________________
ભોજનકલ્પ અધ્યાય ?
૬૯૩
વધુ સેવન કરવાથી વીર્ય, લોહી, સ્ત્રીનું | ગયુwાપનાન્નિનિવUT આર્તવ તથા અંડ–વૃષણની વૃદ્ધિરૂપ રેગ- ___ दृष्टिर्हता मद्यनिषेवणाच्च ॥ ३५॥ નો દોષ થાય છે. ઉપરાંત જઠરને અગ્નિ છે शुष्कं कर्फ ष्ठीवति यश्च कृच्छ्रात् ક્ષીણ થાય છે. મંદ થઈ જાય છે અને __ष्ठीवंश्च यः क्लिश्यति निर्विकारः । તે માણસને રસનું જ્ઞાન થતું નથી; તેમ જ क्लेशात् प्रसृते तृषिता च या स्त्री એ માણસને કફ તથા પિત્ત અત્યંત વધી
क्षीणेन्द्रियो यश्च मदात्ययातः ॥३६॥ જાય છે. ૩૨
मन्दाशिनो योषिति जागरूकाः અતિ શીતળ ખાન-પાનથી પણ નુકસાન
__ संशोधनैर्ये मृदिताश्च माः ।
दग्धाश्च वैसर्पविदाहिनश्च शीतानपानातिनिषेवणात्तु
શાન શોપેન મને વાર્તા | રૂ૭ II कफानिलारोचकशूलवाताः ।
उद्भ्रामितः पूगफलेन यश्च हिक्काशिरोनेत्रगलग्रहाद्या
जग्धेन वा यो मदनेन मूढः । आलस्यविण्मूत्रगुरुत्ववृद्धिः ॥ ३३॥
किंपाकभल्लातविषोपसृष्टाः વધુ શીતળ રાક તથા પાણીનું વધુ કૌશિનો જે પવિતાશ્વ / રૂદ્રા સેવન કરવાથી પણ કફ, વાયુ, અરોચક मद्यं पयस्तक्रमथो दधीनि । તથા શૂલવાત કે વાતશુલ રોગ ઉત્પન્ન येऽश्नन्ति वाराहमथापि मत्स्यान् । થાય છે; તેમ જ હેડકી, માથાના રોગ, ताम्बूलपूगोन्मथिताश्च ये स्युः નેત્રરોગ તથા ગળું ઝલાવું વગેરે રોગો कालोचिता यस्य भवेच्च तृष्णा ॥३९॥ ઉત્પન્ન થાય છે. ઉપરાંત શરીરમાં આળસ, एते तथाऽन्ये ऽपि च तद्विधा ये વિષા, મૂત્ર અને ભારેપણું પણ વધે છે. ૩૩ तेषां जलं शीतमुशन्ति पथ्यम् । ભજન પદાર્થો ખાવાને કમ
विष्टम्भतृष्णाग्निनिपीडिता ये
तथा लभन्ते बलसत्त्वपुष्टीः ॥४०॥ स्निग्धं च पूर्व मधुरं च भोज्यं । ___ मध्ये द्रवं शीतमथो विचित्रम् ।
જે માણસ પિત્તપ્રકૃતિવાળો હોય, જેનો तीक्ष्णोष्णरूक्षाणि लघूनि पश्चाद्
કફ ક્ષીણ થયે હોય, જે બિલકુલ નીરોગી
| હાય, જે માણસ મૂછથી, શ્રમથી અને भोज्यानुपूर्वी खलु सात्म्यतश्च ॥३४॥
અતિશય મુસાફરીથી અત્યંત પીડાયો હોય; શરૂઆતમાં હમેશાં પ્રથમ સ્નિગ્ધ,
જેની દૃષ્ટિ વધુ પડતાં ગરમ પીણાંથી, વધુ ચીકાશવાળું તથા મધુર અન્ન જમવું |
ગરમ ખોરાક સેવવાથી અને મધનું અત્યંત જોઈએ; પછી વચ્ચે પ્રવાહી, શીતળ |
સેવન કરવાથી ક્ષીણ થઈ હેય, આંખે ઝાંખ અને પછી વિચિત્ર તરેહતરેહના ખોરાક
આવી હોય, જે માણસ સૂકા કફને ઘણીખાવા તે પછી છેલ્લે તીર્ણ, ઉષ્ણ તથા
જ મુશ્કેલીએ ઘૂંકતે હોય; વળી જે કઈ રુક્ષ તથા પચવામાં હલકા પદાર્થો ખાવા જોઈએ, આ ભોજ્યાનુપૂર્વ એટલે ભોજન લૂંકતાં પીડાતો હોય; વળી જે સ્ત્રી કષ્ટથી
પણ વિકારથી રહિત હોય છતાં કફને કરવા યોગ્ય ભોજન પદાર્થોને કમ ખરેખર |
સંતાન પ્રસરે છે, વધુ પ્રમાણમાં તરસસામ્યને અનુસરત કહ્યો છે. ૩૪ | થી પીડાતી હોય; જેની ઇન્દ્રિયો ક્ષીણ થઈ નીચેનાને શીતળ પાણી હિતકારી થાય | હોય; મહાત્મય રોગથી જે પીડા હોય, यः पैत्तिकः क्षीणकफो निरोगो
જે પુરુષો ડું ખાઈ શકતા હોય છતાં मूर्छाश्रमात्यध्वनिपीडितश्च ।
|| સ્ત્રી વિષે મૈથુન કરવા તત્પર હોય છે
