________________
૮૫૬
કાશ્યપ સંહિતા-ખિલસ્થાન વિકારથી યુક્ત હેઈને વાયુથી અને પિત્ત- | કારણે એ નાડીઓ દ્વારા શરીરમાં રસ બરાથી જ અનુસરાયેલું હોય છે, અને તેથી જ | બર વર્તતે નથી-ફરીને લેહી ઉપજાવવાનું તે રક્તગુલ્મને રોગ તીખા, ખાટા તથા | કામ કરતો નથી; તે જ કારણે એ રક્તગુલ્મ ખારા વગેરે રસોની ઈચ્છાને વધુ કરાવે છે. | વાળી સ્ત્રીના ગાલમાં લગાર ફીકાશ વગેરે રક્તગુલ્મના રોગવાળી સ્ત્રીને ધાવણ | લક્ષણો પણ (ગર્ભવતીની જેમ) થાય છે. પણ ઊપજવામાં કારણ
ગર્ભની જેમ રક્તગુલ્મ વધવાનાં અને fમvણસ્મીતિ તત્કીતિમસંસંસ્કૃતઃ 1 કપ | કાળને પણ ગાળવામાં કારણ प्रस्रुतो जायते नास्तेिन स्तन्यं प्रवर्तते । | कथं प्रकर्षते कालमिति तत्रापि मे शृणु।
હું સગર્ભા છું” એવી પ્રીતિ અથવા વિવૃદ્િ રાજથામcથમિતિ નિશ્ચિતા Iછર પ્રેમના સંકલથી સારી રીતે ઉત્પન્ન થઈને સામિયઃ યુBટયમિક્ષના પિોષાયેલો કે એકત્ર થઈ વધેલો ધાવણનો | તપાથરીન ફ્રેન્ન થંજન સેવ | પ૦ . સાવ પણ તે રક્તગુલ્મના રોગવાળી સ્ત્રીના શ્રમોષવા તોwાક્ષાલીનિ સર્વ સ્તનમાંથી અતિશય કરવા માંડે છે. ૪૫ | ઘઉં કાવ્યમાનતુ યથાષ્ઠિ પ્રર્વતે પI.
વિવરણ : આ અભિપ્રાયથી જ સુશ્રુત આમ થપત્તિમારી વચ્ચેના વા પુનઃ કહે છે કે-સ્નેહી નિરન્તરપ્ત પ્રવને દેતુતે'- | મેવું છચધતા નઈમ વ ક્ષતઃ Iધરા. રક્તગુલ્મવાળી સ્ત્રીને સ્તનમાં જે ધાવણ પેદા થાય છે. રક્તગુલમ રોગ, ગર્ભની જેમ કાળને અને તેમાંથી તેને સ્રાવ પણ થતો જોવામાં આવે, પણ ખેંચે છે–ગાળે છે; તેમાં પણ જે છે, તેમાં પણ કારણ આ જ હોય છે કે-તે સ્ત્રીને પોતાને ! કારણ છે, તેને પણ હવે તમે સાંભળોઃ મનમાં આવી ખાતરી હોય છે કે “હું સગર્ભા છું.” | જેમ ગર્ભ વધે તેમ રક્તગુલ્મ પણ વધે તેથી તે ગર્ભ ઉપરને સ્નેહ તેના સ્તનમાં ધાવણની ! છે, તેથી એ સમાનતાના કારણે “આ મારે ઉત્પત્તિ કરવામાં પણ કારણ બને છે.’ ૪૫ | ગર્ભ છે” એવો નિશ્ચય કરી ચૂકેલી તે રક્તગુલ્મ રેગવાળી સીમાં સગર્ભાનાં | રક્તગુભવાળી સ્ત્રી જેમ કૂકડી પિતાનાં
લક્ષણે જણાવામાં કારણ ઈંડાંને અભિઘાત-અથડામણ વગેરેથી હ લેવા નારા સમન્તાન્નામિમતા ૪ સાચવે છે-બચાવે છે, તેમ એ રક્તગુલ્મમિ વિવર્ધમાન સંપતિ તા: ત્રિથા | | ને સાચવે છે–બચાવ્યા કરે છે; તેમ જ એ તદચ મુલ્મોપિ પર સુપચીથરે છે ક૭ | | રક્તગુલમને હાનિ કરે એવા હેતુઓ-શ્રમ, તામિશ્ચ શ્ચિમનામિર્ન સ્થવર્તતે | ઉપવાસ, તીક્ષણ અને ગરમ પદાર્થો તથા આપા ટુકૃતાલીનિ ઢrmનિ માન્યતા ૪૮ ક્ષાર વગેરેનું પણ કોઈ પણ પ્રકારે
હરકોઈ વ્યક્તિની બધીયે રસવાહી સંપૂર્ણ સેવન કરતી નથી; એમ પણ તેને નાડીઓ ચારે બાજુથી આવીને નાભિનો રક્તગુલમ રેગ જે સ્થિતિમાં હોય, તે જ આશ્રય કરી રહી હોય છે; તે નાડીઓને | સ્થિતિમાં રહ્યા કરી ગર્ભની જેમ સમય સ્ત્રીને ગર્ભ જ્યારે વધી રહ્યો હોય ત્યારે અનુસાર અતિશય વધ્યા પણ કરે છે; સારી રીતે પીડા કરે છે, તે જ પ્રમાણે ! પરંતુ તે રક્તગુલ્મને કઈ વિનાશનું કારણ સ્ત્રીને રક્તગુલ્મ રોગ પણ જેમ જેમ સારી મળી આવે છે, ત્યારે અથવા અમુક થોડા પેઠે વધી રહ્યો હોય, તેમ તેમ એ રસવાહી કાળમાં પણ ભેદને પામે કે ચિરાઈ જાય નાડીઓને અત્યંત પીડા કરી રહ્યો હોય છે; | ત્યારે પાણીથી ભરેલા ભાંગેલા ઘડાની જેમ એમ રસવાહી નાડીઓ પીડાતી હોય તે) નીચેના યોનિના માર્ગે સવી જ જાય છે.
