________________
માંસગુણ-વિશેષીય-અધ્યાય ૨૧ મે
અને પચ્યા પછી તૂરા રસથી યુક્ત થાય છે. ૩૪ | મેઘરાવ, શર, જળકૂકડાં, સમુદ્રના કાગડા,
ખંજન વગેરે પક્ષીઓના ગુણે | કુહર, ગદુભ, ગંડમાલક, કારંડવ-હંસતરીટો વધુ ને વીસા | રૂડા | ભેદ, જીમૂત અને તે સિવાયનાં બીજા શોgિ #ોત પોિ સત્તા | જલચર પક્ષીઓનાં માંસ પાકકાળે કે પચવાના મૃતનો રાત વોશિ૦ મુવિ રૂદ સમયે મધુર, વૃષ્ય-વીર્યવર્ધક અને ગુરુ તે વાગ્યે જ કચ્છ (?) તમારતોનારા | હાઈ પચવામાં ભારે હોય છે. ૪૦-૪૨ કાયમપુર તા :hAT પાનિ રૂણી | હસ વગેરે પક્ષીઓના માંસના ગુણે
ખંજરીટ-ખંજન પક્ષી, વપુક્કાર, ક્રેકર, દીર્ઘપુંસક, કાયષ્ટિક, કપાત-હેલો, રક્તપાદ
••• .. ••• ....................... ....... ... I શરૂ I કબૂતર, વસંતક, ભૃગરાજ, હારીત, કોયલ,
हंसस्तु गुरुरत्यर्थे वृष्योऽथ कफपित्तलः। પોપટ, સારિકા-મેના અને એ સિવાયનાં
शरारिः पाकहंसश्च चक्रवाकस्तथैव च ॥४४॥ બીજાં પણ પક્ષીઓનાં માંસ શીતળ હાઈ
जालपादास्तथाऽन्ये च हंसतुल्या गुणैः स्मृताः। વાયુને કંપાવનાર હોય છે અને સ્વાદમાં તૂરાં
હંસ પક્ષીનું માંસ પણ (પચવામાં) તથા મધુર રસવાળાં હાઈને કફને નાશ કર
ઘણું ભારે હાઈ વૃષ્ય–વીર્યવર્ધક અને નાર તથા પાકકાળે તીખાં બને છે. ૩૫-૩૭
કફને તથા પિત્તને પણ વધારે છે, તેમ જ ગીધ વગેરે પક્ષીઓના માંસના ગુણે
શરારિ–આટીપક્ષી, પાકહંસ,ચક્રવાક-ચક, गृध्रः काकः श्येनचाषौ भासोलूककुलिङ्गकाः।
જાલપાદ અને તે સિવાયનાં બીજાં જલशशन्ता मूषिकाः कोडास्तथाऽन्ये मांसभोजनाः॥
ચર પક્ષીઓનાં માંસ પણ હંસ પક્ષીના प्रसहास्ते तु मधुरा वातनाः कटुपाकिनः।
માંસના જેવા ગુણોવાળાં હોય છે. ૪૩,૪૪ बृंहणाश्चोष्णवीर्याश्च सततं शोषिणां हिताः ॥३९
કૌચ વગેરે જલચર પક્ષીઓના ગીધ, કાગડો, ચેન–બાજ, ચાષ
માંસના ગુણે બપૈયે, ભાસ, ઘુવડ કુલિંગક-ચકલાં,
क्रौञ्चः कुलिङ्गो द्रविडः पद्मपुष्करसादकः ॥४५॥ શશન્ત, ઉંદર, કોડ તથા બીજાં માંસાહારી
वार्धाणसः सारसश्च सारङ्गोधामृण्यलिकः (?)। પ્રાણીઓ તેમ જ પ્રસહ-પક્ષીઓનાં માંસ
एते चान्ये चाम्बुचराः पक्षिणो गुरवः स्मृताः॥४६ મધુર હાઈ વાયુને નાશ કરનાર, પાકકાળે
रसे पाके च मधुरा उष्णाः सलवणान्वयाः। તીખાં, પૌષ્ટિક અને ઉષ્ણવીયે હોઈ શેષના
वृष्या वातहराश्चैव कफपित्तविवर्धनाः ॥४७॥ કે ક્ષયના રોગીઓને હિતકારી થાય છે.
કોંચપક્ષી, કલિંગ-પાણીનું ચકલું, પ્લવ-બતક વગેરે પક્ષીઓના માંસના ગુણે
દ્રવિડ, પવપુષ્કર, સાદક, વાધણસ, સારસ, प्लवा बका बलाकाश्च तीदार्यः कुररास्तथा ।
સારંગ અને ધામૃણ્યલિક–એ અને તે ......રક્ષા મલ્લિકાર લવીઃ II ૪૦ ||
સિવાયનાં બીજાં પણ જલચર પક્ષીઓનાં नन्दीमुखा मेघरावाः शराख्या जलकुक्कुटाः।
માંસ (પચવામાં) ભાર માન્યાં છે, તેમ જ समुद्रकाकाः कुहरा गोटुभा गण्डमालकाः ॥४१ कारण्डवाः सजीमूतास्तथाऽन्ये जलचारिणः।
રસમાં તથા પાકમાં તે મધુર, ગરમ અને વાજે ૪ મધુરા કૃણા કુવાય..... I II | ખારા રસને પણ અનુસરતાં હોય છે;
પ્લવ-બતક વગેરે પક્ષીઓ, બગલાં, | તેમ જ વીર્યવર્ધક હાઈ વાયુને મટાડનાર બગલી, તીદાર્ય, ટિટેડાં, રક્તાક્ષ, મલ્લિકાક્ષ | અને કફ તથા પિત્તને વિશેષ વધારનાર નામને હંસ, વારટા-હંસલી, નંદીમુખ, | હોય છે. ૪૫-૪૭
