Book Title: Shastra Sandesh Mala Part 19
Author(s): Vinayrakshitvijay
Publisher: Shastra Sandesh Mala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004469/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haasi helaalii tiiy' llnaa- 9 * haany klhunaa br' 1 To 5 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrasaMdezamAlA-19 verAgvakalpalatA-1, stabakaH 1 thI 5 bhAga-19 // saMtAna || pa.pU.mAyArtha la.zrImada viSaya rAmayandrasUrIzvaranA sAmAgyavartI pU.paMnyAsazrI modhiratnaviSaya ma.sA.nA ziSyaratna dhU.mu.zrI vinayarakSitaviSaya ma.sA. ll y$/dis'| zAstrasaMdezamAlA . .. 3, mazinadra mepArTamenTa, subhASayos, ArAdhanA bhavana mArga - gopIpurA, surata-1 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AbhAra...! anumodanIya...! anukaraNIya...! che . 'zAstrasaMdezamAlAnA ogaNIsamA bhAganA prakAzanano saMpUrNa lAbha pU.sA.zrI dakSAzrIjI ma.sA.nA ziSyA pU.sA.zrI bhadrajJAzrIjI ma.sA.nI ' preraNAthI * zrI lakSmIpurI saMgha kolhApuranI bahenonI pratikramaNanI . jJAnadravyanI upajamAMthI pI levAmAM Avela che. A tenI amo hArdika anumodanA karIe chIe...! - zAstradezamAlA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je zAstrasaMdezamAlA - 19 vairAgyakalpalatA-1, stabaka 1 thI 5 je prathama AvRtti che Aso vada-5, vi.sa.2061 kiMmata rU.35/- (paDatara kiMmata) I pramArjanA - zuddhi II pU.suzrI hitarakSitavijayajI ma.sA. paMDitavartha zrI ratIlAI yImanalAla ghozI ': TAipa seTIMga: pAyala prinTarsa-rAdhanapura zrIjI grAphIksa, pAlaDI, amadAvAda. , je mudrakaH zivakRpA ophaseTa prInTarsa, dUdhezvara, amadAvAda-4 vizeSa noMdhaH zAstra saMdezamAlAnA 1 thI 20 bhAganuM saMpUrNa prakAzana jJAnadravyamAMthI karavAmAM Avela che. tenI noMdha levA vinaMtI. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstradezamAlAnAM 1 thI 20 bhAgamAM levAyelA 400 thI vadhAre graMthonA mULa pustako-prato meLavavA mATe amoe nIce lakhela saMsthAo hastakatA jJAnabhaMDArano vizeSa upayoga karela che. A saMsthAo ane tenA TrasTIo tathA kAryakaronA amo AbhArI chIe. 1. zrI vijayagaccha jaina upAzraya - rAdhanapura 2. zrI nagInabhAI jaina pauSadhazALA- pATaNa 3. vijaya rAmacandrasUrIzvarajI ArAdhanA bhavana - - surata 4. zrI jainAnanda pustakAlaya - surata 5. zrI mohanalAlajI jaina upAzraya - surata 6. zrI dAnasUri jJAnamaMdira - amadAvAda 7. jaina ArAdhanA bhavana TrasTa - amadAvAda 8. zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira - kobA . 9. zrI neminaMdana zatAbdi TrasTa - amadAvAda - zAstra saMdezamAlA Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya ........ ! pUrvanA pUrvAcArya-puNyAtmAoe padyamAM prarUpelA 400 thI vadhAre prakaraNonA 70,000 hajAra zloka pramANa sAhitya Aje eka navA svarUpe AvI rahyuM che. upalabdha graMthonuM upakAraka upayogI bananAra A ekaapUrva-anokhuM-aneruM-adbhUta prakAzanamAM amo nimitta banela chIe teno amone harSa che. chellA traNa varSathI pU.paMnyAsazrI bodhiratnavijayajI ma.sA.nA ziSya ratna pU.paMnyAsazrI taporatnavijayajI ma.sA.nA saMpUrNa mArgadarzana mujaba pU.mu.zrI vinayarakSitavijayajI ma.sAhebe A saMkalanA taiyAra karI Apela che. zAstrasaMdezamAla dvArA prakAzita thayela A 20 pustakomAM pU.A.zrI haribhadrasUrIzvarajI ma.sA. tathA pU.upA.zrI yazovijayajI ma.sA. dvArA racAyela padya sAhityanA sAta pustako che bAkInA tera pustakomAM alaga-alaga kartAonI vRttiono viSayavAre samAveza karavAmAM Avela che. | zAstrasaMdezamAlAnA A prakAzanamAM zuddhino vizeSa khyAla rAkhavAmAM Avela che. dareka pustakamAM AgaLa jaNAvela pUjayazrIoe te pustakanuM pramArjana karI Apela che. temAM pU.paM.zrI bodhiratnavijayajI ma.sA.nA ziSyaratna pU.mu.zrI hitarakSitavijayajI ma.sA., pU.A.zrI yogatilakasUrIzvarajI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma.sA.nA ziSyaratna pU.mu.zrI zrutatilakavijayajI ma.sA. (saMskRta grantho) tathA pU.sA.zrI dakSAzrIjI ma.nA. ziSyA pU.sA.zrI bhadrazAzrIjI ma. Adie vizeSa kALajI rAkhI zuddhi karI Apela che. jaina paMDitomAM jemanuM AgavuM sthAna-nAma che evA paMDitavaryazrI ratIbhAI cImanalAla dozIe zAstra saMdezamAlAnA A 20bhAganuM samagra meTara ceka karI Apela che. dararoja pAMca-cha kalAka adhyayananuM kArya cAlu rAkhI, athAga mahenata karI samayano je bhoga teozrIe Apela che te prazaMsanIya che. zrI surata tapagaccha ratnatrayI ArAdhaka saMdhe tathA bIjA alaga alaga saMghoe potAnA jJAnadravyanI nidhimAMthI udAratApUrvaka lAbha lai A kAryane vegavaMtu banAvela che te mATe amo teozrInA AbhArI chIe. TAIpa seTIMga mATe pAyala prinTarsa - rAdhanapuranA mAlika zrI IkabAlabhAI tathA zrIjI grAphIksa - amadAvAdanA zrI nikuMjabhAI paTele ghaNI ja dhIraja ane khaMtathI zrI rIjhavAna zekhanA sahakArathI A kAryane pUrNatAe pahoMcADyuM che. prInTIMga, TAITala prInTIMga tathA bAInDIMganuM kAma zivakRpA ophaseTa prInTarsa-amadAvAdanA bhAvinabhAIe vizeSa kALajIpUrvaka karI Apela che. zAstra saMdezAmAlA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deva-gurUne oLakho..! parama upakArIoe A manuSyapaNAnI sArthakatA mATe, traNa vastuo batAvI che. eka to zrI jinezvaradevanA kahelA zAstronuM zravaNa, bIjuM sAMbhaLIne tenI upara zraddhA ane trIjuM zraddhAne anusaratuM vartana karavAmAM potAnI jeTalI zakti hoya teno vyaya karavo. A manuSyapaNAnI zaktio jo A traNamAM kAma na Ave, traNa sivAya bIjA kAryomAM kharacAI jAya, to maLeluM uttamamAM uttama jIvana ApaNe gumAvI nAMkhyuM, ema kahevAya. have jyAM sudhI e zAstranA praNetA zrI jinezvaradevane ApaNe oLakhIye nahi, tyAM sudhI enA pratye ApaNI zraddhA jAge nahi. e tArakanI vAstavika pichANa na thAya, tyAM sudhI e tArakanuM zAstra sAMbhaLavAmAM jevo joIe tevo anurAga thAya nahi. e mATe zAstrakAre samyaktva prApti mukhya gaNI che. jyAM sudhI deva-gurUne oLakhIye nahi tyAM sudhI dharmanA tattvo samajAya nahi ane tyAM sudhI AtmA A kAryavAhImAM ughukta thAya nahi. -pUA.deva.zrImavijayarAmacandrasUrIzvarajI mahArAjA Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || anukramaNikA / / 1. vairAgyakalpalatA stabaka - 1taH 5 stabaka- 1 269 1-23 stabaka- 2 281 23-47 stabaka-3 47-66 stabaka-4 753 67-130 stabaka-5 . 1501 130-256 2. pariziSTha-1 30 saMpUrNa zloka saMkhyA - 3034 / saMpUrNa pRSTha saMkhyA - 8 + 256 + 8 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahopAdhyAyazrImadyazovijayaviracitA ||vairaagyklpltaa-1 // ||prthmH stabakaH // * aindrIM zriyaM nAbhisutaH sa dadyA-dadyApi dharmasthitikalpavalliH / yenoptapUrvA trijagajjanAnAM, nAnAntarAnandaphalAni sUte // 1 // sadodayo hRdgahanasthitAnA-mapi vyayaM yastamasAM vidhatte / jayatyapUrvo mRgalAJchano'sau, zrIzAntinAthaH zucipakSayugmaH // 2 // cANUrajiddarpamahAsamudra-vyAloDanasvargiribAhuvIryaH / rAjImatInetracakoracandraH, zrIneminAthaH zivatAtirastu yaH saptavizvAdhipatitvasUcA-nUcAnabhogIndraphaNAtapatraiH / vibhAti devendrakRtAMhisevaH, zrIpArzvadevaH sa zivAya bhUyAt // 4 // AsvAdya yadvAkyarasaM budhAnAM, pIyUSapAne'pi bhaved ghRNaiva / namAmi taM vizvajanInavAcaM, vAcaMyamendraM jinavarddhamAnam // 5 // etAMstathA'nyAn praNipatya mUrjA, jinAnanudhyAya guNAn gurUNAm / sArasvataM ca praNidhAya dhAma, karomi vairAgyakathAM vicitraam|| 6 // sUktAni vairAgyasudhArasena, siktAni tuSTiM dadate yathA'ntaH / tathA budhAnAM na hi. veNuvINA-mRdaGgasaMgItakalAvilAsAH // 7 // vyomno yathenduH sadanasya dIpo, hArasya sArastaralo yathA vA / vanasya bhUSA ca yathA madhuzrI-oNnasya vairAgyamatistathaiva // 8 // sAdhAraNInividhorazeSAH, zeSAH kalAH ke kalayanti noccaiH / dhatte padaM yA bhavamUrdhni tAM yaH, prekSeta vairAgayakalAM sa dhanyaH // 9 // shmaagnitptaassttrsaavshissttprkRssttvairaagyrsvrttvm|| vinA'styupAyo bhuvi ko'pi cAru-rna jJAnagarvajvarazAntihetuH // 10 // sAmrAjyamaklezavazIkRtorvI-janapraNItastutilabdhakIrti / jJAnAdiratnaiH paripUrNakozaM, vairAgyarUpaM hitakRnna kasya // 11 // .. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApAtaramyA pariNAmaramyAM, sunirmalAMgI mlpaatrgaatraa| rucyA budhAnAM lalanA'sti kA'pi, vairAgyalakSmI na vinA jagatyAm 12 vairAgyamitraM kRtinAM pavitraM, labdhaM prasAdAnnRpasusthitasya / pradarzayatyeva vivekaratnaM, vidhAya vAcATakhalAkSibandham // 13 // nAnAvidhAdhyAtmikabhAvaratnaprabhAbharodbhAsitacittabhittau / parisphuranmUlaguNendukAntAbhibaddhasatkuTTimasanniveze // 14 // visRtvarairuttarasadguNaudhaiH; prapaJcitAnantavitAnazobhe / svakarmarandhrAkhyagavAkSalambimuktAvacUlopamadhIguNaughe // 15 // pradhUpite nirmalavAsanAbhiH, susttvkrpuurrjo'bhiraame| .. visRtvarIbhiH zrutadhAraNAbhiH, kastUrikAbhiH surabhIkRte ca // 16 // chAyAbharairdhvastasamastakarma-dharmapracAre svvilaassiddhaiH| nIte sadA zItalatAM ca zIla-lIlAbhidhaiH sAMkramikAmbuyantraiH / / 17 / / vairAgyasadyanyavikalpatalpe, sthitA bhRte saMvarazuddhipuSpaiH / mahAnubhAvAH saha dharmapatnyA, sukhaM zrayante samatAkhyayA ye // 18 // teSAM munInAM khalu tAttvikIyaM, gRhasthatA'vasthitizarmabhUmiH / pare gRhasthAstu paribhramantaH, saMsArakAntAramRgasvarUpAH (SaDbhiH kulkm)| 19 // zraddhAdhRtikSAntidayAsumedhA-mukhyApsarobhirvilasatyajasram / vairAgyarUpe khalu nandane yaH, zakro'pi kastasya muneH purstaat|| 20 // rasAntarasyeha kathA tathAtvaM, karoti bhaavairupniiymaanaiH| bAjhaiH svamAbhyantarazuddharUpa-mekaiva vairAgyakathopadhatte // 21 // svataH satAmAcaragocaratvA-dasyAM khalAnAmarucerna dossH| . na kalpavalliH karabhAnabhISTe-tyupatyakIrti vibudhopasevyA // 22 // upakramo dharmakathAzrayo na, tyAjyaH khalAprItibhiyA prbuddhaiH| no cenmalotpattibhiyA janAnAM, vastropabhogo'pi kathaM ghaTeta // 23 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aspRSTapUrve tamasAM samUhai-zvAro yadi syAd gagane sudhAMzoH / adUSite vartmani durjanaiH syAd, gatistadA sAdhujanasya vaacaam|| 24 // zravye khalAnAM nahi zAstrabhAve, buddhiH paraM majjati kUTadoSe / caJcUrvihAyaiva hi padmakhaNDaM, sadyaH purISe patati dvikAnAm // 25 // na pratyayArhA prakRtiH khalAnAM, na cArurUpaM samupaiti kiJcit / saMskArahInAmiti tAmapekSya, ko vA kriyAM sAdhayituM yateta // 26 // guNaH khalasyApyayamaNya eva, yaddoSacintAdahanAbhilIDham / tadA'sya zANe parighRSyamANaM, satAM vacaHzastramupaiti dIptim // 27 // pIyUSasRSTirna satAM svabhAvAt, saMsArasindhAvadhikA'sti dhAtuH / doSaikadRSTivyasanAt khalAnAM, na kAlakUTasya parA ca sRSTiH // 28 // granthAmburAzau mathite parIkSA-manthAdriNA doSaviSaM svknntthe| virUpanetreNa dhRtaM khalena, guNagrahazrIH puruSottamena // 29 // vighRSyamANo'pi khalApavAdaiH, prakAzatAM yAti satAM guNaughaH / unmRjyamANaH kimu bhasmapujai-rna darpaNo nirmalatAmupaiti // 30 // kathA'nyathA syAnna khalapralApai-ryA sajjanenAnugRhItabhAvA / prayAti vizve'rkakRtaH prakAzo, na ghUkapUtkAraparamparAbhiH // 31 // na durjanairAkulitA apIha, bhinnasvabhAvAH sujanA bhvnti| prapadyate vajramaNirna bheda-mayoghanairapyupabhidyamAnaH // 32 // nigUDhabhAvAn vizadIkaroti, tamaH samasta prisNvRnnoti| doSodbhave'pyanyaguNapradarzi, dhAma pradIpasya satAM ca vRttam // 33 // nIco'pi nUnaM sadanugraheNa, kSati vihAyAbhyupayAti kIrtim / na nimnagA'pi prathitA surANAM, nadIti kiM shNkrmaulivaasaat|| 34 // sUryodaye dhvAntabharAdivocca-stApAdivendoH kirnnprcaare| anugrahe sAdhujanasya bhIti-rna kA'pi no durjanadoSavAdAt // 35 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasmAt sadAlambanataH khlaanaa-mupekssnnaadksstshuddhpkssaiH| abhaGgavairAgyasamRddhikalpa-vallIvivRddhau yatitavyamAryaiH // 36 // yatheha kAlaH sukha(Sa)mAdirUpaH, klpdrumotpttikRdbhyupetH| : budhAstathA'syAH khalu pudgalAnA-mAvartamantyaM pravadanti hetum|| 37 // asmiMstathAbhavyatayA malasya, kSayeNa zuddhaH samudeti dhrmH| yannAnyadA janturavaiti heyetarAdibhAvAn hRdaye yathAsthAn . ' // 38 // sthirAn yathArthAn bhramaNakriyottha-zaktyA calAn pazyati sNyuto'nggii| tathograjanmabhramazaktiyuktaH, pazyatyupAdeyatayaivaM heyAn // 39 // tacchaktinAzastviha tattvataH syAt, kAlAnubhAbAccarame vivarte / hetvantareNopagatAt kathaJci-ddhetuvrajo yena mitho'nubaddhaH // 40 // prAhustamenaM munayo'tra dharma-tAruNyakAlaM khalu citrarUpam / tato'vaziSTaM bhavabAlyakAla-mAcchAditAbhyantarabhogarAgam // 41 // utpadyate yastvatha dharmarAgaH, kramAd vyatIte bhvbaalykaale| tameva vairAgyasamRddhikalpa-vallyA budhA bIjamudAharanti // 42 // pravardhamAnAzubhabhAvadhArA-kAdambinIdhvaMsanacaNDavAtaH / saddharmarAgo gadito guNAnA-mutpattiheturvipadAM pramAthI // 43 // dRSTvA sadAcAraparAn janAn yA, zuddhaprazaMsAnvitataccikIrSA / saddharmarAgaH sa hi mokSabIjaM, na dharmamAtrapraNidhAnarUpaH // 44 // bAhyAnyudArANi jinendrayAtrA-snAtrAdikarmANyata eva bhaktyA / budhaiH samAlokakalokabIjA-dhAnAvahatvAdupabRMhitAni // 45 // anye tu dharmapraNidhAnamAtraM, bIjaM jaguryanna zivAzayo'pi / .. ghane male'nantyavivartage syAd, vAcyaM punaH kiM tdupaayraage| 46 // dharmasya yeSTA viSayasvarUpA-nubandhaniSThA trividhA vizuddhiH / sarvA'pi mokSArthamapekSya sAkSAtparamparAhetutayA zubhA sA // 47 // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhakriyecchAviSayo'nubandhaH, sthAne'GkurasyAbhihito'tra buddhaiH / asajjihAsAsadupAyalipsA-buddhidvipatrIpariNAmabhAjaH // 48 // anveSaNA yA tadupAyaniSThA, tattvekSaNavyAtayogadRSTyA / asadgrahottIrNavicAracAru-skandhasvarUpA praNigadyate sA // 49 // tataH pravRttiH zamasaMyutA yA, vairAgyahetau vividhe vicitrA / satyakSamAbrahmadayAdike sA, patrapravAlAdisamA pavitrA // 50 // saMpadyate saMbhRtamatra ceti, kartavyatAyA upanAyakaM yat / bhAgyodayAt sadgurudharmabandhu-yogAdikaM puSpabharopamaM tat // 51 // mohaspRzAM kumbhakuTIprabhAta-nyAyena yA syAd viphalA pravRttiH / phalAvahAM kartumimAM samarthaH, sadjJAnabhAnurgurureva bhAnuH // 52 // ajJAnabhAjAM vinipAtahetu-zchano'sti yo mohamahApadandhuH / haste gRhItvA vinivArya tasmA-jjanaM nayatyadhvani dhrmbndhuH|| 53 // tatazca saddharmapathopadezAt, satsaMgamAccollasitasvavIryAt / yo bhAvadharmasya rahasyalAbhaH, pacelimaM tatphalamAmananti // 54 // prokto jinendrairayameva mokSa-prasAdhako nizcayato'nupAdhiH / dravyAtmako nItikulAdibhAvI, dharmastu dattvA'bhyudayaM prayAti // 55 // bIjasya saMpattirapIha na syA-dapazcimAvartavivartakAle / eSA'pi yenAtizayena. cArvI, bhavAbhinanditvanivRttilabhyA // 56 // use'pi cAsmin vizadatvameti, saMsArijIvasya hi cittavRttiH / kSobhaM tadA gacchati tAmasAnAM, vargo mahAmohacamUcarANAm // 57 // * tadaiva teSAM sphuratIti citte, kSobhAya yadbIjamapIdRzaM naH / / vairAgyavalliH phalitA dazAM sA, kAM kAM na kartuM prabhaviSyatIyam // 58 // alpazrameNAdita eva nAzaH, kartuM tato'syAH khalu yujyate naH / duzchedyatAM yAsyati vardhamAnA, cAritradharmAdibhaTAzriteyam // 59 // pa Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itthaM samAlocya nihatya zaktyA, nivArakAnAzu zubhAzayAdIn / utkhanyate taiH zucivallibIjaM, cAritradharmasya bale'nupete // 60 // saMpreSyate tatra balaM yadA tu, cAritradharmeNa narezvareNa / / yuddhaM tadA tena sahAvimRzya, kurvanti te dorbaladarpabhAjaH // 61 // dhAmnA'tha bhAnoriva tena tUrNaM, dhvAntaprabandhA iva dIryamANAH / palAyya lInA gahanapradeze, tiSThanti te kAlamavekSamANAH // 62 // vyagre'tha cAritrabale svakArye, bhUyo'pi te lokamupadravanti / bIjAGkurAdhutkhananakrameNa, vairAgyavallI pravinAzayanti // 63 // jJAtvA pravRttiM punarAgatAstAM, cAritradharmasya nRpasya yodhAH / . palAyamAnAnapi tAn sutIkSNai-rbANairbhRzaM marmaNi tADayanti // 64 // itthaM chalAt te kRtadharmavighnA, balAcca cAritranRpasya bhagnAH / nirvidya tiSThanti janApakArA-nnAvRttibhAjastamasAmivaughAH // 65 // itthaM pure sAttvikacittasaMjJe, girezca mUle gRhidharmadeze / ATIkate yat khalu.mohadhATI, vairAgyavATI na vivardhate tt|| 66 / / bIjAGkuraskandhadalAdyavasthA-mucchidya pApAH khalu taskarAstAm / gacchanti teSAM na vivekazaile, punaH pracAro bhaTakoTipUrNe // 67 // tathA ca vairAgyasamRddhikalpa-latAvitAnairabhitaH sa zailaH / alaGkRtaH zatrutateragamyo, dhatte dhRti cetasi dharmabhAjAm // 68 // cAritradharmasya nRpasya tasya, sAmrAjyabhAjaH prabalaprabhAvAt / sthale sthale tatra vasanti lokA, vairAgyavATIsukhabhagnazokAH // 69 // zuddhAtmanAM tatra visAri datte, tatsaurabhaM harSabharaM prakRtyA / . atucchamUchauM kurute tadeva, vyaktaM mahAmohacamUbhaTanAm // 70 // lokAnatastatra parAbubhUSu-zchalAdupeto'pi hi mohasainyaH / / amArito'pi mriyate hatena, ghrANena tena pratilabdhamUrcchaH // 71 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 77 // hetorataH parvatakalpavallI-visRtvarAmodavizaGkitAste / AyAnti caurA gRhidharmadeze-'pyAlasyavastreNa nibaddhya nAsAm / / 72 // tattAgapyadrisamRddhizarma-cAritradharmasya manaHprasAdam / zatrupracArApratirodhaduHsthaM, datte na paGkopahataM yathA'mbhaH // 73 // tataH svazailasya samRddhizarma, sa bhUmizako'bahu manyamAnaH / upadravAt svAzritamaNDalAnAM, bodhaH pratItthaM sacivaM bravIti // 74 / / durvAdipakSA iva kUTalakSyA, malImasAH prAJjalamAzritaM naH / nivAryamANA api mohasainyAH, punaH punarlokamupadravanti // 5 // asmadbalaM tiSThati cittavRttau, vairAgyavallIM na vinA pravRddhAm / chalAnviSaste ca vinAzayanti, biijaangkurskndhdshaampiimaam|| 76 // nijAzritAnAmiti mAnavAnA-mupadravo'dhastanamaNDaleSu / ayaM pratApakSataye bhavenme, kherivAmbhodharasannirodhaH vicArya me brUhi tadArya ! teSA-mAtyantikaM vighnavinAzahetum / bhUyAnmanISA tava bhUricintA-mahArNavottArakarI tarIva // 78 // itIrite bhUmibhujA bravIti, sadbodhamantrI klitoruniitiH| balasya kArya nahi teSu rAjaM-strANaM kalA yeSu palAyanasya // 79 // upadravasyAsya vinAzahetuH, pUjA'sti pUtA paramezvarasya / svasainyasaMmardamRte'pi hanta; hato yayA syAd dviSatAM pracAraH // 80 // teSAM ripUNAM padazRGkhaleyaM, svmnnddlkssemvidhaandkssaa| krandanti baddhA hyanayA nitAntaM, bhavanti na spanditumapyalaM te // 81 // uktA vizuddhA trividhA kramAt sA, prkRssttmdhyaadhikvighnhiiN| vyApArasArA nijakAyavANI-manovizuddhairupacArabhedaiH // 82 // samantabhadrA prathamA'tra pUjA, proktA dvitIyA khalu srvbhdraa| marorbhavasyAdhvani sarvasiddhi-phalA tRtIyA'mRtadIrghikAbhA // 83 // madrA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatrAdimA sarvaguNAdhikeSu, jineSu srvottmvstujaataiH|| karpUrapuSpAgurucandanAdyaiH, svayaM vitIrNaiH paritoSamUlA // 84 // teSAM janairAnayanena vAcA-mAcArasaMcArapavitritena / bhaved dvitIyA'dhikatoSahetuH, svazaktivisphAritabhUribhaktiH // 85 // anantasaMtoSakarI tRtIyA, svazaktisiddhe'rcanasaMvidhAne / bhavatyavizramya surAdisAdhya-vidhau vidhitsAprasaro'pi ysyaam|| 86 // AdyA''dimAvaJcakayomataH syAt, samyagdRzAmuttarasadguNaugham / yujyeta pUjA dadhatAM dvitIyA, dvitIyatadyogapavitritAnAm // 87 // tathA tRtIyA'tizayAt tRtIyAt, saMjAyate'vazcakayogarUpAt / zrAddhasya zuddhasya nijocitasya, zrutoditAcAraparAyaNasya // 8 // yogA ihoktAstrividhAzca yog-kriyaaphlaavnyckbhedbhaajH| .. satsAdhusaMgAtpariNAmabhAgbhyAM, kriyAphalAbhyAM ca tdaashryaabhyaam|| 89 // samyaktvabhAjAM trividhA'pi sey-mekaatptrprbhutaavidhaatrii| mithyAtvabhAjAmapi vighnahIM, dharmAptikRd grnthismiipgaanaam|| 90 // bhavasthiterbhaGgakarIyamiSTA, vizodhanI mokSamahApathasya / jIvAyasazcAkSayabhAvarAga-rasAyanAt kAJcanabhAvakI // 91 // AtyantikopadravavAraNena, tadetayA deva ! jnaastvyaa'mii| saMrakSaNIyAstava kA'tra cintA, sarve'pyupAyAH khalu yasya vazyAH // 92 svIkRtya sanmantrivacastadeta-ccAritradharmo viniyojya lokAn / pUjAvidhau tIrthakRtAM samagra-mupadravaM zatrukRtaM nihanti // 93 // tatazca teSAM nirupadravatvAd vairAgyavallI parivRddhimeti / . tadIyapuSpotkarasaurabhazrIH, sarvatra saMmUrcchati cittavRttau // 94 // nitAntabhItA nikhilA hatAzA, vrajanti dUre ripaMvastadAnIm / tatraiva tiSThanti ca dhASTaryato ye, te zRGkhalAyAM nipatanti tasyAm // 95 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAyAsu vairAgyalatAzrayAsu, baddhvA nivAsAnatha sAvadhAnAH / AgantukopadravabAraNAya, tiSThanti cAritranRpasya yodhAH // 96 // chindanti vAsAMzca viSadrumAMste, pApAtmanAM bhAvamahAripUNAm / te bhagnavAsA viSameSu naMSTvA, vrajanti vicchedanagAntareSu // 97 // cAritradharmeNa vazIkRtA'tha, sarvA'pi jantoriha cittavRttiH / zuSkATavItvaM pravihAya lIlA-rAmatvameti pravisRtvarazrIH // 98 // sarve hatAzAH parigharSayantaH, karau svagehasthitimAtranAzAt / athArayo'sya pratikUlavRttyai, kurvanti saMbhUya rahasyavArtAm // 99 // saMkocayan yatphalamabjakhaNDaM, sUryAzritaM prAtarupaiti candraH / upadravadbhirmahadAzritAnna, prAptaM kimasmAbhiratarkitaM tat // 100 // atiprakAzAdapi jRmbhamANa-masaMvRtaM dhAma kiloddhateSu / dIpAG kurasyeva mahAnileSu, dhIrasya sadyo nidhanaM pryaati|| 101 // athedRzAnAmapi naH kathaJcid, vicArayogAdavalambya dhairyam / nijaM balaM sphorayituM sudhAMzu-samAnakIrtyabhyudayAya yuktam // 102 // kSINo'pi saMzritya vicArapakSaM, zazIva zuklaM yo'bhyudeti| sarvAH prajAstaM praNamanti bhaktyA, kRtArthapUjAH punarAhitAzAH // 103 // jIvan janoM mA sa bhaTAbhimAnI, vairAvizuddheH khalu yo'dhamaNaH / nindyaH sa paGkAdapi madyamAnA-nmAlinyakartuH parimardakAGge // 104 // mukhaM vizuSyatyaratizca yasyA-mudeti dAhaH prsriisriiti| tasyA dhanurdarSabhRtAM hi vairA-pratikriyAyAH paramo jvaraH kaH // 105 // daivAnilIyApi nizi sthitaM yat, protthAya bhUyo dviSataH pinsstti| tejasvijAtau gaNanA'dhikAre, tadeva dhAma prathamaM nimittam // 106 / / asmAbhirojasvikulaprasUtai-vairasya zuddhistadiyaM vidheyaa| gantuM ca zakyaM viSaye na tasmin, yatra dhruvA sA padazRGkhalA naH 107 / / Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atra sthitaireva parantu mantra-pratikriyA kAcana caalniiyaa| dUrasthitAnAmapi yA ripUNA-muccATanAt tadvidhighAtinI syAt // 108 // sarve'pi saMcintya hRdItthamuccai-ranAdyavidyAkhyamahAnizAyAm / vipAkavastrANi vihAya mithyA-saMskAramantraM prayatA japanti // 109 // pApAnurUpA japamAlikAzca, gRhNanti pANau dadate dshaaNshe| rAgaprathAbhiH pRthugAravAkhya-trikoNakuNDe kaNavIrahomam // 110 // amarSaNA jAgarayanti ross-bhuumishmshaanaanybhicaarkaamaaH| utkRtya cotkRtya nijAGgameva, pretaprasattyai balimutkSipanti // 111 // siddhe'tha teSAmabhicAramantre, syAd yAtanA sAttvikamAnasAdau / vivekazaile'pi vikalpadhArA-dhUmaH samutsarpati durnivAraH // 112 // vrajanti vairAgyalatAsu tasmAt, phalAni puSpANi ca kaalimaanm| niHzrIkatA gacchati bhAvarAjye, vibhAvarAjye ca yiyAsati shriiH|| 113 // upadravaM taM punarapyudIkSya, samutthitaM smaaritdhuumketum| samAdhimantraM paThati kSitIza-zcAritradharmo'tha ripUna vijetum // 114 // sarvAM kuvidyAM sa ca pAThasiddhaH, sAMskArikI hanti mhaaripuunnaam| tatazca nAgA iva mantrabaddhA, mUrcchanti te'ntalitA mRtAbhAH // 115 // nijAzritAnAmapi divyamantraM, samAdhimAbhyAsikameSa dttvaa| nivArayatyugramupadravaM taM, vistArayatyuttamasaukhyalIlAm // 116 / / iti prathAbhAji samAdhimantre, saMsArijIvaH prbhutaamupaiti| bhavanti vairAgyasamRddhikalpa-vallIvilAsAzca nirantarAyAH // 117 // notpAtamISTe prabalo'pi zatru-rmohAdikaH ko'pi punarvidhAtum / prakSINazaktiviSamo'pi kUTaiH, zailo yathA vajravilUnapakSaH // 118 // cAritradharmasya narezvarasya, pratApabhAnuH prbltvmeti| dikcakramAkrAmati tadyazazca, pratyarthicakrAkramaNAdudItam // 119 // . 10 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ marutpathe dundubhayo dhvananti, puraH sphurantyeva ca mngglaani| udghoSayanto jayazabdamuccaiH, kurvanti devAH zucipuSpavRSTim // 120 // gAyanti rAmA madhuraM surANAM, nRtyanti citrAbhinayAbhirAmAH / muktAphalaughAn vikiranti namrAH, paannikvnntkNknnraajikmraaH|| 121 / / pratikramanyAsamamartyasArthAH, saMcArayantaH knkaambujaani| tadAzritAyAH svarasAdhikatvaM, zriyo nu bhakteranumApayanti // 122 // hatAtapaklAntikamAtapatraM, tiSThanti dhRtvA shucimuurdhdeshe| kSIrAbdhivIcIcalacArukAntIna, sucAmaraughAn parivIjayanti // 123 // iyaM samRddhiH sakalA samAdhi-prabhAvajanyeti jinaagmjnyaiH| atraiva kArya: sudRDhaprayatno, vairAgyasarvasvamidaM vidanti // 124 // siddhaM hi vairAgyamidaM samAdhi-sudhAsvarUpaM jinshaasnaabdhau| asyoddhRtaibindubhireva zAstrANyAsvAdyatAM yAntiM parANi loke // 125 // samuddhRtaM pAragatAgamAbdheH, samAdhipIyUSamidaM nipiiy| mahAzayAH pItamanAdikAlAt, kaSAyahAlAhalamudvamantu // 126 // analpasaMkalpavikalpalola-kallolamAlAkulitasya jntoH| aikAntikaH ko'pi vinA samAdhi-staimityamanyo na hi tasya hetuH|| 127 pareSu na syAt pariNAmaMyogo, na janma teSu grahaNaM na tessaam| akhaNDasaukhyAnubhavasvabhAva-cinmAtramasmIti samAdhivRtteH // 128 // rAgAdibhiH pallavitAnavidyA-saMskArasiktAn viSayAn vissdruun| chettuM kSamastIvravicAradhAraH, samAdhirUpaH, kaThinaH kuThAraH // 129 // * vinA samAdhi-parizIlitena, kriyAkalApena na krmbhnggH| zakti vinA kiM samupAzritena, durgeNa rAjJo dviSatAM jayaH syAt // 130 // samAdhizuddhe hRdaye munInAM, zaGkAdipaGkAvilatA na jaatu| na mizramohaughatamisradRSTi-na kvApi mithyAtvapurISagandhaH // 131 // . 11 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na doSadarziSvapi roSapoSo, guNastutAvapyavaliptatA no| na dambhasaMrambhavidherlavo'pi, na lobhasaMkSobhajaviplavo'pi // 132 / / kandarpamanyasya na bhUri hAsya-krIDAruciM ksycidiirynti| / samAdhibhAjaH kudRzAM mate'pi, svayaM na hAsyaprathane ratAH syuH // 133 // AkrozahAsyAdikamanyadharme-'pyapakvabhAvaM bruvate samAdheH / nisargasaMsAravicAradRSTi-ravyutthitirvA paripAkarUpam // 134 // zarIrarUpapravilokanAyAM, vastrAdinepathyavidhau ca rmye| ratidhuvaM paudgalike na bhAve, samAdhilabdhrAtmaratisthitInAm // 135. / / antaH samAdheH sukhamAkalayya bAhye sukhe no ratimeti yogii| . aTatyaTavyAM ka ivArthalubdho, gRhe samutsarpati kalpavRkSe // 136 / / nAtipraharSazca na vA viziSTA, niSThA pratiSThArjanamAtra ev| ... ratirna vA svAdarasakriyAdau, samAhitAnAmaNuzalyarUpA // 137 // rateH samAdhAvaratiH kriyAsu, nAtyantatIvrAsvapi yoginAM syAt / anAkulA vahnikaNAzane'pi, na kiM sudhApAnaguNAccakorAH // 138 // vivicya naiva prasaredaratyA-nandAvabhAso'pi samAdhizuddhau / zyAmatvazoNatvakRto vibhAgaH, svarUpaMzuddhau sphaTikasya kiM syAt // 139 klezeSu zItAtapatRDbubhukSA-dikeSu vedyodyklpitessu| zAntAH samAdhipratisaMkhyayaiva, tyajanti ye ratyaratI stumastAn // 140 // na ratyaratyabhyudayAya dRSTA, kriyA yatInAmazanAdikA'pi / aMgAradhUmAdikadoSahAnA-diSTA samAdhisthitaye tu zazvat // 141 // janApavAde'pyasame samAdhi-rataM mano nAratimeti sAdhoH / . tamisragUDhe'pi bhajate mArge, divyAJjanopaskRtamakSi nAndhyam // 142 // jJAnakriyA'zvadvayayuksamAdhi-rathAdhirUDhaH zivamArgagAmI / na grAmapuHkaNTakajAratInAM, jano'nupAnatka ivAtimeti // 143 // / 12 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAbhe'pyalAbhe'pi sukhe ca duHkhe, ye jIvitavye maraNe ca tulyAH / ratyApyaratyApyanirastabhAvAH, samAdhisiddhA munayasta eva // 144 // nodvegavego'pyaratirna yeSAM, na cApyanekAgratayA calatvam / samAhitAMstAn lasadekaTaNko-tkIrNajJabhAvAn zaraNaM prapadye // 145 // itastato nArativahriyogA-duDDIya gacched yadi cittsuutH| samAdhisiddhauSadhamUrchitaH san, kalyANasiddherna tadA vilambaH // 146 // itastato bhrAmyati cittapakSI, vitatya yo rtyrtisvpkssau| svacchandatAvAraNaheturasya, samAdhisatpaJjarayantraNaiva // 147 // putrAt kalatrAcca dhanAcca mitrAd, dehAcca gehAcca viviktatA me| iti prasaMkhyAya samAdhibhAjo, na zokazaGkuvyathayA''kulAH syuH // 148 iSTapraNAze'pyanabhISTalAbhe, nityasvabhAvaM niyati ca jAnan / saMtApamantarna samAdhivRSTi-vidhyAtazokAgnirupaiti sAdhuH // 149 // tyaktasvavargaH zaraNAnapekSaH, krUropasarge'pyaviluptadRSTiH / samAdhitantroddhRtazokazalyo, na dhyAnabhaGgAdadhRti prayAti // 150 // zocanti na svaM ca paraM ca mnyo-rnyo'nykrmvytihaarmgnm| zuddharjusUtrakSaNamArgaNAbhi-stapasvinaH prAptasamAdhiniSThAH // 151 // gate na zoko na vimRzyameSya-cchuddhazca yogaH kila vrtmaanH| sAdhoH samAdhiH prathate yadedRk, tadA'stu manyoH ka ivaavkaashH|| 152 atyantalUkSavratayoganunnAH, smRtvA'nubhUtAdbhutabhogalIlAm / na vaimanasyaM munayaH prayAnti, samAdhimantrAhatazokabhUtAH // 153 // ugre vihAre ca suduSkarAyAM, bhikSAvizuddhau ca tapasyaso / samAdhilAbhavyavasAyahetoH, kvavaimanasyaM munipuGgavAnAm // 154 // samAdhibhAjo'pi vipaddazAyAM, na yAnti dhIrAH karuNAspadatvam / jAtyasya jAyeta vivarNabhAvaH, kimagnitApAdapi kAJcanasya // 155 // 13 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asahyayA vedanayA'pi dhIrA, rudanti naatyntsmaadhishuddhaaH| kalpAntakAlAgnimahArciSA'pi, naiva dravIbhAvamupaiti meruH // 156 // samAdhividhvastabhayAH zmazAne, zUnyAlaye vA pratimAM prpnnaaH| dRSTvA'pi rUpANi bhayaGkarANi, romApi naivodgamayanti gAtre / / 157 // mahopasargAzca parISahAzca, dehasya bhedAya na me smaadheH| .. itthaM vivicya svaparasvabhAvaM, bhayAnubandhaM munayastyajanti // 158 // . kuhetubhirvA bhayahetubhirvA, na kSobhamabhyeti smaahitaatmaa| mahIdharANAM ca mahIruhANAM, sarvasahA kSubhyati kiM nu bhAraiH // 159 / / sudUradIrghoccapadAdhirohe, nAntarviSIdanti smaadhidhuryaaH| ... zaktyA vihInAstu jaradgavAbhA, bhrazyanti tasmAdasamAdhikhinnAH // 160 // bhIruryathA prAgapi yuddhakAlAd, gvessytydriltaavnaadi| klIbAstathA'dhyAtmaviSIdanenA-samAhitAMzchannapadekSiNaH syuH|| 161 // paThanti zAstraM khalu te kutrk-jyoti:kthaavaidyknaattkaadi| kuto'pi hetoH patatAM samAdhe-rAjIvikA'nena bhaviSyatIti // 162 // raNAGgaNe zUrapurassarAstu, pazyanti pRSThaM na hi mRtyubhiitaaH| samAhitAH pravrajitAstathaiva, vAJchanti notpravrajituM kadAcit // 163 // zraddhAM puraskRtya ninirgato yAM, tAmeva samyak paripAlayedyaH / siMhotthitaH siMhavihAracArI, samAhito'sau na viSAdameti // 164 / / panthAnamenaM praNatA hi vIrAH, klIbasya gamyo'sti kadApi naaym| itthaM samAdhAya kadApi dhIro-dAttAzayaH khidyati no mahAtmA // 165 // samudragambhIramanAH svadarpAd, bhinatti mArgaM na smaahitaatmaa| . AtmAzritAmeva kuThAratakSNyA-cchinatti zAkhAM na trovipshcit|| 166 // utsargarucyA'pyapavAdarucyA, vicitrasAdhvAcaraNApalApAt / svabuddhimAtreNa samAdhibhAjo, na mArgabhedaM parikalpayanti // 167 // : 14 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yannaiva sUtre vihitaM na cApi, nivAritaM kintu ciraprarUDham / samAhitA mArgabhidAbhiyaiva, tadapyanAlocya na dUSayanti // 168 // yathA yathA ziSyagaNaiH sameto, bahuzrutaH syAd bahusaMmatazca / samAdhimArgapratikUlavRtti-stathA tathA zAsanazatrureva // 169 // nirantaraM dAruNakezaloca-brahmavratAbhigrahabhArakhinnAH / cyutAH samAdheH kRtamArgabhedA, nindanti zAstAramanantapApAH // 170 // utsUtralezAdapi mArgabheda-bhiyA prakampeta smaahitaatmaa| utsUtralakSAdapi no nRzaMsa-sabrahmacArI tu bibhetyanIhak // 171 // bhavenna sattvAdhikamAnasasya, bibhISikA kvApi smaahitsy| bhinnebhakumbhasthalamauktikAGka-kramasya siMhasya kuto'stu shngkaa|| 172 // samAdhisaMtoSavatAM munInAM, svapne'pi na syAt paramArgadRSTiH / na mAlatIpuSparataH karIre, badhnAti rolambayuvA'bhilASam // 173 // kutsAM malaklinnakalevareSu, kurvanti no shuddhsmaadhibhaajH| vrajanti nodvegamaniSTabhAvA-nivartayantyakSi na cAprazastAt // 174 // na mUtraviSTApiTharISu rAgaM, badhnanti kAntAsu smaadhishaantaaH| anaGgakITalayatatprasaGga-mabrahma daurgandhyabhiyA tyajanti // 175 / / smitaacchpusspaadhrpllvshrii-vishaalvkssojphlaabhiraamaam| dRSTvA'pi nArI na samAhitAtmA, mujhe vidaMstAM vissvlliruupaam||176 // kucadvaye candanapaGkile ca, smitapravAhe ca mRgekssnnaanaam| yeSAM na cetaH skhalitaM samAdhe-AmApi teSAM duritAni hanti // 177 // kaTAkSabANaiH sudRzAM samAdhi-varmAvRtA ye khalu naiva viddhaaH| prAptAH svayaM te bhavasindhupAra-manyAnapi prApayituM samarthAH // 178 // ahaM mameti prathamAnabuddhi-rbadhnAti krmaannysmaahitaatmaa| tasyaiva nAhaM na mameti buddhi-rbandhapramokSAya samAdhikAle // 179 / / 15. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yo brAhmaNaH kSatriyadArako vA, tathograputro'pi ca bhogputrH| / gRhItadIkSaH paradattabhojI, gotrAbhimAnI na samAhito'sau // 18 // na tasya jAtiH zaraNaM kulaM vA, vidyAM caritraM ca vinA kdaa'pi| : karoti niSkramya sa gehicA~, bhaved bhavAbdhestu na pAradRzvA * // 181 // prAptAH svayaM karmavazAdanantA, jaatiirbhvaavrtvivrtmaanaaH| vijJAya hInottamamadhyamAH kaH, samAdhibhAg jAtimadaM vidadhyAt // 182 // azuddhazIle ca vizuddhazIle, prayojanaM zuddhakulasya neti / naupAdhikazlAghyatayAnvitena, kulena mAdyanti samAdhibhAjaH // 183 // vinAzazIle kaluSena pUrNe, jarArujAM sadmani nitysevye| rUpe'stu ka: zoNitazukrabIje, madAvakAzaH susmaadhibhaajaam|| 184 // upasthite mRtyubale balena, samAdhibhAg mAdyati no blen| AsAdya cAritrabalasya niSThAM, saMsArakoTImaraNApahIm // 185 // vidvAnanityau paribhAvya lAbhA-lAbhau svkrmprshmodyotthau| madaM na lAbhAnna ca dInabhAva-malAbhato yAti samAhitAtmA // 186 // AjIvikAgAravameti bhUyo, lUkSo'pi yo bhikssurkinycno'pi| kurvannijotkarSaparApavAdau, viparyayaM yAti bhave bhave'sau // 187 / / yaH sAdhuvAdI kRtakarmazuddhi-rAgADhabuddhizca subhaavitaatmaa| na so'pi hi prAptasamAdhiniSThaH, parAbhavannanyajanaM svabuddhyA // 188 // anantaparyAyavivRddhiyuktaM, jJAnArNavaM puurvmhaamuniinaam|| samedhimAnAdhuniko'vadhArya, kathaM svabuddhyA madamAti sAdhuH // 189 / / parasya cATukriyayA kilAptAd, vAllabhyakAnmAdyati yaH svacitte / samAdhihIno vigame sa tasya, vAllabhyakasyAtulazokameti // 190 // zrutasthiteSituSasya vArtA, zrIsthUlabhadrasya ca vikriyaayaaH| zrutvA zrutaM darpabhideva labdhvA, na tena dRpyanti samAdhibhAjaH // 191 // : 16 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJAmadAd vAdamadAcca pRthvyAM, yo'nyaM janaM pazyati bimbbhuutm| maunIndramArgAdasamAhitAtmA, bhrazyannadhaH karmaguruH sa yAti // 192 // nAhaMkiyAM yAti samAhitAtmA, nokarmabhAvairna ca krmbhaavaiH| bhinnAn vidan mizritapudgalAtma-bhAvAnmithaH kartRbhidAnidAnAt // 193 // nAhaM vapurnaiva mano na vANI, kartA na no kArayitA ca tAsAm / na cAnumanteti samAdhiyogAd vidanahaMkAramati va kuryAt // 194 // zraddhargaNApudgalajanyavRtti, vikalparUpAM kalayan viviktAm / samAdhizuddho mananAnmano'ha-miti smayaM ko vidadhIta yogI // 195 // kumAratAyauvanavArdhakAdI-nuccatvagauratvamRdutvamukhyAn / svasmin guNAn ko vapuSo'dhiropya, samAhito'haMkurute manasvI // 196 // padAni varNairvihitAni taizca, vAkyAni vAkyairakhilaH prabandhaH / itthaM zrayanaizcayikaM samAdhi, granthaM karomItyabhimanyate kaH // 197 // tathA tathA sannipatatsu karma-skandheSu kUTastayA sthitsy| kartRtvadhIH syAnna samAhitasya, cinmAtranirmagnasamagravRtteH // 198 // tantvAdibhAvaiH pariNAmavadbhiH, paTadibhAvAn jnitaanvety| na teSu kartRtvamati dadhAti, gatasmayo nizcayadhIH samAdheH // 199 // parAzritAn dAnadayAdibhAvA-nitthaM samAdhermanasA'pyakurvan / nijAzritAneva karoti yogI, vikalpahInastu bhavedakartA // 200 // dravyeSu bhinneSu kadApi na syAnmamatvavArtA'pi smaadhibhaajH| rAMgAdibhAvaivihitaM mamatvaM, na tatpramANIkurute ca yogI // 201 // sAkSIva pazyan svanimittabhAvA-dutpattisaMbandhajuSaH padArthAn / teSAmagRhNan pariNAmibhAvaM, duHkhAd vimucyeta samAhitAtmA // 202 // yathA jano'nyasya sukhAsukheSu, taTasthabhAvaM bhajate tthaiv| . vizvasya teSu prazamI mamatvA-haMkAramuktaH susamAdhizAlI // 203 / / - 17 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAdhibhAjAM vyavahArakAle, maitryAdirUpA'pi hi cittvRttiH| ekAntazuddhau tviyamiddhasiddha- jyotiH samApattimayI prsiddhaa|| 204 / / sphuTIbhavatyAptavacovimarzAt, tadvAsanAsaMgatadharmato vaa| kSamAdirUpo'pi dazaprakAro, dharmaH samAdhau paripAkabhAji // 205 // dharmasya mUlaM hi dayA dayAyAH, kSameti saMcintya bhavanti sntH| kRtAparAdhe'dhi na kopabhAjaH, kSamAsamAdhAnazamAbhirAmAH // 206 // guNA vinA no vinayaM kadAci-damArdave no vinyprtheti| anunnatAnizritaninidAnAH, samAhitA mArdavazAlinaH syuH // 207 / / nAnArjava: zuddhyati nApyazuddho; dharme sthiro dharmamRte na mokssH| sukhaM na mokSAcca vineti sAdhuH, samAdhimAnArjavamabhyupaiti // 208 // yad dravyadehopadhibhaktapAnAdhikArakaM shaucmshuddhihaanaat| samAdhinIreNa kRtaM tadeva, pAvitryabIjaM prayatAtmanAM syAt // 209 // tyaktvA''zravAn paJca niruddhya paJce-ndriyANi hatvA caturaH kaSAyAn daNDatrayIjit susamAdhireti, drAk saMyama saptadazaprakAram // 210 // samAhito bandhudhanAkSazarma-tyAgAt parityaktabhayapravAhaH / nityaM parityaktatanuzca rAga-dveSau tyajet tyAgaguNAnmahAtmA // 211 // ajihmabhAvAt tanucittavAcA, satyaM visaMvAdaviparyayAcca / caturvidhaM cArusamAdhiyogA-zcaturgaticchedakRdAdriyante // 212 // AbhyantarasyAbhyudayAya bAhya-mAbhyantaraM bAhyavizuddhaye c| tapaH prakurvanti mana:samAdhe-dhRtvA''nukUlyaM jinshaasnsthaaH|| 213 // glAnina yatrAsti na cAkSahAni-ryatraidhate brahma na roSavArtA / yasmin jinAjaikavazaMvadatvaM, samAdhizuddhaM kathitaM tapastat // 214 // tyajanti kAmAn munayo'tra divyA-naudArikAMzca trividhostridhA yat / brahmaitadaSTAdazabhedamuccaiH, samAdhibhAjaH parizIlayanti / // 215 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAme kule vA nagare ca deze, na yA manAgapyupadhau ca muurchaa| hatArativyAdhisamAdhibhAjAM, dharmaH pro'kiNcntaa'bhidho'ym|| 216 / / samAdhisaMzuddhadazaprakAra-dharmAvalambI paramArthadarzI / cAritragjJAnatapa:sametaH, svAdhyAyasaddhyAnarato mahAtmA // 217 // lubhAnapiNDagrahaNena yAtrA-mAtrAdhikAro nvkottishuddhyaa| samagrazIlAGgasahasradhArI, bandhapramokSAya kRtaprayatnaH // 218 // samApya sarvaM vacanasya yoga-masaGgayogaM svarasena kurvn| azUnyabhAvAcca vikalpahAneH, suptatvajAgrattvadazordhvagAmI // 219 // buddhaH sudhIrekavidekarUpaH, saMchitrazokazca susaMyatazca / AtmapravAdopagataH sugupto, ramyaH susAmAyikabhRt samityA // 220 // dharmArthavRttirnaca kiirtipuujaa-stkaarlaabhaarthityaa''vilaatmaa| adhyAtmapUto dhutapApakarmA, dhiyA niyAgapratipattimattyA // 221 // vijJAtabhUyobhavasindhudoSo, vairaagyrnggaamRtvaasitaatmaa| gAmbhIryasindhurjagato'pi bandhu-muktaH parAzAbhidhanAgapAzAt / / 222 / / AsaktimAnAtmaguNodyame'nya-kathAprasaGge badhirAndhamUkaH / kriyAsahasrAsulabhaM labheta, nirgranthamukhyaH svadayAvilAsam // 223 // vikalpahInAM svadayAM vadanti, vaikalpikImanyadayAM tu dhIrAH / tatrAdimoktA kila mokSahetuH, parA punaH svargasamRddhidAtrI // 224 // rakSAmi jIvAniti hRdvikalpaH, puNyAya hanmIti ca paatkaay| tatpuNyapApadvitayaM ca bhAti, samAdhisiddhau sphuTamekarUpam // 225 // phalaikarUpe bhuvi puNyapApe, na saMgirante vyvhaarmttaaH| samAdhibhAjastu tadekabhAvaM, jAnanti haimAyasabandhanItyA // 226 // puNyasya pApasya ca cintyamAno, na pAratantryasya phalasya bhedH| samAhitAH puNyabhave sukhe'pi duHkhatvameva pratiyanti tena // 227 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ramyaM sukhaM yadviSayopanItaM, nrendrckitridshaadhipaanaam| samAhitAstajjvaladindriyAgni-jvAlAghRtAhutyupamaM vidanti / / 228 // samAhitasvAntamahAtmanAM syAt sukhe'pyaho vaiSayike jihaasaa| . ko vA vipazcinnanu bhoktumicche-nmiSTAnnamapyugraviSeNa yuktam // 229 // kiM kAsitairbhogasukhairanityai-rbhayAkulairasvavazaizca tucchaiH| adabhranityasvavazAbhayodya-tsamAdhisaukhyAya budhA yatante / // 230 // . anekayalaiviSayAbhilASo-dbhavaM sukhaM yallabhate sraagH| samAdhizAlI tadanantakoTi-guNaM svabhAvAllabhate prazAntaH // 231 // aniSTasaMgeSTaviyogaduHkhaM, sarAgavanaiti smaadhishaalii| . aGgIkRtaikAntikamuktyupAyaH, prazAntavedAratibhIkaSAyaH // 232 // jJAnI tapasvI paramakriyAvAn, smyktvvaanpyupshaantihiinH| prApnoti taM naiva guNaM kadA'pi, samAhitAtmA labhate zamI yam // 233 // surAsurANAM militAni yAni, sukhAni bhUyo guNakArabhAJji / samAdhibhAjAM samatAsukhasya, tAnyekabhAge'pi na saMpatanti // 234 // nUnaM parokSaM surasamasaukhyaM, mokSasya cAtyantaparokSameva / pratyakSamekaM samatAsukhaM tu, samAdhisiddhAnubhavodayAnAm // 235 // vaNig yathA ratnaparIkSayA drAk, parIkSya ratnaM labhate prmodm| jJAnI tathA''pnoti samAdhizuddhyA, brhmaanubhuuyopshmaikraajym|| 236 // prANapriyapremasukhaM na bhogA-svAdaM vinA vetti yathA kumaarii| samAdhiyogAnubhavaM vinaivaM, na vetti lokaH zamazarma sAdhoH // 237 // nirudhya loko'pi vikalpavRttI:, parIkSate cecchamazarma saadhoH| zakyaM nirAkartumidaM tadA syA-nmAdhuryavannAviSayo'pi vAcAm // 238 // jJAtaM zivaM dharmapadaM samAdheH, zamodayAdekamapi prdtte| bhUyo'pi nArthapratibhAsamAtraM, jJAnaM hitaM syAdasamAhitAnAm // 239 // 20 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ raiNe tRNe grANi ca kAJcane na, zatrau ca ca mitre bhavane vane c| bhave ca mokSe samatAM zrayantaH, samAdhibhAjaH sukhitA bhavanti // 240 // niraJjanAH zaGkhavadAzrayanto-'skhaladgatitvaM bhuvi jiivvcc| viyadvadAlambanavipramuktAH, samIravacca pratibandhazUnyAH // 241 / / zaratsaroMnIravizuddhacittA, lepojjhitAH, puSkarapatravacca / guptendriyAH kUrmavadekabhAva-mupAgatAH khaGgiviSANavacca // 242 // sadA vihaGgA iva vipramuktA, bhAruNDapakSIndravadapramattAH / zauNDiryabhAjo gajavacca jAta-sthAmaprakarSA vRSabhA ivoccaiH // 243 // durdharSatAM siMhavadabdhivacca, gambhIratAM mandaravat sthiratvam / prAptAH sitAMzUjjvalasaumyalezyAH, sUryA ivaatydbhutdiiptimntH|| 244 // sujAtarUpAstapanIyavacca, bhArakSamA eva vsundhraavt| jvalattviSo vahnivadullasanti, samAdhisAmyopagatA munIndrAH // 245 // gajAzca siMhA garuDAzca nAgA, vyAghrAzca gAvazca surAsurAzca / tiSThanti pArzve militAH smaadhi-saamyspRshaamujjhitnityaivraaH|| 246 // carIkarIti prazamaM samAdhi-sAmyaspRzAM dRglaharI jnaanaam| pAnthasya kiM padmasara:samIra-stApaM na nirvApayituM kSamaH syAt // 247 / / janA mudaM yAnti samAdhisAmya-juSAM munInAM mukhameva dRSTvA / candrekSaNAdeva cakorabAlAH, pItAmRtodgAraparA bhavanti // 248 // samAdhisAmyAduditAnmunInAM, harSaprakarSo vacanAd bhaved yH| gurutvamatyeti mahAnidhAna-lAbhena sArdhaM tulito'pi nAyam // 249 // sthirAsanA'zeSavikArazUnyA, smaadhisaamyaadbhutrnggbhaajaam| mudrA'pi mudrAjyasudhAsamudrA-mudrAmRtAMzudhutiraGgabhAjAm // 250 // apekSitAntaHpratipakSapakSaiH, karmANi baddhAnyapi jnmlkssaiH| prabhA tamAMsIva raveH kSaNena, samAdhisiddhA samatA kSiNoti // 251 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsAriNo naiva nijaM svarUpaM, pazyanti mohaavRtbodhnetraaH| samAdhisiddhA samataiva teSAM, divyauSadhaM doSaharaM prasiddham // 252 // babandha pApaM narakaikavedyaM, prasannacandro mnsaa'prshaantH|| tatkAlameva prazame tu labdhe, samAdhibhRt kevalamAsasAda // 253 // SaTkhaNDasAmrAjyabhujo'pi vazyA, yatkevalazrIrbharatasya jjnye| na yAti pAraM vacaso'nupAdhi-samAdhisAmyasya vijRmbhitaM tat // 254 // aprAptadharmA'pi purAdimAI-nmAtA zivaM ydbhgvtyvaap| samAdhisiddhA samataiva hetu-statrApi bAhyastu na ko'pi yogaH // 255 / / samAdhisAmyAstavapurmamatvA, matvA svabhAvaM dhRtazuddhasattvAH / na sehire'ti kimu tIvrayantra-niSpIDitAH skndksuurishissyaaH|| 256 // lokottaraM cArucaritrametad, metAryasAdhoH samatAsamAdheH / hRdA'pyakupyanna yadAcarma-baddhe'pi mUrdhanyayamApa tApam // 257 // strIbhrUNagobrAhmaNaghAtajAta-pApAdadhaHpAtakRtAbhimukhyAH / dRDhaprahAripramukhAH samAdhi-sAmyAvalambAt padamuccamApuH // 258 // karmakSaye heturitISTameka-maikAntikaM saadhusmaadhisaamym| udAhRtAstIrthakarairvicitrA, digdarzanAyAsya pare tu yogAH // 259 // rakSan zazaM meghakumArajIva-dvipo bhavaM yat prtnuuckaar| nirdiSTamavyaktasamAdhisAmyaM, tatrApi mArgAbhimukhatvabIjam // 260 // samAdhisAmyakramato hi yog-kriyaaphlaavnycklaabhbhaajH| AsAditAtyadbhutayogadRSTi-sphuraccidAnandasamRddhayaH syuH // 261 // samAdhimAhAtmyamidaM janAnAM, puraHsphuradrUpamato vidhitsuH| . vakSye vicitrAM ruciropamAnaiH, kathAM pavitrAmanusundarasya // 262 // kathA yadIyA nijavAkyabhaGgI-puNDrekSuyantropamitA mitArthA / rasaM yadutthaM bhavikAH pibanti, vinA'pyapekSAM khalu carvaNAyAH // 263 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhRtvA tRNaM yAti sitA svavaktre, drAkSA'pi sA saMkucati hiyev| vidhoH sudhA ca kSayameti bhItA, manye jitA yasya kathArasena // 264 // nijAM kathAM yaH kathayan sabhAyAM, ninAya sabhyAn maNidarpaNatvam / teSu prapannAH pratibimbabhAvaM, bhAvAH samagrA iti yatkathoktAH // 265 / / kathA yathArtheva matA munIndra-vairAgyahetuH kila klpitaa'pi| yatpuNDarIkAdhyayanaM dvitIye, prasiddhamaGge parikalpitArtham // 266 // neyaM kathA guNarathAdhvani matkRtA'pi, sthUlA'pi yAsyati satAM kimanugraheNa karpAsajAtimapi kiM na nRpopabhogyAM, kuryAt suzilpighaTanA paTanAmadAtrI caritamiha nijairguNaizca doSainikhilajanairanubhUyate yadantaH / zravaNapuTasudhAyatAM budhAnAM, bahirupamAnapadApitaM tadeva // 268 // yo yo bhAvo janayati mudaM vIkSyamANo'tiramyo, . bAhyastaM taM ghaTayati sudhiirntrnggopmaanaiH| magnasyetthaM paramasamatAkSIrasindhau yatIndoH, . kaNThAzleSaM praNayati ghanotkaNThayA drAg yazaHzrI: // 269 // // dvitIyaH stabakaH // ayamanusundaranRpatiH, kRpayaiva samantabhadrasUrINAm / kRtanarakayogyakarmA'pyavApa sarvArthasiddhisukham pUrvabhave'sya ca gurubhirvihitA parikarmaNA bahUpAyaiH / tata eva cittaratnaM kAntiM svAbhAvikI lebhe anye'pi ye bhavAmbudhimuttIrNA vividhaduHkhakallolam / . gurucaraNakRpaiva tarI, teSAmapi sarvazarmakarI // 2 // // 3 // .23 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // // 8 // ityAdau dharmagurobhavino dharmapradAnavidhivArtAm / pASANapallavodgamacamakriyAkAriNIM vakSye // 4 // astIha bhavAhvAna, -puramatulamadRSTamUlaparyantam / anyAnyajanmahaTTapra-vitatabahuduHkhasukhapaNyam citrAkulasugatAdikamatadevakulaM kaSAyasakalakalam / dRDhamohaprAkAraM, tRSNAparikhAvRtamalacyam . iSTaviyogApriyasaMprayogagambhIrakUpabahurUpam / vistIrNabhogasarasItanukAnanajADyagRharamyam avivekadvipazAlAvikalpanavaturagamanduroddiptam / niravadhikAmamanoratharathapracAronmathitamArgam AsIt tatra dramako, bhavajantustattvato vigatabandhuH / zabdAdiviSayakadazanaduSpUramahodaraH pApaH // 9 // viparItamatistattvAtattvagrahaNAddhanAdilobhAcca / duHsthazcAnupalambhAt saddharmakapardakasyApi // 10 // karmAridhvaMsibalAbhAvAd gatapauruSaH kSudhAkrAntaH / viSayabubhukSAnugamAt, sarvajJA'bhajanato'nAthaH duSkRtabhUmIluThanAd, dalitAGgo bandhadhUlidurlalitaH / mohAkulAzucicIrazcaraNabhRtAM nindyatAM prAptaH // 12 // viSayakadannAzArteruccAvacajanmanAmageheSu / bhrAntvA''datte tucchAM, sa nijAyurbhAjane bhikSAm // 13 // kuvikalpAstaddhetugranthAzca kutIthikAzca tasya tanum / . tattvAbhimukhyarUpAM jarjarayantIha DimbhagaNAH // 14 // tadvedanAvidhurito, nAnAgatiduHkhazokanirmagnaH / uccaiH pUtkurute'sau, na tu zaraNaM ko'pi tasya syAt // 15 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ unmAdo mithyAtvaM, sakalAkAryapravartakazcAsya / bhavati mahAtApakaro, jvara iva rAgo'tiduHkhAya // 16 // zamagharSaNakRtaharSaH; krodhaH kaNDUvivekadRgghAtI / ajJAnanetrarogo, hRdgrAhi dveSazUlaM ca // 17 // bhayazokAratijanyaM, dainyaM codvejakaM galatkuSTam / satkAryotsAhaharo, jalodarAbhaH pramAdabharaH // 18 // bhaktAzraddhA'virativratapathyarucipramAthinI gahanA / mUrcha vibhavAhaMkRtirupahatahRvRttisarvasvA // 19 // nirdalayanniva hRdayaM, saMkalpo vardhate mahAzvAsaH / arzoG kurAzca kAmA, avAcyagUDhAtipariNAmAH // 20 // ityAdibhAvarogairArto'sau zamavatAM kRpApAtram / . hAsyaH sarAgadaminAmanyeSAM krIDanasthAnam // 21 // pratibhavanamaTan bhikSAM, tallipsAvihvalaH sa tucchamatiH / / khidyati kUTavikalpairdhyAyannArtaM ca raudraM ca // 22 // yadi tAM bhikSA lapsye, yAsyAmi tadA tathA'hamekAnte / na yathA drakSyantyanye, bhokSye ca nirAkulastatra // 23 // avaziSTaM tu nidhAsye, dAsye mriyamANako'pi nArthibhyaH / ye lAsyanti, balAttaiH, saMha bADhaM yoddhamArapsye // 24 // evamalIkaM dhyAyati, na punaravApnoti kimapi niSpuNyaH / kathamapi kadanalezaprAptau tu jagattRRNaM vetti // 25 // karmAjIrNakaratvAt, kadannatulyaM dhanAdikaM labdhvA / tucchavibhavo'pi mUDho, jantuH svaM manyate zakam // 26 // rambhIyati nijalalanAM, mAnI nijamandiraM vimAnIyan / svargIyati svanagaraM, tridazIyati parijanaM ca svam // 27 // ' 5 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahato labdhvA vibhavaM, malinaH prAyeNa mAti no hRdaye / sthagayati jagajjaladharo, jalarAzerAttajalabhAraH // 28 // tadasau kadannalezaprAptyA dRptaH zRNoti vijJaptim / / nogramadasannipAtaH, pazyati na paraM ca mohAndhaH // 29 // auddhatyakIlakahato, na grIvAM nAmayatyupanatAnAm / gAravamarudvikArAnna bhASate stabdhajihva iva . / // 30 // anugamyamAnapAryo, mahAjanairbaddhamuSTirastamatiH / na ca pazyati na ca jalpati, dhanagarvahato mRtakatulyaH // 31 // ayamIdRggatapuNyo, raGko jJAnAdiratnavikalatvAt / zocyo bhavati munInAmindropendrAdirapi lokaH labdhvA kadannalezaM, zakAdapi zaGkate sa bhuJjAnaH / bhayameti niHspRhAdapi, pAtrAt kSudratvadoSeNa // 33 // kAryAntaramapi kurvana, vapuSA tadrakSaNodyato manasA / avadhIrayati sa dharma, na vetti lokadvayaviruddham // 34 // tasya dramakasya tatastena kadannena pUrite'pyudare / vRddhimupaiti bubhukSA, na tu tRptirbhavati bhasmakinaH // 35 // grISme yathA davAnalataptasya tRSAditasya pathikasya / tRptiH svapne nAmbudhipAnAd viSayaistathaivAsya // 36 // viSayakadannamanAdau, saMsAre'nantazo'munA bhuktam / na ca hukRtaM kadApi, kSutkSAmeNekSitaM zUnyam // 37 // laulyena bhuktametat, kurute karmANusaJcayAjIrNam / tadudayajIrNaM tasya ca, narakAdivisUcikA datte // 38 // taccAru manyate'sau, tathApi khalu bhojanaM viparyAsAt / svAdaM na tu vetti mahAkalyANacAritrabhojyasya . // 39 // : 26 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhrAnto'sau nagare'sminnanantazo'dRSTamUlaparyante / na ca niviNNaH kathamapi, kadannaviSayaikalubdhamatiH // 40 // tatra ca nagare rAjA, susthitanAmA trilokavid bhagavAn / sattvAnAmupakArI, kurute rAjyaM sukhaprAjyam // 41 // sadanamAMsya prAptaH, shaasnmymnbhidRssttpuurvshri| prAvezayat kRpAluH, svakarmavivaraca taM dvAHsthaH // 42 // rAgAdayo'pi santi, dvA:sthAH pratibandhakAstu te tatra / zAsanabAhyo liGgI, pravezitastairyato'bhihitaH // 43 // yastu svakarmavivaro, dvA:sthastatra kSayopazamanAmA / udghATya granthimasau, pravezakastattvato bhavati // 44 // tena pravezito'sau, dadarza zucimandiraM mahArAjaH (mahArAjJaH) / jJAnAdiRddhikalitaM, caritracandrodayollasitam // 45 // janitAnandaM lokaiH, sUnRtatAmbUlabhRtamukhaiH zaminAm / zucidarzanakapuraM, zIlAGgasahasratatakusumam . // 46 // gurukaruNA'gurudhUpaM, prasRmaratarabhAvanAmRgamadADhyam / dhyAnajalayantralaharIzamacandanalepahatatApam // 47 // dRSTAzca tena lokAstatra sthagitAndhakUpamohabharAH / apahastitamRtyubhayA, nijitamithyAtvavetAlAH // 48 // dainyautsukyajugupsA'raticittodvegatucchatArahitAH / gAmbhIryaudAryadhRtismRtisahitAH satatAnandAH // 49 // gAyantaH svAdhyAyairvaiyAvRtyavidhinA ca nRtyantaH / valganto jinajanmAbhiSekayAtrAdiharSabharAt // 50 // utkRSTasiMhanAdaM, pradarzayantaH pravAdinAM vijayAt / AnandamaIlagaNaM, pravAdayantazca dharmadine (catubhiH kalApakam) // 51 / / 20. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatra nRpA bahirantaH zAntA dIptAzca sUrayo dRSTAH / mantrivarA jJAtAro, gUDhArthAnAmupAdhyAyAH // 52 // gItArthA varayodhAH, paretabhartuH puro'pi bhayarahitAH / .. bhAvApanmagnAnAmuddhartAraH kulAdInAm upakAriNaH padadvayadakSA gaNacintakA niyuktAzca / talavargikAzca sAmAnyabhikSavo vihitagurvAjJAH // 54 // AryAH sthavirA lokAH, pramattalalanAnivAraNodyuktAH / zucidharmazIlalIlAlalanAzca zrAvikAvargAH // 55 // zrAddhagaNA bhaTanikarA, dhyAyanto jinavaraM mahArAjam / . gurujananirdezaparA, naimittikanityakarmakRtaH // 56 // puNyAnubandhipuNyaM, datte vairAgyakAraNaM bhogam / / iti ye divyA bhogA, dRSTaM taiH sadanamidamiddham // 57 // susthitanRpasya zAsanamandiramIdRzaM sa saMprekSya / vismayamayAd vizeSa, sonmAdatayA tu nAjJAsIt // 58 // jAte hi karmavivare, jijJAsurbhavati jinamate jantuH / mithyAtvAMzonmAdairna tu bhavati vizeSasaMvittiH // 59 // pUte hRdayAkUte, sphuritaM punarasya labdhabodhasya / / yena pradarzitamidaM, sa dvA:stho me mahAbandhuH // 60 // jijJAsA'pi mameyaM, mudamiyatImasya karuNayA datte / ye'tra vasantyatimuditA, dhanyAste dhUtatApabharAH // 61 // atha saptarajjubhUmikalokaprAsAdazikharaniSThena / susthitanRpeNa sa kRpAdRSTayaikSyata cintayannevam // 62 // mArgAnusAritAyA, bhadrakabhAve pravartamAnasya / bhagavaddarzanametad, bhagavadbahumAnabhAvena // 63 // - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 64 // // 65 // // 67 // // 68 // bhagavadavalokaneyaM, proktA mArgapraNAlikA sadbhiH / dravyazrutAd vinainAM, sthUlajJAnaM na cAndhyaharam tAM tatra rAjadRSTi, niSatantI tanmahAnasaniyuktaH / / niravarNayadupayogAdAcAryo dharmabodhakaraH dadhyau cAyaM citraM, kimidaM yadarzanena vizvavibhoH / bhavati tribhuvanavibhutA, bIbhatso'yaM punardramakaH dRSTagurukarmabhAre, prollasitAkANDasamucitAcAre / paurvAparyavirodhAt, sugurozcinteyamucitaiva sa tadA'sya nizcikAya ca, hetudvayamatrabhAvibhadrasya / dvA:sthapravezanamado, dRSTau ca manaHpramoda iti bhavati pramuditamantaryasyaitad bhavanamIkSamANasya / atyantavallabho'sau, samrAja iti prasiddhamidam / jAto manaHpramodazcAsya yadetaddidRkSayA'nukalam / rogArte api netre, pronmIlapatIva jijJAsuH . pravacanalave'pyadhigate, vikasitavadano bhavatyadRzyo'pi / dhUlIdhUsaritAGgaM, romAJcayati kriyAlezAt karmavivaraprasAdAjjinazAsanapakSapAtabhAvAcca / tadayaM dramako'pi gamI, kalyANaparaMparAsthAnam iti nizcitya sa mArgAvatAraNe bhAvato'bhimukhabhAvAt / tasya samIpaM gacchati, dAtuM bhikSAM tathA''hvayati loko'yamanAdyananto, jIvastAdRgbhavo'sya karmakRtaH / tat puNyapApabhedAd, dvividhaM sukhaduHkhayorhetuH prayateta tatsukhArthI, dharme'dharmAtpunarnivarteta / idamupadezarahasyaM, bhikSAhvAnopamaM jJeyam // 70 // // 71 // // 72 // // 74 // // 75 // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagadasadidamityAdyA, vacanamidaM zRNvato'sya rorasya / / kSIyante kuvikalpA, anAdidurvAsanAjanitAH // 76 // naSTA viDambanaparAstadamI durdAntaDimbhasaGghAtAH / jAto'thAbhimukho'sau, zuzrUSustadvacaH kiJcit // 77 // parahitakaraNaikarataH, prAha tataH prabhumahAnasaniyuktaH / AcAryaH ziSTA me, pramANamiti manyamAnaM tam // 78 // pAti piteva patantaM, bandhurivAnayati mArgamatisaralam / mitramivAdizati hitaM, dharmo mAteva puSNAti . // 79 // maNikanakarajatakUyaH prApyante cAGganA jitApsarasaH / surasadanazivasukhAnyapi, jinadharmAnugrahAdeva // 80 // garjadgajarAjilasadvAjivirAjitaMmudAravArastri / rAjyaM zarmaprAjyaM, dharmAdevApyate puruSaiH // 81 // asthApayaditi vANyA, tamasau bhikSAcarocite deze / cittAkSepAbAne, prathamAne mAnasavilAsaiH // 82 // visphAritAkSiyugalaH, samunnamatkandharastato dramakaH / tyaktavikathAkaSAyo, bhAvitahRdayaH smitAsyo'bhUt // 83 // bhikSAM mahAnasapatiH, parijanamAdiSTavAnatho dAtum / dAnAdidharmabhedaM, samucitazaktyA kuruSveti / atha ca mahAkalyANaM, paramAnnaM pUrNadharmamatisarasam / dAtuM tasmai puSTikRdupasthitA taddayAduhitA // 85 // atrAvasare dramakastucchAbhiprAyakRtaviparyAsaH / . dadhyAveSa suveSaH, svayamAhUya kva neSyati mAm // 86 // nUnaM vijane nItvA, bhikSAyA bhAjanaM bhRtaprAyam / .. uddAlayiSyati mametyAsIt kiGkAryatAmUDhaH // 87 // 30 // 84 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 88 // kSetreSu niyojya dhanaM, santyAjya kalatraputramitragaNam / dIkSAM mamaiSa dAsyati, hA muSito'smItyasau bhItaH tAvat tRSNAvRddhyA, mUrchatizayAnmanovizoSAcca / saMrakSaNAnubandhAnimIlite locane tena // 89 // samaraGkanRpe'pi vidan dharmAcArye dvijAtivaddhaurtyam / bhadrakabhAvatyAgAdabhUdasau kASThakIlanibhaH // 90 // tadayamalIkavikalpairAsId gurusaGgavarjanaikarataH / / bhinnagranthirapi drAgudayAnmithyAtvapuJjasya // 91 // Adatsveti vadantI, jAnIte naiSa gurudayAkanyAm / tadasaMbhAvyaM dRSTvA, dadhyau ca mahAnasaniyuktaH // 92 // nAsyAH khalu bhikSAyA, yogyo'yamabhadrakaprakRtibhAvAt / yadvA'sya naiSa doSo, doSo'yaM rogajAlasya // 93 // yadvanmahAjvarAtaH, pathyAnaM bhoktumicchati na pApaH / mithyAtvamohamUrkhapranaSTabuddhistathA dharmam . tatkathamayamaparogaH, syAditi saJcintya cedamudabhAvi / asti mama bheSajatrayamArogyavidhau kSamaM hyasya prathamaM vimalAlokaM, tad jJAnaM sarvanetrarogaharam / dUravyavahitasUkSmAtItArthodbhAsanapaTiSTham // 96 // tattvaprItikaraM ca dvitIyamiha tIrthavArisamyaktvam / tat sarvarogatAnavakAraNamunmAdavidhvaMsi // 97 // bacca mahAkalyANaM, tRtIyakaM tadidameva paramAnnam / ajarAmaratvahetuzcAritramazeSarogaharam // 98 // parimocayAmi rogAt, tadenamamunauSadhatrayeNApi / anukampayA balAdapi, citte teneti vinyastam - // 99 // 31 // 94 // // 95 // paNApa / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tata AdAya zalAkA, vinyasyAgre tadaJjanaM divyam / AdhUnayato grIvAM, tasyAnenAJjite netre . . // 100 // tasyAcintyaguNatvAt sadyo'muSyAtha cetanA''yAtA / .... netre sphuTamudghaTite, naSTA iva tadgadAH sarve // 101 // AhlAditazca sa manAk, tathApi bhikarakSaNAkUtam / / prAgabhyAsAnna gataM, tena tato naMSTukAmo'bhUt // 102 // naSTavivekasyApi, pratibodharmatirmuroriha zalAkA / taddAkSiNyavidhibhavaM, sattvaM cAgre'JjananidhAnam // 103 // . bhadra ! na kathamehIti, prazne yavyaktavacanametasya / . na kSamiko'haM zramaNAstadgrIvAdhUnanena samam // 104 // itthamapi madanurodhAdAgamanAbhigrahastvayA grAhyaH / iti guruNokte tasyopagamo netrAJjananyAsaH // 105 // atha gacchataH pratizrayamanudinamanupAdhimuniguNAlokAt / yA bhavatyavivekakalA, sA naSTA cetanA''yAtA // 106 // netrodghaTanaM caitad, yA bhUyo bhavati dharmajijJAsA / sA netrarogazAntiH, pratikalamajJAnavilayo yaH // 107 // AhlAdazca jJeyo, vilayAdAndhyasya zamalavAnubhavaH / / viSayeSu tattvabuddhibhikSArakSAzayAnugamaH // 108 // vyavahArazrutalAbhe'pyadhigamasamyaktvazuddhyabhAvena / prathamadazAyAM samyagdRzo'pi na ca naiSa sambhavati // 109 // tenAticAravidhuro, mRgayiSyante nu mAmime munayaH / . iti tAnna paricicISati, taducyate naMSTukAmatvam // 110 // piba tattvaprItikaraM, paya iti taM prAha gururathAJjanataH / . saMprekSya jAtacetanamicchati sa tu na sma tatpAtum . // 111 // . 33 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAryaM hitaM balAdapi, jAnannityatha kRpAparItamanAH / cikSepa tasya vadane, tatsalilaM sa svasAmarthyAt // 112 // dravyazrutasaMprAptau, samyaktvaguNopavarNanaM samyak / udakanimantraNakalpaM, dharmAcAryasya vijJeyam // 113 // dRSTatyAgAdRSTAzrayaNAbhyAM kiM svavaJcanena mama / iti yA zaGkA zrotustucchatvavazAdaniccheyam // 114 // tatpratibodhAya guruH, kathAprasaGgena varNayatyartham / / kAmaM ca tatra haSyati, so'bhyastArthAnusaMdhAnAt // 115 // zravaNAbhimukhyakaraNAt saphalo'yaM yatna iti guruH pratiyan / kAmArthahetubhUtaM, dharmaM bhAvena varNayati // 116 // yastulyasAdhanAnAM, phale vizeSo'pahetuko nA'sau / iti sukhaduHkhanidAne, dharmAdharmo durapalApau // 117 // tatrAkhilabhAvAnAM, heturadharmaH, kilAprazastAnAm / dharmastu sundarANAM, tenAsAveva puruSArthaH / // 118 // atha sa prAha na dharmaH, kathaM na kAmArthavad dRzoviSayaH / / gururAha bhadra ! pazyati, vivekyamuM naiva mohAndhaH // 119 // trividho dharmo hetusvabhAvakAryaprabhedato gaditaH / sadanuSThAnaM hetustatredaM dRzyate vyaktam // 120 // dvividhaH punaH svabhAvo, nirdiSTaH sAzravastaditarazca / AdyaH satpuNyAtmA, vinirjarAtmA dvitIyastu // 121 // asmAdRzA'numeyo, dvividho'pyayamatra yoginAM dRzyaH / kAryaM sundarabhAvAH, pratyAtmasphuTatarAste ca // 122 // zAstrAnubhavajJAnAt trayamidamiha pazyatA na kiM dRSTam / pazyAmItyabhilApe, tantraM khalu viSayatAbhedaH // 123 // .33 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itaradvayasaMpAdakamiha sadanuSThAnameva cAdeyam / gRhiyatidharmavibhedAd dvividhaM samyaktvamUlaM tat .. // 124 // punarAhAsau bhagavan ! kiM samyaktvaM na tanmayA vidhRtam / / . gururAha bhadra ! devaH, sarvajJo dhvastabhAvaripuH // 125 // tadabhihitAzca padArthA, jIvA'jIvAdayo navAvitathAH / / ratnatrayaM ca dharmastadabhihitaH zivapurasyAvA // 126 // taccAriNazca guravo, vandyA iti buddhireva samyaktvam / zaGkAdidoSarahitaM, gamyaM prazamAdibhiliGgaiH // 127 // iti kathayatA bhagavatA, tIrthAmbhaH pAyito. balenAsau / . mohakSayopazamato, naSTaprAyastadonmAdaH // 128 // atha nirgatadAhArtirdadhyau hA kathamayaM mahAtmA'pi / vaJcakabuddhyA dRSTo, dRkpaTutAsvAsthyaheturme // 129 // yA'yogye'pi mayi kRpA, yogyeSviva bhagavato'jani prathitA / sarvatra varSataH khalu, jalameSA jalamucaH prakRtiH // 130 // iti bhAvayan vimuJcati, raudratvamasau madAndhatAM tyajati / RjutAM gacchati rAgaM, zithilayati tanoti na dveSam // 131 // . abhinivizate ca tattve, tattvadhiyaM tyajati dhanakalatrAdau / lakSayati guNavizeSa, smarati svAcAradoSaM ca // 132 // abhisaMskAraprabhavAH kuvilpAstasya kusamayollasitAH / caNDapavanAd ghanA iva gurusaGgAdeva parigalitAH // 133 // yayuradhigamasamyaktvAt sahajAzcAzanIyazaGkAdyAH / . dhanaviSayAdiSu mUrchA, digmohasamA tu na nivRttA // 134 // yadvazago'yaM jIvaH, zAstrArthajJo'pi mUrkhatAM bhajate / . pazyannapi ca na pazyati, kartuM zaknoti na nivRttim // 135 // . 4 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha taM kadannamUrchitamabhivIkSya muhurmuhurdazaM dadatam / nijapAtre tadbhAvaM, jJAtvA''ha sa dharmabodhakaraH // 136 // kanyApradIyamAnaM, "nAdatse kiM nu mUrkha ! paramAnam / kiJca kadanne gRddhaH, svayaM svavairitvamAcarasi // 137 // asmAd bhavanAd bAhyAH, sattvAstiSThanti duHkhitA bahavaH / na ca te prabhuNA dRSTA, iti nasteSvAdaro nAsti // 138 / / tvaM punaretad dRSTvA, tuSTastenAsi vallabho nRpateH / tattvayi dayAlavaH smo, bhRtyA bharturmano'bhijJAH // 139 / / prabhurayamamUDhalakSo, nApAtre dRgvilAsamAdhatte / vyabhicAritazca mArgAvatArahetustvayA'smAkam // 140 // Adatsva jJAnaphalaM, tavratabhikSAM tyajA'nagha ! kadannam / pazyasi kiM na vimohAnihApi zaminaH sudhAtRptAn // 141 // ityabhihitaH sa bADhaM, dhRtavizvAso'pi rasavatInAthe / bhajate tasya kadannatyAjanavacanena vihvalatAm // 142 // dainyamavalambya sa tataH, prAha vaco bhagavatAM pramANamidam / klezenArjitametat, tyaktuM tu na bhojanaM zakyam // 143 // nirvAhakamidamazanaM, mama bhavatAM tvekadivasamupayuktam / tat satyasmin deyaM, yadi ditsA bhavati pUjyAnAm // 144 // atha sUdo dharmagururdadhyau hI mohajRmbhitaM duSTam / / 1 sapanAyA, paramAna manyata tRNavat // 145 // tadapi tapasvinamenaM, mohApohAya zikSayAmi punaH / punareti tamaHpaTalaM, ravireva punarvinAzayati // 146 // jIvasya dezanA khalu, yogyatvamanekazaH kRtA kuryAt / mRtkumbho'pi zilAyAM, padamAdhatte na kimupAyAt // 147 // 34 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhyAtveti tena bhaNitaM, bhadra ! na jAnAsi kiM tava zarIre / etatkadanamUlA, rogAzcitte viparyAsAH // 148 // svayameva hAsyasIdaM, svAdaM jJAsyasi yadA madannasya / na hi mAlatIrasajJo, bhramati bhramaraH karIravane // 149 // AzcaryakRttvayA kiM, dRSTAJjanasalilayona me shktiH| muJcedaM visrabdhastatkalyANaM gRhANedam // 150 // klezArjitamidamiti yA, tyAgAbuddhirna sA'pi tava yuktA / yadidamata eva heyaM, klezAGgaM klezarUpaM ca // 151 // vaiSayikasukhAbhAse, cAritrasukhaM svabhAvajaM tyaktvA / . . badhnAti ratiM na kRtI, sukRtI yaduvAca vAcakarAT // 152 // bhogasukhaiH kimanityairbhayabahulaiH kAGkitaiH parAyattaiH / / ... nityamabhayamAtmasthaM, prazamasukhaM tatra yatitavyam // 153 // nirvAhakatvamuktaM, prakRtigateyatpunaH kadanasya / kAdAcitkatayA matparamAnnasyA'tathAtvaM ca // 154 // tadapi na yuktamapathyaM, nirvAhe na paTu yatkadannaM te / / mama tu na kAdAcitkaM, vIryollAsenaM paramAnam (yugmam) // 155 // vigalitabhavaprapaJcaH, prazAntavAhI parISahairajitaH / munirupacitasvavIryo, nirvighnaM yAti zivasadanam // 156 // tatrAnantaM kAlaM, tiSThati bhayakhedaroganirmuktaH / tatprApakaM madannaM, tasmAnirvAhakamavehi // 157 // idameva tuSTipuSTikRdativIryavivardhakaM gadacchedi / tadidaM gRhANa bhUyA bhuktvedaM nRpatiriva sukhitaH // 158 // sa prAha balivardo, galiriva pAdaprasArikAM kRtvA / .. nA'laM tyAge'syAhaM, satyasmin dIyatAM deyam / // 159 // 35 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAtvA tannirbandha, kRpAparo rasavatIpatirdadhyau / satyapyasya kadanne, deyaM dezoparatirannam // 160 // pazcAd vijJAtaguNaH, svayameva vihAya viSayabhogamasau / lAsyati zuddhaM caraNaM, na dhairyakRd viSayamAdhuryam // 161 / / apasiddhAnto na mamApyevamupAye pravartamAnasya / vinirUpya sarvavirati, kathanIyA dezaviratiryat // 162 // prAk tatkathane hi bhavet, tatpratibaddhaM dRDhaM manaH zrotuH / itthaM cAnumatiH syAt, sUkSmaprANAtipAtAdau // 163 / / pradadau paramAnnalavaM, dhyAtvedaM saMjJitA dayA tena / satyeva tatkadanne, bhuktaM tenAtmanaH pAtre // 164 // taddezaviratirUpaM, pariNamamAnaM gadakSayaM cakre / galitA kSudhA'Jjanajalodbhavamajani sukhaM tvanantaguNam // 165 // atha sa prasRmarabhaktirnaSTabhrAntirbabhANa bhagavantam / anupakRtopakRto me, 'nAthA yUyaM vinAthasya // 166 // sUdaH prAha gururatho, nAthaH sarvasya jinamahArAjaH / / asmAbhistu tadAjJAnuvartibhirbhUyate satatam // 167 // sAmAnyato'pi ye'muM, sevante te krameNa zivabhAjaH / ye tu viziSya bhajantai, teSAmacirAdbhavati muktiH // 168 / / ye pApiSThAH sattvA, jAnanti na te'sya nAmamAtramapi / nUnamiha bhAvibhadrAn, svakarmavivaraH pravezayati // 169 / / yogAvaJcakazaktyA, tvamapi vibhuM vastutaH prapanno'si / icchAmo yojayituM, vizeSabhaktAvathAsya tvAm // 170 // sA ca gadatAnavAt syAt, kSaNe kSaNe bheSajatrayIbhogAt / tatsthevamatra bhavatA, bhuJjAnena trayamidAnIm // 171 // 30 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAsyati ca maddayA yat tadbhuktvA tvaM vizeSato nRpatim / ArAdhya tatprabhAvAd bhavitAsi nRpottamaprakRtiH // 172 // pramuditamanAstatastadvacanairatikomalaiH praNayagarbhaH / ... prAduSkRtya svAzayamAha dramako'nu gurusUdam // 173 // nAlaM pApastyaktuM, kadannamiti tatsamAdizAnyadataH / sa prAha naitadartho, yatno me tena mA bhaiSIH // 174 // atyAjayaM purA'haM, tavaiva hitakAmyayA kadannamidam / tubhyaM na rocate ced bhuGakSvAnnaM satyapIha, tadA // 175 // . yacca prAgupadiSTaM, tadatra bhavatA'vadhAritaM kiJcit / sa prAha nAvadhAritamatimUchitamattasadRzena // 176 // nAlamanAdyabhyAsAd dhanAdimUrchA vadatsvapi bhavatsu / bhakSitadadhivRntAko, nidrAmiva hAtumahamAsam // 177 // udvejikA tavAbhUt, pratibodhanagIrmama prasuptasya / prAptaM tanmAdhuryaM bhAvayatazcAntarAhlAdam / // 178 // AhUtaH pUrvamahaM, lAsyatyannaM mamAyamiti bhItaH / aJjitanetrastu balAnnazyAmItyAzayaM dhRtavAn // 179 // tIrthAmbu pAyitaH san, zaityaM gamito yadA punaH puujyaiH| paramopakArakatvaM, yuSmAsu tadA mayA'vagatam // 180 // parihara kadannamidamiti gadite paryAkulaH punarjAtaH / svayameSa na lAti paraM, tyAjayatItyuttarAzaktaH // 181 // .. satyasminme bhojya dehItyukte tvayA dayAdvArA / dApitamidamatihitatAM, bhuktvA'haM jJAtavAn bhavataH // 182 // vakti hi tattvenAsau, zakto'smi na mocane kadannasya / iti cintAkulitasya ca, bhavadvaco me hRdi na lagnam // 183 // 38 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na tyAjayAmi sAmpratamiti vacanena tvanAkulo jAtaH / tad brUta sAmprataM yanmamedRzasyApi kartavyam // 184 / / ityAkarNya dayADhyaH, prAha svAJjanajalAnamAhAtmyam / rAjJA proktaM yogyAyogyavibhAgaM ca taddAne // 185 // yogyebhya eva dattaM, guNAya khalu bheSajatrayaM bhavati / doSAyAyogyasya tu, dattaM taddugdhamiva phaNinaH // 186 // iha bhavane'yogyAzca, svakarmavivarapravezitA na syuH / dRSTyA pazyati rAjA, nAyogyAn kathamapi prAptAn // 187 // aklezena ca yeSAM, manasIdaM bheSajatrayaM ramate / te'tra susAdhyA yatnakramabodhyAH kRcchrasAdhyAstu // 188 // yebhyo na rocate tu, krameNa viniyojyamAnamapyetat / dveSTAro dAtRNAM, narAdhamAste kilAsAdhyAH // 189 // nRpadRSTo lakSaNatastatra tvaM kRcchrasAdhya evAsi / balinastavAGgarogA, gadakSayo nAtiyatnamRte // 190 // tadvatsa ! prayata: san, nirAkulo'traiva nRpagRhe tiSTha / lAtvA kanyAhastAd bhuJjAno bheSajatritayam // 191 // tena tathetyukte'sau, cakre paricArikAM dayAM tasya / bhuGkte taddattamayaM, kadannayagAnna cAdriyate // 192 // upadaMzatAM vrajati tanmohena kubhojanaM tuM bahu bhungkte| viniyuGkte ca kadAcit, tadvacasaivAJjanaM ca jalam // 193 // pratidinamevAdriyate, dhanasAdhanamantarA'ntarA tu gRhii| bhajate gurUparodhAd viratiM jJAnaM ca samyaktvam // 194 / / bhUrimahAkalyANaM, saMbhramatastadatha gurudayAdattam / / nidadhAti kapara'sau, bhuktvA'lpaM helayA zeSam // 195 // 36. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 196 // // 197 // // 198 // // 200 // // 201 // yAti tadannaM vRddhi, tatsAnnidhyAt prahRSyati tato'sau / taddhetumanabhijAnan, tritaye zithilAdaro bhavati jAtA rogAM yApyAstritayAsvAdAdanAdareNApi / bahulApathyAhArAt, kvacidvikAro'pi tasyAsIt zUlaM dAho mUrcha, jvaraH kva cicchadireva jADyaM ca / hRtpArzvavedanA''sIt, vacidunmAdo'pyarocakatA gRhNAti mandavIryaH, kAnicideva vratAni tIvradhiyA / gurudAkSiNyAtkAnicidayamiha zeSasya nikSepaH IdRzamapyanuSaGgAt tatparamAnnaM dhanAdivRddhyai syAt / seyaM kadannavRddhirjeyA paramAnnasambandhAt taddhetorajJAnaM, dharmAnAdaraskRto viparyAsaH / tritaye zithilAdaratA, dhanavRddhau bAlavacceSTA mandAdapi saMvegAna, yApyatvaM yacca bhAvarogANAm / sA prabalahetvayoge, tanutA'nAviSkRtAvasthA teSAmeva vikAro'bhivyaktiH prabalahetusamparkAt / dharmo'nAdaravihitastatra trANaM na kasyApi vyathayatyapathyadoSAdakANDazUlaM dhanavyayaviSAdaH / dahati pareAdAho, lumpati mUrchA'khilasvahRtiH kAmajvaro jvarayati, chardimardayati cottamarNakRtA / dhananiryAtanacintA, skhalayati jADyaM janAbhibhavaH saMyogaviyogAtirdalayati hRtpArzvavedanA hRdayam / mithyAtvakRtonmAdaH, pramAdamUlo'vasAdayati glapayati sadanuSThAbhe, pathye bhRzataramarocako gahanaH / iyatI bhuvamArUDhe'pyahaha vikArairna kiM kriyate 40 // 202 // // 203 // // 204 // // 205 // // 206 // // 207 // Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTvA gurusUdadayA, kadAcidatha taM vikAraluptAGgam / AkrandantaM kRpayA, provAca paropakAraparA * // 208 // rogAH kadannamUlAstava ye tAtena saumya ! nirdiSTAH / / navaM tebhyo mokSo, bheSajamaphalaM hyapathyabhujaH // 209 // prasarati mamApyakIrtistvattaH paricArikA tavAhamiti / na ca vaktuM zaktA'haM, haThavati na phalaM vacastanute // 210 // sa prAha mahAbhAge, tyaktuM naivotsahe svayamapathyam / vAraya tena tadicchAM, kAraya pathyAdaraM ca dRDham // 211 // stokastokamapathyaM, tvadvyApArAd bhaviSyati tyajataH / sarvatyAge zaktirmameti sApyetadanumene // 212 // atha sA'dhikaM kadannaM, bhuJjAnaM taM bhRzaM nivArayati / tena syAd gadatanutA, tyajati yadA sA na tatpArzvam // 213 // sA ca viniyojitA'sti, prAgevAzeSalokabodhAya / pIDyata eva vikArairiti tasyAM dUravartinyAm // 214 // dRSTvA'tha taM tathAvidhamanukampAM prApa dharmabodhakaraH / dadhyau nAyamanunnaH, pravartate na ca dayA'vyagrA // 215 // praticArikA'sya kAryA, tasmAdanyA sadaiva sannihitA / iti matvA sadbuddhi, pradadau paricArikAM tasmai // 216 // iti zikSitazca so'syAM, tvayA na vatsAdaroM vimoktavyaH / naiSA'lase prasIdati, durbhaga iva paNDitA vanitA // 217 // asyAM prasAditAyAM, vayaM prasannAstathA mahArAjaH / eSaiva tatprasAdyA, dAsyati madhye dayA'pi hitam // 218 // atha buddhyA'nugRhItaH, smaranasau dharmabodhakaravAcam / ' pathyAhArarato'bhUt, kadApi bhuGkte'nyadabhyAsAt // 219 // 41 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svapnendrajAlasadRzaM, saMsAraM manyate hi sadbuddhiH / taptAyaHpadadAnanyAyAd bhule'pi viSayasukham // 220 // jAtA caraNasukhAzA, tanuvAG manasAM vyathA nirnubndhaa| ahite'sya gRddhyabhAvAnnaSTaM bIbhatsarUpatvam // 221 // sadbuddheH sAnnidhyAt, kadanabhuktau sa lajjate bADham / . hatadoSakAmacArastadasau jAtaH sadAcAraH // 222 // pRSTA tena subuddhiH, kimivedamakANDatANDavaM jAtam / sA''ha stokakadannatyAMgopAyasya mahimA'yam // 223 // sa jagau nanu yadyevaM, tyajAmi tatsarvathA. kadannamidam / sarvAkulatArahitaM, yena prApnomi sukhamatulam // 224 // sA prAha sarvasaGgatyAgaH zreyAn paraM sati viveke| snehacchede phalavAn, viparItaphalo'nyathA hyeSaH // 225 // vasato gRhe'pyagRddhyA, yAnti zrAddhasya yApyatAM rogAH / kRtasarvatyAgasyApyabhilASavatastu vikRtAH syuH // 226 // zastramiva suprayuktaM, zatrUcchedAya bhavati cAritram / ahitAya duSprayuktaM, grAhyaM tatsamyagAlocya // 227 // iti sadbuddhivimarzAdISadolAyitaM manastasya / dadhyau patitamapi hitaM, tarupatanAnoccamapi tu phalam // 228 // ajani kadAlambanadhIranuvRttairatha caritramohAMzaiH / poSyaM kuTumbakaM me, kimanenAkANDakalahena // 229 / / pravrajyA bAhubhyAM, jalanidhitaraNaM nabhasvatA bharaNam / . vastragranthe: zirasA, vidAraNaM parvatasya tathA // 230 // carvaNamayoyavAnAM, mAnaM pAthonidheH kuzAgreNa / rAdhAvedhavidhAnaM, gamanaM nadyAM pratizrotaH // 231 // 2 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakto'haM naitasyAM, na vinA'pyenAM samagrasukhalAbhaH / tat kiM kurve sAmpratamiti saMdehAkulaH so'bhUt // 232 // bhUrimahAkalyANaM, bhuktvA'yamathAnyadA taponiyamaiH / bhakSitavAnalpataraM, prasaGgato'rthArjanakadannam // 233 // sa tataH sadannatRpteH, sabuddhaH sannidhezca tadapathyam / anvabhavat kvathitarasaM, malAvilaM lajjanIyaM ca // 234 // chittvA'tha rAgatantUn, svajanAdibhavaM vyalIkamanucintya / pravihAya pUrvapakSaM, punarabhilASasya dRDhabhAvAt // 235 // labdhvA rAjyaM dAsaH, kaH syAditi saMyame ratiM kurve / yadbhAvyaM tadbhavatAditi siddhAntaM sa jagrAha (yugmam) // 236 // atha sadbuddhiH proktA, tenedaM kSAlayAdhunA bhadre / mama bhAjanaM kadanaM, tyajAmi sarvaM hitAkAGkSI - // 237 // sA prAha praSTavyaH, kArye'smin cArudharmabodhakaraH / kAryataruna vikAraM, vicAraparirakSito yAti // 238 // nijanizcayapradarzanapUrvaM pRSTo'tha dharmabodhakaraH / yogyatvaM gItArthaiH saha paryAlocya jAnAnaH // 239 // atyAjayat kadannaM, vimocayaMstaM samastasaGgebhyaH / akSAlayacca bhAjanamAjanmAlocanAsalilaiH // 240 // AlocanAkhyasalilakSAlanamAhAtmyatazca tatpAtram / jAtaM tapanIyamayaM, vAkpAre divyavastuguNa: // 241 // anyadasaMyamajIvitamanyacca vadanti saMyamAyuSkam / iti gRhiyativarabhikSAbhAjanabheda: samayasiddhaH // 242 // tacca mahAkalyANakapUrNaM cakre mahAvratAropAt / jinacaityasaGghapUjAmahotsavastaddine vavRdhe // 243 // 43 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ medasvinI subuddhirjAtA muditazca dharmabodhakaraH / ullasitA tasya dayA, prItaM nRpamandiraM nikhilam // 244 // jAtazca yazovAdo, yo'yaM rAjJA'valokitaH samyag / tatsUdasyAbhimatastaddayayA pAlito vidhinA // 245 // sadbuddhyA'nugRhItastyaktApathyazca tatprabhAvena / sadbheSajasevanayA, vimuktakalpazca rogaughaiH // 246 // so'yaM no niSpuNyaH; kintu mahAtmA sapuNyako nUnam / na hi dAridyApAdakakarmahatazcakravartI syAt // 247 // atha tiSThato nRpagRhe, tasya dayAbuddhidalitadoSasya / ... na bhavati pIDA vyaktA, sUkSmA prAgdoSatastu syAt // 248 // atha sUkSmabhAvadoSapratighAtaparAyaNaH prazamapUrNaH / / parigalitalokasaMjJo, vaiSayikasukhe nirAkAGkaH // 249 // akSNovimalAlokaM, nidadhAtyaJjanamadhItaparamArthaH / tattvaprItikRdambhaH, pibati ca nityaM pavitrAtmA. // 250 // vidhinA bhuGkte ca mahAkalyANaM caraNakaraNacArumatiH / dhIdhRtirojaH svAsthyaM, prasphurati tato dhAmaharSazca // 251 // yaH pretaH prAgAsIda, devaH so'nena sAmprataM vihitaH / iti dharmabodhakayazomahimA jagati prasRmaro'bhUt // 252 // prathamadazAvairAgyAditthaM sphItAzayazcaraNamAnI / svaguNAsaGgavane'sau, krIDAM kartuM kadApi yayau // 253 // tatrAtmasaMstutilatAH, paranindAzalyapallavAtAmrAH / . visphAragAravaphalAH, pUjAkusumasmitA dRSTAH // 254 // tAdRzalatAbhirabhito, ramaNIyaM prekSya kila tadudyAnam / zayitastacchAyAyAM, vyayito yatno'JjanAdInAm . // 255 // 44 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suptotthitazca tasmin, pacelimaM phalamapUrvamAlokya / AsvAdya gataH sthAne, prastutakAryaM punazcake // 256 // bhuJAnasyApi mahAkalyANakamatha samagravidhiyuktam / prakupita iva vetAlaH punarunmAdo'tudad gAtram // 257 // jAtA jvarajarjaratA, mUrchakUpe ca mAnasaM magnam / dRSTvedRzaM tamAsIcintAbhAg dharmabodhakaraH (yugmam) // 258 // pRSTaM roganidAnaM, tenopekSAgataM na tatproktam / viSaphalabhuktirguruNA, jJAtA matinADikAgatyA // 259 // uktaM ca vatsa ! gAravaviSaphalabhukterasau vikArabharaH / cAritrasadanabhujAmapyayamatiduHkhakRd bhaNitaH // 260 // etatpratikriyAM tadguNavaitRNyAkhyaparamavairAgyam / sevasva yena na kadA'pyeSa vikAraH samudbhavati // 261 // AdyaM khalu vairAgyaM, viSayatyAgAya viSayavaitRSNyam / / jJAnAdivikAraharaM, guNavaitRSNyaM dvitIyaM tu . // 262 // zikSAmenAM labdhvA, tatpratikAraM vidhAya jAto'sau / avikRtanijaguNapAtraM, paramAnnarasAdatha svasthaH / // 263 // evaM yo yo doSo, yadA yadA bAdhate'sya sUkSmo'pi / tattatpratikriyAyAM, prakramate dharmabodhakaraH . // 264 // atha kRtasamastadoSapratikAraH pariNatoruguruzikSaH / vacanakSamAdisiddheradhigatadharmakSamAdiratiH // 265 // vacanakriyAprakarSAzrayAdasaGgakriyAsu labdharasaH / karmamalasyApagamAcchuklaH zuklAbhijAtyazca // 266 // khedodvegabhrAntikSepotthAnAnyamudrujAsaGgaiH / muktazca pRthacittairaSTabhiraSTAGgayogadharaH // 267 // 45 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madamadanamohamatsararoSaviSAdairadharSitaH satatam / / tulyAraNyakulAkulakAJcanatRNazatrumitragaNaH // 268 // dRSTiM sthirAM ca kAntAM, prabhAM parAM ca prasArayan dharme / dharmadhyAnAbhirataH, zukladhyAnaikatAnamanAH // 269 // zliSTaM vidhAya cittaM, sulInamapi. saMyame vitanvaMstat / AtmArAmaH zUnyaM, parabhAvavijRmbhitaM pazyan // 270 // ullasitasahajavIryaH, paMrizuddhasamAdhidRSTaparamArthaH / jIvanmukta: zarmA'nubabhUva bhavAtigaM kiJcit (saptabhiH kulakam) 271 // itthaM dramako'pi mahArAja ivAkAri dharmabodhakaraiH / / gurubhistanmAhAtmyaM, varNayituM nAlamindro'pi // 272 // anubhavasiddhaM cedaM, sAkSAd dramakopamo'pyahaM sadayaiH / / gurubhiH pravezito yajjinasamaye zarma kimapi labhe // 273 // vikalAnuSThAnAdapi, zuddhAnuSThAnatIvrabhAvayujaH / mArgapravezanaphalAdalAghavaM bhAvayAmi bhRzam // 274 // vimalAlokAt tIrthodakAcca yadrogatAnavaM bhavati / so'yaM guruprasAdaH, paramAnnalavasya lAbhazca . // 275 // evaM yeSAM guravo, bhaktyekavazA bhRzaM prasIdanti / bhavyA bhavanti puruSAste sarvazreyasAM pAtram // 276 // kiM taccitraM gururiha mahAzAstrasandarbhavedI, na svAyAsaM gaNayati rato nityamanyArthasiddhau / ambhovAho vrajati jaladhau kAmati vyoma vidyut, . tApavyApaM vahati hRdaye tatra kaH svArthalobhaH // 277 // jaDamapi kRtinaM gururvidhatte, kuTilamapi praguNIkaroti sadyaH / dhavalayati dharAtalaM himAMzuH, kumudavanasya bhinatti mahUM mudrAm // 278 // 48 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sUte'nambudharo'pi candrakiraNairambhAMsi candropalastadrUpaM picumandavRndamapi ca syAccAndanaiH saurbhaiH| sparzAt siddharasasya kiM bhavati no lohaM ca lohottamam, prApya zrIgurupAdapaGkajakRpAM mUryo'pi sUribhavet // 279 // jijJAsutAGkuravatI surUcipravAlA, jJAnAdipuSpakalitA smtaaphlaaddhyaa| hitvA karIvanatulyamupAyamanyaM, sevyA sadA gurukRpAtridazadruvalliH 280 // gurukRtagarimaprathApavitraM, dramakacaritramidaM nizamya samyak / ya iha vitanute tadaMhisevAM, tyajati na taM guNarAgiNI yazaH zrIH / / 281 // // 2 // // tRtIyaH stabakaH // atha prastUyate kItikathA pIyUSavarSiNI / anusundararAjarSezcandrojjvalaguNazriyaH jAyate parabodhAya, svasaMsAraviDambanAm / zraddhAvAn kathayan yadvaccakravartyanusundaraH asti svastimatI kSemapurI surapurIsamA / sukacchavijayasthAne, prAgvidehe manohare tatrArinArInetrAmbujAtojjvalayazombujaH / abhUd yugandharo rAjA, pratApajitabhAskaraH tasyAsInnalinI nAma mahiSI nalinekSaNA / vijitA rUpapIyUSasarasyA'psaraso yayA caturdazamahAsvapnasUcito janitastayA / puNyodayayutaH putraH, sudhAsnigdhendusodaraH // 4 // // 5 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // .... // 8 // or. // 10 // // 11 // // 12 // janakena puro jJAteH, sutajanmotsavakramAt / . pratiSThitaM ca tannAma, yathA'yamanusundaraH atha pravardhamAno'sau, kaumAre grAhitaH kalAH / tAtena yauvanasthazca, yauvarAjye nivezitaH gato'staM tatpitA bhAsvAn, nilInA nalinI tathA / rAjyAbhiSekaM tasyAtha, sAmantAH kartumudyatAH tAvat tatra samutpannaM, cakraratnaM jvlnmhH| . AvirbhUtAni zeSANi, sadratnAni trayodaza. .. gatAH pratyakSatAM yakSAdhiSThitA nidhayo nava / . cakravartIti sa nRpaiH, surairindra ivArcitaH kSemapuryAM sthitenaiva, sakalaM bhUmimaMNDalam / jitaM tenAmbarasthena, bhAnuneva pratApataH / dvAtriMzadbhiH sahasraizca, samA dvAdaza bhUbhujAm / kRto rAjyAbhiSeko'sya, divyAbharaNazAlibhiH sahasrANAM catuHSaSTyA, reme'sauM varasudhruvAm / . azItiM. pUrvalakSANAM, caturbhiradhikAM sukhI gato'tha pazcime kAle, dezadarzanakAmyayA / iSTAptau dakSiNAvarta, prAptaH zaGkhAhvayaM puram tatra cittaramodyAnaM, nRpaiH katipayairyutaH / yayau svAmIva devAnAM, devairAnandi nandanam ito haripurasvAmI, vijaye tatra vizrutaH / abhUd bhImaratho rAjA, subhadrA cAsya vallabhA samantabhadrastanayastayorAsInmahodayaH / tanayA ca mahAbhadrA, mahAbhadrAnukUladhIH // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // 48 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 19 // = // 20 // // 21 // // 22 // = ... // 23 // = // 24 // pArzve samantabhadro'tha, sukhopamagurorvatam / jagrAha pitarau pRSTvA, dvAdazAGgadharo'bhavat gurubhiryogyatAM jJAtvA, pade svIye nivezitaH / mahAbhadrA'pi saMprAptA, yauvanaM smarakAnanam gandharvapuranAthena, pariNItA divAkRtA / daivAdasau gato'staM sA, guruNA pratibodhitA lalau bhAgavatI dIkSAM, jAtA caikAdazAGgabhRt / pravatinI kRtA dakSA, gItArthA gurubhistataH anyadA viharantI sA, pUjyA ratnapuraM yayau / candrajyotsneva tArAbhiH, sAdhvIbhiH parivAritA rAjA magadhaseno'bhUt, tatra devI sumaGgalA / puruSadveSiNI jAtA, sutA sulalitA tayoH abhUtAM jananItAtau, taccintAdagdhamAnasau / zrutvA mAnyAM mahAbhadrAmAgatAM hRdi nanditau gatAvAdAya tanayAM, tAM praNantumupAzraye / dharmalAbhastayA dattaH, pradattA dharmadezanA tadvaco'budhyamAnApi, tasyAM snehamupAgatA / pUrvAbhyAsAt sulalitA, tanmukhanyastalocanA pravRddhasnehakallolAkrAntacittA'tha sA.tataH / sthAsyAmyenAM vinA nAhamityabhigrahamagrahIt atikaSTAd vacastasyAH, pitRbhyAM tatpratizrutam / svIkAritaM ca na grAhyA, pravrajyA'smadapRcchayA atha sA'nu mahAbhadrAM, vijahAra tamobhidam / nizeva zazino jyotsnAmekanirbandhabandhurA = // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // ___ = // 30 // 40 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 32 // // 34 // // 35 // karmodayAnna bodho'syAM, jAyate ca sphuTaH param / prakAza iva candrasya, meghAcchAdanato divi mahAbhadrA zaGkhapure, samAgatyAnyadA sthitA / nandasya zreSThino ghaMghazAlAyAM zilazAlinI zrIgarbhastatra rAjA'sti, nalinyAkhyA ca tatpriyA / upacArAnapatyArthaM, sA'napatyA'karod bahUn utpannaH puNyavAn jIvastasyAH kukSAvathaikSata / nizi prasuptA sA svapne, yathA ko'pi suvigrahaH pravizya me mukhenAGge, nirgatya ca gataH kSaNAt / nareNa kenacit sAdhU, bhatre sa kathitastayA tenoktaM te suto bhAvI, kevalaM pravrajiSyati / zIghraM kaJcid guruM prApya, tacchrutvA sA dadhau mudam jAtastRtIyamAse'syAH, zubhakarmamanorathaH / saMpUrito'sau zrIgarbharAjenAtulasaMpadA. asUta sA sutaM pUrNe, kAle ruciralakSaNam / / / saMtuSTo'cIkaradrAjA, tasya janmamahotsavam guruH samantabhadrAkhyo, jAtanirmalakevalaH / itaH samAgato'traiva, sthitazcittarame vane itaH sulalitA'jJAtA, vandituM taM pravartinI / gatA kathaJcit tatrAbhUd, vArtA putrasya bhUbhujaH uktaM bhagavatA'bhyastasatkarmA bahuzo hyayam / na sthAsyati gRhe dIkSAM, lAtvA bhAvI zrutArthavit tadAkarNya mahAbhadrA, hRSTA svopAzraye gtaa| itazca rAjaputrasya, tasya nAma pratiSThitam // 36 // // 37 // // 38 // // 39 // // 40 // // 41 // // 42 // 50 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 43 // // 47 // puNDarIka iti spaSTaM, kRtastatkaraNotsavaH / itazca sAsulalitA, kutUhalaparAyaNA vicarantI vaneM tatra, gatA sUri sma pazyati / varNayantaM guNAn bhAvibhadrabhUpAtmajanmanaH (tribhirvizeSakam) // 44 // zubhena karmaNA kAlapariNatyA'nukUlayA / ayaM hi nRgatau puryA, jAtaH zreyAMsi lapsyate // 45 // ayaM hi bhavyapuruSaH, sumatizceti sundaram / sarvamatrocitaM yogaH, kSIre khaNDasya khalvayam (yugmam) // 46 // tadAkarNya janAstuSTA, dadhyau sulalitA param / . bhedo'yaM janakAdeH kaH, kathaM bhAvi ca vettyasau iti zaGkAparA gatvA, vasatiM sA pravartinIm / papraccha sA'timugdhAM tAM, jJAtvA'vAdIt savistaram // 48 // astIha lokavikhyAtA, nRgatinagarI zubhA / anyAH sarvA nagaryo'syAM, magnAH, sindhAvivApagAH // 49 // asyAM devakulAkArAstuGgA meMrvAdayo nagAH / parvataH sarvataH sAlo, vizAlo mAnuSottaraH // 50 // varSAcalaparikSepAH, pATakA bharatAdayaH / videharUpo haTTAdhvA, vijayApaNapatibhRt // 51 // lavaNodadhikAlodau, mahArAjapathAviha / pATakaughAstrayo jambUdhAtakIpuSkarArdhakaiH // 52 // ko'syA varNayituM zakto, guNasaMbhAragauravam / mahApuruSaratnAnAM, bhUriyaM bhUritejasAm // 53 // enAM zAsti nRpaH karmapariNAmo mahAbalaH / nItimullaGghya yo vizvaM, tRNAyApi na manyate // 54 // 51 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa ca kelipriyo duSTo, nartayatyaGginaH sadA / te'pi taM nAtivartante, tatpratApapramarditAH // 55 // sa nArakAdirUpeNa, nRtyato vedanAturAn / kandataH prANino dRSTvA, prApnoti vipulAM madam // 56 // anAryakAryasajjaM ca, lokaM dRSTvA sa mAdyati / nATake dttdhiishcessttaavessaadivikRtaashye| // 57 // rAgadveSAkhyamurajaM, kubhAvAsphAlanonmadam / sUtradhAramahAmohaM, krodhamAnAdigAyanam / // 58 // AnandibhogavistAranAndImaGgalapAThakam / . vihitAstokabibbokakAmanAmavidUSakam // 59 // varNakaizcitralezyAbhivilasatpAtramaNDanam / yonyAkhyapravizatpAtranepathyavyavadhAyakam ' // 60 // dInatAkiGkiNIkvANaiH, kusaMjJAkaMsikAsvanaiH / uttAlaiH zaThatAtAlai, raGgarAgaizca matsaraiH // 61 // duSTadhyAnairabhinayairdhamibhistattvaviplavaiH / sphuTairardhAkSivikSepairyathAbhUtArthanihnavaiH // 62 // maNDapaizcittasaGkocairullocairvividhAzravaiH / . lokAkAzodare raGgasthAne vihitavismayam // 63 // pudgalaskandhasaMbandhazeSopaskarasaMcayam / kArayannATakaM lokAn, lIlAmanubhavatyasau (saptabhiH kulakam) // 64 // tasyAsId bhUpateH kAlapariNatyabhidhA priyA / svAhA svAhAbhujo yadvanniyatyAdyatizAyinI // 65 // praSTavyA viSame kArye, cittavRttirivAsya saa| pArvatIva mahezasya, vapurardhamadhiSThitA // 66 // para Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 70 // = saspRhaM mantrayatyeSA, purato bharturunmadA / yoni javanikrAM tyaktvA, pAtrairnirgamyatAmitaH // 67 // gRhyatAM stanyamambAyAH, saMhRtya ruditakriyAm / luThayatAM ca punadhUlyAM, zikSyatAM padacaG kramaH // 68 // viNmUtrairbhUyatAM bhUyo, malinairbAlacApale / paThyatAM paTu kaumAre, tAruNye bhujyatAM vadhUH // 69 // valIpalitabIbhatsarvArdhake bhUyatAM punaH / punaH pravizyatAM yonau, punarnirgamyatAmitaH ityevaM mantrayitvA sA'nantavArA viDambanAm / karoti lokapAtrANAM, svAbhISTArthavidhAyinI (paJcabhiH kulakam) // 71 // tayoH prayAnti daMpatyorvAsarAH snehanirbharAH / devI provAca rAjAnamanyadA rahasi sthitam / // 72 // Ihe putrasukhaM svAmitranyUnamaparaM tu me / sa prAha siddhamevedamAvayorAzayaikyataH / // 73 // prItA bhartRgirA devI, svapne prekSata sA'nyadA / mukhe praviSTo jaTharAnnirgataH sundarAkRtiH // 74 // kenApi suhRdA nIta, iti harSaviSAdabhAk / sandhyevArkatamomizrA, taM svapnaM prAha bhUbhuje // 75 // sa prAha te sutaH zreSTho, bhAvI sthAtA tu no ciram / dharmAcAryavacobuddhaH, svIyArthaM sAdhayiSyati // 76 // putro'tha suSuve pUrNazubhadohadayA tayA / pitrA'sya bhavya ityAkhyA, kRtA svapnAnusArataH // 77 // mAtrA sumatirityanyA, kRtA sA dohadAzrayAt / yogo'yaM dakSiNAvartazaMkhe'bhUd dugdhasannibhaH // 78 // = = = 43 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 81 // bhadre ! sa puNDarIko'yaM, varNyate tanayo'nayoH / devIdevAvimau vizvajanakau tattvato yataH // 79 // athAgRhItabhAvArthA, jagau sulalitA punaH / anayostanayo jAtaH, kathaM nirbIjavandhyayoH .. // 80 // tataH pravartinI prajJAvizAlA prAha tAmidam / mugdhe ! tattvAnabhijJA'si, paramArthamataH zRNu imau hi tattvato'nantA'patyAvapyanapatyakau / . khyApitAvavivekAdidRgdoSAzaGkimantribhiH // 82 // idAnIM tatkathaM tAbhyAM, putrajanma prakAzitam / mugdhAM tAmiti pRcchantI, punarAha pravartinI asyAmevAsti puryAM me, dharmAcAryaH sadAgamaH / rahasyamanayoH sarvaM, sa jAnAti mahAzayaH // 84 // sa cAnyadA mayA pRSTo, hRSyan harSasya kAraNam / nirbandhapreritaH prAhaH, zRNu bhadre ! kutUhalam // 85 // vijJapto nRpatiH kAlapariNatyA raha:sthayA / . kSAlyatAmAvayorvandhyA'bIjatvabhavaduryazaH // 86 // alIko'pyapavAdo hi, mahimAnaM kSayaM nayet / / kalaGkIti zrutazcandrastAtenApi bahiSkRtaH // 87 // apatyAnyAtmanInAni, pareSAM khyApitAni yaiH / praSTumarhanti te'trArthe nAvivekAdimantriNaH // 88 // pratizrutamidaM devyA, vaco rAjJA yato hitam / samakSaM sarvalokAnAM, putrajanma prakAzitam . // 89 // so'yaM bhavyo mamAbhISTa, iti hRSyAmi dhImatti ! / mayoktaM yujyate pUjyAH, sthAne harSo'yameSa vaH . // 90 // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = = ataH sulalite ! pAtraM, puNDarIko'yamuttamam / putraH prakAzito devIdevayoranukUlayoH // 91 // guNairananyasAmAnyaidRSTahetvativartinI / sRSTiniMgadyate puNyAdRSTasya hi mahAtmabhiH // 92 // jagau sulalitA pUjye, saMzayaH prathamo hataH / tvayA samarthayatyA me, gurUktAmarthapaddhatim // 93 // eSa vetti kathaM vArtA, bhaviSyatkAlabhAvinIm / ityenamarhasi cchettuM, dvitIyamapi saMzayam // 94 // atha prAha mahAbhadrA, bhadre ! yo vIkSitastvayA / so'yaM sadAgamo nAma, puruSo dharmadezakaH // 95 // karAmalakavad vetti, padArthAn jagatAmayam / pareSAmarthakathane, vyasanaM cAsya jRmbhate // 96 // anye'pyabhinibodhAdyAzcatvAraH puruSA iha / tAdRzAH santi na paraM, samarthAH parabodhane // 97 // tataH sulalitA mugdhA, prAha kiM rAjadArakaH / asau sadAgamasyeSTaH, pratyuvAca pravatinI // 98 // bhadre ! paropakAraikapravaNaH prakRterayam / induH kuvalayollAse, kiM kAraNamapekSate // 99 // pApiSThAstvasya vacane, na vartante dviSantyamum / hasanti ke'pi dauHzIlyAdupekSante ca kecana // 100 // taduktAkaraNAzakti, bhASante kecidAtmanaH / pratArako'yamityenaM, zaGkante ke'pi dudhiyaH // 101 // AdAveva na budhyante, tadvacaH ke'pi bAlizAH / . zraddadhatyeva no kecit, ke'pi tatra zlathAdarAH // 102 // = = ____ = . 55 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayogyatvAdatasteSAM, gADhodvignaH sadAgamaH / nopakArAya cUkAnAM, tigmAMzuriva jAyate .. // 103 // ayaM tu bhavyapuruSaH, sumatizceti pAtratAm / jJAtvA svajJAnasaMkrAnteratra tuSTaH sadAgamaH // 104 // punaH sulalitA prAha, kA nu zaktiH sadAgame / na bodhayati pApiSThAn, yadi lokAn prasahya saH // 105 // jagAvatha mahAbhadrA, surendrairapi durjayaH / yaH karmapariNAmo'yaM, taM huGkAreNa nAzayan // 106 // pAdau pradApya tanmaulAvanantAn mocayatyayam / pravartate paraM tasya, kupAtreSvavadhIraNA // 107 // upekSitAzca te tena, kadarthyante'tra karmaNA / ye tvatra bhaktimanto'pi, kurvate vikalakriyAm // 108 // kurvate bhaktimAtraM vA, nAma vA lAnti kevalam / sanmArge pakSapAtaM vA, dadhatyasyAnurAgataH // 109 // etannAmA'pyajAnAnAH, prakRtyA bhadrakAzca ye| . sarve'pi te hyabhipretAH, sadAgamamahAtmanaH // 110 // tAn karmapariNAmastanna bADhaM bAdhituM kSamaH / kintu datte zriyastAstAH, sadAgamavazaMvadaH // 111 // bhadre ! tannAsya mAhAtmyaM, ko'pi varNayituM kSamaH / kuThAro doSavRkSANAmasau guNavanAmbudaH // 112 // atha magnA sulalitA, mugdhA saMdehavAridhau / kvaitAvAn guNasaMdohaH, stutiH paricayAdiyam // 113 // Aha prajJAvizAlAM sA, nUnaM magnA'smi saMzaye / tat tvayA'sau maduddhRtyai, darzanIyaH sadAgamaH / // 114 // pa6 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 115 // // 116 // // 117 // // 118 // // 119 // // 120 // sA prAha sundaraM hyetad, draSTavyaH sevya eva saH / gate dve api. tanmUlaM, dRSTazcAsau mahAzayaH zuSkastaddarzanAdeva, tasyAH saMdehakardamaH / dinAni yAntyatha tayorlIlayA tasya sevayA athArnena mahAbhadrA, proktA viharatA'nyadA / kSINajaGghAbalA'si tvaM, tat tiSThAtraiva dhImati ! kartavyo nRpaputro'sAvAbAlyAt snehanirbharaH / tvayi saMjAtavizrambhaH, prayAti mama vazyatAm prajJAvizAlayA tasya, tatprapannaM vacastayA / AvarNya jananIcittaM, lAlito rAjabAlakaH krameNa varddhamAno'sau, tasyAM snehaM paraM dadhau / punaH sUrirathAyAtastatpArzve taM ninAya sA / sa taM sadAgamaM vIkSya, paraM harSamupAgataH / zrutvA'stapApastadvAcaM, cintayAmAsa cetasi. dhanyeyaM nagarI yasyAM, vasatyeSa sadAgamaH / syAd yadyayamupAdhyAyaH, paThAmyasyAntike zrutam ayaM prajJAvizAlAyA, bhAvastena niveditaH / ApRcchya pitarau sA'tha, taM tacchiSyamacIkarat tato dine dine yAti, saha prajJAvizAlayA / pArzva sadAgamasyArthaM, jijJAsuH sa mahAzayaH anyadA bhavyapuruSaH, puNDarIkaH sadAgamam / mahAbhadrA mudA prajJAvizAlA ca niSevate sthitA'gRhItasaMketA, zrotuM sulalitA giram / dadAtyAcAryavaryazca, dezanAM klezanAzinIm . 57 // 122 // // 123 // // 124 // // 125 // // 126 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atrAntare zrutazcakibalakolAhalo mahAn / jAtA cotkarNitA parSad, vismitaM janamAnasam // 127 // tataH sulalitA prAha, mahAbhadrAM kimityadaH / sA prAha nAsmi jAnAmi, jAnAti bhagavAn param // 128 / / atha prabhuH sulalitApuNDarIkAvabuddhaye / imaM rUpakagUDhArthamAcacakSe vicakSaNa: // 129 // mahAbhadre ! na jAnISe, khyAteyaM nRgatiH purI / .. mahAvideharUpo'yaM, haTTamArgazca vistRtaH , // 130 // cauraH saMsArijIvo'tra, salono dANDapAzikaiH / rAjJe krUrAzayaiH karmapariNAmAya darzitaH // 131 // tena vadhyatayA''jJaptaH, pRSTvA bhAryAM ca bAndhavAn / mahAkolAhalaiH so'yaM, veSTito rAjapUruSaiH / // 132 // bahiH puryA viniHsArya, haTTamArgasya mdhytH| nItvA vadhyasthale pApipaJjare mArayiSyate // 133 // zrUyate karNanirghAtI, so'yaM kolAhalo mahAn / prAptA sulalitA''zcaryaM, tacchrutvA''ha pravatinIm // 134 // nRgatirnagarI neyaM, nanu zaGkhapuraM hyadaH / vanaM cittaramaM cedaM, haTTamArgo na vistRtaH // 135 // na karmapariNAmo'tra, rAjA zrIgarbha eva tu / abaddhaM bhagavAn buddhe, kimityevaM prabhASate // 136 // bhagavAnAha jAnISe, paramArthaM na me girAm / bhadre'gRhItasaMketA, tatastvamasi nizcitA // 137 // sA dadhyau hI mamApyanyA, kRtA bhgvtaa'bhidhaa| sthiteti vismitA tattvaM, mahAbhadrA tvalakSayat . . // 138 // 58 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nUnameSa mahApApo, nirdiSTo narakaM gamI / jIvo bhagavatA tasyAH, saMjAtA mahatI kRpA papraccha bhagavantaM sA, mucyetAsau kathaJcana / sa prAha darzanAt te'sya, mokSaH, syAcchrayaNAcca naH // 140 // mahAbhadrA''ha bhagavaMstadgacchAmyasya saMmukham / bhagavAnAha gacchAzu, saphalo'yaM tavodyamaH // 141 // gatA'tha kRpayA'bhyarNaM, sA'nusundaracakriNaH / cauryamAphalamAkhyAtaM, yathA bhagavatoditam // 142 // tadarzanAnubhAvena, prabuddhazcakripuGgavaH / antaraGgaM nijaM caurya, buddhvA bhIto bhRzaM hRdi // 143 // tataH prAha mahAbhadrA, bhagavantaM sadAgamam / zaraNaM pratipadyasva, yathA te na bhayaM bhavet // 144 // prabubodhayiSuzcaurya, prabhUktaM prANinAM tataH / vaikriyA nijaM cakrI, caurarUpamacIkarat // 145 // bhasmanA liptagAtro'tha, dattagairikahastakaH / vyAptastRNamaSIpujaiH, kaNavIrasrajAvRtaH // 146 // zarAvamAlAbIbhatso, jaratpiTharakhaNDabhRt / baddhalopno gale trastaH, sthApito rAsabhopari // 147 // samantAdrAjapuruSairveSTito vikRtAzayaiH / / prakampaH kAndizIko'sau, yayau bhagavadantikam // 148 // dRSTvA sadAgamaM kiJcijjAtAzvAsa ivAtha sH| anAkhyeyAM dazAM prAptaH, patito dharaNItale // 149 // labdhvA caitanyamutthAya, sadAgamamathAvadat / jAyasva nAtha ! mAM bhItaM, mA bhaiSIrityuvAca saH // 150 // paTa Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzvAsitaH sa tenAtha, zaraNaM tasya saMzritaH / pratyakpadairapasRtAstadbhiyA rAjapUruSAH . . // 151 // athAgRhItasaMketA, tamapRcchadanAvilam / kena vyatikareNa tvaM, gRhIto rAjapUruSaiH // 152 // so'vocadalametena, vaktuM vyatikaro hyayam / na zakyo'muM vivicyAsau, vetti svAmI sadAgamaH / // 153 // tataH sadAgamenoktaM, bhadrAsyAH kautukaM mahat / atastadapanodArthaM, kathaya tvaM kSatirna te , // 154 // sa prAhAjJA pramANaM te, kevalaM svaviDambanAm / samakSaM sarvalokAnAM, vaktuM zakto'smi na prabho ! // 155 // sadAgameGgitaM jJAtvA, parSad dUraM gatA'tha sA / sthitau prajJAvizAlA ca, bhavyazca bhagavagirA // 156 // athAgRhItasaMketAmuddizya sphuTamabravIt / saMsArijIvaH puratazcaturNAmapi zRNvatAm // 157 // astIha loke vikhyAtamanAdisamayasthiti / . puramavyavahArAkhyamanantajanasaMkulam || 158 // tatrAnAdivanaspatinAmAna: kulaputrakAH / vasantyAjJAvazAt, karmapariNAmasya bhUbhujaH // 159 // mahA'jJAnabalAdhyakSatIvramohamahattamau / sadA prabhavatastatra, tasya sambandhinau dhruvam // 160 // yAvantastatra nagare, lokAH sarve'pi te kRtAH / zUnyAstAbhyAM nRpAdezAt, suptamUchitamattavat // 161 // na bhASante na ceSTante, chedaM bhedaM na jAnate / .. . te nigodApavarakakSiptAH sarve mRtA iva . // 162 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 163 // // 164 // // 165 // // 166 // // 167 // // 168 // kaJcidanyaM ca te lokavyavahAraM na kurvate / puramavyavahArAkhyamatastad gIyate budhaiH saMsArijIvo'bhUvaM tadvAstavyo'haM kuTumbikaH / sthitau tatrAnyadA''sthAne, balAdhyakSamahattamau atrAntare pratIhArI, nAmnA'nAdivicitratA / etya vijJapayAmAsa, natveti racitAJjaliH vyavahAraniyogAkhyo, dUto dvAryeSa tiSThati / preSitaH satvaraM karmapariNAmena bhUbhujA yuvAM pramANamatrAtha, pravezyo'yaM mayA na vA / tAbhyAmuktaM pravezyo'sau, tayA'pyAzu pravezitaH tenApi tau naMtau bhaktyA, tAbhyAM dApitamAsanam / uktaM ca sukhino devAH, kimarthaM preSito bhavAn sa prAha sukhino devA, nizcintA vo'dhikArataH / yaH punaH preSaNe heturmama so'yaM nigadyate jayatyacintyamAhAtmyA, lokasthitiranazvarI / bhaginI devapAdAnAM, sA'trArthe'dhikRtA ca taiH astyasmAkaM sadA zatrurdurucchedaH sadAgamaH / hatvA so'smaddalaM kAMzcillokAnayati nirvRtau evaM ca viralIbhUte, loke saMpatsyate'yazaH / asmAkaM tat tvayA kAryamidaM lokasthite'naghe madbhuktAnti yAvantaH, purAdavyavahArataH / tAvanta eva niSkAzyAstvayetthaM na kSatirbhavet mahAprasAda ityevaM, so'dhikAro'nayA dhRtaH / sadAgamena dRSTAzca, kecit samprati mocitAH // 169 // // 170 // // 171 // // 172 // // 173 // // 174 // 1 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 175 // // 176 // // 177 // // 178 // // 179 // // 180 // tAvadAnayanAyeti, prahito'haM tayA javAt / ahaM ca devabhRtyo'pi, tadAjaikavazaMvadaH . svIkRtaM tadvacastAbhyAM, pUjyA bhagavatI hi saa| tasyAsaMvyavahArasthalokamAnaM ca darzitam asaMkhyagolakagRheSvasaMkhyAstatra darzitAH / nigodAkhyApavarakAsteSvanantA janAH pRthak . AhaturvismitaM taM ca, dattvA tau karatAlikAm / kAM kariSyati hAni bhoH, sthite hyevaM sadAgamaH etAvatA'pi kAlena, ye sadAgamamocitAH / ekApavarakasyAsya, bhAge'nantatame hi te lokanirlepacinteyaM, devAnAM kA taduccakaiH / dUto'vAdIdidaM vakSye, tvarA kArye vidhIyatAm samajIvitamRtyUnAM, pravAhAdAdivarjitAt / samakAhArani rocchvAsaniHzvAsarAgiNAm tato niryAsyatAM saMkhyApUraNAyAkSamAvimau / / cintAvyAkulitau jAto, parasparamukhekSiNau itazcAsti bhaTaH sAkSAd bhAryA me bhavitavyatA / mantrayantIti kartavyaM, mamAnyeSAM ca sadminAm sveSTamarthaM karotyeSA, kvApi nAnyamapekSate / tAM pare'pyanuvartante, hetavo yadudAhRtam buddhirutpadyate tAga, vyavasAyazca tAdRzaH / sahAyAstAdRzA jJeyA, yAdRzI bhavitavyatA astIyaM bhavato bhadretyukte zako'pi hRSyati / na bhadreyamiti prokte, kampate bhayavihvalaH // 181 // // 182 // // 183 // // 184 // // 185 // // 186 // 2 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA karmapariNAmenArcitA sA sRSTinAzakRt / sA jAgati prasupteSu, tamasyapi vijRmbhate // 187 // sarvopAyavidaM matvA, tAmatho pRcchata sma tau / sA''ha prasthApanAyogyo, madbhArtA'nye ca tAdRzAH // 188 // tAvUcatuH pramANaM tvaM, kArye'smin vyApriyasva tat / ahamanye ca mattulyAstayA prasthApitAstataH // 189 // saha tAbhyAM tayA nItA, ekAkSanilaye'tha te / vartante nagare tatra, mahAntaH paJca pATakAH // 190 // mAmekaM pATakaM tatra, tIvramohaH pradarzayan / Aha saMsArijIva ! tvaM, tiSThAsminneva pATake // 191 // yato'saMvyavahAreNa, tulyo bahutaraM hyasau / . golakaizca nigodaizca, janaistAvadbhireva ca // 192 // bhedo lokavyavahRteranyatra ca gamAgamAt / . kiJcAnAdivanaspativanaspatyabhidhAkRtaH . // 193 // ityuktvA sthApitastasminnekApavarake hyaham / anye tu ke'pi mannItyA, sthApitAH ke'pi cAnyathA // 194 // athAnantaM sthitaH kAlaM, tatrAhaM mattamUrchitaH / tataH pratyekacAritvaM, bhavitavyatayA kRtam || 195 // tAdRzaH sthApito'saMkhyaM, kAlamatraiva pATake / dadau sA guTikAM tatra, nAnAkAraprakAzikAm // 196 // sA karmapariNAmena, janmavAsaM pratISTakRt / dattaikabhavavedyAsyAH, prAgeva zrAntizAntaye // 197 // pUrvasyAM parijIrNAyAM, dattavatyaparAparAm / tAmasaMvyavahAre sA, sUkSmamevAkarod vapuH // 198 // 3 san Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekAkSanilaye tveSA, tayA guTikayA'karot / paryAptakamaparyAptaM, va citsUkSmaM ca bAdaram // 199 // sAdhAraNaM ca pratyekaM, phalapuSpAGkurAdikam / / mUlatvakskandhazAkhAdi, mUlabIjalatAdikam // 200 // chino bhinnazca lUno'haM, lokaiH piSTazca tAdRzaH / dRSTo'pyupekSito hanta, bhavitavyatayA tayA / // 201 // sA'thAntyaguTikAyAM mAM, jIrNAyAM kSitipATake / dattvA'nyAmanayat tatrAsaMkhyakAlamahaM sthitaH // 202 // sUkSmAdibhedabhAk tatra, cUrNito dalito janaiH / evaM jalAgnipavaneSvekAkSanilaye dhRtaH // 203 // sthAnAjIrNamathaicchanme'panetuM bhavitavyatA / vikalAkSanivAsAkhye, nagare'haM tayA dhRtaH // . 204 // niyukto bhUbhujA tatra, dvIndriyAditripATake / trAtA'sti zalyasaMparko, mAyApariNatipriyaH // 205 / prathame pATake tatra, bhAryayA dvIndriyAbhidhe / / manAk vispRSTacaitanyaH, kRmirUpo'zuciH kRtaH // 206 // mUtrAntraklinnajaThare, viluThantaM ca varcasi / mAM dRSTvA kRmibhAvena, sA durbhAryA prahaSyati // 207 // jalUkAbhAvamApAdya, guTikAyAH prabhAvataH / viDambitastayA rogiraktAkarSaNakarmaNA // 208 // chedito guTikAdAnAcchavaM kRtvA'tha shaangkhikaiH| . nartitaH pUtarIkRtya, bahudhaivaM viDambitaH . // 209 // kulAnAM koTilakSeSu, pATake saptasu sthitaH / tatrAsaMkhyairahaM rUpairaTan bahutaraM raTan - // 210 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " // 211 // // 212 // // 213 // // 214 // // 215 // // 216 // athAnyaguTikAdAnAnIto'haM trIndriyAbhidhe / pATake bhrAmito rUpairasaMkhyaistatra bhAryayA kulAnAM koTilakSeSu, tatrASTasu pRthagjanaiH / pipIlikAdirUpeNa, piSTo dagdhazca marditaH tatazca guTikAdAnAt tRtIye pATake dhRtaH / kulAnAM koTilakSeSu, navasvativiDambitaH pataG gamakSikAdaMzavRzcikAkAradhArakaH / tatrAhaM caturakSaH sannanvabhUvaM viDambanAm atha prahRSTA mama sA, dayitA bhavitavyatA / prasthApanAya guTikAM, prAyuta nagarAntare yatpaJcAkSapazusthAnaM, zalyasaMparkapAlitam / asti sArdhatripaJcAzatkoTIlakSakulaM puram paJcAkSA garbhajAstatra, jalasthalanabhazcarAH / . sammUrchimAzca vidyante, teSvahaM bhrAmitastayA raTito'haM vinA kArya, dardurAkAradhArakaH / matsyarUpaM dadhadbhinazchino dagdhazca dhIvaraiH zazazUkarasAraGgarUpoM vyAdhaiH karthitaH / godhA'hinakulAkAro, duHkhito bhakSaNAnmithaH kAkolUkAdirUpeSu, soDhaM duHkhaM mayA'tulam / asaMkhyajanasaMkIrNe tatra paryaTitazciram * athAnyadA mRgo jAto, yUthamadhye sthitaH sukham / nAdAkSiptaH zareNoccaiAdhena nihato mRtaH jAto'tha kariyUthezo, vicaran zallakIvane / zritaH kareNuvRndena, nirmagnaH sukhasAgare // 217 // // 218 // // 219 // // 220 // // 221 // // 222 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMtrastakariyUthaM ca, dhUmaM cAdrAkSamutthitam / azrauSaM veNuvisphoTaravaM ca navamanyadA. // 223 // sambhrAnto'haM tataH pazcAllAno bhUbhAgamIkSitum / uttAnaH patitaH kUpe, samprAptastIvravedanAm // 224 // yUthatrANAsamarthasya, mamedaM yuktamAgatam / iti bhAvayatA duHkhaM, saptarAtraM titikSitam anena zubhabhAvena, tuSTA mai bhavitavyatA / puruSaM sundarAkAramekaM prAdarzayat puraH , uvAca ca mahAbhAga, naraH puNyodayo hyayam / sahAyo'yaM mayA datto, bhavataH parituSTayA // 227 // jIrNA'tha pUrvadattA me, guTikA'nyAM dadau ca sA / ... channaH puNyodayo bhUtyai; bhUyAdityAziSaM, dadau // 228 // iti kathayati tasmin dhIvizAlAM babhASe, vacanamaviditArthaM zaGkamAno'tha bhavyaH / sphuTamakathayadarthaM sA'pi sAmAnyarUpaM, prathanakRtavilambaH zravyazobhAM nihanti // 229 // bhavati hi bhavajantuH sarva evaikanAmA, bhavavilasitabhedaM yAti cAvartamAnaH / tadakhilamupapannadravyaparyAyarUpaM, kalayati sumatiryastaM vRNIte yazaHzrIH // 230 // 55 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . // caturthaH stabakaH // itazca puryAM nRgatau vizAle, satpATake yadbharatAbhidhAne / jayasthalaM nAma puraM tadIzaH, padmAbhidho'bhUnmaghavA pRthivyaaH|| 1 // jaganmanoropitaharSakandA, nandAbhidhA tanmahiSI babhUva / pravezito'haM priyayA tayA'syAH, kukSau sapuNyaH samaye prasUtaH // 2 // nananda nandA tanayo mamAbhUditi pravRddhAdabhimAnasaukhyAt / / pramodakumbhAbhidhadAsavAkyAd, rAjA'pi tuSTaH pradadau vasUni // 3 // vinirmito janmamahotsavo me, vyadhAyi nandyuttaravardhanAkhyA / tirohitA prAgabhidhA tatazca, mamA'pyabhUt tattanayAbhimAnaH // 4 // siJcannivAkSNoramRtaM vilAsaistAtasya mAtuzca tathA janAnAm / dhAtrIbhiruccairatha lAlyamAnastrivArSiko'bhUvamanazarmA // 5 // itazca yA'ntaHparivAramadhye, babhUva me dhAtryavivekitAkhyA / asUta majjanmadine sutaM sA, kRtaM ca vaizvAnaranAma tasya // 6 // viSAdavairAtatanimnapAdo, drohAbhyasUyAkaThinorujaGghaH / akSAnticittAnuzayAsamoruH, pralambapaizunyakaTipradezaH // 7 // madhyaM dadhAnaH, paramarmabhedasaMjJaM ca koSThAkalitapramANam / uHsthalenAtivisaMkaTena, tApena dIpto dRDhadurnayAMsaH // 8 // kSAratvamAtsaryavirUpabAhuH krUratvadIrghoccazirodharAbhRt / asabhyabhASAdivikIrNadantaH, caNDatvanirbhartsanazUnyakarNaH // 9 // - hAsyo dadhAnazcipiyaM ca nAsAM, sthAnAkRti tAmasabhAvasaMjJAm / / raudratvanaighRNyasuraktanetrastrikoNaduSTAcaraNAkhyazIrSaH // 10 // asaGgatApiGgalakezabhAro, virAdhanAsUtradhRtatritantuH / . mayA pradRSTo'tha sa viprasUnurdoHzIlyalIlAnirataH kunItiH // 11 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirIkSite tatra babhUva pUrvAbhyAsena me snehavilAsi cetaH / apekSate svIyabalaprakarSAnna saMstavasnehavidhau vizeSam // 12 // vazaMvadaM svasya sa mAmavekSya, jahAti pArzva na kadApi duSTaH / svavairisaMsargamavekSya sAkSAt, puNyodayo mitramatIva ruSTaH // 13 // dadhyau ca nAsAvupadezayogyo, hitAbhidhAnAdahite vimUDhaH / .. karAlamadyApi na kAlakaNTho, vyAlAvalInAM valayaM jhaati|| 14 // na cAzrito'sau mama hAtumarho, vinaiva velAM guNavarjito'pi / akSubdhagambhIramahAzayasya, tRNAdisaGghAta ivAmburAzeH // 15 // idaM vicintya stimitasvabhAvo, ruSTo'pi tasthau sa mamAntareva / tatazca vaizvAnaratazca bhAsvanmaNiH phaNIndro viSavAnabhUvam // 16 // avAritastena tathaiva vaizvA-nareNa dAhaprakRtiH kRto'ham / akSAlitaH zaila ivAmbudena, jAto yathA dAhakaraH shrito'pi|| 17 // prakrIDato bhItibhRto'tha matto, bAlAH kulInA api roSapUrNAt / bhajanti mAmeSa mahAprabhAvaH, puNyodayasyApi parasya buddhaH // 18 // vitIrNatejomatidhairyavIrya-vaizvAnarapremaparo'tha pitrA / datto'hamAcAryavarasya bhAgyAd, vinodyama zikSitavAn kalaugham // 19 // sahetukaM vApyahetukaM vA, samastabAlaiH kalahAyamAnaH / vaizvAnarAliGgitamUrtiruccaiH khedAya teSAM ca gurozca jAtaH // 20 // pratibruvANo gururapyalambhi, mayA tiraskArapadaM pare ke / mahIbhRtaH putra iti pratIte, tathApi mayyeSa jahau na rAgam // 21 // vaizvAnarasyaiva guNo'khilo'ya-mitIha rAgo vidhRto mayoccaiH / asAvapi prANasamAya mahyaM, rasAyanaM krUramano dadau drAk // 22 // jagau ca macchaktibhavaM kilaitad, balasya vRddhyai vitatAyuSazca / gRhANa tat tvaM paribhukSva kAle, phalegrahiH snehatarurmamAstu // 23 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atrAntare kazcidavocateSTaM, sthAnaM tvayA'sau gamito hyanena / vaizvAnareNAsya vicArito'rtho, bhAvyeSa gatvA narake tatAyuH // 24 // gRhItametanmayakA'sya hastA-daGgIkRtA tasya ca cAruzikSA / bhakSyA tvayaikaikaguTI kilAsmAt, saMjJApyamAne'vasare myeti|| 25 // atho niyukto viduro madIyaM, nyavedayad durlalitaM nRpAya / sarvaM kalAcAryakulInabAla-kadarthanAdyaM sa tato'tidUnaH // 26 // papraccha cAkArya kalAguruM me, kalAH kumAraH kIyatIrabhANi / sa prAha sarvo'pi kalAkalApo, vazyo'sya jAto na kimapyathonam 27 // api prakRtyA malamasya rUpaM, na bhAti vaizvAnarasaMgatastu / indoH kalaGkAdiva kardamAbhA-nmahotpalasyeva ca knnttkaughaat|| 28 // drumA ivAsyAprazamapravAhai-rutkhAtamUlAH kSayiNo guNaughAH / tatraiSa yatnaH phalavAnitIdaM, zrutvA paraM.tApamavApa rAjA // 29 // Ahvasta vaizvAnarapApamitra-tyAgAya mAmeSa ca vedakena / sa prAha rAjannapi hApito'sya, gatiH sa vaizvAnara eva nUnam // 30 // ayaM hi vaizvAnarapApamitra-saGgena vaizvAnara eva jAtaH / balAdato mocayituM na zakyo, mRgyaH paraM zAntividhAvupAyaH // 31 // zrutvA nRpo vedakavAcamenI, gurormatAM hRdgahane nimagnaH / jagAvathoccaividuro'styupAya-jJAtA'tra jaino nRpasiddhaputraH // 32 // hRSTastamAkArya nRpo'tha hetuM, papraccha putrasya kusnggmukteH| buddhyA sa vijJAya jagau ya eko, hetustamatrAvahito bravImi // 33 // vinirgatopadravarAzicetaH-saundaryamatrAsti puraM prasiddham / lokaM vasantaM kila bhAvibhadraM, na tatra muSNanti kaSAyacaurAH // 34 // anArataM vistRtasaurabhaM tat, kalyANavallIkusumairguNaughaiH / alaGkRte zItalazIlagehai-rna tatra tApo labhate'vakAzam // 35 // SG Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vivekabhAnorudayAvirAmAt, kadA'pi tasmin naM tama:pracAraH / akSINasadbodhanidhAvazoke, na tatra dAridyakathA'pi loke // 36 // bhUmIpatistatra zubhAzayAkhyo, bibharti rAjyaM jitarAjarAjiH / satAM hitAptAvahitavyaye ca, kRtodyamo duSTavinigrahe ca // 37 // alaGkarotyeSa kalaGkamuktaH, krIDAvazenApi hi yaM prdeshm| . tataH praNazyantyarayo'ntaraGgA, mRgArisaMsargivanAdivebhAH // 38 // dhRtismRtihIkaruNAzamAMdyaiH, kozo'sya pUrNo gunnrtnvRndaiH| . vizAlazIlAGgarathairajasraM, pravardhate'syApratipanthilakSmIH // 39 // surAsurastraiNamahAvilAsA-prakampyacitte'pi hi sAdhuloke / AsaktidAtrI sthiratA'bhidhA'sya, saundaryalakSmInidhirasti devI // 40 // bhAti pratIke'pi nirUpite'syA, bhasmaiva rUpaM sursundriinnaam| pratipratIkaM tu nirUpiteyaM, vaidyAntaraM zUnyamivAtanoti // 41 // putrI tayorasti nidhirguNAnA-mutpattibhUmirbahuvismayAnAm / sudhaughavanirmitatApazAntiH, kSAntirgatabhrAntirudArakAntiH // 42 // nirIkSaNasyApi hi mUlyamasyA-zcintAmaNi rhati bhUritejAH / AliGganaM yastu vidhAsyate'syAH, sa zakacakrAdapi pInapuNyaH // 43 // snehAJcitA glaharI yadasyA-zcarIkarIti prazamasthitAnAm / zaityaM sudhAcandanacandramukhyairna jAyate tatkila tApabhAjAm // 44 // bibharti ceyaM nRpate ! svabhAvAd, vaizvAnareNa pratipakSabhAvam / imAM kumAraH pariNIya kanyA-manodito hAsyati pApamitram // 45 // uktveti saMmudritavAci tatra, dRSTe mukhe buddhidhanasya rAjJA / bahirvivAhavyavasAyamasya, proddhartumAha sma nimittavedI . // 46 // alaM tavAnena nRpa ! zrameNa, zakto vidhau na hyymntrngge| kanyAM svayaM karmavilAsanunnaH, zubhAzayo dAsyati te sutAya // 47 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAryo viSAdo na tadatra rAjan, grAhyA kilaikA bhavitavyataiva / arthe hyazakye khalu yaH prayAsaM, karotyasau yAsyati hAsyabhAvam // 48 // chano'pi puNyAbhyudayo'sya zazvad, vaizvAnarAnarthamapAkaroti / maNiryathA muSTidhRtastadeta-davehi khedasya ca bheSajaM te // 49 // vAceti naimittikapuGgavasya, pUrvaM viSaNNo muditazca pazcAt / nirvApito vArimucA pitA me, davAnalapluSTa ivAdirAsIt // 50 // jJAtvA'tha mAM bhUpatirapyazakya-pratikriyaM dIptadurantamohAt / parIkSitavyo bhavatA kumAra iti pratItau viduraM yuyoja // 51 // dine dvitIye'tha sa mAmupeto, kiM nAgato hyastvamitIritazca / parIkSituM mAM svavilambahetuM, jagau zrutaM durjanasaMgadoSam // 52 // uktaM mayA varNaya taM mamApi, zravaHsudhApAraNamAryavarya / itIritaH sparzanadurjanasya, doSaprabandhaM viduro babhASe // 53 // kSitipratiSThe nagare'tra karma-vilAsarAjo'sti mahApratApaH / ubhe mahiSyau punarasya mukhye, ekA zubhazrIrazubhAliranyA // 54 // tadaGgajau dvau ca manISibAlau, jAtau kumArau pravilesatustau / dRSTo'nyadA dehavane'tha tAbhyAM, kazcitpumAn pAzakabaddhadehaH // 55 // chittvA'tha bAlena tadIyaMpAzaM, pRSTaH, sa vArtAmasukhasya tasya / kRcchrAjjagau me bhavajanturAsI-dAdyaH suhRt sparzanasaMjJakasya // 56 // abhUnmapi snigdhataraH sadA'sau, cakorakazcandra ivAnukUlaH / pratArayAmAsa sadAgamastaM, bhAgye kadAcinmama mAndyabhAji // 57 // tataH prabhRtyeSa na manyate mAM, sadAgamasyaiva karoti saGgam / bibharti zuddhoJchaparISahaugha-jayAdinA matpratikUlavRttim // 58 // kRtavyalIke'pi na tatra me'bhUda, viparyayaH snehavijRmbhitasya / manAgasAvapyanuyAti mAM ca, sadAgamAsannihitaH kadAcit // 59 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athAnyadA tena sadAgamasya, vacaH puraskRtya kdthito'hm|| yAsyAmyagamyaM bhavataH padaM drAga, itIrayitvA sa jagAma mokssm|| 60 // mitrasya tasyAhamasau viyogA-nmartuM prvRtto'smysukhaatyyaay| . itIrite sparzanapUruSeNa, bAlo'bravIt taM pratibandhahetoH // 61 // nidarzanaM tvaM kila sajjanAnAM, sa durjanAnAM bhavajantureva / pratArakANAM ca sadAgamo'sA-viti tvayi snehaparo'smi baaddhm|| 62 // tenApi maitryaM pratipannamasya, vicintayAmAsa punrmniissii| sadAgamastyAjayituM yateta, hAtuM na mitraM sahajaM sudhIzca // 63 // / tatsparzano'yaM nanu kUTabhASI, bAlena bAlocitameva tene / dhyAtvaivametena dadhau sa maitrI-mAbhAsamAtrAna tu cittabhAvAt // 64 // nyagAdi tAbhyAmidamAzu pitro-vRttaM pitA prAha zubhaM vyadhAyi / sadAtanaH sparzananirmite'rthe, tasya svabhAvaH pratikUlavRttiH // 65 // tatastadAsaGgaparaM sa bAlaM, kSipnuH kuvidyAgahane jaharSa / tadvarjanopAyaparaM parantu, saMyojayiSyan guNadhoraNIbhiH // 66 // bAlasya mAtA tu tutoSa yasmAt, sA sparzanAdhInanijeSTasiddhiH / manISimAtA tu babhAra khedaM, smRtvA ciraM tadvihitavyalIkam // 67 // araktabhAvaM paramaGgajasyA-numAya tasmin dhRtimApa citte / mukhasya netrasya tathA vikAraiH, punarvikalpAMzca bahUMzcakAra // 68 // bAlastataH sparzanabaddharAgo, hRdA sadA''ste cakito manISI / sukhaM na vizrambhavinAkRtaM syAdi-dityaGgarakSaM sa jagAda bodham // 69 // tvayA'sya kAryA'naghamUlazuddhi-ryathA bhavenme vitatho'vabhAsaH / tenAtha muktaH praNidhiH prabhAvo, bhrAntvA sa dezAnavadat smetH|| 70 // bAhyeSu dezeSu mayA pravRtti-ptiA gateneti gato'ntaraGge / deze mahApAtakasama tatra, dRSTaM puraM rAjasacittanAma . // 71 // . 2 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ azreyasAM rAjapathaH pRthUnAM, kalyANamArgAcalavajrapAtaH / luNTAkacUDAmaNirugravIrya-statrekSito rAgamRgendrarAjaH // 72 // parAnapekSo'bhimatapravRttau, jagadvazIkartumalambhaviSNuH / pApaprakAze paTudhIramAtyo, dRSTo'sya jiSNurviSayAbhilASaH // 73 // atrAntare ca dhvanadadhvakarSi, mithyAbhimAnAdirathaprathADhyam / garjanmamatvAdigajaM pradhAva-dasaMyamAyuddhatavAjirAji // 74 // madAtirekotsukacApalAdi-padAtikandarpakRtAgrayAnam / vilAsahAsAdivicitratUrya-kolAhalaM tanmilitaM balaM drAg (yugmam) 75 // pRSTo'tra hetuM puruSo vipAko, nirbandhabaddho nijagAda mantrI / svamAnuSANi prajighAya paJca, prAk sparzanAdIni jagadvijetum // 76 // kASThA parA sAhasikAgrimANAM, durdAntavargasya nidarzanaM c| . avAryadhairyANi paraM parIkSA-sthAnaM dhruvaM tAni ca vnyckaanaam|| 77 // jagajjitaprAyamamIbhiruccai-ratrAntare tAnabhibhUya cauraH / santoSanAmA katicit prasA, muktau nagaryAM manujAninAya // 78 // zrutveti saMtoSajayAya rAjA, pragalbhate'sau parivArayuktaH / parAbhavaM svasya bhaTAH padAte-stejo'bhirAmAH katame shnte||| 79 // nantuM mahAmohanRpasya pAda-mUlaM gato'sau svapitupo'tha / dRSTaH sa tenAsamalambamAna-rajastamobhrUyugalAbhirAmaH // 80 // sitAsmitAsma(zma) zrudharaH prakampA-vidyAjarAjIrNazarIrayaSTiH / vizAlatRSNAbhidhavedikAyAM, mahAviparyAsasuviSTarasthaH (yugmam) // 81 / / pRSTaM zarIre kuzalaM natena, proktA ca tena prakRtapravRttiH / jagau mahAmohanRpo'tha yukto, mamaiva vRddhasya raNAbhiyogaH // 82 // yazaHpravAhena raNe hi dhIrAH, prakSAlitAzaktikalaGkapaGkAH / dIpti pasaM yAnti dhanurbhRtastat, prasthAnamasthAnasukhaM mmedm|| 83 // 73 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ idaM mahAmohanRpo'bhidhAya, rAgAdiyuktazcalitoM raNAya / kolAhalo'yaM taditi pratIhi, gacchAmyahaM cAgrabale niyuktaH // 84 // labdhvA tataH sparzanamUlazuddhi, samAgato'haM bhavataH samIpam / santoSamAkarNya sadAgamasya, sthAne tu varte hRdi saMzayAluH // 85 // idaM nizamyaiva jagAma bodhaH, saha prabhAveNa manISipArzve / vRttAntamAcaSTa yathopanItaM, tuSTiM ca puSTiM yayau tato'sau // 86 // pRSTo'nyadA sparzana evaM tena, sadAgamenaiva krthitstvm| sa prAha vAcaiva sa me'pakArI, vyApArya santoSamatIvaduSTam // 87 // athAstazaGko viSayAbhilASa-bhRtyaM jgdvnycnsaavdhaanm| jAnanasau sparzanamanvatiSThat, svArthAya vizrambhamanena bAhyam // 88 // athAnyadA dehamanupravizya, bAlasya bADhaM nijyogshktyaa| sa sparzano'vAcyarasAnuviddhAM, vAJchAM mRdusparzagatAM vitene // 89 // manISiNastveSa tathA na cakre, svabhAvabhedAkalanAd vikAram / dAhAvaho bhasmakavajjanAnAM, laulyaM hi doSo na dhRtistu bhoge // 90 // pradarzitA dyaurbhavatA mameti, bAlasya vAcA sa dadhau pramodam / manISiNastvasvarasAM nizamya, hINastadAnImupacAravAcam // 91 // nizamya bAlasya tutoSa mAtA, vijRmbhitaM sprshnyogshkteH|| manISiNaH khedamiyAya kintu, mAdhyasthyamAlakSya zuzoca noccaiH // 92 // zrutvA'tha bAle kupitaH parasmiM-stuSTazca tat karmavilAsarAjaH / jahAti bAlo'tha kulasya lajjAM, divAnizaM sparzanabaddharAgaH // 93 // gamyAmagamyAM ca na vetti kAJci-nArISu gRddho na bibhetyanIteH / nApekSate caiSa gurUpadezaM, svahAsyatAM nAkalayatyazaGkaH // 94 // nivArayiSyannahitaprasaGga, kRpAparaH sparzanamUlazuddhim / / jagau manISI purato'sya tattu, gataM luThitvA kila pArzva eva // 95 // 74 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTArtharAgI karabho na vetti, rasaM hyadRSTArthakathAsitAyAH / bAleraNAyAsamiti prahAya, tUSNI sthitaH svArthaparo mniissii|| 96 // athAgataH karmavilAsarAja-sAmAnyarUpAtanayo'nyadezAt / taM sparzanastau ca samAliliGgu-rbAleritaH sparzanameSa bheje // 97 // tenApi vismApitamasya ceto, jagau manISI punarasya doSam / phalAnubhUteravizaGkayabhAvAd, dvayoH sa vAkye'jani saMzayAluH // 98 // ambAM sa papraccha viziSya tattvaM, jijJAsamAno'tha jagAda sA'pi / dvayAnurodhAdavirodhabhAjA, grAhyastvayeddho'vasare hi pakSaH // 99 // arthadvaye bhedini saMzayAluH, kurvIta yaH kAlavilambapakSam / manorathaH siddhyati tasya nUnaM, siddho ythoccaimithundvysy|| 100 // RjornRpasya praguNAkhyadevyAH, putro'sti mugdhaH smaratulyarUpaH / tasyAsti bhAryA'kuTilAbhidhAnA, pulomaputrIratirUpajaitrI // 101 // mugdho'nyadA nUtanacUtavallI-vilAsaramye vipinaM vasante / gataH sabhAryaH kusumoccayAya, prAksUryapUrtyAgamanaM niymy|| 102 // itazca kAlajJavicakSaNAkhyaM, tatrAgataM vyantarayugmamAzu / kAlajJaceto'kuTilAM nirIkSya, kSubdhaM tdaasiiddhRtkaamphenm|| 103 // vicakSaNAyA api mugdharUpe, kUpe mano darduravanimagnam / dvAbhyAM dvayorvaJcanatatparAmyAM, rUpaM parAvRtya mudo'nubhUtAH // 104 // gRhAgataM tanmithunadvayaM ca, snehAbdhibimbodayavaddidIpe / ayaM prasAdo vanadevatAyA, iti pratItyarjuravApa toSam // 105 // sarvo'pi harSa praguNAdivargaH, kelipriyaH kAlavidapyavApa / vicintya bhAryAcaraNaM virUpaM, tAM hantumaicchat sa ca dussttshiilaam|| 106 / / punaH sa dadhyau nanu tulyazIlA-vAvAM hatAyAM ca mayA'GganAyAm / raktA nRzaMse'kuTilA mayi syA-netyAzritaH kAlavilambapakSam // 107 // ou Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vicakSaNA'pyevamavetya tasthA-vubhau manuSyAcaraNe pravRttau / athAnyadA mohalayAbhidhAne, sUrikhane bodharatiH sametaH // 108 // rAjA gatastatpadavandanArthaM, zrotuM niviSTo vacanAmRtaM ca / .. kAlajJamukhyA api taM praNamya, tuSTA yathAsthAnamathopaviSTAH // 109 / / durantadoSaM viSayAnuSaGge, tyAge ca saukhyAtizayaM gurUktam / zrutvA vilIne ghanamohajAle, saddarzanaM vyantarayugmamApa * // 110 // vinirgatairdAgatha tadvapurtyAM, zyAmaizca rktairghttitaannupujaiH| dUre sthitA kApi parAGmukhI strI, jvAleva dhUmairmalinA kRzAnoH 111 // viSadya kAlajJavicakSaNAbhyAM, duHshiilbhaavaanushyodgtaa''shu| zuddhiH kathaM nau bhaviteti pRSTaH, prakRSTayogo bhagavAnuvAca // 112 / / ayaM hi bhadrau ! yuvayorna doSaH, svarUpato nirmalayoH sdaiv| asyAH paraM dUramavasthitAyA, nAryA anAryAcaraNe ratAyAH // 113 // pRSTo'tha tAbhyAM bhagavanniyaM kA, duSTA'tha sa prAha mahAnubhAvaH / pravartikA doSagaNasya dharma-nivartikeyaM nanu bhogatRSNA // 114 // karAlakAlAnalakAlamegha-saMmUrchiteva pralayasya vRttiH / rajastamobhyAmavaguNThiteyaM, bhayAya keSAM na vivekabhAjAm // 115 // tAvAhaturmuktiraniSTazakte-rasyAH sakAzAt kathamAvayoH syAt / jJAnI jagAvanyabhave bhavitrI, moholbaNatvAnna punarbhave'smin // 116 / / asyAH paraM nirdalanAya vajra, samyaktvamAptaM sudRDhaM bhavadbhyAm / uddIpanIyaM muhuretadevaM, tanUbhavitrI khalu bhogatRSNA // 117 // zrutvaitadAzvAsamupAgatau tA-vatha svaduSTAcaraNAnutApAt / . RjurmahIzaH praguNA ca devI, yAnti sma mugdho'kuTilA ca khedam 118 // atho caturNAmapi vigrahebhyo, vinirgataM pANDuraDimbharUpam / yUyaM mayoccaiH parirakSitAni, bhayaM na yuSmAkamiti bruvANam // 119 / / 76 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcAt tato'nyaniriyAya kRSNa-manyattataH kRSNataraM virUpam / pravardhamAnaM ca nivArya dadhe, zuklena taddhastatalaprahArAt // 120 // tadAha siddhAntarahasyavedI, na tattvazuddheSu bhavatsu dossH| kintu dvitIyaM khalu DimbharUpaM, nibandhanaM dUSaNasantatInAm // 121 // ajJAnametad ghanakaSTarUpaM, pravartakaM mohpricchdsy| na bhogatRSNA'pi tanoti mUlA-jJAnaM vinA duSTatarAM pravRttim // 122 // apArasaMsArasamudramadhye, gale zileyaM patatAM janAnAm / idaM hi sAkSAnnarakasya kuNDaM, chanaH zivAdhvanyayamandhakUpaH // 123 // itazca yatkRSNataraM dvitIya, vinirgataM tatkhalu pApanAma / saMsAracakre vasatAM janAnAM, saMklezajAlasya tadeva mUlam // 124 / / zuklena Dimbhena nivAritaM tat, pravardhamAnaM punraarjven| idaM hi zuddhAzayahetubhUtaM, pApAnubandhaM niyamAnnihanti // 125 // brUte yadetat parirakSitAni, mayaiva yUyaM tadataH pramANam / ajJAnajaM pApamapohya yasmA-nmArgAnusAritvamidaM vidhatte // 126 // anArjavaM duSkRtajanmabhUmi-rajanmabhUmistu viparyayo'sya / anArjavaM saMyamadhUmaketu-vizuddhiheturbuvamArjavaM tu // 127 // kiM bhogadAvAnalalabdhadAhai:, kiMvA kRtjnyaansudhaavgaahaiH| bhAvyaM manuSyairiha yaddhitaM vo, bhRzaM bhajadhvaM tadRjusvabhAvAH // 128 // AsthA satAM kA pariNAmatApa-saMskAraduHkhairgahane'tra loke| samUlamunmUlitaduHkhavaliH, sadA sukhI sAdhujanaM vinA kaH // 129 // idaM nizamyarjumukhAH prabuddhA, yayAcire cArudinaM vratAya / tadeva cAdarzi munIzvareNa, tatraiva dIkSAM jagRhustadA te // 130 // tebhyaH praNa(na)STe zitiDimbharUpe, zuklaM punastattanuSu praviSTam / - taddhanyatAM cAtmaviparyayaM ca, dadhyau tadA vyantarayugmamantaH // 131 // 77 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurUn munIMzca praNipatya tuSTau, samyaktvamAtrAdatha dampatI tau / sthAnaM gatau svaM vapuSoH praviSTA, tayostadAnIM khalu bhogatRSNA // 132 // paraM na doSasya vivRddhaye'bhUt, tccetsordrshnshuddhibhaajoH| pUrvapravRttA'pi kRtauSadhasya, rujeva pathyAnnabhujaH zarIre // 133 // athAnyadA tau rahasi sthitau prAga, duzcintite kaalbilmbpkssm| saMmAnayantau sma mitho'bhilApAd vittaH svanAmnozcaritArthabhAvam // 134 // sAmAnyarUpA''ha tadaGgajAsau, saMdigdhapakSadvitaye vilambaH / ekArthasiddhi prati paryavasya-stayoriva stAd bhavato hitAya // 135 // vacAMsi bAlasya mniissinnshcaa-ntraa'ntraa'saavnuvrtmaanH| pramANayan mAtRvaco babhAra, kSobhasvabhAvasthitisindhusAmyam // 136 // mAtA'tha bAlasya tanau praviSTA, svayogazaktyA sukhakAraNAya / sphuTatridoSaH sa nisargaduSTo, babhUva duSTadvayasaMkrameNa // 137 // asau tataH kAmayate kuvinda-mAtaGganArIrapi muktljjH|| upekSamANena janApavAdaM, tyaktaM na tenAtra kimapyakRtyam // 138 // nivArayantaM ca bhiyA'pavAdAn, manISiNA vetti sa mdhybuddhim| pratAritaM snehaparaM paraM svaM, sAmagryamudvIkSya na mAti citte // 139 // jJAtaM tato madhyamabuddhinA'pi, phalAya naasminnupdeshshktiH| kRtaprarohAJcitakRSNabhUmiH, zilAtale kiM kurute'mbuvRSTiH // 140 // gRhNan bali kiMzukamAMsapezIvikIrNapuSpAlirajAH prajAnAm / unmAdako bhUta ivopatasthe'nyadA vasantaH pikagItamattaH // 141 // bAlastadA sparzanamAtRyuktaH, krIDAparo madhyadhiyA'nvitaH san / lIlAdharaM nAma vanaM jagAma, dadarza tatra smaracaityamuccaiH // 142 // trayodazInAmni dine'rthilokai-mahAmahe tatra vidhIyamAne / kutUhalI tatra gataH sa caitye, dadarza guptaM smrvaaNshrmym|| 143 // ' Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvAre'tha saMsthApya vayasyameko, madhye praviSTaH sahasaiva bAlaH / pasparza tatrAbjamRNAlamRvI, prasuptakandarparati sa zayyAm // 144 // prasRtvarasparzanamAtRdoSaH, suSvApa tatrAtha vihAya bhItim / itazca devI ripumardanasya, tatrAgatA manmathakandalI drAk // 145 // asau sthitaH kASThamivAtha lIno, lajjAbhayAbhyAM praviluptaceSTaH / pasparza bAlaM ratikAmayugmaM, sA'pyarcayantI suvilepanena // 146 // taptAyasi kSipta ivAtha mIna-staM sparzamAsAdya sa tApamApa / iyaM kva labhyeti muhuH zuzoca, tatraiva niHshvaasttiirmumoc|| 147 // asyAM gatAyAmapi kAmadeva-pUjAM vidhAya kSitipAlapalyAm / niryAti bAlo na bahiH karoti, kArya kimityutthitsNbhrmomiH|| 148 // madhye gato madhyamadhIrathoccaiH, zayyAsukhasparzahato'pi ddhyau| satAM na gamyA sukhadA'pi zayyA, devAzritA rUpavatIva mAtA // 149 // jagau ca bAlaM nanu devazayyA-svApo na yuktastava mitrruup| upekSitaM tasya vaco'pi tena, tadvyantaro'tha pracukopa tasmai // 150 // baddhvA kRtastena sa kaNThagAsuH, pramocito mdhymbuddhinaa'th| bhRzaM patitvA padayordayocca-svAntena sarvairapi gahito'sau // 151 // zikSA'sahaM karmavilAsarAjastaM duvinItaM paribhAvya russttH| avArayat svaM parivAramevaM, viSadrume'sminna hitaM vicintyam // 152 // pRSTo'nyadA madhyamabuddhinA'sau, kazcinnirAbAdhamidaM vpuste| sa prAha bAdhA na zarIrake me, citte paraM manmathakandalI yA // 153 / / dadhyAvatho madhyamadhIrmano'sya, sthAne yadeSA'tizayasya bhUmiH / dvAri sthito'syAH sukhamanvabhUvaM, sparzasya yat kvApi hi tanna labhyam 154 paraM parastrIgamanaM kulasya, kalaGka ityenamavArayat sH| sa prAha nAyurmama tAM vineSTaM, maunaM tato madhyamadhIzcakAra // 155 // 70 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha pradoSe svagRhAnirIya, gantuM pravRtto ripumrdnsy| bAlo gRhaM pratyanu taM jagAma, snehAnubandhena ca madhyabuddhiH // 156 // ninAya kazcit puruSo mayUra-bandhena baddhvA gagane'tha baalm| roSoddhato madhyamabuddhirucca-rAkRSTakhaDgazca tamanvadhAvat . // 157 // nAsAdito'sau gatayA nizA'pi, tathApi na snehvNshaanivRttH| . dinAni babhrAma sa sapta pRcchan, bAlasya vaartaamtiduHkhito'pi|| 158 // jIrNe'ndhakUpe'tha kuzasthalasya, bahiHpradeze sa purasya duHkhAt / pAtaM vidhitsuH kila nandanena, vilokitaH kSamApatipUruSeNa // 159 // vimocito'sau vyavasAyato'smAt, pRSTazca ko bhadra ! tavAtra hetuH / tenoditA bAlaviyogavArtA, sa prAha khedaM kuru mA'tra kArye // 160 // dAsyAmi te bhrAtarameSa bAlaM, yamAzu mAMsAsrahutI: prdaatum| vidyAdharaH zatruvinAzividyA-siddhyai harizcandranRpasya jahe // 161 // mamArpito'sAvadhunaiva rAjJA, tavaiva bhAgyAditi yAhi niitvaa| uktveti gatvA sa gRhe dadau drA-gAnIya bAlaM karuNAparo'smai // 162 // samprINayan kvApyazanAdidAnAt, kvacitpradeze'mbu ca pAyayaMstam / ninAya gehe'tha sa madhyabuddhi-manAk sa jAtaH sabalaH krameNa // 163 // pRSTo'tha duHkhaM tava kIdRgAsI-jjagAvasAvaSTazate jpaanaam|| dinAni saptAhutayaH pradattAH pRthak pRthak me plshonnitaabhyaam|| 164 // mAM prekSya rAjA karuNaM raTantaM, dantairdayAlumayi shiicckaar| vidyAbhRtA'vAryata naiSa kalpa-stenArpitaM me narakasya duHkham // 165 // samAgataH praSTumudantamasya, lokAnuvRttyA'tha manISinAmA / zuzrAva tAM mugdha iva pravRtti-mavArayat sparzanasaMgamaM ca // 166 // AdhUya mUrdhAnamathAha bAlo, mahArthasiddhau ka ivAntarAyaH / duHkhaM kiyanme yadi tAM labhe'haM, prANaiH krayaM sA'rhati tadvadiSTA // 167 // / Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taM kAladaSTaM paribhAvya haste, dhRtvA yayau madhyadhiyaM maniSI / jagau ca lohe'tra nivizya mUDha, kathaM titIrSasyasukhAmburAzim // 168 // sa prAha samyag vihitaM tvayedaM, mamAlametena tvaamten| tAtAdayo'rthaM kimimaM vidanti, jagau manISI jagadeva vetti // 169 // tat kIdRzaM cittamabhUdihArthe, tAtasya mAtuzca taveti pRssttH| jagau manISI mama nirguNe'bhUd, bAle'tra mAdhyasthyamabAlabhAvAt // 170 // saMklizyamAne ca dayA tavAtma-nyAsthA mamAtmanyapamitrahAnAt / harSo guNADhye bhavajantudhIre, tAtasya caikaH paridIrghahAsaH // 171 / / sampadyate yanmayi kopite tad, bAlo hyavApeti jaharSa taatH| sAmAnyarUpA tu parAbhavaughe, gataH kva putreti zuzoca bADham // 172 // prItA madambA tanayasya me'bhU-nApAya ityApa puraMtu harSam / bAlasya duHkhAt karuNAM tvadarterguNAnurAgaM mayi duHkhahAneH // 173 // zrutvetyado madhyamabuddhiranta-vicArayAmAsa hahA'sya duHkhe| kSAraH kSate vizvajanApavAdo, mamApyupekSyo'yamato'stu nityam // 174 / / sasparzanA'mbA muditA'tha bAlaM, protsAhayAmAsa na sAdhukhinnaH / manISivat suSTha na vaJcito'si, bhogAna bhIto'si girA janAnAm 175 // atha pradoSe gata eva bAMlo'-vadhIrito madhyamabuddhinA'pi / alakSito rAjagRhe praviSTo; dadarza rAjJI tanumaNDanotkAm // 176 / / zayyAM sa zUnyAM sukhamadhyazeta, daivAt tadA bhuuptiraajgaam| kadarthayAmAsa nizAM sa pUrNA, krUrainaraistaM narakAbhaduHkhaiH // 177 // bambhramyamANo divase trikAdau, nRpAjJayA'sau kharapRSThaniSThaH / ullambitastuGgataroH zikhAyAM, dinAtyaye'gAnagaraM ca lokaH // 178 // daivAt tadAnIM truTitazca pAzaH, papAta bhUmyAM ca mumUrcha baalH| labdhvA ca saMjJAM pavanAnnizaika-yAme gate svIyagRhaM jagAma // 179 // 1 . Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vRttAntamAkarNya manAk tamAsIt, premNo lavAnmadhyadhiyo vissaadH| . manISivAkyasmaraNaprabhAvA-ccitte'sya mAdhyasthyamathollalAsa // 180 // athAnyadA svIyavilAsasaMjJe, sUrikhane jJAnaratiH smetH| tRSNAlatAyAH parazurmanISA-cakrasya nAbhirnayasindhucandraH / // 181 // aurvAnalo lobhamahArNavasya, mahauSadhi: krodhbhujnggmsy| vajraM smayAdreranavadyavidyA-vatAratIrthaM nikRtidrumAgniH // 182 // atrAntare sparzanasaMgahAtu-rmanISiNaH karmavilAsarAjaH / icchan pradAtuM kuzalAnubandhaM, vyApArayAmAsa bhRzaM tadambAm // 183 // dadhyau ca yadyapyayameti nityaM, bhogAnabhiSvaGgasukhaM tthaapi| chAyaikadAnAdiva me suradro-smiAd yazastena bahu pradeyam // 184 / / adhiSThito'sau nijayogazaktyA, mAtrA'tha pitrA vihitaprasAdaH / sikto'mRteneva vane pravRtto, gantuM gurorogamanaM nizamya // 185 // AkArayAmAsa sa madhyabuddhi, nRpeNa tasyApi ca sNjnyitaa'mbaa| sA tulyavIryeti vicitrakAryA, tanau tadA madhyadhiyaH praviSTA // 186 // aicchat tataH so'pi ca tatra gantuM, bAlo balAmoTikayA pravRttaH / trayo'pi tatropagatA vizAlaM, pramodamauliM dRdRzurjinaukaH // 187 // jinendrabimbaM praNipatya tatra, manISiNA dakSiNabhAganiSThaH / AgAmibhadreNa gururvavande-'nurodhato madhyadhiyA'pi tasya // 18 // bAlaH punaH sparzanamAtRdoSAt, tatsthAvanamro'tha mudA samIyuH / subuddhimantrI ripumardanazca, rAjA ca devI smarakandalI ca // 189 / / teSUpaviSTeSu vidheH praNamya, dhAM giraM jnyaanrtididesh| . utsarpisiddhAntasamudravelA-sphuTIbhavadbharinayormilIlAm // 190 // atrAntare prAha mahImahendraH, svAmin ! kimAdeyamihAsti loke| sUrirbabhASe'nagha! dharma eva, satAmupAdeyatayA prasiddhaH // 191 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tat kiM na sarve'pi sRjanti dharma-miti bruvANaM punarAha suuriH| hite'pi duSTendriyamohitatvAt, pravartate na svarasena lokaH // 192 // unmattamAsAdya bhRzaM prahaSyannubhUlayan bhuutimudaarshktiH| alaGkRto bhogibhirindriyaugho, nRNAM sphuTaM zaGkara eva bhAti // 193 // pathapravRttAnapi shaastrpaatth-kshaaprhaaraanvdhiiryntH|| hRtvA janAnindriyazUkalAzvA, nayanti saMsAravanaM durantam // 194 / / dhRtvA kilAgreSu karAGgulInAM, ye daNDavat kSmAmapi naattynti| te'pIndriyairnATitamindramukhyA-nAtmAnamuddhartumaho samarthAH // 195 / / tasmAnmahArAja! sudurjayAnAM, mantuH smgro'pyymindriyaannaam| upeyavAJchAviparItavRtti-nRNAmupAyeSviha yA pravRttiH // 196 // uktveti sAmAnyata eva sUri-rmanISibodhAya jagau vishissy| dUre kilAnyAni jagajjayAya, rAjannalaM sparzanamekameva // 197 // idaM hi tIkSNeSurivAGgabhAjAM, hRdi pravizyaiva bhinatti mrm| vyApyaiva dehaM pravitIrNadAha, pratyAhRterdurlabhatAM tanoti // 198 // rAjA''ha kiM santi na santi vA ta-jjaye samarthA jagatIha lokaaH| gururjagau santi parantu te'tra, stokA manuSyAH zRNu tatra hetum // 199 // caturvidhAH santi jaghanyamadhyo-tkRSTAstathotkRSTatamAzca lokAH / atyuttamAstatra ca te nirastaM, yairetadAptAgamavAsanAbhiH // 200 // te brahmacaryaikaratA gRhe'pi, dIkSAM punrbhaagvtiimvaapy| bhUsvApalIcAdiviziSTakaSTai-nirdhUya tanmokSasukhaM labhante // 201 // AkarNya karNAmRtatulyametad, vaco vicAraM vidadhe mniissii| gururjagauM sparzanamIdRgeva, bodhaprabhAvo nijagAda yAdRg // 20 // nUnaM tadetatpuruSacchalena, pratAraNAyopanataM jnaanaam| cikSepa yazcaitadasaGgayantre, mahottamo'sau bhavajantureva // 203 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityuktabhAvArtharasajJamagre, zuzrUSayA vismitmiikssmaannH| manISiNaM madhyamadhI bhASe, kiM tattvamutprekSya subhAvito'si // 204 // sa prAha mitrAyamagUDha eva, bhAvazcamatkArakaro na kiM syAt / yadurjayaM yacca durantadoSaM, tavaiva tat sparzanamitramuktam // 205 // camatkRto madhyamadhIrapIdaM, zrutvA sma bAlastu na veda kinycit| . dattaikadRSTirmanujezapatnyA-mAcAryavAkyazrutivismitAyAm // 206 // smitAmbupUre ghanakezapAza-dhvAnte ca magnaM stanaparvate'syAH / bhagnaM ca bhinnaM ca kaTAkSabANai-mano'sya paryAkulatAM jagAma // 207 // na brahmaNo brahmavidaH kileyaM, smarasya zRGgAravidastu sRssttiH| .. ardhekSitairmAmiyamIkSamANA-'bhivAJchatItyeSa mRSA'bhimene // 208 // sUrirbabhASe kathitaM svarUpa-matyuttamAnAM tdthottmaanaam| bravImi yaiH sparzanametadApya, mAnuSyakaM zatrutayA'vabuddham // 209 // bodhaprabhAvena ca mUlazuddhi, vidhAya tasmin cakitA bhvnti| upekSitAyogyajanAzca mArgA-vatAraniSThAzca nijAzritAnAm // 210 // sthityai tanostatpriyamAcaranto-'pyapAstalobhA bhRshmuttmaaste| svasmin manISI zrutamenamartha-mayojayanmadhyamadhIzca tasmin // 211 // svarUpamuccairatha madhyamAnAM, jagau guruH sparzananoditA ye| muhyanti saMsArasukhe vicitre, saMzerate paNDitanoditAzca // 212 // dadhatyalaM bhedini yogibhogi-matadvaye kaalvilmbpkssm| sparzAnuyAtA api lokalajjA-guNAnna kurvantyatinindyakarma // 213 // buddhvA'pi vAkyAd viduSAM vizeSa-madRSTaduHkhA na tthaa''crnti| akIrtibhAjazca jaghanyasaGgAt, kurvanti vidvdvcnaanuvRttim|| 214 // te madhyamA madhyamabuddhayaH syu-ritIdamAkarNya sa madhyabuddhiH / svasmin svasaMvedanato yuyoja, sarvaM manISI tu vivicya tasmin // 215 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gururbabhASe'tha jaghanyarUpaM, yaiH sparzanaM bndhutyaa'vbuddhm| kupyanti ye ca priyabhASakAya, ye'nAryakAryA bhuvi na trapante // 216 // duHkhAdakhinnA galigosvabhAvA-nmukhaM muhurye viSaye kssipnti| asadgrahagrastadhiyastapasvi-pratyarthinaste'tra janA jaghanyAH // 217 / / manISiNA madhyamabuddhinA ca, vinizcitaM vAkyamidaM nishmy| jaghanyavRttaM sphuTameva bAle, bAlastu nAbudhyata zUnyacittaH // 218 // sUrirjagAvatra nRpoditA ye, janA jaghanyA bahulAsta ev| stokAstadanye tviti naiva sarve, dharma sRjantIti hi yuktamuktam / / 219 // atrAntare prAhU subuddhimantrI, zrAddhaH kimeteSu punrnimittm| gururjagau mAtRvibheda eva, yataH zubhazrIsuta uttamaH syAt // 220 // sAmAnyarUpAtanayazca madhya-sthito jghnystvshubhaalijnyH| trayo'pyamI karmavilAsaputrAH sarvottamastu svavilAsabhAvI // 221 / / punarjago mantrivaraH kimete, sadAsthitA vA parivRttibhAjaH / gururjagau karmavilAsaklupta-vivRttibhAjo'pi vinA'ntyamanye / / 222 // manISiNA'cintyata mAtRtAta-vijRmbhitaM no ghttmaanmett| subuddhinA pRSTamatho mahAtman, kena syurutkRSTatamA manuSyAH // 223 / / gururbabhASe na vinA'sti hetuH sarvottamatve nijavIryalAbham / anyaH susAdhoH sa ca bhAmavatyA, pravrajyayaiva prathate'nupAdhiH // 224 // dadhyau manISI mama saiva yuktA, lAtuM kRtaM zeSaviDambanAbhiH / vratagraheccheti manISiNo'bhU-dazakyadhImadhyadhiyazca yoge // 225 / / punaH subuddhinijagAda kiMta-dharmo na nstaadRshviiryhetuH| gurujagau madhyamavargayogya:, paraMparAheturasau prasiddhaH // 226 // klezaughavidhvaMsakarI hi dIkSA, gRhe'pi dharmo bhvtaanvaay| zrutvetyado madhyamadhI: svazakti-yogyaM grahItuM gRhidharmamaicchat / / 227 // 85 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itazca bAlo nihataH smarAstrai-rabhipriyAM dhAvati bhUbhRtaH sm| tadbhaliluptAkSatayA na dRSTA, sabhA'pi tenogratamomayena // 228 // ka eSa ityAzu nRpeNa dRSTo, dRSTayA prakopAruNayA sa bhiitH| smarajvaraH zAntimiyAya tasya, saMjJAgamAt prAdurabhUcca dainyam // 229 // naSTuM pravRttaH zithilAGgasandhibhUmau sa nirbhagnagatiH ppaat| drAk sparzano'gAcca bahistadaGgA-nirIya gurvaashritstprdeshaat|| 230 // zAnto'tha papraccha guruM mahIzaH, keyaM prvRttirbhgvnnvaacyaa| sa prAha vaiguNyamamuSya naitad, bahi:sthitasyaiva tu pApamUrteH // 231 // ayaM khalu sparzananAmadheyo, duSTo ripurgaatrmnuprvishy| mAtA'zubhAlizca yadenamittha-manATayat tatra kimastu citram // 232 // mahAtmano'pyeti na saMnidhAnAt, svakarma zAntiM nirupakramaM ca / jine'pi badhnanti na kiM kutIrthyAH, siddhendrajAlAdivikalpamAlAm 233 rAjJA'tha pRSTo'yamataH paraM kiM, kariSyatIti sphuTamAha sUriH / loke gate kollakasanniveze, gantA hyayaM sparzanayuktagAtraH // 234 // pipAsito drakSyati karmapUragrAmAntike shraantihtstttaakm| tatra praviSTaH zvapacAGganAM ca, lInAM bhiyA sprakSyati padmakhaNDe // 235 // prasahya tAmeSa rimsuretya, vanAcca tasyAH zvapacena shbdaiH| yAsyatyavazyaM narake hataH saM-stataH kuyonIrbhavacakravAle // 236 / / athAha rAjA bhagavan ! vipAko-'zubhAvale: sparzanapApmanazca / sudAruNo'yaM gururAha bADhaM, tataH subuddhiH sukRtI babhASe // 237 // etau kimasyaiva bhadanta ! duSTau, gAtre pareSAmapi vA prvissttau| sa prAha sarvatra gatau kilaitau, vyaktAnabhivyaktatayA vicitrau // 238 // atha sphuTaM mantriNamAha bhUpaH, pApAvimau no viSaye praviSTau / niSpIDanIyau dRDhalohayantre, dayA'nayo! bhavatA vidheyA // 239 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mantrI sa dadhyau nanu vismRtaM tad, hiMsAvidhau yanmama no niyogaH / rAjJo'thavA'sau pratibodhaheturgurorbhaviSyatyadhigatya vAcam // 240 // athAha suurividhushubhrbhuuri-dntdyutidyotitdigvibhaagH| na lohayantraM tava bhAvazatru-niSpIDanAya kSitipAla! zaktam // 241 // vratAticArAn parizodhayanti, ye vartayante nirvdyvRttyaa| parAkramante'lamabhigraheSu, na laGghayanti sthitimAtmanInAm // 242 // na lokamArge praNayanti saGgaM, gurUn puraskRtya sRjanti dhrmm| zrutaM prayatnena vibhAvayanti, dravyApadAdAvupayanti dhairyam // 243 // AlocayantyeSyadapAyajAla-majAtayogeSu dRDhaM ytnte| cittasya vizrotasikAM tyajanti, yogopacArAn parizIlayanti // 244 // paraM pumAMsaM kalayanti citte, badhnanti tatraiva dhRti pvitraam| bahizca vikSeparati tyajanti, kurvanti tatpratyayatAnamantaH // 245 // bADhaM yatante zuciyogasiddhau, dhyAnaM ca zuklaM pripuurynti| pazyanti dehAdiviviktarUpnaM, sthiraM labhante paramaM samAdhim // 246 // tairuttamaiH saMyatapuNDarIkai-dRDhIkRtaM tttdupaayvidbhiH| yadapramAdAbhidhamantaraGgaM, yantraM tadantardviSataH pinaSTi // 247 / / anena sUrervacasA'nilena, vRddho'tha shuddhaadhyvsaayvhniH| manISiNaH karmavanaM dadAha, dIkSAM sa tAM klezaharI yayAce // 248 // jagAda bhUpo'tha mamApi yuddh-kruddhaarisNmiinlmpttsy| kSobhAya yA''ditsati tAM mahAtmA, dIkSAM mahArAjyavadAzu ko'yam 249 // sUribhASe viditaH zubhazrIkukSyudbhavaH krmvilaasputrH| guNAkaro'yaM tava vismRtaM ki, jagadgAsecanakaH zazIva // 250 // atrAntare madhyamadhIryayAce, suzrAddhadharma tadanu kssitiishH| . yathAsthitaM lakSaNatastamuktvA, tayordadau niHspRhasArvabhaumaH // 251 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praNamya rAjJA'tha manISidIkSA-dAnodyataH sUriridaM yyaace| . anena dIkSA kalitaiva bhAvA-nmamAnujAnIhi mano'nurUpam // 252 // tataH subuddhinijagAda rAjan, dravyastave joSamupaiti saadhuH| .. .. phalopadezAdanumanyate tu, tadatra kArya svayameva yuktam / // 253 // athArthayitvA samayapratIkSAM, vilambazAlI prnnyaanmniissii| akAryata snAtramudAracaitya-bimbasya bhUpena mahotsavena / // 254 // yaH snAtrakumbhAdudapAdi tena, dharmaH sa pItvA'sya bhavAmburAzim / yazAMsi kumbhodbhavatAbhavAni, tatAna kundendusitAni loke // 255 / / Aropito'sau jayakuJjare'tha, svayaM nRpazchatradharo'sya jaatH| . zubhazriyA'dhyastatanurjagAma, puraM sa lokairabhinUyamAnaH // 256 // asaGgabhAvAd bubhuje sukhAni, rAjJopanItAnyatha raajhyeN| mumoca mukhyaH kRtinAM guNaughaiH, krIto hi rAjA'sya na bhRtyabhAvam 257 sthito'nyadoddizya subuddhimAha, nRpaH puraskRtya mniissiraajm| manISiNo vRttamacintyameva, madhyo'pi buddhyaiSa mamopakArI // 258 // AzvAsitaH saMyamakAtaro'haM, jighRkSatA yena gRhasthadharmam / mantrI babhASe tava yuktameva, samAnazIle'tra narendra ! sakhyam // 259 // dadhyau nRpo'haM gaNito nu madhyo, mRSA smayo'bhUt purussottmtve| manISiNaM tAdRgapekSya vA'smi, karIva daMSTrogramapekSya siMham // 260 // athAha rAjA nanu tAdRze'pi, caitye kathaM sA'jani bAlaceSTA / sa prAha citraM puruSAdyapekSya, phale vanaM tatsvavilAsanAma // 261 // vidhApyamAnaM viSayAnuSaGgaM, manISiNo mantrivaro'tha mtvaa| jagAda rAjAnamudArabuddhiH, snehastavAyaM na narendra ! yuktaH // 262 / / prazastarAgo'pi parArthabhaGgaprasaGgato'narthavidhAyaka: syaat| sacchAyavRkSo'pi kRzAnudagdhaH, karoti kiM neha vanasya dAham / / 263 // 88 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nRpo babhASe vidhRto mayA'yaM, dIkSA sahA'nena mmociteti| ataH paraM tvadvacasA visRSTaH, kartavyamaha~(ha) tvadhunA vidheyam // 264 // tataH prazastaM dinamAkalayya, saptagrahAGke vRSalagnayoge / rathasthito mantrigirotsavaughai-naeNpeNa nItaH sa guroH samIpam // 265 // rathAdathottIrNamamuM mahIzaH, parIkSate sma kssitipaughyuktm| vikArahetAvapi tasya citta-malakSayanmRtpuTapAkazuddham // 266 // bhRzaM didIpe'sya zarIramanta-rdItasya snggaanmnsstthoccaiH| yathA puraHstho dadRze nRpaudhaH, sUryaprabhAcchAditatArakAbhaH // 267 // vilInamoho'tha nRpastadIya-guNaprakarSe bhumaanbhaavaat| abhyutthitaH saMyamamAzu lAtuM, tathaiva devI ca subuddhimantrI // 268 // tAn dIkSayAmAsa guruH saharSAn, prasadya sarvAnapi shaastrniityaa| dadau ca teSAmanuziSTimuccaiH, saMvegavallIvanavAridhArAm // 269 / / na bAlavRttaM viduSA vidheyaM, manISivRttaM prishiilniiym| anuSThitAdeva manISivAkyAta, syustAdRzA madhyamabuddhayo'pi // 270 / / kAryo na saGgaH saha pApamitrai-statsaGgato mRtyumavApa baalH| sadaiva tattyAgaparo manISI, dharmaM ca saukhyaM ca yazazca lebhe // 271 // guNAvahaH sajjanasaGgamaH syA-danarthahetuH khlsnggmshc| sphuTaM dvayaM tatkhalu madhyabuddhau, vimRzya yaccAru tadeva kAryam // 272 // etAM samAkarNya munIndravAcaM, buddhAstadAnIM bahavo mnussyaaH| kramAd yayau mokSapadaM manISI, divaM pare madhyamabuddhayazca // 273 // imAM samAkarNayataH kathAM me, gataM dinaM tena na vaH smiipe| samAgato hyo'bhidadhe mayA'pi, zravyA katheyaM khalasaGgahAne // 274 // vaco'vakAzaM viduro'tha jAnan, mAmAha mA bhUt khlsnggmste| vaizvAnaro'tra cakitastadAnI, proktaM bhUmayA'sau na mamAsti ko'pi // 275 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravizya karNe'tha sa mAM babhASe, vaizvAnaro'pyasti khalasvabhAvaH / parIkSaNIyastadasau viziSya, mA bhUdito'narthaparampareti // 276 / / taidUryamAno vacanaistadAnIM, vaizvAnareNa sphuttmiikssito'hm|.. tatsaMjJayA krUramanaHpraNItAM, bhuktvA guTIM bhUtavadutthito drAk // 277 / / karAlavaktreNa mayA kapola-bhetrI capeTA vidurasya dttaa| pravRddhatApaH phalakaM gRhItvA, punaH prahartuM ca samudyato'ham // 278 / / tatazca naMSTvA sa gataH- prakampra-stAtasya pArzva kathitA pravRttiH / vaizvAnaratyAgavidhAvayogyaM, tataH sa mAM cetasi nishcikaay|| 279 // atha sthitaH pUrNakalAvilAso, ramye gRhe'haM sukhasindhumagnaH / kAntaH kalApena zikhIva nArI-netrotsavAjhai navayauvanena // 280 // tAtAmbAdinati kRtvA, prabhAte'hamathAnyadA / samAgataH svabhAvena, niviSTo viSTare sukham // 281 // itazcAkANDa eva drAgutthito rAjamandirai / kolAhalastatazcAhaM, jAtaH sambhrAntamAnasaH . // 282 // dhavalAkhyastadAgatya, mAM balAdhikRto jagau / devaH samAdizatyevamAgantavyaM tvayA javAt // 283 // tAtApamAnAdAyAtaH, kuzAvartapurezituH / . rAjJaH kanakacUDasya, sutaH kanakazekharaH // 284 // taM bandhuM te'bhigacchAmi, vilambastava mA ca bhUt / iti zrutvA drutaM gatvA, milito'haM piturbale // 285 // pRSTo mayA'tha dhavalaH, kathaM kanakazekharaH / asmAkaM bandhuratha sa, prAha komalayA girAM // 286 // bhrAtA kanakacUDa: syAnnandAyAH sundarAkRtiH / tena mAtulasUnuste, bhrAtA'yaM bhrAtRvatsala // 287 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 288 // // 289 // // 290 // // 291 // // 292 // // 293 // AnIto'tha pramodena, pitrA kanakazekharaH / prAsAdastasya dattazca, madIyabhavanAntike saMjAto nirbharaH snehastasya tatra mayA saha / tAtApamAnavRttAntastasya pRSTo mayA'nyadA sa prAha mitravRndena, yuktaH keliparo'nyadA / zamAvahaM vanaM prAptastatrAdrAkSamahaM munim praNamya caraNau tasya, pRSTo dharma mahAzayaH / sa sAdhudharmamAkhyAya, zrAddhadharmamacIkathat tadA mayA muneH pArzve, vayasyaiH saha harSataH / samyaktvamUlo jagRhe, zrAddhadharmasuzrumaH gataH sa muniranyatra, dharma pAlayato'tha me / . zrAddhasaMsargato jAtA, vyutpattijinazAsane anyadA punarAyAtaH, sa sAdhurvandito mayA / pRSThazcedaM mahAbhAga, kiM sAraM jinazAsane / munirAha dayA dhyAnaM, rAgAdInAM ca nigrahaH / sAdharmikAnurAgazca, sArametajjinAgame mayA'jJAyi dayA kva syAnmahArambhasya mAdRzaH / sthiracittatayA sAdhyo, dhyAnayogaH kutastarAm viSayAmiSagRddhasya, kvatyo rAgAdinigrahaH / sAdharmikAnurAgastu, kartavyo me'vaziSyate iti dhyAtvA muneH pArthe, gRhItastadabhigrahaH / gRhe gatvA mayA natvA, tAtAnujJA ca yAcitA saMgAnmama pitA'pyAsId bhaMdrako jinazAsane / svAbhipretaM kuruSveti, niHzaGkaM so'nvamanyata // 294 // // 295 // // 296 // // 297 // // 298 // // 299 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 300 // // 301 // // 302 // // 303 // // 304 // // 305 // tataH prabhRti sarvo'pi, bandhutvena mayekSitaH / kulajAtyAdihIno'pi, namaskAradharo'pi yaH jainanAmabhRto deze kRtAzcAkaradA mayA / vihitA ca vizeSeNa, saparyA navadharmaNAm tadA projjRmbhitaM jainaiH, sUryodaya ivAmbujaiH / amAtyo durmukho dveSaM, yayau kauzikavat param tato rahasi tAtasya, proktaM tena durAtmanA / lokaH sarvaH kumAreNa, rAjannucchRGkhalIkRtaH kumArasya prasAdArthI, bhUyAn jaino jano'janiH / karahIne jane caivamAjJA vAGmAtrameva te alaukikaM kumArasya, vRttametanna sundaram / anItikavacasyAGge, pravizanti dviSaccharAH' pitA provAca yadyevaM, tvayA sarvaM nivedyatAm / svayameva kumArAya, nAhaM taM bhASituM kSamaH .. mAmupetyAtha sa prAha, rAjA lokopari sthitaH / / pratApI bhAnuvallokavazo'dhastAcca dhUlivat lokAnniraGkuzIkRtya, rAjadharmavyatikramAt / nAlIkadharmavAtsalyaM, yuktaM te nItigAminaH mayA proktaM bhaved doSaH, syAd duSTe cenmamAgrahaH / nItivyatikramaH ko vA, pUjayA guNazAlinAm athAsau madabhiprAyaM, labdhvA'lIkamabhASata / sAdhu dharme sthiro'si tvaM, parIkSeyaM mayA kRtA ityuktvA'sau madabhyarNAnirgatazcintitaM mayA / na jJAyate mahAduSTaH, pApo'yaM kiM kariSyati // 306 // // 307 // // 308 // // 309 // // 310 // // 311 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 312 // // 314 // // 315 // // 316 // // 317 // tadasya praNidhidvArA, bhAvo jJeyo mayA'khilaH / jJAtaH syAt kila doSAya, na duSTagrahavat khalaH iti prayuktazcaturo, dArakaH praNidhirmayA / tatsvarUpaM parijJAya, mama tena niveditam AhUyAsau mahAzrAddhAn, rahasyevamabhASata / pracchanno me karo deyo, bhavadbhiH sukhamicchubhiH tAtenApi ca tad jJAtaM, kRtA gajanimIlikA / zrutvedaM praNidherbuddhidhRtA'pakramaNe mayA yadi tAtAnabhipretamakariSyadayaM kudhIH / tadA'dAsyaM phalaM tasya, pitA tu duratikramaH kasyApyakathayitvedaM, gUDhamAlocya cetasA / saha svamitravargeNa, tUrNamatra samAgataH ityuktvA virate tatra, mayoktaM sAdhvanuSThitam / yukto na mAninAM vAso, mAnamlAnikaraiH saha tamasAmudayaM dRSTvA, sUryaH kAlaM pratIkSate / gagane tAvadevAste, yAvana svodayakSatiH itthaM mavacasA tuSTaH, sthitaH kanakazekharaH / dazarAtraM vyatIyAya, mithaH premarasAlasam atrAntare samAhUtAvAvAM tAtAntike gatau / mantriNastatra cAyAtA, natAH kanakazekharam athAha tAtastaM bhadra, tvapitrA prahitA ime / prApto. mRtyUpamaM duHkhaM, tvadviyogAt pitA tava jJAtvA'tha caturaddhArA, sakAraNamapakramaM / jayasthale ca saMbhAvya, sthiti tava mudaM dadhau // 318 // // 319 // // 320 // // 321 // // 322 // // 323 // 3 . Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 324 // // 325 // // 326 // // 327 // // 328 // // 329 // ayamevAsya pApAtmA, jAto'narthasya kAraNam / iti nirvAsito dezAd, durmukhaH kulasaMyutaHitazca tatraiva dine, dUtaH prAha samAgataH / asti rAjA vizAlAyAM, nandanaH zatrugotrabhit ubhe tasya mahAdevyau, puNyalAvaNyabhAjane / / ekA prabhAvatI nAmAparA padmAvatI tathA tayoH putryau ca vimalAnanA ratnavatI kramAt / itazca zAsti kanakapuraM rAjA prabhAkaraH , sa ca bhrAtA prabhAvatyAstasya bandhumatI priyA / tayovibhAkaraH putraH, saMjAtaH puNyapezala: prabhAkaraprabhAvatyoH, saMketo'yamabhUt purA / deyau yadAvayoranyatamaputrIsutau mithaH / vibhAkarasya vimalAnanA dattA tadAzayAt / anyadA zrutavatyeSA, guNAn kanakazekharAn tataH sA tadguNAkRSTA, guNAtItaM jagattrayam / . dhyAyantI yoginIvAsthAt, tyaktaniHzeSakautukA sadA sannihitatvena, ratnAvatyA tadAzayaH / labdhaH proktazca tAtAya, tenApIdaM vicAritam dattA vibhAkarAyeyaM, tathApyasyA dRDhAgrahe / apUrNe jIvitaM na syAditi kurve svayaMvarAm tataH saparivAraiva, prahitA vimalAnanA / ratnavatyA ca vijJaptaM, snehalA'syAmahaM pitaH sApatnyaM snehanAzAyetyetadiSTasuhRtpriyA / .. bhaviSyAmyanujAnIhi, tanmAM gantuM sahAnayA // 330 // // 331 // // 332 // // 333 // // 334 // . // 335 // 94 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tataH prasthApitA pitrA, snehAt sA'pi tayA saha / ubhe te bahirudyAne, sthite staH prahito'smyaham // 336 // tadrUtavAcA kanakacUDo harSaviSAdabhAk / kanyAvAsakadAnArtha, sUrasenaM nyayojayat // 337 // dadhyau ca sumaho'pyeSa, kumAravirahAnale / sarpiHkSepasamo jAta ityetAn prAhiNodiha // 338 // vyajijJapannidaM hyete, preSyaH kanakazekharaH / ratnavatyA varo yogyastathA'yaM nandivardhanaH // 339 // bhadrau ! yadyapi varte'haM, yuSmadvirahakAtaraH / mahAprayojanaM matvA, tathA'pIdaM nigadyate // 340 // yAtaM tUrNaM kuzAvarte, rAjJo janayataM mudam / mitho'viyogabuddhyA tadAvAbhyAM svIkRtaM vacaH // 341 // dattvA tAtena sainyaughamAvAM prasthApitau tadA / mayA sahAgatau vaizvAnarapuNyodayAvapi // 342 // dattaM prayANakaM mArgo, laGktizca kiyAnapi / bADhaM praNayinaM kartumaicchad vaizvAnaro'tha mAm maccha vAnarA'tha mAm // 343 // vartate puramitazca kutazcit, piNDitaiH kRtamavadyasamUhaiH / raudracittamanabhISTatatInAM, .janmabhUrnarakavartmavizAlam // 344 / / santi tatra bhuvanatrayatApa-prApaNaikarasikAH khalu lokAH / jvAlaz2AlajaTilajvalanAbhA, ye paraM svamupadAhya dahanti // 345 // tatra zatruranavadyamatInAM, caurasaMgrahaparo hatanItiH / cetasA'sti viSamaH smayanidrA-ghUrNito durbhisndhinrendrH|| 346 // tatpratApadahanasya na tApaM, ke'pi soDhumiha santi samarthAH / nonmiSatyakhiladehabhRtAM ya-ddhUmapuJjabhRtamIkSaNayugmam // 347 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pApakarmakuzalA parapIDA-jJAnazUnyahRdayA patibhaktAM / ' tasya niSkaruNatA'bhidhadevI, pUtanAkRtirapUtatamA'sti // 348 // sA nitAntamalinA'pi hi patyu-durddhiyo bahumateti na citram / pApakarmamamatAsamatAyAH, zUkarI kimu na zukararucyA . // 349 // tatsutA'sti vikaTasphuTarUpA, kAlakUTapuTasaMghaTiteva / tatpurasya ca pituzca jananyA, vRddhiMkRt svajananAdapi hiNsaa|| 350 // nAmamAtrakalanAdapi tasyA-strAsameti janatA ghntaapaa| syAcca dikSu nihitAturanetra-stAmudIkSya bhuvi ko na vivikssuH|| 351 // tAdRzI na bhujagendraphaNAlI, nAntarAtrirapi no yamajihvA / nApi caNDapavanakSubhitocca-6SaNA pralayavAridhivelA // 352 // rakSato'tha puratAmasacittaM, dveSasindhurapateH priyptnii| .. garbhiNI nijapurAtsamupetA, raudracittanagare mama dhAtrI // 353 // tannRpAgrahasukhAdatha tasthau, sA kiyantamapi tatra ca kAlam / dveSasindhurapatipratibaddho, yatsadA sa hi nRpastadabhinnaH // 354 // AjagAma nRgatau samupetaM, mAmasau samadhigamya tato'pi / snehalA nijasutAya ca sarvaM, vahnaye svajanavargamavAdIt // 355 // labdhatadvyatikarasya ca tasya, prollalAsa manaso'bhinivezaH / dApayAmi yaduta drutamasmai, kanyakAM durabhisandhinRpeNa // 356 // mAmathaiSa gamanArthamavAdIt, tatra bAhyaparivAravimuktam / tagirA'hamapi tatra gatastA-mAgatazca pariNIya bale sve // 357 // atha gacchanahaM hiMsAvaizvAnarayutaH pathi / dIpto daMSTrAmahAphAlakarAla iva kesarI // 358 // atha vaizvAnaraH prAha, kRtakRtyo'smyahaM sakhe / . . kIrtiprAsAdamArUDho, yogyAM yogyena yojayan . . // 359 // da Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kartavyo'syAH prasAdAya, sAgasAM cA'pyanAgasAm / vadhastvayA'vimRzyaiva, mama vAkyAnuyAyinA // 360 // matto'pyabhyadhikaM tejaH, prasanneyaM pradAsyati / yasya brahmaNDabhANDe'pi, drutirbhavati tApataH // 361 // tatheti pratipadyAtha, gacchatA mayakA pathi / hariNAdyA hatA hanta, vanyA jIvAH sahasrazaH // 362 // tataH sAMskArikaM tejo, hiMsayA me prasannayA / dattaM vaizvAnaragirAM, jAtaH supratyayastataH . // 363 // itthaM kanakacUDasya, dezAbhyaNe vayaM gatAH / tatra caiko'sti viSamakUTo nAma mahAgiriH // 364 // tasmin kanakacUDasya, maNDalopadrave ratAH / ambarISAbhidhAH santi, luNTAkAH kuTilAzayAH // 365 // pUrva kanakacUDena, bahuzaste karthitAH / tairvama ruddhameSyantaM jJAtvA kanakazekharam .. // 366 // pratyAsanne bale'smAkaM, te caurA drAgupasthitAH / vyAlA iva mahAmantrakuNDalIkRtamaNDale // 367 // lagne yuddhe ripubhyo'smatsainikA dudruvustataH / vyAlebhyo mantravidhyarthaskhalitA mAntrikA iva // 368 // prasapiNyA'tha luNTAkasenayA mlAnatAM yayau / chAyayeva zazI rAhoH, sadyaH kanakazekharaH // 369 // atrAntare ca pravarasenazcaraTanAyakaH / mAmabhyApatito meghamunnataM zarabho yathA // 370 // saMjJito'haM tadA vaizvAnareNAyodhanodyataH / krUracittaguTImekAM, bhuktvA jAto'titApavAn // 371 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMrambho bhISaNaH so'bhUd, dvayoryuddhaM prakurvatoH / / kSaNamutkSiptakarayorvanyayordvipayoriva // 372 // suradattavarasyApi, caraTezasya neSavaH / bAdhAkRto mamAbhUvan, puNyodayasuvarmaNaH ... // 373 // athAsau caraTAdhIzo, hatAstrazchinakArmukaH / ... galitAmbutaDiddhInameghatulyo mayA kRtaH // 374 // syandanAdavatIryAsau, karavAlaM kare dadhat / reje samApatannadrerudaMSTra iva kesarI , // 375 // hiMsAvaizvAnarogreNa, chinnamasya mayA ziraH / ardhacandreNAdrizRGga, vajreNeva biDaujasA // 376 // sphuTiteva tadA zuktiH zaktiH sA parimoSiNAm / tanmuktAlirivAmatyaiH, pRSpavRSTiH kRtA mayi // 377 // prapannaH sarvacaraTaistatazca hatanAyakaiH / svAmitvenAhamasuraiH, surendra iva kAntimAn // 378 // tadetat sakalaM hiMsAvaizvAnarabalaM mayA / . . bhAvitaM na tu yattathyaM, puNyodayavijRmbhitam // 379 // tato labdhajayAH prAptAH, kuzAvartapure vayam / ' tuSTaH kanakacUDo'tha, vihitazcotsavo mahAn / || 380 // upayeme'tha kanakazekharo vimalAnanAm / mayA ratnavatI pANI, gRhItA premanirbharam // 381 // gate te kautukAkSipte, vyatIte'tha dinatraye / cUtacUcukamudyAnaM, krIDituM naH kilAjJayA // 382 // hate te kenaciditi tadA kolaahlo'jni| . gataM tadanumArgeNa, sajjamasmabalaM tataH . // 383 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 387 // prAptA paracamUH khinnA, sotsAhena balena naH / kariNIva karIndreNa, zyeneneva kapotikA .. // 384 // zrutvA vibhAkaraM tatra, taccauraM tamavAdayam / puruSo bhava yuddhAya, re pApiSTha ! kva gacchasi // 385 // pravAhA iMva gaMgAyAstrayastabalanAyakAH / tato vavalire'smAkaM, saMmukhaM yoddhamicchavaH // 386 // ahaM kanakacUzca, tathA kanakazekharaH / trayo'pyagnivaduddIptAstrInamUn hantumudyatAH itazca nandanorvIzadUto'bhyarNasthito mayA / pRSTo vikaTa ! jAnISe, ka ete nAyakAstrayaH // 388 // sa prAha vAmapArzve yaH, senAyAH sa kaliMgarAT / khyAtaH samarasenAkhyo, vibhAkarapituH patiH // 389 // Aste tvatsaMmukhaH so'yaM, madhye sainyasya yaH sa ca / prAptaH kanakacUDaM tanmAtulo baGgarAT drumaH / // 390 // sainyadakSiNabhAgasthazcAyaM sAkSAdvibhAkaraH / . adUra eva kupitaH prAptaH kanakazekharam // 391 // vadatyeveti vikaTe, lagnaM yuddhaM sudAruNam / vRSTibhiH zaradhArANAM, chnaM mArtaNDamaNDalam // 392 // yuddhakruddhabhaTacchinakumbhikumbhasthalodgataiH / / asadbhAvaH khapuSpANAmapAstastatra mauktikaiH // 393 // bANavRSTyA bhaTacchinnamAtaGgAsapravAhataH / khaDgavidyudvilAsaizca, prAvRTkAlastadA'jani // 394 // bhagnamasmabalaM sarvaM, lagne yuddhe'tha tAdRze / tarkapATha iva svAntamavyutpannasya karkaze // 395 // 99 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parAG mukhaM na calitA, nAyakAstu trayo vayam / abhyAgatAH pare'pyasmAMstrayIvida ivArhatAn // 396 // bhuktvA'tha bhAsvarAGgena, krUracittAbhidhAM guTIm / mayA sAkSepamAhUto, yoddhaM samarasenaNT * || 397 // varSavastrANi so'pyAgAt, pralayAmbhodasodaraH / / puNyodayaprabhAvAttu, mayi prabhavati sma na // 398 // hiMsAvaizvAnarogreNa, mayA zaktyA hato'tha saH / nirnAyakaM balaM tasya, kAkanAzaM palAyitam // 399 // lagnaH kanakacUDena, mayA'thAbhihito drumaH / gomAyuneva siMhasya, tvayA tAtasya ko raNaH // 400 // yuktayuddhe'si dhIscenmamAbhimukhamehi tat / chinaH samarasenAdristavacchede, na me zramaH // 401 // ityAkSipto'tivegena, sa mAmabhyApatad drumaH / nizitenArdhacandreNa, vidyuddaNDena pAtitaH // 402 // patite'tha drume tasya, sainikAH zakunA iva / . svasthAnabhaGgazokArtAH proDDInAH prasadrutAH // 403 // vibhAkaro'tha kanakazekhareNa raNodyataH / chinAstrastaduparyastrANyAgneyAdInyamUmucat // 404 // tAnyavArayadApyAdyaiH, pratizastrairasAvapi / kRpANaM syandanAd bibhradathottIrNo vibhAkaraH // 405 // rathasthasya na me yuddhaM, bhUsthenAnena yujyate / harerdarIsthasyeveti, dadhyau kanakazekharaH // 406 // so'pi bhUmAviti dhyAtvA, sthitaH khaDgalatAsakhaH / . cakrAte karaNanyAsaM, nRtyantAviva tAvubhau . // 407 // 100 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 408 // // 409 // // 410 // // 411 // // 412 // // 413 // utkSiptakhaDgAvanyonyaM, valgantau tau virejatuH / kalpAntapavanakSubdhAvudvelAviva vAridhI apAtayat samAhatya; tataH kanakazekharaH / vibhAkaraM gato mUrchA, sa nidrAM zramajAmiva AzvAsito'tha kanakazekhareNa vibhAkaraH / vAyudAnAdinA svIyakIrtyAyurvRddhihetunA uktazca sAdhu pRthvIza, na tyaktaM pauruSaM tvayA / pUrvapUruSasiMhAnAM, dhruvaM kulamalaGkRtam gAhamAnena yuddhAbdhiM, dainyaM na svIkRtaM tvayA / utthAya punarapyuccaistadbhavAn yodbhumarhati tato vibhAkaraH prAha, yuddhenAlamata:param / jito'smi caritenApi, kRpANeneva na tvayA tato nivezayAmAsa, rathe kanakazekharaH / taM samAhlAdayAmAsa, bandhuvat snigdhayA girA. samAnIyAtha vimalAnanAM ratnavatI tathA / jitvA kanakacUDo'rIn, praviveza puraM nijam tadA ca pathi lokAnAM, samullApaH zruto mayA / jagatyapratimallo'yaM, pratApI nandivardhanaH drumaM samarasenaM ca, yo jigAyaikahelayA / tasya dhairyaM ca vIryaM ca, ko vA varNayituM kssmH| etenograpratApena, zlAghyaM nagaramapyadaH / bhAnuneva nabhobhAgaH, sphuratkiraNarAjinA asya kalyANayogasya, hetu jJAtau mayA tataH / hiMsAvaizvAnarau krUrau, zAntaH puNyodayastu na 101 // 414 // // 415 // // 416 // || 417 // // 418 // // 419 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 420 // / .. // 421 // // 422 // // 423 // // 424 // // 425 // rathastho haTTamArgeNa, gacchan ratnavatIyutaH / prApto rAjakulAbhyarNamitazcAhaM kRtAdbhutaH athAsti suhmanAthasya, duhitA jayavarmaNaH / devI kanakacUDasya, nAmnA malayamaJjarI krIDanmanmanmathatAmrAkSalAvaNyadrumamaJjarI / asti tasyAH sutA dhanyA, kanyA kanakamaJjarI vilokate sma gacchanta, sA mAM vAtAyanasthitA / jaghAna manmathavyAdho, mRgImiva tadaiva tAm mamApi lIlayA dRSTistatra vAtAyane gatA / amUmuhanmAM dRSTA'pi, tataH sA madirekSaNA pazyantI mama dRSTiM sA, prApa gADhaM smarajvaram / sisveda ca cakampe ca, saMmumoha ca tadvazA AvayodRSTisaMyogAd vyaktacihnAdalakSayat / tetaliH sArathirbhAvaM, kandarpadrumadohadam dadhyau cAyamasau yogo, ratimanmathayoriva / . yukto'vAcyaH paramiti, smitvA rathamacAlayat dRSTiH, kathaJcidAkRSTA, tato lajjAguNAnmayA / tasyAM manastu lAvaNyadIrghikAyAM sthitaM mama / atha prApto nijAvAsaM, kriyA cakre dinocitA / nizAyAM tadvikalpaudhaiH, zUnyacitta ivAbhavam tadadvaitopaniSadaH, smaro mAM yadapIpaThat / vinA tadAzAM tenAzAH, sarvAH zUnyA mayekSitAH lAvaNyAmRtapUrNAyAM, tasyAM magne mamekSaNe / . aho tatyajaturnaiva, smaratapte api zrutim 102 // 426 // // 427 // // 428 // // 429 // // 430 // . // 431 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 432 // // 433 // // 434 // // 435 // // 436 // // 437 // sA manmanorathArUDhA, zrAntazcitraM tathA'pyaham / gato'pi tanmayIMbhAvaM, niHzvAsaughamamUmucam tadgocarairvikalpaudhairdUrApahRtacetasaH / koTiyAmeva vitatA, triyAmA sA mamAbhavat tathA'haM tApitaH zayyAgatastadvirahAgninA / nidrayA'pi tathA tyaktastApasaMkramabhItayA udite'rke gate'pyardhaprahare zUnyamAnasaH / sthitastetalinA dRSTaH, praNAmAyAbhyupeyuSA duHkhasya kAraNaM pRSTaM, bhaktiprahvena tena me / saMgopyaiva mayA prokto, vRttAnto'tha tadagrataH haTTamArgamatikramya, yadAnItastvayA rathaH / dhRto rAjakulAbhyarNe, tato jAtamidaM mama sarvAGgANi vilIyante, manastApaH pravardhate / . na rocante janollApAH, zUnyAyante dizo'khilAH zrutvedaM tetaliH prAha, cakSurdoSo'tra kAraNam / kariSyAmyauSadhaM cAsya, narazArdUla ! mA zucaH jJAtvA tamatha bhAvajJaM, mayoktaM suSTha dRSTavAn / bhavAnnidAnamadhunA, bheSajaM vaktumarhati sa prAha lavaNottAraH, kAryatAM badhyatAM kre| auSadhI jApyatAM mantro, yathA doSo vinazyati yadyevamapi doSasya, vinAzo na bhaviSyati / bADhaM nirbhartsayiSyAmi, cakSurdoSakarIM tadA tataH smitvA mayA proktaM, kRtaM hAsena tetale ! / maduHkhavigamopAyaM, nizcitaM kathayAdhunA // 438 // // 439 // // 440 // // 441 // // 442 // // 443 // - 103 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa prAha parihAso'yaM, vihitaH khedazAntaye / / mamA praharI lagnastavaivArthaM prakurvataH / // 444 // Aste malayamaJjaryA, manovizrambhabhAjanam / pragalbhA matparicitA, vRddhavezyA kapiJjalA // 445 // gRhe pravizya zayanAt, prAgevottiSThato mama / vayasya rakSarakSeti, prakAmaM pUccakAra sA // 446 // sasaMbhramaM mayA proktaM, kuto bhIste kapiJjale ! / sA prAha mitra ! kandarpAd darpAd dalayato jagat // 447 // azraddhAya vacastacca, mayopahasitaM tdaa|. . kuGkumApiGgapalitacitAjvAlAlibhAsuram // 448 // bhISmaM zabdAyamAnAsthipaJjaroruzivAravaiH / ullambitazabAkAralulitastanamaNDalam // 449 // mahAsmazAnatulyaM te, vapurvIkSya palAyate / nitAntaM kAtaraH kAmaH, kutastava tato bhayam (tribhirvizeSakam) // 450 // sA jagau me tvayA bhAvo, durvidagdha ! na lakSitaH / svAminyAstanayA me'sti, kanyA kanakamaJjarI // 451 // nirdayaM sA ca kAmena, varAkI pIDyate'dhunA / yA bhIstasyAstata: saiva, mayyAropya niveditAM // 452 // mayoktaM kiMnimitto'sau, tasyAH sa madanajvaraH / sA prAha tasyA jAto'sau, nandivardhanadarzanAt // 453 // sudhAmagneva dRSTA'sau, pazyantI nandivardhanam / tasmin dRSTipathAtIte, viSamagneva cAjani // 454 // jJAtvA malayamaJjaryA, tAmakasmAjjvarAturAm / upacArAH kRtAH zItAstAlavRntAnilAdibhiH // 455 // . 104 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 456 // // 457 // // 458 // // 459 // // 460 // // 461 // gato'staM taraNistAvaduditaH zarvarIpatiH / vistRtA paJcabANAstrarajorAjIva candrikA zAyitA sA tato harmya, candracandanazItale / kRtAyAM mRduzayyAyAM, pravAlanalinIdalaiH na ca tasyA gatastApaH, pratyutAbhyudayAd vidhoH / khAdirAGgArasaMsargAdiva prAvardhatAdhikam pravRddhatApAM tAM dRSTvA, jagau mlymnyjrii| dIrghaM ni:zvasya putryA me, bhavitA kimataH param rAjamArge zrutaH zabdastadA'kasmAt samutthitaH / velA vilambate kAcit, siddhameva prayojanam buddhaH svAmini ! zabdArtho, mayoktaM hRSTayA tadA / spandate vAmanetraM me, siddhameva prayojanam / atrAntare ca bhaginI, jyeSThA'syA maNimaJjarI / niSaNNA harnAmAruhya, hRSTA, sA''gatya no'ntike mayoktA sA ca vatse ! tvaM, kaThorA dRSado'pyasi / dRzyate saviSAdAsu, yadasmAsu pramodabhAk sA prAha kiM karomyeSa, harSaheturmamAcalaH / bhavadviSAdahastena, naiva gopayituM kSamaH ka eSa ityabhihite, sA jagAvadhunA hyaham / tAtAbhyaNe gatA tena, nijotsaGge nivezitA tadgA ca piturabhyarNe, sthitaH kanakazekharaH / sudhAmadhurayA vAcA, pitA taM pratyabhASata drumaH samarasenazca, nihatau yena lIlayA / atiduSpratikAro'sau, mahAtmA nandivardhanaH // 462 // // 463 // // 464 // // 465 // // 466 // // 467 // .105 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 468 // // 469 // // 470 // // 471 // // 472 // // 473 // tanaye mama vartete, jIvitAdapi vallabhe / jyeSThabhrAtre'sya dattaiva, tatreyaM maNimaJjarI . . dIyatAmadhunA ceyamasmai kanakamaJjarI / cArumantritamityAha, tataH kanakazekharaH siddhAntitamidaM zrutvA, tatazcAhamihAgatA / sulaliSyAvahe sAdhU, bhaginyAviti me mudaH tadA malayamaJjaryA, proktaM pazya kapiJjale ! / sphuTaM nimittasaMvAda, daivIyaM vAg mayoditam dhairyamApAditA kiJcit tataH kanakamaJjarI / patibhaktakathAlApai, rajanI cAtivAhitA asyAH smarakRtastApo, na cAdyApyupazAmyati / kumAradarzanaM zakyo, vinA zAmayituM ca na ato vijJapayAmi tvAM, kumArasyAtivallabham / trAyasva tAM kumArasya, darzanena praseduSaH mayoktaM nanu yadyevaM, tadA vijJapayAmyaham / . sthAtavyaM bhavatIbhyAM ca, ratimanmathakAnane tataH kapiJjalA prItA, gatA svaukasyahaM punaH / samAgato'tra tadidaM, prAptaM tvadgadabheSajam vadatastetaleritthaM, hAro vakSasi ropitaH / mayA tadbhujayorbaddhAH keyUrAdyAzca harSataH sametya bhUpaprahito, vimalAkhyo mahattamaH / atrAntare jagau devo, vadatyevaM mamAgrahAt tvayeSTA matsutA grAhyA, pANau kanakamaJjarI / ' tetalipreritenAsya, svIkRtaM tadvaco mayA // 474 // // 475 // // 476 // // 477 // // 478 // // 479 // 106 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 480 // // 481 // // 482 // // 483 // // 484 // // 485 // gate'haM vimale prAptastetaliprerito vanam / bhramatA'pi na dRSTA ca, nAnAsthAneSu tatra sA atrAntare latAkuLe, zrutaH sannUpuradhvaniH / gahanaM tetaleH pArthAdapasRtya tadIkSitam pratItametadyuSmAkaM, zRNvantu vanadevatAH / atra tetalinA tasyAnayanaM pratyapadyata pratArya tetaliryAto, na cAsau dRzyate janaH / anveSayAmi tamiti, gatA dhUrtA kapiJjalA tadalaM jIvitavyena, prasAdAd vaH sa eva tu / bhartA janmAntare bhUyAdityuktvA tatra duHkhitA tamAlataruzAkhAyAM, baddhvA pAze zirodharAm / moktuM zarIramudyuktA, dRSTA kanakamaJjarI tatra mA sAhasamiti, bruvANo'haM javAd gataH / dhRtA sA pAzakaM chittvA, zItairAzvAsitA jalaiH uktaM ca devi ! kimidamArabdhamasamaJjasam / viSAdo yujyate neyAn, svAdhine mayi kiGkare madarzanena jAtA'sAvanekarasanirbharA / . vilikhantI bhuvaM tasthau, vilasaddazanadyutiH krItaH sadbhAvamUlyena, dAso'haM tava vallabhe ! / kaThoro nAsmyahaM vedhAH, kaThorastu vilambakRt idaM mama vacaH zrutvA, sudhAsikteva sA'bhavat / itazca tetali prAptA, paryaTantI kapiJjalA sA'bravIt va kumAro'sti, tenoktaM gahane puraH / . AvayomithunaM tAbhyAmAgatAbhyAmathekSitam // 486 // // 487 // // 488 // // 489 // // 490 // // 491 // . 107 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - // 492 // // 493 // // 494 // // 495 // // 496 // // 497 // jAtastayormahAn harSo, yogyayoganirIkSaNAt / yaugandharastadAyAtaH, kanyA'ntaHpurakaJcukI tenoktamAhvayatyenAM, pitA kanakamaJjarIm / zruteyaM nizyapaTvaGgI, tadasyAH sukhamicchati prasthitA sA'tha kanakamaJjarI sakapiJjalA / punaH punaH smaranetAmahaM svabhavanaM gataH aparAhne samAgatya, jagau kadalikA'nagham / vivAhadinamadyaiva godhUlyAM tava zuddhyati devaH samAdizatyevaM, zrutveti muditaM mayA / vivAhayajJo mahatA, vimardaina tataH kRtaH yutaH kanakamaJjaryA, harye suragRhopame / vilAsairmAnmathairdivyaiH sukhamanvabhavaM tataH kRto vraNapraroheNa, praguNo'tha vibhAkaraH / jAtastena saha sneho, mama vizrambhanirbharaH svasthAne prahitaH so'tha, bahumAnapurassaram / . rAjJA kanakacUDena, svaparicchadasaMyutaH ye'pyambarISanAmAnazcaurAstannAyake hate / dAsatvaM pratipannA me, mayA te'pi visarjitAH yutaH kanakamaJjaryA, ratnavatyA ca bhogabhAk / prApto'haM suSamAM gaGgAgaurIbhyAmiva zaGkaraH hiMsAvaizvAnarau matvA, prANebhyo'pyadhikaM param / pAparddhivyasanAjjAto, jantusantAnaghAtakaH tadA mAM tAdRzaM prekSya, dadhyau kanakazekharaH / . aho kimidametasya, caritramasamaJjasam 108 // 498 // // 499 // // 500 // // 501 // // 502 // // 503 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 504 // // 505 // // 506 // // 507 // // 508 // // 509 // mahArathaH kulIno'pi, vidyAvAn rUpavAnapi / hiMsAvaizvAnarAzliSTo, na zlAghyo nandivardhanaH upekSituM ca yukto'yaM, naiva me hitakAriNaH / varteta yadi madvAkye, syAdasya hitamuttamam tyajedekasya dAkSiNyaM, na tAtasahitasya me / iti tAtAntike sthitvA, zikSayAmyenamaJjasA atha bhUpaM gRhItArthaM, cakre kanakazekharaH / anyadA mAM samIpasthaM, prazazaMsa mahIpatiH tadA provAca kanakazekharastAta ! varNyate / yAdRzastAhagevAsti, svabhAvAnandivardhanaH paramasya kusaMsargAdguNaugho yAti duSTatAm / . paramAnaM sudhAsvAdaM, garalasyeva saMkramAt hetuH svAnyopatApAnAM, nikhilAnarthajanmabhUH / . suhRdvaizvAnaro hyasya, prANebhyo'pyasti vallabhaH . zrUyamANA'pi nAmnaiva, jagatastrAsakAriNI / / hiMsA nAmnI ca bhAryA'sya, vidyate'vadyamandiram ityasya duSTasaMsargAda, guNavattA'pi niSphalA / puSpavatteva no yAti, zlAdhyatAmavakezinaH. nRpatiH prAha yadyevaM, zreyAMstyAgastatastayoH / svIyo'pi malavattyAjyaH, svamAlinyakaro hi yaH anena vacasA bADhaM, hutAzeneva sarpiSA / mayA prajjvalitenAgre, tayordhagadhagAyitam uktaM ca re durAtmAnau ! yuvAM matto'pi paNDitau / yenaivaM mAtRmukhavanmAM zikSayitumudyatau // 510 // // 511 // // 512 // // 513 / / // 514 // // 515 // 109 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mayA yayoH prabhAvena, yuSmadrAjyaM surakSitam / hiMsAvaizvAnarau kiM tau, yuvayohIna nindatoH // 516 // tau smitAsyAvubhau jAto, vAcamAkarNya tAM mama / / jJAtvA'nAdarakartArAvAkRSTA kSurikA mayA // 517 // uktaM ca bhavataM gehenardinau drAgudAyudhau / darzayAmyeSa bhavatorvIryaM vaizvAnarasya vai - || 518 // utkSiptakSurikaM dRSTvA, 'mAM naSTamatha rAjakam / calitau na paraM dhIrau, bhUbhRtkanakazekharau // 519 // puNyodayasya sAnnidhyAt, tayostIvrapratApayoH / adattvaiva prahAraM dAgAsthAnAdahamutthitaH // 520 // gataH svavezmAvamatastAbhyAmapi tataH param / parasparaM ca vicchino, vyavahAro'pi laukikaH // 521 // dAruNAkhyo'nyadA dUtaH, samAyAto jayasthalAt / sa mayA pratyabhijJAto, nijagAdeti cArugIH // 522 // kumAra ! jagadAdhAra, prahito'smi mahattamaiH / mayoktaM kuzalI tAtastAtena prahito na kim // 523 // tenoktaM kuzalI devo, vaGgarAD yavanaH param / sthito'sti nagaraM ruddhvA, tenAbhUdAkulo nRpaH // 524 // AkAryatAmidAnI drAk, kumAro nandivardhanaH / yathA syAnnagaratrANamityamAtyairvicAritam // 525 // tadA matidhanenoktaM, devAya jJApyatAmidam / dhIvizAlo jagau jJApyaM, na devAyAtirAgiNe // 526 // cArumantritamityAha, mantrI prajJAkarastadA / pracchanastena tairdUtaH, saMbhUya prahito'smyaham // 527 // 110 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sanimam prasthito'hamiti zrutvA, hiMsAvaizvAnareritaH / sahaiva maNimaJjaryA''yAtA kanakamaJjarI .. // 528 // gato jayasthalAbhyarNamathAcchitraprayANakaiH / krUracittaprabhAvena, sAkSAdvaizvAnarAkRtiH // 529 // madrUpa eva jAto'si, tadA vaizvAnaro jagau / tava sAtmyaM gatavaiSA, hiMsApIti na saMzayaH // 530 // dadRze tAvadevoccaiH, prauDhaM parabalaM mayA / AgataM mabalaM dRSTvA, sannahyAbhimukhaM ca tat // 531 // garjadgajabalaM valgadazvavArakadambakam / tadaivAyodhanaM lagnamudvelAmbudhisannibham // 532 // pranaSTA madbhayaH sarve, yavanasya balAt tataH / ahaM tvabhimukhaM yoddhaM, gataH satvaramekakaH / // 533 // svayaM yavanarAjo'tha, saha yoddhaM mayA''gataH / sthau cAtIva milito, rabhasAdubhayostataH // 534 // patito'haM rathe tasya, drutamutpatya siMhavat / zIrSaM tasya svahastena, troTitaM puSpavRntavat // 535 // balaM mama parAvRtya, tadAyAtaM madantikam / papAta puSpavRSTizca, surairmuktA mamopari // 536 // AyAto'tha purAt tAto, nataM mUrdhni cucumba mAm / zaMmayantI viyogAgnimambA ca pramadAzrubhiH // 537 // bandibhirgIyamAno'tha, mAtrA tAtena cAnvitaH / praviSTo'haM puraM svIyaM, muditai garaiH stutaH // 538 // gato'tha svIyamAvAsaM, sthitvA rAjakule kSaNam / . kRtvA daivasikaM kRtyaM, nizi suptaH sukhAlasaH // 539 // 111 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 540 // // 541 // // 542 // // 543 // // 544 // // 545 // athaivaM cintayAmi sma, tattvajJAnaparAG mukhaH / / aho vaizvAnarasyAyaM, prabhAvo bhuvanAdbhutaH yatprabhAvAnmayA loke, labdhA jayapatAMkikA / aho prabhAvo hiMsAyA, yA durddharSaM cakAra mAm ete me parame bandhU, ete paramadevate / dhruvaM me nindakaH zatruH, suhRt zlAghAkRdetayoH tAtAmbAdInapRSTvaiva, rAtrizeSe tato gataH / aTavyAM mArayAmi sma, sattvAn, pApadhibaddhadhIH kRtvA kheTakamAyAtaH, sandhyAyAM bhavane nije / nAyAtaH kiM kumAro'dya, pitA'tha viduraM jagau sa jagau jagmuSA tasya, gehaM parijanAcchrutam / mayA nizyeva pApaddhaya, kumAraH kAnane gataH punaH pRSTaM kumAraH kimadyaiva mRgayAdhiyA / gato'TavyAM kimathavA, yAtyeSa prativAsaram tadA parijanenoktaM, hiMsApANigrahottaram / pAparddhimantarA kvApi, dine na dhRtimetyayam tAto'tha prAha vidura ! kumArasya na yujyate / mRgayAvyasanaM pApamasmadvaMzyairanAdRtam bhAryA'pasAryA hiMseyaM, tat kumArasya pApabhUH / viduraH prAha sA vaizvAnaravanirupakramA athavA zrUyate jainaH, pure'tra punarAgataH / naimittikaH sa evAtra, praSTavyo'rthe rahasyavit tato rAjJA sa AhUtaH, pratipattiH kRtocitA / pRSTaM kathaM kumAro'yaM, hiMsAM tyakSyati me vada // 546 // // 547 // // 548 // // 549 // // 550 // // 551 // 110 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagAda naimittikapuGgavo'tha gAM, purA guNA yasya mayopavarNitAH / zubhAzayasyAsya mahIpateH priyA, purA yathA'bhUt sthirtopvrnnitaa552|| tathA priyA tasya parA parAjitA, jagadvadhUrUpaguNena vrtte| mahAtamogranthividAraNodyatA, prazAntatA nAma mahodayAvahA // 553 / / iyaM janAnAM hitakAriNI parA, parArthasaMpAdanabaddhazuddhadhIH / prasAdamasyA na vinA kriyA satAM, phalAnvitA syAd dhruvamikSupuSpavat // 554 iyaM hi lakSmIH puruSottamocitA, zrutAmburAzermathanAt kilotthitaa| na saGgamasyAstadupaitya bhAgyabhRt, kahArahUrAratibhAk krmelkH|| 555 // imAM vinA saMsRtipAradAyino, na loklokottrshaastrvibhrmaaH| kalAM vinA kiM karanartanazramAH, suzikSitAM nRtyarahasyapAradAH // 556 // tmobhydrohshtthtvmtsrai-vissaadpaishunyvipryyaanRtaiH| prabheva bhAno rajanItamobharaiH, kadApi naiSA'tra sahAvaMtiSThate // 557 // dayA'bhidhA'syA duhitA hitAvahA, mhaavrtaadisvkbndhusnttH| jayatyavidyAvanavahnisannibhA'navadyavidyAmbunidhau vidhuprabhA // 558 // adaH kaTAkSAdapi rUpamApyate, janaiH shciilocnbhRngglobhkRt| sahasrajihvo'pi kathaM nu varNayet, tadetadaGgAdbhutarUpasaMpadam // 559 // vizAlamasyA vijitendumaNDalaM, vibhAti sttvaabhydaanmaannm| nitAntadIrgha ca sarojasundaraM, vivekabodhAbhidhamIkSaNadvayam // 560 // sudAnaduHkhapraNighAtasaMjJitau, stanAvamuSyA draDhimAnamAzritau / zamAbhidhAnaM jaghanasthalaM damasthitizca nAbhistanute jaganmudam // 561 // adharmadharmArthaparIkSaNAbhidhaM, mnojnymsyaasttmuuruyaamlm| agaNyalAvaNyasudhA'sya varNyatAM, kiyatyabhedAnubhavaM vinA budhaiH // 562 / / sadA'GgadoSaiH parivarjitA'pyasA-vanaGgaduSTA na kadApi viikssyte| acintyazaktirjagadadbhutAvahA, gatAticArA'pi zivAdhvadhAvinI // 563 / / .. .113 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadaiSa dhIra: pariNeSyati priyA-mimAM kumAraH kmniiyvigrhH| vidhAya vaktraM malinaM kilAntikAt, tadA'sya hiMsA svayameva yAsyati 564 iyaM hi pApA dhRtadAhasAhasA, svabhAvataH sA himshiitlaa'mlaa| virodhaniSThA tadihAnayorbuvA, sadAtanI toyahutAzayoriva . // 565 // virodhamaikAdhikaraNyamudraNAmapi vyatikramya bibharti saa'nyaa| na vairitAM siddhadayAvatAM mitho, vrajanti pArzve'pi hi hiMsrajantavaH 566 // tadAha tAtaH pariNeSyati priyAM, kadA dayAM tAM vada nandivardhanaH / nimittavit prAha yadA zubhAzayaH, pradAsyati prApsyati tAmayaM tadA567 // kadA sa dAteti nRpeNa bhASite, jagAvayaM dApayitA yadA svym| vicArayan kAlapariNatipriyA-dhiyA'tha pRSTvA bhaginI janasthitim 568 svabhAvasaMjJAya mahattamAya ca, prakAzya cAsyaiva sadA'nuyAyinIm / prasAdya gUDhAM bhavitavyatAM priyAM, svavargamuccairanugamya karmarAT // 569 / / tataH kimetarhi vigarhitAzaye, vidheyamityAhitavAci paarthive| nimittavit prAha kilAdhunA hitA, bhavatyupekSA bhavatAM ca maunitA 570 zrutveti pitrA saMpUjya, prahito'tha nimittavit / gateSu keSucijjAtA, dineSu ca piturmatiH // 571 // yuvarAja karomyenamAnandI nandivardhanam / mahattamAnAmatha tad, jJApitaM svIkRtaM ca taiH // 572 // kRtAbhiSekasAmagrI, samAhUto'hamaJjasA / atrAntare pratIhArI, praNipatya vyajijJapat // 573 // devAridamanasyAsti, sphuTavAkyo mahattamaH / dvAri tatra nidezaH kastAtenoktaM pravezaya // 574 // tataH pravezitaH prAha, sa tAtaM vidito guNaiH / asti rAjA'ridamanaH, zArdUlapuranAyakaH / // 575 // 114 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 576 // // 577 // // 578 // // 579 // // 580 // // 581 // raticUlA mahAdevI, tasyAsti ratijitvarI / tasyA madanamaJjUSA, duhitA'sti guNodadhiH tayA lokapravAdenAkarNito nandivardhanaH / guNADhya iti rAgosyA, vavRdhe'sminnakRtrimaH svAzayo raticUlAyai, tayA mAtre niveditaH / nRpAyoktastayA tena, ditsunA prahito'smi tAm tAtena pratipannaM tad, vacanaM mantriNo girA / mayAthoktamitaH sthAnAt, kiyad dUre puraM tava sphuTavAk prAha sAdhaM tad, yojanAnAM zate sthitam / mayoktamevaM mA vAdIgavyUtone vadAtha tat jagau so'tha kumAra ! tvaM, na tathyaM jJAtavAnasi / tvayA bAlye zrutaM bhAvi, mayA bhUyo vinizcitam mAmalIkaM karotyeSa, iti cintayato'tha me / vaizvAnareNollasitaM, hasitaM hiMsayA tadA . prayujya te yogazaktiM, tanau vivizaturmama / pralayAgnirahaM jAtaH, samAkRSTo'siruccakaiH puNyodayastadA dadhyau, mama pUrNo'dhunA'vadhiH / ataH paraM na matsaGgayogyo'yaM nandivardhanaH ito'pakramaNaM zreya iti dhyAtvA sa nirgataH / mayA hAhAravaM kurvan, sa dUto dvidalaH kRtaH tato hA putra ! kimidamakartavyamanuSThitam / vadaniti pitotthAya, mama saMmukhamAgataH dhyAtaM mayA'yamapyetadrupa eva durAzayaH / mAmakAryakRtaM brUte, hantavyo'yamapi drutam 115 // 582 // // 583 // // 584 // // 585 // // 587 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 588 // // 589 // // 590 // // 591 // // 592 // // 593 // iti vismRtya tAtatvamajJAtvA snehapUrNatAm / upakAritvamadhyAtvA'nAlocya duritAgamam karmacaNDAlatAM dhRtvA, tAto'pi dalito'sinA / AkrandantI tato mAtA, grahItumasimAgatA chinA sA'pi ca khaDgena, vairiNIti dhiyA mayA / atha trINyapi lagnAni, yugapaddhajayormama anyAyyaM kiGkRtamiti, pUtkurvan zIlavardhanaH / nivAraNodyatA ratnavatI ca maNimaJjarI, ' ekaikena prahAreNa, hatAni trINyapi kSaNAt / adhAvaccedamAkarNya, drutaM kanakamaJjarI mayA'nudhyAtameSApi, pApA madvairirAgiNI / vismRtyAkRtrimasneha, sA'pi chinA'sinA tataH atrAntare ca saMrambhAda, galitaM matkaTItaTAt / paridhAnaM nipatitamuttarIyaM mahItale kIrNakezastato nagno, jAto'haM pretasannibhaH / tAdRzaM mAM samudvIkSya, jahasurDimbhapatayaH niSeddhaM svajanA lagnAstadghAtAyodyataM ca mAm / tAn sarvAnapi nighnaMzca, gataH stokAmahaM bhuvam gRhIto bhUribhirlokaH, pAtayitvA zrame tataH / proddAmo vanyahastIvoddAlitazca karAdasiH baddhvA kSipto'pavarake kapATapuTasaMkaTe / mastakaM sphoTayaMstatra, sthitaH kSAmo bubhukSayA dandahyamAnastApena, nidrAmaprApnuvannizi / mAsamAtraM sthitaH kAlaM, nArakopamavedanaH // 594 // // 595 // // 596 // // 597 // // 598 // // 599 // 11 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 600 // // 601 // // 602 // // 603 // // 604 // // 605 // nidrA samAgatA kAcidardharAtre mamAnyadA / mUSakairbandhanaM chinaM, jAto'haM mutkalastataH suptaM rAjakulaM dRSTa, nirgatena bahirmayA / vairIdaM sarvameveti, hiMsAvaizvAnareritaH agnikuNDAd gRhItvA'gni, tataH prakSipya sarvataH / kathaJciddahyamAno'pi, bhIkampro'haM palAyitaH calito'tha mahAraNye, viddhaH kIlakakaNTakaiH / patito'dhomukho nimnapradeze cUrNitAGgakaH cauraistatrAgataidRSTastairuktaM gRhyatAmayam / mahAkAyAdato lAbhaH, parakUle bhaviSyati hallIno'tha tadAkarpodbhUto vaizvAnaro mama / virUpaM mAM tato jJAtvA, babandhustaskarA drutam pallImathopakanakapuraM bhImaniketanAm / . tairnIto raNadhIrAya, tatpatezca pradarzitaH . babhASe so'tha vikretumenaM poSayatAdhunA / caureNAhaM tato nItaH, svadhAmaikena pApabhuk gAlIstena dadAno'tha, haMto daNDAdibhirbhRzam / dApitaM tucchamazanaM, vyatIyu: ke'pi vAsarAH pRSTo'tha raNadhIreNa, sa kIdRk sa pumAnabhUt / sa jagau na zrayatyojastatraiva nihitastataH kanakAkhyapurAddaNDazcaureSUpasthito'nyadA / naSTAzcaurA hatA pallI, banyo nItAH sahasrazaH gato'hamapi tanmadhye, banyo rAjJe'tha darzitAH / vibhAkarAya mAM prekSya, sa tatra hRdi vismitaH - 117 // 606 // // 607 // // 608 // // 609 // // 610 // // 611 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 612 // // 613 // // 614 // // 615 // // 616 // // 617 // dagdhasthANusamo'pyeSa, dRzyate nandivardhanaH / AkRtyA'tra kuto vA'sau, vicitrA vA vidhergatiH itthaM ciraM vimRzyAsau, pratyabhijJAya mAM sphuTam / AliliGga samutthAya, nRpaH siMhAsanAnmudA tadA kimetadityuccairvismitaM rAjamaNDalam / / papracchodantamakhilaM nivezyArdhAsane sa mAm mayA'pi carite svIye, prokte prAha vibhAkaraH / tvayA nAnuSThitaM suSTha, hA kaSTaM karma nighRNam pazya puSpamamuSyaiva, klezamatraiva janmani / amutra lapsyase cAsya, phalaM narakavedanAm hiMsAvaizvanarAlarkavikArAdityasau vadan / mayA pratyarthivad buddho, nibaddhA'sya vadhAya dhI: paraM na zakito hantuM, kRtaM nu zyAmamAnanam / tena madbhAvavahni ca, dhUmenAnumiyAya saH tato'haM rakSitastena, chano mAdhyasthyabhasmanA / antaH prajvalituM lagno, hanmyenamiti sarvadA mama nopazamAyAsan, snAnamAnAdisatkriyAH / tatkRtA vAridherApo, vaDavAgnerivAkhilAH sthiteSvAsthAnazAlAyAmasmAsu matizekharaH / ekadA prAha sa yayau, divaM devaH prabhAkaraH paraM duHkhaM tatazcakre, sAzrunetro vibhAkaraH / mAM prati sauhArdAd, bhuva rAjyamidaM pituH vaizvAnaravikAreNa, sthito'haM maunavAMstadA / . snehAdekatra zayyAyAM, nizi supto mayA'tha saH / 118 // 618 // // 619 // // 620 // // 621 // // 622 // . // 623 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 624 // // 625 // // 626 // // 627 // // 628 // // 629 // vizrabdho'pyatiduSTena, samutthAya nipAtitaH / palAyito'haM tvarayA, paridhAnadvitIyaka: klezAt prAptaH kuzAvartodyAnaM draSTuM, janAnanAt / tatrAgataH sajanakaH, zrutvA kanakazekharaH pRSTenaikAkitAhetu!kto'rucibhayAnmayA / mamApi kiM gopyamiti, jagau kanakazekharaH mayoktaM gopyamevAsti, nirbandhaM sa tato'karot / avazyaM vAcyameveti, tato'haM jvalito hRdi giraM nAdriyate. me'sAviti tasya kaTItaTAt / asiputrI samAkRSya, nihantuM taM samutthitaH jAtaH kolAhalaH stabdho, vanadevatayA param / utkSipto vyomamArgeNa, janAnAmatha pazyatAm sandhideze'mbarISANAM, nIto'hamatha taskaraiH / udgIrNakSurikastatra, dRSTo nAga ivotphaNaH caraTAH pratyabhijJAya, pAdayormama te'patan / pRSTastairatha vRttAnto, vaktuM na zakitaM mayA zakitaM nopaveSTuM ca, tadAnItAsane tataH / devatottambhayAmAsa, dainyaM prApteSu teSu mAm pRSTe punarvyatikare, tairahaM jvalito bhRzam / alIkavatsalairlokairAsituM na labhe kvacit tAnmuhuH pRcchataH krodhAdalabdhavacanAnaham / hantuM pravRtto baddhastairgato'stamatha bhAskaraH dadhyuste zatrurevAyaM, yena svAmI hato hi naH / jaghAnaitAMzca yo ghAtyaH, svIkRtatvAt tathApi na 119 // 630 // // 631 // // 632 // // 633 // // 634 // // 635 // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 636 // // 637 // // 638 // // 639 // // 640 // // 641 // na ca dhArayituM zakyo, vastrabaddha ivAnalaH / tyAga evAsya tacchreyAniti gantryAM nivezitaH vibhAvayaiva tairvegAtrIto dvAdazayojanIm / tyaktaH zArdUlanagarodyAne malalayAbhidhe akasmAt tatra surabhirvijajRmbhe'tha mArutaH / api naisargika vairaM, tyaktaM hiMzca jantubhiH avatIrNAzca vAcAlabhRGgAlIgItavaibhavAH / samamevartavaH sarve, zAntamiSanmano'pi ,me AgatA devanikarAzcalatkuNDalakAntayaH / maNikuTTimamAtene, bhUtale taiH pariSkRte kRtaM tasyopari svarNakamalaM vimalAzayaiH / tatrAgatyopaviSTo'tha, vivekAcAryakevalI niSaNNA pariSat prahmA, guruNA''rambhi dezanA / hiMsAvaizvAnarau bhItI, dUradeze sthitau mama jJAtvA'ridamano rAjA, gurvAgamanamAgataH / . tathA madanamaJjUSA, sahaiva raticUlayA natvA rAjA sthitaH sUreH, puraH zuzrAva dezanAm / . dezanAnte ca papraccha, saMzayaM svamanogatam padmarAjJe mayA nandivardhanAya guNAlaya / dAtuM madanamaJjUSAM, prahito'bhUnmahattamaH kiyAnapi gataH, kAlastadvArtA kA'pi na zrutA / uktaM ca puruSairanyairbhasmIbhUtaM jayasthalam (yugmam) dhyAtaM mayA kimutpAtAduta zApAnmahAmuneH / . . dagdhaM taccoradhATyA vA, jAtA zaGketi me hRdi / // 642 // // 643 // // 644 // // 645 // // 646 // // 647 / / 100 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 648 // // 649 // // 650 // // 651 // // 652 // // 653 // asya zaGkAndhakArasya, kartuM pralayamarhati / bhavAneva jagannetrapadmollAsI divAkaraH / sUrirAha mahArAja : pazyasyenaM sabhAntike / baddhavaktraM tiracInabAhubandhaniyantritam rAjA''ha suSTha pazyAmi, sUrirAhAyameva hi / jayasthalaploSakaraH, ko'yamityAha bhUdhanaH gururAha tavaivAsau, jAmAtA nandivardhanaH / sarvodantamatha prAha, sUristaM jAtasaMbhramam athainaM mutkalIkartuM, bhUpatiH pUrvapakSayan / hRdi siddhAntayAmAsa, kRpArho naiSa pApadhIH tataH papraccha bhUpAlaH, kevalajJAninaM gurum / zruto bahuguNo hyeSa, kRtavAn kathamIdRzam babhASe sUrirurvIza ! nAsya doSastapasvinaH / vartate guNavAneSa, svarUpAnandivardhanaH . yadetad dRzyate dUre, malinaM mAnuSadvayam / . doSo'syaiva samasto'yaM, rAjJA suSTha tadIkSitam dRSTazcaiko narastatra, nArI cAnyA maSIprabhA / pRSTavAMstatsvarUpaM ca, jagade guruNA nRpaH sUnuDheSagajendrasya, mahAmohasya pautrakaH / eSo'vivekitAjAtaH, pumAn vaizvAnarAbhidhaH asya prAk krodha ityAkhyA, janakAbhyAM pratiSThitA / guNairvaizvAnara iti, priyanAma janaiH kRtam hiMseyaM niSkaruNatA, durAzayasutAGganA / antaraGgAt paricayAt sambandho'syAnayoH punaH // 654 // // 655 // // 656 // // 657 // // 658 // // 659 // 121 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . jJAnadarzanacAritravIryAtmagaNabharapi / anayoreva sambandhAd, viparyasyatyasau bhRzam .. // 660 // etaddoSAdanAlImavApnotyeSa nizcitam / nRpo jagau mitrabhArye, nAstAM prAgasya kiM vime // 661 // AnanditaM yadA'nena, padmabhUmIpateH kulam / vadhitau kozadaNDau bhUH, pratApenaM vazIkRtA // 662 // nirjitAH zatravaH sarve, prAptA jayapatAkikAH / / siMhAyitaM ca sarvatra, gAhitaH sukhasAgaraH // 663 // gururAha mahArAja, tadA'pyAstAmime sphuTam / puNyodayena sakhyAt tu, kRtAstAstAH samRddhayaH // 664 // mahAmohavazAt tena, guNastasya na lakSitaH / hiMsAvaizvAnarakRtaM, buddhmaishvryjRmbhitm| // .665 // tato'yamavizeSajJa iti matvA sa nirgataH / prastAve sphuTavAkyasya, tato jAto'yamIdRzaH // 666 // bhavajanturayaM rAjan ! padmarAjasuto mRSA / . vAstavyo'vyavahArasya, nagarasya ca nizcitam // 667 // lokasthitestathA karmapariNAmasya cAjJayA / bhavitavyatayA svIyabhAryayA preritastataH // 668 // svecchAvazAdathAnyAnyasthAneSu paridhAryate / anyeSAmapi tulyeyaM, gatiH prAyeNa dehinAm // 669 // araghaTTaghaTIyantranyAyenaikendriyAdiSu / / bhramadbhirbhavakAntAraM, mAnuSyaM durlabhaM janaiH // 670 // nidhilAbhasame tatrApyuttiSThantyanabhISTadaH / .. . hiMsAkrodhAdayaH krUrA, vetAlAstaiH kutaH sukham . // 671 // 122 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 672 // // 673 // // 674 // // 675 // // 676 // // 677 // mUDhAstiSThantvime nandivardhanAdyAstapasvinaH / kadarthyante kaSAyAdyairapyarhanmatavedinaH .. viSayAmiSagRddhAnAM, sanmArgAd dUravartinAm / nandivardhanavat teSAmanantA duHkhasantatiH labdhvAM'pi zAsanaM jaina, yaH krodhAdiSu rajyate / sa hArayati kAcena, mUDhazcintAmaNi hahA hiMsAkodhAdisaMsaktAd dharmo dUreNa nazyati / na mokSamArgalezena, yujyate tadvivarjitaH jAnannapi tatastattvaM, mahAmohavazIkRtaH / nimajjati bhavAmbhodhau, yathA'yaM nandivardhanaH nRpatiH prAha bhagavan, svAnubhUtena naiva kim / iyatA'pi prabandhena, buddhyate nandivardhanaH gururAha mahArAja ! na paraM nAvabudhyate / pratyutAsya mahodvegazcitte bhavati magirA prAha bhUpo'styabhavyaH kiM, bhavya eva gururjagau / hantyanantAnubandho'sya, krodho dharmaruci param asya vaizvAnaro'dyApi, duHkhaM dAsyatyanantazaH / tadasya paramaH zatrurayameva na saMzayaH / parameSa suhattvena, bhAsate'sya mahAbhramAt / ' sati bhAvajvare'smiMstad dharmapathyaruciH kutaH nRpaH prAha kimasyaiva, pareSAM vA'pyasau suhRt / gururAha. mahArAja ! zRNu tattvamiha sphuTam trINi trINi kuTumbAni, sarveSAM santi dehinAm / tatrAdyaM kSAntisaMtoSajJAnasatyazamAdikam // 678 // |679 // // 680 // // 681 // // 682 // // 683 / / 123 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyaM krodhazokArtimAnamAyAbhayAdikam / / tRtIyamaGgaM taddhetustrInarau tatkulaM tathA . . // 684 // AdyaM svAbhAvikaM tatra, kuTumbamavinazvaram / ... AvirbhAvatirobhAvadharmakaM mokSadAyakam // 685 // aupAdhikaM dvitIyaM ca, svAbhAvikadhiyA dhRtam / / anAdyantamabhavyeSu, bhavyeSvastAdi cAntavat // 686 // AvirbhAvatirobhAvadharmakaM bhavakAraNam / ekAntAhitazIlaM ca, prakRtyA'dhogatipradam // 687 // tRtIyaM sAdi sAntaM ca, yAdRcchikamupAdhijam / anta:kuTumbapoSeNa, bhavanirvANakAraNam // 688 // sarvasaMsAriNAM tasmAd dvitIye'tra kuTumbake / suhRdvaizvAnaro'vazyaM, hiMsA bhAryA ca nizcitA // 689 // AdyaM svAbhAvikaM muktvA, dvitIye kathamAdaraH / jIvAnAmatha jijJAsurjagade sUriNA nRpaH // 690 // abhibhUtaM dvitIyena, nityamAdyakuTumbakam / tena taddarzanAbhAvAt tadguNAnAdaro nRNAm // 691 // AvirbhUtaM sadaivAsti, dvitIyaM ca kuTumbakam / / puraH sphurati tatroccairnRNAM tatprema vardhate // 692 // vizrabdhAstatra pazyanti, na doSAn jAnate guNAn / zatrubuddhyA ca pazyanti, taddoSasya prakAzakam // 693 // bhUpaH prAhAnayoH zreSThA, tat kiM tattvavizeSadhIH / gururjagau tadarthaM no, yatno'yaM dezanAvidheH // 694 // vinA svayogyatAM zakyaM, tattvaM jJApayituM tu na / . udAsmahe tvayogyeSu, tadyogyeSu yatAmahe // 695 // 124 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 696 // // 697 // // 698 // // 699 // // 700 // // 701 // nRpo jagAvayogyAnAM, bhagavaMzcintayA kRtam / mayA buddho vizeSo'yaM, siddhaM mama samIhitam paropakAraH kartavyaH, satyAM zaktau manISiNA / paropakArAsAmarthya, kuryAt svArthe mahAdaram bhagavAMnAha pRthvIza ! na trANaM jJAnamAtrataH / zraddhAkriyAnvayAdeva, tadabhISTArthasAdhakam tatra zraddhAnamastyeva, vistAri tava sarvataH / kriyAM tu yadi zaknoSi, kartuM tatsidhyati hitam paraM tannighRNaM karma, nRpatiH prAha kIdRzam / gururjagAda kurvanti, munayo yadanAratam anAdipremasaMbaddhaM, dvitIyaM yat kuTumbakam / Adyena yodhayantyuccai?rAghorabalena tat dvitIyasya kuTumbasya, mUlotpattinibandhanam / ghAtayanti vivekena, mahAmohapitAmaham cUrNayanto na khidyante, rAgaM vairAgyayantrataH / etatkuTumbAdhikRtaM, mahAbalamahAratham nanti maitrIzareNoccai rAgasyaiva sahodaram / dveSaM na hRdaye jAtu, pazcAttApaM ca kurvate pATayantaH krodhabandhu, kSamayA krakacena ca / ullasanti tathA mAnaM, nighnanto mArdavAsinA mAyAmArjavadaNDena, nighnanti jaratImapi / saMtoSAgnau kSipantyuccairlobhaM bAlamapi kSaNAt kAmaM ca brahmahastena, mayantIva matkuNam / ghnanti zokaM dhiyA zaktyA, cittadhairyeSuNA bhayam // 702 // // 703 // // 704 // // 705 // // 706 // // 707 // 125 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 708 // hAsyaM rati jugupsAM cArati cAnAdivatsalAm / paJcAkSabhrAtRbhANDAni, dalayanti dameSuNA itthaM kRtvA dvitIyasya, kuTumbasya kSayaM kSaNAt / ... prathamasya kuTumbasya, vardhayanti balaM sadA // 709 // bale cAdyakuTumbasya, pravRddhe bhagnapauruSam / amISAM bAdhakaM na syAt, tad dvitIyaM kuTumbakam // 710 // tRtIyaM poSakaM jJAtvA, dvitIyasya tyajanti te / jetuM dvitIyamatyakte, tRtIye naiva zakyate // 711 // ato yadyasti te cittaM, nirvANasukhalAlasam / / rAjastannighRNaM karma, mayoktamidamAcara // 712 // paraM svazaktirAlocyA, madhyasthenAntarAtmanA / zakyaM kartuM kRtAbhyAsaryogibhiH karma nighRNam // 713 // na draSTumapi zakyaM tu, karmabandhudayAlunA / klIbA dRSTvA'pi kampante; karaNaM dUrataH sthitam // 714 // parametadanuSThAya, yAtA yAsyanti yAnti ca / . zivasthAnamanAbAdhaM, siddhAnantacatuSTayam // 715 // rAjA''ha yo na zaktaH syAd, dvitIyasya nibarhaNe / tRtIyasya parityAgAt, kimavApnotyasau phalam // 716 // gururAha nRzArdUla ! yo na hanti dvitIyakam / tRtIyasya parityAgastasya nUnaM viDambanA // 717 // citte'ntargranthagahane, bahinirgranthatA vRthA / tyAgAtkaJcukamAtrasya, bhujago na hi nirviSaH // 718 // rAjA''ha nanu yadyevaM, tadA yuSmadanugrahAt / - dvitIyaM ca tRtIyaM ca, tyajAmyadya kuTumbakam // 719 // / 16 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagau gururidaM bhUpa ! suSTuktaM kSatriyocitam / tadA bhUpena vimalamatervadanamIkSitam | // 720 // tyAjyaM rAjyaM mayetyukte, sa jagau mantripuGgavaH / na tavaivocitaM hyetaducitaM parSado'pyadaH // 721 // keciMd bhItAstadAkarNya, balAtpravrAjanAbhiyA / pradviSTA gurukarmANo, nIcAzcAzu palAyitA: // 722 // muditA laghukarmANaH, prapannaM tadvacazca taiH / pramodavardhane caitye, yayuH sarve'ntikasthite // 723 // kRtA bhagavatAM pUjA, tatrodArA yathAvidhi / pravartitAni dAnAni, kAritaM bandhamocanam // 724 // AkArya tanayaM svaM ca, nagarAt zrIdharAbhidham / rAjyaM dattvA nRpastasmai, lalau dIkSAM sahAkhilaiH // 725 // dattA nirvedajananI, guruNA dezanA tadA / gatA devAdayaH sthAnamAnandabhRtamAnasAH .. // 726 // sudhAbhamapi tatsUrervacaH pariNataM na me / pratyutAntikamAyAtI, hiMsAvaizvAnarau tadA // 727 // praviSTau mama gAtre tau, mocitazcAsmi bandhanAt / niyuktai rAjapuruSaiH, sarvabandhavimuktaye // 728 // cintitamahametena, sabhAmadhye vigopitaH / tadatra kiM sthitasyAsya, zramaNasyAntike mama // 729 // . tato gato'haM. vijayapurAbhimukhamadhvani / dRSTazca prAtipathiko'ntarA nAmnA dharAdharaH // 730 // matkalpaH so'pi vijayapurAnniSkAzitaH sutaH / . rAjJA zikhariNA hiMsAvaizvAnarakalaGkitaH // 731 // . 127 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTo mayA'tha vijayapurAdhvAnaM na so'vadat / .. vyAkulatvAnna zuzrAva, madvaco'nAdarAt tataH // 732 // hiMsAvaizvAnarogreNa, samAkRSTA kaTItaTAt / asiputrI mayA sadyaH, khaDgastenA'pi tAdRzA // 733 // prahArau samakaM dattau, dvAbhyAM gaatrvidaarinnau| .... jIrNaikabhavavedyA ca, samakaM guTikA dvayoH // 734 // tato'pare vitIrNe te, bhavitavyatayA dvayoH / .... puryAM pApanivAsAyAM, nItau saptamapATake, // 735 // trayastriMzatsAgarAyurbhuktvA tatra mithohatI / guTikAntaramAhAtmyAnmatsyau jAtau mitho dviSau // 736 // tato'pi pATake SaSThe, dvAviMzatyarNavAyuSau / parasparAbhighAtena, dhRtAvatyantaduHkhitau , // 737 // paJcAkSapazusaMsthAne, bhavitavyatayA tataH / kRtau garbhajasau dvau, vairAvedhakRtAhatI // 738 // tataH pApanivAsAyAM, dhRtau paJcamapATake / gataM mitho ghnatorAyurdvayoH saptadazArNavAH . // 739 // tataH siMhAvubhau jAto, tIvravairAnubandhinau / dazArNavAyuSau pApe, caturthe pATake tataH // 740 // soDhastatra mitho ghAtaH, zyenau jAtAvubhau tataH / tato'pyadhaH sphuradvairau, tRtIye pATake gatau // 741 // trividhA vedanA tatra, soDhA saptArNavAyuSA / tatazca nakulau jAtau, mithogAtraprahAriNau // 742 // triduHkhau vyarNavAyuSkau, dvitIye pATake tataH / . bhrAnto'hamevamanyAnyAntarasthAneSvanantazaH , // 743 // 128 vA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsArijantAviti bhASamANe, prajJAvizAlA vidadhe vicAram / aho durantau viSamau ca hiMsAvaizvAnarau yatphalametadasya // 744 // ahaha kumatirAdAveva vaizvAnarogra-stadanu vihitahiMsodvAhasaMjAtadarpaH / nara iha narinarti vyaktakApeyalIlaH, kapiriva kapikacchUvallisaMzliSTagAtraH ugrau mUrchAjvarau vA samamuta militau zAkinIbhUtadoSau, hAlAhAlAhale(lau) vA grahaviSamadazAdunimittAgamau vA / kaNThoSThAzoSitRSNAtapatapanakavyApatApodbhavau vA, hiMsAvaizvAnarau dvau jagati tanubhRtAM dvighnadoSAvahau staH // 746 // hiMsAvaizvAnarAbhyAM nibiDajaDadhiyaH kurvate saMstavaM ye, pInaprauDhaprabhAvau hRdayagatadayAzAntabhAvau vihAya / hAsyAste kasya na syurjagati suragavIkAmakumbhau tyajantastanmUlyenAnayantaH sapadi nijagRhe rAsabhIbhazmapAtre // 747 // sa vahniranyo galitapratApaH, sthale pravidhyAyati picchale yaH / ayaM tu vaizvAnaranAmadheyaH, snigdhe'pi rUkSe'pi samapravRttiH // 748 // hahA na vaizvAnarahiMsayorgati, vidantyapi svAnubhavAzritAM janAH / ime'pi yAsyanti dazAM tamomayIM, jaDo yathA'yaM nanu nandivardhanaH 749 // saMsArijIvo'tha prAha, nItaH zvetapure tataH / / kRtazcAbhIrarUpo'haM, bhavitavyatayA tayA // 750 // tadrUpasya sato. gato mama zamaM vaizvAnaraH kiJcana, chatrA nighRNatAmatiH pravavRte dAne ca yAdRcchikI / nAbhyastaM tu viziSTazIlamadhiko dharmazca nAsevito, jAto madhyaguNastadA bhavasaritsaGghaTTagharSAdaham // 751 // . . . 120 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAmAlokya tathAvidhaM guNakalAbhogapradAnonmukhI, saMjAtA bhavitavyatA zuciphalAsannaprasannAzayA / Uce sAmpratamAryaputra ! suyazaH zrIsiddhizarmAzayA, tvaM siddhArthapure vraja prakaTitaH puNyodayaste sakhA . // 752 // iti pariNati hiMsAvaizvAnaraprasarodbhavAM, paTutaramatiH zrutvA duSTatvagindriyajAmapi / vihitaviSayapratyAhAraH sthiropazamakSamo, bhavati bhuvi yaH prApsyatyuccaiH sa eva yazaHzriyam // 753 // // 1 // // 2 // // 3 // // paJcamaH stabakaH // atha siddhArthanagare, bhUpo'bhUnnaravAhanaH / gandhavAha iva dveSiyazaHkarpUragandhahRt / yasya dAnaguNenAdhaHkRtAH sarve suddhamAH / UrdhvaM gatAH parIkSArthaM, tulAdhRtivazAdvidheH AsIt tasya mahAdevI, guNasaurabhamAlatI / . sadAlisevyA subhagA, nAmnA vimalamAlatI tasyAH putro'hamutpanno, vyaktazchnastadaiva ca / / puNyodayaH sahacaro, jAto me candranirmalaH mama janmotsavazcakre, pitrA pramadanirbharaH / kramAt pratiSThitaM nAma, yathA'yaM ripudAraNa: nandivardhanakAle yA, mamAsIdavivekitA / sA dhAtrI punarAyAtA, dveSasaGgena gabhiNI majjanmakAle sA'sUta, vadanASTakadhArakam / ' putramutkandharaM duSTa, sudurddharSaM mahodaram 130 // 4 // // 7 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // // 13 // aSTa prekSyAsya zIrSANi, kUTani sugireriva / cakAra nAma sA vyaktaM, zailarAja iti sphuTam tasyA dhAtryAzca tatsUnoH, saGgamo'nAdireva me / AvirbhUtastadA me'sau, tirobhUto'nyadA param paJcaSeSvatha varSeSu, dRSTamAtro mayA'tha saH / brahmaNo'pyadhiko mene, dviguNo yat tato mukhaiH vazo'yamiti mAM prekSya, so'pi smerAnano'bhavat / AliliGga ca maddehaM, bhAvajJasya ziromaNiH tadAliGganataH zaktiranirvAcyA mamAbhavat / trailokyamativRtyordhvamahamAzu dhRto yayA kulajAtyAdiviSayaH, svotkarSo mama paprathe / tatsaktahRdaye zazvat tailabindurivAmbhasi na mAturnApi tAtasya, praNAmo vihito mayA / zailarAjaprasaGgena, zailarAjatvamIyuSA .. na natAH kuladevyazca, na devA laukikA api / mama nAkhaNDayad bhAvaM, jJAtvA'nanaM pitA'pi mAm anyeSAmapi pitroktaM, kAryA''jJaivAsya sarvadA / akANDaviDvaraM kartA, nI cenmAnadhano hyayam tato dAsatvamApannaM, rAjakaM sarvameva me / na ko'pi mAnamagnasya, mamAjJAmativartate puNyodayavidhoreva, mahimA'sau mahojjvalaH / mayA tu mUDhacittena, mAnarAhorvibhAvitaH dhyAtaM mayaiSa bandhurme, devAnAmapi durlabhaH / zailarAjo'khilazreyaHsantatInAM vidhAyaka: 131 // 14 // // 15 // // 16 // / khapam // 17 // // 18 // // 19 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asau niveditastasya, svAbhiprAyo myaa'nydaa| nyavedi me paraM guhyaM, svavazaM prekSya tena mAm // 20 // mamAsti stabdhacittAkhyaM, svavIryotthaM vilepanam / ... pratikSaNaM tvayA deyaM, hRdaye tat sukhAzayA : // 21 // vAcAmagocarastasya, vakSyatyanubhavaH phalam / .... ityuktvA sa dadau tanme, hRdi dattaM mayA'pi tat // 22 // tatprabhAvAdahaM jAtaH, stabdhaH kIlitakandharaH / sutarAM praNatA lokA, vizvAso'bhUdvilepane // 23 // gato'nyadA'haM nagare'ntaraGge, saMkliSTacitte'khiladuHkhavAse / tRSNA'nilAndolitakRSNanIlakApotalezyAvilasatpatAke // 24 // asaGkhyadurdhyAnarathapracAralokapravAhAbhidharAjamArge / vikalpasaMcitritacittasaMjJAkapotapAlIkRtakautukaughe // 25 // adrAkSamasminnatulapratApamutpattibhUmiM bahudUSaNAnAm / nibaddhavairaM saha bodharAjJA, patyeva rAhugrahamauSadhInAm // 26 // kliSTAzayaM nAma nRpaM pramAdaprapaJcasaMsUtraNasUtradhAram / sadbhUtavAdadvipapaJcavaktraM, vijaM ca vetAlamiveSTasiddheH (yugmam) | // 27 // priyA mayA tasya ca hInatAkhyA, dRSTA nikRSTAzayavargasevyA / / pravartikA nindyatarakriyANAM, tamomayI kAlanizeva sAkSAt // 28 // tayormuSAvAda iti prasiddhaH, sadbodhazaile dRDhavajrapAtaH / snehadrumocchedakuThArakalpaH, saMkalpavallIvanavArivAhaH // 29 // sutaH samastAGgihitopalopI, kutazcidapyakSatabAhuvIryaH / . anAyi netrAtithitAM kumArgopadezadakSaH kRtamohapakSaH // 30 // mayA mahAmohavimohitena, na lakSitaM kiJcana tatsvarUpam / ahaM samAliGgitavAMstadaiva, dRSTvA paraM taM hitabandhubuddhyA // 31 // 132 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svasthAnamAnIya mayA zarIrAdabhinnarUpo'bhimataH sa bandhuH / sarvatra kArye'dhikRtazca gUDhaM, sthitaM na nau kiJcana rAgabhAjoH // 32 // asacca sadbhUtamasat sadeva, kRtaM mayA'dhyakSamapi prasahya / tasya prasAdAna mamAparAdhagandho'pi lagno nihitaH pareSu // 33 // jAtastato'haGkRtazailarAjamahAmRSAvAdadRDhaprasaGgaH / bhayaGkaro'mbhodhiriva pranRtyattimiGgilo bhImabhujaGgarAjaH // 34 // zailarAjamRSAvAdasaGgAd doSA bhavanti ye / puNyodayaprabhAvena, pralIyante ca te'khilAH // 35 // svapne'pi. na mayA jJAtametat tasya vijRmbhitam / zailarAjamRSAvAdau paraM jJAtau gunnaavhau| // 36 // kalAgrahaNakAle'tha, kalAcArya vidhAnataH / sampUjya pitrA tasyAhaM, prathitotsavamarpitaH // 37 // uktazcAhaM tvayA putra, samArAdhyo'yamAdarAt / vidyArthinA kalAcAryaH, praNipAtavidhAyinA // 38 // mayoktaM kiM vijAnIte, varAko'yaM mamAgrataH / tavAnurodhAd gRhNAmi, kalAH kurve natiM tu na // 39 // raha:sthitaM tatastAtaH, kalAcAryamabhASata / nodvego'sya tvayA kAryo'vinayaM prekSya mAninaH tadvaco'sau pratizrutya, dadhyau bAlyavijRmbhitam / 'mAno'sya zAstrabodhe'yaM, svayaM namro bhaviSyati // 41 // tato'sau sarvayatnena, pravRtto mama pAThane / paThanti tatra cAnye'pi, vinItA rAjadArakAH // 42 // zailarAjaH pravRddhaH syAdAdareNAtha me guroH / tato jAtyAdinA''cArya, hIlayAmi pratikSaNam // 43 // 133 // 40 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 44 // // 45 // // 47 // // 48 // // 49 // dadhyau tadA kalAcAryo, nAsya zAstrazramAd guNaH / yathA'mlabhojanAt kSINatanoH zvayathuvardhanAt jJAnadAnamapAtrasya, kanyAdAnamivAhitam / tyaktastenetyahambhAvAd, bahirduSo na darzitaH rAjaDimbhA api prekSya, mAmabhUvaMstathAvidham / viraktAH kevalaM puNyAnna parAbhavituM kSamAH bahirgate'nyadA''cArye, mayA'dhyastaM tadAsanam / tad dRSTvA rAjaDimbhA mAM, procurnedaM tavocitam gurvAsane niviSTAnAM, mAlinyaM syAtkalaGkajam / vardhate cAyazaHpApe, kSaraNaM cAyuSo bhavet mayoktaM zikSaNArho'haM, bAlizAH ! kiM bhavAdRzAm / yAta svakulazikSArthaM, te'pi tUSNI sthitAstataH kalAcAryAya tat proktaM, caritraM rAjadArakaiH / kuddhena tena pRSTo'haM, sAsUyaM bhASitaM mayA aho'vimRzya bhASitvamaho te zAstrakauzalam / asatyavAdibhirbhUSe, mAmevaM yat pratAritaH tato mahAmatirdadhyau, na mRSA rAjadArakAH / bruvate'yaM paraM pApastad dRSTvA zikSayAmyaham anyadA chanadezasthaH, sa mAM vetrAsanasthitam / dRSTvA dadAvupAlambhaM, kRtastannihnavo mayA tato rahasi vijJaptaM, gurave rAjadArakaiH / adraSTavyo hyayaM yukto, madhye sthApayituM na naH tenApi cintitaM satyaM, vadantyete tapasvinaH / . . pApo'nucita evA'yaM, satsaGge ripudAraNaH . // 50 // // 51 // // 52 // // 53 // // 54 // // 55 // 134 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kupitaM madhurairvAkyairarthadAnena lobhinam / vinayena janaM stabdhamavizvAsena mAyinam cauraM rakSaNayatnena, sabuddhyA pAradArikam / vazIkurvanti sudhiyo, mUrkha cittAnuvRttitaH // 57 // na tuko'pi pratIkAro, vidyate bhuvanatraye / asatyavAdinaH puMsaH, kAladaSTaH sa ucyate (tribhirvizeSakam) // 58 // svabhAvAdathavA duSTo, nAstyayaM ripudAraNaH / mRSAvAdAnmRSA brUte, stabdhaH syAcchailarAjataH // 59 // kuryAd yadyetayostyAgaM, tadA syAddhitamuttamam / zikSayAmi tadarthaM tadityAcAryo jagAda mAm // 60 // kumAra ! nocitaM sthAnaM, macchAlAyAM kiledRzAm / zailarAjamRSAvAdI, pApamitre tatastyaja // 61 // mayoktaM sthAnametat tvaM, yaccha pitre vinA'pyadaH / vinA ca tvAM vayaM zAstraM, bhaNiSyAmo'nyataH sukham // 62 // tarjayitvetthamAcArya, stabdhacittavilepanAt / utkandharAnano mRnannijAGgaM nirgatastataH // 63 // prAptastAtAntike pRSTastena pATho'vaziSyate / kiyAMstava mayA proktaM, na nyUnA kA'pi me kalA // 64 // tAtaH prAha tathA'pyuccaiH, pUrvAdhItaM sthirIkuru / vidyAyAM dhyAnayoge ca, saMtoSo nocitaH satAm // 65 // . bhRtaM dhanaiH punarvezma, kalAcAryasya bhUbhRtA / mA bhUt kheda iti proktaM, tena maccaritaM tu na kalAcAryagRhe stheyaM, bhavatA'bhyAsazAlinA / ataH prabhRti tAtenetyuktaM tatsvIkRtaM mayA // 67 // . 135 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 68 // // 69 // // 70 // // 71 // // 72 // // .73 // nirgatena mRSAvAdastataH pRSTo vayasya ! te / dakSatA kimupajJaM yadvazAnme'bhUdayaM mahaH sa jagau rAjase citte, rAjA''ste rAgakesarI / sarIsRpANAM zatrUNAM, trAsane vinatAsutaH tasyAsti mUDhatA devI, kukSikSiptaguNoccayA / / mAyA'bhidhA'sti tatputrI, chAyAchatrajagatrayA pratipannA mayA premNA, bhaginI sA mahattamA / sA'pi chAyeva mAM muktvA, kadApi brApi yAti na prAptaM tadupadezena, mayA kauzalamIdRzam / . mayoktaM darzanIyA sA, mamApyAtmasvasA tvayA tatheti svIkRtaM tena, tato vilasitaM mayA / zAlAsu dyUtakArANAM, paNastrINAM ca vezmasu itthaM dvAdaza varSANiM, kalaughopArjanacchalAt / lacitAni kumArgeNa, mayA tAtamapazyatA mithyAvArijaHpuJje, mayi dhUmabhramAd girau / . pUrNajJAnAgnisadbhAvo, lokairanumitastataH athAhaM yauvanaM prAptaH, kAminImRgavAgurAm / mAnadviradavindhyAdi, smarabhRGgasaroruham itazcAzeSapUHsvAminarakesaribhUpateH / / devyA vasundharAyAzca, sutA'sti narasundarI tayodyauvanayA citte'bhinivezo'yamAhitaH / varaNIyo mayA nUnaM, matto'dhikaguNo varaH narakesariNA jJAtvA, tadbhAvamiti cintitam / . asyAH samargalaH syAccet sa eva ripudAraNaH / // 74 // // 75 // // 76 // // 77 // || 78 // . // 79 // 136 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 80 // // 81 // // 82 // // 83 // // 84 // // 85 // tato'sau tAM gRhItvaiva, varavidyAM parIkSitum / siddhArthanagaraM prAptaH, pitrA prItyA pravezitaH . dattaM cAvAsakasthAnaM, sajjIkRtyAtha maNDapam / pativarAvaraguNAn, sabhA cake parIkSitum rAjAnvitaH sthitastAtastanmadhye saparicchadaH / samAhUtau kalAcAryastatrAhaM ca samAgato itaH puNyodayasyAbhUnmaduzceSTitacintayA / tejomAndyamiti sphurtirgatA prAtarvidhoriva prastutArtho'tha tAtena, kalAcAryAya bhASitaH / jAto harSAtireko me, jahAsAntaH kalAguruH atrAntare samAyAto, bhUpatirnarakesarI / taduttaraM sabhAmadhye, praviSTA narasundarI . lAvaNyAmRtapUreNa, plAvayantI jaganmanaH / . snigdhasindUrabhRtkezajitasandhyAruNAmbarA . dyotayantI dizAM cakraM, dIptena vadanendunA / .. kaTAkSaiH pUrayantIva, nyastazastrasmareSudhim tarantI stanakumbhAbhyAM, zRMgArarasavAridhim / unmAdayantI jaghanapulinena. smaradvipam caTulairmanmathollApairhasantI kokiladhvanim / ' alaGkArairmunInAmapyAkSipatnI ca mAnasam jajRmbhe zailarAjo'tha, tAM dRSTvA me tato mayA / cintitaM pariNetuM mAM, vinainAM ka ivArhati narakesarirAjJA'tho'bhihitA narasundarI / . praznayainaM kalAmArge, yathecchaM ripudAraNam 130 // 86 // // 87 // // 88 // // 89 // // 90 // // 91 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 92 // // 93 // // 94 // // 95 // . // 97 // sA prAha me gurujanAdhyakSa prazno na yujyate / tadudgrAhayatu vyaktamAryaputro'khilAH kalAH tatra guhye mayA pRSTe, nirvAhaM ca karotvasau / tuSTAH sarve tadAkarNya, pitA prAha tatazca mAm udgRhANa kalAH putra ! rAjaputryA sumantritam / tadA vijJAnazUnyasya, stabdhA mama tu. bhAratI mahAmatiH kalAcAryastataH pitrA nirIkSitaH / kumArasya dazA keyamiti karNe'sya bhASitam karNe tena zanaiH proktaM, devakSobho'yamAntaraH / pitA proce kuto nveSa, babhASe'tha mahAmatiH arthAjJAnAdayaM kSobhaH, kumArasya tavAjani / vAgAyudhA hi vAgyuddhe, kSubhyanti jJAnamantarA tAtaH prAha kuto'jJAnaM, kumArasyAsya yujyate / ayaM prAptaprakarSo hi, zrutaH sarvakalAvidhau tataH prAha kalAcAryo, dakSo'yaM kalayordvayoH / . zailarAjamRSAvAdakRtayorna kalAntare . tAtaH prAha kale ke te, kalAcAryo jagAvatha / eko vinayavidhvaMso, dvitIyaM kUTabhASaNam tataH sarvo'pi vRttAnto, bhASitastena mUlataH / rAjA''ha tat kathaM jAnanenaM prAvIvizaH sabhAm mahAmatirjagau deva, na mayeha pravezitaH / madgRhAnnirgatasyAsya, gatA dvAdazavatsarI akasmAdbhavato devAAnAdahamihAgataH / kutazcidanyataH sthAnAdayamapyatra cAgataH // 98 // .. // 99 // // 100 // // 101 // // 102 // * // 103 // 138 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 104 // // 105 // // 106 // // 107 // // 108 // // 109 // pitA prAhArya ! yadyevamapAtraM ripudAraNaH / iyantaM kAlamAsIt tat kuto'bhUdbhAjanaM zriyaH mahAmatirjagAvasya, suhRt puNyodayo'sti yaH / dattA teneyatI lakSmIH, kSINo'thAsyaiSa doSataH tato duSpratikAraM madvikAraM cintayan pitA / rAhugrastendutulyAsyo, jAto jJAtA janaiH kSatiH glAno'bhUt parivAro me, viSaNNA narasundarI / hasitAH sarvataH SiGgA, vismito narakesarI tAtAcAryarahojalpAd vikalpo mama cotthitaH / jalpayiSyata etau mAM, prasahyeti karomi kim kaNThanADyastataH stabdhA, bhUribhItivikArataH / zvAsocchvAsapatho ruddho, jAtA mRtyUcitA dazA tataH kimetadityane, lagnA vimalamAlatI / AkulaH parivAro'bhUd, vismitA sakalA sabhA visRSTA'tha sabhA pitrA, kumArApATavacchalAt / jahasurmama pANDityaM, mAnavA militA bahi: narakesariNAM dhyAtaM, prasthAtavyaM mayA prge| subhojyamiva zAstrArtho, hyaMzenaiva parIkSyate kaSTena tadvyatItaM ca, dinaM tAtasya cintyaa'| kathaJcana vinA nidrAM, gatA suptasya zarvarI itazca me suhRt puNyodayo hINo vyacintayat / ki tasya janmanA yasmin, sati syAdAzritakSatiH rakSati svAzritaM yo na, sa laghuH pavanAdapi / , pavano'pi yato dhatte, majjantaM dRtimambhasi // 110 // // 111 // // 112 // // 113 // // 114 // // 115 // 139 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAyAt sutAmadattvaiva, yadyasau narakesarI / tataH kumArasAnnidhyakAriNo me'yazo dhruvam // 116 // ayogyAyApi tenAsmai, dApayAmi sulocanAm / .. iti dhyAtvA pituH svapnaM, nizAzeSe dadAvasau // 117 // dRSTastatra vadan kazcit, puruSaH kundasundaraH / . dApayiSyAmyahaM kanyAM, kumArAyeti mA zucaH // 118 // tena svapnena muditastAta: prAtarabUbudhat / puNyodayastadA cakre, narakesariNo dhiyam . // 119 // naravAhanarAjo'yaM, guNaiH khyAto jagattraye / heturmamAgamasyAtra, jJAto rAjyAntareSvapi // 120 // tataH kanyAmadattvaiva, gamanaM me na.zobhanam / yathAkathaJcid deyA'sau, no cet pakSadvayakSatiH // 121 // taM bhAvaM narasundarya, provAca narakesarI / tatheti pratizuzrAva, sA'pi puNyodayAjJayA // 122 // narakesarirAjo'tha, tAtasyaivamabhASata / kumArAva kanyA me, kRtaM bahuvikatthanaiH // 123 // pratizuzrAva tAtastatprazaste vAsare tataH / pariNItA mayA tuccharutsavairnarasundarI . . // 124 // narakesarirAjo'tha, muditaH svAzrayaM gataH / vinodairnarasundaryA, gataH kAlaH kiyAn mama // 125 // AvayoH premasambandhaM, dRDhaM puNyodayo'karot / mithovizleSarahitaM, candracandrikayoriva // 126 // taM dRSTvA suhRdAbhAsau, paramArthena vairiNau / .. zailarAjamRSAvAdau, paraM krodhamupAgatau . . // 127 // 140 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 128 // // 129 // // 130 // // 131 // // 132 // // 133 // khalaH khedaM prayAtyeva, dRSTvA satsaGgamodayam / padmollAse kRte'rkeNa, kiM na khidyati kauzikaH tatastau dvau viyogAya, jAtau nau kRtanizcayau / mayA tu tAM samAsAdya, tRNavad gaNitaM jagat tadA'haM cintayAmi sma, stabdhacittaviliptahat / mattulyaH ko'pi nAstIha, yasya bhAryeyamIdRzI puNyodayastu mAM dRSTvA, tAdRzaM kSIyate'nizam / sphuradvicimadonmAda, rAkendukhi sAgaram tato mAM tAdRzaM dRSTvA, hasanti nikhilA janAH / pazyatAho vidherIdRgasthAnaviniyojanam / strIratnamITagetena, mUrkheNa viniyojayan / . svApavAdaM svahastena, tene vedajaDo vidhi: kariNIva khare kalpalatevairaNDapAdape / / asminniyojitA hyeSA'pakIrtivizvaretasaH jADyAndhaH prAgabhUdeSa, garveNAndho'dhunA'jani / kapestadetatkApeyaM, daSTasya vRSaNe'linA jijJAsamAnA sadbhAvamanyadA narasundarI / ajJAnajaM manaHkSobhaM, jAnAnaiva jagAda mAm Aryaputra ! sabhAyAM te, kIgAsIdapATavam / 'yogazaktyA tadAviSTo, mRSAvAdo madAnane tato mayoktaM hRdaye, kalAH sarvAH sphuranti me / nAsvastho'pi tadA'bhUvaM, pitRbhyAM tvAkulIkRtaH vyalIkabhAvaM zrutvaitajjagAma narasundarI / dadhyAvaho vilajjatvamaho pratyakSanihnavaH 141 // 134 // // 135 // // 136 // // 137 // // 138 // // 139 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA pratyuvAca yadyevaM, tato me kautukaM mahat / . adyApi zrotumicchAmi, kIrtyamAnAM kalAM tvayA // 140 // mayA dhyAtaM hasatyeSA, svapANDityamadena mAm / .. tat parAbhavakRt pApA, na sthApyA dRSTigocare / // 141 // stabdhacittaviliptAtmahRdayenAtha bhASitam / gaccha re dRSTimArgAnme, neha sthAtuM tavocitam // 142 // paNDitA tvamahaM mUrkhaH, saGgo nAvasamaJjasaH / tadyogyasaGgamenaiva, svaM pANDityaM kRtArthaya // 143 // jJAtvA prasAdanAyogyaM, tataH sA mAM madoddhatam / mantrAhatA bhujaGgIva, kariNIvAGkuzakSatA // 144 // vallIvonmUlitA cAndrI, jyotsneva ghanasaMhRtA / sarvathA dInavadanA, sAdhvasakSINamAtsA // 145 // dRSTveva kaluSaM cittasaro'nyatra yiyAsataH / virutaiH snehahaMsasya, zobhitA nUpurAravaiH // 146 // nirgatA mAmakagRhAt, prAptA majjananIgRham / sthito'haM stambhavat tAvadazuSyati vilepane (catubhiH kalApakam) 147 / / jAto me'nuzayastatra, manAk zoSamupAgate / udbhUtAH sAttvikA bhAvAstadrAgo mAmabAdhata // 148 // atrAntare samAyAtA, mAtA vimalamAlatI / palA mahAsanAkAra, mayA cAkAragApanam // 149 // tato mAtA jagau vatsa !, sundaraM na kRtaM tvayA / . tiraskRtA kharairvAkyairyadiyaM narasundarI // 150 // abjinIva himAzliSTadalodavilocanA / / nirgateyamita: kamprA, patitA mama pAdayoH // 151 // 142 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 152 // // 153 // || 154 // // 155 // // 156 // // 157 // mayA pRSTaM kimetat te, sA''ha mAM bAdhate jvaraH / pravAlazayane zIte, zAyitA mayakA tataH / khAdyamAneva siMhena, pluSyamANeva vahninA / pratikSaNaM mayA dRSTA, tatrodvartanatatparA tato mayA punaH pRSTaM, jvaraste'yaM kuto'jani / atha sA dIrghaniHzvAsaiH, pratyUce na girA punaH nizcitya mAnasIM pIDAM, pRSTA nirbandhato'tha sA / tvatkRtasyApamAnasya, sarvAM vArtAmacIkathat kRtvA zItopacAraughaM, tataH sA''zvAsitA mayA / vatse ! dhIrA bhavodvegaM, muJcAlambasva sAhasam yAmi pArzve kumArasyA'nukUlaM te karomi tam / pratikUlAsaho mAnI, svArAdhyo'yaM tvayA param imAM madvAcamAkarNya, tatheti pratipadya sA / . ucchvAsaM prApa meghAmbupRktA palvalabhUrikha .. vakreNa calatA tasmAd vRSTirAkAlikI kRtA / tannetrayostvayA vatsa, praguNIbhUya vAryatAm sA'gnau dandahyate bAlA, jJAtvA tvatpratikUlatAm / majjatyAmajjamamRte, zrutvA bhAvyanukUlatAm ato yanmugdhayA kiJcidaparAddhaM tayA tava / praNateSu dayAzAlI, tadbhavAn kSantumarhati bhavAmi yAvat praguNaH, zrutvemAM jananIgiram / mama tAvagirIndreNa, dattaM hRdi vilepanam jananIvAgguNArUDhastenAkRSya vacaHzarAn / cApIkRtaH pravRtto'haM, paruSAnatha varSitum // 158 // // 159 // // 160 // // 161 // // 162 // // 163 // 143 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na kArya mama saMdhAnaM, pApayA'mba ! tayA sh| ' asAdhyasiddhipraNayI, yatno'tra tava niSphalaH // 164 // yA manyate svamAtmAnaM, paNDitaM mAM ca bAlizam / . . . sarvathA notsahe yuktaM, snehaM kartuM tayA saha // 165 // tataH pratigatA mAtA, tasyai vyatikaraM jagau / .. papAta mUrchitA bhUmau, tato vajrahateva sA 1 // 166 // zItalailabdhacaitanyA, tAlavRntAnilairatha / bhuvaM plAvayituM lagnA, muktairnayananijharaiH // 167 // sA vavarSAzruvArINi, viyogAgnivyayecchayA / vidAJcakAra bAlA'ntarna cainaM vaDavAnalam // 168 // mAtrA'thAbhihitaM putri, zoko'yaM pravimucyatAm / svayaM gatvA prasAdyo'yaM, kaThorahadayaH ,priyaH // 169 // ArdIkartuM manaH zakyaM, kAminAM mArdavAmbunA / upAyamekamityenaM, kRtvA svaniyatisthirA // 170 // tatheti sA pratizrutya, mAM sAntvayitumAgatA / ambA'pyanupadaM lagnA, tadAyatididRkSayA // 171 // praNatodazrunetrA'tha, matpAdau narasundarI / prasIda tvAM vinA trANaM, mama nAstIti vAdinI // 172 // kSaNaM priyoktisiktA maccittabhUrArdratAM yayau / kSaNaM kAThinyamadrIndrapratApAtapazoSitA // 173 // atha mAnaM puraskRtya, mayA sA bhartsitA bhRzam / AH pApe ! gaccha gaccheto, mAyayA kRtametayA // 174 // kuzalA'pi kalAsu tvaM, kartuM zaktA'si vaJcanam / . pareSAmeva na punarmUrkhANAmapi mAdRzAm . // 175 // 144 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityuktvA maunamAlambya, zailarAjavazaMvadaH / sthito'haM stabdhasarvAGgo, himAkAnta ivoccakaiH // 176 // khecarI naSTavidyeva, chinA sA narasundarI / tataH prANaparityAgakRte gantuM pracakrame // 177 // gatastadanumArge'haM, karoti kimasAviti / duzceSTAmadikSurme, gato'staM taraNistadA // 178 // nizi sA'tha gataikatra, zUnyAvAse smarasya ca / candro mukhamivodIto, dAsyato dazamI dazAm // 179 // chanAtmA dvAradeze'haM, sthitastatra vilokitum / apAzayA'pyaho tatra, pAzaH sajjIkRtastayA // 180 // atrAntare mayA dhyAtaM, yaduktamanayA mama / na tat parAbhavaM kartuM, praNayastatra kAraNam __ // 181 // tanmayA na kRtaM samyag, vArayAmyadhunA'pyamUm / ito bhAvAditi cchettuM, pAzakaM prayato yadA . // 182 // sA tadovAca dikpAlA, mama prANAn pratIcchata / mAbhUdIdRg vyatikaro, mama janmAntare'pi ca // 183 // tasyArthaM zailarAjo me, viparItamidaM jagau / * pazya janmAntare'pyeSA, tvatsambandhaM na vAJchati // 184 // kUTArthadurvidagdhena, mayA tUSNI sthitaM tataH / tayA prANAH parityaktA, bANA iva dhanuSmatA // 185 // itazca niryatI gehAd, dRSTvA'mbA narasundarIm / mAM ca tatpRSThato lagnamAgatA'nupadaM zanaiH // 186 // dRSTA tathAvidhA tatra, tayA sA narasundarI / dadhyau ca matsutasyApi vArteyaM vavRtetarAm // 187 // 145 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM sthitAyAmetasyAM, zocenno cedasau katham / / zokAdityambayA'pyAtmA, tyaktaH pazyataM eva me // 188 // tadA mama manAk zuSkaM, zailendriyaM vilepanam / .. snehavihvalabhAvena, pazcAttApaH kRtaH kSaNam // 189 // puruSAH kaThinasvAntAH, strIvinAze rudanti ke| zailasyetyavaSTambhAt, sthitastUSNImahaM tataH // 190 // ita: kadalikA''yAtA'nveSTuM tatraiva mAtaram / sA madambApriye dRSTvA, mRte cakre mahAravam mahAn kohAhalo jAtaH, satAtaM militaM puram / . kimetaditi pRSTA ca, jAnAnA sA'khilaM jagau ___ // 192 // tAtAyAdarzayallInaM, sphuTazcandrodayo'tha mAm / dhikkRto'haM tataH pitrA, sampratyayamupeyuSA // 193 // athAmbAnarasundaryormatakAryaM vidhAya saH / matkarma dAruNaM dRSTvA, cintayAmAsa cetasi // 194 // aho anarthapuJjo'yamaho eSa kulAnalaH / . prayojanaM na putreNa, mamAnena durAtmanA. // 195 // itthaM vicArya tAtena, gRhAnniSkAzito bahiH / vicarAmi sma niHzrIkaH, pure'haM tatra duHkhitaHbAlAnAmapi gamyo'haM, tadA jAto vigarhitaH / tathApi cintayAmi sma, mahAmoharathasya gauH| // 197 // tAtenA'pi parityakto, nindito'pyakhilairjanaiH / zailarAjamRSAvAdAzrito'haM nAsmi duHkhitaH // 198 // prabhAvAdanayoreva, pUrvaM bhuktaM mayA sukham / .. . punarbhIkSye ca kAlasyAnukUlyAnAtra saMzayaH / // 199 // 146 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 200 // // 201 // // 202 // // 203 // // 204 // vyatIyubhUrivarSANi, sthitasyaivaM mamAtha saH / suhRt puNyodayaH kSINaH, sthito'kiJcitkaraH param gato rAjA'nyadA vAjivAhanArthaM vane kvacit / gataH kutUhalAt tatra, puralokairahaM saha zrAntastatraikadeze'tha, vizrAnto'sau tato nRpaH / utthAya lagno sAmantAnvito draSTuM vanazriyam viraktaM tatra so'pazyad raktAzokatalasthitam / vicakSaNAkhyamAcArya, kurvANaM dharmadezanAm rUpaM nirUpayaMstasya, trailokyanayanAmRtam / naravAhanapRthvIzo, paraM harSamupAgataH dadhyau cAbhUt kimasyAho, saMsArodvegakAraNam / cUrNito madano yena, yauvanArAmacAriNA gatvA natvA padAmbhojaM, pRcchAmyenaM zubhAzayam / vicintyaivaM nRpo gatvA, praNanAma guroH kramau tenAtha dattadharmAzIniSaNNo'sau mahItale / upaviSTA yathAsthAnaM, praNamyAnye'pi mAnavAH mayA tu tAdRzasyApi, sUre va padadvayam / nataM stabdhena hRdaye, zailendrIyavilepanAt niSaNNo'namra evA'haM, suuridhrmmbhaasst.| bho bhavyA bhavavistAraH pradIptagRhasannibhaH asya vidhyApane yatnaH, kartavyaH sukhamicchatA / taddheturdharmameghazca, sarvajJAgamalakSaNaH tadAgamo'bhyupeyastadvidaH sevyA divA'nizam / bhAvanIyamanityatvaM, tyAjyA'pekSA hRdA'satAm INHHHHHHHHTHH // 205 // // 206 // // 207 // // 208 // // 209 // // 210 // // 211 // 149 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvyamAzApradhAnenopAdeyA praNidhAnadhIH / sAdhubhaktyA'tha sA poSyA, gopyA pravacanakSatiH // 212 // vidhipravRtta etacca, sampAdayati nizcitam / yatitavyaM vidhau tena puraskRtyAgamaM budhaiH // 213 // svarUpaM pratyabhijJeyamAlambyA liGgazuddhatA / . . . . . sevyo yogazca nirdvandvaH, pratIkAryA kubhAvanA // 214 // yAtyevaM yatamAnAnAM, karma sopakramaM kSayam / nirupakamakarmogrAnubaMndhazca nivartate .. // 215 // imAM giraM guroH zrutvA, bhAvaM ke'pi dadhurvate / kecana zrAddhadharme ca, ke'pi bhadrakatAM yayuH // 216 // dadhyAvatrAntare tAto, hRdgataM praznayAmyaham / papracchAsau tato bhAlavinyastakarakuDsalaH // 217 // rUpamapratirUpaM te, bhAgyaM saubhAgyasaGgatam / bhadanta ! bhavato jAtaM, tat kiM vairAgyakAraNam // 218 // sUri bhASe ced rAjannastyatra tava kautukam / . . bhavavairAgyahetuM me, tadA te kathayAmyaham // 219 // svastutiH paranindA prAkkrIDAvArteti ca trayam / svacaritre dhruvaM tacca, vaktuM yuktaM na me param // 220 // tAtenoktaM kathayatA, tvayetthaM nAtha ! kautukam / vadhitaM me prasAdena, tadvAcyaM caritaM nijam // 221 // nirbandhaM bodhahetuM ca, jJAtvA sUristato'vadat / astIha bhUtalaM nAma, nagaraM sumanoharam // 222 // tatrAtulapratApAjJo, bhUpo'sti malasaJcayaH / .. tatpriyA malapatizca, zubhAzubhavidhau vidhiH / // 223 // 144 '" sAhasa Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putro'sti jagadAhlAdI, tayorekaH zubhodayaH / anyo'zubhodayo nAma, jagatsantApakAraka: // 224 // bhAryA zubhodayasyAsti, cArutA janazarmadA / acArutAkhyA tvazubhodayasya janabhItikRt // 225 // vicakSaNo'jani zubhodayacArutayoH sutaH / anyayostu jaDo nAma, guNagrAmaparAGmukhaH // 226 // akSudraH prazamI dAntaH, pUjako gurusantateH / devasevAparo dAtA, guNadoSavizeSavit // 227 // lakSmIlAbhe'pyanutsito, vyasane'pyaviSAdavAn / paranindAnijazlAghArahitaH parakAryakRt // 228 // madhyasthaH satyavAdI ca, vinIto natavatsalaH / mArgAnusArI matimAn, jAtastatra vicakSaNaH (tribhirvishesskm)|| 229 // jaDastvabhUd viparyastasvAntaH paizunyabhAjanam / satyasaMyamasantoSazaucasaMskAravarjitaH . // 230 // pratijJAskhalito devagurunindAvidhAyakaH / kSudro lobharatirdInaH, suhRdAM cittabhedakRt // 231 // bhinno vAci kiyAyo ca, jAtAnandaH parApadi / parasampadi jAtAtirgarvAdhmAto'phalakriyaH (tribhivizeSakam) // 232 // IdRglakSaNayuktau tau, svagRhe sukhalAlitauM / vicakSaNajaDau prAptau, tAruNyollasitAM dazAm // 233 // itazca guNaratnaughapUrNapaNyApaNAvali / puraM vimalacittAkhyamasti svastiniketanam // 234 // jayatyanantaguNabhUna'pastatra salakSayaH / kaSAyatanutAkozAdakSayo janitodayaH // 235 // . 140 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasya cAsti mahAdevI, shubhlbdhirnitvrii| guNairjayantI jagatI, caturambhodhimekhalAm // 236 // jAtA tAbhyAM zuciH kanyA, buddhirvNshvivrddhnii| .. cAndrI kaleva jagatAM, nayanAnandadAyinI .. // 237 // vicintya tadvivAhAha~, guNapUrNa vicakSaNam / udyauvanA sA prahitA, tAbhyAM tasya svayamvarA // 238 // vicakSaNena sA kanyA, pariNItA mahotsavaiH / yAntyasya divasA bhogAn, bhuJjAnasya tayA saha // 239 // vArtAmathAnyadA labdhaM, buddhaH snehamahodadhiH / vimAkhyaM nijaM putraM, prajighAya malakSayaH // 240 // bhaginyAH premabaddho'sau, tasyA evAntike sthitaH / pUrNAkAGkSA jAtagarbhA, prakarSaM suSuve'tha sA // 241 // zlAghyo vikhyAtamahimA, jAto'sau buddhinandanaH / / vimarzasya priyaH kAmaM, vicakSaNaguNaiH samaH // 242 // athAnyadA vanaM svIyaM, dRSTvA vadanakoTaram / vicakSaNajaDau tatra, sthitau lIlAparau sukham // 243 // dRSTaM mahAbilaM tAbhyAM, tatra tasmAcca niryatI / raktavarNAGganA dRSTA, lIlAkRSTajaganmanAH // 244 // tAmudIkSya jaDazcitte, mamau nAnandapUrataH / dadhyau ca nedRzI kAcidasti vizvatraye'GganA // 245 // dhAtrA madarthamevaiSA vyadhAyi yadiyaM muhuH / . mA lolA prekSate tena, gatvainAM svIkaromyaham // 246 // vicakSaNastu tAM dRSTvA, lolAmekAkinI vane / . na dolAyitacitto'bhUt, sthito nyagdRSTiruttamaH // 247 // 150 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 248 // // 249 // // 250 // // 251 // // 252 // // 253 // pravRtto gantumanyatra, jaDamAkRSya so'grataH / manvAno'pAyabhUtaM taddarzanaM cittaviplavAt . yAvattau gacchataH stokaM, bhUbhAgaM tAvadAgatA / tacceTI sA jagau zravyaM, bhavadbhayAM vacanaM mama matsvAminI vimucyeha, calitau yad yuvAM javAt / tenaiSA prasaranmUrchA mriyate vAM viyogataH yuvAbhyAM tat samAgatya, sA svasthIkriyatAM tataH / etatsvarUpamakhilaM, kathayiSyAmyanAkulA vicakSaNaM jaDo'vAdId, bhrAtastatropagamyatAm / sa dadhyau sundaraM nedaM, nUnameSA pratArikA apramatto'thavA yAmi, pramatto hi chalaM vrajet / svIkRtyetyeSa tadvAkyaM, tadyukto'gAt tadantikam svasthIbhUtA'tha sA yoSidapRcchacceTikAM jaDaH / / asyAH kiM nAma sA prAha, svAminI rasanA'bhidhA kinAmikA tvamityukte, jaDenAtha z2agAda sA / devAhaM lolatAbhikhyA, vismRtA saMstutA'pi kim mahAbhuktau ciraM karmapariNAmamahIbhujaH / .. nagare'vyavahArAkhye, babhUva bhavatoH sthitiH ekAkSavAsanagare, tadAdezAt tato yuvAm / / Agatau vikalAkSANAM, nivAse tadanantaram vasanti tatra prathame, pATake dvIndriyA janAH / tanmadhye yuvayordattaM, rAjJA vadanakoTaram sadA svAbhAvikaM cedaM, vidyate'tra mahAbilam / yuSmadarthaM kRtA cAtra, vedhasA svAminI mama // 254 // // 255 // // 256 // // 257 // // 258 // // 259 // 151 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tataH prabhRti caiSA me, svAminI sahitA mayA / / yuvAbhyAM saha sarvatra, vilalAsa rasAdbhutA // 260 // vikalAkSe ca paJcAkSe, bhavatovirahAsahA / yadiyaM tena bhavatozciraM paricitA'smyaham .. // 261 // zrutvainAM lolatAvAcaM, cittabAlakazAkinIm / , . jaDo dadhyau kRtArtho'haM, saMpannaM madvikalpitam // 262 // chalito lolatAvAkyAjjaDo'tha rasanAM sadA / svIkRtya lAlayAmAsa, madhumadyapalAdibhiH // 263 // peyApeyadhiyA zUnyo, bhakSyAbhakSyAvizeSavit / zRGgapRcchaparibhraSTo, jAtaH so'tha pazurjaDa: // 264 // yat sa'NaM rasanAM tasya, bhavellAlayataH kvacit / tat sarvaM rasanA prAha, rasagrasanarAkSasI // 265 // dharmArthakAmamokSebhyo, vimukho rasanAvazaH / duSkarmanirato lokairgarhito bahuzo jaDa: // 266 // vicakSaNastu naM kSubdhaH, zrutvA tAM lolatAgiram / vidhisRSTidhvanerathaM, karmasRSTi vicArayan // 267 // dadhyau madhyasthadhIzcaivamastyeveyaM mmaanggnaa| yadAsyakoTare sRSTA, poSyA naivAparIkSya tu // 268 // strIvAcaiva jaDastattvamajJAtvA yaH pravartate / nadItIrasthataruvat sa patatyeva nizcitam // 269 // lokAnuvRttyA tat pAlyA, na tu lAlyetyasAvatha / . rasanAyA dadau khAdyarasaM kiJcidanAdRtaH // 270 // anuvartayatazcetthaM, rasanAM shubhvrtmnaa| .. . lolatAM jayatastasya, trivargazrIrupasthitA . // 271 // 1pa0 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJApitA rasanAlAbhaM, jaDenAcArutA'nyadA / mAtA santuSTacittena, janakazcAzubhodayaH . // 272 // tAvapyathAhatustasya, sudhAvRSTisamaM vacaH / puNyeneyaM tvayA labdhA, lAlyate ceti zobhanam // 273 // iSTaM pitrupaidiSTaM cetyatilubdho'janiSTa saH / ekaM hi svairiNI yoSA'nyacca kokilakUjitam // 274 // zubhodayaH pitA svIyo, jananI cArutA tathA / ito vicakSaNenApi jJApitau rasanAgatim // 275 // buddhistathA prakarSazca, vimarzazcetyamI trayaH / jJApitA rasanAprApti, kuTumbaM militaM ca tat // 276 // tataH zubhodayaH prAha, vatsa ! tvamasi tattvavit / tathA'pyasyA na vizvAsaH, kartavyo bhavatA kvacit // 277 / / nArI tAvat samastA'pi, prAyaH pavanacaJcalA / kSaNaM raktA viraktA ca, sandhyAbhrapaTalopamA durgrahA vArividhuvannadIvannIcagAminI / dRSTibandhendrajAlAbhA, kauTilyAhikaraNDikA // 279 // sAkSAdakandarA vyAghrI, viSavallirabhUmijA / anindhanA'nalajvAlA, vidyudastanayitnujA // 280 // eSA tvekA vanacarI, rasanA lolatA'nvitA / . atigUDhacaritrA me, bhAti naiva tavocitA (caturbhiH klaapkm)|| 281 // na jJAyate kutastyeyaM, keneha preSitA'thavA / mUlazuddhistvayA kAryA, tadasyAH saGgamicchatA // 282 // apramAdaparo'pyuccairmUlazuddherakArakaH / pumAn prayAti nidhanaM, strINAM hRdayamarpayan // 283 // 153 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / // 284 // // 285 // // 286 // // 287 // // 288 // // 289 // cArutA'pyAha vatsedaM, pitrA te sAdhu mantritam / UcurbuddhyAdayo'pItthaM, tathetyAha vicakSaNaH rasanAmUlazuddhyarthamatha kaH preSaNocitaH / iti pRSTo'munA tAto, vimarza tAdRzaM jagau vimarza eva loke'smiMstattvAtattvaikazeSakRt / . kurute ko vinA haMsaM, kSIranIravivecanam Izvaro'pyavimarzaH san, badhnAti garalaM gale / savimarzaM tu puruSottama zrIrvRNute svataH . vicakSaNo'tha nizcitya, vimarza preSaNocitam / AjJaptavAn prahAtuM taM, kRtvA saMvatsarAvadhim pitAmahaM ca pitaraM, prakarSo'tha vyajijJapat / vinA vimarza na sthAtuM, zaknomi kSaNamapyaham mAmenamanugantuM tadanujAnIta sAmpratam / tadAkaryollasatpremA'pazyat tAtaM vicakSaNaH zubhodayo'pyabhidadhe, vinayo'syaiSa yujyate / tava buddhezca jAte'smin, kiM citraM guNasampadAm iyaM bhAryA hi te buddhiranItirnItibhAgapi / vizAladRSTirapyeSA, sUkSmadRSTiH prakIrtitA lokottaracaritreyaM, tvatkIrtistomavardhanI / niSidhyate bhiyaivaitatsApalyAdrasanAdaraH anantaguNa evAsyAH, prakarSo'pyAtmajastataH / anumAtulamAjJapyaH, prasthAtuM nAtra kA'pi bhIH vicakSaNo dadAvAjJAmatha tAtaM pramANayan / .. gantuM ca tau pravRttau dvau, tadA cAsti zaradbharaH . . // 290 // // 291 // // 292 // // 293 // // 294 // . // 295 // 154 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakalahaM kalahaMsakalasvanai-vinihatadhvanisundaratA made / kalayati zriyamApya ghanAtyayaM, ghanakalA na kalApitatistadA // 296 // malinameghakRtAM khalu yA yayau, kaluSatAM kalahaMsaniSedhataH / iyamimAnupanIya kRtA lasadvizaradA zaradA sarasI zuciH // 297 // kamalinIkalamotsavadarzano-tsukamalaM kamalaM rahasi sthitm| vitatavismitapaGkajalocanaM, sarasi kaM rasikaM na vinodayet // 298 // aparasaM parasaMbhramakAryabhU-nijarucicchidihAbhrakulaM ytH| suvilasan saha nirmalayA nizA, vidhurito dhuri toSavatAmabhUt // 299 // kalamagopikayA pikayAcito-'pyatimadoddharayA na hi yo'rpitH| zaradudItavilAsavazotthito, dhvanirayaM nirayantryata no tadA // 300 // evaMvidhe zaratkAle; pazyantau tau vanazriyam / bahirdezeSu vihRtau, na dRSTaM rasanAkulam tayovicaratorevaM hemantartuH samAyayau / sphuTaM pathikalokAnAM, dantavINaikavAdakaH // 302 // himaM himAMzUdayayogyalIlaM, caNDAMzurAjye'pi yadeti lIlAm / taduHkhapUrtyAyurapakrameNa, husvANi jAtAni dinAni nUnam // 303 // kapracAre sati zItarazmeH, pIyUSadhArAkRtapAraNAyAH / AzI:pradAnAnnu cakorapale tAstadA dIrghatarA rajanyaH // 304 // nivartayAmAsa davIyaso'pi, dezAddhimAtiH pathikAn pravRddhA / klIbAn parAnIkajayapratheva, patnIkucAdreH zaraNe dhRtaashaan|| 305 // nRNAM manAMsIva satAM mukhAni, zriyaM dadhuH snehamanoharANi / bhAnormahAMsIva vapUMSi zazvad, ghanAmbarAbhogavilAsabhAJji // 306 // priyAkucAzleSadhRtoSmabhogi-lokeSvalabdhasvapadapracArA / . viyogabhRdurgatamAnaveSu, papAta hemantapalAdadhATI // 307 // . 155 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAbhyAM tatrApi hemante, bhramadbhyAM bhuutle'khile| mUlazuddhirna vijJAtA, rasanAyAH kathaJcana // 308 // athAntaraGgadezeSu, praviSTau tau zubhAzayau / tatra rAjasacittAkhyaM, tAbhyAM nagaramIkSitam // 309 // tacca dIrghamivAraNyaM, bahulokavivarjitam / . . . . nirnAyakaM ca saMprekSya, prakarSo mAtulaM jagau // 310 // abhUt kimidametAik, kathaM cetthamapi zriyam / dhatte tato vimarzo'pi, prakarSaM pratyabhASata // 311 // nirupadravamevedaM, nagaraM paribhAvyate / niSkrAntarAjakaM kvApi, kutazcittu prayojanAt // 312 // puMvizeSaprabhAvAcca, sazrIkamidamIkSyate / tato rAjakule gatvA; dRSTastAbhyAM pumAnasau // 313 // ahaGkArAdikaticitpuruSaiH parivAritaH / udAravikramo mithyA'bhimAnAkhyo mahattamaH // 314 // pRSTastAbhyAM tato lokaviralIbhAvakAraNam / . sa prAhAsya purasyAsti nAyako rAgakesarI // 315 // tatpitA ca mahAmoho, jayatyakSayazAsanaH / / santyasyAneke viSayAbhilASAdyAzca mantriNaH . // 316 // sarvAnIkayujAM teSAM, sarveSAM nagarAditaH / kAlo'nanto hyatikrAnto, gatAnAM daNDayAtrayA saralau tena nagaramidaM viralamAnavam / vimarzaH prAha kenAmA, teSAM nanvasti vigrahaH // 318 // Uce mithyAbhimAno'tha, saMtoSeNa durAtmanA / . . pratyabravId vimarzo'tha, ko hetustena vigrahe . . // 319 / / // 317 // 156 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 320 // // 321 // // 322 // // 323 // // 324 // paro jagAda viSayAbhilASaH prAhiNojjagat / paJca jetuM nijagRhamAnuSANi smayoddharaH vizve vazIkRtaprAye, tairjitvA tAni mAnavAn / santoSo nirvRtau puryA, ninAya kiyato'pi hi tacchrutvA tajjayAyoccainirgato rAgakesarI / tadayaM vigrahe hetudhUmaketurivotthitaH dadhyau vimarzo rasanAmUlotthAnaM mayeyatA / labdhaM lapsye ca viSayAbhilASekSaNato'dhikam punaH prAha ca yadyevaM, tadA kathamavasthitiH / atrAbhUd bhavato mithyAbhimAno'thAkiragiraH samprasthito'hamapyAsamagrAnIkAnnivartitaH / . devena paramuktaM ca, nagaraM rakSyatAM tvayA nagarasya tvamevAsya, pratijAgaraNakSamaH / . tvayi sthite vayamapi, sthitAH smaH paramArthataH sthito'hamatra taddevAdezAdityavadhAraya / vimarzaH prAha sadvArtA, kA'pi pratyAgatA tataH prAha mithyAbhimAno'tha, sadvArtA bADhamAgatA / jitaprAyaM jagat sarvaM, devAnIkena vartate . dadAti pratyavaskandAna, santoSo'pyantarAntirA / janaM kaJcinnayatyuccavilambo'yaM bhavatyataH vimarzo nyagadad deva ! kvAdhunA zrUyate sthitaH / tataH kalpitamAha sma, paraH praNidhizaGkayA puraM tAmasacittAkhyaM, devo hyuddizya nirgataH / ataH kadAcit tatraiva, sthitaH syAditi buddhyate .... .. . 157 // 326 // // 327 // // 328 // // 329 // // 330 // // 331 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimarzazca prakarSazca, tamApRcchaya gatau tataH / vIkSituM tatra viSayAbhilASaM mohasainyagam // 332 // prAptau tAmasacittAkhyaM, nagaraM garanirmitam / zarmadaM cauravRndAnAM, sAdhUnAmaratipradam // 333 // sarvato'pi yadanyAyadhUmadhArAbhirAvRtam / palAyante guNA yasmAnmilitA mazakA iva // 334 // udyotAbhAvato naiti, dinaM yatra kadAcana / vilAsaM kalayatyuccaiH kevalaiva mahAnizA // 335 // bhavAbhinanditA yatra, parikhA valayAyitA / anAdikUTasaMskAro, durgo'sti paradurgrahaH // 336 // yatrAnadhyavasAyo'dhIradharmazcAvivecanam / avratatvamanaizvaryamityeSo'sti tamogaNaH' // 337 // davadagdhamivAraNyaM, tAbhyAM tadapi vIkSitam / bhUrilokojjhitaM kintu, na muktaM nijazobhayA . // 338 // tat tAdRg vismitaH prekSya, prakarSaH prAha mAtulam / .. mUlanetA'sti no vA'tra, naivAstItyabravIcca saH // 339 // tAbhyAmatrAntare duSTaH, pravivikSuH puraM puraH / zokAkhyaH prAtipathiko, dainyAkrandAdisaMyutaH // 340 // tAbhyAM sambhASitazcAyaM, bhadrAsmin kaH pure nRpaH / zokaH prAha purasyAsya, khyAto nvIzo jagattraye // 341 // rAgakesariNo bhrAtA, mahAmohanRpAtmajaH / bhartA'vivekitAyAzca, nRpo'sau mahasAM nidhiH // 342 // dRSTibhrUbhaGgurA yasyAM, patatyasya taDinnibhA / dUrAd devA api trastAH, kurvantyasyai dize namaH . // 343 // 158 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jvalane'pi patantyasya, pratApamasahiSNavaH / vizantyapi vane mUrcchatpaJcAnanaghanadhvanau . // 344 // vikramAkrAntabhukno, bhAnujaitrapratApavAn / praSTavyaH syAt kathaM dveSagajendro'sau mahAbalaH / // 345 // AstAM devaH paraM vizvaM, yA mohayati tatkSaNAt / khyAtA'vivekitA'pyatra, sA devI zaktibhAjanam // 346 // mahAmohasya nirdezaM, sA nAtyeti kadAcana / sA mahAmUDhatAjJAyAM, vartate sarvadA vadhUH // 347 // rAgakesarinirdezAd, dUre sA naiva tiSThati / mUDhatAyAzca tatpatnyAH, prIti sA vardhayatyalam // 348 // bharturdRSagajendrasya, sA'nuvRttiparAyaNA / itthaM guNairgatA zlAghAM, trailokye'pyavivekitA // 349 // khyAtAvetau na kiM jJAtau, tvayA devInarezvarau / vimarzaH prAha pathikAvAvAM dUrAdihAgatau . // 350 // dRSTaM puraM purA nedaM, zrutau devInRpau bhRzam / kiM syAd dveSagajendro vA'nyatra veti tu pRcchyate // 351 // zokaH prAha jagatyevaM, vArtA chneyamasti na / nirgato yanmahAmohaH, santoSajayakAmyayA // 352 // pArzve dveSagajendro'pi rAgakesarisaMyutaH / .. tasyAsti sarvasainyaM ca, bhUyAn kAlo'tra laGghitaH // 353 // vimarzaH prAha yadyevaM, tatastvaM kimihAgataH / kiM sA'vivekitA'styatra, tatsukhapraznagocaraH // 354 // zokaH prAha pure'trA'sti, nAdhunA saa'vivekitaa| . nApi devasya pArzve ca, tatrAkarNaya kAraNam . 150 // 355 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 356 // // 357 // ' | // 358 // // 359 / / .. // 360 // // 361 // deve pracalite duSTasantoSavadhakAmyayA / . devyapi prasthitA sAdhaM, bhartRcittAnuyAyinI tato dveSagajendreNa, proktA sA tvaccharIrakam / skandhAvArakSamaM nAsti, devi ! garbhabharAlasam tasmAdatraiva tiSTha tvaM, raNaraGge vrajAmyaham / / tayoktaM na pure'trAhaM, tvAM vinA sthAtumutsahe. pratyuktA sA'tha devena; dRDhasnehA'si yadyapi / tathApi tava no yuktaM, skandhAvAre pravartanam kintu raudrapure duSTAzayena parirakSitA / . tiSTha cintojjhitA gatvA, sa hi me sevakottamaH nirbandhaM prabalaM patyuH, parAkartumathAkSamA / raudracittapure devI, tadAdezena sA gatA' kuto'pi hetorbAhyeSu, sA pureSvasti sAmpratam / prAk tayaikaH suto jAtaH, zrUyate'nyo'pi cAdhunA bhartRsaMyogato jAto, devI tenAtra nAsti sA / mamAtra gamane yattu, kAraNaM kathayAmi tat pratiSThamAna evedaM, matimohaM prabhurjago / na tvayedaM puraM tyAjyaM, tvametadrakSaNakSamaH sa devAjJAM, samAsAdya, sthito'traiva pure tataH / Agato'haM cirAt tasya, mitrasyAtra didRkSayA dIrghATavyAM sthitaM muktaM, mayA devasya sAdhanam / / etaduktvA gataH zoko, nagare svArthasiddhaye . vimarzena tataH proktaM, prakarSaM prati bhadra yA / aTavI sAdhanAdhArA, dIrghA zokena darzitA // 362 // // 363 // // 364 // // 365 // // 366 // // 367 / / 160 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draSTavyastatra gatvaiva, rAgakesarimantrirAT / prakarSaH prAha vacanaM, pramANaM mAtulasya me // 368 // tato modAnilodvegau, gatau svasrIyamAtulau / bhAge ca madhyame prAptI, mahATavyA mahodyamau // 369 // mahAmohanRpaM tatra, rAgakesariNA yutam / vRtaM dveSagajendreNa, caturaGgabalolbaNam / / 370 // AvAsitaM mahAnadyAH, puline pariNAhini / mahAmaNDapavibhrAjadvedikAyAM vilAsinam // 371 // veSTitaM bhaTakoTIbhirmahAsiMhAsanasthitam / pazyataH sma gatau nAtidUraM tau vismitekSaNau (tribhirvizeSakam) // 372 // papracchAtha prakarSaH kA, mAtuleyaM mahATavI / keyaM mahAnadI dIrghA, kimidaM pulinaM pRthu tIrga kipiTa palinaM patha // 373 // maNDapazca mahAn ko'yameSA kA varavedikA / siMhAsanaM kimetacca, mamedaM kIrtayAkhilam // 374 // mahAmohanarendro'yaM, sthitAzcAtra nRpA ime / varNanIyAH svarUpeNa, kautukaM mahadatra me // 375 // vimarzo'tha samAlocya, mahATavyAdi nizcalam / pravizya dhyAnamAdhAya, samAdhimidamabhyadhAt // 376 // prakarSa ! jAnIhi mahATavIya-mAzcaryabhUminanu cittavRttiH / varanantairapi pAramasyA, na gAhituM ko'pi janaH prabhuH syAt // 377 // iyaM mahAnarthaparaMparANA-mutpattihetuzca zubhAvalInAm / samAnatAM vArinidhebibhati, pIyUSamutpAdayato viSaM ca // 378 // viSadrumairatra parisphuTocca-phalaivilubhyanti jaDA hatAzAH / chanarihaiva tridazadrumaizca, kurvanti zAntA munayaH svvRttim|| 379 // 11 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ drumairvijAtIyaphalairapIha, svabhAvanAdhUpavizeSayogAt / phalaM yadanyat pravitIryate'syAH, sa ko'pyacintyo viSayAnubhAvaH // 380 // iha sthitA grAma-purA karAdi-bhuvo'ntaraGgasya jnvrjsy| bAhyo'pi dezaH pravivakSito'syA, bhedaM ghaTAkAzavadeti naiva // 381 // imAM vinA citranijAnubhAvAM, bAhyasya dezasya na lakSyate shriiH| vinA hi tejo dahanasya rUpaM, bhasmAvazeSa pratibhAti puMsAm / // 382 // zaktyujjhitAnAM duratikramatvA-nmahATavIti prthiteymtr| vairAgyazuddhodyamazaktibhAjAM, padaM munInAM punarekameva // 383 // vikalpamAlAska(skha)litasya cey-maaskndnsthaanmnnytulym| baladvayasyApi pRthagnivezA, lasanti yogyA iha sannivezAH // 384 // imAM ca vistAravatI pratIhi, pramattatAM nAma nadI pradIrghAm / samutthitAM dveSagajendrarAga-paJcAsyasamrATpuragAravAdreH // 385 // vigAhya cemAmaTavIM praviSTA-manalpasaMkalpamahApravAhAm / mahArayotkhAtaguNadrumaughAM, patanmaMdAvartavivarttagartAm // 386 // doSairvirUpAM ca parApavAda-jalopanItaistRNakASThapujaiH / kRtAdbhutAM bhUrinijaprazaMsA-kSaNaprasarpadguNabudbudaughaiH // 387 // abhaGganidrAtaTasannivezAM, klezAdibhiH sattvagaNaizca pUrNAm / taTAntabhUyovikathApracAra-sthalIbhaviSNusphuTavAlukaughAm // 388 // jalaska(skha)lavyaktakuyuktizukti-puTapravRddhasphuTanotthazabdAm / alabdhamadhyAM madirAvikAra-grAvapravezAdviSamapradezAm // 389 // baddhvA kilAzAmaThamastabuddhi-duHkhAvaTe tiSThati yastaTe'syAH / asyA rayAnizcita eva nAzo, ghanAgame tasya mahAkaSAye // 390 // gatvA patantIyamaho bhavAbdhau, nipAtayatyeva janaM nimagnam / budhA bhavAmbhodhinipAtabhItA, vrajanti dUrAt tadimAM vihAya // 391 // 12 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ idaM purastAdvipulaM pramAda-vilAsarUpaM pulinaM pratIhi / astokabibbokakayakSalIlo-pahAsabhUyaHsikatAbhirAmam // 392 // udItasaGgItakalAcilAsa-sphuTIbhavatsArasahaMsalIlam / vikAzikAzopamarAgapAza-vistArasaMchanavizuddhazIlam // 393 // autsukyahAlAmadaghUrNamAnA-vivekilokaiH kRtavibhramaugham / vistArisaMjJApavanomilIlA-taraGgitaM kSaumamivojjvalazri // 394 // ujjIvayatyeva vikArameta-nmahAmunInAmapi zAntamantaH / vanadrumaughaM vanavahnidagdhaM, viziSTavRSTeriva sannipAtaH // 395 // yamIkSase maNDapameSa citta-vikSepanAmA vipulAnubhAvaH / praviSTamAtrasya kilAtra jantoH, santoSagandho'pi rati na datte // 396 // viSNorivAbdhirgirikandareva, siMhasya kailAsa ivezvarasya / zRGgaM tviSAM patyurivodayAdre-raunnatyakRnmohamahIbhRto'yam // 397 // atra praviSTaM yadapIndrajAlam, punaH punaH kalpayatIndrajAlam / mahendrajAlaM tadasAvaniSTA-dhiSThAnadhIH kiM na jgjjnaanaam|| 398 // sarAgatodyatparabhAganAgadyumartyalokeSu yadasti vastu / atra sthitereva jano'nubhAvAt sarvatra tatra bhramatIti citrm|| 399 / / gato'tra loko grahacakragatyA, na caGkamebhyo yadupaiti khedam / tadeSa dhatte nabhaso vilAsaM, zUnyasya cAntarbahirAtatasya // 400 // prApnoti loko'tra vinA zrameNa, dolAvilAsasya sukhAnubhUtim / vasantamasminnanuvartamAno, mohaM na ko hanta tadeti harSam // 401 // ayaM svavIryAnmanaso janAnA-mekAgratAM muktikarI nihanti / iha praviSTAH kalayanti mohAt, taapbhrmonmaadvirtypaayaan|| 402 // antarnRpANAM sukhahetureSa, bahirjanAnAM guNaviplavAya / ' nizAvilAsaH khalu tAmasAnAM, rucyo'pi puMsAM tnute'kssimudraam|| 403 // 13 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puraH sphurantImiha vedikAMca, tRSNAbhidhAnAM klyaancainaam| caJcadrucivyAptabhuvo vilAsaM, viDambayantI ravimaNDalasya // 404 // asyAM mahAmohanarezvarasya, tiSThanti tuSTAH svajanA na caanye| itaH sthitA mutkalamaNDape ye, bahiryathendorbhagaNA vimAnAt // 405 // sthAnasthitA'pi bhramayatyajasra-miyaM jgnmaanssuucipngktim|| manye tadanyabhramazaktiyukta-vimohalohotpalanimiteyam // 406 // adhiSThito viSNurivAhizayyAM, brahmeva maayaamymnnddlsthH| asyAM mahAmohanRpo niSaNNo, bhavatyasahyaprabalapratApaH // 407 // garjatyaho mohanRpaH sagarva-masyAM sthitaH siMha ivaaclsthH| ... prayAti cAnyo nidhanaM gato'syAM, jaajvlymaanjvlnopmaayaam|| 408 // siMhAsanaM cedamudArabuddhe ! mahAviparyAsamavehi bhAsvat / ghanadyuticchAdigantarAla-kutarkaratnairghaTitaM paTIyaH // 409 // prAjyaM hi yanmohanRpasya rAjyaM, vibhUtayo digjayadIpikA yAH / mahezvarAnugrahajeva zakti-stadekaheMtu dhruvametadeva . // 410 // raNotsavAnAmapi bhUdhavAnA-masau sthito'traiva bhavatyagamyaH / ito bahistveSa gataH zRgAla-bAlo guhAyA iva srvgmyH|| 411 // idaM vidhAtA'kRta dRgviSaiH kiM, nRpasya yogyaM paradRgviSasya / yadbhasmatAmeti jano'tra dRSTim, nipAtayanneva kraalkaantau|| 412 // nidarzitA yA pulinAdizaktiH, sA viSTarasyAsya bale niviSTA / vanasya yA'nAkramaNIyatA'sau, paJcAnanasyaiva paraH prbhaavH|| 413 // siMhAsanasyAsya vikalpapITha-prabhAbhirudbhAsitabhUtalasya / . chAyAmupAdAya jagat sa mAyAM, kAlazciraM lAlayatIva bAlam // 414 // atropaviSTaM prabalapratApa-menaM mahAmohanRpaM pratIhi / / amuSya jIrNA jarasA'pyavidyA, vIryaikapAtraM nanu gaatryssttiH|| 415 // 164 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatyanityAzuciduHkharUpe, nityatvapUtatvasukhapratItiH / asyAH prabhAjRmbhitamAtmabhAva-buddhiH prapaJceSu ca pudglaanaam|| 416 // svatejasaitadRDhagAtrayaSTi-rna mucyate'sau z2arasA'pi jIrNaH / anAvilasvarNazilAvilAsaH, parijvalan merurivauSadhIbhiH // 417 // utpattiheturjagato'pyayaM ya-tpitAmahatvaM prathitaM tdsy| na laGghayantyeva nidezamasya, nAgendra-vidyAdhara-candra-rudrAH // 418 // asau jgcckrpribhrmaik-vyaapaarvisphaaritviirydnnddH| kulAlavat kAni na citrakAryabhANDAni lIlAkalitastanoti // 419 // samudrakAJcImapi daNDavadyaH, prollAlayatyAtmakare nidhaay| na so'pi kopAruNayA'sya dRSTyA, patantamAtmAnamalaM vidhartum / / 420 // adhijyadhanvA yadi bANamekaM, prhrtumujjhtyymiddhkopH| trANaM tadA vajrabhRto'pyasUnAM, na paJjarAd vajramayAdapi syAt // 421 // bibharti kutrApi mahAbalasya, na kazcidasya prtimllbhaavm| cikSepa saMbhAvitameSa zatru-masammitAvartavivartagarte evaM mahAmohanRpo, varNitaH purtstv| adhunA varNayAmyasya, parivAraMzRNu sphuTam // 423 // paraMvadantamitthaM mAM, nizcalAkSo niriikssse| ' bodhacihna sphuTaM kiJcinna dhatse kiM na buddhyase // 424 // prakarSaH prAha mA vAdIritthaM mAtula! mAM prti| .. tannAsti yatprasAdAt te, na buddhaye'haM parisphuTam // 425 // vimarzaH prAha jAnAmi, sphuTaM tvaM buddhyase'khilam / hAsastvayaM vinodArtha, tava bhadra ! mayA kRtaH // 426 // jAnatA'pi tvayA kiJca, mama harSapravRddhaye / vicArapUrvakaH kAryaH, praznaH prastutavastuni // 427 // 15 // 422 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 428 // raashaa| // 429 // // 430 // // 431 // // 432 // // 433 // zrutamAtreNa jijJAsA, pUraNIyA ca na tvayA / aidamparyantu boddhavyaM, mA bhUd bhautakathA'nyathA prakarSaH prAha sA bhautakathA kathaya kIdRzI / hRdyabhojye prabandhe'smin, madhye taM zAkamarpaya vimarzaH prAha tAM bhadra, kathAM zRNu parisphuTAm / badhiro'sti kvacid bhautAcAryoM nAmnA sadAzivaH kenacijjarasA jIrNaH, prokto'sau hastasaMjJayA / . dhUrtena hAsazIlena, nopekSyo vyAdhireSa leM / viSaM goSThI daridrasya, jantoH pAparativiSam / viSaM pare ratA bhAryA, viSaM vyAdhirupekSitaH Agraho'yaM mahA~stasyAbhiniviSTo manasyatha / tataH zAntizivaM prAha, nijaziSyamasau sphuTam gaccha tvaM vaidyabhavane, madbAdhiryasya bheSajam / gRhItvA tUrNamAgaccha, mA bhUd vRddhivilambata: gato'sau vaidyabhavane, gurvA kavazamvadaH / . dRSTo vaidyaH sa ca tadA, svaputraM zikSayan sthitaH niSiddho'pi ciraM krIDAM, kRtvA'sAvAgato gRhe / vaidyaH krodhAndhadhI rajju, dRDhAM lAtvA babandha tam nirdayaM tADayAmAsa, raTantaM lakuTaiH kaTu / tadA zAntizivaH prAha, kimenaM tADayasyaho vaidyaH prAha zRNotyeSa, pApAtmA na kathaJcana / tato'haM tADayAmyenametadbAdhiryazAntaye lagnA bhAryA kare'syAtha, vaidyasya vinivAraNe / sa prAha naiva mocyo'yamadyApi na zRNoti yaH / // 434 // // 435 // // 436 // // 437 // // 438 // . // 439 // 16 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 440 // // 441 // // 442 // // 443 // // 444 // // 445 // gacchetastvaM gatirno cet tavApIyaM bhaviSyati / itthaM nivAryamANA'pi, lagnA sA tena tADitA tataH zAntizivo dadhyau, jJAtaM bhaTTArakauSadham / praznena kiM bahirvAcAM, nirgamazramakAriNA nirgatyAsau tatastUrNaM, mAhezvaragRhaM gataH / yAcitA tena rajjuzca, tairnAtiparuSA'pitA tataH zAntizivaH prAha, nAnayA me prayojanam / rajjvA mamAtipAruSyazAlinyA'sti prayojanam tato mAhezvaraistasmai, tAdRzI rajjurarpitA / pRSTaM ca taiH kimanayA, kArya bhaTTArakAsti te sa prAha kAryamanayA, sadAzivamahAtmanAm / sugRhItAbhidhAnAnAmityuktvA'sau gato maThe . tatra dRSTvA guruM cakre, vaktraM bhrUbhaGgabhISaNam / baddhvA stambhe ca taM rajjvA'tADayallakuraidRDham baddhArATi sa taM reje, nighnan bhrUbhaGgabhISaNaH / kSetrapAla ivAkRSTaH, zAkinI vinivArayan aiyurmAhezvarAstatra, pratikAradidRkSavaH / .. dRSTaH zAntizivo bADhaM, tADayaMstaiH sadAzivam tairuktaM kiM karoSyetat, sa prAha na zRNotyayam / pApAtmA tena hanmyenaM zroSyatyasmAt kilauSadhAt mahAkandamatha prANavaMzasphoTaravopamam / sadAzivagiristene, dayAM mAhezvarA yayuH taM mocayitumISuste, na cAyaM sma nivartate / pratyutAbhyutthito. hantuM, lagnAstAn vinivAraNe 100 // 446 // // 447 // // 448 // // 449 // // 450 // // 451 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 452 // // 453 // // 454 // // 455 // // 456 // // 457 // babandhuste'tha sambhUya, grahAviSTamavetya tam / rAkSasAnmocayAmAsustasmAt pUjyaM sadAzivam baddho'pi pralalApAsau, kimahaM bhavatAM girA / auSadhaM na kariSyAmi, guroH svasya hitecchayA vaidyasya vacasaivAhaM, tasya sthAsyAmi nAnyathA / / samAhUtastato vaidyo, vRttAntazca niveditaH prAha so'tha hasannantarbadhirI nArya ! matsutaH / zAstrArthazravaNAlasyAnmayA roSAt sa tADitaH jAtastava prabhAvAcca, svastho bhaTTArako hyayam / tvayedamauSadhaM tasmAnna kartavyamataH param vinivRttagrahAvezaH, zAntikAd vaidyabhASitAt / zAnti zAntizivo bheje, mukto mAhezvarairatha zrutamAtragrahAditthamasamaJjasakAritA / / bhavet zAntizivasyeva, taditthaM preryase mayA pada-vAkya-mahAvAkya-tAtparyairarthasaGgatiH / . tAtparyArtho'tra balavAn, zeSAstanmukhavIkSiNaH zrutamAtragrahastaH , zatrUtthAnasamaH smRtaH / kramikArthagrahobuddhastAtparyArthastu tajjayaH pallavagrAhibhirmUDhaiH, zAstrArthaH ko na lupyate / andhebhajJAnagatyAMze, pUrNArthAropagarvitaiH santoSTavyamato bhadra, zrutamAtreNa na tvayA / rasastAtvika AsvAdyaH, praznacarvaNayA muhuH prakarSaH prAha yadyevaM, tato jJAtaM mayA'khilam / mahAnadyAdivastUnAM, bhedastu paripRcchyate 18 // 458 // // 459 // // 460 // // 461 // // 462 // . // 463 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 464 // // 465 // // 466 // // 467 // // 468 // // 469 // tataH prokto vimarzena, teSAM bhedArthavistaraH / naravAhanarAjo'pi, taM papraccha vicakSaNam . tenApi tasya rAjendorbhAvArthaH pratibodhitaH / athAgRhItasaGketA, papraccha bhavajantave mahAnadyAdivastUnAM, vAcyo bhedastvayA'pi me / teSAM prAtisvikaM rUpaM, na jAnAmyahamapyaho prAha saMsArijIvo'tha, spaSTadRSTAntamantarA / durbodho'yaM tvayA bhadre, tad dRSTAntaM vadAmyaham astyanAdirnupAdityo, nagare bhavanodare / priyA ca saMsthitistasya, putro vellahalAbhidhaH sa cAhArapriyo bAda, svAdannAste divAnizam / tato jAtaM mahAjIrNamantIno mahAjvaraH naivAhArAbhilASo'sya, tathApi parihIyate / jAtodyAne jigamiSA, bhakSyabhedAzca kAritAH . pazyatastAn pravavRdhe, laulyaM tena praNoditaH / stokastokaM sa bubhuje, tato mitragaNAnvitaH gato manoramodyAne, niviSTo'tha sukhAsane / apazyadAhRtaM bhojyaM, vAyusparzAdinA tataH pravRddho'ntarastasya, samayajJo bhiSagvaraH / / kumAraM jvaritaM jJAtvA, prayatnena nyavArayat AhArAd vinivartasva, chanApavarake vraja / laGghanAni kuruSvoccairudakaM vathitaM piba pratikriyAmimAM sarvAM, yadi tvaM na kariSyasi / bhavitA sannipAtaste, tadA prANaprayANakRt 19 // 470 // // 471 // // 472 // // 473 // // 474 // // 475 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 480 // lagnaM vellahalasvAnte, bhojyalobhAnna tadvacaH / . ahito vArayan jJAto, vaidyo haste lagannapi // 476 // pravRtto bhoktumAhAraM, purastasya prasahya saH / ajIrNajvaratIvratvAd galarandhre yayau na saH // 477 // pravezitastathA'pyantastenAhAraH kiyAnapi / . . . abhUt tato'tivamanaM, mizritaM tena bhojanam // 478 // tato vellahalo dadhyau, nUnamUnaM vapurmama / / kSudhayA vAyunA''krAntaM, saJjAtaM vamanaM tataH // 479 // bhojanena tato riktaM, koSThaM sampUrayAmyaham / dhyAtveti vAntisammizraM, bhojanaM bhoktumudyataH samayajJo'tha tad dRSTvA, pUccakArAtikhedavAn / na yuktaM tava devedaM, zvakAkAdiviceSTitam // 481 // rAjyaM vapuzca bhogAMzca, candrazubhraM yazo'pi ca / / hArayasyAzu viSTAsAdbhAvinA. bhojanena kim // 482 // na mene'sau vacastasya, dadhyau caiSa vimUDhadhIH / na vetti yo matprakRti, na ruci na hitAhitam // 483 // bhuJjAnaM vAtapUrNaM yaH, kSutkSAmaM mAM niSedhati / / na kAryaM tena mUrkheNa, bhujhe(bhuJja) bhojyaM yathAruci (yugmam) // 484 // tato'sau bubhuje bhojyam, sannipAtamavApa ca / jAto vamanabIbhatsaH, kASThavannaSTacetanaH // 485 // kurvan ghuraghurArAvaM, viluThan vAntikardame / sa zocyAmapratIkArAM, dazAM prAptaH sudAruNAm // 486 // na trAtuM tadavasthaM taM, samayajJo na bAndhavAH / . nAlaM rAjyaM na bhogAzca, na devAsurakinnarAH // 487 // 170 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 488 // // 489 // // 490 // // 491 // // 492 // // 493 // anantakAlaM tatraiva, sthAtavyaM tena pApinA / nadyAdivastubhedArtha, dRSTAnto'yaM niveditaH zrutvA'gRhItasaGketA, tadvibhrAntamanA jagau / saMsArijIva ! kiM pRSTaM, dattaM kiM cottaraM tvayA nadyAdivastubhedArthaM, prazno hi vihito mayA / ghaTamAnopasaMhArA tatrottarakathA na te tena prajJAvizAlA'tha, taddAntikayojane / vyApAritA sphuTaM prAha, bhAvAbhijJamatallikA heturguDhasya bhAvasya, bodhe bhAvAntaraM tatam / prakAzyante'nyamaNayaH, prabhayA hi mahAmaNe: nadyAdivastubhedArtha, proktA te tadiyaM kathA / pRthabhAvamiha jJAtvA, tatra saMyojayocitam yaste vellahalaH proktaH, sa hi jIva: sakarmakaH / anAdisaMsthitisutaH, saMjAto bhavanodare / manuSyabhAvamApannaH, kathyate'sau nRpAGgajaH / cittavRttimahATavyAM, santi mohAdayo bhaTAH ajJAnamAtmano yAvanmithyAsRSTau pravartate / teSAM nadyAdivastUni, tAvat tasyAM bhavanti hi AtmajJAne tu nazyanti, mohAdyA rajjusarpavat / mahAnadyAditallIlAsthAnanAzastadA dhruvaH tattve hyevaM sthite bhadre, mahAmohe'TavIsthite / mahAnadyAdivIryeNa, yajjAtaM yojyate'tra tat yadAhArAtilAmpaTyaM, rAjasUnoniveditam / jIvasya viSayecchA sA, dharmavaimukhyakAriNI // 494 // || 495 // // 496 // // 497 // // 498 // // 499 // 171 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasya jAtaM yathA'jIrNaM, bhUribhakSaNatastataH / jIvasyApi tathA bhogAt pApAjJAnAtmakarmaNAm .. // 500 // antarlInajvarasthAne, doSA rAgAdayo matAH / tathAsthasyApi bhojyecchA, bhogecchA'jIrNakarmaNaH // 501 // karmAjIrNaM ca rAgAdikopacittajvarAvaham / tadalakSayato jantorahite dhIH pravartate // 502 // madyaM nidrAM ca vikathAH, kaSAyAn viSayAnapi / tato'sau sevate seyaM, nadI pUrNA pramattatA // 503 // dhanAnyupArjayAmyuccaiH, karomyantaHpuraM varam / kArayAmi mahAvAsAn, bhu) vaiSayikaM sukham // 504 // tiSThAmi satatAnando, nAnyanmAnuSyake phalam / . .. IdRgvikalpakallolA, jAyante ye kSaNe ,kSaNe // 505 // seyamudyAnikAkAGkSA, tato yo dravyasaMcayaH / antaHpurAdilAbhazca, bhaved daivavazena yaH / / // 506 // kAraNaM tat subhojyAnAM, tatsukhaM tallavAzanam / tato vilAsasaMgItadyUtadurlalitapriyaH . // 507 // yAti duHzIlatodyAne, yanmArganagarAd bahiH / / etadudyAnagamanaM, jJeyaM vellahalasya vai (paJcabhikulakam) // 508 // sa tatra vipule mithyAbhinivezAsane sthitaH / pazyan pramAdabhojyAni, karmAnItAni sarvataH // 509 // labdhAsvAdo vizeSeNa, sundaratvena manyate / tat pramAdavilAsAkhyaM, nadyAH pulinamucyate (yugmam) // 510 // vAyusparzAdinA vRddhastato yo'jIrNajo jvaraH / / . pramAdAjJAnavRddho'sau, karmAjIrNAratijvaraH / // 511 // 102 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayajJena tavRddhi, jJAtvA yadvAraNaM kRtam / dharmAcAryAH prakurvanti, tadbhavyahitakAmyayA // 512 // mAnuSyamatiduSprApaM, prApya rAjyamivottamam / kArSIH pramAdaM mA jIva, karmAjIrNajvarAturaH // 513 // tyajainaM viSayAhAraM, vrajApavarake dhRtau / tiSThAvikalpanirvAte, kvathitAmbu tapaH piba // 514 // laGghanAni kuru svAntajvarazAntyai vratAdarAn / kuru darzanacAritrajJAnarUpAM pratikriyAm // 515 // kariSyasyatha naivaM ced dazAM zocyAM prayAsyasi / sannipAte mahAmohe, magno bhraSTamatistadA // 516 // pizAcakIva tadvAkyaM, jIvo yanaiva manyate / ceSTate viparItaM ca, mahApApaparAyaNaH / // 517 // so'yaM mahAnadItIre, cittvikssepmnnddpH| . sevate viSayAn laulyAjjarAjIrNo'kSamo'pi. yat // 518 // bhuGkte pramAdabhojyAni, vArito'pi ca yad budhaiH / agacchato'pi kaNThe tannayanaM bhojanasya vai (tribhirvizeSakam) // 519 // arthasya bahuyatnena, rakSitasyApi vArdhake / balena haraNaM vAntirjalajvalanataskaraiH // 520 // yadAraTati jIvazca, vaman kalamalAt tataH / bhAtIyaM vedikA tRSNA, cittavikSepamaNDape // 521 // yacca vellahalo dadhyau, nUnamUnaM vapurmama / kSudhayA vAyunA''kAntaM, saJjAtaM vamanaM tataH // 522 // bhojanena tato riktaM, koSThaM sampUrayAmyaham / tadidaM cintayatyevaM, jIvo'pi bhRzavihvalaH // 523 // 173 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanaputrakalatrAdau, praNa(na)STe ratidAyini / . manyate na mayA nItyA, sphoritaM nijapauruSam // 524 // sadupAyairato bhUyo'pyarjayAmi dhanAdikam / nItidIptaprayatnena, rakSiSyAmyajitaM ca tat // 525 // ajAgalastanAbhaM tajjIvitavyaM tapasvinaH / bhavatyevaM yadullAsAt, tadviparyAsaviSTaram . // 526 // bhojanaM vAntisammizraM, se ca yadbhoktumudyataH / bhuktotsRSTeSu bhogeSu, tannirlajjapravartanam / // 527 // paramANumayA bhogAH, proktAH zabdAdayo budhaiH / / sarve caikaikajIvena, gRhItAH paramANavaH // 528 // gRhItvA muktapUrvAzca, bhavakoTiSvanantazaH / bhuktavAntAstato bhogA, yuktAH kamalalocane (yugmam) // 529 // yathA vellahalastAhak, samayajJena vAritaH / vArayanti tathA''cAryA, bhogajaM bAlalampaTam . // 530 // jJAnadarzanarUpasya, yuktaM te deva jAtu na / vAntAzuciSu bhogeSu, bhUyo bhUyaH pravartanam // 531 // anityAzuciduHkheSu, bAhyeSu nipuNaH katham / nityAnandapavitrAtmajJAnI bhogeSu rajyate . // 532 // yathA ca vArayaMstena, samayajJo mato'hitaH / dharmAcAryaM tathA jIvaH, pApAtmA manyate'hitam // 533 // vastraM mAlyamalaGkArA, madyaM mAMsaM varastriyaH / na syuH sukhAya cedanyat, kimasti sukhakAraNam // 534 // na hito vArayannebhyaH, zramaNaH pratibhAti me / vipralabdhaH kusiddhAntaiH, svayaM naSTo'nyanAzakaH // 535 // 104 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhogAH sthirAstathA zuddhAH, sukharUpAzca tattvataH / etadAtmaka evAhamalaM mokSAdinA mama / itthaM nizcinvato bADhaM, gurau lagne'pi vAraNe / pramAdeSu pravRttiryA, tadavidyAvijRmbhitam (caturbhi:kalApakam) // 537 // bhuktvA bhUyo vamanneSa, sannipAtamavApa yat / luThan bhUmAvanAkhyeyAM, dazAM zocyAM jagAma ca // 538 // yojyaM tat sarvamatrApi, ytprmtttyaa'nvitH| tadvilAsaparo jIvo, bhRzaM vikSiptamAnasaH // 539 // tRSNArttazca viparyasto'vidyAndhIkRtalocanaH / guruvaidyavacobAhyo, magnaH saMsAraka me // 540 // patitaH san mahAmohasannipAte sudaarunne| sphuTaM bhavati nizceSTaH, pazyatsveva vivekiSu (caturbhiHkalApakam) // 541 // mUtrAntrAzucijambAlabIbhatse narake luThan / . AMkandati bhuzaM prApya, duHkhaM vAcAmagocaram // 542 // jJAnAtmAnazca pazyanti, taM jIvaM jJAnacakSuSA / acikitsyaM tu taM jJAtvA, varjayanti mahAzayAH // 543 // saMsAracakravAle'tra, janmamRtyujarAkule / luThatyanantakAlaM sa, tyakto dharmabhiSagvaraiH // 544 // sannipAtasamaH so'yaM, mahAmoha: pragalbhate / bhedaM nadyAdivastUnAM, tadimaM viddhi darzitam // 545 // kAryadvArA na te jAtA, bhedadhIstu parisphuTa / bhUyo'pi lakSaNadvArA, tadbhedaM kathayAmi te // 546 // jJeyA pramattatA saiva, buddhiryA viSayonmukhI / tattadvilasitaM svairaM, yadbhogeSu pravartanam // 547 // - 105 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayeSu pravRttasya, laulyadoSeNa zUnyatA / yA cetasaH pradIrghA'sau cittavikSepa ucyate ... // 548 // bhukteSvapi ca bhogeSu, mahAlaulyavikArataH / uttarottaravAJchA yA, tAM tRSNAM sudhiyo jaguH // 549 // pApAd bhogeSvalabdheSu, labdhanaSTeSu vA punaH / / pApa eva hi yo yatno, viparyAsaH sa ucyate // 550 // anityAzuciduHkheSu, svAtmabhinneSu vastuSu / avidyAmanyathAkhyAti, yogAcAryAH pracakSatre - // 55.1 // eteSAmeva vastUnAM, hetutAM janyatAM ca yaH / . dhatte bIjAGkuranyAyAnmahAmohaH sa gIyate // 552 // mahAnadyAdivastUnAM, tadevaM bhinnarUpatA / / vicintanIyA yatnena, vitatya jJAnalocanam // 553 // prAhAgRhItasaMketA, chinno me saMzayastvayA / sAdhu prajJAvizAleti, nAmAnvarthaM kRtaM nijam // 554 // nivedayatu saMsArijIva evAgrato'tha tat / . vicakSaNo'nvavAdId yannaravAhanabhUbhuje // 555 // tataH saMsArijIvena, proktaM paGkajalocane / vadAmyagre vimarzasya, prabandhaM tena bhASitam // 556 // prakarSaH prAha saMdehazchnio me mAtula ! tvayA / / parivAramatha brUhi, mahAmohamahIbhujaH // 557 // vilokyate yA nRpaviSTarasthA, bhRnggaanyjnshyaamlvennidnnddaa| . varAGganeyaM paramANumadhyA, kinnAmikA kIrtaya kiMguNA c|| 558 // prakarSakathanAdatha prathitadhIvimarzo jagau, .. na gaurtnurnythaapykthniiykaantisthitiH| . 176 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iyaM bhuvanagahvaNahitarahA mahAmoha- . bhUdhavasya vanitA kRtAtulamahA mahAmUDhatA // 559 // sudhAMzuriva candrikA girisutAmivezaH sadA, bibharti hRdaye nRpaH kRpaNaratnatulyAmimAm / asau na hi vinA kvacit prabhurimAmapi spandituM, vivicya guNagauravaM ka iva vaktumasyAH kSamaH // 560 // manasyaNuni parvate tanumatAM tamobhirbhUtA, kRtA smayamaye'nayA kva na darI darIdRzyate / aho viyati. vibhrame viSayasaukhyatRSNAlatA, 'nayA kvacana nirmitA ratikarI jarIjRmbhate // 561 // prAha prakarSo viditA mayeyamathA'sti yaH sannihito'sya rAjJaH / vakradhruvA rAjakamIkSamANo, bhISmo nRpaH zyAmatanuH ka eSaH // 562 // jagau vimarzo'tha mahattamo'yaM, mAnyo mahAmohanarezvarasya / mithyAtvanAmA''ntararAjyakRteH, pravartakaH krmniyntritaayaaH|| 563 / / anAtmaniSThA gurudharmadevatA, janapravAhe patitA vadanti yat / svabhAvazuddhAzca na tA vijAnate, tadasya vizvArtikRto vijRmbhitam // 564 jaDaizchalenApi bhRzaM vimohitAn, kaTAkSaviddhAnabalAjanairapi / jighAMsayA tucchajane'pyudAyudhAn, na vetti devAn kimanena mohitaH 565 // trikoTizuddhAgamadezakAn sadA, prasAdakopAvikRtAn mahAdhiyaH / vinihanute'sau vRjinojjhitAn jinAn, janAya devAn jagadekanAyakAn 566 asatyasandheSu gRhiSvadharmiSu, sphuTaM mahArambhiSu tApaseSvapi / supAtratAbuddhimasau tanotyaho, vigarhitoddiSTasacittabhojiSu // 567 // vizuddhasAmAyikasaMpadaH sadA, mahAvratodAramatInaghacchidaH / samAdhipUtAnayamuddhato gurUn, kupAtrabhUtAnupadarzayatyalam // 568 // 1oo, Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarAGgabhaumAdbhutamantralakSaNa-sphuTendrajAlAdividhAnatatparAn / manasvimukhyAn guNinastapodhanAn, vidantyanenaiva vazIkRtA janAH // 569 // anekamantrAMdivido'pi niHspRhA-nabAdhitAn durjylokyaatryaa| parapravRttau badhirAndhamUkakA-nijArthasiddhau satataM kRtodyamAn // 570 // akharvasarvaMkaSagarvavarjitAn, prshaantcittaannghaaNstpodhnaan| na vetti divyAdikathAzlathAdarA-nanena loko nihato gunnaakraan||571 // taDAgavApyAdividhAnabhUmigo-hiraNyadAnAdiSu yaagkrmnni| vinATito'nena hi dharmamIkSate, mahopamardAdapi bhUtasaMtateH // 572 // kSamAmRdutvArjavasatyasaMyamAn, tpHshmbrhmdmaaprmtttaaH| kathito'nena manaHprasAdakAn, na vetti dharmAnamRtopamAn janaH // 573 // pariski(Ski)yAM maNDapavedikAsanA-zrayAmasAvAtanute nirantaram / yadutthitaiH kAntilavairbalatyado, jagattrayaM dosskRshaanuraashibhiH|| 574 // karoti yabhairavapAtamuccakai-raTATyate dharmamadAditastataH / dadAti dhUrtAya dhanaM ca homakRta, tadetaduttejitamaNDapojitam // 575 // pravezamagnau patisaMgamecchayA, tathA'gnihotraM sutbhuutikaamyyaa| anena kaSTaMsanidAnakaMjanAn, pariskR(SkR)tAkArayatIhavedikA // 576 zrutIH pramANena vinA pramANayan, mumukSurapyAzu kumArgamRcchati / bhramannadaH saMskRtaviSTarojitAd, gRhAzramaM stauti yatIMzca nindati // 577 etAvaduktvA virate vimarza, prAha prakarSo'bhihitastvayaiSaH / ardhAsane yA'sya puna:sthitaiSA, varAGganA kIrtaya tAmidAnIm // 578 // jagau vimarzaH sukumArabuddhe, phalAcca dhairyAcca sameyamasya / bhAryA kudRSTiH kumataikasRSTiH, pratyUhavallIvanameghavRSTiH // 579 // zAkyAzca zaivAzcarakAzca yaugA-stridaNDinaH pAzupatAstathA'nye / mImAMsakA jIvakadikpaTAdyA, vitanvate'syA vivazA vivAdam // 580 // 108 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekaikamarthaM niyatisvabhAva-karmezakAleSvavalambya mattAH / bhramanti bhinnAgamavAdino'syA, nirdezarazmiprasabhapraNunnAH // 581 // vidhyAtadIpapratimI ca keci-danye ca muktiM guNanAzamAhuH / cittasya cAnye kSaNikaM vilAsa-metatkRtAkUtavibhedadoSAt / / 582 / / iyaM kudRSTirjagatIjanAnAM, kadAgrahasyaiva karoti kaNDUm / muhurmuhuryadvazagA manuSyA, ghRSTaiva jihvAmabalA mriyante // 583 // viSTare mahati yazca niviSTo, dRzyate pRthuvisRtvarakAntiH / AgamapraNayapAdapanAgaM, rAgakesariNamenamavehi // 584 // saMkramAt piturazeSaguNAnAM, kAryabhedavirahAdamunA ca / sArthakA na vihitA na pitA vai, jAyate suta iti zrutireSA // 585 // taM vidhAya yuvarAjamazatru, mohabhUpatirabhUd gatacintaH / darpaNe mukhamivAtra ca dattaM, rAjyamasya bahudhAma pupoSa // 586 // lambhito'pi ghanarAjyavibhUtI-naiSa tAtavinayaM pramumoca / prApito hi madhunA phalabhAraM, namratAM tyajati kiM shkaarH|| 587 // kAmamasya vapuSA pupuSe zrI, rAjyayauvanamadollasitena / ambaraprapatadambudadhArA-jAtaDambarakadambavanasya // 588 // dharmatatphalanirAkRtipAdA-vasya pInadRDhadurmatipArNI / rAjato dazatatAdhyasamAdhi-sthAnanAmakanakhonmiSadAbhau // 589 / / bhAti gulphayugamasphuTamuccai-nairapekSyamami lokayuge'sya / zUnyatAkSaNikatAmatasaMjJe, jAnunI kalayatazca dRDhatvam // 590 // vyaktikAryakRtabhUtacidAtma-khyAtitarkayugamAMsalajaGghaH / bhAtyasauM nikhilamaNDalatantrA-cAravisphuraduraHpariNAhaH // 591 // satyanityaparamAtmavilopA-kSepayugmamatidIrghamamuSya / / doryugaM kalayati zriyamuccai-rjAnulambi pvidnnddviddmbi|| 592 // 179 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvarAzravaniSedhamate tat, paJcazAkhayugalaM pravibhAti / . taLamANadazadharmaniSedhai-mudrikAbhiradhikollasitathi // 593 // bandhanirvRtiniSedhanibandha-skandhabandhaparibhUtavRSazrIH / bhAtyasau vadhakathA'zubhasandhA-kandharonnatimadoddharabuddhiH // 594 // lupyamAnasamayatrayakRtyaiH, sa trirekha iva cAsya vibhAti / saccaturgatikajanmaniSedho grAmarAganilayaH khalu kaNThaH // 595 // . mArgalopamatanAma vizAlaM, sAdhvasAdhusamatollasadoSTham / yogasaGgrahaviparyayadantai-rdIptimanmukhamamuSya vibhAti // 596 // asya dRgyugamahatvamamatve, nAsikA ca niyatisthitiniSThA / sammadAya jagatAmapi kAma-snehavismayamayazrutiyugmam // 597 // bhAlamasya bhajate bhavanandi-rbhAgyasUcanakalApaTudhAma / klezakezakalito'pi ca mauli-durvigAhaMgahanaH prinnaamH|| 598 // dIpayatyatularAjyavilAsaM, gurvanAdarakirITamamuSya / karNayorapi ca kuNDalayugmaM, nirbhayatvaniranugrahatAkhyam // 599 // samucitaracanAvibhaktazakti-trayamupadhAya jayAya baddhayatnaH / ayamatizayamAbibharti dRpt-stribhuvnmaaklyNstRnnaardhtulym|| 600 / / etasya pArzve puruSatrayaM ca, snigdhAruNAbhaM parivIkSase yat / trayo'pi te'syaiva matA vayasyAH, svatulyavIryAH prthitprbhaavaaH|| 601 // eteSvatattvAbhinivezanAmA, nAmnA dvitIyena ca dRSTirAgaH / AdyaH pumAn svasvamateSu puMsAM, kadAgrahaM hanta tanotyabhedyam // 602 // snehAparAkhyo bhavapAtanAmA, balAdvitIyaH puruSo dvitIyaH / . mUrcchatirekaM vitanoti puMsAM, dravyAtmajanmasvajanavrajeSu // 603 // uddAmadhAmA kila kAmarAgA-bhiSvaGganAmA puruSastRtIyaH / utpAdayan majjayatIndriyArthe, laulyaM priyaasvdbhutvibhrmaasu|| 604 // 180 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AkrAntameva tribhirebhiru]-gaGgApravAhairiva vishvmett| . sukhaM tatastiSThati rAgasiMhaH, sanmArgamattadvipakumbhabhedI // 605 // asyaiva tuGgamadhitiSThati viSTaraM yA, sA mUDhateti viditA dayitA'sya hRdyaa| dhatte prabhAM maNirivAyamimAM nijAGge, svIyapracAraparimudritabAhyabhAvAm 606 anyo'nyabhedavirahAdanayorvapulaM, noccairguNA api mitho dadhate vibhedm| jvAlAnalAviva jagajjanadAhakArye, tau dvAvapIha vidhinA militau niyuktau asyaiva yazca paritiSThati vAmapArzve, dvessdvipendrmimmaahurnntviirym| vizrAntameva hRdayaM svaguNairgRhIta-matrApi mohanRpateH pravibhajya rajyat608 prauDho dveSadvipendro laghurapi balato janmanA rAgasiMhAt, snehArdrANAmapi drAg nikhilatanubhRtAM cittavizleSakArI / utsAhaM no labhante bhramati madabhRte cittavRttAvaTavyAmetasmin sthAtumuccaiH zubhanayakalabhA bhItikRdRSTipAte // 609 // yuddhakuddhasya nAsya dhvanitavilasitaM ke samAkarNya bhItAH, kalpAntabhrAntavAtAbhitaghanaghaTagajitArambhajaitram / lIyante kandarAyAmapi dharaNibhRtAM yAnti kAntAradezAn, gAhante madhyamabdherapi ca kRtamahAyAnapAtrAvatArAH // 610 // lagnaH pratyarthinArIvipulakucataTIkuGkumazrIvilopAt, sphUrjatyasya pratApe jvalaMdanalanibhaH zobhate zoNabhAvaH / tanetrorupraNAlAviralaparigaladvAribhirnaiSa nAzam, yannityaM kSAlito'pi vrajati na hRdaye kasya citraM tdett|| 611 // yA tvasya bhAryA prathitA'vivekitA, tasyAH pravRttiH parikIrtitaiva te / zokena pRSTena tamaHpurasthiti, tatsA'sya pArzve na nirIkSyate'dhunA // 612 / / yo viSTare'syaiva nRpasya pRSThe, tuGge niviSTo ghanazoNavarNaH / tUNIrayuk paJcazaraH sacApa-stribhinaraizca priyayA ca yuktH|| 613 // 11 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jagatprasiddho makaradhvajo'sau, jagatrayIdhairyabhujaGgatAyaH / ' vinirjito'nena mahezvaro'pi, gaurIvivAhe'kRta baalcessttaam|| 614 // samAH sahasraM ca sa eva divye, rate dhRto'nena visrpitRssnnH| . anye'pi daityarpisurAH samagrA, anena dhAmnA vijitA nijena // 615 // janArdano'sya prblprtaapaa-shissnnurevaambunidhaavuvaas| . mahezvaro mUrdhni babhAra gaGgAM, prajApatiH padmamazizriyacca // 616 // vivekacandraM paribhUya sarvathA, kuhuuckaaraaymihaakhilaaNstithiin| ato'sya matto vipineSu kokilo, muhuH kuhUM gAyati kIrtigAyanaH 617 // asau nRzaMsa: kusumaiH zarairapi, kSiNoti dhairya bata vjrinnaampi| na zastrajAtiniyatA dhanuSmatAM, tataH svavIryAnugatA matA budhaiH // 618 // nRsiMhamAnI kusumAhato mayA, dvidhA'pamAnAnihato bhvissyti| itIva puSpeSurabhUdasau prabhu-vinApi zastraM trijagajjaye svayam // 619 // asyaitadAtmIyanaratrayaM yat / puMvedanAmA prathamo'yamasmin / kurvantyanenaiva viluptadhairyA, mandAH pumAMsaH kila pAradAryam // 620 // strIvedanAmA kathito dvitIyo, gunnodrcchednibddhkkssH| asyaiva dhAmnA vanitA vilajjA, rAgaM pare puMsi bhRzaM vahante // 621 // proktastRtIyastviha SaNDhavedo, vigupyate yena napuMsakaughaH / naratrayasyAsya balena kAmo, jagajjaye zrAmyati nAtivAmaH // 622 // pArzve ca yA'syAsti vizAlanetrA, rati jagustAM viratipratiSThAH / asyAH prabhAvAt prathate janAnAM, duHkhAtmabhogeSu sukhaabhimaanH|| 623 // tuSyanti mohAnmRgalocanAbhirnetribhAgairiha vIkSyamANAH / hRSyanti tadvAkyarasaivicitrai-dantAnahetoH paripIDayanti // 624 // kurvanti tAsAM bahucATukarma, pAdaprahArAn bahuzaH shnte| zlezmAzritaM tanmukhadattamadya-gaNDUSamAsvAdya sukhaM labhante // 625 // 182 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priyAviyogAdupayAnti tApaM, raTanti zocanti vshaa'vdhuutaaH| gareSu raktAmupalabhya nArI, majjanti duHkhAmbunidhAvapAre // 626 // vazIkRtAH svIyabalena ratyA, viDambanAM kAmiha naapnuvnti| otyApisaMsArasamudramadhye, paribhramantaH smaradevadAsAH (cturbhiHk0)||627|| pRSThe'sya yanmAnuSapaJcakaM ca, hAsAbhidho'tra prathamo manuSyaH / ayaM bhRzaM rodayatIha lokaM, vizvAsaghAtI viniyojya hAsye // 628 // ullAsayatyenamRte'pi hetoH, prasahya bhAryA'sya ca tucchtaakhyaa| matucchacitto mahato'pi hetoH, sollAsamAsyaM tanute na hAsyam / / 629 // saGkApadaM yAti jano'tra hAsyAd, bhUtopaghAtI vitanoti vairam / vigopakatvaprathayA svakIrtI, datte maSIhastakamastabuddhiH // 630 // yAca dvitIyA ghanakRSNavarNA, bIbhatsarUpA paridRzyate strii| kRtAdhivRddhi bahuhetuyogA-dimAM pragalbhAmarati pratIhi // 631 // ayaM bhayAkhyaH puruSastRtIyo, yuto naraiH sptbhiraatmruupaiH| kaseti sarvaM janamaihikAdi-bhanitAntaM parivepamAnam // 632 // ayaM svabhAryAM khalu hInasattvatAM, kadApi rAgI hRdayAnna muJcati / imAM hi dArAM tyajato'sya jIvitaM, na kardamasyApa ivAvatiSThate // 633 // caturthamenaM smarasIha zokaM, nivedakaM yaM prkRtprvRtteH|| tasmin pure drakSyasi so'yamatra, samAgatastUrNamanIkamadhye // 634 // asyAjJayA zocati nIvamAnaM, svakarmaNA'ntaM svajanaM mnussyH| na neSyamANaM tvanuzocati svaM, hitAhitopAyavivekazUnyaH // 635 / / asyApi bhAryA'sti vivardhamAnA'zubhAzayA vihvltaa'bhidhaanaa| prApnoti saukhyaM virahayya nainAM, doSAkaro yAmavatImivAyam // 636 / / iyaM mRgAkSI nanu paJcamI ca, nIcAkRtiH kunycitnaasikaagraa| syAmA jugupsA gaditA praNIta-vyalIkabhAvA jagatIjanAnAm // 637 // 183 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chAyAmapIcchanti na yatpareSAM, zaucapriyAH spaSTamatIva muuddhaaH| spRSTe'pyaho vartmani celamAtre, kruddhAH punaryacca jale patanti // 638 // unmattarUpA api yacca keci-cchaGkApizAcInihatA bhvnti| . . asyA mahAmudgarapAtanarma-marmaprahArasya vijRmbhitaM tat // 639 // AraktakRSNAni ca yAni Dimbha-rUpANyaho pazyasi SoDaza tvm|| sAmAnyataste kathitAH kaSAyA, viziSya bhedaM kathayAmi tessaam|| 640 // catvAri raudrANi lasanti yAni, saMyojanAkhyAni vadanti taani| bhaktAni mithyAtvamahattamasya, tenAtmabuddhyA paripAlitAni // 641 // mithyAtvamohasya caturbhirebhiH, pAtAlakumbhairikha vArirAzeH / kSubdhaiH pravRddhA bhavatIha velA, viluptabodhendumarIcikhelA // 642 // catvAri rUpANi laghUni caibhyaH, sarvAtmanaiva vrataghAtakAni / nAmnA'vratAnyeva vadanti tadjJAH (tajjJAH) prasarpadAturyaguNasthitIni 643 // laghUni tebhyo'pi puraH sphuranti, dhIman ! viratyAvaraNAni viddhi / valgatsu teSu kSamate na ko'pi, kiJcivratastho'pi mhaavrtaay|| 644 // laghUni tebhyo'pi ca caJcalAni, jagurbudhAH saMjvalanAbhidhAni / kurvanti yAni prasabhaM vrateSu, mlAniM munerpyticaarleshaat|| 645 // dveSadvipendrasya kilASTarAga-siMhasya jAtAni tathA'STa caiSu / pautrANi mohakSitipasya garvAd, vitanvate durlalitaM na kutr|| 646 // kuTumbakaM varNitamaGgabhUta-midaM mahAmohanarezvarasya / ye vedikAbhyarNagatAH kSitIzAH, padAtayaste'sya nijAGgabhUtAH // 647 // iha rAgakesarinRpasya puro, haridazvavatkamalayuktakaraH / vilasatpratApabhavanaM bhuvanaM, paritApayan zrayati yaH suSamAm // 648 // tamavehi mohitasamastanaraM, viSayAbhilASasacivapravaram / vayamAgatA iha yadIyamukha-pravilokanAya pavanAbhajavAH // 649 // 184 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ki mAnuSANi nanu tAni purA, kalitAni nAsya samatAM dadhate / iti tAni hetuguNato jagatAM, prabhavanti kiM na hitaghAtavidhau // 650 // rasanAnidAnamayameva. tataH, parinizcito'sya hi dhiyA nihataH / pariceSTate vizadadharmapathAd, bahiritvareSu viSayeSu jaDaH // 651 // paracittaMbhit paTurupAyavidhau, nijanItimArgavitatorumatiH / ayameva varddhayati rAjyaramA-miha rAgakesarinRpasya parAm // 652 // pArzve'sya bhAryA'sti ca bhogatRSNA, kRSNAhivadvakragatiH pratItA / daSTo'nayA naiva janaH kadAci-dambho'pi pAtuM zrayate vilmbm|| 653 // purazca pazcAdapi pRSThatazca, tiSThanti ye bhUmibhujo'sya dRptAH / duSTAbhisandhipramukhA bhaTaste, vyApArabhAjo'sya samIhitArthe // 654 // saMkhyAmatItAH khalu ye'ntaraGgA, mahIbhujo madhyavivartinastAn / viziSya vaktuM kSamate sa eva, tArApathe yaH parimAti tArAH // 655 // vedikAvyavahitAzca nRpA ye, mutkalaprabalamaNDapavAsAH / mohabhUpatilakasya hi bAhya-ste padAtaya udAracaritrAH // 656 // tatra citranarapaJcakayukto, jJAnasaMvaraNabhUpatireSaH / gIyate jagati bodhavilopA-nmoha ityapi ca nAma kilAsya // 657 // eSa vikramamadAdiha jIva-jJAnamicchati nihantumazeSam / tiSThati pratihatAkhilazaktiH, so'pyanantatamabhAgadhRtAtmA // 658 // darzanAvaraNa ityuditAkhyaH, pArthivastvayamiha praNihanti / pazya kasya jagato'pi nisargAdAtmanoM vimldrshnshktim|| 659 // mAnuSairnavabhireva yuto'yaM, teSu paJca vanitA madirAvat / ghUrNayanti janatAM puruSAstA-mandhayanti vivazAmavaziSTAH // 660 // eSa matsarinaradvayayukto, vedanIyanRpatiH prakRtistham / . jIvamugrasukhaduHkhavivartA-vartagarttapatitaM vitanoti // 661 // . 185 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akSayasthitimapi sphuTapAto-tpAtakandukasamabhramabhAjam / AyurAkhyanRpatiH kurute'sau, husvadIrghacalaDimbhacatuSkaH // 662 // nAmanAmakanRpastrinavatyA, mAnuSairdRDhabalaizca yuto'yam / ... dehajAtigamanAdivibhedaiH, kaM viDambayati nAtra manuSyam // 663 // uccanIcapuruSadvayayukto, gotranAmakanRpaH prathito'yam / . dehinAM vitanute bhRzamabhrabhrAmaNakSitinipAtanalIlAm // 664 // antarAya iti vizrutanAmA, hyeSa dIptanarapaJcakayuktaH / bhUpativitaraNAdikalabdhI-dehinAM dalayati svabalena // 665 // varNitA bhUbhujaH sapta, tadete lezato mayA / / varNanaM vistareNaiSAM, nAyuSA'pi samApyate / // 666 // ityenAmatigambhIrAM, zrutvA mAtulabhAratIm / prakarSaH kalayan harSamidaM vacanamabravIt // 667 // eteSAM varNanaM rAjJAM, kurvatA mAtula ! tvayA / zaGkAzaGkha nirasyAhaM, mocito mohapaJjarAt // 668 // kevalaM kiJcidadyApi, praSTavyamavaziSyate / . karNaprAghUrNakIkRtya, tanmahyaM vaktumarhasi // 669 // vimarzaH prAha yad bhadra, rocate pRccha tat sukham / prakarSaH prAha citte'sau, vismayo mama jRmbhate - // 670 // yadA'haM nAyakAn prekSe, kIrtyamAneSu rAjasu / parivAraM na pazyAmi, tadA bhAnIva vAsare // 671 // parivAraM yadA prekSe, na tadA nAyakAnaham / vitatAkSo'pi pazyAmi, yAminyAmiva bhAskaram (tribhivizeSakam) / / 672 // parivArayutA proktA, nAyakA bhavatA punaH / dRSTeSTArthavisaMvAdastadayaM bAdhate mama // 673 // 186 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 674 // // 675 // // 676 // // 677 // // 678 // // 679 // vimarzaH prAha kiM citraM, svabhAvAvagatAviha / naikadobhayavettA yat, svabhAvAdeva kazcana sAmAnyarUpA rAjAnastadvizeSAH paricchadAH / kramikajJAnavedyatvaM, teSAM ca prakRtirmatA dezakAlasvabhAvaizca, bhedo'pyeSAM na vidyate / dhavAdyA na tarobhinA, dhavAdibhyastaruna ca kevalaM yaugapadyena, na sAmAnyavizeSayoH / dRSTinaitAvatA dRSTirupayoge kamekSaNAt tarurevekSyate dUrAllakSyante na dhavAdayaH / sannidhau te'pi dRzyante, dRzyate na taruH pRthak tathApi tad dvayaM dRSTaM, kAlabhedena kIrtyate / ekopayogadRSTatvAd, ghaTarUpAdivad budhaiH svabhAvAdyairabhede'pi, na sAmAnyavizeSayoH / . saMkhyAdibhiH kRto bhedavyavahAro'pi duSyati . saGkhyayaikastarurjAtyA, bhUyAMsaH khadirAdayaH / . saMjJA'pi tarurityekA, bhedinyazca dhavAdikAH anuvRttistarosteSu, lakSaNaM vIkSyate pRthak / dhavAzvatthAdibhedAnAM, vyAvRttizca parasparam / kAryaM ca tarumAtrasya, chAyAdyaM pRthageva hi / viziSTaphalapuSpAdi, cUtAderanyadeva ca / vyavahAro'pi sAmAnye, zrutaskandhe'nya eva hi / anya eva ca dRSTasta-dredeSvadhyayanAdiSu tasmAdbhedaM puraskRtya, mayA proktAH pRthak pRthak / rAjAnaH parivArAzca, na bhinnAstattvatastu te // 680 // // 681 // // 682 // // 683 // // 684 // // 685 // 187 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 686 // // 687 // // 688 // // 689 // // 690 // // 691 // aMzAMzinoH pRthag vRttibhinnA'bhinne ca vastuni / avagrahAdejijJAsAvazAdvA vismayo'tra kaH . . prakarSaH prAha naSTeyaM, zaGkA me mAtulAdhunA / / etajjaitrAH paraM santi, neti vA saMzayo'sti me vimarzo'thAbravIdetadvIryanirmUlanodyatAH / santyeva bahiraGgeSu, dezeSu viralAH param dhRtAtmadhyAnakavacA, ye'pramAdaparAH sadA / guptAH samAdhimantreNa, mohAdInAM vazA na te duHkho duHkhAnubandho'yaM, dustaro bhavavAridhiH / rAdhAvedhopamaM loke, mAnuSyamatidurlabham taraGgataralA lakSmIrAyurvAyuvadasthiram / bhogAH svapnArthavacchUnyA, vapurbhaGguramabhravat mRtyuzchAyeva pRSThastho, jarA zirasi tiSThati / tatko'yaM sAdhvasasthAne, dehinAM sukhasaMbhramaH sRSTivaikalpikI hyeSA, dRSTanaSTendrajAlavat / . svarNadhIriha mRtsnAyAM, syAnmithyAtvahatAtmanAm vikalpacaSakairAtmA, pItamohAsavo hyayam / bhavoccatAlamuttAlaprapaJcamadhitiSThati sAkSIbhUya sthitasyaiva, pazyato bhavanATakam / svabhAvasukhasaMvittiH, kartRbhAve tu saMgaraH parabhAvAstatastyAjyA, grAhyAH svAbhAvikA guNAH / svabhAvasukhamagnasya, saMsAraH kiM kariSyati ityAdyanekasadbhAvabhAvanAbhAvitAtmasu / na moha: saparIvAraH, kSobhAyAdriSvivAnilaH // 692 // // 693 // // 694 // // 695 // // 696 // // 697 // 188 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 698 // // 699 // // 700 // // 701 // // 702 // 9. param // 703 // carmAvanaddhaviNmUtrapiTharIsannibhAH striyaH / yeSAM bhAnti svarUpeNa, teSAM kAmaH kva bAdhakaH zarIraM yairvinirNItamazucyazucisambhavam / na jugupsA na vA zaucAgrahasteSAM mahAtmanAm tadeva zaucaM taitiM yadbhUtAnupaghAtakam / nAntaraM hi malaM vAri, kSAlayatyucyate yataH cittamantargataM duSTaM, tIrthasnAnairna zuddhyati / zatazo'pi hi taddhautaM, surAbhANDamivAzuci (yugmam) jalazaucamanindyaM hi, kvacid devAdipUjane / kasyacid bhaktihetutvAnmohastatrAgraha: param Adriyante hi te bhAvazaucaM bhAvastavodyatAH / manyante dravyapUjAGgaM, dravyazaucaM tu gehinAm teSAM nArtikarau jJAnadarzanAvaraNau nRpau / sarvajJasamayAbhyAsavAsanAluptapApmanAm sarvathaiva nirIhANAM, dhIrANAM dharmadAyinAm / vakrIkartuM na romApi, teSAM vighnanRpaH kSamaH teSAM bhUpAH zubhAya syuzcatvAraH saptamadhyagAH / . samudrA iva meghAnAmanyeSAM bhItidA api duHkhotpattiH kutasteSAM, nirdvandvasukhazAlinAm / atistokAH paraM te'tra, tenedaM gIyate janaiH zaile zaile na mANikya, mauktikaM na gaje gaje / sAdhavo na hi sarvatra, candanaM na vane vane (yugmam) prakarSaH prAha tiSThanti, dehino mAtula ! kva te / vimarzaH prAha tairbhAvyaM, bhavacakrAbhidhe pure 189 // 704 // // 705 // // 706 // // 707 // // 708 // / // 709 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 710 // // 711 // // 713 // // 714 // // 715 // avAntarapurai kaiH, pATakaizca tadanvitam / . . asaMkhyA jAtayastatra, tat teSAmapi sambhavaH prakarSaH prAha kiM bAhyamAntaraM vA tadiSyate / vimarzaH prAha tajjAtyantaramekAvivecanAt bahiraGgA janAstatra, santi saMkhyAtigA yathA / antaraGgAstathaite'pi, sarve santi mahAbhaTaH santoSaH zrUyate tatra, yato'mISAM mahAripuH / nagaraM tadato'mIbhiranuviddhaM jigISubhiH , sthitiratra satAM teSAM, kathaM tatreti saMzayaH / yogazaktyA samAdhAnAdanutthAnahato'stu te tasmAdubhayarUpaM tannagaraM pratipadyatAm / zarvarIvAsarAbhinnasandhyAsadRzalakSaNam / / prakarSaH prAha yadyevaM, draSTavyaM tatpuraM tadA / gacchAvastatra nagare, kautukaM mahadatra me vimarzaH prAha viSayAbhilASasyaiva darzanAt / . asmAkamIhitaM siddhaM, rasanAmUlanizcayAt rAjazAsananirvAhAt tad gantuM svAzraye'dhunA / yuktamanyatra gamanaM bhAti nAtiprayojanam prakarSaH prAha ziSTAnAM, darzanAdadhikaM dRzoH / janmano na phalaM manye, tatra gantavyameva tat na te mAtula ! yogyo'hametaddarzanavaJcane / cakorANAM sudhApAnaM, na kArayati kiM vidhuH saMvatsarAvadhidatto, nAdhunA'tyeti cAvayoH / . RtudvayamatikAntaM zizirastatra jRmbhate . 100 // 716 // // 717 // // 718 // // 719 // // 720 // . // 721 // . Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sphUrjatpriyaGgulatikAkalitaM praphulla-kundadrumaM vanamidaM nabhaso bibharti / zobhAM dinAtyayavivRddhanizAvilAsa-vistAricArurucitArakamaNDalasya 722 ziziramamalapuSpairpaNDanaiH klRptazobhA, svadayitamabhisartuM visphuratpatravalliH / sphuTatilakavilAsA rodhrarAjIvikAsAt, kalayati ratihAsaM harSapUrNA vanazrIH // 723 // vimudritA zrIrmadhupaprasaGgAt, saroruhANAM dvijanAyakena / tatpratyavAyapralayAya tAni, himoccaye samprati kiM mriyante // 724 // USmaNaH kucataTI padamekaM, vidyate himahatasya vadhUnAm / bhoginastvarayati smaraviddhAM-stadrahasyavidataH khalu tatra // 725 // vetAlena himena paGkajavanaM lolUyate sarvataH, . pAnthaH zItanipIDitaH priyatamAdhyAnena dodUyate / hRddezArpitajAnudurgatakulaM rAtrau ca rorUyate, . saMzliSTAGganilInavaktrakuhara: kokUyate jambuka: // 726 // vartate laGkitaprAyaH, sAmprataM ziziro hyayam / tataH SaNmAsazeSe'pi, kimuttAmyati mAtulaH // 727 // tatastadAgrahaM jJAtvA, vimarzo gantumudyataH / gacchatastatpuraM zIghraM, tuSTau svasrIyamAtulau // 728 // gacchannAha prakarSo'tha, mArgazrAntinivRttaye / mAtula ! zrUyate loke, yaH karmapariNAmarAT // 729 // cakravartI pratApograstadAjJAM mohabhUpatiH / kimeSa kurute kiM vA, netyasti mama saMzayaH // 730 // vimarzaH prAha naivAsti, bhadra ! bhedo mitho'nayoH / / sa hi jyeSThaH kaniSTho'yaM, bhrAtA'TavyAM sthitaH punaH // 731 // . 181 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 732 // // 733 // // 734 // // 735 // // 736 // // 737 // caraTo hi mahAmoho, bhUpA ye'sya padAtayaH / te tasyApi hi vijJeyaM, samacittAnuyAyinaH . . kAryANyasundarANyeva, mahAmohaH karoti hi / prakRtyA'nyazca nirmAti, sundarANItarANi ca vijigISurayaM bhUpaH, sa rAjA nATakapriyaH / sevante'muM mahAmohamato dhIrA raNe nRpAH sa karmapariNAmAkhyo, bhrAtA'syApi mahattamaH / . kurvantyatastadagre'pi, nATakaM te prasattaye , mahAmohAdikaiH sarvairbhUpAlairbhavanATake / . taistatra hetutAM prAptaiH, sapatnIka: sa tuSyati AntaraGgeSu sarveSu, nirvRti nagarI vinA / nagareSu sa hi svAmI, bahiraGgeSu bhAvataH' mahAmohastvayaM svAmI, tvadRSTAnAM mahIbhujAm / tadAdezena yatkiJcid, dhanamarjayaMti svayam niHzeSaM natamaulistat, tasyArpayati bhaktimAn / sa sundaretarArtheSu, kurute tanniyojanam / ayaM hi vigrahArUDhaH, sa tu bhogaparo nRpaH / bhaTabhuktyA purA dRSTaM, dattamasya puradvayam ataH puddhaye tatra, sainyamastyasya bhaktimat / cittavRttimahATavyAmapi vigrahatatparam prakarSaH prAha kiM rAjyaM, kramAbhyAgatametayoH / kiMvA'nyadIyamevedaM, gRhItaM balavattayA vimarzaH prAha vatsedaM, na kramAgatametayoH / parakIyaM paraM rAjyaM, prasahyAbhyAM vazIkRtam 192 // 738 // // 739 // // 740 // // 741 // // 742 // // 743 // Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakarmakasya jIvasya, saMsArItyabhidhAbhRtaH / svIkRtA''bhyAM. svavIryeNa, cittavRttimahATavI // 744 // prakarSaH prAha tadrAjyagrahe kAlaH kiyAnabhUt / vimarzaH prAha naivAdi, jAne nAnye'pi jAnate // 745 // paramArthastvayaM vatsa, kathyate tava sAmpratam / sa karmapariNAmAkhyo, gariSTho viSTarAdhipaH // 746 // ayaM punarmahAmohastasyAdezavidhAyakaH / taniyuktabhaTAsevyastatkozasya ca vRddhikRt // 747 // IdRzAnalpasajz2alpakalpanenAlpitazramau / tAvatItya gatau mArga, bhavacakrAbhidhaM puram // 748 // itazca ziziro'tIto, vanakaumArasannibhaH / tattAruNyadazAtulyo, jajRmbhe madhuruddhataH // 749 // latAkarairnRtyamiva prakurvan, kRtAntakASThAgatavAtadhUtaiH / dRSTaH sa tAbhyAmatha kAnaneSu, mattAlirAvairiva cAru gaayn|| 750 // hasannivodyatkusumATTahAsai, paThan zukAnAmiva jalpitena / rajyannivAzokalatAvilAsai-namannivAlolatarUttamAGgaiH // 751 // vapurbhUtAM zApamiva prayacchan, pravRddhatAmrAkSakuhUraveNa / vilolacUtadrumamaJjarIbhi-rAkArayan vizvamivAGgulIbhiH // 752 // rudanniva pracyutasinduvAra-puSpAlidambhAd galitAzrudhAram / krandanniva cchannanikuJjaguJja-tkapotahuGkAraparaMparAbhiH // 753 // rajo'bhivarSanniva viprakIrNA-maudaiH priyAladrumamaJjarINAm / pradarzayan vahnimiva jvalantaM, samullasatkiMzukakaitavena // 754 // dhAvannivonmattamRgavrajANA-mutplutya yAtairlalanAnvitAnAm / divA'bhivalganniva mAdhavInAM, parAgahastairvitatairudastaiH // 755 // 183 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baddhAJjaliH korakitairdumaurdhe-latApratikSiptamilindadRSTiH / '' udItanavyAGkurakaNTakazrI-mUMchauM gataH paJcamamUrcchanAbhiH // 756 // taistairvilAsairanavagraho'pi, navagrahAvezavikAradarzI / ... apatrapaH saddalarakSako'pi, kRtodayo'pyutkalikAlasattaH (assttbhiHku0)||757 tato vimarzo'nvavadat prakarSa, kAle tavecchA bhavacakradRSTeH / asyAdhunA sundaratA hi gurvI, pIyUSarazmeriva puurnnimaayaam|| 758 // dhAvanti lokA bakuladrumeSu, kurvanti lIlAM smitamAdhavISu / lubhyanti pazyAruNapallaveSu, na yAnti tRpti sahakAravRkSe // 759 // latAH subhuktA madhupairatuccha-gucchazriyaH pATalapallavAgrAH / imAH svatulyAH kulaTAH zrayanti, lasatkarAH piinkucaabhiraamaaH|| 760 // samudyatAnAM kusumoccayAya, strINAM kucasparzamavApya mttaaH| .. svedaM sumaudhairmarutA ca kampaM, kiM sAttvikaM na sphuTayanti vRkSAH // 761 / / pazyaiSa citteSu viyoginInAM, dvijo'gnihotrAya pikaH pravRttaH / pAThaH zruterasya nizamyate'sau, nAdo nu saakssiikRtkaamdevH|| 762 // uccaiHsthitaM lAtumapArayantI, priyAM priyo'tra stanabhAranamrAm / datte latApuSpamudItamoho, muhurmuhuzcumbananiSkrayeNa // 763 // latAnikuJjeSu lasanti yUnAM, bandhairvicitrairiha maithunAni / taireva puSpaiH smaramallayuddhA-valokanAnandibhiracitAni // 764 // kAntAradezAH kusumoccayecchu-kAntApadAlaktakaraktabhAsaH / saMkrAntamantaH kusumeSu rAgaM, balAdamAntaM bahirugiranti // 765 // nirIkSya dolAsu vilolanetrA, vistArihArAH parivartamAnAH / smaro'pi bhUyolayaghUrNamAna-bhogIndrabhRcchambhudhiyA bibheti|| 766 // suvAsitaM sanmaNibhAjanasthaM, janA ghanAmbhoruhasaurabheNa / priyAdharAsvAdasudhAnavA, pibanti hRdyAmravaneSu madyam // 767 // 114 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaH / gAyanti gItAni hasanti mattA-zcumbanti kAntAvadanAmbujAni / vadanti guhyAni sahastatAla-mApAnake ke na surAmadena // 768 // cittAdivAkRSya surAmadena, netreSu rAgo nihitaH priyANAm / cakAsti vistaaritdiiptiruccai-rmbhodhimdhyoddhRtrtnbndhuH|| 769 // vighUrNamAnAni mukhAni madyA-nmRgekSaNAnAmadhunA'ruNAni / navArkakAnticchuritorminRtya-tsarojalakSmI praviDambayanti // 770 // vadatyeva vimarze'do, madhulIlAdidRkSayA / nagarAnnirgato rAjA, paurarAjakasevitaH // 771 // sa vimarzaprakarSAbhyAM, dRSTo'bdhiriva phenavAn / sitAtapatrasphItazrIrvajIva vibudhAzritaH // 772 // udyAnamatha saMprApto, reje rAjakamadhyagaH / zoSu dakSiNAvarta, iva vistRtadIdhitiH // 773 // mRdaGgAH prahatAstUrNaM, vAditA veNavastadA / yayau tAlaravo vRddhi, pravRttA janakelayaH // 774 // kecinnRtyanti valganti, ke'pi dhAvanti kecana / kecit kalakalAyante, hasantyapi ca kecana // 775 // keciMda gAyanti gItAni, ke'pyutkRSTIvitanvate / zRGgaiH siJcanti sauvarNaiH, ke'pi kazmIrajadravaiH // 776 // vilAsamIdRzaM prekSya, vimarzaneti cintitam / aho kA'pi mahAmohazaktivizvapramAthinI aho sarvaMkaSa vIrya, rAgakesaribhUpateH / aho pratApo viSayAbhilASasya prasRtvaraH aho kAmasya vAmatvamaho rativijRmbhitam / aho hAsabhaTollAso, vibhramaH ko'pyaho dRDhaH // 779 // // 777 // // 778 // 15 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aho adIrghadarzitvamaho vikssiptcitttaa| aho tRSNAnimagnatvamaho zroto'nugAmitA. // 780 // tataH prakarSoM jagade, pazyaMstat tena ceSTitam / . bhadra ! te'mI janA bAhyA, ye mohAdivazAH smRtAH // 781 // prakarSaH prAha ceSTante, kasyaivaM dhAmato janAH / vimarzaH prAha yo dRSTo, mahAviSTarasaMsthitaH // 782 // tRSNAkhyAyAM vedikAyAM, bhuuptirmkrdhvjH| . tasya priyavayasyo'yaM, vasantaH zizirAtyaye // 783 // gatastadantike kaalprinntyeksevkH| . AjJArahasyaM tasmai ca, svAminyAstena bhASitam // 784 // gantavyaM bhavacakre me, mAnavAvAsapattane / viyogabhIrustadahaM, darzanAya tavAgataH // 785 // makaradhvajabhUpo'tha, prAha kiM na smarasyadaH / varSe'tIte mayA tatra, sahaiva vilasiSyasi // 786 // gantuM datte pure tatra, svAminyAjJAM yadA tava / . mahAmohanRpo datte, mamApyAjJAM tadA dhruvam viyogabhIrna tatkAryA, gantavyaM bhavatA'dhunA / ahamapyanugacchAmi, tvAmAdezAnmahIpateH tataH pure vasanto'tra, samAyAto vilAsavAn / anvAgatazca mantryAdIn, vijJapya makaradhvajaH // 789 // mahAmohena tadrAjyaM, pradattaM tasya cAkhilam / dattAzcAnye'pi bhUpAlAstasya nirdezavartinaH // 790 // mahattvaM svayamapyasya pratipannaM sthitihi sA / . . tathaivAnukRtaM rAgakesaripramukhairapi * // 791 // 16 %3D // 787 // // 788 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 792 // // 793 // // 794 // // 795 // // 796 // // 797 // mahAmohavadevainaM, sevante taM mahAbhayaH / lolAkSo mAnavAvAse, yo'pyayaM bAhyabhUpatiH so'pi vIryeNa nirjityAnena niHsArito bahiH / na ca tajjitamAtmAnaM, mAyAmUDhaH sa manyate bhUyAMso ye'pyamI lokAzceSTante'nena nirjitAH / nAtmAnaM te'pi jAnanti, tAdRzaM patitAzchale tato vyatikarAdasmAnmakaradhvajadhAmataH / evaM lokA viceSTante, vasantonmAdasAdarAH prakarSaH prAha kutrAsau, vartate makaradhvajaH / vimarzaH prAha nanveSa, sannidhau nATayatyamUn prakarSeNa tataH proktaM, kuto'sau nopalabhyate / . vimarzaH prAha dRzyante, nAntarAzcarmakSuSA yadi tadarzanAkAGkSA, bAdhate tava mAnasam / gRhANa vimalAlokaM, tanmadIyaM dRgaJjanam . dIyatAM taditi vyaktaM, vadato'sya dRzoyugam / aJjitaM tena vimalAlokenAmalatejasA karAmalakavat tena, dRSTastasya prabhAvataH / hRdayeSu manuSyANAM, sasainyo makaradhvajaH . saharSeNa prakarSaNa, tataH proktaM mayA'pi, hi / kRtarAjyAbhiSeko'yaM, dRzyate makaradhvajaH / eSa siMhAsanastho'pi, vidhyatyetAn zilImukhaiH / janAMstAn krandato dRSTvA, karatAlaM dadAtyasau suhataM suhataM deva, tvayeti sphuTabhASiNaH / ullAsaM vardhayantyasya, kiGkarAH purataH sthitAH 190 // 798 // // 799 // // 800 // // 801 // // 802 // // 803 // Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 804 // // 805 // // 806 // // 807 // // 808 // // 809 // kevalaM mAtulAbhya% sampratyasyAkhilA api.| vilokyante sapatnIkA, mahAmohAdayo bhaTAH dRzyante nAratidveSagajendrAdyAH kathaM punaH / vimarzaH prAha te'pyatra, santyeva hi tirohitAH apekSante paraM sevA'vasaraM nibhRtAzayAH / rAjye'sya yAvadAbhAvyaM, pragalbhante mahAbhaTAH lolAkSo yajjito'nena, manyate'syaiva bandhutAm / mahAmohAdhikAro'yaM, hRSyantyete janAstu tat valganti ca tadAbhAvyaM, rAgakesaribhUpateH / / yacca lubhyanti viSayAbhilASasya tadUjitam hAsasyaivAdhikAro'yaM, dIrghahAsairhasanti yat / abhyUhyazcaivamanyeSAM, vyApAro niyataH pRthag bhuJjate yatpunarbhogAn, cumbantyete priyAnanam / kucopapIDaM dayitAmAliGgati pramodataH etajjAtIyakAryeSu, bhUpatirmakaradhvajaH / svayaM vyAprIyate'nyasya, niyogaM na dadAti ca tadevamatra vidyante'ratidveSAdayo'pyaho / svaniyogAnavasarAnnAvirbhAvaM tu bibhrati prakarSaH prAha hRvRttau, tatkiM zUnyaH sa maNDapaH / vimarzaH prAha na hyevaM, yadamI kAmarUpiNaH etaiH pUrNaM tadAsthAnaM, tadatrAbhyAgatairapi / AkalpasthAyi tadrAjyamidamitvarakAlikam cirantanasthiterevAbhiSicya makaradhvajam / rAjye bhRtyaM mahAmohaH, sthitaH samprati bhRtyavat // 810 // // 811 // // 813 // // 814 // // 815 // 190 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 816 // // 817 // // 818 // // 819 // // 820 // // 821 // atrasthairapi mohAdyairazUnyo mohamaNDapaH / ravedya dyotayantyeva, spRzanto'pi bhuvaM karAH atrAntare sa lolAkSaH, praviSTazcaNDikAgRhe / sampUjya tAM surAM pAtumupaviSTaH puraHsthale baddhamApAnakaM tatra, bhAjaneSu dhRtAH surAH / arpitAH svarNacaSakAH, pIyate madyamuddhataiH gIyate sarasaM gItaM, karAbjairabhinIyate / vidhIyate priyatamAdharabimbAnucumbanam bhItayeva hiyonmAdAccyutavastreSu lIyate / smArad gAmbhIryapiNDena tApAdiva vilIyate sthIyate na vivekena, vyAttavaktrekSaNAd bhiyA / . madena vanitAlokasaMmadenopacIyate / / lolAkSasya laghubhrAtA, sonmAdo ripukampanaH / . prANapriyAmatha ratilalitAM svAmanarttayat tAM nRtyantI pratApAgnervAlAmiva manobhuvaH / saMkSobhaM prApa lolAkSaH, saMprekSya vitatatviSam gADhamadhyupapanno'sau, tasyAM sthAtuM zazAka na / nizceSTaM madironmAdAdApAnakamathAjani sarve praluThitA lokAH, pravRttAzchaIyo muhuH / AgatAH sArameyAzca, kAkAzcAzucikardame lolAkSo'tha suronmAdAt, prasupte ripukampane / grahItumaihata ratilalitAM smarapIDitaH dRSTvA prasAritau bAhU, tenotphaNaphaNiprabhau / bhayadhvastasuronmAdA, pravRttA sA palAyitum ... 10 // 822 // // 823 // // 824 // // 825 // // 826 // // 827 // Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lolAkSeNa gRhItA ca, vanyebheneva hastinI / vimocya tatkaraM tena, dhAvantI sA punadhutA // 828 // punarvimocya sA''tmAnaM, praviSTA caNDikAgRhe / atha prAdurabhUd dveSagajendro rAjazAsanAt // 829 // svaDimbharUpaiH sahitaH, prakarSeNa niraikSi saH / vimarzaH prAha vatsAsya, sAmprataM pazya ceSTitam // 830 // tato dveSagajendreNa, lolAkSaH samadhiSThitaH / dadhyau khaDgena hanmyenAM, yA mAM tyaktvA palAyitA // 831 // praviSTaH khaDgamudyamya, caNDikAyatane'tha saH / caNDikA tena tabuddhyA, madAndhena vidAritA // 832 // bahinirIyAtha ratilalitA kRtapUtkRtiH / tAM vArtA kathayAmAsa, vibodhya ripukampanam // 833 // tenApi dveSanAgendrAdhiSThitena priyAgirA / satiraskAramAhUto, lolAkSo duSTaceSTitaH // 834 // jAtaH kolAhalo bhUyAn, sannaddhaM nikhilaM balam / .. ayuddhyantAndhayuddhena, suronmattA mitho bhaTAH // 835 // dvipairdvipA hayAstAkSyaruSTrairuSTrAH kharAH kharaiH / cUrNitAH zatazastatra, kAtarairapi kAtarAH // 836 // akANDabahusaMmardosthitazoNitadhArayA / tadA babhUva madyena, tarpitA caNDikeva bhUH // 837 // lagnau dvau khaDgayuddhena, lolAkSaripukampanau / jaghAnAtha mahAkrodhAlolAkSaM ripukampanaH // 838 // vimarzazca prakarSazca, dRSTvA taM ghoraviplavam / praviSTau nagare tatra, sthitau sthAne bhayojjhite // 839 // 200 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 840 // // 841 // // 842 // // 843 // // 844 // // 845 // vimarzaH prAha vatsedaM, dRSTaM dveSavijRmbhitam / dhruvaM paryavasAnaM syAdIdRzaM madyapAyinAm madyaM mUlamavadyAnAM, madyaM puNyadrumAnalaH / madyaM sadguNapuSpANAM, mlAnAvAtapasaMjvaraH madyaM ca pAradAryaM ca yo na tyajati durmattiH / sa lolAkSa iva kSIbaH, kSayaM yAti na saMzayaH prakarSaH prAha vAkyaM te, pramANaM nAtra saMzayaH / tayoH sukhaM vicaratorgatAH ke'pyatha vAsarAH dRSTastAbhyAM nRpAvAsasamIpe puruSo'nyadA / prakarSo'thAvadanmithyAbhimAno hyeSa mAtula ! ihAgataH kuto hetoH, puNd rAjasacittataH / vimarzo'vadadAhUto, mahAmohena khalvayam makaradhvajarAjyasya, zobhAhetoH praseduSA / sAmprataM yAtyuparipukampanAvAsameSa ca ayaM rAjye'bhiSikto'sti, lolAkSe nihate'dhunA / / preSitaH svAminA mithyAbhimAno'pyasya sadmani prakarSaH prAha tadgehaM, pradarzaya mamApi tat / svIcakAra vimarzo'pi, praviSTau dvau nRpAlaye itazca tasyAsti matikalitAkhyA parA priyA / sA tasminneva samaye, sutaM sUtA sulakSaNam jAtamAtre sute tatra, pronidramiva paGkajam / khamivArkahatadhvAntaM, tadrAjabhavanaM babhau racitA maNidIpaughA, dhRtA maGgaladarpaNAH / bhUtirakSAvidhizcake, siddhArthairbhUSitA ca bhUH 201 // 846 // // 847 // // 848 // // 849 // // 850 // // 851 // Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priyaM vaktuM mahIzasya, sutajanmamahotsavam / vakSojabhAranamrA'pi, yayau vegAt priyaMvadA // 852 // nivedite tayA rAjA praNayI putrajanmani / harSAGkurairivAkIrNaM, vapurutpulakaM dadhau || 853 // AyAto'trAntare mithyAbhimAnastasya saMnidhau, / dadhyAvadhiSThitastena, hRdItthaM ripukampanaH / / 854 // aho jAtaH kRtArtho'haM, prApto vaMzo mamonnatim / prasannA devatA mahyaM, mayA labdhaM januHphalam // 855 // hArakuNDalakeyUrakaTakAdi dadau tataH / . nivedikAyai dInAralakSaM cAsau pramodabhAk // 856 // samullasitagAtreNa, premagadgadabhASiNA / / kArito vipulastena, saMtajanmamahotsavaH' // 857 // pravRddhe harSapAthodhau, sutendUllAsatastataH / dhIro vIcidhvanirivotthitastUryadhvaniH kSaNAt // 858 // kazmIrajanmakastUrIsammardakRtakardamam / lasadaMzumaNivAtaviDambitaraviprabham // 859 // hasatkaJcukikaM nRtyatkubjavAmanazobhanam / truTaddhAralatAkIrNaM, dIyamAnadhanonmadam // 860 // vilAsinIkRtollAsaM, ramyaM veSodbhaTaiTaiH / bahurUpamivAmodAjjAtaM tadrAjamandiram (tribhivizeSakam) // 861 // tadA bhRtyagaNe nRtyaM, pramodena vitanvati / nanarta svayamapyuccaiH prItyA bhUpatirudbhujaH // 862 // dRSTvA'pRcchat prakarSastanmAtulaM jAtakautukaH / . . kimitIme raTantyuccaivisphAritamukhA janAH // 863 // 202 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 864 // // 865 // // 866 // // 867 // // 868 // // 869 // kASThAni carmanaddhAni, bADhamAsphoTayanti kim / kiM mRdbhAraM vahantyete, dhAvanti kimitastataH kiM viNmUtrapiTharyazca, mandaM mandaM calantyamUH / kiJcaiSa sadanasyezaH, karotyAtmaviDambanam vimarzaH prAha bhadredaM, mithyAmAnasya jRmbhitam / anenotpAdito hyasya, suto me'bhUditi bhramaH tadvAsanAvilAsAcca, pravRtteyaM viDambanA / vettyenameSa bandhuM svaM, viDambakamapi sphuTam prakarSaH prAha yadyevaM, yo'syAsti paravAniha / sa eSa kIdRzo loke, gIyate ripukampanaH vimarzaH prAha vatsAyaM, na bhAvaripukampanaH / khyAtirasyoditA loke, bAhyazatruprakampanAt bAhyapratyarthikoTInAM, samartho yaH pramardane / so'pi jJAnaM vinA naiva, prabhUSNurbhAvavairiNAm tenAsya vatsa ! ko doSaH, ko vA nikhiladehinAm / yato'tra tattvacintAyAM, jJAnAbhAvo'parAdhyati krodhAdibhyo'khilebhyo'pi, pApamajJAnamulbaNam / jano mithyAbhimAnasya, yena, baddhvA pradIyate tenAbhibhUtacittazca, na jAnAti hitAhitam / / viDambayati cAtmAnaM, grahagrasta ivAnizam kadApi nAbhimanyante jJAnena tu hatAMhasaH / lokAzcaryakarI prApya, zriyaM paurandarImapi girimRtsnAM dhanaM pazyan, dhAvatyajJAnaluptadhIH / anAdinidhanaM jJAnaM, dhanaM pazyanti yoginaH // 870 // // 871 // // 872 // // 873 // // 874 // // 875 // 203 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 876 // // 877 // // 878 // // 879 // // 880 // // 881 // bAhyAmajJAninaH prApya, putradArAdisampadam / smayante'jJAnamagnAstAmantaH pazyanti nizcalAm pratiSThAM vetti viSTAvacchamAgnerbhasmasampadam / jAgarti jJAnavAnantarbahiH zete tu sarvadA yairbaddho jJAnapAzena, mithyAmAnAbhidho ripuH / / te dhanyAste mahAtmAnaste ca vizvopakAriNaH jitamithyAbhimAnAnAmakhaNDaMjJAnasampadAm / sAdhUnAM nopamA loke, sadevamanujAsure , yAvacca pravadatyevaM, vimarzaH prathamAnadhIH / Agatau bhUpabhavanadvAre tAvadubhau narau | prakarSaH prAha dRzyete, narau mAtula ! kAvimau / sa prAha matimohazca, zokazceha samAgato, pUtkAro'trAntare prauDhaH, saJjAtaH sUtikAgRhe / adhAvaMzceTikA rAjAbhimukhaM zokanirbharAH kAtaro'bhUt kimityetad bhUpaH pRcchan punaH punaH / tAH prAhuH kaNThalagnAsurbAlo'bhUdbhagnalocanaH gato'tha sUtikAgehe, duHkhavajrAhato nRpaH / dRSTazca dArakaH kiJciccheSAyuSkaH sulakSaNaH samAhUtA mahAvaidyAH, pRSTaM ca kimabhUdidam / te prAhurayamAtaGkaH, sadyoghAtI mahAbalaH nRpaH prAha svazaktyA yaH, projjIvayati dArakam / tasmai rAjyaM prayacchAmi, syAM tasyAnucaro'pyaham tadAkarNya janAzcakurmantrayantrAdikAH kriyAH / . . pazyatAmeva teSAM ca, paJcatvaM prApa dArakaH , // 882 // / / 883 // // 884 // / / 885 // // 886 // // 887 // 204 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 888 // // 889 // 11.01111 // 890 // // 891 // // 892 // // 893 // zokazca matimohazca, rAjarAjJIzarIrayoH / atrAntare praviSTau tau, vetAlau kAmarUpiNau tAbhyAM hAhAravazcaka, karuNAkandabhairavaH / rAjJI nipatitA bhUmau, rAjA prANairamucyata tato bhUmilulatkezaM, dalitoruvibhUSaNam / viyogasarpanirmokalAlAklinnAsyakoTaram urastADanasaMmizra, nirbhagnavalayAvali / bRhadAkrandanaM jAtaM, ripukampanayoSitAm sarvataH karuNadhvAnaparaM pazyan janaM tataH / vismayaprerito buddhastanayo mAtulaM jagau kimetatkSaNamAtreNa, hitvA prAcInanartanam / . nartanAntaramArabdhaM, lokairbhajhyantarAdidam vimarzaH prAha yau dRSTau, pravizantau narau tvayA / tAbhyAmitthaM vinATyante, lokAH svAtantryavarjitAH yathA mithyAbhimAnena, tAdRzaM nATitAH purA / tathaitAdRzametAbhyAM, nATyante'mI tapasvinaH zoko vA matimoho vA, teSAmeva na bAdhakaH / pazyanti jJAnadRSTyA ye, samagraM kSaNabhaGguram mithyAjJAnavatAM zokaH syAnaTairiSTasaGgamaiH / tattvajJAnAM tu vairAgyazastramuttejitaM bhavet AdAveva hi nirNIte'nityabhAve va zocanam / nityabhAve tu nirNIte, dhruvaH zoko yaducyate anityatAkRtabuddhiAnamAlyo na zocati / nityatAkRtabuddhistu bhagnabhANDo'pi zocati 205 // 894 // // 895 // // 896 // Hill // 897 // // 898 // // 899 // Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gADhapremavazAdeSa matimohAnmRto nRpaH / . pralApaM kArayatyevaM, zokastu karuNaM janaiH // 900 // prakarSaH prAha kiM bhUpagehe'sminneva mAtula ! / idamIdRzamApannaM, kiM vA'nyatrApi jAyate // 901 // vimarzaH prAha naitAdRga, bhavacakre'tidurlabham / . bhAvai. kairbhUtaM hyetat, parasparavirodhibhiH // 902 // ambarabhramaNajazramatapto, dhvAntapaGkaharaNAzucigAtraH / snAtumicchuriva tigmamarIci-ridheratha jagAma samIpam // 903 // ekatAmupagatA babhuruccai-rAkulAzca nilayAzrayaNAya / svIyacAraviSayAd vinivRttA, bhAskarasya ca janasya ca gaavH|| 904 // cakravAkahRdayAt paridIrghAkandaniryadasusantaticeSTA / mUrcchadugravirahAnaladagdhA-dAkulAravapataMtribhirUhe // 905 // padminIhRdayasaMgatarAgaiH, sphUrtimadbhiriva saMbhRtamUrteH / razmayo vibabhurambudhikUlaM, yAsyato'himaruceratizoNAH // 906 // dyAmabhitvarayituM ratayogya-sphArabhUSaNavidhau vidhivetrI / AgatA sitaruceH priyadUtI, kuGkumAruNatanurnanu sandhyA // 907 // aJjanAcalabhuvaH pravisarpat-pATalApaTalapATalabhAsaH / sAndhyarAgakalitaH kila bhAgaH, pazcimaH zriyamagAd gaganasya // 908 // vyAptamambaramatholbaNasandhyA-vahnidhUmasadRzaistimiraughaiH / tArakaistaralakAntibhiruccai-statsphuliGganikarairiva reje // 909 // saMhRtA bhuvi samAsamabhAvA, dRSTanaSTamudabhAvyata vizvam / . uddhatena timireNa kimApto, bauddhabuddhipiTakAt paTubhAvaH // 910 // mlAnimApa nalinIvanalakSmIH, prollalAsa rajanIcararAjI / kauzikAH pathi sukhena viceru-rmUkatAM pariyayurbata kAkAH // 911 // 206 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sphItanIlasicayorurucInAM, kAmukaM prati rasena yatInAm / nihnavAjjanadRzAM kulaTAnAM, rucyatAmupayayau timiraughaH // 912 // gacchateva nijakAlaniyogA-dAhitA dinakRtA punarAptyai / dIptirastatimirA prajajRmbhe, dIpakeSvanugRhaM vidhRteSu // 913 // AbabhAra vidhunA parimuktaM, navyasaMgamarasollasitena / nAkineturatha dig ghanasArakSodasodaramabhIzusamUham // 914 // kSAlayan malinamambaramuccai-rucchalajjalakaNopamatAram / nirmalAMzusalilairupazailaM, dhvAntapaGkamanayad vyayaminduH // 915 // saMgamo vidhukarairnipatadbhi-rjAhnavIyamunayoryadabhUt khe / tena muNDanamabhUdiha rAtribrAhmaNItimirakezabharasya // 916 / / kundasundaralasatkarajAlaM, viSTapatrayajayAya paTiSTham / cArucakramiva mAnmathamekaM, khe rarAja vidhumaNDalamudyat // 917 // Adade'GgamamRtaiH pariSiJcan, yo vilAsiSu sudhAghaTalIlAm / so'pyabhUd vidhuraho virhinnyaa-shcnnddkunnddlitsrpkrnnddH|| 918 // pArvatIpraNatazaMkaracUlA-nirgalatsuranadIjalaramyAH / dhautavizvavalayAH prasaranto, rejire tuhinarazmimayUkhAH // 919 // itthaM candrodaye jAte, janAnandavidhAyini / dRSTo nijApaNadvAre, tAbhyAM kazcinmahezvaraH // 920 // yuto naikairvaNikaputraniviSTastuGgaviSTare / ' maNibhiH padmarAgAdyaiH, prahRSyannihitaiH puraH // 921 // rAjataiH kAJcanaiH stomairudgarvahRdayo bhRzam / alaGkAraizca vastraizca, vicitrazcitramApnuvan // 922 // prakarSaH prAha lakSmIvAn, mAtulAyaM kimIdRzaH / tiscInApatadRSTiH, saralaM nekSate janam // 923 // = = = . 207 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkarNayati kiM vAkyaM, datte ki nocitottaram / / prAJjalInapi saMnamrAn manyate tRNavatkatham // 924 // ratnAdIni muhuH pazyan, kiM nijAGgAni khAdati / kiM svalIlAmanusmRtya, nimIlayati locane // 925 // vimarzaH prAha bhadreha, zRNu hetuM samAhitaH / asti mithyAbhimAnasya, dhanagarvAbhidhaH suhRt // 926 // tena hRtvA'sya sarvasvaM; varAko'yamadhiSThitaH / .. jAnAti dhanyamAtmAnaM, kRtrimaiH kanakAdibhiH // 927 // parasvatvakRtonmAthastatsvarUpaM na pazyati / . . zraddhatte na hitaM mAgaM, nAlocayati cAyatim apUrNo'pyanukampyo'pi, pUrNatAM svasya vetti yat / jagadunmAthi tadidaM, dhanagarvasya ceSTitam' // 929 // pUryante yena kRpaNAstadupekSaiva pUrNatA / pUrNAnandasudhAsnigdhA, dRSTireSA manISiNAm // 930 // atAtvikI vikalpaiH syAt, pUrNatA'bdherivormibhiH / pUrNAnandastu bhagavAMstimitodadhisannibhaH // 931 // apUrNaH pUrNatAmeti, pUryamANastu hIyate / pUrNAnandasvabhAvo'yaM, jagadbhutadAyakaH // 932 // vadatyevaM vimarze'tha, bhujaGgastatra kazcana / rAjakIyaM dhanaM hRtvA, kAndizIkaH samAgataH // 933 // bhujaGgaM pratyabhijJAya, sa vANijabhujaGgamaH / / kiJcinmUlyaM pradAyAsya, tajjagrAhAkhilaM dhanam // 934 // pranaSTo'tha bhujaGgo'sAvAgataM nRpaterbalam / kutazcit tatkayodantaM, zrutvA tatrAtibhISaNam // 935 // 208 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ salokhaM vaNija baddhvA, ninyubhUpabhaTAstataH / luNTitaM bhavanaM tasya, viluptA ratnarAzayaH // 936 // kiGkarAzca vaNikputrA, bAndhavAzca palAyitAH / haMse zyenena sAkrandaM, gRhIta iva pakSiNaH // 937 // tato vigatasarvasvo, bandhubhiH parivarjitaH / rAsabhAropitaH kaNThabaddhalono'tivihvalaH // 938 // nIyamAno nRpajanainindyamAnaH pRthagjanaiH / vidrANavadano dRSTaH, sa tAbhyAM vANijastadA // 939 // prakarSo vismitaH prAha, mAtuledaM kimadbhutam / kiM svapno'yaM bhramaH, kiMvA, mAyA vA kA'pi mohinii|| 940 // yadasya dRzyate lIlA, na sA tanna ca gauravam / na taddhAma na garvo'sau, dRgvilAsA na te'dhunA // 941 // vimarzaH prAha satyo'sau, vRttAnto nAtra vibhramaH / ata eva mahAprAjJA, dhanagarvaM na kurvate // 942 // sandhyAghrarAgavalloke, dhanaM hi kSaNanazvaram / . vistArimArutadhUtadhvajAJcalacalAcalam // 943 // asya vANijakasyeva, dhanaM garvoSmadUSitam / jvaladulmukasaMkAzaM, mahAnAya jAyate . // 944 // arjitaM klezakoTIbhistathAyuriva rakSitam / nazyaddhanaM kSaNenaiva, nekSyate kharazRGgavat // 945 // alIkadhanagaNa, vihvalIbhUtacetasAm / ihAmutra ca duHkhaughamAnaM kartuM na zakyate // 946 // prakarSaH prAha yena syAddhanaM mAtula ! nizcalam / zubhAvahavipAkaM ca, sa heturvidyate na vA // 947 // ..... . 200 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimarzaH prAha vatsedRg, nAsaMbhavi dhanaM bhuvi / / viralAnAM tu taddhetusaMyogaH syAnmahAtmanAm // 948 // puNyaM puNyAnubandhyeva, nizcalaM kurute dhanam / vRddhi nayati ca stokAH, paraM tat kartumIzate // 949 // gurudevAdizuzrUSA, vairAgyaM prANinAM dayA / puNyaM puNyAnubandhyetacchIlavRttizca nirmalA - // 950 // saMtApazAntiranyeSAM, vizvAnugraha eva ca / damanaM ca svacittasya, puNyaM puNyAnubandhyadaH // 951 / / prAcye vA'smin bhave prAptaM, puNyaM puNyAnubandhi yaiH / .. guNarAzinibaddhava, tebhyaH zrIryAti na kvacit // 952 // te hi tatra dhane mUrchA, na kurvanti mahAzayAH / / kSetreSu yojayantyetat, svayaM ca paribhuJjate // 953 // evaM ca zrIvikIrNA'pi, nairmalyAyaiva jAyate / jahAti na svapArzva ca, vidhoriva mahAprabhA . // 954 // kIrNA kapuradhArA zrI:, kapikacchUbhRtA hRdi / dAnabhogAvataH kAryo, mUrchAgauM na dhImatA // 955 // lakSmIrdAsIkRtA nityaM, svAmIyatyeva dehinAm / dAsIyati viparyastasvabhAvA svAminI kRtA // 956 // varjanIyaH prayatnena, cauryagandho'pi jAnatA / asya vANijakasyeva, mahAnartho'nyathA bhavet // 957 // vimarze'do vadatyeva, yuvA kazcid vaNikpathe / durbalo malinaH kSAmo'vatIrNo jIrNavastrabhRt // 958 // ApaNe nihitagranthidRSTastAbhyAM sa loladhIH / gRhItA modakAstena, rUpakaizcittamodakAH // 959 // 210 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 960 // // 961 // // 962 // // 963 // // 964 // // 965 // srajaH parNAni gandhAMzca, krItvA vastrayugaM tathA / gatvopavApi bhuktvA ca, bhojanaM tRptimApa saH tatastAmbUlamAsvAdha, dhRtvA puSpasrajaM hRdi / saurabhADhyaH sphaddhaktraH, prasthito nRpalIlayA / punaH punaH sphuratkAnti, prekSate mukure mukham / modate gandhamAghrAya, garveNa narinati ca prakarSo vismitaH proce, yuvA'yaM ko nu mAtula ! / va prasthitaH kimuddizya, kiM vikAraizca bhajyate vimarzaH prAha gaNikAvyasanI ramaNo hyayam / sAmudradattiratraiva, vAstavyaH pattane yuvA anenAlpaidinaireva, zoSitaM pApabuddhinA / dhanaM samudradattasya, grISmArkeNa saro yathA jAto'yamadhunedRkSo, nirdhanaH parakarmakRt / . parakarmakaratvena, katicit prApa rUpakAn . nATito vyasanenAtha, kurute yat taMdIkSyate / asti hyatra pure khyAtA, vezyA madanamaJjarI tasyAzca kundakalikA, putrI lAvaNyavAhinI / tasyAmAsaktacittena, dhanametena nAzitam / / gehAnnissAritazcAyaM, dhanahInastayA rayAt / prasthito'dya gRhe tasyAH, kiJcit prApya dhanaM punaH atrAntare prakarSeNa, dRSTaH, sAnucaro naraH / satUNIraH samAkRSTazaraH pRSTazca mAtula: ko'yaM mAma ! nihantyenaM, sa prAha makaradhvajaH / caryayA nirgato rAtrau, bhayAnucarasaMyutaH 211 // 966 // // 967 // // 968 // // 969 // // 970 // // 971 // Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ramaNo'yamanenaiva, prerito yAti tadgRhe / / ataH paraM ca yadbhAvi, tannibhAlaya kautukam // 972 // evamastviti tenokte, gatau tau gaNikAgRhe / dRSTA ca kundakalikA, vezmadvAre vibhUSitA // 973 // vAlitA kandharA nAsA, vimarzenAtha kuJcitA / prakarSaH prAha hetuste, ko vyalIkasya mAtula ! // 974 // sa prAha puSpavasanAlaGkArapihitAmimAm / navazrotaHzru(srotAM viSTAkoSThikAM kiM na pazyasi // 975 // . ito duSyati durgandhAcchape tubhyaM ziro mama / tadasyA dUrataH sthitvA, pazyAvo yadbhavediha // 976 // prakarSo'pi jagau yuktamuktaM mAtulaM ! me tvayA / mamApyazucigandhena, mahArtiriha jAyate / // 977 // apasRtya tato dUre, sthitau tau ramaNo yuvaa| Agato'trAntare pazcAt, sabhayo makaradhvajaH // 978 // dRSTvA'tha kundakalikAM, mamajja ramaNo'mRte / mudA madanamaJjaryA, saMjJitAM taM ca saikSata // 979 // AkarNAkRSTabANastaM, jaghAna makaradhvajaH / abhyantare pravizyAtha, tasyAH sa pradadau dhanam // 980 // tad gRhItvA samIpasthA, jagau madanamaJjarI / vatsa ! tvayA kRtaM samyag, vatsA tvayi samutsukA // 981 // ihAjigamiSuH kintu, caNDAkhyo'sti nRpaatmjH| . tat tAvat tiSTha lInastvaM, pazcAdbhogAMzca bhokSyase // 982 // ramaNo'bhUdidaM zrutvA, bhayAdhiSThitavigrahaH / caNDo'thAbhyAgato dvAre, bhUyAn kolAhalo'jani - // 983 // 212 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caNDastUrNaM praviSTo'tha, ramaNaM ca dadarza saH / asiputrIM samAkRSya, hantuM vyavasitazca tam // 984 // dainyaM prApto'tha ramaNo, mukhakSiptadazAGguliH / aSTAGgapAdapatanaM, caNDasya kRtavAn bhiyA // 985 // tatazcaNDo dayotpattyA, mArayAmAsa naiva tam / roSotkarSAt paraM tasya, boTitA tena nAsikA // 986 // luptau karNau cakSurekaM, kRSTaM vidalitA radAH / dattaH pArSNiprahAro'tha, hasitaM gaNikAdvayam // 987 // kRtastAbhyAM hRtasvAntazcaNDa: pezalabhASitaiH / rAjalokairhato niryan, muktazca ramaNo'subhiH // 988 // dadhyau prakarSaH kAmasya, bhayasya ca viceSTitam / kuTTinyAzcAtigahanaM, sAkSAt prekSaNakopamam // 989 // vimarzaH prAha ye'pyanye, bhavanti gaNikAratAH / teSAmIdRzameva syAnnATakaM vismayAvaham . // 990 // vezyAbhirhatasarvasvA, bhavanti kuladUSaNAH / na ca mUDhA virajyante, zocyAmapi gatA dazAm // 991 // sarpiNya iva vizvAsyA, nAnyA api hi yoSitaH / dRgviSAhisamAnAsu, vezyAsu prazna eva kaH // 992 // kuSTino'pi hi pazyanti, smarAbhAn dhanadAyinaH / nilAkSAlaktakaprAyAn, vezyA muzcanti nirdhanAn // 993 // prakarSeNoditaM satyametannAstyatra saMzayaH / tato nirvAhitastAbhyAM, rAtrizeSaH kRcid gRhe // 994 // AliliGga rajanIvirahArtA, dyAM sasaMbhramamathAmbujapANiH / tadvazena nipapAta maNInAM, hAsyaSTiriva tArakarAjI // 995 // 2013 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsavasya vidhinA'jani bhAsAM, garbhiNIva paripANDumukhI dig / dhvAntazAntizucidohadapUrte-rucchasattanuranUnavinodA .. // 996 // yadbhiyA divamagAt piturajhU, drAg vihAya parizaGkaya taminduH / jvAlajAlajaTilaM vaDavAgniM, bhaanumutthitmyaaccrmaashaam|| 997 // dhvAntadhUlirakhilA'pi nirastA, zodhitA bhagaNakarkarapatiH / aMzukuGkumarasaiH snapitaM khaM, bhAskareNa navavAsararAjye // 998 // Agate na pidadhe kimu patyau, dyaustyajantyupapati himabhAsam / USasA'ruNimakuGkumalepe, tArakacchalanakhavraNapatim // 999 // kiM punaH spRzasi yaH parakUle, mAmapazriyamapohya gato'bhUH / sAJjanAzrutatimityabhibhAnuM, padminI madhukaraiH kirati sm|| 1000 // saMhRtA nRpazupakSigaNebhya-stAmasI dinakRtodayabhAjA / .. ekatAmupagatA khalu nidrA, kauzikAlinayaneSu niliinaa|| 1001 // yadgRhe'ndhatamasAbhidhacauraH, sthAsyatIha sa bhaviSyati daNDyaH / DiNDimadhvanirabhUditi bhaano-shcaarukaakukRkvaakukuttumbaat|| 1002 // gADhagAtraparirambhavijRmbhi-premanirdalitarAtriviyogA / / cakravAkayugasaMgamalIlA vismayaM na hRdi kasya vitene // 1003 // itthaM sUryodaye jAte, vimarzaH prAha vatsa ! te / bhavacakradidRkSAyAM, mahadasti kutUhalam // 1004 // na zakyate'tivistIrNaM, tadekaikAzrayekSaNAt / draSTuM kAtsrthena tenAyaM, cArurAruhyatAM nagaH // 1005 // mahAprabhAvo vistIrNo, vivekAkhyo'tinirmalaH / bhavacakrasthitiH sarvA, samArUDhairihekSyate // 1006 // yacca na jJAyate pRSTvA, tadutkaNThA prpuurytaam| . evamastviti tenokte, samArUDhAvubhau nage . // 1007 // 214 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1008 // // 1009 // // 1010 // // 1011 // // 1012 // // 1013 // prakarSaH prAha sakalaM, bhavacakramihekSyate / dIno devakule nagno, kaH punarmAtulAstyayam naMSTukAmo digAlokI; kSutkSAmo veSTito naraiH / vimarzaH prAha putro'yaM, kuberasya zriyAM nidheH nAmnA kapoto gauNena, mukhyanAmnA dhanezvaraH / dyUtavyasaninA'nena, pitRvittaM vinAzitam dyUtAyaiSa sRjan caurya, dhane niSThApite nije / rAjJA karthito mAnyaputratvAnna tu nAzitaH karpaTAdyakhilaM rAtrAvadya cAnena hAritam / kRto vyasanataptena, mastakena paNastataH etaizca kitavaidhUrteH, ziro'pyasya jighRkSubhiH / jito'yaM nATyate hyevaM, naMSTuM zaknoti na kvacit prakarSaH prAha kiM jJAtA, nAnena chUtavikriyA / dyUtaM hi dhanakakSAgnirmRtyormitraM guNAmayaH vimarzaH prAha kiM kuryAnmahAmohavazo hyayam / dyUte rasAt pravartante, tadvazA hi narAdhamAH ullApo bhavati vyakto, yAvadevaM tayordvayoH / mastakaM kitavaistAvat, troTitaM tasya vRntavat tad dRSTvA'manyata dyUtaM, mahA'narthavidhAyakam / prakarSo'tha vane tasya, dRg nIlAbjanibhA'patat kRtvA tatsaMmukhaM hastaM, tataH sa prAha mAtulam / ka eSa turagArUDhaH, pradhAvatyanujambukam udgIrNAstraH svayaM duHkhI, duHkhadazcAnyadehinAm / madhyAhne'pi kSudhA kSAmaH pipAsAzoSitAnanaH . 215 // 1014 // // 1015 // // 1016 // // 1017 // // 1018 // // 1019 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vimarzaH prAha lalitapure'yaM lalano nRpaH / . mRgayAnirato'raNye, tiSThatyeSa divAnizam // 1020 // mantribhirvAryamANo'pi, mitraizca na nivartate / rAjakAryeSu sIdatsu, cintitaM rAjyacintakaiH // 1021 // haMsasthAne yathA kAko, nAsau rAjye tathocitaH / tato bahirakApuMstaM, putra rAjye nidhAya te (yugmam) / // 1022 // tiSThatyeSa tathA'pyeko, mRgayAtatparo vane / mAMsalubdho na duHkhaM svaM, jAnAti viSakITavat // 1023 // parataH prAptamapi yo, mAMsaM khAdati so'dhamaH / hatvA bhakSayatastacca svayaM jIvAn kimucyatAm // 1024 // bhuJjAno mAMsamazuci, bIbhatsaM kRmisaMkulam / rAkSasazvazRgAlAdeviziSyeta kathaM naraH // 1025 // vimarze'do vadatyeva, pradhAvannanujambukam / adhomukho mahAgarte, patito lalano mRtaH // 1026 // prakarSo'pRcchadasyAbhUt, kimetanmRgayAphalam / vimarzaH prAha nanvetat, puSpaM nArakitA phalam ___ // 1027 // itazca rAjapuruSaiH, kaJcit taptatrapudravam / pAyyamAnaM naraM dRSTvA , prakarSaH prAha mAtulam // 1028 // amIbhirniNaireSa, naraH kimiti pIDyate / vimarzaH prAha caNakapuravAsI mahAdhanaH // 1029 // sArthezaH sumukho hyeSa, vAkpAruSyAttu janmajAt / lebhe durmukha ityAkhyAM, loke prakRtidIpikAm // 1030 // strIbhaktarAjadezAnAM, kathAsvayamabhUd rataH / . .. zazAka dhartuM nAsabhyAM, niHsarantI mukhAd giram. // 1031 // 216 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gato rAjA ripUn jetumitazca caNakAdhipaH / tIvrAkhyastena ripavo, yudhi vIryeNa nirjitAH . // 1032 // madhyesabhaM nRpakathAM, cakAretazca durmukhaH / jito nRpo'ribhizcaNDaiH, palAyadhvaM tato janAH // 1033 // tadAkarNya puraM sarvaM, naSTaM saMjAtasaMbhramam / samAgato nRpo'pazyat, tad dagdhavanasannibham // 1034 // zrutvA kutazcid tadvArtA, kupito durmukhopari / daNDamIdRzamasyAdAt, punarAvAsite pure // 1035 // prakarSaH prAha hA kaSTametAvad durvaca:phalam / vimarzaH prAha vikathonmathitAnAmiyat kiyat // 1036 // kRpANI guNavallInAM, vANI nUnamayantritA / pramANIkurute ko'pi, prANI na mukharaM janam // 1037 // bhAratyucchRGkhalA vatsa ! dhruvaM bandhAya dehinAm / / mocanAya tu saMlInetyeSA tatprakRtisthitiH // 1038 // tadasya vikathAmUlaM, durbhASAphalamIdRzam / . ApannaM paraloke ca, dhruvA durgatiyAtanA // 1039 // atrAntare prakarSasya, rAjamArge papAta dRg / tatraiko mAnavaH zubhro, dRSTaH pRSTazca mAtulaH // 1040 // ko'yaM kva yAti sa proce, rAgakesarisainikaH / harSo'yaM mAnavAvAse, vAsavAkhyavaNiggRhe // 1041 // pravekSyati manaH kartumasyotsavataraGgitam / bAlakAlaviyuktasya, vayasyasya samAgamAt (yugmam) // 1042 // niraikSata prakarSo'tha, suvisphAritalocanaH / dhanadattena suhRdA, vAsavo militastadA // 1043 // 210 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMjogamUlA jIveNaM pattA dukkhprNpraa| ' tamhA saMjogasaMbaMdhaM jAvajjIvAe vajjae // 68 // jamma-jarA-maraNajalo aNAimaM vsnnsaavyaainnnno| jIvANa dukkhaheU kaTuM ruddo bhavasamuddo .. // 69 // dhaNNo haM jeNa mae aNorapArammi navarameyammi / bhavasayasahassadulahaM laddhaM me dhasmajANaM tu // 70 // eyassa pabhAveNaM pAlijjaMtassa sai payatteNaM / / jammaMtare vi jIvA pAvaMti na dukkha-domaccaM // 71 // ciMtAmaNI auvvo esa auvvo ya kapparukkho tti / eyaM paramo maMto eyaM paramAmayaM ettha // 72 // etthaM veyAvaDiyaM gurumAINaM mhaannubhaavaannN| jesiM pabhAveNeyaM pattaM taha pAliyaM cetra // 73 // tesiM namo, tesiM namo, bhAveNa puNo vi hou tesiM namo / aNuvakayaparahiyarayA je evaM diti bhavvANaM // 74 // saMpuNNacaMdavayaNaM siMhAsaNasaMThiyaM saparivAraM / jhAei ya jiNacaMdaM desitaM dhammamosaraNe // 75 // ahavA jIvAIyA jiNasamae je jahaTThiyA bhAvA / / bhAvejja te taha cciya rAgaM dosaM ca mottUNaM . . // 76 // AsannAgayamaraNo paMcanamokkAramAyaratareNaM / geNhai amohasatthaM saMgAmamuhe varabhaDo vva // 77 // arahaMtANaM tu namo, namo tthu siddhANa, taha ya sUrINaM / ujjhAyANaM ca namo, namo tthu savvesi sAhUNaM // 78 // iya paMcanamukkAro pAvANa paNAsaNo'vasesANaM... . to sesaM caiUNaM so gejjho maraNakAlammi.. // 79 // nmo| 218 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 80 // / / 81 // // 82 // arahAinamukkAro jIvaM moei bhvshssaao| bhAveNa kIramANo hoi puNo bohilAbhAya . paMcanavakAramaMto hiyayammi paiTThio bhave jassa / mohapisAo na jiNei taM naraM, tarai ya bhavohaM paMcanamukkArasusiNNasaMjuo parabhave payANammi / vaTTai so varajoho vva, taM na viddavai kammariU paMcanamokkAravaratthasaMgao aNasaNAvaraNajutto / vayakarivarakhaMdhagao maraNaraNe hoi dujjeo evaMviha varamaraNaM saraNaM sattANa dukkhatattANaM / pAviti paramakallANakAraNaM kevi bhavvajiyA iya abhayasUriraiyaM ArAhaNapagaraNaM paDhaMtANaM / sattANa hoi niyamA paramA kallANanipphattI // 83 // // 84 // // 85 // // 1 // // aaraahnnaa|| (sulasazrAvakeNa kAritA'ryaputrajinazekharazrAvakasyantimArAdhanA) bho bho mahAyasa ! tuhaM jIhAkhalaNeNa saMpayaM manne / paccAsannaM maraNaM, tA saMpai hosu uvautto je na vi ruhaMti ihaiM rAgAIbIyadaDDabhAvAo / / saMsArajalahipoe te aruhaMte sarasu iNDiM . je vaMdaNAi arahaMti je ya mahapADiherapUyAo / bhavaaDavisatthavAhe te arahaMte sarasu iNhiM jehiM hayA mohAI mahAriNo bhavanibaMdhaNA ghorA / vIriyavaradaMDeNaM te arihaMte sarasu iNheiM 219 // 4 // Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kvacit pApijanAkIrNaM, kvacid dharmanayAnvitam / ' caritraivividhaiH pUrNamantaraGgamahIbhujam .. // 1068 // dvitIyaM cAru saMtAnamandAraharicandanaiH / ratnahATakasaMghAtaghaTitAnekapATakam .. // 1069 // maNiprabhAhatadhvAntaM, nityAlokaM virAjitam / / . calatkuNDalakeyUramaulihAraprabhAsvaraiH // 1070 // ratisAgaranirmagnairamlAnavanadAmabhiH / nityapramuditairdevairapsara parirambhibhiH (tribhivizeSakam) // 1071 // sAtAkhyaM kRtavAn karmapariNAmo'tra nAyakam / tenedaM satatAhlAdaM, zAntavighnavinAyakam // 1072 // IrSyAzokabhayakrodhalobhamohamadabhramaiH / parItamapi mugdhAnAM; bhAti ramyamidaM, puram // 1073 // tenetthaM varNitaM duHkhAkulitaM paramArthataH / vivekazikharasthAnAmidamapyavabhAsate // 1074 // tRtIyaM kSutpipAsAbhIbandhodvegaprapIDitaiH / . janairanantaiH saMkIrNaM, mahAmohavazIkRtaiH // 1075 // caturthe tu pure lokA vasanti tamasAvRtAH / nAyako'tra kRto'sAtavedyAkhyo mohabhUbhujA . // 1076 // tatra lokAH kadarthyante, paramAdhArmikAsuraiH / pAyyante taptatAmrANi, dAryante krakacotkaraiH // 1077 // khAdyante nijamAMsAni, dahyante prabalA'gninA / bhRjjyante tatra tAryante, krUrAM vaitaraNI nadIm // 1078 // zAlmalIrabhirohyante, vikaTa vajrakaNTakaiH / / kuntatomaranArAcaizchidyante ca sahasrazaH (tribhivizeSakam) | // 1079 // 20. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1080 // // 1081 // // 1082 // // 1083 // // 1084 // // 1085 // saptAtra pATakAH santi, tatrAdye pATakatraye / paramAdhArmikairitthaM, janyate duHkhasantatiH parasparaM ca kurvanti, duHkhamete nirantaram / SaTpATakeSu bhidyante, saptame vajrakaNTakaiH na vaktuM koTijihvo'pi, duHkhamatra kSamo bhavet / ekAntaduHkhasaMkIrNaM, tadidaM pApipaJjaram tasmAdetAni catvAri jJAtAni bhavatA yadi / purANi na tadA jJeyaM, bhavacakre'vaziSyate iti zrutvA prakarSo'dAt, bhavacakre'bhito dRzam / sambhrAnto'tha jagau nAryaH kA etAH sapta mAtula ! bIbhatsadarzanAH kRSNA, luptAzeSamahobharAH / .. lokAnAM dAruNAkArA, vetAlya iva bhItidAH kiMprayuktAzca kiMvIryAstathaitAH kiMparicchadAH / . kaM nihantuM pravartante, vimarzo'bhidadhe tataH . jarA rujA mRtizcAnyA, khalatA ca kurUpatA / daridratA durbhagatA, nAmato'mUH prakIrtitAH (yugmam) mUlabhUpastriyA kAlapariNatyA prayojitA / bAhyahetuzataizcApi, jarA tatreha jRmbhate. balaM tejazca lAvaNyamAliGgayeyaM vilumpati / gADhAzleSAmmano nRNAmasyA vIryamadaH smRtam valIpalitavaikalyabAdhiryAndhyakuvarNatAH / kampakArkazyazaithilyadInatAdantahInatAH jarAyAH parivAro'yamanena parivAritA / matteva gandhakariNI, sarvatra vilasatyasau 221 // 1086 // // 1087 // // 1088 // // 1089 // // 1090 // // 1091 // Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je aMgA'NaMgagayaM suyanANaM pADhayaMti ujjuttA / nijjaraheuM sIse te ujjhAe namasAhi // 29 // AyArAIyAiM mahAmahatthAI je u pADhaMti / ekkArasa aMgAI te ujjhAe namasAhi // 30 // bArasamammi ya aMge coddasa puvvAiM aimahatthAI / pAti vitthaDAiM te ujjhAe nama'sAhi // 31 // AvassayaM pi chaviharUvaM sAmAiyAibheeNaM / je sikkhavaMti sIse te ujjhAe namasAhi // 32 // AvassayavairittaM ukkAliyavarasuyaM pi pATiMti / je dasakAlikamAI te ujjhAe namasAhi - // 33 // kAliyasuyaM pi uttaraajjhayaNAI sayA viNeyANaM / je gAhaMtuvauttA te ujjhAe namasAhi // 34 // je ya uvaMgAI tahA uvavAiyamAiyAI uvauttA / sIse ajjhAvaMtI te ujjhAe namasAhi // 35 // iya bho ! cautthaThANaTThiyANa ajjhAvayANa navakAro / sayalammi vi jiyaloe cautthayaM maMgalaM hoi // 36 // je sAhati sayA vi hu savve nivvANasAhae joe / maNa-vayaNa-kAyagutte te vaMdasu muNivare bhadda ! // 37 // paMcasu samiisu samiyA iriyA-bhAsesaNAsu AyANe / nikkhevaNammi ya tahA te vaMdasu muNivare bhadda ! // 38 // tisu guttIsu suguttA mnnguttii-kaay-vynnruuvaasu| . suvihiyabhAvamuvagayA te vaMdasu muNivare bhadda ! // 39 // icchA-micchAIsuM sAmAyArIvisesabheesaM / je paidiNamujjuttA te vaMdasu muNivare bhadda! // 40 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 41 // // 42 // // 42 // // 43 // // 44 // // 45 // paDilehaNA-pamajjaNa-bhikkhiriyA-loya-bhuMjaNAIsu / je apamattA NiccaM te vaMdasu muNivare bhadda ! bAyAlIsesaNasaMkaDammi gahaNammi na hu chalijjaMti / je suvisuddhasahAvA te vaMdasu muNivare bhadda ! je satarasavihasaMjamasIlaMga'TThArasahasadhuradhavalA / uddharadhAriyakhaMdhA te vaMdasu muNivare bhadda ! iya paMcamaThANaThiyA muNiNo parameTThiNo namasaMti / bhAveNaM je tesiM paMcamayaM maMgalaM hoi siripaMcamaMgalamimaM bhattivasullasiyabahalaromaMco / cittammi dharasu suddho tarasi imaM jeNa bhavajalahi eso ya maMgalANaM savvesi maMgalaM havai paDhamaM / tA eyaM dharasu maNe sivapurapaharahavaraM paramaM cattAri maMgalaM taha huMta'rahaMtA taheva siddhA ya / sAhU ya savvakAlaM dhammo ya tiloyamaMgalo . loguttamA vi ee bhAvesu tumaM visesao bhadda ! / arahaMta siddha sAhU dhammo ya tiloyamaMgallo ee ceva ya saraNaM paDivajjasu maraNadesakAlammi / saMsAraghorarakkhasabhayabhIo rakkhaNaTThAe . iya cauvihasaraNagao mA hu bhaejjAsi. thoMvamittaM pi / saMsArarakkhasAo accaMtaghorarUvAo tava-niyama-saMjamarahe paMcanamukkArasArahiniutte / NANa-varacaraNaturae AruhiuM jAhi sivaNayare Aloehi ya supurisa ! purao siddhANa savvaduccariyaM / uccArehi sayaM ciya mahavvayAiM mahAbhAga ! - . . 223 // 46 // // 47 // // 48 // // 49 // // 50 // // 51 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kvaciduSNAH kvacicchItAH, kvacinmadhyamavRttayaH / naikarUpAH khalAH krUrAH, sannipAtA iva jvarAH // 1116 // nAmanAmA mahInAtho, yo mayA pUrvavarNitaH / bhavacakre yunaktyenAM, sa krauryeNa kurUpatAm // 1117 // nimittAnyapi bAhyAni, tadAdezavyapekSayA / parikupyatkaphAdIni, janayanti kurUpatAm // 1118 // . vIryamasyAstadaGgasthA, yadudvegaM krotysau| kuNTatAkANyakubjatvavAmanatvavivarNatAH / // 1119 // bAdhiryakhaJjatA''ndhyAdyA, vartante'syAH pricchde| ... niyuktAM hanti nAmnaiva, tadyuteyaM surUpatAm (yugmam) // 1120 // bhavanti krIDanasthAnaM, kurUpAM rUpaMgaviNAm / nirguNAzca bhavantyete, guNA hyAkRtisaMzrayAH // 1121 // puraskRtA'ntarAyaNa, pApodayacamUbhRtA / daridratA prayukteyaM, dyUtAdyairbAhyahetubhiH // 1122 // durAzApAzapatitaM, nirdhanaM kurute janam / / eSA vIryeNa zeSAhiphaNAbhogabhayaGkarI // 1123 // mauDhyaM parAbhavo dainyaM, prAyazo bahvapatyatA / bubhukSA'ratisaMtApahRdayanyUnatA'rthanAH // 1124 // ityAdi parivAro'syA, hantIyaM tena saMyutA / aizvaryAkhyaM naraM zreSTha, puNyodayaniyuktakam (yugmam) // 1125 // daridratAhataizvaryA, rAtrAvapi na zerate / cintAgninaiva dahyante, pratyakSA iva nArakAH // 1126 // iyaM durbhagatA nAmanRpeNaiva niyojitA / / vairUpyaduHsvabhAvAdibAhyahetuvyapekSiNI ' // 1127 // 224 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anabhISTamatidveSyaM, yadeSA kurute janam / tadidaM vIryametasyA, jagattrayabhayAvaham // 1128 // parivAraH kilaitasyA dInatA'bhibhavastrapA / nyUnatA cittalaghutA, veSavijJAnahInatA // 1129 // niyuktAM suprasannena, nAmnA subhagatAmiyam / hanti tatkopasamayasphuTalabdhodayA'GginAm // 1130 // anayA hRtasaubhAgyA, vallabhAnAmavallabhAH / zokena parirabhyante, nijanindAparAyaNAH // 1131 // prAha prakarSaH santyAsAM, kiM mAtula ! na vArakAH / lokapAlAH kSitIzAdyA, dordaNDoddhRtabhUbharAH // 1132 // vimarzaH prAha naivAsAM, ko'pISTe vinivAraNe / prabhuSvapi sphuratyAsAM, vIryamunmAthi dAruNam prakarSaH prAha tad yatnaH kimAsAM vinivAraNe / / na kAryo dehinA prAha, vimarzo nizcayAt tathA // 1134 // etA hyavazyabhAvinyaH, kSetuM zakyA na kenacit / / azakyArthapravRttezca, phalaM nAnyacchramAd Rte (yugmam) // 1135 // yatante tadvinAzAya, tathA'pi vyavahArataH / svAgomalo hi sarvatra, kSAlanIyaH kriyAmbhasA // 1136 // pravartyate haThAt karmapariNAmena mAnavaH / kAryo harSaviSAdau no, tatra nizcayavedinA // 1137 // vyavahAranayajJo'pi, saddhetau yatate budhaH / jarAdInAM vinAze ca, saddheturdharma eva hi // 1138 // nAsti yatra jarAdyutthaH, klezaH sA nirvRti: purI / / jJAnazraddhAnacAritramayo dharmastadAptikRt // 1139 // 25 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 2 // . // 3 // // 4 // nandanamunyArAdhitA. ||aaraadhnaa // sa niSkalaGkaM zrAmaNyaM caritvA mUlato'pi hi / AyuHparyantasamaye vyadhAdArAdhanAmiti jJAnAcAro'STadhA prokto yaH kaal-vinyaadikH| .. tatra me ko'pyatIcAro yo'bhUnindAmi taM tridhA yaH prokto darzanAcAro'STadhA niHzaGkitAdikaH / / tatra me yo'ticAro'bhUt tridhA'pi vyutsRjAmi tam yA kRtA prANinAM hiMsA sUkSmA vA bAdarA'pi vaa| mohAd vA lobhato vA'pi vyutsRjAmi tridhA'pi tAm hAsya-bhI-krodha-lobhAdhairyanmRSA bhASitaM mayA / tat sarvamapi nindAmi prAyazcittaM carAmi 'ca alpaM bhUri ca yata kvA'pi paradravyamadattakam / AttaM rAgAdatha dveSAt tat sarvaM vyutsRjAmyaham .. tairazcaM mAnuSaM divyaM maithunaM mayakA purA / yat kRtaM trividhenApi trividhaM vyutsRjAmi tat bahudho yo dhana-dhAnya-pazvAdInAM parigrahaH / lobhadoSAnmayA'kAri vyutsRjAmi tridhA'pi tam putre kalatre mitre ca bandhau dhAnye dhane gRhe / anyeSvapi mamatvaM yat tat sarvaM vyutsRjAmyaham indriyairabhibhUtena ya AhArazcaturvidhaH / mayA rAtrAvupAbhoji nindAmi tamapi vidhA kodho mAno mAyA lobho rAgo dveSaH kalistathA / paizunyaM paranirvAdo'bhyAkhyAnamaparaM ca yat // 8 // // 11 // ka Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 12 // - // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // cAritrAcAraviSayaM duSTamAcaritaM mayA / tadahaM trividhenApi vyutsRjAmi samantataH yastapaHsvaticAro'bhUnme bAhyAbhyantareSu ca / trividhaM trividhenApi nindAmi tamahaM khalu dharmAnuSThAnaviSayaM yad vIryaM gopitaM mayA / vIryAnArAticAraM ca nindAmi tamapi vidhA hato duruktazca mayA yo, yasyA'hAri kiJcana / yasyApAkAri kiJcidvA mama kSAmyatu so'khilaH yazca mitramamitro vA svajano'rijano'pi ca / sarvaH kSAmyatu me sarvaM sarveSvapi samo'smyaham tiryaktve sati tiryaJco, nArakatve ca nArakAH / . amarA amaratve ca, mAnuSatve ca mAnuSAH ye mayA sthApitA duHkhe sarve kSAmyantu te mama / . kSAmyAmyahamapi teSAM, maitrI sarveSu me khalu . jIvitaM yauvanaM lakSmI rUpaM priyasamAgamaH / calaM sarvamidaM vAtyAnatitAbdhitaraGgavat vyAdhi-janma-jarA-mRtyugrastAnAM prANimAmiha / vinA jinoditaM dharmaM zaraNaM ko'pi nAparaH sarve'pi jIvAH svajanA jAtAH parajanAzca, te / vidadhIta pratibandhaM teSu ko hi manAgapi ? eka utpadyate jantureka eva vipadyate / sukhAnyanubhavatyeko, duHkhAnyapi sa eva hi anyad vapuridaM tAvadanyad dhAnya-dhanAdikam / bandhavo'nye'nyazca jIvo vRthA muhyati bAlizaH 20 // 18 // // 19 // // 20 // // 21 // // 22 // // 23 // Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarve'pi gantumicchanti, tAmadhaHpuravAsinaH / muktvA lokAyataM svaiH svairmiyo mArgavirodhibhiH / // 1164 // na mukteH prApakA yuktAH, panthAnaste ca kalpitAH / vivekazikharasthaistu, dRSTaH panthAstadAptikRt // 1165 // tyaktamArgAH kumArga ca, saMzritAstadadha:zritAH / mithyAdarzanaluptAzA, giristhAstu na tAdRzAH // 1166 // prakarSaH prAha ye'mIbhirmuktimArgAH prakalpitAH / pratyekaM tAnahaM zrotumicchAmyutpannakautukra: // 1167 // vimarzaH prAha yadyevaM, samAdhAya tato manaH / vakSyamANAnmayA vatsa ! tAn mArgAnavadhAraya // 1168 // tattvajJAnAd bhavenmuktiriti sarvairvinizcitam / tAni naiyAyikAnAM ca, pramANAdIni SoDaza // 1169 // pramAyAH karaNaM tatraM, pramANaM taccaturvidham / pratyakSamanumAnaM copamAnaM zA(za)bdameva ca // 1170 // jJAnaM pratyakSamakSArthayogajaM vyabhicAri n| . tatpUrvaM trividhaM prAhuranumAnaM vizAradAH / // 1171 // pUrvavaccheSavaccaiva, dRSTaM sAmAnyatazca tat / hetoH kAryasya kAryAcca, hetoranyasya cAnyataH yathA meghonnatervRSTirbhaviSyatyanumIyate / pUrabhedAcca jAtA sA'nyadigprAptergatI khau // 1173 // upamAnaM smRtaM saMjJAsaMjJisaMbandhasaMgatiH / AptopadezaH zabdazca, mAnametaccaturvidham // 1174 // AtmadehendriyasvAntadhIdoSArthapravRttayaH / .. pretyabhAvaH phalaM duHkhaM, prameyaM muktireva ca / // 1175 // svA 228 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1176 // // 1177 // // 1178 // // 1179 // // 1180 // saMzayaH kIrtitaM jJAnaM, viruddhobhayakoTikam / yena prayuktaH puruSazceSTate tat prayojanam dRSTAnto nizcayasthAnaM, siddhAnto'rthaH pratiSThitaH / AnumAnikavAkyasya, dezAnavayavAn jaguH tarko vyApyasamArope, vyApakasya prasaJjanam / avadhAraNarUpaM ca, jJAnaM nirNaya ucyate bubhutsayA kathA vAdo, jalpazca vijigISayA / svapakSasthApanAhInA, vitaNDA parikIrtitA hetvAbhAsA asiddhAdyAzchalamAkUtadUSaNam / asadbhUtottaraM jAtiH, sA cotkarSasamAdikA parAjayasya hetuzca, nigrahasthAnamiSyate / naiyAyikapadArthAnAM, samAso'yaM prakIrtitaH dravyaM guNastathA karma, sAmAnyaM ca vizeSayuk / samavAyazca SaD bhAvA, vaizeSikanaye smRtAH bhUrApo'gnirmarud vyoma, kAlo digasumAnmanaH / / nava dravyANyamUnyAhuguNA rUpaM rasastathA gandhaH sparzazca saMkhyA ca, parimANaM pRthaktvayuk / saMyogazca vibhAgazca, paratvaM cAparatvayuk saMskAradharmAdharmecchAsukhayatnAkabuddhayaH / / dveSo gurutvadravatve sneha: zabdastathetyamI " utkSepaNaM tathA'vakSepaNamAkuJcanaM tathA / prasAraNaM ca gamanaM, paJca karmANyakIrtayan sAmAnyaM dvividhaM proktaM, paramekaM tathA'param / dravyatvAdyaparaM vyApyaM, sattAdi vyApakaM param // 1181 // // 1182 // // 1183 // // 1184 // // 1185 // // 1186 // // 1187 // .. 220 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaM kiJci musaM bhaNiyaM hAsabhayA kohalohamohehiM / taM savvaM nindAmi pAyacchittaM pavajjAmi // 6 // appaM bahuM va katthai paradavvamadinayaM ca jaM gahiyaM / . rAgeNa va doseNaM taM savvaM majjha vosiriyaM .. // 7 // jaM suratirikkhamANusamehuNamAseviyaM mae pudi / tiviheNa vi karaNeNaM taM ninde taM ca garihAmi // 8 // jo ko vi lohadosA dhaNadhannacauppayAibahubheo / gahio pariggaho me vosirio so mae iNheiM // 9 // rAIe jo bhutto asaNAicauvviho vi AhAro / indiyavasageNa mae taM pi ya nindAmi bhAveNa // 10 // jo puttakalattesuM bandhusu mittesu gihadhaNe dhanne / .. emAIsu mamatto so savvo majjha vosirio // 11 // jo koi kao koho mANo mAyA ya duTThaloho ya / rAgo doso kalaho pesunnaM paraparIvAo // 12 // abbhakkhANaM iya evamAi jaM kiJci duTThamAyariyaM / annANAivaseNaM taM tivihaM vosire savvaM // 13 // jo koi mae vahio kaDuyaM bhaNio ya jassa me hariyaM / avayAro jassa kao savvo vi hu khamau so majjhaM // 14 // mitto va amitto vA sayaNo vA parajaNo va jo koi|| so khamau majjha savvo samabhAvo majjha savvesu // 15 // devattaNammi devA tiriyA tiriyattaNammi je kei / narayammi vi neraiyA maNuyA maNuyattaNe je u // 16 // dukkhammi mae ThaviyA khamantu te majjha khAmappaparassa / ahamavi khamAmi tersi mettI me savvabhUesu . // 17 // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIyaM jovvaNamiDDI rUvaM piyasaMgamo balaM savvaM / visamakharamAruyAhayakusaggajalabinduNA sarisaM // 18 // jammajarAmaraNehiM abhibhUyANa bahuvAhitattANaM / jantUNa natthi saraNaM dhammo jiNabhAsio mottuM // 19 // savve jAyA sayaNA savve jIvA ya parajaNA jAyA / / savvesi jIvANaM paDibandhaM tesu ko kuNai // 20 // ego pAvai jammaM eko cciya marai kammavasago tti / ego suhadukkhAI jIvo aNuhavai saMsAre // 21 // annaM imaM sarIraM annA dhaNadhanasaMpayA sayalA / anno ya esa jIvo bahuhA paribhamai saMsAre // 22 // vasamaMsaruhiracammadviviraie asuipUrie anto / dehe'suigharasarise mucchaM ko kuNai jANanto . ailAliyaM pi aipAliyaM pi dehamaireNa mottavaM / bhADIgahiyaM vva gharaM viddhaMsaNadhammayaM eyaM // 24 // dhIreNa vi mariyavvaM kAuriseNa vi avassamariyavvaM / taha mariyavvaM viusA jaha maraNaM puNa na saMhavai // 25 // arahantA maha saraNaM siddhA sAhU ya bambhavayajuttA / kevaliNA patnatto dhammo vANaM ca saraNaM ca // 26 // jiNadhammo maha mAyA jaNao ya gurU sahoyarA sAhU / saha dhammayarA maha bandhavA ya sesaM puNoM jAlaM // 27 // usabhAItitthayare cauvIsaM suranae namasAmi / bharaheravayavidehe je keI te ya vandAmi // 28 // arahantaNamokkAro jIvaM moei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo hoi puNo bohilAbhAe // 29 // .231 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mImAMsakAH punaH prAhurvedapAThAdanantaram / kartavyA dharmajijJAsA, tannimittaM ca codanA // 1212 // sA ca pravartakaM vAkyaM, dharmastenaiva lakSyate / abhAvAd vaktRdoSANAM, tatprAmANyaM hi nizcalam // 1213 // pratyakSamanumAnaM copamAnaM zabda eva ca / / arthApattirabhAvazca, SaT pramANAni jaima(mi)neH // 1214 // apramattatvazikhare, vivekAdreH sthitA amii| jainAstu vatsa ! manyante, muktimArgamimaM zubham // 1215 // jIvAjIvAzravA bandhaH, saMvaro nirjarA tthaa.| mokSazca sapta tattvAni, jJeyAni hitamicchatA // 1216 // jJAnametat tathA zraddhA, saGgatyAgazca sarvathA / trayaM mokSapatho hyeSa, siddhi:katarAtyaye, // 1217 // nAsmin vidhiniSedhAnAM, virodho jainadarzane / zuddhaM hyetat kaSacchedatApalakSaNakoTibhiH // 1218 // anantaparyayopetaM, prameyaM dravyamiSyate / sattA tallakSaNaM sA cotpAdadhrauvyavyayAtmikA // 1219 // pratyakSaM ca parokSaM ca, dve pramANe jinAgame / digiyaM dustaro hyatra, pramANanayavistaraH // 1220 / catvAro vAdino'trAdyAstattvato muktyavedinaH / AtmAnaM te yadicchanti, nityaM vA sarvathA kSayi // 1221 // na ca nityaikarUpasya, sarvagatvena yujyate / Atmano gamanaM muktau, naSTatvAnazvarasya ca // 1222 // tasmAt tapasvino hyete, muktimArga na jAnate / / . mokSo lokAyatAnAM tu nIvimokSo hi yoSitAm / // 1223 // 232 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1224 // // 1225 // // 1226 // // 1227 // // 1228 // // 1229 // atiduSTAzayakaraM, kliSTasattvavicintitam / pApazrutaM sadA dhIrairvayaM nAstikadarzanam . ye sarvajJaM nirAkRtya, vedaprAmANyamAsthitAH / nirvRtistattvato'bhISTA, na tairmImAMsakairapi bhUmiSThAstadime sarve, na muktipathadarzinaH / apramattatvazikharasthitAstaddarzino janAH tanmithyAdarzanagrastA bhavacakrasthitA janAH / tAdRzA nAdrisAnusthA, ni:spRhA dhUtakalmaSAH prakarSaH prAha tadidaM, bhavacakrasya darzanam / mahAhAsyakaraM siddhaM, nAtrAsmadvAJchitaM kila saMtoSadarzanAyAvAmAgatau sa na vIkSitaH / na ca tatsahitA lokAstat tAn darzaya sAmpratam vimarzaH prAha zikhare, jainaM puramiha sthitam / . tadyAvo'tra yathA mukhyA, dikSA tava pUryate evamastviti tenokte, tau tatra nagare. gatau / . dRSTAzca munayastatra, taponidhUtakalmaSAH vimarzaH prAha te hyete, lokA ye'ntardviSacchidaH / trasAnAM sthAvarANAM ca, bAndhavAH sarvadehinAm nAdattagrAhiNaH satyavAco'mI brahmacAriNaH / .. nirIhAH svazarIre'pi, nirmamA niSparigrahAH cittavRttimahATavyAmeteSAM sA pramattatA / zuSkA nadI tadvilAsapulinaM galitaM drutam bhagnazca cittavikSepamaNDapa: patitA'khilA / tRSNA''khyA vedikA naSTaM, viparyAsAkhyaviSTaram // 1230 // // 1231 // // 1232 // // 1233 // // 1234 // // 1235 // . . . 233 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 15 // // 16 // // 17 // % 3D // 20 // avakrayA''ttavezmeva, moktavyamacirAdapi / lAlitaM pAlitaM vA pi, vinazvaramidaM vapuH dhIreNa kAtareNA'pi, martavyaM khalu dehinA / tanniyeta tathA dhImAnna mriyeta yathA punaH arhataH zaraNaM siddhAn, zaraNaM zaraNaM munIn / .... udIritaM kevalibhirdharmaM zaraNamAzraya jinadharmo mama mAtA, gurustAto'tha sodarAH / .. sAdhavaH sAdharmikAMzca, bandhavastviti cintaya jIvaghAtA-nRtA-datta-maithunA-rambhavarjanam / trividhaM trividhenA'pi, pratipadyasva bhAvataH aSTAdazAnAM tvaM pApasthAnakAnAM pratikramam / kuruSvA'nusara svAnte, parameSThinamaskiyAm RSabhAdIMstIrthakarAnnamasya nikhilAnapi / bharatairAvatavidehA'rhato'pi namaskuru tIrthakRdbhayo namaskAro, dehabhAjAM bhavacchide / bhavati kriyamANaH san, bodhilAbhAya cauccakaiH siddhebhyazca namaskAro, bhagavadbhyo vidhIyatAm / . karmedho'dAhi yaiAnAgninA bhavasahasrajam . AcAryebhyaH paJcavidhAcArebhyazca namaskuru / yairdhAyarte pravacanaM, bhavacchedasadodyataiH zrutaM bibhrati ye sarvaM, ziSyebhyo vyAharanti ca / tebhyo nama mahAtmabhya, upAdhyAyebhya uccakaiH zIlavratasanAthebhyaH sAdhubhyazca namaskuru / . kSamAmaNDalagAH siddhividyAM saMsAdhayanti ye . // 21 // // 22 // // 23 // // 24 // // 25 // // 26 // 234 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // itthaM paJcanamaskArasamaM yajjIvitaM vrajet / na yAti yadyasau mokSaM, dhruvaM vaimAniko bhavet sAvadhaM yogamupadhi, bAhyaM cA'bhyataraM tathA / yAvajjIvaM trividhena, trividhaM vyutsRjA'dhunA caturvidhAhAramapi, yAvajjIvaM parityaja / ucchvAse carame dehamapi, vyutsRja sattama ! dhana-svajana-gehAdau, mamatvaM muJca kovida ! / sarvaM vighaTate prAnte, dharma ekastu nizcalaH duSkarmagarhaNAM jantukSAmaNAM bhAvanAmatha / catuH zaraNaM ca namaskAracA'nazanaM tathA itthamArAdhanAM SoDhA, vidhApya dayitaM nijam / punarmadanarekhA dhIrayAmAsa dhIradhIH . .. vibhAvyaitad mahAbhAga ! vicintya narakavyathAm / sarvatrA'pratibaddhaH sanetaduHkhaM saha kSaNam naratvaM jinadharmAdisAmagrI durlabhA punaH / / samacittaiH kSaNaM bhUtvA, tadasyA gRhyatAM phalem // 31 // // 32 // // 33 // // 34 // AcAryazrIvardhamAnasUriracite svopajJaTIkAsahite dharmaratnakaraNDake : // antima''rAdhanA // telokkapUyaNijje, jagappaIve jiNe jiyArigaNe / vaMdAmi je aIe, aNAikAleNa siddhigae vaMdAmi saMpayaM je, viharaMti mahAvidehavAsammi / vaMdAmi je bhavissaMti esu pannarasu khettesu // 2 // 235 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zItaM candanavacchAyA'nvitaM nandanavRkSavat / / mahezvaravadutsaGgavilasatsarvamaGgalam (yugmam) // 1260 // idaM pazyanti nAdhanyA, nidhAnamiva bhUsthitam / . antardRSTyA'tivimalamAkAzasphaTikopamam // 1261 // atrasthAnAM vivekAdrireti dRggocaraM nRNAm / . sthitiratrAsya siddhAdrerdRSTau siddhAJjanAyate // 1262 // atra sthitA janA ramyA:, purasyaivAnubhAvataH / atiramyAH punaste syuvivekazikharaM gatAH // 1263 // atra sthitAnAM lokAnAM, rocate jainasatpuram / ikSuyaSTirivoSTrANAM, nAnyeSAM bhavavAsinAm // 1264 // Urdhvasthamapi pazyantastanmodante'travAsinaH / cakorA iva candrasya, pibantaH kiraNAmRtam // 1265 // ayaM giriH punarghoraduHkhanAzakaro nRNAm / zriyA gariSTho dRSTo'pi, kA''rohasya tu saMkathA // 1266 // atra sthitAH prapazyanto, bhavacakraM karasthitam / / janAstato virajyante, kUTakArSApaNAdiva // 1267 // atra sthitAnAM strIvargaH, zmazAnaghaTikAkRtiH / . zmazAnadhUmasadRzI, bhAti tatpremapaddhatiH // 1268 // nAnyatra pratibandhaH syAdasmin dRSTipathaM gate / bhramati bhramaro'nyatra, kiM dRSTe mAlatIvane // 1269 // spRSTvA'pi duHkhino nainaM, bhavacakragatA api / bhavantyauSadhiliptAGgA, vahnipuJjasthitA iva // 1270 // zikharaM ca vivekAderidaM doSanibarhaNam / .. mahAmohAdizatrUNAmuccATanakaraM param .. // 1271 // 236 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathaJcidAgatAH zaile, mahAmohAdizatravaH / zikharAdapramattatvAlloThyante'smAnmunIzvaraiH / // 1272 // itaH sadbhAvanAyantramuktairdhyAnorugolakaiH / sainyaM dandahyate sarvaM mahAmohAdibhUbhujAm // 1273 // vidyate'tra karagrAhyaM, sAmyakalpalatAphalam / adhaHsthitairyadAsvAdaH, svapne'pi hi na labhyate // 1274 // nivezitamiha prauDhaM, puraM jainaM sukhAvaham / puNyahInaijanaretad, bhavacakre'tidurlabham // 1275 // kAlena bhUyasA yAnti, kRcchrAt sAttvikamAnase / / bhavacakre tato yAnti, puNyahInAH punarjanAH // 1276 // natvIkSante vivekAdi, tato bhUriMgamAgamaiH / . kadAcit te prapazyanti, natvArohanti saspRhAH // 1277 // ArUDhA api yAntyanye, bhavacakre svazatravaH / tatra sthitA api pare, pazyeyuH zikharaM tu na // 1278 // dRSTvA'pi nAdhirohanti, tadanye zithilAzayAH / tadArUDhAH punardhanyA, jainaM pazyanti satpuram // 1279 // iyadurlabhasAmagrIlabhyasundaradarzanam / . purametat sadAnandaM, muktyarthaM prasthitairjanaiH // 1280 // naiSAM prayANabhaGgAya, vAso'pi vibudhAlaye / rAtrisvApasamaH zAntamahAmohAdividviSAm // 1281 // prakarSaH prAha pazyAmi, mAtulaiSvapi vikriyAm / mahAmohAdibhUpAlajanitAM bhavacakravat // 1282 // bimbeSvime'pi mUrcchanti, yajjinAnAM layasthitAH / svAdhyAyeSu ca rajyanti, snihyanti samadharmasu // 1283 // - 230 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 27 // // 28 // paccakkhAmi iyANiM, jAvajjIvAe savvabhAveNa / taha koha-loha-mAyAi-bheyao aliyavayaNaM pi saccitta-mIsa-acitta-goyaraM gAma-nayara-snesu / . parakIyAdattaM pi hu, tivihaM tiviheNa vosarimo. devIhiM mANusIhi, tirikkhajoNIhiM mehuNaM savvaM / dhammovagaraNavajjaM, parigahaM vosire'vajjaM savvaM asaNaM pANaM, khAimaM taha sAimaM ca tiviheNaM / tumha purao iyANiM, vosirimo jAvajIvAe - // 29 // // 30 // pU.A.zrIvAdidevasUriviracitam / ||prbhaate jIvAnuzAsanam // tihuyaNapaNamiyacaraNaM paNamittu jiNesaraM mahAvIraM / vocchaM pabhAyasamae jIvassa'NusAsaNaM iNamo " // 1 // dhannANaM jIvANaM saMsAraparammuhANa sai hoii| kallANakosajaNaNI pabhAyasamayammi ii ciMtA . // 2 // dhanno'haM jeNa mae saMsAramahannavammi buDDeNaM / nIraMdhapavahaNasamo patto jiNadesio dhammo // 3 // ciMtArayaNaM karayalamallINaM ajja majjha punnehi / kAmaduhA vi ya gheNU sayameva gharaMgaNe pattA phalabharaviNamiyasAlo suraDumottagga (Aga) o ghrduvaareN| saccaMkAro dino saggasivasuhANa me ajja . // 5 // hiMDaMteNa bhavavaNe jaM patto kaha vi stthvaahsmo|| bhavasayasahassadulaho jiNiMdavaradesio dhammo // 4 // 238 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 7 // // 8 // // 9 // // 10 // // 11 // // 12 // annaM ca mae laddho aidulaho loyloynnsmaanno| mANagirikulisadaMDI payaMDapAsaMDaniddalaNo aisayarayaNajalanihI dujjaNajaNadulahadaMsaNo dhaNiyaM / bhaviyajiyakamalasUro sAsayasuhanIravarapUro kammakalaMkavimukko kasAyadavataviyabhaviyajalavAho / tihuyaNalacchIvacchatthalammi ainimmalo hAro uggatavateyataraNI pudd(r)pyddiymokkhpvrpursrnnii| caMdakaradhavalakittI lIlAe dinajiyamuttI kevalapaIvapayaDiyajIvAjIvAivatthuparamattho / rAgAivijayavIro devo titthaMkaro vIro jiNabhaNiyavayaNanirayA virayA savvehiM pAvaThANehiM / etto cciya paMcamahavvayANa paripAlaNe pavaNA maNavayaNakAyaguttA puttA sImaMtiNINa svvaannN| . aniyayavihArarasiyA vasiyA gurupAyamUlammi titthayarabhaNiyavayaNANusArisaddhammadesaNapahANA / paDikhaliyapaMcapANA niraMtarullAsisuhajhANA sIlaMgamahAbharadhAraNammi dhuradhavaladhIrimaM pattA / rAgAiverivasavattijaMtuparimoyaNe sattA guNimaNakamalaviyAsaNapayaMDamAyaMDasaMnihasahAvA / saMpattAM suhaguruNo duhataruNo khaMDaNA dhIrA tA jIva ! taM kayattho kayapunno maMgalANa AvAso / mANusajammassa phalaM tubbha cciya karayale caDiyaM jaM tumae rayaNattayamiNamo saMpAviyaM mahAbhAga ! / nahi punavihINANaM nihANalAbho jae hoi 236 // 13 // // 14 // // 15 // // 16 // // 17 // // 18 // Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tato yena mayA buddhamiyadbhAvArthasaMyutam / .. nRpaM tatparivAraM ca, so'haM bhotsye na saMzayaH // 1308 // bodhAvaSTambhato'thAha, sa puro brUhi mAtula ! / sa prAha vatsa ! rAjA'yaM, caturvadanabhUSitaH // 1309 // cAritradharmo vikhyAto'nantavIryo jagaddhitaH / samRddhaH kozadaNDAbhyAM, guNaratnamahodadhiH (yugmam) // 1310 // vaktrANi dAnaM zIlaM ca, tapaH zuddhaM ca bhAvanam / / asyaiSAM kIrtayAmyuccaiH, svarUpaM te, pRthak pRthak // 1311 // dApayatyabhayajJAnaM, dharmopaSTambhakaM tathA / dAnaM dAnAbhidhaM vaktraM, duSTaM dAnaM na jalpati // 1312 // aSTAdaza sahasrANi, zIlAGgAni prabhASate / zIlAsyena nRpo yAni, tAni bibhrati sAdhavaH // 1313 // ninidAnaM nirAbAdhaM, jJAnasaMvegagarbhitam / abhidhatte tapovaktraM, zamazarmakaraM tapaH // 1314 // bhAvyA bhavasya nAzArthamanityatvAdibhAvanAH / ityAha bhUpateH pUtamAnanaM zuddhabhAvanam // 1315 // mukhaizcaturbhirbhUpo'yaM, lokAnAM hitamAdizan / ebhiH saukhyAya sarveSAM, pIyUSaM kasya duHkhadam // 1316 // ardhAsane niviSTA'sya, dRzyate yA mRgekSaNA / bhAryeyaM viratirnAma, bhUpaterbhAgyazAlinaH // 1317 // dharmakarNAntavizrAntajJAnadarzanacakSuSaH / / nirIkSya rUpametasyA, na majjanti sudhAsu ke // 1318 // samAnaguNavIryeyaM, bhUbhujA'nena vrnninii| .. . hRdayAnandajananI, kalpavallIva kAmadA . // 1319 / / 240 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1320 // // 1321 // // 1322 // // 1323 // // 1324 // // 1325 // dRzyante paJca yasyaite, nRpA nikaTavartinaH / svAGgabhUtA vayasyAste, bhUpate ritejasaH AdyaH sAmAyikAkhyo'yaM, satAM pApamapohati / chedopasthApano hanti, dvitIyastadvizeSataH parihAravizuddhIyastRtIyastu mahIpatiH / munInAM darzayatyugraM, tapo'STAdazamAsikam turyaH sUkSmasaMparAyo, hanti sUkSmaM rajo'pyayam / paJcamazca yathAkhyAtaH, prANAzcAritrabhUpateH yazcaiSa mUlabhUpasya, nikaTe vatsa ! dRzyate / tamasya yatidharmAkhyaM, viddhi rAjyadharaM sutam munayo ye bahirdRSTAsteSAmeSo'tivallabhaH / / mAnuSairdazabhiryaizca, yukto'sau tAnyatho zRNu yoSidAdyA kSamA nAma, vallabhA zaminAM sadA / nirodhaM roSapoSasya, teSAmeSA dizatyaho. dvitIyaM mArdavaM nAma, DimbharUpamidaM viduH / guravo'pi guNairasya, vIryAd bibhrati namratAm tRtIyamArjavaM nAma, DimbharUpamidaM punaH / manaH karoti sAdhUnAM saralaM malavajitam caturthI muktatA yoSit, karoti zaminA manaH / nissaMgaM bahirantazca, zuddhasphaTikanirmalam tapoyoga iti khyAto, vizuddhaH paJcamo naraH / kSiNoti karma zaminAM, bAhyAbhyantarabhedabhAk yastvayaM dRzyate vatsa, SaSThaH zamavatAM priyaH / sa saptadazabhirbhedaiH, pUtaH saMyamabhUpatiH // 1326 // // 1327 // // 1328 // // 1329 // // 1330 // // 1331 // 241 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ussaggataraliyamaI kariti no kAraviti vaMdaNayaM / / pAsatthAIyANaM taM na jao kappamAIsu // 17 // kAraNajAe jAe pAsatthAINa vaMdaNaM kujjaa| aha no karei sAhU imaM tao hoi pacchittaM // 18 // bhaNiyaM suddhajaINaM eyaM je uNa havaMti pAsatthA / .. . eehi guNehi tato no hujjai tANimaM bhaNiuM . // 19 // suttatthaporisiM no kareI giNhei paraparIvAyaM / paDhai dhammakahAo paDilehai Neya thaMDille // 18 // vigaI AhArei niccaM kaDipaTTayaM ca bNdhei| . . gAmaM kulaM mamAyai parihavaI tahaya rAyaNie // 19 // loyagahaNammi pakkho sapakakkha parapakkhayANa omANaM / gaNabhee tattillo sayaNaM divasassa majjhammi // 20 // esaNasohiM Na kuNai aNegasAhUsu jeNa / pannarasa dosA havaMti, tamhA vavahAraNayaM saraMteNa re jIva ! // 21 // tae NiccaM kAyavvaM tattha tettiyaM tANa / jeNa niyadhammavuDDI jAyai Na hu padussaMti // 22 // pakkhapaDikkamaNakae vivayaMti kei Neya jANaMti / / NiyadhammadhaNaM amhe hAremo ubhayahA jeNa . // 23 // satthabhaNi pi jatto AyariaM puvvasUripavarehiM / no jujjai kAuM aNavatthA jeNa takkaraNe // 24 // jaM pi hu puvvasUrIhiM NicchiyaM taM pi dhammanirayANaM / .. ma hu NicchaiDaM jujjai chaumatthANaM viseseNaM // 25 // tamhA re jIva ! tumaM mannasu dhammatthamappaNo evN| taM kuNa jaM AyariyaM jaM satthe tassa saddahaNaM // 26 // 242 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 27 // // 28 // // 29 // // 24 // // 25 // // 26 // anne siddhaMtamahoyahissa gaMbhIrimaM ayANaMtA / vaMdaNatiyaM dAviti neya bujhaMti bhaNiyA vi jamhA paccakkANe kayammi ahige ya jaaysddddss| vaMdaNayaM dAUNaM taM kIrai Na uNa savvattha AloyaNe vi gAmA gayassa sAhussa vaMdaNaM bhaNiyaM / paccakkhANAloyaNadhaNimmi mujhaMti maMdamaI aigaruyamohavihuNiyasuhabohA kei dhammamagaNitA / kAriti NaMdimAI saDDhINaM saMjaIhito AreNa ajjarakkhiya iccAIvayaNao na taM juttaM / rAgaddosavimukko re jIva tahiM pi mA mujjha AgamarahassabajjhA kei asaNAI NivAreMti / . taM no kappai suvihiyajaINa jeNa sue bhaNiyaM je u dANaM pasaMsaMti vahamicchaMti pANiNaM / je u NaM paDisehanti vitticcheyaM kuNaMti te kappai puNa bhaNiuM je amhANaM Neya kappaI evaM / suvihiyajaINa paraloyamaggamuggaM pavannANaM jaM pi ya piMDavisohIkahaNaM saDDhANa desiyaM samae / taM pi ya gIyatthANaM kesiMcI Na uNa savvesi tattha vi tumaM majjhasu he jIva ! taha mANadharasu / jo purvasUrimaggo, so saggapasAhago amha vihavANusArao puNa saDDeNaM saMjayANa dAyavvaM / guNavirahiANamuciyaM saguNANa puNo subhattIe te ya guNA daMsaNAI, vijuyA vA saMjuyA vA savvesi / pujjA kappAisuM gaMthesu jeNimaM bhaNiyaM 243 // 27 // // 28 // // 29 // // 30 // // 31 // // 32 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ArAddhA vidhinA hyeSA, kuryAccittaM sthiraM nRNAm / avidyAjanitA bhAvAH, kSIyante'syAH prabhAvataH / // 1356 // yaH kudRSTyA'nvitaH prokto, mithyAdarzananAmakaH / viruddhaM ceSTitaM sarvaM, tato'sya pramadAjuSaH // 1357 // mahattamo mohabale, mithyAdarzananAmakaH / yathA cAritradharmasya, tathA'sau nRpaterbale // 1358 // kSayeNa pratipakSasya, prazamenobhayena vA / trirUpazca bhavatyeSa, svabhAvAdeva zaktimAn // 1359 // yadvA rUpatrayaM tasya, mantrI sadbodhanAmakaH / .. kurute'yaM hi jAnIte, bhavad bhUtaM ca bhAvi ca // 1360 // sUkSmavyavahitArtheSu, chanaM nAstyasya kiJcana / anantadravyaparyAyaM, prekSate'sau carAcaram' // 1361 // nItInAM pAradRzvA'sau, rAjyakAryavicintakaH / vatsalo naranAthasya, mahattamamanaHpriyaH bhaya mahattamamanaHpriyaH // 1362 // jJAnasaMvaraNasyAyaM, vipakSo mantripuGgavaH / / kSayopazamatastasya, kSayAd vobhayarUpabhAk // 1363 // iyaM cAvagatirnAma, bhAryA'syaiva samIpagA / prANAH svarUpaM sarvasvaM, zarIrAvyatirekiNI // 1364 // ete paJcAsya dRzyante, svAGgabhUtA vayasyakAH / Adyo'trAbhinibodho'yamindriyAnindriyArthavit // 1365 // yasyAdeze puraM sarvaM, dvitIyo'yaM sadAgamaH / sadbodho mantritAM nIto, rAjJA'sya mukhapATavAt // 1366 // tRtIyo'vadhinAmAyaM, nAnArUpaM nirIkSate / vaciddIrgha kvaciddhasvaM, kvacit stokaM kvacid bahu // 1367 // 244 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho'nyamanogrAhI, manaHparyAyanAmakaH / nirvANasArthavAho'yaM, paJcamaH kevalAbhidhaH / // 1368 // prakarSaH prAha sarvaM me, tvayA mAtula ! darzitam / natvadyApi sa saMtoSo, yaddidRkSA parA'sti me // 1369 // vimarzaH prAha saMtoSaH, saMyamasyAyamagragaH / bhRtyazcAritradharmasya, sandhivigrahakRtrayI // 1370 // niyuktastantrapAlatve, nipuNo mUlabhUbhujA / anena sparzanAdIni, jitvA nItAH zivaM janAH // 1371 // asyopari samAyAtA, mahAmohAdibhUbhujaH / yuddhyante ca sahAnena, jJAtvainaM mUlabhUbhujam // 1372 // cittavRttimahATavyAmeteSAmasya cAhavaH / jAyate kramikotsarpanmithojayaparAjayaH. // 1373 // mayA pradarzitastubhyameSa saMtoSatantrapaH / bhAryA'sya dRzyate ramyA, nAmneyaM niSpipAsatA // 1374 // lAbhAlAbhe sukhe duHkhe, samabhAvaM tanotyasau / viSayeSu ca sarveSu, nistRSNaM kurute janam // 1375 // ete cAritradharmasya, proktAH svAGgikabAndhavAH / ye tvete vedikAbhyarNe, dRzyante maNDapasthitAH // 1376 // zubhAzayAdayo'syaiva, te'saMkhyAtA: padAtayaH / kAryANi sundarANyasyAjJayA lokeSu kurvate // 1377 // vaNitaM sarvamAsthAnaM, tadidaM te samAsataH / pUrNotkaNTho'si yadi tad gacchAvo dvAri sAmpratam // 1378 // evamastviti tenokte, tAbhyAM nirgatya vIkSitam / caturaGgaM balaM zauryagAmbhIryAdirathoddhatam // 1379 // 245 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamhA vihisaddahaNaM sayA kuNaMto karesu karaNijja / amuNiyaparamatthANaM vayaNesuM jIva ! mA sajja .. // 64 // amalicheyagaMthA kei nisehanti siddhabalikaraNaM / ... taM pi na juttaM jamhA bhaNiyaM kappAicunnIsu // 65 // puvvuppannAu navA na huMti annAu chmmaasN| .. ... taM sitthaM jassa sihe dijjai pasaMmaMti tassa vAhIo . // 66 // ussaggavihaMDiyasuddhabohapasarA bhaNaMti evanne / pAsatthAisamIve suttAIyaM na ghettavvaM , // 67 // tamavi na cheyagaMthANusArivayaNaM jao jaiM dissa / bhaNiyaM nisIhagaMthe ussaggavavAyajalahimmi // 68 // saMviggamasaMvigge pacchAkaDasiddhaputtasArUvI / paDikkaMte abbhuTThie asaI annattha tattheva // 69 // tA siddhinayarasammaggapayaDaNe naannmnnipiivmmi| kuNasu payattaM re jIva ! maccharaM caiya savvattha // 70 // aigaruyamacchareNaM nivavasao kariya keI ceiharaM / vihiceiyaM ti pabhaNaMti mANio avihikaraNe vi / // 71 // dhammujjayANa no dei taM pi maNayaM pi mANasullAsaM / ' rAgaddosavihADaNapaDuo jamhA vihI bhaNio . // 72 // jattha puNa rAyarosANa pagariso tattha dhmmdhnnnaaso| 'vihi vihi' pabhaNaMtANa vi jaM sutte bhaNiyamevaM ti // 73 // jaM ajjiyaM samIpallaehiM tavaniyamabaMbhaguttIhi / mA hu tayaM kalahaMtA ulliMcaha sAgapattehiM // 74 // tavasuttaviNayapUyA na saMkiliTThassa huMti tANAya / khavagAgamaviNayarao kuMtaladevI udAharaNaM .. // 5 // 246 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 76 // mkhaa| tA jai kuNaMti kei tuha vayaNaM desu tesu uvaesaM / aha no kuNaMti re jIva ramasu no jattha rAgAi keNa vi guNeNa daMsaNapabhAvagaM picchiUNa AyariyaM / keI kasAyanaDiyA taM pi hIlaMti mUDhamaI // 77 // kappammi vi bhaNiyamiNaM sUrINAmAsAyagA ime bhaNiyA / je sayalajaNasamakkhaM bhaNaMti evaM ahammANI // 78 // iDDirasasAyagaruyA parovaesujjayA jaha maMkhA / attaTThaghosaNarayA ghositi dIyA va appANaM // 79 // annaM ca ettha doso loyaviruddhaM havijja iva vayaNaM / rIDhA jaNapujjANaM vayaNAu tA tumaM jIva // 80 // mA mA kuNasu avannaM sayA vi tesiM kasAyanaDio vi| . jeNa bhavapaMjarAo muccasi nissaMsayaM jhatti // 81 // titthayaravaMdaNijjaM saMgha pi khivei koi aibaalo| natthi saMgho eso bhaNio AsAyago kappe // 82 // akkosatajjaNAI saMghamahikkhivai sNghpddinniio| anne vi atthi saMghA siyAlaNaMtikkamAINaM . // 83 // ugghADaNAbhaeNaM suyakevaliNA vi manio saMgho / puvvANaM parivADI dehi bhaNaMto mahAsaiNA . // 84 // amhANaM ciya saMgho annANaM na uNa lkkhnnaabhaavaa| nevaM vottuM juttaM chaumatthANaM jao bhaNiyaM // 85 // paramarahassamisINaM sammattagaNipiDagabhatthasArANaM / pariNAmiyaM pamANaM nicchayamavalaMbamANANaM . // 86 // saMghassovari vayaNaM kiM pi mA bhaNasu jIva ! paDikuTuM / jai titthaMkaravayaNaM maNammi bhAveNa saMpattaM // 87 // .. 247 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsvatkAntibhirindragopapaTalaiH klRptAGgarAgeva bhUvyomAtraizca ghanAgamena vitataiH kastUrikApaGkilam // 1399 // tAdRzIM prAvRSaM prekSya, prakarSo mAtulaM jagau / gamyatAmadhunA tAtasannidhau mAtula ! drutam // 1400 // panthAnaH zItalIbhUtA, yato'mI gamanocitAH / bhISmagrISmAtapakRtA, gatA durgamatA pathAm // 1401 // vimarzaH prAha mA vAdIridaM yannAdhunocitam / / gamanaM te hi dhanyA ye, na varSAsu pravAsinaH // 1402 // varSAsu gacchato meghastaDiddaNDainiSedhati / skhalitvA patataH pAnthAn, hasanti kuTajAH sphuTam // 1403 // tatastiSThAdhunA'traiva, yatheyatsamayaM sthitaH / atra sthitasya te prajJApATavaM hi bhaviSyati // 1404 // evamastviti tenokte, sthitau prAvRSi tau tataH / tuSTau samAgatau gehe, dattAsthAne zubhodaye // 1405 // samIpasthe ca tasyaiva bhAryAyukte vicakSaNe / natiM vidhAya tau teSAM, niviSTau zuddhabhUtale // 1406 // AliliGga balAd buddhivimarza tatpatistathA / prakarSo'pi samAliGgaya, sarvairaGke nivezitaH // 1407 // AghrAya mUrdhni kuzalaM, pRSTaH sarvaiH samAtulaH / spaSTaM sarvaM yathAdRSTaM, teSAM kathayataH sma tau // 1408 // itazca madyamAMsAdyai rasanAM lAlayan jaDaH / tyaktvA lajjAM ca dharmaM ca, ghoraM pApamacIkarat // 1409 // anyadA lolatAvAkyAt, pItamadyo galanmati: / dhiyA mahA'jaM hanmIti, jaghAna pazupAlakam / // 1410 // 248 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajArakSamajabhrAntyA, hataM dRSTvA jaDo hRdi / dadhyau lolatayA grastastRpto mAMsaiH parairaham // 1411 // idaM tu mAnuSaM mAMsaM, maMyA jihvA na bhojitA / tadidAnI dadAmyasyai, svAdamasyApi vettviyam // 1412 // tataH saMskRtya tad dattaM, tena sA muditA'jani / khAdan lolatayA'nyAnyajanAn jAtaH sa rAkSasa: // 1413 // tato bandhuparityakto, bAlairapi ca ninditaH / jAtaH parAbhavasthAnaM, so'laka iva sarvataH // 1414 // jighAMsurmAnuSAn rAtrAvanyadA lolatA'nvitaH / praviveza gRhaM caura iva zUrakuTumbinaH // 1415 // suptaM tatsUnumAdAya, dRSTaH zUreNa nissaran / .. krodhAndhenAtha baddhvA'sau, nihato yAtanAzataiH // 1416 // vRttAntaM tamavetyApi prabhAte jaDabandhubhiH / . dUrIkRtAyazaHpUre, zUre krUraM na cintitam / // 1417 // vidannidaM jaDasyAtha, rasanAlAlane phalam / vicakSaNo virakto'sthAd yAvat tau samupAgatau // 1418 // mUlazuddhiM yathA dRSTAM, vimarze proktavatyatha / rasanAM tyaktukAmo'sau, babhASe pitaraM prati . // 1419 // tAta !. yA rasanA putrI, rAgakesarimantriNaH / jaDe dRSTavipokA tAM, tyaktumicchAmi sarvathA // 1420 // tataH zubhodayaH prAha, priyeyaM tava vizrutA / rasanA sarvathA tasmAnnAkAle tyAgamarhati // 1421 // tato mocyA krameNeyaM, sAdhvAcArabhRtA tvayA / vivekazikharasthena, nirvAhyA vidhinA'dhunA // 1422 // 249 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tato vicakSaNaH prAha, dUre tAta ! sa parvataH / kathaM syAd gamanaM tatra, kuTumbasahitasya me // 1423 // zubhodayo'bravIdenaM, vimarzaH pravarAJjanAt / ihaiva darzayatyadi, taccinteyaM tavAtra kA // 1424 // prakarSo'pyabravIt tAtavacane nAtra saMzayaH / mayA'nubhUtametasya, siddhAJjanavijRmbhitam // 1425 // yAvanna vimalAlokaM, prayuGkte'yaM varAJjanam / dUrasthAH pratibhAsante, tAvadadripurAdayaH / // 1426 // bhAnti zailAdayo'bhyaNe, datte tvasmin varAJjane / tato vicakSaNenokto, vimarzo dehi me'Jjanam // 1427 // dadau vicakSaNAyAtha, vimarzo'khilamaJjanam / tato vicakSaNo'drAkSIt, sarvaM tadupayogataH // 1428 // tato vicakSaNo yukto, narendranaravAhana ! / zubhodayena tAtena, tathA cArutayA'mbayA . // 1429 // zAlakena vimarzena, buddhyA ca priyabhAryayA / .. prakarSeNa ca putreNa, vane vadanakoTare // 1430 // sthitayA rasanApalyA, sarvathA sakuTumbakaH / tyaktvaikAM lolatAceTI, prApto guNadharAntikam (tribhivizeSakam) // 1431 // nItyA pravAjitastena, sAdhvAcAraM ca zikSitaH / sthApitaH svapade sUrivareNa rasanAjayI // 1432 // so'hameva mahArAja ! te cAmI munayo'naghAH / vivekAdristhitA evAnyavasthA api tattvataH // 1433 // ayaM vairAgyaheturme, pravrajyeyaM mmedRshii| bhAryAdoSAllalau dIkSAM, yo na tAM sarvathA jahau // 1434 // 2pa0 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1435 // mehataH // 1436 // // 1437 // // 1438 // // 1439 // // 1440 // tasya me kIdRzI dIkSA, jainaliGgaprabhAvataH / sakuTumbo'pyahaM pUjyo, bhavAmi bhuvi kevalam imAM vicakSaNAcAryacAcamAcamya pArthivaH / dadhyau svavRttakathanAnmohaH pUjyena me hataH aho bhagavato vAcAM, vinyAsaH ko'pyanuttaraH / aho vivekibhAvo'ho, sudRSTaparamArthatA jJAtatadvAkyagarbhArthaH, pArthivo'bhidadhe tataH / yAdRzaM tava saMpatraM, guNapUtaM kuTumbakam kuTumbapoSako. yAdRg gRhI tvaM jainaliGgabhAk / tAdRzaH puNyasaMbhArabhAjanaM nAparo bhuvi (yugmam) rasanA durjayA lokeM, yenAkiJcitkarI kRtA / lolatA nigRhItA ca, sa tvaM duSkarakArakaH anyeSAmapi vRttAnto, yeSAmIgajAyata / te dhanyAste mahAtmAno, vandyAste nAkinAmapi anyeSAM bhagavannIhak, saMpannaM zaminAM na vaa| sUrijaMgAvabhUdIdRga, vRttAntaH sarvasAdhuSu nRzArdUla ! tavApIdRga, vRttAntaH saMbhavatyayam / mAdRzairyat kRtaM taccet, karoSi praguNAzayaH zrutvedaM pArthivo dadhyau, samyag bhagavatoditam / / sa eva prabhutAmeti, dobhyA'mutsahate hi yaH Uce'tha galitAniSTapuNyapApANusaMcayaH / dIyatAmadhunA dIkSA, yogyatA yadi me bhavet sUriNoktaM mahArAja, cAru citte vinizcitam / yogyo'syalaM vilambena, bhave bhUribhayAkare 251 // 1441 // // 1442 // // 1443 // // 1444 // // 1445 // // 1446 // Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizamyedaM vaco dhyAtaM, rAjJA dIkSAM jighRkSuNA / sutaH ko mama yogyo'sti, rAjye kaM sthApayAmyaham // 1447 // athAgRhItasaMkete ! tenAhaM ripudAraNaH / visphAritadRzA dRSTo, niSaNNastatra nirdhanaH // 1448 // itazca kRzadeho'pi, manAk puNyodayo'sphurat / manmitraM tena tAtasya, mayi pratyAgataM manaH // 1449 // dadhyau bahiSkRto yo'bhUt, sa eSa ripudAraNaH / / jagAma zocyatAM hIdaM, na yuktaM sutabhartsanam // 1450 // enaM rAjye'bhiSicyAtha, dIkSAM gRhNAmi nirmalAm / tatazcAhUya tAtena, svotsaGge'haM nivezitaH // 1451 // pRSTazca sUristAtena, bhadanta ! bhavaMtAmayam / viditaH kulaje'pyasmin, kuto'narthoccayo'jani // 1452 // sUriNoktaM mahArAja, na doSo'sya tapasvinaH / zailarAjamRSAvAdAvasyAnarthasya kAraNam . // 1453 // tAtenoktaM kadaitAbhyAM, viyogo'sya bhaviSyati / sUrirAha gate bhUrikAle bhUpAddhitAzayAt // 1454 // mRdutAsatyate nAma, zubhe saMprApya kanyake / zailarAjamRSAvAdau, tyakSyatyayamasaMzayam (yugmam) // 1455 // cintayiSyati tenAnyaH, kazcidasya prayojanam / sAmprataM mohamutsRjya, svAbhISTaM bhUpa ! sAdhyatAm // 1456 // tato gurugirA jJAtvA, mAmazakyapratikriyam / svakAryasAdhanodyuktaH, prAjye rAjye'bhiSicya mAm // 1457 / / vicakSaNaguroH pArzve, niSkrAnto naravAhanaH / .. bahirdezeSu tenAmA, vyahArSIdadrigo'pi saH || 1458 // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1459 // // 1460 // // 1461 // // 1462 // // 1463 // // 1464 // zailarAjamRSAvAdI, pravRddhau rAjyasampadA / mamAtha tadvazAnItaM, jagat tRNatulAM mayA SiGgaiH saMstUyamAnasya, nindyamAnasya dhIdhanaiH / gatAni katicid varSANyevaM rAjyabhujo mama itazca mahasAM dhAma, ripugrAmahutAzanaH / cakravartyanayadhvAntatapanastapano'jani sa samagrabalopetaH, pRthvIdarzanakAmyayA / siddhArthanAmni nagare, bhramaMstatra samAyayau ahaM nayajJaivijJaptastato mantrimahattamaiH / AyAtastapanazcakrI, tad devaiSo'bhigamyatAm pUjyo'yaM sarvabhUpAnAM, pUrvajaistava pUjitaH / . tava pUjayituM yogyo, gRhAyAto viziSya tat zailarAjahatenAtha, mayA tAn pratibhASitam / . ko nAma tapano yasya, kurve pUjAmahaM jaDAH ! te prAhurdeva ! mA vAdIrimAM vAcamakurvatA / pUjAmasya tvayA chinaH, kulakramamahAtaruH rAjanItiH parityaktA, nItAH prakRtayaH kSayam / rAjyasaukhyalatA dagdhA, vayaM sarve'pakarNitAH / ityuktvA patitAH sarve, dakSAzcaraNayormama / / 'manAk zuSkaM tadA zailarAjIyaM me vilepanam kevalaM. saMjJayA bhadre, mRSAvAdasya pApmanaH / mayoktaM hRdi nedAnIM mamotsAhaH pravartate pratipattiM kurudhvaM tad, gatvA yUyaM yathocitAm / pazcAdahaM sameSyAmi, dattAsthAne ca cakriNi // 1465 // // 1466 // // 1467 // // 1468 // // 1469 // // 1470 // . 253 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapanAbhimukhaM jagmustato mantrimahattamAH / . santi cAsya carA naike, vicitrAH sarvatomukhAH . // 1471 // varNasvaratirodhAnaveSabhASAdivedinaH / tebhyo hyekena vijJAto, vRttAnto'yamatha sphuTam // 1472 // uktazca sArvabhaumAya, mantriNazca mahattamAH / athAgatAstasya cakruH pratipatti garIyasIm // 1473 // prAbhRtAni mArghANi, DhaukayAmAsurAdarAt / ripudAraNavArtA, ca pRSTA''sthAnasthacakriNA // 1474 // te procurdevapAdAnAM, prasAdAt kuzalItarAm / devapAdAn samAnetumAyAti ripudAraNaH // 1475 // tairathAbAyakA muktA, brUta nAyAmi sarvathA / zailarAjamRSAvAdavazenoktaM mayA tu tAn / // 1476 // AhvAyakoktamAkarNya, tat te mantrimahattamAH / jAtAH sodvegavailakSyAH, parasparaMmukhekSiNaH // 1477 // vijJAya tapanazcakrI, tadAkUtamado'vadat / dhIrA bhavata bho lokA, nAtra doSo'sti ko'pi vaH // 1478 // mocyastvavastunirbandho, na yogyo ripudAraNaH / rAjyasya zikSayAmyenaM, jJAtaduHzIlaceSTitam // 1479 // yuSmAdRzapadAtInAM, nAyako'yaM na zobhate / marAlAnAmiva dhvAGgo, dvipAnAmiva zUkaraH // 1480 // mayi sarvaizcyutasnehaistato mantrimahattamaiH / pramANaM devapAdAnAmAjJA na iti bhASitam // 1481 // cakrabhRnmAntrikaM prAha, tato yogezvarAbhidham / gatvA vinATanIyo'yaM, bahudhA kRtakarmabhuk // 1482 // 254 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1483 // // 1484 // // 1485 // // 1486 // // 1487 // // 1488 // yogezvarI madabhyarNamAyAto'tha bhaTAnvitaH / zailarAjamRSAvAdadhRSTaM mAM sa nirIkSata utprAsanaparaiH SiGgairveSTitaM mAM mukhe'tha saH / yogezvara(ro)yogacUrNamuSTyA nihatavAn bhRzam tatprabhAvAt kSaNenAbhUt, prakRterme viparyayaH / mahAgahvaragasyeva, jAtA hRdayazUnyatA tADito'haM tatastena, saMjAtaM me mahadbhayam / patitastatpade dIno, naSTaH puNyodayastadA zailarAjamRSAvAdau, tirobhUtau tataH kRtaH / tanmanuSyairyathA jAto, maSIpuNDrakacarcitaH kRtatAlAravaistaizca, rAsamadhye'vatAritaH / pravRttA nATyanto mAM, rAsaM dAtuM tritAlakam gADhapArNiprahArairmA, nighnanto rAsakuNDake / ninyuzcakrisabhAM rAsaM, dadAnAste tritAlakam. viziSya nATayAmAsudhuvakoccArapUrvakam / . pAdeSu pAtayanto mAM, sarveSAM, tatra te muhuH jAtaM prahasanaM bhUri, prAptuM yogyo'yamIdRzIm / dazAmiti pravRttazca, janavAdaH pade pade . tato'haM nATito bADhaM, prnnmntrntyjaanpi.| unmAdAdavazo jAtastapanena ca bhUbhujA rAjye me sthApito bhrAtA, kaniSThaH kulabhUSaNaH / gADhapASNiprahAraizcApatad raktaM mamodare jIrNaikabhavavedyA'tha, guTikA'nyA mamArpitA / bhavitavyatayA nItaH, saptamaM narakaM tataH ..... 255 // 1489 // // 1490 // // 1491 // // 1492 // // 1493 // // 1494 // Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 1495 // // 1496 // // 1497 // // 1498 // trayastriMzatsAgarAyustroTito vajrakaNTakaiH / / soDhaduHkhastato nItaH, paJcAkSapazupattanam saptApi pATakAnevaM, bhrAmito narakAvanau / tathA'haM vikalaikAkSanRgatiSvapyanantazaH sarvasthAneSu hInA'bhUjjAtirme ninditaM kulam / alAbhamUrkhatAdauHsthyatApaizcAhaM karthitaH anyadA bhavacakre'haM bhavitavyatayA kRtaH / manuSyo madhyamaguNastuSTA ceyaM mamopari / AvirbhAvya punaH puNyodayamitramiyaM jagau / gacchAyaputrayuktastva, vadhamAnapure'munA parivigalitAM dRSTvA prAcyAM guTI bhavavAsikAmiyamatha dadAvanyAM dhanyAzayA mama tAdRzaH / asukhajaladhi tIrkhA yasyAH sphuyadanubhAvataH, kuzalakalitA labhyA janmAntare suyaza:zriyaH iti samuditamAnAsUnatonmAdajihvAviSayaviSavipAkaM raudramuccainizamya / ya iha bhavati vijJastajjaye baddhayatnaH, .. srajamiha suyazaH zrIstasya badhnAti kaNThe // 1499 // // 1500 // // 1501 // Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrasandezamAlAviMzatibhAgamadhye . grathitAnAM granthAnAmakArAdikrama: a (aGkurbhAgA vijJeyAH) aTThArasahasazIlaMgAirahA (5) AtmAnuzAsanakulakam (7) adhyAtmakalpadrumaH (9) AtmAnuzAsanam (14) adhyAtmabinduH (18) AtmAnuzAstisaMjikA paJcaviMzatikA (14) adhyAtmasAraH (4) AtmAvabodhakulakam (7) adhyAtmopaniSat (4) AdhyAtmikamataparIkSA (5) anumAnamAtRkA (16) AbhANazatakam (6) anekAntavyavasthAprakaraNasya malaprazastI (4) ArAdhakavirAdhakacaturbhaDI (4) annAyauMchakulayaM (7) . ArAdhanA (14) anyayogavyavacchedadvAtriMzikA (16) ArAhaNA (14) anyoktizatakam (6) ArAhaNAkulayaM (7) antimA''rAdhanA (14) ArAhaNApaDAgA-1(14) appavisohikulayaM (7) ArAhaNApaDAgA-2 (14) . abhavyakulakam (7) ArAhaNApaNagaM (14) aSTakAni (3) ArAhaNApayaraNaM (14) .. A. AloyaNAkulayaM (7) AurapaccakkhANaM-1(15) ArSabhIyacaritamahAkAvyama (5) AurapaccakkhANaM-2 (15). . AkhyAnakamaNikozaH (8) indriyaparAjayazatakam (6) AcAropadezaH (11) IryApathikISaTtriMzikA (16) AtmatattvacintAbhAvanAcUlikA (9) IryApathikImithyAduSkRtakulakam (7) AtmanindASTakam (14) AtmaprabodhaH (17) utpAdAdisiddhiH (16) Atmabodhakulakam (7) utsUtrapadodghATanakulakam (7) Atmahitakulakam (7) upadezakalpavalliH (11) Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezakulakam-1 (7) upadezakulakam-2 (7) aMgulasattarI (13) upadezacintAmaNiH (10). ka upadezapadagranthaH (1) kathAkoSaH (12) upadezapradIpaH (12) kathAnakakozaH (12) upadezaratnakozaH (8) karpUraprakaraH (12) upadezaratnAkaraH (8) karmaprakRtiH (13) . upadeza( dharma )rasAyanarAsaH (8) karmavipAkakulakam (7) upadezarahasyam (4) . karmavipAkAkhyaH prathamaH prAcInakarmagranthaH (13) upadezazatakam (6) karmastavAkhyaH dvitIyaH prAcInakarmagranthaH (13) upadezasaptatikA (8) kammabattIsI (13) . upadezasaptatiH (11) kavikalpadrumaH (18) upadezasAraH (11) kastUrIprakaraH (12) . upadezAmRtAkulakam (7) kAyasthitistotram (13) upadhAnavidhiH-1 (10) kAlasaptatikA (13) upadhAnavidhiH-2 (10) . kAlasvarUpakulakam (7) uvaesacaukakulayaM-1 (7) kumAravihArazatakam (6) uvaesacaukku layaM-2 (7) kUpadRSTAntavizadIkaraNam (5) uvaesamAlA (8) kRSNarAjIvimAnavicAraH (13) kevalibhuktiprakaraNam (16) RSabhazatakam (6) RSimaNDalastavaH (12) kSamAkulakam (7) kSAntikulakam (7) ekaviMzatitriMzikAH (16) khulakabhavAvaliH (13) aindrastutayaH (5) kha. au khAmaNAkutvayaM (1)(7) auSTrikamatotsUtrodghATanakulakam (7) khAmaNAkulayaM (2)(7) Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNadharasArdhazatakam (6) gAGgeyabhaGgaprakaraNam-1 (15) gAGgeyabhaGgaprakaraNam-2 (15) guNasthAnakramArohaH (13) guNAnurAgakulakam (7) guruguNaSatriMzatSadvizikAkulakam (7) gurutattvapradIpaH (16) gurutattvavinizcayaH (5) gurudarzanaharSakulakam (7) guruvirahavilApaH (14) goDIpArzvastavanam (5) gautamakulakam (7) jinabimbapratiSThAvidhiH (10) jinazatakam-1 (6) jinazatakam-2 (6) jIvajoNibhAvaNAkulayaM (7) jIvadayAprakaraNaM (8) jIvasamAsaH (13) jIvAdigaNitasaMgrahagAthAH (18) jIvAnuzAsanam (14) jIvAnuzAstikulakam (7) jIvAbhigamasaMgrahaNI (15) jainatattvasAraH (16) jainasyAdvAdamuktAvalI (16) joisakaraMDagaM paiNNayaM (15) dhanagaNitasaMgrahagAthAH (18) jJAtAdharmakathopanayagAthAH (15) jJAnaprakAzakulakam (7) causaraNapainnayaM (15) - jJAnasAraH (4) caturgatijIvakSapaNakAni (14) / jJAnArNavaH (5) caturdazajIvasthAneSu jaghanyotkRSTapade (13) caraNakaraNamUlottaraguNa (18) / tattvataraGgiNI (16) cAritramanorathamAlA (8) . . tattvabodhataraGgiNI (12) cittazuddhiphalam (18) tattvAmRtam (9) , ceiyavaMdaNamahAbhAsaM (10) tapaHkulakam (7) caMdAvejjhayaM paiNNayaM (15) titthogAlipainnayaM (15) trizatatriSaSTipAkhaNDasvarUpastotram (15) jaghanyotkRSTapada ekakAlaM guNasthAnakeSu (13) triSaSTIyadezanAsaMgrahaH (11) jalpakalpalatA (16) . . da / jinapratimAstotram (1) . dazazrAvakakulakam (7) Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzananiyamAkulakam (7) dharmopadezaH (9) dAnakulakam (7) dharmopadezamAlA (8) dAnavidhiH (10) dhammArihaguNovaesakulayaM (7) dAnaTtriMzikA (9) dharmopadezakulakam (7) dAnAdiprakaraNam (12) dhammovaesakulayaM (7) dAnopadezamAlA (8) dhUrtAkhyAnam (3) dIvasAgarapannatti (15) dhUmAvalI (3) dRSTAntazatakam-1 (6). dhyAnadIpikA (18) dRSTAntazatakam-2 (6) devendranarakendraprakaraNam (13) dhyAnazatakam (6) dezanAzatakam (6) dehakulakam (7) nandIzvarastavaH (13) dehasthitistavaH (13) namaskArastavaH (18) daMsaNasuddhipayaraNaM (10) nayakarNikA (16) dvAtriMzadvAtriMzikAH (4) nayopadezaH (5) .. dvAdaza-kulakam (7) narabhavadiTuMtovaNayamAlA (12) dvAdazavratasvarUpam (10) . navakAraphalakulakam (7) dvAdazAGgIpadapramANakulakam (7). navatattvabhASyam (13) dha navatattvam (13) dhanuHpRSThabAhAsaMgrahagAthAH (18) navatattvasaMvedanam (13) dharmaparIkSA (5) navapadaprakaraNam (10) dharmabinduH (3) nAnAcittaprakaraNam (3). dharmaratnaprakaraNam (10) dharmaratnakaraNDakaH (11) nArIzIlarakSAkulakam (7) dharmavidhiH (8) nigodaSatriMzikA (15) dharmazikSA (9) nUtanAcAryAya hitazikSA (9) dharmasaMgrahaNiH (1) naMdaNarAyarisissa antimA''rAdhanA (14) dharmasaMgrahaH (11) nyAyakhaNDakhAdyA'paranAmA mahAvIrastavaH (5) dharmAcAryabahumAnakulakam (7) nyAyAvatAraH (16) dharmodyamakulakam (7) nyAyAvatArasUtravArtikam (16) Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prajJApanopAGgatRtIyapadasaMgrahaNI (15) pajjaMtArAhaNA (14) pratarapramANasaMgrahagAthAH (18) paMcavatthugaM (2) * pratimAzatakam (4) paJcanirgranthI (15) pratisamayajAgRtikulakam (7) paJcaliGgIprakaraNam (15) pratyAkhyAnasvarUpam (10) paJcasaGgrahaH (13) prabodhacintAmaNiH (9) paJcasaMyataprakaraNam (15) prabhAte jIvAnuzAsanam (14) paJcAzakAni (1) pramANanayatattvAlokAlaGkAraH (16) paTTAvalIvisuddhI (16) pramANaprakAzaH (16) paDilehaNAvicArakulakam (7) pramANamImAMsA (16) padArthasthApanAsaMgraha (17). pramAdaparihArakulakam (7) padmAnandazatakam (6) pravacanaparIkSA (16) paramajyoti:paJcaviMzatikA (5). pravacanasAroddhAraH (17) paramANukhaNDaSaTtriMzikA (15) pravrajyAvidhAnakulakam (7) paramAtmapaJcaviMzatikA (5) prazamaratiH (9) paramAnandapaJcaviMzatiH (9) praznadvAtriMzikA (16) paryantArAdhanAkulakam (7) praznazatakam (6) paryuSaNAdazazatakam (16) praznottararatnamAlA (12) pavvajjAvihANakulayaM (7). prAkRtasaMvegAmRtapaddhatiH (14) piNDavizuddhiH (10) . prAtaHkAlikajinastutiH (9) puNDarIkatIrthapatIstotram (5) puNyakulakam (7) bandhasvAmitvAkhyaH tRtIyaH prAcInakarmagranthaH (13) pudgalaparAvartastavanam (13) * bandhaSaTtriMzikA (15) pudgalaSaTtriMzikA (15) bandhahetuprakaraNam (13) puSpamAlA (8) bandhahetUdayabhaGgaprakaraNasamAptigate dve prakaraNe(5) pUjAvidhiH (11) bandhodayasattA (13) . posahavihI (10) bRhadvandanakabhASyam (10) . pauSadhaSaTviMzikA (16). Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavabhAvanA (8) yatizikSApaJcAzikA (8) bhAvakulakam (7) yAtrAstavaH (11) bhAvanAzatakam (6) yuktyanuzAsanam (16) bhAvaprakaraNam (13) yuktiprakAzaH (16) bhASArahasyam (5) yuktiprabodhaH (16) bhojanapUrvacintAgAthAH (8). yugapadbandhahetuprakaraNam (13) yogadRSTisamuccayaH (3). . maMgalakulayaM (7) . yogapradIpaH (12) maNDalaprakaraNam (18) . yogabinduH (3) madAdivipAkakulakam (7) yogazatakam (3) manuSyabhavadurlabhatA (9) yogazAstram (18) manonigrahabhAvanAkulakam (7). yogAnuSTAnakulakam (7) mahAsatIkulakam (7) yonistavaH (13) mArgaparizuddhiH (5) mArgaNAsu baMdhahetUdayatribhaGgI (13) ratnatrayakulakam (7) / micchAdukkaDavosiraNavihikulayaM (7). ratnasaJcayaH (17) mithyAtvakulakam (7) mithyAtvamathanakulakam (7) laghupravacanasAroddhAraH (17) mithyAtvavicArakulakam (7) / ladhvalpabahutvaprakaraNam (13) mithyAtvasthAnavivaraNakulakam (7) lokatattvanirNayaH (3) mukhavastrikAsthApanakulakam (7) lokanAlikAdvAtriMzikA (13) mUlazuddhiH (10) mRtyumahotsavaH (14) vAkyaprakAzaH (18) mokSopadezapaJcAzakam (9) vANArasyAM kRtaM zrIpArzvanAthajinastotram (5) vicArapaJcAzikA (13) yatidinakRtyam (11) vicArasaptatikA (17) yatidinacaryA (10) vicArasAraH (17) yatilakSaNasamuccayaH (4) vijayaprabhasUrikSAmaNakavijJaptiH (5) Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijayaprabhasUrisvAdhyAyaH (5) vijayollAsamahAkAvyam (5) zrAddhadinakRtyam (10) vidvadgoSThI (12) zrAddhavidhiH (10) vibhaktivicAraH (15) zrAvakadharmakRtyam (11) zrAvakadharmavidhiH (3) viratiphalakulakam (7) zrAvakaprajJaptiH (10) vividhatapodinAGkakulakam (7) zrAvakavratabhaGgaprakaraNam (18) vivekakulakam (7) zrIkAtantravibhramasUtram (18) vivekamaJjarI (8) zrImadgItA-tattvagItA (18) vizeSa-NavatiH (15) zrutAsvAdaH (8) viMzativizikAH (3) zrRGgAravairAgyataraGgiNI (12) viSayaviraktikulakam (7) vIrastavaH (15) .... SaTsthAnakam (13) vairAgyakalpalatA (19+20) ghaDazItinAmA caturthaH prAcInakarmagranthaH (13) vairAgyarasAyanam (8) SaDdarzanaparikramaH (16) vairAgyazatakam (6) .. SaDdarzanasamuccayaH-1 (2) vyavahArakulakam (7) SaDdarzanasamuccayaH-2 (16) . vyAkhyAnavidhizatakam (6) SadravyasaGgrahaH (13) SaDvidhAntimA''rAdhanA (14) SaSThizatakam (6) zaGkezvarapArzvajinastotram-1 (5) SoDazakaprakaraNam (3) zaGgezvarapArzvanAthastotram-2 (5) zazvarapArzvanAthastotram-3 (5) * saMgrahazatakam (6) zamInapArzvastotram (5) saMjJAkulakam (7) zAstravArtAsamuccayaH (3) saMjJAdhikAraH (18) zIlakulakam (7) saMbodhaprakaraNam (2) . zIlopadezamAlA (8) saMvijJasAdhuyogyaniyamakulakam (7) zokanivAraNakulakam (7) saMvegakulayaM (7) Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMvegadrumakandalI (9) sAmAnyaguNopadezakulakam (7) saMvegamaMjarIkulayaM (7) sAmyazatakam (6) saMvegaraMgamAlA (14) . sArAvalIpaiNNayaM (15) saMvegAmRtam (18) siddhadaNDikAstavaH (13) saGghasvarUpakulakam (7) siddhapaJcAzikA (13) sajjanacittavallabhaH (9) siddhaprAbhRtam (13) sandehadolAvalI (16) siddhasahastranAmakozaH (5) . sabhApaJcakaprakaraNam (18) siddhAntasAroddhAraH (18) saptatikAbhASyam (13.) mukSmArthavicArasAroddhAraH (15) samatAzataka (6) subhASitASTakAni (12) samavasaraNaprakaraNam (13) sumiNasittarI (8) samavasaraNastotram (13) sUktaratnAvalI-1 (12) samAdhizataka (6) sUktaratnAvalI-2 (12) samAdhizatakam (6) sUktimuktAvalI (12) samAdhisAmyadvAtriMzikA (4) sUkSmArthasaptati prakaraNam (18) sammatisUtram (16) sUtrakRtAGgAdyacaturadhyayanA'nukramagAthAH (15) sammattakulayaM-1.(7) stavaparijJA (10) sammattuppAyavihI kulakam (7) strInirvANaprakaraNam (16) samyaktvakulakam-2 (7) strIvAstavikatAprakaraNam (8) samyaktvakulakam-3 (7) samyaktvaparIkSA (16) syAdvAdakalikA (16) samyaktvasaptatiH (10) syAdvAdabhASA (16) samyaktvasvarUpakulakam (7) / syAdvAdamuktAvalI (16) sarvajJazatakam (6) sarvajJasiddhiH (2) hiMsAphalASTakam (3) sarvatIrthamaharSikulakam (7) hiovaesamAlA (8) sarvazrIjinasAdhAraNastavanam (2) higulaprakaraNam (12) . sArdhamikavAtsalyakulakam (7) hRdayapradIpaSatriMzikA (9) sAmAcArI (4) Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstrAsadezamAlA / / 000 so 1 pU. A. zrIharibhadrasUrIzvarANAM kRtaya:-1 2 pU. A. zrIharibhadrasUrIzvarANAM kRtayaH-2 pU. A. zrIharibhadrasUrIzvarANAM kRtaya: -3 pU. upA.zrIyazovijayagaNivarANAM kRtayaH-1 pU.upA.zrIyazovijayagaNivarANAM kRtayaH-2 zatakasaMdoha: kulayasaMggaho bhAvaNAsatthaNiaro 9 bhAvanAzAstranikaraH 10 AyArasatthaNiaro AcArazAstranikaraH 12 kAvyopadeza-jJAtopadezagranthanikarI 13 prArambhikANi kArmagranthikANi lokaprakAzIyAni ca prakaraNAni 14 antimArAdhanAgranthAH 99 AgamikAni prakaraNAni tathA prakIrNakAni 16 dArzanika-carcA granthanikarI: 17 vividhaviSayasaMkalanAgranthAH 18 dhyAnayoga-gaNita-vyAkaraNazAstranikarA: 19 vairAgya kalpalatA-1 20 vairAgya kalpalatA-2 11