________________
ઉપદુદ્ધાત
૨૦૭
કેટલું હતું તે દર્શાવે છે.
થાનત્રય, પિટકત્રય બૌદ્ધગ્રંથે અનુવાદ થયો છે. રાજા ઍલેકઝાન્ડરની પોતાની લશ્કરી છાવણીમાં ! તે ઉપરથી તે તે સ્થળે અશકે કરેલ ધર્મ પ્રચાર બીજા ઘણા યવનો વિદ્યમાન હતા, છતાં દર્શાવવામાં આવ્યો છે, તેમાં પણ પારસિક દેશની પિતાના તે યવનવૈદ્યોને સર્ષના વિષની ચિકિત્સાનું નીલ નદીની ઉત્તરે “ સકમ દેશને પણ ઉલ્લેખ છે. જ્ઞાન ન હતું, એ કારણે સર્પના વિષની ચિકિત્સા | અશોક રાજાએ કેવળ ધર્મ વિજય તથા કરનારા ઘણાયે ભારતીય વૈદ્યોને લશ્કરી છાવણીમાં ધર્માનુશાસન જ કર્યું છે, એમ નથી, પણ તેને રાખ્યા હતા. વળી તે ભારતીય વૈદ્યોમાં બીજા
એક બીજો શિલાલેખ “શાહાવા જગડી' નામને રોગોની પણ ચિકિત્સા કરવાની કુશળતા ઍલેકઝાન્ડરે
પ્રદેશમાં પણ આવા લખાણવાળો જોવામાં આવે જોઈ હતી, તેથી પોતાના દેશ તરફ પાછા ફરતી
છે: “સર્વત્ર વિનિને સેવાનાં પ્રિયણ પ્રિયરિંનો પાડ્યો વેળા પણ તે ભારતીય વૈદ્યોને આદરસત્કાર
ये चान्ता यथा चोडाः पाण्डया: सत्यपुत्रः केरलપૂર્વક પિતાની સાથે લઈ ગયે હતા. તે વખતે
पुत्रस्ताम्रपर्णी चान्तियाको नाम यवनराजो ये चान्ये રસ્તામાં પિતાની છાવણીના જે જે લોકોને
तस्यान्तियोकस्य सामन्ता राजानः सर्वत्र देवानां प्रियस्य સર્પદંશ થયા હતા, તેઓની ચિકિત્સા પણ ભારતીય
प्रियदर्शिनो राज्ञो द्वे चिकित्से कृते मनुष्यचिकित्सा વૈદ્ય પાસે જ કરાવી હતી; તેમ જ પોતાના દેશમાં | , પવિતા ૨, મૌષધાન મનુષ્યોપનિ, ૨. વાપજઈ ને પણ સદશ પામેલા લોકોની ચિકિત્સા | જાનિ ૧, ચત્રત્રન ક્ષત્તિ સર્વત્ર હારિતાનિ, રાષિતાનિ ભારતીય ઉદ્યો પાસે જ કરાવી હતી, એમ તેના
च, मार्गेषु वृक्षा रोपिता उदपानानि च नितानि प्रतिવૃત્તાંતમાંથી જાણવા મળે છે. આથી સાબિત થાય માય મનુષીનામું –અશોક રાજાએ જે દેશે છે કે ભારતીય આયુર્વેદને પ્રભાવ પાછળથી પણ
જીત્યા હતા તે બધાયે દેશમાં દેવને પ્રિય થા ગ્રીસ દેશમાં પ્રચાર માર્યો હતો.
પ્રિયદર્શન યુક્ત એ રાજાએ પશુચિકિત્સા તથા
મનુષ્યચિકિત્સા કરાવી હતી. છેલા જે દેશોમાં ભારતીય જ્ઞાનપ્રકાશને ફેલાવતા
ચેડ, પાંડવ્ય, સત્યપુત્ર, કેરલપુત્ર, તામ્રપર્ણી તથા અશોકના શિલાલેખ
અન્તિપાક નામે રાજાઓ હતા અને તે સિવાયના કેવળ પૂર્વકાળમાં જ નહિ, પણ પાછળથી
નાઉં, પણ પાછળવા | જે બીજા રાજાઓ હતા. વળી અન્તાક રાજાના અશોક સમયમાં તેણે સ્થાપેલા તેર શિલાલેખોના
બનિા જે સમાન્તર રાજા હતા. તે બધાના પ્રદેશોમાં આશરે આઠસે યોજનાના પ્રદેશની વચ્ચે અન્તિક |
દેવોને પ્રિય તથા પ્રિયદર્શનયુક્ત એ અશક રાજાએ નામના યવન રાજાના, “તુર્મયસ' રાજાના, બે ચિકિત્સા યોજી હતી : એક મનુષ્યચિકિત્સા અન્તિકાન રાજાના, “મગ’ નામના રાજના, અને બીજી પશુચિકિત્સા. મનુષ્યોને ઉપયોગી અલીક સુંદર અથવા એલેકઝાન્ડર રાજાના દેશોમાં તથા પશુઓને ઉપયોગી ઔષધો પણ હાજર તેમ જ યવન દેશોમાં, કંબોજ દેશમાં, નીચ, | રખાવ્યાં હતાં. જે જે દેશોમાં તેવાં ઔષધો
લ, પાંડવ, તામ્રપણું, દરદ, વિષ, પંજાનાંભ, ન હતાં, ત્યાં તે રાજાએ એ ઔષધો મંગાવ્યાં નાભપ્રાન્ત, ભોજ, પિતિનિય, આંધ્ર, તથા હતાં અને રોપાવ્યાં પણ હતાં. વળી તે હું બધાયે પુલિંદ આદિ દેશમાં પણ અશકને ધર્મવિજય | દેશના માર્ગોમાં એ રાજાએ વૃક્ષો રોપાવ્યાં હતાં તથા ધર્માનુશિષ્ટિ (શિલાલેખ) મળે છે; એ લેખ.
તેમ જ પશુઓ તથા મનુષ્યને ઉપભોગ માટે ઉપરથી ભારતના ઘણા જ પ્રદેશ-સિરિયા, મિશ્ર,
જળાશયો પણ દાવ્યાં હતાં. એ પ્રમાણે મેકડેનિયા, પશ્ચિમ મિશ્ર, એપિરસ, યવન તથા બીજા શિલાલેખમાં જણાવ્યા પ્રમાણે અશોક કંબજ આદિ દેશમાં પણું અશક રાજાએ રાજાએ ભારત દેશમાં તેમ જ બીજા પણ તે તે ધર્મનું સ્થાપન કર્યું હતું એમ જણાય છે; વિમલ- પ્રદેશમાં અને ભારતની બહાર રહેલા તે તે દેશોમાં પ્રભાની કાલચક્ર નામની વ્યાખ્યામાં પણ બુદ્ધના | તેમ જ “અતિક” નામના યવનરાજાના દેશની નિર્વાણ પછી તે તે દેશમાં તે તે ભાષાઓમાં | ચોપાસ રહેલા બીજ દેશના રાજાઓના તે તે
