________________
૭૯૪
કાશ્યપ સંહિતા-ખિલસ્થાન
યુક્ત હેઈને ભોજનના રસનો સ્વાદ લઈ અતિશય ગરમ ખોરાક ખાવાથી થતું લઈને ભોજન જમે છે, તે ભોજનના
નુકસાન રસેના અનેક પ્રકારો અનુભવ કરે છે, અલ્યુમોનનાનિદ્વાદકોY. ૨૮ તેમ જ તે તે રસો વિશેષ ભેદોને પણ 8 રેત્તિ તેમrશ્ચાતોતિ તાર/ જાણી શકે છે. ૨૪
मुखाक्षिपाकवैसर्परक्तपित्तभ्रमज्वरान् ॥२९॥ ખૂબ ઉતાવળથી ન જમવું
ઘણા વધુ પ્રમાણમાં ગરમ ખોરાક अतिद्रुतं हि भुञ्जानो नाहारस्थितिमाप्नुयात् ।
ખાવાથી જીભ, ગળું, હેઠ, હદય તથા મોચાનુપૂર્વ નો વેત્તિ ચારણjur II || પેટ દાઝી જાય છે અને એવું અત્યંત नातिगृताशी तत्सर्वमनूनं प्रतिपद्यते ।
ગરમાગરમ જમનારો માણસ, ભજનના प्रसादमिन्द्रियाणां च तथा वातानुलोमताम्॥२६॥
રસને જાણી શકતો નથી; તેમ જ મેઢાનું જે માણસ, ઘણી ઉતાવળે ભોજન
તથા નેત્રોનું પાકવું, રતવા, રક્તપિત્ત, કરે છે, તે આહારની સ્થિતિ કે સ્થિરતાને શરીરનું ભમી જવું અને જવર આદિ મેળવી શકતો નથી તેમ જ ભજનના
અનેક દારુણ રોગોને પ્રાપ્ત કરે છે. ૨૮,૨૯ પદાર્થોને જે કમ હેય છે, તેને તથા
અત્યંત ઠડું જમવાથી થતા રોગો ખોરાકના રસની સંપત્તિને પણ સમજી
अतिशीताशिनः शूलं ग्रहणीमार्दवं घृणा। શકતો નથી; એ જ કારણે જે માણસ ઘણી | hવાતામવૃદ્ધિ શાસો #િ શનાય રૂગર ઉતાવળ કર્યા વિના ભેજન કરે છે, તે
જે માણસ, ઘણું ઠંડુ થયેલ ભેજના ભોજનની સમગ્ર સંપૂર્ણતાને પ્રાપ્ત કરી , જમે છે, તેને શ્રેલરોગ, ગ્રહણીનું કમળશકે છે; ઉપરાંત ઇંદ્રિયોની પ્રસન્નતાને તથા પણું કે ઢીલાશ, સૂગ, કફ તથા વાયુની વાયુની અનુકૂળ ગતિને પણ પામે છે. ૨૫ ૨૬ ખૂબ વૃદ્ધિ, કાસ-ઉધરસ તથા હેડકીને અતિશય વિલંબ કરીને પણ
રોગ ઉત્પન્ન થાય છે. ૩૦ જમવું ન જોઈએ
ખૂબ લૂખું જમવાથી થતું નુકસાન शीतीकरोति चान्नाद्यं भुञ्जानोऽतिविलम्बितम् ।।
| रूक्षं करोति विष्टम्भमुदावत विवर्णताम् । भुङ्क्ते बहु च शीतं च न तृप्तिमधिगच्छति ॥२७ / ग्लानि बह्वशितं वायोः प्रकोपं मूत्रनिग्रहम्॥३१॥ शैत्याद्वहुत्वाद्वैरस्याद् भुक्तं क्लेशेन पच्यते ।।
જે માણસ, અતિશય લુખો ખોરાક ખૂબ જ ધીમે ધીમે ભજન કરતો
ખાય છે, તેને તે રૂક્ષ ભજન, ઝાડાની
કબજિયાત કરે છે; ઉદાવત રોગ તથા માણસ (હાથે કરી) પોતાના ખોરાક વગેરે.
શરીરમાં વિવર્ણપણું-ફીકાશ, ગ્લાનિહર્ષ પદાર્થો(જે ગરમ હોય તે તેઓ )ને શીતળ
ક્ષય-બેચેની, અતિશય વધુ ખાવાની ટેવ, કરી નાખે છે; અને એમ ખૂબ જ શીતળ
વાયુનો પ્રકોપ–વધારો તેમ જ મૂત્રને થયેલા તે તે ખોરાકને જે જમે છે, તે તૃપ્તિ નિગ્રહ-રોકાવું ઉત્પન્ન કરે છે. ૩૧ પામતો નથી; તેમ જ એ રીતે ખોરાકની અતિશય સ્નિગ્ધ ખેરાક ખાવાથી અત્યંત શીતળતા તથા વિરતપણું થવાના
થતા રોગો કારણે તે ખાધેલો ખેરાક ઘણું જ મુશ્કેલીઓ અતિલિધશતક્નurrગીતામથી પચે છે. (એકંદર ખૂબ જ ધીમે ધીમે મવત્તિ મેટ્રોથા : રાઇટોદ્રવીતથી રૂર ખાધેલો ખોરાક લગભગ પચતો જ નથી, જે માણસ, ખૂબ જ વધુ પ્રમાણમાં જેથી અજીર્ણ થાય છે.) ૨૭ | સ્નિગ્ધ ખોરાક જમે છે, તેને નિદ્રા જેવું
