Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA - granthAGka: 158 zrI mahAvIrajinendrAya namaH zrImaNibuddhyANaM daharSakarpUrAmRtasUribhyo namaH sarirandara zrIsomasundarasUrIzvara - vineya - vidvanmaNi - mahopAdhyAya zrIjinamaNDana-gaNivarendra - viracitaH 200000000 00000000 0000 00000000 kumArapAla - prabandha : 0000000000000000000000000-0008 sampAdakaH saMzodhakazva: tapomUrti pUjyAcAryadevazrIvijayakarpUra sUrIzvara - paTTadhara - hAlAradezoddhAraka pUjyAcAryadevazrIvijayAmRtasUrIzvara - paTTadharaH pUjyAcAryadevazrIvijaya jinendrasUrIzvaraH pUjyAcArya zrIvijayajinendrasUrivarasadupadezena zrIzAhupurI - kolhApurastha - zrIzvetAmbaramUrtipUjaka jaina saMgha pradattasahAyena prakAzayitrI : - zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA : lAkhAvAvala - zAMtipurI (saurASTra)
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzikA-zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA / lAkhAbAvala-zAMtipurI (hAlAra) gujarAta mArapAlA vIra saM. 2513 vi. saM. 2043 sane 1986 prathamAvRttiH 750 pratayaH prabandhaH // 2 // / ' AbhAra dona // P : vizAla jaina zrutasAhitya aprApya thatuM jAya che navaM chapAtuM nathI chApela alabhya jIrNaprAya banatuM jAya, che. te IR mATe amArI saMsthAe prAcIna sAhitya prakAzana yojanA dvArA A sAhitya prakAzita karavAna cAlu kayu che ane khUba ja sAro sahayoga prApta thato jAya che. A sAhitya sahakAra ApanAra taraphathI pragaTa karIne bheTa tarIke zrI saMgho / EX tathA pUjya munirAjo Adine vitaraNa karavAmAM Ave che. A yojanAmAM kolhApura-zAhupurInA zrI saMghe Apela udAra sahAyathI A kumArapAla prabaMdha pragaTa karavAmAM Ave che te panna mATe A zrI saMghano AbhAra mAnIe chIe. temanA taraphathI A pUrve dharmabuddhi maMtrI rAsa paNa pragaTa karavAmAM Avyo che. 19 A rIte bhAvika saMgho ane bhAviko sahakAra ApatA rahe to ghaNuM prAcIna sAhitya pragaTa karI zakAya. tA. 1-12-86 li. mahetA maganalAla catrabhuja zAka mArakeTa sAme, jAmanagara (gujarAta) vyavasthApaka-zrI harSapuSpAmRta jaina granthamAlA mudraka-sureza ke. zeTha. sureza prinTarI-baDhavANa zahera // 2 // ETTIXXX
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 311 prastAvanA jaina zAsana e samyag darzana jJAna cAritra rUpa che. yathArthanI zraddhA e mukhya lakSaNa che. te yathArtha jANavuM te bIjuM lakSaNa che ane yathArtha - vartana karavuM te trIjuM lakSaNa che. A samyag ratnatrayInA AlaMbano vinA koI caDI zaktuM nathI tarI zaktuM nathI. e AlaMbana pakaDIne caDanArA ane taranArA zrI paramArhat kumArapAla mahArAjAnA caritrane aneka rIte vaNI leto grantha kumArapAla prabaMdha che. jenA vacanathI dharmanI prApti mATenI yogyatA, prAptinuM lakSaNa, prApti thaI hoya tenI javAbadArI ane chevaTa sudhI dharmamAM sthira rahevAnI khUmArI vigere aneka rahasyo A caritramAM jovA male che. kalikAla sarvajJa pUjya AcArya bhagavaMta zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI dharmazAsana pratyenI avihala zraddhA ane zAsananI prabhAvanA rakSA vi. mahAna guNonA paripAka rUpe zrI kumArapAla rAjAnuM Arhat tarIkenuM sarjana anubhavAya che. 4 am A kumArapAla caritranA racayitA zrI vIrapaTTaparaMparAdhAraka pUjyAAcAryadevazrI somasundarasUrIzvarajI ma. nA ziSyaratna mahopAdhyAya zrI jinamaNDana gaNivara che. A temaNe A kumArapAla prabaMdha grantha vi. saM. 1492 mAM banAvyo che. temaNe 1499 mAM zrAddhaguNa vivaraNa ane dharmaparIkSA grantha banAvyA che. govIMda zrAvake tAraMgAmAM navInaviMba ArAsaNanA pattharamAM ghaDAvI pratiSThA karAve te samaye jinamaMDana munine mahopAdhyAya pada apAyuM hatuM zrI somasuMdarasUri ma. ne bahoLo ziSya samudAya hato mAM // 3 //
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla ||4|| vizAlarAja, udayAnaMda, lakSmIsAgara, zubhasthAna, somadeva, somajaya vi. AcAryoM tathA jinamaMDaNa, cAritraratna, satyazekhara, hemahaMsa, puNyarAja, vivekasAgara vi. paMDito tathA aneka vidvAna munio mukhya hatA. zrI hemacandrasUrIzvarajI ma. tathA kumArapAla mahArAjAnA jIvanane AvarI letA aneka grantho che. temAM dvAzraya kumArapAla caritra, kumArapAla prabodha kumArapAla prabaMdha mukhya che. vidvAnaunA kAraNe Thera Thera bIjA prabaMdha AdimAM paNa kumArapAla mahArAjA jIvananA prasaMgo romAMcaka rIte AlekhAelA che. A prabaMdha aneka rIte dharmanI bhAvanA sthiratA prabhAvanA AdimAM preraka che. sau zrotA ane vaktA teno puro lAbha le eja zubha abhilASA. 2043 poSa suda-2 guruvAra tA. 1-1-87 lAkhAbAvala - zAMtipurI (jAmanagara ) phra li0 jinendrasUri prabandha: pAya
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla ra prabandhaH // 5 // pRSThaM 19 paMktiH 2 216 23 10 azuddha kAMmAthinAM niSAdyAyAM yasyAMhipIThe jine bhatre bhUrtinAM pustakatadA 0baMThara0 // zuddhipatrakam // . zuddham pRSThaM paMktiH kAmAthinA 104 , 11 niSadyAyAM 118 11 yasyAMhipIThe 122 13 bhejane 129 13 136 11 mUrtInA 150 11 pustakastadA 0baThara0 160 11 162 171 kriyante 174 vaniSTaM dharmAtpA sApto'thavA nAmUnno cetyuke padArthana vismRsya bhatra zuddham vinaSTaM dharmAtmA prApto'thavA nAbhUnno cetyukte padArthAn vimRsya eyAi vaktre na jIyAt baddhvA eyA neneve nemeba 0vaktrena jItAt baddhvAdA 115 // 12 krIyante
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSThaM paMktiH azaddha zaddhama pRSTha paMktiH azuddha ThAmA // 6 // 178 12 sukhaiSadhe 13 - dadasvA 0vadanta narazeSa0 9 saGka0 sukhauSadhe dadasvAnnaM 0vadratna0 - nizzeSa saGgha 2047 samavAsASIMdde vo 206 . 3 mAlI dAvA 208 3 . zatrujjaya0 / 228 12 / puSTvA samavAsArSI devo mAlo datvA zatruJjaya0 pRTvA 199 KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX / / 6 / /
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham / / hAlAradezoddhAraka pUjyAcAryadeva zrImad vijayAmRtasUrIzvarebhyo namaH / pUjya mahopAdhyAyazrIjinamaNDanagaNivarakRtaH kumArapAlaprabandhaH / OM namaH zrImahAvIrajinendrAya parAtmane / parabrahmasvarUpAya jagadAnandadAyine / / 1 // sArvAH sarve'pi kurvantu karasthAH sukhasaMpadaH / svanAmasthApanAdravyabhAvaiH pAvitaviSTapAH / / 2 / / jIyAtsa zrIguruH sUryaH sadA'bhyudayabhAsuraH / yasya vAcaH prabhAH zazvadvizvabhAsanalAlasAH // 3 // sumanaHsumanobhaGgI saMgItaguNavaibhavA / sarasvatI jaganmAtA punIyAnme sarasvatIm / / 4 / / bhUvAsavA babhUvAMso bhUyAMso'pi prabhAvakAH / zrAvakAH bheNikAdyAH zrIjinAjJApAlakAH param // 5 // jagadatyatAmArikArakatvAdikagaMNaiH / kumArakSamApateH ko'pi tulAM prApa na bhUpatiH / / 6 // yugmam / / . ukta ca-- "AjJAvatiSu maNDaleSu vipuleSvaSTAdazasvAdarA-dabdAnyeva caturdaza prasUmarI mAri nivAyojasA / EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIrtistambhanimAMzcaturdazazatIsaMkhyAn vihArAMstathA, kRtvA nirmitavAn kumAranRpatirjeno nijainovyayam" // 1 // prbndhH| kumArapAla tathA-- // 2 // "samucchindan mAri samitinipuNaH prAstakunayaH, kSamApAlaH zreyAnahitaviSayagrAmavijayI / vihArabhUbhUSAmakRta kRtabahvarthanicaya-zciraM hemAcAryaprabhuratha kumAro narapatiH // 1 // ". tatazcaulukyavaMzaikamauktikasya mahaujasaH / zrIhemacandrasUrIndrapadapadmopasevinaH / / 7 / / jinakalparasAvezollAsalAsitacetasaH / kRpaikaprANanAthasya parAhataziromaNeH / / 8 // rAjJaH kumArapAlasya svarasajJApupUSayA / saMbandhayojanApUrvaM prabandhaM vacmi kiMcana / / 9 / tribhivizeSakama / / tatra vaMzAH SaTtriMzat 36, evam--ikSvAkuvaMza 1 sUryavaMza 2 soma 3 yAdava 4 paramAra 5 cAhamAna 6 caulukya 7chindaka 8 silAra 9 saindhava 10 cApotkaTa 11 pratIhAra 12 canduka 13 rATa 14 kUrpaTa 15 zaka 16 krtt| F17 pAla 18 karaMka 19 vAula 20 candela 21 uhillaputra 22 paulika 23 maurika 24 maMkuyANaka 25 dhAnya pAlaka 26 rAjapAlaka 27 amaGga 28 nikumbha 29 dadhilakSa 30 turudaliyaka 31 hUNa 32 hariyaDa 33 naTa .34 mASa 35 poSara 36 nAmAnaH / teSu caulukyavaMze SatrizallakSagrAmAbhirAme kanyakubjadeze kalyANakaTakapure zrIbhUyaDarAjA rAjyaM karoti / tena rAjJA svaputryA mahaNalladevyA gUrjaradharitrI kaJcakapade dattA / itazca gUrjaratrakadeze vaDhiyAradeze paJcAsaraprAme bahiSpradeze zrIzolasUrayaH zakunAvalokanArthaM prAptAH / vanagahanamadhye vRkSazAkhAnibaddhojholika 4 // 2 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 3 // bAlakamekaM dRSTvA samIpasthAM tanmAtaramUcuH / bhadre ! kA'si tvam ? / tayoktam, ahaM rAjapatnI kanyakubjIyazrIbhUyaDarAjabhayena cApotkaTakulakamalabandhorasya putrasya gopanArthamatra sthitA'smi / tataH zrIsUribhiraparAle'pi tadRkSacchAyAmanamitAmAlokya ko'pyayaM mahAnarezvaro bhAvIti. tatsvarUpaM zrAddhAnAmAvedya pracchannamAnAyya tasya rakSA kAritA / sa ca bAlakaH zrIgurudattavanarAjanAmA'STavArSiko rAjaci hraH krIDannaparabAlakAsa hyatejAH samabhUt / yataH-- poUNa pANiyaM sara-varaMmi piTTi na diti sihiDibhA / hohI jANa kalAvo, payai cia sAhae tANa // 1 // tataH zrAddharmAtuH samarpitaH san sa cauramAtulena saha dhATyAdau paribhramannanyadA kAkaragrAme dhanigRhe khAtraM datvA praviSTo dadhibhANDe kare patite bhukto'hamati sarvaM hitvA gataH / prAtastatputryA zrIdevyA gorase hastAGgulicihnAni ghRtabhRtAni dRSTvA ko'pyayaM mahApuruSo bhAgyavAniti taM bAndhavatvena pratipadya taM havA bhokSyAmIti kRtapratijJayA tatsvarUpamAkarNya rAtrau samAgato vanarAjo guptavRttyA bhojanavastrAdinA satkRto mama rAjyAbhiSekakAle tvayaiva bhaginyA tilakaH kAryaH, iti pratijJAya gataH / anyadA vanarAjena kvApi vane jAmbAko vaNig ruddhaH zarapaJcakamadhyAt zaradvayaM bhUmau muJcan pRSTaH kAraNaM prAha, yUyaM trayo janAH zarAstu paJca tena dvAbhyAmadhikAbhyAM ki prayojanamiti prokta ko'pyayaM sattvazAlIzvaraH pumAn mama rAjyakAle mahAmAtyo bhAvIti mukto jAmbAkaH kRtapraNAmaH kimapi zambalAdikaM datvA gataH / ekadA gUrjaratrApaJcakulaM SaNmAsairugrAhitasurASTramaNDalaM caturvizati 24 lakSahaimanANakAn catuHzata 400 jAtyaturaGgamAn lAtvA / vyAghuTayamAnaM pathi vanarAjena hatvA sarvaM jagRhe / tato varSa yAvat kAluMbhAravane sthiti kRtvA kanyakubjarAjyasthitirutthA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAlA pitAH / tato navInapuranivezAya bhUmi vilokayatA vanarAjenANahilo nAma gopaH prAptaH, tena yatra zazakena zvA traasitst||4|| sthAnaM darzitam / tatastannAmnA'NahilapuraM pattanaM saMkalavAstuvidyAvicArapuraHsaraprAkArapratolIparikhAprAsAdavihAraharmyahastizAlAturaGgamazAlAbhANDAgArakoSThAgArAyudhazAlArAjasabhA'laMkArasabhAsnAnagRhabhUmigRhadharmazAlAdAnazAlAsatrAgArapAnIyazAlAnATyagRhakrIDanagRhazAntigahazalyazAlAcandrazAlAdibhirvizAlaM sthApitama / tataH paJcAzadvarSavayaso vanarAjasya rAjyAbhiSekaH zrIpattane saMmvat 802 varSe zrIzIlaguNasUribhija'namantra rAjyasthApanA kRtA / tadA purA pratipannabhaginyA tilakazcakre, tasyA mahAprasAdaH / jAmbAkaH sarvarAjakAryakSamo mahAmAtyaH samabhUt / zrIgurUpadezena rAjA vanarAjaH puNyavAn kRtajJaH paJcAsaragrAme zrIpArzvanAthapratimAlaGkRtaM nijArAdhakamUrtiyutaM prAsAdamacIkarat / - gUrjarANAmidaM rAjyaM vanarAjAtprabhRtyapi / sthApitaM jainamantraistu tadveSI nava nandati // 1 // iti loke prasiddhirabhUt / tataH SaSTi 60 varSa vanarAjarAjyam 1, paJcatriMzadvarSa 35 tatputrayogarAjarAjyam 2, paJcavizativarSa 25 kSemarAjarAjyam 3, ekonatriMzadvarSa 29 bhUyaDarAjarAjyam 4, paJcaviMzativarSa 25 vairasiMharAjyam 5, paJcadazavarSa 15 ratnAdityarAjyam 6, saptavarSa 7 sAmantasiMharAjyam 7, evaM cApotkaTakule sapta rAjAno'bhUvan / evaM varSANi 196 / tato dauhitrasantAne caulukyakule rAjyaM gatam / kathaM gatam ? tathA cAha-kanyakubjIyacaulukyazrIbhUyaDarAjasya sutaH karNAdityaH, tatputrazcandrAdityaH, tatsutaH somAdityaH, tatputro bhuvanAdityaH, tasya rAja-bIja-daNDakanAmAnastrayaH putrAH / teSu prathamo rAjakumAraH // 4 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 // dIsai vivahacariyaM, jANijjai suyaNadujjaNaviseso / appANaM ca kalijjai, hiDijjai teNa puhavIe // 1 // iti vicArya dezAntareSu paribhraman devapattane somanAthayAtrAM kRtavAn / tatra ca svapne tvayA gatvA pattane sAmantasiMhaA bhaginIlIlAdevIpANigrahaH kAryaH, iti somanAthavacasA zrIpattane samAyAtaH / sAmantasiMhanRpaM vAhakelI kurvantaM dRSTvA'zva ghAte rAjJA datteM rAjakumAro'navasaradattena kazAghAtena pIDito hAheti zabdamakarot / rAjJA kAraNaM pRSTo'vadat, deva ! azve kRtazobhanagatau kazAghAto mama marmAbhighAtaH saMjAtaH / tato rAjJA tasyApito'zvaH / tena cAzvazikSAkuzalena darzitaM. vAhakelIkautukam / jAtastayoH sadRzo yogaH / yataH azvaH zastraM zAstraM, vANI vINA narazca nArI ca / puruSavizeSaM prAptAH, bhavantyayogyAzca yogyAzca // 1 // tataH sAmantasiMhena nRpeNAcArAdibhirmahatkulamAkalayya-- abhaNaMtANa vi najjai, mAhappaM supurisANa carieNaM / kiM bullaMti maNIo, jAu sahassehi dhippaMti // 1 // iti saMcintya rAjakumArasya mahatAgraheNa lIlAdevInAmnI svabhaginI dade / anyadA kAlAntare sA''panna sattvA jaataa| tasyA akANDamaraNe sacivairudaraM vidArya karSitamapatyam / mUlanakSatre jAtatvAnmUlarAjo'yamiti nAma kRtam / loke'yonisaMbhavatvena ca camatkArakArI / tajjanmato rAjyAdivRddhi dRSTvA madamattena sAmantasiMhena sa rAjye'bhiSicyate, gatamadena cotthApyate / tadAdicApotkaTAnAM dAnamupahAsAya jAtaM loke / 'yaduta cAuDAnIdAti' / ekadA madamattena sthApito. rAjye mUlarAjaH / tena ca vikalo'yaM mAtulaH, iti vinAzito gRhItaM svayameva rAjyam / 998 varSe jAtorAjyAbhiSekaH / KXXXXXXXXXXXX XXXXX
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla | 6 || ********** sa cAtulabalaparAkramaH pratApAkrAntasakalasImAlabhUpAla: svabalena lASAkaM nRpaM jitavAn / tatsvarUpaM yathA paraMmAravaMze kIrtirAjasutA kAmalatA / zaizave sakhIbhiH saha ramamANA'ndhakAre prAsAdastambhAntaritaM phUlahaDAbhiSaM pazupAlaM vRttvA (tA) / tataH katipayairvarSeH pradhAnavarebhyo dIyamAnA prativratA vratapAlanAya tamevopayeme / tayoH putro lASAkaH / sa ca kacchAdhipaH sarvato'pyajeyaH / ekAdazakRtvastrAsitamUlarAjasainyaH / ekadA kapilakoTe sthito mUlarAjena ruddha dvandvayuddha kurvANastasyAjeyatAM dinatrayeNa vimRzya turye dine nijakuladaivatamanusmRtya tato'vatIrNadaivatakalayA lApAko nijaghne / tasyAjau bhUpatisya vAtacalite zmazruNi padaM spRzan mUlarAjastajjananyA pativratAtIvravrataniSThayA lUtArogeNa bhavadvaMzyA vinazyantu iti zaptaH / mUlarAjaH paJcapaJcAzadvarSANi rAjyaM kRtvA ekadA sAndhyanIrAjanAntaraM tAmbUle kRmi"darzanAdgajAdidAnaM datvA saMnyAsapUrvaM dakSiNacaraNAGguSThe vahnimocanaM kRtvA'STAdazapraharaiH paralokamagAt / tato varSatrayodazaM 13 cAmuNDarAjarAjyam / SaNmAsAn 6 vallabharAjarAjyam / ekAdaza varSANi 11 SaNmAsAn 6 durlabharAjarAjyam / sa svaputraM zrI bhImaM rAjye nyasya svayaM vairAgyavAn tIrthayAtrAM kurvan mAlavake gataH / zrImuJjana chatrAdikaM muzva yuddha vA kuru, ityukto dharmAntarAyaM matvA prazamavAn kArpaTikaveSeNa yAtrAM kRtvA paralokamasAdhayat / tatsvarUpaM bhImena jJAtam / tataH prabhRti rAjadvayavirodhaH / bhImasya vRddhA rAjJI bakuladevI tasyAH putraH kSemarAjaH, dvitIyA udayamatI tasyAH sutaH karNadevaH / tau parasparaM prItibhAjau yathA rAmalakSmaNau / anyadA karNamAtrA toSitena bhImena ghorapi karNasya rAjyaM pratipannam / dvicatvAriMzadvarSANi rAjyaM kRtvA bhIme divaM gate sati- prabandhaH // 6 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11011 -saundaryavaryagAmbhIrya - prajJAbuddhiguNottame / rAjakSame kSemarAje karNo, rAjyaM na vAJchati // 1 // rAma iva kSemarAjaH smRtvA bhASAM pitustataH / karNaM mahoparodhena svayaM rAjye nyavIvizat // 2 // atha bhogI karNa:, iti loke khyAtasya tasyaikA rAjJI mayaNalladevI, tasyA evaM svarUpam / yathA - karNATadeza. jayakezI rAjA, tasya sutA mayaNalladevI kurUpA / sA cAnyadA pituH pArzvasthA sadasi somezvarayAtrikaiH somanAthayAtrAsvarUpe kathyamAne pUrvabhavamasmArSIt / yadahaM pUrvabhave brAhmaNI dvAdazamAsopavAsAn kRtvA pratyekaM dvAdazavastUni tadudyAne datvA somanAthayAtrAkRte vrajantI bAhuloDanagaraM prAptA / tatra tatkaraM dAtumakSamA'grato gantumalabhamAnA cAhamAgAmibhave'sya karasya mocayitrI bhUyAsamiti kRtanidAnA vipadya rAjJaH sutA jAtA / tadanu jAtismaraNavatI bAhuloDakaramocanAya gUrjarezvaraM zrIkarNaM varaM kAmayamAnA pituH svarUpaM niveditavatI / jayakezirAjJA zrIkarNAya dattA / sa ca tasyAH kurUpatAM nizamya tasyAM mandAdaro'bhUt / janakenApi etajjJAtvA svasutAyAstasminneva nirbandhaparatAM ca vijJAya tAmeva svayaMvarAmeka koTisvarNadvisahasrajAtyaturaGgamabahupradhAnAdiprauDhasAmagryA pattane prAhiNojjayakezinRpaH / atha guptavRttyA zrIkarNastasyAstAdRkkurUpatAM svayaM vibhAvya tatpariNayane nirAdaro'jani / tatastayA sAkSAdikanyAbhiriva mUrtimatIbhiraSTAbhiH sakhIbhiH saha nRpataye svahatyApradAnAya rAjadvArAgre'gni pravezamahaH prArabdhaH / atha zrIkarNamAtrA zrIudayamatIrAiyA tAsAM vipadaM draSTumakSamayA tAbhiH saha prANatyAgasaMkalpazrcakre / yataH- svApadi tathA mahAnto na yAnti khedaM yathA parApatsu / acalA nijopahatiSu prakampate bhUH paravyasane // 1 // ****** // 7 //
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH kusArapAla iti mAtuH kadAgrahAdevAnicchunApi zrIkarNena sA pariNinye / mahAjanakRtamAtulakaraNIyA pariNIya parityaktA / / 8 / / dRgmAtreNApi na saMbhAvayati / anyadA gItagAyanamAtaGgayAH sarUpAyA rAjJo'bhilASe sati 'mAtaGgIrUpaM kArayitvA saiva mayaNalladevyamAtyaiH zrImaJjAlAdibhiH sadRzavayorUpaveSayuktA preSitA / tataH pazcAttApesadbhAve prokte rAjA hRSTaH / tatkukSisaMbhavo jayasiMhadevaH putro jAtaH / sa trivArSikaH san rAjasiMhAsanaM svayamalaMcakre / rAjJA pRSTanaimittikairmahAKA muhUrtamadhuneti kathite jayasiMhadevasya rAjyAbhiSekaH kRtaH / / pAlayatyanyadA rAjyaM jayasiMhe narezvare / cacAla devayAtrAyAM karNaH karNa ivAparaH / / 1 / / zrIdevapattanAdayaMga gavyUtaiH . saptabhiH sthitaH / prAsAdaM somanAthasya dRSTvA'bhigrahamagrahIt / / 2 / / yathA pApakSayaM hAraM candrAdityAkhyakuNDale / zrItilakamaGgadaM ca paridhAya samAhitaH // 3 // yadA somezvaraM devaM pUjayiSyAmi bhaktitaH / bhokSye tadA'zanaM pAnaM tAmbalamapi nAnyathA / / 4 / / snAtvA prabhAse zrIkarNo yadAjyAcata bhUSaNama / kozAdhyakSastadA smAha nAdiSTaM svAmibhistataH / / 5 / / KA AbharaNaM pattane'sthAdviSaNNazca tato nRpaH / tadA madatapAlAkhyo maNDalIko'bravIditi // 6 // mA viSIda mahArAja! mantrasiddhidharA yataH / mayA santi sahAnItAH zrIdhanezvarasUrayaH / / 7 / / tato'bhyarthanayA rAjJastairaNahillapattanAt / AkR"STimantreNAkRSyAbharaNaM tatsamarpitam / / 8 // saMpUrNAbhigraho rAjA prAha sUrivaraM prati / yuSmAbhirjIvitaM dattaM mamAbhigrahapUraNAt / / 9 / / gRhANa tadidaM rAjyamityuktaH sUrirabrIt / rakSa jIvavadhaM rAjan ! navarAtradvaye'pi hi // 10 // tatheti kRtvA saMsAdhya surASTrAmaNDalaM nRpaH / cakAra vAmanasthalyAM sajjanaM daNDanAyakam / / 11 / / tato madanapAlena vijJaptaH karNa R // 8 // XXXXX
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA XXXXXXXXXXXXXXXXSIXXXX bhUpatiH / sArdhaM dhanezvarAcAryairArUDho ravatAcalam // 12 // zrInemibhavana jIrNa vIkSya kASThamayaM tataH / sajjano guruNA''diSTo jIrNoddhArakRte kRtI // 13 // sajjano'pi svagurubhiH zrIbhadrezvarasUribhiH / caturvidhena saGghana sAddha rAjAnamanvagAt / / 14 / / yataH-- jiNabhavaNAI je u-ddharaMti bhattIe saDiapaDiAiM / te uddharaMti appaM, bhImAo bhvsmuddaao||1|| athavA-- appA uddhariu cia, uddhario tehi taha ya niavaMso / anne a bhaviasattA, aNumoaMtA ya jiNabhavaNaM / / 1 / / mANikyahemaratnAdyaH, prAsAdAn kArayanti ye / teSAM puNyakamUrtInAM, ko veda phalamuttamam ? / / 2 / / kASThAdInAM jinAvAse, yAvantaH paramANavaH / tAvanti varSalakSANi, tatkartA svargabhAga bhavet / / 3 / / yuktamidamupadezakathanaM sAdhUnAm / yataH-- "rAyAamaJcasiTTIkuDaMbie vAvi desaNaM kAuM / jiSNe ya jiNAyayaNe, jiNakappI vAvi kAravai // 1 // " tathA-- - "navInajinagehasya, vidhAne yatphalaM bhavet / tasmAdaSTaguNaM puNyaM, jIrNoddhAreNa jAyate // 1 // " jIrNoddhArAya vijJaptaH sajjanena nRpastataH / surASTrodgAhitaM datvA'NahillapuramAyayau / / 15 / / atha bhadrezvaraH sUriH sajjanena sahASTamam / tapaH kRtvA'mbikAdevImAhvAnayadadInadhIH / / 16 / / pratyakSIbhUya sA'pyUce yuvAbhyAM kimahaM smRtA / X // 9 //
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 10 / / sUrirAha nemicaityamuddhariSyati sajjanaH / / 17 / / tadenamanujAnIhi pASANakhanimAdiza / ambA'pyUce bhavatvetadalpAyuH sajjanaH punaH / / 18 / / daNDAdhipaH prAha kAryastIrthoddhAro vizeSataH / paralokaprasthitAnAM pAtheyaM dharma eva yat / / 19 / / dIpe mlAyati tailapUraNavidhistoyaM drume zuSyati, prAvAro himasaMgame jalagRhaM grISmajvarojAgare / nirvAtaM kavacaM zaravyatikare rogodbhave bheSajaM, dharmo mRtyumahAbhaye sati satAM saMsevituM yujyate // 1 // ambA'nujJAM tato labdhvA pASANasya khani ca saH / zrInemicaityaM SaNmAsyAM kalazAntamakArayat / / 20 / / jyeSThasya sitapaJcamyAM zirortyA so'tha sajjanaH / ambAdevIvacaH smRtvA jAtapazcatvanizcayaH / / 21 / / Adizya parazurAmaM svaputraM dhvjropnne| bhadrezvaraga uroH pArzve saMstAravratamagrahIt / / 22 / / dinASTakaM pAlayitvA'nazanaM sajjano muniH / divaM jagAma putro'sya dhvajAropaM vyadhApayat / / 23 / / atrAvasare zrIkarNarAjo dvayo rAjJo katrAvasthAnaM yuktamiti, AzApallInivAsinaM prabalabhujabalazAlinaM lakSabhillayutamAzAkaM bhillaM jitvA karNAvatIM purIM vidhAyaikonatriMza 29 dvarSANi rAjyaM kRtvA paJcatvamagAt / atrAntare parazurAmeNAcinti / rAjA jayasiMhanAmA daNDaM sodhayiSyati tadA kiM bhAvIti vicintya tadvAmanasthalInivAsivyavahAriNAmagre * kathitam / tairapi taddaNDadAnaM pratipannam / atha paJcatvamApanne karNadeve mahIpatau / zrImAn jaryAsahadevaH svayaM rAjyamapAlayat / / 24 / / tataH samudramaryAdA mahI tena vazIkRtA / siddho barbarakazcAsya siddharAjastato'bhavat / / 25 / / prabandhaH / 112011
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 11 // arthakadA jayasiMhadevo vijayayAtrAM kurvana raivatAcalAsannAM vAmanasthalI praap| tatra parazurAmamAkArya daNDamayAcata / daNDAdhipenoktam, raivatAcale'bhayasthAne sthApito'sti / tato viliGgAkAro'yaM giririti niSiddho'pi zrIkarNadevagamanaM zrutvA raivataM gataH / gajendrapadakuNDe snAtvA zrInemi pUjayitvA dharmazAlAyAmupavizya prAsAdaramyatAmAlokyoce, . dhanyau mAtApitarau tasya yenedaM kAritam / atrAvasare parazurAma uvAca, rAjan ! pRthivyAM zrIkarNadevamayaNalladevyau dhanye, yayoH sUnurbhavAn / zrIkarNavihAro'yaM matpitrA kArito varSatrayodgrAhitavyayena / evaM yadi prAsAdecchA tadA prAsAdaH / athavA dravyecchA tadA dravyaM vyavahArigRhe sthApitamasti / tannizamya pramudito rAjA bhavyaM sajanena kRtaM, yadatra kRtyaM / bhavati tatsarvaM kArayetyAdizya dvAdazagrAmAn devapUjAya datvA zatruJjayaM jgaam| AkRSTakhaDgaviniSiddho rAtrau samAruroha / zrIyugAdidevaM pUjayitvA stutvA dvAdazagrAmAna devadAye datvA zrIaNahillapattane samAgAt / krameNa mAlavakAdidezeSu nijAjJApaTahaM dApayitvA zrIjayasiMhadevo rAjyaM pAlayati sma / siddhacakravativirudaM jagatprasiddha babhAra / athaikadA zrIpattanapurIyA brAhmaNA aSTaSaSTitIrtheSu yAtrAM kurvanto himAcalaparvataM gatAH / tatrauSadhIgrahaNArthaM bhramadbhidRSTo'calanAthayogI / natvopaviSTAH pRSTA yoginA, kuto vaH samAgamaH / tairuktam, zrIpattananagarAt / tadavasare yogipArzvasthAbhyAM siddhibuddhibhyAM yogikSullikAbhyAM pRSTam, tatra ko rAjA / brAhmaNarUce, zrIsiddhacakravartI jayasiMhadevo raajaa| siddhacakravatibirudazravaNamAtrAdeva ruSTe siddhibuddhI asahamAne rAjJaH parIkSArtha gaganAdhvanA kadalIpatrAsane sbhaayaamaayaate| rAjJA saparikareNAbhyutthAya namaskRte, sauvarNAsane upavezya pRSTe, kutaH kena hetunA bhagavatIbhyAmadya mamAnugraho'kAri? / yogi // 10 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / / 12 // KXXXXXXXXX kumArapAla nIbhyAmUce, rAjan! siddhacakravartibirudaM tava zrutaM mahadetadatra jagati tad vilokyate, kena kalAmantratantrAsanapavanadhAraNA'- | NimamahimAdyaSTamahAsiddhiprakarSeNa khyApyate'pratihatapracAram, iti parIkSArthaM himavato'trAgamanamAvayorjAnIhi / rAjA'pi-- niviSeNApi sarpaNa kartavyA mahatI sphaTA / viSa bhavatu vA mA vA sphaTATopo bhayaMkaraH / / 1 / / iti nItivita kalAkauzalaM zanaiH zanairdarzayiSyate bhavatIbhyAM, paraM saMprati uttAraka gamyatAM svasthIbhUyatAM ca, iti zItalabahamAnavacobhirAnandya prAhiNot kasmizcidAvAse rAjA / kimuttaramatra deyam ? ete yoginyau vikaTe, atra kimapyatizAyi kalAdidarzanaM vinA na chuTayate; birudaM ca yAti, iti cintAturo dine dine kSIyate / SaNmAsA yattadvacanavinyAsarAjakAryavyagratAdinA'tivAhitAH / nagare'neke kalAvidaH, paraM na sa ko'pi yo yoginIvyAghrImukhe tiSThati / sarvaH ko'pi sukhe sakhA durghaTe na ko'pi / yataH-- saha parijanena vilasati, dhIro gahanAni tarati punarekaH / viSamekena nipItaM, tripurajitA saha surairamRtam / / 1 / / ekadA sAntasacivena durbalatvakAraNaM pRSTaH zrIjayasiMhadevaH / siddhibuddhisamAgamAdi sarvaM vRttAntamAha, mantrin! kimatro*ttaraM dAtavyam / evaM pattane sarvatra vArtA vistRtA, yaduta rAjA saMkaTe papAta / atra rAjye sarvaH ko'pi niSkalo rAjavargaH / atrAvasare haripAlasAkariyAko gavAkSasthaH putrasajjanena pRSTaH / tAta ! mahatsaMkaTaM rAjJaH, kathaM nirmeDako bhAvI ? / ukta haripAlena, evaMvidhAH kuheDakAH karNadevavArake bahavo'pi mayA nirmeDitAH, paramadhunA'smAkaM rAjakule ko'pi mAnaM na datte / rAjA'pi naTaviTavezyApriyo vilokayiSyate taTasthaireva kAtukaM, ityeSA vArtA gRhaM vrajatA sAntUmantriNA zrutA KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 12 // XXXXXXXXXXX
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 13 / / KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX gavAkSAdhaH samAyAtena / niveditaM rAjJaH / prabhAte vAratrayaM pRthak pRthaga AkAritaH / 'dharmadhyAnAntarAyo rAjasevA'iti vijJApitaM rAjJe / rAjA'pi jJAtabahumAnadAnAdivRttAnto mantriNamAkAraNArthaM prahitavAn / mantrI sukhAsanAdhirUDho gato haripAlagRham / sabahumAnamAkArito vakti, devapUjAvasare sAMprataM sArmikastvamatithIbhUto bAndhava eva / yataH-- atithizcApavAdI ca, dvAvetau mama bAndhavau / atithiH svargasopAna-mapavAdI ca pApahRt // 1 // ityuktvA devapUjAM kArito bhojitazca, satkRtya sAddha gato rAjJaH samIpe sAkarikaharipAlaH / rAjJoktam, kAkA'dya kalye sarvAvasare nAgamyate / haripAla:-- sukhI na jAnAti parasya duHkhaM, na yauvanasthA gaNayanti dharmam / ApadgatA yauvananirgatAca, ArtA narA dharmaparA bhavanti / / 1 / / 'vRddhA nArI pativratA' iti nyAyAdadya kAkA kathayasi, anyadA nAmApi na gRhNAsi / rAjA pUrNa hAsena, tathA kuru yathA na yAti me nAmeti / vijJaptaM haripAlena, deva ! dApyatAmarjunacandrahAsaloharikAmuSTiH / dApitA rAjJA / dinAnyaSTAvadhiH / haripAlena svabuddhayA zarkarAphalakaM candrahAsalohatulyaM kRtam / gajavallayAdyAkArAH prakaTAH / pratikozaH svarNaratnamayaH sAntUmantriNA kAritaH / evaM prapaJcena zarkarAmayIM churikAM kRtvA rAjJe nivedya prabhAte sarvarAjanyasamakSamAkArite yoginyau / adya vAdo yoginIbhiH saha bhAvIti militAH sarve'pi nAgarAH / atra prastAve sAntuharipAlAbhyAM samIpasthitAbhyAM vijJaptam / deva ! siddhacakravartin ! yoginyorbahutaraH kAlo gataH, adya kA'pyapUrvA kalA daryatAma, pratikalA ca vilokyatAm, adya kautukaM sabhyAnAM pUryatAm, iti vijJapto rAjA / bho yoginyau ! kathyatAM kA kA kalA XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / // 14 // jJAyate bhavatIbhyAM ko guruH ? / tAbhyAmuktam, acalanAtha eva / rAjJA'pyuktaM, mamApi sa eva / evaM vArtAprastAve pratIhAraH praNamya deva ! dvAre kalyANakaTakAdhIzapramADinapamantriNaH samAyAtAH santIti ko niyogo devasya iti ? / prAha rAjA, zIghramatrAkAraya / pratIhArapravezitA rAjJA dattabahumAnAH pradhAnapuruSAH prAhuH, deva ! pramADinRpeNa SoDaza gajAH, dvAdaza ratnAdibhRtapeTAH, anyAnyapi bahuvastUni prAbhRtIkRtAni santi, tAni dinatrayeNAtrAyAsyanti / vayaM devadarzano tkaNThitAH pUrvamAgatAH / eSA ca candrahAsalohamayI kSurikA devayogyA vairikSayakarI prahitA, ityabhidhAya paTTakulasaptaviTanakamadhyAnniSkAzya rAjJaH kre'pitaa| kozAniSkAzya vilokitA, darzitA sabhyAnAm / sAntu haripAlAbhyAM haste kRtvA vilokitaa| yoginIbhyAM dRSTA / rAjA punaH punaH pazyati / aho! kIdRg lohamayI, na kvApi dRSTaivaMvidhA kssurikaa| atrAntare sAntUharipAlAbhyAM proktam, deva ? keyaM raajliilaa| alaM kSurikAvilokanena / yoginIbhyAM saha *kriyatAmAlApaH / darzaya sAtizayaM kalAvizeSam / rAjA, he bhagavatyo, dvisaptati 72 kalAH, gAruDaviSApahArAgnistambhaSaTatriMzadAyudhazramajaloparicalanAdikalAsu kAM kalAM darzayAmi ? / mantriNoktam, deva ! aparAH kalAH sarvadA dRzyante, adya lohabhakSaNakautukaM kriyatAmityukte, Anayatu mahallehasaMkalam / mantrI kimanyena lohena, iyaM kSarikava bhakSyatAm loko hAheti karoti / rAjJA yoginyoH pazyantyobhaMkSitaM phalakam / yAvatA muSTirAyAtA tAvatA dhRtaH kare mntrinnaa| mucyatAM mucyatAM deva ! dRSTA klaa| etatsAramayaM tIkSNaM phalakaM bhakSitam / zeSaM yoginIbhyAM dIyatAm, vilokyate etayoH klaa| rAjA, AH ! ucchiSTaM muSTikaM kathaM dIyate ? / mantrI, dhAtuSu na cchotirlagati / rAjA, tathA'pi vAriNA prakSAlya / / 14 / /
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 15 // XXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXX deyam / mantrI saptakRtvaH prakSAlyArpayati / yoginIbhyAmuktam, he rAjan ! IdRzazaktiyuktastvameva, yuktatamameva, siddhacakravatibirudaM taveti camatkRte gate svasthAnaM yoginyau| loko'pi vismitaH / rAjJo birudaM sarvatra prasiddhimagAt / arthakadA siddharAjo 'dvAdazo rudraH' iti viditabirudo digvijayaM kurvan mAlavadezarAjadhAnI dhArAM dvAdazavarjagrAha / pratolI-- trayaM sphoTayitvA yazaHpaTahakuJjareNa lauhImargalAmanvabhaJjayat / yazaHpaTaho mRtvA vyantaro'bhUt / mAlavendro naravarmA ra jIvan gRhItaH / jayasiMharAjJaH khaDgo dvAdazavarSANi niSpratyAkAro'sthAt / naravarmacarmaghaTitameva pratyAkAraM karomIti pratijJAvazAttasya vitastimAtraM carmAjrisatkamudatItarat / atrAntare pradhAnavijJaptam, rAjan ! 'rAjA avadhya eva' iti nItivacaH, tasmAnmoktumarho'yam / tato muktaH sa kASThapaJjare kSiptaH / naravarmacarmAnyacarmAbhyAM rAjA nijakRpANe pratyAA kAraH kAritaH / tadanu nikhiladezasAdhanAdanantaM dhanaM saMghaTitam / pattanasImAyAM samAyAtaH / tatra sanyanivezaH / sabhAyAM - vaidezikena bhaTTena bhaNitam, aho ! siddhanRpateH sabhA madanavarmaNa iva manovismayajananIti / rAjJA pRSTaH, ko'sau madanavarmA napaH ? / bhaTTaH prAha, deva ! pUrvasyAM mahobakaM nAma pattanaM, tatra rAjA zrImadanavarmA prAjJastyAgI bhogI dharmI nayI ca / tasya ca rAjJaH puraM sahasrazo dRSTamapi varNayituM na zaknoti ko'pi / yadi mama vacovizvAso na syAttadA ko'pi viduro mantrI preSyate, sa ca vilokya rAjJe vijJapayati iti zrutvA mantriNaM prAhiNot / saha bhaTrena SaNmAsAn yAvadvilokya pazcAdAyAtena mantriNA vijJaptam, zrIsiddhabhUpa ! vayamitaH prahitAstatra vasantotsave prAptAH / tatra ca vasantotsave gIyante vasantAndolakAdirAgairgItAni / bhramanti divyazRGgArA nAryaH / makaradhvajabhrAntikAriNo vilasanti lakSazo yuvAnaH / KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 15 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ kusArapAlA kriyante pratirathyaM chaNTanakAni yakSakardamaiH / prAsAde prAsAde saMgItakAni / deve deve mahApUjAH / pratigahaM sArA bhojana- prabandhaH // 16 // vyApArAH / rAjJaH satrAgAre tu kUrAvasrAvaNAni mutkalAni na mucyante, kiM tu gartAyAM nikSipyante, yadi mucyante tadA saghaNTo hastI nimajjati / rAjJo'zvavArAH paritaH puraM bhramanto bITakAni dadate lokAya / karparacaNailiparvotsavaH / rAtrau vipaNIn vaNijo na saMvRNvanti, uddhATAn vimuJcanti / prAtarAgatyopavizanti / evaM nItiH / vyavasAyo'pyAcAramAtreNaiva lokAnAM, taM vinA'pi prakArAntarairapi siddhArthatvAt / rAjA tu mayA na dRSTaH / idaM tu zrutam / nArIkuJjaraH sa sabhAyAM kadApi nopavizati, kevalaM hasitalalitAni pratyakSa indra iva tanoti / evaM mantrivacaH zrutvA siddharAjo'mi| tasainyairmahobakaM prati pratasthe / tadAsannakrozASTakapradeze tasthau / kSubhito dezaH / sthAnAJcalitaM mahobakapattanam / pradhAnamadanavarmA divyodyAnasthaH strIsahasrasamAvRto vijJaptaH, svAmin ! gaurjaraH siddharAja upanagaramAyAto'sti, sa kathaM nivartanIyaH / madanavarmaNA smitvA bhaNitama, siddharAjaH so'yaM yo dhArAyAM dvAdazavarSANi vigrahAyAsthAt / kabADI rAjA vAcyaH sa bhavadbhiryadi no bhuvaM jighRkSasi tadA yuddha kariSyAmaH, athArthena tRpyasi tadA'rthaM gRhANeti / tato yadyAcate sa varAkastaddeyaM bhavadbhiH, na vayaM dhane datte truTyAmaH, so'pi jIvatu ciraM vittArthaM kRchrANi karmANi kurvANo'sti / rAjJo / vaco lAtvA mantriNaH sthAnamaguH / tAvatA siddha zena kathApitama, daNDaM datthaM / mantribhI rAjavAkyaM dUtamukhena bhANitam, yadyarthamIhase tadA'rtha lAhi, yadi bhUmi tarhi yuddhayAmahe vayam / madanavarmadevAya jJApitaM bhavadAgamanam / tenAsmatprabhuNoktama, kabADIrAjA'rthena tarpaNIyaH / sa siddharAjA tallIlayA vismitaH SaNNavatikoTIH kanakasyAyAcIt / dattAstAH KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 17 / / pradhAnaiH sadyaH / dezaH sukhaM tasthau / pradhAna Nitam, kathaM na pratigacchasi ? / siddha zena bhANitam, mantripuruhUtAstaM lIlAnidhiM bhavatprabhu didRkSe / te'pi madanavarmaNamabhaNan / arthena toSitaH sa klezI rAjA paraM bhaNati, taM rAjendraM draSTumIhe / tato madanena bhaNitam etu saH / tataH sainyaM tathAsthaM muktvA mitasainyastatrodyAnamAyAtaH / yatra mahAprAkArasthe saudhe, madanavarmA'sti / prAkArAbahiryodhalakSAstiSThanti / pratolI yAvadAgatya madhye'cIkathat dvAHsthaiH / AgamyatAM janacatuSkaNa saheti rAjJA jJApitam / AgatastathA siddharAjaH / yAvatpazyati kAJcanatoraNAni sapta dvArANi / dadarza rajatamahArajatamayIrvApIH, nAnAdezabhASAveSavicakSaNA nissImasaubhAgyadhAriNIH strIzca, paNavaveNavINAmRdaGgAdikalAsaktaM samagraparijanam / zuzrAva gItAni / nandanAdhikamudyAnaM, haMsasArasAdIn khagAn, haimAnyupakaraNAni, kadalIdalakomalAni vasanAni, janitAnaGgarAgAnaGgarAgAn, uttuGgapuSpakaraNDAMzca, evaM puraH puraH pazyan agrataH sAkSAdiva madanaM madhure vayasi vartamAnaM, mitaratnamuktAphalAbharaNaM, sarvAGgalakSaNaM kAJcanaprabhaM, madhurasvaraM, tAmarasAkSaM, tuGgaghoNaM, upacitagAtraM, madanavarmANamapazyat / madano'pyabhyetyAzliSya ca hemAsanaM datvA tamabhANIt / siddhandra ! puNyamasmAkamadya, yena tvamatithiH saMpannaH / siddhanapaH prAha, he rAjan ! AvarjanAvacanamidaM mithyA, yattu mantriNAmagre kabADItyuktaM tatsatyam / madano jahAsa / rAjan ! kena vijJaptametat ? / siddha zaH prAha, tava mantribhiH / ko'bhiprAyo mannindane / madano'pyAha, deva ! kalirayaM, svalpamAyuH, mitA rAjyazrIH, tucchaM balam, tatrApi puNya rAjyaM labhyate, tadapi cenna bhujyate, rulyate videzeSu tatkathaM na karbATikatvam ? / satyametadityAha siddhezaH, dhanyastvaM yasyatthaM zarmANi, tvayi dRSTe saphalaM jovitamasmAkam, ciraM rAjyaM bhakSva // 17 //
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 18 / / ityuktvA tasthau / tato madanenotthAya nijaM devatAvasarakozAdi darzitam / premAdhikyamanyonyaM jAtam / viMzatyadhikazata120 pAtrANi svAGgasevakAni dattAni / tataH siddhadezaH pattanamalaJcakAra / viMzatyadhikazata 120 pAtramadhyAdaddha mArge mRtaM mArdavAta, zeSaM pattane prApata / ataH proktaM kavibhiH " mahobakapurAdhIzA - jitAnmadanavarmaNaH / koTIH SaNNavatirhemnAM yastanmAnamivAdade / / 1 / / yaH kAsAramudAravArilaharIlIlAbhirabhraMlihaM, sAkSAtpArvaNacandramaNDalamiva zrIpattane'cIkarat / tatprAnte ca zivAdrikAntamanilodvellatpatAkAJcavalaM, kIrtistambhamatiSThipadyaza iva svaM mUrtatAmAzritam / / 2 / / bhujaujasA parAjitya duSTaM barbarakaM suram / yaH siddhacakravartIti, nAmAnyanmAnyamAnaze // 3 // siJcanvAtsalyakulyAbhi-richandan raudrAnupadravAn / ArAmika ivArAmaM sa pAlayati bhUtalam / / 4 / / " atha zrI hemAcAryasvarUpaM yathA- koTikagaNe vajrazAkhAyAM candragacche zrIdattasUrayo viharanto vAgaDadezasthavaTapadrapure prApuH / tatra yazobhadranAmA rAjAnako'sti / prakRtyA sadayahRdayaH / sUrayo'pi prAsuke rAjamandirAsanne kvApyupAzraye sthitAH / jJAtasUryAgamo yazobhadrarAjA'nyadA vandanAya gataH / yogyo'yamiti jJAtvA sUribhirUce, iha mUladevakArpaTikalabdharAjyadarAkApUrNa candrasvapna iva durlabho mAnuSo bhavaH / yathA - "vajrAkaraH puNyaratnai - navI vA sukRtArjane / kAmadaH kAmaghaTava - da urlabho nRbhavo nRNAm / / 1 / / prabandhaH / / / 18 / /
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 19 / / - tatra ca--"dhammatthakAmamukkhA, iha purisatthA havaMti purisANaM / tatthavi dhammo sAro, jeNa na dhamma viNA iyare / / 1 / / ' yataH- "dharmo'yaM dhanavallabheSu dhanadaH kAMmArthinAM kAmadaH saubhAgyAthiSu tatpradaH kimaparaM putrArthinAM putradaH / rAjyAthiSvapi rAjyadaH kimathavA nAnAvikalpairnRNAM, tatki yanna karoti kiM ca kurute svargApavargAvapi / / 1 / / dharmasya jananI jIva-dayA mAnyA surairapi / tasmAttadvairiNI hiMsAM, nAdriyeta sudhIrnaraH / / 2 // dAnaM tapo devapUjA, zIlaM satyamatho japaH / sarvamapyaphala tasya, yo hiMsAM na parityajet / / 3 / / kaNTakenApi saMviddho deho dUyeta nizcitam / tatkathaM zastrasaMghAtarhanyate hI paro janaH / / 4 / / " iti zrutvA yazobhadranRpo he sadguro ! satyametat, paraM jIvadayA gRhiNAM satatArambhiNAM kutaH ? tathA'pi niraparAdhatrasajIvavadho mayA vaya'H, iti pratijJAya zrIgurUnnatvA svasthAnaM gataH / anyadA sa nRpo varSAkAle kheTitakSetrANi vilokayituM gataH / karmakaraprajvAlitamUlatRNAdipuJjeSu garbhiNI piNI dagdhA dRSTA / pazcAttApaparo dadhyau-- "ahaha imo dharavAso, pariharaNijjo vivekavaMtANaM / bahujIvaviNAsayarA, AraMbhA jattha kIraMti / / 1 / / __pAvAidogaccanibaMdhaNAI, bhogatthiNo jassa kae kuNaMti / abhikkhaNaM taMpi asAramaMga, rogA vilupaMti ghuNaM vva kaTTha / / 2 / / vimohiyA jeNa jaNA maNami, hiyAhiyaM kiMpi na citayaMti / taM jobvaNaM jhatti jarA karAlA, davvaggijAla vva vaNaM daheI / / 3 / / kiccaM akiccaM ca na jaMmi patte, paloyae pIyasuro vva jovo / pahuttaNaM tuTTai taM paNaTTe, punne ghaNe selanaIrau vv|4|'ityaadi| tataH zrAvakAmAtyasahita ekAvalIhArabhRt DiNDANakasthitazrIdattagurupAce gataH / svapApamAlocya hAreNa zrIvIracaityaM // 19 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXXXXXXXXX kumArapAlA kArayitvA vratI jAtaH / dIkSAdina eva SaDavikRtityAgaM kRtvA ekAntaropavAsakaraNAbhigrahaM lalau / kAlenAdhItasiddhAnto / // 20 // gItArthaH san sUripade sthApitaH zrIgurubhiH / bahuvarSANi pAlitasaMyamaparyAyaH prAnte trayodazakSapaNaiH svargataH / tatpaTTe | pradyumnasUriH / tacchiSyazrIguNasenasUriH / tatpaTTe zrIdevacandrasUraya ekadA viharanto dhandhUkapure prApuH / tatra moDhavaMze cAcigazreSThI, pAhinI bhAryA / tayA'nyedya : svapne cintAmaNidRSTaH, paraM gurubhyo dattaH / tadA tatrAgatazrIdevacandraguravaH pRSTAH svapnaphalam / gurUbhirUce, putro bhAvI tava cintAmaNitulyaH, paraM sa sUrirAT janazAsanabhAsako bhavitA, - guruNAM ratnadAnAt / iti guruvacaH zrutvA muditA pAhinI taddine garbha vabhAra / samaye putrajanma 1145 kArtikapUrNimArAtrirUpe / tadA vAgazarIrAsI-dvayomni bhAvyeSa tattvavit / jinavajjinadharmasya, sthApakaH sUrizekharaH // 1 // ___ janmotsavapUrva cAGgadeveti nAma. dattam / krameNa paJcavArSiko mAtrA moDhavasahikAyAM devavandanAyAgatayA'gataH / bAlacApalyasvabhAvena devanamaskaraNArthamAgatazrIdevacandraguruniSAdyAyAM niSaNNaH / tathA dRSTvA gurubhirUce, pAhinIsuzrAvike ! . smarasi svapnavicAraM pUrvakathitaM ?, saMprati saMvAdasaphalam / bAlakAGgalakSaNAni vilokya mAturagre'kathi / yadyayaM kSatriyakule tadA sArvabhaumo narendraH / yadi brAhmaNavaNikkule tadA mahA'mAtyaH / ceddIkSAM gRhNAti tadA yugapradhAna iva turye yuge kRta / / 20 / / - yugamavatArayatIti / sA'pi pAhinI guruvaco'mRtollAsitA sasutA gRhaM gatA / guravo'pi zAlAyAmAgatya zrIsaGghamAkArya XXXXXXXXXX
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 21 // gtaashcaacigvesstthighe| cAMcige grAmAnmaraM gate pAhinyA zrIsako gRhAgataH svAgatakaraNAdinA toSitaH / mAgitazcAGgadevaH / hRSTA pAhinI harSANi muJcatI svAM ratnagarbhA manyamAnA'pi cintAturA jAtA / ekata etatpitA mithyAdRSTiH, tAdRzo'pi grAme nAsti / ekatastu zrIsaGko gRhAgataH putraM yAcate / iti kiM kartavyaM mayeti mUDhacittA kSaNamabhUt / tadanakalpadrumastasya gRhe'vatIrNa-cintAmaNistasya kare luloTha / trailokyalakSmIrapi taM vRNIte, gehAGgaNaM yasya punAti sngghH||1|| tathA EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX urvI gurvI tadanu jaladaH sAgaraH kumbhajanmA, vyomodyotau ravihimakarau. tau ca ysyaaNhipiitthe| sa prauDhazrIjinaparivaDhaH so'pi yasya praNantA, sa zrIsaGkatribhuvanaguruH kasya na syAnna mAnyaH // 1 // __iti pratyutpannamatirmAtA zrIsaGghana samaM zrIgurUn kalpatarUniva gRhAgatAn jJAtvA'vasarajJA svajanAnAmanumati lAtvA nijaM putraM zrIgurubhyo dadau / tataH zrIgurubhiH zrIsaGghasamakSaM he vatsa! tIrthaMkaracakravartigaNadharairAsevitAM surAsuranaranikaranAyakamahanIyAM muktikAntAsaMgamadUtIM dIkSAM tvaM lAsyasi ? iti prokte sa ca kumAraH prAgbhavacAritrAvaraNIyakarmakSayopazamena saMyamazravaNamAtrasaMjAtaparamasaMvegaH sahasA OM ityuvAca / tato mAtrA svajanaizcAnumataM putraM saMyamAnurAgapavitraM lAtvA zrItIrthayAtrAM vidhAya karNAvatI jagmuH zrIguravaH / tatrodayanamantrigRhe tatsutaiH samaM bAladhArakaiH pAlyamAnaH, sakalasaGghalokamAnyaH, saMyamapariNAmadhanyaH, vainayikAdiguNavijJo yAvadAste / tAvatA grAmAntarAdAgatazcAcigaH patnIniveditazrIgarusaGghAgamaputrArpaNAdivRttAntaH putradarzanAvadhisaMnyastasamastAhAraH karNAvatyAM gataH / tatra vanditA guravaH / zrutA dharmade / 21 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla // 22 // shnaa| sutAnusAreNopalakSya vicakSaNatayA'bhANi zrIgurubhiH kulaM pavitraM jananI kRtArthA, vasundharA bhAgyavatI ca tena / abAhyamArge sukhasindhumagnaM, lInaM parabrahmaNi yasya cetaH // 1 // kalakaM kurute kazci-tkule'tivimale sutaH / dhananAzakaraH kazcidvyasanaiH puNyanAzanaiH // 2 // pitroH saMtApakaH ko'pi, yauvane preyasImukhaH / bAlye'pi mriyate ko'pi, syAt ko'pi vikalendriyaH / / 3 / / / sarvAGgasundaraH kiMtu, jJAnavAn guNanIradhiH / zrIjinendrapathAdhvanyaH, prApyate puNyataH sutaH / / 4 / / iti zrIgurumukhAdAkarNya saMjAtapramodaH prasannazcAcigastatra zrIgurupAdAravindanamasyAyai samAyAtenodayanamantriNA dharmabAndhavadhiyA nijagRhe nItvA gurugauraveNa bhojayAJcake / tadanu cAGgadevaM tadutsaGge nivezya paJcAGgaprasAdapUrvakaM dukUlatrayaM dravyalakSatrayaM copanIya sabhaktidhAmAvajitazcAcigaH sAnandaM mantriNamavAdIt / mantrin ! kSatriyasya mUlye'zItyadhikaH sahasraH 1080, azvamUlye paJcAzadadhikAni saptadaza zatAni 1750, sAmAnyasyApi vaNijo navanavatigajendrAH, etAvatA navanavatirlakSA bhavanti, tvaM tu lakSatrayamarpayan sthUlalakSAyase / ato matsuto'narghyaH, tvadIyA bhaktistvanaya'tamA, tadasya mUlye sA bhaktirastu, na tu me dravyeNa prayojanam, aspaya'metanmama zivanirmAlyamiva, datto mayA putro. bhavatAm, iti cAcigavacaH zrutvA pramuditamanA mantrI taM parirabhya sAdhu ! sAdhu ! yuktametaditi vadan punastaM pratyuvAca / tvayA'yaM putro mamApitaH, paraM yogimarkaTa iva sarveSAmapi janAnAM namaskAraM kurvana kevalamapamAnapAtraM bhavitA / zrIgurUNAM tu samarpitaH zrIgurupadaM prApya bAlenduriva mahatAM mahanIyo bhavatIti vicAryatAM yathocitam / tataH so bhavadvicAra eva pramANaM, / / 22 / /
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ | // 23 // - iti vadan sakalazrIsaGghasamakSaM ratnakaraNDamiva rakSaNIyam, udumbarapuSpamiva durlabhaM putraM kSamAzramaNapUrvakaM zrIgurUNA samarpayAmAsa / zrIgurubhirabhANi dhanadhAnyasya dAtAraH, santi kvacana kecana / putrabhikSApradaH ko'pi, durlabhaH puNyavAn pumAn / / 1 / / dhanadhAnyAdisaMpatsu, loke sArA ca santatiH / tatrApi putraratna tu, tasya dAnaM mahattamam / / 2 / / svargasthAH pitaro vIkSya, dIkSitaM jindiikssyaa| mokSAbhilASiNe putra, tRptAH syuH svargisaMsadi / / 3 / / mahAbhArate'pyabhANi tAvadbhramanti saMsAre, pitaraH piNDakAGkSiNaH / yAvatkule vizuddhAtmA, yatI putro na jAyate / / 1 / / iti zrutvA pramuditena cAcigenodayanamantriNA ca pravrajyAmahAmahotsavaH kAritaH / somadevamuni ma dattam / zrIvikramAt 1145 zrIhemasUriNAM janma, 1154 dIkSA ca / athAnyadA nAgapure dhanadanAmnaH zreSThino gRhe prathamAlikArthaM gataH / ' tadgRhe rabbAbhojanaM svarNarAzi ca dRSTvA'gragaM vRddhasAdhu prAha, yathA kasmAdasya gRhe'samaJjasamIdRzaM ? ekataH svarNarAzirmojane / tu rabbA / sa sAdhuriti zrutvovAca, abhAgyavazenAyaM nirdhano jAtaH nidhAnagatamapi svarNamaGgArIbhUtaM rAzIkRtamasti / somadevamuninA proktam, mayA tu suvrnnraashiddRshe| gavAkSasthena zreSThinA tannizamya kSullakamAyAGgArakarAzau karo dApitaH, tatsarvaM svarNa jAtam / tatpracchAdakaH kazcidvayantaraH parabrahmatejo'sahiSNurnaSTaH / tataH saMjAtacamatkAreNa zreSThinA zrIsaGgrena ca hemacandranAma dApitam / tataH zanaiH zanairjJAnena tapasA vinayAdigaNairvayasA ca vardhamAnaH nijaudAryagAmbhIrya / / 23 / /
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH dhairyavainayikAdiguNagaNarAvajinadhIgurugacchazrIsaGghalokaH kadAcit zrIgurUnApRcchaya yugAdI lokopakArAya parabrahmamayapakumArapAla ramapuruSapraNItamAtRkASTAdazalipivinyAsaprakaTanapravINabrAhma dimUrtivilokanAya kAzmIradezaM prati prasthitaH zrIhemacaMdraH / tataH kiyati mArge'tikrAnte sati mithyAtvatamaHkarAle'smin kalikAle'sya zrIjanazAsanaprabhAvakasya mahApuruSarya bhv||24|| pAyasaMkule pathi mA bhUbhramaNaprayAsaH, iti sA bhagavatI svayaM divyarUpadhAriNI saMmukhInA samAjagAma nizIthe / ajihma parabrahmavarcasaM padmAsanAsInamardhanimIlitalocanaM samAdhiyogasvAdhInasvAntaM dhyAnAdhirUDhaM zrIhemacandraM dRSTvA provAca-- "ruddha prANapracAre vapuSi niyamite saMvRte'kSaprapaJce, netraspande niraste pralayamupagate sarvasaMkalpajAle / bhinne mohAndhakAre prasarati mahasi kvApi vizvapradIpe, dhanyo dhyAnAvalambI kalayati paramAnandasindhau pravezam / / 1 / / saMkalpamAtrAdapi siddhikAryAH, vAJchanti tenaiva tathApi kiMcit / icchAvinAzena yadasti saukhyaM, ta eva jAnanti guruprasAdAt / / 2 / / " tathA'pyayaM paramapuruSaH sakalapuruSArthapraNetA'sminniratizaye kAle zrIzAsanasya prabhAvako bhAvIti kRtvA katipayavidyAmantrAn zrIvidyApravAdasaMvAdasundarAn sAmnAyAn pradAya pramuditA bhagavatI bhAratI kRtastutistiro'bhUt / punaH pazcAdAgatAH / ekadA zrIgurUnApRcchayAnyagacchIyadevendrasUrimalayagiribhyAM saha kalAkalApakauzalAdyarthaM gauDadezaM prati prasthitAH / khillUragrAme ca trayo janA gatAH / tatra glAno munivaiyAvRttyAdinA praticaritaH / sa zrIraivatakatIrthe devanamaskakaraNakRtAtiryAvadgrAmAdhyakSazrAddha bhyaH sukhAsanaM tadvAhakAMzca praguNIkRtya rAtrI suptAstAvat pratyUSe prabuddhAH svaM raivatake / / 24 / /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 25 / / pazyanti / zAsanadevatA pratyakSIbhUya kRtaguNastutirbhAgyavatAM bhavatAmatra sthitAnAM sarva bhAvIti gauDadeze gamanaM niSidhya mahauSadhIranekAn mantrAnnAmaprabhAvAdyAkhyAnapUrvakamAkhyAya svasthAnaM jagAma / ekadA zrIgurubhiH sumuhUrte dIpotsavacatudazIrAtrau zrIsiddhacakramantraH sAmnAyaH samupadiSTaH / sa ca padminIsvIkRtottarasAdhakatvena sAdhyate, tataH sidhyati, yAcitaM varaM datte, nAnyathA / tato'nyadA kumAragrAme dhautAM zoSaNArthaM vistAritAM zATikAM parimalAkarSitabhramarakulasaMkulAmAlokya pRSTo rajakastaH, kasyA iyaM zATiketi / so'vaga, grAmAdhyakSapatnyA iyam / tato 'gatAstasmin grAme / grAmAdhyakSapradattopAzraye sthitAH / sa ca pratyahaM samAyAti, dharmadezanAM zRNoti / teSAM jJAnakriyAvairAgyApramattatvAdiguNAn dRSTvA tathAvidhabhavyatvaparipAkAdguNAnurAgaraJjitasvAntaH pramuditaH prAha, yUyamanicchaparamezvarAH kimapi kArya matsAdhyaM samAdizantu / tataste taM svAntanivedinaM guNAnurAgagambhIravedinaM jJAtvA prAhuH, asmAkaM zrIsiddhacakramantraH sAdhayitumiSTo'sti / sa ca padminIstrIkRtottarasAdhakatvena sidhyati nAnyathA, tena tava yA padminI strI vartate tAM lAtvA tvaM kRSNacaturdazIrAtrau raivatakAcalaM samAgaccha, asmAkamuttarasAdhakatvaM kuru / vikAradarzane zirazchedastvayaiva vidheyaH / ityAkarNya grAmAdhyakSo vismayasmeramanA manAga vimRzya cintayAJcakAra / ete tAvanmaharSayaH samatRNamaNiloSThakAJcanAH parabrahmasamAdhisAdhakAstakheMteSAmidaM kArya varya samaryAdamanayA striyA cedbhavati tadA tathA'stu, ki bahuvicAreNeti vicintya tairukte dine taiH samaM sastrIkaH sutarAM nirbhIkaH sa zrIraivatAcalamaulimalaJcakAra / te ca trayaH kRtapUrvakRtyAH zrIa(mada)mbikAkRtasAnnidhyAH zubhadhyAnadhIradhiyaH zrIraivatadaivatadRSTI triyAminyAmAhvAnAvaguNThanamudrAkaraNamantranyAsavisarjanAdibhirupacAraigurUktavidhinA EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 26 // samIpasthapaminIstrIkRtottaraMsAdhakakriyAH zrIsiddhacakramasAdhayan / tata indrasAmAnikadevo'syAdhiSThAtA zrIvimalezvaranAmA pratyakSIbhUya puSpavRSTiM vidhAya svepsitavaraM vRNutetyuvAca / tataH zrIhemasUriNA rAjapratibodhaH, devendrasUriNA nijAvadAtakaraNAya kAntInagaryAH prAsAda ekarAtrI dhyAnabalena serIsakagrAme samAnIta iti janaprasiddhiH / malayagirisUriNA siddhAntavRttikaraNavara iti trayANAM varaM datvA devaH svasthAnamagAt / pramudito grAmAdhIzaH pratyUSe bahuvittavyayena prabhAvanAM vidhAya trayANAM dhyAnasthairya brahmadAr3harya devakRtaprazaMsAM varapradAnaM ca janeSu prakaTIkRtya nijajAyAM gRhItvA svagrAma jagAma / atha hemacandramunestattaddevatAvarapradAnavidvattAdiguNasaMpadAraJjitazrIgurusaGghasAmmatyena nAgapuroyavyavahAriNA dhanadAkhyena saMvat 1166 varSe mahAmahairAcAryapadaM kAritam / hemavatkAntimatvAJcandravadAhlAdakatvAcca hemacandrAcAryAH sarvatra prasiddhAH / anyedya : zrIsiddharAjo rAjapATyAM vrajana zrIhemAcAryaM dRSTvA cintitavAn "dharmaH kiM mUrtimAneSa, kimu sAmyasudhAmbudhiH / munIndro nayanAnandI, dRSTo'yaM pApatApahRt / / 1 / / " hastinaM niruddhaya yAvat kimapi brUte rAjA tAvatsUraya UcuH "siddharAja ! gajarAjamuccakaiH, kAraya prasarametamagrataH / saMtrasantu haritAM mataGgajA-staiH kimadya bhavataiva bhUbhRtA // 1 // " - anayoktyA camatkRto matpArzve samAgamyaM zrImadbhiH sadA, ityabhidhAya jagAma svadhAma rAjA / mahInAthA mahAtIrtha, mahoSadhyau munIzvarAH / alpabhAgyavatAM puMsAM, prAyo durlabhadarzanAH / / 1 / / iti vicintya sUrayo'pi yathA'vasaraM rAjasaMsadi gatvA rAjAnaM raJjayAmAsuH / athAnyadA saMsArasAgaratitIrghaH siddha
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 27 // rAjaH sarvadarzaneSu svastutiparanindApareSu zuddhadharmAdijijJAsayA zrIhemasUrIn papraccha, ko dharmaH saMsArapAradaH? iti / sUriyo'pi sarvadarzanAvisaMvAdena purANokta zaGkhAkhyAnaM vadanti sma / yathA___zaGkhapure zaGkSazreSThI / yazomati bhAryA / kAlena tasyAM niHsneho'parAM striyamUDhavAn / navInapatnIvazIkRto yazomatyAH. saMmukhamapi na vilokayati / dUnA yazomatI cintayati-- " phoDI nAmu ju sIyalI visaha ju mahuraM nAma / saukihi nAma ju bahinaDI e tinnivi khayajAu / / 1 // varaM raGkakalatratvaM, varaM vaidhvyvednaa| varaM narakavAso vA, mA sapatnIparAbhavaH / / 2 // " ___ ekadA kaMcidgauDadezAgataM kalAvantaM bahubhaktyA''vayaM tatpArzve puruSapazukaraNakSamaM kiMcidauSadhaM gRhItvA bhatre bhojanAntardattavatI / tenauSadhena bhuktamAtreNa zalo vRSabho'jani / tadanu jJAtatadvattAntai lokanindyamAnA tatpratIkAramajAnAnA svaM duzcaritaM zocayantI kadAcinmadhyaMdine dinezvarakharatarakaranikaraprasaratApyamAnA'pi zADvalabhUmiSu taM pativRSaM cArayantI kasyA'pi tarostale vizrAntA nirbharaM vilalApa / daivAttadA vimAnAdhiruDho gauryAnvitaH zivo nabhasA gacchan tadvilApAn zuzrAva / gauryA'pi saMjAtakRpayA pRSTastaduHkhakAraNaM prAha zivaH, bhavajjAtevilasitametat, yanmayo'pi jAto'na DvAn / tataH svarUpaM sarvaM kathitam / gauryA proktam, tadauSadhaM kimapyasti ? yenAyaM punaH puruSo bhavet / atinirbandhe PE etasyaiva tarozchAyAyAM puMstvanibandhanamauSadhaM nivedya jagAmAgrato mahezaH / tatazca tadIzvaravacanaM zrutvA yazomatyA'pi tadIyAM chAyAM rekhAGkitAM kRtvA tanmadhyavartina auSadhArAGakurAnucchedya vRSabhavadane sarvavallItRNAdi kSiptam / ajJAtasvarUpe / / 27 /
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla K prabandhaH KNApi tenauSadhAkureNa sa vRSabho manuSyatAM prApa / hRSTA ca yazomatI lokavandyamAnA sukhabhAgajAyata / tirodhiyata darbhAdya yathA divyaM tadauSadham / tathA'muSmin yuge satyo dharmo dharmAntarairnRpaH // 1 // paraM samagradharmANAM sevanAtkasyacitkkacit / jAyate zuddhadharmAptidarbhacchannauSadhAptivat / / 2 / / // 28 // tadrAjana ! jIvadayAsatyavacanAdyavisaMvAdena sarvadharmArAdhanaM kriyate / iti zrIhemAcAryopadezena sabhAsadaH zrIsiddhanapo'pi hRSTAH / anyadA rAjJA punaH pRSTAH zrIhemasUrayaH prAhuH "pAtre dAnaM garuSa vinayaH sarvasattvAnukampA, nyAyyA vattiH parahitavidhAvAdaraH sarvakAlama / kAryo na zrImadaparicayaH saMgatiH satsu samyak, rAjan ! sevyo vizadamatinA saiSa sAmAnyadharmaH / / 1 // " punaH pAtraparIkSAM bhImaH" mUrkhastapasvI rAjendra !, vidvAMzca vRSalIpatiH / ubhau tau tiSThato dvAre, kasya dAnaM pradIyate // 1 // " . yudhiSThira prAhaH- . " sukhAsevyaM tapo bhIma ! , vidyA kaSTadurAsadA / vidvAMsaM pUjayiSyAmi, tapobhiH kiM prayojan ? // 1 // arjunaH--"zvAnacarmagalA gaGgA, kSIraM madyaghaTasthitam / apAtre patitA vidyA, kiM karoti yudhiSThira! // 1 // " dvaipAyana:--"na vidyayA kevalayA, tapasA cApi pAtratA / yatra vRttamime cobhe, taddhi pAtraM pracakSyate / / 1 // " Cha Mi Cha Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Tiao Tiao // 28 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 29 // ' iti mahAbhAratoktasaMvAdena prAhuH / anyadA siddhapure rudramahAlayaprAsAde niSpadyamAne AbhUmantriNA ca caturmukhazrIrAjavihArAkhyazrImahAvIraprAsAde kAryamANe pizunapraveze rAjA svayamavalokanArthamAyAtaH / caturdAreSu pittalamayazrIjinamUrtinAM pAdataleSu navagrahAnmUrtimato dRSTvA papraccha, ko'tra vizeSaH ? / zrIhemasUribhiH proce, rAjan ! mahezvarasya bhAle candraH, zrIjinendrasya pAdAnte'pi navApi grahA mUrtimanto bhavantIti vizeSaH / zrIsiddharAjo na manyate / tato vAstuvidyAvidaH pRSTAH / tatra sAmAnyalokAnAM gRhadvAraM paJcazAkhaM, rAjJaH saptazAkhaM, rudrAdidevAnAM navazAkhaM, zrIjinasyaikaviMzatizAkhaM dvAram / anyadevaprAsAde eka eva maNDapaH, aSTottarazataM maNDapA jinaprAsAde / caturdAreSu pratyeka saptaviMzateH saptaviMzate: sadbhAvAt / jinasya chatratrayaM siMhAsanaM padmAsanaM, padAdho naMva grahAH yaduktam___"prAkAramaNDapacchatra-paryaGkAsanapadgrahaiH / nirdoSadRSTimUrtyA ca, devo naiva jinAtparaH // 1 // AdizaktijinendrANA-mAsane garbhasaMsthitA / sahajA kulajA dhyAne, padmahastA varapradA // 2 // anyadevAnAM cetkazcitkArayati sUtradhArazca karoti tadA dvayorvighnamutpadyate, nAnyathA, vAstuvidyAsarvajJabhASitatvAt / etadAkarNya pramuditaH zrIjayasiMhadevaH svayaM zrIrAjavihAre sauvarNakalazAdhiropaNAdikamakArayat / __ mahAlayo mahAyAtrA mahAsthAnaM mahAsaraH / yatkRtaM siddharAjena kriyate tanna kenacit / / 1 // arthakadA zrIhemasUrayaH siddhanapoparodhAtpattane caturmAsI sthitAH / zrIcaturmukhAkhyajinAlaye zrInemicaritraM vyAkhyAna 29 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAlayanti tatra ca / // 30 // sudhopamavacastomA-''kRSTamAnasavAsanAH / zuzrUSavaH samAyAnti, tatra darzanino'khilAH // 1 // tatra ca pANDavAdhikAre pANDavAnAM pravajyA zrI zatruJjaye muktigamanAdi zrIprabhubhiH sadasi vyAkhyAtaM zrutvA viprA matsarAdhmAtAH zrIjayasiMhanRpAgne idaM procuH, he rAjan ! ete zvetAmbarAH zUdrA yattanmRSAbhASiNo vyAkhyAparSadi samagradarzanasamakSaM pANDavAnAM zrIbhArate zrIkedAragamanazambhUpAsanAdiproktamutthApayanti / evaM cAnaucityAcAraprarUpaNena dharmaddhaSiNo rAjJA nivAraNIyA eveti viproktaM zrutvA rAjJoktam, bho viprAH ! na hi nRpAH sahasA'mRzyavidhAyinaH syuH / hemasUrayo'pi munIzvarAH sarvasaMgatyAgino na hi prANAnte'pi mRSA vadanti, paraM prAtarAkArya jJAsyate / evaM bhavatviti procuH pravINA brAhmaNA api / AjuhAva tato rAjA hemacandramunIzvaram // 1 // rAjJA samagrasAmanta rAjagurupurohitAdipratyakSaM pANDavAnAM muktigamanAdisvarUpaM pRSTam / sUrirapyAha zAstre na ityUce pUrvasUribhiH / himAdigamanaM teSAM mahAbhAratamadhyataH / / 1 / / parametannijAnImo ye naH zAstreSu vaNitAH / ta eva vyAsazAstre'pi saMkIrtyante'thavA'pare / / 2 / / rAjAha te'pi bahavaH pUrva jAtAH kathaM mune!| athovAca gurustatra zrUyatAmuttaraM nRpa ! / / 3 / / bhArate yuddha kurvatA gAGgeyena svaparicchadAgre evamuktam, prANamuktau mama tanusaMskArastatra kAryaH, yatra ko'pi prAgdagdhau na syAt / tataH // 30 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 31 // vidhAya nyAyasaMgrAmaM muktaprANe pitAmahe / vimRzya tadvacaste'GgamutpATayAsya yayugirau / / 1 / / yAvatA tatra zrRGga dehasaMskAraM kurvanti tAvatA byomavANI prAdurabhUdevam / tathAhi__ "atra bhISmazataM dagdhaM, pANDavAnAM zatatrayam / duryodhanasahasraM tu, karNasaMkhyA na vidyate / 1 // " zrIrAjan ! etadbhAratavAkyaM jJAtvA'smAbhiH pANDavAnAM muktirvyAkhyAtA / zaMtraJjaye nAsikyapure candraprabhaprAsAde ca teSAM mUrtayazca santi / evaM sati ke'pi jainAH pANDavA babhUvuH / etaddhamasarivacaH zrutvA rAjJA proktam, bho viprAH ! vadatAtrottaram / ayaM jainarSiH satyavAdI, bhavantastu mithyAbhimAnAdyattatpralApina eva / tato rAjJA zrIsUrayaH pUjitAH svasthAnamalaGkAeH / loke mahatI prabhAvanA'bhUt / itthaM svagobhirjayasiMhadeva-saMdehasaMdohatamAMsyapAsyan / uJjambhayan jainamatAmbujanma, zrIhemasUriH zuzubhe sa bhAsvAn / / 1 / / ekadA karNameruprAsAdAdvalamAnena rAjJA rAtrau kasyApi dhanino gRhe bahUn dIpAn dRSTvA tadvatu jijJAsunA prAtarAkArya pRSTaH zreSThI / tvadgRhe kena hetunA bahavo dIpAH ? / tenoktam, deva ! mama gRhe caturazItilakSAH svarNasya santi, ekaikalakSasyaikaiko dIpo dIpyate / etadAkarNya rAjJA prajAvatsalatayA agne vizvAsaH / yataH"pAsA 1 vesA 2 aggi 3 jala 4, Thaga 5 Thakkura 6 sonAra 7 / e dasa na huI appaNAM, maMkaDa 8 baDUa 9 viDAla 10 // 1 // " * iti procya SoDazalakSAn svakozAddApayitvA sa dhanI koTIdhvajaH kRtaH / zrIsiddharAjasya draviNasyaikA koTi prativarSa puNyavyaye / yena rAjJA svamAtuH zrImayaNaladevyAH puNyavyaye bAhaloDagrAme yAtrikalokakaro dvAsaptatilakSa
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandha XXXXXXXXXXXX // 32 // pramito muktaH / yataH___ "akare karakartA ca, gosahamavadhaH kRtaH / pravRttakaravicchede, gavAM koTiphalaM bhavet // 1 // " / ekadA zrIsiddharAjo mAlavakaM vijitya pattanamAyAtaH, anekaiH kavibhiranekadhA stUyamAnaH zrIprabhubhirapi dharmaprabhAvakatvAdevamupazloki bhUmi kAmagavi ! svagomayarasairAsiJca ratnAkarA, muktAH ! svastikamAtanudhvamuDupa ! tvaM pUrNakumbhIbhava / dhRtvA kalpatarordalAni saralaidigvAraNAstoraNA-nyAdhatta svakarairvijitya jagatIM nanveti siddhAdhipaH // 1 // asmin kAvye niSprapaJcaM prapaJcyamAne'tyatArthacAturIcamatkRto nRpatiH sUri prazaMsan kazcidasahiSNubhirasmacchAstrA dhyayanabalAdeteSAM vidvattetyabhihite rAjAha, kimidam ? / zrIhemasUriH, purA zrIvIrajinendrasya puraH zaizave yadvayAkhyAtaM tajjainendraM vyAkaraNaM vayamadhIyImahi / nRpatiruvAca, purAtanaM muktvA kamapyAsannaM kartAraM brata / guruH, yadi siddharAjaH sahAyIbhavati tadA navInaM paJcAGgaM vyAkaraNaM racayAmaH / pratipannaM tadrAjJA / tadA haimAcAryairuktam, rAjan kAzmIradeze pravarAkhyapure zrIbhAratIkoze AdyavyAkaraNASTakapratayeH santi / tAzca bhAratI prasAdyAtrAnAyya ca samarpaya yena vyAkaraNaM niSpadyate / tadanu rAjJA pradhAnAstatra prahitAstairArAdhitA bhAratI samAdikSattatastuSTA, nijAdhiSTAyakAn girA / mama prasAdavittaH zrI-hemacandrasitAmbaraH // 1 // 'puMrUpA dvitIyA mama mUtirayaM guruH, ataH pratayaH samarpyatAm / tataH kosaadhikaaribhirpitaaH| pratIrgRhItvA pradhAnAH IXEXXXXXXXXXXXX
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 33 // pattanaM prAptAH / sarvaM zAradoktaM rAjJe vijJapayAmAsuH / tadAkarNya camatkAraM, dhArayan vasudhAdhipaH / uvAca dhanyo sadezo 'haM ca yatredRzaH kRtI / / 1 / / vyAkaraNapratayazca zrIsUribhyaH samarpitAH / tathA bahudezebhyo'STAdazavyAkaraNAni samAnIyApitAni gurubhyaH / tairapi sarvavyAkaraNAnyavagAhya sAraM ca samAdAya varSeNa paJcAGga' navInaM sapAdalakSamitaM zrIsiddhahemacandrAbhidhAnaM nirmAya zrIrAjavAhyakumbhikumbhe pustakamadhiropya sitAtapavAraNe dhriyamANe cAmarairvIjyamAnaM nRpasabhAyAM samAnIya samagra vidvatsamakSaM vAcayitvA rAjJAkRtapUjopacAraM svasarasvatIkoze sthApitam / atrAntare zrIhemasUrermahimAnamasahiSNubhirbrAhmaNairnRpo vijJaptaH, he siddharAja! vyAkaraNamidaM zuddhAzuddhatvaparIkSAM vinA kRtaM na rAjJaH sarasvatIkoze sthApituM yuktam / zuddhAdiparIkSA tadA syAdyadA kAzmI radeze candrakAntazrIbrAhmImUrteH puraH sthitajalakuNDe kSipyate / kuNDAcca yadyaklino nirgacchati pustakatadA jJAyate zuddhamidam / iti vipraivipratAritaH saMzayAkulaH pradhAnAn viduSazca vyAkaraNapustakaM datvA kAzmIradeze prahitavAn / te ca tatra gatvA tatratyanRpavidvatsamakSaM sarasvatIkuNDamadhye muktaH ghaTikAdvayam / zrIzAradAnubhAvAt kalikAlasarvajJa hemasUripraNItatvena ca paramazuddhimatvAd yathAsthito'klinna eva nirgataH loke mahAvismayazca / tatastatratyanRpasatkRtAH pradhAnAH pazcAdAyayuH / rAjJo'gre jalamadhyapustakaprakSepAdivRttAntaH sarvo'pyakathi / tato rAjJA vismitahRSTahRdayena lekhakazatatrayaM melayitvA varSatrayaM yAvat zrI hemacandravyAkaraNapratayo lekhitAH, aSTAdazadezeSu ca sarvAdhyetadRNAM bhaNanabhANanAya prahitAzca / tato rAjAjJayA sarvaH ko'pi paThati pAThayati ca / // 33 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandha // 34 // XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX bhrAtaH! saMvRNu pANinitrapitaM kAtantrakanthAkathAM, mA kArSIH kaTu zAkaTAyanavacaH kSudreNa cAndreNa kim ? / / kaH kaNThAbharaNAdibhibaMTharayatyAtmAnamanyairapi, zrUyante yadi tAvadarthamadhurAH zrIsiddhahemoktayaH // 1 // evaM siddharAjaM dharmAbhimukhaM kRtvA sarvatra vihArArthino'pi devatAdezavazena zrIhemAcAryAH pattana eva prAyastasthuH / yaduktam "niccaM sahAvau ciya, samaggaloovayArakayacitto / so devayAi vutto, viharato vivahadesesu / / 1 / / gujaravisayaM muttuM, mA kuNasu vihAramannadesesu / kAhisi parovayAraM, jeNittha Thio tuma guruyaM / / 2 / / to tIe vayaNeNaM, desaMtaraviharaNAo viNiyatto / ciTThai iheva eso, paDibohaMto bhaviyavaggaM // 3 // buhajaNacUDAmaNiNo, bhuvaNapasiddhassa siddharAyassa / saMsayapaesu savve-su pucchaNijjo imo jAo / / 4 / / eyassa desaNaM nisuNi-UNaM micchattamohiyamaIvi / jayasiMhanivo jAo, jiNidadhammANurattamaNo / / 5 // jayasiMhadevavayaNA-u nimmiyaM siddhahemavAgaraNaM / nIsesasaddalakkhaNa-nihANamimiNA muNiMdeNaM / / 6 / / amaovameyavANI-vilAsameyaM apicchamANassa / Asi khaNaMpi na tittI, citte jayasiMhadevassa // 7 // " ityAdi / / atha kumArapAlasvarUpaM, yathA - 1. atha dadhisthalIpuryA zrIbhImadevasutakSemarAjastatsuto devaprAsAdastadbhaH zrItribhuvanapAlaH bhAryA kazmIradevI / tasyA garbha samutpanne evaM dohadaH__ "AsamudrakSitekhANaM, prANinAmabhayArpaNam / vyasanAnAM niSedhaM ca, sA'kAGkSacchubhagarbhataH / / 1 // " M||34 / /
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 35 // krameNa pUrNe dohade suto jAtaH / kumAra iva tejasvI kSiti pAlayiSyatIti pitRbhyAM kumArapAla iti nAma kRtam / * krameNa zastrazAstrapArINaH / krameNa ca mahIpAlakItipAlau sutAvaparau jAtau / sutA premaladevI zrIjayasiMhadevaturaGgamAdhya kSeNa kRSNadevena prinniitaa| dvitIyA devaladevI zAkambharIpurIzArNorAjena prinniitaa| zrIkumArapAlo'pi pitRbhyAM bhopaladevI rAjakanyAM vivAhitaH / evaM kumArapAlAdiputrai_jiSNuvaibhavaH / tribhitribhuvanapAlabhUpastribhuvane'bhavat // 1 // ekadA zrIjayasiMhanRpasevAyai zrIkumArapAlaH pattanaM gtH| tatra bhUpasadasi siMhAsanopaviSTA rAjJo'gre zrIhemAcAryA dRSTAH / ete kalAbdhayo rAjJo mAnyA jainA munIzvarAH / eSAM darzanato nanaM puNyarAziH samullaset / / 1 / / cetasIti vicityAgAt pauSadhAgAramekadA / guNagoSThyA pravRttAyAM tatrAcAryAn sa pRSTavAn // 2 // guNeSu ko guNaH puMsAmagraNIH sakaleSviha / vAcaM vAcaMyamAdhIzastata evaM tamUcivAn // 3 // sattvamekamahaM manye guNeSu nikhileSvapi / paradArasahodaryAvajitaM sArvabhaumati // 4 // yataH ___"sattvaM sarvaguNaughamastakamaNiH sattvaM jayazrIpradaM, sattvaM sarvapadArthasiddhividhaye lokottarA kAmadhuk / Hd dvAtriMzadvaralakSaNAdhikamidaM khyAtaM ca sallakSaNaM, sattvaM sattvavati pratiSThitatamA sarvA pumarthasthitiH / / 1 / " yadvA "prayAtu lakSmIzcapalasvabhAvA, guNA vivekapramukhAH prayAntu / prANAzca gacchantu kRtaprayANA, mA yAtu sattvaM tu nRNAM kdaacit||1|| // 35 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAta prabandhaH / / 36 / / eko'pi yaH sakalakAryavidhau samarthaH, sattvAdhiko bhavatu kiM bahubhiH prasUta: ? / candraH prakAzayati digmukhamaNDalAni, tArAgaNaH samudito'pyasamartha eva / / 2 / / sattasarIraha AyatauM daivAittI riddhi / kaMtaDA sAhasa na chaMDIi jIhaM sAhasa tIhaM siddhi / / 3 / / vijetavyA laGkA caraNataraNIyo jalanidhi-vipakSaH paulastyo raNabhuvi sahAyAzca kapayaH / tathA'pyAjau rAmaH sakalamavadhIdrAkSasakulaM kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe / / 4 / / rathasyaika cakraM bhujagayamitAH sapta turagA, nirAlambo mArgazcaraNavikalaH sArathirapi / raviryAtyavAntaM pratidinamapArasya nabhasaH, kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe / / 5 / / hastI sthUlatanuH sa cAkuzavazaH kiM hastimAtro'Gkuzo?, dIpe prajvalati praNazyati tamaH ki dIpamAtra tamaH ? / vajreNAbhihatAH patanti girayaH kiM vajramAtrA nagAH ?, tejo yasya virAjate sa balavAn sthUleSu kaH pratyayaH? / / 6 / / manasvibhiH sadA bhAvyaM, sattvodyogaparAyaNaH / dusAdhyAnyapi kAryANi, yataH sidhyanti sattvataH // 7 / / yathA'rjunAya laGkAyAM, nItvA sattvAdhikazriye / sattvenAvajitaH svarNa, kaumAraM hanumAn dadau // 8 // " tathAhihastinApugaraM svastiramyamasti prasiddhibhRt / kurukSetre pavitrAtmA tatra rAjA yudhiSThiraH / / 1 / / puNyazlokatayA satyavAcA ca viditodayaH / tenAnyadA rAjasUyAbhidhaH prArabhyatAdhvaraH / / 2 / / tadA kumAramAnetumarjunaM prahito'rjunaH / prasthito rathamAsthAya laGkAM prtyvilmbnH||3|| nirvibandhaM setubandhamindrasUryAvadAyayau / tAvadrathaH sthirIbhUtaH padameka na gacchati / / 4 / / // 36 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 37 // yo vAyuvegAdadhikaM calatyaskhalitaH sadA / sa caskhale rathaH kena mAmakIno manasvinA? / / 5 / / jijJAsuH skhalane hetu rathAdudatarattataH / agrataH pArzvatazcApi pASANAdya vyalokata / / 6 / / vyAghAtasadRzaM kiMcidyAvadagre na pazyati / rathaM ca paritastAvadabhrAmAbhrAntalocanaH / / 7 / / tato rathaM parAvRtya sthitastenAtikomalaH / mRNAlatantuvatsUkSmastantureko niraikSyata / / 8 / / arjuno vismayasmarazcintayAmAsa cetasi / aho! mama ratho'nena tantunA sthApitaH katham ? / / 9 / / tatastadenaM ruSTAtmA prAjanena jaghAna saH / nocchinnastena ghAtena sa tanturghanasaMhatiH // 10 // sa dobhyAM troTitu lagnastataH sodyamamAnasaH / no karAbhyAmapi paraM zakyate khaNDitu yadA // 11 // tadA zastreNa tIkSNena balena dRDhamAhataH / bhagnaM zastraM paraM tantustasthAvacchinna eva saH / / 12 / / yugmam / / yAvattvAlokate tantormUlamunmUlanaM cikIH / tAvadekaM sphuratpucchamundaraM dRSTavAnasau // 13 / / veSTayitvA rathaM tatra pucchAnirgatatantunA / sthitaM tamindrasUH proca kastvamAkho ! mahAbalaH / / 14 / / kathaM rathaH svamArgeNa gacchanme skhlitstvyaa| svaM rUpaM prakaTIkRtya kathyatAM kAraNAdikam / / 15 / / kvApi nondUramAtreNa skhalyate kasyacidrathaH / paraM prabhAvo devAderavazyaM saMbhavI hyayam / / 16 / / yataH____ "ye majanti nimajayanti ca parAste prastarA dustare, vAdhauM vIra ! taranti vAnarabhaTAn saMstArayante'pi ca / naite grAvaguNA na vAridhiguNA no vAnarANAM guNAH, zrImaddAzaratheH pratApamahimA so'yaM samuJjambhate / / 1 / / " ityarjunavacaH zrutvA mUSakastatkSaNAdapi / tyaktvA tadrUpamakarodrUpaM hanumataH sphuTam / / 17 / / sa prAha pANDavazreSTha ! zrRNu sarvaM yathAsthitam / ahaM pavanaputro'smi rAmadevasya sevakaH / / 18 / / yadA jahe satI sItA rAvaNena durAtmanA / XXXXXXXXXXXXXXXX ||37 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAlA tadA'yamupalaiH setuvandho vyaraci vAnaraH / / 19 // sasainyo rAghavo'nena samudramudalaGghayat / prApya laGkApurI nIta paula- prabandhaH / // 38 // styaH pretasadmani / / 20 / laGkAdhipatye saMsthApya bibhISaNamudAradhIH / sItAsamanvito rAmaH svAM purI jagmivAn yadA // 21 // tadA'haM rakSako hyatra kRto rAmeNa bhuubhujaa| mA gacchanmAnavaH ko'pi pathA'neneti hetunA / / 22 / / tvadratho'yaM / * mayA'sthApi tato'rjunayazo'rjuna ! / vRthA prayAsaM mA kArSIrlaGkAgamanahetave / / 23 / / ityukti mAruteH zrutvA sattvADhayaH prAha pANDavaH / satyamuktaM mahAbhAga ! tvayA kapikulottama ! // 24 // paraM tathA'pi gantavyaM laGkAyAM svarNahetave / RSINAM dakSiNAdyarthamadhvare tadvilokyate // 25 // tavApi sukatasyAsya vibhAgo bhavitA kape ! yataH prApyeta puNyAMzaH kRtAnumatikAritaiH / / 26 // yataH"kartuH svayaM kArayituH pareNa, tuSTena cittena tathA'numantuH / sAhAyyakartuzca zubhAzubheSu, tulyaM phalaM tattvavido vadanti // 1 // " mahAsattvaiH samArabdhaM kArya kena vihanyate ? / yena kenApyupAyena tasiddhi neyameva taiH / / 27 / / anena vacasA kruddhastadAha pavanAtmajaH / aho ! pANDavakoTIra! garvaste kharvasaMsthitiH / / 28 / / zrIrAmo'nena mArgeNa gato nApyaparo naraH / gaccha tvamanyamArgeNa zaknoSi yadi pANDava ! / / 29 // prAhArjunaH prayAsyAmi tvaM mArgasyAsya rakSakaH / kSetrapo hi nijaM kSetraM pAti no sakalaM jagat / / 30 / / tato'rjunena kodaNDaM kuNDalIkRtya mAmaNaiH / setubandho navazvake vajrapadyA viji / / 38 tvaraH / / 31 / / pAvanirmAninAM mAnyastaM setuM vIkSya vismitaH / pazyAmi dRDhatAmasyetyavocat pANDavaM prati // 32 // vilokayetyanujJAtaH sAkSAdindrabhuvA ttH| saptatAlapramaM rUpaM cakre vakramanAH kapiH / / 33 / / setorupari vegena papAtoDDIya
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 39 // ***** bhUrizaH / zilAyAmiva na kvApi tatrAbhUtpraNatirmanAk / / 34 / / tadvANakauzalaM vIkSya vIkSApannaH savismayaH / sAdhu sAdhu mahAsattvetyavadadvAnarAgraNIH / / 35 / / tava kAryaM suvarNena laGkAyAM gamanena vA / ityukte kAJcaneneti pratyuvAca zacIzabhUH / / 36 / / tato'sau hanumAn samyak sattvenAvajitaH kSaNAt / arpayAmAsa kaumAraM svarNamAnIya koTizaH / / 37 / / tadgRhItvA puraM prApa svakIyamatha pANDusUH / tena svarNena sakalaM kratukAryamajAyata / / 38 / / evaM nissImasattvodyallIlAsaMvalitairguNaiH / siddhiM samIhitArthasya pravilokya vivekibhiH / / 39 / / sattvaguNitA zuddhaguNaddhirvadhitodayA / arjanIyA'rjuneve puruSArthaprasiddhaye / / 40 / / yugmam / / sattvamapi paranArIsahodaravratasamujJjIvitameva lokottamapuruSapratiSThA hetuH / kevalasattvamAtraM siMhazarabhAdInAmiva vivekavikalatvena pazupuruSakArAvaham / ataH puruSeNa svAtmanaH pratiSThAdharmajayAdivRddhaye paranArIparAGmukhatvameva sevanIyam / yataH - "tAvallokavilocanAmRtarasastAvanmanovallabha-stAvaddharmamahattva satyavilasatkIrtipratiSThAspadam / tAvadbhUmipatiprasAdabhavanaM tAvacca saubhAgyabhU-ryAvanno paradArasaMgarasiko loke bhavenmAnavaH / / 1 / / " tathA- "pariharata parAGganAbhiSaGga yadi bata! jIvitamasti vallabhaM vaH / hari hari hariNIdRzo nimittaM daza dazakandharamaulayo luThanti // 1 // tathA ca- "laGkA yasya purI trikUTazikhare bhrAtA sa kumbhazravAH, udvelaH parikhAmbudhiH sa jagato jetAGgabhUrindrajit / / / 39 / /
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla pravandhaH / // 40 // anyastrISu rimsayAdbhutamahAvidyAsahasrojitaH, so'pi prApa gatapratApavibhavo lar3ezvarastAM dazAm // 1 // svAdhIne'pi kalatra, nIcaH paradAralampaTo bhavati / saMpUrNe'pi taDAge, kAkaH kumbhodakaM pibati // 2 // paradAraiH parakAvya-bahumAnaM svIkRtaividhatte yaH / nindyo'laM kApuruSaH syAdeSaH samastakavihInaH / / 3 / / " mugghA api paThanti"je paradAraparammuha te buccaI narasIha / je pariraMbhaI pararamaNi tAMha phusijai lIha // 1 // appauM dhUlihiM melIuM sayaNaha dIdhauM chAra / pagi pagi mAthA DhaMkaNauM jiNi joI paradAra / / 2 // " tathA-- "dve akArye kulIno'tra, prANAnte'pi karoti na / paradravyApahAraM ca, parastrIparirambhaNam / / 1 / / " viSNupArzve karNayAJcA-- . "mA matiH paradAreSu, paradravyeSu mA matiH / parApavAdinI jihvA, mA bhUdeva kadAcana // 1 // mAtRvatparadArAn ye, saMpazyante narottamAH / na te yAnti vizAMzreSTha !, kadAcidyamayAtanAm // 2 // manasA'pi pareSAM yaH, kalatrANi na sevate / sa hi lokadvaye deva-stena vaizya ! dharA dhRtA // 3 // tasmAddharmAnvitaistyAjyaM, paradAropasevanam / nayanti paradArAstu, narakAnekaviMzatim / / 4 // padmapurANe sItAharaNasamaye'raNyalabdhakuNDalAyupalakSaNapRcchAyAM rAmAne lakSmaNaH-- ||40 //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 41 // - "kUNDale nAbhijAnAmi nAbhijAnAmi kaGkaNe / napure tvabhijAnAmi, nityaM pAdAbjavandanAt // 1 // tathA cAtraivaM purANoktiH, devAnAM rUpadvayam / yathA"ekaM tu sthAvaraM jJeyaM, dvitIyaM jaGgamaM punaH / sthAvaraM jalarUpeNa, jaGgamaM devatAmayam / / 1 / / ekadA gaGgA jaGgamarUpeNa svargatA / tadavasare sabhAmadhyagatendreNa kAryavyagreNa pratipattirna kRtA / jAhnavI pazcAdbrajantI devaidRSTA, indrAyAkathi / tena pRSThau gatvA pAdayorlagitvA sammAnya ca pazcAdAnIya siMhAsane nivezya pRSTA / he mAtaH ? kathaM pazcAdgacchasi ? / gaGgA prAha "vadanaM naiva sAnandaM, nAsanaM na ca bhASaNam / na kAryavAdapraSTavyaM tasya pArzva gatena kim ? // 1 // vadanaM yasya sAnandamAsanaM caiva bhASaNam / praSTavyaM kAryavAdasya, gamyate tasya saMnidhau / / 2 / / ___ mANiNi mANavivajjiyaM, ki kijjai amieNa / vari visa pijjai mANasiuM TraMpi marijai jeNa / / 3 // " iti gaGgoktaM zrutvA surendraH prAha, eSA jagattrayajanajanitahatyAkoTisahasradhAriNI kathamambA zuddhi yAsyati ? iti cintAtureNa mayA pratipattyAdikaM nAkAri / yataH-- "brahmastrIbhrUNagomAtR-pitRbandhusutasya ca / ye kurvanti vadhaM pApAH, paradAraratAstathA // 1 // te sarve tava pAnIyasnAnapAnaparAyaNA / vegAdbhavanti niSpApAH lokoktiriti varttate / / 2 // " . indreNokte gaGgA prAha, ahaM viSNupAdodakI viSNupAdarajaHprakSAlanaparA / ato viSNupAdaspRSTaM jalaM pavitrameva bhAvi / EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla indraH, bhrAntA'si mAtaH ? / yena viSNunA'STAdazAkSauhiNyaH saMhAritAH, dvAtriMzallakSaNapuruSaraktabalicchalamutpATya ghaTo kaco bhImaputro hataH, sa yuddhabilokazraddhAlumastakamAtreNa stambhe sthApitaH, yuddhAnte pRcchA, sudarzanena ripuzirachedaM prabandhaH / - kurvan haridRSTo mayA, ityuttaram / evaM hatyAhatasya hareH pAdadhAvane kathaM zuddhiH ? / gaGgA prAha, mahezamUrdhani vAsena narma lyam / indraH, brahmaNaH paJcamaM ziro gardabhasvareNa yathA tathA bhASamANaM yazcicchede, tatpApazuddhayarthaM tvaM zirisi dhRtA'si / evaM A brahmakamaNDalunivAso'pi na nairmalyahetuH, yaH svasutAM sarasvatI kAmayate tasya saMsargo'pi tyAjyaH / yataH-- "mahatsevA dvAramAhuvimuktestamodvAraM yoSitAM saGgisaGgam / mahAntaste samacittAH prazAntA vimanyavaH suhRdaH sAdhavo ye // 1 // " iti / evamindroktaM vicArya gaGgA procuSI / tahiM 'paradAraparadravya' iti / guNagariSThapuruSaratnapAdaprakSAlanayeti / yadAha / -- "paradAraparadravyAparadrohaparAGmukhaH / gaGgA prAha kadA''gatya, mAmayaM pAvayiSyati // 1 // niSpApA'haM bhaviSyAmi tasya pApaM na vidyate / tasmin sarvaguNotkRSTe, matpApaM na lagiSyati / / 2 // agninA zuddhayate dhAtu gniH zyAmalatAM vrajet / tathA surendra ? matpApaM, gamiSyatyaMhiyogataH // 3 // " ityAdi zrIhemasUripArzve zrutvA cetasi camatkRtaH zubhodarkasaMparkavazAt zrIgurupArzve paranArIsahodaravrataM gRhItavAn kumArapAlanRpaH / tathA-- "prasarati yathA kItirdiA kSapAkarasodarA'bhyudayajananI yAti sphAti yathA guNapaddhatiH / | // 42 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 43 / / TUESEXM kalayati parAM vRddhi kSarma: kukarmahatikSama:, kuzalajanane nyAyye kAryaM tathA pathi vartanam / / 1 / / " evamupadezAmRtaM nipIya yathAsthAnaM jagAma kumArapAla: / katiciddinAni pattane zrIjayasiMhadevasevAM vidhAya dadhisthalIM prAptaH sukhena rAjyaM bhunakti / / atha zrIsiddharAjasya rAjyaM pAlayataH sataH / bhUyAMso'pi sukheneyurvAsarA iva vatsarAH / / 1 / / paraM gRhasthadharmadroH phalaM nApatyamApa saH / sazalya iva tenAntarmahatImadhRtiM dadhau // / 2 / / dadhyau ca me'bhavanmUndhi palitaMkaraNI jarA / putraM nAdyApi pazyAmi niSpuNya iva zevadhim / / 3 / / loke'pi -- "nabho dinezena nayena vikramo, vanaM mRgendreNa nizIthamindunA / pratApalakSmIrbalakAntizAlinA, vinA na putreNa vibhAti naH kulam // 1 // " na candanendIvarahArayaSTayo na candrarocIMSi na cAmRtacchaTA, sutAGgasaMsparzasukhasya nistulAM kalAmayante khalu SoDazI - mapi / / 4 / / vinA stambhaM yathA gehUM, yathA deho vinAtmanA / taruryathA vinA mUlaM vinA putraM kulaM patet / / 11 ityAdi dhyAtvA vidhipUrvaka harivaMzapurANazravaNAnekadevatopayAcitAdimithyopacArAn kRtavAn paraM putraprAptirnAbhavat bhAgyAdhInatvAt phalaprApteH / tadanu hemAcAryan sahAkArya zrItIrthayAtrArthaM prasthitaH zrIjayasiMhadeva / mArge hemAcAryaM pAdacAriNaM dRSTvA sukhAsanAdhirohArthaM prArthitavAn // gururjagadivAn rAjan ? matInAM naiva yujyate / parapIDAkaratvena vAhanAdyadhirohaNam / / 1 / / padbhayA galadupAnapa / / 43 / /
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla yAM saMcarante divAtra ye / cAritriNasta eva syurna pare yAnayAyinaH // 2 // iti yAnAnAdAnato dUno nRpaH paThitamUrkhA eva bhavanto deharakSito dharmaH ityAdyapi na vindantIti kopAduktabA - grato yayau / mAcAryo'pi nirAdarAvajJAM jJAtvA mArge dinatrayaM rAjJo na militaH / turye dine sUrayo rUSTA iti vicintya prasAdanArthaM paTakuTIM prApa / mamAgaH bahiH sthitena zrIsiddhakSmAbhRtA sUrirakSata / kAJjikena samaM bhaikSyaM bhuJjAnaH saparicchadaH / / 1 / / tato vipravacAMsi yathAtathApralapitAni visaMvAdAspadAni jJAtvA sUrayaH pAdayorlagitvA prasAditAH, kSamyatAM, jaDo'smItyAdi / tataH zrIhemAcAryasahitaH zatruJjaye yAtrAM kRtvA dvAdaza grAmAn devadAye dattvA tathaiva raivatake nemijinaM praNanAma / tatra torthe- asmiMstIrthe nRpeNApi nopaveSTavyamAsane / mace na zeyaM bhuktau ca na dhAryA'DuNikA'grataH / / 1 / / prasavo na striyA kAryo mathanIyaM ca no dadhi / pratipAlyA vyavastheyaM dharmAsthAdhAribhirnRbhiH // 2 // iti vyavasthAM kRtvA devapattane somezvaraM natvA koTinAripuraM prApa / tatrAmbAM bhaktvayA'bhyarcya sutaprAptyarthaM zrI hemAcAryAH prayuktAH, zrIpUjyavizeSatapaH kRtvA vilokanIyaM zrImadambA ca praSTavyA yaduta mama putro bhAvI na vA ? mama ca rAjye ko bhAvI ? iti / tatastribhirupoSaNa rambAmArAdhya nirNayaM pRSTvA ca rAjJau'gre kathitam - apatyaM nAsti te rAjan ? kRtairaupAyikairapi / yastu tvAmanu bhUmIbhug bhAvI tamavadhAraya / / 1 / / ***** ****** prabandhaH / / 44 / /
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 45 / / ******** karNadevAgrajakSemarAjaputraH pavitradhIH / devaprasAda ityAsIddadhisthalyAM kRtasthitiH // 2 // tatputra tribhuvanapAla:, tasya putrAH kumArapAlamahIpAlakIrtipAlAH teSu -- kumArapAlastvadrAjye bhavitA vizvavizrutaH / yaH saMpratirivAvanyAM jainaM dharmaM taniSyati / / 3 / iti sUrivacasA vajrAhata iva yAtrApavitrAtmA pattanamAjagAma / athAmbAdezasaMvAdacikIrgaNakAgrimAn prapaccha / te'pi tAtkalikalagnabalAdamboktAnusAryeva procuH / tadanu kasyApi purodhaso vacasA somanAthamArirAdhayiSuH pAdacAreNa kApotIM vRti kurvANo gaGgodakakumpakAvAnIya kedAraputravaddevapattanaM gataH / prabhAse snAtvA tryahamupoSito bhogapUjAdibhi: somanAthamatoSayat / tataH pratyakSIbhUtaH zambhuH putrArthaM prArthitaH // dhyAtvA somezvaro'vocattava nAstyeva santatiH rAjyarhastu purA'pyasti kumAra sphAravikramaH / / 1 / punaH proce nRpo dInastvaM zruto'bhISTadAyakaH / datse na putramapyekaM kIdRk te'bhISTadAtRtA / / 2 / / tataH pRtrAptiyogyatA nAsti tavetyuktvA tirohito devaH / evaM gAGgodakairnaikabhogaistuSTe mahezvare / iSTaM nApa nRpaH kvApi bhAgyAyattA hi siddhayaH // 1 // yataHnamAsyAmo devAn nanu hatavidheste'pi vazagAH, vidhirvandyaH so'pi pratiniyata karme kaphaladaH / phalaM karmAyattaM yadi kimaMgaraiH ? kiM ca vidhinA ?, namastatkarmabhyo vidhirapi na yebhyaH prabhavati / / 1 / / ( zikhaM0 ) ityAdi dhyAtvA khedameduraH pattanaM prAptaH / tadanu rAjyArhaM kumAraM yadi mArayAmi tadA kadAcit somezo rAjyapAla // 45 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla nAya mama sutaM dadyAditi mithvAkalpanA manasi vidhAya kumArapAlaM prati vidveSaH / ataH-- nAkAraNaruSAM saMkhyA, saMkhyAtAH kAraNakrudhaH / kAraNe'pi na kupyanti, ye te jagati paJcaSAH / / 1 / / yadvA-- // 46 // magamInasajjanAnAM, tRNajalasaMtoSavihitavRttInAm / lubdhakadhIvarapizunAH, niSkAraNavairiNo jagati // 1 // pitrAdIn ghAtayitvA kumAraM ghAtayiSyAmIti dhiyA pracchannaghAtakAn preSayitvA tribhuvanapAlaM ghAtayAmAsa / kumArapAlo'pi piturorvadehika vidhaya ghAtakAraNaM jijJAsuH pattane gatvA rAjavargIyAn rahaH pRSTavAn / kenApyAptena ghAtahetau nivedite niviNNazcintayAmAsa / dhig rAjyaM yatkRte mUDharvIrabhogINabAhavaH / pitRbhrAtRtanUjAdyA vidhvaMsyante virodhivat // 1 // bhojarAjakAvyasya ssmaar| yathAmAndhAtA sa mahIpatiH kRtayugAlaGkArabhUto gataH, seturyena mahodadhau viracitaH kvAsau dazAsyAntakaH / anye cApi yudhiSThiraprabhRtayo yAvadbhavAn bhUpate.!, naikenApi samaM gatA vasumatI manye tvayA yAsyati / / 2 / / iti / / ripavanti pare kiJcitpratipadya va kAraNam / daivavattadvinavAyaM siddharAjo durAzayaH // 1 // Hd yAvadeSa mAM na ghAtayati tAvatparivAraM kvApi muktvA kAlakSepaM karomIti saMcintya svasRpateH kRSNadevasya pArzve gataH / svAbhiprAyaH prakAzitaH / tataH kRSNadevaH prAha // 46 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118011 vidhau vakre sthite mUrdhni manye so'pi mahezvaraH / bhikSayAtmabharirjajJe kA kathAsnyasya dehinaH // 1 // yAvatA vidhiH prasIdati tAvatA dezAntare gamyate veSAntareNa pracchannavRttyA / atratyaM rAjasUtraM tvAM jJApayiSyAmi carariti vicArya zrIkumArapAla : svasthAnaM bheje / samAdhinA hRSTacittavRttizca / atha tyajedekaM kulasyArthe, grAmasyArthe kulaM tyajet / grAmaM janapadasyArthe, AtmArthe pRthivIM tyajet / / 1 / / jIvannaro bhadrazatAni pazyati -- iti nItivit kumAro dadhisthatyAdI bhopaladepriyAM bhrAtrAdya ca muktvA jaTAdhArIbhUya pracchannaM bhUmo babhrAma / ekadA rAjasUtrajijJAsayA pattane samAgAt / karNameruprAsAde dvAtriMzadbharaTakamadhye militaH / zrIjayasiMhadevena vadhAya sarvatra mRgyamANastadbhaTairupalakSya jJApito rAjJaH / rAjJA bharaTakA bhojanArthaM nimantritAH / madhyAhne rAjA teSAmanukrameNa pAdau prakSAlayan Urddha rekhAcchatramatsyAdilakSaNaiH kumAraM jJAtvA bhojanAnantaraM ghAtya iti saMcintya dhautapotasamAkarSaNArthaM koze gataH / kumAro'pi rAjJo mukhacchAyA krUradRSTyAdinA duSTatvaM jAnan bhojanArthaM niSaNNo'rddhabhukto vAntivyAjAnnirgatya kenApyaskhalita AligakumbhakRdgRhaM gataH / tena bhANDasaMcayamadhye prakSipya rakSitaH / pRSThAyAtarAjapuruSaivilokyamAno na labdhaH / gatA bhaTAH / rAtrau tatra kumbhakRtA saha maMtrI jAtA / yato yA vyasane upakArI sa mitram / yathAarthena kiM kupaNahastupAgatena ?, zAstreNa kiM bahuzaThAcaraNAzritena / rUpeNa kiM guNeprAzramavarjitena ?, mitreNa ki vyasanakAlamanAgatena ? // 1 // rAjA'pi dhautapotapradAnAvasare kumAramadRSTvA kopakarAladRg senAnyamAdiSTavAn / yathA kumAraM jIvantamatrAnaya, no ***** 147 / /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla bandhaH // 48 // | cettvAM tatpade neSyAmIti / tataH senAnIstaddharaNArthaM nirgataH / kumAro'pi rAtrimatikramya prAtarnaSTaH / daivayogAtpRSTha lagnaH senaanii| rajaHpUrahayaheSitabhaTahakAdimitrAsito bhayabhrAntaH kamprakAyo'gre vazyan badarIvale. tatpatrAmyekatra kurbAgaM hAlikaM prekSya prAha, bhoH satpuruSa ! rakSa rakSa mAmito bhayAditi / hAliko'pi sakRpastamiti bruvantaM tatra patrarAzau kSiptvA | kaNTakabharairAcchAditavAn / kumAro'pi taiH kaNTakAyamAno'pi nimIlitahagdvandvo mRtavat sthitaH / tAvatA puSThau senAnIH prAptaH san prAha, bho bhadra ! dRSTo yuvA'trako gacchan ? / so'pi svakarmavyagreNa mayA ko'pi na dRSTa ityAha / tatazcaturdikSu taM vilokya vilokya zrAntAH sainikAH / senAnIrapi kuntANa patrarAziM vilokya pazcAdgatvA rAjJe sarvamakathayat / rAjA'pi yaH kazcitkumArapravRttimAnetA tasya vAJchitaM dAsyAmIti kathayitvA sarvatra svabhaTAn preSIt / kumAro'pi rAtrau hAlikena karSitaH kaNTakakSattasaGgirudhiraklinno jIvanmRta iva hAlikaM prAha rakSitvA mAmitaH kaSTAtki naivopakRtaM tvayA ? / upakAreSu yanmukhyaM prANinaH prANarakSaNam // 1 // "kSetra rakSati caJcA, saudhaM lolatpaTI kaNAn rakSA / dantAttatRNaM prANAn, nareNa kiM nirupakAreNa ? // 1 // zrotraM zrutenaiva na kuNDalena, dAnena pANirna tu kaGkaNena / vibhAti kAyaH karuNAparANAM, paropakAreNa na candanena / / 2 / / do purise dharau dharA, ahavA dohipi dhAriyA dhrnnii| uvayAre jassa maI uvayariyaM jo na phaMsei // 3 // " jIvadAturbhavato'hamanaNaH svAM na yadyapi / tathA'pyupakariSyAmi samaye tvAM svabandhuvat // 2 // ityuktvA bhImasiMheti saMjJAM tasyAvadhArya jaTA bhadrAkRtya dadhisthalI prati prasthitaH / pathi tarucchAyAyAM vizrAnto
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 49 // - mUSakaM rUpyamudrAM bilAdAkarSantaM dRSTavAn / kiyatIreSa karSayatIti yAvatpazyati tAvataikaviMzatimudrAH karSitAH, tadupari natyaM kRtvA''sitvA zayitvA ca mudrAmekAmAdAya bile'vizat / kumAro'pi manasyevaM dhyAtavAn--.. no bhogo na gRhAdikAryakaraNaM no rAjadeyaM kimapyanyasyApi na satkRtirna sukRtaM sattIrthayAtrAdikam / yadgRhNanti tathA'pi lolupadhiyaH zUcyAnanAdyA dhanaM, tanmanye bhuvanaikamohanamaho ! nAsmAtparaM kiMcana / / 1 / / tataH samutthAya zeSA viMzatimudrA gRhItAH / unduro'pi bilAnnirgatastA apazyan hRdayasphoTaM mRtaH / taM mRtaM dRSTvA kumAraH khinnastacchokazakuvyAkulamanA acintayat dhaneSu jIvitavyeSu, strISu cAnneSu sarvadA / atRptAH prANinaH sarve, yAtA yAsyanti yAnti ca / / 1 / / bhavatu tena dhanena sukhena vA, yadapahatya paraM praNipatya vA / ubhayalokahitAzayazAlinAM, vipada eva varaM natu saMpadaH / / 2 / / tataH puro vrajan kayA'pIbhyaputryA piturguhaM vrajantyA pathi pAtheyAbhAvAdinatrayakSutkSAmakukSitRvAtsalyAtkumAraH zAlikarambena bhojitaH / tadaucityena hRSTaH prAha-- karacaluapANieNavi, avasaradineNa mucchio jIyai / pacchA muANa suMdari ?, ghaDasayadineNa kiM teNa? / / 1 / / jaM avasare na hU, dANaM viNao subhAsiyaM vagaNaM / pacchA gayakAleNaM, avasararahieNa kiM teNa? / / 2 / / pazya zalAkAvasare, tRNAya bhUpaiH prasAryate svakaraH / anavasare guNavAnapi, hRdayAduttAryate hAraH / / 3 / / aucityamekamekatra, guNAnAM koTirekataH / viSAyate gaNagrAmaH, aucityaparivajitaH / / 4 / / // 49 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ tata umbarAgrAmavAstavyadevasiMhasutAM devazrInAmnI tAM svopakAriNI jJAtvA mama rAjyotsave tvayA bhagni! tilaka: kumArapAla kArya ityudIrya dadhisthalI gataH / tatra pUrvAgatarAGbhaTasaMketena sainyairveSTitAyAM dadhisthalyAM kumAro naMSTvA sajjanakulAlakRte prabandhaH / TikApAkamadhye sthitaH / sajjano'pi tadantike sthitaH sarvata iSTikAvrAtarveSTiyati / kumAro nirucchvAso jIvan mRta iva / // 50 // sthitaH / sainyaM sarvatra vilokya pazcAdgatam / rAtrau vosirivipraH pUrvamitraM militaH, sajjanagRhe vosiri sajjanaM ca prAha kumAraH___kecinnAmnA guNaiH kecidbhUyAMsaH santi sajjanAH / dvidhA punastvamevaikaH, sajjano'syadhunA nanu / / 1 / / adyApi jayasiMhadevaH pratikUladaivavannAnukUlaH, tad bhoH sajjana ! matkuTumbamito'vantIM naya / ahaM tu vosiriNA dezAntaraM zraye iti mantrayatAM teSAM sajjanapitarau rAtrijAgarodvignau procatuH, re sajjana! kimayaM tava citrakUTapaTTikAM, re vosire ! - tubhyaM lATadezaM ca dAsyati ? yaduta mudhA jAgaryayA rAtri nayata iti zrutvA kumAraH zakunagranthi baddha vA cintitavAn dAridrayameva daurbhAgyaM, dehinAM yadadhiSThitaH / jalpannapi jano'nyeSAM, bhavatyaririvApriyaH / / 1 / / guNajJo'pi kRtajJo'pi, kulIno'pi mahAnapi / priyaMvado'pi dakSo'pi, lokaprINo na nirdhanaH / / 2 / / tataH sajanena saha kuTumbamavantIM preSya svayaM veSAntareNa dezAntare'gamat / kvApi grAme prathanadinajAtalaGghano dvitIyadine kSadhito vosiriM prAha, adya bhojanopAyazcintyatAm / dvijo'pyAha, adya jananI bhojndaatrii| kumAraH, kA jnnii?| vosiriH // 50 // pratidinamayatnalabhye !, bhikSukajanajanani! sAdhukalpalate! / nRpanamani! narakatAraNi! , bhagavati! bhikSe! namastubhyam / / 1 / /
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 51 // ityAha / tato vosirimiM gatvA karambhanibhRtaM kumbhaM vastreNAcchAdya pRthag bhikSAM gRhItvA''yAtaH / militvA bhuktau| ekatra maThe suptau| kumAre dviSadbhItyA kUTanidrAM kurvANe vosirirutthAya kumbhataH karambhaM lAtvA bhuGkte sma / caulukyastathA vIkSya dadhyau, viprAH svabhAvato'pi bhukterna tRpyanti, svArthamidamannaM channaM sthApitamabhUt, raGko'yamiti kSaNAntare utthite / kumAre prAha vipraH, yadi bubhukSA syAttadA bhujyatAmayaM karambakaH / rAjJA bhASitaH, pUrvamekAkinA kasmAdbhakSitaH ? / vipro'pi, ayaM rAtrAvapihitaH sthita iti dAtyA dadatyA'kathi, mayA laulyAdgRhItaH, mA rAtrau kenApi vinAzita itizaGkayA guptIkRtaH / tvayi supte bhuktvA jJAtvA ca zubhaM tvaM nimantritaH / mama maraNaM varaM bhikSukasya, na tu tava jagadAdhArasyeti dhyAtvA pUrva na darzitaH / rAjApi tadvaco nizamya manasA vyacintayat / aho ! mamopari kIdRk sneho'sya, ahaM tu nIcavadanyadeva vicAritavAn / dhig mAM iti svAtmanindAparastaM bhuktvA'gratazcacAla-- daivAdvasuH zravati sattvavatAM na sattvaM, mlAni tanuH samadhigacchati naiva cittaM / / rUpaM jarA kSipati naiva ca tattvabuddhi, prANAH prayAnti na paropakRtiprayatnaH // 1 // iti mArge cintayan stambhatIrthe bahiH prAsAde gataH / tadA hemAcAryA api daivayogAttatrAgaman bahirbhUmau / tatra ca sarpamastake gaGgeTakaM nRtyantaM dRSTvA'smAkaM purA'pi rAjyaM anyaH kazcittaM pazyati na vA? iti yAvaddizaH pazyanti tAvatkumAraM taM pazyantaM dRSTvA vismitAH upalakSitazca kumAraH sabahumAnaM zAlAyAM nIta AlApitazca pUrvopalakSaNena / mamApi kahicit kiM sukhaM bhAvi na vA? iti pRSTavAn sUri kumAro'pi / // 5 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ prbndhH| yAvatA kiMcinimittAdi smRtvA vikokya ca bhASate sUristAvatA maM0 udayano vandanAyAgato bahuparivAraH / tadA. kumArapAla kumArapRSTAH zrIhemAcAryA udayanasvarUpamAhuH-- pUrva marudeze zrImAlajJAtIya UdAbhidho vaNik prAvRSi kAle prAjyAjyakrayAya nizIthe vajan krmkraireksmaatkedaaraa||52|| daparasmin pUryamANe'mbhobhiH ke yUyaM ? iti pRSTe taiH, amukasya vayaM kAmukAH ityukte mamApi te kvApi santi ? iti pRSTe punastaiH, karNAvatyAM tavApi santi ityukte zakunagranthi baddha vA kAlena sakuTumbastatrAgato vAyaDajJAtIyakArite jinaprAsAde devAnnamaskurvannekayA chimpikayA zrAvikayA pRSTaH / sArmika ! tvaM kasyAtithiH ? / tenoktaM, vaideziko'hamiti bhavatyA eveti tadvAkyaM zrutvA saha nItvA kasyApi vaNijo gRhe kAritAnnapAkena bhojayitvA gRhasthAnaM dattam / tatra sthitaH kAlena bhAgyayogAtsaMpannasaMpajjAtaH / tatra navInasaudhaM cikIrSuH khAtAvasare nidhimadhigamya tasyAH striyaH samarpayan niSiddhastayA, nedaM madIyaM kiM tu tava bhAgyodayAnnirgatamiti gRhANa tvameveti / tata udayanazcintitavAn kRtaprayatnAnapi naiti kAMzcita, svayaM zayAnAnapi sevate parAn / . . dvaye'pi nAsti dvitaye'pi vidyate, zriyaH pracAro na vicAragocaraH / / 1 / / tataH siddha zena stambhatIrthe mantrI kRtaH / karNAvatyAmatItAnAgatavartamAnacaturviMzatijinapratimAmaNDito dvAsaptatijinAlayaH prAsAdaH kAritaH, so'yamudayanamantrI / asyAGgajA vAhaDa 1 AmbaDa 2 cAhaDa 3 solA 4 nAmAno bhinnamAtRkA iti gurumukhAt zrutvA'cintayat-- // 52 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 53 // huMtIi hu~ti aNahuMtayAvi jaMtIi jaMtI hutaavi| jIi samaM nIsesaguNagaNA jayau sA lacchI // 1 // mantrisamakSaM sUrayaH procuH bhoH kumAra ! guNadhAra!, navAGkezvaravatsare 1199 / caturthyAM mArgazIrSasya, zyAmAyAM ravivAsare // 1 // puSyaRkSe'parAle cettava rAjyaM na jAyate / nimittAlokasaMnyAsastItaH paramastu naH // 2 // pratijJAyeti sUrIndrastadA taddinapatrakam / likhitvA pradadau tasmai, sacivodayanAya ca // 3 // kumAraH proce, kthmetjjnyaayte?| sUribhiruktaM, yattvamatrAyAtaH sahasaivAsmatpaTTe niSadyAvRte upaviSTaH, tena rAjAhasihAsanopavezAnnUnamayaM rAjyAha iti jJAtam / tena jJAnena camatkRtaH kumAraH prAha-- yadya tattvadvacaH satya tvameva kSitipastadA / ahaM tu tvatpadAmbhoja, seviSye rAjahaMsavat / / 1 / / sUriNoce, asmAkaM rAjyena ki kArya, paraM rAjan ! tvaM rAjya prApya pAramezvarazAsanaprabhAvako bhUyAH zrIAmarAjavat / rAjJApyaGgIkRte sUribhirudayanamantriNaH sarvaM svarUpaM jJApitam / mantriNA ca sabahumAnaM gRhe nItvA snAnabhojanAcchAdanAdibhiH satkRtaH, kiyanti dinAni sthitazca mantrigRhe / tadA ca jayasiMhadevena jJAtvA sainyaM mAraNAya prahitam / yAvatA bhaTAH sarvatra gaveSayanti tAvajjJAtvA mantrigRhAtsarizAlAyAmAgAt rakSa rakSeti bruvaannH| sUrayo'pi kAruNyAbdhayo'yaM zrIjinazAsanaprabhAvako bhAvI rakSitaH iti dhyAtvA / vasatibhUmigRhe kumAraM sthApayitvA pustakagranthibhiri sthagitaM tathA yathA ko'pi na vetti / bhaTA api sarvatra bhramantaH zAlAyAmAyAtAH kasyacitpizanasya vacasA bhavanmaThe kumAro'sti XXXXXXXXXXXXXXXXX // 53 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH // 54 // RXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX karNyatAmiti vdntH| sUriH__"prANitrANaM mahatpuNyaM mithyAvAvastvayaM laghuH / " iti dhyAtvA nAstyatra sarvathA kumAra ityAha / bhaTairUce, rAjAjJA kriyatAM tahi / sUrirapi, "na brUyAt satyamapriyam" iti jAnan rAjAjJAmapi kRtavAn / bhaTA api sarvatra vilokya pazcAdgatAH / niSkAzitazcaulukyo bhASitazca, zrutaM bhavatA bhaTabhASitam ? / kumAro'pi prAha, bhagavan ! bhavadIyA bhaTIyAzca giraH zrutAH / dayAmayo bhavaddharmaH zruta evAbhavat purA / anubhUto'dhunA so'yaM mayA majIvitAvanAt / / 1 / / ye'sukhe'pyupakurvanti te'pi saMprati paJcaSAH / yastu prANavyaye sattvamekaH sattvavadagraNIH / / 2 / / bhakto'bhavaM purA'pyagre tAvaka ribhirguNaiH / krIto jIvitadAnena dAsa evAsmi saMprati / / 3 / / nimittakathanAtpUrva rAjyadAna pratizrutam / idAnIM jIvitamapi tvadarthaM bhavatAnmama / / 4 / / ityAdi procya mantridApitazambalo rAtrau vaTapadraM prati calitaH / tatra ca kSudhAtaH kaTukAkhyavaNigrahaTTe vizopakaikacaNakAH krItAH / vaNig draviNArpaNaM vinA na muJcati / ruSTaH kumAraH / khaGgena bhApito vaNig bhaNati, mAGgalye bhavantu caNakA ete taveti yAhi / tataH-- AjAnulambitamalImasasATakAnAM, mitrAdapi prathamayAcitabhATakAnAm / prANAdapi priyatamaikavarATakAnAM, vajraM divaH patatu mUni kirATakAnAm // 1 // ityuktvA jaTAdhArI bhRgukacche gataH / tatraikaH zAkunikaH pRSTaH kadA mama zubhaM bhAvIti / tena prAtarbahirgatvA // 54 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakunamArgaNaM kRtam / tatra-- tadaiva paripuSTAGgI zyAmA ca svIkRtAzanA / munisuvratanAthasya prAsAdamadhitasthuSI / / 1 / / zubhaceSTAkarA durgA''malasAre svaradvayam / svarazrayaM ca kalaze daNDe svaracatuSTayam / / 2 / / hRSTaH zAkunikaH prAha siddhiste vAJchitAdhikA / bhaviSyati vizeSeNa jinabhaktiprabhAvataH / / 3 / / tataH kollApuraM gatvA dAnabhogAdisadgaNam / sarvArthasiddhiyogIndra sevitvA tamatoSayat / / 4 / / uvAca yogI mantrI sta ekaH saamraajydaaykH| svecchayA dhanadAtA'nya AdhaH sopadravaH punaH / / 5 / / sattvasAraH kumAro'tha mantraM jagrAha raajydm| uktena tena vidhinA pUrvasevA vyadhatta saH / / 6 / / tataH kRSNacaturdazyAM gatvA pitRvanaM nizi / zabasya vakSasi nyasya vahnikUNDaM svaya punaH // 7 // upavizya tasya kaThyAM yAvaddhomaM dadAti saH / karAlamUrtiH pratyakSastAvatkSetrAdhipo'vadat // 8 // mAmanabhyarcya re dhRSTa ! kimArabdhaM mumarSaNA / iti zrutvA'pi niHkSobhaH so'pi jApaM samApayat / / 9 / / tadA ca bhUtvA pratyakSA mahAlakSmIravocata / gUrjaratrAdhipatyaM te dhIra! dattaM mayA'khilam // 10 // paramadyatanAdinAtpaJcavarSAt phaliSyati manorathaH / / siddhamantraH kumAro'tha natvA taM yogipuGgavam / kalyANakArake deze kramAkAntIpurIM yayau // 11 // kumAraH kautukAttasyA bhraman prisre'nydaa| kabandhamekamadrAkSIt vairiNA'pAstamastakam / / 12 // tatpArzve militastrINAM zuzrAvAnyonyajalpitam / aho ! kacakalApo'sya aho! zravaNalambatA // 13 // aho ! ghanatvaM kUrcasya tAmbUle vyasanaM tathA / aho ! viraladantatvaM zrutvetyekA tato jagau / / 14 / / kathame
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla 114811 tattatastAvAvocan kiM citramatra yat / veNyAgharSo'sti pRSThe'sya skandhe kuNDalayoH kiNe / / 15 / / AnAbhihRdi gauratvaM dRzyate diirghkuurctH| tAMmbUlavyasanAccAsyAGguSThavarNena carcitaH / / 16 / / nityaM viraladantAnAM kSityA raktA kaniSThikA / tat zrutvA'cintayadasau bahuratnA vasundharA / / 17 / / kRtvA snAnaM kumAro'tha sarasyamRtasAgare / tIradevakule gatvA'rcyamAnaM dadRze ziraH / / 18 / / tasya pravRtti pRSTazca kazcana sthaviro'vadat / sarasohapure rAjamakaradhvajakArite / / 19 / / padmakozAdvinirgatya zIrSamekaM sakuNDalam / ekena buDatItyuktvA tannimaJjati pratyaham / / 20 / / tadarthaM paNDitaiH puSTairlabdhvA mAsacatuSTayam / taM jJAtuM preSitAH viprA videze bRddhasaMnidhau / / 21 / / yadekasthaviro vetti na tattaruNakoTayaH / yo nRpaM lattayA hanti vRddhavAkyAtsa pUjyate / / 22 / / taizca gatvA marau deze sthaviraH ko'pyapRcchata / svapitA darzitastena tenApi svapitAmahaH / / 23 / / saviMzatizata varSadezIyasya ca sannidhau / viprairapRcchi zIrSasya bruDatItyuktikAraNam / / 24 / / so'pyUce bhojayitvA tAn zunIDimbhacatuSTayam / gRhNItedaM mahAmUlyaM zuddhayatyadhvavyayo yataH / / 25 / / lobhAdviprA api kaTau kRtvA tAMzcalanAkSamAn / gantukAmA vRddhamUcuH saMdehaM brUhi no drutam / / 26 / / saMzayacchinna evAyamityukte tena te'bhyadhuH / kathaM sa Uce zAstrajJA apyetadapi vittha na / / 27 / / yaduktam zvAna gardabhacANDAlamadyabhANDarajasvalAH / spRSTvA devalakaM caiva sacailasnAnamAcaret / / 1 / / zAstre niSiddhaH saMsparzo viprANAM yujyate katham / te'pyUcurbahumUlyAni zvaDimbhAni tvamabhyadhAH / / 28 / / tato'smAbhigRhItAni lobhAddhi kriyate na kim ? / Uce vRddhastadevedaM vizvaM brUDati lobhataH / / 29 / / iti te chinnasaMdehAH kumArehAgatAH prabandha: // 56 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 57 // punaH / paNDitaiH pustakeSveSa likhito'rthaH savistaraH / / 30 / / rAjJe'darzi nRpo'pyAha satyametacchiro yadi / zrutvainamarthaM na punaH saraso nissariSyati / / 31 / / tathAkRte tathAjAte caityaM nirmAya bhUbhujA / devasthAne sthApitaM ca zIrSametatprasiddhaye / / 32 / / tat zrutvA vividhAzcaryadarzanAjjAtavismayaH / kiMcitkAlaM kumAro'pi kAntyAM sthitvA punaryayau / / 33 / / mallInAthajanapade sthitaH kolambapattane / mahAlakSmyAtha kolambasvAmI svapne nyagadyata / / 34 / / bhaviSyo gUrjaratrAyAH svAmI yastava pattane / sameSyati jaTAdhArI vidheyA bhaktirasya tu / / 35 / / nRpamuktaizcaturdikSu puruSaH purasImani / yathoktalakSaNaivakSya kumAro bhaktipUrvakam / / 36 / / AhUya nRpateH pArzve samAninye tato nRpaH / abhyutthAya svakIyArddhAsane taM ca nyavezayat / / 37 / / nigadya lakSmyA AdezaM rAjJA rAjye nimintritaH / niSidhya kumarastasya pArzve tasthau yathAsukham / / 38 / / soce tathA'pi te'bhISTaM kumAra ! kiM karomyaham / kumAraH prAha yenAtra jJAyate me samAgamaH / / 39 / / dazagavyUtivistAre kolambapattanAntare / bhUmimaprApya rAjA'tha saMkocya nijamandiram / / 40 / / kumArapAlezvarAkhyaH prAsAdastatra kAritaH / kumArapAlanAmAGkaM nANakaM ca pravartitam / / 41 / / taddRSTvA kumAraH pramuditazcintitavAn / aho ! asya paramA prItiH -- yathA cittaM tathA vAco, yathA vAcastathA kriyA / citte vAci kriyAyAM ca sAdhUnAmekarUpatA // 1 // vacanaM khalu vaJcanaM hi tat, pratipattirviphalA yadudbhavA / vacanairupacArakomalaiH, phalahInairveda kiM prayojanam ? // 2 // iyamatra satAmalaukikI, mahatI kA'pi kaThoracittatA / upakRtya bhavanti dUrataH parataH pratyupakArabhIravaH / / 3 / / 114
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandha // 58 // tataH kumAro nirgatya pratiSThAnapuregamat / dvipaJcAzadvIrakapAdyAzcaryANi vyalokayat // 42 / / prAptaH krameNojayinyAM nijasvajanasaMnidhau / bhramaMstatrAnyadA prAptaH kuNDagezvaramandire // 43 // praNamya liGgaM tanmadhye zrIpArzva phaNamaNDitam / vIkSya prazastimadhye tu gAthAmekAmavAcayat // 44 / / puNNe vAsasahasse, sayaMmi varisANanavanavaikalie / hohI kumaranariMdo, tuha vikkamarAya ! sAriccho / / 1 / / Atmano nAma sAmyaM ca varSANAM vIkSya pUrNatAm / kumAro'pRcchadgAthArtha kasyApi vRddhasaMnidhau / / 45 // so'pyAha pUrvamatrAsIsiddhaseno divaakrH| vikramAdityabhUpasya tenAbhyarthanayA kila // 46 / / dvAtrizaDvAtriMzakAbhirvItarAgaH stutastataH / kuNDagezvaraliGgaM tu sphuTitaM tasya madhyataH // 47 / / AvirAsIddharaNendraH zrIpArzvapratimAdharaH / taM dRSTvA vikramAdityaH saMjAtaH paramArhataH / / 48 / / gurupadezatastena kAritaM bhUmimaNDalam / anaNaM nijadAnena tataH savvatsaro'sya tat // 49 / / tenaikadA siddhasenaH pRSTaH kiM ko'pi bhArate / ataH paraM jinabhaktaH sArvabhaumo bhaviSyati // 50 // zrutajJAnena vijJAya gAtheyaM guruNoditA / rAjJA ca lekhitA'traMva tacch tvA kumaro'vadat // 51 / / ArhatAnAmaho ! zaktiraho ! jJAna2 maho ! vratam / aho ! paropakAritvaM kimamISAM hitAdbhute / / 52 // tataH svajanabhopalladevIvosiribhiH samam / dhRtvA nirjharaveSaM tu ujjayinyA viniryayau / / 53 / / tato dazapuraM nagaraM gtH| tatra bahirudyAne'dhvani militaM nAsAgrabinyastalocana padmAsanAsIna kamapi yogina nirupamazamamayaM dRSTvA kumAro'cintayat / yathA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 59 // dhanyAnAM girikandare nivasatAM jyotiH paraM dhyAyatA-mAnandAjalaM pibanti zakunA niHzaGkamaLezayAH / anyeSAM tu manorathAparicitaprAsAdavApItaTa-krIDAkAnanakelikautUkapUSAmAyuH parikSIyate // 1 // tatastamutsAritadhyAnaM namazcakre kumAraH / so'pyavAdIta-- sarvasminnaNimAdipaGkajavane ramye'pi hitvA rati, zuddhAM muktimarAlikA pratidRzaM yo dattavAnAdarAt / cetovRttinirodhalabdhaparamabrahmapramodAmbubhRt, samyak sAmyasasejasaMsthitijuSe haMsAya tasmai namaH // 1 // tataH kumAro'pRcchat, yogin ! kiM snAnaM ? kiM dAnaM ? kiM jJAnaM ? kiM dhyAnaM ? ceti / uvAca yogI-- snAnaM manomalatyAgo dAnaM cAbhayadakSiNA / jJAnaM tattvArthasaMbodho dhyAna niviSayaM manaH // 1 // etadAkarNya pramuditaH prazaMsAM kurvan katipayaidinaizcitrakUTamagamat / tatra zrIzAntinAthaprAsAde rAmacandramuni nanAma / jAtacitrazcitrakUTamUlotpatti papraccha / rAmamunirAha, purA raghovaMze citrAGgado rAjA'bhinavaiH phalaiH kenApi yoginA vyAghrayuktena SaNmAsAna sevitaH / rAjJA kAraNaM pRSTaH prAha yogI, dvAtriMzallakSaNadharasya tava sAMnidhyAnmama mantrasiddhirbhavatu / kAni tAni lakSaNAnIti rAjJA pRSTaH prAha nAbhiH svaraH sattvamiti pratItaM, gambhIrametattritayaM narANAm / uro lalATaM vadana ca puMsAM, vistIrNametattritayaM prsiddhm||1|| vakSo'tha kUkSina khanAsikA''sya, kRkATikA ceti Sar3annatAni / hasvAni catvAryatha liGgapaSTha, grIvA ca jaGgre svhitprdaani||2|| netrAntapAdakaratAlvadharoSThajihvA, raktAnyamani nanu sapta hitapradAni /
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 60 // ****** sUkSmANi paJca dazanAGguliparvakezAH, sAkaM tvacA kararuhAzca na duHkhitAnAm // 3 // hanulocana bAhunAsikAstanayorantaramatra paJcakam / iti dIrghamidaM tu saukhyadaM na bhavatyeva nRNAmabhUbhujAm // 4 // trig fagoo gambhIrastriSveva SaDunnatazcaturhasvaH / saptasu rakto rAjA, paJcasu dIrghazva sUkSmazrva // 5 // kRSNacaturdazyAM rAtrau citranagopari mama mantraH siddhyati, yadi tvamuttarasAdhako bhavasi / tato rAjJA OM ityekte tasmin dine rAjAnamanumantryapi tatra jagAma / nRpo'tha citrazailAgramArUDho vIkSya yoginam / vyAghnaM ca homasAmagrIM tato'jalpat karomi kim // 1 // atrAntare mantrI nRpamuvAca deva ! ayaM tvAM hi homitvA svarNapauruSaM sisAdhiSurlakSyate, tena svayatnaparairbhAvyamiti / atha yoginA vahnikuNDe prajvAlite jApe kRte 2 / / 3 // uktazca rAjA tvaM deva ! pratipannaikavatsala ! / tadasya vahnikuNDasya dehi pradakSiNAtrayam // 1 // rAjA sazaGkastaM prAha tvaM yoginnagrato bhava / tato yogI tathAkurvanna chalaM prApa bhUpateH // atha vyAvRtya sahasA nRpaM yAvajjuhoti saH / tAvannarendramantribhyAM sa evAgnau huto haThAt // vyAghro'pyanupraviSTastaM saMjAtaH svarNapauruSaH / saMpUjya taM gRhItvA ca rAjA'gAnnijamandiram // 4 // yacchan yathecchaM draviNaM khyAti sa prApa sarvataH / tataH svaRddhirakSArthamAdidezeti mantriNam // 5 // yathA citragireH pArzve kUTazailo'sti durgamaH / tasyopari mahAdurgaM kArayAbhaGgarodyamaH // 6 // X prabandha // 60
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 61 / / *TTE mantriNA ca tathA''rabdhe yAvaccecIyate divA / tAvatpatati rAtrau ca SaNmAsA iti jajJire / / 7 tathA'pyabhaGgurotsAhaM nRpaM kUTAcalAdhipaH / uvAca mA kRthA durgamatra kartuM na ko'pyalam / / 8 / prANAtyaye'pi kartAsmi nRpeNokte suro'bravIt / yadya evaM nizcayastahiM kuru citranagopari / / 9 / / durgasya nAmamadhye tu deyaM mannAma bhUpate ! / tatra citrAGgadazcakre durgaM citranagopari / / 10 / / nagaraM citrakUTAkhyaM devena tadadhiSThitam / koTidhvajAnAM tanmadhye sahasrANi caturdaza: 11 / / lakSezvarANAM yogyA ca kAritA talahaTTikA / vApIkUpasaromukhyaM zeSaM devena nirmitam / / 12 / / Izvaro'pyuvAca -- " citrakUTamidaM bhadre ! pRthivyAmekalocanam / dvitIyalocanasyArthe tapastapati medinI / / 1 / / ekadA kanyakubjezaH zambhalIzanRpo janaparamparayA svarNapUruSakathAM zrutvA sainyairamitaizcitrakUTaM veSTitavAn / ativiSamatvena grahItuM na zaknoti / tatra sthitasya SoDazavarSANi citrakUToparisthA lokA devA iva bAdhAbhayarahitAH sukhena kAlaM gamayanti sma / zambhalIzena durgasvarUpajijJAsayA carA madhye prahitAH / te ca bhrAmaM bhrAmaM lokasukhitAM vilokya sumati mantrigRhagavAkSA'dhavyavasthitAH zrRNvanti sma gavAkSoparisthamantritatsutAsaMvAdam / putrI pitaramAha, he tAta ! ete vANijayakArAH kasmAdatra sthitAH santi ? mantryAha, naite vANijAH, kiM tu zambhalIzanRpastvaJjanmanyatrAyAto durgaM gRhItum / tvaM SoDazavarSA jAtA pariNItA putravatI ca nRpo'yamatraiva sthito'stIti zrutvA carai rAjJe niveditam / anyedya citrAGga / / 6
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 62 // KXXXXXXXXXXXXXXXXXAREERXXXKAIXX danupamAnyapAtrabarbarikAvezyayA kAvyaM prahitam / yathA-- ArohatyacalezvaraM kimu zizuH ? potojjhitaH kiM tara-tyambhodhi ? kimu kAtaraH sarabhasaM saMgrAmamAkrAmati ? / prabancha zakyeSveva tanoti vastuSu janaH prAyaH svakIyazrama, tadurgagrahaNAgrahagrahilatAM tvaM zambhalIza! tyaja // 1 // rAjA zrutvA khedameduro'bhavat / krameNa dhanairvezyA bheditA / tayA grahaNopAyo'pitaH / ayaM citrAGgadanapo bhojanAvasare sarvANi pratolIdvArANyuddhATaya bhukte / tatra kSaNe cennagaraM gRhyate tadA gahItU pAryate, no cetkalpAnte'pi zakreNApi neti jJApito vezyayA zambhalIzaH / tathA kRtvA durga jagrAha / citrAGgado'pi sasvarNapauruSaH kSIrakUpe jhampAM dadau / rAjJA'nekadhA vilokito'pi na prAptaH svarganaro devatAdhiSThitatvAt / citrAGgadalakSmI lAtvA tatputraM varAhaguptaM rAjye nyasya nijapuraM gataH zambhalIzaH / / kumAro rAmacandroktamiti jJAtvA nagopari / gatvA ca sarvato vIkSya digbhAgAnnijagAda ca / / 1 // zailAH sarve gaNDazailAnukArA vRddhA grAmAH kSAmadhAmopamAnAH / kulyAtulyAH prauDhasindhupravAhAH saMdRzyante dUrato'trAdhirUDhaH / / 2 / / tataH zrIraghavaMzIyakotidhararAjarSipUtrasya sukozalamuneH pUrvabhavamAtavyAghrIkatopasargasya prAptakevalasya nirvANabhUmi natvA / kanyakubjamagAt / tatra sarvatrAbabaNAni dRSTvA kazcit pRSTaH, kuto'trA''mrA bahavaH ? tenoktam, atra deze Amrakaro na gRhyate tenAmI ghanAH // rAjye'hamapi cUtAnAM karaM mokSye svanIvRti / vicintyeti kumAro'gAt kAzI nirjharaveSabhRt // 1 / / bhrAmyannekena EXECXONREMEXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ||62
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 63 // `vaNijA vastrAdyaH satkRtaH kRtI / dvitIye'hni luNTyamAnaM tadgRhaM vIkSya duHkhitaH // 2 // kiMcitpapraccha kimidaM soce - dyAputrako vaNik / mRto'sau tadgRhaM tena luNTyate rAjapUruSaH // 3 // zrutveti cakitaH svAnte vastutattvaM vibhAvayan / yathA kSaNAdasau naSTaH zreSThI sarvaM tathA bhave // 4 // AkaTAdyAvadindraM maraNamasumatAM nizvitaM bAndhavAnAM, saMbandhakavRkSoSita bahuvihagavyUhasAGgatyatulyaH / pratyAvRttirmRtasyopalatalanihita pluSTabIjaprarohaprAyA prApyeta zokAttadayamakuzalaiH klezamAtmA mudhaiva // 5 // kumAro'cintayadasau dhig rAjyaM yadaputriNAm / mlecchAnAmapi sarvasvaM rAjA guhNAti putravat // 6 // durbhikSodayamannasaMgrahaparaH patyurvadhaM bandhukI, dhyAyatyarthapatobhiSaggadagaNaM kartuM kali nAradaH / doSagrAhijanazca paztati paracchidraM chalaM zAkinI, niSputraM mriyamANamADhayamavanIpAlo hahA ! vAJchati / / 7 / / rAjye nAhaM gRhISyAmi svadeze svamaputriNAm / pratijJAyeti kumaro gataH pATaliputrake / / 8 / / tatra ca navanandakAritasvarNamayaparvatAdisvarUpaM zrutvA'cintayat- yeSAM vittaiH pratipadamiyaM pUritA bhUtadhAtrI, yairapyetadbhubanavalayaM nirjitaM lIlayaiva / te'pyetasmin bhavaguruhrade bubudastambalIlAM dhRtvA dhRtvA sapadi vilayaM bhUbhujaH saMprayAtAH / / 9 / / / / 63
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandha evaM tAvadahaM labheya vibhavaM rakSeyamevaM tata-stadvaddhi gamayeyamevamanizaM bhuJjIyamevaM punaH / kumArapAlA ityAzArasaruddhamAnasamayaM nAtmAnamutpazyati, krudhyatkrUrakRtAntadantapaTalIyantrAntarAlasthitam / / 10 / / tadanu rAjagRhaM gataH / tatra-- // 64|| svarbhogabhaGgI 1 nRpatiH krayANakaM 2, suvarNanirmAlyamabhUt sragAdivat 3 / bhUpasya mAne'pyapamAnacintanaM 4 zAlermahAzcaryakaraM catuSTayam / / 1 / / kRtvA samargha yadi vA mahar2yA, krayANakaM zreNikanAmadheyam / yathA tathA mAtaridaM gRhANa, pramANamambaiva kimatra pRcchA / / 2 / pAdAmbhojaraja:pramArjanamapi mApAlalIlAvatI-duSprApAddhRtaratnakambaladalaryadallabhAnAmabhUt / nirmAlyaM navahemamaNDanamapi klezAya yasyAvanI-pAlAliGganamapyasau vijayate dAnAtsa bhadrAGgajaH / / 3 / / ityAdizrIzAlibhadradhanyakRtapuNyAdivyavahAriNAM zrImadabhayakumArAdimantriNAM cAnekAvadAtazravaNavismitacetA dadhyau-- brahmajJAnavivekino'maladhiyaH kurvantyaho ! duSkaraM, yanmuJcantyupabhogabhAJcayapi dhanAnyekAntato nispRhAH / na prAptAni purA na saMprati nanu prAptau dRDhapratyayAH, vAJchAmAtraparigrahANyapi paraM tyaktuM na zaktA vayam // 1 // avazyaM yAtArazcirataramuSitvA'pi viSayAH, viyoge ko bhedastyajati na jano yatsvayamamUn / vrajantaH svAtantryAdatulaparitApAya manasaH, svayaM tyaktA hyate zamasukhamanantaM vidadhati / / 2 / / tato vaibhAragirimArUDhaH / tatra zrIvIrasamavasRtizAlibhadrapAdapopaMgamAnazanazilAtalAdIni nirUpyAnekasthAnAni cintitavAn--
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 65 // XXXXXXXXXXX yaiH suptaM himazailazaGgasubhagaprAsAdagarbhAntare, palyaDU paramopadhAnaracite divyAGganAbhiH saha / tairevAtra nirastasarva viSayarantaHspharajjyotiSi, kSoNIrandhrazilAnakoTaragatairdhanyainizA ninyire // 1 // tato lokaprasiddha kAmarUpadezaM gataH / kautukAtkAmAkSIdevIbhavanaM gataH / pUjArthamAgataM nijasahajarUpasaMpadvijitasurAGganAgarvasarvasvaM strIvandaM dezasvabhAvAnmuktamaryAdaM sakalakalAkUzalamAlokyAcintayadasau-- ___saMsAra! tava nistArapadavI na davIyasI / antarA dustarA na syuryadi re madirekSaNAH / / 1 / / aho ! viSayaviSavyAkulatA jagataH / yataHyAsAM sImantinInAM kurubakatilakAzokamAkandavakSAH, prApyoccaivikriyante lalitabhajalatAliGganAdya vizeSaiH / tAsAM pUrNendugauraM mukhakamalamalaM vIkSya lIlArasADhaya, ko yogI yastadAnI kalayati kuzalo mAnasaM nirvikaarm|| 1 / / smaradahanasutIvrAnantasaMtApaviddha, bhuvanamiti samastaM vIkSya yogipravIrAH / / vigataviSayasaGgAH pratyahaM saMzrayante, prazamajaladhitIraM saMyamArAmaramyam / / 2 / / tato'gAttatra yatrAsti sarparUpeNa bhapatiH / laukikaM daivikaM cApi yadrAjye na bhayaM bhavet / / 1 / / tatra kumAraH kasyApi vRddhasya pArzve sarparAjahetuM papraccha / so'pyAha, kumAra! purA nAgakumAradevasthApitaM nAgendrapatanamidam / atra zrIkAntarAjA'tyantaM zrImAn dAtA bhoktA vivekI prajApriyaH, paraM yatatkAraNamAtre kopanaH / yataH nAkAraNarUSAM saMkhyA, saMkhyAtAH kAraNe krudhaH / kAraNe'pi na kupyanti, ye te jagati paJcaSAH // 1 // // 65 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekadA kopATopAtsaudhAntarvajan stambhAbhighAtamUchito niSputro mRtvA''rtadhyAnavazAtsaptaphaNAlaGkataH sarpo'bhUtsvabhAkumArapAla NDAgAre / sa mantribhirvAraM vAraM bahirmukto'pi svadraviNamohitaH punaH punastatraivAyAti / rAjyaM ca putraM vinA vairibhirA- prabandhaH / krAntam / loko mahati saMkaTe purasthApakadevaM sasmAra / samAyAto devaH / sa jAtismaraM nAgaM saptaphaNamaNDitaM dRssttvaa'smdii||66|| yakulotpanno'yamiti purA'pyasya purasya svAmI tato'yameva rAjA bhavatu, iti nAgakumArakRtarAjyAbhiSekastatprabhAvAdrAjyaM karoti / devastu sarvatra sausthyaM vidhAya svasthAnamagAt / ityetannizamya kumAreNAcinti aho ! durgatidAtA krodhaH apaneyamudetumicchatA, timiraM roSamayaM dhiyA puraH / avibhidya nizAgataM tamaH, prabhayA nAMzumatA'pyudIyate // 1 // kumAro'gAcarmakArabAlacandrApaNe'nyadA / upAnadarthaM tenApi sAdaraM pUrvanirmitam / / 1 / / upAnayugalametad yujyate tava pAdayoH / mUlyenAlaM tava svAmin ! maGgalIke mayA kRtam / / 2 / / hRSTazca zubhavAkyena zuzrAva kumarastadA / pattane pAdukArAjyaM maraNaM siddhabhUpateH // 3 // kumArapAlarAjAnaM zrRNoSi pattane yadA / zIghrameyAstadAmantrya mocikaM kumarastataH // 4 // ujjayinyAM sAnucaro gatvA'khaNDaprayANakaiH / kannAlAsiddhapure'gAlAtvA zeSakuTumbakam / / 5 / / tatra pUrvapratipanamAtulasya dvijanmanaH / gRhe muktvA svakuTumbamekAkI pattane yayau / / 6 / / tatra zrIkRSNadevena bhagnIkAntena gauravAt / / nItvA svasadanaM samyak saccake saparicchadaH / / 7 / / bhagnyA premaladevyA'tha kumAre snApite svayam / sasya snAnajale hai| sanI durgAkRtavarasvarA / / 8 / / tadA kumAraH prAha-mama pazyasi cedrAjyaM devi ! jJAnanidhe! tataH / upavizyaiva me mUni svaraM // 66 // | zrutisukhaM kuru // 9 // vacanAnantaraM sA'pi tathaivAdhAdatisphaTama / 'taM rAja' iti saMrAvaM taccetaHsaudhadIpakam / / 10 / /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 67 // zakunaM tattathA prekSya kazcit zAkuniko'bravIt / saptadinyA kumAraitadrAjyaM bhAvi tava dhruvam / / 11 // evamastviti tadvA | kyamUrIkRtya sa kRtyavit / vidvAMsamiva saccake taM dravyAdipradAnataH / / 12 / / iti niHzeSasAmantAmAtyasabhyaikamatyataH / ubhau rAjasutAvanyau kumAraM taM ca sattamam // 13 // snapitAlaGkRtAn kRtvA divyAzvAnadhiropya ca / amAtyaH samamAnaiSItkRSNadevo nRpAlayam // 14 // yugmam // tataH parIkSArthaM prathamaH kumAra AnItaH, sacivAnnatvovAca kiM karomIti / tataH prathamameva yaH kiM karomIti pacchati sa kathaM rAjyakartA ? iti nissiddhH| dvitIyastu zrastavastrAJcalalocano vivRtAGgaH zUnya iva siMhAsanamAzritaH / / AvarItu na zaknoti nijamapyaGgamekakam / AvarItA kathamayaM saptAGgaM rAjyamUjitam // 1 // iti vicArya so'pi niSiddhaH / tadanU kumArapAlamAdikSan / so'pi kRpANaM pANinA dhunvana vikasanmukhaH skandhadvayanyastasaMvyAna Uddha rvasamIraNaM gRhItvA siMhAsanamalaJcakAra / atrAvasarapAThakaH na zrIH kulakramAyAtA, zAsane likhitA na ca / khaGgenAkramya bhuJjIta, vIrabhogyA vasundharA // 1 // * tacceSTAsauSThavaM dRSTvA santuSTAH kRSNadevAdayaH / saMvat 1199 varSe mArgazIrSa caturthyAM zyAmAyAM puSyArke sarvagrahabalopete * - mInalagne sarve sAmantAH kumAraM rAjye'bhyaSiJcanta / tataH premaladevyAdyA bhaginyo mAGgalyAdikriyotsavaM cakruH / sarve sAmantamantriNo hastyAdya pAyanAni kRtvA namazcakraH / muktAnAM setikA kSiptA tasya zIrSe saphalyikA saMjAtA, rAkSa graizvaryavRddhi sUcayati sma / zrIkumArapAlabhUpaH paJcAzadvarSadezyaH paTTagajArUDhaH zvetAtapatrapavitrazcAmarairvIjyamAnaH sarvarAja EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 67 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH Pel mArge lokAziSo gRhNan vividhAtodyanirghoSaidigmukhAnyApUrayan rAjAsthAnamaNDapamalaGkRtavAn // . kumArapAla ullAsayan suhRtpadyAn, haram dviTkaravazriyam / AzcaryakAraNaM kasya, sa rAjA na vyajRmbhata // 1 // purajanapadagrAmatrANaM bhaTavajasaMgrahaH, kunayadalanaM nItervRddhistulArthamiti sthitiH / // 68 // pratiSu samatA caityeSvarcA satAmatigoravaM, prazamanavidhi navye rAjye vyadhAditi sa prabhuH // 2 // . atha sa rAjA bhopaladevyai paTTarAjJIpadaM dadau // kRtopakArAnAkArya, sarvAn sattvahitastataH / kRtajJaH kRtavAn rAjA, pUjAM teSAM yathocitam // 1 // "svAmibhakto mahotsAhaH, kRtajJo dhArmikaH zuciH / akarkazaH kulInazca, zAstrajJaH satyabhASaka: / / 1 / / vinItaH sthUlalakSazvAvyasano vRddhasevakaH / akSudraH sattvasaMpannaH, prAjJaH zUro'cirakriyaH / / 2 / / pUrva parIkSitaH sarvopadhAsU nijadezajaH / rAjArthasvArthalokArthakArako nispRhaH zamI // 3 // amoghavacanaH kalpaH, pAlitAzeSadarzanaH / pAtraucityena sarvatraniyojitapadakramaH // 4 // AnvIkSikI trayI vArtA, daNDanItikRtaHzramaH / kramAgato vaNikaputro, bhavenmantrI na cAparaH // 5 // " iti rAjanItividA rAjJA pUrvopakArakatre zrIudayanAya mahAmA'yapadaM dattam / tatputro vAgbhaTaH sakalarAjakAryavyApAreSu vyApAritaH AliganAmA dvitIyo mantrI kRtaH / atha sa rAjA paJcAzadvarSavayAH prauDhatayA dezAntaraparibhramaNanaipuNyena ca rAjyazAsti svayaM kurvan rAjavRddhapUrvapradhAnAnAmarocamAnastaiH saMbhUya vyApAdayituM vyavasitaH / sAndhakAragopureSu / / 68 / /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 69 // nyasteSu ghAtakeSu prAktanazubhakarmapreritena kenApyAptena jJApitatadvattAntastaM pradezaM vihAya dvArAntareNa gRhaM praviSTo'cintayat-- 'vane raNe zatrujalAgnimadhye, mahArNave parvatamastake vA / suptaM pramattaM viSamasthitaM vA, rakSanti puNyAni purAkRtAni // 1 // suhRdAmupakArakAraNAdviSatAM cApyapakArakAraNAt / prabhuteti janaiH prazasyate, jaTharaM ko na bibharti kevalam // 2 // ' iti rAjanIti paribhAvya rAjavRddhapradhAnAn yamapurI prati prAhiNot / tataH sa bhAvukamaNDalezvaraH zAlakasaMbandhAt rAjasthApanAcAryatvAcca rAjapATikAyAM sarvAvasare ca prAktanaduravasthAM. samarmatayA jalpana rAjJoktaH, tvayA'taHparamevaMvidhaM vacaH sabhAsamakSaM na vAcyaM, vijane tu padRcchayeti / yataH-- "saMpadaM vipadaM cApi, mahAnApnoti netaraH / hAni vRddhi ca labhate, candramA noDamaNDalaH / / 1 / / saMtehiM asaMtehiM, parassa kiM jaMpiehiM dosehiM / attho jaso na labbhai, so a amitto kao hoi ? / / 2 / / kasya syAnna skhalitaM, pUrNAH sarve manorathAH ksy| kasyeha sukhaM nityaM, devena na khaNDitaH ko vA? / / 3 / / kammaM mammaM jamma, tinnivi eyAI mA bhaNijjAsu / mammAis viddho puNa, mArija sayaM marijA vA / / 4 / / ityAdya paruddho'pyutkaTatayA'vajJAvazAcca re re anAtmajJa ! idAnImeva pAdau tyajasIti bhASamANo martukAma auSadhamiva tadvacaH pathyamapi na jagrAha na vetti ca vacanAvasaram / yataH- . sabhA keyaM ? ko'haM ? ka iha samayaH ? saMprati vacaH, priyaM kiM sarveSAM ? saphalamidamAhozvivadaphalam ? | iti prekSApUrvaM nigadati na yazcAruvacanaM, pumAneSa prAyo vrajati niyataM hAsyapadavIm // 1 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 7 // XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX AjJAbhaGgo narendrANAM, mahatAM mAnakhaNDanam / marmavAkyaM ca lokAnAmazastravadha ucyate // 2 // yAcako vaJcako vyAdhiH, paJcatvaM marmabhASakaH / yoginAmapyamI paJca, prAyeNodvegahetavaH // 3 // prabandhaH / napastu tadA tadAkArasaMvaraNenApahnavaM vidhAyAparasmin dine kRtasaGketaiH svamallastadaGgabhaGga kArayitvA netrayugalamuddhatya kRSNadevabhAvukaM tadAvAse preSIt / yataH zAstraM sunizcaladhiyA paribhAvanIya-mArAdhito'pi napatiH parizanIyaH / AtmIkRtApi yuvatiH parirakSaNIyA, zAstre nRpe ca yuvatau ca kutaH sthiratvam ? // 1 // (vasaMta0) Adau mayaivAyamadIpi nUnaM, tanno dahenmAmavahIlito'pi / iti bhramAdaguliparvaNApi, spRzyeta no dIpa ivAvanIpaH // 2 // iti sUktaM smaranto'ntItirItivizAradAH / devendramiva devAstaM caulukyaM paryupAsata // 1 // siddha zadharmaputro'tha / bhaTazcArabhaTo balI / caulukyAjJAmavajJAya bheje'rNo rAjabhUbhujam // 2 // itthaM niSkaNTakaM rAjyaM kRtvA deze samantataH / mUrdhni zeSAmiva nyAsthanijAmAjJAM mahIpatiH / / 3 // . tadA rAjJA kRtajJacakravartinA'ligakulAlAya saptazatagrAmamitA citrakUTapaTTikA dttaa| te tu nijAnvaye lajamAnA adyApi sagarA ityucyante / yaizca (yena bhImasiMhena) kaNTakAntanikSipya rakSitaH, te (tajAtIyAH)aGgarakSakapade sthaapitaaH| ( tanmadhye mukhyo bhImasiMho vizvAsAspadam ) vosiribrAhmaNamitrAya lATamaNDalaM, tilakakAriNyai karambakadAyinyai devazriye dhavalakaM, caNakadAtRkaTukAya vaTapadrapuraM dattam / anyeSAmapi pUrvopakAriNAM dattamucitam / yataH
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 7 // XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXANEMALE kaevi annassuvagArajAe, kuNaMti je paccuvayArajuggaM / na teNa tullo vimalovi caMdo, na ceva bhANU nahi devarAyA // 1 // upakAravratasyAsya kathamanyadvataM samam / ihaloke'pi yatsadyaH phalatyavikalai: phalaiH // 1 // evaM nijopakartR stAna saccakre sakalAnnRpaH / hemAcArya vimucyeka dharmaprAptyantarAyataH // 2 // atha karNAvatyAH zrIhemAcAryAH zrIkumArasya rAjyApti zrutvA udayanamantrikRtapravezotsavAH pattane prApuH / pRSTo mantrI, rAjA'smAkaM smarati na vA ? iti / mantriNoktaM, neti / tataH kadAcitsUribhirUce, mantrin ! tvaM bhUpaM brUyA rahaH, adya tvayA navyarAjJIgRhe naiva suptavyam, rAtrau sopasargatvAt / kenoktaM ? iti pRccheccettadA'tyAgrahe mannAma vAcyam / tato mantriNA tathokte rAjJA ca tathAkRte nizi vidya tpAtAttasmin gRhe dagdhe rAjyAM ca mRtAyAM camatkRto rAjA jagAda sAdaram / mantrin ! kasyedamanAgataM jJAnaM mahatparopakAritvaM ca / tato rAjJA'tinirbandhe kRte mantriNA zrIgurUNAmAgamanamUce / pramudito napastAnAkArayAmAsa / sadasi sUrin dRSTvA''sanAdutthAya vanditvA prAJjaliruvAca rAjA, bhagavAn ! ahaM nijAsyamapi darzayituM nAlaM tatrabhavatAM, tadA ca stambhatIrthe rakSitaH, bhAvirAjyasamayaciTThaDikA cArpitA, paramahaM prAptarAjyo'pi nAsmArSa yuSmAkam / niSkAraNaprathamopakAriNAM kathaMcanApyahaM nAnRNo bhavAmi / sUribhirUce, kathamitthaM vikatthase tvamAtmAnaM mudhA rAjan ! upakArakSaNo yatte saMprati samAgato'sti / tato rAjA'ha, bhagavan ! pUrvapratizrutamidaM rAjyaM gRhItvA mAmanugRhANa / tataH sUriH provAca, rAjan ! nissaGgAnAmasmAkaM kiM rAjyena ?___ kRtajJatvena. cepa! tvaM pratyupacikIrasi / AtmanIne tadA jainadharme dhehi nijaM manaH // 1 // tato rAjAha 71 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavaduktaM kariSyehaM sarvameva zanaiH zanaiH / kAmaye'haM paraM saGgaM nidheriva tava sabho! // 2 // kumArapAlA ato bhavadbhiriha pratyahaM samAgamyaM prsdy| evamaGgIkRtya yathAprastAvaM ca sabhAyAmAgatya dharmamantirANi sUrirAkhyAtavAn / atha-prabandhaH / rakSAya vyayacintanaM 1 purajanAna vIkSA 2 surArcA'zane 3 koSAnveSaNa 4 manyanIvRti carapreSo 5 yathecchaM bhramiH 6 / / / 72 / / hastyazvAdizarAsanAdiracanA 7 jetavyacintA samaM senAnyeti 8 kRtiH krameNa nRpaterghasrasya bhAgASTake / / 1 // ekAnte paramAptavAzruti 1 ratiprauDhArthazAstrasmRti 2 stUryadhvAnapurassaraM ca zayanaM 3 nidrA ca bhAgadvaye 4-5 / buddhvA vAdyaravairazeSakaraNadhyAnAni 6 mantrasthiti 7 viprAzIbhiSagAdidarzanamiti 8 syAdrAtribhAgASTake / / 2 // iti nItirItyA zrIkumArapAlo rAjyaM pAlayati / athAnyadA zrIkumArabhUpo digvijayaM kurvANaH prAcyAM kurusUrasenakuzAvartapaJcAlavidehadazArNamagadhAdIn dezAn, uttarasyAM kAzmIroDDiyANajAlandharasapAdalakSaparvatAdi yAvadasAdhayat / dakSiNasyAM lATamahArASTratilaGgAdiviSayAn, pazcimAyAM surASTrabrAhmaNavAhakapaJcanadasindhusovIrAdidezAMzca svavazIcakre / tatra sindhupazcimataTe padmapurezapadmarathaputrI padminI padmAvatInAmnI svarUpalAvaNyavayaHsamAnaSoDazavArAGganAsahitAM saptakoTidravyasaptazatasaindhavaturaGgamaparivRtAM zrIkumArapAlasya paranArIsahodara zaraNAgatavajrapaJjaraniHsImasAhasarUpasaundaryAdiguNAn .zrutvA saJjAtadRDhatamAnurAgAM svayaMvarAyAtAM zrIkumAraH pariNItavAn / tathA mUlasthAne mUlarAjanRpeNa saha mahAn yuddhavistaraH / evaM digyAtrAM kRtvA'nekA dravyakoTIrAdAya ekAdazalakSaturagakAdazazatagajendrapaJcAzatsahasrarathadvAsaptatisAmantASTAdazalakSapadAtirUpasainyaparibAritaH zrIpattanamalaJcakAra / yaduktaM zrIvIracaritre digvijayapramANaM zrIkUmArabhUpateH ||72 / /
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 73 // XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX __ AgaGgamaindrImAvindhyaM, yAmyAmAsiMdhupazcimAm / AturaSkaM ca kauberI, caulukyaH sAdhayiSyati // 1 // anyadA rAjasabhAsInaM nRpaM ko'pi vaidezikagandharvo muSito'smIti tAraM bambAravaM kurvANaH kena muSito'si ? iti / rAjJA pRSTaH, mama gItakalayA'tulayA sAmIpyamupeyuSA kautukApitagalasvarNazRGkhalena nazyatA mRgeNeti vijJapayAmAsa / tato rAjJA'cinti nUnamayaM ko'pi vaideziko gItakalAkautukI svAM kalAM darzayitumatrAgata iti / nijo gandharvakalAdhurandharaH sollAbhidhaH samAdiSTastadAnayanAya / so'pi ca tatkAlameva tadaTavImaTantaM paramotkarSaprAptasphItagItakalayA vyAmUDhaM sakanakazRGkhalaM mRgaM nagarAntare rAjasabhAyAmAnIya bhUpateH samarpayAmAsa / tatastatkalAtizayena camatkRto bhUpaH prabhUtaM pAritoSikaM dattvA gItakalAyA avadhi papraccha / sollAkaH zuSkadAruNaH pallavaprarohAvadhi vijJaptavAn / tarhi kautukaM darzaya ityAdiSTo'buMdagirevirahanAmAnaM vRkSamAkSepAdAnAyya tasya zuSkazAkhAkhaNDaM rAjasabhAyAM kumAramRttikAyAM kalaptAlavAlaM zuddhamalhArarAgAlapitagItamUrchanAsaMmUrchitaprollasatpallavaM kRtvA rAjAnaM saparikaraM toSayAmAsa / dvAdazanAmAn pAritoSika dattvA cintitavAna, aho! nAdamahimA mahIyAn / yataH sukhini sukhaniSeko duHkhitAnAM vinodaH, zravaNahRdayahArI manmathasyAgradUtaH / navanavarasakartA vallabho nAyikAnAM, jayati jagati nAdaH paJcamastUpavedaH // 1 // tatrAyAtAn zrIhemasUrIn nAdasvarUMpAdi pRSTavAMzca / sUrayo'pyAhuH-- saptasvaramaya gItaM, te svarAstrividhA matAH / sacetanakRtAH kepi, kepi nizcetanodbhavAH // 1 // // 73 //
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / ||74|| XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX svarAzcobhayajAH kecit, mukhyAsteSu ca dehajAH yataH-- saptasvarastrayo grAmAH, mUrchanAzcaikaviMzatiH / tAnA ekonapaJcAzadityetatsvaramaNDalam // 1 // SaDjarSabhau ca gAndhAro, madhyamaH paJcamastathA / dhaivatazca niSAdazca, te svarAH sapta nAmataH // 2 // kaNThorastAlurasanAnAsAzIrSAbhidheSu ca / SaTsu sthAneSu jAtatvAt, SaDjaH syAt prathamaH svaraH // 3 // kaNThAtsaMjAyate SaDjaH, RSabho hRdayodbhavaH / gaMdhArastvanunAsikyo, madhyamo nAbhisaMbhavaH / / 4 / / urasaH zirasaH kaNThAtsaJjAtaH paJcamaH, svaraH / lalATe dhaivataM vindyAniSAdaH sarvasandhijaH / / 5 // saptasvarANAmutpattiH, zarIre parikIrtitA / tathA-- sajja ravai maUro, kukkuDo risahaM saraM / haMso vayai gaMdhAraM, majjhimaM ca gavelakA // 1 // aha-- kusumasaMbhave kAle, koilA paMcamaM saraM / chaThu ca sArasA koMcA, nesAyaM sattamaM gayA // 1 // sajjaM tu aggajibbhAe, ureNa risahaM saraM / kaMThuggaeNa gaMdhAraM, majjhajibbhAi majjhimaM / / 2 / / nAsAe paMcamaM bUyA, daMtuTreNa ya dhevayaM / muddhANeNa ya nesAyaM, saradANA viAhiyA / / 3 / / sattasarA ajIvanissiyA pannattA / taMjahA-- sajjaM ravai muaMgo, gomuhI risahaM saraM / saMkho nadai gaMdhAraM, majjhimaM puNa jhallarI // 1 // caucalaNapaiTThANA, gohiyA paMcamaM saraM / ADaMbaro a dhevayaM, mahAbherI a sattamaM // 2 // SAXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 74 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 75 / / ******** gItaM nAdAtmakaM vAdya, nAdavyaktyA prazasyate / taddvayAnugataM nRtyaM nAdAdhInamatastrayam // 1 // ye cakriNaH syurnidhayo navaiSu zaGkhAbhidhAno navamo nidhiryaH / tUryANi nAdyAni sanATakAni, sarvANi tatraiva samudbhavanti // 2 // iti jainamate tUryatrikotpattiH / loke tu harAtsaGgItAdiniSpattiH // sUDAdibandhakramarItividyo, rAgeSu tAleSu mahApragalbhaH / gIte rase cApi vizeSavijJo bhavetsa bhUpAlasabhAvataMsaH / / 1 / / ityAdi sUripArzve zrutvA muditaH zrIkumArapAlo'nAhatanAdasvarUpaM papraccha / sUrirapyAha- yatproktaM brahmaNaH sthAnaM brahmagranthica yaH smRtaH / tanmadhye saMsthitaH prANaH prANo vahnisamudbhavaH / / 1 / / vahnimArutasaMyo gAnnAdaH saMjAyate hi yaH / so'nAhato bhavennAdo bindubhedakaro dhruvam / / 2 / / ghaNTAnAdo yathA prAnte prazAmyan madhuro bhavet / anAhato'pi nAdo'tha tathA zAnto vibhAvyatAm || 3 || sa nAdaH sarvadehastho nAsAgre tu vyavasthitaH / pratyakSaH sarvabhUtAnAM dRzyate naiva lakSyate ||4|| tAvadevendriyANyatra kaSAyAstAvadeva hi / anAhate manonAde yAvallInaM na yoginaH // 5 // yogivacazva -- narazira tuMbaDaM veNu taNu kuMDaliNIkI taMti / vajra kiMpi aNAhiuM taM jogI jhAyaMti // 1 // laukike'pi -- piNDaM kuNDalinI zaktiH padaM haMsaH prakIrtitaH / rUpaM cittamayaM proktaM rUpAtItaM nirAmayam / / 1 / / evaMvidhavicAraraJjito rAjA sUrIn sarvakalApArINAn manyamAno rAjyaM pAlayati / / tadA zatAnandapure jaladhiveSTite mahAnando rAjA, madanarekhA rAjJI / sA sapatnIraktaM bhUpaM jJAtvA vaidezikAtkArmaNacUrNaM labdham / "mantramUlabalAtprItiH, patidroho'bhidhIyate / " iti smarantyA tambUrNaM jaladhau kSiptam / vazIbhUto'mbudhidevatA ****** ***** / / 75 / /
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 76 // XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX mUrtimAn nizi tayA samaM reme / AdhAnAdrAjA kruddho yAvat pravAsaM datte rAzyAH, tAvaddevaH samAgatya prAha-- vivAhayitvA yaH kanyAM, kulajAM zIlazAlinIm / samadRSTayA na pazyeta, sa pApiSThatamo mataH // 2 // iti tvAmavajJAkAriNaM pralayakAlamuktamaryAdayA sAntaHpuraparIvAraM plAvayiSyAmIti bhUpo bhItaH kSAmayati rAjJIm / cUrNAdiprayogo jJApito rAzyA / putro jAtaH mallikArjunanAmeti prasiddhaH / tasmai rAjyocitAM bhuvaM yAcito'mbudhyadhiSThAyakaH kvacinnavyAM bhuvaM nIramapahRtyAntarIpAn prAduzcakAra / tatra sthAne kauGkaNadezaprasiddhiH / athAnyadA zrIcaulukyacakravartI sarvAvasare sthitaH kauGkaNadezIyasya mallikArjunasya rAjJo mAgadhena rAjapitAmaheti birudamabhidhIyamAnamazRNot / yathA jitvA prAg nikhilAnilApativarAn durvAradorvIryataH, kRtvA cAtmavazaMvadAnavirataM tAn pautravatsarvadA / dhatte rAjapitAmaheti birudaM yo vizvavizvazrutaM, so'yaM rAjati mallikArjunanRpaH kodaNDavidyArjunaH / / 1 / / tadAkarNya soSmANaM rAjAnamadhigamyAgAdhabuddhinidhirmAgadhaH punarabhyadhAt-- raverevodayaH zlAghyaH ko'nyeSAmudayagrahaH / na tamAMsi na tejAMsi yasminnabhyudite sati // 1 // iti mAgadhavacanaruddIpito rAjA'vadat / aho ! avijJAtA'haGkArasvarUpo'yaM bhUpaH / yataH-- - - ___ ahaGkAre sati prauDhe, badatyevaM gunnaavlii| ahaGkAre patiSyAmi, samAyAtA tavAntike // 1 // tatastadasahiSNutayA svasabhAM nibhAlayana napacittavidA mantriputreNa zrIAmbaDena kRtaM lalATe karasaMpuTaM dRSTvA camatkRto bhUpatiH sabhAvisarjanAnantaramaJjalibandhasya kAraNamapRcchat / tato mantriputro'vadat, deva ! yadasyAM sabhAyAM sa ko'pi XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX / 76 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 77 // *** subhaTossti yA mithyAbhimAnaM nRpAbhAsaM mallikArjunaM jayatIti yuSmadAzayavidA mayA svAmyAdezakSameNAyamaJja libandhacakre / iti tadvacaH zrutvA rAjA'vadat, aho ! asya cAturyam / / udIrito'rthaH pazunA'pi gRhyate, hayAzca nAgAzca vahanti noditAH / anuktamapyuhaiti paNDito janaH, pareGgitajJAnaphalA hi buddhayaH // 1 // tatastadvacaH samanantarameva nRpastaM prati prayANAya dalanAyakaM kRtvA paJcAGgaprasAdaM dattvA samastasAmantaH samaM visasarja / sa cAvicchinnaprayANakaiH koGkaNadezamAsAdya durvAravAripUrAM kalambiNInAmnIM nadImuttIrya parasmin kUle gate sainye taM saMgrAmAsa vimRzya mallikArjunaH sarvAbhisAreNa praharan tatsainyaM trAsayAmAsa / atha tena parAjitaH sa senApatiH kRSNavadanaH kRSNavasanaH kRSNachatrAlaGkRtamauliH kRSNaguDureSu nivasan zrIpattanabahiSpradeze sthitaH / atha vijayadazamIdinerAjapATikAgatena zrIcaulukyabhUbhujA vilokya kasyAsau senAniveza: ? iti pRSTe kazciduvAca, deva! kauGkaNAtpratyAvRttasya parAbhUtasyAmbaDasenApateH saMnivezo'yamiti / tadIyalajjayA camatkRto bhUpazcintayati sma / aho ! asya lajjAzIlatvam / atrAntare'vasarapAThakaH papATha lajAM guNaughajananIM jananImivAryA -matyantazuddhahRdayAmanuvartamAnAH / tejasvinaH sukhamasUnapi saMtyajanti, satyasthitivyasanino na punaH pratijJAm / / 1 / / ( vasaMta 0 ) tato'sya sapAdalakSamaucitye'dApayat / punaH prasAdalalitayA dRzA''mbaDaM saMbhAvya tadaparairvalavadbhiH sAmantaH samaM malli **** 110011
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla 119211 kArjunaM jetuM prAhiNot / tataH katibhiH prayANaiH punastAM nadImAsAdya pravAhabandhe viracite tenaiva pathA sainyamuttArya sAvadhAnavRttyA sammukhamAyAtamallikArjunasainyena sahAsumasamarArambhe jAyamAne hastiskandhAdhirUDhaM vIravRttyA mallikArjunameva rurodha / dvayozviraM khaDgAkhaDgi dRSTvA mAgadha: papATha -- abhimukhAgatamArgaNadhoraNi-dhvanitapallavitAmbaragahvare / vitaraNe ca raNe ca samudyate, bhavati ko'pi paraM viralaH puraH // 1 // iti zrutvA varddhitotsAha AmbaDa : subhaTo dantidantamusalasopAnena kumbhasthalamadhiruhya mAdyaduddAmaraNarasaH prathamaM tvaM prahara N iSTaM vA daivataM smara ityuccaran dhArAlakaravAlaprahArAt mallikArjunaM bhUpIThe loThayitvA sAmanteSu tannagaraluNTanavyApRteSu kezarikizora iva kariNaM taM lIlayaiva jaghAna / tanmastakaM suvarNena veSTayitvA tasmin deze zrIcaulukyacakravatinaH samantAdAjJAM dApayitvA trizatIM jAlAn prajvAlya zrIpattanamAjagAma / tataH sabhAniSaNNeSu dvAsaptatisAmanteSu tasya kozamArpayat / / zATIM zRGgArakoTyAkhyAM' paTaM mANikyanAmakam / pApakSayaGkaraM hAraM muktAzukti viSApahAm / / 1 / / haimAn dvAtrizataM kumbhAn 14 manubhArAn pramANataH / SaNmUTakAMstu muktAnAM svarNakoTozcaturdaza / / 2 / / viMzaM zataM ca pAtrANAM caturdantaM ca dantinam / zveta sedukanAmAnaM dattvA navyaM navagraham / / 3 / / ityAdyaparamapi tatsatkaM sarvaM samarpya tacchiraH kamalena svasvAminaH zrIkumArapAlanarezvarasya pAdau pUjayAmAsa mahAvadAtaprINitena rAjJA zrIAmbaDAya 'rAjapitAmaha' iti birudaM dattam / koTiMdravyaM sauvarNakalazatrayaM caturviMzatijAtyatura prabandhaH / / / 78 / /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 79 // - GgamAMzca / tena ca sauvarNakalazatrayaM vihAya svagahAdarvAka sarva bhaTTabhyaH pradattam / atrAntare pizunapravezaH / yataH-- akAraNAviSkRtavairadAruNA-dasajjanAtkasya bhayaM na jaayte?| viSaM mahA'heriva yasya durvacaH, suduHsahaM saMnihitaM sadA mukhe||1|| jammevi jaM na hUaM, na hu hohI jaMca jammalakkhehiM / taM cia japaMti tahA, pisuNA jaha saJcasAricchaM // 2 // tataH prabhAte kiMciddanena rAjJA sevAvasare samAyAtaH praNAmaparyante zrImadAmbaDaH proktaH, tvaM mama daanaadpydhikmiytksmaaitse?| yataH-'sevakena svAmina Adhikyena dAnaM na deyam' iti sevaadhrmH| atrAvasare zrImadAmbaDasya mAgadhaH papATha rAjasabhAyAma zayyA zailazilA gRhaM giriguhA vastraM tarUNAM tvacaH, sAraGgAH suhRdo nanu kSitibhRtAM vRttiH phalaiH komalaiH / yeSAM nairjharamambupAnamucitaM ratyaiva vidyAGganA, manye te paramezvarAH zirasi yairbaddho na sevAJjaliH // 1 // mantriNA lakSamaucitye dattam / rAjJaH samadhikaH kopaH / tato mantriNA proce, rAjan ! tvaM dvAdazagrAmasvAminastribhuvanapAlasya putraH, ahaM tvaSTAdazadezAdhipatyabhujastava putraH tataH stokamidaM mama dAnam, iti zrutvA rAjA pramuditaH putrapadamadAt, dviguNaM ca prasAdamakarot / atrAntare rAjJo mAgavaH papATha-- te gacchanti mahApadaM bhuvi parAbhUtiH samutpadyate, teSAM taiH samalaGkRtaM nijakulaM taireva labdhA kSitiH / teSAM dvAri nadanti vAjinivahAste bhUSitA nityazo, ye dRSTAH paramezvareNa bhavatA ruSTena tuSTena vA // 1 // rAjA sapAdalakSaM pAritoSikamadAt / tataH yaH kauberImAtUruSka-maindrImAtridivApagAm / yAmyAmAvindhyamAsindhuM pazcimA yo hyasAdhayat // 1 // // 79 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ aSTAdazadezeSu rAjJa AjJA pravartitA zrIAmbaDena / kumArapAla atha zAkambharIpuryA rAjA'rNorAjaH zrIcaulukyabhaginIdevalladevIpatnyA saha sArikrIDAM bitanvAno'ziroveSTazIrSatvAgdu- prabandhaH / jarA narA muNDitA iti kRtvA hAsyarasena muNDitAna mArayeti jAyAM prAha / tataH sA kumArabhaginI svadezapakSapAtavazaMvadA // 8 // he deva ! etaddhAsyaM muktvA'nyaddhAsyaM mayA samaM kArya iti svakAntaM prAha / so'pyevaM niSiddho'pi vAritavAma iva punaH punastadevaM baco'vocat / tato ruSTA devalladevI / re jaGgaDa ! jAlma! jihvAM saMbhAlya na vadasi ? / yataH-- kvA'mI janA bhavaddezyAH, pInA kaupInacIvarAH / vivekavikalAH krUragiro raudrAH pizAcavat // 1 // ___ kva ca te gUrjarAH sphUrjadaGgAH zRGgArasaGgatAH / viviktA madhurAlApAH, bhUmiSThAstridazA iva // 2 // yadi bhAryAtvena matto pApAca na vibheSi tadA madbhAtuH zrIkumArAdrAjarAkSasAdapi re na bhayaM ityAdivadantI kruddho'rNorAjaH / pAdaghAtena tAM jaghAna / yAhi madgRhAt, kathaya svabhrAtubhikSAcarasya, iti ca nirbhartsanAvAkyaH parAbhUtA sA manasvinI yadi te jihAM dRSTAmavaTamArgeNa nAkarSayAmi tadA rAjapUtrI mAM mA maMsthA iti pratijJAya svaparivArasainyaiH saha pattane . rAjAnaM svabandhamAzIrvAdavacanastoSayitvAonapasvarUpaM svapratijJAM ca kathitavatI / caulukyo'pi tAM bhaginIM sAmavAkya / / 80 // Ke rAzvAsya duSTarAjJaH svajihvAkalaM darzayitvA tava pratijJAM pUrayiSyAmIti toSitavAn / svagRhe sA dharmaparA sthApitA sava humAnam / atha rAjA'rNorAjasthiticaryAdijijJAsuH kaJcana dhUrta mantriNaM zAkambharIpuryAM prAhiNot / so'pi tatra gatvA ke kUTavaNigvRttyA rAjadvAre'TuM kRtvA rAjamukhyaparicArikAparicayaM cakAra / itazcAnAkastasyAM tatra gatAyAM zrIcaulukyanRpaM
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 // XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX durdharaM vidan kSubhitaH kulakramAyAtaM vyAghrarAjaM dInAralakSatrayeNa saMtoSya bharaTakaveSadhAriNaM kaGkalohapracchannazastrayutaM zrIkumAraghAtAya preSIt / etacca pUrvopacAritArNorAjaparicArikayA mantriNe niveditaM mantriNA ca vijJaptA rAjazca, yadUta. sAvadhAnairbhAvyaM bharaTakavizvAso na kArya iti / tataH somadine karNameruprAsAde navInaM bharaTakaM pUrva mantrijJApitaM ceSTayopalakSya pUrvasaMketitamallAghrarAjaM bandhayitvA pracchannArikA prakAzya rAjA prAha, re varAka ! jaGgaDa ! kena prahito'si ? sevakasya svAmipavazyasya kRtyAkRtyavicAro nAsti, tvaM mA bhaiSIH, mukto'si, tameva haniSyAmIti satkRtya muktaH / tataH sasainyaH svabhaginIpratijJApUraNAya sapAdalakSaM prati prasthitaH / candrAvatIpuryA Asanna praap| tatra vikramasihasAmanto nirantaraM pattane sevArthaM yAtAyAtena bhRzaM dUnaH svamantryAdIn melayitvA prAha- . asau jaTAdharaH pUrvaM bhikSitvA nikhilAmilAm / kenApi daivayogena jajJe'smAkamadhIzvaraH / / 1 / / kva'yaM bhikSAcaraH zazvat kva vayaM rAjasUnavaH / viDambanaM tato'nena patyAsmAkaM na maNDanam // 2 // tato yadi yuSmAkaM vicAre sameti tadA'sau kimapi chalaM kRtvA ghAtyate iti vikramasiMhenokte mantriNaH procaH, svAmin ? svAmidrohaH kulInAnAmanucita eva, iha paratra gahitatvAt / yataHye svAminaM guru vA, mitraM vA vaJcayanti vizvastam / aparaM ca nAsti teSAM, nanaM sukhamubhayaloke'pi / / 9 / / tathA yasmAdbhasmIbhavati mahimA dAvavahnariva dru-yaMna zyAma bhavati ca kulaM kajaleneva vastram / yasyodarkaH prathayati muneH zApavattApamanta-rAtsnehAdapi na kRtibhistadvidheyaM vidheyam / / 1 / / // 1 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 82 // evaM niSiddho'pi svAtmavairI sa sAmantaH svasaudhamadhye kvA'pi vahniyatraM nirmAya zrIkumArapAladevasya candrAvatIparisare samAgatasya nimantraNAya gato vikramasihaH / rAjJaH pAdayorlagitvA bhojanArthamatyAgrahaM kRtavAn / zrIcaulukyo'pi " mAraveSu na vizvasyam" iti nIti jAnan svaparivAraM bhojanArthaM prahitavAn, svayaM na gataH / parijano'pi bhukteranantaraM rAjJaH saudharAmaNIyakaM vilokanAyetastato bhraman vahniyantramadhyahUyamAnatattadravyAdigandhaM jighran kaMcidvRddha N dRSTvA pRSTavAn / tena ca vahniyantrasvarUpaM kathitam / gUrjaralokaH svabhAvato'pi caturaH, tatastacchadma sAmantasiMharacitaM rAjJe vijJatavAn / rAjA'pi gUDhahRdayastadajJAtamiva darzayan sAmantasiMhaM sAddha nItvA zAkambharyAH samIpavaneSu svasainyaM nivezayA - mAsa / padyamekaM dattvA dUtaH prahitaH sa tatra gatvA kAvyamarpayat / vAcitaM tacca yathA re re bheka ! galadviveka ! kaTukaM kiM rAraTISyutkaTo, gatvA kvapi gabhIrakUpakuhare tvaM tiSTha nirjIvavat / sarpo'yaM svamukhaprasRtvaraviSajvAlAkarAlo mahAn, jihvAlastava kAlavatkavalanAkAGkSI yadAjagmivAn / / 1 / / dUtavAkyaM tadAkarNya kAvyabhAvaM vibhAvya ca / avajJayA hasannarNorAjo vyAharati sma tam / / 1 / / re dUta ! saMgrAme'haM prati bhekatvaM tArkSyatvaM vA jJAsyate tvatsvAmina ityuktvA pratikAvyaM dattvA dUtaM visRSTavAn / svayaM vAjilakSatrayeNa paJcAzadgajaiH, lakSadazapadAtribhiH parivRtaH saMmukhamAyAtaH dUtena kAvyaM rAjJe'rpitam / / re re sarpa ! vimuJca darpamasamaM kiM sphAraphutkArato, vizvaM bhISayase kvacitkuru bile sthAnaM ciraM nanditum / no cetprauDhagarutsphurattaramarudvayAdhUtapRthvIdharastArkSyo bhakSayituM sameti jhaTiti tvAmeSa vidveSavAn / / 1 / / ******** pra bandhaH / // 82 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 83 // * artha paribhAvya camatkRtaH / athArNorAjaH, kathameSa durjayo jetavyaH ? iti vicintya pUrvameva tatrAgataM cArabhaTaM jayopAyaM pRSTavAn / tenApi vijJaptam, rAjan ! kelhaNAdyAH sAmantAH kumAre viraktAH santi kRpaNatvAkRtajJatvAdibhiH / tato dravyaM dattvA parAvartyante te tato hAsyanti / tataH prAtarahaM devagajamAruhya siMhanAdena kumAragajaM trAsayiSyAmIti vicArya rAtrI sAmantaparAvarta dravyAdibhiH kRtvA prAtaH saMgrAme jAyamAne sAmantAnudAsInAn dRSTvA he zyAmala ! kimamI udAsInAH ? iti rAjA pRSTavAn / zyAmalo'pi zrocaulukyarAja! vairiNA suvarNapradAnAdinA parivartitA ete / artho hi / tribhavanaparAvartanasamartha ityAha / tarhi tava kA ceSThA? zyAmalaH, deva ! ahaM kalahapaJcAnanagajo devazcaite trayo'pi na parAvartyante eva / tahi saMmukhIne dRzyamAne ripau gajaM preraya / atrAntare cAraNaH prAha-- kumArapAla ! mana ciMtakarI ciMtiuM kiMpi na hoi / jiNi tuha raja samopiuM citakaresii soi / / 1 // anyastU amhe thoDA riu ghaNA iya kAyara citaMti / muddhi nihAlu u gayaNayalu ke ujjou karaMti / / 2 / / dvayorlakSamaucityam / tayoH suzabdaM lAtvA raNabhUmau dvayozciraM yuddha jAyamAne kazcit papATha-- dRSTastena zarAn kirannabhimukhaH kSatrakSaye bhArgavo, dRSTastena nizAcarezvaravadhavyagro raghugrAmaNIH / dRSTastena jayadrathapramathanonnindraH subhadrApatidRSTo yena raNAGgane sarabhasazcaulukyacUDAmaNi / / 1 / / tadanu cArabhaTaviracitasiMhanAdena kalahapaJcAnane nivartamAne rAjAha, kathamayaM pazuH pazcAdvalate punaH punaH / zyAmalena siMhanAdasvarUpe nirUpite tatkAlotpannabuddhiH svamuttarIyaM pATayitvA gajakarNI pidhAya raNabhuvi vidya dutkSiptakaraNaM dattvA' XXXXXXXXXXXXXXXXX // 83 / /
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH rNorAjagajaskandhamArUDhaH kariguDAM chitvA bhUmau pAtayitvA hRdi padaM dattvA re vAcATa! smarasi vaco mama bhaginyAH ?, kumArapAla pUrayAmi tasyAH pratijJAM, chinadmi te jihvAmityuvAca / tadA ca kezarikramaNAkrAntabhRgavanmRtyusammukhaH / cAhumAnastamace ca rasa-rakSa zaraNya ! mAm / / 1 / / avasthayA tayA vAcA tayA // 84 // BAI ca sakRpo napaH / hRdayAtpAdamuttArya kathayAmAsa taM prati / / 2 / / kRpayA tvaM vimukto'si jIvana paramidaM tvayA / avaTau rasanAkRSTicihna dhArya svanIvati / / 3 // iyacciraM bhavaddeze zIrSAcchAdanamambaram / vAmadakSiNato jihvAyugAste'taH paraM BAN punaH / / 4 / / pazcAdapi sphurajihva tatkArya manidezataH / yathA bhagnIpratijJAyAH pUtiH prakhyAyate kSitau / / 5 / / kulakam / / tataH kASThapaJjare kSiptvA dinatrayaM svasainye sthaapitH| jayAtodyAni nirghoSitAni sarvatra / sAmantAzca lajjitAH kampitAzca / paraM zrIgUrjarAdhipo gambhIratvAnopAlabhata tAn / AnAko'pi kRpayA punaH zAkambharIpatiH kRtaH / utkhAtapratiropitavratAcAryo hi zrIkumArapAlaH / meDatakaM saptavAraM bhagnam / pallIkoTTabhUmau ruSA''kamuptam / purA mAlavIyanRpairgurjaradeze prAsA dAH pAtitAH / pApabhIruNA zrIkumAreNa vAgbhaTamantrivacasA tilapIDanapASANayantrANi bhagnAni / zAkambharIzazcintitavAnM. yaducyate janahA~syamarddha vairaM vRthaiva tat / idaM hi vairaM saMpUrNamante prANAntakAraNAt / / 1 / / atha hAsyena ki kaccha palyai vaitatkRtaM mama / manye'hamaGganA eva mUlaM vyasanabhUruhaH / / 2 // laGkAsamIpe kurumaNDale ca samutkaTodyadbhaTakoTinAzAt / | rAmAyaNaM bhAratamapyabhUdyattatra dhruvaM lolageva hetuH / / 3 // tataH prazAntAtmA zrIcaulukyasevAmakRta satatam / atha zrIkumAro'pi kRtakRtyaH pazcAdAgacchan candrAvatIM prApa / / / / 84||
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 85 // tatra vahnimayaM yantraM saJjayitvaiva pUrvavatta / duSTo vikramasiMho'gAdgurjarAdhIzasaMnidhau // 1 // atyarthamarthanAttasya bhuttkyartha pArthivaH punaH / taM krUraM jJAtavAn vijJA vidanti hi parAzayam / / 2 / / mallastaM bandhayitvA drAg vahniyantravilokanAt / prakAzya tatkRtaM chadma tatsadmA'jvAlayannRpaH / / 3 / / uttAryAGgAni sarvANi mallarAstaraNojjhite / anasyAropya ca kruddhastaM. sahAcAlayattataH / / 4 / / sa tathA zakaTasthAsnuH paryaTan svapure pathi / khATkAraprasphuranmUrddhA nissImAmanvabhUdvayathAm / / 5 / / mArge bhRzamAkrandatastasyAdhastAttRNAstRtiH kaaritaa| mahotsavapUrva pattanamAjagAMma / tvatpratijJA pUritA iti kRtakRtyAM devalladevIM toSayAmAsa / / prahitA'pyabhimAnena preyodhAma jagAma na / tapyamAnA tapaH kintu sA tasthau bandhusannidhau / / 1 / / tataH sarvAvasare taM vikramasiMhamAkArya dvAsaptatisAmantasamakSaM hakkayitvA mallaiH sajIkRtya kArAgAre nikSiptavAn / tadrAjyAdhipaM tasya bhrAtRvyaM yazodhavalanAmAnaM kRtavAMzca / athaivaM niSkaNTakaM rAjyaM kurvan devatAvasare'nekasAmantamantriNamahAmantrisArthavAhAdiparivataH zrIjayasiMhadevavRddhamantriNaH papraccha, yadahaM zrIsiddhanapatehInaH samAno'dhiko vA ? mantribhiracchaprArthanApUrvaM siddhanRpateraSTanavatirguNAH, dvau doSau, svAminastu dvau guNau tatsaMkhyA eva doSAH, iti mantrivAkyAdanudoSamaye Atmani virAgaM dadhAno yAvacchurikAyAM cakSuH kSipati tAvattadAzayavedibhistairevaM vyajJapi, zrIkumArapAlanarendra ! asmAbhirbahirvRttyA vicAryaivamuktaM, paraM tattvavRttyA tu deva evAdhikaH / rAjA, katham ? mantribhiruktam, siddhanRpateraSTanavatirguNAH saMgrAmA'subhaTatAstrIlampaTatAdoSAbhyAM tirohitAH / kArpaNyAdayo devadoSAstu samarazUratAparanArIsahodaratAgu| NAbhyAmapahutAH, iti deva eva sarvaguNaziromaNiH sattvaparastrIbAndhavatAdiguNAdhAra iti mantrivacaHzravaNasaMtoSi // 85 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ + prabandhaH / hamArapAla // 86 tAntarAtmA devatAvasaraM kRtavAn / athA'nyadA sarvAvasarasthite zrIcaulukyadeve kenApi viduSA paThitaH zloko bhUpamuddizya / yathAparjanya iva bhUtAnAmAdhAraH pRthivIpatiH / vikale'pi hi parjanye, jIvyate na tu bhUpatau / / 1 / / miTamArNya 'rAjJo megha upamyA' iti zrI mAkarNya 'rAjJo megha upamyA' iti zrIkumArabhUpenAbhihite sarvavyAkaraNeSa apaprayoge sarveSvapi sAmAjikeSa nyuJchanAni kurvANeSu mantrikapardI lajjayA'dhomukho jAtaH / rAjA taM tathA jJAtvA pRSTavAn / vijJaptaM tena, deva ! 'upamyAzabdaH' zabdazAstraviruddhaH, tasmin prayukte zrIdevenAsmAkamadhomukhatvameva yuktam / 'varamarAjakaM bhuvanaM na tu mUryo rAjA' iti pratIpabhUpAlamaNDaleSvapakIrtiH prasarati / ato'sminnarthe 'upamAnaM, aupamyaM, upamA' ityAdyAH zabdAH zuddhAH, iti tadvacanapreritena zabdavyutpattihetave paJcAzadvarSadezyena rAjJA zrIprabhupAdAn paryupAsya tatprasAditasiddhasArasvatamantrArAdhanasArasvatacUrNasevanAdibhiH suprasannazrIbhAratIprasAdAdvattitrayakAvyapaJcakA dizAstrANi ekena varSeNAvagamya vicAracaturmukhavirudajitam / athA'nyadA sapAdalakSIyabhUpateH kazcitsAndhivigrahikaH zrIkumArapAlanRpateH sabhAyAmupeto rAjJA bhavatsvAminaH kuzalamiti pRSTaH / sa ca mithyAbhimAnI vizvaM lAtItiH, vizvalaH, tasya ko vijayasandehaH ? rAjJA preritena zrImatA kapardimantriNA 'zvalazvalla Azugatau' iti dhAtoviriva zvalatIti nazyatIti vizvalaH / tadanantaraM pradhAnena tannAmadUSaNaM vijJaptaM iti / rAjA 'vigraharAjaH' iti paNDitamukhAnnAma babhAra / parasmin varSe sa eva pradhAnaH zrIkumArapAlanapateH puro 'vigraharAjaH' iti nAma vijJapayana mantriNA kapardinA vigro. vigatanAsikaH, evaMvidhau harAjau rudranArA // 86 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 87|| yaNau kRtau / tadanantaraM sa nRpaH kapardinA nAmakhaNDanabhIruH 'kavibAndhavaH' iti nAma babhAra / / evaM sarasvatIlakSmIlIlAdurlalitaH svayam / niSkaNTakAM bhuvaM kRtvA, rAjyaM prAjyaM karoti sa, / / 1 / / ___athAnyadA zrIcaulukyaH prAtarAsthAne puruSonnatahaimAsanasamAsInaH dvAsaptatisAmantaSatriMzadrAjakulAnekakavivyAsapurohitarAjagurumantripaurajanasevyamAnaH zvetAtapatrobhayapArzvacAlyamAnacAmarazreNizobhamAnaH svasamIpasthahemAsanasthitazrIhemasUrIna pRSTavAn / he munirAja ! sa ko'ti satkRtyaprakAro jagaccamatkArakArI prakAzyatAM, yena yudhiSThiravikramabhojAdivanmamApi nAma kalpAntasthAyi bhavet / yataH iyatyetasmin vA niravadhicamatkRtyatizaye, varAho rAhurvA prabhavati camatkAraviSayaH / mahImeko manAM yadayamavahaddhanta ! salile, ziraHzeSaH zatrUnnigalati paraH saMtyajati ca // 1 // parivartini saMsAre, mRtaH ko vA na jAyate / sa jAto yena jAtena, yAti vaMzaH samunnatim // 2 // tadanu zrIsUrirAha, rAjan ! caulukyakulapradIpa! jagati kalpAntasthAyinI kIrtirvAbhyAmeva prakArAbhyAM syAt, nA'nyathA / tathAhi jagadanuNatAM nItvA samyag dhanairatipuSkalai- vanaviditaM dharmasthAnaM vidhAya ca kiMcana / vizadavadanA AzAH katvA yazobhiranazvarai-likhati nijakAmAkhyAM sAkSAda dho vidhamaNDale // 1 // iti nizamya rAjAha, bhagavan ! jagadanaNIkArabhAgyaM tAdRzadhanAdisAmagrIsAdhyaM zrIgurupAdaprAsAdAyattaM vartate, paraM // 87 //
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ kimapi dharmasthAnaM bhavadAdiSTaM kArayAmIti vicArAvasare somanAthIyA devapattanavAsino'rcakAH sametya rAjAnaM vyajijJapana / yathA-prAsAdaH somanAthasya jiirnnkaasstthtvto'dhunaa| patannastyadhikallolaiH khAtamUlastaTadvat // 1 // bhavAt prabandhaH / - svoddhAravaddeva ! taduddhAraH kriyeta cet / tadA koze vasetpuNyaM loke kIrtizca zAzvatI // 2 // taduktamurarIkRtya preSya | paJcakulaM nijam / caityamAzmaM nRpastatra sUtradhArairamaNDayat // 3 // tadA ca caityazIghraniSpattaye zrIsUri papraccha / sUrirapi rAjapratibodhacikIrlabdhAvasaraH prAha, rAjana ! nirvighnazIghraniSpattaye kicinmahadavratamAdrIyate, vrataM ca brahmacaryarU | athedaM durdharaM tahi mAMsaniSedhaH sarvapuNyamUlaM kriyate / yadAha____ na vinA jIvaghAtena, mAMsaM bhavati kutracit / jIvaghAtastu na zreyAMstasmAnmAMsaM parityajet / / 2 // na bhakSayati yo mAMsaM, na hanyAnna ca ghAtayet / sa mitraM sarvabhUtAnAM, manuH svAyaMbhuvo'bravIt / 2 // manusmRtau // varSe varSe'zvamedhena, yo yajeta zataM samAH / mAMsAni ca na khAdeta, tayoH puNyaphalaM samam // 1 // " skandapurANe / / 9 bhoktA'numantA saMskartA, RyivikrayihiMsakAH / upakartA ghAtayitA, hiMsakazcA'STadhA'dhamaH // 1 // yaH svArtha mAMsapacana, kurute pApamohitaH / yAvanti pazuromANi, tAvatsa narakaM vrajet / / 2 / / paraprANaistu ye prANAn, svAna puSNanti hi dudhiyaH / AkalpaM narakAna bhaktvA, te bhUjyante'tra taiH pUnaH / / 3 // jAtu mAMsaM na bhoktavyaM, prANaH kaNThagatairapi / / bhoktavyaM tarhi bhoktavyaM, svamAMsaM netarasya ca / / 4 / / kva mAsaM kva ziva bhaktiH, kba madya va shivaarcnm?| madyamAMsaratAnAM // 88 hi, dUre tiSThati zaGkaraH // 5 // skandapurANe / /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ - dhanena krAyako hanti, upabhogena khAdakaH / ghAtako vadhabandhAbhyAmityeSa trividho vadhaH / / 1 / / yathA mAMsaM tathA madya, ti vaikalyAyu pradUSaNam / jJAtvA te varjayet prAjJaH, preyaH zreyaHsamIhayA // 2 // tasmAtsvepsitasiddhayartha, madyamAMsaM ca varjaya / // 89 // ityukto guruNA bhUpastadabhigrahamagrahIt / / 3 / / nRpo'sau vIrakoTIraH, svarNakoTIranekazaH / karmasthAyA'nizaM preSIt, svArabdhe ko hi nodyamI ? // 4 / / abdadvayena taccatyaniSpattyA''nandito nRpaH / niyamaM taM parityaktuM, sUrIndramanuyuktavAna // 5 // sUrirAha-caitye niSpanne'pi niyamaH zivayAtrAyAM moktuM yuktaH / evamaGgIkRte zrIsUriH svasthAnaM prApa / caulukyo'pi sabhAyAM sarigaNagrahaNamakArSIta / tannizamya purodhAH RdhA prajvalitaH prAha, rAjana ! eSa zaThavattirdevacittavazIkaraNAya tvadiSTaM vakti, paramAtmanAM dharme dviSTavannaiva rajyati, yadyavaM na tadaiSo'pi somezaM namasyitumAkArito devena sahAyAtu, paramukto'pi naiSyatyeveti / yuktaM ca laghucetasAmetat / yataH sukumAramaho! laghIyasAM, hRdayaM tandatamapriyaM yataH / sahasaiva samudgirantyamI, jarayantyeva hi tanmanISiNaH / / 1 / / Ka tataH prAtaH sabhAyAtAn sUrIn purodhovacaHparIkSArthaM somezayAtrAyai prArthitavAn / tatkathaMcit parijJAya, durAtmatvaM purodhasaH / caulukyamAhatIkatuM, kathayAmAsa sUrirAT // 1 // bubhukSito'pi ki rAjan ! bhojanAya nimantryate / mahAtmA'pi kimatyartha, yAtrArtha kvacidarthyate // 2 // idamevAsti me kRtyaM, yattIrthaparizIlanam / kSaNo'pi vyathate mAM tadvinA dya tagatArthavat // 3 // evaM sUrivacasA'mAvAsyAvatAraM maSIliptamiva mukhaM cakAra purohitaH / / bhUbhaga jagAda yadyavaM, tadgRhANa sukhAsanam / sUriNoce mamAnena, ki kArya pAdacAriNaH ? / / 4 / / gahastho'pi viviktAtmA, vinA yAnena // 8 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH // 9 // gacchati / tIrthayAtrAM yatiH kintu, yaH zazvatpAdacArakaH / / 5 / / ApRcchaya tadidAnIM tvAM, stokastokaprayANakRt / natvA kumArapAlAzajayaM te'haM, saGgasye devapattane // 6 // tataH pRSTavA mahInAthaM hemasUristadaiva sH| pratasthe tIrthayAtrArtha, santo hyvitthoktyH||7|| | zrIkumArapAlo'pi mahatA vistareNa yAtrAyai prasthitaH katipayaidinairdevapattanasamIpe samAjagAma / zrIhemasUryAgamamaihata ca bahIva vAridasya / sarvatra parisare paJcayojanI vilokitAH paraM na dRSTAH sarayaH kvApi / viprA vadanti sma, samudre patito hemasUriH / rAjApi cintAmApannaH prAtaH somezanamazcikIH prauDhotsavaiH prasthito yAvatA taavt| sarayo'pyAgatya dharmAziSA rAjAnamatUtuSan / rAjA'pi, bhagavan ! kutaH saMpratyAgatA ityAha / sUrayo'pi, he zrIcaulukyakulamANikya ! zrIravatAcale pratikramya zrIneminAthaM praNamya bhavatpravezotsavaM vijJAyAyAtAH sma ityAhuH / vipramukheSvamAvAsyAvatAraH prasasAra / / atiprItyA sahAdAya, tamAcArya mahIpatiH / somanAthaM namaskartu, mahena mahatA'calat // 1 // svakAritaM taM prAsAdaM vilokyonmIlatpulako harSollAsapUritaH somezaM namazcakre / jainA jinaM vinA nAnyaM namantIti dvijavyudgrAhitaH prAha, yadi yuSmAkaM yuktaM syAttadA bhagavan ! vandyatAM zivaH / sUriH rAjan ! kimatra vAcyaM ? ityuktvA'do'vadata-- bhavabIjAkurajananAH rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA, haro jino vA namastasmai // 1 // yatra tatra samaye yathA tathA, yo'si so'syabhidhayA yayA tayA / vItadoSakaluSa sa cedbhavAneka eva bhagavan! namo'stu te // 2 // trailokyaM sakala trikAlaviSayaM sAlokamAlokitaM, sAkSAdyana yathA svayaM karatale rekhAtraya sAGaguli / rAgadveSabhayAmayAntakajarAlolatvalobhAdayo, nAlaM yatpadalaGghanAya sa mahAdevo mayA vandyate // 3 // << Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Zhang Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 9 // 1. yo vizvaM vedavedya jananajalanidherbhaGginaH pAradRzvA, paurvAparyA'viruddha vacanamanupamaM niSkalaGgaM yadiyam / / taM vande sAdhuvandya sakalaguNanidhi dhvastadoSadviSaM taM, buddha vA varddhamAna zatadalanilayaM kezavaM vA zivaM vA / / 4 / / ityAdistUtibhiH paramArthataH zrIvItarAgastutimevAkArSaH zrIsarayaH / rAjA'pi tayA stutyA paramAtmAnuyAyinyA bhUzaM camatkRtaH pratiSTAsauvarNakalazadaNDadhvajAropaNasvarNarUpyamuktAphalapravAlAditulAkaraNagajaturagagoprabhRtimahAdAnapaJcopacAra pUjAmahotsavadevadAyapradAnAdisakalakRtyAni vidhAya kRtatIrthopavAso devagarbhagRhe zrIsUrInAkArya provAca, he bhagavana ! devaH somezaH, maharSirbhavAna , tattvArthI ca mAdRzaH, ityasmistIrthe trikayogastriveNIsaMgama ivA'dya jAtaH / mitho viruddhasiddhAntavAdidarzanairdevagurutattvAni bhinnabhinnatayA procyante sma / tadadya pradveSaM muktvA prasadya samyag devAditattvaM prasAdIkuru, yathA tAnyekatAnatayA''rAdhya svAtmAnaM saMsArAbdhestArayAmIti / kiJca, gurau tvAdRzi labdhe'pi yadi tattvasya saMzayaH tadA sUryodaye vastvanavalokanam, cintAmaNiprAptau dAridrayamityuktvA nape sthite sUrirapi kicidvicAryovAca, rAjan ! zAstrasaMvAdenAlaM, ahaM zivaM pratyakSayAmi tava puraH // dharma vA daivataM vApi, yadayaM vakti zaGkaraH / tadupAstiH tvayA dhyeyA, mRSA na khalu devagIH // 1 / / ahaM mantraM smarannasmi, tvayA ghanasArotkSepaH kAryaH / evaM kRtvA sthitau sUrinRpau devgRhaantH| arddha rAtre liGgamadhyAjjyotiH tanmadhye mahezo gaGgAjaTAzazikalAdRtrayAdya palakSitaH pratyakSIbabhUva / / dhyAnaM muktvA'vadatsUrinUpa ! pazya puraH zivam / ena prasAdya pRSTvA ca, samyak tattvaM vidAMkuru // 1 // rAjA'pi zivadarzanAddhaSTo'STAGgaspRSTabhUmistaM natvA prAJjaliH praSTavyaM praSTavAna / / Izo'pyuvAca--tvaM dhanyastvaM vivekajJazcaulukyanapa ! saMprati / yasyedRgdharma XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH jijJAsA, mumukSoriva valgati // 1 / / prAyo napAH prAptamapi dharma na kurvate rAjyamadamattAH / yataHkumArapAla "nAcaranti sadAcAraM, na zRNvanti hitaM vacaH / na pazyanti puraH pUjyaM, kSIbA iva mahIdhavAH // 1 // " he kumAra ! cettvaM bhuktimuktidaM dharmamicchasi tadA eSa eva sUriH sarvadevAvatAro'jihmabrahmacArI AbAlyAdapi cAritrI // 92 // sakalasvaparasamayapAradRzvA brahmeva kSmAtale'dhunA jayati / / nRpa! tvametadAdiSTaM, tanvan sveSTamavApsyasi / ityAdizyA tiro'dhatta, dhUrjaTiH svapnadRSTavat // 1 // vismero napaH sarimace, tvameva me'sIzvaro yasya mahezvaro'pi vazyaH / / ataH prabhRti me devo, gurustAtaH savitryapi / sahodaro vayasyazca, tvamevaiko'si nAparaH / / 1 / / iha lokaH purAdAyi, mahyaM jIvitadAnataH / zuddhadharmopadezena, paraloko'dya dIyatAm // 2 // sUrirAha--yadyavaM tarhi madyamAMsAdyabhakSyaniyamaM gRhANa / yato jIvadayA jIvitatvAddharmasya / mAMsabhakSiNaH kUto dayA ? nahi mAMsAdi jIvavadhamantareNeti / tato muditAzaMya puNyAhaM manyamAno'bhakSyaniyamaM devagurusAkSikaM zivoparyudakaM vimucya jagrAha / krameNa samahotsavaM pattanamalaJcakAra / tadanu someOM zavANI manasA smaran kadAcidvasati gatvA kadAcitsadasyAkArya zrIsUrIstatpArzve zuddhadharmarasamapAt / yataH vinA gurubhyo guNanIradhibhyA, jAnAti dharma na vicakSaNo'pi / AkarNadIrghojjvalalocano'pi, dIpaM vinA pazyati nAndhakAre / / 1 // athaivaM tatra yAtAyAte jAyamAne guruguNagrAma gRhAne bhUpatau purodhA virodhAdityabhyadhAt, amIna namaskArArhAH, ajitendriyatvAt / katham ? iti rAjJA pRSTa prAha
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 93 / / ***** vizvAmitraparAzaraprabhRtayo ye cAmbupatrAzina - ste'pi strImukhapaGkajaM sulalitaM dRSTvai mohaM gatAH / AhAraM saghRtaM payodadhiyutaM bhuJjanti ye mAnavA - steSAmindriyanigrahaH kathamaho ! dambhaH samAlokyatAm || 1 // iti zrutvA sUribhirUce, na caivaMvidhamAhAramAhArayanti munayaH / teSAM tRtIyapauruSyAM gurvanujJayA'ntaprAntarUkSasvalpAhAritvAt rAgAdyutpattau niSiddhatvAdAhArasya / yataH -- ahava na jimija roge, mohudaye sayaNamAiuvasagge / pANidayAtavaheDaM, aMte taNumoyaNatthaM ca / / 1 // na caikAntenAjitendriyatva kAraNamAhAraH, kintu mohanIyakarmaNaH prakRtirapi tIvratIvrataramandamandatarAdibhedA tathA casiMho balI dviradazUkaramAMsabhojI, saMvvatsareNa ratimeti kilaikavAram / pArApataH kharazilAkaNabhojano'pi kAmI bhavatyanudinaM vada ko'tra hetuH / / 1 / / iti tanmukhamudrAkAriNi pratyuttare'bhihite pramudito nRpaH / punaH kiyaddineSu gateSu kenApi matsariNA'bhANi rAjan ! ete jainAH pratyakSadevaM sUryaM na manyate / tatra sUribhiruktam - adhAma dhAmadhAmaiva, vayameva hRdi sthitam / yasyAstavyasane prApte, tyajAmo bhojanodake / / 1 / / yasyAste satyApo'peyA eva, yataH skandapurANAntargata rudrapraNIta kapAlamocanastotre - tvayA sarvamidaM vyAptaM, dhyeyo'si jagatAM rave ! / tvayi cAstamite deva ! Apo rudhiramucyate // | 1 || tvatkaraireva saMspRSTA, Apo yAnti pavitratAm / iti // 1 yadi nIrasya rudhiratA rAtrI taMtra bhojanaM kathaM kriyate ? zuddhikAriNo jalasyaivaMbhAvitvAditi prAmANyAdvayameva sUrya ****** / / 93 /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH // 94 // manyAmahe tattvataH / uktaM ca kenApi-- _ payodapaTalaizchanne, nAznanti ravimaNDale / astaMgate tu bhuJjAnAH, aho ! bhAnoH susevakAH // 1 // he rAjan ! nAyaM sUryaH, kintu sUryavimAnaM maNDalAkAram / yastvetatpatiH sa sUryendraH zrIjinapatipadabhakta eveti jJeyaM tattvadRSTayA / kadAcit kenApyuktam, ete'vaiSNavA, viSNumantareNa na muktiprAptiriti zrutvA'jJAtaparamArtho napaH zrIguru pRSTavAn / gururapi, he rAjan ! satyamidaM, paraM vaiSNavA jainA maharSaya eva samyAgaviSNubhaktikArakatvAt / yato gItAyAmarjunAgre viSNuvAkyam pRthivyAmapyahaM pArtha ! vAyAvagnau jaleSvaham / vanaspatigatazcAhaM, sarvabhUtagato'pyaham / / 1 / / yo mAM sarvagataM jJAtvA, na ca hiMsyetkadAcana / tasyAhaM na praNaMkSyAmi, sa ca mAM na praNaMkSyati / / 2 / / tathA viSNupurANe tRtIyeze saptamAdhyAye parAzaraH prAha yajJAn yajan yajatyena, japatyenaM jpnnp!| ghnaMstathA'nyAna hinastyena', sarvabhUto yato hariH / / 1 // paradAraparadravya--parahiMsAsu yo matim / na karoti pumAna bhUpa!, toSyate tena kezavaH // 2 // yathAtmani ca puDhe ca, sarvabhUteSu ystthaa| hitakAmo haristena, sarvadA toSyate sukham / / 3 / / / yasya rAgAdidoSeNa, na duSTaM nRpa ! mAnasam / vizuddhacetasA viSNustoSyate tena sarvadA / / 4 / / tatraiva yamakiGkarasaMvAde yamaH XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 94 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 95 // na calati nijavarNadharmatoM yaH, samamatirAtmasuhRdvipakSapakSe / na harati na ca hanti kiMciduccaiH, sthiramanasaM tamavehi viSNubhaktam // 1 // vimalamatiramatsaraH prazAntaH, zucicarito'khilasattvamitrabhUtaH / priyahitavacano'stamAnamAyo, vasati sadA hRdi tasya vAsudevaH // 2 // sphaTikamaNizilA'malaH kva, viSNurmanasi nRNAM kva ca matsarAdidoSaH / na hi tuhinamayUkharazmipuLe, bhavati hutAzanadIptijaH pratApaH / / 3 // hiraNyakazipuM pitaraM prati prahlAdaH prAha-- uAmastyudakeSu cAstyuDupatAvastyasti coSNadhu to, vahnau dikSu vidikSu vAyunabhasostiryakSvatiryakSu ca / astyantarbahirasti satyatapasoH sAreSvasAreSu vA, sarvatrAsti sadAsti kiM bahugirA tvayyasti mayyasti ca / / 1 / / ityaadi|| evaM tattvavRttyA sarvajIvarakSakA jainamunayo vaiSNavAH, na tu dvijAstadviparItAH / paramArthato viSNuH sa eva, yo janmamaraNAdivyatIto, nityazcidAnandamayo, jJAnAtmanA vyApnotIti viSNuH, iti niruktejina eva viSNuH, tadbhaktAnAM muktireveti nizcayaH / he caulukyarAja ! atrAyaM paramArthaH--jIvo bahirAtmA'ntarAtmaparamAtmabhedena tridhA / svazuddhAtmasaMvittisamutpannavAstavasukha pratipakSabhUtendriyAdisukhAsakto bahirAtmA / athavA heyopAdeyavicAraparasparasApekSanayavibhAgajJAnazraddhAnarahito bhiraatmaa| etadviparIto'ntarAtmA / vimalakevalajJAnajJAtalokAlokasvarUpo jJAnAtmanA vyApakatvena KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX / / 95 /
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 96 // ****** viSNuH / parabrahmasaMjJanijazuddhAtmabhAvanAtmakatvena brahmA / anantajJAnAdiguNaizvaryayogata IzvaraH / kSAyikatvena zobhanajJAnavattvena sugataH / rAgAdiSetRtvAjinaH / zivaM nirvANaM prAptaM yeneti zivaH / yataH -- "zivaM paramakalyANaM, nirvANaM zAntamakSayam / prAptaM muktipadaM yena sa zivaH parikIrtitaH // 1 // evamanantanAmabhirvAcyaH paramAtmA vItarAga eva / laukikaiH sahasrAnAmamAtrAnuraktahRdayaiH paramArthavimukhairAkhyAyate vaiSNavAnAM muktiriti hRdayam / yaduktam -- jina eva mahAdevaH, svayaMbhU, puruSottamaH / parAtmA sugato'lakSyo, bhUrbhuvaH svastrayIzvaraH / / 1 / / traiguNyagocarAH saMjJA buddha zAnAdiSu sthitAH / yA lokottarasattvotthA, sA sarvApi paraM jine // 2 // rohaNAderivAdAya, jinendrAtpamAtmanaH / nAnAbhidhAni ratnAni, vidagdhairvyavahAribhiH / / 2 / / suvarNabhUSaNAnyAzu, kRtvA svasvamateSvatha / tattaddeveSvAhitAni, kAlAtannAmatAmaguH / / 4 / / yadvA -- amRtAni yathA'bdasya, taDAgAdiSu pAtataH / tajjanmAni janAH prAhurnAmAnyevaM tathAtaH / / 1 / / lokAgramadhirUDhasya, nilInAni harAdiSu / teSAM satkAni gIyante, lokaiH prAyo bahirmukhaiH / / 2 / / kiJca tAnyeva nAmAni viddhi yogIndravallabham / yAni 'lokottaraM sattvaM, khyApatanti pramANataH / / 3 / / api nAmasahasreNa, mUDho hRSTaH svadaivate / babareNApi hi bhavet, zRgAlasya maho mahAn / / 4 / athA'nyadA sabhAyAM niSaNNe rAjani ko'pi matsarI prAha rAjan ! ete jainA vedAnna manyante, ato vedabAhyA na namaskArArhAH / atra kim ? iti rAjJokte sUriH prAha rAjan ! vedAH karmamArgapravartakAH, vayaM tu naiSkarmamArgayAyinaH, prabandhaH / / 96 /
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 97 // ataH kathaM vedaprAmANyam ? / yaduktamuttaramImAMsAyAm "vedA avedAH, lokA alokAH, yajJA ayajJAH" ityAdi / / avidyA paThyate vede, karmamArgapitAmahaH / tatkathaM karmaNo mArga, tvaM tu mAmupadizyasi / / 1 // ruciprajApatistotre putravAkyam / kiJca-- yadi vedeSu jIvadayA'sti tahi sakalazAstrasaMvAdazuddhAM jIvadayAM kurvANAH kathaM vedavAhyAH ? / yadAhuH ahiMsA prathamo dharmaH, sarvazAstreSu vizrutaH / yatra jIvadayA nAsti, tatsarva parivarjayet // 1 // zrUyatAM dharmasarvasvaM, zrutvA caivA'vadhAryatAm / AtmanaH pratikUlAni, pareSAM na samAcaret / / 2 / / sarve vedA na tatkuryuH, sarve yajJAzca bhArata ! / sarve tIrthAbhiSekAca, yatkuryAtprANinAM dayA // 3 // dhruvaM prANivadho yajJe, nAsti yajJastvahiMsakaH / sarvasattveSvahiMsava, dayAyajJo yudhiSThira ! / / 4 / / atha vedeSu dayA nAsti tahi na pramANaM vedAH, nAstikadharmazAstravat / "jIvo yatra zivastatra na bhedaH zivajIvayoH / " "na hiMsyAtsarvabhUtAni" iti / / na vedaina~va dAnazca, na tapobhirna cAdhvaraiH / kathaMcitsadgati yAnti, puruSAH praannihiNskaaH||1|| ityAdidharmazAstrANi jAnadbhiH paThadbhizca vedAH sarvajIvahiMsAmAtRpitRgomedhAdiyAgaprarUpakA-yaiHpramANIkrIyante, tairnAstikazAkhANi kasmAnnirAkriyante ? || andhe tamasi majAmaH, pazubhirye yajAmahe / hiMsA nAma bhaveddharmo, na bhUto na bhaviSyati // 1 // tathA bhojarAjAne sarasvatIdattazlokaH sarvadarzanasaMvAdena proktaH / yathA // 97 //
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla // 98 // zrotavyaH saugato dharmaH, kartavyaH punarAhataH / vaidiko vyavahartavyo, dhyAtavyaH paramaH zivaH // 1 // ityAdi sUrivacAMsi zrutvA dvijAstUSNIM sthitaaH| camatkRtazcitte zrIcaulukyaH / pravartitaM mano dayAyAm / atha bhagavan ! yajJArthaM pazavaH sRSTAH, svayameva svyNbhuvaa| yajJo'sya bhUtyai sarvasya, tasmAdyajJe vadho'vadhaH // 1 // auSadhyaH pazavo vRkSAstiryaJcaH pakSiNastathA / yajJArthaM nidhanaM prAptAH, prApnuvantyucchiti punaH / / 2 // ityAdivadanto dvijA vedoktahiMsAyA dharmasAdhanatvaM prAhuH, tatkatham ? sUriH, rAjan ! naitatsatyam / yataH skandapurANe'STapaJcAzadadhyAye agnISomIyamiti yA, pazvAlambhanakArikA / sA na pramANaM jJAtRNAM, bhrAmakA sA satAmiha // 1 / / vRkSAMzchitvA pazUn hatvA, kRtvA rudhirakardamam / dagdhvA vahnau tilAjyAdi, citraM svargo'bhilaSyate / / 2 / / tathA zrIbhAgavatapurANe trayoviMzatyadhyAye zukaHye tviha vai dAmbhikA dAmbhayajJeSu pazUn vizasanti tAnamuSmin loke vaizase narake patitAn nirayapatayo yAtayitvA vizasanti, ityAdi / mImAMsAyAm___andhe tamasi majjAmaH, pazubhiye yajAmahe / hiMsA nAma bhaveddharmaH, na bhUto na bhaviSyati // 1 // zrI bhAgavatapurANe ekAdazAdhyAye brAhmaNa uvAca- .. .. tathavarAjannurugArhamedha-vitAnavidyoruvijRmbhiteSu / na vedavAdeSu hi tattvavAdaH prAyeNa zuddho'nucakAsti sAdhuH / / 1 / / // 98 //
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||9 kiJca-yajJArtha pazavaH sRSTAH, yadIti vadati smRtiH / tanmAMsamaznataH smArtAH, vArayanti na ki napAna? // 1 // yadi yajJArthaM pazavo brahmaNA sRSTAstahi vyAghrAdibhirdevAH kiM na tRpyante ? / / ahiMsAsaMbhavo dharmaH, sa hiMsAtaH kathaM bhavet ? / na toyajAni padmAni, jAyante jAtavedasaH / / 1 / / tathA ca dharmasamuddeze-- AtmavatsarvajIveSu, kuzalavatticintanam / dharmasyAdhigamopAyaH, zaktitastyAgato'pyayam / / 1 / / iti / / " zrIbhojarAjAgne dhanapAlavAkyam--- nAhaM svargaphalopabhogataSito nAbhyarthitastvaM mayA, santuSTastRNabhakSaNena satataM sAdho! na yuktaM tava / svarga yAnti yadi tvayA vinihitA yajJe dhruvaM prANino, yajJaM ki na karoSi mAtR pitRbhiH putrastathA bAndhavaiH ? ||1 / / ityAdi zrIhemasarivAkyAmRtasiktahRdayaH zrIcaulukyo vedoktamArgasyApramANatvamamanyata / itthaM rAjasabhAyAM vividheSu vicArepu jAyamAneSu rAjA zrIjinadharma satyatayA manyamAnaH sarvadarzanasamakSaM sarvasaMvAdena devagurudharmasvarUpaM papraccha / tatra sarve'pi darzanino yathAjJAtasvasvAgamAcAravicAraM devAdisvarUpaM prAhuH / tatra devatattve nATayATTahAsasaGgItarAgadveSaprasAdajagatsRSTisaMhArapAlanazastrastrIparigrahAdisamagra sAMsArikajantujAtasAdhAraNaguNe nirUpyamANe rAjJA pRSTA hemAcAryA UcuH, zrIcaulukyarAja! zRNa / / sarvajJo jitarAgAdidopatrailokyapUjitaH / yathAsthitArthavAdI ca, devo'rhana paramezvaraH / / 1 // sarvajJasyaiva devatvaM, nAparasya / yataH yo vizvaM veda vedya jananajalanidherbhaninaH pAradRzvA, paurvAparyA'viruddha vacanamanupamaM niSkalaGka yadIyam / -- -- 99 / / .......tatatatatest -
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 100 // taM vande sAdhuvandya N sakalaguNanidhi dhvastadoSadviSaM taM buddha N vA varddha mAnaM zatadalanilayaM kezavaM vA zivaM vA / / 1 / / rAjan ! sarvajJatvamapi sakaladoSarahitatvenaiva sAdhyam / doSAzvASTAdaza sAmAnyataH / tadyathA-annA 1 koha 2 maya 3 mA Na 4 loha 5 mAyA 6 raI a 7 araI a 8 / niddA 9 soa 10 aliyavaya-Na 11 coriA 12 macchara 13 bhayAI 14 // 1 // pANivaha 15 pema 16 kIDA 17, pasaMgahAsA ya 18 jassa ii dosA / aTThArasavi paNaTThA, namAmi devAhidevaM taM // 2 // tathArAgo'bhISTeSu sarveSu, dveSo'niSTeSu vastuSu / krodhaH kRtAparAdheSu, mAnaH paraparAbhave / / 1 / / lobhaH padArtha saMprAptau mAyA ca paravacane / gate mRte tathA zoko, harSavAgatajAtayoH / / 2 / / aratirviSayagrAme cAzubhe ca zubhe ratiH / caurAdibhyo bhayaM caiva kutsA kutsitavastuSu / / 3 / / vedodayazca saMbhoge, vilIyeta muneryadA / antaHzuddhikaraM sAmyAmRtamujjRmmate tadA / / 4 / / evaM sati-mudhvaM pakSapAtaM bhavata guNavati snehalA mA svazAstreSvevAzvAsaM dadhIdhvaM vimRzata vizadIkRtya cetaH kSaNArddha m / jJAtaM vastAvadAryAH zamadamasamatAsUnRtAdyAguNAlIkAGkSA kandarpadarpAnRtakalikapaTAnyeSa doSaprapaJcaH // 1 // amI guNAzca doSAzca, kaM sAmastyena bhejire / jinaM taditaraM vApi svayameva vicintyatAm / / 2 / / pratyakSato na bhagavAn RSabho na viSNu -rAlokyate na ca haro na hiraNyagarbhaH / teSAM svarUpaguNamAgamasaMprabhAvA-jjJAtvA vicArayata ko'tra parApavAdaH / / 3 / / prabandhaH / 1120011
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 // rAjan ! bahunoktena kim / ya eva sAMsArikabhAvaviparItavRttiH sa eva devA, nAnyaH / yaduktam-- yadeva sarvasaMsArijanturUpavilakSaNam / parIkSantAM kRtadhiyastadeva devalakSaNam // 1 / / krodhalobhabhayAkrAntaM, jagadasmAdvilakSaNaH / na gocaro madudhiyAM, vItarAgaH kathaJcana / / 2 // zrIcaulukyarAja! evaM vidhevaMnirdoSe'pi thIjinendradeve yatparapravAdA matsariNaH syuH, tatsvazAsanAnurAgeNa parazAsanAbhibhavAbhimAnasya vijRmbhitam / yadAha zrIsiddhasenadivAkaraHhitayuktamanoratho'pi saMstvayi na prItimupaiti yatpumAn / atibhUmividAdadAruNaM, tadidaM mAnakalevijRmbhitam // 1 // iti vItarAgaH sarvajJo devaH / / dhyAtavyo'yamupAsyo'yamayaM zaraNamiSyatAm / asyaiva pratipattavyaM, zAsanaM cetanAsti ceta // 1 // ye strIzastrAkSasatrAdirAgAdyakalaGkitA / nigrahAnagrahaparAste devAH syUna muktaye // 2 // iti devatatvama tyaktadArAH sadAcArAH, muktabhogA jitendriyAH / jAyante guravA loke, sarvabhUtA'bhayapradAH // 1 // snAnopabhogarahitaH, pUjAlaGkAravajitaH / madyamAMsanivRttazca, guNavAn gururucyate // 2 // athavA-- - dharmako dharmakartA ca, dharmamArgapravartakaH / sattvebhyo dharmazAstrArthadezako gururucyate / / 1 / / avadyamukte pathi yaHpravartate, pravartayatyanyajanaM ca niHspRhaH / sa eva sevyaH svahitaiSiNA guru, svayaM taraMstArayituM kSamaH param / / 2 / / . vidalayati kubodhaM bodhayA~tyAgamArtha, sugatikugatimAgauM puNyapAye vyanakti / . avagamayati kRtyAkRtyabhedaM guruyoM, bhavajalanidhipotastaM vinA nAsti kazcit / / 3 / / va // 101
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 102 / / ***** " gRNAti tattvamiti guruH " na tu nAmamAtreNa kulakramAyAtaH kasyApi gururasti / sarveSAM prANinAmanAdikAlame kendriyAdicaturazItilakSajIvayoniSu bhramatAM tatra bhave yasya kasyApi prANino'jJAnAndhakArAvRtasya yastattvAtattvavyakti darzayati tasya sa eva guNagauravArho guruH, nApare svArthaniSThAH sagRhA guravaH / yaduktam-- duSprajJAbalalupta vastunicayA vijJAnazUnyAzayAH, vidyante pratimandiraM nijanijasvArthekaniSThA narAH / AnandAmRtasindhusIkaracaryairnirvApya janmajvaraM, ye muktervadanenduvIkSaNaparAste santi kecidbudhAH / / 1 / / vAGmAtrasArAH paramArthazUnyAH, na durlabhAzcitrakathAmanuSyAH / te durlabhA ye jagato hitAya, dharme sthitA dharmamudAharanti // 2 // mugdhazca loko'pi hi yatra mArge, nivezitastatra ratiM karoti / dhUrtasya vAkyaiH parimohitAnAM, cittaM na keSAM bhramatIha loke ? || 3 || kiMbahunA ajJAnatimirAndhAnAM jJAnAJjanazalAkayA / cakSurunmIlitaM yena tasmai zrIgurave namaH / / 1 / / tathA-jIvo'yaM vimalasvabhAvasubhagaH sUryopalasparddha yA dhatte saGgavazAdanekavikRtI luptAtmarUpasthitiH / yadyApnoti raveriveha suguroH satpAdasevAzrayaM, taJjAtojitatejasaiva kurute karmendhana bhasmasAt // 1 // tathA-mahAvratadharA dhIrAH bhaikSyamAtropajIvinaH / sAmAyikasthA dharmopadezakA guravo matAH // 1 // evaMvidhA eva sevyA nApare / yathA- prabandhaH / / / 102 / /
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 103 // 'vadho dharmo jalaM tIrthaM, gaurnamasyA gururgRhI / agnirdevo dvikaH pAtraM yeSAM taiH ko'stu saMstavaH / / 1 / / / / iti gurutattvam // dhammaM jaNovi maggai, maggaMtovi a na jANai visesaM / dhammo jiNehiM bhaNio, jattha dayA savvajIvesu / / 1 / / tinnisayA tesaTThA, daMsaNabheyA parupparaviruddhA / na ya dUsaMti ahiMsaM, taM giNhaha jattha sA sayalA / / 2 / / dhammo dhummatti jagaMmi ghosae bahuhehiM rUvehiM / so bhe parikkhiyavvo, kaNagaMva tihiM parikkhAhiM // 3 // laThTheti suMdaraMti a, savva ghosei appaNo paNiyaM / kaieNa ya ghittavvaM, suMdarasuparikkhiyaM kAuM // 4 // yathA catubhiH kanakaM parIkSyate, nirdharSaNacchedanatApatADanaiH / tathaiva dharmo viduSA parIkSyate zrutena zIlena tapodayAguNaiH // 5 // // iti dharmatatvam // itthaM samyagvijJAtazuddhadevAditattvo'pi zrIkumArapAlanRpaH kulakramAyAtatvAllokalajjAdinA mithyAtvaM moktuM na samIhate / yataH - kAmarAgasneharAgAvISatkaranivAraNau / dRSTirAgastu pApIyAn durucchedaH satAmapi / / 1 / / athaikadA zrImAcAryA dRSTAntaprakaTanena kadAgrahaduSTatAmAhuH- samyaggurUktamavagamya durantamohA-nmithyAkadA grahamihojjhati no pumAn yaH / so'nantatApakalitaH kila lohabhAra - vAhIva hInapadayug vipadAM padaM syAt / / 1 / / ******* / / 103 /
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ EXI tadyathA kozalApuryA, catvAraH suhRdo'bhavan / samaduHkhasukhAH prAyaH, paraM nirghanavRttayaH / / 1 / / anyonyaM mantrayitvA / mArapAla te, dhanopArjanakAmyayA dezAntaraM kacit prApuH, suprApA'yomahAkare // 2 // varSAsu bahumUlyaM syAlohamanyatra nIvRti / prabandhaH / iti nizcitya te tatra, lohaM lAtvA puro'calan // 3 // agrato gacchatAM teSAmAgAdrUpyAkAro mahAn / hRSTAH parasparaM procurgRhyate / / 104 / / rUpyamatra bhoH ! // 4 // tatra te hi trayo loha, vikrIyAsArabhArakRt / dIpyadrUpyaM gRhItvA ca, caturthaM mitramUcire / / 5 // mitra ! lohamidaM dUrAttyaja durjanasaGgavat / gRhANA'tanulAbhAya, tAraM sajjanasaGgavat / / 6 / so'pyAha yUyaM vyAmUDhAH, E anavasthitacetasaH / yadayovyUDhamiyatIM, bhuvaM tattyajyate katham // 7 // zrutveti tadvacaste'ne, saMprAptAH kanakAkare / vikrIya tatra tadrUpyaM, suvarNa jagRhustrayaH // 8 // kadAgrahagRhItastu, vAdito bahuyuktibhiH / caturtho nAmucallohaM, tadbohamiva durjanaH // 9 // krameNavaM gatAH sarve, bhAsvaraM ratnamAkaram / parasparaM vadanti sma, te tatra muditAzayAH / / 10 / / gRhyantAM svecchayA ratnAnyatra muktvA ca kAJcanam / yato hyekamapi prAyo, ratnaM lAbhAya bhUyase // 1 // vikrIya kanakaM te'pi, khAni khanitumAgatAH / tatra rAjJo navAMzAH syurdazAMzaH syAtpunarnaNAm // 12 // evaM vyavasthayA khAni, khanitvA ratnapaJcakam / pratyeka prApya te prAhUrmuditA mitramAdarAt / / 13 / / idAnImapi ratnAni, gahANa tvaM suhRttam! / vaniSTaM nAsti te kiMcinmuzca muJca kadAgraham // 14 // ityAdivAdito'pyeSa, durAtmA prativakti ca / yayaM bhoH ! militA dhUlezcalAcalavicetasaH // 15 / / evaM navanavaM lAtvA, yuSmAbhistaralIkRtaH / Azrito dveSibhiH svAtmA, vAtAndolitatUlavat / / 16 / / tasyaitadvacanaM zrutvA, nirvicAraziromaNeH / mUDho'yamiti nizcitya, sthitAstUSNIM trayo'pi te // 17 // // 104 / /
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 105 // RddhayA ca kiM tayA yA hi, svadeze naiva bhujyate / dhyAtveti ratnAnyAdAya, svasthAnaM prati te'calan / 18 / / turIyo'pi garIyo'yaHpoTTilaM khasvatsvayam / samutpATaya samaM sarvaistaizcacAla jaDAzayaH / / 19 / / krameNa sarve saMprApuH, svasthAnaM kSemayogataH / trayANAM tu dhanaM ratnodbhavarApUri mandiram // 20 // mahebhyakulakanyAste, pariNIya mahotsavaiH / devA iva sukholAsAllokapUjyAzca jajJire // 21 / / anyastu svalpamUlyena, lohaM vikrIya tadrutam / uddhArakadhanaM dattvA, lokebhyazchuTitaH param / / 22 / / gRhAdyabhAvAdekAkI, raGkavatsa paribhraman / aprAptabhojanaH khedameduraH samajAyata // 26 // Rddhi tadIyAM lIlAM ca, saMpazyaMzca pade pade / vig mAM kadAgrahagrastamityAtmAnaM nininda saH // 24 // yAJcAparaH sa taimitraH, kRpayA dattabhojanaH / AjanmaduHkhitAM prApa, pazcAttApaparAyaNaH // 25 / / itthaM lohasamaM vicAravikalo mithyAtvapakSagrahaM, prANI no vijahAti yaH sa labhate duHkhAnyanekAnyaho ! / jJAtvaivaM nipuNaM vicArya hRdaye nissImasaukhyecchayA, sadratnopamitaM sadA bhajata bhoH saddarzanaM sajanAH ! / / 26 / / ityevaMrUpadRSTAntaparamArthaM jJAtvA camatkRtAH zrIcaulukyaH sabhAsadazca / sarve pramuditAH saJjAtadRDhazrIjinadharmAnurAgA babhUvuH / kimasmAbhirataH paraM vidheyam ? iti taiH pRSTAH sUrayaH prAhuH, he rAjan !-- prANitrANaprakArairjagadupakRtibhirbhaktibhiH zrIjinAnAM, satkArairdhArmikANAM svajanajanamanaHprINanainimAnaiH / jIrNoddhArairyatibhyo vitaraNavidhinA zAsanodyotanaizca, prAyaH puNyakabhAjAM bhajati saphalatAM zrIriyaM puNyalabhyA / / 1 // (sra0) iti gurUpadezaM nizamya rAjA prAha, bhagavan !-- 105 //
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / 106 / / KXX nidrA mohamayI jagAma vilayaM saddRSTirunmIlitA, naSTA duSTakaSAya kauzikagaNA mAyA yo yAminI / pUrvAdripratime vivekihRdaye sajjJAnasUryodayAtkalyANAmbujakoTayo vikasitA jAtaM prabhAtaM ca me || 1 | | ataH parazva- ( zA0 ) alaM kalaGkAkulitaiH kudaivatai- ralaM ca tairme kugurupralambhanaiH / alaM kudharmairapi jIvahiMsaka - ralaM kutarkAkulakAhalAgamaiH // 2 // sUrayo'pi, he zrIkumArabhUmIndra ! na yuktA lokaheriH sahasrAkSANAM vivekinAM vicAravAcaspatInAm // yataH lakrameNa kurvanti, mUDhA dharmaM kubuddhayaH / vipazcito vinizcitya, svacitte ca parIkSayA // 1 // haTho haThe yadvadabhiplutaH syAnnaurnAvibaddhA ca yathA samudre / tathA parapratyayamAtradakSo lokaH pramAdAmbhasi bambhramIti / / 2 / / yAvatparapratyayamAbuddhivivartate tAvadapAyamadhye / manaH svamartheSu vighaTTanIyaM, na hyAptavAdA nabhasaH patanti || 3 || Agamena ca yuktyA ca, yo'rthaH samadhigamyate / parIkSya hemavadgrAhyaH, pakSapAtagraheNa kim // 4 // zrotavye ca kRtau karNau, vAg buddhizva vicAraNe / yaH zrutaM na vicArata, sa kAryaM vindate katham ? / / 5 / / netrairnirIkSya viSakaNTakasarSakITAn, samyak pathA vrajati tAn parihRtya sarvAn / kujJAnakuzrutikudRSTi kumArgadoSAn, samyag vicArayata ko'tra parApavAdaH ? // 6 // ityAdi prAhuH / / tadanu zrIcaulukyaH sarvadarzanarAjagurupurodhaH prabhRtidvijasamakSaM sauvarNI zrIzAntipratimAM kArayitvA devatAgRhe sthApitavAn, pUjAparazvAbhUt / paramIzvarAdayo'pi kulakramAyAtatvena zuddhadevatvena jinendro'pi ca satataM pUjya prabandhaH / / / 106 / /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ sma rAjJA // / 107 // tataH somezvarI vANI, smaran saJjAtapratyayaH / sUripadAmbujaM bhaktyA, bhajati sma sa haMsavat // 1 // kadAcidvasatiM gatvA, sadasyAkArya karhicit / zuddhadharmarahasyAni, zRNoti sma nirantaram / / 2 // __ zanaiH zanaimithyAtvaparAGmukho dvijavarge nirAdaro navazrAvakatvaM dadhau / tadanu purodhorAjagurvAdivipraiH zrIhemAcAryamahi-tra mAnamasahiSNubhirdevabodhirAcAryaH samAkAryata / atha ko'yaM devabodhiH? kathamAgataH ? kiM kRtaM tena ? ityucyate-- bhRgukSetranivAsI devabodhiH saMnyAsI kvA'pi parvaNi gaGgAyAM snAnArthaM gataH / tatra purA'pi svarNasiddhisiddhasArasvatamantrI lokebhyaH svAyurantaM jJAtvA suvarNaM dadAno dIpakAcAryaH samAgato'sti / taM vinayena samyak saMtoSya sArasvatamantraM jagrAha / nya EX tataH pazcAdAgatya narmadAjale AkaNThaM sthitvA mantraM jajApa SaDlakSamitaM, tathA'pi bhAratI nAgAt / ruSTo'kSamAlA nabha syakSapsIt / sA ca mantramAhAtmyAnnirAlambA vyomni sthitaa| tAM tathA dRSTvA vismito devabodhiH kiMcidyAvacintayati tAvadvayomavANI prAha, kiM dhyAyasi mahAmate ! pazcAdvilokayeti / tataH pRSThe SaT zyAmavaktracIvarA bIbhatsAH strIdRSTavAn / AkAzavANyA proce, he devabodhe ! bhavatA bhavAntare kRtAH SaDimA jIvahatyA ekaikalakSajApena tavAtmanaH pRthagbhUtAH / etAsu satISu sapratyayo'pi mantraH kiM kuryAt ? ataH paraM mayA stambhItAmakSamAlAmAdAya lakSamekaM mantrasya japataH zAradA pratyakSA bhAvinI iti vyomavAcotsAhitastathA kRtavAn / bhAratI mantrAkRSTA zIghramevAgatA stutA daNDakastotreNa / "aiM jaya aiM jaya" ityAdinA'STabhirevAkSarairvaraM vRNu ityAdizantI "bhuktimuktisarasvatI" ityaSTavaNastoSitA yathepsitavaraM dadau / // 107 //
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadanu devabodhiH pratyakSabhAratIko mahendrajAlAdividyAcUDAmaNimantrAdizAvaratItAnAgatAdijJAtA, susAdhitapUraka-rekumArapAlacakakumbhakavAyusaMcAracaturaH, iDApiGgalAsuSamNAgAndhArIhastinIprabhRtidazamahAnADivAtasantatasaJcAraNacaNaH, caturazItyA- prabandhaH / sanakaraNapravaNaH, kAyagataSaTcakraSoDazA'dhArapaJcavyomatrizUnyatrilakSAdivettA, aamtntusuutrbddhkmlnaalyuktkdliiptr||108|| sukhAsanAdhirohI, AdvijamAtaGgaprArthakagRheSu yathAharUpakaraNena bhojanavidhAtA, zrIjinadharmAnuraktaM nRpaM jJAtvA sarvadvi rAkAritaH zrIpattanaparisare samAyAtaH / indrajAlacUDAmaNyAdikalAbhiH samagrarAjalokanAgarAn raJjayana sadA sarveSAMka sevyo'bhUt / yataH-- niSkalo'pi vratI mAnyaH, kalAvAMstu vizeSataH / svabhAvataH priyaM hema, kiM vAcyaM ratnarocitam ? // 1 // guNAH kurvanti dUtatvaM, dUre'pi vasatAM satAm / ketakIgandhamAghrAtuM, svayamAyAnti SaTpadAH / / 2 / / zrIcaulukyanapeNa sAmantalokebhyo jJAtadevabodhyAgamakalAkauzalena manasi camatkRtena draSTamutsukena mahatA mahenAkAritaH / / __ nalinInAlasaddaNDaM, rambhApatramayAsanam / AmatantubhirAbaddha, bASpacchedya rivANubhiH / / 1 // zizUnAmaSTavarSANAM, - skandhanyastaM sukhAsanama / Aruhya parSadaM rAjJo, devabodhiH samAsadat / / 2 / / yugmam // rAjJA'pyabhyutthAnAdi kRtvA kvA'yaM picaNDilaH ? kvedaM kadalIpatrAsanAdi ? iti vismitena namaskRtaH suvarNAsane nivezitazca / so'pi--zaGkaraH zaGkaro brahmA, brahmAnandapradAyakaH / tubhyaM bhUyAdramAsvAmI, ramAsvAmitvado nRpa ! // 1 // - ityAzIrvAdaM dattvA''sanamalaGkRtavAn / tadanu tattaducitAdbhutakalAvijJAnAMpUrvaprabandhAdivArtAdibhivismerito rAjA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 109 // parivArazca / yAmamAtradine rAjA snAtvA zucicIvarAne kAbharaNabhrAjiSNurddhAsaptatisAmanta zrI udayanavAgbhaTAdimantriparivRto devatAgAraM devatAvasarakaraNAya prAptaH / devabodhirapi vayamadhyadya rAjJo devapUjAvidhi vilokayiSyAma ityAdivAdI rAjJA''kAritastatrAgAt / zrIcaulukyo'pi kAJcanapaTTe zaGkarAdidevAn pUrvajakAritAn svakAritazrIzAntisauvarNapratimAM ca nivezya gandhodakAdinIraiH snAtraM kRtvA paJcopacArASTopacArAdipUjAM nizcalamanAH karoti sma / tadavasare jainapratimAM dRSTvA devabodhiravAdIt, rAjan ! ayuktaM tavaitatpUjanAdi / yataH - avedasmRtimUlatvAjjinadharmo na sattamaH / ata eva na tattvajJaH, sUribhiH so'yamiSyate / / 1 / / na yuktaM maryAdAmerUNAM svAGgIkRtanirvAhakSamabhujazAlinAM nyAyamudrAtikramarUpaM svakulAcArapariharaNam / yataH"nollaGghanIyAH kuladezadharmAH / " tathA- nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheccham / adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA, nyAyyAtpathaH pravicalanti padaM na dhIrAH // 1 // tadanu rAjovAca, he devabodhe ! zrauto dharmo mahAnapi hiMsAkaluSitatvenA'sarvajJapraNItatvena ca mama manasi na pratibhAti / jainastu sarvajIvadayAsaMvAdasundaratvena bhRzaM svadate / punardevabodhiH, zrIkumArabhUpa ! yadi na pratyeSi tadA mahezvarAdidevAn svapUrvajAMca pratyakSamUrtimato'trAgatAn svamukhena pRccha, iti nigadya mantrazaktyA tAnAkRSTavAn / tataH -- brahmaviSNuharAn mUlarAjAdIn pUrvajAnApi dRSTvA puraH sphuradrUpAn, rAjA''zrcaryamayo'namat / / 1 / / tataste trayo'pi devA / / 109 / /
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / // 110 // vedodgAreNa sudhAmiva kiranto hastamudasya rAjAnaM prAhuH-- vidAMkuru narendrA'smAn, brahmaviSNumahezvarAn / trayANAM jagatAM sRSTisthitisaMhArakArakAn // 1 // vayameva svabhaktebhyaH, kRtakarmAnumAnataH / bhavaM zivaM ca saJcintya, dadmahe chadmavajitAH // 2 // ___ tasmAdbhrAnti muktvA devatvenAsmAn zrautaM dharma ca muktaye samAcara / asmatpratikRtirevAyaM devabodhiryatIzvaro gurutvena mAnyaH, ityuktvA tirohitA devatrayI / mUlarAjAdayo'pi pUrvajAH sapta, vatsa ! ayaM zrIto mArgaH pUrvajakSuNNo na tyAjyo, manAgapIti kathayitvA yathAsthAnaM jagmuH / / tatasteSu prayAteSu, bhUpo mano'dbhutAmbudhau somezoktaM taduktaM ca, smaran jaDaivA'jani / / 1 // tadanu devabodhi sabhAM ca visRjya rAjA bubhuje / vAgbhaTamantriNA tatkAlameva sarvaM sUriNe niveditam / sUrayo'pi, he mantrin ! cintA na kAryeti procya prAtarAdau vyAkhyAne samAneyo rAjA tvayetyAhuH / atha rAjA'pi saMzayA''ndolitacetAH sAyaM sarvAvasare samAyAtasya vAgbhaTamantriNo'gre rAjJA proktam, devabodheH sadRzaH ko'pi kalAzAlI guruna dRzyate saMprati, paraM zrIhemAcArye nijagurau kalAkauzalamIdRzaM saMbhAvyate na vA? iti papraccha / mantryapi 'nijagurau' ityuktyA hRdi hRSTo'bhASiSTa, rAjan ! prAMtaH zAlAyAM gatvA devabodhisarvalokasamakSaM pRcchayante zrIguravaH ityuktvA rAjoktaM zrIsUraye nivedya svAzrayaM bheje / atha prAtaH zrIsUribhittito dUre saptagabdikamAsanamadhyAsya sthitaH / ahamahamikayA zrIcaulukyadvAsaptatisAmantarAjagurupurodhodevabodhirAjavargivyavahAriSu sabhyeSu militeSu paJcApi mArutAnadhyAtmavidyAvazIkRtanADInirodhapavanasthiratAbhyAsazaktyA nirudhya kiMcidAsanAducchvasya vyAkhyAtumArebhe / yathA-- KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 110 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 111 // tyAjyA hiMsA narakapadavI nAnRtaM bhASaNIyaM, steyaM heyaM surataviratiH sarvasaGgAnnivRttiH / jaino dharmo yadi na rucitaH pApapaGkA vRtebhyaH, sapirdaSTaM kimidamiyatA yatpramehI na bhuGkte / / 1 // (mandA0) lakSmIrdAnavivekasaGgamamayI zraddhAmayaM mAnasaM, dharmaH zIladayAmayaH sucaritazreNImayaM jIvitam / buddhiH zAstramayI sudhArasamayaM vAgvaibhavojRmbhitaM, vyApArazca parArthanirmitimayaH puNyaH paraM prApyate // 2 // (zArdU0) ityAdidezanAM sarvasAdhAraNAM rAjAdisabhyAnandadAyinI kurvataH zrIsUreH kazcitpUrvasaGketitaH ziSyo'dharAsanamAkRSat / AkRSTe'pyAsane nirAdhAra eva tiSThan sUrirAjo'skhalitavacanairvyAkhyAM kurvana rAjAdibhireva tarkitaH-- ki siddhaH ? kimayaM buddhaH ?, kiM viraJciH ? kimIzvaraH ? / anyathA kathametAhaka, zaktirasya vyavasyati / / 1 / / devabodherapi rambhAsanamAdhAra AsIt, maunena kAyavAyavaH sujayAH syuH, paraM vyAkhyAM kurvato'sya sthitiratikautukakAriNIti lokA-aho ! mahadAzcaryaM na dRSTapUrviNo vayaM kvA'pi, lokottarasthitirasau guruzcetyAdivadantazca paramAnandapUritA Asan / sUriH praharaM sArdhaM dezanAM vyadhAt / athA''sanaM sUronadhyAsya rAjAha tirohitA sarvakalAH kalAvatAM, kalAvilAsaistava sarizekhara ! / tejasvinAM kiM prasaranti dIptayaH ?, samantato bhAsvati bhAsvati sphuTam // 1 // sUrayo'pi mama devatAvasaraM pazya rAjan ! ityudIrya zrIcaulukyamapavarakAntaninyuH / tatra purA'pi kAJcanasiMhAsaneSu niviSTAn / caturmukhAn aSTamahAprAtihAryAdivirAjitAn zrInAbheyAdyAn catuvizatijinendrAn catuHSaSTi XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX tirAhitA sa / / 111 / /
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla 112 / / surezvara zreNI saMvAhyamAnapAdapadmAna, culukyAdIna, nijAnekaviMzatipUrvajAMzca nAnAratnAbharaNabhAsvarAnan vizvAtizAyidehadya tidyotitadigmukhAna, zrIjinAgre yojitapANIna stutiparAMzca dRSTavAn zrIkumArapAlabhUpAlaH / tatra tathA bhUtAnAM teSAM darzanAtpramodavismayAdvaita kSIranIradhau magna iva kSaNaM samajani bhUjAniH / tatazvaulukyamAdAya, hemasUriH sagauravam / namaskRtya jinAdhIzAn teSAmagre niSedivAn // 1 // zrIjinA rAjAnaM procu: ekastvameva bhUmIndra !, vivekacchekamAnasaH / yo muktavAnimaM dharmaM, vadhakAluSyadUSitam / / 1 / / dharmaH sarvadayAmUla, eva prAmANyamaznute / tasmAdbhrAnti parihRtya ( tyajya), dayAdharme sthirIbhava || 2 || ayaM guruH sarvadaivatAvatAraH, etaduktaM devAditattvaM samArAdhaya / pUrvajA api prAhuH, vayamadya tvayaiva putriNaH saJjAtAH, yastvaM kApathavarjanena jinadharmapathaM bheje / ataH paramjino devo guruH sAdhurdharmaH sarvadayAmayaH / etattattvaM parijJAya, gRhotvA ca samAcara // 1 // ityAdi nigadya-gateSu teSu sarveSu, dolAyitamanaH sthitiH / gurUn papraccha rAjendraH zuddhatattvajighRkSayA / / 2 / / atrAntare sUriH rAjan ! indrajAlakalAvalgitamevaitat, na kazcit paramArthaH / devabodheH pArzve ekaivaiSA mama tu sapta santi, tacchaktyA svapnavadAvAbhyAM dazitametat / yadi na pratyeSi tadA vaMda vizvamapi samagraM darzayAmi / / paraM na kiMcidevaitatkUTanATakapATavAt / satyaM tadeva yaddevaH, somezastvAM tadAdizat // 1 // atrAntare'vasarapAThakaH- AdhAro yastrilokyA jaladhijaladharArkendavo yanniyojyAH, bhujyante yatprasAdAdasurasuranarAdhIzvaraiH sampadastAH / ******** prabandha: / / 112 / /
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||113 // AdezyA yasya cintAmaNisurasurabhIkalpavRkSAdayaste, zrImAn jainendradharmaH kizalayatu sa vaH zAzvatI moksslkssmiim||1||(sr0) rAjA sapAdalakSaM pAritoSikamadAt yathaucityamapare'pi pArSadyAH / tadanu rAjA saJjAtadharmadRDhAnurAgaH svaM saudhamalaJcakAra / devabodhirapi jJAtazrIhemAcAryakalAprAgalbhyamahimAtizayo bAhyavRttyA sUriguNagrahaNaM kurvana sarvatra milati / kadAcicchAlAyAmAyAti / rAjagurvAdiprerito napaM vipralambhayati / rAjA'pi prakAzAndhakArAntarAlasthita iva sUridevabodhibhyAM kRtaH kiyantaM kAlam / athaikadA guru rAjA jajalpa // prabho ! mithyAtvadhattUrAsvAdabhrAntatayA myaa| leSTurhemeba buddha prAgatattvamapi tattvavat / / 1 / / adhunA tu zrIguruvANIzarkarAsvAdena gatabhramo niHzeSaM dharmAditattvaM 'yathAsthitaM jJAtavAna, tatprasAdaM kRtvA jitakalpadrucintAmaNikAmakumbhAdivaibhavaM samyaktvamUlaM zrAvakadharma mayi nivezaya / sUrayo jinadharmaditsayA sanmuhUrta vilokya rAjJe jJApitavantaH / rAjJA'pi sarvasAkSitvaM zrIdharmapratipattezcikIrSatA'paralokadharmasthirIkaraNAtha jinazAsanamahonnatividhitsunA''kAryante sma nirmalajJAnAdiguNabhUrayaH zrIsUrayaH sarvanagarAdisthAH tIrthakRnnamaskaraNIyatvAdijAgranmahimaughAH zrIsaGkAzca / sajjIkAryante sma zrIsaGghasatkArAya ratnasuvarNapaTTakUlAdIni karparapUrapUritasugandhagandhasthAlAni vizAlAni / dApyante sma sarvatrAmAripaTahAH / sicyante sma gandhodakaiH sakalanagaramArgAH / vAdyante sma vividhAtodyaniHsvAnAni sarvatra / evaM ca samprApte sallagne zrIcaulukyabhUvAsavaH kanakapatravAsa paridhAnamukuTapAmakSayaGkarahAracandrAdityAbhidhakuNDalAdyalaGkArasamalakRto dvAsaptatisAmantAdisamagranAgarAdiparivRtaH svapaTTagajendrAduttIrya zAlAdvAramAyAtaH, zrImadudayanama|ntryAdizrIsaMghena muktApravAlAdisthAlavApitaH / dharmasthairyApAdanAya 'itaH samAgamyatAM' ityAdibahumAnavacanaiH zrIgurubhirdatta // 113 / /
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / 114 / / bahumAnaH pUrvamaNDitadvAsaptatijinaratna suvarNAdipratimAbhirAmanandau dattapradakSiNAtrayaH zrIjinavandanapUjanAdisakalazuddhavidhipUrvakaM vizvaizvaryamiva samyaktvamUlaM dvAdazavidhaM zrAddhadharmaM zrIhemAcAryavizrANitaM jagrAha / tadA -- dharmalakSmIM puraskRtya vadhU vara ivArucat / bhrAmyan samavasaraNaM, pAvakaM parito nRpaH / / 1 / / caulukye * sAdhunikSiptaiH kSodaiH zrIkhaNDajaistataH akAle'pi tadA lebhe, krIDA vAsantikI janaiH // 2 // zrIsaGkhenApyakSatAH kSiptA nRpaM prati / sUrayo'pi pratipannadharmasthirIkaraNAya zikSAmevaM daduH / yathA kozAdvizvapatervikRSya guruNA prANAvanAdivrata - sphUrjanmauktikadAmavistRtaguNaM samyaktvasannAyakam / tubhyaM dattamidaM mahIdhava ! vahanM hRdyanvahaM jIvavat tvaM saubhAgyabhareNa muktiyuvaterbhAvI priyaMbhAvukaH / / 1 / / api ca yaddevairapi durlabhaM ca ghaTate yenoccayaH zreyasAM yanmUlaM jinazAsane sukRtinAM yaJjIvitaM zAzvatam / tatsamyaktvamavApya pUrvapuruSazrIkAmadevAdivaddIrghAyuH suramAnanIyamahimA zrAddho mahaddhirbhava / / 2 / / ityAdi / evaM mahotsave pravarttamAne zrIsaGgho harSaprakarSAt, 'dharmAtpA rAjavazva' ayaM zrIcaulukya iti nAmadvayaM dattavAn / rAjA'pi * labdhavizvAdbhutanAmadvayaH zrIsaGghAn ratnasuvarNAbharaNapaTTakUlAdibhiH pUjayAmAsa / samagra caityeSu mahAntamaSTAhikAmahaM kAritavAMzca / / vivekinAM puNyavatAM dhuri sthitaH zrIgUrjarAdhIzvara eSa sattamaH / durantamithyAtvamalaM nirasya yaH, sunirmalAtmA'jani vizvavatsalaH / / 1 / / ityAdi nRpastutitatparA mahAjanAstadA maGgalopacArAn kurvanti sma sarvatra / jAtazca mithyA praban / / 114 / /
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 115 / / tvighUkakuleSvamAvAsyAvatAraH samyagdRSTikulakamaleSu satatasUryodayazca / kiM bahunA -- bhAgyairjAgaritaM satAmavirataM puNyazriyA garjitaM pApaiH saMkucitaM munIzvaraguNairujjambhitaM sarvataH / zrIsaGghAnaghamAnasaMvihasitaM caulukyabhUmIvibho, samyaktva samupeyuSi tribhuvane jAtaH prabhAtodayaH / / 1 / / tasmin prastAve kazcit kaviH -- santyanye kavitAvitAnarasikAste bhUrayaH sUrayaH, kSmApastu pratibodhyate yadi paraM zrIhemasUregirA / unmIlanti mahAmahAMsyapi pare lakSANi RkSANi nai, no rAkAzazinA vinA bata! bhavatyuJjAgaraH sAgaraH // 1 // etadaucityadAne lakSam / tadanu zrIkumAro mahezvarAdipratimAH pUrva jakAritAH sarva rAjanyasamakSaM brAhmaNebhyo dattvA catuviMzatizrIjinapratimAH sauvarNIH svasadane hRdaye ca sthApayAmAsa zrIhemasUripAdukAzrva / / sa tAtrikAlamabhyarcya karpUrakusumAdibhiH / jajJe vijJezvaraH samyak, sukRtAmodameduraH // 1 // evaM zrIjinarAja pUjAzrIguruparyupAstyAdiparaH kadAcit zrIcaulukyaH zrIhemAcAryairdIyamAnaM sarvajIvadayApAlanopadezamevamazRNot / / tathAhi kallA koDijaNaNI, duraMta duriyArivagganiddalaNI / saMsArajalahitaraNI, ikkucciya hoi jIvadayA / / 1 / / kiM suragiriNo gurUyaM jalanihiNo kiM ca huja gaMbhIraM / kiM gayaNAo vizAlaM, ko a ahiMsA samo dhammo / / 2 / / dehinaH sukhamIhante, vinA dharmaM kutaH sukham / dayAM vinA kuto dharmastatastasyAM rato bhava / / 3 / / tathAdadAtu dAnaM vidadhAtu maunaM, vedAdikaM cA'pi vidAGkarotu / devAdikaM dhyAyatu santataM vA na ceddayA niSphalameva sarvam / / 1 / / / / 115 / /
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH yaduktamkumArapAla phalamavikalaM jJAnaM dhyAnaM tapAMsi ca saMyamAH, zamadamayamAstAvaddaya : sadopacitA nRNAm / // 116 // narakasaraNI hiMsAM tyaktvA jagajanavatsalAM, kalayati janaH samyag yAvaddayAdayitAM hRdi // 1 // ahiMsA sarvajIvAnAM, sarvajJaiH paribhASitA / idaM hi mUlaM dharmasya, zeSastasyaiva vistaraH // 1 // ahiMsAparamo dharmaH ahiMsaiva paraM tapaH / ahiMsaiva paraM dAnamityAharmunayaH sadA / / 2 / / kRpAnadImahAtIre, sarve dharmAstRNAGakurAH / tasyAM zoSamupetAyAM, kiyannandanti te ciram // 3 // laukikarapi padmapurANAdiSu. na vedaiva dAnazca, na tapobhirna cAdhvaraiH / kathaJcitsadgatiM yAnti, puruSAH prANihiMsakAH // 1 // tathAAuMdIhamarogamaMgamasamaM rUvaM pagiLU balaM, sohaggaM tijaguttamaM niruvamo bhogo jaso nimmlo| AesekaparAyaNo pariyaNo lacchI aviccheiNI, hojA tassa bhavaMtare kuNai jo jIvANakaMpaM naro / / 1 / / (zA0) jo jIvadayaM jIvo, narasurasivasukkhakAraNaM kuNai / so gayapAvo pAvei amarasIhavva kallANaM / / 2 / / ER rannA pucchiyaM, bhayavaM! ko so amarasIho ? gurU bhaNai- . iha bharahe amrpurN| suggIvo tattha rAyA / tassa kamalA vimalA dunni bhajA / kayAi kamalAe gabbhappabhAvAo imo dohalo jaao| samaramArijamANajaNadaMsaNicchA, migayAdasaNamaNoraho ya / rannA pUriyA / putto jAo / vaddhAvaNapuvvaM ka kayaM dohalAnusAreNa samarasIhotti nAmaM / vimalAevi amAripavattaNadohalasuIo amarasIhotti / dovi jubvaNaM pattA / XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXTE // 116 //
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 117 // kAlaMtare mao suggiivraao| to jeTTo samarasIho ruddo khuddo niddao rajje uvaviTTho, paraM pAraddhigiddho rajakabjAI na citai / amarasIho uNa pANidayAparovayArAiguNajuo payANurAgapUrio kayAi vAhavAhaNatthaM bAhiM niggao / vAhiUNa : vAhe taruchAyAe vIsamaMto puriseNaM nijaMtaM chagalaM picchai / chagalako ya niyabhAsAe bubbayai / tao ullasaMtakarUNo amarasIhakumaro purisaM bhaNai, ki nesi chglgmeyN?| puriso bhaNai, jannammi pasuvaho saggaphalotti tao tattha hetuM nemi| kumAro bhaNai jai pasuvaheNa saggo, labbhai tA keNa gammae narae? / na ya hiMsAo annaM, guruyaM pAvaM payaMpaMti // 1 // narayapurasasaralasaraNI, avaaysNghaayvgghvnndhrnnii| nIsesadukkhajaNaNI, hiMsA jIvANa suhahaNaNI // 2 // jo kuNai parassa duhaM, pAvai so ceva taM aNaMtaguNaM / labbhaMti aMbayAI, nahi nibatarumi vaviyaMmi // 3 // itthaMtare tattha patto muNI divvnaannjuo| taM muNivaraM daLaM kumaro bhaNai, vivAyameyaM muNI chidahI amha / paNamiUNa puTTho muNI, ki jIvavahAo saggo labbhai? to muNI bhaNai, nArayatiriyaduhAI pAvaMti jIvavahAo jIvA / kiM bahuNA 4 ittha eseva chagalago saMsayaM chidihIti muNiNA bhaNio chagalago| khaDDakhaNAviya saI chagala saI Arovia rukkha / paiMji pavattio janna saiM kiM bubbuyahisu mukkha // 1 // imaM sukhA jAyajAisamaraNo Thio tuNhikko / vimhieNa kumareNa bhaNiyaM, kimeyaM ? iti, muNI kahayai, ruddasammo nAma eyassa purisassa piyA Asi / eeNa khaNAviyaM imaM talAyaM, pAlIe AroviyA ruskhA, paivarisaM pavattio janno, chagA hammati / kAleNa ruddasammo mao jAo chaago| imiNA putteNa haNio ettheva janne / puNo chAgo, puNovi ho| evaM paMca // 117 / /
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 118 / / bhavA / chaTTo puNa imo / saMpayaM akAmanijarAe lahukammo puttadaMsaNeNa saMjAyajAIsaraNo mA mAresi maM, tuha piyA'haM rudda - sammo, jai na pattiyasi to daMsemi nihANaM gharamajjha tuha pavakhaM jaM mae nikkhittaM atthi / puriseNa nIo gharamajjha / siaM nihANaM / khaNie laddha N / jAyapacao baMbhaNo jannaM caiUNa sammattamUlaM dhammaM paDivanno / chAgo'vi bhattaM pacakkhAya sAhudinnanamuktAro suro jaao| ohiNA NAUNa kumAraM uvayAriNaM sannijjhakArI jAo / amaraseNakumarovi mayA jIvadayA kAyavvA savvatthetti niyamaM gahiUNa sAhupAse gao saThANaM / egayA chAgasureNa kahiyaM, tuha viruddho samarasIho raJjaM muttUNa annattha vaca, puNo avasare rakhe tumameva rAjA / kumarovi desaMtaraM bhamaMto kuMDinapuraM patto vimaleNa samaM maMtipute / tattha bhANunivaI rajjaM pAlai / taMmi samae tattha pure mahaMtaM asivaM asthi, tassopasamaheuM baMbhaNAivayaNeNa devayAipuro pasuvaho raNNA kArAvio / kijjai rAyapurisehiM / taM daTThUNa amaraseNakumareNa nisiddhA rAyabhaDA na ThAyaMti, chAgasuro sumario Agao | tabbaleNa thaMbhiyA purisA, vimhao loyANaM jAo / suNiUNeyaM tattha bhANunivo'vi samAgao / diTTho kumaro / kao Agamo bhe ? kimevaMti pucchio namiuM naridaM bhaNai, he maharAya ! kimeme haNijaMti ? | na hi pasuvaNa asivaM, niyattae avi ya vaDDhae bADhaM / loe palIvarNapiva, palAlapUlappasaMveNa / / 1 / / yataH- hiMsA vighnAya jAyeta, vighnazAntyai kRtA'pi hi / kulAcAradhiyA'pyeSA kRtA kulavinAzinI / / 1 / / devopahAravyAjena, yajJavyAjena ye'thavA / ghnanti jantUn gataghRNA, ghorAM te yAnti durgatim / / 2 / / tao bhANunivo bhAi, kahaM asivanivattI hohI ? kumaro bhaNai, mahamatappabhAveNa / tao ANAviyA kumArI prabandhaH / / 118 / /
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ | maMDale ThaviyA / kappUrakusumAIhiM pUIA / avayario. devo bhaNai kumArImuheNa / / vasai kamali kalahaMsa jima jIvadayA jasu citti / tasu payapakkhAlaNajalii hosii asivanivitti // 1 // // 119 // etthaMtare bhANurAyA jaMpai, bhaTTa ! kahaM so nAyabvo? jassa maNe jiivdyaa| kumaro bhaNai, parikkhA kiJjai / AkA riyA savve daMsaNiNo / "puro bhamaMtIivi aMgaNAe, sakajjalaM divijuyaM na vatti // " samassA appiyA / annehi pUriyA cakTuM ca huTuMthaNamaMDalaMmi, aNukkhaNaM teNa mae na nAyaM / puro bhamaMtIivi aMgaNAe, sakajjalaM diTThijuyaM na vatti / / 1 / / iccAi rAgadosakalusiehi pUriyA, na kovi jIvadayApariNAmalesovi / etthaMtare chAgamoyago sAha Agao / teNAvi pUriyA / jahA-- "aNegatasathAvarajaMturakkhA-vakkhittacittena mae na nAyaM / puro bhamaMtIivi aMgaNAe, sakajalaM divijuyaM na vatti // 1 // " kumaro jaMpai, imesi maNe jiivdyaa| rAyA bhaNai, jiNamuNi viNA na annattha saccA dyaa| aNNe vayaNamitteNeva vayaMti, na pAlaMti jIvadayaM, tamhA eyassa muNivarassa payapakkhAlaNajaleNa asivanivattI hohii| tahA kae savvattha jAyA sNtii| paDibuddho raayaa| sAvao jaao| kumaro kameNa nAyakulasIlAdiguNo niyadhUyaM kaNagavaI pariNAvio rannA / rajaM dinnaM / samvattha desamajjhe amAripaDaho daavio| amarapurAo AgaehiM purisehi kahiyaM, samarasIho annAyaparo pAraddhigao pahANehi paMcattaM niimo| tattha rajaM sunnaM / bao iccAi souM cauraMgabalakalio patto amrpure| rAyA - jaao| mahaMto jIvadayAparo mahArajaM pAleUNa devo jaao| mukkhaM kameNa gmihii| samarasIho aNaMtadukkhabhAyaNaM // 119 / /
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. prabandhaH / ... .... ... . . . .. . . - bhamihI cAuraMtasaMsAre / tamhA dayAparehi hoyannaM / / jIvadayArahio iha bhavevi nihaNaM gao samarasIho / taM puNa kuNamANo kumArapAla suhasayAI patto amarasIho // 1 // laukikA api-pUrvabhavakaulikatve zUlAprotadrAGgakajIvavadhena mANDavyarSibhave jayapure cauraprabandhena saptadinI shuuli||120|| kAduHkhaM soddhvaanitii| uktaMcama ekayUkAvadhAtprApto, mANDavyaH zUlaropaNaM / nAnAjantukRtA hiMsA, kathaM datte na durgatim ? // 1 // ityAdihiMsApha lAnyAhuH / atra bahUpadezA jJAtavyAH // evaM jIvadayA kumAranRpatedharmasya sajjIvitaM, sarvatra pratipAditeti nipuNaM jJAtvA-2 | ''tmanA saMprati / kurvan zuddhamanAH svayaM parajanastAM kArayan bhUtale, bhUyAstvaM jagadekamastakamaNirlokottaraH pauruSaH // 1 // evaM protsAhitaH zrImAna, caulukyapRthivIpatiH / dharma dayAmayaM viSvaka, pravartayitumaihata / / 2 / / tato varNacatuSTaye svasyA nyasya vA hetave yaH ko'pi jIvAn mRgacchAgAdIna hantA sa rAjadrohIti pattane paTahaM dApayitvA jIvadayAM kAritavAn in vyAdhazaunikakaivartakalpapAlAdipaTTakAH pATitAH / muktAni tadrvyANi pApamUlAnIti kRtvA / zaunikAdInAmapi niSpApa- vRttyA nirvAhaM kArayan dayAmayatvaM vyadhAt / zaktyA bahumAnAdinA ca sarvatra manuSyAstiryaJco'pi galitameva payaH pAyanIyAH, ityAjJayA jalAzraye jalAzraye muktAH svapuruSAH // trailokyamakhilaM datvA, pratyUSyaM vedapArage / tataH koTigaNaM pUNyaM, vastrapratena vAriNA // 1 // grAmANAM saptake dagdhe, yatpApaM jAyate kila / tatpApaM jAyate rAjana !, nIrarayAgalite ghaTe / / 2 / / saMvatsareNa yatpApaM, kaivartara yeha jAyate / ekA ||120 //
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 12 / / hena tadApnoti, apUtajalasaMgrahI / / 3 / / yaH kuryAtsarvakAryANi, vastrapUtena vAriNA / sa muniH sa mahAsAdhuH, sa yogI sa mahAvratI // 4 // mriyante miSTatoyena, pUtarAH kSArasambhavAH / kSAratoyena tu pare, na kuryAtsaMkaraM tataH / / 5 / / iti zlokapatrikAhastAH svAptajanAH svadeze svavazAparamahIzadezeSu ca prahitA jIvadayAdinimittam // tathASaTtriMzadamulAyAma, viMzatyAlavistRtam / dRDhaM galanakaM kArya, bhUyo jIvAn vizodhayet / / 1 / / sAMkhyazAstretriMzadagulamAnaM tu, viMzatyaGgulamAyatam / tadvastraM dviguNIkRtya, gAlayitvodakaM pibet // 1 // tasmin vastre sthitAn jantUn, sthApayejalamadhyataH / evaM kRtvA pibettoyaM, sa yAti paramAM gatim // 2 // iti liGgapurANoktavidhinA rAjJo gRhe ekAdazazatahastyekAdazalakSaturaGgA'zItisahasragavAdayo galitajalaM pAyyante sma / rAjAjJayA ca sarvatra sthAne sthAne deze deze pure pure grAme grAme cAmAripaTahA nyAyaghaNTAH zrIcaulukyena rAjasiMhadvAre bandhitAH / evaM pravarttamAne jIvarakSAmahotsave zrIkumArapAlanapaH kiM ko'pi kutrA'pi jantUn hinasti na vA? iti jJAtuM viSvak pracchannacarAn svacarAn preSIt / te cAjasraM sarvadezeSu bhramanto hiMsakAn prekSamANAH sapAdalakSadeze kasmizcidgrAme mahezvaravaNijA veNIvivaraNe bhAryayA ziraHkarSitAM haste muktAM yUkAmekAM vyApAdyamAnAM dRSTavantaH / tatastaizcaraiH sa zreSThI yUkAsahitaH pattane nIto rAjJo'gre / rAjA''ha, re duSTaceSTita ! kimidaM duSkarma kRtam ? ityAha / zreSThI prAha, eSA mama mUddha ni mArga kRtvA raktaM pibatItyanyAyakAritvAdvyApAditA / rAjA, re duSTavAdin ! jIvAnAM svasthitirdustyajA iti jAnannapi hatavAMstathA yathainAM hatavAMstathA mamAjJAkhaNDanAparAdhakArI tvamapi hantavyapaGktau prAptaH yadi re! EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ||121 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ jantuhatyApAtakAnna bibheSi tarhi matto'pi na iti sarvanagarasamakSaM hakkitaH / mama rAjye na jIvavadha iti kRtvA gahasarvasvaM kumArapAlatri vyayIkRtya yUkAvihAraM kAraya, yathA taM vihAraM dRSTvA'taH paraM na ko'pi jIvavadhamAcarati / evaM napAjJayA mahezvarazreSThinA prbndhH| pattane yUkApApaprAyazcitte gRhasarvasvena yUkAvasatiH kAritA // 122 // evaM caratsu caulukyacareSu kvApi jantavaH / na gehe'pi bahirnApi, kenApi vinipAtitAH // 1 // tataH sarvatra janturAziranekadhA / tIrthe yathA jinendrasya, caulukyasya tathA bhuvi // 2 // amArikaraNaM tasya, varNyate kimataH param / dhU te'pi ko'pi yanoce, mArirityakSaradvayam / / 3 / / vyAdhAna vIkSya vihAriNaH zizumRgAH svoktyA pitRnUcire, yAmaH sAndralatAntareSviha na cedete haniSyanti naH / te tAn pratyavadana bibhota kimito vatsAH ! sukhaM tiSThata, zrIcaulukyabhiyA nirIkSitumapi prauDhA na yuSmAnamI / / 4 / / AkalpaM bhagavAnasau vijayatAM zrIhemasUriprabhuryadvAkyavihitodyame narapatau / hiMsAM samucchidanti / zaGke zaGkaravallabhA'pi mahiSaprANopasaMgrAhiNI, saMtrAsAkulacittavRttividhurA dhatte tanau / tAnavam / / 5 / / kalAkalApaiH stumahe mahendra, zrIhemacandraM numahe na candram / rarakSa dakSaH prathamaH samagrAn , mRgAn / yadanyo mRgamekameva / / 6 // tathAdyUtaM ca mAMsaM ca surA ca vezyA, pApadvi caurya prdaarsevaa| etAni sapta vyasanAni loke, ghorAtighoraM narakaM nayanti / / 1 / / . dhU tAdrAjyavinAzanaM nalanapaH sApto'thavA pANDavAH, madyAtkRSNanRpazca rAghavapitA pApaddhito dUSitaH / // 122 // mAMsAccha NikabhUpatizca narake cauryAdvinaSTA na ke?, vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrImato rAvaNaH / / 2 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 123 // XEXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX __ itthaM hyanarthahetutvAd , dha tAdInyapi bhUpatiH / hiMsAyAH kAraNAnIti, niSidhya nikhile jane // 1 // paTahodghoSaNApUrva manmayAni nRrUpANi maSIliptamukhAni saptApi vyasanAni rAsabhamAropya kAhalAdivAdanAdinA caturazIticatuSpathabhramaNayaSTimuSTyAdihananAdyanekaviDambanApUrvaM pattanAnnijAnyadezAca niravAsayat / evaM nirapAyAM janturakSAM kArayitvA zrIgurorane dharma zRNvan sukhAnandAmRtopazAntapApatApo yAvadAste tAvannavarAtreSu prApteSu devatArcakA Agatya bhUpamevaM vyajijJapan, 'he zrIcaulukyacandra ! kaNTezvaryAdikuladevatAnAM balipUjArthaM saptamyaSTamInavamIdineSu yathAkramaM saptASTanavazatAjamahiSA dIyantAm, no ceddevatA vighnakAriNyo bhavanti / rAjatadAkarNya ki kAryamadhunA? iti guru papraccha / zrIhemasUriH, rAjan ! devatA jIvAnna ghnanti, mAMsaM ca nAznanti, amRtAhAritvAt teSAmiti jainendraM vacaH pramANameva / paraM kelIkilatvena kAzciddaSTadevatA jIvAn mAryamANAn dRSTvA tuSyanti paramAdhArmikavat / ete devArcakA eva devIpUjA| vyAjAdinA mAMsabhakSaNalampaTA jIvAn mArayantIti / devatAbhyo jIvanta evA'jamahiSA dIyante rakSApuruSAzca mucyante, tatra yadi rAtrI devatA gRhanti tadA tathA'stu, no cetahi prAtasteSAM vikrayadravyeNa bhogaH kriyate devatAnAmiti guruvaco'mRtairujjIvitakRpAjIvitaH zrIkumArabhUpastathA cakAra / prAtarjIvataH pazana vilokya hRSTo bhUpaH / hakitA devArcakAH / re duSTAH ! jJAtA mayA yUyameva mAMsalolupA jIvahiMsAM kArayatha / saMprati yathAvajjJAtazrIjinavacanaH kathaM brAhmaNarAkSasarbhakSaNIyaH ? / iyanti dinAni mudhaiva jIvavadhAdipApAni kaaritH| tato'jamahiSadravyairdevInAM karpUrAdimahAbhogaH saptamyAM kAritaH / evamaSTamyAM navamyAM ca kArayitvA navamIdine kRtopavAsaH zrIjinezvaradhyAnai katAno rAtrau svAvAse yAvatsukhamAste tAvatka
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / 124 / / NTezvarI trizUlavyagrahastA''gatya rAjAnamAha, he caulukya ! tava kuladevI kaNTezvarI aham / aiSamo'smaddeyaM sarvapUrvajaiH purA dattaM kasmAttvayA nAdAyi ?, rAjan ! nollaGghanIyA kuladevatA kulakramAcArazca prANAnte'pi / iti zrutvA''ha nRpaH, he kuladevate vizvavatsale ! saMprati sajjIvadayAtmakadharmamarmajJo nAhaM jIvAn hanmi / yazcAjJAtadharmatattvaH pUrvajairmayA ca jIvavadhavakre purA, sa mamAntarAtmAnaM saMtApayati / yataH - "ghAeNa ya ghAyasayaM, maraNasahassaM ca mAraNe vAvi / AleNa ya AlasayaM, pAvai natthittha saMdeho // 1 // vahamAraNaabhakkhA.... I / / 2 / / yAvanti pazuromANi, pazugAtreSu bhArata ! / tAvadvarSasahasrANi pacyante pazughAtakAH / / 3 / devopahAravyAjena, yajJavyAjena ye'thavA / ghnanti jantUn gataghRNA, ghorAM te yAnti durgatim // 4 // " ityAdi zAstradRSTiH kathaM jIvahatyAM kurve ? / / tavApi devi ! no yuktaM, jIvahasA vidhApanam / devatA hi dayAgRhyAH, zAstre loke ca vizrutAH / / 1 / / yadi satyatayA'si tvaM mameha kuladevatA / tadA jIvadayAkArye, sAhAyyaM kartumarhasi // 2 // karpUrAdimayo bhogastava cakre mayocitaH / kRmibhakSyANi mAMsAni na te yogyAni sarvathA / / 3 / / mAMsaM jIvana syAt, na jIvaM hanmi sarvathA / tasmAttvaM matkRtairbhogaiH, santuSTA bhava sAMpratam // 4 // iti vadantaM bhUpaM mUrdhni trizUlena hatvA duSTA tiro'bhUtkaNTezvarI / tena divyaghAtena tatkSaNameva nRpaH sarvAGgINaduTakuSThAdirogagrasto'jani / dRSTvA tattAdRzaM kuSThaM, bhUbhug vairAgyamAgamat / saMsAre svazarIre ca, nAheddharme manAgapi / / 1 / / svakarma khalu bhoktavyamavazyamiti cinte prabandhaH / / / 124 / /
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ yan / kuladevyAmapi dveSa, na pupoSa mahAmatiH // 2 // ytH|125|| savvo puvakayANaM, kammANaM pAvae phalavivAgaM / avarAhesu guNeSu ya, nimitamittaM paro hoi // 1 // athodayanamantriNamAkArya devIvyatikaraM prAha, svadehaM cAdarzayata / tadarzanAdeva vajAhata iva mantrI hRdi zalyito jajJe / rAjAha, mantrin ! na me kuSThAdi bAdhate kintu maddhe tukaM jainadharme lAJchanaM navam / yataH paratIthikA etajjJAtvA vadiSyanti-'aho! jinadharmaphalaM rAjJa ihaiva jAtam / anyo'pi ko'pi yaH svakulakramAgataM dharma tyaktvA'paraM dharma kariSyati sa kumArapAlabhUpavatkaSTapAtramatrApi jAyate / brAhmaNA api asmaddevasUryAdisevayA kUSThAdi sarva vilIyate jainasevayA tu prAduHSyAt ityAdivadanto dharmanindAM vidhAsyanti / tato yAvatko'pi na vetti tAvadrAtrAveva bahirAtmAnaM tRNayiSyAmi vahnau', iti bhUpokti zrutvA mantrI prAha, 'he zrIcaulukyAvataMsa ! tvayi jIvati rAjanvatIyaM vasumatI, sarvopA yastu svAmirakSaiva kAryA / yataHPe. jeNa kulaM AyattaM, taM purisaM AyareNa rakkhijjA / na hi tuMbaMmi viNadve, aragA sAhAragA hu~ti // 1 // "zarIramAdya khalu dharmasAdhanaM" yasmin sarvajanInapInamahimA dharmaH pratiSThAM gato, yasmizcintitavastusiddhisukhadaH so'rthaH samarthaH sthitaH / / yasmin kAmamahodayau zamarasIkArAbhirAmodayau, so'yaM sarvaguNAlayo vijayate piNDaH karaNDo dhiyAm / / 1 // ataH svAmin ! svAtmarakSAyai pazavo dIyante devIbhyaH, iti mantrivacaH zrutvA niHsattvo vaNiga bhaktigrathilo bhakti / / 125 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla prabandhaH / 126 // EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX vacAMsi bhASate ityAdi vadati sma rAjA / / zRNa-bhave bhave bhaveddeho, bhavinAM bhavakAraNam / na punaH sarvavitproktaM, muktikAri kRpAvratam / / 1 / / athireNa thiro samaleNa nimmalo paravaseNa saahiinno| deheNa jai viDhappai, dhammo tA kiM na pajattaM // 2 // tathA-ArAdhito jino devo, hemasUrigururnataH / nirmitazca dayAdharmo, nyUnamadyApi ki mama? // 3 // zvAsazcapalavRttiH syAt , jIvitaM ca tadAtmakam / tatkRte'haM kathaM muJce, sthirAM mokSakarI kRpAm / / 4 / / maraNAtpApI bibheti na puNyavAn / yataH ahiyaM maraNaM ahiyaM, ca jIviyaM pAvakammakArINaM / tamasaMmi paDaMti mayA, veraM vaDraMti jIvaMtA / / 1 / / tatastvarasva, kuru citAM candanaiH, rAtriguptakarmakAmadhuka ityukto mantrI rAjAnaM prAha punaH, rAjan ! ekazaH zrIguravaH pRcchayante, gurvAdezavazaMvadAnAM gurureva pramANaM ityuktvA rAjAnamAzvAsya gataH zrIhemacandrasUripArzve niveditazca sarvo'pi vyatikaraH / zrutvA caitat sUriH prAha, mantrin ! kRtaM mRtyuvArtayA'pi, Anaya zIghramuSNodakaM, yena sUrimantreNAbhimantrya dadAmi tadAnIte tathaiva kRtvA'pitaM payaH / mantrI gato napapArzve, darzitaM guruprasAdIkRtaM payaH / rAjA'pi mUrta zrIguruprasAdamiva manyamAnastatpayaH papau, zarIraM chaNTitam , tena ca pItamAtreNa siddharaseneva rAjJo deho dedIpyamAnakAntimayaH sakalakalyANamayazca jajJe / / mahAna harSastato rAjJo, mantriNo'pyajani kSaNAt / vapurvIkSyAdhikajyotiH, pUrvato'pi jalAttataH / / 1 / / vAcAmagocaraH sUreH, prabhAvo jagadadbhutaH / IdRkSamapi yaH kaSTaM, dhanvantaririvAharat // 2 // aho! gurormayi mahatI kRpAlutA, nissImaH zrIjainamantrANAM mahimA iti parasparamAnandameduravArtAlAparnupamantriNo rAtrirAkSasI praNaSTA / jAtaH prAbhA // 126 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 127 // tikotsavaH / zrIcaulukya'pi hastyArUDho dhRtazvetAtapatra: sarvasAmantAdiparivRtaH zrIgurucaraNAravindavandanArthaM samAgAdyAvattAvaddharmazAlAprathamapraveze strIkaruNasvaraM zuzrAva / tatastAmeva rAtrau dRSTAM kaNTezvarIM mantrayantritAM ca pazyati / sA'pi devatA - rAjan ! mAM jIvantIM mocaya zrIprabhuprayuktamantrabandhAt / tavAjJA'vadhidezeSu jIvarakSAtalArakSatvaM kariSyAmIti rAjAnaM vijJapayantI zrIgurUn prasAdya mocitA / tadanu aSTAdazadezeSu jIvarakSAtalArakSatAM kurvatI sukhena tiSThati rAjabhavanadvAre | yaduktaM ca yA pUrvaM navamImaheSu mahiSaskandhatruTatkIkasatrATkArairajaniSTa karNakaTukaiH kaNTezvarI nazvarI / sA pIyUSaparAGmukhI rasayati zrIhemasUrergurorgItaM mArinivAri rAjabhavanadvAri sthitA susthitA // 1 // zAlAntargatvA gurupAdapadma vAvandya hastayugamAyojyAha bhUmIzvaraH, bhagavan ! jihvayaikayA tvatprabhAvo jagaJjIvAtuH kathaM stotavyaH ? tvatprAcyopakriyA adyApyakRtaniSkrayA jAgrati adyatanyAH punaH katamo'stu niSkrayaH / / sImA sarvopa kAreSu, yatprANaparirakSaNam / cUleva tasyoparyeSA, yanme saddharmabodhanam / / 1 / / prakSAlyAkSatazIta razmisudhayA gozIrSagADhadravailiptvAbhyarcya ca sArasaurabhabharasvarNaprasUnaiH sadA / tvatpAdau yadi vAvahImi zirasA tvatkartRko pakriyAprAgbhArAttadapi zrayAmi bhagavannAparNatAM karhicit / / 2 itthaM rAjJo vacaH pathAtikrAntakRtajJatayA prabhurbhRzaM tuSTaH prAha upadezavyapadezena rAjJaH stutim -- "kSudrAH santi sahasrazaH svabharaNavyApAramAtrodyatAH svArthI yasya parArtha eva sa pumAnekaH satAmagraNIH / / / 127 / /
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ hamArapAla prabandhaH / / 128 / duSpUrodarapUraNAya pibati srotaHpati vADavo, jImUtastu nidAghasaMbhRtajagatsaMtApavicchittaye // 1 // zUrAH santi sahasrazaH pralipadaM vidyAvido'nekazaH, santi zrIpatayo nirastadhanadAste'pi kSitau bhUrizaH / kintvAkarNya nirIkSya cAnyamanujaM duHkhAditaM yanmanastApyaM pratipadyate jagati te satpuruSAH paJcaSAH // 2 // rAjan ! asmadvAkyena sarvato'mArikurvatA tvayA kRta eva sarvopakriyANAM niSkrayaH / / kaSTe tvamIdRze'pyatra, bhraSTo'rhacchAsanAnna cet / tavAstAM tahi paramAIteti birudaM nRpa! // 1 // evaM zrIgurudattaM paramAhatabirudaM devairapi durlabhaM prApya pramuditaH kRtArthaM manyamAnaH svasaudhamalaJcakAra / jAtaH pAraNotsavaH, jJAtazca paratIthikairdevatAkRtavyatikaraH / hRSTAH sajanAH, parimlAnA dvijAtayaH / kiM bahanA-mahotsavamayaM saukhyamayaM vizvayaM tadA / sarvamAsIdasImodyajinadharmamahomayam // 1 // athAnyadA kAzideze vArANasyAM govindacandrAGgajaH zrIjayacandro nRpaH saptazatayojanabhUmIbhuk, anyarAjakaM dAsaprAyaM manyamAnaH, catvAriMzacchatagaja-paSTilakSavAji-trizallakSapadAti-dvAdazazatapittalamayanisvAnAdiRddhisamRddho, gaGgAyamunAyaSTI vinA kvApi mantuM na zaknotIti paGgurAjeti birudaM vahati / tasya gomatI dAsI SaSTisahasrAzveSu prakSarAM nivezyAbhiSeNayantiI paracakraM trAsayati / rAjJaH zrama eva kRtaH / tatra prAyaH sarveSAmapi varNAnAM mInAzanatayA hiMsA mahIyasIM zrutvA tannivAraNAya eka paTaM pUNyapApaphalabhogabhUmisvarganarakasthadevanArakAdivicitracitramanoharaM madhyadezasthasihAsanAdhirUDhazrIhemAcAryamUrtitatturaHsvamUrtivinyAsazriyA sakalavizvavilokanIyaM dvikoTisvarNa-dvisahasrajAtyaturagaratnAdi Read // 128 / /
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 129 // KIXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ca prAbhRtaM samarpya vArANasyAM mantriNaH prahitAH / sthitAH kiyantaM kAlam / pUrvameva svarNAdipradAnairvazIkRtA rAjavAH / - melitAzca taiH zrIjayacandrarAjJaH / kRtopadA yAvatA citrapaTaM vilokayati rAjA tAvatA vijJaptaM sacivaiH, he kAzIza ! iyaM rAjagurumUrtiH, tatpurazcAyamasmadrAjA zrIcaulukyaH, zrIguruNA narakasvargaprAptihetuhiMsAjIvadayAphalabhogabhUminarakAdidarzanena prabodhito'smannRpaH / pratipannazca jIvadayAdharmaH / vAditAH sarvatrAmAripaTahAH / saMprati na prarvatate hiMsA nirvAsitA svadezebhyo mArirjagadvairiNI / sA sAMprataM zrIkAzIzadezaM vyApnuvatyasti / tatastannivAraNAya svagurumUrtihemahayAdiprAbhRtahastA atra prahitAH sma / iti mantrigirA tena ca tAdRzaprAbhRtenAntastoSitaH prAha zrIjayacandrarAjA sarvasabhAsamakSam--yuktaM zrIgUrjaro dezo, vivekena bRhaspatiH / sarvato dIpyate yasminnIdRgbhUpaH kRpAmayaH // 1 // kiyAnupAyaH klapto'sti, jIvarakSApravartane / tameva dhanyaM manyehaM, puNye yasyolbaNaM manaH / / 2 / / sa svayaM kArayannasti, kRpAM tatprerito'pyaham / na kArayeyaM yadya nAM, matirme tarhi kIdRzI? // 3 // ityuktvA svadezAdibhya AnAyyaikalakSAzItisahasramitajAlAni, sahasrazazcAnya| hiMsropakaraNAni caulukyamantripratyakSaM jvAlitAni 'hiMsA dagdhA' iti paTaho dApitaH svadezAdau / dviguNaM prAbhRtaM dattvA kAzIzavisRSTAH pradhAnAH pattana prApya zrIhemAcAryapuraHsthitaM zrIkumArapAlabhUpaM prati prAbhRtadAnapUrva sarva vRttAntaM niveditavantaH / tenAdbhutakRtyena toSito gururevamupazlokayati sma rAjAnam-- bhUyAMso bharatAdayaH kSitidhavAste dhArmikA jajJire, nAmanno bhavitA bhavatyapi na vA caulukya ! tulyastava / bhaktyA kvApi dhiyA kvaciddhanadhanasvarNAdidattyA kvaciddeze svasya parasya ca vyaracayajIvAvanaM yadbhavAn // 1 // Sai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandha atrAntare kazcit kaviHkumArapAla svasti brahmANDabhANDAtpraNayaparigataH padmabhUH pRcchatIdaM, tvAM bho zrI hemasUre ! tava vizadayazorAzinA'gre'pi pUrNam / etadbrahmANDabhANDaM punarakhilajagajIvamArInivArAt, prAdurbhUtaM prabhUtaM tadiha kathaya me kutra saMsthApayAmi // 1 // // 130 // hRSTena rAjJA lakSaM dattamiti / evaM nRpasya hRdaye vadane gehe pure dezeSu ca sthAnamanApnuvatI karuNAM sapatnImivAsahantI svapitamohAntikaM yayau maariH| moho'pi bhRzaM vilakSatvAt bahukAlAdarzanAcAlakSayannevamanuyuktavAn / yathA-- kA tvaM sUndari ! mArirasmi tanayA te tAta ! mohapriyA, ki dIneva parAbhavena sa kutaH kiM kathyatAM kathyatAma / hemAcAryagirA parAddhaya guNavAn hRdvaktrahastodarAnmAmuttArya kumArapAlanRpatiH pRthvItalAdAkRSat / / 1 / / ityAdi zrutvA ruSTaH prAha mohabhUpaH, vatse ! mA rodIstvaM rodayiSyAmi te vairiNaH / jAnanasmi yadvipratArakahemAcArya* vacobhirviraktastvAM svarAjyAnniravAsayat kumAranRpaH / ataH paraM sa ko'pi bhartA kariSyate yastvadrAjyamaskhalitaM kariSya tItyAzvAsya sthApitA svapArzve mArimohena / / ityuddAmadayAsudhArasabharairjIvAn samuJjIvayaMstajAzIrvacanairiva pratidinaM / - sarvaddhibhirvaddha yan / hemAcAryazubhopadezavilasattattvaprakAzodayaH, prANitrANaparAyaNakamukuTazcaulukyacando'jani // 1 // athAnyadA kRtaprAbhAtikakRtyaH paTTagajAdhirUDhaH zrIrAjarSiH zrIguruvandanArthamAyAtaH zAlAdvAre kAJcana kanI devakanyAmiva lIlAvilAsinI dRSTavAna cintitavAMzceti--nissImanavanavollAsilAvaNyAmatasAriNI / prINayantI mamAtmAnaM, kasyaiSA meM // 130 // kanyakA'dbhutA // 1 // tato vanditAH zrIgurupAdAH / militeSu sakalasabhyeSu papraccha sUrIn, bhagavan ! dvAri dRSTapUrvA
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 131 / / hRtamanmanAH kasyeyaM kanyA ? kiM nAmnI ? / tataH sUrirapi rAjakuJjaraM rAgAtizayollAsinaM jJAtvA tanmanovilobhanAya tasyAH kulazIlAdi prAha, he caulukyacandra ! dattAvadhAnaH zRNu / vimalacittAhvaM puraM vinayasAlamaryAdAparikholvaNam tatrAddharmanAmA nRpaH yanmahimaivam- sukulajanmavibhUtiranekadhA, priyasamAgama iSTaparaMparA / nRpakule gurutA vimalaM yazo, bhavati dharmanarezvarasevayA / / 1 / / asau sevyamAnastyAjayatyavastupratibandham, pravartayati satkriyAsu, pAlayatyAtmavatsvAzritamityAdiguNayogAtsurAjeti prasiddhaH / tasyAsti viratiH patnI devendrairapyalabhyadarzanA samagrahikAmutrika saukhyaprAptihetuH / tayozca zamadamAdayastanUjAH / athaikadA tayoH putrIjanma / tena khinnamanovRttI vIkSya sutApitAmaho vizvavedI jinaH prAha sutA jAtA iti kiM khedaM vahatha ? iyaM sutAdapyadhikA bhavitrI yuvayoH svabhartuzca lokottarapratiSThAprApakatvena / tato hRSTAH sarve / kRto janmotsava kRpAsundarIti nAma dattam / jAtA saMprati yauvanasthA / tAdRgmanomatavarA'prAptervRddhakumArIti loke prasiddhA / atha rAjA prAha, bhagavan ! atrAgamanakAraNaM nivedayantu / sUrayaH procuH sAvadhAnaiH zrotavyam, rAjan ! rAjasaccittapure mohanAmA nRpo'pasado rAjyaM bhunakti / sa ca mohacaraTo lIlayA'pi rAjAnaM raGkayati / zakrAdInapi svAjJAkAriNaH karoti / mahato'pi dAsIkurute / pravartayati mahApApakriyAsu / kiM bahunA -- traidhe jagati ko'pyasti, na devo nApi mAnavaH / yastadAjJAM vinA sthAtuM zaknoti kSaNamapyaho ! / / 1 / / tasyA'viratirjAyA jagattrayavallabhadarzanA sukhAsevyA ca / tayoH sutAH kopAdyAH / putrI hisAnAmnIti / evamanayordharmamohanRpayoranAdisiddho / / 131 /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 132 / / vairabhAvaH kaTakabandhazca pravartate / dvayorapyanizaM yuddhotsavaH / paraM kadAcitkasyacijjayaH, aparasya tu parAjayaH / gatazca bhUyAnanehAH / atrAntare zrIcaulukyo yuddhavIratayocchvasitamanovRttiH proce, bhagavan ! samyagavagamyamAno'yaM prabandhaH prINayati mama sabhyAnAM cAntarAtmAnam / paraM dvayornRpayorekadA sainyAdisvarUpaM zrotumutsukA manovRttiH, tatprasadya prabhavA nivedayantu ityukte rAjJA sUrayaH, he paramArhata ! vicAracaturmukha ! zrIkumArapAla ! sUkSmAbhogena paribhAvanIyametannirUpyamANam / tathAhi- dharmanarendrasya sadAgamo mantrI / sadAsadbuddhidAnadakSo'parAvartyazcAparairnRpAntaraiH / vivekacandraH senAdhyakSo vipakSakSodadIkSitaH / zubhAdhyavasAyaH paricArakaH / samyaktvayamaniyamAdyAH bhaTAH / kimucyate bahuH, rAjan ! dhIrazAntaH zrIdharmabhUmIndraH / atha mohanRpateH kadAgamo mantrI sarva durbuddhimUlamandiram / ajJAnarAziH senAnIH / mithyAtvaduradhyavasAyA bhaTAH / dhIroddhatazcAyaM mohaH / evaM sati saMprati pracchaprabala duSTeSTavighAtakakalikAlasahAyikarAlavilasitaiH samajani samuJjIvito moharAjaH / pravartitaM sarvatra svAjJaizvaryam / parAbhUya nirvAsitaH zrIdharmanRpatiH saparikaraH / rAjA - kimagrataH ? / sUriH - bhrAmaM bhrAmaM sarvatra zrAntaH kvApi sthiti* malabhamAnaH sAMprataM zrIgurjaratrAbharitrIziromaNIyite zrImati pattanamahAsthAne'smadAzramamAzritya manAk svasthIbhavan samayAkaroti zrIdharmabhUbhug / zrocIlukya ! tava saurAjyAbhyudayena tu saMjAtabalotsarpaNaH svaM prauDhimAnamAsAdayiSyatyeveti manyAmahe tvAmeva zaraNAgatavajrapaJjaraM rAjAnam, iti sUrInduvaco'mRtaiH punarnavIbhavan kRpAsundarIprauDhi zrutvA saMjAta prabandhaH / / / 132 / /
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahasraguNadRDhAnurAgaH kadA mayeyaM pariNetavyA iticintAvazitAtmA gurUnnatvA svabhavanamalaGkRtavAn / tadanu-- sA vAci sA ca hRdi sA pathi sA ca dhAmni, sA vyomni sA payasi sA bhuvi sA ca dikSu / svapne'pi sA zazimukhI parivartate me, kiM vApararajani tanmayameva vizvam / / 1 / / / / 133 // iti paThan kRpAsundarIvirahaparavazo'yaM bhUpa iti jJAtaH zrIudayanAdimantrimaNDalena jJApitazcAyaM vRttAntaH zrIgurubhyaH / / AkAritaH zAlAyAM bhUpAlaH parivArazca maM0.udayanAdiH / kathitaM guruNA, rAjan ! preSyate kazcidAptaH pradhAnapUruSaH zrIdharmanarendrapArzve / mAryate dharmanandinI / satkArya mahAdareNa kvApi susthAne nivAsyate mahotsavapUrvamAnIya shriidhrmH| mahAnto hi svapadabhraSTA nimajanti lajjAmahAmbudhau / nApi kurvanti mahadbhiH saha saMbandhAdi, yadetaiH kimapi gRhItaM bhAvIti cakitA durjanavaconicayeSu / tata evaMkRte prIto dAsyati kRpAsundarI bhavate zrIdharmanRpaH / ityAdi svaparivAreNa saha paryAFE locya prahito matiprakarSaH pradhAnAptapUruSaH / gato'sau zrIhemAcAryAzramanivAsinaH zrIdharmabhUpasya pArzve / niveditazca kRpA-4 sundarIdarzanAdivRttAntaH / tadanu mAgitA dhrmsutaa| jJApitAH zrIcaulukyaguNA evam / yathA-- ___samyaktvadhArI karuNakasindhurvandhurjanAnAM paramAItazca / cAturyagAmbhIryamukhairguNaugheragAdhadeho bhuvanAdhivIraH / / 1 // ___ iti matiprakarSaNokte zrIdharmabhUpaH prAha, satyametad bho matiprakarSa! kimucyate zrIcaulukyacandrasya lokottaraguNasaMpadabhirAmasya yogyatA / parameSA puruSadveSiNI svabhAvato duSpUrapaNabandhapratijJAtapANira hA, tena manAga mano dolAyate / matiprakarSaH, kaH paNabandhaH ? iti zrotumicchAmi / dharma:--
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH kumArapAlana // 134 / / EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX iha bharahanivAo jaM na keNAvi cattaM, muyai mayadhaNaM jo taMpi pAvikamUlaM / niyajaNavayasImaM moyae jo ya jUyappamuhavasaNacakaM so varo majjha hou / / 1 // matiprakarSaH, pratijJAtameva zrIhemacandrapAdAmbujasamakSaM nirvIrAdhanamokSaNaM saptavyasananirvAsanaM ca devena iti saMpUrNa eva paNabandhaH / kiJcA'bhakSyamayaM tyaktvA, paranArIparAGmukhaH / svadeze paradeze ca, hiMsAdikamavArayat // 1 // iti zrutvA mudito dharmabhUpaH / niveditaM virtiptnyaaH| pRSTAH sadAgamazamAdimahattarAH / zrIdharmAsannasthAbhiretat zrutvA muditA maitrIsamatAsakhIbhirjApitaM kRpAsundaryAH / iti siddhaprAyaM prayojanamiti nizcitya dharmavisRSTaH prAptaH zrIkumAranapAbhyarNa matiprakarSaH / vijJaptaH samagro'pi puruSadveSapaNabandhAdivyatikaraH / niSpannAprAyamidamityAdyakSararamRtAyamAnaH punaH kathyatAM * punaH kathyatAmiti ityAdi vadan paramamudambhodhimagnaH samajani bhUjAniH / tato mahatA mahena pravezitazca zrIdharmabhUpAla: * saparikaraH svarAjadhAnImaNDape / atha saMprApte zubhalagne nirmalabhAvavAribhiH kRtamaGgalamajanaH satkIticandanAvaliptadeho nakAbhigrahollasadbhUSaNAlaGkRto dAnakaGkaNarociSNudakSiNapANiH saMvegaraGgadgajAdhirUDhaH sadAcArachatropazobhitaH zraddhAsahodarayA kriyamANalavaNottAraNavidhiH trayodazazatakoTivatabhaGgasubhagajanyalokaparivataH zrIdevagurubhaktidezaviratijAninIbhirgIyamAnadhavalamaGgalaH krameNa prAptaH pauSadhAgAradvAratoraNe paJcavidhasvAdhyAyavAdyamAnAtodyadhvanipUre prasarpati viratizvazrvA kRtaproNAcAraH zamadamAdizAlakadarzitasaraNirmAtRgRhamadhyasthitAyAH zIladhavalacIvaradhyAnadvayakuNDalanavapadIhAratapobhedamudrikAdyalaGkRtAyAH kRpAsundaryAH savvat 1216 mArgazudidvitIyAdine pANi jagrAha zrIkumArapAlamahIpAlaH |134 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 135 // zrImadahaddevatAsamakSam / tataH zrIAgamoktazrAddhaguNapraguNitadvAdazavatakalazAvali vicAracArutoraNAM navatattvanavAGgavedI kRtvA prabodhAgnimuddIpya bhAvanAsapistapitaM zrIhemAcAryo bhUdevaH savadhUkaM napaM pradakSiNayAmAsa "catvAri maMgalaM" iti vedoccArapUrvam // tataH jAmAtre dadivAna dharmaH, pANimocanaparvaNi / saubhAgyArogyadIrghAyurbalasaukhyAnyanekazaH // 1 // evaM mahena saMpUrNe, pANigrahaNamaGgale / praNemivAMsaM rAjarSi, sUrirAjo'nvazAditi / / 2 / / yA prApe na purA nirIkSitumapi zrIzreNikAdya paiH, kanyAM tAM pariNAyito'si nRpate ! tvaM dharmabhUmIzituH / asyAM prema mahadvidheyamanizaM khaNDya ca naitadvaco, yasmAdetaduruprasaGgavazato bhAvI bhRzaM nirvRtaH // 3 // tataH zrIkumArabhUpaH svasadanaM prApya vidhinA kRpAsundarIdevyAH paTTabandhaM vyadhAta / tAM ca sarvaprakAraiH prItikAriNI pazyan svAtmAnaM dAravantaM tayaiva mene kRtajJaziromaNiH zrIrAjarSiH / athaikadA priyamatiprItaM premaparavazaM ca jJAtvo| vAca dharmanandinI, he priyatama ! sthApaya punaH svasthAne me janakam, mohaM jitvA pUrayAsmanmanorathAMzca / satAM hi pratipannaM merucUlAsahodaram / yataHjaM jassa kayaM jaM jassa jaMpiyaM jaM ca jassa paDivannaM / taM pAlaMti taha ciya, pattharareha vva suyaNajaNA / / 1 / / tathA prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnabhayato viramanti madhyAH / vighnaH sahasraguNitaiH pratihanyamAnAH, prArabdhamuttamajanA na parityajanti // 1 // XXXXXXXX
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 136 // RAND priyA praNayavANI zravaNaprotsAhitaH zrIcaulukyo yuddhavIratAmAtmanyAvirbhAvayan zrIdharmabhUpena samaM vimRzya prArabdhavAn mohaM pratyabhiSeNanodyogam / AkAritaH saddhayAnasenAdhyakSaH / saJjIkAritAntaraGgacaturaGgasenA / vAditA jainezvaravANIsaMgrAmabherI / milanti sma sarvato yamaniyamAdibhaTAH / prakSaritAH pavanavegAH zubhAdhyavasAyaturagAH / garjanti sma sthairyadhairyAstikyAnekAnekapAH / prasthitaH zubhavelAyAM vijayayAtrocitaveSabhRd jinAjJAvajjrazIrSako navaguptiguptAGgaH sattvakhaDgabrahmAstramUlottaraguNabANa praguNitArjavAvarjitadhanurAdiSaTtriMzatpraharaNadurlakSyaH zrIhe mAcAryakRtarakSAvidhiH viMzativItazrIdharmazamadamavivekAdimahAsubhaTavikaTa mUrtirjagadajeyamanojayagajAdhirUDhaH zrIcaulukyaH prAptaH kA'pi moharAjAsanne pradeze / nivezitaH skandhAvAraH preSitazca jJAnadarpaNanAmA dUtaH / ajJAnarAzipratIhAreNa nIto'sau moharAjaparSadi / dRSTo moharAjakuJjaraH / sa caivam - rAgastavAntarddhAnakAriguTikArpaNajAtamohajayanizcayaH krUrAcAracatuSkaSAyacaraNo mithyAtvakAyasthitI raudrArtAdhyavasAyalocanadharo mInadhvajodyatkaraH / rAgadveSaradAGkuro bhavavanakroDe parikrIDatAM keSAM mohamataGgajo na tanute vaidhuryadhuryaM manaH // 1 // bhASitaH pArzvasthena mohanRpamantriNA kadAgamena bho dUta ! kastvaM ? kena ca prahitaH ? kimarthaM ? cetyuke jJAnadarpaNaH prAha, haMho mohamantrin ! jJAnadarpaNAhvayaH zrIcaulukyacakravartinA'bhyamitrINanRpazreNizirormANanA prahito'smi / jJApitaM ca 'zrI caulukyasiMhena, yaduta bho moha ! tvayA'dya duSkalibalAvaSTambhena parAbhUya nirvAsitaH zrIdharmanRpatiH, sa ca nyAyaniSThaH samAzritaH sAMpratamasmadrAjadhAnIm / bahUpakRtazca zrIgurugirA / tuSTena ca zrodharmabhUbhujA gurUparodhapreritena dattA kRpAsu prabandhaH / / / 136 / /
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 137 / / ndarI nijasutA zrIkumArabhUmIbhuje / jAtaH saMbandhabandhaH / saMprati tu zaraNAgatavajjrapaJjara Azritavatsalazca samIhate zvasuraM svarAjye'bhiSektuM kRtajJacUDAmaNiH zrIcaulukyakulaparvataH / saMprApta eva tvAmabhiSeNayituM sasainyazrIdharma sahAyaH zrIcaulukyastvatpurAsanne / tasmAttatrAgatya tadAjJAmAlyasurabhitaM kuru svaziraH / tadanu zrutvaitanmohamahArAjo mukhamoTikApUrvaM prAha re dUta ! vAcATa kimevaM pralapasi ? ko'yaM puMSTiTTibhaH kumArapAla ? yadevaM nirvAsitavAkadharma nRpAdhamaprerito mAM tribhuvanAgateyaparAkramamabhibhavitumabhivAJchati / na khalu sakala tribhuvanAbhogAkramaNAlaGkamaNapratApavaibhavaH zrImohabhUmIpAlaH parolakSairapIdRzairnRpakITakairbhApayitavyaH / re dUtAdhama ! yAhi jJApaya svarAjJe samAgata eva mohaH / jJAnadarpaNa: proce, re moha ! nRpapAza ! kimevaM garjasi ? zRNu yastvAM prAk saparigrahaM nihatavAn dhyAnAgnizastratviSA tatpAdAmbujaSaTpado vijayate caulukyacandro nRpaH / yenedaM tava vallabhaM nijapurAddezAcca nirvAsitaM dya tAdya viTapeTakaM zitimukhaM tatki mudhA garjasi ? // 1 // moharAjaH punarUce re dUta ! - asau dharma paraM kena mukhena prAptavAniha / yo mayA klIbavaccakre, sthAnabhraSTo nijaujasA / / 1 / / varSIyastvAtpuro jIvanmukto'yaM sAMprataM mayA / kariSyate raNamukhe nizcitaM prathamAhutiH / / 2 / / yuktaM dharmo'tivRddhatvAJjajJe maraNasaMmukhaH / paraM parArthaM tvadbhUpaH kiM mumUrSati mUrkhavat // 3 // hu' jJAtaM dharmanandanyA, preritastAtasaMpade / mriyate'yaM hahA ! yoSidvazyAnAM kiyatI hi dhIH / / 4 / / ******************* / / 137 / /
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / matkareNa martavyamebhiriti vidhilipisatyIkaraNAyAyAta evAhaM tvatpRSTa eva / tvamapi svasvAminaM dharma ca raNotsaMge hamArapAlA darzayeH / ityAdinirbhatsitaH samAyAto jJAnAdarzo nRpapArzve / moho'pi durdhyAnasenAnyAdivato mAtsaryAbhedyakavacadhArI duSkRtyapramAdAstraparaMparAbhAsuro nAstikyadvipArUDhaH kuzAstravAditradhvanitrAsitAnekalokaH krodhAdibhaTakoTirakSitaH / 138 // samAyAtaH zrIcaulukyasenAsanne / nivezitaM sainyam / AhUya protsAhitA rAgakezaripramukhA evaM vadanti sma / tathAhi rAgaH aho! jAgrati mayi ko dharmaH ! kaH kumArapAlaH ? yataH . ahilyAyAM jAraH surapatirabhUdAtmatanayAM, prajAnAtho'yAsIdabhajata gurorinduravalAm / iti prAyaH ko vA na padamapade'kAryata mayA, zramo madvANAnAM ka iva bhuvanonmAdividhiSu / / 1 / / . ityukte krodhaHandhIkaromi bhavanaM baghirIkaromi, dhIraM sacetanamacetanatAM nayAmi / kRtyaM na pazyati na yena hitaM zRNoti, dhImAnadhItamapi na prati saMdadhAti / / 1 // - atrAntare lobhadambhAbhimAnAdayo bhujAsphoTATopaM kolAhalAkulamilAmaNDalaM kurvANA garjanti sma / zrIcaulukyasiMho'pi jJAnadarpaNAdavagatasamagravairibalaprotsAhottejitAtmA tRNamAtra mohabhUpaM gaNayan nijasainyaM vinA'pi mohaM jigISuH zrIguruprasAditavajrakavacaM paridhAyAntardhAnakAriviMzativItarAgastavarUpadivyaguTikAzcopayujya sahajAntardhAnapATavapaTuzrImadAryadharmarAjAmAtyapuNyaketujJAnadarpaNAdisvalpasahAyaH sainyapracchannavRttyA pratasthe prAptazca kSaNAdeva pratyarthiskandhAvAram / // 138 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 139 // rAjA, bho jJAnadarpaNa ! darzaya mohabhUmIzAzrayam, yena karomi taM hatapratApaM helayA / jJAnadarpaNaH, deva ! purastAdAlokamAtrAdapi kAtaranarakRtajvaramidaM moharAjasaudham / iha pravizyate, tataH praviSTAH sarve'pi / sthitAH pracchannavRttyA / kiyadvelaM dRSTo moharAjaH paritaH parivArazca / zrutAstadullApA evam / tathAhi moha:-- puMskITaH kila kospi tiSThati sa ca zrImohabhUmIpateH, prApto vairipadaM raNAya hatako nizaGkamuttiSThate / dordaNDAstrijagadviluNTana kalAzauNDAstadetazcirAddurbuddha e rasamaJjasaM vyavasitaM daivasthaM re ! pazyata // 1 // atra pApatvamAtyaH, he deva ! manuSyamAtramiti mA'vamaMsthA jagadekavIraM zrIcaulukyanRpatiM pazya pazya -- avAtaraddharApIThe, janasya sukRtodayAt / bhAvitIrthaGkaraH ko'pi rUpeNAsya mahIpateH // 1 // moha sakrodhamvajrAgnineva kSapitAH, yatpratApena bhUbhRtaH / mohaH so'hamaho ! kaSTaM zRNomyariparAkramAn // 1 // iti vadan kopavazAnmohaH samAdAya khaDgamAsanAdutthAya ca are ! kvA'sau durAtmA madvairipoSakaH / atrAntare rAgasUnuH, tAta ! kimidamasthAnaklezavaizasaM mayaiva nanu viddhi siddhamarivadhakAryam / yataHgarjadgajendra bhramataH payodavRnde'pi yaH sajjayati kramaM svam / dRggocaraM tasya gatA mRgAre:, kimakSatA yAti kuraGgajAtiH // 1 // dveSaH - deva ! martyamAtratapasvini kathaM mahAn saMbhramaH ? kiM na viditamAtmasUnorvikramalalitam ? / yataH - dantAgrapAtairmahato mahIdhAn, samUlakASaM kaSati kSitau yaH / kSudradrumonmUlanamAtramasya, na pUrayetkelimapi dvipasya ||1|| ityAdinA pareSvapi nivArayatsu moharAjaH proce, kiM bahunA - / / 139 / /
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSudrakSmApatikoTikITapaTalIkuDDAkadovikramA''dhmAtasvAntamamuM culukyanRpati hatvA raNaprAGgaNe / kUmArapAla svargastrIgaNagItavikramaguNaH kartA'smi niSkaNTakaM, sAmrAjyaM bhuvanatraye'pi nitamAmekAtapatraM punaH // 1 // prabandhaH / dharmaH-durAtman ! viphalamanoratho bhUyAH, puNyapratihatamamaGgalam / jJAnaH-sarvathA zAsanadevatAH kurvantu rakSAM rAjarSeH / ||140 // rAjA avasaraprAptopasarpaNo'yaM kalitazastraH saMprati mohabhUpaH / apaharaNaM zastre kulavrataM khalu caulakyAnAmiti vicintya mukhAdguTikA AkRSya prakaTIbhUya ca jagAda, re re durAtman ! kazmalAcAra ! mohAdhama ! sa eSa gUrjaranarezvaro'haM ra yamAttazastrastvamanviSyasi / zRNu eSo'haM bhuvanopakArakaraNavyApArabaddhAdaro, hArasphAramarIcisodarayazaskAmo riponigrahAt / so'haM mohamama kRtAntanagaraM neSyAmi vaH pazyatAM, re re paJcazarAdayaH! kRtadayAstrAyadhvamAtmaprabhum // 1 // rAjAnamudAyudhaM dRSTa vA palAyitA rAgAdayaH / mohaH sanodhaM-are re! manuSyakITa! cirAdanviSyatA prApto'si' tadeSa na bhaviSyasi / zrIcaulukyaH sAkSepaM--apasara re durAtman ! parivAravannazyanna nivAryase, no cedamunA brahmAstreNa yamAtithI kArya eva / mohaH-- FAI rAgadveSamanobhavaprabhRtayastiSThantu vA yAntu vA, kiM tairnAma na me kvacit paramukhaprekSI jayADambaraH / // 140 // eko'pyeSa tavAhamAhavatale trailokyajiSNurvyayaM, zastranistrapanazyato'pi nizitairneSye vrataprANitam / / 1 / / caulukyaH-- astraM zIghramare ! vimuJca samare tvaM yAhi cenjIvitaM, vAJchasyatra tavaiva nazyati jane zastraM na me valgati / / XXXXXXXXXXXXXXXXXXX EXXXXX
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXXXXXXXX / 141 // no cedetadakAla eva bhavitA saMgrAmasImAGgaNaM, pratyapraiH pratipakSapakSmala dRzAM netrAmbubhiH paGkilam / / 1 / / mohaH-- dRSTaH pUrvamahaM tvayA na kathamapyuccairabhAgyodayAt, tatki na prasabhaM zruto'pyarivadhUvaidhavyadIkSAguruH / yenaivaM puragopUraikasuhRdA vastreNa valgannalaM, dhatse suptamRgArijAgaravidhi svaM hantumeva svayam / / 1 / / are moha ! kimevaMvidhavAgDamvaramAtramAtanoSi ! muJca muJca prathama prahAraM datto'yaM tavA'vakAzaH / apraharatsu praharaNakalAkuzalA na khalu caulukyAH / / zRNu kiJca pratijJAM me, jitvA tvAM prdhne'dhunaa| dharmaM cetsthApaye rAjye, tadA'haM vIrakuJjaraH // 1 // tannizamya bhuzaM kruddho, moho vIradhurandharaH / astrANi vaSituM lagno, jalAnIva payodharaH / / 2 / / rAjA'pi pratyasvastAni nirAkRtavAn / evaM raNotsave zrIrAjarSirbahmAstramAdAya yAvanmohaM nipAtayati tAvat taisteH zastrairamothaiH svajanadhanavadhUsaGgasAmrAjyamukhyaH, kuNThIbhUtairnRbhartuH pavimayakavacaM bibhrato yaugamaGge / muktvA lajjAM raNaM ca dvipa iva sahasA siMhanAdena dainyAdgIrvANadRzyamAnaH sadayamayamapakrAntavAn moharAjaH / / 1 / / sarve saharSa priyaM naH sahasopasRtya jayatu zrIrAjarSiH / samyagdRSTidevAH puSpavRSTiM vyadhuH / sarvatra jayajayAravaH / zrIparamAhato dharmarAjaM praNamyovAca, he zrI dharmabhUmIndra ! tvadanugrahAnnistIrNapratijJo'smi tadalaGakuru svarAjadhAnI nirmalamanovattimiti vijJaptaH paramAM mudamadhigataH san zrIdharmo'pi svarAjyapadavImAropitaH prAha zrIkumArabhUpam , rAjan ! bhUyaH kiM te priyaM karomi ? / zrIcaulukyaH nirvIrAdhanamujjhitaM vidalitaM yU tAdilIlAyitaM, devAnAmapi durlabhA priyatamA prAptA kRpAsundarI /
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / dhvasto moharipuH kRtA jinamayI pRthvI bhavatsaMgamAt , tIrNaH saGgarasAgaraH kimaparaM tatsyAdyadAzAsmahe // 1 // hamArapAla X tathA'pIdamastu zrIzvetAmbarahemacandravacasAM pAtre mama zrotasI, zrIsarvajJapadAravindayugale bhRGgAyitaM cetasaH / / 142 / / tvatputryA kRpayA samaM paricayo yogastvayA sarvadA, bhUyAnme bhavane yazaH zazisakhaM mohAndhakAracchide // 1 // evaM zrIdharmabhUpaM svarAjye nivezya dharmazAlAyAmAgatya vanditAH zrIgurupAdAH / vijJaptaH sarvo'pi mohavijayazrIdharmasthApanAdivRttAntaH / zlAghitazcettham / yathA satpAtraM paricintya dharmanRpatistubhyaM svaputrIM dadau, tadyogAttvamajAyathAstribhuvane zlAghyapriyAsaGgamaH / smRtvA'syopakRti nihatya ca ripuM mohAkhyamatyutkaTaM, rAjye'pyenamadhAH kRtajJa ! suciraM caulukya ! nandyAstataH / / 1 / / iti zrIgurudattAzIrvAdamuditamanAH svasaudhamalaGkRtavAn / tadanu svajanakarAjyasthApanavairimohamAritiraskArasatatAtmAjJAkAritAdiguNasaMpattoSitayA pratidinapravarddhamAnapremaprakarSAtizayayA kapAsundarIdevyA saha nissImasaukhyAmbudhimagno dharmasAmrAjyAdvaitamayaM vizvaM cakAra / ' ___ arthakadA brahmakaviH kRtakRtrimadevarUpaH kenApyanupalakSyamANaH karagRhItalekhapatraH sabhAyAmAyAtaH / kRtapraNAmaH pRSTo rAjJA, bhoH ! kutaH kastvaM samAgataH ? / tenoktam , deva ! devendreNa preSito'smi yuSmadantike lekhasamarpaNAya | ityuktvA lekhamarpitavAn / sabhAyAM lekhaH prasphoTaya vAcitaH / yathA Lai Lai Lai Lai Lai Lai Tu Ran Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai / / 142 / /
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ svastizrImati pattane nRpaguru zrIhemacandraM mudA, svaH zakraH praNipatya vijJapayati svAmin ! tvayA satkRtam / 143 // ___ candrasyAGkamRge yamasya mahiSe yAdassu yAdaHpateviSNormatsyavarAhakacchapakule jIvAbhayaM tanvatA // 1 // - tasya rAjA lakSaM pAritoSikamadAt / zrIsUripArzve punarvAcitaH / evaM nAnAvadAtodbhatayazaH karpUrapUrasurabhitabhuvanAA bhogaH kumAranRpatirathaikadA surASTrAdezIyaM samaranAmAnaM nRpaM vigrahItu zrImadudayanamantriNaM senAnAyakaM kRtvA sakalasAmantakaTakabandhena prAhiNodrAjA / sa tu pAdaliptapure barddhamAnaM natvA zrIyugAdidevaM ninaMsuH puraHprayANakAya samagrasAmantAnAdizya svayaM zatruJjaye jagAma / vizuddhazraddhAmahotsavaH snAtrapUjA''rAtrikAdikaM vidhAya zrIjinAvagrAhiH sthitvA tRtIyanaSedhikIM kRtvA caityavandanA yAvadvidhatte tAvatpradIpavartimAdAyonduraH kASThamayaprAsAdabile pravizan devAGgArcakaistyAjitaH / tadanu mantrI svasamAdhibhaGgakASThaprAsAdApAyasaMbhAvanAdidUno dhyAtavAn / / dhigasmAn kSitipApAra-vyApAraikaparAyaNAn / jINaM caityamidaM ye na, prauddharAma kSamA api // 1 // napavyApArapApebhyaH, sukRtaM svIkRtaM na yaiH / tAn dhUlidhAvakebhyo'pi, manye'dhamatarAnnarAn / / 2 // tayA zriyA ca ki mApa-pApavyApArajAtayA / kRtArthyate na tIrthAdau, yA nivezyAdhikAribhiH / / 3 / / IdRguccaiH padaM nItaH, zriyA'hamanayA yadi / tadA mamA'pi yukteyaM, tannetuM tIrtharopaNAt / / 4 / / iti / / tadanu jIrNoddhAraM cikIrSuH zrIdevapAdAnAM purato brahmakabhaktabhUzayanatAmbUlatyAgAdyabhigrahAn jagrAha / tata EC uttIrya kRtaprayANaH svaM skandhAvAramupetya tena pratyathinA samare saMjAyamAne svasainye bhagne svayaM saMgrAmarasiko vairibalaM dAra- yan ripuprahArajarjarito'pi mantrI bANena samaraM nihatya tallakSmI sahAdAya tatsutaM tatra tatpade nivezya pazcAdvalitaH / mArge vairi 143 / /
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / prahAravedanAnimIlitekSaNo mUrchitaH papAta / pavanAyu pacAraiH prAptasaMjJaH sakaruNaM krandan sAmantaiH pRSTaH svamanasaH zalyakamArapAlAcatuSTayaM prAha-AmbaDasya daNDanAyakatvam 1, zrIzatruJjaye pASANamayaprAsAdanirmApaNam 2, zrIraivatAcalanavInapadyAnirmApa Nama 3, niryAmakaguruM vinA mRtyuH 4 iti / tataH sAmantAH-AdyatrayaM tavAGgajo bAhaDadevaH kArayiSyati / atrArthe vayaM / 144 // pratibhavaH / ArAdhanArthaM sAdhumAnayAma ityuktvA kamapi vaNThaM sAdhuveSadharaM kRtvA'gre cAnIya samAgatA gurava iti mantriNe kathayAmAsuH / / mantrI-taM gautamamivAnamya, kSamayitvA'khilAGginaH / ninditvA duritaM puNyamagaNyamanumodya ca // 1 // samyakttaM punarujjvAlya, taddoSonmArjanAjaleH / bhAvanAbhAvitaH svargamamAtyodayano'gamat / / 2 // yataH jine vasati cetasi tribhuvanaikacintAmaNau, kRte tvanazane vidhau sakalalokabaddhAJjaliH / / samastabhavabhAvanApratikRti samabhyasyatAM, sa cAntyasamayaH . satAM kvacidupaiti puNye'hani / / 1 / / vaThastU aho ! muniveSamahimA, yadahaM bhikSAcaro'pi. sarvalokaparAbhavapAtraM jagadvandyana mantriNA vanditaH, tadayaM bhAvato'pi me zaraNamiti nizcitya zrIravrate SaSTikSapaNairdevabhUyaM jagAma / te'pi sAmantAH pattane zrIcaulukyAya vairilakSmyAdi prAbhatIkRtya zrIudayanAmAtyavIravratAdi nivedya rAjJA saha bAhaDAmbaDagRhe gatvA tayoH zokamuttArya praucuH / / yuvAM yadi pitRbhaktI, dharmamarmavidAvapi / uddhiyethAM tadA tIrthe, gRhItvA tadabhigrahAn / / 1 / / RNamanyadapi prAyo, nRNAM duHkhAya jAyate / yaddevasya RNaM tattu, mahAduHkhanibandhanam // 2 // stutyAH sutAsta eva syuH, pitaraM mocayanti ye / RNAddevaR- NAttAtaM, mocayethAM yuvAM tataH / / 3 / / savitaryastamApanne, manAgapi hi tatpadam / anuddharantastanayAH, nindyante zani // 144 / /
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 145 / / vaJjanaiH / / 4 / / iti tadvaco'mRtairullAsitau vAhaDAmbaDAvekaikamabhigrahaM jagRhatuH / zrIvAhaDena nijAparamAtRkAmbaDabandhave daNDanAyakapadaM dApitam / svayaM rAjAjJAmAdAya raivatake triSaSTilakSadravyavyayena sugamAM navAM padyAmambikAprakSiptA'kSatamArgeNa kArayitvA zrIzatruJjayatalahaTTikAyAmAvAsAn dApayitvA sasainyastastho / melitA aneke sUtradhArA: / caityodvAraM zrutvA samAyAtA bahavo vyavahAriNaH svalakSmIvyayena puNyavibhAgalipsyA / tadavasare ca TImANakavAstavyo bhImaH kutapikaH SaDdrammanIvikastatra kaTake ghRtaM vikrIya zuddhavyavahAreNa rUpakAdhikaM drammamarjayat / rUpakakusumaiH zrInAbheyaM manoraGgeNa pUjayitvA pazcAdAyAtaH kaTakAntaritastato bhraman zrIvAgbhaTamantriNaM paTamaNDapAsanasthamanekakoTIzvaravyavahArizreNIsevyamAnaM dauvArikairdUrIkriyamANo'pi dRSTavAn dadhyau ca - aho ! martyatayA taulyamasya me'pi guNaiH punH| dvayorapyantaraM ratnopalayoriva hA ! kiyat // 1 // zrIyate'yaM zriyA'zrAntaM puruSottamavibhramAt / tadIrSyayeva zrIye'hamalakSmyA puruSAdhamaH / / 2 / / svakIrtispaddha yevA'yaM mantrI vizvodarambhariH / ahaM tu hatako nA'smi, svanirvAhe'pi zaktimAn / / 3 / / mahAnto'pi stuvantyenaM, dAnamAnavazIkRtAH / dAridrayopadravodvignA, stauti mAM matpriyA'pi na ||4|| - dRkSaM mahAtIrthamapyuddhartumayaM kSamaH / na kAyamAnamapyasmi navIkartumahaM sahaH // 5 // ayameva tato mantrI, manye puNye nidarzanam / IdRg lIlAyitaM yasya cakravattivijitvaram / / 6 / / iti dhyAyan bhImo dvAHsthairgalahastito mantriNA dRSTa AkArya pRSTazca / bhImenApi ghRtavikrayalAbhapUjAdi kathitam / tataH - dhanyastvaM nirdhano'pyevaM, yo jinendramapUjayat / dharmabandhutvamasi me tataH sAdharmikatvataH // 1 // iti samagra vyavahArisamakSaM stutvA svArddhAsane balAdupavezita XX************ / / 145 / /
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla prabandhaH / / 146 // zcintayati, aho ! jinadharmamahimA jinArcanalIlAyitaM yadahaM daridraziromaNirapi mAnitaH / tasmizcAvasare sthU. lalakSAH sAmikA UcuH-- prabhaviSNustvameko'pi, tIrthoddhAre'si dhIsakha ! / bandhUniva tathA'pyasmAn , puNye'smin yoktumarhasi // 1 // pitrAal dayo'pi vaJcyante, kadAcit kvApi dhArmikaiH / na tu sArmikA dharmasnehapAzaniyantraNAt // 2 // tato'smaddhanamapi tIrthe'tra vinyasya kRtArthIkuru ityuktvA kanakotkareSu dIyamAneSu tairmantrI teSAM nAmAni lekhayAmAsa vahikAyAm / bhImo'pi dadhyo yadi sapta drammA mamApi tIrthe laganti tadA kRtArtho bhavAmi, paraM stokatvAddAtuM na zaknomi / mantriNA'pi tadiGgitAkAranipuNena vAditaH, bho sArmika ! dehi tvamapi yadi ditsA atra tIrthe vibhAgo mahadbhAgyalabhya ityuktaH saptadrammAna dadau / mantriNA caucityacANAkyena tasya nAma sarvebhyanAmopari likhitam / etadRSTvA vyavahAriNo vicchAyavaktrA mantriNA proktAH kasmAdevaM kriyate ? anena gRhasarvasvaM dattam, yuSmAbhistu zatAMzamAtramapi na / yadi sarvasvaM dIyate tadA bhavatAM sarvopari nAma syAt, iti mantrivacasA muditA lajjitAzca / atha mantriNA dIyamAnaM paJcazatadrammapaTTakalatrayaM koTi kaH kANakapardavyayena gamayatIti niSidhya gRhaM jagAma patnIpizAcyA'vibhyat / tadA ca patnyapi priyaMvadA priyavAkyastaM toSitavatI / kathitaH sarvo'pi vRttAntaH / patnI prAha, bhavyaM kRtaM yattIrthe bhAgo gRhItaH / bhavyAdapi bhavyaM tat yanmantridattaM nAgrAhIti / atha dhenoH sthANunyAsAya bhUtale khanyamAne catuHsahasramitasauvarNaTaGkakakalazo labdhaH / aho ! puNyodayo'dya tato'yamapi kalazaH puNye dIyata iti vi // 146 / /
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 // cintya bhAryAyA anumatyA kalazaM lAtvA mantriNamupasthitaH / tatsvarUpaM nivedya tIrthoddhArAya taM kalazaM DhokayAmAsa / mantrI na gRhNAti parakIyamidaM kathaM gRhyate ? iti jJApanApUrvam / balAdbhImo datte / evamAgrahe rAtrirajAyata / rAtrau kapardiyakSaH / prAha, bho bhIma ! yena bhavatA ekarUpakapuSpaiH prathamajino'pUji tenAhaM tuSTo nidhirmayA dattaH / tadimaM nirviza svairaM tvama, hai| ityuktvA tirobhUto yakSaH / bhImo'pi prAtaretanmantriNe jJApayitvA svarNaratnapuSpaiH prathamadevamabhyarcya nidhi lAtvA gahAgato - mahebhyavatpuNyaparo babhUva / / - atha sumuhUrte kASThacaityaM dUrIkRtya hiraNyamayIM vAstumUrti bhUmau vidhinA'dho nyasya kharazilAnyAsAdipUrvaM varSadvayena / pASANacaityaM saMpUrNa samajAyata / vardhApanikAdAtR triMzatsvarNajihvAdAnam / yataH bhavanti bhUribhirbhAgyairdharmakarmamanorathAH / phalanti yatpunaste'pi, tatsuvarNasya saurabham / / 1 / / pika evaM harSotsave punadvitIyapuruSeNa deva ! prAsAdo vidIrNaH kenA'pi hetunA ityAha / tasyApi dviguNA va panikA dattA / pArzvasthaiH kimetat ? iti pRSTe mantrI prAha, asmAsu jIvatsu cedvidIrNastadA bhavyaM jAtaM punarapi vayameva dvitIyoddhAraM kArayiSyAma iti / yataH prArabhyate na khalu bighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnabhayato viramanti madhyAH / vighnaH sahasraguNitaiH pratihanyamAnAH, prArabdhamuttamaguNA na parityajanti // 1 // ||147 // tataH pRSTAH sUtradhArAH kena hetunA'yaM prAsAdo vidIrNaH ? iti / taivijJaptama, zrImantrirAja! sabhramaprAsAde pavanaH KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAlA prabandhaH / 1148 // praviSTo na niryAtIti sphuTanahetuH / bhramahIne tu prAsAde kriyamANe kArayituH santAnA'bhAva iti / tato mantrI-santAnaH susthiraH kasya, sa ca bhAvI bhane bhave / sAMprataM dharmasantAnaH, evAstu mama vAstavaH // 1 // ki ca tIrthasamuddhArakAriNAM bhavavAriNAm / bharatAdimahIpAnAM, paGktau nAmAstvanena me / / 2 / / iti vimRzya nissImazrIdharmavIreNa mantriNA bhramabhityorantarAlaM zilAtinicitaM vidhAya varSatrayeNa kAritaH zrIjIrNoddhAraH / / trilakSa rahitAstisraH, koTayo dravyANi mantriNaH / karmasthAye tu lagnAni, vadantyevaM cirantanAH // 1 // yaduktam lakSatrayI virahitA draviNasya koTIstisro vivicya kila vAgbhaTamantrirAjaH / yasmin yugAdijinamandiramuddadhAra, zrImAnasau vijayatAM giripuNDarIkaH // 1 // atha pratiSThArthaM zrIhemAcAryAna sasaGghAnAkArya mahAmahotsavaH samvat 1211 varSe zanau sauvarNadaNDakalazadhvajAna pratiSThApya prAsAde nyavezayat / tatra ca devapUjAkRte caturvizatyArAmAna caturviMzatigrAmAMzca dattvA talahaTrikAyAM ca bAhaDapuraM nivezitavAn / tatra tribhuvanapAlavihAraH zrIpArzvapratimA'laMkRtaH kAritaH / evaM lokottaracaritAvadAtaiH prINitAH zrIhemAcAryA vAgbhaTamantriNamUcuH jagaddharmAdhAraM sagurutaratIrthAdhikaraNastadapyarhanmUlaM sa punaradhunA tatpratinidhiH / tadAvAsazcaityaM saciva ! bhavatoddha tya tadidaM, samaM svenoddadhe bhuvanamapi manye'hamakhilam // 1 // evaM sakalazrIsaGghaH stUyamAnaH sacivasiMhaH pattanaM prAptaH zrIkumArapAlanRpaM tadudArakRtyairAnandayAmAsa // // 148 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha vizvavizvakasubhaTena zrImadAmrabhaTena pituH zreyase zrIbhRgupure zrIzakunikAvihAraprAsAdaprArambhe khanyamAne gartApure nrmdaa||149|| | sAnnidhyAdakasmAnmilitAyAM bhUmau chAditeSu karmakareSu kRpAparavaMzatayA''tmAnamevAmandaM nindan sakalatraputrastatra jhampAM dadau / adhaHpAte'pyakSatAGgo nissImatatsattvodrekaprINitayA kayAciddevatayA strIrUpayA vaaditH| kA tvam ? ityapRcchat , ahamasya kSetrasyAdhiSThAtrI tava sattvaparIkSArthametanmayA kRtam / / stutyatvaM vIrakoTIra!, yasyedRk sattvamutkaTam / nocejane ghane'pyevaM, mRte tvadvanmriyeta kaH ? // 1 // ete sarve'pi karmakarA akSatAGgAH santi / asamAdhirna kAryaH / kuru svakAryamityAdhu ktvA / - devI tiro'dhatta / mantryapi sakuTumbaH karmakarAzca nirgtaaH| tato devInAM bhogaM kArayitvA'STAdazahastoccaH zrIsuvrataprAsAdaH zakunikAmuninyagrodhAvimUrtayazca legyamayya: kAritAH // .. vikramAdvayomanetrArkavarSe 1220 harSAdacIkarat / vIrAgraNIH zakunikAvihAroddhAramambaDaH / / 1 / / pratiSThArthaM zrIkumArapAlanapahemAcAryasakalazrIsaGghAnAmAkAraNam / mahAmahaiH zrIsuvratapratiSThA mallikArjunakozIyazrIkuke mArapAlaprasAditadvAtriMzatsvarNaghaTImitakalazahaimadaNDapaTTakUlamayadhvajAn yathAvidhi pratiSThApya dattavAn prAsAde / harSotkavezAtprAsAdani caTitvA svarNaratnotkarAn vavarSa / nirIkSitA purApyAsIdRSTirjalamayIjanaiH / tadA tu dadRze kSaumasvarNaratnamayI punaH / / 1 / / sraSTa viSTapasRSTinaipuNamayAtpANerapi tvatkare, zaktiH kA'pyatizAyinI vijayate yadyAcakAnAM tanau / bhAle tena nivezitAmatidRDhAM dAridrayavarNAvalI, dAninnAnabhaTaiSa bhUrivibhavanirmASTi malAdapi / / 2 / / Zhang Zhang Zhang Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai Lai ** // 14 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAlAza prabandhaH / / 150 // ityAdi kavijanaistUyamAnaH prAsAdAdavatIrya zrIcaulukyaprerita AmrabhaTamantrI ArAtrikAdi kartumArebhe zrIsuvatapuraH | tatra zrIkumArapAladevo vidhikArakaH dvAsaptati sAmantAH kanakadaNDacamaradhAriNaH, zrIvAgbhaTAdimantriNaH sarvopaskarasaMpAdinaH, tadArAtrikamuttArya maGgalapradIpe kriyamANe // prathamaM pRthivIbhA, bhrAtrA sAmantamaNDalaiH / saGkAdhipastatazrAddha matibhannIsutAdibhiH / / 1 // zrIkhaNDamizraghusRNairnavAGgArcApuraHsaram / bhAlasthale muhUH klaptabhAgyalabhyavizeSakaH // 2 // kaNThe ca ropitA'nekasmerasUnacatuHsaraH / nirIkSitamukhAmbhojo, nispRhairapi saspRham / / 3 / / turaGgAn dvArabhaTrebhyaH, zeSebhyaH kanakotkarAn / tadabhAve pariskArAnnarpayannijadehataH / / 4 / / dhRtvA karAbhyAM bhUpena, balAdapi vidhApitAm / ArAtrikavidhi cakre, sa dhArmikaziromaNiH // 5 // atrAvasare kazcit kaviH prAha dvAtriMzadRmmalakSA bhRgapuravasateH suvratasyAhato'gre, kurvana mAGgalyadIpaM sa suranaravarazreNibhiH stUyamAnaH / yo'dAdathivajasya trijagadadhipateH sadguNotkIrtanAyAM, sa zrImAnAmradevo jagati vijayatAM dAnavIrAgrayAyI / / 1 / / - etatpAritoSike lakSam / tatazcaityavandanAM kRtvA gurUzca natvA sArmikavandanApUrvaM nRpati satvarArAtrikahetaM papraccha / yathA dya takAro cha tarasAtirekAt ziraHprabhRtIn padArtha paNIkurute, tathA bhavAnapi ataH puraM athiprArthitastyAgarasAtirekAt ziro'pi tebhyo dadAsIti nRpeNAdiSTe sati bhavallokottaracaritraNopahRtahRdayA vismRtA''janmamanuSyastutiniyamAH prabhuzrIhemacandrAcAryAH prAhuH kiM kRtena na yatra tvaM, yatra tvaM kimasau kaliH / kalau cedbhavato janma, kalirastu kRtena kim / / 1 // KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 15
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 151 / / ****** itthamA bhaTamanumodya gurukSamApatI yathAgataM tathA jagmatuH / atha tatra gatAnAM prabhUNAM zrImadAbhaTasyAkasmika devIdoSAtparyantadazAM gatasya pracchannavijJaptikAyAmupAgatAyAM tatkAlameva tasya mahAtmanaH prAsAdazikhare nRtyato mithyAdRzAM devInAM doSaH saMjAtaH, ityavadhArya pradoSakAle yazazcandratapodhanena samaM khecaragatyotpatya nimeSamAtrAdalaMkRtabhRgupuraparisarabhuvaH prabhavaH saindhavIM devImanunetuM kRtakAyotsargAH, tayA jihvAkarSaNAdavagaNanAspadaM nIyamAnA udUkhale zAlitandulAn prakSipya yazazcandragaNinA pradIyamAne musalaprahAre prAk prAsAdaprakampaH, dvitIyaprahAre dIyamAne devImUrtireva svasthAnAdutpatya vajrapANivajraprahArebhyo rakSa rakSoccarantI prabhozcaraNayonipapAta / itthamanavadya vidyAbalAttanmUlAnAM mithyAdRgvyantarAmarINAM doSaM nigRhya zrIsuvrataprAsAdamAsedivAMsaH // saMsArArNavasetavaH zivapathaprasthAnadIpAGkurAH, vizvAlambanayaSTayaH paramatavyAmohaketudgamAH / kiM vA'smAkamanomataGgajadRDhAlAnai kalIlAjuSastrAyantAM nakharazmayazcaraNayeAH zrIsuvratasvAminaH // 1 // itistutibhiH zrImunisuvratamupAsya zrImadAbhaTamullAghasnAnena paTUkRtya yathAgatamaguH / zrImadudayanacaitye zakunikAvihAre rAjJo ghaTIgRhe ca kauGkaNanRpateH kalazatritayaM nyAsthat zrImAnAmrabhaTo rAjapitAmahaH / athaikadA mArgitA'dattaikA'pUrvapracchAdavastranimittasaMjAtAbhimAnavazAt sapAdalakSaM prati sainyaM saJjIkRtya zrIbAhaDAmbaDAnujanmA zrIcAhaGanAmA mantrI dAnazauNDatayA bhRzaM dUSito'pi bADhamanuziSya zrIkumArapAladevena senApatizcakre / tena prayANadvitrayAnantaramastokamathalokaM militamAlokya kozAdhyakSAllakSadravye yAcite sati nRpAdezAttasminnadadAne taM kazA ****** / / 151 / /
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ prahAreNAhatya kaTakAnniravAsayat / svayaM yadRcchAdAna, prINitArthilokazcaturdazazatIsaMkhyAsu karabhISvAropitaiH subhaTaH samaM kamArapAla saMcarana zIghra stokaprayANa rAtrau bimberAnagaraprAkAramaveSTayat / tasmin pure tasyAM nizi saptazatIkanyAnAM vivAhaH prabana prArabdho'sti, iti kuto'pyadhigamya tadvivAhArtha tasyAM nizi sthitvA prAtaH prAkAraparAvartamakArSIt / tatra gRhItAH // 152 // suvarNakoTayaH sapta, ekAdasasahasrANi vaDavAnAm, prAkAraM gharadaizcUrNIcakAra, iti saMpattigarbhA vijJaptikAM vegavattarairnarainapaM prati prAhiNot / svayaM tatra deze zrIcaulakyanapaterAjJAM dApayitvA'dhikAriNo niyojya vyaaghttitH| saptazatI kalAvatAM tantuvAyAnAmAdAya zrIpattanaM pravIzya rAjasabhAmadhigamya nRpaM praNanAma / nRpastaducitAlApAvasare tadguNaraJjito'pyevamavAdIt / tava sthUlalakSatava mahadda SaNaM rakSAmantraH no cecakSurdoSeNa Urddha eva vidIryase / yaM vyayaM bhavAn kurute / tAika kartumahamapi na prabhUSNuH / sa cAhaDamantrI iti zrutanapAdezo nRpaM prati tathyameva samAdiSTaM devena / evaMvidhaM vyayaM kartuM prabhune prabhavati, yato'haM svAmibalena vyayaM karomi / svAmI tu kasya balena! ato mayaiveyavyavyayaH sAdhIyAn kriyate, iti vadan pramuditena rAjJA satkRto rAjasaMsadyanarghyatAM labhyamAno rAjagharadRvirudaM labdhvA nRpativisRSTaH / svaM padaM prapede / tasya kanIyAna bhrAtA svakIyaudAryAvajitasamastarAjavargaH solAkanAmA sAmantamaNDalIsatrAgAramiti birudaM babhAra // a atha purA siddharAjarAjye pANDitye sparddha mAno vAmarAzinAmA vipraH prabhUNAM pratiSThAniSThAmasahiSNuH yUkAlikSazatAvalIvalavaralolallalatkambalo, dantAnAM malamaNDalIparicayAdurgandharuddhAnanaH / EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXANE // 15
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 153 // nAsAvaMzanirodhanAdigaNagiNatpAThapratiSThAsthitiH, so'yaM hemaDasevaDaH pilapilatkhalliH samAgacchati / 1 // iti tadIyamamandanindAvacanamAkarNya prabhubhirabhihitaM paNDita ! vizeSaNaM pUrvamiti bhavatA nAdhItam / aMto'taH paraM / sevaDahemaDa iti abhidheyamiti / kuntapazcAdbhAgena tadAhatya muktaH / zrIkumArapAlarAjye'zastravadha iti tadvatticchedaH kAritaH / sa tataH paraM kaNabhikSayA vRtiM kurvANaH prabhupauSadhazAlAyAH purataH sthito'nekabhUpatitapasvibhiradhIyamAnaM zrIyogazAstramAkAzaThatayA'paThadidam AtaGkakAraNamakAraNadAruNAnAM, vaktreSu gAligaralaM niragAli. yeSAm / / . teSAM jaTAdharaphaTAdharamaNDalAnAM, zrIyogazAstravacanAmRtamujihIte // 1 // iti tadvacasA'mRtadhArAsAreNa nirvANapUrvopatApAstasmai dviguNAM vRti prasAdIkRtavantaH / athaikadA somezvarapattane kumAravihAre bRhaspatinAmA gaNDaH kAmapyaratiM kurvANaH prabhoraprasAdAddaSTapratiSThaH zrImadaNahillapuraM prApya SoDhAvazyake prauDhiM prApya prabhUn siSeve / kadAciccaturmAsakapAraNake prasUNAM padayodazavandanAdanu caturmAsImAsIttava padayugaM nAtha! nikaSA, kaSAyapradhvaMsAdvikRtiparihAravratamidama / idAnImudbhidyannijacaraNanirloThitakale !, jalaklinnairannairmunitilaka ! vRttirbhavatu me // 1 // iti vijJapayan tatkAlAgatena rAjJA prasannAn prabhuna vismRzya sa punarapi tatpadadAnapAtrIkRtaH / evamanekadharmanindaka- // 153 / prabodhA jJeyAH / athaikadA hemAcAryaH zrIkumArapAlabhUpaM pratyupadezamAha, yathA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / 154 / / ******** ***** devaM zreNikavatprapUjaya guru vandasva govindavaddAna zIlatapaHprasaGgasubhagAM cAbhyasya sadbhAvanAm / zreyAMsazca sudarzanazca bhagavAnAdyaH sa cakrI yathA, dharme karmaNi kAmadevavadaho ! cetazviraM sthApaya / / 1 / / tatra capurA rAjagRhe rAjA, zreNikaH zrAvakAgraNIH / sauvarNaiH sadyavairaSTazataijinamapUjayat / / 1 / / tAdRk sadbhaktiyogena, trirjinAca vitanvatA / tenAja tIrthakRnnAmakarma karmamalApaham // 2 // yaduktam- jiNapUyaNaM tisaMjhaM, kuNamANo sohaei sammattaM / titthayaranAmaguttaM, pAvai seNIyanarida vva / / 1 / iti zrutvA gurorbhUparivarjinArcAparAyaNaH / pUjAM prAbhAtikIM zazvatsvasaudhe'sau vizuddhadhIH / / 1 / / vi sAyaM, spaSTamaSTopacArataH / madhyAhne zrItribhuvanapAlacaitye tu sanmahaiH / / 2 / / sA caivam sarvaddharghA jinacaityametya nRpatinaeNkotsavADambarainisvAnasvanagarjadambaramurustrAtraM vidhAyAdarAt / sAmantairvyavahAribhiH parivRtaH sarvopacArArcana, kurvANaH prativAsaraM vyaracayajjainendradharmonnatim / / 1 / / athaikadevaM jinapUjanodyataH, kRtvAGgapUjAM vividhaiH sumotkaraiH / ArAtrikasyAvasare puraHsthito, nyabhAlayadbhUbhRdabAlabhaktiyuk / / 2 / / sadvarNa kollAsavicitrabhaGgibhRt, sarvartupuSpAviniyogayogataH / vizeSazobhAnavagAhinIM tathA pUjAM subhaGgIsubhagIkRtAmapi / / 3 / / yugmam / / tathA prapazyanniti pazyatAMgururvya. cintayazcetasi khedameduraH / mayedaminduprabhamatra kAritaM, harSaprakarSAjinacaityamunnatam // 4 // paraM sarvartujaiH puSpairna pUjAsaMbhavo'bhavat / tena harSaprakarSo'pi, viphalo me hyajAyata / / 5 / / dhanyAste cakravartyAdyAH, sarvaddharghA jinapUjakAH / yeSAM hyanekAH sarvartupuSpapUrNAH suvATikAH / / 6 / / adhanyazekharo nUnamahaM rAjeti nAmabhRt / yasyaikamapi nodyAnaM, sarvartuparima prabandhaH / / 154 / /
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 155 / / EKKKKD NDitam / / 7 / / ahaM nAmnaiva zraddhAlurloke hyAtmaMbhariH sadA / puSpapUjA'pi no kartuM, pAryate yadyadRcchayA / / 8 / / vinAmAdhyaMdinImarcAmacarcya racanojjvalAm / na kartuM yujyate yuktyA, bhuktirmukti yiyAsatAm / / 9 / / moktavyaM jIvitaM hyetadekadA kAryasiddhaye / tattAdRzArhaNAsiddhayai, muktaM tu zlAghyatAM bhajet / / 10 / / evaM ca zocanodvIcivAntasvAnto narezvaraH / no vidhatte jinasyAgre yadArAtrikamaGgalam // 11 // tadekAntikasadbhUtabhaktyA''vajitamAnasA / vyomasaMsthA vadaddevI, zAsanasya nRpaM prati / / 12 / / mA khidyasva jagatzreSTha !, svacetasi culukyarAT / ko'nyo mAnyo jagatyasti, tvatsamo jagatIpatiH / / 13 / / ya evaM zrIjinendrArcAvizeSarasalAlasaH / tatsiddhayarthaM nijaprANaprahANamabhivAJchasi / / 14 / / tadiha guNijanAnAM vyaJjitAnandasaukhyAbhyudaya sadayaM zazvannanda caulukyacandra ! / jitabhava ! tava dIvyannandanodyAnalIlaM vanamavikalamekaM bhAvi jainaprasAdAt / / 15 / / ityuditvA jagAma svaM dhAma zAsanadevatA / rAjA'pi muditaH klRptapUjolaGkRtavAn gRhAn / / 16 / / tadanu suvanamAsIddevatAsevitAzaM, samasamayavilAsollAsi sarvartusevyam / ajani dharaNijAnirmAnimAnyazca sarvocitamilitajinAca vaibhavo vai kRtArthaH / / 17 / / itthaM vaibhavamadbhUtaM jinapaterbhaktiprabhAvodbhavaH, sAkSAdvIkSya savismayAH samabhavaMste devabodhyAdayaH / sarvatraivamavAdiSuzca yaduta zrImajjinendraM janAH, devaM sevyatamaM bhajadhvamadhunA svargApavagaMpradam / / 18 / / tathA coktaM dvayAzrayamahAkAvye jAva nivo kayapUo, auratiyamaMgalaM na jA kuNai / tA devaule marubaya pUaM aNusoiuM laggo // 1 // mai~ tAva deulamimaM nimmaviaM sahalajIviamaNeNa / savvariukusumapUA, no jai jIaM na me sahalaM / / 2 / / **** / / 155 /
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 156 / / ahaM bhaNiyaM khe sAsaNadevIe evameva mA jhUra / AvattamANajasa tumameme a kimattamANamaNo // 3 // guNipAvArayapAra, duhaaDacitAvaDesu mA paDasu / hohI tuha ujjANaM, sai savvariUhiM kayakusumaM ||4|| ityAdi / tathA- vaMdaNayaM sAhUNaM, jo sammaM dei guNasayarayANaM / so pAvai sayalasuhaM, harivva kammakkhayaM kuNai / / 1 // purA dvAravatIpuryAM zrIkRSNenArddha cakriNA / zrImAnle mijino'vandi sahAnekamunIzvaraiH / / 1 / / samyagubhAvAjinamanIn, vandamAnena viSNunA / arjitaM tIrthakRdgotraM samyaktvaM kSAyikaM tathA / / 2 / / saptamyAdi caturthyantanarakAyuviyojitam / rAjannaivaMphalaM sAdhuvandanaM tvaM dadasva bhoH ! / / 3 / / tadanu zrIprabhoH pAdapadmayorvandanaM vinA / na bhoktavyaM mayetyevaM jagrAhAbhigrahaM sudhIH || 4 || evaM dAnazIlatapobhAvanAsu dRSTAntA atra zreyAMsAdayo jJeyAH / tathA kAmadevAdisuzrAvakavat zuddhadharme mano nidhehi / tatra -- sAdhuzrAddhAzritatvena dharmo visphUrjati dvidhA / yaM samAsevya bhavikAstarantyeva bhavArNavam / / 1 / / tatrAdyo dazadhA kSAntyArjavAdyAvarjitaH paraH / dvAdazavratarUpaH syAdvitIyo'pi zivapradaH // 2 // dvayorapi vizuddhazrI samyaktvamUlametayoH / tacca syAdbhavinAM vyaktamavyaktamapi bhedataH // 3 // tadeva satyaM nizzaGkaM yaJjinaiH pratipAditam / tadavyaktaM bhavet samyak, tattvavyakterayogataH / / 4 / / vyaktaM punastadeva syAt, yadyanmithyAtvaparikSayAt / jIvAjIvAditattvAnAM, heyopAdeyabodhataH / / 5 / / tiryagnarakayordvAre hyetatsamyaktvamargalA / devamAnavanirvANasukhAptau pratibhUH punaH / / 6 / / bhavedvaimA prabandhaH / / / 156 / /
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 157 / / ********* niko'vazyaM, jantuH samyaktvavAsitaH / yadi nodvAntasamyaktvo, baddhAyurvApi no purA / / 7 / / uktaM caantarmuhUrtamapi yaH samupAsya jIvaH, samyaktvaratnamamalaM vijahAti sadyaH / bambhramyate bhavapathe suciraM na so'pi tadvibhratazcirataraM kimudIrayAmaH / / 1 / / aNuvratAni paJcAdau, digviratyAdikaM trayam / zikSAvratAni catvAri, syAdevaM dvAdazavratI // 8 // dvidhAtridhAdinA sthUlahiMsAdeviratiH sadA / ahiMsAdyA bhavet paJcavANuvratI gRhamedhinAm / / 9 / / trasAnAM mantumuktAnAM hiMsAM saMkalpakalpitAm / sthAvarANAmapi vyatha, varjayetkaruNAparaH / / 10 / / devAtithyAdipUjArthaM, vedasmRtyAdivAkyataH / kriyate yA vadhaH so'pi narakaprAptilagnakaH / / 1 / / yaduktam merugirikaNayadANaM, dhannANaM dei koDirAsIo / ikkaM vahei jIvaM, na chuTTae teNa dANeNaM / / 1 / / mAturvacanataH piSThakRtakurkuTahiMsanAt / rAjA yazodharaH prApa, durantAM duHkhasaMtatim / / 12 / / tasmAt zreyo'thanA hiMsA, tyAjyA vanadavAgnivat / dayiteva dayA kAryA, hRdAnandapradAyinI / / 13 / / laghIyastvamihAmutra, mUkatvAdi ca tatphalam / vilokya pApahetutvAtsthUlA'satyaM tyajetsudhIH / / 14 / / ekazaH kUTasAkSyeAktaH, saptame narake'tithiH / babhUva vasUbhUpAlastadalIkairalaM satAm / / 15 / / bhave bhave bhavetpuMsAM, dAsatvaM paramandire / paradravyApahArAya matiryeSAM vijRmbhate / / 16 / / yAtanAM vividhAmatra, paratra narake gatim / daurbhAgyaM ca daridratvaM labhecauryaparo naraH / / 17 / / dAnazIlatapobhAvairajitaM sukRtaM mahat / nikhilaM niSphalaM jJeyaM, paradravyApahAriNAm / / 18 / / vadhAdapyadhikaM steyaM tenaiko yadvipadyate / dhane hR ************* / / 157 / /
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / / 158 // punaH prauDhakSudhaiva sakalaM kulam / / 19 / / tyaktacauryo rohiNeyo, yadApa surasaMpadam / prANAnte'pi paraM svaM tanna hartavyaM kumArapAlA vivekinA // 20 // yaduktam "dve akArye kulIno'tra, prANAnte'pi karoti na / paradravyApahAraM ca, parastrIparirambhaNam // 1 // " jagatyakIttiH svakulakSayaM durgatigAmitAm / abrahmaNaH phalaM pazyana, na pazyet parayoSitam / / 21 / / svakIyA parakIyA ca, paNyatrI ca kumArIkA / evaM bhavetsamagrA'pi, strINAM jaatictussttyii||22||tnmdhye svavadhUreva, sevanIyA vivekinaa| zeSAstu svasavitrIvaJcintanIyAH sacetasA / / 23 / parastrIsaGgamAkAGkSAmAtreNApi sa rAvaNaH / AsIdAsIbhavadvizvazcaturthe narake' tithiH / / 24 / / tasmAdgAGgeyavannityaM, brahmacArI bhavedbudhaH / tadazaktau svadAreSu, susantuSTazca sarvadA // 25 // parigrahAdhikaH prANI, prAyeNArambhakArakaH / sa ca duHkhakhaninaM, tataH kalpyA tadalpatA / / 26 // asaMtoSavatAM saukhyaM, trailokye'pi na dehinAm / tRSNopataptamanasAmapamAnaM pade pade / / 27 // zrutvA parigrahaklezaM, mammaNasya gati tathA / dharmAnveSI sukhArthI vA, kuryAtsvalpaparigraham / / 28 / / dazadiggamane yatra, maryAdA kA'pi tanyate / digviratyAkhyAM khyAtaM, tadguNavatamAdimam // 29 / / yataH. tattAyagolakappo, pamattajIvo'NivAriyappasaro / savvattha kiM na kUjA, pAvaM takAraNANugao // 1 / / lobhAbhibhUto hi tribhuvanamapi manorathairAkramati / / saMkhyA vidhIyate yatra, zaktyA bhogopabhogayoH / bhogopabhogamAnaM tatsyAdvitIyaM guNavatam / / 30 / / sakRtsevocito bhogo, jJeyo'nnakusumAdikaH / muhuH sevocitaspUpabhogaH svarNAGganAdikaH
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 159 // // 31 // idaM vrataM bhogyaparimANena bhogAyogyavarjanena tu pAlanIyamiti varjanIyAnyAha-dvAviMzatirabhakSyANi, sUtroktAnantakAyikAH / vAnyetAni vijJAya, samyag dUre dayAlunA / / 32 / / AtaM raudraM ca duniM, hiMsopakaraNArpaNam / pApAcAropadezazca, pramAdapariSevaNam / / 33 / / sarvo'pyanarthadaNDo'yaM, vRthA kalmaSakAraNAt / apAkaraNamasya syAt, tArtIyakaM guNavratam // 34 // tyaktasAvadyakartavyadunisya zarIriNaH / samatA yA muhUrta syAt, sA sAmAyikamucyate / 35 / / yadAgamaH-- sAvaJjajogavirao, tigutto chasu saMjao / uvautto jayamANo, AyA sAmAiyaM hoi / / 1 / / AovamAe paradukkha akaraNaM rAgadosamajjhatthaM / nANAitiyaM tassAyaposaNaM bhAvasAmaiyaM // 2 // digvatapramiterahni, nizi yaccAlpanaM punaH / dezAvakAzikaM tatsyAvataM sukRtakAraNam / / 36 // upalakSaNAtpraharAdau yatra tatrArambhaparihArarUpaM deze'vakAzaM gRhNAti / pUrva digvrate bahUni yojanAni mutkalAni kRtAni tAni dezAvakAzike tvapasArayati / haviSAherdAdazayojanAni dRgviSayo vidyAvatA nyUnIkRto yojanamAtraM sthitaH / yathA vA zarIrasthaM viSamagadabalenAmulyAM sthApyate / eva vivekinA yAvatkathikadigvatAdine dine'pasArayitavyam / evaM sarvavrateSvapi ye niyamAH sthApitAste punaH punardivArAtrau apasArayitavyAH / yathA-- puDhavi daga agaNi mAruya vaNassai taha tasesupANesu / Arambhamegaso savvaso ya sattIe vajejA // 1 // na bhaNija rAgadosehiM dUsiyaM navi gihtthsNbddh| bhAseja dhammasahiyaM, mANaM ca karija sattIe / / 2 / /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ XXX hamArapAla / 160 // na ya giNhija adinnaM, kiMcivi asamakkhiyaM ca dinnapi / bhoyaNamahavA vittaM, tu egaso savvaso vAvi // 3 // evaM sarvavrateSvapi / * prabandhaH / sarvAhArAGgasatkArAbrahmAvyApAravarjanam / catuSpA bhavagadastvauSadhaM pauSadhavratam / / 37 / / yAvAn prayAti vidhivatpauSadhavratasevane / kAlastAvAn sacAritra iva mAnyo manISiNA // 38 // atithibhyo'zanA''vAsavAsaHpatrAdivastunaH / yatpradAnaM tadatithisaMvibhAgavataM bhavet / / 39 // prAyaH zuddha trividhavidhinA prAsukaireSaNIyaiH, kalpyaprAyaH svayamupahitairvastubhiH paankaadyH| kAle prAptAna sadanamasamazraddhayA sAdhuvargAn , dhanyA kecitparamavahitA hanta ! sanmAnayanti / / 40 / yathA ratnatrayI. yoge, mokSo'kSepeNa labhyate / tathA zuddhamanaHpAtravittaprAptAvapi dhruvam / / 41 / / itthaM vratAnAM dvAdazI, tvayA sevyA zivArthinA / AnandakAmadevAdizrAddhavadbhamivAsava ! // 43 // eteSvekakamapi yo, dhatte sau'nantasaukhyabhAk / bhajedyastu samagrANi, sa nUnaM muktinAyakaH / / 43 / / samyag nizamya suguroriti zuddhadharmamarmANi karmadalanaikamanA manasvI / sarvavrataughavidhisAdhanasAvadhAnaH, zraddhAlumaulirabhavadbhuvi bhUmipAlaH / / 44 // yaduktamevaM nariMda! tUha akkhiyAi~ eyA baarsvyaaiN| rannA bhaNiyaM bhayavaM!, aNuggaho me kao tumae // 1 // // 160 / / paMcamahavvayabhAro, dhuvaM giridu vva duvvaho tAva / taM je vahaMti samma, teM dukkarakArae vaMde / / 2 / / . te vihu salAhaNijjA, na kassa parimiyapariggahAraMbhA / sakkaMti pAliGa je, imAIM bArasavayAiMpi // 3 // guruNA bhaNiyaM ANaMdakAmadevAiNo purA jAyA / jehiM paripAliyAI, 'imA sAvayavayAi~ daDhaM // 4 // . KXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 161 / / ******** iha tu varagihattho, ihatthi nAmeNa chaDao seTThi / parimiyapariggaho jo vihiyapAvaparihAro ( ? ) // 5 // 'jo ahigayanavatatto, saMtosaparo viveyarayaNanihI / devagurudhammakalesu dinnaniyabhuyavittaNo / / 6 / / so amha pAyamUle, pubbi paDivajiUNa bhAveNa / vArasavayAI eAi~ pAlae niraiyArAI / / 7 / / rannA bhaNiyaM eso, Asi dhaNaDDoti majjha goravvo / sAhaMmiutti saMpai, baMdhu vva visesao jAo // 8 // bhayavaM ! ahaMpi kAhaM, sAvayadhammassa bArasavihassa / paripAlaNe payattaM vasuhAsAmittaaNurUvaM / / 9 / / to guruNA vAgariyaM, nariMda ! tumameva puNNavaMto'si / jo erisovi sAvayavayANa paripAlaNaM kuNasi / / 10 / atha pratipannasamyaktvamUladvAdazavratasya zrIkumArapAlarAjarSeryathAkramamavadAtAH tatra prANAtipAtaviramaNavrate-dharmo jIvadayAtulyo, na kvApi jagatItale / tasmAtsarvaprayatnena, kAryA jIvadayA nRbhiH / / 1 / / ekataH kratavaH sarve, samagravaradakSiNA / ekato bhayabhItasya, prANinaH prANarakSaNam / / 2 / / sarve vedA na tatkuryuH sarve yajJAzca bhArata ! | sarve tIrthAbhiSekAzca yatkuryAt prANinAM dayA / / 3 / / merugirikaNayANaM, dhanANaM, dei koDirAsIo / ikkaM vahei jIvaM, na chuTTae teNa pAveNaM / / 4 / / hanmIti janmajanitaM sukRtaM nihanti zastragrahAttribhavasaMbhavameva dharmam / zastrAbhighAtasamaye zatajanmajAtaM, yatkicidasti lavamAtramidaM parAsau / / 5 / / ityAdisvaparasamayajJena rAjJA- karNATe 1 gUrjare 2 lATe 3, saurASTre 4 kaccha 5 saindhave 6 / uccAyAM 7 caiva bhambheryAM 8, mArave 9mAlave 10 tathA / / 1 / / kauGkaNe 11 ca tathA rASTre 12, kIre 13 jAlandhare 14 punaH / sapAdalakSe 15 mevADe 16, dIpA 17 bhIrAkhyayo 18 rapi // 2 // / / 161 / /
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla / 162 // iti svadezeSvamAripaTaho dApitaH, agalitajalavyApAraniSedhazca / azvalakSapazcahastisahasra kagodhanAzItisahasroSTrapazcAzatsahasrANAM galitajalapAnaM kumaragiryAdau / kAzigAjaNyAdicaturdazadezeSu dhanavinayamaitryAdibalena jIvarakSA kAritA / mArItyakSaroccAraNe kSapaNam / navarAtrapazubalyadAnakupitakaNTezvarItrizUlaghAtasaMjAtasarvAGgakuSThAdivedanAyAM mantrayudayanavijJaptadevIbalipradAnaviSaye'numatirapi nAdAyi dayAlunA yena / ekAdazalakSAzvAdiparyANeSu pramArjanArthaM prauJchanikAH kAritAH / ekadA paryANapramArjane naDUlasAmantena jahAse aparaiH sAmantaiH parasparaM dRksaMjJayA / jJAte ca rAjJA sapta lohakaTAhIrbANena bhittvA sAGgikayA SoDazamaNagoNimutpATya balaM darzayitvA tarjitAH sAmantA bhavatsvevaMvidho'smIti / ekadA kAyotsargasthe nRpe markoTakaH pAde lagnaH pArzvasthaiH pAricArikairutsAryamANo'pi rAjJA tasyA'samAdhisaMbhAvanayA svatvacA saha dUrIkRtaH / mahezvaragrAmIyavaNijA yUkAvadhe yUkAvasatiH kAritA / ityAdi kimucyate / yataH - kRpaikajIvito dharmaH, sarvazAstraH pratiSThitaH / iti jJAtvA sa dharmAtmA, tanmayaM kRtavAn jagat / / 1 / / api cazrIkumAradharaNIbhRtaH kathaM kathyate'tra mahimA pramAtigaH / yaH kRpAvratamihAzritaH svayaM tanmayaM ca nikhilaM jagadvayadhAt ||1|| evaM dayAM paripAlayataH zrIkumArapAla bhUpaterupa zlokanAkAvyaM zrIgurubhiruktaM yathA- svarge na kSitimaNDale na vaDavAvaktrena lebhe sthiti trailokyaikahitapradA'pi vidhurA dInA dayA yA ciram / caulukyena kumArapAlavibhunA pratyakSamAvAsitA, nirbhIkA nijamAnasaukasi vare kenopamIyeta saH / / 1 / / zaraNAgatatrAteti birudaM dattam / / mRSAvAdaviramaNavrate - prabandhaH / / / 162 / /
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 163 // ekatrAsatyajaM pApaM, pApaM nizzeSamanyataH / dvayostulAvidhRtayostatrAdyamatiricyate // 1 / / azvamedhasahasraM tu, satyaM tu tulayA dhRtam / azvamedhasahasrAddhi, satyameva vizeSyate // 2 // sarvavedAdhigamanaM, sarvatIrthAvagAhanam / satyaM ca vadato rAjan !, samaM vA syAnna vA samam / / 3 / / satyaM brUyAt priyaM brUyAt, na brUyAt satyamapriyam / priyaM ca nAnRtaM brUyAdeSa dharmaH sanAtanaH / / 4 / / "satyArjave dharmamAhuH" ityAdi jAnAnaH pAruSyapaizanyAsabhyarAgadveSayuktAtmastutiparanindAdiparihAreNa 'maharaM niuNaM thovaM' ityAdyAgamAnusAri vaco mayA vAcyamiti pratijJAya "satyavAcA yudhiSThiraH" iti birudaM babhAra / tathA - satyaM mitraH priyaM strIbhivyaMlIkaM madhuraM dviSA / anukUlaM ca zasya ca, vaktavya guruNA saha // 1 // ____iti nItipatho'pi yena dharmArthinA na satyApitaH kadAcitkenApyAkAreNa mRSAbhASaNe vizeSatapaH kartavyam / / sarvAsatyaparityAgAnmRSTeSTavacanAmRtaH / jIyAt kumArabhUpAlaH, satyavAcA yudhiSThiraH / / 1 / / adattAdAnaparihArarUpe tRtIyavrate____dubhikSodayamannasaMgrahaparaH patyurvadhaM bandhakI, dhyAyatyarthapatebhiSaggadagaNotpAtaM kaliM nAradaH / doSagrAhi janazca pazyati paracchidraM chalaM zAkinI, niSputraM mriyamANamADhayamavanIpAlo hahA ! vAJchati / / 1 / / iti zrIcaulukyanapa ! rAjastRtIyavratapAlanaM katham ? ityukte sUribhiH rAjA prAha-- .. niSputro mriyate yo yastasya tasya hatAzayAH / putratAM pratipadyante, nRpAH kaSTaM dhanAzayA // 1 // tadadyaprabhRti muktameva mayA mRttasarvasvam , bhavatu me tRtIyavratAGgIkAraH saMsAratAraNAyeti pratipadya rAjaparSadi sarvasA- mantAdisamakSa paJcakulamAkArya pRSTvA ca prativarSa dvAsaptatilakSadravyAyapadaM jJAtvA saMtoSapoSitAtmA rudatIvittaM muktavAn , // 163 / /
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / 164 / / pATitaM ca paTTakapatram / tathA- niH zakaiH zaktiM na yannRpatibhistyaktuM kvacitprAktanaiH patnyAH kSAra iva kSate patimRtau yasyApahAraH kila / ApAthodhi kumArapAlanRpatirdevo rudatyA dhanaM bibhrANaH sadayaM prajAsu hRdayaM muJcatyayaM tatsvayam // 1 // iti mRtasvaparihArapaTaho dApito'STAdazadezeSu / athAnyadA sarvAvasarasabhAmupeyuSi zrIcaulukyadeve pratihAraH prAhaH - deva ! mahAjano dvAre tiSThati devdrshnaarthii| rAjA - pravezaya sadyaH / tataH pratihArAhUtAzcatvAro mahattarA Agatya rAjAnaM praNamya labdhAsanA vailakSyopalakSitA upaviSTAH / rAjA - ko haituradya rAjasabhA''game ? kimidaM vailakSyamiti / ki ko'pi parAbhavo'samAdhirvopadravo vA ko'pi ? / tadanu mahAjanA:- kutaH prajAnAM rAjendra !, tvayi zAsati medinIm / parAbhavo'samAdhirvA, jAyate janavatsala ! / / 1 / / kadAcidandhakAraH syAdvizve bhAsvati bhAsvati / paraM tvadudaye svAmin ! na kividasamaJjasam / / 2 / / paramatratyo gUrjaranagaravaNigmUrddhanyaH kuberazreSThi devapAdavidito bahusvarNakoTidhvajaH samudre samAgacchan kathAzeSatayA svAmipAdAnAmasevakatAmRgAditi tatparicchado niSputra Akrandannasti / tadgRhadravyaM rAjA yadyAtmasAtkurute tadA tasyorddhadehikaM kriyate / kivattaddhanaM ? iti pRSTe'tipuSkala mityAhuste mahattarAH / tataH kRpApariNIto rAjA svacetasi cintitavAnevam - AzAbandhAdahaha ! suciraM saJcitaM klezalakSaiH, keyaM nItirnRpatihatakA yanmRtasvaM haranti / krandannArIjaghanavasanakSepapApotkaTAnAmA:, kiM teSAM hRdi yadi kRpA nAsti tatki trapA'pi / / 1 / / prabandhaH / / / 164 / /
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 // * tato bho mahattarAH ! mayA mRtasvagrahaNaM tRtIyavratapratipattyavasare zrIgurupAdapArzve pratyAkhyAtam, paraM kautukAttasya / vyavahAriNo gRhaM gRhasAraM ca vilokayAmaH, ityuktvA mahattarAdiparivRtaH sukhAsanAdhirUDhastadgRhamAjagAma rAjakuJjaraH / tadanU sauvarNakalazaparamparAkvaNakiGkiNIkvANavAcAlitavyomamaNDalakoTidhvajAvalihastizAlAdAnazAlAtUragazAlAdivirAjitaM taM kuberagRhaM vilokya vismayasmerahRdayo mahattaradarzitaM sphaTikazilAnirmitaM caityAlayaM gataH / tadramaNIyatAM vilokya prAha nRpaH paryAyastuhinAcalasya yamakaM pIyUSakuNDasya ca, kSIrAbdherabhidhAntaraM pratikRtiH zItAMzulokasya ca / vIpsA candanakAnanodarabhuvo'bhyAsazca dhArAgRha-syArhacaityamidaM prapaJcayati naH zaityaM vapuzcetasoH / / 1 / / tatra caitye marakatamaNimayIM zrInemijinapratimAM namaskRtavAn / rAtnasauvarNakalazasthAlArAtrikamaGgalapradIpAdidevapUjopakaraNAdi vilokya kuberapustikAsthaM parigrahaparimANapatraM vAcitavAn / yathA. gurupAdakamalamUle, gRhamedhijanocitAnimAniyamAn / pratipadyate kubero, vairAgyataraGgitasvAntaH / / 1 / / jantUn hanmi na vacmi nAnRtamahaM steyaM na kurve parastrI! yAmi tathA tyajAmi madirAM mAMsaM madhu mrakSaNam / naktaM nAni parigrahe mama punaH svarNasya SaTkoTayastArasyASTatulAzatAni ca mahArhANAM maNInAM daza // 2 // kumbhakhArIsahasre dve, pratyekaM snehadhAnyayoH / paJcAyutAnI 50000 bAhAnAM, sahasramapi hastinAm / / 3 / / / / 165 / / ayutAni gavAmaSTau, 80000 paJca paJca zatAni ca / halAsadmanAM yAnapAtrANAmanasAmapi / / 4 / /
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH hamArapAla 1166 / / XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX pUrvajopArjitA lakSmIriyatyastu gRhe mama / ito nijabhujopAttAM, kariSye pAtrasAtpunaH // 5 // evaM kuberavyavahAriRddhipatravAcanena hRtahRdayo rAjA gRhAGgaNe yAvadAgacchati tAvatA kuberamAtA guNazrIHputtakubera ! guNAyara!, gaosi taM kattha dehi paDivayaNaM / hA vaccha ! piccha lacchI, tae viNA jAi rAyaharaM // 1 // etat zrutvA rAjA cintitavAnevam-narakAntaM bhavedrAjyamityAyairyadudIryate / tannUnaM rudatIvittasamAkarSaNapApmanA // 1 // pRSTavAMzca ke ete striyau ? / mahAjanaH-deva ! kuberamAtA guNadhIreSA, aparA tu kamalazrIstajAyA / atrAntare-vIkSya tatra kuberasya, jAyAmAkrandakAriNIm / mAtaraM ca hahA vatsa!, kva gato'sIti vAdinIm // 1 // tatrAsanne ca siMhAsanAdhirUDhaH prAha--he mAtaH ! kimevaM zokaviklavA'si ? yataH AkITAdyAvadindraM maraNamasumatAM nizcitaM bAndhavAnAM, saMbandhazcaikavRkSoSitabahuvihagavyUhasAGgatyatulyaH / pratyAvRttirmatasyopalatalanihitapluSTavIjapraroha-prAyA prApyeta zokAttadayamakuzalaH klezamAtmA mudhaiva // 1 // ityupadizya pRSTA, kaH samAyAtaH ? / guNazrIrAha-vAmadevanAmA mitram / AkAritazca sa rAjJA pRSTazca samudragamanAdivattam / vAmadevo'pi natvA vijJapayati sma / deva ! zrIcaulukyacandra ! itaH kuberavyavahArI catuSu mahattareSu gRhasAraM nyAsIkRtya bhRgapurAt paJcapaJcazatamanuSyopetapaJcazatapravahaNaiH prAptaH parakUlam / tatra caturdazakoTisvarNalAbhaH / tataH pratinivRttAnAM pratikUlavAyunA paJcazatapravahaNAni pAtitAni viSamagirivalayasaGkaTe / pUrvamapi tatra kasyacit paJcazatapravahaNAni patitAni santi / potAnAmanirgamena bAda viSaNNaH saparivAraH kubersvaamii| atrAntare samAgataH kazcinauvitto nAvA EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX 66 //
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 // rUDhaH / bhaNitaM ca tena, bho lokAH ! darzayAmi nirgamopAyam / bhaNitazca kubereNa, bho bAndhava ! kutaH samAyAtaH ? ki nAma ca? iti / tatastenoktam , astyatrAsanne paJcazRGgo dvIpaH / tatra satyasAgaro rAjA / tena caikadA mRgayAgatena hatA sagarbhA mRgI / mRgo'pi tanmaraNaM dRSTvA svayaM mRtaH / tena vairAgyeNa satyasAgaranRpeNa svadeze'mAripaTaho dApitaH / adya pUrvapreSitakIramukhAdya SmadApadaM jJAtvA'haM nautAso nAviko nirgamopAyadarzanAya prahito'smi rAjJA / kumArabhUpaH-aho ! mahAtmano mahatI kRpA sarvasattvasAdhAraNI / tataH kiM ? | vAmadevaH--deva ! kuberasvAminA nirgamopAyaM pRSTaH / prAha nAvikaH, etasya gireH kaTake dvAramasti / tena pravizya gireH paratra pArzve gamyate / tatra puramudvasamasti / tatra ca jinacaitye gatvA paTahA vAdyante / teSAM mahatA nisvanena girizRGgasuptA rAtrI bhAruNDapakSiNaH samuDIyante / teSAM pakSavAtena pravahaNAni mArge patiSyantIti / tadanu kuberasvAminA tatra gamanAya pRSTAH sarve janAH ko'pi na pratipadyate / tato'samasAhasI paramakRpAparavazaH kubera eva gataH / nAvikoktamanuSThitaM tatra gatvA / nirgatAni sahasrapravahaNAni bhRgapure ca prAptAni kSemeNeti / ato'grataH kuberasvarUpaM nAvagacchAmi / evaM viMzatikoTisvarNASTakoTiraupyasahasratulAmitaratnAdikuberadhanaM napagRhAnupatiSThate, ityukte mahattarainirIhaziromaNiH tadvyaM tRNavadavagaNayyaivaMvidhAsamadayAsAhasadhanI sa puruSottamo jIvaneva samAgamiSyatIti guNazriyamAzvAsya yAvatA pazcAnirgacchati tAvatA kubero vimAnAdhirUDhaH sajAyaH samAgAt / vimAnAdavatIrya mAtuH pAdau praNamya rAjAnaM praNanAma / rAjA sarvo'pi mahAjanaH aho! mahadAzcarya kuberaH samAyAta iti vadanti / rAjA ca pRSTavAn / he sAhasadhana ! zUnyapUre kimabhUt ? kubera:--svAmin ! tatra pure ekatra prAsAde kanyA // 167 / /
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA dRSTA pRSTA ca tayA coktam--atra pAtAlatilakapure pAtAlaketurvidyAdharo rAjA / pAtAlasundarIbhAryA / tayoH sutAM / mArapAla pAtAlacandrikAnAmnI mAM kanyakAM viddhi / sa ca matpitA mAMsalolupatayA kiyatA kAlena mArjArIbhakSitapUrvasaMskRtamAM- prabandhaH / sAbhAvAdvandhakItyaktabAlamAMsabhakSaNasaMjAtamahAmAMsAzanavyasano rAkSaso'jani / nagaraM sarva bhakSitam / saMprati svAhArAya 1168 // kvApi gato'stIti / atrAvasare pAtAlasundarI samAyAtA / pAtAlaketurapi bhAryayA paryavasApya kanyAM pariNAyito'ham / mayA'pi pAtAlaketuH pratibodhitaH / tena vidyAdhareNa vimAnamAropya sabhAryo'hamatrAnIya muktaH / sa ca svasthAnaM prAptaH / iti zrutvA vismitaH zrIcaulukyaH prAha-- nirmalyaM gaNitaM nijaM paraparitrANe taNaM jIvitaM, pANaukRtya nabhazcarIyamacirAtkalyANinI prINitA / / prAptaH koNapatAM nRpo vidhivazAddharmAdhvani sthApitaH, svaM dhAmAnusRtaM kubera ! bhavatA kiM kiM kRtaM nAdbhutam ? // 1 // F . gRhANa ca svalakSmI kuberadatta ! ityabhinandya guruvandanAya jagAma / / tatkartavyaM nRpopajJaM, vijJAya janatAmukhAt / ucc-| camatkRtazcitte, hemAcAryastamUcivAn // 1 // na yanmuktaM pUrva raghunaghuSanAbhAkabharataprabhRtyurvInAthaH kRtayugakRtotpattibhirapi / vimuJcan saMtoSAktadapi rudatIvittamadhunA, kumArakSmApAla ! tvamasi mahanAM mastakamaNiH // 2 // aputrANAM dhanaM gRhNan, putro bhavati pArthivaH / tvaM tu saMtoSato muJcan, satya rAjapitAmahaH / / 3 / / itthaM zrIguruNA narezvarazatairAzAsyamAno mudA, nirvIrAbhiranekadhA ca sakalairlokaH sa lokottaraH / lakSANAM draviNasya reNuvadiha dvAsaptati varjayan, / // 168 / pratyabdaM stutibhAjanaM na hi bhavetkasya prazasyAtmanaH // 4 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 169 // caturthavrate paradAragamanavarjanarUpe svadArasaMtoSarUpe ca // yaH svadAreSu santuSTaH, paradAraparAGmukhaH / sa gRhI brahmacAritvAdyatikalpaH prakalpyate // 1 // manasA'pi pareSAM yaH, kalatrANi na sevate / sa hi lokadvaye deva !, tena vai sA dharA dhRtA / / 2 / / tasmAddharmArthinA tyAjyaM, paradAropasevanam / nayanti paradArAstu, narakAnekaviMzatim // 3 // iti zrutvAdhigataparamArthaH zrIrAjarSirAjanmAGgIkRtaparanArIsahodaraMvrataH svadArasaMtoSavratI jAtaH / ataH paraM pANigrahaNaniyamaH / zrIcaulakyanapeNa dharmaprApteH pUrvaM baho'pi rAjakanyAH pariNItAH, paraM dharmapratipattyavasare tAsAM svalpAyuSTavAdekava bhUpaladevI paTTarAjJI babhUva / tadavasare vivAhaniyamI // jo dei kaNayakoDiM, ahavA kArei kaNayajiNabhavaNaM / tassa na tattiya puNNaM, jattiya baMbhavvae dharie // 1 // ekarAtryuSitasyApi, yA gatibrahmacAriNaH / na sA kratusahasraNa, kartuM zakyA yudhiSThira! // 2 // iti svaparasamayajJaH sarvadA brahmacaryAbhilASI varSAsu mAsacatuSTaye tridhA zIlapAlanaM pratipannam / tatra manasA bhane kSapaNam , vacasA''cAmlaM, kAyena vikRtityAgaH / yaduktam ekA bhAryA sadA yasya, tridhA zIlaM ghanAgame / navyapANigrahe niyamazcaturthavratapAlane // 1 // kiyatA kAlena bhopalladevI parAsurajAyata / tadanu dvAsaptatisAmantamantrivargo vijJapayati, zrIcaulukyakulAdhAra ! prajAvatsala ! anagRhyatAM punaH pANigrahamahotsavena svasevakajanaH / rAjA-alamamunA saMsAravRddhaya pAyena pANigrahAgraheNa, XXXXXXXXXXXXXX // 169 / /
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / 1170 // me'taH paraM yAvajIvaM brahmacarya sarvavratataponiyamAdikriyAkalApasAphalyakAri / yadAgamaH jeNa suddhacarieNa vayANi dANANi tavoniyamAINi sucariyANi bhavaMti-iti / / sAmantAdayaH--rAjan ! paTTarAjJI vinA kathaM maGgalopacArA rAjJo jAyante, na hyanyalokavadbhUmIdhavA gRhiNyupacAravajitAH zrutA dRSTA vA / rAjA--aho ! rAjanyAH ! zrIgAGgeyaH pitAmaha AjanmA'kRtapANigraha eva sakalamahIpAlamaulimaulIyitAjJaH kiM vismRtipathamAnIyate ?, tadbhoH / samprati mamApi yAvajjIvaM brahmavatoccAramahotsavaH kartamucitaH / ityAdidharmavacoyuktyA paryavasApya sakalasAmantAdilokasamakSaM mahatA mahenAbAlabrahmacArizrIhemAcAryazrImukhena brahmavatamaGgIkRtavAn / tadanu mantribhiH samagrarAjadharmamaGgalopacArArAtrikamaGgalapradIpakaraNAvasare svarNamayIM bhopalladevI nirmApya sA rAjJaH pArzve sthApyate / / ayaM rAjarSirityAhAM, prAptaprauDhiM vitanvataH / ajibrahmalInasya, caulukya ! tava kaH smH?||1|| ityupazlokitaH puNyazloko lokottararnaraiH / zrIkumAranRpaH zuddhazraddhAlu yatAcciram // 2 // paJcamavate'parimitaparigrahapratyAkhyAnapUrvamicchAparimANapratipattirUpeenaH kena dhanaprasaktamanasA nAsAdi hiMsAtmanA, kastasyArjanarakSaNakSayakRtarnAdAhi duHkhAnalaiH / . tatprAgeva vicArya varjaya ciraM vyAmUDha ! vittaspRhAM, yenakAspadatAM na yAsi viSaye pApasya tApasya ca / / 1 / / ___ saMsAramUlamArambhAsteSAM hetuH parigrahaH / tasmAdupAsakaH kuryAdalpamalpaM parigraham / / 2 // ityAdiguruvacaHzravaNataH pApabhIrutayA yadadhikaM svarNAdi bhavettaddharmasthAne niyamitaparigrahavatA sukhena vyayIkriyata cha /
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 171 / / CITII iti matimAn zrIparamArhata evaM kRtavAn parigrahapramANaM pUrva dRSTazrutapUrvamahApuruSaparigrahAnusArataH / yathA -- svarNakoTayaH SaT, rUpyakoTayo'STa, mahArhamaNInAM sahasratulA / aparadravyakoTayo'nekA eva - kumbhakhArIsahasre dve, pratyekaM snehadhAnyayoH / paJca lakSAca vAhAnAM sahasraM coSTrahastinAm // 1 // ayutAni gavAmaSTI, paJca paJcazatAni ca / gRhApaNasabhAyAnapAtrANAmanasAmapi / / 2 / / ekAdazazatAMnIbhAH, rathAH paJcA'yutapramAH / hayaikAdazalakSAca pattyaSTAdazalakSakAH / / 3 / / etatsainyamelApaka pramANam / sarvaprakAraiH pApavyApAranivRttimicchostasya zrIdharmAtmano'paravastUnAM pramitiH kimucyate ? | ye kecana lavaNatilalohagulyAdipApadravyAgamAsteSAM niyama eva / / ratnasvarNAdivastUnAM satyAM vRddhavanekadhA / svalpaM pari grahaM cakre, dharmAtmA paJcamavrate / 1 / / api ca sarvaH ko'pi parigrahaM bahuparaM hyAzApizAcIhataH, saMpratyatra karoti sauvavibhavAtprAyaH sato'nekadhA / yastu svarNadhanAdi bhUri sadapi projjhAJcakAra svayaM, saMtoSAtsa kathaM kumAranRpatirna syAtpraNamyaH satAm / / 1 / / jagaccetazcamatkAripaJcANuvratadhArakaH / paramArhatabhUmIzazciraM jItAt kumArarAT // 1 // vrate digyAtrAviratirUpe - carAcarANAM jIvAnAM vimardananivartanAt / taptAyogolakalpasya, sadvrataM gRhiNo'pyadaH // 1 // vivekAdbhutapuruSeNa sarvadA'pi jIvadayAnimittaM diggamananivRttividheyA, vizeSatazca varSAsu / yataH - "dayArthaM sarvajIvAnAM, varSAsvekatra saMvaset" ***** / / 171 / /
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ zra purA zrInemijinopadezAt zrIkRSNanRpo dvArakAyA bahinirgamaniyamaM kRtavAn / ityAdi zrIgurUpadezaM saphalatAM nayan kumArapAla zrIcaulukyo'pi mayA varSAmAsacatuSTaye zrIpattanapurapratolImyaH parato na gantavyamiti niyamaM jagrAha / tathA--darzanaM sarva- prabandhaH caityAnAM, gurorapi ca vandanam / muktvA pure'pi na prAyo, bhramiSyAmi ghanAgame / / 1 / / vAcA yudhiSThiraH zrImAn , nij|172|| maGgIkRtaM vratam / na tattatyAja caulukyasiMhaH kArye mahatyapi / / 2 / / sa tasya niyamaH sarvatra tAdRg pprthe| ___ atha taM tathA'bhigrahaM gUrjarasamRddhi ca carebhyo jJAtvA gUrjaradezabhaJjanAya garjanezaH zakAnekAnIkadurddharaH prayANamakarot / tadaEs vasare garjanyAgatacaraivijJaptam-zrIcaulukya ! tavAbhigrahaM zrutvA garjanaprabhurdezAdibhaGga cikIrSurAgacchannastIti caravijJapti zrutvA / cintAkrAnto'mAtyasahito vasatimabhyetya gurumabravIt--carairadya prabho ! proktaM, turaSkAdhipatiH svayam / prasthAya garjanAdatrAgacchannasti mahAbalI / / 1 / / sahiSNurapi taM bhaktumasahiSNurivAsmyaham / varSArAtre gRhAnnaiva, bahiryAmItyabhigrahAt // 2 / / yadyahaM saMmukhaM na yAmi tadA dezabhaGge lokapIDA, gamane ca niyamollaGghanam / guruH--zrIcaulukya ! tvadArAdhi tadharma eva sahAyI tava, cintA sarvathA'pi na kAryA / / ityA zvAsya nRpaM sUriH padmAsanamadhizritaH / paramaM daivataM Pad dantAtuM pracakrame / / 3 / / atikrAnte muhUrte'tha, samAyAntaM nabho'dhvanAM / palyaGkamekamadrAkSIdivyakSaumAstRtaM nRpaH // 4 // ambare'sau nirAlambo, vidyAdharavimAnavat / kathametIti vismeraH, sa taM muhuravekSata / / 5 / / gaganAttAvaduttIrya, // 172 / / sa palyaGkaH kSaNAdapi / garoH puraH sthirastasthau, suptakapuruSAzritaH // 6 // palyaGkaH ko'yamatrAyaM, kaH pumAniti veha kim ? / iti praznaparaM bhUpaM, babhASe gurupuGgavaH / / 7 / / tavoparyApatanyo'sti, zakAdhIzo mahAbalI / palyaGkazayitaH so'yaM, EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ mayA nIto'tra sainyataH // 8 // zrutvA tatsaMbhramAdabhUbhRdyAvattanmukhamIkSate / tAvatsuptotthitaH so'pi, zakAdhIzo vim173|| STavAn // 9 // kva tatsthAnaM ? kva tatsainyaM ? kathamihAgamaH ? ko'yaM siMhAsanastho dhyAnI munIndraH ? ko'yaM caitadane samA sIno lIlA'vahelitendro rAjendraH ? ityAdi cintayana kiM ghyAyasi zakeza ! dizaH pazyan ? iti sUrirAha-ekAtapatra* maizvaryaM, svasya dharmasya ca kSitau / kurvato yasya sAhAyyaM, kurvanti tridazA api / / 10 / / gRhamadhyAJcamUmadhyAdapi yo ripu bhUpatIn / svazaktyA dAsavadvaddhvA, samAnAyayati kSaNAt / / 11 / / so'yaM zrIcaulukyasiMho'pararAjakuJjarojAsI tvAmAyA ntamatropari jJAtvA baddhvA''nItavAn / sAmprataM tribhuvanazaraNyaM svahitehayA devairapyanullaGghanIyazakti zaraNAgatavajrapaJjaraM zaraNIkuru / tato'jutabhayodvegacintAlajjAdivyabhicAricAruceSTito'vyabhicAribhaktiyuktaH saha darpaNa palyata tyaktvA garjanezaH / sUrIndraM praNamya zrIkumArabhUmIndraM namazcakre Uce ca hastAvAyojya-rAjan ! mayA tavedRg devatAsAhAyyaM nAjJAyi, ataH paraM mayA yAvajIvaM tvayA saha sandhireva cakre / kumArabhUpaH-he zakAdhIza! macchauNDIryaM dviSantapaM zRNvan kimihAgacchanabhUstvam ? / zakendraH prAha-zrIkumArapAladeva ! samprati tvaM vratasthairyanirjitadhruvaH purAbahirneSyasi iti chalena balino dezabhaGgaM cikIrSurAgacchannabhUvaM, paramIdRggurau jAgrati tvaM kathaM chalyase ? / / pUrvaM zruto'pi te vIra!, vikramo vizruto'ES bhavat / vismariSyatyasau jAtu, na sampratitamaH punaH / / 12 / / tubhyaM svastyastu, mAM svAzrayaM prati preSaya matsainyA mAM vinA ''kulA bhaviSyantIti / rAjarSiH prAha--yadi svapure SaNmAsImamAriM kArayestahi muktistava / mamedamevAjJAkaraNaM vAJchitaM ||173 / / ca, yadbalena chalenApi ca prANitrANakArApaNam / puNya tava bhAvi / / ito me nAnyathA muktiriti dhyAtvA zakaprabhuH /
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / 174 // XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX caulukyavacanaM mene, baliSThe kA vicAraNA ? // 13 / / tataH svasaudhaM taM nItvA, satkRtya ca shsrdhaa| atiSThipattryahaM bhUpo, lokajJApanakAmyayA // 14 / / jIvarakSAkRte zikSA, dattvAptAMstatsamaM nijAn / Adizya ca zakendraM taM, svasthAnaM prApayanRpaH // 15 // garjane SaNmAsAM jIvarakSAM kArayitvA nRpAptAH zakendravisRSTA bhUrihayAdya prAbhRtaM gRhItvA pattanamAgatya zrIcaulukyamAnandayAmAsuH / / AgacchantaM zakAdhIza, dezabhaGgavidhitsayA / jJAtvA sAbhigraho rAjA, naiti varSAsu saMmukhaH // 16 // rAjJo dharma sthirIkartuM, baddhvAdA ninye'tra sUriNA / SaNmAsI jIvarakSAyAH, paNe muktaH kRpAlunA / / 17 / / satkRtyAnekadhA zAkiprabhuM jIvadayAkRte / muJcatastaM ripuM prauDhamaho ! rAjJo vivekitA / / 18 / / IdRg jagadguruH zaktibhuktimuktipradAyakaH / IdRg dRDhavrato rAjA, zrAddhaH kAle kalau kutaH / / 19 // evaM narendraiH sakalairmunIndrarapi stuteradhvani nIyamAnaH / SaSThaM vrataM kaSTazate'pi zuddhamapAlayadbhUmipatiH kumAraH / / 20 // - atha bhogopabhogaparimANavatebhojanataH karmatazca dvividhe / tatra bhojanato madyamAMsamadhumrakSaNAdidvAviMzatyabhakSyadvAtriMzadanantakAyAdiniyamo mahati kaSTe rogAdAvapyanAkAraH / devapUjAvasare devAgrato'DhaukitaphalapuSpapatravastvAhArAdivarjanam / sacittamekaM nAgavallIpatrarUpam / divA'STa bITakAni / rAtrau caturvidhAhArapratyAkhyAnam / varSAsu ghRtakavikRtiH / zADvalasarvazAkaniyamaH / ekabhaktapratyAkhyAna ca sarvadA tapaHpAraNottarapAraNe vinaa| divA brahmacArI / sarvaparvAbrahmasacittavikRtivarjakaH / sarvaprakAra - gopabhogeSu nispRho'pi rAjadharmAdipAravazyAdeva parimitameva niSpApaM bhogopabhogAdibhuk / zrIcau lukyarAjarSiH kadAcid / / 174 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 175 // ghRtapUrabhojanauM kurvANaH kiJcidvicintya kRtAhAraparihAraH pavitrIbhUya zAlAyAM gurUnnatvA papraccha, yadasmAkaM ghRtapUrAharo yujyate na vA? iti / prabhubhirabhidadhe-vaNigabrAhmaNayoryujyate, kRtAbhakSyaniyamasya tu kSatriyasya na, tena pizitAhArasyAnusmaraNaM bhavati / itthameva mamApi, ityuktvA kathaM prabhubhirjJAyateM ? gurubhiH-sarvajJAgamAdeva jJAnaM samyagityukte saJjAtazrIjinAgamabahumAnasthairyasamagrazrIsaGgasamakSaM ghRtapurA ataH paraM mayA nAhAryA iti niyamaM lAtvA pUrvabhakSitAbhakSyaprAyazcittaM pratipadya lokAnAM jJApanAya prAyazcittasya dvAtriMzaddantasaMkhyayakasmin bhiDabandhe dvAtriMzadrAjavihArAn kArayAmAsa / gurorAdezatasteSu, dvau sitau dvau zitidya tii| dvau raktau dvau ca nIlAGgo, SoDaza svarNarociSaH // 1 // caturviMzaticaityeSu, nAbheyapramukhAn jinAn / caturSu caturaH sImandharAdInuddhRteSvatha // 2 // rohiNIM samavasRti, svaguroH pAdukAdvayIM / azokadruca vistIrNa, sa vidhApya nyavIvizat // 3 // evaM ghRtapUrAdisarasAhAraniyamI karmataH paJcadazakarmAdAnebhyo'GgAravanazakaTAdirUpebhyaH samAgacchadAyapadaniSedhakastatpaTTakAn pATayAmAsa // evaM bhogopabhogeSu viraktaH paramArhataH / nispRhaH pApavitteSu, saptamavratamagrahIt / / 1 / / aSTamavrate'narthadaNDaviramaNecaturdhA'narthadaNDaH tadyathA-apadhyAna 1 pApopadeza 2 hiMsrapradAna 3 pramAdAcaraNAni 4, etAni cAcarato mudhA pApavRddhiriti na sevyAni vivekineti jJAtvA saptavyasananiSedhaM sarvatra kAritavAn / svayaM pramAdakrIDAhAsyopacAradehAtisaMskAravikathAkaraNAdivivarjanaparo jAgraddharmadhyAnAmRtAmbudhimagna evAjani zrIkumArabhUjAniH / / ||175 / /
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla | 176 / / saptavyasanavitrAsI, durdhyAnAviSayasthitiH / rAjarSaratyajatsarvAnarthadaNDamadaNDakRt // 1 // navamaM sAmAyikavrataM tAvadyayogaparivarjanaM niravadyayogAsevanam / tasmin vrate rAjJo dviH sAmAyikakaraNaM niyamena kRte ca sAmAyike maunameva zrIgurun vinA'nyaiH saha / pAzcAtya rAtrisAmAyike dvAdazaprakAza yogazAstravizativItarAgastavaguNanaM vinA nAparakAryakaraNam / sAmAyikaM pratilekhita vastrapramArjita dezaproJchanAdizuddhasAmAcArIpUrvakameva na yathA tathA / / ito rAgamahAmbhodhirito dveSadavAnalaH / yastayormadhyamaH panthAstatsAmyamiti gIyate / / 1 / / evaM sAmyasudhAsvAdasuhitAtmA mahIpatiH / sAmAyikaparo jajJe, saMlInakaraNasthitiH // 2 // digvatagRhItadigparimANasya pratidinaM parimANakaraNaM dezAvakAzikavratam -- tatra zrIparamArhatasya rAtrau svagRhAntare'vasthitiH na bahirgamanam / divA'pi prAyaH zrIjinAlayazAlAgamanaM vinA rAjapATaghAdibhramaNaniSedhaH / jantujAtadayollAsI, mitakSetrakRtasthitiH / saMlInAtmA kRpAnAtho, dazamavratamAdadhau // 1 // ekAdazavrate AhArazarIrasatkArabrahmacarya avyApArarUpacatuvidhapauSadhopavAsarUpe - etasmin pAlite ekAdazavratAni samyak pAlitAni bhavanti / sarvapApAzravanirodhaheturetadvrataM mahAphalaM ceti vibhAvya rAjJaH parvasu pauSadhagrahaNam / niyamena gRhIte ca pauSadhe kSapaNam / rAtrau zayananiyamaH / gurUNAM vizrAmaNA / apramArjanacaGkramaNoddhATamukhabhASaNAdiniSedhaH / prAyo rAtrI kAyotsargaH / tadazaktau darbhAsanasthaH prANAyAmapraNayI // netradvandve zravaNayugale nAsikA'gre lalATe, vaktre nAbhau zirasi hRdaye tAluni bhrUyugAnte / prabandhaH / / / 176 / /
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 177 / / dhyAnasthAnAnyamalamatibhiH kIrtitAnyatra dehe, teSvekasmin vigataviSayaM cittamAlambanIyam / / 1 / / iti dhyAnasthAnanivezanizcalacetA ekAsanastha eva tiSThati napatiyogIndraH / / dehopadhyAdinissaGgavRttiH pauSadhamagrahIt / sarvaparvasu rAjendraH, sadA niyamapUrvakam // 1 // . dvAdazame'tithisaMvibhAgavate / atithizcAritrI / yataHtithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA / atithi taM vijAnIyAt , zeSamabhyAgataM viduH / / 1 / / . tasya saMvibhAgo nyAyAgatakalpanIyAnapAnAdivastUnAM dezakAlazraddhAsatkArapUrvakaM dAnam / rAjJAM tu tadasaMbhavi, rAjapiNDasya yatInAM niSiddhatvAt / ityetat zrutvA zrIparamArhataH papraccha zrIgurUn-bhagavan ! mama dvAdazavataM kathaM bhAvi ? yaduta yatayaH saMsAratArakA madannapAnAdi na gahISyanti / kiJca sAhaNa kappaNijaM. janavi dinnaM kahi pi kiJci tahiM / dhIrA jahattakArI, susAvagA taM na bhaJjanti / / 1 / / tatkathamahaM suzrAvakaH ? evaM ca sati mayi kRpAmavadhArya madgRhe yatayo'nnAdi gRhNantu / gurubhirUce-zrIcaulukya ! na kalpate nupapiNDaH prathamacaramajinasAdhanAma 'rAyapiMDe kimicchie' ityAgamaniSiddhatvAt / paraM narendra ! tava dezaviratA aviratasamyagdRSTayazca dharmopaSTambhena poSyAH / purA'pi prathamacakriNA prathamajinena niSiddha rAjapiNDe sAmikA eva sarvaprakAraiH poSitAH / yaduktamvatthannapANAsaNakhAimehiM, pupphehiM 5 hiM ya sapphalehiM / susAbayANaM karaNijameaM, kayaM tu jamhA bharahAhiveNaM / / 1 / / KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX / / 177 / /
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAlA 178 // tato dvAdazavrate tava sAdharmikavAtsalyamUcitama / tato rAjJA svAjJAvadhi zrAddhAnAM karo muktaH prativarSa dvAsaptatilakSadravyamitaH / truTitasArmikasya samAgatasya dInArasahasradAne zreSThI AbhaDo niyuktaH / zrIgurUNAM kathitaM yaduta sAdha- *prabandhaH / miko bhagno jJApyaH / ekadA varSalekhake vilokite ekA koTirAyAtA / yAvattAM dApayati tAvatA'bhaDenoktam-deva ! dvidhA kozaH, sthAvaro jaGgamazca, vayaM tu jaGgamakozasthAnIyA iti jalpanniSiddhaH, mama niyama evaM bahuvarSANyabhigrahaH / ekadA kazciccAraNa ekavarNAn paJcazataturagAn dRSTvA kaJcana papraccha kasyaite turagAH ? iti / tenoktam-zrIkumArapAlasya zAlAyAM mukhavastrikA yo'rpayati sArAM karoti tasyaite, dvAdazagrAmAzca rAjJA dattAH, iti zrutvA papATha ruDauM pArasanattha jai ehavauM ejaaisii| sahasii sevaDa sattha kumaranariMdaha bAhirauM // 1 // ekadAArohanti sukhAsanAnyapaTavoM nAgAn hayAMstajuSastAmbUlAdya pabhuJjate naTaviTAH khAdanti hastyAdayaH / / prAsAde caTakAdayo'pi nivasantyete na pAtraM stuteH, sa stutyo bhuvane prayacchati kRtI lokAya yaH kAmitam / / 1 / / tatrApyannadAnaM mahate phalAya / yataH-- annaM vai prANinAM prANAH, annamojaH sukhaiSadhe / tasmAdannasamaM dAnaM, na bhUtaM na bhaviSyati // 1 // dadasvAnnaM dadasvAnnaM, dadasvAnnaM narAdhipa ! / sadyaH prItikaraM loke, ki dattenApareNa te // 2, sagItAdbhutarUparamyaramagIkarpUrakastUrikA-zrIkhaNDAguruvAjivAraNamaNisvarNAdivastuvrajaH / // 178 // KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 179 / / yoge yasya sukhAkaroti virahe duHkhAkarotyaGginAM sadyaH prItikaraM tadannamanaghaM yatnena deyaM budhaiH // 3 // " yataH -- annadAturadhastIrthakaro'pi kurute karam / / tadami kRpayA dIyamAnaM na pAtrApAtravibhAgamapekSate / dharmopaSTambhabuddhyA tu pAtrAyaiva tattu tridhA / yadAha-uttamapattaM sAhU, majjhimapattaM tu sAvayA bhaNiyA / avirayasammaddiTThI, jahannayaM pattamakkhAyaM // 1 // mithyAdRSTisahasreSu, varameko hyaNuvratI / aNuvratisahasreSu varameko mahAvratI // 2 // mahAvratisahasreSu varameko hi tAttvikaH / tAttvikena samaM pAtraM na bhUtaM na bhaviSyati / / 3 / / iti zrIgurUpadezollAsitasA dhamakavAtsalyabahvAdaraH zrIkumArapAlaH satrAgAraM kArayAmAsivAn / yaduktamaha kArAvara rAyA, kaNakoTThAgAraghayagharoveyaM / sattAgAraM guruyaM vibhUsiyaM bhoyaNasahAe // 1 // tassAsanne rannA, kAraviyA viyaDatuMgavarasAlA / jiNadhammahatthisAlA, posahaMsAlA aivisAlA // 2 // tatra zrAddhAH sukhenAsate zerate ca / / tattha sirimAlakula nahanisinAho neminAgaaMgaruho / abhayakumAro seTThI, kao ya ahigArio rannA / / 3 / / itthaMtaraMmi siddhapANa siripAlasUeNa kaviNA uttam kSiptvA toyanidhistale maNigaNaM ratnotkaraM rohaNo, reNvAvRtya suvarNamAtmani dRDhaM baddha vA suvarNAcalaH / kSmAmadhye ca dhanaM nidhAya dhanado bibhyatparebhyaH sthitaH, kiM syAttaiH kRpaNaiH samo'yamakhilArthibhyaH svamarthaM dadat || 1 // *********** ************ / / 179 / /
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla prabandhaH / tA juttaM deva ! kayaM, tumae jaM ittha dhammaThANaMmi / abhayakumAro siTTI, eso savvesaro vihio // 4 // tatra cAnayA rItyA sArmikabhaktiH-- // 18 // ghayakUramuggamaMDagavaMjaNavaDayAikayacamakkAraM / sakkArapuvvayaM sAvayANa so bhoyaNaM dei / / 5 / / vatthAI pasatthAI, kuDaMbanitthAraNathamatthaM tu / evaM sattAyAraM, kayaM narideNa jiNadhamme / / 6 / / pAraNakadine zrItribhuvanapAlavihAre snAtrAvasaramilitasAdharmikAH sArdhaM bhuJjate / bhojanAvasare sadA'pi ca dInaduHsthitAnAthakSudhArtAdInAM dayAdAnapravartanAya paTahavAdanenAnapradAnapUrva sarvarAjadvAreSu udghATeSvanivAritapravezanirgameSu satsu bhuktiH / yadAgamaH neva dAraM pihAvei, bhaJjamANo susaavo| aNakaMpA jiNidehiM, saDrANaM na nivAriyA // 1 // hal itthaM vrate dvAdazame vitanvan , samagrasArmikabhaktimuccaiH / sa saMpratIn zrIbharatAdibhUpAn , saMsmArayAmAsa kumArabhUpaH / / 1 / / | dharma dvAdazadhA svayaM suvidhinA zuddha samArAdhayan , dAnAdya raparAnapi sthiratarAn kurvan svadharme janAn / nirjityorjitaduSkaliM khalu jinadhyAnakatAno'karot , zrIcaulukyanarezvaraH kRtayugaizvaryaM sadojAgaram / / 2 / / Hd athAnyadA vratAnyevaM, manaHzuddhayA prapAlayan / gurUn svarUpaM papraccha, saptakSetryA nRpuGgavaH / / 1 / / gururAha-jainaprA sAdabimbAni, zrImAn jainAgamastathA / saGghazcaturvidhazceti, saptakSetrI jinA jaguH // 2 // eteSu svadhanaM nyAyopAttaM bhaktyA sadA vapan / anyatrApi yathocityAna, mahAzrAvaka ucyate // 3 // tatra jinacaityAni kAryamANAni janayanti KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXNIK // 180 //
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 181 // kArayituH samyaktvazuddhim / teSAM tathAvidhAnAM darzane ca labhante bodhimaneke bhavyajIvA dharmasthairya ca / jinadharmonnatiH / mithyAhagajanavismayaH / nyAyavizuddhadhanamAtsaryAhakRtimahattvAkAGkSAdimalarahitamano'bhisandhividhinA kAritAni jinacaityAni puNyAnubandhipuNyahetutayA pretyatIrthakudAdipadasaMpade ca jAyante / yaduktam ramyaM yena jinAlayaM nijabhujopAttena kArApita, mokSArtha svadhanena zuddhamanasA puMsA sadAcAriNA / ___ vedya tena narAmarendramahitaM tIrthezvarANAM padaM, prAptaM janmaphalaM kRtaM jinamataM gotraM samudyotitam / / 1 / / kArayanti jinendrANAM, taNAvAsAnapIha ye / maNiratnavimAnAni, te labhante'tra viSTape / / 1 / / mANikyahemaratnAdya:, prAsAdAn kArayanti ye / teSAM puNyaika mUrtInAM, ko veda phalamuttamam / / 2 / / kASThAdInAM jinAvAse, yAvantaH paramANavaH / tAvanti varSalakSANi, tatkartA svargabhAga bhaveta / / 3 // yAvattiSThati jainendramandiraM dharaNItale / dharmasthitiH kRtA tAvajanasaudhavidhAyinA // 4 // jinabhavananirmApaNavidhirevam-zalyAdirahitabhUmau svayaMsiddhasyopalakASThAdidalasya grahaNena sUtrakArAdibhRtakAnati* saMdhAnena bhRtyAnAmadhika mUlyavitaraNena SaDjIvanikAyarakSAyatanApUrvaM jinabhavanavidhApanam / vizeSataH sati vibhave bhara tAdivadvantazilAdibhirbaddhacAmIkarakuTTimasya maNimayastambhasopAnasya ratnamayatoraNazatAlaGkRtasya vizAlazAlAbalAnakasya zAlibhaJjikAbhaGgibhUSitastambhAdipradezasya dahyamAnakarpUrakastUrikA'guruprabhRtidhUpasamucchaladhUmapaTalajAtajaladazaGkAnRtyatkalakaNThakulakolAhalasya caturvidhAtodyanAndIninAdanAditarodasIkasya devAGgaprabhRtivicitravatrollocakhacitamuktAvacUlA EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 18 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ - laGkRtasya vicitracitrIyitasakalalokasya cAmaradhvajacchatrAdyalaGkAravibhUSitasya mUrddhAropitavijayavaijayantInibaddhakiGkimArapAlANIraNatkAramukharitadigantasya kautukAkSiptasurAsurakinnarInivahAhamahamikAprArabdhasaGgItasya gandharvagItadhvanitiraskRtatumba-prabandhaH / rumahimno nirantaratAlArasahallIsakapramukhaprabandhanAnAbhinayanavyagra kulaanggnaacmtkaaritbhvyloksyaabhiniiymaannaattkko|182|| TirasAkSiptarasikajanasya jinabhavanasyottuGgagirizRGgeSu jinAnAM janmadIkSAjJAnanirvANasthAneSu sampratirAjavacca pratipuraM prati grAmaM pade pade vidhApanam / atha pracurataravibhavaviniyogAyoge svavittAnusAreNApi jinabhavanaM kArayitavyameva / yataH paDhama ciya jiNabhavaNaM, niyadavvanioyaNeNa kAyavvaM / jamhA taM mUlAo, suhakiriyAo pavattaMti / / 1 / / jiNabimbapaiTThAo, susAhujiNadhammadesaNAo ya / kallANagAiaTThAhiyAo niccaM ca pUyAo / / 2 / / eyaM saMsArodahimajjhanibuDDANa tAraNataMraDaM / jaM dasaNassa suddhI, eeNa viNA na saMbhavai / / 3 / / tesi annesi ciya, jIvANaM viramaNaM ca pAvAo / pANavahAIyAo, saMjAyai tattha parisuddha / / 4 / / asati tu vibhave tRNakuTayAdirUpasyApi / yadAha-- yastRNamayImapi kuTI, kuryAddadyAttathaikapuSpamapi / bhaktyA paramagurubhyaH, puNyonmAnaM kutastasya // 1 // kiM punarupacitadRDhaghanazilAsamuddhAtaghaTitajinabhavanam / ye kArayanti zubhamativimAninaste mahAdhanyAH // 2 // kiM bahunA--taM nANaM taM ca vinnANaM, taM kalAsu a kosalaM / sA buddhI porisaM taM ca, devakajjeNa jaM vae // 1 // . rAjAdestu vidhApayataH pracuratarabhANDAgAragrAmanagaramaNDalagokulAdipradAnaM jinabhavane / tathA jIrNazIrNAnAM caityAnAM / HEI
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 183 // samAracanaM naSTabhraSTAnAM samuddharaNaM ca navInajinabhavananirmANAdapi jIrNoddharaNaM mahate puNyAya / yataH-- navInajinagehasya, vidhAne yatphalaM bhavet / tasmAdaSTaguNaM puNyaM, jIrNoddhAreNa jAyate // 1 // jIrNoddhAraH kRto yena, vibhavena sucAruNA / jinAjJA pAlitA tena, klezAkUpArapAradA / / 2 // yataH-- rAyA amaca siTTI, koDubIevi desaNaM kAuM / jinne puvAyayaNe, jiNakappI vAvi kAravai / / 1 / / jiNabhavaNAI je uddharanti bhattIe saDiyapaDiyAiM / te uddharaMti appaM, bhImAo bhavasamuddAo / / 2 / / appA uddhario cciya, uddhario taya teNa niyvNso| anne ya bhavvasattA, aNumoyaMtA ya jiNabhavaNaM // 3 // iha logaMmi sukittI, supUrisamaggo ya desio hoi / annesi bhavvANaM, jiNabhavaNaM uddharateNa / / 4 / / __ kappaduma vva ciMtAmaNi vva cakki vva vAsudeva vva / pUijjaMti jaNeNaM, jinnuddhArassa kattAro // 5 // tathA jinabimbasya tAvadviziSTalakSaNalakSitasya prasAdanIyasya vajendranIlAJjanacandrakAntasUryakAntariSTAGkakatanavidrumasuvarNarUpyacandanopalamRdAdibhiH sAradravyavighApanam / yadAha-- sanmattikAmalazilAtalarUpyadAru-sauvarNaratnamaNicandanacAruvimbam / kurvanti jainamiha ye svadhanAnurUpaM; te prApnuvanti nRsureSu mahAsukhAni / / 1 // | yaH kArayettIrthakRtaH pratiSThA, prApsyatyaso tIrthakRtaH pratiSThAm / yadupyate yadvidhameva bIjamavApyate tattadavasthameva // 2 // jo kAravei paDima, jiNANa jiarAgadosamohANaM / so pAvai annabhave, bhavamahaNaM dhammavararayaNaM // 3 // tathA-- / / 183 / / * 40.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / 184 // pAsAIyA paDimA, lakkhaNajuttA samattalaMkaraNA / jaha palhAei maNaM, taha nijaramo viyANAhi // 1 // tathA-- bimbAni zrIjinendrANAM maNiratnazca hemabhiH / rUpyaiH kASThadRSadbhirvA mRdA vA citrakarmaNA // 1 // *prabandhaH / ekAguSThAdisatsaptazatAGguSThamitAni yaH / kArayatyatra bhAvena, sarvapApaiH pramucyate / / 2 / / mero rugiri nyaH, kalpadroM paro drumaH / na dharmo jinabimbAnA, nirmANAdaparo guruH // 3 // dhanAdivyayazaktau paJcazatadhanuHpramANAH pratimAH kAryante / sarvathA'pi dhanAdyaprAptAvekAGgulamapi bimbaM kAritaM muktisukhAyApi // yataH-- aguSThamAnamapi yaH prakaroti bimba, vIrAvasAnavRSabhAdijinezvarANAm / svarge pradhAnavipuddhisukhAni bhuktvA, pazcAdanuttarapadaM samupaiti dhIraH // 1 // ___tathA niSpannasya zrIjinabimbasya zAstroktavidhinA niz2avibhavAnumAnena mahotsavaiH zuddhabrahmacAricAritrigurupA - pratiSThApanam , paJcASTasarvopacArapUjAprakArairabhyarcanam, nityaM yAtrAvidhAnam , yathAprastAvaM viziSTAbharaNabhUSaNam , damayantyAdivadvicitrapaJcavarNavastraiH paridhApanam / yadAha-- * gandharmAlyaviniryadvahulaparimalarakSatedhUpadIpa-naivedya : prAjyabhedaizcarubhirupahitaiH pAkapUtaiH phalazca / ___ ambhaHsaMpUrNapAtrariti hi jinapaterarcanAmaSTabhedAM, kurvANA vezmabhAjaH paramapadasukhastomamArAllabhante / / 1 / / (sragdharA) tathA- vastrairvastravibhUtayaH zucitarAlaGkArato'laGkRtiH, puSpaiH pUjyapadaM sugandhitanutA gandhaijine pUjite / // 184 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 185 // dIpaJjanamanAvRtaM nirupamAbhogaddhiratnAdibhiH, santyetAni kimadbhutaM zivapadaprAptistato dehinAm // 1 // na tu jinabimbAnAM pUjAdikaraNena kazcidupayogaH, na hi pUjAdibhistAni tRpyanti tuSyanti vA, na caa'tRptaa'tussttaabhyo| devatAbhyaH phalaprAptiH, naivam , cintAmaNyAdibhyo'tRptAtuSTebhyo'pi phalaprAptyavirodhAt / yaduktam aprasannAtkathaM prApyaM, phalametadasaGgatam / cintAmaNyAdayaH kiM na, phalantyapi vicetanAH ? / / 1 / / uvagArA'bhAvaMmivi, pujANaM pUyagassa uvagAro / matAisaraNajalaNAdisevaNe jaha tahehaMpi / / 2 / / eSa svakAritAnAM bimbAnAM tAvatpUjAdividhiruktaH / anyakAritAnAmapyakAritAnAM ca zAzvatapratimAnAM yathArha pUjanavandanAdividhiranuSTheyaH / trividhA hi jinapratimAH bhaktikAritAH svayaM pareNa vA caityeSu yAH kAritAH / idAnImapi manuSyAdibhividhApyante / maGgalyakAritAyA gRheSu gRhadvArapaTTeSu maGgalAya kAryante / zAzvatyastu akAritA eva, adhastiryagU lokAvasthiteSu jinabhavaneSu pravartante iti / nahi lokatraye'pi tatsthAnamasti yanna pAramezvarIbhiH pratimAbhiHpavitritamiti / jinapratimAnAM ca vItarAgasvarUpAdhyAropeNa pUjAdividhirucita iti / _____ nanu niravadyajinadharmasamAcaraNacaturANAM jinabhavanabimbapUjAdikaraNamanucitaM pratibhAsate, Sar3ajIvanikAyavirAdhanAhetutvAttasya, bhUmIkhananadalavATakAnayanagartApUraNeSTikAcayanajalaplAvanavanaspatitrasakAyavirAdhanAmantareNa na hi tadbhavati, ucyate--yaH ArambhaparigrahaprasaktaH sa kuTambaparipAlananimittaM dhanopArjanaM karoti tasya dhanopArjanaM viphalaM mA bhUditi jinabhavanAdau dhanavyayaHzreyAneva / yataH // 185 / /
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH mArapAla / 186 / / AraMbhapasattANaM, virayAvirayANa esa khalu jutto| saMsArapayaNukaraNo, davvathae kUvadi-to / / 1 / / na ca dharmArthaM dhanopArjanaM yuktam / yataH-- dharmArthaM yasya vittehA, tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAcca paGkasya, dUrAdasparzanaM varam // 1 // iti / / na ca vApIkUpataDAgAdikhananavadazubhodarkametat , api tu saGghasamAgamadharmadezanAkaraNavratapratipattyAdihetutayA zubhodarkameva brahmendrAdivat / yadAha-- zikharopari yatrAmbA'valokanazirastu raGgamaNDapake / zambo balAnake syAtsiddhivinAyakaH pratihAraH / / 1 // ___ zrIbrahmendreNa raivatake pUrvAbhimukhaH prAsAdo'kArIti / SaTkAyavirAdhanA ca yatanAkAriNAmagAriNAM kRpAparavazatvena sUkSmAnapi jantUn rakSayatAmavirAdhanaiva / yadAhuH-- jA jayamANassa bhave, virAhaNA suttavihisamaggassa / sA hoi nijaraphalA, ajjhatthavisohijuttassa / / 1 / / yastu nijakuTumbArthamapi nArambhaM karoti pratimApratipannAdistasya mA bhUjinabimbavidhAnamapi / yadAha-- dehAinimittaMpi hu, je kAyavahaMmi iha payaTTanti / jinapUyA kAyavahaMmi tesimapavattaNaM moho // 1 // iti // tathA jinAgamo hi kuzAstrajanitasaMskAraviSasamucchedamahAmantrAyamANo dharmAdharmakRtyAkRtyagamyAgamyasArAsArAdivivecanahetuH saMtamase dIpa iva samudre dvIpamiva marau kalpataruriva saMsAre durApaH, jinAdayo'pyetatprAmANyAdeva nizcIyante / jinAgamabahumAninAM ca devagurudharmAdayo'pi bahumatA bhavanti / kevalajJAnAdapi jinAgama eva prAmANyenAti KXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 186 / / *
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 / / **** ricyate / yata- oho ovautto, suyanANI jai hu ginhai asuddha / taM kevalIvi bhuMjai, apamANasuyaM bhave iharA || 1 // ekamapi jinAgamavacanaM cilAtIputrAdibhavinAM bhavavinAzahetuH saMpannam / yadyapi mithyAdRgbhya Aturebhya iva pathyAnnaM na rocate jinavacanaM tathA'pi tRtIyaM netraM dvitIyo divAkaro nAnyatsvargApavargamArge prakAzanasamarthamiti samyagdRSTibhi - stadAdareNa zrotavyam / yataH samAsannakalyANabhAgina eva bhAvato bhAvayanti jinavacanam / itareSAM tu karNazUlakAratvenAmRtamapi viSAyate / duSSamAkAlavazAducchinnaprAyamiti matvA bhagavadbhirnAgArjunaskandilAcAryaprabhRtibhiH pustakeSu nyastam / tato jinAgamabahumAninA tatpustakeSu lekhanIyam / vastrAdibhirabhyarcanIyam / yadAha ye lekhayanti jinazAsanapustakAni vyAkhyAnayanti ca paThanti ca pAThayanti / zRNvanti rakSaNavidhau ca samAdriyante, te martyadevazivazarma narA labhante // 1 // na te narA durgatimApnuvanti, na mUkatAM naiva jaDasvabhAvam / naivAndhatAM buddhivihInatAM ca ye lekhayantyAgamapustakAni // 2 // lekhayanti narA dhanyAH, ye jinAgamapustakam / te sarvaM vAGmayaM jJAtvA, siddhi yAnti na saMzayaH / / 3 / / jinAgamapAThakAnAM bhaktipUrvakaM sammAnanaM ca / yataH- paThati pAThyate paThatAmasau, vasanabhojanapustakavastubhiH / pratidinaM kurute ya upagrahaM sa iha sarvavideva bhavennaraH // 1 // likhitAnAM ca pustakAnAM saMvignagItArthebhyo bahumAnapUrvakaM vyAkhyAnArthaM dAnam, vyAkhyAyamAnAnAM ca pratidinaM pUjA / / 187 / /
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla 188 / / pUrvakaM zravaNaM ceti jinAgamakSetre dhanapavanam / tathA yaH saMsAranirAsalAlasamati muktyarthamuttiSThate, yaM tIrthaM kathayanti pAvanatayA yenAsti nAnyaH samaH / yasmai tIrthapatirnamasyati satAM yasmAcchubhaM jAyate, sphUrtiryasya parA vasanti ca guNA yasmin sa saGgho'rcchatAm ||1| iti caturvidhazrIsaGgha sAdhusAdhvIzrAvakazrAvikArUpe sarvazaktyA svarNaratnAbharaNapaTTakUlAnnapAnAdipradAnaiH svadhanavapanamiti / tathA -- vratAdidharmaH sarvo'pi pAlitaH zuddhabhAvataH / svasyaiva bhavapAthodhestArakaH khalu kIrtitaH / / 1 / / saptakSetrIdhanAropasaMbhavastuvizeSataH / svAnyayormuktidaH zazvanmahAzrAddhatvadAyakaH // 2 // ityAdizrIgurUpadezAmRtarasojIvitaprabhAvanAdharma manorathasurabhUruhaH svalakSmIM kRtArthIcikIrSurmahAzrAvakapadamadhiroDhuM catyAdinirmApaNavidhau prAvartata zrIparamArhatabhUpaH / tatra pattane zrI tribhuvanapAlavihAraH paJcaviMzatihastoccaH sapAdazatAGgulamitazrInemipratimAlaGkRtaH svapitRzreyase dvAsaptatijinAlayasamanvitaH kAritaH / yaduktam- tatto iheva nayare, karAvio kumaravAladeveNa / guruo tihuNavihAro, gayaNataluttaM bhaNakkhaMbho / / 1 / / kaMcaNamayaAmalasArakalasakeUpahAhiM piMjario / jo bhannai saccaM ciya, jaNeNa merutti pAsAo / / 2 / / jammi mahappamANA, sabbuttamanIlarayaNanimmAyA / mUlapaDimA niveNaM, nivesiyA neminAhassa // 3 // kusumoha aciyA jA jaNANa kAuM pavittayaM pattA / gaMgAta raMgaraMgaMtacaMgimA sahai jauNa vva / / 4 / prabandhaH / / / 188 / /
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 // . vatANa jiNANaM, risahappamuhANa jattha cuviisaa| pittalamayapaDimAo, karAviyA devauliyAsU / / 5 // . evamaikaMtANaM, taha bhAvINaM jiNANa paDimAo / cauvIsA cauvIsA, nivesiyA devauliyAsuM // 6 // iyapayaDiyadhayajasaDaMbarAhiM bAbattarIiM. jo tuNgo| sappuriso vva kalAhiM, alaMkio devakuliyAhiM / / 7 // ___ tathA puronduradravyaM gRhItamabhUttatprAyazcittai unduravasahikA kAritA purA mArge devazriyA karambo dattastannAmnA karambaE vasahikA'pi / prAkkluptapalalAhArapApazuddhaye dvAtriMzatprAsAdAH / ekavedyAM SoDazasaMmukhAH SoDaza prAsAdAH, teSu caturviMza tijinacaturviharamANajinapratimAH, rohiNI 1, samavasaraNam 2, caityadruH 3, zrIgurusuvarNapAdukA 4 zva, evaM dvAtriMzat / / ___ anyadA jainadharmapratipatteH pUrvaM sarvato'pi dviyojanI yAvatkhadirabadaryAdrumavanagahanAdinA durgAo'jayamerudurge'rNorAjajayArthamekAdaza vArAH zrIkumAranRpastatra jagAma, paraM durgo gRhItuM na zeke / tato'tikhinnena rAjJA mantrivAgbhaTaH pRSTaH, asti ko'pi bhavatAM sapratyayo devaH ? yadupAsanAdinA ripurasI jIyate / tato mantriNA vijJaptam-iha zrIpattane pituH zrIudayanamantriNaH zreyase mayA kArita devakulikAyAM khattake zreSThichADAkAritaM zrIhemasUripratiSThitaM zrIajitanAthabimbaM jAgranmahimodayaM samastIti tadvimbapUjAbhogAdinA'vazyaM svAminA vairI jIyate eva / tato rAjJA taccamatkArA tatra gatvA tadajitabimbapUjopacArAdi vidhAya vijayayAtrAyai prasthitaH / tanmahimAnubhAvAttaM vairiNaM nigRhya jayazriyaM prApya pazcAdAgacchatA rAjJA mArge tAraNadurgo'tiramaNIyo durgAhyazca dRSTaH / tadanu mahotsavaH pattanamalaJcakre / jinadharmaprAptau caikadA zrIguruvandanAyAgatena rAjJA zrIguravaH zrIajitanAthastUtiM paThanto dRSTAH / tadA zrIajitabimbaprabhAvaH KXXXXXXXXXXXX XXXXXXXXXXXXXXX // 189 / /
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'mArapAla prabandha 190 // smRtipathamAyAtaH / hRSTena zrIgurubhyo vijJaptaM tatsvarUpam / gurubhirapi he zrIcaulukyabhUpa ! ayaM tAraNadurgo'nekamunisiddhiprApakatvena zrIzatruJjayatIrthapratikRtirUpa eveti vyAkhyAte zrIkumArabhUpena tatra koTisiddhapUtakoTizilAdimanorame zrItAraNadurge caturvizatihastoca ekottarazatAGgulazrIajitabimbAlaGkRtaH prAsAdaH kaaritH| yaduktam-- vihAra ucitaH zrImannakSayyasthAnabhAvataH / zatruJjayAparamUrtigirireSa vimRzyatAm // 1 // caturviMzatihastocapramANaM mandiraM nRpaH / bimba caikottarazatAGgulaM tasya nyadhApayat // 2 // __stambhatIrthe zrIhemAcAryadIkSAsthAne zrIAligAkhyA vasatiH zrIgurusnehena rAtnazrIvIrabimbasauvarNazrIgurupAdukAvirAjitA'kAri / athAnyadA zrIrAjarSiH prAtaH zrIguruvandanArthaM mArge gacchan vacaHpathAtigarAmaNIyAtizayavizeSitaM prAsAda zrIbAhaDadevena kAryamANaM dRSTvA kautukAttatra prAptaH / pUrvamAgatena zrIbAhaDamantriNA praNAmapUrvaM dattabAhuH sarvatra caityazobhAM pazyana vismayahatacitto yAvadAste tAvannepAladezanapaprAbhUtamekaviMzatyaGagalamitaM candrakAntamaNibimbaM zrIpAzvasya tatrAgAt / tadvimbaM candrabimbAbha, pazyato napatemahaH / amodiSAtAmucittaM, kumude iva locane / / 1 / / tAM mUrti svakare kRtvA, bhUpo vAgbhaTamabhyadhAt / dehi mahya midaM caityaM, yathaitAM sthApayAmyaham / / 2 // evaM rAjanamAlokya prArthanAparaM lokAH prAhuH-- kvApi jainendradharmasya, mahimA na hi maatyho| yadevaM yAcate bhUpo, mantriNaM vinayAnvitaH // 1 // tadanu hRSTo mantrI mahAprasAdo'yamiti savinayaM vijJapayan zrIkumAravihAroM'stvayamiti rAjAjJayA kAritavAn catu // 19 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ THE EXTEEKXI / 191 // viMzatijinAlayaM taM prAsAdamaSTApadopamam / yaMduktam kaNayAmalasArapahAhi piMjare jaMmi merusAricche / rehati keudaMDA, kaNayamayA kapparukkha vva / / 1 / / pAsassa mUlapaDimA, nimmaviyA jattha caMdakaMtimaI / jaNanayaNakUvalaullAsakAriNI caMdamutti vva / / 2 / / annAuvi bahuyAo, caamiiyrrupppittlmiio| loyassa kassa na kuNaMti vimhayaM jattha paDimAo // 3 // iti / / caityazukanAze chidre kRte pUrNendukarasaGgamAdamRtarasaH zravati sma / tena divyauSadhAyamAnena cAkSuSatApAdidoSAH zAmyanti sma / yaduktaM kavinA zrIpAlena-- stambhaiH kandaliteva kAJcanamayairutkRSTapaTTAMzukollocaiH pallaviteva taiH kusumitevoccalamuktAphalaiH / - sauvarNaiH phaliteva yatra kalazairAbhAti siktA satI, zrIpArzvasya zarIrakAntilaharI lakSeNa lakSmIlatA // 1 // eteSu sarvacaityeSu, mahAmahimapUrvakam / hemAcAryaH svahastena, pratiSThAM vidhivadvyadhAt / / 1 / / arthameSAM caityAnAmArAmAn puSpasaMkulAn / AdAyAnapi bhogAya, bhUrizo bhUpatirdadau // 2 // tato'smaddeyadaNDena, yuSmAbhirnijanIvRti / vihArA bahavaH kAryAH, zivazailAgrajA iva / / 3 / / iti pradhAnairAdezya, viSayeSu pareSvapi / sa tAn vidhApayAmAsa, nRpairAjJAvazaMvadaiH // 4 / / garjaro 1 lATa 2 saurASTra 3 bhambherI 4 kaccha 5 saindhavaH 6 / uccA 7 jAlandharaH 8 kAziH 9 sapAdalakSa 10 ityapi / / 5 / / antarvedi 11 maru 12 maidapATo 13 mAlavaka 14 stathA / AbhIrAkhyo 15 mahArASTraM 16 karNATaH 17 kuGkaNo 18'pi ca / / 6 / dezeSvaSTAdazasveSu, caulukyanapakAritAH / vihArA rejire mUrtAH, svakIrtiprakarA iva / / 19 1 //
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla / 192 / / / / 7 / / tribhirvizeSakam // zreyaH pallavayantu vo bhaNitayaH zrIhemasUriprabho ryAH zrutvA kSitivAsavena vihite narazeSajIvAvane / pakSacchedabhayaM vihAya kuharAdambhonidhenirgataiH sthAnasthAnavihAramUrtimiSataH zailairdharA'laGkRtA / / 1 / / itthaM caturdazazatapramitAn vihArAn, navyAn vicitrazubhabimbavirAjamAnAn / nirmApya SoDazasahasramitAMca jIrNoddhArAn nRpo nijaramA saphalIcakAra ||2|| atha jinAgamasamArAdhanatatpareNa rAjarSiNaika vizatijJanakAzAH kArApitAH / triSaSTizalAkApuruSacaritrANi zrotumicchatA ca zrIgurUnabhyarthyaM navInaM zalAkApuruSacaritraM SaTtriMzatsahasramitaM kArApya suvarNarUpyAdyakSarairlekhayitvA svAvAse nItvA rAtri jAgaraNaprAtaH paTTagajendrAdhirUDhadhRtAne kAtapatrakanakadaNDadvAsaptaticAmaro pavIjyamAnAdimahotsavaparamparApUrvakaM zAlAyAM nItvA dvAsaptatisAmantAdiyutena zrIgurubhirvyAkhyAyamAnaM sauvarNaratnapaTTadukUlAdipUjAvidhinA zrutam / ca evamekAdazAGgadvAdazopAGgAdisiddhAntapratirekA sauvarNAdyakSa rairlekhitA vAcyamAnA ca zrIgurupArzve zrutA zuddhavidhinA / yogazAstravItarAgastavadvAtriMzatprakAzAH sauvarNAkSarA hastapustikAyAM lekhitAH / pratyahaM maunenaikazo guNanam / sA pustikA devatAvasare pUjyate sma / svagurukartRkA granthA mayA niyamena lekhaniyA ityabhigrahaM jagrAha / saptazatalekhakA likhanti / ekadA prAtargurUn pratyekaM sarvasAdhUMzca vanditvA lekhakazAlAvilokanAya gataH / lekhakAH kAgadapatrANi likhanto dRSTAH / tato gurupArzva pRcchA / gurubhiruce zrI caulukyadeva ! samprati zrItADapatrANAM truTirasti jJAnakoze, ataH kAgadapattreSu granthale - prabandhaH / / / 192 / /
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 // khanamiti zrutvA lajjito bhuuptiH| aho ! gurUNAM navyagranthakaraNazaktiraskhalitA, mama tu tallekhane'pi na sAmarthya kiM mama zrAddhatvam ? iti dhyAtvA'bhyutthAya kSapaNapratyAkhyAnaM kArayatetyAha, adya kimarthamupavAsaH ? iti gurubhiH pRSTe / ataH paraM tadA bhoktavyaM yadA zrItADapatrANi pUritAni bhavanti lekhakAnAmityAha zrInRpatisiMhaH / tato dUre zrItADAH kathaM zIghramAyAnti ? iti gurusAmantAdibhiH sabahumAnaM vAryamANo'pi svayaM kRtopavAsaH / / aho ! jinAgame bhaktiraho ! guruSu gauravam / zrIkumAramahIbharturaho! nissImasAhasam / / 1 // ityAdi zrIsaGgrena stUyamAnaH svAvAsopavanamAgatya kharatADAn candanakapurAdibhirabhyarcya mantrasiddha ivaivamAha-svAtmanIva mate jaine, yadi me sAdaraM manaH / yUyaM vrajata sarvepi, zrItADadrumatAM tadA // 1 // kathayitveti gAGgeyamayaM aveyakaM nRpaH / kasyApyekasya tAlasya, skandhadeze nyavIvizat / / 2 // tasthau ca saudhamAgatya, dharmadhyAnaparo nRpaH / zrItADadrumatAM tAMzca, ninye zAsanadevatA / / 3 // prAtarArAmikA rAjJe niveditavantaH / rAjA'pi tAn paritoSikadAnena samAnandya patrANi pUgazaH samAnAyya gurvagre muktvA vanditAH zrIhemasUripAdAH / kimetaditi pRSTaH san , guruve rAT vyajijJapat / taM vRttAntaM camatkArakAraNaM sarvaparSadaH / / 1 / / hemAcAryastadAkarNya, karNayoramRtopamam / napeNa pAriSadyazca sahArAmaM tamAgamat / / 2 / / etadadRSTAzrutapUrviNo brAhmaNA devabodhyAdayo'nye'pi lokAzca kharatADeSu zrItADatAM dRSTvA vismayAzcaryamayA babhUvAMsaH / tadA ca hemAcAryo janamatamupazlokayitumidamAha astyevAtizayo mahAn bhuvanaviddharmasya dharmAntarA-dyacchaktyA'tra yuge'pi tADataravaH zrItAlatAmAgatAH / / / 193 / / zrIkhaNDasya na saurabhaM yadi bhavedanyadrutaH puSkalaM, tadyogena tadA kathaM surabhitAM durgandhayaH prApnuyuH / / 1 / / CEXXXXXXXXX XXXXX
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla prabandha phamARita (194 / / evaM tribhuvane jinadharmasAmrAjyaM vidhAya guravo dharmAvAsamalacakraH / rAjarSirapi ekopavAsAvajitazAsanadevatAklaptamahimAbhyudayavizeSaprathitapratApaprabhAvavaibhavaH svasaudhamAgatya samahotsavaM pAraNaM kRtavAn / tatastadudbhavai kavizAlaiH koma- laidalaiH / lilikhurlekhAgraNyo, granthAn prabhukRtAn sukham // 1 // tathA caturvidhazrIsaGgre'pi pratyahaM pUjAsammAnadAnAdividhau nissIma eva vibhavavyayaH / / evaM kSetreSu sarveSu, vapan lakSmImanekadhA / mahAzrAvakatAM lokottarAmApa nRpottamaH / / 2 / / athAnyadA___annadiNaMmi muNido, kumaravihAre kumArapAlassa / cauvihasaMghasameo, ciTThai dhamma payAsaMto / / 1 / / bahuvihadesehito, dhaNavaMto tattha Agao loo / paDheMsUyakraNayavibhUsaNehi kAUNa jiNapUyaM / / 2 / / kaNayakamalehiM guruNo, calaNajuyaM acciUNa paNamei / tatto kayaMjaliuDo, naravaiNo kuNai paNivAyaM / / 3 // to patthiveNa bhaNiyaM, kimatthamitthAgao imo loo / ekkaNa sAvaeNaM, bhaNiyamiNaM suNa mahArAya ! // 4 // pUrva vIrajinezvare'pi bhagavatyAkhyAti dharma svayaM, prajJAvatyabhaye'pi mantriNi na yAM kartuM kSamaH zreNikaH / aklezena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSAM vyadhAlabdhvA yasya vacaHsudhAM sa paramaH zrIhemacandro guruH / / 1 / / tatpAdAmbujapAMzubhiH prathayituM zuddhi parAmAtmanastadvakvenduvilokanena saphaloka nije locane / / tadvAkyAmRtapAnataH zravaNayorAdhAtumatyutsavaM, bhakttyutkarSakutUhalAkulamanA loko'yamatrAgataH // 2 // tA naranAha ! kayatthA, amhe amhANa jIviyaM sahalaM / jehiM namio mUNido, paJcakkho goyamo vva imo / / 5 / / jiNadhamme paDivattI, dUsamasamae asaMbhavA tujjJa / desaMtaraTriehi, souM diTThA ya - paJcakkhaM // 6 // saMpai baccissAmo, suraTTha // 194 //
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 195 / / desaMmi titthanamaNatthaM / annasamayaMmi hohI, maggesu kimerisaM sutthaM / / 7 / / ityAdi vaidezikazrAddhAnAM tAdRgguruvacanabhaktigarbhavacanAracanAcamatkRtaH pratyahaM mayA sauvarNakamalairgurupAdau pUjanI - yAvityabhigrahaM jagrAha / yAtrotsave'pi kRtamahotsAhaH katiciddinAnyatikramyAtha zrIjinazAsanaprabhAvanAvidhAnasAvadhAna bhagavan ! katidhA yAtrA ? iti prapaccha zrIgurUn / guruH prAha -- zrIcaulukyadeva ! yAtrAM tridhA prAhuH / yathA-aSTAhikAbhidhAmekAM rathayAtrAM tathAparAm / tRtIyAM tIrthayAtrAM cetyAhuryAtrAM tridhA budhAH / / 1 / / tatra ca tIrthayAtrA kriyamANA sarvaprakArapuNyaparipoSakAraNam / yataH - agraNIH zubhakRtyAnAM, tIrthayAtraiva nizcitam / dAnAdidharmaH sarvo'pi yatra sImAnamaznute / / 1 / / ArambhANAM nivRttirdraviNasaphalatA saGghavAtsalyamuccainairmalyaM darzanasya praNayijanahitaM jIrNacaityAdikRtyam / tIrthaunnatyaprabhAvo jinavacanakRtistIrthakRtkarmakatvaM, siddha e rAsannabhAvaH suranaravibhutA tIrthayAtrAphalAni // 2 // pUrveSAM dyotito mArgaH, svaputrANAM ca darzitaH / unnati zAsanaM nItaM, tIrthayAtrAM prakurvatA / / 3 / / yAtaH zrIbharataH samaM nijakulairaSTApadaM zreNiko, vaibhAraM girimuJjayantamacirAdAmo'pi nantuM jinAn / tatpanthA kriyate sa eSa vidhinA tIrtheSu yAtrAmimAM kurvANairnijavikrameNa puruSaiH kairapyazUnyo'dhunA // 4 // yAtrAyAmapi saGghazapadaM bhAgyairavApyate / tIrthakRnnAma karmApi, badhyate yena mAnavaH / / 5 / / aindrapadaM cakrapadaM zlAghyaM zlAghyataraM punaH / saGghAdhipapadaM tAbhyAM navInasukRtArjanAt / / 6 / / saMsAre'sumatA narAmarabhavAH prAptAH zriyo'nekazaH, kIrtisphUrtimadarjitaM ca zatazaH sAmrAjyamapyUrjitam / svArAjyaM bahudhA sudhAzanacayArAdhyaM / / 195 / /
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / / 196 / / samAsAditaM, lebhe puNyamayaM kadA'pi na punaH saGghAdhipatyaM punaH // 7 // arhatAmapi mAnyo'yaM, saGghaH pUjyo hi srvdaa| tasyAdhipo bhavedyastu, sa hi lokottarasthitiH // 8 // caturvidhena saGghana, sahitaH zubhavAsanaH / rathasthadevatAgrArajinabimbamahotsavaiH // 9 // yacchan paJcavidhaM dAnamuddharan dInasaMcayam / pure pure jinAgAre, kurvANo dhvajaropaNam // 10 // zatruJjaye raivate ca, vaibhaare'ssttaapdaacle| sammetazikhare devAnarcayan zubhadarzanaH // 11 // sakaleSvatha caikasmin , zatruJjayagirIzvare / indrotsavAdikaM kRtyaM, kurvan saGghapatirbhavet / / 12 // . he zrIcaulukyabhUpa! tIryate'nena, bhavAmbhodhiriti tIrtham , tacca dvidhA / tathAhi jaGgamaM sthAvaraM caiva, tIrthaM dvividhamucyate / jaGgamaM munayaH proktaM, sthAvaraM taniSevitam // 1 // tatra zrIjinagaNadharAdayaH zrIsaGghazcaturvidhazca jaGgamatIrthatvenArAdhanIyAH / sthAvaratIrthAni tvamUni zrIAdyAGganiyuktI proktAni / yathA- - jammAbhiseyanikkhamaNacavaNanANuppayA ya nivvANe / diyaloyabhavaNamaMdaranaMdIsarabhomanagaresu // 1 // aTThAvayamujite, gayaggapayae ya dhammacakke ya / pAsarahAvattanagaM, camaruppAyaM ca vaMdAmi / / 2 // paraM rAjan ! sakalatIrthAvatAraM mahAprabhAvanAdikAlInaM sarvatIrthayAtrAphaladaM ca zrIzatruJjayatIrtha samasti / zrIatimuktakevalinA nAradAne jaM lahai annatitthe, uggeNa taveNa baMbhacereNa / taM lahai payatteNaM, sittujagirimi nivasaMto // 1 // // 196 //
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 // kevalANappattI, nivvANaM jattha Asi sAhaNaM / puMDariyaM vaMdittA, savve te vaMdiyA titthA / / 2 / / aTThAvayasammee, pAvA caMpA ya ujilanage ya / vaMdittA punnaphalaM, sayaguNiyaM taMpi puMDarIe / / 3 / / pUyAkaraNe punnaM, egaguNaM sayaguNaM ca paDimAe / jiNabhavaNeNa sahassaM'NaMtaguNaM pAlaNe hoi / / 4 / / navi taM suvannabhUmI, bhUsaNadANeNa annatitthesu / jaM pAvai punaphalaM, pUyAnhavaNeNa sittuMje / / 5 / / jaM kiMcinAma titthaM, sagge pAyAli tiriyalogaMmi / taM savvameva diLU, puMDarie vaMdie saMte / / 6 / / vidyAprAmRte zrIzatruJjayasyaikaviMzatinAmAnyevamzatruJjayaH 1 puNDarIkaH 2, siddhikSetraM 3 mahAcalaH 4 / surazailo 5 vimalAdriH 6, puNyarAziH 7 zriyaH padam 8 // 1 / / parvatendraH 9 subhadra 10 zca, dRDhazakti 11 rakarmakaH 12 / muktigehaM 13 mahAtIrthaM 14, zAzvataH sarvakAmadaH 15 / / 2 / / puSpadanto 16 mahApadmaH 17, pRthvIpIThaM 18 prabhApadam 19 / pAtAlamUlaH 20 kailAzaH 21, kSitimaNDalamaNDanam / / 3 // zatamaSTottaraM nAmnAmityAdya ktamamuSya hi / mahAkalpe vijAnIyAt , sudharmokte'tizarmadam / / 4 / / azIti yojanAnyAdya, vistRto'yamare punaH / 'dvitIye saptati tAni, tRtIye SaSTimadirAT / / 1 / / turye paJcAzataM tAni, paJcame dvAdazA'pi ca / saptaratnI tathA SaSThe, prabhAvo'sya pUnarmahAn // 2 // hAniryathA'vasarpiNyAmutsarpiNyAM tathodayaH / mAnasyaitasya tIrthasya, mahimno na kadApi hi ||3||pnycaashtN yojanAni, mUle'sya daza copari / vistAra ucchayastvaSTI, yugAdIze tapatyabhUt / / 4 / / anyatIrtheSu yadyAtrAsahasraH puNyamApyate / tadekayAtrayA puNyaM, zatruJjayagirau bhavet // 5 // EXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX 4|197 /
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / sadravyaM satkule janma, siddhikSetraM samAdhayaH / saGghazcaturvidho loke, sakArAH paJca durlabhAH // 6 / / jinA anantA atrayuH, saddhAzcAtrava vAsava ! / anantA manayazcApi, tena tIrthamidaM mahata // 7 // ajJAnAdyatkRtaM pApaM, yauvane vArddha ke'pi vaa| tatsarvaM vilayaM yAti, siddhAdreH sparzanAdapi // 8 // anyatrApi kRtaM puNyaM, nRNAM bahuphalaM bhavet / atrAnantaguNaM tacca, * bhavetkSetrAnubhAvataH // 9 // nandIzvare tu yatpuNyaM, dviguNaM kuNDale nage / triguNaM rucake hastidanteSu ca caturguNam / / 10 / / etadviguNitaM jambUcaitye yAtrAM vitanvatAm / SoDhA tu dhAtakIkhaNDe, tacchAkhijinapUjanAt / / 11 / / puSkarodarabimbAnAM, dvAviMzadguNasaMmitam / merucUlAIdarcAyAH, puNyaM zataguNaM bhavet // 12 / / sahasraM tu sametAdrau, lakSasaMkhyAJjanAdritaH / dazalakSamitaM zrImadbhavate'STApade ca tat / / 13 // zatruJjaye koTiguNaM, svabhAvAtsparzato matam / manovacanakAyAnAM, zuddhayA'nantaguNaM nRNAm // 14 / / ekaikasmin pade datte, zatruJjayagiri prati / bhavakoTisahasrebhyaH, pAtakebhyaH pramucyate / / 15 / / RSihatyAdibhiH pApairbhavakoTikRtairapi / mucyate darzanAdasya, sparzanAttu kimucyate // 16 / / namaskArasamo mantraH, zatruayasamo giriH / gajendrapadajaM nIraM, nirdvandvaM bhuvanatraye // 17 // kRtvA pApasahasrANi, hatvA jantuzatAni ca / idaM tIrthaM samAsAdya, tiryaJco'pi divaMgatAH // 18 // spRSTavA zatraJjayaM tIrthaM, natvA raivatakAcalam / snAtvA gajapade kuNDe, punarjanma na vidyate / / 19 // yo dRSTo duritaM hanti, praNato durgatidvayam / saGghazArhantyapadakRt , sa jIyAdvimalAcalaH / / 20 // palyopamasahasraM tu, dhyAnAlakSamabhigrahAt / duSkarma kSIyate mArge, sAgaropamasaMmitam / / 21 // zatruJjaye jine dRSTe, durga- tidvitayaM kSipet / sAgarANAM sahasraM tu, pUjAsnAtravidhAnataH / / 22 // ekabhukto bhUmizAyI, brahmacArI vazendriyaH / // 198 / /
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1199 / / samyagdarzanasaMyuktaH, SaDAvazyakakArakaH // 23 // trikAlaM devapUjAyAM, raktaH satyaM priyaM vadan / kUTakriyAM kaSAyAMzca, varjayan zamazItalaH / / 24 / / etattIrthasya yo yAtrAM, karoti kRtipuGgavaH / trailokyagatatIrthAnAM, sa prApnoti na saMzayaH // 25 // ihAsyAmavasarpiNyAM prathamaM prathamasaGghapatinA zrIbharatacakriNA sarvaratnasuvarNamayastralokyavibhramanAmnA caturazItimaNDapAlaGkRtaH prAsAdaH kAritaH / zrIyugAdIzasya pratimAH suvarNaratnamayyaH krameNAsaMkhyAtA uddhArAH pratimAzcAtra jajJire / asaMkhyAtAH koTAkoTathazca siddhAH / zrIRSabhasantAne bharatezvararAjye Adityayazo mahAyazo'tibalAdyAstrikhaNDabhoktAraH zrIbharatavatsaGghapatIbhUya saMprAptakevalA bahutarekSvAkurAjakumAraparivRtAH zrIzatruJjaye siddhAH, paJcAzatkoTilakSasAgarANi yAvat sarvArthasiddhayantaritacaturdazalakSAdizreNibhirasaMkhyAtAbhiratra mukti gatAH / kiM bahunA--anyatra varSakoTayA yattapodAnadayAdibhiH / prANI bandhAti satkarma, muhartAdiha tadhruvam // 26 / / nAstyataH paramaM tIrtha, zrIcaulukya ! jagattraye / yasyaikavelaM nAmApi, zrutaM pApApahaM bhavet / / 27 / / ataH saGkapatIbhUya, rAjan ! yAtrA vidhIyate / zatruJjayAditIrtheSu, prabhAvakaziromaNe ! // 28 // rAjJA saGkapatiH kIdRgguNaH syAt ? ityukte zrIhemAcAryaH-bhakto mAtApitRNAM svajanaparajanAnandadAyI prazAntaH, zraddhAluH zuddhabuddhirgatamadakalahaH zIlavAn dAnavarSI / akSobhyaH siddhigAmI paraguNavibhavotkarSahRSTaH kRpAluH, saGghazvaryAdhikArI bhavati kila naro daivataM mUrtameva // 1 // mithyAtviSu na saMsargastadvAkyeSvapi nAdaraH / vidheyaH saGghapatinA, sadyAtrAphalamicchatA // 2 // sahodarebhyo'pyadhikAH, draSTavyA yAtrikA janAH / sarvatrAmAripaTaho, vAdyaH zAttyA dhanairapi // 3 // sAdhana sAdharmisahitAna , vastrAnanamanAdibhiH / pratyahaM pUjayatyeSa, / / 199 / /
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 / hArdabhaktisamanvitaH / / 4 / / mArapAla ityAdizrIprabhUpadezAmRtapaJcavitazrItIrthayAtrAmanorathaH zrIkumArapAlabhUpAlastadaiva zuddhalagnAdi nirNAyya sauvarNajinaprati prabandhaH / mAlaGkRtasuvarNaratnajaTitapaTTagajakumbhasthalasthApitadevAlayaH prasthAnamakarot sakalacaityASTAhnikotsavAmAripaTahavAdanakArAgAravizodhanasamagrazrIsaGghapUjAdimahAmahotsavaparamparApUrvakam / tadanu dvAsaptatisAmantadevAlayAH tatazcaturviMzatiprAsAdakArakazrIvAgbhaTAdimantriNAM tadanantaramaSTAdazazatavyavahAriNAM devAlayAH zvetAtapatrameghADambarasauvarNamauktikAdicchatracAmarazreNizobhitAH / evaM prasthAnamahotsave jAyamAne carairAgatya niveditam / deva ! DAhaladezAdhipaH karNadevaH prauDhabalAkulitabhUvalayastvAmabhiSeNayan dvivadinaratrAgamiSyati vira hecchayA / tadAkarNanamAtreNa, bhAle prasvedabindavaH / cintAmbhodherivodbhUtAH, bhUbhujaH projajRmbhire // 1 // vAgbhaTena samaM gatvA, tadaiva gurave rhH|krnnyoH krakacAbhaM tadvijJapyeti nRpo'vadat / / 2 // yadi prasthIyate / tIrthe pazcAdetya tadA ripuH maddezaM vilIDayati / atha tatsaMmukhIbhUya yuddha kriyate tadA dvayorapyativalatvena bhUyAnanehA P lagati / tAvantaM ca kAlaM paradezikalokaH kathaM tiSThati, iti cintAsamudre patito'smi / dhig mAmadhamAgraNyaM yadyAtrAmanoratho bhagnaH / / vaNijo'mI baraM saGghapatayaH syuH sukhena ye| na tvahaM saGkapatyAptibhAgyahInaH suparvavat / / 1 / / iti // 20 // zrutvA prabhubhirUce--mA viSIda narendra ! tvaM, surendreNeva yattvayA / zreyaskRtyaM samArambhi, bhajyate tanna jAtucit / / 1 // svAsthyaM dvAdazabhiryAmai vIti gurubhirbhazama / dhIrito'pi ki bhAvIti, cintAturaH sabhAsthitaH / / 2 / / carairAgatya vijJaptaH, XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 / / ******* 'deva ! zrIcaulukyabhUpa ! karNadevo divaM gataH / rAjA prAha-- katham ? carAH procuH -- pattanaM prAtarevAhaM, rotsye nijabalairiti / svAmin ! bhavadripuH karNo, nizi prAsthita satvaram / / 1 / / hastiskandhAdhirUDhasya, nidrAvidrANacetasaH / nizIthe gaccha mArge, kaNThasthasvarNazRGkhalam / / 2 / / lagnaM nyagrodhazAkhAgre kvacidAbaddhapAzavat / adhastAtprasthite nAge, tayollambita vigrahaH / / 3 / / jalarodhena sadyo'pi, ripurApa parAsutAm / tasyorddhadehikaM kRtyaM dRSTvA'tra samupAgatAH // 4 // hA hAkimasya saMjAtamiti zokAkulaH kSaNam / tadUce gurave bhUpastajjJAnAticamatkRtaH / / 5 / / caturbhiH kalApakam / / tato mahAmahotsavAn kRtvA yAtrAbherImadApayat / tatra zrIsa mukhyasaGghapatiH zrIkumArapAladevaH, dvAsaptatisAmantAH, vAgbhaTAdimantriNaH nRpamAnyo nAgazreSThita AbhaDaH, SaDbhASAcakravartI zrIdepAla:, tatputraH siddhapAlaH kavInAM dAtRRNAM ca dhurya:, bhANDAgArikaH kapardI, pralhAdanapuranivezako rANapralhAdaH, navanavatihemalakSasvAmI zreSThI chADAkaH, rAjadrauhitRkaH pratApamallaH, aSTAdazazatavyavahAriNaH, zrIhemAcAryAdisUrayaH anye'pi lokA grAmanagarasthAnanivAsinaH koTimitAH, SaT darzanAni, ekAdazalakSaturaGgamAH, ekAdazazatagajAH, aSTAdazalakSapadAtayaH aneke mArgaNagaNAH / evaM yAtrotsavAdvaite, jAyamAne narezvaraH / sadyAtrAyA vidhi maulaM, papraccha svacchabhAvataH // 1 // zrIjainadharmadhuryasya gururguruguNojjvalaH / yAtrAzuddhavidhi rAjJaH puraH provAca satyavAk // 2 // yathA samyaktvadhArI pathi pAdacArI, sacittavArI varazIlabhArI / bhUsvApakArI sukRtI sadaikAhArI vizuddhAM vidadhAti yAtrAm / / 1 / / * // 201 || guruditAH SaD vidadhatvizuddhA rIH sarvavairIradhurINavRttiH / yAtrArthamitthaM sthiratAstamerurnarezvaraH prAsthita tattvavettA ||2||
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / rAjAnamanupAnatpAdacAriNaM dRSTvA gururAha-nirupAnatpAdacArAttava klezo mahIpate ! / Adriyasva tadazvAdi, dhatsva mArapAlAza vopanahI padoH // 1 // tato vyajijJapat kSmApo, dausthye prAg paarvshytH| pAdAbhyAM na kiyabhrAntaM, paraM tadvayarthatAM gatam // 2 // ayaM tu tIrthahetutvAtpAdacAro'tisArthakaH / yenAnantabhavabhrAntirmama prabhraMzate'bhitaH / / 3 // evaM yuktyA guro|202|| bhaktvA, vAhanagrAhaNAgraham / abhigrahI ca rAjarSistathaiva prAsthitAdhvani // 4 // dRSTvA rAjaguruM rAjarAjaM ca pAdacAriNam / tayorbhaktikRte'nye'pi, padbhyAM celurmunIndravat / / 5 // bhUyiSThatvena saGgho'yaM, mA sma dUyiSTa vartmani / iti cakre prayANAni, paJcakrozAni so'nvaham // 6 // sthAne sthAne prabhAvanA / jine jine hemachatracAmarAdidAnam / pratiprAsAdaM svarNarUpyamuktAphalapravAlapaTTakUlAdidhvajAropAH / sarvatra sarveSAmanivAritabhojanAni / saMmukhAgatAnekanapavyavahArizrIsaGghaparidhApanAni / pratidinaM dvAsaptatisAmantAdizrIsaGghamelanapUrvakasnAtrotsavaH / pratigrAmanagarAdisArmikavAtsalyAni bhojanAcchAdanapracchannadraviNapradAnAdibhiH / pratidinaM bhojanAvasare sIdataH zrAvakalokAn bhojayitvA dayAdAnazreyorthaM bubhukSitajanabhojanadAnapaTahavAdanam / trikAlajinapUjAsAmAyikapratikramaNaparvapauSadhAdisarvakriyAkalApasatyApanam / yAcakajanavAJchitasiddhiH / evaM lokottarakaraNIyaparamparAbhiH pathi jagajanamanAMsi vismayazrIjainadharmAbhyudayarasamayAni vidadhAnaH sAvadhAnavRttirdhandhUkapure zrIhemasUrijanmasthAne purAkAPM ritasaptadazahastapramANajholikAvihAre kRtasnAtradhvajAropAdikRtyaH krameNa valabhIpurIparisare prApa / / sthApa IrSyAlurityadrI, PA vidyate tasya gocare / gurustadantare sthitvA, prAtarAvazyaka vyadhAt // 1 // dharmadhyAnaparaM tatra, vIkSya taM sUrizekharam / XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX ||202 / /
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 mahIzaH zreyasIbhaktistadgiridvayamRrddhani / / 2 // kArayitvA vihArau dvau, tAvivoccaiH samunnatau / zrImannAbheyavAmeyapratime samatiSThipat / / 3 // tataH prasthitaH zrIzatruJjayadRSTau samagrazrIsaGghasameto daNDavatpraNAmaM kRtvA paJcAGgapraNAmamakarot / / 203 // taddine tatra sthitvA kRtatIrthopavAsaH sArataramauktikapravAlasauvarNapuSpAdibhiH zrIzatruJjayaparvataM vardhApya parvatAgre'STamaGgalI kuGkumacandanAdibhiH kRtavAn / anekedhA naivedyaDhokanAni pUjotsavAn zrIgurUpadezazravaNarAtrijAgaraNAdividhIMzca cakre / rAjapatnIzrIbhUpalladevI rAjasutA lIlapramukhA dvAsaptatisAmantAnta:purIsahitAH suvarNasthAlasthApitamuktAphalAkSatAJjalibhiH parvataM vardhApayanti sma / evaM nikhilo'pi zrIsaGgaH prAtaH pAtradAnAtithipoSapUrvakapAraNotsavaH / tRtIyadine zrIzatruJjayatalahaTTikAM prAptaH zrIcaulukyabhUpaH / tatra zrIpAdaliptapure svayaM kArite zrIpArzvavihAre sauvarNakalazadaNDadhvajAropavidhisnAnAdikAryANi harSaprakarSAdakRta sukRtijanAvataMsaH / prAtaH zrIgurun dakSiNapArzve sthApayitvA dvAsaptatisAmanta zrIvAgbhaTazrImadAmbaDadevAdiparivRtaH zrImatkapadimantriNA samaya'mANapUjopahAraH zrIparamArhataH zrIzatruJjayaM giripatiRSS mArohan mArge prativRkSaM paTTakUlAdiparidhApana, pratisthAnaM sauvarNAdipuSSacandanAdipUjopacArAMzca samAracayan / zrImarudevAzRGgaM prApa / tatra jaganmAtaramAdiyoginIM zrImarudevAM zrIzAntijinaM kapardiyakSAdIMzca sarvopacArapUjAdibhibhyarcya | prathamapratolIpraveze mArgaNazreNI paJcavidhadAnaH prINayana zrIyugAdidevaprAsAdadvAraM sapAdasetikAmitamuktAphalairvardhApya pradakSiNAvasare mantrIzvaravAgbhaTakAritaprAsAdaramaNIyatAM lokottarAM vilokya prAha pArzvasthaM mantrirAjam / / mantrin ! mahIyasAM mAnyastvaM lokottarapauruSaH / yenedaM jagadAdhAramadhe tIrthamuttamam // 1 // tvayaiva ratnagarbheyaM, bhUtadhAtrI prakIya'te / // 203 // XXXXXX***
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla | 204 || atastvamagraNIrbhUtvA, yAtrAsAhAyyamAtanu / 2 / / itthaM prazaMsito rAjJA, mantrI namrazirAH puraH / rAjJo'bhavaddattahasto, vetrivanmArgadarzakaH / / 3 / / atha pradakSiNAvasare sarasA'pUrvastutikaraNArthamabhyathitAH zrIhemasUrayaH sakalajanaprasiddhAM 'jaya jantukappa' iti dhanapAlapaJcAzikAM peThuH / rAjAdayaH prAhuH - bhagavan ! bhavantaH kalikAlasarvajJAH parakRtastuti kathaM kathayanti ?, gurubhirUce -- rAjan ! zrIkumAradeva ! evaMvidhasadbhUta bhaktigarbhA stutirasmAbhiH kartuM na zakyate / etannirabhimAnazrIguruvAkyAmRtollAsitasvAntA nRpAdayastAmeva stuti bhaNanto rAjAdanItarutale prAptAH zrIgurubhiriti jJApitAH / yathA - yadadhaH samavAsASIddevo nAbhinarendrasUH / teneyaM vandanIyaiva tIrthAttIrthamivottamam / / 1 / / patre phale ca zAkhAyAM, pratyekaM devatAlayaH / tataH pramAdato'pyasyAH, nocchedya N hi dalAdikam // 2 // yasya pradakSiNAM kartuH, sazasya zirasyasau / kSIraM kSarati tasya syAdAyatiH sukhadAyinI / / 3 / suvarNarUpyamuktAbhiH pUjyate candanAdibhiH / tato'sau kSarati kSIraM, sarvavighnavinAzakRt / / 4 / / zAkinIbhUtavetAladuSTajvaraviSAdayaH / etatpUjAprabhAveNa prayAnti vilayaM kSaNAt / / 5 / / svayaM nipatitaM zuSkamapyetasya dalAdikam / gRhItaM vighnahRt sarvasukhadaM pUjyate yadi / / 6 / / yo gRhNato mithaH sakhyamimAM kRtvA'tha sAkSiNIm / vizvezvaryasukhaM tau tu prApya syAtAM pade pare / / 7 / / asyAH pazcimadigbhAge, rasakUpI durAsadA / asti yadrasayogena, jAtyasvarNaM bhavedayaH / / 8 / / kRtASTamatapA devapUjA praNatibhAvabhAk / asyAH prasAdAllabhate, rasaM tamapi kazcana / / 9 / / etacale yugAdIzapAdukA indrakAritAH / upAsitA jagajjIvaiH, svargamokSasukhapradAH ||10|| prabandhaH / 1120811
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 / / RSabhe puNDarIke ca, rAjAdanyAM ca ye narAH / pAdukAyAM zAntinAthe, sUrimantrAbhimantritaiH // 11 // aSTottarazatamitaiH, kumbhaiH zuddhAmbusaMbhRtaiH / gandhapuSpAdibhiH snAtraM kurvanti kRtamaGgalAH / / 12 / / jayazriyaM sarvakAmAnAnandaM doSanigraham / pretya ca pravarAn bhogAn, prApnuvantIha te sadA / / 13 / / ityAdigurUktAnusAreNa rAjAdanIpAdukA mauktikAdivarddhApanapUjanotsavapurassaraM pradakSiNAtrayaM dattvA garbhagRhaM prAptaH zrIrAjarSiH / prAptastribhuvanaizvarya iva paramAnandopaniSanniSaNNasvAnta iva nikhilanistuSaparaMma sukhAsvAdamedurita iva samagrakaraNavyApAramukta iva siddhisaudhAdhirUDhasiddha iva nimeSonmeSAlasastimitalocana ica zrIyugAdidevaM dRSTvA kSaNamekaM jinamukhakamalanyastadRSTirharSAzrupUradUritA khilatApavyApastiSThati sma / tato jagadIza ! tava pUjanaM mayA daridreNa kathaM kriyate ? matpUjAyogyo'pi deva ! na bhavasi ca iti stutivaca uccaran navalakSahemamUlyainistulyairnavabhirmahAratnairnavAGgeSu jinarAjaM pUjayAmAsa / parvopavAsaSTAhnikAmahavividhasnAtraikaviMzatisvarNarUpyAdidhvajapradAnamauktikAtapatracamarasauvarNamuktAphalapravAlanibhRtasthAlaDhaukana sarvaprakArani svAnAdidevopakaraNamocanAdiprakArairlokottaramahimAdvaitamatanottamAM zrIkumArabhUpAlaH / cirantanarendrakRta devadAyacirantanacchatracandrodaya nisvAnAdinaikadevapUjopakaraNAdidarzanaiH zrItirthasyAnAdikAlInatAM lokottara mahimonnati ca manyamAnazvetasyevamacintayat / dhAnyo'haM mAnuSaM janma, sulabdhaM saphalaM mama / yadAvApi jinendrANAM zAsanaM vizvapAvanam / / 1 / / yA babhUvurbatA sUryapazyAH kSoNIzavallabhAH praticaityaM bhramanti sma, tA apyarcanakAmyayA / / 2 / / rAiyo bhopaladevyAdyAH, lIlurnRpasutA'pi ca / udyApanAdyaH satkRtyaiH svazriyaM tIrthaMgAM vyadhuH / / 3 / / mahApU " %%%%%%%20%D8%D8% 0% 306 // 205 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla | 206 // **** XXXK jAvasare cAraNaH prAha ikka phullaha mATi dei ju narasurasiva suhai / ehI karai kusATi bapu bholimajiNavarataNI // 1 // navakRtvaH pAThe navalakSadAnam / mAlIddhaTTanasamaye militeSu zrInRpAdisaGghapatiSu mantrI vAgbhaTa indramAlAmUlye lakSacatuSkamuvAca / tatra ca rAjA'STau lakSAn, mantrI SoDazalakSI, rAjA dvAtrizallakSAn evaM sparddha yA mahAmUlye kriyamANe kazcitpracchannadAtA sapAdakoTIM cakAra / tatazcamatkRto nRpaH proce, dIyatAM mAlA, vilokyate mukhakamalaM puNyavataH, iti zrutvA maghumatI vAstavyamantrihAMsAdhArUsuto jagaDazrAddhaH sAmAnyamAtraveSAkAraH prakaTIbabhUva / taM dRSTvA mantriNaM prAha nRpo vismayAkulamanAH, mantrin ! dravyasusthaM kRtvA dIyatAM mAlA / jagaDo'pi rAjavAcAntaH kaSAyitaH sapAdakoTimUlyaM ratnaM dattvA''ha -- zrIparamArhatabhUpa ! idaM tIrthaM sarvasAdhAraNam, atra ca dravyasusthamantareNa na hi ko'pi vakti / tatastadvacasA camatkRto rAjAM taM zrAddha samAliGgaya tvaM mama saGghe mukhyaH saGghapatiriti samAnandya mAnaM dAvA mAlAmapitavAn / tenApi aSTaSaSTitIrthebhyo'pi tIrthabhUtA svamAtA paridhApitA / / lakSmIvantaH pare'pyevaM baddhaspardhAH zubhazriyaH / svayaMvaraNamAlAvanmAlAM jagRhurAdarAt / / 1 / / sarvasvenApi ko mAlAM, na gRhNIyAjinaukasi / iha loke'pi yatpuNyaiH, sphuredi'ndrapadaM nRNAm / / 2 / / evaM kRtA''rAtrikamaGgalodyatapradIpapUjAdyakhilopacAraH / jinaM namaskRtya sa kRtyavettA, prajAguruH prAJjalirityuvAca / 3 / / vyatIyudivasA deva ! ye tvatsevAM vinA kRtAH / te vyathante hRdantarmA, karacyutasuratnavat / / 4 / / sArvabhaumo'pi mA bhUvaM, tvaddarzanaparAGgukhaH / tvaddarzanaparaH syAM tu, tvaccaitye vihago'pyaham / / 2 / / tataH pazvazakrastavairde prabandhaH / // 206 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1207 // vAn banditvA praNidhAnadaNDakapAThAnte-- prAptastvaM bahubhiH zubhastrijagatazcUDAmaNidevatA, nirvANapratibhUrasAvapi guruH zrIhemacandraprabhuH / kizcAtaH paramasti vastu kimapi svAmin ! yadabhyarthaye, kintu tvadvacanAdaraH pratibhavaM stAdvarddha mAno mama / / 1 / / iti paThitvA gurUn vavande / gurubhirnRpasya pRSTI haste datte cAraNaHhema tumhArA karamarauM, jahiM aJcabbhuasiddhi / je caMpaI heThAmuhA, tAhaMUpaharI siddhi // 1 // navakRtvaH pAThena navalakSIdAnam / tadanu-- . taizcandre likhitaM svanAma vizadaM dhAtrI pavitrIkRtA, te vandyAH kRtino narAH sukRtino vaMzasya te bhUSaNam / / te jIvanti jayanti bhUrivibhavAste zreyasa mandiraM, sarvAGgarapi kurvate vidhiparA ye tIrthayAtrAmimAm // 1 // vapuH pavitrIkuru tIrthayAtrayA, cittaM pavitrakuru dhrmvaanychyaa| vittaM pavitrIkuru pAtradAnataH, kulaM pavitrIkuru saccaritraiH / / 2 / / - ityAdigurUpadezAmRtasuhitAtmA zrIrAjarSiH svarNamaNikSImahastituragAdidAnairyAcakajanavajAnujjIvya samagrazrIsaGghasametaH sarvataH zrIpuNDarIkAcalaM paTTakUlAdibhiH paridhApayan sarvatra caityaparipATI cakAra / tadavasare zrIhemasUribhiH saha vAmahastavilagnasaMcaraNe kapardakaviH prAha zrIcaulakya ! sa dakSiNastava karaH pUrvaM samAsUtrita-prANiprANavidhAtapAtakasakhaH zuddho jinendrArcanAt / vAmopyeSa tathaiva pAtakasakhaH zuddhi kathaM prApnuyA-tatspRzyeta karena cedyatipateH zrIhemacandraprabhoH // 1 // ||207 / /
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAla prabandhaH / 208 // XX kramAduttIrya pAdaliptapure prApa / tatra ca--rAjan ! zatruJjayagirau, raivatAdirayaM jinaiH / kathitaH paJcamaM zRGga, paJcama| jJAnadAyakam // 1 // kailAza uJjayantazca, raivataH svarNaparvataH / girinAranandabhadrAvasyAreSviti cAbhidhAH / / 2 / / mahA- tIrthamidaM bhUpa! sarvapApaharaM smRtam / zatruJjayagirerasya, vandane sadRzaM phalam // 3 // ityAdikalpoktAnusAreNa mahimopadezotsAhito napatirAtmAnaM kRtArthaM manyamAnaH zrIraivatezvaraM manasyAdhAya sukhaprayANaiH pathi ca vRkSAnapi sarvaprakArapUjopacAreNa sanmAnayan kramAdujayantatIrthaM prApa / / samArohati sUrIndre, narendreNa samaM tadA / sa cakampe girirlaGkApatyutpATitazailavat // 4 / / tatkampakAraNaM pRSTaH, sUrirAcaSTa taM prati / devAsmin vartate mArge, zilA chatrazilAhvayA / / 5 / / adhastAdgacchatoH puNyazAlinoryugapadvayoH / nipatiSyatyaso mUrdhni, zrutirityasti vRddhabhUH // 6 / / tata AvayoryugapadatrArohaNaM puNyavatorna yuktam ; kadAcidiyaM patet, ataH prathamaM zrIparamArhataH zrInemi praNamatu; pazcAdahamapi jinaM vandiSye, ityukte nRpativinayalopato yAtrAphalaM na syAditi vadan zrIgurUn pUrvaM prApayati sma, svayaM tu pazcAdArUDhaH zrIraivatam / / evaM kRtvA sa sUrIndro, gUrjarendro'pi saGghayuk / kramAtpraNematurnemIzvaraM pratyakSadaivatam // 1 // jinapUjanAGgarAgAdya bhUyobhiH snAtravistaraiH / saMcinvate sma puNyAni, rAjarSirapare'pi ca // 2 // tatra ca zrIneminaH pratimAM vajramayIM sarvAtizayazAlinIM dRSTvA keneyaM mUrtiH kadA ca kAritA ? iti pRSTA rAjJA zrIguravaH prAhurevam-ihaiva bharate'tItacaturvizatikAyAM tRtIyatIrthakRtsAgarasamaye ujjayinyAM naravAhananUpo'bhUt / tatrAnyadA zrIsAgarajinaH samavasRtaH / rAjA vandanAya gataH / dharmopadezazravaNAnantaraM sabhA bilokayitA kevalipariSaddaSTavA pRSTaM ca svAmipArzve-ahaM kadA kevalI bhAvI? // 208 / /
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 209 // XXXXXXX svAminoktam -- AgAmi caturviMzatikAyAM dvAviMzatitamajinasya nemervArake tvaM kevalI bhAvI iti samyag jJAtvA tasmin bhave zrIsAgarajinapArzve vrataM gRhItvA tapastaptvA mRtvA ca brahmaloke dazasAgarAyurindraH samutpannaH / tatra ca sthitena tenAdhanA pUrvabhavaM jJAtvA vajramayIM mRttikAmAnIya pUjArthaM zrInemibimbaM kRtam / svarge dazasAgarANi yAvat pUjitam / AyuSprAnte zrInemerutpattisthAne zrIraivatAMcale dIkSAjJAnanirvANakalyANikatrayasthAnaM vilokya svargAt zrInemipratimAM gRhItvA zrIvate vajreNotkIrya bhUmimadhye pUrvAbhimukhaH prAsAdaH kRtaH / tatra caityeM rUpyamaye garbhagRhatrayaM kRtvA ratnamaNisuvarNamayabimbatrayaM sthApitam / tadagre kAJcanavalAnakaM kRtvA vajramRttikAmayaM bimbaM sthApitam / yaduktam-- zikharopari yatrAmbAvalokanazirastu raGgamaNDapake / zambo balAnake'sau siddhivinAyakaH pratIhAraH // 1 // tataH sa indraH svargAccyutvA bahusaMsAraM bhrAntvA zrInemitIrthe pallimahApallideze kSitisArapure naravAhananRpajIvaH puNyasAra - nAmA nRpo'jani / anyadA tatra pure zrInemirAjagAma / rAjA vandituM yayau / tatra dezanAM zrutvA zrAvakIbabhUva / zrInemipArzve pUrvabhavavRttAntaM jJAtvA raivatake gatvA''tmakRtaM tadvimbaM saMpUjya natvA svapure gatvA sutaM rAjye nivezya zrInemipArzve vrataM jagrAha / tapasA kevalaM prApya mokSaM gataH / zrIneme raivatAcale kalyANikatrayaM jAtam / tatazcaityaM lepyamayaM ca bimbaM loke pUjya - mAnaM jAtam / zrIneminirvANAnnavottaranavazatavarSaiH kAzmIradezAdratnazrAvakaH kalpapramANena raivatagirau zrInemiyAtrAyai samAyAtaH / harSotkarSavazena jalapUrNaiH kalazaiH snAtraM kRtam / jalena bimbaM galitam / ratnazrAvakeNa tIrthavinAzaM dRSTvA mAsadvayamupavAsAH kRtAH / tato'mbikA''dezena kAJcanabalAnakodvajramayaM bimbaM samAnIya sthApitam / yataH - / / 209 |
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAlana prabandhaH // 210 // navavAsasaehiM navuttarehi rayaNeNa revayagirimi / saMThaviyaM maNibimbaM, kaMcaNabhavaNAu neUNaM // 1 // zrIbrahmendrakRteyaM, zrInemetiramaragaNapUjyA / viMzatisAgarakoTiH, sa jayati girinAragirirAjaH / / 2 / / zrIcaulukyabhUpa ! vAmanAvatAre hi vAmanena zrIraivate zrIneminAthAne balibandhanArthaM tapastepe iti laukikA api prAhaH / yathA bhavasya pazcime bhAge, vAmanena tapaH kRtam / tenaiva tapasA''kRSTaH, zivaH pratyakSatAM gataH / / 1 / / padmAsanasamAsInaH, zyAmamUrtidigambaraH / neminAthazivetyucca ma cakre'sya vAmanaH / / 2 / / kalikAle mahAghore, kalikalmaSanAzanaH / darzanAtsparzanAdeva, koTiyajJaphalapradaH / / 3 / / ujjayantagirI ramye, mAghe kRSNacaturdazI / tasyAM jAgaraNaM kRtvA, saJjAto nirmalo hariH / / 4 / / prabhAsoktametat / / evaM zrIraivatamahimAdvaitazravaNasahasraguNotsAhitaH sarvaprakArotsavairAtmAnaM kRtArthayan bahudinAnyasthAt / / sa eva jagaDaH prAgvattAdRg mANikyamadbhutam / mAlAkSaNe punardattvA, jagrAhendrapadaM sudhIH / / 1 / / tIrthocitAH kriyAH sarvAH, vidhAya vidhinA nRpaH / vijJaptimatanodevaM, devasyAgre kRtAJjaliH / / 2 // tathA prasIda vizveza!, tvadekazaraNe mayi / yathA tvaddhayAnayogena, manmanastvanmayaM bhavet / / 3 / / tato matvA durAroha, giri zRGkhalapadyayA / surASTrAdaNDanAthena, zrImAlijJAtimaulinA / / 4 // rANazrIAmbadevena, jIrNadurgadigAzritAm / padyAM sukhAvahAM navyAM, zrIcaulukyo vyadIdhapat / / 5 / / tataH katipayaprayANakairdevapattane zrIcandraprabhayAtrAM kRtavAna / tatrApi jagaDa evendramAlAM jagrAha sapAdakoTimUlyamANikyena / tena ca jagaDacaritreNa jagatizAyinA camatkRtaH zrIkumArabhUpaH samagrasaGgasamakSaM tamabhyadhAt / / sapAdakoTimU // 210 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 211 // *********** lyAni, durApANi nRpairapi / etAni trINi ratnAni kutastvamupalabdhavAn / / 6 / / labdhavAMzcetkathaM puNyakarmaNyevaM vitIrNavAn / sthAne sthAne hi tadratnaM, tvadvaddatte na kazcana // 7 // tato jagaDo jagau -- rAjan ! madhumatIpuryAM prAgvATajJAtIyamantrihaMsasya matpituH pUrvajakramAyAtaM ratnapaJcakamAsIt / sa tu matpitA yAtrAM cikIrSurapi tAdRgmahatsaGghayogAbhAvenAkRtayAtra eva sa prAntasamaye idaM ratnatrayaM zrIzatruJjaya raivatadevapattaneSu kramAddeyaM bhavatA, dvayena ca svanirvAha: kArya ityuktvA parIsurajAyata / tadvacasA svapituH puNyavyaye ratnatrayeNendramAlA paridadhe mayA / ratnadvayamidaM tu sarvatIrthAdhArazrIsaGghasvAminastava bhavatu / evamahaM zrIsaGghavAtsalyena kRtakRtyoM bhavAmItyuktvA rAjJaH padmahaste muktavAn / rAjApi tasya bhaktivinayaudAryAdiguNacamatkRtacittaH zrIsaGghasamakSaM ratnadvayaM darzayan prAha--nAhaM zasyo mahIzo'pi zasyo'yaM vaNigapyalam / yo mANikyamayIM pUjAM tanoti trijagadguroH // 1 // dhanyastvaM zrAddhakoTIra !, prathamaH puNyakAriNAm / aindraM padaM yadevaM tvaM prAptastIrthatraye'pyaho ! / / 2 / / ityAdi zlAghayitvA svArddhAsane nivezya suvarNAbharaNapaTTakUlAdibhiH satkRtaH sArddha koTidvayamitaM dhanaM dApayitvA ratnadvayaM gRhItam // tanmadhyanAyakIkRtya, hArayugmaM vidhApya ca / zatruJjaye raivate ca preSItpUjArthamarhatoH / / 3 / / tataH prasthito mahotsavaH pattanamalazvakAra / tatra ca -- paDilaMbhaMte saGgha, diTThamadiTThe a sAhu sittuMje / koDiguNaM ca adiTThe, diTThe ya anaMtayaM hoi // 1 // ityAdi smaran zrIsaGgha sauvarNAbharaNapaTTakUlAdipradAnaiH satkRtya yAtrikAn visasarja / atha tIrthayAtrApavitrAtmA **** / / 211 /
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIrAjarSiraSTAhikArathayAtrAmahotsavaM kAritavAn / yathA-- do sAsayajattAo, tatthegA hoi cittamAsaMmi / aTTAhiyAu mahimA, bIyA puNa assiNe mAse / / 1 // kumArapAlA prabandhaH / eyAu dovi sAsayajattAo kareMti samvadevAvi / naMdIsaraMmi khayarA, narA ya niyaesu ThANesu // 2 // uttarAdhyayanasUtravRttau / / // 212 // ityAgamoktamArgasamAcaraNacaNaH zrIkumAravihAre dvAsaptatisAmantAdisakalazrIsaGkasahito vidhisnAtrapUjAbalividhA nAdyanekaprakArairaSTadinI mahotsavairanayat / yaduktam___ naccaMtaramaNicakkaM, visAlabalithAlasaMkulaM raayaa| kuNai kumAravihAre, sAsayaaTThAhiyAmahimaM // 1 // naTTakammamakRvi, diNAI sayameva jiNavaraM NhaviuM / samvovayArapUyAparAyaNo ciTTai nariMdo // 2 // rathayAtrA'pyevamcittassa aTThamidiNe, cautthapahare mahAvibhUIe / saharisamilaMtanAyarajaNakayamaMgallajayasaddo // 1 // sovannajiNavararaho, nIharai calaMtasuragirisamANo / kaNagorudaMDadhayachatta camararAIhiM dippaMto // 2 // haviyavilittakusumohapUIyaM tattha pAsajiNapaDimaM / kumaravihAraduvAre, mahAyaNo Thavai. riddhIe // 3 // tUraravabhariyabhuvaNe, sarabhasanacaMtacArutaruNigaNe / sAmaMtamaMtisahio, vaccai nivamaMdiraMmi raho / / 4 // rAyA rahatthapaDimaM, pddheNsuyknnybhuusnnaaiihiN| sayameva aciuM kAra4 vei vivihAI naTTAiM // 5 // tattha gamiUNa rayaNi, nIhario sIhavArabAhami / ThAi evaM ciya dhayataMDavaMmi paDamaMDavaMmi raho / / 6 // tattha pahAe rAyA, rahajiNapaDimAiviraiuM. pUrya / cauvihasaMghasamakkhaM, sayamevArattiyaM kuNai / / 7 / / tatto - / / 212 // nayaraMmi raho, parisakkai kuMjarehiM zruttehiM / ThANe ThANe paDamaMDavesU viulesuM. cidrUto / / 8 / / kiJca prevan maNDapamullasaddhvajapaTa nRtyadvadhUmaNDalaM, caJcanmaJcamudaJcaduccakadalIstambhaM sphurattoraNam /
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 213 / / viSvag jainarathotsave puramidaM vyAlokituM kautukA-lokA netrasahasranimitikRte cakrurvidheH prArthanAm / / 1 / / api casaGgarjadgajarAjasaMsthitamahAsAmantahastollulaccaJcaccAmaravIjitaH pratipadaM rAjanyarAjizritaH / saMpannArthimanoratho jinaratho ghasrASTakaM sarvato, lIlAsaJcaraNamahotsavamayaM vizvatrayaM nirmame // 2 // diNAiM, rahajattaM jaNiyajaNacamakkAraM / kUNai jahA kumaranivo, taheva Aso amAsevi / / 9 / / jaMpai niyamaMDalie, evaM tubbhevi kuNaha jiNadhammaM / teviya niyanayaresaM, kumaravihAre karAveMti / / 10 / / viyaraMti vicchareNaM, jiNarahajattaM kuNaMti muNitti / tatto samaggameyaM, jiNadhammamayaM jaya jAya // 11 // itthaM nissImayAtrAMtrayatatasukRtollAsipIyUSapUrai-rujjIvaM jIvalokaM vidadhadadhipatiH bhUpatInAM samantAt / pApavyApaprakAraiH sakalamakalitastrAsayan duvilAsaM, kAlavyAlasya lIlAM kumaranarapatI rAjyalakSmyA bhunakti / / 1 / / athAnyadA zrIvIracaritre vAcyamAne zrIgarumukhena devAdhidevapratimAsaMbandhaM zrutvA zrIabhayAmAtyapRSTazrIvIrasvamukhoktaM zrIkumArapAlabhUpenANahillapattane vItabhayAdAnIya pUjayiSyate mahotsavapUrassaram, ityAdikaM svacaritraM nizamya ca zrIcoMlukyo hRdItyacintayat / / ahameveha dhanyAnAmasmi dhanyatamaH pumAn / agaNyapuNyalakSmINAmahamevaikamAspadam // 1 // bhaviSyato'pi me yasya, vRttamityabhayArataH / surAsuranarAdhyakSa, zrIvIraH svayamUcibAn / / 2 / / tatastatpratimAprAptivAkyaiH / 1 // 213 / * zrIgarubhirvaddhitotsAhaH svasAmantAna vItabhayapattanaM preSya tAM pratimA pattanAntikamAnayannRpaH // tato guruM puraskRtya, pramodamiva dehinam / tatsaMmukhaM yayau bhUpaH, sarvasaGgasamanvitaH // 3 // prItastadvIkSaNAtsAkSAt, zrIvIraprekSaNAdiva /
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhyarcya kusumairhemaizcaityavandanamAdadhe // 4 // rathAttAM svayamuttArya karIndramadhiropya ca / puNyalakSmImivAtmIyAM, madhye saudha kumArapAla samAnayat // 5 // antaH krIDAla caitya vidhApya sphATikaM navam / tatra tAM pUjayAmAsa, trisandhya N bhUmivAsavaH // 6 // tatprabhAveNa tasyarddhiravardhiSTa dine dine / ekAgramanaso nitya, zrImajjainendrazAsane / / 7 / / pratimAM tAM namaskartuM puNDarIkAditIrthavat / samApatan parolakSAH, davIyAMso'pi dhArmikAH / / 8 / / evaM sarvAtmanA jainaM zAsanaM bhAsayannRpaH / jainadharmamayo jajJe sa vijJezvaramaNDanam / / 9 / / sA pratimA samprati rAmasainye'stIti lokoktiH // / / 214 / / ******* iya hemasUrimuNipuMgavassa suNiUNa desaNaM rAyA / jANiyasamattatatto, jiNadhammaparAyaNo jAo / / 1 / / to paJcanamukAraM, sumaraMto jaggae rayaNisese / citai ya dovi hiyae, devagurudhammapaDivati // 2 // kALaNa kAyasuddhi, kusumAmisathottavivipUyAe / puJjai jiNapaDimAo, paMcahi daMDehiM vaMdei || 3 || nicaM paccakkhANaM, kuNai jahAsatti sattaguNanilao / sayalajayalacchitilao, tilayAvasaraMmi uvavisai // 4 // karikaMdharAdhirUDho, samattasAmaMtamaMtipariyario / vaccai jiNidabhavaNaM, vihiputraM tattha pavisei / / 5 / / aTTappayArapUyAi pUiuM vIyarAyapaDimAo / paNamai mahinihiyasiro, thuNai pavittahiM thottehi // 6 // guruhemacaMdacalaNe, caMdaNakappUrakaNayakamalehi / saMpUIUNa paNamai, paJcakkhANaM payAsei / / 7 / / gurUpurao uvavisiuM paraloyasuhAvahaM suNai dhammaM / gaMtUNa gihaM viyarai, jaNassa vinnittiyAvasaraM * / / 8 / / vihiyaggakUrathAlo, puNovi gharaceiyAiM acce / kayauciyasaMvibhAgoM, bhuMjei pavittamAhAraM // 9 // bhuttuttaraM sahAe, viyArae saha buhehi satthatthaM / atthANImaMDavamaMDaNaMmi siMhAsane ThAi // 10 // aTThamicaudasiva, puNovi prabandhaH / / / 214 / /
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhuMjai diNadrume bhAge / kusumAiehiM gharaceiyAiM accei saMjhAe // 11 // evaM khu puNNanihiNo, vaccai kAlo sucariehi // __ arthakadA jagadAnRNyakaraNamanoratho'nekadhApi puNyarasAmRtAsvAdenAtRptAtmA zrIcaulukyaH suvarNasiddhaye shriiguruupde||215|| zAt zrIhemasUrigurUn zrIdevacandrAcAryAn zrIsaGghanRpativijJaptikAbhyAmAkAritavAn / tIvrataparAyaNA mahatsaGghakArya vimRzya vidhivihArakrameNa pathikenApyanupalakSyamANAH pauSadhazAlAmAgatAH / rAjA'pi pratyudgamAdisAmagrI kurvan prabhujJApitastatrAyayau / atha dvAdazAvarttavandanopadezabhavanAnantaraM gurubhiH saGghakArye pRSTe sabhAM visRjya javanikAntaritau zrIhemAcAryanRpatI gurupadayonipatya suvarNasiddhiyAJcAM cakrAte / mama bAlye vidyamAnasya tAmrakhaNDaM kASThabhAravAhakAdyAcitavallIrasenAbhyaktaM yuSmadAdezAdvahniyogAtsuvarNIbabhUva / tasyA valle ma saMketAdyAdizyatAmiti hemasUriNokte kopATopAta zrIhemasUri dUrataH prakSipya na yogyo'sIti, agre mudgarasaprAyapradattavidyayA tvamajIrNabhAk kathamimA vidyAM modakAbhAM tava mandAgnerdadAmIti niSidhya, nRpaM prati etadbhAgyaM bhavato nAsti, yena jagadAnRNyakAriNI suvarNasiddhividyA tava si yati, api ca mArinivAraNajinamaNDitapRthvIkaraNAdibhiH puNyaiH siddha lokadvaye kimadhikamabhilaSasi? ityAdizya Ea tadaiva vihAraM kRtavantaH / ekadA hemasUriH mUMkari kisiuM haraDai kAi raDei / jeNa kAraNi hUM ghalliu savvi hu vaMjaNacchehiM // 1 // ___ ataH paraM na raTiSyati yuSmAbhiH svanAmAdau nyastatvAt mAtrayA'dhikIkRtatvAcca, ityAdipraznottaraiH pUrvameva prINita- * // 215 / / manasA vyAkhyAnamadhye zrIhemAcAryerdAheti prokte rAjJA sahAyAtadevabodhinA hastau ghRSTavA na kimapIti proktam / mukta
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 216 / / vyAkhyAne tu rAjJA pRSTam - bhagavan ! yuvAbhyAM kiM kRtam ? | zrIguravaH prAhuH -- rAjan ! devapattane zrIcandraprabhaprAsAde dIpenAkhunA gRhItena candrodayo lo'smAbhirdRSTaH sa tu hastagharSaNena devabodhinA vidhyApitaH / rAjA camatkRtaH svapauruSainirNayamakArayat / tatheti jAte'ho ! niratizayakAle'pi zrIgurUNAM mahAn jJAnAtizaya iti zrIguruzlAghAparaH prAhako'haM pUrvabhave'bhUvaM ?, bhavitA kazrva bhAvini ? | siddharAjaH kuto mahyaM prasahya druhyati sma ca / / 1 / / kasmAdudayanAmAtyo, yUyaM ca mayi vatsalAH / kathyatAM tathyametanme, jJAtvA jJAnena kenacit / / 2 / / na hi prAgjanmasaMbandhaM vinA kasyApi kutracit / vairaM ca sauhRdayyaM ca syAtAmAtyantike dhruvam / / 3 / / ukta N ca- yaM dRSTvA varddhate krodhaH, snehazva parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa, eSa me pUrvavairajaH // 1 // yaM dRSTvA varddhate snehaH, krodhazva parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa, eSa me pUrvabAndhavaH // 2 // tato gurubhirUce - rAjan ! niratizayakAlo'yam, yataH zrIvIranirvANAccatuHSaSTivarSezvarama kevalI jambUH siddhiM gataH, tena saha dvAdazavastUni truTitAni - maNaparamohipulAe, AhAragakhavagauvasame kappe / saMjamatiyakevala sijjhaNA ya jaMbuMmi vucchinnA // 1 // varSasahasreNa sarvaM pUrvagataM zrutaM vyavacchinnam, samprati tvalpaM zrutaM tathA'pi devatAdezena vijJAya kimapi kathayiSyata ityuktvA siddhapure sarasvatItIremaM vidhAya sUrimantrAdyapIThAdhiSThAtroM tribhuvanasvAminIM devImArAdhya tanmUkhena pUrvabha vAdi zrutvA rAjJaH puraH sabhAsamakSamevaM prAhuH / yathA- prabandhaH / / / 216 / /
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjan ! pUrvabhave medapATaparisare jayapure jayakezinRpastatputro naravIraH saptavyasanavAn pitrA niSkAzito medapATa parisare parvatazreNyAM pallIpatirjAtaH / anyaMdA jayatAkasArthavAhasya mAlavakAdAgacchan sArthaH sarvo'pi luNTitastena / // 217| sArthavAhastu pazcAdgatvA mAlavezaM saMtoSya tadarpitasainyamAnIya pallImaveSTayat / tanmahadalaM jJAtvA naSTo naravIraH / tatpatnI sagarbhA hatA bhUpatito bAlo'pi / pallyAM kITamAriH kAritAH / tato mAlavake gatvA rAjJo'gre svarUpe nirUpite rAjJA hatyAdvayaM tava lagnam , ato'draSTavyamukho'sIti niSkAzitaH svadezAt / sa ca sArthavAho jayatAkaH pade pade lokanindyamAnaH pazcAttApaparo vairAgyAttApaso bhUtvA tIvra tapastaptvA mRtvA ca jayasiMhadevo'jani, sa ca htyaadvypaapaadputrH| yataH pasupakkhimANasANaM, bAle jo viha viovae paavo| so aNavacco jAyai, aha jAyai to vivajijjA // 1 // naravIro'pi dezAntaraM gacchan zrIyazobhadrasUrINA militaH / proktazca gurubhiH--bho kSatriya ! rUpasaubhAgyavAnAkarNakarSitakodaNDo mRgayApara evaMvidhaM kSAtragotraM prApya kathaM jIvavadhaM kuruSe / / kSatriyo'si narAdhIza !, pratisaMhara sAyakam / / ArtatrANAya vaH zastraM, na prahartumanAgasi / / 1 / / vairiNo'pi hi mucyante, prANAnte tRNadhAraNAt / tRNAhArAH sadaivaite, hanyante / pazavaH katham // 2 // varamAjanma dAridraya, varaM dAsyaM paraukasi / na tu prANaharasteyasaMbhavo vibhavo mahAn / / 3 / / etadAkarNya lajjitaH prAha--mahAtman ! "bubhukSitaH kiM na karoti pApam" / tato guruvacasA vyasanAni muktAni / zrAddhaH / zambalAdikaM dattam / sa ca krameNa navalakSatilaGgadezastha ekazilApuryAM gataH / tatra oDharavyavahAriNo gRhe bhojanAdi- // 217 // 1 vRttyA sthitaH / zrIyazobhadrasUrayo'pi tatraiva puryAM caturmAsI sthitAH / purA'pi puramadhye gurUpadezenauDharazrAddhana zrIvI
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArapAlA / 218 // XXXXXXXXXXXXXXXXXX racatyaM kAritamasti samagrapuralokaprasiddham / tatra caitye paryuSaNAparvaNi zrImAnoDharaH sakuTumbaH sapradhAnapUjopakaraNaH pUjArtha gataH / vidhinA snAtrapUjanAdi kRtvA sArddha mAyAtaM naravIraM prAha-gRhANedaM puSpAdi, kuru zrIjinendrapUjAm, phalegrahi |prabandhaH / vidhehi svajanma jIvitAdi / tato naravIreNAcinti--adRSTapUrvo'yaM paramezvaraH sakalabhuktimuktipradazca kathaM parakIyapuSpAdibhiH pUjyate / tataH svakIyapaJcavarATakakrItaiH puSpairAnandAzruplAvitadRk prasannamanovAkkAyaH pAramezvarI pUjAmakarot / tadanu aho ! yadya te bhogabhAjo'pi vyavahAriNo'dya tapaH kurvate, tataH puNyamadyatanaM dinamityahamapi vizeSatapaH karomIti gurumukhenopavAsamakarot / pAraNe zuddhazraddhayA sAdhudAnamadAt / tataH prabhRti jinadharmAbhimukhAtmA prakRtibhadrakaH san a mRtvA tvaM tribhuvanapAlanRpabhUrbhUmIpatirjAtaH / oDharastUdayanamantrI / yazobhadrasUrayastu vayam / tvaM punarito nijAyuSprAnte / mahaddhivyantaradevatvamadhigamya tatazcayutvA cAtraiva bharate bhaddilapure zatAnandanRpadhAriNyoH putraH zatabalAhvaH paitRka rAjyamavApya bhAvipadmanAbhajinadharmadezanAM zrutvA prabuddho rAjyalakSmI tyaktvA pravrajyaikAdazamagaNadharo bhUtvA. kevalajJAnamAsAdya mokSaM yAsyasi / / evaM rAjan ! bhavAdasmAttArtIyIke bhave tava / jinadharmaprabhAveNa, muktizrIvitA dhruvam / / 1 / / iti zrIrimantrAdhiSThAtrIdevIgirA mayA / kathayAmAsire samyag , bhavAste bhUtabhAvinaH // 2 // AsannasiddhizravaNAttallAbhA-. diva nirvRtaH / atha vijJapayAmAsa, prAJjalirjaraprabhuH / / 3 / / jJAnaGgile kalAvasmin , sarvajJa iva samprati / atItAnAgataM // 218 // brUte, kaH pUjyAdaparo nanu // 4 // yathA bhAgavatI bhASA, bhavenna vyabhicAriNI / prAgbhavyapi tathaiveyaM, taddhadhAnAtizayAdiva / / 5 / / paraM kautukamAtreNa, dAsI tAM pracchayAmyaham / AptamekazilAM preSya, yadyAdizati mAM prabhuH / / 6 / / viziSya
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 219 // XXXXXXXXXXXXXXXXX pRcchayatAmevaM, jalpite gurUNA nRpaH / praiSIdAptajanaM tatra, kautukI yena nAlasaH // 7 // sa gatvaikazilAsthAnamoDharAGgajasadmani / tAM dAsIM sthiradevyAlyAM, pRSTvA tadvattamAditaH // 8 // dRSTvA zrIvIracaityaM ca, svayamoDharakAritam / Agatya ca mahIbhatre, jagau sarva yathAsthitam // 9 // yugmam // pratIto'tha nRpaH saGghapratyakSaM gurave mudA / birudaM kalikAlazrIsarvajJa iti dattavAn / / 10 // zrIsiddharAjena saha bairakAraNaM jJAtvA cintitaM rAjJA manasi, aho ! dAruNaH saMsAraH / / ikkamaraNAu bIhasi, aNaMtamaraNe bhavaMmi pAvihisi / jamhA aNegakoDIjIvA viNivAiyA tumae // 1 // thevaduhassavi bIhasi, aNaMtadukkhe bhavaMmi pAvihisi / jamhA aNegajIvA, dukkhe saMtAviyA tumae // 2 // evaM saMveganirvedAliGgitAtmano yAnti vAsarAH puNyabhAsurAH // anyadA sukhasuptasya, bhUpateH kA'pi devatA / nizIthe'jani pratyakSA, zyAmAGgA krUrarUpabhRt / / 1 // bhUpapRSTA'vadatsA'pi, lUtAdhiSThAtrIdevatA / tvadaGge saMpravekSyAmi, pUrvazApAttavAnvaye / / 2 / / gatAyAmatha tasyAM sa, cintArto'bhUnnRpaH prage / sUripRSTo'vadatsarvaM, tamUce sUrirapyatha // 3 // bhAvI bhAvo bhavatyeva, nAnyathA so'marairapi / pUrva kAmaladevyA yat, zapito mUlabhUpatiH / / 4 // yataH avazyaMbhAvino bhAvAH, bhavanti mahatAmapi / nagnatvaM nIlakaNThasya, mahAhizayanaM hareH / / 1 / / pAtAlamAvizatu yAtu surendraloka-mArohatU kSitidharAdhipati sumerum / mantrauSadhaiH praharaNaizca karotu rakSAM, yadbhAvi tadbhavati nAtra vicArahetuH // 2 // paraM rAjan ! puNyaM kuru / yataH // 219 / /
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / kumArapAla / 220 // 3 dIpo hanti tamastomaM, raso rogabharaM yathA / sudhAbinduviSAvegaM, dharmaH pApaharastathA // 1 // rAtrau mahAvyathA'bhUt / pRSTe rAjikAkaNopamaH piTakaH prAdurabhUt / pratIkArairanupazamane zrIguravaH samAyAtAH rAjAnaM dukhAtaM dRSTvA prAhuH-- sRjati tAvadazeSaguNAkaraM, puruSaratnamalaGkaraNaM bhuvaH / tadanu tatkSaNabhaGgi karoti cedahaha ! kaSTamapaNDitatA vidhe // 1 // va rAjJaH zrIgurudarzane kSaNaM sukhamabhUt / sUrayaH prAhuH-- duHkhaM duSkRtasaMkSayAya mahatAM kSAnteH padaM vairiNaH, kAyasyAzucitA virAgapadavI saMvegaheturjarA / sarvatyAgamahotsavAya maraNaM jAtiH suhRtprItaye, saMpadbhiH paripUritaM jagadidaM sthAnaM vipatteH kutaH // 1 // ityAyu padizya mantriNaM pratyAhuH--mantrin ! 'apAyAnAmupAyAH syurbahuratnA vasundharA' / mantrI prAha-bhagavan ! anu / svarNaM dhAtavaH, anu candanaM kASThAni / tathA'nu pUjyAn kalAkovidAH / / yathA tamo'ntako bhAnuH, sudhA sarvaviSApahA / jagatsaMjIvano meghastathA rAjJo gurubhavAn // 1 // zrIgururabhyadhAt--nAtra mantratantrabhaiSajyaprabhAvaprasaraH, kintu buddhiprakAro'sti yadi rAjyamanyasya kasyApi dIyate tadA rAjJaH kuzalaM syAt, paraM nAyaM dharmaH zrIjinadharmavidAm yataH-- savvo na hiMsiyavvo, jaha mahipAlo tahA udayapAlo / na ya abhayadANavaiNA, jaNovamANeNa hoyavvaM // 1 // tato'smAkameva rAjyamastu / rAjA kI pidhAyAbhyadhAta-- __ ko nAma kIlikAhetoH, prAsAdocchedamicchati / bhasmane bhasmasAtkuryAt, ko hi candanakAnanam / / 1 / / rAjan ! // 220 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 221 // mahA'yuktametat yadi mama zaktirna bhavati / param-- zakto hanUmAn yadabandhayatsvayaM, viSNurdadhau yacca zivAsvarUpam / sairandhrakAkAradharazca bhImastathA'hamapyatra kRtau samarthaH / / 1 / / kaSTamapi na mama manasIdam / yataH-- yA lobhAdyA paradrohAdyaH pAtrAdyaH parArthataH / maitrI lakSmILayaH klezaH, sA kiM sA kiM sa ki sa kim // 1 // tato rAjA zanaiH zanairvyathayA zUnyacitto'bhUt / rAjAnaM tathAbhUtaM vilokya sarvaH ko'pi vidhuro jAtaH / yataH-- mahatAmApadaM dRSTvA, ko hi duHkhI na jAyate / kAko'pyandhatvamAyAti, gacchatyastaM divAkare / / 1 / / zrIguruH sarvasaMmatena rAjye svayamupaviSTaH / tatkSaNameva rAjJo vyathA sUrizarIre saMkrAntA / garuvyathAM jJAtvA rAjA vajrAhata iva gatasarvasva iva manasi khedamedurazcintayati--svAGgadAhe'pi kurvanti, prakAzaM dIpikAdazAH / lavaNaM dahyate vahnau, paradoSo (loko)pazAntaye // 1 // aho ! uttamAnAM svabhAvaH / yataH caritraM tava pASANa !, zlAghanIyaM satAmapi / dagdhvA yenAgninA''tmAnaM, datto raGgaH parAnane // 1 // chAyAmanyasya kurvanti, svayaM tiSThanti cAtape / phalanti ca parasyArthe, nAtmahetormahAdrumAH / / 2 / / gururuvAca-rAjan ! mA cintAM kuru, na me zaktimato'sukham / mUlAcennonmUlayAmyenAM tadA mama vazyAnAM syAt / tataH--pakvaM kUSmANDamAnAyya, pravizyAntaH svayaM guruH / tatra nyavIvizallUtAM, tadaivAbhUttadanyathA // 1 // utpAdayAndhapradhau kSiptaM, kazcinnollaGghate yathA / evaM svasthamabhUtsarva, sUreH zaktiraho ! sphuTA // 22 / / tataH punarguro rAjJazca janmo XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX // 221 //
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ prbndhH| tsavaH, sarvatra pure dhavalamaGgalotsavAH, sarvacaityeSvaSTAhikA, anivAritadAnAni, zrIjinarAjazAsanonnatizca sarvatra prasasAra kumArapAla jainadharmamahimA'pi / anyadA laddha mANusajamme, ramme nimmalakulAiguNakalie / ghaDiyavvaM mokkhakae, nareNa bahabuddhiNA dhaNiyaM / / 1 / / dhammo / / 222 // attho kAmo, jao na pariNAmasuMdarA ee / kipAgapAgakhalaloyasaMgavisabhoyaNasamANA / / 2 / / jaMmi na saMsArabhayaM, jaMmi na mokkhAbhilAsalesovi / iha dhammo so neo, viNA kao jo jiNANAe / / 3 / / pAvANubaMdhiNo ciya, mAyAimahallasalladoseNa / etto bhogA bhuyaga vva bhIsaNA vasaNasayaheU / / 4 / / jo puNa khamApahANo, parUvio purisapuMDarIehi / so dhammo mukkho ciya, jamakkhao tapphalaM mukkho / / 5 // paJcakkhameva attho, kAmo ya aNatthaheubhAveNa / dIsaMti pariNamaMtA, kimahiyamiha bhANiyavvamao / / 6 // bhuvaNabbhayAvi vihavA, bhogAvi haNegahA varavilAsA / maraNaMmi virasabhAvA, na kiJci teNuttamo mukkho // 7 // mokSopAyazcAyama-niccaM tikAlaciivaMdaNeNa sai vivihapyapUvveNa / ceiyakajANaM vi ha vihANamainiuNakaraNeNa // 8 // AyAraparANa bahussuyANa sumuNINa vaMdaNeNaM ca / bahuNA bahumANeNaM, guNIsu taha vacchalatteNaM // 9 // dasaNavisohaNeNaM, 'vihiNA siddhantasArasavaNeNaM / navanavasuyapaDhaNeNaM, gaNaNeNaM puvvapaDhiyassa // 10 // tattANupehaNeNaM, cauhA bhAvaNavibhAvaNeNaM ca / sai uttaruttarANaM, guNANamabhilAsakaraNeNaM // 11 // iya guNarayaNapahANA, sakayatthA ettha ceva jammaMmi / saraya- sasisarisajasabharabhariyadiyaMtA jiyaMti suhaM / / 12 // paraloe puNa kallANamAlikA mAliyA kameNeva / aNurUyacokkha // 222 / /
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 223 // ka sokkhA, lahaMti mokkhaMpi khINarayA / / 13 / / ityAdidharmadezanAM zrutvA rAjA saMsArAsAratAM vibhAvya mokSakarasikAntaHkaraNaH zrIgurUnnatvA bhagavan ! adya kA tithiH? iti papraccha / zrIguruH sahasA'mAvAsyAdine pUrNimeti prAha / atra devabodhilabdhAvakAzo mithyAdRg bAhyamitramapyAntaradharmazatrurAha-aho! kalikAlasarvajJaH zrIhemasUriryadadya pUrNimAM kathayati tadA lokAnAM bhAgyena pUNimaiva bhaviSyatItyupahAsagarbha tadvacaH zrutvA guruH proce-stymetdbhvdvcH| tenoktam , ko'tra pratyayaH ? zrIgurubhiruktam , aho ! keyaM bhavatazcAturI? candrodaya eva pratyayaH, iti zrutvA sarve'pi vismayasmerAH parasparamAhuH, kimitthamapi bhaviSyati ? tato rAjA vismitasvAntadevabodhidvAsaptatisAmantAdiparivRto rAjasabhAmAgatya kva candrodayoM bhaviSyati ? iti parijJAnAya ghaTIyojanagAmikarabhyArUDhAn nijapuruSAn pUrvasyAM dizi prAhiNot / tataH zrIhemAcAryebhyaH pUrvapradatavarasiddhacakrasuraprayogeNa pUrvavatpUrvasyAM sandhyAsamaye candra udayaM kRtvA nikhilAM rAtri jyotsnAmayIM vidhAya caturo yAmAn gaganamaNDalamavagAhya sarvalokasamakSaM pratyUSe pazcimAyAM gato'stagamAt / prAtaste'pi pUrvaprahitapuruSAH samAgatya tathaiva procuH / sarveSAM mahAn vismayaH / aho! zrIgurUNAM kApi mahatI zaktiH, aho! jainAnAM ko'pi mahimA lokottara iti lokoktiH sarvatrAjAyata / atha devabodhestadeva cchalavacanaM smaran zrIgurUn rAjA papraccha / bhagavan ! satsvapi bahudarzaneSu brAhmaNAnAM kasmAjinadharme mahAn vidveSaH ? / guru:--rAjan ! pUrA yugAdau prathamajinaH paropakArAya vinI- IX||22 tAsanne purimatAlapure samavasRtaH / bharatacakrI pramudito jinAgamajJApakAya sArddha dvAdazasvarNakoTiprItidAnaM dattvA vivi
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / dhAhArAdibhRtabahuzakaTAni lAtvA saparikaro jinavandanAya gataHkumArapAla saccittadavvamujaNamaccittamaNuJjaNaM maNegattaM / igasADiuttarAsaMgamaMjalI sirasi jiNadidai // 1 // // 224|| ayaM paJcadhA-khaggaM chattovANaha, mauDe camare ya paMcamae // 2 // - dazavidhAbhigamapUrvakaM pradakSiNAtrayaM dattvA prabhaM praNamya yathAsthAnastho dharmadezanAmiti zazrAva / yathA-- savvA kalA dhammakalA jiNAi, savvA kahA dhammakahA jiNAi / savvaM balaM dhammabalaM jiNAi, savvaM suhaM muttisuhaM jiNAi / / 1 / / trijagadIza ! kiM dharmasvarUpam ? iti cakriNokte zrIjinaH-- zrIdharmapuruSasyAsya, dAnamaudArikaM vapuH / zIlaM vastraM tapastejo, bhAvo jIvastadIzitA / / 1 / / evaM zrutvA dAnameva dharmarUpamiti vicintya prabhu natvA sArddha mAnItabhaktAdigrahaNAdyartha sAdhUnAM nimantraNAmakarot / P bhagavAnAha, rAjan ! AdhArmikAbhyAhRtarAjapiNDAdidoSadUSitamidaM bhaktAdi sAdhUnAmakalpyamiti zrutvA dUnaM zrIbharatacakriNaM jJAtvA zakraH svAminaH pArzve deviMda 1 rAya 2 gihavai 3 sAgari 4 sAhami 5 uggaho ceva / paJcaviho pannato, abaggaho vIyarAgehiM / / 1 / / ityevaM paJcavidhAvagrahasvarUpaM puSTavA prAha, rAjan ! mA viSAdaM kuru, sarvajJazAsane saptakSetrANi zrIjinabhavanabimbAgamacaturvidhazrIsaGgharUpANi santi / tatra ye sAmikA gRhArambhaparAGmukhAH saMyamapariNAmabhAjaH saMvegavairAgyAdiguNajuSasteSAM PM vAtsalyaM kuru, iti surendravacaH zrutvA pUrvAnItavastubhiH sArmikabhaktimakarot zrIbharataH / teSAM gRhArambhAdikaM nivArya XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ vattimakA ||225 // XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX rSIt / gRhasthAcAravicAravAcyaM caturadhyAyanibaddha zrAvakaprajJaptigranthaM jinapraNItamarthato dezaviratAste paThanti / 'mA hana mA hana' iti pareSAM kathayanti te 'mAhanA' loke prasiddhimaguH / kAlena teSAM vRddhiH / tataH SaSThe SaSThe mAsyAcArAdiparIkSAM kRtvA'yaM jJAnadarzanacAritrAcArazuddha iti kAkinyA ratnena kaNThe rekhAtrayaM kRtam / tataH kAlena parIkSApUrvakaM kanakasUtratrayaM, krameNa raupyaM jAtam / tataH kAlena navamadazamajinayorantare sakalasAdhuvyucchede sati sarveSAM lokAnAmaparadharmaprakAzakAbhAvAdete guravaH saJjAtAH / krameNAbrahmacAriNaH kaNThe sUtratrayadhAriNazcA'bhUvana / tataH krameNotpannakevale dazamajine dharma prakAzayati gRhArambhapravRtto'brahmacArI gururna bhavatItyukte teSAM jine jinadharme ca mahAn vidveSo'bhUt / mUDhamatInAM lokAnAmapi dveSamutpAdayanti / tataH kAlena mithyAtvaM gatAH yaduktam samavasaraNabhaktauggaha--aMgulijhayasakkasAvayA ahiyA / jaM AvaTTai kAgiNilaMchaNa aNumajjaNA aTTha / / 1 / / .. assAvagapaDiseho, chaThe cha? ya mAsi aNuogo / kAleNa ya micchattaM, jiNaMtare sAhuvuccheo // 2 // iti dveSakAraNaM brAhmaNAnAM zrutvA rAjA'cintayat-aho ! candramaNDalAdagniH, sudhAkuNDAdviSaM prAdurabhUt / lokAnAmabhAgyodayena zrIjinadharmAnmithyAtvamabhUditi / evaM zrIhemasUribhiraneke kutIthinaH pravAdA rAjasabhAyAM niruttarIkRtAH / zrIsarvajJazAsanasyaikAtapatraM sAmrAjyaM kAritaM, rAjapratibodhazca kRtaH / yaduktam santyanye kavitAvitAnarasikAste bhUrayaH sUrayaH, mApastu pratibodhyate yadi paraM zrIhemasUregirA / unmIlanti mahAmahAMsyapi parolakSANi RkSANi khe, no rAkA zazinA vinA bata! bhavatyuJjAgaraH sAgaraH / / 1 / / XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX 8 // 225
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 226 / / stumastrisandhyaM prabhuhemasUrerananyatulyAmupadezazaktim / atIndriyajJAnavivarjito'pi yaH kSoNibharturvyAdhitaprabodham ||2|| zrIkumArapAladevena tu dvAsaptatisAmantAH svAjJAM grAhitAH / aSTAdazadezeSvamAripaTaho dApitaH / caturdazadezeSu maitrIbalenArthabalena ca jIvarakSA kAritA / catuzcatvAriMzadadhikacaturdazazata navInajinaprAsAdeSu kalazAdhiropaNaM kAritam / SoDazasahasrajIrNoddhAreSu kalazadhvajAropo'kAri / saptabhiH zrItIrthayAtrAbhirAtmA pavitritaH / prathamayAtrAyAM navalakSasuvarNamUlyanavaratnaiH zrIjinaH pUjitaH / ekaviMzatizrIjJAnakozalekhanam / dvAsaptatilakSamitadravyapatraM pATitam / aSTanavatilakSamitadravyamaucitye dattam / dvAsaptatilakSamitaH zrAddha karo muktaH / bhagnasAdharmikasya gRhAgatasyaika sahasradInAradAnam / ekasmin varSe koTirlagnA / evaM bahuvarSANi yAvat / AjanmaparanArIsahodarazaraNAgatavajrapaJjaravicAracaturmukhaparamArhata rAjarSijIvadAnajImUtavAhanAdIni jagadvismayAvahAni birudAni labdhAni / saptavyasanAni nivAritAni / zrIsaGghabhaktisAdharmikavAtsalyatrirjinArcAdvirAvazyakaparvadina pauSadhAdAnazAsanaprabhAvanAdInoddhArasatrAgAraparopakArAdipuNyAnyanekadhA kRtAni || kumArapAlabhUpasya, kimekaM varNyate kSitau / jinendradharmamAsAdya, yo jagattanmayaM vyadhAt / / 1 / / atrAntare ca nirvyUDharAjavyApArau vihitAnekanavInaprAsAdajIrNoddhAraparopakAra dInoddhArAdipuNyakRtyoM zrIjinazAsanaprabhAvako mantribAhaDadevAmbaDau svarjagmatuH / atra cArthisArthaprArthanAkalpavRkSaM mantryAmbaDadevaM prati kavivAkyam- varaM bhaTTairbhAvyaM varamapi ca khiGgaMrdhanakRte, varaM vezyAcAryairvaramapi mahAkUTanipuNaiH / divaM yAte daivAdudayanasute dAnajaladhau na vidvadbhirbhAvyaM kathamapi budhairbhUmivalaye / / 1 / / prabandhaH / // 226 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ / / 227 // athaivaM kAle kavalitAnekapuruSaratne zrIkumArapAlabhUpAla : zrIhemasUrizva kRtakRtyo mahasA tapasA vayasA ca vRddhau jAtI, paraM hemasUrigacche virodhaH rAmacandraguNacandravRndamekataH, ekato bAlacandraH / tasya ca rAjabhrAtRvyAjayapAlena saha maMtrI / / atha vArddha kyamAlokya caulukyapRthivIpatiH / sthitvAnurahasaM rAtrau guruM pratyevamUcivAn / / 1 / / satyapi tvAdRze sarvavidyAmbhodhI gurau mama / phalaM gArhasthyadharmasya, nAbhAgyaistanayo'jani / / 2 / / dine dine jarA caiSA, janayantI kRzAGgatAm / ojAyate samaM rAjyalakSmIdAnArhacintayA || 3 || dadAmyajayapAlAya, svarAjyaM bhrAtRsUnave / uta pratApamallAya, dauhitrAya nivedyatAm / / 4 / / tato vimRzya sUribhirabhANi rAjan ! bhrAtRvyo na yogyo durAzayatvAtsatsaGgarahitatvAdadharmaniSThatvAdikAraNairna bahurAjavargIyaprajAsaMmataH bhrAtRvyAttu tvatkAritadharmasthAnakSayaH kiyAnasti / pratApamallaH prajApriyanyAyadharmaniSThatvAdiguNairyogyaH / yaduktam -- dharmazIlaH sadA nyAyI, pAtre tyAgI guNAdaraH / prajAnurAgasaMpanno, rAjA rAjyaM karoti saH // 1 // evaM mantre kRte bAlacandreNa svarUpametadajayapAlAya nyavedi / tasya ca tadanu rAjacandrAdiSu zrIcaulukye ca mahAn dveSaH / atrAntare caturazItivarSAyuSaH zrIhemAcAryAH parijJAtanijAvasAnasamayA: samagra zrIsaGgha svakIyagacchaM zrIkumArapAlabhUpaM cAhUya, rAjan ! tavApi SaNmAsIzeSamAyurastIti prajJApanAM kRtvA dazadhA''rAdhanAM vidhAya samAdhiyogasAdhitasvakRtyAH, tadavasare ca-- patitvAjya padAmbhoje, rAjarSiH kSAmaNAkSaNe / bASpAyamAno netrAbhyAM prabhumUce, sagadgadam / / 1 / / ISallambhaM pratibhavaM straiNarAjyAdikaM khalu / kalpadruriva duSprApastvAdRg bhadraGkaro guruH / / 2 / / na kevalamabhUstvaM / / 227 //
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla / / 228 / / me, bhagavan ! dharmamAtradaH / jIvitavyapradaH kintu tatastvatto'nRNaH katham / / 3 / / tvayi svargonmukhe svAmin !, ko'dhunA zikSayiSyati ? | mAmakhaNDatamaM puNyaprakriyAkANDatANDavam || 4 || agAdhe mohapAthodhI, paryante majjato mama / niryAmaNAkarAlambaM, tvAM vinA kaH kariSyati / / 5 / / iti bhUbhRdvilApena, vibhinnahRdayaH prabhuH / netrakUlaMkaSAn bASpAn, saMnirudhya kathaMcana / / 6 / / utthApya cAtikaSTena, padalagnaM tamAtmanaH / Uce vAcaM zucIM saurasaindhavIlaharImiva / / 7 / / Ajanma rAjan ! nirvyAjabhakte'haM hRdi tAvake / samutkIrNa iva svargaM gato'pi syAM pRthag nahi || 8 || manaH zuddhayA samArAddhajinadharmasya te puraH / mokSo'pi nAsti durlambhaH, sadgurustu kimucyate ? / / 9 / / asmadukttyA'rhataM dharmaM, prapadya kSitimaNDale / kRtvA ca tasya sAmrAjyaM, nAparNastvamabhUH katham / / 10 / / ityAdivacobhirAzvAsitazrIkumArapAlanRpavidhIyamAnanAnotsavara - canaH / niraJjanaM nirAkAraM sahajAnandananditam / nirUpya manasA nityaM svarUpaM pAramezvaram / / 1 / / kRtvA tanmayamA tmAnaM tyaktvA sarvaM svataH param / svAtmAvabodhasaMbhUtajyotiSeti vyabhAvayan / / 2 / / yathA Atman devastvameva tribhuvanabhavanodyotidIpastvameva, brahmajyotistvamevAkhilaviSayasamujjIvanAyustvameva / kartA bhoktA tvameva vrajasi jagati ca sthANurUpastvameva, svasmin jJAtvA svarUpaM kimu tadiha bahirbhAvamAviSkaroSi // 1 // iti saMcintya caramocchvAsasamaye dazamadvAreNa prANotkrAntimakArSuH / / saMvbat 1145 kArtika pUrNimAnizi janma zrIhe - masUrINAM, saMvvat 1154 dIkSA, saMvvat 1966 sUripadam, saMvvat 1229 svargaH / tadanantaraM prabhorvapuSazcandanAgarukarpUrAdibhiH kRte saMskAre tadbhasma pavitramiti kRtvA rAjJA tilakamiSeNa namazcakre tataH samastasAmantaistadanu nagaralokaizca taMtra prabandhaH / / / 228 / /
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ / 229 / / tyamRtsnAyAM gRhyamANAyAM "hemakhaDDa" iti prasiddhA sA pattane'sti / / rAjA luThati pAdAne, jihvAgre ca srsvtii| zriye'stu zazvat sa zrImAn , hemasUrinavaH zivaH / / 1 // kati na vratinaH purA'bhavan , bhuvanodbhAva (sa) bhAnubhAnavaH / abhayAmRtatarpitAGgabhRnna punaH kazcana hemasUrivat / / 2 / prANitrANe vyasaninAM, zAntisuvrataneminAm / hemAcAryo'tra cAturye, turyaH kiM turyaduryuge // 3 // atha rAjA zrIguruviraheNAstokazokAzrujalAvilalocanaH zmazAnanibhoM rAjasabhAM manyamAnastatra nAyAti / durgaticihnAnyetAnIti rAjacihnAni na dhArayati / saMsArakArIti rAjavyApAra na karoti / bhogAMzca rogAniva manyate / lAsyahAsyAdivimukhaH sakalakalAkUzalaranekadhA vinodyamAno'pi na kvApi ratimApa / anyadA sAndhyavidhikRte sandhyAsamayamAvedayitaM kenApi viduSA'pAThi dhvAntaM dhvastaM samastaM virahavigamanaM cakravAkeSu cakre, saMkocaM mocitaM drAga kila kamalavanaM dhAma luptaM grahANAm / prAptA pUjA janebhyastadanu ca nikhilA yena bhuktA dinazrIH, sampratyantaGgato'sau hatavidhivazataH zocanIyo na bhAnuH // 2 // ityAkarNya rAjA zokaM kiMcitstokaM kRtvA zrIgurUNAM guNAn smAraM smAraM suciramidamavAdItzrIsUrIzvarahemacandra ! bhavataH prakSAlyapAdau svayaM, svardhenoH payasA vilipya ca muhuH zrIkhaNDasAndradravaiH / / / arcAmo'mbudamauktikaryadi tadA'pyAnaNyamastu kva no, vizvezvaryadajainadharmavividhAmnAyAptihetUhyam // 1 // zrIhemacandraprabhupAdapadma, vande bhavAbdherata raNakapotam / lalATapaTTAnnarakAntarAjyAkSarAvalI yena mama vyalopi / / 2 / / ||22
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ kumArapAla // 230 // tataH zrIguruvirahAturo rAjA yAvaddauhitraM pratApamallaM rAjye nivezayati tAvatkicitkRtarAjavargabhedo'jayapAlo bhrAtRvyaH zrIkumArapAladevasya viSamaviSamadAt / tena vidhuritagAtro rAjA jJAtatatprapaJcaH svAM viSApahArazuktikAM kozasthAM zIghramAnayateti nijAtapUruSAnAdideza / te ca tAM purA'pyajayapAlagRhItAM jJAtvA tUSNIM sthitAH / atrAntare vyAkule sammastarAjaloke viSApahArazukteranAgamahetuM jJAtvA ko'pi papATha kumaraDa kumaravihAra etA kAMI karAviyA / tAhaM kuNa karisii sAra sIpanaAvaI saiMdhaNI / / 1 // ityAkarNya yAvadrAjA vimRzati tAvatko'pyAsannasthaH prAha kRtakRtyo'si bhUpAla !, kalikAle'pi bhUtale / Amantrayati tena tvAM vidhiH svarge yathAvidhi // 1 // dvayorlakSaM lakSaM datvA ziprAnAgamahetuM jJAtvA - arthibhyaH kanakasya dIpakapizA vizrANitAH koTayo, vAdeSu prativAdinAM pratihatAH zAstrArthagarbhA giraH / utkhAtapratiropitairnRpatibhiH sArairiva krIDitaM, kartavyaM kRtamarthanA yadi vidhestatrApi sajjA vayam // 1 // ityudIrya dazadhA''rAdhanAM kRtvA gRhItAnazano varSatriMzat, mAsa aSTau divasAn saptaviMzati, rAjyaM kRtvA kRtArthIkRtapuruSArthaH / / sarvajJaM hRdi saMsmaran gurumapi zrIhemacandra prabhuM dharmaM tadgaditaM ca kalmaSamaSIprakSAlanApuSkaram / vyomAgnyaryama 1230 vatsare viSalaharyusarpimUrchAbharo, mRtvA'vApa kumArapAlanRpatiH sa vyantarAdhIzatAm // 2 // tato loke hAhAkAro mahAnabhUt / sarvatreti giraH prAdurAsan . prabandhaH / // 230 //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 231 // GALLERIEN AkarNya pratikAnanaM pazugaNA caulukyabhUpavyayaM, krandantaH karuNaM parasparamado vakSyanti niHsaMzayam / yo'bhUnnaH kulavarddhanaH sa sukRtI rAjarSirastaM yayau, yUyaM yAta digantaraM jhaTiti re ! no cenmRtA vyAdhataH / / 3 / / nAbhUnna bhavitA cAtra, hemasUrisamo guruH / zrImAn kumArapAlaca, jinabhakto mahIpatiH / / 2 / / nRpasya jIvAbhayadAnaDiNDimairmahItale nRtyati kIrtinartakI / samaM manobhistimikeki tittiristabhoraNakroDamRgAdidehinAm || 1 || sattvAnukampA na mahIbhujAM syAdityeSa klRpto vitathaH pravAdaH / jinendradharmaM pratipadya yena, zlAghyaH sa keSAM na kumArapAlaH || 2 || loko mUDhatayA prajalpatu divaM rAjarSiradhyaSivAn, brUmo vijJatayA vayaM punarihaivAste cirAyuSkavat / - svAnte saccaritairnabho'bdhimanubhiH kailAsavaihAsikaiH prAsAdaizva bahiryadeSa sukRtI pratyakSa evekSyate // 3 // phra // atha prazastiH // prabandho yojitaH zrImatkumAranRpaterayam / gadyapadya navaiH kaizcit kazcitprAktananirmitaiH // 1 // zrIsomasundaraguroH, ziSyeNa yathAzrutAnusAreNa / zrIjinamaNDanagaNinA, dvayaGkamanu 1492 pramitavatsare ruciraH ||2 // 60000000 00000000 0000 0000 0000 0000 00000000 00000000000000000000 0000 0000 0000 00000000 0000 0000 iti zrIsomasundasUrIzva raziSya zrIjinamaNDanopAdhyAyaiH zrIkumArapAlaprabandho yathA dRSTazrutAnusAreNa yojitaH // 609 0000 00000000 0000 00000000 0000 0002 0000 0 00000090% 80% 1000 00000000000000 ********* / / 231 / /
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabandhaH / mArapAla 232 // samApto'yaM zrI kumArapAlaprabandhanAmA granthaH // // 232 //