Book Title: Siddhachakra Varsh 04 - Pakshik From 1935 to 1936
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
૨૦
શ્રી સિદ્ધચક્ર
તા. ૧૨-૧૦-૧૯૩૫ આલંબન ન હોય તો આપણે કલ્યાણ કરી શકતા આંધળો ડ્રોઈગ માસ્તર હોઈ ન શકે. વૈરાગ્યનાં લક્ષણ નથી. અજવાળું છતાં પણ દેખનારાઓએ પ્રયત્ન જાણ્યા વગરનો મનુષ્ય વૈરાગ્યને અંગે સર્ટિફિકેટ કરવો જોઈએ. અજવાળાતરીકે શ્રીજિનેશ્વર દેવનું આપી દે તો કેવો ગણાય ? ભાગીદારીને અંગે વાંધો વચન છે. “હું કોણ ? મારી અવસ્થા કઈ ?' એ પડવાથી રાગ ખસે એટલે વૈરાગ્ય થાય એ વૈરાગ્ય કોઈ દિવસ આપણે વિચાર્યું ? એ વિચારવાની આ કેવો ? આર્તધ્યાન વૈરાગ્ય એટલે એક પદાર્થ પરથી જીવને ફુરસદ નથી, ફુરસદ માત્ર રોડાં રમાડવાની રાગ ખસી બીજામાં રાગ થાય છે. ચિત્ત ઉછ્યું તેજ છે ! માત્ર આત્માના અવલોકનની ફુરસદ નથી ! વિરાગધણીનાવિયોગથી રાગવાળી વસ્તુ છોડી દીધી માટેજ શ્રીહરિભદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા બુદ્ધિ તે કેવો વૈરાગ્ય ? આત્મા બુઝે તે વખતે આર્તધ્યાન સુધારવાનું કહે છે. આત્માના સ્વરૂપને જાણો છો, હોતું નથી. ઈષ્ટના વિયોગથી અનિષ્ટના સંયોગથી માનો છો, ધ્યેય રાખો છો છતાં કાર્ય આવે ત્યારે આત્મઘાત કરવા પણ કોઈ તૈયાર થાય છે. આર્તધ્યાન ફુરસદ મળતી નથી ! એનું કારણ જીવ દુનિયાદારી વૈરાગ્ય ડગલે ને પગલે હોય છે. દુઃખ ગર્ભિત કિવા તરફ રંગાએલો છે. આત્માને જોવો હોય, બંધનથી આર્તધ્યાન વૈરાગ્ય, ઇષ્ટના વિયોગ કે અનિષ્ટના છોડાવવો હોય તો આ રંગ ધોઈ નાખો. એનું જ સંયોગથી થતા દુઃખથી રાગરહિતપણું થાય તેને નામ વૈરાગ્ય છે. રોડ, કુકાની રમતને મૂકી દો. કહેવામાં આવે છે. આ વૈરાગ્ય શું કાર્ય કરે છે ? એ છોડવાનું તમને જ્ઞાનદૃષ્ટિએ જણાવવામાં આવે અન્ય ધર્મોની અપેક્ષાએ વિચારીએ તો ધણી પાછળ છે. ત્રણ પ્રકારે છોડી શકાય છે માટે વૈરાગ્યના ત્રણ ખાવાપીવાનો ત્યાગ કરાવે છે. એ જ દૃષ્ટાંતને અંગે પ્રકાર છે.
શ્રીહરિભદ્રસૂરિજી કહે છે કે “વોસિરે વોસિરે' કરી વેરાગ્યના ત્રણ પ્રકારઃ આર્તધ્યાન વૈરાગ્યનું રાજીનામું આપનારને, રાજીનામું આપ્યા પછી સ્વરૂપ
મરનારને એમાં કશું લેવાદેવા નથી. પાછળના કલેશ
કરે તે કલેશાદિ પ્રવૃત્તિની સાથે તેને કશું લાગતું વળગતું વૈરાગ્યના ત્રણ પ્રકાર છે. (૧) આર્તધ્યાન
નથી. પાછળનાઓ જેટલા આંસુ સારે (કાઢે) તેટલી વૈરાગ્ય (૨) મોહગર્ભિત વૈરાગ્ય (૩) જ્ઞાનગર્ભિત
વિષ્ઠા મરનારને વળગે છે એમ અન્ય મતો માને છે. વૈરાગ્ય. ભાઈ પ્રત્યે રાગ થોડો હોતો નથી પણ
આર્તધ્યાન તિર્યંચ ગતિમાં લઈ જાય છે. શોક ભાગલાનની વાત આવે ત્યાં ભાઈ કોનો?ત્યાં વૈરાગ્ય આવ્યો એ શાનો? પૈસાની પૂજાનો! બાયડી ઉપર
કરનારની પોકતિર્યંચગતિ અપાવે છે. હવે આર્તધ્યાન
વૈરાગ્ય શાથી થાય? એક જ કારણથી, તમે તે વસ્તુમાં રાગ છતાં એ ઘરમાંથી કાંક ઉઠાવી જાય ત્યારે “મુઈ રાંડ' કહી દો છો ને! તો તે વૈરાગ્ય છે? લક્ષ્મીની
મુંઝાયા છો. વસ્તુ પેલાના શોકે છૂટી છે. વસ્તુને
અસાર માની વસ્તુ છોડી નથી જ્યાં ધાર્યું ન થાય લાલચમાં લોભાયા!આનું નામ દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્ય, આર્તધ્યાન વૈરાગ્ય એ વૈરાગ્યવાળાનું લક્ષ્ય આરંભ,
ત્યાં માત્ર તે ખાતર જે ત્યાગ કરો છો ત્યાં જ્ઞાનબુદ્ધિ
' નથી માટે હરિભદ્રસૂરિજી મહારાજ જણાવે છે કે પોતે પરિગ્રહ, વિષય, કષાયમાં હોય છે. તમે આર્તધ્યાન
પોતાને ખાસ ઓળખવાની જરૂર છે. (દુઃખગર્ભિત) વૈરાગ્યનું સર્ટિફિકેટ કોને દો છો ?' ચિત્રામણનું સર્ટિફિકેટ આંધળો દે એની કિંમત શું?
