________________
શ્રીમદ્ રાજચંદ્રની આત્મનિષદ
[ ૭૩
અને કુસસ્કારા ભારે વિઘ્નરૂપ થઇ પડે છે, પણ ખરા અધ્યાત્મજિજ્ઞાસુ એ બધાં વિધ્નાથી પર જાય છે અને પેાતાને ભાગ પોતાના જ પુરુષાથી નિષ્કંટક બનાવે છે. આવા અધ્યાત્મવીરા વિરલ પાર્ક છે. શ્રીમદ એ વિરલમાંના એક આધુનિક મહાન વિરલ પુરુષ છે. તેમણે જૈન પર`પરાના સંસ્કાર વિશેષ પ્રમાણમાં ઝીલ્યા. તેમણે મૂળ લખાણા ગુજરાતીમાં જ અને તે પણ મોટેભાગે જૈન પરિભાષાને અવલખીને જ લખ્યાં છે. તેથી એમની એળખ ગુજરાત બહાર અથવા જૈનેતર ક્ષેત્રમાં બહુ વિશેષે નથી. પણ તેથી એમનું આધ્યાત્મિક પાત અને સૂક્ષ્મ સત્યદૃષ્ટિ સાધારણ છે એમ જો કાઈ ધારે, તા તે મહતી ભ્રાન્તિ જ સિદ્ધ થશે. એક વાર કાઈ સમજદાર એમનાં લખાણે! વાંચે તેા તેના મન ઉપર એમની વિવેકપ્રજ્ઞા, મધ્યસ્થતા અને સહજ નિખાલસતાની અચૂક છાપ પડ્યા વિના કદી જ નહિ રહે.
મેં પ્રથમ પણ અનેક વાર ‘ આત્મસિદ્ધિ' વાંચેલી અને વિચારેલી, પરંતુ છેલ્લે છેલ્લે આ લખું છું ત્યારે વિશેષ સ્થિરતા અને વિશેષ તટસ્થતાથી એ વાંચી, એના અર્થી વિચાયું, એના વક્તવ્યનું યથાશક્તિ મનન અને પૃથક્કરણ કર્યું, ત્યારે મને લાગ્યું કે આ ‘આત્મસિદ્ધિ' એ એક જ ગ્રંથ એવા છે કે તેમાં શ્રીમદ્ રાજચંદ્રની વિચારણા અને સાધનાનું ઊઁડામાં ઊંડું રહસ્ય આવી જાય છે.
*
*
જે ઉંમરે અને જેટલા ટ્રેક વખતમાં શ્રી રાજદે આત્મસિદ્ધિ ’માં પેતે પચાવેલ જ્ઞાન ગૂથ્યુ છે તેને વિચાર કરું છું ત્યારે મારુ મસ્તક ભક્તિભાવે નમી પડે છે. એટલું જ નહિ, પણ મને લાગે છે કે તેમણે આધ્યાત્મિક મુમુક્ષુને આપેલી આ ભેટ એ તે સેંકડા વિદ્વાનોએ આપેલી સાહિત્યિક ગ્રન્થરાશિની ભેટ કરતાં વિશેષ મૂલ્યવતી છે. પેાતપાતાના પક્ષની અને મત વ્યની સિદ્ધિ અર્થે અનેક સિદ્ધિ ગ્રન્થા સેંકડા વર્ષ થયાં લખાતા રહ્યા છે. સર્વાસિદ્ધિ ’ માત્ર જૈન આચાર્યે જ નહિ, પણ જૈનેતર આચાર્યોએ પણ પોતપાતાના સંપ્રદાય પરત્વે લખી છે. · બ્રહ્મસિદ્ધિ’, અદ્વૈતસિદ્ધિ ' આદિ વેદાંત વિષયક ગ્રંથો સુવિદિત છે. વૈકસિદ્ધિ', ઈશ્વરસિદ્ધિ ’ એ પ જાણીતાં છે. ‘ સરસિદ્ધિ ’ જૈન, બૌદ્ઘ વગેરે અનેક પરંપરામાં લખા ચેલી છે. અકલકના સિદ્ધિવિનિશ્ચય ’ ઉપરાંત આચાય શિવસ્વામી રચિત · સિદ્ધિવિનિશ્ચય ’ના અસ્તિત્વનું પ્રમાણ હમણાં મળ્યું છે. આવા વિનિશ્ચય ગ્રંથામાં પાતપાતાને અભિપ્રેત હોય એવા અનેક વિષયાની સિદ્ધિ કહેવામાં આવી છે, પણ એ બધી સિદ્ધિ સાથે જ્યારે શ્રી. રાજચંદ્રની • આત્મસિદ્ધિ ’ને સરખાવું છું, ત્યારે સિદ્ધિ શબ્દરૂપે સમાનતા હોવા છતાં
C
.
Jain Education International
6
'
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
