Kashyapsamhita Athva Vruddhajivakiya Tantra

Author(s): Marich Kashyap Maharshi, Girijashankar Mayashankar Shastri
Publisher: Sasthu Sahitya Vardhak Karyalay

Page 1000

શલચિકિત્સા–અધ્યાય ૧૮મો
વાતિક શુલગુલ્મ આદિને મટાડનાર છે લવણ, ષ-ત્રિકટુ-સુંઠ, મરી અને પીપર; અમૃતતુલ્ય વૃત
તિંતિડીક-આંબલી કે કેકમ, અમ્લતસ, दाडिमव्योषहपुषापृथ्वीकाक्षारचित्रकैः । હિંગ, સંચળ, અજાજી-જીરું, દાડમદાણા, સાબનિgિqન્દીમૂવીથલૈવૈઃ II રૂ૪ | | ઇદ્રજવ, સાટડી તથા કારવી-કાળી જીરી समांशैविपचेत् सर्पिः सक्षीरं मृदुनाऽमिना । 7 તથા હસદી–એટલાં દ્રવ્યને સમાન ભાગે કોઢમૂટયૂન સંયુક્યું વાતામનુq I રૂપI | લઈ ચૂર્ણ કરી તેમાં ઘીથી ચારગણું દહીં
છાનાથ્યાણIgવષમ વરદાન તથા દહીંથી એક ભાગ ઘી મિશ્ર કરી મવિશwવોપરાછપાદ્યાય તથા / રૂદ | તેમાં શુકત-સિક્કો તથા કાંજી મિશ્ર કરી योनिदोषांश्च हन्त्येतदमृतप्रतिमं घृतम् । તે બધું અગ્નિ પર પકવવું; તેમાંનું પ્રવાહી - દાડમના દાણું, વેષ-ત્રિકટુ-સુંઠ, મરી | બળી જતાં પક્વ થયેલા તે ઘીને ગાળી અને પીપર, હપુષા-હાઉવેર, પૃથ્વીકા–મોટી | લઈ તેમાંની એગ્ય માત્રા દશમૂલના, બોર, એલચી, સાજીખાર, ચિત્રક, અજાજી-કાળી | ના તથા કળથીના કવાથ-રસની સાથે જે છરી, પીપરીમૂલ, ચવક, અજમે તથા | પિવાય, તે એ ઘી, વાતિક શૂલરેગને, સેવ-એટલાને સમાન ભાગે લઈ તેને ગુમરાગને, વાતિક-કપરોગને, ગાંઠના અધકચરાં કરી તેમાં (ચારગણું) દૂધ | રેગને, અર્દિત નામના મોઢાના લકવાના અને એક ભાગ ઘી નાખી તે બધાંને ધીમા | રોગને, હદયના ઝલાવાને, વાતકુંડલિકા રોગતાપે પકવવાં, તેમાંનું પ્રવાહી (દૂધ) બળી ને તેમ જ આવત–ચકરીના (ભ્રમ) રેગને જાય એટલે તેને અગ્નિ પરથી નીચે ઉતારી છે પણ મટાડે છે. ૩૭-૪૦ ગાળી લઈને તે ઘીમાંથી એગ્ય માત્રા લઈ |
ફૂલ આદિને નાશ કરનાર દશાંગ ધૃત બોરડીના મૂળના યૂષ સાથે પીવાથી તે |
| सौवर्चलयवक्षारवचात्र्यूषणचित्रकैः ॥४१॥ વાતિક ગુલમરોગને મટાડે છે, તેમ જ વાતિક]
हरीतकीविडङ्गाभ्यां पयसा चैव साधितम् । શૂલરેગને, આનાહ-મલબંધનો, શ્વાસ-
|संयुक्तं भद्ररोहिण्या दशा शूलनुद् घृतम् ॥४२ રેગને, કાસ-ઉધરસને, વિષમજવરની | ઠ્ઠીદરામમિરંવારવિધિવિનાશનમ્ હૃદયના ઝલાવાને, અરૂચિને, ગ્રહણીના !
સંચળ, જવખાર, વજ, ગૂષણસૂંઠ દેષ, શૂલ, પાંડુરોગને તથા યોનિના |
મરી અને પીપર, ચિત્રક, હરડે, વાવડિંગદેષોને પણ આ અમૃતતુલ્ય ઘી નાશ
એટલાંને સમાન ભાગે લઈ ચૂર્ણ કરી તેની કરે છે. ૩૪-૩૬
[ સાથે ઘીથી ચારગણું દૂધ મેળવી તેનાથી શલ આદિ રોગને મટાડનાર બિલવાદિ વ્રત
એક ભાગે ઘી પણ મિશ્ર કરી તે બધું बिल्वकुष्ठयवक्षारवचाचित्रकसैन्धवैः ॥ ३७॥
પકવવું, પ્રવાહી બળી જતાં પકવ થયેલું આ एनीयकविडव्योषतिन्तिडीकाम्लवेतसैः। हिङ्गसौवर्चलाजाति(जि)दाडिमेन्द्रयवैस्तथा ॥३८ |
દશાંગ’ નામનું ઘી યોગ્ય માત્રામાં પીધું
હોય તે બરોળ, ગોળ, કૃમિ, શ્વાસ पुनर्नवाकारवीभ्यां हंसपद्या च साधितम् ।। ધૃતં વાળ જ્ઞાતિ(નિ) સંયુતર | ગ, કાસ-ઉધરસ તથા હિક્કા-હેડકીના द्विपञ्चमूलकोलानां कुलत्थानां रसेन च ।
રેગને નાશ કરે છે. ૪૧,૪૨ મિનિટોમ્પકથીરિંતદાન / ક લગને તરત મટાડનાર ફલવતિ वातकुण्डलिकावर्तमेतत् सर्पिरपोहति। शतपुष्पावचाकुष्ठपिप्पलीफलसैन्धवैः ॥४३॥
બિવફળ, કઠ, જવખાર, વજ, ચિત્રક, | સર્ષપદ સંયુat hવર્ત કથોના સિંધવ, એનાયક (અપ્રસિદ્ધ છે), બિડ- | gssનમુવાવર્ત રાજુ થોતિ શાહ