________________
રક્તગુલમ-વિનિશ્ચય –અધ્યાય - મે
૮૫૭
૧૬૧૪
રક્તગુલ્મના નાશ સંબધે મતભેદ તેમાં વધઘટ કરી જ શકાતી નથી, કારણ કે ત્રિવિત્તિ ગુરમણ માલાવાશમાર્ પણ્ જે કઈ વ્યાધિ હજી અપકા હોય તેને પિા જોવ ઘuિTorrમત રૂ . | ભેદી શકાતું નથી કે મટાડી શકાતો નથી; તસ્મશ્ચ શાહે ર થાધા સ્થાતિદુપમ એમ જાણીને ચિકિત્સાની યોજનામાં કુશળ તોપનિચ્છત્તિ તરી શકું તો શુધાર II પર II એવા વૈદ્યોએ એની ઉત્પત્તિ અનુસાર જ તેની
કેટલાક વિદ્યો ઈચ્છે છે એટલે આમ | ચિકિત્સા ગ્યકાળે કરવી જોઈએ ૫૫ માને છે કે, ૨ક્તગુલમ દસમા મહિના પછી
વિવરણ: અહીં આમ જણાવવા માગે છે ફલની જેમ પરિપાક સ્થિતિમાં આવે છે |
કે વૈદ્ય જે સમજી શકે કે આ સ્ત્રીને આ ગભ અથવા પિતાના કાળના માપ અનુસાર | પરિપાકને પામે છે તે કાળે એ રક્તગુલ્મઃ |
નથી પણ રકતગુલ્મ રોગ છે, તે એ વૈદ્ય તે રક્ત
| ગુમની ચિકિત્સા દશમે મહિને વીત્યા પહેલાં રોગની ચિકિત્સા અતિશય મુશ્કેલ બનતી
પણ કરવી તે ઠીક છે, જેથી તે રકતગુમને પ્રાપ્ય નથી; એ જ કારણે વિદ્વાન વૈદ્યો એ રક્ત
- રૂપે રાખી શકાય છે અને તેમાં વધુ વધારો થવા ગુલ્મની ચિકિત્સાને દસમો મહિનો વીત્યા
પામતે નથી; અને તે રોગવાળી સ્ત્રીને પણ તેથી પછી જ કરવા ઇરછે છે. ૫૩,૫૪
રાહત રહ્યા કરે છે; પરંતુ એ રકતગુલ્મની જે વિવરણ : આવા જ અભિપ્રાયથી ચરકે ચિકિ- બિલકલ ચિકિત્સા જ ન કરાય, તો તેમાં વધારે સાસ્થાનના પાંચમા અધ્યાયમાં આમ કહ્યું છે કે, | થઈ જવાનો સંભવ રહે છે; તેથી એ રેગીનું ‘સ રવિરઃ શ્રીમવ પુર્વ ગુણો માસિ વ્યતીતે રામે કદાચ મરણ પણ થઈ જવાને સંભવ રહે છે; વિશિરઃ”-સ્ત્રીઓને જે રકતગુલમ રોગ થાય છે, જે કે ચિકિત્સાકાળની પહેલાં રકતગુલમની ચિકિત્સા તે તેઓના વિકૃત લોહી-આર્તવમાંથી જ ઉત્પન્ન કરવાથી તે અપકવ વ્યાધિને ચીરી શકાતે જ થાય છે અને તેની ચિકિત્સા દશમે મહિને વીતે | નથી, છતાં તેની ઉત્પત્તિ અનુસાર ચિકિત્સા ત્યારે જ કરવી જોઈએ; કારણ કે દશમો મહિને
કરવી, તે પણ એકંદર ઠીક જ છે અને ચિકિત્સાવીતે તે પછી જ એ રક્તગુલમરગ સુખસાધ્ય બને કાળે પણ એમ તેની ચિકિત્સા જે ચાલુ જ રહી છે એટલે કે તેની ચિકિતયા દશમો મહિને વીત્યા
હોય, તો તે રોગ સુખસાધ્ય થાય, એ પણ લાભ પછી જ અનાયાસે સફળ થાય છે.” આવા જ જ છે. વળી તે કાળે તેને પરિપાક સમય પણ આશયથી કહ્યું છે કે, “રપુરમે પુરાવ મુવાધ્યસ્થ થઈ ચૂક્યા હોય છે, તેથી તે કાળની ચિકિત્સા
ક્ષTY”-રક્તગુમ જેમ જાને થાય એ જ તેનામાં | પણ સફળ થાય છે. આવા જ આશયથી ચરકે સુખસાધ્યનાં લક્ષણો ગણાય છે.
આમ કહ્યું છે કે “તમિ રે સ જ્ઞાતિદશમા મહિના પહેલાં ચિકિત્સાથી રક્ત- | નમઃ ”—એ દશમા મહિના પછી રક્તગુલ્મની ગુમ યા ય બને છે
ચિકિત્સા જે ચાલુ કરાય તો તે કષ્ટસાધ્ય ન થાય अप्राप्तकालो याप्यः स्याद्गर्भवद्युक्तिकोविदैः।।
પણ સુખસાધ્ય જ થાય છે. ના મિતે ધ્યાધિપતિ માં થથામવમ્ પ રક્તગુલ્મ તથા ગભરનાં લક્ષણેમાં તફાવત
રકતગુલ્મની ચિકિત્સાને કાળ-દસમો | વિરોધ રાજુમી કર્મશ ૪ નિવો છે મહિનો વીત્યા પછીને છે, છતાં તે કાળ | માલ્યવાન મૈતૈદેવ = વિદત્ત પટ્ટા હજી પ્રાપ્ત થયો ન હોય અને રક્તગુલમ- | ગુમરવૃત્તા ચોખવશ્વ વિખતે ની જે ચિકિત્સા કરવામાં આવે, તો ગર્ભની સ્થાપના થાનં ત્રાજૂ મે વિદ્ધ વર્તત પ૭ જેમ તે યાપ્ય બને છે, એટલે કે એની નામેધસ્તારોમવિદ્ધ વિવા એ જ સ્થિતિમાં તેને રાખી શકાય છે, અર્થાત્ | આનુપૂર્વે કર્મઠ અન્યક્તિ વધે છે ૧૮ |
