________________
કાશ્યપ સંહિતા-ખિલસ્થાન
......... વાતાદ્ધનાં...........વઢીન. | ચિકિત્સા મેં તમને વિસ્તારથી કહી છે ૬૭ कुष्ठवक्त्र(क)स्य(त्व)चायुक्तमेतत् स्यादनुवासनम्॥ इति ह माह भगवान् कश्यपः॥ ऊरुस्तम्भकटीपृष्ठगुदवङ्क्षणशूलिषु।
એમ ભગવાન કશ્યપે જ ખરેખર प्लीहोदावर्तगुल्मेषु फलतैलं प्रयोजयेत् ॥६६॥
કહ્યું હતું. ૬૭ દશમૂલ-૫૦ પલ–૨૦૦ તેલા, મીંઢળ- | ઇતિ શ્રીકાશ્યપ સંહિતામાં ખિલસ્થાન વિશે “શૂલફળ એક આદ્રક-૨૫૬ તોલા અને પૂતિક- ચિકિસિત” નામને અધ્યાય ૧૮ મો સમાપ્ત કરંજ, નેપાળો, સુરભી-રાસ્ના અને ગોખરુ
અષ્ટક્વર-ચિકિસિત ઃ એ પ્રત્યેક ૨૦ પલ-૮૦-૮૦ તોલા લેવાં; તેમ જ જવ, બોર અને કળથી–એ પ્રત્યેક
ઉત્તરાધ્યાય ૧૯મો એક એક પ્રસ્થ-૬૪-૬૪ તોલા લઈ બુદ્ધિમાન | અથાતોડણક્યરિસ્લિતોત્તરમાર્થ વૈદ્ય તે બધાંને કલેક બનાવી એક દ્રોણ–૧૦૨૪ | તેલા પાણીમાં તેઓનો ક્વાથ કરે; એ | તિ શું માથું માવાન રાઃ in ૨ . કવાથ એક ચતુર્થાશ બાકી રહે ત્યારે તેને હવે અહીંથી આઠ વરોની ચિકિત્સા
અગ્નિ પરથી નીચે ઉતારી ગાળીને તેમાં | જેમાં છે, તે ઉત્તરાધ્યાયનું અમે વ્યાખ્યાન વૈિદ્ય એક આઢક-૨૫૬ તલા તલનું તેલ | કરીશું, એમ ભગવાન કશ્યપે જ કહ્યું હતું. ૧,૨ પકવવું; તેમાંનું પ્રવાહી બળી જાય ત્યારે આઠે જવરની ચિકિત્સા તેમાં અર્થે આઢક એટલે ૧૨૮ તેલા
કહેવાની પ્રતિજ્ઞા ગોમૂત્ર અને જવ, પીપર, સિંધવ ત્રિક | gવબ્રિત્રિરથાનો રિવાજં પ્રાગુવાદિતા એટલે કે બિડલવણ, સિંધાલૂણ તથા સંચળ; વિશિત્વ સંપ્રવામિ ત્રિપાતી દેતુમ ારા જવ, સુવા, વલીનક, કઠ તથા વક્ર-તગર | એક એક દષોથી ઉત્પન્ન થતા ત્રણ કે પિત્તપાપડાની છાલ પણ એકંદર બધાં | વરવાતિક, પત્તિક તથા લેમ્બિક અને મળી અર્થે આઢક-કલકરૂપે તૈયાર કરી તે| બે બે દેશો એકત્ર મળવાથી થતા દ્વિદેષજ સાથે નાખીને એ તેલ ફરી પકવવું; એમાંનું | ત્રણ વર-વાતપત્તિક, વાતલૈષ્મિક અને પ્રવાહી બળી જાય ત્યારે પક્વ થયેલા એ | પિત્તશ્લેષ્મિક-એમ છ જવ તથા સાતમા ફલતેલને અનુવાસન બસ્તિરૂપે ઉરુસ્તંભ, ત્રણે દેશે એકત્ર મળવાથી થતા ત્રિદોષજકટીફૂલ, પૃષ્ઠભૂલ, ગુદાનું ફૂલ તથા વંક્ષણ- | સાંનિપાતિક જવરની (અને આઠમા આગન્તસાંધાના ફૂલના રોગી વિષે પ્રયોગ કર; | જવરની) ચિકિત્સા તેઓના નિદાનેને અનુતેમ જ પ્લીહા–બરોળના રોગમાં, ઉદાવર્ત | સરી હું હવે કહું છું (તેને તમે સાંભળો ). ૩ તથા ગુલમ-ગળાના રોગમાં પણ આ ફલ
જ્યનું સામાન્ય નિદાન તેલનો અનુવાસનરૂપે પ્રયોગ કરવા (તથી | આદિના............................... | તે તે રોગ મટી જાય છે). ૬૨-૬૬
........ ..... ... . મુકdયુતર - કા શલચિકિત્સાને અને ચાલુ અધ્યાયને | અહિત આહારવિહારના સેવનથી અને ઉપસંહાર
વધુ પ્રમાણમાં ગોળ ખાધા કર્યાથી લગભગ ત્તિ જિલ્લા તે વિસ્તરે પ્રવર્તતા | જ્વર આવે છે. ૪ ત્તિ કોવિઃ કાળિના હિતાયા હ૭ | વિવરણ : અહીં આ ૪ થે શ્લેક ગુટક
એ પ્રમાણે પ્રાણુઓના હિતની ઈચ્છાથી| છે, પણ તેમાં જવાનું નિદાન સામાન્યરૂપે કહ્યું અનેક પ્રકારના સિદ્ધ પ્રયોગ દ્વારા શૂલોગ | હેય એમ લાગે છે. ૪
