmi taM saMharantaM vizaGkAm // 193 // tanu zrIprabho ! jJAnadAnaM vizAlaM, mayi prattatattvasvadhairyAsamAna! / mahAmohamattebhanAzaprakRSTa-dvipAre: (re!), samAkrIDitasvastivAsaH // 194 // kapATAbhavakSa:sthalaM rAjamAna - sphuratkIrtikamraM sRjantaM gatAram / sulokAvala saMzraye raJjitodya-jjanaughaM vasusphArasaddIptibhAram // 195 // (upajAti:) kukarmamattadvipadantizatru- rmahadvani: (?) kAmitakAmakumbhaH / raGgadguNo'mandamudaH prakuryAt, tamaH prahartA'mitamohabhettA // 196 // // iti madhyamaNidvayamaNDitavRttarUpapadakaDIkalitahArabandhacitram // 18 kuzalakamalAsamyakcandrAnanAtilakaprabha! pravaranakharaprakhyAta zrIprabarhakaravrajaH / yatitatipatiH santantaM taM dadan pramadaM prati nayanutaparaM sAtaM kAntaM namatsakalAsura ! // 197 // davarakakAvyam // khaNDa 1
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 naye'haM taruNIgItaM, varAnantayazobharam / raGgadghanaghanArAvaM, taM nutiM dhIratAnagam // 198 // muzalam / / namasyaM zrIkaraM sattva-cittepsitamarunnagam / / gaNatAtAnagantAra-ratAgaM sumamaM suga! // 199 / / trizUlam // naMnamamatpasApApaM, sApArazrIdamacchagam / gaccha mandaM masaMbhAra-rambhAgarjadanekapam // 200 // zaGkhaH / / naya tvaM tapasA paJca-pramAdadahano tapA / paramaH sasamatvazrIH, zrIsamAraM rasajJapa! // 201 // zrIkarI // namastamastamakSiprabhedanatatparanaikapa! / parapadmAparamparA-parAspadapadApatA(ta!) // 202 // cAmaraH // natamAhaM mahodhAmA pamAnArA mayA'sti tam / tattvabhRt vAM mahaddhyAnaM, bhaje mahatsusAhasam / / 203 // halaH // na mAnasvinnayAmodaM, paramArthapradainasaH / sadA kSayaGkarAmanda-damanandadayAprada! // 204 // bhallaH // nandAkampraprabho! dakSa-stutyeSTaprakaraprada! / damimAnadasatpAda!, tuSTipuSTibhavajjana! // 205 // dhanuH / / nayasadvanakandAna-sadAgadavinAzana! / namAmi tvAM satAM zarma-pradaM paramasatpana! // 206 / / dvAbhyAM khaDgaH namannaravarAdhAma-matiprazamabhRnmana! / narAnandadajIyAstvaM, yAvAraprakarAnama! // 207 // zaktiH // naraughAbhinato vAma-yamanAmamanAmaya! / yatnato hara sUrIndra!, damabhArarabhAmada! // 208 / / rathapadam // nasamamahaM prakAmaM, navImi samanirdhamam / mama sadaM hatApAyaM, mahanmadrapradAbhaya! / / 209 / / chatram // nanu bhAnusamIjJAna-guNavan! gurutAspada! / damIna! nadaraH kaJja-nayano jaya sacchamI // 210 // kalasaH / / namabhImaM nadAbhImaM, manamAnadanirdhamI / bhImAbhatArayonindA-manatAnantarandanam / / 211 // ardhabhramaH / / //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 natavAsavanAgena!, nagenAsamadhIrana! / naradhIprada! sadvAna-nadAsaGgamyavAtana! // 212 // kamalam // namantu varavidyAdi-pradaM kamrasulocanam / narAzcaJcadguNaM taM zrI-viSTarArAmatAsamam / / 213 / / zaraH // tribhirvizeSakam / / navyanindA kajazvAsaM, ghnantaM ca sakalaM tamaH / madamadyamahAmanda-damadhAmasamaM namaH // 214 // mudgaraH // nakSatradamibhiH klupta-cakSuHsarvavarodgamaH / / maMkSvinduriva nirbhindyA, dustamastatamIza! naH // 215 // vajram / / nandi vitanu saddhyAnin!, naddhamAzu tamogaNam / narANAM hara sadri(drI)ti-nayazarmapadaH sadA // 216 // svastikaH // nadIva sAravAg jJAtA, tamalAkAmadurgadAn / dAto hantyeva yatpaGkAn, saMsArazaGkarasvara! // 217 // patAkAbandhaH / / taM zrImantaM mahasvipravaramabhinumaH sarvadA dattasAtaM tattvaM paJcapramAdakSanabhanamanamaM no dizantaM nitAntam / tattatzrIdaM parArthapradasasamaguNaM samrasarvaM sukAntaM raGgadgaM patyatatsadyananamayadamInaM namanmaMnadAram // 218 // iti paridhikAvyam / / // ebhizcitraiviMzatidalakamalabandhacitram // satAM mutprakaro pAri-bhadraM bhuvi gatolayaH / dattAnistArakRd bhavya-guNaistAratarorukaH // 219 / / zrImanmunIndra! pApAni, chidyAd bhuvanamaNDanaH / bhaktinirbharasadbhavya-vanditAMhisaroruhaH // 220 // nAgapAzabandhaH / / sasammadamudAnAraM, nUnaM mAM kuru raJjaka! / yazoghaH sunutAdhIti-kAraH sannyAyayAdaraH / / 221 // patanAzrIrharAnAya-rajamoghamadAniha / naya tattamaho! ramyA-bhAparo nirdarastu vaH // 222 // jagattAdamanebhAvaM, hataprayAsadhIvara! / prattamonayamandAra-prabhasvazreyasaM dadan // 223 / / jaya sadgatasantAnA-'mandazrIdamahan mune! / rAdAbhAnAnA(nana?)vadyAra-daranUtajana! prabho! // 224 / /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 mAyAghakusamaM rugghI - dAravaM nirjaraM hakam / praNayantaM yazomantaM, dhanatat suyamaM numaH // 225 // hantAdAradhIramyAni, prabhAkAmaparasvara! | sat zreNinyApado yaH sa, rayAdanudadan varam ||226|| paridhiyugmam // kamrapAdadvayAmbhoja-zrIkRtAmbhojasajjayam / saMbarArisamAbhAsaM, sasphUrti zrIkalAmRtam // 227 // tattvAdhAraM gajendrAbha-gamana zrIpradhArakam / kaSTAmbhodhinimajjannR-tAraNaikatarIprabham // 228 // nAnAguNakalAvAsaM, dambhadAvAgnivAridam / zrImunIzaM sphurajjJAnaM, daravAranivArakam // 229 // kalasaM marutAM kAmaM(ma) - kAmite karmamarmaham / praNamanmAnavAnAM muddAyakaM tatyakaM ( ? ) satAm // 230 // rAjamAnaM tapaH zrIbhi-muSAM vihatAghakam / kaladhautaprabhodyat zrI bhAsuraM mahimAkaram // 231 // nArAcabhrUlataM mAnA-rabhedavihatAdaram / dyAM prati pragatazlokaM, varNitagranthapeTakam // 232 // kandagarjavaM moha - bhidaM kandarpazaGkaram / tigmabhAnusphuradanU-napratApazriyaM sadA ||233|| jagajjanagaNAdhAraM tapasvivyAdhivArakam / kathitAnantasanmArgaM, prabhUtavijayazriyam // 234 // bhojabhAnatabhUpaM mA- kuzalArAmanIradam / ghanatIrthakadambaika-yAtrAsuvidhikArakam // 235 // kaja zreNisamAzvAsaM, prakAzitamahAgamam / tapAgaNapatiM bhIru - rayanirbhayadAyakam // 236 // dAsIbhUtasurazreNi, dhIrasaGghAtatAyakam / kadarthitamahAkopaM, varacandrasamAnanam // 237 // niravadyatapobhAjaM, kalayAkalayAzritam / haMsAbhagamanazrIbhI, raJjitAnekalokakam // 238|| 21
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 karuNAjaladhiM vipra - dattadharmaM sumAninam / vicchinnaprabalApAyaM zokabhUdharavajriNam // 239 // yazasviguNavikhyAtaM tantrAdijayakArakam / kacchaponnatapAdAbja-maruNAdharapallavam // 240 // tatapradattasadbodhaM, sundarAkAramaNDitam / tathaiva kRtasiddhAntaM, nayazAstrAdidhArakam // 241 // kamanIyamahAnyAyaM, bhavabhrAntahata zramam / nakha zreNyucchaladbhAnuM tArasvarNamaNIkaram // 242 // harivarNyayazobhAra-maSTaduSkarmabhedakam / kalikAle'pi garima-dAyakaM sarvazaGkaram // 243 // rakSAkaraM janavyAdhi- vidhvaMsakaraNe param / yAcakAvalisaGgItaM, lakSaNAnvitamUrtikam // 244 // kadanacchedakaM kSipraM tanvantaM dikSu suprabhAm / saMharantaM jagacchaGkAM ratnadyutiradaprabham // 245 / / paropakaraNe dakSaM, bhaTTArakavizeSakam / kalpitatvaccharaNyAnAM svargApavargasaukhyadam // 246|| lakSmyAlivizadAvAsaM, nyAyasindhunizAkaram / nindAvallIkuThArAbhaM zreyastatividhAyakam // 247 // kalAzAlimahApAya- cANUraikamuracchidam / gaNAdhIzaM jagaddhyeyaM, yAnaralaM zivAdhvani // 248|| lalitaprasphuradvAcaM, saGkIrtikRtanArakam / kamalopamapAdAbjaM, dalabhItyapahAbhidham // 249 // tuSTacitta: sasammodaM, raJjito mukhadarzanAt / vandAmi zrIdhi(dha) rAsUnuM, darzanasya prabhAvakam // 250 // anusandhAna- 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 , caturviMzatibhiH kulakam // // gatapratyAgatarItyA paridhitrayarAjitaM 96 dalakamalacitram // tapagaNakamalavikAzana- dazazatakiraNaikasamamahaM vande / zrIvijayadevasUriM, kAmitavarakAmakumbhanibham // 251 // paridhiH /
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 23 tamapathadazazatakiraNaM, paJcajanapratizaraNasamacaraNam / gaNasindhuzItakiraNaM, navapAtakapaGkabharaharaNam // 252 / / kamalaikatulyacaraNaM, madareNumarutsamAnatAdharaNam / labdhividhinItikaraNaM, vizvAmaNDalavibhAkaraNam // 253 / / kAruNyAsamabhavanaM, sampUrNapravarazItakaravadanam / nayanavibhAvaranalinaM, darzanasammoditAGgijanam / / 254 / / zazadharakaravarasuguNaM, saMsArasyaikatAraNaM taraNam / tapanIyacArukaraNaM, kitavadivAndhaikavaratapanam // 255 / / ravagarjatsajalaghanaM, naikamahaH zrInivAsapadanalinam / kaSTaughakaMsabhedana-saMvararipujanakatulyaguNam / / 256 / / madamattamahAvAraNa-mataGgajAriM manobhavezAnam / haMsagamanAsamAnaM, varatejaHpAdapAlivanam // 257 / / devIvigItagAnaM, zrImadguruvijayadevanAmAnam / vidyAkSitiruhakAnana-jaladasamAnaikamahimAnam / / 258|| yatanAvidhAnanipuNaM, dezanayA rajya(jya)mAnamaghavAnam / vacanaracanAsamAnaM, sUrisamajyAramAbharaNam / / 259 / / riktIbhavadabhimAnaM, kAsArasamaM mahojale(laiH) pUrNam / miSabhedavidhividhAnaM, tantrAdivazIkRtau nipuNam // 260 / / varNitazAstrArthagaNaM, ramyaramAnikarakelivarabhavanam / kAryaGgatatatakadanaM, mandaragiritulyamahimAnam // 261 / / kumatimadamRgamRgenaM, bhaja bho jana! pravarasUrirAjAnam / nijavidyotitajananaM, bhaktamanovanakuraGgenam // 262 / / indrANImanamohana-yaza:samUhaM prasArisajjJAnam / paNDitasaMzayaharaNaM, ripugaNasambhedisaddhyAnam // 263 / / // 48 dalakamalam / / dvAdazabhiH kulakam // navImi sUrirAjAnaM, brahmANDasuyazovadhim / kalpitAnalpadAtAraM, surAcAryalasanmatim // 264 // vanditAnekarAjAnaM, svastizrIzreNisannidhim / nuvAmi daminAM nAtha, nirmalAcArarAjinam // 265 / / karNikA /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka zrImantaM vigaladbhIti, vizadasvarNavadyutim / jagadvistArisatkIrti, yazojitanizApatim // 266 // devaprazasyasajjJAti, vaMzAkAzadivApatim / sUrIndraM visphurannIti, lipicakRtastutim // 267 // zrIparNaparNasadvarNaM, sthirarAjasya nandanam / rAjamohitanAkinaM, gaNasthagaNatAraNam // 268 // jantusArthakRtajJAnaM, mAnaniSpAdyakAraNam / vAmi satkalApIna-magaNyaguNadhAriNam // 269 // caturbhiH kalApakam // // kamalopari bhramidvayam // 'kaukakakakakAkaGko, kukakekAM kAM kakaH / kakutka (kka?) kakikAM kAko, kakaka kakakAkakaH // 270 // - khaNDa 1 A(mA) mamenamamAnAmaM, namanmunimanUnamam / munInAmenamunmAnin !, munenenA a (ma) nAmamam // 279 // vyaJjanadvayacitram || tattattAM tanutAM tAtA, nantAnaM te natAnatam / tatanItitatetenA - tata (nana ) nUne titAM nanu || 272 || vyaJjanadvayacitram || mamoddAmamahAkAma-madahAmamate ! namaH / madrAsamamavinaman !, martyAnAmamahAgama ! // 273 // // ekavyaJjanacitram // // iti bIjapUrAdi 9 citramayazlokaH // itthaM satAM citrakaraiH sucitraiH stuvanti sAdhyA (dhvA ? ) suramAnavaughA: / yAn pUjyapAdAn surarAjapUjyAn, zivAptaye vAJchitaRddhivRddhyai // 274 // // iti guruvarNanam ||ch gatapramAdairapi satpramAdai vaktrAbjasantarjitazItapAdaiH / taistAtapAdairavadhAraNIyo- pAvaiNavaM bhaktibhRto natirme ||275 || pramodapAtrI pRthuharSadAtrI, samyagvidhAtrI hitahetumAtrI / kalyANakartrI nikhilArttihartrI, kRpaikapAtrI guNapaGktidhartrI // 276 // ityAdiguNaviziSTA, sauvAGgArogyakathanacArutarA / pUjyaiH prasAdanIyA, tvaritaM pratipatrisitapatrI // 277 // 4/
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 25 kiJca mamA'nupraNatiH, prazaMsanIyA prasAdamAsAdya / zrItAtacaraNapaGkaja-sevanadhanyAtmanAM zaminAm // 278 / / tathAhi- tatratyAnAM vAcaka-kulakoTikirITaratnatulyAnAm / niravadyahRdyavidyA-vizAradAnAM vimaladhAmnAm // 279 / / vaiyAkaraNa-sutArkika-saiddhAntikapaGktilabdhazobhAnAm / paramopakRtiratAnAM, vidyAdhanadAnadhanadAnAm / / 280 // zrItAtapAdapAdAmbuja-saurabhalInacittavRttInAm / zrIkuzalasAgarANAM, saddharmavidhAnakuzalAnAm // 281 / / lAbhANandabudhAnAM, prazastasattarkatarkanipuNAnAm / zrIpUjyapAdasevA-vidhAnasaMlabdhazlokAnAm // 282 / / mAnAdimavijayAnAM, munijanazikSAkSaNaikadakSANAm / municandravijayanAmnAM, vidhuhAsasamAnagamanAnAm // 283 / / kSemayutavijayanAmnAM, sulekhalikhanAdikRtyadakSANAm / sadudayavijayagaNInAM, kAvyarasAsvAdavidurANAm // 284 / / abhirAmarAmanAmaka-vijayagaNInAmananyavRttInAm / sumatimativijayanAmnA-manekamunikoTizasyAnAm / / 285|| cAritrasAgarANAM, darzana-cAritrasadguNadharANAm / kalyANasAgarANAM, kalyANasamAnakAntibhRtAm // 286 / / nayayutanayavijayAnAM, prabhupAdAmbhojabhajanacittAnAm / karpUrapUracaJcala-yazasvikarpUravijayAnAm // 287 / / gaNihIrasAgarANAM, hIrojjvalahArivizadaradanAnAm / sadayAdyapadAbhyarthita-sAgarapadanAmadheyAnAm // 288 / / suvinItavijayanAmnAM, suvineyavineyapaGktipraSThAnAm / kRSNapadayuktavijayA-hvAnAnAM tAtakRtyavidAm // 289 // kamalANandagaNInAM, komalakamalAbhavadanakamalAnAm / vijayANandamunInAM, paThanodyogapradhAnAnAm // 290 // munivijayasAgarANAM, sArasvatapAThapaThanacaJcUnAm / suvizAlasAgarANAM, munivismayakArikavanAnAm // 291 / /
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 zAntevijayamunInAM, cIvaravarakozarakSaNaparANAm / lAlAdimavijayAnAM, mumukSusantoSaNaparANAm / / 292 / / suprItaprItisAgara-nAmakadaminAM gaNitvayuktAnAm / zaikSakauttamasAgara-nAmnAmAhlAditAnyadhiyAm // 293 / / SaSThASTamAditapaso, vidhAyakAnAM supArzvavijayAnAm / gaNivaramativijayAnAM, gocaravidhisAvadhAnAnAm // 294 / / munigajasAgaranAmnAM, jayAdivijayAbhidhAnasAdhUnAm / ratnatrayasatyApana-kuzalAnAM ratnakuzalAnAm / / 295 / / cAmpazrI-premajI( zrI)-sahajazrIprabhRtisAdhu-sAdhvInAm / natyanunatI prasAdye, atratyAnAM munijanAnAm // 296 / / prItevimalabudhAnAM, rohAbhidhagrAmavedabhAsakRtAm / lAlakuzalAkhyaviduSAM, ziSyAdhyApanapravINAnAm // 297 // gaNihastivijayanAmnAM, ru(RddhisomAbhidhAnazaminAM ca / satyAdimavijayAnAM, siddhevijayAbhidhAnAnAm // 298 // dIpAdvijayamunInAM, gaNidarzanavijayasajhakayatInAm / udayavijayAbhidhAnAM, sumuktipadayuktavijayAnAm // 299 / / darzanavijayagaNInAM, harSAdimavijayasajjJakagaNInAm / gaNivIrakuzalanAmnAM, jItAdvijayAbhidhAnAnAm // 300 / / vIrAdimavijayAnAM, zivapadasaMyojanAptavijayAnAm / lakSmIvijayagaNInAM, ravivijayAnAM gaNitvajuSAm // 301 // kuzalAdimavijayAnAM, labdhyAdimakuzalasaJjakamunInAm / RSilADikAkhyadaminAM, devaya'bhidhAnadhAtRNAm // 302 // munivijayasomanAmnAM, cAmparSi-vRddhivijayadaminAM ca / vRddhivimalAkhyazaminAM, merAkhyaRSezca kiJcA'nyat // 303 // (vidyAvimalAbhidhAnasya) DAbhelAkhyaM sthitaH satya-vijayaH kurapAlayuk / prahlAdanapure vijJAH, vibudhAdimasAgarAH // 304 / / golAgrAme sthitA: zreSThe, ravevimalasajJakAH / pArzvasthite rAjapure, devAdvijayanAmakAH // 305 / /
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 rAmajI-rAmavijayau, dantAkhyagrAmasusthitau / ityAdayaH sasaGghAste, praNamanti prabhoH kramAn // 306 // . tathA'tratyaH saGghaH praNamatitarAM bhavyavidhinA vidhAyomAputrAmbakatatimitAvartakanatim / nitAntaM tAtAjJAM zirasi nivahan puSpapaTalImivA''sAdyA''modaM muditamanasA'nUnakalayA // 307 / / AnandakArI vibudhavrajAnA-mAhlAdadaH zrotRjanavrajeSu / yasya dhvanirdhAvati dhUtapakSaH, svapakSarakSAkSaNabaddhakakSaH // 308 / / vidveSimArjArabhayapraNAzI, prekSAvatAM raJjatu mAnasAni / navAGkaSaTkairavabandhu (1699) varSe, dIpAlikAparvaNi labdhajanmA // 309 / / zrImadgaNAdhIzaguNaprakarSa-muktAphalasraglatayA'bhirAmaH / krIDan gaNAdhIzazayAbjayugme, so'naghe saukhyakaro'stu zazvat // 310 // yatitatipatibhaktivyaktisampUrNacetAH prathamavizadavRttAbhyAsanirmANadakSaH / praNamati suvizeSAt tAtapAdAbjayugmaM . sadudayavijayAhnaH siddhivRddhyai zriye ca // 311 / / // iti lekhaka-vAcaka-zrotRNAM lekharAjahaMsaH kalyANamAlAyai bhavatAt / / -X C/o. 'arihaMta' samRddhi pAse, hAI ve DIsA (ba.kAM.)
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka (2) bha. zrIvijayaprabhasariM prati preSitaM mahopAdhyAya zrImeghavijayagaNigumphitaM zrIguruvijJaptilekharUpaM citrakoza-kAvyam 28 svastizrIsardanaM bhajAni sugaM zrIvizvasenAGgajaM, svastizrIsadanaM bhajAnisubhaMgaM zrIvizvasenAGgajam / svastizrIsa~danaM bharjAnisubhagaM zrIvizvasenAGgajasvastizrIsadanaM bhajAnisurbhagazrIvizvasenAGgajam // 1 // khaNDa 1 mahAyamakAlaGkArakAvyam I ahaM zrIvizvasenAGgajaM bhajAni-sevAM karavANi / kiM0 ? maGgalalakSmIgRhaM / punaH kiM0 ? subhagaM - saubhAgyabhAjam / athAsya vyAkhyA ho. vinayasAgara sva:- svargasya bhAvaH svastA, sA vidyate yeSAM te svastino - devAsteSAM zrI: - kAntiH tasyAH sadanaM prApaNaM yasmAt sa tam / bhAni - nakSatrANi jAyA yasya sa bhajAni-zcandrastadvattejasvinaM / punaH kiM0 ? zrIzca vizvaJca jagat senAyAM anucaratyene (?) yeSAM IdRzAH aGgajAH putrA yasya sa tam / punaH kiM0 ? svastirUpA zrIrvapratrayarUpA tasyAM sIdati - tiSThatIti svastizrIsat / na vidyate no-bandhaH karmaNAM yasya sa anastato vizeSaNasamAsastam / bhajante-sevante te bhajA:- sevakAH pacAdyac / IdRzA: Anina:- prANinasteSAM zubhaM - zubhakarma smaraNAdi, tad gacchati - prApnoti iti tathA tam / - punaH kiM0 ? zriyA yuktaM vizvaM jagat senA yasya IdRk aGgaja:kandarpastasya yA svasti zrIrdivya- lakSmIstasyAH sadanaM - vizaraNaM yasmAt sa taM kAmajetRtvAt / punaH kiM0 ? bhajAnizcandrazca suSThu - zobhano bhagaH sUryaH tayo: zrI: zobhA lakSmIrvA, vizvAni - samagrANi senAGgAni - hayAdIni janayatIti bhajAni1. gRham 2. saubhAgyabhAjam 3. tejasvinam 4. svastizrIsaccA'nazca svasti zrIsadanam 5. no buddhau jJAnabandhayoriti sudhAkalazaH 6. bhago'rkajJAnamAhAtmyayazovairAgyamuktiSu, rUpavIryaprapannecchAzrIdharmaizvaryayoniSu // ityanekArthaH /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 - subhagazrI vizvasenAGgajastamityarthaH // 1 // kaH stotumISTe tapanathasUtrataH kamrapratApaM navasUryamudgatam / 4 tataM namasyugrarucA kRtotsavaM, tapaM balAtteGgitamopahaM dhruvam // 2 // chatracitram kadezadevAMzakadehazastA, lokaM nu dhRtvA zirasAhitaM vaH / varte varaM vastu bale vazIva, devasya vandyaM bata vaMzavantam // 3 // cAmaracitram kaM kaM janaM bhAvavaraM punAti nA, nAnAprabhAvaiH sa zarmasya bhAvanA / tataH prabhorjJAnarmaMhaH paroGginAM pApApahArI na na viSTapedhunA // 4 // 29 svastikacitram kalyANarAzA - viha yA ghanA sA dIptistavezAsti tanau nilInA / nAkepi nAnAkavinA stavena, navena nAvyA karthanesu nAtha ! ||5|| zrIkarIcitram kariharisvarabhAsuravistRta, varanavacchavizuddhamarutpatha | rthaM iva manjuladAgrimanisaima jaya vibho ! surrabhAsvarabhaurabhAH // 6 // kalazacitram kalpadrurbhUtestvaimabhISTadAtA, kalAbhareNendusamaH kailAbhAt / bhAvyastamassaMharaNena bhAle bhAgyAdhiko bhAnuvibhAprabhAvaH // 7 // kathaJcana zrIjinabhUmijAne netairvacaH sAramavApya jIvaH / badhnAti samyaktvadazAM sarAgaM, gaMtA zivaM tarhi sukhAsikaM tat // 8 // dhanuzcitram dvAbhyAM khaDgacitram kaM nutya bhUzarmabharaM sabhAsu sudhIH padaM saJcitanukaM tat / tapArya ! saMpUjya labheta nAnA taveza ! vizve hRtapAtakaM nu // 9 // zakticitram 1. he nAtha, saMkSepAd tathA RSayaH / 2. iva / 3. IzAH samarthAH ye devAH teSAM zAH yasmin evaMvidho yo dehaH tasmin zastaH prazastaH loko yasya sa taM / 4. yuSmAkaM, 5. etAdRzaM te bhagavataH 6. tejaH, 7. sA, 8. stotavyA, 9. vartate, 10. yasmAt 11. tulya, 12. devavat 13. samUha, 14. svayaM rAjate 15. upamAH, 16. sukha, 17. he, 18. teja:
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 karoti sAMmukhyakalAM gabhIra-jJAnakriyottasthavicitrabhAnuH / nuto'tibhaktyA bhagavAn sabhAsu surAsurAdhIzavaraiH sadAsu // 10 // bhallacitram kaSTAmayAdiprazame pratItaM tantreDitaM muktidhiyAM sudhAMzum / zubhraM yazomiH prakaTAGgazobhaM kalyANavAn ko na bhajedadambham // 11 // vajracitram karmAGkamAtakSNu hi divyacAru-zriyAM prasAdaM kuru vItalobha ! / bhadraGkarotpAdaya bodhagarbhaM zubhaM sa bhavye bhavisaMhayaGgam // 12 // mudgaracitram kandarpanirmanthanakarmabhIma-mabhItimAyaM ravibhAsvadaGgam / gandharvagItaM bhaja sapramodaM suhRjjinendraM manasA hyanantam // 13 / / halacitram kalyANagehasya kuladhvajore bodhasya te bhRtyatayA'smi pUtaH / tathA kuru tvaM jina ! zuddhabhAvo rujo yathA yAti kathA'tidUrAt / / 14 / / muzalacitram kathaM nu bhAsA tulayeta rAja-bimbaM grahAntaM kitayA tavA''rot / rAjanmukhabjeina natendranityA yato'bhyudItAtatikAntirAkA // 15 // zaracitram kandarpadAnapratimA'sti bhUta-pate prathA zuSkalateva raGkA / kAmaM jayaMstvaM jayaraGga! sAM sA-garaM varIrAvarakaM sa zaGkara // 16 / / trizUlacitram kaM kaM tarantaM ima sAmammasAmmavaM bharAMtarAmaM klamahAri saMbara / ravaM saritthaM kSamayA zritaM rasA saura tavA'dhIza ! na veda suvratam / / 17 / / zaGkhacitram 1. kule dhvaja iva, tatsambodhanaM he. uru-mahat bodho yasya sa tasya, samAna; 2. bhUri, 3. tava, 4. rogasya, 5. he, 6. mukhAt, 7. kIrtiH, 8. dInA, 9. lakSmI, 10. varasya iSTasya vastunaH araM avaraka:-AcchAdakaM, he vaka ! he zrIda ! vako rakSobhidi zrIde zivamallibakoTayoH / 11. deha, 12. dhanaM, 13. sAraM dhanaM yasya he /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 karAmbujArUDharuMcAtra devo bhaktyA nataM mAM satataM sarmAntaM / tanotu siddhermahasAM samRddhaM, sa sAhasaM bhAsuraraMsubhAsam / / 18 / / rathacitram kavisampatkayAsandha, vitarAzAvazAvaza / sarAM tara zayAzAyAM, pasAra tata zambaka // 19 // arddhabhramacitram kapAlazobhaM girizaM kalaGka-karaM kaviM tanvamanA bhajetkaH / kaje bhavantaM manasIzamekaM kamezayAluM dhRtazIlapAkam // 20 // kamalacitram karaprasAdaM kamalAM nitAntaM dehIza ! zobhA mahasAM prakAzam / zambho ! kramAmbhojamahaM zrito'smi sadA'vadAtaM kRtasAtajAtam // 21 // dhvajacitram taM devaM zAzvatazrIsamuditamahasAnantarUpaM bhadantaM trastAnAM sAtadAne suratasamarujaM tattvabodhaM katantram / natvA santaM surezArcitamudayabhRtaM zuklamAMsAntabhAja tanvantaM nAtha ! bhAvaM tanusubhagatarAkArataH saGkasantam // 22 // iti zrIcitrakozakAvye lekharUpe zrIjinavarNanAdhikAraH / nagaravarNanAdikaM samAcAracakramapyantarAntargataH / atha zrIgururAjavarNanam svastizrIramaNImaNIsrajamiva zreNI nakhAnAM vibhoryasyA'vekSya vitarkayanti kavayaH zoNatviSaM bhejuSIm / 1. kayA 2. mA. lakSmI tasyA antaM-nizcayaH tena sahavarttate samAMtaH taM samAntaM, antaH svarUpe nikaTe prAnte nizcayanAzayoravayavepIti - anekArthaH / 3. he kavisampat ! kayA saMdhA pratijJA / 4. tava stava kartumazakya itmanaH / 5. zuklaM mAMse yeSu IdRzA antAH avayavAH teSu bhAnaM zobhane yasya te, antaH svarUpe nikaTe prAnte nizcayanAzayoravayave'pIti / 6. rakta
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 jAgradpanirUpaNe'tinipuNaM svIyapratApaprabhaM, kUraM pUrayati sma vismayakaraM svAmI kimetamiSAt // 23 // deva vistRtamaho mahoSmaNA, dagdhapAdaruNavajrane'ruNaH / syAdanUruriha cenna siJcati, zItalairnijakaraiH sudhAkaraH // 24 // atha dvitIyAdhikAre nagaravarNanam / yathA - yatra citrabharacitritacaitya-zreNirunnatatarA manujAnAm / nRtyaguJjaduruma mRdaGga-nisvanairdhanamihA''hvayatIva // 1 // pratyahaM jinavarapratimAnAM, pUjanAsu sujanA ratibhAjaH / bhakticitraracanaivibudhAnAM, tanvate'nukaraNaM vividhAnAm // 2 // phullapaGkajadRzaH kRzamadhyAH, vismayena vanitA-vinimeSAH / udbhaTasphuTakaTAkSavizeSAH, svarvadhUriha jayanti suveSAH // 3 / / zrIgaNendraparamezvarasevA, sajjanadviradanarmaNi revA / tAmavApya naradAnavadevAH, svaM punanti lalanairnanu ke vA // 4 // bhUribhUribharadAyivadAnyAH, saMvasanti nRparAjiSu mAnyAH / satrasadmani vitIrNasudhAnyAH, rAgiNaH sugurubhaktibhavAnyAH // 5 // yAnavekSya dadataH kila dAnaM, nIradAH svajanito'pyavadAnam / svaM madaM jahati te sanidAnaM, lajjayaiva dadhato'mbunidAnam // 6 // svargavI-suramaNipramukhAni, yairjitAnyatha dadanti sukhAni / sadvasUni dhanibhiH pramukhAni, sparddhate ka iha tairvRSakhAniH // 7 // yatra caityazirasi sthitizAlI, zAtakumbhakalazaH kiraNAlI / mocayanniha babhaMsti vizAlI, bhUtabhAH kimuditaH zucimAlI // 8 / / satkAyakAntAH sumanaHkumArA, mArAdatisphAratarA ramante / dRzA vizAlAH zritalekhazAlAH, zAlAbhujAH pAThakRtaH prabhAte // 9 // 1. nakhasya 2. aruNaH 3. nUru sAritheriva /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 kA mAnamAnandakRte patInAM, nArI na dhatte dhRtazIlasAram / rasAlasA ramyavapuH svarUpA-'pAGgekSaNakSobhitadevatAram // 10 // dvAbhyAM siMhAsanacitram nAlIkabhAjaH sutaraGgasampadaH padaM rasAnAM raNaduccahaMsakAH / nAryo vilAsiprasavaimanoramAH, samAH sarasyazca sumArgapAlikAH // 11 // dvayarthaH / siMhAsanasya pRSThe phalakacitram / zrIvIrudhAM pallavane payodharaH, zrIkaNThavad yatra mahAvratI ciram / vivasvadudbhAsitaprabhAbharaH, jayastapobhiH smarayodhamuddharam / . yatIzvarastiSThati lokazaGkaraH // 12 // paJcapadI prajJAnidhistasya jano nirantaraM, bhaktiM karoti prasabhaM dhanAkaraH / sUryodaye dAnavidhiM dadhatparaM, ritthairmudA pUrayate'rthinAM karam // 13 // siMhAsanoparitanaM puSpam / sarvAGgINopatApaM harati sarasijAlISu lInoccahasaM, samyagvistArivAripravarazamabhRtAM tIrthatIrapradezam / saMsaktaM vIcirocirmuditazapharikAnarttanaM saprazaMsaM, saMsArAmbhaHsarasyaM nihitasaridayaM yatra yakSendravAsam // 14 // zrIvatsacitram / tIrthaM zrIvarakANapArzvabhagavaddIprapradIpoditaM, taddivyAH padadaM parItamamarairneturjayazrIkaram / prollAsena vinodakAri jagatAM yatra trayaM vAsavAvAsasya bhramamabhrasaGgizikharairdhatte jinAsevane // 15 // matsyayugalacitram / yatra zrIparamezituH gaNapateH pAdAmbujanyAsataH, santastaM paripUjayanti jagatIdezaM surUpyAdibhiH / 1. "pAthojanetrAH" ityapi pAThAntaraM / 2. "pAThInapotaiH pramadAmanoramA" ityapi pAThAntaram /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 tenaitannagaraM purandarapuraM sAkSAd hasatyuccakai ruccazrImati vindhyazailanikaTopasthAyini zrIpure // 16 // atha zrIsAdaDInagaravarNanam - mano'bhirAmaM mahasAM nidhAnaM, manostanUjaM jayakRt punAnam / bhadraGkarAbhaM bhavisannidhAna-matrA'sti jainaM navacaityabhAnam // 17 // svastikacitraM, bIjapUrakacitraM vA / zRGgatrayI yatra vihArarAjaH, zaktitrayIva prakaTA rarAja / vizvatrayIkIrNavihArarAja, pUrNA namanmAnava dArarAja // 18 // yasyAM jinAnAM mahanaM narAryAH, sasampradAya yatinAM viviktam / srajaMjalikSepapathoditaM ta-tsarAgagandharvajanaiH sRjanti // 19 // yato janAnAmanRzaMsabhAvo, mumukSulokaH kamanena namraH / padaM dayA yAhi hito'GganAnAM, vargo lalajje tridivaM tato'smAt // 20 // yasminnRpaH pakSabalaM rathAde-ralaGkRtaM saMsadi bhUriritthaiH / sarvaM variSThAM sasahaH prazaMsaM, dadhAti tigmAMzuvibhAprabhAvaH // 21 // . yakSezvarArAmasamaM manojJaM, mamandavRkSaM kSaNadAraraGgam / vanaM naraiH santatasevitaM tad, rasAlaramyaM nagaropakaNThe // 22 // caturbhiH nandAvarttacitram / vAcaMyamAnAM nilayo navIno, manovinodaM tanute sabhAvAt / vAcaM yaterAnanataH zRNoti, tirohitAghaM ghanadhIH sabhAvA // 23 / / bhadrAsanacitram / nRpAlabhAlasthalatejasA balaM, rayAdarINAM vrajati drutaM drutam / tasminpure cauraravaH kva sambhavet, zauraM mahaH kiM sahate tamorarim // 24 // zarAvasampuTacitram / vazA'vazA yatra supAtradAnA-dAnAkavittA sahasAM jinAnAm / nAnAguNAn gAyati yatra sArA, sA rAgato'Gke dadhatI suzAvam // 25 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 vaMzAvataMse nijakIyanAthe, bhakterupAyaM nitamAM dadhatsu / sAyaM varA'rhadguruvaMzagAnA - nnArIjaneSvasti sudharmabhAvaH ||26|| dvAbhyAM darpaNacitram / dhanaM dhanaM mAnavanandanaM vanaM, janaH sanarbhAnavanandanaH punaH ghanasvanastAnamanaM kanaM vanaM, zrInandanandAnadinaM sunandinaH // 27 // etAni sarvANyapi yannagaryAM varyAM saparyAM prathayanti loke / svarvAsinAM svarganivAsakarma - suvAsanAM ca zlathayanti sadyaH ||28|| gomUtrikAcitreNa caturviMzatidalakamalacitreNa vA samamarthato yugmam / vasanti yasyAM navabhUSaNAnvitA, vadAnyamukhyA bhuvanAbhinandinaH / variSThadAnairavanau sunIradAH, vaMzAvataMsAH zivamArgasAdhakAH // 29 // kAmasvarUpA dhanadAdhikAH zriyA, tAladhvaja zrIvibhutAdbhutAH sadA / narendramAnyA varapUjane layA dAdyaprabhoste rasikA maharddhikAH ||30|| yugmam, aSTAracakracitram / vilAsinInAM kalagAnamaGgalai - mahaM gatA sarvasurAsurAdayaH / svamAninImiH saha mAnavasthale - 'nvahaM samIyurvasudhAkRtodayam // 31 // nAgasaGgamacitram | jinendracaityAgrimagopurasphurat- kapATalakSmIpaTutAdiha kSayA / sAkSAdivAyAdiha devasAyakaH, ziraH sthitazvetagaje'dhiruhya saH // 32 // gajarAjaH purobhAga-garbhArohAdinA nagaH / gaNanAyakasArAGga-galAMsAkSaH surAjagaH // 33 // sadbhAjanastattvavicAravedI, sabhAjanavyAptamanA munInAm / sa bhAjanaM zreSThavidAM jahAra, sabhAM janaM zrIjinapUjanena ||34|| 35 mAlatIpuSpacitram | padAdiyamakam / laGkApi raGkAzayabhRd yadagre, prabhA'pi sA''bhAt kila niSprabhAvA / tasyAH supuryA vibudhAzritAyAH, saptacchadItyAhvayavizrutAyAH ||35|| smaranniva smeramanombujAta - rjAgratsvarUpaM gururAjarUpam / tadvAsanAdvaitasudhAsarasyAM, lalannivA'nantarasaprasaGge ||36||
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka puraH prapazyanniva sUripAdAn, namatsvaziSye vihitaprasAdAn / mUrddhAnamAnandabharAd dadhAnaH, pradhAnabhAvAt prabhupAdapadme ||37|| zizuH sameghAd vijayo jayorvI-patermateH sphAtikarasya samyak / gaNaprabhorbhaktibhareNa namraH, saMyojayannaJjalinA svabhAlam ||38|| citrairvicitrairyuvatIva jIva - prAgalbhyahetuH sumano'bhigamyA | vijJaptipattrI mahasaH savitrI, sojjIvayaMstAmiti vAvadIti // 39 // caturbhiH kalApakam / yathAkAryaM cA'tra - " jAte raverabhyudaye prabhAte, dvijezapakSaH kSayamApa tApAt / pApAnnabhaHzrIstimiraprapaJcAd, vimocitA paGkajabAndhavena ||40|| grahapraNAzAd ravihavyavAhe, johUyamAne vidhudhAmadugdhe / tArAvatAraistilapiJjabhAraiH samaM samaGgalyavidhirbabhUva // 41 // svAdhyAyakarmAdriyate tadA'tro - ttarAbhidhAnAdhyayanaiH krameNa / vyAkhyA punaH zrAddhavidhAnavRtte vidhIyate raJjitacittavRtteH // 42 // tapodhanAnAmapi zAstrapAThaH, prastUyate santapane tathaiva / ekAntarairapyupavAsasArai -vizA'rhatasthAnakacintanAdyaiH // 43 // udghoSaNA mAsacatuSTaye'pi, vidhApitA jIvadayAM pratItya / abhUtapUrvA nRpasannidhAnAd, bhaktairgurUNAM vacanAnuraktaiH ||44|| kramAgataM vArSikaparva sArva mahArcanairutsavanarttanaizca / SaSThASTamAdyaiH sutarAM tapobhi - danairnidAnaizca zubhodayasya // 45 // parasparaM lambhanikAM vikAzaiH, pakvAnnavRndaiH saha pAraNAbhiH / navakSaNaiH sakSaNabhAvanAbhiH zrIkalpasUtrArthavibodhanena // 46 // saJjAyate smopacitaM supuNyai - rAnandapUrNaM kRtapApacUrNam / manAg na tatrA'bhavadantarAyaH, zrIpUjyapAdasmRtiratra bIjam // 47 // iti zrIguruvijJaptilekharUpe citrakozakAvye zrInagaravarNanAdhikAro'yaM dvitIyaH // khaNDa 1 tribhirvizeSakam /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 37 atha tRtIyAdhikAre zrIparamagururAjavarNanaM, yathA - anAhAryA bhUSA bhavati vapuSaH kA, narapateH, priyaH saMgrAme kaH, kimiha kusumaM dAnatarujam / raverlakSmI kA syAd, bhavati sukRtAt kiM janahitaM, purastAd yuddhe kaH, kimiha gRhiNAM maNDanamaho // 1 // vidyA, jayaH, yazaH, prabhA, bhadraM, zUraH, rittham / eSAM yadantyAkSaramArjanena, purogavarNairmilitaiH krameNa / / yeSAM bhavet zrIsahitA'bhidhA'smin, bhaTTArakAMstAnatha saMstavImi // 2 // bhaTTArakazrIvijayaprabhasUriH / praznottarajAtiH / 'jananataH zucirAgamanAyakaH, sa nayatAM gaNabhRdvijayaprabhaH / jananataH zucirAgamanA yakaH, sanayatAM gaNabhRd vijayaprabhaH // 3 // samudgakacitraM pAdayamakaM ca / jayati bhAnaladetanujazciraM, jayavibhArucito januSadhyaram / janitabhAvabharairanusaJcarad, janazubhAzaya eSa nutottaraH // 4 // akaNThyavyaJjanaM bIjapUracitram / bhavapriyA vizvasukhapradA kA, DAH ke SidAM visahamuktazaGkAH / rateH padaM kiM pravadanti lokAH, kaH svairdhanairatra bibharti raGkAn // 5 // zrIvallabhaH kaH sumano hRdo kA:, vidvAn kirAtIyakRdatra kaH kA / jagatprasAroddharaNakSamA kA, yatnAt kRtAH zobhanasAdhutAH kAH // 6 // prakarSataH kaM praNayantyabhIkAH, bhavecca ko mocayitA kalaGkAt / sUdaM smarAdarhati kaH zazAkA-riSTaM nihantuM bhuvi kaH sudhIkaH // 7 // sUryamukhIpuSpacitram, praznottarajAtizca / 1. jananata:- janmataH vaMzato vA zuciH- pavitraH / AgamaH paramparA tasya patiH / 2. yaka:- yaH IdRzaH sa gaNabhRd vijayaprabhaH sanayatAM- nyAyavattAM nayatAM- prApayatAm / kiM0 janaiH praNataH zucau- zuddha dhavale vA rAgastatra mano yasya saH / punaH kiMviziSTaH? gaNabhRd- IzvaraH, tadvat vijayasya prabhA yasya saH / *praznasyA'syottaraM koSTake nA'sti -saM. /
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 vA | bha ma ya dha ra | ga ta | saM | Sa | rya | rAH | | TTAH NI | kaH raH | viH | ti | yaH | gaM | bhaH kaH | ri padAdyavarNoditanAmadheyAH, zrIsUrirAjAH smararUpadheyAH / loke'bhyudItAdbhutabhAgadheyAH, santaH sadA'mI hRdi sannidheyAH // 8 // caturdalaM devakusumam / zivAGgajo labdharajo'GgavAsi, zubhAzayaH zastazayaH sabhAsu / babhAra zAntaH zrutasArabhAvaM, sadAnamAsannasamA na dAsaH // 9 // vahIM zrIM aha~ zrIzaddhezvarapArzvanAthAya aiM namaH / jayati nagare yasminnarhanniketanaketanaM, dvividhatanubhRttApavyApavyapohasacetanam / anuguNaguNairmododhAnAt kRtAmRtavetanaM, - samahimahimacchayAmAyApramoditacetanam // 1 // jinavaragRhazreNImeNIdRzo dhusadAM sadA, tridivabhavanAdabhyAyAntIkRtAmbaraDambarAH / taraNisaraNivyAsAdAptazramodavinodanAt, sukhayati mudA hetuH ketuH samIrasamIraNaiH // 2 // dinakarakarAstApavyApatkarA rasataskarA, jagadapi parAzokSyannete kRzAnunizAnugAH / yadi jinagRhazreNIprauccairdhvajAJcalacAlanaiH, ziziramanilaM daivAnnaivA'kariSyadahanizam // 3 // tulayitumivA''nAhotsAhaprapaJcavizeSaNai - stridazanilayAnadhyArUDhAnudUDhamadAddivam / danujamanujasthityA caityAvalI samahocchrayA, nanu vitanute dUrAnmArgAd dhvajAJcalatarjanaiH // 4 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 jinapatipuro nRtyaddivyAGganAjanavAditA tigurumarujavAnaizcaityAvalI khalu garjati / vibudhabhavanAnyuccairnItvA dhvajAJcalavAyubhi laghutaratayA muktAdhAre bhramanti nabho'dhvani // 5 // bhavajalanidhau majjajjIvavrajoddharaNAzayA, pravahaNatatirdhAmA sajjIkRteva kRpAlunA / navajinagRhazreNIvyAjAnnijadhvajavibhramai riti nidizatIvA'trA''yantu dhruvaM zivalipsavaH // 6 // analasarasA vezAdezAdupetya surAsurA, jinapatipariklRptA'rcAsu svabhAvavibhAvanam / madhuramadadhurnRtyAdRtyA tatirjinavezmanAM, tadanukurute'bhyAsAllAsyaM calAcalaketanaiH / / 7 / / jagadapi vazIcakre yenA'bhayena manobhuvA, ___ sahacaramadhoH sAMnidhyenA'dhikena dhanurbutAm / tamatha sahasA jitvA tIrthaprabhuH sthitavAniha, vilasati tataH keturheturjayasya tadIyakaH // 8 // trijagatigatiH pAvitryaM vA vicitrajalAgame pyamaramanujaiH pUjyaM tIrthaM samarthamanarthahRt / iti bahuyazo gaGgAraGgAdalapsyata sindhuSu, kathamiha na cet ketUbhUyA'kariSyata sevanAm // 9 // surapuravarAddevA devyo jinendraninaMsayA, sarabhasatayA'bhyAyAntIti dhruvaM gaganAdhvanim / sRjati sutarAM caityazreNI svaketanavAsasA, ___ caraNarajasAmAtithyenotsukA parimArjanam // 10 // kSititalamalaM caityazreNI nijAmalaketubhiH, . ___sapadi dhavalIcakre samyagdRzAM manasA samam / gaganamalinIbhAvaM dUrAccikIrSurivoccakaiH, kSipati vilasatketuM hetuM drutaM dhavalazriyAm // 11 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 zaradi jaladavyAjAdabhyAgatAMtridazAlayAn, ___ madhurimadhurA bandhUnuccaimimIliSayA rayAt / dhvajapaTamiSAdUrdhvaM bAhuM vitatya jinAlayA, marujaninadaiH pRcchantI vA'rcanAsu sukhAgamam / / 12 / / tribhuvanagurobimbArcAnAM kSaNeSu mRgekSaNA, lalitacalananyAsairhAsairatIva vicakSaNAH / muditamanaso velladvallIsakairjinarAsakAn, dadati sudatIvRndaiH satrA'bhitaH sthitalAsakAH // 13 / / maNimayamahAcaityastambhAnubimbitamUrtayaH, muditanayanAH keSAM veSAJcitAvayavazriyaH / vividharacanAzcaryAduttAnitekSaNavIkSaNAt, tridazaramaNIbhrAnti notpAdayanti manasvinAm // 14 // karakuvalaye yAsAmAsAMbabhUva vibhUSaNaM, . bahuvitaraNaM vaktre tadvadvacoracanAmRtam / masRNaghusRNaizcitraM caityArcanAt kuTiladhruvAM, tridazadayitAstAsAM nUnaM hiyeva tirohitAH // 15 // parimitadinAnyetA loke payodaghaTA chaTA praviralatayA vRSTA dRSTAstathA diviSadgavI / katipayapayodAnAdiSTA janasya nu kasyacit, bahuvitaraNairyasyAM strINAM na sA samatAM bhajet // 16 // gaNadharagurorAgAduccairghanastanakaitavAd, kimiva hRdayaM yasyAM strINAM samunnatimAsadat / karajalaruhaM dAnaM varSad vilokya sanAtanaM, svayamapi tathA bhAvAbhyAsAd bhRzaM prasaradrasam // 17 // vasati sujano yasyAM vidyAvinodavicakSaNaH, prakRtisubhago lAvaNyAdyairguNaiH kRtalakSaNaH / vizadacaritairgeyo'meyapradAnadhRtakSaNaH, svajananabhaso deze bhAsvAnivA'dbhutalakSaNaH // 18 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 dhanavitaraNairyeSAM rekhA payodharadaivata drumasuragavI cintAratnAhvayeSu purassarA / matiratizayAdarhadbhaktau prasaktimupAgatA nayavimRzanaisteSAmagre jaDA hi tathA gatAH // 19 // kRtayugadRDhotsAhAd vAhA yuge karayAmale, vimalakamalAbhogaH zreyogativRSamAnugA / hRdi paricitAH zuddhA muktA nRNAM zucimAnasaM, kaliyugakalAbhUmI yasyAM manAgapi nA'spRzat // 20 // uSasi vihitaM zrAddhairyasyAM visarjananaipuNaM, guNamanuguNaM cakre karNottamarNanRpasya tat / ahamahamikAvRttyArabdhe punarbhuvi vArSike, dhanavitaraNe tairabhyastA kalAmbumucaH kimu // 21 // kSitipatimatikramya zrAddhAH kramAjjanamejayaM, vitaraNakRto yasyAM yAmAn yatheSTamathASTa te / RtuSu sakaleSvetadvRttyA jagajjanaraJjanA jjaladharavarAdapyAdhikyaM dadhurmadhurazriyaH // 22 // tridazataravaH svarNakSmAbhRcchira:samadhiSThitA, balirapi nRNAM pAtApAtAd rasAtalamAvizat / surasurabhirapyAdhAd vaktre tRNAni nirIkSite, varavitaraNe zraddhAlUnAM susajjitalajjayA // 23 / / sakalakalayA'tandrazcandraH kSitAvamRtadravaM, kirati vihitAlokaM lokampRNairbahubhiH karaiH / bhavati na tathApyAzA pUrNA yathA draviNArthinAM puranivasataH zrAddhasyA'syAM karAdamRtadruteH // 24|| jalavitaraNaM loke khyAtaM lalajjaladAyinAM girizasuhRdastadvadravyapradAnanidAnakam / tadubhayasamutsargAd yasyAM janA jinarAgiNaH, surapatisadaHzlAghyAM kIrtiprathAM pRthumigrati // 25 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 sucaritaphalAnyAptuM rAtrindivAGgaNanAyakai dizamaNimanvAste rAgAjjano'JjanavarjitaH / vividhavinayairjIvAjIvAditattvavimarzanaiH, pravacanaparijJAtA mohaM vijitya zanaiH zanaiH // 26 // tapagaNaguroH sUtravyAkhyAzruteH zrutipAvanaM, vidadhati dRzoH sAphalyaM tannirIkSaNakautukAt / jinamatadRDhazraddhAyogAnmanomalazodhanaM, dhanavitaraNairvaMzaunnatyaM bhRzaM sudRzo janAH // 27 // jinavaramate ye kauzalyaM sadA hRdi bibhrati, trividhamacirAt kauzalyaM drAg vimucya vidUrataH / vitaraNavidhi kaulInaM te'nuzIlya mahAjanAH, vijahati rayAt kaulInaM tat pure kRpaNArjitam // 28 // kalayati kalAM yasyAM dvedhA sa vai zramaNAdRtAM, zrutaguruvacaH saGghaH sarvaH pradAnatapaH sthitau / bhavati samaye prApte yo vaibhavAdaramohitaH, sa khalu sahasA durgatyAM vaibhavAdaramohitaH // 29|| prakRtisukRtollAsIdAsIkRtatridazadrumaH, prasRmarayazaHsthityA nityAvadAtajagattrayaH / manasi rasikastattvA'tattvAvamarzanidarzane, jayati yatinAM rAgAd yasyAM jano bhajanodyataH // 30 // nayaparicayAdasyAvazyA'bhavannanu medinI, . subhujamanujA''kIrNA'jIrNAlayAdyanumodinI / gaNagurupadaistasyAmasyAmalatviSi medinI puramidamiti khyAtAkhyAyAM puri pracuratriyAm // 31 // yasyAmanekasavivekamahebhyaloka nirmApitArhatamahAbhavanAni nUnam / uccaiH prasRtvarasudhAkarasaGkaraNa, vyAdhAmadhAri varadhAma hasanti kAmam // 1 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 yasyAM maNImayajinAlayabhittideze, saMkrAntimetya bahuvismitasusmitAsyAH / uttammitA rativazAd bhramamAdizanti, pAJcAlikA iva parasparabAlikAnAm // 2 // tIrthezabimbamavilambatayA''rtayantaH, santo divA kusumavRSTimalaM sRjanti / rAtrAvuditvaraparacchavitArakANAM, saMkrAntikrAntiriha tattulanAM tanoti // 3 // caityAvanIzazimaNidrutavidrutAmbhaH, saMplAvanena bhuvi pAvanakarma kRtvA / prAtarnabhomaNimaNisphuTarUpavalA, vahnAya dhUpaghaTikAvidhimAdadhAti // 4 // bhAsvanmaNImayajinapratibimbarAji snAtrAmbhasA plutatanurdvividho'pi paGkaH / vizrAntimApa hRdi pApakaDhuNDhikAnAM, __ tenocchvasanti na manAgapi sAmprataM te // 5 // vyAkhyAkSaNe navanavakSaNavIkSaNena, mArgApamArgavidhiyatnaparIkSaNena / zrIjainadharmataraNestaruNodayena, mUkAH kRtAstadiha duNDhikalokaghUkAH // 6 // zrImanmunIndravarazAsanabhAsanena, duSkarmamarmarajasAM parinAzanena / gAndharvagItarativAditatUryanAdai nityaprabhAtamiva yatra guroH prasAdaiH // 7 // yatropaniHkramaNapaNyanikAyarAjI, rAjIvinIvanavirAjisarasvatI ca / nArIgatAgatakRtai rasasaMprayogai rasyA puraH pramadasampadameva datte ||8||
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 raGgattaraGgacapalAzca samUhagatyA vaMzadhvajAnvitacalAcalacArupotaiH / sA mauktikairmaNigaNairbahukaGkaNaizca, saMsparddhate'tra saritAsamamaTTarAjI / / 9 / / saccakravAlakalitobhayatIradezA, zrIrAjahaMsavayasAmucitapravezA / yasyAM sadApaNatatirbahulakSmaNADhyA, zrotasvinI ca samatAbhubhayaM dadhAti // 10 // yasyAM kuzezayarucidvijarAjiramyA, nAlIkasaktamadhupAyibhirIkSaNIyA / / sA citravallikalayA dhanajIvanArthA dAlIva yatra saritaH parito'TTakAlI // 11 // yatra striyaH sukRtinAM kRtinAM kRtArthAH, namrAH payodharabhareNa payojanetrAH / pAtre rasena paripoSaNamAdadhAnA, divyA latA iva suvibhramasannidhAnAH // 12 // bhAvojjvalena manasA vadanena yAsAM, dAnAvadAnacaritaM satataM nirIkSya / / manye payodharaghaTAviralacchaTAmi styAgAnurAgavazataH svata eva kRSNAH // 13 / / mAnyAH zriyai sumanasaH sutarAM vadAnyA, dhanyAH striyaH samavalokya bhujaGgakanyAH / pAtAlamAzu vivizurvivazA hriyeva, __zyAmAH svajaGgamabhujaGgamasaGgamena // 14|| yAbhiH sukRtyacaritaiH svavazIkRteva, veNImiSAd bhajati devalatA nitAntam / dAsyA divA'sya kamalasya nirasyamAna minduH padornakhamiSAdalagatsagotraH // 15 //
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 vidyullateva vapuSA dhRtagaurakAntiH, proccaiHpayodharatayA rasanimnageva / dAnena connamitahastatayA gajAnAM, spaSTaM ghaTA vijayate puri yatra nArI // 16 // yasyAM purandaravadhUpamitAH purandhyaH, ___ tArasvareNa parapuSTavardhU vijitya / ninyurvanaM vilapitatrapayA'sitAGgI, prAptAM tato'pi sahakAratarorhakAram // 17 // kalpadrumAH kila vadAnyakalAvilAsaM, yasyAM vadhUjanakaravyapadezabhAjaH / puSNanti bhUtalamupetya kRtArthitArthi sArthA vimArgaNatayA tridive gatArthAH // 18 // datte payodharacatuSTayavarSaNena, __yAvadrasaM suragavI gatavatsayogA / yasyAM payodharayugena tato'tizAyiM, puSNanti puMsavanama yuge mRgAkSyaH // 19 // satsAdhupAtraparipUraNavatsalAnAM, tIrthezabhaktikaraNe vilasatkalAnAm / gItazruteriva sadA vaNijAbalAnA ____ mantazcamatkRtatayA'nimiSA yathArthAH // 20 // zraddhAlavo'pi puri yatra vasanti santaH, sarvAGginAmupakRtavidhayollasantaH / / zrIjainadharmaparikarmaNi baddhakakSAH, zAstrAvamarzanasudarzanabhAvadakSAH // 21 // haMsA ivA'malatarobhayavaMzapakSAH, durvAdiparSadi vinizcitajainapakSAH / dAnotsavapramuditaprasaratsapakSAH, sphUrjayazobhirabhitaH satataM valakSAH // 22 // yugmam
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 yeSAM manaH pravacane sutarAM nilInaM, tenaiva durmatatamaH sahasA vilInam / na dhyAnamAvizati raudramato malInaM, teSAM kadA'pi bhavinAmiha sAmpratInam // 23 / / jJAnakriyApariNatAtmatayAGgabhAjAM, ___ vyAjAGkaraH sphurati naiva kadA'pi citte / zrImadgurorguNakathAdhikavarNaneSu, ___ vyApAritazrutitayA vinayAzrayANAm // 24 // ye lakSmaNA api bhavanti viziSya rAmAH kAmAnurUpavapuSo'pi vimuktakAmAH / nUnaM vicAracaturA api naiva cArAH, hArAvasaktatanavo'pi lasadvihArAH // 25 / / karNaM jayanti viSameSuvisarjanena, bIbhatsatAM dadhati te na kadA'pi bhavyAH / jaivAtRkA api kalAssakalA vitatya, doSAkaratvamiha bibhrati nAM'zato'pi // 26 / / sanmArgatattvaparibhAvanayA nayAnAM, samyagvivecanadhurA madhurAH svacitte / zrAddhAH prazAntarasameva hi nATayanti, sAmAyikAdividhiSu trividhAtmazuddhyA // 27|| pAdaizcaturbhiriha bhavyamanassudharmaH, sthairya bibharti vihitottamakAryadhairyam / tasmAt kaliniravakAzatayA cakAsa, mAsAbhivAsamadhigatya kalidrumeSu // 28 // AzizriyuryavanalokamukhAni kUrca vyAjena jainajanatAbhirihonnatAbhiH / sveSTaprakRSTadhanadAnavisRSTato yai rutsAritAH salilazUkalatA samantAt // 29 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 47 saGghArNavaH samadhigamya suparvavelAM, __ sarvajJazItakiraNodayadarzanena / udbhUya varSati mahotkalikArasenA 'gaNyairhiraNyanivahaistu vanIpakeSu // 30 // seyaM prabhAmadhigatA vibhavodbhAvena, dharmodayena madhurA sa mahodayazrIH / brahmasthiteratha kuzasthalamAzrayantI, tIrthaiH paraM zivapurI mahasA tvayodhyA // 31 // nAnApurImayatayA puruSottamena, zrIzambhunA'tividitA bhuvi nAbhijena / yA rAmamandiramanoharapArzvamadhyA, tasyAH puraH prathitanAmabhRdujjayinyAH // 32 / / prAdurbhavatpulakakaJcakitAGgadezaH, saMyojitAJjalipayoruhasannivezaH / sarvAGgasAGgavinayasthitinarmazAlI, cetogRhe'bhyuditasadgurubhAnumAlI // 1 // bhAlasthalena parimIlitabhUtalatvAt, paJcAGgavandanavidhAnakRtAvadhAnaH / dhyAnena cintitajagadgurusannidhAnaH, spaSTIkRtAdbhutanijAzayasannidhAnaH // 2 // paJcendriyapramadasampadamAdadhAnaM, pazyannivA''ntaradRzA purataH pradhAnam / zrImadguruM surataruM sahasAbhidhAnaM, tasya smaranniva dhRtAtikRpopadhAnam // 3 // ziSyo bhujiSyarucinamratanurviziSya, ___nAmnA'tha meghavijayaH kila tantanIti / vijJaptivallivanapallavanaM rasena, lekhAt viyojanavipallavanaM vidhAya // 4||
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 zrIzaGkezvarapArvAya e~ namaH / jayati jagati sImA yasya rAmasya nIte:, satatavijayirAjyaM labdhavarNena varNyam / puramidamidamIyAkhyAvizeSAtpratItaM, guNagaNagaNanAyAM tasya kaH zItakaH syAt // 1 // kalimalakalayA na spRSTametatkadAcit, na kila kalibalenoddiSTametad dRzA'pi / malaparimalamAtraM nA'tra lezAt pradeze, kvacana racanayA na tulyatA kvA'sya dRzyA // 2 // kRtaduritavirAmaH zarmaNA yatra rAmaH, prabhavati puruSANAmuttamatvaM hi tatra / pratikRtimapi pUjyA'sau jagannAthanAmnA, ___'dbhutamiha kamalAyA nityavAsena kiJcit // 3 // amalakamalagandhainiHprabandhaiH prasUnai rdhanadavanamivA'trA''modabhAvAdanUnaiH / upavanamavanistrIvaktramutphullavallI, __ kusumasurabhi dhatte dvandvacAturyakAryam // 4|| nagaramubhayato yat sArasaMsArasampat, yugamamalapayobhiH zobhate pUrNamatra / subhaganagaralakSmyAH kuNDaladvaitametat, - prasarati paritastat patrapAn pAvanAni // 5 // puramidamabhirAmaM rUpasampannarAma, vasati sakalaloko lakSmaNastena dhAmnA / vacasi nanu sumitrAnandanaH kauzalArthI, jayati sa sahasA tvAM nA'tra paulastyacitram // 6 // bahulalitaguNADhyA yatra sItA pratItA, __ vahati manasi zazvajjAnakI prItimuccaiH /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 49 trividhavimalapAtivratyasaMsargalInA, kuzalavasutaraGgodbhAvanI padmanetrA // 7 // zramaNaguNavimarzI zrAddhavargo nisargA navavidhazucitattvavyaktivijJAnazAlI / jinavarabahudhA karmanaipuNyabhUmiH / hyupazamasamatAdeH sthAnamAsthAnarUpam // 8 // paramaguruguNAnAM varNanaistaccaritrA 'bhyudayivividhagItAkarNanaiH zrAddhavargaH / gamayati samayaM drAg bhaktirAgega pUrNaH sukRtarasamayenodbhUtapadmodayena // 9 // manasi vacasi zuddhA jainamArgAvabuddhA vavasitaparamArthA sarvadA zrAddhasArthA / sadasi rasikarItyA vizvasiddhAntatattvaM, zrutipathamatha bhaktIH pronnayanto nayanti // 10 // sa hi mahimavizeSaH sveSTadAnairjanAnAM, vividharacanayAcI sAdhanaiH zrIjinAnAm / kramukaphalasamUhainityazobhA vanAnAM, bhavati gurugaNasyaunnatyazobhA vanAnAm // 11 // surayuvataya etAH kinnu sAkSAtsametA, jinadinakarabimbazreNiyAtrAkriyAyai / / kRtabahutapasaH zrIsanniyogAt surUpA, ___gurudRDhatarabhakteH pAtradAne'nuraktAH // 12 // prakRtisukRtarAgI yatra sarvo'pilokaH, kaviriva bahuvettA pApmanaH svasya bhettA / vibudhaparicayena prAptavaiduSyamukhya stata uditapurAt zrIrAmanAmnA prasiddhAt // 13 / / spRzati na kaliyogaH pApakAryaprayogaH cyutanayaviniyogazcauryakAryAbhiyogaH / gupa
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka nagaramukuTaratnaM yatpuraM rAmanAmnaH, pravitatabahudhAmnaH zrIpurAdeva tasmAt ||14|| vinayanayavidhAnAt prAJjalirbhUpradeze, militalalitamauliH zrIgurordhyAnadhArI / praNayati yatibhartuH svIyavijJaptimenA mabhinavazizumegho dvAdazAvarttanatyA // 15 // karakamalamalIke saMniyojya prayojyaH praNatiparavazAGgaH zrImadAcAryasUryAn / manasi parinidhAya svIyavijJaptimetAM racayati zucivRttyA meghanAmA bhujiSyaH ||16|| athodayArdrAgirivargarAjya - prakhyApanaM maulirivoSNarazmiH / spaSTIbabhUvA'ruNabhAnuyogA-dabhyaJjayan sarvabhuvaH pradezam ||1|| pUrvAdrikuJja pracarattamisra - mizradvipAnAM hananAdivA'rkaH / samantataH zoNitabhAvamAyA-duSNAMzumAyAmayapaJcavaktraH // 2 // prAcIvadhUrbhAlatale nidhAya, navyaprabhAkRtkuruvindabindum / vyAlokayad vizvamidaM tadIyA, zoNaprabhA sannihitA samantAt // 3 // kalAvizeSAdiha kAmacAro, dvijAdhirAjaH kimayaM pravRttaH / itIva kopAruNabhAlanetra - markazriyA prAdurabhUt bhavasya ||4|| ujjRmbhamANAmbujinImukhebhyaH prAsIsarat zvAsamahoSNavAyuH / tArAgaNamrakSaNapiNDalezAdbhutAstataH sUryarucaikyamIyuH // 5 // nizApizAcyA dvijarAjarAgaH, kAmAdhisAcivyavazAdudItaH / naSTA'tha sA zUrabhiyA tadIya-stArAsthihAro'pyabhavanna dRzyaH || 6 || dvijAdhinAthena yadanvabhAvi, hyekAtapatraM bhuvanasya rAjyam / taccitrabhAnau jvalite juhAva, tArA ca tArAniva zAlipiNDAn // 7 // navAvatAre dinanAtharAme, tejo'bhirAme zaziparzurAma: / mRgAjinaM vistrasayA'vagUDhaH saMvIya manye'stagiriM jagAma // 8 // khaNDa 1
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 51 jAnyuArI - 2013 tamo'mburAziH paripIyatArA-ratnaiH samaM tundilatAmavApya / gabhastirUpAn munirADagasti-rdUre jahau tadvidhumArgacamI(carmI?) / / 9 / / vasukSaye mAmanusRtya jajJe, dvijAdhirAjo'pi mahAmahasvI / [pra]sparddhirAsIt kramato mameti, dhigenamarko'paharattato'cim // 10 // tArAsvarUpA rucayo'stakAle, saGkucya bhAnoH samayaM vininyuH / prAtardineze'bhyudite punastA-stathaiva vistAramupetya reju // 11 // . svayaM kalaGkAd dvijanAyakasya, tejo'dhikAristhalazUnyabhAvaH / prAbodhi dhAtrA'pyuDubindurUpaiH zUre'bhyudIte'pahatAni tAni // 12 // rAjJaH kalAkauzaladarzane'pi, manAg na rAgo gaganazriyo'bhUt / / sahasrarazmerudaye'tha rAgaM, prakAzya sA''sInmuditA samantAt // 13 / / ullAsanA'kAri karairna rAjJA, yat padminInAM vadaneSu kAcit / tadasya jADyaM nahi kintu tAsAM, pativratAnAmiyameva lakSmIH // 14|| kalaGkabhAjA dvijarAjirAjA, murAripAdasya mahIyaso'pi / tArAzatacchidravidhiya'darzi, bhAsAMzumAMstaM pidadhe niraGkaH // 15|| tArAcchaTAzcandanagharSajanyA, dvijezarAjye babhurabhradeze / / vilumpitAH kSatriyatIkSNabhAsA, tAmAMzusindUravilepatastAH // 19 / / nabho'mbudhau visphuritAni cakSu-stArAmiSeNA'nimiSA yatheccham / samAgate'harmaNihastimalle, bhayena lInAH kvacanAntarA te // 17 // vistArya vItaMsamuDubhrameNa, doSAkaro vyomavane mRgArbham / lAtvA yayau vyAdha ivA'stazailaM, trayI tanodarzanataH sazaGkaH // 18 // muktvA yathecchaM gaganasya lakSmI-dattvoDumuktAbharaNAni rAjJA / prAtaH sarAgA punaruSNabhAsA, reme caritraM sudRzAmacintyam // 19 // tArAsaracchidrayutaM dvijezaH, karairbabhArA'mbaramugralobhAt / vivasvatastanmukhamallarUpa-mAsIdaho bhAgyavidhirbalIyAn // 20 // prAtardine zrI vane praveSTuM, nabho'GgaNe zodhanikAmakArSIt / nirmAlyamutsAritamRkSarUpaM, nivezitaH pUrNaghaTo'rkalakSmyA // 21 // tasmin janAnAM guNabhAjanAnAM, sabhA''virAste samaye'bhirUpA / tasyAM tRtIyAGgasavRttizuddha-vyAkhyAvidhinityamudIryate'tra // 22 / /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 tato munInAM savitarkatarka - jyotirmahAkAvyacaritrapAThaH / yogAbhiyogaH samayopayogaH, kathA yathAyogyatayA bhavanti ||23|| tapAMsi SaSThASTamakAni tadvad, abhigrahasyA''grahayAlutA ca / nirvikriyA jainajanapriyA'pi kriyAkriyAvAdipariskriyeva // 24 // zraddhAlavo'pi trijagatprabhUNAM, mahotsavaiH saptadazapramedaiH / bhaktervitanvanti viziSTapUjA:, samyaktvabhAjAmamRtAJjanAni // 25 // zrAddhIjanaH zrIjinazAsanasya, rAgAt sadA tanmayatAmavApya / dAnAdibhiH zrIgurusaccaritra - gAnAdibhiH svaM saphalIkaroti // 26 // zrIpuNyanaipuNyavidhipravRttA-vevaM samAkRSTamatha krameNa / nediSTamatyadbhutamabdaparva - suparvarAjAM priyamAsasAda ||27|| tatrA'bhavattatra bhavajjinAnA - marcAvidhAnairiha sajjanAnAm / dvedhA'pi pAvitryadazAprasAdaH, zraddhAsamRddhakriyayA prasiddhaH // 28 // duSpApatA pauSadhadharmadhArI, sapauSadhaH zrAddhajano vicArI / SaSThopavAsAdibhirAtmazuddhiM vyadhatta citte praNidhAya buddhim // 29 // zrAddhena khaNDaprapuTasvabhAva-pra - prabhAvanAbhiH saha nAlikerai: / zriyAH phalaM saJjagRhe gRheSu, supAraNAdyutsavatoraNena // 30 // kauzalyayogAt samayasya bhavyaH, kauzalyameva svamupAjahAra / kRtA jugupsA'sumatAM ca tena, tathA jugupsA nijapApavRtteH ||31|| parasparaM lambhanikAnikAyai - dayairvidAyairapi mArgaNAnAm / gAndharvalokasya viziSTatuSTyA, puSTA'bhavacchrIjinazAsanazrIH ||32|| saMkalpakalpadrumakalpavRtteH, zrIkalpasUtrasya savRttibhAvam / vyAkhyAvizeSAccaritaprabandhai- janaprabodhAya babhUva parva ||33|| kaizcinmudA nRtyamakAri caitye, stotreNa kaizcid rasanA pavitrA / . prazaMsanaiH puNyavidhervidheya- vRttyA nijAtmA vizado vyadhAyi ||34|| pratyAzrayottambhitaketumAlaM, caityAvalIvandanakaM vitene / saGghaH purazcArigajAzvabhAsvan, mahotsavairbhUpajanopageyam ||35|| jIvAnukalpAkaruNA'subhAjAM spaSTaM pure ghoSaNametadIyam / yatheSTadAnairiha mArgaNAnAM dayAlulokaH paTahAdakArSIt ||36|| " ,
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 sAMvatsaraM dAnamapi pradattaM tathA yathA'trA'rthijanena nRttam 1 parasparakSAmaNakena kRnta-majalpanaM zrAddhajanaiH suvRntam ||37|| ityAdike puNyavidhipradhAne, mahotsave sajjanasannidhAne / nirantarAyatvamabhUt prabhUta- prabhAvabhAjA gururAjanAmnA ||38|| atha zrIparamagururAjavarNanam yasya prabhornAma sudhAbudhAnAM vRndaiH paTuzrotrapuTairnipeyA / pramodalIlAM prasabhaM pradatte, vidhAya teSAmajarAmaratvam // 1 // gaNAdhirAjo hyabhidhA sudhAyAH parA sudhA nAsti sudhAzanAnAm / tadatra nityaM vasudhAmupetya zRNvanti te tAmupagIyamAnAm // 2 // sudhA nipItA'pyasakRnna tuSTiM nUnaM samutpAdayate surANAm / zrImadgurornAmasudhA vidhatte zrutA'pi sarvendriyavargatoSam ||3|| mudhA sudhAyai spRhayAlavo'mI, divaukasastatpazutaiva teSAm / barhirmukhatvaM kathameSu geyaM, na cet vA'nimiSatvadharmaH ||4|| muktvA gurornAmasudhAM parasyAM raktAH sudhAyAM divi ye sadaiva / bAlA hi te nUnamanUnajADyA - styajantyato'mI nahi lekhazAlAm ||5|| atyujjvalatvaM khalu gacchabharturnAmnaH sudhAyAH sakalAtizAyi / yadvarNamAtrAzrayaNena sarve tanUbhRto nirmalatAM prayAnti || 6 || sudhAbhujo'pyasya gaNAdhibharturnAmnyeva nityaM dadhate'nurAgam / antaHsabhaM yatparipAnatRptau nA''hAralipsodayate'pyasI (mI)SAm // 7 // sudhAM nipIyA'pi surAH surAgA, bhavanti tat kiM dhavalatvamasyAH / gaNaprabhornAmasudhAdhipAnAd, dhyAnaM paraM zuklamamI vahanti // 8 // pItvA gurornAmasudhAM vizeSAnmAdhuryalubdhAstridazA rasADhyAH / dhyAyanti tAmanyasudhAM vihAya, manye tadeSAmanimeSabhAvaH || 9 || yadA parasminnamRte'bhaviSyat, mAdhuryadhuryatvamamartyaloke / tadA'bhaviSyan kratubhojinaH ki- mamI jvaladvahnimanupravizya // 10 // jAne tadasya prabhunAmadheyaH sudhA'pajahe madhurasvabhAvam / tatpAnato'syAH sakalo'pi pazya - tyavazyamantastvamRtaM bahizca // 11 // arthato yugmam / 53
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 kalAbhRtA'pi dhruvametadIzA-bhidhA sudhA''dhAyi hRdi prasahya / sudhAkarastattamaso grahepi, na maNDalIkhaNDanameti kiJcit // 12 // gAndharvalokairupanIyamAnAM, yasyA'bhidhArUpasudhAsudhArAm / zrutyA pibanto vibudhA bhajante, gurutvamete yadi vA kavitvam // 13 // yaH syAt prabho masudhAdhipAne, baddhAdaraH zuddhadhiyA trisandhyam / na gotrabhedI na kalaGkazAlI, janArdano vA sa kadA'pi na syAt // 14 // yasya prabho masudhArasasyA-''svAdena medasvalatA na kiJcit / zanaizcaro'yaM tamasA sarUpa-strAsAya vizvasya padena mandaH // 15 // candraH prakRtyA'mRtamAdadhAti, devAstadevA'zitumutsahante / tathA'pi no saumyadazA'dasIyA, yathA guro masudhAbhRtAM syAt // 16 // rasA: sudhAyAM khalu paJcaSAH syuH, tathA'pi tasyAM vibudhAH prasaktAH / nAmAmRte gacchagurorananta-rasA zrayeta priyatA na citram / / 17 / / spRSTaM na dRSTaM na kadApi ziSTai-manuSyaloke'mRtapAnametat / zrImadguro masudhA trilokyAM, lokampRNA tattulanA'sya kiM syAt / / 18 / / bhRSTaM kaTu syAt kaTumRSTamiSTaM, dRSTaM punarnizcayamArga evam / ayaM munIndorabhidhAsudhAyA-mekAntasusvAdutayA na kAntaH / / 19 / / sudhA mudhAkRd gurunAmadheyaM, dhyeyaM janairyairmanasA trisandhyam / teSAM yazobhirdhavalIbhavanti, jaganti rAkAhimakAntikAntaiH // 20 // AkarNapAnAdabhidhAsudhAyAH, gacchAdhinetuH suhitA nitAntam / manyanta ete ramaNIyarAjyaM, prAjyaM dhanAdyai ramaNImanovat // 21 // aho mahIyAn mahimA himAMzu-jyotsnAtizAyI gururAjanAmnaH / tRSNApahArI jagataH samantAt, tamovinAzI smRtimAtravRttyA // 22 // kaizcijjaDasyA'pyamRtatvamUce, saJjIvanatvaM hRdi sannidhAya / paraiH surANAmazanasya nazya-jjarAnubhAvAdiguNaM vimRzya // 23 // vayaM vadAmaH prabhunAmadheyA-danyasya na syAdamRtasvabhAvaH / yataH smRterasya viSAnnivRttiH, kalAvilAsaH kamalAvikAzaH // 24 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 55 jAtaM payodhelavaNAvakIrNAt, pIyUSametanmatameva mithyA / jAnImahe gacchamahendranAmnaH, pIyUSabhAvaM trijagatsukhatvAt // 25 / / sudhA budhAnAM gaNanAyakAkhyA, yatpAnatazcittamupaiti zaityam / tRSNAkarI yA lavaNAbdhijatvAt, surAdhipAnAM tu sudhA tadanyA' // 26 / / moho bhramo vA yadi nA'bhaviSyat, svAhAbhujAM pAnakRte sudhAyAH / tadA'rthasAmarthyakathA'dasIyA, na cet prabho masudheva satyA // 27|| priyaM yadekasya na hi priyaM tat, tattvena sarvapriyameva tat syAt / sudhA tu dhAtupracayAya nAke, nAmaprabhoH zarmakaraM trilokyAm // 28 // na devabhojyatvadhiyA gurutvaM, cintyaM sudhAyAH gururAjanAmnaH / tUrNA na pUrNA'pi rasaiviziSya, janairna vAcyA kimu devadhAnyam // 29 / / yad durlabhaM tad bhuvane maha(hA)ghu, spRhA'pi saMdhAvati tatra nRNAm / ityadbhutatvaM prathate sudhAyAH, paraM guNairagnimamI(guNairasti gaNIza?)zanAma // 30 // prAtarnipItaM prabhunAma karNaiH, sudhAM pradatte vasudhAtale'pi / sampAdayed divyavadhUpabhogaM, naitatsukhaM syAdamRte dhRte'pi // 31 / / kalAbhRdantaHsudhayaiva mAtrA, niSpAditA zrIprabhunAmavarNAH / jajJe tadebhyo bhuvanopakAraH, samyagdRzAmunnayanena kAmam // 32 // prAdurbabhUva prabhunAmamantraH, santApahArI jagati prasArI / sudhA mudhAsAviti yatsudhAbdhe-hRtA vidhostatpRSato hi tArAH // 33|| dvijAdhirAjaH sakalAkalAH svAH, sudhAbhRtAnyuJchanakIkriyante / nAmnaH prabhoH sarvaguNaughadhAmnaH, tArAvatArA pRSatastadIyAH // 34 // mRSTA sudhA ced gaNanAyakAkhyA, pAvitryakRccet surasindhurekhA / sveSTaM pradatte ghusadAM latA cet, tadetadIyaiva suvarNamAlA // 35 / / taistAtapAdaiH prasaratprasAdai-ryazobhirAkSiptahimAMzupAdaiH / natyastrisAyaM zizunA kriyante, tA mAnasAdhyakSa[....] // 36 / / -X[rAjasthAnaprAcyavidyApratiSThAna, zAkhA kAryAlaya bIkAnera, motIcandajI khanAMcI saMgraha 'za' 284, patra saMkhyA 4-6] 1. mudhA'sau /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 zrImedhavijayavAcakalikhitaM vijJaptipatraM khaNDitaprAyam - maho.vinayasAgara OM hrIM zrIM klIM zrIzaddhezvarAya e~ namaH / atha gaganaramAyAcitramAyAnukArI, nijakaranikareNa dhvAntadhArApahArI / samayarasikayogisvAntapadmapracArI, dhRtatanuriva bodhaH sUrya AsItprakAzI // 1 // gaganasarasi phullattAratArotpalAnAM, nicayamucitacaityAbhyarcanAyodayAdrau / sapadi samupacinvannaMzumAlI samAgA daruNavasanazAlI dhvastamohAndhakAraH // 2 // dizi dizi nizi mAdyatkAmasainyasya pAMzu stimiranikaradambhAt prAsarattaM vidhUya / dvijapatipariNAmodbhUtadoSAtizoSAt, ___jagata iva vidAsIt kevalaM zUralakSmyA ||3|| udayavikaTagotre vistRtaM cA'pradoSAt, kapaTapaTamalInaM dhvAntamAzu pralInam / bhuvanaguruniyogAd rAgiNopyuSNarazme rghanarucicaraNAnAmuddhRtAyAM kriyAyAm / / 4 / / vikasati kamalAnAM kAnane tuGgapUrvA girizirasi sarasyAM pUrvadignAthadantI / vikasitazatapatraM vyomni cikSepa bhAno zchalata iti vinezudhiSNyapArApatAste // 5 // viyati madanabANAstAratArAvatArAt, kSitivalayamapIyuH sarvato dIpamUrtyA /
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 57 smaraharaharanetracchAtratA pAtrarUpe ___'bhyudayati ravibimbe te'pyadRzyA babhUvuH // 6 // gaganazayanabhAge kIrNatArAprasUne 'tanuta rajanijAnirbhogalIlAM rajanyA / udayati dinanAthe sarvanirmAlyametat, kimiva samupajahe vAyubhRtyaH pravRttyA // 7 // himakarakarapAtaiH padminI glAnimAptA maruNaghusRNaliptaiH saMspRzan svaiH karaistAm / anunayati kimarkaH sphAranIhArabindu prakaravizadamuktAbhUSaNAni pradAya // 8 // vrajati mayi videzaM matpriyAM padminI drAk, kathamiha himarazme'pIDayaMstvaM vimudrya / dinapatiriti roSAt tAmradIptirjahAra, ___samamamRtasudhAmnA tatpriyAssarvatArAH // 9 // dvijapatiradhikArI prApya tArAprakArA drajatavitatamudrA yatkalaGkI babhUva / iti vidhiratiruSTastasya sarvasvahatyA, __ vyadhita kiraNapANiM prAptavizvAdhikAram // 10 // sadasi rasikaloke saGgate saGgatena, pravacanavinayArhe vAcyate prAcyavRttyA / anajapajapapUrvaM jJAtadharmaprathAGgaM, dinamukhasamaye'sminmeghacAritracAru // 11 // tadanu. manujabodhaH zAstrasaMzodhanena, . hRtasamayavirodhaH ziSyapAThAnurodhaH / jinavaranavarazmisnAtrakarmAbhiyogaH prakRtikRtijanenA''rabhyate tatprayogaH // 12 / / iti katipayajAgratpuNyanaipuNyavRttyA, paramagurukRpAyAzcA'nubhAvasvabhAvAt /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 dazabhiratha madIyairutsavenopavastrai jinamatamatizubhraM nirmitaM SaSThayuktaiH // 13|| pratidinamapi tasminnutsave zrAddhanAryaH, kramukaphalasamUhairbhAvanAM dvistrikRtvaH / vidadhuranupamAnairnirvigAnaizca gAnaiH, samamasamasamagrAnandamudbhAvayantyaH // 14 // paramapi ramaNIyaM SaSThabhaktASTamAdi, duritacaritahArizrItapastapyate'tra / zramaNagaNamahendossadguNadhyAnavRttyA, janamanasi rasADhye sthApyate bhaktivalliH // 15 / / atha samayabalenA''hUtamudbhUtarUpaM, muditasukRtarUpaM vArSikaM parva matvA / sakalajinagRheSu prauDhadharmAnurAgAt, viracanamiha bhavyAzcakSurarcArcanAnAm // 16 // draviNavitaraNena svecchayA prANabhAjAM vizaraNamacireNa zrAddhamukhyai-Sedhi / aticaritagadAnAmauSadhaiH pauSadhaizca, varamunijanasAmyaM lIlayaiva vyadhAyi // 17 // akRta bahutapobhiH pAkSikASTAhikAdyaiH, sarasijanayanAnAmutsavADambareNa / jananayazasi puSTiM tuSTimarthivrajasya, zramaNacaraNasevAzikSitaH zrAddhapakSaH / / 18 / / adhita rajatamudrAM vAGmayAbhyarcaneSu, ___ pariNatadhRtimAdyadvAdyanirghoSapUrvam / vitaraNamatisAmnA mArgaNAnAM gaNasya, yuvatinavatapasyAdRtya bhannuvRttyA // 19 // smaraNamanizamarhatsiddhasUryaGgasUri zramaNapadapavitrasyA'tramantrAdhirAjaH /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 zravaNamapi ca kalpAnalpasUtrasya vRttyA, saha mahati mahe'smin bhavyaso'bhyakArSIt // 20 // savinayamaparoSastoSamAsAdya sadyaH, suvihitadRDharAgaH svAgasaH kSAmaNAni / upazamasamatAyAM sammatAyAM cakAra, vacasi manasi doSAnujjihAno vivekI // 21 // kalilalitavazena vyAptimAtraM samantAt vimatamatamataH syAd vismayo dharmakArye / ahaha nirapavAdaH zrImadiSTaprasAdaH, prabhavati sati yasminnA'tra ko'pyantarAyaH // 22 // kRtayugayugalazrIH kiM sahaivA'bhyupetA, pariNamati sacetA yajjinArcAdidharme / pravahati kalikAle pApalokaiH karAle, sukRtamatirihedRg jAyate yadvicAle // 23 // dhRtavasanavizeSaizcAruveSairazeSai vrajati yuvativargazcaityamAzrityavRndam / jinaguNamabhinItaM susvareNa pratItaM, pathi kathitasukhenoccArayan cArugItam // 24 // zaradi vihitapApakSAlanaM pAlanaM ca, sakalatanubhRtAM drAg vRddhayA zraddhayA'bhUt / avasitaparamArthaH sArtha evA'rthabhAjAM pratigRhamadita zrIlambhanAM modakAnAm / / 25 / / sumadhuramadhudhUlIsampuTAnAM pradAna ___ majani rajanijanmanyAbdikatyAgakAle / itaradapi yathArha vastrarUpyAdidAnaM, bhuvanaguruguNaughe gAyanairgIyamAne // 26 / / vividharasasamRddhaiH siddhapakvAnnabhojyaiH, pravacanacaturANAM pAraNAdhAraNAbhiH /
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60. anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 praviditamahimAbhRtsarvaparvAlimukhyaM, kramata iti tiro'bhUt parvasAMvatsarAkhyam // 27 // vilasati kamalAnAM kAnaneSu prabodhe, parimalakamalA'sau saurabhAsA yathaiva / sukRtasarasalakSmI: saurabhAsA tathaivaunnayanamanubabhUva prodbhavatsaurabhA sA // 28 // zrIH zrIzaGkhezvara ai~ namaH / zrImAn sUrerjayati vijayI lakSaNaiH paJcazAkhazcaJcallakSmIbharavitaraNairnanditaH zrAddhazAkhaH / sevyaH zazvadvibudhanivahairaGgavAnpArijAtaH, prAtarbhAsvAniva hatatamastejasA'pArijAtaH // 1 // kiM kalpadroriva kizalayaH prAdurAsIjjagatyA -, matyAdRtyA'bhinatajanatA'bhISTasampattaye'sau / zobhAM bibhrad gaNadharagurorgaurahastaprazastyA, nAnAlekhAzrayaNamiha tad dRzyate vyaktameva ||2|| nUnaM dUnaM bhavati vibhave yatkalAbhRtkalAnAM, vakrAGgAnAmapi paricitaM veSTitaM kaNTakai / vAsAyaitanmama samucitaM neti muktvA payojaM lInaH pInacchaviriha karaH padmayA gacchabhartuH // 3 // padmaH kvA'yaM jaDaparicayI lakSmaNAmpli(cchli? ) STakAyaH, spaSTaM paGkAvakarabharajaH kaNTakAnAM nikAyaH / kvA'yaM pANistapagaNagurornityapANDityakarttA, dUre paGkAt prasarati cayaH saukumAryaM pradhArya // 4 // nA'yaM nyAya: zrayati samatAM lokavArttAprasaGgepyambhojanmazramaNanRpateH pANinA sArddhametat /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 bodhAyaivaM kimiti nidadhe svarNasAvarNyamasmin, dhAtrAmbhoje punaradhRtitastadvarATasya kUTam // 5 // lezoddezAdapi na sadRzaM paGkajaM svAmipANeH, spardhAM dhatte tadapi kimiti prAptakopAdhiropaH / zaGke paGkeruhavanazirasyAzu cikSepa sAkSAt, dhAtA pAMzuprakaramabhitastadrajorAjidambhAt // 6 // caJcatkAntyA kizalayakule zoNabhAvAtule'pi, ___ bodhaprAptyA kamalavalaye zuddhabuddhasvarUpe / lebhe lekhAsamudayamayaM svAmipANirvivAdAt, tenaupamyaM kalayati kalAmAtrataH ko'tiramyam // 7 // prAtaH kiJcittulayitumalaM nirmalaM nIrajanma, dhatte dhASTaya gaNadharaguroH pANinA sArddhamatra / tAvadaivAdalikulamiSAllIyate pAtakena, spardhAbandhaH kimiha mahatAM kvA'pi kasyA'pi dIptyai / / 8 / / magnaM nIre bhramaralalite nA'kSasUtre vilagnaM, ___ nagnaM sAkSAnmalinamasakRjjAtanIhArapAtAt / nAlIkasvaM nalinamanizaM svAminaH pANilakSmI prAptuM kiM kiM tapati na tapaH kaSTamuddiSTayogAt // 9 // tulyaM nA'bhUcchataparimitairvA sahasrapramANaiH, pAtrainityaM parivRtamapi zrInivAse'mbujanma / yasya zrImattapagaNabhRtaH paJcazAkhasya pANeH, tasyaupamyaM viTapamilita: pallavaH kiM bibharti // 10 // bAla: pAtraM na bhavati manAk paJcazAkhApradIpteH, tatki bhAsA bhajati tulanAmAkhyayA yaH pravAlaH / zrImatsUreH karaparikarajyotiSAM lajjayaiva, jAne tasmAdudayasamayepyeSa saGkocameti // 11 // lakSmI mAn vasati caturaH paGkaje paJcaSAn vA, ghasrAMstadvat kizalayakule saGkale pAtravRndaiH /
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka zrImatsUreH zayamatizayasthAnamAsAdya mAdyat cetA nityasthitisukhamiyaM prapa nistAparItyA ||12|| nityollAsaM kamalavipine jAyate mitradRSTeH, rAgAdhikyaM kizalayadale varddhate'mbhodavRSTeH / sUre: pANau dvayamapi samaM vartate tatsvabhAvAt, tenaivA'sya prasarati nRNAM tadvayaM sparzanena // 13 // dhAtrA chatraM vihitamahitadhvaMsanAd bhUribhAsaM, khaNDa 1 dhRtvA tattvAbhyudayavidhaye svAmino hastavRttyA / yasminnuccaiH sphurati zirasi praSTavAsaprakAzAd, diSTyA vRSTi vikirati bhaved rAjyapaTTAbhiSekaH // 14 // nyasto hastaH zirasi kRpayA yasya gacchAdhibhartrA, kartrA sRSTestadupari dhRtaM mUrttamevA''tapatram / yuktaM bhuGkte bhuvanabhavanAbhogasAmrAjyalakSmIM, zrAddhastasmAnmunirapi guruH syAdupAdhyAyasiMhaH || 15 || kalpadrUNAM vijitamamunA paJcakaM pANinA yat, sUrerdUre vitaraNamadaM tasya sarvaM nirasya / zAkhAveSAd bhajati tadidaM so'pyataH paJcazAkhaH, khyAtiM dhatte'nvayapariNatamiSTadAnAdisRSTyA // 16 // cintAralaM rava (vi ? ) rucizikhAsaJcayenaiva sUre jitvA pANirvijayamahasA cakravarttI babhUva / cakraM chatraM sphuTataramatazcAmarotkSepayuktaM, vyaktaM siMhAsanamapi dadhAtyeSa lekhAvizeSAt // 17 // devI paJcAGgulirapi guroH pANipaJcAGgulInAM, maitrIpAtrIbhavati nitarAmatra saMvAsayogAt / daNDe tasmAd dRDhaparicayaH zastramaindraM vitandraM, spaSTaM dRSTaH svayamapi zayaH saGgatodyatsurvyA // 18 // prAjyaM rAjyaM sa bhajati pumAn yasya zIrSe munIndoH, pANirdhatte kamalalalitottaMsalIlAM prasadya (hya ? ) /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63 jAnyuArI - 2013 mauliM bibhrannakhamaNimiSAdAtmanA bhUparUpaH, sthAne rAjJA kRtanijarucisthApanAt so'pi rAjA // 19 // zaGke paGke patitamabhitaH pakSapAtairdvijAnAM, kampaprAptaM jaDamapi padaM tatsapatnAkRtInAm / prAtarbodhAnnalinavalayaM saurapANeH kathaJcit, zrutvaupamyaM vihasatitarAmunmukhIbhUya bhUyaH // 20 // vAsollAsaprakaTakapaTAdudgiran poSyarAgaM, ___ lakSmIlIlAbhavanavibhayA sUrirAjasya pANiH / ambhoyonerapi ca labhatAM saurabheNopamAnaM, zyAmAbhAsA yadiha ramate bhRGgamAlA'kSamAlA // 21 // * (etAvanmAtrabhevedaM patram / ) * upamAnAni candrasya bahUni santi matkRtAt / pArzvanAthastavAttAni jJeyAni viduSAM varaiH // 30 // sarga-11 bahudhA'tropamAnAni santu jAnantu tAnyapi / matkRtAyAH tArakitAyAH yAminyA varNakAd budhAH // 71 // sarga-11 iti Ti. C/o. prAkRta bhAratI, 13 A, mena gurunAnaka patha, jayapura
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 (4) sUryapurastha-zrIvijayasenasUri prati vaijalapurAt zrIvidyAvijayasya lekha: - muni trailokyamaNDanavijaya [zArdUla0] svasti zrIsukhasaJcayaM racayati sphArIbhavatsaMvaro, yo lokasya latAkadambakamivA'mbhodaH zrito vidyutA / prAstAzeSatamobharaH prabhavatAt paGkApahArAya vaH, ____ sa zrImAn kalikuNDapArzvajinarAD nAtho'bjinInAmiva // 1 // yannAmno mahimAbharasya purataH zazvatpravRddhaujasaH, kiM tejaH sarasIjinIpraNayinaH zobhA divaivaiti yat / Alokazzazinazca kaH zrayati yo'vazyaM parikSINatAM, nRNAM svAntasamIhitaM vitanutAM zAkhIva sa svargiNAm / / 2 / / kASThAnAmiva citrabhAnurasumatstomasya tejaHpadaM, klezAnAM dahanaM prapaJcayati ya: pradhvastajADyotkaraH / lokaistata kalikuNDa* ityabhidhayA sAnvarthayA gIyate, sAmodaM tamupAsmahe zritakhagaM pAnthA ivA'nokaham // 3 // gambhIre sutarAM yadIyamahimAmbhodhau nimajjanti ye, te tiSThanti sukhaM vyatItasamayA duHkhaM taTasthAH punaH / asmAbhiH paripRcchyate'dbhutamidaM dakSasya kasyA'grataH, sa stAt pUrNakalotkaraH kuvalayollAsIva zItadyutiH // 4 // santApaM satatodayo vitanute mithyAdRzAmeva ya zchinte mAnavahattamazca sRjati prItAn punaH kauzikAn / nA'pUrvaM kathamAmananti mahimAdityaM yadIyaM budhAH, zrImantaM kalikuNDapArzvajinapaM premNA namaskRtya tam / / 5 / / * kuDuG dA - - - - - [he iti va]canAt - Ti. /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 // atha nagaravarNanam // yaccaityAlayamaNDalI kalayati zrIsaJcayaM sarvataH, sarvajJaiH samupAsitA parilasattejovrajAlaGkRtaiH / hArANAM paTalIva pAvanatarairAsevitA nAyakaiH, sadvRttatvavirAjibhidhRtaguNagrAmamanohAribhiH // 6 // yatsarvajJanizAdhinAthasadanazreNI nRNAM padminI prANezadyutidhoraNIva nayati pradhvaMsamArga tamaH / puNyodyotakadambakaM gamayati sphAti sphurantI punaH, ___prItiprApitasaccakoranikarA doSApahArakSamA ||7|| yatratyA jinacitrabhAnubhavanAH zobhA vahanto'dbhutAM, lakSyante nilayAvalISu sahasA pArthakyataH pUruSaiH / / zailAlISu kulAcalA iva naravAteSu bhUpA iva, svaHsadbhUmiruhA iva kSitiruhazreNISu bhAsvadrucaH // 8 / / yajjainezvaravezmabhAsurasudhAlepATyabhittyAvalI saGkrAnta-dvijarAja-vAriruhiNIprANeza-tArAdayaH / yuSmAkaM purato vayaM kimapi no tejasvitApAtratAM, yAmo vaktumitIva devapadavImArgAdihevA''gatAH // 9 // yatra prekSya pade pade jinagRhavyUhe cakAsatsudhA zreNI bhittigatAmatIvadhavala zrIkAM kalaGkojjhitAm / svaM zocan prasaratkalaGkamalinaM sAndrArtisaMsargataH, kSINaH kairaviNIhRdIzvara iva vyAlokyate vyomani // 10 // yaccaityaprakare sudhAdhavalitA bhittiprathA sarvataH, santyaktAmbarasaGgamA'pi labhate rADhAM dRDhaM sarvadA / taccitraM nijatejasA jayati yacchItadyutermaNDalaM, vistIrNAmbaralabdhaDambarabharaM kurvat kuvelodayam // 11 // yatra zrIjinayAminIzvaramahAcaityAlicaJcatsudhA sandohapratibimbitA gRhamaNImAlA ciraM rAjate /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ dada anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 nityaM zrIbhagavanniSevaNasamudbhUtorupuNyaprathA saMzleSAdiva darzitodayacayAd vaiguNyamAsAditA // 12 // yatroccairbhagavadvihAranikare nityotsavAnandini, prodyadbhittivibhAgasaJjitasudhA'pUrvaiva vibhrAjate / yasyAH prekSaNanirmiterapi satAM vrAtA vizuddhAzayAH, sadyo janmajarAmRtiprabhRtijaM klezaM nirAkurvate // 13 / / yatrA''bhAnti jinAlayAvaligatAH kuDyapradezAH sudhA zreNIbhirdhavalIkRtA janamanaHprItiprakarSapradAH / svarbhANuprabhavaM(va)prabhUtabhayatastyaktvA dhusatpaddhati, sUryAcandramasavrajA jinavarAbhyarNaM prapannA iva // 14 // yaccaityaprakare nizAkarakarazreNIsamAnA sudhA, neyaM rAjati rAmaNIyakapadaM sarvatra vistAra[bhAk] / kintveSA kila darzanAya bhavinAM prAduSkRtA kSmAtale, kIrtiH zrIjinapuGgavaiH suragavIkSIrojjvalA bhrAjate // 15 // yatratyAlayarAjayo ratikRtazcaJcantyatIvocchritAH, saMzliSTAH stanayitnubhiH sugurubhiH svarvAsinAmadhvani / syAt sakhyaM hi samAnazIlavibhavaiH klRptaM nidAnaM zriyA metAM rItimazeSavizvaviditAM spaSTaM vidhAtuM kimu // 16 // yatrA''vAsaparamparAH surapathe prAptAH payomugbharA __nevaM vaktumivA''dareNa kamalAdhAratvato garjataH / mA gajantu visajjanaikarasikA! dadhmo'pi vizve vayaM, vistAraM kamalotkarasya jagatIjantUpakAraprabhum // 17 // yatrA''vAsakadambakaM jalamucAM mAlAbhiruccastaraM, sambandhaM vidadhAti devapadavIkroDe pracaNDodayam / atyAsannatayA marutpathamaNestatpAdatApaprathA pIDAkANDamiva vyapohitumanastejo'pahArakSamam // 18 // yatrottuGgatamAlayAvaliralaM vibhrAjate zItaruk, svaHsatkuJjarakundakairavakulazvetA sudhAlepataH /
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 devAnAM pathi kajjalAlizitirukpAthomucAmAlibhiH, saMzliSTaikyamupAgate iva tanU zrIkaNThavaikuNThayoH // 19 // lolatketukarairyaduccabhavanazreNyaH kilA''kAraya ntyambhodAniva dAtumityurumupAlambhaM viyadvartmagAn / asmAkaM zikharasthitA kimu sudhAmAlinyamAnIyate, yuSmAbhiryamunAJjanAlizitibhiH paGkodayollAsibhiH ||20|| yatrA'nekasahasragodhanajuSAM saudhAvalInAM zriyaM, kartuM netrapatheti matsaritayA nezo'lpagurgopatiH / panthAnaM parihAya maGkSu saralaM vyomanyudagdakSiNA digmArga zrayatIti cenna hi tadA vAcyaM nidAnaM param // 21 // uccairyatra niketanIyanikarA vellatpatAkAkaraiH, sarvAzAsviva tarjjayanti gaganajyotirvimAnAvalim / asmAkaM purataH sthiratvamayatAM nityotsavAnandinAM, kA rADhA varivartti vazcapalatAbhAjAM divA'stadyutAm // 22 // yatratyAmatituGgagehapaTalImAlokya lokairidaM, citte'cinti sutarkakarkazataraprajJAprakarSAvahaiH / RkSANAM vrajatAM vihAyasi nirAlambe vilambaM kRte, vA''dhArArthamiyaM nRbhiH prapatanabhrAntyA ciraM zrAntiH ||23|| yattuGgAlayapeTakasya purato dIrghA api duvrajA, bibhrANA laghutAM prayAnti sahasA panthAnamakSNAM nRNAm / Asannatvamayanti yasya zazabhRtsUryagrahAdyAH punaH, 67 zRGge yasya ca zerate jalamuco vizrAmalAbhecchyA // 24 // yatrAssvAsabharA vidoSavibhavaH ketUn vahantyuccakai revaM darppakadambakAdiva puraH ke'smAkamanye gRhAH / bhaNyante bhuvi dAnavArinikaraprAptAdhipatyA ghusa nehA nAgagRhA bhujaGgapaTalIsAmrAjyabhAjaH punaH ||25|| yadvezmaprakaraH suvarNakalitaH sannandanaH saGkalo, rambhaughairvibudhAvalIparigato vibhrAjito vidrumaiH /
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 gosampattimanoharaH sphuTavasuH svarNAdrivat kasya no, prApto locanagocaraM prathayati prItiprakarSa hRdi // 26 // yalloko varivarti bhAgyabhavanaM bhAgyAt punaH sampadaM, samprApnoti samIhitaM vitanute dAnaM punaH sampadA / dAnAdarthikadambakaM sukhayati prApnoti tasmAd yazaH, pIyUSAMzuvirAji tena sahasA vizvaM barIbharti ca // 27 // yallokaH kamanIyatAsurasaritprAleyazailaH kalA ___vallIkAnanamRddhisindhujaladhirvidyAmaNIrohaNaH / dAkSiNyoDuviyad yazo'mbujasaraH puNyaprasUnadrumaH, __ sadyaH santanute gato'kSipadavIM santuSTipuSTiM nRNAm // 28 // rUpatyAjitamanmathasmayacayAH prollAsidehAto, bhAlAbhogaparAkRtenduzakalAstuGgA mahAdoryugAH / puSTAH ziSTadhiyo dharAdhipamatA: padmAprapUrNaukasaH, svairaM yatra vasanti pUruSabharAH kAruNyapuNyAzayAH // 29 / / sampUrNAmRtarazmikalpavadanAH kandarpakelIgRhAH, __ prodbuddhAmbujalocanAH smaravadhUdhikkArirUpazriyaH / vAkcAturyyavazIkRtatribhuvanAH kAmaM kaTAkSacchaTA zreNIprINitakAmicittataravo rAjanti yatra striyaH // 30 // sphUrz2addAnasuzIladustapatapaHsadbhAvanAbhizcatu rbhedaM dharmamanantazarmajananaM samyag samArAdhayan / kurvan zrIjinazAsanasya mahimAM vizvatrayIvizrutAM, stutyo yatra cakAsti devagurupatpAthojasevApayo dhautasvAntamala: kalAsu kuzalaH zrAddho janaH sajjanaH // 31 // * arhatsUritapodhanAdikaguNagrAmaikagAnaprathA pAthonAthanimagnamAnasatimirmandAkSadAkSiNyabhAk / zIlAlaGkRtizAlinI saraladhIH sanmArgasaMsargiNI, . zrAddhIrAjirupaiti yatra suSamAmArabdhadharmAdarA // 32 // paJcapadI - Ti. /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 yatra zrIjinapadminIpatigRhe daNDo darIdRzyate, bandho loladRzAM ziroruhabhare tanmAnase vakratA / bauddhe'tra kSaNabhaGgitA munijane guptirjaDatvaM jale, vavAhe ca karagraho gRhamaNau snehakSayo no jane ||33|| sphUrjjattIvratarapratApapaTalInirbhartsitAharmaNiH samyagnyAyajanaprapAlanasamudbhUtorukIrtivrajaH / vairivrAtavighAtakarmaTha bhujAdaNDaH pracaNDodayo, rAjA rAjati yatra vAsava iva prollAsisampaddharaH ||34|| yatrA''nandanidAnatAmadhigataM dAnAdidIptAdaraM, cAturvarNyamupaiti vAsamadhikaM rairatnavibhrAjitam / tatra zrImati tAtapAdacaraNAmbhojadvayIreNubhiH, puNye sUryapurAkhyabandiravare vizvambharAbhUSaNe // 35 // prAg yatnAjjitavIravIradhavalorvIzasya patnIpadaM, prItervaijaladevyatIva muditA yatkIrttaye'vAsayat / * zrIsiddhAcalagAmisaGghanikarAvasthAnapuNyIkRta kSmoddezAdabhirAmavaijalapurAt saccaityayugmAt tataH ||36|| nIrandhrotkalikAkalAdharakalAdUrIkRtAntastamAH / azrAntastutibhRGgaGgaGkRtilasadvaktrAmbujanmAsphura dbhaktirmaulilalATapaTTaghaTita kSoNItalasparzanaH ||37|| romAJcaprakaTaprasUnapaTalIrociSNudehadrumaH, sambaddhAJjalisampuTaH prabhupadAn natvA vidhervandanaiH / rAmendUjjhitasAGkhyatattvatulitAvattairvizuddhAzaya harSotkarSataraGgiNIzalaharInirmagnacetastimi zrIvidyAvijayaH zizurvitanute vijJaptipatrImimAm // 38 // kRtyaM cA'tra yathA prabhAtasamaye puSpandhayAnAM kule, nirmukte rajanImukhe sarasijakoDe ciraM bandhataH / 69 nRpazrIvIradhavalapaTTarAjJIbhyAM vaijaladevI - jaitaladevIbhyAM vaijalapura- jaitalapure vAsi iti darbhAvatIdurgaprazastau - Ti. |
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 nizzakaM tumulacchalAdiva navaprArabdhasaGgItake, niryAte paritaH smitAmbujavanAd gandhe prakAzAdiva // 39 / / mohakSoNipatiprayANapaTahArAvopame jhallarI nAde zrIjinacandracaityanicaye prApte sravovama'ni / AnandaspRzi cakravAkavayasAM vRnde viyogakSayA nRtte svIyavipakSabhUtarajanIkAlapraNAzAdiva // 40 // ArUDhe zikharaM surAdhipatidikkSoNIbhRto bhAsvati, draSTuM spaSTamitIva mahasubharodyotAdabhUt kiM bhuvi / pUrNe sabhyasitacchadaiH supariSatpadmAkare sarvataH, satsUtrArthaparisphuradbhagavatIvyAkhyAmRNAlasthitiH // 41 // nirgranthAdhyayanAstikasmaravatI lokopadhAnakriyA, zrIsarvajJasarojinIhRdayarATsnAtrArhaNApattrabhAk / paryAyAgatasarvaparvatilakazrIvArSikodyanmahA parvaNyaGginibarhaNodbhavabhayAbhAvAdbhutAmodayuk // 42 // *prAkAratritayAkRtipraNayanasphArIbhavatkesaraH, sanmAsakSapaNASTamAdikatapaHsambhArasaugandhikaH / zrIkalpAdhyayanIyavAcanamadhuH saddharmasAdharmika zreNIbhaktibharAgrabhojanamahAsaMvartikAsundaraH // 43 / / arthivAtavinirmitastutilasadrolambajhaGkAravA nityAdyadbhutadharmakarmasarasIjanmavrajaH pAvanaH / vRddhi prApa yathocitaM sphuTamahaH prApnotyavighnaH punaH, zrImattAtapadaprasAdazaradaH paGkacchidaH prodgamAt // 44|| // atha zrIguruvarNanam // zrIsUrIza! bhavatsphuradguNagaNastotraprabandhe budhA yatte yatnamayaM jano janayate zaktyujjhito bhaktitaH / bhittisthApitacArucitraracanArUpaM dvipaM dRkpathaM, nItvA'rbhaH kimu no kutUhalavazAdAroDhumAzaMsate / / 45|| samavasaraNaracanetyarthaH - Ti. /
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 hasteneva sarojinIhRdayarATsparzasya vArAMnidhe, __ rodhasyeva vazIkRteriva bRhadbhAnUSNatAyA: kila / bhUritvadguNavargavarNanavidheH zrIsUricUDAmaNe!, siddhevartma mayA manorathamaraH samprApaNIyaH katham // 46 // bahrIM tvaguNadhoraNI tripathagAkallolamAlojjvalAM, sAmastye[na] nutikrame praNayituM kaH syAt prabhUSNuH prabho! / vidyAzaivalinIhadIzvaratarIsaMkAzasaMvijjuSaH, kuNThatvaM kalayanti yatra sutarAM vAco'pi vAcaspateH // 47 // mUlaM zrIjinazAsanaM vratavidhiH skandhaH kalAH pallavAH, patrANyAgamayuktayaH parimalasphItiryazaHsaMhatiH / chAyA dharmakathA phalaM zivasukhaM bhavyAGginaH pakSiNa stvaM prAptaH phalado'pavargapadavIpAnthena puNyodgamAt // 48 // svAmistvatprabalapratApatapane dambholisaudAmanI pAthonAthadhanaJjayoccayanibhe dedIpyamAne'bhitaH / yatte kIrtikalApakairavavanaM pratyUhapurojjhitaM, vRddhiM yAti nirantaraM manasi taM manyAmahe vismayam // 49 / / kiM mArtaNDavibhAmayo'yamatulaM nRNAM tamo hanti yat, kiM pIyUSamayo jarAmRtibhayaM mathnAti yanmohakRt / kiM zItAMzukalAmayaH kuvalayaM yad bodhayatyakSataM, bhavyAntaSkaraNe'janIti ghaTanA cakSuHpathApte tvayi // 50 // kAmaM kAmamapAkaroSi harase kIrti kuvAdivrajAd, hiMsAM hansi nirAkaroSi kaluSaM krodhaM nayasyApadam / mAnaM mAnavivajitaM racayase manAsi mAyAM tathA 'pyAkhyAnti pratibhAdhanAH prazamirAT! tvAM sarvadoSojjhitam // 51 // kAmaM pUrayasi prabho! tanumatAM mAyAvilAsaM sRjan, proddAmapramadAnuSaGgajananaH saktaH parArthagrahe / sevyaH puNyajanairanItisahitaH svaSTApadadhyAnavAn, vairAgyaikamanAstathA'pi bhaNita: sabhyaH punaH paNDitaiH // 52 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 sarvatraprasRtorudurdinabharaH paGkotkaraM varddhayan, kSAmatvaM kamalAkarasya racayan mitraprabhA bhraMzayan / lumpan rAjakalAkalApamakhilaM nirmuktamArgaM janaM, kurvan kaH puratastava vratipate! doSojjhitasyA'mbudaH // 53 / / karpUrAmRtakAntikundakumudavAtAnukAritviSo, ___bhUyastvena guNAstvadIyavapuSi sthAnAnavApteH prabho! / tArAmaNDaladambhato diviSadAM mArge'tha muktAphala zreNIkaitavataH saritpraNayino madhye sthitiM kurvate // 54 // mlecchIyAnvayasambhavakSitibhRtaH satkarmanivarttane, niSNAtAn sRjataH nirIkSya bhavato mAhAtmyamAzcaryakRt / RkSANAM kapaTena kaNTakabharaM dhatte tanau sarvataH, prAdurbhUtamahApramodapaTalATopaH sudhAbhukpathaH / / 55 / / gatyA te vijito vRSo vRSapatiM devaM kimArAdhaya tyambhojaM vadanena marditamadaM kiM haMsagaM zIlati / nIto dhikkRtivartma kiM khagapatirdehadhutA daityabhi tsevAmeti niSevate kimu mRgazcandraM dRzA tajjitaH // 56 // vidyAvaibhavabhAsureNa bhavatA medhAvitAM bibhratA, ____ pIyUSAzanasUri-dAnavagurU dUrIkRtau krIJca(Da)yA / ekastatra vizeSavid vitanute ki lekhazAlAzritaH, zAstrAbhyAsamathA'paraH kimasurAbhyaNe karoti sthitim // 57 // namrakSoNIpate! tvadIyaradanavAtadhutA dIptayA, muktAmaNDalapuNDarIkapaTalIdhikkArasannaddhayA / nakSatraprakaraH parAjayapadaM vAkyAtigaM prApita __ zcandraM zIlayatIti kiM kuru kalAdAnena me'nugraham // 58 // zUro me dyutihA'munA tRNamiva sphUjatpratApodayAd, vizve'kAri mahopakArajanakaH pUjyo mayA'sAvataH / saMcintyeti sitadyutirgrahagaNavyAjena muktAphala. stomaM svastikapUrtaye tava puro dhatte kimu projjvalam / / 59 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 gAmbhIryeNa vaco'tigena bhavatA kiM nirjito nistuSaM, .. . garjArAvamukho bhavadguNanurti nirmAti nIrezvaraH / velAlolataTadvayAdharapuTo DiNDIrapiNDasphura dantavrAtamanuSNarazmikiraNastomAbhamudbhAvayan // 6 // gAmbhIryeNa garIyasA tava jitaH kallolinIvallabha zceto'ntaHprakaTIbhavadbahutarAkSAntivyathAvyAkulaH / paJcatvAya gRhItavAniva nijakroDe pracaNDodayaM, ... bohitthoddhatakASThavarddhitamahassandohamaurvAnalam // 6 // padmAkaustubhakaumudIpatisudhAsvargidruvizvambhara ____ sthAnaM nirmalaratnarAjiruciraH kUlaGkaSANAM vibhuH / mAM gambhIratayA jayenmunirasau kiM muktamebhirguNai rapyevaM ruSayA samucchalati kiM sindhustaraGgaiH karaiH // 62 / / astyevA'bhinavaH pratApadiviSanmArgAdhvagastAvakaH, kAmotpAdanakarmaTho jaladharAnucchedyamAhAtmyavAn / svarbhANugrasanavyathAvirahitaH santApasaMhArakRd, rAjazrIprathanodyataH kuvalayollAsakriyAlAlasaH // 63 / / zrIsUrIza! bhavatpratApahutabhugajvAlAvalIbhistava, pratyarthiprakarorukIrtilatikodyAnAni dagdhAni yat / tat teSAM bhasitaM nyavezi kimu tairAtmIyavastutvato, . vaktre svasya yadIti nA'jani tadA tanmecakatvaM kutaH // 64 // dambholirbhavataH pratApapaTalInirbhasitaH kiM zritaH, svarmadhyaM vaDavAnalaH kimudadherabhyantaraM vA'vizat / madhyemeghapathaM punA racitavAn vAsaM kimambhojinI prANezo bahu bhaNyate kimathavA sthAtuM kSamo'gre'sya kaH // 65 // evaM sadguNavargavarNanavidhiprahvaprabuddhotkaraiH, zrItAtaiH svavapuSparicchadavapuHsvAsthyapravRttyambumAn / . ziSyAmbhodasuhRnmude ciramanastApavyapohakSamaH, puNyaH pattraghanaH prasAdagaganotpannaH prasAdyaH pRthuH // 66 / /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 kiJca - mAkandaM kalakaNThavad bhramaravat paGkeruhaM kroDavat, ___ kandaM kokavadabjinIpraNayinaM pAthomucaM kekivat / zItAMzuM calacaJcuvat karaTivad vindhyorvarAbhRdvanaM, zrItAtaM smarati pratikSaNamasau bAlaH pramododdharaH // 67 / / aparaM - varSAntarvihitAparAdhapaTalItyAgAmbumugdUritA 'zeSasvAntavasundharAtalamalaH paJcAGgasaMspRSTabhUH / bhAlAbhoganivezitAJjalipuTa: zrItAtapAdakramA mbhojadvandvamayaM zizuH praNamati prItyA trisandhyaM tridhA // 68 // anyacca - proddAmodadhimekhalAhRdayacittaikapuSpandhaya zreNIprINanakarmaThA vijayate yatkIrtipAthojinI / teSAM vAcakacakriNAM suguNinAM zrItAtapAdaiH zizo vizvAnandisunandinandivijayAhvAnAM prasAdyA natiH // 69 / / api ca - gUDhArthagrahaNaprasAdhanaparaprekSAprakAzocchitA stokazlokajalAbhalAbhavijayAkhyAH prAjJapuNDrA budhAH / proddAmapratibhAprakarSaracitAdhIzorukRtyotkarA zcAritrojjvalaraGgaraGgavijayAH prAjJAH pratijJAbhRtaH // 70 / / kAmaM karkazatarkazAstrataTinIprANAdhirATapAragA, / helAheThitarAmarAmavijayAhvAH paNDitAgresarAH / sAkSIkRtya guruM gRhItavilasannizzeSavidyAbharAH, saujanyAdyabhirAmavijayA AsannavidvatpadAH // 71 / / sadbhaktyudgatakIrtivijayAzcAmIkarAGgatviSaH, kalyANAcaladhIradhIravijayA vistArividyodyamAH / rUpAnaGgasadharmadharmavijayA nIlotpalazyAmalAH, kamrAbhAH kamalAdimAzca vijayAH saujanyavanyambudAH // 72 / / ityAdyasya munivrajasya ca munIrAzeH prasAdye kramAt, tatra prAptapadasya natyanunatI zrItAtapAdaiH zizoH / mANikyAdvijayA vivekavijayAH kuMrarSayo'tra sthitA, jJeyaiSAM praNatizca natyanunatI jJApye pareSAM kramAt // 73 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 namrorukSitipAlabhAlaphalakakroDasthapuNDrAvalI gozIrSadravazIrSapuSpapaTalIpUjyakramAmbhoruhAn / gIrvANAdhipadhoraNIkRtayazaHsandohagAnAn nama tyatratyaH pulakAGkurAGkitavapuH saGghaH samagraH prabhUn ||74 / / bhavyAmbhoruharAjibodhanavidhau baddhodyamAn duSkRta dhvAntavAtavighAtajAtayazasazcaityAmbarasthAyinaH / atratyAn jinarAjavAsaramaNIn saMsAranidrAdruhaH, zrItAtAbhidhayA namatyanudinaM ziSyaH pramododayAt // 75 / / atha ca - tAtAstatra pavitrayanti pRthivIpIThaM vineyaH puna stiSThatyatra manorathaH kathamaho siddhayatyazeSastataH / Anandena tathA'pi vastaducitAdezAdivizrANana sphArAnugrahalAbhataH sukhayatAdAtmAnameSo'rbhakaH // 76 / / kiJca - no kautUhalapUrtaye na matimatsantuSTaye[.....], no brahmANDavisArisundarayazaHsphAtizriyo hetave / pattrI prItikarImimAM racitavAn sadvRttavibhrAjitAM, kintu prauDhaguNaugharatnajaladherbhaktyai guroH kevalam // 77 // itaracca - bibhrANA prasaradvivekavibhavaM sanmAnasollAsinI, caJcadvarNavirAjitA'dbhutapadanyAsazriyA pezalA / haMsIvA'mburuhodare karatalakroDe ciraM krIDanaM, kurvANA kamalAkare vijayatAM zrIsUricUDAmaNeH // 78 // . tathA - atrA'laGkRtivajjitaM bhavati yannidravyavat khaJjavat, pAdonaM ca yadastadharmyadhanavanmAtrAvihInaM ca yat / kSantavyaH sa parAstakopakaluSaiH zrItAtapAdaiH samo, mantuH prAthamakalpikasya karuNAkallolinIvallabhaiH // 79 / / atha - mAsasyA''zvayujasya vRddharajanIrAjaprakAzotkare, pakSe prINitasaccakoranikare nandAdvitIyAtithau / pIyUSadhutinandane kalayatA prItiprakarSaM mayA, __ pattrIyaM racitA mahodyamavatA bhUyAt satAM bhUtaye ||80 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 anusandhAna- 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 // iti zrIgururAjavijJaptipatrikA samAptA // // zrIjinaH // kiJcA'rbhaH prabhupAvanakramasarojanmadvayIzIlane, rolambasya tulAM cikIrSati caturmAsyAM samAptispRzi / prApyastasya manomanorathabharaH siddhikramaM satkRpaiH, zrItAtaiH sakalepsitArthaghaTanApIyUSabhupAdapaiH // 1 // // iti bhadram // zrIH // -X stotrANi (1) dhyeyadhyAnadhurandharaM guNadharaM dhyAtvA sphuratsindhuraM, gatyA taM guNadhoraNImaNigaNasphArasphuradvaibhavam / bibhrANaM kSitibhRtsutAvibhuvadullAsiprabhApezalaM, kalyANAcalacUlikAzikharavad yaH sthairyamevA''dadhat // 1 // [zArdUla0 ] antardezapadaM nidhAya vidhinA sArasvataM svaiM namaH, zazvat kovidavRndakAvyaracanAzaktipradAM zAradAm / smRtvA tAM kamanIyakAntikamalAlaGkAriNImadbhuta sphUrtyabhyunnatimUrttisallavaNimAlakSeNa saMlakSitAm // 2 // yaM lakSmIH samazizriyajjinamiva zrIvajratuNDadhvajaM, kurve taM stutigocaraM jinavaraM zrIAdidevaM mudA / sarpyaddarppakadarppasarppapaTalIpradhvaMsasarpadviSaM, dhvAntadhvaMsavidhAyakaM parilasatzrIpadminInAthavat ||3|| lokAlokamalaJcakAra vRSabha ! tvatkIrtisImantinI, tatrA''sannaniSinnakinnaravadhUvRndaiH samaM saGgamam / tad bhrAntyA bahubhirbhRzaM ca babhuje sA tad babhUva zramaH, tasmAnnirmalagandhavAhapadavIpIThe jagAma sphuTam ||4|| tasyAH svedavitAnavarSaNavazAt tatrA'bhavad vaibhavaH, pIyUSAzanAnimnagApariNata zrIzAradendudyutiH /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 77 yat sA tad gurugauravarNakamalAlaGkAriNIvyaktito, vIkSya vyomavahAM vadanti vibudhA evaM nijAntadhiyA // 5 // yugmaH // yasya sphArayazaH sahasranayanastamberamADambaraM, yad dhautadyutidhoraNIbhiranizaM zItayutermaNDalam / nyakkAraikapadaM nayat sphuTatayA prAcInabarhiHpriyaH, svargAbaddhanivAsabhRt sa tu punastrailokyaba_lapa:(baddhAlayaH?) ||6|| iti vRSabhajinendraH saMstuto bhaktiyuktyA, gurugurucaraNAbjadvandvapuNyaprasAdAt / prakaTakapaTakoTIsphoTanaspaSTazakti dizatu sakalalokAn darzanajJAnazaktim // 7 // [mAlinI] mandAraM sahitaM jayantasahitaM tIrtheza! tIrthezagA vAsaMsUdanasUdanapratibhaTapradhvaMsanaprodbhaTam / zrImantaM vRSabhaprabho! bhramabhayabhraMzAya bhavyaM bhaje, devAnandavidhAyakapravacana! zrIdevadevAkara! // 1 // 4 // [zArdUla0] (2) gaGgAgaurataraGgaraGgitataTe zrIsiddhasiddhAGganA, gAyanti prakaTapratApapaTalaM yasya prabhorbhaktitaH / dhyeyaM dhyAnadhurAM nidhAya vidhinA taM zrIkamAnandanaM, taM stoSye vRSabhaM mRgAGkamamalaM zrIzambhavaM sarvadA // 1 // [zArdUla0] yatra trastakuraGgazAvanayanA pAdAravindadvayaM, yasya zrIjagadIzitustrijagatImAhlAdayantI satI / prAcIprANapateH svakIyavapuSo jyotirlasanmaNDalaiH, prauDhaprItiparamparAparivRtA namrAGgamAtanvatI // 2 // satsImantanibaddhazuddhavilasanmandAramAlAvalI, protphullAmalakomalotpaladalairyA'pUjayat pratyaham / sA saMsAramasAramAzu zamanaM nItvA labhetA'mRtaM, kiM citraM nanu tatra zambhavavibhurjIyAjjaganmaNDale // 3 // yugmam //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 aho pArAvAre maNigurugaNo garjatitarAM, mayi jyotirjAlAkalitakamalollAsini sati / iti krodhAdevA''dadhadavirataM pAdakamale, nakhazreNI(NIM) yasya tribhuvanapateH zoNakamalAm ||4|| [zikhariNI] vaH zreyAMsi prathayatu vibhurnAbhibhUpAlasUnu bhavyAmbhojaprakaTavilasadbhAnubhAnuprakAzaH / kAlavyAlaprabalakamalocchedane vajratuNDaH, pradyumnazrIparihatividhau zrIbhavAnIguruzrIH // 5 // [mandAkrAntA] kamalayAmalayA kalitAlayaM, jinavaraM vRSabhaM bhaja sambhavam / kamalakomalalocanayAmalaM, pariNatendupaTiSThayaza:zriyam // 6 // [drutavilambitam] itthaM vRSabhajinezo, nItaH stutigocaraM prathitapuNyaH / zrIvijayasenasUreH, pAdAmbhojaprasAdena // 7 // [AryA] prAjyaprauDhapaTupratApapaTalastamberamADambaraM, valgavairivitAnavalli(llI)vilasadvandaikavidhvaMsakam / siddhAntaM vRSabhaM mRgAGkamamaraM zrIzambhavaM saMstuve, bibhrANaM bhavabhArabhaJjanakara zrIdevadevAkaram // 1 // 4 // [zArdUla0] (3) yasyezasya yaza:kadambakaDamaDDiNDIrapiNDaM sphuTaM, prekSya prItiparamparAM pratidinaM prApustrilokIjanAH / brahmANDaM sphuTakoTaraprakaTanaprArabdhapuNyaprabhaM, sphUrjaddhAmasudhAmarIcinicayasphArasphuradvaibhavam // 1 // [zArdUla0] prodyaddapakadarpasappaTala zrIvajratuNDadyuti zrIbhAmaNDalamaNDalollasitasatpradyotanadyotakaH / puNyAM vaH sa jinendracandranivahaH puSNAtu puNyazriyaM, yasya dhyAnamapAkarot kimapi no daivIvadhUTIpaTI // 2 //
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 bibhrANaM zaktimAzu dviradamadabhidaH zauryavaryaikamUrttiH, ___ prauDhaprAgrapratApaprakaTaparikarAkrAntadurdAntazatruH / pradyumnadyumnacakradviradamadasamucchedabaddhAbhiyogaH, siddhAntaH sajjanAnAM janayatu nitarAM siddhisaudhAdhipatyam / / 3 // [sragdharA] vyAlolasphAratArAmalakanakalasatkuNDalabhrAjikarNaH, padmazrIparNavarNyasphuradatanulasallocanazrIviziSTaH / zreyAMsi zrIjinendrakramakamalakaladvandvabhRGgAyamAnaH, ___ puSNAtu zrIgurUNAM tridazakRtanutiryakSarAjaH prabarhaH // 4 // // iti stutiH // (4) mandAkinyAH pravarapuline jambhabhidbhAminIbhi ryasyollAsAd guruguNagaNo geyagItaiH pragalbhaiH / gIyante tadgurugurupadAmbhojayugmaM praNamya, prAcIprANapriyamRgavadhUlocanAgIyamAnam // 1 // [mandAkrAntA] natvA tattvazravantIparivRDhapaTalollAsapUrNendubimbaM, namrakSmApAlamAlAmukuTapaTupaTIspRSTapAdAravindam / AdyaM tIrthAdhirAjaM jalanidhizaca(ma)naM kAlacANUramallaM, hlAdollAsAvalIbhiH pulakitakaraNaM zambhavaM saMstuve'ham // 2 // [sragdharA] sambandhAdekanAmnastrijagadadhipaterdharmacakraM viraJci zcakre yasyeti zambhoH prabalabalavataH kurvataH sAtirekam / dvandvaM kandarpadarpapratibhaTapaTalaiH sAkamunmUlanArthaM, cakraM cakrIva no cediti bhavati tadA tIrtharAjaH kutaH syAt // 3 / / zakrazcakre manasi muditaH zrIjinendrasya vAkyaM, pItvA tattvArNavazazadharaM zuddhadharmopadeze / sadvijJaptiM kalayati bhRzaM bhAratI kiM sametya, lakSmyA sAkaM kalahamanizaM nAzaya tvaM jineza! // 4 // [mandAkrAntA]
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 modAmandanavendumaNDalamukhIpaurandarIsundarI zreNIvanditapAdapadmayugalaM zrIdevarAjaM mudA / taM vande vadanaM vilokya sudhiyaH santarkayantIti kiM, sammodAdupaDhaukaa(ya?)jjinapate! kallolinIvallabhaH // 5 // [zArdUla0] pUrNApUrNazazAGkamaNDalalasallakSmIkalApezalaM, ___lokAlokagataM yazaHparikaraM zrutvaiti yasyezituH / sidbAmani gItamAzu milituM taM vismayAdAgataH, ___ karpUraprakaraprabhApariNi(Na)taM DiNDIrapa(pi)NDaM sphuTam ||6||yuglm|| kalAkelilIloka(tka)lApocchaladvAlakalpAntakAlAnilocchAlitottAlalolollalavyAlakallolamAlAkulIbhUtaca(na)krAdicakrAdibhirbhISaNIbhUtakallolinIvallabhAntarnimajjajjanazreNimuddhartumAbaddhazuddhAbhiyogaH, pratApaprakAraprabhAsambharAkrAntasaGkrAntaduINDamArtaNDacaNDAtizAyisphuranmaNDalodyaccamatkArakAryutpurAci(ci?)pracArodayo dapkandarpasarpaprasarpatparI sphoTanaspaSTaduSTadvijihvadviSatsodarazrIH / madonmattadurvAdasandohadurvAdivRndazravantIpatitrastasAraGgasImantinIlocanAprANarADmekhalAbhRdbharabhraMzajAgratsphuliGgasphuratsphArasAraikasAraprasArajvaladvajrasAdhAraNAvArapAraprasUtA paTiSThasadAnandasandohakandaikavRndAmbudoM(do) devadevaM sa deyAdamandaM mahAnandadIprAspadaM sarvadaM sarvadA sampadAdAyakaM svIyapAdAravindadvayAnindyazobhAparAbhUtarAjIvarAjIrucAM saJcayaH sajjanAnAM janAnAm // 7 // [daNDakajAtiH] amarapatikarIndrasphArahArAbhirAma tridivasadanagaGgAgaurakIrtipratAnaH / jayatu jinavarendraH puNyapuNyAbdhicandraH, praNatanaravarendraH sAndramudrAsamudraH // 8 // [mAlinI] itthaM stutaH sakalalokakalAkalApa rAjIvarAjiramaNIyapayojapANiH / 1. paGktAvasyAmakSaratrayaM nyUnaM pratibhAti /
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 zrIzambhavo jinavaro vRSabhaH sa pAyAt, zazvat satAM vijayasenaguruprasAdAt // 9 // [vasanta0] // iti stavanam // (5) Anamya pAdakamalaM vimalaM gurUNA mAnandakandanavavAridadIptidIptam / zAnti prazAntahRdayaM sadayaM stavImi, saMsArasAgarapatajjanayAnapAtram // 1 // [vasanta0] pAdAravindayugalaM bhavadIyamenaM, yaH sevate pratidinaM prakaTaprabhAvam / harSaprakarSapulakAGkitakAntakAyaH, zreyaHzriyaM sa labhate'tra kimasti citram // 2 // kandarpadarpapratipakSapakSa stambera[mA] DambarapaJcavaktra! / jagajjanAnandana! he sure! ko, bhUyAt satAM pAragatasa(gamanasya) siddhyai // 3 // [upajAtiH] dhAmAbhirAmanavadhAmasudhAmarIci nyakkArikIrtikamalAvimalAlayo vaH / / puSNAtu puNyapadavIM prakaTapratApa mArtaNDamaNDalakalAkuzalo jinendraH // 4 // [vasanta0] iti vijayasenasUreH, pAdapayojaprasAdato nItaH / stutigocaratAM zAntiH, zAntitati dizatu zAntamanAH // 5 // [AryA] suvarNavarNyasauvarNa-savarNanavavarNakam / guruM praNamya zrIzAnti, saMstuve zAntisAgaram // 1 // (anuSTup)
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 anantajJAnamAhAtmya-prakAzitajagattraya! / jagannAtha! jinAdhIza!, tubhyaM bhagavate namaH // 2 // kalyANakamalAkeli-nilayaM jinacandiram / prekSya prItipadaM prApuH, satkairavaparamparAH // 3 / / AnamrAmarabhUpAla-bhUpAlasmitalocanA(nAH) / guNAn gAyanti te deva!, gAmbhIryakSIranIradhe! // 4 // itthaM stutaH sadAnanda-kandavRndanavAmbudaH / stuto vijayasenAhva-prasAdAnmRgalakSaNaH // 5 // kalAkalApakuzalaM, kalyANa(NA)maladIdhitim / natvA vijayasenAhUM, saMstuve zAmbhavaM jinam // 1 // (anuSTup) yadIyavadanAmbhoja-prabhAbhiya'kkRto jagau / indurgaganagaGgAyAM, jhampAM dAtuM sa lajjitaH // 2 // kIrtikIyutkarodgIrNa-hastimallasamo jinaH / pinaSTu duSTakaSTa(STAnAM), zreNi bhUmaNDale satAm // 3 // namAmi jinarAjendra, rAjirAjIvarAjivat / bibhrANaM paJcazAkhaM taM, komalaM kamalAlayam // 4 // iti stuto jinAdhIzaH, pracaNDoddaNDavikramaH / gurovijayasenA(senasya), prasAdAt zambhavo vibhuH // 5 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 (5) rAjanagarastha-zrIvijayadevasUri prati yodhapurataH paNDitalAvaNyavijayasya lekha: - muni trailokyamaNDanavijaya svastizrI: zrayaNIyamaMhikamalaM zrAnteva yasyA''zrayat, trailokye kimitastato bhramaNato jaGghAlatAM bibhrati / cAJcalyaM paricIyamAnamanizaM saMtyajya susthairyataH, sa zrIpArzvajinastanotu sutarAM zreyAMsi bhUyAMsi vaH // 1 // [zArdUla0] svastIndirA saMzrayati sma yasya, prabhoH padadvandvamamartyapUjyam / tyaktvA nitAntaM madhupaiH prakRtyA, malImasaizcumbitamambujanma // 2 // [upajAtiH] svastizriyo yatpadapuNDarIkaM, bhejuryathA sindhupati sravantyaH / sa stAdabhISTAya viziSTamUrti-bhUyiSThakIrtiH parameSThinAthaH // 3 // svastizriyA saMzritapAdapadmaH, padmAM sa pArzvaH satataM vitIryAt / rAjeva yo rAjati bhavyabhavya-cakoracakrapramadapradAtA // 4 // svastizriyA zritapadAmburuhaM yadIyaM, nedIyasI zivaramAM samupAsitaM sat / vizvatrayItanubhRtAM vitanoti sadyaH, so'stu zriye jinapatistrijagatpratIkSyaH // 5 // [vasanta0] sannamrasaGkrandanakoTikoTI-kirITasaMTaGkimaNiprabhAbhiH / / mitadrubhUyaM laharIbhireva, lebhe yadaMhidvayamadvitIyam // 6 / / [upajAtiH] yadbhUghane pUrNaghane vinIle, harerdhanurbhUyamiyati bhUyaH / kirmIritaM naikavidhendramauli-maNiprabhAbhiH padapadmayugmam / / 7 / / yadaMhipadmadvitayaM cakAsti, pravAlabAlAruNapATalathi / namatsuparvAdhipasundarINAM, kiM saGkramAt kuGkamarAgakAnteH // 8 // yasya prabhoH pAdatalaprabhAyAH, sindUrapUradyutipATalAyAH / vyAjAd dhruvaM sadguNaratnasindhoH, pravAlavallIva taTAntalagnA // 9 // svakIyagatyA vijitaiH prasahya, stamberamaiaukanikIkRteva / sindUralakSmIH kimu sandhiheto-vibhrAjate zoNaruciryadaMDyoH // 10 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGa suvyaktabhaktipraNamatsamagra-suparvasauvarNakirITakoTau / mANikyalIlAM bibharAMbabhUvurnakhA yayoH sphuTarAgayuktAH // 11 // nabhomaNiryasya vibhoH saparyAM, carIkarIti pramadAnnitAntam / vidhRtya zaGke dazamUrtibhAvaM, nakhacchalena prakaTaprabhAvAm // 12 // taM zrImantamanantasaguNamaNiprAgbhAraratnAkaraM, 84 dRpyaddarpakabhUridarpadamanapronmattagaGgAdharam / kalyANadrumasiJcane jaladharaM kAruNyapuNyAkaraM, - zrImatpArzvajinaM praNAmapadavImAnIya vizvezvaram // 13 // [zArdUla0 ] // iti zrIdevavarNanaM sampUrNam // bhUbhAminIkaNThataTe vitene, svayaMbhuvA gurjaratArahAraH / tatredamatyadbhutanAyakasya, bibharti taulyaM nagaraM garIyaH || 14 || [ upajAtiH ] svarlokabhUlokagatAni nUnaM bhavantu bhUyAMsi purottamAni / zazvad yadasyopamitiM bibharti, zrutaM na tat kvApi nirIkSitaM ca ||15|| vizvaMbharAprauDhavadhUvizAla - bhAlasthalIzAyilalAmatulyam / niHzeSavizvAdbhutaRddhigamyaM virAjate yannagaraM nitAntam ||16|| AkasmikaM vismayamAdadhAnAM zriyaM samudvIkSya purasya yasya / manye samutpannamana:prabhUtA taGkA payodhau vizati sma laGkA ||17|| dine dine yatsuSamAM samIkSituM, vyAjaM vidhRtyA'ruNasArathezciram / purI harervismayadarzanotsukA, vibharti kiM darpaNamadbhutadyutim // 18 // [ vaMzastha ] bhogAvatI bhuvanabhUSaNamadbhutazri, vibhrat purandarapurI ruciropamatvam / saMvIkSya rAjanagaraM paramarddhipUrNaM, tUrNaM palAyya balisadma viveza manye ||19|| [ vasanta0] khaNDa 1 yasmin vibhAti trijagatprabhUNAM prAsAdapatirvimalA vizAlA / bhAsvatsudhAdIpti bharAbhirAmA, jagajjanAnandivicitracitrA ||20|| [ upajAti: ] catuHpathe yatra vicitracitraiH, kirmIritA rAjati haTTapaGktiH / agaNyapaNyaiH paripUrNamadhyA, gavAkSalakSaiH kila vIkSaNIyA ||21|| samyaktvamUlArkamitavratAni, samyag dadhAnAH zrutasAvadhAnAH / jIvAditattvaikavicAradakSA:, suzrAvakA yatra vasantyaneke ||22||
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 zrAddhItatiH kalpalateva yatrA-''bhAti prasarpatzubhazIlamUlA / dAnollasatsphAraphalAbhiyuktA, saubhAgyasadvAsanavAsitAGgA / / 23 / / vimAnamabhyunnatamabhyupeta-mupAzrayasya vyapadezataH kim / zrImadguruM vanditumIzitArtha-sArthapradAnapravaNAbhyupAyam / / 24|| upAzraye yatra vibhAti zazvad, vitAnamAlA varavarNavA / chiTTaivimuktA caturantayuktA, kAvyAvalI kiM kavibhirnibaddhA // 25 // jlaarthmaayaatnitmbiniinaa-munnidrvktraambujraajmaane| kUlaGkaSAsvacchajale yathecchaM, yasyopakaNThe kariNAM zatAni // 26 // kurvanti keli kalabhairvRtAni, samunnatAmbhodharasannibhAni / uccastarANIva samAgatAni, kimaJjanAdreH zikharANi sAkSAt / / 27 // [yugmam] zrImajjainavihArahArivasudhAdeze niveze zriyAM, zrImattAtapadAravindarajasA pAvitryamAbibhrati / namrAnekavivekilokavihitazrIjainadharmotsave / vikhyAte bhuvi tatra rAjanagare rAjanvati zrImati // 28 // [zArdUla0] // iti zrInagaravarNanam // trailokyalakSmIlalanAvilAsa-nivAsabhUtAd dhanadhAnyapUrNAt / prabhAvakazrAvakarAjamAnAt-purottamAd yodhapurAbhidhAnAt / / 29 // [upajAtiH] sAnandaM sollAsaM, sotkaNThamakuNThabhaktisaMyuktam / sapraNayaM raNaraNaka-prapUrNahadyuktisuvyaktam // 30 // [AryA] harSotkarSavizeSo-daJcadromAJcakaJcukavapuSkam / vinayAvanataziraskaM, pramodameduritacetaskam // 31 // bhAlasthalasaMsthApita-yojitakarakamalayamalakuDmalakaH / zrItAtapAdacaraNA-mbhoruhamadhupAyitasvAntaH // 32 // paGkajapANipramitA-varterabhivandya vidhivadAdarataH / vijJaptipatramupadI-kurute lAvaNyavijayazizuH // 33 // yathAkRtyamiha prAcI-purandhrItilakAyite / bhAskare tatkarotphulla-kamale kamalAkare // 34 // [anuSTup]
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 pradhvaMsapratiyogitvaM, prApte'zeSatamobhare / parasvaharaNAdibhyo, vinivRttanizAcare // 35 // bAlArkAtapakAleya-cchaTAsiktacarAcare / viyogavigamAtyanta-tuSTe dvandvacare vare // 36 / / mAgadhodgItamAGgalya-gItanirnidranAgare / prabhAtAvasare zrImat-sabhyazobhitasaMsadi / / 37 / / zrIzrAvakapratikrAnti-sUtrasadvRttivAcanam / prastutAdhyApanaM yogo-padhAnAdikavAhanam // 38 // nandimaNDanamAnandi-pakSikApAraNAni ca / ityAdisaukRtaM kRtyaM, niSpratyUhaM pravartate // 39 // tathA kramAgate sarva-parvagarvApahAriNi / zrImatparyuSaNAparva-NyatucchotsavahAriNi // 40 // zrImadarhatsaptadaza-bhedapUjApravartanam / sakSaNaiH kSaNanavakaiH, kalpasUtrAnuvAcanam // 41 / / sAdharmikajanAkaNTha-poSaNaM puNyajoSaNam / bhUrivittapradAnenA-'nekayAcakatoSaNam // 42 / / ityAdidharmakarmANi, sazarmANi mahAmahaH / nirapAyamajAyanta, saMjAyante'dhunA'pi ca // 43 // sarvArthasAdhanavyagra-bhAgyAtizayazAlinAm / zrImatAM tAtapAdAnAM, prasAdodayato'param // 44 / / // atha zrIgururAjavarNanam / / zrIvardhamAnezapadapratiSThaH, saddhairyagAmbhIryaguNairgariSThaH / jIyAcciraM devakRtAMhisevaH, sUrIzvaraH zrIvijayAdidevaH // 45 // [upajAti:] zaratsudhAdIdhitijiSNuzaGkha-jiSNudyutiviSNupadImiSeNa / kSIrAbdhivIcIcayacArurociH, kIrtistrilokyAM sphurati tvadIyA // 46 / / dizo dazA'pi prasaradhazobhiH, zrImadgururdAg vizadAH prakurvan / zyAmatvazubhratvabhavaM janAnAM, bibheda medasvitaraM virodham / / 47 / /
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 bhavadyaza:kalpamahIruhasya, prazasyamUlaM bhujagAdhirAjaH / skandhazca gaurIgurureSa zailaH, zAkhA: samagrAH khalu diggajendrAH // 48 // teSAM ca dantAvalayaH prazAkhAH, sugandhiphullatkusumAnyuDUni / phalaM vidhormaNDalamadbhutazri, svacetasIti prakaTaM pratImaH // 49 // [yugmam] kSIrAbdhiraGgattaralAtituGga-taraGgamAlAvilasadukUlA / sampUrNazItadyutisaptasapti-bhrAjiSNutADaGkayugaM vahantI // 50 // vizuddhakailAzatuSArazaila-prottuGgapInastanaramyarociH / kItirnarInati guro! tvadIyA, sannartakIvA''DambaramaNDape'smin // 51 // // yugmam // jagattrayIM gantumanAstvadIya-kIrtistridhAmUrtirabhUt kimeSA / sudhAzanAnekapa-zaivazaila-zeSoragendracchalato munIza! // 52 // tvatkIrtikAntA kila bhUribaddhA-darA'pi vRddhA bhuvanaprasiddhA / viziSya sarvAn viSayAn nitAntaM, saMbobhujIti sphuTamadbhutaM tat // 53 // airAvataH spraSTumanarha eva, mAtaGgabhAvaM na jahAti jAtu / dugdhodadheH sannidhireva nA'rhaH, kusaGgarakSaM sa bibharti yasmAt // 54 / / na tuSTipuSTiM zazabhRd vidhatte, kuraGgasaGgaH kila yena dabhre / ityAdayo doSavizeSabhAjaH, kathaM labheyustvatkIrtisAmyam // 55 // yugmam // sa naiva pIyUSamayUkhabimbe, na kundavRnde'pi na puNDarIke / karpUrapUre'pi ca naiva naiva, snigdheSu dugdheSu na dugdhasindhau // 56 / / padmezayasyA'pi na pAJcajanye, noccaiHzravaH-zvetagajezvareSu / himAdrikanyA-harazaila-haMsa-DiNDIrapiNDa-dhunadISu naiva // 57 / / zrIkhaNDakhaNDe na ca cAruhAra-mandAratArAsvapi jAtu naiva / adabhrazubhre'pi na zAradAbhre, ya: zudhrimA tvadyazasaH samUhe / / 58 // tribhirvizeSakam / / yatkItiH zazimaulimaulinipatadgaGgAtaraGgojjvalaprAleyAcalakanyakAkucataTIsaNTaGkihAradyutiH / prodyatpArvaNazAradenduvizadA vizvatrayaM vyAnaze, zeSAhi-sphuTikAcalA-'bhramupativyAjena jAnImahe / / 59 / / [zArdUla0] bhItaH zItarucirviveza sahasA chAyAcchalAt pArvaNaH, pAthodurgamivekSya durghahataraM yasya svajaitraM yazaH /
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 prAleyAcalanirgalatsurasaritkallolamAlAplutakrIDadAjamarAlamUrtiruciracchAyAtiraskArakRt // 60 // bhUyastArakatArahAravikasanmandArajiSNudhutA, spardhiSNustava sUrisiMha! yazasA varddhiSNuzobhAbhRtA / manye kairaviNIpriyaH samajani prodbhUtadAghajvaraH, svacchAyAvyapadezato'mbhasi kathaM tenA'nyathA sthIyate // 61 / / // iti yazaHSoDazakam / / yasyA'nanyopameyaM sphuTamahimamayaM vizvabhAsvatprabhAvaM, saddhairyaM vIkSya lajjAbharanicitamanAH svargizailaH prakAmam / caitanyAbhAvameSa tvaritamupagatazcetasIti vyatarki, sa zrImAn sUrirAjaH prabhavatu bhavinAmIpsitArthakasiddhyai // 62 // [sragdharA] AsvAdyA'bhinavaM vaco'mRtarasaM mAdhuryavaryaM mudA, vizve vizvajanA babhUvuramRte tyaktAdarA: santatam / jJAtvetIva nava svakIyamanasA pIyUSakuNDAni kiM, jagmurdAnavamandiraM pratidinaM so'stu zriye zrIguruH // 63 / / [zArdUla0] vizvAzeSasamIhitArthakaraNapraDaM samIkSyeva kiM, yasyaudAryamananyatulyamasakRt saJjAtabhUritrapAH / jagmuH svargimahIruhA api same sthAnaM dRzo'gocaraM, sa zrIsUriziromaNivijayatAd vizvatrayIvatsalaH // 64 // nirIkSite'smin gaNanAtireka-prodbhUtasadbhUtaguNAmburAzau / sadodayAn dRSTipathaM prapannAn, manyAmahe samprati pUrvasUrIn / / 65 / / [upajAtiH] yasya prabhoH phaNipatiH zaradindudhAma-vibhrAjitaM guNagaNaM gaNanAtirekam / jihvAH sahasramapi bibhradabhUnna zakto, vaktuM dvijihva iti vizrutimApa tasmAt / / 66 / / [vasanta0] itthamanekasakarNaiH, saMvarNitavarNyavarNavAdAnAm / UkezavaMzavAridhi-vRddhividhau zItapAdAnAm // 67|| [AryA] saccakracakracetaH-prahlAdananavasahasrapAdAnAm / nirupamabuddhivinirjita-durdharataravAdivAdAnAm // 68 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 gatasakalaviSAdAnAM, svasevakaprattasuprasAdAnAm / sajalAmbudanAdAnAM, zrImacchItAtapAdAnAm // 69 / / ko'pi prasAdavaralekhanavAmbudo'tha, saMprINayiSyati madIyamanomayUram / te nAtha! sasvakazarIraparicchadodya-nnIrogatAdisadudantajalAbhirAmaH // 70 / / [vasanta0] sadyaH prasadya nijaziSyamanomayUra-prauDhapramodavidhaye satataM prasAdyaH / kiMcopavaiNavamatha praNatirmadIyA, zrIyuktatAtacaraNairavadhAraNIyA // 71 // gAmbhIryaudAryadhairyAdyanaNuguNamaNIrohaNakSmAdharendrAn, preGghatpIyUSayUSAnukaraNanipuNaprauDhavANIvilAsAn / prAdurbhUtaprabhUtapravaratarapaTuprollasadbhaktiyuktyA, vande vizvapratIkSyAn bhuvanajanahitAn zrImadAcAryasiMhAn // 72 / / [sragdharA] nizzeSavAGmayArNava-pAraMgaminaH prazastamativibhavAH / zrImaddhanavijayAA, vAcakakulamaulisanmaNayaH // 73 // [AryA] jainapramANasadhukti-tarjitAnekavAdinaH / / zrIRddhivijayAhvAnAH, prAjJAH sadguddhiRddhayaH / / 74 / / [anuSTup] udayazrIparirambhaNa-nipuNaH zrIudayavijayavaravijJAH / zamarasabhAvitacittA, vibudhAH zrIzAntivijayAzca // 75 // [AryA] karpUravijayavibudhAH, suyazaHkarpUravAsitadigantAH / vairAgyaraJjitAnta:-karaNA rAmAdivijayabudhAH // 76 // vAcaspatisamamatayo, matyAdimavijayanAmavaravibudhAH / nayavijayanAmadheyA, vipazcita: paramanayanipuNAH // 77 / / yatijanapoSaNadakSAH, kRSNAdvijayAbhidhAnavaravijJAH / suvinItaziromaNayo, vinItavijayAzca vidvAMsaH // 78 / / zrIpUjyacaraNasevA-rasikA amarAdivijayavarasudhiyaH / yatijanazikSAdakSA, vicakSaNA vIravijayAzca // 79 / / ityAdisAdhusAdhvI-pramukhANAM tAtacaraNabhaktAnAm / natyanunatI prasAdye, zrImattAtaiH prasAdaparaiH / / 80 / /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 kiJcA'tratyA api ca, prAjJAH kanakAdivijayanAmAnaH / gaNayazca RddhivijayA, gaNayo mervAdivijayAzca / / 8 / / labdhivijayagaNayo gaNi-dayAdivijayazca muktivijayagaNiH / bhaktivijayagaNinAmA, nayAdivijaya-harSavijayagaNI // 82 // munayazca dhIravijayA, munI tathA satyavijaya-sukhavijayau / kSemavijayamuninAmA, tejavijayodayavijayamunI // 83 / / saubhAgyazrIH sAdhvI, sAdhvIvRddhA tathA ca rAjazrIH / sumatizrIriti sAdhvI, kanakazrInAmasAdhvI ca // 84 / / ityevaM yatiyatinI-samudAyo'tratyasakalasaGghazca / zrItAtacaraNacaraNA-mburuhayugaM namIti mudA / / 85 / / kiJca zizUcitakRtyaM, prasAdanIyaM prasAdamAdhAya / pArvaNazazadharasundara-vadanaiH zrItAtacaraNavaraiH // 86 / / zrItAtacaraNanAmnA-'tratyAH zrIjinavarAH praNamyante / tannatisamaye tAtaiH, zizulezazcetasi vidheyaH // 87 / / lekhaM likhatA mayakA, yadiha jhUNaM lipIkRtaM bhavati / tat sarvaM kSantavyaM, zrImattAtaiH prasAdaparaiH / / 88 / / kozIkRtakarakamalo, bhUmitalanyastamastakaH satatam / ziSyANumeruvijayo, vizeSato namati sadbhaktyA // 89 / / vijJaptipatrI vilasatkanIyaM, zrItAtapANigrahaNAbhilASA / vizuddhavarNAdiyutA'sti tasmAt, phalAnvitA syAcca tathA'vadhAryam // 10 // [upajAti:] mArgazIrSasite pakSe, pUrNimAyAM lasattithau / mayA sadbhaktiyuktena, lekho'lekhIti maGgalam // 11 // zrIH // [anuSTup] [bahAranA bhAge-] yodhapuranagarAt paM. lAvaNyavijaya ga. lekha 58 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 ( 6 ) siMharodhikAstha - zrIvijayadevasUriM prati bhujanagarata: upAdhyAya- amaracadasya lekha: muni trailokyamaNDanavijaya - svasti zrIryatpadAmbhojaM, bheje bhRGgIva sAdaram / sa zrIvRSabhatIrthezo, deyAdamalamaGgalam // 1 // [ anuSTup ] gAhanAd bhavapAthodhe-ryugAdiskandhamaNDale / lagnA zevAlavallI kiM, kezAlIvyapadezataH // 2 // nirgatA zravaNadvAre, zukladhyAnabharodbhiyA / zaGke kiM kRSNalezyeyaM, jaTAyA miSataH prabhoH ||3|| sudhAkuNDasamaM matvA, yasya vaktraM manoramam / pannagI kiM jaTAvyAjAt, pAtuM pIyUSamAgatA || 4 || puruSottamaM hi matvA, yaM jinaM nAbhinandanam / yamunA milanAyA''gAt, jaTAkapaTataH kimu // 5 // muktistriyAH pariSvaGga-saGgamavyagracetasaH / kimu veNI jaTAdambhA - daMse zrInAbhijanmanaH ||6|| jaTAvyAjavazAt skandhe, dadhe zrInAbhisUnunA / nihantuM karmapratyarthIn, kRpANa: zyAmalacchaviH // 7 // siddhikanyAvivAhAya, kezAlImiSataH prabhoH / yavArAGkararAjI kiM, vaptA maGgalahetave // 8 // zikhAmiSAd vRtA zIrSe, jaGgamA kRSNavallarI | nAbhibhUpAlajAtena, karmavyAlaviSApahA // 9 // marudevyA yataH svapne, dRSTaH prathamato vRSaH / AdinAthena tenA'yaM, rakSitazcaraNe nije // 10 // bhArodvahanasambhUta-zramabAdhAvibAdhitaH / vRSabho lAJchanavyAjAd, rAvAM kartumivA''gataH // 11 // 91
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 enaM zrInAbhibhUjAni-vaMzAbdhirajanIdhavam / praNAmaM mRDamUrdhAna-mAnIya natavAsavam / / 12 / / sakalasuvihitabhaTTArakapurovartibhaTTArakazrI-zrIvijayadevasUrIzvaracaraNakamalavinyAsapavitrita-zrIsiMharodhikAnagarIvarNanam / / yatra nandanasaGkAzaM, vireje vanamuttamam / mAkandAzokamandAra-lavaGgalavalIyutam // 13 // plakSAkSanAganAraGga-nAgavallIsamanvitam / punnAgapippalIvRkSa-saptacchadagaNAzritam // 14 // tagarAgarukalhAra-kapitthabakulAkulam / hintAlatAlajambIra-bIjapUravirAjitam / / 15 / / priyAlabilvababbUla-priyaGgukadalIkalam / nAlikerAmlikAnimba-kadambatilakAGkitam // 16 / / campakailAtamAlekSu-pATalAparimaNDitam / khAdirAmalakharjUra-drAkSAmaNDapasaMzritam // 17 // nyagrodhasallakIsAla-sAgacandanasaMyutam / palAsadhavakakkola-zirISAdidrusaGkalam // 18 // SaDbhiH kulakam // sakhAtikaH pure ramyo, vapro yatra virAjate / OMkAravarNavannityaM, rakSakaH puravAsinAm // 19 // sadaNDA yatra rAjante, prAsAdAzcA'rhatAM sadA / aGgalyA daNDamiSato, darzayanti divaM kimu // 20 // dhvastAndhakAraiH kalazaiH, prAsAdazikharasthitaiH / nizAdivasayorbhedo, lakSyate yatra no pure // 21 // vyAghrapaJcAsyavaktreSu, svairaM krIDanti pakSiNaH / jinageheSu ramyeSu, mahimnA mahatAM na kim // 22 // yatra yoSijjano bhAti, bhUribhUSaNabhUSitaH / asaMmAtaH surapure-'psarojana ivA''gataH // 23 // ekAkinyo'pi kAminyo, gacchantyazca gRhAntaram / sasakhIkA ivA''bhAnti, saGkrAntA ratnabhittiSu // 24 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 vAtAyanatasthuSINAM, kAminInAM mukhAmbujaiH / vitarkayanti kiM vijJAH, zatacandraM nabhastalam // 25 / / kAminInAM kaTIdeza-zobhAlajjitamAnasAH / mRgendrAH kRzatAM prApu-rvanavAsaM ca saMzritAH // 26 / / hRdaye jinarAjo'sti, yopitAM svapatistathA / gurustathApi vidvAMsaH, satItvaM pravadanti hI // 27 // rAmA iva ramA yatra, krIDanti dhaninAM gRhe / capalatvamapAkRtya, kArmaNeneva yantritAH // 28 // mRgAH kuraGgatAM prApuH, purastrInetratarjitAH / mahAnto'pi hi vaivayaM, labhante mAnabhaGgataH // 29 / / ratirUpajitvarINAM, purastrINAM stanaiH samam / spardhAtaH kumbhinAM kumbhAH, sahante zRNito vyathAm / / 30 / / yatra rAmA ivA''rAmAH, patrAlIparimaNDitAH / vinamrAH phalabhAreNa, sadvRttitilakAGkitAH // 31 / / hArA iva purIlokAH, sadvRttA guNazAlinaH / zobhante nirmalA yatra, madhyasundaranAyakAH // 32 // mahiSyaH zyAmalA yatra, ghanAghanaghaTA iva / payobhArabharAkrAntA, garjanArAvarAjitAH // 33 // ramA cApalyamRtsRjyA-'karod yatra sthiti sadA / zaGke kiM bhramaNotpanna-zramAd vizrAmamagrahIt // 34 // yatra drumeSu nAnA-viyogo na jane kadA / sarogA vihagA eva, tithAveva kSayaH sadA // 35 / / kujanmAno vane yatra, na kadApi hi mAnavAH / madoddhatA gajA yatra, tucchakarNA hayAstathA // 36 / / nagaropAntadhAtrIva, rAjate ramaNItatiH / sadhavA sadoccagotrA, samAzokasamanvitA // 37|| dhanurvallIva paurastrI, namrA ca saralAzayA / zuddhavaMzasamutpannA, guNakoTisamAvRtA // 38 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 kariNIvad vArihartyaH, kumbhamaNDitamastakAH / uccahastA(stAH) sadAzyAmA(mA?), mandasaMcaraNapriyAH // 39 / / yatrA''paNatatI reje, saMkIrNA satkrayANakaiH / jaGgamA kalpavallIva, vyavasAyavidhAyinAm // 40 // dAtAraH sulabhA yatra, kRpaNA durlabhAstathA / pure yallabhyate sarvaM, lokoktiH sA tu niHphalA // 41 // ibhyA yatra pure nityaM, kamalAbaddhamAnasAH / mattAzca SaTpadA yatra, kamalAbaddhamAnasAH // 42 / / udArA dAnino yatra, kRtonnatakarAH sadA / madoddhatA gajA yatra, kRtonnatakarAH sadA // 43 // cAndanAstaravo yatra, bhujaGgagaNasaMzritAH / surUpAH paNyavanitA, bhujaGgagaNasaMzritAH // 44 // mAhezvarA janA yatra, zivasaMbaddhamAnasAH / zraddhAlavaH zubhAcArAH, zivasaMbaddhamAnasAH // 45 // azokA yatra modante, yoSiccaraNatADitAH / kAmino vihvalA nityaM, yoSiccaraNatADitAH // 46 // viSNudharmaratAH sarve-'jinabhaktiparAyaNAH / / samyaktvadhAriNaH zrAddhA, jinabhaktiparAyaNAH // 47 // bhittiruccastanI yatrA-'varodhe ca nRpAGganA / asUryampazyA'dRSTAnya-narA nityaM virAjate // 48 // laGkA zaGkAkulA jAtA, campA kampamavApnuyAt / apatadvArakA vArDoM, zivapuryAH puraH sadA // 49 // ityAdiguNayuktAyAM, muktAyAM duSTamAnavaiH / puryAM zrIzivasaMjJAyAM, khyAtAyAM jagatItale // 50 // // atha zrIbhujanagaravarNanam // dIrghakUrcA janA yatra, mAlakA iva pakSiNAm / yatra lambAlakA bAlA, kumAryo bahuvatsarAH // 51 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 yatrA'sti vyasanI lokaH, paradravyakRtau sadA / na daNDo yatra caurANA-mahiMsA tena bhUyasI // 52 // vRkSA guggulikA yatra, prastarA bahavo'dhvani / sareNavaH saritsArthAH, parityaktAmbubindavaH // 53 // tApapIDitagAtrANAM, calatAM mArgagAminAm / svavapuHpratibimbAnAM, chAyA naivA'nyathA'dhvani // 54 // yatrA'sti bhUpatirbhAra-mallo malla ivA'riNAm / dAtA bhoktA sadA nyAyI, kIrtipUritadiggaNaH // 55 // prAsAdA yatra bhUyAMsaH, kailAsasyA'nujA iva / vyomasaMlagnazikharAH, jinabimbavirAjitAH // 56 / / yatrA'sti nagaropAnte, bhujAhvo naganAyakaH / zrImadbhujanagarasya, kIrtistambha ivA'zubhat // 57 / / uccaiHzrava:samAnAnA-mutpattiryatra vAjinAm / ravirathAdivottIrNA, draSTuM citramilAtale // 58 / / ityAdiguNasaMyuktAd, mahebhyajanasaMzritAt / samudratanayAvAsAda, bhujAdinagarottamAt // 59 / / ilAtalamilanmauliH, saMyojitakaradvayaH / ziSyANuramaracandro, vijJaptiM tanutetarAm // 60 // yathA'tra - vikAzipaGkajazreNI-kozamuktaparAgataH / jaharSuruccairAnandAd, gandhalubdhA madhuvratAH // 61 // sakaGkaNaraNatpANi-kAminIkarasaMhateH / gorasasya zubho gandho, vistAraM prApa sarvataH // 62 / / triyAmAvirahodbhUta-jvarApagamakovidam / avApa vidhurA cakra-vAkI hRdayavallabham // 63 / / kuNDoghnyaH prakSaraddugdhA, jihvAlehitatarNakAH / dAmanIbandhanatyaktA, yayurgAvo vanAntaram // 64 // sasnehAH saguNAzcaiva, tamodarzitamArgakAH / pAtrasaMsthA api prApu-glAni kajjalaketavaH // 65 / /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 lUtAtantupaTAzaGkA-mavApa rajanIkaraH / apazriyaH kumudvatyo, bhejuH saGkocamulbaNam // 66 // guhAsu vasatiM bheje, yadA bhItyA tamobharaH / gatodyamA iva nRpAH, kSayamApuzca tArakAH // 67|| yadA jinendrageheSu, zrUyate jhallarIravaH / purato jinamUrtInAM, kriyante dIpakA janaiH // 68 // zabdAyante yadA tAmra-cUDAstaruSu saMsthitAH / mahebhyA ApaNazreNau, yadA tiSThanti tuSTitAH // 69 / / tadA mahebhyasatsabhya-pUritAyAM suparSadi / indrAnujatanUjasya, vAcanaM pravidhIyate / caritraM parivAcyate / / 70 // pAThyate ziSyavargasya, zabdazAstrAdikaM sadA / vAcyante cA'nyazAstrANAM, pustakAni bahUdyamAt // 71 // abhavan jinageheSu, snAtrANi bahubhaktitaH / saptadazabhedabhinnA, jinArcA vasusaGkhyayA // 72 / / ityAdipuNyakRtyAni, kriyamANe nirantaram / sarvaparvaziroratna-magAd vArSikanAmakam // 73 / / duSTASTakarmasaGghAta-ghAti SaSTASTamAdikam / vidhAnaM tapaso jAta-mAtmanaH zuddhihetave // 74 / / vyAkhyAnairnavabhistatrA-'nalpasaGkalpapUraNe / vAcanaM kalpasUtrasya, kalpadruriva jaGgamaH // 75 / / sUryamitaghasrAvadhi, jIvAmAripravartanam / kulAlacakrirajaka-kukarmazreNivAraNam // 76 / / pUgIphalakhaNDapuTA-dAnaM dhArmikapoSaNam / satsAdharmikavAtsalya-karaNaM kAraNaM zriyaH // 77|| yAcakAnAM mano'bhISTa-sAdhanaM khyAtikAraNam / dAnaM zraddhAlubhirdattaM, vArSikaM puNyapuSTaye // 78 / / mahAmahaHsamaM jAtA, caityAnAM paripATikA / manye siddhivadhUbhAle, patrAlIva manoramA / / 79 / /
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 97 ityAdipuNyakRtyAni, babhUvustAtanAmataH / jAyante ca tathA nityaM, tAtAnAM saumyacakSuSA // 80 // atha tapAgacchahastimallaskandhavibhUSaNa-vAsavasamAnabhaTTArakazrI5 zrIvijayadevasUrIzvaraguNavarNanam // tapogaNamahAmbhodhi-samullAsanizAmaNim / zrIvijayadevasUri-mAnayAmi stuteH patham // 81 // sUrevijayadevasya, ko'haM sadguNavarNane / yatkIrtikAminIbhAle, kastUrItilakaM nabhaH // 82 // ayi tvatkIrtikAminyA, bhramantyA jagatItraye / tAratArAmiSAnmuktA-hAro'yaM truTitaH kimu // 83 / / yatratatrA'bhramat kIrti-kAminI te nirargalam / kA zikSA dIyate tasyAH, kSiptaH zIrSe yayA'JcalaH // 84|| tvatkIrtibhraMmatI vizve, zramaM prApnoti no kadA / satyalokoktirevaiSA, caraNe bhramaro'sti yat // 85 // jagad dhavalitaM kIrtyA, paGktibhedaH kRtaH katham / na kAlimA durvacasAM, mukhasthA dUrataH kRtA // 86 / / zaradabhrapaTalIzubhrA, kIrtiste jagatItalam / pAvayantI pAvanAya, gatA gaganamaNDalam // 87 / / lATe dhATe ca karNATe, gUrjare mAlave tathA / yatra tatrApi te kIrti-naTIva bahurUpiNI // 88 // yazaHkIrtibharau klAntau, bhuvanatritayATanAt / himorvIdharakailAsa-miSAt kiM bhuvi saMsthitau // 89 // ahAryadhairya nirmAya, nirmAyaM tvAmaho! guro! / vidhirjagati vikhyAto, nararatnavidhAnataH // 90 // varyAt turyArakAcchasyaH, paJcamo'yaM vizeSataH / yatra svAmistvamutpanno, bhavyAnAM tArako bhuvi // 91 / / yadIyavaktrasaubhAgya-mAlokya rajanIkaraH / / viSamatti trapAbhAnA-llAJchanacchalataH kimu // 92 / /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 tvadAsyena tulIkartu-mISpatiH kimu paGkajam / taTAkamadhya AkaNThaM, mantramArAdhayatyasau // 93 / / mukhe tejo'mRtaM vAci, pradattaM tava sadguro! / tena puNyena zazinA, samprAptaM zivamastakam // 94 // vizvazasyaguNagrAma-sambhRtaikatano! mune! / pavitracAritranidhe!, ciraM jaya kRpAmbudhe! // 95 // jaya tvaM zrItapAgaccha-payonidhinizAmaNe! / [vardhamA] najinAdhIza-[paTTA?]nukramadhAriNe // 96 / / jaya tvaM vItarAgAjA-paripAlana[tatpara!] / sa[magra?] jai[na]siddhAnta- sa....... // 97 / / zrIjinazAsanavyoma-prakAzananabhomaNe! / apArabhavapAthodhi-tAraka! tvaM ciraM jaya // 98 // jaya tvaM jitakandapa!, darpasarpagarunmate! / ananyarUpasaubhAgya-tiraskRtamanobhava! // 99 / / evaM samagrasadguNa-ratnarohaNabhUdharaiH / trisandhyaM natagAtrasyA-'vadhAryA me natiH sadA // 100 / / tathA tatratyatAtapAdapadadvandva-sevAvidhiparAyaNAH / sUrayo vijayasiMhAH], sarvAnUcAnapuGgavAH // 101 // cAritraguNasaMyuktA-zcAritravijayAbhidhAH / vAcakapadaM dadhAnAH, kSameva kSamayA'nvitAH // 102 / / zrIkIrtivijayavijJA, vijJAH zrIkumarAstathA / zrIRddhivijayavijJA, vAdIbhadhvaMsapaJcAsyAH // 103 / / kuzalAd vijayAhvAnAH, paNDitA guNamaNDitAH / amAtyapadasaMyuktA, gacchakAryadhurandharAH // 104 / / somavat somavimalA, gaNayo haMsanAmakAH / kSemato vijayAhvAnAH, sAdhuto vijayAstathA // 105 / /
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 mRgAvatIsamA sAdhvI, sAdhvI guNasamanvitA / rUpAI bhagavanmAtA, vikhyAtA bhuvi sadguNaiH / / 106 // ityAdisAdhusiMhAnAM, tAtapAdAbjasevinAm / prasAdye natyanunatI, yathArha zamipuGgavaiH // 107 // tathA'tratyagaNivivekacandrAhvo, jayacandrAbhidho gaNiH / vratinI vijayAllakSmI-nilakSmIstathA'parA // 108 / / ityAdisArvasAdhUnAM, tAtapraNatikAriNAm / trisandhyaM natagAtrANA-mavadhAryA natistathA // 109 / / yadatra likhitaM lekhe, nyUnaM vA'dhikameva hi / kSantavyaM tat kSamAsArai-gurubhirgaNadhAribhiH // 110 // yataHchadmastho hi yathA brUte, tathA kartumazaknuyAt / samyak zayitumazaktaH, pRSThagranthiH pumAn yathA // 111 // kArtikasya site pakSe, dvitIyAvAsare vare / vAre jambhadviSaH sUrA-viti maGgalamuttamam // 112 / / zubhamastu mama gurUNAm // [pAchalI tarapha-] ai namaH / / svasti zriye prathamatIrthapatistrisAyaM, sastAt satAM vRSabhalAJchitapAdapadmaH / ... [bahAranA bhAge-] u. zrIamaracandraga0 lekhaH // -x--
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 (7) sUryapurastha-zrIvijayadevariM prati rAjapurAt zrIdhanavijayopAdhyAyasya lekhaH (saM. 1704) - muni trailokyamaNDanavijaya svastizrIsukanI svayaMvaravarA caJcatkalAzAlinI, tIrthezaM zrayati sma yaM surasarit zambhu mukundaM ramA / zrImaddAzarathiM yathA janakajA sarvAcalaM menikA, zItAMzuM kila rohiNIva vilasatpRthvI ca pRthvIpatim // 1 // [zArdUla0] svastizrIH zrayati sma yaM jinapatiM nizzeSazobhAbharaM, vaikuNThaM prasabhaM purANapuruSaM gopAGganAsaGginam / dAsAha~ svapatiM janArdananaraM protsRjya kRSNadyuti, jJAtvA vAridhizAyinaM ca sahasA dAmodaraM kezavam // 2 // svastizrI: kalahaMsikeva bhajate yasyeziturnityazaH, pAdAmbhojayugaM svabhAvasubhagaM saMsAranIrAtigam / sallakSmaikasukesaraM gatamalaM duHkaNTakairvajitaM, vandyaM vizvanarAmarAdhipatibhirvighnaughanirnAzakam // 3 // svastizrIH kamalAbhirAmamanaghaM yatpAdapadmAkara, zi[zrAyA'] bhayadaM sadA munijanaiH saMstUyamAnaM stavaiH / jJAtveti svakajaM sakaNTakamahAbhRGgAravairbhISaNaM, sItaM klezapadaM jaDaiH paricitaM duSTairbakoTairhatam // 4|| svastizriyaH sarvata eva sarvA, jinottamaM prANapatiM prapannAH / yaM prAstadoSaM jitaroSapoSaM, vibhAvya citte parayA'tibhaktyA // 5 // [upajAtiH] yasyA'STakarmakSapaNodyatasya, natAGgivRndArakapAdapasya / kathA smRtA'pIha pipartyabhISTaM, satAM nRNAM kAmagavIva vandyA // 6 / / yo mUrttimAn jaGgamakalpavRkSaH, samapradaH sarvajanairihocyate / samaJjasaM tanna vibhAsate yad, bhayaprado naiva janeSu kahicit / / 7 / /
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 101 yasya kramAmbhoruhilAJchanasthaM, turaGgamAvIkSya dadhAmi tarkam / tiryaktvamAspheTayituM svakaM kiM, sevAM tanotyeSa jinAdhipasya / / 8 / / tApAkule tApanamaNDale'haM, rathasya bhArodvahane'pyazaktaH / tataH kva yAmIti vicArya lakSma-cchalAddhayo yatpadamAzrayat kim / / 9 / / saMsAranIrAkaratastvayoddhRtAH, svAmin! naraughA bhavatAMhilInAH / kRpAM vidhAyoddhara mAmitIva, zaGke hayaH zaMsati lAJchanasthaH // 10 // yasyA'rhato'svapnagaNArcitasya, muktiM prati prasthitimAdadhAtum / sampreSitaH kiM vidhinA'tibhaktyA, hayaH padasyA'GkamiSeNa manye // 11 // jAtastirazcyAmahamaSTamaGgalaH, svapne'pi nA'darzi kathaM jananyA / itIva vijJaptikRte yadaMhi-lakSmacchalAdyatpadamAzrayat kim // 12 // yenA'rhatA svarNarucA svakAntyA, sthairyAcca kiM nijjita eva meruH / tatsAmyamAptuM vya(vi)jane tapo'rtha, jagAma yad dRgviSayo'dhunA na // 13 / / yatpRSTibhAmaNDalakaitavAt kiM, niSevate'harpatireva manye / kharAM zrutAmatra jane'tinindyAM, niSedhanArthaM sumanAH svakIyAm // 14 // garbhe samAgatya jinena yena, nirdhATitA doSatatirjanAnAm / sAtaM samAsAditameva yat tat, tathyA'bhavat zambhava ityabhikhyA // 15 // yadabdadAnAmbudavarSaNena, nRNAM pariplAvitadausthavRkSAH / na te prarohanti punaryathA sarit-pUreNa saMplAvitapArzvavRkSAH // 16 // saMvedmi kAlatrayameva tattva-trayaM ca vizvatrayamityavaimi / prajJApanArthaM zirasi svakIye, chatratrayaM yo'tra jino babhAra // 17 // - - - - - - - jAnirAsId, yastIrtharADityavadhAraye'ham / [yatpArzvato bhaktibhRtAM na caivaM, jJAnAdiratnasya kuto'nyathAptiH // 18 // senAsatIkukSisaromarAlaM, jitArisarvAvaninAthasUnum / tattIrthanetAramanantasAraM, premNA praNamyA'malazambhavAkhyam / / 19 / / // iti zrIdevavarNanam // puraM sphurat sUryapurAbhidhAnaM, manuSyaratnapravaraM nidhAnam / kasyA'sti nA''hlAdakRte suteja-zcakSuHpathasthaM hi yathA suvarNam // 20 // vaiDUryamuktAphalazaGkhazukti-pravAlamukhyairvividhaiH padArthaiH / bhRzaM bhRtAyAH [pura]to hi yasyA, jalAvazeSatvamavApa vArddhiH // 21 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 zrImadgurUNAM caraNAravinda-rajo'mbhasA kSAlitabhUtalAyAH / anekasatpuNyajanAzritAyA, yasyAH purastAdalakA lakAbhA // 22 / / jAne dRzodikaraM janAnAM, puraM sudhAkuNDamavetya yat kim / tadrakSaNArthaM svayameva mUrttaH, zeSo'tra vapracchalato'bhyupetaH // 23 // purAdyataH zrInilayAdalakSmI-pravezalezapratiSedhanArtham / manye'hamevaM vihitA vidhAtrA, kiM khAtikA vAribhRtA samantAt // 24 // yasmin purAsannavane nikAmaM, pikAGganAnAM miSatassametAH / kiM nAkanAryaH suralokato dAga, saGkIrtayantyaH suguroryazo'tra // 25 / / agaNyapuNyaprabhavasya lakSmI, nirIkSya yasyA'marapattanaM kim / svarge nivAsaM kRtava]t vitarke, viSaNNacittaM dhanalajjayaiva // 26|| [candrA]nanA vArijapatranetrA, yatrA'GganA vIkSya gavAkSasaMsthAH / UhaM dadhurjA iti pUrNimAyA-mudeti kiM candrazataM rajanyAm // 27 // tenuH sakarNAH pravilokya tarkaM, yasyopakaNThe tapanAtmajAM nadIm / samAgatA'stIti vilokituM kiM, pituH svakIyasya puraM prabarham // 28 // suzrAvakAn yatra nirIkSya manye, jIvAdisattattvavicAradakSAn / svAtmAnamAdhAya sahasradhA kiM, samAgataH svargigururgarIyAn / / 29 / / saMprekSya nArIdadatIH sudAnaM, madhyandine yatra gatA munIzAH / kalau yuge santi na kalpavallya-zcakrurvicAraM tadalIkameva // 30 // surAlayAt svAyatisAdhanAya, surAGganA eva samAgatAH kim / zrAddhAGganAnAM miSato'tra manye, dAnaM dadantyo(tyo) vratinAM hi yatra ||31|| yatrA'bjadRg ratnanibaddhabhittau, saGkrAntamAlokya nijaM svarUpam / nihanti pAdena ruSA sapatnI-buddhayeti manye divasAvasAne // 32 // yatrA''gatAH pAnthajanA vizeSa, vidanti no ghasranizIthinInAm / ratnapradIpaizca gRhapradIpai-viyatpradIpairdalitAndhakAre // 33 // yatrA'rhatazcaityaziraHpradeze, prottambhitaM daNDamavekSya manye / zrItIrthanAthadviSato nihantuM, kiM vedhasorvIkRta eSa daNDaH // 34 // yasmin narANAM ca jinezvarANAM, narezvarANAM varamandirANi / svato'dhikAnyeva vilokya jagmu-rmanye suraukAMsi vimAnatAM kim // 35 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 sadvarNavarNyaM varazabdayuktaM, vibhaktivanmUrkhajanairagamyam / bahvarthabhRllakSaNavacca yat puraM, vizAradaiH saMzritameva bhAti ||36|| pradveSo yatra pApe dRzadi kaThinatA nirdayatvaM kRpANe, rudratvaM vyomakeze dinakarakiraNe tApakartRtvamasti / jADyaM nyakSe ca vRkSe kacavaranicaye bandhanaM varNI (Ni) nI nAM, duSTAci (cI) rNe viSAdo bahalamalinatA kajjale naiva loke // 37 // [ sragdharA] zrImattapAgacchguroH padAbja - nyAsena saMpAvitabhUpradeze / nirantaraM sAdhujanapraveze, zriyAnvite zrImati tatra deze ||38|| [ upajAti: ] // iti zrInagaravarNanam // zrItAtapAdAMhnipayojasevA - spRhAlavaH zrAddhagaNAH subhaktAH / vasanti yasmin nagare prakRSTe, purAt tato rAjapurAbhidhAnAt // 39 // saMyojitakaradvandva- padmapezalakuDmalaH / vinayAvanataH sarvAGgo, dhanAdivijayaH zizuH ||40|| [anuSTup ] sAnandaM sapramodaM ca, bahumAnapurassaram / sautsukyaM sAdaraM jAgra-dbhaktisambhArapUrvakam // 41 // vinayanayAJcitacetA, harSAt saMvarddhamAnabhaktirasaH / sAtizayasauvAzaya-nivedanAya pragaTavacasA // 42 // [AryA] yogAbhimatapadArthai-gaNitAvartaiH sadA samabhivandya | praNayati vijJaptimimAM, vidhivad romAJcakaJcukitaH ||43|| kAryaM yathA cA'tra sahasrarazmau, samAgate pUrvagirIndrazRGge / sadibhyasabhyaiH paripUritAyA - mAnandataH saMsadi saGgatAyAm ||44|| [upajAti:] zrUyamANaM sudhApAna- miva zrotRsukhAvaham / zrImataH paJcamAGgasya, vyAkhyAnaM duritApaham // 45 // [ anuSTup ] siddhAntanyAyazAstrAdeH pAThanaM paThanaM mudA / yogopadhAnayornitya mudvAhanamanekadhA // 46 // bhavinAM nandikRnnandi-bhavanaM vidhisaMyutam / dvAdazavrataturyAdi-vratasyoccAraNaM zubham ||47|| ityAdinityakRtyAni, nirvighnAni samAdhitaH / siddhi prAptAni sarvANi, saMjAyante sma cA'dhunA // 48 // 103 "
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 kramAgate zrImati sarvaparva-garvAndhakAre divasezvarAbhe / zrI [vArSike?] parvaNi sarvadevaiH, kRtotsave dharmabharAbhirAme // 49 // [upajAtiH] snAtraM zrIjinasadane, pUjA jinapasya saptadazabhedaiH / gItanRtyAdiyuktA, pustakapUjA'GgapUjA ca // 50 // [AryA] zrotRjana[ci]ttakalpita-kalpadrumakalpakalpasUtrasya / sakSaNanavakSaNairapi, vyAkhyA'khilazAstrasArasya // 51 // SaSTASTamavarASTa[ka-pa]kSakSapaNamukhyakaH / tapovidhiraSTakarma-kSapaNapravaNoM['zumAn?] | // 52 // [anuSTup] sAdharmikajanapoSaNa-maghasantatizoSaNaM sukRtakaraNam / bahujinaguruguNagAyana-manujAnAM(?) draviNadAnaM ca / / 53 / / [AryA] dvAdazadinAni yAva[-jjIvA?] bhayadAnaghoSapaTupaTahaH / caityaparipATikAyAH, karaNaM saGghArcanaM caiva // 54 // ityAdiparvakarmANi, sasaukhyAni nirantaram / nirapAyatayA samyag, prAvartanta mahodayam // 55 // zrItAtanAmamantra-smaraNAsAdharaNaikakAraNataH / yadvad dinakarakiraNai-ssahasrapatrANi vikasanti // 56 // aparaM- yannA[ma]mantrasmaraNaM sudhAto-'dhikaM paripratyavadhArayAmi / AdyaM [sa]dA''nandakaraM janAnAM, pItA satI tuSTikarA yataH sA // 57 / / [upajAtiH] yenA''tmarUpeNa tRNIkRtaH prAga, zrInandanaH sAdhujanopagIH / bhavAmbakodbhUtahiraNyaretasA, no cet kathaM dahyata eva zIghram // 58 / / yadvaktrarAkAzazinA samatvaM, saMbibhratA candramasA yadAptam / duzcihnamadyApi ghanAzramastha-staddarzayatyaGkamiSAt kiminduH // 59 // kailAzazailodaragaurakAnti, yazo yadIyaM nitarAM bhramat kim / kRtvA trilokI dhavalAmavaimi, marutpathe krIDati candradambhAt // 60 / / dharmopadezAvasare yadIya-mukhendusaMsUtavacaHsudhAM yat / nipIya kecit sumanaHsvabhAvaM, kecid vrajantyakSaratAM ca dhanyAH // 61 / /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 105 iSTeSvaniSTeSu ca yasya sAmyaM, saMvIkSya doSAH kRtaroSapoSAH / kuzikSazaikSA iva te svadoSa-majJAyamAnA hi paraM prapannAH // 62 / / yasyotkaTaM dhyAnabalaM vicArya, dUraM gatAH sapta darA bhiyeva / te'prApyamANA vasati jane'smin, yad vairiNAM vAsagRhaM praviSTAH // 63 / / yena svagatyA jitarAjahaMso, vilajjito'gAd varamAnase kim / yadvaktramitraM kamalaM nirIkSya, vairaM smaran caJcapuTena hanti // 64 / / niSevate yaM jaladhissametya, padovarekhAcchalataH kimeSaH / vijJaptikAM kartumitIza! jahyAH, me kSAradoSaM jagatAmaniSTam // 65 // yo'gAdhasaMsArapayodhimadhye, patajjanAnAM karuNAspadAnAm / svavAktaraNyAmadhiropya pAraM, nayatyajasraM varanAviko yathA // 66 / / karpUrapUropamayA yadIya-kIrtyA trivizvaM bhRtameva manye / cennaivameSA jagati prapUrNe, kuto'nyathA prAjJajanaiH pragIyate // 67|| sadvidyayA vajramunIzvarasya, labdhyendrabhUtestapasojjvalena / zrImajjagaccandramunIzituH sad-dhyAnena ca zrImunisundarasya // 68|| zrIsiddhasenasya kavitvazaktyA, sAmyena ca zrIguruhIrasUreH / SaTtriMzadAcAryaguNairgariSTho(SThA), yaH(ye) sAmyamAbibhrati sUrirAjA(jAH) // 69 / / guNaikasaratnasurohaNAnAM, kRpArasaprINitasajjanAnAm / svasthairyatastarjitamandarANAM, gAmbhIryato dhikkRtasAgarANAm / / 7 / / zreyovatAM bhAgyavatAM tapasvinAM, mahAtmanAM puNyavatAM yazasvinAm / bhaktyollasadvAsavavanditAnAM, teSAM gurUNAM nayananditAnAm // 71 / / svahastalikhitasyA''zu-lekhasyA''gatimuttamAm / samIhate zizurnityaM, manaHsantuSTipuSTaye // 72 / / [anuSTup] tena zrImagurubhi-rguNagurubhiH pravarabuddhijitagurubhiH / chando'lakRtitarkA-''gamazAstre nihitanijamatibhiH // 73 / / [AryA] sauvazrIsAravapuH-parikaranairujyasUcanAcaturAH / lekhA: prasAdanIyAH, prasadya sadya: svakIyazizau // 74 / / praNatiravadhAraNIyo-pavaiNavaM zaizavI vizeSeNa / zrItAtairabhrAntai-niSNAtaivizvavikhyAtaiH / / 75 / /
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 tatrApi vigatatandrAH, zrImatzrIvAcakA amaracandrAH / zrItAtacaraNavArija-sevArasarasikamadhupendrAH // 76 / / vibudhAH khimAdivijayA, vibudhavarA rAmavijayagaNayazca / prAjJA vinItavijayA, dhRtahRdayAH paramagurukRtye // 77|| sadvidyA nayavijayA, vibudhA vibudhAzca vIravijayAhvAH / matimanto mativijayA, vibudhavarAH paramagurubhaktAH // 78 // kRSNavijayavibudhA api, paNDitamukhyAzca zAntivijayAhvAH / amaravijayavaravibudhA, vibudhavarA lIlacandrAzca // 79 // gaNayo'pi gaGgavijayA, jasavijayagaNivarAzca gaNayo'pi / rAmavijayanAmAno, gaNayo'pi ca lAlavijayAkhyAH // 80 // jayavijayAbhidhagaNayo, gaNinI cAMpAM tathA satI premAM / zIlavatI ca jayazrI-nizrIH satyazIladharA // 8 // ityAdisAdhusAdhvI-vargANAM tAtacaraNabhaktAnAm / anunatirapi prasAdyA, sadyo vandyaistridazatatibhiH // 82 / / atratyA dhImantaH, premavijaya-kuMaravijayagaNayazca / saubhAgyasiMghavijayAH, tejavijayagaNivarA api ca / / 83 / / sahajazrI-jayatazrI-pramukhAH praNamanti tAtaguNaraktAH / saGghaH sakalo'vatyo, vizeSato bhaktito namati // 84 // nyakSaM vijJaptyanaucityaM, kSantavyaM kSantumahitaiH / hitAziSaH prasAdyAzca, vizeSodantagarbhitAH // 85 // [anuSTup] namatitarAM varabhaktyA, vizeSataH siMghavijayazizuraNukaH / bAhulabahulapakSe, paJcamyAM sazivamiti bhadram // 86 // [AryA] // chaH // zrIrastu // chaH // [bahAranA bhAge-] // pUjyArAdhya / / sakalabhaTTArakavRndavRndArakezabhaTTArakazrI19 zrIvijayadevasUrIzvaracaraNendIvarANAM vijJapti / rAjapurAt u0 zrIdhanavijaya ga0 lekhaH / saM. 1704 varSe sUratibandire / / kAvya 86 / /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 107 (8) vargavaTI (vagaDI) nagarasthita-gaNAdhipazrImadvijayaprabhasUrINAMpArve nADulAIta: mahopAdhyAyazrImeghavijayagaNipreSitaM vijJaptipatram - maho.vinayasAgara OM hrI~ zrI~ aha~ e~ namaH / siddham / svastizriyAmAzrayaNIyamUrtiH, suradruvannirmitakAmapUrtiH / sphUrtiryadIyA mahasastrilokyAM, sarvApi nirvApitazatrukIrttiH // 1 // [upajAtiH] anAzrayANAmabhayAzrayo yaH, zaraNya evA'zaraNaM gatAnAm / zrImArudeva: zivasampade vaH, stAt bhaktiyuktyA natapUrvadevaH // 2 // na yasya kiJcid vinayasya dhairyaM, na yasya cAturya-mahAryazauryam / tasyA'pyavazyaM vidadhAti vazyAM, sAmrAjyalakSmI sudRzaH prabhuryaH / / 3 / / na bandhurAgadraDhimAnabandhurA, mahIyasA prItirapi kSamAbhujA / . bhujAbalaM vA prabalaM na yasya, tasyApi bhRtyasya dadAti rAjatAm // 4 // kiM sevitena prabhuNA ghRNAkSara-nyAyena yena kriyate'nugaH sukhI / jIyAt prabhuH zrIvRSabhaH sanAtanI, zriyaM dadAnaH sakRdAzrite jane // 5 / / smRto'pi dUrAt paramAM ramA jane, dadhAti nA'tizramataH sasammataH / yuktaM jagatyAM prabhuradbhutaprabhA-prabhAkaraH zrIRSabhaH sazAGkaraH // 6 // yAvanniSeveta janassacetanaH, sadA sa dAsaH prabhuvallabhastadA / tataH paraM neti gatirna netari, spRSTA na yasminniyamAdime'rhatAm // 7 // vayaM smarAmaH kila rAmabhUpate-rna rAjyanItiM bahubhiH stutAmapi / yasyAM paraM bhaktajane hanUmati, sthitiH smRtA'mudradaridratAyAH ||8|| adyApi cAdyastrijagadvinetA, dhyeyaH paraM yaH smRtimAtrakartuH / janasya nazyattamasaH prazasyAM, zrIsampadaM nandayati prasadya / / 9 / / sakRnnamasyAdividhAnavazyA, nityazriye te prabhavo yazasyAH / eSu svabhAve yadupajJa eva, devaH zivAyA'stu sa mArudevaH // 10 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 dhigastu teSAmadhamAdhipAnAM, dharmaM kurAjanyasurAdhipAnAm / ye bhRtyaduHkhaM dadate vinAga-zchAgaM ghnatAmagragataM surANAm // 11 / / Adyo'rhatAM mAdyadamandazAntitaH, kRtA'parAdhe'pi pare kRpAparaH / sAmrAjyadAne'sya nijAnujIvinAM, kimadbhutaM saMsmRtimAtrabhAvinAm / / 12 / / nijodaye modamRdambujAnAM, zUro vidUrAdapi bodhahetuH / tathA jinAnAM prathamo vimuktaH, svabhaktibhAjAmiyamuttamAsthA / / 13 / / kiM svAmibhistairanujIvinAM ye, na syuH prasannAH ziraso vyaye'pi / jagatprabhuH zrIRSabhastu yuktaM, zruto'pi yaH sarvasamRddhikartA // 14 // brahmAnuraktaM guNinaM svabhaktaM, bhRtyaM gaNAdhIzamiva prabhuryaH / prapIDayedIzvaratAM prapadya, zmazAnavezmA niyamAt sa rudraH // 15 // manye kimityeva vicintya bhadraM, lakSmAmipakSAnna jahAti dUre / jaTApaTiSTaH svayamIzvaro'pi, zrInAbhibhUi~namanUnatejAH // 16 / / zyAmo'pi kauTilyayuto'pi pUrva-mAmAzrito'yaM cikurasya bhAraH / Adyo'rhatAmityadhigatya jAne, taM noccakhAnAvasare vratasya // 17 / / namistathA zrIvinaminiSeve, vane'pi mAM dhyAnadhiyAmadhInam / itIva tau khecaracakriNau ya-zcakAra kAruNyamaho mahatsu // 18 // dUre na dUre'tha laghurgururvA, pramAdavAn udyamavAn vidheyaH / nA'yaM vimarzo mahatAmitIva, yaH kacchamukhyAn punaruddadhAra // 19 / / sAmrAjyabhoge sukRtAbhiyoge, nijAzritAn yaH sukhino vidhAya / putrAMzca bhRtyAn sakalAn [manuSyAn?], siddhAvapi svasya samAnakArSIt // 20 // tasya prabhorAdyajinasya yuktaM, jagadgurutvaM jagadIzvaratvam / vRthAbhimAnAdapare vimAnA-dhIzAH surAstattulanAM na yAnti // 21 // dhyAyannaman bhaktibharAt trisandhyaM, taM devadevaM jitakAmadevam / zrImArudevaM vilasan mahobhiH, sahasradhAmAnamivAbhyudItam / / 22 / / iti zrIyugAdIzvara-jagadIzvara-varNanam // atha nagaravarNanam yasyAmatIvonnatacaityarAjI, rAjIvinIzadyutimapyajaiSIt / tacchAtakumbhodbhavakumbhadambhA-dambhojapANiH samupAsta caitAm // 23 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ A - 2013 yasyAM nagaryAM jinacaityakumbhaiH, kAThinyamAttaM naramAnasAnAm / strIcetasAM tu svapadaprasaktyA, payodharaireva tadanvalambhi ||24|| daNDo nirastaH sakalaprajAbhyastasthau jinauka:kalazopakaNThe / tadA janAnAM karapIDanA'pi, manasvinInAM stanasannidhAne // 25 // uccairnibandhastu vihAraketau, cApalyayogAdiva yatra dRzyaH / tathaiva yUnAM manasastu hAre, muktAnubandhinyapi kAminInAm ||26|| parasparasparddhidazA jinauka:- pAJcAlikAnAM janabAlikAnAm / anyacca caJcadyuvatIjanAnAM, payodharANAM madanoddhurANAm ||27|| kriyAsu tattadvacaneSu rUpa prasAdhane pATavameva yatra / zabdAnusaMzAsanavAGmayeSu, vicakSaNAnAM ca mRgekSaNAnAm // 28 // laGkApi raGkA hyalakA'lakArthA, zAkhApuraM nAgapuraM puro'syAH / purandarasyA'pi puraM purANa-prAyaM priyaM naiva na bhogabhAvAt // 29 // punnAgarUpaH sakalo'pi loka-stannAgakanyAsu kimatra citram | bhogapriyatvaM prakRtistadIyA, bhogAvatItaH sphuTabimbamasyAH ||30|| zIrSe kalApazcikurAvalInAM, muktAkalApo'pi ca kaNThapIThe / strINAM nitambe'pi kalApa eva kiM pRcchyate tatra kalAnivAse // 31 // yasyAM nibandhazcikure vadhUnAM varAGgasaMsargabhRto'si tasya / prApte'pi nUnaM sumana:prasaGge, yuktaM phalaM hi svakRtAnusArAt // 32 // zrImadgurUNAM vacane'nuraktaH, puNye'tinaipuNyadharaH prasahya / jIvAdhikAreNa yathArthavAdI, yasyAM nisargAt subhago'GgivargaH ||33|| zriyAM nidAnairdraviNAdidAnairbhAvairvalakSaiH prasaratprabhAvaiH / yasyAM bhRzaM zrAddhajanaH suvRttai - rnijaM pavitrIkurute pravRttaiH ||34|| saMvegabhAve gatadRSTiranyaH kazcijjugupsuH zivamArgalInaH / zrIdevatArAdhanasAvadhAnaH, kauzalyadhArI guruvarNaneSu ||35|| vadhUjano'syAM vyabhicArayoge 'nurAgavAn na vyabhicAracArI / sitAmbare vaibhavasamprayogaM, puSNannanuSNAMzusamAnanazrIH ||36|| samaradhvaje devaguro: puroge, sajjIbhavatyaGgajadharmakRtye / atyucchritaM yaH kurute varAGgaM zrAddhIjano yatra sa darzanIyaH ||37|| 109
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 dRDhAratiryasya varAGgadAne, sabrahmacArivratajaitrazIlaH / tapaH kriyAyAmanizaM sakAmaH, zrAddhIjano'yaM viSaye'bhirAmaH ||38|| lekhAstu yAsAM karasaGgRhItAH, guroH padollekhanasaGgatA gIH / tAsAM hi hallekhavizeSa eva syAt padminInAM pratilekhanAsu // 39 // brahmakriyAyAmapi pauSadheSu vAtsalyakarmaNyatha dhArmikANAm / yasyAM vadhUnAM hi dhana: ( naM?) manazca paropakArAya punaH svakAya: ||40|| jinAdhirAjAM paripUjanAsu tathA munInAmadhivandanAsu / yAsAM ratiH syAccaraNodayena, sAmyAt sadAlocanarAgabhAjAm // 41 // tAsAM vadhUnAmatimAMsalatvaM, nitambabimbe stanayo -rava (?) / tatsparddhayA durbalatA'pi madhye, sthairyaM sukRtye capalatvamakSNoH // 42 // yatrAGganAnAM hRdayaM nyavAtsIt, guNAnurAgo muninAyakasya / dhyAnaJca zuklaM hyubhayAnumAnaM, muktAkalApena lasadguNena // 43 // mAdhuryamAsAM svarasasvareNa, gAne nipIyaiva jane prasanne / pikasya jajJe dhvanite'pakIrtti - mUrttiH paraM zyAmalitA tayA'sya // 44 // guNAstathA'vApa guNAstrilokyAM, bhavanti sarvatra na tatra vAdaH / zrAddhISu yasyAM guNapakSa eva, patrAvalambo'styalike tadAsAm // 45 // muktAtmanAM sadguNavAn nibandhaH, strIkaNThapIThe ramate nitAntam / caityeSu yeSAM pratibimbarAjI, tataH puraM nirvRtirUpametat // 46 // tatrA'bhirAmaprabhupAdareNoH, pAvitryataH paJcavaTIkRtAyAm / sphuTIbhaved devanaTIstutAyAM, puryAM paraM vargavaTItinAmyAm // 47 // iti zrIpUjyapAdapavitrIkRtavagaDInagaravarNanam / atha naDulAI -varNanAdi - kAryasamAcArAH yaccaityamuttuGgatayA suvarNa-prasaGgataH saGgamanAt surANAm / sukhena devAdrijayaM vidhatte, sugandhinA saumanasodayena // 48 // vibhUSitaM tIrthakRdarcanAsu, ghaNTAravAcchAditaduSTazabdam / yaccaityamAlokya budhairatarki, svarloka evA'vatatAra saiSaH // 49 // seyaM sudharmA'pi sabhA tadIyA, samAzritopAzrayakaitavena / pratyakSalakSmIstadimA mRgAkSyo, rambhAzciraM bhAvanayA'tra tasthuH // 50 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 111 upAzrayo'pyatra ziro'tibhArAd, govarddhanoddhArakaviSNurUpaH / tRNyA yadUrvaM haritA mayUra-picchAni nityaiva tadatra lakSmIH // 51 // vAratrayeNa prakaTAM trinetrIM, candrodayaM mUrddhani vA dadhAnaH / uttambhitaH stambhabhujairmunInAM, sthAnaM sadaizvaryavibhAM vyanakti // 52 // guNAnurAgI vinayI nayI ca, saGgho'styamuSyAM vijayI vizeSAt / vivekavAn sarvavicAracAru-raucityasatkRtyaruciH sacetAH // 53 // dAnena karNo'rjuna eva kIrtyA, nissImazauryeNa ca bhImarUpaH / jinArcanodbhAvanayaiva dharma-sunandanaH satyavacAH suzIlaH // 54 // sItAsamAzleSadhiyaiSa rAmaH, zubhAzayo lakSmaNabhAvazAlI / zrIrAjako vyavahArimukhyaH, saGghAgraNIH zIrSamaNI budhAnAm / / 55 / / satvAdhikAH sadguNasAdhikAzca, hiMsAnRtAdeH pratibandhakAstAH / ArAdhikAH zrIjinasanmunInAM, zrAddhyo'subhAjAM susamAdhikAmAH // 56 / / zrImadgaNAdhIzvarabhaktikarma-NyAlInasuzrAddhajanAdhivAsAt / prasiddhibhAjaH sakale'pi deze, puryA nabhaHpUrvataTAkikAyAH // 57 // viziSya ziSya: karayojanena, paJcAGgaraGgatpraNipAtadakSaH / karoti vijJaptimimAmamAyaM, meghAdizabdAd vijayastrisAyam / / 58 // yathA'tra pUrvAcalacUlikAyAH, zikhAmaNIbhUtasahasrabhAnau / jAte dinasyAbhyudaye'stabhUbhRn-mUrdhAnamArohati zItabhAnau // 59 / / yathA'nayA bibhratI bhinnarUpaM, jainAgame'mI vividhaiH svabhAvaiH / pramANamArge hRdaye'vatIrNe, tadaikyameva prathate pRthivyAm // 60 // tathaiva tArAH sphuritAni dadhruH, pRthak pRthak tAvadamUrnizAyAm / sahasrabhAnau gagane'vatIrNe, tejAMsi tejasvini mizritAni // 61 // dvijAdhipe vyomapayodhimadhye, vitanvati snAnavidhi babhUvuH / tArAsvarUpAd bahuphenapuJjA-ste'stAdrige'smin sahasA vilInAH // 62 / / nakSatranAthe ghanazUratApA-nnaMSTvA'stazailaM pratiyAtukAme / tArAstadIyA iva bANabhallyaH , saMjahire kenacidantaraiva // 63|| tArAprasUnAni surAdhvalakSmyA, dhRtAni tAvad bahugandhalabdhyai / sahasrapatraM taraNisvarUpAt, yAvad vikAzaM na yayau payojam // 64 / /
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 raveH svabhartuviraheNa vakSaH, sAkSAcchatacchidramivA'bhralakSmyA / tArAsvarUpAt punarAgame'sya, rAgeNa jajJe kila tat pidhAnam // 65 // tArAH svabhartuvirahAnalasya, sphuliGgamAlA iva padminInAm / prAtaH prazAntAH patisaGgaraGga-jjalAbhiSekAdiva tAH krameNa // 66 / / dvijAdhirAjA nizi yad vihAyo-lakSmIH(kSmI)karaiH spRSTavapurbalena / ruroda tArodapRSadbhiradbhi-steSAmavazyAyasamudgamo'bhUt // 67 / / samAgate svAmini cakrapANI, pativratA'sau mudamApa sadyaH / tArA'zrubinduprazamastato'yaM, rItistadeSA mahatIsatInAm // 68 / / tArAbharUpyaprakarArpaNe'pi, na rAjJi raktA'bhavadambarazrIH / rAgAttayA nyuJchanakarma cakre, patyustato nezuruDUnyamUni // 69 / / dagdho'pi kAmaH zazinA sudhAyA-stArApRSadbhiH sahasodajIvi / zambhostRtIyAkSinibhena pUSNA, vidhozcaritraM sakalaM vyazoSi // 70 // yathA yathA'smin samaye nyamIli, striyA samaM dvandvacareNa harSAt / tathA tathA svIyakarairnanartta, tadbandhurapyeSa sahasrabhAnuH // 71 // tadA sadasyAH svagurornamasyA-kRte samAyAnti bhRzaM yazasyAH / teSAM puro'GgaM prathamaM ca sUtrA-dAkRSya te'Ggakramato'tra mukhyam // 72 / / vyAkhyAyate tatparato dvitIya-maGgaM samAGgalyavidhAnayogAt / tato'pi ziSyAdhyayanAdizAstra-saMzodhanAdi kriyate svazaktyA // 73 / / zrAddhairjinasnAtravidhirmahIyAn, vidhIyate prauDhatayotsavAnAm / pUgIphalaiH zrIphalakairyathArha, prabhAvanA'pyAtmani bhAvanAyai // 74 / / atha kramAbhyAgatamabdaparvA-'pyAvirbhavad bhAvanayA nayADhyam / sarvAGgabhAjAM vadhasanniSedhA-jjIvAnukalpaM bhuvi saMcacAra / / 75 / / navakSaNaiH kalpitavastudAna-kalpadrukalpasya ca nirvikalpam / zrIkalpasUtrasya vibodhanena, cetojanAnAmatimedhyamAsIt // 76 / / bhavAbdhisantAraNapAraNAbhi-stathA mithaH kSAmaNakAraNAbhiH / caturvidhaiH pauSadhadharmakRtyai-rgAndharvalokasya sadAnanRtyaiH // 77 // saptottaraistairdazabhiH prabhedaiH, sarvatratIrthezvarapUjanAbhiH / SaSThASTamadvAdazapAkSikAdyai-stapobhirakSobhitayA hyazobhi // 78 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 evaM hi sotsAhadhiyA vidheya-dhArAzubhArAdhanatatparAsIt / yajjAyate dhArmikakarma tatra, nirvighnatA zrIgaNabhRtprabhAvAt // 79 // iti samAcArAH / atha zrIparamaguruparamezvaravarNanam / yathAzrImAnayaM vijayatAM vijayaprabhAhnaH, sUrIzitA vinayasRSTipitAmahazrIH / yastAttvikaH sakalasAttvikamauliratnaM, nirvAhasAhasamatiH pratipannakAryam // 1 // jAnImahe na khalu sUrivaraH purA'bhU-nnAgre bhaviSyati viziSyaguNairgarIyAn / naivA'sti kazcana janaspRhaNIyakIrti-ryastulyatAM bhagavataH kalayApi dhatte // 2 / / naike guNA bhagavati prakRtisthiratvaM, zauryAdayo dadhati lakSaza eva sAkSAt / yeSAM stutau sukavayaH satatodyamena, pAThe'bdakoTivigame'pi na yAnti pAram // 3 // saMvIkSaNAd bhagavataH kRpayA kSaNena, mUl vicakSaNajayI zucilakSaNena / bhUpAyate'dbhutarasAttarasA varAka-stallakSaNena kalito'pi vilakSaNena // 4 // tadvarNanAsu gururapyagurutvameti, svarvAsinAmatiparizramagarvahAnyA / kiM tatra pATavaghaTA bata mAdRzAnAM, saMjAghaTIti rasaheturanIdRzAnAm // 5 // nyasto'pi yaH zirasi sarvasukhopanetA, nRNAM bhavedanubhavena samaM jayAnAm / hastaH prazastipadamastu savastugatyA, zastaH samastavidhayA'pi vibhorjagatyA // 6 // sparzAzmanaH sapadi marzanato yathA syAt, kAlAyasaM sakalayA kalayA'pi hema / nUnaM tathA bhagavataH karasannidhAnAt, mAdRgjanaH sakalapAThakacakravartI // 7 // yAntyApadaH pratipadaM bhuvi sampado'pi, prAdurbhavanti mahasA sahasAnuSaGgaH(?) / nissaMzayaM kila zayaM zirasA nidhatte, yaH svAminaH prazaminaH prathitasya tasya // 8 // par3e nimagnavapuSaH puruSasya yasya, muddhA hitaH prabhukaraH prakaraH prabhAyAH / nAyAsataH svata ivoddharaNaM tadIyaM, saMjAyate laghutayaiva rajo vidhUya // 9 // saMtAraNAya bhagavan! bhavavArirAze-rAsevitaH zirasi yena karastvadIyaH / sa syAjjanaH paramapAragatastrilokyAM, yo yAdRzo'sya kila saGgatireva tAdRk // 10 // yasyoccakaiH prabhukaraH ziraso'gradeze, mauliprabhAM kalayati prasarannakhAciH / pANigrahaM sa bhuvanaprabhutAramAyAH, kartuM pravRtta iva gIyata eSa lokaiH // 11 // rAjyAbhiSiJcanavidhAviha hastihastaH, sarvasya vazyakaraNaM dharaNImRgAkSyAH / tat sUrihastivarahastakRtAbhiSeka-zchekaH paraM varayitA bhavati trilokyAH // 12 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 paJcAGgulilalitacitrakaraH prabhUNAM, yasyaiva mUni kurute rucisannidhAnam / paJcAGgulistridazanAyakazaktidevI, mUrttava tasya kurute bhuvi sannidhAnam // 13 // chatrAyate gaNapatestu karo yadIye, zIrSe nirasya sucirasya dRDhAnutApam / tasyA'tizAyimahasaH prabhutA surANAM, vazyA janasya bhavatIti na tatra citram // 14 // zrImadgurorgaNabhRtaH karapaGkajasya, mAhAtmyamujjvalataraM bhuvanatraye'pi / yatsparzanAd bhavati tatkSaNato gaNezaH, prauDhaH kaviH kavirapi prabhayA gaNezaH // 15 // ekaH kaviH samabhavajjagadIzvarasya, nAbhyambujAjjagati so'pi paraM purANaH / gacchAdhinAtha! bhavato varapANipadmA-nnaike punarnavanavAH kavayo bhavanti // 16 // zIrSe dhRte bhagavatA nijapANipajhe, tejaH samullasati yad bhuvane'pyasahyam / puMsastathA'ntaratamo vinihanti sadyaH, sakhyaM tadasya ravipANipayoruhAste // 17 // pUSNA dhRteH svakarayoH sarasIruhe dve, yAbhyAM na jADyaharaNaM kriyate'tra tAdRk / zrImadguroH zirasi sannihitaM karAbjaM, jADyaM nihanti sudhiyAM hRtameva yAdRk // 18 // vyApte kaleratibale vibale baladviD, mukhye surAsurabale vikale'pi mantre / jAgratprabhAvabhavanaM bhagavatkarAbja-madyApi zIrSanihitaM jagato vibhUtyai // 19 // nAlaM sthiraH parimala: kamalasya yasya, paGkeruhaM bhavatu tajjaDatAvidhAyi / pANDityahetubhagavatkarapadmamanya-dAmodazAli nitarAM kamalAvilAsAt // 20 // sUte yazAMsi kurute gurute[ja]sADhyaM, dhIraM janaM matimatAmatizAyilakSmIm / datte'STadhA sapadi siddhimatiprasiddhiM, puMsAM ziraH sthitamaho! gurupANipadmam / / 21 / / yeSAmidaM vijayate varapANipadma-mAhAtmyamIhitasamRddhikaraM janAnAm / tairvizvapUjyacaraNairavadhAraNIyA, svIyAnu(nanu?)praNamanaprakRtistrisAyam // 22 // [rA.prA.vi.jodhapura, gra.naM. 20415. patrasaM. 3 paMkti 23, akSara 50, sambhavataH svayaM likhita, zuddhatama]
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 ( 9 ) upAdhyAya - zrIvinayavijayalikhita: zrIvijayaprabhasUrivijJaptilekhaH 115 - vijayazIlacandrasUri : yaH svastizrIcArulocanA''locanAcArucetazcAJcalyacorikAcaturacaraNakamalayamalo prabhustribhuvanAzcaryakRddhairyacaryAvarjitena nirdambhadambholipANinA mahAdI rasaMjJAsambandhazobhAmambhojajanmanevA'mbhojavanakhaNDo'khaNDasaurabhazobhAlambhito yo'pi ca calananalinAJcalacAlanacalAcalacAmIkarazilopalasahasraskhalanodbhUtaprabhUtakandaravivarodara pracAripracurasamIrotthitaninAdaiH pracaNDapavanATopakampamAnapaNDakavanapAdapaprakAro padheghUrNamAnamaulinA'navaratakSarannirjharapramodAzrupravAhArditavapuSA'dyApi sadadhirAja - krIDAdhikAradhurAdhurandhareNa bhUdhareNa toSTrayyata iva / yazca zaGkara iva kAmaprado dinakara iva kamalopalakSitakarakamalaH zizira iva sarvAzAprasAdhakaruciH svarga iva sannihitendrabhUtiH surasArthodbhAvakaJca vimAna iva nabhogamanasaGgatazciratnaratnodyotaramaNIyazca nabhomArga iva bhavyatArakaH samuditajyotizcakrazca jaladhirivA'navaratamathanodako mauktikaphalaprApakazca jambUdvIpa iva mandarAgopAsitaH sabhAratajanazca mandarAga iva bhadrasAlasahito'nalpakalpaphaladazca kalpaphalada iva sumana:sahasraparicitaH supratiSThitamUlaguNazca padmahrada iva sazrIka: paramakamalAkalitazca pAtAlaloka iva sadAnavarddhiH sadAbhayazobhA [bhA]surazca / yaM ca tribhuvanatilakAyamAnamAnamajjanamAnasamAnasamarAlamarAlakAlavyAlakalAkavalanabhA(?)kekilAlasamalasamaladmA (?) GgidurlabhaM tAmarasaGgatamapi natAmarasaGgataM sakamalamapya'kamalaM gatAntarAyamapyagatAntarAyaM samAyamapyamAyaM paramamapyaparamaM kAntamapi dvidhA'pyakAntaM sadAsuhitaM prabhuM prabhUtabhaktiprAgbhArasaMbhRtatayeva praNatA antaHkaraNabharaNAtiriktatayA bahirudgatairAnandarasanisyandairiva pramodAzrubhiravaliptanetrapatrAH pratiromakUpapariNatapremaprakarSeNA'vapIDitairivA'panidraiH kvacidgantukAmairivordhvandamai romabhiravaruddhadehadezA ahaMpUrvikayA samupAsamAnAH surAsuranarezAH sarabhasapaJcAGgInamanavigalitAvacUlakamalamukulamAlikAmakarandabindutundadanturitAGgulIyakaM praNamanti /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka yena ca zukladhyAnajayakuJjarAdhirUDheNa zamadamArjavamArdavAdyanekacchekavikrAnta 116 koTIrakoTisaNTaGkasaMghaTitaparAkramodbhUtanUtanapratApatapanodyotitatribhuvanenA'nalpasaMkalpAtitaralataraturaGgamalakSakharakhurakSuNNakSamAtaTocchaladbahalodhaM (lo'ndhaM?) karaNarajorAjIvyAmohaghoravikArAmandamAdyanmadanadantAbalabalavyAlupyamAnAsamAnasaMvaraprakArAH pronmattanitambinIkirAtacakravAlakarAlazaraparamparAsArajarjaritanirjarAprakArA bhayaGkarAkArA mohacamUH syAdvAdeneva durvAdivRndavarUthinI cUrNayAMcakre, babhre ca kaivalyalakSmIrakSINavaibhavena bhaveneva bhavAnI navAnItasauhArdA hArdAt praNayataH pezalAzayA / yasmai ca vismeraparAkramAkrAntatrailokyasaMkrAmo'pyanAdikAlopakrAntAkANDa prakANDatANDavA'mbaraviDambitAkhaNDapASaNDamaNDalo'pi helAvahelitahelihariharAdisurAsuranaroragezvaro'pyantaraGgAriprakaro jayapatAkAM dattvA kAkanAzaM nazyan paramaizvaryaM dadau / khaNDa 1 citraM ca parvatAdiva saritpravAhA nandanAdiva surataruprarohA rohaNAdiva nUlaratnAGkuranikarA udayagireriva raviprabhAprAsArAH sahakArAdiva sadAkArA: phalavikArA jaladharAdiva madhurodakadhArAsArAH kAnanAdiva citraprasUnaprakArAH praguNaguNagaNAdiva guNajJalokAstokasatkArAH prAkkRtasukRtazatasamparkAdiva zubhodarkAH sampadvistArAH yasmAdudgatAH kramanandino'dyApyanavadyavidyAvinodA: pramodayanti viduracetAMsIti / yasya ca kanakanalinagarbhagaurasya karaNakiraNanikaro nAkinAyakaprakarakarakamalakalpitAnalpakazmIrajadravAGgarAgasubhago dIpraprabhAprAgbhArabhAsure bhAmaNDale'vatIrNaH suvarNasya prajvalajjvalanojjvalajvAlAkalApakavalanakSIyamANamalakalaGkasya sparddhAmiva sandadhAti / yasmiMzcAnuttarabrahmacaryacaryArjitArjunayaza:sambhArasAraghanasArasurabhIkRtajagati hRdi kaivalyazriyA mukhe somazriyA vapuSi saundaryazriyA sarvatastIrthakarazriyetyevamanekAbhiH purandhrIbhirasApatnyaM vasantIbhiracitrIyanta janAH / zlokAzcAtra saMsArodarakandarAdara bharakrUrAdvinirgacchatAM sanmArgasthitidarzanAya vacasAM vRndAni yo'rIracat / divyarddhirvijayArddhaparvataguhAbhUcchAyakhinnAtmanA mAlokAya sumaNDalAvalimiva kSmAmaNDalAkhaNDalaH // 1 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 117 yaM pratyagrasahasradIdhitimiva prAptAdbhutaprAtibhA, yogIndrA hRdaye nidhAya vidhivad dhyAnAvadhAnakSaNe / mUlAduddalayanti durdinadazodagraM pradoSodayaM, pazyanti drutameva vistRtacidAlokAM trilokImapi // 2 // yena svIyapadArpaNena calito meruH sadAnizcalaH, taccAJcalyacaNaM ca cittamacalaM cakre cidudyotinA / tannA[zcaryamavAryavaryajagadaizvaryaprathAzAlinAM, caryaiSaiva yadRcchayA kila guNairvastUni yad yojayet // 3 // yasmai smeraparAkramAya vikRtAkArAH kramairakramaiH, krAmanto'pi dizAdazapratibhaTAste mohamArAdayaH / druhyanto'tikRzA dazAmapadazasnehapriyANAmaguH, pratyUSaprasaranmahaHsakhamado rAzipraluptatviSAm // 4 // yasmAdudgata eSa saGgatavaconiHspandabindUditAsArasphArapayodharAdiva jagat satpuSkarAvartakAt / tApavyApamapAsya jasyati rayAdantargatAM rUkSatAM, saMprApyApi ca bodhibIjamanaghAMstAnudgirantyaGkarAn / / 5 / / yasyA'dyApi yazAMsi dugdhajaladhisparddhAni varddhiSNubhistrailokyaM sukhayanti parvatazirastuGgaistaraGgotkaraiH / antarnirmalayanti karmarajasAM nirmUlya marmANyaho !, dharmaM saMghaTayanti bhavyaviduSAM zarmommikirmIritam // 6 // yasmin vismitavizvamIzvarazatastutyakramAmbhoruhe, pUrNa jJAnamanAvilaM lasadurujyotistadujjRmbhate / yasyaikAMzalavaM sa eva nikhilo lokaH kriyAn kintvasau, nAloko'pi ruNadvitucchakaNikAro[dho?] nimajjadvapuH // 7 // taM zrImantaM zrImantamanantAtizayanidhAnaM svacaraNazaraNAgatAnekavivekilokavipannirAkaraNasAvadhAnaM sakalapuruSapradhAnaM zrIvarddhamAnanAmAnamasamAnamahimAnamarhantamudagradhAmAnamAnamya / yatsakalabhuvanamaNDalasAranicayairiva viracitaM vicAracatureNa viraJcinA nAnAkalAkalApakuzalAvataMsa-cAturyanirjitarAjahaMsasakalakauvidakulaprAptaprazaMsastrIpuMsAdyamitasaMcaratsacetanaratnalakSalakSmIlabhi(li)taM
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 kevalamupalazakalaireva ratnAkaratvAbhimAnitayA lajjitena pUjyatvadhiyA pradakSiNIkriyamANamiva tAdRgabhraMlihagRhavyUhatuGgaziraHzRGgazRGgAraketupatAkAcaJcalAJcalacAlanAttarjitena bhItena cAnunIyamAnamivA'nekasArapadArthAkaratvA'gAdhatvAdidharmasadharmasvasuhRtsaGgamAt prItena parirabhyamANamiva viSNuvakSo'mbhojAdinivAsasthAne anavasthitacittAyAH svatanayAyAH stavaiH stUyamAnamiva bhagavatA ratnAkareNa agAdhapAtAlakalazIkukSinikSiptasyA'mbhodhigorasasyA'harnizaM prasaratsamIraNoddaNDadaNDena tathAviloDyamAnasya navanItapiNDApitaM sArapiNDamiva piNDitaM paNDitena vidhinA prayatnaparairapi caturairalabdhapAraM hRdayamivA'mbhodheH ata evAsau mahAzayo gambhIrANAmAdinidarzanatayA darzyata iva kavivRndavRndArakaiH dayAM(yA)dAnodArasvadArasantoSi sAdhusAdharmikasvajanapoSi satyazIlazaucAdyAcAravicAracAturyahAri prathamayugA(ga)janAnukAri vyavahArizreNiramaNIyam / punarapi kRtayugaM sisRkSuNA paramezvareNa kaliyugabhayAjjaladurgagarbhe sthApitaM nAnAjAtIyatAdRksadvastubIjabhAjanamiva, bhuvanamaNDale paritaH paribhramaNazIlAyA anavasthitamandirAyA bhagavatyA indirAyAH piturutsaGganyAsIkRtaM sarvasvanidhAnamiva yad virAjate nalinameva kamalAzritaM, kamalAmukhamiva puruSottamanetrotsavadAyi puruSottamanetramivA'navarataM vitatajyotirvalayavayitaM(?valayitaM?) satIhRdayamivA'dattaparadarzanaM darzanamiva dUrotsAritamithyAvAdaM hAravalayamiva saguNanAyakaM rAjagRhamiva kRtasukRtazreNikAmadajanAbhayakumAravaibhavaM divyarddhibhogizAlibhadrazobhitaM ca, kiM bahunA ? yat kevalaM saundaryamayamiva ratnamayamiva sampanmayamiva mahotsavamiva citramayamiva mitramayamiva purandaramayamiva rambhAmayamiva ratnamayamiva sukhamayamiva santoSamayamiva ityevamanekarUpatayA divyAnubhAvAdivaikarUpamapyAlokakalokAnAM vikalpazatakalpanAhetutAmAkalayati, yacca pratidinamanekajanapadAgatApUryamANacitrakRtprazastavastustomavistAravilokanavihastasAravihastaviparyastaturagarazminA rathena zanaiH zanairatikrAman mihiro dinAni mahayati, laghayati ca kadAcid vilambabhayAt prasahya cetoharaM yad dUrata: parihatyA'tikrAmanniti tarkayAmi, yena ca svasampanmahimApamAnitA naikasa(?)nagarI galAvalambitatrikUTAcalA mumUrSuriva payodhau patitavatI, api ca nAkanAyakanagarI garIyastiraskAraduHkhArtA satyameva divaMgatA jAtavatI, pannagapurI ca pratyagrabhAgyaparabhAgaprAptayatprAkAracaraNazaraNA sukhamAste,
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 jAnyuArI - 2013 yasmai ca spRhayan mahezvaro'pi sitabhasitoddhUlitazarIrakaravIranivAsI jaTilamastakavinyastadvijapatipAdaH surazaivalinIsalilavimalIkRtAGgazciraM duzcaraM tapazcacAra, anupArjitatAdRksukRtazca nirAzo garalaM kavalayAMcakAretyavaimi, adbhutaM ca kimiha?, yasmAt samudgataH samudgata iva kastUrikAyAH purandarAnukArivyavahArivihitakarpUrakuGkamAdyanekasurabhidravyodvartanavilepanajanmA parimalaH samullAsitanAsApuTaiH pathikairApIyamAno'pi paramaprakarSa prApa, bahirapi vicakilacampakaketakamallikAdamanakAdyanekaprasUnAnUnavanasaurabhadvaiguNyaprAguNyAditi, yasya ca vizuddhasudhAdhAmadhavalimApadhvastasudhAMzumahAMsi prAkArazirAMsi ghanAghanapaTalamalImase nabhasi kezavavakSasi vyAmuktamuktAphalakalApakalAmAkalayanti, prAsAdA api svanivAsilokasamparkasaMkrAntaparopakRtiprakRtaya iva himakaradinakaramaNDalakroDakrIDatketunikurambakaitavena kalAvataH kalaGkapaGkamapanI(ni)nISava iva tA(ta?)panasya tApamapajihIrSava iva dvayorapyanayonirAlambanagaganamArgAdhvanInayoH zramadharmodakarajAMsi nirAcikIrSavaH vibhAnti, yasmiMzca nirantaraM nivasantyai svatanayAyai sukhAsikAzakaTAnItanaikakrayANakakoTipUrNAni yAnapAtrANi pratyabdaM prApayati vAraMvAramavArapAraH paramezvaraH / bhavanti cAtra zlokAH - yatsArabhUtaM bhuvanatrayasya sarvasvamindIvaramindirAyAH / ratnAdhikatvAnmahanIyabuddhyA ratnAkareNa pratipatrapAdam // 1 // yad vIkSituM sva:patirapyajasraM sahasramaNAmanimeSazAli / kSipannA(kSipan?) pratIcI prati tAM divaM ca, prAcI ca lajjAmalinAM karoti // 2 // yenA'mitazrIsukRtArju(ja)nena vizvambharA bhUribharAturApi / UdhrvaM divo'pi sphuTatAM prapannA paraM puropArjitabhogabhAjaH / / 3 / / yasmai namasyanti na ke viveka-cchekairanekaiH kRtibhirbhUtAya / zrImattapAgacchapatikramAbja-rajaHparAgadyutipAvitAya // 4|| yasmAdavApyA'mi[ta] rUpyarAzIn dikSu vrajanto'rthijanA vibhAnti / zraddhAvatAM dAna-yazAMsi vaptuM bIjaprarohAniva sandadhAnA // 5 // yasyopamA nAsti mahItale'dya dharmaikadhAmnaH sphuTabhadradAmnaH / dUrojjhitasyA'ntyayugena vArddhi-mivottarItuM bruDatA'sahena // 6 // yatrebhyalokAH sphuTameva devAH sthAnAntaropArjitapuNyapaNyAH / saudhAgravAsAzca dharApsarobhi-vRtAH kalAkomalakamrakAyAH // 7 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 tatra zrImati vizvAca'-vihAravitarendire / mandire sampadAM zazvat zrImati dvIpabandire / / 8 / / ___yanmukurabimbamiva vasundharAvadhvAH pratibimbamiva nAkinAyakanagarasya nidhAnamiva samastazastavastustomAnAM sAmrAjyamiva dharmanarendrasya hRdayamiva trailokyasya sarvasvamiva saundaryasya utpattisthAnamiva cAturyaratnasya / yatra ca kecidaTTA marakatamaNimayakuTTimapratiSThitanAnAratnarAzitayA vipulatayA ca sphurattArakanabhovibhAMti(bhrAnti) bibhrati, kecicca samudgatandulagodhUmanistuSatuvarIrAzitayA parvatAyitaM ghRtatailakUtUzravatpravAhatayA ca niSadhanilI(nIla)meruvaitADhyopazobhitamanekaparvatazravattaraGgiNIpravAhaM ca manuSyakSetrameva kukSigatIkRtaM vyaJjayanta iva vibhAnti, kecicca hATakazilAghaTitA maNisuvarNanANakagaNanodbhUtaThakArArAviNo dAridoSopadravavidravAya mantravAdina iva virAjante / tataH zrIrAmanagarAt zizuvinayavijayassavinayaM sapraNayaM prodbhUtaprabhUtapremaprakarSaprotphullapulakAGkaranikurambakarambitazarIraH svalalATataTasaGghaTitakarakamalakuDmalayamala: saprapaJcapaJcayamabhAvanApramitAvazyakazAlivandanenA'bhivandya vidhivad vijJaptipatramupadIkurute yathAkRtyam / __ atrodayagiriziraHkAnanakroDavihAriNi jagajjanAruntudatamaHstomApahAriNi vidrumAGkaranikaranyatkArakArikiraNAbharaNahAriNi bhagavati bhAnumati samudite, samudite ca dharmazuzrUSAsamullasadullAsazAlini naikagranthAvagAhanazravaNodbhUtavizuddhamedhAsAvadhAne sabhyaloke, ekAdazAGgasvAdhyAyaparipATIprAptapaJcamAGgasvAdhyAya-dvitIyAGgavyAkhyAnantarakramAgatasthAnAGgavyAkhyAna-sAdhusAdhvIprArabdhAdhyayanAdhyApanAdidharmakarmakadambake sukhaM samedhamAne, kramAgataM zrIparyuSaNAparvApi suparvArpitaprauDhapratiSThaM jinabhavanaprArabdhasaptadazabhedazrIjinArcAviracana-saprabhAvaprabhAvanAbhavana-sanavanavakSaNanavakSaNazrIkalpasubodhikAvAcana-sArmikavAtsalyAdyatucchotsavacchaTAsacchAyaM nirapAyaM niramAyi / vartate ca kuzalamavikalaM zrImajjaganmahanIyacaraNasmaraNaprasatteH / aparaM - ye'bhaGgavairAgyaraGgavAsitAntaHkaraNAH karuNAparAyaNA azaraNAnekajantujAtazaraNyAH smarayanti purAtanamunIn, ye ca cakravartina iva vijitasarvaviSayagrAmA nRpasahasrasevitAzca, tApasAzramA iva suvratAzritAH sarvajIvAbhayadAnavadAnyAzca, samRddhagrAmA iva bahudhAnyasukhadAyinaH sagorasAzca, ArAmA iva saguptayaH zubhaphaladAzca, suravimAnA
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 121 iva lasadvihArAH sakAmanirjarAzca, AtmAna ivAsuratA jJAnopalakSitAzca, potA iva mahAguNAH sitapaTaparivRtAH taraNatAraNasamarthAzca / yAMzca vizvAzcaryakRccaritrapavitrAt(?n) pracuraprItibhAjo bhu(bhU)bhujo 'vasumati! dRSTaH spRSTaH kadAcit kvacidvA tvayedRzo mahApuruSa'iti praSTumeva bhUnyastamastakavadanakarakamalAH praNamanti, yaizca paJcabhiH pANDavairiva viSayairupaghAtavyatikare vyavasite'pi kevalaM svaparAkrameNaiva narasiMhenaiva nIranidhinistIrNaH saMsAro nistIrya ca nirbhatsya(W?) nitAntAvinItA(tAM)stAniva tAMstadadhikaraNaM ratha iva mohacUrNitaH, yebhyazca druhyantaH kaSAyA yatsattAvacchedakatAvacchinnAni janAntaSkaraNAnyapi vyatItya vartante, yebhyazca samudbhUtaH sambhUta iva karpUrakardamitaH kSIrAmbhodhiH surabhayati bhuvanAni satyazIlazaucasaMvarasaMvegAdisamudbhUto yazovistAraH, yebhyazcA'dbhutalAvaNyebhyo naikavidhajJAnAdiguNaratnAkarebhyaH sAdhitasvarasAH samudrAdiva ghanA garjantaH prINayata(nta)zca janA jaganti viharanti, yeSAM cA'gaNyAn guNagaNAnasaMkhyatArakAcakravAlakaitavena gaNayatIvA'ravindajanmA, jaladazca pratyASADhagaNanAya garvito garjannupaiti gaNayaMzca pratyahaM bindubhiraniyUMDhapratijJatayA janopahAsairiva dhavalitazarIraH zaradi janAdRzyatAM gacchatIti zaGke, yeSu ca tribhuvanaikamallakAmakrodhAdyantaraGgA'sahanavijayasubhagambhAvukaH parAkramaH kSamA'nukAriNI kSamA ca, uddAmonmAdijagadviditavAdivAdamadanAganAgadamanIvidyA vimadatA ca, sadAcaraNAcaraNasaMpravRddho janAnurAgaH sphArasampadavagaNanapaTurvirAgazca / zlokAzcAtra - zubhadhyAnanistaSTakarmASTakAya yazomaNDalairviSTapAveSTakAya / guNaiH sAttvikaihIMNavizvambharAya namaste tapAgacchabhUmIzvarAya // 1 // kalAkelimattebhapaJcAnanAya zivasvardumasvaHsaritkAnanAya / akamprAzayanyagbhavanmandarAya namaste tapAgacchabhUmIzvarAya // 2 // jagajjantujIvAtusaddarzanAya sazobhIkRtAzeSaviddarzanAya / avizrAntaklRptAptadharmAdarAya namaste tapAgacchabhUmIzvarAya ||3|| vacazcAturIsphArasArAsidhArA-ditoddAmadurvAdivAgDambarAya / yazo'mbhojabhRGgIkRtorvyambarAya namaste tapAgacchabhUmIzvarAya // 4 // mahIbhAgyasaubhAgyavairAgyadhAmne prabhAte janodgIrNamaGgalyanAmne / karAle'pi kAle'tra bhadraGkarAya namaste tapAgacchabhUmIzvarAya / / 5 / /
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka gaNanAM gaNanAyaka ! kaH kurute guNaratnatatestava zuddhamateH / viyataH kiyataH kalayenmatimAn bhagaNAnuta vAridabindukaNAn // 6 // sadanaM sadanantamahAmahasAM vadanaM vada nanditabhavyajanam / hRdayasya na kasya vayasya! guroH pradadAti mudAmudayaM sadayam ||7|| sa hi taM sahitaM sahitaM labhate vibhayo vibhayodayamAttadayam / hRdayaM sadayaM sugurukramayo -rna nayA vinayojvalamAnute // 8 // karuNAtaruNAmbujinIkiraNaM kiraNairaruNairvigalattamase / tamasaMgamasaGgatamAnanudaM nanu dambhavivarjitamAzrayata ||9|| mahimA nahi mAnavavAgviSayo viSayoparatasya yatasya vibhoH / nahi nA tuhinAcalamAkalaye - davadhRtya kareNa kareNumapi // 10 // sukRtaphaladazreNau veNI navAmbudharAmbhasAM vimalakamalAkelIlIlAmbujavrajavApikA / sukhazatapayodhenuste nu prabho ! prabhayollasadvibhava ! bhagavan ! sevA devAdhipairapi durlabhA // 11 // tava caraNayoH sevAhevAmavApya na ke janA: drutamabhimatAnyApuH sampadbadhUbhiravekSitAH / ka iha matimAn gaGgAM bhRGgAGganAkulapadminIkulakavacitAM prApya svIyAM tRSaM na nirasyati // 12 // itthaM ye kavikoTibhiH sughaTitaiH svarlokaghaNTAraNatkArasphArarasairnitAntamadhurairgadyaizca padyairapi / nUtA nUtanapuNyavaibhavabhavatsaubhAgyabhAgyodaya - sphItazrItapagaccharAjyakamalAsaMzleSazobhAbhRtaH || 13 || taistAtapAdairgalitapramAdai gambhIranAdairjitavAdivAdaiH / dattArisAdairmayi suprasAdai-vizvArghyapAdaiH karuNAM vidhAya || 14 || svAGgAntiSadvargazarIravArtta vArtollasallekhavarArpaNena / pramodanIyaH zizuleza eSa vizeSato'zeSasukhAdyudantaiH // 15 // mama praNAmastriguNastrisAyaM sadA'vadhAryo mahanIyadhuryaiH / sa cAnupUrvA'ntiSadAM prasAdyo yathAkramaM vikramazaktisiMhaiH ||16|| - khaNDa 1
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 123 zrImadvAcakamukhyA vinItavijayAbhidhA guNAmbudhayaH / zrIzAntivijayavAcaka-koTIrAH zAntizucimanasaH // 17 // zrImeghavijayavibudhAH vibudhAH zrIamaravijayanAmAnaH / zrIrAmavijayavibudhAH vibudhAH zrImativijayAbhikhyAH (yasaMjJAH) // 18 // zrIjasavijayA vijJA vijJAH zrIrAmavijayanAmAnaH / zrItattvavijayagaNayo munayaH saubhAgyavijayAkhyAH // 19 // ityAdimunivarANAM sAdhvInAmanunatiH prasAdyA me / atratyA api vibudha-zreSThA ANaMdavijayAkhyAH // 20 // jinavijayAbhidhavibudhA gaNayo'pi ca kanakavijayanAmAnaH / kAnharSimunipravarA gaNayo'pi ca kAntivijayAkhyAH // 21 // nemivijayAkhyagaNayo gaNayo ratnAhvayAzca RddhimuniH / ityAdisAdhuvargo namati sAdhvyazca vazcaraNAn // 22 // eSAM ca natyanunatI prasAdanIye yathArhamantiSadAm / zrAddha zrAddhIsaGghasyA-tratyasya ca vandanA'vadhAryA''ryaiH / / 23 / / jhUNaM kSantavyamihA-'kSINo dhAryazca mayi kRpAsnehaH / mArgAzvetASTamyAM bhRgAvado likhitamiti bhadram // 24 / / pUjyArAdhyasakalabhaTTArakasabhAmbhojAkSIbhAlatilakAyamAna-zrItapAgacchAdhirAjabhaTTAraka zrI zrI 105 zrIvijayaprabhasUrIzvaracaraNA'bjAnAm / / vinayavijayalikhita vijayaprabhasUrivijJaptilekha patra 3 DA. 197 naM. 8009 hemacandrAcArya bhaNDAra, pATaNa
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 (10) jIrNadurgastha-zrIvijayaprabhasUri prati siddhapurataH zrIudayavijayasya lekha: __ - muni trailokyamaNDanavijaya svasti zrIpArzvanAthasya, padapadmanakhAMzavaH / vistArayanti taraNeH, prakAzamiva bhAnavaH // 1 // [anuSTup] trayI dharmArthakAmAnAM, yadupAstilatAsumam / tatphalaM punarAkhyAtaM, kaivalyAdyAH zriyo'khilAH // 2 // zraddhAmAtramapi procca-yaMtra saukhyanibandhanam / tadyuktAyA upAstestu, phalaM kena pramIyate // 3|| jJAnadarzanacAritra-trayI yasminnanAvRtA / indau dyotitva-saumyatvA-''hlAdakatvatrayI yathA // 4 // yasmAdAvirabhUt pApo-pazAmakaguNo'dbhutaH / vArdalAnAvRtasyAM'zo-riva paGkaprazoSitA // 5 // anAvaraNarUpAya, tasmai bhagavate'rhate / zrImate pArzvanAthAya, namaH zAzvatasampade // 6 // enamenastamaHstoma-nirAkaraNabhAskaram / sarvAtizayasampanna, praNamya paramAzayam // 7 // dhanaM dhAnyaM hiraNyaM ca, maNimANikyajAtayaH / payAMsIva payorAzau, yatrA'saGkhyAH pade pade // 8 // gRhe gRhe virAjante, yatra rAmA ramA iva / IhamAnA yathAbhISTaM, puruSottamamutsukAH // 9 // paribhUtA api parai-ruccAH syurupakAriNaH / dhvajAhato'pi yaccaitya-kumbhAbhApUrakoM'zumAn // 10 // candrakAntagaNAzcandra-zAlAyAM yatra maNDitAH / bhRzaM snigdhA ivA''bhAnti, rAjJA siktAH kilA'mRtaiH // 11 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 125 gagane ca pure cA'pi, tArakairmaNibhirbhUte / saumyo nItyA ca kaumudyA, rAjA cittadRzoH priyaH // 12 / / yatra karpUrakastUrya-zcUrNitA api bhogibhiH / kurvate bhRzamAmodaM, mahatAM rItirIdRzI // 13 // TaGkacchinnaM kaSArUDhaM, tApitaM ca punaH punaH / yatra svarNa mahAmUlyaM, seyaM sujAtarUpatA // 14 // nizAyAmapi ratnAni, suprakAzAni yad gRhe / vyAlupyante na tamasA, nUnaM seyamamUlyatA // 15 // zrAvakazrAvikA yatra, dharmakarmaNi karmaThAH / cakorA vA cakoryo vA, zrIpUjyazazidarzane // 16 / / bharatairavataprAyA-NyanyakSetrANi manmahe / zrIpUjyapAvitaM kSetraM, mahAvidehabhUriva / / 17 / / nityaM dharmArthakAmADhye, zrIpUjyapadapAvite / tasmin zrIjIrNadurgAkhye, vyAvarNite paNDitairiti // 18 // atha zrIsiddhapurataH, purataH sukhapUrakAt / apUrvacAturIyukta-zrAddhalokasamanvitAt / / 19 / / aprameyaguNApUrNA-dasaGkhyeyavidhizritAt / bRhacchIpUjyayugalI-pavitrIkRtabhUtalAt // 20 // zrIpUjyAnAmidAnIM ca, darzanotsukamAnavAt / zrAvakazrAvikAdatta-yathAsamayasaukhyataH // 21 // prItacetA vinItAtmA, zrIpUjyaguNarAgavAn / premapAthodhirudvela-autsukyataruvAridaH // 22 // dvAdazAvartavidhinA-'bhivandya praNayAJcitaH / prItyA udayavijayo, vinItAtmA tanotyamUm // 23 // vijJaptiM jJaptidhartavyAM, sudakSajanakAmitAm / vinayAdiguNazreNI-maNImaJjUSikAmiva // 24 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 yathAkRtyaM cA'tra vyatikrAnte nizAdhvAnte, ghAtikarmaNi dUrataH / kevale prakaTIbhUte, sUryAloke jaganmuneH // 25 // vanAd vanAntaraM yAntaH, pakSiNastridazA iva / sUryAMzukevalotpatti, khyApayantIva somAH // 26 // prAtastyairnUtanodghoSai-rharSakolAhalopamaiH / jhaGkRtairmadhupAnAM tu, vINAdInAmivA''ravaiH ||27|| yugmam // iti vyAvarNanaucitya-mAdadhAne samantataH / pratyUSasamaye jAte, dikkanyAnavayauvane // 28 // saprabhAyAM sabhAyAM zrI - bhagavatyaGgavAcanam / vyAkhyAne zrotRpurataH, svAdhyAye sAmprataM punaH // 29 // jJAtAdharmakathAGgasya, vAcanaM pAThanaM punaH / pAThArhANAM tathA yogo-padhAnodvAhanAdikam ||30|| dharmakRtyamabhUt sarvaM parvaparyuSaNA'pi ca / kramAyAtA satI parvo - citasarvotsavodadhiH ||31|| sADambaraM sakuzalaM, sAdhusanmAnitAdhikam / zrIpUjyacaraNopAsti- statrA'jani nibandhanam ||32|| aparaM - anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka yeSAmazeSavaiduSya-bhUSaNIbhUtadhImatAm / guNAH kenA'pi no meyA, jJAninA'pi mahAtmanA ||33|| ekato yadi pazyanti, kavayo yAn sphurattamAn / jalpanaikena no tarhi, varNanAM kartumIzate ||34|| aho rUpamaho tejaH, kA'pyaho dakSatA'dbhutA / aho audAryacAturya-dhairyagAmbhIryavaryatAH ||35|| namyatA yeSu lokAnAM, sudRzAM yeSu geyatA / dhyeyatA yeSu dhIrANAM, varNyatA yeSu dhImatAm ||36|| khaNDa 1
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 127 bhaktipIyUSadhArAbhi-varSaNaM kartumiSyate / puSkarAvartapAthoda-rUpeNa mayakA'nizam // 37|| dharmakSetreSu yeSvevaM, zasyasampattihetave / atisnigdhena mugdhena, rAsaistaistaiH prasRtvaraiH // 38 // yugmam / / asmAdRzAzcakorAbhA, yeSu candreSvivA'dhikam / dadhate paramAnanda-mekapAkSikarAgiNaH // 39 // ekapakSo'pi rAgo'yaM, kramazaH sarvadaidhate / antarA yadi naiva syuH, pare vArdalavRndavat // 40 // bhaktirAgaghano yeSu, samullasati mAdRzAm / paizunyakAriNo vAtA, yadi na syustadantarA // 41 / / yadvA vAtA api procca-rmelakAH sajjanA iva / audIcyAH ke'pi bhuvane, varSennabhrATa(?) yadIritaH // 42 // yugmam // ityanekaguNazreNI-janyo rAgo divAnizam / rAjate mAdRzAM yeSu, cakrANAM bhAskareSviva // 43 / / taiH zrIpUjyairjagatpUjyai-vandanA mAmakI bhRzam / dhartavyA mAnase'nyeSA-mapi sA smRtigocare // 44 / / DhaukanIyA tathA zrImat-pUjyapatkajasevinAm / anunAmazca nAmazca, prasAdyo'tra vrataspRzAm / / 45 / / tathAhivinItavijayAhvAnAH, zrIvAcakadhurandharAH / ravivardhanavidvAMso, yazovijayapaNDitAH // 46 / / gaNayastattvavijayA, anye'pyajJAtasaMjJakAH / ye ke'pi teSAM vatinAM, sarveSAM pUjyasevinAm // 47 // atra capaNDitA dhIravijayA, vIrAdivijayA budhAH / paNDitA ravivijayAH, zivAdivijayAstathA // 48 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 jItAdivijayA deva-vijayA munayaH punaH / jinAdivijayA lAla-pure ca gaNipuGgavAH // 49 // kamalAdvijayAhvAnAH, sadharmavijayAbhidhAH / ......[anye]SAM munirUpANAM, natirdhAryA mahattamaiH // 50 // atrocitaM prasAdyaM ca, kRtyaM kRtyaviduttaraiH / zrImat - - - - - - - - - - ||51 / / kArtikasya site pakSe, saptamyAM bhaumavAsare / premNA vijJaptilekho'yaM, likhito rAtu maGgalam // 52 // zrIH / / kiJca eSamo yadi dharitrI pAvayitAraH zrIpUjyacaraNAstadA satvaraM tat prasAdyaM yena me vivandiSA phalavatI bhavati / zrIpUjyacaraNAnAmapi dharitrIpavitrIkaraNe bhUyA~llAbho bhaviteti pAdo'vadhAryaH ||shriiH|| [bahAranA bhAge-] pUjyarAdhya / bhaTTArakasabhAsarojarAjIrAjIvinIjIvitezvarabhaTTArakazrIzrI18zrI vijayaprabhasUrIzvaracaraNasaroruhANAmiyam / zrIjIrNadurge mahAnagare / -x
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 129 (11) devakapattanastha-zrIvijayaprabhasUri prati jAvAlata: vibudhanayavijayasya lekha: (saM. 1716) - muni trailokyamaNDanavijaya svastizrIvratatIva pAdapavaraM gaurIva bhUtezvaraM, mASTuM [svaM] capalAkalaGkamiva yatpAdadvayaM zizriye / kRtvA taM varabhaktinirjaranadIkallolapUraM manaH, siddhezcedabhilASiNo bhajata tad yUyaM yugAdIzvaram // 1 // [zArdUla0] svastizrIramaNaH sa kevalaramAsaMzleSadakSaM sRjan, svIyAMhidvitayInataM gatabhayaH zrImArudevaH zriye / mUrdhnaH pArzvayuge sma rAjatitarAM yasyolluThantI jaTA, rAgadveSamahAdviSadvadhakRte khaDgadvayI kiM zritA // 2 // svastizrIzritamunmado munijanadhyAnAdhvapAthaM stumastaM zrInAbhibhavaM jinaM bhavabhavabhrAntidrumebhaprabham / pRSThaM yasya jaTAcchalena manaso niSkAsitaH zizriye, zRGgAro na hi ced rasAdhipatitAM lebhe tadA'sau katham // 3 // svastizrIranupamaprazamarasodanvato'pi mahojjvalasya avAptasarvabahumAnasyA'pi madakaNikayA'pyanAzliSTamanasaH jagaccakSuSo'pi kumudaM vikAsayataH zivAzritasyA'pyabhayasya yasya vinatasurAsuranaraziraHkirITakoTiviTaGkAvalIDhanIlamaNiprasRmararazminikurambakarambitai--malaharIdantUlairdazakASThAgatalokakaSTakASTabhasmIkaraNadakSairvahnikuNDairiva dazadigvadanavilokanArthaM vizvaretasA praguNIkRtairbhUridAnena svacchIkRtairmukurairiva nakhairupazobhite unnidradazanakhacandrajyotsnAbhiriva puJjIbhUtAbhirdazadigAdhipatyalakSmIvilAsadolAbhiriva saralAbhiraGgulIbhirvihasitamRNAladaNDe sarajaskapaGkajasaMsargajapAtakamapaninISuriva sakalamunijanopasevite aikAntikAtyantikazarmakaraNapravaNe caraNayugale bhagavatazciramuvAsa // 1 // yasya bhagavataH sahasrakiraNasyeva nirastadoSasya, trinetrasyeva vRSabhAsane
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka satatamanuparaktacetasaH, phaNipaterivA'hInAmAdhipatyalakSmIM bibhrato, gArutmatI tanuriva suparNazrIvismApitaviSTapatrayodaravartiSNusakalalokamAnasA, sauvargapradeza iva surasArthavivilAsAspadaM, zaradiva ghananIrasattvamutsArayantI, jaladavRSTiriva bahudhAnyavRddhisampAdikA, amRtavalliriva sakalasAMsArikavikAraviSaniSedhaviviktA, vividhaduHkhavAriparipUrNadurgatikUpakroDabruDajjanoddhArAya prakaTitA dRDhatarabhUyoguNAvaguNThitA rajjuriva, bhaktiprahnAnAM sukhena zivapathArohaNAya sopAnapaGktiriva, guruNA rasanAmRtaniiriNai(Ne)va sahanivAsenA'nanyagamyAM sAdhumAdhurImadhyApitA, subhaTa zreNIva saGgarasaGgatA satI zrotRzravaNAn pratibhaTAniva muhuH kampayantI, saraseSu zrotrantaHkaraNakSetreSu prItiprokSitapArijAtAGkaravivava (vivardhanAya zravaNAdhvanA''gacchan pathipAtitavicitrarekhaH sudhApravAha iva zrotrantaHkaraNamudrakeSu mUrdhadhUnanena bhRzaM bhR ( thri ) yamANa: karpUrapUra iva, ekarUpA'pi suranaratirazcAM svasvabhASayA pariNamantI adbhya iva tattaddezasaMyogavazAt ta [tta ]dguNaM bhajamAnAbhyaH zikSitakalA, kasya na manodhinotu sarasvatI // 2 // 130 - yasya cA'tIterapi nyAyacaturasya, vItarAgasyA'pi bhavikamano'nuraJjakasya, mukhamapratisuSamaM caladaravindavibhramaM bibhradapi praskhalitoSTapuTataTanaTadanavadyavidyAnaTIkaM, lAvaNyarasadhAraNArthaM vedhasA vizAlasthAlamiva vinirmitaM, kumudodarasodaradyutinA svayazasA jagati zuklite candrabhramAdAgatAbhiH kopAtirekeNA'ntarAdhAya paTIyasIbhyAmoSTapuTaraktotpalazilAbhyAM zakalitAbhi: SoDazakalAbhiriva rasanAsudhAvallarIpuSpairiva 'itaH prabhRti matsutaH kalaGkI na tava spaddha kariSyatI 'ti sAntvanAyodyatena ratnAkareNa prAbhRtIkRtairmuktAphalairiva jihvAdolAJcalapreGkholatsarasvatIvasanadazAbhiriva dantairupazobhitaM, bhAlapaTTakanaTallAvaNyalakSmInaTIvaMzeneva vizvopamAnavijayasUcakenA'dhomukhatUNIreNaiva oSTapuTamuddizya bimbIphalabuddhyA dhAvantyA zukacaJcaveva nAsayA vilasadbhAsAlocanAbhyAM ca svalakSmyAzcandradvaiguNyasUcanAbhyAM hariNAbhyAmivopasevitaM jagallocanacakorapAraNapravaNajyotiSmaddbhAlArdhacandradhAritvAnmadanasya harabibhISikAM janayadiva jayati bhAvidalitamadakalamadanakumbhisthUlakumbhasthalani:sRtavimalamuktAphalakAraNaguNAdiva vizadIbhUtayazasaH || 3 // khaNDa 1 yasya ca bhagavato nAbhijAtasyA'pyabhijAtasya, bhUyastarabhAsvadvasuzAlino'pyakiJcanAnAmadhIzvarasya, ajaDasyA'pi paGkasaGkarotsAraNapravaNasya, sarasa iva
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 131 ramaNIyatarabahulakamalAzrayasya rAjahaMsamaNDalopAsitasya ca, nArAyaNasyeva cakrAGkitakarakamalasya narakAntakAriNazca, zipiviSTasyevA'naGgIkRtamadanasya alaukikaizvaryazAlinazca, sakalabhavanodarAntaHsaJcAripadArthasArthAvalokanapaTukevalAlokasya, surabhUdharasparddhivarddhiSNulakSmIke janmAbhiSekasamaye saMnihitebhyo nikhilatIrthanIrabharaparipUrNebhyo gurubhyaH kanakakalazebhya iva zikSitavizAlimni antaHpradIptadhyAnAnaladhUmalekheva prasRmarA apArasaMsArapArAvArAvalaGghane zaivAlavallarIva lagnA mukhakamalopari zvAsamArutasaurabhyalobhAd bhramantI bhramararAjiriva lokottaralakSmIvivAhasamaye mAGgalyAya kanakakalazopari nihitA dUrvAtatiriva sarabhasanRtyAbhinayavazavilulitakaracaraNakamalAlaGkariSNukaGkaNagaNikiGkiNIgaNaraNatkAreNa mukharitadigmukhAnAM sauvAGgacaGgimnA vAgurayeva yuvajanamanomRgAn vinibadhyA''karSayantInAM naTantInAM puraH surapurandhrINAM gaNena prakSiptA kaTAkSapaGktiriva darpaNatalAmalakapolasthalacalatkAntakAntisurasaritzrotasA javenordhvamupakSiptA samIratvarayA prevantI AkArayantIva mokSapadavImArurukSUNAM jagadudaravartinAM surAsuranarANAM kulaM yazaHpracayavizadIkRtavindhyAcalaM prabhuM vinantum atulajaladharanIrandhradhArAdhoraNIdhautasamudvarAJjanagiriziraHsodaradyutirmUrtimAnadbhutarasa iva zivaGkarasya jaTA cakAsAMbabhUva bhUvallabhasya ||4|| yA vyaktirudyadgurubhAgananyA, kSepyAM dadhAnA khalu zaktimatra / / tAmanyathA tatra punarvadantAM, tautAtitAnAM matamuNunAva // 1 // [upajAtiH] AnamranAkIndrakirITaratna-tviDjAladantulanakhAliramye / adhyetumicchanniva yAnalIlAM, bheje vRSo yasya padAravinde / / 2 / / saMcikhyAsuryadguNAn vyomapaTTe, tArAvyAjAt saprativyaktirekhAH / vedhAzcakre candrapAtrAd gRhItvA, saudhaM binduM tatkarairlekhinIbhiH ||3||[shaalinii] enamenastamaHpaTaladalanakuzalaM bhavikakamalavanavibodhanodyataM tIrthakRtpadaviyatpaTTapratiSThitaM parapakSighUkapAkamatilocanAndhIkaraNaM sakalabhavyaprANigaNazaraNaM zrImanmArudevasahasrakaraM karakuTmalanyastamastakaM praNatipadavI prApayya // // atha nagaravarNanam // yatra sUryamaNimandaravRndai-rAdinAt patagadIdhitidagdhaiH / preryate dhvajacalAJcalavAtaiH, svarnadIjalamivehitazaityaiH // 1 // [svAgatA] ||tthaa
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka yatpayodharasamunnamane'pi, kAminImukhavidhuH khalu yatra / nistulAM zriyamiyati nidAnaM tatra nUnamakalaGkitabhAvaH // 2 // kAminIkucavizAlimalipsu-ryatra haimavalabhIsthitakumbhaH / nIladaNDavisaradyutidUrvA-grAsabhuk pravitanoti tapAMsi ||3|| yatra jainasadanavrajasarpa - ddhUpadhUmalaharI khalu lInA / indranIlarucirAmRtarazme - rmaNDale vahati lAJchanalIlAm ||4|| yaccaityavAtAyanamauktikeSu svakAntividyotitadiDmukheSu / indindirAstatparito bhramante, japAsumabhrAntibhRtaH patanti // 5 // [ upajAti: ] yatrA'nizaM sphATikajainasadma-prabhAprabhAvaprahatAndhakAre / kuhUH kucAveva kugandhadhUlI- lepacchalAdazrayadaGganAnAm // 6 // jinAlaye yatra tatA patAkA, samIraNAdhyApitacaJcalatvA / saMsAravArAMnidhimuttitIrSu, nantuM janAnAhvayatIti manye // 7 // sthitA ciraM cetasi zAtakumbha- vizAlayacchAlanibhAlanena / prekSAvatAM merugirerdidRkSA- sauhityasAhityamupAjagAma // 8 // yadvaprazRGgeNa tamopra ( pa ) viddho, vidhurvraNaM lakSmamiSAdavApa / tArAH sphurantyaH parito'nvakArSu-statpAkaniryallaghupUyabindUn // 9 // bhAsAMpatistaptatanurjvalantyA yadvaktrasUryopalavahnihetyA / AvAsarAt pANidhRtAmbujaH kiM zaityAya zete pratirAtri sindhau ||10|| zivAzrito bhUtitatIrdadhAno, dRDhAnurAgo vRSabhAsane ca / saurUpyalakSmyA prajigAya yatra, jano manojaM girizopamAnaH // 11 // yatratyanArIkucazailamadhye, yadRcchayA khelati kAmasiMhaH / atrA'numeyasthitiko vayastha - manomRgANAM gilanAt patantAm // 12 // rateSu zItkAragiraH sphurantyaH prAsAdamaulau yuvatIjanAnAm / tatpAnaniHsyandamRgasya yatra pratyUhamindorgamane'dhinetuH ||13|| yadyauvataM kAntamukhabhrameNa, vidhoradhisphATikabhittibimbam / nirIkSya cumbat pravihasya patyA, gADhopagUDhaM hriyamApa gurvIm // 14 // sadAliSu prItibharaM dizanto, dAnena saMsarpikarAbhimAnAH / anyonyakarSavyatihAra bhAjo yatraiyaruH kumbhasamatvamibhyAH ||15|| ) " khaNDa 1
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI haTTeSu yasmin paribhAsvarAbhA, muktAphalAnAM zuzubhuH samUhAH / zriyAM parIbhogavazena jAtAH, svedodadezA iva tadvibhUnAm ||16|| acAlayad yatra zirassu ketUn, vimAnamAlAjayavAvadUkAn / utsiddhasaudhAni pinaddhavindhya - lakSmINi vaiDUryamaNIkRtAni // 17 // yasmin jinAvAsaziro'dhirUDhaH, sauvarNakumbhaH prasabhaM rajanyAm / AliGgito devanadIrathAGgyA, bhartRbhramAnmodapadaM babhUva // 18 // yasmin sumAnyeva rajobhRtAni, kuraGgayuktAni paraM vanAni / mataGgajAnAM ca madAvilatvaM, kampo daleSveva mahIruhANAm // 19 // pravAlabuddhyA carato'tigRdhnoH, zrIpuSpanaddhAmalagehabhAsaH / kalaGkaraGkoH kathamapyagatyA, cacAra no yadbahirauSadhIzaH // 20 // vArAMnidhiH kSArajalena duSTo jahnoH sutA kRSNapadAdudItA / tattulyatA yaccharasAM khapuSpa - sakhyaM zrayantI kathamastu vastu // 21 // krIDanmRgAkSImukhavIkSaNottha- vrIDAnimIlaGghanapadmamuSTyA / svasparddhinaM yatra vRthA taTAka - vRndaM payodhi prajihIrSatIva // 22 // yatkAnanaM kAmamahIzamUrdha-cchatrIyitakSmAruharAjamAnam / krIDatsurINAM kila mastakasthaM, mandArapauSpIyarajastRNeDhi // 23 // * sphuratkhurotkhAtadharotthadhUlI-dizAM kuce kaJculikAH sRjadbhiH / parAbhibhUtaH khalu yat turaGgairuccaiHzravAH saMzrayate surezam // 24 // yatrA'bdadhArAparidhautavindhya - zailAmalAbhAH kariNo vibhAnti / parIkSaNArthaM nijazauryalakSmyAM garjicchalAt svargajamAhvayantaH ||25|| - 2013 " // iti nagaravarNanam // zrItAtapAdapAdAbja- raja: pAvitabhUtale / tatra zrImati zobhADhye, zrImaddevakapattane // 26 // [ anuSTup ] marusthalImahArASTra- rAmAbhAlavibhUSaNAt / pratyanIkAvanIpAla - pIDAdigatadUSaNAt // 27 // AnandAdikasu zrAddha-vargavatzrAddharAjitAt / jinendramandiroddhAra- sukRtodyamazobhitAt // 28 // 133
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 anusandhAna- 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 vadAnyAnekasuzrAddha-zrAddhIvargavibhUSitAt / paropadravakRtkrUra-manujairapyadUSitAt // 29 // uttuGgatoraNa zrIma-darhanmandiramaNDitAt / zrIjAvAlapuradraGgAd, nityaM puNyaiH prapUritAt ||30|| sasnehaM sollAsaM, sotkaNThamanalpabhaktisaMyuktam / AnandapUrNahRdayaH, saMyojitakarasarojayugaH // 31 // [AryA] gaGgAsuta-nayanamitA(12) vartairabhivandya vidhivadAnandAt / prakaTIkaroti samyag vijJaptiM nayavijayaziSyaH // 32 // kRtyaM cA'tra yathA svarNa - zailazRGgavibhUSaNe / digvadhUbhAminIbhAla - sthalakanakabhUSaNe ||33|| [ anuSTup ] vyomAGgaNodite vyoma - maNau suzrAddhaparSadi / jIvAbhigamasUtrasya, vAcanaM vRttipUrvakam ||34|| paThanaM pAThanaM caiva, sAdhUnAM yogavAhanam / ityAdi saukRtaM kRtyaM, siddhisaudhamiyartyalam // 35 // pAripATyAgataM paryu - SaNAparvA'pi sotsavam / zrImajjinagRhe'nalpa-pUjAkaraNapUrvakam // 36 // nirvighnaM saGghavAtsalya - pUrvakaM samabhUttamAm / zrImat zrItAtapAdAnAM prasAdodayato'param // 37 // sahasranetradvipazambhumUrdha-bhAgIrathI zrIpatizaGkhamukhyAn / saMgantukAmaM kimiva svabandhUn, yazo yadIyaM tridivaM jagAma // 38 // [ upajAtiH ] gAmbhIryadhairyAdiguNaprakarSa - manArataM yo nitarAM bibharti / anarghyanAnAvidharatnarAzi, munIzvaro rohaNabhA ( sA ? ) numAniva // 39 // sarasvatI sA'stu mude tavaiSA, nirgranthanAthaprathitA pRthivyAm / yA'pArasaMsArapayodhimadhye, nimajjatAM nAvyati dehabhAjAm // 40 // sA brAmyajihmA municakrazakrA, jIyAzci (cci ) raM bhUvalaye tvadIyA / yA vizvabhavyavrajamAnasAnta-rgatA'ghapaGkatridazApagAbhA || 41|| anaGgatAM paJcazaraH prapanno, yadIyasaundaryaguNAvalehitaH / gaNAdhipaH so'stu zivazriye vo, jinAgamoktopaniSatpravedI ||42||
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 135 munIzitastvatpadapaGkajaM ya-strisandhyamArAdhayati pratItam / sarvarddhimAsAdayati prabhUtA-A(mA)namrapRthvIpatipUjanIyam / / 43 / / prabho! bhavallocanapaGkajena, jitaM kimindIvaramadbhutena / zilImukhArAvamiSAdivaitad-drutaM tanotIva natAbhirUpa! // 44 // siddhApagAkaitavatastvadIyA, punAti vizvatra(trita)yaM vratIza! / kIti zaM kundamukundakambu-saccandracandrArjunabhAsvarAbhA // 45 / / munIzitaH! kovidakairavAlI-vikAzanazvetahayodayAbha! / prodbhUtasadbhUtaguNaughasevadhe!, jIyAcciraM sAdhuzirovataMsa! // 46 // . munIza! sampUrNasudhAmayUkha-bimbopamAnaM bhavadAsyapadmam / vizvatrayInetracakoraharSa-prakarSadAnapravaNaM vibhAti // 47 // sadaSTamIzItaruciH sametA, vizAlabhAlacchalataH kimeSaH / upAsituM tvadyazasA'bhibhUta[:], citte sakarNA iti tarkayanti // 48 // ityAdibhUyiSThaguNairyutAnAM, jagattanUmadvihitehitAnAm / vizvatrayIsajjanatAhitAnAM, vairAgyalIlArasamohitAnAm // 49 // nirjitabahuvAdAnAM, zAradazazizubhravarNavAdAnAm / gatasakalaviSAdAnAM, zrImatzrItAtapAdAnAm // 50 // [AryA] kA'pi prasAdapatrI, pramodaka/ zizoratha bhavitrI / bahubahudinAni yAvat, mArgitamArgA'pi nityamiha // 51 // tena prasadya sadyaH, svAGgArogyAdisUcakA caturA / sA'tra prasAdanIyA, pramodasampattaye svazizoH // 52 // zrItAtapAdaistapagacchapadma-sahasrapAdairvihitaprasAdaiH / gatAvasAdaivigalatpramAdaiH, sadA'vadheyA praNatirmamA''ryaiH // 53 / / tatra zrItAtapAdapadapadmayuge marAla-bAlasvabhAvamanizaM dadhataH svazaktyA / zrImadvinItavijayAbhidhavAcakendra-cUDAmaNeH praNatiratnamidaM prasAdyam // 54 // amaravijayAbhidhAnAH vibudhAH zrIjasavijayanAmAnaH / ravivardhanAkhyavibudhAH, dhanavijayAkhyAstathA vibudhAH // 55 // tattvavijayAbhidhAnA, gaNayo gaNisiddhivijayanAmAnaH / munayazca vardhamAnA-dimavijayA jJAnavijayazca // 56 / /
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 gaGgavijayAkhyamunayaH, premazrIprabhRtikAstathA sAdhvyaH / ityAdimunigaNAnA-manupUrvA sA prasAdyA ca // 57 // atratyAravivijayAbhidhavibudhA, vibudhAH zrIjasavijayanAmAnaH / bhImavijayAbhidhAnA, gaNayo gaNisatyavijayAzca // 58 / / harSavijayAbhidhAnA gaNayo, gaNihemavijayanAmAnaH / tattvavijayena sahitA, lakSmIvijayAstathA gaNayaH // 59 // khImavijayena sahitA, vRddhivijayasaMjJakAstathA gaNayaH / gaNicandravijayasahitA, munayo karpUravijayAhvAH // 60 // ityAdisAdhusAdhvI-vargo'tratyazca sakalasaGgho'pi / zrIpUjyapAdacaraNA-mbujayugalaM namIti mudA // 61|| Azvinasya site pakSe, dazamyAM bhAnuvAsare / harSeNa likhito lekho, vijJaptiriti maGgalam // 62 / / lekhaM likhatA mayakA, likhitaM bhavatIha hInamadhikaM vA / yatkiJcidanucitaM vA, kSantavyaM tatkSamAyuktaiH // 6 // sakalasuvihitabhaTTArakacakravartibhaTTArakazrI 19... rAdhyazrIvijayaprabhasUrIzvara caraNAravindAnAm // saM. 1716 varSe zizunayavijayasya vijJaptiH // -x
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 137 (12) jIrNadurgastha-zrIvijayaprabhasUri prati pattanata: paNDitakamalavijayasya lekha: - muni trailokyamaNDanavijaya svastinIranidhinandanAlasa-llocanAmbujavikUNitAMzubhiH / bhAsitaM vadanameti candratAM,yasya pArzvajinapaH sa sampade // 1 // [svAgatA] svastizrIryaM ta - - pa - rabdha-prAdurbhUtaprItirityastabhUmim(tim?) / yatspardhAkRnme jahe'nena nArI, tadRNve'muM sa zriye'stvAzvaseniH // 2 // [zAlinI] svastizriyaM yo jinarADabobhog, nItvA nirIho'pi hi sUnazayyAm / pazyatsu bhUyassu narAmareSu, nAnadyamAne divi dundubhau ca // 3 // [indravajrA] jinanti yasyeziturAdareNa, japte'bhidhAne kila karmabandhAH / yathA prabhAte vihite khagena, rocirbajAzcandramaso javena / / 4 / / [upajAtiH] no cAcalIti sma mano yadIyaM, kRte'pyajanye'mbudamAlinA'lam / dhyAnAdhvano yuktamidaM kadAci-nmRgavrajAnnazyati siMhazAvaH // 5 // nityaM namAmi ghanakajjalapaGkanIlaM, dambhebhabhedazubhasindhurahaMsiteram / padmAnanaM padanatavratijAtazAnti, svarmandirAH svasadiyaM prati vai yajanti // 6|| iti hAracitram // [vasanta0] T PIMIREFERPPINE (4|||FEShr P rer tho
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 vAmAGgajaM kamaThapApahaThApahAraM, hAraM zivAbhidhavadhUkalakaNThapIThe / pIThe sthitaM dharaNavajrikRte svatanvA, tanvA''zayaM zriyamayaMtamanantavAmAn // 7 // iti muktagRhItacitram / yugmam / / atha gadyam // etadIyatiraskRtAnekasarasasarasijama puJjakramaM atulabalakalitamohamahAmahIdhavAvadhIritAkhilalokAsamAnAbhimAnaniIlanapravINaparAkramam ainasIyasamudayaugrasenyavanidhanapATanapATavopaskRtatrivikramaM kRtasukRtasujanopazamarasasaMdohasaMpUritasvakIyamAnasasantatavihitasakramaM madIyAmalabhAlasthalena samaM paratvapazcAccaraguNavipakSaguNAdhikaraNaM praNIya // atha nagaravarNanam // yenA''ttA sarvasaMvat prabalabalavatA''kRSya raGkAlakAyA, mA mAM badhnAtvitIdaM manasi bhayamato bibhratI drAg yayau sA / kailAsAdrau praNazya pracuramutadhanaM syAcchivaM cenmadIye, bere(?) budbhaveti yuktaM zrayati zikhariNaM svAdhikAd yaH praNaSTaH // 1 // [sragdharA] yaH sparddhate kAJcanabhUdhareNa, svakonnatatvena samaM sadaiva / yatrA'sti vapraH saripuvrajAnA-mabhedanIyo vihagairalajhyaH // 2 // [upajAtiH] yatkhAtikA'mbhobharitAtimAtraM, dhaavjjhssvraatsmutthphenaa| sevAlavallisthagitAmbupUrA, samudravad rAjati nimnatAyuk // 3 // kRtAparAdhAviva lohakIlai-viddhau kapATau bhavataH pratolyAm / yadvAraNe sammukhalagnabANau, yatronnatau vIranarAvivA'ho! // 4|| vidhAya vizvAM svavazAM prabhUtAM, sthito'styanamraH khalu yatra sAlaH / bibhrat tati satkapizIrSamUrjA, laGkAdhinAthapratimatvamIta: // 5 // yatrA'rgalA lohamayI pralambA, bilAntarasthA khalu gopure'sti / adIyamAnA'pi ca yAmavatyA-mabhAvato duSTamalimlucAnAm // 6|| aTTAlako yatra sudhAvidigdhau, virAjataH prAMzutarau prakAmam / zaGke samIpe hyupatasthivAMsau, kailAsabhUmIdharazailarAjau // 7 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 139 atha gadyam / / zrImati tatra tatrabhavaccalananalinaparAganikurumbapavitrIkRte alakopamazobhinyapyanalakopamazobhini laGkopamAnasahite laGkopamAnarahite'pi dvidhA'pi mahattamodaravivarjitajane vanImaJjimarAjite'pyavanImaJjimarAjite bahujanaparAjite'pi paracakrAjayanIye prAjyAnekaparocite kareNulezaprojjhite'pi anekaparabalocite'pyanekaparabalocite kapizIrSarAjirAjidurge'pyakapizIrSarAjirAjidurge arcitajinajainajanasamUhe'pyanarcitajinajainajanasamUhe gurumanoharapUjAkAriloke'pyagurumanoharapUjAkAriloke bhUyaHpriyasuvarNapatrAnvI(nvi)te vainateyapatatriNIva masRNAJjanarucikalabhasaJcaye'pi dhUsararucikalabhasaJcaye bahujaDAzaye'pi jaDAzayojjhite dvidhA'pi dvirasanapracAravajite dvidhA'pi vicitracitrAJcitamandire viruddhadharmairapi tyaktavirodha iva zrIjIrNadurganagare // iti nagaravarNanam / / kamalAyAH kelikaraNazaraNata: pattanapattanataH saMyojitakarakamalayamalo bhAlasthalenelAtalamAmRzan harSaprakarSaprAdurbhUtaprabhUtaromAJco hArdahaMsAbhIzusaGgamAdujjRmbhitahRdayAravindaH zizulezaH kamalavijayaH savinayaM gIrvANaguruvirokagaNeyAvartavandanenA'bhivandya vidhivad vijJaptipatrIsitapatripatnI zyenImapi bahuvarNAmiti citrapraNetrImupatraukayati yathAprayatnApekSasvodbhavaM cA'tra kuzalakumudAkaro vismeratAmabhivindati zrImattAtapAdavadanavidhUdayamahimnA'tho aparamudayAvanIdhareNA''tmIyazirasi dazazatarociSi cAmIkarakalasa ivA''ropite sati saGgarAjire kAtareSviva palAyanapareSvandhakAreSu zilImukheSu madhupeSviva sagAnaM rAjIvarAjISu madhUpajIviSu vibhAte jAte pradhAnasvAdhyAyavidhAnasAdhusAdhusiddhAntAdyadhyayanAdhyApanajapatapaHprabhRtini dharmakarmaNi saJjAtazarmaNi jaJjanyamAne paryAyopanataM zrImadAbdikaparvA'pyanapAyodayopetaM samapanIpadyata zrImattAtapAdanAmadheyadhyAnamahAnubhAvataH / / atha guruvarNanam // ramyadoSo'pi nirdoSo, jaya tvaM muninAyaka! / tyaktapadmo'pi sazrIko, nirAmo'pi sadAsaruk // 1 // [anuSTup] tvadbhAlapIThaM zucikuGkamAkSaraM, cakAsti sampUrNakalaGgaNAdhipa! / bhAgyasya rAjJaH paThituM mahArthakaM, kiM pustakaM sve manasIti zaGkye(ke) // 2 / / [vaMzastha]
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 AsAdya te bhAlasamAnabhAvaM, vidvatpradattaM sitatAmupaiti / / arddha vidhoryuktamidaM si [ta:?] syAt, prApnoti yaH sAmyamaho! mahadbhiH // 3 // [upajAtiH] tvadbhAlamAlokya rucA'dhikaM svAd, vilakSabhAvaM dadhate'rddhabimbam / rAtrIzvarasyarSigaNAdhinAtha!, praNaSTagarvaM samabhUd yatastat // 4 // vinirmame yad vidhinA'rddhabimba, vidhostadAsId varameSa no cet / prANeSyadetad bata kA'bhaviSyad, bhAlopamA te munizItaketo! // 5 / / tvadgodhirADhonnatazailazRGga-mapIkSituM no alamarddhacandraH / / tato'dhiroDhuM vibhutA kathaM syAt, tat tasya vAcaMyamasAmayone! // 6 // hIno'pi yatte'rddhavidhustanoti, sparddhA lalATena samaM kalaGkI / sA mUDhatA'syeti samastavijaivijJAyate zrImuninAtha! loke // 7 // yAmadvayodyoti kathaM tulA syAd, vibhAvarInAyakasAmibimbam / tavA'likasyA'virataM rucInAM, pujaM dadhAnasya hi dharmacakrin! // 8 // sarveSAM pravarastvameva bhuvane sacchilpinAM he vidhe!, yad bhAlaM rucirAkRti pravidadhe gacchAdhipasya tvayA / AdattA suSamedRzI ca bhavatA kasmAt padArthAd vada, cakre yena tava prabho'likamiti sraSTA prazaMsAspadam // 9 // [zArdUla0] iti bhAlavarNanam // bhruvordvayaM tAvakamekSya neta-rdhanveti mArasya bibheti citte / mAM dve ime jeSyata ekamArAt, kathaM mahattvaM mayakA'vanIyam / / 10 // [upajAti:] bhrUbhyAM tavA'dhIza! raNe vibhagno, vidrutya zIghraM khalu candrahAsaH / asti praviSTo varakozavapre, yoddhaM na zakto balavarjitatvAt // 11 // ____ atha gadyam / santatamudrAprojjhitakarANAmapyasantatamudrAprojjhitakarANAM kroDIkRtasarvAbhISTazamadhanAnA-mapyakroDIkRtasarvAbhISTazamadhanAnAM dvidhA'pyahInottamAGgavandanIyapAdAravindAnAM dvidhA'pyavAmadevacaraNavArijAtavihitapraNatInAM satkamalaughAdhovidhAnapaTiSThalapanapaGkeruhANAmapyasatkamalaughAdhovidhAnapaTiSThalapanapaGkeruhANAM maJjulamanISAvadhIritagurUNAmapyamaJjulamanISAvadhIritagurUNAM adharitadhIratAmandarANAmapyanadharitadhIratAmandarANAm / iti virodhAbhAsAlaGkArayuktobhayArtha
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 141 vizeSaNAni // sakalavizadAnavadyavidyAnartakInartanavidhAnaraGgasthAnasamAnarasanAJcalAnAM dakSiNAvarttatrirekhatiraskaraNAlaGkarmINamaJjulagalAnAM saMharSasaGghAtopazAntisaJjAtazAntarasarAjanirmalajalapaTalaprakSAlitanijAntaHkaraNakomalapaTTakUlakalmaSamalAnAM mudirAbhrasamudayamuktazAradakumudabAndhavabimbabandhuramarIcisaJcayasadRzojjvalanikhilakalAnAM tyaktaparajanApavAdAnAM sajjanaiH kRtAbhivAdAnAM sajalajaladagambhIranAdAnAM nitAntaprojjhitapramAdAnAM zrItAtapAdAnAM zarIravArttavArtApravartakaH pratilekhaH prasAdyo manmAnasamodasampAdanAya // iti guruvarNanam // tathAca zrItAtapAdaiH zaiSyANavI praNatiH sAyaMtraye'vadhAraNIyA / prasAdyA copAdhyAyazrIvinItavijayagaNInAM sujanamanaHkairavarajanImaNInAm / prasAdye ca natyanunatI paM. zrIAnandasAgaragaNi - paM. zrIdhanavijayagaNi - paM. zrIravivarddhanagaNi - paM. zrIyazovijayagaNi - ga. zrItattvavijayapramukhANAm / atratya - paM. zrIlAbhavijayagaNi - paM. zrIvRddhivijayagaNi - paM. ratnavijayagaNi - ga. satyavijaya - ga. vinayavarddhana - ga. Rddhivijaya - mu. guNavijaya - mu. mANikyavijaya - ga. vivekavijayaprabhRtInAM natiravadhAryA / prasAdye ca natyanunatI pUrvoktAnAm // tathA'haM tu zrItAtapAdAnAM pAdapadmayozcaJcarIko'smi / tanmamopari bhUyasI kRpA'vadhAryA / ziSyastu zrItAtapAdAnAM nAmamantramanukSaNaM smarannasti / zrItAtapAdairapi zrIjinanamanAvasare ziSyaH smaraNIyaH kArtikAsitapaJcamyAmiti maGgalam // tathA mAharuM zarIra havaI ghaNuM aDakyuM chai / te mATai paM. ratnavijayagaNi zrItAtajInaiM utsaMgi chaI eha upari ghaNI kRpA karavI, ghaNAM lADa pAlavAM ||ch|| [bahAranA bhAge-] // pUjyArAdhya // sakalabhaTTArakacakracakoracandrAyamANabhaTTAraka zrIzrI5 zrIvijayaprabhasUrIzvaracaraNasarasIruhANAM paM. ratnavijaya - paM. kamalasatkalekhaH / -x
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 anusandhAna- 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 (13) purabandirastha - zrIvijayaprabhasUriM prati nItipadata: lAlavijayasya lekha: muni trailokyamaNDanavijaya svastizriyA .yena samaM vilAsA:, pUrNIkRtAzAH puruSottamena / avApya pAdAmburuhaM kriyante sa pArzvadevo bhuvane'vatAd vaH // 1 // [upajAti:] " svastizriye stAjjinapuGgavo'yaM, nAgAdhipoddhUtamahAprabhAva: / yadaMhriyugmotthanakhAH sakhela - matandracandra bhramamAvahanti // 2 // amuSya devasya nakhAMzavo'mI, dizAM manAMsIva daza sphuranti / no cenninaMsAgatadigjanaughaiH kathaM praNAmaH padayoH kriyeta ||3|| kRtAvatArAH khalu yatra tArAH padadvaye yasya nakhacchalena / sphuratkalAkoTikalApazAli - mukhendurAgAdiva dUrato'pi // 4 // narAmarANAM namatAM yadaMhi dvayImudArAmapavargahetoH / nakhatviSaH svIyaziraHpradeze, mAGgalyadUrvAGkurarAjayaH kim // 5 // ardhendumekaM zirasA dadhAnaM, vakSaH pradeze phaNinA pradhAnam / jayatyumezaM phaNilAJchano'yaM, pUrNendubhiH pAdanakhairanekaiH ||6|| na darpaNaH kAcaguNaM bibhartti, zazI kalaGkaM yadi cenna caiva / pUSA na puSNAti yadoSNabhAvaM, tadA nakhAnAmupamAvicAraH ||7|| pUrNendupUrNadyutayo yadIyA, nakhendavaste jagatIM punanti / na cakravAko'pi nirIkSya yA~zca, hyAsId viyogI kimutA'nyalokaH ||8|| yasyAM'Gghripadme dazadhA kRtAtmA zazvadvibhAsvannakhakaitavena / dizAM daza zrInicayaM pradAtuM tapasvinAM dharma ivA''jagAma // 9 // ameyakIrtiH sphuritAbjamUrti vameyadevaH sa sukhAya vaH stAt / prabhAGkurairyatpadayornakhAnAM, tRNIkRtAzcAndrakarA ivA''san ||10|| digantasaMsappiruco yadIyA, nakhAH sakhAyo rajanIpriyasya / aho na satyaM kumudAvalInA - mapIpsitA hetava ityavaimi // 11 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 vizvAsanikSepajanA ivA'mI, preGkhannakhA yaccaraNAGgulInAm / tamasvinIjAnisahasraroci - grahavrajAnAM ramaNIyabhAsaH // 12 // dhutirnakhAnAM padayostatheyaM, pavitrayantI prasasAra vizvam / devasya viSNorapi kRSNabhAvaH, sthAtuM prabhurno'tra yathA'janiSTa ||13|| adhaHsthitA apyuragAzritAMhe - rnakhAH surendraiH zirasi kriyante / uccaiHkRtastarhi sa kAJcanena, maNIyate kiM na rucA'tra kAcaH ||14|| netrIbhavannekatamena zambho - rullaGghayannabhratalaM pareNa / zeSairnakhAnAM kapaTena dehaiH sa dvAdazAtmaiva padau prapannaH || 15 || yadacchapAdadvayapaGkajAnAM, punarbhavAnAM kiraNAGkuraughAn / dhenuH surANAM carati sma seyaM, no cet kathaM kAmitadAnazauNDA || 16 || yadaMhriyugmaM haridaGganAnAM, manorathAnAmadhigacchatAM ye / kRtAvakAzA nivahA nakhAnAM bhrazyadbhayA rAjapathA ivA'mI // 17 // nakhenduvargAdiva yasya candraH zriyaM samAdAya bhavetsamRddhaH / kuhUdine'yaM rahitaH kalAbhiH parazriyA kasya batonnatatvam // 18 // pAresahasraM rasanaM yadi syAt, pAresahasraM marutAM guruH syAt / tathA'pi yatpAdanakhadyutInAM stutirna dhatte kila pUrNabhAvam // 19 // kartavyakAvyavratatIvitAna - prAdurbhavadbhAvitabhAvasUnaiH / zrIpArzvanAthaM jagano'dhinAthaM, hrAdena pUjAviSayaM vidhAya // 20 // // iti zrIdevavarNanam / atha nagaravarNanam // - 143 yatronnatArhannilayadhvajaughai - dUrIkriyante tapanasya tApA: / vAtaistadAndolanajaiH punaste, kale: pratApA api te'pi pApAH ||21|| marutprayogairiha caJcalatvaM, samAvahantyaH sutarAM patAkAH / manye'rhatAM sundaramandireSu, dizAM kimAhvAnavidhi sRjanti // 22 // ayanavAlavyajanIbhavanti, calatpatAkA jinasaudhamUrdhni / raverapIndorgaganabhramottha- khedApanodAya kRtodyameva ||23|| atyuccacaityadhvajinIdhvajAnA - mATopakopairiva yannagaryAH / manye'marANAM nagarI garIya stamA samAsIdadhunA'pyadRzyA ||24||
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 abhraMlihArhannilayAgrabhAga-jAgratpatAkAkapaTena nUnam / / purIjigISAviSaye purIyaM, patrAvalambaM kurute'tra loke // 25 // sa vAstavo'yaM kalazeSu cakra-bhramaH svahetuprabhavo hi yuktam / cakre'pi caityAcchasuvarNakumbha-zcakre bhramaM tat kimu cakrabandhoH // 26 / / yasyAM nagaryAM jinamandirANAM, sadraupyakumbhapratibimbitena / upAgato rAhubhiyeva nUnaM, vitaya'te vArinidhau kalAvAn // 27 // suparvaNAM durddharasindhureNa, vikSobhitAyAstridazApagAyAH / cyutA jinottuGganiketanAnAM, kumbhacchaleneva suvarNapadmAH // 28 // kumbhairmanohArijinezvarANAM, prAsAdamUni sthiratAM bhajadbhiH / dttendushobhairnynaabhiraamai-vyomaanggnnN tacchatacandramAsIt // 29 // yoge dhvajasyA'pi zubhe samastAH, sajjanmapatryAM kalazacchalena / uccaiH sthitAH kiM jinamandireSu, grahA gabhastipramukhAH zriye'syAH // 30 // virejire'rhannilayasya kumbhA, viyatspRzanto rajatAptarUpAH / maruttaTinyA nikaTe taTasya, sthitA ivA'mI kimu rAjahaMsAH // 31 // punaH [punaH] svastalasambhramApta-zramo'tra caitye kalazacchalena / sandhAya daNDasphuTasannikarSa, sunizcalAtmeva sahasrarazmiH // 32 // rAjJaH sakAzAt kila yannagA~, na zrAvaNo daNDa itIva zabdaH / pratyakSabAdhAdyata eva tasya, prAsAdazIrSopari cAkSuSatvam // 33 // manye manohatpurasundarINAM, saundaryasandohajighRkSayeva / vakSaHpradezotthitatArahAra-vyAjena gaGgA'pi kRtaprasaGgA // 34 // sarasvatI vAsavatIva kaNThe, janasya sarvasya purIbhavasya / upAttasarvasva ivA'mburAzi-rdhvanicchalAt tat kimu pUtkaroti // 35 // puro'rthisArthe paridIyamAnaM, hiraNyarAzi parito nibhAlya / nijavyayodbhUtabhiyeva meru-ragocaro locanayornarANAm // 36 / / zrImadgurUNAM caraNAntiSattvAt, sadbhAgyayogeSu purIjaneSu / na gauNamukhyAbhidha eva puryA, nyAyaH kRtAyAmapi varNanAyAm // 37 // cirAya yatropavanapradezA-stUryatrikasyeva sadA pravezAH / / nadavirephA miladacchatAlI-patrAlivAdyAH zikhilAsyalIlAH // 38 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 - yaduccacaityadhvajalabdhacInA, digbhAminIpInapayodharAgrAH / AnandakandAGkuritAni bhUmau kurvanti cetAMsi vicakSaNAnAm // 39 // verivA'sminnagare narANAM, manaHpayojAni vikasvarANi / zrIsUrireSa prakaroti gobhiH svIyairvidurIkRtadustamobhiH ||40|| dvIpAntarAgacchadane kapota- sukhAsanasthA khalu yatra lakSmIH / prAcInapuNyopacayAdupaiti zrutveva sUriM puruSottamaM kim // 41 // bhavyaivitIrNoddhuradAnavAri pravAhapUreNa bhavanti dUre / duSkarmabandhAzca ghanA daridrA, vicchidya dAridyamavadyabhidyA // 42 // AnandaniHspandatarAkSipakSmA, yannAgarA nAkivarA ivA'mI / zrIsUrizakraM praNamanti tatra, pure vare zrIpurabandirAkhye ||43|| saMyujya hastau vinayAvanamra - grIvo mudA vijJapayAMbabhUva / zrInItipadrAnnagarAd vinayo, vinItalAlAdvijayAbhidhAnaH // 44 // / / iti zrIpurabandiravarNanam // atha prAtarvarNanam // atheha pUrvAbhinavAmbujAkSI-makSINalakSmIM prati maDkSu yAte / gataM tamobhiH prasRtaM mahobhiH karotkare zrIsavituH samantAt // 45 // jADyaM zarIre'tra kumudvatInAM varSA dalAne hRdaye nidAghaH / prAtaH samuttIrNatuSAranIra- cchalena sUryAbhyudaye vyaloki // 46 // guJjArddharAgAnuvidhAyibhAsva-ttIkSNAMzujAlAnumilatsvakAyaH / zukAsyayogAvapatadruTIka-mivA''mravRkSasya phalaM kalAvAn // 47 // ekasya yasya pratapatpratApAd, grahA nabhovyApiruco'pi sarve / anenizan nAma dinodaye'smin mRgA ivottuGgamRgAdhirAjAt // 48 // itthaM prabhAtAbhyudaye'tra bhAgya - yogAnmahAbhASyavilokanAdye / sadAryakArye suguroH prasatte - vidhIyamAne nirapAyameva ||49 || zrIvArSikaM parvavaraM krameNa, varSAnusAreNa vitIrNapuNyam / tapovidhAnaM hi tathA vizeSAt kiM tatra vAcyaM sudhiyAM hi saukhyam // 50 // // atha zrIgurujIvarNanam / aidaMyugIne samaye'vatIrNo, bhUmau mude bhaktimatAM kavInAm / sUriH surANAmiva pArijAtaH, sampAditAnekamanoratha zrIH // 51 // 145
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 yadbhAnavIyaiH kiraNairagamyaM, cetaHsthalasthAyi ghanaM janAnAm / vikhyAtakIrtizcarikarti citraM, nighnan svagobhistimiraM tadatra // 52 // vizvatrayasphArayazaHprasAra!, sUrestvadIyena yadA mahimnA / svargIkasAM ced dharaNIdharasya, kurvIta sAmyaM - ----- // 53 / / tIrthaGkarazriyamiha prathitAM vitanvan, sattveSu keSu na hitaH khalu darzanena / sUre! nidarzayasi deva! mude guNAnA mAlambanaM bhavajale patatAM janAnAm // 54 // [vasanta0] dezaM surASTramadhigatya hatASTakarmA, siddhAcalAdrimukuTaM namayAMcakAra / yaH sUriradya purabandirasaGghavandyaH, stoSye kilA'hamapi taM prathamaM jinendram // 55 / / kIrtyambudheH kavirahaM na[nu] yasya pAraM, ___ draSTA na tat kathamihA'sya nutau prazaktaH / hArdai zruteruta vinA'dhyayanena dakSaM manyaH ka icchati janaH sahasA grahItum // 56 / / zrIsUrirAjacaraNau zaraNaM prapannaH, puNyena kenacidihA'trakRtena pUrvam / saMsArarUpamacireNa bhavenna dhImAn, ko vA tarItumalamambunidhi bhujAbhyAm / / 57 // yasyA'cchakIrtiramaNIramaNIyatAyA, vizvatraye padamiyaM prathate tadasyAH / khyAtiM kaveH khalu manovaravarNanAyAM, nA'bhyeti kiM nijazizoH paripAlanArtham // 58 / / sarvo'pi bhUspRgihate nutimArgavettI(ttA?), satkIrtigauravaguNAvalimAkalayya / yat phAlgunIyakamanIyasamIraNo hi, taccArucUtakalikAnikaraikahetuH // 59 / /
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 147 kAmaM sukomalavacaHpracayAmRtena, ___pItena karNapuTakena mune! tavA'dya / jADyaM jagatrayajanasya bhaved vidUre, sUryAMzubhinnamiva zArvaramandhakAram // 60|| sUre! yazo dazadizAmbujalocanAnAM, __kaNThasya hAranikare mahatImatIva / asyA'grataH punaranekamatipratApo, ___ muktAphaladyutimupaiti nanUdabinduH // 61 / / zrImattapAgaNapate! viduSAM na keSAM, cetassu cArimasukhAni cirAya datte / gopIvarasphuTaruciH sahaseva viSNuH, padmAkareSu jalajAni vikAzabhAJji // 62 / / lokaiH samAnavapureSa tapasvinAthaH, sparddhAvidhAyimarutAM dharaNIdhareNa / / svIyaM yazo dhavalitAkhilabhUmi citraM, bhUtyA''zritaM ya iha nA''tmasamaM karoti // 63 // [bhaktAmara stotrapAdapUrtirUpazlokadazakam] // iti zrIguruvarNanam // kiJca - pramANamArga prati dattabhAvAH, prAyeNa dhImajjanasajjarAgAH / paropakArAya kRtaprayAsA-zcirAya lakSmIvijayA budhendrAH // 64|| [upajAtiH] pANDityasauhityagRhaM sadaiva, saujanyapAtraM ravivardhanAkhyAH / vAcaMyamAnAM nipuNA gaNeSu, zrIjitpadopAsanasAvadhAnAH // 65 / / sAdhunakSatrasandoha-zvetadyutisamaprabhAH / paNDiteSu varAH zrImad-yazovijayasaJjakAH // 66 // [anuSTup] zrIjitsevAdhanagrAsA, dhanAdivijayA budhAH / gaNayo'cchaguNArAmA-stattvAdivijayAstataH // 67|| zrImanto hemavijayA, jayAdivijayA punaH / yazca zrIjitpadopAsI, natazcA'nunato'pi tam / / 68||
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 kiJca - bhUyasItarAM kRpAmavadhArya valamAnaM patraM prasAdyam / zrIjinapraNAmavelAyAM zizuH smAryaH / AzuvijayadazamyAmiti maGgalam // [bahAranA bhAge - ] anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 // pUjyArAdhya // sakalabhaTTArakaprabhubhaTTArakapurandarabha0 zrI19 zrIvijayaprabhasUrIzvaracaraNakamalAnAm // nIkAvAta: lAlavijayalekhaH // -X
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 (14) dIvabandirastha - zrIvijayaprabhasUriM prati prahlAdanapurAt paNDitalAlakuzalasya lekha : muni trailokyamaNDanavijaya svastizriyaH sevadhiradvitIyaH, zrIpArzvasArvo jagadarhaNIyaH / acintyacintAmaNivad vibhUte-rdAtA dayAmbhonidhirastu sidhyai // 1 // [ upajAti: ] svastizriyaH santatamAzrayante, ye pArzvasevAvidhisAvadhAnAH / prAvRddhRtuprAptapayaH pravAhA, ivodadhi dvIpavatIsamUhAH || 2 || enaM zrImantamarhantamabhinonUya bhaktitaH / prahlAdanapurapreGkhat-zIrSapuNDramiva prabhum ||3|| [ anuSTup ] yatrA'rhatAM caityaparamparAsu, kSINASTakarmapratimA vibhAnti / -- manISitArthAn pravidhAtukAmAH, svargAdiva svastaravaH samIyuH ||4|| [ upajAti: ] vimAnatulyAni gRhANi yatra nAryaH surIbhyo'bhyadhikaprabhADhyAH / mahezvarA yatra pade pade'pi, lokA vizokA dhanadAnukAriNaH // 5 // gururguNAnAmudadhirgariSThaH, straiNAni nArANi manoharANi / mumukSavaH pakSmapuTopadhAryAH, svAdhyAyasaddhyAnasa [mu]dyatAzca // 6 // ityAdayo yatra padArthasArthA, anekazaH santi vizeSavarNyAH / tasmAd vidhijJairvividhairvilAsaiH, svargAdhikeyaM kimu nopavarNya // 7 // zrImatpUjyapadAmbujadvayarajaHpUtIkRtAbhyantare, dikcakraprathite prabhAvanibhRte bhUbhAminIlocane / AnandaprathamAnapuNyapaTutApANDityapUrvAcalo dyotAdityakarAnukArisugurau dvIpAye bandire // 8 // [zArdUla0 ] jIrNoddhRtajinAgAraH, sundarodAravezmanaH / prahlAdanapurAt puNyAd, bhaktazrAddhavirAjitAt ||9|| [ anuSTup ] AnandAdvaitacetasko-'bhivandya gurupatkajam / lAlAdikuzalaH ziSyo vijJaptiM tanutetarAm // 10 // , 149
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 yathAkRtyamiha prAtaH, paThana pAThanaM param / vyAkhyAnakaraNAdyaM ca, dharmakRtyaM pravartate // 11 // shriimtpuujypdaambhoj-prsaadaadbhutvaibhvaat| nirvighnaM jAyate dharma-kRtyaM sarvArthasiddhidam // 12 // aparaM akhilalokacamatkRtikAriNI, munipaterbhavatApanivAriNI / avitathA vitathA nu bhavennahi, gurumukhaprabhavA'pi sarasvatI // 13 // [drutavi0] aghaTamAnamidaM ghaTatAM janaH, suragurorapi maurNyakRtaplavam / api bhajedahirapyupazAntatAM, vighaTate vacanaM sugurornahi // 14 // abhibhavaM sahate suravAraNaH, samadagoghaTitaM vidhivAhitaH / naramate guruvAksitapatriNI, vitathazuklasarovarasaGkaTe // 15 // zaraNatAmupayAntiM surA api, prathitapuNyarucaH pratipattaye / jinamatAnugatA danujanmanAM, viphalatAmupayAnti vacAMsi no // 16 // abhibhavaM sahate yadi kahicit, mRgapatirmaMgavargavinirmitam / tadapi no gururAjavacaH kSayaM, kSititale pratipannavi[dhi]vrajet / / 17 / / nivizate yadi merudharAdharaH, kSititalaM kSitimeti yadA'rNavaH / guruvacastu tathApi na hIyate, manasi me pratibhAprabhavaH prabho // 18 // savitari prathamAnamahodayaM, kRtavati sphuTatA tamasaH kvacit / na labhate calatAM vacanaM guro-riti matirmanasi sphurati prabho! // 19 // yadi kadAcidudeti divAkaro, varuNadikpatipAvitadikpathe / na calate vacanaM sugurorapi, nijamukhena bhavet praNitaM svayam // 20 // taistAtapAdaiH prathitaprasAdai-mamA'vadhAryA praNatistrivelam / jJApyA ca tatratyamunIzvarANAM, yathAvabodhaM natiralpakA ca / / 21 / / tathAhi vAcakazreNIzArdUla-vinItavijayAbhidhAH / paNDitAkhaNDalazrIma-damarAdvijayAgrimAH // 22 // ramaNIyaguNAgArAH, zrIrAmavijayA budhAH / apare rAmavijayAH, cAturyarasapezalAH // 23 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 paNDitA dhanyavijayAH, sadAcAraparAyaNAH / saubhAgyaikaguNAgArAH, zrItattvavijayAH zubhAH // 24 // ityAdisAdhusiMhAnAM, tattvasevAvidhAyinAm / vandanA cA'nupUrvA ca, yathAparyAyamAdarAt // 25 / / atratyAnAM ca sAdhUnAM, prasAdyA paramairyathA / paNDitA vIrakuzalA, labdhyAdikuzalastathA // 26 // bhUpateH kuzalazcaiva - lADakarSimunistathA / saubhAgyakuzalAhvAno, kAnteH kuzalasaMjJakaH // 27 // kamalAtkuzalAhvAno, jhaMjharSizca munIzvaraH / kalarSirnAmataH sAdhuH, sarve prAJjalayaH prabhum // 28 // trisAyaM tAtapAdAbnaM, praNamanti pramodataH / pArzvavartimunIndrANA-meteSAM vratinAM punaH / / 29 / / atratyaH sakalo bhaktyA, saGghaH zrItAtabhaktibhRt / pratyahaM naMnamIti drAka, tAtapAdapayoruham // 30 // arhannamanavelAyAM, smAraNIyaH zizuH svayam / valamAnaM prasAdyaM vA, patraM paramaprItidam // 31 // bhaktiprahRmanAH premNA, kAntyAdikuzalaH zizuH / zrImattAtapadAmbhojaM, naMnamIti pramodabhRt // 32 // iti maGgalam // mArgazIrSadhavaladazamyAm // [bahAranA bhAge-] paM. lAlakuzalagaNilekha -X
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 (15) devakapattanastha-zrIvijayaprabhasUri prati sAhijyapurata: paNDitahIravimalasya lekha: - muni trailokyamaNDanavijaya svastizriya: prastutavastukartu-ni:zaGkamakaM sakalArthasiddhayai / siSevire'zeSasukhAzrayAya, yasyaiSa vastIrthakaraH sa siddhyai // 1 // [upajAtiH] svastIndirA sundararUpamArA-dvabhAja rAjAnamajA yamenam / jagattrayAzeSavizeSarAjya-cikIrSayA harSabhRtA kRtArthA // 2 // svastizriyo yaM vanitAH samastA, dadurmano'nyAsadRzaM viziSya / prAyeNa sadrUpavatAM natAGgyo, mRgIdRzo nAma vazIbhavanti // 3 // svastIndirAyA janirAjaniSTA-'balAsu sarvAsu phalegrahiau~ / yato'nyasAmAnyavadhUniSedhya, svayambhUrudvAhamuvAha yasyAH // 4 // svastizriyaH kiM nu tatazca nizcalA, yato babhUvurvibhumeva vavrire / zriyazcalA ityapalApamApuH, kapotapAtRprabhuNevamuktAH // 5 // snigdho'si kiM mugdhavadhUbhirIza-statraiva naH pUraya cintitArtham / tAbhyo'dhikA'haM parabhAgasaGgha-mRgo'nu siddhyaGganayeti muktaH // 6 / / smarasyado medurapuNyapuNya-zrISeNanAmA nRpatibha(bha)vastat / cikIrSurasmAbhiramA vinodaM, ceto nijaM mokSyati makSu dakSam // 7 // adAyi adyopacitirjagatyA, jagatyadhIza! tvayakA tirazcAm / kSaNAnmRgANAmapi kiM na tannaH, pado'pyado dAsyasi kiGkaratvam // 8 // babhrAma zubhracchavinA mRgo mA, bhayena manye gagane harINAm / asAdhvasastiSThatu ziSTa eSa, tvadIyapAdadvitayAnimagnaH // 9 // pUrNasya saccandramaso'pi pApa-madAMsa(?)dambho'Gkatale kalaGkam / nivizya vizve duritaM durantaM, jahIhi tanme kathituM kimeNaH // 10 // siSeviSustvaccaraNau yadeNaM, zizuM nijaM yat prajighAya tubhyam / nijena nA''gAd rajanIza Iza!, hyasaMzayaM bibhyati sAparAdhAH // 11 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 153 jAtyA ya eNaH zazinIzvare'pi, sa eva pUrvo'Tati pUjyate paraH / manye mahimnA'dhipateH pratiSThA, tathAca vyaktiH paramaH sapakSaH // 12 // jagAma rAmAdarato'ntarikSye, gRhNanti sarvA nayanazriyo me / tathApi kiM kiM karavANi nAtha!, vivakSurAgAdiva kiM kuraGgaH // 13 / / spardhA vidheyA sudhiyA'pi satrA, hitaiSiNA no mahatA'hite'pi / sthalaM na tAvad bhavate kalaGka, zazIva te sArvamukhena kurvan // 14 // nijonnati lipsati ya: pareNa, sparddhAbhirAheva tadunnatatvam / zaGke svakasyAM ca tanau tadIyA, lokampRNA yena guNA na santi // 15 / / aSTabhiH kulakam // tvayi prabho ! sarvaguNA itIva, harAdayo nirguNatAM bhajanti / tvamasya(sta?)doSaH kila te sadoSA-stvadasti sarvaM viparItameSAm // 16 // pUrNo guNaiH kSoNItale'vatIrNo, javAd bhavAneva na codyamadya / guNyAzritA eva guNA yataste, prAmANikAnAM samayAnurodhAt // 17 / / yatraiva dhUmaH paramo'sti dhUma-dhvajo'nvayivyAptitayeti tatra / niza:patiH kuNDalakaitavenA-'tra taya'te darzanato mRgasya // 18 / / nijAmbakacchAyamamAyayo'pi, yAbhyo'vituM na prabhureNa Asa / tAsAM saparyAH sudRzAM sa lebhe, vibho! prabhAvazcaraNasya te saH // 19 / / samUlaghAtaM nihatAH sapatnA, amI samIcInataraM kRtIza! / eko'pi duHkhAkurute ya dakSo, vidhuntudaH svacchavidhuM vipakSaH // 20 // udeti citraM hRdaye kavInA-midaM mahIyo mahimaikavAsa! / vikAzate te vadanAravinda-vilokanAd hanalinaM janAnAm // 21 // tavA''nanaM tairaNubhirvidhAtA, vidhAya sAraiH sthiradhIradhIza! / sitadyuternAmakRtervyadhatta, ziloJchavRttiM kimu zaGkayAmaH // 22 // parasparAmarpitacittacaJca, lokatrayaM nA'jagaNad yadIyam / guNoccayaM bAlacaNaH prasahyA-'pyahaM kathaGkAramalaM bhavAmi / / 23 / / kSaNena vikRttaciratnapApA, nRrAjayo yaM virajIbhavanti / praNatya tannAmavizuddhamantraM, saMsthApya citte vidhivannidAnam // 24 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 // atha nagaravarNanam // kimadhigatya jhagityadhikaM babhau, bhuvamimAM nagarI na garIyasI / adhigatA vasatiM ca na ke'jire, varaguNairaguNairbahurejire // 25 // [drutavi0] navavadhUriva sAdhujanAnapi, bhRzamasau parimohayate purI / navasudhAMzumukhA sukhakAriNI, nijadhavasya bhavasya himAdrijA // 26 // na ca viraJcirapi prabhuraprabhu-riha puro gadituM suparArthyatAm / nijakRterapi dhAnyatateH sphuTa-majagaNan nu kaNAniva karSakaH // 27 // yatra jvalad vezmani kazmalatvaM, madhye'pi sandhau vibudhairvidhijJaiH / abhraGkaSenekSyata eva jAtu, mlAniM mano no mahatAM hi jAtu // 28 // [indravajrA] jinendrasAndradyutimadvihArAH, kRtaprahArA iva kiM kuThArAH / cakartipUNAM viduSAmazeSa-pApadrumAnantaranAdisaMsthAn // 29 // [upajAtiH] bhRzaM vizAlA mRducandrazAlA, yasyAM cakAsatyanaghA yaduccaiH / saMghaTTayantyo vikacaM sucandraM, sAnvarthasaMjJA iva tad babhuvuH // 30 // prasedivAMsaH prasabhaM pumAMsaH, sahasrazo yatra samullasaMti / sadindirAmeduramandirAzca, nijArciSA nirjitanirjaraughAH // 31 // tatAna jAnAmi pitAmahena, punaH punArATimivA'STamUrtiH / jahAra kAmaM sa harazcakAra, kaH kAmino'staM(?) zatazaH kumArAn // 32 / / babhUva bhUyo'pi bhavasya bhUmA-vanaGgabhUjAniparAsanazramaH / paraH sulakSAzca nara: purIha, prasUnadhanvAna ivorusArAH // 33 // asyAM tu dasrau ramaNIyaghasro, nA''jagmatustigmarucI itIva / mithomithe(?) labhAM zaradAM sahatrai-reteSu tattattaruNeSu yanna // 34 // halmAtrajhalmAtravidhAnabhijJo, yo mAnavaH so'pi bhavet kSaNena / kSuNainasAM vAGmayasadmanIha, jJAtA ca SaNNAmapi darzanAnAm / / 35 / / __ iti pumAMsaH // nijai(je?)zai ramA nirnimeSaM praphullA-ravindA[na]nA niSkuTeSu sphuTeSu / sadA rAjirAjIvarAjIvareSu, sarassu pratApAdhikaiH kiM nu ratyaH // 36 // kRzAGgyo bhRzaM mAnuSItvaM gatA'pi (?gatA api), guNai! tathA'ho jahatyapsarastvam / kvibantA nu zabdA mate zAbdikAnAM, na dhAtutvamujjhanti zabdaM ca yanti / / 37||
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 155 hatazrImaMgazreNireNIdRzAbhi-rabhIkSNaM vane bhrAmyatI cA'tra manye / nijasvacchacakSucchavInAM vitAnaiH, zazAGke'pi kazcit salajjaH sa eva // 38 // vayaM cintayAmaH kimasyA vazAnAM, suvarNaM suvarNaM tanau jIvavarNyam / asaMsahya daMdahyate kiM kRzAnau, yadIAlavastApasantApabhAjaH // 39 / / kimanyad vadAmaH sadA martyaloka, idaM pUrapUrvAGganAyAH svarUpam / samIkSyeva no yanti cA''kAzanAryo, nijAsyaM bhRzaM darzayante salajjAH // 40 // iti nAryaH // aticAruhayAH sahasrazaH, surayAH svacchasamIraNabhramAH / vividhA api paJcavarNakA, vyatibhAteta nu yatra santatam // 41 // [prabodhatA] samadA dviradA virejire, zatazo yatra pure parAyake / girayo nu bhayAd biDaujasaH, kimu vAsAya nu jaGgamA ime // 42 // pratipAdyagajAH pRthuzriyaM, kAsAraprasaratsadarthine / nijahastapatajjalacchalAd, dadate svastijalAni zAzvatam // 43 // kariNaH karacAlanopadhe-radhikaM sAdhujanAnanAratam / praNamanmanujA vayaM yatho-padizantIva cayanti te'rhaNAm // 44 // bahavo'pi hi citkRtkRtA, khuragAzcatvaragA dvipA api / kapisArasikaiH pratigRhaM, pratibhittipratipattikAritA // 45 // bahupATalazAlabhaJjikA, mukhacandreSu calalakSmaNakAH / yadanekanivAsavAsibhi-haribhiH kukSigatIkRtAH kimu // 46|| pavitritAyAM varapUjyapAdai-rgatapramAdaiH kila yat purIva / vardhApanAya pramadAtireka-vivekasotkapramadAbhirAzu // 47 // [upajAtiH] kastUrikApUrakarambito ya, ucchAlitaH svacchataraH sugucchaH / prAptaH sthiratvaM gagane salakSmA, sa eva zubhrAMzurabhaGgura zrIH // 48 // yugmam / / itthamidaM vividhoktibhiruktaM, bhAsuramAzu ramAruciyuktam / nirjaranAthapurIramaNIyaM, yannagaraM navaraGgasarAgam // 49 // [dodhaka] zrIpUjyapAdakramaNAravinda-saMpAvite devakapattanAkhye / sAkSAdado devakapattane'nva-bhikhyAtivikhyAtimati pratIte // 50 // [upajAti:]
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 // atheto nagaravarNanam // bhRzaM vizAlA'pi hi no vizAlA, janAnavantI hyapi no avantI / tathA pRthudvAravatIha viSva-giyaM navadvAravatI tathApi // 51 / / zrIzAntitIrthAdhipatevihAro, babhasti yatreva gabhastirekaH / samastasattvehitasiddhivRddhyai, nidhAnamurUvalaye kimeSaH // 52 // yasmai namaH smeramukhA viziSya, cakruH saharSAH puruSAH prabhAte / saMsArabhItA iva kiM vinItA, svasvAminevA'nucarA ivoccaiH // 53 / / yatrA''rhatAH zAzvatavItarAgA(ga?)-praNItadharmaikasunarmarAgAH / vairAgyaraGgA bhRzasAdhusaGgAH, zarIrasaundaryatarairanaGgAH // 54 // samyaktvaratnA dhRtayatnapUrAH, sadA sadAcAravicArazUrAH / vadAnyabhAvAlpitakalpazAkhi-sadrohaNAmaha~gavImukhAzca // 55 // pAThAntaram(?) / / na santyadaH kAmagavIsuradru-cintAmaNirohaNasAnumantaH / zaGke'dasIyA''stikasauvadAnyA-divA'dhikaM kiM kila lajjamAnAH // 56 / / prANa dazArNaM vasanArNameva, na kambalArNaM na tu vatsarArNam / RNArNakaM vatsatarArNamevaM, na kasyacinnAma janasya bhUyaH // 57 // paramparA yatra jinezvarANAM, yathottaraM varyatarA vireje / itIva naH pAdayugArcanena, yathottaraM cAruphalAni ca syuH / / 58|| tathA punarlAlapure jinAnAM, saudhatrayI kAntimayI babhasti / bhavArNasAMrAzipatatrilokI-nRrakSaNAyaiva tarItrayIva // 59 // zrItAtapAdakramaNAravindA-bhivandanAsaktagRhasthavRndAH / kRpAlavaH komalacArucittA, yasmistataH sAhipurAdajIrNAt // 60 // sAnandavRndaM sutarAmamanda-mAkaNThamutkaNThitamAnasaM ca / sphuratsuromAJcamacaJcaloru, harSaprakarSa vihatAtyamarSam // 61|| lalATapaTTe'JjalimaJjasaiva, saMyojya bhaktipratipannamAnasaH / acaNDarociH kiraNAvalIDhAM, kumudvatIM vai sazilImukhAmiva // 62 / / tanoti hIrAdvimalo vinayo, vijJaptipatraM vinayAvaliptaH / sadvAdazAvartakavandanenA-'bhivandya hRdyaM vidhivad yathAptam // 63||
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 157 // atha prAtavarNanam // dizi dizi bhRzaM tArAstArAnacArimatAM dadhuH, suraparivRDhastrINAM hAracyutA iva mauktikAH / vidhurapi punarlAnacchAyo vihAyasi rAjati, timiranikaraH zubhrIbhAvaM dadhAti cirantanaH // 64 // [hariNI] ravivirahitAmetAmekAkinImanizaM vidhuradhikanalinI tApaM tApaM mudhA yadapIDayat / taruNiraruNazcandraM sAndrArciSA nanu paryabhUt], pratidinamadaH smAraM smAraM kRtaM khalu bhujyate // 65|| viyati caturo yAmAn yAvad yugAnyuDubhiH samamajani rajanInAtho rAjA nijena nijecchayA / uDuparivRtaH so'pi kSuNNaH kSaNena raNe ravevirahividhurazreNikArI bhRzaM na sukhaM labhet // 66 / / samudamudayIbhAvaM dadhruH kuzezayapaGktayaH, sarasasarasIvApIkUpA api prasabhaM babhuH / vilasati sukhaM harSotkarSaM rathAGgayugaM mitho, . gatavati tamorAjye prAjye na kaH sukhamedhate // 67|| udayadaruNasphAraistArairakhaNDitataNDulaiH, kimu samuditA vRddhA vardhApayanti dizo bhRzam / jaya jaya jagadvandho! zaGkhadhvanicchalato dhruvaM, daduriti pRthu prAtacarcAzIva(zcAzIrva)cAMsi vihAyasi // 68 / / iti prabhAte sahasaiva jAte, pArSadyabhUyaHsamudAyabhAji / atIva[va]rye vaNijAM samAje, samAgate tattvatatIbubhutsau // 69 // [upajAtiH] svAdhyAyataH saMyamazuddhaye'tra, zrIpaJcamAjhaM samudaM saraGgam / vyAkhyAnataH khyAtikaraM tadeva, sadaivataM kovidavRndavandyam // 70|| vAcaMyamAnAM dhRtasaMyamAnAM, kSamAramANAM vinayAnvitAnAm / nAnAvidhaM bandhurapAThanaM ca, krameNa yogodvahanaM ghanaM ca // 71 / /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 tapopadhAnAdikavAhanaM cA-'tivaryaturyavratapAlanaM ca / zraddhAvatAM buddhimatAmitIha(hA'-) bhavat paraM saMprati dharmakRtye // 72 / / sanA jinA_racanAM dhanADhyA, bADhaM vitanvanti dRDhIbhavantaH / acIkarayye(nye?) parameSTyagAre, zrA(snA)trANyalaM SaSTyadhikaM vihAre // 73 / / yatparvaNo'styaGgatayA savarNaM, carAcare na vyavahArato'pi / yathA yakArasya yapeSTapIha, kiM nAma sAvarNyamalaM dadhAti(?) // 74 // kriyAguptam / / samAgamat paryuSaNA saparva, krameNa tat tAdRgamandagarvam / suparvasarvasvamidaM pradhAnaM, kimuttamaM vAstumatAM nidhAnam // 75 / / sAmAjikAH zrAddhajanAH samagrA, gatvezituH sadmani dhAmabhAji / kramAdamAreH paTahAravANi, vyacIkarannunnataye varANi // 76 / / zrIkalpasUtraM svagRhe ca lAtvA, nizIthinIjAgaraNaM vidhAya / prAtargurUNAM caraNe pravINA, Agatya sanmaGgalagAnapUrvam // 77|| zRNvanti te bhavyanavaprabhAvanA-vibhAvanAM bhAvanayA vidhAya / kalpadrukalpaM vamitAlpajalpaM, zrIkalpasUtraM satataM pavitram // 78 // pAregirAM cAru tapastapanto, nirasya pApaM virajIbhavantaH / dAnaM nidAnaM punarullasanto, dadurna dUnAH sugaterhasantaH // 79 / / sAMvatsaraM dAnamamAnabhaktyA, mithaH prayacchanti yathecchamuccaiH / akArayannugrasamagrapAraNA-vidhi tathA dharmanidhi tathAvidham // 80 // ityAdyanantaiH sukRtaiH samartha-marthivrajAnAmapupUradartham / yat parva taccArumahAmahAli-yutaM vyatIyAya tato'dhunA [hi] // 81 // jinezvarANAM sadaneSu bhUyo, pUjA mahaujA bahubhaktipUrvam / digsaGkhyakaiH saptayutaizca bhedaiH, paJcottarA viMzatirAvirAsIt // 82 / / tathA''hnikaM saMprati dharmakRtyaM, saMjAyate sAdhu samedhamAnam / mamA'pi sAtaM saparicchadasya, zrItAtanAmasmaraNAnubhAvAt / / 83 / / // atha guruvarNanam // nA'haM prabho! kiM karavANi vANI-prasAdamAsAdya ca kiGkaraste / tava prabhAvAt stutimuttamAM ta-damandamedhA iva mandamedhAH // 84||
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 medhAvivedhA api tAvakIna - guNAnnavA vaktumalaM babhUva / , yadaikavaktreNa tadA svayambhUH svayaM caturvaktra ivA'janiSTa // 85 // tava prabhAvaprabhutAvaditsu -zcaturmukho zambhuratha trimUrtiH / AsIdivA'dhIzvara! zaGkayAmo, na veda yo vedajaDazca tattvam // 86 // kiJca yadi trilokI gaNanAparA syAt, tasyAH samAptiryadi nA''yuSaH syAt / pAreparArdhyaM gaNitaM yadi syAd, gaNeyaniHzeSaguNo'pi sa syAt ||87|| duHzAsanA darzanamIza! ye te, na kurvate rAja itIvamanyAH / hAnistu teSAmiva kauzikAnA - mapazyatAM bhAskaramIyeva // 88 // yatIza! yatte purataH kavIzai - rudbhAvyate zAstravaca: samagram / tadatra teSAM gaNanAguNaH syA[t], sarvAgamakSodavido mahIyAn // 89 // anUpamaM te vadanaM vidhAya vedhA vyadhAnnA'nyamiha svazilpam / athopamAyai nu vicintya ceto, vastudvayekSA suvizAM hi lolam ||10|| athopamA cA'pyupameyatA ca, sthitaM tavA''sye dvitayaM yatIza ! / na citramatraikasute yathaiva, sajjyeSThatA cA'pi kaniSThatA ca // 91 // avanditatvaccaraNadvayAnAM, nidarzanaM caiSa zazIva zaGke / > mukhasya te tAta ! na cA'yamIdRg, dhRtaM sya yathA ( ? ) mutra yuge hi mukteH // 92 // muhuH kuhUbhasmani kazmalatvaM hartuM vidhirdharSati zarvarIzam / tathApi te vaktrarucirna tasya, svAbhAvikAt kRtrimamanyadeva // 93 // vRto javAt saMyamavAmanetrayA, parIkSitaH sAkSarazuddhamedhayA / vilokita: sarvaguNaizca samya - gupekSito dUSaNacakravAlaiH // 94 // yazomarAlaM bhuvanatraye ca saMlAlayan vizvajanaiH salIlayA / kRtArthayannarthijanAnanArataM, ratiM dadhan kovidavRndamuccakaiH ||15|| pradIpayan bhAsvarajainazAsanaM dadha~stadAjJAmatulAM svacetasi / ratIzitAraM nirUpAkhyarUpayA, saMDrepayannaMDrikaniSThayA'dhikam // 96 // vikAzayannAzu kuzezayAni bhavyAni bhavyAnizamodi hRndi / nijapratApaiH kiraNairarINAM zyAmAyamAnAni mukhAni tanvan // 97|| tapannalaM dustaravistaraM tapaH, kSipan punaH karmacayaM jayannayam / vicArayannAgamabhAvabhedAn, saMpAThayan ziSyapaTiSThavRndAn // 98 // -- 1 159
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka , guNairagAdhaH kRtapApabAdhaH parairabAdho'nucaraiH susAdha: / medhAvimedhAkaSakaH sa bhUri, tanotu vaH kSemamanarghyasUriH // 99 // 160 hA dakSo mahodayamayaH samayAyadhAma, samyagnato zatanaraprakarairazaGkaH / vizvezitA vikasitaM ratimAtanoti, vizve damI vizadamartyatatermada (mA) ntaH // 100 // tA ka zva) Shou 11815 The su 1651 na MFFI You Xin baM to ta myaga 151FICI gi SaDbhiH kulakam // te mAM rtya ) dhaH duHzAsanAnAM damano'si tAvat, tathApi teSAM punarIzitA'si / AtaGkazaGkAGkurakRnmRgANAM, mRgAdhipaH kiM na janairabhANi // 101 // acaJcalatvaM kanakAcalasthaM, gAmbhIryamAryAmbunidhervidhozca / - OU\ MEI khaNDa 1 saumyaM pratApastapanAdanantaM, giraH sphurantI vacasAM kalA ca // 102 // rUpaM harArezca guroH surANAM medhA ca sAraM sutarAM mRgAre: / trayo guNAH svAtmavaratrimUrte - latveti mUrtistava kiM vyadhAyi // 103 // [yugmam] itthaM mahAkovidavRndakoTi-saMstUyamAnaH samatAnidhAnaH / sUrIzamukhyaH satataM viziSya, sadaiSako naH zivatAtirastu // 104 // zrItAtapAdaiH kSapitapramAdairgatAvasAdairmuditajJavRndaiH / svagAtrasAtavrajavAvadUkaM, zizormude patravaraM prasAdyam // 105 // kiJca yaivrIDitaH krIDati kiM nu jIvaH, surAlaye svIyavacovilAsaiH / svakAyakAntyA damito ratIzo, bhasmAvazeSaM tu cakAra kAyam // 106 // teSAM mahAnandajuSAM vizeSA-dazeSapANDityakalAlayAnAm / zrIvAcakAnAM vacane sthitAnAM zreyo vinItAdvijayAbhidhAnAm // 107 // [ yugmam]
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 161 sarvaprajJAlamukhyazrI-amaravijayAbhidhAH / nayaikadhanasamRddhAH, zrInayavijayA budhAH // 108 // [anuSTup] yazodhanadhurAdhuryA, dharmasAcivyasatkalAH / dadhate vidhivad ye zrI-yazovijayapaNDitAH // 109 // prAptarUpaprabhUtazrI-rAmavijayakovidAH / cAturyavaryavibudhAH, zrIdhanyavijayAbhidhAH // 110 // saubhAgyabhAgyaikasImA, saubhAgyavijayo gaNiH / caturaH sarvamuniSu, caturavijayo gaNiH // 111 // zrItAtacaraNopAsti-svasthIkRtamanAH sanA / sAkSaraH sutarAM dakSaH, saubhAgyavijayo gaNiH // 112 / / ityAdisAdhusAdhvInAM, zrItAtapadasevinAm / prasAdye tAtasatpAdaiH, sannatyanunatI ubhe // 113 / / tathAcagaNayo harSavimalAH, premavimalasavratI / amarAdvimalaH sAdhu-yA'yAdvimalako muniH // 114 // tathA nararSiH savRSaH, sthAnasthAyI RSirvaraH / raGgAdvijayakaH sAdhu-rudyamI raTanAparaH // 115 / / ityAdayazca samudo, munayo vinayAnvitAH / naMnamantitarAM tAta-caraNAn bhRzamAdarAt // 116 // zizoH praNAmaH sutarAM trisAyaM, sadA'vadhAryazca kRpA'pi dhAryA / tathA punaH sArvanatau nijAntiSat, smAryo bhRzaM pUjyavaraiH kRpAparaiH // 117 / / [upajAtiH] zrItAtacaraNAmbhojaM, naMnamItitarAmaram / vizeSaharSabhUccetA, amaravimalazzizuH // 118 // [anuSTup] tathAtra sA. manajI bhIkhArIdAsa saM. dharmadAsa saM. haMsarAja saM. manajI nAthu sA. bhogI rahIdAsa sA. bhImA sA. pUraNa sA. lUNajI pramukhasakalasaGghaH zrIpUjyavimalacaraNayugalaM namati smetyavadhAryam / / tathAca zabdArNavakAdidauSTyaM, vyAsaGgasaGgAdapi raGgato vA /
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 mayA matibhraMzatayA vyalekhi, kSantavyametannikhilaM kRpAparaiH // 119 // [upajAtiH] sUrayastAravistAri-niHzodhyaguNasAgarAH / bhavanti santataM sarva-sahA nirvAhakAH punaH // 120 // mArgazIrSavaramAsi bhAsure, bhAvato bahulapaJcamItithau / lekha eSa likhito vizeSaka-ma(da?)stu zazvaditi bhUribhAvukam // 121 // [rathoddhatA] iti zreyaH // [bahAranA bhAge-] pUjyArAdhya / dhyeyatama / sakalasakalabhaTTArakaparamparApurandarabhaTTArakazrI 19 zrIvijayaprabhasUrIzvaracaraNasarasijAnAmidaM lekha: zrIdevakapattane sAhijyAMpurAt paM. hIravimala ga. 115 -x
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 163 (16) purabandirastha-zrIvijayaprabhasUriM prati rAmadurgataH paNDitakalyANasAgarasya lekha: - muni trailokyamaNDanavijaya svasti zrIvizvasenAnvayasalilaruhodyotane saptasaptiM, tricchatrIcchadmanA yaM vasatipatirayaM zizriye svopacaryAm / cetovAkkAyarUpAmuDunikarayutaH prApayan pUrNakAntiH, zazvatredhA dhRtAGgo vasuvisarabhRtA sa zriye stAjjino vaH // 1 // [sragdharA] svasti zrIAcireyastribhuvanavijayavyaJjakaM yo babhAra, coccairdIprAtapatratrayamiha bhuvane vizvatattvArthaboddhA / utkarSAd vizvanAthaH kimiti sapadi ya: ko'pi hi syAcca vAdaM, so'haGkArI samaM ced racitumiva mayA'bhyetu vaH sa zriye'stu / / 2 / / svastizrIndupramitajinapateH pAdakAmAGkarAnAM, mithyAjJAnAvatamasadalane navyabhAsAM nidhInAm / vyAjena sma praNayati kamano(?) darpaNAliM kimetAM, nidhyAnArthaM suranararamaNIvaktrarAjIvakAnAm // 3 // [candralekhA] svasti zriyaM puNyapayojavAsAM, gRhItukAmAH praNipAtalakSAt / bhavyAH padAmbhojayugaM hi yasya, zrayanti bhaktyA hariNadhvajasya // 4 // [upajAtiH] svasti zriyaM sa pradadAtu zAnti-ryasya prabhAvAd hariNo'pi hAriNIm / zriyaM samAptaH kimasau sudhAMzo-rAdheyatAmaGkamiSAt tato'bhajat // 5 // bhUmaNDalAmbhojavibodhahaMsa!, vAcaMyamasvAntataTAkahaMsa! / tvaM pUrayA'rhan! mamakAmitaM sa-ddhvastAghapaGkte! bhuvanAvataMsa! // 6 / / narAmarendraiH kRtapAdasevaH, proddAmakAmodvadhavAmadevaH / pratyUhadhUlIvrajavAyureva, bhUyAnmahAnandavibhUtaye vaH // 7 // lakSmyAlayo maGgalapaGktihetuH, svakIyarUpAlpitamInaketuH / saMsAravArAMnidhisAndrasetuH, zivAya bhUyAccaturaGgaketuH / / 8 / /
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 prakRSTaciddheyatarasvarUpaH, prakAzitabrahmaparasvarUpaH / rAkAzazAGkArdhaparArddhabhAla - styAgena tucchIkRtakalpazAlaH // 9 // yo mokSalakSmIM zvasatAM dadAti, tamastamaH sUramaho smarAma: / jyotsnApriyaH zAntimivendubimbaM tamastama: sUramahosmarAmaH // 10 // yaH saMsmRtaH pUrayatIva zazvat samAbhilASAnnapi zAntidevaH / santarjitAmartyamahIruhassa, sUrIzvarAnandakarazca bhUyAt // 11 // zrIzAntinAthaM zivakAntayA zritaM namAmyahaM rAmapurapratiSThitam / saddehalIdIpratamAJjanadhvaja- nyAyAcca vizvatritayaprakAzakam // 12 // [vaMzasthaH] bhrAntvA bhavAraNyamiyaM mayA''ptA, tvatstotrapIyUSasudIrghikA'pi / tyajanti kRcchrAgnigadAnamagnaM, tadAntare mAmatizItale katham // 13 // [ upajAtiH ] vadanajalajazobhA te mayA vIkSitA'dya, jina ! bhavabhayavRndaM prApi nAzaM tu sadya: / udayati timirArau kiM bhajet tAmasatva - mapi yavasasamUho vahnisaGge sthiratvam // 14 // [ mAlinI ] pradAnakAle bhuvane ca yasya, zrIdaH zriyaM sma pravarAM tanoti / pAtAdapAtAdacirAGgano vaH, darpasphuratsarpakalApapicchI // 15 // [ upajAti: ] jinena! vaktrAmburuhaM tavekSya, prItiH kimanyatra na sajjanAnAm / vibhujya pIyUSarasotkaraM hi nImbadravaM kazca samabhyupaiti // 16 // anityanityAtmakavasturUpo, nyastastvayA mAnayugAmbakazrIH / syAdvAda eSa praNihanti siMhaH, zrIzAntizambho ! khalu vAdinAgAn // 17 // prahvIbhavatpAdasahasranetro, rAjIvadIpyada (dda) ladIrghanetraH / zrIzAntirastu sphuTapuNyasatraH zriye svadAnAlpitakalpasatraH // 18 // nRNAM ca dRSTA'pi muhuryadIkSA, navaM navaM vismayamAtanoti / pratikSaNaM nUtanatAM yadeti, rUpaM tadevA'timanojJatAyAH ||19|| prApnoti vRddhi sukRtAmbudhirya-dvaktrasphuratsomanibhAlanAt sadA / tasmAd yazolakSmimukhAni ratnA - nyAvirbhavanti prakaTaM janAnAm ||20|| zAnte! tvAM saphalIkRtatribhuvanaM nindatyamartyadrumo, dAnanyastadhanaizca sasyagurutAbhaJjiSNuzAkhaH sthiraiH / TaGkaiH khaNDanavedanaughavigamAt sambhUtasAtasthitiH, prAcInavraNitAGgarohaNatayA nauti dhruvaM rohaNaH ||21|| [zArdUla0 ] 164 " 9
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 jAnyuArI - 2013 darzanaM tava guNastavanaM ta-dbhaktikAJjalimahaM ghaTayeyam / vAsavo yadi bhujaGgamabhartA, haihayaH kSitipatezca bhaveyam // 22 // [svAgatA] yaddarzanaM harSaparamparANA-mAdhikyamAlokyamavApa mahag / nadI mahAvegamivA'mbhasA kiM, saMprApya varSAsamayaM ghanasya // 23 // [upajAtiH] yasyA'khilAn mAtumiva sphuradguNAn, bhavet prabhuH ko mihikAMzunirmalAn / eko'pi vizvatritayasya kiM yaduttaMsAya te sanmahimasphuradguNaH // 24 // [vaMzastha] enaM natAkhilasurAsuramartyamauli-mANikyadhAmajaladhautapadAravindam / zrIvizvasenasutamakSaracArurAmA-lolallalATatilakapratimaM praNamya // 25 / / [vasanta0] prAkArarUpa: kanakasya meru-rnIrandhraratnAraripakSatizca / prasAdayan mAnavatIM svakAGkAt, samAgatAM yAM samuvAsa zaGke // 26 / / [upajAtiH] snAnArthamuccastaramabhraviSNu-padyAM vizAlaH pravaraH prayAti / yasyAM nagaryAM varaNopanetuM, malImasaM zatrugajodbhavaM kim // 27 // vitarkayantIti janAH samAgatA, vilokya vapraM hRdaye nivezane / yasmin dharAvAravarAGganAvara-dhvanigrahASTApadabhUSaNaM kila // 28 // [vaMzastha] yatrAntarIkSyAgravilagnazRGgA, jinAlayA lolapatAkikAGkAH / UrdhvaM vimAnAn galahastayanti, sakhyAdhikAtyabhimAnatAyAH / / 29 // [upajAtiH] yatra sphuratsphATikacaityazRGga-gAGgeyakumbhadyutibhiH palAyitam / yadandhakArairhadaye tadeva, mithyAtvinAM saMvarivarti manye // 30 // nabholihazrIjinasadmasAnu-dhvajAJcalo yatra carIkarIti / kazAtvamevA'rkaniyantRkheda-hRdandhakArArituraGgamAnAm // 31 // bhAnuzca sevAM zucicandrakAnta-praNItacaityaprakarasya yatra / ghasrodayAdAtanute nitA(zA?)ntaM, yAvat sadA svapratikAyalakSAt // 32 / / abhrabhramAd yatra nabho'mbupazca, tRptiM vihArotthitadhUpadhUme / UrvIkRtAsavo(syo) labhate dhvajAgra-gRhItamuktAbhrasaritpRSadbhiH // 33 / / prottuGgajainAlayapaGktisAmyaM, ziloccayAnAmiva kurvatAM drAg / kopena pakSakSayameva vajrI, vajreNa yasmin nagare cakAra // 34 / /
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 vihAralekhAzikharairjitazca, zravadbharANAM miSatazcakAra / uccatvayA rodanameva manye, draGge bhavAnIgurureSa yatra // 35 // yatrAbhraGkaSakRSNaratnaghaTitazrIjainasadmaprabhAzyAmIbhUtavasuH prakAmavimalA velhatpatAkAtatA / jAne kiM zamanasvasA svapitaraM saGgArthamevaM gatA, krIDatyaGkatale ghanAzrayamaNevibhrAsate gAGgatA // 36 // [zArdUla0] yasyAM nagaryAM pratibimbakena, patatyasau dhvAntabhide pataGgaH / tamobhramAt kRSNamaNIpraklRpta-prakRSTalIlAlayabhUmikeSu // 37 // [upajAtiH] bhrAntyA kuvelasya nizAkaraM pure, yatrA''lipaGktiH pratirUpitaM khalu / niSevate'nekamaNImayeSu ca, mahonnatAgAratatAjireSu yat // 38 // [vaMzasthaH] yasyAM nizAyAM dinabhAnutejaH(jasA), saMtaptayA sUryamaNIpraklRptayA / pAlyA dunoti vrajatAM ca no hima-zeSe nRNAM sadmani pAdayAmalam // 39 // [indravaMzA] dadarza lokairhariNo gRhIta-piNDo haridranagRhapradeze / dantAgrasaMlagnamarIciroho, namrAnano yatra tRNecchayeva // 40 // [upajAtiH] yasyAM sphuraccandramarIcimaNDalai-rekIkRtA rAtriSu puSkare gatAH / cakAsire sphATikasadmasantatI-rvAmAH samAruhya surAGganA iva // 41|| vadananIraruhai rajanIkara-mapi jigAya mahIsthavazAgaNaH / sadanazRGgamatItatapaddhati, samadhirohati yatra mudhA sma hi // 42 // [drutavi0] yasyAM mahelAvadanopabhAsa-tprAptyai tapasvI kSaNadAkarazca / kSINo mahAdevavarAGgaviSNu-padItaTe kiM vasati sma manye // 43 / / [upajAti:] AkaNThamagnaM sumukhImukhopamA-prAptyai payojanma karoti yatra / pAnIyavAsAdi tapastaDAge, nivezane prAjyaramAbhate ca // 44 // yasyAM nagaryAM varavarNinI sa-drUpasvarUpeNa vimohitazca / kAmaH sakAmo'pi bhavet pareSAM, vArtA hi kA kathyata eva nRNAm // 45 // vapteva yasminnagare prajApa-stIkSNAndhakArArinibhapratApaH / pAti prajAM svIyasuvaMzadIpaH, satkalpavallIvanamegharUpaH // 46 / / virAjate yatra pure dharezo, duHzatruhastikSaNane mRgezaH / rUpaprabhAsitakAmakAnti-vaktrasmitAdhaHkRtacandrakAntiH // 47 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 jAnyuArI - 2013 svatyAgasantarjitakalpazAlo, yatrA'STamIcandrasavarNabhAlaH / prAcInabahi:samazauryajAlo, nivezane caJcati bhUmipAlaH // 48 / / sphuTovarekhAGkitacArupAdo, vistIrNavakSo ghanani(bhI?)manAdaH / yasmin pure rAjati rAjarAjaH, sthairyeNa santarjitazailarAjaH // 49 // dravyezvarANAM ca muniprabhUNAM, pratyAlayaM yatra vilokya lakSmIm / iti prabuddhA iha tarkayanti, tarkAlayA asti(yAH santi) sahasrarUpAH // 50 // kalyANamukhyaikagRhe(ha) prabuddhA, upAzraye(yaM) vIkSya ca saptabhUmam / vadanti yasmin vidhinopanItaM, saGghasya lokatrayasArameva // 51 // uktAzcatuHSaSTirivAcyutAgrajA-stantre zrutA ye khalu yatra lakSazaH / zrAddhAn vilokyeti surendratulyAn, svAnte prabuddhAzca vitarkayanti // 52 // suzrAvikApANibahupradatva-samAnatA yatra pure ca nA'sti / cintAmaNisvastarudevagonAM, pASANakASThatvacaritvadoSAt // 53 / / nAkAGganA yatra divaM vihAya, suzrAvikAnAM chalataH sametAH / dAnAdipuNyasya cikIrSayA kiM, hiraNyasadbhUSitazobhitAnAm / / 54|| tatra zrIpurabandire jinagRhaprotuGgazRGgadhvajacchAyadhvastadivAkarAzvapadavIdharmAmbhasi zrImati / zrImatpUjyapadAravindayugalIsamparkasatpAvite, vidyAnandavibhUSitAnanakavizreNIbhRzaM bhUSite // 55 // [zArdUla0] strIpuMsaratnAkararohaNAcalA-dailaprakArakSitibhartRbhUSitAt / pAkhaNDilokaprakarairakhaNDitAt, zrIrAmadurgAd bahulakSmImaNDitAt // 56 / / [indravaMzA] zrImajjinoktairdvidazapramANe-rAvartakaistairabhivandya vandyAn / - - - - - - - - - - - - - - - - - * ||57 // [upajAtiH] harSaprakarSAtivilAsasadma, lalATakozIkRta] hastapadmaH / ziSyANukalyANapayonidhiH sad-vijJaptipatrIM tanutetamAM ca // 58 // yathA'tra kAryaM tapane dadhAne, sadodayaM dhvastatamaH:pratAne / padmotkarAhlAdabharaM dadAne, bhUmaNDalenA'stavibhAvitAne // 59 / / zlokArddhaM vinaSTamasti /
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 sAmAjikebhyAvalizobhitAyAM, saMsadyamatyendrasabhAnibhAyAm / sadottarAkhyAdhyayanasya vRtti-vyAkhyAnamevaM nRtamonivRttim / / 60 // AvazyakAkhyasya ca sUtravAcanaM, svAdhyAyakRtye'STakakarmavAraNam / adhyApanaM cA'dhyayanaM munInAM, prArabdhatantrasya sadepsitasya // 61|| yogopadhAnodvahanaM prabarha-prabhAvanAnandikapUrvakaM ca / / ityAdisaddharmavizeSakArye, pravardhamAne satataM pradhAne // 62 // pUjAvidhAnaM sutapasvinAM ca, zreSThazriyA bandhurasAdhanaM ca / ityAdisaddharmavizeSakArye, pravardhamAne satataM pradhAne // 63|| anukrameNA'khilaparvagarvA-pahAriNi zrImati vArSike ca / samAgate parvaNi dharmakAriNAM, mahotsave pAvanasaukhyakAriNi // 64|| pravartanaM snAtrasasaptadigmita-prabhedapUjAdimahotsavAnAm / jinAlaye nartakanartanaM ca, nivartanaM saMsRtibhItibhUyam // 65 / / zrIkalpasUtrasya ca kalpavRkSa-kalpasya tIrthaGkarabhASitasya / sadvAcanaM vRttiyutasya cotsavai-rnavakSaNaiH zrotRsukhapradasya // 66|| SaSTASTamASTadvidazendudigmita-satpakSamAsakSapaNAdikAnAm / anekadhAnAM tapasAM vidhAnaM, durvArakarmakSayamUlakAraNam // 67 // AdityasaGkhyAvadhighasramAri-nivartanaM dundubhighoSaNAdyam / sabrahmacAriprakarasya poSaNaM, nAnAvidhairmodakaghArtikaizca // 68 / / prabhAvanaM zrIphalamodakaizca, pUgIphalaiH zrIjinazAsanasya / sadonnateH saMtananaM vidhAnaM, yathepsitaM nityasamarthinAM ca // 69 // ityAdi kRtyaM ca nirantarAyaM, pravartate tarhi varivarIti / vibhUSitaM nityamahAmahaizca, zrIpUjyapAdapravaraprasAdAt / / 70 / / aparamvAgIzvarI madvadane padaM ce-nirmAti kAruNyamaho praNIya / zrImadguNaughAn vivarItukAmaH, sudhAMzuzubhrAn pravaNo bhavAmi // 71 / / vibho! tvadIyapravarapratApA-pUrvapravRddhAnala eSa reje / jakSat kuvAdiprakarArjunAni, keSAM na santApakaroti citram // 72 // tavopadezaH kila ko'pyapUrvo, dIpo'sti dIpro jagati pravartate / eko'pyanekasya janasya ceto-'gArasya citraM malinaM nibarhate // 73 / /
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 - " tvadIyagAmbhIryatulAM sametya, ratnAkaraH kiM samabobhavIcca / sarvAsu dikSu prasarajjalaugho, vyApI caturyug dazaratnakhAniH // 74 // tvattejasA'pAsmitapadmapANiH, spaddha sRjan dIpitadigmukhena / vikartanatvaM samavApa ko vA, praNItasAmye mahatAM na sIdati // 75 // kavIzvareNo (NA ) 'tha vidhustulAkRt, tvadIyakIrtyA khalu cintanA sA / doSAkaraH kintu zazI kalaGkI, kIrtiH sadAhlAdaka prazasyA // 76 // saMllabdhavarNairupamIyate mA, devAdriNA kiM mahimA tvadIyaH / sA kalpanA me hRdi bhAsate ca, pramANabhAjA kimameyamAnaH // 77 // 4/ urIkRtaM tvadvadanena padmaM gandhAkRtibhyAM ca nijopamAyAm / SaDaMhijhaMkAragirA samIra - preGkholitairmudvadanaistanoti // 78 // asaGkhyavArIzvarameghapuSpa - subindavaste gaNituM hi zakyAH / cidA bhavantIti bhavadguNaugho, vibho ! gaNeyo na kadApi kena // 79 // tvadaGgasaundaryabharaM vicintya, jito'hametena ratezca patyA / svAGgaM trinetrAkSihutAzakIle drutaM tato'naGga iti prasiddhiH // 80 // etISa (za! ? ) pakSAntasudhAMzubimbaM yathaikSya harSaM rajanIzarupriyaH / vikasvaraM tvadvadanaM vilokayan, munIza ! lebhe hariSaM tato'dhikam // 81 // bAlArkabimbaM pravilokya dIpraM, lIlArasotko bhavatIti kokaH / tvaddarzanaM vIkSya mumukSurAja!, mano madIyaM pramadapraphullam // 82 // AkarNya meghastanitaM zikhaNDI, vinirmimIte kila tANDavaM mudaH / nipIya bhAvatkaguNotkaraM hi, harSaprakarSAt kila haSTacittaH // 83 // cetAMsi cAtyantacalAni loke, prasiddhireSA marutAt pravartate / bhavaduNAlIstavane dhruvIbhavanmano madIyaM haratIti tAM ca // 84 // jagattraye dyauma (rma)hatI ca tasyAM devAstatasteSu mahAn mahendraH / tvadIyadehAtimanojJalakSmIM, draSTuM sa jAto'pi sahasranetraH // 85 // yadvaktralakSmyA kila nirjito'sau, vrIDAnmRgAGkaH svakarAntarAlam / lAtvA ca kuSTaM grasate'bdhijanma (nmA), zaGke zazAGkazca malImasaM hi // 86 // anye tu kUpA iha sUrayaste, tvaM sAgaro'pAraguNAvalambI / kiM tArakAssanti nabhasyanantAH sahasrapAdaH katamastulA hi // 87 // , " 169
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 prasUtavAn yaM ca sahasrapAdaH, padena paGgazca kathaM sa zauriH / prApnoti putro janakasya sAmya-matrottaraM no'jani citrabhAnuH / / 88 / / bhavatpratApAkramaNe sphuTIbhavan, sahasrasaGkhyaizcaraNaizca paGgaH / sUrIza! lokaspRhaNIyarUpA-tirekasandohanivAsabhUme // 89 // yugmam / / svAGkopaviSTA hi guNAstvadIyAH, spRzanti vizvatritayaM zayairvinA / dezAntaraM yAnti pAdaivinA ki-metaccaritraM munirAja! citrakRt // 10 // jAne'ghirAjIvalasannakhaiH zrI-sUrIzvaro yo khalu dIpradIpAn / purAvRNIte vizadaM zivAyanaM, bhavyAya saMlokayituM pradhAnam // 91 / / dugdhAmbudhiH zIlavinirjitaH sma, prakAmagambhIraguNAd vareNyAt / sUrIzvareNa kramapadmayugmaM, manye sphurallAJchanakaitavena // 9 // tvadaMhisaMgharSaNagaIRddhi-balatvameti sma ca pallavo yaH(?) / sRjannapi tvacchayatulyamastu, punaH kathaM nApi sadApravAlaH // 93 / / tavAM'hiNA caiva jitAH sarovare, padmA vitanvanti tapo jalAntare / AkaNThamagnA bhramarAravopadheH, kurvanti sUrIzvaranisvanaM dhruvam // 94 // vidhiriva dharA sUrisvAmyAvalIgaNane sma sa, sRjati gaNane svAmillekhAM khaTIzakalena te / / aMjani kutakI gaGgA''kAze tyajattava tAM ca sA, bhuvi zivagiristulyAbhAvAdayaM sa ca vartate // 95 / / [hariNI] itthaM sudhIzastavanocitAnA-mAjanma samyakzritasavatAnAm / janaughagAnIkRtasadguNAnAM, bhavyotpalodbodhasudhAkarANAm // 96 // [upajAtiH] pANDityacAturyakalAkarANAM, jitasvagAmbhIryajalAkarANAm / zreyolatAvRddhipayodharANAM, sthairyairapadhvastadharAdharANAm // 97|| zrIzrImatAM pAvanamAnasAnAM, teSAM kRpAjIvanamAnasAnAm / bhavyAvalIpUritakAmitAnAM, surendramAvalimAnitAnAm // 98 / / ziSyeSTazikSAkaraNapravINaH, premadrumAlIjalamugdhurINaH / idaMsamAyAM mayakA na ko'pi, prasAdalekhassamavApi cA'tra // 99 / / prasadya tatsauvavapuHsamAdhi-vadAvadAH zrIgurubhiH prasAdyAH / prasAdalekhAzca manomayUra-garjannavAmbhodasanAbhayo me // 100||
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171 jAnyuArI - 2013 nirantaraM satpraNatirmadIyA-'vadhAraNIyA trividhaM trisandhyam / svasevakasphArakRtaprasAdaiH, zrItAtapAdaizca gatapramAdaiH // 101 / / pronmAdivAdigajayayUthamRgArirUpAH, zrIpAThakAvalilasattilakasvarUpAH / santarjitasvatanukAntisuvarNavarNAH, zrImadvinItavijayAbhidhalabdhavarNAH // 102 / / [vasanta0] jagattrayIpaNDitamaNDalendrA, yazobhidhAnA vijayA jayanti / zrIpUjyapAdAmbujamattabhRGgAH, prajJAprakarSapratibhezacaGgAH // 103 / / [upajAtiH] zrIprAjJalakSmIvijayA jinokti-suvarNazuddhau kaSapaTTatulyAH / tattvAbhidhAnA vijayAH pradhAnAH, zrImadgurorbhaktisusAvadhAnAH // 104|| zrImukticandrA gaNidhoraNIndrAH, sarasvatIsadmamukhAravindAH / saubhAgyagotrA vijayA manISA-nadIpravAhoddhRtavAdivRkSAH // 105 // ityAdidIpyattamasAdhusAdhvI-kadambakAnAmanizaM natizca / sphuTaM prasAdyA'nunatiH prasadya, zrItAtapAdairgatadurviSAdaiH // 106 / / atratya-paNDitayazaH-sAgaro gaNizabdabhAk / RddhisAgarasaMjJazca, vinayAdimasAgaraH / / 107|| [anuSTup] ajitaprabhugotrazca, AgamAdimasAgaraH / yazasvatsAgarAkhyAtiH, sundarAgyamasAgaraH // 108 / / sujANasAgarAbhikhyo, gotamAt sAgarAbhidhaH / RSabhAdivardhamAnau, sAgarau sukhasAgaraH // 109 / / sthAnavAsI dIpacandro, gajasAgarasaMjJakaH / ekaviMzatisAdhUnA-mavadhAryA natiH sadA // 110 / / vijJaptyudantAH sphuTamadhyapatrAt, zrItAtapAdairavadhAraNIyAH / atratyasaGghaH kurute trisAyaM, tvadbhiktimAn satpraNati pramodam // 111 / / [upajAti:] garjanmeghagaNaM mayUrapRthukaH zAvaH savitrI yathA / bhartAraM taruNI cakoranikaraM pIyUSarukcandrikAm / cakro bhAskaramaNDalaM ca karaTI vindhyAdribhUmi tathA, zrImatpUjyapadAravindayugalaM dhyAyAmi nityaM hRdi // 112 // [zArdUla0] sadodayaiH zrIgurubhiH prasAdyaM, kAryaM svaziSyocitameva tuSTyai / zrImattapAgacchanabho'GgaNAH , payobdhiphenojjvalakIrtipujaiH // 113 / / [upajAti:]
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 zrIpUjyapAdailikhitaM hi lekhe, kSantavyamasmin yadanAcitaM me / alekhi lekho varadIpamAlA-mahotsave maGgalamAliketi // 114|| zrI // . vizeSataH zrIgurubhiH praNAmo'vadhAraNIyastvayi bhaktibhAjoH / ya[za]svadambhodhi-[su?]jAMNapAtho-nidhyoH svaziSyehitadAnadakSaiH // 115 / / zrI... [bahAranA bhAge-].. pUjyArAdhya // sakalasakalabhaTTArakAmbhoruhodbhAsana___prabhAbharabhaTTAraka zrIzrI102 zrIzrIvijayaprabha___caraNasahasrapatrANAm / / paM. kalyANasAgara ga0-paM. cAritrasAgarasatka ga0 lekhaH // -x
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 173 (17) jIrNadurgastha-zrIvijayaprabhasUci prati mAlepurAt paNDita-Agamasundarasya lekha: - muni trailokyamaNDanavijaya svastizrIpadapaGkajAmalayugaM bheje yadIyaM mudA, projjhya svaM bhavanaM kukaNTakayutaM tanmaJjimAnaM dadhat / zazvatsmeratamazriyA bhapatibhRt kRtyAttamAmanvahaM, bibhrANAM bhavatAM latAM sa tamasAM sphAti sphuranmUrtibhaH // 1 // [zArdUla0] candro yadaMhiyugalaM samupaiti kiM sma, vijJIpsayeti jagadIzita(tu)raGkadambhAt / maddUSaNaM vyapanayasva jagatprasiddhaM, __ jenIyatAM sa bhavatAM rajasAM vitAnam // 2 // [vasanta0] ke syurna yatkramapayojaparISTito'tra, vizve kalaGkakaluSAvikalaGkakAyAH / lakSmacchalAt kimu vidhurvarivasyatIti, .. yatpAdadvandvamanizaM sa zivAya vo'stu // 3 // keSAM na yugmamabhavat kramayoryadIyaM, tityakSatAM zaraNamatra kalaGkajAtam / matvetyado vidhurazizriyadaGkadambhAd, bhUyAttamAM sa bhavatAM vibhutAvibhUtyai // 4 // vyAlagya yatkramayugaM tapano'vatasthe, lakSmopadhermanasikRtya kRtIti manye / labdhi: kuto'sya punaratra rajobhiruccai bhadrAya me'pi vikalaGkayataH sa vaH stAt // 5 //
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 loke vibhUya sakalaGka iti dvijezo 'vajJAtimeSa kimu lAJchanadambhato'tra / yatpAdapadmamanizaM paribAbhajIti, zreyastatiM sa bhavatAmavataMtanItu // 6 // pAdadvaye vikacavArijamaJjimAnaM, momUSatIha kalahaMsitamindunoccaiH / yasyAGkadambhata uditvarakAntikAnte, ___ saMjarharItu bhavatAM vRjinAni so'rhan / / 7 / / yatpAdacArunakhakAntaruceha candro, __nirmAti bhaktimanizaM vyapamUSitazrIH / tallipsayeva varalAJchanadambhato'yaM, mAlAM sa vo mahayatAnmahasAM mahasvI // 8 // bibhrANamaihikasukhAMhativittatAntAM, svardU vihAya bhajato bhavikAn yadaMDyoH / vIkSya dvayaM tadubhayapradamAzliSad glauH, lakSmopadheH kimu sa vaH sukhamAM vitIryAt // 9 // lakSmacchalAd vidhuravApya na kiM yadaMDyoH, sparza yugasya bhapatitvamadAdadhInna / / vizve'tra muttatilasattamamUrtikAntiH, saMzozuSIta bhavatAM sa kupaGkapaGkam // 10 // lakSmacchalAd yadatulAMhipayojayugma saMsparzabhUtasukRtavrajapUtagAtraH / Izena kiM dvijapatirbibharAMbabhUve, maulau nije sa bhavatAM zivatAtirastu // 11 // yatpAdapadmamabhayapradameSa candro, bhIto'kadambhata itaH zaraNIcakAra / svarbhANuto vighRNakAlakarAlakAyAt, kiM no dadAtu vibhayassa manISitaM vaH // 12 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 jAnyuArI - 2013 AzliSyadeSa vidhuraGkamiSAd yadaMhi ___ padmaM sadA smitasarobhavakAntakAntim / dRzyAM didRkSuriva jAtvanavekSitAM tAM, nIyAttamAM sa bhavatAM kSayatAmajanyam // 13 // lakSmacchalAd vidhuradIdharadeSa kiM no, ____ yatpadyugoparisusUnakalApakAntim / pazyattamAMbakamudaM satataM nayantI ___ marhan sa lambhayatu tAnavamenaogham // 14 // lakSmopadheryadatisundarapAdasaGga, labdhvA'pi vIkSya bhuvanatrayakukSigAnAm / pujairdRzAM kumuditaM vidhumAzupazyaiH, saubhAgyabhAgyacaNamIhitadaH sa vaH stAt // 15 // dambhaM vidhAya na vidhuH kimu lAJchanasya, sevAM vyadhatta bhuvi jetumanAH svazatrum / yatpAdapaGkajayugasya vidhuM tudantaM, hanyAttamAM sa tamAMsi vitamA vitAnam // 16 // saMsArajIvananidhau varapotadaMhi yugmaM vidhAya kimu lAJchanadambhaminduH / bheje yadIyamiha tatparapAralipsuH, zreyAMsi vaH pradizatAt sa sadA jinendraH // 17|| sA saumyatA na kimadhAritamAM yadaGga saGgendunA samajanAmbakamodinIyam / pAdAvupAsyajagatIha sadaGkadambhA __ jjImUtatAt sa bhavatAM bhavikavratatyAm // 18 // lakSmacchalAdiyadayogivadhUvighAta saJjAtapAtakabharairmalinapratIkaH / no tajjihAsuriha kiM yadagAMhiyugma maGgIkaroti zayito'stu sa vo'ghahantA / / 19 / /
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 bhaktyA namattridazadaityanarAdhipAnAM maulau yadaMDrijalajanmarajaHkaNaughaH / ramye parAgatitamAM tadupAstimApya, lakSmacchalAt pratidinaikakalAvivRddheH // 20 // kiM nA'dharad dvijapatiH sthavimAnamuccaiH, prollAlasadrucirakAntikalApalIDhaH / yajuSo rucimuSastapanasya dhanyaM manyo'stu vo jinapatiH satatAM zivAya // 21 // yatpAdapaGkajayugasya susaGgamApya, nA'bhUduDupramukhasaMhatibhiH sadA kim / sevyo'Gkadambhata ihenduratucchakAnti netu ketuvitatiM kSayati sa vo'rhan ||22|| susmeranIrajananAGkagatatrirekha zobhAM vidhurjariharIti yadaMhiyugme / kiM lakSmagaH sma namadindrakamaulicumbi hIrAMzulIDha iha vo'sukhahAnaye stAt ||23|| yatpAdasaGgamamavApya kieGkadambhA nodhriyate sma vidhunA'pi sudhAkaratvam / anyAnavApyamamalaM sujagatpratItaM, kandarpadarpabhidayaM bhavatAt sa vo'rhan ||24|| jargardi lAJchanamiSAd vidhuraMhiyugmaM, yasyetyavetya jagatIta udAramanyat / zreyaH padaM sma na manoramabhAH sanAthaM, nAthassa vaH sakalamAdhimapAkriyAt tam // 25 // kRtabrahmabhUpAlaputraM pavitraM praNanami nAthaM sanAthaM prabhAbhiH / sadA taM yadaMdviyaM devadevA, mudA bAbhajantyullasanmAnasAbjAH // 26 // [bhujaGgaprayAtam ]
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 177 yatpAdapAthojarajaHkaNAnmudA, mUji svakIye kRtinaH kRtAdarAH / zeSAmivendrAH suradaityabhUspRzAM, sa zreyase vo munisuvrato jinaH // 27 // [vaMzastha] etAn jinAn praNatimaJjulapaGkajAGke, rAjattamojjvalasitacchadakAntakAntim / saMbibhrato lasadanantamudA vidhAya, . namrIbhavajjanamanISitadAnadakSAn // 28 // [vasanta0] // atha nagaravarNanam // zrImati zrImati bhrAjate dhoraNI, tatra sArthokasAM jIrNadurge bhRzam / muSNatI maJjulavyomayAnazriyaM, vyomacumbyuccacUlAzriyA zAlinI // 29 // [sragviNI] zrIjIrNadurganagaraM nakaraM purogaM, dedIpyate bhRzamanekadhanIzvarADhyam / zrIpUjyapUjyacaraNAmalasadvikAzi pAthojareNusurabhIkRtabhUmibhAgam / / 30 // [vasanta0] zrImattIrthakRtAM sukhotkarakRtAM bhAsvattarAbhAbhRtAM, ___ yatra zrImati bhAsvati priyasudhAzvetIkRte vizrute / prAsAdAdvayamaJjuloccazikhare zazvajjagacchekhare, rAjadrakalazAyate dinapatirdI(dI)pyatpratApodyataH // 31 // [zArdUla0] zraddhAjuSaH zrAddhagaNA vibhAnti, yatroccakairbhAsuradehabhAsaH / RddhyA svayA taM dhanadaM tRNAbhaM, jAnanta AnandamayaikacittAH // 32 // [upajAtiH] yadaGganArUpamavekSya kAmaM, trapAjuSo'gustridazAGganA yAH / bhUmedivaM tA adhunA'pi bhUmi-sparza na padbhyAM dadhatItazobhAH // 33 // zrImanmAlepuradraGgA-cchiSyabhujiSyatAM dadhat / AgamasundaraH paMtva-pratIkAliGgitovaraH // 34 // [anuSTup]
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 vijJaptiM praNayatyuccaiH, purataH prahvamAnasaH / bhAlasthalavizAlAbja-koza(zo)ttamazayadvayaH // 35 // prAtaratra mahebhyAnAM, sabhyAnAM saMsadi dhruvam / sthAnAGgasUtra-vRttyosta-tsatsvAdhyAyAdime kSaNe // 39 // jAyamAne kramopetaM, mahAmahavirAjitam / sarvapaLaziroratnaM, parva paryuSaNAbhidham // 37 // kalpadrukalpazrIkalpa-sUtravRttinavakSaNam / cAruzrIphalapUgyAdi-bhUtabhUriprabhAvanam // 38|| saptadazabhidA sArva-saparyA''DambarAnvitam / nizzeSapAraNAbhojya-maJjulAmodamodakam // 39 // pakSakSapaNaSaSThAdi-tapolInanaravrajam / manISitAtiriktApti-pramoditavanIpakam // 40 // pratyUhavyUharAhityaM, sAtasantatisaJcitam / zrIpUjyavaMzasadvRtta-gAnaikatAnamAnavam // 41 // / jaMjanIti sma jaMjaMti, dharmakRtyaM ca sAmpratam / zrImattatrabhavannAma-mantradhyAnaprabhAvataH // 42 / / // atha guruvarNanam // namrAkhaNDalamaNDalIsukataTIkoTIrakoTisphura nnAnAratnamanoramAMzulaharIprakSAlitAMhidvayam / candrAGkAbhayadaM mudA natipathaM nItvA sanAthaM zriyA, stoSye zrIvijayaprabhaM gaNadharaM nAthaM tapazzAlinAm // 43 // [zArdUla0] nIlotpalIyanti dRzo na lokaM, lokaM bhRzaM te mukhacArucandram / keSAM guro! taM tamasAM kalApaM, projjAsayantaM sphuradaMzujAlaiH // 44 // [upajAtiH] zrImadguro! vikacavaktrasarobhave te, bhRGganti locanayugAni sadeha yeSAm /
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 179 sambobhuvatyamalamaJjulasampadaM te, dhAmollasattamadhiyAM sunidherdharAyAm // 45 // [vasanta0] prollAlasIti vadanaM tava lambhayitvA, mArga dRzoravaninAyakamaNDalI drAk / bimbaM cakorapaTalIvasudhAgabhasteH, prodditvarojjvalavizAlavibhAsanAtham // 46 / / nItvA dRzorayanamAsyamabhIzusaGgha, bibhrANamAzu tamasAM paTalaivihInAH / prAtarbhavantyasumatAM nikarAH kharAMzo bimbaM yathA tava munIza! mahobhiriddham // 47|| manye'haM kila vizvavizvajanatAnandapraNetustava, zazvaddIptatarAnanapriyataradyutyA jita: zrIguro! / lajjAvAnnakalaGkatAM kimu gatazrIko himAMzustadA, mAlinyaM dadhate jagajjanapate! bhAsvatpratApAkara! // 48 // [zArdUla0] vimalavikasatsatpAthobhUdalAyatalocane bhavikamanujAhlAdavrAtapraNetRmukhazriyA / tava munipate! manye'dyA'pi pratarjita eva khe, tuhinakiraNo na sthemAnaM kadApi sRjatyayam // 49 / / [hariNI] ahamavaimi tava vatinAM prabho!, madhuradIptatarAnanazobhayA / kumudabAndhava eva tiraskRtaH, parikRzatvamiyati tathA'nizam // 50 // [drutavi0] munigaNendra! gajendrasadRggate!, tava vikAzimukhasya sadoditeH / upamatAmabhiyAtumavaimyahaM, suranarAsuranetrasunandinaH // 51 // paramayoganilInahRdIzvara!, rucirazIrSasuparvasarittaTe / sthita iti prakaroti tapa: svayaM, kRzatanustuhinAMzuraharnizam // 52 // yugmam //
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka khaNDa 1 sakalalokamanoharaNodyata - madanamAnavimardanazaGkara ! / tava munIza ! tapastapanojjvala- tpriyamahAmahaso ruciradyuteH // 53 // vadanapUrNanizAkarazobhayA, vijitamamburuhaM vivibhaM (dhaM?) tapaH / samabhisRtya sRjatyada eva hi sasurasaMsarasaMsarasaMsaraH // 54 // sAdhusAdhujanatAgaNanAtha!, vIkSya vIkSyabhavato bhavato'lam / kAntakAntisadanaM vadanaM sa dbhavyabhavyazaraNasya zaraNyam // 55 // [ svAgatA] prItipuJjamanizaM janavArAH prApnuvanti dhRtadharmasubhArA: / maNDalaM varanabhazcamasasya, saccakoranikarA iva vIkSya // 56 // darza darza tAvakInaM tadAsyaM cetAMsyuccairullasanti (?) dadhante / vismeratvaM bhavyajantuvrajAnAM bhAsAM nAthaM paGkajAnIva nUnam // 57 // [ zAlinI ] zrAvaM zrAvaM kIrtimuccairmunInAM patyurdadhuH ke mudaM no gariSThAm / kiM mUSantIM vibhramaM kSIranIra-pArAvArollolakallola bhAsAm // 58 // kIrtissuyogaM samavApya viSTape, gaGgA'pi caGgIbhavadaGgakA janAn / nA'pUtayat sA bhuvanatrayodaraM, kiM vyAptavatyAstava candravidviSaH // 59 // [ indravaMzA] mImAMsyate tarkacaNairmuhuryat kAryaM nidAnAnuguNaM tatheti tat / yallokamApat samamAtmasambhavA, kIrtistavendudvijarAjasodarA ||60|| [ upajAti: ] keSAM na vizvodaravartinAmala-macarkarInmAnasapadmamaJjasA / kIrtistava zrIva mahoharipriyA, madAmbarajyotiradhIzvarasvasA // 61 // kIrtistavA'dhipa! samAdhijuSAM na keSAM, paiMjUSajAhazubhabhUSaNabhAvamAyAt / lotrI jagatsu suramandaramadhyamAna kSIrodasindhubhavaduccataraGgabhAsAm ||62|| [vasanta0] sarvatra kIrtiragamat kimu kAntakAntaM, na svairiNIva samavApya nirargalA sA / - tvAM kSAntimantamamalA vikalodyatendu candrAtapasya satataM dviSatI munIndo ! ||63 ||
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 181 saMvyApuSIndra! tava kIrtipaya:samUhe, vizvodaraM yamabhRtAM kamalAvalInAm / lakSmI dadhuH kimu na tArakarAjayo'mUH, zazvatprabuddhasukhamAdhikadIdhitInAm // 64|| atyadbhutaM munipate! tava kIrtikAntA, vizvatraye nikhilasaGgamavatyapIyam / khyAti satIti dadhate sma tathA'tiramyA, ceto jagadvipulatalpajuSAM harantI // 65 // dve yoginAmadhipate! sadRzau yamazrI kIrtI bhavAn yugapadeva surUpakanye / jyeSThena vizvasudRzAM kimihodavAkSIt, tatrA''dimA priyatareti jagatpratItA // 66 // tallInacittamavagatya bhavantameSA, no bambhramIti nitarAmitarA trilokyAm / IrSyAkulA sahajacaJcaladRk prakRtyA, sarvoccalAni sumudaM satataM nayantI // 67 / / giro rasaM te vatinAmadhIzvara!, vikasvarIbhUyamabhUyatoccakaiH / nipIya no kaiH sumanovrajairiva, navAmbudasyeva kadambabhUruhAm // 68 // [vaMzastha] nipIya vANI bhavato mahIyasI, na ke sudhAto gaNayanti tAM bhRzam / sadaihikAmuSmikazarmadAnataH, zriyaM khakartelaharevimuSNatIm // 69 / / itthaM zrIvijayaprabho gaNadharo nItaH stuteryoya(ja)naM, rAjadrAjavirokabhAsurayazAH saubhAgyabhAgyaikabhUH / sRjyAnme satataM manorathalatAM sphAtiM dadhAnAM parAM, namrAzeSasurAsurendrakalasanmAlyattamAhidvayaH // 70|| [zArdUla0] tatra zriyA sakalapAThakarAjamAnA, zrImadvinItavijayA suyazovitAnAH / zrImadvaroH pratibhayA samatAM dadhAnAH, pAdAbjareNubhirilAM sakalAM punAnAH // 71 // [vasanta0]
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 trailokyavyAptasacchalokAH, zrIjasavijayAyAH / zrImattatrabhavaccAru-ziSTipravartanoccalAH // 72 / / [anuSTup] bhAsvattamapratibhAbhAH, zrIravivardhanAhvayAH / zrIpUjyapAdapAthoja-sevAhevAkamAnasAH // 73 // tattvAtattvavimarzajJAH, zrItattvavijayAbhidhAH / zrIpUjyapAdapAdAbja-makarandasitacchadAH // 74 / / anye ye'jJAtanAmAnaH, zrIpUjyacaraNAntike / naMnami cA'nunaMnami, yathAyathaM vipazcitaH // 5 // sauvAGgabarhAtinirAmayatvatat, kAmyaprameyAmbubharaiH sumAMsalam / lekhAmbudaM macchayazailazekharaM, sambhUSayantaM tamavekSya sAdaram // 76|| [indravaMzA] matsvAntamaJjiSThamayUra eSaH, baMhiSThamAmodabharaM pradadhyAt / taM taM yathA zrIvarapUjyapAdaiH, sadyaH prasadyA''zu tathA praNeyam // 77|| [upajAtiH] atratyAH sAdhavaH sarve, puNyasundarasaMjJakAH / jJAnasundaranAmAno, mahimAsundarAbhidhAH ||78|[anussttup] jayasundaranAmAna-stilakasundarAhvayAH / gaGgasundaranAmAnaH, saubhAgyasundarAhvayAH // 79 / / zrImattatrabhavatpAda-pAthojayAmalaM mudA / trisAyaM naMnamatyuccaiH, prollasanmAnasAmbujAH // 80 // zrImatkaumudamAsasya, lekho'lekhitamAM mayA / valakSetarasaptamyA-miti stAnmaJju maGgalam // 81 / / zrIH // ||shriipuujyaaraadhydhyeytmsklsklbhttttaarkmaulipeshlshtdlmaalyttm kramakamalayamalabhaTTAraka zrI105 zrIvijayaprabhasUrIzvaracaraNasarasijAnAmayaM vijJaptilekhaH // zrImajjIrNapure // paM0 puNyasundaralekha: //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 jainoM kA prAkRta sAhitya : eka sarvekSaNa - bhAratIya saMskRti eka samanvita saMskRti hai / ati prAcInakAla se hI isameM do dhArAe~ pravAhita hotI rahI haiM - vedika aura zramaNa / yadyapi ye do svataMtra dhArAe~ mUlataH mAnava jIvana ke do pakSoM para AdhArita rahI hai / mAnava jIvana svayaM virodhAbhAsapUrNa hai / vAsanA (jaivika pakSa / zarIra) aura viveka (adhyAtma) ye donoM tattva usameM prArambha se hI samanvita hai / paramparAgata dRSTi se inheM zarIra aura AtmA bhI kaha sakate hai / jaise ye donoM pakSa hamAre vyaktitva ko prabhAvita karate rahate hai, vaise hI ye donoM saMskRtiyA~ bhI eka dUsare ko prabhAvita karatI rahI haiM / bhASA kI dRSTi se bhI ye donoM saMskRtiyA~ bhI do bhinna bhASAoM ke sAhitya se pRSTa hotI rahI hai / jahA~ vaidika saMskRti meM saMskRta kI pradhAnatA rahI hai, vahI zramaNa saMskRti meM lokabhASA yA prAkRta kI pradhAnatA rahI hai / Adi kAla se hI vaidika dhArA kI sAhityika gatividhiyA~ saMskRtakendrita rahI hai / yadyapi usameM saMskRta ke tIna rUpa pAye jAte hai- 1. chAndas, 2. chAndas prabhAvita pANinIya saMskRta aura 3. sAhityika vyAkaraNa- parizuddha saMskRta / chAndas, jo mUlataH vedoM kI bhASA hai / brAhmaNagrantho para to chAndas kA hI adhika prabhAva rahA hai, kintu AraNyakoM aura upaniSadoM kI bhASA chAndas prabhAvita pANinIya vyAkaraNa se parimArjita sAhityika saMskRta rahI hai / purANa Adi paravartI vaidika paramparA kA sAhityavyAkaraNa parizuddha sAhityika saMskRta meM hI dekhA jAtA hai / jabaki zramaNadhArA ne prArambha se hI lokabhASA ko apanAyA / deza aura kAla ke apekSA se isake bhI aneka rUpa pAye jAte haiM, yathA- mAgadhI, pAlI, paizAcI, arddhamAgadhI, zaurasenI, mahArASTrI aura apabhraMza / bauddhoM kA paramparAgata tripiTaka sAhitya pAlI bhASA meM hai, jo mUlataH mAgadhI aura ardhamAgadhI ke nikaTa hai / vahIM jaina paramparA kA sAhitya mUlataH ardhamAgadhI, zaurasenI, mahArASTrI aura apabhraMza meM pAyA jAtA hai / yahAM yaha jJAtavya hai, ki jahA~ jainadharma kI zvetAmbara zAkhA kA sAhitya ardhamAgadhI aura mahArASTrI prAkRta meM hai, vahIM digambara evaM 1 183 pro. sAgaramala jaina, zAjApura (ma. pra. )
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 yApanIya zAkhA kA sAhitya, zaurasenI prAkRta meM pAyA jAtA hai / yahA~ yaha bhI jJAtavya hai ki chAndas, abhilekhIya prAkRta, pAlI aura prAcIna ardhamAgadhI eka dUsare se adhika dUra bhI nahIM hai / vastutaH sudUra kSetra kI bhAyUropIya varga kI sabhI bhASAeM eka dUsare ke nikaTa hI dekhI jAtI hai / Aja bhI AcArAGgasUtra kI prAcIna prAkRta meM aMgrejI ke aneka zabda rUpa dekhe jAte haiM, jaise boMdi (Body), esa (As), AuTTe (Out), cillar3a-cilDrana (Children) Adi / ___ Aja prAkRta kI pratyeka saMgoSThI meM yaha prazna bhI uThAyA jAtA hai ki prAkRta se saMskRta banI yA saMskRta se prAkRta banI? tathA inameM kauna kitanI prAcIna hai ? / jaina paramparA meM hI jahA~ 'namisAdhu' prAkRta se saMskRta ke nirmANa kI bAta kahate haiM, vahIM hemacandra 'prakRtiH saMskRtam' kahakara saMskRta se prAkRta ke vikAsa ko samajhAte hai / yadyapi yaha bhrAnti bhASAoM ke vikAsa ke itihAsa ke ajJAna ke kAraNa hai| sarvaprathama hameM bolI aura bhASA ke antara ko samajha lenA hogA / prAkRta apane Apa meM eka bolI bhI rahI hai, aura bhASA bhii| bhASA kA nirmANa bolI ko vyAkaraNa ke niyamoM meM jakar3akara kiyA jAtA hai| ataH yaha mAnanA hogA ki saMskRta kA vikAsa prAkRta boliyoM se huA hai / prAkRta mUla meM bhASA nahIM, aneka boliyoM ke rUpa rahI hai / isa dRSTi se prAkRta bolI ke rUpa meM pahale hai, aura saMskRta bhASA usakA saMskArita rUpa hai / dUsarI ora yadi prAkRtabhASA kI dRSTi se vicAra kareM, to prAkRta bhASAoM kA vyAkaraNa saMskRta vyAkaraNa se prabhAvita haiM, ataH saMskRta pahale aura prAkRteM (lokabhASAe~) paravartI hai / mUlameM prAkRteM aneka boliyoM se vikasita huI haiM, ataH ve aneka hai / saMskRta bhASA vyAkaraNaniSTha hone se paravartI kAla meM eka rUpa hI rahI hai / jaina grantho meM bhI prAkRtoM ke aneka rUpa jAte hai, yathA-mAgadhI, ardhamAgadhI, zaurasenI, mahArASTrI aura unase vikasita vibhinna apabhraMza / Aja jo bhI prAcIna stara kA jaina sAhitya hai, vaha sabhI ina vividha prAkRtoM meM likhita hai / yadyapi jainAcAryo ne IsA kI tIsarI-cauthI zatI se saMskRta bhASA ko bhI apanAyA aura usameM bhI vipula mAtrA meM granthoM kI racanA kI, phira bhI unakA mUla AgamasAhitya, Agamatulya aura anya vividha vidhAoM kA vipula sAhitya bhI prAkRta bhASA meM hI hai|
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 185 prAkRta bhASA meM racita jaina sAhitya meM prAcInatA kI apekSA mukhyataH unakA Agama sAhitya AtA hai / AgamoM ke atirikta digambara paramparA ke aneka Agamatulya grantha bhI prAkRta bhASA meM hI racita hai / isake atirikta jaina karmasAhitya ke vividha grantha bhI prAkRta bhASA meM hI milate haiM / inake atirikta jaina sAhitya kI eka mahattvapUrNa vidhA kathAsAhitya bhI prAkRta bhASA meM vipula rUpa meM pAyA jAtA hai / inake AcAra vyavahAra khagola-bhUgola aura jyotiSa sambandhI kucha grantha bhI prAkRta bhASA meM hI pAye jAte hai / jahA~ taka jainadarzana sambandhI granthoM kA prazna hai, sanmatitarka (sammaisutta), navatattvapayaraNa, paMcAstikAya jaise kucha hI grantha prAkRta meM milate haiM / yadyapi prAkRta Agama sAhitya meM bhI jainoM kA dArzanika cintana pAyA jAtA hai| isI krama meM jainadharma ke dhyAna aura yoga sambandhI aneka grantha bhI prAkRta bhASA meM nibaddha hai| prAkRta sAhitya bahuAyAmI hai / yadi kAlakrama kI dRSTi se isa para vicAra kiyA jAye, to hameM jJAta hotA hai, ki jainoM kA prAkRta bhASA meM nibaddha sAhitya I.pU. pAMcavI zatI se lekara IsA kI 20vIM zatI taka likhA jAtA rahA hai| isa prakAra prAkRta ke jaina sAhitya kA itihAsa lagabhaga DhAI sahasrAbdI kA itihAsa hai| ataH yahA hameM isa saba para kramika dRSTi se vicAra karanA hogaa| jaina prAkRta Agama sAhitya prAkata jaina sAhitya ke isa sarvekSaNa meM prAcInatA kI dRSTi se hameM sarvaprathama jaina Agama sAhitya para vicAra karanA hogaa| hamArI digambara paramparA Agama sAhitya ko vilupta mAnatI hai| yaha bhI satya aura tathya hai ki Agama sAhitya kA vipula aMza aura usake aneka grantha Aja anupalabdha hai| kintu isa AdhAra para yaha mAna lenA ki Agama sAhitya pUrNataH vilupta ho gayA, ucita nahIM hogA / jainadharma kI yApanIya evaM zvetAmbara zAkhAeM AgamoM kA pUrNa vilopa nahIM mAnatI hai / Aja bhI AcArAGga, sUtrakRtAGga, RSibhASita Adi grantho meM prAcIna sAmagrI azaMta: hI sahI, kintu upalabdha hai / AcArAGga ke prathama zrutaskandha ke aneka sUtra aura RSibhASita (isibhAsiyAiM) isa bAta ke pramANa hai ki prAkRta jaina sAhitya aupaniSadika kAla meM bhI jIvanta thaa| yahA~ taka ki AcArAGga ke prathama zrutaskandha ke aneka sUtra aupaniSadika sUtroM
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 anusandhAna- 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 se yathAvat samAnatA rakhate haiM / vahIM isibhAsiyAiM yAjJavalkya Adi 22 aupaniSadika RSiyoM, aneka bauddhabhikSuoM jaise- sAriputta, vajjIyaputta aura mahAkAzyapa, AjIvaka maMkhaligozAla evaM anya viluptaprAyaH zramaNadhArAoM ke RSiyoM ke upadezoM ko prAcInatama prAkRta bhASA meM yathArtha rUpa meM prastuta karatA hai / isi bhAsiyAI meM 45 RSiyoM ke upadeza saMkalita hai / inameM mAtra pArzva aura varddhamAna (mahAvIra) ko choDakara zeSa sabhI aupaniSadika, bauddha, AjIvaka Adi anya zramaNadhArAo se sambandhita hai / Azcarya yaha hai ki inameM se adhikAMza ko arhat RSi kahakara sambodhita kiyA gayA hai, jo jaina cintakoM kI udAradRSTi kA paricAyaka hai / jJAtavya hai ki yaha grantha jainadharma ke sAmpradAyika ghere meM Abaddha hone ke pUrva kI sthiti kA paricAyaka hai / jJAtavya hai ki jaba jainadharma sAmpradAyika ghere meM Abaddha hone lagA, taba yaha prAcInatama prAkRta kA eka mahattvapUrNa grantha bhI upekSA kA zikAra huA / isa kI viSayavastu ko dasaveM aMgaAgama se haTAkara prakIrNaka ke rUpa meM DAlA gayA / sadbhAgya yahI hai ki yaha grantha Aja bhI apane vAstavika svarUpa meM surakSita / prAkRta aura saMskRta ke vidvAnoM se merI yahI apekSA hai ki isa grantha ke mAdhyama se bhAratIya saMskRti kI udAra aura udAtta dRSTi ko punarsthApita karane kA prayatna kareM / jJAtavya hai ki anya jaina AgamoM meM RSibhASita ke aneka sandarbha Aja bhI dekhe jAte haiM / jaina Agama sAhitya ke vargIkaraNa aura saMkhyA kA prazna : jaina Agama sAhitya kA vargIkaraNa do rUpoM meM pAyA jAtA hai - aMgapraviSTa aura aMgabAhya / prAcIna kAla se zvetAmbara aura digambara paramparA meM AgamoM ko aMgapraviSTa aura aMgabAhya - aise do vibhAgoM meM bA~TA jAtA rahA hai / aMgapraviSTa grantho kI saMkhyA 12 bAraha mAnI gayI hai aura inake nAmo ko lekara bhI donoM paramparAoM meM koI matabheda nahIM hai / una donoM meM bAraha aMgo ke nimna nAma bhI samAna rUpa se mAne gaye hai 1. AcArAGga, 2. sUtrakRtAGga, 3. sthAnAGga, 4. samavAyAGga, 5. vyAkhyAprajJapti ( bhagavatIsUtra ), 6. jJAtAdharmakathA, 7. upAsakadazA, 8. antakRtdazA, 9. anuttaraupapAtikadazA, 10. praznavyAkaraNa, 11. vipAkasUtra aura 12. dRSTivAda / dono paramparAe~ isa saMbandha
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 187 meM bhI ekamata hai ki vartamAna meM dRSTivAda anupalabdha hai / yadyapi digambara paramparA yaha svIkAra karatI hai ki usake jo Agamatulya grantha haiM, ve isI AdhAra para nirmita hue hai / aMgabAhyoM ke sambandha meM donoM paramparAoM meM AMzika ekarUpatA aura AMzika matabheda dekhA jAtA haiM / digambara paramparA aMgabAhya kI saMkhyA 14 mAnatI hai, jabaki zvetAmbara paramparA aisA koI spaSTa nirdeza nahIM karatI haiM / tattvArthasUtra ke zvetAmbaramAnya svopajJa-bhASya meM aMgabAhya ko aneka prakAra kA kahA gayA hai / digambara paramparA kI tattvArtha kI TIkAoM aura dhavalA meM 14 aMgabAhyoM ke nAmoM ke jo nirdeza upalabdha hai, unameM uttarAdhyayana, dazavaikAlika, kalpa, vyavahAra, kalpikAkalpika, mahAkalpika, puNDarIka, nizItha Adi hai| jJAtavya hai ki dhavalA meM aMgabAhyoM ke jo 14 nAma ginAye haiM, unameM kalpa aura vyavahAra bhI hai / dhavalA meM kappAkappIya mahAkappIya, puNDarIka aura mahApuNDarIka - ye cAra nAma tattvArthabhASya kI apekSA adhika hai aura usameM bhASya meM ullekhita dazA aura RSibhASita ko choDa diyA gayA hai| sAtha hI ina nAmoM meM se puNDarIka aura mahApuNDarIka ko choDakara zeSa sabhI grantha zvetAmbara paramparA meM bhI mAnya hai| kalpAkalpika kA ullekha nandIsatra meM hai, kintu aba yaha grantha upalabdha nahIM hai| zeSa sabhI grantha zvetAmbara paramparA meM Aja bhI upalabdha mAne jAte haiM / zvetAmbara paramparA meM sUtrakRtAGga meM puNDarIka nAmaka eka adhyayana bhI hai / jahA~ taka Agama sAhitya ke vargIkaraNa kA prazna hai, zvetAmbara paramparA meM do prakAra ke vargIkaraNa upalabdha hote hai- 1. nandIsUtra kA prAcIna vargIkaraNa aura 2. jinaprabha kI 'vidhimArgaprapA' kA Adhunika vargIkaraNa / nandIsUtra kA prAcIna vargIkaraNa lagabhaga IsA kI pA~cavI zatAbdI kA hai, jabaki Adhunika vargIkaraNa prAyaH IsA kI 13vI-14vI zatI se pracalana meM hai| nandIsUtra ke prAcIna vargIkaraNa meM AgamoM ko sarvaprathama aMgapraviSTa aura aMgabAhya, aise pUrva meM pracalita do vibhAgoM meM hI bA~TA gayA hai / kintu isakI vizeSatA yaha hai ki vaha aMgabAhya granthoM ke prathamataH do vibhAga karatA hai- 1. Avazyaka aura 2 Avazyaka-vyatirikta / punaH Avazyaka ke sAmAyika Adi chaha vibhAga kiye gaye haiM / Avazyaka-vyatirikta ko punaH kAlikaM aura utkAlika aise
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 do vibhAgoM meM bA~TA gayA hai / isameM kAlika ke antargata 31 grantha aura utkAlika ke antargata 29 grantha haiM / isa prakAra nandIsUtra meM 12 aMgapraviSTa, 6 Avazyaka, 31 kAlika aura 29 utkAlika, kula 78 grantha ullekhita haiM, inameM se kucha vartamAna meM anupalabdha bhI haiM / pUrNa sUcI isa prakAra hai - zruta (Agama) - sAhitya (ka) aMgapraviSTa . . (kha) aMgabAhya 1. AcArAGga 2. sUtrakRtAGga 3. sthAnAGga (ka) Avazyaka (kha) Avazyaka 4. samavAyAGga 1. sAmAyika vyatirikta 5. vyAkhyAprajJapti 2. caturviMzatistava (bhagavatI) 3. vandanA 6. jJAtAdharmakathA 4. pratikramaNa 7. upAsakadazAGga 5. kAyotsarga 8. antakRddazAGga 6. pratyAkhyAna 9. anuttaraupapAtikadazAGga 10. praznavyAkaraNa 11. vipAkasUtra 12. dRSTivAda (ka) kAlika (kha) utkAlika uttarAdhyayana 1. dazavaikAlika dazAzrutaskandha kalpikAkalpika kalpa cullakakalpazruta 4. vyavahAra mahAkalpazruta nizItha mahAnizItha mahAnizItha rAjapraznIya 7. RSibhASita 7. jIvAbhigama
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 189 mahAprajJApanA 8. jambUdvIpaprajJapti 8. prajJApanA 9. dvIpasAgaraprajJapti 10. candraprajJapti 10. pramAdApramAda 11. kSullikAvimAnapravibhakti 11. nandI 12. mahallikAvimAnapravibhakti 12. anuyogadvAra 13. aMgacUlikA 13. devendrastava 14. vaggacUlikA 14. tandulavaicArika 15. vivAhacUlikA 15. candravedhyaka 16. aruNopapAta 16. sUryaprajJapti 17. varuNopapAta 17. pauruSImaNDala 18. garuDopapAta 18. maNDalapradeza 19. dharaNopapAta 19. vidyAcaraNavinizcaya 20. vaizramaNopapAta 20. gaNividyA 21. velandharopapAta 21. dhyAnavibhakti 22. devendropapAta 22. maraNavibhakti 23. utthAnazruta 23. Atmavizodhi 24. samutthAnazruta 24. vItarAgazruta 25. nAgaparijJApanikA 25. saMlekhanAzruta 26. nirayAvalikA 26. vihArakalpa 27. kalpikA 27. caraNavidhi 28. kalpAvataMsikA 28. AturapratyAkhyAna 29. puSpikA 29. mahApratyAkhyAna 30. puSpacUlikA 31. vRSNidazA jahA~ taka zvetAmbara meM pracalita Adhunika vargIkaraNa kA prazna hai, usakI carcA ke pUrva yaha jAna lenA Avazyaka hai - usakI sthAnakavAsI aura terApantha kI paramparAe~ mAtra 32 hI Agama mAnya karatI hai| zvetAmbara mUrtipUjaka paramparA meM bhI do mAnyatAe~ hai - (1) 45 AgamoM kI aura (2)
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 I 84 AgamoM kI / yahA~ yaha jJAtavya hai ki 84 Agamo sUcI ke aMtargata 32 aura 45 Agamagrantha bhI sammilita ho jAte haiM / sthAnakavAsI evaM terApanthI paramparA 11 aMga, 12 upAMga, 4 cheda, 4 mUla aura 1 Avazyaka aise 32 Agama mAnya karatI hai / zvetAmbara mUrtipUjaka paramparA meM bhI 11 aMga, 12 upAMga ke nAma samAna hai / sthAnakavAsI paramparA dvArA mAnya 4 mUla meM (1) uttarAdhyayana aura (2) dazavaikAlika donoM nAma samAna hai / nandIsUtra aura anuyogadvAra ko zvetAmbara mUrtipUjaka paramparA cUlikA sUtra meM rakha detI hai / 6 cheda sUtroM meM mahAnizItha aura jItakalpa- ye do nAma adhika hai / cAra nAma samAna haiM / mUla meM nandI aura anuyogadvAra ke sthAna para Avazyaka aura piNDaniryukti- ye do nAma Ate haiM / 10 prakIrNa sthAnakavAsI aura terApaMthI paramparA ko mAnya nahIM hai / zvetAmbara mUrtipUjaka paramparA dvArA mAnya 84 AgamoM kI sUcI nimna hai, isameM battIsa aura paiMtAlIsa bhI samAhita hai / 1 84 Agama ( zve. sammata ) 190 1-11 gyAraha aGga - AcArAGga, sUtrakRtAGga, sthAnAGga, samavAyAGga, vyAkhyAprajJapti, jJAtAdharmakathA, upAsakadazAGga, antakRddazA, anuttaraupapAtika, praznavyAkaraNa aura vipAka / 12- 23 bAraha upAGga aupapAtika, rAjapraznIya, jIvAjIvAbhigama, prajJApanA, sUryaprajJapti, candraprajJapti, jambUdvIpaprajJapti, kalpikA, kalpAvaMtasikA, puSpikA, puSpacUlikA aura vRSNidazA / antima pAMcoM kA saMyukta nAma nirayAvalikA hai / 24-27 cAra mUlasUtra - AvazyakasUtra, dazavaikAlika, uttarAdhyayanAni, piMDaniryukti (athavA oghaniryukti) 28-29 do cUlikA sUtra - nandIsUtra, anuyogadvAra / 30-35 cha: cheda sUtra nizItha, mahAnizItha, bRhatkalpa, vyavahAra, dazAzrutaskandha, paMcakalpa (vicchinna) / - 36-45 dasa prakIrNaka catuHzaraNa, AturapratyAkhyAna, bhaktaparijJA, tandulavaicArika, candravedhyaka, devendrastava, gaNividyA, mahApratyA khyAna, vIrastava, saMstAraka |
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 191 (kisI ke mata se 'vIrastava' aura 'devendrastava' donoM kA samAveza eka meM hai aura 'saMstAraka' ke sthAna meM 'maraNa samAdhi' aura 'gacchAcArapayannA' hai / ) kalpasUtra (paryuSaNa kalpa-jinacarita, sthavirAvali, samAcArI) yatijItakalpa (somaprabhasUri) zrAddhajItakalpa (dharmaghoSasUri) pAkSikasUtra (Avazyaka sUtra kA aMga hai) kSamApanAsUtra (Avazyaka sUtra kA aMga hai) vaMdittu (Avazyaka sUtra kA aMga hai) RSibhASita 53-62 vIsa anya payannA- ajIvakalpa, gacchAcAra, maraNasamAdhi, siddhaprAbhRta, tIrthodgArika, ArAdhanApatAkA, dvIpasAgaraprajJapti, jyotiSakaraNDaka, aMgavidyA, tithiprakIrNaka, piNDavizuddhi, sArAvalI, paryantArAdhanA, jIvavibhakti, kavacaprakaraNa, yoni prAbhRta, aMgacUliyA, vaggacUliyA, vRddhacatuHzaraNa, jmbuupynnaa| 63-83 gyAraha niyukti-(bhadrabAhukRta) Avazyakaniyukti, dazavaikAlikaniyukti, uttarAdhyayanani0, AcArAGgani0, sUtrakRtAGgani0, sUryaprajJaptini0 (anupalabdha), bRhatkalpani0, vyavahArani0, dazAzrutaskandhani0-RSibhASitani0 (anupalabdha), saMsaktani0 / 84 vizeSAvazyakabhASya / ye 84 Agama grantha Aja bhI upalabdha haiM / AgamoM kA racanA kAla sAmAnyatayA Agama sAhitya meM aMga AgamoM ko gaNadharakRta aura aMgabAhya granthoM ko AcAryakRta mAnA jAtA hai, kintu bauddhika ImAnadArI se vicAra karane para upalabdha sabhI aMga Agama bhI kinhIM eka gaNadhara kI yA gaNadharoM ke samUha kI racanA ho aisA nahIM mAnA jA sakatA hai / kyoMki aMga
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 AgamoM kI viSayavastu unake hI antaHsAkSyoM ke AdhAra para paryApta rUpa se badala gaI hai| prathamataH AcArAGga kA dvitIya zrutaskandha bhI kucha paravartIkAlIna hai / usake prathama zrutaskandha kI mukhya mukhya bAtoM ko chor3akara unameM bhI kAlakrama meM kucha bAteM DAla dI gaI haiM / yadyapi bhagavatIsUtra ko bhagavAna mahAvIra aura gautama ke bIca saMvAda rUpa mAnA jAtA hai, kintu isameM nandIsUtra, prajJApanAsUtra Adi ke jo nirdeza upalabdha hai, ve yaha to avazya batAte haiM ki valabhI kI vAcanA ke samaya ise na kevala lipibaddha kiyA gayA, apitu isakI sAmagrI ko vyavasthita aura sampAdita bhI kiyA gayA hai / jJAtAdharmakathA mahAvIra dvArA kathita dRSTAntoM evaM kathAoM ke saMkalana rUpa hai / bhASika parivartana ke bAvajUda bhI yaha grantha apane mUla svarUpa meM bahuta kucha surakSita rahA hai / upAsakadazA kI bhI yahI sthiti hai / kintu antakRtdazA kI viSayavastu paryApta rUpa se parivartita aura parivardhita huI hai| usameM sthAnAGga ke ullekhAnusAra 10 adhyayana the, jabaki Aja 8 varga 10 adhyayana haiM, yahI sthiti anuttaraupapAtika aura vipAkasUtra kI bhI mAnI jA sakatI hai| praznavyAkaraNa kI viSayavastu to pUrNataH do bAra badala cukI hai| vipAkasUtra meM Aja sukhavipAka aura dukhavipAka aise do varga hai aura bIsa adhyayana hai, jabaki pahale isameM dasa hI adhyayana the / isI prakAra kucha AgamoM kI viSayavastu pUrNataH badala gaI hai aura kucha kI viSaya vastu meM kAlakrama meM parivartana, parivardhana evaM saMzodhana huA hai, kintu AcArAGga, sUtrakRtAGga, bhagavatI, jJAtA Adi meM bahuta kucha prAcIna aMza Aja bhI surakSita hai / aMgabAhya sAhitya meM upAMga sUtroM meM prajJApanA Adi ke kucha ke kartA aura kAla sunizcita hai| prajJApanA IsApUrva yA IsA kI prathama zatI kI racanA hai / uvavAI yA aupapAtikasUtra kI viSaya vastu meM bhI, jo sUcanAeM upalabdha hai aura jo sUryAbhadeva kI kathA varNita hai, ye saba use IsA kI prathama zatI ke Asa-pAsa kA grantha sUcita karatI haiM / rAjapraznIya kA kucha aMza to pAlItripiTaka ke samarUpa hai / usameM AtmA yA cittasattA ke pramANarUpa jo tarka diye gaye haiM, ve tripiTaka ke samAna hI haiM, jo usakI prAcInatA ke pramANa bhI haiM / sUryaprajJapti evaM candraprajJapti kA jyotiSa bhI vedAMga jyotiSa ke samarUpa hone se ina grantho kI prAcInatA ko pramANita karatA hai / upAMga sAhitya ke
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 193 anya grantha bhI kama se kama valabhIvAcanA arthAt IsA kI pAMcavI zatI ke pUrva ke hI hai| chedasUtro meM se kalpa, vyavahAra, dazA aura nizItha ke ullekha tattvArtha meM hai / tattvArtha ke prAcIna hone meM vizeSa saMdeha nahIM kiyA jA sakatA hai| inameM sAdhu ke vastra, pAtra Adi ke jo ullekha hai, ve bhI mathurA kI upalabdha purAtattvIya prAcIna sAmagrI se mela khAte haiM / ataH ve bhI kama se kama IsA pUrva yA IsA kI prathama zatI kI kRtiyA~ haiM / anta meM dazavaikAlika aura uttarAdhyayana kI prAcInatA bhI nirvivAda hai / yadyapi vidvAnoM ne uttarAdhyayana ke kucha adhyAyoM ko prakSipta mAnA hai, phira bhI I.pa. meM usakI upasthiti se inkAra nahIM kiyA jA sakatA hai / dazavaikAlika kA kucha saMkSipta rUpa to Arya zayyambhava kI racanA hai - isase inkAra nahI kiyA jA sakatA hai| nandI aura anuyoga adhika prAcIna nahIM hai| prakIrNakoM meM 9 kA ullekha svayaM nandIsUtra kI AgamoM kI sUci meM hai, ataH unakI prAcInatA bhI asandigdha hai / yadyapi sArAvalI Adi kucha prakIrNaka vIrabhadra kI racanA hone se 10vIM zatI kI racanAe~ hai / digambara paramparA meM mAnya Agamatulya grantha __yadyapi digambara paramparA AgamoM ke viccheda kI pakSadhara hai, phira bhI usakI yaha mAnyatA hai ki dRSTivAda ke antargata rahe hue pUrvajJAna ke AdhAra para kucha AcAryoM ne Agamatulya granthoM kI racanA kI thI, jinheM digambara paramparA Agama sthAnIya grantha mAnakara hI svIkAra karatI hai / inameM guNadhara kRta kasAyapAhur3a prAcInatama hai / isake bAda puSpadanta aura bhUtabali kRta chakkhaNDAgama (SaTkhaNDAgama) kA krama AtA hai / jJAtavya hai ki ye donoM grantha prAkRtabhASA meM nibaddha haiM, aura jaina karmasiddhAnta se sambandhita hai / ina para lagabhaga navIM yA dasavIM zatI meM dhavala, jayadhavala aura mahAdhavala nAma se vistRta TIkAe~ likhI gaI / ye TIkAe~ saMskRta mizrita prAkRta bhASA meM milatI hai| kintu isake pUrva ina para cUrNisUtroM kI racanA prAkRta bhASA meM huI thii| ina donoM granthoM ke atirikta digambara paramparA meM vaTTakera racita mUlAcAra aura Arya zivabhUti racita bhagavatI-ArAdhanA- ye donoM prAkRta grantha bhI Agama sthAnIya mAne jAte hai / maiM ina cAroM granthoM ko digambara paramparA kI hI yApanIya
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka zAkhA ke AcAryoM kI kRti mAnatA hU~ / inake atirikta AcArya kundakunda ke grantha samayasAra, niyamasAra, pravacanasAra, paMcAstikAyasAra, aSTapAhuDa, dasabhakti Adi granthoM ko bhI Agamatulya hI mAnA jAtA hai / inake sAtha hI yativRSabhakRta tiloyapannatti, prabhAcandrakRta dravyasaMgraha, kundakunda kRta bArasa aNuvekkhA, kArtikayAnuprekSA Adi bhI digambara paramparA meM racita prAkRta ke mahattvapUrNa Agama sthAnIya grantha hai / digambaroM meM prAkRtabhASA meM maulika grantha likhane kI yaha paramparA pUrva madhyakAla aura madhyakAla meM bhI yathAvat jIvita rahI hai / lagabhaga 10vIM zatI meM cAmuNDarAya ne gommaTTasAra nAmaka grantha ke do khaNDa jIvakANDa aura karmakANDa, jo mUlataH karmasiddhAnta se sambandhita hai, prAkRtabhASA meM hI likhe hai / isI prakAra 12vIM zatI meM vasunandI ne zrAvakAcAra aura 14vIM zatI meM bhaTTAraka padmanandI ne 'dhammarasAyaNa' nAmaka grantha bhI prAkRtabhASA meM likheN| isake pUrva bhI aMgapaNNatti Adi kucha prAkRta grantha digambara AcAryo dvArA likhe gaye the / yadyapi digambara paramparA meM prAkRtagrantho kI bhASA mukhyataH zaurasenI prAkRta hI rahI hai, phira bhI vasunandI ke zrAvakAcAra aura bhaTTAraka padmanandI ke dharmarasAyaNa kI bhASA mahArASTrI prAkRta dekhI jAtI hai / jJAtavya hai ki zvetAmbara AcAryoM ne ardhamAgadhI aura mukhyataH mahArASTrI prAkRta ko apanI lekhanI kA viSaya banAyA / uparokta grantho ke sAtha hI jaina karmasAhitya kA paMcasaMgraha nAmaka grantha bhI prAkRta bhASA meM upalabdha hai| jJAtavya hai ki zvetAmbara aura digambara donoM paramparAoM meM prAkRta bhASA nibaddha paMcasaMgraha upalabdha hai / yadyapi digambara paramparA meM saMskRta bhASA meM bhI paMcasaMgraha nAmaka grantha milatA hai / zvetAmbara paramparA meM prAcIna kammapayar3I Adi aura devendrasUri racita navIna pAMca karmagrantha bhI prAkRta meM hI racita hai / Agamika vyAkhyA sAhitya - AgamoM ke pazcAt prAkRta sAhitya kI racanA ke krama kI dRSTi se Agamika vyAkhyAoM kA krama AtA hai / inameM niyuktiyA~ prAcInatama hai / racanA-kAla kI apekSA niryuktiyA~ Aryabhadra kI racanAe~ hai aura unakA racanA kAla IsvIsan kI prathama yA dvitIya zatI ke bAda kA nahIM ho sakatA hai / yadyapi sabhI mahattvapUrNa AgamagranthoM para niyuktiyA~ nahI likhI gaI hai / Agama khaNDa 1
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 195 sAhitya ke kucha mahattvapUrNa granthoM para hI niyuktiyA~ likhI gaI thI, jo Aja bhI upalabdha hai / inameM pramukha hai I 1. Avazyakaniryukti, 2. AcArAMganiryukti, 3. dazavaikAlikaniyukti, 4. uttarAdhyayananiyukti, 5. sUtrakRtAGganiryukti, 6. dazAzrutaskandhaniryukti, 7. bRhatkalpaniryukti Adi / nizIthasUtra para bhI niyukti likhI gaI thI, kintu yaha nizIthabhASya meM itanI ghulamila gaI hai ki use usase alaga kara pAnA kaThina hai / inake atirikta sUryaprajJapti aura RSibhASita para bhI niyukti likhe jAne kI pratijJA to upalabdha hai, kintu ye niryuktiyA~ likhI bhI gaI thI yA nahIM, yaha kaha pAnA kaThina hai / prAcIna stara kI niyuktiyA~ usa Agama kA saMkSipta ullekha kara kucha mahattvapUrNa zabdoM kI vyAkhyA prastuta karatI hai / inake atirikta niyukti sAhitya ke do anya grantha aura bhI upalabdha hai 1. piNDaniryukti aura 2. oghaniryukti / yadyapi ye donoM grantha dazavaikAlikaniryukti ke hI eka vibhAga ke rUpa meM bhI mAne jAte haiM / sAtha hI zvetAmbara mUrtipUjaka paramparA ina donoM ko Agama sthAnIya bhI mAnatI hai / govindAcArya kRta dazavaikAlikaniryukti kI sUcanA to upalabdha hai, kintu vartamAna meM yaha grantha upalabdha nahIM hai / - 2013 - Agamika vyAkhyA sAhitya meM niyuktiyoM ke bAda bhASya likhe gaye / bhASyoM meM vizeSAvazyakabhASya vizeSa prasiddha haiM / isake tIna vibhAga hai / prathama vibhAga meM paMca jJAnoM kI carcA hai| dUsarA vibhAga gaNadharavAda ke nAma se prasiddha hai - isameM gyAraha gaNadharo kI pramukha zaMkAo kA nirdeza kara unake mahAvIra dvArA diye gaye samAdhAnoM kI carcA hai / tRtIya vibhAga nihnavoM kI carcA karatA hai / isake atirikta vartamAna meM bRhatkalpabhASya, vyavahArabhASya, jItakalpabhASya, paMcakalpabhASya bhI upalabdha hai / bRhatkalpa para bRhadbhASya aura laghubhASya aise do bhASya milate haiM / vyavahArabhASya, jItakalpabhASya aise do anya bhASya bhI milate haiM / piNDaniryuktibhASya ke bhI do saMskaraNa milate haiM / isI prakAra piNDaniryukti para bhI eka anya bhASya likhA gayA hai, kintu ye tInoM bhASya maine nahIM dekhe haiM / bhASyoM meM vyavahArabhASya, jItakalpabhASya aura bRhatkalpabhASya Aja mUla prAkRta aura usake hindI anuvAda ke sAtha prakAzita bhI hai - isa sambaMdha meM samaNI kusumaprajJAjI kA zrama stutya hai / yaha spaSTa hai ki bhASya
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 bhI mUlataH prAkRta bhASA meM racita haiM, sAtha hI yaha bhI jJAtavya hai ki niyukti aura bhASya donoM padyAtmaka hai / jabaki kAlAntara meM ina para likhI gaI cUrNiyA~ prAkRta-saMskRta mizrita bhASA meM gadya meM likhI gaI hai / phira bhI cUrNiyoM kI bhASA para prAkRta kA bAhulya hai / bhASyoM kA racanAkAla 6-7 zatI ke lagabhaga hai, yadyapi kucha bhASya paravartI bhI hai| cUrNiyAM 7vIM-8vIM zatI ke madhya likhI gaI / cUrNiyoM meM nizIthacUrNi sabase mahattvapUrNa aura vizAla hai / yaha apane mUlasvarUpa meM cAra khaNDoM meM prakAzita hai| isake sAtha hI AvazyakacUrNi bhI ati mahattvapUrNa hai, yaha bhI apane vizAla AkAra meM mUla mAtra hI do khaNDoM meM pUrva meM mudrita huI thI, kintu vartamAna meM prAya: anupalabdha hai / inake atirikta anya cUrNiyA~ nimna hai- AcArAGgacUrNi, uttarAdhyayanacUrNi, dazavaikAlikacUrNi, sUtrakRtAGgacUrNi, jItakalpacUrNi, nandIcUrNi Adi / inameM se nandIcUrNi evaM sUtrakRtAGgacUrNi kA prathama khaNDa bhI prAkRta TeksTa sosAiTI se prakAzita hai| Aja ina cUrNiyoM ke hindI anuvAda kI mahatI AvazyakatA cUrNiyoM ke pazcAt Agama sAhitya para TIkAe~ bhI likhI gaI haiN| TIkAe~ prAyaH saMskRta meM hai / TIkAkAroM meM haribhadra, zIlAMka, abhayadeva, malayagiri Adi prasiddha hai| kintu ina TIkAoM meM zAntisUri kI uttarAdhyayana kI pAia TIkA (prAyaH navIM zatI) ati prAcIna evaM prasiddha hai aura jo mUlataH prAkRta bhASA meM hI nibaddha hai / yaha lagabhaga sau varSa pUrva do khaNDoM meM prakAzita hai / TIkAoM meM yahI eka aisI TIkA hai, jo prAkRta bhASA meM likhita hai| prAkRta ke svatantra grantha niyukti, bhASya, cUrNi aura TIkAoM ke sAtha hI pUrva madhyakAla meM prAkRta bhASA meM aneka Agamika viSayo para svatantra grantha bhI likhe gaye / inameM bhI jIvasamAsa, lokavibhAga, pakkhIsUtra, saMgrahaNIsUtra, kSetrasamAsa, aMgapaNNatti, aMgavijjA Adi pramukha hai / isI krama meM dhyAnasAdhanA se sambandhita jinabhadragaNi kA jhANajjhayaNa aparanAma dhyAnazataka (IsA kI 6ThI zatI) bhI prakAza meM AyA / haribhadra ke prAkRta yoga granthoM meM yogaviMzikA, yogazataka,
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 197 sambodhaprakaraNa prasiddha hI hai| isI prakAra haribhadra kA dhUrtAkhyAna bhI bahuta hI prasiddha grantha hai, kintu hama isakI carcA prAkRta kathA sAhitya meM kreNge| . isI krama meM upadezaparaka prAkRta granthoM meM haribhadra ke sAvayapaNNatti, paMcAzakaprakaraNa, paMcasutta, paMcavatthu, sanbodhaprakaraNa Adi bhI bahuta hI mahattvapUrNa hai / isI krama meM anya upadezAtmaka granthoM meM dhammasaMgahaNI, saMbodhasatarI, dharmadAsagaNi kI upadezamAlA, kharataragacchIya AcArya kI, somaprabha kI upadezapuSpamAlA Adi bhI prasiddha hai| isI krama meM digambara paramparA meM devasena (10vIM zatI) ke bhAvasaMgraha, darzanasAra, ArAdhanAsAra, jJAnasAra, sAvayadhammadohA Adi bhI prAkRta kI mahattvapUrNa kRtiyA~ hai / * prAkRta kathA sAhitya yadyapi AgamoM meM aneka grantha to pUrNata: kathArUpa hI hai, jaise jJAtAdharmakathA, upAsakadazA, anuttaraupapAtikadazA, antakRtdazA, vipAkasUtra, aupapAtikasUtra, paryuSaNAkalpa Adi / jambUdvIpaprajJapti kA kucha aMza, jo RSabhadeva, bharata Adi ke caritra kA varNana karatA hai, bhI kathA rUpa hI hai| kintu inake atirikta bhI Agamika vyAkhyA sAhitya meM vizeSa rUpa se niyuktiyoM, bhASyoM aura cUrNiyoM meM bhI aneka kathAe~ hai / piNDaniyukti, saMvegaraMgazAlA, ArAdhanApatAkA Adi meM bhI aneka kathAoM ke nirdeza yA saMketa upalabdha hai| viSayoM kA spaSTIkaraNa karane meM, ye kathAe~ bahuta hI sArthaka siddha hotI hai / ina upadezAtmaka kathAoM ke atirikta jaina AcAryo ne aneka Adarza puruSoM ke jIvana caritroM para svatantra grantha bhI likhe haiN| inameM tIrthakaroM aura zalAkA puruSoM ke caritra pramukha hai / AgamoM meM bhagavAna mahAvIra Adi ke jIvana ke kucha prasaMga hI citrita hai / tIrthakaroM evaM anya zalAkA puruSoM ke caritra ko lekara, jo prAkRta bhASA meM svatantra grantha likhe gaye, unameM sarvaprathama vimalasUri ke 'paumacariyaM' kI racanA huI hai / rAmakathA ke sandarbha meM vAlmikI kI saMskRta bhASA meM nibaddha 'rAmAyaNa' ke pazcAt prAkRta bhASA meM racita yahI eka prathama grantha hai| yaha mahArASTrI prAkRta meM nibaddha hai| isakA racanAkAla IsA kI dUsarI zatI se pAMcavI zatI ke madhya mAnA jAtA hai / isake pazcAt prAkRta bhASA ke kathAgranthoM meM saMghadAsagaNi kRta .
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 vasudevahiNDI (chaThI zatI) kA krama AtA hai / isameM vasudeva kI dezabhramaNa kI kathAeM varNita hai| ina donoM granthoM meM aneka avAntara kathAe~ bhI varNita hai / isake pazcAt AcArya haribhadra ke kathAgrantho kA krama AtA hai / inameM dhUrtAkhyAna aura samarAiccakahA prasiddha hai / isI prakAra bhadrezvarasUri kI kahAvalI bhI prAkRta kathA sAhitya kI eka mahattvapUrNa kRti hai / jJAtavya hai ki jahA~ vimalasUrikA 'paumacariya' padya meM hai, vahA~ saMghadAsa gaNikRta vasudevahiNDI aura haribhadra kA dhUrtAkhyAna gadya meM hai| nauvIM dazamI zatI meM racita zIlAMka ne 'cauppannamahApurisacariyaM' bhI prAkRtabhASA kI eka mahattvapUrNa racanA hai| isI krama meM vardhamAnasUri ke ziSya jinezvarasUri kI 'lIlAvaIkahA' bhI prAkRta bhASA meM nibaddha eka zreSTha racanA hai / prAkRta bhASA meM nibaddha anya carita kAvyoM meM 10vIM zatI kA surasuMdarIcariyaM, garuDavaho, setubaMdha, kaMsavaho, candraprabha mahattarakRta sirivijayacaMdakevalIcariyaM (saM. 1027), devendragaNI kRta sudaMsaNAcariyaM, kummAputtacariyaM, jaMbUsAmIcariyaM, mahAvIracariyaM (12vI zatI pUrvArdha), guNapAlamuni kRta gadyapadya yukta jaMbucariyaM, nemicandrasUri kRta rayaNacUDacariyaM, siripAsanAhacariyaM, lakSmaNagaNi kRta supAsanAhacariyaM (sabhI lagabhaga 12vIM zatI) / isI kAlakhaNDa meM rAmakathA sambandhI do mahattvapUrNa kRtiyA~ bhI sRjita huI thI yathA- siyAcariyaM, rAmalakhanacariyaM / isase kucha paravartI kAla khaNDa kI mahendrasUri (san 1130) kRta nammayAsuMdarI bhI eka mahattvapUrNa racanA hai| isI krama meM 17vI zatI meM bhuvanatuMgasUri ne kumArapAlacariyaM kI racanA kI / isase jJAta hotA hai ki prAkRta meM kAvya likhane kI yaha paramparA cauthI-pAMcavIM zatI se lekara 17vIM zatI eka jIvita rahI hai / yahA~ yaha bhI jJAtavya hai ki zvetAmbara paramparA meM kAlakrama meM mahArASTrI prAkRta meM tIrthaMkara caritroM para aneka grantha likhe gaye-yathA AdinAhacariyaM, sumaInAhacariyaM, vasupujjacariyaM, anantanAhacariyaM, saMtinAhacariya, munisuvvayasAmIcariyaM, neminAhacariyaM, pAsanAhacariyaM, mahAvIracariyaM Adi / zaurasenI prAkRta bhASA meM caritragranthoM ke likhane kI yaha dhArA digambara paramparA meM nirantara nahIM clii| digambara paramparA meM caritragrantha to likhe jAte rahe haiM, kintu digambara AcAryoM ne yA to saMskRta ko apanI abhivyakti kA mAdhyama banAyA yA phira apabhraMza bhASA ko apanAyA / yadyapi zvetAmbara AcAryoM ne paravartI kAla meM bhI apabhraMza
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 bhASA meM kucha caritragrantha likhe, kintu saMkhyA kI vaidika evaM jaina dhArA ke saMskRta nATakoM meM bhI bahula aMza prAkRta bhASA meM hI hotA hai, ve bhI prAkRta sAhitya kI eka mahattvapUrNa vidhA hai / isakI carcA svatantra zIrSaka ke dvArA Age kareMge / yadyapi apabhraMza bhI prAkRta bhASA se hI vikasita huI hai, aura prAkRtoM tathA Adhunika uttarabhAratIya pramukha bhASAoM ke madhya yojaka bhI rahI hai / isa apabhraMza meM racita zvetAmbara, digambara AcAryo ne nimna caritakAvya likhe yathA - riTThanemicariu, sirivAlacariu, vaDDhamANacariu, paumacariu, sudaMsaNacariu, jambUsAmIcariu, NAyakumAracariu, madanaparAjayacariu Adi / jJAtavya hai ki ye sUcanAe~ merI jAnakArI taka hI sImita hai / sambhava hai ki jainakathA sAhitya ke prAkRta bhASA meM racita aneka grantha merI jAnakArI meM nahIM hone se chUTa gaye ho, isa hetu maiM kSamAprArthI hU~ / 199 prAkRta meM Agama granthoM, Agamika vyAkhyAoM, Agamika viSayoM evaM upadezaparaka granthoM ke atirikta bhI sAhitya kI anya vidhAoM para bhI grantha likhe gaye haiM / prAkRta ke vyAkaraNa se sambandhita grantha prAkRta bhASA meM nahIM likhe gaye haiM, ve mUlataH saMskRta meM racita haiM aura saMskRta bhASA ke AdhAra para prAkRta ke zabda rUpoM ko vyAkhyAyita karane kA prayatna karate hai, inake racayitA bhI jaina aura ajaina donoM hI vargoM se hai / inake granthoM meM vararucikRta prAkRtaprakAza, mArkaNDeyaracita prAkRtasarvasva, hemacandrakRta siddhahema vyAkaraNa kA AThavA~ adhyAya pramukha haiM / prAkRta koza granthoM meM dhanapAlakRta pAiyalacchInAmamAlA, hemacandrakRta rayaNAvalI arthAt dezInAmamAlA prasiddha hai / isake atirikta bhI abhimAnasiMha, gopAla, devarAja Adi ne bhI dezyazabdoM ke koza grantha race the, kintu ve Aja anupalabdha haiM / isI prakAra droNa, pAdaliptasUri, zIlAMka racita prAkRta zabdakozoM ke sambandha meM Aja vizeSa jAnakArI upalabdha nahIM hai / prAkRta ke kozoM meM vijayarAjendrasUrikRta 'abhidhAnarAjendrakoza', zeThaharagovindadAsakRta 'pAiyasaddamahaNNava', muniratnacandrakRta 'ardhamAgadhIkoza', pAiyasaddamahaNNava AdhArita ke. Ara. candrA kA prAkRta hindI koza Adi hI pramukha hai / isake atirikta prAkRta zabda rUpoM ko lekara jaina vizvabhAratI T
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 3. saMsthAna se AcArya tulasI evaM AcArya mahAprajJajI ke nirdezana meM taiyAra nimna koza grantha bhI mahattvapUrNa haiM 1. Agamazabdakoza, 2. dezIzabdakoza, niruktakoza, 4. ekArthakakoza, 5. jaina Agama vanaspatikoza, 6. jaina Agama prANIkoza, 7. zrI bhikSu Agamakoza bhAga 1 evaM bhAga 2 Adi / 200 -- prAkRta nATaka yahA~ yaha jJAtavya hai ki prAcIna nATaka aura saTTaka prAyaH saMskRta bhASA kI racanAe~ mAne jAte hai / kintu saMskRta nATakoM meM prAyaH bahula aMza prAkRta kA hI hotA hai / ata: mukhyatA prAkRtoM kI hone se unheM prAkRta bhASA kA bhI mAnA jA sakatA hai| ye nATaka bhI jaina evaM ajaina donoM paramparAoM meM likhe gaye hai / kucha nATaka aise bhI haiM, jo mAtra prAkRta bhASA meM racita haiM, aura saTTaka ke rUpa meM jAne jAte haiM / yathA- kappUramaMjarI, vilAsavai, caMdalehA, AnandasuMdara, siMgAramaMjarI Adi / jaina nATakakAroM meM digambara hastimala prasiddhahai / inake nimna nATaka upalabdha hai- aMjanApavanaMjaya, maithilIkalyAMNa, vikrAntakaurava, sulocanA aura subhadrAharaNa / zvetAmbaroM meM AcArya hemacandra ke ziSya rAmacandra ne jahA~ eka aura saMskRta meM nATyadarpaNa nAmaka grantha likhA, vahI prAkRta saMskRta mizrita bhASA meM aneka nATakoM kI bhI racanA kI / yathAkaumudImitrAnanda, nalavilAsa yAdavAbhyudaya, raghuvilAsa, rAghavAbhyudaya, vanamAlA (nATikA), satyaharizcandra, mallikAmakaranda / isake atirikta ajaina lekhako dvArA racita nATakoM, saTTako aura vidhI Adi meM prAkRta ke aMza mojUda hai| jyotiSa -- yadyapi candraprajJapti, sUryaprajJapti prAkRta bhASA meM racita jyotiSa sambandhI pramukha Agama grantha hai, kintu inake atirikta bhI jaina paramparA meM aneka jyotiSa sambandhI grantha prAkRta bhASA meM bhI racita haiM yathA- gaNivijjA, aMgavijjA, joisakaraMDaka (jyotiSakaraNDaka prakIrNaka), jotisasAra, vivAha - maNDala, laggasuddhi, diNasuddhi, gaNaharahorA, joisadAra, joisacakkaviyAra, joissahIra Adi / isa prakAra hama dekhate haiM ki jainAcAryo ne prAkRta bhASA meM vipula granthoM kA sarjana kiyA thA / saMskRta bhASA meM to unake aneka jyotiSa sambandhI grantha hai hI / 'AyanANatilaya' nAmaka phalita jyotiSa kA
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI 2013 jaina AcArya vosari kA bhI eka mahattvapUrNa grantha prApta hotA hai / nimitta zAstra nimitta zAstra bhI jainAcAryoM kA priya viSaya rahA hai / jayapAyar3a isa viSaya kI prAkRta bhASA kI eka prasiddha racanA hai / isake atirikta nimittapAhuDa, joNIpAhuDa, riThThasamuccaya, sANakaya (zvAnakRta), chAyAdAra, nADIdAra, uvassuidAra, nimittadAra, riThThadAra, pipIliyAnANa, karalakkhaNa, chIMkaviyAra Adi isa viSaya kI prAkRta kRtiyA~ hai / - I isa prakAra zilpazAstra meM ThakkarapherUkRta vatthusArapayaraNa Adi grantha bhI prAkRta meM upalabdha haiM / prAkRta Agama sAhitya meM bhI jaina khagola, bhUgola, gaNita, cikitsAzAstra, prANIvijJAna Adi se sambandhita viSaya vastu prAkRta bhASA meM upalabdha hai / Aja jainAcAryoM dvArA prAkRta bhASA meM racita aneka grantha anupalabdha haiM evaM zodha kI apekSA rakhate haiM / vistAra bhaya se maiM adhika gaharAI meM na jAkara isa carcA ko yahIM virAma de rahA hU~ / maine isa Alekha meM prAkRta bhASA meM racita jaina kRtiyoM ke nAma mAtra diye haiM / jahA~ taka sambhava ho sakA lekhaka aura racanAkAla kA bhI saMketa mAtra kiyA hai / grantha kI viSaya vastu evaM anya vizeSatAoM kI koI carcA nahIM kI hai / anyathA yaha Alekha svayaM eka pustakAkAra ho jAtA hai / yaha bhI sambhava hai ki merI jAnakArI ke abhAva meM kucha prAkRta grantha chUTa bhI gaye ho, etadartha maiM kSamAprArthI hU~ / vidvAnoM se prApta sUcanA para unheM sammilita kiyA jA sakegA / 201 prAcya vidyApITha, zAjApura (ma.pra.)
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka granthAvalokana : nirgrantha paramparAnI atItanI zodhayAtrAno paripAka khaNDa 1 upA. bhuvanacandra itihAsanI gaveSaNA eTale sthala-kAlanI sImAone bhedIne 'aNadIThI bhoma'nI yAtrA. kalpanAnI pAMkhe uDDayana AmAM na thAya, na posAya. koI AtmasAdhaka je niSThAthI parama satyanI khoja kare, kaMika evI ja niSThA itihAsanA anveSake vikasAvI par3e. itihAsanA anveSake, eka sAdhakanI jema ja, ahaM - mama - svArthathI Upara UThIne tathyone tapAsavAnI kSamatA keLavavI par3e che. zrI madhusUdana DhAMkI - DhAMkI sAheba - mAM ApaNane AvA eka satyaniSTha zodhakanI jhAMkhI jovA maLe che. emanI zodhayAtrA ghaNI lAMbI che, ane bahuAyAmI che. zodha - saMzodhananA nicor3arUpe hindI - gujarAtI- aMgrejI bhASAmAM aneka zodhapatro ane pustako temaNe lakhyAM che. bhAratIya sthApatya, purAtattva, zilpa, bhASA vagere aneka vidhAomAM emanI pratibhAe camatkAra darzAvyo che. jaina purAtattva-kalA-sAhityamAM paNa temaNe noMdhanIya kAma kartuM che. jaina saMgha eka rIte gaurava laI zake ke padmabhUSaNa upAdhiprApta ane AntararASTrIya khyAti dharAvatA AvA mUrdhanya itihAsavida - purAtattvazAstrInI sevAo jaina saMghane maLI che. jaina itihAsa - purAtattva - kalAnA viSayamAM temaNe lakhelA gujarAtI abhyAsalekhono saMgraha 'nirgrantha lekha samuccaya' evA nAme be bhAgamAM agAU prasiddha thaI cUkyo che. A ja viSayanA temanA aMgrejI lekhono saMgraha have 'sTaDIjha ina nirgrantha ArTa enDa ArkiTekcara' evA nAme prakAzita thayo che, jemAM 22 jeTalA lekho samAvavAmAM AvyA che. jaina paramparAnA prAcIna purAtattvakalA-sAhityane DhAMkI sAheba 'nirgrantha kalA' ke 'nirgrantha sAhitya' tarIke oLakhAve che te yogya ja che. zvetAmbara - digambara jevA peTAvibhAga astitvamAM AvyA te pahelAM jaina paramparA 'nirgrantha' evA nAme ja prasiddha hatI. bhUtakAlamAM pAchA pharI zakAtuM nathI, paNa nirIkSaNa-parIkSaNa ane abhyAsanA baLe medhAvI saMzodhaka dUra- sudUranA atItanA aMkoDA kevI rIte
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 203 meLave che te jANavA-samajavA mATe AvA grantho svastha citte ane AgrahapUrvagrahathI vegaLA rahIne vAMcavA par3e. asaMkhya grantho, tAmrapatro, zilAlekho, pratimAlekho, caritra-prabandha-stotra, bhAsa-rAsa-gIta jevI sAmagrImAM vikharAyelI par3elI vigato, viniyojana karIne DhAMkI sAheba ciravismRta atItano AkAra udghATita kare che. tIvra smRti ane vedhaka medhA vinA A kSetre kazuM maulika pradAna thaI zake nahi. A lekhomAMthI pasAra thatAM vAcakane emanI medhA tathA smRtinAM adbhuta darzana pAne pAne thaze. zrI neminAtha ane zrIkRSNa, saurASTramAM nirgrantha vihAra, giranArano prAcIna itihAsa vagere muddAnI carcA karato lekha vizeSa dhyAnArha che. dharaNendra ane zrIpArzvanAtha viSayaka lekha atItanI keTalIka vAto ApaNI samakSa make che je ApaNane vicAra karatAM karI de che. jaina stotrasAhitya tathA AgamasAhityanA adhyayana para AdhArita jinapratimAnI aitihAsikatA vizeno eka paThanIya ane abhyAsakhacita lekha mUrtine mAnanAra ane nahi mAnanAra- banne pakSoe vAMcavAvicAravA jevo che. dakSiNa bhAratanAM jaina mandiro, guphAmandironA sthApatya sambandhI keTalAka lekho paNa abhyAsIone mATe rasaprada bane evA che. sAmpradAyika jhukAva itihAsalekhakanI garimAne bAdhita kare; adhUraMupalakiyuM anveSaNa lekhakanA vidhAnanI adhikRtatAne hAni kare. DhAMkI sAhebanA sAmpradAyikatAmukta abhigama ane gahana adhyayana A granthanA pratyeka lekhamAM pratibimbita thAya che. temanAM keTalAMka vidhAno paramparAgata mAnyatAnI sAme praznArthacihna khaDuM kare che, tyAre vAcakane pratIti thAya ke lekhaka kazuM gRhIta laine cAlatA nathI. ___ sampUrNa pustaka glejapepara para mudrita che. mUrtio, mandiro ane zilponI puSkaLa chabIo granthanuM gaurava vadhAre che. mudraNa sundara che. saMskRta-prAkRtaapabhraMza bhASAnAM uddharaNomAM prUphavAcananI bhUlo rahI javA pAmI che, e khaTake kharaM. parantu lekhaka pote kharAba svAsthyamAMthI pasAra thaI rahyA hoI jAte prUpha tapAsI zakyA nathI e kAraNe ja rahevA pAmI che e spaSTa che. Avo paThanIya-darzanIya-saMgrahaNIya grantha prakAzita karavA badala sambodhi saMsthAna (amadAvAda) ne paNa dhanyavAda.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 (Studies in Nirgranth Art and Architecture - M. A. Dhaky; 2012; Sambodhi Sansthan, 1, Bhagatbaug Society, New Shardamandir Road, Paldi, Ahmedabad - 380007, Gujarat; pp. 354+xiv+145; Price Rs. 3000) 204 kahAvalI : eka sImAstambha rUpa prakAzana upA. bhuvanacanda jaina paramparAe zrutajJAnane - zAstrAdhArita ane guru taraphathI maLatA jJAnane khUbaja mahattva ApyuM che. prata- pustaka - pothI - pAnAM e zrutajJAnanuM mukhya sAdhana che. AthI pothI-pustaka- grantha- granthabhaNDAra ityAdine ApoApa mahattva maLe. pustaka - pothI lakhavA - lakhAvavA, bhaNDAranI sAra-saMbhALa vagerene eka dharmano darajjo maLyo che. tethI ja jaino pAse vizALa grantharAzi surakSita che. mudraNayuga AvatAM hastapratomAM rahela granthone mudrita rUpa ApavAnuM kArya paNa evA ja utsAhapUrvaka thayuM. chellA soeka varSathI grantho chapAtA AvyA che ane moTA bhAganA grantho chapAi cUkyA; have to temanA punarmudraNano tabakko cAle che ane E-library no yuga zarU thaI rahyo che. Ama chatAM hajI sudhI amudrita rahyA hoya evA paNa thoDAka grantho che. emAMno eka grantha che 'kahAvalI'. 'kathAvalI'nI paNa eka kathA che. keTalAka itihAsanA grantho hoya che to keTalAka grantho pote itihAsa sarje che. 'kahAvalI'no paNa eka itihAsa racAyo che cheka i.sa. 1932mAM jarmana vidvAna DaoN. harmana jekobIe 'kahAvalI' nuM mahattva pichANyuM hatuM - noMdhyuM hatuM. AgamaprabhAkara zrIpuNyavijayajI mahArAja, zrIkastUrasUrIzvarajI mahArAja jevA vidyAvyAsaMgI gurujanoe A grantha prakAzita karavAnA prayatna karyA hatA. zrI bhAyANI, zrI mAlavaNiyA, DaoN. umAkAMta pI. zAha, zrI lAlacaMda gAMdhI, zrI DhAMkI jevA vidvAno samaye samaye A grantha ane granthakartA vize abhyAsalekho lakhyA hatA. zrIjinavijayajI, zrIkastUrasUrijIe to A granthanI pratilipi, presakopI -
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 205 karAvavAnI jahemata lIdhI hatI. te pachI bhAyANIsAheba tathA zrIramaNIkabhAI zAhe AnuM sampAdana hAtha para lIdhuM. A mahAkAya granthanI upalabdha hastapratomAM aparampAra azuddhi hovAnA kAraNe sampAdanakArya muzkela banI rahyaM ane 30 varSa sudhI grantha paDyo rahyo. bhAyANI sAheba jatAM A sampAdanano bhAra ramaNIkabhAI para Avyo. aneka kAryonA bhAra vacce teo, vRddha ummare paNa, saMzodhanakArya AgaLa vadhAratA rahyA, parantu kAryane pahoMcI vaLavA, temanA mATe muzkela banI rahyu. A tabakke granthanI niyatie jANe A. zIlacandrasUrine preraNA karI. emaNe A kAma mAgI lIdhuM ane potAnA ziSya kalyANakIrtivijayajInA khabhA para Ano bhAra nAkhyo. kalyANakIrtivijayajIe A AhvAna svIkArI lIdhuM. aMgrejImAM kahIe to He rose to the occassion - khare TANe AgaLa AvyA. prAkRta bhASA, jaina itihAsa ane jaina kathAsAhityanA paryApta paricaya vinA A grantha, sampAdana thaI zake nahi. mUla tADapatrIya pratamAM pagale pagale bhraSTa ane azuddha pATha ke truTita pAThonI bharamAra che. sampAdaka munizrIe potAnA saMskRta-prAkRtanA saghana abhyAsa, kathAsAhitya, vipula vAMcana ane sampAdanapaddhatino mahAvaro - A badhuM kAme lagADI, ati zramasAdhya evaM A kAma AgaLa dhapAvyuM che. vastutaH granthane navo avatAra maLyo che. Ama A . durlabha granthano itihAsa zokAntikAne badale sukhAntikAmAM pariNamyo che. jainavidyA tathA bhAratIyavidyAnA premIo mATe A ghaTanA rAjI rAjI karI mUke evI che. ___'kahAvalI'nA racayitA bhadrezvarasUrino samaya nizcita karavA mATe vidvAnoe ghaNo UhApoha ko che, parantu nirNaya para AvI zakyA nathI. bhadrezvara nAma dharAvatA ATha jeTalA AcAryonA ullekho maLe che. 'bhadrezvaragaccha' evA nAmano eka gaccha paNa hato. DhAMkI sAheba jevA tajjJo 'kahAvalI'no racanAsamaya isavIsananA dasamA saikAno sUcave che.. bhagavAna RSabhadevathI laI haribhadrasUri sudhInI kathAo prathama paricchedamAM gUMthI levAI che. bIjo pariccheda aprApta che. bIjA paricchedamAM dazamA saikA sudhInI kathAo ke caritro saMkalita haze evaM anumAna thAya che. granthakAre nUtana
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 racanA nathI karI; vividha srotomAMthI kathAono, granthakAranA zabdomAM ja, sArAMza ke saMkSepa rUpe, saMgraha ja ko che. prAkRta bhASAmAM racita, kathAonA sAgara jevA A granthanI hastaprato paNa gaNIgAMThI ja maLe che - ane te paNa atyanta azuddha. ___'kahAvalI'mAM kathA, itihAsa, tattvajJAna, samAjavyavasthA, sAhityanI tatkAlIna vidhA-A badhuM samAviSTa che. jainavidyA ane bhAratIyavidyAnA abhyAsIo mATe A grantha ghaNI badhI abhyAsasAmagrI pUrI pADe che. bhASAzAstrIo mATe A grantha eka rasathALa jevo che. kula 168 jeTalI nAnI-moTI kathAo prathama bhAgamAM che. sampAdake sAta pariziSTo yojyAM che. moTAbhAganI kathAonAM mUla srota athavA samAna kathAsthAno sampAdake zodhIne pariziSTamAM ApyAM che - je tulanAtmaka adhyayana mATe ati upayogI thaze. granthanA prArambhe Do. dalasukhabhAI mAlavaNiyAno aMgrejI lekha tathA DaoN. madhusUdana DhAMkIno gujarAtI lekha Apela che - je granthanI sAthe saMkaLAyela mahattvanI vigato pUrI pADe che. bhraSTa-azuddha pAThonI jagyAe viSaya/sandarbha anusAra navo zuddha pATha vicArIne sampAdake kauMsamAM Apyo che. jyAM pATha khaNDita hato tyAM mUla srotarUpa granthomAMthI athavA samAna pAThavAlA granthamAthI Avazyaka zabda ke aMza uddhRta karIne grantha pUrNa karyo che. A kAma keTaluM japhAvALu ane mAnasika kasarata karAvanAeM che te to A kSetranA anubhavIo ja samajI zake. jyAM sudhArelo pATha paNa sampAdakane santoSakAraka nathI lAgyo tyAM sampAdake te pATha praznacihna sAthe mUkyo che. potAne sUjhyuM te ja kharaM, potAno zabda antima - evo dAvo karavAthI sampAdaka dUra rahyA che. saMzodhaka-sampAdakano A sAco dharma che. sampAdakanI saMzodhananiSThA AmAM pratibimbita thAya che. mUla pAThamAM zaMkA rahetI hoya tyAM praznacihna mUkIne AgaLa vadhaq eTalA mATe jarUrI che ke AvA sthAne koI abhyAsIne zuddha pATha vicAravAnI preraNA maLe ane jo tene sUjhI Ave to saravALe granthane lAbha thAya. Aje 'azuddha' pAThane 'zuddha' karavA jatAM upalabdha zuddha pAThane paNa 'sudhArI' nAkhavAnI ati sAhasikatA kyAMka jovA maLe che. emAM granthanA saMzodhana karatAM potAnI 'pratibhA'- prakAzana karavAnI vRtti ja kAma karatI hoya ema mAnavU paDe.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 207 munizrInI sajjatAnI pratIti A grantha- sampAdana karAvI jAya che. temanI sajjatAne jotAM ema lAge ke je sthAno zaMkAspada rahyAM che tene paNa teo zuddha karI zakyA hota - jo temane pUrato samaya maLyo hota. keTalAMka sthaLe dekhIto sudhAro karavAno rahI gayo che athavA bhaLato sudhAro thavA pAmyo che. tenuM kAraNa paNa punaravalokana mATe samaya na maLavA pAmyo hoya e ja haze. keTalAMka sthaLo punaravalokana mAge che. dA.ta. pR. 57 paM. (nIcethI) 5, 'majjhaM' che tyAM 'gujjhaM' zabda vadhu saMgata bane, paNa sampAdakanA dhyAna bahAra gayo che. pR. 97, paM. (uparathI) 10, 'paribhA(bha)vo' mAM sudhArA dvArA 'paribhavo' zabda sUcita karyo che, paraMtu sandarbha jotAM 'pariyAvo' ahIM barAbara baMdha bese. pR. 108 upara nIcethI 16mI paMktimAM 'karei' pATha che. ahIM gAthA- caraNa Ama cha : 'uppaiuNaM pahAraM karei aidAruNaM dei'. sandarbha evo che ke mahApadmakumAra hAthIne vaza karavA mATe joradAra prahAra kare che; tenI pAse zastra nathI, tethI hAthathI ja kare che. eTale 'karei' jevA anAvazyaka kriyApadane sthAne 'kareNa' pATha vadhu sArthaka bane; paNa A sthAna sampAdakanA dhyAnamAM nathI AvyuM. pratamAM azuddha pATho agaNita che, tethI punarvAcananI jarUra rahe ja. pR. 368, paM. (nIcethI) 8mAM 'gaMdittA'ne badale 'chaDDittA' sudhAro kauMsamAM sUcita karyo che, paraMtu vAkyamAM AnAthI pahelA 'vi' che tethI 'virgidittA' vAMcI zakAya, ane temAM 'vigidi(ci)ttA' evo sudhAro sUcavI zakAya ema che. munizrInI bhASAkIya sajjatA jotAM AvA sudhArA temane sUjhI ja Avata, parantu samaya ocho paDyo hoya ema lAge che. granthanAM pAnAM uthalAvatAM thoDAMka parimArjana sUjhyAM te paNa pAThakonA lAbhArthe ahIM noMdhuM rcha : azuddha 138 (nIcethI) 11 ahIM 'taMmi' evA sudhArAnI jarUra nathI; taM vi jayaM te muhaM diTuM - A pATha ThIka ja che. artha thaze - tAruM moDhuM joyuM te ja (vadhAmaNAM che). 197 (uparathI) 4 savvaM(ccaM) savvaM(ttthaM) 117 (nIcethI) 4 tAya ! payakamalaM tAyapayakamalaM
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 235 (uparathI) 14 doha hoha 134 (nIcethI) 12 dahavayaNaM tuha vayaNaM granthamA prAkRta ane dezya zabdo pracura pramANamAM che. sampAdake AvA zabdono koza pariziSTamAM Apyo che. AmAMnA thoDA zabdo evA che ke je 'dezInAmamAlA' ke 'pAiyasaddamahaNNavo'mAM noMdhAyA nathI. 'teDDa' (pR. 343)no artha sandarbha parathI 'vAMkuM' evo samajAya che. hindImAM Aje paNa A zabda pracalita che - 'TeDhA' rUpe. gujarAtIno 'sarabhara' AmAM 'saribharI' rUpe hAjara che. 'bharoso', prAcIna rUpa 'bharosaa' AmAM maLe che. 'gusapUsa'nA mULa jevo 'khusaphusAe' A racanAmAM jovA maLe che. 'balavaNa' (namaka) AmAM paNa 'balavaNa' ja che. madhyakAlIna 'sAlaNAM'nuM mULa 'sAlayaNa' (pR. 341)mAM hoi zake. __ pR. 194 para 'jhokkhaNa' zabda jovA maLe che, sandarbha anusAra Ano artha 'pANIno chaMTakAva karavo' evo thAya che. A ja arthano 'abbhokkhaNa' zabda ma.gu.mAM jANIto che. purANI lipimAM 'bbha', 'jjha' jevo lAgato hato. ahIM vAcanadoSathI 'bbha' 'jjha' vaMcAyo che ane lakhAyo che ema lAge che. sandhimAM jo 'a' lupta na thayo hoya to 'a'kArarahita 'bbhokkhaNa' zabda paNa pracalita hato ema nakkI thAya ane koThArI sAhebe ma.gu.ko.mAM noMdhelA abokhaNa, abhokhau vagere rUpAntaromAM ekano umero karavAno thAya. 'kahAvalI'no zabdabhaNDAra vyutpatti ane arthanI dRSTie kozazAstrIone mATe mahattvapUrNa banaze- e bAta A namUnAo parathI spaSTa jaNAze. _ 'kahAvalI'- prakAzana jainavidyA ane jainasAhityanA kSetre eka sImAstaMbharUpa gaNAze ane munizrI kalyANakIrtivijayajInI sAhityayAtrAno eka viziSTa par3Ava paNa banI raheze. Ano dvitIya khaNDa paNa zIghra prakAzita thaze evI AzA rahe che. [kahAvalI : kartA - bhadrezvarasUri / saM. - munizrIkalyANakIrtivijayajI / prakA0 - kalikAlasarvajJazrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti zikSaNa saMskAra nidhi, ahamadAbAda / 2012 / pR. 425 + xxxxiv ; mUlya - rU. 350]
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 vihaMgAvalokana upA. bhuvanacandra anusandhAna-59mAM stotra, stavana, bhAsa, gahUMlI, praznamAlA, tarka, kUTakAvya, ema viSaya ane bhASAnuM vaividhya sthAna pAmyuM che. 209 saMzodhanalekha 'karaheTaka pArzvanAtha stava'nI prathama paMktimAM 'bhanda'ne sthAne 'kanda' evo sudhAro sampAdake sUcavyo che parantu ' bhanda' azuddha pATha nathI, tethI evA sudhArAnI AvazyakatA nathI. saMskRta 'bhadra' prAkRta - apabhraMzamAM 'bhaMda' banyo ane pachIthI saMskRtamAM paNa svIkRta thayo. AthI 'Anandabhanda... ' pATha ThIka ja che. vaLI, 'AnandanA kanda rUpI kumudo...' evI kalpanA kAvyazAstraviruddha gaNAya. 'Ananda ane bhadra rUpI kumudo' cAlI zake antima paMktimAM 'me sa dhIram' che, tyAM 'merudhIram' vAMcavaM joituM hatuM kartAnuM nAma paNa AmAM saMketita thAya che. 'vIsa viharamANa stavana' apabhraMzanI nikaTanA samayanI racanA che. sarala ane prasAdaguNayukta A kRti sAhajika yamaka, varNAnuprAsa, prAsa AdithI karNamadhura banI che. ka. 19mAM 'joi su' che tyAM 'joisu' haze. ka. 22mAM 'tisaMu' chapAyuM che. ahIM 'tisaMjha' hovAnI pUrI sambhAvanA che. 'sa' uparano anusvAra paNa sUcaka che. kIrtirAja upAdhyAyanI racanA neminAtha prabhunA stavanarUpa che, paNa kartAe jJAnapaMcamI ane pAMca pAMca bhedayukta vastuo sAthe yuktipUrvaka sAMkaLIne kRtine rasamaya banAvI che. AmAM prAkRta- apabhraMza ane gujarAtInuM saMmizraNa che te noMdhavA jevuM che. anya laghu racanAo paNa bauddhika camatkRtivALI che. pUnamIA gacchanA bhAvaprabhasUrinI be racanAo pATaNanA eka mandira vize tathA dozI parivAra vize aitihAsika mAhitI ApI jAya che. zuddhaprAya: che. aSTakanA cothA zlokamAM 'satprabhAvam' che tyAM lekhakadoSa che, ahIM 'satprAbhavam' pATha hovo joie, ane e rIte vAMcatAM artha paNa besI jAya che ane chandadoSa paNa nathI raheto. 'pATaNanA caityasambandhI be apragaTa kRtio mAM sampAdako kRti sambandhita
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 pUraka mAhitI saMkalita karI ApI che. kavitamAM 'AThabIDotarai' che teno artha 802 ja thAya. A saMvata pATaNanI sthApanAno che. sAha vIrAe DhaNDheravADAmAM vIraprabhunuM bimba jo 802 mAM sthApyu hoya to tejasI dozI temanI cothI peDhIe thayAnI vAta bese nahi. tejasIno saMvat 1778 ke 1774 to kartAe Apyo ja che. indranandisUri viSayaka lAvaNyasamayaracita be racanAo aitihAsika mUlya dharAve che. prathama kRti vigatapradhAna che, bIjI UrmipradhAna che. banne kRtionI geyatA dhyAna kheMce che. lAvaNyasamayanI kRtiomAM zabdasamRddhi bharapUra hoya che; te A banne kRtiomAM hAjara che. prathama kRtimAM ka. 18mAM 'pari pari'no artha 'prakAre prakAre' 'aneka rIte' evo thAya. ka. 26mAM 'jaMgamoyakSara' ema chapAyuM che. ahIM 'jaMga moyakSara' ema vAMcaveM joie : 'maNDai jaGga' ema vAMcatAM kAvyano laya bese che. 'moyakSara'mAM vAcananI ke lekhananI garabar3a che. ka. 27mAM aMte 'satvo' che, paNa prAsane dhyAnamAM letAM ahIM 'santo' zabda apekSita che. ka. 30mAM 'mADi' che, tyAM 'kapar3AnI jor3a' artha saMbhave che. kacchImAM 'maDDa' Aje paNa 'kapar3AnI jor3a'nA arthamAM pracalita che. dvitIya kRtimAM ka. 8mAMno 'saijala' zabda dhyAna kheMce che. kAThiyAvAr3ImAM 'pANI'nA arthamAM 'seMjaLa' zabda cha je have vIsarAto jAya che. ___ 'gahUlI'nI ka. 3mAM 'abukai' che tyAM jhabukai hovU ghaTe. 'praznottaravAkya saMgraha' jevI Adhunika kahI zakAya tevI bhASA dharAvatI racanA 'anusandhAna'mAM pragaTa karavAne pAtra kharI ? evo prazna thAya. bodhadAyaka racanA tarIke bhale upayogI hoya, parantu emAM saMzodhana-anusandhAnanuM tattva keTaluM ? saMzodhana sAmayikamAM AvI kRtione sthAna ApavAnuM TALavU joie evaM A avalokanakAranuM mAnavaM che. ____'keTalAMka dArzanika prakaraNo' nAme sampAdita kRtio A aMkanAM ghareNAM samAna che. sampAdake parizramapUrvaka racanAo sampAdita karI che, Avazyaka carcA paNa karI che. kRtio tarka, vaiduSyathI sabhara to cha ja, vItelA yugamAM zAstrArtha samaye je vyaGgoktio, garvoktio, kaTAkSa, bhASAnI bhabhaka ane ugratA
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 211 pravartatA hatA tenI paNa jhalaka AmAM maLe che.. 'paumacariyaM' jevA utkRSTa caritragranthanA kartAnA sampradAya vizeno zrIsAgaramala jainano saMzodhanalekha muddAnI talasparzI carcA kare che. granthanA Antara pramANo ane bAhya pramANonI savistara carcA-parIkSA-samIkSA karavA dvArA lekhake e siddha karavAno prayatna karyo che ke granthakartA digambara ke yApanIya saMghanA nahi paNa saMghabhedanI pUrvenA jainAcArya che. paraspara Adara ane samabhAva jALavI rAkhIne eka-bIjAnA vicAronI samIkSA ane tathyonI chAnabIna karI zakAya che, bhinna abhiprAya paNa nikhAlasapaNe tathyanA AdhAre pragaTa karI zakAya che - enuM nidarzana prastuta lekha kare che. UgatA abhyAsIoe-saMzodhakoe A lekha mananapUrvaka vAcavA jevo che. vIranirvANa saMvatnI gaNanAmAM mAthurI vAcanA tathA vAlabhI vAcanAmAM 13 varSa- antara rahe che, tenAM kAraNonI carcA karato muni zrItrailokyamaNDanavijayano lekha dhyAnArha che. A viSayamAM mahAna AcAryo vacce matAntara paDyo, paNa ApaNA pUrvajoe bhinna matanI paNa noMdha karI emano Adara rAkhelo. prastuta lekhamAM A taphAvata par3avAnAM kAraNonI savigata ane abhyAsapUrNa carcA thaI che. tajjJa vidvAno A carcA-vicAraNAmAM potAno abhimata Ape ane gUMca UkelavAmAM potAno phALo Ape evI apekSA rahe che. jJAnopayoga ane darzanopayoga kevalIne kramika hoya ke yugapat hoya e bAbatamAM be mata bahu jUnA samayathI cAlyA Ave che. A viSayanI sarvagrAhI carcA karato vistRta lekha trailokyamaNDana vi0 e lakhyo che. navA abhyAsIne paNa samajAya te rIte A abhyAsalekha lakhAyo che. banne pakSonI mAnyatA upasthita karyA pachI, lekhake potAnA adhyayanathI prApta maulika cintana rajU kayuM che. banne mato vacce samanvayanI bhUmikA sugrathita rUpe ane tarka purassara AmAM racAI che. A viSayamAM vadhu UhApoha thavo joIe. jaina mandira nAnI khAkhara-370435 ji. kaccha, gujarAta
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 patracarcA (1) nAgora, di. 15-11-2012 sampAdakazrI, anusandhAna-55mAM munizrI trailokyamaNDanavijayajIno 'sanmatitarka-gAthA 1.41 nA tAtparya vize vicAraNA' zIrSaka lekha pragaTa thayo che, je temanA anya lekhonI jema tarkamaNDita, tulanAtmaka carcAsabhara, nUtana unmeSathI samRddha che. lekhamAM carcita viSaya jaTila ane sUkSma che, paNa munizrIe eka eka bindu spaSTa karatA jaI, sanmatitarkanI e gAthAmAMthI UbhA thatA praznanI chaNAvaTa ati vizadatAthI karI che. lekha vAMcanArane munizrInA svAdhyAya ane sUkSma bodhanI pratIti thayA vagara na rahe. te pachI A. zrIabhayazekharasUrijIe batrIsa batrIsInI vivecanAnA chaThThA bhAgamAM 'eka vizeSa vAta' evA zIrSaka nIce trailokyamaNDanavijayajInA uparyukta 1. A. zrIabhayazekhasUrijIo potAnA 'batrIzInA sathavAre0 bhAga-6' pustakanA antima pRSThamAM karelI te TippaNI akSarazaH A pramANe che - eka vizeSa vAta.... A bhAgamA apunarbandhaka, sahaja maLahAsa, sambhUtimuninuM anazana... vagere aMgenI keTalIka vAto apUrva lAgavAthI koIkane zAstraviparIta lAge ovI zakyatA che. teone, meM zAstravacanone anusarIne ja je tarko ApelA che emAM koI asaMgati lAge to jarUra jaNAvavA vinantI che. bAkI pote Aja sudhI je mAnelaM-vicArelu enA karatAM alaga jovA mAtrathI utsUtranuM lebala na lagADI devAnI namra bhalAmaNa che. vaLI kyAreka to potAnI kSamatA ja na hovA chatAM caMcUpAta karavAnI vRtti jovA maLe tyAre dila karuNAsabhara vyathA anubhave che. jemake pU. zIlacandrasUri ma. sampAdita 'anusandhAna'mAM munirAja zrItrailokyamaNDanavijayajIo, saptabhaGgIvizikA ane dravyaguNaparyAyano rAsa-vivecanamAM meM karelI saptabhaGgI aMgenI keTalIka rajUAta para carcA karI che.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI A lekha paratve karela kaThora TippaNI' vAMcI. prathama dRSTie ja mArA mana para chApa e par3I ke AcAryazrIno pratibhAva kaMika vadhu ja tIvra svarUpano che. "jemane ATalI paNa gatAgama par3atI nathI emanI saptabhaGgI jevA gahana viSaya para carcA karavAnI kSamatA keTalI ?" "A mahAtmAne prAthamika vAtonI paNa vAstavika jANakArI nathI." "AvI adhikAra bahAranI AtmaghAtaka ceSTA..." vAkyo roSajanita che. munizrI pAdanoMdhamAM uddhRta karelI nyAyadarzananI eka paMktimA eka zabda bhaLato lakhAyo che - je mukhya carcAno bhAga nathI, avAntara muddo che - tene AgaLa karIne AcAryazrIe 'gatAgama nathI', AtmaghAtI ceSTA' jevA udgAro lakhI nAkhyA che. svastha carcAne badale AmAM roSabharyo pratyAghAta dekhAya che. munizrInA lekhamAM carcita binduo para AcArya zrIe koI carcA ja nathI karI. AvA viSayomAM je bindumAM kSati ke viparyAsa jaNAto hoya tenI carcA thAya e vidvajjagatano susthApita zirasto che. tene anusaravAne badale "A - 2013 - A mahAtmAo o ja lekhamAM nIce eka TippaNa ApI che jemAM ghaTatvakumbhatva - kalazatva vagere judI judI jAtio nathI (arthAt jAtibheda nathI paNa abheda che) se vAta jaNAvI che ne pachI 'vyakterabhedo jAtibAdhakaH' Avo je nyAyadarzanano niyama che tenuM tAtparya paNa uparokta ja che oma jaNAvyuM che. have nyAyadarzanano prAthamika abhyAsu paNa jANato hoya che ke vyakterabheda... a AkAzatva aMge jAtibAdhaka che, ghaTatva- kumbhatva vagere jAtibheda aMge to 'tulyatva' bAdhaka che. oTale jaNAya che ke A mahAtmAne A prAthamika vAtonI paNa vAstavika jANakArI nathI. vaLI 'ghaTatva- kumbhatva vagere jAtinA abhedanI vAta karavI che, ne AmAM paNa (vyaktinA ) abhedanI vAta che, mATe vyakterabhedano ullekha karI do... ' ovI omanI kalpanA hovI sUcita thatI lAge che. oTale avuM paNa kema sUcita na thAya ke 'jAti nahIM, paNa jAtimAn vyakti che ovI sAmAnya vAta paNa A mahAtmA jANatA nathI.... ' 213 oTale jemane ATalI paNa gatAgama nathI omanI saptabhaGgI jevA gahanaviSaya para carcA karavAnI kSamatA keTalI ? anI kalpanA karI zakAya che. tethI omaNe karelI carcA para vicAraNA karavAno to prazna ja Ubho thato nathI. paNa, 'AvI adhikAra bahAranI AtmaghAtaka ceSTAthI pAchA pharavAnI sadbuddhi amane omanA guru bhagavanta Ape ke svayaM maLe' ovI paramakRpALu paramAtmAne ApaNe sahu prArthanA karIo.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka -- khaNDa 1 mahAtmAne prAthamika jANakArI paNa nathI" ema kahI UtArI pADavA jevU valaNa AcAryazrI apanAve che te bAbata nirAzAjanaka che. vastutaH munizrInI sAmAnya bhUla tarapha dhyAna dorI, mukhya viSayanI carcAmAM potA taraphathI spaSTIkaraNa ApavAnI jarUra hatI. munizrIe 'saptabhaGgIviMzikA' pustaka vize je avalokano potAnA lekhamAM karyAM te AcAryazrIne nathI gamyAM ane teno roSa temanA zabdomAM UtarI Avyo che - ema jaNAyA vinA rahetuM nathI. AcAryazrIno pratibhAva, 'saptabhaGgIviMzikA'- saMskRta-gujarAtI vivaraNa ane munizrIno lekha - A badhuM huM dhyAnathI vAMcI gayo. vAMcyA pachI mAro uparokta abhiprAya vadhu dRDha thayo ke AcAryazrI carcA TALavA mATe ja eka gauNa bhUla - bhUla nahi paNa saratacUka ja-ne AgaLa karI rahyA che. mane lAgyu ke munizrInA zrama-svAdhyAya-sUkSma bodhane anyAya thAya che. eka UgatA abhyAsazIla muninA adhyayana-parizIlanane 'AtmaghAtI' jevA zabdothI navAjavAmAM Ave, vyaktigata TippaNI dvArA khoTI chApa UbhI karavAno prayatna thAya e duHkhada vAta che. A sambandhamAM thoDaM mAeM avalokana-mArA vicAro rajU karuM chu, je 'anusandhAna'mAM pragaTa karavA vinaMti che. ___'saptabhaGgIviMzatikA' (sa.vi.) eka sundara, gambhIra viSayanI adhunAtana, saMskRta bhASAnI noMdhapAtra racanA che. saptabhaGgInI vicAraNA vistArathI emAM karavAmAM AvI che. arthaparyAyathI vyaJjanaparyAya kaI rIte judo par3e che te vAta sa.vi.mAM sArI rIte carcAI che. 'dravya-guNa-paryAya rAsa'mAM mahopAdhyAyajIe vyaJjanaparyAyanI vyAkhyA 'ghaTakumbhAdipadavAcyatA' evI ApI che ane tenA be ja bhaMga sarjAya che ema kartuM che. sa.viM.nI vivecanA A eka ja vyAkhyAne laine cAle che. mahopAdhyAyajIe dra.gu.pa.rA.mAM ja bIjI vyAkhyA ApI che - "je jehano trikAlasparzI paryAya te tehano vyaJjanaparyAya". rAsamAM ja anyatra (ka. 14/6) teo spaSTa kahe paNa che ke "puruSazabdavAcya je janmAdimaraNakAla paryanta eka anugata paryAya te puruSano vyaJjanaparyAya." tyAM sanmatitarkanI sAkSI ApI che. sa.vi.nA kartAne je eka vyAkhyA svIkArya che te dRSTie temanuM vivaraNa thayuM hoya e svAbhAvika che. parantu divAkarajI ane upAdhyAyajIe anya
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 jAnyuArI 2013 vyAkhyAo ApI che tenuM zuM ? AvI vyAkhyAo paNa prApta thAya che evo ullekha paNa sa. viM. mAM karI dIdho hota to ThIka thAta ema lAge che. trailokyamaNDanavijayajIno vAMdho eka ja vyAkhyA bAMdhI levA sAme che ane te mATenAM kAraNo temaNe ApyAM che. vyaM.pa. nI ekathI vadhu vyAkhyAo maLe che, to tena samAveza vivaraNamAM thavo joito hato; badhI vyAkhyAonI saMgati sAdhI ApatI eka abhinava vyAkhyA zodhI ApavAnI jarUra hatI, te pUrI nathI thaI. sa.viM.mAM to anya vyAkhyAo jANe che ja nahi evI chApa mana para par3e che. trailokyamaNDanavijayajInI rajuAta tulanAtmaka rIte, samanvaya dRSTie thaI che. sa.vi. mAMthI UbhA thatA prazno temaNe upasthita jarUra karyA che, paNa vyaktigata 'humalo' nathI karyo. 'ghaTakumbhAdipadavAcyatA' evI vyAkhyA upAdhyAyajIe ApI che ja, paNa e sadRzaparyAyanI paramparA ja che e muddo trailokyamaNDanavijayajInA lekhamAM sArI te spaSTa thavA pAmyo che. be bhinna vyAkhyAono samanvaya temaNe karyo che. vyAvahArika prayojana na hoya tyAM saptabhaGgI na racAya evA bhAvanuM nirUpaNa sa.vi.mAM thayuM che. trailokyamaNDanavijayajIe yogya rIte ja kahyuM che ke vyAvahArika prayojana na hoya tyAM paNa ajJAnAdi dUra karavAnuM prayojana hoI zake ane saptabhaGgI banI zake. evI rIte, "ghaTapadavAcyaM asti na vA ?" e prazna vAcyatAviSayaka nathI, paNa astitvadharmaviSayaka che evA trailokyamaNDana- vijayajInA kathanamAM tathya che. AcArya zrI abhayazekharasUrijIe AvA binduonI carcA karI hota pratyuttara vALyo hota to tattvarasikone tathA bauddhikone kaMika navuM jANavA maLata. AcAryazrIe AvI tAttvika carcAmAM rasa na lIdho e aphasosano viSaya che. -- vyaM.pa., savikalpa nirvikalpanI vyAkhyAomAM- arthaghaTanamAM pUrvasUrione paNa muMjhavaNano sAmano karavo paDyo che. prastuta carcAmAM paNa AvuM ja banyuM jaNAya che. A carcA svastharUpe AgaLa cAlI hota to e manthananA pariNAme kaMika sAra prApta thAta. - -- AcAryazrI abhayazekharasUrijI bahuzruta, zAstrIya padArthonA jabbara cintaka ane vivecaka che. emanAM pustakomAM zAstrIya - Agamika padArthonuM mArmika vivaraNa
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 hoya che. amArA jevAne teozrI pratye Adara-ahobhAva rahe che, ane huM dhAeM chu ke trailokyamaNDanavijayajI paNa AcAryazrI mATe-temanI bahuzrutatA mATe - Adara dharAvatA ja haze. aMgrejImAM kahIe to teo A kSetre Senior che. munizrI A kSetre Junior che. agragAmIo anugAmIo pratye sadbhAva ane sahAnubhUti dAkhave evI apekSA rahe, ane anugAmIo agragAmIo tarapha AdarabhAva rAkhe e apekSita che. AcAryazrIno pratyAghAta-"munizrIne prAthamika vAtonI paNa jANakArI nathI"- e gaLe Utare tevI vAta nathI. prastuta lekhamAM ja munizrIe je gambhIra ane pramANapurassara carcA karI che te 'gatAgama' vagara thaI zake tevI nathI. munizrInA anya lekho paNa temanI vidagdhatAnI sAkSI pUre che. AcAryazrIe AvA svAdhyAyazIla muni mATe sahAnubhUti dAkhavavAnI jarUra hatI. tAttvika carcAmAM eka-bIjAnA vidhAnane paDakAravAmAM Ave temAM doSa nathI. e carcAmAM kaTutA-kaluSatA na Ave e jovAnuM che. eka sAdhu tarIke ja nahi paNa koI paNa vAda-prativAdamAM banne pakSoe santulana na khovU e bahu ja icchanIya / anivArya / upakAraka vastu che. zrI divAkarajIe ja 'vAdadvAtriMzikA' mAM ApelI eka sIkha ahIM noMdhavAnuM mana thAya : yatnaH zrutAcchataguNaH zama eva kAryaH / - dvA. 7, zlo. 27 "zAstrAbhyAsa karatAM so gaNo vadhAre prayatna prazama keLavavA mATe karavo joie." - upA. bhuvanacandra patracarcA-1 no pratibhAva khaMbhAta di. 6-1-2013 pUjya upAdhyAya zrIbhuvanacandrajI ma., sAdara vandanA avadhArazo. Apano patra maLyo. rajU thayelI vAto atyanta hRdayasparzI ane marmavedhI
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 217 anubhavAi. zrutasampatti karatAM zamasampatti vadhu mUlyavAna che ovI ApanI Takora to jIvanabhara nahIM bhUlAya. patra vAMcIne uThelAM pratispandano noMg - 1. AcArya bhagavanta zrI abhayazekharasUrijI ma.nI zrutopAsanAthI to koNa ajANa haze ? amanAM pustako, avalokana karanArane amanA pratye Adara na jAge to ja navAI. A saMjogomAM amanA pratye anAdara sevavAno ke amane nIcAjoj karAvavAno vicAra paNa mane na Ave o hakIkata che. 2. sanmatitarkagata aka gAthAnA arthanI vicAraNA' (anusandhAna 55 pRSTha 83) A lekhano mULabhUta uddeza gAthAnA arthanI vicAraNA karavAno ja hato, khaNDana-maNDanano nahi. alabatta o lekhamAM svAbhAvika rIte ja o viSaya paratve Aja sudhI thayelA cintana para ke rajU thayelA mantavyo para carcAvicAraNA karavAnuM thayeluM, parantu amAM Azaya to 'vAde vAde jAyate tattvabodha:' o anusAra cintanadhArAne AgaLa vadhAravAno ja hato. AcArya bhagavante paNa saptabhaGgIviMzikAnI prastAvanAmAM A vicAraNAne AgaLa dhapAvavAnuM spaSTa to nahi, paNa ADakataruM sUcana karyu ja che. aTale amanA mantavya para carcA karavAno irAdo me ja hato ke kAMika navo prakAza sAMpaDe. parantu durbhAgye teo mArA lakhANathI vyathita thayA hovAnuM jaNAya che. AvA sujJa, vidvAn, tapasvI ane pIDha gaNAtA AcAryane AvI vAtamAM mALu lAge ane AvezamAM AvIne teo mArA jevA nAnA sAdhu mATe game tema lakhe mevI mane to kalpanA ja nahIM. mArA gurubhagavantanI audAryapUrNa cittavRttine joine badhe ama ja haze abuM huM mAnI beTho hato ! parantu svabhAva aparyanuyojya hoya che. AcArya bhagavantane vyathita tharbu paDyuM o oka nAnA sAdhu tarIke mArA mATe zobhAspada na ja gaNAya. te badala huM antaHkaraNathI kSamA ja cAhuM. 3. zrIabhayazekharasUrijI ma. o mArI saratacUka dekhADI te mATe teo mArA upakArI che. ghAsanI gaMjImAMthI soya zodhI ApavAnuM kaThina kAma AvA saMzodhako ja karI zake. paNa AvI saratacUkane AgaLa karIne samagra lekhane aprAmANika TharAvavAmAM teo potAnA mATe ja asamaJjasatAbharI sthiti sarjI rahyA che. AvI chadmasthasulabha anAbhogajanya kSatio to temanAM vividha lakhANomAM paNa darzAvI zakAya. paNa AvI kSatione oThe o lakhANonI guNavattAne
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 dabAvI devA mAnasa dharAvaq vAjabI gaNAya ke kema ? te prazna jarUra UThe che. Aq mAnasa huM dharAvaM to te mArA gurubhagavanta calAvI le tema bane paNa nahIM. mArA te lekhamAM pratipAdita vicAro sAthe asammata thavA koI paNa svatantra che. paNa je asammati pAchaLano tarka ke dRSTikoNa samajavAnI icchA to rahe ja. AcArya bhagavanta jo tarka-yukti-pramANathI mArI vAtane khoTI Theravaze to teno sarvAdhika harSa mArA gurubhagavantane ane mane potAne haze. kAraNa ke A manthana satyane mAnyatA prApta karAvavA mATe che, mAnyatAne satya TharAvavA mATe nahi. 4. saptabhaGgI, naya, nikSepa va. vize vizada samajaNa ApatAM prAcIna zAstronI pANDityapUrNa zailI mArA jevA vidyArthIone mUMjhavaNa janmAve che. to bIjI tarapha A padArthone lokabhogya rIte rajU karanArAM arvAcIna pustako A vize bahu ja thoDI samajaNa pIrasatAM hoya che. vizada samajaNa ane saraLa zailI A banneno samanvaya duSkara che, ane chatAM A yugamAM anivArya che. A saMjogomAM saptabhaGgIviMzikA, nayaviMzikA jevA nibandhagrantho pAse jijJAsuone bahu moTI AkAkSA hoya che. paNa savAla o rahe che ke A nibandhagranthomAM apAtI samajaNa zAstrIya vyavasthAne vaphAdAra keTalI ? maulika vicAraNAo mULabhUta tattvathI judI dizAmAM to nathI phaMTAtI ne ? avo prazna paNa anekavAra thAya. A praznonA sandarbhe A granthonI vicAraNAo punaH punaH cintanIya jaNAI che. oka saptabhaGgI aMge ja vAta karUM to saptabhaGgIvizikAgata nirUpaNamAM saptabhaGgInA mULabhUta niyamo nathI sacavAyA lAgatA. saptabhaGgInu nirUpaNa vastugata pratyeka dharmanI anekAntatAnI siddhi mATe thAya che. paNa o hetune ja atre lakSyamAM nathI lIdho. vyaJjanaparyAya-arthaparyAyanI carcA to bahu dUranI vAta thaI. Aje jyAre saptabhaGgInuM adhyayana vyApakapaNe saptabhaGgIviMzikAnA AdhAre thavA mAMDyuM hoya tyAre A samasyA vadhu gambhIra bane che. AinasTAine potAnI sApekSavAdanI vicAraNA vize ama jaNAveluM ke A vicAraNAgata aka paNa muddo khoTo Thare to AkhI vicAraNA ApoApa
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 219 khoTI Tharaze o nakkI gaNajo. saptabhaGgInuM mALakhuM paNa aTaluM ja custa che. amAMnI oka paNa IMTane jo kheravI devAmAM Ave to AkhI imArata kaDaDabhUsa thAya tema che. mATe anI custatAne jALavI rAkhavI anivArya che. parantu o kyAre banI zake ? prAcIna nirUpaNanA pariprekSyamA AcArya bhagavantanI vicAraNAone mUlavIo to ja. ane o mATe parasparano saMvAda sadhAya te jarUrI bane che. kamanasIbe Aq thavAnI zakyatA janme te pahelAM ja samApta thaI gaI che ! antamAM, Ape A viSayamAM UMDo rasa lIdho ane banneyanAM lakhANo madhyasthabhAve tapAsI jaine patralekha pAThavyo, te mATe punaH punaH upakRta chu. pU. A. zrIvijayazIlacandrasUriziSya trailokyamaNDanavijaya sampAdakIya noMdha sarjana ane saMzodhana be vacce eka pAyAno taphAvata e che ke saMzodhana athavA vivecana hamezAM sarjananI khAmI zodhI dekhADe che, ane sarjana e vastune bhAgye ja sahana karI zake che. sarjana- (sarjakanuM paNa) mAnasa 'digvijaya'rnu hoya che. "A sarjana zreSTha sarjana ja che, ane temAM koI bhUla hoI zake ja nahi; mATe tene badhAe vinA virodhe svIkArI levU ja joIe" - AvaM mAnasa te digvijayI mAnasa che. have saMzodhanane evI Teva che ke e digvijayI lAgatA sarjanamAMthI paNa kazIka bhUla zodhI Ape che ! ane sarjana tene potAnu apamAna samajI bese che ! sadIothI cAlatI, darzano ane dArzaniko vaccenI, khaNDana-maNDananI prakriyAne samagratAthI tapAsIzuM to jaNAI Avaze ke te, vAstavamAM sarjana ane saMzodhana vacce thatI muThabheDa ja che. eke yuktio dvArA potAnA matanuM maNDana/ sarjana karyu, to bIjAe tenuM saMzodhana/khaNDana karyu. joke, temanI te pravRttinA satphalarUpe ApaNane aneka darzano maLyAM, grantho maLyA, arthaghaTano sAMpaDyAM, mahAn sarjako paNa maLyA. e rIte A samagra pravRtti vidhAyaka banI rahI. ane
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 anusandhAna-60 : vijJaptipatra-vizeSAGka - khaNDa 1 tenuM kharuM rahasya, te sarjakonuM valaNa, 'pote ja sAcA, anya khoTA ja' evaM digvijayI na hovAmAM hatuM, ema nakkI mAnI zakAya. syAdvAdanI prarUpaNAmAM antima satya, "tattvaM tu kevalino bahuzrutA vA vidanti" e sUtra dvArA ja pragaTa ane prApta thatuM hoya che. temAM potAnA matane khoTo TharAvanArane ke bhinna mata dharAvanArane, achAjatI bhASAthI UtArI pADavAnI pravRtti nathI hotI. abhadra bhASA to satyane paNa asatya ke ayogya TharAvI zake, e zakyatA bhUlavA jevI nathI. "vAde vAde jAyate tattvabodhaH" e saMskRta purAtana sUtra- Adhunika gujarAtI rUpAntara, ramUjamAM, Aq thaI zake : "vAde vAde jAya te tattvabodha". syAdvAdanA agAdha mahAsAgaramAM DUbakI mAravA ke taravA-UMDA UtaravA icchanArane AvI ramUjanA bhoga banavU kema pAlave ? be bauddhiko vacce tandurasta bauddhika ke tArkika yuddha/carcA cAlata to 'anusandhAna' te bannenA vAdone avazya AvakArata. bhinna paNa prAmANika mata/ mantavyano 'anusandhAne' kadI inkAra karyo nathI. parantu tiraskArabharyAM vacano dvArA, yukti-tarkavihoNI pratikriyA vyathita karyA vinA na rahe. tethI madhyastha prabuddha janane vinanti karI ke beya pakSonA lekha tapAso, ane amAM je paNa pakSa jyAM paNa cUkato hoya te asandigdhapaNe kaho. koInI paNa bhUla haze, 'anusandhAna' tene sadbhAvapUrvaka chApaze. upAdhyAya bhuvanacandrajI jevA prabuddha dArzanika cintaka munivare A vinanti svIkArI, samagrapaNe badhuM avagAhIne Apelo niSkarSa atre prastuta thayo che. Ama karavA pAchaLa koInIye lAgaNI dUbhavavAno ke koIne parAsta karavAno Azaya nathI, te to svayaM vAcako ja pramANI zakaze. - zI0 'anusandhAna' tene sajAvara A vinanti svIkArI, samA9 koInIye lAga -x
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArI - 2013 221 vardhamAna jinaratnakoza aMge vinaMti munibhagavanto zAstronA saMzodhana- kArya karatA hoya tyAre temane ghaNI badhI hastaprato, grantho AdinI jarUra paDe che. A hastaprato ke grantho teo hastalikhita jJAnabhaNDAromAMthI magAve che. o mATe teo je-te bhaNDAranI sUci (lIsTa-keTaloga) juo che ane joitI hastaprata prApta kare che. A vyavasthAmAM muzkelI e che ke - o granthanI hastaprata te bhaNDAramA na maLe to bIjA kayA bhaNDAramAthI maLI zake o kevI rIte jANavU ? A mATe teo potAnA paricita pUjya AcAryabhagavaMta Adi munibhagavaMto, paricita zrAvako ke TrasTIo Adi pAse tapAsa karAvaze. parantu temane te mAhitI na maLe to teo zuM karI zake? hastaprata vagara temanuM saMzodhana adhUruM ja rahe. oka sarvekSaNa pramANe Aje jaina samAja pAse pUrvAcAryo) racelA andAje pacAsa hajAra zAstro che. te zAstronI aDhAra lAkha jeTalI hastaprato che. A hastaprato sAtaso jeTalA hastalikhita jJAnabhaNDAromAM sacavAyelI che. A dareka jJAnabhaNDAronI potapotAnI sUcio che parantu oka sampUrNa ane sAmAnya sUci nathI jemAM badhAM ja zAstro ane temanI badhI ja (aDhAra lAkha) hastapratonI noMdha hoya. zrutabhavane A dizAmAM pagaluM upADyuM che. zrutabhavananA upakrame vardhamAna jinaratnakozanA nAme A kArya cAlu thaI gayuM che. pUnAmAM zrutabhavana, potAnu traNa mALanuM makAna che jemAM paMdarathI vadhu kampyuTara vasAvavAmAM AvyA che. A kArya karavAnI yogyatA ane kSamatA dharAvatA paNDito rokI, temane kampyuTaramAM enTrI karavAnI vizeSa TrenIMga apAvI che. khAsa A ja kArya mATe vizeSa sophTaveara paNa taiyAra karyu che. gAmegAmathI sUcio meLavI temanI enTrI karavAmAM AvI rahI che. atyAra sudhI kula sADA traNa lAkha hastapratonI noMdha maLI che. A badhu kArya gaccha ke sampradAyanA bheda vagara thaI rahuM che. lagabhaga sAta-ATha varasamAM A kArya pUrNa karavAnI dhAraNA che. te pUrNa thatAM tenI mudrita nakala dareka gacchanA ane sampradAyanA mukhya kendromAM zrutabhavana dvArA samarpita
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna - 60 : vijJaptipatra - vizeSAGka - khaNDa 1 karavAmAM Avaze. uparAnta bhAratanA koI paNa khUNe pUjya AcArya bhagavanta Adi munibhagavantone hastapratonI mAhitI maLI rahe tevI vyavasthA karavAmAM Avaze jethI temanuM saMzodhana kArya nirAbAdhapaNe cAlatuM rahe. 222 amArA sadbhAgye A kArya mATe amane pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijayamunicandrasUrIzvarajI ma.sA. tathA pUjya muni zrI vairAgyarativijayajI ma. sA. nuM mahAmUluM mArgadarzana maLI radhuM che. ApanA taraphathI oka ja sahakAranI apekSA che ke A kArya mA Apa apane AzIrvAda Apo tathA ApanI AjJA heThaLanA hastalikhita jJAnabhaNDAronI sUci amane prApta karAvo. amane vizvAsa che ke Apa AmAM jarUra sahayoga Apazo. ApanA sahayoganI noMdha paNa levAmAM Avaze. - patravyavahAra mATe samparka : bharata zAha 301, sucira apArTamenTa, bI.ema.sI. kaoNleja roDa, bI.ema.sI. kaoNleja ke sAmane, puNe - 411004 mo. 9850094024
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJCXJCXX sacitra vijJaptipatranuM eka citra (gujarAtI jaina zve. mU. saMgha, kalakattAno jJAnabhaNDAra ca
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAnamaH/svalizrIkSArayorA vapanAkabhizyalAiorea jamanAriyavikavimanajanamanamolugA sIramakasakenavarA kidinayAmanagara ma.zrImAkadezriyaR:yAmiramAnAmanagamakanavaTA pomanticeOROkaakaaraalaalmnimnaayaa| AdammApAsumAgrInAbhitra vinaMjayacovijJAna neTavaMyamanAzAjanamAmAkkiAsita:ziniyARgAzA nahAnaDmAdhipatinAkhajanadAhAmAko svanimIsavamaya maramAnavAnapimahAzamasyAzvAkSasAmAnamayamayaka nikAyanAnihamanamaH jagadhakAUmudAbakAranAmA vimApAjasmadhyamaninanasarApuramarArakirArakavikA jIvanIvamaNiprasamarazasvinikaraMyakara viminArIvAlI S akarakAlabhIkaraNadAkarmavihirina vikakamArthaviyaranamA pramulAkAtaradAnanavA bhokAtakarIvanamAnita utrizAnasa kapAlamAciricaraMjIra tAjidigAdhipatsavamA vivAdojAnirikhamanoni.guLAnavamitAlIsa jamkayakajasamalapAtakamapAnamA rilamakalamunijanAyAsa vikAlikAsaMtikazarmakaraNaparaNavaraNasugananagavirama mayambhavataHmazrakaraNAsyavAnarasanadAmpamA spezavyanAmabhimasamAnuparakapanamaH phaniyAtarikAhAnAmA palavadhIvinatAmAtIvAranamupasaMcAvizmA pitaciya goralimakArakamAnasAAmAvabaMparAivamuramAdhAna vikAsAmyada vAradivayananIramamunsArayetI jalarivara samandarahimapAdiko namunavanizcimakAmAsAkavikA zavinivaviviktA vikisayAriyariNajivanakapakAra sAnoharAyaprakAzAzvasAmuvAyuvitArarisa pikAnAmukhanAnapArAmalAyaMsopApaMkiriyarUNA sanAmunanisaMtAnamanivAsenAnanyagamyAmAbhumArImadhyAna vimanaTazrInagaramAtAmanIgrozyAjiza nemakAvatAsarana zrI ktaHkaranekhatrInimohi pakpayArijAnAkaravi nAyarAmAga paripATivividharasahapravAhazvanAmanAka raNamuhamahAmane jo yamAhokara ekarUpApisaranaravirakhAsa sajAzyApariNatotra koenajAinAmamogayA dukhaMjanamAmAmaHzizitaka jAkaramanamAnAzinoumarasvamIziyasyamAnIsamanyAyana rayAnIrAgasyAvinanikamanAnunakammamuravamanimumana jadazamaMdakvimavicapiavanitAnanamnamAvi yAnaTIkalAvalparasAraNAcavinamAvizALasmAbhivinAma manoramAdarAtinAvazAyAlaganiyamitavAzramAdAratA nikAtirakailAMtarALayapatrIyamAnyAmA darakhAsanazilA sAMkalinAni.borAkalAzilariyamanAmubhAnavarakiriyara taHpratimatmakalekInanavammakirapalanisAMsanAyogate garakAkAraNAnanItimuSkAkAjarivAnikAdAjIcazyA lansarasatIzmanAzirinamAnekapasInataMjAvaparakanara sapalakSmInarAmevArikApamAnavinayamacakanAramA rnneafedaerpshibiiklbyaabhaanpaakcnnaammaa| dilamAyAjovanAsAvakharanyAyAgumasalanAnyAsa mAmipameninalagalovAkArapAraNapravanpAtiyApAra muzmAmalA (paM. nayabimathajImA hastAkSasa UghAey1)